text_structure.xml 671 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 04)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski, Olga Krzyżanowska i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Małgorzatę Ostrowską oraz panów posłów Waldemara Dobrowolskiego, Tadeusza Jacka Zielińskiego i Jerzego Jankowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Małgorzata Ostrowska i pan poseł Waldemar Dobrowolski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Waldemar Dobrowolski i Tadeusz Jacek Zieliński.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Protokół 89 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Proszę o chwilę uwagi.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Z przyjemnością informuję, że obradom naszym przysłuchuje się delegacja macedońskiego Zgromadzenia Narodowego z jej przewodniczącym panem Tito Petkovskim.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">Delegacja przybyła do Polski na zaproszenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">W imieniu pań i panów posłów serdecznie witam naszych gości i kolegów z Macedonii oraz życzę im przyjemnego pobytu w naszym kraju. Równocześnie wyrażam nadzieję, że wizyta wybitnych parlamentarzystów macedońskich wzbogaci współpracę między Sejmem i parlamentem Macedonii oraz dobrze będzie służyć pomyślnemu rozwojowi polsko-macedońskich stosunków parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">Informuję, że prezes Rady Ministrów, w związku z wyjazdem za granicę z wizytą oficjalną, zwrócił się z prośbą o przełożenie informacji na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją na następne posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu zgłoszono wnioski:</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">— dotyczące skierowania projektu ustawy o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli oraz,</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">— o odrzucenie informacji o polityce zaopatrzenia Polski w paliwa płynne i gazowe.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">Wpłynął pilny rządowy projekt ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">Komisja Obrony Narodowej wnosi o rozpatrzenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o ratyfikacji umowy między państwami - stronami Traktatu Północnoatlantyckiego a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla pokoju.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Stwierdzam, że z tym projektem ustawy łączy się rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw: o broni, amunicji i materiałach wybuchowych, o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, o drogach publicznych, Prawo celne, o ochronie granicy państwowej oraz o zakwaterowaniu sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby:</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">— skreślić dotychczasowe punkty 13 i 14, dotyczące informacji na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją oraz informacji o sytuacji Polaków na Litwie,</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">— dodać następujące nowe punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">1. Głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">1) w sprawie skierowania do komisji komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli,</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">2) o odrzucenie informacji rządu o polityce zaopatrzenia Polski w paliwa płynne i gazowe.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1913).</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">1) o ratyfikacji umowy między państwami — stronami Traktatu Północnoatlantyckiego a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla pokoju, dotyczącej statusu ich sił zbrojnych oraz jej Protokołu Dodatkowego (druk nr 1885),</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">2) o zmianie ustaw: o broni, amunicji i materiałach wybuchowych, o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, o drogach publicznych, Prawo celne, o ochronie granicy państwowej oraz o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1884).</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefZych">Są sprzeciwy.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić sprzeciw wobec propozycji wykreślenia informacji rządu na temat sytuacji Polaków na Litwie. Dwa zdania uzasadnienia, jeżeli pan marszałek pozwoli. Nie uważam, żeby było zasadne niewysłuchanie informacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych o obecnej sytuacji na Litwie. Nie pomoże to i nie zaszkodzi wyborom, które odbędą się dwudziestego.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#KazimierzWilk">Drugi powód. Na moje zapytanie do ministra spraw zagranicznych otrzymałem odpowiedź na piśmie. Niestety ta odpowiedź, delikatnie mówiąc, nie odpowiada rzeczywistości. Bardzo proszę Wysoką Izbę, żeby wyraziła zgodę na wysłuchanie informacji MSZ, bo to nie jest pierwszy przypadek, kiedy ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat sytuacji Polaków - powiem ogólnie - poza granicami kraju informacje przekazywane Wysokiej Izbie nie odpowiadają rzeczywistości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o niewprowadzanie do porządku dziennego pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 1913, ponieważ ten projekt nie był poddany żadnej konsultacji: ani ze związkami zawodowymi, ani z organizacjami emeryckimi. Uzasadnienie jest dezinformujące, gdyż podstawą konsultacji był autorski projekt pana ministra pracy, będący również tematem jednego z posiedzeń Komisji Trójstronnej, gdzie zgłoszono konkretne zastrzeżenia, które miały być rozpatrzone przez Radę Ministrów. Projekt miał wrócić na posiedzenie Rady Ministrów i być poddany normalnej procedurze konsultacyjnej z partnerami społecznymi. Z tego też względu na podstawie art. 56a ust. 2 regulaminu Sejmu zwracam się do Prezydium Sejmu, aby zwróciło Radzie Ministrów pilny projekt ustawy w celu przeprowadzenia normalnej procedury konsultacyjnej, gdyż jest to projekt bardzo ważny, dotyczący 9 milionów Polaków, zmieniający 12 ustaw i nie wolno takiego projektu rozpatrywać w trybie pilnym bez przyjęcia uwag partnerów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Kierując pilny projekt ustawy w imieniu rządu prezes Rady Ministrów załączył projekt, a do tego projektu również uzasadnienie. Pozwolę sobie odczytać odpowiedni zapis uzasadnienia: „Zasady waloryzacji świadczeń z ubezpieczenia społecznego były przedmiotem wszechstronnych konsultacji społecznych, w tym także ze związkami zawodowymi oraz organizacjami pracodawców, prowadzonych w toku opracowywania programu reformy ubezpieczeń społecznych”.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">I to wszystko.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Wobec wniesionych sprzeciwów, przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefZych">Przypominam, że zgodnie z przyjętymi zasadami głosujemy za wnioskiem Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JózefZych">Odrzucenie wniosku Prezydium Sejmu oznacza, że sprzeciw został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefZych">Pierwszy sprzeciw dotyczy informacji ministra spraw zagranicznych o sytuacji Polaków na Litwie po decyzji parlamentu litewskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JózefZych">Przypominam, iż Prezydium Sejmu zaproponowało skreślenie tego punktu z porządku dziennego. Sprzeciw wniósł pan poseł Wilk.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefZych">W związku z tym przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za skreśleniem punktu 14 dotyczącego informacji ministra spraw zagranicznych o sytuacji Polaków na Litwie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 252 posłów, przeciw - 113, 38 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu zaproponowało wprowadzenie do porządku obrad Sejmu pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JózefZych">Sprzeciw wniósł pan poseł Wiśniewski.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JózefZych">Wobec tego poddaję pod głosowanie propozycję Prezydium Sejmu dotyczącą wprowadzenia do porządku dziennego pilnego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej wprowadzenia do porządku dziennego pilnego rządowego projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 232 posłów, przeciw - 148, 23 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#JózefZych">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#JózefZych">Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 1996 r. (sygn. akt K.8/96) w sprawie niezgodności z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: W dniu 8 października 1996 r. Komisja Polityki Społecznej i Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wniosku grupy posłów Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych i NSZZ „Solidarność”, uznając orzeczenie za zasadne. Z publikowanych wypowiedzi członków rządu wynika, iż rząd przygotował projekt ustawy mającej zrealizować niniejsze orzeczenia. W najbliższym czasie Sejm przystąpi do prac nad projektem budżetu państwa na 1997 r. Środowisko emerytów i rencistów z dużym niepokojem i nadzieją oczekuje na naprawę krzywdy, jaka dotknęła emerytów i rencistów, pozbawiając ich należnej waloryzacji za IV kwartał 1995 r. W zaistniałej sytuacji Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o rozszerzenie porządku obecnego posiedzenia Sejmu, jak podano na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#JózefZych">Informuję Wysoką Izbę, iż otrzymałem dokładnie przed chwilą informację, iż komisje dostarczyły sprawozdanie, a zatem sprawozdanie jeszcze nie mogło być doręczone posłom na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów...</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#JózefZych">Panie pośle, przykro mi, ale zarządziłem już głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 1996 r. (sygn. akt K.8/96) w sprawie niezgodności z konstytucją Rzeczypospolitej ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 406 posłów. Za przyjęciem wniosku Unii Pracy głosowało 167 posłów, przeciw - 178, 61 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Unii Pracy Klubu Parlamentarnego odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#JózefZych">Koło Parlamentarne Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform — Solidarni w Wyborach wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów pana Włodzimierza Cimoszewicza o dyspozycjach Ministerstwa Finansów dotyczących udzielania ulg podatkowych w latach 1994–1995.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Z informacji prezesa Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli w Ministerstwie Finansów przedstawionej w Sejmie w dniu 25 września 1996 r. wynika, że: „Przeprowadzona na przełomie roku 1994 i 1995 kontrola wydawanych decyzji o zaniechaniu i ustalaniu poboru podatków przez resort wykazała m. in. taką nieprawidłowość, że Ministerstwo Finansów kierowało do urzędów skarbowych pisma zawierające dyspozycje co do udzielania ulg podatkowych, ingerując w ten sposób niedopuszczalnie w tok postępowania podatkowego. (...) Ponadto miały miejsce przypadki, gdy minister finansów wydawał spółkom z udziałem zagranicznym promesy o zwolnieniu z podatku dochodowego wbrew stanowisku właściwego ministra, co było sprzeczne z ustawą. Inna nieprawidłowość to niezgodne z ustawą udzielanie ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych płatnikom podatku, czyli przedsiębiorstwom zobowiązanym do pobierania i odprowadzania podatków...”. Do tych zarzutów w czasie debaty nad informacją prezesa Najwyższej Izby Kontroli nie odniósł się ani pan premier, ani minister finansów. Tymczasem w sytuacji kiedy minister finansów od jednych obywateli nakazuje ściąganie wątpliwie należnych podatków, społeczeństwo powinno wiedzieć, wobec kogo, na jakiej podstawie, na jaką kwotę i w jakim czasie za bezprawnym wstawiennictwem Ministerstwa Finansów i samego ministra finansów dokonano zwolnień i ulg podatkowych i jakie decyzje podejmie premier w związku z przekroczeniem prawa przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#JózefZych">Ponieważ pan premier nie raczył odpowiedzieć na list posłów Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach w tej sprawie, wniosek o udzielenie informacji jest nie tylko uzasadniony, ale i konieczny.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform — Solidarni w Wyborach o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów pana Włodzimierza Cimoszewicza o dyspozycjach Ministerstwa Finansów dotyczących udzielania ulg podatkowych w latach 1994–1995, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 406 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 141 posłów, przeciw - 238, 27 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.45" who="#JózefZych">Komisje: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Polityki Społecznej oraz Samorządu Terytorialnego wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego o komisyjnym projekcie rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-6.46" who="#JózefZych">Uzasadnienia na piśmie wnioskodawcy nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-6.47" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku, ponieważ przewiduje rozpatrzenie tego sprawozdania na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.48" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów; Polityki Społecznej oraz Samorządu Terytorialnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego o komisyjnym projekcie rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie uzupełnienia założeń polityki mieszkaniowej państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.49" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.50" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.51" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 408 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 24 posłów, przeciw - 252, 132 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.52" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek komisji odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.53" who="#JózefZych">Pani poseł Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska wnosi o skreślenie dotychczasowego punktu 3 porządku dziennego dotyczącego sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-6.54" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „Projekt, o którym mowa, został omówiony w pierwszym czytaniu na posiedzeniu Sejmu w dniu 31 maja br. wraz z siedmioma innymi projektami ustaw o tematyce wyznaniowej. Projekt ten oprócz pewnych zmian zmierzających do skreślenia już nieaktualnych przepisów obejmuje trzy problemy.</u>
          <u xml:id="u-6.55" who="#JózefZych">Pierwszy problem dotyczy wyłączenia przywozu samochodów osobowych i wyrobów akcyzowych od ulg celnych przysługujących kościołowi katolickiemu. To samo rozwiązanie przewidziane jest w poselskim projekcie ustawy, objętym drukiem nr 1682, z tym że przewiduje się w nim kompleksową regulację tego problemu, mianowicie skreślenie identycznych przepisów zawartych także w ośmiu innych ustawach wyznaniowych.</u>
          <u xml:id="u-6.56" who="#JózefZych">Drugi problem dotyczy trybu rozpatrywania wniosków kościoła o zwrot majątku nieruchomego. Projekt objęty drukiem nr 1106 proponuje czasowe ograniczenie wniosków do nieruchomości, które stanowiły własność kościoła katolickiego po 1 stycznia 1944 r., zmienia skład zespołu orzekającego o takim zwrocie i wreszcie przewiduje odwołanie do Sądu Najwyższego od orzeczenia tego zespołu. Tejże materii dotyczą dwa inne poselskie projekty ustaw proponujące nieco inne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-6.57" who="#JózefZych">Projekt objęty drukiem nr 1680 proponuje, aby w ustawach o stosunku państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz Polskiego Kościoła Chrześcijan Baptystów, które to ustawy powierzały rozpatrzenie wniosków rewindykacyjnych organom administracji rządowej, powołać do ich rozpatrywania zespoły orzekające komisji regulacyjnych lub na wzór komisji rozpatrującej podobne wnioski Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego - podobnie jak Komisja Majątkowa rozpatruje wnioski rewindykacyjne kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-6.58" who="#JózefZych">Natomiast projekt objęty drukiem nr 1671 przewiduje, że wnioski rewindykacyjne kościoła katolickiego będą rozpatrywane wyłącznie przez sądy powszechnie.</u>
          <u xml:id="u-6.59" who="#JózefZych">Trzeci problem dotyczy skreślenia ulg podatkowych przysługujących dotychczas spółkom prawa handlowego, których udziałowcami są wyłącznie osoby prawne kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-6.60" who="#JózefZych">Na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 1996 r. Sejm skierował siedem projektów ustaw o tematyce wyznaniowej, w tym wspomniane poselskie projekty ustaw, zawarte w drukach nr 1671, 1680 i 1682, do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej. Komisje te powołały podkomisję do ich szczegółowego rozpatrzenia. Prace podkomisji, która wybrała mnie na przewodniczącą, jeszcze nie zostały zakończone. Natomiast projekt zawarty w druku nr 1106, proponujący skreślenie ulg podatkowych, został również w dniu 12 czerwca skierowany dodatkowo do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-6.61" who="#JózefZych">Połączone trzy komisje na posiedzeniu odbytym w dniu 13 września 1996 r. nie przeprowadziły merytorycznej dyskusji nad wymienionymi problemami, lecz uznały, że materia objęta projektem winna być podzielona na dwie części, z których jedna powinna być rozpatrzona przez wspomnianą podkomisję, druga zaś część, dotycząca podatku, powinna być rozpatrzona przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą. Z tego właśnie powodu komisje postanowiły rekomendować Sejmowi odrzucenie projektu zawartego w drukach nr 1106 i 1887.</u>
          <u xml:id="u-6.62" who="#JózefZych">Pragnę również dodać, że Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawcza na jednym z ostatnich posiedzeń odrzuciły propozycje dotyczące zmian w Prawie podatkowym w zakresie objętym wyżej wymienionym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.63" who="#JózefZych">Dyskusja, którą mielibyśmy odbyć na obecnym posiedzeniu Sejmu, byłaby więc dublowana przez przyszłą dyskusję nad trzema innymi projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.64" who="#JózefZych">Aby uniknąć dwukrotnej dyskusji wnoszę więc o skreślenie punktu 3 z porządku dziennego obecnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.65" who="#JózefZych">Sprawozdanie trzech komisji na temat projektu ustawy zawartego w drukach nr 1106 i 1887 proponuję rozpatrzyć równocześnie ze sprawozdaniem na temat projektów ustaw zawartych w drukach nr 1671, 1680 i 1682”.</u>
          <u xml:id="u-6.66" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje uwzględnienie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.67" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#RyszardFaszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę poddać pod rozwagę jedną rzecz. Otóż propozycja nierozpatrywania określonych zmian w Prawie podatkowym to jest zakryta propozycja uniemożliwienia głosowania nad nimi, ponieważ - jak to już nieraz stwierdzał Trybunał Konstytucyjny - zmiany w ustawach podatkowych mają wejść w określonym terminie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#RyszardFaszyński">Zmiany w ustawach podatkowych od osób prawnych muszą być opublikowane do 30 listopada. Odwleczenie rozpatrywania ma doprowadzić do rozpatrzenia tego po 30 listopada; wówczas będzie to świetny argument dla klubu SLD, żeby tych zmian nie wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#RyszardFaszyński">Uważam, że nie ma powodów, żeby z odkrytą przyłbicą nie zagłosować teraz, czy takie zmiany wprowadzamy, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pani poseł Małgorzaty Winiarczyk-Kossakowskiej o skreślenie dotychczasowego punktu 3 porządku dziennego dotyczącego sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 408 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 325 posłów, przeciw - 49, 34 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek pani poseł Małgorzaty Winiarczyk-Kossakowskiej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefZych">Pan poseł Władysław Serafin wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości z uwzględnieniem, ile na centra handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JózefZych">Uzasadnienia tym razem pan poseł na piśmie nie przedstawia. Ponadto zadaje pytania: Czy rząd zamierza przeprowadzić kontrolę wydanych zezwoleń pod kątem zgodności wniosku z lokalnymi prawami? Jakie wnioski będą wyciągnięte w stosunku do pracowników administracji rządowej i samorządowej w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa?</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Władysława Serafina o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości z uwzględnieniem, ile na centra handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 141 posłów, przeciw - 217, 43 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek pana posła Władysława Serafina odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#JózefZych">Pan poseł Andrzej Bajołek wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o przyczynach skokowego wzrostu cen paliw silnikowych oraz pogarszania się ich jakości, ze szczególnym uwzględnieniem oleju napędowego niezbędnego do wykonywania wyjątkowo trudnych i opóźnionych prac polowych w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Rząd na 89 posiedzeniu Sejmu zapowiedział uruchomienie znacznych ilości rezerw paliwowych, w tym szczególnie oleju napędowego. Wbrew tym zapewnieniom w wielu stacjach paliw obserwuje się brak paliw. W połączeniu ze wzrostem cen średnio od 30 do 40, a nawet 80 gr za litr, przy jednoczesnym obniżeniu jakości paliw, spowodowało to irytację i oburzenie klientów stacji paliw prywatnych sieci dystrybucyjnych. Rolnicy, którzy stanowią znaczną część klientów tych stacji, zadają pytania, gdzie trafiają rzekomo uruchomione rezerwy oleju napędowego, które miały uspokoić rynek i być sprzedawane po stałej cenie 1,22 zł? Rolnicy pytają także, czy rząd zlikwidował instytucje kontroli paliw kontrolujące jakość paliw, gdyż występują praktyki mieszania przez dystrybutorów tańszego oleju opałowego z olejem napędowym, pogarszające jego jakość. Czy i w jaki sposób rząd zamierza przeciwstawić się przedstawionym praktykom i spowodować przestrzeganie norm jakościowych oleju napędowego?</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje uwzględnienie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Andrzeja Bajołka o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o przyczynach skokowego wzrostu cen paliw silnikowych oraz pogarszania się ich jakości ze szczególnym uwzględnieniem oleju napędowego niezbędnego do wykonywania wyjątkowo trudnych i opóźnionych prac polowych w rolnictwie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 359 posłów, przeciw - 20, 22 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek pana posła Andrzeja Bajołka uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 90 posiedzenia Sejmu zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#JózefZych">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby przeprowadzić łączną debatę średnią nad dotychczasowymi punktami 1 i 2, dotyczącymi zmian w ustawach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby przeprowadzić debaty krótkie nad punktami dotyczącymi sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, a także pierwszego czytania projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół w pierwszym czytaniu projektów ustaw dotyczących ratyfikacji umowy między państwami - stronami Traktatu Północnoatlantyckiego a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla pokoju.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#JózefZych">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#JózefZych">Proszę bardzo, jest sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym wnieść o to, ażeby rozpatrzono sprawę stanu wojennego w trybie debaty średniej oraz aby stało się to w czasie transmisji telewizyjnej. Krótko uzasadniam - niezależnie od tych pomruków. Stan wojenny wstrząsnął przecież nie tylko całą Polską, ale i całą Europą. Skutki stanu wojennego odczuwamy w wielu wypadkach do dzisiaj. Jest to sprawa, która toczyła się w Sejmach obu kadencji, chyba najdłużej ze wszystkich. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej pracowała nad nią przeszło 4 lata.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AndrzejOstojaOwsiany">Wydaje mi się, że sprawy o tak wielkim ciężarze gatunkowym - która w dalszym ciągu porusza większość naszego społeczeństwa - nie można zbyć debatą krótką. Dlatego też wnoszę, jak na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Wobec sprzeciwu przypomnę, iż Prezydium Sejmu w punkcie: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, proponuje debatę krótką, natomiast pan poseł Ostoja-Owsiany proponuje debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Przystąpimy zatem do głosowania nad propozycją Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Odrzucenie tej propozycji oznaczać będzie, iż Sejm przyjął propozycję pana posła Ostoi-Owsianego.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem Prezydium Sejmu, aby nad sprawozdaniem Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej odbyła się debata krótka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu głosowało 228 posłów, przeciw - 137, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">Jeżeli chodzi o drugą sprawę podniesioną przez pana posła Ostoję-Owsianego, informuję, że rozpatrzenie sprawozdania jest przewidziane w dniu jutrzejszym jako drugi z kolei punkt jutrzejszego porządku obrad, a więc wszystko wskazuje na to, że odbędzie w tzw. czasie telewizyjnym, i to nie wymaga głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy: nad dodanym punktem 1 - za chwilę oraz w czwartek rano i w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">Jutro, po głosowaniach, rozpatrzymy punkt dotyczący pierwszego czytania projektu ustawy o waloryzacji emerytur i rent, a następnie - jak już przed chwilą mówiłem - sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy także jutro, w godz. 16–19.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">Proszę, pan poseł Nałęcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#TomaszNałęcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Unii Pracy nie mógł zgłosić tej propozycji do porządku dziennego, dlatego w imieniu klubu formułuję prośbę pod adresem Prezydium Sejmu, żeby interweniowało w Senacie o przekazanie Sejmowi uchwały Senatu w sprawie ustawy tzw. antyaborcyjnej. Chcieliśmy bowiem wnieść już na tym posiedzeniu punkt porządku mówiący o odniesieniu się Sejmu do uchwały Senatu, ale niestety nie mogliśmy tego uczynić, ponieważ Senat nie przekazał jeszcze tej uchwały Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#TomaszNałęcz">Regulamin Sejmu mówi o niezwłocznym przekazywaniu ustaw Senatowi. Mam nadzieję, że w regulaminie Senatu jest analogiczny zapis. Uchwałę w tej sprawie Senat podjął w czwartek. Z Senatu do Sejmu nie jest daleko, ta uchwała naprawdę do środy mogła dotrzeć do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę Prezydium Sejmu o interwencję w tej sprawie w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Informuję, że dzisiaj odbędą się następujące posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">— Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego o godz. 10;</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefZych">— Odpowiedzialności Konstytucyjnej o godz. 10;</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JózefZych">— Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefZych">— Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Komisją Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JózefZych">— a także Nadzwyczajnej do rozpatrzenia raportu o polityce regionalnej o godz. 17.15.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami:</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JózefZych">1) w sprawie skierowania do komisji komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli (druk nr 1814),</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JózefZych">2) o odrzucenie informacji rządu o polityce zaopatrzenia Polski w paliwa płynne i gazowe.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JózefZych">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu Sejm podjął decyzję o skierowaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JózefZych">Wobec wniosku o skierowanie projektu ustawy do Komisji Polityki Społecznej zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli także do Komisji Polityki Społecznej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wniosku o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Polityki Społecznej głosowało 160 posłów, przeciw - 194, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił propozycję dodatkowego skierowania.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#JózefZych">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku w sprawie odrzucenia informacji rządu o polityce zaopatrzenia Polski w paliwa płynne i gazowe.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu pana Romana Czerwińskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie informacji.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#JózefZych">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm informację przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu o polityce zaopatrzenia Polski w paliwa płynne i gazowe, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu głosowało 190 posłów, przeciw - 171, 37 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie informacji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 2 i 3 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#JózefZych">2. Sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-12.30" who="#JózefZych">1) rządowym i poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 1740, 1627, 1710 i 1902),</u>
          <u xml:id="u-12.31" who="#JózefZych">2) rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 1739 i 1896)...</u>
          <u xml:id="u-12.32" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-12.33" who="#JózefZych">3) rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej oraz o poselskim projekcie ustawy zmieniającej ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a także o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druki nr 1759, 1628, 1686 i 1903).</u>
          <u xml:id="u-12.34" who="#JózefZych">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druki nr 1144 i 1750).</u>
          <u xml:id="u-12.35" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, nie zarządziłem przerwy, kontynuujemy obrady:</u>
