PPC / ppc

text_structure.xml 822 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Marek Borowski i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Irenę Marię Nowacką, panią poseł Danutę Ciborowską oraz panów posłów Stanisława Ciesielskiego i Tadeusza Jacka Zielińskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Danuta Ciborowska i pani poseł Irena Maria Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Stanisław Ciesielski oraz pani poseł Irena Maria Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu przeniósł głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">— dotyczącym informacji o rezerwach dewizowych,</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">— o uznaniu odpowiedzi na interpelację za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o poprawkach zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">O uzupełnienie porządku dziennego o trzecie czytanie tego projektu ustawy wnosi klub Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby dodać nowe punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">— o odrzucenie informacji premiera rządu i prezesa Narodowego Banku Polskiego o powodach niewykorzystywania ulokowanych poza granicami kraju rezerw dewizowych państwa na nisko oprocentowane kredyty inwestycyjne dla potrzeb odbudowy i rozwoju gospodarczego obszarów popowodziowych,</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">— o uznanie za wystarczającą odpowiedzi ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa na interpelację w sprawie realizacji Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz prezydia Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy Prawo łowieckie.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#DanutaCiborowska">„Wilk najliczniej występuje w województwie krośnieńskim — około 40% całej populacji tego gatunku. W większości regionów kraju wilk podlega całorocznej ochronie, a zezwolenia na polowania na wilki wydawane są tylko w województwach krośnieńskim, przemyskim i suwalskim. Wilk spełnia ważną rolę w selekcji kopytnych zwierząt łownych, przy czym nie należą do rzadkości wypadki powodowania szkód w pogłowiu zwierząt gospodarskich na terenach jego występowania i tam też szkody są niejednokrotnie wysokie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#DanutaCiborowska">Uregulowanie kwestii odszkodowań za szkody wyrządzane przez wilki w pogłowiu zwierząt hodowlanych jest sprawą od dawna sygnalizowaną i oczekiwaną przez hodowców rolników. Problem ten jest również sygnalizowany przez rzesze myśliwych oraz resort ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz prezydiów Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy Prawo łowieckie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 321 posłów, przeciw - 14, 18 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">Koło Parlamentarne Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Debata nad rządowym programem polityki rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#DanutaCiborowska">„Uchwałą Sejmu z dnia 30 sierpnia 1996 r. rząd został zobowiązany do przedstawienia do dnia 30 grudnia 1996 r. programu polityki rodzinnej. Przygotowanie programu działań państwa wobec rodziny jest sprawą bardzo palącą. Polskie rodziny czekają na konkretne rozwiązania lewicowego rządu m.in. w sprawach systemu podatkowego, budownictwa mieszkaniowego, ochrony zdrowia czy rosnącego obszaru ubóstwa. W czerwcu posłowie otrzymali rządowy program polityki rodzinnej, co pozwoliło wszystkim klubom i kołom parlamentarnym wyrobić sobie o nim opinie. Nic zatem nie stoi na przeszkodzie, by Wysoka Izba poddała debacie ten bardzo ważny dokument”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Przypominam, że program polityki rodzinnej został skierowany przez Prezydium Sejmu do Komisji Polityki Społecznej. Komisja do dnia dzisiejszego nie przedstawiła w tej sprawie opinii, w związku z tym Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">Przystępujemy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kowolik: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na ostatnim posiedzeniu Sejmu prosiłem Prezydium Sejmu i apelowałem do niego, by zechciało zobowiązać Komisję Polityki Społecznej do wyrażenia opinii o tym bardzo ważnym dokumencie. Chciałem zapytać, czy Prezydium Sejmu podjęło odpowiednią decyzję i skierowało zobowiązanie do Komisji Polityki Społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Panie Pośle! Po pańskim wystąpieniu informowałem Wysoki Sejm, że takie zobowiązanie może uczynić tylko Sejm, a nie Prezydium Sejmu. Oczywiście Prezydium Sejmu zwróciło się do wszystkich komisji, aby przyspieszyły prace w tej sprawie i we wszystkich zaległych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie tej kadencji wielokrotnie toczyliśmy debatę na temat rozwiązań, które powinny sprzyjać polskiej rodzinie. Jednym z wniosków debat prowadzonych przez nas w parlamencie było to, aby rząd przygotował kompleksowy program rozwiązań, które będą sprzyjały rozwojowi polskiej rodziny. Program ten — jeżeli państwo zdążyli się z nim zapoznać — jest bardzo obszernym dokumentem, mówiącym o wielokierunkowych działaniach. Żeby można go było rozpatrzyć, żeby można go było przeanalizować, trzeba po prostu sięgnąć po ekspertyzy, po analizy, po wypowiedzi ekspertów. Nie można tego programu analizować i omawiać w trybie doraźnym oraz oceniać go w dziesięcio-, czy pięciominutowych wystąpieniach. Ponieważ komisja doszła do wniosku, że nie jesteśmy w stanie przeanalizować tego dokumentu w tak krótkim czasie, nie zdążyła przygotować odpowiedniego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BogdanKrysiewicz">Sądzę, że ten właśnie program zasługuje na poważną debatę, a nie na krótkie refleksje formułowane w bardzo krótkich wystąpieniach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kowolik: Czy można?)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Panie pośle, bardzo mi przykro, powiedziano już wszystko.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego BBWR o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Debata nad rządowym programem polityki rodzinnej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 111 posłów, przeciw - 174, 79 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">Prezydia Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktów porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">— Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r.;</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">— Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi z lipca 1997 r.;</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#JózefZych">— Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań usuwających skutki powodzi.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#JózefZych">Wnioskodawcy nie przedstawiają uzasadnienia na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej o dodanie punktów porządku dziennego dotyczących przedłożeń w sprawie zwalczania skutków powodzi, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 335 posłów, przeciw - 9, 20 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#JózefZych">Prezydia Komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#DanutaCiborowska">„Potrzeba pilnego zakończenia procesu legislacyjnego wyżej wymienionej ustawy wynika z konieczności dostosowania jej przepisów do uregulowań zawartych w konstytucji, a jedyną szansą na uchwalenie tego projektu ustawy jeszcze w obecnej kadencji jest umieszczenie go na tym posiedzeniu Sejmu. Projekt ten nie budzi kontrowersji, jest uzgodniony z rządem i bardzo oczekiwany przez środowisko sędziów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów Komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 172 posłów, przeciw - 146, 51 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JózefZych">Prezydia Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o prezydenckim projekcie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wraz z autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#DanutaCiborowska">„Rozpatrywany przez komisje projekt ustawy był szeroko konsultowany ze środowiskami samorządowymi. Ustawa ta jest pilnie oczekiwana”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o prezydenckim projekcie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, wraz z autopoprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 367 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 169 posłów, przeciw - 174, 24 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefZych">Prezydia Komisji: Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#DanutaCiborowska">„Rozpatrzenie sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego (druk nr 2689) na 114 posiedzeniu Sejmu umożliwi wejście ustawy w życie w planowanym terminie, tzn. 1 stycznia 1998 r., co ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania programu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 232 posłów, przeciw - 103, 29 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JózefZych">Posłowie Ryszard Zbrzyzny i Jan Kisieliński wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#DanutaCiborowska">„Komisje: Polityki Społecznej, Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Ustawodawcza rozpatrzyły projekty ustaw na posiedzeniu w dniach 22 sierpnia 1996 r. oraz 6 lutego 1997 r. oraz przedstawiły stosowne sprawozdanie. Od ponad 6 miesięcy sprawozdanie to nie zostało wprowadzone do porządku obrad celem odbycia drugiego i trzeciego czytania. Regulacje zawarte w przedmiotowym projekcie ustawy naprawiają dotychczasowe niesprawiedliwe, wręcz szkodliwe przepisy dotyczące uprawnień do emerytur górniczych górników wykonujących prace górnicze przy robotach tunelowych i w budownictwie głębokim (stacje metra). Wprowadzenie tych zmian w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin wyeliminuje także dotychczasową praktykę odmiennego traktowania górników budujących metro w Warszawie w stosunku do takich samych górników, budujących takie same, a może jeszcze w trudniejszych warunkach, metro w Algierze.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#DanutaCiborowska">Liczymy na poparcie Prezydium Sejmu i Wysokiej Izby”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku posłów Ryszarda Zbrzyznego i Jana Kisielińskiego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 361 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 132 posłów, przeciw -157, 72 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JózefZych">Pani poseł Zofia Wilczyńska wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o rzeczniku praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie uzasadnienia wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#DanutaCiborowska">„Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy o rzeczniku praw dziecka stanowi realizację zawartej w art. 72 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej delegacji do ustanowienia tej ważnej w państwie instytucji.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#DanutaCiborowska">Sytuacja dzieci w naszym kraju wymaga zdecydowanych działań zapewniających tej problematyce wysokie miejsce w hierarchii celów gospodarczych i politycznych państwa.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#DanutaCiborowska">Opracowana przez rząd i przyjęta w 1995 r. przez Komitet Praw Dziecka Organizacji Narodów Zjednoczonych informacja o przestrzeganiu praw dzieci w Rzeczypospolitej Polskiej wykazała, że pomimo istniejącej zasadniczej zgodności prawa polskiego z przepisami Konwencji o Prawach Dziecka istnieje szereg obszarów wymagających podjęcia działań mających na celu wyczulenie zarówno instytucji publicznych, jak i całego dorosłego społeczeństwa na problemy praw dziecka. Powołanie rzecznika praw dziecka ułatwi wypełnienie tego zadania. Pozwoli na pełną realizację przyjętych przez Polskę zobowiązań wynikających z ratyfikowanej w 1991 r. Konwencji o Prawach Dziecka oraz podpisanego planu działań Światowego Szczytu w sprawach dzieci. Ustawa o rzeczniku praw dziecka będzie więc kolejnym przedsięwzięciem zbliżającym nasz kraj do standardów europejskich w zakresie ochrony praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#DanutaCiborowska">Należy podkreślić, iż powołanie instytucji rzecznika praw dziecka od wielu lat postulowane było przez organizacje pozarządowe i działaczy społecznych zajmujących się sprawami najmłodszego pokolenia Polaków. Popiera je także pełnomocnik rządu do spraw dzieci”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pani poseł Zofii Wilczyńskiej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu ustawy o rzeczniku praw dziecka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 75 posłów, przeciw - 231, 56 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 114 posiedzenia, zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu - po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów - proponuje, aby przeprowadzić debatę średnią nad sprawozdaniami komisji dotyczącymi wykonania budżetu i założeń polityki pieniężnej w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#JózefZych">Nad sprawozdaniem z działalności rzecznika praw obywatelskich w 1996 r. Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debaty krótkiej.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby wysłuchać 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w debatach:</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#JózefZych">— nad sprawozdaniem z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1996 r.,</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#JózefZych">— nad wotum nieufności dla Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#JózefZych">— nad sprawozdaniem komisji o pilnym projekcie ustawy dotyczącej ochrony tajemnicy państwowej i służbowej,</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#JózefZych">— w pierwszym czytaniu projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu,</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#JózefZych">— łącznej nad sprawozdaniami komisji dotyczącymi stanowisk Senatu do ustaw tzw. okołokonkordatowych,</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#JózefZych">— a także łącznej nad sprawozdaniami komisji dotyczącymi przedłożeń w sprawie usuwania skutków powodzi.</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#JózefZych">W pozostałych punktach porządku dziennego wymagających debaty Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#JózefZych">Wysoka Izbo! W związku z potrzebą pilnego przekazania do Senatu ustaw uchwalonych przez Sejm na bieżącym posiedzeniu w pierwszych punktach porządku dziennego rozpatrzymy sprawozdania komisji dotyczące drugich czytań projektów ustaw w następującej kolejności:</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#JózefZych">— projekty przedłożeń dotyczące usuwania skutków powodzi,</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#JózefZych">— projekt ustawy dotyczący ochrony tajemnicy państwowej i służbowej,</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#JózefZych">— projekt ustawy dotyczący Prawa łowieckiego,</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#JózefZych">— projekt ustawy o zmianie Prawa o ustroju sądów powszechnych,</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#JózefZych">— a także projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#JózefZych">Następnie przystąpimy do rozpatrzenia punktu dotyczącego wykonania budżetu państwa za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#JózefZych">Proszę bardzo. Zgłasza się pan poseł Jan Król z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest dobrym obyczajem, od lat praktykowanym przez Wysoką Izbę, że zasadniczy punkt porządku obrad tego posiedzenia Sejmu, a mianowicie absolutorium dla rządu za 1996 r., jest rozpatrywany jako pierwszy punkt porządku obrad. Rozumiemy, że istnieje potrzeba przekazania Senatowi sprawozdań z niektórych ustaw, ale na posiedzeniu Konwentu Seniorów ta sprawa była rozpatrywana i w grę wchodziły tylko ustawy związane ze skutkami powodzi. To by nam zabrało około godziny. W tej chwili okazuje się, że cały czas do południa byłby wypełniony rozpatrywaniem sprawozdań, zaś absolutorium byłoby rozpatrywane w porze południowej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#JanKról">Dlatego proponuję, aby jednak jako pierwszy punkt porządku obrad było rozpatrywane absolutorium dla rządu. Jeżeli natomiast byłoby to rzeczywiście niemożliwe ze względu na obrady Senatu, proponuję, żeby ten punkt rozpatrywać jako pierwszy w dniu jutrzejszym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, poseł Jerzy Szmajdziński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesteśmy w niecodziennej sytuacji. Nie ma możliwości rozpatrywania sprawozdań w dniu jutrzejszym i pojutrze, i to nie nasza wina. W związku z tym że mogą być zgłoszone poprawki do tych sprawozdań, które Sejm będzie rozpatrywał, należy stworzyć warunki do tego, abyśmy dzisiaj wieczorem mogli te ustawy w trzecim czytaniu przyjąć. I tylko z tego powodu Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera propozycję Prezydium Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przystąpimy za chwilę do głosowania i rozstrzygniemy sprawę.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Zgodnie z przyjętą zasadą pod głosowanie poddam propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">Odrzucenie tej propozycji będzie oznaczać, że przyjmujemy propozycję pana posła Króla, i w ten sposób Sejm ustali ostatecznie sposób procedowania.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu co do rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 260 posłów, przeciw - 104, 6 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JózefZych">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy:</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#JózefZych">— nad dodanym punktem 1 za chwilę oraz dzisiaj około godz. 21,</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#JózefZych">— drugiego dnia około godz. 9 i około godz. 22,</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#JózefZych">— trzeciego dnia o godz. 9 oraz przed interpelacjami i zapytaniami, które będą ostatnim punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#JózefZych">Wniosek w sprawie udzielenia wotum nieufności Radzie Ministrów rozpatrzymy jutro po pierwszej turze głosowań, a następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#JózefZych">Sprawozdanie rzecznika praw obywatelskich rozpatrzymy w piątek po pierwszej turze głosowań.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#JózefZych">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy w piątek w ostatnim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#JózefZych">Przerwy w dniu dzisiejszym oraz w czwartek będą zarządzane od godz. 15 do godz. 16 (przerwa godzinna).</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#JózefZych">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę odnoszącą się do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#JózefZych">Obecnie proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się w dniu dzisiejszym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#DanutaCiborowska">Informuję, że w dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#DanutaCiborowska">— Integracji Europejskiej — bezpośrednio po zakończeniu porannych głosowań,</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#DanutaCiborowska">— Regulaminowej i Spraw Poselskich — po zakończeniu porannych głosowań,</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#DanutaCiborowska">— Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu — po porannych głosowaniach, około godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#DanutaCiborowska">— Przekształceń Własnościowych — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#DanutaCiborowska">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#DanutaCiborowska">— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#DanutaCiborowska">— Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej — bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej,</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#DanutaCiborowska">— Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#DanutaCiborowska">— Transportu, Łączności, Handlu i Usług — o godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#DanutaCiborowska">— Łączności z Polakami za Granicą — o godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#DanutaCiborowska">— Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego — o godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#DanutaCiborowska">I jeszcze komunikat, panie marszałku, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#DanutaCiborowska">W dniu dzisiejszym o godz. 13.15 w holu recepcyjnym nowego Domu Poselskiego odbędzie się otwarcie wystawy posła profesora Jerzego Wuttke pod nazwą „Profile parlamentarne”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefZych">Zgłasza się pan poseł Braun, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JuliuszBraun">Panie Marszałku! Ponieważ debata nad absolutorium należy do najważniejszych debat w Sejmie, a ze względów, jak rozumiem, organizacyjnych odbędzie się ona dziś po południu, chciałbym prosić pana marszałka, by zwrócił się do prezesa Telewizji Polskiej z wnioskiem o retransmisję pełnego przebiegu tej dyskusji w czasie, kiedy w Sejmie będą odbywać się głosowania - jutro lub pojutrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefZych">W związku z tym, że jest prośba, by jeszcze raz poinformować o terminach głosowań, czynię to.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JózefZych">Głosowania przeprowadzimy:</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JózefZych">— nad dodanym pkt. 1 za chwilę oraz około godz. 21,</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#JózefZych">— drugiego dnia, czyli jutro, o godz. 9 i około 22,</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#JózefZych">— trzeciego dnia o godz. 9 oraz przed interpelacjami i zapytaniami, które stanowią ostatni punkt porządku dziennego 114 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#JózefZych">Czy są jeszcze jakieś wątpliwości? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o:</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#JózefZych">1) odrzucenie informacji premiera rządu i prezesa Narodowego Banku Polskiego o powodach niewykorzystywania ulokowanych poza granicami kraju rezerw dewizowych państwa na nisko oprocentowane kredyty inwestycyjne dla potrzeb odbudowy i rozwoju gospodarczego obszarów popowodziowych,</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#JózefZych">2) uznanie za wystarczającą odpowiedzi ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa na interpelację w sprawie realizacji Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#JózefZych">Przechodzimy obecnie do rozpatrzenia wniosku w sprawie informacji o powodach niewykorzystywania ulokowanych poza granicami kraju rezerw dewizowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Marka Belkę oraz wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego pana Witolda Kozińskiego, a także przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie informacji przedstawionej przez wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego pana Witolda Kozińskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#JózefZych">Pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie informacji.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#JózefZych">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji o powodach niewykorzystywania ulokowanych poza granicami kraju rezerw dewizowych państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 353 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji głosowało 17 posłów, przeciw - 310, 26 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie informacji odrzucił, a tym samym przyjął informację do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku w sprawie uznania odpowiedzi na interpelację za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm wysłuchał odpowiedzi na interpelację w sprawie realizacji postanowień Prawa geologicznego i górniczego udzielonej przez ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa pana Stanisława Żelichowskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#JózefZych">Wobec wniosku o uznanie tej odpowiedzi za wystarczającą zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#JózefZych">Wniosek ten zatem poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o uznanie odpowiedzi ministra...</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Ponieważ debata toczyła się w piątek w późnych godzinach wieczornych i nie wszyscy posłowie mogli być obecni, chciałabym tylko poinformować Wysoką Izbę, że nie chodziło o różnice zdań czy poglądów. Głównym powodem sprzeciwu wobec wniosku o uznanie odpowiedzi ministra ochrony środowiska za wystarczającą jest fakt, że na żaden z ponad 20 konkretnych zarzutów dotyczących 100 gmin górniczych z woj. wrocławskiego, wałbrzyskiego i katowickiego - bo 100 odpowiedzi na ankiety nadeszło - nie została udzielona odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JózefZych">Proszę, pan marszałek Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo przepraszam, że zabieram głos w tej sprawie, ale byłem marszałkiem prowadzącym te obrady. To, co tutaj powiedziała pani poseł Lipowicz, jest rodzajem zabiegu socjotechnicznego. Otóż nie mogę potwierdzić faktu, że na żadne pytanie nie padła odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Zwracam się tutaj również do pana marszałka Borowskiego. Polecam państwu stenogram, w którym wyraźnie pan minister...</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Marek Borowski: Czytałem, czytałem.)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#IrenaLipowicz">Naprawdę pan czytał, mam przepytać? Bardzo przepraszam, ale to rzuciło cień na moją prawdomówność w tym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Niestety, niestety tak, ubolewam.)</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#IrenaLipowicz">Pan minister przyznał, że nie jest w stanie udzielić odpowiedzi, i zaproponował spotkanie z zainteresowanymi gminami. Musi pan marszałek chyba potwierdzić, że na żadne konkretne pytanie dotyczące Bytomia, Chorzowa, Lubina i Polkowic pan minister nie udzielił odpowiedzi. Uważam więc, że była to niestosowna wypowiedź w tym kontekście, prawda? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przez wiele lat prowadziłem interpelacje i zapytania i mam własne doświadczenia. Często ministrowie odpowiadają na pytania bardzo długo, toteż zapytujący może być niezadowolony z odpowiedzi albo uznać, że jest ona niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JózefZych"> W związku z tym pani poseł ma prawo mieć wątpliwości co do tego.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o uznanie odpowiedzi ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa na interpelację za wystarczającą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za przyjęciem wniosku o uznanie odpowiedzi ministra za wystarczającą głosowało 254 posłów, przeciw - 87, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uznał odpowiedź na interpelację za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 2, 3 i 4 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#JózefZych">2. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r. (druki nr 2657 i 2681).</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#JózefZych">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi z lipca 1997 r. (druki nr 2568 i 2683).</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#JózefZych">4. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań usuwających skutki powodzi (druki nr 2623 i 2682).</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Waldemara Michnę w celu przedstawienia sprawozdania zawartego w druku nr 2681.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwszym czytaniu Wysoki Sejm skierował rządowy projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r., do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JózefZych">Panie pośle, bardzo pana przepraszam, zrobimy dwuminutową przerwę, żeby nie było potem zakłóceń. Niech pan będzie uprzejmy usiąść na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 43 do godz. 9 min 48)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwszym czytaniu Wysoki Sejm skierował rządowy projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r., do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Ustawodawczej. W dniu 22 sierpnia br. połączone komisje rozpatrzyły projekt ustawy wraz z wnioskami zgłoszonymi podczas pierwszego czytania. W wyniku dyskusji oraz w wyniku wysłuchania licznych wyjaśnień połączone komisje sejmowe wnoszą do Wysokiego Sejmu wniosek o uchwalenie wyżej wymienionego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WaldemarMichna">Projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych wobec osób fizycznych oraz osób prawnych dotkniętych skutkami powodzi dotyczy podatników prowadzących działalność pozarolniczą. Wyjaśnić więc na wstępie wypada, że stosowne rozwiązania dla rolników zostały podjęte i wprowadzone przez rząd w drodze rozporządzeń wydawanych na podstawie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ustawa ta dawała rządowi uprawnienia do stosowania licznych preferencji inwestycyjnych wobec rolników, nie zachodziła więc potrzeba obejmowania również rolników omawianą w tej chwili ustawą.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WaldemarMichna">Projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych dotyczy zarówno drobnych przedsiębiorstw pozarolniczych, jak i dużych przedsiębiorstw przemysłowych, a także osób fizycznych prowadzących działalność podlegającą różnym formom opodatkowania, w tym - płacących zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych. Dodać należy, że projekt ustawy dotyczy osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność na terenie gmin dotkniętych powodzią, przedsiębiorstw, które zostały wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#WaldemarMichna">Szczególne rozwiązania podatkowe, które przewiduje omawiany projekt ustawy, wyrażają się w następujących proponowanych postanowieniach:</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#WaldemarMichna">Po pierwsze, w postaci propozycji postanowienia, iż osoby fizyczne i osoby prawne, które poniosły szkody materialne w czasie powodzi, będą mogły te szkody traktować jako straty w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych. Szkody, traktowane jako straty, będą mogły być rozliczane w podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych w ciągu kolejnych 5 lat podatkowych. Strata ta będzie mogła być pokrywana w dowolnym, wybranym przez podatnika czasie w okresie pięcioletnim, bez konieczności limitowania jej wysokości w poszczególnych latach. Oznacza to, że jeśli w danym roku okresu pięcioletniego podatnik uzyska dochód pozwalający na pokrycie całej straty, to będzie miał prawo ją pokrywać w całości z dochodu danego roku. Podatnik może tę stratę rozliczać częściowo w kolejnych dowolnie wybranych latach okresu pięcioletniego.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#WaldemarMichna">Po drugie, w postaci propozycji przyznania podatnikowi prawa do ulg inwestycyjnych w terminie do 2001 r., bez względu na to, jaki osiągnął on udział dochodów w przychodach. Obecnie ulgi inwestycyjne przysługują osobom fizycznym zależnie od rodzaju działalności, gdy udział ich dochodów w przychodach wynosi 3–6%, a osobom prawnym ulgi przysługują, gdy udział ich dochodów w przychodach wynosi 4–8%. Proponowane rozwiązanie szczególne polega więc na tym, że każda osoba prawna i każda osoba fizyczna będzie uprawniona do korzystania z ulg inwestycyjnych bez względu na to, ile procent wyniosły jej dochody w przychodach. Ponadto proponuje się przyznać ulgi inwestycyjne podatnikom opłacającym zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych. Podatnikom tym takie ulgi od 1997 r. nie przysługiwały.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#WaldemarMichna">W przedkładanym Wysokiemu Sejmowi projekcie ustawy przewiduje się również, że podatnicy, którzy w związku z powodzią ponieśli straty materialne, będą mieli prawo do stosowania współczynników podwyższających stawki odpisów amortyzacyjnych. Wysokość współczynnika nie będzie mogła jednak być większa niż 4 dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3–8 klasyfikacji rodzajowej środków trwałych GUS, to jest kotłów i maszyn energetycznych, maszyn i urządzeń ogólnego zastosowania, maszyn i urządzeń specjalnych branżowych, urządzeń technicznych, środków transportowych, narzędzi, wyposażenia itp., oraz większa niż 6 dla budynków i budowli. Współczynniki te będą mogły być stosowane w odniesieniu do nowo nabytych środków trwałych wprowadzonych przez podatnika do ewidencji środków trwałych i oddanych do użytku w okresie od dnia 1 sierpnia 1997 r. do końca grudnia 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#WaldemarMichna">Pragnę podkreślić, iż stosowanie podwyższonej amortyzacji jest wypraktykowanym bodźcem służącym poprawie koniunktury gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#WaldemarMichna">Po trzecie, szczególne rozwiązania podatkowe przewiduje się m.in. w postaci zaliczania wydatków na odbudowę lub remont obiektów budowlanych bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#WaldemarMichna">Po czwarte, szczególne rozwiązania podatkowe proponuje się też w formie możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów różnych wierzytelności straconych lub strat z tytułu rozpoczętych i zaniechanych na skutek powodzi inwestycji. Chodzi w szczególności o takie kategorie, jak wierzytelności odpisane jako nieściągalne, uprzednio zarachowane jako przychody należne - jeżeli nieściągalność ta spowodowana została niewypłacalnością dłużnika wskutek powodzi - rezerwy utworzone na pokrycie wierzytelności uprzednio zarachowanych jako przychody należne, a których nieściągalność została uprawdopodobniona niewypłacalnością dłużnika wskutek powodzi. Dotyczy to również kwot straconych kredytów netto, tj. bez odsetek i rezerw na te kredyty lub pożyczki. Chodzi tu o kredyty lub pożyczki udzielone przed dniem 6 lipca 1997 r. osobom dotkniętym skutkami powodzi, jak również utracone w związku z tymi kredytami rezerwy. W projekcie nie przewiduje się jednak zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów rezerw na kredyty, które zostały udzielone z naruszeniem prawa, a naruszenie to zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Dotyczy to również kosztów inwestycji rozpoczętych przed dniem 6 lipca 1997 r., a zaniechanych do końca 1997 r. na skutek powodzi. W świetle aktualnie obowiązujących przepisów wspomniane wierzytelności, rezerwy i koszty nie są uznawane za koszt uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#WaldemarMichna">Po piąte, szczególne rozwiązania podatkowe proponuje się też w formie możliwości stosowania różnych dowodów zastępczych lub zeznań świadków w ustalaniu dochodów w przypadku, gdy powódź zniszczyła dokumentację. Skutki powodzi bowiem to nie tylko określone straty materialne, ale także czasem utrata bądź zniszczenie dokumentacji przedsiębiorstwa, a w tym dokumentacji podatkowej. Uwzględniając utrudnienia w zakresie możliwości lub brak możliwości odtworzenia utraconych lub zniszczonych dokumentów, w przedkładanym projekcie ustawy proponuje się, aby w takich przypadkach dla celów dowodowych podatnicy mogli za rok podatkowy obejmujący lipiec 1997 r. przedkładać wszelkie dokumenty oraz zeznania świadków pozwalające na udowodnienie wysokości przychodów, dochodu do opodatkowania (lub straty), podstawy opodatkowania, należnego podatku czy też przysługujących ulg. Obowiązek zebrania tych dowodów będzie ciążył oczywiście na podatniku. W projekcie przewiduje się również, że podatnicy będą zobowiązani do złożenia w urzędach skarbowych stosownych oświadczeń poświadczonych przez organ gminy o faktycznie poniesionych lub przewidywanych szkodach materialnych. Oświadczenia takie powinny być przez podatników złożone do końca października 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#WaldemarMichna">Ostatnim z przewidzianych w projekcie ustawy rozwiązań mających na celu złagodzenie skutków powodzi jest możliwość uzyskania przez podatników zwrotu zapłaconego podatku dochodowego. Projektowane rozwiązanie będzie miało zastosowanie w odniesieniu do tych podatników, którzy w roku podatkowym obejmującym lipiec 1997 r. na podstawie deklaracji zapłacili wynikający z tych deklaracji należny podatek, a w wyniku powodzi ponieśli określone straty. Mianowicie podatnicy ci, jeżeli w deklaracji na zaliczki na podatek dochodowy, najpóźniej za październik 1997 r., zamiast dochodu do opodatkowania wykażą stratę, będą mieli prawo do zwrotu zapłaconego podatku dochodowego. Wysokość zwracanego podatku będzie liczona od różnicy między kwotą zapłaconego podatku a kwotą należnego podatku po uwzględnieniu wykazanej straty. Zwrot zapłaconego podatku będzie możliwy na wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją na zaliczki na podatek dochodowy, najpóźniej za październik 1997 r. Urząd skarbowy, zgodnie z projektem, będzie zobowiązany do zwrotu różnicy podatku w ciągu 30 dni od złożenia deklaracji. Pragnę w tym miejscu podkreślić, że w aktualnym stanie prawnym zwrot nadpłat zaliczek może następować dopiero po rocznym rozliczeniu podatku. W tym więc przypadku będzie bardzo duże przyspieszenie.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W projektowanej ustawie zawarte są rozwiązania łagodzące w dość istotny sposób negatywne skutki powodzi, które dotknęły rzeszę podatników. Stąd też połączone komisje wnoszą o przyjęcie ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez połączone komisje. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu w celu przedstawienia sprawozdania zawartego w druku nr 2683 proszę sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Połączone komisje, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza, w dniach 20–22 sierpnia rozpatrzyły poselski projekt ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi z lipca 1997 r., przedstawiony paniom i panom posłom w druku nr 2568. Generalnie komisje podzieliły intencje wnioskodawców — istnieje konieczność udzielenia przez państwo pomocy przedsiębiorstwom na wznowienie działalności produkcyjnej pozwalającej zachować miejsca pracy i przywrócić ich funkcje produkcyjne. Można też powiedzieć, iż projekt ten przyczynił się do przyspieszenia prac rządu zmierzających do rozwiązania problemów wsparcia dla przedsiębiorstw, które dotknęły skutki powodzi. Przed chwilą pan poseł Michna przedstawił rozwiązania, które, jak sądzę, również sprzyjają intencjom wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WitMajewski">W związku z tym komisje mogły rozpatrzyć i porównać dwa projekty, które dotyczyły pomocy poszkodowanym wskutek powodzi przedsiębiorcom i przedsiębiorstwom: poselski i rządowy. W wyniku tej konfrontacji projekt rządowy uznany został za dojrzalszy, skuteczniejszy i nie zawierający niebezpieczeństw, które zawierał projekt poselski. Pomoc przewidziana w projekcie rządowym jest lepiej dostosowana do naturalnych funkcji przedsiębiorcy, gdyż otrzymać ją mogą przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy podejmujący faktyczną działalność gospodarczą. Pomoc ta jest rozłożona w czasie i zarazem różnorodna. Projekt poselski natomiast zawierał kilka rozwiązań niebezpiecznych dla budżetu, gospodarki i finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WitMajewski">Po pierwsze, zakładał duże obciążenia budżetu, zwłaszcza w pierwszym okresie popowodziowym, tj. w końcu roku bieżącego i na początku roku następnego. Skutki te wnioskodawcy szacowali na mniej więcej 20 bln zł. Nie muszę dodawać, że przy spiętrzeniu skutków finansowych powodzi dodanie kolejnej kwoty byłoby niezwykle trudne. Będziemy zresztą, Wysoka Izbo, słuchali informacji rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WitMajewski">Po drugie, projekt zakładał też wypłatę dotacji do ograniczonej wysokości - bez względu na rzeczywiście poniesioną stratę i skalę potrzeb przedsiębiorstwa z tym związaną, co oczywiście uniemożliwiałoby pokrycie rzeczywistych strat i realną pomoc dla przedsiębiorstw, których straty przekraczają sumę przewidzianą w projekcie poselskim.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#WitMajewski">Po trzecie, projekt przewidywał zwrot dotacji w przypadku, gdyby nie została ona przeznaczona zgodnie z ustawą na uruchomienie działalności produkcyjnej. Nie trzeba, Wysoka Izbo, dodawać, że efekt tego byłby dla finansów publicznych niezwykle ryzykowny, bo przecież nie każde wydatkowane środki po prostu udałoby się wyegzekwować, nawet gdyby nie zostały wykorzystane w sposób prawidłowy. Jest to sprawa na pewno trudna do skontrolowania i szanse zwrotu byłyby minimalne.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tych wszystkich względów połączone komisje rekomendują Wysokiej Izbie, o czym mówił mój poprzednik, przyjęcie projektu rządowego, natomiast postanowiły zwrócić się do Wysokiej Izby o odrzucenie poselskiego projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Pańtaka w celu przedstawienia sprawozdania zawartego w druku nr 2682.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisje rozpatrzyły projekt uchwały zgłoszony przez grupę posłów, zawarty w druku nr 2623, i nie rekomendują jego uchwalenia, czyli wnoszą, aby Wysoka Izba raczyła odrzucić projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#KazimierzPańtak">Uchwała była prezentowana Wysokiej Izbie, pozwolę sobie więc powiedzieć o kilku przyczynach, dla których nie wnosimy o jej uchwalenie. Uchwała ta jest wielowątkowa, ja widzę tu cztery wątki.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#KazimierzPańtak">Pierwszy wątek to wyrażenie solidarności z powodzianami i podziękowanie tym wszystkim, którzy przyczyniali się do ratowania życia oraz ratowania mienia. Tu Sejm ze wszech miar się solidaryzuje i dziękuje - wiele razy to powtarzaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#KazimierzPańtak">Drugi wątek to wezwanie rządu, aby w projekcie ustawy budżetowej przewidział środki w wysokości 4 mld na usuwanie skutków powodzi. Są jeszcze pewne ograniczenia czy kierunki wydawania tych pieniędzy. Tutaj nie było zgody komisji, albowiem byłoby to pewne obejście Konstytucji Rzeczypospolitej. „Mała konstytucja” przewiduje, że inicjatywa ustawodawcza należy do grupy posłów, prezydenta lub rządu, natomiast z projektem ustawy budżetowej może wystąpić tylko rząd i inne podmioty uprawnione do wnoszenia ustaw nie mogą z takim projektem wystąpić. Jest to zapis obowiązujący jeszcze w „małej konstytucji”. Decyzja natomiast należy do parlamentu i my możemy tak wpłynąć na skonstruowanie budżetu, że ta kwota — nawet jeżeli rząd o to nie wystąpi — będzie. Ostateczna decyzja należeć będzie do nas.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#KazimierzPańtak">W drugim wątku zawarty jest też jeden z warunków pozyskania środków na likwidowanie skutków powodzi. Jest to apel do rządu, aby wprowadził podatek importowy w wysokości 2–3%. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! My — były to poprawki mniejszości — uchwaliliśmy ustawę likwidującą podatek importowy, więc jak teraz możemy apelować do rządu, żeby znów ten podatek wprowadził?</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#KazimierzPańtak">Trzeci wątek to wskazówki dla rządu. Uznaliśmy, że naszą wolą jest to, abyśmy przestrzegali zasady trójpodziału, aby władza wykonawcza czyniła swoje. My jako Izba parlamentu powołujemy, kreujemy rząd i kontrolujemy go, ale rząd też powinien działać głównie na podstawie ustaw.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#KazimierzPańtak">Na końcu tej uchwały jest jeszcze czwarty wątek. Wskazuje on, w jaki sposób ma działać czy funkcjonować obecny minister bez teki, który zajmuje się likwidacją skutków powodzi. Uważaliśmy, że jest to zbyt szczegółowa instrukcja dla rządu, jak ma czynić. Rząd ma dobrze rządzić, wykonywać przepisy prawa i być dobrym gospodarzem, a jeżeli będzie czynił źle, to poniesie skutki polityczne, mianowicie może zostać przez Wysoką Izbę odwołany. Dlatego komisje nie rekomendują podjęcia tej uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#JózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Stanisława Steca, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie pani poseł Helena Góralska, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o projekcie ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r. Projekt ustawy przyjęty przez połączone komisje proponuje dla prowadzących działalność gospodarczą podmiotów dotkniętych skutkami powodzi rozwiązania o charakterze systemowym i długoletnie. Propozycje zawarte w omawianej ustawie winny umożliwić w okresie najbliższych kilku lat podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, które w sposób istotny odczuły skutki powodzi, dojście do takiej sytuacji finansowej jak przed powodzią.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#StanisławStec">Projekt ustawy dotyczy podatników podatku od osób fizycznych i prawnych, bez względu na liczbę osób zatrudnionych, którzy ponieśli faktyczne szkody materialne w związku z powodzią mającą miejsce w lipcu 1997 r. na terenach gmin określonych zgodnie z art. 53d ustawy budżetowej. Jest to ważne uściślenie dokonane w czasie prac komisji budżetowej. Ustawa nie dotyczy podatników opłacających podatek w formie karty podatkowej, który jest dochodem poszczególnych gmin. Jednak na podstawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych właściwy miejscowo naczelnik urzędu skarbowego może na wniosek podatnika opłacającego podatek w formie karty podatkowej, zaopiniowany pozytywnie przez urząd gminy lub miasta, zaniechać w części lub w całości poboru podatku, gdy zostaną wykazane straty materialne będące skutkami powodzi. Podobne działania mogą podejmować również burmistrzowie i wójtowie w zakresie podatku rolnego na terenach objętych powodzią.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najważniejsze rozwiązania wynikające z rządowego projektu ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, który został przez połączone komisje zaakceptowany wraz z wprowadzonymi niezbędnymi uzupełnieniami, są następujące:</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#StanisławStec">Po pierwsze, odliczanie strat poniesionych w lipcu lub w sierpniu 1997 r. przez 5 kolejnych lat. Ważne jest to, że strat tych podatnik nie będzie musiał rozliczać proporcjonalnie, jak to jest realizowane dotychczas, lecz na przykład gdy w 1998 r. poziom dochodu wystarczy na pokrycie tych strat, podatnik może odliczyć całość w jednym roku podatkowym. Zaproponowane rozliczenie strat w okresie 5 lat ma umożliwić ich pełne odliczenie w przypadku podatników, którzy ponieśli straty na skutek powodzi w bardzo dużych rozmiarach.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#StanisławStec">Po drugie, uznanie za koszty uzyskania przychodu wierzytelności nieściągalnych z powodu niewypłacalności dłużnika, który został dotknięty skutkami powodzi i w wyniku tych skutków poniósł straty w swojej działalności.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#StanisławStec">Po trzecie, możliwość korzystania z ulg inwestycyjnych bez potrzeby spełnienia nieraz trudnego warunku, jakim jest wskaźnik dochodu w stosunku do przychodów ogółem w danym przedsiębiorstwie prowadzącym działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#StanisławStec">Po czwarte, co jest bardzo ważne dla podatników opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu ewidencjonowanego, możliwość zastosowania również ulg inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#StanisławStec">Po piąte, możliwość wprowadzenia przyspieszonej amortyzacji środków trwałych; daje ona podatnikom szansę zwiększenia ilości środków na potrzeby inwestycyjne, ponieważ przez naliczenie wyższej amortyzacji zmniejszy się podstawę opodatkowania, wliczając to w koszty uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#StanisławStec">Bardzo ważnym, znaczącym dla podatników podatku dochodowego rozwiązaniem jest możliwość zwrotu zaliczki za okres pierwszych 7 miesięcy 1997 r., gdy podatnik w sierpniu, wrześniu lub październiku wykaże w deklaracji straty. Wówczas na wniosek podatnika urząd skarbowy powinien w ciągu miesiąca dokonać zwrotu zaliczki na konto bankowe podatnika.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany rządowy projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r., daje możliwość poczynienia niezbędnych nakładów inwestycyjnych, aby przywrócić rozmiary produkcji i utrzymać poziom zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#StanisławStec">Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą głosować za przyjęciem omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#StanisławStec">Przedstawiony poselski projekt ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe firmy, które zostały dotknięte skutkami powodzi z lipca br., generalnie sprowadza się do propozycji wypłacenia z budżetu państwa jednorazowych bezzwrotnych świadczeń do wysokości 10 tys. zł. Nasz klub nie kwestionuje intencji niesienia pomocy małym przedsiębiorstwom. Jest to jednak w pełni możliwe przez realizację omawianej ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi oraz przez Narodowego Programu Odbudowy i Modernizacji przyjętego przez rząd. Przypomnienia wymaga to, że dotychczasowe rozwiązania przyjęte już przez rząd oraz w ustawach przyjętych w lipcu umożliwiają małym przedsiębiorstwom korzystanie z umorzeń składek na ZUS i składek na Fundusz Pracy, z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z odroczeń płatności zobowiązań podatkowych oraz z odroczeń lub zaniechań płatności podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#StanisławStec">W związku z tym Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za poparciem stanowiska Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów odnośnie do poselskiego projektu ustawy o nadzwyczajnej pomocy małym przedsiębiorstwom. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Helenę Góralską, Unia Wolności. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Franciszek Stefaniuk, Polskie Stronnictwo Ludowe, który spóźnił się ze zgłoszeniem.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć, że rzadko się zdarza usłyszeć tyle fałszu i obłudy, ile dzisiaj usłyszałam z tej mównicy. Posłowie SLD i PSL, którzy tutaj zachęcają...</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: Jeszcze nie przemawiał.)</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale znamy.)</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#HelenaGóralska">Ale występowali na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#HelenaGóralska">Czy pan marszałek mógłby umożliwić mi kontynuowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JózefZych">Tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#HelenaGóralska">...którzy zachęcają do pochylenia się z troską nad małymi przedsiębiorstwami, zgłosili wniosek o nieprzyjmowanie ustawy o nadzwyczajnej pomocy małym przedsiębiorstwom i - chciałabym, żeby to dla wszystkich było jasne - małe przedsiębiorstwa, opłacające podatek w formie karty podatkowej bądź ryczałtu, nie dostaną żadnej specjalnej pomocy, bo taka była wola posłów koalicji SLD i PSL.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#HelenaGóralska">Ustawa, którą zaproponował rząd, i ta, którą zaproponowali posłowie, to są ustawy uzupełniające się nawzajem, ponieważ nie dotyczą tej samej grupy przedsiębiorstw. Wszystkie propozycje, które były zawarte w ustawie rządowej, a mianowicie i przyspieszona amortyzacja, i możliwość rozliczania strat w długim okresie, nie dotyczą przedsiębiorców, którzy opłacają podatek w formie karty bądź ryczałtu, dlatego że oni nie prowadzą pełnej rachunkowości, a po prostu płacą podatek. Nie prowadzą całej ewidencji uzyskania kosztów i zresztą trudno wymagać od tych najmniejszych, jedno-, czy dwuosobowych zakładów prowadzenia pełnej ewidencji. Robią to zgodnie z obowiązującymi przepisami. Tak więc z rozwiązań, które są zawarte w propozycji rządowej i które my popieramy, nie skorzystają najmniejsze przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#HelenaGóralska">Muszę powiedzieć, że z dużą przykrością odnotowuję takie stanowisko koalicji rządowej. Chciałabym dodać również, że nieprawdziwe są stwierdzenia posłów, którzy występowali przede mną, jakobyśmy obiecywali każdemu 10 tys. zł. Proponowaliśmy od zera do 10 tys. zł, w zależności od poniesionych strat, przy czym proponowaliśmy najlepszą formę kontroli, jaka istnieje, mianowicie formę kontroli przez samorządy lokalne i, jak wiadomo, w wielu przypadkach ta forma kontroli sprawdza się najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#HelenaGóralska">Muszę powiedzieć, że z przykrością czytam na przykład w ostatnim numerze „Nowego Życia Gospodarczego” wypowiedź pana marszałka Borowskiego, osoby jednak kompetentnej: „Unia Wolności chce dać po 100 mln wszystkim małym firmom”. To po prostu nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#HelenaGóralska">I jeszcze troska, z jaką się tutaj posłowie pochylali nad skutkami budżetowymi. Muszę powiedzieć, że znowu sprawiacie, panowie, wrażenie, iż wierzycie w cuda, zakładając, że te rozwiązania, które są zawarte w ustawie rządowej, nic nie kosztują.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#HelenaGóralska">Otóż projekt poselski, projekt Unii Wolności, zawierał pewne szacunki, które potem skorygowaliśmy, i to istotnie, w dół, wtedy, kiedy mieliśmy już pełne, lepsze rozeznanie, jaka jest liczba poszkodowanych przedsiębiorstw. Projekt nasz spowodował, że te szacunki można było swobodnie, z całą odpowiedzialnością obniżyć. Natomiast rząd, który ma jednak dużo większe możliwości techniczne, w ogóle nie pokusił się o ocenę jakichkolwiek skutków finansowych proponowanych rozwiązań. Wtedy, kiedy ja prezentowałam nasz projekt ustawy i zarzuciłam posłom z lewej strony wiarę w cuda, jedyny poseł Pol z Unii Pracy wyszedł na mównicę i powiedział, że on w cuda nie wierzy, ale rozumiem, że ta wiara w cuda utrzymała się wśród pozostałych posłów z lewej strony sali.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#HelenaGóralska">Chciałabym również powiedzieć, że tryb pracy nad tymi ustawami był dosyć dziwny. Nasz projekt ustawy złożyliśmy 3 tygodnie temu. Na zwołane posiedzenie komisji budżetowej w tej sprawie 3 tygodnie temu po raz pierwszy pofatygował się osobiście minister finansów, w 15-osobowej obstawie doradców, tylko po to, żeby nas poinformować, iż rząd nie zajął stanowiska wobec naszej ustawy w związku z tym, że, krótko mówiąc, nie ma nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#HelenaGóralska">Chciałabym więc powiedzieć, że klub Unii Wolności będzie głosował i za tym rządowym projektem, i za projektem poselskim o nadzwyczajnej pomocy małym przedsiębiorstwom, aby również te przedsiębiorstwa, których w skali kraju jest około miliona, a poszkodowanych może być 30–40 tys., uzyskały jakąś pomoc. Ponieważ jedno z rozwiązań zaproponowanych w naszej ustawie rząd przeniósł do swojej ustawy, zgłaszam poprawkę — aby nie było dwóch identycznych rozwiązań w dwóch ustawach — żeby z poselskiego projektu ustawy wykreślić art. 8, który mówi dokładnie o tym samym co projekt rządowy, mianowicie o zwrocie nadpłaconych podatków, nadpłaconych w formie zaliczek.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#HelenaGóralska">Mój klub będzie głosował za przyjęciem ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa małym przedsiębiorstwom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Jerzego Franciszka Stefaniuka, Polskie Stronnictwo Ludowe. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Bugaj, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie marszałku - Franciszka Jerzego Stefaniuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#JózefZych">Przestawiono imiona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na temat powodzi i jej skutków, na temat niesienia pomocy powodzianom padło z tej trybuny bardzo dużo słów i wniosków. Było dużo wniosków i projektów niesienia pomocy powodzianom. I nad wszystkimi z szacunkiem pochylamy się, bo mały gest czy duży gest, jeżeli jest uczyniony w sensie pozytywnym, jest gestem pozytywnym. Odnosimy się do tego z wielkim szacunkiem bez względu na to, z której strony ten wniosek padł.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym wykreślić ze słownictwa - jeżeli chcemy nieść pomoc komukolwiek - pojęcie obłudy czy fałszu, bo każda wyciągnięta ręka jest gestem pozytywnym. Wolałbym, żebyśmy wobec powodzian nie stosowali nigdy konwencji gry słów, która może kogokolwiek urazić, bo zarówno lewa strona, jak i prawa strona czy środek tej sali w zakresie niesienia pomocy ludziom w nieszczęściu uczyniły wielki wysiłek.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed nami są trzy sprawozdania, do których mamy się ustosunkować. Otóż rządowy projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, który szczegółowo omawiał poseł Stanisław Stec, wskazuje możliwości finansowe i pomocowe wynikające z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Projekt tejże ustawy konsumuje w znacznej części poselski projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań usuwających skutki powodzi. Projekt tejże ustawy również konsumuje w znacznej części poselski projekt ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi, jednak nie w całości, ponieważ nie wchodzi w szczegóły. Natomiast by wejść w szczegóły i zagłębić się w nie, potrzebna jest dokładna wycena strat, jakie poniosły poszczególne podmioty. Takiej wyceny strat w dalszym ciągu nie ma. Są kontrowersje co do wymienianych kwot, które dziś wyrażają wielkość strat, jakie poniosły poszczególne podmioty.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Nie chciałbym się rozwodzić nad tematem, bo dużo słów padło w pierwszym czytaniu i w komisjach na ten temat, stwierdzam więc, że klub poselski poprze rządowy projekt ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Wyrażając pełen szacunek do problemów przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze również poselski projekt tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Dziękuję i przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Dlatego też, panie marszałku, Wysoka Izbo, niektórzy posłowie na pamięć się nauczyli, co koalicja może, a czego nie może. Otóż wchodzimy z pełną wrażliwością w szczegóły i w sytuację, i w położenie tych podmiotów, bo myślę, że są również jeszcze takie podmioty i znajdą się w procesie realizacji polityki i budżetu nie tylko przez ten parlament, ale i przez następne rządy i parlamenty, następne układy, ponieważ nie da się skutków powodzi rozwiązać jednorazowymi pociągnięciami. Myślę, że z tej trybuny poszczególni przedstawiciele polityczni, którzy zasiądą w następnym parlamencie, będą mówili na ten temat niejednokrotnie, gdyż są jeszcze takie problemy, których dotychczas ani lewa, ani prawa strona nie były w stanie zauważyć. Myślę, że są takie problemy, które sami dotknięci skutkami powodzi jeszcze będą zauważać w życiu, w szarym życiu. Nie ma tu natomiast żadnego aspektu cudów, o którym wspomniano, są twarde realia i szare życie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Ryszarda Bugaja, Unia Pracy. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wbrew temu, co mówił poseł sprawozdawca, projekt uchwały posłów Unii Pracy nie był prezentowany Izbie, jego czytanie odbyło się na posiedzeniu komisji. Spotkało się ono wyłącznie z aroganckim pokrzykiwaniem ze strony posłów SLD. Źródłem, przyczyną złożenia tego projektu jest troska o to, czy w roku 1998 budżet państwa będzie dysponował środkami na sfinansowanie skutków powodzi. Ta troska jest ważna. Musimy mieć świadomość, jak sądzę, zwłaszcza biorąc pod uwagę kalendarz związany z przygotowywaniem ustawy budżetowej, który zbiega się z wyborami parlamentarnymi, że może to się skończyć bardzo źle, że po następnych wyborach do dyspozycji parlamentu będzie projekt budżetu, który nie będzie liczył się z tym największym — jak słusznie rząd zauważył — kataklizmem, jaki miał miejsce w ciągu ostatnich stu lat. Tej troski nie można zastąpić wbijaniem gwoździ przed kamerami telewizyjnymi. Nie ulega żadnej wątpliwości, że — choć nie są zakończone szacunki (zresztą metoda tych szacunków budzi wątpliwości, o czym za chwilę powiem dwa słowa) — tego typu katastrofa powoduje zawsze konsekwencje w granicach 1–2% produktu krajowego brutto. Jak powiadam, nie zastąpią tego te niemądre szacunki, których się dokonuje w tej chwili. Jedyny sposób, w jaki można to szacować, to ustalić straty w sensie fizycznym i szacować poprzez koszty odtworzenia, nie inaczej. Niestety, na tę drogę administracja rządowa raczej nie weszła.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#RyszardBugaj">Przyjęliśmy, proszę Wysokiej Izby, że w przyszłym roku trzeba na to wydać około 4 mld zł. Może się mylimy o pół miliarda, w jedną lub w drugą stronę. Stanowi to mniej więcej 5% tego, co rząd przewiduje po stronie wydatków w budżecie państwa na 1998 r. Ten sam rząd w tym samym projekcie zakłada, że realnie wydatki budżetu państwa wzrosną o 0,6%. Zadaję więc pytanie, zwłaszcza chętnie zadaję to pytanie na przykład panu prof. Kalecie: Na czym rząd po stronie wydatków realnie oszczędzi 5% czy 4% w przyszłym budżecie państwa? Na czym? Na razie tego nie powiedział, Izba nie ma możliwości ocenić tego, ale taka jest realna perspektywa. Albo w tym budżecie, w którym rząd proponuje, w którym się przymierza do tego, nie ma środków na likwidację skutków powodzi, albo są jakieś pomysły na drastyczne cięcia, o których panowie przed wyborami nic nie chcecie powiedzieć opinii publicznej. Powiedzcie jednak. Tak nakazuje elementarna uczciwość. Proponujemy, nie stwarzając złudzeń, pewien sposób, który, jak się wydaje, jest konieczny, by sfinansować skutki powodzi. Tak, mówimy o egzekwowaniu szeroko rozumianych zobowiązań. Nawiązuję do tego, co pan poseł Kaleta mówił na posiedzeniu komisji, że ustawy to przewidują. Przewidują, ale, jak wiadomo, są z tym ogromne kłopoty. Będziemy dyskutować nad absolutorium za kilka godzin i powiemy wtedy więcej, jak było z tym egzekwowaniem np. dochodów z ceł. Jakoś dziwnie fatalnie. Jest tu wiele do zrobienia i myślę, że Izba ma prawo zwrócić się do rządu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#RyszardBugaj">Po drugie, mówimy o oszczędnościach na administracji państwowej. Proszę Wysokiej Izby, w ciągu ostatnich 7 lat jedyna pozycja, która realnie i szybko rośnie z roku na rok, to administracja państwa. A teraz mamy sytuację nadzwyczajną. Czy Izba nie powinna szukać nadzwyczajnych sposobów, by ten proces powstrzymać? Dlaczego tego nie chcecie? Dlaczego nie chcecie zwrócić się z tym do rządu?</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#RyszardBugaj">Trzecia sprawa, mówimy o podatku importowym. Panie pośle Pańtak, oczywiście zwracamy się do rządu, by się tym zajął. Świetnie wiemy, czym jest uchwała w naszym porządku konstytucyjnym. Wszystko, co pan mówił o tej uchwale, jest nie przeciwko tej konkretnej uchwale, tylko przeciwko uchwale jako takiej, jako instytucji prawnej, którą posługuje się parlament, która oczywiście rządu nie wiąże, ale angażuje parlament swoim autorytetem i stawia rząd przed wyborem: czy chce autorytet parlamentu zaakceptować w przypadku przyjęcia uchwały, czy chce zignorować. To jest wybór rządu, a nie to, czy ma ją wprost, zgodnie, na mocy prawa zastosować czy nie.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#RyszardBugaj">Mówimy o podatku importowym. Panowie posłowie z PSL, to wy krzyczycie strasznie głośno, że jest dramat w obrotach handlu zagranicznego. Tak, jest dramat. Podatek importowy został pochopnie zniesiony w sytuacji, gdy bilans płatniczy, w szczególności bilans handlowy, był znacznie gorszy niż w momencie, kiedy go ustanowiono na poziomie 6%. Istnieje możliwość, choć nie ma pewności, że ten podatek można by przywrócić. Nie jest to kwestia wyłącznie dochodów budżetu państwa, a także całej makroekonomicznej stabilności gospodarczej. No i jest pytanie: dlaczego wam się to nie podoba? Ja na to pytanie nie znam dobrej odpowiedzi, ale jedno jest pewne: jeśli rząd nie podejmie dzisiaj, natychmiast, jakichś działań i konsultacji z partnerami zagranicznymi, to na pewno tego podatku nie da się przywrócić. Autorytet Sejmu, gdyby się w to zaangażował, byłby więc dla rządu argumentem w tych kontaktach i w tych rozmowach. Ale jeżeli tego nie chcecie, to mówcie to wprost. Po co te krętackie opinie? Mówcie wprost, że nie chcecie tego. I mówcie, jak chcecie to rozwiązać inaczej. Minister finansów trochę to wyjaśnia: poprzez cięcia deficytu budżetowego. No to mówcie to, nie ukrywajcie, że tego nie słyszycie.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#RyszardBugaj">I ostatnia sprawa, proszę Wysokiej Izby, o której tu jest mowa. Mówimy o możliwości pewnego rodzaju pożyczki powodziowej o charakterze komercyjnym. Żeby przyszły parlament mógł to uchwalić, to, rzecz jasna, obecny rząd powinien przygotować projekt, bo jest to taka materia, którą trudno przygotować w oparciu o regulację poselską, bo wymaga ona profesjonalnego przygotowania i potrzebnego aparatu. Pytam: Komu to przeszkadza? Dlaczego nie mieć takiej możliwości, jeżeli dojdziemy do wniosku, że jest kłopot? Komuś to przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#RyszardBugaj">Proszę Wysokiej Izby, na koniec chciałbym powiedzieć, że jest tu również sugestia, której proszę nie lekceważyć - ona zawiera pewną treść. Mówimy także, że jeżeli nie byłoby innego wyjścia, jeżeli te środki byłyby niewystarczające - ale rozumiem, że uważacie, że nawet tych środków nie trzeba zastosować - to podatek, taki, żeby nie uderzał w ludzi o niskich i średnich dochodach. Tymczasem znamy projekty pana ministra Belki, który mówi, że owszem pewnie trzeba będzie rozważyć podatek, ale proporcjonalny. Mówimy więc wyraźnie i chcielibyśmy, żeby Izba za nami powiedziała, że obciążenia dochodów ludzi o niskich i średnich dochodach są już bardzo wysokie i że jeżeli robilibyśmy coś w tej sprawie, to trzeba by to było rozwiązywać w ramach ogólnej koncepcji podatku dochodowego, który ma przynajmniej teoretycznie konstrukcję progresywną.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#RyszardBugaj">Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć na koniec, że zabieram głos, nie mając złudzeń. Uczestnictwo w pracach komisji pokazuje, że pod koniec prac parlamentarnych rozmowa merytoryczna jest raczej niemożliwa, że decydują polityczne kolory i że rozstrzygające jest połączenie dwóch kolorów, to o wszystkim rozstrzyga. W tej sprawie, panie pośle Stefaniuk, szczególnie w sprawie podatku importowego, PSL nie może udawać, że znowu go przy tym nie było.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#RyszardBugaj">Jeśli chodzi o dwie ustawy podatkowe, będziemy je popierać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#FranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Panie Pośle Bugaj! Chcę przypomnieć, że projekt ustawy o podatku importowym na rok 1997 klub Polskiego Stronnictwa Ludowego wniósł do laski marszałkowskiej, niemniej jednak przez dwa miesiące był on rozprowadzany i odsyłany do różnego typu ekspertyz. 1 grudnia powiedziano w tej Izbie, że jest za późno. Niestety, byliśmy wobec tego bezsilni i zabrakło poparcia.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Są następne lata i sytuacja jest nowa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Zarówno jeśli chodzi o wystąpienie sprawozdawcy pana posła Pańtaka, jak i pana posła Ryszarda Bugaja, przy uchwale proponowanej w projekcie powstał problem, mianowicie czy uchwałą Sejmu można ingerować czy też zobowiązywać co do pewnych kwestii budżetowych. Otóż, generalnie rzecz biorąc, pan poseł Pańtak trafnie tu przedłożył teoretyczne założenia. Ja chciałbym tylko zwrócić uwagę na jedną rzecz - że ten Sejm, w tej kadencji, wielokrotnie uchwałami regulował problemy związane z wydatkami budżetu państwa, np. zobowiązując rząd do przedstawiania założeń i kwot, tym razem procentowych, co do obrony narodowej. A więc mieliśmy tutaj różną praktykę. Rzecz jasna, jeśli chodzi o pozostałe kwestie, że tylko rząd może wystąpić, że nowelizacja - to jest oczywiście słuszne. Natomiast taka jest praktyka, o czym, tylko dla formalności, chciałbym przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#RyszardBugaj">Rzeczywiście tu musi być postawiona kropka nad „i”. My nieprzypadkowo w projekcie uchwały posługujemy się określeniem: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oczekuje od rządu”, a więc formułą: „oczekuje”. Jest jasne, że jest to formuła, która angażuje tylko autorytet Izby, a nie jest żadnym poleceniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JózefZych">Tak jest, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#JózefZych">Obecnie o zabranie głosu proszę pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przypominam sobie czas sprzed kilku tygodni, w okresie powodzi, kiedy to jako Wysoka Izba w nocy zgodnie uchwalaliśmy pakiet ustaw, które miały być pewnym antidotum, które miały złagodzić skutki powodzi. Wtedy Izba wzniosła się ponad podziały polityczne. Pracowaliśmy merytorycznie, nie licząc czasu, żeby te ustawy jak najszybciej wprowadzić, żeby one były najlepsze. Dzisiaj społeczeństwo na terenach dotkniętych powodzią w dalszym ciągu oczekuje od Izby - zresztą nie tylko od Izby - konstruktywnych działań, żeby skutki powodzi przezwyciężyć; przezwyciężyć może już nie w aspekcie bezpośrednim, lecz długofalowym. Do tego są potrzebne określone działania gospodarcze, jest potrzebne tworzenie przez rząd, przy pomocy parlamentu, pewnej infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#EugeniuszJanuła">Dlatego też, debatując dzisiaj nad ustawami, które przedłożyli sprawozdawcy, Nowa Demokracja jednoznacznie popiera te koncepcje, które są zawarte w rządowym projekcie ustawy. Dlaczego? Dlatego że te koncepcje dają rozwiązania długofalowe, stwarzają realne perspektywy gospodarcze. Przecież nikomu w gruncie rzeczy nie chodzi o to, żeby obiecywać - nawet w formie ustawowej - gwiazdkę z nieba, a później tego nie realizować.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#EugeniuszJanuła">Trzeba powiedzieć jeszcze jedno. Mówiono tu o budżecie na 1998 r., ale ustawy rządowe - na razie projekty - wybiegają poza budżet 1998 r., dają pewne możliwości rozwiązań na kilka lat. Dlatego też Nowa Demokracja skłania się do poparcia tych przedłożeń. Nie będę mówił o szczegółach, szczegóły opracowano w komisji. Były tu pewne kontrowersje.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#EugeniuszJanuła">Jeszcze kilka słów odnośnie do uchwały, bo o niej tu była w szczególności mowa. My nie popieramy koncepcji, żeby Izba, Sejm próbował ręcznego sterowania polityką rządu. Od prowadzenia działań, również w zakresie polityki gospodarczej, podatkowej etc., jest rząd. Izba natomiast ma wytwarzać - albo nie - określony klimat przez tworzenie ustaw dla rządu. I z przykrością stwierdzam, że ta uchwała właśnie, mimo że ona nie jest sprzeczna z regulaminem Sejmu, miałaby właśnie taki charakter.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#EugeniuszJanuła">Trzeba jeszcze powiedzieć jedno; szkoda, że wyszedł pan poseł Bugaj. Pan poseł Bugaj jak zwykle moralizował z trybuny, ale trzeba uczciwie powiedzieć, że w tej uchwale były zawarte fragmenty programu Unii Pracy i dlatego z takim poświęceniem pan poseł Bugaj forsował przejście tej uchwały, a nie innej. To też nie jest zbyt etyczne, szczególnie jeżeli samemu się chce uchodzić za moralizatora. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#JózefZych">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WładysławAdamski">Panie Marszałku! Chciałbym zwrócić się z pytaniem do przedstawicieli rządu w sprawach wynikającym z art. 6 rządowego projektu ustawy z druku nr 2681. W przywołanym artykule jest zapis mówiący o tym, że podatnicy będą zobowiązani do złożenia oświadczeń o poniesionych szkodach materialnych, przy czym jeśli myślą o uzyskaniu pewnej rekompensaty, to oświadczenie to ma być poświadczone przez gminę. Oświadczenie powinno zawierać opis szkód, ale, rzecz ciekawa, bez dokonywania wyceny. W związku z tym chciałbym zapytać, jak będzie się w tym wypadku odbywać weryfikacja, skoro nie będzie się dokonywać wyceny, skoro nie przewiduje się udziału w tym procesie niezależnych ekspertów. Pytam o to, bo jest to kwestia, moim zdaniem, bardzo istotna. Zarazem zaznaczam, że nie chodzi mi przy tym o akcentowanie w jakimkolwiek zakresie nieufności, ale o aspekt czysto praktyczny, dotyczący bardzo konkretnych procedur i bardzo konkretnego efektu finansowego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W związku z treścią wystąpień pani poseł Góralskiej i pana posła Bugaja mam pytanie do przedstawiciela rządu: Czy na podstawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w związku z likwidacją skutków powodzi istnieje możliwość udzielania drobnym przedsiębiorstwom nie oprocentowanej pożyczki z Funduszu Pracy przeznaczonej na sfinansowanie kosztów wznowienia działalności gospodarczej?</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#StanisławStec">Drugie pytanie: Czy rząd przygotowuje rozwiązania, które zapewnią dodatkowe dochody na sfinansowanie strat wynikających z powodzi? Nikt, również w klubie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, nie zakłada, że skutki te będą finansowane głównie przez oszczędności budżetowe w 1998 r., choć oczywiście w niektórych działach takich oszczędności budżetowych będzie można dokonać.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#StanisławStec">Trzecie pytanie: Czy ustawa o zobowiązaniach podatkowych daje możliwość urzędom skarbowym, ministrowi finansów stosowania zaniechań w stosunku do tych podatników, którzy płacą podatek w formie karty podatkowej? Proszę również, żeby pan minister był uprzejmy podkreślić, że ustawa o szczególnych rozwiązaniach podatkowych, która jest dzisiaj omawiana, daje również szansę skorzystania z tych rozwiązań podatnikom, którzy płacą podatek w formie zryczałtowanej, szczególnie w zakresie korzystania z ulg inwestycyjnych, do których w 1997 r. już tego prawa nie mieli, że to rozwiązanie przywraca tym przedsiębiorstwom działającym na terenach objętych powodzią możliwość korzystania z ulg inwestycyjnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#JózefZych">Pan poseł Pogoda, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Podmioty gospodarcze nabywały nieruchomości od skarbu państwa i ich należności z tytułu zakupu tych nieruchomości są rozłożone na określony czas, płatne w ratach. Jest pytanie do pana ministra, jak do tej kwestii należy podejść i jak resort chce tę kwestię rozwiązać, bo podmioty dotknięte skutkami powodzi nie są w stanie w tej chwili regulować tych należności wobec skarbu państwa - ani z tytułu rat kapitałowych, ani z tytułu odsetek. Bardzo proszę o odniesienie się do tej kwestii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#JózefZych">Pani poseł Góralska, potem pan poseł Turko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#HelenaGóralska">Również mam pytanie do pana ministra. Wiąże się ono z dwoma pytaniami, które zadał pan poseł Stec. Pan poseł Stec pytał, czy ustawa o zobowiązaniach podatkowych daje możliwość zaniechania poboru podatku na mocy decyzji urzędu skarbowego. A ja chcę zapytać, czy ustawa o zobowiązaniach podatkowych daje urzędom skarbowym możliwość zaniechania poboru podatku od osób, które opłacają zwykły podatek od osób prawnych, czy po prostu to się tutaj różnicuje.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#HelenaGóralska">I drugie pytanie — również wiążące się z pytaniem posła Steca — dotyczące możliwości otrzymania pożyczek z Funduszu Pracy przez małe przedsiębiorstwa. Czy istnieje jakikolwiek przepis zakazujący, uniemożliwiający otrzymanie pożyczki z Funduszu Pracy przez te przedsiębiorstwa, które płacą zwykły podatek od osób prawnych, a nie tylko ryczałt bądź posiadają kartę podatkową? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Turko albo pana posła Saara. Proszę się zdecydować, który z panów będzie pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Paweł Saar jako pierwszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PawełSaar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja również chciałbym zadać pytanie panu ministrowi. Wiadomo, że opłaty za karty podatkowe zasilają fundusze gmin. Chciałbym zapytać, czy rząd w przygotowywanej ustawie budżetowej na rok przyszły widzi jakieś możliwości rekompensaty gminom tych środków, które będą objęte bonifikatą dla podatników dotkniętych skutkami powodzi opłacających podatek w formie karty podatkowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Turko, proszę panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#LudwikTurko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do pana ministra finansów. Mianowicie chodzi mi o działy produkcji specjalnej, których nie zalicza się do kategorii gospodarstw rolnych. Czy do osób prowadzących taką produkcję specjalną, będących płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych, odnosi się zapis pkt. 2 w art. 1? Czy w przypadku poniesienia szkód w tych gospodarstwach będą się one kwalifikowały do odszkodowań, nawet jeśli ich areał jest mniejszy niż 1 ha? Takich wyspecjalizowanych gospodarstw jest dużo, choćby produkujących kwiaty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Waldemara Manugiewicza o odpowiedź na te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WaldemarManugiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może zanim udzielę odpowiedzi na pytania, które zostały zadane, powiem kilka słów na temat dwu dokumentów, które były rozpatrywane przez połączone komisje sejmowe. Jeżeli chodzi o projekt ustawy przygotowany przez rząd, a dotyczący szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r., to chcę powiedzieć, że rząd w pełni akceptuje wszystkie zmiany, jakie zostały dokonane w czasie prac połączonych komisji sejmowych. Faktem jest, że w uzasadnieniu projektu tej ustawy ani rząd, ani minister finansów nie byli w stanie określić skutków finansowych. Dzisiaj nikt, jeżeli chciałby to zrobić rzetelnie, nie jest w stanie takich skutków przedstawić. To, że przyniesie to określone straty w sensie zmniejszonych wpływów do budżetu zarówno w 1997 r., jak i w 1998 r., nie ulega żadnej wątpliwości. Obecnie jednak nikt z całą odpowiedzialnością nie jest w stanie w sposób rzetelny tych strat oszacować.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o poselski projekt ustawy dotyczący pomocy drobnym i średnim przedsiębiorstwom, to — jak już zostało to przedstawione w czasie posiedzenia komisji sejmowych — rząd w pełni popiera każdą inicjatywę, która zmierza do wsparcia finansowego wszystkich podmiotów, natomiast nie akceptuje propozycji wyrażonej w poselskim projekcie ustawy z jednego prostego powodu: to jest tylko i wyłącznie pomoc doraźna, nie ma ona charakteru systemowego. Zostały wskazane źródła finansowania tej pomocy w 1997 r. Według projektodawców tym źródłem ma być tzw. rezerwa powodziowa, która jest gromadzona. Chcę przypomnieć, że została ona określona na ten rok w wysokości 600 mln zł. Z tej kwoty praktycznie albo już zostały przekazane, albo w najbliższym czasie zostaną przekazane środki w wysokości 595 mln zł. To znaczy teoretycznie wolnych środków zostało jeszcze 5 mln zł. Z uwagi na liczne wnioski, jakie są kierowane w tej chwili w tej sprawie, te 5 mln zł zostanie zagospodarowane. W związku z tym nie byłoby żadnego źródła w budżecie w 1997 r. na sfinansowanie skutków, które wynikają z poselskiego projektu ustawy, jeżeli chodzi o pomoc dla drobnych i średnich przedsiębiorstw. Przy czym — jak powiedziałem — rząd jest przeciwny rozwiązaniom doraźnym. Uważa, że pomoc powinna mieć charakter systemowy, powinna wynikać z obowiązującego systemu podatkowego i tak być wkomponowana, żeby nie zaburzyła tego systemu i nie doprowadziła do istotnego zróżnicowania wśród podatników. Zdaniem rządu takim założeniom odpowiada projekt ustawy skierowany przez rząd do parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o pytania, jakie zostały skierowane pod adresem rządu, to może zacznę od tego, co jest najistotniejsze. Faktycznie sama ustawa, która została przedłożona przez rząd, nie dotyczy najdrobniejszych podmiotów, jeżeli można użyć takiego określenia, a mówiąc bardziej poprawnie, tych podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy opłacają ten podatek w formie karty podatkowej. Ta ustawa w żadnym razie nie dotyczy tych podmiotów. Natomiast chcę zwrócić uwagę, że w dniu 1 sierpnia 1997 r. Wysoka Izba przyjęła zmianę do ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r. Wysoka Izba zaakceptowała dwie istotne zmiany, które są adresowane m.in. do tej grupy podatników, czyli do drobnych przedsiębiorstw. Pierwsza zmiana dotyczy możliwości udzielania drobnym przedsiębiorstwom nie oprocentowanych pożyczek z Funduszu Pracy, przeznaczonych na finansowanie kosztów wznowienia działalności gospodarczej. Dzisiaj jeżeli istnieje możliwość uzyskania pożyczki z Funduszu Pracy, to nie jest to przewidziane na pomoc dotyczącą wznowienia, tylko na podjęcie działalności gospodarczej. Na takich samych zasadach będą udzielane pożyczki na stworzenie nowych miejsc pracy, które zniszczyła powódź. Te pożyczki mogą być umarzane nawet w 100%. Propozycja, o której mówię, w dalszym ciągu jest propozycją, ponieważ dopóki Wysoka Izba nie rozpatrzy uchwały Senatu do tej zmiany ustawowej - i oczywiście pan prezydent nie zechce podpisać tych zmian - dopóty tylko można mówić o propozycji. Wydaje mi się jednak, że z uwagi na szczególny charakter rozwiązań, jakie są proponowane w tej drugiej ustawie, nie powinno być chyba żadnych wątpliwości, iż ta regulacja jest właściwa. Gdyby to weszło w życie, to oczywiście problem, jeżeli chodzi o podatników, którzy opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej, będzie inny. Trzeba po prostu popatrzeć na regulacje, które wynikają z dwóch różnych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o możliwość umarzania, zwalniania z podatku dochodowego podatników, którzy opłacają podatek w formie karty podatkowej, to taką decyzję mógłby wydać tylko urząd skarbowy, a więc organ podatkowy. Z uwagi jednak na to, że dochody z tytułu karty podatkowej stanowią w 100% dochód budżetu gmin, organ podatkowy, czyli urząd skarbowy, nie może wydać samodzielnie takiej decyzji. Musi mieć pozytywną ocenę, czyli zgodę rady gminy, ponieważ gmina decyduje się na utratę określonych dochodów. Ona musi po prostu podjąć decyzję: tak, zgoda na umorzenie określonej kwoty podatku. Wtedy urząd skarbowy może umorzyć całość, część zobowiązania wynikającego z karty podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#WaldemarManugiewicz">Z tym wiąże się kolejne pytanie: Czy rząd przewiduje - jeżeli byłaby pozytywna reakcja gminy, tzn. gdyby określone grupy albo niektórzy podatnicy zostali zwolnieni z tego podatku — w budżecie na 1998 r. jakąkolwiek możliwość kompensaty utraconych dochodów? Nie, rząd nie przewiduje tego typu rozwiązań, ponieważ szkody, jakie wyrządziła powódź, które w tej chwili trudne są do oszacowania, w znacznej mierze obciążą oczywiście budżet państwa; budżety gmin też poniosą wymierne straty z tego tytułu. W tej chwili trudno jeszcze mówić o jakichś szczegółowych rozwiązaniach. Toteż jeśli chodzi między innymi o pytanie, jakie zadał pan poseł Bugaj odnośnie do zamierzeń rządu na 1998 r., czy będą jakieś dodatkowe środki niezależnie od tradycyjnych źródeł dochodu, które zawsze budżet gromadzi, czyli czy będą jakieś ekstraźródła, z których będzie finansowana między innymi likwidacja szkód powodziowych, to w tej chwili nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie. Prace nad projektem ustawy budżetowej na 1998 r. nie zostały zakończone, pewne prace symulacyjne są prowadzone. Jakie będzie ostateczne rozstrzygnięcie rządu, będzie wiadomo w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o działy specjalne produkcji rolnej, to oczywiście do wszystkich tych podatników, którzy opłacają podatek dochodowy, ta ustawa ma również zastosowanie, ponieważ działy specjalne produkcji rolnej zostały zakwalifikowane jako działalność pozarolnicza, czyli tradycyjna gospodarcza. Oczywiście jeżeli tam powódź wyrządziła szkody, a te osoby zechcą skorzystać z rozwiązań, jakie zostały zaproponowane w tej ustawie, to będą mogły na zasadach określonych w ustawie skorzystać ze wszystkich propozycji bądź tylko z niektórych, które będą uważać za najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#WaldemarManugiewicz">Chcę podkreślić jeszcze to, że ta ustawa o szczególnych rozwiązaniach podatkowych ma w pełni zastosowanie do drugiej grupy podatników opłacających podatek w formie ryczałtu, tzw. ryczałt ewidencjonowany. Zarówno rozwiązanie dotyczące możliwości odliczenia 100% strat w okresie 5 lat dotyczy tych ryczałtowców, jak i możliwość stosowania ulg inwestycyjnych. A więc to też jest rozwiązanie adresowane do tej grupy podatników. Jeżeli działalność tych podmiotów jest prowadzona w niewielkim rozmiarze, to także istnieje możliwość, po zmianie oczywiście tej specustawy powodziowej, uzyskania nie oprocentowanej pożyczki z Funduszu Pracy, właśnie na odbudowanie utraconych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#WaldemarManugiewicz">Jeżeli chodzi o pytanie związane z dokumentowaniem tych wydatków, to regulacja jest zawarta w art. 6 projektu rządowego o szczególnych rozwiązaniach podatkowych. W ust. 1 przyjęto bardzo proste rozwiązanie: Nie chodzi o to, żeby na tym pierwszym etapie podatnik określił rzeczywiste szkody, jakie poniósł, tylko chodzi o to, żeby właściwy organ, czyli gmina, stwierdził, że na terenie tej gminy była powódź i że majątek tej firmy został uszkodzony w wyniku powodzi - tylko i wyłącznie chodzi o to oświadczenie. Natomiast ust. 2 tego artykułu odpowiada na przedstawione wątpliwości, bo oczywiście stratę trzeba udokumentować. Na podstawie czego? Na podstawie ksiąg, jakie się prowadzi. Natomiast jeżeli również te dowody zostały zniszczone, to w ust. 2 jest propozycja regulacji tej sprawy. Jeżeli nie ma dokumentów i nie da się ich odtworzyć, wtedy mają być przedstawione oświadczenia świadków, inne dowody, które uprawdopodobnią, że strata nastąpiła.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#WaldemarManugiewicz">W pierwszej kolejności opieramy się na dokumentach źródłowych, żeby ustalić faktyczną stratę, a gdy tych dokumentów nie ma, trzeba uprawdopodobnić, że taka strata miała miejsce. Jednakże ten pierwszy krok to jest tylko formalne potwierdzenie, że spełnia się warunki określone w tej ustawie; czyli moja firma działa na terenie tej gminy i mnie dotknęło to nieszczęście, mnie jako podatnika oczywiście, w związku z tym chcę zgłosić się do urzędu skarbowego i wskazać, że chcę skorzystać z rozwiązań, które są określone w ustawie. Musi być tylko i wyłącznie poświadczenie gminy - niejako glejt - że faktycznie tak było.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#WaldemarManugiewicz">To były chyba wszystkie odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#komentarz">(Poseł Czesław Pogoda: Należności wobec skarbu państwa za zakup nieruchomości.)