text_structure.xml 151 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 231 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 232 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Sołtyk i Ledwoch. Listę mówców prowadzi p. Ledwoch.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Marszałek">Posłowie: Krzywiński, Heller, Sejda, Wojtacha, Kapałczyński, Bigoński, Pryłucki, usprawiedliwiają swą nieobecność w Sejmie. Udzieliłem urlopów posłom: Faustyniakowi i Michalakowi na 1 dzień, Sommersteinowi, Spittalowi, Stefanowi Dąbrowskiemu, Szwarzowi, Wincentemu Witosowi, Rosmarinowi, Brotowi na 2 dni, Langerowi, Eisensteinowi, Sokolnickiej, Wygodzkiemu i Karauowi na 3 dni, Janeczkowi i Moritzowi na 4 dni, Melcerowej na 5 dni, Owsianikowi na 6 dni, Łaskudzie, Brownsfordowi i Kotkowskiemu na tydzień.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Marszałek">Proszą Izbę o udzielenie urlopów posłowie: Kościałkowski na 10 dni, Kujawski na 2 tygodnie, Zdziechowski na 16 dni, Greiss, Barański, Bernard Hausner, Farbstein do końca bieżącej sesji, ks. Wójcicki do końca lipca i Badzian na jeden miesiąc. Nie słyszę protestu. Uważam, że Izba się zgadza na udzielenie tych urlopów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1. a): ustne sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji konsularnej z Łotwą (druk nr. 1934). Głos ma sprawozdawca p. Szebeko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PSzebeko">Wysoki Sejmie! Ministerstwo Spraw Zagranicznych przedłożyło Sejmowi projekt ustawy o ratyfikacji konwencji konsularnej między Polską a Łotwą, podpisanej w dniu 3 stycznia 1924 r. Ponieważ między Polską a nowopowstałem państwem łotewskiem nie było prawnych podstaw do uregulowania wzajemnych stosunków konsularnych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych zawarło z Łotwą konwencję, która ma dla nas dlatego szczególnie doniosłe znaczenie, że w części państwa łotewskiego, na t. zw. Inflantach Polskich, mieszka w zwartej grupie bardzo liczna ludność polska. Otóż ta ustawa konsularna reguluje przedewszystkiem prawo i sposób tworzenia konsulatów i mianowania konsulów, następnie wskazuje na uprawnienia, przywileje i ulgi przysługujące urzędom konsularnym, konsulom i personelowi urzędniczemu konsulatów, a wreszcie reguluje prawo pełnienia przez konsulów czynności konsularnych. Objęta tu jest tedy opieka nad obywatelami polskimi, nad nieletnimi, oraz szereg uprawnień co do zaświadczenia dokumentów i sporządzenia przez konsulów aktów o charakterze notarialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PSzebeko">Ponieważ ustawa ta w ogólnych zasadach jest zupełnie zgodna z wszystkiemi czynnościami, które w ogólnem pojęciu obejmują zadania konsulatów i konsulów i ponieważ ustawa ta została zaaprobowana przez naszą komisję Spraw Zagranicznych, mam zaszczyt upraszać Wysoki Sejm o jej ratyfikowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt się nie zapisał, przystępujemy do głosowania. Tekst umowy Panowie mają w druku nr. 1934. Proszę Posłów, którzy są za ustawą, ażeby wstali. Stoi większość, ustawa w drugiem czytaniu przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Niema sprzeciwu. Panowie się godzą na przyjęcie całej ustawy? Niema sprzeciwu. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu b): ustne sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji o obrocie prawnym z Austrią (druk nr. 1915). Głos ma sprawozdawca p. Szebeko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PSzebeko">Wysoki Sejmie! Ministerstwo Spraw Zagranicznych przedłożyło Sejmowi projekt ustawy o ratyfikacji umowy między Polską a Austrią o wzajemnym obrocie prawnym. Tej natury umowy z innemi sąsiadującemi z nami państwami, Czechosłowacją i Niemcami już zostały przez Wysoki Sejm zatwierdzone. Potrzeba ich oparta jest na tem, że skutkiem oderwania od Austrii i przyłączenia do Rzeczypospolitej Polskiej części dawnego terytorium austriackiego, stosunki prawne między tą częścią Rzeczypospolitej a dzisiejszą Austrią są do dziś bardzo żywotne; nie na setki, lecz na tysiące liczą się wzajemne żądania sądów w wielu sprawach, które dotyczą obywateli obu państw. Z tego powodu Ministerstwo Spraw Zagranicznych uważa za potrzebne zawarcie takiej konwencji, któraby, usuwając wszelkie komplikacje, wytwarzane przez wzajemne dyplomatyczne znoszenie się państw z sobą, ułatwiała ten obrót prawny. Chodzi o wezwania sądu z jednego państwa do drugiego i wykonywanie ich zleceń. Formalności wymagane według tej ustawy są znacznie uproszczone; żądania odnosi się wprost do trybunału 1 instancji w języku tego państwa, które wysyła wezwanie, a prezes właściwego sądu, w razie potrzeby z dołączeniem tłumaczenia, w odpowiedni sposób je załatwia.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PSzebeko">W umowie tej przewidziane są jeszcze wypadki nagłej potrzeby opieki nad osobami lub majątkiem małoletnich, którzyby się znajdowali na tem obcem terytorium, oraz objęte są także wypadki, kiedy chodzi o wydanie przestępców na podstawie przepisów prawnych i odpowiednich kodeksów karnych każdego z tych państw.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PSzebeko">Ze względu na to, że umowa ta jest bardzo pożyteczna, że takiej samej natury umowy, obejmujące stosunki nasze prawne z Niemcami i Czechosłowacją, zostały już przez Wysoki Sejm zatwierdzone,...</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(P. Kiernik: Z Czechosłowacją dziś będzie zatwierdzona.)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PSzebeko">... że ustawa ratyfikacyjna została przez Komisję Spraw Zagranicznych przyjęta, mam zaszczyt prosić Wysoki Sejm o uchwalenie tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Tekst ustawy mają Panowie w druku nr. 1915. Proszę Posłów, którzy są za ustawą ratyfikacyjną, aby wstali. Stoi większość, ustawa w drugiem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#Marszałek">Czy jest sprzeciw co do odbycia dziś trzeciego czytania? Niema sprzeciwu. Czy kto z Panów jest przeciwny przyjęciu całej ustawy? Niema sprzeciwu, ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu c): ustne sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji arbitrażowej z Estonią, Finlandią i Łotwą (druk nr. 1951). Głos ma sprawozdawca p. Marylski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PMarylski">Prześwietna Izbo! Po zjeździe warszawskim w lutym 1924 r. trzech państw bałtyckich, mianowicie Estonii, Łotwy, Finlandii, oraz Polski, nastąpił zjazd w Helsingforsie, na którym podpisano umowę koncyliacyjną i arbitrażową między wspomnianemi państwami a Polską. Koncyliacja, jak wyjaśnia Ministerstwo Spraw Zagranicznych, jest to procedura pierwsza, mająca za zadanie załatwianie zatargów w drodze polubownej, poczem następuje arbitraż z pewnem zaostrzeniem, mianowicie z wyrokiem arbitrażowym. Dalej niniejsza ustawa ma na celu nawiązanie stosunków przyjaznych między temi państwami a Polską, co zresztą zostało w konwencji zupełnie wyraźnie podkreślone. Dawniej załatwiano wszelkie umowy międzynarodowe na drodze traktatów, dziś jest inny sposób, mianowicie zapomocą pewnego typu ustaw międzynarodowych. Według tych ustaw międzynarodowych miałoby się pewne wrażenie, że niema dostatecznych warunków do załatwiania tych sporów na drodze międzynarodowej, dlatego, że się powołuje ta ustawa aż na 5 sposobów załatwiania zatargów. Przedewszystkiem jest wysunięty sposób dyplomatyczny; następnie odwołuje się ustawa do paktu Ligi Narodów, do traktatu haskiego, potem do paktu z 2 października z piątej sesji Ligi Narodów, wreszcie jest mowa o postanowieniach koncyliacyjnych z trzeciego zjazdu Ligi Narodów.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PMarylski">Umowa rozciąga się na wszystkie zatargi, oczywiście z wyjątkiem zatargów terytorialnych, które nie wchodzą pod jej kompetencję. Z państwami bałtyckiemi nie mamy zatargów, przeciwnie, możemy się spodziewać, że nasze stosunki będą się układały jak najpoprawniej. Niemniej opinia publiczna w pewnej mierze co do Łotwy została zaniepokojona tem, że ma się odbyć zjazd trzech ministrów spraw zagranicznych: Łotwy, Estonii i Litwy, a z Litwą, jak dotąd jesteśmy w stosunkach niezupełnie przyjacielskich. Nadto z Łotwą powstał zatarg o odszkodowanie za grunta wywłaszczone według ustawy z września 1920 r., ale wczorajsza depesza przyniosła nam wiadomość, że łotewskie ministerstwo rolnictwa ułożyło już projekt załatwienia tego zatargu, jeżeli tak można powiedzieć, i postanowiło opracować odpowiednie przepisy, zaspokajające pretensje tych naszych obywateli, którzy zostali wywłaszczeni na zasadzie ustawy z września 1920 r. Mamy nadzieję, że odszkodowanie będzie sprawiedliwe, jak również mamy nadzieję, że prędzej czy później te 6 gmin, które przeszły — powiedzmy oględnie — przypadkowo do państwa łotewskiego, zostaną nam przywrócone. I mamy nadzieję, że nasze Ministerstwo Spraw Zagranicznych i nadal będzie czyniło wszelkie wysiłki, aby te gminy czysto polskie zostały przywrócone Polsce.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PMarylski">Komisja Spraw Zagranicznych, przychylając się do wniosku Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przedstawia Prześwietnej Izbie ustawę w sprawie ratyfikacji konwencji koncyliacyjnej i arbitrażowej między Polską a Estonią, Finladją i Łotwą, podpisanej w Helsingforsie, dnia 17 stycznia 1925 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Ustawę ratyfikacyjną i załącznik mają Panowie w druku nr. 1951. Proszę Posłów, którzy są za tą ustawą, aby wstali. Stoi większość. Ustawa w drugiem czytaniu przyjęta. Czy kto z Panów jest przeciwny odbyciu dziś trzeciego czytania? Niema sprzeciwu. Czy kto z Panów sprzeciwia się przyjęciu całej ustawy? Nikt się nie sprzeciwia. Ustawa przyjęta w trzeciem czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu d): ratyfikacji umowy w obrocie prawnym z Czechosłowacją (druk nr. 2043 i roneo nr. 208).</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#Marszałek">Głos ma sprawozdawca p. Kiernik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PKiernik">Przedłożony przez Rząd projekt ustawy dotyczący ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką w sprawie uregulowania obrotu prawnego w sprawach cywilnych, karnych i niespornych. Umowa ta jest jedną z kompleksu umów natury gospodarczej i prawnej, do których ratyfikacyj Wysoki Sejm na dzisiejszem posiedzeniu ma upoważnić Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PKiernik">Jako umowa regulująca stosunki obrotu prawnego w sprawach cywilnych, karnych i niespornych jest ona typową umową, analogiczną do tego rodzaju umów, zawieranych z innemi państwami, podobna do uchwalonej na dzisiejszem posiedzeniu umowy o obrocie prawnym między Rzecząpospolitą Polską a Austrią. Dlatego też nie nasuwa ona wątpliwości i reguluje zakres tych spraw w sposób zgodny z umowami międzynarodowemi tego rodzaju. Raczej mogłyby nasuwać wątpliwości te umowy, które dotyczą spraw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PKiernik">Umowa ta zatem reguluje kwestię obrotu prawnego w sprawach cywilnych, karnych i niespornych przed wszystkiemi sądami i zabezpiecza dochodzenie praw tak przez obywateli jak i przez państwo, a zarazem umożliwia dochodzenie prawa i wymiaru sprawiedliwości przez udzielanie sobie wzajemnej pomocy: w sprawie regulowania prawa małżeńskiego, w przedmiocie ślubności pochodzenia, w sprawie opieki i kurateli, w sprawie uznania osób za zmarłe i pomocy prawnej wogóle.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PKiernik">Dużo większe znaczenie ma druga część umowy, która reguluje sprawy karne, przewiduje wzajemne wydawanie przestępców w myśl zasad, przyjętych pod tym względem w dziedzinie ustawodawstwa karnego i w umowach międzynarodowych. Zastrzeżenia, jakie są zawarte w tej umowie co do wydawania przestępców, w zupełności odpowiadają zasadzie suwerenności państw, zawierających umowę i interesom ich obywateli. Dlatego są przewidziane wyjątki, kiedy wydawanie jest niedopuszczalne, mianowicie dotyczy to spraw karnych wojskowych, przestępstw politycznych i prasowych. Tak, że pod tym względem umowa ta czyni zadość wymogom i zasadom w tym względzie obowiązującym.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PKiernik">Gdy chodzi o pomoc w sprawach karnych i o wzajemną działalność organów bezpieczeństwa na obu terenach, to jest tu pewien wyłom zasady suwerenności, mianowicie jest przewidziane, że organa bezpieczeństwa mogą przestępców ścigać i na terytorium drugiego państwa, przyczem pościg nie może przekroczyć pasa granicznego szerokości 10 km. Wyłom ten jest podyktowany interesem wspólnym, nie tylko interesem jednego lub drugiego państwa, lecz interesem bezpieczeństwa ogólnego.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PKiernik">Po tych uwagach proszę w imieniu komisji Wysoki Sejm o przyjęcie ustawy, upoważniającej do ratyfikacji tej umowy, nadmieniając, że aczkolwiek, jak już wspomniałem, jest to tylko jedna z kompleksu umów, zawartych z Czechosłowacją, niezawodnie stanie się, jak i inne umowy, podstawą do unormowania, wzajemnych sąsiedzkich stosunków, które oby przy lojalnem wzajemnem zrozumieniu i spełnianiu zobowiązań, z tych umów wynikających, stały się podstawą do rozwoju coraz pomyślniejszych stosunków obu państw.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(Głos: Nie tak prędko to będzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Tekst ustawy mają Panowie w odbitce roneo nr. 208. Zwracam Panom uwagę, iż w tytułe tej ustawy, podobnie jak i w tytułe kilku innych, które są dziś na porządku dziennym wyraz „Czeskosłowacką” należy zmienić na „Czechosłowacką”. Proszę Posłów, którzy są za ratyfikacją, aby wstali. Stoi większość, ustawa przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Sprzeciwu niema. Na mocy wyniku głosowania w drugiem czytaniu, uważam ustawę w trzeciem czytaniu za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu e): ustne sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji handlowej z Czechosłowacją (druki nr. 2044 i 1996). Jako sprawozdawca ma głos p. Stanisław Kozicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PStanisławKozicki">Wysoki Sejmie! Wśród szeregu umów, zawartych w ubiegłym miesiącu między Polską a Czechosłowacją, na pierwszy plan niewątpliwe wysuwają się umowy podpisane 23 kwietnia w Warszawie przez ministrów spraw zagranicznych polskiego i czeskosłowackiego, który umyślnie w tym celu do Warszawy przybył. Z pośród tych umów mam zaszczyt referować pierwszą t. j. umowę handlową z Czechosłowacją. Umowa handlowa z Czechosłowacją musi być traktowana łącznie z konwencją weterynaryjną, równocześnie podpisaną, i z układem tranzytowym i protokółem dodatkowym, podpisanym dnia 3 lipca w Pradze. Trzeba te wszystkie umowy i układy traktować łącznie dlatego, że korzyści, osiągane przez obie układające się strony, dadzą się w pełni tylko ocenić i porównać, jeżeli wspólnie się je rozpatruje. W stosunkach wzajemnych między Polską a Czechosłowacją sytuacja przedstawia się w ten sposób, że my do Czechosłowacji eksportujemy płody rolne, Czechosłowacja zaś do nas eksportuje i może eksportować w większych ilościach, niż obecnie wyroby przemysłowe. Główna więc korzyść dla Czechosłowacji z zawartych umów polega na ułatwieniach i zniżkach cen eksportowanych towarów, korzyść zaś dla Polski z zawartych umów wynika nie tylko z eksportu naszych towarów, lecz przedewszystkiem z uregulowania tranzytu przez Czechosłowację i uregulowania stosunków węglowych.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PStanisławKozicki">Przypomnę Panom, że Polska zmuszona do eksportu znacznej ilości węgla (12 milionów tonn rocznie) i mając zagrożony obecnie eksport tego produktu do Niemiec, musi szukać innych rynków zbytu i dlatego jest dla nas rzeczą bardzo ważną, ażeby rozszerzyć nasz zbyt w Czechosłowacji, a przez Czechosłowację uzyskać taniej transport do Austrii, Węgier, Jugosławji, Włoch i Szwajcarii. Otóż zawarcie tych umów a zwłaszcza węglowej i tranzytowej powiększa przedewszystkiem o 30% kontyngent eksportu węgla z Polski do Czechosłowacji, doprowadzając go do 720.000 tonn rocznie, a następnie reguluje taryfę tranzytową Czech na tej podstawie, że dla węgla polskiego będą udzielane te wszystkie zniżki, jakie mają transporty czeskie wewnątrz Państwa Polskiego, oraz zniża do połowy t. zw. opłaty manipulacyjne. Na tej podstawie cena transportu węgla polskiego będzie znacznie obniżona, a przez to zdolność konkurencyjna zarówno w krajach, do których był dotychczas eksportowany, a także i w krajach, które nowo dla eksportu będą zdobyte, będzie ułatwiona.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PStanisławKozicki">Czechosłowacji dane są ułatwienia celne, które idą dość daleko i w ten sposób ułatwiają eksport produktów przemysłu czeskiego do Polski. Sądzę, że ułatwienia te mają i dla nas pewien pożytek, gdyż można przypuszczać, że część importu niemieckiego, który dziś jest bardzo znaczny, może być zastąpiona w przyszłości przez import czeski, a to ma tę dodatnią stronę, że import niemiecki nie traci charakteru politycznego, a import czeski jest tego charakteru pozbawiony.