          <u xml:id="u-12.36" who="#JózefZych">Proszę sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Gruszkę o zabranie głosu w celu przedstawienia sprawozdania o projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1627), o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1710) i o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1740).</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JózefGruszka">Wysoki Sejm na 83 posiedzeniu w dniu 28 czerwca 1996 r. skierował powyższe projekty ustaw do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia. Połączone komisje po rozpatrzeniu tych projektów na posiedzeniach w dniach 27 i 30 sierpnia oraz 3, 12, 13, 18 i 19 września przedstawiają sprawozdanie, które mam zaszczyt zaprezentować.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JózefGruszka">Chciałbym rozpocząć od przedstawienia wniosków mniejszości, które komisje przedstawiają, zgodnie z art. 40 ust. 3 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, na żądanie wnioskodawców. Oto te wnioski:</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 1 dotyczącym art. 21 ust.1 w lit. h odnoszącej się do pkt. 46–51 postuluje się skreślenie pkt. 47. Skreślenie tego punktu oznaczałoby, że przychody z dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie kosztów zadań w zakresie postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej byłyby obciążone podatkiem.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 2 wnioskodawcy proponują, aby w art. 26a ust. 3 pkt 2 skreślić lit. b. Skutkiem tego skreślenia byłoby pozbawienie podatnika możliwości odliczenia wydatków poniesionych na zakup, budowę, rozbudowę pływalni, basenów sportowych odkrytych, kortów tenisowych zaliczanych zgodnie z klasyfikacją rodzajowych środków trwałych Głównego Urzędu Statystycznego do grupy 2 (podgrupa 28, rodzaj 281 i 286).</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#JózefGruszka">Kolejne wnioski mniejszości dotyczą propozycji wprowadzenia innej skali podatkowej niż proponują połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 3 proponuje się powrót do skali podatkowej wprowadzonej ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., tj. 20, 30 i 40%.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 4 proponuje się wprowadzenie stawek 20, 31 i 43%.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 5 wnioskodawcy proponują, aby wpisać do ustawy, że w 1998 r. obowiązywać będą stawki 20, 32 i 44%, natomiast od 1999 r. stawki 20, 31 i 43%.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#JózefGruszka">Dyskusję o zmianie stawek podatkowych wywołało przedłożenie zawarte w poselskim projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - druk nr 1710. Projekt ten przewiduje następującą skalę podatkową: 15, 20, 33 i 45%. Wnioski złożone podczas pierwszego czytania omawianych projektów również zmierzały w kierunku obniżenia skali podatkowej. Przewidywał to również projekt rządowy z druku nr 1740.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#JózefGruszka">Połączone komisje przeprowadziły wyczerpującą debatę na ten temat. Debata była poprzedzona rachunkami symulacyjnymi skutków budżetowych decyzji zaproponowanych w przedstawionych projektach i wnioskach z pierwszego czytania. Połączone komisje brały pod uwagę możliwości budżetowe również ze względu na inne rozwiązania przyjęte już przez Wysoką Izbę. Do tych decyzji należy zaliczyć likwidację podatku importowego w wyniku przyjęcia Polski do OECD i obniżenie ceł. Komisje rozważały również sytuację w służbie zdrowia i w resorcie oświaty, a także decyzję Trybunału Konstytucyjnego w sprawie waloryzacji rent i emerytur za IV kwartał 1995 r. Rozważane było także, bardzo wnikliwie przedłożenie rządowe o ograniczeniu ulg inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#JózefGruszka">Po rozważeniu tych uwarunkowań, które są bardzo złożone, podjęto decyzję o utrzymaniu dotychczasowej skali podatkowej na rok 1997, tj. 21, 33 i 45%. Decyzja ta została podjęta większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 6 wnioskodawcy proponują nadać nowe brzmienie zapisowi odnośnie do ulgi dotyczącej odpłatności za kształcenie dzieci. Wniosek zmierza do tego, aby ulga na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych nie była wyższa niż 50% kosztów kształcenia ponoszonych w szkołach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#JózefGruszka">We wniosku mniejszości nr 7 wnioskodawcy proponują dodanie nowego artykułu wprowadzającego ulgę z tytułu wychowywania dzieci. Rozwiązanie to popularnie określane jest jako ulga rodzinna. Zostało ono perfekcyjnie przedstawione i uzasadnione w poselskim projekcie ustawy w druku nr 1710. Generalne założenie tej ulgi to możliwość odliczenia przez podatnika od podatku dochodowego 10 zł miesięcznie na każde dziecko do 18 lat, a jeżeli dziecko uczy się lub studiuje, to granica wieku wynosiłaby 25 lat. Ulga ta należałaby się podatnikom, których dochód roczny nie przekracza górnej granicy drugiego przedziału skali podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#JózefGruszka">Dyskusja nad tym problemem wykazała, że ulga ta nie miałaby zastosowania do wszystkich dzieci, a tylko do dzieci płatników podatku dochodowego. Z ulgi tej nie mogłyby, na przykład, skorzystać dzieci rolników. To rozwiązanie oznaczałoby również nierówność obywateli wobec prawa. Rząd w pracach nad nowelizacją tej ustawy zaproponował zwiększenie zasiłków na wychowanie dzieci. Rozwiązanie zaproponowane w druku nr 1710 w tym zakresie nie uzyskało poparcia połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#JózefGruszka">Teraz przedstawię prezentowany w sprawozdaniu przez połączone komisje projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W pracach nad tym projektem połączone komisje odniosły się do wszystkich zagadnień prezentowanych w trzech projektach ustaw przesłanych zgodnie z decyzją Wysokiej Izby do połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#JózefGruszka">Zmiana 1. Nowe brzmienie ust. 4 w art. 6 rozszerza możliwość preferencyjnego obliczania podatku przez osoby samotnie wychowujące dzieci. Możliwość ta istnieje do czasu ukończenia przez dziecko 25 lat, jeżeli uczy się ono lub studiuje. Dzieci te nie mogą uzyskiwać dochodów z wyjątkiem dochodów zwolnionych od podatku.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#JózefGruszka">Zmiana 2 dotyczy art. 10 ust. 2, jest zmianą porządkującą odliczenia wydatków ponoszonych na budowę domu mieszkalnego ze względu na nowe rozwiązania zawarte w art. 26 ust. 1 pkt 8.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#JózefGruszka">W zmianie 3 do art. 11 bardziej precyzyjnie porządkuje się przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#JózefGruszka">Zmiana 4. W art. 14 ust. 2 uściśla się katalog przychodów z działalności gospodarczej poprzez zmianę zapisu w pkt. 6. Pkt 6 otrzymuje brzmienie: „wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek) z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych”. Ponadto katalog przychodów jest rozszerzony przez dodanie nowego pkt 8 w brzmieniu: „wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń obliczonych zgodnie z art. 12 ust. 2, 3 i 3a”.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#JózefGruszka">Zmiana 5 uściśla zapis art. 16 o określeniu przychodu za bezpłatne odstąpienie nieruchomości innym osobom. Podkreśla się tu, że chodzi w tym przypadku o osoby fizyczne i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#JózefGruszka">W zmianie 6 odnoszącej się do art. 17 mowa jest o tym, jakie przychody z kapitałów pieniężnych podlegają opodatkowaniu. Zaproponowany zapis rozszerza paletę przychodów kapitałowych podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy podkreślić, że rachunki bankowe służące prowadzeniu działalności gospodarczej nie podlegają rygorom podatkowym w zakresie przyrostu odsetek od wkładów oszczędnościowych na nich zgromadzonych.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#JózefGruszka">Zmiana 7 dotyczy art. 21 ust. 1. Artykuł ten jest swoistym katalogiem zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego. Połączone komisje proponują następujące zmiany i uściślenia w zakresie tych zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#JózefGruszka">Pkt 5 dotyczący obligacji skarbu państwa został uściślony zapisem mówiącym, że zwolnienie odnosi się także do papierów wyemitowanych zarówno przez skarb państwa, jak i jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#JózefGruszka">Pkt 11 - zapis zaproponowany przez połączone komisje stwierdza, że zwolnieniu od podatku dochodowego podlegają te świadczenia rzeczowe, które są wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra. W punkcie tym proponuje się również wykreślenie dotychczasowego zapisu dotyczącego zwolnienia od podatku świadczeń za niewydanie pracownikom przysługujących im środków higieny osobistej. Decyzję tę komisje uzasadniają tym, że zgodnie z ustawą Kodeks pracy przysługujące środki higieny osobistej winny być wydawane bezwzględnie pracownikom, aby zabezpieczyć ich życie i zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#JózefGruszka">W pkt. 12 podane wyżej rozwiązanie dotyczy wartości napojów bezalkoholowych wydawanych pracownikom w czasie wykonywania pracy, bez prawa ekwiwalentu z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#JózefGruszka">Zmiana zapisu w pkt. 16 oznacza, że zwolnienie od podatku dochodowego z tytułu diet i innych należności za czas podróży służbowej dotyczy odbywających te podróże - nie tylko tych, którzy mają status pracownika.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#JózefGruszka">Zmiany w pkt. 17–19 dotyczą zwolnień od podatku dochodowego diet, dodatku za rozłąkę i zakwaterowanie. Połączone komisje proponują, aby diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów utrzymania przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich były zwolnione od opodatkowania do wysokości nie przekraczającej trzykrotnego najniższego wynagrodzenia pracowników określonego za grudzień roku poprzedzającego rok podatkowy. Dodatek za rozłąkę byłby wolny od podatku do wysokości diet za czas podróży służbowej pracowników, a koszty udostępnienia lokalu mieszkalnego pracownikom w przypadku zatrudnienia ich poza miejscem stałego zamieszkania — do wysokości nie przekraczającej trzykrotnego najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników za grudzień roku poprzedzającego rok podatkowy.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#JózefGruszka">Zmiana w pkt. 22 - zapis określa, jakie warunki powinien spełnić podatnik używający samochodu do celów służbowych służących działalności gospodarczej. Sposób udokumentowania odnośnie do użytkowania tego pojazdu jest szczegółowo uregulowany w art. 23 ust. 5. Wprowadzona została zasada, że przebieg pojazdu powinien być udokumentowany, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, w ewidencji prowadzonej przez pracownika według określonego wzoru, potwierdzonej przez podatnika w końcu każdego miesiąca. Prowadzenie tej ewidencji jest warunkiem zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#JózefGruszka">Zmiana w pkt. 41 dotyczy zwolnienia od podatku dochodowego dochodu uzyskanego przez podatnika ze sprzedaży świadectwa udziałowego. Zwolnieniu podlegają tylko te transakcje, które są zgodne z przepisami o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#JózefGruszka">Zmiana w pkt. 44 polega na tym, że zwolnieniu od podatku dochodowego podlegają również przychody członków ochotniczych straży pożarnych uzyskane z tytułu uczestnictwa w akcjach ratowniczych.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#JózefGruszka">Pkt 45 - połączone komisje postanowiły przedstawić Wysokiej Izbie propozycję rozszerzenia katalogu przedmiotowych zwolnień odnośnie do następujących przychodów:</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#JózefGruszka">— przychody pochodzące z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów RP, właściwego ministra lub agencję rządową oraz odsetki od tych przychodów lub środków ulokowanych na bankowych rachunkach terminowych;</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#JózefGruszka">— przychody z tytułu dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie kosztów zadań w zakresie postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej;</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#JózefGruszka">— dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej na podstawie przepisów o zatrudnianiu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych;</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#JózefGruszka">— kwoty wypłacane osobom wymienionym w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z tytułu: ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery i świadczenia finansowego na pokrycie kosztów najmu lokalu mieszkalnego do wysokości określonej w pkt. 19 lit. b;</u>
          <u xml:id="u-13.36" who="#JózefGruszka">— przychody otrzymane w związku ze zwrotem wkładów lub udziałów w spółdzielni albo wkładów w spółce oraz umorzeniem udziałów lub akcyz w spółce mającej osobowość prawną w części stanowiącej koszt nabycia, a jeżeli nabycie nastąpiło w drodze darowizny lub spadku — do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny;</u>
          <u xml:id="u-13.37" who="#JózefGruszka">— przychody otrzymane z tytułu zwrotu dopłat wniesionych uprzednio zgodnie z odrębnymi przepisami do spółki mającej osobowość prawną — do wysokości wniesionych dopłat.</u>
          <u xml:id="u-13.38" who="#JózefGruszka">Zmiana 8 dotyczy art. 22, który określa koszty uzyskania przychodu. Połączone komisje proponują rozwiązania szczegółowe w zakresie amortyzacji składników majątkowych i ich kwalifikacji w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodu. Zgodnie z propozycją minister finansów w drodze rozporządzenia określi:</u>
          <u xml:id="u-13.39" who="#JózefGruszka">— składniki majątkowe uznane za środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, sposób ustalania ich wartości początkowej, szczegółowe zasady i stawki amortyzacji, a także tryb i terminy aktualizacji wyceny środków trwałych;</u>
          <u xml:id="u-13.40" who="#JózefGruszka">— szczegółowe zasady i tryb: zaliczania składników majątkowych do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, a także zmniejszania kosztów uzyskania przychodów w wypadku, gdy składniki te, ze względu na przewidywany okres użytkowania, nie zostały uprzednio zaliczone do tych środków albo wartości; naliczania odsetek za okres, w tym składniki majątkowe określone pod lit. a nie były zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,</u>
          <u xml:id="u-13.41" who="#JózefGruszka">— szczegółowe zasady ewidencjonowania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przez podatników nie obowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-13.42" who="#JózefGruszka">Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w dzienniku urzędowym Monitor Polski te wskaźniki przeliczeniowe i określa sposób ich stosowania w aktualizacji wyceny wartości środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-13.43" who="#JózefGruszka">Kosztem uzyskania przychodu są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonane wyłącznie zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-13.44" who="#JózefGruszka">Skreślenie w art. 22 ust. 9 dotychczasowego pkt. 3a i zastąpienie go innym zapisem powoduje, że koszty uzyskania przychodu w stosunku do przychodów uzyskanych przez osoby określone w art. 13 pkt. 2, 4 i 6 zostają zmienione z 50% na 20% wielkości przychodu, natomiast z tytułów określonych w art. 13 pkt 8 stosunek ten obniża się do 10%.</u>
          <u xml:id="u-13.45" who="#JózefGruszka">Zmiana w ust. 11 jest zmianą uściślającą, która określa, że koszty, o których mowa w tym ustępie, powstają w ciągu roku podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-13.46" who="#JózefGruszka">Nowy ust. 12 w art. 22 jednoznacznie określa, iż sposób liczenia kosztów przedstawiony w ust. 9 pkt 3 nie ma zastosowania do osób wymienionych w art. 12 ust. 1 oraz w art. 14 i 14a.</u>
          <u xml:id="u-13.47" who="#JózefGruszka">Zmiana 9 dotyczy art. 23, który określa, jakich wydatków nie uważa się za koszt uzyskania przychodu. W ust. 1 pkt. 4, 36 i 47 połączone komisje proponują, by w koszty uzyskania przychodu nie wliczać zużycia samochodu osobowego lub innego samochodu o ładowności nie przekraczającej 500 kg. Kosztów tych nie stanowią również wydatki związane z wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych zarówno samochodu osobowego, jak i innego samochodu o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej 500 kg w części przekraczającej kwotę wynikającą z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu określonego w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, obowiązującej w przedsiębiorstwach państwowych. Nie stanowią również tego kosztu stawki ubezpieczeniowe od tych samochodów.</u>
          <u xml:id="u-13.48" who="#JózefGruszka">W pkt. 12 skreśla się zapis o podatku od sprzedaży akcji w publicznym obrocie.</u>
          <u xml:id="u-13.49" who="#JózefGruszka">W pkt. 22 obok innych rezerw, które nie są kosztem uzyskania przychodu, są wymienione rezerwy utworzone zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, inne niż określone jako taki koszt w niniejszej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-13.50" who="#JózefGruszka">Komisje proponują nie uznać za koszt uzyskania przychodu:</u>
          <u xml:id="u-13.51" who="#JózefGruszka">— wydatków poniesionych na akcje i udziały w spółce albo wkłady do spółdzielni, objęte lub nabyte w zamian za wkład niepieniężny; w razie sprzedaży tych udziałów lub akcji albo wkładów koszt ich nabycia, ustalany na dzień objęcia lub nabycia udziałów, stanowi cena nabycia składników majątkowych, które stanowią wkład niepieniężny, pomniejszona o odpisy amortyzacyjne dokonane przed wniesieniem wkładu,</u>
          <u xml:id="u-13.52" who="#JózefGruszka">— strat powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy,</u>
          <u xml:id="u-13.53" who="#JózefGruszka">— nie wypłaconych należności z tytułów określonych w art. 41 ust.1,</u>
          <u xml:id="u-13.54" who="#JózefGruszka">— wydatków związanych z przychodami wolnymi od podatku,</u>
          <u xml:id="u-13.55" who="#JózefGruszka">— składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II, wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 8 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto, wyklucza wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy i możliwość zaciągnięcia zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy i wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.</u>
          <u xml:id="u-13.56" who="#JózefGruszka">Zmiana 10 odnosząca się do art. 24 dotyczy szczegółowych zasad ustalenia dochodu. Dotyczy bilansu wyników i polega na nazwaniu go sprawozdaniem finansowym. Ust. 3 porządkuje zasady w podmiotach znajdujących się w fazie przekształcenia.</u>
          <u xml:id="u-13.57" who="#JózefGruszka">Zmiana 11 polega na nadaniu nowego brzmienia art. 25. Chodzi o wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych z punktu widzenia uregulowań zawartych w konwencji OECD. Generalna zasada zapisu art. 25 daje możliwość określenia dochodów budżetowych nie tylko na podstawie ksiąg rachunkowych. Zapis ten umożliwia określenie dochodów na podstawie takich metod jak: porównywalna cena niekontrolowana, cena odprzedaży, rozsądna marża, zysk transakcyjny. Zapis określa również warunki stosowania tych metod. Natomiast minister finansów określi w drodze rozporządzenia sposób i tryb określenia tych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-13.58" who="#JózefGruszka">Zmiana 12 dotyczy nowego brzmienia art. 26. Zapis określa, co podatnik może odliczyć od dochodu oraz które wydatki muszą być sumowane i określone łącznie, a także łączną kwotę poszczególnych wydatków. Również w tym artykule został skonsumowany zapis z projektu poselskiego (druk nr 1710), aby darowizny dla osób fizycznych nie podlegały odliczeniu. Rozwiązania tu zawarte regulują zasady zobowiązujące podatnika, jeżeli uzyskał on ulgę budowlaną i zbył wybudowany budynek lub lokal mieszkalny przed upływem 10 lat, do wliczenia tego do uzyskiwanych dochodów. Szczegółowe zasady i warunki odliczenia od dochodów wydatków, o których mowa w tym artykule, określi minister finansów w drodze porozumienia z ministrem pracy i polityki socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-13.59" who="#JózefGruszka">Zmiana 13 dotyczy dodania po art. 26 nowego art. 26a. Zapis w tym artykule konsumuje wysuwane od dawna propozycje dotyczące przeniesienia ulg inwestycyjnych do ustawy podatkowej. Takie rozwiązanie zapewni podatnikowi pewien komfort, ponieważ w ustawie podatkowej będzie określone, na jakie ulgi inwestycyjne może liczyć. Zapis ten z ulgi uznaniowej czyni ulgę obligatoryjną i tym samym system podatkowy staje się bardziej przejrzysty.</u>
          <u xml:id="u-13.60" who="#JózefGruszka">Zmiana 14 polega na dodaniu art. 27a. Uregulowania tu zapisane są związane z nową formułą ulgi podatkowej, polegającą na tym, że zmniejszenie podatku następuje przez odliczenie od podatku dochodowego, tzn. ulgi odlicza się od podatku, a nie od podstawy opodatkowania. Wydatki te dotyczą własnych potrzeb mieszkaniowych, gromadzenia oszczędności w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, dojazdu dzieci do szkół, zakupu nowych pomocy naukowych, programów komputerowych i wydawnictw fachowych, odpłatnego kształcenia w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, odpłatnych świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-13.61" who="#JózefGruszka">Zmiana 15 w art. 29 zmierza do tego, by osoby wymienione w art. 4 były zobowiązane płacić podatek dochodowy również od odsetek kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-13.62" who="#JózefGruszka">Zmiana 16. W art. 30 ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-13.63" who="#JózefGruszka">„6) od przychodów określonych w art. 14, z wyłączeniem przychodów z wykonywania wolnego zawodu, uzyskanych w roku podatkowym — w wysokości nie przekraczającej 12% przychodów w przypadkach:</u>
          <u xml:id="u-13.64" who="#JózefGruszka">a) rozpoczęcia w roku podatkowym tej działalności samodzielnie lub w formie spółki cywilnej osób fizycznych, jeżeli podatnik lub chociażby jeden ze wspólników spółki w roku poprzedzającym rok podatkowy lub przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym nie prowadził działalności gospodarczej,</u>
          <u xml:id="u-13.65" who="#JózefGruszka">b) gdy w roku poprzedzającym rok podatkowy kwota przychodów uzyskanych przez osobę prowadzącą działalność samodzielnie lub suma przychodów wspólników spółki cywilnej nie przekroczyła 60 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-13.66" who="#JózefGruszka">W ust. 4 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „odliczyć od przychodów wydatki określone w art. 26 ust. 1 oraz od zryczałtowanego podatku dochodowego wydatki określone w art. 27a ust. 1; w przypadku dokonywania odliczeń stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 ust. 2–12 i art. 27a ust. 2–15”.</u>
          <u xml:id="u-13.67" who="#JózefGruszka">Ust. 5 otrzymuje brzmienie: „Poczynając od roku podatkowego 1997, kwota określona w ust. 1 pkt 3 jest corocznie podwyższana, w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1; przepis art. 27 ust. 4 stosuje się odpowiednio”.</u>
          <u xml:id="u-13.68" who="#JózefGruszka">W ust. 6 pkt 1 zmiana polega na tym, że minister finansów w drodze rozporządzenia winien również określić warunki, zasady i tryb poboru podatku od przychodów, o których mowa w tymże ustępie.</u>
          <u xml:id="u-13.69" who="#JózefGruszka">Zmiana 17 do art. 32 ust. 3 pkt 4 polega na tym, że zaliczka na podatek dochodowy zmniejsza się o 1/12, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą złoży oświadczenie, w którym stwierdzi, że nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-13.70" who="#JózefGruszka">Zmiana 18 do art. 33 ust. 4 zmierza do tego, by płatnicy, w tym wypadku rolnicze spółdzielnie produkcyjne, po zakończeniu roku podatkowego ustalały za ten rok udział podatku zwolnionego od opodatkowania zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-13.71" who="#JózefGruszka">Zmiana 19 do art. 34 ust. 7 jest zmianą porządkową, ze względu na zmianę numeracji w art. 26 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-13.72" who="#JózefGruszka">Zmiana 20 do art. 35 polega na rozszerzeniu katalogu płatników zobowiązanych do poboru zaliczek na podatek dochodowy o następujące podmioty: organy zatrudnienia - od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy oraz z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych; spółdzielnie - od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni, zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni; oddziały Wojskowej Agencji Mieszkaniowej - od wypłacanych żołnierzom świadczeń pieniężnych wynikających z przepisów ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-13.73" who="#JózefGruszka">Zmiana 21 do art. 37 polega na tym, że w ust. 1 zostaje przywołany pkt 5 art. 35 określający wysokość pobieranej zaliczki na 21%, a nie na 20%, jak to było zapisane do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-13.74" who="#JózefGruszka">W lit. b tej zmiany ust. 1a otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-13.75" who="#JózefGruszka">„Przy dokonywaniu rocznego obliczenia podatku, o którym mowa w ust. 1, płatnik na wniosek podatnika:</u>
          <u xml:id="u-13.76" who="#JózefGruszka">1) przy ustalaniu dochodu uwzględnia koszty, o których mowa w art. 22 ust. 11;</u>
          <u xml:id="u-13.77" who="#JózefGruszka">2) odlicza od dochodu:</u>
          <u xml:id="u-13.78" who="#JózefGruszka">a) wydatki na cele określone w art. 26 ust. 1 pkt 3 do wysokości wynikającej z przedstawionych przez podatnika dokumentów stwierdzających poniesienie tych wydatków;</u>
          <u xml:id="u-13.79" who="#JózefGruszka">b) zwrócone płatnikowi świadczenia, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5, jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek”.</u>
          <u xml:id="u-13.80" who="#JózefGruszka">Zmiana 22. W art. 38 określa się odwołanie do ust. 1 w art. 31, ponieważ ten artykuł jest jednobrzmiący i w dotychczasowym zapisie był popełniony błąd. W ustępie tego artykułu dodaje się konsekwentnie zapis mówiący o zaliczkach od zasiłku pieniężnego z ubezpieczenia społecznego wypłacanego przez zakłady pracy i o rozliczeniu różnicy podatku.</u>
          <u xml:id="u-13.81" who="#JózefGruszka">Zmiana 23. W art. 41 określa się, w jaki sposób banki prowadzące kasy mieszkaniowe są obowiązane pobierać zaliczki na podatek dochodowy.</u>
          <u xml:id="u-13.82" who="#JózefGruszka">Zmiana 24. Dodaje się nowy art. 41b w brzmieniu: Jeżeli podatnik dokonał zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, przy ustalaniu wysokości podatku płatnicy odejmą od dochodu kwotę dokonanych zwrotów łącznie z pobranym podatkiem.</u>
          <u xml:id="u-13.83" who="#JózefGruszka">Zmiana 25 do art. 42 jest zmianą porządkową ze względu na zmianę numeracji art. 41.</u>
          <u xml:id="u-13.84" who="#JózefGruszka">Zmiana 26. W art. 44 ust. 1 skreśla się pkt 2, a w to miejsce wprowadza się zapis mówiący o zasadach płatności zaliczek miesięcznych przez osoby wymienione w art. 13 pkt. 2 i 8. Dodaje się również ust. 6a, który mówi o składaniu deklaracji urzędom skarbowym i rozliczaniu z przychodów w roku podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-13.85" who="#JózefGruszka">Zmiana 27 dotyczy dodania nowego art. 44a mówiącego o obowiązkach spółdzielni mieszkaniowych i informacjach w tym zakresie przedkładanych urzędom skarbowym.</u>
          <u xml:id="u-13.86" who="#JózefGruszka">Zmiana 28 do art. 45 polega na tym, że:</u>
          <u xml:id="u-13.87" who="#JózefGruszka">— po pierwsze, zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym nie obejmuje dochodów wymienionych w art. 24 ust. 3 „z wyjątkiem dochodu z likwidacji działalności gospodarczej dokonanej w grudniu tego roku podatkowego”;</u>
          <u xml:id="u-13.88" who="#JózefGruszka">— po drugie, jeżeli podatnik korzystał ze zwolnienia określonego w art. 27 ust. 11, a także odliczenia od podatku wydatków poniesionych na zakup gruntu, a następnie dokonał zbycia, jest zobowiązany wykazać i doliczyć kwoty uprzednio odliczone od podatku należnego za rok podatkowy, w którym te okoliczności wystąpiły.</u>
          <u xml:id="u-13.89" who="#JózefGruszka">Zmiana 29 do art. 52 dotyczy zwolnienia od podatku dochodowego w okresie od stycznia 1993 r. do grudnia 2000 r. dochodów:</u>
          <u xml:id="u-13.90" who="#JózefGruszka">— ze sprzedaży obligacji skarbu państwa wyemitowanych po 1 stycznia 1989 r. oraz obligacji wyemitowanych po 1 stycznia 1997 r. przez jednostki samorządu terytorialnego, a także akcji dopuszczonych do obrotu publicznego;</u>
          <u xml:id="u-13.91" who="#JózefGruszka">— ze sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym świadectw udziałowych wymienialnych na akcje narodowych funduszy inwestycyjnych;</u>
          <u xml:id="u-13.92" who="#JózefGruszka">— z tytułu udziału w dochodach funduszy powierniczych.</u>
          <u xml:id="u-13.93" who="#JózefGruszka">W przepisach końcowych nowelizowanej ustawy połączone komisje proponują, aby:</u>
          <u xml:id="u-13.94" who="#JózefGruszka">— podatnik, który korzystał w latach 1992–1996 z odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na budowę budynku mieszkalnego z przeznaczeniem znajdujących się w nim lokali na wynajem, zachował prawo do odliczania wydatków ponoszonych na ten cel po 1 stycznia 1997 r. na zasadach określonych w tej ustawie;</u>
          <u xml:id="u-13.95" who="#JózefGruszka">— sprzedaż tego budynku lub jego części stanowiła źródło przychodu.</u>
          <u xml:id="u-13.96" who="#JózefGruszka">Podatnikom, którzy odliczyli w latach 1992–1996 od dochodu wydatki na zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę domu mieszkalnego, a także na rozbudowę domu lub zakup budynku mieszkalnego, zmniejsza się o 20% kwoty wydatków odliczonych w latach 1992–1996.</u>
          <u xml:id="u-13.97" who="#JózefGruszka">Do kwoty wydatków odliczonych od dochodu w latach 1992–1996 dolicza się wydatki, które nie znalazły pokrycia w dochodach uzyskanych w tych latach.</u>