</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#WaldemarManugiewicz">Przepraszam, tego pytania nie usłyszałem. Może pan poseł jeszcze raz zechce zadać to pytanie, dobrze? Przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, jeśli pan minister jest w kłopocie, proszę przypomnieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powtarzam pytanie. Podmioty gospodarcze dotknięte powodzią mają swoje należności wobec skarbu państwa z tytułu zakupu nieruchomości, mają raty kapitałowe do spłaty wraz z odsetkami. Po prostu nie są w stanie w tej chwili tego spłacić. Jak do tego resort zamierza się odnieść, panie ministrze? Chodzi o zobowiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WaldemarManugiewicz">Akurat to pytanie nie jest związane bezpośrednio ani z jedną, ani z drugą ustawą, czyli ani z projektem poselskim, ani z projektem rządowym, natomiast tutaj musi być podejście zdroworozsądkowe. Jeżeli w stosunku do innych podatników, którzy płacą zobowiązania publicznoprawne, czyli podatki, które są dochodem budżetu państwa, rząd i minister finansów zaproponował pewne rozwiązania albo systemowe, albo doraźne, upoważnił urzędy skarbowe do odraczania terminów, rozkładania na raty w szczególnych sytuacjach, nawet do podejmowania decyzji o umorzeniu podatków, to również tego typu zobowiązania powinny podlegać tej samej regule. To wszystko zależy od tego, jak się oceni sytuację danego podmiotu. Jeżeli nie byłby on w stanie regulować tych należności wobec budżetu, wobec państwa, to oczywiście w tym wypadku należałoby podjąć decyzję o odroczeniu w czasie danych płatności. Jeżeli taka sytuacja wystąpi, to na pewno minister finansów zachowa się dokładnie tak samo jak w stosunku do innych podatników mających w wyniku powodzi określone kłopoty finansowe, którzy nie są w stanie regulować wszystkich obciążeń na rzecz budżetu.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WaldemarManugiewicz">Chyba odpowiedziałem na wszystkie pytania, jakie były adresowane do mnie. Jeżeli ominąłem jeszcze jakieś pytanie, to bardzo proszę o przypomnienie. Natomiast z przykrością chcę powiedzieć, że rząd nie zajął oficjalnego stanowiska w stosunku do trzeciego dokumentu, który jest przedmiotem dzisiejszej debaty, mianowicie do projektu uchwały Sejmu. Ale wiem, że pan premier Belka na posiedzeniu komisji odniósł się również i do tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś nie otrzymał odpowiedzi? Nie.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem panów posłów sprawozdawców, pana posła Wita Majewskiego jako pierwszego, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca połączonych komisji, które postulowały odrzucenie projektu poselskiego, muszę zwrócić uwagę przede wszystkim na dwie sprawy. Zgadzam się, że w wypadku gdyby Wysoka Izba podzieliła pogląd wyrażony przez niektóre kluby, iż ustawę należy przyjąć, należałoby odrzucić art. 8. Ta poprawka jest ewidentna i oczywista. Natomiast chcę podnieść, że nie wiem, czy to będzie dobrze, bo jednak te ustawy się wzajemnie nakładają. Przecież ktoś, kto otrzyma dotację, będzie mógł również skorzystać z drugiej ustawy o ulgach podatkowych. W rezultacie niektóre przedsiębiorstwa będą miały szansę podwójnego skorzystania z tego. Gdybyśmy byli państwem zasobnym i bogatym, być może taka rozrzutność byłaby wskazana i potrzebna w sytuacji ciężkiej biedy tych firm. Z obowiązku sprawozdawcy chcę zwrócić na to uwagę, ale główny powód, dla którego zabieram głos, to jest ten, o którym mówił tu już pan minister Manugiewicz - sami wnioskodawcy podają, iż tegoroczne skutki finansowe tej ustawy będą wynosić około 400 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: To nieprawda, prostowałam to 150 razy. Źle pan usłyszał.)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WitMajewski">Czyli ile? Posługuję się oficjalnym drukiem. No, jeżeli nawet nie będzie to 4 bln starych zł, to będzie połowa tej sumy. To nie jest kwota, którą można wydać bez odpowiedzialności za realizację budżetu. Ta ustawa wymagałaby zmiany budżetu. Czy jesteśmy w stanie w tej Izbie przeprowadzić jeszcze stosowną dla tej ustawy zmianę budżetu? Czy jesteśmy w zgodzie z konstytucją i ustawami o postępowaniu budżetowym? To jest pytanie do Wysokiej Izby. Z obowiązku sprawozdawcy muszę na to zwrócić uwagę. W moim odczuciu, panie marszałku, sprawa jest taka, iż przed ostatecznym głosowaniem najprawdopodobniej ustawy te musiałyby wrócić do połączonych komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pani poseł ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#AleksanderMałachowski">Dobrze, chwileczkę, może najpierw poprosimy pana posła Kazimierza Pańtaka jako drugiego sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Poseł Helena Góralska: Sprostowanie do wypowiedzi posła Majewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#AleksanderMałachowski">Aha, sprostowanie do wypowiedzi pana posła.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#AleksanderMałachowski">W takim razie, panie pośle, proszę zaczekać.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#AleksanderMałachowski">Myślałem, że to jest jakieś generalne sprostowanie, a to chodzi o wypowiedź pana posła Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#HelenaGóralska">Prostowałam to już ze sto razy, ale widać, trzeba sprostować po raz sto pierwszy. Otóż w pierwszych szacunkach przyjmowaliśmy, że poszkodowanych będzie mniej więcej 200 tys. firm, z czego 80% zwróci się o tę formę pomocy. Z upływem czasu dane są coraz bardziej precyzyjne i wiadomo, że tych firm nie będzie więcej niż 30 tys. To jest nie dziesięć razy mniej, ale osiem razy mniej i wobec tego 1600 mln podzielone przez 8 daje 200 mln. Przy czym zakładaliśmy, że 1/4 dotyczy tego roku, reszta natomiast roku przyszłego. Doskonale zmieści się to w tegorocznym budżecie, nie ma więc potrzeby nowelizacji ustawy budżetowej. Jednocześnie, tak przy okazji, chciałabym zapytać odnośnie do tej troski, którą tutaj pan przejawia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanko, prosiłbym bardzo tylko o sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#HelenaGóralska">...skąd się wzięły nagle wczoraj pieniądze na zaliczkowy skup zboża w takiej wysokości, bez konieczności nowelizacji budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym tylko o prostowanie, nie wprowadzajmy już innych elementów polemicznych.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale można by jeszcze pana ministra zapytać.)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Pańtaka, sprawozdawcę drugiego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym się odnieść do dwóch spraw. Pierwsza sprawa dotyczy tego, że nie powiedziałem, że pierwsze czytanie projektu uchwały z druku nr 2623, zgłoszonego do laski marszałkowskiej 19 sierpnia, odbyło się przed Wysoką Izbą. Powiedziałem, że projekt uchwały jest znany Wysokiej Izbie z dwóch powodów: po pierwsze, wszyscy posłowie otrzymali projekt uchwały, jest numer druku, po drugie, pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu połączonych komisji, a wszyscy posłowie zgodnie z regulaminem są zawiadamiani o posiedzeniu komisji i mogą w nim wziąć udział. Tak więc zgadzam się i potwierdzam, że pierwszego czytania nie było.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KazimierzPańtak">Sprawa druga, która wzbudzała tutaj kontrowersje, dotyczy tego, czy w projekcie uchwały można zobowiązać rząd, czy można wskazać, jaki kształt ma mieć budżet, czy projekt uchwały może przewidywać kwotę — na przykład że w budżecie powinien być określony zapis dotyczący kosztów usuwania skutków powodzi. Jeszcze raz potwierdzam: jest to sprawa rozstrzygnięta w „małej konstytucji”. Podobnie konstytucja uchwalona 2 kwietnia przewiduje, że z projektem ustawy budżetowej może wystąpić jedynie rząd. Proszę sobie bowiem wyobrazić, że gdyby mogły występować inne podmioty — tak jest obecnie, projekt ustawy może wnieść 100 tys. obywateli — to podejrzewam, że jednym z najczęściej wnoszonych obywatelskich projektów ustawy byłaby zmiana ustawy budżetowej. Jest to niedopuszczalne. Z tego wnioskuję, że skoro Sejm nie może wnieść projektu ustawy budżetowej, skoro nie może wnieść nowelizacji ustawy budżetowej, to też nie może poprzez uchwałę nakładać obowiązku, bo jest to swego rodzaju nałożenie obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#KazimierzPańtak">Pan marszałek miał rację, bo art. 31 regulaminu Sejmu przewiduje możliwość nałożenia przez uchwałę Sejmu obowiązku na określony podmiot, nie może jednak na podmiot, jakim jest Rada Ministrów, konstytucyjny organ państwa, na władzę wykonawczą nałożyć obowiązku, aby określone kwoty były zapisane w projekcie budżetu. Takie było moje rozumowanie. I nie zmieniam swojego zdania. Natomiast jeśli praktyka odbiega od postępowania zgodnego z konstytucją, to, myślę, tym gorzej w tej chwili dla praktyki, a nie ma to znaczenia dla sprawy, jak powinny być czytane i rozumiane przepisy konstytucji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#AleksanderMałachowski">Muszę tu jednak wyjaśnić pewną kwestię, bo pan powiedział, że nie było pierwszego czytania. Słuchają nas obywatele Polski...</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Na plenarnym posiedzeniu.)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#AleksanderMałachowski">Właśnie. Prezydium Sejmu ma prawo skierować projekt do rozpatrzenia bądź na plenarnym posiedzeniu, bądź na posiedzeniu komisji. Ponieważ chodziło o przyspieszenie postępowania - bo to było w ostatniej chwili, a, jak państwo wiedzą, jest kolosalny natłok projektów na plenarnych posiedzeniach - skierowaliśmy to na posiedzenie komisji. Prostuję to, bo taka wiadomość może potem wywołać pewien zamęt.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie ma chętnych, to zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W dyskusji zgłoszono tylko jedną poprawkę do projektu ustawy o pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa. Proponuję, aby nie odsyłać projektu ustawy do komisji, lecz przystąpić do trzeciego czytania tego projektu ustawy po doręczeniu posłom zgłoszonej poprawki na piśmie dziś wieczorem. To znaczy, że aby można było przystąpić do trzeciego czytania dziś wieczorem, poprawka musi być doręczona wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę, propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#AleksanderMałachowski">Tak więc do trzeciego czytania projektów ustaw o stosowaniu szczególnych rozwiązań, a także do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#AleksanderMałachowski">Ten punkt porządku dziennego został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (druki nr 2626 i 2672).</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Ciemniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd wniósł w trybie pilnym projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej, zawarty w druku nr 2672.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JerzyCiemniewski">Prezydium Sejmu w trybie art. 56d regulaminu Sejmu skierowało projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#JerzyCiemniewski">Jako przewodniczący Komisji do Spraw Służb Specjalnych upominam się z tej trybuny o niezapominanie w procedurze ustawodawczej o tej komisji i o kierowaniu również do niej projektów ustaw, które żywotnie są związane z działaniami tej komisji, a w tym przypadku z taką sytuacją mieliśmy do czynienia. Tak więc korzystam z tej okazji, żeby przypomnieć, że jest taka komisja w Sejmie, do której kompetencji należy również zajmowanie stanowiska wobec projektów ustaw, które dotyczą materii objętej zakresem jej działania.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalenie przedkładanej ustawy ma bardzo ważne znaczenie dla interesów państwa. Brak w dotychczasowym porządku prawnym przepisów, które są proponowane w projekcie ustawy, znacznie utrudnia uczestnictwo Polski w międzynarodowych strukturach, w ramach których polscy urzędnicy i polscy wojskowi uzyskują dostęp do materiałów objętych tajemnicą w innych państwach, co jest regulowane umowami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#JerzyCiemniewski">Uchwalenie przedłożonego projektu nie stanowi jednak w żadnej mierze rozwiązania problemu związanego z przyjęciem nowej, całościowej regulacji prawnej dotyczącej tajemnicy państwowej i służbowej. Jest jednak dzisiaj rozwiązaniem pilnym i niezbędnym. Nie możemy czekać z regulacją materii przedstawionej w przedłożonym projekcie do momentu przyjęcia całościowej nowoczesnej ustawy o tajemnicy państwowej i służbowej, która to regulacja niestety od dwóch lat zalega w komisjach. Nic się nie dzieje w sprawie tak istotnej dla państwa, dla jego funkcjonowania, dotyczącej nowej regulacji kwestii tajemnicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#JerzyCiemniewski">Przypomnieć przy tym trzeba, że obecna regulacja jest z roku 1982, z okresu, który, jak wiadomo, nie stanowił szczytowego punktu w dziedzinie gwarantowania praw obywatelskich i funkcjonowania państwa demokratycznego, opartego na jawności działania państwa i jego organów.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istota przedstawianego projektu polega na wprowadzeniu regulacji dotyczących, po pierwsze, instytucjonalizacji postępowania w sprawie sprawdzania osób mających dostęp do tajemnicy państwowej i służbowej. Ta regulacja jest potrzebna, ażeby procedury, które faktycznie są wdrażane, miały swoją podstawę ustawową i mieściły się w rygorach określonych przez prawo. Wydaje się, że szczególne znaczenie gwarancyjne dla obywateli ma postanowienie zawarte w zmianie 1, które stanowi, że postępowanie w sprawach upoważnienia do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową lub służbową odbywa się za wiedzą i zgodą zainteresowanej osoby. Przepis ten uniemożliwia nadużywanie procedury sprawdzającej odnośnie do uzyskiwania informacji o obywatelu w innych celach aniżeli cel służący rzeczywistemu dopuszczeniu osoby do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową lub służbową. Tego rodzaju nadużycia procedur związanych z pojęciem tajemnicy państwowej miały miejsce i były w swoim czasie wykorzystywane w celach całkowicie sprzecznych z istotą tego postępowania i z istotą funkcjonowania systemu ochrony tajemnicy państwowej. Sądzę, że bardzo dobrze się stało, iż tego rodzaju przepis znalazł się w projekcie rządowym.</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#JerzyCiemniewski">Zasadą jest, że dopuszczenie do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową następuje po przeprowadzeniu stosownej procedury, której sposób określa się w drodze rozporządzenia i następuje to za zgodą ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#JerzyCiemniewski">Zmiana 2 ustawy dopuszcza używanie stosownych klauzul określających tajemnicę państwową w wymianie informacji z zagranicą. Trzeba powiedzieć z pewnym zażenowaniem, że obecnie obowiązująca ustawa o tajemnicy państwowej i służbowej wymienia tylko dwie organizacje międzynarodowe, których istnienie dopuszcza wymianę wiadomości stanowiących tajemnicę państwową: Układ Warszawski i Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Ten projekt unowocześnia istniejący stan rzeczy, mówi o możliwości regulacji tych kwestii na mocy umów międzynarodowych i określa, że inne zasady aniżeli te, które są ustalone przez ustawę, mogą wprowadzać umowy międzynarodowe. Oczywiście z natury rzeczy taka umowa międzynarodowa, która dotyczy materii regulowanej ustawowo, musi być ratyfikowana za zgodą Sejmu Rzeczypospolitej, wyrażoną w formie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#JerzyCiemniewski">Zmiana 3 odnosi się do nowej sytuacji gospodarczej, w jakiej się znajdujemy, i przewiduje, iż organ państwowy - zawierając umowę z osobą prawa cywilnego, organizacją gospodarczą, instytutem naukowym w przedmiocie spraw, które mogą spowodować, iż ta jednostka otrzymuje informacje objęte tajemnicą państwową lub służbową - może zawierać umowę, która określa zasady, jakie obowiązują tę jednostkę odnośnie do sposobu ochrony tajemnicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#JerzyCiemniewski">Zmiana 4 określa uprawnienia ministra obrony narodowej lub organów wojskowych do upoważniania do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową o szczególnym znaczeniu dla obronności państwa, reguluje funkcjonowanie systemu ochrony tajemnicy państwowej w pionie sił zbrojnych i jednostek podległych ministrowi obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-88.11" who="#JerzyCiemniewski">Jak już powiedziałem poprzednio, ustawa zawiera liczne upoważnienia, ale sądzimy, że dotyczą one materii, które mogą być w tym trybie regulowane, są to materie dotyczące pewnej techniki realizowania zasad ustawy.</u>
          <u xml:id="u-88.12" who="#JerzyCiemniewski">Na koniec nawiążę do kwestii, którą poruszyłem na wstępie uczestnictwa w postępowaniu legislacyjnym Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Chciałbym powiedzieć, że komisja w swojej działalności wielokrotnie natykała się na problemy wynikające z braku nowoczesnych uregulowań w zakresie tajemnicy państwowej. Korzystając z funkcji sprawozdawcy tego projektu ustawy i jako przewodniczący Komisji do Spraw Służb Specjalnych wyrażam poparcie dla tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi prof. Jerzemu Ciemniewskiemu za przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Zemke z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanuszZemke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym nawiązać bezpośrednio do wypowiedzi pana posła sprawozdawcy i zacząć od tego, że niestety próby nowelizacji ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej nie były w tej kadencji Sejmu udane. Przypominam, że ta ustawa pochodzi rzeczywiście sprzed lat 15 i to nie było tak w tej kadencji parlamentu, iż nie dostrzegaliśmy potrzeby dokonania gruntownej zmiany tej ustawy. Poprzednio jednak, powiedzmy to sobie wprost, mieliśmy plany znacznie ambitniejsze. Chcieliśmy bowiem przyjąć nową całościową ustawę, ale niestety to się nie udało. Trzeba także publicznie powiedzieć, gdzie napotkaliśmy główny opór i czego dotyczyły główne kontrowersje. Otóż ten główny opór i główne kontrowersje dotyczyły ram tajemnicy zawodowej w dwóch środowiskach, mianowicie w środowisku dziennikarskim i adwokackim, gdzie zasada zachowania tajemnicy należy do niezwykle ważnych, ale także budzi różne kontrowersje. Nie udało nam się w tej Izbie znaleźć konsensusu w tym bardzo ważnym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JanuszZemke">Tym razem jest inaczej, gdyż ta nowelizacja dotyczy obronności państwa i jest to nowelizacja cząstkowa. Chciałbym podkreślić, że mój klub, klub SLD, popiera tę doraźną nowelizację - jest to rzeczywiście nowelizacja doraźna - i wyraża przekonanie, że zyska ona poparcie całej Izby. Nowelizacja ta jest nie tylko na czasie, ale jest coraz pilniejsza, wiąże się bowiem z naszymi staraniami o przyjęcie do NATO. Ponieważ data przyjęcia Polski do NATO - 1999 r. - wydaje się realna, musimy się do tego przygotować i w wielu różnych sferach taki proces przygotowawczy już trwa. Przygotowanie to obejmuje cały obszar różnych działań dotyczących naszego wojska i jego otoczenia, cały obszar poczynań technicznych i organizacyjnych, ale także dotyczy naszego aktywnego działania w ramach programu Partnerstwo dla pokoju. Coraz wyraźniej jednak widać, że nasze przygotowanie do wstąpienia do NATO, podobnie jak i w innej sferze do wstąpienia do Unii Zachodnioeuropejskiej, musi dotyczyć koniecznych zmian ustrojowych i prawnych. Przypominam, że nie jesteśmy tutaj w zerowym punkcie, że proces potrzebnych zmian już się zaczął. Zostały one zawarte w nowej konstytucji naszego państwa. Zostały one także zawarte - ich ramy prawne - w pionierskiej ustawie o urzędzie ministra obrony narodowej i, warto także przypomnieć, w dokonanej przez naszą Izbę nowelizacji wielu ustaw, regulujących zwłaszcza pobyt wojsk NATO na ćwiczeniach w Polsce. W oparciu o te nowe regulacje prawne odbyły się już ćwiczenia brytyjskiej brygady pancernej na poligonie drawskim. Teraz okazuje się, że do standardów zachodnioeuropejskich należy dostosować regulacje prawne z dziedziny ochrony tajemnicy państwowej, na co od pewnego czasu w różnych kontaktach oficjalnych i nieoficjalnych zwracają nam coraz pilniej uwagę nasi partnerzy z NATO. Klub mój, SLD, uważa, że projekt, który dzisiaj rozpatrujemy, projekt, który ma klauzulę pilności, spełnia te wymogi.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#JanuszZemke">Wyraźnie chciałbym przy tym podkreślić, że otrzymaliśmy nie tylko projekt ustawy, lecz także przekonujące uzasadnienie, obszerniejsze od samego projektu. Mamy też najważniejsze projekty aktów wykonawczych. Warto tutaj wspomnieć o dołączonym do projektu m.in. rozporządzeniu ministra obrony narodowej, które to rozporządzenie jest absolutnie podstawowym aktem wykonawczym do tej ustawy i - co jest rzeczą ważną - będzie to akt jawny, publikowany. Każdy, kogo te procedury będą dotyczyły, będzie mógł się zapoznać z tym publikowanym aktem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#JanuszZemke">Mamy także dołączone do projektu ustawy wzory upoważnień osób do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową. Mamy wzory certyfikatu bezpieczeństwa dla osób uczestniczących w programie Partnerstwo dla pokoju, co jest rzeczą absolutnie pilną, bo liczba naszych działań w ramach tego programu rocznie wynosi już około 500, a nawet przekroczyła 500, co oznacza, że dotyczy to tysięcy żołnierzy zawodowych i żołnierzy służby czynnej. Mamy także projekt ankiety bezpieczeństwa osobowego, mamy dołączony projekt zobowiązania do zachowania tajemnicy i inne wzory dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#JanuszZemke">Powiedziałbym zatem tak: rzeczywiście do projektu ustawy nie dołączono jeszcze wszystkich wymaganych aktów prawnych - dajemy na to pół roku; przewidujemy tutaj pół roku na przygotowanie tych aktów. Ale myślę, iż w przeciwieństwie do wielu innych ustaw, nad którymi przychodziło nam dyskutować w tej sali, akurat do tego projektu ustawy dołączono - w moim głębokim przekonaniu - podstawowe projekty aktów wykonawczych. Podkreślam to celowo, albowiem - jak się wydaje - świadczy to o tym, że projekt został starannie przygotowany w Ministerstwie Obrony Narodowej, a później poddany konsultacjom międzyresortowym. Co ważniejsze, przygotowanie do tego aktu różnych dokumentów aktów wykonawczych daje gwarancję, że ustawa rzeczywiście może wejść w życiu po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, jak się w niej przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#JanuszZemke">Biorąc zatem pod uwagę te wszystkie argumenty, chcę podkreślić, że mój klub SLD popiera tę ustawę i proponujemy, żeby jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu przejść do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#JanuszZemke">Chciałbym jednak poprzeć w pełni konstatację, którą podzielił się z Wysoką Izbą pan prof. Ciemniewski. Otóż niestety działanie nasze ma charakter pilny i doraźny i to nasze pilne i doraźne działanie nie rozwiązuje problemu znacznie poważniejszego, mianowicie dotyczącego przygotowania nowej, nowoczesnej i całościowej ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej. Bez wątpienia Sejm przyszłej kadencji będzie musiał się zająć tą bardzo ważną kwestią. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Janusz Zemke.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#AleksanderMałachowski">Chcę wyjaśnić, że pański wniosek o przejście do trzeciego czytania nie ma konsekwencji prawnej. To jest projekt ustawy rozpatrywany w dwóch czytaniach, projekt pilny, nie możemy więc przejść do trzeciego czytania. Wyjaśniam to po to, żeby ktoś ze słuchających nas w tej chwili nie pomyślał potem, że wniosek nie został spełniony. On nie może być spełniony, ponieważ są tylko dwa czytania.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie panią posłankę Lucynę Pietrzyk z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#LucynaPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wobec sprawozdania czterech połączonych komisji o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego ta nowelizacja i regulacja zaproponowana przez rząd jest niezwykle pilna, ważna, szczególnie dla interesu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego naszego państwa, tym bardziej że w kontekście integracji Polski ze strukturami zachodnioeuropejskimi, a więc NATO i Unią Europejską, Polska musi wypełniać pewne zobowiązania w zakresie dostępu do tajemnicy państwowej i służbowej.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#LucynaPietrzyk">Moi przedmówcy przytoczyli już liczne argumenty odnośnie do tego, dlaczego uważamy, że ta regulacja powinna być przyjęta, więc już ich nie będę powtarzać, natomiast jedną rzecz godzi się podkreślić. Nie ulega wątpliwości, że od pewnego czasu, i to jest dobra tendencja, jeżeli Wysokiej Izbie jest przedkładany czy to projekt nowej ustawy, czy nowelizacji ustawy, są do tego projektu dołączane akty wykonawcze. Posłowie mają więc również możliwość zapoznania się na podstawie tych aktów wykonawczych z tym, jak strona przedkładająca nowelę wyobraża sobie realizację zapisów ustawy. Jest to, naszym zdaniem, bardzo istotna sprawa. W tym przypadku akty wykonawcze zawierają dokumenty określające, jak ma wyglądać procedura dopuszczenia do informacji stanowiących tajemnicę państwową czy służbową, jak również to, jakie dokumenty się wydaje po zakończeniu procedury dopuszczającej.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#LucynaPietrzyk">Konkludując, chcę powiedzieć, iż uważamy, że ta nowelizacja była potrzebna, choć została przedłożona trochę późno, bo pod koniec upływającej kadencji Sejmu. Trudno, najważniejsze jest to, że została przedłożona. Cieszy również fakt, że podczas pracy nad tym projektem czterech połączonych komisji nie było głosów przeciwnych. Przyjęliśmy ten projekt jednogłośnie. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem tego projektu. Dziękuję, panie marszałku, za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pani posłance Lucynie Pietrzyk.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła Janusza Niemcewicza z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanuszNiemcewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawa tajemnicy państwowej ma już długą historię w tej kadencji. W uzasadnieniu projektu rządowego użyto dość enigmatycznego, eufemistycznego sformułowania, że wieloletnie prace nad tą ustawą nie zostały uwieńczone powodzeniem. To prawda, od samego początku kadencji pracowaliśmy nad projektem nowej ustawy o tajemnicy państwowej i te prace nie zostały uwieńczone powodzeniem.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JanuszNiemcewicz">Muszę tu zdecydowanie zaprzeczyć temu, co powiedział pan poseł Zemke. Otóż przyczyną, dla której te prace nie zostały pozytywnie zakończone, nie był wzgląd na tajemnicę dziennikarską, a zwłaszcza adwokacką. Tajemnica zawodowa adwokata nie ma z tą ustawą nic wspólnego, a jeśli dotyczyła ona tajemnicy dziennikarskiej, to tylko w tym kontekście, w jakim dziennikarz jest gwarantem dostępu do informacji, które to prawo do dostępu przysługuje każdemu obywatelowi. Problemem, o który rozbiła się nowelizacja ustawy, było to, czy za zachowanie tajemnicy państwowej odpowiedzialny ma być jej dysponent, urzędnik, czy każdy obywatel? Czy należy raczej uszczelniać tajemnicę państwową, czy karać tych, do których ona najczęściej z winy urzędników wyciekła? Powtarzam, to był problem, o który rozbił się projekt ustawy o tajemnicy państwowej; nie chodziło o wzgląd na tajemnicę dziennikarską i adwokacką.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#JanuszNiemcewicz">Przypomnę, że projekt rządowy, który wpłynął na początku kadencji, został najpierw przez większość sejmową przyjęty, a potem głosami tej samej większości sejmowej, która pewnej dramatycznej nocy zmieniła zdanie na temat całego projektu — odrzucony. Przypomnę również, że od marca 1995 r. dwa projekty — jeden poselski PSL, drugi poselski Unii Pracy — spoczywają w komisjach, przy czym słowa „spoczywają” używam nie bez powodu. Nic się z nimi nie dzieje. Poza uzyskaniem jednej pozytywnej opinii rządowej i jednej negatywnej prezesa Sądu Najwyższego nic z tą sprawą się nie dzieje. Panuje bezczynność. Taki jest stan obecny.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#JanuszNiemcewicz">Wysoka Izbo! Obowiązuje ustawa z 1982 r. Gdyby tej ustawy przestrzegać, gdyby postępować zgodnie z jej literą, a zwłaszcza zgodnie z jej duchem, duchem stanu wojennego, to wrócilibyśmy do czasów, których wolelibyśmy nie pamiętać, do czasów, kiedy tajne było nawet to, co jest tajne. Ale nie tylko dlatego ten stan jest niepożądany. Otóż ta ustawa nie funkcjonuje. Jest czymś demoralizującym, kiedy ustawa obowiązująca nie jest wykonywana. To budzi brak zaufania do prawa, powoduje brak szacunku do prawa. Co więcej, jeśli nie przestrzega się ustawy w tych fragmentach, w których jej przepisy są oczywiście absurdalne i kagańcowe, to nie przestrzega się jej również tam, gdzie konieczność zachowania tajemnicy jest oczywista i usprawiedliwiona. W rezultacie w Polsce nie ma tajemnicy państwowej, nie jest ona chroniona. Tajemnicami się handluje, tajemnice się drukuje. Tajemnica państwowa staje się tajemnicą poliszynela. I to jest wina bezczynności Sejmu, bezczynności posłów, a zwłaszcza bezczynności podkomisji, która od dwóch lat powinna nad tą ustawą pracować. Nie rozumiem zresztą, dlaczego rząd, który tak enigmatycznie pisze o braku powodzenia wieloletnich prac, nie zgłasza nowego projektu, projektu, który byłby do przyjęcia, który odpowiadałby standardom międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#JanuszNiemcewicz">Co do tego projektu sprawa jest jasna: on jest pilny, jest potrzebny, jest zgodny ze standardami międzynarodowymi. My, Unia Wolności, ten projekt poprzemy. Poprzemy go zwłaszcza dlatego, że do tej pory postępowania sprawdzające były prowadzone faktycznie bez podstawy ustawowej, co leży w sprzeczności z prawami obywatelskimi, z zobowiązaniami międzynarodowymi, ze standardami panującymi w cywilizowanej Europie. Poprzemy go również dlatego, że zawiera on pewne zabezpieczenie: będzie gwarancja, że postępowanie sprawdzające musi toczyć się za wiedzą i zgodą osoby zainteresowanej. To dlatego ten potrzebny, pilny i przydatny, choć fragmentaryczny projekt popieramy. Chciałbym jednak, żebyśmy popierając ten projekt, pamiętali, iż Sejm nie wykonał jednego z najważniejszych zadań, jakie stało przed nim w tej kadencji. Sejm nie wykonał zadania stworzenia nowoczesnej, zgodnej z prawami obywatelskimi ustawy o tajemnicy państwowej. To jest wina Sejmu, a zwłaszcza wina tej większości, która do uchwalenia takiej ustawy nie dopuściła.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Januszowi Niemcewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Eugeniusza Janułę.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#AleksanderMałachowski">To jest ostatni mówca zapisany do głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kończąc kadencję, uchwalamy pewną nowelizację epizodyczną ustawy bardzo ważnej z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa - i nie ma sensu lanie krokodylich łez, że Sejm tego nie zrobił, bo trzeba spojrzeć na siebie samego. Każdy z nas jakąś cząstkę odpowiedzialności za to ponosi. Fakty są bowiem takie, że ustawa z 1982 r. nie odpowiada obecnym wymogom prawnym, prawnomiędzynarodowym. Wejście do NATO, ścieżka wejścia do NATO łącznie z programem Partnerstwo dla pokoju, wymaga pewnych uregulowań prawnych, których ustawa z 1982 r. nie zawierała, bo zawierać nie mogła. Chodzi tutaj o problem ćwiczeń wojskowych na polskim terytorium w okresie przejściowym, chodzi o pewne certyfikaty dla dyplomatów wojskowych NATO itd. Ta ustawa, która - miejmy nadzieję - będzie miała charakter epizodyczny, reguluje to. Oczywiście możemy powiedzieć, że to nie jest to, o co nam chodziło, że chodziło nam, Sejmowi, a państwu przede wszystkim, o kompleksową ustawę regulującą w sposób jednoznaczny, nowoczesny problem tajemnicy państwowej. Miejmy jednak nadzieję, że zrobi to na początku swojej kadencji kolejny parlament. Patrząc na tę sytuację, trzeba powiedzieć jednoznacznie: był taki okres, niektórzy, większość społeczeństwa, wspominają go niechętnie, kiedy tajemnica państwowa, służbowa, a w szczególności wojskowa była tabu, kiedy nie wolno było o niczym pisać, o niczym mówić, bo wszystko aż do przesady było tajemnicą państwową, wojskową etc., ale po tym okresie otworzyliśmy się sami - wszystkie sprawy tajne, półtajne stały się nagle jasne i staliśmy się państwem przejrzystym, a taka sytuacja też nie leży w interesie państwa. W związku z tym ta nowelizacja, którą przeprowadzamy dzisiaj, jest konieczna.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#EugeniuszJanuła">Jeżeli chodzi o opory wobec tej nowelizacji, które się ujawniły w toku pracy w komisjach, to wystąpiły one ze strony części środowiska dziennikarskiego. Oczywiście dobrym prawem dziennikarza jest zdobywać informacje, zdobywać dokumenty i ujawniać je wobec opinii publicznej, bo opinia publiczna sprawuje w naturalny sposób nadzór nad polityką państwa. Ale jest granica - tą granicą jest interes państwa. Chodzi właśnie o to, żebyśmy nie byli zbyt przejrzyści. Również dziennikarza przy tego typu sprawach obowiązują pewne wymogi prawa i one obowiązują w każdym normalnym, cywilizowanym państwie. A więc te protesty - podkreślam: tylko części środowisk - nie były chyba czymś najlepszym. Sądzimy, że po wejściu w życie tej ustawy dziennikarze bardzo prędko, bardzo chętnie dostosują się do jej wymogów, bo rzeczywiście te możliwości ujawniania są dosyć szerokie, jest tylko bardzo niewielki zakres tego, czego ujawniać nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#EugeniuszJanuła">Nowa Demokracja uważa, że ta nowelizacja jest potrzebna, że do czasu wejścia w życie kompleksowej ustawy dobrze będzie ona służyła interesom państwa, w szczególności jeśli chodzi o tajemnicę wojskową, w związku z naszą drogą do NATO, którą obyśmy przeszli jak najszybciej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AleksanderMałachowski">Ani przedstawiciel rządu, ani poseł sprawozdawca nie pragną zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#AleksanderMałachowski">Są jakieś pytania w tej sprawie? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Ciemniewski? Pan poseł jednak chce zabrać głos. Powiedziano mi, że nie.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć tylko jedno zdanie: Nie zostały zgłoszone wnioski mniejszości, tak że komisje wnoszą o głosowanie nad integralnym tekstem tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#AleksanderMałachowski">Taka też jest propozycja Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania przystąpimy dzisiaj około godz. 21.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie (druki nr 2573 i 2665).</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Leszka Bugaja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#LeszekBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu w dniu 20 sierpnia skierowało do komisji przedstawiony przez grupę posłów projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie. Projekt zgłosili posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego. Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, wspólnie z Komisją Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisją Ustawodawczą, rozpatrzyła w pierwszym czytaniu projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 21 sierpnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#LeszekBugaj">Potrzeba zmiany ustawy Prawo łowieckie z 13 października 1995 r. wynikła z sytuacji, która wytworzyła się na terenie woj. krośnieńskiego. Problem polega na tym, że jedynie na terenie trzech województw: woj. krośnieńskiego, woj. suwalskiego i woj. przemyskiego, wilk jako gatunek nie jest objęty całoroczną ochroną. Pojawia się tu odwieczny problem, jeśli chodzi o wilki i barany jako gatunki występujące na terenach podgórskich. Wiadomo, że baran jest skazany na słabszą pozycję w tym odwiecznym konflikcie. Pokrótce wygląda to tak, że w roku ubiegłym na terenie woj. krośnieńskiego padło 438 sztuk baranów i owiec z powodu czy to bezpośrednio zagryzienia, czy pokąsania przez wilki. W roku bieżącym do czerwca padło ok. 200 sztuk. W tej sytuacji zastosowano różne środki zaradcze, jakie były możliwe, wzmożone pilnowanie, włączyły się w to administracje Lasów Państwowych, koła łowieckie. Niestety, nie przyniosło to pożądanych rezultatów.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#LeszekBugaj">Wojewoda krośnieński w ubiegłym roku i w roku bieżącym wystąpił o redukcję liczby wilków w celu zwiększonego pozyskania na cele naukowe, ale nie otrzymał na to zgody. Jest to zrozumiałe, wilk jest zwierzęciem nie tylko pięknym, ale w jakiś sposób politycznym, w jego ochronę bardzo mocno angażują się autorytety nie tylko ochroniarskie, ale i piękne kobiety, na przykład pani Brigitte Bardot, która bardzo mocno zaangażowana jest w ochronę środowiska, a także w sprawy polskiego wilka.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#LeszekBugaj">Ze statystyki dotyczącej ubiegłego roku wynika, że w kraju mamy około 756 tych pięknych drapieżników. Oczywiście na te statystyki można różnie patrzeć, ponieważ to jest trochę tak jak z wiatrem, biorąc pod uwagę to, że wilk przekracza w ciągu doby kilkadziesiąt kilometrów i nie zna granic ani państwowych, ani wojewódzkich. Jedno jest pewne, że największa koncentracja ze względu na warunki bytowania występuje na terenie woj. krośnieńskiego - szacuje się, że jest tam 209 sztuk, 71 sztuk jest na terenie woj. przemyskiego, 41 sztuk na terenie woj. suwalskiego, czyli najwięcej tam, gdzie nie są one objęte całoroczną ochroną. Jest to blisko połowa populacji wilka.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#LeszekBugaj">Połączone komisje w dniu 21 sierpnia br. wnikliwie rozpoznawały ten problem i po głębokiej analizie i dyskusji proponują zmianę ustawy z 13 października 1995 r. dokonaną w następujący sposób. W art. 50 po ust. 1 proponuje się dodać ust. 1a w brzmieniu: Skarb państwa odpowiada również za szkody wyrządzone przez wilki wśród zwierząt gospodarskich, z wyłączeniem drobiu, na terenach gdzie nie są objęte całoroczną ochroną. W lit. b proponuje się zapis: w ust. 2 wyrazy „w ust. 1” zastępuje się wyrazami „w ust. 1 i 1a”.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#LeszekBugaj">Na czym polega problem? Otóż doprecyzowuje się tylko, wprowadza takie same uregulowania w odniesieniu do terenów tych trzech województw, na których wilki nie są objęte całoroczną ochroną, i terenów objętych całoroczną ochroną. To rozwiązanie pozwoli na zachowanie populacji wilków, tego dorobku przyrody. Tu z satysfakcją pragnę nadmienić - jako członek Polskiego Związku Łowieckiego - że Polski Związek Łowiecki przyczynił się, mimo że istnieją różne poglądy na naszą organizację, do tego, że populacja naszego wilka jest jedną z piękniejszych i bardziej znanych w Europie, że wilki zostaną zachowane dla środowiska. Rolnicy otrzymają to, co im się słusznie należy za szkody wyrządzone w gospodarstwach, a wilki będą dalej cieszyć oko, nie tylko nasze. Nie jest to bez znaczenia. Piękne kobiety będą miały niezłe zdanie na temat polskiej ekologii i polskich myśliwych. Na marginesie pragnę dodać, że problem pod względem finansowym jest marginalny, bo dotyczy to kwoty 2,5 mld starych zł. Jest to naprawdę kwota bagatelna.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#LeszekBugaj">W imieniu trzech połączonych komisji wnoszę o przystąpienie do trzeciego czytania. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo posłowi sprawozdawcy panu Leszkowi Bugajowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Władysława Szkopa z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WładysławSzkop">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poseł sprawozdawca w swoim wystąpieniu przedstawił wszystkie argumenty za, które chciałbym w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprzeć. Ta regulacja czyni sytuację przejrzystą i jasną. Źle się stało, że ten Sejm po raz trzeci przystępuje do pracy nad Prawem łowieckim; miał taką okazję - jest to również nasza wina, parlamentarzystów, którzy nie uświadomili sobie tej różnej sytuacji w trzech województwach, doprowadzając do niejasności prawnej - by stosownej zmiany dokonać wcześniej. Dzięki tej regulacji za szkody wyrządzone przez każde zwierzę, które z mocy prawa zostaje objęte całoroczną ochroną - szkody poniesione w każdym z obszarów działalności gospodarczej podejmowanej na terenie kraju - będzie przysługiwało odszkodowanie wypłacane przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WładysławSzkop">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej informuję Wysoką Izbę, że klub poprze przedłożoną nowelizację. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Władysławowi Szkopowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Fala z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#StanisławFal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie (druk nr 2573). Klub nasz popiera przedstawione rozwiązanie i opowiada się za przyjęciem sprawozdania połączonych Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 2665). Proponowane rozwiązanie umożliwi rolnikom hodowcom zwierząt gospodarskich - z wyłączeniem drobiu - otrzymywanie odszkodowań za szkody wyrządzone przez wilki w tych województwach, gdzie wilk nie jest objęty całoroczną ochroną. Ten stan rzeczy dotyczy trzech województw: krośnieńskiego, przemyskiego i suwalskiego. Brak tej nowelizacji powoduje duże niezadowolenie rolników hodowców, a hodowla w ich przypadku jest jedynym źródłem utrzymania. Dotyczy to przede wszystkim szkód wyrządzonych przez wilki w pogłowiu owiec, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#StanisławFal">Z uwagi na powyższe szkody powodujące często zaniechanie chowu owiec, a jednocześnie brak alternatywnych źródeł utrzymania dla rolników, potrzebne jest rozstrzygnięcie ustawowe i wskazanie podmiotu wypłacającego odszkodowania natychmiast po oszacowaniu szkody. Wszyscy są zgodni - regionalne środki masowego przekazu, dziennikarze prasowi, którzy na ten temat napisali kilkadziesiąt artykułów - że rolnik powinien otrzymać odszkodowanie za faktycznie poniesione i udokumentowane szkody. Potwierdziła to również konferencja Krajowej Rady Ochrony Przyrody, która odbyła się w październiku 1996 r. w Ustrzykach Dolnych. Analogiczne stanowisko zajęła Podkarpacka Izba Rolnicza w Krośnie.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#StanisławFal">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjmuje z zadowoleniem poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie i postąpi tak, jak mówiłem na wstępie. Ponadto w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiadam się za przejściem do trzeciego czytania jeszcze dzisiaj wieczorem. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Fal.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Radosława Gawlika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RadosławGawlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności poprze projekt ustawy. Unia Wolności opowiada się, zgodnie z zasadami polityki ekologicznej państwa i strategią ochrony przyrody, za ochroną gatunku ginącego, jakim jest wilk. Jest to zadanie państwa i wiąże się z olbrzymią rolą drapieżników, w tym szczególnie wilka, w ekosystemie. Pan poseł powiedział przed chwilą, że wilk jest to zwierzę polityczne. Oczywiście kampania ochrony wilka w kraju i za granicą nabrała wymiaru politycznego, angażują się w nią nie tylko znane gwiazdy filmowe, ale i szereg różnych osobistości życia naukowego, społecznego i kulturalnego. Wilk jest jednak nie tylko zwierzęciem politycznym, jest także bezcenny dla ekosystemu ze względów związanych z zachowaniem równowagi przyrodniczej.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#RadosławGawlik">Chcę powiedzieć, że stosowną rolę pełni tu oczywiście związek łowiecki i myśliwi - chodzi o regulację pogłowia zwierzyny płowej, która to zwierzyna m.in. w sytuacji braku równowagi i braku odpowiedniej liczby drapieżników powoduje na przykład olbrzymie szkody w drzewostanach - na przykład zgryzanie młodych sadzonek drzew - to jest przedmiotem pewnych napięć i konfliktów między leśnikami a myśliwymi. Logika, wydaje się, jest oczywiście po stronie wnioskodawców ustawy i my się za tym opowiadamy. Jeśli w 46 województwach w tej chwili państwo pokrywa zgodnie z ustawą o ochronie przyrody koszty strat, to wydaje się, że w tych 3 województwach, gdzie wilk nie jest w pełni chroniony, także ktoś musi pokrywać koszty strat ponoszonych przez rolników - zagryzane są przecież owce czy barany - tym bardziej że rzeczywiście w skali państwa te koszty nie są astronomiczne, jest to około 250 tys. nowych złotych. Logika wskazuje na to, że jeśli państwo decyduje się na ochronę ginącego gatunku, to także sprawą państwa powinno być pokrycie strat związanych z prowadzeniem tej ochrony.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#RadosławGawlik">Na koniec chcę powiedzieć jeszcze o jednej sprawie. Wydaje się, że od osób, które będą szacowały te szkody, jak też od myśliwych trzeba będzie wymagać rzetelnego podejścia do sprawy, dlatego że mamy sygnały, iż często szkody są powodowane przez zdziczałe psy, a wiem, że specjaliści są w stanie to odróżnić. Chodzi o to, żeby, po pierwsze, nie przeszacowywać tych strat i kosztów ponoszonych przez budżet państwa, a po drugie, żeby realnie ocenić, ile szkód powodują wilki i ile ich rzeczywiście jest. Pan poseł sprawozdawca słusznie zwrócił uwagę na to, że ten gatunek, który jest w stanie przemierzyć dziesiątki czy nawet setki kilometrów w ciągu doby czy w ciągu kilku dni, jest trudno niejako nam mierzyć, trudno uchwycić w kategoriach statystycznych, i być może czasem na karb wilków składa się niezasłużone winy. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Radosławowi Gawlikowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Unii Pracy Klubu Parlamentarnego odnośnie do sprawozdania Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej, stwierdzam, że jest konieczna zmiana w ustawie Prawo łowieckie. Na terenie woj. krośnieńskiego wyrządzane są szkody w stadach owiec przez wilki. Mamy na to dowody. Jednak wilk jest zwierzęciem, które wymaga ochrony ze względu na jego wielką wartość dla środowiska, a w całym kraju, jak się szacuje, mamy zaledwie 700 sztuk wilków. Uratowaliśmy w swoim czasie żubry i należałoby również pilnować, by nie wyginęły wilki. Według noweli skarb państwa będzie odpowiadał za szkody wyrządzone przez wilki w województwach, w których nie są objęte całoroczną ochroną. Jeśliby za szkody, które wyrządzają wilki, odpowiadały tylko koła łowieckie, wtedy mogłoby się okazać, że wilk by wyginął bezpowrotnie. Straty, które wilki powodują w gospodarstwach rolnych, w skali państwa nie wiążą się z istotnymi kosztami, w związku z tym jeśli państwo chce chronić wilka, a ma taki obowiązek wobec natury, straty te powinny być rolnikom wyrównane. Dlatego popieramy w całej rozciągłości nowelizację ustawy, tak by wilk był cały, a rolnik otrzymał zadośćuczynienie za szkodę. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Andrzejowi Aumillerowi.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatniego proszę pana posła Jacka Vietha, nie zrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, witamy w sali sejmowej, bo pan występuje po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JacekVieth">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pełni popierając projekt ustawy, proponuję wniesienie poprawek. Uważam, że one są konieczne, chodzi o poprawki stylistyczne, mianowicie w art. 1 w pkt. a dotyczącym ust. 1a wyrazy: „na terenach, gdzie nie są objęte całoroczną ochroną”, należy zastąpić wyrazami: „na terenach, na których nie są one objęte całoroczną ochroną”. To znacznie lepiej brzmi i mam wrażenie, że Senat wniósłby te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Poseł Leszek Bugaj: Stylistyczne?)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JacekVieth">Stylistyczne poprawki, tylko takie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym o tę poprawkę na piśmie, żeby się stało zadość wszystkim wymogom.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#AleksanderMałachowski">Przedstawiciel rządu nie prosi o głos.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli pan poseł sprawozdawca pragnie zabrać głos, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#LeszekBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że ta poprawka ma charakter stylistyczny i nie wymaga głosowania. Przychylam się do tej poprawki jako poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#AleksanderMałachowski">Tak więc poprawka ma charakter stylistyczny. Wydrukujemy ją i rozdamy, a do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy dzisiaj podczas wieczornej tury głosowań.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zdaje się, że mamy kłopot... Chyba jednak nie, bo odnalazł się poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze (druki nr 2486 i 2610).</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić państwu ustawę, która dotyczy ustroju sądów powszechnych — pierwotnie dotyczyła także prokuratury. Chodzi po prostu o ustawę, która jest jakby pokłosiem uchwalonej nowej konstytucji, ponieważ cała sprawa zasadza się na art. 180 ust. 4 konstytucji, który — chodzi o sędziów — brzmi: „Ustawa określa granicę wieku, po osiągnięciu której sędziowie przechodzą w stan spoczynku”. Jest to ustawa, która w głównej mierze zajmuje się tą problematyką, określa, w jaki sposób i na jakich zasadach przechodzą sędziowie w stan spoczynku. Jest to ustawa, która znalazła się w Sejmie z inicjatywy poselskiej, i w pierwotnej wersji było takie zamierzenie, aby objąć nią zarówno sędziów, jak i prokuratorów. Stanowisko rządu było nieco inne, gdyż konstytucja mówi o przeniesieniu w stan spoczynku tylko sędziów — i rząd wychodził z takiego założenia — tak więc na posiedzeniu komisji w głosowaniu przyjęto takie rozwiązanie, które z pewnością nie satysfakcjonuje prokuratorów. Ja oczywiście tego stanowiska komisji nie podzielam, ale jako sprawozdawca przedstawiam sprawozdanie w takiej wersji, w jakiej zostało ono przyjęte w celu przedstawienia Wysokiej Izbie. Kiedy zabiorę głos jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego, będę przedstawiał inne zdanie, będę wnosił, aby tą ustawą objąć również prokuratorów.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AleksanderBentkowski">Należy pamiętać, że po wprowadzeniu tej ustawy w życie w Ministerstwie Sprawiedliwości powstanie wyjątkowa nierównowaga. Będą dwie służby - powiedziałbym w ten sposób - służba sędziowska i więzienna będzie traktowana w inny sposób, zabezpieczenie emerytalne będzie określane na innych zasadach. Natomiast ta trzecia służba, trzecia gałąź Ministerstwa Sprawiedliwości, która de facto teraz zaczyna dominować w ministerstwie - tego się należało spodziewać z chwilą ograniczenia uprawnień ministra w zakresie wpływania nie tylko na ustrój, ale i kształt sądów wzrasta jego rola jako prokuratora generalnego - znalazłaby się w takiej sytuacji, że pozycja prokuratorów byłaby zdecydowanie niekorzystna i trudno znaleźć argumenty, które by przemawiały za tym, aby taki dysonans utrzymać. Ale, jak wspomniałem, będę o tym mówił przy następnej okazji. Teraz przedstawię efekt pracy komisji, jej sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#AleksanderBentkowski">Ustawa przewiduje, że sędzia przechodzi w stan spoczynku z chwilą, kiedy ukończy 70 rok życia, z tym że może przejść w stan spoczynku po osiągnięciu 65 roku życia. Tutaj, jak państwo zauważacie, następuje zdecydowane zwiększenie uprawnień sędziów - chcąc pracować dłużej, nie będą musieli, jak obecnie, zwracać się o pozytywne opinie do kolegium, a w końcu do Krajowej Rady Sądownictwa. Przez wielu było to traktowane jako dosyć upokarzające. Teraz proponujemy przyjęcie zasady, że sędzia może pracować do 70 roku życia, tak jak jest na przykład w przypadku profesorów.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AleksanderBentkowski">Jeśli chodzi o zasady, na jakich sędziowie przechodzą w stan spoczynku, to warto zwrócić uwagę na to, że przyjmujemy również i takie rozwiązanie, zgodnie z którym sędzia po przepracowaniu 25 lat na stanowisku sędziego będzie mógł przejść w stan spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#AleksanderBentkowski">Świadczenie emerytalne czy rentowe wynosi 75% pobieranego na ostatnio zajmowanym stanowisku wynagrodzenia zasadniczego, wraz z dodatkiem za wysługę lat. Chcę zwrócić uwagę, że podobne rozwiązanie już od dosyć dawna jest stosowane w wypadku służb mundurowych. Teraz proponujemy podobne rozwiązanie zastosować także w wypadku sędziów.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#AleksanderBentkowski">Nie ukrywam, że jedną z intencji tej ustawy jest to, aby zatrzymać sędziów w zawodzie. Tak niestety jest jeszcze ciągle, że sędziowie, którzy uzyskają bardzo wysokie kwalifikacje, po kilku czy kilkunastu latach pracy na stanowisku sędziego są bardzo często zwabiani na inne stanowiska prawnicze, lepiej płatne niż sędziowskie. To jest olbrzymia strata dla sądu. Ubytek doświadczonych sędziów jest stratą, której nie sposób wyrównać, i myślimy, że takie rozwiązanie będzie stanowić zachętę, ażeby sędziowie trzymali się tego zawodu aż do przejścia w stan spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#AleksanderBentkowski">Konsekwencją tych rozwiązań, jakie proponujemy, jest też wprowadzenie zasady, że z uprawnienia tego korzystają również sędziowie, którzy aktualnie są na rencie i emeryturze - nastąpi odpowiednie przeliczenie ich rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#AleksanderBentkowski">Można oczywiście postawić na wstępie pytanie, czy Ministerstwo Sprawiedliwości jest przygotowane do takiej reformy systemu emerytalnego sędziów, a zwłaszcza czy jest finansowo przygotowane na taką wielką zmianę. Oczywiście takie pytanie stawiała także Rada Ministrów. Uzyskaliśmy odpowiedź, że w zakresie, jaki proponuje Rada Ministrów w swoim stanowisku, zabezpieczenie finansowe jest. Również w przyszłym roku w budżecie ministerstwa takie zabezpieczenie będzie.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#AleksanderBentkowski">Dodam też, że dla resortu sprawiedliwości nie jest to jakieś szczególne novum, bo już resort prowadzi cały system emerytalny w tej części, która zajmuje się więziennictwem; podobne rozliczenie zabezpieczenia emerytalnego odbywałoby się teraz w ministerstwie i dotyczyłoby sędziów - być może i prokuratorów, jeżeli takie będzie zdanie Wysokiej Izby. Myślę, że o tym będziemy jeszcze potem dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#AleksanderBentkowski">Konsekwencją propozycji, jakie są zawarte w art. 1, są konieczne zmiany w ustawie o Sądzie Najwyższym czy ustawie Prawo o adwokaturze, ale są to zmiany legislacyjne wynikające z tych zasadniczych zmian.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#AleksanderBentkowski">Wysoka Izbo, chciałbym tylko na koniec dodać, że propozycje, które tutaj przedstawiłem, były poparte przez wszystkich posłów w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka i Komisji Ustawodawczej. Posłowie rozumieją wagę tego problemu. Dobrze się stało, że ten Sejm jeszcze zdoła tę ważną ustawę uchwalić i że sędziowie otrzymają to uprawnienie niemalże jednocześnie z wejściem w życie konstytucji, ponieważ vacatio legis, które przewiduje projekt ustawy, jest bardzo krótkie — weszłaby ona w życie 17 października 1997 r.; zapisy dotyczące wyliczenia wysokości rent i emerytur weszłyby w życie 1 stycznia 1998 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Aleksandrowi Bentkowskiemu za przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Jerzego Jaskiernię z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej Klub Parlamentarny bardzo szczegółowo przeanalizował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze, zawarty w druku nr 2486, oraz sprawozdanie zaprezentowane przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisję Ustawodawczą. Sojusz Lewicy Demokratycznej wielokrotnie podkreślał w swoim programie - dała temu wyraz również Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej - że w demokratycznym państwie prawa w ramach trójpodziału władzy właściwe usytuowanie strukturalne, kompetencyjne, ale również finansowe wymiaru sprawiedliwości ma znaczenie fundamentalne. Stąd Sojusz Lewicy Demokratycznej pozytywnie wita inicjatywę, aby wraz z wejściem w życie nowej konstytucji dokonać odpowiedniej zmiany w zakresie uposażenia sędziów, tak aby dostosować to do wymogów, które niesie nowa konstytucja, a w szczególności dotyczy to kwestii przechodzenia sędziów w stan spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JerzyJaskiernia">Chcę podkreślić, Wysoka Izbo, że aczkolwiek wielu było krytyków nowej konstytucji, to jednak właśnie w odniesieniu do wymiaru sprawiedliwości, poprzez jednoznaczne zapisy dotyczące nieusuwalności sędziów, zapewnienie sędziom warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, poprzez zapisy dotyczące przechodzenia sędziów w stan spoczynku stworzone zostały istotne gwarancje konstytucyjne. Stąd w takim zakresie, w jakim sprawozdanie komisji reguluje uprawnienia sędziowskie, spotyka się to z jednoznacznym poparciem Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który działa w przeświadczeniu, że rząd stosowne środki wygospodaruje i że one będą dostępne, umożliwią zrealizowanie tej operacji, o czym minister sprawiedliwości zapewniał nas na forum prezydium SLD.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#JerzyJaskiernia">Zarazem jednak, panie marszałku, Wysoka Izbo, Sojusz Lewicy Demokratycznej ocenia, że sprawozdanie jest niewystarczające. Niewystarczające, dlatego że nie uwzględnia prokuratorów. Wielokrotnie stwierdzaliśmy na forum klubu - pytałem również o to pana ministra sprawiedliwości na forum połączonych komisji - że uwzględnienie prokuratorów jest w tej ustawie nieodzowne. W szczególności Sojusz Lewicy Demokratycznej nie podziela argumentu, że w świetle nowej konstytucji tego typu rozwiązanie prokuratorom się nie należy. Wielokrotnie analizowaliśmy przebieg prac konstytucyjnych, zgłaszaliśmy poprawkę, która miała na celu uwzględnienie prokuratury w nowej ustawie zasadniczej. Przypomnę, że wówczas zwyciężył argument, że prokuratura - odmiennie niż sądownictwo - jest częścią władzy wykonawczej, a więc nie ma uzasadnienia odrębne wyeksponowanie tego typu organu w systemie organów państwowych. Ale, Wysoka Izbo, nawet gdyby ktoś przyjął, że ten argument jest prawdziwy, to nie może być interpretowany w sposób rozciągający, w ten oto sposób, że skoro prokuratura nie znalazła się w konstytucji - aczkolwiek mówi się tam o prokuratorze generalnym - to z tego należy wyciągnąć wniosek, że usytuowanie w zakresie możliwości materialnych, emerytalnych prokuratorów powinno być inne niż sędziów, wręcz przeciwnie, jeszcze przepisy międzywojenne zawierały wyraźną zasadę równego traktowania sędziów i prokuratorów. W ostatnim okresie mocno eksponowany był argument symetrii uprawnień sędziowskich i prokuratorskich. To są dwie bardzo podobne w swoich funkcjach w zakresie wymiaru sprawiedliwości typy stanowisk i powinny być w sposób jednakowy traktowane. Dlatego też, panie marszałku, Wysoka Izbo, chciałbym wnieść w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprawki do tej ustawy, w brzmieniu zaprezentowanym przez połączone komisje, rozszerzające uprawnienia, które przyznajemy sędziom, na prokuratorów. Jesteśmy przekonani, że ich przyjęcie jest niezbędne dla prawidłowości tego rozstrzygnięcia legislacyjnego. Chodzi nie tylko o to, że wiele środowisk prokuratorskich, prokurator apelacyjny we Wrocławiu, Katowicach, Lublinie, związki zawodowe prokuratorów sygnalizowały nam napięcie w środowisku prokuratorskim wobec nieuwzględnienia tej instytucji w projekcie ustawy. Kierujemy się w szczególności zasadą sprawiedliwości, zasadą równego traktowania obu tych kategorii i przeświadczeniem, że tego właśnie typu usytuowanie spowoduje, że ten projekt, ta ustawa spełni swoją funkcję i będzie rzeczą symboliczną, dlatego że jako jedna z ostatnich ustaw w tej kadencji utworzy podwaliny właściwego potraktowania sędziów i prokuratorów w polskim wymiarze sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę poprawki, które zapowiedziałem w imieniu klubu SLD i w imieniu podpisanych pod nimi posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jaskierni.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja, przepraszam, pana posła Janusza Wierzbickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanuszWierzbicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej zawarte w druku nr 2610 dotyczy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze (projekt poselski jest w druku nr 2486). Nowa uchwalona Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej spowodowała konieczność dostosowania przepisów ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych do unormowań zawartych w tejże konstytucji. Zaproponowana nowela zawiera konieczne dziś unormowania dotyczące, po pierwsze, odstąpienia od instytucji odwoływania sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz ustania stosunku służbowego sędziego z mocy prawa lub prawomocnego orzeczenia sądu; po drugie, ograniczenia możliwości przeniesienia służbowego sędziego do innej siedziby lub na inne stanowisko bez jego zgody; po trzecie, określenia warunków przechodzenia sędziów w stan spoczynku oraz ustalenia wysokości ich uposażenia w stanie spoczynku.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JanuszWierzbicki">Zgodnie z sugestiami zawartymi w konstytucji w projekcie mówi się, że stosunek służbowy sędziego rozwiązuje się z mocy prawa w przypadku zrzeczenia się przez sędziego swego stanowiska, a także jeżeli sędzia zawarł związek małżeński z osobą, która wykonuje zawód adwokata i nie zaprzestała go wykonywać w terminie 3 miesięcy od zawarcia związku małżeńskiego. Również w projekcie normuje się kwestię bardzo istotną, jaką jest przechodzenie sędziego w stan spoczynku. Założenie brzmi: Sędzia przechodzi w stan spoczynku na mocy prawa po osiągnięciu 70 roku życia, chyba że na własny wniosek sędzia zgłasza gotowość przejścia w stan spoczynku po ukończeniu 65 roku życia. Sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na wniosek właściwego sądu przez Krajową Radę Sądownictwa, jeżeli z powodu choroby i płatnego urlopu zdrowotnego nie pełnił służby przez okres dłuższy niż 1 rok. Sędzia przeniesiony w tym trybie w stan spoczynku ma prawo powrócić na stanowisko poprzednie, jeżeli ustały przyczyny będące podstawą przeniesienia.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanuszWierzbicki">W projekcie zaproponowano, aby sędziemu w stanie spoczynku przysługiwało uposażenie w wysokości 75% uposażenia zasadniczego wraz z dodatkiem za wysługę lat. Uposażenie będzie waloryzowane stosownie do zmian wynagrodzeń zasadniczych sędziów czynnych zawodowo. Po przejściu sędziego w stan spoczynku jego uposażenie emerytalne będzie liczone od podstawy uposażenia otrzymywanego ostatnio w służbie czynnej. Proponowana regulacja jest podobna do rozwiązań już funkcjonujących, a dotyczących zaopatrzenia emerytalnego takich grup zawodowych, jak: żołnierze zawodowi, policjanci, funkcjonariusze UOP czy Straży Granicznej. Proponowana ustawa jest rozwiązaniem nowatorskim.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#JanuszWierzbicki">Przemawiając w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, opowiadam się za bardzo szybkim przejściem do trzeciego czytania. Zgłaszam również w imieniu własnym i posła Aleksandra Bentkowskiego poprawkę, aby sędziowie i prokuratorzy byli traktowani jednakowo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, poproszę o poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Janusz Wierzbicki.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja Gaberlego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AndrzejGaberle">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając stanowisko mojego klubu w kwestii tego projektu ustawy, muszę zacząć od banalnego, ale nie zawsze uświadamianego sobie stwierdzenia, że zawód sędziego różni się od wszystkich innych zawodów. Nie chcę powiedzieć, że jest to zawód lepszy, czy że inne należy cenić niżej — zupełnie nie to mam na myśli. O odmienności tego zawodu najlepiej świadczy to, że tylko temu jednemu zawodowi konstytucja poświęca przepisy regulujące warunki jego wykonywania, a sędziów traktuje jako rdzeń odrębnego pionu władzy państwowej, czyli władzy sądowniczej. Nie może więc być sporu co do tego, że specyfika tego zawodu wymaga rozwiązań również specyficznych, innych niż w wypadku pozostałych zawodów. To jest najkrótsze uzasadnienie wyłączenia sędziów z powszechnego systemu emerytalnego i stworzenia dla nich odrębnej regulacji wychodzenia z zawodu ze względu na wiek lub chorobę, który konstytucja określa jako „przechodzenie w stan spoczynku”. Za propozycją regulacji, którą zawiera projekt ustawy, mój klub, generalnie rzecz biorąc, się opowiada, ale z pewnymi uwagami, które pozwolę sobie przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AndrzejGaberle">Podniesienie wieku przechodzenia w stan spoczynku do lat 70 nie jest wywołane tym, że sędziowie z reguły przekraczają ten pułap wieku, gdyż z wyliczeń przedstawionych przez ministra sprawiedliwości wynika, że przeciętny czas życia sędziego emeryta wynosi 4 lata, a więc przeciętnie sędziowie nie dożywają 70 lat. W tym zawodzie jednak bardzo wysoko w cenie jest doświadczenie, a wobec obecnej luki pokoleniowej polegającej na braku sędziów w wieku średnim, gdyż przede wszystkim tacy sędziowie odchodzili do innych zawodów w ostatnich latach, niezbędne jest zapewnienie młodym sędziom, którzy obecnie przychodzą do sądownictwa, wsparcia ze strony sędziów mających wieloletnie doświadczenie zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#AndrzejGaberle">Obecnie co roku kilkudziesięciu sędziów w wieku emerytalnym ubiega się o pozostawienie ich na pewien czas na stanowisku, a są w takim stanie zdrowia, że mogą o to występować. Można jednak mieć wątpliwości, czy rozwiązanie uzależniające pozostawienie sędziego w podeszłym wieku na stanowisku od decyzji administracyjnej, gdyż tu taka decyzja zapada, da się w ogóle pogodzić z konstytucyjną zasadą niezawisłości sędziowskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#AndrzejGaberle">Nie ulega wątpliwości, że wobec podniesienia wieku przechodzenia w stan spoczynku do 70 lat konieczne jest zapewnienie możliwości podjęcia decyzji o wcześniejszym zakończeniu zawodowej kariery tym sędziom, którzy nie czują się na siłach kontynuować jej aż do tego wieku. Projekt zawiera dwa takie wentyle bezpieczeństwa. Po pierwsze, sędzia może zawsze na swój wniosek przejść w stan spoczynku po ukończeniu 65 lat, lecz takie rozwiązanie nie jest wystarczające. Proszę wziąć pod uwagę, że do ukończenia 65 lat sędzia może mieć 40-letni staż zawodowy, podczas gdy w innych zawodach nabywa się pełnię praw emerytalnych już po 30, a są i takie, gdzie stosowne uprawnienia przysługują po 15 latach służby. Stąd druga możliwość wcześniejszego przejścia w stan spoczynku, ale dostępna tylko dla tych, którzy przepracowali co najmniej 25 lat na stanowisku sędziego. Pozwolę sobie zwrócić uwagę na to, podkreślić to, że do tego okresu nie zalicza się ani 2-letni okres aplikacji, obecnie już 2,5-letni, ani 2-letni czy też obecnie już 3-letni okres asesury. Tak więc cały staż zawodowy będzie wynosić w tej chwili prawie 30 lat, a za niespełna rok sędzia już będzie musiał mieć ponad 30 lat pracy, nie wspominając o 5-letnim okresie studiów, który przecież dziś zaliczany jest do tzw. okresów składkowych i który będzie zaliczany do okresu uwzględnianego przy emeryturze w wielu dalszych przypadkach nawet po reformie systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#AndrzejGaberle">Dodać tu jednak trzeba, że są głosy o potrzebie określenia w tym przepisie odmiennego wieku przechodzenia w stan spoczynku dla kobiet i mężczyzn. Stosowną poprawkę w tym zakresie zgłaszam celem poddania jej pod rozwagę Wysokiej Izby. W każdym razie chciałbym podkreślić, że nie ma tu, przy tym przepisie, mowy o jakiejkolwiek szczególnej preferencji dla zawodu sędziego, tu chodzi o zapewnienie nie gorszych warunków wykonywania zawodu i przechodzenia w stan spoczynku niż mają wykonujący inne zawody. Możliwość ta jest bardzo ważna ze względu na utrzymanie sędziów w zawodzie. Perspektywa pracy przez 40 lat i wychodzenia z zawodu w wieku, w którym człowiek ma bardzo ograniczone możliwości prowadzenia aktywnego życia, jest trudna do przyjęcia i skłania do zmiany zawodu sędziowskiego na bardziej obiecujący, wtedy kiedy jeszcze dysponuje się pełnią sił. Przepis ten przyczyni się zatem do utrzymywania sędziów w zawodzie, nie zaś do opuszczania przez nich zawodu. Takie obawy trzeba uznać za bezzasadne. Jeżeli zaś sędzia po 25 latach wykonywania zawodu, a po 30 latach pracy w sądownictwie, nie czuje się na siłach pozostawać w pracy, to doprawdy nie można go ani na siłę zatrzymywać, ani zmuszać do poddawania się upokarzającej procedurze dowodzenia, że jego stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie pracy.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#AndrzejGaberle">Parę słów, dosłownie tylko parę zdań, odnośnie do niektórych drobnych kwestii. Zgłaszam poprawkę dotyczącą waloryzacji płac sędziów pozostających w stanie spoczynku. Otóż projekt zawiera rozwiązanie, zgodnie z którym ma to być tzw. waloryzacja cenowa. Nie uważamy, aby to rozwiązanie było trafne. Uposażenie sędziego w stanie spoczynku, którego obowiązują te same rygory, co sędziów czynnych, a więc na przykład nie może on podejmować dodatkowego zatrudnienia, powinno być waloryzowane na takich samych zasadach, jak uposażenie sędziów czynnych. Tam gdzie są te same obowiązki, muszą być te same uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#AndrzejGaberle">Uważamy też, iż odprawa 6-miesięczna powinna przysługiwać każdemu sędziemu, a nie tylko tym sędziom, którzy odchodzą ze względu na stan zdrowia lub wiek - ze względu na chorobę lub wiek, jak to zostało ujęte w projekcie. Każdy sędzia odchodzący z zawodu, który pracował tyle lat, iż może przejść w stan spoczynku, powinien uzyskać taką samą odprawę.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#AndrzejGaberle">Wreszcie parę słów na temat tego, o czym już była tutaj mowa, mianowicie objęcia tą ustawą także prokuratorów. Otóż trzeba przypomnieć, że taki był pierwotnie zakres tego projektu, my przeciwko temu nie protestowaliśmy i propozycji rozciągnięcia tej ustawy na prokuratorów mój klub też nie będzie się sprzeciwiał. Aczkolwiek trzeba powiedzieć, że wolelibyśmy, gdyby tego rodzaju sprawa była związana z reformą ustroju prokuratury, tak aby nie był to scentralizowany organ, który trudno porównywać z sądownictwem, wiąże to się bowiem z tym, że trudno też porównywać położenie prokuratora z położeniem sędziego. Mamy jednak nadzieję, iż będzie to wstęp do dalszej reformy, w wyniku której prokuratorzy rzeczywiście uzyskają niezawisłość i będą pełne podstawy do tego, aby ich pod każdym względem traktować podobnie czy nawet tak samo jak sędziów. Dziękuję pięknie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gaberlemu.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AleksanderMałachowski">Poprawek jest coraz więcej i zaczynam się martwić, czy to pokonamy. Pan poseł Bentkowski kiwa głową, że da sobie z tym radę.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła Stanisława Rogowskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa jednak po pewnych perturbacjach stanęła na porządku dziennym w tej Izbie, miejmy nadzieję, że zostanie ona mimo tych czasowych kłopotów uchwalona. Unia Pracy podeszła do tej ustawy... Powiem tak: to jest jednak mimo wszystko pewien kłopot, przynajmniej dla nas, ponieważ zawsze podkreślaliśmy, że ważną zasadą w państwie prawa jest zrównanie uprawnień emerytalnych wszystkich grup. Jest to niewątpliwie wartość istotna, ważna. Niemniej jednak obok równouprawnienia emerytów istnieją również inne wartości. Mianowicie chodzi o szczególną pozycję sędziów - dodam tu również prokuratorów, rozwinę ten temat później - w systemie państwowym. Mówi już o tym konstytucja oraz wynika to także z istoty funkcji, jakie spełniają sądy i prokuratura. Chcę powiedzieć przede wszystkim, że ten system, który teraz chcemy ulepszyć, stanowi jedną z ważnych gwarancji niezawisłości sędziów i niezależności sądów i prokuratur. Budując państwo prawa, musimy zdać sobie sprawę z tego, że warunkiem niezawisłości i niezależności sądów są nie tylko gwarancje formalne, żeby to rzeczywiście istniało, ale również gwarancje materialne, a jedną z materialnych gwarancji jest właśnie odpowiedni status i pewność bytu materialnego sędziów i prokuratorów. Dlatego też porównując te dwie wartości, trzeba się jednak opowiedzieć w pewnych sytuacjach za odejściem od tego absolutnie pojmowanego równouprawnienia emerytów i stworzyć pewnym grupom nieco inne warunki, nie wynikające z tego, że są lepsze, ale z tego, że są obciążone w życiu zawodowym pewnymi trudnościami i takimi okolicznościami, które mogą być rekompensowane tylko przez stworzenie tej właśnie większej pewności, również bytowej, w okresie przedemerytalnym i emerytalnym. Chcę zwrócić uwagę na to, że z pracą sędziów i prokuratorów wiążą się pewne obowiązki, tzn. istnieją pewne cechy wykonywanego zawodu. Nie mogą oni właściwie wykonywać żadnych innych zawodów, poza ewentualnie dorywczo na ogół wykonywaną pracą naukową. To można godzić, natomiast nic innego nie można robić. Nie można nic dorobić, nie można brać prac zleconych. Efekt jest taki, że godząc się na taką karierę, są oni zdani w kwestiach materialnych tylko na ten swój jeden podstawowy etat, i to jest właśnie bardzo ważny element, który skłania nas do poparcia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#StanisławRogowski">Sprawą ważną, o czym mówiłem przy każdej okazji, jest bezpieczeństwo obywateli. Nie można żądać, nie można oczekiwać, że poziom bezpieczeństwa rzeczywiście się podwyższy, jeżeli nie będziemy mieli fachowych, sprawnie działających sądów, fachowej i sprawnie działającej prokuratury, a to z kolei będzie gwarantowane wtedy, kiedy będą to kadry najwyższej jakości. Tymczasem nie jest dla nikogo tajemnicą, że absolwent wydziału prawa, który podejmie pracę w prywatnej spółce, po kilku latach zarabia, w tym stanie rzeczy, jaki jest, czasem kilkakrotnie więcej niż sędzia czy prokurator. Tak jest na świecie, więc tego nie usiłujemy zmienić, ale musimy zrekompensować to i sędziom, i prokuratorom za pomocą innych elementów, które będą przyciągać zdolnych ludzi, chcących się poświęcić temu zawodowi na całe życie.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konstatując ten fakt, chcę powiedzieć, że popieramy zmiany, które są tu proponowane. Chciałbym też dodać, o czym już mówili moi przedmówcy, że uważamy, iż należy bezsprzecznie włączyć tu prokuratorów. Jako jedna z pierwszych wrocławska rada prokuratorów, zgromadzenie prokuratorów, prokuratura apelacyjna i prokuratura wojewódzka przeprowadziły bardzo wnikliwą analizę również pewnych ustaleń i projektów związanych z powołaniem jednolitego korpusu sędziów i prokuratorów - tak jak to jest w niektórych państwach. To się wiąże z nowym modelem wymiaru sprawiedliwości, nawiązującym do tego, co było w Polsce międzywojennej, i do tego, co jest w niektórych państwach, na przykład we Francji. Generalnie nie jesteśmy zadowoleni z modelu, jaki istnieje. Byłby to więc krok we właściwym kierunku i prokuraturze wyszłoby to tylko na dobre.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#StanisławRogowski">Dlatego też, biorąc to wszystko pod uwagę, będziemy popierać te poprawki. Ja sam również wniosę poprawkę, może w nieco innym brzmieniu. Sądzę, panie marszałku, że w komisji dojdziemy do porozumienia, które brzmienie jest najlepsze. Nie będzie tu sporów merytorycznych, a raczej spór o lepszy zapis.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#StanisławRogowski">Na koniec chciałbym przedstawić jeszcze jedną sprawę, która nie była poruszana. Mianowicie na ostatnim posiedzeniu ostatecznie uchwaliliśmy status sędziów wojskowych, przyjmując poprawki senackie. Tych sędziów - żeby od razu powiedzieć, jaka jest skala problemu - jest około 50, nie licząc kilkunastu sędziów Izby Wojskowej Sądu Najwyższego, którzy w nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym również są wzięci pod uwagę. Szybkość i nałożenie się na siebie trybów legislacyjnych nie pozwoliły do końca ujednolicić według tego projektu statusu sędziów sądów powszechnych ze statusem sędziów wojskowych, bo ustawa nie jest jeszcze opublikowana, o ile wiem, nie jest nawet podpisana. W trakcie prac nad ustawą o sądach wojskowych cały czas bardzo wyraźnie kładziony był nacisk na to - było to troską również przedstawicieli Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa - aby status obu tych pionów był jednolity. Nawet ujednolicaliśmy brzmienie.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#StanisławRogowski">Dlatego uważam - daję to pod rozwagę Wysokiej Izbie, ale chciałbym też usłyszeć zdanie pana ministra na ten temat - że należałoby wnieść ogólną poprawkę, iż zmienione przepisy odnoszące się do sędziów sądów powszechnych odnoszą się również do sędziów sądów wojskowych, bo taki był zamysł. Zresztą przypominam jeszcze raz: po wejściu w życie tej ustawy sądy wojskowe będą pod merytorycznym nadzorem ministra sprawiedliwości, dzięki powołaniu nowego departamentu sądownictwa wojskowego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Byłoby źle, gdyby ten status - oczywiście mający pewne podstawy do zróżnicowania, bo to są jednak wojskowi zawodowi - był maksymalnie ujednolicony. Dlatego wydaje mi się, że należy to wziąć pod uwagę i jeszcze przed posiedzeniem komisji przeanalizować, czy taka poprawka rzeczywiście nie jest niezbędna.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#StanisławRogowski">Reasumując: będziemy popierali tę ustawę - mam nadzieję, że z wniesionymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, panie pośle. Przedstawił pan propozycję, która jest kłopotliwa. Co to znaczy: należałoby wnieść poprawkę?</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Rogowski: Ja wnoszę poprawkę.)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#AleksanderMałachowski">Do ustawy o sądach wojskowych?</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Rogowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#AleksanderMałachowski">Jednak wnosi pan poprawkę. Z pana wypowiedzi zrozumiałem, że jest to takie wezwanie ogólne, ale nie ma procedury. Oprócz pana już nikt nie może wnieść w tej chwili żadnej poprawki, bo pan jest ostatnim mówcą. Jeśli więc jej pan nie ma, to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StanisławRogowski">Panie marszałku, jeszcze to wyjaśnię. Oczywiście wnoszę poprawkę. Natomiast mówię, że jest to kwestia, którą trudno teraz rozstrzygnąć nawet z punktu widzenia legislacyjnego, dlatego rozstrzygniemy to w trakcie prac komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, w jakim trybie chcą państwo zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Chciałabym zadać pytania.)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani posłanka Lidia Błądek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym zgłosić poprawki i moje przemówienie do protokołu, ponieważ już nie mam czasu, żeby zabrać głos. Natomiast mam pytania do pana ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#LidiaBłądek">Ponieważ w sprawie tej ustawy wpłynęło wiele protestów ze środowisk prokuratorów, dlatego chcę zapytać, co pan minister sądzi o wyeliminowaniu z projektu zapisu o przyznaniu prokuratorom takich samych uprawnień, jakie otrzymają sędziowie. Popieram poprawkę i sama taką składam, aby prokuratorzy mieli podobne uprawnienia, jak sędziowie.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#LidiaBłądek">Chciałabym też zapytać pana ministra o skutki finansowe tej ustawy. A dokładnie, jakie będą skutki finansowe tej ustawy, jeżeli uwzględnimy również środowisko prokuratorów? Jakie będą łączne skutki finansowe dla budżetu?</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#LidiaBłądek">Nadto chciałabym zapytać pana marszałka, co spowodowało skierowanie tego projektu w pierwszym czytaniu do komisji. Wszyscy zgłaszają poprawki, a to świadczy o tym, że ten projekt ma szereg niedoróbek. Czy nie narusza to art. 34 regulaminu Sejmu? Przecież sprawa dotyczy spraw ustrojowych. Ja wiem, że już się tak stało, ale apelowałabym na przyszłość o to, żeby jednak przy tak ważnych sprawach, dotyczących spraw ustrojowych, pierwsze czytanie odbywało się na posiedzeniu Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AleksanderMałachowski">Pani w tej chwili przedstawia wypowiedź, a to nie jest...</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: To było zapytanie do pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, pani posłanko. Odpowiedź jest bardzo prosta. Ten projekt został wniesiony w ostatniej chwili i gdybyśmy chcieli wprowadzić go na posiedzenie Izby, toby się nie zmieścił. Natomiast zależało nam na tym, ażeby jednak ten projekt znalazł swoje miejsce. Pan poseł Rogowski mówił o tym, że były perturbacje. Prezydium Sejmu od początku popierało ten projekt. Wiedzieliśmy, że to przyśpieszy te sprawy. Gdybyśmy go wnieśli na posiedzenie Izby, to byłby on rozpatrywany dopiero dzisiaj, a tak jest już przedstawiony do drugiego czytania. Można krytykować taką praktykę, ale przyjęliśmy zasadę, że jeśli mamy zakończyć prace nad tymi ważnymi projektami w tej kadencji Sejmu, to muszą być one przekazywane do komisji, jeżeli tylko regulamin na to pozwala, a tak jest w tym wypadku. Nie było innej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Chciałabym zgłosić do protokółu.)</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#AleksanderMałachowski">Tak, mam to zanotowane.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Turko, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Dyduch i pan poseł Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#LudwikTurko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam parę pytań - zainspirowany argumentacją, którą przedstawił z tej trybuny poseł sprawozdawca. Mam też pytanie do Prezydium Sejmu. Dlaczego nowelizacja ustawy o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o emeryturze, która to nowelizacja w gruncie rzeczy dotyczy prawie wyłącznie uprawnień emerytalnych, jest rozpatrywana w takim trybie, jaki był przewidziany w ostatnich tygodniach dla ustaw powodziowych? Projekt złożony 10 lipca z pominięciem regulaminu Sejmu został skierowany do komisji. Moje pytanie jest następujące: Co stało na przeszkodzie, ażeby ten - skądinąd ważny dla danej grupy zawodowej - projekt był rozpatrywany przez Sejm przyszłej kadencji, zgodnie z wszelkimi zasadami sztuki legislacyjnej? Wiem, że niektóre sądy zostały poszkodowane w wyniku powodzi, ale akurat ten projekt tego nie dotyczy. To jest moja wątpliwość. Chciałbym wiedzieć, czym kierowało się Prezydium Sejmu, że nadało taki powodziowy, nazwijmy to tak, priorytet tej ustawie. To jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#LudwikTurko">Druga sprawa. Z tej trybuny powiedziano wiele na temat znaczenia ustawy dotyczącej uprawnień emerytalnych dla stabilizacji zawodowej, utrzymania się w zawodzie. W tym wypadku oczywiście samo uposażenie jest regulowane inną ustawą. To tego nie tyczy, bo to dotyczy tylko uprawnień emerytalnych. Przychylając się do takiej argumentacji, że korzystne rozwiązania emerytalne są czynnikiem stabilizującym, jeśli chodzi o pozostanie w zawodzie, i doceniając wagę społeczną tego, chcę powiedzieć, że są również inne grupy zawodowe, które są równie ważne dla funkcjonowania państwa. W związku z tym pytam pana posła sprawozdawcę, czy analogiczne rozwiązania emerytalne byłyby również przewidziane, powiedzmy, dla profesorów wyższych uczelni, dla niektórych służb mundurowych, dla niektórych innych organów, na przykład pracowników Najwyższej Izby Kontroli, korpusu służby cywilnej. Można mnożyć te przykłady.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#LudwikTurko">Moje pytanie skierowane jest też do przedstawiciela rządu: Czy nie zachodzi obawa, że zrobienie takiego wyłomu w projektowanym systemie emerytalnym nie będzie miało takiego skutku jak zrobienie dziurki - z pozoru małej - w tamie, co zburzy filozofię całego systemu? Byłbym bardzo wdzięczny za udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, wyjaśniłem generalnie tę zasadę, o którą pan pyta. Wydawało nam się, że jest to projekt istotny. Zastanowiliśmy się nad tym, czy można to skierować. Prezydium Sejmu doszło do wniosku, aby ten projekt, jeżeli ma przejść - a wydawało się, że sprawa jest ważna, by wraz z wejściem w życie nowej konstytucji weszły także przepisy dotyczące sędziów - przedstawić. Oczywiście Wysoka Izba zdecyduje o tym, czy projekt zyska rangę ustawy, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać dwa pytania. Wszyscy tutaj podkreślali jakby trochę kontrowersyjną sytuację związaną z ujęciem prokuratorów w powyższej ustawie. Wyszło na to, że wszystkie kluby chcą, aby prokuratorzy znaleźli się w ustawie, którą dzisiaj omawiamy, a nie chce tego rząd. Chciałbym zapytać pana ministra o to, jakimi motywami kierował się rząd, wyłączając z tej ustawy prokuratorów. Wydaje się to trochę dziwne chociażby w kontekście spójności funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Czy były jakieś inne motywy - oprócz oczywiście przyczyn konstytucyjnych, bo te zostały już podniesione - którymi kierował się rząd?</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie dotyczy również spójności, ale związanej z reformą ubezpieczeń społecznych. Ustawa wprowadza nowe kryteria, nową grupę osób, która ma szczególne uprawnienia w systemie zaopatrzeniowym, w systemie emerytalnym. Pan prof. Gaberle zaproponował, aby również uwzględnić w tej ustawie szczególny system waloryzacji świadczeń, które dzisiaj czy jutro zatwierdzilibyśmy. Chcę zapytać pana ministra, czy w rezultacie stanowiska rządu i koordynacji w rządzie tej ustawy ten problem był podnoszony. Wprowadzenie bowiem ustawy wzbudziło już pewne kontrowersje dotyczące tego, że w takim trybie i tak szybko - to dzisiaj było podnoszone - i jeszcze pojawiają się nowe pomysły, nowe propozycje, które mogą nieco skomplikować cały ten system. Uważam, że powinniśmy racjonalniej podchodzić do tej kwestii. A pytanie już zadałem. Czy jest - przy okazji koordynacji tej ustawy - stanowisko rządu w kontekście innych świadczeń, jeśli chodzi o system waloryzacji, które wynikałyby właśnie z poprawki pana prof. Gaberle? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jaskiernia, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, dostrzegłem inną kolejność...</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: To nieprawda. Pracownicy panu sygnalizowali.)</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#AleksanderMałachowski">Tak to dostrzegłem, więc już można...</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Ale pan nie zawsze niektórych dostrzega.)</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#AleksanderMałachowski">Ale ja tak to dostrzegłem. O cóż toczymy spór? Czy pan poseł za każdym razem w ostatniej chwili musi jeszcze prowadzić takie zacięte spory o to, kto pierwszy występuje? Przecież wszystkim udzielę głosu.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym do pana ministra sprawiedliwości skierować trzy pytania, na tle przebiegu dyskusji istotne dla rozpatrywanej materii ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#JerzyJaskiernia">Pierwsze pytanie, panie ministrze: Rozumiem, że powodem takiego przyspieszonego działania jest to, iż wchodzi w życie konstytucja i nie chcemy doprowadzić do powstania luki w zakresie systemu prawa poprzez brak rozstrzygnięcia ustawowego w kwestii przechodzenia sędziów w stan spoczynku. W związku z tym chciałbym pana zapytać - ponieważ wiem, że ten wątek był swego czasu eksponowany na posiedzeniu rządu - czy pan potwierdza prawidłowość myślenia, zgodnie z którym nie ma konstytucyjnych przeciwwskazań do objęcia tym systemem również prokuratorów i że w szczególności nie można wyciągać wniosku z faktu, że prokuratura nie została potraktowana jako organ odrębny - przy założeniu, że jest w systemie władzy wykonawczej - tak więc prokuratorzy nie powinni być uwzględnieni. Chciałbym, żeby pan tę sprawę wyjaśnił, ponieważ powracała ona w kilku wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa druga. Pan prof. Gaberle zasugerował, że wolałby, aby ta zmiana następowała wraz z reformą systemu prokuratury, zrównaniem konstrukcji niezawisłości, jak rozumiem, prokuratorskiej na wzór niezawisłości sędziowskiej. Otóż chciałbym zapytać pana, czy jest to rozumowanie prawidłowe. Rozumiem bowiem, że do chwili obecnej przy zróżnicowanym statusie: sądy są niezależne, sędziowie są niezawiśli. Prokuratorzy są niezależni, natomiast w stosunku do prokuratury walor niezawisłości nie był formułowany również w doktrynie w tym zakresie, ponieważ specyfika organów prokuratorskich jest inna. Chciałbym pana zapytać, czy jest prawidłowe myślenie, że problem zrównania uprawnień sędziowskich i prokuratorskich powinien być uzależniony od zmiany usytuowania prokuratury w systemie organów państwowych. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wychodzi z założenia, że i w aktualnym modelu ta symetria powinna zaistnieć, a więc nie podzielamy myślenia idącego w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie trzecia kwestia, panie ministrze. Chcielibyśmy się upewnić, czy jeśli Sejm przyjmie poprawkę Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczącą rozszerzenia - chodzi o prokuratorów - a z tego, co słyszymy, to i klub PSL, i klub Unii Wolności, i Unia Pracy chcą poprzeć ten kierunek myślenia (także pani poseł Błądek, jak rozumiem, wsparła poprawkę, którą zgłosiłem), istnieje pokrycie w zakresie środków budżetowych, i w najbliższym czasie, i w przyszłości, w większej skali, gdyż chcemy również uwzględnić tych, którzy już są na emeryturze. Pytam, ponieważ chcielibyśmy, aby ta decyzja była dojrzała i nie nastąpiły perturbacje w trakcie jej realizacji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie marszałku, jestem daleki od tego, żeby szczególnie z panem marszałkiem toczyć spory, i to pod koniec debaty, jednak przysługują mi równe prawa i dlatego próbuję zwrócić uwagę na to, że niestety ta zasada nie zawsze jest przestrzegana.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JanRulewski">Przechodząc zaś, panie marszałku, do pytania, które kieruję do posła sprawozdawcy, chciałbym powiedzieć — wszyscy zwrócili na to uwagę — że termin złożenia tej ustawy bynajmniej nie jest związany z kampanią wyborczą, tylko z wejściem w życie ustawy lustracyjnej. Panuje w pewnych kręgach, może niesłuszna, opinia, że — i jest to zarazem pytanie o to, czy jest tak rzeczywiście — ta ustawa, to rozwiązanie wprowadzone w trybie ekspresowym jest sposobem obejścia ustawy lustracyjnej. Na podstawie bowiem niniejszej ustawy sędziowie, którzy mogliby korzystać z dobrodziejstw ustawy lustracyjnej — jeśli współpracowali, jeśli byli agentami, to nie muszą pełnić funkcji — uzyskają możliwość bardzo korzystnego „lądowania socjalnego” dzięki systemowi, o którym mowa w ustawie. Jeszcze raz: Czy ta ustawa nie jest obejściem ducha ustawy lustracyjnej, skoro na jej podstawie sędziowie współpracujący, sędziowie agenci uzyskują znaczne przywileje socjalne w postaci skróconego okresu pracy, podwyższonego świadczenia socjalnego i możliwości różnych prac, na przykład w adwokaturze, bez konieczności zasięgania opinii samorządu adwokackiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, jeszcze raz podkreślam: kolejność zadawania pytań nie jest ani przywilejem, ani upośledzeniem. Tu nie ma o co walczyć. Mam przed sobą kartkę z nazwiskami zapisanych do głosu, w takiej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Gaberlego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AndrzejGaberle">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć parę słów z tego względu, że w tym projekcie miała poważne...</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Miało być pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#AndrzejGaberle">Panie marszałku, z jednej strony zabieram głos w trybie sprostowania, a z drugiej strony chciałbym wyjaśnić pewną kwestię, gdyż zostało postawione pytanie i czuję się poniekąd także adresatem tego pytania. Nie zostało ono wyraźnie skierowane do mnie, jednak komisja sprawiedliwości miała poważny udział w przygotowywaniu tego projektu, a ja w poważnym stopniu identyfikuję się z nim.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#AndrzejGaberle">Chciałbym powiedzieć, że możliwość wniesienia takiego projektu zaistniała dopiero wówczas, kiedy w referendum została przyjęta konstytucja - jest to projekt, który operuje nomenklaturą konstytucji i jest dostosowaniem pewnych zapisów ustawy o ustroju sądów powszechnych do wymagań konstytucji. Właśnie pewne uzgodnienia, które musiały nastąpić, spowodowały, że ta ustawa została wniesiona teraz - wcześniej po prostu nie mogła być wniesiona. Bardzo dobrze rozumiem różne emocje, które z tą ustawą się wiążą. Ponieważ nie kandyduję do następnego Sejmu, niedługo wracam na uczelnię, mnie też bezpośrednio dotyczy kwestia pensji profesorskich. Podzielam pogląd, że są to pensje na poziomie skandalicznym. Niemniej nie widzę tutaj dostatecznego powodu do oponowania przeciwko temu, by sędziowie uzyskali godne tego zawodu uprawnienia emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#AndrzejGaberle">Jeśli zaś chodzi o kwestię, która mnie bezpośrednio już dotyczy, bo łączy się z pytaniem pana posła Jaskierni, to nie chciałbym, aby moja wypowiedź była źle rozumiana. Ja oczywiście nie twierdzę w żadnym razie, że istnieją jakiekolwiek konstytucyjne przeszkody w rozciągnięciu tej regulacji na prokuratorów. Natomiast padał argument, że przed wojną sędziowie i prokuratorzy byli objęci taką właśnie regulacją i nie było tutaj żadnej różnicy. Różnica polegała na tym, że inny był właśnie ustrój prokuratury. Oczywiście poglądy na to, czy ustrój prokuratury powinien być taki czy inny, to zupełnie inna kwestia. Ja akurat prezentuję pogląd, że ten system organizacji prokuratury, który był przed wojną i który jest znany z innych krajów, jest lepszy niż ten, który mamy obecnie, i ja się za nim opowiadam. Ale, w związku z tym, gdyby ten system był, to w ogóle nie byłoby żadnych wątpliwości, musiałoby się to po prostu odnosić do prokuratury. Natomiast w tej chwili przeszkód konstytucyjnych nie ma, i tak należało rozumieć moją wypowiedź. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Gaberlemu.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Mieczysław Piecka, proszę bardzo, ale prosiłbym o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MieczysławPiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić wniosek. Biorąc pod uwagę przebieg naszej dzisiejszej dyskusji, zakres treści tej ustawy, która obejmuje sprawy związane z emeryturami, ze sposobami i terminami waloryzacji, oraz biorąc pod uwagę to, że jesteśmy przecież w okresie formowania nowego systemu emerytalnego, prosiłbym o skierowanie tego projektu nie tylko do Komisji Ustawodawczej i komisji sprawiedliwości, ale również do Komisji Polityki Społecznej. Wydaje mi się, że w świetle powyższych faktów ten organ naszego Sejmu powinien w tym uczestniczyć. W dodatku, z uwagi na konstytucję, powinien to być projekt rządowy. Tak wyszło, że jest poselski, i dobrze. Ale chodzi o to, ażeby ten projekt rzeczywiście był wszechstronnie i z tego punktu widzenia przejrzany przez tę komisję. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem propozycję pana posła, ale nie mam w tej chwili możliwości zmiany, jeśli chodzi o skierowanie. Sejm musiałby to uchwalić od nowa. Nie mamy w tej chwili możliwości, by zapytać, czy nikt nie zgłasza sprzeciwu. Skierowania zostały dokonane.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Piecka: Prosiłbym więc o poddanie tego, jeżeli można, pod głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#AleksanderMałachowski">W tej chwili jest już drugie czytanie i projekt musi wrócić tylko do tych komisji... Trzeba by na nowo rozpoczynać całą procedurę. Nie było do tej pory takiego przypadku, żeby projekt wracał...</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy związane z tą woltą, korzystną dla środowiska prokuratorskiego, ze strony SLD. Przypominam sobie, że jeszcze tydzień temu cały klub SLD głosował przeciwko wprowadzeniu nawet do porządku dziennego tejże ustawy, a na posiedzeniu komisji, 1 sierpnia bodajże, pan poseł Pańtak i pan poseł Piecka byli przeciwni przyjęciu takiego rozwiązania. Pytanie konkretne do pana posła sprawozdawcy: Jak doszło do tego, że w porównaniu z pierwotnym projektem tejże ustawy, gdzie były zapisane oba środowiska, w sprawozdaniu wyeliminowano grupę prokuratorów? Myślę, że środowisko, które to obserwuje i słucha tej debaty, chciałoby wiedzieć, w jaki sposób doszło do tej sytuacji, która nie była sytuacją dobrą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Wierchowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie, to w takim razie poproszę pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Bentkowski: Ja też chciałbym zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł sprawozdawca zawsze jest ostatnim mówcą, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę ministra sprawiedliwości, pana Kubickiego, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#LeszekKubicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja już miałem okazję na forum komisji i w komisji w ramach pierwszego czytania wyrazić wielkie zadowolenie z faktu, iż nastąpiła pewna zbieżność inicjatyw. Ministerstwo Sprawiedliwości — obserwując tok prac nad konstytucją i dostrzegając tam niezwykle istotne dla sytuacji, dla usytuowania sędziego, jako jeden z podstawowych elementów gwarancji sędziowskiej niezawisłości, zjawisko powrotu do instytucji stanu spoczynku sędziego — przygotowywało we własnym zakresie projekt ustawy o przejściu w stan spoczynku sędziów i prokuratorów. Nawiązywaliśmy do tej sytuacji, jaka była przed wojną, sytuacji, która zrównywała status sędziego i prokuratora w tym zakresie, i muszę powiedzieć, iż bardzo się cieszę, że pewne terminy przyjęte już w środowisku sędziowskim i prokuratorskim są pewnymi, powiedzmy, określeniami dla polityki, jaką prowadzi minister sprawiedliwości, cieszę się, że padały tutaj, na tej sali, i były uznawane. To właśnie cechy charakteryzujące politykę ministra sprawiedliwości wobec środowiska, między innymi takie, jak tu przytaczane: zasada symetrii, zasada równouprawnienia w zakresie uposażeń, zasada jednego korpusu sądowego na wzór francuskiego le corps judiciaire — to są te wytyczne polityki, jaką w ostatnim okresie w stosunku do obu środowisk prowadził minister sprawiedliwości. Cieszę się, że te cechy, że te elementy tej polityki, te dyrektywy były tu pozytywnie przyjmowane i określane. Kierując się nimi właśnie, poprzez odpowiednią nowelizację ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy o prokuraturze przygotowaliśmy w ramach resortu projekt ustawy o przejściu sędziów i prokuratorów w stanu spoczynku. Chcę powiedzieć, że poddaliśmy to pod dyskusję środowiskową i dyskusja środowiskowa była jednolita, jeśli chodzi o pełną akceptację. Dlatego z ogromnym zadowoleniem powitałem to, iż fakt uchwalenia konstytucji spowodował, że powstała również inicjatywa poselska w tym zakresie i że była ona niemal identyczna z inicjatywą ministerialną. To nas bardzo cieszy. A dlaczego ta ustawa musi być tak pilna? Musi być tak pilna dlatego, że faktycznie musi antycypować wejście w życie konstytucji. Art. 180 konstytucji ma kilka ustępów, a jeden z nich, zgodnie z art. 8 konstytucji, musi być od 17 października stosowany bezpośrednio: chodzi o przejście sędziego w stan spoczynku w sytuacji, gdy nie godzi się on na zmianę organizacyjną. Przepis ten jest absolutnie, jak to się mówi, self-executing: nie wymaga żadnego oprzyrządowania prawnego. Od 17 października każdy sędzia, który nie godzi się na przeniesienie, zgodnie z art. 180 ust. 5 konstytucji ma prawo do pełnego uposażenia, bo tak brzmi przepis konstytucji. Wobec tego tej instytucji nie można dzielić na taką, która jest częściowo realizowana bezpośrednio przez konstytucję, a częściowo wymaga odrębnej ustawy. Wymaga to po prostu szybkiej regulacji ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#LeszekKubicki">Bardzo jestem wdzięczny jako minister sprawiedliwości, że taka była inicjatywa poselska. Z radością również jako minister sprawiedliwości i generalny prokurator witałem to, że inicjatywa poselska obejmowała oba środowiska: i sędziowskie, i prokuratorskie - uważając, że o ile w stosunku do środowiska sędziowskiego jest w tym zakresie pełna argumentacja i merytoryczna, i konstytucyjna, która nadaje cechę pilności sprawie, o tyle oczywiście w stosunku do środowiska prokuratorskiego jest ta sama argumentacja merytoryczna, ale brak konstytucyjnej, jakkolwiek tę konstytucyjną można by pośrednio również wydedukować.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#LeszekKubicki">Powstała kwestia stosunku rządu do tej inicjatywy ustawodawczej. Pozwoli pan marszałek i Wysoka Izba, że zacytuję pewne fragmenty ze stanowiska rządu, żeby nie było nieporozumień. Rząd zajął stanowisko, przede wszystkim opierając się na argumentacji konstytucyjnej. Cytuję dosłownie: W związku z tym niezbędne jest pilne dostosowanie statusu służbowego sędziów do unormowań konstytucji (chodzi o art. 180) gwarantujących niezawisłość sędziowską, a w szczególności ich nieusuwalność oraz przechodzenie w stan spoczynku. Z tego względu rząd, uznając poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy o prokuraturze za pilny i niezbędny, popiera proponowaną nowelizację, gdyż usuwa ona występujące sprzeczności i dostosowuje status służbowy sędziów do wymogów konstytucji. Proponowana instytucja przechodzenia w stan spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku znajduje konstytucyjne uzasadnienie jedynie w stosunku do sędziów. Natomiast zawarta w poselskim projekcie propozycja rozciągnięcia tej instytucji na prokuratorów nie ma bezpośredniego oparcia w przepisach konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#LeszekKubicki">To była jedyna przesłanka, która wskazywała, że jeżeli tej ustawie nadaje się cechę szczególnej pilności, która tu nawet budziła pewne wątpliwości wśród niektórych posłów i pytano, dlaczego to się wydaje w trybie niemal powodziowym... Konstytucja nadaje cechę pilności w wypadku sędziów, a nie w wypadku prokuratorów. Natomiast oczywiście, panie pośle, nie ma żadnej konstytucyjnej przeszkody, aby tą zasadą objąć prokuratorów. Rząd tylko wskazał na to, że cechę pilności tej ustawie nadaje konstytucja i że to się bezpośrednio - powtarzam to słowo - odnosi do sędziów. Ale to wcale nie oznacza, że sprawa nie może być rozważana w stosunku do prokuratorów. I takie stanowisko zostało wyrażone.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#LeszekKubicki">Sądzę, że uwzględniając tę właśnie okoliczność, komisja przedstawiła w drugim czytaniu projekt wyłączający prokuratorów. Powtarzam: Jeśli chodzi o Ministerstwo Sprawiedliwości, od początku ta sprawa była traktowana jako iunctim. Przedstawiono w środowisku taki właśnie pierwszy projekt. Środowisko taki projekt, łączący te kwestie, przedyskutowało. Chcę też powiedzieć, że pierwszy projekt poselski był właśnie taki.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#LeszekKubicki">Ustosunkuję się teraz do kwestii, które były zawarte w kilku pytaniach. Jakie są możliwości lub przeszkody natury finansowej? Wysoki Sejmie, w projekcie przedłożonym Wysokiej Izbie (druk nr 2486) w bardzo obszernym uzasadnieniu, na str. 9–11, jest bardzo szczegółowe wyliczenie wszystkich aspektów finansowych tej ustawy. Nie ma żadnych przeszkód natury finansowej, aby — jeśli chodzi o skutki finansowe — omawiana zasada dotyczyła zarówno sędziów, jak i prokuratorów. Budżet państwa — jak wynika z podanego tu wyliczenia opartego na wyliczeniach resortu (posłowie inicjatorzy prosili resort o takie wyliczenia i daliśmy je), które są niezwykle skrupulatne — na tej operacji zarabia, przejmując i sędziów, i prokuratorów, także byłych, jak również ich rodziny, dlatego że składki na ZUS są wyższe niż skutki finansowe, które obciążałyby resort, gdyby przyjął całokształt wydatków do tzw. funduszu płac. To samo odnosi się już od lat do Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#LeszekKubicki">Wysoki Sejmie! Padło tu wiele pytań. Najbardziej z nich zaskoczyło mnie pytanie pana posła Rulewskiego, czy przypadkiem ta ustawa nie jest w zamyśle jakąś makiaweliczną metodą obejścia ustawy lustracyjnej. Muszę powiedzieć, że po raz pierwszy tego typu skojarzenie czy tego rodzaju wątpliwość mi się nasunęła. Absolutnie tak nie jest, dlatego że to dotyczy dostosowania statusu sędziego, wynikającego z ustroju sądów powszechnych, do konstytucji. Natomiast to, czy sędzia zlustrowany może czy nie może pełnić innego zawodu prawniczego, to jest zupełnie inna kwestia. To częściowo ustawa lustracyjna reguluje. Jeśli jednak chodzi o wolne zawody, to my w tym zakresie nie mamy nic do powiedzenia. Zresztą jestem optymistą, panie pośle - jestem najgłębiej przekonany, że ustawa lustracyjna nie dotknie żadnego sędziego.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Czy już jakiegoś dotknęła?)</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#LeszekKubicki">Dotychczas nie była stosowana. Jestem co do tego optymistą. W każdym razie zasada domniemania niewinności każe mi przyjąć takie stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#LeszekKubicki">Panie pośle, szczerze mówiąc, nigdy nie przyszło mi do głowy tego rodzaju skojarzenie. Jeżeli coś takiego może nastąpić, to będzie to nieuniknione następstwo tej ustawy, ale sądzę, że to jest sprawa jednostkowa, nikomu to do głowy nie przyszło.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#LeszekKubicki">Sądzę, że kilka powtarzających się pytań dotyczących skutków finansowych zostało wyjaśnionych.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#LeszekKubicki">Jest pytanie, czy łączono zagadnienie ogólnych tendencji reformy systemu ubezpieczeń i tej instytucji. Po pierwsze, chciałbym powiedzieć, że jest wadą dyskusji, iż sprawę instytucji stanu spoczynku łączy się z problematyką reformy systemu emerytalnego w taki sposób, jak gdyby w wypadku tej instytucji chodziło głównie o emeryturę. Zagadnienie emerytury tego tylko dotyka, tylko przecina się ta problematyka, główną cechą stanu spoczynku jest gwarancja niezawisłości. I taki był sens tego stanu, jaki był w prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#LeszekKubicki">Już mówiłem, że nie ma tu przeszkód konstytucyjnych. Także uważam, panie pośle Gaberle, że... Pan twierdzi, że ustrój prokuratury nie stał na przeszkodzie, aby jednakowo to traktować, a ja muszę powiedzieć, że obecny status prawny prokuratury jest bardzo bliski temu, który był przed wojną. Jest tylko kwestia usytuowania, tego, czy prokuratorzy są przy sądach, czy nie. Być może w tym kierunku pójdzie reforma. W ogóle jesteśmy przed wielką reformą wymiaru sprawiedliwości, bo — i to chcę zasygnalizować Wysokiej Izbie — konstytucja zmusi przyszły Sejm do generalnej debaty nad strukturą polskiego wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z konstytucją w ciągu 4 lat sądy muszą przejąć całe orzecznictwo w zakresie wykroczeń, zgodnie z konstytucją i przepisami przejściowymi sądy muszą w ciągu najbliższych 2 lat przejąć całe orzecznictwo organów skarbowych w odniesieniu do przestępstw i wykroczeń, a wykroczenia to jest 600–700 tys. spraw rocznie, natomiast występki i wykroczenia skarbowe to jest około 200 tys. spraw rocznie. I już to tylko ukazuje, jaki będzie wzrost liczby spraw w jednej sferze — karnej. Absolutnie trzeba będzie zmienić ustrój sądów, absolutnie trzeba będzie wprowadzać nowe jednostki sądowe, wrócić do sądów grodzkich. To będzie zupełnie nowa struktura. Ostrzegam — bardzo kosztowna. W związku z tym też trzeba trzymać kadrę sędziowską, żeby ona nie uciekała, tę właśnie doświadczoną kadrę. A ta instytucja stanu spoczynku to nie jest emerytalne uprzywilejowanie, to jest prawo do niezawisłości, do tego, że w każdej chwili, z różnych względów mogę liczyć na to, że nie mogę być wyrzucony, tylko przeniesiony w stan spoczynku. A jednocześnie to nie jest przywiązanie do zawodu i to nie jest uprzywilejowanie. Dlatego też to nie jest dziurka, jak ktoś tutaj mówił. To jest coś zupełnie innego, to występuje obok systemu emerytalnego. I nie ma bardziej fałszywej przesłanki, jak łączenie tego tylko z kwestią reformy systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#LeszekKubicki">A czy problem nie będzie dotyczył również innych służb państwowych, czy nie będzie dotyczył państwowej służby cywilnej, to ja tego nie wiem, to nie jest moja dziedzina. Sądzę jednak, że były takie wzory przedwojenne, że szereg dziedzin służby państwowej miało szczególne usytuowanie. Trzeba sobie to wyraźnie powiedzieć i tak patrzyć.</u>
          <u xml:id="u-142.14" who="#LeszekKubicki">Problem sędziów wojskowych. Jest to problem. Sądzę, że już w tej chwili na zasadzie wykładni, panie pośle, można by powiedzieć, że przepisy dotyczące statusu sędziego wojskowego mają prymat jako specjalne w stosunku do przepisów o służbie wojskowej. Sądzę też, że to jest na pewno do uregulowania. Jestem przekonany, że będzie tendencja taka, aby przepisy o statusie sędziego wojskowego były przede wszystkim przepisami dotyczącymi go jako sędziego, a później przepisami wojskowymi. Uważam, że już w tej chwili można by taką tezę wyprowadzić ze stanu prawnego, tym bardziej że zjawisko jest w makroskali.</u>
          <u xml:id="u-142.15" who="#LeszekKubicki">Chcę jeszcze powiedzieć w związku z próbami łączenia tego z systemem emerytalnym, że szczególne zasady emerytury dotyczą kilkuset tysięcy osób w służbie mundurowej. W samym resorcie sprawiedliwości to jest 22 tys. funkcjonariuszy Służby Więziennej. A tu tych sędziów i prokuratorów jest razem 12 tys. W ogóle to jest, gdy patrzymy na to, odniesienie muchy do słonia.</u>
          <u xml:id="u-142.16" who="#LeszekKubicki">Sądzę, że chyba zdołałem odpowiedzieć na wszystkie pytania, które sobie zanotowałem.</u>
          <u xml:id="u-142.17" who="#LeszekKubicki">Chciałbym jeszcze raz serdecznie podziękować za inicjatywę poselską, za energiczne prace. Nie jest to ustawa powodziowa, nie jest to ustawa lustracyjna, jest to ustawa niezbędna z punktu widzenia dostosowania statusu sędziego do konstytucji i tego art. 180, a jest on rozdarty, bo zawiera niektóre przepisy, które ich będą obowiązywać bezpośrednio. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Turko pragnie jeszcze zadać pytanie, jak rozumiem. Nie czuje się usatysfakcjonowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#LudwikTurko">Panie marszałku, informacja pana ministra Kubickiego zainspirowała mnie do dodatkowego pytania. Rozumiem że minister sprawiedliwości nie jest ministrem finansów, niemniej bardzo bym prosił o wyjaśnienie tego passusu, w który pan minister argumentował, że budżet wręcz zyska, ponieważ to, co się zaoszczędzi na składkach zusowskich, to jest więcej, aniżeli trzeba będzie na dodatkowe uposażenia dla sędziów w stanie spoczynku. Wydaje mi się, że, idąc tym tropem, jeżeli w ogóle będziemy znosić systematycznie składki zusowskie coraz szerszych kategorii pracowników, osiągniemy kolosalne korzyści budżetowe. Sugeruję więc ministrowi finansów, ażeby tą drogą poszedł.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Krysiewicz: Ale kto zagwarantuje uzyskanie funduszów?)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#LudwikTurko">Myślę jednak, panie ministrze - już żarty na bok - że nie jest to w żadnym wypadku odpowiedź na pytanie o skutki budżetowe. To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#LudwikTurko">Druga sprawa. Ja obstaję przy swoim. Jeżeli zapoznamy się z projektem, z tym sprawozdaniem komisji, to okaże się, że lwia część istotnie nowych rozwiązań dotyczących stanu stosunków odnosi się do uprawnień o charakterze emerytalnym, to znaczy po zaprzestaniu aktywności zawodowej. Art. 180 ust. 5 konstytucji, który mówi o przejściu w stan spoczynku w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów, ma ten walor, że może być stosowany bezpośrednio bez potrzeby wprowadzenia jakichkolwiek zmian ustawowych, bo jest on przejrzysty. Tu niczego nie trzeba, żadnej inicjatywy legislacyjnej. Jednak obstaję przy tym, że, po pierwsze, jest to rysa w systemie emerytalnym - nie przekonały mnie wyjaśnienia pana ministra; po drugie, art. 236 konstytucji daje Radzie Ministrów termin 2 lat na przedstawienie Sejmowi projektów ustaw niezbędnych do stosowania konstytucji. Jest ich masa, argumentacja więc, że akurat ten wąski dosyć zakres jest niezbędny, konieczny w trybie powodziowym... Upieram się, bo jakoś nie jestem przekonany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan minister Kubicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#LeszekKubicki">Panie Marszałku! W zasadzie nie było pytania, tylko polemika z tym, co powiedziałem. Chcę powtórzyć, że w uzasadnieniu projektu jest 3-stronicowe rozważanie wykazujące skutki finansowe i w ogóle skalę zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Czy to jest sprawdzone?)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#LeszekKubicki">Więc ja tylko do tego odesłałem i powiedziałem, że nic innego resort sprawiedliwości nie może zrobić, kiedy się go pyta o skutki finansowe, jak wykazać, ile to będzie kosztowało. To znaczy, jakie kwoty wejdą do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Proszę powiedzieć, jakie to są kwoty.)</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#LeszekKubicki">Proszę bardzo. Byłem głęboko przekonany, że Wysoka Izba to zna.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Ale społeczeństwo chce znać.)</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#LeszekKubicki">Chciałbym o tym powiedzieć, tylko to zajmie trochę czasu.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#LeszekKubicki">W dniu 1 stycznia 1997 r. w resorcie sprawiedliwości było zatrudnionych ogółem 12 188 sędziów, prokuratorów i asesorów, w tym 7222 sędziów i asesorów oraz 4766 prokuratorów i asesorów. W ostatnich latach m.in. na skutek odejść z zawodu części doświadczonej kadry wiek kadry sędziowsko-prokuratorskiej uległ obniżeniu i obecnie ok. 80% tej kadry nie przekracza 50 roku życia. To jest skutek m.in. braku tej instytucji. W stosunku do czynnych zawodowo sędziów i prokuratorów projekt ustawy nie przewiduje zmian w zasadach wynagrodzenia. W dniu 1 stycznia 1997 r. emeryturę lub rentę pobierało ogółem 2237 sędziów i prokuratorów, w tym 783 sędziów i prokuratorów rejonowych, 1313 sędziów i prokuratorów wojewódzkich, 35 sędziów i prokuratorów apelacyjnych, 106 sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego. Szacuje się, że w ciągu najbliższych 20 lat przejdzie na emeryturę ok. 2500 sędziów i prokuratorów, co czyni średnio ok. 130 osób rocznie. Sędziowie w stanie spoczynku pobierać będą według projektu uposażenie w wysokości 75%. Oznacza to, że sędzia sądu rejonowego zarabiający obecnie 2909 zł otrzymywałby w stanie spoczynku kwotę ok. 2 tys. zł, a więc o ok. 600 zł więcej, niż wynosi jego obecna emerytura.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#LeszekKubicki">I tu chcę dać pewne kwoty sumaryczne. Realny wzrost wydatków z budżetu państwa, związany z przechodzeniem sędziów w stan spoczynku, wynosić będzie 29 527 tys. zł, do kwoty tej należy doliczyć wydatki w wysokości 131 tys. zł, związane z potrzebą zatrudnienia dodatkowo 6 pracowników do obsługi tego funduszu emerytalnego. Łącznie wzrost wydatków wyniesie zatem 29 658 tys. zł rocznie. Ale właśnie z uwagi na to, że rocznie w tej chwili odprowadzamy 217 838 zł i odejmując te rzeczy, które tu były kwestionowane...</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Krysiewicz: Sędziowie nie płacą podatku.)</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#LeszekKubicki">Ale, panie pośle, ja muszę tak liczyć, bo to jest mój budżet. Ja nie mam innego rachunku. W budżecie pozostaje kwota 144 146 zł, więc ja mogę tylko powiedzieć, że ja w budżecie na to mam pokrycie. Innej, panie pośle, odpowiedzi nie widzę. Słucham?</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#komentarz">(Poseł Ludwik Turko: W budżecie ministerstwa?)</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#LeszekKubicki">W budżecie państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo proszę państwa o...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#LeszekKubicki">Nic więcej nie mogę powiedzieć. Natomiast co do drugiej kwestii, którą pan poseł był łaskaw poruszyć, mówiąc, że art. 180 ust. 5 można stosować bezpośrednio, to właśnie jest mój argument za potrzebą pilnego dokonania tej zmiany ustawodawczej, ponieważ jedna instytucja nie może być rozdarta. Ta sama instytucja nie może być częściowo uregulowana w konstytucji, a częściowo w ustawie szczególnej, która jest sprzeczna z konstytucją. Cały sens tej reformy, jej pilność właśnie widzimy w tym, żeby to była jednolita instytucja przechodzenia w stan spoczynku. I to jest argument, panie pośle, a nie zarzut, że można art. 180 ust. 5 stosować oddzielnie, a wszystkie inne formy oddzielnie. Nam chodzi o to, żeby to była jednolita instytucja. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krysiewicz ma pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#BogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Ponieważ tu było takie dziwne liczenie, była zastosowana dziwna strategia oszczędności budżetowych, chciałbym zapytać: Skąd zatem niedobór, który powstanie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, będzie uzupełniony? Czy będzie uzupełniony np. z budżetu ministerstwa? Pan powiedział przecież przed chwilą, że budżet pańskiego ministerstwa jest fragmentem budżetu państwa. Dodam, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych też. Generalnie rzecz biorąc, czy w ogóle można mówić poważnie o tym, że ktoś na tym zaoszczędzi? Niedobór w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych trzeba będzie uzupełnić i musi być uzupełniony z tego budżetu państwa. Tak że nie można społeczeństwu mówić, że tym ruchem gdziekolwiek i cokolwiek oszczędzamy. Rozwiązujemy pewien problem, ale rozwiązujemy go inaczej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#LeszekKubicki">Zgadzam się, że inaczej, ale nie rozumiem, skąd powstaje pojęcie niedoboru budżetu państwa w zakresie ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Krysiewicz: W Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#LeszekKubicki">Nie rozumiem, skąd ten niedobór.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, chwileczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#LeszekKubicki">Fundusz ubezpieczeń...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, bardzo pana przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#AleksanderMałachowski">Regulamin Sejmu przewiduje, że do projektu ustawy musi być dołączony wniosek, jakby kosztorys pokrycia kosztów. Taki wniosek został dołączony i jest panom posłom dobrze znany. W tej chwili nie mogę dopuścić do debaty nad tą sprawą, ponieważ to wykracza poza regulaminowe ustalenia. Ta sprawa była znana, była w komisji. Jeżeli posłowie mieli zastrzeżenia, mogli udać się z tą sprawą na posiedzenie komisji, gdzie odbyło się, powtarzam, pierwsze czytanie projektu. Dlatego w tej chwili ta debata jest jałowa. Możemy odrzucić projekt ustawy, możemy go przyjąć, ale skoro został spełniony regulaminowy wymóg, iż do projektu ustawy został dołączony szczegółowy kosztorys konsekwencji wprowadzenia tego w życie, to prowadzenie debaty jest w tej chwili niezasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#LeszekKubicki">Cieszę się, że pan marszałek zwolnił mnie z odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie możemy tego kontynuować. Wyraziłem zgodę na to, żeby pan minister odpowiedział, ponieważ padł argument pana posła czy pani posłanki Błądek, że jesteśmy słuchani w kraju, że ludzie chcą wiedzieć, jak wyglądają te sprawy. Ale, ściśle traktując regulamin Sejmu, ta sprawa została załatwiona zgodnie z jego wymogami. W komisji było miejsce na rozpatrzenie tego rodzaju sprawy. Minister udzielił nam informacji. Nie przeszkadzałem z szacunku i ze względu na potrzebę upublicznienia tej sprawy, ale dalsza debata byłaby zbyteczna.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jaskiernia ma jeszcze dodatkowe pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występuję w ramach poszukiwania argumentów pozytywnych. Ponieważ w uzasadnieniu nawiązuje się do rozwiązań porównawczych co do statusu sędziów i prokuratorów, chciałbym zapytać pana ministra: Czy rząd, również minister sprawiedliwości, pracując nad tym projektem, analizował doświadczenia porównawcze i czy można powiedzieć, że system, który chcielibyśmy wdrożyć obecnie, w świetle nowej konstytucji jest paralelny, porównywalny z mechanizmami, które obowiązują w znanych nam krajach Unii Europejskiej bądź innych krajach naszego kręgu kulturowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan minister jeszcze zechce odpowiedzieć na to pytanie? To jest już jakby nadliczbowe pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#LeszekKubicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo robiło taką analizę i, o ile mnie pamięć w tej chwili nie myli, w odniesieniu do wszystkich krajów Rady Europy system szczególnego usytuowania sędziego i prokuratora jako formy przejścia w stan spoczynku występuje absolutnie odrębnie. Tak że jest to analogiczna instytucja i analogiczne uregulowanie w stosunku do wszystkich krajów zachodnioeuropejskich. Przed wojną taki system dotyczył sędziów i prokuratorów, co zresztą obowiązywało chyba do roku 1948.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od pytania pana posła Krysiewicza. My też zwróciliśmy uwagę na to, jak można na tym zarobić, skoro w funduszu emerytalnym jest taki deficyt. Okazuje się, proszę państwa, że można, i zaraz wykażę, w jaki prosty sposób, ponieważ dotyczy to sfery budżetowej. Ministerstwo Sprawiedliwości - będę oczywiście podawał liczby w zaokrągleniu - ma przeznaczoną na wydatki na wynagrodzenia kwotę 2 bln zł. Do tego dolicza się kwotę 1 bln zł na obsługę ZUS. Czyli minister sprawiedliwości otrzymuje 3 bln zł, z tego 1 bln zł odsyła do ZUS. Teraz, jeżeli wprowadzi się ten system, otrzyma nie 2 bln, tylko 2400 mld zł, 400 mld zł nie odeśle do ZUS, tylko przeznaczy na wypłacenie rent i emerytur, bo tyle potrzeba. W skarbie państwa zostaje kwota 600 mld zł, które skarb państwa może przeznaczyć na obsługę funduszu. Takie liczenie jest możliwe tylko przy sferze budżetowej, płaci tu bowiem skarb państwa. Ministerstwo Sprawiedliwości, resort sprawiedliwości niczego nie wypracowuje, otrzymuje pieniądze z budżetu państwa i jedną część, czyli 50%, odsyła do ZUS. Teraz po prostu otrzyma odpowiednio mniej na wypłatę rent i emerytur, natomiast pozostała kwota zostanie w budżecie państwa i będzie przesłana. Tak jest ze wszystkimi służbami, tak jest ze służbą wojskową, służbą policyjną. Rzeczywiście resort otrzyma mniej pieniędzy, ale więcej pieniędzy pozostanie w skarbie państwa, bo tu chodzi o operacje budżetowe. Jeżelibyśmy zachowali obecny system, te pieniądze przechodziłyby przez ZUS, a nie przez ministerstwo. Tak nam to wytłumaczyli fachowcy.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: To jest fantastyczne.)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AleksanderBentkowski">To nie jest nic fantastycznego, panie pośle, w sferze budżetowej ta sprawa tak wygląda, po prostu tworzy się pewną fikcję. Powtarzam raz jeszcze, są 2 bln zł na wynagrodzenia w Ministerstwie Sprawiedliwości plus 1 bln zł po to, żeby przeszedł przez kasę Ministerstwa Sprawiedliwości z powrotem do ZUS, niby w formie podatków. Akurat tak się składa, że tutaj jest zysk Ministerstwa Sprawiedliwości. Dlaczego? Ponieważ na 12 tys. - też w zaokrągleniu podaję - sędziów i prokuratorów jest tylko 2 tys. rencistów i emerytów, a w innych zawodach ten stosunek jest zdecydowanie gorszy. Tu jest relacja tylko 1 do 6, a wiemy, że emerytów jest w Polsce w stosunku do pracujących znacznie, znacznie więcej. I stąd to wyliczenie akurat w tym przypadku jest korzystne.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#AleksanderBentkowski">I teraz sprawa, której dotyczy pytanie postawione przez pana posła Wierchowicza: Dlaczegoż to akurat nastąpiła zmiana w stosunku do poszczególnych klubów? Nie chcę tego komentować, cieszę się, że nastąpiła zmiana, że argumenty, które zawarte są w ustawie, dotarły do wszystkich. Wyrażam zadowolenie z tego, że dzisiaj usłyszałem od przedstawicieli klubów, że będą popierać poprawkę zmierzającą do objęcia tą ustawą również prokuratorów. Jako poseł sprawozdawca, inicjator tejże ustawy, mogę tylko wyrazić zadowolenie. Ale powtarzam, cały sens tej ustawy wynika z konstytucji i dostosowania rozwiązań, które dotyczą sędziów, do konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#AleksanderBentkowski">Na wszystkie inne pytania bardzo szczegółowo odpowiedział pan minister. Odpowiadając panu posłowi Rulewskiemu rzeczywiście wykazał rewolucyjną czujność, że ktoś się może wymknąć ustawie lustracyjnej. Myślę, że dotycząca wydłużenia tego okresu poprawka, którą zgłosiła pani poseł Błądek, jak gdyby pogodzi wszystkich i nie będzie żadnych podejrzeń, że ktoś chce umknąć. Może kobiety prędzej umkną niż mężczyźni, ale ponoć wśród mężczyzn było więcej tych agentów niż wśród kobiet. Więc mniejsza to strata niż ryzyko. Tu kieruję odpowiedź do pana posła Rulewskiego. Na pozostałe pytania - jak sądzę - odpowiedział pan minister dosyć szczegółowo.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#AleksanderBentkowski">Natomiast pilność wynika tylko z przeświadczenia, że jeżeli mamy to zrobić, to właśnie w takiej formie, jak to robimy. Sami wiemy, że ostatnio bardzo wiele ustaw kierowanych jest do pierwszego czytania w komisji. Regulamin nie zabrania - powtarzam: nie zabrania.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Ale są pewne zasady.)</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#AleksanderBentkowski">A nie, zasady... Zasady są po to, żeby ich przestrzegać, ale kiedy jest sytuacja nadzwyczajna, to się odstępuje od tych zasad. I tutaj była sytuacja w naszym przekonaniu nadzwyczajna.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#AleksanderBentkowski">Dziękuję panu marszałkowi, Prezydium Sejmu za potraktowanie tego projektu ustawy jako szczególnego; myślę, że środowisko sędziowsko-prokuratorskie należycie oceni w tym przypadku postawę Prezydium Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, w związku z tym, że w czasie drugiego czytania zostały zgłoszone do projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Jest sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#AleksanderMałachowski">Słucham, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku, zgłaszam sprzeciw, bo chciałbym, żeby projekt został skierowany również do Komisji Polityki Społecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, ta sprawa była już wyjaśniana: w trakcie procedury nie można już przekazywać projektu do innej komisji. Taka jest wykładnia Prezydium Sejmu i nie sądzę...</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Przegłosujemy.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AleksanderMałachowski">Może pan oczywiście taki wniosek złożyć. To tylko utrudni, zablokuje sprawę. Regulamin określa, że projekt kieruje się do tej komisji, z której wyszedł. Jest artykuł mówiący o tym wyraźnie: w razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek i wniosków, projekt kieruje się ponownie do komisji, które go rozpatrzyły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku, wiem, że to jest zasada, ale wiem też, że jeżeli coś nie mieści się w granicach zasad, a jest istotne... Wydaje mi się, że projekt od początku powinien znaleźć się w tej komisji, więc uważam, że wniosek jest zasadny - i to w świetle dotychczasowego przebiegu obrad w obu komisjach, w których uczestniczyłem, a także w świetle zasadnych rozszerzeń co do objęcia następnych podmiotów, tym bardziej że dotyczy to przecież i sposobów waloryzacji, i terminów waloryzacji...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, rozumiem te argumenty, tylko sprawa jest trudna, ale przecież Sejm może postanowić inaczej. Tylko ja w tej chwili...</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Piecka: Proszę o to, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AleksanderMałachowski">Tylko ja w tej chwili nie widzę trybu wniesienia tego pod obrady Sejmu i na tym polega problem. Regulamin nie przewiduje takiego trybu, a Prezydium Sejmu przedstawiło wykładnię dotyczącą kierowania projektu do komisji. To nie znaczy, że przedstawiciele Komisji Polityki Społecznej zainteresowani tą sprawą nie mogą się udać na posiedzenie tych komisji i wziąć udziału w debacie nad tym problemem. Natomiast przesłanie projektu w tej chwili do innej komisji - w świetle obowiązującego regulaminu - jest niemożliwe. Być może trzeba zmienić regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Pańtak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#KazimierzPańtak">Rzeczywiście w tej chwili jest niemożliwa zmiana decyzji, jeśli chodzi o to skierowanie. Nawet nie wiem, w jakim trybie Sejm mógłby rozpatrywać taką sprawę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, Sejm mógłby taką sprawę rozpatrzyć. To znaczy musielibyśmy mieć... Nie wiem, nie umiem w tej chwili określić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KazimierzPańtak">Mam propozycję - ponieważ sprawa jest ważna społecznie - żeby prezydia Komisji Ustawodawczej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka zwróciły się o opinię - w trybie pilnym - do Komisji Polityki Społecznej i wówczas...</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: I budżetowej.)</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#KazimierzPańtak">...i komisji budżetowej. To jest wyjście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie możemy tego poszerzać. Projekt został skierowany i nie można tego w tej chwili poszerzać. Proszę bardzo, pan poseł Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie marszałku, w tym wypadku regulamin jest jednoznaczny. Panie pośle Piecka, nie można na końcowym etapie pracy legislacyjnej... Regulamin Sejmu tego nie dopuszcza, nie ma takiej możliwości. Natomiast, panie pośle, jako członek Komisji Ustawodawczej może pan zgłaszać najróżniejsze wnioski na posiedzeniu komisji. Komisja, jeżeli uzna pana racje, podejmie stosowną uchwałę i zwróci się z takim czy innym zapytaniem do komisji, o którą panu chodzi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym skorzystać z okazji i zaprosić wszystkich posłów z Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka na posiedzenie dzisiaj o godz. 20 w sali nr 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Piecka jeszcze pragnie zabrać głos, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku, powiedziałem, że zasada jest zasadą, i znamy to z regulaminu. Pan poseł Bentkowski nawet się na tę zasadę dzisiaj powoływał i mówił, że jednak od zasady... Ale ja chcę przeczytać treść: „Prawo wnoszenia poprawek do projektów ustaw w trakcie ich rozpatrywania przez Sejm przysługuje wnioskodawcy, posłom i Radzie Ministrów”... Nie, to nie to... O, tutaj: „Drugie czytanie może się odbyć nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia posłom sprawozdania komisji...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, to art. 43 określa te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Chyba że Sejm postanowi inaczej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MieczysławPiecka">... chyba że Sejm postanowi inaczej” — art. 41ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#AleksanderMałachowski">W art. 43 w ust. 1 jest powiedziane wyraźnie: „W razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek i wniosków projekt kieruje się ponownie do komisji, które go rozpatrywały, chyba że Sejm postanowi inaczej”.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, proszę mi nie pomagać, panie pośle Rulewski. Jest tego rodzaju sytuacja, że regulamin Sejmu nie określa trybu, w jakim to ma być dokonane. Wobec tego możemy sprawę przedstawić Prezydium Sejmu. Już raz taka sprawa była stawiana i Prezydium Sejmu podjęło wtedy decyzję, że jest to niemożliwe w trakcie posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#AleksanderMałachowski">Nie bardzo rozumiem, czy panu chodzi o zablokowanie tej ustawy? To mówmy otwartym tekstem. Chodzi o to, żeby ta ustawa nie weszła w życie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie pośle, teraz ja proszę o głos.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli mamy tutaj doprowadzić do tego, ażeby ta ustawa weszła w życie, to proponuję, aby prezydium komisji zaprosiło na posiedzenie przedstawicieli Komisji Polityki Społecznej, żeby mogli się oni w tej sprawie wypowiedzieć. Bo oczywiście możemy, jeżeli Prezydium Sejmu wyrazi na to zgodę, poddać to pod decyzję Sejmu, co jednak opóźni sprawę. Ma pan świadomość, że nie mamy w tej chwili możności głosowania? Możemy to zrobić późnym wieczorem, toteż sprawę zablokujemy. Jeżeli zatem chodzi o to, by sprawę zablokować, to wtedy ten wniosek jest zasadny, natomiast jeżeli nie, tylko chcemy osiągnąć ten sam cel, to znaczy rozpatrzenie poprawek przez posłów z innej komisji, to posłowie z innej komisji mogą uczestniczyć w posiedzeniu komisji, których zwołanie pan poseł Bentkowski przed chwilą zapowiedział. Efekt będzie ten sam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku, jesteśmy do tego wszyscy przygotowani. Jeżeli dzisiaj się to przegłosuje, jutro w komisji sprawę będzie można rozpoznać i też efekt będzie ten sam. Proszę więc nie mówić o jakichś tendencjach. Po prostu wydaje mi się, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym być jednej myśli z panem. Jednak jednej rzeczy nie jestem pewien - jaka jest procedura przedstawienia tego Sejmowi. Nie czuję się na tyle mocny w tych meandrach regulaminowych, by w tej chwili decydować, ale mówię - rozpatrzymy tę sprawę. Zgłosił pan protest, to obowiązuje, wobec tego rozpatrzymy tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Art. 109 ust. 3 pkt 6.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MieczysławPiecka">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jaskiernia... ale w jakim charakterze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#JerzyJaskiernia">Mam propozycję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam propozycję, a jednocześnie pytanie do pana ministra. Rozumiem, że troska dotyczy kwestii, żeby sprawy nowych poprawek, zwłaszcza rewaloryzacyjnych, precyzyjnie wyjaśnić. Chcielibyśmy się dzisiaj spotkać jako komisja, żeby nadać odpowiednie tempo dalszym pracom. Mam w związku z tym pytanie: Czy pan minister sprawiedliwości będzie gotowy, aby jeszcze dziś przedstawić stanowisko rządu wobec proponowanych rozwiązań? Bo o to w istocie chodzi, żeby te sprawy z zakresu polityki socjalnej zostały w sposób wnikliwy przeanalizowane.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Panie marszałku, mogę w sprawie formalnej?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja tylko w sprawie formalnej, w sprawie regulaminu. Wydaje mi się, że w związku ze zgłoszeniem przez pana posła Pieckę wniosku właściwy do zastosowania jest tutaj art. 109 ust. 3 pkt 6 - chodzi o to, że do wniosków formalnych zalicza się między innymi wniosek o odesłanie do komisji. A więc potraktowałabym to jako wniosek formalny, o którym rozstrzyga Sejm zgodnie z art. 43, który mówi, że w razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek i wniosków, a to jest wniosek formalny, projekt kieruje się ponownie do komisji, które go rozpatrywały, chyba że Sejm postanowi inaczej. I w tej sprawie powinno się odbyć wieczorem głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#AleksanderMałachowski">Przecież ja to przed chwilą powiedziałem, pani posłanko, więc pani wystąpienie ma charakter raczej wyborczy niż formalny. Przed chwilą powiedziałem, że skoro został zgłoszony sprzeciw, sprawa będzie musiała być przegłosowana przez Sejm, tyle że to opóźnia procedurę.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Gaberle, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#AleksanderMałachowski">Sądzę, że już nic więcej nie możemy zrobić. Trzeba poddać tę sprawę pod głosowanie i okaże się, czy Sejm wyrazi zgodę na poszerzenie liczby komisji, czy nie. Pan poseł zgłosił wniosek zgodnie z regulaminem, ja natomiast namawiałem, żeby zrezygnował z tego wniosku, ponieważ to opóźni sprawę.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AndrzejGaberle">Panie marszałku, uważam, że poprawki stanowią pewne propozycje, nad którymi trzeba dyskutować. Ponieważ moja propozycja przedyskutowania kwestii waloryzacji jest ze złą wolą - podkreślam to, złą wolą i nieżyczliwością w stosunku do wymiaru sprawiedliwości - traktowana jako argument za skierowaniem do komisji budżetowej, cofam tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, panie profesorze, nie chciałbym pana posądzać o złą wolę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AndrzejGaberle">Nie, ja pana posła Pieckę posądzam z tej trybuny o złą wolę i nieżyczliwość w stosunku do sądownictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AleksanderMałachowski">W każdym razie jest taka sytuacja i jeżeli pan profesor wycofał tę poprawkę... Nie wiem, czy pan poseł Piecka wycofuje swoją poprawkę, czy nie. Jak mówię, możemy wieczorem poddać to pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie pośle, proszę bardzo, jeżeli pan chce mieć satysfakcję, że pański wniosek będzie dzisiaj przegłosowany, to zwołamy posiedzenie komisji jutro o godz. 12, a dzisiaj o godz. 21 przegłosujemy pański wniosek odnośnie do tego, czy rozszerzyć liczbę komisji, co byłoby dosyć ciekawym rozwiązaniem. Protokół będzie gotowy, powiedzmy, o godz. 16 i w piątek rano będziemy mogli przegłosować tę ustawę. Tak więc, panie pośle, może pan mieć satysfakcję, że pański wniosek będzie poddany pod głosowanie dzisiaj o godz. 21. Tym samym odwołuję posiedzenie komisji o godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Rogowski: Dość tego, dość anarchii. Proszę nie udzielać głosu, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, może już zakończmy tę sprawę. Przedstawiłem propozycję Prezydium Sejmu, pan zgłosił sprzeciw zgodnie z regulaminem. Próbowałem pana skłonić, żeby pan wycofał ten sprzeciw. Pan nie chce wycofać. Przegłosujemy to wieczorem i koniec.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie profesorze, czy koniecznie?</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Rogowski: Proszę nie udzielać głosu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AndrzejGaberle">Tak. Bardzo przepraszam, ale to jest kwestia formalna, mianowicie kwestia interpretacji tej poprawki. Przepis odnosi się nie do skierowania do nowych komisji, tylko w ogóle do skierowania do komisji. Przepis wyraźnie mówi, że jeżeli zostały zgłoszone poprawki, kieruje się do tych samych komisji, które przedstawiły sprawozdanie. Stwierdzenie „chyba że Sejm postanowi inaczej” odnosi się do niekierowania do komisji. Po prostu można to rozpoznać bez kierowania do komisji, a nie skierować do nowych komisji. Wniosek jest sprzeczny z regulaminem i bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę nie udzielać głosu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, zarządzam przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MieczysławPiecka">Panie marszałku, pan mnie wezwał. Powiedziałbym tak: poddam się temu, co postanowi Prezydium. Naprawdę dziwię się, że pan prof. Gaberle - jak nigdy - w taki sposób zareagował. Nie widzę powodu, żeby coś takiego wypowiadać i przypisywać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym zarządzić krótką przerwę i skończyć tę sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MieczysławPiecka">Myślę, że tu jest całe nieporozumienie: jak kto podchodzi do ustawy. Naprawdę przykro mi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, niech pan zrozumie. Chciałbym na chwilę zarządzić przerwę. Sprawa została przesądzona, przedyskutujemy ją w Prezydium Sejmu. Jeżeli Prezydium dojdzie do wniosku, że potrzebna jest tutaj wykładnia, że ten artykuł oznacza, iż można to rozszerzyć, wtedy poddamy to pod głosowanie. Jeżeli nie, marszałek zapowie, że jako nieregulaminowa poprawka nie zostanie poddana pod głosowanie, zgodnie z tym, co mówił pan prof. Gaberle, że to nie dotyczy rozszerzenia, tylko ewentualnego pierwotnego skierowania.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#AleksanderMałachowski">Ten punkt porządku dziennego uważam za wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#AleksanderMałachowski">Za chwilę przystąpimy do kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam krótką przerwę.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 55 do godz. 13 min 57)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego (druki nr 2465 i 2689).</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma posła Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, tylko wyszedł. Jak pan marszałek wyszedł, to on też wyszedł.)</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, nie zwróciłem uwagi na to, że pan poseł Łochowski wyszedł.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#AleksanderMałachowski">W takim razie jeszcze raz zarządzam krótką przerwę, aż do chwili odnalezienia się posła Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, żeby państwo nie opuszczali sali; czekamy tylko na posła Łochowskiego, który na chwilę wyszedł.</u>
          <u xml:id="u-199.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 58 do godz. 14)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Już przeczytałem formułę porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Łochowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładając sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej, pragnę na wstępie wyrazić zadowolenie z tego, że Wysoka Izba zechciała w porządku dziennym dzisiejszych obrad umieścić projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej. Jest to bowiem zakończenie prac i wykonanie uchwały Sejmu z 24 stycznia br. w sprawie tzw. restrukturyzacji i polityki państwa wobec górnictwa węgla kamiennego do 2000 r. Bez tej ustawy, o której w tej chwili mówimy, o restrukturyzacji finansowej, restrukturyzacja całego sektora węgla kamiennego napotkałaby ogromne trudności, a jak niektórzy twierdzą, byłaby wręcz niemożliwa.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JózefŁochowski">Przechodząc zatem do szczegółów projektu, pragnę poinformować Wysoką Izbę, że pierwotny tekst ustawy podczas prac zarówno w podkomisji, jak i w czterech połączonych komisjach został w wielu elementach zasadniczo zmieniony. Przyjęta została przede wszystkim inna nieco filozofia ustawy, a mianowicie, że jest to restrukturyzacja finansowa jednostek górnictwa, a więc konkretnych kopalni, zakładów wydobywających węgiel, a nie sektora węgla kamiennego. Stąd też zmiana tytułu ustawy i konsekwentnie dokonane zmiany w art. 1, 3 i 5, w którym to m.in. artykule, myślę o art. 5, mówi się, że restrukturyzacja to umowa pomiędzy wierzycielami czy wierzycielem a konkretną kopalnią, zakładem wydobywczym itd. Tak więc nie mówi się tutaj ogólnie o jakiejś uldze dotyczącej restrukturyzacji sektora, ale o umowie między wierzycielem a konkretną jednostką gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#JózefŁochowski">Nowym elementem jest wprowadzenie do ustawy zapisów wymuszających opracowanie i wdrożenie oraz kontrolę przebiegu programu uzdrowienia gospodarki i jednostki. Jest to element, który wymusza wprost na poszczególnych kopalniach to, że będą miały konkretny program i, co więcej, że będą z niego zdawały kwartalne sprawozdanie ministrowi gospodarki. Wymuszenie myślenia trochę do przodu, na przyszłość jest warunkiem rozpoczęcia procesu restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#JózefŁochowski">Koncepcja restrukturyzacji finansowej polega także, według projektu, na dwuletnim odroczeniu płatności zaległych do 31 lipca z tytułu składek na: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz wpłat na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dotyczy to także - i to jest nowość - opłat zaległych na rzecz gmin. Trzeci element to opłaty związane, ogólnie rzecz biorąc, z ochroną środowiska, a więc na rzecz narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Jednoznacznie określa się w projekcie, że ta restrukturyzacja nie ma nic wspólnego z umorzeniem, darowaniem czy przepadkiem tego, co nazywa się zaległością. Jedynie rozkłada się płatności na 5 lat oraz, jak powiedziałem, wprowadza się karencję, odroczenie tych płatności do 1 stycznia 2000 r. Jedynym elementem odmiennym są umorzenia dla likwidowanych kopalni, ale to obejmuje bardzo niewiele zakładów i jest pewną specyfiką w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#JózefŁochowski">Jest jeszcze jeden element dyscyplinujący dłużników, a mianowicie restrukturyzacja może się odbywać pod warunkiem dokonywania przez podmioty, których ona dotyczy, bieżących płatności. Ten element jest obligatoryjny w umowie, jaką będzie zawierał wierzyciel z konkretnym zakładem, z konkretną kopalnią.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#JózefŁochowski">Powołuje się Fundusz Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego, który będzie tworzony z tzw. opłat węglowych. I tu jest zmiana w stosunku do pierwotnego tekstu ustawy, mianowicie propozycje czterech komisji dotyczą opłaty w wysokości 2%, a nie 3,7%, jak było pierwotnie. Przy okazji pragnę poinformować Wysoką Izbę, że na posiedzeniu była dosyć szeroka dyskusja na temat celowości wprowadzenia tego funduszu i niektórzy posłowie zastanawiali się, czy nie zastosować po prostu dotacji budżetowej, bo 2-procentowe podniesienie cen węgla jest pewną formą podatku płaconego przez tych, którzy węgiel będą kupować, a dotyczy to także szczególnie mało zarabiających i, jak określano, skazanych na korzystanie tylko z węgla z powodu braku innych możliwości technicznych. Na pewno jest to pewna forma podatku i na pewno jest to dodatkowe obciążenie, oczywiście pewien element wzrostu kosztów, w tym także kosztów energii. Niemniej jednak jest to - doszliśmy do zgodnego stwierdzenia - chyba najmniejsze zło, jakie można dopuścić, i w tej sytuacji jest to jedyna możliwość, aby ten fundusz mógł funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#JózefŁochowski">Drugi element, który komisje zmieniły, to wysokość opłat na zasilenie Funduszu Górnośląskiego: 20%, a nie, jak było pierwotnie, 24%. Były jeszcze dwie sprawy, które będą miały odbicie we wnioskach mniejszości. Zgłoszono propozycje, aby zapis: do 20%, zmienić na: 20% — twardo i aby zwiększyć do 25%. Komisje odrzuciły tę propozycję (dlatego to się znalazło we wniosku mniejszości), ponieważ uznały, że może zaistnieć sytuacja, iż fundusz nie będzie w stanie wykorzystać tych wszystkich pieniędzy konkretnie na zmianę zatrudnienia. Potwierdzeniem tego jest to, że środki budżetowe, które obecnie przeznaczamy na tzw. osłony socjalne w górnictwie, również nie są wykorzystywane w pełni. Stąd ten zapis „do”, aczkolwiek intencją nas wszystkich było, aby — jeżeli te środki mogłyby być wykorzystane przez Fundusz Górnośląski do końca — było to pełne 20%.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#JózefŁochowski">Były także wątpliwości co do tego, jakie są koszty i skutki finansowe tej ustawy. Argumentacja z jednej strony była taka, że jeżeli uznamy, iż dzisiejsze zadłużenia kopalń i zakładów wydobywczych wobec ZUS, wobec NFOŚiGW są praktycznie i tak nieściągalne i nie ma żadnej szansy, aby te zaległości ściągnąć w ramach dzisiejszej procedury i w ramach dzisiejszych możliwości finansowych kopalń, to trudno mówić, że odłożenie tych płatności będzie stratą czy też kosztem finansowym. Wielu dyskutantów podkreślało, że jest wręcz odwrotnie - podzielam ten pogląd - i że rozłożenie tych płatności na 5 lat i odroczenie ich o 2 lata jest szansą, żeby wierzyciele odzyskali te kwoty. Dotyczy to zarówno NFOŚiGW, ZUS i pozostałych funduszy, jak i gmin, dla których być może będzie to jedyna droga, aby odzyskały swoje pieniądze, które obecnie, zdaniem wszystkich, którzy się tym problemem zajmują, są zaległościami nieściągalnymi. Ponadto ustawa wymusza, jak powiedziałem już wcześniej, płacenie na bieżąco składek na ZUS, podatków oraz opłat na rzecz ochrony środowiska. Tak więc fakt, który zaistniał w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska, ogromnego spadku wpływów do tego funduszu, może być złagodzony poprzez to, że od 31 lipca kopalnie i zakłady wydobywcze będą jak gdyby zmuszone płacić na bieżąco wszystkie płatności po to, żeby móc uczestniczyć w procedurze restrukturyzacji długów.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#JózefŁochowski">Są trzy wnioski mniejszości, o których już wspominałem. Pierwszy dotyczy tego, aby oprócz kopalń i zakładów wyłącznie wydobywczych objąć tą ustawą jeszcze tzw. Konsorcjum Przedsiębiorstw Robót Górniczych i Budowy Szybów SA - jest to bodajże 5 przedsiębiorstw. Komisje nie podzieliły tego poglądu, stąd jest to wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#JózefŁochowski">Drugi wniosek dotyczy wyłączenia z restrukturyzacji płatności na rzecz gmin. Argumentacja, którą przed chwilą przytoczyłem, przeważyła i komisje go również odrzuciły.</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#JózefŁochowski">Trzeci wniosek dotyczy wspomnianej przeze mnie wysokości odpisów na rzecz Funduszu Górnośląskiego. Proponuje się w nim, aby była to wysokość stricte 25% wpływów, a nie do 25%, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-201.11" who="#JózefŁochowski">Wnoszę w imieniu 4 połączonych komisji o przyjęcie projektu zgodnie z przedłożeniem tych komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Józefowi Łochowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę pana posła Jana Chojnackiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej stanowisko odnośnie do sprawozdania 4 komisji sejmowych, to jest: Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej, o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JanChojnacki">Przedstawiony projekt ustawy przewiduje dwuletnią karencję w spłacie zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, narodowych i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, opłat eksploatacyjnych oraz wpłat na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zobowiązania dotyczą stanu na dzień 31 lipca 1997 r. Tak więc argumentowanie, że górnictwu węgla kamiennego daruje się niektóre długi, nie jest prawdą. Ustawa, która wejdzie w życie 1 stycznia 1998 r., ma dać jednostkom górnictwa węgla kamiennego czas na uporządkowanie gospodarki finansami oraz na uzyskanie płynności finansowej. Warto tutaj przypomnieć, że pod koniec 1996 r. ujemny wynik na operacjach finansowych stanowił około 26% straty finansowej brutto. Rozłożenie spłaty tego długu od 2000 r. na 6 lat też będzie takim ukłonem w stronę górnictwa. Chciałem nadmienić, że zobowiązania, które na dzień dzisiejszy górnictwo ma wobec tych wymienionych wcześniej instytucji w obecnej kondycji górnictwa są nie do zrealizowania. Jeżeli instytucje lub osoby lubią mieć dużo liczb na papierze, to dobrze, ale w praktyce tych liczb nie ma. W związku z tym należy stworzyć takie warunki, ażeby można było w odpowiednim czasie te środki od górnictwa odzyskać. Górnictwu węgla kamiennego to się należy, dlatego że zaprzestano dotowania górnictwa od II kwartału 1992 r. Wprowadzono opłatę eksploatacyjną, podniesiono o 100% opłaty za korzystanie ze środowiska, a jednocześnie nie uwolniono cen węgla, które były w znacznym stopniu hamulcem inflacji. Z tego, że była taka polityka wobec górnictwa węgla kamiennego, korzystały wszystkie przedsiębiorstwa, korzystaliśmy my jako społeczeństwo. Dlatego właśnie trzeba obecnie pomóc jednostkom górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Należy tutaj również wyraźnie podkreślić przeobrażenia w górnictwie, w którym zatrudnienie zmniejszyło się o 38%, nastąpił 2-krotny wzrost wydobycia z jednej ściany, zlikwidowano kilkadziesiąt szybów, setki kilometrów wyrobisk korytarzowych, zbędne obiekty przemysłowe. Utworzono też na bazie zbędnego majątku nieprodukcyjnego kopalń nowe podmioty gospodarcze. W wielu przypadkach te podmioty wychodzą już poza sferę działania górnictwa węgla kamiennego, a m.in. o taki kierunek w restrukturyzacji górnictwa też chodzi.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JanChojnacki">Mimo uzyskania tak wielu korzystnych wyników sektor węgla kamiennego nie potrafi samodzielnie wyjść z zapaści finansowej. My jako parlamentarzyści, uchwalając tę ustawę, w jakimś stopniu możemy górnictwu pomóc. Węgiel kamienny będzie naszym podstawowym paliwem przez dziesiątki lat i w najbliższych latach musi być ten sektor wyprowadzony na prostą. Trzeba szukać nowych rozwiązań powodujących, że profity uzyskiwane z węgla poza kopalniami w jakimś procencie będą docierały do kopalń, trzeba tworzyć np. grupy kapitałowe, elektrownie-kopalnie, elektrownie-koksownie, firmy handlujące węglem-kopalnie itp.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#JanChojnacki">Niewątpliwie również w samym sektorze musi nastąpić zmiana podejścia, trzeba wiedzieć, że mamy tyle, ile wypracujemy, a nie tyle, ile chcielibyśmy mieć. Odpowiedzialność za powodzenie restrukturyzacji górnictwa muszą wziąć na siebie wszyscy pracujący w tym sektorze, korzystając przy tym z uzasadnionej pomocy ze strony państwa i społeczeństwa. W pewien sposób pomoże w tym proponowana opłata węglowa w wysokości 2% ceny sprzedanego węgla przeznaczonego na zaopatrzenie rynku, krajowego i tego z importu. Środki z opłaty węglowej i innych wpływów pozwolą na utworzenie funduszu, który w pewien sposób również dofinansuje gminy górnicze. Chciałbym tutaj nadmienić, że nie jest tak, że gminy stracą te pieniądze, one po prostu te pieniądze otrzymają w późniejszym czasie, a środki, które będą pochodziły z opłaty, będą do gmin odprowadzane na bieżąco w określonej w ustawie wysokości. Tak że niezależnie od opłat bieżących, które kopalnie będą przekazywały do budżetów gmin, środki z tego funduszu będą go dodatkowo zasilały. Ten fundusz jest również przewidziany na zasilanie inwestycji proekologicznych i modernizacyjnych górnictwa węgla kamiennego. Proponowana opłata w wysokości 2% według szacunków spowoduje wzrost cen energii o ok. 0,4%, a wzrost inflacji 0,07%.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na zarzuty, że ten rząd i ta koalicja parlamentarna mieli 4 lata na wprowadzenie stosownych ustaw i procesów restukturyzacyjnych w przemyśle węgla kamiennego, chcę odpowiedzieć, że normalna kadencja trwa 4 lata i uchwalanie ustaw ma miejsce w ciągu całego okresu trwania kadencji. To tak jak w sporcie - jest start i meta, i na całej trasie przebiegu trzeba wkładać w bieg równy wysiłek, a nie na przykład przebiec 5/6 trasy, a zrezygnować z 1/6, bo już 5/6 przebiegłem, to co z tą 1/6 będę robił. Jak trudna i skomplikowana jest sytuacja finansowa górnictwa węgla kamiennego, tak trudna i skomplikowana była droga do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#JanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej postuluje bezzwłoczne przejście do trzeciego czytania projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Janowi Chojnackiemu.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Alojzego Gąsiorczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AlojzyGąsiorczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę zaprezentować stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#AlojzyGąsiorczyk">Oddać mało, by nie wydać za dużo - w tych słowach można zawrzeć intencje ustawodawcy, tym bardziej że nie oddaje się tu w żadnym wypadku realnego pieniądza podatnika, a jedynie odstępuje od egzekwowania sankcji powstałych i wygenerowanych bez bezpośredniego udziału dłużnika, a już na pewno nie z jego inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#AlojzyGąsiorczyk">Smutno się robi, gdy uczestnicząc w pracach powołanej podkomisji, a następnie połączonych komisji sejmowych, przywołanych w nadzwyczaj rozbudowanym składzie - aż 4 komisji - do procedowania nad tą ustawą czuje się gorący oddech zbliżających się wyborów, chyba że to tylko troska o jakość legislacyjną projektu.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#AlojzyGąsiorczyk">Wysoka Izbo! Smutno, gdy słucha się wystąpień, w których wnikliwie roztrząsają elementy strategii restrukturyzacji finansowej podmiotów górnictwa węgla kamiennego, patrząc na to poprzez pryzmat zgodności z polityką państwa, ci, którzy nie tak dawno będąc przy sterach przemysłu za swój program uznawali jego brak.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#AlojzyGąsiorczyk">Perspektywa kilku minionych lat jest krótka, zbyt krótka, by zapomnieć, jakie to decyzje stworzyły warunki do powstania i pomnażania długów w górnictwie. Dorobkiem legislacyjnym w procedowaniu nad tą ustawą jest upodmiotowienie procesu restrukturyzacji finansowej i nadanie ram pozwalających dłużnikowi dążyć do swego celu bez pominięcia interesu wierzyciela. Polskie Stronnictwo Ludowe chce wierzyć, że spółki węglowe oraz wyodrębnione kopalnie we właściwy sposób posłużą się otrzymanym narzędziem prawnym. Przejmą inicjatywę, by określone kwoty i wskazane terminy nie były traktowane jako obligatoryjnie wskazujące tylko wartość i datę rozliczeń, lecz jako minimalne i graniczne dla działań przyśpieszających spłaty zadłużeń, szczególnie tych wobec gmin, tak by ten proces stał się fundamentem budowy partnerskich stosunków pomiędzy górnictwem i jego podmiotami a gminami, na których terenie funkcjonują. Bez partnerskiego działania tych stron trudno mówić o powodzeniu dalszych faz restrukturyzacji, dla których restrukturyzacja finansowa jest niezbędnym warunkiem i starterem.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#AlojzyGąsiorczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z jednej strony nie słabną głosy o obowiązkach państwa wobec branży, z drugiej zaś strony pojawia się zrozumiały sprzeciw wobec roszczeniowych postaw. Proponowana ustawa powinna stworzyć warunki do spotkania się tych poglądów w pół drogi i do wypracowania racjonalnego kompromisu. Zabierając głos z upoważnienia Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, podczas pierwszego czytania projektu ustawy mówiłem, że obecny stan finansowy górnictwa jest tak zły, że może skutkować głębokim kryzysem ekonomicznym w tym sektorze z nieprzewidywalnymi skutkami dla całej gospodarki. Od tamtego czasu nie zmieniło się nic, bo i nic nie mogło się zmienić. Ambicją naszą, parlamentarzystów Sejmu Rzeczypospolitej drugiej kadencji, powinno być niepozostawienie tego problemu bez rozwiązania. Ten problem trwał i narastał w czasie naszej kadencji, na naszych oczach, nie możemy więc, a wręcz nie wolno nam unikiem proceduralnym, o który teraz tak szczególnie łatwo, odpychać od siebie tego problemu, podrzucać jak kukułcze jajo następnemu parlamentowi.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#AlojzyGąsiorczyk">Kontrowersje wokół opłaty węglowej, nasze obawy, sygnalizowane podczas pierwszego czytania projektu, dotyczące techniki zarządzania pozyskanymi z tej opłaty środkami rozwiewają zapisy o Funduszu Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego i zasadach jego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#AlojzyGąsiorczyk">Wysoka Izbo! Na koniec posłużę się kolejnym przypomnieniem swojego wystąpienia o celowości zastępowania regulacji administracyjnych rozwiązaniami kapitałowymi jako naturalnymi dla rozwijającej się gospodarki rynkowej. Dziś staje się to koniecznością - mówiłem wówczas. Ustawa tworzy do tego warunki i to najbardziej przemawia za jej zaakceptowaniem w całości.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#AlojzyGąsiorczyk">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mając pełną świadomość niedoskonałości, jakimi obarczony jest ten projekt, lecz ważąc je z istotą problemów, które potrafi rozwiązać, w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Alojzemu Gąsiorczykowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani profesor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzeczą wielkiej wagi jest zapewnienie górnictwu właściwego procesu restrukturyzacji. Nigdy jednak nie spoczniemy w ostrzeganiu przed restrukturyzacją wadliwą lub źle zaprojektowaną. Jeżeli miałoby mimo wszystko dojść w Izbie do uchwalenia ustawy w tym brzmieniu, postaramy się - w ramach zmniejszenia szkód czy ich ograniczania - o zaproponowanie takich poprawek, które pozwolą nadać ustawie odpowiednie oblicze, by nadawała się do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#IrenaLipowicz">Należy z zadowoleniem powitać fakt, że wbrew zapowiedziom rządu w poprzedniej debacie, ostatecznie w projekcie ma znaleźć się opłata węglowa. Natomiast postulatem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności była albo bezpośrednia dotacja z budżetu państwa, którą uważalibyśmy za rozwiązanie uczciwsze w takim przypadku, albo taka opłata węglowa, która obciążałaby koszty energii, np. kilowatogodziny. Sytuacja, w której obciąża się opłatą cenę węgla, może spowodować - jak rozumiem, wbrew intencjom wnioskodawców - że właśnie droższy węgiel będzie jeszcze mniej konkurencyjny, a więc może to być przysługa oddana górnictwu, która będzie przysłowiową niedźwiedzią przysługą. W jaki sposób bowiem kopalnie będą mogły sprostać temu wyzwaniu?</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#IrenaLipowicz">Jeżeli chodzi o konkretne błędy ustrojowe tej ustawy, to za chwilę będę mówiła o szkodach, jakie odniosą ochrona środowiska i gminy, i przypominam, że z tego miejsca pan minister ochrony środowiska określił same straty wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska w Katowicach na 2 bln starych złotych. Przypominam, że w trakcie poprzedniej debaty zapewniano mnie, że sprawa nie będzie dotyczyła opłat eksploatacyjnych dla gmin, czyli tego, co słusznie należy się gminom i co zostało już często przez nie wydane przy zaciąganiu kredytów czy przy planowaniu inwestycji z zakresu ochrony środowiska bądź naprawy szkód górniczych. Widzimy, że w tym projekcie umorzenie zobowiązań z tytułu opłat eksploatacyjnych się znalazło.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#IrenaLipowicz">Jeżeli jednak chcielibyśmy już dokonywać restrukturyzacji, to również w ramach wielu konsultacji, badań i programów, w których starałam się brać udział, dochodzono wszędzie, także na podstawie doświadczeń innych krajów, do jednego wniosku - że restrukturyzować trzeba cały region górniczy, a nie samo górnictwo. W ten sposób nigdy nie wyjdziemy z zaklętego kręgu i nie będziemy mogli uczynić Śląska czy woj. wałbrzyskiego w przyszłości również nowoczesnym centrum przemysłu motoryzacyjnego, bankowego, przemysłu elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#IrenaLipowicz">A więc - i to jest pierwsza poprawka proponowana przez mój klub, przy czym jeżeli poprawki te nie zostaną przyjęte, to nawet w tej niedoskonałej formie nie widzimy już najmniejszej możliwości pogodzenia się z tą ustawą - byłaby to kwestia nadania funduszowi charakteru funduszu regionalnego. Poprawka ta oznaczałaby, iż w art. 12 mówilibyśmy o tym, że fundusz, który obecnie nazywałby się Funduszem Restrukturyzacji Regionalnej, byłby przeznaczony na wspomaganie procesów restrukturyzacji górnictwa, ale przede wszystkim na zmianę infrastruktury w regionach górnictwa węgla kamiennego w celu zwiększenia możliwości tworzenia w przyszłości alternatywnych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#IrenaLipowicz">Odpowiednio musi zmienić się podmiot powołujący członków rady funduszu oraz skład tej rady. Jeżeli największe straty według projektu rządowego czy projektu poselskiego, wspieranego już obecnie, jak rozumiem, przez rząd, który przez 4 lata nie potrafił przedstawić własnego projektu, oraz parlament, w którym - tutaj odwołuję się do tego, co mówił poprzednik - mając absolutną stabilną większość i wyłaniając stabilne rządy, przez 4 lata nie potrafiono przedstawić żadnego programu... 4 lata temu zapewnialiście nas państwo, że macie świetne recepty i potraficie natychmiast uzdrowić górnictwo. Wyniki finansowe górnictwa są katastrofalne jak nigdy. Mieliście państwo 4 lata - 4 lata, które dla naszego regionu są straconymi latami. Ta nieudolna ustawa to jest tylko łatanie dziur w ostatniej chwili, niemal 48 godzin przed zakończeniem kadencji Sejmu, po to, żeby ukryć własną nieudolność i własne spory w ramach koalicji.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#IrenaLipowicz">Jeśli wolno, chciałabym przedstawić poprawki, które w jakiś sposób mogą zaradzić podstawowym wadom projektu. A więc jest rzeczą niezbędną, aby rada funduszu była powoływana przez prezesa Rady Ministrów w porozumieniu z krajową reprezentacją samorządu terytorialnego. Jest niezbędne, aby przynajmniej w skład rady funduszu — to kuriozalne, że tego nie ma — wchodzili reprezentanci sejmików samorządowych woj. katowickiego i wałbrzyskiego oraz istniejąca przecież reprezentacja gmin górniczych. Trudno zrozumieć, dlaczego tego nie ma. W art. 2 proponuję skreślić pkt. a i b, ponieważ należności z tytułu opłat eksploatacyjnych i opłat z tytułu ochrony środowiska, jak słyszeliśmy, mają być i tak rekompensowane gminom przez budżet państwa. Po cóż więc takie krążenie pieniędzy? Są dwie możliwości — albo rząd chce oszukać czy ustawodawca chciałby oszukać gminy i odebrać im pieniądze, które im się słusznie należały — a zakładam, że tak się nie dzieje — albo, jak słyszeliśmy, rząd ma zamiar zrekompensować gminom straty. A więc niech zrekompensuje to od razu, bez pośrednictwa, bez niepotrzebnego krążenia tych pieniędzy. W art. 2 należy dodać słowa: „i przedstawiła zatwierdzony program naprawczy jednostki”. Trudno wyobrazić sobie, aby był to tylko załącznik do złożonego wniosku. Odpowiedniej zmiany trzeba też dokonać w art. 3. Przedstawienie programu naprawczego musi być w ogóle warunkiem wejścia w proces restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#IrenaLipowicz">W art. 4 trzeba ograniczyć wynagrodzenia członków zarządu, dyrektorów oraz diety członków rady nadzorczej. Proszę państwa, ci ludzie zarabiają setki milionów złotych w sytuacji, kiedy ich jednostka nie realizuje zobowiązań. Będzie to sprawiedliwe, jeżeli te wynagrodzenia nie będą mogły przekroczyć wysokości określonej przez ministra gospodarki w drodze rozporządzenia. Niech to będzie jawne, niech ci ludzie zarabiają dużo, ale niech wiemy wszyscy, kto zarabia i za co w sytuacji, kiedy gminie nie są wypłacane podstawowe kwoty, które umożliwiają naprawianie szkód górniczych. I proszę tak przy sprawie tych wynagrodzeń, panie pośle, nie protestować, bo mogłabym sądzić, że ktoś na sali jest zainteresowany tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#IrenaLipowicz">Dwa ostatnie zdania, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: Czas się skończył.)</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#IrenaLipowicz">Przepraszam bardzo, proszę nie pouczać pana marszałka, pan marszałek mi zwróci uwagę.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#IrenaLipowicz">Ust. 1 w art. 12 należy nadać brzmienie: „Tworzy się Fundusz Restrukturyzacji Regionalnej, zwany dalej funduszem...” — dalej według brzmienia, które przedstawiłam. Pozostałe poprawki, dotyczące również warunków naprawczych, pozwolę sobie złożyć w związku z upływem czasu do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#IrenaLipowicz">Naprawdę jest rzeczą smutną, że przez 4 lata nie otrzymaliśmy z rąk koalicji rządzącej lepszego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pani profesor Lipowicz.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, bardzo prosiłbym, żeby pan zachowywał obyczaje parlamentarne i nie polemizował. Chce pan zadać pytanie czy sprostować, proszę bardzo, ale proszę nie zakłócać przebiegu obrad, bo to jest, powiedziałbym, nieeleganckie.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, pani posłanko, pani profesor, ale chcę powiedzieć, że kadencja Sejmu upływa nie za 48 godzin, tylko w drugiej połowie października.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: To tylko skrót, przenośnia.)</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#AleksanderMałachowski">Wiem, rozumiem, że to była przenośnia, ale ponieważ ludzie nas słuchają, mogłaby pójść w świat nowa wiadomość - prasa rozniesie, że kadencja Sejmu upływa, a tu wyborów nie było.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Tak jest, panie marszałku, to była przenośnia. Chodziło mi o ostatnie, przedostatnie posiedzenie. To była przenośnia.)</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Piotra Polmańskiego z Koła Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym na wstępie powtórzyć to, co już wielokrotnie mówiłem z tej wysokiej trybuny. Otóż rząd przyjął program naprawczy górnictwa węgla kamiennego 30 kwietnia 1996 r., miał więc prawie półtora roku na to, by tę zasadniczą dla realizacji programu ustawę o restrukturyzacji finansowej górnictwa węglowego przedstawić Wysokiej Izbie. Niestety do dziś program nie jest realizowany, gdyż nie ma narzędzi i pozostaje on tylko na papierze. To bez wątpienia największy skandal i oszustwo, gdyż mająca na to 4 lata i ogromną większość w parlamencie koalicja oraz rząd nie zrobiły nic konkretnego, by poprawić sytuację górnictwa, a świadczą o tym wyniki ekonomiczno-finansowe tej branży za 7 miesięcy br. Stratę zakładaną w programie na koniec br. górnictwo osiągnęło już na koniec I kwartału br. Czarny scenariusz roku ubiegłego jest więc w pełni realizowany za wiedzą i przy akceptacji rządu. Teraz, gdy kończy się kadencja i zbliżają się wybory, podjęto próbę uchwalenia ustawy mocno kontrowersyjnej bez jakiejkolwiek konsultacji z wierzycielami i nadal bez jednoznacznego i konkretnego stanowiska rządu. Nie może być bowiem tak, Sejm nie powinien się na to godzić, by zmieniając z dnia na dzień treść projektu i zabierając gminom duże pieniądze, nie pytano ich nawet o zdanie, a to tylko dlatego, że trzeba się spieszyć i dziś nie ma na to czasu. Otóż czas był, panie ministrze Markowski, były prawie 2 lata. Teraz w takim pośpiechu nie można tworzyć prawa, bo będzie to złe prawo. Zgłosiłem w tej sprawie wnioski mniejszości i od ich przyjęcia uzależniam swoje i Koła Konserwatywno-Ludowego poparcie dla tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PiotrPolmański">Chciałbym również odnieść się do stanowiska rządu wobec tego projektu, które w końcu, dzięki usilnym staraniom posłów opozycji, rząd był łaskaw przedstawić. Jest ono jednak dosyć kuriozalne, muszę przyznać, gdyż pomijając ogólnikowe odniesienia do kwestii restrukturyzacji finansowej, rząd ani jednym słowem nie odniósł się do sprawy zasadniczej w tym projekcie, to jest do opłaty węglowej i tworzenia funduszu restrukturyzacji. Wczoraj na posiedzeniu połączonych komisji na moje pytanie w tej sprawie wiceminister finansów odpowiedział, że stanowiska ministra finansów nie wolno mu przedstawiać, a rząd w tej sprawie milczy. Nie jest to chyba jednak przypadkowe milczenie. Wiceminister Markowski odpowiedział, że rząd nie powiedział „nie” dla opłaty węglowej, ale moim zdaniem, panie ministrze, oznacza to równie dobrze, że nie powiedział „tak” dla tej opłaty. Nadal więc rząd traktuje górnictwo niepoważnie, zresztą przez lata tak czynił.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozmawiałem na temat tego projektu z wieloma dyrektorami kopalń, prezesami spółek i mam coraz większe obawy, czy projektowana ustawa pomoże górnictwu w takim zakresie, w jakim powinna. Moje obawy dotyczą następujących kwestii.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PiotrPolmański">Po pierwsze — tego, jak będzie kształtować się poziom cen węgla energetycznego w najbliższym czasie. Chciałbym przypomnieć, że od lat ceny węgla i koszt kształtują się poniżej inflacji. To oznacza, że górnictwo nie ma z czego płacić własnych zobowiązań, nie zarabia na sprzedaży węgla wystarczających pieniędzy, panie ministrze, działa ze stratą. Co na to właściciel?</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#PiotrPolmański">Po drugie - tego, jak będzie funkcjonować ta ustawa, nad którą dyskutujemy, od 1 stycznia 1998 r., jeżeli od 1 sierpnia tego roku górnictwo wygeneruje - takie są prognozy - stratę rzędu kilku bilionów starych złotych, co restrukturyzacji na mocy tej ustawy by nie podlegało. Co z zapisem, że warunkiem restrukturyzacji finansowej jest bieżąca płatność zobowiązań? Dodam, że miesięcznie górnictwo osiąga - może inaczej: generuje - stratę rzędu ponad biliona starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#PiotrPolmański">Po trzecie wreszcie - tego, jakie mechanizmy uruchomi rząd, by zadbać o stronę dochodową górnictwa węgla kamiennego, jakie narzędzia zastosuje, by zlikwidować przyczyny tragicznej sytuacji w górnictwie.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#PiotrPolmański">Jest to więc pytanie o rzetelny program rzeczywistych, a nie pozorowanych działań rządu w celu dostosowania górnictwa do wymogów gospodarki rynkowej. Taki program jest górnictwu o wiele bardziej potrzebny niż projektowana ustawa. Tego rząd nie zrobił przez 4 lata.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W ciągu 5 minut nie jestem w stanie przedstawić, i jeszcze na dodatek omówić, poprawek, które zgłaszam do projektu ustawy. Sądzę, że będzie ku temu stosowny czas na posiedzeniu komisji. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Polmańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest to drugie czytanie projektu ustawy, ale niestety muszę zacząć od polemik. Przede wszystkim gros strat, które ciążą na górnictwie węglowym, powstało w latach 1990–1993, a więc w okresie, kiedy Unia Wolności była co najmniej podmiotem współrządzącym; pani poseł Lipowicz i pan poseł Polmański byli wówczas posłami, przynajmniej przez część tego okresu, i w jakiś sposób państwo odpowiadają...</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Nie za te sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Nie za to.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#EugeniuszJanuła">W tej cząstce, za jaką odpowiadają posłowie, za straty i za politykę, która wygenerowała straty, które tam narastają. Trzeba więc być przynajmniej troszkę uczciwym krytykując politykę innego podmiotu. A sytuacja w górnictwie węglowym jest zła. Co do tego wszyscy nie mamy wątpliwości. Ten projekt ustawy jest pewną próbą - udaną czy nie, to się zobaczy - powstrzymania narastania strat ekonomicznych, a w konsekwencji wyprowadzenia górnictwa na prostą. Oczywiście świętym zadaniem opozycji jest krytykowanie podmiotów rządzących, ale ze względu na dobre zwyczaje i kulturę polityczną opozycja powinna dać jakieś antidotum. Powinna powiedzieć: robicie źle, a my mamy lepszy pomysł. Chyba że chodzi o jakieś prawa autorskie czy coś z tych rzeczy - żeby zachować to tylko dla siebie. A przecież jeżeli chodzi o górnictwo węglowe, to, generalnie rzecz biorąc, wszyscy wiemy, że należy tę gałąź przemysłu ratować - w sposób racjonalny i zasadny. Mamy przykłady z innych państw, znacznie zasobniejszych od nas, takich jak chociażby Republika Federalna Niemiec, gdzie restrukturyzację górnictwa rozpoczęto ok. 30 lat temu i jeszcze jej nie dokończono. Ale dobrze, że tam rozpoczęto, bo przynajmniej mamy jakieś przykłady, jakąś drogę wytyczoną i możemy pewne systemy zastosować.