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PStanisławKozicki">Już po zawarciu traktatu handlowego z Czechami zaszły pewne wydarzenia, które zmusiły oba rządy do wszczęcia nowych rokowań i doprowadziły do podpisania t. zw. dodatkowego protokółu z dnia 3 lipca 1925 r. Mianowicie stosunki celne z Czechami wskutek umowy handlowej uregulowano w ten sposób że dla większości produktów importowanych i eksportowanych nie są oznaczone cła w absolutnych liczbach lecz w procentach taryfy autonomicznej danego państwa, a tylko dla niewielkiej ilości zostały ustanowione cła konwencyjne. Z tego wynika, że każde z państw kontraktujących ma prawo podnieść swoje stawki celne według własnego uznania i zgodnie z swojemi interesami. Tak się złożyły stosunki z Czechosłowacją, że Państwo Polskie dla obrony swego bilansu handlowego i płatniczego było zmuszone podnieść swoje cła autonomicznie i z tego powodu rząd czechosłowacki zwrócił się do Rządu polskiego z przedstawieniem, że to wprowadza pewne utrudnienia w ulgach celnych dla Czechosłowacji. Odbyły się rokowania, prowadzone pod znakiem życzliwości i zwłaszcza po stronie polskiej z chęcią jak najszybszego i jak najbardziej przyjaznego uregulowania tej kwestii i zakończyły się podpisaniem protokółu dodatkowego, w którym Polska od swoich ceł daje ustępstwo większe i w ten sposób dla niektórych produktów sprowadza stawki celne do tej wysokości, jaka była przed podniesieniem stawek celnych polskich, podniesiono je tylko w sposób bardzo nieznaczny. Także już po zawarciu umowy handlowej między Polską a Czechosłowacją wyszły od Czechosłowacji pewne zarządzenia, dotyczące półfabrykatów, które zmuszały producentów polskich do zanieczyszczania eksportowanych wyrobów i przez to zmuszały do powtórnej dystylacji, co podrażało cały proceder i jak ludzie kompetentni twierdzą, bardzo utrudniało, a bodajże zamykało eksport półfabrykatów naftowych do Czechosłowacji. W tym zakresie zaczęły się także między dwoma rządami rozmowy, które dotychczas nie doprowadziły jeszcze do pożądanego wyniku, i dlatego na komisji była wyrażona opinia pod adresem Rządu polskiego, ażeby starał się tę sprawę w myśl interesów producentów naftowych polskich jak najszybciej uregulować tak, ażeby w chwili ratyfikacji przez Senat umowy handlowej polsko-czeskosłowackiej sprawa ta była już załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PStanisławKozicki">Rozpatrując umowę handlową między Polską a Czechosłowacją i biorąc pod uwagę trudności, jakie leżały na drodze do jej zawarcia, biorąc pod uwagę różne interesy, oraz wszystkie korzyści i straty obu stron, trzeba jednak dojść do wniosku, że względy gospodarcze, jeżeli je podsumować i wziąć, jako całość, przemawiają za tem, aby tę umowę ratyfikować. Dlatego po dyskusji na Komisji Spraw Zagranicznych i Przemysłowo-Handlowej, po wzięciu pod uwagę wszystkich szczegółów tej sprawy, komisja postanowiła zaproponować Wysokiemu Sejmowi ratyfikowanie umowy handlowej z Czechosłowacją wraz z konwencją weterynaryjną i protokółem dodatkowym, podpisanym dnia 3 lipca.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PStanisławKozicki">Poza względami natury gospodarczej, które przemawiają za ratyfikowaniem umowy, którą mam zaszczyt referować, są niewątpliwie także względy polityczne, które za tem przemawiają. A mianowicie, aczkolwiek są to umowy natury czysto gospodarczej, to jednak uregulowanie stosunków gospodarczych staje się z konieczności podstawą do uregulowania stosunków politycznych, a w obecnej sytuacji światowej, wobec rozmaitych wydarzeń, których nie będę tu poruszał i szerzej omawiał, sądzę, że jest rzeczą pożyteczną, ażeby stosunki polityczne między dwoma sąsiedniemi krajami były oparte na jak najlepszych podstawach i ażeby to porozumienie, które się zaczęło podpisaniem tych umów, posuwało się coraz dalej.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PStanisławKozicki">Dlatego zarówno ze względów natury gospodarczej, jak i ze względów natury politycznej, pozwalam sobie w imieniu komisji zaproponować Wysokiemu Sejmowi ratyfikowanie niniejszych umów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Wierzbicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PWierzbicki">Proszę Wysokiej Izby! Na mocy Konstytucji Rząd zawiera umowy i traktaty, Sejm dochodzi wobec tego do głosu w ostatniej chwili, kiedy już jest fakt dokonany. Dziś, z powodu bardzo ważnej sprawy ratyfikacji traktatów z Czechosłowacją, muszę zabrać głos, bo jest tu jeden moment natury zasadniczej i podstawowej, który dotyczy nie tylko tego traktatu, ale gdyby nie został oświetlony, mógłby się odbić w sposób niekorzystny dla interesów Polski i na traktatach innych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Głos: A mianowicie?)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PWierzbicki">Ogólna zasada państw po wojnie jest, że w zawieranych traktatach handlowych nie stabilizują sobie wzajemnie naogół stawek celnych, dlatego, że stan gospodarczy jeszcze jest płynny i nigdzie jeszcze nie zostały wprowadzone ostateczne taryfy celne. Dlatego zafiksowane stawki celne stosowane są tylko jako wyjątek. W traktacie z Czechosłowacją listy c) i d) zawierają pewną nieznaczną liczbę stawek stabilizowanych, lecz olbrzymia większość wzajemnych ulg celnych zawarta jest w listach a) i b), gwarantujących tylko obniżki procentowe od autonomicznych taryf celnych. Autonomiczność zaś samych tych taryf, t. j. samodzielne prawo do ich zmiany jest kardynalnem prawem każdego państwa i kardynalną podstawą polityki międzynarodowej. Polska tak dalece była pewna tego swego prawa i możności pogodzenia go z zawartym z Czechosłowacją traktatem, że nie czekając na ratyfikację traktatu wprowadziła konieczne dla obrony bilansu handlowego zmiany w swojej taryfie celnej, uważając, że postępuje absolutnie lojalnie, zgodnie z praktyką międzynarodową i w granicach praw suwerennych Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PWierzbicki">I rzeczywiście okazało się, że ani rząd szwajcarski, który miał okazję wymienić poglądy z naszym rządem, ani izby handlowe angielskie, rozumiejąc stan gospodarczy Polski, nie protestowały przeciw tym zarządzeniom, które chroniły bilans Polski. Natomiast Czechosłowacja zażądała protokółu dodatkowego, który jest jednak niczem innem, jak dodatkową umową handlową. W tym protokóle bowiem nie tylko zostały powiększone obniżki procentowe, udzielone w umowie zasadniczej, t. j. przywrócony został dla szeregu towarów czeskich stan rzeczy z przed naszego rozporządzenia majowego o zmianie taryfy celnej, ale zostały wprowadzone nowe obniżki dla tych towarów, których umowa zasadnicza nie dotyczyła. Wprowadzono więc np. nowe zniżki dla jabłek, marmolad z cukrem i bez cukru, naczyń i wyrobów garncarskich, fajansowych, instrumentów muzycznych, fortepianów i pianin.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PWierzbicki">Fakt zawarcia umowy handlowej i szeregu innych umów z Republiką Czeskosłowacką jest, nie ulega najmniejszej wątpliwości, bardzo czynnem i dodatniem posunięciem dla obu narodów, ale należy wyrazić żal, że to rzeczowe posunięcie, które otwiera bezwzględnie nową erę w stosunkach obu państw, zostało zakończone tym protokółem dodatkowym, stanowiącym nową jednostronną umowę na niekorzyść Państwa Polskiego, zawartą w ostatniej chwili w sytuacji koniecznej obrony przez Rząd Polski naszego bilansu handlowego. Ażeby więc nie stwarzać precedensu na przyszłość, Rząd nasz i Sejm muszą podkreślić swoje prawo do autonomii w dziedzinie taryfy celnej i do regulowania jej w zależności od potrzeb swojej polityki wewnętrznej. Mam zaszczyt więc zabrać głos w tej sprawie, by zastrzec, że fakt ten nie może być precedensem dla innych umów.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PWierzbicki">Bardzo doniosłym momentem jest to, że Czechosłowacja, tak samo korzystając ze swojej suwerenności, przeprowadziła w tym okresie czasu nową decyzję co do ceł zbożowych, która dla Polski jeszcze w tej chwili nie ma praktycznego znaczenia, bo jest uwarunkowana wysokością cen zboża na rynku wewnętrznym Czechosłowacji, ale przy zmienionej koniunkturze polskie produkty zbożowe mogą jednak się znaleźć w trudniejszej sytuacji w porównaniu z tą, w jakiej były, gdy się zawierało umowę zasadniczą.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PWierzbicki">A drugim momentem jest ten, o którym mówił już poseł Kozicki, a który faktycznie zupełnie przekreśla naszą umowę w dziedzinie produktów naftowych. Mianowicie rząd czeskosłowacki wydał wewnętrzne zarządzenie, które stanowa, że jeżeli półprodukty naftowe, czy specjalnie benzynowe przyjdą do Czech, to muszą być znowu przez domieszkę ropy surowej sprowadzone do surowca i powtórnie destylowane. To zarządzenie jest wymierzone wyłącznie przeciw przetworom naftowym przychodzącym do Czechosłowacji z Polski.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PWierzbicki">Otóż Komisje Przemysłowo-Handlowa i Spraw Zagranicznych jednomyślnie uznały, że Rząd Polski powinien uzyskać satysfakcję od rządu czeskiego, że to rozporządzenie czeskie powinno być anulowane do czasu, gdy nasz Senat będzie ratyfikował traktaty z Czechosłowacją, i że wtedy tylko te traktaty będą ostatecznie ratyfikowane. Oczywiście rozumie się samo przez się, że przed ratyfikacją traktatów z Czechosłowacją Senat nasz musi mieć również całkowitą pewność, że ze strony parlamentu czeskiego również wszystkie te umowy bez wyjątku będą ratyfikowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Zwracam Panom uwagę, że ratyfikacja obejmuje konwencję handlową z dnia 23 kwietnia 1925 r., której tekst mają Panowie w druku nr. 1996, i protokół dodatkowy z 3 lipca 1925 r., który Panowie mają w druku nr. 2044. Będziemy więc ratyfikowali obie te umowy. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem ustawy ratyfikacyjnej z druku nr. 1996, żeby wstali. Stoi większość, ustawa w drugiem czytaniu przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Sprzeciwu niema. Ustawę uważam także w trzeciem czytaniu za przyjętą. Druga ustawa jest w sprawie ratyfikacji protokółu dodatkowego z dnia 3 lipca 1925 r. do konwencji handlowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką, podpisanej w Warszawie dnia 23 kwietnia 1925 r. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej ustawy według druku nr. 2044, aby wstali. Stoi większość. Ustawa w drugiem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#Marszałek">Jest wniosek o trzecie czytanie. Nikt nie protestuje. Sądzę, że nie będzie sprzeciwu co do uchwalenia samej ustawy. Niema sprzeciwu. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu f): ustne sprawozda nie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji z Czechosłowacją w sprawach karnych i finansowych (druk nr. 2052 i roneo nr. 208). Jako sprawozdawca głos ma p. Kozicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PStanisławKozicki">Wysoki Sejmie! Umowa, którą mam zaszczyt przedstawić, dotyczy rozwiązania tych wszystkich stosunków między dwoma państwami, które wynikały z podziału pewnych ziem między Polskę a Czechy. Umowa ta obejmuje szereg spraw bardzo doniosłych, mianowicie uzyskanie obywatelstwa, sprawy amnestii, ochronę mniejszości, rozdział aktów, likwidację majątków kraju śląskiego, b. komitatów Orawy i Spisza, uregulowanie ciężarów emerytalnych pracowników samorządowych, podział śląskiego zakładu kredytowego, sprawy finansowe, a ostatni rozdział dotyczy postępowania w sprawach spornych.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PStanisławKozicki">W części pierwszej tej umowy zawarte są przepisy co do tego, w jaki sposób można uzyskać obywatelstwo w obu częściach kraju śląskiego, Spisza i Orawy.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PStanisławKozicki">Druga część orzeka, że wszystkie osoby, oskarżone w związku z agitacją polityczną, prowadzoną w czasie od 28 października 1918 r. do 10 sierpnia 1920 r., a będące pod sądem karnym, będą amnestionowane.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PStanisławKozicki">Te przepisy wynikają z konieczności uregulowania spraw, wynikłych z zatargów przed plebiscytem i z tego wszystkiego, co z tem ma związek.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PStanisławKozicki">Najważniejszą częścią tej umowy jest niewątpliwie ta, która dotyczy ochrony mniejszości narodowych. Ma ona przedewszystkiem znaczenie dla Polski, a to dlatego, że w Polsce mniejszości narodowej czeskiej tak jakby nie było, bo jest tylko zwarta grupa ludności czeskiej na Wołyniu, ale istnienie tej ludności szerszego zagadnienia nie przedstawia. Cala więc część tej umowy, która mówi o ochronie mniejszości dotyczy przedewszystkiem mniejszości polskiej na terenie Śląska, Spisza i Orawy i tu mamy szereg gwarancyj co do praw językowych, szkolnych tej ludności i wogóle co do stosunków rządu czeskosłowackiego do ludności polskiej. A więc przedewszystkiem uznane jest, że określenie narodowości lub języka ojczystego polega na oświadczeniu interesowanej osoby. Ustawa określa również prawa językowe ludności polskiej w zakresie sądownictwa, w stosunku do władz administracyjnych, prawa co do napisów na budynkach i t. d. Dalej powiedziane jest, że muszą być w dostatecznej ilości obecne osoby urzędowe, które władają językiem polskim. Dalej, że w zakresie uzyskania koncesji i innych praw zależnych od Rządu osoby narodowości polskiej będą traktowane narówni z osobami narodowości czeskiej. Następnie, że będą dawane zezwolenia na zakładanie szkół z językiem wykładowym polskim, że w szkołach tych mają być nauczyciele narodowości polskiej, władający dostatecznie językiem polskim. Dalej, że Rząd ma zabiegać o to, ażeby były podręczniki potrzebne przy nauczaniu przedmiotów polskich.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PStanisławKozicki">Wreszcie powiedziane jest, że umowa ta nie może być wypowiedziana przed upływem 12 lat.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PStanisławKozicki">W tem mniej więcej streszczają się te gwarancje, jakie dane są mniejszości polskiej, zamieszkałej na terytorium Republiki Czechosłowackiej.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PStanisławKozicki">Dalej umowa ta mówi o rozdziale aktów, znajdujących się na terytorium kraju, który uległ podziałowi.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PStanisławKozicki">Bardzo ważną częścią umowy i szczegółowo tu omówione jest uregulowanie likwidacji majątku kraju śląskiego i innych. Tu jest powiedziane, w jaki sposób majątek ten będzie podzielony między oba państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PStanisławKozicki">Wreszcie trzeba było uregulować kwestie wynikające z tego powodu, że na Śląsku był jeden zakład kredytowy i że obecnie kraj ten jest podzielony, więc trzeba było zarówno wierzytelności tego zakładu, jak i jego należytości w odpowiedni sposób pomiędzy oba kraje podzielić. Tak samo w zakresie spraw finansowych, dotyczących, prywatnych osób, trzeba było odpowiednie przepisy ustalić.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PStanisławKozicki">Niniejsza umowa zawiera także postanowienia co do tego, w jaki sposób w razie spraw spornych należy rzeczy załatwiać i tutaj przewiduje się dwie instytucje: sądy mieszane, które starać się będą sprawy załatwiać polubownie, i sąd rozjemczy, do którego można się odwołać w razie niemożności załatwienia sprawy polubownie.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PStanisławKozicki">Ta umowa, jak powiedziałem, przedewszystkiem jest ważna dla strony polskiej, dotyczy bowiem bardzo ważnej dla nas sprawy, bo ochrony mniejszości narodowej polskiej w Republice Czeskosłowackiej misji zwracano uwagę na to, aby Rząd polski bacznie przestrzegał i uważał na to, ażeby ta umowa w całości była rzeczywiście wykonywana.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#PStanisławKozicki">Muszę tutaj przy tej okazji nadmienić, że przy układaniu tej umowy bardzo czynny był prof. Kutrzeba z Krakowa, który też na komisji o wszystkich szczegółach, dotyczących umowy, dawał dokładne wyjaśnienia, które komisję ogółem zadowoliły. W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych pozwolę sobie zaproponować Wysokiemu Sejmowi ratyfikowanie niniejszej umowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Czapiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PCzapiński">Wysoki Sejmie! Przemawiam w imieniu stronnictwa, które zapewne najwięcej włożyło pracy w dzieło narodowego i socjalnego uświadomienia polskiego ludu pracującego na Śląsku Cieszyńskim. Świadczy o tem choćby znana nasza akcja jeszcze za czasów austriackich w obronie szkoły polskiej, świadczą o tem do dziś liczne domy robotnicze i niezmiernie liczne spółdzielnie robotnicze, znajdujące się prawie w każdej gminie w Ostrawskiem i Cieszyńskiem, obecnie Czeskiem.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PCzapiński">Przed kilku tygodniami miałem sposobność wraz z kilku kolegami posłami i senatorami objechać prawie wszystkie gminy obecnego Śląska czeskiego i Moraw i stwierdziliśmy, że do dziś dnia nie wygasło głębokie przywiązanie ludności pracującej Cieszyńskiego i Ostrawskiego do Polski, do polskiego narodu, do polskiej kultury.