          <u xml:id="u-13.98" who="#JózefGruszka">Podatnicy, którzy w latach 1995–1996 nabyli prawo do odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na zakup przyrządów i pomocy naukowych, a nie odliczyli ich w zeznaniach podatkowych za lata 1995 i 1996, kwotę wydatków mogą odliczyć na zasadach obowiązujących przed 1 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-13.99" who="#JózefGruszka">Podatnicy, którzy przed 1 stycznia 1997 r. ponieśli wydatki inwestycyjne i nabyli prawo do odliczenia zgodnie z obowiązującymi przepisami, zachowują prawo do czasu wyczerpania tych ulg na zasadach obowiązujących dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-13.100" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej uprzejmie proszę Wysoką Izbę o uchwalenie przedkładanego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-13.101" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.102" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Gruszce.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Waldemara Michnę w celu przedstawienia sprawozdania o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza upoważniły mnie do zreferowania Wysokiemu Sejmowi sprawozdania z prac obydwu komisji nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 1739 i 1896). Myśl przewodnia wymienionego projektu ustawy została określona we wstępie do uzasadnienia w 4 następujących punktach:</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WaldemarMichna">1) złagodzenie warunków funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych;</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WaldemarMichna">2) określenie zasad postępowania w zakresie ustalania przychodów i dochodów w przypadku występowania różnego rodzaju związków gospodarczych i kapitałowych między krajowymi podmiotami gospodarczymi a zagranicznymi podmiotami gospodarczymi, jeżeli związki te są wykorzystywane do tzw. transferu cen i tym samym przerzucania dochodów bez ich opodatkowania;</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WaldemarMichna">3) sukcesywne zmniejszanie 40-procentowej stawki podatku dochodowego w taki sposób, aby jej wysokość, poczynając od 2000 r., wynosiła 32%;</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#WaldemarMichna">4) wprowadzenie innych zmian o charakterze porządkowym, uściślającym i wyjaśniającym.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#WaldemarMichna">Komisje zaangażowały kilku ekspertów do oceny projektu ustawy, jednocześnie otrzymały liczne odpowiedzi na skierowane na piśmie pytania adresowane do ministra finansów, dotyczące skutków budżetowych różnych rozwiązań. Otrzymały też wiele propozycji od różnych instytucji i organizacji, dotyczących propozycji zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#WaldemarMichna">Wobec wielkiej wagi spraw objętych rozwiązaniami projektu ustawy, a także wobec bardzo dużej różnorodności poglądów komisje nie powoływały podkomisji, lecz pracowały przez cały czas w pełnym składzie połączonych komisji. Przesłanką dla oceny wagi projektu ustawy jest fakt, iż podatkowe należności wymagalne od osób prawnych w 1995 r. wynosiły 19 384 mln zł, natomiast wpływy wyniosły 82,2% tej kwoty, czyli zamknęły się kwotą 15 993 mln zł. W 1995 r. z ulg inwestycyjnych skorzystało 2579 podatników będących osobami prawnymi i 19 128 osób fizycznych, nakłady inwestycyjne odliczone od przychodów podatników będących osobami prawnymi wyniosły zaś 4,2 mld zł i stanowiły 14,53% inwestycji zrealizowanych przez osoby prawne.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#WaldemarMichna">W 1995 r. kwota podatków, które nie zostały zapłacone w wyniku zastosowania ulg inwestycyjnych, wyniosła 1 680 mln zł. Nie zapłacony podatek stanowi więc 8,7% należności wymagalnych oraz 10,5% rzeczywistych wpływów podatkowych od osób prawnych. Tak więc ulgi inwestycyjne powodują poważne obniżenie wpływów z podatku od osób prawnych — o ponad 10%. Jest to bardzo ważna konstatacja. Oznacza ona, że podatek realny jest o 10,5% niższy od podatku nominalnego. Wydaje się celowe uzupełnienie powyższych faktów informacją, iż w Europie obserwuje się pewną prawidłowość, która wyraża się w tym, iż kraje, w których podatek od osób prawnych jest wyższy od wysokości 40% dochodów, stosują ulgi inwestycyjne, natomiast kraje, w których podatek dochodowy od osób prawnych jest niższy od 40% dochodów, stosują ulgi w coraz mniejszym zakresie, a kiedy opodatkowanie nominalne wynosi 30–32%, wtedy praktycznie zanikają ulgi podatkowe od inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#WaldemarMichna">W Polsce podatek stanowi 40% dochodów, a ulgi inwestycyjne pomniejszają go globalnie o 10,5%. Oznacza to, że przedsiębiorstwa płacą podatek w wysokości - mówię o części globalnej - około 36%. Nominalny podatek wynosi około 40%, natomiast realny podatek 36%. Zrozumiałe jest, że z obniżki podatku korzystają tylko inwestujące osoby prawne. Osoby prawne, które nie inwestują, płacą podatki od dochodów nominalnych.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#WaldemarMichna">W Polsce od kilku lat toczy się dyskusja nad tym, czy lepiej jest obniżać podatki i likwidować ulgi, czy utrzymać wyższe podatki i stosować szerszy wachlarz ulg. Wokół tego dylematu koncentrowała się w dużej mierze dyskusja w połączonych komisjach. Czuję się więc zobowiązany do zaprezentowania Wysokiemu Sejmowi kilku tylko aspektów tego dylematu.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#WaldemarMichna">Otóż w teorii podatków formułowane są dwie przeciwstawne wobec siebie doktryny. Jedna doktryna mówi, że podatek powinien być neutralny wobec problemów rozwoju gospodarczego, a druga, że podatek powinien aktywnie wpływać na postawy podmiotów gospodarczych. Zwolennicy koncepcji neutralności dążą do obniżenia stopy podatkowej oraz do likwidacji ulg, zwolnień i odpisów. Taką doktrynę wylansował niedawno amerykański ekonomista Laffer w okresie prezydentury Reagana. Skutki jednak tej polityki nie są jednoznacznie ocenione. Obniżenie podatków i zniesienie ulg nie przyniosło spodziewanego wzrostu gospodarczego, nie przyniosło nowych miejsc pracy, zwiększyło natomiast zróżnicowania społeczne - tak więc bardzo różnorodna jest ocena. Również znany amerykański ekonomista Lester Thusow, zajmujący się m.in. podatkami, stwierdza, że wtedy kiedy nominalna stopa podatkowa była wyższa, ale ulgi, odpisy i odliczenia były również wyższe, wówczas stopa oszczędności była znacznie wyższa i mniejsze były zróżnicowania społeczne, stopa nakładów inwestycyjnych była relatywnie wysoka.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#WaldemarMichna">Tak więc z modelem podatkowym wiąże się kwestia tworzenia postaw podatników. W ostatecznym rachunku nie decyduje nominalna stopa podatkowa. W ostatecznym rachunku decyduje realna stopa podatkowa, a więc stopa po ulgach, odpisach i zwolnieniach. Jest bardzo prawdopodobne, a nawet pewne, że dla przedsiębiorstw dobrze zainwestowanych, o bardzo dobrej kondycji, korzystna jest rezygnacja z ulg za cenę niższych podatków. W polskich warunkach jednak wciąż trzeba orientować się jeszcze na przedsiębiorstwa o średniej kondycji oraz na przedsiębiorstwa o dużym głodzie środków na inwestycje modernizacyjne, w których ulgi i odpisy tworzą pewną szansę dodatkową.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#WaldemarMichna">Obecny poziom podatków od dochodów osób prawnych - podobnie jak osób fizycznych - na tle wysokości stóp podatkowych krajów europejskich nie jest ani wysoki, ani niski - jest średni. W zmianach podatkowych wydaje się istotne nie tyle obniżenie, ile model podatków oraz jego klarowność. Wydaje się, że model odpowiadający średniej stopie podatkowej w krajach europejskich oraz odznaczający się szeroką gamą ulg i zwolnień, jakie istnieją, jest adekwatny do akceptowanego przez wszystkie parlamentarne ugrupowania modelu społecznej gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#WaldemarMichna">Po tych kilku wstępnych uwagach przechodzę obecnie do poszczególnych rozwiązań, jakie rekomendują połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#WaldemarMichna">Pierwszą grupą problemów, którą obejmuje projekt ustawy, są warunki tworzenia i funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych, określanych także pojęciem holdingów. Chodzi tu oczywiście o holdingi podatkowe, a nie o holdingi uniwersalne, które zajmują się sprawą specjalnej organizacji i integracji gospodarczej. Spółka złożona ze spółek zależnych, zwana także często holdingiem podatkowym, tworząc podatkową grupę kapitałową zyskuje prawo do wspólnego opodatkowania dochodów, co daje jej możliwość wyłączenia z podstawy opodatkowania pewnej części wewnętrznych obrotów, a przez to obniżenia podatków. Podatkowe grupy kapitałowe nie są opodatkowane od przepływu między nimi towarów i majątku. Mogą rozliczać się wzajemnie po dowolnych cenach. Rozliczają się z operacji tylko zewnętrznych. Urzędów skarbowych nie interesuje, co dzieje się między tymi spółkami wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej. W tej sytuacji zrozumiałe jest, że tworzenie podatkowych grup kapitałowych musi być precyzyjnie określone. W przeciwnym wypadku podatkowe grupy kapitałowe byłyby sposobem na omijanie obowiązku podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#WaldemarMichna">Według obecnie obowiązujących przepisów, podatkowych grup kapitałowych nie mogą m.in. tworzyć spółki, które są wspólnikami, udziałowcami albo akcjonariuszami innych spółek. Podatkowe grupy kapitałowe są zobowiązane m.in. do wydatkowania, w każdym roku, na który została utworzona taka grupa, co najmniej 50% dochodu po opodatkowaniu na cele inwestycyjne. W przypadku utraty statusu podatkowej grupy kapitałowej spółki tworzące grupę podatkową obowiązane są - każda oddzielnie - rozliczyć należny podatek za cały okres funkcjonowania grupy, z jednoczesnym uwzględnieniem poszczególnych miesięcy i lat, za które podatek ten rozliczała ta spółka wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#WaldemarMichna">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów już od dawna inicjuje tworzenie prawa holdingowego jako instrumentu konsolidacji słabych przedsiębiorstw w mocniejsze grupy gospodarcze. W Polsce prawo holdingowe kształtuje się dość powoli i rozpoczyna się właśnie od prawa podatkowego dla holdingów.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#WaldemarMichna">W praktyce nie ma jeszcze podatkowych grup kapitałowych. Już jednak na etapie organizowania się ich - bo już organizują się pierwsze takie grupy, holdingi podatkowe - dokonuje się niniejszą ustawą pewnych korekt praw kapitałowych grup podatkowych. Komisje wyrażają więc opinię, że zmiany prawa powinny być ostrożne w okresie, kiedy posiadamy niewielkie jeszcze doświadczenie praktyczne. Stąd też komisje rekomendują utrzymanie pewnej elitarności spółek, które mogą tworzyć podatkowe grupy kapitałowe. Dlatego też proponują utrzymanie pkt. 1 lit. a w art. 1a ust. 2, który to punkt mówi, że kapitał zakładowy każdej ze spółek wchodzącej do podatkowej grupy kapitałowej powinien wynosić nie mniej niż 1 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#WaldemarMichna">Połączone komisje prezentują opinię, że należy utrzymać obowiązujące dotychczas wymagania, aby spółki wchodzące do podatkowych grup kapitałowych przeznaczały nie mniej niż 50% dochodów po opodatkowaniu na inwestycje. Utrzymując wysoki próg wymagań, jednocześnie komisje proponują złagodzenie rygorów restrykcyjnych na wypadek, gdy spółka wchodząca w skład podatkowej grupy kapitałowej utraciłaby status warunkujący jej uczestnictwo w podatkowej grupie kapitałowej. Komisje rekomendują więc skreślenie ust. 14–16 i ust. 18 w art. 1a, zmierzając do łagodzenia pewnego ryzyka w przystępowaniu do podatkowej grupy kapitałowej w wypadku utraty statusu warunkującego przynależność do holdingu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#WaldemarMichna">Komisje poparły też skreślenie lit. a w art. 1a ust. 2 pkt 2; nie zmienia ono treści ustawy, gdyż treść resortowego zapisu zachowana jest w pkt. 3. Chodzi o to, aby wchodzące do podatkowej grupy kapitałowej spółki nie były powiązane interesami z innymi spółkami.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#WaldemarMichna">Do art. 1a zgłoszone są dwa wnioski mniejszości, do których wrócę w końcowej części sprawozdania połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#WaldemarMichna">Nowa redakcja art. 10 ust. 1 wynika z potrzeby uściślenia definicji dochodu z udziału w zyskach osób prawnych. Nie zmienia ona obecnej treści ustawy. Jest to zapis uszczelniający.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#WaldemarMichna">Nowa redakcja całego art. 11 wynika z potrzeby dostosowania uregulowań do modelowej konwencji OECD. Modelowa konwencja OECD ukierunkowana jest m.in. na zwalczanie praktyki wyprowadzania dochodów za granicę przez manipulację cenową z podmiotami odgrywającymi rolę podmiotów paternalistycznych, dominujących lub zależnych. W Polsce zjawisko to występuje, toteż w praktyce Polska jest zainteresowana uściśleniem i uszczelnianiem prawa i praktyki w tym zakresie. Problemowi uszczelniania prawa jest poświęcony art. 11 i jego nowa redakcja. Zgodnie z propozycjami, jeśli podatnik pozostający w związku gospodarczym z osobą mającą siedzibę za granicą tak układa bieg swoich interesów, że nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody mniejsze od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymieniony związek nie istniał, wówczas dochód danego podatnika ustala się bez uwzględnienia obciążeń szczególnych wynikających z powyższego związku. Jeżeli ustalenie tego dochodu na podstawie ksiąg rachunkowych nie jest możliwe, dochód ustala się w drodze oszacowania.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#WaldemarMichna">Podobne zasady mają zastosowanie wówczas, gdy podatnik wykorzystuje swój związek gospodarczy z osobą, której przysługują szczególne ulgi w podatku dochodowym, albo też, wykorzystując świadczenie dla innego podatnika na warunkach rażąco korzystniejszych i odbiegających od ogólnie stosowanych norm w czasie i w miejscu wykonywania świadczenia, przerzuca całość lub część swego dochodu na osobę korzystającą z ulg bądź na innego podatnika i wskutek tego nie wykazuje dochodu w takiej wysokości, w jakiej należałoby oczekiwać, gdyby wymieniony związek nie istniał lub gdyby wymienione świadczenie nie zostało wykonane. Oszacowanie, według projektu ustawy, przeniesionego dochodu będzie dokonywane przy zastosowaniu metod transakcyjnych zalecanych przez OECD. Przepisy OECD zezwalają władzom podatkowym na stosowanie innych metod wymiaru, jeżeli nie można stosować metod transakcyjnych ze względu na brak porównywalnych transakcji lub jeśli zastosowanie takich metod doprowadziłoby do nieuzasadnionego zawyżenia dochodu podatnika. Wyżej przytoczone uregulowania zawarte w ustawach o podatku dochodowym mają zastosowanie zarówno do podatników krajowych powiązanych z osobami zagranicznymi, jak i do powiązanych między sobą podmiotów krajowych.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#WaldemarMichna">Uznając potrzebę jednoznacznych uregulowań, nie budzących wątpliwości interpretacyjnych ze strony partnerów traktatowych, odrębnych dla podmiotów krajowych w ich stosunkach z powiązanymi partnerami zagranicznymi i odrębnych dla krajowych podmiotów powiązanych, można stwierdzić, że wprowadzenie proponowanej w art. 11 zmiany zgodnej z uregulowaniami wypracowanymi w OECD jest w pełni zasadne. Nowa redakcja art. 11 pozwoli na ograniczenie sytuacji, w których przez manipulacje cenowe podatnika i jego kontrahenta będącego za granicą lub w kraju dokonuje się transferu dochodów bez opodatkowania. Komisje rekomendują nową redakcję tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#WaldemarMichna">Art. 16 określa, co nie stanowi kosztów uzyskania przychodów, i ma duże znaczenie dla określenia podstawy opodatkowania. Proponuje się w nim kilka uściśleń.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#WaldemarMichna">W art. 16 ust. 1 pkt 4 wprowadza się uściślenie, które zmierza do tego, aby nie uznawać za koszty przychodów nie tylko odpisów zużycia samochodu osobowego, ale także odpisów zużycia innego samochodu o ładowności do 500 kg w części przekraczającej wartość 10 tys. ECU. Jest to zapis podobny do tego, który znajduje się w ustawie o podatkach od osób fizycznych. Uzupełnienie zapisu stanowi uszczelnienie przepisów podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#WaldemarMichna">Jeśli chodzi o liczne uszczelnienia i uściślenia dotyczące tych kosztów, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, w pkt. 25 po lit. b dodaje się lit. c i umieszcza się tam zapis, że straty poniesione przez bank z tytułu udzielonych po dniu 1 stycznia 1997 r. kredytów i pożyczek będą stanowiły na zasadzie wyjątku koszty uzyskania przychodów. Nie zostały natomiast zaakceptowane i nie będą rekomendowane przez połączone komisje koncepcje, aby za takie koszty uznać straty tego typu z lat poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#WaldemarMichna">Podobna konstrukcja zapisu została zaproponowana w pkt. 26. Zapisy zawarte w lit. c i d w art. 16 pkt 26 prowadzą do uznania za koszty pewnych straconych należności z tytułu udzielenia przez bank kredytów lub gwarancji po 1 stycznia 1997 r. Propozycje powyższych zapisów zostały wprowadzone na wniosek Związku Banków Polskich. Na wnioski te wyraziło zgodę Ministerstwo Finansów. Sprawa ta była przedmiotem konsultacji i negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#WaldemarMichna">W dodanym pkt. 59 w art.16 umieszcza się zapis, w myśl którego kosztami uzyskania przychodów nie są składki na rzecz zbiorowego ubezpieczenia z wyjątkiem umów dotyczących określonych rodzajów ryzyka. Zapis określa, że wydatki na ubezpieczenie stanowią koszty, jeżeli umowa ubezpieczeniowa przewiduje, że ubezpieczony nie będzie mógł pobrać świadczenia w ciągu 8 lat. W tej sprawie zgłoszony został wniosek mniejszości zmierzający do tego, aby okres 8 lat zastąpić okresem 5 lat. Chodzi o to, aby społeczności, które osiągają wiek zbliżony do wieku przedemerytalnego były zainteresowane ubezpieczeniem zbiorowym.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#WaldemarMichna">Art. 17 odnosi się do zwolnień przedmiotowych. W artykule tym wprowadza się kilka uściśleń i uszczelnień, a ponadto rozszerza się zwolnienia: w pkt. 4m na dochody wspólnot mieszkaniowych; w pkt. 4n na dochody sportowych spółek akcyjnych w części przeznaczonej na działalność sportową; w pkt 4o na dochody uzyskiwane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, jeżeli przeznaczone są na utrzymanie substancji mieszkaniowych. Podkreślam, że artykuł ten dotyczy zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#WaldemarMichna">Art. 18 odpowiada na pytanie, co stanowi podstawę opodatkowania. Artykuł nie zmienia istotnie dotychczasowych przepisów, w kilku sprawach dokonuje jednak uściśleń. Na przykład w ust. 1a wprowadza się zmiany uszczelniające kwestię darowizn. Nie będą mianowicie podlegały odliczeniom darowizny na rzecz osób fizycznych oraz na rzecz osób prawnych zajmujących się wytwarzaniem wyrobów tytoniowych, alkoholowych, wyrobów z metali szlachetnych itp.</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#WaldemarMichna">Art. 18a stanowi przede wszystkim przeniesienie do ustawy dotychczasowych odliczeń ustalonych przez zarządzenie Rady Ministrów. Wprowadzenie tego artykułu do ustawy nastąpiło z inicjatywy posłów. Posłowie uznali, że tak ważne kwestie jak odliczenia i ulgi inwestycyjne powinny mieć bezpośrednie umocowanie ustawowe. Tak jak określało dotychczas zarządzenie Rady Ministrów, tak i obecnie zapis w art. 18a przewiduje, że:</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#WaldemarMichna">— osoby prawne odpisują w roku podatkowym określone wydatki inwestycyjne od podstawy opodatkowania, a w roku następnym odpisują połowę określonych wydatków inwestycyjnych tytułem premii inwestycyjnej;</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#WaldemarMichna">— uprawnienie do odpisów mają osoby prawne, które wykazują dochód;</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#WaldemarMichna">— kwota wydatków inwestycyjnych odliczonych od podstawy opodatkowania nie może przekroczyć 50% podstawy opodatkowania, gdy inwestycje są związane z rozszerzeniem eksportu lub z niektórymi dziedzinami postępu technicznego i technologicznego;</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#WaldemarMichna">— kwota wydatków inwestycyjnych nie może przekroczyć 25% we wszystkich innych przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#WaldemarMichna">Wpisanie odpisów inwestycyjnych do ustawy umacnia w pewnym sensie ideę oddziaływania państwa na procesy rozwojowe przez zwolnienia i ulgi inwestycyjne. W tym znaczeniu stabilizuje politykę podatkową. Zrozumiałe jest, że głębokość i struktura ulg dla różnych rodzajów inwestycji mogą ulegać niezbędnym zmianom w przyszłości. Ulgi powinny być większe dla tych inwestycji, z którymi wiąże się więcej oczekiwań i które mogą mieć większy wpływ na przyśpieszenie rozwoju gospodarki, np. dla tych inwestycji, które wiążą się z eksportem. Ulgi powinny wywoływać modernizację aparatu wytwórczego.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#WaldemarMichna">Komisje nie rekomendują zmiany opodatkowania osób prawnych w 1997 r. i w latach następnych. Większością głosów komisje wyraziły stanowisko, że obecny poziom opodatkowania i ulg inwestycyjnych tworzy pewną równowagę i korzystny układ dla przyśpieszania rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Osoby prawne wciąż jeszcze nie wykorzystują wszystkich szans obniżenia odpisów inwestycyjnych. Większe zaangażowanie się w procesy inwestycyjne osób prawnych może teoretycznie i praktycznie prowadzić do dalszego, nawet kilkuprocentowego, obniżenia podatku przez odpisy, pod warunkiem zwiększenia nakładów inwestycyjnych. W warunkach kiedy w interesie kraju leży podniesienie poziomu inwestycji z 18–19% PKB do 25% PKB taka sytuacja jest prawidłowa i pożądana. Nie ma wśród ekonomistów jednoznacznego większościowego stanowiska w sprawie hipotezy, że dla Polski będzie lepsza ścieżka obniżenia podatków i likwidacja ulg niż droga umiarkowanej wysokości podatków i głębokich ulg inwestycyjnych. Mówiłem o tym na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#WaldemarMichna">Niezależnie jednakże od globalnych oczekiwań modelowych do wyrażonego wyżej stanowiska skłaniają komisje uwarunkowania tworzenia budżetu na 1997 r. Spadek dochodów z tytułu likwidacji podatku importowego, gwałtowny spadek podatku od Narodowego Banku Polskiego, a także relatywny spadek dochodów z tytułu cła tworzą napięcia po stronie dochodowej budżetu na 1997 r. Zniesienie podatku importowego, który wyniesie 3%, obniży dochody budżetu szacunkowo o 2,6–3 mld zł w 1997 r. Niezależnie od tego zmniejszenie obciążenia importu cłem szacuje się na 1,4% w skali 1997 r. Obciążenia podatkowe importu zmniejszą się na każde 100 dolarów o 4,4%. To przyniesie spadek wpływu do budżetu w 1997 r. Niejako przy okazji trzeba powiedzieć, że stworzy to także wielki przyrost importu i spadek eksportu, co wywoła niekorzystne warunki, jeśli chodzi o zwiększenie wpływów do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#WaldemarMichna">Wobec dokonującej się operacji aprecjacji złotego eksport będzie zależał w dużej mierze od postępu, a może nawet przede wszystkim od postępu, a coraz mniej od różnego rodzaju preferencji, zwłaszcza wynikających z kursu dewizowego. Jest to tendencja, która wydaje się nieodwracalna. Tym bardziej więc należy utrzymać duże ulgi inwestycyjne, aby można było przyspieszać postęp techniczny, bo od postępu technicznego w coraz większym stopniu będzie zależał nasz eksport.</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#WaldemarMichna">Komisje przedyskutowały problemy opodatkowania leasingu. Między konferencją przedsiębiorców zajmujących się leasingiem a Ministerstwem Finansów trwają ciągle rozmowy na temat warunków opodatkowania leasingu. Istnieje znaczna rozbieżność stanowisk w tej kwestii. Komisje przyjęły więc założenie, że kwestia leasingu powinna być uregulowana w oddzielnej ustawie. Leasing, podobnie jak np. dzierżawa ziemi, zasługuje na specjalną ustawę. Jest to szczególna forma zespalania kapitału z działalnością menedżerską. Odgrywa dużą rolę i rola ta może rosnąć. Warunkiem jest jednak dopracowanie się klarownych zapisów określających leasing oraz jego opodatkowanie.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#WaldemarMichna">Komisja przyjęła założenie, iż pożądane byłoby podjęcie przez Sejm uchwały, która wzywałaby rząd do tego, aby do 31 marca 1997 r. przygotował projekt ustawy o leasingu w Polsce. Przy trzecim czytaniu projektu ustawy Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedłoży taki projekt uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#WaldemarMichna">W czasie dyskusji nad nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych poseł Roman Nowicki w imieniu grupy posłów przedłożył komisjom propozycje zmierzające do odrębnego potraktowania podatków dla małych i średnich przedsiębiorstw. Do propozycji załączył raport końcowy Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego nad wpływem systemu podatkowego na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Raport i propozycje zostały złożone właściwie już pod koniec rozpatrywania ustawy. Nie kwestionując potrzeby rozpatrzenia kwestii odrębnego potraktowania małych i średnich przedsiębiorstw pod względem podatkowym, połączone komisje nie mogły jednak uwzględnić postulatów grupy posłów, których reprezentuje poseł Nowicki. Rozpatrzenie propozycji musiałoby się wiązać z gruntownym jej zbadaniem i wyczerpującą dyskusją.</u>
          <u xml:id="u-15.44" who="#WaldemarMichna">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza wyrażają przekonanie, że przedkładany Wysokiej Izbie projekt ustawy odpowiada globalnie potrzebie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Połączone komisje występują więc z wnioskiem, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić wnoszony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-15.45" who="#WaldemarMichna">Komisje wniosą, tak jak powiedziałem, również projekt uchwały w sprawie zwrócenia się do rządu o opracowanie projektu ustawy o leasingu do 31 marca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-15.46" who="#WaldemarMichna">Przystępuję teraz do zreferowania wniosków mniejszości:</u>
          <u xml:id="u-15.47" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 1 dotyczy zmiany 1, odnoszącej się do art. 1a, w lit. a. Treść wniosku mniejszości zmierza do tego, aby podatkową grupę kapitałową mogła tworzyć i stanowić spółka dominująca, która posiada bezpośredni udział wynoszący 80% kapitału, a nie 100% kapitału pozostałych spółek. Tymczasem większość komisji wypowiedziała się za tym, aby spółka dominująca podatkowej grupy kapitałowej miała 100% udziałów kapitału pozostałych spółek. W odniesieniu do tego wniosku mniejszości pragnę dodać, że wśród krajów Unii Europejskiej niemal wszystkie kraje utrzymują zasadę 100-procentowych udziałów spółki dominującej w spółkach zależnych, tylko dwa kraje mają inne uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-15.48" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 2 dotyczy art. 1a lit. a w odniesieniu do ust. 2. Brzmienie tego wniosku mniejszości jest następujące: „udział dochodu podatkowej grupy kapitałowej, obliczonego zgodnie z art. 7a ust. 1, w sumie przychodów wszystkich spółek tworzących tę grupę — za każdy rok podatkowy wyniesie co najmniej 8%”. Propozycja ta stanowi alternatywę obowiązku, w myśl którego każda spółka podatkowej grupy kapitałowej ma obowiązek przeznaczania 50% dochodu na inwestycje. Autorzy wniosku nie przedłożyli na piśmie rachunku symulacyjnego, z którego wynikałoby, że ten zapis jest ekwiwalentny z zapisem mówiącym o obowiązku wydatkowania 50% dochodu po opodatkowaniu na inwestycje. Stąd też wniosek pozostał wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-15.49" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 3 dotyczy art. 16 lit. a tiret dziesiąte w odniesieniu do pkt. 59. Myśl przewodnia tego wniosku jest taka, aby za koszty przychodów uznawać wydatki na zbiorowe ubezpieczenie, jeżeli umowa przewiduje możliwość pobrania świadczeń nie po 8 latach, lecz po 5 latach - naświetlałem tę sprawę w wystąpieniu dotyczącym całokształtu projektu ustawy. Autorzy wniosku mniejszości sugerują, że zapisanie 5 lat zamiast 8 lat zainteresuje ubezpieczeniem ludzi w wieku przedemerytalnym. Za wnioskiem mniejszości opowiadają się także instytucje ubezpieczeniowe.</u>
          <u xml:id="u-15.50" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 4 dotyczy art. 17 lit. a. Brzmienie jego jest następujące: skreślić tiret pierwsze. Idea wniosku mniejszości polega na tym, aby nie zmieniać treści art. 17 ust. 1 pkt 4. Zapis ten przewiduje zwolnienie od podatku dochody podatników przeznaczone statutowo na działalność naukową, kształcenie, infrastrukturę i dotyczy tylko osób prawnych nie będących przedsiębiorstwami spółdzielczymi i spółkami.</u>
          <u xml:id="u-15.51" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 5 dotyczy art. 17 lit. a tiret czwarte. Wniosek polega na tym, aby skreślić w art. 17 ust. 1 pkt 4n mówiący o tym, że zwolnione są od podatków dochody sportowych spółek akcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-15.52" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 6 dotyczy art. 17 lit. a ust. 1. Proponuje się dodanie tiret dziesiątego w brzmieniu: „dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej na podstawie przepisów o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych”. Art. 17 dotyczy zwolnień przedmiotowych. Chodzi więc o zwolnienia od podatków dotacji, subwencji i dopłat pochodzących z PFRON.</u>
          <u xml:id="u-15.53" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 7 dotyczy art. 18 lit. a ust. 1 tiret drugie. Otóż art. 18 dotyczy ustalenia podstawy opodatkowania. Wniosek mniejszości zmierza do tego, aby podstawę opodatkowania stanowiły dochody osoby prawnej po odliczeniu wydatków na budowę domu własnego lub budowę budynku stanowiącego współwłasność z przeznaczeniem na wynajem. Idea ta nie została wsparta głosami większości.</u>
          <u xml:id="u-15.54" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 8 dotyczy art. 18a. W ust. 2 w pkt. 2 - skreślić lit. b. Wniosek zmierza do tego, aby nie odliczać od podstawy opodatkowania wydatków na pływalnie i baseny oraz korty tenisowe.</u>
          <u xml:id="u-15.55" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 9 dotyczy art. 18a ust. 2. Wniosek mniejszości zmierza do spowodowania odliczeń od podstawy opodatkowania kwot wydanych na zakup majątku od skarbu państwa, jeśli zakup ten był zgodny z przepisami o prywatyzacji. Innymi słowy wnioskodawcy chodzi o to, aby osoba prawna, która kupi majątek w ramach prywatyzacji, miała prawo odpisać koszty zakupu od podstawy opodatkowania. Komisje odrzuciły wniosek.</u>
          <u xml:id="u-15.56" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 10 dotyczy art. 18a ust. 12. Wniosek zmierza do tego, aby wydatki inwestycyjne na cele eksportowe mogły być odpisywane - w 1997 r. do 50% podstawy opodatkowania, w 1998 r. do 40% podstawy opodatkowania, w 1999 r. do 35% podstawy opodatkowania. Na inne cele odpowiednio - w 1997 r. 25%, w 1998 r. 20% i w 1999 r. 15%. Wniosek wynika z tendencji do obniżania zarówno podatków, jak i ulg i odpisów.</u>
          <u xml:id="u-15.57" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 11 dotyczy art. 18a. Zmierza do ograniczenia premii inwestycyjnej w 1997 r. do 25%, w 1998 r. do 20%, w 1999 r. do 15%. Wniosek wynika również z filozofii ograniczania zarówno podatków, jak i ulg.</u>
          <u xml:id="u-15.58" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 12 dotyczy art. 19. Wniosek zmierza do przywrócenia treści art. 19, który zakłada obniżkę podatku w 1997 r. do 38%, w 1998 r. do 36% i w 2000 r. do 32%. Jest to również wniosek mniejszości, którego myślą przewodnią jest ograniczenie zarówno podatków, jak i ulg.</u>
          <u xml:id="u-15.59" who="#WaldemarMichna">Wniosek mniejszości nr 13 dotyczy art. 19. Zmierza do tego, aby od dnia 1 stycznia 1997 r. podatek wynosił 40%, od dnia 1 stycznia 1998 r. - 38%, od dnia 1 stycznia 1999 r. - 36%. Autorem tego wniosku jest poseł Stec i uzgodniłem z nim, że ostateczne brzmienie wniosku jest następujące: w 1997 r. opodatkowanie nie zmieniłoby się, w 1998 r. wynosiłoby 38%, bez dalszych określeń, co ma się stać w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-15.60" who="#WaldemarMichna">Wniosek nr 14 dotyczy art. 19 i zakłada od dnia 1 stycznia 1997 r. podatek 40%, od dnia 1 stycznia 1998 r. - 38%, od dnia 1 stycznia 1999 r. - 35% i od dnia 1 stycznia 2000 r. - 32%. Wniosek proponuje wdrożenie mechanizmu obniżki podatku i likwidacji ulg.</u>
          <u xml:id="u-15.61" who="#WaldemarMichna">Spośród ostatnich czterech wniosków trzy zmierzają więc do dokonania wyboru, w myśl którego pobudzenie efektywności powinno dokonywać się przez ograniczenie podatku i likwidację odpisów, ulg i zwolnień, w przeciwieństwie do stanowiska Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej, w którym wyraża się przekonanie, że należy utrzymać opodatkowanie na poziomie średnim, pozostawić natomiast znaczne możliwości udzielania ulg.</u>
          <u xml:id="u-15.62" who="#WaldemarMichna">Wnioski mniejszości na tle sprawozdań świadczą o tym, jak bardzo potrzebne są dyskusje nad metodami, które mogłyby bardziej pobudzać rozwój gospodarczy. W ustawach podatkowych rozstrzyga się o modelu polskiej gospodarki rynkowej: czy ma to być model związany z pewną bazą interwencyjną, z pewnym sposobem interwencyjnego działania, czy też po prostu sposobem bardziej neutralnym.</u>
