text_structure.xml
41.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 54</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu Stanisław Gawłowski</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Szanowni Państwo, bardzo serdecznie witam na posiedzeniu połączonych Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">W imieniu swoim i pana przewodniczącego Zygmunta Frankiewicza witam wszystkich przybyłych państwa. Witam bardzo serdecznie na posiedzeniu komisji pana ministra Ireneusza Zyskę, witam wszystkich pozostałych gości. Pozwolę sobie już nie czytać nazwisk, żeby nasze posiedzenie połączonych komisji poszło sprawniej, bez zbędnej zwłoki.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Tylko technicznie przypominam o zasadach dotyczących głosowania: nie będę ich cytował, ale już tak często je stosowaliśmy, że, jak myślę, wszyscy panie i panowie senatorowie o tym pamiętają.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">I tylko zadam jedno pytanie: czy na sali są osoby zajmujące się zawodowo działalnością lobbingową? Nie.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, oddaję panu głos, bo to pan pewnie powinien dwa zdania o tej ustawie powiedzieć.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Jestem oczywiście zaszczycony i w gotowości, żeby zreferować sprawę. Niemniej jednak jest to poselski projekt ustawy. Jeśli pan przewodniczący uzna to za stosowne, właściwą osobą do jego referowania będzie, jak myślę, pan poseł Andrzej Gawron. A ja przedstawię opinię…</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, to duże zaskoczenie, że jest pan poseł.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Przepraszam, Panie Pośle, nie spojrzałem na listę. Bardzo się cieszę, że pan jest.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Oczywiście, w pierwszej kolejności, jeżeli pan minister pozwoli, oddam głos panu posłowi, potem panu ministrowi.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Tak, oczywiście. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#SenatorJadwigaRotnicka">Czy możemy prosić pana do mównicy?</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Pośle, senatorowie chcą widzieć, tak więc zapraszam tutaj.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PoselAndrzejGawron">Dziękuję, Panie Przewodniczący, za udzielenie głosu.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PoselAndrzejGawron">Szanowne Komisje! Państwo Senatorowie!</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PoselAndrzejGawron">Mam zaszczyt przedstawić ustawę, która została przyjęta przez Sejm, ustawę o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, to jest druk senacki nr 622, druki sejmowe nr 1947 i 1966.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PoselAndrzejGawron">Szanowni Panowie Przewodniczący, Szanowne Komisje, przyjęta przez Sejm ustawa wychodzi naprzeciw oczekiwaniom jednostek samorządu terytorialnego oraz beneficjentom tzw. projektów parasolowych i dotacyjnych. Tu chodzi głównie o instalacje fotowoltaiczne, które są w ramach tych projektów realizowane. Programy parasolowe są realizowane z funduszy europejskich. I to jest bardzo dobry sposób finansowania, ponieważ ta dotacja to nawet od 60% do 85%, czyli jest to bardzo korzystne dla osób, które w tych programach uczestniczą.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#PoselAndrzejGawron">Zasadniczym celem omawianej ustawy jest wprowadzenie uregulowań prawnych umożliwiających zakończenie realizacji tego typu inwestycji, tak by w pełni wykorzystać środki finansowe z regionalnych programów operacyjnych.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#PoselAndrzejGawron">Dnia 1 kwietnia br. zgodnie z zaleceniami m.in. Unii Europejskiej zostanie wprowadzony nowy system wartościowego rozliczania energii wyprodukowanej przez prosumentów w instalacjach fotowoltaicznych. Aby nie dzielić uczestników tych programów parasolowych, grantowych pod względem sposobu rozliczeń i aby uniknąć rezygnacji pewnej liczby osób zainteresowanych montażem instalacji fotowoltaicznych w ramach tych programów, Sejm przyjął właśnie tę ustawę. Wnioskodawcy zaproponowali rozwiązanie zakładające, że osoba, która zawarła w terminie do 31 grudnia 2022 r. umowę z jednostką samorządu terytorialnego lub z firmą, podmiotem uprawnionym, która będzie montować instalację, a dodatkowo do końca przyszłego roku, czyli do końca 