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PCzapiński">Ostatnie 5 lat, proszę Wysokiej Izby, począwszy od nieszczęsnej decyzji konferencji ambasadorów w 1920 r., jest to czas straszliwej martyrologii polskiego żywiołu w Czeskiem, Ostrawskiem i Cieszyńskich; świadczy o tem pozbawienie ludności polskiej. Wystarczy wspomnieć zamknięcie szkół polskich, świadczy o tem pozbawienie ludności polskiej praw autonomicznych, rozwiązanie reprezentacyj gminnych i posadzenie na to miejsce komisarzy czeskich; świadczy o tem niezałatwienie podań o obywatelstwo czeskie. O ile mi wiadomo, w ciągu 3 lat tylko w 2 powiatach politycznych czeskich, w cieszyńskim i frysztackim, 12.000 podań polskich o obywatelstwo czeskie załatwionych nie zostało.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PCzapiński">Prawda, że w ostatnich miesiącach jest jakgdyby pewne odprężenie, ale niestety bardzo małe. Musimy przyznać, że pewną rolę w tem odprężeniu odegrała akcja socjalistów, mówię o socjalnych demokratach czeskich. Jeśli np. robotnicy polscy otrzymali zasiłki dla bezrobotnych, jeśli uzyskali prawo wyboru, chociaż tylko czynne prawo wyboru do rad kopalnianych, jest to niewątpliwie zasługą socjalnych demokratów czeskich, w których imieniu obecny minister opieki społecznej Winter niedawno, podczas mego pobytu w Pradze, towarzysz senator Soukup i Stivin redaktor „Prawa Lidu” zapewniali nas niejednokrotnie, że uczynią wszystko, ażeby słusznym postulatom mniejszości polskiej w Czechosłowacji stało się zadość. Niestety, proszę Panów, z tych, czy innych powodów to odprężenie w ostatnich miesiącach jest minimalne i wiązać z tem wielkich nadziei nie możemy. Będziemy atoli, proszę Wysokiego Sejmu głosowali za przedłożoną ustawą dlatego, że widzimy w niej jakgdyby cząstkę wielkiego dzieła pacyfikacji Europy. Mamy nadzieję, że jeszcze i ta umowa wzmocni braterskie stosunki międzynarodowe, a nie zapominajmy o tem, iż także wspólne niebezpieczeństwa mogą nas łączyć z państwem Czechosłowackiem.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PCzapiński">Głosujemy jednak za przedłożoną ustawą z największem zastrzeżeniem i z największą niestety obawą, dlatego, proszę Panów, że widzimy dobrze, iż w przedłożonej ustawie wszystko zależy od wykonania. Treść poszczególnych artykułów jest rozciągła i niezupełnie jasna. Tak np. art. 1 powiada, że Polacy mogą nabywać obywatelstwo czeskie, ale zarazem się powiada, że ze względów państwowych można podaniu odmówić. Powiada się, że w urzędach mają być osoby, które władają językiem polskim, ale nie powiada się, że to mają być Polacy. Powiada się, że w szkołach mają być nauczycielami osoby narodowości polskiej, ale obawiam się, żeby nie było tak, jak jest dzisiaj, że sprowadzono kilku Rusinów, którzy widocznie powiedzieli, że są narodowości polskiej, i ci Rusini są reprezentantami kultury polskiej i narodowości polskiej w Czechach.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#komentarz">(P. ks. Ilków: Już ich wyrzucają.)</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PCzapiński">Jeśli wyrzucają, to bardzo się z tego cieszymy, bo tak, jak nie chcemy, żeby w ruskich szkołach wykładały osoby narodowości nieruskiej, jak niejednokrotnie dawałem temu wyraz z tego miejsca, tak samo nie życzymy sobie, aby w szkołach polskich wykładały osoby narodowości niepolskiej.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PCzapiński">Otóż w każdym razie praktyka obecnie stosowana wobec mniejszości polskiej nie uprawnia do zbyt różowych nadziei. Wszystko będzie zależało od tego stopnia lojalności, z jakim rząd i władze czeskosłowackie zechcą ratyfikowaną tu ustawę stosować. Niestety, fakty z ostatnich miesięcy, nawet z ostatnich tygodni stwierdzają, że nie tylko nie wszystko jest w porządku, ale że owszem terror, stosowany wobec mniejszości polskich, trwa w dalszym ciągu. Świadczą o tem, nie chcę mówić o tem szczegółowo, choćby fakty takie, że do dziś dnia 35.000 obywateli Polaków nie może uzyskać obywatelstwa czeskosłowackiego państwowego; świadczą o tem choćby wpisy, obecnie dokonywane do szkół polskich, odbywające się w znacznej mierze pod przymusem władz czeskosłowackich pod terrorem. Tak np. choćby w majątkach arcyksięcia Fryderyka, wziętych pod zarząd państwowy, robotnikom rolnym i leśnym przepisuje się, żeby posyłali swoje dzieci do szkół czeskich pod groźbą wydalenia ze służby. Urzędy kolejowe, jak np. urząd kolejowy w Cieszynie czeskim, rozsyłają okólniki, w których od urzędników kolejowych Polaków żądają deklaracji, czy będą posyłali swoje dzieci do szkół czeskich, bo w przeciwnym razie grozi takiemu urzędnikowi redukcja. Do dziś dnia dzieją się niesprawiedliwości w dziale koncesyj, tak np. rzecz to drobna, ale charakterystyczna, że koncesyj bufetowych dla polskich domów robotniczych udziela się tylko w tym wypadku, jeżeli koncesję ma otrzymać inwalida Czech. Mamy do czynienia z takiemi faktami, już naprawdę zdumiewającemi, że taka olbrzymia gmina, bodaj główna gmina w Cieszyńskiem, jak karwińska, nie posiada od kilku lat samorządu, do dziś dnia rządzi gminą kalwińską kacyk czeski, t. zn. komisarz. Takich gmin bez samorządu polskiego jest wiele i do dziś dnia, Szanowni Panowie, Polacy nie mają swojej reprezentacji w województwie śląskiem, t. zn. w Żupie Opawskiej, chociaż skład zarządu owego województwa pochodzi z nominacji i niegdyś minister Winter obiecał, że przecież Polacy mianowani zostaną.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PCzapiński">Szanowni Panowie, takich faktów jest więcej, które świadczą aż nadto dobitnie, że niestety terror czeski względem mniejszości polskiej trwa dalej, a niejednokrotnie centralne władze czeskosłowackie powiadają, że „nasze zarządzenia są zgodne z postulatami mniejszości polskiej, ale miejscowi urzędnicy sabotują”. Miejscowi urzędnicy, to oczywista, przeważnie narodowi demokraci czescy, reprezentowani w prasie przez „Moravsko Sleski Dennik”, oni to bojkotują — tak niejednokrotnie oświadczają...</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PCzapiński">...centralne władze czeskie. Możliwe. Bywały podobno takie fakty, że mimo zarządzenia ministra Bechijnego, starosta czeski, który chciał wprowadzić w życie zarządzenie to ministra na rzecz mniejszości polskiej, został obity pałkami przez ludność miejscową, która widocznie w pewnej mierze korzystała tu z opieki jakichś innych władz czeskich. W każdym razie, pozwolę sobie zwrócić uwagę, że chyba dla rządu czechosłowackiego, dla społeczeństwa i dla państwa czechosłowackiego dobre stosunki sąsiedzkie z Polską są chyba rzeczą zbyt ważną, ażeby te władze nie mogły okiełznać swoich władz lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PCzapiński">Z temi wielkiemi zastrzeżeniami będziemy głosowali za przedłożną ustawą i muszę tu oświadczyć w imieniu mojego stronnictwa, że ilekroć rząd czy państwo czeskosłowackie zechce pokojowego współdziałania z Państwem Polskiem, tylekroć — ja mówię narazie o swojem stronnictwie, ale zdaje się, że mogę mówić nie tylko o swojem, tylekroć zawsze będzie poważnym szkopułem to, że te słuszne postulaty mniejszości polskiej nie zostały załatwione i dopóki te postulaty załatwione nie będą, dopóty to współdziałanie polsko-czeskie będzie zawsze niezmiernie utrudnione.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PCzapiński">Na zakończenie pozwolę sobie w imieniu mego stronnictwa, a mam nadzieję, że w imieniu całego Sejmu, robotnikom polskim w Czechosłowacji, a przedewszystkiem naszym towarzyszom, przesłać słowa zachęty, otuchy do dalszej walki w imię swoich słusznych praw. W imieniu mego stronnictwa, a mam nadzieję, że i w imieniu całego Sejmu, pozwolę sobie z tego miejsca oświadczyć mniejszości polskiej w Czechosłowacji, robotnikom polskim, że o ich słusznych prawach nie zapomnimy.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Tekst ustawy ratyfikacyjnej Panowie mają w odbitce roneo nr. 208. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem ustawy ratyfikacyjnej, aby wstali. Stoi większość, ustawa przyjęta. Jest wniosek, aby dziś odbyć trzecie czytanie. Czy kto z Panów sprzeciwia się trzeciemu czytaniu? Niema sprzeciwu. Czy kto oświadcza się przeciw? Sprzeciwu nie słyszę, ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do ratyfikacji konwencji arbitrażowej z Czechosłowacją. Głos ma p. Kozicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PStanisławKozicki">Wysoki Sejmie! Trzecią umową, podpisaną dnia 23 kwietnia w Warszawie, jest umowa koncyliacyjna i arbitrażowa między Polską a Czechosłowacją. Nie jest to pierwszy traktat tego rodzaju, podpisany przez Polskę. Podobne traktaty podpisaliśmy z państwami bałtyckiemi i Republiką Szwajcarską.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PStanisławKozicki">Ściśle według tych samych zasad ujęty jest także traktat z Republiką Czechosłowacką. Celem tego traktatu jest danie możności dwóm państwom załatwiania wszelkich sporów na drodze porozumienia, względnie na drodze arbitrażu. Przewidziana jest procedura tego rodzaju, że w razie negatywnym obie strony delegują swoich przedstawicieli do t. zw. komisji koncyliacyjnej, ci wybierają super-arbitra, w razie zaś, jeśli nie dojdą do porozumienia, mianuje tego super-arbitra prezydent szwajcarskiej Rady Związkowej. Ta komisja ma za zadanie opracować projekt załatwienia sporu na drodze porozumienia. Jeżeli ta komisja nie może doprowadzić do porozumienia, wtedy odsyła się spór do trybunału arbitrażowego, ustalonego na mocy porozumienia obydwóch stron i ten trybunał załatwia taki spór według procedury przewidzianej. Szczegóły utworzenia komisji koncyliacyjnej, szczegóły utworzenia i funkcjonowania trybunału arbitrażowego przewiduje referowana przeze mnie umowa.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PStanisławKozicki">W imieniu Komisji proponuję Wysokiej Izbie ratyfikację tej umowy między Polską a Czechosłowacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Dębski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PDębski">Wysoki Sejmie! Nie jest dziełem przypadku to, że Sejm przystępuje dziś do ratyfikowania kilku umów polsko-czechosłowackich, nie jest również zbiegiem okoliczności to, że dziś, odkładając uchwalenie tak ważnej sprawy, jaką jest reforma rolna, Sejm znalazł czas na to, ażeby te umowy ratyfikować. Świadczy to bowiem najprzód o tem, że wiele spraw nie zostało dotychczas uregulowanych, a dalej świadczy o tem, że dziś przystępujemy jako Sejm do rozpoczęcia nowej ery w stosunkach polsko-czeskosłowackich.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PDębski">Jeżeli chodzi o stronnictwo nasze, czynimy to z całą świadomością, widzimy bowiem, że ze względu na położenie zarówno naszej Rzeczypospolitej Polskiej, jak i na położenie Republiki Czechosłowackiej w tej części Europy narzuca się, jako konieczność, czynne współdziałanie między temi dwoma krajami, a nie współzawodnictwo. W tym też celu nie od dziś stronnictwo nasze współdziałało w tym kierunku, żeby nastąpiło to zbliżenie, sądzimy bowiem, że ta rola, jaka nam przypadła, przypada również Republice Czechosłowackiej w Europie środkowej, mianowicie konieczność współdziałania na wszystkich polach, zarówno gospodarczem, jak i politycznem, jest nakazem chwili, leży w najlepiej zrozumianym interesie obu państw.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PDębski">Jeżeli to czyniliśmy, jeżeli w dalszym ciągu pracować będziemy na polu tego współdziałania, nie znaczy to bynajmniej, żebyśmy zapomnieli o tych rzeczach, które nas w przeszłości dzieliły i które może, jeżeliby nie zostały załatwione pomyślnie, stanowiłyby jednak w dalszym ciągu czynnik, utrudniający to współdziałanie. Mam przedewszystkiem na...</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PDębski">... myśli mniejszość polską w Czechosłowacji i naród czechosłowacki musi zrozumieć, że tu nie chodzi wcale o grę polityczną, ale że obowiązkiem takiego narodu, jakim jest naród polski, który szanuje swoją godność, który szanuje swoje zobowiązania, jest nie zapominać o wszystkich Polakach, rozsianych poza Ojczyzną, że nie jest przeto grą polityczną upominanie się przez Rzeczpospolitę Polską o należne prawa dla mniejszości polskiej w Republice Czechosłowackiej. Naród czechosłowacki powinien i, sądzę, zrozumie, że mniejszość polska w Czechosłowacji powinna być pomostem do zacieśnienia węzłów pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PDębski">Tę deklarację uważaliśmy za swój obowiązek złożyć w chwili, kiedy przystępujemy do ratyfikacji tych umów w chwili, kiedy Sejm Polski potwierdza pracę dokonaną nie tylko przez czynniki rządowe, ale i przez czynniki społeczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Ustawę ratyfikacyjną i tekst umowy mają Panowie w druku 1997. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem ustawy, żeby wstali. Stoi większość — ustawa w drugiem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#Marszałek">Czy kto z Panów sprzeciwia się trzeciemu czytaniu? Niema sprzeciwu. Czy kto z Panów sprzeciwia się przyjęciu ustawy w trzeciem czytaniu? I tu niema sprzeciwu. Ustawa w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do p. h), mianowicie do ratyfikacji umowy o małym ruchu granicznym (druk nr. 2046) i do p. i) do ratyfikacji umowy turystycznej (druk nr. 2047). Głos ma sprawozdawca p. Osiecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#POsiecki">Mamy przedłożoną ustawę w sprawie ratyfikacji konwencji między Polską a Czechosłowacją w sprawie ułatwień w małym ruchu granicznym. Konwencja ta przewiduje dwojakie ułatwienia: osobowe i rzeczowe. Ułatwienia osobowe dają możność obywatelom obu państw otrzymywania na podobnych warunkach przepustek na przekraczanie granicy. Przepustki te mają być trojakiego rodzaju; jednorazowe, stałe i gospodarcze. Przepustki jednorazowe oczywiście nie dają powodu do żadnych zastrzeżeń. Natomiast przepustki stałe mają dla nas duże znaczenie z tego względu, że po tamtej stronie naszej granicy znajduje się spora ilość obywateli, należących obecnie do państwa czeskosłowackiego, ale Polaków, którzy często bardzo ze względów rodzinnych, lub ze względu na stosunki religijne, albo szkolne, zmuszeni są przekraczać granice, a to tem bardziej, że granica, jak wiadomo, została przeprowadzona na niektórych odcinkach w sposób daleki od wymagań życiowych i gospodarczych miejscowej ludności. Mamy np. takie wypadki, że niektóre miejscowości zostały granicą przecięte na dwoje. Np. miasto Cieszyn zostało podzielone na dwie części i tak samo niektóre wsie na Orawie. Z tego powodu przepustki dla tej ludności są rzeczą niezbędną, ażeby nie napotykała ona na żadne utrudnienia, jeśli się chce komunikować z tą częścią miasta lub wsi, która pozostała przy nas i odwrotnie. Dlatego też uważam, że te przepustki mają dla nas ważne znaczenie, a art. 7 właśnie mówi o takich przepustkach, które mają być ważne na 6 miesięcy dla osób często przekraczających granicę w sprawach gospodarczych, religijnych, zawodowych i innych.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#POsiecki">Dalej ustawa przewiduje przepustki gospodarcze dla tych właścicieli gospodarstw, którzy posiadają grunty z drugiej strony granicy. Dotąd sprawa ta nie była należycie uregulowana i z tego względu właściciele tych drobnych gospodarstw mieli wielkie trudności przy przepędzaniu bydła przez granicę, lub przy wywożeniu lub zwożeniu stamtąd plonów. Dlatego uregulowanie tej sprawy stało się rzeczą niezbędną.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#POsiecki">Należy podkreślić art. 11, który czyni przy wydawaniu tych przepustek zastrzeżenia, mogące w pewnych wypadkach zbyt utrudniać otrzymanie przepustek. Mianowicie artykuł ten przewiduje, że o wydanych przepustkach przez jedną stronę musi być zawiadomiona druga strona i jeżeli będzie stamtąd jakikolwiek sprzeciw, przepustka zostaje unieważniona. Pozornie artykuł ten stoi na gruncie racjonalnym, ale zależy to od lojalności, z jaką władze jednej i drugiej strony będą się odnosiły do wydawania tych przepustek. Nastręcza się tu duże pole do nadużyć i uważam, że Rząd polski powinien wpłynąć na to, żeby te nadużycia zredukować do minimum.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#POsiecki">W drugiej części „Ułatwienia rzeczowe” konwencja przewiduje możność swobodnego przewożenia towarów w małym ruchu granicznym, plonów gospodarczych, maszyn niezbędnych dla obróbki pól, wreszcie przepędzenia bydła i koni. Dlatego i ta druga część ma pierwszorzędne znaczenie dla tych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#POsiecki">Konwencja ta jest, mojem zdaniem, w naszych warunkach niezbędną. Już od szeregu lat, odkąd granica została na nowo przeprowadzona na Śląsku Cieszyńskim, na Spiszu i Orawie, rzecz ta wymagała jak najszybszego uregulowania pod względem prawnym, gdyż z powodu niezałatwienia tego cierpiała w najwyższym stopniu miejscowa ludność. Dlatego uważam za rzecz pomyślną, że sprawa ta zostanie nareszcie załatwiona i w imieniu komisji proszę o przyjęcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#POsiecki">Jednocześnie została przedłożona i druga ustawa o ratyfikacji konwencji turystycznej polsko-czesko-słowackiej. Ustawa ta przewiduje ułatwienie dla ruchu turystycznego między obu państwami. W tym celu ustanawia trzy odcinki na granicy polsko-czecho-słowackiej, mianowicie jeden, obejmujący Tatry i Beskidy i dwa obejmujące Karpaty wschodnie. To...