text_structure.xml 521 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski oraz wicemarszałkowie: Jacek Kurczewski, Andrzej Kern, Dariusz Wójcik i Henryk Bąk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję posłów Dariusza Sońtę i Piotra Mochnaczewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Piotr Mochnaczewski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Ponieważ nie ma panów posłów, których poprosiłem, w takim razie na sekretarzy powołuję posłów Jana Kulasa i Piotra Krutula.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców będzie prowadził poseł Jan Kulas.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Protokół 5 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został posłankom i posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Informuję, że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedstawiła:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">— projekt rezolucji w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych;</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">— sprawozdanie o poselskim projekcie oświadczenia w sprawie podwyżki cen nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Ponadto informuję, że pan senator Piotr Chojnacki złożył rezygnację z kandydowania na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje rozpatrzenie projektu rezolucji w ramach punktu 1 porządku dziennego, natomiast sprawozdania komisji o projekcie oświadczenia w sprawie podwyżki cen nośników energii w ramach dotychczasowego punktu 10 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Ponadto Prezydium Sejmu proponuje skreślenie punktu 6 porządku dziennego dotyczącego zmian w składach osobowych komisji sejmowych w związku z potrzebą przeanalizowania proponowanych zmian przez kluby poselskie. Proponujemy przeniesienie tego punktu porządku dziennego na przyszłe posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm rozpatrzył punkt dotyczący interpelacji i zapytań poselskich w dniu dzisiejszym, w godzinach od 15 do 17.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm, na podstawie art. 46 tymczasowego regulaminu Sejmu, przystąpił do rozpatrzenia na obecnym posiedzeniu tych punktów porządku dziennego, do których druki zostały doręczone w terminie późniejszym niż to przewiduje art. 43 tymczasowego regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Proszę bardzo. Później pan poseł jako drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełWojciechZarzycki">Wojciech Zarzycki, PSL. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polskie społeczeństwo jest już dostatecznie zmęczone i zubożone, m.in. w wyniku okradania przez różnego rodzaju kombinatorów i aferzystów. Mówi się, że wykryte afery pochłonęły około 40 bln zł. Odpowiada to mniej więcej niedoborom budżetu państwa, nad którym będziemy aktualnie debatować, zastanawiając się, jak podzielić wspólną biedę.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełWojciechZarzycki">Rodzi się również - chyba retoryczne w naszych warunkach - pytanie, na ile okradli budżet państwa aferzyści w sprawach, których nie wykryto? Społeczeństwo żąda od nas określenia faktycznej wysokości strat i ustalenia winnych oraz odzyskania ukradzionych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełWojciechZarzycki">Odpowiadając na to żądanie, zwracam się do Wysokiej Izby z wnioskiem formalnym o zobowiązanie ministra sprawiedliwości — prokuratora generalnego do złożenia Wysokiej Izbie informacji na ten temat. Przypuszczam, że solidne przygotowanie tej informacji może wymagać pewnego czasu, proponuję więc, by umieścić ją w porządku obrad posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 30–31.01, 1.02. 1992 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Panie pośle, w tej chwili omawiana jest sprawa porządku dziennego dzisiejszego posiedzenia, to może w tym punkcie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełWojciechZarzycki">Panie Marszałku! Proponuję, aby tę sprawę rozpatrzyć na przyszłym posiedzeniu Sejmu. Gdybym uważał, że jest możliwe rozpatrzenie tej sprawy na tym posiedzeniu Sejmu, to tak bym zaproponował.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełWojciechZarzycki">Pragnę również przypomnieć, że w czasie 1 posiedzenia Sejmu poseł Bajołek zgłosił wniosek o powołanie sejmowej komisji kontroli, która zajęłaby się koordynacją funkcji kontrolnej Sejmu. Propozycję posła Bajołka poparło 35 pań i panów posłów. Sprawa powołania tej komisji miała być jednym z punktów dzisiejszego posiedzenia. Zaproponowany porządek nie zawiera tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełWojciechZarzycki">Zwracam się więc do Prezydium Sejmu o umieszczenie w porządku obrad najbliższego posiedzenia Sejmu punktu dotyczącego powołania niniejszej komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Chciałbym poinformować, że sprawa ta jest przewidziana w porządku obrad przyszłego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, najpierw pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Zbigniew Kaniewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam formalny wniosek o rozszerzenie porządku obrad o punkt dotyczący informacji rządu o działaniach zmierzających do rozwiązania węzłowych problemów przemysłu lekkiego, umożliwiających przerwanie akcji protestacyjnych, w tym głodówki w Zakładach Przemysłu Dziewiarskiego „Marko” w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Wysoka Izbo! Przemysł lekki został najbardziej dotknięty skutkami recesji gospodarczej. Potwierdza to nie tylko raport o stanie państwa poprzedniego rządu, ale również narastająca fala konfliktów społecznych w tym przemyśle, łącznie z desperackim krokiem, jakim jest trwająca od kilkunastu dni głodówka pracowników tego przemysłu w przychodni Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego „Marko” w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Działająca w przemyśle lekkim Federacja Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego, której jestem przewodniczącym, i sekcja krajowa „Solidarności” przemysłu lekkiego od wielu miesięcy występują do rządu z pakietem wniosków dotyczących rozwiązania węzłowych problemów tego przemysłu. Mimo dobrego rozpoznania aktualnej sytuacji w przemyśle lekkim, popartego analizami różnych grup eksperckich, rząd nie zaproponował do dzisiaj kompleksowego charakteru swoich działań. Ciągłe odsuwanie w czasie tego problemu potęguje tylko napięcia społeczne. Jest zatem najwyższa pora, aby temu procesowi skutecznie zapobiec poprzez rzeczowe rozmowy rządu ze wszystkimi związkami zawodowymi działającymi w przemyśle lekkim.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełZbigniewKaniewski">Obecnie sytuacja rozwija się w bardzo niebezpiecznym kierunku. Istnieje realna groźba znacznej eskalacji napięć społecznych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Panie pośle, to jest już merytoryczna strona zagadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">W tej sytuacji zmuszony jestem zgłosić wniosek formalny o rozszerzenie porządku obrad, jak powiedziałem na wstępie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Jacek Soska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posłów Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, i nie tylko, pragnę złożyć wniosek o uzupełnienie porządku dziennego 6 posiedzenia Sejmu o punkt dotyczący rozpatrzenia i podjęcia decyzji przez Wysoką Izbę w sprawie afery alkoholowej i postawienia przed Trybunałem Stanu osób winnych spowodowania istotnych dla budżetu państwa strat.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełJacekSoska">Jeżeli pan marszałek pozwoli, kilka zdań uzasadnienia. Powołana przez Sejm X kadencji Komisja Nadzwyczajna do zbadania sprawy importu alkoholi w swoim sprawozdaniu wnosiła o postawienie przed Trybunałem Stanu czterech osób zajmujących ministerialne stanowiska w kolejnych rządach, a mianowicie ministra finansów, wicepremiera Leszka Balcerowicza, ministrów spraw wewnętrznych Czesława Kiszczaka i Krzysztofa Kozłowskiego oraz prezesa Głównego Urzędu Ceł Jerzego Ćwieka. Po debacie sejmowej, która miała miejsce w lipcu ubiegłego roku, Sejm postanowił powtórnie skierować sprawę do Najwyższej Izby Kontroli do rekontroli i uzupełnienia, tym bardziej że nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa NIK i generała Hupałowskiego zastąpił poseł Walerian Pańko. Nieżyjący już pan profesor Walerian Pańko, analizując 7 tomów materiałów komisyjnych, mimo krótkiego czasu zdążył złożyć sprawozdanie, w którym podtrzymał zarzuty przedstawione przez sejmową Komisję Nadzwyczajną, jak również podtrzymał wyniki poprzedniej kontroli NIK.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm X kadencji wielu spraw nie dokończył. Śmiem twierdzić jako poseł poprzedniej kadencji i członek komisji do zbadania afery alkoholowej, iż na skutek pewnej manipulacji ze strony ówczesnego Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów na dwóch ostatnich posiedzeniach Sejmu nie doszło do rozpatrzenia wniosku i zakończenia sprawy przez tamten Sejm. Biorąc pod uwagę, iż jest to już szóste posiedzenie Sejmu, istnieje obawa, iż ta sprawa nie będzie przedmiotem decyzji tego Sejmu, mimo sygnałów przedstawionych Konwentowi Seniorów i sygnałów od społeczeństwa. Z tego też względu zmuszony jestem odnieść się do decyzji pań i panów posłów i prosić o przyjęcie dodatkowego punktu porządku dziennego. Jeżeliby zaistniała konieczność przekazania ostatnich materiałów NIK, jak również sprawozdania komisji - liczy to kilkanaście stron - Wysokiej Izbie...</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełJacekSoska">Pragnę nadmienić również, iż Trybunał Stanu rozstrzygnie o winie osób postawionych w stan oskarżenia, tym bardziej iż liczba afer czekających na rozstrzygnięcie jest tak duża, panie marszałku, iż ten Sejm może również nie zdążyć zbadać tych afer w czasie tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełEdwardRzepka">Edward Rzepka, nie zrzeszony. Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jako przewodniczący Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej pragnę poinformować Wysoką Izbę, że Prezydium Sejmu podjęło decyzję, że sprawa afery alkoholowej, o której mówił przed chwilą pan poseł Soska, będzie przez Sejm I kadencji kontynuowana. Od ponad tygodnia Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej pracuje nad tą sprawą i o wynikach Wysoka Izba będzie poinformowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawie porządku obrad. Jak wiadomo, rząd złamał prawo w toku prac przygotowawczych nad projektami ustaw, które dzisiaj mają być rozpatrywane łącznie z prowizorium budżetowym. Znalazło to również wyraz we wniosku sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, skierowanym do Prezydium Sejmu, o spowodowanie konsultowania przez rząd tych projektów ze związkami zawodowymi. Prezydium Sejmu przekazało w tej sprawie rządowi określone sugestie. Doprowadziło to do spotkania przedstawicieli rządu i związków zawodowych 14 stycznia. Spotkanie to jednakże nie może oznaczać wypełnienia ustawowego trybu wymaganego przy tworzeniu prawa. Miało ono charakter informacyjny, i to z dwóch przyczyn. Po pierwsze, strona rządowa nie zgodziła się na wycofanie projektów z Sejmu, co utrudniał fakt, że były one po pierwszym czytaniu,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Panie pośle, przywołuję...</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Skończę wnioskiem formalnym, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">To nie jest przemówienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełMaciejManicki">... co utrudniał fakt, że były one po pierwszym czytaniu, jak również odrzuciła możliwość wprowadzania jakichkolwiek autopoprawek do tych projektów. Po drugie, stanowiska organizacji związkowych mogą być, jak w przypadku OPZZ, podejmowane przez ich właściwe organy statutowe. OPZZ maksymalnie skracając wewnętrzną procedurę postępowania, tym samym ponad tydzień przed upływem minimalnego okresu ustalonego ustawą na opiniowanie projektów ustaw, mogło dopiero 21 stycznia przyjąć swoje stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełMaciejManicki">Należy domniemywać, i jestem przekonany o takim stanie rzeczy, że zarówno wspomniana decyzja Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, jak i interwencja Prezydium Sejmu miały na celu takie procedowanie, które zapewniłoby rozważanie w jego toku opinii związków zawodowych. Niemniej ze względu na ograniczenia czasowe nie zostało to uczynione. Wspomniana opinia OPZZ po jej przetransformowaniu odpowiednio do zmian w projektach ustaw, jakie wprowadziły komisje, nakłada obowiązek zgłoszenia 28 poprawek odnoszących się do kilkudziesięciu przepisów w kilku ustawach. Nie wydaje się możliwe właściwe merytoryczne ich rozważanie w czasie posiedzenia plenarnego. Dlatego też proszę o taką korektę porządku obrad, która umożliwi rozpatrzenie tych propozycji przez odpowiednie komisje przed debatą plenarną. Proszę, aby tę prośbę traktować jako wniosek formalny o zmianę proponowanego porządku obrad polegającą na przesunięciu na jutro punktów 1 i 2 oraz o postanowienie o posiedzeniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, a także Komisji Polityki Społecznej celem rozpatrzenia wniosków wynikających z opinii związków zawodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Czy jeszcze ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełWładysławSerafin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Z radością i nadzieją przyjąłem słowa pana premiera mówiące o tym, że będzie pan premierem, który zacznie porządkować kraj, nie dopuści do afer, nadużyć, korupcji i wielu innych spraw. W związku z tym bardzo niepokoi mnie to, że muszę aż wykorzystać własne uprawnienia i inną drogą niż ta, której w tej chwili żądam, chcę doprowadzić do tego, aby skarb państwa w wyniku domniemanego kontraktu nie poniósł straty. Dlatego, panie premierze, prosiłbym o wyjaśnienie - sprawa jest zbyt publiczna - dlaczego nie ma reakcji, by zatrzymać sprzedaż Ił-62 do czasu wyjaśnienia tej sprawy. Po sprzedaży będzie za późno, tym bardziej że jeden znakomity...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Panie pośle, w tej chwili omawiamy sprawę porządku obrad. Jaki wniosek pan składa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełWładysławSerafin">Wnoszę, aby w ramach odpowiedzi i zapytań poselskich pan premier lub osoba upoważniona wyjaśniła, czy milczenie rządu w sprawie tej transakcji dalej będzie trwało.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełWładysławSerafin">I druga sprawa, również publiczna, mająca znamiona pewnej czystki kadrowej. Chodzi o zmiany w Radiokomitecie na kierowniczych stanowiskach. Myślę, że zwolnienie panów Miecugowa i Radziszewskiego ma znamiona...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę o wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełWładysławSerafin">... że realizuje on politykę pana premiera w zakresie tego, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Panie Pośle! Odbieram panu głos, bo to nie mieści się w ramach dyskusji nad porządkiem dziennym. Proszę nie nadużywać trybuny, debata dotyczy innego problemu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Jan Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponuję wprowadzenie korekty w programie posiedzenia Sejmu w części dotyczącej sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz innych komisji w ten oto sposób, by sprawozdania zaczynały się od referowania zmian w ustawach. Jak wiadomo, prowizorium zakłada dość głębokie zmiany w ustawach i ta przyjęta przez Prezydium Sejmu kolejność, w której najpierw rozpoczynamy od tabelarycznych zestawień, a później dopiero przechodzimy do ustaw, mogłaby spowodować konflikt bądź skazani bylibyśmy na bezproduktywną debatę. Dlatego proponuję zaczynać od źródeł, czyli od ustaw, które skutkują dopiero zmiany w tabelkach. Składam to jako wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Czy jeszcze ktoś z pań posłanek i panów posłów chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o sprawę uzupełnienia porządku obrad o informacje rządu o węzłowych problemach związanych z przemysłem lekkim i sprawę przyszłego porządku obrad - to jest inny problem - poddam te wnioski formalne pod głosowanie po przerwie, w czasie której zbierze się Konwent Seniorów, jako że w tych sprawach, zgodnie z regulaminem, należy wysłuchać opinii Konwentu Seniorów. Oczywiście Konwent Seniorów zbierze się w czasie najbliższej przerwy.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">O ile chodzi o kwestię przesunięcia na jutro punktu 1 i 2 porządku obrad, to oczywiście jest to sprawa dalszego procedowania, więc dotyczący tego wniosek pana posła poddam w tej chwili pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Kto jest za tym, aby punkt 1 porządku obrad dotyczący sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o prowizorium budżetowym i o związanych z nim projektach ustaw oraz punkt 2 dotyczący sprawozdania komisji o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przesunąć na dzień jutrzejszy, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. (41)</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? (215)</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosowania? (70)</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#Marszałek">Wniosek nie został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#Marszałek">Jeżeli chodzi o sprawę kolejności głosowania, to zostało uzgodnione w porozumieniu z Konwentem Seniorów, że ustawy muszą być poddane pod głosowanie wcześniej, bo to się łączy z prowizorium. W razie zmiany ustaw głosowanie nad prowizorium może być nieaktualne. Sprawa dotyczy tylko kolejności sprawozdań poszczególnych komisji. Rozumiem, że o to panu posłowi chodziło. Chcę poinformować, że przewidziana jest debata łączna nad wszystkimi trzema punktami, bo one stanowią całość, wiążą się ściśle z prowizorium. Czy w związku z tym pan poseł podtrzymuje swoje stanowisko? Jest to bowiem tylko kwestia kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJanRulewski">Podtrzymuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Kto jest w takim razie za tym, żeby najpierw sprawozdawcy przedstawili sprawozdania dotyczące ustaw, a na końcu - samego prowizorium, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (85)</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny temu wnioskowi? (124)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosowania? (111)</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Wniosek nie został przyjęty przez Izbę.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Sprawa umieszczenia natomiast punktu w porządku obrad określonego posiedzenia też będzie przedmiotem posiedzenia Konwentu Seniorów i później zostanie przedstawiona Izbie. Tryb przewidziany bowiem przez tymczasowy regulamin Sejmu jest taki, że to Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów stawiają takie wnioski, ale naturalnie mogą one być też zgłoszone. Wnioski natomiast o uzupełnienie porządku obrad dotyczą bieżącego posiedzenia, a w tej chwili mówimy o porządku obrad dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Soska, bo to dotyczy pańskiego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Już teraz w kwestii formalnej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! W kwestii formalnej. Jako poseł mam prawo zgłosić propozycję uzupełnienia punktu porządku obrad. Boję się, że za sprawą afery alkoholowej kryją się jakieś moce nieczyste. Poseł Rzepka doskonale wie, iż Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej w poprzedniej kadencji też się tą sprawą zajmowała. Pan poseł wie też dobrze, że w ciągu tego posiedzenia Sejmu, w ciągu trzech dni, komisja powinna dać odpowiedź. Jest tu jakieś wstrzymywanie sprawy, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJacekSoska">Proszę o przegłosowanie uzupełnienia porządku dziennego o ten punkt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym odnieść się do słów, które przed chwilą usłyszałem, iż głosowanie nad uzupełnieniem porządku dziennego odbędzie się po przerwie, po zaopiniowaniu wniosków przez Konwent Seniorów. Otóż chciałbym zwrócić uwagę, że właściwie zgodnie z regulaminem nie możemy rozpocząć obrad bez przyjęcia porządku dziennego. Należy to zrobić w pierwszej kolejności, w związku z tym wnoszę o przegłosowanie już teraz postawionych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, to nie przesądza o odrzuceniu, natomiast jest kwestia zaopiniowania i to nie narusza zasad regulaminu. Ta sprawa będzie bezpośrednio po zebraniu Konwentu Seniorów poddana pod głosowanie, czyli za 2 godziny.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Teraz głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszałek">W tej chwili, proszę państwa, jest omawiana sprawa porządku obrad 6 posiedzenia Sejmu. Wnioski dotyczące innych posiedzeń oczywiście można zgłaszać i one będą w odpowiednim czasie rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#Marszałek">Jeśli chodzi o porządek obrad 6 posiedzenia — z zastrzeżeniem, że wniosek o uzupełnienie informacji rządu o węzłowych problemach przemysłu lekkiego będzie przegłosowany po przerwie — czy Wysoka Izba akceptuje ten porządek?</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z wielkim niepokojem przyjmuję tę praktykę jak gdyby potrzeby opiniowania. Otóż tryb opiniowania odnosi się do porządku planowanego na przyszłe posiedzenie, natomiast jeżeli padają na tej sali wnioski formalne o uzupełnienie, o zmianę porządku dziennego, to Izba powinna je rozstrzygnąć. Nie ma powodów, by odraczać rozstrzygnięcie tych wniosków na czas po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, zgodnie z regulaminem Sejm przed przystąpieniem do realizacji swojego posiedzenia musi zatwierdzić porządek dzienny. Zróbmy to zatem. Jeżeli rozstrzygniemy wszystkie wnioski dotyczące uzupełnienia porządku dziennego, to możemy go zatwierdzić. Proszę zatem o przystąpienie do rozstrzygania wniosków.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, ogłaszam 10-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Po ogłoszeniu przerwy proszę członków Konwentu Seniorów o zebranie się w sali nr 102.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 34 do godz. 10 min 07)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#Marszałek">Pragnę poinformować, że Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, zajęło stanowisko w sprawie wniosku posła Kaniewskiego i proponuje, żeby potraktować ten wniosek jako zapytanie poselskie, z tym że zwrócimy się do przedstawiciela rządu, aby w dniu dzisiejszym, w ramach zapytań, w związku z sytuacją, jaka zaistniała w tej chwili w Łodzi, udzielił informacji na temat węzłowych problemów przemysłu lekkiego. Poinformowano mnie, że na takie rozwiązanie pan poseł Kaniewski wyraził zgodę. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#Marszałek">Jeśli chodzi natomiast o wniosek pana posła Soski dotyczący porządku przyszłego posiedzenia Sejmu, to Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, postanowiło jeszcze na tym posiedzeniu, po skonsultowaniu sprawy z Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej, zdecydować, czy sprawa będzie umieszczona w porządku obrad następnego posiedzenia, czy jednego z najbliższych posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#Marszałek">Czy mogę uznać, że już innych wniosków nie będzie i że porządek obrad zostaje zaakceptowany?</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#Marszałek">Uważam zatem, że Sejm proponowany porządek obrad zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#Marszałek">Informuję także, że w sali nr 67 w starym Domu Poselskim działa rządowy punkt konsultacyjny do spraw projektu prowizorium budżetowego oraz projektów ustaw związanych z prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje łączne rozpatrzenie, o tym już mówiłem, punktów 1, 2 i 3 dotyczących prowizorium budżetowego i związanych z nim projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#Marszałek">Jednocześnie Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje, aby posłowie zapisywali się do debaty nad tymi punktami porządku dziennego do czasu zakończenia pierwszej przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 1, 2 i 3 porządku dziennego: 1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw: 1) o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r. (druki nr 19 i 66); 2) o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. (druki nr 25 i 62); 3) o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 26 i 64) 4) o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (druki nr 27 i 63). Przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt rezolucji w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych. 2. Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 28 i 55). 3. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich (druki nr 29 i 53).</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#Marszałek">W sprawie projektu ustawy o prowizorium budżetowym proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Witolda Gadomskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełWitoldGadomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przygotowany przez rząd projekt ustawy o prowizorium budżetowym, który mam zaszczyt referować, stanowi odbicie trudnej sytuacji, w jakiej znajdują się finanse państwa. Zmiany polityczne związane z wyborami do parlamentu oraz niepewna sytuacja gospodarcza, trudności z oszacowaniem wpływu czynników zewnętrznych, spowodowały, że rząd nie przedstawia ustawy budżetowej na cały rok, a jedynie prowizorium na I kwartał. Oceniając projekt musimy o tym pamiętać. W tak krótkim czasie niemożliwe jest zwiększenie wpływów budżetowych, a możliwe do wprowadzenia zmiany dopiero w przyszłości mogą dać efekty.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełWitoldGadomski">Trudna sytuacja finansów państwa wynika z kilku czynników, które wymienione zostały w uzasadnieniu do prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełWitoldGadomski">Po stronie dochodów nie ma możliwości dokonania radykalnej poprawy. Jest mało prawdopodobne, by zwiększenie wymiaru podatków zaowocowało większymi wpływami, uwzględnić bowiem musimy niską rentowność przedsiębiorstw, zwłaszcza państwowych, oraz niewydolność systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PosełWitoldGadomski">Niski poziom dochodów budżetu powoduje zatem konieczność wdrożenia programu oszczędnościowego po to, by utrzymany został poziom deficytu budżetowego możliwy do sfinansowania w sposób bezpieczny dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PosełWitoldGadomski">Strona wydatków jest obciążona rosnącymi kosztami obsługi zadłużenia wewnętrznego i zewnętrznego oraz kosztami świadczeń społecznych. Rozliczenia budżetu z bankami i obsługa długu krajowego pochłoną w I kwartale 10 406 mld zł, to jest 12% wszystkich wydatków budżetu.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PosełWitoldGadomski">W budżecie Ministerstwa Finansów z przewidzianych 5 656 mld zł wydatków, aż 4,9 bln przeznaczonych ma być na finansowanie zadłużenia wewnętrznego i na rozliczenia z bankami.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PosełWitoldGadomski">W budżecie Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa preliminowane wydatki mają wynieść 4 825 101 mln zł, z czego aż 4 800 mld pochłoną rozliczenia z bankami z tytułu budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PosełWitoldGadomski">Rosną również wydatki na obsługę zadłużenia zagranicznego. W 1991 r. na spłaty odsetek i rat kapitałowych przeznaczono 12,5 bln zł, co odpowiada kwocie 1,1 mld dolarów. W tym roku te przewidywane płatności wyniosą 2,5 mld dolarów, a ich terminowe regulowanie jest warunkiem pomyślnego przeprowadzenia zapoczątkowanej w roku ubiegłym operacji redukcji naszego zadłużenia. W projekcie prowizorium założono, że w I kwartale spłata rat i odsetek od kredytów zagranicznych wyniesie łącznie 439 mln dolarów, a więc około 5 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PosełWitoldGadomski">Fundusz Ubezpieczeń Społecznych utracił możliwości samofinansowania. W bieżącym roku 28% jego wpływów pochodzić będzie z dotacji budżetowych. W I kwartale wydatki z budżetu na ubezpieczenia wyniosą 17 770 mld zł, a więc ponad 20% wszystkich wydatków z budżetu. W tej sytuacji na działania aktywizujące gospodarkę oraz na finansowanie typowej sfery budżetowej pozostaje niewiele.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PosełWitoldGadomski">Wysoki Sejmie! Niech mi będzie wolno podzielić się refleksją dotyczącą dłuższego okresu niż czas obowiązywania tego prowizorium. Bez zreformowania naszego systemu ubezpieczeń społecznych, zasiłków socjalnych, sfery budżetowej i bez rozwiązania gordyjskiego węzła wewnętrznego zadłużenia budżet stale będzie borykał się z takimi problemami, z jakimi mamy do czynienia w prowizorium. Konstruując projekt prowizorium, rząd uznał, że możliwy do bezinflacyjnego sfinansowania i nie rujnujący gospodarki deficyt w I kwartale br. może wynieść 17 600 mld zł. Został on wyliczony w sposób następujący. Przyjęto założenie, że inflacja w I kwartale wyniesie 14–15%. Dopuszczalny przyrost ilości pieniądza w tym okresie — stosowny do tego poziomu inflacji — może wynieść 23 bln zł. Na aktywa krajowe netto z tej sumy przypada 25 bln zł, a 2 bln zł to zmniejszenie rezerw zagranicznych netto.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#PosełWitoldGadomski">Wzrost kredytów dla sektora pozarządowego oceniono na 11,5 bln zł. Wynika to z potrzeb produkcyjnych oraz z konieczności finansowania budownictwa mieszkaniowego. Saldo pozostałych aktywów i pasywów szacuje się na 2 bln zł, zatem według szacunków rządowych w I kwartale dopuszczalny wzrost zadłużenia sektora rządowego wynieść może 15,5 bln zł. Uwzględniając niebudżetowe części sektora finansów publicznych oraz konieczność spłaty zadłużenia zagranicznego, szacunki rządowe przewidują, że możliwe do uruchomienia maksymalne środki na sfinansowanie niedoboru w I kwartale wyniosą 17,6 bln zł. Deficyt ten ma być sfinansowany w sposób następujący: kredyt zaciągnięty w bankach komercyjnych oraz bony skarbowe sprzedane tym bankom - 10,5 bln zł, bony skarbowe sprzedane Narodowemu Bankowi Polskiemu - 6 bln zł, bony skarbowe i obligacje sprzedane poza systemem bankowym - 2,1 bln zł. W sumie daje to 18,6 bln zł, z czego 1 bln przeznaczono na pokrycie ujemnego salda kredytów zagranicznych. W ten sposób dochodzimy do wyznaczonego w prowizorium deficytu w wysokości 17,6 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#PosełWitoldGadomski">Komisje sejmowe rozpatrując projekt prowizorium budżetowego, stanęły przed niesłychanie trudnymi wyborami. Zapisany w projekcie maksymalny deficyt już stwarza zagrożenie dla stabilności gospodarki. Z drugiej strony utrzymanie tego poziomu wiązać się musi z oszczędnościami dla wielu trudnymi do zaakceptowania. Przewidywano m.in.: zawieszenie waloryzacji płac w sferze budżetowej, rozłożenie wypłat z zakładowego funduszu nagród, przesunięcie terminu waloryzacji emerytur i rent, indeksację półroczną zamiast kwartalnej, obniżenie i ujednolicenie zasiłków dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#PosełWitoldGadomski">W trakcie opiniowania projektu prowizorium przez komisje sejmowe złożono wiele wniosków, konsekwencją których byłby wzrost deficytu budżetowego o ponad 11 bln zł. Wnioski te są zrozumiałe wobec ogromnych potrzeb służby zdrowia, edukacji, ochrony socjalnej. Właściwie nie ma instytucji budżetowej i sfery aktywności objętej finansowaniem z budżetu, która nie miałaby powodu do narzekania na skąpe środki.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#PosełWitoldGadomski">Komisja Polityki Społecznej na przykład postulowała zwiększenie wydatków o 2 190 800 mln zł. W tym zwiększenie dotacji do Funduszu Pracy o 1 187 mld, zwiększenie dotacji do kasy rolniczego ubezpieczenia społecznego o 70 mld, zwiększenie dotacji do Funduszu Ubezpieczenia Społecznego o 900 mld oraz zwiększenie wydatków związanych z przyjmowaniem nowych pracowników do biur pracy i z rozwojem tej służby o 33 800 mln.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#PosełWitoldGadomski">Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej postulowała zwiększenie wydatków m.in. na dopłaty do kredytów rolnych, na restrukturyzację rolnictwa, na zaopatrzenie wsi w wodę, na Agencję Własności Skarbu Państwa oraz na Agencję Rynku Rolnego. W sumie komisja postulowała zwiększenie wydatków o 1 895 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#PosełWitoldGadomski">Propozycje Komisji Zdrowia zwiększyłyby wydatki z budżetu o 5 097 mld zł. Na zapewnienie bieżącej działalności potrzeba 1 097 mld, a na zapłacenie zaległych zobowiązań 4 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#PosełWitoldGadomski">Komisja Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego postulowała zwiększenie wydatków w dziale oświata i wychowanie o 1 bln zł, a w dziale nauka o 800 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#PosełWitoldGadomski">Komisja Polityki Społecznej negatywnie zaopiniowała projekt przesunięcia rewaloryzacji rent i emerytur oraz obniżenia zasiłków dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#PosełWitoldGadomski">Komisje Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawcza rozpatrując wnioski innych komisji, wyszły z założenia, że niezbędne jest utrzymanie założonego w prowizorium deficytu budżetowego, ponieważ opinie innych komisji nie wskazywały źródła sfinansowania zwiększonych potrzeb. To oczywiście zrozumiałe, gdyż rolą rządu, a nie komisji sejmowych, jest szacowanie dochodów budżetu. Zwiększone wydatki automatycznie powodowałyby zwiększenie deficytu.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#PosełWitoldGadomski">Komisje: Ustawodawcza oraz Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów zaproponowały pewne zmiany w projekcie prowizorium, nie naruszające jednak założonej na wstępie logiki i nie zwiększające deficytu. Zmiany te obejmują zwiększenie dochodów budżetu w I kwartale z 68 550 mld zł do 69 347 mld, a więc o kwotę 797 mld zł. Na kwotę tę składa się 297 mld zł z wpływów z prywatyzacji nie ujętych w pierwotnym projekcie rządowym (na możliwość uzyskania tych dodatkowych dochodów zwróciła uwagę Komisja Przekształceń Własnościowych) i 500 mld zł z tytułu lokaty Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w budżecie. Dzięki tym dodatkowym dochodom również wydatki budżetu mogą ulec zwiększeniu o 797 mld zł, a poziom deficytu założony w projekcie pierwotnym będzie oczywiście zachowany. Komisje zaproponowały również dodatkowe oszczędności w wydatkach budżetowych - większe niż w pierwotnym projekcie rządu - na łączną sumę 87 882 mln zł, przy czym największą pozycję stanowią tu oszczędności z tytułu obcięcia wydatków na Kancelarię Sejmu o 49,8 mld zł. Jednocześnie zaproponowano zwiększenie pewnych pozycji wydatków na ogólną sumę 235 382 mln zł oraz zwiększenie rezerw celowych na sumę 640 mld zł. W rezerwach celowych mieści się m.in. nie rozdysponowana jeszcze pozycja w dziale 97 - rozliczenia różne - na sumę 509 500 mln zł. Tej właśnie kwoty dotyczy rezolucja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, której projekt również mamy w tym punkcie obrad rozpatrywać. Pozwolę sobie teraz na odczytanie projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#PosełWitoldGadomski">Rezolucja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zaleca rządowi, aby dodatkowe środki w wysokości 509 500 mln zł, w tym 500 mld zł pochodzące z lokaty Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, ujęte w części budżetowej 83 w dziale 97, przeznaczone były na: Centrum Onkologii w Gliwicach w kwocie 15 mld zł, Centrum Onkologii w Kielcach w kwocie 10 mld zł, Centrum Onkologii w Bydgoszczy w kwocie 10 mld zł, dopłaty do kredytów rolnych w kwocie 30 mld zł, Agencję Rynku Rolnego w kwocie 100 mld zł, zaopatrzenie wsi w wodę w kwocie 82 mld zł, ochronę zdrowia w budżetach wojewodów w kwocie 100 mld zł, oświatę i wychowanie w kwocie 112 mld zł, Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości w kwocie 9 200 mln zł, Komisję Papierów Wartościowych w kwocie 1 300 mln zł, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (bezpieczeństwo publiczne) w kwocie 30 mld zł i Ministerstwo Spraw Zagranicznych w kwocie 10 mld zł”.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#PosełWitoldGadomski">Podczas prac Komisji Ustawodawczej i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów - przy głosowaniu nad poszczególnymi pozycjami prowizorium budżetowego - zostały przedstawione następujące cztery wnioski mniejszości:</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#PosełWitoldGadomski">Wniosek pierwszy: w art. 2 w ust. 1 kwotę ogólnych dochodów budżetu państwa w wysokości 68 550 mld zł zastąpić kwotą 68 847 mld zł, w pkt. 3 kwotę 920 mld zł zastąpić kwotą 1 217 mld zł, w ust. 3 kwotę 17 600 mld zł zastąpić kwotą 18 100 mld zł; w art. 3 dodać nowy pkt 4 w brzmieniu: „Lokaty Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej 500 mld zł”. Otóż rzecz polega na tym, że lokata fundacji do budżetu przewidziana w projekcie komisji ma być lokatą bezzwrotną, ma stanowić zatem dochód budżetowy. Natomiast wniosek mniejszości sprowadza się do tego, że miałaby to być pożyczka — a więc nie byłaby zakwalifikowana jako dochód budżetowy — i w efekcie deficyt budżetowy byłby powiększony o 500 mld zł. Jednocześnie podane jest oczywiście źródło sfinansowania tego deficytu.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#PosełWitoldGadomski">Wniosek drugi: w art. 2 w ust. 1 kwotę 68 550 mld zł ogólnych dochodów budżetu państwa zastąpić kwotą 69 347 mld zł, w pkt. 2 lit. e kwotę 1 100 mld zł zastąpić kwotą 1600 mld zł, w pkt. 3 kwotę 920 mld zł zastąpić kwotą 1 217 mld zł; w art. 2 w ust. 2 w pkt. 4 (wydatki bieżące sfery budżetowej) zmniejszyć preliminowane wydatki o 95 907 mln zł. Zostały tu wymienione pozycje dotyczące cięć w budżetach Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu, NIK, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Trybunału Konstytucyjnego i Państwowej Inspekcji Pracy. W sumie są to oszczędności rzędu 95 907 mln.</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#PosełWitoldGadomski">Pkt 3 ppkt a — zwiększyć preliminowane wydatki bieżące w następujących działach i częściach oraz w art. 2 ust. 2 pkt 4 ustawy: w dziale 85 część 35 — ochrona zdrowia — o 1 100 mld zł, w dziale 79 część 33 — oświata i wychowanie — o 800 mld zł, w dziale 81 część 33 — szkolnictwo wyższe — o 200 mld zł, w dziale 77 część 48 — nauka — o 150 mld zł; ppkt b — zwiększyć zaplanowaną kwotę dotacji do Agencji Rynku Rolnego o 200 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#PosełWitoldGadomski">Zwiększyć dotację do Funduszu Pracy w dziale 86 część 9 w pozycjach: dochody, dotacja z budżetu, wydatki i zasiłki dla bezrobotnych oraz w art. 2 ust. 2 pkt. 4 ustawy o 1 177 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.26" who="#PosełWitoldGadomski">W ppkt. d proponuje się zwiększyć dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w pozycjach: dochody, dotacja z budżetu, wydatki, emerytury i renty, o 502 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.27" who="#PosełWitoldGadomski">Innymi słowy, wniosek ten sprowadza się do propozycji zwiększenia wydatków w tych działach i częściach, które wymieniłem. W sumie niedobór budżetu państwa z tego tytułu zwiększa się o 3 236 mld zł. Przy czym, o ile przy wniosku pierwszym było podane źródło sfinansowania tego deficytu - pożyczka z Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, o tyle tutaj ten dodatkowy deficyt miałby być sfinansowany zakupem weksli skarbowych przez NBP.</u>
          <u xml:id="u-36.28" who="#PosełWitoldGadomski">We wniosku trzecim proponuje się zwiększyć dotacje do Funduszu Pracy w dziale 86 i kwotę w art. 2 ust. 2 pkt 4 o 1 177 mld zł oraz zwiększyć dotację do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych o kwotę 902 mld zł. Wniosek trzeci jest, że tak się wyrażę, nieco podobny do wniosku drugiego, z tym że nie tak daleko idący. W tym wniosku zakłada się powiększenie deficytu budżetowego o kwotę 2 079 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-36.29" who="#PosełWitoldGadomski">I wreszcie wniosek czwarty, który odczytam w całości:</u>
          <u xml:id="u-36.30" who="#PosełWitoldGadomski">„Przyjąć ustawę o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do 31 marca 1992 r. w brzmieniu przedłożenia rządowego z następującymi poprawkami:</u>
          <u xml:id="u-36.31" who="#PosełWitoldGadomski">1) W art. 1 ust. 2 nadać brzmienie: „2. Rząd przedłoży projekt budżetu państwa na rok 1992 Sejmowi w nieprzekraczalnym terminie do dnia 5 marca 1992 r.”.</u>
          <u xml:id="u-36.32" who="#PosełWitoldGadomski">2) W art. 2:</u>
          <u xml:id="u-36.33" who="#PosełWitoldGadomski">a) w ust. 2 dodać pkt 9 w brzmieniu: „9) Rezerwy celowe, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie uchwalania prowizorium budżetowego — 16 630 mld zł”.</u>
          <u xml:id="u-36.34" who="#PosełWitoldGadomski">b) ust. 3 nadać brzmienie: „3. Niedobór budżetu państwa nie może przekroczyć na dzień 31 marca 1992 r. 34 100 mld zł”.</u>
          <u xml:id="u-36.35" who="#PosełWitoldGadomski">3) W art. 3 ust. 1 nadać brzmienie: „Niedobór budżetu państwa pokryty zostanie przez ministra finansów w drodze zwiększenia kredytów w bankach komercyjnych, bonów skarbowych NBP, sprzedaży obligacji państwowych osobom prawnym i fizycznym. Minister finansów i prezes NBP odpowiednio do powyższego upoważnieni zostają do zagospodarowania 1,5 mld dolarów z rezerw dewizowych celem umożliwienia kreacji pieniądza”.</u>
          <u xml:id="u-36.36" who="#PosełWitoldGadomski">Przeczytałem wniosek czwarty. To są wszystkie wnioski mniejszości dotyczące projektu ustawy o prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-36.37" who="#PosełWitoldGadomski">Na koniec mam zaszczyt przeczytać konkluzję: „Komisje wnoszą: Wysoki Sejm uchwalić raczy załączony projekt ustawy o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do 31 marca 1992 r. wraz z załącznikami nr 1 i 2”.</u>
          <u xml:id="u-36.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu w sprawie projektu ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Jaskiernię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z postanowieniem Sejmu podjętym na 5 posiedzeniu w dniu 4 stycznia br. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły na posiedzeniach w dniach 8 i 17 stycznia br. rządowy projekt ustawy o zasadach polityki finansowej państwa w 1992 r. ogłoszony w druku nr 25.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełJerzyJaskiernia">Potrzeba zgłoszenia tego projektu, zawierającego rozwiązania kwalifikujące się do umieszczenia w ustawie budżetowej, wynikała stąd, że ustawa taka nie została w odpowiednim momencie uchwalona, a projekt ustawy o prowizorium budżetowym obejmuje tylko I kwartał. Powstała więc konieczność uregulowania w odrębnej ustawie ogólnych zasad, na których będzie oparta gospodarka finansowa państwa w całym roku. Obejmuje ona wiele istotnych zagadnień, wśród których najważniejsze to: określenie na poziomie do 120% wysokości tzw. przejściowego niedoboru budżetu państwa; upoważnienie do zaciągania dodatkowych kredytów zagranicznych; zasady kontynuacji płatności budżetu wynikających z zeszłorocznego systemu preferencji kredytowych; upoważnienie do emisji obligacji państwowych w kwocie do 15 bln zł; upoważnienie do refundacji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych skutków stosowania niższej składki ubezpieczeniowej od osób zatrudnionych w rolnictwie; upoważnienie do zlecania za odpowiednią prowizją poboru niepodatkowych należności budżetowych; ustalenie limitu udzielanych gwarancji; określenie zasad rozliczeń między budżetem a Narodowym Bankiem Polskim; uregulowanie sprawy wykupu przez budżet skapitalizowanych odsetek od kredytów mieszkaniowych; ustalenie sposobu określania zasad przyznawania dotacji restrukturyzacyjnych w przemyśle i rolnictwie; zawieszenie do uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r. waloryzacji wynagrodzeń w sferze budżetowej; określenie sposobu ściągania zaległych wpłat na Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki; określenie źródeł finansowania składki ZUS od nagród z zysku, i wreszcie upoważnienie wojewodów do dokonywania za zgodą odpowiednich ministrów przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełJerzyJaskiernia">Wyliczenie to wskazuje, że w projekcie ustawy uwzględnionych zostało wiele zagadnień o kluczowym znaczeniu dla gospodarki państwa. Wszystkie propozycje zawarte w tym dokumencie zostały bardzo szczegółowo, wnikliwie przeanalizowane przez obie komisje. Niewątpliwie chodzi o dokument pozostający w ścisłym związku z pozostałymi projektami wniesionymi przez rząd do Sejmu wraz z prowizorium budżetowym. Nie mogło to nie oddziaływać na rozstrzygnięcia przyjmowane w komisjach pracujących nad projektem. Wiele z nich było bowiem uzależnionych od odpowiedzi na kluczowe pytanie o skutki finansowe proponowanych rozstrzygnięć i oddziaływanie podejmowanych decyzji na wysokość deficytu budżetowego. Przyjęte, choć nie podzielane przez wszystkich posłów, założenie kierunkowe, by nie zwiększać planowanego deficytu ponad poziom zaproponowany w projekcie rządowym, było zasadniczym czynnikiem ograniczającym pole manewru w podejmowaniu decyzji. Utrudnieniem był fakt, że projekt rządowy nie był uprzednio skonsultowany ze związkami zawodowymi, a taki wymóg ustawowy dotyczył części jego postanowień. Inne utrudnienie o zasadniczym charakterze wiązało się z tym, że projekt ustawy został wniesiony przez poprzednią Radę Ministrów, a nowy rząd kierowany przez premiera Jana Olszewskiego nie przedstawił jeszcze założeń polityki społeczno-gospodarczej, które zamierza realizować. Komisje stanęły więc przed koniecznością określenia zasad gospodarki finansowej państwa w sytuacji, gdy nie są jeszcze znane zasady polityki społeczno-gospodarczej, a niewątpliwie chodzi o zagadnienia wzajemnie ze sobą powiązane.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PosełJerzyJaskiernia">Pomimo tych uwarunkowań, utrudniających właściwe przeprowadzenie prac nad projektem, komisje wykonały zadanie postawione przez Wysoką Izbę, świadome, że chodzi o sytuację szczególną, wywołaną zmianą rządu w kulminacyjnym momencie prac nad budżetem, co musi rzutować na sposób rozpatrywania przedłożeń rządowych.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#PosełJerzyJaskiernia">Efektem prac komisji jest jednolity projekt ustawy zawarty w druku nr 62. Informuję Wysoką Izbę, że pierwszy wniosek mniejszości zawarty w sprawozdaniu komisji został przez autora wycofany już po doręczeniu paniom i panom posłom druku nr 62. Proszę o uwzględnienie tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#PosełJerzyJaskiernia">Chciałbym obecnie skoncentrować się w szczególności na analizie tych artykułów, które uległy zmianie w stosunku do projektu rządowego. Nowa redakcja art. 2 wiąże się z tym, że budżetem państwa jest plan dochodów i wydatków państwa zawarty nie tylko w projekcie ustawy o prowizorium budżetowym, w ustawie o prowizorium budżetowym, w projekcie ustawy budżetowej na 1992 r., ale też — co projekt rządowy pomijał — w ustawie budżetowej. Norma ta może wzbudzać wątpliwości dotyczące techniki legislacyjnej, jest to bowiem w istocie powtórzenie definicji zawartej w ustawie Prawo budżetowe. Komisje zadecydowały jednak, że to powtórzenie jest uzasadnione w 1992 r., kiedy to wszystkie cztery wymienione akty prawne będą miały zastosowanie w praktyce. Chodzi więc o jasne sprecyzowanie pojęcia „budżet państwa”.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#PosełJerzyJaskiernia">Istotne zmiany zostały wprowadzone w art. 5. Dotyczy on udzielania pomocy w spłacie części należnych odsetek od kredytów udzielonych w 1992 r. Komisje postanowiły poszerzyć zakres dziedzin, w których może być udzielana tego typu pomoc, o zakup nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, a także o skup i przechowywanie zapasów płodów rolnych. Komentarza wymaga zmiana formuły „udziela się pomocy”, zawartej w projekcie rządowym, na „może być udzielana” w projekcie uzgodnionym przez komisje. Zmiana ta nie wynika z chęci zastosowania innego modelu tej instytucji. Przedstawiciel rządu biorący udział w pracach komisji argumentował, że również w projekcie rządowym chodziło o ustalenie możliwości udzielania takiej pomocy i określenia kierunków jej realizacji — co musi być wszakże skonkretyzowane w odpowiednich aktach prawnych — nie zaś o normę, która tworzy samodzielną podstawę do występowania o udzielenie takowej pomocy. Skoro tak, to bardziej precyzyjnie tę intencję odzwierciedla propozycja przepisu art. 5, wypracowanego przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#PosełJerzyJaskiernia">W art. 7 zastosowanie konstrukcji „w charakterze członków spółdzielni lub pracowników” w miejsce formuły”członków spółdzielni i pracowników”, zawartej w projekcie rządowym, ma na celu sprecyzowanie, że chodzi o upoważnienie ministra finansów do refundacji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kwoty odpowiadającej różnicy między składką na ubezpieczenia społeczne w wysokości powszechnie obowiązującej a składką na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych w produkcji rolniczej, zarówno w charakterze członków spółdzielni, jak też pracowników, mogą to być bowiem dwie różne formy statusu zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#PosełJerzyJaskiernia">Projekt art. 7 wywołał na posiedzeniu komisji kontrowersje, prowadzące do propozycji jego skreślenia. Gdyby postulat taki przyjęto, oznaczałoby to konieczność ujednolicenia składki na ubezpieczenia społeczne, a w rezultacie znaczne podwyższenie składki od osób zatrudnionych w produkcji rolnej, albo konieczność zwiększenia dotacji uzupełniającej dla ZUS. Ostatecznie jednak — jak już informowałem — wycofany został wniosek mniejszości o skreślenie tego artykułu i w projekcie ustawy podtrzymane jest rozwiązanie zawarte w projekcie rządowym, z uwzględnieniem jedynie wcześniej sygnalizowanej zmiany o charakterze formalno-legislacyjnym, wprowadzonej przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#PosełJerzyJaskiernia">W art. 8 projektu ustawy dyskusję poselską wywołała propozycja przepisu ust. 2, przewidująca prowizję do 0,5% kwot zrealizowanych kredytów zagranicznych na pokrycie kosztów związanych z pozyskaniem tych kredytów. Członkowie komisji interesowali się tym, czy upoważnienie to nie będzie prowadziło do nadmiernych dochodów osób zaangażowanych w ten proces. Po wysłuchaniu wyjaśnień dotyczących istoty tego upoważnienia za celowe uznano sprecyzowanie, że ta prowizja należy się jednostkom organizacyjnym, a nie jednostkom, jak to przewidywał projekt rządowy.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#PosełJerzyJaskiernia">Zmiana wprowadzona w art. 11 ma charakter legislacyjny. W normie tej bowiem chodzi o zawieszenie ograniczeń wynikających z art. 34 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim, a nie o zawieszenie stosowania tej normy prawnej.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#PosełJerzyJaskiernia">Zmiany wprowadzone w art. 14 mają służyć bardziej precyzyjnemu rozgraniczeniu delegacji dla ministra przemysłu i handlu oraz ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w zakresie udzielania dotacji podmiotowych na restrukturyzację przemysłu i zadania budżetowe w rolnictwie. Te ostatnie zostały przez komisje skonkretyzowane i objęły: zakup nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, restrukturyzację i modernizację rolnictwa oraz jego otoczenia. Komisje uznały bowiem, że w ten sposób precyzyjniej określono wolę Sejmu co do kierunków wykorzystania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#PosełJerzyJaskiernia">Największe kontrowersje wzbudziły postanowienia projektu ustawy zawarte w art. 15 i 16, oznaczone w wyjściowym projekcie rządowym jako art. 14 i 15. Art. 15 przewidywał niestosowanie w 1992 r. przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, a więc oznaczał całoroczne zawieszenie waloryzacji płac. Natomiast art.16 wprowadzał zasadę niestosowania przepisów dotyczących wzrostu uposażenia w stosunku do określonych grup funkcjonariuszy i żołnierzy tylko do czasu uchwalenia ustawy budżetowej. Komisje uznały, że to zróżnicowanie tych dwóch grup ze sfery budżetowej nie jest uzasadnione i w obu przypadkach ograniczenia te powinny obowiązywać jedynie do czasu uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r. Takie podejście wynika z przeświadczenia, że założenia polityki społeczno-gospodarczej, które przedstawi w przyszłym miesiącu Rada Ministrów, mogą spowodować, że na sprawę waloryzacji płac pracowników sfery budżetowej w pozostałych kwartałach 1992 r. będzie można spojrzeć inaczej, niż to się rysuje, gdy opieramy się na projektach, które wpłynęły do Sejmu pod koniec 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#PosełJerzyJaskiernia">Komisje proponują więc, by to ograniczenie obowiązywało jednolicie, jedynie do czasu uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r., a w trakcie prac nad nią powstanie potrzeba ponownego rozważenia tych kwestii i podjęcia stosownych decyzji w zależności od oceny kondycji finansowej państwa oraz możliwości budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#PosełJerzyJaskiernia">Wynikiem rozbieżności ocen, jakie powstały wokół art. 15, jest również jedyna poprawka mniejszości zgłoszona do tego projektu ustawy. Przewiduje ona ustalenie na 1992 r. normatywnego wskaźnika płac dla pracowników sfery budżetowej na poziomie 100%.</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#PosełJerzyJaskiernia">Komisje nie zaaprobowały tej poprawki wychodząc przede wszystkim z przeświadczenia, że przyjęcie tego zobowiązania zanim rząd premiera Jana Olszewskiego przedstawi założenia polityki społeczno-gospodarczej i zanim znane będą pełne wyniki statystyczne dotyczące płac pracowników sfery budżetowej w 1991 r. byłoby nieuzasadnione. Komisje świadome były wszakże faktu, że chodzi tu o obszar o szczególnej wrażliwości społecznej, gdzie pojawiło się zjawisko pauperyzacji całych grup społecznych zatrudnionych w sferze budżetowej, i musi być znaleziony sposób, by tę nieprawidłową tendencję powstrzymać.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#PosełJerzyJaskiernia">Z zagadnieniami tymi pozostaje w ścisłym związku decyzja komisji, by zaproponować Wysokiej Izbie skreślenie zawartego w projekcie rządowym art. 17, który przewidywał, że Rada Ministrów do 30 czerwca 1992 r. przedstawi Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy określającej zasady kształtowania środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#PosełJerzyJaskiernia">Komisje wyszły z założenia, że tego typu zobowiązanie Rady Ministrów nie jest konieczne, skoro rząd ma pełne prawo wystąpić z inicjatywą legislacyjną w tym zakresie. Natomiast norma ta mogłaby sprawiać wrażenie, że Sejm nakłada na rząd ten obowiązek znając założenia przyszłej ustawy, co przecież nie jest zgodne z prawdą, bądź obliguje Radę Ministrów do wnioskowania zmian obowiązujących przepisów zawierających wszakże ważne dla pracowników sfery budżetowej postanowienia indeksacyjne.</u>
          <u xml:id="u-38.18" who="#PosełJerzyJaskiernia">Powstał też problem rodzaju odpowiedzialności Rady Ministrów z tytułu potencjalnego niedotrzymania terminu złożenia takiego projektu, jeśli obowiązek ten wynikałby z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-38.19" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. zawarty w druku nr 62.</u>