          <u xml:id="u-15.63" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu połączonych Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy w wersji przedstawionej przez te komisje.</u>
          <u xml:id="u-15.64" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.65" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Waldemar Michna.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Steca w celu przedstawienia sprawozdania o projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o poselskim i rządowym projektach ustaw zmieniających ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druki nr 1628, 1686 oraz 1759).</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#StanisławStec">Podatek od towarów i usług funkcjonuje już ponad 3 lata. Podstawowe zasady jego funkcjonowania sprawdziły się w praktyce. Co roku odnotowywano rosnące - w porównaniu do okresu poprzedniego - z tego tytułu wpływy do budżetu. W 1995 r. wpływy z podatków bezpośrednich stanowiły 52,7% ogółu dochodów podatkowych i 44% ogółu dochodów budżetowych. Natomiast za pierwsze półrocze bieżącego roku udział podatków pośrednich wynosi 57% dochodów podatkowych i 47,2% dochodów budżetowych ogółem, mimo stosunkowo niskiej realizacji podatku akcyzowego. Należy podkreślić, że do podatków pośrednich zaliczony jest obowiązujący do 31 grudnia br. podatek importowy, który stanowił w 1995 r. 9% podatków pośrednich, a za pierwsze półrocze 1996 r. - 6,2%.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#StanisławStec">Zaproponowane przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą zmiany do ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie zmieniają konstrukcji oraz podstawowych zasad tego podatku ukształtowanych w ciągu ostatnich trzech lat. Projekt zawiera zmiany wynikające z doświadczeń w stosowaniu przepisów dotyczących podatku od towarów i usług w zakresie stosowania sankcji za nieprawidłowości w rozliczeniach z tytułu tego podatku oraz zmiany o charakterze uściślającym i porządkowym, zmierzające do usunięcia dotychczasowych nieprecyzyjnych zapisów, a ich wprowadzenie ma zapewnić jednolitość i pewność stosowania przepisów ustawy. Zmiany zmierzają także do dalszego upowszechnienia podatku od towarów i usług w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#StanisławStec">Zmiana 1 w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym dotyczy art. 2 ust. 3. W zmianie zapisu w pkt. 1 chodzi o to, aby treść była bardziej czytelna, uwzględniała wszystkie możliwości wynikające z opodatkowania usług i towarów przeznaczonych na potrzeby reprezentacji i reklamy. Dodaje się także pkt 5a zmierzający do opodatkowania wydania towarów lub świadczenia usług w zamian za czynności nie podlegające opodatkowaniu. Jest to celowa zmiana, gdyż pozwala opodatkować niektóre czynności dotychczas nie opodatkowane.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#StanisławStec">W zmianie 2 zmierza się do zawężenia niestosowania opodatkowania podatkiem od towarów i usług tylko do sprzedaży całego przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans. Dotychczas nie stosowało się podatku przy sprzedaży części zorganizowanej przedsiębiorstwa lub zakładu. Zmiana ta jest podyktowana potrzebą ograniczenia rozbieżności w interpretacji dotychczasowego pojęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W tym zakresie występowała także niejednolitość w orzecznictwie sądowym.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#StanisławStec">W art. 3 proponuje się dodać pkt 1a, w którym zmierza się do jednoznacznego określenia, że przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie stosuje się do wydania towarów na podstawie umowy użyczenia.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#StanisławStec">W zmianie 3 odnoszącej się do art. 5 nastąpiło uzupełnienie treści pkt. 3 w ust. 1 oraz skreślenie ust. 5 dotyczącego upoważnienia ministra finansów, aby w drodze rozporządzenia określał szczegółowe zasady ustalania i poboru podatku z tytułu świadczenia usług międzynarodowego przewozu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#StanisławStec">Zmiana 4 dotyczy określenia terminu powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług w przypadku sprzedaży żetonów. Jest to zmiana uzupełniająca ustawę.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#StanisławStec">W zmianie 5 przedłuża się z 6 do 10 miesięcy termin opodatkowania towarów nie sprzedanych w przypadku zaprzestania czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to zmiana wychodząca naprzeciw postulatom podatników.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#StanisławStec">Zmiany 6 i 7 są związane z uściśleniem redakcyjnym określonych w ustawie rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#StanisławStec">Zmiana 8 dotycząca art. 9 jest związana z uściśleniem zapisów po wprowadzeniu ustawy dotyczącej identyfikacji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#StanisławStec">Ważna jest zmiana 10, w której ustanawia się płatnikami podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego od sprzedaży dokonywanej w trybie egzekucji organy egzekucyjne oraz komorników sądowych. Dotychczas w praktyce bardzo często sprzedaż towarów przez komorników sądowych i organy egzekucyjne nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#StanisławStec">W zmianie 11 obniżono wartość sprzedaży towarów i usług, która zwalnia od podatku od towarów i usług, z dotychczas obowiązującej sumy 80 tys. do sumy 60 tys. Zmiana ta jest związana z dalszym upowszechnieniem tego podatku, co powinno zabezpieczyć zmniejszenie obrotów bez wystawiania faktur, które są podstawą do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego. Stwierdzić jednak trzeba, że suma 60 tys. w następnych latach nie powinna być już obniżana, aby nie wprowadzać podatku od towarów i usług w stosunku do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w małym zakresie. Wraz z tą zmianą dokonano poprawienia w ustawie sumy 800 mln wyrażonej w starych złotych na sumę już aktualnie obowiązującą - w nowych złotych. Ponadto w zmianie 11 precyzuje się wymogi i sposoby rozliczania podatku naliczonego przez podatników tracących prawo do zwolnienia od podatku z uwagi na przekroczenie kwoty uprawniającej do tego zwolnienia, obejmując również tym przepisem podatników, którzy dobrowolnie rezygnują z przysługującego im zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#StanisławStec">Zmiany 14 i 15 dotyczą uściślenia aktualnych zapisów wynikających m.in. ze zniesienia z dniem 1 stycznia 1997 r. podatku importowego, co ma wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym towarów importowanych. Dotyczy to także zmiany 23 odnośnie do podstawy opodatkowania akcyzą.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#StanisławStec">W zmianie 15 dotyczącej art. 19 zaakcentowania wymaga umożliwienie obniżenia kwoty podatku należnego w ciągu 6 miesięcy od daty otrzymania faktury lub dokumentu odprawy celnej. Dotychczas termin możliwości odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług od podatku należnego wynosił 2 miesiące. Ponadto w zmianie 15 umożliwia się odliczenie podatku naliczonego w wypadku importu usług. Może to spowodować, że usługi importowane będą bardziej opłacalne niż usługi krajowe. Zmiana ta ma pewien wpływ na obniżenie wpływów z podatku od towarów i usług. Wprowadzenie tej zmiany wymaga korekty ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych, aby przy imporcie usług podatek, który będzie odliczany, nie stanowił kosztu uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#StanisławStec">W zmianie dotyczącej art. 20 zapewnia się urzędom skarbowym możliwość sprawdzenia prawidłowości naliczonego w deklaracji VAT-7 zwrotu podatku na rachunek bankowy podatnika z jednoczesnym zobowiązaniem urzędu skarbowego do wypłaty odsetek podatnikowi, gdy okaże się, że nie było podstawy do przedłużenia terminu przekazania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#StanisławStec">Zmiana dotycząca art. 25 zmierza do uściślenia postanowień w przypadkach, gdy nie przysługuje zwrot podatku naliczonego.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#StanisławStec">Zmiana 19, związana z art. 26, jest czysto gramatyczna.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#StanisławStec">W zmianie 20 obniża się kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego (popularnie zwanej dotychczas karą) w przypadku wykrycia w toku kontroli nieprawidłowości w rozliczeniach podatku od towarów i usług w zakresie wykazania kwoty należnej z 300 do 30%. Jest to propozycja wynikająca z przedłożenia rządowego, świadcząca o wzroście zaufania do podatników. Wysokość dotychczasowych kar była najwyższa w krajach, w których stosowany jest podatek od towarów i usług. Była częściowo uzasadniona w okresie wdrażania zasad opodatkowania tym podatkiem, lecz mogła także przyczynić się do powstania niewypłacalności w małych podmiotach prowadzących działalność gospodarczą. Wyrażam także przekonanie, że inspektorzy prowadzący kontrole w zakresie podatku od towarów i usług, którzy dotychczas koncentrowali się często na ustaleniu dodatkowego zobowiązania z tytułu błędów w rozliczeniach, zwrócą większą uwagę na kontrolę faktur w zakresie uprawnień do ich wystawiania oraz na obrót nie udokumentowanymi fakturami VAT lub rachunkami uproszczonymi w hurtowniach, które wykazują nadmierne obroty, jeśli chodzi o sprzedaż detaliczną dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#StanisławStec">Ponadto uprawnia się podatnika do dokonania korekty deklaracji podatkowej dla tego podatku przed rozpoczęciem kontroli przez urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej. W przypadku korekty deklaracji podatkowej i wpłaty do urzędu skarbowego kwoty wynikającej ze zmiany deklaracji wraz z należnymi odsetkami za zwłokę nie będzie ustalone dodatkowe zobowiązanie z tytułu błędu w rozliczeniach podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#StanisławStec">W zmianie 21, dotyczącej art. 29, który nakłada obowiązek stosowania kas rejestrujących, gdy podatnik sprzedaje towary lub usługi na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, wprowadza się zapis uzupełniający o osoby prowadzące gospodarstwa rolne. Jednocześnie przez zmianę ust. 2 podatnik naruszający przepis dotyczący prowadzenia kas rejestrujących traci prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług (dotychczas tracił prawo do obniżenia podatku naliczonego w pełnej wysokości). Jednocześnie w zmianie 28 skreśla się art. 52, regulujący w okresie przejściowym wprowadzenie kas rejestrujących.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#StanisławStec">W zmianie dotyczącej art. 35 określa się, że obowiązek w podatku akcyzowym powstaje w momencie przemieszczenia niektórych wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym poza teren zakładu, w którym te wyroby zostały wyprodukowane, również w przypadku niedokonania czynności sprzedaży. W tym wypadku zakłada się, że przemieszczenie z zakładu będzie podlegało również podatkowi akcyzowemu; oczywiście w przypadku, gdy nastąpi w następnej kolejności jego sprzedaż, nie będzie drugi raz naliczony podatek akcyzowy.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#StanisławStec">Zmiana 24 polega na zamieszczeniu art. 37a, z którego wynika, że do rozliczeń z tytułu akcyzy stosuje się postanowienia wynikające z art. 17 w zakresie możliwości określenia wysokości obrotu przez organ podatkowy na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości, gdy się okaże, że powiązania rodzinne lub kapitałowe miały wpływ na ustalenie ceny.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#StanisławStec">W zmianach 25 i 27 przedłuża się upoważnienie dla ministra finansów do końca 1999 r. w zakresie wprowadzenia innych niż określone w art. 7 ust. 1 zwolnień od podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego oraz odnośnie do ustalenia listy towarów i usług, do których stosuje się stawkę 7%. Zastosowanie stawki 7% ma szczególne znaczenie w wypadku kosztów związanych z budownictwem mieszkaniowym. Jednocześnie w zmianie tej likwiduje się preferencyjne opodatkowanie zamówień ministra obrony narodowej jako rozstrzygnięcia podmiotowego, a nie przedmiotowego.</u>
          <u xml:id="u-17.24" who="#StanisławStec">W zmianie 26 zmierza się do skreślenia art. 48 i 49, które przejściowo regulowały realizację ustawy o podatku od towarów i usług i obecnie już nie mają w praktyce znaczenia. W zmianie 26 dodaje się także art. 51a i 51b. Art. 51a reguluje opodatkowanie stawką 1% w 1997 r. i stawką 2% w 1998 r. wydawnictw prasowych oraz usług z tym związanych wykazanych w załącznika nr 7 do ustawy. Art. 51b ustala zasady opodatkowania leków; zakłada się w 1997 r. stawkę 0%. Faktem jest, że wprowadzenie dodatkowych stawek preferencyjnych - 1 i 2% - w podatku od towarów i usług komplikuje funkcjonowanie tego podatku, lecz nie do przyjęcia byłoby również zastosowanie innej najniższej stawki - 7% - wynikającej z art. 18 w przypadku rozwiązań, które dotyczą art. 51a i 51b w zakresie wydawnictw czy opodatkowania leków.</u>
          <u xml:id="u-17.25" who="#StanisławStec">W zmianie 29 zmierza się do skreślenia z wykazu usług zwolnionych od podatku usług związanych z łowiectwem oraz pośrednictwem w zakresie ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-17.26" who="#StanisławStec">W zmianie 29 - poza drobnymi uzupełnieniami treściowymi - skreśla się ograniczenie opodatkowania podatkiem od towarów i usług w wysokości 7% w hotelach 4- i 5-gwiazdkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.27" who="#StanisławStec">W zmianie 31 skreśla się zapałki z listy wyrobów akcyzowych.</u>
          <u xml:id="u-17.28" who="#StanisławStec">W art. 2 omawianej ustawy wprowadza się zmianę w ustawie karnej skarbowej przez uzupełnienie kary za odmowę wystawiania faktur jako podstawy do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego i za nieprowadzenie ewidencji obrotu za pomocą kas rejestrujących. Szczególnie ważne jest to, żeby istniała kara za odmowę wystawiania faktur, gdyż zdarzają się takie sytuacje, że wystawiający fakturę mówi: jeżeli chcesz fakturę, to musisz zapłacić większą sumę.</u>
          <u xml:id="u-17.29" who="#StanisławStec">Zgodnie z treścią art. 5 projektu ustawy ustawa winna wejść w życie od 1 kwietnia 1997 r., z tym że zmiany dotyczące obniżenia kar z 300 do 30% i skutków nieprowadzenia kas rejestrujących, obliczania podatku akcyzowego, przedłużenia możliwości stosowania stawki 7% na potrzeby budownictwa mieszkaniowego, opodatkowanie wydawnictw i zmiany w załącznikach do ustawy wchodzą w życie 1 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-17.30" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W sprawozdaniu komisji o poselskim i rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym przedkłada się także wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-17.31" who="#StanisławStec">Wniosek mniejszości nr 1 zmierza do skreślenia zmiany 11 dotyczącej zmniejszenia wielkości obrotów zwolnionych od podatku od towarów i usług z 80 do 60 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-17.32" who="#StanisławStec">Wniosek mniejszości nr 2 zmierza do nadania innej treści zmianie 11 w pkt. c.</u>
          <u xml:id="u-17.33" who="#StanisławStec">Wniosek mniejszości nr 3 zmierza do dodania ust. 9 w art. 27 zmierzającego do wyłączenia stosowania kary indywidualnej z ustawy karnej skarbowej dla osób odpowiedzialnych za nieprawidłowe rozliczenie podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-17.34" who="#StanisławStec">Wniosek mniejszości nr 4 zmierza do tego, by sprzedaż wydawnictw i usług z tym związanych była opodatkowana stawką 0% do roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-17.35" who="#StanisławStec">Wniosek mniejszości nr 5 zmierza do utrzymania w art. 50 podmiotowego stosowania stawki 0% przy sprzedaży towarów na zamówienia ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-17.36" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej w wersji przedłożonej w sprawozdaniu w druku nr 1903.</u>
          <u xml:id="u-17.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Jedonia w celu przedstawienia sprawozdania o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z druku nr 1144.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie trzech Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ustawodawczej dotyczące poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druki nr 1144 i 1750).</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Sejm na 59 posiedzeniu w dniu 15 września 1995 r. skierował poselski projekt ustawy do powyższych komisji, w których powołano podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia projektu ustawy. Na posiedzeniu trzech połączonych komisji w dniu 13 czerwca 1996 r. podjęto decyzję, by zwrócić się do Wysokiego Sejmu z wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy zawartego w druku nr 1144. Taki wniosek komisje podjęły na podstawie sprawozdania podkomisji, przedstawionych opinii ekspertów i negatywnego stanowiska rządu.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MieczysławJedoń">Przypomnę, że poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druk nr 1144) dotyczył kwestii subwencjonowania rolników poprzez zwrot akcyzy, mimo że w świetle ustawy o VAT adresaci projektu nie są podatnikami. Wnioskodawcy projektu w swym uzasadnieniu stwierdzili, że ustawowe uregulowanie tego problemu pozwoli na prowadzenie kalkulacji kosztowej z trwałym uwzględnieniem niższych kosztów, co w efekcie doprowadzi do obniżenia cen żywności.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MieczysławJedoń">Pomimo niekwestionowanej potrzeby uregulowania ustawą sprawy subwencjonowania zakupów paliwa rolniczego, przedłożony projekt nie rozwiązuje tego problemu, a wprost przeciwnie - w sposób zasadniczy narusza konstrukcję przedmiotowej ustawy. Zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 uchwały nr 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej ustawa powinna dokładnie określać stosunki, jakie reguluje, oraz podmiot, do których się odnosi zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy. Natomiast w treści ustawy nie należy zamieszczać przepisów, które normowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy lub podmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MieczysławJedoń">Stosownie do powyższej uchwały podmiotami obciążonymi obowiązkiem podatkowym w akcyzie są wyłącznie producenci lub importerzy wyrobów akcyzowych, w tym paliw. Akcyza jest więc podatkiem jednokrotnym, pobieranym w pierwszej fazie obrotu towarowego. Zgodnie więc z zasadami techniki prawodawczej prawa i obowiązki powstałe na tle zobowiązania podatkowego dotyczącego podatku akcyzowego, podlegające regulacji przepisami wyżej wymienionej ustawy, nie wykraczając poza granice jej zakresu przedmiotowego mogą dotyczyć wyłącznie producentów lub importerów wyrobów akcyzowych. W świetle powyższego rolnicy oraz inni nabywcy detaliczni wyrobów akcyzowych, w tym m.in. paliw do silników, nie są podatnikami podatku akcyzowego. Z uwagi na pośrednio cenotwórczy charakter akcyzy poniosą oni natomiast konsekwencje obciążenia tym podatkiem pierwszej fazy obrotu towarowego, gdyż zapłacony podatek zostanie wkalkulowany w cenę wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#MieczysławJedoń">Propozycja projektodawców zmierza więc w istocie nie do zwrotu podatku - o zwrocie mogłaby być mowa jedynie w odniesieniu do podmiotów, które ten podatek zapłaciły - lecz do dofinansowania z budżetu państwa ceny zakupu oleju silnikowego przez osoby prowadzące gospodarstwo rolne.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#MieczysławJedoń">Niewątpliwie rozszerzenie treści ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym o projektowane rozstrzygnięcie w świetle powyższego wykracza poza zakres przedmiotowy i podmiotowy tej ustawy, a tym samym narusza jej konstrukcję oraz burzy metodologię prawotwórczą. Ponadto projekt ustawy nie spełnia wymogów procedury legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#MieczysławJedoń">Reasumując, w myśl projektu ustawy podmiot prowadzący gospodarstwo rolne miałby otrzymywać zwrot podatku akcyzowego za zakup paliw do silników przeznaczonych na cele bezpośrednio związane z produkcją rolną. Zgodnie z ustawą podatnikiem podatku akcyzowego jest producent (importer) paliw silnikowych, chociaż w ostatecznym rachunku podatek ten płaci końcowy nabywca w postaci skalkulowanej w cenie wyrobu akcyzy.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#MieczysławJedoń">VAT oraz podatek akcyzowy to tzw. podatki pośrednie. Ustawa przyjmuje - tak jak przy podatkach bezpośrednich - zasadę, że zwrot podatku przysługuje podmiotowi, który jest podatnikiem. W rozumieniu ustawy podmiot prowadzący gospodarstwo rolne nie jest podatnikiem podatku akcyzowego zawartego w cenie paliw silnikowych.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#MieczysławJedoń">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o odrzucenie przez Wysoką Izbę projektu ustawy zawartego w druku nr 1144.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 75 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo jako pierwszego pana posła Stanisława Steca o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Jasiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie sprawozdań Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w zakresie projektów ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych i o podatku dochodowym od osób prawnych. Natomiast stanowisko klubu SLD odnośnie do sprawozdania dotyczącego projektu ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej przedstawi w wystąpieniu pan poseł Mieczysław Jedoń.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#StanisławStec">Z przedłożonych sprawozdań wynika, że - podobnie jak poprzednio - w wielu przypadkach występowała konieczność rezygnowania z założonych celów racjonalnego systemu podatkowego na rzecz celów bieżących, zmierzających do zabezpieczenia wydatków budżetowych związanych ze sferą socjalną i społeczną.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#StanisławStec">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest świadomy, że ciągłe zmiany prawa podatkowego wpływają negatywnie na praktykę jego stosowania. Dlatego będzie popierał próbę zastosowania w przedstawionych projektach rozwiązań na lata 1997–1998 zakładających trwałość systemu podatkowego przynajmniej na okres najbliższych 2 lat, gdyż zdaje sobie sprawę, iż częste zmiany prawa podatkowego oraz jego niewłaściwa jakość wpływają także ujemnie na realizację gospodarczych i społecznych celów opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#StanisławStec">Rozwiązania podatkowe winny być możliwie neutralne z punktu widzenia konkurencji gospodarczej, zapewnić obciążenia podatkowe powszechne, natomiast ulgi winny być dostępne dla wszystkich podmiotów spełniających jasne i wyraźne kryteria.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#StanisławStec">Przedłożone przez połączone komisje sprawozdanie dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozostaje w związku z realizacją programu „Strategia dla Polski — Pakiet 2000”. Ważny cel wynikający z tego dokumentu w zakresie zmniejszania obciążeń podatkowych będzie realizowany jednak z rocznym opóźnieniem. Ma to stanowić pewien bodziec do rozwoju oraz umożliwić zmniejszenie zakresu redystrybucji funkcji budżetu państwa. Biorąc jednak pod uwagę stałe potrzeby dotyczące środków budżetowych, aby zmniejszyć obciążenia podatkowe niezbędna jest wysoka wydajność źródeł dochodów fiskalnych, która jest możliwa przy powszechności obciążeń. Takie działania winny być wzmożone w 1997 r., szczególnie np. w zakresie stosowania karty podatkowej. Wysokość miesięcznych stawek dla niektórych podatników opodatkowanych kartą podatkową, np. serwisów samochodowych, nawet u zainteresowanych budzi zdziwienie.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#StanisławStec">Za pozytywne i potrzebne zmiany zaproponowane przez komisje w podatku dochodowym od osób fizycznych Klub Parlamentarny SLD uważa:</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#StanisławStec">Po pierwsze, dostosowanie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do ustaleń wynikających z ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dostosowanie to dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jest to związane z funkcjonowaniem zasad rachunkowości wynikających z ustawy z dnia 29 września 1994 r., głównie odnośnie do zasad naliczania amortyzacji oraz rezerw stanowiących koszty uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#StanisławStec">Po drugie, wyeliminowanie ulg, które utraciły swoje znaczenie społeczne lub ekonomiczne i których nie można poprawnie kontrolować; są one jednocześnie nadużywane przez niektóre grupy podatników - dotyczy to oczywiście darowizn na rzecz osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#StanisławStec">Po trzecie, określenie zasad postępowania dotyczących ustalenia przychodów i dochodów w przypadku występowania różnego rodzaju związków gospodarczych i kapitałowych między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi, jeżeli związki te są wykorzystywane do transferu cen, a tym samym przerzucenia ich dochodów bez opodatkowania w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#StanisławStec">Po czwarte, zmodyfikowanie zasad odliczeń dotyczących ulg socjalnych - zamiast od podstawy opodatkowania na odliczenie od podatku, co z punktu widzenia społecznego jest bardziej uzasadnione. Jednocześnie projekt ustawy zapewnia możliwość wykorzystania ulg na starych zasadach, jeżeli prawa do ich uzyskania zostały nabyte przed wejściem w życie omawianego projektu ustawy. Jest to bardzo ważne, szczególnie przy ulgach związanych z budownictwem mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#StanisławStec">Po piąte, wprowadzenie możliwości preferencyjnego obliczenia podatku przez osoby samotnie wychowujące dzieci pełnoletnie uczące się lub studiujące.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#StanisławStec">Po szóste, wprowadza się możliwość odliczenia wydatków na odpłatne świadczenia zdrowotne. Każdy podatnik będzie mógł odliczyć od podatku 20% poniesionych wydatków, nie więcej jednak niż 1% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. W 1997 r. będzie to prawie 209 zł. Wprowadzenie tej ulgi wiąże się z zamiarem objęcia opodatkowaniem faktycznych dochodów uzyskanych przez osoby prowadzące prywatną praktykę. Jest to słuszny kierunek działań.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#StanisławStec">Po siódme, wprowadzenie do ustawy zasad korzystania z ulg inwestycyjnych w podatku dochodowym od osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#StanisławStec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej po długich dyskusjach, z powodu potrzeb budżetowych, przyjmuje do wiadomości decyzję Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej odnośnie do utrzymania stawek podatkowych na 1997 r., z zachowaniem pełnej waloryzacji progów. Sojusz Lewicy Demokratycznej jest za tym, aby społeczeństwo płaciło niższe podatki - szczególnie osoby o niskich dochodach, ale niestety niezbędne jest także zaspokojenie ważnych potrzeb społecznych, takich jak płace w oświacie, w służbie zdrowia oraz pokrycie innych kosztów funkcjonowania tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#StanisławStec">Rozwiązania wymaga problem zadłużenia w oświacie i w służbie zdrowia. Wyższe niż zakładano we wstępnych założeniach budżetu będą wypłaty na płace sfery budżetowej. Wynika to z uzgodnień Komisji Trójstronnej. Realny wzrost wynagrodzeń dla sfery budżetowej średnio ma wynieść 5,5%. Rozwiązanie to klub SLD w pełni akceptuje. Zabezpieczenia w budżecie wymaga realny wzrost w 1997 r. rent i emerytur. Ponadto niezbędne są środki na realizację programu restrukturyzacji górnictwa. Szczególnie w oświacie i służbie zdrowia potrzeby są nie zaspokajane, są tu liczne protesty i zgłaszane są postulaty. Obniżenie podatków spowodowałoby pogorszenie sytuacji, a tak jest szansa w nowym budżecie na pewną poprawę w tych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#StanisławStec">Podkreślenia wymaga, że w 1997 r. ze względu na sytuację na rynku pieniężnym zakłada się zmniejszenie wpłat z zysku NBP o prawie 15 bln starych złotych. Zmniejszają się także wpływy z podatku importowego oraz z ceł w wyniku zawartych umów międzynarodowych. Mówił o tym szczegółowo pan przewodniczący Michna, omawiając podatek dochodowy od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#StanisławStec">Nie jest zdaniem klubu możliwe obniżenie podatków bez wskazania oszczędności po stronie wydatków. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej rozpatrując potrzeby budżetowe nie będzie oczywiście brał pod uwagę tylko wysokości przychodów, ale również kierunki ich wydatkowania, gdzie będzie poszukiwał rozwiązań zmierzających do zwiększenia efektywności wykorzystania środków budżetowych oraz środków specjalnych, jak również funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#StanisławStec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem rozwiązania, aby z dniem 1 stycznia 1998 r. stawki podatku dochodowego od osób fizycznych wynosiły odpowiednio - 20, 32 i 44%. Zgłaszam w tym zakresie niezbędną poprawkę, aby wprowadzić ten zapis do ustawy. Ponadto Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za podwyższeniem zasiłków rodzinnych, aby tym sposobem pomóc rodzinom o niskich dochodach, mających na utrzymaniu dzieci.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedłożony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma także inne propozycje zmian zmierzające do uściślenia niektórych postanowień. Proponuje się także pewne zmiany w dotychczasowych zwolnieniach od podatku dochodowego od osób fizycznych, wynikające z art. 21 ustawy przez zwolnienie z podatków: przychodów, dotacji i subwencji z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz przychodów z tytułu dotacji na postęp biologiczny w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Są to rozwiązania prawidłowe, gdyż trudno realizować zasadę opodatkowania szczególnie w przypadku, gdy źródłem dotacji są środki pochodzące z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#StanisławStec">Ze sprawozdania komisji wynika, że wprowadza się pewne ograniczenia odnośnie do zmian w art. 23 ust. 1 pkt 4 i 47, dotyczące zapobieżenia zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i składek ubezpieczeniowych, a także kosztów używania w tzw. leasingu operacyjnym samochodów osobowych o znacznej wartości, przerobionych na samochody dostawcze. Są to działania jeszcze nie wystarczające, aby eliminować nieprawidłowości wynikające z wykorzystania nieszczelnych przepisów rozporządzenia ministra finansów w zakresie opodatkowania umów leasingowych. Trzeba pozytywnie ocenić decyzję Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, że problemem funkcjonowania tzw. umów leasingowych zajmie się komisja w przyszłości. Mówił o tym szczegółowo również pan przewodniczący Waldemar Michna.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#StanisławStec">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej zgłaszam wniosek o skreślenie zmiany 8 pkt f, dotyczącej art. 22, w zakresie dodania pkt. 12 odnośnie do wysokości kosztów uzyskania z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich, od przychodów ze stosunku służbowego.