</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#POsiecki">... są miejsca, na których ruch turystyczny jest najbardziej rozwinięty. Dla ułatwienia tego ruchu konwencja przewiduje w art. 4, że korzystać z przechodzenia granicy będą mogli ci wszyscy, którzy należą do towarzystw turystycznych jednej lub drugiej strony i którzy będą mieli legitymacje tych towarzystw, zaświadczone przez władze 1 instancji w miejscu zamieszkania turystów oraz zaaprobowane przez urzędy konsularne. Odsyłanie legalizacji tych przepustek do urzędów konsularnych jest może zbędnem utrudnieniem i ponieważ urzędów konsularnych w miejscach pogranicznych najczęściej niema, dlatego posiadacze legitymacji będą zmuszeni poszukiwać tych urzędów konsularnych w odległych miejscowościach. Uważam, że należy dążyć do uproszczenia tych punktów, ażeby ułatwić turystom korzystanie z tych ułatwień, jakie są tu przewidziane.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#POsiecki">Konwencja ta może się znacznie przyczynić do rozwoju ruchu turystycznego, który jak wiadomo na tym odcinku przed wojną ze względu na brak jakichkolwiek skrępowań pod względem paszportowym był dość rozwinięty.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#POsiecki">W końcu zaznaczę, już poza konwencją, że Rząd nasz musi wybrać odpowiednie towarzystwo, któreby można upoważnić do tego, ażeby jego legitymacje służyły za przepustki. Ponieważ znam te stosunki dość dobrze, uważam, że najlepiej nadawałoby się do tego Polskie Towarzystwo Tatrzańskie.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#POsiecki">Wnoszę w imieniu Komisji o przyjęcie tej konwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Najpierw głosować będziemy nad ustawą o ułatwieniach w małym ruchu granicznym (druk nr. 2046). Proszę Posłów, którzy są za ratyfikacją tej konwencji, ażeby wstali. Stoi większość — ustawa została przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Jeżeli nie będzie sprzeciwu, będę uważał ustawę i w trzeciem czytaniu za przyjętą. Sprzeciwu niema — ustawa przyjęta w trzeciem czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#Marszałek">Będziemy teraz głosowali nad ustawą ratyfikującą konwencję turystyczną między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką (druk nr. 2047) Proszę Panów Posłów, którzy są za ratyfikacją tej konwencji, ażeby wstali. Większość — ustawa w drugiem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#Marszałek">Jest wniosek o trzecie czytanie, sprzeciwu niema, sądzę, że mogę uważać ustawę za przyjętą i w trzeciem czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu „j” „k” i „l”. Są one ściśle powiązane: ratyfikacja konwencji 1) o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w dziedzinie podatków spadkowych, 2) o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w dziedzinie bezpośrednich podatków państwowych, 3) w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych (druk nr. 2053, 2054, i 2055 oraz roneo 208). Głos ma sprawozdawca p. Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PKwiatkowski">Umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką dotyczące kwestii podatkowych są trzy, a mają one na celu uregulowanie spraw podatkowych, które powstały z tego powodu, że część terenów granicznych zmieniła przynależność państwową, a dalej tych problemów podatkowych, które powstają z ożywionego ruchu granicznego i handlowego między Polską a Czechosłowacją.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PKwiatkowski">Pierwsza umowa dotyczy podatków spadkowych. Ułatwi ona przeprowadzenie przepisów naszej ustawy o podatku spadkowym. Umowa odbiega o tyle tylko od obowiązującej u nas ustawy, że przy opodatkowaniu spadków zaprowadza jako decydujące miejsce zamieszkania, czego nasza ustawa o podatku spadkowym nie zna. Poza tem umowa ta nie wprowadza nic nowego, lecz opiera się na naszej ustawie o podatku spadkowym.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PKwiatkowski">Umowa druga dotyczy zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w dziedzinie bezpośrednich podatków państwowych, ułatwia pobór podatku dochodowego. Co do podatku majątkowego robi wyłom o tyle, że stosuje zasadę wzajemności także do osób prawnych wbrew naszej ustawie. Wynika to z punktu drugiego protokółu końcowego, modyfikującego postanowienia art. 2 części drugiej ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o podatku majątkowym. Dalej odbiega umowa o tyle od naszej ustawy, że przy opodatkowaniu majątku ruchomego osoby, która ma miejsce zamieszkania na obszarach obydwóch państw decyduje obywatelstwo. Jeżeli chodzi o podatek przemysłowy, to art. 2 ustęp 3 robi wyjątek dla właściciela objeżdżającego kraj celem zebrania zamówień, uwalniając go od obowiązku wykupienia świadectwa przemysłowego.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PKwiatkowski">Przy podatku majątkowym chodzi o załatwienie zagadnienia, przedstawiającego się w cyfrach tak, że majątki obywateli czeskosłowackich osób prawnych, znajdujących się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej wynosiły 10.719.131 zł., zaś podatek majątkowy, przypadający od tej sumy wynosił 480.087 zł. Główna część tych podatników znajduje się na Śląsku, część na Wołyniu, a reszta w Małopolsce i Kongresówce. Art. 8 umowy reguluje sprawy podatkowe na odstąpioną Czechom części Śląska Cieszyńskiego, oraz na przyznanych Polsce ziemiach Spiszą i Orawy, dotyczy więc tych terenów, przez które prowadzi nowa granica polsko-czechosłowacka.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Wicemarszałek Osiecki).</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PKwiatkowski">Trzecia umowa zawarta między Polską a Czechosłowacją dotyczy ochrony prawnej i pomocy prawnej i zaprowadza pewne ułatwienia w poborze podatków. Władze polskie mogły dotąd tylko przez...</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PKwiatkowski">... konsulaty zwracać się do władz czeskosłowackich, o ile im chodziło o informacje lub wręczanie dokumentów podatkowych. Obecnie mogą to czynić wprost o tyle, o ile Polska dla władz czeskosłowackich gwarantuje wzajemność. Możliwe są także na zasadzie wzajemności egzekucje podatkowe w obu państwach.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PKwiatkowski">Ponieważ umowy te zgodne są, poza przytoczonemi drobnemi wyjątkami z naszem ustawodawstwem podatkowem, więc objaśniać więcej nie potrzebują i dlatego wnoszę o przyjęcie i ratyfikowanie ich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Do głosu nikt się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania. Proszę Posłów, którzy są za ratyfikacją umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w dziedzinie podatków spadkowych, podpisanej w Warszawie dnia 23 kwietnia 1925 r., (roneo nr. 208) aby wstali. Stoi większość, ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Sprzeciwu nie słyszę, na mocy wyniku głosowania w drugiem czytaniu, uważam, że ustawa i w trzeciem czytaniu przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszałekOsiecki">Dalej jest poprawka 133 p. Mariana Malinowskiego w sprawie ratyfikacji umowy między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Czeskosłowacką, o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w dziedzinie bezpośrednich podatków państwowych, podpisanej w Warszawie oraz z protokółem końcowym dnia 23 kwietnia 1925 r. (roneo nr. 208). Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej ustawy, aby wstali. Stoi większość, ustawa w drugiem czytaniu została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WicemarszałekOsiecki">Jest wniosek o trzecie czytanie. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej ustawy w trzeciem czytaniu, żeby wstali. Większość — ustawa w trzeciem czytaniu została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do głosowania nad ustawą w sprawie ratyfikacji umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych, podpisanej w Warszawie dnia 23 kwietnia 1925 r. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej ustawy, żeby wstali. Stoi większość — ustawa została przyjęta w drugiem czytaniu. Jest wniosek, aby przystąpić do trzeciego czytania. Nie słyszę sprzeciwu, uważam na mocy wyniku głosowania w drugiem czytaniu ustawę i w trzeciem czytaniu za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do p. m): ustne sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o ratyfikacji konwencji o lekarzach i położnych (druk nr. 450.) Referent p. Karol Chądzyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PKChądzyński">Wysoki Sejmie! Ustawa, którą mam zaszczyt referować, ma na celu uregulowanie na granicy obu omawiających się stron, niesienia pomocy lekarskiej i położnej; jest ona oparta na wzajemności i ma na celu przedłożenia spisu tych miejscowości, które zaliczają się do pasa pogranicznego, co ma być przedłożone w ciągu 30 dni po zatwierdzeniu ratyfikowania tej ustawy i reguluje kto i w jaki sposób ma się meldować po stronie przeciwnej i otrzymywać pozwolenie na niesienie tej pomocy. Ustawa ta jednocześnie daje uprawnienia lekarzom stron umawiających się, w jaki sposób i na jakich podstawach mogą praktykę odbywać w miejscowościach kąpielowych.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PKChądzyński">Te pozwolenia mają być wydawane na przeciąg lat 5 i co rok każdy lekarz, chcąc praktykować, będzie zmuszony przedstawić zaświadczenie swojej władzy, że posiada prawo leczenia w swoim kraju. Wobec tego, że ustawa ta jest zupełnie zgodna z obowiązującą u nas ustawą o wykonywaniu praktyki lekarskiej i że jest oparta na wzajemności i może być każdej chwili wymówiona, komisja jednomyślnie uchwaliła przyjęcie jej i prosi Wysoką Izbę o ratyfikowanie. Proszę o przyjęcie ustawy w drugiem i trzeciem czytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do głosowania. Proszę Posłów, którzy są za ustawą o ratyfikacji podpisanej w Warszawie dnia 23 września 1922 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w przedmiocie wzajemnego dopuszczenia lekarzy i położnych do wykonywania praktyki (druk nr. 450), ażeby powstali. Większość, ustawa została w drugiem czytaniu przyjęta. Jest wniosek o trzecie czytanie. Nikt nie protestuje. Na mocy wyniku głosowania w drugiem czytaniu uważam ustawę i w trzeciem czytaniu za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszałekOsiecki">W ten sposób załatwiliśmy dziś umowy, które niewątpliwie przyczynią się do uregulowania stosunków prawnych z naszym sąsiadem — Republiką Czeskosłowacką i do pogłębienia stosunków przyjaznych.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do dalszego punktu porządku dziennego: ustne sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Nietykalności Poselskiej w sprawie wygaśnięcia mandatu p. Feinsteina. Głos ma p. Popiel.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Głos: Nieobecny).</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#WicemarszałekOsiecki">Ponieważ sprawozdawcy niema, przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego: trzecie czytanie projektu ustawy o monopolu zapałczanym (druk nr. 2018 i odbitka roneo nr. 207). Wpłynął wniosek p. Polakiewicza o odesłanie projektu ustawy o monopolu zapałczanym do Komisji Przemysłowo-Handlowej i Skarbowej. Głos ma p. Polakiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PPolakiewicz">W imieniu klubu Związku Polskich Stronnictw Ludowych już w drugiem czytaniu zgłaszałem wniosek o odesłanie projektu ustawy do Komisji Skarbowej, uważając, że projekt tej ustawy nie był dokładnie...</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PPolakiewicz">... wyświetlony, względnie, że był wyświetlony tylko z punktu widzenia fiskalnego. Dzisiaj ten wniosek podtrzymujemy z tem, że jeżeli Rząd nie da nam wyjaśnień, na jakich warunkach wydzierżawi monopol konsorcjum, my będziemy zmuszeni głosować w trzeciem czytaniu przeciwko ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Głos ma sprawozdawca p. Manaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PManaczyński">Wysoki Sejmie! Wnioskowi przedłożonemu przed chwilą muszę się sprzeciwić z tego względu, ponieważ ustawa ta była bardzo gruntownie i wszechstronnie badana w komisji.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PManaczyński">Pozwolę sobie zwrócić uwagę nawet na to, że jakkolwiek sama treść umowy oczywiście musi mieć charakter poufny, to jednak na komisji została w całości przeczytana i stali członkowie komisji mieli możność zająć co do tej umowy stanowisko i poczynić uwagi, a w następstwie p. przedstawiciel Rządu miał możność zakomunikowania komisji, w jakim stopniu te życzenia zostały zużytkowane i włączone do umowy, tak, że obecnie rozważanie tej sprawy na nowo uważam tylko za niepotrzebne przewlekanie rzeczy, która z wielu względów powinna być wreszcie ostatecznie załatwiona. Zdaje mi się, że nie małej wagi są zresztą momenty, poruszone przez p. Premiera, który wskazał, że z tą ustawą łączą się pewne wydatki, które muszą być wykonane, a na które pieniędzy niema skądinąd, a które, jako rzecz bezwzględnej i bezpośredniej konieczności, na którą kraj cały czeka, muszą być przeprowadzone. Z tego względu proszę o odrzucenie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem p. Polakiewicza.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszałekOsiecki">P. Polakiewicz wnosi, ażeby projekt ustawy o monopolu zapałczanym odesłać do Komisji Przemysłowo-Handlowej i Skarbowej. Proszę Posłów, którzy są za tym wnioskiem, ażeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszałekOsiecki">Do trzeciego czytania została zgłoszona poprawka do art. 4. Proszę p. Sekretarza o jej odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#SekretarzpLedwoch">Art. 4 skreślić. Dodać jako 4 względnie 5 artykuł: „Ceny sprzedaży zapałek nie mogą być wyższe od cen, istniejących w czerwcu 1925 W razie nieprzyjęcia tej poprawki, dodać jako art. 4 względnie 5: „Ceny hurtowej sprzedaży zapałek, istniejące w czerwcu 1925 r., w żadnym wypadku nie mogą ulec zwyżce”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do głosowania. Proszę Posłów, którzy są za zasadniczą poprawką tylko co odczytaną, żeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Dalej jest poprawka ewentualna, by dodać jako nowy artykuł: „Ceny hurtowej sprzedaży zapałek, istniejące w czerwcu 1925 r., w żadnym wypadku nie mogą ulec zwyżce”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekOsiecki">Do art. 13 została zgłoszona poprawka, domagająca się skreślenia tego artykułu. Proszę Posłów, którzy są za skreśleniem art. 13, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka upadła.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WicemarszałekOsiecki">Dalej zgłoszone zostały poprawki stylistyczne przez p. referenta, które Panom zostały zakomunikowane. Proszę p. Sekretarza o ich odczytanie.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WicemarszałekOsiecki">Poprawki stylistyczne do ustawy o monopolu zapałczanym: W art. 1 po wyrazie „zagranicy” wstawić „lub”. W art. 14 po wyrazie „na którym” wstawić „niniejsza”. W art. 10 wykreślić w czwartym wierszu „o” i zmienić „rozpoczęciu” na „rozpoczęcie”. W art. 18 po wyrazie „Rzeczypospolitej” skreślić przecinek, natomiast wstawić przecinek po wyrazach „niniejszej ustawy”. W art. 22 w przedostatnim wierszu po wyrazie „względnie” wstawić „wnieść”. W art. 24 w ustępie końcowym wyrazy po pauzie od „będzie karany” i t. d. umieścić jako ustęp odrębny, odnoszący się do wszystkich szczegółów omawianych pod 1, 2, 3 i 4. W art. 26 pod p. 4 po wyrazach „od podatku” wstawić wyraz „jako”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekOsiecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważał bez głosowania te poprawki za przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekOsiecki">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem całej ustawy, żeby wstali. Biuro nie jest zgodne, muszę zarządzić głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej ustawy, żeby weszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Po głosowaniu).</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#WicemarszałekOsiecki">Wynik głosowania jest następujący: za ustawą głosowało posłów 131, przeciw — 116. Ustawa została przyjęta w trzeciem czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#komentarz">(Stukanie w pulpity na ławach „Wyzwolenia”).</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#WicemarszałekOsiecki">P. Sochę przywołuję do porządku.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#WicemarszałekOsiecki">Przystępujemy do p. 2: ustne sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Nietykalności Poselskiej w sprawie wygaśnięcia mandatu p. Feinsteina. Głos ma p. Popiel.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#WicemarszałekOsiecki">Ustawa o parcelacji i osadnictwie (dalsze głosowanie nad artykułem 4–20, poprawki od 70–234).