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#EugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, nie uważamy, że ten projekt jest szczytem doskonałości. Uważamy, że jest to raczej projekt ustawy o charakterze epizodycznym niż systemowym, aczkolwiek rząd przedstawiał kilka wariantów dalszego rozwoju górnictwa. Rzeczywiście należałoby przeprowadzić debatę „węglową” — pewna jej część (debata „energetyczna” się z tym wiąże) była w parlamencie tej kadencji przeprowadzona — żeby rzeczywiście w przyszłości kolejny parlament mógł górnictwo nie tylko ratować i wyprowadzać na prostą, ale żeby mógł debatować nad problemem, w jaki sposób górnictwo węglowe na przełomie wieków XX i XXI będzie mogło dać gospodarce narodowej i w konsekwencji społeczeństwu korzyści, a nie tylko straty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#AleksanderMałachowski">Pani prof. Lipowicz, proszę bardzo - czuję, że będzie jakieś sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym powiedzieć, że to nieprawda, że opozycja nie ma całościowego programu restrukturyzacji górnictwa. Jest mi przykro, że pan poseł Januła tego programu nie zna. Kilkudziesięciostronicowy dokument ma Unia Wolności. Jeszcze raz wobec tego podaruję go panu posłowi. O ile wiem, tak samo obszerny dokument ma AWS. W związku z tym jest po prostu nieprawdą mówienie, że opozycja ogranicza się do krytykanctwa.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Januła: Ja tak nie powiedziałem, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#IrenaLipowicz">I jeszcze jedno było nieprawdziwe. Pan poseł powiedział, że również w swoim wystąpieniu sprzeniewierzyłam się kulturze politycznej, ograniczając się do ogólnej krytyki.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Januła: Tak też nie powiedziałem, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#IrenaLipowicz">Nie? Chciałabym tylko przypomnieć, że złożyłam bardzo konkretne poprawki. Tak że pracuję do końca, mimo że nie ukrywam swego zdania na temat tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: W formie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Polmański też będzie prostował, że jest niewinny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest nieprawdą stwierdzenie pana posła Januły, że największe straty powstały za poprzednich rządów. Panie pośle, proszę spojrzeć do statystyk, do tych wszystkich tabelek, i porównać rok 1993 z bieżącym. Za 1993 r. straty górnictwa wynosiły...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, przepraszam bardzo. Chwileczkę, panie pośle Polmański, to jest polemika. Pan może prostować, jeśli ktoś...</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Ale pan poseł powiedział nieprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#AleksanderMałachowski">To już jest polemika. To pan poseł powiedział nieprawdę. To nie może być tak - pan może sprostować przekręcenie pańskich słów, pańskiej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Jest to w jakimś kontekście wypowiedziane.)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#AleksanderMałachowski">To nie jest tak, ale proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PiotrPolmański">Dziękuję serdecznie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PiotrPolmański">Otóż na koniec 1993 r. strata górnictwa wynosiła, panie pośle Januła, 94 mld starych złotych. Dziś wynosi 105 bln starych złotych. To oznacza 10% budżetu państwa, czyli jest kolosalna różnica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, to już zaczyna być szczegółowa polemika. Sprostował pan, dziękuję bardzo, to nie może trwać dłużej.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: Ale źle sprostował.)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę, żeby nie wszyscy prostowali, bo się zaczyna debata... Mamy za chwilę przerwę. Potem mamy rozpatrzyć jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#AleksanderMałachowski">Nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, już państwo nie prostujcie, bo to do niczego nie prowadzi. Jeszcze pan poseł Henryk Hajduk pragnąłby zabrać głos, a za chwilę trzeba będzie ogłosić przerwę i ta debata będzie kontynuowana po przerwie, co byłoby niedobre.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Henryk Hajduk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#HenrykHajduk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja nad poselskim projektem ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego budziła i budzi wiele emocji. Nie ma w tym nic dziwnego, bo i problem jest trudny, gdyż dotyczy ważnej branży naszej gospodarki, w której pracuje kilkaset tysięcy ludzi, a w jej otoczeniu prawie prawie trzy razy tyle, ale przede wszystkim dotyczy ogromnych pieniędzy, jakie należy wyłożyć na restrukturyzację tej branży.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#HenrykHajduk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma górnictwo od kilku lat szczęścia i nie może się doczekać sprzyjającego czasu na poważne potraktowanie tej branży oraz znalezienie dobrych rozwiązań. Cykle dyskusji nad stanem gospodarki w górnictwie, problemami oraz sposobami rozwiązań wyznaczają albo strajki, albo wybory parlamentarne czy prezydenckie. Zastanawiając się nad czasem dzisiejszej debaty, można wyciągnąć wniosek, że również nie jest to najlepszy moment. Może nie jest to czas najlepszy, ale pewno jest to czas ostateczny na podjęcie pewnych decyzji. Nieuchwalenie tej ustawy spowoduje dalsze lawinowe zadłużanie się górnictwa, a to w konsekwencji może wpłynąć negatywnie na całą gospodarkę - raczej jestem przekonany, że tak będzie. Jeżeli tak spojrzymy na tę ustawę, to jest to czas najodpowiedniejszy na jej uchwalenie. Trzeba również pamiętać, że to właśnie ta Izba przyjęła program dla górnictwa i że jednym z elementów programu jest ta ustawa. Uchwalenie tej ustawy, wraz z negocjowaną obecnie przez górnictwo nową umową cenową z energetyką na dostawę węgla, a także innymi elementami w programie górnictwa, które są, a które na bieżąco realizuje górnictwo, pozwoli wyjść tej branży z zapaści finansowej. Wczorajsze posiedzenie połączonych komisji było bardzo żywe, ale pytania oraz wątpliwości zgłaszane do tej ustawy pozwalają mieć nadzieję, że zostanie ona poparta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#HenrykHajduk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że ta ustawa mimo wielu zgłoszonych krytycznych uwag... Ale w okresie wyborczym zawsze mamy do czynienia z cudownymi chwilowymi rozwiązaniami, które nigdy nie są realizowane.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#HenrykHajduk">Mam gorący apel do wszystkich panów posłów i pań posłanek, uchwalmy tę ustawę, a czas następnego parlamentu niech będzie przeznaczony na poszukiwanie jeszcze lepszych, efektywniejszych rozwiązań dla tej branży. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#AleksanderMałachowski">Zanim udzielę głosu, chciałbym się zorientować, czy są pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Dyduch, pan poseł Chojnacki, kto jeszcze? - bo o trzeciej muszę zarządzić przerwę i w tej sytuacji będziemy musieli dokończyć tę debatę po przerwie.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Dyduch.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Poseł Józef Łochowski: Dokończmy ją.)</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#AleksanderMałachowski">Nie dokończymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania, naprawdę krótkie. W art. 15 ust. 1 pkt 2 jest informacja czy zapis, który mówi, że z Funduszu Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego będzie można wspierać procesy likwidacyjne. W związku z tym konkretne pytanie: Czy w tym aspekcie będzie można z tego funduszu regulować również niektóre świadczenia socjalne, na przykład deputaty węglowe, które dzisiaj są bardzo trudnym elementem finansowania socjalnego górników, i czy te kopalnie z tego funduszu w tym zakresie będą mogły korzystać?</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie dotyczy ust. 2 tego samego artykułu, który mówi, że środki funduszu przeznaczone będą na zasilanie Funduszu Górnośląskiego Spółka Akcyjna w wysokości do 20% wpływów z opłaty węglowej na utworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#MarekDyduch">Jestem z woj. wałbrzyskiego, gdzie proces likwidacji kopalń Zagłębia Dolnośląskiego dobiega już końca, i oczywiście my popieramy to, aby Fundusz Górnośląski otrzymywał bieżące wsparcie, bo uważamy, że to jest słuszne, natomiast chcielibyśmy zapytać, czy ustawa umożliwia dokończenie likwidacji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, tworząc również nowe miejsca pracy. Czy będzie można z tego funduszu korzystać także w naszym zagłębiu i doprowadzić proces likwidacji do końca, łącznie z restrukturyzacją i tworzeniem nowych miejsc pracy?</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#MarekDyduch">I wreszcie chciałbym zapytać, ile, według szacunków, powinno rocznie wpływać do Funduszu Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego przy odpisie 2-procentowym i jaka będzie wielkość tego funduszu w ciągu roku czy w ciągu dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#MarekDyduch">I ostatnie pytanie, dotyczące art. 11. Tu jest pewnego rodzaju wątpliwość. Wydaje mi się, że ten artykuł jest dość skomplikowany - chodzi o sposób pobierania opłaty węglowej. Bo najpierw podmiot, który produkuje węgiel, może w ciągu 14 dni od jej pobrania zapłacić składkę, nie później jednak niż w terminie 30 dni od wydania węgla. Następnie w ust. 2 mówimy, że nabywca węgla uiszcza opłatę węglową sprzedawcy nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania węgla. A zatem czy nie można byłoby tego uprościć, po prostu wprowadzić tej opłaty do ceny węgla? Byłoby to prostsze i bez większych komplikacji. Również ust. 3 jest dość nieprecyzyjny. Do opłaty węglowej stosuje się odpowiednio przepisy o zobowiązaniach podatkowych - i to, rozumiem, reguluje minister finansów - a z drugiej strony ministrowi gospodarki daje się możliwość rozłożenia opłat na raty i odroczenia ich. Czy to nie jest zbyt skomplikowane w praktyce i czy nie należałoby tego uprościć? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Chojnacki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#JanChojnacki">Mam pytanie do pana ministra. Proszę to potwierdzić, bo być może mam złe dane, pan poseł Polmański ma lepsze. Z moich danych wynika, że w 1993 r. zobowiązania górnictwa wynosiły 54 454 mld starych zł, należności - 19 881 mld zł, a strata górnictwa netto wynosiła już wtedy 34 659 mld starych zł. I to była w tym okresie górnictwa dobra kondycja. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Jacek Zieliński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapoznałem się ze stanowiskiem rządu wobec poselskiego projektu ustawy, podpisanym przez pana premiera Cimoszewicza. Obok bardzo ogólnych stwierdzeń tego typu, że rząd akceptuje cel, jaki został postawiony w projekcie ustawy, pojawiają się pytania. Czy rząd akceptuje projekt ustawy w takiej postaci, w jakiej został przedłożony do drugiego czytania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Polmański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym, żeby pan minister jasno i precyzyjnie, bez 20–30-minutowych wywodów, odpowiedział na pytanie: Czy rząd zgadza się na opłatę węglową zaproponowaną w projekcie, nad którym dyskutujemy? Pytam o to dlatego, że z tej opłaty ma powstać fundusz restrukturyzacji, i to jest warunek jakby podstawowy. Dotychczas rząd unikał odpowiedzi na to pytanie i praktycznie nie wiemy, czy rząd zgadza się, czy nie. Chciałbym, aby pan minister jasno to powiedział. Proszę nie mówić, że dwa miesiące temu pan premier Cimoszewicz z tej trybuny zaproponował złotówkę dla Śląska, bo jest to zupełnie co innego. To ma być opłata węglowa. Bardzo proszę, żeby odpowiedział pan na pytanie: Czy jest zgoda rządu na opłatę, o której mowa w projekcie ustawy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Anna Bańkowska, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, też pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie zarówno do rządu, jak i do posła sprawozdawcy. Rozumiem, że intencją tej ustawy jest pomoc górnictwu w oddłużeniu głównie względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Uważam, że bez tej pomocy kopalnie nie są w stanie wyjść z zadłużenia. Równocześnie nurtuje mnie następujący problem, i z tym wiąże się moje pytanie. Intencją tej ustawy oprócz udzielenia pomocy było stworzenie szansy na zrestrukturyzowanie górnictwa, tak by nie powodować równocześnie przez te dwa lata okresów stagnacji. W art. 4 jest zapisane, że restrukturyzacja finansowa może nastąpić wówczas, gdy jednostka nie zalega wobec budżetu państwa z tytułu podatków. Mamy przed sobą dwuletni okres karencji, jeśli chodzi o stare zobowiązania względem ZUS i nie tylko. Dwa lata dzielą nas od czerwca 1999 r., czyli od momentu, kiedy będziemy rozpatrywać wnioski o restrukturyzację starych zobowiązań. Myślę, że nie jest intencją twórców ustawy, aby przez te dwa lata zwolnić kopalnie z bieżącego opłacania składek. Problem jest następujący. Przypis miesięczny tych składek od kopalń do ZUS wynosi 175 tys. zł. Uważam, że w art. 4 w ust. 2 nie powinien znaleźć się zapis, który chciałabym podać, że restrukturyzacja finansowa może nastąpić, jeżeli jednostka nie zalega z tytułu podatków wobec budżetu państwa - tak jak jest - natomiast z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres po 31 lipca tego roku - czyli w momencie kiedy zamrażamy całe roszczenia względem starych zobowiązań - w dniu złożenia wniosku, o którym mowa w art. 3 ust. 2. Oznacza to, że mogłyby być poddane restrukturyzacji długi kopalń pod warunkiem, że one od 1 sierpnia do dnia złożenia wniosku, czyli styczeń, luty, marzec do czerwca 1997 r., nie zalegałyby (w dniu złożenia wniosku) ze składkami na ZUS. Dlaczego proponuję: w dniu złożenia wniosku? Otóż ZUS, tak jak dotychczas, będzie na pewno w niektórych przypadkach prolongował bieżącą płatność składki, na pewno jeśli się pojawią długi, będziemy rozkładać je na raty, ale chodzi o to, żeby w okresie, który obejmuje restrukturyzacja, nie powstawały następne długi, bo to nic nie da, jeśli będzie złożony do ZUS wniosek dotyczący starych zobowiązań, które powstały na dzień 31 lipca, a te nowe nadal będą stanowiły długi. Czyli doprowadzilibyśmy do absurdalnej sytuacji, że część długu byłaby umorzona, a jakaś część - nie wiadomo, jak wielka - by została. Byłaby to gra pozorów.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#AnnaBańkowska">Proponuję więc, żeby członkowie komisji i rządu przeanalizowali ten problem, czyli kwestie długów, które powstały po 31 lipca i nie były długami w dniu złożenia wniosku. W międzyczasie - jestem realistką - mogą być przejściowe trudności kopalń w opłaceniu bieżącej składki, ale od tego jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który swoją misję w tym zakresie, uważam, bardzo logicznie spełnia. Jeśli stwierdzi trudności, bo nie może nie uznać trudnej sytuacji danej kopalni, to na przykład odroczy płatność bieżącą czy zmniejszy ją o jakąś część. Dług bieżący obejmie układem ratalnym i chodzi o to, żeby w dniu złożenia wniosku nie było tych bieżących długów. Nie wyobrażam sobie bowiem, że kopalnia ma na dzisiaj na przykład miliard złotych długu, powiedzmy 0,5 mld, a w dniu złożenia wniosku będzie miała 5 mld. My te 0,5 mld im umorzymy, ale nadal sytuacja tej kopalni będzie tragiczna. To jest mój problem, który bardzo proszę wnikliwie przeanalizować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Bolesław Herudziński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#BolesławHerudziński">Mam pytanie do pana ministra. Czy w oparciu o treści zawarte w tej propozycji ustawy rząd zamierza przygotować odpowiednie postępowanie w stosunku do likwidowanych kopalń tego typu, jak kopalnia podziemna węgla brunatnego „Sieniawa”? Problem ten narasta coraz bardziej i w związku z tym chciałbym dziś zapytać, jak długo ci ludzie będą czekać na odpowiednie wdrożenie programu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Czesław Pogoda i jeszcze pan poseł Ścierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#CzesławPogoda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoje pytanie kieruję do pana ministra Markowskiego. Panie ministrze, proszę odnieść się do tej ustawy, ale w kontekście firm, zakładów współpracujących z kopalniami. Taką firmą jest na przykład PRG. Czy ta ustawa obejmie również PRG i załogę tej firmy? Czy mógłby pan się też odnieść do kwestii następcy prawnego, jeśli chodzi o likwidację tego typu firm? Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatni pan poseł Ścierski.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#KlemensŚcierski">Chcę panu ministrowi Markowskiemu zadać kilka pytań. Jaka inna branża w Polsce ma tyle samo firm, kooperantów i pracowników, a na dodatek znajduje się w jednym województwie, podobnie jak branża górnicza? Obawiamy się, że o podobne przywileje, jak tu proponowane w Sejmie, o podobne załatwienie sprawy mogą się zwrócić inne branże, więc pytam: Czy jest taka branża, to w jednym województwie?</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#KlemensŚcierski">Drugie pytanie: Dlaczego i od kiedy zaczęły powstawać straty w górnictwie?</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#KlemensŚcierski">Trzecie: Czy wycofanie dotacji było słuszne, bo ciągle słyszymy, że dotujemy, tylko w inny sposób, w sposób niszczący?</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#KlemensŚcierski">Ile lat i ile pieniędzy potrzeba na zakończenie restrukturyzacji naszego polskiego górnictwa węgla kamiennego w świetle doświadczeń zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#KlemensŚcierski">Piąte pytanie: Czy gdziekolwiek na świecie samo górnictwo pomogło sobie bez ogromnych pieniędzy, czy gdzieś wyszło samo z kryzysu?</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#KlemensŚcierski">Kolejne pytanie. Mamy, według mnie, trzy warianty wyjścia z kryzysu, mówiąc w dużym skrócie. Pierwsze dwa: albo znaleźć wielkie pieniądze i rozwiązać problem, tak jak to zrobiono w świecie, albo zastosować rozwiązanie siłowe i pozamykać kopalnie, pozwalniać górników. Wszyscy wiemy - i ci, co rządzili, i ci, co rządzą, i ci, co chcą rządzić - że żadne z tych dwóch rozwiązań nie jest w Polsce możliwe. Wobec tego mamy trzecie rozwiązanie, takie jakie wszystkie kolejne rządy do tej pory stosowały i stosują obecnie - pełzająca, powolna restrukturyzacja. Które rozwiązanie w chwili obecnej, jak pan minister sądzi, jest najlepsze?</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#KlemensŚcierski">Teraz dalej: Co można zrobić za pieniądze z tytułu 2-procentowej opłaty węglowej? Według mnie można wybudować w jednej, dwóch kopalniach zakład wzbogacania węgla, a musimy tych zakładów wybudować dużo. Nie możemy za pomocą tych środków załatwić żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#KlemensŚcierski">No i na koniec: Czy górnictwo i Śląsk pomogą sobie same? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, pytania były częściowo retoryczne, jeśli się zważy, kto to mówił.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Proszę bardzo, żeby pan poseł Herudziński...</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze chce pan zabrać głos, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#BolesławHerudziński">Panie Marszałku! Pilnie wsłuchiwałem się w treść pytań pana posła Ścierskiego, do niedawna przecież szefa resortu - a rzadko jest taka sytuacja - i chciałbym właśnie w związku z tym zapytać pana ministra Markowskiego: Jak wyglądała współpraca w byłym resorcie, jeżeli chodzi o tę kwestię? To jest bardzo ciekawa sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#AleksanderMałachowski">Ale to już wykracza poza temat debaty, bo to nie jest debata na temat współpracy ministrów, tylko to jest debata o restrukturyzacji przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#AleksanderMałachowski">Chcę powiedzieć panu ministrowi Markowskiemu, że czeka pana ciężka przeprawa i ma pan godzinę na przygotowanie się do tego, albowiem muszę zgodnie z przyjętym porządkiem obrad zarządzić godzinną przerwę. To dotyczy także pana posła sprawozdawcy Łochowskiego. Proszę, macie panowie czas na przygotowanie się do odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#AleksanderMałachowski">A ja teraz zarządzam przerwę do godz. 16, kiedy to pan marszałek Borowski przejmie dalsze prowadzenie obrad, bo siedzę tu już 4 godziny.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 04 do godz. 16 min 06)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 8 porządku dziennego: sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#MarekBorowski">Przed przerwą Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Józefa Łochowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#MarekBorowski">Przypominam, że lista posłów zapisanych do głosu i zadających pytania została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Jerzego Markowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#JerzyMarkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim, ażeby formalności stało się zadość, chciałbym stwierdzić, że mam upoważnienie do reprezentowania rządu w sprawie poselskiego projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego, który w brzmieniu, w jakim został przedstawiony przez połączone komisje, przez pana posła sprawozdawcę, ma tytuł: Projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej. Pozwolę sobie na podzielenie swojego wystąpienia na dwie części: uargumentowanie stanowiska rządu wobec poselskiego projektu ustawy oraz udzielenie odpowiedzi na te pytania, które zostały zadane w trakcie debaty parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#JerzyMarkowski">Projekt ustawy, o którym dziś mówimy, jest jedynym i ostatnim narzędziem tej rangi prawnej, rangi ustawy, jeśli chodzi o realizację przyjętego przez rząd 30 kwietnia 1996 r. oraz przez Sejm 4 grudnia 1996 r. programu: Górnictwo — polityka państwa i sektora na lata 1996–2000. Program ten zakłada cztery obszary restrukturyzacji: technologicznych, które znajdują się w kompetencjach (odnosi się to też do uregulowań prawnych) ministra gospodarki tudzież prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, i to się dokonało; organizacyjnych, które znajdują się w kompetencjach właściciela, czyli ministra skarbu państwa, a wcześniej ministra przemysłu i handlu, i jest to w trakcie realizacji; restrukturyzacji zatrudnienia — regulacje w tym obszarze również są w kompetencjach ministra gospodarki w porozumieniu z ministrem pracy i polityki socjalnej oraz ministrem finansów — i to też się dokonało w pewnym zakresie; restrukturyzacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#JerzyMarkowski">Najtrudniejszym obszarem restrukturyzacji sektora węgla kamiennego jest dziedzina restrukturyzacji finansowej. Trudność bierze się m.in. z faktu, iż wykracza ona poza sektor węgla kamiennego, zarówno jeśli chodzi o narzędzia jak i skutki. Niemniej faktem jest, iż restrukturyzacja w tym obszarze jest decydująca dla powodzenia nie tylko dalszych przemian w sektorze węgla kamiennego, ale w ogóle dla istnienia sektora węgla kamiennego w Polsce. A to istnienie jest ważne nie tylko z punktu widzenia rynku pracy w woj. katowickim czy funkcjonowania tego sektora, ale przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo energetyczne państwa, które w 65% zależy właśnie od tego surowca. Ustawa, o której dziś mówimy, jest szansą na zgodne z prawem uregulowanie stosunków pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, tym bardziej iż od kilku lat występuje zgodna tendencja obu stron do uregulowania wzajemnych stosunków. Jednak funkcjonujące w tej chwili prawo nie pozwala, ażeby zawrzeć ugody i umowy odraczające lub anulujące pewne zobowiązania finansowe.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#JerzyMarkowski">Chcę przypomnieć, że sektor węgla kamiennego wykorzystał w r. 1993 ustawę o postępowaniach układowych, kiedy to zobowiązania sektora zostały objęte tą ustawą, ale sektor ten, poza kopalnią węgla kamiennego „Bogdanka”, nie zastosował w ogóle ustaw o restrukturyzacji finansowej banków i przedsiębiorstw, czyli nie zastosował mechanizmu bankowego postępowania układowego. O wysłuchanie argumentacji dotyczącej tego zachowania pozwolę sobie poprosić Wysoką Izbę w trakcie mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#JerzyMarkowski">Szanowni Państwo! Chciałbym stwierdzić jednoznacznie, iż rząd Rzeczypospolitej Polskiej popiera projekt ustawy przedłożony Wysokiej Izbie do drugiego i trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#JerzyMarkowski">Teraz pozwolę sobie zająć państwa odpowiedziami na pytania. Pani posłanka Irena Lipowicz była uprzejma wyrazić obawę, czy akurat podniesienie ceny węgla o 2% nie spowoduje, iż towar ten przestanie być konkurencyjny wobec, jak sądzę, domniemanego importu tego samego surowca. Chcę powiedzieć, że tak się nie stanie, a to z tego prostego powodu, iż różnica pomiędzy ceną krajową węgla energetycznego a parytetem importowym wynosi 30%, czyli i tak jest to węgiel o 30% tańszy, niż gdyby był sprowadzony spoza Polski. Podniesienie ceny węgla o 2% nie może odnieść takiego skutku, zwłaszcza, iż byłyby to tylko 2 z 30%, czyli i tak pozostałoby jeszcze 28% różnicy. Ponadto chcę zwrócić państwa uwagę na to, że cena węgla kamiennego różnych gatunków i różnych sortymentów zmienia się: węgla energetycznego w niewielkim stopniu, bo niewiele więcej niż o 9% w roku ubiegłym; węgla energetycznego kierowanego poza energetykę zawodową prawie o 20%; cena węgla koksującego, w zależności od odbiorców, o 20 do 30% - i w żaden sposób nie zagraża to konkurencyjności tego produktu na rynku krajowym.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#JerzyMarkowski">Pani poseł była uprzejma zapytać, czy te środki przeznaczone zostaną na tworzenie alternatywnych miejsc pracy. Tak, i nie tylko z tego źródła. Na tworzenie alternatywnych miejsc pracy środki pochodzą również z dotacji budżetowej przeznaczonej na likwidację zakładów górniczych, gdzie dystrybuowane są na mocy rozporządzenia ministra gospodarki wydanego w porozumieniu z ministrem finansów. Tam też te środki się znajdują i są do takich celów używane. Środki z tzw. opłaty węglowej - w wysokości 20% ściągniętych należności z tego tytułu - przeznaczone będą na fundusz regionalny woj. katowickiego. W tym celu to powstało i zapisano to w programie przyjętym przez rząd i przez Sejm w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#JerzyMarkowski">Oczywiście trudno, zwłaszcza pod nieobecność pani posłanki, dyskutować z zarzutem, iż przez 4 lata nie zrobiono nic, ażeby oddłużyć polskie górnictwo, skoro jednocześnie wytacza się zarzut temu rządowi, że doprowadził do takiego zadłużenia. Pan poseł też był uprzejmy o tym powiedzieć, więc z przyjemnością odpowiem na to pytanie. Już samo postawienie takiego pytania, panie pośle, dowodzi, iż 4 lata temu ten dług również istniał. Wobec tego chcę powiedzieć, że ta koalicja rządząca przejęła sektor węgla kamiennego o takich tendencjach do pogłębiania się trudnej, skomplikowanej sytuacji finansowej i... W liczbach bezwzględnych dług był mniejszy, ale proporcja zadłużenia od r. 1990 do 1991 była już o 100% większa, w latach 1991–1992 też była o 100% większa. Teraz jest ona mniejsza. Wprawdzie w liczbach bezwzględnych jest więcej, ale jest to po prostu normalna matematyczna zasada postępu geometrycznego.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#JerzyMarkowski">Faktem jest natomiast to, iż przed 4 laty zastosowano właśnie taki sposób na oddłużenie tego sektora, którego nie da się zastosować nigdy więcej. Sposób zastosowany w 1993 r. polegał, powtarzam raz jeszcze, na dwóch podstawowych ruchach: wdrożeniu postępowania układowego, w którym umorzono prawie 70% zobowiązań, i podniesieniu ceny węgla o 52%. Był to najprostszy - nie chcę użyć sformułowania: najprymitywniejszy - sposób na poprawę wyniku finansowego sektora. Odniosło to skutek, ale na bardzo krótko - w następnym roku straty się zwiększyły, bowiem nie następowały faktyczne czynności restrukturyzacyjne. Później te czynności restrukturyzacyjne następowały w różnych obszarach z różnym nasileniem, a te, które teraz są realizowane, zapisane są w programie, o którym mówię. Dlatego też nie zgadzam się z opinią, pozwolę sobie polemizować stanowczo z zarzutem, że przez 4 lata nie zrobiono nic. Wręcz przeciwnie - nie zastosowano bankowego postępowania ugodowego, ponieważ postępowanie to spowodowałoby upadek 7,5 tys. firm w woj. katowickim, trwale związanych z sektorem węgla kamiennego, w tym prawie 5 tys. firm powstałych na górniczej bazie kadrowej - w ciągu ostatnich 5 lat znalazło w nich pracę 24 tys. górników z likwidowanych kopalń. Byłoby to po prostu karygodne zaprzeczenie całej idei prywatyzacji, nie mówiąc o skutkach społecznych w samym tylko woj. katowickim.</u>
          <u xml:id="u-242.9" who="#JerzyMarkowski">Oczywiście można mówić o innych terminach, które również pani posłanka i pan poseł Polmański byli uprzejmi mi wypomnieć, ale chcę zwrócić uwagę na to, że projektowana ustawa w jakiś sposób - różnie jest to ujęte w różnych wersjach - dotyczy również skutków dla budżetu tudzież zobowiązań budżetu państwa. Trudno przyjąć formułę, że skutki dla budżetu państwa można niejako doliczyć, uwzględnić w trakcie roku budżetowego. Dlatego też wydaje mi się zasadne to, iż dyskusja o takim dokumencie, jak ten - a może on w tym przypadku przynieść skutki tylko i wyłącznie w postaci potencjalnego zmniejszenia wpływów do budżetu państwa - odbywa się w momencie, kiedy trwa rządowa, a niebawem będzie się toczyć parlamentarna, debata nad kształtem budżetu państwa na rok 1998. Jest to czas optymalny. Innego właściwego czasu na podjęcie tej sprawy w okresie między 4 grudnia 1996 r., czyli przyjęciem tego programu, o którym mówimy, przez Sejm, a dniem dzisiejszym nie było. Jest to, powtarzam, czas optymalny.</u>
          <u xml:id="u-242.10" who="#JerzyMarkowski">Pani posłanka była również uprzejma powiedzieć, iż należałoby zdyscyplinować wynagrodzenia członków zarządów w wypadku tych podmiotów w obszarze węgla kamiennego, które mają zadłużenie. Byłbym skłonny zgodzić się z tą formułą, gdybym był przekonany, że cała skomplikowana sytuacja finansowa tego sektora wynika z niekompetencji czy wiąże się z jakimiś celowymi działaniami członków zarządów. Jak sądzę, znakomita większość interesujących się sektorem węgla kamiennego wie, że wynik finansowy tego sektora jest konsekwencją kształtowania się ceny węgla energetycznego oraz przyjętego modelu restrukturyzacji, zakładającego ponad wszelką wątpliwość unikanie zmniejszania zatrudnienia w trybie zwolnień grupowych, nie przewiduje się bowiem takiej formuły zmniejszenia zatrudnienia. Dlatego też pozostawiam wyłącznie kompetencji organu właścicielskiego, jakim jest rada nadzorcza, ocenę funkcjonowania zarządu spółki węglowej. Rady nadzorcze i tak mają przecież prawo i możliwości dyscyplinowania zarządów tych spółek.</u>
          <u xml:id="u-242.11" who="#JerzyMarkowski">Natomiast chcę powiedzieć, że zbliża się 1 października 1997 r. Od tego dnia zarządy spółek węglowych nie będą mogły wykorzystywać żadnego parawanu umożliwiającego sprzedaż węgla poniżej kosztów produkcji. Parawan ten dotychczas istniał w postaci wieloletniej umowy z energetyką. Później takiego parawanu nie będzie, ponieważ umowy te wygasają z dniem 30 września br. Stąd też każdy członek zarządu spółki węglowej, sprzedając węgiel poniżej kosztów produkcji, narazi się na zarzut nierealizowania ustawy o cenach. Jestem przekonany, że tę świadomość członkowie zarządów mają; właśnie m.in. to powodowało, iż przed 1 października 1997 r. nikt z członków zarządów nie zamierzał zawrzeć umowy ani z ministrem skarbu państwa, ani, poprzednio, z ministrem przemysłu i handlu o zatrudnienie w ramach kontraktu menedżerskiego. Nie zamierzał, ponieważ nie był w stanie, uruchamiając wyłącznie narzędzia wewnętrzne, wpływać na wynik finansowy podmiotu, którym zarządzał.</u>
          <u xml:id="u-242.12" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Polmański był uprzejmy zapytać, czy odbyły się konsultacje z wszystkimi wierzycielami. Otóż wszyscy wierzyciele działający w obszarze restrukturyzacji finansowej byli na różnych etapach prac nad projektem tej ustawy proszeni o wyrażenie swego zdania. Wypowiadali je w różnej formie. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i prezesi pozostałych funduszy wypowiadali swoje opinie przedstawiając własne dokumenty tudzież za pośrednictwem ministra pracy i polityki socjalnej. Samorząd województwa katowickiego natomiast wyraził swoją opinię w dwóch dokumentach: w stanowisku samorządu oraz stanowisku rady kontraktu regionalnego, która generalnie zakładała...</u>
          <u xml:id="u-242.13" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Ja też o tym mówiłem.)</u>
          <u xml:id="u-242.14" who="#JerzyMarkowski">Panie pośle, czy ja mogę mówić?</u>
          <u xml:id="u-242.15" who="#JerzyMarkowski">...która zakładała, że żadna forma restrukturyzacji finansowej nie powinna uniemożliwiać gminom zdolności do ściągnięcia należności. Stąd też i w całym projekcie ustawy zastosowano formułę regulowania wszystkich tych zobowiązań wzajemnych w trybie umowy. Tylko wtedy bowiem, kiedy strony się umówią, może być mowa o restrukturyzacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-242.16" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł pytał, jakie jest stanowisko rządu wobec opłaty węglowej. Jeszcze raz podkreślam, że stanowisko rządu wobec opłaty węglowej w wysokości 2% od wartości sprzedanego węgla na rynku krajowym jest pozytywne. Zostało ono wyrażone w trzech konkretnych miejscach.</u>
          <u xml:id="u-242.17" who="#JerzyMarkowski">Po pierwsze, mimo że pan poseł był uprzejmy nie uznać tego za fakt wystarczający, chcę przypomnieć, że prawie 2 miesiące temu z trybuny Wysokiego Sejmu mówił o tym premier. Złotówka dla Śląska jest bowiem niczym innym, jak właśnie opłatą węglową, przeznaczoną na restrukturyzację przemysłu tudzież tworzenie nowych miejsc pracy w województwie katowickim.</u>
          <u xml:id="u-242.18" who="#JerzyMarkowski">Po drugie, proszę pamiętać, że opłata węglowa — wprawdzie większa, bo 3,7%, i przekazywana na fundusz regionalny województwa katowickiego w 24%, a nie w 20% jak obecnie, ale też od dużo większej kwoty — jest zapisana w przyjętym przez Sejm i przez rząd 30 kwietnia 1996 r. programie: „Górnictwo węgla kamiennego — polityka państwa i sektora na lata 1996–2000”. Był to drugi moment, kiedy się na ten temat wypowiadał rząd.</u>
          <u xml:id="u-242.19" who="#JerzyMarkowski">Trzecia okoliczność: jest stanowisko rządu w tej kwestii. Nie neguje ono tego faktu; mało tego, akceptuje go poprzez sugestię, aby znalazło się to w tytule ustawy - co połączone komisje uwzględniły przed przedstawieniem projektu ustawy Wysokiej Izbie do kolejnego czytania.</u>
          <u xml:id="u-242.20" who="#JerzyMarkowski">Pytał pan poseł, jak kształtuje się poziom cen węgla energetycznego. Kształtuje się niestety tak, jak na to pozwalają umowy zawarte w roku 1993, oparte o nieszczęsny, założony wówczas, parytet dolarowy. Spowodowały one to, że od 1994 r. rozeszły się znacznie nożyce pomiędzy ceną węgla kamiennego, kosztem energii elektrycznej, ceną energii elektrycznej a inflacją, tak że na koniec ubiegłego roku sektor energetyczny zanotował prawie 16-bilionowy zysk, a sektor węgla kamiennego - dokładnie taką samą stratę. Jednak proszę nie winić nikogo za taki stan rzeczy. Jest on konsekwencją umów podpisanych w 1993 r. - jedynie do ich autorów można mieć o to pretensje.</u>
          <u xml:id="u-242.21" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Tylko że dług był większy.)</u>
          <u xml:id="u-242.22" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Trzeba było umowy wypowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-242.23" who="#JerzyMarkowski">Umowy zostały wypowiedziane...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę skończyć prowadzenie dialogu. Pan minister skończy i będzie można zadawać pytania. Chociaż pytania już były.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#JerzyMarkowski">Panie marszałku, skoro pani poseł o to pyta, to odpowiem. W roku 1993 ta koalicja nie sprawowała ani władzy, ani nadzoru nad sektorem węgla kamiennego; nie był to okres sprawowania władzy przez tę koalicję. W roku 1993 zawarto te umowy na okres co najmniej 5 lat. Zapisano tam również, o czym pani profesor na pewno doskonale wie, że jedyną możliwością rozwiązania tej umowy jest wypowiedzenie jej na rok przed terminem, przypadającym w ostatnim kwartale roku rozliczeniowego. Wobec tego umowy rozwiązane 30 września 1996 r. przestaną obowiązywać dopiero 30 września 1997 r. Zachowano tu się zgodnie z prawem, nie inaczej, bo tylko tak można było się zachować. Oczywiście, można było zachować się jeszcze inaczej, można było uznać, że każdy fragment tej umowy jest do renegocjacji, również tryb i sposób rozwiązywania tej umowy, ale takiej - bym powiedział - woli po obu stronach nie było. I trudno się zgodzić z tym...</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: To było za czasów starej ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Cicho!)</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Czy to moja wina?)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#JerzyMarkowski">Ja pana za nic nie winię, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MarekBorowski">Panie ministrze, mam dla pana propozycję, żeby pan nie reagował na te pytania i nie odpowiadał, bo nawiązuje się dialog.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JerzyMarkowski">Wobec tego taki tryb prawny był możliwy do zastosowania i taki tryb zastosowano.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JerzyMarkowski">Co z bieżącą spłatą zobowiązań? Chcę podkreślić, że projekt ustawy właśnie nakłada na dłużnika obowiązek bieżącego regulowania zobowiązań z tytułów objętych restrukturyzacją finansową. Skąd będą pochodziły środki? Środki będą pochodziły bądź z kredytów, tak jak bieżące wynagrodzenia, które niestety kosztują ten sektor 4,5 bln zł w skali roku - mam na myśli koszty obsługi kredytów - bądź będą pochodziły z nieuniknionej podwyżki cen węgla energetycznego od 1 października br. Nie ma innej alternatywy.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#JerzyMarkowski">Pytał pan poseł również o narzędzia. Powtarzam, jedynym narzędziem prawnym, które musi być przygotowane na poziomie legislacyjnym, tzn. na tak wysokim poziomie, jest ustawa o restrukturyzacji finansowej sektora. Wszystkie pozostałe są w kompetencjach bądź samego ministra, bądź wiążą się z rozporządzeniami Rady Ministrów, co zresztą zostało przygotowane. Nie będę tego w tej chwili wymieniał, bo byłoby to ponad 20 różnego rodzaju tytułów, łącznie z uchwałami walnego zgromadzenia - ministra przemysłu i handlu - aktualnie ministra skarbu państwa,.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#JerzyMarkowski">Sądzę, że tę kwestię straty z 1993 r. wyjaśniłem.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Dyduch był uprzejmy zapytać, czy z Funduszu Restrukturyzacji Górnictwa można regulować zobowiązania socjalne, zwłaszcza wobec byłych pracowników kopalń tudzież przedsiębiorstw robót górniczych. Nie, nie można. Środki z tego funduszu przeznaczone są w 20% na zasilenie funduszu regionalnego województwa katowickiego, natomiast w pozostałej części na inwestycje proefektywnościowe i proekologiczne w samym sektorze węgla kamiennego, są bowiem substytutem dotacji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#JerzyMarkowski">Następne pytanie pana posła Dyducha brzmiało, czy możliwość korzystania z tego funduszu ma województwo wałbrzyskie. Województwo wałbrzyskie w bardzo znikomym stopniu będzie miało możliwość korzystania z tego funduszu poprzez niejako bezpośredni odpis po prostu dlatego, że w województwie wałbrzyskim w roku 1998 będzie wydobywała węgiel właściwie tylko jedna kopalnia. I ta ilość węgla, która będzie sprzedawana z województwa wałbrzyskiego, to jest nie więcej niż 3 tys. ton wydobywanych w ciągu doby w kopalni „Nowa Ruda”, ponieważ zakończyły wydobycie wszystkie wałbrzyskie kopalnie węgla kamiennego i — niestety — na skutek wyczerpania się zasobów węgla zakończy wydobycie kopalnia „Antracyt”. Wobec tego jedynym producentem węgla w tym regionie, czyli dostawcą tzw. opłaty węglowej — oczywiście w ilości śladowej, jeśli chodzi o skalę tych wpływów — byłaby kopalnia „Nowa Ruda”. Jednakże projekt ustawy zakłada, iż minister gospodarki może skierować te środki na inne cele, ale związane z restrukturyzacją sektora węgla kamiennego, co zresztą zwłaszcza w woj. wałbrzyskim wychodzi bardzo dobrze. Przypomnę, że ustawa budżetowa daje możliwość dysponowania ministrowi gospodarki oraz ministrowi finansów tymi środkami na tworzenie alternatywnych miejsc pracy w regionach górniczych.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł pytał, ile to jest te 2%. Odpowiem więc najbardziej ogólnie. Ogólna wartość sprzedaży polskiego węgla wynosi w starych złotych ok. 160 bln. Jeśli od tego odliczymy, bardzo generalnie, wielkość sprzedaży na eksport, a dodamy do tego opłatę węglową od de facto importowanego węgla w ilości ok. 2,5 mln ton w skali roku, to byłyby to wpływy rzędu 2 bln starych złotych w skali roku. To jest wielkość, bym powiedział, w 50% równa kosztom obsługi finansowej kredytów zaciąganych przez górnictwo na wynagrodzenia w stosunku do pracowników. Mówimy więc de facto o kwocie... Dwa razy więcej zarabiają polskie banki na podłej sytuacji finansowej sektora węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł pytał również o to, jakie ma prawo minister gospodarki do organizowania pracy tego funduszu. Stosowna ustawa mówiąca o tego typu źródłach finansowania daje taką delegację ministrom, niekoniecznie ministrowi finansów, i z tego też tytułu ta delegacja trafia do ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Herudziński był uprzejmy zapytać o wielkość zadłużenia w latach 1993–1994. Tak, panie pośle, pan przytoczył cyfry prawidłowe. Wtedy zadłużenie było takie. To zadłużenie było nieporównywalnie większe, relatywnie duże, aczkolwiek trzeba powiedzieć, że rozprawiono się z tym problemem w sposób, o którym już powiedziałem — poprzez podwyższenie o 52% ceny węgla oraz zastosowanie postępowań układowych. Oczywiście w zamyśle ówcześnie kierujących polskim górnictwem był i drugi etap, zapowiadany na Barbórkę 1993 r., w postaci zwolnienia 150 tys. górników i zamknięcia 22 kopalń. Na szczęście nie doszło do tego, co zapowiedziała ówczesna pani premier w Piekarach.</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#JerzyMarkowski">Chcę również powiedzieć, że rząd wypowiedział się w kwestii zmiany ustawy w sposób wyczerpujący i dlatego też odpowiadając panu posłowi Chojnackiemu raz jeszcze na pytanie, czy rząd akceptuje projekt ustawy o restrukturyzacji jednostek górnictwa węgla kamiennego w formie przedstawionej do drugiego czytania, mówię, że tak.</u>
          <u xml:id="u-246.10" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Herudziński był uprzejmy zapytać, czy takie same rozwiązania mogą być zastosowane w stosunku do kopalń innych surowców mineralnych i podał przykład Kopalni Węgla Brunatnego „Sieniawa”. Szanowny panie pośle, niestety nie. W jednym z zapisów projektu ustawy jest sformułowanie, iż ustawa ta jest rozwiązaniem incydentalnym i w związku z tym może być zastosowana tylko i wyłącznie w stosunku do sektora węgla kamiennego i to tylko jeśli chodzi o zakłady górnicze wydobywające bądź likwidujące wydobycie węgla kamiennego. Żeby natomiast rozwiać obawy pana posła o to, co stanie się z kopalnią „Sieniawa”, chcę powiedzieć, iż jest to kopalnia węgla brunatnego bardzo ciężko doświadczona w okresie ostatniej powodzi. Powódź praktycznie spowodowała unieruchomienie funkcjonowania tego zakładu górniczego i między innymi dlatego minister gospodarki zdecydował, ażeby w porozumieniu ministrem finansów znowelizować rozporządzenie o podziale dotacji na 1997 r. i umożliwić w roku bieżącym oraz przez najbliższe dwa lata przekazanie do tej kopalni środków z budżetu państwa na jej likwidację, de facto dokonaną wskutek fali powodzi, przynajmniej jeżeli chodzi o wyrobiska podziemne.</u>
          <u xml:id="u-246.11" who="#JerzyMarkowski">Pytanie pana posła Pogody dotyczyło tego, czy ta sprawa obejmie również przedsiębiorstwa robót górniczych. Chcę zwrócić uwagę na to, że poseł sprawozdawca mówił o wniosku mniejszości w tej sprawie, mówił o przedsiębiorstwach robót górniczych zrzeszonych w konsorcjum. Tekst ustawy przedstawiony Wysokiemu Sejmowi takiego rozwiązania nie zakłada. Chcę natomiast powiedzieć, iż sytuacja finansowa tych podmiotów jest konsekwencją sytuacji finansowej sektorów węgla kamiennego. Innymi słowy: jeśli będą one miały pieniądze do zapłacenia tym przedsiębiorstwom, to zapłacą. Taka jest idea całego ruchu restrukturyzacyjnego w zakresie restrukturyzacji finansowej. Natomiast druga sprawa jest taka, i proszę na to zwrócić uwagę, że z pięciu tytułów, które są objęte potencjalną restrukturyzacją finansową w sektorze węgla kamiennego, ten największy, bo wynoszący prawie 50%, z tytułu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ogóle nie obejmuje przedsiębiorstw robót górniczych, ponieważ one takich szkód nie wyrządzają. Przedsiębiorstwa robót górniczych nie zajmują się wydobywaniem, wobec tego nie wyrządzają żadnych szkód otoczeniu, mówię tu o środowisku naturalnym.</u>
          <u xml:id="u-246.12" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Ścierski był uprzejmy zadać szereg pytań. Jeśli można, odpowiem na nie. Czy jest jakaś firma w Polsce, która ma tylu kontrahentów, ilu ma polskie górnictwo? Nie. Polskie górnictwo w samym tylko woj. katowickim kooperuje z prawie 9 tys. podmiotów, nie licząc podmiotów znajdujących się poza regionem woj. katowickiego. Łącznie oblicza się, że w tzw. otoczeniu sektora węgla kamiennego zatrudnionych jest prawie 120 tys. osób, nie tylko w woj. katowickim, ale i w woj. piotrkowskim, na przykład Pioma, Glinik itd. Tych podmiotów jest bardzo wiele i one wszystkie w jakiś sposób czekają na poprawę wyniku finansowego sektora węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-246.13" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Ścierski pytał o to, kiedy powstały straty. Straty powstały, szanowny panie pośle, wtedy, kiedy zaczęto w górnictwie liczyć pieniądze. Zaczęto bowiem liczyć pieniądze wtedy, kiedy skończyły się w górnictwie dotacje. A dotacje skończyły się w roku 1992; wtedy rząd cofnął dotacje. Rząd cofnął dotacje, wstrzymał eksport węgla i zamroził ceny węgla w kraju. I to razem skutkowało to, co się stało i co jest w dniu dzisiejszym. Przy okazji trzeba przyjąć do wiadomości, że polskie górnictwo węgla kamiennego jest jedynym w świecie górnictwem głębinowym, które nie korzysta z dotacji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-246.14" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Ścierski był również uprzejmy zapytać, czy słuszne było wycofanie się z dotacji. Z uwagi na to, o czym powiedziałem, nie.</u>
          <u xml:id="u-246.15" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł pyta, ile lat potrzeba na dokonanie czynności restrukturyzacyjnych w górnictwie. Zgodnie z programem przyjętym przez rząd i przez Sejm powinno się to zamknąć do roku 2000, oczywiście gdyby realizować wszystkie fragmenty tego programu. A restrukturyzacja dokonuje się we wszystkich obszarach zapisanych w tym programie, z wyjątkiem dwóch: poziomu cen węgla energetycznego i restrukturyzacji finansowej zobowiązań powstałych przed laty - to zresztą, jak sądzę, rozstrzygnąć ma dzisiejsza ustawa.</u>
          <u xml:id="u-246.16" who="#JerzyMarkowski">Oczywiście trzeba również mieć świadomość tego, że jest kilka wersji programu restrukturyzacji górnictwa. Powstały już cztery wersje. Wersja Banku Światowego bardzo jednoznacznie i bardzo precyzyjnie określa termin, w którym można by przywrócić rentowność sektora węgla kamiennego. Narzędzia są powszechnie znane. Jeszcze raz je wymienię. Natychmiast zamknąć 17 kopalń, zlikwidować eksport, zwolnić 60 tys. ludzi. Wtedy można mówić natychmiast o poprawie wyniku finansowego sektora. Tyle tylko, że mamy wspaniałe cyfry i jednocześnie ulice na Śląsku pełne ludzi bez pracy. Wobec tego nie ma, jeszcze raz to podkreślam, innej formuły restrukturyzacji niż powolna, pragmatyczna restrukturyzacja techniczna, przy generalnych założeniach wynikających z pewnej polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-246.17" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł pytał, co można zrobić za 2% opłaty węglowej. Te 2% to są prawie 2 bln zł. Sądzę, że to jest mniej więcej wartość 5–6 zakładów wzbogacania miałów energetycznych, tudzież zakładów flotacji węgla koksującego w kopalniach. Jest to mniej więcej tyle, ile w tej chwili budujemy. W roku 1995 oddano w ramach programu restrukturyzacji 6 zakładów wzbogacania miałów energetycznych, w roku bieżącym buduje się 6 kolejnych. Na to mniej więcej pozwalają środki z tego tytułu, oczywiście jeśli nie liczyć środków przekazanych na fundusz regionalny woj. katowickiego.</u>
          <u xml:id="u-246.18" who="#JerzyMarkowski">Było pytanie o to, czy Śląsk, jak pan poseł był uprzejmy zapytać, pomoże sobie sam. Nie, nie pomoże sobie sam. Śląsk jest to obszar stanowiący 2% terytorium kraju, na którym mieszka 11% ludzi; 98% węgla wydobywa się akurat na tym terenie. Skutków sytuacji finansowej tego sektora ten region nie jest w stanie w żaden sposób skonsumować, tym bardziej że rynek pracy jest tam też bardzo jednoznacznie ukształtowany, aczkolwiek woj. katowickie, między innymi dzięki doświadczeniom, o których najwięcej może powiedzieć akurat pan poseł Ścierski, jest to jedyny region w kraju, w którym tak spada bezrobocie, bo o 10% w skali roku, i jedyny region w kraju, w którym tak udaje się rozwój specjalnej strefy ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-246.19" who="#JerzyMarkowski">Pan poseł Herudziński był uprzejmy zadać pytanie o zasady współpracy w poprzednim Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Pozwolę sobie odmówić odpowiedzi na to pytanie, ponieważ uznaję, że nie ma ono związku z projektem ustawy. Chcę jednak powiedzieć, że całe kierownictwo Ministerstwa Przemysłu i Handlu wykazywało dużo wyobraźni, jeśli chodzi o problematykę przemysłu paliwowo-energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-246.20" who="#JerzyMarkowski">Chciałbym również stwierdzić, że projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, gdzie są dokonywane podobne procesy restrukturyzacyjne — pytał o to między innymi pan poseł Ścierski — które trwają tam 20–30 lat; odbywają się przy znaczącym udziale i wsparciu budżetu państwa, jak w Niemczech, gdzie dotacja do każdej tony węgla wynosi 270 marek. Przypomnę, że koszt wydobycia tony węgla w Polsce wynosi 70 marek, i to razem daje pewnego rodzaju porównanie do przykładów zachodnioeuropejskich, przy czym, powtarzam raz jeszcze, intencją restrukturyzacji górnictwa w Polsce nie jest jego likwidacja, jak to miało miejsce we Francji, Belgii, Holandii, czy radykalne zmniejszenie poziomu wydobycia. Intencją restrukturyzacji górnictwa w Polsce jest utrzymanie wydobycia na poziomie niezbędnym do funkcjonowania gospodarki polskiej, czyli w dającej się przewidzieć przyszłości 100–110 mln t w skali roku plus około 20 mln t dla wywiązania się z wieloletnich, dawno zawartych, niestety w 1993 r. przerwanych — na szczęście na krótko — umów i zobowiązań eksportowych, zwłaszcza wobec energetyki skandynawskiej.</u>
          <u xml:id="u-246.21" who="#JerzyMarkowski">Chcę zwrócić uwagę, że projekt ustawy ma podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz, o czym była uprzejma powiedzieć pani posłanka Lipowicz, że...</u>
          <u xml:id="u-246.22" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Która jest, aby nie mówiono, że mnie na posiedzeniu nie było.)</u>
          <u xml:id="u-246.23" who="#JerzyMarkowski">Nie, była uprzejma powiedzieć, chyba że się umówimy, iż pani teraz mówi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, mogłaby pani nie przeszkadzać, bo akurat ta uwaga nic nie wniosła do sprawy. Pan minister był wyjątkowo grzeczny w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JerzyMarkowski">...że ta ustawa jednak ma, na co zwrócił uwagę pan minister Ścierski, fundamentalne znaczenie dla rynku pracy woj. katowickiego i woj. wałbrzyskiego.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#JerzyMarkowski">Na koniec jako autor programu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, przyjętego przez rząd i przez Wysoką Izbę, chciałbym bardzo serdecznie w imieniu rządu podziękować za inicjatywę poselską w formie projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego i opłaty węglowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Łochowskiego.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Panie marszałku, nie uzyskałem odpowiedzi przynajmniej na dwa pytania.)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#MarekBorowski">Dobrze, zaraz do tego wrócimy.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#MarekBorowski">Teraz wypowie się sprawozdawca, przewodniczący komisji pan poseł Łochowski, bo inaczej to, obawiam się, nie skończymy tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ pan minister bardzo szczegółowo odpowiedział na bardzo wiele pytań, chciałbym po prostu tylko zgłosić wniosek formalny do Prezydium Sejmu, do pana marszałka, abyśmy mogli przejść na przykład jutro do trzeciego czytania bez skierowania tegoż projektu do komisji, ponieważ po wysłuchaniu i przejrzeniu wszystkich poprawek, które wydrukujemy i rozdamy dzisiaj posłom, w zasadzie nie będzie wątpliwości przy głosowaniu co do tego, co każda z poprawek zawiera. Nie sądzę, aby komisje cokolwiek mogły wnieść w zmianę czy też w przyjęcie lub nie. Postaram się to udowodnić na jednym lub dwóch przykładach.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JózefŁochowski">Jeżeli pani poseł Lipowicz proponuje w poprawce nr 2, aby dodać w art. 3 ust. 2 słowa: „przedstawiła zatwierdzony program naprawczy jednostki”, to można to wpisać w tym miejscu. Ale chcę przypomnieć, iż w ust. 3 jest napisane, że do wniosku o restrukturyzację dołącza się program uzdrowienia gospodarki jednostki itd. To jest dokładnie to samo, tylko w innym miejscu, więc właściwie taką dyskusję można prowadzić jeszcze parę lat.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#JózefŁochowski">Ustawa mówi o restrukturyzacji jednostek i to, iż nie mówi o restrukturyzacji regionów, nie mówi o restrukturyzacji w ogóle sektora jako takiego w całym świecie, tylko o naprawie konkretnej jednostki na podstawie umowy między tą jednostką a wierzycielem, uważamy za jej zasadniczą zaletę, za kręgosłup tej ustawy. Pani proponuje natomiast, żeby ustalić tzw. fundusze restrukturyzacji regionalnej i wprowadzić regionalną koncepcję tej naprawy. Myślę więc, że jest to prosta sprawa: jeżeli jesteśmy za koncepcją regionalną, to będziemy za nią głosowali, jeśli natomiast jesteśmy za koncepcją, która jest zawarta w ustawie, to będziemy głosowali właśnie za nią. Jeżeli się proponuje, aby skreślić w art. 2 pkt 1 lit. a i b, czyli wykluczyć wszystko, co dotyczy ochrony środowiska oraz wszystkie opłaty eksploatacyjne łącznie, gminy i nie tylko, chodzi o wszystkie podmioty, to zostaje tylko ZUS i małe fundusze. To jest prosta sprawa: albo obejmujemy te cztery grupy, albo tylko dwie. Dlatego jeszcze raz ponawiam swoją prośbę.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#JózefŁochowski">Jeśli chodzi o pozostałe uwagi zgłoszone przez państwa, to odpowiedział na nie, praktycznie rzecz biorąc, w całości pan minister Markowski. Nie będę zatem tego powtarzał. Chcę tylko potwierdzić sprawę ważności cen węgla energetycznego, o czym była mowa i w dyskusji, i w zgłaszanych uwagach. Rzeczywiście w uchwale, którą podjął Sejm 24 stycznia 1997 r., zapisaliśmy bardzo konkretnie, że należy uregulować wzajemne relacje cenowe pomiędzy energetyką i górnictwem węgla kamiennego. Jest to rzeczywiście temat, który nie został do tej pory podjęty, co - nie ukrywam - wiąże się z ogromną ułomnością w tym sektorze. Do tej pory nie możemy mówić o normalności i opłacalności wydobycia węgla, jeżeli od 1993 r. de facto ceny węgla energetycznego, a więc chodzi o tę główną pulę sprzedawanego węgla, nie zmieniły się. Stosowane są te same zasady, jakie były wówczas ustalone. Tyle moich uwag. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Polmański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PiotrPolmański">Nie uzyskałem odpowiedzi na pytania, a poza tym pan przewodniczący nie był łaskaw ustosunkować się do 5 moich poprawek. Nie wiem, dlaczego wybiórczo odniósł się do dwu poprawek pani Lipowicz, a pominął moje, które są zasadnicze i powinny tu być...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MarekBorowski">Dobrze, panie pośle, pan poseł nie ustosunkował się...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#JózefŁochowski">Czy mam się ustosunkowywać do wszystkich poprawek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MarekBorowski">Pan powinien się ustosunkować do poprawek, ale nie musi pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PiotrPolmański">A jednocześnie pada wniosek, aby tego nie stawiać na komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MarekBorowski">Dobrze, zostawmy poprawki, bo w tej sprawie co miało być powiedziane, zostało powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MarekBorowski">Na które pytania pan poseł nie uzyskał odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#MarekBorowski">Proszę tylko sformułować pytania, bez polemizowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PiotrPolmański">Rozumiem, panie marszałku. Otóż w czasie wystąpienia zadałem pytanie - odczytam je, żeby pan minister nie miał żadnych wątpliwości - Jak będzie funkcjonować ta ustawa od 1 stycznia 1998 r., jeżeli od sierpnia br. górnictwo wygeneruje na koniec roku kilka bilionów starych złotych, bo takie są prognozy, i te biliony złotych nie będą podlegały restrukturyzacji na mocy tej ustawy? Co z zapisem, że warunkiem restrukturyzacji finansowej, panie ministrze, jest bieżąca płatność zobowiązań? Przed godziną mówiła o tym pani prezes ZUS. Bardzo istotne pytanie. Pan je pominął. Prosiłem pana również o to, żeby pan był łaskaw powiedzieć, czy rząd popiera tę opłatę eksploatacyjną. Pan powiedział, że jest to w stanowisku rządu. Otóż proszę mi powiedzieć, to pytanie zadałem, w którym akapicie stanowiska rządu - oprócz tytułu, który jest wynikiem poselskiego projektu - jest mowa o opłacie węglowej? W którym akapicie stanowiska rządu jest mowa o tej opłacie? Nie uzyskałem jeszcze odpowiedzi na pytanie... Tu jedno słowo sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MarekBorowski">Ale sprostowania czego, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PiotrPolmański">Chciałbym zapytać pana ministra, skąd pan wziął informację - kiedy to było, w jakim czasie? - że pani premier powiedziała to, co powiedziała... Powiem inaczej: że pani premier powiedziała to, co pan powiedział, że trzeba zamknąć 22 kopalnie i zwolnić 150 tys. ludzi. Otóż ja wiem, kto to powiedział w czasie Barbórki w Piekarach Śląskich, ponieważ byłem z panią premier.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PiotrPolmański">Mam pytanie: Kiedy pani premier to powiedziała?</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PiotrPolmański"> Dbam o dobre imię byłego premiera rządu. Czy nie mogę, panie pośle Chojnacki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle Polmański, to już są następne pytania.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#MarekBorowski">Właśnie, a ja następnych pytań wolałbym uniknąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PiotrPolmański">Zgadzam się, ale jeżeli jest tak fundamentalna pomyłka, że przypisuje się premierowi byłego rządu słowa, których nie wypowiedział, to chyba mam obowiązek, jako jeden z posłów, którzy wchodzili wówczas w skład koalicji rządowej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MarekBorowski">Rozumiem, ale w tej sprawie można złożyć oświadczenie, można zwołać konferencję prasową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PiotrPolmański">Jasne, oświadczenie najlepiej wygłosić o godz. 24, kiedy to nie dociera do opinii publicznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarekBorowski">Jest bardzo wiele sposobów, żeby dotrzeć do opinii publicznej z tą wypowiedzią.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MarekBorowski">A pani poseł Lipowicz?</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Mam pytanie do pana przewodniczącego, ale rozumiem, że nie mogę go zadać.)</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#MarekBorowski">Ale w jakiej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PiotrPolmański">Chciałbym zadać panu przewodniczącemu Łochowskiemu pytanie, dlaczego nie był łaskaw ani jednym słowem odnieść się do moich 5 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: One były wczoraj dyskutowane.)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PiotrPolmański">Przepraszam bardzo, co znaczy: były wczoraj dyskutowane. Zgłosiłem 2 wnioski mniejszości, a sprawa poprawek dotyczy fundamentalnej rzeczy. Nie dość, że pan ich nie omówił, to jeszcze pan proponuje, żeby Sejm rozstrzygnął o tym bez skierowania do komisji. Wspaniała sprawa, muszę powiedzieć! Tak należy pracować w parlamencie Rzeczypospolitej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#MarekBorowski">Panie pośle Chojnacki, może pan zechce powściągnąć emocje.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#MarekBorowski">Pani poseł Lipowicz.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#MarekBorowski">Ale w jakiej sprawie? Pani poseł weszła cichutko na trybunę i nie wiem, w jakiej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Przepraszam, panie marszałku, zrozumiałam, że mogę wejść)</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#MarekBorowski">Nie, ja nic nie powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Chciałam tylko sprostować to, co powiedział pan poseł Łochowski, albowiem myląco przedstawił treść mojej poprawki. Myślę, że jest to ścisłe sprostowanie, prawda?)</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#MarekBorowski">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#IrenaLipowicz">Chodziło o to, że ilustrując fakt, iż nie trzeba poprawek przekazywać do komisji, ponieważ mają taki oczywisty charakter - rozumiem, że to oznacza, że pan poseł popiera te wszystkie poprawki, bo tak tylko to mogę rozumieć, skoro nie jest wymagana dyskusja - przedstawił pan również jako przykład moją poprawkę. Powiedział pan, że to jest tylko zamiana miejsca; że coś, co jest w pkt. 3, ja proponuję oznaczyć jako osobny punkt w części pierwszej art. 2. To właśnie wskazuje, jak potrzebne jest posiedzenie komisji, ponieważ nie zechciał pan - w pośpiechu zapewne - zwrócić uwagi na to, że jest tu zasadnicza różnica. Przedstawienie programu naprawczego ma być w ogóle warunkiem wstępnym, żeby ewentualnie móc skorzystać z tej ustawy. Wyraźnie w swoim wystąpieniu powiedziałam, że nie chodzi o to, żeby to był jeszcze jeden załącznik do harmonogramu, tylko żeby to był jeden z dwóch równoważnych warunków wstępnych, a nie samo zaprzestanie spłacania należności. To jest wyjątkowo groźne, ponieważ - jak pan wie - dotyczy tych podmiotów, które przestały płacić należności z zakresu ochrony środowiska i opłat eksploatacyjnych dla gmin. To właśnie ma być podstawą do skorzystania z tych dobrodziejstw.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#IrenaLipowicz">Tak więc nieprecyzyjnie, nieściśle i myląco przedstawił pan treść poprawki. Wskazuje to, jak bardzo potrzebne jest posiedzenie komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Nie mogę, jak rozumiem, odpowiedzieć panu ministrowi Markowskiemu?)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#MarekBorowski">Nie, nie. To już może pani prywatnie.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#MarekBorowski">Pan minister może odpowie na te pytania, które postawił pan poseł Polmański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JerzyMarkowski">Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o zobowiązania, które powstaną po 1 sierpnia br., a przed wejściem w życie ugody czy umowy o restrukturyzacji zobowiązań z danego tytułu, to trzeba by je podzielić na dwie podstawowe grupy. Część pochodzi od podmiotów, które z mocy tej ustawy nabywają prawo do tego, iż te zobowiązania zostaną umorzone, ponieważ są to zakłady górnicze w stanie likwidacji, dotowane przez budżet państwa właśnie w celu tejże likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#JerzyMarkowski">Natomiast jeśli chodzi o pozostałe podmioty - zresztą to właśnie od nich pochodzi znakomita większość zobowiązań do tytułów, o których powiedziałem - to sądzę, że stosowny zapis w projekcie ustawy to konsumuje.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#JerzyMarkowski">Pytanie następne: Czy rząd popiera opłatę węglową?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MarekBorowski">Przepraszam, panie ministrze, że się wtrącę, ale który to jest zapis? Może to już uściślijmy, bo za chwilę pan poseł o to zapyta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#JerzyMarkowski">Może pan poseł sprawozdawca zrobi to później dokładnie, bo ja nie mam przy sobie projektu ustawy - jeśli można o to prosić.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Nie ma pan w ogóle projektu?)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#JerzyMarkowski">Przy sobie.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: Moim zdaniem to jest niepotrzebne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle Chojnacki!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JerzyMarkowski">Art. 4 pkt 2 mówi, że restrukturyzacja finansowa może nastąpić, jeżeli jednostka nie zalega z tytułu podatków wobec budżetu państwa - zresztą należałoby przeczytać cały ten artykuł, to są trzy punkty. I art. 6 ust. 5: w przypadku nieuregulowania jakiejkolwiek z rat lub wystąpienia zaległości w zobowiązaniach podatkowych wobec budżetu państwa albo w zobowiązaniach, o których mowa w art. 2 - są tam wymienione trzy - odroczone zobowiązanie staje się natychmiast wymagalne.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#JerzyMarkowski">Należy zakładać, że takiej sytuacji, która dyskwalifikowałaby podmiot, jeśli chodzi o możliwość skorzystania z ustawy o restrukturyzacji, nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MarekBorowski">I drugie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JerzyMarkowski">Na drugie pytanie: czy rząd popiera opłatę, już odpowiadałem, ale powiem jeszcze raz. Po pierwsze, panie pośle, jeszcze raz podkreślam, że w trakcie tej debaty reprezentuję rząd Rzeczypospolitej Polskiej i rząd popiera opłatę węglową w wysokości zaproponowanej w projekcie ustawy. To jest pierwsza kwestia. Po drugie, na ten temat mówił premier, na ten temat pisze się w programie przyjętym przez rząd i przez Sejm, na ten temat nie ma negatywnej opinii w stanowisku rządu. Wszystko to, co nie jest zakwestionowane, jest zaakceptowane, jak również pozostałych trzydzieści parę artykułów tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Ale chciałbym się dowiedzieć, które artykuły są przez rząd oceniane negatywnie.)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#JerzyMarkowski">Stanowisko jest pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Tak, ale w którym miejscu stanowisko rządu jest za przyjęciem, których artykułów?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MarekBorowski">Nie, panie pośle, ta dyskusja naprawdę przekracza już dopuszczalne ramy. Proszę pana, pan przecież miał stanowisko rządowe w ręku.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: Niech je sobie przeczyta.)</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan miał stanowisko rządu w ręku i pan wie, co rząd popiera, a czemu się przeciwstawia. To wszystko jest zapisane. W związku z tym już naprawdę nie ma powodu ciągnąć tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Jeszcze niech pan przeczyta, w którym miejscu rząd popiera.)</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#MarekBorowski">Ale, panie pośle, tam naprawdę - ja to już powiem od siebie - nie musi być napisane, czy rząd popiera każdy z artykułów. Są ustawy, które liczą 200 artykułów, i rząd nie musi pisać, że popiera każdy artykuł; odnosi się generalnie do idei i mówi, co by chciał zmienić w tej ustawie. I to jest generalna formuła stanowiska rządu.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Na temat opłaty milczy.)</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#MarekBorowski">Jak milczy, to znaczy, że nie ma nic przeciw, panie pośle. Pan pozwoli, że już ja to powiem, bo coś w rządzie kiedyś robiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#JerzyMarkowski">Jednak, jeśli można, chcę powiedzieć, że pismo marszałka Zycha skierowane do pana premiera Włodzimierza Cimoszewicza nie wymagało stanowiska rządu wobec całego projektu ustawy, a jednak takie stanowisko zostało przedstawione. Jeszcze raz podkreślam: na tym posiedzeniu w tej sprawie reprezentuję rząd. I rząd popiera projekt opłaty węglowej w wysokości 2% od wartości sprzedanego węgla na rynku krajowym.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#JerzyMarkowski">Jeśli chodzi o zwolnienia, o które pan pytał, powtarzam to, co usłyszałem na spotkaniu kierowniczej kadry górnictwa węgla kamiennego w 1993 r. od pana ministra Niewiarowskiego, który powołał się na wystąpienie pani premier Suchockiej. Proszę dochodzić u pana ministra Niewiarowskiego, ówczesnego ministra przemysłu i handlu, prawdziwości tych słów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Łochowski, sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wracam jeszcze do polemiki z panią Lipowicz, aczkolwiek nie ma pani poseł, więc nie wiem, czy jest sens, ale jeszcze raz powtarzam...</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#JózefŁochowski">...że nie ma ani w ust. 1 art. 3, ani w ust. 2 żadnych warunków. Jedynie mówi się, kiedy jednostka będzie podlegała restrukturyzacji - jeżeli zalega. To jest oczywiste. Jeżeliby nie zalegała, to nie ma co restrukturyzować. I w ust. 2 się mówi, że restrukturyzacja następuje na wniosek jednostki, a potem mówi się: do wniosku o restrukturyzację dołącza się... To nie jest fakultatywne, to jest obligatoryjne. Jeżeli nie zostanie dołączony program uzdrowienia, wniosek nie będzie mógł być przyjęty. Jest to oczywista, najoczywistsza sprawa. I nie ma znaczenia, gdzie zapiszemy program, czy w pierwszym, czy w drugim... Pod względem legislacyjnym jest to absolutnie wszystko jedno.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#JózefŁochowski">Natomiast jeśli chodzi o wnioski pana posła Polmańskiego, pozwolę sobie odnieść się do nich.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#JózefŁochowski">W pierwszym wniosku chodzi o to, że restrukturyzacja finansowa może nastąpić, jeżeli jednostka nie zalega ze zobowiązaniami z tytułu podatków wobec budżetu państwa i gminy. Zapis w ustawie mówi tylko: państwa, pan dodaje: i gminy. Jeżeli uznamy - a tak przewiduje projekt ustawy - że obejmujemy restrukturyzacją zaległości wobec gminy, to nie możemy tutaj zapisać: i gminy. Bo jeżeli napisalibyśmy: i gminy, to wtedy nie mogłoby być restrukturyzacji. To tak, jak byśmy napisali, że restrukturyzujemy zadłużenie wobec narodowego funduszu, jeżeli nie ma zadłużenia. No jakżeż to można napisać? Proszę państwa, wniosek jest tak oczywisty... Przesądzimy to. Jest wniosek mniejszości. Jeżeli przesądzi się we wniosku mniejszości...</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Zaległości...)</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#JózefŁochowski">Moment. Jeżeli przesądzi się zgodnie z wnioskiem mniejszości, że będzie zmiana i nie obejmujemy restrukturyzacją zaległości wobec gmin, to trzeba będzie nanieść tego typu poprawki, to jest oczywista sprawa. Ale na razie w treści projektu ustawy nie ma tego, jest jedynie we wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#JózefŁochowski">W drugim wniosku chodzi o to, żeby w art. 1 po ostatnich słowach dać przecinek i dodać: których wykaz stanowi załącznik do ustawy. Wczoraj dyskutowaliśmy pół godziny na ten temat i doszliśmy do wniosku, iż zapis w art. 1 ust. 2 jest tak precyzyjny, że nie ma wątpliwości, kogo dotyczy - tylko kopalń i zakładów wydobywczych. Nie ma innej możliwości. Załącznik był przygotowany przez resort, odrzuciliśmy go jako niepotrzebne zadrukowywanie papieru, ponieważ czy ten załącznik będzie, czy nie, czy będzie to wymienione enumeratywnie, czy też nie, to nikt nie będzie miał wątpliwości, o które podmioty chodzi. Stwierdziliśmy w czasie pracy czterech komisji, że wątpliwości w tej sprawie nie ma żadnej, jest zerowa. W związku z tym nie ma potrzeby drukowania jeszcze jednego papierka.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Ale rząd przygotował załącznik.)</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#JózefŁochowski">Następna poprawka, do art. 13, polega na zastąpieniu państwowej agencji - w tej radzie - Sejmikiem Samorządowym Województwa Katowickiego. Przyjęliśmy w ustawie koncepcję, że reprezentowane są wyłącznie resorty, Państwowa Agencja Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego i wojewoda katowicki jako przedstawiciel katowickiej agencji - zaraz powiem dokładnie, jak się ona nazywa - Funduszu Górnośląskiego, i nie przewidywaliśmy żadnych innych instytucji. Jeżeli się uzna, że należy wprowadzić samorząd, proszę bardzo. Ale wtedy trzeba po prostu przyjąć inną wizję i koncepcję. Jeżeli tak, to dlaczego tylko samorząd woj. katowickiego, dlaczego nie inne?</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Stronnicze przedstawianie stanowiska wnioskodawcy, a tak nie powinno być.)</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#JózefŁochowski">Przepraszam, to nie jest...</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Zamiast wojewody samorząd.)</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#JózefŁochowski">Jeżeliby pan chciał zastąpić wojewodę samorządem, to ja rozumiem, jest to jakiś parytet. Ale jaki jest parytet między Państwową Agencją Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego, obejmującą całą Polskę, a jednym wojewódzkim sejmikiem? Wybaczcie państwo, to poddane zostanie konkretnemu rozstrzygnięciu Izby. Jeżeli Izba uzna, że to jest lepsze, proszę uprzejmie. Pan w poprawce nr 4 proponuje, żeby opłata, która ma zasilać Fundusz Górnośląski, była w wysokości nie do 20% wpływów, jak proponuje projekt, ale w wysokości 20%. We wniosku mniejszości pan proponuje 25% i tak można teraz jeszcze zaproponować 22,5, 21, 18 - każda z tych liczb jest dobra.</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Co to znaczy, że każda jest dobra?)</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#JózefŁochowski">Będzie to rozstrzygnięte przez Sejm. O czym tutaj dyskutować? Przyjmujemy albo 20%...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MarekBorowski">Chwileczkę, panie pośle, prosiłbym panią poseł Lipowicz i pana posła Polmańskiego, aby usiedli.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MarekBorowski">Tak się lepiej słucha, naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JózefŁochowski">Kwestia ostatniej poprawki, dotyczącej wejścia w życie ustawy. Jest to sprawa oczywista - albo przegłosujemy, że wchodzi 14 dni po ogłoszeniu, albo od 1 stycznia. Zależy to od woli Sejmu. O czym tu można dyskutować i nad czym się zastanawiać? Sprawa dla mnie jest naprawdę bardzo prosta.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#JózefŁochowski">Takie są wszystkie wnioski pana posła Polmańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: W kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#MarekBorowski">W kwestii formalnej zawsze pani może zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#IrenaLipowicz">Panie marszałku, chcę zapytać, czy to jest przyjęte - w tej chwili stało się coś takiego: pan przewodniczący komisji w stronniczy sposób przedstawił swoje stanowisko w sprawie poprawek, a nie ma debaty i my teraz nie mamy możliwości ustosunkować się, na przykład w moim przypadku do niepełnego i wyrywkowego przedstawienia poprawek. W dodatku to jest przedstawiane opinii publicznej. Nie będzie posiedzenia komisji. Właściwie robiliśmy tutaj coś, co powinniśmy zrobić... Jeśli chodzi o posiedzenie komisji poświęcone poprawkom złożonym w debacie, to nie jestem członkiem odpowiedniej komisji, a mam prawo złożyć te poprawki dopiero w debacie i w związku z tym proszę bardzo pana marszałka, żeby poparł nasz wniosek o to, żeby odesłać poprawki do komisji. Chciałabym zapytać, czy to było zgodne z regulaminem, czy nie jest tak, że sprawozdawca komisji powinien w obiektywny, spokojny sposób przedstawiać argumenty za i przeciw, a nie stronniczo i nieprawdziwie w naszym przekonaniu przedstawiać argumenty tylko jednej strony. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, w sprawie tego, jak będziemy procedować, to za chwilę, natomiast co do procedury przedstawiania poprawek, komentarza do poprawek, to chcę przypomnieć, że pani poseł, a ściślej pan poseł Polmański, wspierany przez panią poseł, zwrócił uwagę, że pan poseł sprawozdawca nie ustosunkował się do poprawek, więc pan poseł sprawozdawca przedstawił swój stosunek, który był krytyczny. To jest jego prawo. Ja nie bardzo wiem, co mógł zrobić w tej sytuacji. On nie może przedstawiać państwa argumentów w tej sprawie, bo państwa argumenty zostały przedstawione w dyskusji. Przedstawił swój stosunek do tych poprawek. W tej chwili nie wypowiadam się na temat tych poprawek, czy one są dobre, czy niedobre, czy ja się zgadzam z posłem sprawozdawcą, czy się nie zgadzam. Ale on ma do nich stosunek krytyczny i wyraził go. To tyle w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#MarekBorowski">Pani protest jest nieuzasadniony, ja go po prostu nie mogę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#MarekBorowski">Natomiast w sprawie drugiej - czy mamy głosować, czy mamy skierować projekt do komisji, czy nie kierować do komisji - są dwa wnioski. Jeden wniosek, żeby kierować projekt do komisji, drugi, żeby nie kierować projekt do komisji. To musi przesądzić Wysoka Izba, bo tu tego teraz nie zrobimy. Dzisiaj wieczorem mamy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#MarekBorowski">Poproszę o wydrukowanie wszystkich poprawek, tak aby były przygotowane na wieczór i pierwszym punktem w głosowaniu będzie to, czy projekt kierujemy do komisji, czy też przystępujemy bezpośrednio do głosowania. Wysoka Izba to rozstrzygnie. W każdym razie poprawki muszą być gotowe.</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: W kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#MarekBorowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli tak się skończy ta dyskusja i debata, to zapytuję pana marszałka i Wysoką Izbę, gdzie są moje poselskie prawa do uzasadnienia tych poprawek. Przecież ja nie złożyłem uzasadnienia pod poprawkami, licząc na to, że na posiedzeniu czterech połączonych komisji będę miał możliwość je uzasadnić. Gdzie jest moje poselskie prawo do uzasadnienia tych poprawek, jeżeli tak się zakończy procedura? Jeżeliby się tak miała zakończyć, panie marszałku, to proponuję, żeby pan mi udzielił 10 minut na uzasadnienie poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, mam pytanie, ponieważ nie prowadziłem poprzednio obrad.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł zabierał głos w dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wielokrotnie.)</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#MarekBorowski">Chwileczkę, nie pytam pana posła.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan zabierał głos w dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PiotrPolmański">Tak, zabierałem głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#MarekBorowski">Czy przedstawiał pan te poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PiotrPolmański">Nie przedstawiałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MarekBorowski">A dlaczego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PiotrPolmański">Bo w dyskusji nie muszę przedstawiać poprawek. Zgłosiłem te poprawki...</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PiotrPolmański"> Przepraszam. Zasygnalizowałem. </u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#PiotrPolmański"> Przepraszam bardzo, mogę dokończyć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PiotrPolmański">Zapytałem pana marszałka Małachowskiego, czy mogę złożyć poprawki do protokołu, bo 5 minut nie starczy mi na to, żeby powiedzieć o sytuacji w górnictwie i jeszcze uzasadnić pięć poprawek. Pan marszałek powiedział: Proszę bardzo, przyjmuję poprawki. No i na tym się skończyła moja rola przy uzasadnianiu tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan nie jest nowicjuszem jako poseł. Pan jest doświadczonym posłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PiotrPolmański">To nie ma nic wspólnego z tym, o czym przed chwilą powiedziałem, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, ma coś wspólnego, bo pan dobrze wie, że zabierając głos, może pan przedstawić poprawki i je uzasadnić albo może pan je przedstawić na piśmie, ale wtedy musi się pan liczyć z tym, że jeśli Wysoka Izba zdecyduje, że nie kieruje projektu do komisji, to pan nie będzie miał możliwości uzasadnienia tych poprawek. Ten wybór więc należał do pana, i pan go dokonał.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#MarekBorowski">Zatem, zgodnie z tym, co powiedziałem, wieczorem zdecydujemy, czy działamy według ścieżki pierwszej, czy według ścieżki drugiej.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Chojnacki: Szkoda, że pan poseł czas zabierał.)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o:</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#MarekBorowski">1) sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 1996 roku oraz opinią i wnioskiem w przedmiocie absolutorium (druki nr 2482, 2595, 2613 i 2647),</u>
          <u xml:id="u-299.7" who="#MarekBorowski">2) sprawozdaniu z realizacji polityki pieniężnej w 1996 r. oraz o bilansie płatniczym Rzeczypospolitej Polskiej za 1996 rok (druki nr 2293, 2346 i 2648),</u>
          <u xml:id="u-299.8" who="#MarekBorowski">3) sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1996 r. (druki nr 2489 i 2648).</u>
          <u xml:id="u-299.9" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Czerniawskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. wraz z wnioskiem w przedmiocie absolutorium rządu za ten okres.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po raz czwarty przypadł mi zaszczyt przedkładania w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów sprawozdania z wykonania budżetu państwa. Jako poseł sprawozdawca pragnę przedstawić argumenty, jakie na posiedzeniach odpowiednich komisji sejmowych i Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów zaprezentowane zostały przez posłów, przedstawicieli rządu, Najwyższą Izbę Kontroli oraz licznych ekspertów. Argumenty te znalazły odbicie w opiniach komisji branżowych i w końcowym werdykcie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Pragnę w swoim wystąpieniu wiernie oddać te wszystkie najistotniejsze kwestie, które zostały podniesione na posiedzeniach komisji przy ocenie wykonania budżetu państwa za 1996 r. przez rząd Włodzimierza Cimoszewicza. Pragnę na samym wstępie poinformować Wysoką Izbę, iż Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, analizując budżet państwa, odbyła 9 posiedzeń plenarnych, które w sumie trwały - a więc i dyskusje - 60 godzin efektywnych obrad; wysłuchała opinii 21 komisji sejmowych; rozpatrzyła 66 części budżetu i fundusze celowe; rozpatrzyła załączniki - Inwestycje centralne, Zatrudnienie i wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Te 60 godzin obrad budzi pewną refleksję, od której chciałbym rozpocząć swoje wystąpienie merytoryczne. Otóż po wysłuchaniu wielu wypowiedzi, po wysłuchaniu wielu ocen niejako samoistnie nasunęło się takie powiedzenie: zlikwidujmy pieniądze, a znikną spory. Sentencją tą można by podsumować wszystkie ważniejsze dyskusje, jakie w ostatnich latach toczyły się w tej Izbie. Spory o podział zasług, o znaczenie tej czy innej dziedziny w społeczeństwie, o wyższość jednych racji nad drugimi kończyły się zwykle wnioskiem o odpowiednią sumę środków w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Budżet państwa jest odzwierciedleniem przebiegu procesów społeczno-gospodarczych, ale także - o czym wiele mówiliśmy w czasie tej dyskusji - choć w coraz mniejszym stopniu, ich kreatorem. Budżet państwa, nawet przy pozytywnej tendencji zmniejszania się udziału w redystrybucji produktu krajowego brutto, zawsze będzie dysponował kilkoma instrumentami (ulgi podatkowe, stawki podatkowe, gwarancje i poręczenia czy subwencje), które mogą rzutować na przebieg procesów gospodarczych i korzystne zmiany strukturalne. Tak więc dokonując dziś oceny wykonania budżetu państwa, należy uwzględnić nie tylko formalną realizację w poszczególnych częściach budżetu, ale również jego wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy i równowagę finansową kraju. W gospodarce bowiem każdego kraju występują zjawiska pozytywne i negatywne. Otwarta jest natomiast kwestia oceny siły oddziaływania elementów pozytywnych i negatywnych oraz ich kwantyfikacja. Jest rzeczą normalną i oczywistą, że krytycy sytuacji finansowej kraju będą przede wszystkim eksponowali zjawiska negatywne, umniejszając znaczenie zjawisk pozytywnych, a apologeci - zupełnie odwrotnie. Swoje znaczenie mogą mieć opinie i oceny zewnętrzne, na przykład instytucji zagranicznych - a te na ogół wykazują przewagę elementów pozytywnych nad negatywnymi - oraz osób czy instytucji potrafiących ocenić w miarę obiektywnie poszczególne tendencje i wagę zachodzących zmian.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#MieczysławCzerniawski">Pozwoliłem sobie na te uogólnienia, gdyż właśnie takie myśli towarzyszyły nam, członkom nie tylko komisji budżetowej, ale wszystkich innych komisji, gdy analizowaliśmy budżet państwa, jego wykonanie w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#MieczysławCzerniawski">Pozwólcie państwo, iż w imieniu komisji przedstawię w pierwszej kolejności te pozytywne i negatywne zjawiska, które w 1996 r. wystąpiły.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#MieczysławCzerniawski">Niewątpliwie do pozytywnych zjawisk w 1996 r. należy zaliczyć, po pierwsze, dalszy spadek skali redystrybucji produktu krajowego brutto przez budżet, co może świadczyć o zmniejszeniu stopnia fiskalizmu. Jeżeli w 1994 r. relacja dochodów budżetowych do PBK wynosiła 30%, to w 1995 r. - 29,3%, a w 1996 r. spadła do 28%. Dla wydatków budżetowych relacje te wynosiły: w 1994 r. - 32,7%, w 1995 r. - 31,6%, a w 1996 r. - 29,8%. Po drugie, na pewno do pozytywnych zjawisk należy zaliczyć zmniejszenie się relacji długu publicznego do produktu krajowego brutto. O ile jeszcze w 1995 r. relacja ta wyniosła 56%, to w 1996 r. spadła do 50%. Po trzecie, do pozytywnych zjawisk zaliczyć należy utrzymanie się dobrego tempa wzrostu produktu krajowego brutto, wynoszącego w ubiegłym roku ok. 6%, przy decydującym wpływie na ten wzrost przemysłu i sektora prywatnego. Podkreślenia wymaga poprawa wskaźników wydajności pracy, energochłonności, materiałochłonności produkcji. Po czwarte, do pozytywów należy zaliczyć uzyskanie dalszego postępu w prywatyzacji gospodarki (w sektorze prywatnym pracowało w końcu 1996 r. ok. 65% ogólnej liczby pracujących, a w 1995 r. - 62,4%) oraz udział sektora prywatnego w produkcji przemysłowej, który w ubiegłym roku wyniósł 51,7%, w produkcji budowlano-montażowej - 87%, a w sprzedaży detalicznej - 93%. Po piąte, stosunkowo wysoki wzrost spożycia, a tym samym średniej poprawy warunków życia społeczeństwa (spożycie indywidualne wzrosło w 1996 r. o 8,2%), a także przyrost inwestycji, w korzystnej strukturze, oraz spadek poziomu bezrobocia. Po szóste, po raz pierwszy od wielu lat wskaźnik wzrostu inflacji ukształtował się poniżej 20%. Po siódme, do pozytywnych zjawisk należy zaliczyć zrealizowanie ogólnej sumy dochodów i wydatków budżetowych na dopuszczalnym poziomie odchyleń od planu (po korektach). O wydatkach i dochodach pozwolę sobie w dalszej części powiedzieć bardziej szczegółowo.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#MieczysławCzerniawski">Niemniej jednak w 1996 r. wystąpiły również negatywne zjawiska, o czym jednoznacznie dyskutowaliśmy na posiedzeniach komisji.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#MieczysławCzerniawski">Po pierwsze, najpoważniejsze i niepokojące tendencje dotyczą salda obrotów z zagranicą - rosnący popyt wewnętrzny zaspokajany jest w coraz większym stopniu importem konsumpcyjnym i inwestycyjnym. W ujęciu płatniczym wpływy z eksportu towarów w 1996 r. wyniosły 24,4 mld dolarów i wzrosły zaledwie o 6,7%, natomiast wypłaty na import osiągnęły wielkość 32,6 mld dolarów i były wyższe aż o 31,9%. Pogłębiła się więc w 1996 r. niekorzystna relacja między wpływami z eksportu a wypłatami na import. W 1995 r. wpływy z eksportu równoważyły w 93% wypłaty na import. Tak więc deficyt płatności towarowych wzrósł z 1,8 mld dolarów w 1995 r. do 8,2 mld dolarów w ubiegłym roku i w dużym stopniu niestety dotyczyło to krajów Unii Europejskiej. Wysokiego deficytu w obrotach nie zdołało zrekompensować dodatnie saldo wymiany zagranicznej. W sumie więc eksport nie był czynnikiem zwiększającym popyt finalny i wzrost produktu krajowego brutto, natomiast import stał się decydującym czynnikiem wyższego wzrostu spożycia krajowego i inwestycji brutto.</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#MieczysławCzerniawski">Po drugie, nastąpiło - kolejny rok z rzędu - znaczne przekroczenie prognozowanych założeń dotyczących wzrostu podaży pieniądza. Tempo wzrostu podaży pieniądza było o 11% wyższe od tempa inflacji, w tym podaży pieniądza krajowego o ok. 16%.</u>