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Z przedstawionego przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą sprawozdania dotyczącego zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika złagodzenie warunków funkcjonowania podatkowych grup kapitałowych w zakresie skreślenia obowiązku korekty rozliczenia podatku dochodowego przez wszystkie spółki tworzące grupę za cały okres jej obowiązywania w przypadku utraty statusu podatkowej grupy kapitałowej po zmianie w stanie faktycznym lub prawnym w okresie obowiązywania umowy spółki. Aktualne korzyści z obowiązującego od 1 stycznia 1996 r. nowego uregulowania w zakresie opodatkowania grup kapitałowych to:</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#StanisławStec">— dywidendy przekazywane spółce dominującej przez spółkę zależną są wolne od 20-procentowego ryczałtowego podatku dochodowego, co w praktyce oznacza, że kwota nie zapłaconego podatku może być skierowana na cele spółki, na cele grupy podatkowej;</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#StanisławStec">— zmniejsza się podatek dochodowy należny od całej grupy, jeśli co najmniej jedna spółka poniesie stratę w danym roku podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#StanisławStec">Ważną zmianą jest określenie zasad postępowania w zakresie występowania różnego rodzaju związków gospodarczych i kapitałowych między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi, podobnie jak to uczyniono w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana ta uniemożliwi przerzucanie dochodów za granicę bez ich opodatkowania. Zmiany te winny przeciwdziałać sytuacji, gdy firmy zagraniczne tworzące w Polsce spółki w bardzo dużym zakresie generują straty i wówczas nie ma oczywiście podstawy do naliczenia podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#StanisławStec">Za słuszne rozwiązanie należy uznać ujęcie w ustawie, a nie w rozporządzeniu, zasad korzystania z ulg inwestycyjnych w podatku dochodowym od osób prawnych, co umożliwia stabilizację tego rozwiązania i winno przyczynić się do zwiększenia zainteresowania tymi ulgami, choć trzeba podzielić również pogląd, że dotychczasowa praktyka wykorzystania tych ulg nie świadczy o ich powszechności.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#StanisławStec">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym winny stanowić motywację do wzrostu nakładów inwestycyjnych zmierzających do modernizacji obiektów i tworzenia nowych miejsc pracy. Należy stwarzać warunki, aby były one wykorzystane przez szerszy krąg podatników, szczególnie w zakresie tworzenia nowych stanowisk pracy.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#StanisławStec">Ponadto w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych komisja przedstawia inne zmiany o charakterze uściślającym i porządkowym, mające na celu uszczelnienie systemu podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych przez:</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#StanisławStec">— zapobieżenie zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i składek ubezpieczeniowych, a także kosztów używania w tzw. leasingu operacyjnym samochodów osobowych o znacznej wartości przerobionych na samochody dostawcze, podobnie jak w podatku dochodowym od osób fizycznych;</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#StanisławStec">— niezaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków zrealizowanych z dochodów zwolnionych od podatku;</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#StanisławStec">— ustalenie, że nie będą mogły być odliczane od dochodu darowizny, jeżeli zostały one przekazane na rzecz osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#StanisławStec">Ponadto ustawa zakłada ograniczenie uznawania za koszty uzyskania przychodów m.in. wydatków z tytułu niektórych dobrowolnych ubezpieczeń ponoszonych przez pracodawców, jeżeli wydatki te stanowią ukrytą formę wypłacanych wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#StanisławStec">Za bardzo pożądane uważa się rozwiązanie zmierzające do złagodzenia warunków uznawania wierzytelności za wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana. Zgodnie z projektem ustawy dokumentem wystarczającym będzie protokół sporządzony przez podatnika, z którego wynikać będzie, że koszty procesowe związane z dochodzeniem wierzytelności będą wyższe od kwoty spornej, jaką będzie można odzyskać. Biorąc pod uwagę aktualne koszty działalności egzekucyjnej oraz efektywność egzekucji, szczególnie przez komorników, działania te należy uznać za właściwe. Właściwym rozwiązaniem jest zwolnienie wspólnot mieszkaniowych z podatku dochodowego od osób prawnych w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych oraz dochodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi uzyskanymi przez osoby prawne, których zadaniem jest administrowanie nieruchomościami w imieniu właścicieli zarządców domów w części przeznaczonej na utrzymanie substancji zasobów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#StanisławStec">Za niewłaściwe rozwiązanie uważa się skreślenie w art. 18 ust. 4 pkt. 4, umożliwiającego odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków na budowę wielorodzinnego budynku mieszkalnego z przeznaczeniem na wynajem, tym bardziej że odliczenie takie występuje w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za przyjęciem wniosku mniejszości nr 7.</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#StanisławStec">Ponadto Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6, który dotyczy dostosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz opowiada się za zmniejszeniem stawki podatku dochodowego od osób prawnych od 1 stycznia 1998 r. z 40 do 38%, przyjmując do wiadomości stanowisko komisji uzasadniające utrzymanie stawki 40% podatku dochodowego od osób prawnych w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#StanisławStec">Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zakłada jeszcze, niestety, zasady, że podstawą opodatkowania jest dochód wynikający z ksiąg rachunkowych po korekcie uwzględniającej dochody nie podlegające opodatkowaniu oraz koszty nie stanowiące kosztu uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#StanisławStec">Jeszcze raz chciałbym podkreślić, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnik jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji rachunkowej na zasadach określonych w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości, w sposób zapewniający możliwość ustalenia wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i kwoty podatku. W związku z tym wyrażam przekonanie, że jeżeli za dwa lata, bo wcześniej na pewno nie powinno się dokonywać zmiany, będzie nowelizowana ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, to wówczas już podstawą opodatkowania będzie dochód czy zysk wynikający z zapisów w księgach rachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-21.37" who="#StanisławStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem omawianych projektów ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych po uwzględnieniu poprawek, które zostały zgłoszone w wystąpieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Władysława Jasińskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WładysławJasiński">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wobec przedłożonych sprawozdań Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 1739 i 1896); o rządowym i poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 1627, 1710, 1740 i 1902); o rządowym i poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (druki nr 1628, 1686, 1759 i 1903).</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WładysławJasiński">Stanowisko klubu wobec sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zawartego w druku nr 1144, przedstawi poseł Ryszard Bondyra.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WładysławJasiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pakiet ustaw podatkowych, a także zapowiedź rządu dotycząca likwidacji podatku importowego i liberalizacji polityki celnej stanowią podstawowe wyznaczniki dochodowej strony budżetu na najbliższy rok. Przedstawione projekty nowelizacji ustaw podatkowych (rządowe i poselskie) zmierzały w kierunku zmniejszenia skali podatkowej, choć w różnym zakresie, oraz uszczelnienia i zrównoważenia rozwiązań zarówno dla osób prawnych, jak i fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#WładysławJasiński">Propozycje połączonych komisji zawarte w sprawozdaniach zostały wypracowane po uwzględnieniu opinii ekspertów, środowisk zawodowych oraz po analizie realizacji budżetu w okresie 8 miesięcy br. Mimo wysiłków rządu nie został rozwiązany problem zadłużenia w służbie zdrowia, oświacie i obronie narodowej. Niższy od wskaźnika upływu czasu stopień realizacji dochodów budżetowych stanowi zagrożenie dotyczące powiększenia zadłużenia w sferze budżetowej. Wierzytelności budżetowe stały się przedmiotem spekulacyjnego obrotu, który kosztował budżet kilkaset milionów odsetek. Ukształtował się nowy rynek obrotu tymi wierzytelnościami. Sytuacja ta nie sprzyja utrzymaniu dyscypliny gospodarowania środkami budżetowymi, a co więcej, ma wpływ na jej rozluźnienie.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#WładysławJasiński">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z niepokojem śledzi te zjawiska. Rozwiązanie tych problemów wymaga równoległego działania rządu, po pierwsze, w zakresie oddłużenia sfery budżetowej, po drugie, w procesie stworzenia skutecznych instrumentów w egzekwowaniu dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#WładysławJasiński">Uwzględniając powyższe oraz konieczność realizacji decyzji Trybunału dotyczącej waloryzacji rent i emerytur, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera przedstawione na 1997 r. istniejące stawki podatkowe zarówno dla osób prawnych, jak i fizycznych, przy założeniu waloryzacji progów podatkowych. Uzyskane dochody powinny być wykorzystane na oddłużenie sfery budżetowej na poziomie gwarantującym wdrożenie skutecznych mechanizmów dyscyplinujących gospodarowanie środkami budżetowymi. Deklaracje te winny znaleźć się w projekcie ustawy budżetowej na rok 1997. Pewność rozwiązania tych dylematów budżetowych może być dopiero przesłanką do dyskusji o skali i zakresie obniżki stóp podatkowych. Samo zagadnienie obniżenia stóp podatkowych musi być przeanalizowane w kontekście ograniczenia ulg, wpływu tej operacji na realizację oczekiwanych celów gospodarczych. Nie powinno być to działanie zdominowane przez krótkookresowe cele polityczne. Takim tendencjom Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie się przeciwstawiał.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#WładysławJasiński">Pozytywnie oceniamy propozycje zmierzające do uszczelnienia systemu podatkowego, zrównania rozwiązań odnoszących się do osób prawnych i fizycznych oraz włączenia do normy ustawowej pakietu ulg. Z zainteresowaniem przyjmujemy także zasadę odliczeń kwot ulg od podatków, choć jej pełna ocena wymaga co najmniej rocznego stosowania. Rozwiązanie to wprawdzie nawiązuje do rozwiązań stosowanych w wielu krajach, jednak negatywnie oceniamy włączenie do ulg inwestycyjnych wydatków na wkład mieszkaniowy lub budowlany do spółdzielni mieszkaniowej w razie przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze prawo własnościowe. Wydatki te dotyczą w swej istocie zmiany praw własnościowych, nie przysparzają nowej substancji mieszkaniowej - proponujemy zatem skreślić lit. c w zmianie 14 projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#WładysławJasiński">Druga poprawka dotyczy uzupełnienia treści pkt. 57 w zmianie 9 projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po wyrazach: „na rzecz pracowników” proponujemy dodać: „lub odnowienia tych umów” oraz w miejsce słów: „w okresie ośmiu lat” nowy tekst: „w okresie pięciu lat”. Ta ostatnia poprawka jest zawarta także we wniosku mniejszości nr 4. Zmiany te mają zwiększyć zainteresowanie pracodawców grupowym ubezpieczeniem swoich pracowników, co wydaje się konieczne dla rozszerzenia kapitałowych funduszy emerytalnych, przyspieszenia reformy systemu ubezpieczeń. Konsekwencją tej zmiany jest zmiana treści projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dotyczy to pkt. 59 w zmianie 5 do art. 16.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#WładysławJasiński">Zmiany w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej (druk nr 1903) są oczekiwane. Część z nich ma charakter porządkujący. Na szczególne podkreślenie zasługuje utrzymanie stawki podatku od towarów i usług na materiały budowlane i maszyny rolnicze. Należy oczekiwać dalszej stabilizacji i rozwoju, jeśli chodzi o produkcję materiałów budowlanych i maszyn rolniczych tak ważnych dla dziedzin mających strategiczne znaczenie w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#WładysławJasiński">Klub będzie popierał zawarte w tym sprawozdaniu wnioski mniejszości nr 4 i 5, a dotyczące przywrócenia stawki zerowej dla wydawnictw i produkcji sprzętu dla wojska i straży pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#WładysławJasiński">Na marginesie dyskusji o podatku akcyzowym należy odnotować niepokojące zjawisko spadku popytu na wyroby tytoniowe. Jest to sygnał, aby system naliczeń akcyzy i innych podatków był szczegółowo przeanalizowany i służył stabilizacji dochodowej krajowych producentów tytoniu. Jest to palący problem z chwilą likwidacji podatku importowego. Należy więc, zdaniem producentów papierosów i plantatorów tytoniu, przygotować wprowadzenie ewentualnie - zgodnie z ustawą - mieszanego systemu fiskalnego, z dużym udziałem systemu proporcjonalnego do cen detalicznych sprzedawanych papierosów. Tylko taki system pozwoli utrzymać dominację papierosów polskich marek na rynku krajowym, sprawi, że papierosy będą dostępne dla konsumentów o ograniczonych dochodach, co ograniczy dalsze nasilanie się przemytu, zapobiegnie spadkowi dochodów budżetu państwa, a nawet je zwiększy, będzie chronić plantatorów tytoniu krajowego - tak robią to kraje będące producentami tytoniu w ramach Unii Europejskiej. Być może przybliży to polski system fiskalny do systemu obowiązującego w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#WładysławJasiński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szczegółowe uwagi zgłoszą koleżanki i koledzy klubowi w wystąpieniach indywidualnych. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie popierał projekty ustaw wraz ze zgłoszonymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Jasiński.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Tadeusza Syryjczyka w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#TadeuszSyryjczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Unia Wolności opowiada się za zmniejszeniem obciążeń podatkowych oraz za klarownym i stabilnym prawem podatkowym. Przedłożone sprawozdania komisji budżetu są wyrazem polityki podatkowej koalicji Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wbrew naszemu stanowisku wynika z nich, że w 1997 r. więcej Polaków zapłaci wyższe podatki i będzie mieć większe trudności w poprawnym ich obliczeniu. Niekorzystne zmiany dotkną prawie każdą rodzinę. Zmiany są dotkliwe dla drobnych przedsiębiorców i uderzają w sferę nauki i kultury.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#TadeuszSyryjczyk">Nie możemy poprzeć przedłożonych projektów, po pierwsze dlatego, że następuje faktyczne zwiększenie obciążeń podatkowych. Unia Wolności konsekwentnie domaga się powrotu do pierwotnych stawek podatku dochodowego - 20, 30 i 40%. Zostały one wprowadzone w trakcie reformowania systemu podatkowego i były wystarczające pomimo trudniejszej sytuacji gospodarczej, jaka wtedy panowała. Jednocześnie uważamy, że już najwyższy czas, aby obniżyć stawki podatku od osób prawnych. Proponujemy obniżenie tego podatku do 32%.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#TadeuszSyryjczyk">Przypominamy, że koalicja i rząd wielokrotnie oświadczały, że podwyższenie podatku dochodowego od osób fizycznych do 21, 33 i 45% jest zabiegiem przejściowym. Decyzje podjęte przez SLD i PSL w trakcie prac komisji sejmowych pokazują, że „Strategia dla Polski”, dokument „Polska 2000”, a w końcu także rządowe projekty ustaw były w istocie przedwcześnie ogłoszonymi obietnicami wyborczymi, kiepską formą agitacji politycznej, a nie rzetelnymi dokumentami prognostycznymi lub prawnymi. Każdy z nich zapowiadał obniżenie podatków. W wyniku decyzji rządzącej koalicji żadna z tych obietnic nie znajduje odbicia w sprawozdaniach komisji. Przeciwnie — rzeczywiste opodatkowanie większości polskich gospodarstw i przedsiębiorstw ulegnie podwyższeniu. Wczoraj rząd potwierdził stanowisko posłów koalicyjnych, potwierdził, że SLD i PSL od podwyżek podatków rozpoczęły swą działalność i na podwyżkach zakończą. Zapowiedź zawarta w jednej z poprawek, którą, jak rozumiem, zamierza popierać rząd, że w 1998 r. nastąpi obniżenie podatku, już była. Już w roku 1994 mieliśmy przecież ustawę, która miała być epizodyczna i która obiecywała obniżkę tych podatków już w następnym roku. Propozycja, którą teraz złożył rząd, jest tym bardziej śmieszna, że to nie ten rząd i nie ten Sejm będą odpowiedzialne za podatki w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#TadeuszSyryjczyk">Zamiast dotychczasowej możliwości odjęcia od podstawy opodatkowania kwoty wydatków na niektóre cele mieszkaniowe i edukacyjne, wprowadzone zostaje obniżenie podatku o 20% tej kwoty. Gdyby pierwsza stawka podatku wynosiła także 20%, to zmiana ta byłaby neutralna dla większości podatników; jej koszty ponieśliby podatnicy płacący według stawek wyższych - 33 i 45%. Jednak przedłożone sprawozdanie zawiera stawkę 21%, a zmniejszenie podatku tylko o 20% poniesionych wydatków edukacyjnych i mieszkaniowych. Wprowadzona zmiana była reklamowana jako przejaw egalitaryzmu, wobec którego, nie ukrywam, wykazujemy rezerwę. W praktyce okazała się jednak przyczynkiem do fiskalizmu, który odrzucamy. Jak zwykle okazało się, że wiadomość, jakoby Janosik rozdawał ludziom biednym to, co zabrał bogatym, jest mocno przesadzona.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#TadeuszSyryjczyk">Dodatkowe zwiększenie obciążeń podatkowych nastąpi także w rezultacie obniżenia z 80 do 60 tys. zł granicy, powyżej której podmiot gospodarczy jest obowiązany płacić podatek od towarów i usług, a także wprowadzenia nowej, 1-procentowej stawki tego podatku od książek, czasopism i usług poligraficznych.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Drugim podstawowym powodem odrzucenia przez Unię Wolności przedłożonych sprawozdań jest pogorszenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez małe przedsiębiorstwa. Zdecydowane obniżenie granicy, poniżej której jest możliwe stosowanie ryczałtu z 208 do 60 tys. zł, a więc ponadtrzykrotne, oraz granicy zwolnienia z podatku od towarów i usług z 80 do 60 tys. zł oznacza obciążenie niewielkich jednoosobowych firm poważną biurokracją. Obroty 60 tys. zł rocznie to, jak łatwo policzyć, 5 tys. zł miesięcznie, a więc niewiele ponad 200 zł dziennie. W handlu, w materiałochłonnych rodzajach rzemiosła lub usług oznacza to dochody kupca lub rzemieślnika samodzielnie wykonującego całokształt pracy na rzecz firmy w granicach 1000 zł, a więc średniej płacy krajowej. Taki przedsiębiorca zmuszony będzie decyzjami SLD i PSL do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów oraz pełnej dokumentacji związanej z VAT. Ten ostatni podatek ulegnie dodatkowej komplikacji w rezultacie wprowadzenia nowych stawek. Tak więc punkt sprzedaży, który ma średnie obroty ponad 200 zł dziennie i handluje gazetami czy żywnością, np. ziemniakami, chlebem i pakowanymi herbatnikami, okaże się płatnikiem VAT, i to w czterech kategoriach: stawek 22%, 7%, 1% oraz towarów zwolnionych. Będzie też zmuszony zakupić kasę fiskalną, gdyż od 1 stycznia 1997 r. wygasa możliwość niestosowania kasy fiskalnej przez jakąkolwiek grupę podatników.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#TadeuszSyryjczyk">Przypominamy też, że już teraz wchodzą w życie przepisy zmuszające pracodawcę zatrudniającego nawet tylko jednego pracownika, choćby na pół etatu, do założenia specjalnego konta i prowadzenia dokumentacji związanej z funduszem socjalnym, a także zamrażania w związku z tym części środków. Sprawa tego funduszu socjalnego jest przedmiotem projektu Unii Wolności, który ma na celu zracjonalizowanie tej sytuacji, ale nie jest jasne, jakie stanowisko w tej sprawie zajmą ostatecznie partie rządzące. Dodajmy, że nadal nie dokonano ujednolicenia klasyfikacji towarowej w zakresie VAT i niektóre towary mają inną stawkę w imporcie na granicy, a inną w obrocie w kraju, a przepisy przejściowe oznaczają, że liczba stawek będzie raczej wzrastać. Wracamy do wielości stawek znanych w zniesionym w 1993 r. podatku obrotowym. Ujednolicenie stawek jest procesem bardzo trudnym, więc mamy do czynienia z komplikacją trwałą i raczej kosztowną, zwłaszcza dla podatników.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#TadeuszSyryjczyk">W trakcie wprowadzania ryczałtu od podatku dochodowego ostrzegaliśmy przed jego wadami. Część ostrzeżeń była słuszna, inne okazały się przesadne, co przyznajemy. Rząd argumentował, że chodzi o poprawę ściągalności podatku, i w tym celu zmierza do objęcia nim większej grupy podatników. Teraz podobne argumenty służą wyłączeniu znacznej grupy podatników spod tej uproszczonej metody płacenia podatku dochodowego. Ryczałt zapewne ma wady i zalety, jednak największą wadą jest niestabilność systemu podatkowego. I podatnicy, i urzędnicy skarbowi powinni mieć w końcu szansę przyzwyczajenia się do jakiegoś systemu, bez konieczności corocznej nauki od nowa. Dlatego każda zmiana, która nie jest solidnie umotywowana, jest szkodliwa i nie należy jej dokonywać. Inflacja i tak przecież wprowadza coraz większą liczbę podatników w obszar płatności VAT. Nie ma więc powodu dokonywania raptownych zmian.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#TadeuszSyryjczyk">Rząd nie podjął dyskusji nad możliwością ulżenia podatnikom w biurokracji poprzez dopuszczenie rozliczeń w okresie kwartalnym i wprowadzenia instytucji podatnika wysokiego zaufania. W całokształcie polityki SLD i PSL kompletnie nie bierze się więc pod uwagę sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw, których nie stać na biurokrację porównywalną z tą, z jaką mamy do czynienia w wypadku wielkich firm. Każda dodatkowa formalność to krótszy czas efektywnego świadczenia usług, większe ryzyko formalnego konfliktu z prawem, często koszt zasadniczo komplikujący przedsięwzięcie. Co gorsza, polityka ta ignoruje oczywisty fakt, że to właśnie samozatrudnienie w małych firmach oraz tworzenie miejsc pracy przez drobnych przedsiębiorców jest ważnym czynnikiem zmniejszania bezrobocia. To małe i średnie przedsiębiorstwa zwiększają elastyczność gospodarki, tak potrzebną w okresie transformacji, w tym także elastyczność rynku pracy. Mnożąc przeszkody do ich działania lewicowo-ludowa koalicja podcina gałąź, na której siedzi cała gospodarka.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Trzecim powodem tego, że Unia Wolności sprzeciwia się wprowadzanym zmianom, są drobne, ale znamienne korekty zwiększające opodatkowanie w dziedzinie kultury, edukacji i nauki. W ramach nowelizacji ustaw podatkowych koalicja inwestuje w kapitał ludzki na trzy sposoby:</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#TadeuszSyryjczyk">— wprowadza VAT na książki i wydawnictwa w wysokości 1%, z perspektywą rozwojową na rok 1998 — 2%, komplikując przy okazji ten podatek;</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#TadeuszSyryjczyk">— podwyższa faktyczne opodatkowanie nauczycieli akademickich i innych osób korzystających z praw autorskich, jeżeli działają na podstawie stosunku pracy, w ramach wolnego zawodu lub na własny rachunek, poprzez odebranie prawa do zaliczania 50% dochodu jako ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu;</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#TadeuszSyryjczyk">— znosi ulgi podatkowe na dokształcanie i doskonalenie zawodowe; nie był to znaczący dla budżetu zakres kwotowy, nie wiadomo więc, czemu ulga ta jest likwidowana.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Unia Wolności złożyła szereg wniosków w trakcie prac komisji i dodatkowo przedkłada poprawki dotyczące ustaw podatkowych. Mają one na celu odwrócenie złego trendu, jaki zarysował się w kształcie sprawozdań komisyjnych. Unia Wolności nie po raz pierwszy podkreśla zasadę pomocniczości państwa. W myśl tej zasady państwo nie powinno zastępować obywateli w zaspokajaniu tych potrzeb, które są oni zdolni zaspokoić częściowo lub całkowicie we własnym zakresie. Jeżeli w imię solidarności społecznej opodatkowujemy się w celu zapewnienia powszechnego dostępu do usług społecznych, to nie po to, aby odwracać się od tych, którzy zamierzają sami finansować edukację czy leczenie. Warto pamiętać, że w sektorze prywatnym wydana złotówka pozostaje pod najlepszą kontrolą tego, kto z usługi korzysta. Niejednokrotnie wyrażaliśmy pogląd, że system podatkowy nie powinien być przeładowany nadmiernym systemem ulg, jednak wspieraliśmy i popieramy te ulgi, które ułatwiają rodzinie wykonywanie jej podstawowych funkcji wychowawczych i edukacyjnych. Dlatego przedkładamy projekt niewielkiej ulgi z tytułu wychowania dzieci, która zmniejszy o 1 punkt procentowy opodatkowanie tych rodzin, które mają na utrzymaniu jedno, dwoje czy więcej dzieci. Popieramy to, co służy uzyskaniu i zachowaniu w dobrym stanie mieszkania, dlatego broniliśmy zasady dłuższego niż rok rozliczania ulgi na remont mieszkań i przyjmujemy do wiadomości, że w końcu wprowadzono ją trwale do ustawy. Uważamy, że zasługuje na poparcie wydatkowanie środków na cele edukacyjne. Obroniliśmy kiedyś ulgę na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych, obecnie proponujemy jej poszerzenie na wydatki związane z kształceniem w szkołach wyższych, a także zakwaterowaniem w domach akademickich i stancjach. Koszty te są barierą w zdobywaniu wyższego wykształcenia przez dzieci z rodzin niezamożnych.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#TadeuszSyryjczyk">Z tego punktu widzenia uważamy za niewłaściwe ograniczenie możliwości finansowania dobrowolnych ubezpieczeń i odroczenie całkowicie sprawy ewentualnych ubezpieczeń emerytalnych - oznacza to bowiem, że w tej kadencji takiej reformy w ogóle nie będzie. Taka możliwość w systemie podatkowym istniała i szkoda, że nie wykorzystano jej po to, aby konstruować stopniowo system przynajmniej dobrowolnych, jeśli nie zorganizowanych przez państwo, ubezpieczeń kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Prawo podatkowe musi traktować obywateli jednakowo. W trakcie prac komisyjnych postanowiono ograniczyć wielkość wolnych od podatku dochodowego diet z tytułu wykonywania obowiązków obywatelskich, na przykład radnych. Uważamy za konieczne, aby wprowadzić do ustawy odpowiedni przepis dotyczący parlamentarzystów. Opodatkowanie naszych diet nie powinno być łagodniejsze od opodatkowania diet radnych. Wymaga to specjalnej korekty ustawy o posłach i senatorach, która całkowicie zwalnia diety parlamentarne od podatku dochodowego, bez względu na to, jaka jest granica.</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#TadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Wskazywałem kilkakrotnie na to, że obecna nowelizacja wprowadza szereg zmian niekoniecznych. Każda zmiana rodzi ryzyko powstania skutków trudnych do przewidzenia. Szersza od faktycznych intencji ustawodawcy możliwość odpisów z tytułu darowizn została dokonana mimochodem, przy okazji innej nowelizacji. Tym razem tryb prac nad ustawami był jak zwykle szybki. W dodatku znacząca część nowelizacji rządowych była wprowadzana do prac komisyjnych poza przedłożeniem rządowym, w trakcie prac nad ustawami, a więc stopień ich rozpoznania i symulacja rezultatów są tym bardziej powierzchowne. Przepisy stają się więc bardziej skomplikowane.</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#TadeuszSyryjczyk">Nasuwa się pytanie: Czy wysiłki, dzięki którym pozamykano wiele małych furtek w trakcie nowelizacji z 1994 r., zrekompensowały ubytki z tytułu możliwości przekazania darowizn, które powstały przy okazji tych nowelizacji, dokonywanych przecież w innym celu? Czy stabilność i prostota nie są lepsze dla podatnika i budżetu równocześnie? Zasady, którymi kierujemy się, oceniając politykę podatkową rządzącej koalicji, są więc konsekwentne. System trzeba usprawniać, czynić skutecznym, ale niestabilność podatków i nadmierny fiskalizm szkodzą gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#TadeuszSyryjczyk">Przypomnę, że prezentując stanowisko Unii Wolności w sprawach podatkowych, mówiłem już nieraz, że od stabilności podatków zależy, czy miliony podmiotów gospodarczych i obywateli mają szansę rozwijania inicjatywy, gromadzenia oszczędności i planowania swoich poczynań produkcyjnych, handlowych, a także oszczędności oraz konsumpcji w poczuciu, że reguły gry są znane, jednakowe dla wszystkich, przestrzegane i stałe. Ta stabilność decyduje o tym, czy w kraju warto podejmować przedsięwzięcia długofalowe, czy oszczędności obywateli są inwestowane, czy kapitał dopływa, czy też ucieka z kraju.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#TadeuszSyryjczyk">Rząd, który dotrzymuje przyrzeczeń i zachowuje ciągłość prawa, dokonuje nad wyraz wartościowej inwestycji, buduje przekonanie przedsiębiorców i pracowników, producentów i konsumentów, inwestorów krajowych i zagranicznych o tym, że państwo jest gwarantem stabilności reguł gry, a zarazem odpowiedzialnym i przewidywalnym partnerem ekonomicznym. Rząd, łamiąc przyrzeczenia i zmieniając ciągle reguły gry, burzy ten pożądany obraz państwa.</u>