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PPopiel">Wysoki Sejmie! Sprawa, którą mam zaszczyt w imieniu Komisji Regulaminowej i Nietykalności Poselskiej referować, jest dosyć oryginalnym wypadkiem w praktyce naszego parlamentaryzmu i dlatego muszę ją szerzej oświetlić. Chodzi tutaj o następstwo po mandacie p. Marka Łuckiewicza, wygasłym na mocy uchwały Sejmu 27 listopada 1923 r. z powołaniem się na art. III ordynacji wyborczej, który w p. 5 przewiduje, że poseł, który nie brał udziału w 15 skolei posiedzeniach Sejmu, traci mandat poselski. Na podstawie tej uchwały Sejmu generalny komisarz wyborczy wydał list wierzytelny następnemu kolejnemu kandydatowi listy nr. 16 we właściwym okręgu p. Michnelowi Feinsteinowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PPopiel">P. Feinstein podjął w państwowej komisji wyborczej list wierzytelny, nie zjawił się jednak w Sejmie, nie podjął legitymacji poselskiej i nie złożył ślubowania. Stało się to z tego powodu, że wśród stronnictw, które w swoim czasie utworzyły listę nr. 16, toczyły się międzypartyjne rokowania co do tego, czy pomienionym kandydatem ma być p. Feinstein, czy ewentualnie następny skolei kandydat. Sprawa ta ciągnęła się przez szereg miesięcy i w rezultacie p. Feinstein pismem z dnia 30 stycznia 1925 r. zawiadomił p. Marszałka Sejmu, że ustępuje pierwszeństwa następnemu kandydatowi z listy nr. 16, pozostając w dalszym ciągu kandydatem na tej liście.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Marszałek obejmuje przewodnictwo.)</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PPopiel">To oświadczenie p. Feinsteina p. Marszałek Sejmu przekazał państwowej komisji wyborczej, która na posiedzeniu w dniu 28 maja 1925 r. powzięła odpowiednią uchwałę, w której wyniku stwierdziła, iż w danym razie nie zachodzi ten wypadek, w którymby p. Feinstein mógł zatrzymać zastępstwo i zrzec się prawa pierwszeństwa na rzecz następnego kandydata, a to z tego powodu, że formalnie biorąc on już był posłem, ponieważ powołanie jego jako posła po wygaśnięciu mandatu p. Łuckiewicza zostało ogłoszone urzędowo w Monitorze Polskim.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PPopiel">Skutkiem tego państwowa komisja wyborcza odesłała oświadczenie p. Feinsteina zpowrotem p. Marszałkowi Sejmu, który w dniu 8 czerwca całą sprawę przekazał Komisji Regulaminowej i Nietykalności Poselskiej. Komisja Regulaminowa i Nietykalności Poselskiej na ostatniem swem posiedzeniu po szczegółowym rozważeniu sprawy przyłączyła się do motywów państwowej komisji wyborczej, uważając, że p. Feinstein formalnie zastępcą być przestał z chwilą podjęcia w państwowej komisji wyborczej listu wierzytelnego i ogłoszenia tego faktu w urzędowym Monitorze Polskim, nie może więc obecnie w terminie spóźnionym korzystać z przepisów tego artykułu ordynacji wyborczej, który mówi, że każdemu zastępcy przysługuje prawo odstąpienia mandatu swego bezpośredniemu następcy na liście. Ponieważ ten moment, w którym to mógł uczynić był przed decyzją państwowej komisji wyborczej i przed ogłoszeniem jej w urzędowym Monitorze Polskim, nie pozostaje więc nic innego w kwestii powołania następcy po p. Łuckiewiczu, jak stwierdzić na zasadzie art. III, ust. 1 punkt. 5, że p. Feinstein stracił mandat poselski, ponieważ nie uczestniczył bez należytego usprawiedliwienia w 15 skolei posiedzeniach Sejmu. W ten sposób byłaby, od blisko 2 lat ciągnąca się sprawa następcy p. Feinsteina uregulowana. I dlatego mam zaszczyt na zasadzie jednomyślnej uchwały Komisji Regulaminowej i Nietykalności Poselskiej prosić o przyjęcie następującego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PPopiel">„Sejm uznaje mandat p. Feinsteina za wygasły, ponieważ nie uczestniczył na 15 skolei posiedzeniach Sejmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt się nie zgłosił. Sprzeciwu niema, mogę więc uważać, że Sejm akceptuje wniosek Komisji Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do następnego punktu porządku dziennego, mianowicie dalszego głosowania nad projektem ustawy o parcelacji i osadnictwie. Proszę Posłów o zajęcie miejsc. Jesteśmy w trakcie głosowania nad poprawkami do art. 4 punkt b). Poprawki od 70 do 75 włącznie odnoszą się właśnie do punktu b). Zwracam uwagę, że te poprawki są trojakie: jedne obniżają maksymum, drugie podwyższają je, trzecia kategoria poprawek, mianowicie nr. 70 i 71 ma na celu zróżniczkowanie maksymum. Będziemy głosowali w porządku następującym: najpierw nad poprawką p. Ballina, następnie nad poprawką p. Makówki, wreszcie nad poprawką klubu „Wyzwolenia”. To są te poprawki, które obniżają maksymum. Potem weźmiemy poprawkę p. Łuszczewskiego, pokrywającą się częściowo z poprawką Zw. Lud.-Nar., są to poprawki umieszczone pod nr. 70 i 71 — a potem dopiero weźmiemy poprawki p. Łuszczewskiego i Zw. Lud.-Nar., podwyższające maksymum.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszałek">Rozpoczynamy więc głosowanie od poprawki p. Ballina, którą Panowie mają, jako poprawkę nr. 72.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#komentarz">(P Ballin: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie niedostateczne, będziemy głosowali trybem zwykłym. Proszę Posłów którzy są za poprawką p. Ballina, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszałek">Obecnie będziemy głosowali nad poprawką p. Makówki pod nr. 73.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#komentarz">(P. Chrucki: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie, proszę o poparcie. Poparcie niedostateczne, zarządzam zwykłe głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Makówki, aby wstali. I tu stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania nad poprawką klubu „Wyzwolenie i Jedność Ludowa” pod nr. 74.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#komentarz">(P. Polakiewicz: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie, proszę o poparcie. Poparcie dostateczne, zarządzam imienne głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#Marszałek">Ustawa o parcelacji i osadnictwie (dalsze głosowanie nad artykułem 4–20, poprawki od 70–234).</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów).</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#Marszałek">Za poprawką głosowało posłów 73, przeciw 190.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#Marszałek">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#Marszałek">Będziemy głosować obecnie nad poprawkami 70 i 71, które się pokrywają częściowo, różnią się mianowicie tylko tem, że w poprawce p. Łuszczewskiego jest dodane jeszcze na końcu: „woj. lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego”. Będziemy więc nad tym dodatkiem głosować osobno. Poza tem nad poprawkami p. Łuszczewskiego i Zw. Lud. Nar. będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#komentarz">(P. Bon: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie niedostateczne, zarządzam zwykłe głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Sądzę, że przez to stał się także nieaktualny i dodatek dotyczący 3 województw.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#komentarz">(P. Łuszczewski: Proszę uprzejmie o przegłosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#Marszałek">Poddam zatem pod głosowanie te trzy województwa. Proszę Posłów, którzy są za tą częścią poprawki, ażeby wstali. Stoi mniejszość i ta część poprawki odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#Marszałek">Dalej będziemy głosować nad poprawką Zw. Lud. Nar. i p. Łuszczewskiego, którą Panowie mają pod nr. 75. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. I tu stoi mniejszość, wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#Marszałek">Dalej jest poprawka 76 Wyzwolenia i p. Ballina.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#komentarz">(P. Ballin: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie niedostateczne. Sądzę, że p. Ballin zrazi się do tych wniosków, wobec stale niedostatecznego poparcia. Proszę. Posłów, którzy są za wnioskiem Wyzwolenia i p. Ballina, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#Marszałek">Pod nr. 77 jest poprawka p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka ta jest odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.26" who="#Marszałek">Pod nr. 78 jest poprawka Zw. Lud. Nar. Poprawka ta stoi w związku z poprawką nr. 92 i przesądza jej losy. Proszę Posłów, którzy są za poprawką nr. 78, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.27" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-36.28" who="#Marszałek">Rezultat głosowania jest następujący. Za poprawką pod nr. 78 głosowało 144 posłów, przeciw — 147. Poprawka ta została odrzucona. Tem samem został przesądzony los poprawki nr. 92. Czy tak, Panie Pośle Staniszkis?</u>
          <u xml:id="u-36.29" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Nie, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-36.30" who="#Marszałek">Ja mam wrażenie, że tak, może Pan się namyśli.</u>
          <u xml:id="u-36.31" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr. 79. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona, a przez to także związana z nią poprawka nr. 93. W odpowiedniej chwili oczywiście przyjmę reklamacje, gdyby Panowie mieli wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-36.32" who="#Marszałek">Do punktu 2 odnosi się jeszcze poprawka 80 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.33" who="#Marszałek">Poprawka 81 Zw. Lud. Nar. ustanawiająca nowe brzmienie ustępów A i B. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.34" who="#Marszałek">Poprawka 82 ewentualna, obecnie jest aktualna. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.35" who="#Marszałek">Poprawka 83 p. Chomińskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.36" who="#Marszałek">Poprawka 84 Zw. Lud. Nar. Jest ona aktualną wobec odrzucenia poprawki 81. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość. Poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.37" who="#Marszałek">Poprawka 85 pp. Bitnera i Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. I tu mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.38" who="#Marszałek">Poprawka 86 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.39" who="#Marszałek">Poprawka 87 p. Raczkowskiego ewentualna na wypadek odrzucenia poprawki 81, co się stało. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.40" who="#Marszałek">Poprawka Zw. Lud. Nar. 88 do p. B. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.41" who="#Marszałek">Poprawka 89 ewentualna, obecnie aktualna.</u>
          <u xml:id="u-36.42" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Cofamy ją.)</u>
          <u xml:id="u-36.43" who="#Marszałek">Cofnięta.</u>
          <u xml:id="u-36.44" who="#Marszałek">Dalej przystępujemy do poprawki 90 Wyzwolenia. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.45" who="#Marszałek">Poprawka 91 p. Ballina.</u>
          <u xml:id="u-36.46" who="#komentarz">(P. Ballin: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.47" who="#Marszałek">Proszę o poparcie. Poparcie za małe. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Ballina, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.48" who="#Marszałek">Mam wrażenie, że poprawka 92 jest jednak przesądzona. Czy Panowie domagają się głosowania?</u>
          <u xml:id="u-36.49" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-36.50" who="#Marszałek">Tak samo jest przesądzona, mojem zdaniem, poprawka 93, odpada więc.</u>
          <u xml:id="u-36.51" who="#Marszałek">W ten sposób przegłosowaliśmy poprawki do art. 4. Z tych poprawek nie została przyjęta ani jedna. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 4,...</u>
          <u xml:id="u-36.52" who="#Marszałek">... ażeby wstali.</u>
          <u xml:id="u-36.53" who="#komentarz">(Głos: Proszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.54" who="#Marszałek">Robię to, czego Panowie się domagają, jednak proszę Panów, ażeby Panowie szybciej się namyślali. W przyszłości, gdy poprawkę poddam już pod głosowanie, nie będę już poddawał pod głosowanie wniosku o głosowanie imienne. Proszę o poparcie dla imiennego głosowania. Poparcie niedostateczne. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 4, by wstali. Stoi większość, art. 4 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-36.55" who="#komentarz">(Wrzawa i bicie w pulpity na ławach Wyzwolenia i Związku Chłopskiego.)</u>
          <u xml:id="u-36.56" who="#Marszałek">P. Wojewódzkiego przywołuję do porządku.</u>
          <u xml:id="u-36.57" who="#komentarz">(Wrzawa.)</u>
          <u xml:id="u-36.58" who="#Marszałek">P. Wojewódzkiego przywołuję do porządku po raz drugi.</u>
          <u xml:id="u-36.59" who="#Marszałek">Przystępujemy obecnie do art. 5.</u>
          <u xml:id="u-36.60" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Wnoszę o imienne głosowanie nad poprawką o skreślenie tego artykułu.)</u>
          <u xml:id="u-36.61" who="#Marszałek">Najpierw mamy poprawkę 94 klubu „Wyzwolenie i Jedność Ludowa” p. Kwapińskiego, Pawluka i Pluty. P. Poniatowski wnosi o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie dostateczne. Zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.62" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-36.63" who="#Marszałek">Wynik głosowania następujący: za poprawką pod nr. 94 głosowało posłów 84, przeciw — 206. Poprawka odrzucona. Poprawka pod nr. 95 p. Bitnera...</u>
          <u xml:id="u-36.64" who="#komentarz">(Głos: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-36.65" who="#Marszałek">... jest nieaktualna wobec odrzucenia poprawki do art. 2. Ta druga ewentualna poprawka przejdzie dopiero jako nr. 112-a. Poprawka pod nr. 96 p. Paszczuka została przesądzona głosowaniem poprawki pod nr. 62. Przystępujemy do poprawki pod nr. 97.</u>
          <u xml:id="u-36.66" who="#komentarz">(P. Moraczewski: Cofnięta.)</u>
          <u xml:id="u-36.67" who="#Marszałek">Poprawka nr. 97 jest cofnięta. Poprawka 98 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.68" who="#Marszałek">Dalej poprawka pod nr. 99 p. Somschera. Proszę Posłów, którzy są za nią, żeby wstali. I tu mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.69" who="#Marszałek">Dalej poprawka pod nr. 100 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za nią, żeby wstali. Mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.70" who="#Marszałek">Skolei mamy dwie poprawki p. Łuszczewskiego, jako drugą będę uważał: punkty 2, 3, 4, 5, 6 skreślić. Głosujemy najpierw nad pierwszą częścią, chyba że Pan się zgodzi na głosowanie nad obiema razem?</u>
          <u xml:id="u-36.71" who="#komentarz">(P. Łuszczewski: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-36.72" who="#Marszałek">Będziemy głosować nad obiema poprawkami pod nr. 101. Proszę Posłów, którzy są za niemi, żeby wstali. Mniejszość — odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-36.73" who="#Marszałek">Pod nr. 102 mamy poprawkę posła Somschera i Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.74" who="#Marszałek">Dalej poprawka nr. 103 p. Makówki. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.75" who="#Marszałek">Następnie poprawka nr. 104 klubu „Wyzwolenie i Jedność Ludowa”.</u>
          <u xml:id="u-36.76" who="#komentarz">(P. Sanojca: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.77" who="#Marszałek">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie dostateczne. Zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby oddali kartki z napisem „tak”. Proszę pp. Sekretarzy o zajęcie się głosowaniem.</u>
          <u xml:id="u-36.78" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-36.79" who="#Marszałek">Wynik głosowania następujący: za poprawką głosowało posłów 106, przeciw — 179. Poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.80" who="#Marszałek">Przechodzimy do poprawki nr. 105 p. Marciniaka. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.81" who="#Marszałek">Dalej jest poprawka nr. 106 p. Pluty. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona. W ten sposób załatwione są wszystkie poprawki do punktu 2.</u>
          <u xml:id="u-36.82" who="#Marszałek">Do punktu 3 mamy poprawkę pod nr. 108 klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”. Do tej poprawki dwie poprawki wnosi p. Chomiński.</u>
          <u xml:id="u-36.83" who="#komentarz">(P. Sanojca: Prosimy o rozdzielenie poprawki p. Chomińskiego na 2 części. P. Poniatowski: To są dwie poprawki, prosimy je osobno głosować.)</u>
          <u xml:id="u-36.84" who="#Marszałek">Będziemy je głosować jako poprawki osobne. Pierwszy ustęp to jest pierwsza poprawka, aby skreślić w przedostatniem zdaniu punktu 1) tej poprawki od: „zwolnienia” do „warunkami”. To jest jedna poprawka. Reszta — to jest druga poprawka. Głosujemy nad pierwszą poprawką p. Chomińskiego do poprawki p. Poniatowskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą pierwszą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.85" who="#Marszałek">Teraz będziemy głosowali nad drugą poprawką p. Chomińskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.86" who="#Marszałek">Dalej będziemy głosowali nad poprawką 108 klubu „Wyzwolenie”.</u>
          <u xml:id="u-36.87" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Proszę o rozdzielenie głosowania i odrębne głosowanie nad ostatniem zdaniem: „Zwolnienie nie może być cofnięte, o ile ustalonym warunkom właściciel czyni zadość”.)</u>
          <u xml:id="u-36.88" who="#Marszałek">Mogę oczywiście zgodzić się na to, jeśli się wnioskodawcy na to zgodzą.</u>
          <u xml:id="u-36.89" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Zgadzamy się.)</u>