2023 r. skutecznie złoży wniosek o przyłączenie instalacji do sieci, będzie właśnie mogła korzystać z tego wcześniejszego, dotychczas obowiązującego systemu rozliczeń, czyli ilościowego: tyle energii, ile zostało oddane do sieci, jest później odbierane w stosunku 1 do 0,8. W nowym, wartościowym systemie jest to troszeczkę inaczej rozliczane, chodzi o to, że ta energia jest przeliczana wartościowo i są obniżane rachunki energii elektrycznej dla prosumentów, ale w takim innym systemie, właśnie wartościowym. Tu chodzi m.in. o to, że wszyscy uczestnicy rynku powinni ponosić pewne koszty, chociażby opłaty przesyłowej, które są na rynku. I z takimi wymaganiami zwracała się do nas, jako ustawodawcy, też Komisja Europejska.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#PoselAndrzejGawron">Szacuje się, że w ramach wspomnianych projektów parasolowych, dotacyjnych na terenie całego kraju planowany jest montaż ponad 90 tysięcy instalacji fotowoltaicznych, czyli to jest dosyć duża liczba, ale jest to liczba ograniczona, ponieważ środki przewidziane na dotacje w ramach RPO dla programów grantowych i parasolowych są ograniczone. Ale przez to właśnie rozwiązanie, które dzisiaj proponujemy tutaj Senatowi, będzie możliwość wykorzystania w pełni tych środków, tak żeby, no, nie było takiej sytuacji, że trzeba część tych środków zwrócić. Bardzo o to zabiegały samorządy, mogę tu wymienić – bo to nawet w Sejmie byli obecni ich przedstawiciele – samorządy z Lublińca, Łapsz Niżnych, Nowego Targu, które naprawdę tutaj bardzo starały się o to, żeby te rozwiązania jednak weszły w życie przed 1 kwietnia. Tak żeby właśnie można było skutecznie te przepisy wprowadzić w życie.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#PoselAndrzejGawron">Reasumując: ta ustawa jest ważna dla kilkudziesięciu tysięcy prosumentów, którzy już się zdecydowali lub jeszcze do końca marca zdecydują się uczestniczyć w tych programach, ale jest też ważna dla jednostek samorządu terytorialnego i dla tego, żeby skutecznie, w całości wykorzystać środki Unii Europejskiej, które na te instalacje fotowoltaiczne zostały przeznaczone.</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#PoselAndrzejGawron">Chciałbym tutaj prosić, żeby państwo senatorowie pozytywnie ocenili to rozwiązanie i aby właśnie skutecznie wprowadzić te przepisy do kwietnia tego roku.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#PoselAndrzejGawron">I chciałbym jeszcze zaznaczyć, że te przepisy pozytywnie wpływają też na sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, ponieważ chodzi tu o branżę fotowoltaiczną, która się bardzo prężnie rozwija i to też będzie jakiś pewien zakres robót, które oni będą mogli wykonać, a też nie obciąża to finansowo ani budżetu państwa, ani jednostek samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-5.10" who="#PoselAndrzejGawron">Jeszcze raz proszę o pozytywne zaopiniowanie tej ustawy.</u>
<u xml:id="u-5.11" who="#PoselAndrzejGawron">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, czy pan jeszcze chciałby coś uzupełnić?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo, tak z przyjemnością, jeśli pan przewodniczący pozwoli… Jak rozumiem, mogę z tego miejsca?</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#Gloszsali">Nie, poprosimy tam, bo wtedy słyszymy.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Oczywiście.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, mnie to nie przeszkadza, tylko senatorowie chcą pana i widzieć, i słyszeć.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Wydaje mi się, że ta ustawa raczej nie będzie budzić nadzwyczajnych kontrowersji, mam takie wewnętrzne przekonanie, że ona jest raczej do poparcia w całości.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Panie Przewodniczący! Wysokie Komisje! Wszyscy Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Z wielką przyjemnością chciałbym przedstawić stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska do ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw; to był druk poselski nr 1947, a tutaj, w Wysokiej Izbie, to jest druk senacki nr 622.