          <u xml:id="u-25.20" who="#TadeuszSyryjczyk">Tak niestety zapisze się w historii polityka podatkowa Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego w trakcie ich rządów w tej kadencji parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-25.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu panią poseł Wiesławę Ziółkowską w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Paweł Saar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Pracy z całą stanowczością po raz kolejny stwierdza, że Polsce potrzebny jest system podatkowy, który chociażby w średnim wymiarze czasu będzie zmierzał do równowagi między efektywnością ekonomiczną podatków i ich sprawiedliwością. Nie ma oczywiście uniwersalnych miar ani efektywności ekonomicznej, ani sprawiedliwości, nie ma też rozstrzygnięć na gruncie teoretycznym. Teoria mówi jedynie, iż bardzo wysokie podatki mogą w końcu ograniczać działalność produkcyjną i zmniejszać wpływy do budżetu, ale teoria mówi też, że podatki w znacznym stopniu liniowe wpływają niekorzystnie na strukturę dochodów i są ewidentnie niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WiesławaZiółkowska">W Polsce od kilku lat następuje wyraźny wzrost produktu krajowego brutto, jest to jeden z największych w Europie wzrostów produktu krajowego brutto. Oczywiście wpływ na ten stan rzeczy mają nie tylko podatki, ale one w jakiś sposób się do tego przyczyniają. W Polsce też od kilku lat następuje wzrost inwestycji, które w roku ubiegłym wzrosły o 18%, w tym roku wzrosną o 16%, w przyszłym prawdopodobnie o 13–15%. W Polsce wzrastają także oszczędności. Depozyty ludności w bankach w relacji do produktu krajowego brutto osiągną w tym roku 17%, a w przyszłym prawdopodobnie ok. 20%. Czy można więc powiedzieć, że nasze podatki nie spełniają wymogu kryterium ekonomicznej efektywności? W dużym stopniu spełniają. Są zbyt często zmieniane, są może zbyt zawile napisane, ale niewątpliwie jeśli osiągamy takie wyniki, to kryterium to jest w dużym stopniu spełnione.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#WiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o kryterium sprawiedliwości podziału dochodów, jaki dokonuje się dzięki podatkom, ten podział następuje na skutek progresji podatkowej. Teoretycznie są takie systemy podatkowe, które nie zawierają progresji podatkowej - teoretycznie, gdyż w praktyce nie ma w Europie kraju, który by dysponował liniowym systemem podatkowym. Liniowy system podatkowy jest systemem najbardziej niesprawiedliwym. Takich systemów nie stosują nawet kraje o najbardziej liberalnych systemach gospodarczych. Powstaje pytanie, czy w takim razie w Polsce istnieje zbyt duże zróżnicowanie dochodowe i czy trzeba wykorzystywać podatki do zmniejszania tej rozpiętości dochodowej? Oto kilka danych.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#WiesławaZiółkowska">Po pierwsze, jeszcze w 1994 r. średni dochód uzyskiwany w pierwszym przedziale podatkowym (z PIT) do średniego dochodu w trzecim przedziale podatkowym wynosił jak 1:11,7. W 1995 r. relacja ta wynosi już jak 1:13,4 - wyraźnie wzrasta.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#WiesławaZiółkowska">Po drugie, jeszcze w 1993 r. 8% osób otrzymywało wynagrodzenia za pracę mniejsze niż połowa przeciętnego wynagrodzenia. W 1995 r. już aż 11,4% pracowników otrzymywało wynagrodzenia niższe od połowy przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Dla nas te dane są jednoznaczne, wyciągamy z nich jednoznaczny wniosek. Polityka podatkowa musi także sprzyjać wyrównywaniu nadmiernych nierówności dochodowych. Nierówności dochodowe są potrzebne i konieczne w gospodarce transformowanej, ale nierówności dochodowe rosnące drastycznie są szkodliwe, mogą zatrzymać proces reform, mogą mu ewidentnie szkodzić.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#WiesławaZiółkowska">Jak można w takim razie zmniejszać te rozpiętości dochodowe za pomocą podatków? Otóż przez progresję. Progresję realizuje się albo przez stawki nominalne (mamy trzy stawki: 21, 33, 45%), albo przez kwotę wolną. Jeżeli kwota wolna jest wysoka, w gruncie rzeczy oznacza w praktyce dużą progresję faktycznej stawki podatkowej, czyli realizuje wymóg sprawiedliwości. U nas kwota wolna jest zupełnie znikoma i praktycznie rzecz biorąc ma także znikomy wpływ na progresję podatkową. Wreszcie progresję podatkową można realizować przez najróżniejsze ulgi i zwolnienia, odliczenia. W Polsce ulgi i zwolnienia sprzyjają tylko osobom z trzeciego i drugiego przedziału podatkowego. To właśnie w trzecim przedziale podatkowym prawie wszyscy podatnicy korzystają z ulg, w drugim przedziale podatkowym - 86% podatników, a w trzecim zaledwie 35% podatników i chodzi tu o kwotę mało znaczącą.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#WiesławaZiółkowska">W Polsce po uwzględnieniu wszelkich ulg i drobnej kwoty wolnej efektywne stawki podatkowe wynoszą w rezultacie zamiast 21% stawki nominalnej — 16%, zamiast 33% — 17%, i zamiast 45% — 29%. Oznacza to więc, że ulgi i zwolnienia powodują efektywne zmniejszenie stawki podatkowej dla pierwszego przedziału o 5 punktów procentowych, ale dla przedziału drugiego i trzeciego o 16 punktów procentowych. Dziwi mnie bardzo propozycja Unii Wolności i propozycja koalicji rządzącej, aby dalej obniżyć z 45% na 40%, co w efekcie oznacza, że zamiast 29% efektywna stawka wyniesie jeszcze dużo poniżej 25% w najwyższym przedziale podatkowym, a najniższa stawka nadal będzie wynosiła efektywnie 16%, 15%. Tak znikomej progresji efektywnej nie ma w żadnym kraju, nawet najbardziej liberalnym. Nie ma takiego kraju, nawet najbardziej liberalnego, w którym efektywna stawka podatkowa w pierwszym przedziale podatkowym byłaby tak wysoka, nawet od najniższych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#WiesławaZiółkowska">Z tych powodów Unia Pracy z całą stanowczością podtrzymuje swoją propozycję - i składam ją z tej trybuny ponownie - wprowadzenia w roku 1997 trzech z czterech stawek podatkowych: 17%, 20%, 33% i 45%. Od 1 stycznia 1998 r. stawkę 17% proponujemy zmniejszyć do 16%, a w następnym roku do 15%.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#WiesławaZiółkowska">Jakie są skutki finansowe naszej propozycji? Czy jest to propozycja w obecnych warunkach realna? Z całą świadomością i odpowiedzialnością Unia Pracy stwierdza, że ta propozycja jest realna. Skutki tej propozycji na rok 1997 są rzędu 3 mld zł. To są skutki realne, obliczone na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Skutki symulacyjne, które podało Ministerstwo Finansów, w wysokości 4,6 mld zł nie odpowiadają skutkom realnym, ponieważ nie uwzględniają faktycznych przedziałów dochodowych i faktycznych terminów rozliczeń. Jeżeliby przyjąć, że skutki symulacyjne pokrywają się ze skutkami realnymi, to w roku bieżącym wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinny wynosić - jak się planuje w budżecie - 28 mld zł, ale przeszło 41 mld zł. Różnica między symulacją Ministerstwa Finansów a efektywnym wpływem jest rzędu 30%. Wyliczając skutki naszej propozycji, właśnie tę różnicę uwzględniam. Nasza propozycja kosztuje 3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#WiesławaZiółkowska">Czym to pokryć? Otóż, po pierwsze, wzrosną podatki pośrednie z tytułu zwiększenia popytu. Szacujemy, na podstawie wyliczeń Ministerstwa Finansów, że ten wzrost będzie wynosił 1,5–1,7 mld zł. Jest to wzrost niezaprzeczalny: wzrasta popyt, konsumpcja, rosną podatki pośrednie. Jest to związane z likwidacją podatku importowego, co oceniamy bardzo negatywnie. Uważamy, że to ma nie tylko negatywny wpływ na wysokość dochodów budżetowych, ale w przyszłym roku spowoduje drastyczny napór na import, prowadząc do drastycznego pogorszenia naszego deficytu handlowego. Skoro rząd nie przyjął naszej propozycji, nie chciał negocjować chociażby w kwestii obniżenia podatku importowego, to trzeba uczciwie powiedzieć, że zlikwidowanie podatku importowego spowoduje wzrost importu, jak szacuje Narodowy Bank Polski, rzędu 2–2,5 mld dolarów, co musi się oczywiście odbić na wpływach z cła. Z tego powodu przewidujemy, iż w budżecie w stosunku do projekcji rządowych wpływy z tego tytułu powinny być wyższe co najmniej o 0,5–0,7 mld zł. I to jest drugie źródło pokrycia naszej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#WiesławaZiółkowska">Źródło trzecie dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych. Tu jest pytanie, które zadaję z tej trybuny kolejny raz, zresztą ciągle nie ma na nie odpowiedzi: Jak to się dzieje, że rokrocznie wzrasta produkt krajowy brutto, a realnie spada podatek dochodowy od osób prawnych, również w bieżącym roku, 1996? Naszym zdaniem bezwzględnie trzeba zwiększyć ściągalność tego podatku. Będziemy popierać te regulacje podatkowe, które są zawarte w zmienianych dzisiaj ustawach, w takim zakresie, w jakim zmierzają one właśnie w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#WiesławaZiółkowska">Kolejnym źródłem pokrycia kosztów naszej propozycji jest likwidacja darowizn dla osób fizycznych, co spowoduje w roku 1998 dodatkowe wpływy do budżetu państwa w stosunku do roku 1997 w wysokości ok. 3 mld zł. Ale to będzie dotyczyło dopiero roku 1998, a więc tego, w którym proponujemy obniżyć podatek z 17% do 16%, a następnie z 16% do 15%. To jest pierwsza nasza propozycja, utrzymanie już zgłaszanych stawek podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#WiesławaZiółkowska">Druga sprawa. Podtrzymujemy naszą propozycję, jeśli chodzi o ulgi rodzinne. Cieszymy się, że wreszcie ulgi rodzinne popiera Unia Wolności. Argumentujemy konieczność wprowadzenia ulg rodzinnych tym, że w najgorszej sytuacji materialnej są rodziny wielodzietne. Ale przyjmujemy również argumentację Unii Wolności, z której wynika — a szczególnie z wypowiedzi pana posła Wielowieyskiego — że w ciągu ostatnich paru lat, mimo tak restrykcyjnej ustawy antyaborcyjnej, spadła o jedną trzecią liczba dzieci urodzonych przez młode matki. Uważamy, że wprowadzenie tej ulgi powinno zahamować ten proces.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#WiesławaZiółkowska">Po trzecie wreszcie, opowiadamy się za tym, aby utrzymać w obecnej wysokości podatek dochodowy od osób prawnych i utrzymać ulgi inwestycyjne. Proszę państwa, to jest niezrozumiałe, że tak często zmienia się stanowisko. Najpierw wprowadzamy ulgi inwestycyjne i mówimy, że one będą siłą napędową gospodarki, siłą napędową inwestycji - i tak faktycznie jest, bo inwestycje rosną - a następnie to zmieniamy, mówimy, że od tego odchodzimy. Co więcej, słychać głosy, że bezwzględnie trzeba zlikwidować ulgi inwestycyjne. Zadajemy sobie w Unii Pracy pytanie: Dlaczego? I znamy odpowiedź, chyba właśnie dlatego że ulgi inwestycyjne nie tylko spowodowały wzrost inwestycji, ale także drastycznie szybkie ujawnianie rentowności podmiotów prywatnych. Jeszcze niedawno średnia rentowność podmiotów prywatnych była na poziomie zbliżonym do zera, jeszcze niedawno nie było siły powodującej to, by podmioty prywatne zaczęły ujawniać swoją rentowność. Ulga ten mechanizm w jakimś stopniu uruchomiła. W tej chwili spada rentowność podmiotów publicznych, a rośnie rentowność podmiotów prywatnych, jednak mimo że rośnie, to i tak jest niższa aniżeli rentowność podmiotów publicznych. Uważamy, że te ulgi mają także inny skutek, dopingują bowiem do ujawniania rentowności. Jesteśmy za utrzymaniem ulg inwestycyjnych, przy czym tylko tych wynikających z ustawy. Jesteśmy kategorycznie przeciwko wszelkich umorzeniom, zwolnieniom fakultatywnym.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#WiesławaZiółkowska">Wreszcie kwestia czwarta, opowiadamy się przeciwko wprowadzeniu VAT na książki. Uważamy, że korzyści z tego tytułu będzie niewiele, a strat znacznie więcej. Popieramy wszystkie przepisy uszczelniające ustawę. Popieramy także ulgę z tytułu leczenia i wszystkie te zmiany, które zmierzają do uszczelnienia i usprawnienia całego systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#WiesławaZiółkowska">Na koniec, ponieważ mam bardzo mało czasu, gdyż jeszcze kilku moich kolegów chce zgłosić poprawki (stąd to olbrzymie przyspieszenie), chciałabym jednoznacznie powiedzieć: Wysoko Izbo, jeśli ktoś jest przeciwko naszym propozycjom, jeśli ktoś lekceważy fakt, iż podatki mogą być sprawiedliwe, powinny być sprawiedliwe, jeśli ktoś uznaje, że słowo „sprawiedliwość” jest przeżytkiem socjalizmu, to proszę, aby odpowiedział na pytanie: Dokąd zmierzamy w takim razie, budując obszary nędzy, ubóstwa, przy tak niskiej średniej płacy i przy tak niskim finansowaniu przez państwo szkolnictwa i służby zdrowia? Czy przypadkiem nie sprawiamy, że na ten grunt padają i bardzo korzystnie się rozwijają różne nacjonalistyczne pomysły, różne populistyczne idee? Czy przypadkiem w sposób mniej lub bardziej świadomy przeciwnicy naszych koncepcji nie zmierzają do tego, aby zatrzymać transformację pokojową, transformację gospodarki polskiej i polskiego systemu politycznego?</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Saara w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Gołaś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PawełSaar">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Czas wyznaczony na wystąpienie w dyskusji nie pozwala mi na przedstawienie z tej trybuny wszystkich wniosków i poprawek do nowelizowanych ustaw (druki nr 1896, 1902 i 1903), a tym bardziej na ich omówienie. Dlatego do wszystkich nowelizacji składam na piśmie do protokołu 18 poprawek wraz ze szczegółowym uzasadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PawełSaar">W dzisiejszym wystąpieniu pragnę się skoncentrować na kilku najważniejszych kwestiach. Jeśli chodzi o ustawę nowelizującą VAT, to z 5 poprawek omówię tylko jedną, a mianowicie proponowane przez komisje zmniejszenie granicznej kwoty uprawniającej do zwolnienia podmiotowego z VAT do 60 tys. zł przychodów rocznych. Obecnie wynosi ona 80 tys. zł, bez prawa waloryzacji, które zostało zniesione, zresztą niesłusznie. Przy postępującej inflacji realny zakres tego zwolnienia z roku na rok maleje i w 1997 r. byłby realnie zbliżony do obecnej kwoty 60 tys. zł. Rząd nie proponował zmniejszenia kwoty 80 tys. zł. Propozycja 60 tys. zł rocznie zgłoszona została przez jednego z posłów w celu poszerzenia zakresu opodatkowania VAT. Przy istniejącej inflacji te 60 tys. zł oznaczać będzie w 1997 r. dzisiejsze ok. 45 tys. zł rocznie, a więc średnio 3750 zł miesięcznie, albo, jeśli kto woli - 150 zł dziennie. Jeśli wziąć pod uwagę wymogi materialne i proceduralne ustawy o VAT, to jest to kwota absurdalna, zwłaszcza w handlu, ale nie tylko. Można zrozumieć ideę upowszechniania VAT, ale gdzieś musi być rozsądna granica. Już obecna kwota 80 tys. zł jest stanowczo za niska. Dalsze zmniejszanie jej nie ma sensu, bo doprowadzi to do jedynego skutku - poszerzenia szarej strefy. Tymczasem chodzi o to, aby tę strefę ograniczać. Można to osiągnąć tylko w drodze upraszczania form opodatkowania i liberalizacji tak bardzo dziś skomplikowanej procedury podatkowej. Jeśli ktoś sądzi, że likwidacja uproszczonych form opodatkowania i zaostrzanie procedury przyniosą jakikolwiek pożytek, to jest - w polskich warunkach - utopistą. Takie rozwiązanie powoduje konieczność zakupu drogich kas fiskalnych przez drobne podmioty gospodarcze już od 1 stycznia przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PawełSaar">Z tych względów przytoczyłem tu kilka liczb, które mają swoją wymowę, i proponuję odstąpić od próby obniżania granicy kwotowej zwolnienia z VAT, a ponadto powrócić do zasady aktualizacji dotychczasowej granicy za pomocą wskaźnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PawełSaar">Odnośnie do wniosków mniejszości wyrażam pogląd, że podane w sprawozdaniu komisji wnioski nr 1, 2, 3 są słuszne i w głosowaniu godne poparcia.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Przechodząc do wyrażenia stanowiska w sprawie nowelizacji obydwu ustaw o podatku dochodowym, wypada najpierw wypowiedzieć się co do stawek podatkowych. Uważam, że najwłaściwsza jest propozycja zawarta w przedłożeniu rządowym, pierwotnym, tak co do opodatkowania osób prawnych jak i fizycznych. Na ten temat wypowiedziano już wiele słów. Myślę, że za przedłożeniem rządowym przemawia to, że ma ono charakter strategiczny i perspektywiczny, jest śmiałe i daje społeczeństwu nadzieję na przyszłość. Jeśli „Strategię dla Polski” i „Pakiet 2000” wyrzucimy do koszta, to nadal będziemy z roku na rok żyć bez żadnej perspektywy i nadziei.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PawełSaar">Jaką strategię teraz rząd realizuje? Chyba żadnej. Nasz klub bezwzględnie jest za powrotem do stawek 20, 30 i 40%, co rząd obiecywał już w 1994 r. Prowizorka z roku 1993 staje się regułą. Zapowiedź obniżenia stawek podatkowych na rok 1998 przypomina dawanie Inflantów przez Zagłobę. Przecież to nie ten rząd i nie ten parlament będzie to zobowiązanie realizował.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PawełSaar">Do ustaw o podatku dochodowym przekazuję do protokółu 13 wniosków o wprowadzenie poprawek. Kilka z nich ze względu na wagę pragnę naświetlić całej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PawełSaar">Pierwszą sprawą jest postulat zagwarantowania w obydwu ustawach prawidłowego liczenia kosztów uzyskania przychodów. Chodzi mi o odpisy amortyzacyjne. Jak wiadomo, ustawy o podatku dochodowym przewidują okresową aktualizację wyceny środków trwałych, co m.in. ma stanowić właściwą podstawę do odpisów amortyzacyjnych odnoszonych do kosztów. W warunkach wysokiej inflacji ma to fundamentalne znaczenie dla przeciwdziałania dekapitalizacji majątku przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#PawełSaar">Minister finansów został zobowiązany ustawami podatkowymi do określenia trybu i terminów tej aktualizacji. Nie ma on uprawnień ani do zaniechania, ani do odraczania jej stosowania. Tymczasem po dokonaniu powszechnej aktualizacji wyceny na dzień 1 stycznia 1991 r. w następnych latach, aż do 1 stycznia 1995 r., minister finansów, mimo bardzo wysokiej inflacji, najpierw całkowicie zaniechał aktualizacji wyceny, a od 1993 r. zawęził ją do środków trwałych oddanych do użytku po 31 grudnia 1989 r. Formalnie był to stan sprzeczny z intencją ustawy podatkowej, a merytorycznie sprzeczny z regułami ekonomii. Oznaczało to:</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#PawełSaar">— rażące pomniejszenie odpisów amortyzacyjnych, a więc uszczuplenie środków pozostawionych podatnikom na reprodukcję,;</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#PawełSaar">— sztuczne zaniżanie kosztów, powiększanie podstawy opodatkowania i bezprawne pobieranie zawyżonego podatku dochodowego;</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#PawełSaar">— nierówność warunków gospodarowania starym i nowym majątkiem.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#PawełSaar">Wskutek takiego postępowania w okresie kilku lat doprowadzono do wręcz karykaturalnej sytuacji. W roku 1994 wycena środków trwałych była zaniżona ponad trzykrotnie, a więc i odpisy amortyzacyjne, które powinny być powiększone o ok. 220%. Na tym tle wyłonił się problem skutków dla budżetu, gdyż aktualizacja wyceny i odpisów amortyzacyjnych oznaczała zaprzestanie poboru zawyżonego podatku i spadek wpływów. Wielokrotnie mówiłem o tym, także z tej trybuny, jednakże bezskutecznie. Dopiero gdy stanowisko ministra finansów objął pan wicepremier Kołodko, po przedstawieniu mu problemu nakazał on zaprzestanie opisanego wyżej procederu i dokonanie aktualizacji wyceny. W wykonaniu tej decyzji dokonano aktualizacji i wyceny na dzień 1 stycznia 1995 r., a przyrost odpisów amortyzacyjnych ze względu na skutki dla budżetu rozłożono na trzy lata 1995–1997. Przy znanych trudnościach budżetowych nie było oczywiście warunków do zwrotu nadpłaconego w latach 1992–1994 podatku dochodowego ani też oprocentowania opóźnionych o parę lat odpisów amortyzacyjnych. Budżet zachował więc korzyści, a podatnicy ponieśli ogromne, niepowetowane straty.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#PawełSaar">Jest to już historia, którą jednak tak szczegółowo opisuję, gdyż obecnie grozi nam powrót do praktyki z lat 1992–1994. Po doświadczeniach z tych lat wydawało się, że — począwszy od 1995 r. — ustawa o podatku dochodowym będzie należycie wykonywana i że już nigdy ani podatnicy, ani budżet nie znajdą się w sytuacji, z której wyjście było tak trudne. Niestety, minister finansów nie tylko nie ogłosił aktualizacji wyceny na dzień 1 stycznia 1996 r., ale nie zamierza też tego uczynić na dzień 1 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#PawełSaar">W tym stanie rzeczy, nie chcąc dopuścić do powtórzenia się praktyki z lat 1992–1994, tj. do zaniżania odpisów amortyzacyjnych, zaniżania kosztów, zawyżania podatku itd., po bezskutecznych wystąpieniach do ministra finansów Związek Rzemiosła Polskiego zwrócił się do komisji sejmowych rozpatrujących projekty nowelizacji ustaw podatkowych o uzupełnienie przepisów dotyczących amortyzacji takim zapisem, który nie pozwoliłby ministrowi finansów na dalszą dowolność postępowania i zagwarantowałby podatnikom coroczną aktualizację wyceny środków trwałych, w sytuacji gdy wzrost cen dóbr i robót inwestycyjnych w porównaniu z przyjętymi przy poprzedniej aktualizacji przekroczył 10%. Oznaczałoby to, że w najbliższych latach aktualizacja byłaby coroczna, a po spadku inflacji poniżej 10% byłaby dokonywana co dwa lata lub rzadziej.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#PawełSaar">Mimo poparcia tego wniosku przez niektórych posłów, po wielokrotnych długich dyskusjach, komisje większością głosów poprawkę tę odrzuciły, co traktujemy jako równoznaczne z akceptacją sprzecznych z ekonomią i intencją ustaw działań ministra finansów. Na posiedzeniu komisji wiceminister finansów sprzeciwił się przyjęciu poprawki, o której wyżej mowa, argumentując to głównie skutkami dla budżetu. Jest to argument z dziedziny tzw. faktów dokonanych. Jeśli dokonywano by corocznie aktualizacji wyceny, to nie można byłoby w ogóle mówić o skutkach dla budżetu, gdyż inflacyjny wzrost odpisów amortyzacyjnych mieści się z powodzeniem w inflacyjnym wzroście przychodów i trzeba było tylko mieć to na względzie przy kalkulacji wpływów. W żadnym wypadku taki wzrost odpisów nie może spowodować spadku dotychczasowych wpłat do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#PawełSaar">Skutki budżetowe mogą mieć miejsce tylko wtedy, gdy nie dokonuje się na czas aktualizacji wyceny i odkłada ją na parę lat, jak to było w okresie 1992–1994 i jak to ma zamiar zrobić resort finansów odnośnie do lat 1995–1997. Tak więc najpierw resort wbrew wymogom prawa i ekonomii odkłada aktualizację wyceny na trzy lata i pobiera nadmierny podatek dochodowy, a potem wysuwa argument skutków dla budżetu. Jest oczywiste, że jeżeli odroczy się aktualizację aż do 1998 r., to wówczas odpisy amortyzacyjne będą musiały być skorygowane o około 65% i wtedy powstanie sytuacja zbliżona do tej sprzed paru lat i prawdopodobnie trzeba będzie rozkładać zwiększone odpisy aż do lat po 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#PawełSaar">Wypada dodać, że wszystko to dzieje się w warunkach, gdy przy kilku nowelizacjach ustaw o podatku dochodowym corocznie zaostrza się przepisy o kosztach uzyskania, uszczelniając nawet najdrobniejsze luki, i słusznie. Równocześnie w tych samych kosztach uzyskania nie zapewnia się podatnikom jakichkolwiek gwarancji potrącania prawidłowych odpisów amortyzacyjnych. To ilustruje stosunek do podmiotów gospodarczych zarówno gospodarki publicznej, jak i prywatnej. Taki stan nie może trwać nadal. Dlatego proponowałem odpowiednie uzupełnienie ustaw o podatku dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#PawełSaar">Drugą bardzo poważną sprawą jest próba radykalnego ograniczenia, a właściwie zlikwidowania zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. To ryczałtowe opodatkowanie przychodów wprowadzone zostało dla małych i średnich zakładów osiągających określoną ustawowo granicę przychodów. Wielkość ta była corocznie waloryzowana wskaźnikiem ruchu cen. W 1996 r. wynosi ona 208 tys. zł, a w 1997 r. po waloryzacji powinna wynosić około 240 tys. zł. Ta forma opodatkowania stanowi uproszczenie rozliczeń podatkowych (nie ewidencjonuje się kosztów), z tym że stawki podatku zostały tak skalkulowane, by budżet nie tylko nie ponosił strat, ale mógł nawet odnieść pewne korzyści wskutek tego, że „ryczałtowicze”, nie prowadząc ksiąg podatkowych, mają niższe koszty działalności. Z tej formy opodatkowania w 1994 r. korzystało ponad 1 mln małych i średnich zakładów. W 1995 r. liczba ta spadła do 0,5 mln, a w 1996 r. także zapewne się zmniejszy. Zostało to spowodowane głównie dokonaną dwukrotnie przez ministra finansów podwyżką stawek podatkowych. Ich poziom został tak zwiększony, że wielu podatników „nie wytrzymało” nowych stawek, przeszło na opodatkowanie na zasadach ogólnych; prowadzi księgi podatkowe ponosząc oczywiście wyższe koszty działalności i płaci niższe przez to podatki. Na podwyżce stawek budżet więc nie zyskał, ale podatnicy zostali obarczeni dodatkową biurokracją i oczywiście zagrożeniem możliwością znalezienia u nich ewentualnych uchybień przy prowadzeniu ksiąg. W projekcie nowelizacji...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle - czas. Proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PawełSaar">Będę się zbliżał, pani marszałek, dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Istotnie, czas mój się skończył i nie jestem w stanie zaprezentować jeszcze kilku poprawek. Chciałbym na zakończenie wyrazić pogląd co do wniosków mniejszości, zgłoszonych w drukach nr 1896 i 1902.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PawełSaar">W zakresie objętym ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1896) moim zdaniem słuszne są wnioski nr 1, 2, 3, 6, 7 i 9, a jeśli chodzi o drugą ustawę (druk nr 1902) godne poparcia są wnioski nr 4, 5, 6 i 7.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PawełSaar">Kończąc, wnoszę o skierowanie wszystkich moich wniosków i innych do komisji celem rozpatrzenia i dopiero potem należy przeprowadzić głosowanie, trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Paweł Saar.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gołasia w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach. Następnym mówcą będzie pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejGołaś">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Posłowie Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach nie mogą wyrazić aprobaty dla rządowych propozycji utrzymania stawek podatkowych w podatku dochodowym na dotychczasowym poziomie. Przez cztery lata koalicja utrzymuje wysokie stawki podatkowe, a chce zapisać w ustawie, że podatki będą obniżane w czasie, który nie musi być wcale jej czasem rządzenia.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AndrzejGołaś">Zdecydowanie upominamy się o to, aby w końcu pomyślano o takim systemie podatkowym, w którego centrum byłby interes państwa, rodziny i każdego obywatela, i aby każdy z tych interesów miał równorzędne znaczenie. Z pewnością gdyby istniał właściwy system egzekucji podatków i kontroli podatkowej, jasno określony ustawowo zakres kilku, a nie kilkudziesięciu ulg podatkowych, nie byłoby argumentu, że obciążenia podatkowe muszą być tak wysokie, aby zaspokoić potrzeby koniecznych wydatków budżetowych. Ta koalicja nie ma wizji systemu podatkowego. Jednego dnia pan minister finansów upiera się przy obniżeniu podatków, drugiego dnia — twierdząc nawet, że obniżenie podatków nie wpłynie na globalną sumę dochodów z tego tytułu — jest za utrzymaniem dotychczasowych stóp podatkowych, pomimo iż w ten sposób narusza swoją „Strategię dla Polski” i „Pakiet 2000”. Czas nie pozwala mi na szczegółowe odniesienie się do proponowanych zmian w podatku dochodowym, ale muszę powiedzieć, że poprzeć tych zmian nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AndrzejGołaś">Wysoka Izbo! Mniej mówiono tutaj o VAT, a podatek ten przecież także rzutuje na cały system podatkowy. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. został przekazany do Sejmu RP 18 czerwca 1996 r. Zmiany proponowane w tym projekcie są generalnie zgodne z systematyką oraz koncepcją podatku od towarów i usług, wynikającą z przepisów nowelizowanej ustawy oraz praktyki 3-letniego funkcjonowania tego podatku. Należy zauważyć jednak, że niektóre z proponowanych zmian budzą szereg wątpliwości o charakterze nie tylko systemowym, ale przede wszystkim celowościowym, co stanowi oczywistą sprzeczność z założeniami racjonalności ustawodawcy. Dla poparcia tej tezy posłużyć się można kilkoma przykładami opartymi na rządowych propozycjach noweli przedmiotowej materii ustawowej. Na mocy jednej z proponowanych zmian w art. 19 dodano nowy ust. 2a, zgodnie z którym podatek naliczony stanowi również kwota podatku należnego od importu usług, z wyjątkiem podatku od usług:</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AndrzejGołaś">a) turystyki wyjazdowej,</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AndrzejGołaś">b) związanych ze sprzedażą zwolnioną od podatku i czynnościami nie wymienionymi w art. 2.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#AndrzejGołaś">Dla pełnego zrozumienia skutków, jakie przyniesie ta zmiana, niezbędne jest przypomnienie konstrukcji podatku z tytułu importu usług. Mianowicie w przypadku gdy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykona się usługę, za którą należność przekazana zostanie podmiotowi nie mającemu w Polsce siedziby lub miejsca zamieszkania, a więc nie będącemu podatnikiem podatku od towarów i usług, to podmiot polski, na którego rzecz tę usługę wykonano, obowiązany jest odprowadzić do urzędu skarbowego należny podatek od towarów i usług. Ratio legis tej regulacji to ochrona polskiego rynku usług przed zagranicznymi usługodawcami nie płacącymi w Polsce należnego VAT — poprzez opodatkowanie polskiego usługobiorcy.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#AndrzejGołaś">Brak takiej regulacji powodowałby faktycznie brak jakiegokolwiek opodatkowania tego rodzaju usług. Tymczasem proponowana zmiana prowadzi do tego, że polski usługobiorca usług z importu traktować będzie podatek należny z tytułu importu usług jako podatek naliczony i dokonywać będzie jednoczesnego potrącenia, w ten sposób bilans wyjdzie na zero. Faktycznie zmiana ta powodować będzie brak opodatkowania usług świadczonych przez zagranicznych usługodawców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co pociągnie za sobą spadek dochodów budżetowych z tytułu podatku od towarów i usług oraz stopniowe wypieranie z rynku polskiego przedsiębiorstw przez nie opodatkowanych zagranicznych usługodawców.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#AndrzejGołaś">Powstaje zatem pytanie: Czy wobec spadku dochodów budżetowych, spowodowanych odliczaniem darowizn od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zasadne jest dalsze pogłębianie deficytu budżetowego poprzez zmniejszanie wpływów z tytułu podatku od towarów i usług?</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#AndrzejGołaś">Kolejna zmiana budząca poważne zastrzeżenia to wprowadzenie nowych stawek podatku od towarów i usług. Sama idea zróżnicowania wysokości opodatkowania poprzez wprowadzenie nowych stawek podatkowych znajduje oczywiście swoje merytoryczne uzasadnienie i stosowana jest w wielu krajach Unii Europejskiej. Jednakże wprowadzenie takiej zmiany spowoduje konieczność wymiany większości stosowanych w Polsce kas rejestrujących, gdyż nie są one przystosowane do obsłużenia takiej liczby stawek podatku. O możliwości wprowadzenia nowych stawek podatku od towarów i usług należało zatem pomyśleć w momencie tworzenia regulacji prawnych dotyczących określenia warunków technicznych, jakie muszą spełniać kasy rejestrujące, gdyż jest absolutnie niedopuszczalne zmuszanie tysięcy podatników do zakupu nowych kas rejestrujących - wskutek wprowadzenia omówionej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#AndrzejGołaś">Ostatnią sprawą, którą chciałbym poruszyć, jest dalsze stosowanie tzw. sankcji, jakie określa się w art. 27 i art. 29 tej ustawy. W projekcie proponowanym przez rząd kary związane z uchybieniami, jakie popełniają podatnicy, zostały nieco złagodzone. Celowo używam pojęcia „nieco”, gdyż zapis mówiący o 30-procentowej karze w przypadku zaniżenia podatku należnego lub w przypadku odliczenia podatku niezgodnie z przepisami jest tylko jednym z przepisów penalizujących takie zachowanie. W art. 3 przedłożonego projektu rząd proponuje zmianę ustawy karnej skarbowej, zamieszczając propozycje przepisów karnych. Należy przy tym zauważyć, że czyny — lub może lepiej: uchybienia — jakie wymienia się w tych przepisach, powielają uchybienia karane poprzez art. 27 ust. 5 i art. 29 ust. 2 ustawy o VAT.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#AndrzejGołaś">Biorąc pod uwagę charakter tego podatku - jest to tzw. podatek od wartości dodanej - jak również fakt, że nie powinno się zamieszczać przepisów z zakresu prawa karnego nawet w tak ukrytej formie w ustawie podatkowej, wydaje się zasadne przeniesienie wszystkich tych karnych przepisów do ustawy karnej skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#AndrzejGołaś">Inną propozycją, jaką można byłoby zastosować w przypadku tych przepisów, jest ich zapisanie w formie odrębnego rozdziału pt. „Przepisy karne”. Kary te powinny być jednak zebrane w jednej ustawie i w żadnym wypadku nie powinny się dublować, tak jak ma to miejsce obecnie, kiedy podatnik podlega sankcji określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, karze określonej w ustawie karnej skarbowej — oczywiście egzekwowanej niezwykle rzadko. Na ogół podatnik dobrowolnie poddaje się karze. Traci oczywiście prawo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AndrzejGołaś">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AndrzejGołaś">...prawo do odliczenia kwoty podatku, a dodatkowo jeszcze od pewnej części zobowiązania płaci odsetki za zwłokę, czyli jest wielokrotnie karany za to samo uchybienie.