          <u xml:id="u-38.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Adamowicza w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładam Wysokiej Izbie sprawozdanie połączonych Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej z prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Komisje rozpatrzyły ten projekt na posiedzeniach w dniach 7, 9, 17 i 18 stycznia 1992 r. Rząd przedstawiając Wysokiej Izbie projekt uzasadnia to koniecznością wzmocnienia kontroli nad dochodami i wydatkowaniem środków budżetowych państwa. Na treść rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw składają się propozycje nowelizacji 15 ustaw regulujących zasady gospodarki finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Komisje zaakceptowały zmiany w 9 ustawach, a w kilku przypadkach wprowadziły zmiany redakcyjne i porządkowe. W odniesieniu do pozostałych 6 ustaw komisje proponują następujące zmiany w stosunku do przedłożenia rządowego:</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 1 omawianej ustawy proponuje się zmiany w ustawie Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 16 ust. 7 prawo do wyrażania zgody na przekształcanie przedsiębiorstw komunalnych w jednostki gospodarki pozabudżetowej proponuje się przyznać wojewodzie działającemu w porozumieniu z ministrem finansów. Przedłożenie rządowe w tej sprawie daje prawo decyzji ministrowi - szefowi Urzędu Rady Ministrów. Komisje, uznając konieczność kontroli przekształceń w tym zakresie, uważają za nieuzasadnioną centralizację tego uprawnienia. Argumenty komisji podzieliła strona rządowa akceptując poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wprowadzając propozycję zmiany w art. 33 ust. 3 komisje kierowały się tezą o konieczności zdyscyplinowania rządu w pracach nad budżetem. Poprawka ta w praktyce działałaby począwszy od 1993 r., a dotyczy określenia 60 dni przed upływem terminu prowizorium budżetowego na przedstawienie założeń planu społeczno-gospodarczego oraz 30 dni przed upływem terminu prowizorium budżetowego na przedstawienie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Poza poprawką redakcyjną w ust. 7 tegoż artykułu proponuje się zmianę kolejności ust. 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Celowe wydaje się również podtrzymanie brzmienia art. 54 ust. 1 ustawy Prawo budżetowe i stąd propozycja skreślenia ust. 4 niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Komisje wnoszą o rozszerzenie katalogu wyłączeń odpowiedzialności za przekroczenia dyscypliny budżetowej i proponują, aby w ust. 2 - oprócz proponowanych przez rząd pkt. 2, 3 i 6 - dodać pkt 11, który dotyczy dochodów wypracowanych przez jednostki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 3 ustawy proponuje się ograniczyć czas obowiązywania zapisu art. 11a do okresu obowiązywania prowizorium budżetowego, dotyczącego trybu wypłacania nagród za 1991 r., przenosząc odpowiednią regulację do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wysoka Izbo! Komisje decydując się na zaproponowanie wykreślenia zapisu art. 6 uznały, że przepisy te powinny być przedmiotem odrębnej regulacji ustawowej, a ich uchwalenie należy poprzedzić szczegółowymi analizami skutków prawnych i społecznych. Uzasadnienie rządowe uznano za niewystarczające, ponieważ skutki uchwalenia tej poprawki mogą pojawić się w II kwartale i według szacunku Ministerstwa Finansów mogą wynieść około 9 bln zł. Wskazane jest więc możliwie szybkie przedstawienie przez rząd projektu nowelizacji do uchwalenia przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 9 proponuje się zmiany w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 17 tej ustawy, zamiast propozycji rządowej podniesienia składki do 40% minimalnej emerytury, proponuje się obniżenie do 30% minimalnej emerytury, tzn. wzrostu w sumie o 5%. Jednocześnie nastąpiłaby zmiana w art. 25 ust. 3 tej ustawy, litery a i b, z zapisem ze 160% przeciętnej emerytury podstawowej na 120% przeciętnej emerytury podstawowej.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#PosełAndrzejAdamowicz">W art. 10 dotyczącym zmian ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń komisje proponują wprowadzić dodatkowy ustęp dotyczący zakładowego funduszu socjalnego i mieszkaniowego. Proponuje się wyłączyć z opodatkowania podatkiem od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń wypłat z zakładowego funduszu socjalnego na cele ogólne, takie jak: żłobki, domy wczasowe itp. oraz zorganizowany wypoczynek dzieci i młodzieży, a z zakładowego funduszu mieszkaniowego wypłaty na zakładowe i spółdzielcze budownictwo mieszkaniowe oraz pożyczki zwracane w roku podatkowym. Nieuchwalenie przez Wysoką Izbę proponowanych zapisów spowoduje - jak należy sądzić - całkowite załamanie działalności socjalnej w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Ostatnią istotną zmianę komisje proponują w art. 12, a polega ona na skreśleniu ust. 1. Uzasadnienie rządowe tej zmiany - podwyższenie składki ubezpieczeniowej od osób niepełnosprawnych z 5 do 7% koresponduje z zamiarem powszechnego podniesienia składki ubezpieczeniowej o 2 punkty - wydaje się nieprzekonywające. Podwyższenie zgodnie z tą propozycją oznacza wzrost składki w przypadku osób niepełnosprawnych o 40%, pozostałych o 2,3%. Można przypuszczać, że propozycja rządowa osłabiłaby zainteresowanie zakładów zatrudnianiem osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wysoka Izbo! Zmiany zaproponowane przez komisję nie spowodują istotnych skutków finansowych w I kwartale i nie wymagają zmian w projekcie ustawy o prowizorium budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Sprawozdanie komisji obejmuje również 6 zgłoszonych wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Pierwszy wniosek zakłada utrzymanie w wersji rządowej zmiany ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych.</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wniosek drugi oznacza utrzymanie dotychczasowego zakresu zwolnień celnych dla osób przebywających za granicą dłużej niż 6 miesięcy. Oznaczałoby to podtrzymanie zasady, że zakres zwolnień nie zależy od typu i przeznaczenia przywożonych towarów, lecz od charakteru pobytu za granicą.</u>
          <u xml:id="u-40.19" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Kolejne dwa wnioski wiążą się z przyjętą przez komisję propozycją przejęcia przez budżet państwa dochodów z tytułu opłaty skarbowej, dotychczas dochodu gmin. Wniosek trzeci proponuje pozostawienie opłaty skarbowej jako dochodu gmin, natomiast wniosek czwarty przyznaje budżetowi państwa prawo do tych dochodów tylko w I kwartale.</u>
          <u xml:id="u-40.20" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wniosek piąty, dotyczący składki ubezpieczeniowej od rolników, autor wycofuje, i w związku z tym proponuje dokonanie w druku, który państwo otrzymaliście, stosownej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-40.21" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Wniosek szósty powoduje konieczność bezpośredniego finansowania z budżetu państwa skutków stosowania obniżonych stawek obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego osób niepełnosprawnych, podczas gdy propozycja rządowa, zaakceptowana przez komisję, powoduje przeniesienie tych obciążeń na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dysponujący dostatecznymi środkami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-40.22" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza w wyniku rozpatrzenia tego projektu wnoszą, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić ustawę o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw, której projekt komisje przedkładają w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-40.23" who="#PosełAndrzejAdamowicz">Dziękuję za uwagę i przepraszam za potknięcia, ale jest to moje pierwsze wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-40.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#Marszałek">Proszę obecnie o zabranie głosu w sprawie projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania - sprawozdawcę komisji pana posła Wojciecha Arkuszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełWojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw jedna uwaga. Panie i panowie posłowie otrzymali druk nr 63 i tego druku będzie dotyczyła moja wypowiedź. Dostali także państwo dzisiaj rano czy też wczoraj wieczorem druk uzupełniający do druku nr 63 zawierający poprawione wnioski mniejszości. Od razu powiem, że na końcu mojej wypowiedzi będą jeszcze dwie poprawki do naszego tekstu, co stwierdzam z żalem, ale taka jest rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełWojciechArkuszewski">Mam przedstawić sprawozdanie z prac Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej nad rządowym projektem ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania. Pozwolę sobie na początku na dwie uwagi porządkujące, żebyśmy się nie zagubili w drobiazgach.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełWojciechArkuszewski">Pierwsze sześć rozdziałów tego projektu dotyczy podatku od osób prawnych, nie związanego z projektem prowizorium. Rozdział siódmy zawiera projekt zmian w obecnych przepisach podatkowych, wynikających zarówno z wcześniej uchwalonych ustaw, jak i zmian wynikających z inflacji oraz niektórych zmian związanych z potrzebą poprawienia innych przepisów podatkowych. Ich związek z projektem prowizorium budżetowego także można uznać za dość luźny. To jest pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PosełWojciechArkuszewski">Druga uwaga. W Polsce wprowadza się obecnie nowy system podatkowy. W lipcu zeszłego roku uchwalono podatek dochodowy od osób fizycznych. Już raz został zgłoszony do Sejmu podatek VAT, a rząd zapowiedział ostatnio, że zgłosi go powtórnie. Omawiany przeze mnie podatek od osób prawnych jest jak gdyby trzecim, taką dużą ustawą podatkową w połączeniu z tymi dwoma. Jest jednak jedna istotna różnica. O ile podatek od osób fizycznych był novum w polskiej rzeczywistości, i VAT będzie także novum, to przedstawiany dzisiaj projekt jest faktycznie drobną modyfikacją ustawy o podatku od osób prawnych uchwalonej 31 stycznia 1989 r. Zasadnicza struktura jest ta sama. Ważne natomiast jest to, że liczba poprawek była tak duża, że należało przedstawić nową ustawę, a nie wnosić liczne poprawki do starej. Z tego powodu dyskusja nad tym projektem nie powinna budzić takich emocji, jak nad oboma pozostałymi. To nie jest w tej chwili żadna wielka reforma podatkowa, reforma w tej części dokonała się parę lat temu.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PosełWojciechArkuszewski">Dla porządku przypomnę, że projekt ustawy przewiduje, iż płaci się podobnie jak dotychczas 40% dochodu jako podatek, dochód definiuje się jako różnicę między przychodami a kosztami ich uzyskania. Większa część projektu ustawy sprowadza się do sprecyzowania, co jest przychodem, co jest kosztem uzyskania przychodu, co nie wchodzi w koszty uzyskania przychodu, kto jest zwolniony z płacenia podatku i co jest wolne od podatku, co wreszcie można odjąć od podatku przed opodatkowaniem, co jest też pewną formą ulgi podatkowej, oraz w jaki sposób pobiera się podatek. Ta struktura się nie zmieniła.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PosełWojciechArkuszewski">Zmiany, które wprowadzono, opierały się na trzech zasadach, które warto tu w tej chwili podkreślić. Po pierwsze, płacić powinni wszyscy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, co oznacza, że dążono do wyeliminowania obejść systemu podatkowego, co doprowadziło do opodatkowania zakładów budżetowych i z pewnymi wyjątkami gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych. Wreszcie w przyszłości likwidacja zwolnień dla zakładów w ramach MON, MSW i Ministerstwa Sprawiedliwości. Mówię w przyszłości, bo warunkowo ich ulgowe potraktowanie jest zachowane na najbliższe 2 lata, przy pewnych warunkach. Myślę, że w tej chwili w to nie warto wchodzić, to jest sprawa dość szczegółowa.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#PosełWojciechArkuszewski">Drugą zasadą, na której się opierano, konstruując tę ustawę, było to, żeby struktura ustawy była podobna w takim stopniu, w jakim jest to możliwe, do ustawy o podatku od osób fizycznych. W ramach tego jednolitego traktowania tych dwóch ustaw założono taką zasadę równości podatkowej w zakresie definicji przychodów, kwalifikacji przychodów i zwolnień przedmiotowych od podatku. Natomiast pozostały oczywiście nieznaczne różnice, które wynikają z nie dających się zakwestionować różnic między dochodami ludzi a przedsiębiorstw. Ludzie mają przychody także w postaci rent, emerytur i świadczeń socjalnych, co trudno powiedzieć o osobach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#PosełWojciechArkuszewski">I trzecia zasada, na której się opierano, przygotowując ten projekt - by wszystkie ulgi i zwolnienia podatkowe znajdowały się w ustawach podatkowych, a nie w różnych innych ustawach, okazjonalnie w różnych miejscach, tak żeby nie trzeba było ich z trudem i z wysiłkiem szukać. To tyle, jeżeli chodzi o ogólną strukturę ustawy.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#PosełWojciechArkuszewski">Ta ustawa o podatku od osób prawnych, podobnie jak poprzednia ustawa o podatku od osób fizycznych, nie obejmuje produkcji rolnej, która jest opodatkowana odrębnym podatkiem rolnym, nie obejmuje także produkcji leśnej, która od 1 stycznia br. jest opodatkowana osobno. Jeżeli chodzi o podatek od osób fizycznych, to tam tę zmianę właśnie się wprowadza - w ramach tej ustawy wyłącza się dochody z produkcji leśnej z ustawy o podatku od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#PosełWojciechArkuszewski">Jeżeli chodzi o zmiany w innych ustawach - do punktów dyskusyjnych i spornych w czasie posiedzeń komisji przejdę później - to w ustawie o podatku rolnym przyjęto zasadę, że specjalne działy produkcji rolnej są opodatkowane w ramach powszechnego systemu, czyli w ramach ustawy o podatku od osób prawnych, a reszta rolnictwa jest opodatkowana osobno, co doprowadziło tam do pewnych przesunięć. W praktyce jedyną pozycją, która się naprawdę zmieniła, jest sadownictwo, które przestało być specjalnym działem produkcji rolnej, co oznacza obniżenie opodatkowania. Zresztą zamiast bawić się w omawianie szczegółów, powiem krótko, że jeżeli chodzi o ustawę o podatku rolnym, to przedstawiciele Ministerstwa Finansów byli zgodni z przedstawicielami rolników. Myślę, że to wystarczy, żeby powiedzieć, że nikt inny nie będzie miał w tej sprawie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#PosełWojciechArkuszewski">W ustawie o opłacie skarbowej wprowadzono podniesienie stawek, co wynika, po pierwsze, z inflacji; po drugie, zmieniono przepis dotyczący opłaty za umowę, w której jedna ze stron jest zwolniona od opłaty, i zmieniono opłaty za umowę zamiany, która była nadużywana, dość często sprzedaż była przedstawiana jako umowa zamiany, ale to jest sprawa drobna z naszego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#PosełWojciechArkuszewski">Wreszcie, podniesiono opłaty drogowe do takiego poziomu, by pokrywały one 1/3 kosztów utrzymania dróg.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#PosełWojciechArkuszewski">Wprowadzając pewną strukturę do ustawy o podatku od osób prawnych, równocześnie w tych miejscach, gdzie były różnice, poprawiano także ustawę o podatku od osób fizycznych, gdzie były różne rzeczy, zarówno drobne, to znaczy jedno słowo, które w wyniku niestarannej redakcji zostało w projekcie uchwalonym w lipcu zeszłego roku, jak i wprowadzono karne odsetki za ukrywanie dochodów, czego nie było dotychczas. Tyle, jeżeli chodzi o takie ogólne sprawy, co do których się wszyscy zgadzali.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#PosełWojciechArkuszewski">Teraz przechodzę do spraw, które były sporne w toku prac komisji. Komisja odrzuciła, i to chyba jednomyślnie albo bardzo dużą większością głosów, nie pamiętam w tej chwili, wniosek rządu o wprowadzenie w ustawie o zobowiązaniach podatkowych odpowiedzialności majątkowej wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki komandytowej za zobowiązania podatkowe spółek, bo w przekonaniu wszystkich wypowiadających się osób taka propozycja burzy całą koncepcję działalności gospodarczej w oparciu o spółki, co polega na tym, że się oddziela majątek przedsiębiorstwa od majątku prywatnego. Rozumiejąc problemy Ministerstwa Finansów, które ma kłopoty ze ściąganiem należnych podatków w pewnych przypadkach, proponowano ministerstwu podniesienie kapitału założycielskiego i zwiększenie odpowiedzialności zarządów spółek za nadużycia, ale wniosek rządu w tej sprawie został odrzucony. Natomiast w pozostałych sprawach w różnych miejscach w jakimś tam stopniu to stanowisko rządu było uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#PosełWojciechArkuszewski">Teraz zreferuję te punkty, które są w sprawozdaniu komisji i we wnioskach mniejszości. Po prostu krótko wytłumaczę, o co tam chodzi. Pierwszy wniosek mniejszości brzmi w ten sposób, żeby w art. 13 dodać słowa: „kultu religijnego oraz związkom zawodowym na ich działalność statutową”. Jest to przywrócenie stanu dotychczasowego związanego z faktem, że dotychczas jeżeli przedsiębiorstwo nieodpłatnie wynajmowało budynek związkowi zawodowemu, to nie liczono czynszu w takiej wysokości, jaką by ono uzyskało, gdyby wynajęło ten budynek na rynku. Natomiast myśmy się kierowali, proponując skreślenie tego punktu, takim przekonaniem, że ulgi zawarte w tym artykule są celowe, dotyczą zwolnień na działalność kulturalną, społeczną, edukację, natomiast związki zawodowe zostały tam dopisane trochę w sposób sztuczny. I z tego powodu to zostało pierwotnie skreślone, po czym pojawił się wniosek o przywrócenie i dlatego to w tej chwili referuję.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#PosełWojciechArkuszewski">Drugi wniosek mniejszości dotyczy leasingu i to była w zasadzie jedyna poważna sprawa, która budziła kontrowersje w komisji od początku do końca. Chodzi o to, że leasing czy pewna forma dzierżawy, której możliwym końcem jest przejęcie na własność dzierżawionego urządzenia lub majątku przez dzierżawiącego, jest faktycznie w różny sposób uprzywilejowana w porównaniu z innymi formami gospodarowania. To jest związane z tym, że takiej formy w Polsce nie było i w pkt. 3 art. 16 usiłuje się to uprzywilejowanie skasować czy ograniczyć. Toczyła się długa dyskusja na temat tego punktu, co było związane z pewnymi niejasnościami, jakie to będzie miało konsekwencje i stanowisko mniejszości było takie, że jeżeli coś jest niejasnego, to należy to skreślić. Stanowisko większości było takie, że w oczywisty sposób leasing jest uprzywilejowany i w ramach troski o sprawiedliwe rozłożenie podatku powinien być opodatkowany.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#PosełWojciechArkuszewski">Trzeci wniosek mniejszości i litera a we wniosku czwartym dotyczą tak naprawdę tego samego. To jest konsekwencja dyskusji o ulgach inwestycyjnych. Na posiedzeniach komisji toczyła się dyskusja, czy ustawa dopuszcza odpowiednio wiele możliwości wprowadzenia ulg inwestycyjnych, czy powinna je wprowadzić w większym zakresie, a wreszcie toczył się spór o użyteczność tych ulg inwestycyjnych i w tym się to przejawiło w ustawie, czy stopień zobowiązania rządu do ich wprowadzenia jest wystarczający. Większość przyjęła wersję rządową, że rząd ma delegację, na podstawie której może to określić. Wniosek mniejszości zaś jest taki, by rząd był bardziej zobowiązany, by określił to. I do tego się sprowadza w istocie pkt 3 i lit. a w pkt. 4. W tej chwili cytuję to w wersji uzupełnienia do druku nr 63, żeby to było jasne. I w tej wersji mamy literę b w pkt. 4. Poza tym pkt 4 dotyczy przywrócenia wniosku rządowego, który został odrzucony przez większość komisji, o podniesienie progresji opodatkowania osób fizycznych do 50% przy wysokich dochodach. Rząd to zgłosił bez specjalnego przekonania. Zostało to odrzucone przez komisję, przy czym argumenty merytoryczne były takie, że ustawa o podatku weszła w życie z dniem 1 stycznia, a tę dość istotną zmianę wprowadzono parę tygodni później z założeniem, że miałaby ona obowiązywać od początku roku. Poza tym wpływy z tego powodu byłyby niewielkie. Argumenty mniejszości były takie, że jest tak duże zróżnicowanie dochodów, iż byłoby to rażące społecznie. To był główny argument, do którego można dodać jeszcze taki, że w istocie rzeczy, wbrew powszechnemu przekonaniu, 50-procentowe opodatkowanie oznacza utrzymanie dotychczasowego opodatkowania. Powszechnie się bowiem uważa, że to oznacza podniesienie. To nieprawda, albowiem dotychczas płacono zarówno podatek wyrównawczy w wysokości 40%, jak i podatek od płac w wysokości 20%. Jeśli się to dobrze doda, policzy w takiej samej skali jak obecne płace, to się okaże, że dotychczasowy podatek stanowił 50% od brutto liczonej płacy, która nie istniała wówczas jako pojęcie w obecnym znaczeniu. Okazuje się zatem, że 50-procentowe opodatkowanie jest utrzymaniem dotychczasowej skali podatkowej, a nie jej podwyższeniem.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#PosełWojciechArkuszewski">Wreszcie wniosek mniejszości 4c w uzupełnieniu dotyczy problemu ubruttowienia płac. Na podstawie ustawy o podatku od osób fizycznych nastąpiło przejście z płac netto wypłacanych w zeszłym roku do podpisania nowych umów o pracę, w których będą liczone płace brutto, od których będzie pobierany podatek. Idea była taka, żeby się w ramach tej operacji nie zmieniło nic albo bardzo niewiele. Ustawa o podatku od osób fizycznych i różne rozporządzenia wykonawcze określały zatem, jak to ma być przeprowadzone. Rzeczywistość jest trochę inna. Okazało się, że istniał pewien błąd w ustawie o podatku od osób fizycznych i dlatego rząd zgłosił poprawkę do art. 55 ustawy o podatku od osób fizycznych, która poprawia procedurę ubruttowienia. Na podstawie bowiem tego, co było dotychczas w tej ustawie, nie można dobrze ubruttowić płac w oświacie, bo oświata dostaje płace z góry, czyli oświata dostała płace za styczeń w grudniu zeszłego roku, kiedy ta ustawa jeszcze nie obowiązywała. Z tego też powodu pojawiła się poprawka rządowa o zmianie art. 55, która została przyjęta bez dyskusji. Mniejszość natomiast dodała do tego drugą poprawkę, w której zauważono, że obecny system ubruttowienia, włącznie z wnioskiem rządowym, prowadzi do tego, że ludzie o wysokich dochodach, ludzie zarabiający około 10 mln zł, w wyniku ubruttowienia otrzymają podwyżkę w wysokości około 10%, a ludzie o jeszcze wyższych dochodach otrzymają jeszcze wyższe podwyżki. Takich osób oczywiście nie ma dużo. W momencie kiedy państwo znajduje się w bardzo trudnej sytuacji budżetowej, kiedy się ludziom tłumaczy przez parę miesięcy, że operacja ubuttowienia jest operacją techniczną przejścia do systemu podatkowego od osób fizycznych i nie prowadzi do żadnych zmian w płacach. Okazuje się jednak, że ta procedura prowadzi do podwyżki wszystkich wysokich dochodów i w przedsiębiorstwach państwowych okaże się, że dyrektor i główny księgowy dostają podwyżkę rzędu 1–1,5 mln, podczas kiedy wszyscy inni mają nie zmienione płace; taka będzie konsekwencja dotychczasowej wersji ubruttawiania. Z tego powodu została zgłoszona poprawka 4c, która miała temu zapobiec. Większość natomiast odrzuciła ten wniosek, kierując się tym, że operacja ubruttowienia została już przeprowadzona, że jest to drastyczne jak gdyby złamanie zasad gry, żeby odbierać ludziom to, co już otrzymali.</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#PosełWojciechArkuszewski">W ten sposób zreferowałem wszystkie poprawki i mogę formalnie zakończyć, w imieniu obu połączonych Komisji: Ustawodawczej i Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnioskując o akceptację tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#PosełWojciechArkuszewski">Po tym wszystkim dodam jeszcze dwie uwagi na marginesie. Otóż w tekście, który państwo dostali (w druku nr 63), jest jeden błąd. W art. 17 ust. 1 pkt 5 jest słowo „jednoosobowych”, które nie zostało skreślone z tekstu projektu ustawy mimo dwukrotnych decyzji w tej sprawie komisji. Z przykrością stwierdzam, że mówię o tym po raz trzeci i choć za każdym razem wszyscy się na to zgadzali, to nie zostało ono wykreślone. I to jest sprawa czysto techniczna.</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#PosełWojciechArkuszewski">Druga poprawka, którą z przykrością muszę zgłosić, dotyczy początku tej części o leasingu. Do tego jeszcze na chwilę musimy wrócić, proszę państwa. To jest art. 16 pkt 3. Tych, którzy mają przed sobą ustawę, proszę o otwarcie w tym miejscu. Art. 16 pkt 3 na str. 9. Punkt 3 tego artykułu dotyczy leasingu i początek tego punktu jest nieszczęśliwie napisany: „wydatków ponoszonych z tytułu czynszu, na podstawie umów najmu lub dzierżawy rzeczy lub praw majątkowych, z wyjątkiem nieruchomości oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu:”, po czym są punkty a i b. Otóż normalny człowiek czytając to, ma wrażenie, że punkty a i b odnoszą się do wyjątku. Oczywiście prawnicy wiedzą o tym, że odnoszą się one do początku, do tego co jest przed przecinkiem. Niezręcznie jest jednak, żeby za każdym razem w takiej ustawie jak ustawa podatkowa trzeba było tłumaczyć, co ona znaczy. Z tego powodu pozwolę sobie zaproponować inną redakcję tego samego fragmentu, która nic nie zmienia. Znajdą państwo tę wersję na piśmie, mam nadzieję, że jeszcze dzisiaj wieczorem będzie ona w skrytkach. Fragment ten brzmiałby: „wydatków z tytułu czynszu ponoszonych na podstawie umów najmu lub dzierżawy rzeczy i praw majątkowych innych niż nieruchomości oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu”. Merytorycznie jest to to samo, ale nie sprawia wrażenia, że litery a i b odnoszą się do wyjątku, a nie do zasady. Przynajmniej tak jest bardziej elegancko. To wszystko. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#Marszałek">Obecnie pan sekretarz poseł Piotr Krutul odczyta komunikaty, po czym ogłoszę przerwę do godziny 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Po ogłoszeniu przerwy w obradach odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w sali konferencyjnej. Przedmiotem obrad będzie rozpatrzenie projektu uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o stanowisku w sprawie ustawy o zmianie ustawy o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych ustaw (druk nr 54).</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Również po ogłoszeniu przerwy odbędzie się w pokoju nr 241 w Biurze Komisji Sejmowych posiedzenie podkomisji Komisji Handlu i Usług.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo. Ogłaszam przerwę do godziny 12.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 35 do godz. 12 min 15)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Kontynuujemy rozpatrzenie projektu prowizorium budżetowego oraz związanych z nim projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu w sprawie projektu ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw sprawozdawcę komisji panią poseł Teresę Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! W imieniu Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej przedstawiam sprawozdanie z ich pracy nad rządowym projektem ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawartym w druku nr 28. Sprawozdanie to zawiera druk nr 55.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełTeresaLiszcz">Połączone komisje po wstępnej dyskusji postanowiły odrzucić bez szczegółowego rozpoznania te artykuły projektu rządowego, które oznaczają wprowadzenie trwałych zmian do ustawodawstwa pracy i ubezpieczeń społecznych, a nie wiążą się bezpośrednio z prowizorium budżetowym. Chodzi o zmiany w art. 92 Kodeksu pracy, w przepisach ustaw szczególnych dotyczących prawa do wynagrodzenia lub do zasiłku w związku z chorobą i macierzyństwem, tj. o artykuły z projektu rządowego nr 1, 3–7, 9–12 i art. 14 projektu z druku nr 28.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Komisje uznały, że zmiany proponowane w tych artykułach rząd może przedstawić jako odrębną inicjatywę ustawodawczą po uprzedniej ich konsultacji ze związkami zawodowymi w trybie przewidzianym w ustawie związkowej.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełTeresaLiszcz">W pozostałym zakresie komisje rozpatrzyły projekt rządowy mimo poważnych zastrzeżeń co do braku wymaganej konsultacji projektu z organizacjami związkowymi. W toku swojej pracy komisje zapoznały się tylko z przedstawionym na piśmie stanowiskiem NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełTeresaLiszcz">Stanowisko komisji w sprawie omawianego projektu zostało państwu doręczone w formie jednolitego tekstu (druk nr 55). Zgodnie z jego zawartością projekt został nieco inaczej zatytułowany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw dotyczących zatrudnienia oraz zaopatrzenia emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełTeresaLiszcz">Projekt ustawy w wersji przyjętej przez komisje dotyczy trzech grup zagadnień: emerytur i rent - głównie zmiany ustawy z 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent; zmian w ustawie z 1989 r. o tzw. zwolnieniach grupowych; zmian w ustawie z 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#PosełTeresaLiszcz">Zmiany w ustawie o rewaloryzacji emerytur i rent po części wynikają z zapowiedzi ogłoszonych w związku z podpisaniem tej ustawy przez prezydenta Rzeczypospolitej. Chodzi o:</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#PosełTeresaLiszcz">1) rezygnację z całkowitego zawieszania emerytury wcześniejszym emerytom, bez względu na wysokość ich zarobków;</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#PosełTeresaLiszcz">2) przywrócenie zasady niezawieszania rent inwalidzkich z tytułu wypadków przy pracy lub choroby zawodowej z powodu osiągania zarobków przez rencistę;</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#PosełTeresaLiszcz">3) podniesienie z 800 tys. zł do 1 mln zł tzw. kwoty gwarancyjnej w razie obniżenia wymiaru emerytury lub renty na podstawie ustawy rewaloryzacyjnej. Te zmiany komisje proponują przyjąć bez zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#PosełTeresaLiszcz">Rząd zaprojektował jednak dalsze zmiany w prawie emerytalno-rentowym, które okazały się mocno kontrowersyjne. W szczególności rząd proponuje zmiany w bieżącej waloryzacji rent i emerytur, polegające na tym, że równocześnie zmienia się częstotliwość waloryzacji - miałaby ona być przeprowadzana co pół roku, zamiast, jak dotychczas, co kwartał, oraz pod warunkiem, że wskaźnik wzrostu wynagrodzeń wyniesie co najmniej 110%, podczas gdy obecnie wynosi 105%. Przyjęcie tej zmiany oznaczałoby dalsze istotne opóźnienie wzrostu emerytur i rent w stosunku do wzrostu płac, które to opóźnienie komisje uznały za niedopuszczalne. Komisje rekomendują rozwiązanie kompromisowe, polegające na tym, że utrzymuje się waloryzację kwartalną, lecz podnosi się do 110% wskaźnik wzrostu wynagrodzeń będący warunkiem przeprowadzenia waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#PosełTeresaLiszcz">Rząd zaproponował również zmiany w art. 27 ustawy z 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, dotyczące upoważnienia do wydawania rozporządzenia w sprawie zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Zmiany dotyczą podmiotu upoważnionego, którym ma być Rada Ministrów, zamiast, jak ostatnio, minister pracy i polityki socjalnej. Te zmiany komisje w pełni aprobują.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#PosełTeresaLiszcz">Sprzeciw wzbudziło natomiast proponowane obligatoryjne zmniejszanie na stałe, tj. do końca życia uprawnionego, emerytury wcześniejszego emeryta proporcjonalnie do liczby miesięcy brakujących mu do osiągnięcia tzw. normalnego wieku emerytalnego. Komisje rekomendują znów rozwiązanie kompromisowe - upoważnienie Rady Ministrów do przejściowego zmniejszania emerytury, tylko na czas do osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego. Należy zwrócić uwagę, że chodzi tu głównie o osoby zmuszone do wcześniejszego przejścia na emeryturę przez to, że utraciły pracę na skutek likwidacji zakładu lub w ramach zwolnień grupowych, a więc bez swej winy i z reguły wbrew woli, przy tym często chodzi o osoby mające długi staż pracy, przekraczający wymagane ustawowo minimum 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny. Swoiste dodatkowe karanie tych osób dożywotnim zmniejszeniem emerytury komisje uznały za wysoce krzywdzące dla nich i nie wyrażają na to zgody.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#PosełTeresaLiszcz">Z inicjatywy komisji została wydzielona w art. 27 odrębna delegacja dla Rady Ministrów do ustalania zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki. Osoby te, głównie matki opiekujące się osobiście, w domu, dziećmi kalekimi, mają obecnie - uregulowane rozporządzeniem Rady Ministrów z 1989 r. - prawo do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Chodzi o utrzymanie tego prawa na przyszłość, stąd zapis zobowiązujący Radę Ministrów do tego, by istniało stosowne rozporządzenie w tej sprawie, a nie, jak w pozostałych wypadkach, delegacja fakultatywna.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#PosełTeresaLiszcz">To są w zasadzie wszystkie istotne merytoryczne zmiany w prawie emerytalno-rentowym.</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#PosełTeresaLiszcz">Zawarte w art. 1 zmiany do ustawy z 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych mają charakter porządkujący i są w istocie naprawieniem pewnych potknięć legislacyjnych ustawy o rewaloryzacji z ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-47.16" who="#PosełTeresaLiszcz">Zmiany w ustawie z 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, czyli o tzw. zwolnieniach grupowych, polegają na ograniczeniu prawa zwalnianych w tym trybie pracowników do świadczeń majątkowych, którymi są obecnie odprawa pieniężna i dodatek wyrównawczy. Rząd proponuje całkowitą likwidację dodatku wyrównawczego. Jednocześnie przewiduje pozbawienie prawa do odprawy tych zwalnianych pracowników, którzy mają inne, poza pracą w danym zakładzie, liczące się źródła dochodu, a w szczególności z tytułu zatrudnienia w innych zakładach pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, emeryturę lub rentę, jeżeli w danym zakładzie pracownik pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy; prowadzą działalność gospodarczą na własny rachunek czy gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 5 ha przeliczeniowych lub stanowiące dział specjalny. Pozbawiony prawa do odprawy - według propozycji rządowej - miałby być również zwalniany pracownik nie mający innych własnych źródeł dochodu, lecz mający małżonka osiągającego dochód przekraczający dwukrotne przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej. Nie trudno zauważyć, że proponowane zmiany zmierzają do przekształcenia odprawy w swoisty zasiłek socjalny. Komisje, biorąc pod uwagę katastrofalny stan gospodarki, akceptują likwidację dodatku wyrównawczego oraz pozbawienie prawa do odprawy w wypadkach, gdy pracownik posiada dodatkowe własne źródła dochodu, odrzucają natomiast propozycję pozbawienia odpraw tych osób, które nie mają innych własnych dochodów, a tylko ich małżonkowie uzyskują dochody przekraczające dwukrotne przeciętne wynagrodzenie. Jako swoistą finansową rekompensatę odrzucenia tej propozycji rządowej, wychodzącą też naprzeciw oczekiwaniom dużej uboższej części społeczeństwa, komisje proponują w art. 8 ust. 2a ograniczenie wysokości odprawy do kwoty 15-krotnego najniższego wynagrodzenia, tj. aktualnie do około 10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-47.17" who="#PosełTeresaLiszcz">Zmiany w ustawie z 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu polegają głównie na obniżeniu wysokości zasiłków dla bezrobotnych. Zamiast dotychczasowej zróżnicowanej wysokości zasiłków, liczonych w odpowiednim procencie od własnego ostatnio pobieranego wynagrodzenia, rząd zaproponował jednolity dla wszystkich uprawnionych zasiłek dla bezrobotnych na poziomie bardzo zbliżonym do obecnego zasiłku minimalnego. Rozwiązanie zaproponowane przez rząd komisje uznały za niesprawiedliwe, ponieważ oznaczałoby ono zrównanie prawa do zasiłku tych, którzy pracowali przez wiele lat i osiągali znaczne zarobki, z tymi, którzy pracowali niedługo i zarabiali niewiele albo wcale, jak absolwenci. Takie jednolite, na minimalnym poziomie zasiłki, jakie proponuje rząd, nie występują w żadnym znanym nam cywilizowanym ustawodawstwie. Jednocześnie komisje dostrzegają konieczność odstąpienia od dotychczasowej regulacji wysokości zasiłków, która - przypominam - wynosi 70% ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia przez okres pierwszych 3 miesięcy, 50% tegoż wynagrodzenia przez dalsze 6 miesięcy i 40% po upływie 9 miesięcy. Konieczność ta wynika przede wszystkim ze znanego stanu i budżetu, i Funduszu Pracy oraz rosnącej liczby bezrobotnych. Obniżenia zasiłków domaga się też część opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-47.18" who="#PosełTeresaLiszcz">W tej sytuacji komisje rekomendują rozwiązanie kompromisowe. Wysokość zasiłku przez pierwsze trzy miesiące według propozycji komisji miałaby wynosić 50% ostatnio pobieranego wynagrodzenia, zaś przez dalszy okres pobierania zasiłku - 40% tego wynagrodzenia, nie mniej jednakże niż 36% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Jest to swoista gwarancja dla osób o niskim wynagrodzeniu.</u>
          <u xml:id="u-47.19" who="#PosełTeresaLiszcz">Rząd zaproponował też ujednolicenie i istotne obniżenie zasiłku szkoleniowego wypłacanego bezrobotnym w czasie przyuczenia do zawodu lub przekwalifikowania. Dotychczas wysokość tego zasiłku wynosi 80% ostatniego wynagrodzenia, a dla osób, które utraciły zdolność do dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, nawet 100% ostatnio pobieranego wynagrodzenia, a więc jest dużo korzystniejsza od obecnego zwykłego zasiłku dla bezrobotnych. Rząd proponuje jednolitą wysokość zasiłku szkoleniowego na poziomie 115% zwykłego zasiłku dla bezrobotnych. Komisje uważają, że taka mała różnica wysokości zasiłku szkoleniowego i zwykłego zasiłku dla bezrobotnych nie spełni funkcji motywacyjnej. Osłabia ona zachętę do podejmowania przeszkolenia, skoro nie robiąc nic, można otrzymywać prawie taki sam zasiłek jak wtedy, kiedy się szkoli lub przyucza do nowego zawodu. Z tego względu komisje proponują ustanowienie wysokości zasiłku szkoleniowego na poziomie 130% zasiłku dla bezrobotnych, do którego miałaby prawo dana osoba, gdyby nie podjęła przeszkolenia.</u>
          <u xml:id="u-47.20" who="#PosełTeresaLiszcz">Inna istotna zmiana, proponowana przez rząd w ustawie o zatrudnieniu i bezrobociu, dotyczy art. 22 i polega na skreśleniu słowa: „dwukrotnie” w ust. 1 pkt. 2 tego artykułu. Skreślenie tego słowa oznaczałoby, że już pierwsza uznana przez urzędnika za bezzasadną odmowa ze strony bezrobotnego podjęcia oferowanej mu pracy, przeszkolenia lub wykonywania robót publicznych czy interwencyjnych pozbawiałaby go prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Obecnie dopiero dwukrotna taka odmowa pozbawia tego prawa. Komisje uznały to rozwiązanie za zbyt rygorystyczne i dające zbyt dużą władzę urzędnikowi decydującemu o tym, czy odmowę ze strony bezrobotnego uznać za bezzasadną i tym samym pozbawić go prawa do zasiłku. Rekomendują więc utrzymanie dotychczasowego brzmienia art. 22.</u>
          <u xml:id="u-47.21" who="#PosełTeresaLiszcz">Komisje nie godzą się na propozycję rządu, aby przedstawiana ustawa — z wyjątkiem przepisu dotyczącego wysokości dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych do rent i emerytur — weszła w życie z mocą wsteczną, od 1 stycznia 1992 r. Nie jest dopuszczalne, zdaniem komisji, aby przepisy pozbawiające obywateli przyznanych im wcześniej uprawnień albo ograniczające te uprawnienia działały wstecz.</u>
          <u xml:id="u-47.22" who="#komentarz">(Głos z sali: A inne mogą?)</u>
          <u xml:id="u-47.23" who="#PosełTeresaLiszcz">Inne oczywiście też nie, ale zwłaszcza takie. Oznaczałoby to ewidentne naruszenie zasady szanowania praw nabytych obowiązującej w państwie prawa i stwarzałoby oczywistą podstawę do zaskarżenia ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Z tego powodu rekomendowany Wysokiej Izbie przez komisje projekt przewiduje wejście w życie ustawy — ze wspomnianym wyjątkiem — z dniem jej ogłoszenia. Z tego samego powodu art. 7 rekomendowanego przez komisje projektu przewiduje niestosowanie zmienionych przepisów ustawy z 1989 r. o tak zwanych zwolnieniach grupowych, pozbawiających niektóre osoby prawa do świadczeń w niej przewidzianych lub ograniczających te prawa do osób, z którymi stosunki pracy zostały rozwiązane lub wypowiedziane przed wejściem w życie niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-47.24" who="#PosełTeresaLiszcz">Jeszcze parę słów na temat złożonych wniosków mniejszości. Wniosek umieszczony w pkt. 1 dotyczy upoważnienia dla Rady Ministrów do określenia zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, innych niż uregulowane w samej ustawie. Dotyczy to - przypominam - głównie pracowników zwalnianych grupowo. Komisje upoważniają Radę Ministrów - w razie ustalenia zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę - do równoczesnego zmniejszenia wcześniejszych emerytur przejściowo, na czas do uzyskania pełnego wieku emerytalnego. Wniosek mniejszości przewiduje natomiast upoważnienie do trwałego, dożywotniego obniżania emerytur, z wyłączeniem jedynie osób posiadających staż pracy co najmniej 30 lat kobieta i co najmniej 35 lat mężczyzna. Pragnę przypomnieć, że akurat dla tej grupy zwalnianych pracowników - o stażu 35 lub 30 lat - przewidziane jest bardzo korzystne uregulowanie zasiłków dla bezrobotnych do czasu uzyskania przez nich pełnego wieku emerytalnego. W razie przyjęcia wniosku mniejszości dożywotnie obniżenie emerytur dotknęłoby natomiast osoby o stażu bardzo zbliżonym do tego, ale już niższym niż 35 i 30 lat, a więc mężczyznę, który ma 34 lata i parę miesięcy stażu, albo kobietę, która przepracowała 29 lat.</u>
          <u xml:id="u-47.25" who="#PosełTeresaLiszcz">Drugi wniosek mniejszości dotyczy ustawy z 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu i polega na powrocie do rządowej propozycji skreślenia słowa „dwukrotnie” w art. 22 ust. 1 pkt. 2 tej ustawy, co oznacza pozbawienie prawa do zasiłku dla bezrobotnych osobę, która po raz pierwszy odmówiła — zdaniem urzędu bezzasadnie — podjęcia oferowanej pracy, robót publicznych lub interwencyjnych albo udziału w przeszkoleniu.</u>
          <u xml:id="u-47.26" who="#PosełTeresaLiszcz">Wysoki Sejmie! Reasumując, w imieniu połączonych komisji wnoszę o uchwalenie ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących zatrudnienia oraz zaopatrzenia emerytalnego w brzmieniu rekomendowanym przez komisje.</u>
          <u xml:id="u-47.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu w sprawie projektu ustawy o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich sprawozdawcę komisji pana posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dosyć enigmatyczny tytuł mówiący o tym, że następuje zmiana niektórych przepisów prawa karnego o wykroczeniach i postępowaniu wobec nieletnich de facto sprowadza się do tego, że ustawa proponuje generalnie podwyższyć wszelkie opłaty w sprawach karnych, grzywny oraz kary w sprawach o wykroczenia średnio 5-krotnie.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełAleksanderBentkowski">Proszę państwa, 24 września 1990 r. dokonano już zmiany tych opłat i wtedy równie radykalnie zwiększono je, 10-krotnie. Obecnie rząd przedstawił propozycję ponownej podwyżki opłat, tym razem 5-krotnej.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełAleksanderBentkowski">Komisje - mam na myśli Komisję Ustawodawczą oraz Komisję Sprawiedliwości - nie podchodziły do tych spraw tak mechanicznie i w dosyć istotny sposób zweryfikowały propozycje rządu. Zajęliśmy stanowisko, że podwyżka tak drastyczna, zwłaszcza dolnej granicy kar, opłat oraz grzywien w sprawach o wykroczenia, jest stanowczo za wysoka i zaproponowaliśmy, aby przyjąć inną zasadę, że podwyższa się dolną granicę 2,5 raza, natomiast górną granicę 5 razy.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełAleksanderBentkowski">W art. 6 jest natomiast zmiana znacznie bardziej radykalna. Podwyższa się opłaty 400 razy, ale jest to wynik inflacji i opóźnienia w tej materii. Sprawa dotyczy kar nakładanych na rodziców, którzy uchylają się od spełniania obowiązków rodzicielskich. Dotychczas, zgodnie z ustawą z 1982 r., kara taka wynosiła od 500 zł do 5 tys. zł. Komisje proponują, aby zgodnie z projektem rządowym przyjąć, że będzie ona wynosiła od 200 tys. zł do 1mln zł.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PosełAleksanderBentkowski">Komisje proponują również, aby skreślić art. 8 przedłożenia rządowego, który przewidywał, iż do 20% opłat ściągniętych przez policję, straż graniczną i straż pożarną będzie mogło być przekazane na potrzeby tych instytucji. Komisje uważają, że uzależnianie świadczeń na te instytucje od intensywności ściągania opłat byłoby negatywnie przyjęte przez społeczeństwo i chyba same instytucje nie bardzo by o to zabiegały, żeby utożsamiać wartość ich pracy z efektami finansowymi. Dlatego komisje uważają, że ten artykuł powinien być skreślony.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełAleksanderBentkowski">Na koniec powiem państwu, że jakkolwiek opłaty są bardzo mocno podwyższane, to nie wpływają w sposób istotny na dochody budżetu resortu sprawiedliwości. Z tytułu wszystkich opłat karnych - mówię ogólnie o postępowaniu karnym oraz o postępowaniu o wykroczeniach - w minionym roku ściągnięto raptem 5,8% dochodu budżetu, tylko 5,8% dochodu budżetu. W tym roku proporcje będą mnie więcej takie same, a podwyżka spowoduje zwiększenie wpływów o ok. 15 mld zł, czyli per saldo z tego tytułu resort może uzyskać ok. 45 mld zł. W związku z powyższym, mając na uwadze przytoczone tutaj argumenty, w imieniu Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Sprawiedliwości proszę o przyjęcie projektu ustawy w wersji zaproponowanej przez te komisje.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Na tym zakończyliśmy wystąpienia posłów sprawozdawców komisji.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przechodzimy do debaty.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, na podstawie art. 74 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu określiło czas wystąpień poselskich w tej debacie na 5 minut. Ograniczenie to oczywiście nie dotyczy wystąpień w imieniu klubów poselskich, które jednak zgodnie z art. 74 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu nie mogą trwać dłużej niż 20 minut.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Otwieram łączną dyskusję nad projektem ustawy o prowizorium budżetowym oraz związanymi z nim projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna głos zabierze pan poseł Jerzy Osiatyński, przygotuje się pan poseł Józef Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione Wysokiej Izbie prowizorium budżetowe opiera się na pakiecie nowelizacji wielu ustaw zawartych w drukach nr 25 i 62, 26 i 64, 27 i 63, które są przedmiotem naszych obrad w pierwszym punkcie porządku dziennego, ale także w drukach nr 28 i 55 oraz 29 i 53, które mają znaczenie samoistne, jednak - ze względu na znaczenie zawartych w nich propozycji rozstrzygnięć ustawowych dla kształtu prowizorium w tym zakresie - zajmę się także i tymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">Projekt ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. zawiera przepisy, które normalnie znalazłyby się w ustawie budżetowej, a które wymusza specyficzny charakter prowizorium budżetowego. Projekt ten określa m.in. dopuszczalną wysokość przejściowego niedoboru budżetu państwa, upoważnienia do zaciągania dodatkowych kredytów zagranicznych, upoważnienia do emisji obligacji skarbowych, kontynuacji subsydiowania z budżetu kredytów preferencyjnych, upoważnienia do refundacji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych różnicy z tytułu niższej składki ubezpieczeniowej od osób zatrudnionych w rolnictwie, zasady rozliczeń między budżetem i Narodowym Bankiem Polskim, wykupu przez budżet skapitalizowanych odsetek od kredytów mieszkaniowych, ale także zawieszenia - na okres do uchwalenia ustawy budżetowej na r. 1992 - waloryzacji wynagrodzeń w sferze budżetowej oraz zobowiązania rządu do przedstawienia nowej ustawy określającej zasady kształtowania środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełJerzyOsiatyński">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna udzieli poparcia proponowanym w druku nr 62 zmianom. Jednocześnie nasz klub sprzeciwi się obu wnioskom mniejszości. W pierwszym wniosku proponuje się skreślenie z tekstu projektu ustawy art. 7, pozwalającego na refundację ZUS skutków obniżenia składki od pracowników zatrudnionych bezpośrednio w produkcji rolniczej, co zmuszałoby do znacznego podwyższenia składki od osób zatrudnionych w tej produkcji, o co wnioskodawcom na pewno nie chodziło, i co prowadziłoby do pogorszenia sytuacji rolnictwa uspołecznionego w stosunku do rolnictwa prywatnego. Drugi dotyczy zrównania w I kwartale tego roku wynagrodzeń w sferze budżetowej z przeciętnym wynagrodzeniem w sferze produkcji materialnej, co wymagałoby wydania na ten cel dodatkowych kilku bln zł.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełJerzyOsiatyński">Druki nr 26 i 64 zawierają propozycje nowelizacji Prawa budżetowego, Prawa spółdzielczego, ustawy o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród, ustawy o zakładowych funduszach: socjalnym i mieszkaniowym oraz 10 innych ustaw. Cele tych nowelizacji były szeroko omawiane w pierwszym czytaniu. Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna, podzielając często intencje przedłożenia rządowego, nie zawsze zgadza się z konkretnymi proponowanymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PosełJerzyOsiatyński">Odnośnie do ustawy Prawo budżetowe nasz klub poprze propozycje komisji, aby, po pierwsze - prawo wyrażania zgody na przekształcanie przedsiębiorstw komunalnych w jednostki gospodarki pozabudżetowej przyznać wojewodzie działającemu w porozumieniu z ministrem finansów, po drugie - sprecyzować tryb uchwalania ustawy budżetowej w okresie obowiązywania prowizorium i po trzecie - rozszerzyć i uściślić katalog naruszeń dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PosełJerzyOsiatyński">Celem zmiany ustawy o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród było wyeliminowanie spiętrzenia tych wypłat w I kwartale roku, to jest w okresie, kiedy dochody budżetu państwa są akurat najmniejsze. Komisje proponują przenieść ten zapis do ustawy o prowizorium budżetowym, a regulację wypłat w pozostałej części roku rozstrzygnąć w odrębnej ustawie. Propozycja komisji nie pociągnie za sobą dodatkowych skutków finansowych w prowizorium i zostanie przez nasz klub poparta.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PosełJerzyOsiatyński">Zmiany proponowane w ustawie o uporządkowaniu stosunków kredytowych zmierzają do ograniczenia dotychczasowych zobowiązań budżetu i zrównania warunków kredytowania budownictwa mieszkaniowego przez rezygnację z umorzeń kredytów mieszkaniowych udzielanych w ramach umów kredytowych zawartych do końca 1989 r. oraz przekształcenia dotychczas udzielonych kredytów długoterminowych na inwestycje mieszkaniowe nie oddane do użytku do dnia 31 marca br. w kredyty średnioterminowe, wymagalne najdalej w ciągu 2 lat. Komisje odrzuciły tę propozycję, uznając, że sprawa wymaga odrębnej regulacji ustawowej, która powinna być poprzedzona dokładną analizą skutków prawnych i społecznych. Finansowe skutki odrzucenia tego przepisu sięgają w skali roku ok. 9 bln zł, ale objawią się dopiero w II kwartale. Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna udzieli warunkowego poparcia propozycji komisji, oczekując na bezzwłoczne przedstawienie przez rząd odpowiednich analiz. Odwlekanie decyzji w sprawie sposobu finansowania budownictwa mieszkaniowego może w ogóle uniemożliwić przygotowanie budżetu na pozostałą część 1992 r. i na lata następne.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PosełJerzyOsiatyński">Odnośnie do artykułu dotyczącego zmiany ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna zwraca uwagę, że w przeszłości podobne zapisy dotyczące zakładowego funduszu socjalnego i mieszkaniowego, które wyłączają z opodatkowania popiwkiem wypłaty z zakładowego funduszu socjalnego na cele ogólne oraz na zorganizowany wypoczynek dzieci i młodzieży, a z zakładowego funduszu mieszkaniowego wypłaty na zakładowe budownictwo mieszkaniowe i spółdzielcze mieszkaniowe, były źródłem nieprawidłowości i uchybień podatkowych. W warunkach zamrożenia wynagrodzeń w sferze budżetowej takie ulgi w popiwku znakomicie pogorszą relacje dochodowe sfery budżetowej do dochodów sfery produkcji materialnej, dlatego nasz klub opowiada się za odrzuceniem tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełJerzyOsiatyński">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna poprze wykreślenie w projekcie nowelizacji ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych propozycji podniesienia składki ubezpieczeniowej od osób niepełnosprawnych z 5 do 7%. Nie chcemy osłabienia zainteresowania zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, nie uważamy też, aby uzyskane w ten sposób przychody równoważyły potencjalne straty społeczne z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PosełJerzyOsiatyński">Inaczej przedstawia się sprawa z propozycją rządu i komisji pozbawienia gmin dochodów z opłaty skarbowej. Jest to istotne naruszenie podstaw finansowych samorządów gmin, czemu nasz klub kategorycznie się sprzeciwia. Mimo konsekwencji finansowych będziemy głosowali przeciw tej propozycji, za wnioskiem mniejszości nr 3.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeżeli chodzi o sprawę proponowanego przez rząd podwyższenia skali podatkowej i ustalenia 50% podatku granicznego, Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna rozumie intencje rządu - obciążenie kosztami kryzysu w większym stopniu osób lepiej sytuowanych - ale naszym zdaniem proponowane rozwiązanie będzie prowadzić z jednej strony przede wszystkim do uchybień podatkowych, z drugiej zaś do ograniczenia rozwoju drobnej przedsiębiorczości i zahamowania jej transformacji od handlu do produkcji i usług. Jest ono skierowane głównie przeciwko niewielkim przedsiębiorcom, to jest przeciwko temu sektorowi gospodarki, któremu zawdzięczamy utworzenie co najmniej pół miliona nowych miejsc pracy w ubiegłym roku. Przypomnijmy, że sektorowi temu zabrano 2 lata temu ulgi inwestycyjne, dla których przywrócenia nie ma obecnie ani warunków organizacyjnych, ani możliwości finansowych.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#PosełJerzyOsiatyński">Wreszcie komisje odrzuciły solidarną odpowiedzialność całym majątkiem komandytariuszy i wspólników w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, przekreślałoby to istotę spółki z o.o.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#PosełJerzyOsiatyński">Nasz klub już w pierwszym czytaniu opowiadał się zdecydowanie przeciwko tym projektom i obecnie udzieli poparcia propozycji komisji.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#PosełJerzyOsiatyński">W porównaniu z przedłożeniem rządowym zmiany wniesione przez komisje sejmowe w druku nr 53 do druku nr 29, nowelizującego przepisy prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich, chociaż wniesione w związku z pracami nad prowizorium budżetowym, z punktu widzenia kwot dochodów i wydatków państwa mają znaczenie marginesowe.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#PosełJerzyOsiatyński">Natomiast krytyczne dla prowizorium budżetowego są zmiany wprowadzone przez Komisję Polityki Społecznej wraz z Komisją Ustawodawczą w druku nr 55 do przedłożenia rządowego o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw zawartego w druku nr 28. Skutki finansowe przyjętych przez Komisję Polityki Społecznej i Komisję Ustawodawczą zmian w stosunku do przedłożeń rządowych w ustawie o zatrudnieniu i bezrobociu wyniosą łącznie 902 mld zł w I kwartale. Zmiana zasady waloryzacji emerytur i rent z półrocznej na kwartalną, gdy wzrost płac przekroczy 10%, oznacza dodatkowe wpłaty w I kwartale w wysokości około 900 mld zł na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i 70 mld zł dla Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedkładanym Wysokiej Izbie przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą projekcie ustawy o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca br. środków na te cele nie ma i bez zwiększenia deficytu budżetowego być nie może. Dają temu pośrednio wyraz 2 i 3 wnioski mniejszości, przedstawione w druku sejmowym nr 66, w których kwoty te dodano do wydatków państwa i do deficytu finansowanego dodatkową emisją bonów skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#PosełJerzyOsiatyński">Mamy więc tu wybór podstawowy. Czy przyjmiemy propozycje Komisji Polityki Społecznej i opowiemy się za odpowiednim powiększeniem deficytu budżetowego, czy utrzymamy ten deficyt i propozycje Komisji Polityki Społecznej odłożymy na kilka tygodni, do czasu, kiedy będziemy rozpatrywać ustawę budżetową na pozostałą część tego roku wraz z nowymi założeniami polityki społeczno-gospodarczej, przedstawionymi przez rząd. W tym jednak celu należałoby w sposób formalny wrócić do przedłożenia rządowego zawartego w druku nr 28.</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#PosełJerzyOsiatyński">Przy okazji proponowanych zmian w Kodeksie pracy nasz klub zwraca uwagę na to, że zrównanie uprawnień różnych grup zawodowych w dziedzinie zasiłków chorobowych i innych jest ze wszech miar słuszne i pożądane. W praktyce jednak oznacza ono pozbawienie części pracowników sfery budżetowej, między innymi nauczycieli, 100% wynagrodzenia za czas choroby. Otóż, naszym zdaniem, nie można tego robić jednocześnie zawieszając waloryzację płac tej sfery i temu Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna będzie się stanowczo sprzeciwiał.</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy rozpatrywaniu prowizorium budżetowego, jak każdej zresztą ustawy budżetowej, musimy brać pod uwagę co najmniej trzy kryteria.</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#PosełJerzyOsiatyński">Kryterium pierwsze to wewnętrzna spójność dokumentu. Według naszego rozeznania ten warunek raczej nie jest spełniony. Już w toku pierwszego czytania prowizorium wskazywaliśmy, że wpływy budżetowe są szacowane zbyt optymistycznie, podobnie jak stopa inflacji, a strona wydatkowa zapewne już obecnie oznacza deficyt finansowany emisją pieniędzy bez pokrycia. Sięgnięcie do środków Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, by zapewnić budżetowi dodatkowe wpływy, rodzi zasadnicze wątpliwości wielu z nas. Także inne źródła pokrycia wydatków państwa, m.in. zakres możliwej do lokaty emisji bonów skarbowych, wydają się nam przeszacowane.</u>
          <u xml:id="u-51.20" who="#PosełJerzyOsiatyński">Tak więc przyspieszenia inflacji można zasadnie oczekiwać już przy obecnie planowanej wysokości deficytu, bez jego dalszego powiększania. Jego powiększanie grozi zaś tym, że nad stopą inflacji utracimy kontrolę, że wyrzeczenia minionych dwóch lat zostaną zmarnowane. Ci, którzy te eksperymenty z przyspieszaniem inflacji proponują, podejmują nieuzasadnione ryzyko katastrofy gospodarczej i będą za to ponosić polityczną odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-51.21" who="#PosełJerzyOsiatyński">Kryterium drugie to spójność ustawy budżetowej z założeniami polityki gospodarczej i społecznej, których realizacji ta ustawa ma służyć. Rząd pana premiera Olszewskiego poprzednią wersję założeń wycofał, nowych nie przedstawił, mimo zapowiedzi i deklaracji, jeszcze w fazie tworzenia rządu, że założenia nowej polityki są głównym przedmiotem dyskusji w gronie koalicji rządowej. Brak tych założeń znakomicie utrudnia Sejmowi rozczytanie się w intencjach rządu, nie widać zwłaszcza w prowizorium instrumentów, które położyłyby zapowiadany głośno kres recesji, zapewniłyby zatrzymanie spadku produkcji, pobudzenie inwestycji i eksportu. Są, co prawda, zapowiedzi bardziej aktywnej polityki kursowej, ale ta jest domeną Narodowego Banku Polskiego, nie rządu.</u>