          <u xml:id="u-36.90" who="#Marszałek">Wnioskodawcy się godzą, będziemy więc głosowali nad poprawką bez tego zdania, a później nad tem zdaniem. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 108 „Wyzwolenia” bez wyżej przytoczonego zdania, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za poprawką, o przejście przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.91" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-36.92" who="#Marszałek">Wynik głosowania następujący: za poprawką głosowało posłów 154, przeciw poprawce — 150. Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.93" who="#Marszałek">Głosować będziemy obecnie nad zdaniem końcowem pierwszego ustępu któreśmy opuścili. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tego zdania, żeby...</u>
          <u xml:id="u-36.94" who="#Marszałek">... wstali. Stoi większość — poprawka przyjęta. Wobec tego cała poprawka pod p. 108 przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.95" who="#Marszałek">Przystępujemy do poprawki 109. W pierwszej swojej części pokrywa się ona co do meritum, z poprawką p. Sommersteina. P. Sommerstein w pierwszem zdaniu proponuje skreślić słowa „wyda opinię”, a wstawić: „orzeknie”, a p. Łuszczewski słowa „wyda opinię” zastąpić słowem „decyduje”. Może Panowie wzajemnie się porozumieją?</u>
          <u xml:id="u-36.96" who="#komentarz">(P. Łuszczewski: Zdaje mi się, że prędzej będzie przegłosować.)</u>
          <u xml:id="u-36.97" who="#Marszałek">Dobrze, tylko, jak będziemy rozważali spory językowe przez większość jednego głosu, to daleko nie dojdziemy.</u>
          <u xml:id="u-36.98" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Zrzekam się.)</u>
          <u xml:id="u-36.99" who="#Marszałek">P. Sommerstein się zrzeka swej redakcji na korzyść poprawki p. Łuszczewskiego. Będziemy więc głosować nad pierwszą poprawką p. Łuszczewskiego. Zwracają mi jednak uwagę że ta poprawka jest nieaktualna wobec przyjętej dopiero co poprawki; natomiast ostatnią część dotyczącą skreślenia punktu 6 poddam pod głosowanie, kiedy dojdziemy do punktu 6.</u>
          <u xml:id="u-36.100" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Jest jeszcze poprawka p. Sommersteina pod nr. III.)</u>
          <u xml:id="u-36.101" who="#Marszałek">Nr. III odpadł. Dalej jest poprawka 112.</u>
          <u xml:id="u-36.102" who="#komentarz">(P. Staniszkis: W sprawie głosowania. Proszę o głosowanie bez wyrazu „stosunkowe”, a potem oddzielnie ten wyraz.)</u>
          <u xml:id="u-36.103" who="#Marszałek">Czy Pan wnioskodawca zgadza się?</u>
          <u xml:id="u-36.104" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Owszem.)</u>
          <u xml:id="u-36.105" who="#Marszałek">Będziem więc najpierw głosowali nad poprawką bez słowa „stosunkowe”, a potem nad słowem „stosunkowe”, jako uzupełnieniem. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Sommersteina bez tego słowa, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Przezto i głosowanie nad tem słowem jest nieaktualne.</u>
          <u xml:id="u-36.106" who="#Marszałek">Teraz będziemy głosować nad poprawką p. Bitnera, która była pod nr. 95, jako ewentualna poprawka.</u>
          <u xml:id="u-36.107" who="#komentarz">(Głos: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-36.108" who="#Marszałek">Nieaktualna, odnosi się do punktu 3.</u>
          <u xml:id="u-36.109" who="#komentarz">(P. Bitner: Dlaczego nieaktualna?)</u>
          <u xml:id="u-36.110" who="#Marszałek">Bo punkt 3 został zmieniony, więc nie wiem, czy do nowego brzmienia jest ona dopasowana, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-36.111" who="#komentarz">(Głos: Nie pasuje. P. Bitner: chodzi o skreślenie słów: „który decyduje według swobodnego uznania”.)</u>
          <u xml:id="u-36.112" who="#Marszałek">Panie Pośle Bitner, poprawka dalej idąca p. Poniatowskiego przesądziła punkt 3 i gdybyśmy chcieli obecnie — o ile się orientuję — przyjąć poprawkę p. Bitnera, tobyśmy musieli skreślić słowa, które zostały przed chwilą uchwalone.</u>
          <u xml:id="u-36.113" who="#komentarz">(P. Bitner: Ponieważ w nowym tekście są te same słowa, które były w ustawie, i których skreślenia domagałem się, więc domagałbym się tego i teraz.)</u>
          <u xml:id="u-36.114" who="#Marszałek">Panie Pośle, może Pan to postawić do trzeciego czytania, teraz nie mogę reasumować poprzedniej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-36.115" who="#Marszałek">Poprawka pod nr. 113 p. Osieckiego. Panów Posłów, którzy są za tą poprawką, proszę, ażeby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.116" who="#Marszałek">Dalej poprawka 114 p. Dzięgielewskiego. Panów Posłów, którzy są za tą poprawką, proszę, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.117" who="#Marszałek">Czy poprawka 115 p. Sommersteina jest stylistyczna, czy raczej merytoryczna?</u>
          <u xml:id="u-36.118" who="#komentarz">(Głos: Merytoryczna.)</u>
          <u xml:id="u-36.119" who="#Marszałek">Pan referent się za nią oświadczył. Jeżeli Panowie się zgodzą, będę uważał poprawkę za przyjętą. Przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.120" who="#Marszałek">Poprawka 116 pokrywa się poprawką p. Łuszczewskiego, zgłoszoną już poprzednio co do skreślenia p. 6. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.121" who="#Marszałek">Następnie poprawka pod nr. 117 p. Sommersteina.</u>
          <u xml:id="u-36.122" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Wycofana.)</u>
          <u xml:id="u-36.123" who="#Marszałek">Nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-36.124" who="#Marszałek">Poprawka pod nr. 118 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.125" who="#Marszałek">Przyjęte więc zostały do tego artykułu poprawki 108, 113 i 115. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem artykułu 5 z przyjętemi poprawkami, aby wstali. Stoi większość, art. 5 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-36.126" who="#Marszałek">Przechodzimy do poprawek zgłoszonych do art. 6. Pierwsza poprawka p. Bitnera.</u>
          <u xml:id="u-36.127" who="#komentarz">(P. Bitner: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-36.128" who="#Marszałek">Przesądzona.</u>
          <u xml:id="u-36.129" who="#Marszałek">Pod nr. 120 jest poprawka p. Cieplaka. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona. Dalej pod nr. 121 jest poprawka p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona. Następnie jest poprawka p. Sommersteina pod nr. 122. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.130" who="#Marszałek">Pod nr. 123 jest poprawka p. Sommersteina do p. 2. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.131" who="#Marszałek">Poprawka 124 pp. Sommersteina i Bitnera. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.132" who="#Marszałek">Poprawka 125 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.133" who="#Marszałek">Poprawka 126 Zw. Lud. Nar. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.134" who="#Marszałek">Poprawka 127 p. Kalenkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-36.135" who="#komentarz">(P. Wędziagolski: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.136" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy popierają wniosek o imienne głosowanie, ażeby wstali. Poparcie dostateczne. Zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 127, ażeby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-36.137" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-36.138" who="#Marszałek">Wynik głosowania jest następujący: za poprawką głosowało 153, przeciw 141, poprawka uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-36.139" who="#komentarz">(Głosy na ławach „Wyzwolenia”: Skandal! Bicie w pulpity).</u>
          <u xml:id="u-36.140" who="#Marszałek">Do art. 6 zostały przyjęte dwie poprawki: poprawka 124 i poprawka 127. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tego artykułu z przytoczonemu poprawkami, aby wstali. Stoi większość, artykuł ten przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-36.141" who="#Marszałek">Do art. 7 poprawka p. Bitnera 128 jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-36.142" who="#Marszałek">Poprawka 129 „Wyzwolenia” i „Jedności Ludowej”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.143" who="#Marszałek">Dalsza poprawka posła Mariana Malinowskiego 130 jest w ścisłym związku z poprawką 138 i odbija się na losie tamtej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-36.144" who="#komentarz">(P. Moraczewski: Tamta poprawka jest cofnięta.)</u>
          <u xml:id="u-36.145" who="#Marszałek">Wobec wycofania tej poprawki jest wycofana automatycznie poprawka 138.</u>
          <u xml:id="u-36.146" who="#Marszałek">Poprawka 131 pokrywa się częściowo z poprawką p. Osieckiego, 132. Rozłożymy więc głosowanie. Pierwsza część poprawki „Wyzwolenia” chce zastąpić 15 km przez 10 km, a druga część 10 km przez 5 km i ta druga część pokrywa się z poprawką p. Osieckiego. Głosujemy nad pierwszą częścią poprawki „Wyzwolenia”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona. Proszę Posłów, którzy są za drugą częścią, wspólną z poprawką p. Osieckiego, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.147" who="#Marszałek">Dalej jest poprawka 133 p. Mariana Malinowskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, żeby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.148" who="#Marszałek">Poprawka 134 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi większość — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-36.149" who="#Marszałek">Poprawka 135 p. Mariana Malinowskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.150" who="#Marszałek">Poprawka 136 p. Bitnera jest fałszywie wydrukowana. W p. 1 art. 7 ustawy zamiast słów „Ministra Reform Rolnych” wstawić „Rady Ministrów”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.151" who="#Marszałek">Poprawka 137 p. Bitnera. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-36.152" who="#Marszałek">Przyjęta więc została tylko poprawka 134. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem artykułu 7 z tą poprawką, żeby wstali. Stoi większość, art. 7 jest przyjęty z tą poprawką,</u>
          <u xml:id="u-36.153" who="#komentarz">(Głosy: Niema większości!)</u>
          <u xml:id="u-36.154" who="#Marszałek">W takim razie proszę, żeby Panowie jeszcze raz wstali. Stoi większość — artykuł ten jest przyjęty z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-36.155" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje Wicemarszałek Moraczewski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawkami do art. 8. Poprawka 139 p. Bitnera jest nieaktualna wobec poprzednich głosowań.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 140 p. Pluty.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(P. Pluta: Proszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie tego wniosku. Poparcie jest dostateczne, zarządzam głosowanie imienne. Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Pluty, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosowało posłów 288. Za poprawką posłów 103, przeciw — 185. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 141 p. Somschera. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów którzy są za przyjęciem art. 8, żeby wstali. Stoi większość — art. 8 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka p. Bitnera do art. 9 jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka p. Somschera.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Panie Marszałku proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PPoniatowski">Ponieważ tu są dwie poprawki, proszę o rozdzielenie ich w głosowaniu. Proszę głosować osobno skreślenie zdania od słów „po wyłączeniu” do słów „celów państwowych”, a osobno wstawienie na to miejsce innego ustępu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Mogę to zarządzić, jeżeli wnioskodawca się na to zgodzi. Panie Pośle Somscher, Pan się zgadza na ten wniosek p. Poniatowskiego?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Głos: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poddaję pod głosowanie pierwszą część poprawki p. Somschera, ażeby skreślić słowa od słów „po wyłączeniu” do słów „celów państwowych”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona. Tem samem odpada druga część, bo jeżeli niema nic skreślonego, to nie można na to miejsce nic wstawiać.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Można wstawić nowe zdanie. P. Sommerstein: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">W sprawie głosowania p. Sommerstein.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PSommerstein">Proszę o rozdzielenie drugiej części. Osobno głosować nad całą częścią, a osobno nad słowami „na to miejsce”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za wstawieniem do tego artykułu ustępu, który Panowie macie w druku, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 144 posła Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#komentarz">(Głosy: To jest poprawka stylistyczna.)</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Biuro nie jest zgodne, muszę zarządzić głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący: głosowało posłów 282, za poprawką głosowało posłów 120, przeciw — 162, poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 9 w brzmieniu komisyjnem, aby wstali. Stoi większość, art. 9 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawek do art. 10. Poprawka 145 p. Bitnera.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#komentarz">(P. Bitner: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">I ten dodatek na dole też nieaktualny?</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#komentarz">(P. Bitner: Nieaktualny.)</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Druga ewentualna poprawka p. Bitnera 146. Proszę Posłów, którzy, są za poprawką 146, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 147 Klubu „Wyzwolenia” i „Jedność Ludowa”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#WicemarszałekMoraczewski">Teraz jest poprawka 149 Klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”, a do niej poprawka p. Chomińskiego. Poddam pod głosowanie wpierw poprawkę 149, z opuszczeniem słów, których skreślenia żąda p. Chomiński: „nie przekraczające jednak w żadnym razie 12 ha”. W razie przejścia tej poprawki będziemy głosowali nad poprawką, ażeby tych słów nie umieszczać, względnie będziemy głosowali nad umieszczeniem tych słów. Głosujemy zatem nad poprawką 149 z opuszczeniem jedynie w drugim ustępie „nie przekraczające jednak w żadnym razie 12 ha”. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 149 z wymienionem przeze mnie opuszczeniem, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Poprawka p. Chomińskiego tem samem upadła.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#WicemarszałekMoraczewski">Mamy teraz poprawkę p. Sommersteina, umieszczoną pod 150. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi większość, poprawka jest przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy teraz do poprawki ks. Ilkowa pod 151. Proszę Posłów, którzy są za poprawką pod 151, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#WicemarszałekMoraczewski">Mamy teraz poprawki p. Chomińskiego pod 152, 153, 154 do poprawki 155. Nie mogę jednak tak głosować jak przedtem, bo jest ich za dużo. Będziemy więc głosować każdą zosobna.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Poniatowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PPoniatowski">Muszę stwierdzić, że w druku jest błąd w poprawce 155; zamiast „Bank Polski” powinno być: „Bank Rolny”. Ta omyłka drukarska, wywołała poprawkę p. Chomińskiego. Ponieważ Bank Polski nie jest bankiem państwowym, a zatem p. Chomiński proponuje, ażeby zobowiązania te przyjmował Skarb Państwa. Ta poprawka jest wywołana tą omyłką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Czy wobec tego wyjaśnienia p. Chomiński cofa swoją poprawkę?</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(P. Chomiński: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">A nr. 153 nie?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(P. Chomiński: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Chomińskiego nr. 153, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 154 p. Chomińskiego, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 155 ze skorygowaniem tego błędu drukarskiego: zamiast „Bank Polski” „Bank Rolny”, żeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">W ten sposób poprawki do art. 10 są wyczerpane. Proszę Posłów, którzy są za art. 10 z dopiero co przyjętą poprawką 150, ażeby wstali. Stoi większość, art. 10 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przechodzimy do poprawki pod nr. 156.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#komentarz">(P. Sanojca: Wnoszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest wniosek o imienne głosowanie poprawki 156, która proponuje dodać nowy dział pomiędzy art. 10 i 11. Proszę o poparcie tego wniosku. Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów).</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący: Głosowało 304 posłów, za poprawką głosowało 79, przeciw — 225. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do art. 11. Poprawka pod p. 157 jest już odrzucona przez głosowanie nad poprawką 62. Poprawka pod nr. 158 p. Bitnera jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 159. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość. Poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 160. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.14" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 161 Zw. Lud. Nar. i p. Bitnera. Proszę Posłów, którzy są za nią, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.15" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 162. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.16" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do poprawek 163 i 165 jest zgłoszona poprawka 164 p. Kaweckiego, którą uwzględnię w poprawce 165, ale która również ma zastosowanie do poprawki 163. Wobec tego poddam pod głosowanie poprawkę 163 z opuszczeniem ostatniego zdania „i bez umieszczania tych gruntów w wykazie imiennym (§ 16)”.</u>