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">I tak właściwie pan poseł Andrzej Gawron, jako przedstawiciel wnioskodawców, przedstawił główne założenia tego projektu. Ale wypada mi, po pierwsze, powiedzieć, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska popiera rozwiązania, które zostały w tym projekcie przedstawione. Po drugie, chciałbym podziękować panom senatorom, panu senatorowi Wojciechowi Piesze, jak też panu senatorowi Jackowi Boguckiemu. Ja przypomnę, że kiedy pracowaliśmy nad projektem ustawy zmieniającym rozliczenia prosumentów, to wówczas pan senator Wojciech Piecha zgłosił tzw. poprawkę samorządową, która była uzgodniona z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego, z bardzo szeroką reprezentacją… W konsultacjach, w których uczestniczyliśmy jako Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wzięło udział kilkadziesiąt gmin, także przedstawiciele urzędów marszałkowskich. Szczególnie też dziękuję najbardziej zaangażowanym samorządowcom, tym, którzy uzyskali pewną formę mandatu do reprezentowania większej grupy samorządów: to pan Jakub Jamróz, wójt gminy Łapsze Niżne, oraz pan Marcin Kolasa, zastępca wójta gminy Nowy Targ. Panowie przyjeżdżali na każde posiedzenie komisji w Sejmie, również w Senacie, na posiedzenia plenarne. I te rozwiązania, które znalazły się wówczas w projekcie jako tzw. poprawka samorządowa, jak też w tej ustawie, którą dzisiaj Wysoka Izba będzie się zajmować, są wypracowane w uzgodnieniu z jednostkami samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Może jeszcze słowo na marginesie, ale bardzo istotne, bo nadal trwa dyskusja na temat systemu rozliczeń prosumentów, głównie w mediach, także w mediach branżowych. Otóż Szanowni Państwo, chcę powiedzieć, że zmiana, która następuje od 1 kwietnia 2022 r., nie jest wymierzona w prosumentów. Jest to na wprost realizacja dyrektywy rynkowej i dyrektywy RED II. Dyrektywa rynkowa, która powinna być implementowana do polskiego porządku prawnego czy porządku prawnego całej Unii Europejskiej, wszystkich państw członkowskich do końca grudnia 2020 r., jest implementowana, tak to nazwijmy, w częściach. Jednym z bardzo istotnych elementów jest system rozliczeń prosumentów, dlatego że w świetle dyrektywy rynkowej wszyscy uczestnicy rynku, odbiorcy energii elektrycznej powinni ponosić tzw. opłatę dystrybucyjną zmienną. W Polsce prosumenci, którzy korzystają z systemu opustów, nie ponoszą tej opłaty. I, tak można powiedzieć w dużym skrócie, bo to jest sprawa techniczna wymagająca szczegółowego przedstawienia, jeżeli prosumenci, których jest z roku na rok coraz więcej… Na marginesie: na koniec ubiegłego roku przekroczyliśmy liczbę 850 tysięcy prosumentów, w ciągu roku 2021 przybyło 400 tysięcy prosumentów w naszym kraju. Ale w Polsce prosumenci, którzy funkcjonują w oparciu o system opustów, nie płacą opłaty dystrybucyjnej zmiennej. I tę opłatę za prosumentów – którzy są raczej ludźmi takimi, których, no, można powiedzieć, stać na to, żeby zamontować fotowoltaikę, mogą uzyskać dopłatę na ten cel, ale jednak są to osoby, które powinny dysponować własnym domem jednorodzinnym bądź też prawem do takiego budynku, aby móc zainstalować instalację fotowoltaiczną na swoim dachu – de facto ponoszą inni, którzy nie są prosumentami, także osoby najuboższe, których dotyka problem ubóstwa energetycznego.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dzisiaj, wprowadzając te rozwiązania od 1 kwietnia, uważamy… Zresztą jest to zgodne, tak jak powiedziałem, z prawem europejskim, co najmniej z 2 dyrektywami. Tam możemy się doszukać jeszcze innych aspektów, w szerszym kontekście. Po pierwsze, realizujemy prawo europejskie, a po drugie, wprowadzamy system rozliczeń tzw. net-bilingu, sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej, który jest systemem sprawiedliwym. On, przyznaję, jest mniej atrakcyjny ekonomicznie dla pojedynczego prosumenta, ale chcę Wysoką Izbę zapewnić, że jesteśmy na samej końcówce prac związanych z przygotowaniem programu „Mój prąd 4.0”, gdzie również wejdą elementy finansujące domowe magazyny energii i systemy zarządzania energią, tak aby zwiększyć efektywność wykorzystania energii wytwarzanej w fotowoltaice prosumenckiej, ale również wprowadzić większą atrakcyjność wykorzystania tej energii dla gospodarstwa domowego i, co niesłychanie istotne, zwiększyć bezpieczeństwo systemu, aby zminimalizować tzw. piki, które strzelają nam w słoneczne dni w sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia, co jest szkodliwe systemowo.