          <u xml:id="u-51.22" who="#PosełJerzyOsiatyński">Argument, że wyniki działań antyrecesyjnych ujawnią się dopiero po jakimś czasie, jest nie do przyjęcia. Im później kroki te zostaną podjęte, tym później przyniosą owoce.</u>
          <u xml:id="u-51.23" who="#PosełJerzyOsiatyński">Kryterium trzecim jest zdolność ekipy rządowej do realizacji ustawy. W tej kwestii dotychczasowe doświadczenia są wyjątkowo niekorzystne. Prowizorium budżetowe jest bardzo trudne, wymaga podjęcia wielu niepopularnych decyzji, przeciwstawiania się różnym naciskom, tymczasem rząd cofnął się przed decyzjami, które bynajmniej nie wymagają regulacji ustawowej, a które mogły zwiększyć przychody budżetowe. Cofnął się przed decyzjami zwiększenia stawek podatku obrotowego i to mimo zapowiedzi, że pragnie wprowadzić możliwie najszybciej podatek od wartości dodanej.</u>
          <u xml:id="u-51.24" who="#PosełJerzyOsiatyński">Niepokojące jest także to, że w tak złożonej sytuacji polityczno-społecznej rząd nie potrafi prowadzić konstruktywnego dialogu ze związkami zawodowymi i pracodawcami. Niekonsultowanie podwyżek cen energii ze związkami zawodowymi jest sygnałem niedobrym.</u>
          <u xml:id="u-51.25" who="#PosełJerzyOsiatyński">Zupełnie groteskowe były próby przerzucenia na Sejm, jego komisje, arbitrażu między poszczególnymi ministrami w sprawie wysokości przyznanych im środków finansowych. Ministrowie, z których mniej więcej co drugi dezawuuje swojego premiera, występując z roszczeniami finansowymi łącznie na kwotę blisko 12 bln zł, roszczeniami, które rozsadziłyby projekt prowizorium, pod którym ten premier się podpisał, tym podpisem nie czują się bynajmniej związani; minister, który rozpoczyna urzędowanie od zagrzewania do wystąpień przeciwko rządowi, który sieje wiatr, by zebrać strajk, a następnie rysuje groźbę wprowadzenia stanu wojennego, jako możliwą drogę wyjścia z obecnego kryzysu politycznego i gospodarczego - jaką gwarancję dają ci ministrowie, że to ciężkie prowizorium będą się choćby starali zrealizować.</u>
          <u xml:id="u-51.26" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pan premier słusznie zapowiada, że realizacja tego prowizorium podobnie jak całej, już wkrótce przedstawionej przez rząd, nowej polityki społecznej i gospodarczej wymaga poszerzenia politycznej bazy rządu, zyskania sojuszników raczej niż przeciwników. Temu, jak się domyślamy, służy polityka personalna ministra-członka gabinetu pana premiera. Jest to polityka, panie premierze, która niestety każe nam sądzić albo że słowa i gesty o poszerzeniu koalicji i szukaniu poparcia dla rządu są grą pozorów tylko, albo że politykę koalicji każdy członek pana rządu prowadzi na własną rękę.</u>
          <u xml:id="u-51.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.28" who="#PosełJerzyOsiatyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głosujemy za wprowadzeniem instrumentu, bez którego państwo nie może działać, instrumentu, do którego autorstwa ten rząd się nie poczuwa, a innego przedstawić nie może. Czas, który nas dzieli od debaty nad projektem budżetu, już autorstwa tego rządu, i debaty nad założeniami jego nowej polityki społecznej i gospodarczej, szybko minie. Wtedy ocenimy, jaki pożytek rząd umiał odnieść z prowizorium, a wspomniane wyżej kryteria potraktujemy z większą surowością.</u>
          <u xml:id="u-51.29" who="#PosełJerzyOsiatyński">Dziś Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna, kierując się przede wszystkim racją stanu, kierując się potrzebą zapewnienia normalnych warunków funkcjonowania państwa, będzie głosować za uchwaleniem prowizorium budżetowego i towarzyszących mu ustaw.</u>
          <u xml:id="u-51.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę pana posła Józefa Kaletę o wystąpienie w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej - Klubu Parlamentarnego. Do głosu przygotuje się pan poseł Leszek Moczulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełJózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony przez rząd projekt prowizorium budżetowego na I kwartał br. spotkał się z powszechną krytyką, także zdecydowanej większości komisji sejmowych. Komisje, wspierane przez kierownictwa resortów, na ogół dowodziły, że planowane kwoty wydatków budżetowych są dalekie od niezbędnego minimum gwarantującego utrzymanie infrastruktury społecznej na dotychczasowym, zresztą wysoce niezadowalającym, poziomie. Domagały się więc znacznie wyższych kwot na wydatki i odpowiedniego zwiększenia deficytu budżetowego. Planowany w projekcie prowizorium realny spadek o kilkadziesiąt procent wydatków budżetowych, w porównaniu z IV kwartałem ub. r., na służbę zdrowia, oświatę, naukę, wojsko, policję spotkał się z uzasadnioną krytyką posłów. Niestety, prawie wszystkie wnioski komisji zostały odrzucone przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą. Komisje zaproponowały Wysokiej Izbie przyjęcie projektu prowizorium w brzmieniu przedłożenia rządowego w zasadzie bez zmian, uzasadniając to bardzo wysokim deficytem budżetowym, którego, zdaniem komisji, nie można powiększyć. Rzeczywiście deficyt jest rekordowy w powojennej historii Polski. W rzeczywistości deficyt ten jest jeszcze większy, niż to wynika z projektu prowizorium, jeśli się uwzględni zadłużenie jednostek budżetowych z roku ubiegłego w wysokości około 11 bln zł oraz planowany wzrost długu publicznego, który według europejskich standardów w klasyfikacji budżetowej nie powinien być zaliczany do dochodów budżetowych, ale właśnie do deficytu budżetowego. Uzasadnione są zatem obawy, że zwiększenie planowanych wydatków budżetowych może pogorszyć katastrofalną sytuację finansową państwa, zwłaszcza że istnieje przecież duże prawdopodobieństwo powiększenia planowanego deficytu, gdyż mało realne są planowane dochody budżetowe z gospodarki państwowej. Zupełnie przecież nie wiadomo, na jakiej podstawie rząd planuje znaczny wzrost dochodów budżetowych z przedsiębiorstw państwowych, skoro już w roku ubiegłym dochody te systematycznie malały, a liczne przedsiębiorstwa nie były w stanie wpłacić do budżetu należnych podatków. Nierzadko należności te były wyższe od wygospodarowanego zysku. Nadmierne obciążenie przedsiębiorstw państwowych podatkami wywołało w klasycznej postaci efekt Laffera, tzn. stało się jedną z podstawowych przyczyn upadku przedsiębiorstw państwowych i katastrofalnej sytuacji budżetu. W ostatnim okresie coraz więcej przedsiębiorstw państwowych ma pełne magazyny gotowych wyrobów i jest zmuszonych do ograniczania produkcji oraz masowego zwalniania pracowników. Przedsiębiorstwa państwowe rozpadają się w przyspieszonym tempie, padają niestety także przedsiębiorstwa nowoczesne. To oczywiście musi powodować dalsze zmniejszenie wpływów budżetowych i powiększenie wydatków na zasiłki dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełJózefKaleta">Planowane w projekcie prowizorium zwiększenie obciążenia przedsiębiorstw podatkami w celu przetrwania za wszelką cenę I kwartału jest krótkowzroczne, gdyż powoduje dalsze wysychanie źródeł dochodów budżetowych i w rezultacie przynosi państwu ogromne szkody. Taka strategia chwili w planowaniu budżetowym jest zawsze bardzo krytycznie oceniana.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełJózefKaleta">Mało realny jest, zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, planowany znaczny wzrost długu publicznego, zważywszy, że w projekcie prowizorium zakłada się drastyczny spadek dochodów realnych ludności. Z tego powodu prawdopodobnie nie uda się także uzyskać planowanych dochodów z tytułu podwyższenia opłat za energię, gdyż po prostu powiększy się liczba osób i instytucji, które nie płacą rachunków za energię.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełJózefKaleta">Bardzo wiele zastrzeżeń, zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, budzą także planowane przez rząd przy okazji prowizorium istotne zmiany Prawa budżetowego, a zwłaszcza zmiany prawa podatkowego. Gospodarka finansowa państwa, Prawo budżetowe, podatki nie powinny być regulowane prowizorycznymi ustawami w celu dostosowania ich do doraźnych potrzeb kwartalnego prowizorium budżetowego. Powszechne i w pełni uzasadnione są postulaty ustabilizowania naszego systemu podatkowego. Taką stabilizację ustawodawstwa podatkowego osiągnięto w krajach zachodnich, z którymi chcemy się integrować.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełJózefKaleta">Zasadnicze zastrzeżenia budzą podstawowe założenia projektu prowizorium budżetowego, stanowiące w gruncie rzeczy kontynuację dotychczasowej błędnej polityki ekonomicznej. W projekcie prowizorium nie przewiduje się bowiem żadnych działań antyrecesyjnych. Przeciwnie, zakłada się w nim jeszcze bardziej restrykcyjną politykę fiskalną i w rezultacie znaczne zmniejszenie nakładów inwestycyjnych, redukcję efektywnego popytu konsumpcyjnego. Ten nadmiernie restrykcyjny fiskalizm, znacznie większy niż w roku ubiegłym, wyraża się m.in. ograniczeniem liczby ulg, zwolnień podatkowych, podwyższeniem wielu stawek podatkowych, zwiększeniem wpłat z tytułu ubezpieczeń społecznych, rozszerzeniem zakresu stosowania podatku obrotowego. Zwiększony w prowizorium budżetowym fiskalizm podatkowy musi pogłębić recesję gospodarczą, zwiększyć rozmiary bezrobocia i w efekcie pogorszyć już i tak katastrofalny stan naszych finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełJózefKaleta">Planowane w projekcie prowizorium budżetowego kontynuowanie błędnej polityki ekonomicznej pozostaje w rażącej sprzeczności z exposé pana premiera, który przecież zapowiedział radykalne zmiany w dotychczasowej polityce ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełJózefKaleta">Krytyczna ocena prowizorium budżetowego oczywiście wcale nie zmierza do dezawuowania rządu, przeciwnie, ma ona właśnie pomóc rządowi. Bezkrytyczna akceptacja prowizorium budżetowego na pewno taką pomocą dla rządu nie jest i być nie może. Potwierdzają to w sposób nie budzący wątpliwości doświadczenia roku ubiegłego. Sejm pod presją rządu uchwalił w roku ubiegłym nierealny budżet i błędne założenia polityki społeczno-ekonomicznej, czym oczywiście walnie przyczynił się do regresu gospodarczego, katastrofalnego stanu finansów publicznych i w rezultacie do upadku rządu premiera Bieleckiego. Takich błędów nie powinniśmy w bieżącym roku powtórzyć. Konieczne są zatem zasadnicze zmiany w przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie prowizorium budżetowego, a zwłaszcza w towarzyszących mu projektach aktów prawnych. Najogólniej rzecz biorąc, zmiany te powinny zmierzać do przełamania recesji gospodarczej i ożywienia gospodarki. Umiejętnie prowadzona polityka antyrecesyjna, pozwalająca na pełniejsze wykorzystanie istniejących rezerw siły roboczej, potencjału produkcyjnego, wcale nie musi prowadzić do wzrostu inflacji, tak jak to często się stwierdza, ale przeciwnie, powinna przyczynić się do trwałego jej zdławienia. To właśnie recesja gospodarcza, gwałtowny wzrost bezrobocia powodują, że inflacja u nas wciąż jeszcze należy do najwyższych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PosełJózefKaleta">Rząd powinien, zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, wycofać projekty aktów prawnych, które pogłębiają niszczący gospodarkę fiskalizm, a w to miejsce zaproponować nowe akty prawne, które spowodują ożywienie gospodarki i zwiększenie dochodów budżetowych. Najważniejszy i najbardziej potrzebny obecnie z tego właśnie punktu widzenia jest projekt ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, która pozwoliłaby m.in. na zredukowanie ich nadmiernych obciążeń podatkowych, likwidację popiwku w efektywnych przedsiębiorstwach, przeznaczenie części dywidendy na inwestycje przedsiębiorstw, częściowe ich oddłużenie, wprowadzenie wieloletnich kontraktów menedżerskich, uchylenie tysięcy przepisów prawnych, które je krępują. Ożywienie przedsiębiorstw państwowych jest obecnie podstawowym warunkiem ratowania finansów publicznych, ponieważ ponad 80% dochodów budżetowych pochodzi z tego właśnie sektora. Bardzo potrzebny jest także projekt ustawy o przywróceniu monopoli państwowych: spirytusowego, tytoniowego i benzynowego. Przywrócenie tych monopoli mogłoby ograniczyć liczbę afer gospodarczych, przysporzyłoby budżetowi znacznych dochodów. W celu ograniczenia afer gospodarczych konieczne jest także podjęcie ustawy zakazującej urzędnikom państwowym, samorządowym oraz parlamentarzystom, być może także członkom ich najbliższej rodziny, pełnienia funkcji w zarządach firm i w ich radach nadzorczych. Nie ma także żadnych przeszkód do niezwłocznego uchwalenia ustawy o obciążeniu kasyn gry wysokim progresywnym podatkiem dochodowym. Ten podatek przyniósłby znaczne dochody budżetowi i ograniczyłby transfer setek milionów dolarów za granicę. Można rozważyć także możliwość opodatkowania tzw. niegodziwych zysków. Takiemu opodatkowaniu powinni podlegać właściciele kapitałów, którzy w ciągu roku powiększyli je o kilkaset czy kilka tysięcy razy. W krajach cywilizowanych taki niegodziwy wzrost kapitałów jest niedopuszczalny.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PosełJózefKaleta">Przykładowo wymienione projekty ustaw mogłyby być uchwalone przez Wysoką Izbę w trybie przyspieszonym, na co pozwala obowiązujący regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#PosełJózefKaleta">Sejm, uchwalając prowizorium budżetowe, już w bieżącym kwartale mógłby zobowiązać rząd do wzmocnienia aparatu skarbowego i celnego m. in. przez znaczne zwiększenie zatrudnienia w tych służbach i odpowiednie powiązanie wynagrodzeń pracowników tych służb z ujawnionymi oszustwami podatkowymi i celnymi.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#PosełJózefKaleta">Wysoka Izba mogłaby także zobowiązać rząd do ograniczenia importu konsumpcyjnego, m. in. za pomocą płynnych kursów walutowych ceł i koncesji, który zubaża kraj, niszczy rolnictwo i rodzimy przemysł konsumpcyjny, zwiększa bezrobocie i rujnuje finanse publiczne. Wydawane na ten import corocznie miliardy dolarów mogłyby być przeznaczone na import nowoczesnych technologii, maszyn i urządzeń, a więc na ożywienie gospodarki. Pobudzeniu gospodarki mogłyby także sprzyjać ulgi podatkowe za tworzenie nowych miejsc pracy i zmodernizowanie przedsiębiorstw. Takie ulgi stosuje się w większości krajów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#PosełJózefKaleta">Sejm uchwalając prowizorium budżetowe mógłby także zobowiązać rząd, w celu ożywienia gospodarki, do pełniejszego wykorzystania przyznanych Polsce przez międzynarodowe instytucje finansowe i kraje zachodnie wielomiliardowych kredytów dewizowych, które dotychczas tylko w niewielkim stopniu są wykorzystane. Przezwyciężenie recesji gospodarczej i ożywienie gospodarki mogłoby się stać najskuteczniejszym sposobem ratowania naszych finansów publicznych. W warunkach upadającej gospodarki nie ma bowiem żadnych szans na poprawę sytuacji finansowej państwa. Proponowane przez Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej nowe źródła dochodów budżetowych naturalnie nie są w stanie zapewnić natychmiastowego zmniejszenia deficytu budżetowego, mogą one jednak zapoczątkować działania zmierzające do zwiększenia dochodów budżetowych, które w niedalekiej przyszłości mogą przynosić istotne efekty.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#PosełJózefKaleta">Mając taką perspektywę, rząd mógłby podjąć starania o zredukowanie kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego, które w bieżącym roku obciąża budżet kwotą ok. 30 bln zł. W celu ratowania dramatycznego stanu finansów publicznych można rozważyć także możliwość przeznaczenia części rezerwy dewizowej, która wynosi obecnie ok. 6,5 mld dolarów, na spłatę zadłużenia zagranicznego i na import środków finansowanych z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#PosełJózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaproponowane przez Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej możliwości zwiększenia dochodów budżetowych na pewno nie wyczerpują wszystkich potencjalnych źródeł poprawy sytuacji finansowej państwa. Rząd powinien intensywnie poszukiwać innych źródeł. Nie może twierdzić, że nie ma obecnie żadnego wyjścia z tej dramatycznej sytuacji, że przedłożony nam projekt prowizorium jest jedynym słusznym rozwiązaniem. Takie stanowisko oznaczałoby, iż skazani jesteśmy na kontynuację dotychczasowej błędnej polityki gospodarczej, a więc na pogłębiającą się recesję gospodarczą, dalszy gwałtowny wzrost bezrobocia, coraz większą pauperyzację społeczeństwa, wyprzedaż majątku narodowego za bezcen, gigantyczne afery gospodarcze, które narażają nasze państwo na straty sięgające dziesiątków bilionów złotych. To oczywiście musiałoby doprowadzić do katastrofy gospodarczej i nie kontrolowanego wybuchu społecznego. Do tego nie można dopuścić. Na ulicach nie powinniśmy rozstrzygać o funkcjonowaniu gospodarki państwa. Polska jest krajem cywilizowanym. Chlubimy się bogatą tradycją parlamentaryzmu polskiego. Właśnie metodami parlamentarnymi powinniśmy rozstrzygać o przyszłości naszej gospodarki i naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#PosełJózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej stwierdzić, że ewentualne odrzucenie przez Wysoką Izbę przedłożonego rządowego projektu prowizorium budżetowego i towarzyszących mu projektów ustaw oraz zobowiązanie rządu do przedłożenia nowego projektu, nie oznacza wcale żadnego kataklizmu ani dla rządu, ani dla kraju. Na podstawie bowiem art. 33 Prawa budżetowego rząd będzie mógł dalej kierować finansami państwa opierając się na projekcie prowizorium. Jeśli zaś idzie o projekty ustaw podatkowych, które mają zaostrzyć niszczący gospodarkę fiskalizm, to oczywiście lepiej będzie, jeśli ich nie uchwalimy. Z tych to właśnie powodów Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował przeciwko uchwaleniu przez Wysoką Izbę przedłożonego projektu prowizorium budżetowego i towarzyszących mu projektów ustaw. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę pana posła Leszka Moczulskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Przygotuje się pan poseł Waldemar Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełLeszekMoczulski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Nie pomyliłem się, zwracając się przed chwilą do prezesa Rady Ministrów, bo chociaż - jak domyślam się - absorbują go w tej chwili obowiązki ważniejsze niż sprawa budżetu, to jednym z głównych adresatów tego, co chcę powiedzieć, jest prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełLeszekMoczulski">Proszę Państwa! Jest rzeczą co najmniej zdumiewającą, gdy partia opozycyjna, jaką jest Konfederacja Polski Niepodległej, występuje z projektem, który służy rządowi, a mianowicie z projektem, żeby rząd miał więcej pieniędzy na własne funkcjonowanie. Jest równocześnie rzeczą też jakby bez precedensu, kiedy rządowi zależy na tym, i występuje o to, żeby mieć mniej pieniędzy. Jest rzeczą bez precedensu, że rząd występuje o budżet, który został przygotowany przez inny rząd i że polityka gospodarcza tego innego rządu i założenia tej ustawy budżetowej przez inny rząd przyjęte są przedmiotem krytyki obecnego rządu. Wreszcie rzeczą co najmniej dziwaczną jest to, że Rada Ministrów jako całość żąda co najmniej 10 bln zł mniej niż poszczególni członkowie tejże Rady Ministrów, gdybyśmy zsumowali ich żądania przedstawiane tutaj Wysokiej Izbie i na komisjach sejmowych. Jest więc to sytuacja nienormalna, a jeżeli nienormalna, to chyba niezdrowa. I czy jest to tylko, jakby ktoś, może postronny obserwator powiedział, dowód jakiegoś, nie wiem, podwójnego myślenia, jakiegoś schorzenia typu schizofrenicznego, czy też coś się za tym kryje. Sądzę, że nie może tu być takich jasnych i medycznych tylko wyjaśnień tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełLeszekMoczulski">Miałem bardzo wątpliwą przyjemność wyrażać przed Wysoką Izbą, nie tak dawno, obawę, że rząd premiera Olszewskiego od samego początku wchodzi w pewien kanał, kanał budowany przecież w poprzednich dwóch latach, kanał niesłychanie niebezpieczny, kanał, który już doprowadził nas do zarysowanej w znacznym stopniu — użyję mocnego słowa - katastrofy gospodarczej. I sądzę, że taki budżet, to właśnie takie zadziwiające podejście rządu do tego budżetu, jest kolejnym dowodem wejścia w ten kanał, wejścia, które bardzo źle zapowiada przyszłość. Co gorsza, obawiać się jeszcze tutaj można, że to wejście, przecież świadome, całkowicie świadome, łączy się z narzuceniem Wysokiej Izbie i krajowi czegoś, co moglibyśmy nazwać — być może — jakimś takim „małym planem Balcerowicz II” albo „dużym planem Misiąg II”, bo razem z prowizorium budżetowym pojawiło się tutaj kilka ustaw i Wysoka Izba stanęła przed dylematem — albo przyjąć całość, albo całość odrzucić. A całość odrzucić, to tak jakby zostawić państwo bez budżetu. Czy to nie jest ta sama taktyka, ta sama taktyka malutkiego lotu, taktyka owijania w bawełnę, co widać było w tej sali 2 lata temu, wprawdzie w innej kadencji i w innym składzie, kiedy wprowadzono tutaj też „kuchennymi drzwiami” plan gospodarczy, za którego skutki płacą dzisiaj w Polsce dziesiątki milionów ludzi. Otóż nie czarujmy się. Jeśli Wysoka Izba przyjmie projekt budżetu na I kwartał, to równocześnie określi zasady gospodarki finansowej państwa, zasady Prawa budżetowego, zasady dotyczące podatków i tak dalej. Wówczas, być może, zapowiedziany przez rząd program założeń gospodarczo-społecznych będzie już po prostu spóźniony, ponieważ wcześniej przez uchwalenie związanych z budżetem ustaw zostanie rozstrzygnięty zasadniczy kierunek polityki gospodarczej rządu.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełLeszekMoczulski">Jest to więc chyba nie tylko wchodzenie w kanał na najbliższe 3 miesiące, ale jest to także wchodzenie w kanał ograniczający politykę gospodarczą rządu, politykę, która będzie trwała znacznie dłużej niż 3 miesiące, a która być może doprowadzi do groźnych skutków.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#PosełLeszekMoczulski">Wszystko to odbywa się w znanej, jakże dobrze znanej tonacji, że mamy tylko jedno rozwiązanie, jedyne i jedynie słuszne, że to rozwiązanie być może jest mniejszym złem albo że to rozwiązanie ma rozmaite wady. Jest ono jednak jedyne, a przez to samo jest jedynie słuszne.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#PosełLeszekMoczulski">Otóż nie ma jedynie słusznych rozwiązań, zaś przy badaniu przez Wysoką Izbę tej kwestii nie można jedynie akceptować jednego projektu, ale trzeba będzie, Wysoka Izbo, wybrać, ponieważ jest alternatywa. Tak jak zawsze i tym razem jest alternatywa - tym razem jednak alternatywa formalnie zgłoszona.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#PosełLeszekMoczulski">Pogląd Konfederacji Polski Niepodległej na sprawę budżetu jest odmienny od poglądu większości klubów parlamentarnych, jak to już się dało zauważyć. Ale niezależnie od tego, jakim poglądom poszczególne ugrupowania hołdują i jak się w tych poglądach różnimy, to odpowiedzialność jest jedna, i za błędne poglądy, za błędne decyzje będziemy rozliczani tak samo, jak domagamy się rozliczeń od tych, którzy byli wcześniej w tej Izbie i poza tą Izbą.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#PosełLeszekMoczulski">Konfederacja Polski Niepodległej jako wniosek mniejszości przedstawiła własny projekt ustawy budżetowej. Odpowiada on przede wszystkim potrzebom rzeczywistości. W ciągu ostatnich tygodni na posiedzeniach komisji ta rzeczywistość skrzeczała, ponieważ jest pewien minimalny poziom wydatków państwowych, poniżej którego zejść nie można. I jeśli za 4 albo za 6 tygodni minister finansów przyjdzie i powie nam tutaj, że niestety nie ma pieniędzy i prosi o dodatkowe kredyty, albo, co gorsza, jeśli o te dodatkowe kredyty nie zwróci się minister finansów tylko społeczeństwo - a nasze społeczeństwo umie się o to upominać - to wtedy po prostu zobaczymy, że ta pierwsza sprzeczność między rzeczywistością a próbą zaklęcia w papier jakichś rojeń finansowych ujawni się dramatycznie - i że rzeczywistość społeczna zwycięży.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#PosełLeszekMoczulski">Nasz projekt odpowiada na konkretne potrzeby społeczne, na potrzeby emerytów i na potrzeby służby zdrowia, na potrzeby obrony i na potrzeby wymiaru sprawiedliwości, na potrzeby przemysłu i na tak szeroko nie zaspokojone potrzeby całego naszego społeczeństwa. Państwo nie zostało zwolnione z tych obowiązków, które brało i bierze na siebie przez to, że jest właścicielem lwiej części środków produkcji i przez to, że konsekwentnie utrzymuje niesłychanie niski, że nie powiem głodowy, poziom wynagrodzeń. Od tych zobowiązań państwa nie można zwolnić tylko dlatego, że kasa jest pusta. Jeśli kasa jest pusta, to można powiedzieć, że nie jesteśmy w stanie wywiązać się z zobowiązań, ale państwo jest związane zobowiązaniami wobec obywateli.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#PosełLeszekMoczulski">Wreszcie, nasz projekt odpowiada na potrzeby gospodarki. Przez ostatnie ponad 2 lata pokonaliśmy szczególną drogę, drogę od inflacji, przez wyrzeczenia narzucone społeczeństwu - do inflacji. To jest ta cierniowa droga naszej gospodarki przez ostatnie 2 lata. A teraz, już w warunkach inflacji, chcemy kontynuować tę drogę. A jest to droga recesji, droga kryzysu gospodarczego, droga rosnących, coraz większych cierpień społecznych. Czyli chcemy iść po prostu tą samą drogą. Świadczy to o tym, że nad wieloma rzeczami nie panujący rząd również nie panuje intelektualnie nad sytuacją.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#PosełLeszekMoczulski">Bo jeśli nie ma nawet próby stworzenia pomysłu, tzn. że się nad sytuacją także intelektualnie nie panuje, a intelekt naprawdę nie wymaga pieniędzy, trzeba go po prostu mieć.</u>
          <u xml:id="u-55.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.13" who="#PosełLeszekMoczulski">Proponujemy następujące rozwiązanie. Naszej gospodarce brakuje przede wszystkim pieniędzy, nasza gospodarka jest w takim stanie, jak dość typowy przecież i opisany przez naukę ekonomii przypadek, kiedy mamy do czynienia z kryzysem gospodarczym, kiedy możliwości produkcyjne znacznie przekraczają możliwości popytowe. Zdarzały się w naszym stuleciu i w niedawnych dziesięcioleciach podobne sytuacje. Podchodzono do nich w sposób rozmaity. Sądzę, że nawrót do doświadczeń New Deal czy też nawrót do doświadczeń ministra Kwiatkowskiego z drugiej połowy lat trzydziestych mógłby być tutaj pouczający. W tym kierunku idzie rozumowanie Konfederacji Polski Niepodległej. Zakładamy, że jeśli ta gospodarka dostanie więcej pieniędzy, to wcale nie znaczy, że wzrośnie inflacja. Nam w tej chwili nie grozi inflacja spowodowana brakiem towarów na rynku; inflacja spowodowana niedostateczną podażą nie występuje. Natomiast cały czas występuje inflacja spowodowana tym, że przez ograniczanie produkcji jednostkowe koszty danego wyrobu siłą rzeczy rosną. Jest to inny mechanizm inflacji i o tym trzeba pamiętać, niezależnie od monetarystycznych koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-55.14" who="#PosełLeszekMoczulski">Próba, którą chcemy podjąć, próba skierowania do gospodarki trochę większej ilości pieniędzy, ta próba, ciągle jeszcze w to chcę wierzyć, być może, uzyska zabezpieczenia, które nawet monetaryści uznają.</u>
          <u xml:id="u-55.15" who="#PosełLeszekMoczulski">Ciągle podchodzimy z dobrą wiarą do dokumentów rządowych. Ciągle podchodzimy z dobrą wiarą do dokumentu sygnowanego przez Radę Ministrów, który się nazywa „Raportem o stanie państwa”. Jest to może źle opracowane, ale zakładamy, że było to pisane w dobrej wierze, że informacje, które są tutaj podane, to informacje po prostu prawdziwe. Ciągle w to wierzymy.</u>
          <u xml:id="u-55.16" who="#PosełLeszekMoczulski">W punkcie 4.1 dokumentu rządowego sygnowanego przez Radę Ministrów możemy dowiedzieć się, że „stan rezerw dewizowych utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie, ponad 6,4 mld dolarów USA”. Otóż czy część tej rezerwy, mniej niż 1/4 tej rezerwy, jak proponujemy, nie mogłaby posłużyć jako zabezpieczenie dla kreacji dodatkowego pieniądza, tego pieniądza tak bardzo potrzebnego naszej gospodarce i tego pieniądza, który musi zaspokoić potrzeby społeczne? Czy nie mogłaby ona tego zabezpieczyć? Chyba że są to już pieniądze poza dyspozycją, poza dyspozycją Rzeczypospolitej, chyba że tych pieniędzy nie ma. Ale jeżeli tak, to jest to sprawa wyłącznie Trybunału Stanu.</u>
          <u xml:id="u-55.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Waldemar Pawlak wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Do głosu przygotuje się pan poseł Henryk Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed dwoma laty tu na tej sali, właściwie w pewnej jej części, panowała atmosfera, którą najlepiej oddają słowa starej młodzieżowej piosenki: „Zbudujemy nową Polskę, zbudujemy nowy świat, w którym wszystko będzie lepsze, w którym nowy będzie ład”. Później wielokrotnie słyszeliśmy o przeszkodach. Najpierw wiele mówiono o kontraktowych ministrach, później o kontraktowym prezydencie, jeszcze później o kontraktowym Sejmie. Dziś już nie ma tych wszystkich przeszkód, a mimo to dalecy jesteśmy od młodzieńczej wiary w nową, lepszą przyszłość. Dziś miliony Polaków ogarnia lęk i przerażenie. Zdajemy sobie po prostu sprawę z tego, że król był i jest nagi. Po dwuletnim okresie zauroczenia nową władzą dociera do nas, że zwolennicy wydumanej w gabinetach polityki liberalnej doprowadzili gospodarkę do stanu, w którym znalazła się na skraju katastrofy. Nie dość, że nie rozwiązano starych problemów, to doszło jeszcze ogromnie dużo nowych.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełWaldemarPawlak">Fala strajków, jakie przetaczają się przez nasz kraj, to ponury akompaniament do naszych obrad, to zarazem najbardziej wiarygodna recenzja drogi na skróty. Za tragiczne nieporozumienie trzeba uznać oceny, że strajki te to spektakularny sukces związków zawodowych. W naszym przekonaniu strajki te to wielka ich klęska. Przez 2 lata związki trzymały parasol ochronny nad polityką, która musiała doprowadzić do klęski. O tym nie wolno zapominać. W tym Sejmie obecne są silne i wpływowe przedstawicielstwa związków zawodowych, istnieje więc możliwość dochodzenia praw pracowniczych na drodze parlamentarnej. Jeśli w tych warunkach pracownicy muszą odwoływać się do strajków, to związki zawodowe powinny to przyjąć jako swoją klęskę, a nie zwycięstwo.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełWaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Gdyby nie tragiczne położenie kraju, Polskie Stronnictwo Ludowe mogłoby odczuwać gorzką satysfakcję. Stan kraju przesądza o tym, że satysfakcję odkładamy na bok, pozostaje nam jedynie gorycz. Przez niemal dwa pełne lata pokazywaliśmy, że w naszych warunkach polityka liberalna musi doprowadzić do klęski. Ostrzegaliśmy w grudniu l989 roku, gdy nasze głosy określano złośliwie „chłopską ścianą płaczu”. Ostrzegaliśmy jesienią 1990 roku, gdy na znak protestu przeszliśmy do opozycji. Ostrzegaliśmy wiosną 1991 roku, gdy grupa naszych posłów zgłosiła wniosek o wotum nieufności dla rządu. Oskarżano nas o nieodpowiedzialność i destabilizację państwa. Ostrzegaliśmy wreszcie jesienią ubiegłego roku, gdy popieraliśmy prośbę premiera o zwolnienie go z tej funkcji. Oskarżano nas o działanie spóźnione wobec zbliżających się wyborów. Zawsze było nie tak, zawsze rację mieli ci, którzy i dziś kreują się na jedynych sprawiedliwych, na tych, bez których Polska nie może istnieć.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełWaldemarPawlak">W tych jakże trudnych i grożących wybuchem społecznym okolicznościach chłopi, a wraz z nimi Polskie Stronnictwo Ludowe, zachowują spokój i rozwagę. Zaskakuje to wielu obserwatorów. Często zadaje się nam pytanie: jacy wy właściwie jesteście? Czy agresywni i wichrzycielscy, jak wiosną ubiegłego roku, czy spokojni i rozważni, jak przy tworzeniu rządu Jana Olszewskiego? Dziś warto odpowiedzieć na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kiedy zbliża się wielka woda, a rolnik widzi dziurawe wały ochronne, których sam nie może naprawić, to wtedy krzyczy i żadnemu żywemu nie przepuści. Ale kiedy ta woda przyjdzie i przedrze się do zagrody, to wtedy krzyczą już tylko dzieci i stare babki, a chłopi milkną, zaciskają zęby i ratują to, co się da uratować. Ratują w milczeniu, bo tylko w milczeniu można coś uratować. Podobnie jest z nami. Krzyczeliśmy wtedy, gdy była pora na krzyk, gdy można było zasypać dziury w naszych wałach ochronnych. Ale dzisiaj skończyła się pora krzyku, przyszedł czas zaciskania zębów i ratowania tego, co jeszcze można uratować. Chłopi dobrze to rozumieją i utwierdzają nas w tym przekonaniu. Dodają otuchy i wiary, że idziemy po dobrej drodze.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełWaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! W sytuacji, w której przychodzi nam prowadzić tę debatę, możliwe są dwie strategie. Możemy na śmierć zadyskutować się nad projektem prowizorium, kłócąc się o każdy miliard złotych. Takie zadanie stało przed komisjami sejmowymi. Koledzy z Klubu Parlamentarnego PSL pracujący w poszczególnych komisjach przedstawią szczegółowe uwagi. Nie wydaje się, by w dyskusji plenarnej należało podtrzymywać taki kierunek. Klub Parlamentarny PSL uważa jednak, że należy ujawnić wszystkie zadłużenia budżetu za ubiegły rok i znaleźć dla nich pokrycie. W ten sposób uzyskalibyśmy rzeczywisty obraz sytuacji finansowej państwa w momencie przekazania władzy przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego. Leży to w interesie rządu Jana Olszewskiego oraz wszystkich podmiotów gospodarczych, które w dobrej wierze kredytowały państwo. Ogon zaległych zadłużeń musi być odcięty. Nie będzie to łatwe, bo jego długość sięga kilkudziesięciu bilionów złotych. Jeśli pan premier, pan minister finansów wyrażą zainteresowanie rozwiązaniem zaszłości, to gotowi jesteśmy współpracować przy opracowaniu stosownej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełWaldemarPawlak">Wysoki Sejmie! Chcemy dziś zapoczątkować dyskusje nad nowym kształtem polityki gospodarczej. W sytuacji, w jakiej znalazła się Polska, musimy rozwiązać następujący problem - jak zwiększyć dopływ pieniądza do gospodarki nie pobudzając zarazem większej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PosełWaldemarPawlak">W dotychczasowej polityce wykorzystywano klasyczne narzędzia tłumienia popytu, zmniejszając dopływ pieniądza kredytowego oraz ograniczając dochody realne gospodarstw domowych. Spowodowało to gwałtowne zmniejszenie popytu, a w konsekwencji zmniejszenie produkcji, pogorszenie jej rentowności, dramatyczny spadek dochodów budżetu państwa oraz jednoczesną wysoką inflację kosztową i lawinowy wzrost bezrobocia. Jeśli nadal będziemy stosować dotychczasowe narzędzia, to nie jest możliwe przezwyciężenie recesji. Jesteśmy bowiem w klasycznym błędnym kole. Zmniejszony dopływ pieniądza to dalszy upadek produkcji. By wyrwać się z tego koła, konieczne jest zastosowanie niekonwencjonalnych metod, nie stosowanych dotychczas w innych krajach bądź też stosowanych, ale na niewielką skalę. Muszą to być rozwiązania poprawne teoretycznie i rokujące uzyskanie korzystnych wyników. PSL pracuje nad pakietem przedsięwzięć antyrecesyjnych. Naszym zdaniem warunki takie spełniają m.in. następujące przedsięwzięcia:</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PosełWaldemarPawlak">1) wprowadzenie waloryzacji kredytów i oszczędności,</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PosełWaldemarPawlak">2) ulgi podatkowe dla osób inwestujących i oszczędzających,</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PosełWaldemarPawlak">3) stopniowa likwidacja popiwku,</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#PosełWaldemarPawlak">4) likwidacja dywidendy.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PosełWaldemarPawlak">Ad 1) Odstąpienie od zasady tzw. realnie dodatniej stopy procentowej ustalanej z góry, a wprowadzenie w to miejsce waloryzacji depozytów i kredytów terminowych o wskaźnik rzeczywistej inflacji. Dotychczasowy system oprocentowania wkładów i kredytów był korzystny dla banków. Dzięki temu mogły się one dynamicznie rozwijać. Zysk zamiast w przedsiębiorstwach i w gospodarstwach rolnych ujawniał się bankach. Dziś system ten jest groźny także dla banków. Wywołując potencjalną upadłość wielu wierzycieli, podważa podstawy ich istnienia.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#PosełWaldemarPawlak">Ad 2) Odstąpienie od opodatkowania tych dochodów osób fizycznych, które nie będą wydatkowane na konsumpcję, a zostaną przeznaczone na wydatki inwestycyjne lub ulokowane w bankach. Stworzyłoby to bardzo silne motywacje do oszczędzania. W przeszłości z podobnego rozwiązania korzystały niektóre grupy zawodowe np. w formie tzw. konta „W”. Dzięki takiemu rozwiązaniu zwiększałaby się ilość środków, jakie banki mogłyby oferować przedsiębiorstwom w formie kredytu.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PosełWaldemarPawlak">Ad 3) Wprowadzenie dwu poprzednio wymienionych rozwiązań stworzyłoby warunki dla odchodzenia od popiwku. W takim wypadku znaczna część uwolnionych dochodów trafiłaby do banków w formie oszczędności. Tym samym malałaby groźba gwałtownego wzrostu popytu konsumpcyjnego, a przez to wzrostu cen. Z drugiej strony zwiększony dopływ oszczędności stworzyłby warunki dla lepszej oferty kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#PosełWaldemarPawlak">Ad 4) Dywidenda. Uważamy, że konieczna jest zmiana dotychczasowej dywidendy na wpłaty do budżetu części zysku netto przedsiębiorstw państwowych z tytułu wykorzystywania środków trwałych. Podatek nazywany mylnie dywidendą przez niektórych działaczy gospodarczych, a określany jako szatański wymysł gabinetowych ekonomistów, od początku wypaczał gospodarkę finansową przedsiębiorstw państwowych, a od 1991 r. stał się jedną z istotnych przyczyn ich upadku.</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PosełWaldemarPawlak">Istota proponowanych przez nas rozwiązań sprowadza się do tego, by spiętrzone dochody ludności puścić takimi kanałami, by uruchamiały one procesy produkcyjne, a nie niszczyły chwiejnej równowagi rynkowej. Sposobem na to, naszym zdaniem, jest uruchomienie mechanizmów, które zwiększają oszczędności, przez co poszerzają możliwości kredytowe banków. Kredyty te z kolei powinny być przeznaczone na inwestycje, w tym także na rozwój handlu hurtowego. Tutaj także widzimy szansę dla rolnictwa i budownictwa mieszkaniowego. Uważamy, że bez rozwiązania problemów rolnictwa i budownictwa mieszkaniowego nie ruszymy z miejsca, co wielokrotnie podkreślaliśmy w naszym programie i wystąpieniach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#PosełWaldemarPawlak">Obok działań długofalowych konieczne są działania doraźne i takie propozycje jesteśmy również gotowi przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trybuna sejmowa nie jest miejscem, w którym rozważa się szczegóły takich propozycji. Mamy nadzieję, że takim miejscem i okazją staną się gremia, w których dyskutować będziemy założenia nowej polityki gospodarczej. Już teraz mówimy o tym, by pokazać, że nie jesteśmy skazani na klęskę, istnieje szansa na nową politykę. Wierzymy, że ten rząd i ten Sejm tej szansy nie zmarnuje. Potrzebne są nam programy, ale szczególnie istnieje potrzeba skutecznych działań, bo samą retoryką polityczną rzeczywistości nie zaczarujemy.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę teraz o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego pana posła Henryka Goryszewskiego. Po wystąpieniu pana posła udzielę głosu panu prezesowi Narodowego Banku Polskiego w trybie art. 76 tymczasowego regulaminu Sejmu. Prawdopodobnie będzie to ostatnie wystąpienie przed przerwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Dwutygodniowe prace nad projektem ustawy budżetowej i projektem prowizorium budżetowego, a także nad towarzyszącym temu projektowi prowizorium kompletem kilkudziesięciu ustaw, w których to pracach miałem możność osobiście uczestniczyć, utwierdziły w przekonaniu i mnie, i mój Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego o trafności wstępnej diagnozy kryzysu budżetowego i gospodarczego, jaki przeżywamy; tej wstępnej diagnozy, którą miałem zaszczyt przedstawić parlamentowi III Rzeczypospolitej w czasie pierwszego czytania tych projektów.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Deficyt budżetu jest rezultatem załamania się dochodów państwa. Redukcja wydatków - i ta ubiegłoroczna, i ta obecna, kiedy porównujemy zaplanowane, preliminowane wydatki I kwartału obecnego roku z wydatkami państwa w I kwartale ubiegłego roku - jest wyrazem i konsekwencją załamania się wpływów budżetowych. Przypomnę, że w ub.r. na mocy uchwały nr 151 Rady Ministrów, wydanej na podstawie upoważnienia wynikającego z noweli budżetowej z września, uchwalonej wówczas przez Sejm, zredukowano wprawdzie wydatki o 17%, ale dochody budżetu państwa - o blisko 25%, a i obecne dochody preliminowane na I kwartał są o blisko 15 bln niższe od średnich dochodów kwartalnych budżetu państwa. Jeżeli uwzględnimy stopę inflacji z ubiegłego roku, to te dochody nominalne powinny być podwyższone co najmniej o 15 bln.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełHenrykGoryszewski">Skutki załamania się dochodów, tej dochodowej strony budżetu, są pogłębione jeszcze wydatkami będącymi rezultatem nadzwyczajnych ciężarów socjalnych, jakie ponosi państwo. Mam tu na myśli rozbudowane zasiłki dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełHenrykGoryszewski">To może zabrzmieć zbyt twardo w sytuacji, kiedy tych bezrobotnych jest ponad 2 mln i ma ich przybyć ponad milion w ciągu tego roku według wcale nie pesymistycznych prognoz gospodarczych. Wierzcie mi jednak, panie posłanki i panowie posłowie (zresztą skądinąd wiem, że otrzymujecie podobne sygnały o ogromnym niezadowoleniu społecznym), że znaczna część tych nieodzownych wydatków trafia w ręce ludzi, którzy nie mają ani moralnych, ani nie powinni mieć prawnych podstaw do tego, żeby korzystać z zasiłków dla bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełHenrykGoryszewski">Dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest — uwzględniając skutki inflacji — o ponad 3 bln wyższa od dotacji średniokwartalnej w ubiegłym roku, a w swym nominalnym wyrazie jest o ponad 6 bln wyższa. I znowu chcę powiedzieć, że nie jest to żaden atak centroprawicowego ugrupowania na osiągnięcia socjalne społeczeństwa, atak, na który stronnictwo — nazywające się i chrześcijańskie, i narodowe — nigdy nie mogłoby sobie pozwolić i wierzę w to, że nigdy sobie nie pozwoli, ale od czasów Obodowskiego, od pamiętnego 1981 r. aż po rok ubiegły, dokonywano manipulacji, chcąc ukryć klęskę bezrobocia, wypuszczając ludzi na wcześniejsze emerytury.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełHenrykGoryszewski">To jeden z członków rządu ujawnił mojej komisji informację, że w ubiegłym roku na emerytury i renty odeszła niewiarygodna liczba pracowników, o 500 tys. więcej, niż odchodziło średnio w poprzednich latach. Za ukrycie bezrobocia, które faktycznie byłoby znacznie wyższe, niż jest w tym swoim nominalnym wymiarze, płaci się wysokimi obciążeniami na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełHenrykGoryszewski"> Moralne i finansowe koszty ponoszą wszyscy uprawnieni. I ci słusznie uprawnieni bezrobotni, i ci słusznie uprawnieni emeryci i renciści ponoszą koszty moralne, ponieważ opinia, że się świadczenia wyłudza, jest bolesna dla każdego, kto je otrzymuje uczciwie. Oni ponoszą koszty finansowe, bo gilotyna oszczędności później dotyka wszystkich jednakowo i jest jednakowo bolesna dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełHenrykGoryszewski">Więcej, ze względów politycznych wydatki budżetu państwa obniżają się znacznie wolniej niż jest to konieczne, żeby dotrzymać tempa obniżania się wydatków dochodowych. Niżej nie można, bo gdybyśmy jeszcze dalej poszli z tymi cięciami oszczędnościowymi w budżecie państwa, to wtedy zabrakłoby zupełnie pieniędzy i na zdrowie, i na oświatę. Chociaż jeden z moich polemistów mówił mi, że trzeba liczyć się z tym, że być może, polskie dzieci w szkole podstawowej będą uczyły się 8 godzin w tygodniu. Tylko że państwo, które nie jest w stanie zapewnić ani opieki zdrowotnej, ani oświaty, jest po prostu swoim obywatelom niepotrzebne. To nie jest perspektywa, na którą moglibyśmy się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! To prowizorium przygotowane zostało przez inny rząd i odziedziczone przez obecny rząd w warunkach, o których mówiłem poprzednim razem. Daje ono szanse przetrwania państwu przez 3 miesiące, niestety jednak nie stwarza podstawy wyjściowej do polityki antyrecesyjnej. Stworzenie podstawy w tym sensie, w tym tempie nie było nawet do tej pory możliwe. To prowizorium opiera się na trzech przesłankach.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#PosełHenrykGoryszewski">Po pierwsze - na drenażu podatkowym. Znane mi są kalkulacje wielu przedsiębiorstw i to bynajmniej nie takich, które produkują artykuły bezpośrednio kierowane do konsumpcji, ani tym bardziej artykuły luksusowe, które ponad połowę swojej sprzedaży brutto oddają w różnej formie do budżetu państwa, jako podatki. Należy oczekiwać, że za ubiegły rok w stosunku do założeń - nie mam jeszcze danych ostatecznych - nie zostanie ściągnięte więcej niż 3/4 podatku obrotowego i najwyżej połowa podatku dochodowego. Jest tak dlatego, że zdolności płatnicze całego sektora państwowego doszły już do granicy możliwości. Przecież prawie 3 tys. tych przedsiębiorstw utraciło już swoją zdolność kredytową.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#PosełHenrykGoryszewski">Po drugie - to prowizorium, tak jak poprzednie budżety, jest podporządkowane ochronie konsumpcji, daje jej pierwszeństwo przed ochroną inwestycji. W ubiegłym roku w ustawie budżetowej z lutego nakłady na inwestycje wynosiły nieco ponad 7% wydatków budżetowych. Później były one ograniczane. W prowizorium wynoszą już tylko 3,4% i jest to i tak, biorąc pod uwagę głębokość cięć w tej sferze społecznej, nieodzownych cięć, jeszcze nawet za dużo. Chociaż, mówiąc o proporcjach, o zdolnościach gospodarki do inwestowania, do odbudowy, to te nakłady musiałyby gwałtownie i wielokrotnie wzrosnąć.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Można poszukiwać i należy poszukiwać różnych dróg i różnych sposobów finansowania niedoborów budżetowych, ale musimy mieć świadomość, że te instrumenty, jakie w tej chwili pozostają temu rządowi, i każdemu rządowi, jaki wyłoniłby ten parlament, są niesłychanie skromne. Nie możemy uciekać się do metody inflacyjnej, dlatego że jest ona niedostępna dla kraju, który już cierpi na wysoką inflację. Gdyby inflacja wynosiła 1%, to moglibyśmy prowadzić monetarystyczne dyskusje, czy dopuszczenie większego strumienia pieniądza do gospodarki ożywi polski przemysł i polskie rolnictwo, czy nie ożywi. Ale takie dyskusje są w ogóle niedopuszczalne wtedy, gdy jest inflacja dwucyfrowa i to wysoko dwucyfrowa.</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#PosełHenrykGoryszewski">Po trzecie - nie możemy opanować, nie możemy ograniczyć deficytu przez zadłużenie się budżetu w bankach. Mówiłem poprzednim razem, i minister finansów przyznawał, że dochodzimy do kresu wydolności, jeśli chodzi o wewnętrzny rynek kredytowy, że zadłużenie państwa sięga, być może, już 150 bln, a jest ono do tej pory niepoliczalne, że dalsze zadłużanie się budżetu państwa w bankach, proponowane przez niektórych posłów we wnioskach mniejszości, żeby pokryć dodatkowy deficyt długiem budżetowym w bankach, przez taką, lub inną formę papierów wartościowych, ograniczy dostęp do kredytów handlowych. Kredytów potrzebnych polskiej gospodarce, polskim przedsiębiorcom jak powietrze, dlatego że te przedsiębiorstwa drenowane podatkami nie mają możliwości akumulowania dostatecznych środków na inwestycje. A poza tym w gospodarce rynkowej nikt nie czeka z inwestycjami, aż zakumuluje środki, tylko posługuje się dla przyspieszenia obrotu gospodarczego kredytami bankowymi.</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#PosełHenrykGoryszewski">Wreszcie to, co już się pojawiło w ostatnich miesiącach, na przełomie poprzedniego i obecnego roku: nacisk kredytowy budżetu państwa powoduje, że banki zaczynają gwałtownie szukać możliwości odzyskania zaangażowanych kwot. Z kolei one naciskają na przedsiębiorstwa, zadłużone przedsiębiorstwa, często bardzo dobre przedsiębiorstwa, produkcyjnie bardzo dobre. Banki są gotowe doprowadzić do ich niewypłacalności i do przejmowania ich własności. Wykup przedsiębiorstwa przez bank państwowy nie jest chyba najwłaściwszą formą prywatyzowania przedsiębiorstwa państwowego.</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#PosełHenrykGoryszewski">Wreszcie sięganie do owych mitycznych rezerw dewizowych. Moja komisja na zamkniętym posiedzeniu dowiedziała się, ile te rezerwy dewizowe państwa wynoszą. Nie będę tego mówił ze zrozumiałych względów na otwartym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę powiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-59.20" who="#PosełHenrykGoryszewski">Podano to na zamkniętym posiedzeniu i jest to informacja poufna. Mógł być pan, panie pośle, na tym posiedzeniu i wtedy usłyszałby pan, ile wynoszą te rezerwy państwa. Natomiast owe mityczne 6 mld dolarów, o których tu się mówi, to jest stan kont walutowych w Polsce należących do podmiotów gospodarczych i osób prywatnych. Rozumiem, że posłowie z lewicy mogliby zaproponować ustawę, żeby zabrać miliard czy 2 miliardy dolarów. Byłaby to nacjonalizacja. Była nacjonalizacja ziemi, nacjonalizacja przemysłu, byłaby nacjonalizacja wkładów dolarowych. Ale przecież nie kto inny, tylko ci posłowie, którzy tworzą obecne centrum i prawicę, tego rodzaju postulatów zgłaszać nie mogą. Natomiast operacje z udziałem budżetu, i operacje finansowo-bankowe stosowane w krajach gospodarki rynkowej opierające się o zasoby walutowe, doprowadzą do uruchomienia dodatkowych zasobów pieniądza krajowego i w naszym przypadku są z dwóch powodów niesłychanie niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-59.21" who="#PosełHenrykGoryszewski">Po pierwsze, pojawiłby się pieniądz, dla którego nie ma wbrew pozorom w sferze inwestycyjnej pokrycia, i po drugie, o czym tu kilka razy w pierwszym czytaniu mówiono, odziedziczyliśmy przemysł i odziedziczyliśmy całą gospodarkę państwową o strukturze nierynkowej, kosztochłonne. Jeżeli dodatkowy, nie kontrolowany strumień pieniądza nie zostanie poprzedzony głębokimi reformami w systemie własnościowym, skok tego pieniądza doprowadzi do jednego tylko skutku - podwyższenia cen.</u>
          <u xml:id="u-59.22" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Generalnie mój klub będzie wspierał i ustawę o prowizorium budżetowym, i ustawy towarzyszące w tym brzmieniu, w jakim są najbardziej zbieżne ze stanowiskiem odpowiadającym przedłożeniu rządowemu. Jeśli chodzi o ustawę o zasadach gospodarki finansowej państwa, z ciężkim sercem, ale jesteśmy przeciwni wprowadzaniu przepisów o waloryzacji sfery budżetowej na poziomie 100% średniej krajowej, wnioskowanych przez mniejszość. Mamy pełną świadomość, tak jak tu już z tej trybuny mówiono, niedostatków tej sfery, jej pauperyzacji, jej głębokiego zubożenia, ale próby dania większej kwoty pieniędzy bez uprzedniego przedstawienia i uprzedniego rozpoczęcia realizacji nowej polityki gospodarczej rządu - a sami daliśmy temu rządowi czas do 15 lutego na przedstawienie tych kierunków - musiałyby się zakończyć tragicznie dla budżetu i tragicznie dla polskiego państwa.</u>
          <u xml:id="u-59.23" who="#PosełHenrykGoryszewski">Jeżeli chodzi o ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, to będziemy popierali stanowisko większości komisji w kwestii leasingu. Mówię o tym dlatego, że sprawa leasingu jest przedmiotem jednego z wniosków mniejszości. Obecne przepisy - te, których zmodyfikowania rząd się domaga i których modyfikację przyjęła komisja - prowadzą faktycznie do udzielania dwóch takich samych ulg, z tego samego powodu, obu stronom umowy leasingowej.</u>
          <u xml:id="u-59.24" who="#PosełHenrykGoryszewski">Jesteśmy zwolennikami przyjęcia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dodatkowego progu wymiaru tego podatku w wysokości 50% od dochodów osób najlepiej sytuowanych. Mamy pełną świadomość, że uderzy to w drobnych przedsiębiorców, ale uważamy, że nie mamy moralnego prawa domagać się ofiar od emerytów i rencistów, od bezrobotnych, a nie domagać się ich od przedsiębiorców. Życzyłbym sobie, i moi koledzy posłowie też by sobie życzyli, żeby rząd zdobył się na odwagę możliwie szybkiego przygotowania przepisów o ulgach inwestycyjnych, które bezpodstawnie - tylko w imię owej zasady, że najlepszą polityką przemysłową jest brak tej polityki przemysłowej - zostały swego czasu zniesione. Wtedy inaczej będą traktowani ci, co dobrze zarabiają i przeznaczają swoje wysokie dochody na konsumpcję i ci, którzy przeznaczają te wysokie dochody na rozwój warsztatów pracy.</u>