          <u xml:id="u-300.9" who="#MieczysławCzerniawski">Po trzecie, mimo wzrostu produkcji przemysłowej o 8,5% w 1996 r. pogorszyła się efektywność finansowa przedsiębiorstw. Zróżnicowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstw jednak w większym stopniu wiąże się z rodzajem działalności niż z formą własności. Najwyższe wskaźniki rentowności występują w dziale: poczta i telekomunikacja, w produkcji maszyn i aparatury elektrycznej, chemikaliów i wyrobów chemicznych, a najniższe w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego, w produkcji metali, gdzie dominuje nadal sektor publiczny.</u>
          <u xml:id="u-300.10" who="#MieczysławCzerniawski">Po czwarte, utrzymuje się nadal recesja w budownictwie mieszkaniowym. Oficjalnie oddano do użytku 59 tys. mieszkań, to jest o 12% mniej niż w 1995 r., chociaż w budowie znajdowało się prawie 580 tys. mieszkań, to jest o 7,6% więcej niż w 1995 r. W czasie debaty w komisji stwierdzono, iż głównym problemem budownictwa mieszkaniowego nie jest podaż potencjału wykonawczego i materiałów budowlanych, ale niestety nadal niskie dochody przeważających grup ludności. Należy więc wyraźnie podkreślić, że bez wsparcia środkami publicznymi (w różnej formie) nabywców mieszkań o średnich statystycznie dochodach żadne rozwiązanie systemowe czy też programy rozwoju budownictwa nie dają szans, aby potrzeby podstawowych grup społecznych zostały w sposób zadowalający zaspokojone.</u>
          <u xml:id="u-300.11" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przejść w chwili obecnej do krótkiego syntetycznego zreferowania kwestii dochodów budżetu państwa. Dochody budżetu państwa w 1996 r. zostały zrealizowane w wysokości 99 674,4 mln zł i stanowiły 99,5% kwoty ustalonej w ustawie budżetowej. Dochody budżetu państwa w porównaniu z 1995 r. wzrosły nominalnie o 19,1%, a realnie spadły o 0,7%, licząc przy użyciu deflatora wskaźnika cen towarów państwa i usług konsumpcyjnych. Niezrealizowanie planu dochodów budżetu państwa w 1996 r. zdeterminowane zostało głównie przez niższe niż planowano wpływy w następujących, jak stwierdza rząd w swoim sprawozdaniu, pozycjach: podatek akcyzowy, podatek dochodowy od osób fizycznych oraz niższe wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego. Niższe od planowanych dochody z wymienionych źródeł zostały tylko częściowo zrównoważone wyższymi niż planowano wpływami z podatku od towarów i usług, z podatku dochodowego od osób prawnych, z dochodów jednostek budżetowych oraz z dochodów z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-300.12" who="#MieczysławCzerniawski">W 1996 r. relacja dochodów budżetu państwa do produktu krajowego brutto obniżyła się z 29% w 1995 r. do poziomu 27,3%. Spadek udziału dochodów budżetu państwa o 1,7 punktu procentowego wynika z następujących przyczyn:</u>
          <u xml:id="u-300.13" who="#MieczysławCzerniawski">1) zmniejszenia udziału dochodów budżetu państwa w PBK z tytułu: podatku dochodowego od osób prawnych — o 0,2 punktu procentowego, podatku dochodowego od osób fizycznych — o 0,9 punktu procentowego (z tego 0,5 punktu procentowego wynikało z wpłat podatku do budżetów dużych miast), wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, cła, podatku importowego, pozostałych dochodów nie opodatkowanych (w tym wypadku tylko o 0,1 punktu procentowego);</u>
          <u xml:id="u-300.14" who="#MieczysławCzerniawski">2) zwiększenia udziału dochodów budżetu państwa w PBK z tytułu: podatku od towarów i usług, podatku akcyzowego, dochodów — jak mówiłem — i prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-300.15" who="#MieczysławCzerniawski">Natomiast jeżeli chodzi o wydatki budżetu państwa, to w ustawie budżetowej na 1996 r. przewidziane były w kwocie 109 671 163 tys. zł i zostały zwiększone o kwotę 658 865 tys. zł, a więc do wysokości 110 330 mln zł. Zwiększenie wydatków stanowiło równowartość wykorzystanych kredytów zagranicznych na: po pierwsze, wsparcie restrukturyzacji i osłony likwidacji przedsiębiorstw w wysokości 100 mln dolarów; po drugie, wsparcie rozwoju infrastruktury wiejskiej (wodociągi, telefony, kanalizacja, promocja małej przedsiębiorczości w rejonach zagrożonych bezrobociem) w wysokości również 100 mln dolarów, po trzecie: inwestycje w dziale ochrony zdrowia w wysokości 50 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-300.16" who="#MieczysławCzerniawski">Wydatki budżetowe państwa zrealizowane były w kwocie 108 841 700 tys. zł i były mniejsze niż planowano o 1,3%. Niepełna realizacja wydatków jest przede wszystkim rezultatem niewykorzystania przewidzianych w planie rezerw celowych, tj. 88,5 mln zł, środków na obsługę długu publicznego — ponad 296 mln zł oraz wydatków na zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne w wysokości ponad 151 mln zł. W stosunku do 1995 r. wydatki budżetu państwa wzrosły o 19,4%, a w ujęciu realnym były o 0,4% mniejsze. Realny spadek wydatków dotyczył głównie wydatków na obsługę długu publicznego, po których wyłączeniu nominalny wzrost wydatków w 1996 r. wynosi ok. 23%, a realny 2,6%.</u>
          <u xml:id="u-300.17" who="#MieczysławCzerniawski">Udział wydatków budżetu państwa w produkcie krajowym brutto w 1996 r. wyniósł 29,8% wobec 31,6% w 1995 r. Spadek w 1996 r. udziału wydatków budżetu państwa w produkcie krajowym brutto dotyczył głównie obsługi długu publicznego i wydatków na ubezpieczenia społeczne.</u>
          <u xml:id="u-300.18" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Tak jest, panie marszałku, to była przenośnia. Chodziło mi o ostatnie, przedostatnie posiedzenie. To była przenośnia.)</u>
          <u xml:id="u-300.19" who="#MieczysławCzerniawski">W związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie wydatków budżetowych, których nie zrealizowane planowane kwoty nie wygasają z upływem roku budżetowego, tzn. roku 1996, wydatki te w kwocie ponad 2 mld 278 mln zł zostały przekazane na rachunek sum depozytowych oraz inne rachunki, i w 1997 r. mogły być wykorzystywane w terminach określonych w rozporządzeniu, to jest do 28 lutego, 30 września i 31 grudnia br.</u>
          <u xml:id="u-300.20" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Wydatki na obsługę zadłużenia publicznego wyniosły w 1996 r. ponad 14 401 mln zł i były większe niż w 1995 r. tylko o 0,3% w ujęciu nominalnym, a w ujęciu realnym zmniejszyły się o 16,3%. Obciążenie budżetu państwa wydatkami na obsługę długu publicznego zmniejszyło się z 15,8% w 1995 r. do 13,2% w roku 1996.</u>
          <u xml:id="u-300.21" who="#MieczysławCzerniawski">Na dotacje i subwencje w 1996 r. przeznaczono kwotę prawie 40 mld zł, co stanowiło 36,7% ogółu wydatków budżetu państwa, wobec 34,7% w 1995 r. Wzrost udziału wydatków na dotacje w ogólnej kwocie wydatków budżetu państwa wiąże się z wcześniej już przeze mnie omawianym przejęciem przez gminy wszystkich szkół podstawowych i wzrostem subwencji na zadania oświatowe.</u>
          <u xml:id="u-300.22" who="#MieczysławCzerniawski">Jeżeli chodzi o problem bezrobocia: w końcu 1996 r. w urzędach pracy było zarejestrowanych 2359,5 tys. osób. W porównaniu do stanu na koniec 1995 r. bezrobocie w Polsce zmniejszyło się o 269,3 tys. osób, podczas gdy rok wcześniej zmalało o niewiele ponad 209 tys. osób. W końcu grudnia 1995 r. stopa bezrobocia wynosiła 14,9%, a na koniec grudnia 1996 r. obniżyła się do 13,2%.</u>
          <u xml:id="u-300.23" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W komisji wiele miejsca poświęcono również kwestiom wzrostu rent i emerytur oraz płac w sferze budżetowej. Pragnę Wysoką Izbę poinformować, iż, zgodnie ze sprawozdaniem rządowym i oceną komisji, w 1996 r. zmniejszyło się tempo przyrostu liczby emerytów i rencistów w porównaniu do lat poprzednich. Przeciętna liczba emerytów i rencistów w 1996 r. wynosiła 9200 tys. osób, co stanowi około 23,8% ludności Polski. W stosunku do 1995 r. liczba emerytów i rencistów zwiększyła się o 115 tys. osób, czyli o 1,3%. W systemie pracowniczym przeciętna liczba emerytów i rencistów w 1996 r. wynosiła 7172 tys. osób, czyli o 136 tys. powyżej przeciętnego poziomu z 1995 r. Analogiczne dane dla liczby emerytów i rencistów rolniczych wynoszą: 2027 tys., czyli o 20,6 tys. osób mniej niż w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-300.24" who="#MieczysławCzerniawski">W trakcie 1996 r. przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej było wyższe niż w 1995 r. o 26,4%, czyli realnie o 5,4%. W porównaniu z wielkością programową wynagrodzenie było wyższe nominalnie o 2,7%, a realnie o 2,1%. W 1996 r. w jednostkach sfery budżetowej przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto wynosiło 816,6 zł i wzrosło w porównaniu do 1995 r. o ponad 177 zł, tj. o 27,8%. Oznacza to, że w ujęciu realnym płace były o 6,6% wyższe niż w 1995 r. Na taki wzrost wynagrodzeń wpłynęła realizacja uzgodnień zawartych w ramach Komisji Trójstronnej, w myśl których płace w państwowej sferze budżetowej miały wzrosnąć o 5,5% powyżej średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-300.25" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wdając się w bardzo szczegółową relację z tych wielogodzinnych dyskusji w trakcie prac komisji, chciałbym tylko w sposób ogólny stwierdzić, iż w realizacji makroekonomicznych założeń budżetu państwa na rok 1996 wystąpiło rzeczywiście szereg istotnych odchyleń o charakterze negatywnym. Nie spowodowały one jednak zakłóceń w przebiegu wzrostu gospodarczego w ciągu całego roku. Przede wszystkim, dzięki silnemu wzrostowi popytu krajowego oraz przyspieszeniu importowemu, a także dzięki znacznemu napływowi kapitału zagranicznego, zwłaszcza w formie inwestycji bezpośrednich, w rezultacie utrzymane zostało szybkie tempo wzrostu gospodarczego i ogólna ocena sytuacji gospodarczej kraju wypada pomyślnie. Analiza odchyleń nie stwarza więc podstaw do negatywnej oceny realizacji budżetu za 1996 r., natomiast - rzecz jasna - prowadzi do wniosku o konieczności wykorzystania negatywnych doświadczeń w przyszłych pracach nad projektami budżetu państwa. W sumie więc, ważąc plusy i minusy rozwoju sytuacji gospodarczej i finansowej kraju, należy podkreślić, że waga i znaczenie zjawisk pozytywnych jest zdecydowanie większa niż zjawisk negatywnych. Stąd należy uznać, że rok 1996 był pomyślny dla rozwoju społeczno-gospodarczego, a ogólne wyniki wymagają pozytywnego skwitowania pracy rządu Włodzimierza Cimoszewicza.</u>
          <u xml:id="u-300.26" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie prac komisji podjęliśmy w jednej tylko sprawie negatywną decyzję, nie przyjmując sprawozdania z działalności za 1996 r. Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Wspierania Gospodarki SA, gdzie całość środków pochodzi z dotacji. Jedną z głównych przyczyn - i tę główną pragnę tylko podać - stanowiła relacja wynagrodzeń do wydatków ogółem. Okazało się, że wynagrodzenia stanowią 49% całości właśnie posiadanych środków, a więc wszystkich wydatków. Oczywiście nie była to przesłanka do tego, aby Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, rozpatrując ostateczny projekt uchwały, miała wydać negatywną decyzję. Stąd pragnę w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedłożyć projekt uchwały z wnioskiem o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. oraz udzielenie absolutorium rządowi za tenże sam okres. Jednocześnie pragnę poinformować, iż w trakcie posiedzenia komisji pani poseł Góralska oraz panowie posłowie Osiatyński i Wielowieyski zgłosili wniosek mniejszości, a więc projekt uchwały o odmiennej treści, mianowicie wniosek o nieprzyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. oraz nieudzielenie rządowi absolutorium za tenże okres. Oczywiście kwestia wniosku mniejszości, jak i projektu uchwały, będzie rozstrzygana przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-300.27" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie wystąpienia pozwolę sobie - nie narażając się, myślę, na krytykę obecnych tutaj, bo została wykonana ogromna praca - złożyć serdeczne podziękowania wszystkim ekspertom, pracownikom biura komisji budżetowej, Biura Legislacyjnego. Chciałbym po tych czterech latach jeszcze nie zakończonej, rzecz jasna, ale już zbliżającej się do finału pracy przekazać słowa uznania wszystkim koleżankom i kolegom, członkom tej niezmiernie obciążonej pracą komisji. Jednocześnie w ich imieniu - a mam upoważnienie przynajmniej znacznej części członków komisji - jak i w imieniu wielu innych pań posłanek i panów posłów chciałbym złożyć szczególne słowa podziękowania za ogromną dociekliwość, jakże potrzebną i często mającą wręcz edukacyjny wymiar, przewodniczącej naszej komisji, prowadzącej nas przez cztery lata pani poseł Wiesławie Ziółkowskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi za przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#MarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Marka Olewińskiego w celu przedstawienia sprawozdania komisji w zakresie realizacji kierunków prywatyzacji majątku państwowego w 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w załączniku nr 12 do ustawy budżetowej na rok ubiegły określił kierunki prywatyzacji majątku państwowego w 1996 r. Działania rządu w sferze prywatyzacji miały być nakierowane przede wszystkim na wzmocnienie ożywienia gospodarczego, podnoszenie międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki, wypracowanie koncepcji rozdysponowania posiadanych przez państwo zasobów majątku, rozpoczęcie prac nad uruchomieniem nowych programów prywatyzacyjnych oraz przyspieszenie rozwoju rynku kapitałowego i zwiększenie zaangażowania kapitału zagranicznego. Właściwe komisje sejmowe, to znaczy najpierw Komisja Przekształceń Własnościowych, a następnie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w pracach nad analizą wykonania budżetu państwa za rok ubiegły dokonały wnikliwej oceny zagadnień będących przedmiotem polityki prywatyzacyjnej rządu w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#MarekOlewiński">Ogólnie należy stwierdzić, że przyjęte w kierunkach prywatyzacji zadania zostały w większości zrealizowane. Pozytywna jest też ocena Najwyższej Izby Kontroli w tym zakresie. Sprawozdanie rządu dotyczące kierunków prywatyzacji w roku ubiegłym jest, jak to obrazowo mówił jeden z naszych posłów, bardzo opasłe, liczy 55 stron i, jak w swoich wypowiedziach podkreślali posłowie, jest dużo lepsze od sprawozdań z kierunków prywatyzacji przedstawionych przez rząd w latach ubiegłych. Sprawozdanie to zawiera szczegółowe dane dotyczące zasobów majątku państwowego, a następnie regulacje systemowe, to znaczy przedstawia przedsięwzięcia legislacyjne podjęte w roku ubiegłym, takie jak uchwalenie podstawowego aktu dotyczącego prywatyzacji - ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - powołanie instytucji skarbu państwa, prace nad ustawą o funduszach inwestycyjnych, ustawą o funduszach emerytalnych, inne projekty aktów legislacyjnych i opinie prawne. W ubiegłym roku do Ministerstwa Przekształceń Własnościowych - później Ministerstwa Skarbu Państwa - wpłynęło 816 aktów prawnych, do których opracowano 1200 opinii. Większość prac legislacyjnych określonych w kierunkach prywatyzacji została zrealizowana.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#MarekOlewiński">Omawiane sprawozdanie rządu zawiera również szczegółową informację dotyczącą zrealizowanych w roku ubiegłym programów prywatyzacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem prywatyzacji kapitałowej - sprywatyzowano 24 jednoosobowe spółki skarbu państwa, a w odniesieniu do innych 44 spółek procesy prywatyzacji znajdowały się w różnych etapach przygotowań.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#MarekOlewiński">Jest informacja o prywatyzacji bezpośredniej, która to była dominującą formą przekształceń własnościowych. W roku ubiegłym zlikwidowano 182 przedsiębiorstwa w celu prywatyzacji tą ścieżką, w tym 62 w celu sprzedaży, 18 w celu wniesienia ich majątku do spółek oraz 97 w celu oddania ich mienia do odpłatnego korzystania.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#MarekOlewiński">W kierunkach prywatyzacji przewidziano w roku ubiegłym wdrożenie pilotażowego programu „Stabilizacja — restrukturyzacja — prywatyzacja”. W roku ubiegłym ministrowie przekształceń własnościowych oraz skarbu państwa poza doprowadzeniem do podpisania między skarbem państwa, EBOR i Powszechnym Bankiem Kredytowym oraz Bankiem Depozytowo-Kredytowym w Lublinie umów wspólników opracowanych pod auspicjami EBOR, nie zdołali zawrzeć dalszych umów i uruchomić procedur wdrożeniowych przewidzianych umową ramową zawartą między skarbem państwa i EBOR.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sporo miejsca poświęcono w sprawozdaniu zagadnieniom związanym z zamianą wierzytelności na akcje czy udziały w spółkach, jak też wdrażaniu programu narodowych funduszy inwestycyjnych. W planowanym terminie zakończono dystrybucję powszechnych świadectw udziałowych, natomiast w ograniczonym zakresie uruchomiono w ubiegłym roku system monitorowania narodowych funduszy inwestycyjnych, obejmując nim tylko spółki portfelowe.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#MarekOlewiński">Realizacja części zadań dotyczących prywatyzacji i konsolidacji banków, które to zadania wynikają z kierunków prywatyzacji, nie została zakończona do końca roku ubiegłego. Prace nad nową wersją programu prywatyzacji banków trwały od końca 1994 r. i zakończyły się przyjęciem 30 czerwca 1996 r. przez Radę Ministrów dokumentu „Program prywatyzacji banków z udziałem kapitałowym skarbu państwa do roku 2000”.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#MarekOlewiński">Odrębny szczegółowy rozdział sprawozdania poświęcono prywatyzacji mienia rolnego skarbu państwa. Generalnie można stwierdzić, że Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa prawidłowo zrealizowała zadania określone dla niej w kierunkach prywatyzacji. Według stanu na 31 grudnia ub.r. zagospodarowano łącznie 84% gruntów będących zasobami agencji, w tym 89% poprzez sprzedaż i dzierżawę. Zrestrukturyzowano znaczną część zadłużenia, zmniejszono stan zobowiązań agencji oraz uzyskano po raz pierwszy w roku ubiegłym przyrost miejsc pracy w gospodarstwach zorganizowanych na mieniu pochodzącym z byłych PGR.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#MarekOlewiński">Podczas komisyjnych prac nad sprawozdaniem z kierunków prywatyzacji posłowie zwracali również uwagę na jego słabości. Mówili o braku pogłębionej analizy niewykonania zadań dotyczących liczby sprywatyzowanych spółek. Zakładano w ubiegłym roku prywatyzację 90 spółek, a sprzedano 24. Podkreślano, że w sprawozdaniu nie ma prawie nic na temat restrukturyzacji i prywatyzacji sektora naftowego. Za mało jest też konkretnych informacji dotyczących reprywatyzacji. Podkreślano, że nie można tak zbyć tego ważnego i społecznie istotnego problemu, jak to zrobiono w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od rozpoczęcia procesów prywatyzacyjnych do końca ubiegłego roku przekształceniami własnościowymi objęto 5585 przedsiębiorstw państwowych, co stanowi 64% stanu z czerwca 1990 r., w tym w roku ubiegłym - 379 przedsiębiorstw. W ciągu 6 lat zakończono prywatyzację 1886 podmiotów, w ubiegłym roku - 305. W jednoosobowe spółki skarbu państwa przekształcono 1228 przedsiębiorstw państwowych, w roku ubiegłym - 152 przedsiębiorstwa. Spośród 556 jednoosobowych spółek skarbu państwa przeznaczonych do prywatyzacji indywidualnej sprywatyzowano 184, co stanowi 33%, w tym 24 w roku ubiegłym. Wynikiem tych wszystkich działań był i jest systematyczny wzrost udziału sektora prywatnego w gospodarce w porównaniu z latami ubiegłymi. W sektorze prywatnym w końcu ubiegłego roku pracowało około 65% osób zatrudnionych w gospodarce narodowej, wobec 62,4% w roku 1995. Jednostki sektora prywatnego zrealizowały w okresie 3 kwartałów ubiegłego roku około 62% całego eksportu i 75% importu.</u>
          <u xml:id="u-302.10" who="#MarekOlewiński">Od początku okresu transformacji do końca roku ubiegłego napłynęło do Polski w formie inwestycji bezpośrednich 12 miliardów dolarów - są to inwestycje o wartości powyżej 1 miliona dolarów - w tym 5,2 miliarda dolarów w roku 1996. Udział kapitału zagranicznego w finansowaniu inwestycji zrealizowanych w ubiegłym roku ocenia się na około 20%, wobec 13% w roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-302.11" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Reasumując, należy stwierdzić, że procesy prywatyzacyjne w 1996 r. charakteryzowały się zaawansowanym przygotowaniem operacyjnym, co jest rezultatem zgromadzonych doświadczeń i dbałości o metodykę podejmowanych przedsięwzięć prywatyzacyjnych. W większym stopniu podejmowane były projekty wykorzystania majątku skarbu państwa dla kształtowania instytucji publicznych, co stanowi cenne uzupełnienie wcześniejszych kierunków prywatyzacji. Realizowane były zarówno cele ekonomiczne, jak i społeczne procesów przekształceń własnościowych. Nie tylko osiągnięto, ale nawet przekroczono planowane z tytułu prywatyzacji wpływy do budżetu. Dlatego też, uwzględniając wszystkie przedstawione przeze mnie informacje, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnosi o przyjęcie sprawozdania rządu z realizacji kierunków prywatyzacji majątku państwowego w 1996 r., stanowiącego, jak mówiłem, załącznik nr 12 do ustawy budżetowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Michnę w celu przedstawienia sprawozdania komisji o sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1996 r. i o sprawozdaniu z realizacji polityki pieniężnej w 1996 r. oraz o bilansie płatniczym Rzeczypospolitej Polskiej za 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów upoważniła mnie do zaprezentowania Wysokiemu Sejmowi akceptowanej przez większość komisji oceny sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1996 r., oceny sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej w 1996 r. oraz sprawozdania z realizacji bilansu płatniczego Rzeczypospolitej Polskiej w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WaldemarMichna">Synteza tych ocen zawarta jest w projekcie uchwały Sejmu. Wszyscy posłowie otrzymali projekt uchwały. Wystąpienie swoje pragnę więc poświęcić głównie motywacji przedkładanego projektu uchwały oraz zaprezentowaniu doświadczeń i wniosków, jakie wypływają z przebiegu działalności Narodowego Banku Polskiego, z realizacji założeń polityki pieniężnej oraz z realizacji bilansu płatniczego Rzeczypospolitej Polskiej. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów z satysfakcją akcentuje fakt, iż Narodowy Bank Polski ma wysoką pozycję wśród banków Europy. Narodowy Bank Polski dobrze wypełniał funkcje emisyjne pieniądza. W paru ostatnich latach zgromadził znaczne rezerwy dewizowe, zapewniające niezbędny stopień wymienialności złotego na waluty obce, co stanowi jeden z filarów rozwoju handlu zagranicznego. W 1996 r. współpracował w sposób satysfakcjonujący nasz kraj z bankami centralnymi krajów odgrywających główną rolę w rozwoju banków w Europie. W 1996 r. Narodowy Bank Polski rozszerzał i pogłębiał nadzór bankowy, tworzył i wdrażał pewien katalog ostrożnościowy procedur składających się na procesy podejmowania decyzji bankowych. Był aktywny w dostosowywaniu ustawodawstwa bankowego do aktualnych potrzeb i warunków.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#WaldemarMichna">Bilans i rachunek wyników Narodowego Banku Polskiego za 1996 r. są satysfakcjonujące. Suma bilansowa aktywów i pasywów Narodowego Banku Polskiego wzrosła nominalnie o 27,6%, a realnie - o 7,7%. Wskaźniki te pozostają w dobrej relacji do całości rozwoju gospodarczego. Stąd też Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuje przyjąć sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#WaldemarMichna">Wyodrębnionym i określonym przez Sejm kierunkiem działania Narodowego Banku Polskiego była realizacja „Założeń polityki pieniężnej w 1996 r.”. Realizacja założeń polityki pieniężnej jest corocznie przedmiotem oddzielnej niejako, specjalnej oceny. Otóż celem głównym polityki pieniężnej w 1996 r. było ograniczenie inflacji. Założenia polityki pieniężnej przewidywały, że inflacja powinna się zmniejszyć do 17% w skali rocznej. Inflacja spadła z 21,6% w 1995 r. do 18,5% w 1996 r. Miała być obniżona o 4,6 punktu procentowego, a została obniżona o 3,1 punktu procentowego. Formalnie zadanie zostało wykonane w 69%. Ponadto struktura instrumentów używanych do ograniczania inflacji uruchamiała poważne procesy negatywne w gospodarce, a w szczególności gwałtowne narastanie deficytu w handlu zagranicznym. O ograniczeniu inflacji zadecydowały instrumenty, które wywołały duże napięcia w bilansie handlu zagranicznego. Stąd właśnie wyrasta kwestia metod oraz instrumentów ograniczania inflacji.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#WaldemarMichna">Uwarunkowaniem głównym realizacji polityki pieniężnej w 1996 r. była skokowa aprecjacja złotego w końcu 1995 r. Skok aprecjacji złotego w IV kwartale 1995 r. był tak duży, że mógłby być zrównoważony tylko takim postępem technicznym i organizacyjnym przedsiębiorstw eksportujących, który obniżyłby koszty produkcji eksportowanych towarów średnio o ponad 10%. Ale wywołany przez Narodowy Bank Polski skok aprecjacji złotego nie uwzględniał średniej zdolności przedsiębiorstw do skoku w postępie technicznym i technologicznym, który zapewniałby w skali rocznej obniżenie kosztów produkcji o tak wielki procent. Głównie ze względu na aprecjację złotego, nie uwzględniającą między innymi pogorszenia się koniunktury dla polskiego eksportu, nastąpił istotny spadek tempa przyrostu eksportu i nadmierny przyrost tempa importu. W ciągu 1996 r., licząc w cenach konsumpcji, aprecjacja występowała nadal, natomiast licząc w cenach produkcji została wygaszona, zahamowana.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#WaldemarMichna">Spadek tempa eksportu mógł zahamować tempo wzrostu produktu krajowego brutto. Nie nastąpiło to głównie dlatego, że wyzwolił się niespodziewany przyrost konsumpcji wewnątrz kraju. Eksplozja krajowej konsumpcji wyrównała utratę globalnego popytu spowodowanego przez spadek tempa przyrostu eksportu. Eksplozja przyrostu konsumpcji wykazała jednocześnie słabość polskich przedsiębiorstw w zakresie zdolności przystosowywania się do zmian w strukturze konsumpcji. Eksplozji przyrostu konsumpcji w Polsce nie towarzyszyła równoważna eksplozja przyrostu krajowej produkcji artykułów konsumpcyjnych, towarzyszyła natomiast eksplozja przyrostu importu. Wskazuje to na potrzebę przyśpieszania modernizacji polskiego aparatu wytwórczego, a w tym także produkującego towary konsumpcyjne. Nie w pełni adekwatne do rzeczywistości są poglądy, że przyrost importu to głównie import zaopatrzeniowy i inwestycyjny. Do importu inwestycyjnego zalicza się bowiem zbyt dużo rodzajów towarów o charakterze konsumpcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#WaldemarMichna">W tej złożonej sytuacji 1996 r. polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego polegała na biernym obserwowaniu skutków skokowej aprecjacji złotego z końca 1995 r. Można to skonstatować następująco: błąd nadmiernego skoku mógł się zdarzyć, nie powinno natomiast być bierności, zwłaszcza że od połowy 1996 r. widoczne już było, że załamuje się względna równowaga bilansu handlu zagranicznego. Tymczasem Narodowy Bank Polski uznał, że trzy-, czterokrotnie wyższa dynamika importu niż eksportu jest pewną prawidłowością lub też że odpowiedzialność za ten stan rzeczy leży całkowicie poza zasięgiem Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#WaldemarMichna">Narodowy Bank Polski stanął na stanowisku, że kurs złotego nie powinien być instrumentem promocji eksportu. Nadaniu tej tezie większej wagi, niż miało to miejsce w przeszłości, nie towarzyszyło wprowadzenie nowych instrumentów promocji handlu zagranicznego. Powstało w ten sposób potencjalne i bardzo groźne źródło deficytu w handlu zagranicznym rejestrowanym. Tymczasem w polskiej gospodarce zagrożenie deficytem handlowym w obrotach zagranicznych jest tym samym co zagrożenie zwiększeniem inflacji. Inflacja musi więc być ograniczana metodami, które nie uruchamiają wzrostu deficytu w handlu zagranicznym. Tej korelacji w 1996 r. nie było lub nie było dostatecznie sprawnej korelacji w tym zakresie. W ten sposób koszt ograniczenia inflacji był większy od poziomu akceptowalnego. Rok 1996 podważył zasadność liberalnego podchodzenia do walki z inflacją i nadmierną podażą pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#WaldemarMichna">Na wniosek Narodowego Banku Polskiego uchwalone przez Sejm założenia polityki pieniężnej akceptowały koncepcję, w myśl której celem finalnym polityki pieniężnej jest osiągnięcie pożądanego poziomu inflacji, za cel pośredni uznana została podaż pieniądza rezerwowego. Na wniosek NBP Sejm zaakceptował w założeniach polityki pieniężnej te nowe instrumenty sterowania procesem podaży pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#WaldemarMichna">Przyrost pieniądza rezerwowego, regulowany głównie przez operacje otwartego rynku, miał stanowić instrument regulowania przyrostu pieniądza ogółem, a tym samym instrument osiągania pożądanego poziomu inflacji. Z rachunków wynika, iż Narodowy Bank Polski zakładał, że na przyrost pieniądza rezerwowego o 1 zł przyrost pieniądza ogółem wyniesie około 3,2 zł. Tymczasem w rzeczywistości ten mnożnik pieniężny okazał się wyższy i wyniósł 5,2 zł. Oznacza to, że wprowadzony w 1996 r. mechanizm regulacji okazał się zawodny. Zawiódł więc mechanizm sterowania regulacją podaży pieniądza. Popełniony został błąd metodyczny. Błąd ten trzeba ocenić. Ta sama metoda funkcjonuje bowiem w 1997 r. i być może będzie funkcjonowała w 1998 r. Powstaje problem, czy można i należy ten mechanizm udoskonalić, czy też można go stosować ze świadomością, że jest nieskuteczny. Na to pytanie sprawozdanie Narodowego Banku Polskiego nie stara się odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-304.10" who="#WaldemarMichna">Założenia polityki pieniężnej przewidywały przyrost podaży pieniądza ogółem o 23 mld zł. Podaż ta wzrosła o 30,6 mld zł. Podaż pieniądza była więc większa od zakładanej. Można przypuszczać, że ten wzrost pieniądza, wyższy niż w założeniach, spowodował wyższą inflację od zakładanej, a także był źródłem pewnej eksplozji konsumpcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-304.11" who="#WaldemarMichna">Bardzo ważnym instrumentem polityki pieniężnej są stopy procentowe. Założenia polityki pieniężnej zmierzały do tego, aby stopy procentowe uwzględniały poziom inflacji oraz poziom zmian kursu walutowego. Tak więc założenia polityki pieniężnej dawały w tym zakresie pewną swobodę postępowania. Zgodnie z założeniami polityki pieniężnej Narodowy Bank Polski skupiał swoją uwagę nie na stopach procentowych, lecz na kontroli pieniądza rezerwowego. Obowiązywało bowiem założenie, że stopy procentowe - zarówno kredytów, jak i depozytów - powinny się kształtować według popytu i podaży. Ta zgodna zresztą z założeniami rezygnacja z oddziaływania na stopy procentowe stanowiła ważną cechę polityki pieniężnej w 1996 r. Powodowała bardzo duże wahania stóp procentowych. Spadek stóp procentowych w 1996 r. wywołał tzw. akcje kredytowe. Wobec niestabilności mnożnika pieniężnego wymaga rozważenia możliwość powrotu do kontroli stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-304.12" who="#WaldemarMichna">Regulacje stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski dotyczą głównie: stóp oprocentowania kredytów refinansowych udzielanych bankom komercyjnym oraz stóp procentowych kształtujących się na rynku pieniądza, a więc papierów wartościowych. Duże banki mają jednak z reguły nadpłynność. Nie biorą kredytów refinansowych. One korzystają raczej z operacji otwartego rynku, aby lokować nadwyżki środków w Narodowym Banku Polskim. Małe banki nie biorą kredytów refinansowych, gdyż dla nich stopa procentowa NBP jest za wysoka. Tak więc stopy procentowe kredytów refinansowych mają ograniczone znaczenie dla kształtowania rynku kredytowego. Natomiast ogromne znaczenie ma ustalanie stóp procentowych dla wszelkich papierów wartościowych. Dotyczą one całego długu publicznego, one także kształtują przyrost długu publicznego. Wysokie stopy procentowe obciążają głównie dług publiczny, a w szczególności budżet. Polityka słabego oddziaływania na stopy procentowe prowadzi do wysokiego oprocentowania długu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-304.13" who="#WaldemarMichna">Obecnie stopy procentowe od kredytów i lokat kształtują banki komercyjne. Narodowy Bank Polski oddziałuje na te stopy tylko pośrednio, poprzez kształtowanie pieniądza rezerwowego.</u>
          <u xml:id="u-304.14" who="#WaldemarMichna">Przedkładane sprawozdanie Narodowego Banku Polskiego nie zgromadziło dowodów na to, że zastąpienie kontroli stóp procentowych przez kontrolę podaży pieniądza rezerwowego było zasadne. Nie ma dowodów na to, że przyjęta koncepcja jest tańsza lub bardziej skuteczna.</u>
          <u xml:id="u-304.15" who="#WaldemarMichna">Sprawozdanie nie odpowiada wprost na pytanie, czy wprowadzona po raz pierwszy w 1996 r. nowa metoda sterowania przyrostem pieniądza okazała się trafna czy też nietrafna. Nie wiemy więc, czy posługujemy się obecnie, w 1997 r., skutecznymi instrumentami ograniczania podaży pieniądza. Fakty świadczą o tym, że metoda jest zawodna, nie ma natomiast wniosków. Można po raz wtóry w tym miejscu powiedzieć, że błąd mógł się zdarzyć, natomiast nie powinno się zdarzyć, aby metoda, która okazała się zawodna, pozostawała bez oceny i bez pewnego programu korekt lub też wymiany jej.</u>
          <u xml:id="u-304.16" who="#WaldemarMichna">Podkreślenia wymaga fakt, że bardzo szybko rosną koszty polityki pieniężnej. W 1995 r. Narodowy Bank Polski przekazał do budżetu państwa zysk znacznie mniejszy niż planowano: zamiast 3415 mln zł przekazał 2862 mln zł. W 1996 r. zaplanowano zysk w wysokości tylko 300 mln zł, a osiągnięto 640 mln zł. Podkreśla się osiągnięcie lepszego wyniku od planowanego, a pomija się fakt, że zysk za 1996 r. był ponadczterokrotnie mniejszy od zysku za rok poprzedni.</u>
          <u xml:id="u-304.17" who="#WaldemarMichna">Na rok 1997 w ustawie budżetowej przewidziano zysk w Narodowym Banku Polskim wynoszący 350 mln zł. Powodem tak znacznego spadku zysku Narodowego Banku Polskiego w ostatnich latach jest znaczny wzrost skali emisji bonów pieniężnych Narodowego Banku Polskiego stanowiących instrument neutralizacji nadpłynności pieniężnej banków. W ciągu 3 ostatnich lat koszty emisji papierów wartościowych Narodowego Banku Polskiego wzrosły około 45-krotnie. Związane to jest ściśle z obecnie stosowanymi metodami prowadzenia polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-304.18" who="#WaldemarMichna">Założenia polityki pieniężnej zobowiązywały Narodowy Bank Polski i rząd do podjęcia działań służących lepszemu wykorzystaniu rezerw dewizowych. Narodowy Bank Polski stwierdza, że przedłożył rządowi propozycję wykorzystania części rezerw dewizowych brutto na rzecz wcześniejszego wykupienia części zadłużeń, aby zlikwidować tzw. kominy wydatków na obsługę zadłużenia zagranicznego w przyszłych latach. Propozycja ta została w pewnym stopniu zrealizowana, było to, jak oceniamy, pozytywne działanie, dobry krok we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-304.19" who="#WaldemarMichna">Narodowy Bank Polski informuje też, że zaproponował użycie rezerw dewizowych do kontroli pieniądza rezerwowego. Ta propozycja nie wydaje się w pełni zasadna. Propozycja Narodowego Banku Polskiego zmierzająca do tego, aby dewizowe rezerwy oficjalne brutto zamienić na skarbowe papiery wartościowe służące do neutralizacji nadpłynności banków, jest mało interesująca. Przerzuca odpowiedzialność Narodowego Banku Polskiego za gospodarkę dewizami na rząd. Nie różni się od koncepcji lokat dewizowych rezerw oficjalnych brutto w zagranicznych papierach wartościowych. Opinię tę potwierdza też w swoim stanowisku Ministerstwo Finansów. Tak więc kwestia poprawy gospodarki dewizowymi rezerwami oficjalnymi brutto pozostaje bez zmian i czeka na dalsze rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-304.20" who="#WaldemarMichna">Intencją założeń polityki pieniężnej było stworzenie przez Narodowy Bank Polski zachęty dla ludności do oszczędzania. Zobowiązanie to zostało nałożone na Narodowy Bank Polski w wyniku uwzględnienia faktu, iż społeczność polska znamionuje się najmniejszymi w Europie, poza społecznością bułgarską, wskaźnikami oszczędności. Założenia definiowały potrzebę wywołania wzrostu oszczędności, a jednocześnie zakładały zwiększenie akcji kredytowej o 4%. To drugie zadanie zostało wykonane z nadwyżką, niestety nie pojawiły się nowe instrumenty stymulujące wzrost oszczędności, które oczywiście rosną, ale tempo wzrostu jest ciągle za małe.</u>
          <u xml:id="u-304.21" who="#WaldemarMichna">Zagadnienie tworzenia oszczędności ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju gospodarki i umocnienia polskiego pieniądza. Wobec braku funduszy emerytalnych, a także wobec braku popularności funduszy powierniczych stworzenie dla ludności zachęt do oszczędzania stanowi wielkie wyzwanie dla systemu finansowego. Nie jest pewne, czy depozyt oszczędnościowy we wszystkich formach powinien zawsze mieć charakter dodatniej stopy procentowej, ale wydaje się, iż nie można oczekiwać eksplozji oszczędności w warunkach, kiedy z jednej strony ujemna realna stopa procentowa od depozytów gromadzonych na okres poniżej roku jest regułą, a z drugiej - duża część banków nie przyjmuje depozytów na okres dłuższy niż rok. Narodowy Bank Polski nie może nakazać bankom stosowania preferencyjnych stóp od depozytów, jednak w ostatecznym rozrachunku do Narodowego Banku Polskiego należy obowiązek tworzenia mechanizmu zwiększania oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-304.22" who="#WaldemarMichna">Główny Inspektorat Nadzoru Bankowego informuje, że w latach 1990–1992 istniały wyjątkowo sprzyjające warunki do wchodzenia kapitału zagranicznego do banków polskich, do zakładania banków z przewagą kapitału zagranicznego. W latach 1992–1993 wykreowana została przez Narodowy Bank Polski doktryna, w myśl której banki kwalifikujące się do upadłości powinny być przekazywane kapitałowi zagranicznemu. W ten sposób kapitał zagraniczny, wykorzystując pretekst ratowania banków zagrożonych, zyskał wielkie otwarcie do bardzo taniego wejścia do polskiego systemu bankowego. Na koniec 1996 r. kapitał zagraniczny wynosił 29,79% kapitału akcyjnego sektora bankowego. Udział kapitału własnego banków zagranicznych w całości kapitału własnego banków jest znacznie większy. Znamienne jest, że kwestie te nie są naświetlane w sprawozdaniu z polityki pieniężnej. Jest to jedna ze spraw, która świadczy o selektywności informacji, jaką Narodowy Bank Polski zaprezentował Sejmowi w sprawozdaniu z realizacji założeń polityki pieniężnej w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-304.23" who="#WaldemarMichna">Biorąc pod uwagę wszystkie kwestie, o których mówiłem, Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów proponuje nieprzyjęcie sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-304.24" who="#WaldemarMichna">Kończąc uwagi do sprawozdania Narodowego Banku Polskiego z realizacji założeń polityki pieniężnej w 1996 r., warto dodać, iż procedura składania tego typu sprawozdań nie będzie powtarzana po wejściu w życie nowej konstytucji. Rozpatrywana dziś ocena zamyka więc dotychczasowe procedury sprawozdań z przebiegu realizacji polityki pieniężnej. W świetle art. 227 nowej konstytucji zostanie utworzona Rada Polityki Pieniężnej, która będzie ustalała założenia polityki pieniężnej i przekazywała je Sejmowi do wiadomości. Nie będzie zobowiązana do składania Sejmowi sprawozdań, chyba że w ramach sprawozdań z działalności Narodowego Banku Polskiego. Fakt, iż prezentowana ocena sprawozdania Narodowego Banku Polskiego z realizacji polityki pieniężnej jest ostatnią w ramach obowiązującej jeszcze w bieżącym roku, ale ulegającej zmianie od następnego roku procedury upoważnia do zgłoszenia pewnych konstatacji uzupełniających. Oto polityka kursowa, która była dotychczas instrumentem polityki pieniężnej, w świetle nowej ustawy o Narodowym Banku Polskim staje się polityką uchwalaną przez rząd w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej. Stanie się ona od następnego roku równorzędną polityką z polityką pieniężną. To podniesie rangę polityki walutowej, a w tym kursowej, z pozycji instrumentu do ważnego elementu polityki gospodarczej. Nowa konstrukcja ustrojowa, gdzie odpowiedzialność za politykę pieniężną ponosi NBP, a za walutową rząd, powinna przyczynić się do integracji prac rządu i Narodowego Banku Polskiego w kwestiach polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-304.25" who="#WaldemarMichna">Wysoki Sejmie! Przedłożony do oceny bilans płatniczy jest odzwierciedleniem strumienia faktów, jakie następowały m.in. w wyniku prowadzonej polityki pieniężnej. Bilans jest kategorią bierną, ale ważną. Zarówno ukształtowanie aktywów, jak i pasywów bilansu było właściwe. Bilans sporządzony został prawidłowo. Zasługuje na przyjęcie. I taką właśnie propozycję składa Wysokiemu Sejmowi Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Komisja przedkłada też wniosek mniejszości. We wniosku mniejszości wnosi się o przyjęcie nie tylko sprawozdań z działalności Narodowego Banku Polskiego i bilansu płatniczego, ale także sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej. Moje wystąpienie było poświęcone motywacji, w myśl której zasadne jest przyjęcie uchwały komisji, a nie wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-304.26" who="#WaldemarMichna">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wnosi o uchwalenie przedłożonego projektu uchwały Sejmu w sprawie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1996 r. i sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej oraz w sprawie bilansu płatniczego Rzeczypospolitej Polskiej w 1996 r. Projekt uchwały został przedłożony. Wszyscy posłowie otrzymali projekt uchwały dotyczący wszystkich trzech spraw. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-304.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego w celu przedstawienia analizy wykonania budżetu państwa w 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawienie opinii w przedmiocie absolutorium dla rządu i analizy wykonania budżetu państwa jest najważniejszym konstytucyjnym obowiązkiem Najwyższej Izby Kontroli. Mam zaszczyt to czynić dziś przed Wysoką Izbą i przedstawiać opinię w przedmiocie absolutorium. Ta opinia została wydana przez Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w dniu 21 lipca i jest zbieżna z tym, co proponowała komisja, o czym mówił pan poseł Czerniawski. Mianowicie Najwyższa Izba Kontroli przedstawia pozytywną opinię w przedmiocie absolutorium dla rządu. Jest to opinia wydana przez kolegium zdecydowaną większością głosów. Kolegium w tej chwili liczy 19 osób i oprócz grona pracowników ma w swoim składzie również osoby spoza Najwyższej Izby Kontroli, przedstawicieli nauk ekonomicznych i prawnych, którzy są do tego kolegium powołani.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#JanuszWojciechowski">Opinia oparta jest na analizie wykonania budżetu państwa, dokumencie, który Wysoka Izba otrzymała od Najwyższej Izby Kontroli w końcu lipca. Chcę zwrócić uwagę, że tegoroczna kontrola wykonania budżetu państwa była nieco inna niż poprzednie. Była dokładniejsza, rozleglejsza. Kontrolą objętych było 517 różnych podmiotów - wszystkie urzędy naczelne i centralne, urzędy wojewódzkie, 96 gmin, 111 podmiotów niepaństwowych korzystających z dotacji, 35 inwestycji centralnych. Łącznie liczba podmiotów wyniosła 517, to jest o prawie 200 więcej niż przy ubiegłorocznej kontroli budżetowej. Nieco inny jest sposób prezentacji wyników tej kontroli. Uwzględniliśmy uwagi, które padały w czasie ubiegłorocznej debaty, że na przykład za mało jest informacji o wykonaniu budżetów w poszczególnych województwach. W związku z tym przyjęliśmy inną metodę, oprócz analizy, obszerniejszej niż do tej pory, bo jest ona zawarta w dwutomowym obszernym dokumencie, przedstawiliśmy Sejmowi 122 informacje cząstkowe, odrębne informacje szczegółowo przedstawiające wykonanie budżetu w poszczególnych jego częściach, tak że Wysoka Izba i posłowie w województwach otrzymali informacje o tym, jak wyglądało wykonanie budżetu szczegółowo w każdym z województw.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#JanuszWojciechowski">Opinia przyjęta przez kolegium jest pozytywna głównie z trzech zasadniczych powodów. Po pierwsze, kontrola wykonania budżetu wykazała, że osiągnięte zostały główne, założone w ustawie budżetowej wskaźniki rozwoju gospodarczego. Produkt krajowy brutto wynoszący 364 800 mln zł był o 6% wyższy niż w roku poprzednim. Zakładano, że będzie to 5,5%, a więc ten ważny wskaźnik został osiągnięty. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca osiągnął kwotę 3,5 tys. dolarów; wzrósł z 3100. Wskaźnik inflacji w zasadzie był zbieżny z oczekiwaniami: 19,9% w całym roku, zakładając według wskaźnika grudzień do grudnia 18,5% - nieco wyżej niż oczekiwano, bo założono 17%. Wzrosła produkcja przemysłowa nieznacznie poniżej oczekiwań, produkcja rolnicza, wzrosła produkcja budowlano-montażowa zgodnie z oczekiwaniami. Nastąpiło zmniejszenie bezrobocia, wskaźnik zmniejszył się z 14,9% do 13,6% na koniec roku - lepiej wyglądała realizacja niż założenia w ustawie budżetowej. Tak więc wskaźniki makroekonomiczne ułożyły się korzystnie, choć nie wszystkie. Była mowa o tym, że saldo obrotów towarowych ułożyło się niekorzystnie. Ujemne saldo wyniosło 12 696 mln dolarów. Ujemny bilans płatniczy - 1352 mln.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#JanuszWojciechowski">Drugim elementem przemawiającym za tą pozytywną oceną jest wykonanie budżetu w globalnej, generalnej skali. Wprawdzie założone dochody - za chwilę o tym powiem dokładniej - nie zostały osiągnięte, zakładano 100 171 mln zł, osiągnięto 99 674 mln (po raz pierwszy od kilku lat zdarzyło się, że nie osiągnięto zaplanowanych dochodów; chodzi o 0,5%, ale jednak było to niezrealizowanie), ale z drugiej strony wydatki również nie zostały w całości zrealizowane - zrealizowano je w 98,7% - zamiast założonej kwoty 110 330 mln zł wydatkowano 108 841 mln zł. W związku z tym zrealizowany niedobór budżetowy był niższy niż założono, wyniósł 9167 mln zł, a zakładano 10 158 mln zł, po zmianach w ustawie budżetowej, bo początkowo to miało być 9500 mln zł. Czyli zamknięcie się budżetu w tej globalnej skali jest tym drugim argumentem.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#JanuszWojciechowski">Trzeci element bierze się z oceny realizacji budżetu przez poszczególnych jego wykonawców, mam na myśli te wszystkie podmioty, które były poddane kontroli, głównie urzędy naczelne, centralne, wojewódzkie. W większości wypadków oceny wykonania są pozytywne, choć jest kilka przykładów ocen negatywnych, przy wielu nieprawidłowościach, które jednak nie miały istotnego znaczenia, jeśli chodzi o na ocenę wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#JanuszWojciechowski">Te pozytywy, Wysoka Izbo, nie oznaczają, że Najwyższa Izba Kontroli nie ma krytycznych uwag do wykonania budżetu. Tych krytycznych uwag jest znacząca liczba i niektóre są dość poważnej rangi.</u>
          <u xml:id="u-306.6" who="#JanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o dochody budżetu państwa, które, jak wspomniałem, nie zostały osiągnięte tak jak planowano, to chcę powiedzieć, że złożyło się na to niezrealizowanie planu w kilku istotnych pozycjach. Tak więc to był podatek akcyzowy - niewykonanie dotyczyło kwoty ponad 2,5 mld zł, a dokładnie o 2563 mln zł. W jakiejś mierze można to uznać za pewien świadomy wybór dokonany przez rząd - chodziło o przeciwdziałanie inflacji - i stąd były pewne decyzje inaczej układające sprawę podatku akcyzowego, niż początkowo to planowano. Drugą istotną pozycją jest podatek dochodowy od osób fizycznych, niewykonanie tego podatku sięgnęło kwoty 1694 mln zł. To już jest poważna kwota; w istotnej części miała na to wpływ błędna prognoza odnośnie do dochodów czy błędna prognoza odliczeń z tytułu darowizn. Zakładano, że to będzie 300 mln zł, okazało się, że to były 902 mln zł, czyli błąd w prognozie dochodów z tego podatku wyniósł ponad 600 mln.</u>
          <u xml:id="u-306.7" who="#JanuszWojciechowski">Błędne prognozowanie wystąpiło również w zakresie wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, i to znacząco, bo z tej pozycji wpłynęło o 1490 mln zł mniej. Mechanizm decydujący o tym, że te zyski były mniejsze, jest znany, natomiast można mieć pretensję o to, że zabrakło współdziałania czy koordynacji planów Narodowego Banku Polskiego i rządu w zakresie tych dochodów. Dochody z wpłat od zysku od przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek również były niższe o 590 mln zł niż zakładano i tu były także wyraźnie błędy w prognozowaniu, przy czym planując dochody z tej pozycji, nie uwzględniono już obowiązujących w momencie planowania ustaw, przyjętych 1 grudnia 1995 r., o systemie finansowym przedsiębiorstw. Można uznać, że było to błędne planowanie dochodów. Generalnie błędne planowanie dochodów budżetowych jest pierwszym problemem, na który zwracam uwagę Wysokiego Sejmu. Ten problem w sposób dość istotny wynika z naszej analizy dotyczącej ubiegłorocznego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-306.8" who="#JanuszWojciechowski">Nie zdarzył się wielki dramat w budżecie, bo w innych pozycjach osiągnięto dochody większe niż zakładano - o ponad 3 mld zł większe dochody były z podatku od towarów i usług w imporcie, o ponad 700 mln zł większe okazały się dochody z podatku dochodowego od osób prawnych, o prawie 1200 mln zł większe od oczekiwanych były dochody z prywatyzacji. Ostatecznie ten brak w budżecie nie okazał się taki duży, jaki mógłby się okazać z powodu błędnej prognozy dochodów.</u>
          <u xml:id="u-306.9" who="#JanuszWojciechowski">Niedobór budżetowy, jak wspomniałem, nie przekroczył oczekiwań, był niższy niż zakładano w ustawie budżetowej. Z tym że tu się pojawia następny problem, problem nr 2, na który chcę zwrócić krytyczną uwagę. Kwotę 9167 mln zł należałoby zestawić z kwotą zobowiązań wymagalnych, które narosły w ciągu 1996 r., a na koniec roku wyniosły 2992 mln zł. W poprzednim roku była to kwota 2205 mln zł, nastąpił wzrost o 35,4%. Mniej więcej 3/4 stanowią zobowiązania wymagalne służby zdrowia, większość pozostałej części to są zobowiązania oświaty. W zobowiązaniach służby zdrowia główną pozycję stanowią zobowiązania z budżetu wojewodów. W tej części analizy, która przedstawia wykonanie budżetów w poszczególnych województwach, podajemy dokładnie, o ile i gdzie wzrosły zobowiązania wymagalne w poszczególnych województwach. Nie wiem, czy Izba rozumie szereg uwarunkowań, które powodują, że wojewodowie w taki sposób się zachowują i że tego typu praktyka jest tolerowana, często bierze się ona z dramatycznych potrzeb służby zdrowia. Ale z drugiej strony, oceniając wykonanie budżetu państwa, Najwyższa Izba Kontroli nie może uznać za prawidłową praktyki wydawania pieniędzy, których się nie ma, a do tego się to sprowadza. W postępowaniu niektórych wojewodów można bardziej dostrzec pewne zjawisko: nie zachowują się oni tak jak - według ustawowego usytuowania - przedstawiciele rządu w terenie, bardziej jak przedstawiciele terenu w rządzie, choć nie wszyscy, bo taka generalna opinia nie byłaby sprawiedliwa. W co najmniej czterech województwach, o ile dobrze pamiętam, zobowiązania wymagalne zostały zmniejszone, to są woj. chełmskie, radomskie, siedleckie i tarnobrzeskie, natomiast w dwóch województwach, które ostatecznie oceniliśmy negatywnie, jeśli chodzi o wykonanie budżetu, poziom zobowiązań wymagalnych osiągnął następujące kwoty: w woj. gdańskim - 319 mln zł, to jest bodajże 48% całej kwoty wydatków, jakie są w tym województwie, w woj. koszalińskim - 21,2%, kwota bodajże 61 mln zł - i w tym wypadku uznaliśmy, że poziom zobowiązań wymagalnych jest już tak wysoki, iż trudno byłoby uzasadnić pozytywną opinię co do wykonania budżetu w tych województwach. Odnośnie do innych województw opinia jest pozytywna, choć w wypadku niektórych województw jest to opinia pozytywna ze wskazaniem na nieznaczne tylko uchybienia. W innych województwach uchybienia są istotne, ale nie mają decydującego znaczenia dla wykonania budżetu. W pozostałych województwach są to opinie pozytywne, poza wspomnianymi przeze mnie dwoma województwami: gdańskim i koszalińskim. Chcę również przypomnieć pewną kwotę wynikającą z analizy budżetu. 455 mln zł to kwota, którą budżet zapłacił w 1996 r. z tytułu kosztów zobowiązań wymagalnych, a więc znacznie więcej niż w roku poprzednim, bo w roku 1995 było to 260 mln.</u>
          <u xml:id="u-306.10" who="#JanuszWojciechowski">Po złej prognozie dochodów zobowiązania wymagalne są więc drugim problemem, na który zwracam szczególną uwagę Wysokiej Izby. Myślę, że te dwa problemy w jakiś sposób wiążą się ze sobą. Nie jako krytykę rządu czy wskazanie błędów, nieprawidłowości, ale raczej ku rozwadze Wysokiej Izby chcę wskazać zjawisko, które wystąpiło w realizacji ubiegłorocznego budżetu: duży zakres swobody rządu w jego realizowaniu. To był bodajże trzeci z kolei rok, w którym nie było nowelizacji ustawy budżetowej. Nie było to konieczne, ponieważ ustawa dawała rządowi szereg instrumentów pozwalających na zmianę wcześniej przyjętych założeń, a więc: zwiększenie wydatków budżetowych o ponad 600 mln zł, przeniesienie na następny rok nie wygaszonych wydatków w kwocie około 2,5 mld zł, zablokowanie niektórych wydatków, przeniesienie do rezerw celowych - ponad 3 mld zł, przeniesienia między działami, z 68 do 133, innych kwot - ponad 11 mld zł. Oczywiście te kwoty nie sumują się, one się nakładają na siebie. Pokazują jednak skalę, w jakiej rząd może bez pytania Sejmu o zgodę zmieniać budżet w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-306.11" who="#JanuszWojciechowski">Mała dygresja: kiedy w tym roku wynikła sprawa powodzi, jednym z pierwszych naturalnych odruchów była chęć zmiany ustawy budżetowej, ale okazało się, że nie ma takiej potrzeby, bo rząd już tradycyjnie dysponuje takimi instrumentami, że może bez pytania parlamentu o zgodę wykonać wiele zabiegów z budżetem. Oczywiście trudno jest prezesowi Najwyższej Izby Kontroli czy samej Izbie mówić o tym krytycznie. Taka była wola Sejmu, tak została ukształtowana ustawa budżetowa, takie są uprawnienia rządu i rząd z tych uprawnień korzysta, więc nie ma tu powodu robić jakiegoś zarzutu. Natomiast jest to uwaga do Sejmu: Czy tak powinny być kształtowane następne budżety? Trudniej jest bowiem oceniać wykonanie budżetu państwa, jeśli to wszystko odbywa się przy tak dużej swobodzie, choć oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że budżet musi być wykonywany z pewną elastycznością.</u>
          <u xml:id="u-306.12" who="#JanuszWojciechowski">Analiza wskazuje, że jako jeden z wniosków należy rozważyć nowelizację czy wręcz wprowadzenie nowego Prawa budżetowego, ponieważ należałoby wziąć pod uwagę wnioski, których już wiele napłynęło z roku na rok. To nie jest tylko problem tej swobody, to jest na przykład problem dotacji, które nie zawsze są wykorzystywane prawidłowo, z zachowaniem wszystkich instrumentów; jest problem tego, jak one powinny być wykorzystywane, rozliczane; jest problem inwestycji centralnych. Zresztą ten problem wpisuje się w szerszy problem reformy finansów publicznych. Od lat powtarzamy wniosek związany z tym, że z funduszami celowymi nie jest najlepiej czy wręcz w wielu tych funduszach jest źle. Myślę, że następny Sejm powinien to rozważyć i uporządkować pewne rzeczy, o których piszemy w analizie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-306.13" who="#JanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o wykonanie budżetu w poszczególnych częściach, to wspomniałem już, że ocen negatywnych jest kilka, dokładnie cztery. Chodzi o te dwa województwa, o których już powiedziałem i wyjaśniłem, z jakich powodów. Negatywna jest również ocena wykonania budżetu przez Polską Agencję Prasową, do której mamy jeden konkretny zarzut, że się nie rozlicza z budżetem ze swoich dochodów majątkowych z najmu pomieszczeń i ma z tego tytułu znaczne zaległości. To jest kwestionowane przez Polską Agencję Prasową. Uważamy, że nasze stanowisko jest trafne i dlatego, z uwagi na skalę tego problemu, przedstawiliśmy negatywną opinię.</u>
          <u xml:id="u-306.14" who="#JanuszWojciechowski">Pomyliłem się, bo właściwie są trzy opinie negatywne. Chodzi jeszcze o Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Rozważaliśmy długo, jak ocenić wykonanie planu finansowego funduszu. Jest tam wiele nieprawidłowości, nie chcę już tutaj szczegółowo o tym mówić, sądzę że, te sprawy są Wysokiej Izbie znane. Ale z drugiej strony uwzględniliśmy pewne pozytywne zmiany, które tam następują. W wyniku wielu kolejnych krytyk i dużego zainteresowania Wysokiej Izby tym, co dzieje się w tym funduszu, przystąpiono do porządkowania pewnych spraw. Niektóre nieprawidłowości w dalszym ciągu budzą niepokój, ale są one raczej wynikiem zaszłości, a nie bieżących działań. Są one również w dużej mierze spowodowane brakiem regulacji prawnych, które by odpowiadały specyfice tego funduszu. Uznaliśmy, że trudno byłoby mówić o pozytywnej opinii w odniesieniu do funduszu; Najwyższa Izba Kontroli przyjęła po prostu do wiadomości wykonanie planu finansowego, nie oceniła go negatywnie. Mamy nadzieję, że zmiany, które zostały zapoczątkowane, doprowadzą wreszcie do uporządkowania sytuacji, choć nie jest to możliwe bez zmian ustawowych dotyczących funkcjonowania tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-306.15" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Wśród podmiotów, których realizację budżetu oceniliśmy pozytywnie, jest również Urząd Rady Ministrów zlikwidowany na początku października 1996 r. Był to podmiot kontrolowany dokładniej niż poprzednio, z uwagi na to, że kontrola budżetowa w tym roku była jakby bilansem gospodarki finansowej Urzędu Rady Ministrów. I tu jestem winien Wysokiej Izbie wyjaśnienie, gdyż jedna ze spraw, które wyniknęły w toku tej kontroli, wzbudziła szereg emocji. Ja na ogół jestem usatysfakcjonowany, kiedy raporty Najwyższej Izby Kontroli budzą duże zainteresowanie, gdy się o nich mówi, pisze, gdy jest żywa reakcja. Tu, jak sądzę, reakcja była większa niż sprawa na to zasługiwała. Chodzi oczywiście o konto dewizowe, funkcjonujące poza rachunkiem budżetowym Urzędu Rady Ministrów, które zostało w tegorocznej analizie budżetu wykazane jako niezgodne z Prawem budżetowym i wymagające zlikwidowania. Znane są paniom posłankom i panom posłom liczne wypowiedzi, które w związku z tym się pojawiły. Pojawił się też przykry dla nas i dla mnie osobiście może nie zarzut, bo to tak wprost nie zostało powiedziane, ale jakby sugestia, że taka informacja wyszła z Najwyższej Izby Kontroli akurat przed wyborami, że to było jakieś uwikłanie NIK w politykę.</u>
          <u xml:id="u-306.16" who="#JanuszWojciechowski">Nie mam żadnego wpływu na to, że przed wyborami akurat dziś przedstawiam analizę wykonania budżetu państwa. To są terminy, które Najwyższa Izba Kontroli realizuje, akurat analizę wykonania budżetu państwa musiała przedstawić w lipcu, a dziennikarze mają prawo uzyskać do niej dostęp, bo to również wynika z ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli. Chcę powiedzieć, że ani ja osobiście, ani Najwyższa Izba Kontroli nie robiliśmy z powodu tego konta żadnej sensacji. W kilku publicznych wypowiedziach mówiłem, że nie jest to żadna afera. Konto istniało przynajmniej od połowy lat osiemdziesiątych, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami. Potem, na początku lat dziewięćdziesiątych, jego istnienie stało się niezgodne z Prawem budżetowym i stąd postulat, aby zlikwidować je. Tylko pojawiło się pytanie, dlaczego Najwyższa Izba Kontroli akurat teraz się tym zajęła. Naprawdę jednak to nie tak dokładnie teraz się tym zajęła, bo zajęła się tym już w roku 1993. Był wniosek adresowany do szefa Urzędu Rady Ministrów w sierpniu 1993 r., aby to konto (funkcjonujące niezgodnie z prawem) zostało zlikwidowane. Odpowiedź we wrześniu 1993 r. była odmowna. Sprawą zajmowała się w listopadzie 1993 r. komisja już tego Sejmu, Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, która nie podtrzymała stanowiska Najwyższej Izby Kontroli, czyli nie uznano tego za problem, nie zalecono Urzędowi Rady Ministrów likwidacji tego rachunku; to spowodowało, że Izba jakby trochę, jeśli chodzi o ten problem, odpuściła. Sądzę, że gdyby Izba wykazała wtedy więcej stanowczości, to mogłaby doprowadzić do likwidacji tego konta. Tak się nie stało. Sprawa w kolejnych kontrolach budżetowych raz była, o ile pamiętam, sygnalizowana, w następnej kontroli nie, bo tak po prostu jest, że nie w każdej kontroli budżetowej wszystkie rachunki są badane. Ponieważ ta ostatnia kontrola była dokładna, uwzględniała wszystko, to sprawa tego konta znowu się pojawiła i została zasygnalizowana jako jedna z nieprawidłowości wymagających naprawy. Mogę mieć satysfakcję, że tym razem Izba zrobiła wszystko, co do niej należy, i doprowadziła do tego, że został przywrócony stan zgodny z prawem. Natomiast cały klimat afery wokół tej sprawy był nieuzasadniony, bo tych pieniędzy nikt nie zdefraudował, nie były to aż tak znaczące kwoty, żeby czynić z tego jakiś pierwszoplanowy problem przy wykonaniu budżetu. Co do tego natomiast, że tak nie powinno być, nie można mieć wątpliwości. Ustawa Prawo budżetowe mówi wyraźnie, że jednostki budżetowe swoje dochody odprowadzają do budżetu, a swoje wydatki pokrywają ze środków, które zostały w budżecie przyznane. To w zasadzie wszystko, co należałoby wyjaśnić, jeśli chodzi o to konto. Chciałbym zdecydowanie położyć kres wszelkim domysłom czy wszelkim sugestiom, że sprawa ta ma jakikolwiek podtekst polityczny. Chcę zwrócić uwagę, że konto istniało przez wiele lat. Wiedziano o tym czy nie - trudno tak wprost mówić o osobach czy o szefach rządu, o ministrach odpowiedzialnych, ministrach finansów czy szefach URM. Zapewne wiedział o tym szef URM, do którego adresowaliśmy w sierpniu 1993 r. wniosek o likwidację tego konta. Ale nie mogło tu być żadnej kalkulacji i liczenia na jakikolwiek efekt polityczny. Przepraszam, że zabieram wiele czasu Izbie wyjaśnieniem tej kwestii, ale wszelkie zarzuty pod adresem Najwyższej Izby Kontroli, że próbuje uczestniczyć w jakichś grach czy w harcach politycznych, jak gdzieś to nazwano, odbieram osobiście jako ciężkie i niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-306.17" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Jeszcze jednym zdaniem zamknę kwestię tego konta. Proszę zwrócić uwagę, że Najwyższa Izba Kontroli w analizie budżetu państwa wykonanie budżetu Urzędu Rady Ministrów oceniła pozytywnie, z nieznacznymi tylko uchybieniami, czyli Urząd Rady Ministrów usytuowaliśmy w gronie tych podmiotów, które lepiej realizowały budżet.</u>
          <u xml:id="u-306.18" who="#JanuszWojciechowski">Kilka zdań jeszcze na temat analizy wykonania założeń polityki pieniężnej. Tu uwag ze strony Najwyższej Izby Kontroli jest niewiele. Generalnie pozytywnie oceniamy realizację założeń polityki pieniężnej. Podkreślam to słowo - realizację, bo raczej nas obchodziły nie tyle efekty tej polityki, ile zgodność z tym, co zostało przez Sejm w uchwale Sejmu przyjęte; w większości elementów ta zgodność została zachowana, lepsza była wyraźnie współpraca między Narodowym Bankiem Polskim a rządem w zakresie realizacji tych założeń. Pozytywna była na przykład działalność w zakresie zmniejszenia podaży pieniądza rezerwowego, jeśli chodzi o podaż pieniądza ogółem. Pan poseł Michna mówił o pewnym problemie - my również zwracamy na to krytyczną uwagę w analizie - problemie niedostatecznego przeciwdziałania wzrostowi kredytów konsumpcyjnych; to jest jeden z tych problemów, które sygnalizujemy. Generalnie jednak ocena jest pozytywna. Nie rozwijam tego problemu, dlatego że głównym moim zadaniem jest przedstawienie opinii w przedmiocie absolutorium, opinii opartej na analizie wykonania budżetu państwa. Raz jeszcze wspominam, że jest opinia pozytywna, która - mam nadzieję - będzie Wysokiej Izbie przydatna w podejmowaniu decyzji w przedmiocie absolutorium dla rządu za 1996 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-306.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#MarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 78 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#MarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Józef Kaleta, który wystąpi w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej Klubu Parlamentarnego w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w roku 1996 oraz w sprawie wniosku o udzielenie rządowi absolutorium. Ocena wykonania budżetu państwa nie może oczywiście ograniczać się tylko do zestawienia dochodów i wydatków budżetowych i porównania ich z planowanymi kwotami w ustawie budżetowej, choć jest to na pewno bardzo ważny element tej oceny. W ocenie wykonania budżetu państwa konieczne jest ustalenie, czy i w jakim stopniu rząd osiągnął podstawowe cele społeczno-gospodarcze, do czego został zobowiązany przez Wysoką Izbę w ustawie budżetowej i stanowiących jej integralną część załącznikach. Realizacja budżetu państwa nie jest celem samym w sobie, nie może się sprowadzać do finansowania aparatu państwa, ale ma zapewnić postęp społeczno-gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#JózefKaleta">Jak te podstawowe cele społeczno-gospodarcze zostały w roku ubiegłym przez rząd zrealizowane? Rok 1996 był kolejnym w ubiegłych trzech latach rokiem dynamicznego wzrostu gospodarki. Produkt krajowy brutto wzrósł w 1996 r. o 6%, czyli o 0,5% więcej niż przyjęto w założeniach makroekonomicznych do ustawy budżetowej. Tempo wzrostu gospodarczego w ostatnich 3 latach sytuuje Polskę w pierwszej piętnastce najszybciej rozwijających się krajów świata. Produkcja przemysłowa w 1996 r. była wyższa niż w 1995 r. o 8,5%, a więc dokładnie o tyle, ile przyjęto w założeniach do ustawy budżetowej. Na podkreślenie zasługuje przy tym fakt, że produkcja dóbr inwestycyjnych wzrosła o 18%, a produkcja w sektorze prywatnym aż o 23%. Udział sektora prywatnego w produkcji przemysłowej zwiększył się z 45% w roku 1995 do 52% w 1996 r. Nakłady inwestycyjne w gospodarce narodowej wzrosły w ubiegłym roku w porównaniu z rokiem poprzednim o 22%, w tym w dużych przedsiębiorstwach - o 27%. Na pozytywną ocenę zasługuje także struktura nakładów inwestycyjnych, gdyż nakłady na zakupy maszyn i urządzeń wzrosły o 30%, na roboty budowlane tylko o 14%. Eksport wzrósł w 1996 r. o 6,7%, a import o 27,8%, w wyniku czego deficyt w bilansie handlowym wzrósł o 12 700 mln dolarów USA i był dwukrotnie wyższy niż w roku 1995. Jest to na pewno wynik niekorzystny dla gospodarki, zwłaszcza że inwestycje stanowiły tylko 14% importu. Trzeba zatem podjąć zdecydowane działania zmierzające do ograniczenia rozmiarów deficytu handlowego m.in. poprzez odpowiednią politykę kursów walutowych, zwiększenie nakładów na promocję eksportu, poręczenia, ubezpieczenia transakcji eksportowych, wdrożenie osiągnięć naukowych w praktyce, większą ekspansję eksportu do krajów Trzeciego Świata.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#JózefKaleta">Zdaniem posłów SLD nie ma jednak dostatecznych powodów do rozpowszechniania opinii, że deficyt w bilansie handlowym musi nieuchronnie prowadzić do katastrofy gospodarczej. Deficyt w rachunku bieżącym decydującym o wynikach finansowych w handlu zagranicznym wyniósł w końcu ub. r. 1300 mln dolarów USA, co stanowiło ok. 1% produktu krajowego brutto. Dla porównania deficyt ten osiągnął w ub. r. w Czechach 8% produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#JózefKaleta">Liczącym się osiągnięciem rządu w 1996 r. był także wzrost zatrudnienia o ponad 280 tys. osób i spadek bezrobocia o 270 tys. osób. W 1995 r. nastąpiło zmniejszenie bezrobocia o 209 tys. osób. Stopa bezrobocia obniżyła się z 15% w końcu 1995 r. do 13% na koniec grudnia 1996 r. Oczywiście w 1996 r. nie osiągnięto jeszcze przełomu w walce z bezrobociem. W dalszym ciągu bezrobocie jest w Polsce bardzo wysokie, należy do najwyższych w Europie. Według szacunków GUS rzeczywiste bezrobocie jest nieco niższe, gdyż szara strefa gospodarcza zatrudnia obecnie ok. 800 tys. pracowników.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#JózefKaleta">W 1996 r. po raz pierwszy od 1990 r. inflacja ukształtowała się na poziomie niższym niż 20% i była niższa o 8% w porównaniu z inflacją z 1995 r. Średnioroczne tempo wzrostu inflacji wyniosło w ubiegłym roku 19,9%, to znaczy było o 0,1% wyższe od przyjętych założeń, inflacja zaś w relacji grudzień 1996 r. do grudnia 1995 r. wyniosła 18,5% i była niższa o 1,5% od prognozowanej.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#JózefKaleta">Pewnej poprawie w 1996 r. uległy także warunki życia obywateli. Świadczy o tym m.in. rekordowy wzrost spożycia indywidualnego - o 8,2%. W 1995 r. analogiczny wskaźnik wyniósł tylko 3,6%.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#JózefKaleta">Pozytywnie trzeba ocenić również wzrost przeciętnych wynagrodzeń w ubiegłym roku - realnie o 5,4%. Prognozowany w założeniach do budżetu wzrost wynagrodzeń był o 2,1% niższy. Przekroczenie prognozowanej kwoty przeciętnego wynagrodzenia wystąpiło zarówno w sektorze przedsiębiorstw, jak i w jednostkach sfery budżetowej. W sferze budżetowej wzrost był wyższy od przeciętnej w kraju i wyniósł 6,6%. Dla porównania w 1995 r. przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o 4,7%. Przeciętne renty i emerytury pracownicze wzrosły o 1,8% - prognozowano 2,5% - a renty i emerytury rolnicze o 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#JózefKaleta">Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej Klubu Parlamentarnego zdają sobie oczywiście doskonale sprawę z tego, że ten wzrost płac, rent i emerytur był w ubiegłym roku stosunkowo niewielki i nie mógł satysfakcjonować wszystkich pracowników, emerytów i rencistów. Podany w sprawozdaniu przeciętny realny wzrost dochodów ludności oczywiście nie oznacza także wcale, że wszyscy pracownicy zyskali w 1996 r. 5% z tytułu wzrostu płac, renciści i emeryci 1,8%, a emeryci sektora rolnego 2,5%. W indywidualnych przypadkach mogły mieć miejsce i zapewne miały pewne odchylenia od tych liczb, taka jest bowiem właściwość wszystkich przeciętnych. Ubolewamy z tego powodu, że nie udało się w ubiegłym roku skutecznie ograniczyć nadmiernych i nieuzasadnionych dysproporcji w poziomie dochodów różnych grup społecznych, zwłaszcza w obrębie sektora publicznego.</u>
          <u xml:id="u-308.8" who="#JózefKaleta">Rok 1996 r. był także rekordowym rokiem, jeśli chodzi o napływ do Polski zagranicznych kapitałów. W 1996 r. napłynęło do kraju 5200 mln dolarów, tzn. 2-krotnie więcej niż zakładano w prognozie budżetowej. Tak duży wzrost inwestycji zagranicznych związany był z dynamicznym wzrostem gospodarczym, stabilizacją polskiej gospodarki i zwiększeniem wiarygodności kredytowej Polski. Według rankingu „Institutional Investor” Polska przesunęła się pod względem wiarygodności kredytowej z 62 miejsca na 51 w roku ubiegłym i zajmuje obecnie 4 miejsce na liście 15 krajów, których wiarygodność kredytowa wzrosła w najwyższym stopniu. To właśnie dzięki tym bardzo dobrym wynikom polskiej gospodarki Polska została w ubiegłym roku członkiem OECD.</u>
          <u xml:id="u-308.9" who="#JózefKaleta">Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej krytycznie oceniają dalszy spadek w 1996 r. rozmiarów budownictwa mieszkaniowego. W 1996 r. oddano do użytku zaledwie 62 100 mieszkań, tzn. o 7% mniej niż w roku 1995. Być może, rzeczywiste efekty budownictwa mieszkaniowego były w 1996 r. nieco wyższe, gdyż z badań Głównego Urzędu Statystycznego i Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego przeprowadzonych w maju br. wynika, że z liczby 590 tys. budynków mieszkalnych w budowie aż 160 tys. zostało już zakończonych i są one częściowo zasiedlone, ale nie zostały zgłoszone do ewidencji.</u>
          <u xml:id="u-308.10" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiona Wysokiej Izbie pozytywna ocena realizacji w 1996 r. założeń makroekonomicznych dotyczących wzrostu produktu krajowego brutto, produkcji, inwestycji, inflacji, zatrudnienia, napływu do kraju kapitałów zagranicznych, wzrostu płac, rent i emerytur bardzo dobrze świadczy o działalności rządu w okresie sprawozdawczym.</u>
          <u xml:id="u-308.11" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stosunkowo dobre wyniki osiągnięto w roku ubiegłym także w realizacji dochodów i wydatków budżetowych. Planowane dochody budżetowe zostały wykonane w 99,5%, a wydatki budżetowe - w 98,7%.</u>
          <u xml:id="u-308.12" who="#JózefKaleta">Dochody budżetu państwa w 1996 r. w porównaniu z rokiem 1995 wzrosły nominalnie o 19%, a realnie spadły niestety o 0,7%. W 1996 r. relacja dochodów budżetu państwa do produktu krajowego brutto obniżyła się z 29% w 1995 r. do 27%. Nastąpiło to głównie w wyniku obniżenia stawek podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, niższych, niż planowano, wpływów z podatku akcyzowego (o 14%) i niższych od planowanych wpłat z zysku Narodowego Banku Polskiego (aż o 80%).</u>
          <u xml:id="u-308.13" who="#JózefKaleta">Niższe, niż zakładano w ustawie budżetowej, wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego do budżetu w 1996 r. zostały spowodowane przede wszystkim większymi, niż prognozowano, kosztami poniesionymi w obrocie papierami wartościowymi. Zdaniem posłów SLD nie znajduje dostatecznego uzasadnienia tak rażące zmniejszenie planowanych wpłat do budżetu przez Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-308.14" who="#JózefKaleta">Krytycznie należy także ocenić zwiększenie o 5% w stosunku do roku 1995 zaległości podatkowych. To również wpłynęło na obniżenie dochodów budżetowych w okresie sprawozdawczym.</u>
          <u xml:id="u-308.15" who="#JózefKaleta">Pozytywnie natomiast należy ocenić wysokie - ponad 46-procentowe - zwiększenie planowanych dochodów budżetowych z prywatyzacji. Świadczy ono o wysokim tempie prywatyzacji i zwiększeniu jej efektywności ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-308.16" who="#JózefKaleta">Deficyt budżetowy przewidziany w ustawie budżetowej został wykonany w 90%, a po uwzględnieniu zmian w ustawie budżetowej - w 96%. W porównaniu z rokiem 1995 deficyt budżetowy zmniejszył się o 23%. Deficyt budżetowy stanowił w 1996 r. 2,5% produktu krajowego brutto i był o 0,1% niższy niż w 1995 r. Należał do najniższych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-308.17" who="#JózefKaleta">Zadłużenie budżetu państwa zmniejszyło się z 58% produktu krajowego brutto w 1995 r. do 51% w 1996 r., a zadłużenie zagraniczne z 35% produktu krajowego brutto w 1995 r. do 29% produktu krajowego brutto w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-308.18" who="#JózefKaleta">Finansowanie krajowe deficytu budżetowego w 1996 r. stanowiło 80% planowanej kwoty w budżecie, w tym finansowanie przez system bankowy - tylko 40% kwoty planowanej. Odpowiada to uzasadnionej naszym zdaniem strategii stopniowego wycofywania się systemu bankowego z finansowania deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-308.19" who="#JózefKaleta">Przy finansowaniu deficytu budżetowego ze środków zagranicznych nie wykorzystano planowanej na ten cel kwoty 612 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-308.20" who="#JózefKaleta">W 1996 r. Polska spłaciła część zaciągniętych kredytów zagranicznych w kwocie 1740 mln zł i zrezygnowała z zaciągania niektórych kredytów, np. w afiliacjach banków polskich z zagranicą, w wysokości 100 mln dolarów USA. Ograniczyła także emisję euroobligacji.</u>
          <u xml:id="u-308.21" who="#JózefKaleta">Posłowie SLD pozytywnie oceniają także realizację wydatków budżetowych. Wydatki zmniejszyły się w relacji do produktu krajowego brutto z 31,6% w 1995 r. do 30% w 1996 r. Najwyższy wzrost wydatków budżetowych w 1996 r. w stosunku do roku 1995 wystąpił, jeśli chodzi o łączność - 45%, handel zagraniczny - 39%, kulturę fizyczną - 38%, szkolnictwo wyższe - 38%, wymiar sprawiedliwości - 36%, turystykę - 33%, naukę - 31%.</u>
          <u xml:id="u-308.22" who="#JózefKaleta">Ze szczególnych preferencji budżetowych korzystały w ubiegłym roku: szkolnictwo wyższe, w którym realny wzrost wydatków budżetowych w stosunku do 1995 r. wyniósł 15,2%, oraz rolnictwo, w którym ten wzrost wyniósł 14,5%.</u>
          <u xml:id="u-308.23" who="#JózefKaleta">Stosunkowo wysoki wzrost wydatków budżetowych w 1996 r. nastąpił także w grupie wydatków majątkowych. Zwiększyły się one w stosunku do 1995 r. o 47%. Najwyższy wzrost wydatków majątkowych nastąpił w grupie dotacji inwestycyjnych dla podmiotów gospodarczych (176%).</u>
          <u xml:id="u-308.24" who="#JózefKaleta">Posłowie SLD krytycznie oceniają wzrost zadłużenia jednostek budżetowych, głównie w oświacie i służbie zdrowia, z kwoty 2206 mln zł w 1995 r. do 2993 mln zł w roku 1996. Odsetki za zwłokę i kary umowne od tego zadłużenia narażają skarb państwa na ogromne straty, a ponadto destabilizują one gospodarkę budżetową jednostek budżetowych. Na pozytywną ocenę zasługuje także, zdaniem posłów SLD, rozszerzenie samodzielności finansowej organów samorządu terytorialnego. Udział budżetów gmin w finansach publicznych wzrósł z 10,8% w 1995 r. do 13,8% w 1996 r. Dochody budżetowe gmin wzrosły w 1996 r. realnie w stosunku do 1995 r. o 29%, w tym gmin wiejskich o 47%. Przeciętny dochód gmin na jednego mieszkańca wzrósł realnie w 1996 r. w stosunku do 1995 r. o 55%, a w gminach wiejskich o 76%. Dotacje z budżetu państwa na finansowanie inwestycji gmin wzrosły o 390%. Dane te dowodzą, że nieuzasadnione są rozpowszechniane opinie o ograniczaniu roli samorządu terytorialnego i stałym zmniejszaniu środków budżetowych na ich finansowanie.</u>
          <u xml:id="u-308.25" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Realizacja budżetu państwa w 1996 r. została pozytywnie oceniona przez wszystkie komisje sejmowe i przez ogromną większość ekspertów w liczbie kilkunastu niezależnych, wybitnych profesorów prawa i ekonomii, którzy wcale nie identyfikują się z koalicją, a nawet często sympatyzują z opozycją. Realizacja budżetu państwa w 1996 r. została także przyjęta przez kolegium Najwyższej Izby Kontroli, które zgłosiło również wniosek o udzielenie rządowi absolutorium. Pozytywne oceny wykonania budżetu państwa w 1996 r. przez komisje sejmowe, przyjęcie sprawozdania przez kolegium Najwyższej Izby Kontroli oczywiście nie oznacza wcale, że rząd nie popełnił w okresie sprawozdawczym wielu błędów, że nie było naruszeń dyscypliny budżetowej, naruszeń prawa o zamówieniach publicznych, naruszeń zasad oszczędności, gospodarności czy celowości. Takie naruszenia zawsze się przecież zdarzają. Najwyższa Izba Kontroli i komisje sejmowe stwierdziły jednak, że uchybienia te nie miały istotnego wpływu na realizację budżetu państwa. Podkreślano przy tym także, że w 1996 r. nastąpiła istotna poprawa w zakresie przestrzegania dyscypliny budżetowej w porównaniu z latami poprzednimi.</u>
          <u xml:id="u-308.26" who="#JózefKaleta">Wszystkie te pozytywne oceny realizacji budżetu nie przekonały jednak klubów opozycyjnych, gdyż zapowiedziały one, że będą głosować przeciwko przyjęciu sprawozdania z wykonania budżetu i udzieleniu absolutorium rządowi. Naturalnie, posłowie partii opozycyjnych mają zawsze prawo zgłaszania wniosków mniejszości i głosowania przeciwko koalicji i koalicyjnemu rządowi. Ale to powinno być zawsze rzeczowo uzasadnione i poparte elementarnym szacunkiem dla faktów. Czy jednak rzeczywiście stanowią takie uzasadnienie: jeden z najwyższych na świecie, 6-procentowy wzrost produktu krajowego brutto; ponad 8-procentowy wzrost produkcji przemysłowej; 18-procentowy wzrost produkcji dóbr inwestycyjnych; ponad 20-procentowy wzrost produkcji przemysłowej w sektorze prywatnym; ponad 22-procentowy wzrost nakładów inwestycyjnych; przychód z turystyki zagranicznej w kwocie 8400 mln dolarów USA, stawiający Polskę w grupie krajów europejskich o najwyższym tempie rozwoju turystyki; wzrost zatrudnienia o ponad 280 tys. osób; zmniejszenie inflacji prawie o 8%; realny wzrost spożycia indywidualnego o 8%; wzrost przeciętnych wynagrodzeń o 5,4%, a w sferze budżetowej o 6,6%; rekordowy napływ do kraju kapitałów zagranicznych w kwocie ponad 5 mld dolarów USA; zmniejszenie deficytu budżetowego o ponad 23%; zredukowanie zadłużenia budżetu państwa z 56% PKB w 1995 r. do 51% PKB w 1996 r.?</u>
          <u xml:id="u-308.27" who="#JózefKaleta">Wszystkie te wskaźniki są przecież nieporównanie korzystniejsze od uzyskiwanych przez rządy solidarnościowe w latach 1990–1993. Te bezspornie liczące się osiągnięcia koalicji rządowej budzą wysokie uznanie zarówno w kraju, jak i zagranicą. Świadczą o tym wszystkie wyniki badań opinii społecznej w kraju, a także zmniejszenie liczby strajków z 7443 w 1993 r. do 21 w 1996 r. oraz liczne oceny zachodnich ekspertów, banków inwestycyjnych, wielu organizacji międzynarodowych, np. Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Unii Europejskiej, OECD. Knatter, stały przedstawiciel Banku Światowego w Warszawie, przed kilkoma miesiącami oficjalnie oświadczył, że Polska stała się w ostatnich kilku latach niekwestionowanym liderem przemian ustrojowych i rozwoju gospodarki w środkowej i wschodniej Europie. Podobną opinię sformułował także czołowy bank inwestycyjny — Salomon Brothers.</u>
          <u xml:id="u-308.28" who="#JózefKaleta">Wszystkie te niewątpliwe sukcesy koalicji rządzącej oczywiście nie mogą stanowić wiarygodnej podstawy do odrzucenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa i nieudzielenia absolutorium rządowi. Opozycja jest chyba tego świadoma i dlatego oskarża rząd o hamowanie reform w dziedzinie prywatyzacji, systemu podatkowego, bankowego, ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych, samorządu terytorialnego. Ale czy rzeczywiście koalicja hamuje prywatyzację, skoro dochody z niej, stanowiące najbardziej obiektywną miarę jej tempa, osiągnęły w 1996 r. rekordową kwotę 3750 mln zł i stanowiły 146% kwoty uchwalonej w budżecie, skoro 28 mln obywateli polskich wykupiło świadectwa udziałowe, skoro zatrudnienie w sektorze prywatnym przekracza już 63% pracowników zatrudnionych w kraju, a udział sektora prywatnego w produkcji przemysłowej zwiększył się z 45% w 1995 r. do 52% w 1996 r. Koalicja hamuje prywatyzację, ale prywatyzację kryminogenną, która niestety często występowała w przeszłości. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej pozytywnie ocenia procesy prywatyzacji w 1996 r. Rząd zrealizował przyjęte przez Wysoką Izbę zadania przewidziane w kierunkach prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-308.29" who="#JózefKaleta">Zupełnie bezpodstawne są także oskarżenia koalicji o hamowanie reformy podatkowej i podwyższanie podatków. Polski system podatkowy już został dostosowany do standardów europejskich, a stawki podatku dochodowego od osób fizycznych zostały obniżone dla 93% podatników z 20 do 19%, a w podatku dochodowym od osób prawnych z 40 do 32%. Tak znacznego obniżenia stawek podatkowych nie było w Europie od kilkunastu lat - a tak nawiasem mówiąc to przedstawiciele dzisiejszej opozycji zaproponowali w 1993 r. podniesienie maksymalnych stawek podatku dochodowego od osób fizycznych do 50%.</u>
          <u xml:id="u-308.30" who="#JózefKaleta">Rozmija się także z prawdą twierdzenie opozycji, że koalicja zahamowała w 1996 r. reformy ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Po pierwsze, nie było czego hamować, bo rządy solidarnościowe ich wcale nie rozpoczęły, a po wtóre pod rządami obecnej koalicji zostały już uchwalone zasadnicze ustawy o ubezpieczeniu społecznym i zdrowotnym. Eksperci zachodni bardzo pozytywnie oceniają zaawansowanie prac nad reformami ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-308.31" who="#JózefKaleta">Bezpodstawne są także zdaniem posłów SLD oskarżenia koalicji o hamowanie reform bankowych. W 1996 r. umocniono system bankowy, który w okresie rządów solidarnościowych tkwił w głębokim kryzysie, a według pani Gronkiewicz-Waltz, prezes Narodowego Banku Polskiego, znajdował się w zapaści. Powołano między innymi Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który skutecznie przeciwdziała bankructwom banków, połączono kilkanaście małych banków w silniejsze organizmy, które będą mogły konkurować z bankami zachodnimi. Zaawansowano także proces prywatyzacji banków.</u>
          <u xml:id="u-308.32" who="#JózefKaleta">Nieprawdziwe są także oskarżenia koalicji o ograniczanie roli samorządu terytorialnego. W 1996 r. umocniono gminy, m.in. poprzez zwiększenie ich udziału w finansach publicznych z 11% w 1995 r. do 14% w 1996 r. oraz znaczne zwiększenie ich kompetencji w dziedzinie oświaty, służby zdrowia, opieki społecznej, kultury, sztuki. Nie udało się powołać powiatów i województw samorządowych według postulatów Unii Wolności. Tak radykalna reforma samorządu wymagałaby jednak ogromnych nakładów finansowych, przygotowania kompleksowej koncepcji reformy całego samorządu terytorialnego. Konieczne byłoby przygotowanie co najmniej kilkunastu projektów ustaw, w tym zwłaszcza projektów ustaw dotyczących finansów komunalnych. Takich projektów autorzy koncepcji reformy powiatowej niestety nie przedłożyli. Potrzebna była także zgoda na taką reformę wszystkich liczących się sił politycznych w parlamencie, z klubami opozycyjnymi włącznie, czego w bieżącej kadencji również nie było (przeciwko reformie powiatowej występowała, jak wiadomo, np. Unia Pracy). Z badań opinii społecznej wynika także, że większość społeczeństwa opowiada się przeciwko powiatom i trzystopniowej strukturze samorządu terytorialnego. Czy zatem rzeczywiście niezrealizowanie projektu reformy powiatowej Unii Wolności może stanowić uzasadnioną podstawę do odrzucenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa i nieudzielenia rządowi absolutorium?</u>