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dzisiaj, wprowadzając to rozwiązanie, mogę powiedzieć, że dotrzymujemy słowa. Jak mówi rzymska paremia: pacta sunt servanda. Czyli: umów należy dotrzymywać. Na posiedzeniu komisji sejmowej publicznie złożyłem obietnicę przedstawicielom samorządów – wtedy właśnie byli obecni panowie wójtowie gminy Łapsze Niżne, gminy Nowy Targ i też inni samorządowcy – że pomimo tego, że wówczas, nad czym ubolewam, izba wyższa parlamentu, czyli Senat, zawetowała, odrzuciła w całości ustawę dotyczącą rozliczeń prosumentów… Gdyby tak się nie stało, prawdopodobnie dzisiaj nie musielibyśmy angażować Szanownej Komisji i Wysokiej Izby do pracy nad tą ustawą. Ale to tak tylko co do faktu historycznego.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Mamy w tej chwili dobrą ustawę, akceptowaną, uzgodnioną z jednostkami samorządu terytorialnego. I gorąco proszę Wysokie Komisje o pozytywne zaopiniowanie i przyjęcie tej ustawy. Jest ona stosunkowo pilna, ponieważ powinna wejść w życie jako prawo obowiązujące przed końcem marca br. Czyli czeka nas jeszcze oczywiście przedłożenie ustawy – pod warunkiem, że Senat ją uchwali, przyjmie w niezmienionym kształcie – do podpisu pana prezydenta. No, i wejście w życie. Wierzę w to, że… I też ważna rzecz, o której nie powiedziałem: proszę państwa, aż 844 gminy – mogę się mylić, ale tyle naliczyliśmy, aż 844 gminy w całej Polsce – 94 tysiące instalacji, które powstaną jeszcze w systemie opustów… Co najważniejsze, służy to przede wszystkim realizacji projektów przez gminy. Jeżeli gminy z tego powodu, że potencjalni prosumenci, przyszli prosumenci wycofają się z programów, nie zrealizują tych projektów, wówczas, po pierwsze, będą musiały zwracać środki europejskie w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014–2020, a po drugie, będą im za to groziły kary proporcjonalne do zwróconych środków.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dlatego też, jak myślę, ta ustawa nie powinna wzbudzić kontrowersji wśród państwa senatorów. I, tak jak powiedziałem, uprzejmie proszę państwa o pozytywne zaopiniowanie tego projektu.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Zanim otworzę dyskusję, chcę powiedzieć, że bardzo dziękuję państwu senatorom, Wysokiej Izbie, za to, że zawetowała tę poprzednią ustawę. Bo omawiana dzisiaj ustawa jest znacząco lepsza niż poprawki, które zostały wtedy zgłoszone. I powiem państwu dlaczego. Otóż poprawki, które wtedy zostały zgłoszone przez senatorów, których wymienił pan minister, przewidywały jako termin lipiec 2022 r., czyli przedłużały tylko o 3 miesiące.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Pamiętamy, Panie Ministrze. Pamiętamy. Tak. Sięgnijmy do ustawy.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#Gloszsali">Jest 1 do 1…</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, niech pan sobie sięgnie do ustawy. Już nawet senatorowie z PiS potwierdzają, że mam rację.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">W omawianej dzisiaj ustawie rzeczywiście mowa o 31 grudnia 2023 r. To jest koniec rozliczenia programów finansowanych ze środków unijnych. I w takim wymiarze w tej części dotyczącej projektów grantowych i parasolowych ta ustawa jest dobra. Poprzednia poprawka, lipiec 2022 r.…</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">Wypowiedź poza mikrofonem</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, niech pan nie zaprzecza. Pójdę po projekt… I po co te słowa: nie, nie, nie? Naprawdę mam dobrą pamięć. Ta ustawa rzeczywiście w tej części wypełnia oczekiwania samorządów. I w takim wymiarze warta jest poparcia.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-10.10" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Najpierw pani marszałek, a potem, zdalnie…</u>
<u xml:id="u-10.11" who="#Gloszsali">Jeszcze legislator.</u>
<u xml:id="u-10.12" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo…</u>
<u xml:id="u-10.13" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">A, Pani Marszałek, przepraszam, to jest moje… Ja już się zagadałem, a jeszcze Biuro Legislacyjne. Ale nie było uwag, tak więc…</u>
<u xml:id="u-10.14" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">A, dziękuję bardzo…</u>
<u xml:id="u-10.15" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Nie ma uwag, więc mogę już pani podarować.</u>