          <u xml:id="u-43.17" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Ja się nie zgadzam, bo treść tych poprawek nie jest zgodna z treścią mego wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-43.18" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ja nie komentuję tych poprawek, dlatego głosuję teraz nad poprawką 163 z opuszczeniem ostatniego wiersza „i bez umieszczenia tych gruntów w wykazie imiennym (§ 16)”. W razie odrzucenia tej poprawki będziemy głosowali nad poprawką 165. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 163, z opuszczeniem ostatniego wiersza, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.19" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 165 z opuszczeniem ostatniego wiersza „i bez umieszczenia tych gruntów w wykazie imiennym”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali, stoi mniejszość, poprawk...</u>
          <u xml:id="u-43.20" who="#WicemarszałekMoraczewski">... odrzucona. Przez to samo załatwiona została poprawka 164.</u>
          <u xml:id="u-43.21" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 166 klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”. Proszę Posłów, którzy są za poprawką aby wstali.</u>
          <u xml:id="u-43.22" who="#komentarz">(P. Sanojca: Proszę o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-43.23" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy popierają wniosek o imienne głosowanie, aby wstali. Poparcie dostateczne. Zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-43.24" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-43.25" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący. Głosowało posłów 292, za poprawką głosowało posłów 110, przeciw 182. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.26" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 167. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość. Poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.27" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad art. 11.</u>
          <u xml:id="u-43.28" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Proszę, żeby przy głosowaniu art. 11 ust. 4 był głosowany osobno.)</u>
          <u xml:id="u-43.29" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem pierwszych trzech ustępów art. 11, żeby wstali. Stoi większość. Ta część art. 11 przyjęto.</u>
          <u xml:id="u-43.30" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem ustępu 4, żeby wstali. Stoi większość — przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-43.31" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawkami do art. 12. Poprawka 168. Zdaje mi się, że obie poprawki pod nr. 168 stanowią całość.</u>
          <u xml:id="u-43.32" who="#komentarz">(Głos: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-43.33" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem poprawki 168, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.34" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 169 p. Chomińskiego. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem jej, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.35" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 170 jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-43.36" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 171 p. Łuszczewskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.37" who="#komentarz">(P. Łuszczewski: Cofam ją.)</u>
          <u xml:id="u-43.38" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest wycofana.</u>
          <u xml:id="u-43.39" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 172 p. Kaweckiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, zarządzam głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-43.40" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-43.41" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący: głosowało posłów 295, za poprawką głosowało posłów 157, przeciwko poprawce — 138. Poprawka została przyjęta. Poprawka 173 jest stylistyczna. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę ją uważał za przyjętą. Sprzeciwu niema — uważam poprawkę za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-43.42" who="#komentarz">(P. Sanojca: W art. 12 prosimy o głosowanie oddzielnie ust. 2.)</u>
          <u xml:id="u-43.43" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za ust. 1 i 3 art. 12, żeby wstali. Większość — ust. 1 i 3 przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-43.44" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za ust. 2 art. 12, żeby wstali. Większość — art. 12 przyjęty z poprawkami 172 i 173.</u>
          <u xml:id="u-43.45" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawek do art. 13. Poprawki 174 i 175 są nieaktualne. Poprawka 176. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 176, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.46" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 177. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.47" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 178 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.48" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 179 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.49" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 180 jest napół stylistyczna. O ile nie usłyszę sprzeciwu, będę ją uważał za przyjętą. Sprzeciwu nie słyszę, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-43.50" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 181 klubu „Wyzwolenie”, „Jedność Ludowa” i p. Pluty. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.51" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 182 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.52" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 183 Zw. Lud. Nar. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.53" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 184 p. Osieckiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Większość — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-43.54" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 185 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-43.55" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 13 z przyjętemi poprawkami 180, 184 i 185, aby wstali. Stoi większość, art. 13 przyjęty. Wobec tego, że do art. 14 żadne poprawki zgłoszone nie zostały, myślę, że mogę uważać art. 14 za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-43.56" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 15 zgłoszona jest poprawka 186 klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona. Dalej poprawka 187 „Wyzwolenia” i „Jedności Ludowej”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.57" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do art. 15. Do art. 15 zgłoszona jest poprawka 186 klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona. Dalej poprawka 187 „Wyzwolenia” i „Jedności Ludowej”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.58" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 191 p. Dzięgielewskiego. Proszę Posłów którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-43.59" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 192 Zw. Lud. Nar. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Art. 15 przyjęty bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-43.60" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-43.61" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Poniatowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PPoniatowski">Prosiłbym w głosowaniu art. 15 osobno traktować wyrazy: „i ewentualnie dokonanych wyłączeń z mocy art. 5”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">W ten sposób Pan zgłasza nową poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PPoniatowski">Wniosek o rozdzielenie głosowania zawsze jest dopuszczalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jeżeli się wnosi o oddzielne głosowanie jakiegoś ustępu, ale stawianie wniosku o oddzielne traktowanie poszczególnych słów, jest nową poprawką.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy obecnie nad całością artykułu, a tę poprawkę można zgłosić potem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poddaję cały art. 15 pod głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 15, ażeby wstali. Stoi większość, artykuł przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przechodzimy do poprawek do art. 16.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Najpierw jest poprawka 193 p. Tatarczaka. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawkę 194 p. Osieckiego i Malika zdaje mi się, że mogę traktować jako całość.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#komentarz">(P. Osiecki: To jest całość.)</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za poprawką 194, ażeby wstali. Biuro nie jest zgodne, musi nastąpić głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem poprawki, ażeby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący: Głosowało 301 posłów, za poprawką oświadczyło się 147, przeciw — 154. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#komentarz">(Wrzawa, bicie w pulpity na ławach Wyzwolenia. Wicemarszałek Moraczewski, dzwoni.)</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 195 jest wycofana.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 196. Panie Pośle Łuszczewski, czy tę poprawkę traktujemy jako całość?</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#komentarz">(P. Łuszczewski: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poddaję więc całą poprawkę pod p. 196 pod głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.16" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawki 197 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.17" who="#WicemarszałekMoraczewski">Następnie jest poprawka 198 p. Łuszczewskiego i Związku Ludowo-Narodowego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi większość — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.18" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 199 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.19" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 200 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.20" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 201 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Biuro nie jest zgodne, muszę zarządzić głosowanie przez drzwi. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby przeszli przez drzwi z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-47.21" who="#komentarz">(Po głosowaniu.)</u>
          <u xml:id="u-47.22" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania jest następujący. Głosowało posłów 270, za poprawką głosowało 40 posłów, przeciw 230. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.23" who="#komentarz">(Głos: A była wątpliwość; biuro tej większości nie dostrzegło!)</u>
          <u xml:id="u-47.24" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 202 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem tej poprawki, żeby wstali. Stoi większość — poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.25" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawki 203 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Stoi mniejszość — poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.26" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 204 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.27" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 205 p. Chomińskiego jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-47.28" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Owszem, jest aktualna.)</u>
          <u xml:id="u-47.29" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ona jest do poprawki p. Łuszczewskiego, a poprawka p. Łuszczewskiego upadła.</u>
          <u xml:id="u-47.30" who="#komentarz">(P. Staniszkis: Trzeba było wcześniej głosować.)</u>
          <u xml:id="u-47.31" who="#WicemarszałekMoraczewski">Nieszczęśliwie została napisana przez wnioskodawcę, ale możemy nad nią głosować. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 205 p. Chomińskiego, aby wstali. Stoi większość — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.32" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 206 p. Sommersteina jest stylistyczną. O ile nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba godzi się na nią. Sprzeciwu niema, poprawka jest przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.33" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 207 „Wyzwolenia” i „Jedności Ludowej”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Głosujemy nad poprawką 208 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.34" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 209 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka jest odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.35" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad całym art. 16 z dopiero co uchwalonemi poprawkami. Proszę Panów Posłów, którzy są za tym artykułem, aby wstali. Stoi większość — art. 16 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-47.36" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawek do art. 17. Głosujemy nad poprawką 210 klubu „Wyzwolenia”. Proszę Panów Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.37" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 211 p. Dzięgielewskiego. Proszę Panów Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.38" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 212 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.39" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką posła Bitnera. Czy ta poprawka jest aktualna?</u>
          <u xml:id="u-47.40" who="#komentarz">(P. Bitner: Jest aktualna, ale jest omyłka w druku, nie „w złej mierze”, ale powinno być „w złej wierze”.)</u>
          <u xml:id="u-47.41" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 213 p. Bitnera, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.42" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 214 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.43" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy teraz nad poprawką 215 p. Chomińskiego, to jest poprawka do poprawki posła Poniatowskiego, zawartej pod nr. 216-a.</u>
          <u xml:id="u-47.44" who="#komentarz">(P. Osiecki: Lepiej w takim razie najpierw głosować poprawkę p. Poniatowskiego.)</u>
          <u xml:id="u-47.45" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jednakowoż ja najpierw poprawkę posła Chomińskiego poddam pod głosowanie, mianowicie poprawkę 215. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.46" who="#WicemarszałekMoraczewski">Teraz będziemy głosować nad poprawką pod nr. 216-a. Ona się pokrywa z poprawką p. Chomińskiego pod nr. 216. Proszę Posłów, którzy są za poprawką 216-a Wyzwolenia i Jedności Ludowej, żeby wstali. Mniejszość — poprawka odrzucona, a tem samem poprawka 216 również.</u>
          <u xml:id="u-47.47" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 217 p. Chomińskiego...</u>