          <u xml:id="u-308.33" who="#JózefKaleta">Podane fakty nie uzasadniają, zdaniem posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, tak totalnej krytyki wykonania budżetu państwa w roku 1996 ze strony opozycji i wniosków o odrzucenie go oraz nieudzielenie rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-308.34" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą głosować za przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1996 i za udzieleniem rządowi absolutorium. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-308.36" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Alfreda Domagalskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#AlfredDomagalski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! U schyłku swojej kadencji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje dziś oceny trzeciego z kolei własnego budżetu. Oceny ostatniego, czwartego budżetu uchwalonego przez Sejm II kadencji dokona już Izba wyłoniona we wrześniowych wyborach. Warto więc spojrzeć z perspektywy tych kilku lat na to, co w Polsce zmieniło się w sprawach gospodarczych i społecznych, tym bardziej że znane już są trendy rozwojowe gospodarki w roku bieżącym. Jest to, wydaje się, ważne, bo na procesy gospodarcze powinniśmy patrzeć z perspektywy czasu i w sposób ciągły. W gospodarce będącej przecież układem dynamicznym żaden proces nie zaczyna się 1 stycznia i nie kończy w sylwestrową noc. Stąd też dokonując oceny realizacji ustawy budżetowej Sejm nie może ograniczać się jedynie do księgowego badania li tylko z formalnoprawnego punktu widzenia. Plan finansowy państwa służy bowiem realizacji założonych celów społeczno-gospodarczych i jest rzeczą istotną, jaki postęp osiągnięto wydatkując publiczne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izba ma już w tym zakresie niezbędne doświadczenie. Dokonywaliśmy już przecież oceny kilku ustaw budżetowych, i to realizowanych przez różne rządy. Korzystając więc z tego doświadczenia możemy i powinniśmy ze spokojem, niejako z dystansu, spojrzeć zarówno na przebieg procesów finansowych, jak i gospodarczych, podkreślić to, co było pozytywną stroną, ale także zwrócić uwagę na nieprawidłowości i niedociągnięcia, których uniknąć się nie udało.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#AlfredDomagalski">Taka wszechstronna i obiektywna ocena realizacji budżetu państwa jest bardzo potrzebna i może okazać się wielce użyteczna w doskonaleniu mechanizmów funkcjonowania gospodarki i całego państwa. Być może, nowy parlament, który przecież niedługo po wyłonieniu rozpocznie prace nad ustawą budżetową na 1998 r., skorzysta z naszego dorobku, by uniknąć błędów popełnionych właśnie przez nas. Mamy wszelkie warunki ku temu, aby oceny realizacji kolejnej ustawy budżetowej dokonać w sposób merytoryczny, z dużym profesjonalizmem, unikając przy tym zbyt daleko idących ocen politycznych, o co przecież wcale nie trudno w trwającej już kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! Budżet państwa na 1996 r. opracowany został w oparciu o średniookresowy program „Strategia dla Polski” oraz kilka innych dokumentów określających politykę społeczno-gospodarczą na lata 1994–1997, wcześniej przyjętych przez rząd. Jako podstawowe zadania polityki społeczno-gospodarczej na rok 1996 przyjęto utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, ograniczenie tempa inflacji, podnoszenie międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki i wzrostu eksportu, rozszerzenie i pogłębienie roli rynku w gospodarce, minimalizowanie społecznych kosztów transformacji i tworzenia gospodarki rynkowej, rozszerzenie działań dostosowujących polską gospodarkę, w tym rolnictwo, do standardów obowiązujących w krajach Unii Europejskiej, ograniczenie deficytu budżetowego i poprawa finansów publicznych. Dokonując więc oceny działań rządu w 1996 r., musimy odpowiedzieć na pytania: Czy cele wyznaczone w ustawie budżetowej zostały osiągnięte? Które z nich zrealizowano w całości, a które w części i dlaczego? Czy można było uzyskać lepsze efekty? Nie ma oczywiście możliwości w jednym wystąpieniu omówienia tak obszernej materii. Ograniczę się więc tylko do kwestii najważniejszych.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#AlfredDomagalski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu mam przyjemność przemawiać, do najbardziej pozytywnych efektów zaliczyć należy:</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#AlfredDomagalski">Po pierwsze - utrzymanie dobrego, na wysokim poziomie tempa wzrostu gospodarczego. 6-procentowy wzrost produktu krajowego brutto to dobry wynik, stawiający Polskę w czołówce krajów nie tylko europejskich. Przypomnijmy, że część ekonomistów i polityków uznawała planowany 5,5-procentowy wzrost PKB za zbyt optymistyczny. Trzeba jednak podkreślić, że wynik ten zawdzięczamy znacznemu przesunięciu się siły napędowej gospodarki z eksportu na popyt krajowy, co niewątpliwie wywołało określone napięcia w polityce pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#AlfredDomagalski">W pełni zrealizowany został zakładany wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, na poziomie 8,5%, zgodnie z planem, a także wzrost produkcji budowlano-montażowej, planowano 6, zrealizowano 6,4%.</u>
          <u xml:id="u-310.7" who="#AlfredDomagalski">Nie udało się niestety osiągnąć zakładanego na poziomie 4% wzrostu globalnej produkcji rolniczej. Była ona wyższa jedynie o 0,3%, a główną tego przyczyną stały się warunki agrometeorologiczne. W sumie jednak lata 1993–1996 były okresem intensywnego wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-310.8" who="#AlfredDomagalski">Po drugie — ograniczenie tempa inflacji. Tempo wzrostu cen, towarów i usług konsumpcyjnych było w 1996 r. po raz pierwszy od kilku lat zbliżone do zakładanego. Średni roczny wzrost cen towarów i usług był niższy o 7,9 punktu, a w relacji grudzień do grudnia o 3,1 niż w roku 1995. Chciałbym jednocześnie zwrócić uwagę na błędy w ocenie wpływu grup towarowych i usług na poziom inflacji. Otóż corocznie, ale także i w trakcie roku, formułuje się opinię, jakoby największy wpływ na ogólny wzrost cen, towarów i usług konsumpcyjnych miał wzrost cen żywności. Kształtuje się tym samym przekonanie, że to właśnie ceny żywności są zasadniczą przyczyną inflacji w Polsce. Oczywiście żywność także drożeje, ale w tempie, jak się okazuje, niższym, niż następuje ogólny wzrost cen. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w latach 1990–1996 dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem wyniosła 667,5%, a dynamika cen żywności 535,4%. Ceny żywności rosły więc zdecydowanie wolniej i nie wolno nam tworzyć wrażenia, że było inaczej. Mimo to oceniamy, że spadek poziomu inflacji po raz pierwszy w okresie transformacji poniżej 20% jest dużym osiągnięciem zasługującym na podkreślenie.</u>
          <u xml:id="u-310.9" who="#AlfredDomagalski">Po trzecie — wzrost inwestycji. Tempo wzrostu nakładów inwestycyjnych nabrało znacznego przyspieszenia. Ich wysokość w roku 1996 wzrosła o 22,1% i wyraźnie rozminęła się z prognozą rządową wynoszącą 8,5%. Świadczy to o wysokim optymizmie przedsiębiorców, którzy liczą na dobrą koniunkturę na rynku i powiększenie zysków. Na podkreślenie zasługuje znaczne zaangażowanie kapitału zagranicznego — z 7 mld dolarów zainwestowanych w Polsce w latach 1993–1996 na rok 1996 przypadła połowa. Stanowiło to w nakładach inwestycyjnych sektora prywatnego około 36%. Korzystna była także struktura inwestycji. Budynki i budowle stanowiły bowiem tylko 14% ogólnych nakładów. Wysoki wzrost nakładów inwestycyjnych, utrzymujący się także w roku bieżącym, stwarza podstawę do kontynuowania wysokiego wzrostu gospodarczego, który, jak wiadomo, jest kluczem do rozwiązania wielu trudnych problemów społecznych, ciągle przecież występujących w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-310.10" who="#AlfredDomagalski">Po czwarte - spadek liczby bezrobotnych i zmniejszenie stopy bezrobocia. Liczba bezrobotnych w ciągu 1996 r. zmniejszyła się o ponad 10%, a stopa bezrobocia obniżyła się z 14,9% w grudniu 1995 r. do 13,6% w grudniu 1996 r. Odnotowujemy to jako element pozytywny, chociaż trzeba pamiętać, że spadek statystycznej liczby bezrobotnych w części wynika ze zmiany przepisów i dokonanych skreśleń z rejestru. Wydaje się, iż analizy przyczyn wymaga ciągły spadek zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego daleki jest jednak od optymizmu co do możliwości wzrostu zatrudnienia i zredukowania bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-310.11" who="#AlfredDomagalski">Sprawa piąta to kontynuacja procesów przekształceń własnościowych i pogłębienie roli rynku w gospodarce. Przyjęte przez Sejm kierunki prywatyzacji majątku państwowego w 1996 r. zostały w zasadniczej części zrealizowane. W wyniku umacniania się sektora prywatnego rośnie jego udział w gospodarce. I tak udział tego sektora w produkcji sprzedanej przemysłu zwiększył się z 45,2% do 51,7%, a w produkcji budowlano-montażowej osiągnął poziom 88,1%. Udział zatrudnienia w sektorze prywatnym w porównaniu do zatrudnienia ogółem, jak podaje Najwyższa Izba Kontroli, zwiększył się z 35,4% do 37,6%. Natomiast udział sektora prywatnego w wyniku finansowym netto przedsiębiorstw zwiększył się z 38,9% aż do 67,5% i, co bardzo istotne, nastąpiła poprawa wskaźników rentowności w tym sektorze w przeciwieństwie do rentowności w ogóle. Nastąpiło także zmniejszenie różnego rodzaju dotacji dla podmiotów gospodarczych, spółdzielni mieszkaniowych czy funduszy celowych, co świadczy o pogłębiającej się roli rynku.</u>
          <u xml:id="u-310.12" who="#AlfredDomagalski">I kwestia szósta, którą chciałbym podkreślić jako pozytywny element, to dalsze ograniczenie deficytu budżetowego i związana z tym poprawa finansów publicznych. Niedobór budżetu państwa w 1996 r. wyniósł 9167 mln zł i stanowił 90,2% kwoty przewidzianej w ustawie budżetowej po zmianach. Jego udział w produkcie krajowym brutto zmalał z 2,6% w 1995 r. do 2,5% w roku minionym. Jest to bardzo dobry wskaźnik w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. Rząd w pełni kontrolował poziom deficytu budżetowego, nie dopuszczając do jego nieuzasadnionego wzrostu, tym samym udział całości zadłużenia budżetu państwa w produkcie krajowym brutto zmniejszył się z 57,9% na koniec 1995 r. do 50,9% na koniec minionego roku, a więc o 7%. Nastąpiły także dalsze korzystne zmiany w strukturze źródeł finansowania deficytu polegające na przesunięciu ciężaru tego finansowania z Narodowego Banku Polskiego i systemu bankowego w ogóle do sektora pozabankowego. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia ograniczenia wpływu deficytu budżetowego na zjawiska inflacyjne. Utrzymywanie dyscypliny w tym zakresie pozwoliło na obniżenie kosztów obsługi długu publicznego, co jest zjawiskiem bardzo korzystnym. Budżet przeznaczył jednak na spłatę długów ponad 13% ogólnych wydatków, co w sposób znaczny ogranicza finansowanie zadań bieżących. Obawiamy się ponadto, że obniżenie udziału obsługi długu publicznego w budżecie państwa nie jest, niestety, jeszcze zjawiskiem trwałym.</u>
          <u xml:id="u-310.13" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! Rok 1996 przyniósł także pewne zjawiska niepokojące, mogące zagrozić dalszemu wzrostowi gospodarczemu. Nie przyniósł też poprawy w zakresie budownictwa mieszkaniowego i ograniczania wydatków na administrację. Wielce niepokojącym zjawiskiem naszym zdaniem jest rosnący deficyt w handlu zagranicznym. W zestawieniu ze spadkiem rentowności przedsiębiorstw świadczy on o tym, że w zakresie poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki nie zaszły znaczące zmiany na korzyść. Rządowa prognoza dotycząca tempa wzrostu eksportu i importu rozminęła się całkowicie z rzeczywistym wykonaniem. Eksport wzrósł o 9,7% przy założeniu 16%, import natomiast o 28,9% przy założeniu 13,7%. Optymizm, jakim kierował się rząd, okazał się całkowicie nieuzasadniony. Towarzyszył on zresztą także pracom nad budżetem na rok 1997. Polski eksport ma niestety nadal strukturę tradycyjną, a jego konkurencyjność opiera się w dużym stopniu na taniej pracy. Napływ kapitału zagranicznego pociąga jak na razie wysoki wzrost importu.</u>
          <u xml:id="u-310.14" who="#AlfredDomagalski">Bez satysfakcji pragnę podkreślić, iż klub Polskiego Stronnictwa Ludowego w czasie prac nad ustawą budżetową zwracał na te zagrożenia uwagę. Występując wtedy w imieniu klubu mówiłem, że pod znakiem zapytania stoi prognozowana wielkość zarówno eksportu, jak i importu, a wzrost produktu krajowego brutto będzie w większym stopniu, niż zakłada rząd, czynnikiem wzrostu popytu wewnętrznego niż eksportu. Przestrzegaliśmy, że słabnącej ochronie celnej w połączeniu z wysoką aprecjacją złotego i utrzymywaniem wysokich stóp procentowych nasza gospodarka nie jest w stanie sprostać. Proponowaliśmy także utrzymanie jeszcze na 1997 r. podatku importowego. Niestety nasze uwagi i postulaty nie zostały uwzględnione. Wolelibyśmy nie mieć w tym przypadku racji - stało się jednak inaczej.</u>
          <u xml:id="u-310.15" who="#AlfredDomagalski">Dostrzegając rosnące zagrożenia dla ciągle przecież odstających od europejskich standardów polskich przedsiębiorstw, byliśmy inicjatorami uchwalonej przez Sejm rezolucji zobowiązującej rząd do opracowania założeń kompleksowej długofalowej polityki przemysłowej państwa. Chodziło przede wszystkim o określenie kierunków prac i działań poprawiających konkurencyjność naszych przedsiębiorstw. Niestety, pomimo upływu terminu taki dokument się nie pojawił.</u>
          <u xml:id="u-310.16" who="#AlfredDomagalski">Przy braku skutecznej polityki modernizacji strukturalnej gospodarki dalsza, w sumie niezbędna aprecjacja złotego będzie powodować ograniczanie naszego eksportu i napływ kapitału spekulacyjnego, co w efekcie może wywołać szkodliwą w skutkach skokową dewaluację złotego. Zagrożenia te powinny być bardzo wnikliwie rozpatrzone w czasie pracy nad ustawą budżetową na 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-310.17" who="#AlfredDomagalski">Problem drugi, na który także zwracaliśmy szczególną uwagę na etapie uchwalania ustawy budżetowej na 1996 r., to budownictwo mieszkaniowe. Pomimo bowiem wzrostu gospodarczego, jaki od kilku lat notujemy w naszym kraju, regres w budownictwie mieszkaniowym utrzymuje się nadal. W minionym roku oddano do użytku zaledwie 62 tys. mieszkań - przynajmniej tych zgłoszonych do ewidencji - tj. ponownie mniej niż przed rokiem. Wygląda na to, że jakieś fatum ciąży nad tą dziedziną naszej gospodarki. Wypada wyrazić jedynie nadzieję, że podjęte regulacje prawne w roku bieżącym zmienią sytuację już w niedługim czasie.</u>
          <u xml:id="u-310.18" who="#AlfredDomagalski">I kwestia trzecia, co do której mamy krytyczny stosunek, to zbyt szybki, znacznie wyprzedzający przyrost produktu krajowego brutto, wzrost wydatków na administrację. Ich udział w wydatkach ogólnych ciągle się zwiększa. Tylko w 1996 r. wydatki te wzrosły realnie o 5,7%, podczas gdy całkowite wydatki były o 0,4% niższe. W latach 1991–1996 wydatki na administrację zwiększyły się o 55%, to jest w tempie dwukrotnie szybszym niż produkt krajowy brutto. Podczas gdy w latach 1989–1995 zatrudnienie w gospodarce narodowej spadło o 13%, to w administracji państwowej i samorządowej wzrosło o 51%, a udział administracji w ogólnym zatrudnieniu bez mała się podwoił. Wydatki na administrację muszą oczywiście zabezpieczać właściwą jej pracę, ale nie mogą rażąco odbiegać od standardów wyznaczanych przez poziom produktu krajowego brutto i ogólny poziom wynagrodzeń w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-310.19" who="#AlfredDomagalski">Polskie Stronnictwo Ludowe uważa, że rząd powinien bardzo wnikliwie przeanalizować zarówno stan zatrudnienia, poziom wynagrodzeń, jak i wydatki rzeczowe całej administracji państwowej. Z tego punktu widzenia tęsknota niektórych polityków do przywrócenia powiatów wydaje się zupełnie irracjonalna.</u>
          <u xml:id="u-310.20" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! W 1996 r. nie udało się niestety przekroczyć planowanej wielkości dochodów budżetowych. Kwota ustalona w ustawie budżetowej zrealizowana została w 99,5% i po raz pierwszy osiągnięte dochody były realnie niższe niż rok wcześniej. Spadek w 1996 r. w stosunku do 1995 r. wyniósł 0,7%. Zdaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego jest to zły sygnał i wymaga to dokładnego zbadania. Znaczne rozbieżności w wykonaniu wielu pozycji wpływów budżetowych, zarówno in minus jak in plus, świadczą o nie najlepszej jakości planowania budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-310.21" who="#AlfredDomagalski">Z zadowoleniem odnotować należy poprawę w stanie należności skarbu państwa. Ich udział w relacji do dochodów ogółem budżetu państwa zmniejszył się z 28,5% w 1995 r. do 21,5% w 1996 r. Zaległości podatkowe i niepodatkowe zmniejszyły się co prawda z 9,1% do 8% ogólnych dochodów, ale nastąpił niestety ich bezwzględny wzrost o blisko 400 mln zł, tj. o ponad 5%. Zjawiskiem niepokojącym jest w szczególności wzrost zaległości podatkowych z tytułu podatków podstawowych, takich jak podatki pośrednie, dochodowe od osób fizycznych, wzrastające zadłużenie z tytułu ceł, a także wzrost należności w pozycji: pozostałe dochody, co nie najlepiej świadczy o ściągalności różnych opłat, grzywien, kar. Zjawiska te wymagają głębszych analiz ze strony resortu finansów i rządu.</u>
          <u xml:id="u-310.22" who="#AlfredDomagalski">Sądząc po realizowanych dochodach, nadal utrzymuje się, a nawet pogłębia, zróżnicowanie regionalne naszego kraju. Aż 76% dochodów budżetowych państwa w 1996 r. zostało pozyskanych w 11 województwach. Pilnie więc należy opracować i realizować politykę regionalną, konsekwencje społeczne są bowiem trudne do przewidzenia, a i akceptacja tak poważnych różnic w rozwoju kraju będzie coraz trudniejsza.</u>
          <u xml:id="u-310.23" who="#AlfredDomagalski">Jeśli chodzi o wydatki budżetowe, to można powiedzieć, że wskaźniki makroekonomiczne w przekonaniu PSL wykazują ogólnie pozytywne tendencje. Udział całości wydatków budżetu państwa w produkcie krajowym brutto uległ dalszemu zmniejszeniu i wyniósł 29,8%, podczas gdy przed rokiem wynosił 31,6%. Akceptujemy jako Stronnictwo taki kierunek, pod warunkiem że zmniejszenie redystrybucyjności budżetu jest wynikiem zwiększania dochodów, a nie zmniejszania wydatków.</u>
          <u xml:id="u-310.24" who="#AlfredDomagalski">Pozytywnie też oceniamy zmiany w podstawowych grupach wydatków. Nastąpiło uzasadnione przesunięcie środków na dotacje i subwencje związane z przesunięciem do samorządów zadań oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-310.25" who="#AlfredDomagalski">W stosunku do wskaźnika wykonania wydatków ogółem wynoszącego 98,7% wykonanie wydatków w poszczególnych grupach wykazuje tylko nieznaczne odchylenia i świadczy o trosce rządu o mniej więcej równomierne finansowanie zaplanowanych zadań.</u>
          <u xml:id="u-310.26" who="#AlfredDomagalski">Pozytywnym zjawiskiem jest spadek udziału tzw. wydatków sztywnych w ogólnych wydatkach budżetowych. Przyczynił się głównie do tego niższy koszt obsługi długu publicznego, o czym już mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-310.27" who="#AlfredDomagalski">Przy konstruowaniu budżetu rząd uznał za zadania priorytetowe bezpieczeństwo publiczne, naukę i szkolnictwo wyższe, restrukturyzację obszarów wiejskich, reformę służby zdrowia, budownictwo mieszkaniowe i kulturę. Wydatki budżetowe tylko częściowo potwierdzają te właśnie priorytety. Poza rolnictwem, gdzie wydatki wzrosły realnie o 14,5%, i szkolnictwem wyższym, gdzie nastąpił wzrost o 15,1%, realny wzrost wydatków wyniósł tylko 6–7%, a wydatki na kulturę były nawet niższe niż przed rokiem. Z wykonania wydatków budżetowych można wywnioskować, że faktyczne priorytety były gdzie indziej, dotyczyły na przykład administracji, wydatki na urzędy naczelnych organów władzy wzrosły bowiem aż o 31,8%, na turystykę i wypoczynek o — 29,4%, na przemysł, leśnictwo, transport wzrost tych wydatków wyniósł 25,1–27,5%.</u>
          <u xml:id="u-310.28" who="#AlfredDomagalski">Wydaje się, że wydatki budżetowe wymagają bardzo szczegółowej analizy. Mówiłem już o zbyt szybko rosnących wydatkach na administrację, ale także proporcje udziału różnych instytucji w tych wydatkach budzą wątpliwości. Także pomimo znacznego obniżenia kosztów prywatyzacji w stosunku do uzyskanych z niej dochodów - przypomnę, z 18% do 2,3% - niektóre wydatki są trudne do zrozumienia i zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-310.29" who="#AlfredDomagalski">Naszym zdaniem zachodzi potrzeba innego spojrzenia na przykład na wydatki Kancelarii Prezydenta RP, które są nieproporcjonalnie wysokie choćby w stosunku do wydatków Kancelarii Sejmu. Problem ten podnoszony zresztą jest corocznie przy pracach nad ustawą budżetową i występował jeszcze za prezydentury pana Lecha Wałęsy. Trudno się także pogodzić z wysokością kosztów dotyczących niektórych prywatyzacji, w tym prywatyzacji przemysłu tytoniowego. Klub nasz zwracał na ten problem uwagę w roku ubiegłym, ale okazuje się, że koszty te jeszcze znacznie wzrosły. W sumie za przeprowadzenie prywatyzacji pięciu zakładów przemysłu tytoniowego byłe Ministerstwo Przekształceń Własnościowych wypłaciło ponad 55 mln nowych złotych. Dla porównania podam, że jest to więcej niż trzyletni budżet tego ministerstwa, zatrudniającego wtedy blisko 500 pracowników. A w roku bieżącym rząd za taką kwotę buduje 1000 mieszkań dla powodzian.</u>
          <u xml:id="u-310.30" who="#AlfredDomagalski">Mówię to dla porządku, a może tylko dla uspokojenia własnego sumienia, bowiem wydatki takie poczynione zostały w majestacie prawa i, jak sądzę, nikogo specjalnie nie rażą. W moim jednak przekonaniu prawo nie upoważnia nikogo do rozrzutnego gospodarowania i marnotrawienia publicznych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-310.31" who="#AlfredDomagalski">Wysoki Sejmie! Rokrocznie poważne kontrowersje budzi ocena realizacji polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego. Rok 1996 niczego tu nie zmienił, a wydaje się, że wielu ekspertów swoją krytyczną ocenę jeszcze wzmocniło. Zapewne rozbieżności w ocenie polityki pieniężnej mają także przyczyny obiektywne. Ocena wpływu tej polityki na procesy gospodarcze jest często trudna i cechuje się dużą względnością. Problemy efektywności działania instrumentów polityki pieniężnej wymagają badań empirycznych.</u>
          <u xml:id="u-310.32" who="#AlfredDomagalski">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela jednak opinię, że polityka kursowa realizowana przez Narodowy Bank Polski ma swój wcale niemały udział w deficycie płatniczym, a wysoka stopa procentowa zmniejsza tempo rozwoju gospodarczego i rentowność gospodarki. W roku 1996 przekroczony został także planowany wzrost podaży pieniądza. Polityka pieniężna, naszym zdaniem, stała się w dużym stopniu nieskuteczna, a dodatkowo także kosztowna. Dziwić może jedynie fakt, że kierownictwo Narodowego Banku Polskiego tak bardzo odporne jest na to wszystko, co płynie spoza środowiska monetarystycznego.</u>
          <u xml:id="u-310.33" who="#AlfredDomagalski">Wysoka Izbo! Reasumując przedstawioną ocenę wykonania ustawy budżetowej za 1996 r., pragnę podkreślić, że elementy pozytywne zdecydowanie przeważają nad negatywnymi. Zrealizowano z nadwyżką główne założenia dotyczące tempa wzrostu produktu krajowego brutto, zredukowano tempo inflacji, nastąpiła redukcja bezrobocia, silnie wzrosły nakłady inwestycyjne. W sferze finansów odnotowaliśmy dalszą redukcję deficytu budżetowego, przesunięcie środków na rzecz samorządów, a także obniżenie efektywnej stawki podatku dochodowego od osób prawnych do 31%.</u>
          <u xml:id="u-310.34" who="#AlfredDomagalski">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie więc głosował za przyjęciem sprawozdania z realizacji ustawy budżetowej i udzieleniem rządowi absolutorium za rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-310.35" who="#AlfredDomagalski">Jeśli chodzi o realizację założeń polityki pieniężnej, to muszę stwierdzić, że Narodowy Bank Polski przez 4 lata pozostawał głuchy nie tylko zresztą na uwagi i postulaty Polskiego Stronnictwa Ludowego. Nie potrafił skorygować swojego działania. Nie możemy więc głosować za przyjęciem sprawozdania. Akceptujemy jednak bilans Narodowego Banku Polskiego i będziemy głosować za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-310.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Alfred Domagalski.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Tadeusza Syryjczyka o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zamknięcie rachunków publicznych za 1996 r., ostatni pełny rok rządów koalicji SLD i PSL, napawa niepokojem. Bilans zamknięcia rządzącej koalicji jest dobry może dla koalicjantów, ale zły dla ludzi, dla kraju i jego gospodarki. Już widać, że przedwyborcze obietnice zreformowania emerytur, masowego budownictwa tanich mieszkań, zmniejszenia zadłużenia krajowego nie zostały spełnione. Niepokoju tego nie mogą rozwiać dobre wskaźniki wzrostu gospodarczego. Wielokrotnie przypominaliśmy, że korzystanie ze skutków reform lat 1989–1993 bez zachowania konsekwencji i wnoszenia nowych koniecznych inicjatyw jest niebezpieczne. Nie da się nieustannie zbierać, zapominając o siewach. Koalicja SLD i PSL — partii Józefa Oleksego i Waldemara Pawlaka — oraz jej rządy, wraz z obecnym rządem Włodzimierza Cimoszewicza, wprowadzają nasz kraj w koleiny znane już od czasów gierkowskich. Rosną długi, rośnie import, słabnie dynamika eksportu. Zaczyna się życie na kredyt, który ktoś kiedyś musi spłacić. Wyczerpują się z wolna proste rezerwy, ujawnione wraz z zasadniczymi zmianami ustroju ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#TadeuszSyryjczyk">Niech nie myli nas niski poziom deficytu budżetowego za 1996 r. Towarzyszą mu bowiem permanentnie narastające zobowiązania jednostek budżetowych, zadłużenie służby zdrowia i innych działów administracji rządowej. W komisji budżetu stale pytamy, jak rozumieć permanentne powstawanie zadłużenia w jednostkach budżetowych. Czy jest to brak dyscypliny? Czy świadome przymykanie oka po to, by zamaskować faktyczną wielkość długu publicznego i pokazywać narodowi oraz światu, jak dobrze stoją finanse publiczne, podczas gdy rzeczywisty dług jest znacznie większy? Gospodarka wcale nie jest tak oszczędnie prowadzona, jak o tym mówi rząd. Albo świadomie nie doszacowuje się wydatków wedle starej reguły: jakoś to będzie, albo toleruje rzeczywistą anarchizację finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Bilans płatniczy jest sygnałem niewystarczającej konkurencyjności naszych firm. Powstaje pytanie, czy stworzono niezbędne warunki do jej podnoszenia. Obciążenia podatkowe były wysokie, a - co gorsza - czasami zupełnie niepotrzebne. Jednocześnie polityka gospodarcza wcale nie sprzyja zarządom, dyrekcjom przedsiębiorstw i firm, które myślą w kategoriach poprawy swej pozycji na rynku, obniżania kosztów i marketingu. Rosnąca liczba koncesji i kontyngentów, co do których nie możemy wymusić przejrzystego, jawnego i obiektywnego trybu rozdziału - ustawa taka zalega tutaj już 2 lata - sprzyja raczej tym, którzy myślą o dobrych stosunkach z władzą i zabiegają o jej protekcję, niż tym, którzy kierują się oczekiwaniami odbiorców towarów i usług, poprawą jakości, obniżeniem kosztów, innymi słowy: rynkiem.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Sprawozdanie z wykonania budżetu tylko częściowo ukazuje skalę zaniechania koniecznych przemian ustrojowych i gospodarczych przez rząd SLD i PSL. Jednak zarówno spojrzenie całościowe, jak i na niektóre szczegóły ukazuje charakterystyczne problemy obecnych rządów. Podstawowym zaniechaniem jest brak reform usług publicznych, które służą wszystkim, a w których zatrudnia się około 2 mln pracowników ochrony zdrowia i edukacji. Największy dział usług publicznych - ochrona zdrowia - nie wykazał żadnego postępu. Przeprowadzono w Sejmie wadliwą ustawę o ubezpieczeniach zdrowotnych, której wdrożenie przypadnie w okresie następnej kadencji. To dopiero wtedy ujawnią się zarówno wady ustawy, jak i naturalne koszty wszelkich, nawet dobrze przygotowanych zmian. Rząd wydał bezsensownie sporo pieniędzy na druk kolejnych książeczek, w wyniku czego w niektórych województwach trzeba wędrować do przychodni dla dzieci z trzema książeczkami - legitymacją ubezpieczeniową, rejestrem usług medycznych oraz książeczką zdrowia dziecka.</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#TadeuszSyryjczyk">Przez całą kadencję posłowie Unii Wolności w sejmowej Komisji Zdrowia nieustannie wykazywali, że rząd nie panuje nad tym społecznie i ekonomicznie ważnym działem budżetu. Według ostatnich danych Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej w budżecie ministra i wojewodów na koniec 1996 r. było aż 2221 mln zł długu, a 30 czerwca 1997 r. - już 3176 mln zł. Długi i odsetki rosną więc nadal, w tempie około 1 mld zł na pół roku. Służbę zdrowia toczy choroba długów i biurokracji.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#TadeuszSyryjczyk">Pani Marszałek! Powracający stale na łamy prasy były wicepremier Kołodko wprowadził zwyczaj pokazywania z trybuny wykresów. Ostatnio premier nawiązuje do tego pomysłu, wykładając w telewizji. Korzystając z tych nowych obyczajów, pytam, czy ten wykres znajdzie się w materiałach biura prasowego rządu albo w ulotce wyborczej SLD. To wykres zadłużenia służby zdrowia. Wskazuje on, że zadłużenie rośnie wyjątkowo dynamicznie; zważywszy, że ostatni słupek dotyczy tylko półrocza, a nie całego roku, rośnie wręcz w stopniu potęgowym, jeśli nie wykładniczym. Rząd, który w takim stanie pozostawi następcom ten największy dział usług publicznych, nie zasługuje na absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#TadeuszSyryjczyk">Poza rozwiązaniem biura reform programowych nie nastąpił żaden wyraźny przełom w edukacji. Po raz kolejny możemy dowiedzieć się o trudnościach finansowych tych szkół, które pozostały w gestii administracji rządowej. Gminy też nie są w stanie pokryć wszystkich wydatków z subwencji oświatowej, ale decydują się na dofinansowanie edukacji. Widocznie na szczeblu lokalnym lepiej rozumieją nie tylko sprawy lokalne, ale i prawdziwe, rzeczywiste, narodowe priorytety.</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#TadeuszSyryjczyk">Stoi w miejscu reforma samorządowa. Nadal rząd i jego agendy oraz scentralizowane fundusze dzieliły ponad 80% publicznych pieniędzy, pozostawiając samorządowi wiele pracy i rzeczywistej odpowiedzialności przed ludźmi, a mało środków. Skutki decentralizacji kłopotów i centralizacji decyzji oraz pieniędzy dały o sobie znać także w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Okazuje się, że z obietnic SLD i prezydenta nie wynika nic konkretnego dla poprawy sytuacji mieszkaniowej. Nadal nie rośnie liczba nowych mieszkań, nie ma tu poprawy. Obietnice SLD co do wzrostu liczby nowych mieszkań okazały się całkowicie puste. W 1996 r. oddano do użytku około 60 tys. mieszkań - tyle co w latach pięćdziesiątych, dwa razy mniej niż w 1991 r. lub w 1992 r. Ten wykres też warto rekomendować komitetowi wyborczemu SLD. Mówi się, że jest wiele mieszkań w budowie, których zakończenie nie jest zgłaszane. Po pierwsze, nie dotyczy to mieszkań komunalnych, po drugie, świadczy, że jest jakiś błąd systemowy, generujący nieopłacalność zakończenia budowy.</u>
          <u xml:id="u-312.9" who="#TadeuszSyryjczyk">Rezerwa na dotację dla Krajowego Funduszu Mieszkaniowego została zaplanowana i przekazana w wysokości 120 mln zł. Ponadto na fundusz przekazano blisko 222 mln zł oszczędności uzyskanych przez ministerstwo. W efekcie stan funduszu na koniec 1996 r. wyniósł 406 mln zł, ale blisko 380 mln zł ulokowano w lokatach międzybankowych i papierach wartościowych, uzyskując odsetki w wysokości 20 mln zł. Czy taki jest jednak cel funduszu? Czy jest też nim finansowanie działalności statutowej związanej z budową mieszkań?</u>
          <u xml:id="u-312.10" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Zaniechanie prywatyzacji oraz wzrost interwencji państwa - interwencji o niejasnych celach - są także znamienne. Liczba przedsiębiorstw objętych prywatyzacją kapitałową w 1996 r. spadła do 24. Przypomnijmy, że w 1993 r. było to 48 projektów, w 1994 r. - 35, w 1995 r. - 26. Ale zatrudnienie w ministerstwie za to odpowiedzialnym wzrosło z 300 do 700 etatów.</u>
          <u xml:id="u-312.11" who="#TadeuszSyryjczyk">Dotacje dla Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa wbrew ustawie przekazano na wykup ziemi, co rozpoczyna chyba trend nacjonalizacyjny, gdyż sprzedaż w ręce prywatne - jak wiadomo - posuwa się niemrawo. Grozi to w każdym razie utrwaleniem się systemu o dominującej okresowej dzierżawie, a nie prywatnej własności.</u>
          <u xml:id="u-312.12" who="#TadeuszSyryjczyk">Wbrew deklarowanej polityce wzrasta interwencja w postaci subwencji do działalności gospodarczej. Budżet na rok 1996 zakładał podwyższenie dotacji o 14% w wymiarze realnym. Jeszcze wyraźniejsze jest powiększenie tych dotacji wskutek korekty budżetu przez ministra finansów. Jest to stały obyczaj rządów SLD i PSL. Korekty dokonywane przez ministra finansów powodowały wzrost takich dotacji w porównaniu do planów w 1994 r. - o 29%, w 1995 r. - o 119% i wreszcie w rozpatrywanym tu 1996 r. - o 30%. Sprawozdania z wykonania budżetu nie mówią, co osiągnięto dzięki tym dotacjom - czy nastąpiła poprawa rentowności dotowanych jednostek, czy też raczej jest to rozgrzeszanie nieefektywnych firm i zarazem obciążanie podatnika finansowaniem działalności trwale nierentownej.</u>
          <u xml:id="u-312.13" who="#TadeuszSyryjczyk">Z rezerwy Rady Ministrów pochodzi kapitał założycielski spółki Nafta Polska SA. Motywy tej decyzji nie są jasne, jeśli weźmiemy pod uwagę, że Nafta Polska jest największą pod względem wielkości kapitału akcyjnego firmą w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-312.14" who="#TadeuszSyryjczyk">Od miesiąca opinia publiczna, zwłaszcza rolnicy, zajmuje się dzięki koalicji SLD–PSL hałaśliwym przedstawieniem, którego kanwą są jednak kłopoty konkretnych ludzi — rolników — ze sprzedażą zboża. Nikt jednak nie chce powiedzieć głośno, jaka jest ich przyczyna. Żniwa są przecież faktem przewidywalnym. Agencja Rynku Rolnego działa już kilka lat. Przypomnijmy, że jej misją jest równoważenie rynku podstawowych artykułów rolnych — zbóż chlebowych i mleka. Jednak co roku dowiadujemy się, że zakres działania agencji jest nadmiernie rozszerzany i dokonuje ona skupu różnych innych towarów. W 1996 r. — podobnie jak w latach poprzednich — interweniowała na rynku cukru, na którym istnieje rozbudowany system protekcji celnej, faktyczny monopol krajowy i system kwot produkcyjnych. Można zapytać, czy aby rynek cukru nie jest już ręcznie sterowany w stopniu wyższym niż w gospodarce planowej i w systemie nakazowo-rozdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-312.15" who="#TadeuszSyryjczyk">Interwencje dotyczyły też skrobi ziemniaczanej, miodu, wełny, chmielu, a do końca prac komisji nie dostarczono nam nawet pełnej informacji na temat wszystkich rodzajów operacji Agencji Rynku Rolnego. Za to główna misja jest realizowana nieskutecznie. Niezrównoważenie rynku zbóż spowodowało ostre wahania relacji cen pasz i żywca, co było powodem wejścia agencji na rynek mięsa.</u>
          <u xml:id="u-312.16" who="#TadeuszSyryjczyk">Zakres działania jest coraz szerszy, a jednocześnie agencja zamiast kierować się profesjonalną analizą rynków podlega różnym doraźnym naciskom politycznym, za którymi stoją grupy nacisku zainteresowane takim, a nie innym kierunkiem interwencji. W rezultacie podatnik finansuje agencję, której działania szkodzą mu zamiast służyć.</u>
          <u xml:id="u-312.17" who="#TadeuszSyryjczyk">Skutki nieostrożnej polityki interwencyjnej w przemyśle ujawniły się w 1996 r. między innymi w postaci wypłaty z tytułu poręczeń przez skarb państwa kredytów dla Kopalni Węgla Kamiennego „Budryk”. Okazało się, że kopalnia ta nie ma możliwości finansowych, aby samodzielnie dokonać spłaty kredytu.</u>
          <u xml:id="u-312.18" who="#TadeuszSyryjczyk">„Fakt ten pozostawał w zupełnej sprzeczności z przedstawionymi przez zarząd kopalni ministrowi finansów prognozami wyników finansowych w okresie spłaty poręczonych kredytów” — czytamy w sprawozdaniu samego rządu. Jakie są właściwie konsekwencje tej sytuacji? Jeżeli żadne, to trzeba się zastanowić nad ryzykiem takich poręczeń w przyszłości, gdyż, jak widzimy, łatwo przekształcają się one w jeszcze jedną formę dotacji gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-312.19" who="#TadeuszSyryjczyk">Jednocześnie systemowe narzędzia wspierania sektora prywatnego, zwłaszcza małych i średnich firm, a także eksportu odnośnie do wszelkich firm pozostawały nie wykorzystane, na przykład nie udzielono żadnej dopłaty do odsetek od kredytów na finansowanie kontraktów eksportowych (przewidziano na to 30 mln zł) - podobno z braku nadających się do rozpatrzenia wniosków, najpewniej jednak dlatego, że brak było inicjatywy administracji rządowej zmierzającej do rozpropagowania tych możliwości pomocy i ustalenia trybu korzystania z niej.</u>
          <u xml:id="u-312.20" who="#TadeuszSyryjczyk">Określony w ustawie budżetowej na 1996 r. limit ubezpieczeń kontraktów eksportowych dla KUKE - Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych - został wykorzystany tylko w 19%.</u>
          <u xml:id="u-312.21" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! W obszarze dochodów budżetowych głównym problemem pozostaje nierówne traktowanie przedsiębiorstw, wyraźne uprzywilejowanie wielkich firm państwowych, od których nie ściąga się składek ZUS, podatków, nie mówiąc już o wymaganiu dywidendy od kapitału wniesionego przez państwo, a więc przez podatników.</u>
          <u xml:id="u-312.22" who="#TadeuszSyryjczyk">Zwolnienia, ulgi i obniżki w podatku dochodowym od osób prawnych wyniosły łącznie 4,2 mld zł. Ze sprawozdania nie sposób dociec, ile w tym systemowych ulg, a ile ukrytych dotacji. Wpływy z tego podatku wyniosły 10,73 mld zł. Łatwo policzyć, że gdyby podatek był jednolicie naliczany i stanowczo egzekwowany, z łatwością można by obniżyć jego stawkę z 40% do postulowanych przez Unię Wolności, a oczekiwanych przez przedsiębiorców - 32%.</u>
          <u xml:id="u-312.23" who="#TadeuszSyryjczyk">We wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych ubytki z tytułu darowizn dla osób fizycznych wyniosły w 1996 r. 1,7 mld zł. Są to skutki pospiesznych i nie przemyślanych nowelizacji sprzed lat. Jednak takie podejście do podatków nie ustało i dlatego trzeba ten fakt przypominać. U jego podstaw jak zwykle leżały dobre chęci. Na tym tle budzi jednak najwyższe zdziwienie próba wstawienia w Ordynacji podatkowej kolejnych, za przeproszeniem, haków na podatnika w imię likwidacji szczelin w systemie podatkowym, podczas gdy to właśnie nadczynność legislacyjna doprowadziła do otwarcia tych szerokich wrót.</u>
          <u xml:id="u-312.24" who="#TadeuszSyryjczyk">W sprawie dochodów z ceł Unia Wolności zmuszona jest przypomnieć, że krytykowana przez nas praktyka ogłaszania w grudniu kontyngentów wolnocłowych na kończący się rok miała znowu miejsce także w roku 1996.</u>
          <u xml:id="u-312.25" who="#TadeuszSyryjczyk">Wielokrotnie nie odprowadzano do budżetu państwa dochodów z likwidacji przedsiębiorstw. To naruszenie art. 6 Prawa budżetowego występowało nagminnie w województwach: częstochowskim, elbląskim, słupskim i suwalskim.</u>
          <u xml:id="u-312.26" who="#TadeuszSyryjczyk">Co roku podnosimy problem nadmiernych obciążeń gospodarki, przedsiębiorców i konsumentów podatkami oraz różnego rodzaju składkami, a także fakt nie tylko centralizacji budżetu, ale także mnożenia licznych funduszy - scentralizowanych, a jednocześnie pozbawionych realnej kontroli. Na tym tle dziwi upór, z jakim utrzymywana jest zawyżona składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, której obniżenie lub zawieszenie nawet, bo jest i tak niska, proponowaliśmy przy uchwalaniu budżetu. Stan konta funduszu wzrósł o 1/4, wydatki wyniosły 9%, a nie 90% planu, pomimo zwiększenia zakresu świadczeń. Nasz postulat zmniejszenia lub zawieszenia składki przy planowaniu budżetu był słuszny i taki pozostaje na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-312.27" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata nad absolutorium pozwala przypomnieć też nadużycia, jakie wystąpiły w pracy administracji rządowej. Powróćmy do kilku spraw charakterystycznych dla koalicji SLD i PSL. Znaczącym źródłem nieprawidłowości finansowych są fundusze pozabudżetowe. Ich liczba wzrasta, a uporządkowania ich gospodarki finansowej nie widać. Na tym posiedzeniu utworzony zostanie kolejny fundusz, tym razem związany z górnictwem, a w drodze jest słaba ustawa nowelizująca zasady działania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wykonanie dochodów i wydatków PFRON od lat jest dyżurnym tematem dyskusji nad wykonaniem budżetu państwa. W 1996 r. nawet życzliwy rządowi NIK nie zdobył się na formułę, którą stosował we wszystkich, poza PAP, swoich cząstkowych sprawozdaniach, gdyż miały tam miejsce wszelkie możliwe uchybienia. PFRON jest nadal właścicielem akcji Polisy, Polifarbu, Banku Rozwoju Eksportu itd. Jednocześnie w 1997 r. PFRON ma odwagę występować o dotację budżetową. To nie jest zresztą problem tylko tego funduszu. Wiele z nich staje się instytucjami inwestycyjnymi, które dokonują lokat lub finansują deficyt budżetowy wedle nie zawsze ustalonych kryteriów. To paradoksalne, ale pieniądz publiczny bywa przez fundusze lokowany bez przestrzegania norm ostrożnościowych, jakich my, tzn. Sejm przez ustawy, wymagamy od banków i od instytucji ubezpieczeniowych, nawet prywatnych w wypadku gospodarki funduszami prywatnymi. Istnienie wielu funduszy jest kwestią dyskusyjną, ale skoro są, to powinny realizować cele statutowe. Jeżeli wpływy przerastają wydatki, to należy zmniejszać składki. Przedsiębiorcy i inni podatnicy naprawdę wiedzą, co robić z pieniędzmi.</u>
          <u xml:id="u-312.28" who="#TadeuszSyryjczyk">Konieczne jest też ukrócenie rozrastania się systemu rezerw celowych, co powoli zaciera ustawowy charakter budżetu. W 1996 r. już 10% wydatków dokonywało się w ramach rezerw, a więc faktycznie poza wolą ustawodawcy. Pieniądze podatnika w 1996 r. były wykorzystywane na cele partyjne partii rządzących. Swego czasu „Trybuna” drukowała teksty promujące prozdrowotne zachowania. Jednak przywiązanie tej miłej SdRP gazety do zdrowia narodu nie jest aż takie, aby robić to w ramach normalnej działalności publicystycznej. Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej zamieszczało płatne artykuły, łącząc promocję zdrowia Polaków z uzdrowieniem finansów tejże gazety. Mimo że ta sprawa była przedmiotem krytyki parlamentarnej, wkrótce okazało się, że inny urząd postępuje podobnie. Oto z rezerwy ogólnej Rady Ministrów dofinansowano spółkę Post Scriptum, aby uruchomiła wydawanie tygodnika „Fakty”. Z rozpatrywanego na tym posiedzeniu sprawozdania z wykonania budżetu wynika, że była to kwota niespełna miliona nowych złotych — 920 tys. zł. Nie przeszkadzało to ministrowi Millerowi, szefowi URM w 1996 r., w miarodajnej wypowiedzi dla Sejmu wiosną tego roku twierdzić, że jest to tylko drobne 4 tys. zł. Nie zasługuje na absolutorium rząd, którego minister kłamie w Sejmie na temat tego, jakie kwoty naprawdę wydał na propagandową gazetę.</u>
          <u xml:id="u-312.29" who="#TadeuszSyryjczyk">Do wydatków partyjnych z kasy państwowej wypada też zaliczyć dotację dla Stowarzyszenia „Młodzi Socjaldemokraci”, którą dostało ono w 1996 r. z naruszeniem przyjętego w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej regulaminu, co w ocenie NIK stanowiło naruszenie zasady legalności. To samo miało miejsce w sprawozdaniu z realizacji budżetu w 1995 r., kiedy Stowarzyszenie „Młodzi Socjaldemokraci” także nie spełniło warunków umożliwiających otrzymanie dotacji, ale mimo to ją otrzymało. Czemu inne stowarzyszenia muszą podporządkować się prawu, składając wniosek, a stowarzyszenie związane z rządzącą partią nie?</u>
          <u xml:id="u-312.30" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła nieprawidłowości w gospodarce finansowej dysponentów środków budżetowych po stronie wydatków budżetu państwa na łączną kwotę ponad 13 mld zł. To więcej niż 10% budżetu. Według NIK większość urzędów centralnych, z samym Urzędem Zamówień Publicznych na czele, złamała ustawę o zamówieniach publicznych w roku 1996.</u>
          <u xml:id="u-312.31" who="#TadeuszSyryjczyk">Sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 1996 ujawnia zły trend - zaniechania reform, a także narastającej dowolności w szafowaniu pieniądzem publicznym. W wielu wypadkach nie wiemy, jakie są właściwie efekty poniesionych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-312.32" who="#TadeuszSyryjczyk">Unia Wolności ocenia politykę rządów SLD i PSL jako stratę czasu cennego dla Polski. Przedmiotem głosowania będzie zamknięcie rachunków publicznych za 1996 r. Na związane z tym pytanie odpowiadamy negatywnie. W ramach uchwalonego budżetu można było prowadzić sprawy państwa lepiej. Zawsze można i trzeba być gospodarnym i przestrzegać prawa. Tego właśnie zabrakło. Unia Wolności jest przeciw udzieleniu absolutorium rządowi za rok 1996. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-312.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Syryjczyk w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgodnie z art. 111 regulaminu Sejmu o głos prosił sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Maciej Manicki.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MaciejManicki">Pani Marszałek! Odniosę się tylko do jednej kwestii, chociaż do paru innych też można by się było odnieść. Myślę jednak, że na to jeszcze będzie czas.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MaciejManicki">Pan poseł Syryjczyk był łaskaw poruszyć sprawę Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ponieważ w wypowiedzi tej znalazły się jednak oczywiste, powiem: nieporozumienia, nie chcąc użyć innego słowa, chcę je wyjaśnić i powiedzieć, że jeśli chodzi o wydatki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, to one rzeczywiście wyniosły 9% wpływów. Tyle że pojęciem „wydatki” nie obejmuje się pożyczek udzielanych z tego funduszu, bo to nie jest w istocie, zgodnie z Prawem budżetowym, wydatek, tylko rozchód co najwyżej. A tymczasem to jest główny, w potocznym rozumieniu tego słowa, wydatek funduszu, bo pieniądze te są pracodawcom pożyczane — jak na przykład w przypadku pożyczek powodziowych — z uwzględnieniem długoletniej karencji, i rozłożone na 24 raty. To natomiast, co rozumie się w tym funduszu pod pojęciem „wydatki”, to są kwestie związane z jego funkcjonowaniem operacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#MaciejManicki">Był tutaj zarzut, że nie zaniechano poboru składki, tak jak to sugerowała Unia Wolności. Powiem, że całe szczęście, bo dzisiaj mamy z czego tym setkom pracodawców z terenów powodziowych udzielać pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Osiatyński: To było w 1996 r.)</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#MaciejManicki">Tak, ale ten postulat był przedstawiany corocznie. Mamy z czego udzielać pożyczek tym setkom pracodawców, którzy teraz zgłaszają się do funduszu o pomoc. Gdyby posłuchano Unii Wolności i zaniechano poboru składki, to sytuacja byłaby taka, że nie moglibyśmy tym pracodawcom, o których Unia Wolności tak się upomina, pomocy udzielić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Maciej Manicki.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł Wiesławę Ziółkowską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pani poseł Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zaryzykuję stwierdzenie, że najlepszą, najefektywniejszą miarą demokratyzacji państwa jest stopień wykorzystania funduszy publicznych, to znaczy celowość i efektywność gospodarowania pieniędzmi podatników. W Polsce, jak wskazują kontrole NIK, w 1996 r. niezgodnie z zasadami celowości, legalności i efektywności gospodarowano kwotą przeszło 17 mld zł. Jesteśmy więc zaledwie na początku tej drogi. To, że coraz mniej pieniędzy publicznych jest marnowanych i nieefektywnie wykorzystywanych, będzie świadczyło o tym, iż postęp w procesie demokracji jest większy. Większa jest wtedy poprawność działania rządu, a także lepsza jest jakość pracy Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Pracy ocenia budżet roku 1996 poprzez porównanie zjawisk pozytywnych i negatywnych. W ostatniej zaś części swojej wypowiedzi chciałabym wskazać na kilka spraw, których podjęcie uważamy za konieczne, aby błędy, które istniały w polityce roku 1996, usuwać jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#WiesławaZiółkowska">Jakież więc pozytywy zaistniały w polityce budżetowej roku 1996? Była już o nich mowa, w związku z tym powiem o nich tylko bardzo krótko. Otóż za pozytywne uznajemy utrzymanie tendencji wzrostowych PKB o 6%, podobnie jak wzrost inwestycji o 22%, spadek bezrobocia do 13,2%; z tym że tak mierzony spadek bezrobocia jest oczywiście częściowo wynikiem pewnych manipulacji ustawowych. Ważny jest natomiast wskaźnik wzrostu liczby pracujących. To jest istotna informacja: nastąpił wzrost liczby pracujących. Czyli zaistniał proces tworzenia, może w jakimś stopniu przez samych bezrobotnych, miejsc pracy. Pozytywnie oceniamy także wzrost wydajności o 10%.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#WiesławaZiółkowska">Na uwagę zasługuje oczywiście spadek inflacji poniżej tych 20%, przy czym trzeba zauważyć jedną rzecz: tak jak wspominał jeden z moich przedmówców, zakładany poziom inflacji został osiągnięty zaledwie w 60%. To natomiast, że uzyskano wskaźnik średnioroczny prawie w wysokości wskaźnika planowanego, wynika w znacznym stopniu stąd, iż niektórych podwyżek zaniechano, a inne podwyżki opóźniono. Problem inflacji, w porównaniu z założeniami zawartymi w budżecie, jest zatem bardziej złożony, aniżeli dotychczas przedstawiała to tutaj koalicja. To w zasadzie wyczerpuje listę kwestii, które oceniamy jako pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o zjawiska negatywne, trzeba powiedzieć, że za najbardziej negatywne uznajemy niezrealizowanie zawartych w budżecie założeń dotyczących wzrostu importu i eksportu. Zakładano bowiem, iż eksport wzrośnie o 20%, wzrósł natomiast zaledwie o 7%. Import miał wzrosnąć o 23%, wzrósł natomiast o 32%. I to jest właśnie źródło tego gwałtownego, dużego deficytu w bilansie handlowym, a także w bilansie płatniczym. I, jakiekolwiek zastosujemy tutaj miary, najważniejsze jest to, że dynamika wzrostu deficytu odnośnie do bilansu obrotów bieżących, a także bilansu płatniczego, jest także w roku bieżącym bardzo wysoka. Dynamika tego wzrostu jest bardzo wysoka, i jest to zjawisko niesłychanie niepokojące. Jest ono wynikiem działań także w roku 1996, a raczej braku konkretnych działań zachęcających eksporterów do promowania eksportu. Warto wskazać, że - jak wynika z badań - około 40% eksporterów nie podjęło żadnej inwestycji proeksportowej, żadnej. Ze strony rządu działania wspomagające procesy proeksportowe były o wiele, o wiele za słabe w stosunku do założeń. Zlikwidowano natomiast podatek importowy, co oceniamy jako duży błąd. Ta likwidacja podatku importowego ma dwa wymiary: nie tylko przyczyniła się do znacznej dynamiki importu, ale również zmniejszyła wpływy budżetowe i pogorszyła sytuację wielu naszych krajowych przedsiębiorstw, poprawiła natomiast sytuację importerów. Głównymi importerami są przedsiębiorstwa prywatne, jeśli więc mówimy o poprawie sytuacji finansowej głównie w przedsiębiorstwach prywatnych, to poprawę tę w dużym stopniu spowodowała właśnie niezwykła efektywność importu.</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#WiesławaZiółkowska">A więc, tak jak powiedziałam, pierwszy błąd to niezrealizowanie założeń dotyczących importu i eksportu, co nie tylko w roku bieżącym, ale także w latach następnych będzie miało swoje negatywne skutki, skutki bardzo widoczne już w tej chwili. Drugi błąd to zaniechanie, zbyt szybkie zlikwidowanie podatku importowego. Trzeci błąd to niezrealizowanie zamierzeń dotyczących polityki mieszkaniowej. W założeniach polityki budżetowej zakładano bowiem przełamanie kryzysu mieszkaniowego. Tymczasem budownictwo mieszkaniowe odnotowało w kolejnym roku spadek o 12%. Jeszcze w 1990 r. na 1000 mieszkańców budowaliśmy 3,5 mieszkania, obecnie na 1000 mieszkańców budujemy zaledwie 1,5 mieszkania, a zatem zamierzenie odwrócenia tych bardzo negatywnych tendencji w budownictwie mieszkaniowym nie zostało zrealizowane. Czwarty błąd to handel długami. Straty z tego tytułu nie są jeszcze policzone. Ministerstwo Finansów mówi samo, iż trudno jest w tej chwili zarejestrować wszystkie przypadki tzw. handlu długami. Natomiast z całą pewnością można stwierdzić, że w 1996 r. do budżetu państwa nie wpłynęło 606 mln zł z tytułu potrąceń od tych podmiotów, które wykupiły długi jednostek budżetowych. To są duże straty dla budżetu państwa. Tak jak mówiłam samemu Ministerstwu Finansów trudno jeszcze oszacować, ile te straty w wyniku handlu długami wyniosą faktycznie. Kolejny błąd to utrzymanie darowizn. Jak państwo pamiętacie, gdyby ustawa o zmianie ustawy podatkowej była podpisana w 1994 r., w końcówce roku, nie mielibyśmy obecnie tego problemu, nie mielibyśmy tak dużych ubytków w dochodach budżetowych. Przypomnę państwu, że w 1994 r. z darowizn skorzystało 800 tys. podatników i odliczyło sobie 200 mln zł, natomiast w 1996 r. z darowizn skorzystało 6,3 mln podatników i ci podatnicy odliczyli sobie 9 mld zł, a straty budżetowe, liczone średnią efektywną stawką podatkową, wynoszą przeszło 1,5 mld zł tylko za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-316.6" who="#WiesławaZiółkowska">Naszym zdaniem kolejnym błędem jest narastające gwałtownie zróżnicowanie dochodowe. To zróżnicowanie jest spowodowane wieloma czynnikami, między innymi także darowiznami. Jeśli po odliczeniach porówna się przeciętny dochód w trzecim przedziale z dochodem w pierwszym przedziale, to w roku 1995 relacja ta wynosiła 6 do 1. Czyli dochód w trzecim przedziale był średnio sześciokrotnie wyższy od dochodu w pierwszym przedziale. W roku 1996 natomiast mamy taką sytuację, iż relacja ta wynosi już 9 do 1. Unia Pracy ten fakt ocenia bardzo krytycznie. Co więcej, trzeba powiedzieć, że główny wpływ na to mają oczywiście nie tylko funkcjonujące stawki, przeciwko którym Unia Pracy niejednokrotnie występowała, ale także ulgi. Spośród 23 mln podatników z ulg korzysta 11 mln osób, przy czym w przedziale pierwszym tylko 45% podatników, w przedziale drugim - 92%, a w przedziale trzecim - 99% z groszami. Czyli właściwie w trzecim przedziale wszyscy podatnicy korzystają z ulg podatkowych. Co więcej, trzeba wskazać, że liczba podatników w pierwszym przedziale podatkowym wzrasta. Jeszcze w 1995 r. wynosiła 92,7%, w 1996 r. wynosi już dokładnie 93,3%. Wszystkie te fakty wskazują na narastanie rozpiętości dochodowych niespotykanych w krajach europejskich. Te rozpiętości dochodowe nie powinny być przez nikogo lekceważone, nawet przez skrajnych zwolenników opcji liberalnej. Mogą one być realną przyczyną wielu problemów społecznych, napięć społecznych, wreszcie braku zaufania do demokracji w ogóle. Na tej drodze ni mniej ni więcej odsuwa się ludzi na margines, pozbawia się ludzi szans.</u>
          <u xml:id="u-316.7" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejne nasze zastrzeżenie do budżetu roku 1996 dotyczy wzrostu zobowiązań wymagalnych jednostek budżetowych. W pewnym stopniu istnieje tu systematyczny błąd złego planowania, ale także trzeba powiedzieć, że również pewnej lekkomyślności i bezmyślności dysponentów części budżetowych oraz braku reakcji ze strony zwierzchników. Różnie bowiem w różnych województwach wygląda wzrost zobowiązań wymagalnych. Jedno jest pewne, że w całym państwie na koniec 1996 r. zobowiązania wymagalne osiągnęły poziom 3,6 mld zł — chociaż w poprzednim roku także oddłużaliśmy — i wzrosły aż o 36%! Naszym zdaniem wzrost zobowiązań wymagalnych jest w dużym stopniu spowodowany opóźnieniem albo wręcz zaniechaniem reform głównie w zakresie służby zdrowia i częściowo także oświaty. Chcę przypomnieć, że same odsetki z tytułu zobowiązań wymagalnych w roku 1996 kosztowały nas „tylko” 455 mln zł. To są olbrzymie pieniądze w stosunku do naszych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-316.8" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejne zastrzeżenie Unii Pracy do budżetu 1996 r. dotyczy administracji. Administracja publiczna, czyli państwowa i samorządowa, zatrudnia już 290 tys. ludzi, w ciągu paru lat ta administracja się podwoiła. Liczba osób zatrudnionych w administracji publicznej w ciągu ostatniego roku wzrosła o 3%, w państwowej - o 11%, w samorządowej - o 5%, natomiast wynagrodzenia w administracji wzrosły aż o 32%, osiągając poziom 4 mld zł. Najszybciej rosną wynagrodzenia w administracji samorządowej, bo aż o 38%, nieco wolniej, bo o 26% - w administracji państwowej. Unia Pracy uważa, że ten wzrost jest zdecydowanie za wysoki w stosunku do poziomu dochodu na osobę, a także wielkości płac, wynagrodzeń w kraju. Zresztą za nieprawidłowe uznajemy także relacje związane z liczbą kierowników i dyrektorów przypadających na jednego pracownika, albo odwrotnie - pracowników na jednego kierownika, dyrektora. Okazuje się, że te relacje mamy najwyższe w Europie, mianowicie zaledwie 4 pracowników przypada na jednego kierownika, dyrektora w naszych urzędach centralnych.</u>
          <u xml:id="u-316.9" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna uwaga Unii Pracy dotyczy zaniechania reformy funduszu ubezpieczeń rolników. Zaniechanie reform tego funduszu, niepodjęcie nawet próby rozpoczęcia reformy w tym roku spowoduje w następnych latach narastanie dużych obciążeń dla budżetu państwa, maleje bowiem liczba osób ubezpieczonych (tylko 1400 tys.), natomiast liczba świadczeniobiorców jest ciągle wysoka (przeszło 2 mln). W ostatnim roku liczba ubezpieczonych spadła o 39 tys. Mimo że część podmiotów gospodarczych, osób fizycznych pracujących w niektórych zawodach kupuje 1 ha ziemi i ubezpiecza się w KRUS, bo jest to tańsze ubezpieczenie aniżeli w ZUS, liczba ubezpieczonych w KRUS spada. Co więcej, zatrudnienie w KRUS rośnie, przekroczyło już 5 tys. osób, wzrosło w ostatnim roku o 203 osoby. Ta kasa nadal utrzymuje także swoje środki finansowe w spółkach, niezgodnie zresztą z licznymi zaleceniami komisji budżetowej. Skoro dysponuje się pieniędzmi publicznymi, to należałoby je lokować w takich instytucjach, które gwarantują, iż te pieniądze nie zostaną zmarnowane w wyniku bankructwa danego podmiotu.</u>
          <u xml:id="u-316.10" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejne zastrzeżenie Unii Pracy dotyczy inwestycji. Otóż Najwyższa Izba Kontroli z wielką rzetelnością przebadała 37 ze 185 inwestycji. Oczywiście wynik tego badania nie może pozwolić na uogólnienie, iż w wypadku wszystkich inwestycji dzieją się tak okrutnie złe rzeczy, jakie dzieją się w wypadku przebadanych inwestycji. Nie można uogólniać, ale trzeba powiedzieć, że wyniki kontroli wskazały, że pieniądze publiczne są źle wydatkowane, gdyż są one zaliczkowane dla wykonawców, których jest bardzo wielu i można ich wybierać w przetargach; zaliczkowane dla zagranicznych dostawców sprzętu, których jest bardzo wielu i nie trzeba ich zaliczkować, bo wręcz dobijają się o to, żeby kupić ich wyroby; kosztorysy inwestycji są zawyżane; terminy ukończenia inwestycji są przekładane. Oprócz tego w wyniku tej kontroli stwierdzono, że w przypadku 5 inwestycji środki wydano całkowicie niezgodnie z celem, a nawet był jeden przypadek finansowania towarzystwa, które niby zostało powołane w celu finansowania pewnej inwestycji, co brzmi już humorystycznie, ale w przypadku marnowania pieniędzy publicznych nie ma się z czego śmiać.</u>
          <u xml:id="u-316.11" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna uwaga Unii Pracy dotyczy ZUS. Cieszymy się z tego, że ściągalność składek wzrasta. Zwracamy tylko uwagę, że wzrost ściągalności składek jest w znacznym stopniu spowodowany oddłużeniem przedsiębiorstw - przy wykorzystaniu środków z budżetu państwa - na kwotę ok. 1 mld zł w ciągu 2 lat. Ale pomijając ten fakt, zwracamy także uwagę na następujące nieprawidłowości. Otóż podstawa wymiaru składki pracownika w przedsiębiorstwie publicznym wynosi 82% przeciętnego wynagrodzenia, natomiast podstawa wymiaru składki pracownika w przedsiębiorstwie prywatnym wynosi 69% wynagrodzenia. Mam pytanie: Co tu się dzieje? Są to nieprawidłowości. Nie czas i nie miejsce na ich szersze omawianie, ale jeśli mówimy, że kogoś dotujemy, i pytamy, czy sprawiedliwe są zasady stosowane wobec podmiotów państwowych i prywatnych, to poddaję Wysokiej Izbie pod rozwagę również tę informację. Mam również inną informację dotyczącą ZUS. Otóż absencja chorobowa pracownika, za którą płaci ZUS, wynosi przeciętnie 15,5 dnia, natomiast absencja chorobowa osoby prowadzącej działalność gospodarczą wzrosła od 1994 r. z 20 do 33 dni - dwa razy tyle, co pracownika, bo się niższą składkę płaci, a więcej się ze środków ZUS pobiera. I jeszcze jedna uwaga. Skoro była mowa, proszę państwa, o równości podmiotów gospodarczych, to trzeba wskazać, że także firmy z udziałem kapitału zagranicznego - co prawda w niewielkim stopniu - zalegają z płaceniem składek na rzecz ZUS i ta zaległość wynosi aż 103 mln zł. Trzeba powiedzieć, że w ogóle wzrasta zadłużenie ZUS. Na koniec roku wynosiło ono 4,7 mld zł i wzrosło o 552 mln. Tak więc mimo poprawy wskaźnika istnieje jeszcze szereg zjawisk negatywnych, które w przyszłości mogą mieć istotny wpływ na finanse ZUS.</u>
          <u xml:id="u-316.12" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna uwaga Unii Pracy dotyczy ściągalności podatków. Otóż nastąpiło pogorszenie ściągalności podatków. Należności podatkowe i niepodatkowe w sumie - nie ściągnięte - osiągnęły na koniec 1996 r. 8 mld zł i wzrosły w ciągu roku o 400 mln. Najwyżej wzrosły nieściągalne podatki, a więc podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych, bo aż o przeszło 20%. Podobnie wzrosło zadłużenie z tytułu ceł.</u>
          <u xml:id="u-316.13" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejna uwaga Unii Pracy dotyczy ceł. Otóż według naszych najskromniejszych szacunków przy tej dynamice importu, znacznie wyższej od zakładanej, i przy niższym kursie niż zakładano oraz przy stawce realnej cła 7,5% dochody z ceł powinny być wyższe od 0,4–0,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-316.14" who="#WiesławaZiółkowska">Wysoka Izbo! Po zestawieniu pozytywnych i negatywnych zjawisk zaistniałych w budżecie państwa trudno, aby Unia Pracy mogła głosować za przyjęciem absolutorium dla rządu. Będziemy głosowali przeciwko. Natomiast chcemy na koniec wskazać, jakie działania należy szybko podjąć, aby te negatywne zjawiska usunąć. W zakresie legislacji potrzebne jest nam gwałtownie dobre, nowe Prawo budżetowe, które, z jednej strony, zdyscyplinuje dysponentów części budżetowych, z drugiej strony ograniczy swobodę rządu w przerzucaniu środków, a ponadto poprawi jakość planowania. Nie może być tak, że pracujemy przez dwa miesiące nad budżetem, a następnie rząd dokonuje przeniesienia wydatków z 68 działów do 133 innych działów na kwotę rzędu 11 mld zł. Jaki zatem sens ma nasza praca? Podobnie wygląda sytuacja, jeśli chodzi o kontrolę dochodów.</u>
          <u xml:id="u-316.15" who="#WiesławaZiółkowska">Należy także bardzo poważnie rozważyć metodę planowania wydatków. Ta metoda planowania wydatków, która opiera się na wykonaniu z roku poprzedniego i przemnożeniu wykonania przez wskaźnik inflacji, jest najgorszą z możliwych, zwłaszcza w gospodarce transformowanej i tak zmiennej. Ta metoda prowadzi do marnowania pieniędzy. Wnosimy o to, by tam gdzie można, przeprowadzono planowanie z uwzględnieniem celów czy programowania. Tak zrobiono w innych krajach, np. we Francji, Stanach Zjednoczonych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Pani poseł, bardzo przepraszam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WiesławaZiółkowska">Już kończę. Potrzebna jest także nowa ustawa o inwestycjach centralnych.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#WiesławaZiółkowska">Na koniec wymienię jeszcze, jakie działania powinny być naszym zdaniem podjęte:</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#WiesławaZiółkowska">— potrzebna jest nowa ustawa o inwestycjach centralnych, całkowicie odmienna;</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#WiesławaZiółkowska">— trzeba zwiększyć ściągalność podatków; to, że coraz więcej inwestujemy i w urzędy skarbowe, i w urzędy celne, nie przynosi efektów, a trudno ocenić w oparciu o sprawozdanie, jakie efekty to przynosi, ponieważ ściągalność podatków spada;</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#WiesławaZiółkowska">— trzeba próbować negocjować powrócenie do podatku importowego, chociażby na określony czas;</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#WiesławaZiółkowska">— należy obniżyć koszty administracji;</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#WiesławaZiółkowska">— należy przeanalizować ulgi fakultatywne;</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#WiesławaZiółkowska">— należy zdecentralizować finanse publiczne, ponieważ Sejm nie jest w stanie przeprowadzić dobrej kontroli finansów wojewodów. Ten krok, który zrobiono w roku 1996 poprzez tzw. ustawę miejską, jest małym krokiem, ale wskazuje na to, jak duże istnieją różnice pomiędzy poszczególnymi gminami. Te różnice występują do tego stopnia, iż na jednego mieszkańca w gminie warszawskiej przypada 13,5 tys. zł z tytułu dochodów, natomiast w zamojskiej na przykład 600 zł. Tak więc różnice są tutaj olbrzymie.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#WiesławaZiółkowska">Kończąc, chcę powiedzieć, że Unia Pracy nie będzie głosowała za udzieleniem absolutorium, będzie przeciwko udzieleniu absolutorium. Ponieważ już nie mam czasu, powiem tylko, że z powodów, o których tu mówiono, i z powodu licznych kontrowersji związanych z polityką pieniężną nie popieramy także wniosku o akceptację dla polityki pieniężnej za rok 1996. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Marka Belkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MarekBelka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym sprostować pewne informacje, przedstawić wyjaśnienia tylko w dwóch sprawach. To, iż w pierwszym przedziale podatkowym podatku od dochodów osobistych jest aż 93,5% podatników, i ten wskaźnik ostatnio wykazuje nawet pewne tendencje rosnące, nie ma nic wspólnego z tym, co pani poseł była łaskawa zasugerować, tzn. ze zwiększającą się rozpiętością dochodów. Jest to związane wyłącznie ze sposobem waloryzowania naszych progów podatkowych w podatku od dochodów osób fizycznych. Mianowicie inaczej niż w całym świecie waloryzujemy te progi podatkowe - nie według inflacji, tylko według wzrostu płac. To powoduje, że z definicji 93% naszych podatników już po wsze czasy będzie w pierwszej grupie podatkowej. Bezpośrednią tego konsekwencją jest to, iż realnie obciążenia podatkowe tym podatkiem w Polsce - wbudowane to jest w ustawę - spadają i będą spadać, dopóki oczywiście nie zmieni się system waloryzacji progów podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MarekBelka">Jeśli zaś chodzi o drugą sprawę, to podała pani w wątpliwość przyczyny rosnącej ściągalności składek na ZUS, mówiąc, że chodzi tutaj prawdopodobnie o zwiększanie skali oddłużania przedsiębiorstw z tytułu ubezpieczeń społecznych. Słusznie także pani podała, iż w ciągu dwóch ostatnich lat przeznaczono na to miliard złotych, zapomniała pani jednakowoż podać, iż w 1995 r. wydano na ten cel 788 mln, a w 1996 r. - 249 891 tys., czyli ponad trzy razy mniej. Wniosek z tego, że jednak musiały być inne przyczyny zwiększenia ściągalności tych składek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Pani poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Ale tylko sprostowania pani stwierdzenia, bo niestety czas klubowy jest wyczerpany i nie można prowadzić debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie ministrze, gdybym miała tyle czasu, ile pan ma, tzn. dowolnie dużo, to podałabym szczegółowo, ile przeznaczono na oddłużenie ZUS w 1995 i 1996 r., ale, jak pan widział, ten krótki czas na to nie pozwala.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o kwestię pierwszą, to podtrzymuję swoje stanowisko, iż główny wpływ na to zróżnicowanie, na tę rosnącą rozpiętość dochodową mają ulgi i wszelkie odliczenia. Powiedziałam, że w pierwszym przedziale z ulg skorzystało tylko 45% osób, a w tym pierwszym przedziale jest aż 93,3% podatników. Tak trzeba czytać moją wypowiedź, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Janinę Kraus, Federacyjny Klub Parlamentarny na Rzecz Akcji Wyborczej Solidarność. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Eysymontt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#JaninaKraus">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Moi przedmówcy z wielką wnikliwością i znajomością rzeczy dokonali już wszechstronnej i szczegółowej, głównie jednak księgowej, analizy wykonania przez rząd budżetu państwa oraz zadań Narodowego Banku Polskiego. Oceny te były w większości krytyczne i te oceny w dużej mierze klub mój, choć w niektórych przypadkach z zupełnie innych powodów, podziela. Nie wydaje się jednak, by to, co zostało dotąd powiedziane, wyczerpywało w całości problematykę, która powinna być przedmiotem analizy i ocen Izby w dzisiejszej debacie. Pozostaje to w związku ze szczególnym jej charakterem, dotyczy ona bowiem trzeciego pełnego roku sprawowania przez koalicję władzy i realizowania kreowanej przez nią polityki społeczno-gospodarczej oraz tworzonych na jej użytek i w oparciu o jej wyniki kolejnych budżetów.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#JaninaKraus">Równocześnie wykonanie budżetu za rok 1996 jest ostatnim, które podlega ocenie przez Sejm tej kadencji. Trzeba też pamiętać, że rzutuje ono na budżet i możliwości realizacyjne w zakresie polityki społeczno-gospodarczej i pieniężnej w roku bieżącym, a w konsekwencji także na wielkość i jakość projektu budżetu na rok 1998, który będzie przyjmowany już przez Sejm wybrany we wrześniowych wyborach. Analizę tych problemów utrudnia fakt, że dotychczasowe budżety koalicji, w tym również ten z 1996 r., były opierane na błędnych i fałszywych założeniach, a sprawozdania z ich wykonania opracowywane w sposób ukrywający bądź pomniejszający skalę i znaczenie powstających na etapie realizacji negatywnych zjawisk i ich społeczno-gospodarczych skutków tak dla gospodarki, jak i społeczeństwa i państwa, również w jego stosunkach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#JaninaKraus">Pierwsza konstatacja, jaką trzeba w związku z tym uczynić, to stwierdzenie faktu, że Polska nie dopracowała się jeszcze długookresowej, co najmniej 10-, 15-letniej kompleksowej strategii rozwoju społeczno-gospodarczego uwzględniającej m.in. proces integrowania się Polski z Unią Europejską. Dotychczasowa programowa podstawa konstrukcji corocznych budżetów w postaci „Strategii dla Polski”, a od 1996 r. z dodatkiem „Pakietu 2000”, nie była w ocenie mojego klubu strategią we właściwym tego słowa znaczeniu. Nie mogła też stanowić dla posłów dostatecznie pewnej podstawy do wnioskowania o długookresowych skutkach ocenianych budżetów i ich realizacji. Dokonanie właściwych ocen nawet w skali rocznej utrudniało i to, że wykonania budżetów dalece odbiegały od założeń budżetowych, inaczej mówiąc — albo zakładane cele były fałszywe, albo niewłaściwa była ich realizacja. Jeden tylko przykład. Jako podstawowe zadanie w 1996 r. podano podnoszenie międzynarodowej konkurencyjności gospodarki polskiej i wzrost eksportu. Równocześnie w prognozie makroekonomicznej na ten rok przewidywano, w dolarach, wzrost eksportu o 20%, a importu o 23%, wraz ze wzrostem ujemnego salda z minus 1514 mln dolarów do minus 2534 mln dolarów. Oznacza to, że wbrew sformułowanemu wcześniej celowi w postaci wzrostu konkurencyjności faktycznie przewidywano jej wyraźne pogorszenie, zaś w rzeczywistości w porównaniu z 1995 r. ujemne saldo w obrotach towarowych handlu zagranicznego wynosiło minus 12,7 mld dolarów, co w porównaniu z 1995 r. oznacza ponaddwukrotne pogorszenie wyniku. Rząd w sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa z 1996 r. z niezwykłą nonszalancją wyjaśnia te różnice „większym niż oczekiwano pogorszeniem konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, pogorszeniem się relacji cen transakcyjnych w eksporcie w stosunku do cen produkcji sprzedanej przemysłu oraz pogorszeniem się rentowności przedsiębiorstw eksportujących”. W związku z tym mam pytanie: Dla kogo i po co są tak paradoksalnie formułowane główne cele polityki społeczno-gospodarczej jako podstawy do konstruowania budżetu? Takie szczególne formułowanie celów i prognozowanie ich realizacji w zakresie polityki społeczno-gospodarczej wspierał Narodowy Bank Polski w swojej polityce pieniężnej, a w szczególności kursowej.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#JaninaKraus">Do zmniejszenia dynamiki eksportu i pogorszenia się salda obrotów towarowych z zagranicą przyczyniła się sztuczna aprecjacja złotego. Tu prognozy do faktycznych zamiarów miały się podobnie nijak, jak w przypadku wspomnianych poprzednio relacji importu do eksportu. Istotne jest to, że przy średniorocznej inflacji w 1996 r. w wysokości 19,8% kurs dolara wzrósł jedynie o 11,2%, a marki niemieckiej o 5,9%. To oznacza przekreślenie szans nie tylko na podnoszenie, ale także utrzymanie jakiejkolwiek konkurencyjności polskich podmiotów gospodarczych na rynkach międzynarodowych. Dla ogromnej zaś liczby polskich eksporterów oznaczało to poważne perturbacje finansowe, a dla niektórych po prostu wyrok śmierci. Sztuczna aprecjacja złotego służyła dobrze jedynie napływającemu do Polski spekulacyjnemu kapitałowi zagranicznemu, przyczyniając się do nadmiernego wzrostu rezerw dewizowych. Gospodarka tymi rezerwami to osobny problem. Gromadzimy je płacąc od kilkunastu do dwudziestu kilku procent, później lokujemy je za granicą na kilka procent, by jeszcze później pożyczyć je ponownie na kilkanaście procent. W sumie więc za każdego dolara napływającego do Polski płacimy kilkadziesiąt procent odsetek. Takiej polityki nie wytrzyma żadna gospodarka, a tym bardziej gospodarka w fazie głębokiej restrukturyzacji, tak jak ma to miejsce w Polsce, dla której warunkiem wejścia do Europy jest zbliżenie produktu krajowego brutto per capita do 75% obecnego średniego poziomu w Unii Europejskiej. Potrzebne na ten cel środki finansowe, niewątpliwie w części pochodzące z zagranicy, liczyć należy nie w miliardach, ale w bilionach dolarów.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#JaninaKraus">W tym kontekście widać jasno, jak ważną sprawą jest postulowane przez nasz klub od dawna spożytkowanie części rezerw dewizowych państwa na potrzeby promocji eksportu i zmniejszenia deficytu handlowego, a także na cele modernizacyjno-rozwojowe gospodarki. Stanowisko Narodowego Banku Polskiego w tej sprawie oceniamy jako doktrynerskie.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#JaninaKraus">Już z tej migawkowej analizy wynika wniosek, że głównym źródłem wadliwej polityki budżetowej jest konsekwentne kontynuowanie przez koalicję strategii i polityki gospodarczej poprzednich rządów. Była to polityka niedostatecznego uwzględniania w procesach integracyjnych Polski z Unią Europejską naszych rzeczywistych potrzeb i możliwości realizacyjnych. Wyciskało to i wyciska swoje piętno również na sposobie tworzenia i realizowania kolejnych budżetów. Podstawową ich wadą są skutki realizowanej doktryny nakazującej ograniczanie stopnia redystrybucji środków publicznych mierzonego relacją dochodów i wydatków globalnych sektora publicznego do produktu krajowego brutto. W roku 1996 wskaźnik ten wynosił 46,7% po stronie dochodów i 49% po stronie wydatków, podczas gdy jeszcze w roku 1995 odnośne wielkości kształtowały się następująco: 47,4% oraz 49,2%. W 1995 r. odnośny wskaźnik redystrybucji w zakresie wydatków lokował Polskę gdzieś w połowie skali rozpiętości, jaką w tym zakresie notowały statystyki świata, jeśli chodzi o kraje wyżej rozwinięte. Dla porównania: Szwecja - 66,2%, USA - 33,3%.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#JaninaKraus">Przytaczając te dane, chciałabym jednak podkreślić, że posługiwanie się tu, co jest powszechnie stosowane, wyłącznie danymi procentowymi jest w ocenie mojego klubu niedopuszczalne, ponieważ o społecznej efektywności środków publicznych i budżetu nie decydują procenty, ale wielkości wyrażone w porównywalnych kwotach w przeliczeniu na głowę mieszkańca. Oceniając wykonanie budżetu w 1996 r. z takiej perspektywy, trzeba uznać, że był on już w swoich założeniach dalece niewystarczający, a jego niewykonanie tak po stronie dochodów, jak i wydatków należy uznać za naganne. Zeszłoroczny budżet, podobnie jak budżety lat poprzednich, programowo nie zaspokajające najpilniejszych potrzeb, na skutek niewłaściwej realizacji doprowadził służby publiczne do stanu zapaści, był przyczyną niedostatku znacznej części społeczeństwa, doprowadził też państwo - w sytuacji klęsk żywiołowych - do stanu niewydolności i bezradności. Ujawniło się to wszystko ze szczególną ostrością w czasie ostatniej klęski powodziowej.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#JaninaKraus">Na koniec grudnia 1996 r. wymagalne zobowiązania państwowych jednostek budżetowych wynosiły 3126 mln zł. W stosunku do 1995 r. oznacza to przyrost o ponad 34%. Zobowiązania te dotyczą przede wszystkim wojewodów oraz Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Pozostawało to niewątpliwie w związku z utrzymującymi się zaległościami podatkowymi i niepodatkowymi. W grudniu w porównaniu do 1995 r. nastąpił ich bezwzględny wzrost do ponad 8 mld zł, czyli o ponad 5%. Jedną z głównych ofiar jest tutaj Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, w tym ZUS. Globalne zadłużenie wobec FUS wzrosło o 552,4 mln zł, tj. o ponad 13%. Zadłużenie wobec ZUS na koniec grudnia 1996 r. wyniosło 4,8 mld zł. W tym ostatnim przypadku pozorne zmniejszenie zadłużenia w stosunku do 1995 r. było wynikiem procesów umorzeniowych, a nie spłaty zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#JaninaKraus">Te niekorzystne zjawiska mają w rzeczywistości szerszy wymiar w związku z utrzymującymi się nadal znanymi, szerokimi rozmiarami szarej strefy, a pogorszenie się sytuacji w dziedzinie gospodarki budżetowej wiąże się m.in. z rozdymaną administracją, liberalnym stosunkiem do wzrostu płac wyższych urzędników państwowych i samorządowych oraz menadżerów przedsiębiorstw. Według prof. Mieczysława Kabaja wydatki na administrację przekroczyły w 1996 r. poziom optymalny o 1 mld zł, czyli o 25%. W latach 1991–1996 realne wydatki na administrację państwową zwiększyły się o 55%, a produkt krajowy brutto wzrósł o 26,6%. Na tle pogarszającej się sytuacji budżetowej i marnotrawstwa środków publicznych jaskrawo uwidacznia się niedopuszczalność kontynuowania polityki celnej, której rezultatem jest, mimo ogromnego wzrostu importu, zmniejszenie wpływów z ceł realnie o ponad 6%.</u>
          <u xml:id="u-324.9" who="#JaninaKraus">Wysoka Izbo! Przy rosnących, a nie malejących potrzebach budżetowych, obejmujących zarówno wzrost wydatków, jak i zmniejszenie deficytu budżetowego, powiększającą się lukę muszą zapełniać z jednej strony rosnące wpływy z prywatyzacji, a z drugiej - obciążenia całego społeczeństwa, w tym najsłabszych ekonomicznie, rosnącymi podatkami pośrednimi, m.in. VAT.</u>
          <u xml:id="u-324.10" who="#JaninaKraus">Ubocznym skutkiem zwiększania się tego ostatniego w odniesieniu do np. nośników energii elektrycznej jest zmniejszanie konkurencyjności polskiej gospodarki. Taka polityka budzi sprzeciw naszego klubu, czemu dawaliśmy wyraz wielokrotnie. Teraz zamierzamy potwierdzić to stanowisko przez odmowę przyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu w 1996 r., a tym samym odmowę udzielenia rządowi absolutorium za rok 1996, a także przez nieprzyjęcie sprawozdania z wykonania polityki pieniężnej przez Narodowy Bank Polski w 1996 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Janina Kraus.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Eysymontta, nie zrzeszonego. Następnym mówcą będzie pan poseł Wiesław Ciesielski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#JerzyEysymontt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie wykorzystać wypowiedzi wielu moich poprzedników, którzy wymienili sporo uchybień i wad zarówno w samym wykonaniu budżetu, jak i jego konstrukcji, od lat nie zmieniającej się zasadniczo, i tutaj dość wyraźnie nie zgodzić się z optymizmem przedstawicieli klubów koalicyjnych.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#JerzyEysymontt">Przypomnę wady wymienione przez różne kluby i formacje polityczne, czasami zresztą reprezentujące przekonania ideologicznie bardzo odmienne od moich przekonań, np. permanentnie łamane dwie ważne ustawy: Prawo budżetowe i ustawa o zamówieniach publicznych. O tym właściwie przy omawianiu prawie każdej części budżetu była mowa na posiedzeniach komisji budżetowej i innych komisji referujących poszczególne elementy merytoryczne budżetu. To, co dotyczy łamania Prawa budżetowego, wiąże się także z przywoływanym, również zresztą przez posłów koalicji przemawiających w imieniu klubów, permanentnym odnawianiem się tzw. zobowiązań wymagalnych. Nie jest to przecież nic innego, jak tylko sytuacja de facto tolerowania przez dysponentów budżetu jego łamania, łamania prawa. Dalej, proszę państwa, wspominana sprawa rozrostu administracji, która dotyczy już raczej konstrukcji nie tylko budżetu, ale i całego systemu państwowo-gospodarczego. Tak więc powstaje pytanie, czy dążymy ku państwu zmniejszonemu - moim ideałem jest państwo minimum, co rzecz jasna nie musi być ideałem wszystkich - czy też ku rozrostowi państwa, a de facto wzrostowi liczby formuł interwencyjnych i pewnej filozofii etatystycznej. Bardzo wiele przykładów wskazywało, że chodzi raczej o to drugie.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#JerzyEysymontt">Gdybyśmy pozostali jedynie przy tych sprawach, to już można by mieć poważne powody do niepokoju. Ci z państwa, którzy prezentowali wypowiedzi w imieniu klubów koalicyjnych, podkreślali dobre wyniki gospodarcze, wysoką dynamikę gospodarki polskiej w latach ostatnich. Jest tu rzeczywiście wiele niezaprzeczalnych faktów. Tylko postawmy sobie pytanie: Czy i jaki to ma związek z budżetem? Budżet w zasadzie niczego nie wytwarza, a przynajmniej wytwarzać nie powinien z tej racji, że - jest to, nie bez przyczyn empirycznych, dosyć powszechnie znane twierdzenie - państwo jest najgorszym przedsiębiorcą na świecie. Tak więc jedynie możemy sobie powiedzieć, że rząd specjalnie tej gospodarce nie przeszkadzał, gospodarka została wyzwolona z pewnych zupełnie sztucznych ram, w jakich znajdowała się w okresie tzw. realnego socjalizmu, i uzyskała dosyć wysoką dynamikę poprzez rozrost sektora prywatnego, co było podkreślane często, i to przez lewą stronę, co też mam jej za plus, jako że to mówi o obiektywizmie. Właśnie, ale jest pytanie, które się nasuwa coraz częściej: Jeżeli dalej utrzyma się sytuacja minimalnych zmian strukturalnych - i tutaj nawet nie zgodzę się ze słowami, które, nominalnie przynajmniej, płyną z prawej strony - jeżeli będziemy utrzymywać dalej wysoki, bardzo wysoki, twierdzę, stopień redystrybucji produktu wytworzonego poprzez cały system finansów publicznych, a w szczególności poprzez scentralizowany budżet państwa, to czy ta dynamika gwałtownie nie zacznie maleć? Już są sygnały o tym niebezpieczeństwie spowodowanym zmniejszaniem się konkurencyjności gospodarki polskiej, gospodarki kraju, który nie może być krajem autarkicznym, oczywiście o tym nie ma mowy. A trzeba powiedzieć, że restrukturyzacja w sektorze publicznym posunęła się nieznacznie, gdyż ta część zasadnicza, ta kula u nogi czy też kamień u szyi polskiej gospodarki, przemysłu ciężkiego i wydobywczego dalej nie uległa tej restrukturyzacji. Tutaj bądźmy szczerzy, postęp jest zupełnie znikomy.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#JerzyEysymontt">W sprawach podatkowych jestem wyznawcą poglądu, że jeżeli weźmiemy pod uwagę wszystkie obciążenia, łącznie z takimi jak, powiedzmy sobie, parapodatkowe, a niewątpliwie takimi są bardzo wysokie obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, dotychczas nie zreformowane — nie będę już mówił, czy to jest wina tych czy tamtych, ale fakt jest faktem — to jednak dalej prawie połowa właśnie tego produktu jest redystrybuowana etatystycznie, urzędniczo, a nie według zasady efektywnościowej, która jest rzeczą ogromnie ważną dla kraju będącego na dorobku jak Polska.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#JerzyEysymontt">Dalej, kwestia decentralizacji. Nie, proszę państwa, decentralizacji istotnej nie ma, gdyż te zmiany procentowe, aczkolwiek w chwalebnym kierunku, przesunięcia dysponowania dochodami z powszechnych podatków przez szczebel samorządowy w stosunku do szczebla rządowego są minimalne. Gdyby to było na poziomie - powiedzmy - 30% udziału, to wtedy bym uznał, że ta sprawa rzeczywiście posuwa się do przodu. Mówiono tutaj często, że podatki jednak co do skali się zmniejszają. Ale ja przypomnę, że w ciągu tych 4 lat pojawiała się ta słynna zasada, o której często mówiono, że podatek dochodowy od osób fizycznych wynosić będzie 20%, 30%, 40%. Było szereg zapowiedzi: - Tak, już w przyszłym roku tak będzie. Nie, proszę państwa, tak się nie stało. Tak się nie stało. I dlatego, moim zdaniem, jesteśmy jeszcze bardzo daleko od takiego systemu podatkowego i takiego systemu finansów publicznych, jaki przynajmniej ludzie o moich poglądach, a więc - przyznam - konserwatywno-liberalnych, widzą jako konieczne dla Polski. A właśnie konieczne dlatego, że my nie jesteśmy Szwecją, nie jesteśmy krajem, który przez wiele, wiele lat gromadził bardzo duże bogactwa, wykorzystywane później przez rządy, głównie socjaldemokratyczne, na darmowe rozdawnictwo, przez co faktycznie podnosił się często poziom życia tych, którzy z tego korzystali, niezależnie od ich indywidualnego wkładu.</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#JerzyEysymontt">Niestety, muszę być tutaj uczciwy wobec własnych poglądów. Polski dzisiaj na to nie stać. Musimy iść w kierunku zdecydowanej zmiany systemu redystrybucji i ta zmiana - w moim głębokim przekonaniu - jeszcze nie nastąpiła, a więc jest to pole do popisu dla nowych koalicji i nowych rządów, które być może będą miały okazję z tego skorzystać. W sytuacji, o której mówiłem na wstępie, szczere przyznanie zasadności absolutorium, chociaż i NIK do tego nawołuje, nie jest - przynajmniej dla mnie - do przyjęcia. Wydaje mi się, że tutaj muszę zachować daleko idącą powściągliwość.</u>