<u xml:id="u-10.16" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Ja muszę się zwrócić do pana ministra. Było tak miło i gdyby pan minister zostawił w zasadzie to wszystko, co powiedział pan poseł – bo pan minister nam nie powiedział niczego nowego – tobyśmy już w zasadzie przyjęli tę ustawę i się rozeszli. Ale ja nie mogę nie zareagować na to, co powiedział pan minister o tym zawetowaniu bardzo dobrej ustawy. Czyli, jak rozumiem, myśmy zawetowali tę bardzo dobrą ustawę, Sejm nasze weto odrzucił i dlatego trzeba jeszcze raz… Bo poprawka tej wspaniałej ustawy z 29 października… Już ją zmieniamy. A jest luty. Minęły 3 miesiące i trochę, a my już ją zmieniamy. Taka była dobra.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">W związku z tym proszę, Panie Ministrze, akurat tego nie mówić. Bo wie pan doskonale, lepiej niż ja, dlaczego Senat zawetował tę ustawę. I wie pan doskonale, że, jak w każdej innej sytuacji, Sejm nasze weto odrzucił i ta ustawa w tym waszym świetnym kształcie została przedłożona prezydentowi do podpisu. I dlatego, że była taka świetna, musimy ją dzisiaj poprawiać. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Pan Edward Maniura, zdalnie.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Nie wiem, czy pan burmistrz nas słyszy.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Tak słyszę. Nie wiem, czy słychać… Ale chyba słychać.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Proszę. Już słychać, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Państwo Senatorowie! Panie Pośle! Panie Ministrze!</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Ja bardzo się cieszę, że ta nowelizacja ustawy jest przedłożeniem Senatu, i mam nadzieję, że połączone komisje, a później cały Senat przyjmą, zaakceptują to rozwiązanie. Bo rzeczywiście, samorządy realizujące programy fotowoltaiczne, projekty fotowoltaiczne, tych ponad 800 gmin, miały duży kłopot. I w imieniu Związku Miast Polskich… Ja o tym temacie mówiłem już w połowie ubiegłego roku na posiedzeniu zarządu, bo myśmy już wyczuwali, że może być kłopot.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Nie ma tego… Znaczy mogę powiedzieć w ten sposób. Oczywiście, ja nie chcę wchodzić w spory pomiędzy Sejmem a Senatem, sam byłem parlamentarzystą, wiem, jak to jest. Ale chcę powiedzieć, że najważniejszy jest finał. A ten finał, mam nadzieję, będzie za paręnaście dni, kiedy prezydent Rzeczypospolitej podpisze tę ustawę, ona wejdzie w życie i umożliwi nam spokojne realizowanie projektów z dofinansowaniem unijnym.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">W niektórych gminach sytuacja była naprawdę bardzo trudna, była taka huśtawka nastrojów, bo raz mówiło się, że już ta zmiana będzie, potem wiadomo, jakie były kolejne losy tych rozwiązań. Najważniejszy jest finał. Ten finał, mam nadzieję, że w najbliższych dniach nastąpi.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Jeszcze raz wszystkim państwu chciałbym podziękować, chciałbym podziękować panu ministrowi, choć oczywiście jako były poseł zastanawiam się, dlaczego w tym przedłożeniu, które było pierwotnym przedłożeniem, nie było zapisów korzystnych dla samorządów. Wtedy nie byłoby tego problemu. Ale najważniejsze, że problem został rozwiązany i dzisiaj nad tym przedłożeniem debatują senackie połączone komisje. I mam nadzieję, że, tak jak powiedziałem, Senat przyjmie to rozwiązanie i prześle nowelizację do pana prezydenta.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#BurmistrzMiastaLublincaEdwardManiura">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Pan senator Pęcherz.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#SenatorJanuszPecherz">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#SenatorJanuszPecherz">Ja wrócę jednak do historii, o której pan minister tu wspomniał. Dlatego że, przygotowując się do dzisiejszego posiedzenia komisji, wróciłem do ustawy, którą zmienialiśmy, i do tego, jaka była dyskusja. Wtedy – przypomnę wszystkim – my zgadzaliśmy się z tą poprawką, którą proponowali senatorowie z PiS, odnośnie do projektów parasolowych. Ale mówiliśmy wtedy, że to jest poza przedłożeniem i nie będziemy kolejny raz robić tutaj wyjątku, że przegłosujemy, mimo że to jest poza przedłożeniem rządowym. I mówiliśmy, że powinniśmy robić to zgodnie z konstytucją. I wtedy tę poprawkę… Mówiliśmy, że prosimy bardzo, niech będzie inicjatywa poselska, my szybko do tej inicjatywy możemy przystąpić i przegłosować. I to dzisiaj się spełnia.