          <u xml:id="u-59.25" who="#PosełHenrykGoryszewski">Jesteśmy przeciwni solidarnej odpowiedzialności wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i komandytariuszy za długi podatkowe spółek. To by zniszczyło cały system prawa handlowego w sferze prawa spółek, ale oczekujemy - o czym mówiłem przed dwoma tygodniami - że rząd rzeczywiście skorzysta z tych instrumentów, jakie daje mu obecne prawo, ustawa karno-skarbowa, dla rzeczywistego zabezpieczenia interesów skarbu państwa przede wszystkim przez dostatecznie wczesne aresztowanie funduszów spółek podejrzanych o czynienie nadużyć na szkodę skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-59.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-59.27" who="#PosełHenrykGoryszewski">Kwestia opłaty skarbowej. Chcę powiedzieć, że mój klub przychyla się do propozycji, żeby ta opłata wpływała do budżetu centralnego. Właściwie jeden tylko argument przemawia za tym - miejsce pobierania zapłaty i miejsce czynności uzasadniających jej pobieranie to są bardzo często dwa różne miejsca. W kategoriach pewnego porządkowania i wiązania dochodów budżetu z miejscami nakładów tworzących te dochody jesteśmy gotowi poprzeć kwestię tej reformy dotyczącej zaliczania dochodów z opłaty skarbowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie marszałku, już kończę, jeśli można, ale jestem pierwszym, który został przywołany do porządku.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Podtrzymujemy swoje wnioski sprzed dwóch tygodni w zakresie polityki prywatyzacji, oddłużania przedsiębiorstw państwowych i polityki kredytowej. Te kredyty są najtrudniej dostępne tym, którzy oferują najszybsze ich zainwestowanie i najszybsze zapewnienie nowych miejsc pracy. Chcę tu powiedzieć, że wzorem naszych ojców badamy w tej chwili możliwość wniesienia do Sejmu projektu ustawy o majątkowej daninie ze spekulacyjnego wzbogacenia. Po wojnie w 1921 r. uchwalono taką ustawę o daninie ze spekulacyjnego wzbogacenia się w czasie wojny.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełHenrykGoryszewski">Wreszcie kwestia ostatnia. Tym razem już, panie marszałku, proszę o chwilę dla przewodniczącego komisji budżetowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, limit czasu jest równy dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Goryszewski: Chcę złożyć tylko wniosek, dobrze?)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Otóż jako poseł — przewodniczący komisji budżetowej, nie w imieniu komisji, tylko w imieniu własnym, wnoszę o uchwalenie — odwołując się do projektu rządowego, druk nr 28 — poprawek w stosunku do tekstu przedstawionego przez Komisję Ustawodawczą i Komisję Polityki Socjalnej. Chodzi o poprawki w art. 15 pkt. 3, 4, 5, 6 i 11 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu oraz art. 19 — przepisy przejściowe.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Zdaję sobie w pełni sprawę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, proszę krótko sformułować wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">... że jest to dolegliwość, ale jest ona konieczna dla utrzymania spoistości tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle. Przepraszam za interwencję, ale limit czasu, jak powiedziałem, jest równy dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chciałem jeszcze przed przerwą udzielić głosu panu Andrzejowi Topińskiemu pełniącemu obowiązki prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WiceprezesNarodowegoBankuPolskiegoAndrzejTopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwoliłem sobie w trybie, że tak powiem, interwencyjnym poprosić o głos. Nie chcę się wypowiadać w debacie budżetowej. Sądzę, że jeszcze będę miał szansę szerzej ustosunkować się do tych problemów. Chciałem odnieść się natomiast do kwestii poruszonej przez pana posła Kaletę i przez pana posła Moczulskiego, dotyczącej wysokości rezerw obowiązkowych, ponieważ kwota prawie 6,5 mld dolarów, która figuruje w różnych dokumentach, w istocie dotyczy czegoś innego, niż panowie posłowie mieli na myśli. Trochę uściślił sprawę pan poseł Goryszewski, ale pozwolę sobie jeszcze bardziej to sprecyzować, żeby tutaj była pełna jasność.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WiceprezesNarodowegoBankuPolskiegoAndrzejTopiński">Kwota 6,5 mld dolarów to mianowicie rezerwy systemu bankowego, zarówno banków państwowych, prywatnych, jak i Narodowego Banku Polskiego. Ta kwota oczywiście nie jest w dyspozycji. Po prostu nie jest możliwe dysponowanie nią. To są pieniądze, które musiały być znacjonalizowane po to, żeby nimi zadysponować. Ta kwota, która jest w rękach banku, służy do obsługi naszego handlu zagranicznego, to znaczy pozostaje ona na rachunkach bankowych, często za granicą, i po prostu służy do dokonywania płatności w obrocie handlu zagranicznego. Około połowa kwoty 6,5 mld dolarów jest w dyspozycji Narodowego Banku Polskiego i stanowi zabezpieczenie wymienialności waluty polskiej. Narodowy Bank Polski zgodnie z ustawą Prawo dewizowe jest zobowiązany do sprzedaży importerom polskim dolarów na import, a przedsiębiorstwa, podmioty gospodarcze mają obowiązek odsprzedawać bankom dewizowym przychody z eksportu. Po to, aby ten proces mógł przebiegać w sposób płynny, rzecz jasna potrzebne są rezerwy, gdyż wpływy i przychody dzienne nie mogą się równoważyć. Stąd propozycja znacznego zmniejszenia rezerw, które posiada Narodowy Bank Polski, oznaczałaby de facto zawieszenie wymienialności polskiej złotówki. W tej chwili 3 mld dolarów to jest 2,5-miesięczny eksport.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WiceprezesNarodowegoBankuPolskiegoAndrzejTopiński">Trzecia kategoria natomiast, o której tutaj mówiono, państwowa rezerwa dewizowa - nie wiem, dlaczego na mocy przepisów jest taka tajna, ale muszę przestrzegać tych reguł tajności, które obowiązują w kraju - pragnę państwa zapewnić, że posiada liczbę zer, która nie jest istotna w sprawie, a dokładna kwota została podana przez ministra Misiąga na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#WiceprezesNarodowegoBankuPolskiegoAndrzejTopiński">Reasumując, 1,5 mld dolarów, które - jak rozumiem - KPN proponuje przeznaczyć na finansowanie deficytu budżetowego państwa, oznaczałoby, z grubsza rzecz biorąc, tyle, że zadłużenie budżetu państwa w Narodowym Banku Polskim rośnie o równowartość tej kwoty, zaś rezerwy dewizowe spadają do poziomu, który zagraża wymienialności polskiego pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#komentarz">(Poseł Leszek Moczulski: Ad vocem!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Rozumiem, że pan poseł zgodnie z trybem art. 75 ust. 1 tymczasowego regulaminu Sejmu chciałby wyjaśnić...</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Nie ma ad vocem!)</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jak to nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Rozumiem, że to jest sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełLeszekMoczulski">Jest ad vocem, ponieważ przed chwilą też było ad vocem prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełLeszekMoczulski">Bardzo jestem wdzięczny, że te słowa pana prezesa tutaj padły, bo coś staje się jaśniejsze. Może niepotrzebne były te truizmy dotyczące spraw gospodarczych, spraw finansowych - było to nadmiernie uproszczone. Nie zajmujemy się tutaj sprawdzaniem teoretycznego przygotowania prezesa NBP, tylko bardzo ważnym problemem gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełLeszekMoczulski">Wielka szkoda, że to, co przed chwilą usłyszeliśmy od prezesa Narodowego Banku Polskiego, nie zostało przedstawione rządowi w momencie, kiedy był opracowywany dokument „Raport o stanie państwa”, albo kiedy był rozsyłany. Dobrze by było, gdyby te sprawy wcześniej zostały uzgodnione między rządem a bankiem. Ja cały czas mówiłem, że zakładaliśmy, iż istnieje dobra wola rządu i że dane podawane przez rząd możemy rozumieć dosłownie - tak jak zostały tam zapisane.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełLeszekMoczulski">Tutaj, panie pośle Goryszewski, nie ma wcale mowy o tym, ile dolarów jest w rękach prywatnych - to nie jest po prostu ilość obcych dewiz, które znajdują się w Polsce. Zresztą to już pan prezes wyjaśnił. Tutaj mamy coś zupełnie innego: stwierdzenie, jaki jest stan rezerw dewizowych, i to nie rezerw Narodowego Banku Polskiego, tylko Rzeczypospolitej, podany w dokumencie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PosełLeszekMoczulski">Sądzę, że ta sprawa i pełne, szczegółowe rozliczenie tych kwot - które może słusznie zostały przed chwilą nazwane mitycznymi - trafi do Wysokiej Izby, a jeśli nie będzie można dokonać pełnego rozliczenia, to - jak już mówiłem, mogę powtórzyć - pozostaje tylko Trybunał Stanu.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przed ogłoszeniem przerwy chciałem prosić pana posła sekretarza Piotra Krutula o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego odbędzie się na 30 minut przed zakończeniem przerwy obiadowej w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Zebranie Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w górnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">W 15 minut po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali konferencyjnej w nowym Domu Poselskim odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Po zakończeniu obrad plenarnych odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Sprawiedliwości w sali nr 106. Tematem obrad będzie rozpatrzenie poselskiego projektu uchwały w sprawie przeciwdziałania zjawiskom patologii w gospodarce oraz korupcji (druk nr 44).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">To jest dobry moment na ogłoszenie przerwy w debacie, do której zapisanych jest jeszcze 100 mówców. Po przerwie przystąpimy - przypominam - do kolejnego punktu porządku obrad: Interpelacje i zapytania poselskie.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Ogłaszam przerwę do godz. 15.30.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 10 do godz. 15 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W trochę przerzedzonym gronie przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji i zapytań poselskich, które otrzymują oznaczenie punktu 4 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proponuję, aby Sejm poświęcił godzinę na wysłuchanie odpowiedzi na interpelacje, a drugą godzinę przeznaczył na zapytania poselskie.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że ta propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zajmowanie miejsc i o spokój, dlatego że mamy bardzo bogaty porządek. Jeżeli chcemy zrealizować chociażby jego część, to naprawdę jest potrzebna dyscyplina, bo inaczej trudno będzie nam się zmieścić w przeznaczonym czasie.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Poseł Wojciech Saletra w swojej interpelacji, popartej przez 40 innych posłów, stwierdza, że do muzeów i bibliotek zgłasza się coraz więcej spadkobierców byłych właścicieli mienia podworskiego, domagając się zwrotu obrazów, mebli, wyrobów ceramicznych i starodruków, powołując się na precedensową decyzję ministra kultury i sztuki, aby Muzeum Narodowe w Warszawie zwracało spadkobiercom byłych właścicieli dzieła sztuki i przedmioty codziennego użytku, które zostały skonfiskowane w domach ziemiańskich tuż po wojnie. Poseł, przytaczając przykłady zwrotu takich przedmiotów, zapytuje, czy tego typu działania są zgodne z obowiązującym obecnie prawem.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze pani podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki Agnieszka Morawińska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiSztukiAgnieszkaMorawińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Wojciech Saletra w interpelacji opatrzonej podpisami 32 posłów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej — Klubu Parlamentarnego domaga się wyjaśnienia problemu zwracania dzieł sztuki z muzeów spadkobiercom dawnych właścicieli. Interpelacja dotyczy tzw. mienia podworskiego, tzn. przedmiotów przejętych przez państwo w trybie przepisów dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, a w szczególności przepisu §11 rozporządzenia ministra rolnictwa i reform rolnych z dnia 1 marca 1945 r. Sytuacja prawna tych przedmiotów budzi kontrowersje, bo wprawdzie cytowane rozporządzenie ministra rolnictwa i reform rolnych nie zostało uchylone, jednakże minister sprawiedliwości w piśmie z dnia 30 stycznia 1990 r. skierowanym do ministra kultury i sztuki wyraził opinię, że przepis § 11 tego rozporządzenia, „stanowi zawężającą wykładnię przepisów dekretu określających przedmioty nie podlegające przejęciu, która nie znajduje oparcia ani w przepisach określających przedmiot przejęcia od właścicieli ziemskich na rzecz skarbu państwa, ani w celach reformy rolnej. Przejęcie na własność państwa nieruchomości oraz rzeczy ruchomych, które nie podlegają przejęciu, stanowiło rażące naruszenie prawa”.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiSztukiAgnieszkaMorawińska">Minister kultury i sztuki wnioskuje o uregulowanie tej skomplikowanej kwestii w ustawie reprywatyzacyjnej. W piśmie z dnia 10 września 1991 r. przekazał stosowne propozycje ministrowi przekształceń własnościowych. Minister kultury i sztuki nie wydał zarządzenia zezwalającego na zwrot ani tym bardziej nie nakazywał dyrektorom muzeów zwrotu eksponatów z mienia podworskiego. Kierując się cytowaną wyżej interpretacją ministra sprawiedliwości minister kultury i sztuki na wniosek dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie zezwolił na przekazanie 56 przedmiotów z Kwilcza rodzinie Kwileckich i 21 przedmiotów z pałacu w Kruszynie rodzinie Lubomirskich. W obydwu wypadkach muzeum zatrzymało z tych zbiorów obiekty o istotnej wartości artystycznej potrzebne w muzealnej kolekcji, a wydane przedmioty nie były nigdy wystawiane, nie były też konserwowane na koszt muzeum, a ich przydatność dla zbioru muzeum była znikoma. W procesie tzw. zabezpieczeń do muzeów trafiło bardzo wiele przedmiotów o znikomej lub wręcz żadnej wartości artystycznej. Trudno odmówić muzeom możliwości świadomego kształtowania kolekcji w zakresie zgodnym z przepisami prawa i bez naruszania interesu społecznego.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiSztukiAgnieszkaMorawińska">Pragnę sprostować nieścisłość zawartą w interpelacji. Nie wszystkie przedmioty znajdujące się w muzeach należą do skarbu państwa. Muzea przechowują również depozyty stanowiące własność depozytariuszy. I tak właśnie spośród wymienionej przez pana posła liczby ok. 190 przedmiotów z Kwilcza tylko 56 należało do inwentarza muzeum, reszta była depozytami. Ponieważ jednak na wniosek przewodniczącego senackiej Komisji Kultury, Środków Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej problem zwracania przedmiotów z muzeów dawnym właścicielom lub ich spadkobiercom jest od jesieni ubiegłego roku przedmiotem badań Najwyższej Izby Kontroli, minister kultury i sztuki wstrzymał czasowo rozpatrywanie wniosków dyrektorów muzeów dotyczących tzw. mienia podworskiego, w tym również wniosku dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiSztukiAgnieszkaMorawińska">W odniesieniu do poruszanej przez pana posła kwestii zamku w Wiśniczu pragnę wyjaśnić, że Ministerstwo Kultury i Sztuki nie zawarło ze Stanisławem Lubomirskim umowy, na mocy której miałby on otrzymać odrestaurowany za państwowe pieniądze zamek. Zamek w Wiśniczu jest nadal własnością skarbu państwa. Podpisany przez ministra kultury i sztuki oraz pana Stanisława Lubomirskiego 16 listopada 1991 r. list intencyjny stanowi gwarancję, że bez względu na rozstrzygnięcia prawne zamek w Wiśniczu będzie przeznaczony na cele społeczno-kulturalne. Ponieważ zamek w Wiśniczu został przejęty przez państwo z naruszeniem prawa - majątek ziemski Wiśnicza był mniejszy niż 50 ha i w związku z tym nie podlegał reformie rolnej - rodzina Lubomirskich może ubiegać się o jego zwrot.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiSztukiAgnieszkaMorawińska">Problemy własności obiektów zabytkowych stanowią przedmiot żywego zainteresowania społecznego. Kwestie te budzą silne emocje, a rozstrzygnięcia prawne nie zawsze są jednoznaczne. Dziękuję więc za możliwość wyjaśnienia kilku spraw budzących niepokój pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy w tej sprawie ktoś pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełMarcinLibicki">Marcin Libicki, ZChN. Przez blisko 45 lat komuniści gnębili Polskę. Była to najpierw PPR, potem PZPR. Ucieleśnieniem tego, pewnym symbolem tego gnębienia było to, co legło u podstaw władzy komunistycznej: dekret o reformie rolnej, o upaństwowieniu przemysłu, banków, potem były kołchozy, niszczenie rzemieślników, niszczenie prywatnego handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, jest to konkretna interpelacja w konkretnej sprawie i prosiłbym o nieuogólnianie tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełMarcinLibicki">Już kończę. To bardzo dobrze wobec tego, że teraz posłowie Lewicy Demokratycznej, zgłaszając tę interpelację, jak gdyby nawiązali do tej tradycji i utożsamili się z nią, mimo wszystkich chęci przebarwienia.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Tylko, proszę państwa, trzymajmy się tematu interpelacji. Jeśli będziemy dyskutowali zbyt szeroko, ujmując problemy historycznie, to obawiam się, że stracimy cały czas przeznaczony na interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł chciał zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chciałbym również odnieść się do omawianej obecnie problematyki, aczkolwiek na jej temat powstało wiele opinii i do każdej, zależnie od perspektywy, z jakiej się patrzy na tę problematykę, można znaleźć uzasadnienie. Mimo tej mnogości opinii chciałbym jednak dodać tu jeszcze jedno spojrzenie, o tyle ważne, że jest to spojrzenie ministra kultury i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełWładysławAdamski">Otóż pani podsekretarz stanu w swojej wypowiedzi zauważyła, iż minister składa wniosek o uregulowanie problematyki dotyczącej zwrotu dzieł sztuki osobno w ustawie reprywatyzacyjnej. Oznacza to, że od strony prawnej takiej regulacji w sprawie zwrotu dzieł sztuki na dzień dzisiejszy nie ma. Oznacza to też, że globalny zwrot dzieł sztuki jest z prawem niezgodny. Tym sposobem też interpelacja posła Saletry znajduje uzasadnienie, a głosy przeciwne można co najwyżej traktować jako uwagi do aktualnie obowiązujących ustaw, ustaw, które jednak mają pełną moc prawną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie widzę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Saletry.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Poseł Wojciech Zarzycki w swej interpelacji poruszył problem funkcjonowania rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych w odniesieniu do środowiska wiejskiego. Zgodnie z tym rozporządzeniem od 1 stycznia 1990 r. rolnikom pobierającym emeryturę lub rentę może być przyznany dodatek rodzinny na małżonka osiągającego dochody w kwocie nie wyższej niż najniższa emerytura. Rozporządzenie to jednak jest mało znane wśród mieszkańców wsi. Z tego też powodu wielu emerytów i rencistów rolników straciło możliwość uzyskania tych świadczeń w okresie ostatnich 18 miesięcy. W związku z powyższą sytuacją poseł proponuje: po pierwsze, wprowadzenie obowiązku imiennego informowania przez ZUS każdego emeryta i rencisty o przysługujących mu uprawnieniach - dotyczy to szczególnie uprawnień uzyskiwanych na wniosek zainteresowanego; po drugie, rozważenie możliwości wyrównania emerytom i rencistom utraconych dodatków rodzinnych na małżonka począwszy od 1 stycznia 1990 r., pomimo że wniosek taki został złożony w terminie późniejszym; i wreszcie po trzecie, ponowne przeanalizowanie treści rozporządzenia, które niekorzystnie traktuje, zdaniem posła, emerytów i rencistów samotnych. Poseł oczekuje odpowiedzi na wysunięte postulaty.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pani Aleksandra Wiktorow, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAleksandraWiktorow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku chciałam powiedzieć, że od zeszłego roku ubezpieczeniami społecznymi rolników zajmuje się kasa ubezpieczenia społecznego rolników, a odpowiedzialny jest za to minister rolnictwa, a nie minister pracy. Natomiast rzeczywiście odrębnie zasiłkami rodzinnymi zajmuje się Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAleksandraWiktorow">W odpowiedzi na interpelację posła Wojciecha Zarzyckiego w sprawie funkcjonowania przepisów dotyczących zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych pragnę uprzejmie wyjaśnić, że osoby pobierające emerytury i renty mogą pobierać obok tych świadczeń dodatki rodzinne na zasadach określonych właśnie w wymienionym przez pana posła rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 25 kwietnia 1989 r., poprawionym na początku roku 1990.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAleksandraWiktorow">W obowiązującym systemie zasiłków rodzinnych świadczenia te mogą być wypłacane pracownikowi, emerytowi lub renciście wyłącznie na członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, tych, którzy nie mają własnych środków utrzymania, tj. na dzieci i małżonka. Właśnie w tym rozporządzeniu z 8 stycznia 1990 r., zmieniającym rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie zasiłków rodzinnych, w definicji osoby utrzymywanej zamiast zapisu jaki był poprzednio: „zasiłek nie przysługuje, jeśli dana osoba osiąga dochód równy najniższej emeryturze lub wyższy”, zamieszczono omyłkowo zapis: „osiąga dochód wyższy od najniższej emerytury”. Rozwiązanie to spowodowało, że w wielu wypadkach emeryci i renciści pobierający świadczenia w najniższej wysokości są uprawnieni do pobierania dodatku: mąż na żonę a żona na męża jednocześnie, tak jakby mąż był na utrzymaniu żony a żona na utrzymaniu męża. To spowodowało sytuację, że w zasadzie najniższa emerytura odnosi się tylko do emerytów i rencistów samotnych, natomiast ponieważ ten zasiłek przysługuje, to jakby była wyższa emerytura minimalna, bo łącznie z zasiłkiem na emerytów i rencistów pozostających w związkach małżeńskich. Szczególnie to dotyczy emerytów rolnych, dlatego że ich emerytury są wypłacane według innych systemów i bardzo dużo osób otrzymuje emerytury w wysokości minimalnej. Stan ten wywołuje sprzeciw osób samotnych, które pobierają świadczenie o takich samych wysokościach, a ponieważ nie mają nikogo na utrzymaniu, tzn. są na swoim własnym utrzymaniu, nie mają prawa do dodatku rodzinnego, bo przecież nie można pobierać dodatku rodzinnego na samego siebie.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAleksandraWiktorow">Zdaniem resortu pracy obowiązujące przepisy są wewnętrznie sprzeczne i wymagają zmiany. Dlatego też w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 23 września ubiegłego roku, oprócz innych zmian, wprowadzona została zasada, iż zasiłek albo dodatek rodzinny jest wypłacany, gdy członek rodziny nie osiąga dochodów w kwocie równej lub wyższej niż 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, a tym samym wyeliminowane zostały wypadki równoczesnego pobierania zasiłków rodzinnych przez męża i żonę. Jednak ze względu na różne społeczne kontrowersje, jakie wzbudziło to rozporządzenie, minister pracy uchylił te przepisy i został przywrócony stan poprzedni. Ustalono, że konieczne jest podjęcie, wspólnie ze związkami zawodowymi, prac nad opracowaniem nowego systemu zasiłków rodzinnych i działa wspólny zespół rządowo-związkowy opracowujący nowe rozwiązania. W toku prac tego zespołu uznano, że system zasiłków rodzinnych w większym stopniu powinien uwzględniać społeczne preferencje, racjonalnie kierować wydatkowane świadczenia do rodzin rzeczywiście potrzebujących pomocy, a tym samym powinny być wyeliminowane sytuacje, w których wypłaca się zasiłki na osoby nie pozostające na utrzymaniu.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejAleksandraWiktorow">Jeżeli chodzi o emerytury i renty rolnicze to, jak mówiłam, dotyczy to kasy ubezpieczenia społecznego rolników, nie ZUS, bo tam są wypłacane świadczenia rolnicze. Jeżeli natomiast chodzi o zwrot zasiłków od początku 1990 r., niestety nie jest to możliwe i nie jest to wskazane. Zawsze jest tak, że jeżeli się występuje z wnioskiem o jakieś świadczenie, to można dochodzić swych praw i przyznaje się je tylko za ostatnie 6 miesięcy. Jeżeli ktoś teraz złoży taki wniosek, to otrzyma świadczenie tylko za ostatnich 6 miesięcy, a nie za 1,5 roku.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy ktoś chciał zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełWojciechZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wojciech Zarzycki, autor tej interpelacji. Pani minister, chciałem zwrócić uwagę, że ta interpelacja dotyczy wszystkich emerytów, a nie tylko rolników, bo takie mogłoby powstać wrażenie. Sytuacja emerytów rolników jest szczególnie ciężka, jeśli wziąć pod uwagę fakt, że emeryci i renciści rolnicy prowadzą gospodarstwa domowe starając się o opał, utrzymanie mieszkań, płacąc pełną stawkę za energię elektryczną etc., nie mając praktycznie żadnych ulg. Dlatego też sądzę, że ministerstwo powinno również pomyśleć o pomocy dla osób samotnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję za tę wypowiedź. Dziękuję również pani sekretarz stanu.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie widzę innych zgłoszeń, dlatego proponuję, by Sejm uznał odpowiedź na interpelację pana posła Zarzyckiego za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Poseł Józef Orzeł w swej interpelacji nawiązuje do informacji prasowych na temat zatrzymania Marcina Dybowskiego przez warszawską policję. Jak wynika z przytoczonych faktów, prokuratura wszczęła śledztwo przeciwko Marcinowi Dybowskiemu pod zarzutem pobicia policjanta. Natomiast Marcin Dybowski złożył skargę twierdząc, że to on został pobity przez policję i niesłusznie zatrzymany i że policja jest winna zaginięcia dokumentów Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego oraz pieniędzy z jego samochodu. Rozpoczęte postępowanie wyjaśniające ma potrwać prawdopodobnie kilka tygodni. W tej sytuacji poseł widzi potrzebę szybszego wyjaśnienia powyższej sprawy Sejmowi, aby uniknąć wrażenia, że powtarza się sytuacja ze stanu wojennego, gdy pobity przez milicję był oskarżany o pobicie milicjantów.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze pan Antoni Macierewicz - minister spraw wewnętrznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów i w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości chciałbym ustosunkować się do interpelacji pana posła Orła oraz grupy posłów z Porozumienia Centrum i Konfederacji Polski Niepodległej w sprawie zatrzymania 17 grudnia 1991 r. w Warszawie przez policję panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">W sprawie tej, Wysoka Izbo, toczą się niezależnie od siebie dwa postępowania. Są one prowadzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i organa policji oraz przez prokuratora rejonowego dla dzielnicy Warszawa-Śródmieście. W toku postępowania prowadzonego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz przez organa policji zostały przeprowadzone rozmowy z policjantami uczestniczącymi w zatrzymaniu samochodu marki Tarpan, którym jechali panowie Marcin Dybowski i Lech Horoszko, w zatrzymaniu ich w areszcie i wreszcie w odholowaniu samochodu na parking strzeżony i zabezpieczeniu go przed włamaniem.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Przeprowadzono też rozmowy z policjantami pełniącymi w dniu zatrzymania, tzn. 17 grudnia 1991 r., służbę w Komendzie Rejonowej Policji Warszawa-Śródmieście i w Komendzie Stołecznej Policji.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">W czasie tego postępowania stwierdzono, że, po pierwsze, interweniujący policjanci zastosowali środki przymusu bezpośredniego niewspółmierne do zaistniałej sytuacji, celem wymuszenia na zatrzymanych podporządkowania się wydawanym przez siebie poleceniom. Sam przebieg zdarzeń w trakcie zatrzymywania pojazdu nie jest ciągle jeszcze do końca jasny, co wynika z ciągle sprzecznych wyjaśnień, jakie składają obie strony.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Po drugie, decyzja o osadzeniu w areszcie panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko w żaden sposób nie była uzasadniona zaistniałą sytuacją. Personalia obu zatrzymanych były znane i nie zachodziło uzasadnione przypuszczenie, że popełnili oni przestępstwo i zamierzają ukryć się lub zatrzeć ślady tego przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Po trzecie, interweniujący policjanci nie znali treści pisma komendanta głównego policji w sprawie postępowania przy odholowywaniu samochodów na parking strzeżony. Mowa w nim o konieczności sporządzenia w obecności świadka lub innej osoby notatki urzędowej zawierającej opis stanu pojazdu, wyposażenia, przedmiotów znajdujących się w nim oraz stanu zabezpieczenia przed dostaniem się do niego osób trzecich, jak również o konieczności potwierdzenia własnoręcznym podpisem przez osoby uczestniczące przy sporządzaniu notatki zgodności jej treści ze stanem faktycznym.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Po czwarte, samochód zatrzymanych nie został zabezpieczony w czasie jego postoju poza podwórkiem Komendy Rejonowej Policji Warszawa-Śródmieście.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">W związku z tymi nieprawidłowościami w zabezpieczeniu samochodu, którym jechali obaj zatrzymani, nie udało się jednoznacznie stwierdzić, czy w samochodzie tym istotnie znajdowały się dokumenty dotyczące sprawy Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego oraz pieniądze w kwocie 50 mln zł. Oznacza to, iż w wypadku niekorzystnego dla policjantów orzeczenia sądu suma ta będzie musiała być wypłacona poszkodowanym.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości komendant stołeczny policji zobowiązał kierowników jednostek organizacyjnych Komendy Stołecznej Policji do stałego wnikliwego badania zasadności osadzania w areszcie zatrzymywanych osób, zwracając uwagę, że zgodnie z art. 205 i następnymi Kodeksu postępowania karnego podstawą zatrzymania osoby i jej osadzenia w areszcie policyjnym jest uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo i istnieje uzasadniona obawa, że osoba ta ukryje się lub zatrze ślady przestępstwa. Podstawą osadzenia w areszcie policyjnym może być także konieczność ustalenia tożsamości zatrzymanego.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Muszę stwierdzić jednoznacznie, że żadna z tych okoliczności nie zachodziła w wypadku panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko. Dochodzenie ze skargi wymienionych panów prowadzi prokurator rejonowy dla dzielnicy Warszawa-Śródmieście i nie zostało ono dotychczas zakończone.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Komendant stołeczny policji pismem z dnia 16 stycznia 1992 r. zobowiązał także kierowników jednostek organizacyjnych Komendy Stołecznej Policji do pilnego zapoznania się z treścią wspomnianego już przeze mnie pisma komendanta głównego policji w sprawie postępowania przy odholowywaniu samochodów na parkingi strzeżone. Polecenie to, jak mi wiadomo, jest realizowane.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Informuję także Wysoką Izbę, iż w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami zostało ukaranych dyscyplinarnie dwóch policjantów. Jeden z nich za niepodjęcie wszystkich możliwych i koniecznych czynności w zakresie sprawdzenia otrzymanej informacji i zabezpieczenia mienia znajdującego się w samochodzie panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko, drugi natomiast za niezareagowanie na fakt zaparkowania powyższego samochodu poza obrębem podwórka Komendy Rejonowej Policji Warszawa-Śródmieście oraz niespowodowanie sprawdzenia zawartości samochodu przed jego skierowaniem na parking strzeżony.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Wszczęte zostało przez komendanta stołecznego policji postępowanie dyscyplinarne przeciwko dwóm policjantom, którzy w czasie zatrzymania panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko użyli środków przymusu bezpośredniego.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Jak już wspomniałem, prokurator rejonowy dla dzielnicy Warszawa-Śródmieście prowadzi w tejże sprawie dochodzenie przeciwko panom Dybowskiemu i Horoszko z oskarżenia policjantów, a z ich oskarżenia przeciwko policjantom. Równolegle toczy się postępowanie dyscyplinarne przeciwko policjantom, którzy zatrzymali wspomnianych panów. Jego wynik zależy przede wszystkim od ustalenia okoliczności przebiegu zajścia. W tym miejscu chcę raz jeszcze powtórzyć, że zeznania i oświadczenia składane w toku postępowania prowadzonego zarówno przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i organa policji, jak i prokuratora rejonowego przez panów Marcina Dybowskiego i Lecha Horoszko oraz przez policjantów nadal są sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Po zakończeniu dochodzenia prowadzonego przez prokuratora rejonowego, ustaleniu okoliczności zajścia i jego przebiegu zostaną wydane orzeczenia w postępowaniu dyscyplinarnym wszczętym przeciwko policjantom. O wynikach tego postępowania Wysoka Izba zostanie bezzwłocznie poinformowana.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#MinisterSprawWewnętrznychAntoniMacierewicz">Chciałbym zapewnić Wysoką Izbę, że jako minister spraw wewnętrznych będę dążył do wyeliminowania wszelkich przejawów niewłaściwego, niezgodnego z prawem działania podległych mi służb. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy ktoś chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, z tym że jeśli mógłbym o coś państwa prosić i coś sugerować, pan minister przed chwilą wyjaśnił, że toczy się postępowanie. Do czasu jego zakończenia wszystko to, co powiemy tutaj, niewiele pomoże w wyjaśnieniu tej sprawy, ale proszę bardzo, pan poseł ma prawo zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy okazji, jestem ciekawy i chcę zapytać o to ministra spraw wewnętrznych. Swego czasu w oświadczeniu poseł Wiertek przez Prezydium Sejmu zwrócił się do ministra spraw wewnętrznych z prośbą o wyjaśnienie incydentu w hotelu sejmowym. I mam pytanie, jak długo jeszcze ta sprawa będzie nie wyjaśniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, odbieram panu głos.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Soska: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jest to zupełnie inny problem, który w odpowiednim trybie, który pan doskonale zna, będzie podjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJacekSoska">Ale ta sprawa się wiąże z policją, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, przywołuję pana do porządku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Józefa Orła.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Poseł Zbigniew Frost w swej interpelacji zgłasza zastrzeżenia do zaleceń Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie nieodpłatnego przekazywania gminom gruntów wszystkich portów morskich. Wymienia związane z tym zagrożenia, które mogą doprowadzić do pozbawienia budżetu państwa wpływów z tytułu użytkowania i dzierżawy terenów portowych, powstania ryzyka utraty kontroli państwa nad obiektami strategicznymi, jakimi są porty morskie oraz nie kontrolowanego zaangażowania kapitałów zagranicznych na gruntach portowych. Poseł zwraca się do ministerstwa o przedstawienie wykazu portów morskich, które dotychczas zostały skomunalizowane oraz tych portów, w których zaangażował się kapitał zagraniczny. Wobec powyższych zastrzeżeń i wątpliwości poseł oczekuje przedstawienia obecnego stanowiska ministerstwa w sprawie nieodpłatnego przekazywania gminom gruntów położonych na terenach portów morskich, stanowiących własność skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej pan Zbigniew Sulatycki. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na interpelację posła Zbigniewa Frosta w sprawie komunalizacji portów morskich uprzejmie informuję: od kilku lat trwa w środowisku praktyków i naukowców związanych z gospodarką morską dyskusja nad właściwym modelem zarządzania infrastrukturą portów morskich. Do niedawna, tj. do IV kwartału 1991 r., morskie porty handlowe były wielozakładowymi przedsiębiorstwami państwowymi, które, oprócz gospodarowania infrastrukturą, wykonywały również wszelkiego rodzaju usługi portowe, jak: przeładunek, składowanie towarów, holowanie itp. Model ten, właściwy krajom o gospodarce planowej, stanowił swego rodzaju unikat w skali światowej i był zasadniczą przeszkodą we właściwym wykorzystaniu potencjału portów morskich, jak również właściwego wykorzystania terenów portowych, oddanych przez państwo portom morskim w zarząd.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">W 1990 r. Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej podjęło zdecydowane działania zmierzające do restrukturyzacji portów morskich, a przede wszystkim do zmiany formy własności.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Zasadniczym celem było dążenie do oddzielenia gospodarowania infrastrukturą portową od działalności gospodarczej portów, która powinna podlegać sprywatyzowaniu w stosunkowo krótkim czasie.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Z końcem 1991 r. trzy duże porty morskie, a więc Gdańsk, Gdynia i Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście zostały skomercjalizowane. Z mocy ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dziennik Ustaw nr 30/91 poz. 127) tereny stanowiące własność państwa, a będące dotychczas w użytkowaniu przedsiębiorstw państwowych stały się automatycznie obiektami dzierżawy wieczystej tych przedsiębiorstw. Zarządy nowo utworzonych jednostek jednoosobowych spółek skarbu państwa, portów handlowych, ich rady nadzorcze, a także załogi portów opowiadają się zdecydowanie za utrzymaniem obecnego stanu formalnoprawnego w tym zakresie. Natomiast władze miast portowych pragnęłyby przejąć od państwa własność terenów portowych, tworząc porty municypalne - na wzór szeregu krajów skandynawskich i zachodnioeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej przystąpiło do opracowania projektu ustawy o portach morskich. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Morskiego dyskutując założenia tej ustawy wyraziła pogląd, że decyzja w sprawie własności terenów portowych ma charakter decyzji politycznej i winna być podjęta przez rząd. Odpowiednie wystąpienie w tej sprawie jest przygotowywane przez ministerstwo. Dotychczas żaden z portów nie został skomunalizowany, aczkolwiek w ramach prac nad koncepcją prywatyzacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw połowów bałtyckich rozważana jest zmiana statusu własnościowego małych portów rybackich, takich jak Władysławowo czy temu podobne.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">W tym miejscu chciałbym dodać informację o zaangażowaniu kapitału zagranicznego w portach polskich. I tak, zarząd portu Szczecin-Świnoujście zawarł porozumienie joint venture pod nazwą Fast Terminal z udziałem firmy Fast-Shipping Ltd., w celu budowy i eksploatacji magazynu na nadbrzeżu „Polskie-2”, udziały po 50%.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Morski port handlowy Gdynia. Dotychczas brakuje wspólnych przedsięwzięć. Od dłuższego czasu przygotowywana jest umowa spółki PLO firma z Bremen, operator portowy z Bremen, Hartwig i Conspeed - spółka miałaby za zadanie ściągnięcie ładunków drobnicy skonteneryzowanej oraz świadczenie usług przeładunkowych. Zespół roboczy przygotowuje niezbędne dokumenty. Koncepcja musi uzyskać akceptację rady nadzorczej portu handlowego Gdynia.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Morski port handlowy Gdańsk. Dotychczas brakuje wspólnych przedsięwzięć. Zaawansowane są jednak rozmowy z kilkoma poważnymi partnerami zagranicznymi. Podpisano dwa listy intencyjne. W grę wchodziły zarówno umowy dzierżawy zdewastowanych nadbrzeży, jak i spółka joint venture.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Na zakończenie chciałbym przedstawić stanowisko Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, które zakłada, że w żadnym wypadku w spółkach joint venture z firmą zachodnią czy z kapitałem polskim udział kapitału obcego nie może być większy niż 49%. Realizacja tej koncepcji daje możliwość prowadzenia polityki transportowej państwa pod warunkiem zachowania państwowego statusu portów lub państwowo-municypalnego z dominującym udziałem kapitału skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu podsekretarzowi stanu.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełZbigniewFrost">W interpelacji zawarłem pytanie dotyczące stanowiska ministerstwa, ponieważ oficjalne stanowisko ministerstwa w tej sprawie wyrażone wcześniej w piśmie do wojewodów różniło się od stanowiska ministra Ewarysta Waligórskiego na przesłuchaniu komisji co do sensu prywatyzacji dużych portów morskich. Pan mi nie odpowiedział na to pytanie. Prosiłbym o ustosunkowanie się do sprawy, czy ministerstwo zamierza komunalizować wszystkie porty, czy tylko niektóre, tak jak sugerował to pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, zrozumiałem, że odpowiedź została udzielona. Pan podsekretarz stanu powiedział, że decyzja w tej sprawie musi mieć charakter decyzji politycznej, w ślad za którą pójdą dopiero rozstrzygnięcia typu ustawowego. Czy ta wypowiedź satysfakcjonuje pana posła, czy jeszcze coś więcej chciałby pan usłyszeć w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełZbigniewFrost">Mam na piśmie decyzję ministerstwa zalecającą komunalizację wszystkich portów, czemu zaprzeczył pan minister. Nie wiem, która wersja obowiązuje w tej chwili. Czy komunalizujemy wszystkie porty, czy komunalizujemy tylko niektóre?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie podsekretarzu stanu, może pan zechce bardziej precyzyjnie na to pytanie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powiedziałem, że w zasadzie ta kwestia zostanie uregulowana, kiedy Komisja Kodyfikacyjna Prawa Morskiego zbierze wszystkie opinie i wtedy będzie to już kwestia uchwalenia ustawy. Będzie to już jednak decyzja polityczna. Dopiero w tym momencie można będzie powiedzieć, w którym kierunku pójdziemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pan poseł Zbigniew Frost jeszcze ma głos. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełZbigniewFrost">To znaczy, że poprzednia decyzja ministerstwa, decyzja zalecająca wojewodom komunalizację wszystkich portów włącznie z dużymi, jest nieważna. Tak mam rozumieć pana odpowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Chyba tak, panie pośle, po prostu jeszcze jedną sprawę trzeba by wyjaśnić. Ja urzęduję od 7 stycznia i przedstawiłem, jaki jest obecnie status i jakie są kierunki działania, tak że proszę to w ten sposób odebrać. Nie wiem, jaka korespondencja ministra transportu była uprzednio kierowana do wojewody i jakie były odpowiedzi ministra Waligórskiego na spotkaniu z posłami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, wydaje mi się, że kontynuowanie tego dialogu jest chyba niepotrzebne, natomiast dziękuję bardzo, że zwrócił pan uwagę na bardzo ważny problem, który oczywiście szef resortu będzie musiał wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełJózefKowalczyk">Tu jest po prostu nieporozumienie między panem posłem a panem podsekretarzem stanu. Kwestia polega na tym, że pismo, o którym mówi pan poseł, dotyczy małych portów, które mieszczą się na terenach gmin. Natomiast porty morskie i porty handlowe są portami strategicznymi, o czym mówił pan marszałek i ta decyzja będzie polityczną, i dopiero po podjęciu tej decyzji będą przygotowane kwestie ustawowe. To już wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo. Czyli ludzie morza tu więcej wyjaśniają niż ministrowie. Tak? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę państwa, myślę, że problem możemy potraktować jako wyjaśniony.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, jeszcze pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełMirosławLewandowski">Mirosław Lewandowski, KPN. Chciałbym jeszcze zadać pytanie, ponieważ była pewna nieścisłość w wyjaśnieniu pana ministra. Mianowicie usłyszeliśmy, że ministerstwo stoi na stanowisku, że w spółkach joint venture gospodarujących na tym majątku portowym, kapitał obcy może mieć maksymalnie 49%, a równocześnie dwa zdania wcześniej była mowa, że jest spółka joint venture z 50% kapitałem. I drugie pytanie. Czy ta spółka ma zgodę MSW w trybie ustalonym dla nabywania nieruchomości przez cudzoziemców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy pan podsekretarz stanu jest przygotowany do odpowiedzi na te pytania?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieTransportuiGospodarkiMorskiejZbigniewSulatycki">Tak, to była pewna nieścisłość. Tak jak powiedziałem, przedstawiłem status, jaki jest w tej chwili. Faktycznie tam jest 50%, 50% jest to budowa magazynu. Natomiast - nazwijmy to - od dnia dzisiejszego robimy założenie i wprowadzamy to w życie, że nie może być żadnej następnej spółki joint venture, wszystko jedno czy to będzie spółka z obcym kapitałem czy z polskim, gdzie nie będzie... to znaczy maksimum 49%, a w ogóle będziemy dążyli do tego, żeby było 25–30%, ale maksymalnie do 49%. Tu faktycznie w tym jednym przypadku, jaki przedstawiłem, jest faktycznie 50%–50%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie widzę więcej chętnych do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację posła Zbigniewa Frosta.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kolejna interpelacja. Posłanka Anna Urbanowicz w swej interpelacji wnosi o natychmiastowe zawieszenie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 marca 1991 r. w sprawie zasad i trybu wykupienia należności banków z tytułu kapitalizowania w 1991 r. odsetek od kredytów mieszkaniowych. Na nieskuteczność tego rozporządzenia posłanka zwracała uwagę w trzykrotnych interpelacjach składanych w poprzedniej kadencji. Obecnie życie potwierdziło tę ocenę. Ludzie nie płacą, bo brakuje im pieniędzy. Ustanowienie nierealnych przepisów, zdaniem pani poseł, niedoinformowanie we właściwym czasie zainteresowanych, złamanie zasady lex retro non agit doprowadziły do rozpraw sądowych, manifestacji, ogólnej frustracji spółdzielców dotkniętych tym rozporządzeniem, a oczekiwanych efektów finansowych nie przyniosło. Pani posłanka wnosi o zawieszenie rozporządzenia Rady Ministrów z 25 marca 1991 r. do czasu przyjęcia innych, bardziej skutecznych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze kierownik Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa pan Andrzej Diakonow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku ze skierowaną do prezesa Rady Ministrów interpelacją pani poseł Anny Urbanowicz w sprawie zawieszenia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 marca 1991 r. dotyczącego zasad i trybu wykupienia należności banków z tytułu skapitalizowania w 1991 r. odsetek od kredytów mieszkaniowych uprzejmie wyjaśniam, że ustawą z dnia 28 grudnia 1989 r. o uporządkowaniu stosunków kredytowych zniesiona została możliwość umarzania kredytów i stosowania preferencyjnego ich oprocentowania. W wyniku tego oprocentowanie kredytów, w tym także udzielonych na cele mieszkaniowe, jest obecnie ustalane wyłącznie przez banki w zależności od aktualnej stopy inflacji. Wejście w życie wspomnianej ustawy spowodowało poważny wzrost oprocentowania kredytów, między innymi kredytów mieszkaniowych, a tym samym wzrost obciążenia ludności z tytułu spłaty tych kredytów. Dla znakomitej większości kredytobiorców spłata należności banków w pełnej wysokości, z uwagi na poziom ich dochodów, stała się niemożliwa. Pojawiła się konieczność stworzenia takich zasad spłaty kredytów, które umożliwiłyby kredytobiorcom wywiązanie się z ich zobowiązań wobec banków.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Zasady spłaty kredytów mieszkaniowych w 1990 r. zostały ustalone w rozporządzeniach Rady Ministrów z dnia 8 lutego i 9 kwietnia 1990 r. określających zakres i zasady udzielania pomocy państwa na pokrycie należności banków z tytułu oprocentowania kredytów mieszkaniowych. W myśl rozporządzeń budżet państwa pokrywał 32% należnych bankom odsetek, zaś pozostałe 68% kredytobiorca, z tym że mógł je spłacać w całości bądź też tylko 8% i wówczas pozostałe 60% nie spłaconych odsetek było kapitalizowane, tj. dopisywane do zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Rozporządzenia te straciły ważność z końcem 1990 r., jednakże z uwagi na utrzymujący się wysoki poziom inflacji i, co za tym idzie, wysoką stopę procentową, problem spłaty kredytów pozostał. Niezbędne było więc podjęcie odpowiednich działań także w 1991 r. Należy jednak zauważyć, iż rozwiązanie problemu spłaty kredytów, niezależnie od konkretnej jego realizacji, wymaga zaangażowania znacznych środków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Przy konstrukcji rozwiązań zastosowanych w 1991 r. wzięto pod uwagę realne możliwości budżetu państwa w zapewnieniu obywatelom pomocy w spłacie kredytów mieszkaniowych. Sytuacja finansowa budżetu państwa w 1991 r. w porównaniu do roku 1990 była znacznie gorsza, dlatego też między innymi w ubiegłym roku przyjęto odmienne zasady spłaty kredytów. Były one jednocześnie pierwszym krokiem w kierunku stworzenia docelowego systemu kredytowania budownictwa mieszkaniowego w warunkach wysokiej inflacji. System ten ma polegać na powiązaniu zarówno wysokości uzyskanego kredytu, jak i poziomu jego spłaty z realnymi dochodami kredytobiorców, przy jednoczesnym zapewnieniu w okresie wysokiej inflacji spłaty rat kapitałowych w formie wykupu części skapitalizowanych odsetek.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Jak wskazują przeprowadzone rachunki symulacyjne, przyjęty system spłaty kredytów mieszkaniowych zapewnia ich spłacalność w ciągu 25–30 lat, nawet przy założeniu wystąpienia w tym okresie stosunkowo wysokiego poziomu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Nowe zasady spłaty kredytów zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 25 marca 1991 r. w sprawie zasad i trybu wykupienia należności banków z tytułu skapitalizowanych w 1991 r. odsetek od kredytów mieszkaniowych. W myśl wspomnianego rozporządzenia wysokość spłaty była ustalona w kwocie stanowiącej iloczyn normatywnej wielkości spłaty odsetek i rat kapitałowych za 1 m2 mieszkania wyliczonej jako iloraz połowy przeciętnego wynagrodzenia w 6 podstawowych działach gospodarki narodowej oraz standardowej powierzchni użytkowej mieszkania wynoszącej 60 m2 i liczby metrów kwadratowych danego mieszkania. Jeśli jednak tak ustalona spłata przekraczała 25% dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy, mógł on wystąpić z wnioskiem o ustalenie wysokości spłaty na poziomie 25% tego dochodu. Pozostała, nie spłacona część odsetek była kapitalizowana i przejściowo wykupiona przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Wysoka Izbo! Podzielam pogląd, iż spłata nawet w tej wysokości stanowi znaczne obciążenie budżetu domowego przeciętnej rodziny, jednakże obniżenie tej wysokości spłaty wymagałoby większego zaangażowania środków budżetowych, a w następstwie zwiększyłoby to i tak znaczny deficyt budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Następną kwestią podniesioną w interpelacji jest data ogłoszenia i wejścia w życie rozporządzenia - dlaczego zostało ono podjęte dopiero 25 marca. Podjęcie tego rozporządzenia było możliwe dopiero po uchwaleniu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy budżetowej na 1991 r. Jak już wspomniałem, rozwiązanie problemu spłaty kredytów mieszkaniowych - niezależnie od przyjętego wariantu - wymaga zaangażowania środków budżetowych. Uruchomienie tych środków jest możliwe dopiero po określeniu ich wysokości w ustawie budżetowej. Rząd zmuszony był czekać z wydaniem rozporządzenia do czasu uchwalenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stosownych aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konsekwencją wydania tego rozporządzenia dopiero w końcu I kwartału ub.r. była konieczność złamania zasady nieretroakcyjności. Słuszne było jednak, aby omawiane rozporządzenie obowiązywało od 1 stycznia, bo tego wymagał interes społeczny. Kwestia ta nie jest dostatecznie uwzględniania przez krytykujących. Wszak gdyby rozporządzenie to miało moc obowiązującą od daty ogłoszenia, a tym bardziej gdyby zastosowano vacatio legis, kredytobiorcy musieliby zapłacić całość należnych odsetek za okres od początku roku do dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia. Byłyby to kwoty znacznie wyższe, w niektórych wypadkach sięgające nawet kilku milionów złotych miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Pragnę nadmienić, iż omawiane rozporządzenie z 25 marca 1991 r. utraciło moc obowiązującą z końcem ub.r. Tak więc dziś to rozporządzenie już nie obowiązuje. Przygotowany został projekt nowego aktu prawnego określającego zasady spłaty tzw. starych kredytów mieszkaniowych. Są one zbliżone do obowiązujących już w roku ubiegłym nowych zasad kredytowania budownictwa mieszkaniowego. Miesięczne obciążenie kredytobiorcy z tytułu spłaty nie powinno przekroczyć 25% dochodu jego gospodarstwa domowego. Decyzje w tej sprawie rząd będzie jednak mógł podjąć po przyjęciu przez Wysoką Izbę ustawy budżetowej na rok bieżący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy w tej sprawie ktoś chciał zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę, pani poseł Anna Urbanowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Panie Ministrze! Dziękuję za odpowiedź. Właściwie nie różni się ona niczym od poprzednich odpowiedzi na podniesioną kwestię, jakie uzyskiwałam w ubiegłej kadencji. Jest mniej więcej ta sama, poza końcowym akapitem.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Do czego doszliśmy, po upływie roku, w wyniku tego rozporządzenia? Mianowicie zamiast wprowadzenia systemowego rozwiązania całego problemu mieszkalnictwa, w tym również problemu finansowego, resort gospodarki przestrzennej i budownictwa właściwie skoncentrował się tylko na tej jednej kwestii, właśnie kwestii stosunków kredytowych, bo tzw. specustawa praktycznie nie rozwiązuje tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Co ja zarzucam, oprócz tego, co podniosłam w interpelacji? Po pierwsze, §4 tego rozporządzenia mówi, że sposób rozliczeń wynikających z tytułu wykupienia skapitalizowanych odsetek oraz upoważnienie do przyjmowania od kredytobiorców należności z tytułu wykupienia skapitalizowanych odsetek określa umowa zawarta przez ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa oraz ministra finansów z prezesem Narodowego Banku Polskiego, działającym w imieniu zainteresowanych banków. Tak jak pan minister powiedział, rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia. Po kolejnej nocie otrzymałam odpowiedź z dnia 25 września 1991 r. od rzecznika Narodowego Banku Polskiego pana Tomasza Uchmana, który twierdzi: Odpowiadając na kolejne pani pytanie dotyczące umowy itd., z przykrością muszę podtrzymać poprzednią swoją odpowiedź. Niestety, umowa taka nie została zawarta, ponieważ budżet nie ma na to środków w obecnej sytuacji. Wiem jednak, że w Ministerstwie Finansów trwają prace nad innym nieco sposobem rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Następna sprawa. Ludzie, dla których został określony normatyw - tak jak pan minister powiedział, w wyniku rachunków symulacyjnych - praktycznie nie zostali poinformowani, jakie kryteria były przyjęte do tych rachunków symulacyjnych, bo średnie uposażenie w sześciu podstawowych działach gospodarki nie jest kryterium wystarczającym. Mam dane ze swojego województwa za trzy kwartały poprzedniego roku. Średnia poborów wynosiła półtora miliona. Jaka jest różnica w stosunku do średniej krajowej, jest oczywiste. I teraz w odniesieniu do takich kryteriów, ustalonych bardzo sztywno, z informacji uzyskanych od wysokich urzędników Ministerstwa Finansów, i nie tylko, dowiedziałam się, że całe to rozporządzenie jest autorstwa ministra Glapińskiego. Ministerstwo budownictwa naraziło, po pierwsze, ludzi, których dotyczyły te spłaty, na absolutną nierealność wywiązania się z narzuconych im zobowiązań. Mam przed sobą cały plik pozwów sądowych - tylko z jednego miasta - w wyniku których lokator pozwany przez spółdzielnię mieszkaniową jest obowiązany do zapłacenia ponad 4 400 tys., ponad 6 700 tys., ponad 5 mln. We wszystkich opłatach czynszowych odsetki stanowią - to zresztą jest oczywiste przy takiej stopie oprocentowania - kwotę przekraczającą wysokość płaconego czynszu. Zabezpieczenie, które miało służyć zmniejszeniu ponoszenia tych kosztów, rozporządzenie nr 6 ministra pracy i polityki socjalnej, wyłącza pomoc społeczną na odsetki. Dotyczy to tylko i wyłącznie pomocy w zakresie czynszu, ale jest również obwarowane procentowym wskaźnikiem najniższych dochodów. I co się dalej dzieje? To jest kwestia dotycząca pojedynczego lokatora. Ludzie pozostawieni praktycznie sami sobie, stawiani są w tej chwili przed sądem. Sądy wyznaczają ścisły termin płatności. Oprócz tego, że jest to nierealne i sąd taki nakaz wydając, wpuszcza komornika do mieszkania, może dotyczyć to pensji, obojętnie, jaki to będzie wymiar egzekucyjny, również nie jest w stanie ściągnąć tych należności od poszczególnych lokatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pani poseł, bardzo przepraszam, proszę już bardziej konkretnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Mówię o samych konkretach, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Wiem, tylko przedłuża się za bardzo tę sprawę. Nie możemy w tym trybie tego załatwiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Panie Marszałku! Jeżeli ci ludzie piszą do byłego marszałka Senatu Andrzeja Stelmachowskiego, do rzecznika praw obywatelskich, do pana prezydenta, do ministra, do premiera Bieleckiego i uzyskują same lakoniczne odpowiedzi... Może tylko zacytuję, że pan premier podziela pogląd rzecznika w sprawie konieczności przeciwdziałania wydawaniu wszelkich aktów prawnych stosujących zasadę retroaktywności, zwrócił na to uwagę ministrowi gospodarki przestrzennej itd. I sprawa nie jest konkretnie rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Spółdzielnie mieszkaniowe stają u progu niewypłacalności, bo nie są w stanie ściągnąć od swoich lokatorów pieniędzy. W wojewódzkim banku PKO na kwotę 46 413,2 mln, 32 056,6 mln jest kwotą odsetek skapitalizowanych. Do tego dochodzi miliard z tytułu zadłużenia kwoty spłaconych rat w wyniku tego normatywu 25-procentowego. To oznacza, że PKO również staje wobec problemu płynności swoich środków. Skoro pan minister powoływał się na te ulgi, że 25% dochodu gospodarstwa powinno się spłacać, to chcę tutaj przedstawić również wyliczenie, co oznacza to 25% połączone z czynszem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pani poseł, bardzo przepraszam, ale w taki sposób nie możemy procedować. Wprawdzie poruszyła pani pewien problem ważny społecznie, ale krytykując pewną decyzję, rozporządzenie, o którym pani mówiła, wdaje się pani w zbyt szczegółowe rozwiązanie. To nie na tym forum. Przecież 460 osób nie jest w stanie osądzić, na ile ma pani rację. W związku z tym proszę zmierzać do jakiejś konkluzji. Wypowiedź pani zawiera krytykę pod adresem rządu, pod adresem rozporządzenia i osoby, która jest odpowiedzialna za wydanie tego rozporządzenia. Minister złożył wyjaśnienie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy domaga się pani jakichś dodatkowych wyjaśnień, czy po prostu nie zgadza się pani z treścią tego wyjaśnienia, które zostało złożone?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Czy pan marszałek byłby uprzejmy wskazać mi miejsce, w którym mogłabym uzyskać wiarygodną odpowiedź na te pytania, które zadaję teraz już czwarty raz?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Oczywiście, że tak, ale przecież ja nie mogę ministra...</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: No to bardzo proszę o wskazanie tego miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Ja nie mam takiej władzy, żeby zmusić ministra do udzielenia odpowiedzi, którą pani uzna za korzystną dla siebie. Po prostu minister odpowiedział to, co pani słyszała i w tej chwili zmierzajmy do pewnej konkluzji, czy przyjmujemy to, co było powiedziane, do wiadomości, czy też, zgodnie z regulaminem, wzywamy przedstawiciela resortu do dodatkowych wyjaśnień czy uzupełnień?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Panie marszałku, rozumiem pana intencje, bo rozumiem, że czas biegnie. Jest to jednak ostateczność, najwyższą - jak do tej pory - instancją ustawodawczą jest ta Wysoka Izba. Moje wyjaśnienia zmierzają do tego, żeby Wysoka Izba uzyskała pełną jasność sytuacji, że odpowiedź przedstawiona przez pana ministra jest absolutnie niewystarczająca i załatwienie sprawy tylko na tym forum, w taki sposób, że uznajemy odpowiedź, że ją przyjmujemy do wiadomości bądź nie, nie jest załatwieniem sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dobrze, rozumiem to. Jeżeli zatem te ramy, które wyznacza nam regulamin, nie wystarczają pani, to proszę poruszyć tę sprawę na forum komisji sejmowej, dlatego że Sejm nie wydaje rozporządzeń, wydaje je minister. Natomiast komisja może rozporządzenie, które pani krytykuje, i które zresztą minister przed chwilą uznał za niezbyt fortunne, i obiecał pracę nad jego zmianą... wydaje mi się, że ważne jest dla nas wszystkich, żeby to co pani krytykuje i ma pani - jak mi się wydaje - rację, żeby w nowych przepisach nie znalazły się te błędy, które były w starych przepisach. W związku z tym proponuję, żeby tę sprawę przenieść na forum Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Dobrze, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Kończąc, proszę zatem o to, żeby Wysoka Izba uznała wyjaśnienia pana ministra za niewystarczające i nie przyjęła do wiadomości tych wyjaśnień. Proszę jeszcze pana ministra o odpowiedź, jakie w tej chwili widzi rozwiązanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Wydaje mi się, że trudno od ministra wymagać dzisiaj odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Jak to? Miał czas na przygotowanie się.)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie wiem, czy pan minister zgodzi się udzielić odpowiedzi, czy pan jest przygotowany na to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może najpierw kilka króciutkich uwag. Otóż wyraźnie powiedziałem, że to rozporządzenie, o które pytała pani poseł, straciło moc z końcem ubiegłego roku, a więc już teraz nie obowiązuje. Nie oznacza to bynajmniej, że problem przestał istnieć. Oczywiście, zgadzam się z tym i podkreślam, że wszystkie te fakty, o których wspomniała pani poseł, doskonale znamy. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, doceniając w ogóle wagę finansowania budownictwa mieszkaniowego, że nasze działania zmierzają mimo wszystko w kierunku pomocy tym kredytobiorcom, ponieważ nie rozporządzenie wprowadziło takie rygorystyczne rozwiązania. Takie rygorystyczne rozwiązania wprowadziła ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych, a te...</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na wniosek resortu!)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Nie, to nie było na wniosek resortu, ale to nie jest istotne, to było uchwalone w 1989 r. w ramach kompleksu ustaw, które wprowadzały reformę gospodarczą w Polsce. Otóż te rozporządzenia miały właśnie łagodzić te rygory, które wynikały z tej ustawy. Zdaję sobie sprawę, że w odniesieniu do tych starych kredytów, a więc udzielanych w ostatnich latach, nie w pełni zdawały one egzamin. One dopiero mogą zdać w pełni egzamin i to - wracam do tych kryteriów, które warunkują spłatę tego kredytu - odnosi się do nowych rozwiązań, tam gdzie kredyty są już udzielane w zależności od wysokości dochodów, a spłata tych kredytów jest też częścią tych dochodów realnych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Kwestią do rozwiązania pozostaje jednak problem tzw. starych kredytów obejmujących ostatnie lata. Jest to jednak pochodna pewnych założeń, które są m.in. przedmiotem obrad i uchwał Wysokiej Izby. Chodzi mianowicie o to, że możemy zastosować takie rozwiązania, jakie wynikają z założeń polityki pieniężno-kredytowej, gdzie wyraźnie jest określone postępowanie dotyczące stopy procentowej, i jeżeli Sejm zaakceptuje takie zasady, jakie zostały przedłożone w tych dokumentach w ostatnich dwu latach i jednocześnie określi nam w ustawie budżetowej ilość środków przeznaczonych na wspomaganie właśnie systemu kredytowania budownictwa mieszkaniowego, bo my nie mamy już żadnej innej możliwości pozyskania środków, które łagodziłyby ten problem. Możemy szukać rozwiązania tylko w obrębie tych dwóch wielkości, mianowicie założeń dotyczących stopy procentowej oraz wielkości środków budżetowych przeznaczonych na rozliczenia z bankami z tytułu właśnie spłaty kredytów mieszkaniowych. Po prostu w tym momencie nie mamy już dodatkowych źródeł na sfinansowanie pomocy dla kredytobiorców. I ten problem pojawi się oczywiście w najbliższym czasie przy ustawie budżetowej na 1992 r. Jeżeli bowiem w dalszym ciągu będziemy przestrzegać realnie dodatniej stopy procentowej w odniesieniu także do kredytów mieszkaniowych, to wówczas będziemy musieli określić niezbędne środki w sferze rozliczeń z bankami z tytułu właśnie kredytów mieszkaniowych, które mogłyby obniżyć te wymagania, będące ponad siły niektórych rodzin, w stosunku do kredytobiorców. I to dopiero zostanie ustalone w ustawie budżetowej. W prowizorium są przeznaczone środki na ten cel w wysokości 2 bln zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę państwa, nie chcę nikomu odbierać głosu, ale mam taką propozycję. Sprawa jest trudna i wymaga jakiegoś rozstrzygnięcia. Proponuję, żeby tekst interpelacji pani poseł i odpowiedź pana kierownika Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa przekazać Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, która w ramach swoich normalnych prac zajęłaby się tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełJerzyJankowski">Panie Marszałku! Rozumiem, że pan minister dąży do tego, żeby ulżyć ludziom, więc mam pytanie: skąd propozycja rządu w prowizorium budżetowym i ustawach towarzyszących, aby cofnąć umorzenie dla umów kredytowych zawartych przed dniem 1 stycznia 1990 r.? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, nie godzę się już na odpowiedź na to pytanie. Poruszamy pewien problem, którego naprawdę w tych warunkach nie jesteśmy w stanie rozwiązać. Propozycja, którą państwu przedkładam, jest chyba propozycją najbardziej racjonalną. Pan poseł Szymański kręci przecząco głową. Oczywiście, proszę państwa, możemy debatować na ten temat, ale chodzi mi o to, żeby ta debata doprowadziła do jakichś wniosków.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Chcę wyrazić swoją dezaprobatę wobec dokonanej nie uprawnionej przez pana marszałka wykładni art. 63 regulaminu. Chcę powiedzieć tylko tyle, że nad interpelacją oraz udzieloną na nią odpowiedzią może być przeprowadzona dyskusja. I miała pani poseł Urbanowicz rację, pytając pana, gdzie ta dyskusja ma się odbyć, skoro jest ona przewidziana w regulaminie. W związku z tym Izba, jak rozumiem, proponuje, żeby była dyskusja nad interpelacją, a konkluzja rozpatrzenia interpelacji jest rozstrzygana przez Sejm albo w formie przyjęcia odpowiedzi na interpelację i uznania jej za wystarczającą, albo nie. Natomiast to, co pan proponuje, stanowi jak gdyby okoliczność towarzyszącą sprawie rozpatrzenia interpelacji, a nie zakończenie rozpatrzenia interpelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie Pośle! Jak się formalnie ma rację, to nie zawsze znaczy, że rzeczywiście ma się rację. Formalnie pan ma rację, ale wątpię, czy w tym gronie, w tych warunkach debata na ten temat przyniosłaby nam jakieś konkretne rozstrzygnięcia. Dlatego też pozwólcie państwo, że będę uważał, że moja propozycja jest dobra. Jeżeli usłyszę sprzeciw, to wrócimy do sprawy i będziemy debatowali.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Biliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych z 28 grudnia 1989 r. została wprowadzona nagle. W zasadzie Wysoka Izba nie miała szansy przygotować się właściwie do dyskusji. Było bardzo wiele zastrzeżeń. Efektem debaty jest to, że w najbliższym czasie rząd przeprowadzi pełną analizę skutków tej ustawy, a następnie przedłoży Wysokiej Izbie założenia polityki mieszkaniowej łącznie z polityką finansowania i kredytowania, która obejmowałaby kwestię będącą przedmiotem dzisiejszej analizy. Wiemy, że kolejne rozporządzenia i z 1990, i 1991 r. nałożyły na wielu lokatorów wyjątkowo duże obciążenia. Wielu nie jest w stanie zapłacić nawet tych 25% swego wynagrodzenia. W efekcie postawiliśmy tych ludzi wobec zobowiązań, z których oni się nie mogą wywiązać. Uważam, że to jest niemoralne. I to nie jest godne państwa prawa. Stąd też nieodzowne jest jak najszybsze przystąpienie do tej kwestii. Tak przy okazji, naprawdę ci ludzie obawiają się nie tylko komornika, ale eksmisji, co w gospodarce liberalnej jest wysoce prawdopodobne.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Już na zakończenie. Ostatnio w Anglii obserwujemy zjawisko wywłaszczania właścicieli, dlatego że nie mogą wywiązać się z nałożonych na nich obowiązków spłacania kredytu i odsetek. Rząd podjął już decyzję w tej sprawie, tak aby tym ludziom ulżyć i rozwiązać tę kwestię. Wydaje mi się, że do tej sprawy powinniśmy i my podejść jak najbardziej poważnie.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę Państwa! Mamy bogaty program obrad. Naprawdę nie wyczerpiemy tego tematu. Proponuję, sądząc po reakcjach państwa, żeby uznać odpowiedź pana ministra za niewystarczającą i przekazać zarówno interpelację pani poseł, jak i odpowiedź pana ministra Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej. Czy mogę traktować tę część naszych rozważań jako zakończoną?</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jeszcze pani poseł. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chcę uzyskać odpowiedź jednoznaczną. W jakiej sytuacji są dzisiaj ci lokatorzy, o których mówiliśmy. Pan minister powiedział, że rozporządzenie straciło swoją moc. Co będzie w związku z tym z wszystkimi nakazami sądowymi, które zostały wydane. Zresztą część sądów zawiesiła sprawę do czasu jednoznacznego rozstrzygnięcia jej przez Sejm i przede wszystkim przez Radę Ministrów. Czy ludzie mogą płacić te miliony plus karne opłaty i odsetki, czy bank PKO będzie ściągać ze spółdzielni swoje należności i czy spółdzielnia łańcuchem ściągać będzie od ludzi, wiedząc o tym, że są to kwoty nieściągalne, a samo rozporządzenie jest absurdalne. Ono zaczęło żyć własnym nonsensownym życiem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełWojciechKwiatkowski">Wojciech Kwiatkowski, „Solidarność Pracy”. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwalam sobie nie zgodzić się z panem marszałkiem, aby przerwać wypowiedź pani poseł Urbanowicz, z tego względu, że sprawa dotyczy wieluset tysięcy ludzi, którzy oczekują, może nawet w tej chwili, konkretnej wypowiedzi. Nie będą miał pytań do pana ministra z tego względu, że jestem członkiem Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej i pan minister w tej sprawie już się wypowiadał. Obawiam się, że odesłanie tej sprawy do komisji nie tyle ją spłyci, co może nawet wyhamuje. Prosiłbym pana marszałka, żeby zezwolił pani Urbanowicz na dokończenie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy jeszcze w tej sprawie ktoś chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełWładysławAdamski">Bardzo przepraszam, ale niemalże od samego początku unoszę rękę i nie byłem zauważany. W zasadzie postaram się dość krótko sprecyzować swoją wypowiedź. Władysław Adamski, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Klub Parlamentarny.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełWładysławAdamski">Chciałbym, dziękując za wnikliwą odpowiedź, za w sumie interesujące odniesienie się do bardzo ważnych kwestii dotyczących zasad spłaty kredytów, jednakże prosić jeszcze o kilka wyjaśnień pomocniczych, po to, aby wątpliwości pozostało jak najmniej. Chciałem o nie prosić, gdyż odbywając ostatnio spotkania ze spółdzielcami zetknąłem się z tym problemem wielokrotnie i zawsze zwracano mi uwagę na jego ważność. W swej wypowiedzi zwrócił pan uwagę, że rezygnacja z obecnych zasad spłaty kredytu spowodowałaby dalsze obciążenie budżetu i zwiększenie deficytu. Faktem jest jednak, że przy obecnie obowiązujących zasadach spłata kredytów i odsetek nie jest przez lokatorów de facto możliwa. Jest to zaklęty krąg. Dlatego pójdę ze swym wnioskiem najdalej. Czy wobec tego nie byłoby wskazane zawiesić na jakiś czas spłatę kredytów i odsetek na obecnej wysokości i umożliwić lokatorom ich spłatę? Czy w celu urealnienia spłat, bo nie jestem przekonany niestety do pańskiej odpowiedzi, są podejmowane działania legislacyjne w kierunku, w którym wskazałem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełJerzyJankowski">Panie Ministrze! To co pan powiedział jest prawdą. Zgodnie z rozporządzeniem 25% dochodów rodziny to jest obciążenie z tytułu spłaty kredytu. To wszystko ładnie brzmi, ale jak się doda wszystkie pozostałe elementy, które należy zapłacić, to nie jest 25%, ale 35–40% dochodu rodziny. I to jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełJerzyJankowski">Kwestia druga, prosiłbym o ustosunkowanie się do niej. Jeśli znany jest resortowi problem niewypłacalności ludzi, nie zawsze z ich winy, to jak należy rozumieć pisma, w których się mówi, że spółdzielnie winny wykorzystywać przysługującą im drogę prawną, a więc taką, o jakiej mówiła pani poseł: podanie do sądu, ściąganie spłaty, a jak nieściągalna, to po prostu wyeksmitować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie Ministrze! Proszę bardzo, 3 minuty na odpowiedź i kończymy ten problem, bo jest to zbyt ważna i zbyt szeroka sprawa, żebyśmy w tych warunkach i w tym gronie ją rozwiązywali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Króciutko ustosunkuję się do ostatnich wypowiedzi. Otóż w pełni podzielam pogląd, że 25% dotyczy tylko obsługi kredytu, natomiast nie są to w całości koszty związane z utrzymaniem mieszkania, gdyż do tego dochodzą jeszcze czynsze oraz opłaty za wszelkiego rodzaju usługi, w tym opłaty za energię, ciepłą wodę, gaz itp. A więc w niektórych przypadkach obciążenie może sięgać nawet 50–60%. Z tym że jeżeli przyjęlibyśmy tutaj pewną graniczną wielkość, do której to obciążenie może wzrastać w stosunku miesięcznym, to musimy z drugiej strony przyjąć zobowiązanie budżetu do wykupywania, czy pokrywania tej różnicy, gdyż musimy wtedy dostawcom tych usług płacić określone kwoty z budżetu. To samo dotyczy odsetek, jeżeli byłyby one umarzane.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Pan poseł poruszył problem zawieszenia kredytów i odsetek obsługi kredytów i odsetek na dotychczasowym poziomie w celu umożliwienia spłaty kredytobiorcom tych kwot. Otóż możliwe jest oczywiście takie rozwiązanie, ale jednocześnie, chciałbym podkreślić to wyraźnie, oznacza to znowu, w obecnym stanie prawnym, przejęcie przez budżet państwa zobowiązań w stosunku do banków. Już nie w stosunku oczywiście do kredytobiorców, ale do banków. Budżet państwa musiałby wyrównać bankom te straty, które poniosłyby z nienaliczania dalszych odsetek od udzielonych kredytów i skapitalizowanych odsetek. To trzeba wyraźnie w tym miejscu powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">I jeszcze odniosę się do ostatniej uwagi pani poseł. Otóż, dzisiaj stan prawny jest taki, że budżet nie może przejąć tych zobowiązań, a więc strony, spółdzielnie i banki mają niestety prawo dochodzić swoich roszczeń w stosunku do spółdzielni i lokatorów. I problem ten musi być uregulowany, ale w taki sposób, aby umożliwić lokatorom wywiązywanie się ze swoich zobowiązań, jednakże tak, że musi być wskazane źródło finansowe, które pozwoli na umorzenie tych należności do takiej wysokości, w jakiej rodziny byłyby je w stanie spłacać. Na dzisiaj stan prawny jest taki, że zarówno banki, jak i spółdzielnie mogą na drodze sądowej dochodzić swoich należności i nie ma tutaj żadnych zabezpieczeń ze strony budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#KierownikMinisterstwaGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaAndrzejDiakonow">Jeszcze chciałbym podkreślić, bo ten problem był tu poruszony, że likwidacja umorzeń to jest trochę inny problem. To dotyczy kredytów udzielanych spółdzielniom na budowę nowych domów. Była propozycja nowelizacji ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych, która zakładała likwidację tych umorzeń i traktowaliśmy ich likwidację właśnie jako jedno ze źródeł sfinansowania zwiększonego zakresu pomocy przy obsłudze już udzielonych kredytów. Decyzja oczywiście jest w rękach Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proponuję więc podjęcie następującej decyzji, że uznając odpowiedź udzieloną przez kierownika Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa za niewystarczającą, Sejm postanawia przekazać teksty interpelacji pani poseł Urbanowicz i odpowiedzi udzielonej przez ministra przewodniczącemu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej w celu podjęcia stosownych czynności.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pani poseł Anna Urbanowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">I zobowiązać ministra Diakonowa do przedstawienia w ciągu miesiąca rozwiązań zmiany systemu kredytowania i finansowania budownictwa, które to zmiany były sygnalizowane zarówno przez rzecznika NBP, jak i przez pana ministra w dzisiejszej wypowiedzi, czyli jakby owoc ubiegłorocznej pracy ministerstwa budownictwa powinien ujrzeć światło dzienne.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy tę drugą wypowiedź mam traktować jako wniosek formalny?</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dlatego że to wymaga przegłosowania. Zwracam tylko uwagę państwa, że może być sprawą bardzo dyskusyjną, czy Sejm powinien konkretnemu ministrowi udzielać jakiegoś terminu, czy też powinno być to wynikiem pewnych uzgodnień między Prezydium Sejmu a Prezydium Rządu. Myślę, że niedobrze byłoby, gdyby Sejm bezpośrednio ręcznie sterował rządem i rządził, ale wniosek został. Czyli rozumiem to tak, że pierwsza część propozycji została przyjęta, że przekazujemy sprawę komisji do spraw budownictwa. To jest pierwsza jej część. Natomiast druga - wniosek pani poseł Urbanowicz wzywający...</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Do końca lutego.)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, może niech pani podejdzie do mikrofonu i wyraźnie sformułuje ten wniosek, żebyśmy go mogli go usłyszeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Stawiam wniosek o przegłosowanie, by kierownik-minister budownictwa i gospodarki przestrzennej przedstawił do końca lutego sygnalizowane wcześniej zmiany w zasadach kredytowania i finansowania budownictwa mieszkaniowego. W tym będą się również mieściły rozwiązania, które były przedmiotem dzisiejszej interpelacji. Przedstawił Sejmowi, a nie tylko komisji budownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Wniosek jest zgłoszony. Czy ktoś chce zgłosić wniosek przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Uzupełnienie.)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełJerzyJankowski">Jerzy Jankowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej. W związku z wątpliwością pana marszałka, i podejrzewam, nie tylko pana, proponuję, aby sprawę skierować do Urzędu Rady Ministrów, do Rady Ministrów, żeby przedłożyła dokumenty w terminie zaproponowanym przez panią poseł podane i będziemy wtedy zgodni, że nie sterujemy ręcznie ministrami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czyli uzupełnienie jest takie, żeby wniosek o udzielenie do końca lutego odpowiedzi co do kierunku proponowanych zmian w sprawach, które porusza interpelacja pani poseł, był skierowany do prezesa Rady Ministrów. Pani poseł wyraża zgodę na to uzupełnienie?</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Urbanowicz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto z posłanek i posłów jest więc za wnioskiem pani poseł Anny Urbanowicz, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk? (203)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto jest przeciwny temu wnioskowi? (2)</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosowania? (39)</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Stwierdzam, że wniosek pani poseł Anny Urbanowicz został przez Wysoką Izbę przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kolejna, już ostatnia interpelacja.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Posłowie Jan Rokita, Władysław Frasyniuk, Olga Krzyżanowska i Andrzej Wielowieyski, nawiązując do decyzji personalnych podejmowanych przez premiera oraz publicznych wypowiedzi ministra Jerzego Kropiwnickiego i rzecznika prasowego rządu, w swej interpelacji stwierdzają, że obecny rząd zmierza do uczynienia przynależności partyjnej podstawowym kryterium oceny przydatności do pracy w administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Autorzy interpelacji przyjmują ten fakt z niepokojem. Uważają bowiem, że reforma państwa może się powieść tylko wówczas, gdy o sprawowaniu stanowisk w administracji państwowej decydować będą zdolność wykonywania powierzonych obowiązków, kwalifikacje fachowe oraz lojalność wobec państwa.</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zgadzając się z potrzebą głębokich zmian kadrowych w administracji państwowej, pozwalających na uczynienie z niej sprawnego aparatu demokratycznego państwa, stanowczo przeciwstawiają się próbom przyjmowania innych niż merytoryczne kryteria w obsadzie stanowisk administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zwracają także uwagę, że przy obecnej polityce personalnej może ukształtować się w naszym kraju praktyka wymiany kadr wyższych urzędników wraz z każdą zmianą rządu, co może wpływać destabilizująco na funkcjonowanie państwa.</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Posłowie oczekują odpowiedzi na pytanie, czy zamiarem rządu jest kontynuowanie zmian personalnych w administracji państwowej przy zastosowaniu przynależności partyjnej jako podstawowego kryterium.</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze szef Urzędu Rady Ministrów pan minister Wojciech Włodarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Premier w wielu swych oświadczeniach podkreślał, że rząd, którym kieruje, dążyć będzie do całkowitej przebudowy aparatu administracji publicznej. Dotychczasowy aparat bowiem, wyrastający w swej istotnej treści ze starego systemu, zupełnie nie przystaje do dzisiejszej i przyszłej rzeczywistości i potrzeb Polski.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Dążąc do tego celu, rząd musi pracować z osobami, które odpowiadają kryterium lojalności, sprawności i zdyscyplinowania. Jest też oczywiste, że osoby te powinny podzielać linię polityczną i generalną wizję przemian prezentowaną przez rząd. Tylko bowiem taka zgoda z zasadniczymi celami rządu może dać gwarancje skutecznej realizacji jego zamierzeń.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">W Polsce nie wykształcił się, jak dotąd, nowy korpus fachowych urzędników państwowych. Proces tworzenia takiego korpusu w krajach demokratycznych trwał dziesiątki lat. Dążąc do tego, aby procesy te zdynamizować, nasz rząd podjął dzieło gruntownej przebudowy administracji państwowej, uznając, jako jeden z głównych kierunków tych zmian, rozdzielenie funkcji politycznych i administracyjnych w administracji. Do czasu przeprowadzenia tych zmian aparat ten pozostaje jednak ze wszystkimi konsekwencjami, niestety, spolityzowany.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">W świetle powyższego należy zauważyć, że, po pierwsze, rząd nie zamierza z przynależności partyjnej czynić podstawowego kryterium oceny przydatności do pracy w administracji państwowej. Nie zamierza jednak nie brać tego kryterium pod uwagę. Rząd, dążąc do zasadniczych zmian, poparcia dla nich musi szukać w tych ugrupowaniach, które stanowią jego zaplecze polityczne w parlamencie. Trudno więc sobie wyobrazić sytuację, gdy eksponowane stanowiska rządowe zajmują aktywni działacze ugrupowań opozycyjnych, zwłaszcza ugrupowań, których programy, a także praktyka działania dalece odbiegają od linii reprezentowanej przez rząd. Niektórzy z wymienionych w interpelacji wysokich urzędników administracji państwowej biorą przecież udział w posiedzeniach Rady Ministrów, a trudno wyobrazić sobie sytuację, w której w obradach rządu uczestniczą przedstawiciele opozycji.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Po drugie, wymienione w interpelacji stanowiska są bez wątpienia stanowiskami politycznymi. Wynika to ze wskazanej wyżej ustrojowej polityzacji aparatu państwowego. Polska bowiem dopiero dąży do tego, aby stać się demokratycznym państwem parlamentarnym. Dopóki więc nie zakończy się rozpoczęta przez rząd zasadnicza przebudowa aparatu administracji publicznej, musimy się poruszać w zdeterminowanej w określony sposób przez obowiązujące prawo rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Po trzecie, trudno odmówić poszczególnym członkom rządu prawa do prowadzenia polityki personalnej. Odpowiadając za powierzony mu resort, każdy minister musi mieć prawo swobodnego doboru współpracowników. Nie może ponosić pełnej odpowiedzialności minister, któremu usiłowano by narzucić współpracę z osobami reprezentującymi zasadniczo odmienne poglądy. Zagwarantowanie takiego stanu rzeczy prowadziłoby - poza wszystkim innym - do braku spoistości każdego rządu. Przyjęcie w tej chwili postulowanego przez interpelujących sposobu rozumowania stanowiłoby precedens, który uniemożliwiałby w praktyce skuteczną działalność każdego rządu.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Tak więc rząd, kontynuując zmiany personalne w administracji państwowej, będzie uwzględniał kryteria przynależności partyjnej, nie uczyni z nich jednak podstawowej zasady zmian.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy ktoś w tej sprawie chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Chciałem tylko zadać dodatkowe pytania panu ministrowi. Chciałbym więc, żeby pan minister sprawdził, czy w poprzednim rządzie, w którym uczestniczyli ministrowie z Unii Demokratycznej, był ktoś z ZChN wiceministrem. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Drugie pytanie brzmi: czy pani Joanna Staręga-Piasek miała coś wspólnego z kontrolowaniem fundacji SOS Jacka Kuronia, a jeśli nie, to kto kontroluje i czy ktoś kontroluje fundację Jacka Kuronia?</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy są jeszcze jakieś pytania? Czy ktoś chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Andrzej Wielowieyski, Unia Demokratyczna. Chciałbym zwrócić uwagę pana ministra na dwie sprawy i poprosić o komentarz.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Po pierwsze, wspomniał pan - mówię swoimi słowami - o konieczności radykalnej przebudowy administracji państwowej, w dużej mierze obciążonej jeszcze strukturą i składem personalnym, które wywodzą się z przeszłości. Chciałbym stwierdzić, że, niestety, mamy do czynienia również z innymi zaszłościami, mianowicie z często występującym zjawiskiem zmian na stanowiskach państwowych, które zostały obsadzone już podczas działania dwóch poprzednich rządów przez ludzi nie związanych z dawnym systemem. Występowało to szczególnie jaskrawo w odniesieniu do terenowej administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Natomiast druga sprawa dotyczy kryterium politycznego. Otóż nie można ukrywać, że powodem złożonej przez nas interpelacji były zjawiska występujące w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej. Kierownik tego resortu użył formuły o względach politycznych, bez kwestionowania kompetencji, fachowości itd. Wyjaśnienie w tej sprawie wydaje się być zdecydowanie niewystarczające, dlatego że trzeba by wykazać, że ta kompetencja, fachowość, dotychczasowe działanie pozostają w jakiejś sprzeczności z programem rządu, z przyjętym przez kierownika resortu programem działania, aby w efekcie można było powiedzieć, że dana osoba jest niekompetentna i niewłaściwa na tym miejscu. To nie zostało zrobione, zostały użyte tylko ogólne argumenty o odmienności środowiska politycznego czy jakichś ogólnych założeń bez związku z konkretnie wykonywaną ważną pracą tegoż wiceministra — pani Joanny Staręgi-Piasek. Otóż w tym zakresie wyjaśnienie pana ministra Wojciecha Włodarczyka nie jest ani dostatecznie jasne, ani koherentne wewnętrznie, dlatego że w tym wypadku, który — jak podkreślam — był przyczyną sprawczą interpelacji, oczywiście nie jedyną, bo tych faktów było więcej, wzgląd polityczny okazał się względem podstawowym, natomiast wzgląd merytoryczny, funkcjonalny, związany ze skutecznością działania resortu, został odłożony na bok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pani poseł Anna Urbanowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełAnnaUrbanowicz">Panie ministrze, czy jest prawdą, że w zamian za udzielone poparcie w głosowaniu nad składem rządu pana premiera Jana Olszewskiego PSL otrzymało przyrzeczenie obsady swoimi kandydatami, swoimi członkami kilkunastu województw? Takie potwierdzenie uzyskałam w rozmowie z kilkoma posłami z PSL.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy jeszcze ktoś chciał zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Jan Rokita.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Myślę, że autorzy interpelacji najwyraźniej rozminęli się co do swoich intencji z panem ministrem odpowiadającym na tę interpelację. Mianowicie istotnie trzeba przyznać w sposób obiektywny, że mamy do czynienia z kontrowersyjnymi wypadkami odwoływania poszczególnych wiceministrów przez obecnego premiera z powodów deklarowanych jako wyłącznie polityczne, ale takie precedensy nie byłyby wystarczającym dowodem, przykładem czy materiałem do składania generalnej interpelacji dotyczącej polityki kadrowej obecnego rządu. Nie tu jest istota problemu — nie pani Joanna Staręga-Piasek — choć jest oczywiste, że odwołanie bezsprzecznie najlepszego specjalisty od pomocy społecznej w Polsce nie jest aktem mądrym ze strony rządu, ale to sprawa rządu. Otóż problem polega w istocie rzeczy na tym, że — jak się zdaje — rodzi się nam powoli, na wzór być może lat dwudziestych, państwo partyjniackie, mianowicie państwo, w którym partie walczą między sobą o urzędy w administracji państwowej, o wpływ na administrację państwową. Walczą nie o stanowiska polityczne w rządzie, nie o realizację przez rząd ich koncepcji państwa, tylko o brutalny wpływ personalny na administrację państwową.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PosełJanRokita">Otóż, panie ministrze, w tej chwili dokonują się rzeczy, które będą miały charakter precedensowy i decydujący dla ustroju Polski w tym zakresie. Albo rząd będzie przecinał te tendencje do upartyjniania administracji publicznej i będzie w tej sprawie wygłaszał bardzo jednoznaczne deklaracje - nie takie, jakie wygłasza pan minister, bo pan minister wygłasza w tej sprawie deklaracje zdecydowanie dwuznaczne - albo my wszyscy tej praktyce ulegniemy i przesądzimy pewien kształt państwa, który w moim przekonaniu jest w najwyższym stopniu kształtem niesympatycznym.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełJanRokita">Powiem, że mam dość - szczerze mówiąc - takich sytuacji, w których spotyka się paru panów reprezentujących rozmaite partie polityczne na szczeblu województwa i oświadcza, że wojewoda, który tam jest, kwalifikuje się wyłącznie do tego, żeby go usunąć, ponieważ nie jest w stanie dokonać przełomu. Otóż to, panie ministrze, zakrawa na coś niepoważnego. Chodzi o generalną postawę rządu wobec tej sprawy - czy nastąpi przeciwstawienie się, czy będziemy temu wszyscy ulegać. To jest istota tej interpelacji i na tak postawiony problem generalny pan minister nie udzielił odpowiedzi. Rozumiem, że tu nie można udzielić odpowiedzi do końca, ale chciałoby się, żebyśmy tę odpowiedź powoli jakoś wypracowywali w ogóle dla państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Jako pierwszy zgłosił się pan poseł Marek Jurek, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełMarekJurek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem odpowiedzieć panu posłowi Wielowieyskiemu, że zanim minister Kropiwnicki...</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełMarekJurek">Rozmawiamy na temat pewnego problemu. Zanim minister Kropiwnicki mógł udowodnić pani minister Starędze-Piasek, że jej koncepcje nie zgadzają się z koncepcjami rządu, to pani poseł Staręga-Piasek sama oświadczyła w głosowaniu, że jej koncepcje nie do końca zgadzają się z koncepcjami rządu.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełMarekJurek">I my byśmy — to znaczy większość, która ten rząd popiera — chcieli apelować o pewną odpowiedzialność. Właśnie o odpowiedzialność za stanowisko, które wyraża się w głosowaniu w tej Izbie, i również o odpowiedzialność za państwo, dlatego że wiemy, iż wielokrotnie pojawiały się różne antypartie, które krytykowały partyjnictwo, tylko że akurat te antypartie nie były partiami demokratycznymi i o tym duża liczba historyków w łonie Unii Demokratycznej wie najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#PosełMarekJurek"> Dlatego, proszę państwa, jestem przerażony, jak słyszę wypowiedź mojego kolegi pana posła Rokity, to jestem przerażony, bo naprawdę już nieraz w historii w imię pewnej idealnej demokracji, w imię pewnej idealnie bezstronnej demokracji niszczono konkretne demokratyczne systemy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#PosełMarekJurek">A na koniec chcę tylko przypomnieć, że my naprawdę dobrze pamiętamy czasy, kiedy państwo byliście w rządzie...</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#PosełMarekJurek">…i kiedy swoje stanowiska w rządzie wykorzystywaliście nie tylko do obsadzania stanowisk politycznych ludźmi, do których mieliście zaufanie — nie kwestionuję tutaj intencji i my nie będziemy mówić o partyjnictwie — ale wykorzystywaliście trybunę czy to telewizyjną, czy nawet tę trybunę sejmową, żeby kwestionować w ogóle istnienie tych stronnictw, które dzisiaj są wam w tym parlamencie równe liczbą. I naprawdę w tym momencie nie mówię o swoim stronnictwie.</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Aleksander Kwaśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełAleksanderKwaśniewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Ja w odróżnieniu od posła Jurka nie jestem przerażony, ponieważ jak słyszę, iż minister Włodarczyk mówi o tym, że w strukturach władzy są ludzie starego..., to wiem, że nie dotyczy to Sojuszu Lewicy Demokratycznej,...</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#PosełAleksanderKwaśniewski">... ponieważ tych ludzi tam już nie ma. Dlatego chciałbym zadać dwa pytania panu ministrowi, które wydają się istotne z punktu widzenia pewnej koncepcji władzy i państwa w Polsce. Pierwsze pytanie dotyczy oceny tego, co było w okresie ostatnich 2 czy 3 lat, a mianowicie jakie kryteria przyjęto i jakie decyzje zapadały, i czy te decyzje o charakterze politycznym, partyjnym nie miały miejsca według pana ministra, bowiem według mojej oceny fakt politycznego kształtowania ekip ministerialnych miał miejsce i nie ma w tym absolutnie nic złego. Jest to naturalne, choć oczywiście czasami tracą na tym kwestie merytoryczne, bowiem ludzie kompetentni ze względu na swoje polityczne powiązania muszą odejść. Stąd cała głośność krytyki ostatnich decyzji wydaje mi się przesadzona, ale to jest moje zdanie. Tu jest prośba do pana ministra o bardzo jasną ocenę.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełAleksanderKwaśniewski">I drugie pytanie, może już bardziej perspektywiczne. Czy nowy rząd zakłada stworzenie formuły administracji państwowej ponadpartyjnej — czy pozapartyjnej, mówiąc precyzyjniej - to znaczy, czy możemy w Polsce doczekać się sytuacji civil servants — ludzi aparatu administracji centralnej i terenowej, którzy pełnią swoje funkcje, którzy są dobrze opłacani i którzy na swoich urzędach mają poczucie stabilności? Widząc bowiem to wszystko, co się dzieje dzisiaj w Polsce, można bez wielkiego trudu prorokować, iż ekipy rządowe będą się zmieniać, układy polityczne także będą się zmieniać, a źle by było, gdyby traciła na tym skuteczność administracji centralnej, terenowej i mówiąc ogólnie, administracji państwowej. Stąd, wydaje mi się, kwestią absolutnie pierwszoplanową i pilną jest wystąpienie z taką właśnie inicjatywą ustawodawczą w sprawie administracji pozapartyjnej — od odpowiedniego szczebla, to nie musi być szczebel wiceministra, to może być szczebel np. dyrektora generalnego i niższe. Ci pracownicy byliby chronieni przed koniunkturami politycznymi, przed zmianami koalicji rządowych, przed zmianami rządów, ponieważ, sądzę, wszyscy na tym skorzystamy. I to było drugie pytanie, które zadaję panu ministrowi Włodarczykowi.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Udzielę głosu panu posłowi, z tym że przypominam państwu, że jesteśmy u progu debaty nad prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełJózefJacekPawelec">Józef Jacek Pawelec. Chciałem tylko rzucić króciutką uwagę. Padły tu słowa, że wy robiliście tak a tak. No, nawet jeśli tak robili, jeśli nawet powoływali tych ministrów czy wiceministrów w tym czy innym ministerstwie i robili źle, to inni nie mogą się powoływać na nich i też robić źle. Powinniśmy iść z postępem. Nie podoba mi się to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Udzielam głosu panu ministrowi, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postawiono tutaj wiele pytań. Część to są pytania szczegółowe. Udział ZChN w poprzednich rządach nie jest mi znany, trzeba byłoby to przeanalizować, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Jak to nie jest znany? A ZChN zapomniał?)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Nie wiem, czy w rządzie Mazowieckiego ZChN mógł uczestniczyć, ponieważ nie wiem, czy był już wtedy.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: A pan, panie ministrze, zapomniał? A minister sprawiedliwości?)</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: To nie było w rządzie Mazowieckiego!)</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">To było chyba u pana premiera Mazowieckiego.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Był Mazowiecki, a jeszcze Unii nie było.)</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Dobrze. Rozumiem,...</u>
          <u xml:id="u-163.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.11" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">... panie pośle, że są to pytania do tych osób, które tymi rządami akurat kierowały czy brały w nich udział. Ja nie brałem.</u>
          <u xml:id="u-163.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.13" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Czy pani minister Staręga-Piasek kontrolowała fundusze SOS? Rozumiem, że na to pytanie odpowie pan minister Kropiwnicki w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-163.14" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Wymiana w administracji terenowej. Padało tu kilka pytań na ten temat. Nic nie wiem o tym, żeby w dotychczasowej miesięcznej praktyce tego rządu nastąpiła jakaś wymiana kadr, poza jedną decyzją o anulowaniu decyzji premiera Bieleckiego w sprawie wojewody wrocławskiego. Nie są mi również znane żadne uzgodnienia dotyczące wymiany wojewodów w liczbie — nie wiem, jaka tu była podana — bodajże 14, między rządem a PSL. Jeżeli państwo takie ustalenia znają, to jest już sprawa jak gdyby raczej plotek czy pewnych „wiadomości” dziennikarskich, ale ja, który odpowiadam w tym rządzie m.in. za administrację terenową, takich ustaleń nie znam.</u>
          <u xml:id="u-163.15" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.16" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Pytania pana posła Rokity dotyczą jak gdyby spraw ogólniejszych. Chciałbym powiedzieć jedno, że pytanie zawarte w interpelacji było bardzo precyzyjne. Zacytuję je jeszcze raz. „Czy zamiarem rządu jest kontynuowanie zmian personalnych w administracji państwowej przy zastosowaniu przynależności partyjnej jako podstawowego kryterium?” I dokładnie na nie odpowiedziałem. Jest zamiarem rządu kontynuowanie zmian personalnych, ale nie jest jego zamiarem uwzględnianie kryterium przynależności partyjnej jako kryterium podstawowego. Mnie się wydaje, że dalsze rozważania mają charakter dosyć ogólny i nie wiem, czy warto byłoby je akurat tutaj na tym forum kontynuować, ponieważ nie doprowadzą do żadnych konkretnych ustaleń. Na pewno jesteśmy w okresie przejściowym, zgadzam się tutaj z panem posłem Rokitą, i na pewno trzeba będzie jeszcze sporo czasu, żeby dokonać takich przemian, aby to co proponował pan poseł Kwaśniewski a mianowicie civil service, rzeczywiście zaistniało w Polsce. W odpowiedzi na inną interpelację, która dzisiaj miała być przedstawiona, miałem zamiar przedstawić wykaz tych projektów ustaw, które chcemy jako rząd wnieść pod obrady Wysokiej Izby. Naszym zdaniem gwarantowałyby one właśnie stworzenie takiego zespołu civil service do szczebla dosyć wysokiego. I to chyba wszystko.</u>
          <u xml:id="u-163.17" who="#MinisterSzefUrzęduRadyMinistrówWojciechWłodarczyk">Aha, jeszcze pytanie pana posła Kwaśniewskiego. Ocena decyzji, które zapadały w ciągu ostatnich 2 lat. Mnie się wydaje, że to nie ja powinienem to oceniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę państwa, regulamin daje nam takie możliwości, proszę więc bardzo pana ministra Jerzego Kropiwnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejJerzyKropiwnicki">Odpowiedź jest krótka, pani Joanna Staręga-Piasek nie kontrolowała fundacji SOS prowadzonej przez pana Jacka Kuronia. Ta fundacja jest pod ogólnym nadzorem ministra finansów. Jeżeli chodzi o szczegółową politykę w moim resorcie, bo tego częściowo to pytanie dotyczyło, stanowiska, które traktuję jako wchodzące w zakres tego, co w przyszłości powinno się stać civil servant, zaczynają się od dyrektora generalnego i od tego stanowiska jest stosowana wyłącznie ocena merytoryczna. Ocena polityczna dotyczy sekretarzy i podsekretarzy stanu, a więc osób, które z tej trybuny na wezwanie Sejmu mają obowiązek odpowiadać za politykę rządu w zakresie posiadanych kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Musimy tę interpelację jakoś zakończyć. Pole manewru, jakie daje nam regulamin, jest niewielkie. Mianowicie można uznać tę wypowiedź za wystarczającą albo za niewystarczającą. Wiadomo, że sprawa nie jest prosta i że punkt widzenia zależy od miejsca siedzenia na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę państwa, proponuję więc takie rozwiązanie: przyjmijmy wypowiedź pana ministra za wystarczającą, z zastrzeżeniem, że jest to sprawa dyskusyjna.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy takie rozwiązanie państwa satysfakcjonuje, czy mamy głosować, choć głosowanie w tej sprawie nie da nam odpowiedzi na to pytanie? Czy taka propozycja jest do przyjęcia?</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jestem za, a nawet przeciw!)</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł Gawlik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełRadosławGawlik">Chciałbym zaprotestować przeciwko robieniu kabaretu z, moim zdaniem, poważnej sprawy. Pan minister Włodarczyk wspomniał o jednej rzekomo decyzji anulowania przez pana premiera wcześniejszej decyzji o odwołaniu wojewody wrocławskiego. Chcę powiedzieć, że to anulowanie jest w ogóle czymś bardzo dziwnym i zwrócimy się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o uchylenie tej decyzji, bowiem w świetle tego, czego dowiedzieliśmy się od prawników, premier nie ma prawa anulować decyzji poprzednika, ma prawo wystąpić o powołanie wojewody. Grupa posłów wrocławskich zwróci się do NSA o uchylenie tej decyzji. Chcę powiedzieć, że nie robiłbym sobie kpin z tej polityki kadrowej, którą rozpoczął nowy rząd, i z tych kiksów prawnych, które mu się zdarzają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, kabarety są wesołe, gdy w sposób żartobliwy mówi się o nawet najpoważniejszych sprawach, ale kabarety są nudne, jeżeli się mówi zbyt poważnie o sprawach, o których już wielokrotnie mówiono przedtem,...</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">…a o tych sprawach już mówiono,...</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">…skoro jednak była taka wypowiedź, poddaję ją pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto jest za tym, żeby uznać wypowiedź pana ministra Włodarczyka za wystarczającą,...</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Kwaśniewski: Aczkolwiek dyskusyjną)</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#WicemarszałekAndrzejKern">... proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku. (195)</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto jest przeciw? (25)</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kto się wstrzymał od głosowania? (61)</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Sejm większością głosów uznał odpowiedź pana ministra Włodarczyka za wystarczającą, acz problem jest dyskusyjny.</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kończymy na tym interpelacje i przechodzimy do zapytań. Niestety, interpelacje zajęły nam więcej czasu niż przewidywaliśmy. W tej sytuacji ograniczymy się do jednego zapytania.</u>
          <u xml:id="u-168.12" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dwóch posłów zadało pytanie w jednej bardzo ważnej sprawie, chodzi o sytuację w przemyśle lekkim. Proponuję więc, żeby pytanie zadał pan poseł Kaniewski, natomiast uzupełni je ewentualnie pan poseł Markiewicz, który w tej samej sprawie skierował pytanie do ministra przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-168.13" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę pana posła Zbigniewa Kaniewskiego o zadanie pytania. Przypominam, że zadanie pytania trwa 3 minuty, odpowiedź 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawę naświetliłem już w pierwszej części naszego posiedzenia. Nie będę powtarzał tych wyjaśnień, tego, co powodowało mną, iż zgłosiłem wniosek o rozszerzenie porządku obrad i zgodziłem się na to, aby przystać na formę zapytania. Oczekuję dzisiaj stanowiska rządu w sprawie sytuacji przemysłu lekkiego, propozycji rozwiązania problemów i konfliktów, jakie występują w tym przemyśle w kontekście funkcjonowania związków zawodowych, sytuacji społecznej w tych zakładach pracy i zaniechania głodówki w Łodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o udzielenie odpowiedzi pana Andrzeja Lipkę, kierownika ministerstwa przemysłu i handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z zapytaniem pana posła Zbigniewa Kaniewskiego dotyczącym sytuacji w przemyśle lekkim pragnę poinformować, że aktualnie w trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej znajduje się wiele branż i przedsiębiorstw, w tym również przedsiębiorstw przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Pogarszające się w ciągu ostatnich 2 lat wyniki przedsiębiorstw przemysłu lekkiego są spowodowane ogólną recesją gospodarczą, na którą w tym przemyśle mają szczególny wpływ: znaczne ograniczenie popytu na rynku krajowym na wyroby tego przemysłu, zerwanie więzi kooperacyjnych i ograniczenie eksportu do krajów byłej RWPG, a w szczególności byłego Związku Radzieckiego, a także znaczny wzrost importu wyrobów przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Spadek produkcji w przemyśle lekkim w ciągu ostatnich 2 lat wyniósł: w 1990 r. w stosunku do roku poprzedniego 33,8%, w 1991 r. w stosunku do roku poprzedniego, a więc 1990 r., 18,6%, w tym w branży: włókienniczej odpowiednio 41,5% oraz 19,2%, odzieżowej 30,6% i 12,1%, w skórzanej 33,7% i 19,7%. Większość przedsiębiorstw w tych branżach w roku ubiegłym pracowała ze stratą.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Systematyczne ograniczanie produkcji wpływało na obniżenie zatrudnienia w tym przemyśle. Jego spadek za ostatnie 2 lata wyniósł: w 1990 r. w stosunku do poprzedniego roku 37,7%, w 1991 r. w stosunku do 1990 r. 13,1%.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Konieczność zmniejszania poziomu zatrudnienia, przy jednocześnie niższym relatywnie poziomie płac w stosunku do przemysłu ogółem w kraju, wywołuje stan napięcia wśród załóg, który w ostatnich dniach przerodził się w radykalną formę protestu prowadzoną w Zakładach Przemysłu Dziewiarskiego „Marko” w Łodzi. Przyłączyli się do niego przedstawiciele przemysłu lekkiego z innych regionów.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Ministerstwo Przemysłu i Handlu, będące organem założycielskim dla niecałych 50% przedsiębiorstw przemysłu lekkiego, podejmuje określone działania, aby poprawić sytuację w tym przemyśle. Działania te ze względu na ograniczone możliwości ministerstwa, jak również z uwagi na skalę problemu, nie przynoszą jednak spodziewanych efektów zarówno w zakresie zahamowania spadku produkcji, jak i poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej. Analizy dotyczące zdolności produkcyjnej i możliwości zbytu produkcji wykazują jednoznacznie, że posiadany potencjał produkcyjny jest znacznie wyższy od aktualnego i spodziewanego w najbliższych latach popytu.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Wnioski wynikające z prowadzonych prac restrukturyzacyjnych przemysłu lekkiego, którymi w pierwszej kolejności objęto przemysł bawełniany, wełniany i lniarski, wskazują na konieczność ograniczenia potencjału produkcyjnego tego przemysłu, co wiąże się z koniecznością likwidacji określonej liczby przedsiębiorstw, zakładów i wydziałów produkcyjnych. Będzie to się łączyć ze zmianami organizacyjnymi zmierzającymi do poprawy wykorzystania zdolności produkcyjnych w przedsiębiorstwach przewidzianych do dalszego funkcjonowania, z koniecznością ograniczenia zatrudnienia i dokonania przemieszczeń pracowników.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Te problemy, szczególnie trudne społecznie, będą dyskutowane ze związkami zawodowymi w celu uzgodnienia stanowiska w podstawowych kwestiach. Wdrażanie procesów restrukturyzacyjnych musi znaleźć pełne zrozumienie kierownictw i rad pracowniczych przedsiębiorstw. Tam bowiem powinny się rodzić inicjatywy i konkretne propozycje rozwiązań, uwzględniające także sytuację w branży i regionie.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Kończąc tę syntetyczną wypowiedź, dotyczącą aktualnej sytuacji przemysłu lekkiego, pragnę podkreślić, że poruszyłem jedynie część problemów występujących w tym przemyśle, których rozwiązanie wymaga dalszych prac analitycznych. Realizacja programów restrukturyzacyjnych wymagać będzie jednak określonych nakładów finansowych, które powinny być kierowane do przedsiębiorstw wdrażających własne programy i mających szanse efektywnej sprzedaży swoich wyrobów. Do rozwiązywania ludzkich problemów, które wywołują napięcia społeczne, powinny włączyć się aktywnie zainteresowane ministerstwa, jak również władze terenowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Czy pan minister Markiewicz chciał w tej sprawie zadać uzupełniające pytanie?</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern"> Przepraszam bardzo, nie wiem, czy ta pomyłka jest szczęśliwa dla kolegi, czy nie za bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Panie marszałku, już nie minister. Chciałem dodać tylko dwa słowa, podkreślając szczególne znaczenie sytuacji. Po raz drugi z tej trybuny w odniesieniu do odpowiedzi tego samego resortu muszę oświadczyć, że jej nie rozumiem, co stwarza niebezpieczeństwo, że zdarzyć się to może po raz trzeci.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełMarekMarkiewicz">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że 17 grudnia z tej trybuny pytałem, jakie środki zaradcze podjęło Ministerstwo Przemysłu i Handlu - jako organ założycielski przedsiębiorstw m.in. przemysłu lekkiego - wobec zbliżającej się fali bankructw i sytuacji, w której ludzie są pozbawieni wynagrodzenia, pozostając w stosunku pracy. Mówiłem wtedy, że istnieje niebezpieczeństwo strajku głodowego. Wtedy go nie było, teraz jest. Byłem u strajkujących w Łodzi dwa razy. Przedstawili mi oni konkretne postulaty i powiedzieli, że chcą, by one były spełnione, ale równie boli ich to, że nikt poważnie sprawami przemysłu, w tym lekkiego, się nie zajmuje i oni jako pracownicy zakładów tego przemysłu od ponad roku są świadomi tego, że nie ma konkretnego planu, że nie ma konkretnych posunięć, które rozstrzygnąć by mogły sytuację tych zakładów, a także ludzi.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełMarekMarkiewicz">Zobowiązałem się wobec głodujących, że przekażę informację o stanie ich ducha i o tych wątpliwościach zarówno urzędowi pana prezydenta, jak i urzędowi pana premiera, co uczyniłem. I trzeba odnotować, że pan prezydent podkreślił znaczenie i wagę tego protestu, słuszność postulatów w tym proteście podnoszonych, choć apelował o zmianę jego formy. Pan premier złożył bardzo ważne oświadczenie, że wie o tej sytuacji. Ale proszę zwrócić uwagę, nie przerwało to strajku i ludzie ci w dalszym ciągu tkwią w przekonaniu, że istotne problemy tego przemysłu, obejmującego cały region, nie są ruszone z taką dynamiką, jaka wynikać by mogła z oświadczenia pana premiera, że nie będzie się budować nowych bytów gospodarczych na pogorzelisku dotychczasowych zakładów pracy. Nie chcę tego mierzyć liczbą spokojnie zjedzonych przez urzędników obiadów w czasie tej głodówki, ale problem jest dość poważny. Muszę bowiem zadać tu pytanie, dlaczego w takim razie przedstawicielom sekcji branżowej, która zorganizowała tę głodówkę, powiedziano, że do 20 stycznia przedstawiony będzie plan restrukturyzacji przemysłu lekkiego? Gdzie jest ten plan, skoro dzisiaj jest 23 dzień stycznia? Po co to mówić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, bardzo przepraszam, sprawa jest ważna, ale czas też nas obowiązuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Zadam tylko jeszcze jedno pytanie. Dlaczego w takim razie składa się wiarołomne obietnice? Dlaczego w takim razie ja mogę teraz podać dziesiątki przykładów przedsiębiorstw, jak np. przedsiębiorstwo „Polino” w Łodzi, które 13 czerwca ub.r. złożyło wniosek o likwidację, i do dzisiaj nie uzyskało żadnej odpowiedzi. Stawiam w takim razie pytanie, czy teza pana premiera jest realizowana przez urzędników organu założycielskiego, jakim jest ministerstwo przemysłu, czy też nie, bo jeżeli nie, to może trzeba udzielić pomocy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panie pośle, już kończymy. Omawiana przez panów sytuacja jest bardzo dramatyczna i ja, i wszyscy na tej sali zdajemy sobie z tego sprawę, ale nie wiem, czy możemy coś więcej tutaj załatwić. Czy pan minister może odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#KierownikMinisterstwaPrzemysłuiHandluAndrzejLipko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest tutaj troszkę specyficzna sytuacja, mianowicie rząd nie ma uprawnień do negocjowania warunków ze strukturą nieformalną, gdyż do tego są uprawnione właściwe organa związku, a więc komisja krajowa, zarząd regionu lub komisja zakładowa czy sekcja branżowa, jeśli takie upoważnienie otrzyma od komisji krajowej. Jak wiadomo Wysokiej Izbie, z odpowiednią inicjatywą wystąpił przewodniczący „Solidarności” pan Marian Krzaklewski, z którym jestem w stałym kontakcie, i przedstawiam pewne propozycje harmonogramu do realizacji. Chciałem jednak wyraźnie stwierdzić, że Ministerstwo Przemysłu i Handlu na dzień dzisiejszy może się odnieść w sposób konkretny do zagadnień restrukturyzacyjnych. A więc przedstawiamy konkretny harmonogram: 24 stycznia omawiamy restrukturyzację przemysłu bawełnianego, 10 lutego — przemysłu łódzkiego, 25 lutego — przemysłu lniarskiego i 10 marca — okręgu bielskiego. Reprezentanci sekcji krajowej nie są usatysfakcjonowani tym harmonogramem, gdyż to, o czym powiedziałem, dotyczy przemysłu łódzkiego, nie dotyczy zaś przemysłu ogólnokrajowego. W związku z powyższym nie doszło do tych negocjacji. Jak wiem, pan przewodniczący Krajowej Komisji „Solidarności” jest w stałym kontakcie i te punkty są częściowo aprobowane, ale niezależnie od tych zagadnień związanych z restrukturyzacją sekcja podnosi wiele spraw, które dotyczą rozwiązań systemowych, a więc problemy systemowe podatków na rok 1992, wcześniejsze emerytury, przekwalifikowania pracowników, tworzenie miejsc pracy, zagwarantowanie wynagrodzeń za wykonaną pracę. Te sprawy muszą być zawarte w opracowywanych obecnie przez rząd założeniach polityki społecznej na rok 1992 i trudno tu oczekiwać tego, czego oczekują strajkujący, że ktoś kompetentny przyjedzie i podejmie konkretną decyzję w zakresie wcześniejszych emerytur, rent, zmian w systemie podatku, w systemie dywidendy itd. itd. Nikt dzisiaj takich upoważnień nie ma wobec strajkujących. W związku tym te propozycje, z którymi nie wychodzimy poprzez przewodniczącego Komisji Krajowej „Solidarności”, nie są akceptowane przez sekcję przemysłu lekkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kończymy już tę część rozważań.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Myślę, panie ministrze, że jesteśmy winni pewne podsumowanie. To znaczy stwierdza pan w sposób odpowiedzialny, że rząd jest zawsze gotów do rozmów z oficjalną reprezentacją związków zawodowych, pod warunkiem określenia tematu, miejsca i czasu spotkania.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu Andrzej Lipko: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kaniewski: Panie marszałku, ja jednak chciałem prosić o udzielenie mi głosu.)</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Nie, panie pośle, już nie udzielam głosu. Obowiązują mnie przepisy, które wszyscy uchwalaliśmy, i które stosujemy. Nie mogę, niestety, udzielić panu głosu i przywołuję pana do porządku. Obowiązuje nas regulamin, który wspólnie uchwaliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Kaniewski: Panie marszałku, po zadaniu pytania mam prawo jeszcze raz zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Panowie zwróciliście się z zapytaniami w tej samej sprawie, w związku z tym panu pierwszemu udzieliłem głosu, panu Markiewiczowi w uzupełnieniu, a więc chyba prawidłowo postąpiłem i naprawdę proszę mi nie utrudniać wykonywania obowiązków, do których zobowiązuje mnie regulamin przez nas wszystkich uchwalony. Bardzo mi przykro i bardzo pana przepraszam, ale, niestety, takie są moje obowiązki, i przyjemne, i nieprzyjemne.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę Państwa! Zanim zostaną odczytane komunikaty i zanim ogłoszę 30-minutową przerwę, proszę o chwilę refleksji. W debacie nad prowizorium budżetowym mamy 12 wystąpień klubowych i 86 zgłoszeń indywidualnych. Według obliczeń, które sobie tutaj zrobiłem, potrzeba na to 11 godzin. Oczywiście, jeżeli będzie potrzeba, taką debatę przeprowadzimy, prosiłbym jednak, aby w czasie tej przerwy czy później, rozważyć w klubach, czy niektóre tematy mogłyby być podniesione przez posłów, którzy by reprezentowali poglądy danego klubu.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Zebranie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Ogłaszam przerwę do godziny 18.15.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 45 do godz. 18 min 20)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Powracamy do rozpatrzenia punktów 1, 2 i 3 porządku dziennego: 1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw: 1) o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r. (druki nr 19 i 66); 2) o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. (druki nr 25 i 62); 3) o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 26 i 64) 4) o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (druki nr 27 i 63). Przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt rezolucji w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych. 2. Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 28 i 55). 3. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich (druki nr 29 i 53).