          <u xml:id="u-326.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Wiesława Ciesielskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WiesławCiesielski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tradycyjnie już Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawia swoje stanowisko w kwestii oceny działalności Narodowego Banku Polskiego, realizacji polityki pieniężnej oraz bilansu płatniczego za rok 1996 w odrębnym wystąpieniu. Zobligowany jestem do poinformowania Wysokiej Izby, że jest to stanowisko zróżnicowane. Oznacza to, że posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej głosować będą z jednej strony za nieprzyjęciem sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej prowadzonej przez Narodowy Bank Polski w 1996 r., a z drugiej za przyjęciem sprawozdań: z działalności Narodowego Banku Polskiego oraz z realizacji bilansu płatniczego za rok 1996. Nietrudno zauważyć, że stanowisko to oznacza poparcie propozycji przedłożonych w sprawozdaniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów (druk nr 2648).</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#WiesławCiesielski">W 1996 r. finalnym celem polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego było dążenie do stabilizacji polskiego pieniądza poprzez zmniejszanie wskaźnika inflacji. W założeniach polityki pieniężnej na ten rok stosowany tu ilościowy wskaźnik sformułowano w dwóch wariantach. W pierwszym za cel przyjęto dążenie do zmniejszenia inflacji do 19% (była tutaj mowa o wzroście poziomu cen konsumpcyjnych towarów i usług w grudniu 1996 r. w porównaniu do grudnia 1995 r.), w drugim, zakładającym bardziej pasywną politykę pieniężną - do 21%. Oba te wskaźniki były wyższe od wskaźnika inflacji w wysokości 17% przyjętego w założeniach do ustawy budżetowej na rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#WiesławCiesielski">W sprawozdaniu z wykonania polityki pieniężnej Narodowy Bank Polski stwierdza, że nie osiągnięto założonego poziomu inflacji, która, liczona w stosunku do grudnia 1995 r., zamiast planowanych 17% wynosiła 18,5%. Natomiast średnioroczny wzrost cen towarów i usług po raz pierwszy w okresie transformacji gospodarczej ukształtował się poniżej 20%, wyniósł 19,9% i był praktycznie zbieżny z zakładanym wzrostem na poziomie 19,8%.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#WiesławCiesielski">Pragnę zauważyć, że w realizacji założeń polityki pieniężnej udało się obniżyć wskaźnik inflacji poniżej nawet niższego z proponowanych przez Narodowy Bank Polski wskaźników, wiązanego z bardziej aktywną polityką pieniężną. Jako cel pośredni polityki pieniężnej Narodowy Bank Polski proponował przyrost podaży pieniądza ogółem w kwotach: 25,3 mld zł (była to wersja odpowiadająca stopie inflacji 19% i wzrostowi PKB w ujęciu nominalnym o 27,7%) lub 29,8 mld zł (była to wersja odpowiadająca stopie inflacji 21% i wzrostowi PKB w ujęciu nominalnym o 28,5%). Sejm w uchwale o założeniach polityki pieniężnej na 1996 r. obniżył przyrost podaży pieniądza do 23 mld zł. W rzeczywistości wzrost podaży pieniądza wyniósł 30,6 mld zł, a więc 33% powyżej kwoty ustalonej przez Sejm, 20,9% powyżej niższej prognozy i 2,7% powyżej wyższej prognozy NBP.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#WiesławCiesielski">Przekroczenie przewidywanego wzrostu podaży pieniądza ogółem miało miejsce w warunkach wzrostu produktu krajowego brutto właściwie zgodnego z przewidywaniem. Założenia na 1996 r. przewidywały wzrost PKB w ujęciu realnym o 5,5–6%; osiągnięty wskaźnik wzrostu według wstępnych danych wyniósł także 6%. Tak więc przekroczenie przewidywanego wzrostu podaży pieniądza nie wynikało z przekroczenia wzrostu PKB w ujęciu realnym. Nie wynikało ono też z przekroczenia przewidywanego wskaźnika inflacji, przynajmniej w prognozie NBP, gdyż rzeczywisty wskaźnik wzrostu cen konsumpcyjnych w ujęciu grudzień do grudnia był niższy od obu wskaźników prognozowanych.</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#WiesławCiesielski">Wynika stąd wniosek, że zakładany przez NBP bezpośredni wpływ wzrostu podaży pieniądza na wzrost wskaźnika inflacji w praktyce w ubiegłym roku nie wystąpił. W związku z tym można też wyrazić wątpliwość, czy zasadnie uznano wzrost podaży pieniądza za pośredni cel polityki pieniężnej, skoro celem pośrednim powinna być kategoria ekonomiczna wykazująca stabilny związek z celem finalnym, a stabilnego związku między wzrostem podaży pieniądza i wskaźnikiem inflacji nie stwierdzono.</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#WiesławCiesielski">Celem operacyjnym polityki pieniężnej był wzrost podaży pieniądza rezerwowego. Według prognozy NBP wzrost ten miał wynieść od 8 mld zł do 9,1 mld zł, w zależności od wariantów, o których mówiłem wcześniej. W uchwale sejmowej w sprawie założeń polityki pieniężnej przyjęto wzrost podaży pieniądza rezerwowego w kwocie 7 mld zł. W rzeczywistości wzrost ten wyniósł ponad 5,8 mld zł w ujęciu bilansowym, a w ujęciu średniej miesięcznej — ponad 6,6 mld zł. Tak więc rzeczywisty wzrost podaży pieniądza rezerwowego wyniósł 95% kwoty ustalonej w uchwale sejmowej, 83,1% niższej i 73% wyższej kwoty prognozowanej przez NBP. Jak wynika z porównania tych wskaźników ze wskaźnikami wzrostu podaży pieniądza ogółem, między wzrostem podaży pieniądza rezerwowego a wzrostem podaży pieniądza nie występował istotny związek, który uzasadniałby wybór podaży pieniądza rezerwowego za cel operacyjny. W założeniu realizacja celu operacyjnego ma prowadzić do realizacji celu pośredniego, a w konsekwencji celu finalnego polityki pieniężnej. Tych powiązań w ubiegłym roku zabrakło, co oznacza, że starania NBP o ścisłe wykonanie zadań operacyjnych w znacznej części okazały się działaniem o małej efektywności. Wymaga to podkreślenia zwłaszcza w związku z dokonaniem przez Narodowy Bank Polski w ubiegłym roku zmiany celu operacyjnego. W miejsce stabilizowania krótkookresowych stóp procentowych polityka pieniężna miała na celu kontrolę przyrostu pieniądza rezerwowego. Jak wyjaśnia Narodowy Bank Polski, przyjęcie podaży pieniądza rezerwowego za cel operacyjny polityki pieniężnej jest możliwe tylko w sytuacji, gdy występuje względnie stała relacja pomiędzy wzrostem podaży pieniądza rezerwowego a wzrostem podaży pieniądza. Relacja ta jest nazywana mnożnikiem pieniężnym. Zgodnie ze sprawozdaniem NBP w latach 1993–1995 mnożnik pieniężny nie był stabilny. Natomiast w końcowych miesiącach 1995 r. zaczął się stabilizować, co stworzyło możliwość kontrolowania przez bank podaży pieniądza poprzez kontrolę podaży pieniądza rezerwowego. To stwierdzenie jednak nie wydaje się zasadne. W założeniach polityki pieniężnej Narodowy Bank Polski w pierwszej wersji przyjął mnożnik pieniężny na poziomie 3,17, a w drugiej wersji na poziomie 3,27. Można przyjąć, że te dwie wielkości dość do siebie zbliżone odpowiadały ustabilizowanemu mnożnikowi pieniężnemu z końca 1995 r. Z uchwały sejmowej wynikał mnożnik pieniężny 3,29, a więc także wielkość zbliżona. Ale w rzeczywistym przebiegu zjawisk mnożnik w 1996 r. wyniósł 3,52 w ujęciu bilansowym i 4,60 w ujęciu średnich miesięcznych przyrostu pieniądza rezerwowego. Te wielkości znacznie odbiegają od podanych wyżej, co podważa tezę o stabilizacji mnożnika pieniężnego, a przez to i zasadę przyjęcia podaży pieniądza rezerwowego za cel operacyjny polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-328.7" who="#WiesławCiesielski">Ten przegląd realizacji przez NBP ustalonych celów - finalnego, pośredniego i operacyjnego - prowadzi do wniosku, że NBP skupił się na realizacji celu operacyjnego i temu zadaniu podporządkował swoje interwencyjne działania na rynku pieniądza, ale nie przyniosło to oczekiwanych efektów w dziedzinie kształtowania podaży pieniądza ogółem, jak też zmniejszania wskaźnika inflacji. Wpływ Narodowego Banku Polskiego na te zjawiska pieniężne okazał się ograniczony, co nakazuje ocenić politykę pieniężną w ujęciu tych agregatów jako mało efektywną.</u>
          <u xml:id="u-328.8" who="#WiesławCiesielski">Nasuwa się pytanie: Jak Narodowy Bank Polski wykorzystywał instrumenty polityki pieniężnej w 1996 r.? Zacznijmy od polityki kursowej. Gdyby sprawę zahamowania wzrostu rezerw dewizowych systemu bankowego rozpatrywać jako cel sam w sobie, to politykę kursową NBP, realizowaną w ubiegłym roku i wcześniej, należałoby uznać za bardzo skuteczną. Trzeba jednak zwrócić uwagę na następstwa tej polityki dla bilansu płatniczego, a zwłaszcza bilansu handlowego kraju.</u>
          <u xml:id="u-328.9" who="#WiesławCiesielski">Wpływy z rejestrowanego statystycznie eksportu wzrosły w ubiegłym roku w porównaniu z poprzednim o 6,7%, a wydatki na import wzrosły o 31,9%. Deficyt płatności towarowych wyniósł ponad 8 mld dolarów wobec 1,8 mld dolarów w 1995 r., co oznacza wzrost niemal 4,5-krotny. Tak znaczny wzrost deficytu bilansu handlowego musi niepokoić, zwłaszcza wobec faktu, że jego przesłanki występują nadal i w bieżącym roku deficyt ten nadal wzrasta. NBP wskazuje, że przyczyną zwalniania się tempa wzrostu eksportu było utrzymywanie się osłabionej koniunktury przez cały ubiegły rok w krajach będących głównymi partnerami handlowymi Polski, ale także kształtowanie się cen na światowych rynkach surowcowych i kształtowanie się kursów głównych walut światowych. Niemniej jednak NBP przyznaje, że obniżenie tempa wzrostu wpływów z eksportu było także efektem aprecjacji realnego, efektywnego kursu złotego wobec walut obcych, co przyczyniło się do pogorszenia konkurencyjności polskich towarów na rynkach światowych. Aprecjacja realnego kursu złotego była także jedną z przyczyn bardzo znacznego wzrostu importu w 1996 r. Wprawdzie deficyt bilansu handlowego został pokryty nadwyżkami części finansowej i kapitałowej bilansu płatniczego, co umożliwiło wzrost należności zagranicznych netto i rezerw oficjalnych brutto, ale należy mieć na uwadze fakt, że w dalszym horyzoncie czasowym sprostanie kumulującym się zobowiązaniom zagranicznym wymagać będzie osiągania nadwyżek w bilansie handlowym. Występująca obecnie tendencja pogłębiania się deficytu bilansu handlowego stanowi zagrożenie dla polskiej gospodarki. Chociaż ta tendencja jest rezultatem działań wielu czynników i dla jej przełamania konieczne jest opracowanie i wdrażanie programu promocji i eksportu, należy rozważyć także problem, czy polityka kursowa NBP ma nadal opierać się na niepodejmowaniu interwencji na krajowym rynku walutowym.</u>
          <u xml:id="u-328.10" who="#WiesławCiesielski">W 1996 r. Narodowy Bank Polski od 1 lutego podwyższył stopę rezerwy obowiązkowej od depozytów walutowych o 1 punkt procentowy i od 30 czerwca obniżył stopę rezerw obowiązkowych od depozytów złotówkowych, zwrotnych na każde żądanie, o 3 punkty procentowe. To dwukierunkowe działanie w obszarze norm rezerw obowiązkowych następowało — mówiąc słowami NBP — „w celu złagodzenia dysproporcji pomiędzy pozyskaniem pieniądza złotowego i walutowego oraz regulowania podaży pieniądza na rynku”. Chodziło zapewne o to, aby banki komercyjne zareagowały na wzrost stopy rezerwy od depozytów walutowych obniżeniem ich oprocentowania, co skłoniłoby właścicieli depozytów walutowych do ich zamiany na złote. Takie operacje są traktowane przez NBP jako wyraz zaufania do polskiego pieniądza, ale trzeba też pamiętać o tym, że zamiana depozytów walutowych na złotowe powiększa skup walut i wzrost rezerw zagranicznych, które NBP starał się ograniczyć.</u>
          <u xml:id="u-328.11" who="#WiesławCiesielski">Obniżenie normy rezerw obowiązkowych a vista, zapowiadane w założeniach polityki pieniężnej na ubiegły rok, zmierzało zapewne do zrekompensowania bankom komercyjnym kosztu składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jednak prowadziło do rozszerzenia możliwości kredytowych banków i wzrostu podaży pieniądza przez kanał kredytowy, a więc nie było spójne z innymi działaniami banku centralnego, zmierzającymi do ograniczania akcji kredytowej. Jak wiadomo, na początku br., a więc po kilku zaledwie miesiącach, Narodowy Bank Polski ponownie podniósł stopę rezerw obowiązkowych od depozytów złotówkowych a vista do poziomu 20%, co oznacza, że jej obniżenie nie było chyba dostatecznie przemyślane.</u>
          <u xml:id="u-328.12" who="#WiesławCiesielski">Polityka stóp procentowych realizowana przez Narodowy Bank Polski dotyczy dwóch ich rodzajów: stóp oprocentowania kredytów refinansowych udzielanych bankom komercyjnym i stóp procentowych kształtujących się na rynku pieniądza. W ubiegłym roku związek między tymi stopami procentowymi był luźny z uwagi na znaczną płynność banków komercyjnych, które wyjątkowo tylko wykorzystywały w Narodowym Banku Polskim kredyty refinansowe, jeżeli nie brać pod uwagę kredytu na inwestycje centralne, który nie służy regulowaniu płynności banku. W tych warunkach oprocentowanie kredytów refinansowych nie stanowiło dla banków komercyjnych znaczącego elementu kosztów pozyskania pieniądza, a obniżanie oprocentowania kredytów refinansowych przez NBP mogło dla nich stanowić najwyżej sygnał o oczekiwaniach banku centralnego co do tendencji zmian oprocentowania depozytów i kredytów, przede wszystkim ze względu na obniżającą się stopę inflacji.</u>
          <u xml:id="u-328.13" who="#WiesławCiesielski">Realny wpływ na politykę oprocentowania depozytów i kredytów w bankach komercyjnych mają stopy procentowe na rynku pieniądza, przede wszystkim stopy zwrotu z lokat w bonach skarbowych i bonach pieniężnych NBP, a także stopy oprocentowania lokat międzybankowych. Na poziom tych stóp procentowych bank centralny może oddziaływać poprzez kształtowanie podaży bonów skarbowych w operacjach otwartego rynku i emisję własnych bonów pieniężnych. Jednak polityka pieniężna NBP została nastawiona na kontrolę podaży pieniądza rezerwowego. Jak stwierdza się w sprawozdaniu NBP, „ponieważ nie można jednocześnie kontrolować podaży pieniądza i stóp procentowych, te ostatnie kształtują się zgodnie z bilansem popytu i podaży na rynku pieniężnym. Innymi słowy, polityka stopy procentowej była podporządkowana kontrolowaniu podaży pieniądza rezerwowego i podaży pieniądza ogółem”.</u>
          <u xml:id="u-328.14" who="#WiesławCiesielski">Narodowy Bank Polski regulował podaż pieniądza rezerwowego poprzez operacje otwartego rynku. Jak stwierdza się w omawianym sprawozdaniu, „przyjęcie, że celem operacyjnym polityki pieniężnej jest kontrola podaży pieniądza rezerwowego, ogranicza swobodę interwencji banku centralnego na międzybankowym rynku pieniężnym. Bank centralny nie może interweniować na rynku i zwiększać ilości płynnych rezerw w systemie bankowym w okresach ich przejściowego braku, jeżeli interwencje takie spowodowałyby wzrost podaży pieniądza rezerwowego ponad dopuszczalny pułap. Analogicznie bank centralny nie może interweniować na rynku i zmniejszać ilości płynnych rezerw (...), jeżeli interwencje takie wywołałyby spadek podaży pieniądza rezerwowego poniżej dolnego dopuszczalnego pułapu”. Zmiana celu operacyjnego polityki pieniężnej spowodowała większą zmienność wysokości krótkoterminowych stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-328.15" who="#WiesławCiesielski">Zaniechanie przez Narodowy Bank Polski oddziaływania na krótkoterminowe stopy procentowe na rynku pieniądza oznacza również rezygnację z oddziaływania na oprocentowanie depozytów i kredytów w bankach komercyjnych, gdyż dla tych banków stopy procentowe na rynku pieniądza są ważną przesłanką kształtowania aktywów, dokonywania wyboru między lokatami w papierach wartościowych i na rynku międzybankowym a lokatami w działalności kredytowej. Obniżenie stóp zwrotu z lokat w bonach skarbowych i pieniężnych NBP o ponad 5 punktów procentowych od grudnia 1995 r. do grudnia 1996 r., przy obniżeniu w tym samym czasie oprocentowania kredytów bankowych o najmniejszym stopniu ryzyka o 3,5 punktu, musiało przynieść efekt w postaci silnego wzrostu akcji kredytowej w bankach komercyjnych. W ubiegłym roku przyrost zadłużenia sektora niefinansowego, a więc przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, przyczynił się prawie w 78% do wzrostu podaży pieniądza ogółem, a kredyty udzielone przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym w ujęciu realnym przekroczyły o 14,2 punktu procentowego ich przyrost przewidziany w założeniach polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-328.16" who="#WiesławCiesielski">Taki wzrost kwoty kredytów udzielonych przez banki komercyjne wzbudził niepokój Narodowego Banku Polskiego. „Szybszy od zakładanego wzrost gospodarczy oraz znacznie wyższy wzrost dochodów gospodarstw domowych przyczyniły się do przekraczającego wszelkie oczekiwania wzrostu kredytów udzielonych tak przedsiębiorstwom, jak i osobom prywatnym. Ta ekspansja kredytowa stała się w drugiej połowie roku podstawowym problemem dla bieżącej polityki pieniężnej — stanowiła ona bowiem zagrożenie dla realizacji celu pośredniego przyjętego przez Narodowy Bank Polski na 1996 r. i była jednocześnie czynnikiem stymulującym wzrost popytu krajowego.(...) Polityka pieniężna pod koniec roku nakierowana była więc na hamowanie tempa wzrostu popytu krajowego, głównie przy pomocy stóp procentowych”.</u>
          <u xml:id="u-328.17" who="#WiesławCiesielski">Nietrudno zauważyć, że to stwierdzenie NBP stoi w sprzeczności z powoływanymi wcześniej fragmentami sprawozdania, z których wynikało, że NBP kontrolował podaż pieniądza rezerwowego, zgadzając się na kształtowanie krótkoterminowych stóp procentowych przez relacje popytu i podaży na rynku pieniądza. O interwencji NBP w obszarze stóp procentowych mówi się tylko w jednym fragmencie: „Silna presja rynku i konieczność zmniejszenia tempa zbyt szybko rosnącej akcji kredytowej skłoniła NBP do podniesienia w grudniu 1996 r. oprocentowania swych 14-dniowych operacji warunkowej sprzedaży”. Wobec faktu, że ten wzrost stopy reverse-repo nastąpił wtedy, gdy już dokonał się wzrost oprocentowania na rynku lokat międzybankowych, i że został przeprowadzony w końcu roku, nie można uznać za prawdziwe powołanego wcześniej stwierdzenia, iż NBP starał się ograniczyć ekspansję kredytową przy pomocy stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-328.18" who="#WiesławCiesielski">Ta opinia nie stanowi wyrazu poglądu, że należało hamować ekspansję kredytową przy pomocy takich czy innych instrumentów. Dla usprawiedliwienia takiego działania trzeba by uprzednio udowodnić, że ekspansja kredytowa prowadziła do zwiększenia presji inflacyjnej i wobec tego zagrażała nieosiągnięciem celu zredukowania inflacji do poziomu 17%. Takiego dowodu jednak w sprawozdaniu NBP zabrakło; jest w nim tylko stwierdzenie, że ekspansja kredytowa stanowiła zagrożenie dla celu pośredniego polityki pieniężnej, a więc wzrostu podaży pieniądza ogółem, który nie jest identyczny z celem finalnym i który wobec tego, jak i cel operacyjny, nie powinien być realizowany bez względu na zmieniające się okoliczności. Chodzi tu zwłaszcza o zmniejszenie kreacji pieniądza z tytułu wzrostu rezerw zagranicznych i finansowania deficytu budżetowego. W to miejsce weszła i powinna wejść kreacja pieniądza poprzez działalność kredytową banków komercyjnych i jej hamowanie nie miało sensu, jak długo kreacja pieniądza zastępuje pieniądz wycofywany z cyrkulacji przez tworzenie oszczędności i rezerw pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-328.19" who="#WiesławCiesielski">Zagadnienie tworzenia oszczędności ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju gospodarki polskiej i umocnienia polskiego pieniądza. Jednym z czynników wpływających na skłonność do oszczędzania w gospodarstwach domowych jest oprocentowanie depozytów w bankach, które ciągle są główną formą gromadzenia oszczędności wobec słabego rozwoju i małej popularności funduszy powierniczych i braku funduszy emerytalnych. Dowolność w wyznaczaniu ceny produktów bankowych, w tym lokat w warunkach niestabilnego rynku finansowego, nadmiernej płynności banków, braku możliwości generowania dochodów bez nadmiernego ryzyka, doprowadziła w praktyce w ubiegłym roku do stosowania w przeważającej mierze ujemnej realnej stopy procentowej od depozytów gromadzonych na okres poniżej roku. Banki komercyjne w wielu wypadkach nie przyjmują lokat na okres dłuższy niż rok, a ich polityka oprocentowania depozytu wskazuje na preferencje dla depozytów o krótszych terminach. Ta polityka jest krótkowzroczna, wynika z dążenia banków do maksymalizacji bieżących dochodów i jest sprzeczna z interesami rozwoju gospodarki polskiej i umacniania pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-328.20" who="#WiesławCiesielski">Jak wiadomo, bank centralny nie ma możliwości bezpośredniego kształtowania stóp procentowych w bankach komercyjnych, ale wydaje się, że Narodowy Bank Polski do tego zagadnienia nie przywiązuje wagi, nie stara się wykorzystywać instrumentów pośredniego oddziaływania ani metod perswazji. Jest to sytuacja niepokojąca.</u>
          <u xml:id="u-328.21" who="#WiesławCiesielski">Konkludując zatem. Po pierwsze, nie został w ubiegłym roku osiągnięty cel w postaci ograniczenia stopy inflacji do poziomu 17%. Dostępne materiały i analizy nie pozwalają stwierdzić, czy przyczyną tego były czynniki pozamonetarne wzrostu cen, czy też nadmierny popyt wywołany nadmierną podażą pieniądza. Wobec tego, że inflacja w Polsce ma przede wszystkim charakter kosztowy, nacechowany dużą bezwładnością, należy uznać, że przekroczenie planowanego wzrostu podaży pieniądza nie przyczyniło się do mniejszej od zakładanej redukcji stopy inflacji. Przekroczenie przewidywanego wzrostu podaży pieniądza było raczej skutkiem niż przyczyną wyższego od przewidywanego poziomu cen i wyższego wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-328.22" who="#WiesławCiesielski">Po drugie, zmiana celu operacyjnego polityki pieniężnej NBP w ubiegłym roku nie okazała się szczęśliwym posunięciem, mimo utrzymania się przez NBP w granicach ustalonych wielkości wzrostu podaży pieniądza rezerwowego. Realizacja celu operacyjnego nie przyczyniła się jednak do zrealizowania celu pośredniego polityki pieniężnej i jej celu finalnego, co dowodzi nie dość istotnego powiązania funkcjonalnego między wielkościami, które przyjęto za cel pośredni i cel operacyjny. Dodatkowo zaniechanie przez bank centralny oddziaływania na stopy procentowe umożliwiło bankom komercyjnym prowadzenie polityki oprocentowania depozytów i kredytów, która na dłuższą metę okazała się szkodliwa dla gospodarki i umocnienia pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-328.23" who="#WiesławCiesielski">Po trzecie, Narodowy Bank Polski przez swoją politykę kursów walutowych odniósł sukces w ograniczaniu wzrostu rezerw dewizowych, jednak kosztem zmniejszenia tempa wzrostu eksportu i znacznego przyspieszenia wzrostu importu. Przyczyny tych zjawisk wynikają nie tylko z polityki kursowej, ich źródłem są również inne czynniki, niemniej polityka kursowa przyczyniła się do pogłębienia deficytu bilansu handlowego, który w dłuższym czasie stanowi istotne zagrożenie dla rozwoju gospodarki i umacniania pieniądza. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-328.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wiesław Ciesielski.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Wysoki Sejmie! Przerwiemy w tej chwili debatę nad tym punktem porządku dziennego. Rozpoczniemy serię głosowań, które będą trwały nieco ponad godzinę, a potem wrócimy do rozpatrywania punktu porządku dziennego dotyczącego absolutorium dla rządu.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan marszałek Zych przejmie prowadzenie obrad.</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-329.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc na sali i przerwanie rozmów, żebyśmy mogli przystąpić do serii głosowań.</u>
          <u xml:id="u-329.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Waldemara Michnę oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#JózefZych">W trakcie dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania i przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#JózefZych">Przystąpimy obecnie do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-330.6" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w 1997 r., w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-330.7" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-330.8" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-330.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 268 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy opowiedziało się 267 posłów, głosów przeciwnych nie było, 1 poseł wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-330.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o stosowaniu szczególnych rozwiązań podatkowych w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-330.11" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o nadzwyczajnej pomocy państwa dla przedsiębiorców prowadzących małe przedsiębiorstwa, które zostały dotknięte skutkami powodzi z lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-330.12" who="#JózefZych">W trakcie drugiego czytania zgłoszono do projektu ustawy poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-330.13" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Pragnę poinformować, że aczkolwiek w debacie prowadzący obrady pan marszałek zaproponował, aby tej poprawki nie kierować do komisji, to jednak przeprowadzone przez Prezydium Sejmu łącznie z ekspertami analizy tekstu projektu ustawy wykazały, iż budzi on wątpliwości natury legislacyjnej. Dlaczego wcześniej nie można było tego wyeliminować? Otóż komisje, które rozpatrywały projekt ustawy, nie pracowały merytorycznie, przyjmując założenie, że wnoszą o jego odrzucenie. W czasie debaty dwa kluby, m.in. Unii Wolności i Unii Pracy, zapowiedziały swoje poparcie, a zatem zmieniła się już w pewnym sensie opcja. Jednocześnie mamy do czynienia z taką sytuacją, że jest również projekt rządowy.</u>
          <u xml:id="u-330.14" who="#JózefZych">W tym stanie rzeczy, Wysoki Sejmie, aby nie dopuścić do popełnienia błędów natury legislacyjnej, Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował projekt ustawy do komisji w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania. Jest to absolutnie konieczne. Oczywiście takie stanowisko zmienia decyzję prowadzącego obrady.</u>
          <u xml:id="u-330.15" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-330.16" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#HelenaGóralska">Panie Marszałku! Nie zgłaszam sprzeciwu, tylko chciałabym się dowiedzieć, kiedy będzie sprawozdanie z rozpatrywania tego projektu. Jeżeli jest to możliwe jutro, to wszystko w porządku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#JózefZych">Tak, pani poseł, jest to możliwe. Prezydium Sejmu wyobraża sobie, że skieruje w tej chwili projekt do komisji z zobowiązaniem, aby przedłożyły sprawozdanie w dniu jutrzejszym. Tak chcemy załatwić tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#JózefZych">Czy jest sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#JózefZych">Proszę komisje, aby natychmiast przystąpiły do pracy i aby w dniu jutrzejszym przedłożyły sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań usuwających skutki powodzi.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Kazimierza Pańtaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#JózefZych">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-332.7" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-332.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie projektu uchwały zawartego w druku nr 2623.</u>
          <u xml:id="u-332.9" who="#JózefZych">Przystąpimy obecnie do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-332.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań usuwających skutki powodzi, zawartego w druku nr 2623, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-332.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-332.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-332.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 329 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 234 posłów, przeciw - 27, 68 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-332.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie przyjął, a tym samym odrzucił projekt uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-332.15" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.</u>
          <u xml:id="u-332.16" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jerzego Ciemniewskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-332.17" who="#JózefZych">Przypominam, że zgodnie z art. 56c regulaminu Sejmu rozpatrywanie pilnych projektów odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-332.18" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-332.19" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-332.20" who="#JózefZych">Obecnie przystąpimy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-332.21" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisję Obrony Narodowej, Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-332.22" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-332.23" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-332.24" who="#JózefZych">W głosowaniu udział wzięło 329 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 322 posłów, głosów przeciwnych nie było, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-332.25" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.</u>
          <u xml:id="u-332.26" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie.</u>
          <u xml:id="u-332.27" who="#JózefZych">W trakcie drugiego czytania zgłoszono do projektu ustawy poprawkę, której tekst został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-332.28" who="#JózefZych">Sejm postanowił o przystąpieniu do trzeciego czytania bez odsyłania projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-332.29" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-332.30" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Leszka Bugaja w celu przedstawienia zgłoszonej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#LeszekBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to typowa poprawka stylistyczna. Polega ona na tym, aby zapis: „na terenach, gdzie nie są objęte całoroczną ochroną”, zastąpić zapisem: „na terenach, na których nie są one objęte całoroczną ochroną”. Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#JózefZych">Nad poprawką głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#JózefZych">W jedynej poprawce wnioskodawca proponuje, aby w art. 50 ust. 1a sformułowanie: „na terenach, gdzie nie są objęte całoroczną ochroną” zastąpić sformułowaniem: „na terenach, na których nie są one objęte całoroczną ochroną”.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 50 ust. 1a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-334.7" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 314 posłów, przeciw - 5, 14 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-334.8" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-334.9" who="#JózefZych">Obecnie przystąpimy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-334.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo łowieckie w brzmieniu proponowanym przez Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-334.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-334.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-334.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 333 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 326 posłów, głosów przeciwnych nie było, 7 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-334.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo łowieckie.</u>
          <u xml:id="u-334.15" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy o prokuraturze.</u>
          <u xml:id="u-334.16" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przestawionego przez pana posła Aleksandra Bentkowskiego, przeprowadził dyskusję, a także wysłuchał stanowiska rządu przedstawionego przez ministra sprawiedliwości pana Leszka Kubickiego.</u>
          <u xml:id="u-334.17" who="#JózefZych">W debacie posłowie zgłosili poprawki.</u>
          <u xml:id="u-334.18" who="#JózefZych">W związku z tym zaszła potrzeba skierowania projektu ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-334.19" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o przekazanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-334.20" who="#JózefZych">Chciałbym, Wysoki Sejmie, wyjaśnić, że wniosek ten jest wyraźnie sprzeczny z przepisem art. 43 ust. 1 regulaminu Sejmu, który stanowi, że projekt kieruje się do tych samych komisji, które przedstawiły o nim sprawozdanie. Zawarte w tym przepisie sformułowanie, na które się powoływano — „chyba że Sejm postanowi inaczej”, odnosi się wyłącznie do możliwości przystąpienia do trzeciego czytania bez ponownego skierowania projektu do komisji, oczywiście jeżeli taka była wola Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-334.21" who="#JózefZych">W związku z tym wniosek o rozszerzenie skierowania do komisji na etapie drugiego czytania projektu ustawy, jako sprzeczny z regulaminem Sejmu, nie może być poddany pod rozstrzygnięcie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-334.22" who="#JózefZych">Po tych wyjaśnieniach, Wysoki Sejmie, ponawiam propozycję Prezydium Sejmu, aby Sejm, w związku ze zgłoszonymi poprawkami, ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania w terminie umożliwiającym jego rozpatrzenie w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-334.23" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-334.24" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-334.25" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-334.26" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Józefa Łochowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-334.27" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wnioski: o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania oraz o ponowne skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-334.28" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-334.29" who="#JózefZych">Jego odrzucenie oznaczać będzie, że Sejm ponownie skierował projekt ustawy do komisji w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-334.30" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Otóż moim zdaniem z dyspozycji art. 43 regulaminu Sejmu wynika obligatoryjność skierowania do komisji tego projektu, jeżeli zgłoszono poprawki, zwłaszcza tak zasadnicze i taką dużą ich liczbę, jak w tym przypadku, gdyż sformułowanie — jak przed chwilą słyszeliśmy od pana marszałka — „chyba że Sejm postanowi inaczej” odnosi się tylko do tego, do których komisji mamy skierować właśnie ten projekt ustawy. Proponuję, żeby Wysoki Sejm skierował projekt do czterech połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Otóż zgodnie z tym, o czym mówiłem przed chwilą, nie mogę podzielić poglądu pana posła i w tej sprawie jest wykładnia Prezydium Sejmu. Zwrot: „chyba że Sejm postanowi inaczej” odnosi się tylko i wyłącznie do takiej sytuacji: nie kierujemy projektu do komisji, mimo że są poprawki, ale przechodzimy do trzeciego czytania i niejako w biegu rozpatrujemy te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania głosowało 253 posłów, przeciw - 79, 10 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-336.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm zaakceptował propozycję przejścia do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-336.8" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-336.9" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Łochowskiego w celu przedstawienia zgłoszonych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponieważ są wnioski mniejszości, więc nie wiem, czy nie będą one poddane pod głosowanie w pierwszej kolejności. Myślę, że nie ma potrzeby ich przedstawiania. Ich treść jest oczywista dla panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#JózefZych">Przyjęliśmy zasadę, że głosujemy zgodnie ze wzrastającą numeracją. Tak więc jeżeli są poprawki i wnioski mniejszości, a odnoszą się do tego samego artykułu, to głosujemy nad nimi w takiej kolejności. Przystępujemy, panie pośle, do rozpatrzenia tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#JózefŁochowski">Czy zaczynamy od wniosków mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JózefZych">Nie, głosujemy według numeracji artykułów, tak jak są zgłoszone.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do art. 1 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby przez jednostki górnictwa węgla kamiennego, obok jednoosobowych spółek skarbu państwa, rozumieć przedsiębiorstwa państwowe realizujące działalność polegającą na wydobywaniu węgla kamiennego, których wykaz stanowi załącznik do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#JózefZych">Proszę zwrócić uwagę, Wysoki Sejmie, że załącznik, o którym mowa w poprawce, nie został przedłożony i w związku z niespełnieniem tego wymogu nie poddam tej poprawki pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 1 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby przez jednostki górnictwa węgla kamiennego w rozumieniu przepisów ustawy rozumieć także przedsiębiorstwa zgrupowane w Konsorcjum Przedsiębiorstw Robót Górniczych i Budowy Szybów SA do dnia 31 lipca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 1 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 50 posłów, przeciw - 280, 13 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 do art. 2 wnioskodawca proponuje, aby skreślić pkt 1 stanowiący o zobowiązaniach jednostek z tytułu opłat i kar podlegających restrukturyzacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-340.10" who="#JózefZych">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-340.11" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#JózefŁochowski">Dla wyjaśnienia: chodzi tutaj o wyłączenie spod działania tej ustawy zadłużenia dotyczącego narodowego i wojewódzkich funduszy oraz zadłużenia wobec gmin, czyli zostałaby połowa tylko dotycząca ZUS i tych małych funduszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#JózefZych">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#IrenaLipowicz">To rzeczywiście jest, tak jak powiedział pan poseł sprawozdawca, fundamentalna poprawka, ale zwracam uwagę, że chodzi tu o podstawowy uszczerbek w zakresie ochrony środowiska i samorządu terytorialnego. Chciałabym zapytać pana posła sprawozdawcę, jakie będą skutki finansowe tego dla samorządu terytorialnego i dla ochrony środowiska. O ile wiem, te kwoty podano w dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#JózefŁochowski">Nie bardzo rozumiem, co ma pani na myśli, mówiąc „skutki finansowe”. Mogę podać wysokość zadłużenia. Czy chodzi pani o wysokość zadłużenia? Wobec budżetów terenowych jest to 71,2 mln zł, na rzecz narodowego i wojewódzkich funduszy — 1432 mln zł. Natomiast nie ma skutków budżetowych bezpośrednich, ponieważ te zadłużenia nie są dzisiaj płacone.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 2, polegającej na skreśleniu pkt. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#JózefZych">W głosowaniu udział wzięło 343 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 81 posłów, przeciw - 254, 8 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 2 pkt 1 lit. b wnioskodawcy proponują, aby restrukturyzacji finansowej podlegały określone w tym przepisie zobowiązania z tytułu opłat i kar eksploatacyjnych, przewidzianych w przepisach ustawy Prawo geologiczne i górnicze, jedynie w części stanowiącej dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-346.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 pkt 1 lit. b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-346.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-346.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-346.11" who="#JózefZych">W głosowaniu udział wzięło 342 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 75 posłów, przeciw - 259, 8 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-346.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-346.13" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do art. 3 ust. 1 i 3 wnioskodawca proponuje, aby restrukturyzacji finansowej podlegała jednostka, która przedstawiła zatwierdzony program naprawczy, a także aby do wniosku o restrukturyzację finansową jednostka dołączała harmonogram jego realizacji, a nie, jak proponują komisje, program uzdrowienia gospodarki jednostki zawierający ten harmonogram.</u>
          <u xml:id="u-346.14" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do art. 5 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby umowa o restrukturyzację finansową zawierała także formę kontroli wierzyciela nad programem naprawczym.</u>
          <u xml:id="u-346.15" who="#JózefZych">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-346.16" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#JózefŁochowski">Poprawka dotyczy praktycznie redakcyjnej zmiany, ponieważ w projekcie proponujemy, aby był to program uzdrowienia gospodarki, a pani poseł proponuje, aby był to program naprawczy jednostki i żeby się znalazł wcześniej niż w zestawie warunków, na podstawie których może być przyjęty wniosek restrukturyzacyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#IrenaLipowicz">Pan poseł sprawozdawca mylnie przedstawił treść poprawki. Ona nie ma wyłącznie charakteru redakcyjnego. Po pierwsze, głosujemy łącznie nad poprawkami nr 3 i 7. W poprawce nr 3 chodzi o to, aby kwestia złożenia programu naprawczego była równorzędnym kryterium, podobnie jak zaprzestanie płacenia zobowiązań. W tej chwili wystarczy, aby przesłać płacić zobowiązania, aby stać się podmiotem objętym tą ustawą. Ma to więc również merytoryczne znaczenie. W poprawce nr 7 chodzi o to, panie pośle, że zwykle w programach naprawczych wierzyciel zachowuje jakąś kontrolę nad zachowaniem podmiotu dokonującego programu naprawczego. A więc jeżeli nie było takiej przesłanki, a proponuję, żeby na przykład skoro już gmina traci wszystkie pieniądze, miała przynajmniej możliwość oceny czy wpływu na działalność kopalni, to przecież nie jest poprawka redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#JózefŁochowski">To, że przeniesiemy to wcześniej, nie ma nic wspólnego z art. 6, w którym się mówi, że wymagana będzie natychmiastowa płatność. Nie zgadzam się z tą argumentacją. Natomiast pani poseł chcę powiedzieć, że jeżeli wpiszemy do art. 5 formę kontroli... Forma kontroli w jakiś sposób jest zapisana w pkt. 3, w którym się mówi o zobowiązaniu jednostki do przedstawiania ministrowi gospodarki informacji kwartalnej o stanie realizacji programu. Pani chodzi o to, żeby również wierzyciel miał taką możliwość. To nie przeszkadzałoby, niemniej jednak zapisanie tego nie wyklucza, że tego typu zapis może być zawarty w umowie między wierzycielem a dłużnikiem. Absolutnie. Mówimy bowiem: w szczególności to się znajduje. Ten program jest na tyle ważny, iż dłużnik kwartalnie musi składać informację ministrowi gospodarki. Myślę, że to jest wystarczająca forma kontroli dłużnika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 3 ust. 1 i 3 oraz do art. 5 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 76 posłów, przeciw - 247, 22 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do art. 4 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby restrukturyzacja finansowa mogła nastąpić, jeżeli jednostka nie zalega z tytułu podatków nie tylko wobec budżetu państwa, jak proponują komisje, ale także wobec gminy.</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#JózefŁochowski">Panie marszałku, uważam, że nie możemy głosować nad tą poprawką, ponieważ odrzuciliśmy wniosek mniejszości, w którym była propozycja, aby wyłączyć gminy. Wtedy ta poprawka miałaby sens. Natomiast jeżeli gminy są objęte programem restrukturyzacji, to nie możemy napisać, że restrukturyzacja może nastąpić, jeżeli jednostka nie zalegała wobec gminy, bo to jest warunek sine qua non; po prostu jeżeli nie ma zadłużenia, to nie ma restrukturyzacji. Według mnie ta poprawka nie może być poddana pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja mogę tylko zadawać pytania. Chciałbym zatem zadać panu sprawozdawcy następujące pytanie: Dlaczego pan poseł sprawozdawca wprowadza Wysoką Izbę w błąd?</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#PiotrPolmański">Tak to bywa, panie pośle, jeżeli zasadniczych poprawek nie kieruje się do komisji, tylko rozstrzyga się je na plenarnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#PiotrPolmański"> Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#PiotrPolmański">Otóż moja poprawka zmierza do tego, aby restrukturyzacja finansowa mogła nastąpić wtedy, jeżeli jednostka nie zalega ze zobowiązaniami z tytułu podatków także wobec gminy. Proszę zwrócić na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-355.7" who="#PiotrPolmański">Panie pośle Łochowski, powinien pan wiedzieć, że opłata eksploatacyjna nie jest podatkiem. W tej poprawce, co również proponował rząd na posiedzeniu czterech połączonych komisji, chodzi o to, aby jednostka górnictwa węgla kamiennego zapłaciła gminie zaległości z tytułu podatków - podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych; tu są jeszcze znaczne zaległości - i dopiero wtedy podjęła działania zmierzające do restrukturyzacji finansowej.</u>
          <u xml:id="u-355.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.9" who="#PiotrPolmański"> Nie ma to nic wspólnego z opłatą eksploatacyjną, panie pośle, która restrukturyzacji finansowej by podlegała. Dlatego też apeluję do Wysokiej Izby o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-355.10" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Łochowski.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#JózefZych">Panie pośle, ma pan szansę wykazać, że mówił pan prawdę, co najmniej, że nie wprowadził pan w błąd.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#JózefŁochowski">Otóż mówiłem o zaległościach wobec gmin i to, że odrzuciliśmy te płatności. Obawiam się, że jeżeli to tutaj dopiszemy, to będzie wątpliwość, czy to dotyczy wyłącznie podatków, czy nie będzie problemów z wprowadzeniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#JózefZych">Z tym że, Wysoki Sejmie, panie pośle, tutaj jest zapis, że z tytułu podatków, a więc nie może być wątpliwości, czy dotyczy to innych należności.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem poprawki nr 4 głosowało 124 posłów, przeciw - 178, 41 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-358.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do art. 4 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby restrukturyzacja finansowa mogła nastąpić, jeżeli jednostka nie zalega z tytułu podatków nie tylko wobec budżetu państwa, jak proponują komisje, ale także wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres po dniu 31 lipca 1997 r. do dnia złożenia wniosku.</u>
          <u xml:id="u-358.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 5 do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-358.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-358.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-358.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem poprawki nr 5 głosowało 339 posłów, przeciw - 3, 3 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-358.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-358.13" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 do art. 4 wnioskodawca w dodawanym ust. 4 proponuje, aby wynagrodzenia członków zarządu, dyrektorów oraz diety członków rady nadzorczej jednostki objętej restrukturyzacją nie mogły przekroczyć wysokości określonej przez ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-358.14" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów...</u>
          <u xml:id="u-358.15" who="#JózefZych">A przepraszam, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym zapytać pana posła sprawozdawcę, jakie są przeciętne zarobki członków zarządu odpowiednich jednostek oraz czy takie wysokie zarobki występują również w jednostkach, które będą objęte restrukturyzacją i które nie będą, jak słyszymy - za co dziękuję wszystkim samorządowcom - również uiszczały swoich zobowiązań wobec gmin. Jaki jest w tej chwili przeciętny zarobek dyrektora kopalni - nie chodzi o szczegóły - jaki jest przeciętny zarobek członka zarządu, dieta członka rady nadzorczej w tych jednostkach objętych restrukturyzacją, z dokładnością do 10 mln?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#JózefŁochowski">Nie jestem kompetentny, aby udzielać takich informacji. Są tu minister gospodarki i minister skarbu państwa, którzy nadzorują bezpośrednio te sprawy i mogą odpowiedzieć na te pytania. Nie miałem zamiaru zabierać głosu, ale chcę tylko zwrócić uwagę na jedno, a mianowicie że po konsultacji z prawnikami obawiamy się, iż taki zapis może być sprzeczny z Kodeksem handlowym i paroma jeszcze przepisami dotyczącymi prowadzenia działalności gospodarczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Lityński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wniosek formalny, dlatego że jest niemożliwe głosowanie nad takimi wnioskami, kiedy poseł sprawozdawca nie jest w stanie udzielić odpowiedzi merytorycznej na żadne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Łochowski: Na jakie?)</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#JanLityński">Na żadne, panie pośle. Panie pośle sprawozdawco, głosujemy nad bardzo istotnymi sprawami, które będą kosztowały skarb państwa i gminę ogromne sumy. Chodzi o biliony starych złotych, a pan poseł nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie, ile zarabiają członkowie rad nadzorczych i dyrektorzy kopalń.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#JózefZych">Pan poseł Braun, chwileczkę... Pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#IrenaLipowicz">Panie pośle, odpowiedź na to pytanie ma zasadnicze znaczenie. Proszę państwa, chodzi o darowanie olbrzymich sum. Chodzi o ogromne sumy również dla państwa wyborców. Są holdingi i spółki, i to zwykle te najsłabsze, które nie płacą swoich zobowiązań, a tam często zarobki są najwyższe, rażąco wysokie według obywatelskiego poczucia sprawiedliwości. Chcę usłyszeć, jakie to są sumy. Ma to znaczenie dla naszego głosowania. Niedopuszczalne według mnie są insynuacje pana posła, że to będzie w jakiś sposób sprzeczne z Kodeksem handlowym. Chciałabym usłyszeć, dlaczego pan poseł uważa, że będzie to sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#IrenaLipowicz">W tym wniosku...</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Komisja uważa.)</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#IrenaLipowicz">Momencik, bardzo proszę, minuta skupienia, tu chodzi o sprawy merytoryczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#JózefZych">Nie, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#IrenaLipowicz">Nie jestem posłem zawodowym, proszę pana.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#IrenaLipowicz">Czy można?</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#IrenaLipowicz">Dlaczego uważam, że zarzut pana posła sprawozdawcy, iż to jest sprzeczne z Kodeksem handlowym, jest nieuzasadniony? Możemy uznać, że sprywatyzowana spółka może wypłacać takie zarobki, jakie chce, ale jeżeli ktoś udaje się na garnuszek skarbu państwa i gmin, przestaje płacić swoje zobowiązania, jest bankrutem - nawet jeśli były jakieś okoliczności, przyczyny obiektywne - czy to oznacza, że może zarabiać dowolne sumy? Czy może tak zarabiać kierownictwo zakładu, które doprowadziło zakład do upadku? Czy państwo uważacie, że to jest moralne?</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie, niemoralne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#JózefŁochowski">Spróbuję wyjaśnić, dlaczego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#JózefZych">Panie pośle, momencik, może jeszcze zada pytanie pan poseł Syryjczyk.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Mam w tej sytuacji pytanie: Czy znana jest inicjatorom i sprawozdawcy ustawa, wydana w Polsce w latach trzydziestych, już po uchwaleniu Kodeksu handlowego, która przewidywała, że wynagrodzenia pracowników umysłowych, nie tylko członków zarządów, spółek z o.o. i spółek akcyjnych nie płacących podatku, dywidendy lub innych danin publicznych są określane po prostu według taryfikatora urzędników państwowych?</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Tak jest, to istnieje do dziś.)</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Jeszcze raz, żeby nie było nieporozumień: jeśli firma jest nawet w 100% państwowa, ale wszystko płaci i przynosi zyski, to niech tam zarabiają więcej niż w prywatnych - żeby tylko dyrektorzy byli dobrzy. Ale jeśli coś jest de facto zakładem budżetowym, to nie ma powodu, żeby nie było takich rygorów, jakie są przewidziane w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#TadeuszSyryjczyk">Pytam więc jeszcze raz: Czy panom jest znana taka ustawa i czy istotnie ta ustawa była sprzeczna z Kodeksem handlowym? Wedle mojej wiedzy była wydana w roku 1936 albo 1938, czyli już po wprowadzeniu Kodeksu handlowego w życie. Dotyczyła wszystkich spółek i wszystkich pracowników zawiadujących działaniami firmy.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy w pracach komisji rozważana była podnoszona przez środowiska menedżerów kwestia możliwości zawierania kontraktów, w tym na wyciągnięcie zadłużonej kopalni z długów? Taka możliwość nie jest sprzeczna z żadnym kodeksem. Chodzi o kontrakty między właścicielem a menedżerem, czyli zarządem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#JózefŁochowski">Kontrakty menedżerskie nie były przedmiotem tej ustawy, ale przypominam sobie, że gdy dyskutowaliśmy na temat restrukturyzacji sektora węgla kamiennego, proponowano, aby kontrakty menedżerskie były wprowadzone także w górnictwie.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#JózefŁochowski">Natomiast jeśli chodzi o sprawę niezgodności z Kodeksem handlowym, pragnę przypomnieć, że dzisiejsze spółki - 7 spółek - są spółkami akcyjnymi i obowiązuje je właśnie Kodeks handlowy. Właściciel oddziałuje poprzez radę, tam ustala się płace dla członków zarządów, właściciel ustala też wysokość diet.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakich diet?)</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#JózefŁochowski">I to akurat - z tego, co wiem - jest określone.</u>
          <u xml:id="u-374.4" who="#JózefŁochowski">Nie wiem natomiast, czy ustawa, o której mówił pan poseł Syryjczyk, była przyjęta przed czy po, ale na dzień dzisiejszy po prostu we wszelkich tego typu dyskusjach przywołujemy zawsze Kodeks handlowy i wolność gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-374.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-374.6" who="#JózefŁochowski">Jeszcze raz powtarzam, nie powiedziałem, że jesteśmy przeciwni czy że nie zgadzamy się z tego typu ustawą. Po prostu poinformowałem jedynie, o czym rozmawiałem dzisiaj z legislatorami, jak oni to widzą w kontekście Kodeksu handlowego. Wszyscy oświadczyli, że jeżeli jest to spółka akcyjna, nie można urzędowo narzucić płac.</u>
          <u xml:id="u-374.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie przypomnieć, że w tej Izbie, głównie w trakcie interpelacji, przy rozpatrywaniu różnych kwestii dotyczących jednoosobowych spółek skarbu państwa ciągle padały pytania, jak to jest, że ustala się tak wysokie wynagrodzenia. I chciałbym powiedzieć, że to są dwa różne zagadnienia. To, że spółka kieruje się zasadami prawa handlowego, to jest jedno zagadnienie, drugie to problem ingerencji państwa, jeżeli jest ono udziałowcem w tej spółce. A zatem ustawodawca ma prawo, państwo ma prawo wprowadzić ograniczenia i...</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#JózefZych">...jeżeli pan poseł Syryjczyk mówi o takich ograniczeniach, to ma w pełni rację. Tylko, Wysoki Sejmie, myśmy się nie dopracowali jednej rzeczy. O tym, jak pamiętam, mówimy co najmniej od trzech lat, i ciągle sytuacja wynagrodzeń właśnie w spółkach z udziałem skarbu państwa nie jest rozwiązana. Czas najwyższy, żeby rzeczywiście ktoś podjął inicjatywę w tym zakresie i żeby sprawę rozwiązać. Ale, Wysoki Sejmie, myślę, że tych wyjaśnień wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#JózefZych">Panie pośle, pytanie?</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Dobrosz: Projekt ustawy był zgłoszony przez PSL i został odrzucony w pierwszym czytaniu.)</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#JózefZych">Nie, panie pośle, bardzo mi przykro. Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 329 posłów, przeciw - 5, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-375.11" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-375.12" who="#JózefZych">Poprawkę nr 7 już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-375.13" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do art. 12 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby utworzyć fundusz restrukturyzacji regionalnej, a nie - jak proponują komisje - fundusz restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-375.14" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki...</u>
          <u xml:id="u-375.15" who="#JózefZych">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-375.16" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#IrenaLipowicz">Proszę Państwa! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałam państwu tego wszystkiego oszczędzić, to są rzeczywiście typowe dyskusje na posiedzenie komisji. Ale państwo, ale Wysoki Sejm odrzucił ten wniosek. Teraz proszę nie mieć pretensji, proszę nie reagować zniecierpliwieniem. To było na państwa życzenie.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#IrenaLipowicz">Panie przewodniczący, chciałabym zapytać, czy... Przed chwilą przejawiał pan troskę o Kodeks handlowy, o to, że ograniczenie zarobków szefów spółek naruszy wolność gospodarczą. Czy nie obawia się pan, że jeżeli nie będzie tutaj funduszu restrukturyzacji regionalnej, lecz tylko fundusz resortowy... Przypominam, że ten fundusz restrukturyzacji regionalnej umożliwi przeznaczenie pieniędzy dla gmin, umożliwi przeznaczenie pieniędzy na odnowę infrastruktury, na przykład na drogi, na telefony - po to, żeby w tych gminach woj. katowickiego można było inwestować. Czy wtedy nie obawia się pan, że naruszymy ustawę o samorządzie terytorialnym i konstytucyjną gwarancję dla samorządu, co uczyni tę ustawę pewnym kandydatem do Trybunału Konstytucyjnego? I to jest wyjście w ramach tej poprawki. Czy pan podziela ten pogląd?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#JózefZych">Jeszcze chwileczkę, jeszcze pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja do pana posła sprawozdawcy. Czy panu znane są zapisy Kontraktu regionalnego dla woj. katowickiego, czy panu znane są zapisy, że program restrukturyzacji górnictwa powinien być wkomponowany w przebudowę całego regionu, zmianę jego struktury gospodarczej i wytwórczej? Czy pan o tym wie?</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Nie można tak zadawać pytań. Po pierwsze, panie pośle, poseł Łochowski jest sprawozdawcą komisji. Tu nie ma indywidualnego egzaminowania posła - może on udzielać odpowiedzi tylko w ramach przygotowanego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#JózefZych"> I bardzo bym prosił, żeby w przyszłości...</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Ale nie chciano kierować do komisji.)</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#JózefZych">Nie, panie pośle, gdyby to był pierwszy przypadek, nie reagowałbym.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#JózefŁochowski">Tak, ale zaspokoję ciekawość pana posła. Znam. I muszę powiedzieć, że byłem współautorem właśnie tego, aby w uchwale, którą przyjęliśmy na posiedzeniu naszej komisji w dniu 24 stycznia 1997 r., mówić właśnie o kojarzeniu interesów i spraw regionalnych z całym programem restrukturyzacji górnictwa. Natomiast jeżeli chodzi o tę konkretną sprawę, czy to ma być fundusz restrukturyzacji regionalnej, czy fundusz w ogóle restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, to z natury rzeczy ten fundusz dotyczy określonych województw i regionów, tych gdzie są kopalnie i zakłady wydobywcze. Czyli jest on regionalny z natury rzeczy, jeśli chodzi o jego realizację.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#JózefŁochowski">Natomiast to nie zmieni postaci rzeczy, ponieważ intencją projektodawców jest uzdrowienie sytuacji w górnictwie, a nie ratowanie sytuacji w gminach i tworzenie infrastruktury i stąd jest to pewien wybór. Proponujemy w tym projekcie, aby fundusz był przeznaczony na dofinansowanie inwestycji proekologicznych, wspieranie procesów likwidacyjnych i cele związane z restrukturyzacją i modernizacją górnictwa węgla kamiennego określone szczegółowo przez ministra gospodarki. To są cele tej ustawy i tego się trzymamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Braun.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#JuliuszBraun">Rozumiem, że państwo się denerwują, ale my chcemy głosować w sposób świadomy, a pan poseł sprawozdawca po raz kolejny tłumaczy, że jedno to naprawdę znaczy drugie, bo znaczy to pierwsze, co mówił na początku. Otóż...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#JózefZych">Panie pośle, proszę o pytanie, a nie komentarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#JuliuszBraun">Możemy sięgnąć do stenogramu, dokładnie tak zostało to powiedziane. Ja bym prosił, żeby pan poseł zechciał precyzyjnie... Tak, to jest pytanie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#JuliuszBraun">Jeśli państwo pozwolą mi mówić, to będę mówił dalej, ale proszę bardzo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#JózefZych">Panie pośle, proszę naprawdę zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#JuliuszBraun">Chciałbym prosić, żeby pan poseł zechciał wyjaśnić, co znaczy, że fundusz restrukturyzacji górnictwa faktycznie będzie funduszem restrukturyzacji regionalnej, ponieważ będzie służył górnictwu, a nie gminom. Czy pan zechciałby wytłumaczyć, co rozumie przez to sformułowanie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#JózefŁochowski">Po pierwsze, nie mówiłem, że będzie służył górnictwu, a nie będzie służył gminom, tylko mówiłem, że będzie służył tym regionom, w których znajdują się kopalnie i to jest sprawa oczywista, czyli jest to z natury rzeczy, jak powiedziałem, pod względem zakresu działania fundusz de facto regionalny. Natomiast jakkolwiek go nazwać, będzie spełniał tę samą funkcję, jaką zapiszemy w następnych artykułach, które mówią o tym, na co się przeznacza środki funduszu. To jest główna sprawa. Natomiast w tym projekcie nie ma propozycji, aby służył on restrukturyzacji i infrastrukturze gmin. Infrastruktura, czyli drogi, jak pani powiedziała, telefony i coś tam jeszcze; po prostu w tym projekcie nie przewiduje się tego typu wykorzystania funduszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#JanLityński">Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy w związku z tym w wyniku restrukturyzacji nie będą tworzone alternatywne miejsca pracy? Czy ten fundusz nie będzie przeznaczony na stworzenie alternatywnych miejsc pracy, bo rozumiem, że restrukturyzacja z natury rzeczy polega na tym, że zmniejsza się zatrudnienie, i czy górnicy zwalniani z tych kopalń nie znajdą nowych miejsc pracy?</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#JózefŁochowski">Dokładnie temu będzie służył art. 15 ust. 2, który mówi, że środki funduszu przeznacza się również na zasilenie Funduszu Górnośląskiego SA w wysokości do 20% wpływu z opłaty węglowej w celu tworzenia alternatywnych miejsc pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosujmy, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 330 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 102 posłów, przeciw - 216, 12 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-391.8" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 do art. 13 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby Rada Funduszu powoływana była przez prezesa Rady Ministrów w porozumieniu z Krajową Reprezentacją Samorządu Terytorialnego, a nie, jak proponują komisje, przez ministra gospodarki w porozumieniu z ministrem finansów.</u>
          <u xml:id="u-391.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 13 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-391.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-391.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-391.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 335 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 74 posłów, przeciw - 251, 10 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-391.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-391.14" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 do art. 13 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby w skład Rady Funduszu wchodził przedstawiciel reprezentujący Sejmik Samorządowy Województwa Katowickiego, w miejsce proponowanego przez komisje przedstawiciela reprezentującego Państwową Agencję Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-391.15" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Proszę, aby poseł sprawozdawca omówił tę poprawkę.)</u>
          <u xml:id="u-391.16" who="#JózefZych">Panie pośle, jest prośba, aby pan zechciał omówić tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#JózefŁochowski">Poprawka dotyczy zastąpienia przedstawiciela Państwowej Agencji Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego przedstawicielem Sejmiku Samorządowego Województwa Katowickiego. Jest to kwestia wyboru: Czy wybieramy ogólnopolską organizację wszystkich kopalń, czy tylko z jednego województwa? Chcę przypomnieć, że w skład funduszu wchodzi wojewoda katowicki, jednocześnie szef Funduszu Górnośląskiego Spółka Akcyjna. A więc jest reprezentacja woj. katowickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zadać panu posłowi sprawozdawcy pytanie: Czy pan uważa, że sytuacja, w której Państwowa Agencja Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego opiniuje najpierw program uzdrowienia gospodarki jednostki górnictwa węgla kamiennego, co wynika z art. 3 ust. 3, a następnie ma wpływ na gospodarkę finansową funduszu, jest sytuacją pożądaną?</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PiotrPolmański">Wprowadzenie przedstawiciela samorządu wynika z faktu, że Sejmik Samorządowy Województwa Katowickiego jest sygnatariuszem Kontraktu regionalnego dla woj. katowickiego, a program restrukturyzacji górnictwa powinien być wkomponowany w przebudowę całego regionu. Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#JózefŁochowski">Skoro pan pyta o moje zdanie, to jestem za tym, aby rzeczywiście reprezentowana była agencja m.in. dlatego chociażby, że będzie opiniowała programy, będzie znała doskonale wszystkie sprawy i będzie jednym z sześciu uczestników. Ona nie będzie decydowała o sprawie. Będzie miała jeden z sześciu głosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 10 do art. 13 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-397.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 329 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 90 posłów, przeciw - 224, 15 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-397.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-397.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 11 do art. 13 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby w skład Rady Funduszu wchodzili także przedstawiciele sejmiku samorządowego województwa katowickiego i wałbrzyskiego oraz reprezentacje gmin górniczych.</u>
          <u xml:id="u-397.8" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym zapytać pana posła sprawozdawcę, jak wygląda reprezentacja samorządów w podobnych ciałach - skoro tworzy się podobne struktury restrukturyzacyjne - w innych krajach o podobnych doświadczeniach, na przykład w Hiszpanii, we Francji, Wielkiej Brytanii i w Niemczech, a także czy poseł sprawozdawca popiera rozwiązanie, które może naruszyć konstytucyjną gwarancję samorządu terytorialnego, ponieważ samorząd ma zagwarantowany wpływ na podstawowe decyzje w swoim regionie, a tutaj tego wpływu będzie pozbawiony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#JózefZych">Poseł sprawozdawca ma popierać to, do czego go zobowiązała komisja.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#JózefŁochowski">Myślę, pani poseł, że to, co ja popieram, nie jest akurat istotne dla Wysokiej Izby. Jest po prostu kwestia - jeszcze raz powtarzam - wyboru pewnej koncepcji, pewnej filozofii tej ustawy. Propozycja przyjęta większością w ustawie - zresztą tego typu zgłoszeń nie było podczas prac w czterech komisjach - jest taka, żeby w Radzie Funduszu zasiadali przedstawiciele resortów oraz agencji i wojewody katowickiego, jako równocześnie przedstawiciela Funduszu Górnośląskiego. I taka jest przyjęta formuła. A pani proponuje, żeby były tu sejmiki samorządu z tych trzech województw. Jest to kwestia wyboru i nie ma znaczenia, co ja o tym sądzę. Jest tylko kwestia, co Wysoka Izba zechce przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#JózefŁochowski">Jeśli natomiast chodzi o międzynarodowe doświadczenia, to komisje nie badały tego przedmiotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 11, do art. 13 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#JózefZych">W głosowaniu udział wzięło 331 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 107 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#JózefZych">Do art. 15 ust. 2 zgłoszono wniosek mniejszości nr 3 oraz poprawki nr 12 i 13.</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#JózefZych">Po omówieniu tych propozycji poddam je kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-401.9" who="#JózefZych">Najdalej idąca jest poprawka nr 12, w której wnioskodawca proponuje, aby środki funduszu na zasilanie Funduszu Górnośląskiego Spółki Akcyjnej były przeznaczane w wysokości co najmniej 20% wpływów z opłaty węglowej.</u>
          <u xml:id="u-401.10" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 3 proponuje się, aby były one przeznaczane w wysokości 25% wpływów.</u>
          <u xml:id="u-401.11" who="#JózefZych">Natomiast w poprawce nr 13 - w wysokości 20%.</u>
          <u xml:id="u-401.12" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby środki z funduszu były przeznaczane w wysokości do 20% wpływów.</u>
          <u xml:id="u-401.13" who="#JózefZych">Przyjęcie którejkolwiek z tych propozycji spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-401.14" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 12.</u>
          <u xml:id="u-401.15" who="#komentarz">(Poseł Piotr Polmański: Można, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-401.16" who="#JózefZych">Dobrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podczas posiedzenia czterech komisji poprawka którą zgłosiłem, właśnie ta, o której pan marszałek mówi, została przedstawiona przez panią wiceminister pracy i polityki socjalnej. Panie pośle, poprawka ta nie zyskała aprobaty czterech połączonych komisji. Bardzo bym prosił, żeby pan przedstawił argumenty, jakich użyła pani minister zgłaszając tę poprawkę w imieniu ministra pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#JózefZych">Pan poseł Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Polmański musiał coś poplątać. Nie ma w ministerstwie pracy wiceministra płci żeńskiej i wiem, co mówię.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#MaciejManicki"> Czyli żadna pani wiceminister nie mogła pytać.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#MaciejManicki">Natomiast zupełnie serio. Mam pytanie w tej sprawie do pana posła sprawozdawcy. Czy pan poseł sprawozdawca może potwierdzić, że bardzo istotnym elementem restrukturyzacji górnictwa — jeśli nie najistotniejszym — jest restrukturyzacja zatrudnienia, wymagająca z kolei olbrzymich nakładów na tworzenie nowych alternatywnych miejsc pracy, zarówno dla górników jak i dla ich dzieci, które w kopalni pracować już nie będą? Zakładając, że tak — bo spodziewam się pozytywnej odpowiedzi pana posła — to czy dobrze oceniam, że ustawa powinna stanowczo postanowić, że co najmniej 20% będzie przeznaczane na tworzenie tych nowych alternatywnych miejsc pracy, a nie jak powiedziano w projekcie — „do 20%”. Bo „do 20%”, to równie dobrze może być 1%.</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#MaciejManicki">I proszę również o stwierdzenie, czy rozdysponowanie wpływów pochodzących z ciężaru publicznego, jakim jest ta opłata, powinno być dokonane przez Sejm, czy też przez inne organy, w tym przypadku przez Radę Funduszu? Wydaje mi się, że odpowiedź na wszystkie te pytania powinna być twierdząca. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#JózefŁochowski">Panie pośle i panie ministrze, argumentacja jaka przeważyła w komisji za tym, aby zapisać „do 20%”, a nie stricte 20%, czy też 25%, była taka: co się stanie, jeżeli na przykład Fundusz Górnośląski nie wykorzysta w pełnym zakresie tych 20%? I wtedy będzie problem, bo ustawa nie dopuszcza wykorzystania w innym zakresie niż 20%. Natomiast nikt nigdy nie kwestionował, że tych 20%, jeśli Górnośląski Fundusz zdoła je wykorzystać, będzie w pełni przeznaczone na restrukturyzację i tworzenie alternatywnych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#JózefŁochowski">Drugie ze stanowisk było takie: osłony socjalne, które istnieją, jak pan minister wie, w ramach restrukturyzacji górnictwa i całego programu, pokrywane ze środków budżetowych, corocznie są wykorzystywane w bardzo niewielkiej wielkości i zachodzi obawa, czy faktycznie tę kwotę Fundusz Górnośląski wykorzysta.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#JózefŁochowski">Trzecie było stanowisko posłów spoza woj. katowickiego: Dlaczego ma to iść tylko dla woj. katowickiego? I znów był tu problem jakiejś równomierności tych spraw, bo np. pytano: Dlaczego nie dla Wałbrzycha? Jest to więc wyjście kompromisowe.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#JózefŁochowski">Jeszcze raz powtarzam, że nie było intencją czterech komisji, ani nikogo z zabierających głos, aby umniejszyć ten fundusz, przeznaczając wpływy w wysokości do 20%. Jest to zabezpieczenie, żeby fundusz był w pełni wykorzystany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 12 do art. 15 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-407.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 328 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 114 posłów, przeciw - 194, 20 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-407.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-407.7" who="#JózefZych">Obecnie przystąpimy do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-407.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 15 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-407.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-407.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-407.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 337 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 105 posłów, przeciw - 215, 17 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-407.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-407.13" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką nr 13.</u>
          <u xml:id="u-407.14" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 13 do art. 15 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-407.15" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-407.16" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-407.17" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 332 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 99 posłów, przeciw - 218, 15 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-407.18" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-407.19" who="#JózefZych">W poprawce nr 14 do art. 22 wnioskodawca proponuje, aby ustawa weszła w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-407.20" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., z wyjątkiem art. 21, który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-407.21" who="#JózefZych">Panie pośle, pan poseł prosi o omówienie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#JózefŁochowski">Proszę państwa, jest to prosta zmiana terminu, od którego wchodzi w życie ustawa. Jeśli już mnie pan wywołał, to chcę powiedzieć, że ponieważ podczas drugiego czytania było sporo wątpliwości, co będzie z okresem między 31 lipca a 1 stycznia, w tym także pani prezes Bańkowska te wątpliwości zgłaszała, myślę, iż ponieważ bezpośrednich skutków dla budżetu ta ustawa w tym roku nie będzie miała, nic się nie stanie, jeżeli zmienimy to i po prostu przyjmiemy propozycję zawartą w tym wniosku, a więc wejście w życie z upływem 14 dni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PiotrPolmański">Tak...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#JózefZych">Panie pośle, niech pan do mnie się zwraca, a nie dyskutuje...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PiotrPolmański">Widzę, że jestem ulubieńcem pana posła Martyniuka, który...</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#PiotrPolmański">... bardzo często odzywa się do mnie w sposób nawet nieparlamentarny.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#PiotrPolmański">Otóż, panie pośle sprawozdawco, może to nie rodzi takich skutków finansowych dla budżetu, o jakich pan mówił, ale ta ustawa ma przede wszystkim pomóc górnictwu. Zgodzi się pan z tą tezą?</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#JózefZych">Panie pośle, to jest podchwytliwe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Łochowski: Mogę nie znać odpowiedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PiotrPolmański">Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, jak pana zdaniem funkcjonować będzie ta ustawa od 1 stycznia 1998 r., jeżeli zostanie przyjęta. Co prawda nie mam możliwości przedstawienia państwu tego na wykresie, a ostatnio wszedł taki zwyczaj... Pan premier ostatnio dużo...</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#JózefZych">Panie pośle, bo więcej nie udzielę panu głosu.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PiotrPolmański">Myślę sobie, że gdybym przedstawił to państwu na wykresie, to przekonałbym wielu z państwa. No, ale trudno. Otóż jak pana zdaniem będzie ta ustawa funkcjonować od 1 stycznia 1998 r., jeżeli zostanie przyjęta? Dług górnictwa w tej chwili rośnie w tempie 1 bln starych złotych miesięcznie. Przy akceptacji rządu i właściciela górnictwo generuje miesięcznie 1 bln starych złotych. Jeżeli ustawa nie będzie brała pod uwagę tego długu od 1 sierpnia do końca roku jako długu, który podlega restrukturyzacji finansowej, a wszystkie prognozy wskazują, że raczej tak będzie, to mam drugie pytanie, panie pośle. Co w takim razie z zapisem, że warunkiem restrukturyzacji finansowej górnictwa jest to, by jednostka górnictwa węgla kamiennego płaciła wszelkie zobowiązania na bieżąco, pod rygorem - powtarzam, bo to jest zapisane w ustawie - przerwania procesu restrukturyzacji finansowej, o czym mówi art. 6 ust. 5? Zadałem już dwa pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, panie pośle. Teraz pan pozwoli, że ja mam do pana pytanie: Panie pośle, zna pan regulamin Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#JózefZych">Regulamin Sejmu przewiduje, że za nieregulaminowe zachowanie się posła marszałek może zastosować sankcje.</u>
          <u xml:id="u-417.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-417.5" who="#JózefZych">Bardzo proszę, ale, panie pośle, dobrze, że pan wprowadził...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PiotrPolmański">Rozumiem, że każdy z państwa wypowiadających się mówi pół żartem, pół serio.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Nie każdy, panie pośle. Proszę mówić za siebie.)</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#PiotrPolmański">Ale to tylko dlatego, że nie skierowaliśmy tej ustawy do komisji, panie pośle i panie marszałku. Opowiadamy o czymś, o czym nie wszyscy mają wyobrażenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#JózefZych">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PiotrPolmański">Zadałem już dwa pytania. Moja poprawka zmierza do tego, że skoro sytuacja górnictwa jest tak bardzo tragiczna, a ona jest taka, to wydaje mi się, że ustawa powinna obowiązywać natychmiast - 14 dni po jej uchwaleniu - jeżeli ma pomóc górnictwu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#JózefZych">Panie pośle, chciałbym oświadczyć, że tak cierpliwie słucham, bo mam stopień górniczy i popieram górników.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PiotrPolmański">Panie marszałku, ja tyż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#JózefZych">No, świetnie.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#JózefŁochowski">Zgadzam się z panem posłem, żeby ustawa weszła jak najszybciej. Przed chwileczką powiedziałem, że w ciągu 14 dni. Również jestem za tym, jeśli pan pyta o moje zdanie. Natomiast będzie ona funkcjonować również normalnie od 1 stycznia, jeżeli wejdzie, aczkolwiek z perturbacjami, które wynikną między 31 a 1, bo będzie rzeczywiście problem, czy wszystkie podmioty będą chciały płacić, wiedząc, że jest. Ale chcę przypomnieć, że wnieśliśmy do art. 4 poprawkę, która reguluje ten okres między 31 lipca a złożeniem wniosku, a wniosek można składać do czerwca 1999 r. Natomiast, panie pośle, jednak muszę pana sprostować: art. 6 pkt 5 nie dotyczy przyszłości, dotyczy przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A co będzie w przyszłości?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 22, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-425.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 313 posłów, przeciw - 11, 20 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-425.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-425.7" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponieważ w toku prac, zarówno w trakcie pierwszego, jak i drugiego czytania, reprezentanci wnioskodawców i reprezentanci rządu wielokrotnie przyznawali, że ta ustawa jest nie dopracowana i może spowodować wiele nieoczekiwanych konsekwencji, że cechuje ją zły poziom legislacyjny, ponieważ nie dokonano uzgodnień międzyresortowych, bo rząd przez cztery lata nie złożył tego projektu. Jest to projekt złożony, jak rozumiem, nieoficjalnie, na podstawie roboczych materiałów rządu, przez grupę posłów, tak to było sformułowane.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym prosić pana posła sprawozdawcę - naprawdę jest to wielka prośba - żeby potraktować to oświadczenie bardzo serio. Rozumiem, że pan poseł przyjmuje odpowiedzialność, a zatem proszę złożyć oświadczenie, że ten projekt jest...</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Proszę zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym zadać pytanie: Czy projekt ten jest w pełni zgodny z konstytucją i z obowiązującym systemem prawnym?</u>
          <u xml:id="u-426.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Proszę o uchylenie tego pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Bardzo proszę, żeby pan w oparciu o art. 46 ust. 3 regulaminu Sejmu podjął decyzję w związku z okolicznościami, których dotyczy ten artykuł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#JózefZych">Panie pośle, może pan byłby uprzejmy jednak uzasadnić, bo ja w czasie tego głosowania i na podstawie sprawozdania komisji...</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: To jest kompetencja marszałka Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#JózefZych">O właśnie, teraz dopiero powiedział pan to, o co chodzi, bo artykuł i przepis to ja znam.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W czasie prezentowanego sprawozdania, a także przy poszczególnych głosowaniach nie stwierdziłem takiej okoliczności i odmawiam wobec tego odroczenia głosowania.</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#JózefZych">Proszę, czy pan poseł ma jeszcze coś do powiedzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#JózefŁochowski">Według wiedzy, jaką posiedliśmy w czasie pracy nad tą ustawą, nikt nie zgłaszał żadnej wątpliwości, że ustawa jest w jakiejkolwiek części niezgodna z konstytucją. Nie było w związku z tym potrzeby badania i zwracania się do odpowiednich instytucji prawnych czy innych, aby nam taką informację dały. Według mojej wiedzy nie ma w tej ustawie żadnej sprzeczności z konstytucją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Co, nie kochacie górnictwa?)</u>
          <u xml:id="u-431.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-431.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 237 posłów, przeciw - 70, 40 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-431.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej.</u>
          <u xml:id="u-431.7" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-431.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (druki nr 1531, 2614 i 2614-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Jurka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#JanuszJurek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypomnę tylko, że w dniu 20 sierpnia w czasie drugiego czytania zgłoszono do tej ustawy 16 poprawek, z których dwie zostały przez wnioskodawcę wycofane. W dniu 22 sierpnia Komisje: Polityki Społecznej, Ustawodawcza i Zdrowia rozpatrzyły te poprawki. Z 14 poprawek rekomendujemy Wysokiej Izbie 2, a 12 proponujemy odrzucić. Jeśli będą pytania w czasie głosowania, oczywiście będę wyjaśniał. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#AleksanderMałachowski">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 2 pkt 3 wnioskodawcy proponują, aby wykreślić sformułowanie „w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych”.</u>
          <u xml:id="u-434.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł chce coś wyjaśnić?</u>
          <u xml:id="u-434.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-434.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-434.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-434.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-434.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-434.11" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za przyjęciem padły 64 głosy, przeciw - 242, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-434.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-434.13" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 2 do art. 2 pkt 5 wnioskodawcy proponują, aby uczestnictwo w życiu społecznym - w rozumieniu ustawy - oznaczało możliwość pełnienia ról społecznych właściwych dla płci i wieku zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi.</u>
          <u xml:id="u-434.14" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby termin ten oznaczał możliwość pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i w komunikowaniu się.</u>
          <u xml:id="u-434.15" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-434.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 2 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-434.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-434.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-434.19" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 314 posłów. Za przyjęciem padły 4 głosy, przeciw - 308 głosów, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-434.20" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-434.21" who="#AleksanderMałachowski">Do art. 6 zgłoszono wnioski mniejszości nr 3 i 4 oraz poprawkę nr 1, tożsamą z wnioskiem mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-434.22" who="#AleksanderMałachowski">Dalej idący jest wniosek mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-434.23" who="#AleksanderMałachowski">W tym wniosku, a także w poprawce nr 1 do art. 6 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby orzekanie o stopniu niepełnosprawności było jednoinstancyjne i należało do wojewódzkich zespołów.</u>
          <u xml:id="u-434.24" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tych propozycji będzie skreślenie ust. 3 w art. 6 i odpowiednia zmiana ust. 5 w art. 6.</u>
          <u xml:id="u-434.25" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-434.26" who="#AleksanderMałachowski">Przyjęcie tych propozycji spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 3.</u>
          <u xml:id="u-434.27" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-434.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości oraz poprawki do art. 6 ust. 1 i 5 oraz polegających na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-434.29" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-434.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-434.31" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 308 posłów. Za przyjęciem padło 8 głosów, przeciw - 295, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-434.32" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości oraz poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-434.33" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 3 do art. 6 wnioskodawcy proponują, aby o stopniu niepełnosprawności orzekały: wojewódzki zespół jako I instancja oraz regionalny zespół jako II instancja.</u>