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#SenatorJanuszPecherz">Ale na bazie tego mogę powiedzieć, że tak powinniśmy postępować zawsze. Przecież mamy tyle wrzutek do każdej ustawy, które są poza przedłożeniem, głosujemy, bo mamy termin, że za 2 tygodnie coś musi wejść w życie itd. I czasami skłaniamy się do tego, że podnosimy ręce. Ale ten przykład pokazuje, że można tak zawsze zrobić, zawsze może być grupa posłów – bo senatorów nie, jak senatorowie coś zrobią, to i tak to będzie w zamrażarce – i możemy to zrobić tak jak w tej chwili, w bardzo szybkim trybie. Żeby to wszystko było i poprawnie, i zgodnie z konstytucją. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">I pan senator Andrzej Pająk.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#SenatorAndrzejPajak">Panowie Przewodniczący! Wysokie Komisje! Goście!</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#SenatorAndrzejPajak">Ja bardzo krótko, bo już nie ma tu co wracać do historii… Bo też zdążyłem już w międzyczasie napisać nawet interpelację, już nie pamiętam, do którego ministra ją skierowałem, ale właśnie w tym temacie, żeby wydłużyć wspomniany termin. I to akurat się dzieje. I uważam, że naprawdę jest to bardzo sensowne, bardzo mądre i sprawiedliwe rozwiązanie. Bo jeszcze, że tak powiem, sporo tych pieniędzy było w obiegu i one nagle zostały ucięte, kiedy obowiązywała tamta ustawa. I stąd mój wniosek formalny o przyjęcie omawianej ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Nie widzę innych…</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Panie Ministrze, jeszcze pan chciałby zabrać głos, tak? I pan poseł.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Pan minister najpierw, a później pan poseł.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Najmocniej przepraszam, proszę nie brać mojej wypowiedzi jakoś konfrontacyjnie, ale chciałbym się odnieść do faktów.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Otóż, Panie Przewodniczący, ja mam przed sobą na komputerze otwarty protokół z posiedzenia komisji gospodarki i innowacyjności, tutaj, w Senacie. Jest poprawka zgłoszona przez pana senatora Wojciecha Piechę. I ta poprawka jest dokładnie, jota w jotę tej samej treści jak to przedłożenie poselskie, którym się dzisiaj zajmujemy.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Tak więc proszę tylko co do faktów… Nie chciałbym się z panem przewodniczącym spierać, nie ma we mnie tutaj żadnych negatywnych emocji, ale musimy jednak trzymać się prawdy. To pierwsza kwestia.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Druga sprawa. Zwracam się do pani wicemarszałek Senatu, która zauważyła, że skoro była taka dobra ustawa, to dlaczego tak szybko ją nowelizujemy. Pani Marszałek, dlatego nowelizujemy, że Senat odrzucił ustawę w całości, nie przyjmując poprawki pana senatora Piechy. I jak ustawa wróciła do Sejmu, to Sejm mógł tylko odrzucić weto. Nie mógł już wprowadzić tej poprawki. Dlatego potrzebny był nowy projekt ustawy. Dziękuję tutaj grupie posłów z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wniosła ten projekt do Laski Marszałkowskiej i on jest realizowany.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Co do wypowiedzi pana burmistrz Lublińca: zgadzam się, tylko jedno małe sprostowanie. To jest przedłożenie poselskie. Nie jest to przedłożenie senackie. Mówię o ustawie, którą się dzisiaj zajmujemy.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">I do pana senatora Pęcherza. Ja, Szanowny Panie Senatorze, nie uważam, że poprawki zgłoszone przez pana senatora Piechę i pana senatora Boguckiego – bo pan senator Piecha zgłosił poprawkę odnośnie do projektów parasolowych, a pan senator Bogucki odnośnie do programów grantowych – były poprawkami poza przedłożeniem. One były jak najbardziej zgodne z konstytucją w kontekście prawidłowej legislacji, bo dotyczyły rozliczeń prosumentów, a tego de facto dotyczyła tamta ustawa. Oczywiście, możemy się różnić w naszych ocenach, ale myślę, że tego nie rozstrzygniemy, od tych kwestii są odpowiednie instytucje państwa polskiego, żeby się ewentualnie wypowiadać na temat konstytucyjności regulacji prawnych.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiSrodowiskaIreneuszZyska">Ale jeszcze raz dziękuję, naprawdę szczerze, bardzo dziękuję. Cieszę się, że mogliśmy razem, jako posłowie, jako Sejm, jako Senat, jako komisje, państwo, jako parlamentarzyści, i my również, jako ministerstwo, dotrzymać słowa i pomóc samorządom w tym, aby zrealizować programy finansowane z funduszy europejskich, regionalnych programów operacyjnych 2014–2020. To jest w tej sprawie najważniejsze. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Proszę, Panie Pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PoselAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#PoselAndrzejGawron">Szanowni Państwo, chciałbym się odnieść do wypowiedzi pana senatora, który powiedział, że najlepiej zrobić tak, żeby odrzucić np. poprawkę, która jest celowa i która jest słuszna, to znajdą się osoby w Sejmie, które złożą projekt sejmowy. No, nie mogę się z tym zgodzić, absolutnie. Jestem pierwszy raz w Senacie i zawsze uważałem, że Senat to jest właśnie izba refleksji i rozwagi. Jeżeli jest dobra poprawka do danej ustawy i nie wychodzi poza przedłożenie – a wspomniana poprawka nie wychodziła, ustawa dotyczyła de facto zmiany systemu rozliczeń, a tutaj była tylko kwestia poprawki, która by obejmowała pewną część prosumentów, którzy uczestniczą we wspomnianych programach – to Senat powinien taką poprawkę przyjąć, po prostu. Właśnie mając na uwadze to, że jest taką izbą refleksji…</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#Gloszsali">Sejm powinien tę ustawę po prostu…</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#PoselAndrzejGawron">…i rozwagi.</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#PoselAndrzejGawron">Ja się cieszę, bo się udało… I dziękuję też posłom, którzy się w to zaangażowali, bo to nie jest łatwe. Tym bardziej że tutaj był bardzo ważny termin, bo zmiana systemu rozliczeń rozpoczyna się od 1 kwietnia. I to nie jest tak łatwo zorganizować cały proces legislacyjny, żeby te zmiany przeprowadzić. Tym bardziej dziękuję ministrowi, który nas wspierał, i tym posłom, którzy się w to zaangażowali. I proszę jeszcze raz Senat, żeby właśnie w tym duchu refleksji, rozwagi, tę ustawę nowelizującą teraz przyjąć. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Ja jeszcze…</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Ostatni głos, zdalnie, pan Leszek Świętalski, dyrektor biura Związku Gmin Wiejskich.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">Skracając bardzo nasz udział w tej debacie, podkreślam, że podczas poprzedniego procedowania prosiliśmy parlamentarzystów o to, żeby nie wylać dziecka z kąpielą i żeby zauważyć interes nie tylko prosumentów, lecz także tych programów parasolowych, szczególnie na obszarach wiejskich, które miały bardzo duży stopień zaawansowania. Jak wszyscy wiemy, w związku z rozstrzygnięciami ustawowymi bardzo wiele osób zaczęło się wycofywać z wcześniejszych deklaracji uczestnictwa w projekcie. I dopiero ta zapowiedź nowelizacji, poparta przez nas setkami e-maili, rozmów itd., zdopingowała gminy, żeby utwierdzać swoich mieszkańców w tym, że sprawa będzie załatwiona po ich myśli. I że będziemy mogli spokojnie zrealizować program i uratować, no, dość dużo pieniędzy, jakkolwiek by to było.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">Konkludując, chcę powiedzieć, że Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej absolutnie zgadza się z tym przedłożeniem, które jest procedowane, i jednocześnie dziękuje za – niezależnie od różnych podziałów – zgodę polityczną na takie, a nie inne załatwienie sprawy. My od razu deklarujemy, że w dalszym ciągu, zaraz po podpisaniu i opublikowaniu ustawy, będziemy propagować wspomniane rozwiązania, po to, żeby powrócić na tę ścieżkę racjonalizmu, który został wcześniej jakby zawieszony.</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">W tym miejscu chciałbym także powiedzieć, że w dalszym ciągu, w spokojnej już atmosferze, oczekujemy następnych inicjatyw legislacyjnych zmierzających do unormowania pozycji prosumenta, jak również do właściwego rozwiązania problemów wytwarzania energii w oparciu o odnawialne źródła i gospodarowania nią. Powiem, że w tym zakresie bardzo oczekujemy na odblokowanie w końcu tzw. ustawy odległościowej, która czeka na wniesienie jej do parlamentu i nadanie jej trybu. Na to my, wszyscy Polacy, czekamy, szczególnie w odniesieniu do obecnej sytuacji kryzysu energetycznego i wzrastających cen energii. Tutaj naprawdę potrzeba nam zdecydowanego działania.</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRzeczypospolitejPolskiejLeszekSwietalski">Tymczasem dziękuję i jednoznacznie stwierdzam, że popieramy tę ustawę. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Zanim poddam wniosek pod głosowanie, to chciałbym przede wszystkim bardzo serdecznie podziękować panu posłowi za udział w posiedzeniu – bo to jest jednak rzadkie zjawisko, żeby poseł sprawozdawca pojawiał się w Senacie – ale też przy okazji wyjaśnić parę kwestii. Po pierwsze, ta ustawa rozwiązuje problemy dotyczące 2 obszarów związanych z projektami, które dotyczą gmin, tzw. projektami parasolowymi i grantowymi. To nie jest to samo, co było w poprzedniej ustawie. W poprzedniej ustawie były tylko i wyłącznie projekty parasolowe, nie było projektów grantowych. Nie było, a gminy zwracały się o to, żeby – i to już było rozszerzeniem niekonstytucyjnym – żeby tym się zająć. To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Po drugie, Panie Ministrze, pan ma rację, że były różne poprawki, tylko że pan, jako rząd, zgadzał się na te, które przedłużały termin do lipca 2022 r., a nie… Tak więc trzymamy się… Są protokoły, naprawdę, trzymamy się protokołów. A ja mam jedną wadę: mam nadzwyczaj dobrą pamięć. To w ogóle przeszkadza mi to w życiu…</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#Gloszsali">To nie jest wada…</u>
<u xml:id="u-24.4" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">…absolutnie przeszkadza, za 20 lat będę pamiętał to samo. Tak więc to po drugie.</u>
<u xml:id="u-24.5" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">I po trzecie, to, o czym mówiła pani marszałek. Skoro ustawa była tak świetna, tak dobra, to po co Senat miał się w ogóle nią zajmować, w sensie wprowadzać poprawki itd.? Jak była tak dobra, to trzeba było za nią głosować, bez żadnych poprawek. A skoro się jednak pojawiły poprawki, to już znaczy, że nie była świetna. To już nie ma co bronić. To znaczy, że była niedobra. Ona w ogóle jest niedobra, bo rujnuje inny rynek. Dzisiaj akurat, Panie Ministrze, pan wie, że wyszedł na tym jak Zabłocki na mydle. Tylko że gra na rynku jest czymś innym, tak więc nie chcę tej dyskusji na razie prowadzić. I dzięki naszemu uporowi udało się doprowadzić do tego, że dzisiaj zarówno projekty parasolowe, jak i grantowe zostaną objęte czasem do końca grudnia 2023 r., czyli do końca okresu rozliczeniowego, finansowego, perspektywy unijnej. I z tego punktu widzenia ta ustawa zasługuje po prostu w całości na poparcie.</u>
<u xml:id="u-24.6" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Już bez zbędnej dyskusji pozwolę sobie poddać ją pod glosowanie, bo poprawek żadnych nie zgłoszono.</u>
<u xml:id="u-24.7" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">W związku z tym: kto jest za przyjęciem ustawy w całości?</u>
<u xml:id="u-24.8" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Pan senator Gromek… i pani senator Rotnicka na pewno też jest za, tylko czyta.</u>
<u xml:id="u-24.9" who="#komentarz">Rozmowy na sali</u>
<u xml:id="u-24.10" who="#Gloszsali">17 osób na sali.</u>
<u xml:id="u-24.11" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-24.12" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-24.13" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Zdalnie?</u>
<u xml:id="u-24.14" who="#Gloszsali">Łącznie 24 za, jednogłośnie.</u>
<u xml:id="u-24.15" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">24 za, jednogłośnie.</u>
<u xml:id="u-24.16" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Opinia jest pozytywna.</u>
<u xml:id="u-24.17" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Jeszcze senator sprawozdawca. Czy pani Danuta Jazłowiecka wyraża zgodę?</u>
<u xml:id="u-24.18" who="#SenatorDanutaJazlowiecka">Tak, wyrażam zgodę.</u>
<u xml:id="u-24.19" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Czy są jakieś propozycje? Nie.</u>
<u xml:id="u-24.20" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Zamykam posiedzenie komisji…</u>
<u xml:id="u-24.21" who="#Gloszsali">A sprawozdawca?</u>
<u xml:id="u-24.22" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Sprawozdawcą jest pani senator Danuta Jazłowiecka.</u>
<u xml:id="u-24.23" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-24.24" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Zamykam posiedzenie komisji.</u>
<u xml:id="u-24.25" who="#PrzewodniczacyStanislawGawlowski">Do zobaczenia na innych posiedzeniach bądź na sali obrad.</u>
<u xml:id="u-24.26" who="#komentarz">Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 31</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>