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#AndrzejGołaś">Rozważyć należałoby zatem, moim zdaniem, rezygnację z tego rodzaju zapisów, gdyż funkcja, jaką miały one pełnić w 1993 i 1994 r., tj. funkcja dyscyplinująca podatników VAT, już się wyczerpała, a na sankcjach, zwłaszcza związanych z podatkiem naliczonym i prawem do jego odliczania, tracą podmioty uczciwe, prowadzące swoją ewidencję rachunkową i płacące należne podatki. Szara strefa nie bawi się w procedurę związaną z naliczaniem i odliczaniem VAT, a już z całą pewnością nie prowadzi ewidencji swoich przychodów za pomocą kas fiskalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Gołaś.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Dariusza Wójcika w imieniu Koła Parlamentarnego KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Helmut Paździor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#DariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że szczegółowe omówienie w ciągu kilku minut kilkunastu w zasadzie druków - projektów poselskich i rządowych, w tym wielu poprawek, wniosków mniejszości, szczegółowych rozwiązań dotyczących znacznej części systemu podatkowego, nie byłoby w tej chwili właściwe, gdyż po prostu merytorycznie nie podołałbym temu. Myślę, że warto natomiast zwrócić uwagę na sprawy zasadnicze, fundamentalne w tej debacie i w tym, co w ostatnich czasach się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#DariuszWójcik">Przede wszystkim chodzi tutaj o główne cele polityki podatkowej, polityki gospodarczej. Te cele rząd, koalicja rządząca przedstawiła w swoich programach na początku kadencji. Pamiętam dyskusję towarzyszącą uchwalaniu pierwszego w tej kadencji budżetu, kiedy to premier Pawlak i minister finansów Marek Borowski w kwestiach i wydatków budżetowych, i spraw dotyczących zmniejszenia podatków - generalnie podatków - twierdzili, że ta koalicja nie jest koalicją na jeden rok i wykonanie programu koalicji i rządu nie ma się odnosić do jednego roku, lecz do 4 lat. W tej chwili jesteśmy w przededniu uchwalania budżetu, a uchwalamy ustawy okołobudżetowe na ostatni rok tej kadencji i ostatni, mam nadzieję, rok tej koalicji. I co się okazuje? Iż ten program rządowy i koalicyjny nie tylko nie został wykonany w ciągu jednego roku, ale nie został wykonany także w ciągu 4 lat, a wręcz przeciwnie. Nasuwa się w związku z tym pytanie: Jaką koncepcją dysponowała cały czas koalicja, jaką to koncepcją gospodarczą koalicja i rząd się kierują? Ta koncepcja jest, moim zdaniem, następująca. Jest to powrót do swego rodzaju centralizmu, a więc pilnowanie tylko strony przychodowej budżetu. Chodzi o to, aby w jak najprostszy sposób osiągnąć przychód budżetowy, tzn. zwiększając obciążenia podatkowe, zwiększając fiskalizm w państwie. Tak się cały czas dzieje. Nie było przez ten cały czas ani jednej próby odważnego podejścia do budżetu, przy którym chciałoby się rozkręcić koniunkturę gospodarczą, ograniczając stopniowo obciążenia podatkowe, fiskalizm, natomiast rząd, koalicja zapowiada, że takie próby zostaną podjęte od roku 1998, kiedy - jak myślę, ba, jestem o tym przekonany - takiego rządu nie będzie, takiej koalicji rządzącej też nie będzie. A więc podejmuje się zobowiązania za innych, podejmuje się zobowiązania, co do których nie będzie szans, żeby je realizować. Tak to, mam wrażenie, wygląda.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#DariuszWójcik">Generalnie Konfederacja Polski Niepodległej od początku tej kadencji, a także w ubiegłej kadencji, była i jest za stopniowym zmniejszaniem obciążeń fiskalnych. Nasze rozumienie tego procesu jest następujące. Mogą w pewnym momencie nastąpić obciążenia budżetowe czy zmniejszone przychody do budżetu i rząd może mieć kłopot, żeby sobie z tym poradzić. Sądzę jednak, że sytuacja gospodarcza, szczególnie w tej chwili - o czym pan premier Kołodko tak często opowiada, jakiej to ona w ostatnich latach uległa poprawie i jak poprawia się nadal - umożliwia podjęcie tej odważnej decyzji o zmniejszeniu obciążeń podatkowych, szczególnie podatku dochodowego od osób fizycznych, a także podatku dochodowego od osób prawnych, który nie wpływa w tak istotny sposób na wysokość dochodów budżetowych, natomiast w sposób zdecydowany hamuje proces inwestycyjny i nakręcanie koniunktury gospodarczej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#DariuszWójcik">Uważam, że pozostawienie podatków na obecnym poziomie na przyszły rok, a tu i ówdzie zwiększenie nawet fiskalizmu w przyszłym roku wiąże się w sposób oczywisty z kampanią wyborczą, ponieważ przed kampanią wyborczą podatnicy nie odczują tych obciążeń podatkowych w sposób dotkliwy, natomiast rząd chce mieć do swej dyspozycji, urzędniczej dyspozycji, pewne zasoby finansowe, które w ramach kiełbasy wyborczej zostaną rzucone określonym grupom społecznym. I tu, jak myślę, jest podstawowa idea i podstawowa zasada funkcjonowania ekonomicznego, podstawowa zasada polityki gospodarczej rządu i koalicji rządzącej. Myślę, że próba, podjęta nawet na pewien tylko okres, rozumienia budżetu nie wyłącznie w kategoriach księgowych, a więc od 1 stycznia do 1 stycznia, próba działania pewnym deficytem budżetowym przynajmniej przez pewien okres, kiedy podatki zostałyby zmniejszone, byłaby zasadna i celowa, i dałaby skutek na koniec roku podatkowego, ponieważ wtedy, w wyniku zwiększonej koniunktury, wpływy zaczęłyby rosnąć. Tylko że to już nie dotyczy koalicji rządzącej, to już nie dotyczy tego rządu, gdyż wpływy budżetowe zaczęłyby rosnąć w wyniku zwiększenia obrotów w gospodarce, zwiększenia inwestycji, a to nastąpiłoby dopiero po wyborach. I tu już zupełnie partykularnie koalicja rządowa i sam rząd depcze nawet swoje własne propozycje, depcze swoje programy gospodarcze, chcąc uzyskać doraźny efekt do wykorzystania w kampanii wyborczej w przyszłym roku. Sądzę, że jest to myślenie bardzo krótkowzroczne, także niepoważne, nie w kategoriach państwa, nie w kategoriach całego organizmu gospodarczego, także nie w kategoriach perspektywy przyszłości dla obywateli Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#DariuszWójcik">I uwaga ostatnia. Zadam dosyć retoryczne, jak sądzę, pytanie ministrowi premierowi Kołodce. Otóż, jak to się dzieje, że produkt krajowy rośnie, dochód narodowy także wzrasta, gospodarka tak wspaniale się rozwija, a w porównaniu do roku 1994 spożycie podstawowych artykułów spożywczych, o czym mówią dane GUS, stale maleje? Na 14 przedstawianych w biuletynach GUS pozycji (rok 1995 w stosunku do roku 1994) w 8 z nich są odnotowane niższe przeciętne zakupy obywateli. Czyli przeciętne spożycie spadło wówczas w 8 pozycjach, a już w pierwszym półroczu 1996 r. na 14 pozycji w 11 pozycjach spożycie spadło w porównaniu z rokiem 1994. I to jest wymiar kosztów utrzymania. (Już kończę, pani marszałek.) To jest wymiar kosztów utrzymania obywateli. A więc kto się bogaci? Gdzie jest to bogactwo? Gdzie są te przychody? Co się z tym dzieje, jeżeli koszty spożycia, koszty utrzymania rosną, a to wyraźnie w statystykach GUS widać?</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Helmuta Paździora o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Następny poprosił o głos wiceprezes Rady Ministrów minister finansów pan Grzegorz Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omawiane dzisiaj projekty ustaw podatkowych to główny element składowy projektu ustawy budżetowej. Od tego, jakie będą dochody z podatków, w ogromnym stopniu zależy, czy zaspokoi się potrzeby konsumpcyjne oraz inwestycyjne wszystkich gałęzi sfery budżetowej. Obecna koalicja rządowa od początku swego istnienia przyjęła stosunkowo łatwą do realizacji metodę gwarantowania dochodów budżetowych poprzez wysokie podatki. Eliminuje się w ten wyrachowany sposób ryzyko zaistnienia niedoboru w budżecie. Ta prosta metoda daje jednak w konsekwencji spowolnienie rozwoju gospodarczego i słabsze efekty ekonomiczne, odczuwane przez całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#HelmutPaździor">Istnieje przecież możliwość zapewnienia dochodów budżetowych poprzez zdynamizowanie tempa rozwoju gospodarczego, między innymi instrumentami podatkowymi, ale ta metoda wydaje się zbyt ryzykowna dla obecnej koalicji. Tracimy przez to szansę na osiągnięcie wysokich wyników ekonomicznych w wyniku dużego dynamizmu gospodarki w fazie jej początkowego rozwoju przy zapewnieniu liberalnej polityki podatkowej. Taką politykę prowadziły obecne kraje wysoko rozwinięte, a osiągnięte przez te kraje wyniki były szybkie i trwałe. Czy takiego tempa rozwoju gospodarczego, jakie jest nam oferowane przez rząd za sprawą m.in. złych ustaw podatkowych, oczekuje społeczeństwo? Czy sami jako władza ustawodawcza oczekiwaliśmy takiego rozwoju? Wreszcie: Czy rząd lub raczej ta koalicja będzie miała prawo do satysfakcji, że w sposób w miarę spokojny, choć to też nie jest całkiem pewne, dotrwa do końca tej kadencji bez większych wstrząsów społecznych? Większość naszego społeczeństwa coraz bardziej ubożeje, bezrobocie jest wysokie, ceny stale rosną, a realne dochody ludności spadają.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zdaniem Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej od utraty tego, co osiągnęliśmy do tej pory po upadku starego systemu, może nas uchronić jedynie proinwestycyjna polityka państwa, jednym z mechanizmów napędowych tej polityki byłoby zaś m.in. obniżenie podatku od osób prawnych oraz obniżenie stawek podatku od osób fizycznych. Aby niższe podatki przyniosły te korzyści, musi być również zachowana gwarancja trwałości ustawowych postanowień podatkowych. W ocenie przedsiębiorców inwestujących i tworzących miejsca pracy dzisiejszy system podatkowy cechuje nadmierny fiskalizm hamujący pożądane tempo rozwoju firm i przyczyniający się do poszerzania szarej strefy, która godzi przecież w budżet państwa. Środowiska gospodarcze z zadowoleniem przyjęły wcześniej zapowiedziane przez rząd plany obniżki podatków, gdyż wiązało się to z możliwością opracowania śmielszych planów inwestycyjnych, wzrostu obrotów i dodatkowego zatrudnienia. Niestety, decyzja komisji sejmowych oraz ostateczne wycofanie się rządu z zapowiadanych zmian podatkowych jeszcze bardziej podważają zaufanie do polityki gospodarczej prowadzonej przez państwo. Takiego fiskalizmu, który powoduje głęboką depresję na rynku inwestycyjnym, odczuwaną przede wszystkim przez małe i średnie przedsiębiorstwa, nie możemy aprobować. Dlatego zostałem upoważniony do oświadczenia, że Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej szczególnie popiera wniosek mniejszości nr 12 do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druki nr 1739 i 1896), w którym określa się podatek malejący co roku o 2 punkty procentowe, tj. z 38% podstawy opodatkowania od 1 stycznia 1997 r. do 32% podstawy opodatkowania od 1 stycznia 2000 r. Poprzemy również wniosek mniejszości nr 4 do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druki nr 1740, 1627, 1710 i 1902), który zawiera propozycję stawek podatku w wysokości 20, 31 i 40%.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#HelmutPaździor">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Od wyników głosowania Wysokiej Izby nad wymienionymi przeze mnie wnioskami mniejszości będzie zależało to, czy nasze koło będzie głosowało za przyjęciem wszystkich projektów ustaw podatkowych omawianych dziś w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Helmut Paździor.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Grzegorza Kołodkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#GrzegorzKołodko">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Intencją rządu i jedną z istotnych cech znanej państwu skądinąd Strategii dla Polski - Pakietu 2000 było właśnie to, aby już w tym roku, a szczególnie w latach następnych, ustawowo gwarantowane regulacje systemowe odnośnie do systemu fiskalnego, do podatków, nie miały charakteru okołobudżetowego. Nie z winy rządu stało się tak, że jest dokładnie odwrotnie, niż było to naszą intencją, jest bowiem dzisiaj faktem, iż dyskutujemy o ustawach budżetowych w Wysokiej Izbie jako o przede wszystkim ustawach właśnie okołobudżetowych. Z tego też punktu widzenia wydaje się, że podejmując ostatecznie decyzję, a tego dokonacie, panie i panowie posłowie - rządy i urzędnicy państwowi są od realizacji praw, które stanowi parlament - trzeba pamiętać o tym, że są te dwa aspekty. I wydaje mi się osobiście, takie jest także stanowisko naszego rządu, premiera Cimoszewicza, że ten wątek długofalowy stabilnych reguł powinien być tutaj dostrzeżony.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#GrzegorzKołodko">Padają różne słowa, częściej gorzkie niż sprawiedliwe, także z tej trybuny, na temat skuteczności polityki, którą prowadzi kolejny już rząd tej samej koalicji PSL–SLD. Ale sądzę, że obywatele, konsumenci, podatnicy potrafią to ocenić nie mniej właściwie, a może i jeszcze lepiej niż niektórzy z nas. Dzisiaj bowiem nie liczą się już słowa, wypowiadane także przez polityków, bez względu na to, czy los albo wybór rzucił ich w wir opozycji czy tej bądź innej koalicji. Mówią bowiem fakty. Fakty są zaś takie, że polska gospodarka dzięki naszemu, Polaków, wielkiemu wspólnemu wysiłkowi znajduje się w fazie bardzo wysokiego tempa wzrostu, o czym tutaj zgodnie mówią — i to cieszy, faktom bowiem należy oddawać sprawiedliwość — tak posłowie opozycji, jak i koalicji.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#GrzegorzKołodko">Faktem jest także — i nie traktuję pytania zadanego przez pana posła Wójcika, którego nie ma... Tak to jest, pani marszałek, że nie tyle jest to dialog i dyskusja, ile przemówienie; my nie dyskutujemy, my mówimy — rząd zaś słucha tego, co się do nas mówi. Ale ja odpowiem, bo pytanie pana posła Wójcika nie jest dla mnie pytaniem retorycznym, znam bowiem na nie świetnie odpowiedź. Jeśli pan poseł Wójcik pyta z trybuny sejmowej, w obliczu pani marszałek, pań i panów posłów, jak to się dzieje — powołując się tu na mnie, chociaż lepiej byłoby powoływać się na fakty — że tak dynamicznie (bo jest to prawda, to nawet KPN przyznaje) rośnie dochód narodowy, że rośnie produkcja, a ponoć nie rośnie konsumpcja czy spożycie różnych artykułów, to muszę odpowiedzieć, że to już jest nieprawda. Fakty są takie, że w latach rządów koalicji SLD–PSL w wyniku realizacji tego właśnie programu, na który również pan poseł Syryjczyk — mówiąc, tak jak rozumiem, a nie dyskutując — powoływał się, twierdząc, że była to agitka propagandowa, produkt krajowy brutto w latach 1994–1996 zwiększa się realnie o blisko 20%, licząc w cenach porównywalnych, w twardych nowych złotych, których Polacy zarabiają coraz więcej. Spożycie zaś, finansowane przez nas, przez Polaków, którzy pracują coraz lepiej i coraz wydajniej i coraz więcej do tego zarabiają, realnie zwiększa się w ciągu tych 3 lat już o 15% i jeśli ta linia polityki gospodarczej, bez względu na życzenia pana posła Wójcika, będzie realizowana, to ta linia przyrostów i poprawy warunków życia także będzie kontynuowana.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#GrzegorzKołodko">Rzadko odwołujemy się do takich statystyk, jak np. stan wyposażenia gospodarstw domowych i dzisiaj już się nie podaje tego, co kiedyś często słyszeliśmy: ile to jest pralek wirnikowych, radioodbiorników albo czarno-białych telewizorów w wyposażeniu 100 typowych, przeciętnych polskich gospodarstw domowych. Dzisiaj w tych statystykach pojawiły się takie dobra - które zakupuje coraz więcej polskich rodzin w wyniku naszej wspólnej działalności gospodarczej - jak komputery, samochody, anteny satelitarne, kamery wideo, i nie są to odosobnione przypadki, tylko po prostu stopień nasycenia gospodarstw domowych dobrami konsumpcyjnymi jest coraz większy.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#GrzegorzKołodko">A więc, po pierwsze, mówiąc o podatkach i komentując przedłożenia rządowe oraz odnosząc się do propozycji pań i panów posłów przedstawionych w sprawozdaniu sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, a także w klubowych wystąpieniach przedstawionych Wysokiej Izbie przed chwilą, chcę powiedzieć, iż naczelną cechą przedstawianych przez rząd pana premiera Cimoszewicza propozycji w zakresie zmian systemu podatkowego jest dążenie do utrzymania tendencji do szybkiego tempa wzrostu gospodarczego - nie jako celu samoistnego, jesteśmy bowiem bardzo wrażliwi w naszej polityce społecznej, tylko po to, żeby poprawiać nadal warunki życia i pracy przytłaczającej większości Polaków, bo tak właśnie jest, że zdecydowana większość nas wszystkich korzysta z owoców tej polityki, których jest coraz więcej. Przecież nie jest kwestią przypadku, że jeśli głosiłem w tej sali niespełna 3 lata temu pogląd o możliwości równoczesnego obniżania stopy inflacji i stopy bezrobocia, słyszałem z tych ław jednej czy drugiej Unii, że to jest niemożliwe. Nie jest kwestią przypadku, że dziś mogę powiedzieć z tego miejsca, patrząc państwu w oczy, że bezrobocie jest najniższe od ponad 4 lat; wynosiło ono we wrześniu już tylko, choć moim zdaniem jeszcze 13,5%, a niewiele ponad 2 lata temu wynosiło prawie 17%. W tym czasie zdjęliśmy 3,5% ze stopy bezrobocia, co oznacza, że blisko 600 tys. ludzi znalazło pracę — lepiej zorganizowaną, bardziej konkurencyjną, lepiej płatną — i dzięki temu ci ludzie, płacąc podatki, z których finansujemy inne nasze wspólne wydatki i potrzeby, żyją lepiej. Równocześnie udało się zdjąć z inflacji około połowy. W końcu roku 1993, kiedy koalicja SLD–PSL przejmowała władzę, inflacja sięgała 38%, we wrześniu — być może po raz pierwszy od 9 lat — spadła ona już do poziomu poniżej 19% i trudzimy się, żeby sprowadzić ją do poziomu najbliższego wskaźnikowi zakładanemu przez Wysoką Izbę w ustawie budżetowej na ten rok — około 17% w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#GrzegorzKołodko">Jednak żeby utrzymać te pozytywne tendencje, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie — dyskusja na ten temat trwa także na tej sali — jaki jest związek pomiędzy podatkami a formowaniem kapitałów. Być może jest to mniej kolorowe i mniej porywające, jeśli chodzi o barwność, upolitycznienie, mówiąc wprost, tych dyskusji, natomiast jest to na pewno zdrowsze, jeśli chodzi o poszukiwanie naszej wspólnej odpowiedzi na nasz wspólny problem. Otóż intencją Rady Ministrów w prezentowanych przedłożeniach jest to, aby przez zmniejszanie fiskalizmu — i tu rząd jest z tymi, którzy, jak rozumiem, są z rządem w tym dążeniu — zmierzać do zwiększania skłonności do oszczędzania tak w gospodarstwach domowych, wśród ludności, płatników podatków indywidualnych, jak i przedsiębiorstw — i tych prywatnych, których coraz więcej, i tych publicznych, które także w większości przypadków coraz lepiej sobie radzą. To jest z kolei podstawą wzrostu ekspansji inwestycyjnej. I rację ma pani poseł Ziółkowska, i nie tylko ona, kiedy z dumą, jak rozumiem — choć jest w opozycji do tego rządu — powołuje się na świetne osiągnięcia w zakresie ekspansji inwestycyjnej. Inwestycje nigdzie, prawie nigdzie na świecie nie rosną tak jak w Polsce. Mamy dzisiaj ze strony kompetentnych ekspertów i ekonomistów krytyczne ostrzeżenia co do tego — i trzeba brać je serio, i my je bierzemy serio — czy nie ma niebezpieczeństwa przegrzania koniunktury, czy nie ma niebezpieczeństwa nadmiernej ekspansji inwestycyjnej i czy stąd nie ma dodatkowego ryzyka czy zagrożeń, bądź napięć inflacyjnych. Uważamy, że nie, ale trzeba prowadzić pewną politykę, bo samo z siebie nic się tutaj nie stanie. Świetnie rozwijającą się pomimo wielu trudności i problemów gospodarkę rynkową w Polsce trzeba w określonym zakresie, choć w coraz mniejszym — tu rząd, i ja też, jest z tymi, którzy uważają, że trzeba to czynić w coraz mniejszym stopniu, jak na przykład podkreślał to pan poseł Syryjczyk czy pan poseł Saar — doregulowywać.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#GrzegorzKołodko">Chcemy, aby ta polityka także była ukierunkowana na przyszłość, na dobre warunki edukacji, pracy, rozwoju, życia rodzinnego młodego pokolenia, w niczym nie zaniedbując potrzeb starszego pokolenia, i pod tym kątem także na wzrost jako jedyny sposób na poprawę warunków pracy i życia, fakty bowiem o tym będą decydowały, a nie słowa, ilekolwiek byśmy ich wypowiedzieli - i temu też chcemy sprzyjać.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#GrzegorzKołodko">Drugi wątek, mocno wyeksponowany przez panią poseł Ziółkowską, myślę, że nie tylko w imieniu klubu Unii Pracy — choć do niej należy tu ocena — ale także jako wybitną ekonomistkę, to dyskusja o redystrybucyjnej funkcji państwa. Podatek to przecież nic innego jak podstawowy instrument redystrybucji, a więc przechwytywania dochodów, części dochodów, wartości nowo wytworzonej, tam, gdzie ona powstaje, i transferowania jej tam, gdzie ona z jakichś powodów powinna być wykorzystana. W tym momencie kończy się częstokroć ekonomia, a zaczyna się polityka, lecz to nie zawsze następuje, co z kolei utrudnia nam prowadzenie polityki — tej niepolitycznej, czyli ekonomicznej. Chodzi o to, jaki zakres redystrybucji jest zasadny ze względu na zaspokajanie potrzeb i sprawiedliwość społeczną z jednej strony — choć i ta jest różnie definiowana — a z drugiej ze względu na utrzymanie zdrowych tendencji rozwojowych na długą metę, nie w kontekście jednego roku, nie w kontekście kilku miesięcy, nie w kontekście nawet kilku lat, lecz w kontekście pokolenia, w kontekście wyzwań u progu XXI wieku. Różne są tutaj poglądy, ale my redystrybuujemy znakomitą część dochodu narodowego. W tej sali częstokroć też panie i panowie posłowie głosicie, że to jest za dużo, a innym razem, że za mało, w zależności od tego, jakie poglądy prezentujecie. W tych dyskusjach są różne poglądy co do tego, czy redystrybucja dochodu narodowego przez system fiskalny jest zbyt duża — tezę taką częstokroć słyszę z ust kolegów z Unii Wolności — czy w zasadzie nie jest za duża, a może nawet za mała — tak odczytuję niektóre wypowiedzi koleżanek i kolegów z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#GrzegorzKołodko">Rząd wydaje się prowadzić politykę wypośrodkowaną. Już raz kiedyś powiedziałem, kiedy padł zarzut, że w zasadzie nie ma wyboru, że wybór jest. Wystarczy wybrać między Unią Pracy a Unią Wolności — i pójść środkiem, zgodnie ze zdrowym rozsądkiem. Taki zdrowy rozsądek polityczny w fiskalizmie chcemy zaproponować. Fiskalizm sam w sobie nie jest bowiem złą rzeczą. Fiskalizm jest to relacja wpływów z podatków do produktu krajowego brutto. Linią rządu koalicji SLD–PSL, rządu premiera Cimoszewicza, linią „Strategii dla Polski” i jej rozwinięcia twórczego, jakim jest „Pakiet 2000”, jest to, żeby dochody do budżetu i w związku z tym wydatki rosły, ale wolniej, niż rośnie — tak szybko, co nas cieszy — produkt krajowy brutto, a więc żeby skala redystrybucji się zmniejszała. To podlega ocenom politycznym. Rząd zaproponował określone rozwiązania. Występujące tu dylematy rozstrzygnie parlament, stanowiąc prawo, które będzie przestrzegane.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#GrzegorzKołodko">Trzeci wniosek czy przesłanka, która leży u podstaw naszego przedłożenia i naszego ustosunkowywania się do uzupełniających, poszerzających, a niekiedy alternatywnych propozycji zgłaszanych jako wnioski większościowe bądź mniejszościowe przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, dotyczy troski naszego rządu — w naszym przedłożeniu, a przede wszystkim w naszym działaniu podatkowym — o zachowanie równowagi ekonomicznej przy określonym poziomie strumieni i dochodów, i wydatków. Chcemy, żeby dochody do budżetu rosły tak, aby mogły rosnąć wydatki, zabezpieczamy więc odpowiedni poziom finansowania naszych potrzeb społecznych, podobnie jak czynimy to już dziś, choć nie ma jeszcze gotowego projektu ustawy budżetowej, rząd i minister finansów bowiem słuchają, jakie prawo, na podstawie którego mamy dopisać końcówkę tego budżetu, panie i panowie ustanowicie. Stało się bowiem niedobrze, że są to właśnie ustawy okołobudżetowe. Ale gdyby pójść śladem wniosków większości komisji i przyjąć, że takie będą podatki w 1997 r., jak dzisiaj zostało to przez posłów sprawozdawców przedstawione, to mogę powiedzieć, że w roku przyszłym realne, po wyeliminowaniu skutków spadającej inflacji, nakłady na oświatę, tak dla nas ważną — i to jest ważniejsze niż całe deklaracje, dlatego że rząd nie rzuca słów na wiatr, tylko kładzie twarde pieniądze — wzrosłyby co najmniej o 4,9%, przy czym subwencja oświatowa dla gmin o 5,5%. Na szkolnictwo wyższe, które — jak tu słyszeliśmy z ust jednego z posłów opozycyjnych — podobno nie jest dostatecznie przez nas wspierane, choć słowa te były raczej okrutne i niesprawiedliwe, a przede wszystkim nieprawdziwe... Te nakłady rosną — po raz kolejny — w roku przyszłym o 7,2%. Jeśli mówi się o cięciu nakładów na naukę, to akurat tak się składa szczęśliwie dla parlamentarzystów i polityków tej koalicji, że mają oni do pokazania, że coś zrobili, a nie tylko zapowiadali, w odróżnieniu od niektórych naszych krytyków. Jeśli chodzi o ochronę zdrowia, ten wzrost realnie — w przedłożeniu budżetowym zaprezentowanym Wysokiej Izbie — będzie chyba wynosił nie mniej niż 5,5%. Płace realne budżetówki — mówiono już tutaj, że osiągnięte w ramach twardych, ale skutecznych negocjacji w Komisji Trójstronnej — mają się zwiększyć przynajmniej o 5,5 punkta procentowego powyżej odczuwalnie spadającej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#GrzegorzKołodko">Także w polityce, sprzęgając te wątki społeczne zaspokajania potrzeb i finansowania tych sfer, które w sposób oczywisty ze swej istoty są domeną państwa, w tej fazie transformacji i przy naszym podejściu do gospodarowania staramy się także budżetowo wspierać rozwój gospodarczy, a zwłaszcza niezbędne przekształcenia strukturalne. Stąd też nakłady realne na rozwój rolnictwa zwiększą się znacznie, o ponad 4%. W tej chwili widzimy, że będzie to przynajmniej 4,3% - kolejny rok z rzędu. I to nie dlatego, że jest to rok politycznie szczególny, co niektórzy także z tej mównicy podkreślali, ale dlatego że na wsi, na obszarach wiejskich mieszka co trzeci z nas. Na wsi zarobkuje co czwarty z nas. Na wsi żyją i pracują ci, którzy żywią każdego z nas. I to jest najważniejsze, żeby dofinansowywać kosztem wszystkich podatników, ale w rozsądnym zakresie - w zakresie takim, jaki wymusza poprawę efektywności, który poprawia konkurencyjność i który na długiej ścieżce rozwojowej, patrząc od teraz w przyszłość, w XXI wiek, doprowadzi także i nasze rolnictwo do takiego stanu, że będziemy z zadowoleniem witani przez inne narody w Unii Europejskiej. To jest kolejny wzgląd, który mamy na uwadze, przedstawiając określone propozycje zmian w systemie podatkowym i odnosząc się do tego, co panie i panowie posłowie proponujecie, pamiętając, że robimy to przede wszystkim w swoim domu, dla swojego domu, ale ten dom nam się poszerza, to już nie jest tylko nasza chatka, nasz polski zaścianek - mamy coraz bardziej przestronne pomieszczenia we wspólnym europejskim domu.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#GrzegorzKołodko">I tak jak udało nam się, nie bez trudności, choć już teraz nie warto o tym mówić, doprowadzić do członkostwa w Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD), tak uda nam się, z trudnościami, ale uda nam się doprowadzić do członkostwa w Unii Europejskiej. Z tego też punktu widzenia musimy stopniowo, z determinacją, w sposób wyważony i odpowiedzialny, pamiętając o nadrzędności celów rozwojowych i zaspokajaniu potrzeb społecznych, o których mówiłem wcześniej, zmieniać nasze prawo, nasze ustawodawstwo, także podatkowe, po to, żeby nie nastąpił taki trudny okres, kiedy okaże się, że może to być niemożliwe. Bo zmienić w Polsce, oprócz tego, co już nam się udało przez minione 7 lat zmienić, trzeba jeszcze wiele. Stąd też wiele propozycji w sposób wyważony, stopniowy, rozłożony na lata, tak żeby nie było jakichkolwiek, nawet najbardziej fragmentarycznych czy śladowych wstrząsów wychodzi naprzeciw temu, stara się sprzyjać doprowadzeniu do tej kodyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#GrzegorzKołodko">Czwarta sprawa - i tu całkowicie zgadzam się z paniami i panami posłami, bez względu na to, z jakiego klubu te akcenty są wysyłane, przedstawiane - że system powinien być w miarę prosty i w miarę przejrzysty. Czy tak jest? Otóż mogę stwierdzić, jako minister finansów Rzeczypospolitej, że on nie jest ani prosty, ani przejrzysty. Ale jako minister finansów muszę też dodać, że to, że on nie jest prosty i nie jest przejrzysty, w głównej mierze jest zasługą parlamentu czy parlamentów, a nie rządów, a już na pewno nie Ministerstwa Finansów. Gdyby minister finansów miał napisać ustawy podatkowe i mógł je wdrożyć, to zaręczam państwu, że system byłby zdecydowanie prostszy, zdecydowanie bardziej przejrzysty, że na pewno byłyby niższe stawki podatkowe i większe dochody, że na pewno mniej by było ulg, natomiast byłyby one lepiej zaadresowane. Ale przecież my realizujemy prawo, a parlamenty je stanowią - tak jest, tak było i tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#GrzegorzKołodko">Piąta sprawa dotyczy stabilizacji reguł po to, żeby ustabilizować oczekiwania. Stało się już niedobrze; powiadam: intencją rządu było to, abyśmy przedstawili pewne rozwiązania, które po uzupełnieniach i udoskonaleniach w Wysokiej Izbie wejdą w życie i będą obowiązywały nas jako podatników i beneficjentów systemu podatkowego przez wiele lat, aby ustawy podatkowe nie były ustawami okołobudżetowymi. Dziś, niestety, znowu są. I tutaj całkowicie solidaryzuję się z podatnikami, że znowu nie do końca jeszcze wiadomo, że za jakiś czas - szybko to się okaże - zapadnie decyzja o tym, jakie będą podatki w roku przyszłym i nie za bardzo wiadomo, jak będzie dalej.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#GrzegorzKołodko">Intencją rządu - i to w całej rozciągłości chcę podtrzymać, rząd bowiem wczoraj te sprawy dyskutował i w tej sprawie jest nie tylko jednogłośny, ale i jednomyślny - jest, aby niezależnie od tego, jakie ostatecznie wolą Wysokiej Izby rozwiązania będą przyjęte, były one stabilne, żeby były przewidywalne dla podatników, dla przedsiębiorstw, dla gospodarstw domowych, dla firm, dla ludności, dla podmiotów prywatnych i publicznych, krajowych i zagranicznych, żeby, krótko mówiąc, było przewidywalne to, co będzie działo się w obrębie fiskusa i systemu podatkowego, bo słuszne są, ja je po prostu podzielam, uwagi krytyczne co do tego, że to się zmienia zbyt często. I taka była idea pakietu podatkowego programu Pakiet 2000 - Strategii dla Polski, gdyż jest to tylko jeden z kompleksów zawartych w nim spraw.</u>
          <u xml:id="u-41.15" who="#GrzegorzKołodko">Sprawa szósta. Chcemy, aby na tej podstawie tworzyć zaufanie obywatela do państwa, podatnika do ustawodawcy. To parlament ustanawia podatki, a ludzie z Ministerstwa Finansów zbierają je po to, żeby zgodnie z wolą parlamentu, który uchwala budżet, wydawać je tam, gdzie uważamy, że jest to w tej chwili konieczne i możliwe. Ale właśnie na bazie realizacji tych wcześniejszych kwestii, o których mówiłem, i stabilności, można tworzyć zaufanie obywatela do państwa i podatnika do ustawodawcy. Nie należy szastać tym zaufaniem, ale nie należy również grać nim w celach politycznych. Wcale nie mówimy bowiem, że w systemie podatkowym wszystko jest dobre, a polityka podatkowa jest bez zarzutu. Wręcz przeciwnie, kiedy trzeba, sami potrafimy przeprowadzić większą krytykę, tyle że sprawiedliwą, opartą na faktach, inną niż ta, której jesteśmy częstokroć poddawani. Jeśli natomiast podejmujemy próby ustabilizowania, uporządkowania, tworzenia przyczółków tego zaufania, to spotyka się to z kontrofensywą. Chcielibyśmy, aby ostatecznie wypracowane rozwiązania były takie, że w przyszłości nie będzie to już miało miejsca.</u>