</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum pana posła Marka Dziubka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełMarekDziubek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W grudniu ub. r. powołaliśmy rząd, którego misję utworzenia powierzyliśmy wcześniej mecenasowi Janowi Olszewskiemu. Rząd ten, według nas, miał i ma szansę uzyskania zaufania społecznego i zbudowania stabilnej większości parlamentarnej. Dziś stoimy przed podjęciem pierwszej decyzji zaproponowanej przez ten rząd. Decyzji trudnej, bardzo trudnej, ale nieuniknionej, która jest przy tym podsumowaniem poprzedniego okresu, na który obecny premier i ministrowie nie mieli wpływu. Podsumowanie to wypada fatalnie, straszliwie, jak to powiedział pan premier. Zaproponowane wydatki nie pokrywają minimalnych potrzeb w żadnej z wymienionych przez budżet dziedzin życia społecznego. Jeśli mimo to nie mamy innego wyjścia, niż taki właśnie budżet przyjąć, to wyłącznie dlatego, że każde inne wyjście byłoby jeszcze gorsze, prowadziłoby do zaprzepaszczenia całego pozytywnego dorobku dwóch lat, zmusiłoby społeczeństwo do jeszcze większych wyrzeczeń, stąd nasza zgoda. Uzupełnić ją jednak musimy pewnymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełMarekDziubek">Ze względów, o których była mowa, poza dyskusją jest w zasadzie ogólny wymiar wydatków na I kwartał. Nie oznacza to jednak, by nie można tu było zgłosić zastrzeżeń co do ich struktury, nawet jeżeli będą one mogły być uwzględniane w następnym kwartale. W szczególności budzi obawę likwidacyjny w istocie budżet ministerstwa kultury, fatalnie niskie wydatki na oświatę. Strat poniesionych tutaj nie da się już odrobić, a w każdym razie jest to dużo trudniejsze niż w innych dziedzinach. Godna podziwu aktywność niektórych samorządów w sferze kultury i oświaty nie jest w stanie zmienić sytuacji. W tym kontekście przede wszystkim, nie zapominając także o tragicznej sytuacji w służbie zdrowia, o słabości całej sfery bezpieczeństwa publicznego i bezpieczeństwa państwa, trzeba myśleć o zwiększeniu dochodów. Także niemożliwość przedłużenia sytuacji, w której nie waloryzuje się płac w sferze budżetowej, skłania w tym kierunku. Stąd jesteśmy przekonani, że rząd powinien szybko rozważyć sprawę przywrócenia monopolu państwa w produkcji i imporcie alkoholu i wyrobów tytoniowych, zapewnienia skutecznej egzekucji opłat celnych, a także możliwość wprowadzenia podatków od towarów i usług o charakterze luksusowym.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełMarekDziubek">Nie sposób w zaistniałej sytuacji nie postawić także pytania o przyszłość. Zasadniczy i trwały wzrost dochodów państwa będzie możliwy dopiero po przełamaniu głębokiej recesji, z jaką mamy do czynienia od kilku lat. Wymaga to zmian w polityce gospodarczej. Obok rozwagi niezbędnej dla utrzymania stabilizacji, konieczne jest pilne podjęcie odważnych działań w celu ożywienia gospodarki, szczególnie przełamanie regresu w inwestycjach oraz promocji eksportu. Konieczne jest udzielenie wsparcia tej części sektora państwowego, przede wszystkim w przemyśle, który rokuje nadzieje na wzrost efektywnej produkcji i samofinansowanie. Nie może to, rzecz jasna, oznaczać zarzucenia planów prywatyzacji. Pilne jest także rozwiązanie problemu zadłużenia w drodze pertraktacji między dłużnikami a bankami, w większości także państwowymi.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełMarekDziubek">Wysoka Izbo! Staje przed nami jeszcze jeden problem nie do ominięcia. Zawiera się on w pytaniu, dlaczego do tego doszło, dlaczego w zeszłym roku nie doszło do korekty polityki gospodarczej, mimo że ostrzegawcze sygnały przekazywano z różnych stron, także z tej Izby, mimo że przekazywały je nawet instytucje rządowe, a także członkowie rządu. Jest to m.in. pytanie o rolę, o sposób pracy Wysokiej Izby, o charakter współpracy między Sejmem a rządem. Liczymy, że ułoży się ona dziś na innych zasadach niż w poprzednim okresie. Liczymy na to, że słowa krytyki, jakie tu będą padać, traktowane będą poważnie. Ale liczymy też, że przestanie obowiązywać zasada: albo pełna akceptacja, albo wotum nieufności. Słowem, liczymy na poważny dialog.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełMarekDziubek">Panie i Panowie! Obok ustawy budżetowej rząd zaproponował dokonanie zmian w przepisach innego rodzaju. Nie ukrywamy, że przynajmniej jedna z tych zmian - chodzi o nowe przepisy prawa pracy - wywołała w naszym klubie ostry spór. Jeśli podjęliśmy w końcu decyzję akceptującą, to wyłącznie ze względu na poczucie odpowiedzialności za państwo, ze względu na nasze zaufanie do rządu Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełMarekDziubek">Co do ustaw: o zasadach gospodarki finansowej państwa, o zmianie ustawy Prawo budżetowe, o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania, o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich, nasz klub nie zgłasza zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełMarekDziubek">Szanowni Państwo! Będziemy głosować za propozycjami zgłoszonymi przez rząd z ciężkim sercem, ale też w poczuciu, że robimy to dla dobra kraju.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Klubu Liberalno-Demokratycznego pana posła Mirosława Drzewieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W zgodzie ze stanowiskiem wyrażonym w dniu otwarcia debaty nad prowizorium budżetowym, Klub Liberalno-Demokratyczny konsekwentnie akceptuje przedłożony projekt jako trudny kompromis pomiędzy niezbędnym minimum potrzeb a możliwościami ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełMirosławDrzewiecki">W toku prac w poszczególnych komisjach posłowie Klubu Liberalno-Demokratycznego powstrzymywali się przed formułowaniem roszczeń, które zwiększyłyby wydatki budżetowe, bez wskazania źródeł ich pokrycia. Takie tendencje miały miejsce, ale z satysfakcją - powtarzam, z satysfakcją - odnotowujemy fakt, że Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów ostatecznie nie uległa tym naciskom. Z żalem stwierdzamy zaś, że ta sama komisja, tam gdzie w toku prac znaleziono pokrycie dla zwiększenia wydatków, tych propozycji nie uwzględniła. Przykładowo miało to miejsce w Komisji Przekształceń Własnościowych. Znaleziono tam dodatkowo realne wpływy kwartalne rzędu 297 mld zł i postulowano w związku z tym skromne zwiększenie wydatków na obsługę przekształceń własnościowych. Nieuwzględnienie tych postulatów zagraża realności prywatyzacji w roku 1992, ponieważ przyznane na ten cel sumy są o około 60 mld zł niższe niż wydatki wynikające z już podpisanych umów.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Stwierdzamy, że planowany i utrzymany w ryzach deficyt w wysokości 17 600 mld zł sytuuje nas na pograniczu zagrożenia inflacyjnego i musi wiązać się z niezwykle odpowiedzialną polityką pieniężno-kredytową, jeżeli chcemy oczywiście myśleć o zdrowym pieniądzu w Polsce. Nawet biorąc pod uwagę ewentualne wpływy nowych kredytów zagranicznych w I kwartale jako dopływ środków mogących pokryć choćby w części deficyt budżetowy, okazuje się to niewystarczające, ponieważ spłaty z tytułu zobowiązań przewyższają wpływy o około 1 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Największą słabością budżetu w naszym pojęciu jest jednak brak środków przeznaczonych na restrukturyzację przemysłu, czyli środków wspomagających rozwój gospodarczy. Pojawia się groźba postępującej dekapitalizacji majątku trwałego w takich działach, jak oświata i ochrona zdrowia. Zdobycie tych środków w budżecie całościowym na rok 1992 i utrzymanie w rozsądnych granicach deficytu zobowiązuje do kontynuowania podejmowania niepopularnych, odważnych decyzji, które w imię odpowiedzialności podejmował rząd premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Odpowiedzialność. Chciałbym z naciskiem podkreślić wagę tego słowa w kontekście debaty budżetowej, która musi być konkretna, a nie emocjonalna, bo jest to rozmowa o liczbach i musi być próbą docierania do prawdy, a nie metodą dobierania się do skóry przeciwników. Tak jak nie jest w naszym stylu wołanie o pieniądze budżetowe bez wskazania pochodzenia tych pieniędzy, tak nie chcielibyśmy załatwiać porachunków politycznych przy okazji rozmowy o wpływach i wydatkach budżetowych. Ale ton kilku wystąpień z tej trybuny zasługuje na ripostę, albowiem kilku moich poprzedników odrzuciło założenia gospodarcze i metodę tworzenia budżetu, by ostatecznie zaakceptować ten budżet. Głos przedstawiciela PSL był jeszcze dalej idący, odrzucił on liberalizm, całość założeń gospodarczych, by ostatecznie zaakceptować wyrastającą z tych założeń koncepcję prowizorium budżetowego. Rodzi się pytanie, co pan poseł Pawlak chciałby odrzucić, odrzucając liberalizm: czy mechanizmy rynkowe, czy własność prywatną, tak bliską polskiej wsi, czy konieczność stowarzyszenia z Europą, czy wreszcie zasadę budowania możliwie zrównoważonego budżetu? Są to bowiem właśnie zasady liberalne, które będą - twierdzę to z całą stanowczością - tak długo pomocne Polsce, jak długo będzie trwało wykluwanie się nowego ustroju i przeciwstawianie się spuściźnie komunizmu.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Jaka w istocie wyłoniła się alternatywa u tych mówców, którzy będąc w większej zgodzie z treścią własnych przemówień, odrzucili prowizorium? Była to propozycja psucia pieniądza i igrania z ogniem inflacji. Nie jest to nasz wybór, nie był to również wybór Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i głęboko wierzę, że nie będzie wyborem Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Wróćmy zatem do realnego, choć mozolnego, rozwiązywania problemu finansów publicznych w Polsce. Naszym zdaniem konieczne jest odejście od zobowiązań socjalnych przerastających możliwości państwa. Brak bowiem rozwiązań problemu zobowiązań powziętych wcześniej, mających korzenie w przeszłości, takich jak: obsługa długu wewnętrznego, stały wzrost wydatków socjalnych, obsługa kredytów mieszkaniowych, powoduje, że każdy wysiłek stworzenia zrównoważonego budżetu musi zakończyć się fiaskiem.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Dla przykładu obsługa długu wewnętrznego pochłonie tylko w pierwszym kwartale ponad 10 bln zł, co stanowi 12% wszystkich wydatków budżetowych w tym czasie. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w 28% pokrywany będzie z dotacji budżetu, pogłębiając, oczywiście, jego deficyt, co stanowi w rezultacie 20% wszystkich wydatków budżetowych. Jeżeli więc nie zostaną podjęte żadne kroki zapobiegawcze, to w roku 1992 wydatki te stanowić będą około 6,5% produktu narodowego brutto, to jest czterokrotnie więcej niż w roku 1987. To nam daje obraz, jakie jest tempo wzrostu tych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Zły stan finansów publicznych to jedno z najważniejszych zagrożeń spośród wielu problemów, które trzeba odważnie podejmować i rozwiązywać, nie oglądając się przy tym na tani poklask i aplauz. Zadania reformy sfery budżetowej i finansów publicznych są zadaniami najściślej zespolonymi. Koncentrowanie tych wysiłków wymaga atmosfery społecznego zrozumienia reformy, nie zaś podsycania nastrojów antyrynkowych, pobudzania podejrzliwości wobec działalności gospodarczej. Wydaje nam się, że nie tędy droga. Rozumiemy oczywiście nie tylko trudną sytuację finansów publicznych i budżetu państwa, ale przede wszystkim trudną sytuację wielu polskich rodzin i grup społecznych. Dlatego z rozwagą i pieczołowitością powinniśmy przeznaczać pieniądze na sferę socjalną, właściwie adresując wydatki, i różnymi sposobami pomagać tym, którzy są w najtrudniejszej sytuacji. Przede wszystkim jednak pamiętać trzeba o rozwiązaniach długofalowych i systemowych. Na dziś byłby do wykorzystania dorobek rządu premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego i propozycja stworzenia państwowych gwarancji minimum bezpieczeństwa socjalnego. Na przyszłość zaś musimy wiedzieć, że dzisiaj tylko rozsądek budżetowy gwarantuje bezpieczeństwo finansowe państwa i polskich rodzin w nadchodzących latach.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PosełMirosławDrzewiecki">Kongres Liberalno-Demokratyczny oczekuje, że zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami rząd przedstawi w lutym projekt budżetu państwa na cały rok. W sytuacji gdy gabinet pana premiera Jana Olszewskiego zapowiedział odrzucenie dotychczas realizowanej polityki gospodarczej, oczekujemy też pełnego przedłożenia Sejmowi założeń nowej polityki społeczno-gospodarczej. Wtedy dopiero, naszym zdaniem, nadejdzie pora zasadniczej debaty nad kierunkami dalszych reform. Im wcześniej to nastąpi, tym lepiej dla naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Bartosza z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełWaldemarBartosz">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przedłożony Wysokiej Izbie projekt prowizorium budżetowego na bieżący kwartał wraz z całym pakietem ustaw towarzyszących temu projektowi, ma już swoją historię. Niestety, jest to historia pewnego konfliktu, konfliktu wiążącego się z przestrzeganiem prawa, w którym to konflikcie stroną była również „Solidarność”. Związek zawodowy „Solidarność” był stroną broniącą prawa w sytuacji, kiedy miano tworzyć nowe prawo. Naszym zdaniem nie można tworzyć prawa i jednocześnie z pełną świadomością łamać go. Ten grzech pierworodny tej ustawy zaciążył na niej samej. Zabrakło bowiem przede wszystkim czasu na dokonanie spokojnej analizy. Nie starczyło czasu na zapoznanie się ze społeczną opinią. Na ustawie tworzonej w ten sposób, czyli w pośpiechu, wyciśnięte zostało widoczne piętno niekonsekwencji. Zasadą budowania prowizorium budżetowego było szukanie źródeł wpływów do budżetu oraz proponowanie koniecznych oszczędności. Mamy więc słuszny projekt uszczelniania systemu poboru podatków, lecz jednocześnie brak jest propozycji odpowiedniej progresji podatkowej od wysokich dochodów indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełWaldemarBartosz">Doświadczyliśmy słusznej skądinąd zasady odchodzenia od dotowania cen, w tym wypadku cen energii elektrycznej i gazu, przy braku słusznego rozłożenia skutków podwyżek cen, aby z jednej strony były społecznie przyzwolone, a z drugiej mobilizowały do restrukturyzacji polskiej energetyki i do oszczędności. Przedstawione przez niezależne samorządy i związek zawodowy „Solidarność” opinie dotyczące tych projektów postulowały rozszerzenie osłony socjalnej państwa w sytuacji, gdy przeprowadzane rozwiązania pauperyzowały dalsze środowiska pracownicze. Wiele z tych projektów znalazło się w opinii przedłożonej przez Komisję Polityki Społecznej. Niestety zarówno postulaty związkowe, jak i wspomnianej komisji sejmowej nie znajdują odbicia w przedłożonym projekcie. Znalazły one natomiast odzwierciedlenie we wniosku mniejszości, na co zwracam uprzejmie uwagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełWaldemarBartosz">Pragnę dodatkowo wystąpić z propozycją przyjęcia przez Wysoką Izbę wniosku Komisji Polityki Społecznej o powiększenie wydatków w pierwszym kwartale co najmniej o 30 mld zł na przekwalifikowanie zawodowe dla bezrobotnych. Byłaby to praktycznie jedyna forma aktywnej walki z bezrobociem. Tu odsyłam państwa do załącznika nr 2 do ustawy o prowizorium budżetowym pod tytułem „Plan finansowy Funduszu Pracy”.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełWaldemarBartosz">Wysoka Izbo! Ze zdecydowaną dezaprobatą przyjmujemy zmiany w Kodeksie pracy, znacznie ograniczające uprawnienia pracownicze. Realne obniżenie płac, w wielu sektorach nie waloryzowanych od prawie roku, ograniczenie zasiłków dla bezrobotnych pod względem wysokości i czasu wypłacania, rozłożenie na raty wypłat z zakładowego funduszu nagród, rzeczywiste obniżenie waloryzacji rent i emerytur bez jasnej polityki socjalnej państwa - wszystko to trudne jest do zaakceptowania przez parlamentarną reprezentację związku zawodowego, tym bardziej że w proponowanych rozwiązaniach brakuje koniecznej symetrii w potraktowaniu różnych warstw społecznych. Egzemplifikacją tej tezy jest przykład projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania(druk nr 27). Projekt ten zawiera zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku. Ustawa ta obowiązuje od 1 stycznia tego roku i miała przejąć uregulowania prawne zawarte w innych ustawach, mianowicie o podatku wyrównawczym, o podatku od płac oraz o podatku od wynagrodzeń. W momencie wprowadzenia tej ustawy w życie miała być spełniona zasada, słuszna skądinąd, że wynagrodzenie netto dla poszczególnych obywateli miało pozostać bez zmian w stosunku do wynagrodzenia sprzed wprowadzenia ustawy, czyli z grudnia 1991 roku, nie biorąc oczywiście pod uwagę ewentualnych indywidualnych podwyżek płac. Jednakże zawarte w art. 35 pkt c omawianej ustawy sformułowania prowadzą do sytuacji, w której wysokie zarobki podlegające podatkowi wyrównawczemu za rok 1991, po zastosowaniu nowych przepisów będą wyższe, czasami nawet znacznie wyższe niż w poprzednim okresie. Tym samym osoby bardzo wysoko zarabiające otrzymają od stycznia tego roku automatyczną podwyżkę płac z mocy ustawy, bez żadnej motywacji merytorycznej lub gospodarczej. Dla przykładu - tym przykładem posługiwał się przed południem pan poseł Arkuszewski, natomiast ja pozwolę sobie ten przykład powtórzyć dość szczegółowo, dlatego że pokazuje on specyficzną filozofię - osoba, która w 1991 roku otrzymywała stałe wynagrodzenie miesięczne, przyjmijmy, w wysokości 10 mln zł, z racji podatku wyrównawczego otrzymała średnią płacę netto w wysokości 8 100 tys. zł, po zapłaceniu podatku wyrównawczego w ubiegłym roku. Obecnie, po tak zwanym ubruttowieniu, osoba ta będzie miała wyliczone wynagrodzenie brutto wynoszące 12 500 tys. zł, zaś faktycznie otrzyma 9 172 tys. zł. Różnica około 1 mln zł miesięcznie stanowi faktyczną podwyżkę płacy niczym, poza samą operacją, nie uzasadnioną. Jednocześnie suma ta, czyli około 1 mln - jeszcze raz powtarzam - nie wpłynie do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełWaldemarBartosz">W obecnej sytuacji, gdy szuka się oszczędności, często zawieszając podwyżki i tak niskich płac pracowniczych, taka sytuacja jest ze społecznego punktu widzenia niedopuszczalna. Przyjęcie faktycznej indeksacji płac ludzi o wysokich dochodach, przy jednoczesnym od wielu miesięcy zamrożeniu płac w wielu branżach, na przykład w sferze budżetowej, stawia pod znakiem zapytania deklarację o koniecznych wyrzeczeniach pracowników i antagonizuje władzę państwa z większością społeczeństwa. Podobne rzeczywiste obniżenie obciążenia podatkowego wysokich dochodów zawiera zapis w rzeczonej ustawie w art.35 pkt b, gdzie zmniejszono o 10% w stosunku do propozycji rządowych opodatkowanie bardzo wysokich dochodów. Muszę jednocześnie ze zdumieniem powiedzieć, iż przedstawiciel ministerstwa reprezentujący rząd na posiedzeniu komisji budżetowej, stwierdził, iż do rządowej propozycji podniesienia progresji podatkowej do 50% nie jest przywiązany. W związku z tym jest pytanie: kogo na posiedzeniu komisji reprezentuje ministerstwo, jeśli nie rząd? Oznacza to również rezygnację państwa z części wpływów do budżetu od tak liczonych pensji. Istnieje co prawda możliwość naprawy tej sytuacji, gdyż zgłoszone są w tych sprawach wnioski mniejszości, na co też państwu zwracam uprzejmie uwagę.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełWaldemarBartosz">Wysoka Izbo! Prowizorium budżetowe, choćby twarde i restrykcyjne, prezentować winno określoną filozofię gospodarczą. Filozofia zaprezentowana w omawianym projekcie od dawna mój związek niepokoi. Jest bowiem sposobem na dalsze, trudne już do zaakceptowania, cięcia w dochodach środowisk najliczniejszych, bo pracowniczych, bez określenia innych sposobów wpływów budżetowych. Żal, że zapowiadane w exposé pana premiera kroki antyrecesyjne nie znalazły odbicia choćby w jednej zmianie autorskiej zaproponowanej przez obecny rząd. W tym miejscu chciałbym uspokoić pana posła Pawlaka, który wyrażał swój niepokój, iż związki zawodowe tak długo trzymają parasol nad poszczególnymi rządami. Chciałbym go uspokoić w imieniu mojego związku, iż takim narzędziem nie jesteśmy, jak również nie chcemy być innym narzędziem do celów dokładnie przeciwnych, do jakich służy parasol.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełWaldemarBartosz">Proszę państwa, w tej nowej sytuacji jednakże, czując na sobie brzemię odpowiedzialności i nie chcąc być tym narzędziem o funkcji odwrotnej do parasola, Klub Parlamentarny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” nie może akceptować projektu prowizorium budżetowego w przedstawionej formie.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Sumarę z Klubu Parlamentarnego „Porozumienie Ludowe”, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełWłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywany dzisiaj projekt prowizorium budżetowego i zmian w ustawach mu towarzyszących jest wynikiem prac poprzedniego rządu i stanowi w pewnym sensie ukoronowanie jego działalności, w związku z tym wszelkie uwagi należałoby tam kierować. Uznając jednak ciągłość władzy, musimy świadomie przyjąć na siebie odpowiedzialność za dzisiejsze decyzje.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełWłodzimierzSumara">Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” stwierdza, że istnieje potrzeba zatwierdzenia tego prowizorium, pomimo zastosowanych w nim drastycznych rozwiązań dokuczliwych dla społeczeństwa. Wynika to z konieczności funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełWłodzimierzSumara">Dużo większe emocje i opory wzbudzają w nas ustawy towarzyszące. Trzeba sobie uświadomić, że przyjmowane prowizorium budżetowe będzie obowiązywało tylko do końca marca, podczas gdy ustawy dalej zachowają swą moc. Proponowane w nich zmiany pogłębiają trudną sytuację poszczególnych grup społecznych i mają swoje źródło w filozofii towarzyszącej tworzeniu rozpatrywanego prowizorium. Krótko i w dużym uproszczeniu można stwierdzić, że polega to przede wszystkim na ciągłym poszukiwaniu oszczędności i ograniczaniu wydatków budżetowych, z jednoczesnym biernym godzeniem się z recesją i pogłębiającym się ubożeniem większości obywateli naszego kraju. W odczuciu społecznym towarzyszy temu bezkarność ludzi zamieszanych w liczne afery gospodarcze. W związku z tym nasz klub widzi potrzebę podjęcia działań, które spowodowałyby postawienie w stan oskarżenia osób za to odpowiedzialnych. Zdaniem Klubu Parlamentarnego „Porozumienie Ludowe” należy tu rozróżnić dwojaką odpowiedzialność. Z jedną strony karno-skarbową za bezpośrednie uczestnictwo i czerpanie nielegalnych korzyści materialnych z łamania prawa, a z drugiej strony odpowiedzialność polityczną za niereagowanie na tego typu działania. Nasi członkowie biorący udział w pracach komisji budżetowej, mając to na uwadze, popierali przyznanie większych środków finansowych na działalność MSW. Jednocześnie z satysfakcją przyjmujemy oświadczenie ministra spraw wewnętrznych pana Antoniego Macierewicza o postawieniu w stan oskarżenia w ciągu najbliższych 2 miesięcy osób zamieszanych w afery FOZZ i „Art B”.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełWłodzimierzSumara">Wysoka Izbo! Można podjąć się w tym miejscu krytyki rozwiązań zastosowanych w prowizorium budżetowym i towarzyszących mu ustawach oraz wykazać ich negatywne skutki. Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe” rezygnuje jednak z tego, powodując się deklaracjami rządu pana premiera Olszewskiego przedstawienia nowych zasad polityki społeczno-gospodarczej i nowych rozwiązań ekonomicznych. Wówczas przyjdzie czas na szczegółowe analizy. Rozumiejąc trudną sytuację szkolnictwa, służby zdrowia, emerytów, rencistów, a także innych grup społecznych, głosowaliśmy w komisji budżetowej np. za podwyższeniem do 50% progu opodatkowania dla grup o najwyższych dochodach. Niestety, wniosek ten został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełWłodzimierzSumara">Występując o przyznanie dodatkowych funduszy na rolnictwo, zwracamy się do społeczeństwa o zrozumienie. Nie myślimy o przeznaczeniu ich na konsumpcję, lecz na zakupy wczesną wiosną środków do produkcji rolnej. Umożliwi to zebranie jesienią plonów, które będą służyły przecież całemu społeczeństwu, zaspokajając jego elementarne potrzeby. Uważamy, że utrzymanie produkcyjności naszych gospodarstw może stać się pierwszym krokiem na drodze do przełamania recesji w przemyśle i pobudzenia gospodarki, poczynając od działów produkujących na rzecz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PosełWłodzimierzSumara">Klub Parlamentarny „Porozumienie Ludowe”, działając w imię wyższej konieczności, będzie głosował za przyjęciem prowizorium i towarzyszących mu ustaw. Jednocześnie oświadczamy, że udzielając dzisiaj poparcia prowizorium i pakietowi ustaw towarzyszących, oczekujemy przedstawienia przez rząd programu gospodarczego i projektu budżetu uwzględniającego działania antyrecesyjne zarówno w przemyśle, jak i w rolnictwie. Muszą one być na tyle skuteczne, aby deklaracje o rządzie nadziei wygłoszone w exposé premiera Olszewskiego stały się faktem.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Zylbera z Polskiego Programu Gospodarczego Klubu Poselskiego Polskiej Partii Przyjaciół Piwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełJanZylber">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tej samej sprawie 20 dni temu prezentowałem stanowisko klubu Polski Program Gospodarczy. Wiele stało się w naszym kraju w ciągu tych trzech tygodni. Związki zawodowe groziły strajkiem generalnym, zrozpaczeni emeryci pikietowali Sejm i Kancelarię Prezydenta, zdesperowani włókniarze łódzcy głodowali, domagając się, by ktokolwiek zajął się ich bankrutującymi fabrykami, całym przemysłem włókienniczym wreszcie. Z jednej strony mieliśmy więc falę niezadowolenia społecznego, a z drugiej - Sejm pracujący pod presją tych wydarzeń, pod presją czasu. Pośpiech jest złym doradcą, Wysoka Izbo. Jeśli jeszcze w stosunku do ustaw o prowizorium budżetowym, o zasadach gospodarki finansowej państwa czy o zmianie ustawy Prawo budżetowe jest on usprawiedliwiony, to brak tego usprawiedliwienia w stosunku do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przecież bez znajomości generalnych kierunków polityki gospodarczej rządu, a te - jak wiemy - będą gotowe dopiero w lutym, trudno odnieść się do ustawy podatkowej, albowiem właśnie podatki są najbardziej czułym i sprawnym instrumentem tej polityki. Bez poznania tych zasad ustawa ta musi być jedynie kontynuacją dotychczasowego sposobu myślenia, i nie widzę, w jaki sposób pospiesznie uchwalona i wprowadzona ustawa miałaby przysporzyć wpływów skarbowi państwa już w I kwartale tego roku. Osiągnięcie ich i zwielokrotnienie nawet w następnych kwartałach jest bardzo iluzoryczne.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełJanZylber">Pracująca niemal permanentnie Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów usunęła z projektu ustaw najbardziej rażące błędy, takie jak np. art. 30, który miał wprowadzić osobistą odpowiedzialność wobec skarbu państwa wspólników spółek komandytowych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Artykuł ten, wchodząc w kolizję z obowiązującym Kodeksem handlowym, podważał w ogóle sens istnienia tych spółek.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełJanZylber">Komisja również utrzymała dotychczasową wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych. Wypracowała tę decyzję w dyskusjach podczas swych trzydniowych obrad, mimo to mamy wniosek mniejszości o podniesienie skali opodatkowania. Ten zabieg, odrzucony przez komisję, pomniejszając de facto wpływy budżetu, niesie poważne niebezpieczeństwa, ucieczkę w szarą gospodarkę, niechęć do inwestycji, a tym samym wzrost bezrobocia lub kontrolowany, a przede wszystkim nie kontrolowany transfer kapitału za granicę. Obrońcy tej teorii szermują argumentem powstawania wielkich fortun przy ogólnym ubożeniu społeczeństwa, podczas gdy powstające w wyniku różnych afer gospodarczych majątki działają przecież w ogóle poza jakimkolwiek systemem podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełJanZylber">Przepraszając za tę dygresję, pragnę powrócić do meritum, to znaczy do projektu przedłożonego dziś Wysokiej Izbie. Projekt ten dalej, niestety, jest ułomny. Nie chcąc zanudzić państwa, pora jest zbyt późna, szczegółowym omawianiem tego projektu, podkreślę tylko jego kilka braków.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełJanZylber">Po pierwsze, dopuszcza on wielokrotne opodatkowanie dochodów z zysku osób prawnych - art. 10 i inne - nawet przeznaczonych na podwyższenie kapitału, co samoistnie grozi co najmniej zubożeniem powiązań kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełJanZylber">Po drugie, objęcie opodatkowaniem dochodów z papierów wartościowych i tylko czasowe, na lata 1992–1993, zwolnienie z podatku dochodów ze sprzedaży tych papierów — art. 30 pkt 1 — znosi dotychczasowe zachęty do inwestowania w papiery, zwłaszcza długoterminowe, powyżej 2 lat, co praktycznie w powiązaniu z art. 10 zadziała antyinwestycyjnie i proinflacyjnie.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełJanZylber">Po trzecie, nieuznanie za koszty części czynszów z tytułu najmu lub dzierżawy - art. 16 pkt 3 - torpeduje całkowicie zasady leasingu, tak ożywiającego gospodarkę. Jest wprawdzie zapis mniejszości, by art. 16 pkt 3 w ogóle wykreślić z tekstu tej ustawy, co popieramy.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełJanZylber">Po czwarte, pozostawienie dowolności w działaniu urzędów skarbowych - art. 11 i 14.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PosełJanZylber">Wysoki Sejmie! Ten ostatni punkt wymaga rozwinięcia. Jakakolwiek dowolność w tekście ustawy jest nie do przyjęcia w cywilizowanym systemie prawnym, szczególnie w wypadku ustaw podatkowych. Rodzi to bowiem zjawiska kryminogenne po obu stronach barykady. Należy również zwrócić uwagę na brak możliwości odwoławczych w wypadku rażąco krzywdzących decyzji urzędów skarbowych, a chociażby wprowadzenia zmian proceduralnych, które wstrzymywałyby płatność tak wymierzonego podatku do czasu wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#PosełJanZylber">Brakuje również w ustawie jakiegokolwiek zapisu stymulującego działalność gospodarczą. Jest wyraźnie widoczny jej doraźny i egzekucyjny charakter. Jednak - jak mówiłem już uprzednio - ustawa podatkowa może być bardzo istotną, działającą na koniunkturę, dźwignią, a nie tylko pałką.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#PosełJanZylber">Pan premier w swym wystąpieniu telewizyjnym powiedział, że nie można wymagać od rządu, by litował się nad społeczeństwem. To prawda, ale myślę, że można od rządu oczekiwać pewnej dalekosiężnej myśli w stosunku do umierającej gospodarki. Można tej myśli, tego perspektywicznego myślenia nawet się domagać, szczególnie w wypadku inicjatyw legislacyjnych. Dobre, precyzyjnie, starannie przemyślane ustawy należą się społeczeństwu, od którego wymaga się tak wielkiej cierpliwości. Jego współpraca, jego zaangażowanie, o które apelował przecież pan premier, od takich właśnie ustaw jest uzależnione. Jesteśmy pewni, że taka ustawa może powstać.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#PosełJanZylber">Biorąc pod uwagę, iż wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wpływy do skarbu państwa czy też ich zwielokrotnienie, nie mogą być w I kwartale - to jest w czasie działania prowizorium budżetowego - w ogóle brane pod uwagę, zgłaszam dwa wnioski formalne:</u>
          <u xml:id="u-190.12" who="#PosełJanZylber">1) Wyłączenie ustawy o podatku od osób prawnych z pakietu ustaw budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-190.13" who="#PosełJanZylber">2) Skierowanie jej ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-190.14" who="#PosełJanZylber">Generalnie nasz klub Polski Program Gospodarczy będzie głosował za przyjęciem prowizorium budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-190.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Wacława Niewiarowskiego z Klubu Parlamentarnego PSL „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na poprzednim posiedzeniu Sejmu, podczas pierwszego czytania prowizorium budżetowego, PSL „Solidarność” zajęła jednoznaczne, czytelne stanowisko wyrażone w deklaracji głosowania za przedstawionym przez rząd projektem. Mimo sygnalizowanych wówczas negatywnych ocen dotyczących niektórych założeń konstrukcji prowizorium, a także — w kilku wypadkach — budzących wątpliwości propozycji działań po stronie dochodów i wydatków, uznaliśmy, że stanowi ono w miarę wierne odbicie stanu gospodarki na koniec 1991 r. Tej oczywistej prawdy nie można zmienić dramatycznymi wystąpieniami. Nie poprawi się sytuacji gospodarczej poprzez rekonstrukcję jej obrazu, stanie się on tylko nierealny, nierzeczywisty. Nie szukaliśmy winnych tego stanu rzeczy - nie jest to zresztą proste ani łatwe. Rzeczywistość i materia, nad którą debatujemy, są niezwykle skomplikowane i wszelkie analizy nie będą jednoznaczne. Proponowaliśmy całą energię, inicjatywę poselską i możliwości twórcze ukierunkować na działania pozytywne, kreujące politykę gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełWacławNiewiarowski">Po 18 dniach, które minęły od tego czasu, trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy w tym okresie zaszły jakieś procesy, miały miejsce wydarzenia, które zmieniają nie tylko obraz, ale mogłyby wpłynąć na wyrażoną wówczas przez nasz klub poselski deklarację. Wokół omawianych spraw toczyło się życie polityczne i gospodarcze kraju, i to bardzo intensywnie, dotykając tych problemów tak bezpośrednio, jak i pośrednio. Wymienię w tym miejscu jedynie dwa krańcowe wydarzenia. Zaliczamy do nich trwające nadal strajki, których nasilenie miało miejsce 13 i 16 stycznia, oraz wystąpienie telewizyjne premiera, pana Jana Olszewskiego. Uważamy, że po zarejestrowaniu i rozważeniu wszystkich sygnałów naszym obowiązkiem jest podejmowanie decyzji na podstawie tych, które w naszej ocenie wynikają ze starannej analizy, perspektywicznego spojrzenia, wolnego od populizmu, od rozwiązań na krótką metę. Do takich właśnie pragmatycznych i w swojej wymowie oczywistych dokumentów powstałych w ostatnich dwóch tygodniach zaliczamy uchwałę Senatu z dnia 16 stycznia i sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej. Powstały one w wyniku szerokiej dyskusji prowadzonej przez fachowców, znawców przedmiotu obdarzonych mandatami zaufania przez społeczeństwo. Konkluzja jednego i drugiego dokumentu jest w zasadzie taka sama - projekt ustawy o prowizorium budżetowym został zaopiniowany pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełWacławNiewiarowski">Należy, jak sądzę, uzupełnić wymienione dwa założenia o trzeci czynnik. Jest nim nieubłaganie i niezależnie od naszej woli upływający czas. Dzisiaj mija już praktycznie jeden z trzech miesięcy, o których mówimy.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełWacławNiewiarowski">Biorąc powyższe pod uwagę, w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego „Solidarność” powtarzam - nasz klub będzie głosował za przyjęciem prowizorium budżetowego z poprawkami zaproponowanymi przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Hermanowicza z Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełJózefHermanowicz">Panie Marszałku! Wysokie Sejmie! Podczas pierwszego czytania projektu prowizorium budżetowego oraz towarzyszących mu ustaw Klub Poselski „Chrześcijańska Demokracja” przedstawił już swoją wstępną ocenę założeń prowizorium oraz kilka wiążących się z nim uwag. Dzisiaj, mając na względzie wyniki prac komisji sejmowych, pragniemy zająć ostateczne stanowisko w tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełJózefHermanowicz">Przede wszystkim klub uważa, że prowizorium trzeba uchwalić, mimo że zgłoszono do niego wiele zastrzeżeń, często bardzo słusznych. Jest to bowiem stan wyższej konieczności. Nie mamy jeszcze założeń społeczno-gospodarczych na rok 1992, otrzymamy je w połowie lutego. Ich rozpatrzenie, a następnie rozpatrzenie projektu ustawy budżetowej na cały rok 1992, potrwa zapewne do końca I kwartału. Tymczasem państwo i jego sfera budżetowa musi funkcjonować. Dlatego powinniśmy uchwalić ramy finansowe działalności rządu na I kwartał i przesądzić o tym, co jest na ten okres konieczne, odłożyć zaś do czasu rozpatrzenia ustawy budżetowej te problemy, których właściwe rozstrzygnięcie będzie możliwe dopiero po przyjęciu założeń polityki społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełJózefHermanowicz">Jeżeli chodzi o stronę dochodową prowizorium, klub nasz wyraża pogląd, że przy należytych staraniach administracji rządowej można preliminowane dochody uzyskać. Istotne tu będzie m.in. zainkasowanie przynajmniej części ogromnych zaległości przedsiębiorstw na rzecz budżetu z ubiegłego roku. Mimo znanych nam, często słusznych postulatów o zwiększenie wydatków, uważamy, że nie wolno ich w znacznym stopniu powiększać, nie ma bowiem nadziei na uzyskanie większych dochodów, a kwota deficytu budżetowego jest już i tak bardzo wysoka. Trzeba tu m.in. zwrócić uwagę na to, że sfinansowanie planowanego deficytu spowoduje w I kwartale ograniczenie puli kredytów dla gospodarki o kilka bln zł w stosunku do poziomu, jaki byłby niezbędny dla jako takiego funkcjonowania finansów przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełJózefHermanowicz">Wysoka Izbo! To co powiedziałem, nie oznacza, że Klub Poselski „Chrześcijańska Demokracja” nie ma uwag krytycznych i nie zgłasza żadnych sugestii odnośnie do rozwiązań zawartych w projektowanych ustawach, zwłaszcza towarzyszących prowizorium. Klub ogranicza się jednak tylko do zgłoszenia najważniejszych spośród nich.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełJózefHermanowicz">Do Wysokiej Izby zwracamy się z apelem o ograniczenie obowiązywania art. 14 projektu ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa tylko do okresu I kwartału i rozstrzygnięcie kwestii waloryzacji płac w sferze budżetowej dopiero w ustawie budżetowej, kiedy będzie można lepiej ocenić sytuację budżetową państwa. Rozwiązanie takie przyjmuje się w art. 15 i 16 dla niektórych grup zatrudnionych i nie ma żadnego uzasadnienia, by odmiennie, w tym wypadku ostrzej, podchodzić do pracowników oświaty, służby zdrowia i administracji państwowej. Nie powinniśmy również przesądzać dzisiaj sprawy waloryzacji emerytur. Wydaje się, że ten fundamentalny problem nie może być „doczepiany” do rozstrzygnięć nadzwyczajnych dotyczących prowizorium na I kwartał. Powinien on być szczegółowo zbadany na tle przyszłego projektu ustawy budżetowej. Za odłożeniem ostatecznej decyzji co do tych dwóch zasadniczych ze społecznego punktu widzenia problemów przemawia także konieczność należytego przekonsultowania ich ze związkami zawodowymi w celu znalezienia optymalnego wyjścia z sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełJózefHermanowicz">Do rządu zwracamy się z kilkoma propozycjami, których rozważenie i przyjęcie — naszym zdaniem jest — konieczne zarówno w założeniach polityki społeczno-gospodarczej, jak też w ustawie budżetowej. Otóż panuje uzasadnione przekonanie, że podejmowane aktualnie kroki dla ratowania budżetu są w zasadzie jednostronne i koncentrują się głównie na cięciach wydatków budżetowych i na zwiększaniu obciążeń ludności. Nie ma natomiast klarownych i zdecydowanych działań dla dźwignięcia gospodarki z upadku i nadania jej dynamiki rozwojowej, a w ślad za tym uzyskania większych dochodów budżetowych. Z tego punktu widzenia sprawą pierwszoplanową jest stworzenie gospodarce warunków do wychodzenia z recesji i do aktywizacji produkcyjnej, a nie działania w odwrotnym kierunku. Takim właśnie działaniem jest do tej pory zamiar odstąpienia od obowiązku aktualizacji wartości środków trwałych, a więc amortyzacji. Najpierw rząd pana premiera Bieleckiego przesunął obowiązujący termin aktualizacji wartości środków trwałych z 30 czerwca 1991 r. na koniec 1991 r., a następnie — w założeniach na 1992 r. - oznajmił bez jakiegokolwiek uzasadnienia, że w 1992 r. aktualizacji takiej w ogóle nie będzie. Co to oznacza? Oznacza to wydatne zmniejszenie środków na amortyzację, które powinny pozostać w przedsiębiorstwach, co prowadzi do zmniejszenia środków na rozwój. Oznacza to sztuczne zmniejszenie kosztów produkcji i usług, a zwiększenie podatku dochodowego, gdyż zostanie on pobrany od fikcyjnego zysku. Oznacza to także zniekształcenie rachunku dochodu narodowego w skali 25–30 bln zł. Już rachunek za rok 1991 będzie zniekształcony. Oznacza to, mówiąc językiem bardzo prostym, przejadanie części majątku narodowego. To, że była taka praktyka w poprzednich latach, nie powinno skłaniać do naśladownictwa, a przeciwnie, powinno nakazywać jej zaprzestanie.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PosełJózefHermanowicz">Zasadniczej zmiany wymaga dotychczasowa polityka w zakresie tak zwanej dywidendy. Mówię tak zwanej, gdyż nie jest to dywidenda, lecz najgorszej odmiany podatek majątkowy. Wiadomo, do czego ten podatek majątkowy doprowadził. Przyszedł czas, by wreszcie zmienić ten stan rzeczy i nadać dywidendzie właściwą rolę i formę w postaci udziału skarbu państwa w zysku.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#PosełJózefHermanowicz">Trzecim tematem tej dziedziny polityki ekonomicznej są stosunki między systemem bankowym a budżetem państwa w zakresie źródeł finansowania deficytu budżetowego, a przede wszystkim skala obciążenia budżetu bardzo wysokim oprocentowaniem kredytów bankowych zaciągniętych na pokrycie tego deficytu. Należy oczekiwać, że w ramach zmian w polityce ekonomicznej nowy rząd rozważy zwłaszcza bolesne dla gospodarki skutki wysokiej tzw. dodatniej stopy procentowej i być może skłonny będzie do zapoczątkowania przejścia na zasady waloryzacji kredytów i depozytów przy stosowaniu normalnej stopy procentowej. Byłoby to rozwiązanie właściwe i dla gospodarki, i dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#PosełJózefHermanowicz">Doceniamy wysiłki rządu w dyscyplinowaniu poboru składki ubezpieczeniowej i podatku dochodowego poprzez sankcje za naruszenie dyscypliny budżetowej, ale pragniemy zauważyć, że odnosi się to tylko do sfery budżetowej, poza nią skuteczność proponowanych sankcji jest wątpliwa. Poza tą dyscypliną pozostają jednostki gospodarcze, a przecież one decydują o wpływach z omawianych tytułów. Wydaje się więc konieczne wprowadzenie reguły, że składka i podatek od dochodów osobistych wpłacane będą równocześnie z pobieraniem z banku środków na wypłatę wynagrodzeń, i włączenie w jakimś stopniu systemu bankowego do walki o dyscyplinę zasilania budżetu i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wiadomo, że przeciw tej koncepcji wystąpią niektóre środowiska broniące czystości roli banków, ale jeżeli ugniemy się przed doktrynerskim podejściem do tego tematu, to w niedługim czasie doczekamy się jeszcze większych niż dotychczas zaległości z wpłatami składki ubezpieczeniowej i podobnych zaległości w odprowadzaniu przez zakłady pracy do budżetu podatku od dochodów osobistych.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#PosełJózefHermanowicz">Jeżeli mowa o wydatkach, to proponujemy jeszcze raz rozważyć zakres dotowania różnych usług i w ramach konsultacji ze związkami zawodowymi ograniczyć przejściowy ciężar dotacji tam, gdzie związki zawodowe uważają go za aktualnie za ostry.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#PosełJózefHermanowicz">Ostatnią sprawą, z którą zwracamy się do rządu, jest potrzeba weryfikacji powiązań budżetów samorządowych z budżetem państwa, m. in. w zakresie zasad ustalania subwencji ogólnych dla gmin. Nie są one dostosowane ani do warunków, w jakich znajduje się budżet państwa, ani do sytuacji w poszczególnych gminach. Kryteria podziału subwencji dla gmin, w tym środków na inwestycje, według liczby mieszkańców, a nie według klarownego programu zakończenia inwestycji infrastrukturalnych, budzą zdumienie i doprowadzają do dewastacji tego, co gminy z takim trudem w ostatnich latach budowały.</u>
          <u xml:id="u-194.11" who="#PosełJózefHermanowicz">Wysoka Izbo! Zgłaszając te uwagi i postulaty, Klub Poselski „Chrześcijańska Demokracja” zdaje sobie sprawę z tego, że nie wyczerpują one koniecznych zmian w polityce społeczno-gospodarczej i budżecie państwa. Z przyczyn wyrażonych na wstępie uważamy jednak, że przedłożone prowizorium budżetowe oraz towarzyszące mu ustawy z proponowanymi zmianami należy uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-194.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Klisiewicza z Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów przedstawię kilka opinii związanych z pracami nad prowizorium budżetowym na I kwartał br. oraz towarzyszącymi mu ustawami. Dokumenty te przedłożone były Wysokiej Izbie 4 stycznia br. Okres 3 tygodni jest więc bardzo krótkim okresem, zważywszy, że materia, nad którą pracowaliśmy, jest bardzo skomplikowana, a jednocześnie praca ta zbiegła się w czasie z ogłoszeniem znacznych podwyżek cen za nośniki energii, jak również innymi zmianami, które mają spowodować zwiększenie dochodów państwa. Sejm podjął trudną debatę w komisjach i czując presję czasu, jak również nie pozostając obojętnym na niepokoje w społeczeństwie, na niepewność jutra i strach przed biedą, musi podjąć decyzję. Decyzję, która, według przewidywań wielu, może napełnić kielich goryczy do granic ludzkiej wytrzymałości. Nie możemy jednak zapomnieć, że na dniu 31 marca rok się nie kończy i w tym samym okresie musimy wrócić do wielu problemów dyskutowanych i w komisjach, i dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Z wielką niecierpliwością oczekujemy przedstawienia przez rząd założeń polityki społeczno-gospodarczej na br. oraz projektu budżetu. Sądzę, że wiele cennych uwag, które wniesiono w dyskusjach, a brali w nich udział przedstawiciele rządu, będzie uwzględnionych w przygotowywanych projektach.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełWiesławKlisiewicz">W dniu 4 stycznia w debacie, przy pierwszym czytaniu, zaproponowałem kilka zmian w przedłożonych projektach ustaw towarzyszących prowizorium. Po dyskusjach w komisjach przedstawia się nam w drugim czytaniu te projekty, chciałbym się odnieść tylko do nielicznych z nich. Praktycznie po niewielkich korektach część z proponowanych zmian została uwzględniona. Pragnę jednak w tym miejscu powrócić do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw w części dotyczącej opłat skarbowych. W tym momencie chodzi o zmianę odbiorcy tych opłat skarbowych. W Komisji Samorządu Terytorialnego dwukrotnie podnoszono ten zapis, określając go jako próbę destabilizacji dochodów gmin. W opinii naszego klubu, opinii ukształtowanej po zasięgnięciu informacji również w terenie u władz wielu gmin, opłata skarbowa winna być dochodem gmin.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Wysoki Sejmie! Polska znajduje się w stadium głębokiej zapaści. W najbliższych miesiącach musi nastąpić realne określenie stanu naszej gospodarki, finansów państwa, w tym m. in. zadłużenia wewnętrznego, które na dzień dzisiejszy jest trudne do obliczenia. Droga, którą Polska chce dążyć do sprawnej gospodarki rynkowej, jest trudna, wymaga skonsolidowanego wysiłku wszystkich obywateli, przedsiębiorstw i państwa, wymaga determinacji rządu i społeczeństwa przy podejmowaniu wielu decyzji, niejednokrotnie zmieniających prawo, naruszających historyczne uprawnienia i przyzwyczajenia. Podczas przebudowy systemu gospodarczego kraju trzeba dokonać bowiem nie tylko przebudowy struktury gospodarki, ale także, i to chciałbym podkreślić, głębokiej reorientacji postaw ludzkich oraz istniejącego układu grup społecznych i wzajemnych relacji między obywatelem a państwem. W tym celu musi nastąpić przebudowa struktur zarządzania państwem, jego administracji, należy tworzyć odpowiednie warunki do jej stabilizacji oraz do zarządzania majątkiem będącym własnością skarbu państwa, aby na drodze nielegalnych działań nikt nie mógł go uszczuplać. Przebudowa struktur zarządzania winna sprzyjać odchodzeniu od tworzenia się struktur administracji specjalnych, jak również - w tym momencie to stwierdzę - konieczne jest nowe określenie statusu urzędnika administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Wysoki Sejmie! Doświadczenia minionych dwóch lat powinny być przez rząd wykorzystane. Nie tylko te, które zrodziły afery i frustracje wielu ludzi, ale również i te, które są niezaprzeczalnym dowodem na to, że inicjatywa i przedsiębiorczość, aktywna postawa przedsiębiorców i prywatnych właścicieli, mieszcząca się w ramach uczciwej konkurencji, przynoszą znaczne efekty i korzyści tak właścicielom, jak i państwu.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Zadaniem najpilniejszym rządu jest powstrzymanie recesji i utrzymanie kontroli nad deficytem budżetowym - tym planowanym w I kwartale, jak i również planowanym w najbliższej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Wiele jest dziedzin życia gospodarczego, które wymagają dogłębnej analizy ich stanu faktycznego i szukania dróg wyjścia z kryzysu, jednakże na jedną chciałbym na zakończenie zwrócić uwagę, a mianowicie na problem budownictwa mieszkaniowego. Temat ten był tu podniesiony w pewnej części dyskusji w ramach interpelacji. Wiele jest rodzin, które ten problem dotyka, bo albo mieszkają w blokach spółdzielczych i mają trudności z płaceniem czynszu i rat kredytów, albo czekają na mieszkanie i nie mają na nie pieniędzy. Ostatnie podwyżki nośników energii i podwyżki czynszów, a także zmiany warunków spłaty kredytów spowodowały znaczny wzrost opłat za mieszkania. Przekraczają one połowę, a czasem i więcej, dochodów rodziny. W tym zakresie powinny być przedstawione czytelne, oparte na realnych możliwościach nie tylko gospodarki, ale przede wszystkim ludności, warunki realizacji budownictwa mieszkaniowego i możliwości uzyskania mieszkania. Przedstawione w minionych dwóch latach różne programy miały wiele wariantów rozwiązań. Sądzę, że trzeba do nich powrócić i w nowych warunkach politycznych i gospodarczych przedstawić społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Wracając do podstawowego tematu, prace w komisjach, które opiniowały projekt prowizorium oraz ustawy towarzyszące, pokazały, jak duża jest rozbieżność między oczekiwaniami społecznymi, wyrażonymi przez posłów w czasie dyskusji w komisjach, a realnymi możliwościami budżetu państwa prezentowanymi przez przedstawicieli rządu. Trudno oprzeć się stwierdzeniu, że rząd premiera Olszewskiego stanął przed nieprawdopodobnie trudnym zadaniem przy konstruowaniu budżetu na rok 1992. Określone zaszłości w zarządzaniu gospodarką i państwem oraz próby przebudowy tych struktur przez rządy ostatnich lat pokazują, jak złożona jest ta sytuacja i jak złożoną decyzję musi również podjąć Sejm. Przyjmując na siebie odpowiedzialność za kierunki zmian w życiu polskiego społeczeństwa, musimy uświadomić sobie, że są one w najbliższym czasie nieodzowne.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Klub Parlamentarny Partii Chrześcijańskich Demokratów uważa, że założony w prowizorium deficyt budżetu wynoszący prawie 18 bln zł, przy zakładanej inflacji około 15% w kwartale, powinien być utrzymany. Jest to punkt wyjścia do ustalania dalszego toku prac nad budżetem na rok 1992. Ustawy towarzyszące realizowanemu prowizorium budżetowemu skutkują na cały rok 1992. Trudnością, o której dyskutowano, był brak założeń polityki społeczno-gospodarczej na rok bieżący. Jednakże w tej skomplikowanej sytuacji, w jakiej znalazł się i rząd, i Sejm, komisje uznały, że jest to - jak już wielokrotnie podkreślano - stan wyższej konieczności i zaproponowały wersje projektów ustaw, które przedstawili posłowie sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#PosełWiesławKlisiewicz">Klub Parlamentarny Partii Chrześcijańskich Demokratów akceptuje zmiany, które zaproponowały komisje sejmowe w stosunku do przedłożeń rządowych, z wyjątkiem tej jednej, o której wspominałem, a mianowicie zmiany dotyczącej opłat skarbowych, które miałyby wpływać do gmin. Będziemy tu popierać wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#PosełWiesławKlisiewicz">W czasie dzisiejszej debaty pojawiły się wypowiedzi, w których w bardzo szczegółowy sposób określano przyczyny zmniejszających się wpływów do budżetu państwa w minionych miesiącach, jak również w najbliższej przyszłości. Określono także minimalne wydatki państwa w czasie 3 miesięcy. W dniu dzisiejszym trudno jest szukać szczegółowych rozwiązań, choć zarysy niektórych przedstawili przedstawiciele klubów. Sądzę, że w najbliższych tygodniach należy podjąć powszechną debatę, nie tylko w Sejmie, nad sprawami, które dla nas, posłów, powinny być najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W tym momencie proponuję przerwać do jutra debatę nad prowizorium budżetowym...</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Pojedyncze oklaski)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">... i przejść do składania przez posłów oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: W kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że przerwanie debaty jest w tej sytuacji co najmniej przedwczesne. Pozostało stu mówców, radzę więc się zastanowić, ponieważ przerwanie debaty oznacza przedłużenie obrad co najmniej do niedzieli włącznie. W związku z tym proponuję, aby debatę kontynuować, nie mówię do wyczerpania tematu, bo byłby to wniosek zbyt daleko idący, ale żeby jednak debaty tak wcześnie nie przerywać, ponieważ jeszcze kilka godzin możemy wykorzystać. Konsekwencją przerwania debaty - uświadamiam to - byłoby przedłużenie obrad do niedzieli włącznie, chyba że znowu staniemy wobec bardzo kontrowersyjnego wniosku o zamknięcie listy mówców, czemu, w świetle minionych doświadczeń, jestem stanowczo przeciwny. I w takim razie składam wniosek, może niekoniecznie do głosowania, ale do rozważenia przez pana marszałka, o kontynuowanie debaty.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję za zgłoszenie wniosku.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, czy w tej samej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Tak, w tej samej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie mam nic przeciwko temu, żeby przedłużyć debatę, tylko że wcześniej zostały zapowiedziane posiedzenia komisji. Zaraz po posiedzeniu Sejmu mamy posiedzenie trzech komisji, na które zostali zaproszeni goście spoza Sejmu, którzy już teraz są i czekają. Pytali mnie, kiedy będzie zakończenie obrad, nie wiedziałem, powiedziałem, że około ósmej, bo taką otrzymałem informację i można było spodziewać się, że o tej godzinie skończymy obrady. Może więc w tym wypadku trzymajmy się jednak propozycji Prezydium Sejmu, a jutro przedłużymy obrady i, powiedzmy, skończymy o dwunastej w nocy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Otóż na posiedzeniu Konwentu Seniorów zdecydowano, żeby dzisiaj obrady zakończyć o godz. 19.30. Oczywiście mam świadomość, że ze względu na to, że została przedłużona debata nad niektórymi punktami, należałoby prowadzić te obrady dłużej. W związku z tym, że jest już godz. 19.30, a zostało jeszcze 9 oświadczeń, zaproponowałem, aby debatę budżetową przełożyć na jutro i w tej chwili przystąpić do składania oświadczeń poselskich, gdyż niektóre komisje zaplanowały pracę po zakończeniu dzisiejszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Nie wiem, czy jest konieczność głosowania nad tym wnioskiem. Panie pośle, czy zgłasza pan konieczność przegłosowania pańskiego wniosku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jest mi bardzo przykro, że powstała pewna może nie różnica interesów, ale pewna trudność. Jednak wydaje mi się, Wysoka Izbo, że sprawa jest bardzo poważna. Jest jeszcze bardzo wcześnie i przerwanie obrad będzie jednak marnowaniem czasu. Wydaje mi się, że były tego rodzaju doświadczenia, iż w takim wypadku komisje trochę jednak czekały. Nie chcę stawiać kolegów z PSL w kłopotliwej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Bentkowski: Jest posiedzenie Komisji Sprawiedliwości.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Inni koledzy tej sprawy nie podnoszą, czyli jednak prosiłbym o przegłosowanie tego wniosku. W takiej sytuacji niech Wysoka Izba rozstrzygnie: są tutaj jakby dwie racje, racja czasu i racja komisji. W takim razie demokratyczne chyba będzie przegłosowanie tego po prostu. Taki stawiam wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przepraszam bardzo, ale nie wiem, czy jest sens kontynuowania wymiany zdań...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Chciałbym tylko dodać, że to nie jest posiedzenie komisji PSL tylko, Komisji Sprawiedliwości, Komisji Ustawodawczej i bodajże budżetowej. Dotyczy ono ustawy antykorupcyjnej. Zostali na nie zaproszeni goście z kilku ministerstw i trudno ich teraz trzymać za drzwiami, bez podania nawet terminu. Może, jeżeli to jest konieczne, zrobimy godzinną przerwę i potem ewentualnie będziemy kontynuowali obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełAleksanderKwaśniewski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Są momenty historyczne i oto taki przed nami. Otóż w pełni zgadzam się z posłem Niesiołowskim.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełAleksanderKwaśniewski"> Z całym szacunkiem odnosząc się do wszystkich uwarunkowań, chcę również zaproponować, abyśmy dzisiaj obradowali tak długo, jak to będzie jeszcze racjonalne, czyli nie za długo, nie wtedy, kiedy rzeczywiście nastąpi stan wyczerpania, ale żeby można było wysłuchać mówców zapisanych do dyskusji, a wszystkich gości, którzy, jak sądzę, zrozumieją sytuację Wysokiej Izby, przeprosić i poprosić o to, żebyśmy mogli się spotkać jutro w godzinach obiadowych czy późniejszych. Uważam, że praktyka wysłuchania mówców, bez względu na późną porę, jest dużo lepsza niż przerwanie dyskusji, zamknięcie listy i w bardzo przypadkowy sposób odebranie głosu tym, którzy chcą wypowiedzieć się w danej debacie. Dlatego wnoszę o to, aby w tej chwili żadnej przerwy nie robić, tym bardziej że frekwencja na sali jest naprawdę godna szacunku i wręcz podziwu, żebyśmy mogli wysłuchać przynajmniej wystąpień klubowych i części wystąpień indywidualnych, a wszystkie inne sprawy odłożyć na później, bo w każdym innym wypadku nie przekonamy się, czy taka procedura ma po prostu sens. Dlatego popieram posła Niesiołowskiego i proszę, abyśmy nie przerywali obrad i wysłuchali głosów w dyskusji nad prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję bardzo za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przepraszam bardzo, ale proponuję, żeby dyskusji na temat przerwania obrad już nie kontynuować, bo tracimy czas.