          <u xml:id="u-434.34" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby były to odpowiednio: wojewódzkie zespoły oraz krajowy zespół.</u>
          <u xml:id="u-434.35" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani posłanka Dmochowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#MariaDmochowska">Panie pośle sprawozdawco, chciałabym zapytać o taką sprawę. Jeśli osoba, której orzeczenie o niepełnosprawności nie zadowoli, będzie się odwoływać do wyższej instancji, to czy przy takim układzie, jaki proponuje komisja, będzie trzeba jechać, czasami z osobą opiekującą się, z Rzeszowa do Warszawy, ze Szczecina do Warszawy po to, żeby uzyskać orzeczenie II instancji? Czy tego rodzaju sformułowanie zaproponowane przez komisję oznacza taką przeszkodę i taką wielką trudność dla osoby, co do której następuje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę Wysoką Izbę o ciszę, bo nie wiem, czy to, co powie pan poseł sprawozdawca, będzie słyszane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#JanuszJurek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Posłanko! Sprawa była bardzo szeroko dyskutowana w komisjach i komisje doszły do wniosku, że nie ma tu dużego niebezpieczeństwa. Przypomnę, że orzekać zgodnie z inną ustawą, ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym do spraw ubezpieczeniowych, będzie orzecznik wojewódzki. A zatem wojewódzkie zespoły orzekające orzekać będą w kwestiach odnoszących się do spraw zatrudnieniowych i z zakresu opieki społecznej. Tak więc te przypadki, o jakich pani mówi, ludzi z ewidentną niepełnosprawnością, o których powinniśmy w sposób szczególny zadbać, najprawdopodobniej nigdy nie wystąpią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszą bardzo, pani posłanka Dmochowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#MariaDmochowska">Panie pośle sprawozdawco, tu nie chodzi o prawdopodobieństwo czy o to, czy wojewódzkie orzecznictwo zadowoli każdą osobę niepełnosprawną i czy uzna ona to orzeczenie za bardzo dobre. Obywatel ma prawo do odwołania się. Tych odwołań będzie dużo. Nie należy łączyć orzekania o stopniu niepełnosprawności z orzekaniem do celów inwalidzkich. Zostały one decyzją tego Sejmu rozdzielone, bo to są zupełnie dwa różne rodzaje orzecznictwa, chociaż w niektórych przypadkach zbliżone. Przyzna pan, że człowiek, który jest niezadowolony z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, ma prawo do odwołania się. Czy on będzie musiał jechać aż do cesarza, aż do stolicy z Rzeszowa, ze Szczecina itd.? O to pana pytam. Dlatego jest wniesiona ta poprawka, że II instancja powinna być regionalna, tak jak w przypadku sądu, do którego ten człowiek będzie się mógł odwołać w swoim regionie, a nie w Warszawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o wyjaśnienie, bo to jest poważne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#JanuszJurek">Wysoka Izbo, użyłem określenia: prawdopodobnie, dlatego że, co chcę zauważyć, nie mamy jakichkolwiek doświadczeń w sprawie takiego orzekania. Jest to nowa formuła orzekania — do spraw ubezpieczeniowych i do spraw pozaubezpieczeniowych — wchodząca dopiero w życie we wrześniu br. Oczywiście takich przypadków, o których mówi pani posłanka, nie można wykluczyć, ale również proszę zauważyć, że z funkcjonowaniem regionalnych zespołów wiążą się koszty. Przecież jeśli będzie Krajowy Zespół do Spraw Orzecznictwa, będzie to zespół o charakterze, że tak powiem... Natomiast zgłoszona propozycja powoduje również ogromne zwiększenie kosztów, chodzi o funkcjonowanie zespołów regionalnych. Poza tym w trakcie posiedzeń komisji pojawiał się wątek, komu mają być te zespoły regionalne przypisane itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-442.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 312 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 67 głosów, przeciw - 236, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-442.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-442.7" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 lit. a do art. 12 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej osobie niepełnosprawnej udzielał dyrektor oddziału Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a nie, jak proponują komisje, dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy.</u>
          <u xml:id="u-442.8" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-442.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-442.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-442.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-442.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-442.13" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 319 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 5 głosów, przeciw - 307, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-442.14" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-442.15" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 lit. b do art. 12 wnioskodawca proponuje, aby skreślić ust. 6 stanowiący, że od decyzji prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawach odroczenia spłaty lub umorzenia pożyczki przysługuje odwołanie do ministra pracy i polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-442.16" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-442.17" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-442.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12, polegającej na skreśleniu ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-442.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-442.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-442.21" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 318 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 5 głosów, przeciw - 308, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-442.22" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-442.23" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 do art. 14 wnioskodawca w dodawanym ust. 1a proponuje, aby w przypadku niemożliwości wydzielenia lub zorganizowania przez pracodawców odpowiedniego stanowiska osobie, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, możliwe było zawarcie pisemnej ugody.</u>
          <u xml:id="u-442.24" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-442.25" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Rulewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać pytanie panu posłowi sprawozdawcy. Proszę, żeby pan wykazał, jakie są powody tego, że pracodawcy, którzy ze względów od siebie niezależnych, technicznych nie mogą zatrudnić pracownika, który uległ w tym zakładzie wypadkowi, a strony chcą zawrzeć ugodę... Czy i w jaki sposób to godzi w istotę Kodeksu pracy i innych, które zakładają, że ugoda jest czymś pierwszym przed przymusem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#JanuszJurek">Wysoka Izbo! Przypomnę, że art. 14 mówi o osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy. A zatem komisje uznały, że podstawowym obowiązkiem zakładu, w którym doszło do wypadku przy pracy, jest stworzenie tego stanowiska pracy.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#JanuszJurek">Drugim argumentem podnoszonym w czasie obrad komisji był argument o charakterze - powiedziałbym - czysto psychologicznym. Mianowicie pracobiorca w stosunku do pracodawcy będzie postawiony w zdecydowanie mniej korzystnej sytuacji. Pracodawca będzie mógł używać różnych argumentów po to, żeby nakłonić osobę niepełnosprawną, która nabyła niepełnosprawności w zakładzie, do zawarcia takiej ugody.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#JanuszJurek">Przypomnę, że w świetle zapisu art. 14 taka ugoda nie jest niemożliwa, dlatego że w ostatnim akapicie mówi się, iż zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania osoby za osobę niepełnosprawną. A zatem jeśli sama osoba zainteresowana nie wystąpi z wnioskiem o przystąpienie do pracy, to oczywiście pracodawca może z nią ugodę zawrzeć. Tak więc jest tu pełna gwarancja zabezpieczenia interesów przede wszystkim tej osoby, która uległa wypadkowi w czasie pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 14 polegającej na dodaniu ust. 1a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 16 głosów, przeciw - 272, wstrzymało się 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 5 do art. 21 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wysokość wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ustalana była między innymi na podstawie kwoty określanej corocznie przez ministra pracy i polityki socjalnej, która nie może być większa od połowy przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-446.8" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby to była połowa przeciętnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-446.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-446.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 21 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-446.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-446.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-446.13" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 308 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 7 głosów, przeciw - 293, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-446.14" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-446.15" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 4 do art. 21 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby dodać przepis, zgodnie z którym przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie, dotyczyłoby przeciętnego wynagrodzenia w określonym zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-446.16" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-446.17" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-446.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 21 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-446.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-446.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-446.21" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 306 posłów. Za przyjęciem poprawki padły 4 głosy, przeciw - 299, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-446.22" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-446.23" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 5 wnioskodawca w dodawanym art. 21a proponuje, aby wydatki osobowe na sfinansowanie dodatkowego urlopu, skrócenie czasu pracy oraz badania i rehabilitację były, na wniosek pracodawcy, pokrywane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-446.24" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-446.25" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-446.26" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 21a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-446.27" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-446.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-446.29" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 302 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 17 głosów, przeciw - 253, wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-446.30" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-446.31" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 lit. a do art. 24 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby zwolniony od podatku dochodowego był pracodawca, jeżeli wskaźnik zatrudnionych osób niepełnosprawnych przekracza 40%, a nie, jak proponują komisje, 50%.</u>
          <u xml:id="u-446.32" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-446.33" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-446.34" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 24 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-446.35" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-446.36" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-446.37" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 15 głosów, przeciw - 299, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-446.38" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-446.39" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 lit. b do art. 24 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby pracodawca przekazywał na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 10% środków uzyskanych z tytułu ulgi, a nie, jak proponują komisje, 50%.</u>
          <u xml:id="u-446.40" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-446.41" who="#AleksanderMałachowski">Poseł Rulewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym tylko zwrócić uwagę, że poprawka dotyczy zakładu, w którym chciało się zatrudnić powyżej 6% osób niepełnosprawnych. Mam pytanie do posła sprawozdawcy. Ile jest takich zakładów, które w ogóle zatrudniają powyżej 6% osób niepełnosprawnych, wyłączając oczywiście zakłady pracy chronionej? Czy ten przepis zwiększyłby zatrudnienie, czy też niczego by nie zmienił?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#JanuszJurek">Wysoka Izbo! Nie mam danych statystycznych, ile jest takich zakładów, które zatrudniają powyżej 6% osób niepełnosprawnych. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ma natomiast do dyspozycji dane, ile jest tych zakładów, które nie zatrudniają 6% takich osób. I myślę, że ta sprawa dotycząca odprowadzenia, ponieważ jest to określone procentowo, może być rzeczywiście dyskusyjna, natomiast w sytuacji takiej, kiedy zakład pracy zatrudnia powyżej 6% takich osób i za każdy procent uzyskuje ulgę w podatku dochodowym, a przy przekroczeniu wskaźnika 50-procentowego uzyskuje tę ulgę w pełnej wysokości, 50% przekazywane na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest kwotą według komisji optymalną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 24 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 322 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 10 głosów, przeciw - 303 głosy, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.7" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 6 do art. 25 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzymuje refundację kwoty wynikającej z zastosowania ulg, o których mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-450.8" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 25, polegającego na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.12" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 305 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padł 1 głos, przeciw - 292 głosy, wstrzymało się 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.13" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.14" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 7 do art. 26 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3, a tym samym aby nie uzależniać prawa do zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 1, od uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o utworzonym stanowisku pracy.</u>
          <u xml:id="u-450.15" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26, polegającego na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.19" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 312 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 9 głosów, przeciw - 298, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.20" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.21" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 8 do art. 26 wnioskodawcy w dodawanym nowym ustępie proponują, aby pracodawca był zwolniony z obowiązku zwrotu środków uzyskanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych także wtedy, gdy za zgodą dyrektora urzędu pracy nowy pracodawca przejmie wszystkie jego prawa i obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-450.22" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.23" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 26, polegającego na dodaniu po ust. 6 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.24" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.25" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.26" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 318 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 8 głosów, przeciw - 307, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.27" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.28" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 9 do art. 28 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby o status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej mógł się ubiegać pracodawca zatrudniający nie mniej niż 30 pracowników, a nie, jak proponują komisje, nie mniej niż 40 pracowników.</u>
          <u xml:id="u-450.29" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 28 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.31" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.32" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.33" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 6 głosów, przeciw - 308, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.34" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.35" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 10 do art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a wnioskodawcy proponują, aby o status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej można się było ubiegać, gdy co najmniej 20%, a nie, jak proponują komisje, 10% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.</u>
          <u xml:id="u-450.36" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.37" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.38" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.39" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.40" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 318 posłów. Za padły 4 głosy, przeciw - 310 głosów, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.41" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.42" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 11 do art. 28 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby wojewódzki urząd pracy - wojewódzki ośrodek do spraw zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, a nie, jak proponują komisje, Państwowa Inspekcja Pracy, potwierdzał, że obiekty i pomieszczenia spełniają wymagania zakładu pracy chronionej.</u>
          <u xml:id="u-450.43" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.44" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 28 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.45" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.46" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.47" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 322 posłów. Za padło 8 głosów, przeciw - 311, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.48" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.49" who="#AleksanderMałachowski">Do wniosku mniejszości nr 12 zgłoszono autopoprawkę.</u>
          <u xml:id="u-450.50" who="#AleksanderMałachowski">W tym wniosku mniejszości wnioskodawcy w dodawanym po art. 28 nowym artykule proponują, aby gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, mogły utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla niej status zakładu aktywności zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-450.51" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku mniejszości będą odpowiednie zmiany w innych przepisach ustawy.</u>
          <u xml:id="u-450.52" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.53" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 28 nowego artykułu, wraz z konsekwencjami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.54" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.55" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.56" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 324 posłów. Za padło 275 głosów, przeciw - 38, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.57" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-450.58" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 13 do art. 29 wnioskodawcy przez skreślenie zdania drugiego w ust. 1 proponują, aby decyzja w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej wydawana była na czas nieokreślony, a nie, jak proponują komisje, na okres trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-450.59" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.60" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 29 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.61" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.62" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.63" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 325 posłów. Za padło 9 głosów, przeciw - 311, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.64" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.65" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 7 do art. 30 ust. 2 wnioskodawca w dodawanym pkt. 4 proponuje, aby zwolnienia z podatków i wpłat nie dotyczyły zakładu pracy chronionej prowadzącego działalność w zakresie oddawania do odpłatnego używania rzeczy i praw na podstawie umów o podobnym charakterze do umów najmu i dzierżawy oraz w zakresie świadczenia usług finansowych.</u>
          <u xml:id="u-450.66" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-450.67" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.68" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 30 ust. 2, polegającej na dodaniu pkt. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.69" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.70" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.71" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 312 posłów. Za padło 10 głosów, przeciw - 302, nikt się nie wstrzymał od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.72" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.73" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 8 do art. 30 ust. 1 wnioskodawca przez skreślenie pkt. 2 proponuje, aby prowadzący zakład pracy chronionej nie był zwolniony z wpłat do urzędu skarbowego należności z tytułu podatku od towarów i usług. Konsekwencją tej poprawki są: poprawka nr 9 do art. 30 ust. 2 pkt 2 oraz poprawka nr 14 polegająca na skreśleniu art. 58.</u>
          <u xml:id="u-450.74" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-450.75" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.76" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: do art. 30 ust. 1 polegającej na skreśleniu pkt. 2, do art. 30 ust. 2 pkt 2 oraz polegającej na skreśleniu art. 58, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.77" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.78" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.79" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 323 posłów. Za padło 7 głosów, przeciw - 313, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.80" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.81" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 14 do art. 31 pkt 3 wnioskodawcy proponują, aby prawo do uzyskania refundacji wynagrodzenia ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dotyczyło pracodawców zakładów pracy chronionej zatrudniających osoby niepełnosprawne, a nie, jak proponują komisje, osoby niepełnosprawne, u których stwierdzono chorobę psychiczną.</u>
          <u xml:id="u-450.82" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.83" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 31 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.84" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.85" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.86" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 324 posłów. Za padło 7 głosów, przeciw - 313, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.87" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.88" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 10 do art. 32 ust. 7 wnioskodawca proponuje, aby niewykorzystane środki funduszu rehabilitacji podlegały niezwłocznemu przekazaniu do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, także w przypadku upadłości zakładu pracy chronionej albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-450.89" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-450.90" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.91" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 32 ust. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.92" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.93" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.94" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 321 posłów. Za padło 290 głosów, przeciw - 26, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.95" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-450.96" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 15 do art. 32 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 8, który stanowi, że środki funduszu rehabilitacji nie podlegają przekazaniu do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w przypadku, gdy likwidacja zakładu pracy chronionej następuje w związku z przejęciem zakładu przez inny zakład pracy chronionej lub w wyniku połączenia z takim zakładem.</u>
          <u xml:id="u-450.97" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.98" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32, polegającego na skreśleniu ust. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.99" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.100" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.101" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 320 posłów. Za padło 55 głosów, przeciw - 253, wstrzymało się 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.102" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.103" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 16 wnioskodawcy w dodawanym po art. 40 nowym artykule proponują, aby szkolenie osób niepełnosprawnych mogło się odbywać także w formach szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-450.104" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.105" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na dodaniu nowego artykułu po art. 40, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.106" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.107" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.108" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 274 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 12 głosów, przeciw - 256, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.109" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.110" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 11 do tytułu rozdziału 10 i art. 44 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby w nazwie Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych skreślić wyraz „Państwowy”.</u>
          <u xml:id="u-450.111" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-450.112" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.113" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do tytułu rozdziału 10 oraz do art. 44 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.114" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.115" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.116" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 320 posłów. Za przyjęciem poprawki padły 52 głosy, przeciw - 259, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.117" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.118" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 12 do art. 46 ust. 2 pkt 1 wnioskodawca proponuje, aby 65% przychodów środków funduszy na dany rok przeznaczać na zatrudnienie i rehabilitację osób niepełnosprawnych, a nie, jak proponowały komisje, 70%.</u>
          <u xml:id="u-450.119" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-450.120" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.121" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 46 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.122" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.123" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.124" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 319 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 268 głosów, przeciw - 44 głosy, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.125" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-450.126" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 17 do art. 46 ust. 2 wnioskodawcy w dodawanych w pkt. 2 nowych literach proponują, aby środki funduszu w wysokości od 5% do 10% z przychodu na dany rok na dofinansowanie rehabilitacji dzieci i młodzieży mogły być przeznaczane także na finansowanie sportu, kultury i turystyki osób niepełnosprawnych, a także na zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.</u>
          <u xml:id="u-450.127" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.128" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 46 ust. 2 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-450.129" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-450.130" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-450.131" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 319 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości padło 16 głosów, przeciw - 296, wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-450.132" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-450.133" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 13 do art. 49 ust. 2 pkt 2 i w dodawanym pkt. 3 wnioskodawca proponuje, aby rada nadzorcza funduszu składała się m.in. z trzech przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz z trzech przedstawicieli pracodawców - płatników składek Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a nie, jak proponują komisje, z siedmiu przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym dwóch przedstawicieli organizacji pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-450.134" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-450.135" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-450.136" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań...</u>
          <u xml:id="u-450.137" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Rulewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to bardzo istotna poprawka, ponieważ ona przywraca zasadę, którą raz przyjęliśmy w III Rzeczypospolitej, reprezentacji równego parytetu pracowników i pracodawców, zwłaszcza że w PFRON pracodawcy są płatnikami. Przy rozwiązaniu komisyjnym pracodawcy są reprezentowani zaledwie przez dwie osoby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#JanRulewski">...podczas gdy konsumenci funduszu są reprezentowani przez pięć osób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie wiem, czy pan poseł sprawozdawca dostrzegł tu pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#JanRulewski">Pytanie jest następujące: Czy to nie narusza generalnej zasady przyjętej w tego typu zagadnieniach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#JanuszJurek">Wysoka Izbo! Dwa słowa tylko. Od samego początku rozmijamy się z panem posłem Rulewskim w sprawach dotyczących filozofii tej ustawy. Otóż ustawa ma w założeniu obligować pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, a nie do płacenia, przekazywania środków finansowych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#JanuszJurek"> Jeżeli uhonorowaliśmy pracodawców - bo tak to trzeba ująć - wprowadzając 2 przedstawicieli do składu rady nadzorczej, to mieliśmy na względzie również to, że nie wszyscy pracodawcy mają możliwość wywiązania się z tego obowiązku. A zatem reprezentacja zaproponowana przez komisje wydaje mi się wystarczająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Rulewski nie wyraża zrozumienia dla takiego ujęcia sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#JanRulewski">Tak, panie marszałku. Pytałem, czy nie zrywamy w ten sposób z generalną zasadą przyjętą w tego typu instytucjach, m.in. w Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w instytucjach zarządzających KRUS, gdzie ten parytet jest zachowany, skoro dyskryminujemy tutaj pracodawców. Jeszcze raz pytam, panie pośle: Czy nie zrywamy z tą generalną zasadą?</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#JanuszJurek">Powiem krótko: nie zrywamy z tą zasadą, bo nikt jej po prostu dotychczas nie ustalił.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 49 ust. 2 pkt 2 oraz polegającej na dodaniu pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 318 posłów. Za padło 57 głosów, przeciw - 251, 10 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-462.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-462.7" who="#AleksanderMałachowski">Nad poprawką nr 14 głosowaliśmy łącznie z poprawką nr 8.</u>
          <u xml:id="u-462.8" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-462.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Społecznej, Komisję Zdrowia oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-462.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-462.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-462.12" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 322 posłów. Za ustawą padło 300 głosów, przeciw - 14, 8 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-462.13" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-462.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-462.15" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#JanuszJurek">Wiem, szanowni państwo, że pora jest późna, ale dosłownie dwa zdania. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować tym wszystkim, którzy intensywnie pracowali przez tak długi czas nad tą ustawą, przede wszystkim przedstawicielom organizacji pozarządowych - pracodawców i pracobiorców. Chciałbym także bardzo serdecznie podziękować panu mecenasowi Cichemu z Biura Legislacyjnego. Może się to wydawać dziwne, ale proszę mi wierzyć, że wiele trudu, wysiłku, nerwów musiał włożyć w tę ustawę - tak żeby mogła uzyskać swój finalny kształt - również pełnomocnik do spraw osób niepełnosprawnych. Współpraca między nami - przewodniczącym komisji i pełnomocnikiem - układała się bardzo dobrze i również bardzo serdecznie dziękuję mu za to.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#AleksanderMałachowski">Tak więc cieszymy się z przyjęcia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#AleksanderMałachowski">Za chwilę powrócimy do rozpatrzenia punktu 9. Będziemy kontynuować dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam krótką przerwę.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 23 min 14 do godz. 23 min 16)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o szybsze podejmowanie decyzji, kto zostaje, a kto przechodzi do kuluarów - prośba dotyczy wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panów posłów albo o przeniesienie się do kuluarów, albo o zaprzestanie rozmów, żebym mógł poprosić mówcę.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdania: z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r.; z realizacji polityki pieniężnej w 1996 r.; z działalności NBP w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#AleksanderMałachowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-465.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej, z realizacji polityki pieniężnej i o bilansie płatniczym oraz sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego za 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#StanisławKalemba">Podstawą do opracowania założeń budżetu państwa na 1996 r. był program „Strategia dla Polski” i program społeczno-gospodarczy na lata 1994–1997. W założeniach tych przyjęto trzy podstawowe cele:</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#StanisławKalemba">1) szybki wzrost gospodarczy,</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#StanisławKalemba">2) stabilizację rozwiązań makroekonomicznych,</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#StanisławKalemba">3) obniżenie społecznych skutków reform.</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#StanisławKalemba">W podstawowych wskaźnikach zadania te zostały wykonane. Przypomnę wielokrotnie powtarzane wskaźniki: wzrost gospodarczy, wzrost produkcji przemysłowej, przyrost inwestycji, zmniejszenie bezrobocia i zmniejszenie inflacji.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#StanisławKalemba">Podobnie jak wielu moich poprzedników sądzę, że bardzo krytycznie należy podejść do deficytu w handlu zagranicznym. Tych 12,7 mld dolarów to jest dwukrotnie więcej niż w roku 1995. Niepokoić musi lekceważenie tego faktu przez rząd i Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-466.7" who="#StanisławKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego niejednokrotnie zwracał na tej sali uwagę na zagrożenia wynikające z tego stanu, między innymi na aprecjację złotówki w stosunku do walut obcych, czyli, naszym zdaniem, na błędy w polityce Narodowego Banku Polskiego, co stwarzało, i nadal stwarza, bardzo korzystne warunki importu, a utrudnia rozwój eksportu.</u>
          <u xml:id="u-466.8" who="#StanisławKalemba">Brak też było mechanizmów do skutecznej ochrony polskich produktów, towarów, przed nieuczciwą konkurencją, promocji naszej produkcji i usług, skutecznego wspierania eksportu. Miało to szczególny wymiar w obrocie artykułami rolno-spożywczymi, których import do Polski jest znacznie subsydiowany. Uważamy też, że błędem jest zniesienie również w bieżącym roku podatku importowego. Na ten temat były tutaj dyskusje, nie będę się więc powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-466.9" who="#StanisławKalemba">Brak dostatecznego wspierania polskiego rolnictwa przez budżet, kilkakrotnie mniejszego niż w państwach Unii Europejskiej, nie stwarza warunków do przebudowy wsi i rolnictwa, nie gwarantuje niezbędnych dochodów rodzinom rolników, nie stwarza warunków do rozwoju produkcji rolnej, a powoduje często nadmierny import. Przykładem braku zdrowego rozsądku był zbędny bezcłowy import około 2 mln ton zboża, co komplikuje sytuację obecnie, a także niepotrzebnie wpłynęło wydatnie na pogorszenie wyników w handlu zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-466.10" who="#StanisławKalemba">Zwracam uwagę na konieczność kontrolowania zrównoważonej wymiany handlowej, bowiem nadmierny import to też import bezrobocia, a tak wysoce ujemne saldo w handlu zagranicznym musi przekładać się na wskaźniki makroekonomiczne, na dochody budżetowe, na tworzenie nowych miejsc pracy. Zdaniem ekspertów Polskiego Stronnictwa Ludowego 1 miliard deficytu w handlu zagranicznym oznacza około 50 tys. miejsc pracy, a 12,7 mld - około 600 tys. miejsc pracy, warto to policzyć.</u>
          <u xml:id="u-466.11" who="#StanisławKalemba">W wystąpieniu skupię się na analizie wykonania budżetu szeroko rozumianego działu: rolnictwo. Jeżeli chodzi o środki przewidziane na rolnictwo, ogółem wydano 3148 mln zł, co stanowiło 2,89%. Oczywiście wydatki zrealizowano w 100%. W części nr 19 - a więc Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - również wykonano budżet w 100%, a wydatki w tej części wyniosły 1917 mln zł. Wydatki te były przeznaczone na utrzymanie jednostek budżetowych nadzorowanych przez ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz na finansowanie zadań z zakresu rolnictwa, a także Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-466.12" who="#StanisławKalemba">Znaczące kwoty wydatkowano na finansowanie postępu biologicznego w produkcji roślinnej oraz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej. W czasie omawiania realizacji wydatków budżetowych zwrócono słusznie uwagę na konieczność opracowania bardziej efektywnego systemu wykorzystania środków na postęp biologiczny. Pozytywnie należy ocenić działalność Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Można ocenić, że zarówno środki na dopłaty do oprocentowania kredytów, jak i na budowę infrastruktury wsi - wodociągi, kanalizację, drogi, telefonizację - zostały bardzo rzeczowo wydane. I dadzą one efekty w formie tzw. efektów mnożnikowych. Ten kierunek należy rozwijać, jest na to ogromne zapotrzebowanie.</u>
          <u xml:id="u-466.13" who="#StanisławKalemba">Z uznaniem należy przyjąć też pozytywną ocenę Najwyższej Izby Kontroli dotyczącą działalności Agencji Rynku Rolnego. Krytycznie należy spojrzeć jedynie na ściąganie należności, szczególnie ta sprawa dotyczy należności z początku lat dziewięćdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-466.14" who="#StanisławKalemba">Pozytywnie też trzeba ocenić wydatki w rolnictwie w zakresie oświaty i wychowania. Co prawda, jest to jeszcze dalekie od oczekiwań, ale warto inwestować, bo jest to najtańsza inwestycja w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-466.15" who="#StanisławKalemba">W ramach budżetów wojewodów w 1996 r. w dziale: Rolnictwo wydatkowano 757 mln zł, to jest 100% założonego planu. Warto podkreślić, że produkcja rolna w 1996 r. była mniej więcej na poziomie roku poprzedniego, ale ceny środków produkcji rosły szybciej aniżeli ceny zbywanych przez rolnika produktów. Nożyce rozwarły się na niekorzyść rolników o około 5%. Tak więc już bardzo zła sytuacja dochodowa w rolniczych rodzinach jeszcze się pogorszyła, dochody spadły o dalszych kilka procent. Większość gospodarstw rolnych w Polsce nie uzyskała akumulacji dodatniej.</u>
          <u xml:id="u-466.16" who="#StanisławKalemba">Z całą mocą podkreślam, że środki przeznaczone na rolnictwo, jego przebudowę, budowę infrastruktury wsi, przetwórstwo, usługi, oświatę, zwiększenie dochodów i przygotowanie prawie 40% ludności polskiej do członkostwa w Unii Europejskiej po prostu są niewspółmierne do potrzeb. Ta sytuacja nakłada na kolejne parlamenty i rządy obowiązek innego spojrzenia na ten dział gospodarki, który na obecnym etapie zmian ustrojowych jest ich stabilizatorem, a jednocześnie największym wyzwaniem w dostosowaniu do rynku europejskiego. Chodzi o zwiększenie dochodów rolniczych przy jednoczesnym obniżeniu kosztów produkcji. Takim przykładem, niestety negatywnym, jest niewprowadzenie do dziś tańszego paliwa rolniczego, co zrobiły przecież państwa zachodnie, na co zwraca również uwagę komisja Unii Europejskiej w Brukseli, z powodu niezrozumiałego oporu rządu.</u>
          <u xml:id="u-466.17" who="#StanisławKalemba">Sądzę, że takie właśnie mechanizmy i zapewnienie właściwych dochodów przyczynią się do zmian strukturalnych w rolnictwie i na wsi. Pozostawienie rolnictwa, mieszkańców wsi i gmin na obecnym poziomie, jeśli chodzi o wsparcie z budżetu, przed przystąpieniem do Wspólnoty Europejskiej będzie niewybaczalnym błędem nie tylko ekonomicznym, ale historycznym. Wprowadzenie tam rolnictwa w obecnym kształcie i przy obecnym wsparciu z budżetu doprowadzi do wyrwania tej sfery gospodarki z rąk polskiego rolnika. To należy uwzględnić w przyszłorocznym i następnych budżetach. Dobro wsi, rolnictwa, rolniczych rodzin jest tożsame z dobrem narodu. Taka jest polska racja stanu i taka jest ekonomiczna rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-466.18" who="#StanisławKalemba">Nie ma pana posła Syryjczyka. Chciałem się ustosunkować do tego, co mówił - że wprowadza się w Polsce jakieś limitowanie cukru, jakąś ochroną celną. Chciałbym zadać pytanie: Czy klub Unii Wolności zgadza się z tym, że będziemy integrowali się z Europą Zachodnią w kontekście wspólnotowej polityki rolnej? - bo, odpowiadam wprost, tam, w krajach Unii Europejskiej, też są limity cukru, ochrona celna jest znacznie skuteczniejsza, a jeżeli chodzi o ochronę zbóż, to jest ona kilkakrotnie lepsza. Do każdej tony cukru ze wspólnej kasy w Brukseli dokłada się niemałe pieniądze. Są specjalne środki na subwencje do eksportu. Po prostu trzeba jakąś formę z tego wybrać. Ochrona, interwencjonizm w zakresie tej wspólnotowej polityki rolnej - jest to kilkakrotnie większe aniżeli u nas.</u>
          <u xml:id="u-466.19" who="#StanisławKalemba">Opowiadam się za przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu, sprawozdania Narodowego Banku Polskiego i jestem przeciwny przyjęciu sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kalembie.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Wyrowińskiego z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#AleksanderMałachowski">Ale taka informacja, panie pośle: pan poseł Nowina-Konopka oraz poseł Wielowieyski macie łącznie 11 minut. Nie wiem, jak podzielicie ten czas, panowie, ale informuję, że Unii Wolności zostało 11 minut i jest trzech panów posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#JanWyrowiński">Dziękuję, panie marszałku. Jestem świadom tego. W telegraficznym skrócie postaram się przedstawić, dlaczego mój klub jest za nieudzieleniem absolutorium również, jeżeli chodzi o działania prywatyzacyjne rządu w 1996 r. Otóż, panie marszałku, Wysoka Izbo, kierunki prywatyzacji przewidywały, iż prywatyzacja kapitałowa powinna objąć 90 przedsiębiorstw. Sprywatyzowano w roku 1996 tylko 24 jednoosobowe spółki skarbu państwa. Hitem prywatyzacyjnym na tej ścieżce miały być przetargi. Okazało się, że w 1996 r. zaledwie 3 firmy sprywatyzowano na drodze przetargowej. Rząd w sprawozdaniu nie raczył powiedzieć, dlaczego hit nie okazał się hitem. Również rząd nie powiedział, dlaczego zamiast 5–7 spółek w ofercie publicznej sprzedano wyłącznie 1 spółkę.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W kierunkach prywatyzacji również było takie zobowiązanie, iż rząd będzie kontynuować wdrażanie programów restrukturyzacji i prywatyzacji w sektorach zwanych strategicznymi. Pilny czytelnik tego sprawozdania, Wysoka Izbo, nie znajdzie nawet wzmianki o tym, co działo się z prywatyzacją i restrukturyzacją w tychże sektorach. Pan poseł Syryjczyk mówił tutaj o Nafcie Polskiej. To jest przykład tego, że czapka utworzona przez rząd tak naprawdę nie wiadomo, co przykrywa. Sprawa jest poważna. Musimy się dostosować do tego, co poza granicami naszego kraju, a do dziś nie wiemy, co w tej Nafcie Polskiej ma być. To jest konsekwencja błędu rządu polegającego na tym, że nie zdecydował się na to, aby wyodrębnić z przedsiębiorstwa państwowego dyrekcję eksploatacji cystern oraz bazy paliwowe. Uczynienie tego w tej chwili, kiedy CPN jest już spółką skarbu państwa, jest znacznie trudniejsze i z uwagi na splot różnych interesów być może nawet niewykonalne.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest jedno zaniechanie, które można nazwać skandalem, to jest reprywatyzacja. Kiedy staram się zrozumieć, dlaczego tak się dzieje, kiedy staram się zrozumieć, dlaczego nawet w przeglądzie gospodarczym OECD jest tego rodzaju opinia, iż Polska pozostaje jedynym: „z bardzo niewielu krajów w Europie Środkowej, w którym do tej pory nie uchwalono jeszcze ustawy o reprywatyzacji własności firm, a przecież jest to źródłem niepewności stanowiącej przeszkodę w niektórych działaniach prywatyzacyjnych”, to mam tylko jedną refleksję, Wysoka Izbo: to, co się dzieje w tej sprawie, jest konsekwencją wielokrotnie prezentowanej przez większość, nie mówię wszystkich, ale większość posłów z lewicy, centrolewicy i PSL ideologicznej niechęci do tego, co się nazywa reprywatyzacją - do zwrotu zagrabionego majątku. W roku 1996 nie zrobiono nic, aby przybliżyć się do rozwiązania tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna, która zajęła się, kalekim jak się okazało, projektem rządowym, przekazała swoje zastrzeżenia również rządowi. Rząd nie pokwapił się z żadnymi autopoprawkami. I mamy sytuację, że po 4 latach rządów koalicji SLD–PSL ta nabrzmiała sprawa nie została ustawowo rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#JanWyrowiński">Jest wiele innych względów, które powodują to, że rząd nie zasłużył na absolutorium w kwestii działań prywatyzacyjnych. Nie dokończył na przykład pilotażowej formy programu „Prywatyzacja z restrukturyzacją” — a powinien był, bo zobowiązywały go do tego kierunki prywatyzacji. Rząd nie wniósł akcji spółek skarbu państwa do spółek inwestycyjnych, które miały powstać na mocy programu „Stabilizacja, restrukturyzacja, prywatyzacja” ani do końca pierwszego kwartału 1996, ani do końca roku, ani do dnia dzisiejszego — a miał to zrobić. Ta lista grzechów jest znacznie dłuższa.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#JanWyrowiński">Panie marszałku, nie podzielam poglądu pana posła Marka Olewińskiego, że rządowi należy się z tego tytułu absolutorium. Zdaniem mojego klubu za działania prywatyzacyjne w roku 1996, podobnie jak w 1994 i 1995, rządowi koalicji SLD–PSL absolutorium się nie należy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Wyrowińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Steca z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, mają panowie - jest was dwóch - 35 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Z tego wynika, że nie wykorzystamy tego czasu. Ale nie przekażemy również.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po analizie realizacji makroekonomicznych założeń budżetu państwa na rok 1996 stwierdzić trzeba, że podstawowe wskaźniki zostały zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#StanisławStec">Z nadwyżką zostały zrealizowane główne założenia dotyczące tempa wzrostu produktu krajowego brutto. Zrealizowano wskaźniki inflacji. Nastąpiła dalsza redukcja bezrobocia. Silnie wzrosły nakłady na inwestycje, co stwarza podstawę do dalszego wzrostu gospodarczego. Obniżono w 1996 roku efektywną stawkę podatku dochodowego od osób prawnych do 31%.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#StanisławStec">Oprócz pomyślnych aspektów realizacji założeń występują także przypadki istotnych odchyleń od założeń, m.in. w zakresie eksportu i importu, co ma wpływ na wzrost ujemnego salda wymiany zagranicznej. Działania promujące eksport polskich produktów są nakazem chwili.</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#StanisławStec">W 1996 r. nie zrealizowano 0,5% planowanych dochodów budżetowych, które realnie spadły o 0,7% w stosunku do roku 1995. Brak pełnej realizacji dochodów budżetu państwa w 1996 r. wynika z niższych niż planowano wpływów w następujących pozycjach:</u>
          <u xml:id="u-470.5" who="#StanisławStec">— w podatku akcyzowym o 14,2%,</u>
          <u xml:id="u-470.6" who="#StanisławStec">— w podatku dochodowym od osób fizycznych o 6,1%,</u>
          <u xml:id="u-470.7" who="#StanisławStec">— we wpłatach z zysku Narodowego Banku Polskiego aż o 80,6%.</u>
          <u xml:id="u-470.8" who="#StanisławStec">Mimo braku realizacji założeń planu wpływy z podatku akcyzowego były jednak realnie wyższe o 6,7%. Natomiast niewykonanie przyjętych w ustawie założeń w zakresie podatku akcyzowego to zaniechanie drugiej podwyżki cen na wyroby spirytusowe oraz spadek sprzedaży wyrobów spirytusowych o 16% w stosunku do 1995 r. Zjawisko to z punktu widzenia społecznego należy uznać za pozytywne - pod warunkiem, że spadek sprzedaży wyrobów spirytusowych nie jest rekompensowany na przykład nielegalnym importem.</u>
          <u xml:id="u-470.9" who="#StanisławStec">Niepokoić musi także wzrost zaległości w podatkach pośrednich z 2,7% w 1995 do 3,5% w 1996 r., gdy tymczasem zaległość w zobowiązaniach podatkowych ogółem zmniejszyła się z 9,1% w 1995 r. do 8% w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-470.10" who="#StanisławStec">Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych w 1996 r. były realnie niższe od wpływów w 1995 r. o 7,2%. Jest to poważne zmniejszenie, tym bardziej że ma ono również negatywny wpływ na wykonanie budżetów gmin i miast, gdyż 15% wpływów z tego podatku stanowi ich dochód. Nastąpiło zmniejszenie udziału podatku dochodowego od osób fizycznych w podatkach ogółem z 34,1% w 1995 r. do 31,2% w 1996 r. Na niewykonanie planu dochodów w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych ma wyższy wpływ niż zakładano w ustawie budżetowej zwrot podatku dokonywany przez urzędy skarbowe w okresie od stycznia do lipca 1996 r., wynikający ze złożonych przez podatników rozliczeń dochodów za 1995 r. Dodatkowe zwroty dotyczyły głównie odliczeń od dochodu darowizn na rzecz osób fizycznych, które wyniosły 32% odliczeń ogółem w podatku dochodowym od osób fizycznych, co daje tym odpisom drugie miejsce za ulgami mieszkaniowymi, które stanowią 42% odpisu.</u>
          <u xml:id="u-470.11" who="#StanisławStec">Warto podkreślić, że przeciętny podatek od płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych za 1996 r. według danych Ministerstwa Finansów wynosi 1274 zł, w tym od zatrudnionych, czyli od pracowników - 1298 zł, od rencistów i emerytów - 891 zł, od osób prowadzących działalność gospodarczą na zasadach ogólnych - 557 zł, od osób prowadzących działalność gospodarczą, ale opłacających podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego - 133 zł i od osób płacących podatek w formie karty podatkowej - 96 zł. Trudno tutaj mówić o równym obciążeniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-470.12" who="#StanisławStec">Wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego w 1996 r. stanowiły 19,4% wielkości zaplanowanej w ustawie budżetowej, a w stosunku do 1995 r. stanowiły tylko 12,1%. Zgodnie z art. 46 ustawy budżetowej na rok 1996 Narodowy Bank Polski w 1996 r. winien dokonywać wpłat z zysku za okresy miesięczne. Faktycznie wpłaty zaliczkowe wyniosły 350 mln zł i dokonywane były dopiero od września do grudnia włącznie. Kwota 350 mln zł stanowi 58,8% należnej kwoty budżetowej z tytułu podziału zysku wypracowanego przez NBP w 1996 r. W związku z tym pozostało do zapłaty jeszcze 245,1 mln zł, co stanowi 41%.</u>
          <u xml:id="u-470.13" who="#StanisławStec">W praktyce NBP od kwietnia 1996 r. osiągał dodatni wynik finansowy, a od lipca zysk wynosił ponad 374 mln zł, to jest 90% planu rocznego. W związku z tym nasuwa się wniosek, że przebieg realizacji zysku przez NBP pozwalał na wcześniejsze rozpoczęcie dokonywania zaliczkowych wpłat z zysku do budżetu państwa. Warto wyjaśnić, dlaczego Narodowy Bank Polski tego nie realizował.</u>
          <u xml:id="u-470.14" who="#StanisławStec">Ustosunkowując się do realizacji poszczególnych części budżetu, podkreślić trzeba zmniejszenie udziału dotacji budżetowej w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który w 1996 r. wynosił 11,8%, gdy w 1995 r. było to jeszcze 14,6%. Jest to efekt wyraźnej poprawy w działalności ZUS odnośnie do egzekwowania należności z tytułu składek. Wskaźnik za rok 1996 wynosi w tym zakresie 98,5%. Inny problem to oczywiście sprawa absencji, szczególnie traktowanej przez niektóre firmy i zakłady, wykorzystuje się nieobecność przez 30 lub ponad 30 dni, aby koszty z tego tytułu ponosił nie pracodawca, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jest to jednak problem nie tylko pracowników, ale również osób po prostu potwierdzających niezdolność do pracy. W 1996 r. plan wydatków w części 19, na rolnictwo, został zrealizowany w 100%, a w stosunku do 1995 r. był wyższy o 53,3%. Jest to jedna z wyższych sum wydatkowanych na rolnictwo. Ocena realizacji wydatków przez Komisję Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz NIK jest generalnie pozytywna, prócz problemu finansowania postępu biologicznego. W tym zakresie wskazane jest dokonywanie zmian, aby korzyści ze środków budżetowych przeznaczonych na postęp biologiczny były odczuwalne bardziej niż dotychczas przez producentów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-470.15" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stwierdzone niedociągnięcia, uchybienia i nieprawidłowości według oceny NIK nie miały wpływu na realizację budżetu, w związku z tym istnieje podstawa do głosowania zgodnego ze stanowiskiem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, tj. za przyjęciem sprawozdania z realizacji budżetu i uchwaleniem absolutorium dla rządu za rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-470.16" who="#StanisławStec">Na zakończenie jednak chciałbym stwierdzić, że nie skorzystam z wykresów proponowanych przez pana posła Tadeusza Syryjczyka, chyba że sporządzi ich komplet, obrazując cały stan społeczno-gospodarczy kraju za lata 1989–1993 i 1994–1996. Natomiast jaki okres rządów był stracony, to ocenią wyborcy. Jednej oceny już dokonano w 1993 r. Mam nadzieję, że pan poseł Syryjczyk tę ocenę pamięta. Jeżeli pan poseł Syryjczyk zna fakty świadczące o tym, że w gospodarce niektórymi funduszami są nadużycia, to należy dokonać zgłoszenia do prokuratora. Jest to po prostu obowiązek poselski i obywatelski.</u>
          <u xml:id="u-470.17" who="#StanisławStec">I jeszcze jedna sprawa, odnośnie do wzrostu zadłużenia według tezy pana posła Syryjczyka. Tu odsyłam do str. 165 analizy Najwyższej Izby Kontroli dotyczącej realizacji budżetu za rok 1996. Z tej analizy wynika, że zadłużenie państwa na koniec 1996 r. w ujęciu realnym obniżyło się o 6,4%, natomiast udział zadłużenia budżetu państwa w PKB zmniejszył się z 57,9% w 1995 r. do 50,9% w 1996 r. W związku z tym nie ma potwierdzenia tezy, że następuje systematyczny wzrost zadłużenia państwa i z tego tytułu wzrosną nadmiernie obciążenia przyszłych budżetów. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Stecowi.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Fala z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#AleksanderMałachowski">Dla 3 posłów z Polskiego Stronnictwa Ludowego pozostało 19 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#StanisławFal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dobiega końca kadencja Sejmu RP i przy okazji oceny sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1996 warto spojrzeć na prawie 4 lata rządów koalicyjnych PSL–SLD. Lata 1993–1996 to okres intensywnego, postępującego wzrostu gospodarki. Produkt krajowy brutto wzrósł w tym czasie o 19,3% realnie, czemu towarzyszył, według danych statystycznych, spadek stopy bezrobocia z 16,4% ogółu zatrudnionych pod koniec 1993 r. do 13,2% w końcu grudnia 1996 r. Miało to miejsce w warunkach słabnącej inflacji, co powodowało, że coraz wyraźniej rodziny odczuwały realną poprawę warunków materialnych w stosunku do 1993 r. Przeciętny dochód na osobę w gospodarstwie domowym wzrósł realnie prawie o 9%.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#StanisławFal">Za priorytetowe działy w polityce społeczno-gospodarczej uznano: ochronę zdrowia, gdzie wzrost realny w stosunku do 1993 r. szacuje się na 16%, kulturę i sztukę - o ok. 7%, bezpieczeństwo publiczne - o ok. 4,3%, oświatę i wychowanie - o ok. 3,5%, naukę i szkolnictwo wyższe - o ok. 2,5% oraz ok. 16% odpowiednio. Mimo jednak realnego zwiększenia wydatków w tych działach istnieją jeszcze poważne zaległości.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#StanisławFal">Odrębne zagadnienie to rolnictwo i wydatki na nie. Powiedzieć należy, że w zakresie infrastruktury wiejskiej, tzn. realizacji inwestycji takich, jak: telefonizacja wsi, wodociągi, kanalizacja, drogi dojazdowe, zmieniło się dużo na korzyść. Wzrosły wydatki budżetu państwa na te zadania. Większe też były ilości środków pozabudżetowych. Subwencje i dotacje na ten cel spowodowały to, że 1 zł wydany przez rząd uruchomił dalsze 3 zł. Tego typu działania uznać należy za wielce pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#StanisławFal">W tym miejscu jednak z przykrością muszę powiedzieć, że żadnej bezpośredniej poprawy nie odczuł rolnik indywidualny. Ceny na artykuły produkowane przez rolnika nie rosły realnie, a wręcz odwrotnie - malały. Rolnik miał poważne problemy ze zbytem wołowiny, zboża, i ta sytuacja powtarza się także i w roku bieżącym. Nie za wiele potrafiliśmy zmienić w zakresie tworzenia giełd rolno-towarowych, a praktycznie nic w tworzeniu regionalnej polityki rolnej na terenach górskich i górzystych. Źle jest w handlu z zagranicą. Pogłębia się deficyt i wynosi on 12,7 mln dolarów amerykańskich.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#StanisławFal">Nie został zrealizowany podstawowy cel, tj. ograniczenie poziomu inflacji do 17% (wzrost cen konsumpcyjnych w relacji grudzień 1996 do grudnia 1995). Różnica między prognozowanym a faktycznie średniorocznym wzrostem tych cen wyniosła tylko 0,1%. Tu jednak chcąc być obiektywnym, stwierdzić należy, że w 1996 r. występuje spowolnienie procesów inflacyjnych. Inflacja w ujęciu średniorocznym obniżyła się w stosunku do poprzedniego roku o 7,9% i to był jej największy spadek w ciągu 4 lat.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#StanisławFal">Wzrost cen towarów i usług ukształtował się po raz pierwszy w okresie transformacji gospodarczej na poziomie poniżej 20%. W stosunku do 1995 r. nastąpił realny wzrost nakładów inwestycyjnych o 22%. Wyższe o 5,7% były również dochody realne ludności. Deficyt budżetowy mierzony udziałem w PKB zmniejszył się z prognozowanych 2,8%, a po zmianach ustawy budżetowej - 2,9%, do 2,5%.</u>
          <u xml:id="u-472.6" who="#StanisławFal">Zmierzając do zakończenia mego wystąpienia: opowiadam się za przyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1996 r. wraz z udzieleniem rządowi absolutorium. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-472.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Stanisławowi Falowi.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Piotra Nowinę-Konopkę.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#AleksanderMałachowski">Obaj panowie macie 7 minut, chyba że pan zlikwidował posła Wielowieyskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Nie, nie zlikwidowałem. Pan poseł Wielowieyski zdąży swoje powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#PiotrNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W debacie nad absolutorium celowe i uzasadnione jest rozważenie, jakim bilansem zamyka rząd swoją działalność, także z punktu widzenia zgodności liczb i działań z priorytetami, które rząd ten głosił. Skupię się na priorytecie przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej. Jeśli dobrze rozumiem, sam priorytet nie budzi wątpliwości ani obecnego rządu, ani dwóch poprzednich. Nie budzi on także wątpliwości opozycji. Jedyne, co nam pozostaje, to jest ocena, na ile polityka rządu, decyzje finansowe, strategiczne wybory polityk odzwierciedlają i potwierdzają ten niekwestionowany priorytet. Powinniśmy się bowiem skupić na zagadnieniach strategicznych i rozważyć, na ile wysiłek finansowy i organizacyjny państwa został ukierunkowany na cele strategiczne, na ile zaś zgubił się w działaniach rozproszonych, spowolnionych lub wręcz pozorowanych.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#PiotrNowinaKonopka">Wszyscy cieszymy się z pozytywnego wniosku końcowego zawartego w avis Komisji Europejskiej. Zachwyt rządu zdaje się jednak pomijać zawarte w tym avis zastrzeżenia, z natury rzeczy ujęte w grzeczne dyplomatyczne opakowanie. Stąd już był tylko jeden krok do wniosku, że wszystko jest w najlepszym porządku, że polska utrzymuje status pioniera i lidera przemian oraz przystosowań. Zlekceważono ujęte w formę warunkową zastrzeżenia. Jeśli Polska przyspieszy, jeśli przezwyciężone zostaną przeszkody, jeśli reformy będą kontynuowane, wtedy otworzy się przed państwem perspektywa członkostwa w horyzoncie średniookresowym.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#PiotrNowinaKonopka">Oto właśnie w tym miejscu mamy do czynienia z centralnym problemem polityki rządu w roku 1996, a także w poprzednich latach realizowana polityki obecnej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-474.4" who="#PiotrNowinaKonopka">Polska stała i stoi nadal przed wyborem, czy iść do dentysty i dokonać niezbędnej reperacji swego nadwerężonego przez poprzednią księżycową gospodarkę uzębienia, czy też, popijając tymczasem szałwię, zwlekać, aż nas naprawdę przyciśnie.</u>
          <u xml:id="u-474.5" who="#PiotrNowinaKonopka">W sprawie przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej dokonany został przez rząd i koalicję wybór strategii czekania. Nie wnikam, kto był gorszym hamulcowym. Tę sprawę musi koalicja rozstrzygnąć między sobą. Zwracam jedynie uwagę na to, że nadal przesuwano w czasie wydanie szeregu ważnych decyzji przygotowujących nas do wejścia do Unii w charakterze silnego partnera. Spis tych dziedzin wyjęty z avis Komisji Europejskiej dołączam do protokołu i przekazuję na ręce pana marszałka. Moi koledzy klubowi w swoich wystąpieniach udokumentowali liczbowo niektóre z nich; ograniczę się do stwierdzenia, że jest to długa lista i ważna nie dlatego, że Komisji Europejskiej podobało się wypunktować nasze słabe miejsca, ale dlatego, że niepodjęcie niezbędnych działań oznacza dla Polski dłuższe siedzenie w poczekalni u dentysty, do którego i tak w końcu pójdziemy. I wcale nas wtedy mniej nie będzie bolało niż dzisiaj; nie zaoszczędzimy też grosza publicznego przez odłożenie na przyszłość niezbędnych przemian. Przeciwnie, każdy miesiąc, każdy rok opóźnienia zwiększy skalę inwestycji niezbędnych dla uczynienia Polski krajem sprawnym i konkurencyjnym.</u>
          <u xml:id="u-474.6" who="#PiotrNowinaKonopka">Analiza ubiegłorocznych działań rządu wskazuje, że alokacja wysiłków oraz środków finansowych nie pokrywała się z listą naszych głównych niedomagań. Niestety, nie był to pierwszy rok rozminięcia się deklarowanych priorytetów z szarą codziennością budżetowo-organizacyjną. Dlatego jeśli chodzi o materię, o której mowa, rząd nie może oczekiwać, że posłowie Unii Wolności udzielą mu absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-474.7" who="#PiotrNowinaKonopka">Jeśli chodzi o wspólną politykę rolną, to zapraszam pana posła Kalembę do bliższego zapoznania się z losami tej polityki i z bogatą literaturą przedmiotu. Proszę zainteresować się kosztami, na jakie ta polityka naraziła kraje wielokrotnie od nas bogatsze.</u>
          <u xml:id="u-474.8" who="#PiotrNowinaKonopka">A jeśli chodzi o pana posła Steca, proponuję, żeby nie namawiać posła Syryjczyka, by po raz jedenasty udawadniał to, co udowodnił już razy dziesięć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie mogę tego przyjąć...</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Nowina-Konopka: Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#AleksanderMałachowski">...nie przewidziano takiej sytuacji, gdy część przemówienia się wygłasza, a część się daje do protokołu. Albo się przemówienie wygłasza, albo się daje do protokołu nie wygłoszone z braku czasu. Bardzo mi przykro, takie są przepisy regulaminu Sejmu, proszę do nich zajrzeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Panie marszałku, pan zechce oczywiście sam zinterpretować przepisy regulaminu, natomiast na ile ja go rozumiem, to jest także kwestia braku czasu; bo ja bym to mógł oczywiście odczytać. Poza tym sądzę, że to jest dokument, który warto dołączyć, w dowolnej formie, jak pan marszałek uzna to za stosowne. To jest wykaz 19 punktów zawierających bardzo bolesne dla nas zastrzeżenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie mam nic przeciwko treści tego artykułu. Tylko wyjaśniam, że regulamin Sejmu przewiduje, iż ten, kto nie wygłosił przemówienia, może je przekazać na piśmie. Natomiast ten, kto je wygłosił, to wygłosił. Jest taka zasada. To nie jest moja zasada. Więc jeżeli pan uważa, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Panie marszałku, ja już tu byłem wielokrotnie w tej Izbie świadkiem sytuacji, w której, poczynając od premiera rządu, a kończąc na szarych posłach, wręczano marszałkowi różne dokumenty. Nie dalej chyba niż dwa czy trzy tygodnie temu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, poprawki lub autopoprawki, ale nigdy przemówienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Nie. Trzy albo cztery tygodnie temu pan premier Cimoszewicz wręczył panu marszałkowi grubą książkę. Ja wręczam w tym samym trybie tę jedną kartkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale nie do drukowania w Diariuszu Sejmowym. Przecież to jest różnica. Ja nie mogę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Pan marszałek zrobi tak, jak uzna za stosowne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, to nie jest kwestia uznania za stosowne.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#AleksanderMałachowski">Z tego, że uznam za stosowne, nic nie wynika - złamię regulamin. Po prostu regulamin nie przewiduje takiej sytuacji. A jeżeli pan premier czy ktoś inny coś wręcza, to oczywiście ja przyjmuję wszystko. Natomiast nie można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Chodzi o przyjęcie tej jednej karteczki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, chodzi o to, że tylko całe przemówienie może być wydrukowane. Ja przyjmuję nieraz bardzo wiele przemówień, na jednym posiedzeniu po kilkanaście przemówień, które nie zostały wygłoszone przez posłów. Natomiast jeżeli coś jest wygłoszone...</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Piotr Nowina-Konopka.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak co roku w tym okresie odbywa się debata nad sprawozdaniami rządu i Narodowego Banku Polskiego z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz o bilansie płatniczym Rzeczypospolitej Polskiej. Zawsze przy takiej debacie zgłaszane są wnioski, które powinny być wykorzystywane przy tworzeniu nowego budżetu. Z przykrością należy stwierdzić, że wnioski wynikające z omawiania budżetu za 1995 r., a dotyczące naszego bilansu płatniczego w obrocie towarowym, nie zostały uwzględnione. Nadal bowiem tworzone są lepsze warunki dla importerów, w tym — jak wiemy — zmniejszenie wysokości cła i podatku granicznego oraz polityka kursowa. Dzięki takiej polityce, a także spadkowi koniunktury na Zachodzie spada konkurencyjność naszych eksporterów, przy jednoczesnym spadku ich rentowności. Z niepokojem należy odebrać fakt, że w 1996 r. eksport wzrósł jedynie o 6,7%, gdy w tym samym okresie produkt krajowy brutto zwiększył się o 6%. Wzrasta także deficyt rejestrowanych płatniczych obrotów towarowych w stosunku do PKB — z 1,5% w 1995 r. do 6% w 1996. Te wskaźniki potwierdzają, że nasza gospodarka i budżet znajdują się na pograniczu bezpieczeństwa. Wymaga to pilnej interwencji w zakresie pomocy eksporterom. Rok 1996 był kolejnym rokiem szybszego wzrostu importu niż eksportu. Ujemne saldo w ujęciu rzeczowym, a więc według statystyki celnej, wynosi 12 697 mln dolarów, a w ujęciu płatniczym — 8154 mln dolarów. W liczbach bezwzględnych przyrost deficytu jest jednakowy i wynosi ok. 6,5 mld dolarów. Z niepokojem należy również odebrać spadek salda dodatniego nie sklasyfikowanych obrotów bieżących. Banki dewizowe skupiły netto o 601 mln dolarów mniej niż w 1995 r. Kraj nasz ze względu na politykę kursową państwa staje się coraz mniej atrakcyjny, jeśli chodzi o tzw. turystykę zakupową. Jest to tendencja trwała, która znacznie ograniczy produkcję naszej gospodarki dla odbiorców zagranicznych. Wraz ze wzrostem deficytu w handlu zagranicznym spada tempo wzrostu rezerw dewizowych. W 1996 r. wzrosły one o 3070 mln dolarów, a więc ponad dwukrotnie mniej niż w 1995 r. Prawie cały wzrost dotyczył I kwartału, w pozostałych zaś ustabilizował się na niskim poziomie. Tendencja ta utrzymuje się w tym roku, bo za 7 miesięcy przyrost rezerw wynosi 1300 mln dolarów, co może świadczyć, że w najbliższym okresie nastąpi drastyczny spadek rezerw dewizowych, związany z wycofaniem kapitału spekulacyjnego, deficytem w handlu czy też stabilizowaniem złotego.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#JanŚwirepo">Nie podzielam optymizmu zawartego w podsumowaniu informacji Narodowego Banku Polskiego o bilansie płatniczym RP za 1996 r. Stwierdza się tam, że tempo wzrostu oficjalnie rejestrowanej wymiany towarowej, a więc eksportu i importu, jest o wiele większe niż tempo wzrostu PBK, co świadczy o rosnącej integracji naszej gospodarki z gospodarką światową. Gdy jednak zestawimy tempo wzrostu eksportu ze wzrostem PBK, to należy stwierdzić, że ta integracja w zakresie podziału pracy oddala się, a rosnąca dynamika importu potwierdza, że kraj nasz staje się wielkim i coraz mniej bronionym rynkiem zbytu dla rozwiniętej gospodarki światowej.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#JanŚwirepo">Kończąc mam nadzieję, że wnioski wynikające z analizy bilansu płatniczego potwierdzają konieczność wprowadzenia w najbliższym okresie działań interwencyjnych rządu w zakresie tworzenia dogodnych warunków dla eksporterów, szczególnie tych małych i średnich przedsiębiorstw. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw króciuteńka uwaga do wystąpienia kolegi Steca. Mianowicie stwierdzam, że te problemy, które poseł Stec proponował posłowi Syryjczykowi, żeby po prostu wystąpił oficjalnie, jeżeli dostrzega jakieś przestępstwo czy naruszenie - cała ta sprawa jest niezmiernie prosta. W sprawozdaniu NIK wszystkie te rzeczy są omówione i poseł, korzystając z badań wykonywanych przez NIK, zaprezentował to Wysokiej Izbie. Nic tam innego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#AndrzejWielowieyski">Natomiast ja, Wysoka Izbo, chciałbym się chwilę zastanowić nad jedną dziedziną, która nie była tutaj dotąd poruszona — nad polityką rodzinną, ponieważ trudno jest oceniać wykonanie budżetu i działanie rządu w oderwaniu od polityki społecznej, a polityka społeczna to przede wszystkim polityka rodzinna. Sądzę, że należy politykę rodzinną rządzącej koalicji ocenić bardzo źle. Dobra polityka rodzinna to pomoc rodzinom uboższym, a zwłaszcza liczniejszym, to przede wszystkim zatrudnienie, zapewnienie mieszkania oraz wyrównywanie szans dzieciom i młodzieży poprzez system edukacyjny. To dotyczy zwłaszcza wsi. Dochód narodowy wzrósł ostatnio o 6%, ale przeciętnie sytuacja biedniejszych i liczniejszych rodzin uległa pogorszeniu, ponieważ wprawdzie spadło bezrobocie i przeciętnie wzrosły zarobki o 4–6%, lecz w liczniejszych rodzinach przeciętny dochód na głowę, jeżeli wzrósł — i to nie wszędzie — to najwyżej o 1–1,5% i nie ma dalej ani mieszkań, ani poprawy w zakresie edukacji, a jest wręcz odwrotnie. Liczba nowych mieszkań spadła o 8 tys. w porównaniu z rokiem poprzednim, a co więcej to są głównie domy dla zamożnych, tańszego budownictwa czynszowego nie ma prawie wcale. Deficyt mieszkań wzrósł i wzrosło ich przeludnienie, a w budżecie państwa udział wydatków na mieszkania w stosunku do roku 1994 spadł aż o 20% i dalej w 1997 r. spada, a fundusze przeznaczone na pomoc dla taniego budownictwa, jak tu już mówiono, lokuje się w bankach, zamiast je uruchamiać, co jest skandalem wołającym o pomstę do nieba.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#AndrzejWielowieyski">Drugim skandalicznym faktem jest poziom wydatków na edukację, która przecież ma wyrównywać szanse dzieciom. Wydatki w budżecie państwa i gminach na edukację wzrosły o kilkanaście procent, ale w tym wzroście jest duży wzrost płac w szkołach wyższych (o ok. 38%) i płac pozostałych nauczycieli o dwadzieścia kilka procent, a ogólny wzrost wynosi kilkanaście procent. Co to oznacza? To znaczy, że cała reszta realnie straciła kilkanaście procent, bo inflacja wynosiła kilkanaście procent, 19 czy ileś. Cała reszta jest więc na poziomie między 100 a 105%, czyli wszystko poszło w dół. Na pozostałe wydatki na pomoc dzieciom i rodzinom zostało realnie znacznie mniej pieniędzy niż w 1995 r. — spadek realny o 5–10%. I dalej nie ma dostatecznych pieniędzy ani na dożywianie, ani na stypendia, ani na zajęcia pozalekcyjne, ani na kulturę, ani na wakacje, ani na sport. Wydatki budżetu są w tym zakresie wielokrotnie niższe niż przed 6 czy 7 laty. Dochód narodowy rośnie szybko, budżet państwa też rośnie, ale jest pewna kategoria ludzi, którzy są z tego postępu wyłączeni, mianowicie liczniejsze rodziny i biedniejsze dzieci. Stwierdzam bowiem, że były możliwości rekompensaty w tym zakresie, ulgi rodzinne, ulgi podatkowe dla rodzin ze względu na dzieci, ale zostało to odrzucone przez koalicję rządzącą. To są świadome decyzje rządu, Wysoka Izbo, ponieważ to wszystko, o czym tutaj mówię, zostało opisane precyzyjnie i prawidłowo, moim zdaniem, w raporcie rządu sprzed dwóch lat, z 1995 r. Mimo uchwały sejmowej z 30 sierpnia 1996 r. istotne i skuteczne działania nie zostały podjęte w tym zakresie. Rząd świadomie odwrócił się tyłem do tych spraw, bo uznał je za trudne, uznał, że nie warto się w to angażować, lepiej robić co innego, i to w sytuacji, kiedy, jeżeli chodzi o małe dzieci i bardzo młode rodziny, brak nam 20% dzieci, żeby społeczeństwo się odtwarzało. A jeżeli chodzi o nastolatków — mamy tu pewien wyż — stwierdzamy ich wyraźne, uderzające niedoinwestowanie w zakresie edukacyjnym, kulturalnym i zdrowotnym. Z dwuletnim opóźnieniem, można powiedzieć, rząd przygotował ostatnio program polityki rodzinnej po to, ażeby nowy rząd zaczynał od zera. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Andrzej Wielowieyski.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#AleksanderMałachowski">Zapisany do głosu jest jeszcze pan poseł Bajołek. Właśnie się pojawił. Biegnie.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#AleksanderMałachowski">Zostało panu, panie pośle, masę czasu, 9 minut, prawie 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#AndrzejBajołek">Wiem, panie marszałku, byłem na sali. Nie wiem tylko, czy notatki, które robiłem w czasie debaty nad absolutorium dla rządu za rok 1996, pozwolą mi wykorzystać cały ten czas. Niemniej jednak kilka uwag, które nasuwają się zarówno po lekturze sprawozdania z wykonania budżetu na rok 1996, jak i po wysłuchaniu debaty nad tym punktem w czasie obrad plenarnych, skłania do refleksji.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#AndrzejBajołek">W debacie nad absolutorium zadaniem koalicji jest wykazanie sukcesów lub przyczyn ich braku. Sukcesy, nawet jeśli ich nie ma, są potrzebne, szczególnie pod koniec kadencji i wobec konieczności poddania się weryfikacji dokonywanej przez wyborców w drodze demokratycznych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#AndrzejBajołek">O poziomie życia obywateli, poza pracą własną, jeśli jest ona osiągalna, decyduje w znacznej mierze polityka rządzących, poprzez stworzenie i realizowanie budżetu opartego na programie urzeczywistnianym w trakcie sprawowania władzy uzyskanej w wyniku demokratycznych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#AndrzejBajołek">Weryfikacji programów wyborczych ugrupowań koalicyjnych, w tym także mojego ugrupowania, można dokonać tylko poprzez konfrontację oczekiwań obywateli mamionych programami z poziomem ich życia przed rozpoczęciem realizacji budżetu w stosunku do poziomu życia po jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-490.4" who="#AndrzejBajołek">Spadek dochodów rolniczych o 15% w stosunku do roku poprzedniego - to nie tylko powód do zadumy, to także autentyczna klęska rolników. Klęska, która powoduje, że nie inwestuje się w rolnictwie, a przecież inwestowanie w rolnictwie miało się przyczynić do restrukturyzacji naszego rolnictwa, przybliżając je tym samym do rolnictwa europejskiego, z którym przyjdzie nam konfrontować się w ramach integracji.</u>
          <u xml:id="u-490.5" who="#AndrzejBajołek">Irracjonalnie wysokie koszty prywatyzacji przemysłu tytoniowego, wysoka dynamizacja prywatyzacji, zwłaszcza przemysłu rolno-przetwórczego, przy jednoczesnym skutecznym eliminowaniu polskich rolników z udziału we własności tego przemysłu, własności integralnie związanej z dochodowością produkcji rolnej i pomyślnością gospodarstw rolnych - dyskwalifikują sposób prywatyzacji tego sektora. Prywatyzacja bowiem skutecznie oddaliła polskich rolników od standardów Unii Europejskiej; w Niemczech na przykład udział rolników we własności niemieckiego przemysłu cukrowniczego wynosi ponad 63% i stale rośnie. Procesy prywatyzacyjne w polskim przemyśle rolno-przetwórczym już niedługo mogą doprowadzić do tego, że niemieccy chłopi będą mieli znacznie większy udział we własności polskich cukrowni niż polscy rolnicy. Tak stało się na przykład w Szwecji, gdzie nieopatrznie doprowadzono do sytuacji, że 100% cukrowni jest własnością niemieckich rolników. Wzrost kapitału obcego o 30%, w tym przede wszystkim wykorzystane w prywatyzacji, zwłaszcza sektora rolno-przetwórczego, i powoływanie się na znacznie większą ekspansję kapitału obcego w prywatyzacji tego sektora w Czechach czy na Węgrzech - może się skończyć podobnie jak tam, to znaczy likwidacją cukrowni. Tak stało się na Węgrzech.</u>
          <u xml:id="u-490.6" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dochodowość gospodarstw rolników polskich integralnie jest więc związana ze skalą produkcji. Została ona wystawiona w roku 1996 na konfrontację z niekontrolowanym importem zboża do Polski, podstawowego produktu produkowanego w polskich gospodarstwach. Ten niekontrolowany import zbóż - po zwolnieniu z ceł, które nie musiało wcale nastąpić, a mimo to zboża napływałyby do Polski, ponieważ tak kształtowała się sytuacja cenowa na światowym rynku zbóż - spowodował nie tylko znaczne uszczuplenie dochodów rolniczych, ale także uszczuplenie o kwotę ok. 140 mln dolarów amerykańskich wpływów do budżetu. Z jakim pożytkiem w obecnej sytuacji państwowej kiesy można by było owe 140 mln dolarów wykorzystać? Można by było wykorzystać je nie tylko na łagodzenie skutków powodzi, ale także na przyspieszenie przystosowania polskiego rolnictwa do standardów panujących w rolnictwie Unii Europejskiej, z którym - w mniej lub bardziej odległej przyszłości - polskim rolnikom przyjdzie się potykać.</u>
          <u xml:id="u-490.7" who="#AndrzejBajołek">Następny problem, o którym warto wspomnieć, a z tej trybuny już było to eksponowane kilkakrotnie, to wzrost biurokracji o 51% i wydatków na jej utrzymanie przekraczających zdrowy rozsądek. Nawet jeśli dzięki temu spada bezrobocie, sytuacja taka jest nie do przyjęcia. W czasie kampanii, która pozwoliła wielu posłom zasiąść w ławach tej Izby i przyczyniła się także do powstania tej koalicji, było wykorzystywane hasło, cytuję: „Tak dalej być nie musi” czy też: „Tak dalej być nie może”. I co się stało? Ano, stało się jeszcze gorzej. Gospodarka niby cacy, tylko życie jakoś nie. Zatem czy deficyt handlu zagranicznego per saldo — 12,5 mld dolarów amerykańskich, a w rachunku bieżącym 1200 mln dolarów amerykańskich, co stanowi 1% produktu krajowego brutto, to powód do chwały czy też powód do głębokiego zastanowienia? Fakt, że Czechy mają 8% produktu krajowego brutto ulokowane w imporcie i to, czym się to skończyło dla Czechów, musi powodować otrzeźwienie.</u>
          <u xml:id="u-490.8" who="#AndrzejBajołek">Wysoka Izbo! Likwidacja podatku granicznego, którego wprowadzenie było jedną z przyczyn niechęci znacznej części tej Izby, ale nie tylko, także środków masowego przekazu, do sprawującego funkcję premiera lidera ugrupowania, którego jestem członkiem, to znaczy PSL, może z perspektywy czasu świadczyć o tym, że poprawne gospodarowanie ojczyzną, jej gospodarką wymaga wielu wyrzeczeń i znacznie odbiega od widzimisię polityków, którzy mamiąc wyborców wspaniałymi hasłami w gruncie rzeczy myślą o realizacji tylko i wyłącznie własnych celów. Przywrócenie tegoż podatku, o którym mówiliśmy i o którym z tej trybuny mówiła pani poseł Ziółkowska, wydaje się w tej chwili koniecznością. Nie wiem jednak, czy będzie możliwe do zrealizowania ze względu na fakt podpisania wielorakich umów międzynarodowych czy choćby na fakt naszego członkostwa w Światowej Organizacji Handlu i OECD.</u>
          <u xml:id="u-490.9" who="#AndrzejBajołek">A jeżeli już jestem przy pani poseł Ziółkowskiej, to muszę powiedzieć, że jej refleksje na temat rolniczego systemu emerytalnego są w sprzeczności z moją na ten temat wiedzą i z funkcjonowaniem tego systemu. Rolniczy system emerytalny, szanowna pani poseł, jest jak na razie jedynym efektywnym sposobem przyspieszenia restrukturyzacji polskiego rolnictwa i wszelkie próby manipulowania przy nim, zwane reformą, są niedopuszczalne. Jeśli bowiem będzie wzrastać wielkość gospodarstw rolnych, musi spadać liczba płacących składki w tym systemie ubezpieczeniowym, a zwiększać się liczba emerytów. Odejście ludzi z rolnictwa do innych zawodów jest jak na razie mrzonką, choćby ze względu na skalę bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-490.10" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cykl wyborczy działa zbawiennie na umysły polityków, choć niekoniecznie wszystkich. Działa zbawiennie poprzez powrót rozumu u tychże. Należy zatem zadać pytanie, kiedy rozum wróci wyborcom, szczególnie tym, którym żyje się coraz gorzej. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Bajołek.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Czerniawski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Jest już godz. 0.15. Chciałbym, zgodnie z art. 109 regulaminu Sejmu, zaproponować przerwanie dyskusji i przeniesienie jej na godziny ranne - również w dniu dzisiejszym - po wznowieniu obrad po przerwie, którą pan marszałek zapewne zarządzi. Swój wniosek uzasadniam bardzo krótko. Rozpatrujemy dzisiaj absolutorium dla rządu Rzeczypospolitej Polskiej za 1996 r. Zostało przedłożone sprawozdanie, informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli, a także zostały wygłoszone przemówienia klubowe i odbyła się debata. W debacie podniesiono wiele bardzo istotnych elementów krytycznych, w tym również - mówię to jako poseł sprawozdawca - takich, które wykraczają poza sprawozdanie przedłożone przez rząd, a więc i poza samą materię absolutorium. Dlatego sądzę, że stosowne będzie stworzenie premierowi rządu Rzeczypospolitej Polskiej takich warunków, by mógł odpowiedzieć na wiele krytycznych uwag i ocen w takim czasie, w którym może o tym być poinformowane społeczeństwo. Stąd wnoszę, panie marszałku, o odroczenie dyskusji do czasu wznowienia obrad po przerwie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, skoro został zgłoszony taki wniosek, jestem obowiązany poddać go pod głosowanie. Mamy regulaminową możliwość przyjęcia go głosami posłów obecnych na sali. Chcę tylko wyjaśnić, że na jutro procedowanie jest już ustalone, tak że nie mogę w tej chwili przyjąć wniosku o to, ażeby odbyło się to w określonym czasie. Natomiast jeśli panowie taki wniosek zgłaszają, jestem obowiązany poddać go pod głosowanie. Dalsza część tej debaty odbędzie się wtedy, kiedy będzie to możliwe. Jest wniosek posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego o odwołanie rządu, i parę innych spraw, pierwsze czytanie projektu uchwały o zmianie regulaminu Sejmu. To są też ważne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów - pań chyba nawet nie ma - jest za przyjęciem wniosku pana posła Czerniawskiego o odroczenie debaty do dnia jutrzejszego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli jeszcze działa aparatura, to prosiłbym, żeby to było zarejestrowane, żeby nie było potem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-493.6" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 7 posłów. 6 posłów głosowało za, przeciw głosował 1 poseł, nikt się nie wstrzymał od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-493.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Świrepo: I znowu będzie dyskusja.)</u>
          <u xml:id="u-493.8" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-493.9" who="#AleksanderMałachowski">W związku z tym odraczam debatę do jutra, do godziny, o której będzie możliwe powrócenie do niej w czasie obrad w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-493.10" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-493.11" who="#AleksanderMałachowski">Chcę poinformować Wysoką Izbę, że w dniu jutrzejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących komisji: Komisji Integracji Europejskiej o godz. 8.15 oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów wspólnie z Komisją Ustawodawczą - także o godz. 8.15.</u>
          <u xml:id="u-493.12" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-493.13" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę do godz. 9 w dniu dzisiejszym, bo już jest 28 sierpnia.</u>
          <u xml:id="u-493.14" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 0 min 21)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>