          <u xml:id="u-47.48" who="#komentarz">(Głos: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-47.49" who="#WicemarszałekMoraczewski">... — nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-47.50" who="#WicemarszałekMoraczewski">Będziemy głosowali nad art. 17, do którego nie przyjęto żadnych poprawek. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 17 w brzmieniu komisyjnem, ażeby wstali. Większość — art. 17 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-47.51" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 18 jest poprawka pod nr. 218 — stylistyczna. O ile nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że poprawka jest przyjęta. Sprzeciwu nie słyszę — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.52" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka pod nr. 219 jest również stylistyczna. Sprzeciwu nie słyszę — uważam, że poprawka jest przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.53" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad art. 18 w całości z dopiero co przyjętemi dwiema stylistycznemi poprawkami. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 17, ażeby wstali. Większość — art. 18 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-47.54" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 19 jest poprawka p. Chomińskiego pod nr. 220. Będziemy ją traktować jako całość. Proszę Posłów, którzy są za poprawką pod nr. 220, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.55" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 221 klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Tem samem poprawkę pod nr. 222 załatwiono negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-47.56" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 223 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.57" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką pod nr. 224 p. Sommersteina, Łuszczewskiego i Zw. Lud. Nar. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi większość, poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.58" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką 225 p. Bitnera. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.59" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką pod nr. 226 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby wstali. Zaznaczam, że to jest poprawka stylistyczna. Stoi większość — przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.60" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do poprawki p. Sommersteina pod nr. 227. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.61" who="#WicemarszałekMoraczewski">Następnie jest poprawka p. Sommersteina pod nr. 228. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali.</u>
          <u xml:id="u-47.62" who="#komentarz">(P. Kwapiński: Prosimy głosować bez słowa, „jedynie”.)</u>
          <u xml:id="u-47.63" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Posłów, którzy są za poprawką p. Sommersteina z opuszczeniem w wierszu 3 słowa „jedynie”, aby wstali.</u>
          <u xml:id="u-47.64" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Przed kwadransem odmówiono mi tego.)</u>
          <u xml:id="u-47.65" who="#WicemarszałekMoraczewski">Co innego jest poprawka, a co innego artykuł ustawy.</u>
          <u xml:id="u-47.66" who="#komentarz">(P. Poniatowski: Możebyśmy się dowiedzieli, dlaczego to jest co innego? P. Staniszkis: Proszę o głosowanie do słów: „a nie mogą”.)</u>
          <u xml:id="u-47.67" who="#WicemarszałekMoraczewski">Proszę Panów o spokój. Stoję na tem stanowisku od początku głosowania, że jeżeli wnioskodawca akceptuje rozdzielenie głosowania, to rozdzielenie może nastąpić. Przy projekcie komisyjnym nie może być tego, bo wnioskodawcą jest komisja i komisja nie może się zgodzić na odrzucenie części swej uchwały. Dlatego logicznie żadnego błędu nie zrobiłem, jestem konsekwentnym od początku do końca. Jeżeli p. Sommerstein zgodzi się na głosowanie bez słowa „jedynie” i na rozdzielenie głosowania, jak tego chce p. Staniszkis, to zarządzę głosowanie częściowe.</u>
          <u xml:id="u-47.68" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Godzę się.)</u>
          <u xml:id="u-47.69" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad poprawką p. Sommersteina z opuszczeniem słowa „jedynie” i z opuszczeniem do końca od słów: „a nie mogę”. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką pod nr. 228 tak okrojoną, aby powstali. Stoi większość — poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-47.70" who="#komentarz">(P. Sommerstein: Cofam słowo „jedynie” i „drugą część)</u>
          <u xml:id="u-47.71" who="#WicemarszałekMoraczewski">Pod nr. 229 jest poprawka p. Chomińskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.72" who="#komentarz">(Głos: Cofnięta.)</u>
          <u xml:id="u-47.73" who="#WicemarszałekMoraczewski">Pod nr. 230 poprawka p. Łuszczewskiego i Związku Ludowo-Narodowego. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, aby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.74" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 231 p. Chomińskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.75" who="#komentarz">(Głos: Nieaktualna.)</u>
          <u xml:id="u-47.76" who="#WicemarszałekMoraczewski">Nieaktualna. Wobec tego przystępujemy do poprawki 232 p. Poniatowskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.77" who="#komentarz">(P. Sanojca: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-47.78" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie. Poparcie dostateczne. Zarządzam głosowanie imienne. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, żeby oddali kartki z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-47.79" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów.)</u>
          <u xml:id="u-47.80" who="#WicemarszałekMoraczewski">Rezultat głosowania jest następujący: Głosowało posłów 299, za poprawką posłów 147, przeciw — 152. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.81" who="#WicemarszałekMoraczewski">Odroczenie drobnych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-47.82" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-47.83" who="#WicemarszałekMoraczewski">Poprawka 233 p. Łuszczewskiego. Proszę Posłów, którzy są za nią, aby wstali. Stoi mniejszość — poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.84" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głosujemy nad całym art. 19. Proszę Posłów, którzy są za przyjęciem art. 19 z dopiero co uchwalonemi poprawkami, aby wstali. Stoi większość, art. 19 przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-47.85" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do art. 20 mamy poprawkę 234 p. Mariana Malinowskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.86" who="#komentarz">(P. Sanojca: Stawiam wniosek o imienne głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-47.87" who="#WicemarszałekMoraczewski">Jest wniosek o imienne głosowanie. Proszę o poparcie tego wniosku. Poparcie jest dostateczne, zarządzam imienne głosowanie. Proszę Posłów, którzy są za poprawką, o oddanie kartek z napisem „tak”.</u>
          <u xml:id="u-47.88" who="#komentarz">(Po obliczeniu głosów,)</u>
          <u xml:id="u-47.89" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wynik głosowania następujący: głosowało posłów 291, za poprawką głosowało posłów 95, przeciw poprawce — 196. Wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-47.90" who="#WicemarszałekMoraczewski">Przystępujemy do głosowania nad poprawką 235. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość, poprawka odrzucona. Głosujemy nad poprawką 236 p. Sommersteina. Proszę Posłów, którzy są za tą poprawką, ażeby wstali. Stoi mniejszość. Poprawka odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-47.91" who="#WicemarszałekMoraczewski">W ten sposób art. 20 jest przyjęty. Nie potrzebujemy nad nim osobno głosować z powodu odrzucenia poprawki 234.</u>
          <u xml:id="u-47.92" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zamierzam przystąpić do końca posiedzenia. Proszę p. Sekretarza o odczytanie interpelacyj.</u>
          <u xml:id="u-47.93" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posłów z Komunistycznej Frakcji Poselskiej i tow. do pp. Ministrów Sprawiedliwości, Pracy i Opieki Społecznej w sprawie skazania na karę śmierci Genowefy Kosydor i w sprawie ochrony macierzyństwa.</u>
          <u xml:id="u-47.94" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Wojtiuka z Komunistycznej Frakcji Poselskiej i tow. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie skandalicznych stosunków, panujących w więzieniu przy ul. Gdańskiej w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-47.95" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Prystupy z Komunistycznej Frakcji Poselskiej i tow. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie zaburzeń w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie.</u>
          <u xml:id="u-47.96" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Pluty i kol. z poselskiego klubu Związku Chłopskiego do p. Ministra Skarbu i Spraw Wewnętrznych w sprawie niewypłacania rent i anormalnych stosunków w wydziale emerytur i rent Izby Skarbowej w Krakowie oraz pokrzywdzenia inwalidów, wdów i sierot po poległych, przy załatwieniu podań o zaopatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-47.97" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Hulaka i tow. z klubu P. S. L. „Piast” do p. Ministra Skarbu w sprawie niesprawiedliwie wymierzonego podatku przez urząd podatkowy w Rawie Antoniemu Świderkowi z Glinnik, gm. Lubochnia.</u>
          <u xml:id="u-47.98" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Romana i kol. z klubu P. S. L. „Piast” do pp. Ministrów Robót Publicznych i Skarbu w sprawie zaniedbania regulacji prawego brzegu Wisły w jej górnym biegu i szkód z tego wynikłych.</u>
          <u xml:id="u-47.99" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Wojewódzkiego i tow. z klubu Niezależnej Partii Chłopskiej do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie zwierzęcego katowania Wasyla Krzywickiego przez kierownika posterunku Pol. Państw, w gm. Staw, pow. chełmskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.100" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Krempy i kol. z poselskiego klubu Związku Chłopskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie niesprawiedliwych wydawanych kart za małe uchybienia rolników przez starostwo mieleckie.</u>
          <u xml:id="u-47.101" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Krempy i kol. z poselskiego klubu Związku Chłopskiego do p. Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych w sprawie wyniszczenia lasów skarbu tuszowskiego z ostatniego zapasu drzewnego, t. j. osiczyny, brzeziny i olszyny przez ostatnich „korników” Stanisława Rylskiego i wspólnika tegoż Mechla Pinelesa w pow. mieleckim.</u>
          <u xml:id="u-47.102" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Krempy i kol. z poselskiego klubu Związku Chłopskiego do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie nadużywania ambony przez ks. Kołacza do zemsty osobistej przeciw obywatelom w Zdziarcu, pow. mieleckiego.</u>
          <u xml:id="u-47.103" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Hartglasa i tow. z Koła Żydowskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie znęcania się nad Żydami kapitana Albrechta i żołnierzy 3 pułku konnych strzelców.</u>
          <u xml:id="u-47.104" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posła Hartglasa i tow. z Koła Żydowskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie zachowania się policji w stosunku do ludności żydowskiej.</u>
          <u xml:id="u-47.105" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Rosmarina i tow. z Koła Żydowskiego do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie zamordowania w Siedliszczu (pow. chełmski) 72-letniego starca Lejby Meca przez policjanta Andrzeja Wawra.</u>
          <u xml:id="u-47.106" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Ballina i tow. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego wysiedlania z granic Państwa obywateli Państwa.</u>
          <u xml:id="u-47.107" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posła Szapiela i tow. z klubu Niezależnej Partii Chłopskiej do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie bezprawnego aresztowania i dzikiego bicia obywatela pow. brasławskiego przez policję.</u>
          <u xml:id="u-47.108" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Pawłowskiego i kol. z poselskiego klubu Zw. Chł. do p. Ministra Skarbu w sprawie nieprawnie wymierzonych podatków majątkowych przez inspektoraty skarbowe w Starym Samborze i Samborze jak również w sprawie niezałatwiania pism wniesionych w tej sprawie do Ministra Skarbu przez interpelanta.</u>
          <u xml:id="u-47.109" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Wędziagolskiego i kol. z klubu Z. P. S. L. „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa” do p. Ministra Spraw Wojskowych w sprawie pokrzywdzenia obywatela Josela Rakowskiego b. ułana 26 pułku ułanów W. P., który stracił obie nogi w czasie pełnienia obowiązku służby wojskowej.</u>
          <u xml:id="u-47.110" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posłów klubu Białoruskiego do p. Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie...</u>
          <u xml:id="u-47.111" who="#WicemarszałekMoraczewski">... nieprzyznawania zaopatrzenia b. majstrowi Karpowi Bobko.</u>
          <u xml:id="u-47.112" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posłów klubu Białoruskiego do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie niewykonywania ustawy językowej szkolnej i zmuszania ludności wsi Rosachi gm. noskowskiej, pow. prużańskiego do wycofania deklaracyj szkolnych na szkołę białoruską.</u>
          <u xml:id="u-47.113" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posłów klubu Białoruskiego do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie nadużyć inspektora szkolnego pow. prużańskiego.</u>
          <u xml:id="u-47.114" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja posłów Wyrzykowskiego i tow. z klubu „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa” do pp. Ministrów Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości w sprawie konfiskaty Nr. 185 dziennika „Republika” z dn. 9 lipca 1925, wychodzącego w Łodzi, oraz bezprzykładnych szykan i represyj administracyjnych, stosowanych stale przez lokalne władze łódzkie wobec tegoż dziennika.</u>
          <u xml:id="u-47.115" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacja p. Popiela i tow. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie niezgodnego z ustawą i krzywdzącego obywateli postępowania sędziego Chodusiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Interpelacje te prześlę p. Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wpłynęły następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wniosek p. Potoczka i tow. z klubu P. S. L. w sprawie obwałowania rzeki Dunajca pod Nowym Sączem i uregulowania potoków górskich: Kamienicy, Łubinki, Gostwiczanki, Podegrodzianki i ich dopływów — odsyłam go do Komisji Robót Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekMoraczewski">Wniosek p. Ballina i tow. z klubu Niezależnej Partii Chłopskiej w sprawie wyłonienia przez Sejm Komisji dla zbadania warunków umożliwiających potworne mordy i znęcanie się obszarników nad chłopami na terenie ziem wschodnich — odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WicemarszałekMoraczewski">Następne posiedzenie zamierzam zwołać jutro o godzinie 10 rano z następującym porządkiem dziennym:</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawozdanie Komisji Reform Rolnych o projekcie ustawy o parcelacji i osadnictwie (druk nr. 1994, 1725 i 2045). Dalszy ciąg głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawozdanie Komisji Robót Publicznych w przedmiocie poprawek Senatu do ustawy o mierniczych przysięgłych (druk nr. 1995).</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawozdanie połączonych Komisyj Wojskowej i Prawniczej o poprawkach Senatu do projektu ustawy o zakwaterowaniu wojska w czasie pokoju (druk nr. 1990).</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ustne sprawozdanie Komisji Budżetowej o projekcie ustawy zmieniającej niektóre postanowienia ustawy z dnia 9 października 1923 r. o uposażeniu funkcjonariuszów państwowych i wojska (druk nr. 1896).</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#WicemarszałekMoraczewski">Trzecie czytanie projektu ustawy o państwowym funduszu kredytu na melioracje rolne (druk nr. 2031 i 1883).</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawozdanie Komisji Reform Rolnych o wniosku posłów: Rokosowskiego, Maksymiliana Malinowskiego i innych w sprawie wstrzymania wykonania kar za przestępstwa leśne w okręgach. Sądów Apelacyjnych w Warszawie, Lublinie i Wilnie (druk nr. 2024 i 1848).</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#WicemarszałekMoraczewski">Sprawozdanie Komisji Skarbowej i Ochrony Pracy o wnioskach poselskich, dotyczących nowelizacji ustawy z dnia 1 czerwca 1922 r. o monopolu tytuniowym (druk nr. 1805, 1706, 1881 i odbitka roneo nr. 206).</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#WicemarszałekMoraczewski">Ustne sprawozdanie Komisji Ochrony Pracy w przedmiocie projektu ustawy o zmianie niektórych przepisów ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o zabezpieczeniu na wypadek bezrobocia (druk nr. 1791).</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#komentarz">(P. Chrucki: Proszę o głos w sprawie porządku dziennego.)</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#WicemarszałekMoraczewski">Głos ma p. Chrucki w sprawie porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PChrucki">Prosiłbym o postawienie na porządku dziennym jutrzejszego posiedzenia dwóch wniosków nagłych, które już były przedtem na porządku dziennym postawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekMoraczewski">Do jutrzejszego porządku dziennego dodam jeszcze dwa kolejne wnioski nagłe.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekMoraczewski">W sprawie porządku dziennego nikt głosu nie żąda. Niema sprzeciwu. Porządek dzienny uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekMoraczewski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 8 min. 30 wiecz.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>