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Mam pytanie do pana posła Bentkowskiego, czy pan poseł chce, aby przegłosować jego wniosek, bo po prostu nie widzę konieczności głosowania nad tym wnioskiem, skłonny jestem natomiast przychylić się do wniosku, żeby przedłużyć obrady.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! W takim razie mam inną propozycję, proszę odwołać posiedzenie tych trzech komisji, zwolnić albo przeprosić zaproszonych gości i wtedy spokojnie będziemy kontynuować obrady.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę Państwa! Ogłaszam 15-minutową przerwę. Proszę o przygotowanie się do zabrania głosu po przerwie przedstawicieli klubów parlamentarnych: pana posła Ryszarda Bugaja z „Solidarności Pracy”, pana posła Janusza Korwina-Mikke z Unii Polityki Realnej, pana posła Antoniego Czajkę z Partii „X”.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Ogłaszam 15-minutową przerwę. Proszę jeszcze wysłuchać komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego odbędzie się w sali nr 67.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 33 do godz. 19 min 45)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Najpierw proszę o wysłuchanie krótkiego komunikatu, o co prosiła komisja. Sądzę, że Izba nie ma nic przeciwko temu, żeby poseł sekretarz odczytał komunikat, a następnie będziemy kontynuować dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Za zgodą marszałka Sejmu o godzinie 20 odbędzie się posiedzenie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego w sali nr 67.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Według kolejności mówców głos zabierze pan poseł Ryszard Bugaj, „Solidarność Pracy”. Przygotuje się pan poseł Janusz Korwin-Mikke.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Ponieważ otrzymałem w tej chwili wiadomość, że poseł Ryszard Bugaj jest w drodze do Sejmu, wobec tego proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Korwin-Mikke.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Też nie ma? Wobec tego proszę o zabranie głosu panią poseł Wiesławę Ziółkowską. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielokrotnie z tego miejsca podejmowałam próbę oceny polityki gospodarczej rządu. W ciągu ostatniego półtora roku była to ocena niezwykle krytyczna, ale niestety nieskuteczna, ponieważ mimo odwoływania się nawet do najdalej idących metod parlamentarnego nacisku na rząd, rząd nie podejmował próby korekty polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Dzisiaj pozostaje tylko zadawanie sobie pytania: dlaczego? Dlaczego na przykład w połowie ubiegłego roku, mimo że było wiadomo, iż ta polityka prowadzi do gwałtownego pogarszania się sytuacji finansów publicznych państwa, nie podjęto chociażby próby, części tych działań, które teraz proponuje się w prowizorium i w pakiecie ustaw. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Gdyby wtedy takie zdarzenia miały miejsce, dzisiaj, myślę, mielibyśmy do czynienia z inną sytuacją, z mniej drastycznymi cięciami budżetu i z pewnym polem manewru, który jest bardzo potrzebny zarówno rządowi, jak i Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W opinii wielu polityków obecne prowizorium przypomina coś na kształt kukułczego jaja podrzuconego przez stary rząd nowemu rządowi. Przyznam szczerze, że można podzielać taki pogląd, ale trzeba mieć pełną świadomość faktów, że nie ma to najmniejszego znaczenia w opinii społecznej, ponieważ za to prowizorium będzie odpowiadał obecny rząd i obecny Sejm. W szczególności trzeba mieć na uwadze fakt, że dla wielu ludzi, głównie tych, którzy nie uczestniczyli w wyborach, nie ma znaczenia to, kto rządzi, ile razy zmienia się rząd, co pozostawia kolejna ekipa następnej ekipie, ale ma znaczenie to, czy wreszcie któraś z tych ekip zrealizuje to, co obiecuje w programach wyborczych, a więc to, żeby wreszcie ludziom zaczęło dziać się lepiej.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W obecnej sytuacji gospodarczej i politycznej, w jakiej jesteśmy, każda decyzja dotycząca prowizorium budżetowego jest właściwie decyzją, która oznacza wybór mniejszego zła. Dla jednych jednak wybór mniejszego zła polega na tym, że akceptują prowizorium, dla innych natomiast, że będą głosowali przeciwko temuż prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Moje dwuletnie doświadczenie parlamentarne ukierunkowuje mnie tak, że w gruncie rzeczy trzeba być bardzo ostrożnym, ostrożnym zarówno wobec rządów opowiadających się za automatyzmem rynkowym, ostrożnym wobec obietnic ogólnych, programowych kolejnych ekip rządowych, nie wypełnionych konkretną treścią, konkretnymi zamiarami programowymi, konkretnymi ustawami, jak i ostrożnym wobec łatwych rozwiązań trudnych problemów, które tutaj niejednokrotnie również z tej trybuny padają.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W kontekście tego doświadczenia bardzo trudno byłoby mi zaakceptować to prowizorium budżetowe co najmniej z trzech powodów.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po pierwsze dlatego, że rząd nie przedstawił w tak dramatycznej sytuacji gospodarczo-społecznej chociażby krótkiego pakietu działań doraźnych, antykryzysowych. To fakt, że ten rząd znalazł się w najtrudniejszej sytuacji gospodarczej i politycznej, w porównaniu z dwoma poprzednimi rządami, ale to również fakt, że ten rząd przygotowywał się do władzy relatywnie najdłużej i chciał tej władzy. Co więcej, ma w swoim gronie ministrów, którzy w poprzednim rządzie zajmowali się sprawami gospodarczymi. Można więc było oczekiwać od tego rządu, że przyjdzie chociażby z doraźnym pakietem, od razu, w tak trudnej sytuacji. Tak się nie stało. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po drugie, w gruncie rzeczy po dwóch spotkaniach z szefem CUP oraz ministrem finansów w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów nie można powiedzieć z odpowiedzialnością, że rząd wie, co i jak zrobić, że wie, w jaki sposób wypełnić swoje obietnice programowe. Dla jednych taka argumentacja będzie przyjęta jako uzasadnienie dla przyjęcia prowizorium i dania czasu rządowi. U innych jednak, i do tych ja się zaliczam, rodzi wątpliwość, czy mamy jeszcze na to czas. Uważam, że mamy bardzo niewiele czasu z kilku powodów. Dlatego że z jednej tymczasowości przechodzimy w drugą, najpierw z personalnej, potem w programową i po prostu ten klimat polityczno-społeczno-gospodarczy dalej nie pozwala już w tym trwać.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po trzecie, trzeci czynnik, który uniemożliwia mi zaakceptowanie tego prowizorium to to, że akceptacja w gruncie rzeczy oznacza akceptację dla dotychczasowej polityki gospodarczej, polityki, która prowadzi ni mniej, ni więcej tylko do niszczenia polskiego przemysłu, polskiego rolnictwa, do nierównego rozkładania kosztów wychodzenia z kryzysu itd. Jest to bardzo niebezpieczna droga. Dalsza jej kontynuacja, moim zdaniem, jest niemożliwa i szkodzić będzie zarówno tym, którzy ponoszą w tej chwili najwyższe koszty wychodzenia z kryzysu, a więc ludziom pracy najemnej, jak i tym, którzy podejmują działania w obszarze prywatnej przedsiębiorczości, ponieważ grozi destabilizacją polityczną i gospodarczą kraju.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W świetle tych wyjaśnień, uzasadnień, jedyne, niestety, co mogę zrobić, to wstrzymać się od głosowania, żeby nie przeszkadzać rządowi, nie utrudniać na początku jego wejścia w cały proces rządzenia. Ale domagam się z tej trybuny stanowczo i jednoznacznie tego, aby rząd przedstawił ustawę budżetową do końca lutego, zgodnie z ustawą Prawo budżetowe. Dalsze przekładanie tego terminu jest, moim zdaniem, niemożliwe i bardzo szkodliwe dla rządu i dla parlamentu. Nie do przyjęcia jest sytuacja, żeby parlament przyjmował ustawę budżetową na rok 1992 w połowie albo gorzej - w drugiej połowie 1992 r., kiedy praktycznie trzeba myśleć o prowizorium, o ustawie budżetowej, mam nadzieję, na rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Poparcia dla prowizorium powinny udzielić, moim zdaniem, te siły, które dotychczas realizowały program gospodarczy, i te siły, które popierały dotychczasową politykę gospodarczą i które wyłoniły rząd. Poparcie w tak ważnej kwestii, jak polityka gospodarcza, jak budżet powinno być jasne, przejrzyste. Nie można popełnić błędów przeszłości, takich błędów jak na przykład w roku ubiegłym, kiedy Sejm generalnie okrutnie skrytykował budżet, a następnie udzielił druzgocącego wręcz poparcia ustawie budżetowej. Następnie w środkach masowego przekazu było szereg informacji, które zaczynały się od słów: sukces rządu, zwycięstwo programu reform rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę Państwa! Jeśli patrzę na tamte zdarzenia przez pryzmat dzisiejszych doświadczeń i wyników widzianych również w tym prowizorium, to żadne z tych słów, ani sukces, ani zwycięstwo, nie jest tu adekwatne. Co najwyżej strata i koszty dla dużej części społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kończąc, chcę jeszcze zatrzymać uwagę Wysokiej Izby - na małą chwilę - na dwóch krótkich kwestiach, mianowicie na konieczności odejścia w tej Izbie od pewnych stereotypów, schematów myślowych i również schematów w postępowaniu, przyjętych i mocno utrwalonych w poprzednim Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-214.14" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pierwsza kwestia dotyczy sprawy związanej ze zwolennikami i przeciwnikami reform. Mianowicie utarło się pewne podejście do tych, którzy krytykują program gospodarczy rządu, że są to ludzie przeciwni reformom rynkowym. Proszę Państwa! Taka droga jest fałszywa, oparta na błędnych, zgubnych przesłankach, prowadzi donikąd, nie pozwala bowiem rzeczowo ocenić sytuacji i wybrać najwłaściwszych z elementów polityki gospodarczej, prowadzących do przekształceń rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-214.15" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I drugi mit, drugi wzorzec czy też technika, która utrwaliła się w poprzedniej kadencji w kontaktach rządu z parlamentem, technika, którą niektórzy określają jako taki szantaż bezalternatywności, inaczej technika szantażu bezalternatywności. Od tej techniki współpracy rządu z parlamentem też trzeba odejść. Ona się już chyba w sposób dosyć wyraźny skompromitowała. Może w krótkim czasie jest ona efektowna dla rządu, ale w długim czasie przynosi więcej strat niż korzyści dla całego Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani Poseł! Pięknie pani mówi, ale czas mija i to nieubłaganie.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest przecież wystąpienie klubowe.)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dobrze, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Mając nadzieję, że Wysoka Izba odejdzie od tych stereotypów, dziękuję za uwagę i przepraszam, ale, Wysoka Izbo, w ciągu 5 minut niczego nie można zrobić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Tak zostało uchwalone. Dziękuję pani posłance Wiesławie Ziółkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Paweł Musioł, nie zrzeszony. Przygotuje się pan poseł Czesław Sterkowicz.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam o 5-minutowym czasie wypowiedzi. Rozumiem, że bardzo piękne i słuszne są poglądy, ale jednak czas płynie.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle, 5 minut przed panem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełPawełMusioł">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu grupy posłów woj. katowickiego zgłaszam poprawkę, która ma na celu naprawienie błędu powstałego przy konstruowaniu prowizorium budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełPawełMusioł">Otóż przy planowaniu budżetu wojewody katowickiego w części 85 w dziale 96 - są to dotacje - pominięto całkowicie dotację na funkcjonowanie komunikacji miejskiej w tym regionie. Dla prawidłowego działania tej komunikacji niezbędna jest kwota 160 mld zł i o taką właśnie kwotę występuję. Ten ewidentny błąd urzędnika musi zostać naprawiony. Przepraszam bardzo, że zgłaszam ten wniosek w drugim czytaniu, ale nasze dotychczasowe rozmowy z ministerstwem dają nam mgliste obietnice załatwienia sprawy, a wniosek formalny pani posłanki Anny Knysok złożony do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w ogóle nie był przez tę komisję rozpatrywany.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#PosełPawełMusioł">Uważamy, że ministerstwo, w którym dokonano podziału kwot dotacji pomijając całkowicie woj. katowickie, powinno niezwłocznie dokonać istotnych korekt i niezbędną kwotę przeznaczyć i przekazać do budżetu wojewody katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#PosełPawełMusioł">Mam nadzieję, że Wysoka Izba poprze wniosek grupy 33 posłów woj. katowickiego, bowiem licząca 4 mln mieszkańców aglomeracja nie może zostać pozbawiona komunikacji miejskiej na skutek rażącej pomyłki ministerstwa i niedopatrzenia sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Czesław Sterkowicz, SLD. Przygotuje się pan poseł Leszek Biały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełCzesławSterkowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W każdym niemal dzisiejszym wystąpieniu klubowym słyszeliśmy przynajmniej jedno zdanie mówiące o tym, że polskiej oświacie jest bardzo źle, że jest za mało środków. Wysoka Izba pozwoli, że nieco przybliżę dane dotyczące sytuacji materialnej w polskiej oświacie. Występuję przed Wysoką Izbą w imieniu nauczycieli zrzeszonych w Związku Nauczycielstwa Polskiego, zresztą wszystkich nauczycieli woj. tarnowskiego.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełCzesławSterkowicz">Sytuacja oświaty jest wprost dramatyczna. Brakuje niezbędnych środków finansowych na bieżące wydatki. Rosną należności z tytułu zadłużenia Ministerstwa Edukacji Narodowej za 1991 r., które obecnie wynoszą około 3 090 mld zł. To stwarza zagrożenie dla normalnego funkcjonowania szkół. Baza oświatowa ulega bardzo szybkiej dekapitalizacji. Pogarszają się warunki nauki i pracy w szkołach, co zagraża bezpieczeństwu i zdrowiu uczniów oraz nauczycieli. W związku z tym Wysoka Izba pozwoli, że przez chwilę zatrzymam się nad sytuacją w polskim szkolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełCzesławSterkowicz">W roku budżetowym 1991 rząd dokonał trzykrotnych cięć w budżecie na oświatę, jak zresztą i w innych dziedzinach. Ministerstwo Edukacji Narodowej dokonywało tych operacji samowolnie, bez porozumienia i zasięgnięcia opinii związków zawodowych. Te decyzje Ministerstwa Edukacji Narodowej były sprzeczne z ustawą o związkach zawodowych z maja 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PosełCzesławSterkowicz">Zmiany dokonane w budżecie oświaty w ub.r. spowodowały dramatyczną sytuację, pogorszyła się sytuacja materialna czynnych i emerytowanych pracowników oświaty. Niewaloryzowanie wynagrodzeń pracowników oświaty i nauki wyraźnie wpłynęło na obniżenie płac nauczycieli, które obecnie wynoszą około 70% średniej płacy krajowej, to jest około 1 350 tys. miesięcznie. Powoduje to, że rodziny nauczycielskie stoją w obliczu ubóstwa graniczącego z nędzą.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#PosełCzesławSterkowicz">Stwierdzić należy, że przedstawione Wysokiej Izbie prowizorium budżetowe na I kwartał br. nie zaspokaja potrzeb finansowych polskiej oświaty. Proponowane środki w prowizorium w dziale „Oświata i wychowanie” nie tylko nie zapewnią realizacji zadań na poziomie IV kwartału ub.r., ale tak pogorszą sytuację szkolnictwa, że już obecnie można ogłosić stan klęski w szkolnictwie i w placówkach oświatowo-wychowawczych. Aby szkolnictwo mogło normalnie pracować w tym kwartale, należałoby do kwoty 8 090 mld zł dodać około 5 bln zł, o czym mówiliśmy w komisji.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PosełCzesławSterkowicz">Sytuacja materialna szkolnictwa i pracowników oświaty spowodowała, że w ub.r. nauczyciele podejmowali bardzo liczne długotrwałe akcje protestacyjne, łącznie z marszem milczenia nauczycieli 12 października 1991 r. Niedawno odbył się strajk nauczycieli w Łodzi i w innych miastach Polski. Od paru dni trwa stała akcja protestacyjna nauczycieli w całej Polsce. Są to wyraźne sygnały, że skończyła się cierpliwość szerokiej rzeszy - ponad 611 tys. - nauczycieli i są oni gotowi już na wszystko, są gotowi bronić dobra polskiej oświaty, dobra dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#PosełCzesławSterkowicz">Apeluję do Wysokiej Izby o uznanie edukacji narodowej za czynnik współtworzący potencjał intelektualny i ekonomiczny państwa.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PosełCzesławSterkowicz">Biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności i zagrożenia, uważam za niezbędne:</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#PosełCzesławSterkowicz">— zapewnienie w budżecie państwa na 1992 r. nakładów gwarantujących prawidłowe funkcjonowanie szkół i placówek oświatowo-wychowawczych;</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#PosełCzesławSterkowicz">— utrzymanie pełnej odpowiedzialności państwa za kształcenie dzieci i młodzieży, zapewnienie wszystkim dzieciom równych szans edukacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#PosełCzesławSterkowicz">— natychmiastową poprawę sytuacji materialnej nauczycieli przez podniesienie płac przynajmniej do 100% średniej płacy krajowej;</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#PosełCzesławSterkowicz">— wypłacenie w I kwartale w całości nagród z zakładowego funduszu nagród.</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#PosełCzesławSterkowicz">Wysoka Izbo! Pan premier w swoich wystąpieniach kilkakrotnie prosił o wskazywanie na dodatkowe źródła finansowania w budżecie. Może przykład, który przytoczę, jest niezbyt typowy. Jest on następujący. Pan Andrzej Marcinkowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, w ub.r. „ze względu na ważny interes służby” zwolnił 26 funkcjonariuszy z zakładu karnego w Tarnowie. Następnie 18 z nich odwołało się do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem przywrócił do pracy 17 osób i jeden proces trwa. Cała ta operacja kosztowała budżet państwa 1 355 893 tys. zł. Są to pieniądze, które mogły znacznie wzmocnić np. kondycję oświaty w jednym województwie, a zostały wyrzucone po prostu w błoto. Nikt za to chyba nie odpowiada. Jest to zaledwie kropla, ale czy z takich kropel nie powstaje potężna rzeka deficytu budżetowego państwa?</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Leszek Biały, SLD. Przygotuje się pan poseł Alojzy Szablewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełLeszekBiały">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Państwo jest ochroną, nadzieją i przymusem dla wszystkich. Tak ma być w demokracji i w naturalnym, nie zaś wymuszonym rozwoju społecznym. Państwo decyduje budżetem. Należy przywrócić budżetowi jego funkcje państwowe, umożliwić wykonywanie przez budżet jego zadań. Względna równowaga między dochodami i wydatkami naruszana jest przez koncepcje liberalne, nie uwzględniające stanu i miejsca Polski w Europie. Nigdy bowiem Polacy nie decydowali się na całkowite przejmowanie wzorów i jako naród demokratyczny przyjmowali to, co dało się społecznie strawić i dostosować do stanu świadomości i rozwoju gospodarczego. Niedawne doświadczenia i obecna opozycja społeczna dowodzą tej prawidłowości po raz kolejny. Zafascynowanie Zachodem z naszej strony nie znajduje odbicia z tamtej w ocenie Polski i Polaków. Zachód nie jest zachwycony tym wszystkim, co dzieje się w Europie Środkowej i Wschodniej. Został zaskoczony szybkim tempem upadku socjalizmu i nie jest przygotowany na różne scenariusze rozwoju w tej części Europy. Jest nimi zaniepokojony. Sam przechodzi pewien regres, który chce zrekompensować kosztem innych, Polski również. Nie możemy zatem kopiować 300-letnich wzorców, tylko je przyswajać w miarę potrzeb i możliwości. Jest akurat szansa. Już nie można redukować wydatków, należy mnożyć dochody, szukać ich źródeł. Odgadując zamiary Zachodu, należy rozwijać własny rynek wewnętrzny w oparciu o najbardziej nośny wolnorynkowy element gospodarki polskiej: być może jest to rolnictwo z „przyległościami” przemysłowo-usługowymi uwzględniającymi ekologiczny rozwój środowiska. Niech rozstrzygną to fachowcy, nie zaś doktrynerzy.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PosełLeszekBiały">Utrzymywanie przez społeczeństwo państwa musi prowadzić do sprzężenia zwrotnego: społeczeństwo musi widzieć i odczuwać dobrodziejstwa organizacji państwowej, sens istnienia urzędników i urzędów oraz instytucji. Urzędnik dzieli nagromadzone środki. Musi je także współtworzyć poprzez wskazywanie szans ich realizacji. Ma za to otrzymywać wynagrodzenie podnoszące jego prestiż w społeczeństwie. Urzędnik ma być dobrze opłacanym i opłacalnym fachowcem, potrafiącym wykonać postanowienia każdego Sejmu i każdego rządu. Sejm odnosząc się do tego powinien tworzyć klimat dla aktów prawnych opartych na procesach motywacyjnych grup zawodowych. Polityka bowiem musi się opłacać w sposób naturalny i otwarty. Efekt społeczny jednostki musi korelować z efektem indywidualnym. Będzie to szczere i poprawne, zdrowe moralnie i efektywne politycznie, przywróci powoli status polityka, którego się szanuje za to, co i jak robi w państwowej służbie dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PosełLeszekBiały">Panie i Panowie! Tezy prowizorium budżetu na I kwartał br. być może zostaną przyjęte. Dlatego krótki okres I kwartału powinien być wykorzystany na wdrożenie działań zwiększających dochody budżetu. Rząd, ale nie tylko, musi bezwzględnie odnaleźć wyjście z labiryntu optymizmu i zawierzeń w konkretny świat polityki realnej. Liczymy na to, że dźwigną się i dźwigać będą różne sektory naszej gospodarki pod troskliwym spojrzeniem administracji państwowej. Liberalizm nie oznacza bezhołowia. Przywrócić należy zorganizowaną działalność państwa w tych dziedzinach, które zawsze stanowiły o jego dochodzie, odrzucić natomiast — działania sztuczne, które dezorganizują życie społeczne i procesy demokratyzacji. Proces przemian należy pobudzać w sposób dyskretny i nie pozbawiony perspektywy. Zostawiając tę umiejętność rządowi i poszczególnym ministrom oraz całej administracji rządowej, chcę zaznaczyć, że postawa Sejmu wobec rządu Rzeczypospolitej powinna zawrzeć się w maksymie: bądźmy dlań wielkoduszni w zaufaniu i bezlitośni w jego ocenie.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PosełLeszekBiały">Dotychczasowa zaś ocena w zakresie oświaty zawiera się w faktach (są to luźne sformułowania nauczycieli) następujących:</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PosełLeszekBiały">— odczuwam na bieżąco brak pieniędzy,</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PosełLeszekBiały">— nie ma pieniędzy na zastępstwa i zajęcia pozalekcyjne,</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PosełLeszekBiały">— zarabiam 940 tys. zł miesięcznie,</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PosełLeszekBiały">— średnia płaca miesięczna w dużej miejskiej szkole podstawowej wynosi 1312 tys.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PosełLeszekBiały">Dziś jedna z pań nauczycielek wręczając mi dowód swojej wypłaty powiedziała, że zarobiła w tym miesiącu 1200 tys. razem z dodatkiem rodzinnym na dwoje dzieci.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#PosełLeszekBiały">Działalność pozabudżetowa szkoły nie pozwala na jej oddłużenie. Szkoła nie strajkuje, ale nie pracuje na pełnych obrotach. Zablokowany został system edukacyjny: minimum wiedzy, żadnej oferty rozwoju, dzieci stają się niczyje między domem a szkołą. Nikt do tej pory nie potraktował nauczyciela w sposób poważny. Szkole pozostaje zradykalizować działania albo zawiesić działalność.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#PosełLeszekBiały">Wiemy jednak, że państwo wszystkiego nie załatwi. Dając szansę rządowi wykrójmy ją i dla siebie, reszty obywateli. Gdy rząd, patrząc z wysokości państwowej, podejmie decyzje lub zaoferuje opinie, społeczeństwo lokalne powinno zdobyć się na pomysły i działania regionalne, aby przybliżać rozwiązania samorządowe, o których, jeśli będzie można, powiem w kolejnym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Białemu.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Alojzy Szablewski ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Przygotuje się pani posłanka Barbara Blida.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełAlojzySzablewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po wysłuchaniu wypowiedzi przedstawicieli klubów poselskich pragnę również ustosunkować się do prowizorium budżetowego na I kwartał. Wyznam szczerze, że prowizorium budżetowe i związane z nim podwyżki spadły na nas jak grom z nieba. Przykro jest nam, posłom, że na początku naszych prac w parlamencie sprawiono społeczeństwu tak przykrą niespodziankę. Nie wiemy, do kogo mieć pretensje za podjętą decyzję: czy zaatakować rząd, który wybraliśmy w przeddzień świąt Bożego Narodzenia, czy rząd poprzedni. Opracowane prowizorium przeleżało w biurkach do czasu wyboru nowego rządu i dopiero wówczas Sejm mógł się z nim zapoznać. W styczniu toczyły się wielogodzinne dyskusje nad tym prowizorium we wszystkich komisjach. Również i ja mam krytyczny stosunek do pozycji w prowizorium. Byliśmy świadomi, że za późno jest już dyskutować nad tym, gdyż rząd musi pracować zgodnie ze swymi założeniami. Uważaliśmy jednak, że nasze propozycje zmian rząd, opracowując budżet na rok bieżący, będzie musiał wziąć pod uwagę. Uważam, że prace te nie pójdą na marne. Mam nadzieję, że nam wszystkim leży na sercu dobro ojczyzny oraz dobro obywateli. I dlatego powinniśmy uchwalić to prowizorium, aby nie utrudniać pracy rządowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PosełAlojzySzablewski">Apeluję jednak, aby rząd w przyszłości nie sprawiał żadnych niespodzianek ani Sejmowi, ani narodowi zaskakując podwyżkami. Projekt budżetu państwowego musi być również przedstawiony Sejmowi odpowiednio wcześniej, aby umożliwić konsultację i zatwierdzenie przed dniem wejścia w życie.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PosełAlojzySzablewski">Pozytywnie oceniam dążenia ministra Kropiwnickiego, który poszukuje rozwiązań oszczędnościowych przy zachowaniu środków na osłonę socjalną oraz na wypłatę emerytur i rent według wymiaru świadczeń. Uważam za sprawiedliwe ujednolicenie zasad łączenia pobierania emerytury lub renty z osiąganymi dochodami z pracy. Popieram również wprowadzenie jednolitych zasad wypłaty wynagrodzenia i zasiłków chorobowych bez podziału na sektory i działy gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PosełAlojzySzablewski">Zgodnie z opinią społeczną uważam za celowe obniżenie zasiłku dla bezrobotnych do minimalnego poziomu 36%, przyjętego w poprzednim kwartale, jak również ograniczenie terminu pobierania zasiłku przez bezrobotnych oraz odmowę ich wypłat w razie niepodjęcia pracy.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#PosełAlojzySzablewski">Wszystko to, co dotychczas praktykowano, było demoralizujące. Wielu młodych ludzi nie chce pracować, wolą oni brać zasiłki i handlować.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#PosełAlojzySzablewski"> Cieszyć może fakt szukania innych rezerw. Z wielu proponowanych przez pana ministra oszczędności uważam za możliwe do przyjęcia przez społeczeństwo, np. rozłożenie wypłat z funduszu nagród.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#PosełAlojzySzablewski">Mam sygnał, aby kończyć, wobec tego pominę wszystkie proponowane oszczędności. Uważam, że to co minister nam proponuje, powinniśmy wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#PosełAlojzySzablewski">Chciałbym w swojej kwintesencji zwrócić uwagę, że poważną przyczyną naszego kryzysu są korupcja i kradzieże. Zbrodnią jest sięgać po państwowe pieniądze. Ci, którzy je sobie przywłaszczyli, powinni być ukarani jak zbrodniarze.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#PosełAlojzySzablewski">Wysoki Sejmie! Wielu ludzi podchodzi do mnie mówiąc: wierzymy wam. Gotowi jesteśmy jeszcze cierpieć, ale zróbcie porządek ze złodziejami i oszustami. Musiałem to powiedzieć, tego żąda naród. Apeluję jednak dziś do was.</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#PosełAlojzySzablewski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Nie utrudniajmy pracy rządowi, działajmy konstruktywnie dla dobra ojczyzny, zatwierdźmy to prowizorium, a w przyszłym miesiącu solidnie przystąpmy do przeanalizowania naszych możliwości, opracowania i uchwalenia budżetu na cały rok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pani posłanka Barbara Blida, SLD. Przygotuje się pan poseł Antoni Dzierżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmuszona jestem zabrać głos i spróbować przekonać państwa do odrzucenia dwóch wniosków mniejszości przedstawionych w sprawozdaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o zmianie ustawy Prawo budżetowe (druk nr 64). Jeden z wniosków mniejszości skutkuje pozbawieniem gmin wpływów z tytułu opłat skarbowych i przejęcia ich przez budżet centralny. Przejadamy, czy przejedliśmy już narodowy majątek, od którego podatek odprowadzany przez przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki skarbu państwa w formie dywidendy lub odsetek nie tworzy skarbu państwa, nie tworzy funduszu restrukturyzacji, który jest tak potrzebny do przebranżowienia wielu gałęzi przemysłu. Wystarczy. Zostawmy gminom co ich.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełBarbaraBlida">Drugi wniosek mniejszości dotyczy budownictwa mieszkaniowego. Proponuje się w nim zaniechanie umorzeń kredytów mieszkaniowych dla zadań nie oddanych i nie rozliczonych do 31 marca 1992 r., a równocześnie w prowizorium nie przewiduje się możliwości przeznaczenia środków budżetowych na nowo rozpoczynane zadania budownictwa mieszkaniowego. Czyżby realizacja budownictwa mieszkaniowego miała być oparta wyłącznie na kredycie hipotecznym? Twierdzę, że żadna polska rodzina, a jeżeli to znikoma ich część, utrzymująca się z pracy w przedsiębiorstwach państwowych, nie jest w stanie sprostać finansowo nabyciu mieszkania, ani też spłacie kredytu i odsetek. Proponowane zaniechanie umorzeń kredytów mieszkaniowych pogłębi jedynie sytuację szerzenia się anarchii czynszowej, tak już dzisiaj powszechnej. Również lokator posiadający indywidualną hipoteką na swoim mieszkaniu zostanie wystawiony na ulicę przez bank, jeżeli nie zapłaci kolejnej raty kredytu. Wystarczy, że zostanie bezrobotnym, i to z winy takiej, a nie innej polityki gospodarczej państwa, aby równocześnie zostać bezdomnym. Tworzenie prawa całkowicie oderwanego od społecznych i gospodarczych realiów jest fikcją, której nie da się zrealizować, a która będzie jedynie silnym zarzewiem społecznych niepokojów.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PosełBarbaraBlida">Tymczasem to właśnie budownictwo, jako konsument produkcji prawie wszystkich gałęzi przemysłu, bo i hutnictwa, i chemii, i przemysłu materiałów budowlanych, i w ślad za tym energetyki, i górnictwa, może być tym motorem, który da początek koniunktury. Początek wychodzenia z recesji. Tym sposobem z recesji gospodarczej wychodziły rozwinięte kraje, na które się obecnie zapatrujemy. Dlatego usilnie namawiam Izbę do odrzucenia pierwszego i czwartego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PosełBarbaraBlida">Ustawy budżetowe ostatnich lat ograniczają się do systematycznego ograniczania wydatków i zwiększania fiskalizmu wobec przedsiębiorstw państwowych. Zarówno w ustawach budżetowych, jak i w prowizorium na I kwartał br. nie ma żadnych propozycji proprodukcyjnych w kierunku zalążka koniunktury. Nie mówi się nic o sposobie likwidacji zatorów płatniczych, o preferencjach dla tworzenia nowych miejsc pracy, o działaniach na rzecz ożywienia sektora państwowego, o sposobie refundacji wydatków poniesionych przez gminy na uzbrojenie terenów budowlanych kosztem innych robót. Skoro na garnuszku budżetu mamy nie sprywatyzowaną służbę zdrowia i oświatę, że nie wspomnę o kulturze, a przedsiębiorstwa państwowe, póki co, dają jeszcze ok. 80% wpływów do budżetu, to każdy ruch powodujący spadek produkcji, prywatyzację, likwidację, upadłość, a skutkujący obniżeniem odprowadzanej do budżetu masy podatkowej, musi być przewidziany i szczegółowo wyliczony, jaki spowoduje to spadek wpływów do budżetu i skąd go uzupełnić. No bo jak długo można tylko ograniczać wydatki. Dotychczasowa nonszalancja w stosunku do przedsiębiorstw państwowych kosztuje nas już zbyt drogo. Zmieniają się ustroje, rządy, a fiskalna, niemądra, dogmatyczna polityka wobec sektora państwowego pozostaje niezmieniona.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#PosełBarbaraBlida">Prowizorium na I kwartał opiera dochody na działaniach fiskalnych, utrzymując w zaostrzonej wersji największy nonsens ekonomiczny naszych czasów, jakim jest popiwek. Jaskółką nadziei jest zapowiedziana we wczorajszych „Wiadomościach” inicjatywa Ministerstwa Przemysłu i Handlu innego niż dotychczas zagospodarowania dywidendy, a mianowicie pozostawienia jej części do dyspozycji przedsiębiorstwa na cele restrukturyzacji. Inicjatywa jest zgodna z projektem ustawy, z jaką w poprzedniej kadencji wystąpili posłowie Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a która niestety na tamte czasy była zbyt rewolucyjna i została przez Sejm odrzucona. Życząc więcej szczęścia Ministerstwu Przemysłu i Handlu, ufam, że nowy rząd skorzysta również z innych inicjatyw dotyczących gospodarki, które w ubiegłej kadencji przedstawialiśmy.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#PosełBarbaraBlida">Musimy zacząć zarabiać zanim nie obumarły jeszcze wszystkie gałęzie przemysłu. Muszą być określone gałęzie lub gałąź przemysłu, ja twierdzę, że może to być budownictwo, które mogą dać początek koniunkturze. Dać im tanie kredyty. Pobudzi się w ten sposób popyt. Ten powinien pobudzić produkcję. Podatki płacone od rosnącej masy zysków zwiększą wpływy do budżetu. Pozwoliłoby to na mniej dolegliwe komercjalizowanie służby zdrowia i oświaty. Oczywiście ten proces będzie trwał lata, ale trzeba go zacząć.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#PosełBarbaraBlida">Przedstawione prowizorium nie stwarza, moim zdaniem, podstaw koniunktury. Zmuszona jestem głosować przeciwko jego przyjęciu.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#PosełBarbaraBlida">Już kończę, panie marszałku, jeszcze tylko w sprawach Śląska. Na skutek niewiadomego zbiegu okoliczności w prowizorium zabrakło 160 mld zł na dofinansowanie miejskiej komunikacji województwa katowickiego. Mimo iż bardzo dziwi fakt nierozwiązania tego problemu, mimo licznych interwencji w Ministerstwie Finansów, mam nadzieję, że ta tragiczna pomyłka zostanie wyjaśniona i zgłoszony przez posła Musiała wniosek posłów śląskich zostanie pozytywnie załatwiony. Wszak nie do wyobrażenia jest to, aby w lutym stanęła cała miejska komunikacja, w jeszcze, póki co, największym centrum przemysłowym kraju. Wierzę, że mądrość odpowiedzialnych za tę pomyłkę pozwoli uniknąć trudnych do wyobrażenia skutków zatrzymania komunikacji w naszym województwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Antoni Dzierżyński, ZChN. Przygotuje się pan poseł Zbigniew Skorecki, KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełAntoniDzierżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Króciutko. Dwie uwagi. Dwa wnioski formalne do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 63).</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełAntoniDzierżyński">Art. 18 pkt.1ust. 1 brzmi: „Podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 21 i 22, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7, po odliczeniu: 1) (...) a także na cele związane z budownictwem mieszkaniowym dla samorządu terytorialnego (...) do wysokości nie przekraczającej 10% dochodu (...) lub bez ograniczenia”. Proponuję, stawiam wniosek formalny, aby dopisać: „pod warunkiem wydatkowania tych kwot na budowę i wykończenie mieszkań materiałami pochodzenia krajowego”. Po ust.4 dodać: „wydatków na budowę własnego budynku mieszkalnego”, jest to mój wniosek formalny, ust. 5: „odliczeniu od dochodu nie podlegają wydatki na wykończenie i wyposażenie budynków mieszkalnych przekraczające standardowy koszt przy użyciu materiałów krajowych”.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PosełAntoniDzierżyński">Uzasadnienie jest bardzo krótkie. W kwocie tego zwolnienia podatkowego mogą się mieścić materiały zbyt luksusowe. Dlaczego polski podatnik ma pokrywać koszty wyposażenia luksusowego, powiedzmy, mieszkania w kamienicy czynszowej.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#PosełAntoniDzierżyński">Art. 38 proponuję skreślić. Jeśli spojrzeć na art. 17, to sugeruje on, że zwolnienia od podatku są wyliczone taksatywnie. Wobec tego art. 38 upoważniający ministra finansów do dalszych zwolnień innych dochodów niż wymienione w art. 17 ust. 1 stwarza zagrożenie udzielania dalszych zwolnień podatkowych. Wobec tego zachodzi pytanie, jaki cel ma art. 38? Jeśli odpowiedź miałaby być uzasadniona konkretnymi przykładami, to należałoby przenieść tę sytuację do art. 17.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#PosełAntoniDzierżyński">Stawiam wniosek formalny o skreślenie art. 38 i o wprowadzenie przedstawionych wyżej zmian w art. 18 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#PosełAntoniDzierżyński">To były wnioski formalne do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 63).</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#PosełAntoniDzierżyński">I jeszcze kilka uwag dotyczących prowizorium budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#PosełAntoniDzierżyński">Moje zaniepokojenie budzi wzrost wydatków na obsługę zadłużenia zagranicznego. W 1991 r. na spłatę odsetek i rat kapitałowych przeznaczono 1 mld dolarów. W zeszłym roku. W roku bieżącym płatności te mają rzekomo wynieść 2,5 mld dolarów, w tym w I kwartale 400 mld dolarów, tj. około 4,5 bln zł. Wysoka Izbo! Społeczeństwo zacisnęło pasa, spełniliśmy warunki instytucji i różnych międzynarodowych organizacji finansowych. I co z tego?</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#PosełAntoniDzierżyński">Niepokój mój budzi również udzielenie przez poprzedni rząd lekką ręką gwarancji kredytowych w wysokości 22 bln zł dla banków kredytujących złodziejskie spółki w rodzaju „Art B”. I z tym rząd premiera Jana Olszewskiego ma się uporać. Pytam, jak? Czy nie bylibyśmy godni poznać tę prawdę z ust poprzedników pana premiera Olszewskiego, tzn. byłych i obecnych posłów, których nie widzę na sali? To jest pytanie retoryczne.</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo panu posłowi Antoniemu Dzierżyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Projekt poprawek proszę nam przekazać, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Zbigniew Skorecki, KPN. Przygotuje się pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełZbigniewSkorecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę przedstawić krótkie merytoryczne uzasadnienie wniosku Konfederacji Polski Niepodległej. W sensie merytorycznym stwierdzamy, że poprzedni rząd zaprojektował wydatki budżetowe w wysokościach niszczących usługi publiczne, a w szczególności ochronę zdrowia, oświatę, kulturę, sztukę oraz naukę. W jeszcze większym stopniu odnosi się to do wszystkich służb publicznych, w tym głównie do wojska, policji, wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełZbigniewSkorecki">Dlatego też uznaliśmy, że kwotę wydatków z przedłożonego prowizorium należy podnieść o 16,5 bln zł z przeznaczeniem na wyżej wymienione usługi i służby publiczne. Inaczej katastrofa finansów publicznych zamieni się w katastrofę społeczeństwa i państwa. Kwota ta świadomie została umieszczona w pozycji „rezerwa wydatków”, aby umożliwić jej elastyczne rozdysponowanie przez komisje sejmowe działające wspólnie z rządem. Kwoty te powinny także umożliwić poszukiwanie consensusu z licznymi grupami społecznymi w związku z protestami na tle urzędowych podwyżek cen i waloryzacji płac w sektorze budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełZbigniewSkorecki">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej ma pogląd w kwestii szczegółowej repartycji wyżej wymienionych kwot pomiędzy konkurencyjne potrzeby publiczne. Niemniej jednak nadal jesteśmy otwarci na uwzględnienie innych poglądów i propozycji. Wstępnie podajemy, że znaczącą część tej kwoty jesteśmy gotowi skierować w obszar robót publicznych dla bezrobotnych, przemysłu, także obronnego i lotniczego, oraz na waloryzację emerytur. Wysokie poparcie naszego klubu uzyskała także koncepcja przyznania dodatkowych funduszy na opiekę zdrowotną, oświatę oraz interwencyjną pomoc dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełZbigniewSkorecki">Wykazaną w prowizorium wysokość dochodów przyjmujemy w dobrej wierze, choć mamy świadomość, że ich realność może być w wielu pozycjach wątpliwa. Widać wyraźnie, że dochody te mogłyby zostać zwiększone np. przez wyegzekwowanie bilionów wierzytelności skarbowych z tytułu prywatyzacji, zaległości podatkowych, opodatkowania dochodów, które nie zostały opodatkowane, afer gospodarczych itp.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#PosełZbigniewSkorecki">Jednocześnie niechętnie patrzymy na takie pozycje dochodów, jak tzw. kontrybucje podatkowe, zwane PPWW, i również dywidenda. Zdajemy sobie także sprawę, że odrzucając wiele ustaw towarzyszących, jak np. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, wpływa się na zmniejszenie dochodów budżetowych, których kalkulacja obejmowała te źródła. To co proponujemy, nie wynika tylko ze zwykłej konieczności chwili czy chęci politycznej pomocy rządowi premiera Jana Olszewskiego. Kryje się w tym sprawa nieporównanie ważniejsza. Jest to nasza wola rozpoczęcia nowej, tak niezbędnej polityki wzrostu gospodarczego a w jej efekcie wzrostu dochodów rodzin polskich i wzrostu dochodów naszej rodziny rodzin, jaką jest nasze państwo.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#PosełZbigniewSkorecki">Nasz wniosek umożliwia dopływ nowych 20 bln zł kredytu ze źródeł krajowych dla sektora produkcyjnego. Rząd proponuje w przedłożonym prowizorium zaledwie połowę tej kwoty. Łączny popyt sektora produkcyjnego i budżetowego na skutek realizacji wniosku zwiększy się o 40 bln zł. Można szacować, że przyniesie to wielokrotność tej kwoty. Spowoduje to efekt mnożnikowy produktu społecznego. Takie ożywienie gospodarcze stworzy poważną szansę, że w następnych kwartałach szokujący dziś deficyt 34 bln zł przestanie wzrastać. Twierdzimy stanowczo, że w wysuszonej z pieniądza gospodarce efekt popytowy inflacji będzie minimalny, zaś efekt kosztowy inflacji będzie w poważnym stopniu neutralizowany. Dynamicznemu ożywieniu gospodarki nie powinna zatem towarzyszyć groźna inflacja. Naszym wnioskiem otwieramy rządowi drogę do przełamania recesji i beznadziejnego upadku, a jednocześnie powstrzymujemy destrukcję sektora usług oraz służb publicznych.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#PosełZbigniewSkorecki">Bardzo ważnym postulatem towarzyszącym naszemu wnioskowi jest to, aby ustawa budżetowa zawierała tylko budżet państwa. Wracamy tym samym do dobrej praktyki II Rzeczypospolitej. Odrzucamy koncepcję rozpatrywania wraz z prowizorium tzw. pakietu ustaw towarzyszących, a w szczególności ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa. Proponujemy, aby pracować nad nimi spokojnie w okresie poprzedzającym debatę nad właściwą ustawą budżetową na rok 1992. Stąd też akceptujemy tylko te decyzje rządowe, które mają skutki w budżecie. Te natomiast, które wymagają regulacji ustawowych będą miały skutki w budżecie z chwilą ich uchwalenia przez Sejm w odrębnym trybie.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo panu posłowi Zbigniewowi Skoreckiemu.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Maciej Manicki, SLD. Przygotuje się pan poseł Grzegorz Kazimierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem uprzedzić, że uzyskałem zgodę pana marszałka Chrzanowskiego na dłuższą wypowiedź, ponieważ będę prezentował stanowisko centrali związkowej, które, niestety, ze względu na procedurę i tok postępowania nie mogło być wzięte pod uwagę na żadnym etapie prac nad tymi projektami ustaw. To jest ostatnia możliwość przedstawienia przez związki zawodowe swojego stanowiska w sprawach projektów ustaw, które żywotnie dotyczą interesów pracowniczych. I jest to pewnego rodzaju rekompensata za uchybienia, które procesowi legislacyjnemu towarzyszyły.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#PosełMaciejManicki">Szanowne Posłanki! Szanowni Posłowie! Najistotniejszym czynnikiem warunkującym stanowisko OPZZ wobec wymienionych projektów ustaw jest wycofanie przez rząd premiera Olszewskiego założeń polityki społeczno-gospodarczej na 1992 r. opracowanych przez poprzedni rząd. Nie ulega bowiem żadnej wątpliwości, że dla właściwego oglądu zamierzeń rządu i tym samym wypracowania stanowiska wobec tych zamierzeń niezbędne jest poznanie trzech rodzajów w pełni ze sobą spójnych aktów, którymi są: po pierwsze - założenia polityki społeczno-gospodarczej stanowiące o programie gospodarczym jaki ma być realizowany, o polityce społecznej jaka ma być stosowana; po drugie - pakiet ustaw i aktów wykonawczych dostosowujących stan prawny do wymaganego dla realizacji wytyczonego programu ekonomiczno-gospodarczego i stosowania przyjętej polityki społecznej; po trzecie - budżet państwa będący finansowym wyrazem skutków aktów prawnych przyjętych do realizowania wytyczonego programu, jak i stosowania przyjętej polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#PosełMaciejManicki">Tylko takie procedowanie umożliwia dochowanie pełnego trybu wymaganego dla wydania tego rodzaju aktów prawnych. Wycofanie najistotniejszego dla tej procedury elementu, jakim są założenia polityki społeczno-gospodarczej, uniemożliwia jej zastosowanie. Uczynienie tego przez rząd łamie określone ustawą Prawo budżetowe zasady opracowywania budżetu państwa. Powoduje, że projekt prowizorium budżetowego oraz - co szczególnie istotne - projekty zmian ustaw straciły podstawę merytoryczną, zawisły w próżni programowej.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#PosełMaciejManicki">W tym stanie rzeczy niezbędna jest korekta przedstawionych projektów ustaw, która powinna przede wszystkim ograniczyć czas obowiązywania proponowanych zmian w ustawach wyłącznie do okresu obowiązywania prowizorium budżetowego. Korekty tej - jako konsekwencji swojej zgody na wycofanie projektu założeń polityki społeczno-gospodarczej - powinien dokonać Sejm.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#PosełMaciejManicki">Ta sama zasada tymczasowości regulacji prawnych związanych z dochodami i wydatkami budżetu powinna odnosić się również do pozostałych aktów normatywnych. Aby uniknąć tutaj stosowania innych reguł przez rząd, należałoby to usankcjonować przepisem o randze ustawowej. Dla OPZZ nie do przyjęcia jest forsowanie przez rząd i akceptacja przez ustawodawcę trwałych zmian prawa bez wcześniejszego, zgodnego z prawem, przesądzenia zarówno programu ekonomiczno-gospodarczego, jak i spójnej z tym programem polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#PosełMaciejManicki">Zasadniczymi przesłankami determinującymi stanowisko OPZZ wobec wymienionych projektów ustaw są także ostatnio podejmowane zmiany aktów prawnych oraz decyzje, w wyniku których wzrastają ceny towarów i usług dla ludności. Powoduje to dramatyczny wzrost kosztów utrzymania i określone skutki społeczne dla większości pracujących, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin, pozbawionych praktycznie możliwości wzrostu dochodów osobistych i jakiejkolwiek pomocy państwa.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#PosełMaciejManicki">W tym kontekście opiniowane projekty ustaw, opracowane przez poprzedni rząd zgodnie z przedstawionymi przez niego założeniami polityki społeczno-gospodarczej, OPZZ odbiera jako kontynuację polityki społeczno-gospodarczej. Niezrozumiałe jest pozostawienie ich przez obecny rząd bez zmian wobec wycofania ich podstawy merytorycznej i programowej - tym bardziej że skutki przyjęcia tych ustaw, jak i innych działań podejmowanych przez obecny rząd, pozostają w głębokiej sprzeczności z deklaracjami zarówno premiera, jak i innych polityków, którzy reprezentują siły polityczne formujące i firmujące ten gabinet.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#PosełMaciejManicki">Przejdę teraz do przedstawienia propozycji zmian w projektach ustaw będących przedmiotem dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#PosełMaciejManicki">Wnioski dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 64):</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#PosełMaciejManicki">Po pierwsze, w art. 2 skreślić pkt. 2 i 3. Przepisy dotyczą zmian w zasadach tworzenia funduszy socjalnych i mieszkaniowych pracowników spółdzielczości, które rząd forsował już wielokrotnie. Były one do tej pory odrzucane przez Sejm, ostatnio — w czasie ubiegłej kadencji — odrzuciła je Komisja Nadzwyczajna. Zmiany te nie dotyczą prowizorium budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#PosełMaciejManicki">Po drugie, art. 3 skreślić. Art. 3 jest konsekwencją art. 2.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#PosełMaciejManicki">Po trzecie, art. 4 skreślić. Proponujemy, aby sprawę dotowania Funduszu Wczasów Pracowniczych rozważyć w ramach dyskusji nad założeniami polityki społeczno-gospodarczej. Dotacja do działalności FWP jest finansowaniem ulgowych skierowań dla emerytów i rencistów, którzy stracili kontakt z macierzystym zakładem i nie mogą liczyć na jego pomoc. Stanowi pomoc dla najbiedniejszych z tej grupy społecznej. Likwidacja tej pomocy powinna być rozpatrywana w dyskusji dotyczącej generalnej polityki społecznej, którą obecny rząd będzie chciał prowadzić. Jednocześnie informuję, że FWP jest świadome i przygotowane do sytuacji, w której nie otrzyma w I kwartale środków na ten cel. Tak więc skreślenie art. 4 nie będzie wymagało żadnej korekty prowizorium.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#PosełMaciejManicki">Po czwarte, w art. 8 w pkt. 1 wyrazy: „różnicę między wypłaconymi świadczeniami i pożyczkami, a zwróconymi w roku podatkowym” zastąpić wyrazami: „przychodów w roku podatkowym stanowiących spłatę świadczeń i pożyczek wraz z oprocentowaniem”. Zmiana jest korektą przepisu proponowaną przez komisję w celu nadania mu czytelności i treści nie budzącej wątpliwości. Propozycja ta stanowi wynik negocjacji związków zawodowych z Ministerstwem Finansów toczących się jeszcze wczoraj i dzisiaj, i jest uzgodniona z Ministerstwem Finansów zarówno merytorycznie, jak i redakcyjnie.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#PosełMaciejManicki">Po piąte, w art. 8 pkt. 3 nadać brzmienie: w art. 5 dodaje się nowe ust. 5,6,7 i 8 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#PosełMaciejManicki">Ust. 5: Podatnicy, u których w 1991 r. wystąpiła nadwyżka wynagrodzeń podlegająca podatkowi od wzrostu wynagrodzeń, dla obliczenia miesięcznej normy przeciętnych wynagrodzeń w styczniu 1992 r. podwyższają normę przeciętnych wynagrodzeń z grudnia, o której mowa w ust. 4, o 1/24 tej nadwyżki przeliczonej na jednego przeciętnie zatrudnionego za ten rok.</u>
          <u xml:id="u-232.15" who="#PosełMaciejManicki">Ust. 6: Podatnicy, którzy w 1991 r. powiększali normę przeciętnego wynagrodzenia zgodnie z art. 9, dla obliczenia miesięcznej normy przeciętnych wynagrodzeń w styczniu 1992 r., podwyższają normę przeciętnych wynagrodzeń z grudnia, o której mowa w ust. 4, o 1/12 tego powiększenia.</u>
          <u xml:id="u-232.16" who="#PosełMaciejManicki">Treść ust. 7 i 8 według propozycji komisji oznaczonych jako ust. 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-232.17" who="#PosełMaciejManicki">Dotychczasowe ust. 5–7 otrzymują oznaczenie 9–11. Również ta propozycja jest wynikiem negocjacji, o których mówiłem poprzednio. Jest rozszerzeniem treści proponowanej przez komisję przy zachowaniu postanowień, które komisja zgłasza w brzmieniu ustalonym w toku jej prac. Propozycja jest merytorycznie i redakcyjnie uzgodniona z Ministerstwem Finansów.</u>
          <u xml:id="u-232.18" who="#PosełMaciejManicki">Po szóste, w art. 14 dodać pkt 1 w brzmieniu: „w roku 1992 okres 60 dni, o którym mowa w art. 1, wynosi 45 dni”...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, już nawet przedłużony czas dawno minął. Prosiłbym bardzo o skrót i przekazanie nam tych poprawek. Chętnie je jutro poddamy pod głosowanie i...</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: A nie mógłbym dostać paru minut?)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, niech pan skondensuje wypowiedź, inni mówcy czekają. Niech pan kontynuuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełMaciejManicki">Przepraszam bardzo. Panie marszałku, uzgodniłem z panem marszałkiem Chrzanowskim 20-minutowe wystąpienie. Mam to wystąpienie przygotowane na 20 minut i przetrenowane.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełMaciejManicki">Ja na pewno jeszcze nie mówię 20 minut i proszę mi nie przerywać w połowie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle, niech pan kontynuuje, ale z niektórych fragmentów może pan zrezygnuje, bardzo bym o to prosił. Natomiast poprawki wszystkie przyjmiemy i jutro poddamy je pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełMaciejManicki">Poprawki, których nie zgłoszę z tej trybuny, nie mogą być - zgodnie z regulaminem Sejmu - rozpatrzone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, niech pan kontynuuje zgłaszanie poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełMaciejManicki">Przepraszam - myślę, że czas na ten spór zostanie odliczony.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełMaciejManicki">Po szóste, w art. 14 dodać pkt 1 w brzmieniu: „w roku 1992 okres 60 dni, o którym mowa w art.1, wynosi 45 dni” oraz dotychczasowe pkt. 1 i 2 oznaczyć odpowiednio jako 2 i 3. Propozycja zmiany ma charakter porządkowy, dotyczy stanu w roku bieżącym. Gdyby tego przepisu zabrakło, oznaczałoby to, że nakładamy na rząd obowiązek przedstawienia założeń polityki społeczno-gospodarczej w terminie do 31 stycznia. Jak wiadomo, jest to niemożliwe. Pan premier zgłosił gotowość przedłożenia tego dokumentu Sejmowi do 15 lutego, a więc na 45 dni przed upływem terminu ważności ustawy o prowizorium budżetowym, co proponujemy uwzględnić w przepisach prawa, które chcemy obecnie ustanowić. Mogłoby wydać się dziwne, dlaczego związkowiec dba o to. Otóż dbam o to przede wszystkim dlatego, że chcemy mieć jeszcze trochę czasu na zaopiniowanie założeń polityki społeczno-gospodarczej, które wpłyną do Sejmu przed tą datą, którą przedstawił premier i którą chcemy tutaj ustanowić.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełMaciejManicki">Wnioski dotyczące projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania:</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#PosełMaciejManicki">W art. 35 po pkt. 8 dodać nowy pkt o brzmieniu: w art. 27 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Podatek dochodowy z zastrzeżeniem art. 28, 29, 30 i 41 ust. 3 pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#PosełMaciejManicki">1) za miesiące styczeń i luty 1992 r. podstawa obliczenia podatku w zł: do 10 800 tys. — 20% podstawy obliczenia minus kwota 144 tys. zł; ponad 10 800 tys. (do 21 600 tys.) podatek wynosi 2 016 tys. zł plus 30% nadwyżki ponad 10 800 tys. zł; ponad 21 600 tys. zł podatek wynosi 5 256 tys. zł plus 40% nadwyżki ponad 21 600 tys. zł;</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#PosełMaciejManicki">2) w okresie od marca 1992 r. podstawa obliczenia podatku w zł: do 25 mln — 20% podstawy obliczenia minus kwota 1 650 tys. zł; ponad 25 mln (do 37 500 tys.) podatek wynosi 3 350 tys. zł plus 30% nadwyżki ponad 25 mln zł; ponad 37 500 tys. podatek wynosi 7 100 tys. zł plus 40% nadwyżki ponad 37 500 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#PosełMaciejManicki">Istotą propozycji jest zasadnicza zmiana ciężarów podatkowych wynikających z postanowień ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnoszę ją, biorąc pod uwagę coraz bardziej dramatyczną sytuację materialną coraz większej części społeczeństwa utrzymującego się z niskich dochodów z pracy, emerytur, rent, zasiłków dla bezrobotnych, mając na celu realizację postulatu OPZZ o konieczności zastosowania w stosunku do osób o najniższych dochodach systemu bezpośredniego i obligatoryjnego zrekompensowania im rosnących kosztów utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#PosełMaciejManicki">Postulowane zmiany spowodują: po pierwsze, podatek dochodowy praktycznie nie wystąpi do poziomu dochodów w wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia, po ubruttowieniu to jest około 1 mln zł, co uważamy za słuszne i uzasadnione; po drugie, nastąpi obniżenie wysokości podatku dla osób osiągających dochody poniżej 150% przeciętnego wynagrodzenia; po trzecie, nastąpi podwyższenie wysokości podatku dla osób osiągających dochody powyżej 150% przeciętnego wynagrodzenia; po czwarte, osiągnięcie zakładanego celu bez zmniejszenia dochodów budżetu państwa z tego podatku; po piąte, konieczność dalszych redakcyjnych zmian w ustawie, które jesteśmy gotowi uzasadniać po przyjęciu tej propozycji. Redakcja jest w pełni gotowa.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#PosełMaciejManicki">Nadmienić trzeba, że propozycja wprowadzenia zmian z mocą od 1 marca stwarza możliwość odpowiednich przygotowań w zakresie obliczania i poboru podatku, aczkolwiek siłą rzeczy spowoduje pewną uciążliwość wynikającą z wystąpienia w roku bieżącym dwóch odrębnych okresów podatkowych. Jest to jednakże problem natury organizacyjno-technicznej możliwy do opanowania, który w żadnym wypadku nie może wpływać na decyzję merytoryczną. Trzeba również dodać, że propozycja ta nie niesie żadnych skutków dla prowizorium budżetowego, bowiem w okresie styczeń–luty podatek ten będzie pobierany na zasadach dotychczas obowiązujących. Mówiąc o problemie skutków finansowych proponowanych zmian, należy z całą mocą podkreślić, że negatywne skutki wynikające ze zwiększenia kwoty pomniejszania podatku obliczanego według pierwszego przedziału naliczeń będą kompensowane zwiększonymi wpływami wynikającymi ze znacznego zmniejszenia wysokości dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 20 i 30%.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#PosełMaciejManicki">Podkreślam, że propozycja ta jest w pełni zgodna z deklaracją pana premiera Olszewskiego zawartą w wystąpieniu wygłoszonym przed Wysoką Izbą 6 grudnia, które pozwolę sobie zacytować: „My będziemy musieli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Mam do pana gorącą prośbę, proszę nie cytować. Uzasadnienie nie jest konieczne. Proszę o konkretne wnioski, bo nad nimi będziemy głosowali. Bardzo bym pana prosił o skrócenie tego wystąpienia, bo inni czekają.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Te uzasadnienia nie są konieczne. Bardzo potrzebne i cenne są konkretne wnioski i jutro będziemy nad nimi głosowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie marszałku, według zegarka zostało mi jeszcze 3 minuty, a tekst wygłoszę w 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Głos z sali: No to szybciej!)</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełMaciejManicki">Powtarzam, czytam wystąpienie premiera Olszewskiego. „My będziemy musieli jeszcze raz apelować do tak doświadczonego naszego społeczeństwa o dalsze ofiary. Chcielibyśmy, aby te ofiary były jednak rozłożone sprawiedliwie”.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełMaciejManicki">Propozycja ta jest również w pełni zgodna z tezą przedstawioną przez pana posła Goryszewskiego, przewodniczącego Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, publicznie w telewizji, o konieczności, cytuję: „... sprawiedliwego rozłożenia ciężarów przez dostosowanie ich do możliwości ich ponoszenia”. Dziękuję za uwagę. Dalszy ciąg wniosków formalnych przedstawi inny przedstawiciel OPZZ.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę przekazać wnioski.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Kazimierskiego z ZChN. Przygotuje się pani posłanka Elżbieta Seferowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Prawo jest jak pajęczyna, słaby w nią wpada, a silny przerywa ją i leci dalej. Myśl tę wyraził wiele setek lat temu pewien grecki mędrzec. Dzisiaj, patrząc na nasze prawo gospodarcze, mówilibyśmy nie tyle o silnym, co raczej o zręcznym, który potrafi przedostać się przez niespójną i potarganą sieć. Wielu moich szanownych przedmówców przedstawiało dokładnie rozwiązania prawne dotyczące prowizorium i wiążących się z nim innych przepisów prawnych. Rozwiązania te są lepsze lub gorsze, mniej lub bardziej dotkliwe w skutkach dla społeczeństwa, lecz zdaje się łączyć je jedna cecha, są konieczne. Nie podejmując dłużej tego wątku, chciałbym pocieszyć się myślą, że są to uregulowania przejściowe.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Pragnę powiedzieć kilka zdań na temat projektu, który dotyczy spraw o charakterze trwałym, nie wiążących się bezpośrednio z prowizorium, na temat projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania. Ustawa ta, gdy wejdzie w życie, powinna przynieść efekty w okresie o wiele dłuższym, niż objęty prowizorium budżetowym. Pod takim właśnie kątem należy ją oceniać. Wiele zmian w podatku dochodowym od osób prawnych wiąże się z uchwaloną wcześniej ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych; chodzi tu o uzgodnienie treści obu ustaw, o ujednolicenie prawa dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Innym walorem nowych rozwiązań jest zmniejszenie zakresu zwolnień podmiotowych dokonane poprzez rozszerzenie zakresu podmiotów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych. Przyczyni się to z pewnością do likwidacji dziur czy też furtek, przez które co bardziej sprytni potrafią się przedostać. Chęć likwidacji tego typu furtek zdaje się charakteryzować nowy system podatkowy, gdyż unika on nie dających się dokładnie określić zwolnień przedmiotowych. Co prawda art. 37 omawianej ustawy zezwala ministrowi finansów na określenie innych zwolnień niż taksatywnie wyliczone w art.17, ale komisje ograniczyły to do końca 1992 r. Kontrowersyjna może się wydawać sprawa tak zwanych ulg inwestycyjnych. Przedstawiciele rządu argumentują tutaj, że jest to kolejna furtka, przez którą można swobodnie się przedostać nieuczciwym działaniem, ale z drugiej strony, gdybyśmy mieli do czynienia ze zwiększeniem podatku dochodowego, sądzę, że jednak wtedy takie ulgi powinny się znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Projekt ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadza również zmiany w innych ustawach dotyczących problematyki podatkowej. Przykładem tego może być zmiana zasad ustalania podstawy opłaty skarbowej od umów zamiany. Dotąd podstawę obliczania opłaty skarbowej stanowiła różnica wartości pomiędzy przedmiotami zamiany. Teraz stanowi ją, cytuję: „wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższa opłata”. Nowe uregulowanie likwiduje jeszcze jedną możliwość dokonywania nadużyć, ponieważ często kupno-sprzedaż nazywano zamianą i przez fikcyjne umowy obchodzono opłatę skarbową.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Za nieporozumienie należy uznać projekt rządowy zmieniający ustawę o zobowiązaniach podatkowych polegający na rozszerzeniu odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki na cały majątek komandytariuszy i wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie zwiększyłoby to obciążenia ponadpodatkowego, gdyż poszczególni wspólnicy mają często mały wpływ na działalność spółki, a byłoby chyba sprzeczne z literą Kodeksu handlowego i wypaczało charakter spółek. Sądzę, że dobrze się stało, iż właściwe komisje odrzuciły te zmiany.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Sprawa podniesienia progu podatku dochodowego od osób fizycznych nie jest dla mnie jednoznaczna. Kłóci się ona z zasadą wyrównywania sytuacji podatkowej różnych podmiotów. Pragnę przypomnieć, że osoby prawne to nie tylko przedsiębiorstwa państwowe, ale na przykład również spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będziemy więc mieli przykłady dwóch spółek o podobnej liczbie wspólników, prowadzących podobną działalność gospodarczą, a płacących różne podatki dochodowe, bo jedna będzie spółką z o.o., a druga spółką cywilną. Nie przemawia do mnie argumentacja pana posła Arkuszewskiego, że wysokość opodatkowania się nie zmieni, ponieważ nie ma już podatku wyrównawczego ani podatku od wynagrodzeń. Każdy z tych podatków dotyczył innych osób, a obecny podatek dochodowy obejmuje niezwykle rozszerzoną grupę podatników w stosunku do podatników tamtych podatków razem wziętych. Równie poważny wydaje się być argument wynikający z zasady lex retro non agit, poza tym chcemy przecież stworzyć Polski rodzimy kapitał, co zostanie utrudnione przez zwiększenie podatku.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Podniesienie progu podatku dochodowego może być jednak uzasadnione przede wszystkim względami innego rodzaju, na przykład moralnymi, o czym tak dobitnie mówił pan poseł Goryszewski, oraz wymogami chwili związanymi z tragiczną sytuacją budżetu naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Opowiadam się za to zdecydowanie za uregulowaniem w ustawie kwestii leasingu. Pozostawienie go poza ustawą stworzyłoby niebezpieczeństwo różnego rodzaju nadużyć. Wydaje się, że omawiany projekt w dużym stopniu je uniemożliwia, nie likwidując przy tym samego leasingu jako uprzywilejowanej formy najmu lub dzierżawy.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, projekt zmian zmierza we właściwym kierunku. Najprawdopodobniej nie uczyni naszego systemu podatkowego doskonałym. Z całą pewnością ani te zmiany, ani żadne inne nie zlikwidują do końca możliwości łamania bądź omijania prawa podatkowego. Mamy jednak podstawę, by się spodziewać, że proponowane zmiany uczynią sieć naszego prawa bardziej gęstą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Grzegorzowi Kazimierskiemu.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pani posłanka Elżbieta Seferowicz z NSZZ „Solidarność”. Przygotuje się pan poseł Józef Łochowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko sejmowej Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Sejmowa Komisja Zdrowia wyraża opinię, że obecna dramatyczna sytuacja w ochronie zdrowia jest wynikiem nie tylko narastającego deficytu budżetu państwa, ale również następstwem braku systemowej reformy ochrony zdrowia, której środowiska służby zdrowia nieustannie się domagają.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Sejmowa Komisja Zdrowia nie może uznać za wystarczające środki przyznane w prowizorium budżetowym na ochronę zdrowia. Są one realnie znacznie niższe niż w roku ubiegłym i pokrywają około 50% potrzeb związanych z bieżącą działalnością placówek służby zdrowia, a zwłaszcza szpitali w porównaniu z poziomem ubiegłorocznym. Środki te nie pozwalają również na uregulowanie zadłużenia w ochronie zdrowia, które wynosi ponad 3,5 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#PosełElżbietaSeferowicz">W tej dramatycznie trudnej sytuacji budżetu państwa Komisja Zdrowia wyraża zdecydowaną dezaprobatę wobec braku oczekiwanej bezskutecznie reformy ochrony zdrowia, braku istotnych zmian organizacyjnych, zasad funkcjonowania i finansowania opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Zgodnie z przewidywaniami środowiska - wobec niepodejmowania zdecydowanych działań w tym zakresie ani przez rząd premiera Mazowieckiego, ani przez rząd premiera Bieleckiego - załamanie budżetu państwa pociągnęło za sobą załamanie ochrony zdrowia, którego objawy obserwujemy od pewnego czasu: zamykanie części oddziałów szpitalnych, ograniczanie leków i wyżywienia chorych w szpitalach, próby wprowadzania nieformalnych opłat w szpitalach, pogorszenie dostępności opieki medycznej dla chorych, zubożenie środowiska służby zdrowia, którego płace ulegną dalszemu obniżeniu.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Wobec deficytu w budżecie dodatkowych środków na ochronę zdrowia szuka się jedynie w ograniczeniach uprawnień pacjentów i pracowników, w przerzucaniu kosztów na barki chorego, często bez oceny jego sytuacji materialnej i socjalnej. Przy obecnej kondycji służby zdrowia wprowadzenie dalszych ograniczeń oznaczać będzie konieczność zamykania oddziałów szpitalnych i wielu placówek, a co za tym idzie ograniczenie świadczeń medycznych na rzecz społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Prowizorium budżetowe na I kwartał jest - jak mamy nadzieję - końcowym już elementem wieloletnich zaniedbań i lekceważenia potrzeb ochrony zdrowia. Dlatego Komisja Zdrowia zwraca się do pana premiera o zmianę polityki dotychczasowych rządów w zakresie ochrony zdrowia społeczeństwa i uznanie tego problemu za priorytetowy.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#PosełElżbietaSeferowicz">W związku z tym komisja domaga się:</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#PosełElżbietaSeferowicz">— przedstawienia w terminie do 2 tygodni programu działań doraźnych, ratunkowych oraz zasad funkcjonowania służby zdrowia w warunkach głębokiego kryzysu ekonomicznego państwa;</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#PosełElżbietaSeferowicz">— przedstawienia w terminie do miesiąca konkretnego programu reformy opieki zdrowotnej oraz programu faktycznych działań w zakresie promocji zdrowia — zapobieganie jest tańsze niż leczenie i chroni przyszłe pokolenia;</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#PosełElżbietaSeferowicz">— uwzględnienia w ustawie budżetowej na 1992 r. faktycznych potrzeb ochrony zdrowia oraz przywrócenia waloryzacji płac w sferze budżetowej od II kwartału.</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Komisja Zdrowia pragnie podkreślić, że program ochrony zdrowia narodu winien być programem całego rządu, a nie tylko Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Ponadto Komisja Zdrowia zwraca uwagę pana premiera i rządu na zapis ustawy o odpłatności za leki i artykuły sanitarne w art. 12, który mówi:</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#PosełElżbietaSeferowicz">— „osobom uprawnionym, których sytuacja bytowa uległa znacznemu pogorszeniu w związku ze wzrostem wydatków na leczenie, w następstwie wejścia w życie przepisów niniejszej ustawy, przysługuje pomoc finansowa;</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#PosełElżbietaSeferowicz">— Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia, najpóźniej w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy, rządowy program systemowej pomocy finansowej, o której mowa w ust. 1, oraz szczegółowe zasady, warunki i tryb przyznawania tej pomocy”.</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Program pomocy finansowej miał wejść w życie najpóźniej 21 grudnia ub.r., a uprzednio - zgodnie z uchwałą Sejmu z 7 września - rząd winien był przedstawić ten program Sejmowi. Niestety, do tej pory program pomocy finansowej nie istnieje, a wielu chorym, uboższym ludziom brakuje pieniędzy na wykupienie leków.</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Dezyderat Komisji Zdrowia w tej kwestii z 18 grudnia pozostał bez odpowiedzi. Komisja Zdrowia zwraca się więc do pana premiera, aby wobec wagi społecznej problemu oraz tak znacznego opóźnienia w realizacji ustawy przez Radę Ministrów wyżej wymieniony rządowy program pomocy finansowej został przedstawiony Sejmowi na najbliższym posiedzeniu. Jednocześnie Komisja Zdrowia prosi pana marszałka o włączenie tego punktu do programu najbliższego posiedzenia Sejmu, aby wreszcie, choć z tak znacznym opóźnieniem, zrealizowana została ustawa o odpłatności za leki z września ub.r. i uchwała Sejmu w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-244.16" who="#PosełElżbietaSeferowicz">Komisja Zdrowia nie ma też pewności, czy zostały zapewnione środki na ten program.</u>
          <u xml:id="u-244.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo pani posłance Elżbiecie Seferowicz.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Józef Łochowski, PSL. Przygotuje się pan poseł Leszek Golba, KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełJózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę mówił o szczegółach tego prowizorium i o poszczególnych pozycjach, ponieważ przykro jest uczestniczyć w procederze kolejnego odbierania resztek tego, co zostało jeszcze ludziom i wymyślać kolejne obciążenia podatkowe przedsiębiorstwom i osobom fizycznym, uczestniczyć po prostu w procederze dzielenia biedy. Taka jest bowiem filozofia tego prowizorium, jako ostatniego posłania poprzedniego rządu, obsesyjnie dążącego do zniszczenia wszystkiego, co dawało dochody.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełJózefŁochowski">Pozwalam sobie przypomnieć Wysokiej Izbie, że budżet składa się z dwóch pozycji: wydatków i przychodów. Podstawową wadą tego prowizorium jest to, że zajmuje się jedynie ograniczeniami wydatków, natomiast nie mówi nic, jak zwiększyć przychody. Podczas wielotygodniowych dyskusji nie powiedziano nam ani słowa na temat, jak uruchomić gospodarkę, w co zainwestować resztki rezerw, aby odzyskać wpływy do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełJózefŁochowski">Pragnę w tym miejscu przypomnieć, że głównym źródłem zasilającym budżet są nadal przedsiębiorstwa państwowe. Dają one bowiem ponad 80% dochodów państwa do budżetu. Przedsiębiorstwa prywatne albo zaprzestały produkować, jak większość rzemiosła, albo zostały zwolnione z podatku, jak np. spółki cywilne, lub zostały zwolnione z podatku również na 3 lata — spółki joint ventures. Skąd zatem brać pieniądze? Nie ma innego wyjścia, jak tylko przywrócić do życia i funkcjonowania przedsiębiorstwa państwowe, przekształcać je, prywatyzować, ale nie metodą niszczenia. Już dziś polityka niszczenia poprzez bezsensowne obciążenia finansowe doprowadziła do tego, że 65% przedsiębiorstw państwowych nie płaci podatku ani dywidendy. Pytam jeszcze raz, skąd zatem brać pieniądze? Proces ten postępuje. Ostatni chyba już przemysł, przemysł chemiczny, nawozowy, z tytułu bezsensownych zupełnie cen na gaz upadnie za kilka dni. W tej sprawie wypowiem się w wystąpieniu interpelacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PosełJózefŁochowski">Tragiczną prawdą jest to, że w prowizorium budżetowym nie ma ani złotówki na restrukturyzację i wyprowadzenie przemysłu z recesji. Pod tytułem restrukturyzacji są bowiem mylnie chyba zapisane jedynie bardzo niewielkie pieniądze na likwidację kopalń Zagłębia Wałbrzyskiego. Jeżeli ma być to restrukturyzacja, to chyba niczego nie można się spodziewać po przemyśle państwowym. Taka polityka nie pozostawia wątpliwości, co czeka nas po prowizorium, bo bez odpowiedzi pozostanie jednak pytanie, komu jeszcze można coś zabrać i czym go obciążyć.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PosełJózefŁochowski">Obawiam się także, że ten optymistyczny plan ściągnięcia od osób fizycznych w postaci nowego podatku prawie 10 bln zł więcej będzie taką samą fikcją i skończy się takim samym fiaskiem jak wielkie plany wpływów podatków z tytułu dywidendy od przedsiębiorstw państwowych. Tego bowiem nikt nie zapłaci, bo tego już nikt nie jest w stanie zapłacić. Wniosek jest tylko jeden, wszystko, co jeszcze jest możliwe — rezerwy dewizowe, pożyczki, obligacje, kapitał zagraniczny, pomoc - musimy zainwestować w uruchomienie gospodarki i w wyjście jej z recesji. Musimy zmienić w zasadniczy sposób filozofię gospodarczą na filozofię — jak zwiększyć przychody, a nie jak ograniczać wydatki.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#PosełJózefŁochowski">Brak odpowiedzi na te pytania oraz brak konkretnych propozycji antyrecesyjnych w zapowiedzianych na luty założeniach polityki gospodarczej przekreśla praktycznie sens niedalekiej dyskusji nad budżetem. Będzie on taki sam. Zatem przyjęcie projektu prowizorium budżetowego można jedynie traktować jako danie czasu dla rządu premiera Olszewskiego na opracowanie nowej koncepcji polityki gospodarczej i tylko pod tym warunkiem można ten dokument zatwierdzić. Myślę, że taki zapis powinien znaleźć się w ustawie budżetowej lub w uchwale Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#PosełJózefŁochowski">I na koniec jedno słowo na temat tego fragmentu wystąpienia pana posła Drzewieckiego z Kongresu Liberałów, który dotyczył z kolei wystąpienia posła Pawlaka. Zapytuje on, co oznacza odrzucenie liberalizmu, czy odstąpienie od prywatyzacji, rynku itd., itd., od wejścia do Europy? Skąd my znamy takie stwierdzenia? Ja znam je z autopsji. Kiedy swojego czasu krytykowałem postępowanie i efekty pracy jedynie słusznej i wszystko wiedzącej partii, to osądzano mnie jako przeciwnika państwa i ustalonego porządku. Dziś na głos krytyki skutków bezsensownej polityki gospodarczej odpowiada się, że jest się przeciwnikiem nowego ustroju, a nawet wejścia do Europy. Chciałbym powiedzieć, że przy tym stanie gospodarki do tej wymarzonej Europy nigdy nie dojdziemy, bo po prostu nie starczy nam na to siły.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#PosełJózefŁochowski">Sukcesy, jakie uzyskali liberałowie w rządzeniu krajem naprawdę nie upoważniają panów do oceny innych.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#PosełJózefŁochowski"> Proponuję wam pojechać do jakiegokolwiek zakładu produkcyjnego, a może spotkać się na przykład z emerytami i powtórzyć im tę apoteozę rządów liberałów. Z góry panom współczuję z tytułu skutków tego spotkania. </u>
          <u xml:id="u-246.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Józefowi Łochowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Leszek Golba, przygotuje się pan poseł Jacek Żochowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełLeszekGolba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Leszek Golba, Konfederacja Polski Niepodległej. Zabieram głos jako przedstawiciel Konfederacji Polski Niepodległej w sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Sprawa ta jest bardzo ważna i nurtująca polskie społeczeństwo, ponieważ dotyczy problemu jego ochrony wewnętrznej. Sytuacja finansowa policji ciągle, systematycznie się pogarsza i obecnie wchodzi w fazę krytyczną, co stanowi istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego Polski. Obecną sytuację finansową policji określają dla przykładu następujące czynniki. Wybrałem tylko trzy bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełLeszekGolba">Po pierwsze, zadłużenie powstałe w 1991 r., które wynosiło łącznie 342,9 mld zł. Jest to stan na 30 listopada 1991 r. Środki otrzymane w ostatniej dekadzie grudnia tylko częściowo, powtarzam, tylko częściowo mogą zmniejszyć rozmiary zadłużenia, natomiast karne odsetki powiększają sumę długu proporcjonalnie do upływu czasu i szacowane są na sumę około 45 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełLeszekGolba">Po drugie, nagromadzenie potrzeb i zadań, które z powodu braku środków w 1991 r. były sukcesywnie przesuwane do realizacji na okres późniejszy. Dotyczy to na przykład prac remontowo-konserwacyjnych obiektów i sprzętu, zakupów materiałowych, pogarszania się stanu wyposażenia w sprzęt z powodu zużycia i wycofania z eksploatacji starego i braku nowego.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#PosełLeszekGolba">Wreszcie po trzecie, ze skali podstawowych potrzeb bieżących w zakresie wydatków eksploatacyjnych jednostek wynoszących miesięcznie minimum środków przewidzianych na ten cel w kwocie 140 mld zł - a wydatki rzeczowe, proszę państwa, to wydatki w zakresie łączności, wydatki na transport, wydatki na technikę policyjną czy chociażby wyżywienie - a więc właśnie ta miesięczna kwota przewidziana na te konkretne wydatki rzeczowe w prowizorium budżetowym wynosi poniżej 100 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#PosełLeszekGolba">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przerażający jest też stan dotyczący wzrostu przestępczości w kraju. W porównaniu z 1990 r. nastąpił niesamowity wzrost zabójstw, uszkodzeń ciała, bójek, gwałtów i kradzieży rozbójniczych, co w sumie daje cyfrę przerażającą dla przeciętnego Polaka, a mianowicie: w 1991 r. dokonano w Polsce prawie 722 tys. przestępstw o charakterze kryminalnym. Pragnę przy tym zaznaczyć, iż nie znana jest ciemna liczba przestępstw celowo społeczeństwu nie ujawnianych.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#PosełLeszekGolba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim czasie z niesamowitym rozmachem wzrasta produkcja i przemyt narkotyków przez teren Polski. Powstaje mafia doskonale wyposażona w nowoczesne środki techniczno-transportowe, wzrasta czarnorynkowy handel bronią palną, korupcja i nadużycia gospodarcze przybierają ogromne rozmiary, które bulwersują społeczeństwo, kwitnie pospolity rabunek i bandytyzm, a jednocześnie z powodów finansowych nadal wstrzymywana jest akcja naboru nowych, powtarzam, nowych kadr do organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne. Ciągle na etapie raczkowania znajduje się policja do spraw zwalczania afer gospodarczych i korupcji oraz nadużyć, co w kontekście coraz częściej występujących przestępstw finansowo-gospodarczych jest przez społeczeństwo polskie nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#PosełLeszekGolba">Prowizorium budżetowe na I kwartał br. przewiduje, że wydatki na bezpieczeństwo publiczne zmniejszą się o 40% w wymiarze realnym w stosunku do I kwartału ub.r., co może doprowadzić do zupełnej dezorganizacji i niedowładu służb ustawowo powołanych i odpowiedzialnych za bezpieczeństwo społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#PosełLeszekGolba">Proszę państwa, w stosunku do tego, co przedstawiłem, bo trudno w tak krótkim czasie - już pan marszałek daje mi znak, że czas mija - przedstawić cały tragizm tej sytuacji, dziwne wydaje się stanowisko szefa resortu pana Macierewicza, który nie stara się, nie walczy o zwiększenie wydatków z budżetu państwa dla kierowanego przez siebie ministerstwa. Moim zdaniem jest to sabotowanie i brak troski o bezpieczeństwo społeczeństwa oraz Rzeczypospolitej. Dla Konfederacji Polski Niepodległej takie stanowisko szefa MSW jest nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Golbie.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Jacek Żochowski, SLD. Przygotuje się pan poseł Ryszard Smolarek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W raporcie o stanie państwa w 1991 r. na stronie 125 czytamy: „Stan zdrowia społeczeństwa jest znacznie gorszy niż w krajach wysoko rozwiniętych. Obserwuje się wysoką umieralność ludności. Na każde 100 tysięcy mieszkańców zmarło 25 osób więcej niż w roku 1988. Uwagę zwraca niekorzystna sytuacja wśród mężczyzn w wieku 45–54 lata, gdzie aktualny poziom umieralności jest prawie o 50% wyższy niż przed 20 laty. Średnia trwania życia skróciła się o pół roku, podczas gdy w Europie żyje się o kilka lat dłużej i utrzymuje się tendencja do wydłużania życia. Obecnie z krajów europejskich wyższą umieralność mają tylko były Związek Radziecki, Jugosławia i Rumunia”.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Na stronie 127 tego samego raportu czytamy: „Sytuacja w szpitalach w 1991 r. uległa znacznemu pogorszeniu. Występują trudności w żywieniu i leczeniu chorych, na wyczerpaniu są zapasy leków, środków opatrunkowych itd”.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pan premier w swoim exposé, ubolewając nad katastrofalną sytuacją służby zdrowia i zatrważającym stanem zdrowotności społeczeństwa, zapowiedział szybkie wdrażanie reformy systemu opieki zdrowotnej i ubezpieczeń zdrowotnych. Póki co, budżet państwa pozostaje nadal jedynym źródłem finansowania służby zdrowia. W takich warunkach dostajemy do zatwierdzenia prowizorium budżetowe, które, powiedzmy sobie szczerze, ma niewiele wspólnego z zatroskaniem pana premiera. Prowizorium w części dotyczącej ochrony zdrowia nie dość, że bagatelizuje dramatyczną sytuację finansową służby zdrowia, to nie bierze w ogóle pod uwagę tragicznego obrazu zdrowotności polskiego społeczeństwa ukazanego w cytowanym przeze mnie fragmencie raportu rządowego. Przyznaje na ochronę zdrowia 10 bln zł przy obecnym zadłużeniu wynoszącym blisko 4 bln zł. W obliczu ogłoszonych podwyżek cen nośników energii zakrawa to na ponurą farsę. Przy utrzymaniu jak w roku ubiegłym wydatków płacowych, które notabene sprowadziły uposażenia w służbie zdrowia do poziomu 70% średniej krajowej, przy zamrożeniu zatrudnienia i braku pieniędzy nawet na obligatoryjne awanse, ilość środków na działalność bieżącą placówek służby zdrowia będzie kształtować się na poziomie niższym o 50% w stosunku do kwot przeznaczonych na ten rok w roku ubiegłym, który już był dla służby zdrowia bardzo niekorzystny. Jest to kwota tak znikoma, że nie istnieje w praktyce możliwość utrzymania całej infrastruktury koniecznej dla sprawnego funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, czyli należy się liczyć z zamykaniem nie tylko poszczególnych oddziałów, ale i całych szpitali. Dodatkowych pieniędzy poszukuje się nadal jedynie w samej katastrofalnie nie doinwestowanej służbie zdrowia oraz w kieszeniach jej usługobiorców, czyli chorych.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Zalecany w 1991 r. przez ministra zdrowia program działań doraźnych przyniósł oszczędności rzędu 5–10%. Nie można się spodziewać dalszych znaczących efektów, ponieważ rezerwy proste zostały wyczerpane. Spauperyzowana do granic wytrzymałości służba zdrowia nie uzyska znaczących oszczędności w wyniku redukcji zatrudnienia. Przy stworzeniu 5-procentowego bezrobocia wśród pracowników zaoszczędzi się kwotę ok. 100 mld zł, co stanowi kroplę w morzu potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Wysoka Izbo! W chwili obecnej istnieją już w Polsce grupy społeczne, które muszą dokonać dramatycznego wyboru między kupnem leku lub jedzenia. 80% wydatków na zdrowie przypada na ludzi w wieku emerytalnym. Dotyczy to więc głównie pokolenia naszych ojców i matek. Tak dalej być nie może. W obecnej katastrofalnej sytuacji państwa nieodzownym wydaje się konkretne ustalenie przez rząd zakresu minimum świadczeń zdrowotnych, których powszechną dostępność ów rząd mógłby zagwarantować oraz jasne określenie, z czego trzeba zrezygnować. Państwo musi uczciwie określić, jakie usługi medyczne gwarantuje swoim obywatelom, a na jakie go nie stać. Przy tak zaprojektowanym budżecie nie uniknie się bowiem dramatycznych wyborów, kogo, gdzie, jak i czym leczyć, a komu odmówić. Nie można zgodzić się, aby tego typu decyzje obciążały wyłącznie sumienia pracowników służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PosełRyszardJacekŻochowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Byt biologiczny narodu jest dziś poważnie zagrożony. Żadnemu, nawet najbardziej finansowo zdyscyplinowanemu rządowi nie wolno tego akceptować. Zdrowie to przecież jeden z głównych zasobów gospodarki narodowej i ten oczywisty fakt musimy wreszcie zaakceptować wszyscy. Zdesperowana do granic ostateczności służba zdrowia wykonuje swoje powołanie w warunkach często urągających naszej wiedzy medycznej. Słynne stwierdzenie Biegańskiego, że „medycyna urodziła się z niedoli, a ich chrzestnymi rodzicami były miłosierdzie i współczucie”, nie znaczy, że ma być ona profesją bezradnych nędzarzy. Jeżeli służba zdrowia umiera, to jak przeżyje społeczeństwo — nasz elektorat. Na przychodniach i szpitalach wywieszone są czarne flagi. Jest to ostatnia chwila, aby podjąć próbę ratunku ginącej służby zdrowia. W tej sytuacji przyznanie ochronie zdrowia dodatkowych 100 mld zł, tj. sumy wystarczającej na utrzymanie jednego 700-łóżkowego szpitala, zakrawa na czystą kpinę. Nawet najbiedniejszy kraj nie może oszczędzać na zdrowiu i życiu swoich obywateli. Pieniądze dzieli rząd, ale to wy, panie i panowie posłowie, akceptujecie ten podział. Na wasze sumienia bierzecie odpowiedzialność za to, że lekarz będzie musiał stanąć przed dramatycznym wyborem, kogo leczyć, a kogo nie. Uchwalenie prowizorium doprowadzi do sytuacji, że nad placówkami służby zdrowia zawisną białe flagi — flagi kapitulacji. A kapitulacja służby zdrowia niesie dla całego społeczeństwa nieobliczalne skutki. I właśnie w imię dobra polskiego narodu wnoszę o zwiększenie preliminowanych wydatków na ochronę zdrowia co najmniej o kwotę 4 bln zł, choćby kosztem uruchomienia rezerwy dewizowej państwa. Zaakceptowanie przez Wysoką Izbę prowizorium w nie zmienionej formie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na postawienie polskiego społeczeństwa w stan realnego zagrożenia życia i zdrowia. Apeluję do państwa o odpowiedzialność, tak jak już na tej sali apelował poseł Moczulski, i zostawiam tę brzemienną w skutki decyzję Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Andrzej Terlecki, KPN. Przygotuje się pan poseł Piotr Fogler, Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#komentarz">(Sekretarz poseł Piotr Krutul: W kolejności jest poseł Ryszard Smolarek.)</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pan poseł Ryszard Smolarek zabierze głos na końcu. Ponieważ niektórzy posłowie powiedzieli, że mają posiedzenia komisji, to nie jestem w stanie tego kontrolować, ufam każdemu, kto się do mnie zgłasza. I dlatego uprzedzałem, że jeżeli ktoś ma posiedzenie komisji, to zabierze głos według kolejności, jaka wyniknie, nie od razu na początku, tylko po wyczerpaniu listy. Wiadomo, że zasada równości obowiązuje nas wszystkich. Taka jest logika sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełAndrzejTerlecki">Andrzej Terlecki, Konfederacja Polski Niepodległej. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zabrać głos w imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego. Reforma samorządowa była i jest najważniejszym elementem zmiany ustrojowej państwa. W wyniku pierwszych po drugiej wojnie wolnych wyborów w 1990 r. powstały nowe organizmy samorządowe, które, o dziwo, lepiej potrafiły dać sobie radę z finansami niż budżet państwa. Ministerstwo Finansów już w roku 1991 karało gminy za ich dobre gospodarowanie cięciami po subwencjach. Prowizorium budżetowe na I kwartał 1992 r. grozi wielu gminom widmem bankructwa. Do Komisji Samorządu Terytorialnego napływają z całego kraju dokumenty udowadniające dramatyczny stan finansów gmin i praktycznie od dzisiejszych decyzji, w tym wypadku jutrzejszych, zależy dalsze funkcjonowanie samorządów albo ich stopniowa likwidacja. Takimi dokumentami Komisja Samorządu Terytorialnego dysponuje i w każdej chwili są one dla panów posłów do wglądu.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełAndrzejTerlecki">W proponowanym prowizorium zdecydowanie zawyża się dochody gmin. Ponadto przy ich szacowaniu Ministerstwo Finansów po prostu zmusza samorządy do podejmowania niepopularnych społecznie decyzji, a więc maksymalnych podwyżek różnego typu opłat lokalnych. Jednocześnie Ministerstwo Finansów zaniżyło wielkość wydatków gmin. Niemniej jednak Komisja Samorządu Terytorialnego, biorąc pod uwagę szczególnie trudną sytuację budżetu państwa, wyraziła zgodę na proponowaną kwotę subwencji dla gmin w wysokości 1 400 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PosełAndrzejTerlecki">Nie możemy jednak przyjąć nowelizacji ustawy z dnia 14 grudnia o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania, powodującej wyłączenie opłaty skarbowej jako dochodu własnego gminy. W prowizorium rząd uzasadnia odebranie samorządom opłaty skarbowej „trudnościami technicznymi prawidłowego oszacowania wpływów gmin z tego tytułu i brakiem bezpośrednich powiązań z ich działalnością”. Co do trudności technicznych, to właśnie gminy bardzo dobrze wiedzą, ile ewentualnie stracą z tytułu cofnięcia opłat skarbowych. Sądzę również, że prowadzona przez gminy obsługa pobierania opłat skarbowych jest właśnie bezpośrednim powiązaniem z działalnością samorządu. Ponadto jeżeli rzeczywiście tak trudno było oszacować wpływy z opłat skarbowych, to na jakiej podstawie Ministerstwo Finansów określiło wielkość tych opłat, jeśli w roku 1991, a też w połowie 1990 r., były one włączone w dochody własne gmin i nie były specjalnie oddzielnie wydzielone? Należy przypuszczać, że szacunki Ministerstwa Finansów opierały się na danych z roku 1989, które zostały tylko przeliczone przez przeliczniki, być może inflacyjne, i one są po prostu bardzo niedoskonałe.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PosełAndrzejTerlecki">Należy podkreślić, że proponowana nowelizacja ma charakter trwałej zmiany systemowej, której wprowadzenie przy okazji krótkotrwałego prowizorium wydaje się być zbyt pospieszne i nie przemyślane. Ponadto próby nowelizowania ustaw określających rodzaj i struktury dochodów gmin, po upływie II kwartału roku poprzedzającego rok budżetowy, prowadzą do destabilizacji systemu finansowego w trakcie jego tworzenia.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#PosełAndrzejTerlecki">Trzeba także pamiętać, że gminy konstruując budżety na rok 1992 uwzględniły w nich wpływy z opłaty skarbowej. Dlatego też w przypadku tej propozycji nowelizacji można co najwyżej sugerować rozważenie możliwości wprowadzenia zmian w ustawie po upływie 1992 r., a także po zebraniu kompletnych danych statystycznych o skali oraz strukturze terytorialnej dochodów z tytułu opłaty skarbowej. Dyskusja w tym zakresie musi być oparta na analizie roli tych dochodów w budżetach poszczególnych kategorii gmin.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#PosełAndrzejTerlecki">Wysoka Izbo! Pozbawienie obecnie gmin wpływów z opłat skarbowych jest odebraniem samorządom ostatniej nadziei na wiązanie przysłowiowego końca z końcem. Dotyka to zwłaszcza dużych i średnich miast, nie powodując jednocześnie w żadnym przypadku zwiększenia wpływów dla gmin wiejskich. Tak więc również samorząd wiejski nie jest zainteresowany przyjęciem tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#PosełAndrzejTerlecki">Do Komisji Samorządu Terytorialnego przesyłane są pełne goryczy listy od działaczy samorządowych. Zapowiadają oni nawet rezygnację z mandatu radnego z uwagi na niemożność dalszego służenia wspólnocie gminnej w warunkach, jakie stwarza prowizorium wraz z ewentualną utratą opłaty skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#PosełAndrzejTerlecki">Apeluję do pań i panów posłów o niezaakceptowanie nowelizacji ustawy w zakresie przeniesienia opłat skarbowych z gmin do budżetu centralnego. Od głosowania państwa zależy, czy zapał i dorobek samorządów zostanie zmarnowany czy też gminy otrzymają szanse dalszego działania, czy nadal będą traktowane przez budżet państwa instrumentalnie, a nie jak podmiot systemu ustroju państwa. Można dyskutować bowiem o wielkości subwencji, ale nie można wyjmować z budżetów stałych systemowych elementów funkcjonowania samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#PosełAndrzejTerlecki">Pozwolę sobie na uwagę bardziej osobistą. Gratuluję dobrego samopoczucia panu przewodniczącemu Goryszewskiemu i jego klubowi w związku z tym, że została podjęta decyzja klubowa taka, iż państwo proponujecie zabrać gminom opłaty skarbowe. Chciałbym powiedzieć, że duża odpowiedzialność samorządów za losy państwa była udowadniana przez nie wielokrotnie, chociażby przez finansowanie własnymi środkami zadań państwowych, choćby przez współfinansowanie opieki zdrowotnej. Słusznie więc zdeterminowani działacze samorządowi piszą do Komisji Samorządu Terytorialnego — „Mamy rzadki w tym kraju zwyczaj dotrzymywania składanych obietnic i poczucia odpowiedzialności wobec ludzi, którzy nas wybrali”. Życzyłbym paniom i panom posłom, aby mogli to samo z czystym sumieniem powiedzieć swoim wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Piotr Fogler, Unia Demokratyczna. Przygotuje się pan poseł Zdzisław Tuszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełPiotrFogler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam bardzo, że zabieram głos na ten sam temat, ale będę mówił bardzo krótko i tylko o tych aspektach, których przedmówca nie poruszył.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PosełPiotrFogler">Dwie sprawy. Pan poseł Jerzy Osiatyński mówiąc o warunkach, jakie powinno spełnić prowizorium budżetowe, w pkt. 1 mówił o pewnej wewnętrznej spójności jego konstrukcji. Ja dodam, że oprócz tej wewnętrznej spójności prowizorium, powinna być to spójność z całym systemem finansów publicznych, które w państwie funkcjonują, oraz z systemem nowelizacji ustaw, które są przyjmowane przy okazji prowizorium, a które w sposób zdecydowany w sensie systemowym i ustrojowym zmieniają kształt tych ustaw i zamysł ustawodawcy wcześniej je przyjmującego. Z tego względu uważam, że przy okazji prowizorium budżetowego, które jest przyjmowane na trzy miesiące, dokonywanie tego typu zmian oraz proponowanie tego typu konstrukcji, jak w przypadku wspomnianej opłaty skarbowej, jest niedopuszczalne i jest pewnym nadużyciem. Nie wolno dopuszczać do sytuacji, w której w momencie tego typu prowizorycznych rozwiązań robi się to na zasadzie rachunku i jeśli to nie pasuje, to przerzuca się ustrojowe rozwiązania do innych pakietów rozwiązań ustrojowych.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PosełPiotrFogler">Druga sprawa. Tym wszystkim posłom czy klubom parlamentarnym, które w słusznej trosce tę decyzję proponowały utrzymać z racji ewentualnej groźby zwiększenia deficytu budżetowego, który naszym zdaniem jest również sprawą bardzo istotną, chciałbym zwrócić uwagę na to, iż dyskusja nad budżetem państwa na 1992 r. praktycznie rozpocznie się za miesiąc i że decyzję w sprawie opłaty skarbowej w tej chwili podejmujemy na trzy miesiące, ale jej skutek będzie odczuwany przez cały ten rok, a być może przez następne lata, dlatego że jest to pochopna decyzja. Problem ewentualnych kwestii wynikających z tegoż powiększania czy też sugestii powiększania budżetu zachowującej opłatę skarbową jako dochód własny gminy można rozwiązać przy całym pakiecie spraw omawiając już właściwy projekt budżetowy na rok 1992; problem ewentualnej wynikającej z tego konsekwencji w postaci zwiększenia tegoż budżetu można tam właśnie rozwiązać. Nie będę w tej chwili mówił, w jaki sposób to można zrobić, bo po prostu szkoda czasu, ale z pewnością można to zrobić. Apelowałbym do wszystkich państwa jednak o zrewidowanie swojego poglądu i niedopuszczenie do tego, aby ten istotny, szczególnie z punktu widzenia funkcjonowania dużych miast - podkreślam, w przypadku budżetów niektórych miast jest to 20% budżetu w 1992 r... Apeluję, aby nie dopuścić do tego typu nowelizacji, bo będzie to dramat dla dużych miast i dla systemu finansowego, którego istotnym elementem w konstrukcji były różne źródła zasilania tegoż budżetu, by nie dopuścić do pozbawienia ich jednego z najpewniejszych źródeł zasilania w roku 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Zdzisław Tuszyński, SLD. Przygotuje się pan poseł Jan Kowalik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełZdzisławTuszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stan finansowy państwa, który można określić jako dramatyczny, wywołuje w każdym wrażliwym Polaku troskę i obawę o służbę zdrowia, oświatę, naukę, kulturę. Właściwie każda dziedzina naszego życia finansowana z budżetu państwa wymaga zwiększonych w porównaniu z przedstawionym przez rząd prowizorium budżetowym środków.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PosełZdzisławTuszyński">Jeżeli uda się wyskrobać z centralnej kasy państwowej dodatkowe pieniądze, to komu dać więcej? Co jest ważne, a co ważniejsze? Zabierając głos przed Wysoką Izbą mam świadomość tego trudnego wyboru. Ale mam także świadomość, że sferą działalności państwa, która musi funkcjonować dla zagwarantowania bezpieczeństwa granic, bezpiecznego i pokojowego rozwoju, jest sfera obronności i bezpieczeństwa. Sytuacja, w jakiej znalazły się sprawy obronności kraju, wymaga jak najrychlejszej odpowiedzi: czy Polska ma mieć siły zbrojne i czy ma mieć przemysł zbrojeniowy? Pytanie to nie jest tylko retoryczne. Przemysł zbrojeniowy, jak wynika z analiz ekonomicznych poszczególnych liczących się zakładów tej branży, stoi przed widmem upadłości, w żadnym stopniu przez przedsiębiorstwa nie zawinionym. Dramatyczna sytuacja występuje ostatnio w zakładach lotniczych Kalisza, Świdnika, Wrocławia, Mielca, Rzeszowa. Aferowa sytuacja jest w PZL Krotoszyn.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PosełZdzisławTuszyński">A tak przy okazji kłaniam się posłom związku zawodowego „Solidarność”. Kłaniam się panu posłowi Borusewiczowi. Ostatni tydzień wykazał, że załogi już nie chcą podziałów. Odrzućmy, panie pośle, te podziały w imię wspólnych interesów, również tych załóg, które obecnie strajkują.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#PosełZdzisławTuszyński">Od kilku lat następuje ciągły spadek zamówień wojskowych i potrzeb eksportowych. Załamał się rynek dawnego Układu Warszawskiego, dla którego potrzeb rozbudowano znacznie zdolności wytwórcze: szczególnie w przemyśle lotniczym i w zakresie ciągników artyleryjskich.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#PosełZdzisławTuszyński">Największy odbiorca, były Związek Radziecki, zmniejszył swoje potrzeby, a na dodatek stał się niewypłacalny. Za dostawy w 1991 r. zalega z płatnościami polskim przedsiębiorstwom zbrojeniowym, przede wszystkim lotniczym, na około 130 mln dolarów. Przedsiębiorstwa są bezradne. Oczekują pomocy ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#PosełZdzisławTuszyński">Załamał się także eksport broni i sprzętu wojskowego do strefy dolarowej i to głównie za sprawą nałożonego przez rząd embarga obejmującego państwa rejonu Zatoki Perskiej i Jugosławii, a także za sprawą tzw. listy negatywnej. W wyniku embarga, którego konsekwencją było zerwanie kontraktów, polskie zakłady zbrojeniowe poniosły straty szacowane na około 86 mln dolarów. Do dzisiaj w żadnej formie nie zrekompensowano zakładom tych strat, a przecież taką rekompensatę gwarantowały decyzje międzynarodowe o zastosowaniu restrykcji wobec Iraku i pokryciu ewentualnych strat poniesionych w razie zastosowania się do tych restrykcji.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#PosełZdzisławTuszyński">Tworzony przez lata potencjał przemysłu zbrojeniowego wykorzystywany jest w niewielkim tylko stopniu. Obciążenia podatkowe, wynikające z zachowania tak zwanej rezerwy obronnej, zwiększają natomiast koszty działalności zakładów. Próby restrukturyzacji przemysłu zbrojeniowego podejmowane już były w 1988 r. Nie przyniosły one jednak pożądanego efektu z dwóch zasadniczych powodów: braku środków finansowych na restrukturyzację i pojawienia się w roku 1989 bariery popytu, skutkiem czego posiadane zdolności do produkcji cywilnej wykorzystane były tylko w około 60%.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#PosełZdzisławTuszyński">Poglądy, że przestawienie przemysłu zbrojeniowego na cywilny uratuje przemysł i gospodarkę były więc iluzoryczne. Postępującemu spadkowi potrzeb eksportowych, a szczególnie w wypadku MON, nie towarzyszyły konkretne decyzje, co przedsiębiorstwa mają zrobić z wolnymi mocami produkcyjnymi: czy je likwidować, czy utrzymać na czas zagrożenia państwa?</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#PosełZdzisławTuszyński">Właściwie do chwili obecnej nie wiadomo, czy i w jakich rozmiarach niezbędny jest krajowi przemysł zbrojeniowy. Jakie branże uzbrojenia utrzymać i rozwijać, a jakie likwidować? Nie bardzo wiadomo, jakimi środkami finansowymi będzie w 1992 roku dysponował MON na zakupy w przemyśle. Przemysł zbrojeniowy zapewniający zdolności obronne siłom zbrojnym musi funkcjonować, opierając się na konkretnych decyzjach najwyższych organów władzy z uwzględnieniem możliwości niezbędnych potrzeb obronnych państwa.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#PosełZdzisławTuszyński">Prosta logika nakazuje, aby najpierw określić minimalne, ze względu na możliwości budżetowe, ale i optymalne potrzeby sił zbrojnych i na tak określone potrzeby przyznać niezbędne środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#PosełZdzisławTuszyński">Stojąc na stanowisku, że przemysł zbrojeniowy jest potrzebny państwu, należy podjąć działania w kierunku jego ochrony przed degradacją. W związku z nieuwzględnieniem wniosków wynikających z uchwały Sejmu z dnia 9 października ub. r., a w następstwie tego środków w prowizorium budżetowym na bieżący kwartał, w imieniu posłów związkowych domagam się ich uwzględnienia w budżecie 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#PosełZdzisławTuszyński">Dotyczą one: zwiększenia budżetu MON na uregulowanie zaległości (z uwzględnieniem odsetek) za pobrany od przedsiębiorstw sprzęt wojskowy; zagwarantowania środków na pokrycie kosztów utrzymania potencjału przemysłu obronnego, wynikającego z doktryny obronnej państwa; uwzględnienia środków na zamówienia wojskowe gwarantujące bezpieczeństwo państwa według potrzeb określonych przez MON; zrekompensowania strat poniesionych przez przedsiębiorstwa z tytułu zerwanych kontraktów na dostawy broni do Iraku i Jugosławii w latach 1990–1991; podjęcia starań w celu uzyskania kredytów zagranicznych na restrukturyzację przemysłu obronnego.</u>
          <u xml:id="u-256.12" who="#PosełZdzisławTuszyński">Uważam ponadto za konieczne ponowić zgłoszony przez posła profesora Wiatra wniosek o pilne odbycie debaty sejmowej na temat stanu i przyszłości polskich sił zbrojnych jako głównego elementu suwerenności i niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-256.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi Zdzisławowi Tuszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Jan Kowalik z PSL. Przygotuje się pani posłanka Barbara Czyż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełJanKowalik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata sejmowa toczy się w obliczu narastających napięć i konfliktów, których próbkę mieliśmy dziś przed Sejmem. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego nie może przejść obok tych spraw obojętnie.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PosełJanKowalik">Przesłana nam opinia Związku Nauczycielstwa Polskiego co do założeń prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał 1992 r. w dziale „Oświata i wychowanie”oraz przedłożone informacje rządowe na ten temat dają niewesoły obraz sytuacji. Znany jest on naszym posłom z autopsji, z gorzkich rozmów z ludźmi wsi, z pracującymi tam nauczycielami.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#PosełJanKowalik">Ogólny obraz oświaty nie może być kształtowany literą dokumentów i projektów ministerialnych. Suche liczby nie przemawiają do wyobraźni. Przecież każde cięcie budżetowe pociąga za sobą konkretne działania ministerialne o charakterze wykonawczym. Są one bolesne, albowiem godzą w przyszłych obywateli naszego państwa. Godzą także w warstwę wykształconych pracowników oświaty, którym nigdy nie wiodło się dobrze, a którzy obecnie zarabiają o blisko milion mniej niż wynosi średnia płaca.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#PosełJanKowalik">Tym bardziej musimy zadać sobie pytanie, co jest dzisiaj możliwe i jakie skutki społeczne spowodują nasze decyzje w tak ważnej dziedzinie funkcjonowania naszego państwa, jaką jest oświata.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#PosełJanKowalik">Przedstawione do rozpatrzenia Wysokiej Izbie prowizorium budżetowe w dziale „Oświata i wychowanie”przewiduje 8 648 mld zł, z czego na bieżące wydatki przypada 8 090 mld zł, a na inwestycje tylko 558 mld zł. Trzeba uwzględnić tutaj ostatnie decyzje rządu przyznające dodatkowo oświacie pewną, choć ograniczoną kwotę.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#PosełJanKowalik">Nasz klub uważa, że zaproponowane sumy wystarczają jedynie na wegetację oświaty, ale też zdaje sobie sprawę z katastrofalnej sytuacji budżetu państwa. Został on odziedziczony po poprzednim rządzie i nie jest to ocena polityczna, lecz fakt. Musimy zatem poruszać się w realiach, które odziedziczyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#PosełJanKowalik">To prawda, że udział oświaty w podzielonym dochodzie narodowym jest żenujący. Osiągamy tutaj poziom Albanii. Nie można jednak przekraczać granic wytrzymałości finansów państwa, cięcia są konieczne, ale konieczne są też zmiany strukturalne. Nie można wycofywać pieniędzy z działu „Oświata i wychowanie”, nie zastanawiając się, do jakich uciec się sposobów, by te minimalne środki, które zostały przyznane, mądrze wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#PosełJanKowalik">W tym miejscu chciałbym poruszyć sprawę przejęcia przez około 160 gmin szkół podstawowych. W opinii Związku Nauczycielstwa Polskiego sformułowano następującą uwagę: „Przejęcie przez około l60 gmin szkół podstawowych uwolni wprawdzie budżet centralny o określone środki finansowe, to jednak bez określenia, że są to subwencje celowe na oświatę, powtórzy się sytuacja z roku 1991 i środki te nie będą w gminach wykorzystane na cele oświatowe. Już obecnie ulegają likwidacji oddziały przedszkolne i tak zwane klasy zerowe przy szkołach podstawowych przejmowanych przez gminy. W związku z tym subwencja związana z realizacją tego zadania musi być również celowa”.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#PosełJanKowalik">Ten pogląd Klub Parlamentarny PSL przyjmuje za swój i zwraca uwagę Sejmowi na zagwarantowanie odpowiednich sum gminom na cele oświaty. Trzeba także wiedzieć, że większość przejmowanych przez gminy szkół znajduje się w regionach wiejskich i małomiasteczkowych borykających się z innymi problemami społecznymi. Pominięcie tego postulatu może spowodować przeznaczenie dotacji na inny cel.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#PosełJanKowalik">Beznadziejnie natomiast w dziale oświata przedstawia się waloryzacja wynagrodzeń za pierwszy kwartał, dofinansowanie szkół społecznych oraz cały pakiet zobowiązań przejętych z 1991 r. Nieuwzględnienie tego w projekcie prowizorium nie wynika ze złej woli, ale z braku środków na ich wykonanie. Także kwota na inwestycje, śmieszna w porównaniu z potrzebami, wystarcza na podtrzymanie tylko niektórych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-258.10" who="#PosełJanKowalik">Klub Parlamentarny PSL wypowiadał się zawsze za relatywnym zwiększaniem uposażeń nauczycielskich. Jest to sprawa najbardziej bolesna. Ten dział potraktowano w projekcie rzeczowo i uwzględniono kwotę ubruttowienia wynagrodzeń, czyli doliczenia kwoty podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to gwarancja, że pensje nauczycielskie nie spadną poniżej dzisiejszego poziomu, ale i tak nie załatwia to sprawy. Pewną nadzieję budzi projekt waloryzacji płac na drugi kwartał 1992 roku, który będzie obejmował wszystkie działy w skali ogólnokrajowej.</u>
          <u xml:id="u-258.11" who="#PosełJanKowalik">Prawdziwe jest niestety stwierdzenie, że w kosztach utrzymania szkół będą musieli częściowo partycypować rodzice, chociaż już obecnie finansują oni szkoły w kilkunastu procentach.</u>
          <u xml:id="u-258.12" who="#PosełJanKowalik">W budżetach domowych każdej rodziny przybędzie jeszcze jeden dodatkowy wydatek. Trzeba było też bardzo mocno ograniczyć zakładowy fundusz nagród. Tyle faktów. Czas na wnioski.</u>
          <u xml:id="u-258.13" who="#PosełJanKowalik">Klub PSL uważa, że wydatki na szkolnictwo zaplanowane zostały na bardzo niskim poziomie. Zdaję sobie jednak sprawę, że jest to kompromis między potrzebami a środkami.</u>
          <u xml:id="u-258.14" who="#PosełJanKowalik">Uważamy jednak, że zaproponowane rozwiązania trzeba przyjąć, choć nie bez lęku o przyszłość placówek oświatowych. Zapowiadamy przy tym, iż będziemy się domagać, żeby oświata była pierwsza w kolejce do korekt budżetowych, o ile takie będą możliwe. Sytuacja szkolnictwa wiejskiego jest szczególnie niepokojąca, młodzież wiejska jest od lat upośledzona w korzystaniu z dóbr kultury, w tym także z oświaty. Nie można jednak oglądać się tylko na budżet państwa, czy przewracać do góry nogami budżety rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-258.15" who="#PosełJanKowalik">Trzeba zapytać, czy rodzący się polski kapitał nie byłby w stanie pomóc polskiemu szkolnictwu w formie bezpośrednich darowizn lub wręcz w fundowaniu szkół i placówek oświatowych. Wiadomo, że takie inicjatywy są przygotowywane. Wydaje się, że Ministerstwo Finansów mogłoby tutaj dokonać jakichś koncesji podatkowych. To tylko jeden z wielu pomysłów, na rozwinięcie których przyjdzie pora wtedy, gdy rząd przedstawi założenia swojej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-258.16" who="#PosełJanKowalik">Chcę także zwrócić uwagę na to, iż państwo nie może dopuścić do ubożenia szkolnictwa publicznego, które i tak przegrywa w konkurencji ze szkolnictwem prywatnym. Po prostu wielu rodziców nie stać na posyłanie swoich dzieci do prywatnych szkół. Niemniej jednak przyjmijmy to, co jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-258.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Ostatnia w dyskusji w dniu dzisiejszym zabierze głos pani posłanka Barbara Czyż. Myślę, że dyskutanci jutro będą wypoczęci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chociaż z tej trybuny zostało dzisiaj bardzo wiele powiedziane, niestety nie poruszono tematu tak ważnego, jak ochrona środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PosełBarbaraCzyż">Z ubolewaniem stwierdzam, że problem ochrony środowiska naturalnego jest traktowany ciągle i nadal marginalnie, żeby nie powiedzieć z nonszalancją, jak w tym, pożal się Boże, prowizorium budżetowym, w którym na najpotrzebniejsze sprawy związane z ochroną środowiska naturalnego brakuje 130 mld zł. W tym, proszę Wysokiej Izby, brakuje 87 mld na gospodarkę wodną.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#PosełBarbaraCzyż">Pragnę zaznaczyć, że gospodarka wodna zwłaszcza w I kwartale jest tak ważna, jak zabezpieczenie przeciwpowodziowe. To są koszty utrzymywania w pogotowiu lodołamaczy, to są koszty ewentualnego lodołamania. Przypominam, że zima się jeszcze nie skończyła, różnie jeszcze może być. To są m.in. koszty utrzymywania w należytym stanie rzek, budowli wodnych, które są w tej chwili w stanie katastrofalnym, sypią się. Nie ma pieniędzy na ich remonty. To również grozi powodzią. Chciałabym również spytać z tego miejsca - szkoda, że w ławach rządowych tak pusto, no cóż, ta frekwencja chyba wymownie świadczy o zainteresowaniu rządu sprawami budżetowymi, przykro mi - co nas będzie drożej kosztowało, koszty ewentualnej powodzi czy wydatek 130 mld zł na ochronę środowiska? Straty materialne, straty w dobytku ludzkim, nawet utrata życia ludzkiego, odszkodowania? Co będzie droższe? Mam nadzieję, że wreszcie zaczniemy traktować poważnie sprawy środowiska naturalnego, zwłaszcza w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę posła sekretarza Piotra Krutula o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Planowane na dzisiaj, po zakończeniu obrad plenarnych, wspólne posiedzenie Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Ustawodawczej oraz Sprawiedliwości, dotyczące rozpatrzenia poselskiego projektu uchwały w sprawie przeciwdziałania zjawiskom patologii w gospodarce oraz korupcji (druk nr 44), zostaje przełożone na jutro na godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Bezpośrednio po zakończeniu obrad odbędzie się zebranie Klubu Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja” w sali nr 343.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#SekretarzposełPiotrKrutul">Jutro odbędzie się o godz. 8 zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sali nr 106.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zarządzam przerwę do jutra, to jest 24 stycznia 1992 r., do godz 9.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>