          <u xml:id="u-41.16" who="#GrzegorzKołodko">Wreszcie uwaga siódma, ostatnia w tym kontekście. Słyszeliśmy tu sporo z ust pana posła prof. Michny i innych na temat teorii, padały nazwiska ekonomistów, podnoszono to, że większość ekonomistów nie doszła do consensusu. Otóż ekonomiści nie są od tego, żeby dochodzić do consensusu. Od tego, żeby dochodzić do porozumienia, są politycy, od tego, żeby dokonywać arbitrażu, nie są uniwersytety i rady naukowe, tylko parlamenty. Ekonomiści są od tego, żeby mówić, co od czego zależy. Biorąc pod uwagę ten punkt widzenia, staram się również mówić o tym, co od czego zależy, i mogę stwierdzić, że utrzymanie zdrowych tendencji rozwojowych w polskiej gospodarce i lepsze zaspokojenie potrzeb w tej fazie na pewno zależy od tego, żeby najwięcej, ile tylko się da, propozycji rządowych odnoszących się do zmian podatkowych zostało przyjętych. Ale jeśli mówimy o ekonomistach, powołując się na różnych, to pewnie wypada dzisiaj przywołać choćby wczorajszego noblistę Anglika Jamesa Mirrleesa, bo właśnie on napisał jedną z książek o progresji podatkowej. Oczywiście nikt tam nie znajdzie śladu wzmianki o tym, czy ta progresja, o której mówiła pani poseł Ziółkowska, ma być taka czy inna, czy to ma wynosić 21, 30, 45, czy też 20, 30, 40%, czy też należy przyjąć inne wielkości, ale ma to związek z formowaniem kapitału, a także z pewnym poczuciem sprawiedliwości i przyzwoitością, jeśli chodzi o określanie proporcji, które są akceptowane, bądź nie, przez społeczeństwo, chociaż na różnych szczeblach rozwoju poszczególne społeczności akceptują rozmaicie kształtujące się wielkości. Nie znajdzie się u Mirrleesa nic, z czego mogliby bezpośrednio skorzystać polski minister finansów czy parlament, natomiast na pewno znajdzie się naukowe, teoretyczne potwierdzenie tego, co w Polsce także sprawdza się w praktyce - że jednak stopniowe zmniejszanie fiskalizmu służy wzrostowi gospodarczemu.</u>
          <u xml:id="u-41.17" who="#GrzegorzKołodko">Nie jest prawdą to, panie pośle Syryjczyk, że w przyszłym roku wzrosną obciążenia podatkowe, nawet jeśli przyjąć wariant proponowany dzisiaj przez większość komisji. Bo prawdą jest to, że w roku 1996 Polacy płacą mniej podatków niż w 1995 r., kiedy to zapłacili mniej niż w 1994 r. Prawdą jest, że w 1994 r. zapłacili więcej niż w 1993 r., wtedy bowiem, o czym tu też była mowa, podniesiono podatki (moim zdaniem, niesłusznie i niepotrzebnie, ale jest to już zupełnie nieważne).</u>
          <u xml:id="u-41.18" who="#GrzegorzKołodko">Zdaniem rządu obecnie trzeba stopniowo te podatki zmniejszać. W roku przyszłym podatki będą, pani marszałek, mniejsze, nawet gdyby było ostatecznie tak, jak dzisiaj wynika bezpośrednio z wniosków większościowych naszej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Ponad 2-krotnie bowiem więcej polskich rodzin skorzysta z dobrodziejstwa ulg podatkowych z tytułu remontów mieszkań i budownictwa mieszkaniowego, a więc 4,5 mln Polaków, polskich rodzin, zapłaci mniejsze podatki. Wielu z państwa skorzysta z tego po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-41.19" who="#GrzegorzKołodko">Po drugie, znosimy podatek importowy. Jedni nas za to atakują, inni chwalą, ale wszyscy dziwnym trafem, a może i nie dziwnym, pomijają ten wątek, że ten podatek ktoś płaci. Podatek importowy, tak jak niektóre inne, chociaż jego natura jest odmienna, jest podatkiem pośrednim, podobnie jak podatek od towarów i usług, słynny VAT, czy akcyza doliczana jako element ceny do niektórych specyficznych towarów, zwłaszcza o negatywnych, zewnętrznych efektach konsumpcji, np. używek albo paliw. Otóż ten podatek, nie przez ten rząd został wprowadzony, nie przez ten parlament, lecz na wniosek naszych dzisiejszych krytyków. Było to wtedy, kiedy budżet się sypał, bo deficyt sięgał aż 7%, a teraz podczas rządów koalicji SLD–PSL utrzymujemy go czwarty rok z rzędu poniżej poziomu 3%, czego nam zazdrości większość narodów i rządów państw Unii Europejskiej. Trzeba patrzeć perspektywicznie na nasze ambicje europejskie, a nie łapać się na tym, że coś jest nie tak, bo wtedy będzie za późno. Otóż ten podatek został wprowadzony 4 lata temu i wynosił 6%. Decyzjami Wysokiej Izby zmniejszyliśmy go do 4%, do 3%, a teraz zostanie on wyeliminowany. Ale co to oznacza? To oznacza, że jeśli chodzi o podatki, to w przyszłym roku podatnicy, po których stronie jako rząd premiera Cimoszewicza opowiadamy się jednoznacznie, zapłacą mniej o 25–27 bln starych złotych. Jest to obniżenie podatków i cieszymy się, że zyskuje to akceptację Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-41.20" who="#GrzegorzKołodko">Jeśli chodzi o inne podatki — powiedziałem już o ulgach — zachowywane są wprowadzone w ramach „Strategii dla Polski” (tych faktów też nie da się przekreślić) pewne ulgi związane z inwestowaniem w kapitał ludzki. To, czy wszystkie są słuszne, czy nie, czy te kwestie powinny być rozwiązywane akurat przez ulgi podatkowe, też jest przedmiotem debat. My te ulgi zachowujemy, rozumiem, że Wysoka Izba także. Można tu wspomnieć np. o ulgach z tytułu dojazdu dzieci do szkół. Instrumenty podatkowe służą jednym celom, a instrumenty polityki dochodowej albo socjalnej mają służyć celom innym. Pewne sprawy rozwiązuje się przez zasiłki, subwencje, dodatki, a nie przez ulgi podatkowe. Jeśli dzieci mają dojeżdżać do szkoły nie na swój własny koszt, to są inne instytucje, które mogą to finansować. Dopłacamy wielkie pieniądze. Warto się tym zająć, proszę Wysokiej Izby, jeszcze raz w przyszłorocznym projekcie ustawy budżetowej w ramach ustaw przyjętych w tej Izbie, nie przy wsparciu ze strony rządu. Dotacje do przewozów pasażerskich w przyszłym roku przekraczają budżet państwa polskiego na kulturę. Czy o to walczy minister finansów albo rząd? Nie, my zabiegamy o coś innego. To nie my jesteśmy twórcami takich rozwiązań. My jesteśmy ich zdyscyplinowanymi wykonawcami. Ale jeśli mają być ulgi, to być może właśnie powinny być one wliczone w ceny przejazdu, a nie w system fiskalny. Ale zachowujemy wprowadzone przez nas liczne ulgi, bo warto inwestować w kapitał ludzki pośrednio, jak i bezpośrednio. Myśl bowiem jest taka, jeśli ludzie i przedsiębiorstwa płacą mniej podatków, a tego starcza na to, żeby finansować wydatki państwa, to ci, którzy płacą mniej podatków, mają więcej pieniędzy pozostawionych w swoich sejfach, firmach, kieszeniach i domach. I oni lepiej częstokroć wiedzą od parlamentarzystów, polityków, rządów i urzędników, jak te pieniądze wydawać na te cele, na które my tak strasznie chcemy w ich imieniu i w ich interesie je wydawać. Wobec tego warto też zapytać, zanim się podejmie ostateczne decyzje, opinii publicznej, czy to, co rząd i parlament chciałyby postanowić w tej sprawie, z pewnością jest tym, czego w tej chwili oczekujemy jako podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-41.21" who="#GrzegorzKołodko">Nie będę się, pani marszałek, odnosił teraz do wielu spraw szczegółowych, przedstawialiśmy bowiem nieustannie komisji - i nadal jesteśmy do dyspozycji Wysokiej Izby - punkt widzenia rządu, a także wszelkie niezbędne informacje, co i jak się dzieje, co jeszcze raz chcę zadeklarować w imieniu Ministerstwa Finansów. W jednej sprawie konkretnej chciałbym jednak się wypowiedzieć, dlatego że słyszałem, wraz z państwem, z ust posła PSL, że przez rozwiązania podatkowe należy chronić producentów tytoniu. W tej sprawie rząd (nie tylko ja osobiście) ma zdecydowanie odmienne stanowisko. Poprzez rozwiązania podatkowe, jeśli chodzi o akcyzę i inne elementy systemu i polityki podatkowej, w obszarze produkcji tytoniu należy działać tak, aby mniej palić, a nie chronić interesy jakiejś grupy producentów.</u>
          <u xml:id="u-41.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.23" who="#GrzegorzKołodko">W ogóle radziłbym wszystkim, mimo że jestem ministrem finansów, rzućcie, państwo, palenie. My damy sobie radę, choć oczywiście jest także wątek fiskalny. Rząd premiera Cimoszewicza, rząd SLD–PSL nie będzie jednak podporządkowywał polityki akcyzy partykularnym interesom tej czy innej grupy producentów, zwłaszcza jeśli chodzi o używki, które wywołują negatywne skutki zdrowotne, bo zdrowie jest wartością samą w sobie. Również nie używam takiego argumentu, że to kosztuje gdzie indziej, bo więcej trzeba wydawać na ochronę zdrowia. Wobec tego jeśli ktoś dzisiaj się martwi, że w wyniku podnoszenia akcyzy, której jeszcze większe „śrubowanie” ktoś inny nam zaleca, spada popyt na papierosy, to ja się z tego powodu cieszę, pod warunkiem, że to dowodzi, że palacze mniej palą, bo to oznacza, że nasza polityka fiskalna z punktu widzenia kształtowania zdrowszej struktury konsumpcji jest skuteczna. Ale rozumiem, że cokolwiek byśmy zrobili, to z założenia musimy to robić źle, i stąd ten pogląd. Gdyby jednak przyjąć pewne postulaty dotyczące systemu podatkowego zgłaszane przez klub Unii Wolności, obawiam się, że zaczęlibyśmy szybko wchodzić w fazę recesji, co nie tak dawno zresztą przeżywaliśmy. Gdyby pójść po stronie tego, co proponuje Unia Pracy, ani chybi mielibyśmy wkrótce inflację ponownie, dużo większą niż w tej chwili, a chcemy, aby w przyszłym roku spadła ona do około 13%, licząc od końca roku do końca roku.</u>
          <u xml:id="u-41.24" who="#GrzegorzKołodko">Chcielibyśmy także, aby Wysoka Izba przed podjęciem ostatecznych decyzji wiedziała, jakie są faktycznie ulgi podatkowe, gdyż to wszystko, co na ten temat tutaj przedstawił pan poseł Michna, jest oczywiście prawdą, ale prawdą jest również to, co przedstawię Wysokiej Izbie. Otóż kwota obniżki, której z tego tytułu nie wpłaciły do naszej wspólnej kasy przedsiębiorstwa korzystające z ulg systemowych, jakie chcemy utrzymać, choć zracjonalizować ich zakres, w ubiegłym roku wyniosła ponad 1680 mln albo, jak kto woli jeszcze w starych pieniądzach, ponad 16 bln, z czego dwa przedsiębiorstwa - Telekomunikacja Polska SA oraz Mazowieckie Zakłady Rafineryjne i Petrochemiczne SA - pochłonęły 25% tej ulgi. Czy prawdą jest, że to są dane nieznane? Otóż chcę oświadczyć państwu publicznie po raz kolejny, że te informacje zostały przekazane sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i w związku z tym powinny być znane także wszystkim zainteresowanym paniom i panom posłom.</u>
          <u xml:id="u-41.25" who="#GrzegorzKołodko">Pierwsze 15 firm na tej liście, na której znajduje się - słusznie to podkreślał pan poseł Michna - ponad 2600 firm wchłania 15% tych ulg, a pozostałe resztę. Co proponuje rząd premiera Cimoszewicza? Proponujemy utrzymać ulgi inwestycyjne. To nieprawda, że mówimy raz tak, a raz inaczej - wprowadzano ulgi i skoro miały one mieć określony wymiar, to miały. Nadal chcemy te ulgi utrzymać, bo one działają pozytywnie. Ulga ma jednak sens wtedy, kiedy uruchamia określoną motywację. Jeśli więc ulga na mniejszą skalę uruchamia określoną motywację do oszczędzania i do inwestowania, to nie należy dawać ulgi na większą skalę, bo wtedy to jest tracenie dochodów zasilających budżet, które trzeba mieć po to, by poprawić płace pracownikom służby zdrowia czy zwaloryzować renty i emerytury w celu poprawy sytuacji materialnej naszych emerytów i rencistów. Widzimy to w ujęciu kompleksowym i dlatego nadal będą kwitły inwestycje i w podmiotach publicznych, i w podmiotach prywatnych - w szczególności, w tych warunkach rynkowych, ale ulga powinna być tylko taka, a nie większa, żeby uruchomić to działanie, które chcemy. Dlatego też rząd zaproponował określone modyfikacje i przyjmujemy do wiadomości, akceptujemy to, co Wysoka Izba proponuje, aby to nie było regulowane rozporządzeniami Rady Ministrów, tylko aktem normatywnym wyższej rangi, aby częścią ustawy było to, jaki ma być poziom tych ulg. Z całą mocą natomiast podkreślam, że jesteśmy za tym, aby te ulgi były.</u>
          <u xml:id="u-41.26" who="#GrzegorzKołodko">Jest także bardzo rozległy zakres ulg na remont mieszkań i budownictwo mieszkaniowe, z których - jak powiedziałem - skorzysta w roku następnym ponad dwa razy więcej osób niż na przykład dwa czy trzy lata temu. Racjonalizując je, sądzę, że czyniąc je także bardziej sprawiedliwymi, a zarazem efektywnymi, chcemy, aby były one inaczej skonstruowane w roku przyszłym. W tym też kontekście chciałbym, pani marszałek, w imieniu Rady Ministrów odnieść się do propozycji większościowych komisji i zgłaszanych niektórych poprawek mniejszościowych co do dwu zasadniczych ustaw: o podatku od dochodów osobistych i o podatku od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-41.27" who="#GrzegorzKołodko">Rząd premiera Cimoszewicza, rząd koalicji SLD–PSL opowiada się jednoznacznie za obniżeniem stawek podatkowych, a nie tylko obciążeń podatkowych, które i tak — jak tego dowiodłem — spadają. Jaka jest motywacja? Przede wszystkim jest ona ekonomiczna z pełnym rozeznaniem skutków społecznych i gwarantuje dobre finansowanie potrzeb społecznych. Rząd chciałby, aby podatki zostały obniżone, tak jak to zaproponował, już w roku 1997, ale to Wysoka Izba, uwzględniając różne argumenty, uwarunkowania, postanowi, jak będzie. Gdyby to postanowienie sprowadzało się do tego, iż parlament nie widzi możliwości obniżenia podatków, tak jak zaproponował to rząd już w roku 1996, zdecydowanym pragnieniem, oczekiwaniem i wsparciem dla tej linii działania i rozumowania rządu będzie to, jeśli podatki będą obniżane w okresie następnym. Chcielibyśmy, aby podatki były obniżane od roku przyszłego, jeśli jednak Wysoka Izba postanowi inaczej, wówczas rząd opowiada się za tym, aby to, co miałoby się stać — według naszego przedłożenia z wiosny — w latach 1996 i 1997 w odniesieniu do podatków od dochodów osobistych, stało się w latach 1998–1999. A więc, innymi słowy, jesteśmy za tym, żeby to było w roku 1997, ale jeśli parlament postanowi inaczej, to popieramy te wnioski, które zmierzają do tego, aby w roku 1997 pozostały obecne stawki, jeśli jest to — zdaniem parlamentu — konieczne, bo moim zdaniem konieczne to nie jest.</u>
          <u xml:id="u-41.28" who="#GrzegorzKołodko">Jeśli chodzi o zmianę 13a dotyczącą art. 27, gdzie dodaje się ust. 1a i 1b, proponujemy, aby w pkt. 1b zastąpić odpowiednio stawki 31% i 43% stawkami 30% i 40%, innymi słowy rząd prosi, aby w tym kontekście pkt 1b art. 27 brzmiał: Od dnia 1 stycznia 1998 r. stawki podatku dochodowego 32% i 44% (które miałyby obowiązywać, według tego zapisu, w roku 1998) zastępuje się odpowiednio stawkami 30% i 40%. Z tego też punktu widzenia jesteśmy za uzupełnieniem proponowanego przez komisje zapisu o redukcji wydatków inwestycyjnych odliczanych od podstawy opodatkowania do 40% i 20%, odpowiednio według punktów 1a i b.</u>
          <u xml:id="u-41.29" who="#GrzegorzKołodko">Jeśli chodzi o limit odliczeń z tytułu ulg inwestycyjnych związanych z działalnością produkcyjną na cele eksportowe, proponujemy uzupełnić o punkt: Od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 1998 r.:</u>
          <u xml:id="u-41.30" who="#GrzegorzKołodko">a) 30% dochodu ze źródeł, o których mowa w art. 10,</u>
          <u xml:id="u-41.31" who="#GrzegorzKołodko">b) 15% dochodu, o którym mowa w lit. a, w pozostałych wypadkach zgodnie z wcześniejszym przedłożeniem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-41.32" who="#GrzegorzKołodko">Jeśli chodzi o podatek od osób prawnych, rząd jest za tym, aby konsekwentnie Wysoka Izba zechciała rozważyć i poprzeć nasze przedłożenie, dobrze ono bowiem będzie służyć polskiej gospodarce, polskiemu społeczeństwu. Podatki, nawet jeśli zdaniem pań i panów posłów jest to niemożliwe, to zdaniem rządu jest możliwe, malałyby od roku 1997; wtedy od roku 1998 do 38% i w latach następnych konsekwentnie 36%, 34% i od 1 stycznia 2001 r. — 32%, modyfikując odpowiednio i racjonalizując zakres ulg inwestycyjnych, tak aby jeszcze w przyszłym roku były one na dotychczasowym poziomie, a następnie spadły w 1998 r. do 40% przy podatku 38%, w 1999 r. — 35% przy podatku 36%, co jest, jak rozumiem, większościowym wnioskiem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Dalej proponujemy, żeby w 2000 r., kiedy to podatek powinien spaść do 34%, co uczyni polską gospodarkę jeszcze bardziej konkurencyjną, obniżyć ten odpis do 30% podstawy opodatkowania i wreszcie w roku 2001 podatek byłby od 32% do 25%.</u>
          <u xml:id="u-41.33" who="#GrzegorzKołodko">Ta linia rozwiązań systemu podatkowego i polityki podatkowej — co rozróżniamy: system stanowicie panie i panowie posłowie, politykę prowadzimy my w rządzie, w Ministerstwie Finansów w ramach tych praw, które parlamentarzyści stanowią — służyć będzie kontynuacji linii programowej, jak sądzę, jednak korzystnej dla Polski, linii „Pakietu 2000” i „Strategii dla Polski”, linii poprawy warunków życia i pracy Polaków na ścieżce stabilizacji wzrostu i poprawy międzynarodowej konkurencyjności i pozycji polskiej gospodarki. Do polskiej gospodarki, do państwa polskiego odnosi się dzisiaj cały świat, nie tylko dlatego, że mamy wspaniałą kulturę, ale dlatego, że mamy coraz lepszą gospodarkę, i nie widzę żadnych powodów, żeby kroczenie do przodu ścieżką poprawy nie było kontynuowane.</u>
          <u xml:id="u-41.34" who="#GrzegorzKołodko">Dzieje się wszakże tak, pani marszałek, panie i panowie posłowie, że decydują nie ci, co mają rację, ale ci, co mają większość. Chciałbym, żeby ci, co mają większość, mieli rację, a koniec końców decydują i tak wybory. My dokonujemy dzisiaj trudnych wyborów ekonomicznych i politycznych, ale demokracja polega właśnie na tym, że parlament decyduje, a my te ustawy wykonujemy. Tak oczywiście będzie i w tych ramach zostanie przedstawiony już wkrótce Wysokiej Izbie projekt stosownej ustawy budżetowej. Jednakże jeżeli chodzi o wybory dokonywane dzisiaj, to demokracja ma to do siebie, że są one oceniane także przez innych, tych, którzy dokonają wyboru w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-41.35" who="#GrzegorzKołodko">Chciałbym, aby w dalszych pracach kończących doprowadzanie do konkluzji projektów ustaw podatkowych wysłuchać jeszcze raz tych ekonomicznych argumentów, które w imieniu Rady Ministrów państwu przedstawiam, rząd natomiast będzie przygotowywał swoją politykę w tych ramach.</u>
          <u xml:id="u-41.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał wiceprezes Rady Ministrów minister finansów pan Grzegorz Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że pani poseł w formie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Chciałabym tylko odnieść się w tej chwili do dwóch wypowiedzi pana wicepremiera.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeśli chodzi o poprawki, bardzo proszę zgłosić je na piśmie, zgodnie z regulaminem Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#GrzegorzKołodko">Przepraszam, chciałbym pani marszałek formalnie na piśmie złożyć propozycje rządu i poprawki w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Chciałabym też odnieść się do uwagi pana wicepremiera, że nie ma tutaj dyskusji, że nie słuchamy się wzajemnie, gdyż posłowie po wygłoszeniu swojej kwestii są często nieobecni. Niestety, jest to racja, panie premierze. Muszę jednak powiedzieć z przykrością, że często dotyczy to również drugiej strony. Nie mówię tego teraz o panu wicepremierze, ale bardzo często podczas wypowiedzi posłów pusto jest w ławach rządowych. Niestety, nie jest to dobry obyczaj.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu zwracało się w tej sprawie kilkakrotnie do pana premiera i jak dotąd, jeśli chodzi o stronę rządową, to nie poskutkowało. Zwracaliśmy się też do posłów, żeby jednak czekać do końca dyskusji. Mam nadzieję, że to przyniesie skutek.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Udzielam jeszcze przed przerwą głosu pani poseł Ziółkowskiej. Rozumiem, że ściśle w ramach sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Bardzo będę się starać, żeby to było ściśle w ramach sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aż się dziwię, że mogłam się pomylić, ale to chyba w ogóle niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WiesławaZiółkowska">Nie powiedziałam, panie premierze, że Unia Pracy chce podwyższenia stopy redystrybucji budżetowej. Powiedziałam, że Unia Pracy chce utrzymania na tym samym poziomie stopy redystrybucji, tzn.: rośnie produkt krajowy brutto, rosną dochody i wydatki budżetowe, w takim samym tempie. Jeżeli zaś pan i koalicja rządowa rokrocznie realizuje politykę obniżania dochodów i wydatków w relacji do PKB, oznacza to, że pan nie realizuje polityki pośrodku, tylko politykę Unii Wolności. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WiesławaZiółkowska">Po drugie, panie premierze, proszę mnie nie straszyć, że propozycja Unii Pracy prowadzi do inflacji, bo to narusza pański autorytet, wybitny autorytet ekonomiczny. Jeżeli do inflacji nie doprowadziły darowizny, to zapewniam pana, że przy obecnym i przyszłorocznym natłoku importu na pewno przy naszej propozycji podatkowej do inflacji nie dojdzie.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zwrócili się do mnie jeszcze przedstawiciele dwóch kół poselskich, którzy w imieniu swoich kół chcą wystąpić przed przerwą.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Potem przejdziemy do wystąpień indywidualnych. Zgłoszonych jest 30 mówców. W związku z tym jednak skrócę przerwę.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Eugeniusza Janułę o wystąpienie w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego (5 minut, panie pośle). Następnie poproszę pana posła Piotra Ikonowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#EugeniuszJanuła">Mimo że mam tylko 5 minut, chciałem zacząć od obyczaju i chciałbym prosić Prezydium Sejmu, które jest zobowiązane jednak do pilnowania przebiegu debaty, żeby nie pozwalało na flibustierskie popisy ministrów. Jeżeli jakiś minister odczuwa głód kamer czy mikrofonów, to może sobie zwołać konferencję prasową, a nie zabierać ponad godzinę w ważnej skądinąd debacie.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#EugeniuszJanuła">Dobrze się składa, że pan minister premier Kołodko występował tuż przede mną, gdyż ja chciałem usłyszeć coś innego, bo choć nie ma jeszcze skonstruowanej do końca ustawy budżetowej, jest przecież roboczy projekt budżetu, a wszelkie ustawy podatkowe są nieodłączną częścią budżetu. Chciałoby się tu prosić pana premiera, żeby w swoim wystąpieniu - mniejsza o to jak długo będzie trwało, byle nie było to kolejne wystąpienie flibustierskie - przedstawił określone symulacje, a mianowicie: ile wpływów do budżetu oddaje jedna skala podatkowa, ile druga, a jeżeli chodzi o zastosowanie skali podatkowej, jaka może być inflacja, jaki będzie budżet pod stronie przychodów, jaki będzie po stronie wydatków. Tego należy oczekiwać. W przeciwnym razie każda dyskusja nad skalą podatkową jest w jakiś sposób fragmentaryczna, kadłubowa itd.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#EugeniuszJanuła">Chciałbym powiedzieć w imieniu Nowej Demokracji, że generalnie rzecz biorąc błąkamy się w pewnym sensie jak dzieci we mgle, dlatego że podatnik, obywatel, oczekuje od rządu, ale również od parlamentu - bo za to jesteśmy odpowiedzialni - jasno skonstruowanych zasad polityki podatkowej. Obywatel chce wiedzieć, jakie podatki będzie płacił w danym roku, jakie będzie płacił za trzy, cztery lata, natomiast obywatel, który jest też podmiotem politycznym, nie chce być karmiony obietnicami, że za rok będzie lepiej, za 10 lat może będzie jeszcze lepiej, a na pewno znacznie lepiej będą miały jego wnuki. Tak kiedyś już słyszeliśmy przez dłuższy czas. I to jest sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#EugeniuszJanuła">Po drugie - skala podatkowa. Jest to kwestia raczej do dyskusji między teoretykami - czy wysokie, czy niskie podatki, co jest stymulacją postępu, a co nie. Ale w społeczeństwie, którego przeciętny obywatel zarabia ok. 220, 240 dolarów, niestety narasta sfera ubóstwa, sfera nędzy, i to tam, gdzie powinna powstawać klasa średnia; sfera ubóstwa powstaje wśród lekarzy, nauczycieli i całej reszty inteligencji. A więc nie jest to skala podatkowa dostosowana do postępu, tylko raczej do regresu.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#EugeniuszJanuła">Wszelkimi wskaźnikami ekonomicznymi można dosyć dowolnie manipulować. I na pewno dobry manipulator - nie chcę wskazywać, kto nim może być - może wskazać z niezwykłą dokładnością, że dana skala podatkowa jest jedynie słuszna, jedynie lepsza od każdej innej. Dlatego też Nowa Demokracja nie może się na razie odnieść do zaproponowanej przez komisje skali podatkowej. Oczekujemy, że obecny na sali pan wicepremier minister finansów przedstawi inną skalę - skalę symulacji, co dana skala podatkowa, zarówno w podatkach od osób fizycznych, jak i od podmiotów prawnych, da w przyszłym budżecie, bo za ten budżet nie tylko pan premier, ale i my, jako parlamentarzyści, jesteśmy odpowiedzialni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeśli chodzi o wypowiedź pana posła odnośnie do wystąpienia pana wicepremiera, chciałabym przypomnieć, że zgodnie z art. 111 regulaminu Sejmu prowadzący obrady marszałek jest obowiązany udzielić w każdej chwili głosu przedstawicielowi Rady Ministrów, i pan premier miał prawo z tego skorzystać. Czas wystąpień nie jest regulaminem ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Ostatniego przed przerwą proszę o wystąpienie w imieniu Koła Poselskiego PPS pana posła Piotra Ikonowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PiotrIkonowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przekaz, jak wiadomo, może iść w dwie strony. Był taki wybitny hipnotyzer rosyjski, Kaszpirowski, który potrafił sprawić, że telewidzowie przestawali mieć siwe włosy - włosy ciemniały, blizny znikały, ludzie się przeobrażali. I bardzo bym chciał, żeby pan premier Kołodko miał taką moc w sprawach społecznych i ekonomicznych - żeby ludzie, którzy przez ostatnie trzy kwadranse słuchali premiera Kołodki, jeżeli nie stali się zamożni, to przynajmniej, żeby się poczuli zamożni, i byłby to ten moment szczęścia i zadowolenia, który wynagrodziłby im szarą rzeczywistość, która niekoniecznie musi wyglądać tak różowo, jak ją pan premier prezentuje.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PiotrIkonowicz">Nie mam szczęścia również dzisiaj, żeby przemawiać do milionów telewidzów, ale mam szczęście na co dzień, że przemawiają do mnie dziesiątki i setki wyborców. I muszę powiedzieć, że istnieje jakiś dramatyczny kontrast między tym, co oni słyszą od pana premiera, a tym, co ja słyszę od nich. I ten dramatyczny kontrast nie polega na tym, że pan premier, broń Boże, mówi nieprawdę. Pan premier mówi tylko tę część prawdy, którą warto powiedzieć, żeby się dobrze zareklamować.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PiotrIkonowicz">Otóż, jest jeszcze druga strona tego medalu, a tą stroną medalu są całe obszary kraju nie objęte wzrostem i rozwojem gospodarczym i wielkie, potężne, wielomilionowe grupy społeczne objęte nie tylko czasową, ale trwałą, postępującą pauperyzacją. Wreszcie pewna struktura społeczna, która powinna być kompensowana za pomocą mechanizmu podatkowego, struktura społeczna, w której mamy wielką wyrwę w miejscu, gdzie mieliśmy nadzieję zbudować klasę średnią. Mówię to opierając się na doświadczeniu i przeświadczeniu szczerego socjalisty, socjaldemokraty, który obserwuje poczynania naszych kolegów w Europie Zachodniej, którym udało się dokonać tego prawie cudu, jakim było przeprowadzenie robotników, lekarzy, urzędników, nauczycieli do klasy średniej. W Polsce ten manewr się nie powiódł, a rząd lewicowy - niezależnie od tego, jak niezależnym, bezpartyjnym fachowcem czułby się premier Kołodko - ma obowiązek dbać nie tylko o wielkość, ale o podział dochodu i o podział rosnącego dobra narodowego.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PiotrIkonowicz">I dlatego chciałbym gorąco poprzeć sprawiedliwsze rozłożenie ciężarów podatkowych, jakie zaproponowała pani poseł Ziółkowska - rozszerzonej skali podatkowej. Dotychczasowe rozłożenie ciężarów jest tym bardziej niesprawiedliwe, że właśnie tego najwyższego podatku, 45%, nie płaci się najczęściej, że najwięcej jest furtek, aby unikać płacenia, że najwięcej potencjalnych płatników tego podatku deklaruje straty. I mamy do czynienia z takim oto paradoksem, że ludzie biedni wykazują dochód, bo tym dochodem jest zasiłek, tym dochodem jest emerytura, tym dochodem jest renta czy płaca robocza, natomiast ludzie bogaci wykazują straty. A kiedy trzeba budować drogi, którymi ci bogaci jeżdżą swoimi pięknymi samochodami, to te drogi się buduje właśnie z podatków biednych.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PiotrIkonowicz">Chciałbym, żeby pan premier miał dramatyczną świadomość gigantycznego zadania, jakie przed panem premierem, przed tym rządem i przed każdym następnym będzie stało: aby polska struktura, polska stratyfikacja społeczna była zbliżona do europejskiej, by nie było tego bieguna bizantyjskiego bogactwa i tego oceanu biedy. Jednocześnie pewne rozwiązania zaproponowane w dotychczasowym systemie podatkowym sprzyjają temu, aby ludzie bogaci inwestowali w siebie, w luksusową konsumpcję, a nie sprzyjają temu, aby pomnażali swoje przedsiębiorstwa, tworząc nowe miejsca pracy i zmniejszając konieczność wydatków na świadczenia społeczne, zapomogi, zasiłki dla bezrobotnych. Myślę, że czytelny system ulg inwestycyjnych doprowadzi do sytuacji, w której rzeczywiście nastąpi postęp inwestycji kapitałowych, tworzone będą miejsca pracy na miarę wyzwań, przed jakimi stoimy. A wyzwania są olbrzymie. Nadchodzi wyż demograficzny. Nie słyszałem ani ze strony pana premiera, ani ze strony innych rządowych ekonomistów, ani ze strony ekonomistów opozycyjnych o żadnej symulacji, jakie są właściwie potrzeby, jaka dynamika inwestycji i wzrostu gospodarczego pozwoli na to, aby miliony młodych ludzi wchodzących na rynek pracy nie stały się ciężarem dla budżetu, a stały się nową szansą polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PiotrIkonowicz">Wreszcie polityka regionalna, sprawa niezmiernie ważna. Otóż w przedłożeniu rządowym, w tej postaci, w jakiej wyszło z komisji, mamy ograniczenie stosowania ulg inwestycyjnych w rejonach zagrożonych wielkim strukturalnym bezrobociem i restrukturyzowanych do roku 2000. Czyżby rząd po roku 2000 zamierzał zrezygnować z prowadzenia polityki regionalnej? Myślę, że to jest bardzo niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PiotrIkonowicz">Drugie ograniczenie jest ograniczeniem geograficznym. Otóż wymienia się tam z nazwy trzy regiony już ustalone — Wałbrzyskie, Łódzkie i Katowickie. A co ze wszystkimi województwami „popegeerowskimi”, skoro ustawa powiada, że tylko tamte regiony, i to enumeratywnie? A co z całą ścianą wschodnią, co z całym wielkim obszarem Polski, nie tymi kilkoma czy kilkunastoma wielkimi metropoliami? Wydaje się bowiem, że te lokomotywy wzrostu już dawno się odczepiły od większości wagonów, które stoją gdzieś na bocznicy i które trzeba będzie znowu ruszyć.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#PiotrIkonowicz">Jednocześnie mamy tu pewne zapisy zupełnie niezrozumiałe, chociażby konstrukcja akcyzy tytoniowej, które premiuje wielkie międzynarodowe koncerny tytoniowe, uderzając w polskich producentów i przede wszystkim w dochody budżetu państwa. Mamy tu wreszcie taką konstrukcję, która pozwala ubiegać się o zwrot 2-procentowego VAT, jeżeli usługi poligraficzne wykona się poza granicami kraju. Nie rozumiem zupełnie, jakim cudem polski rząd może żądać od nas, byśmy uchwalili dyskryminację własnego przemysłu papierniczego, poligraficznego, własnej kultury, własnej pracy. Czyżby ingerencja kapitału zagranicznego w sposób, w jaki się Polacy komunikują, nie była już nadmierna? Jest to pytanie chyba retoryczne i oczekuję na nie odpowiedzi jednoznacznej.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#PiotrIkonowicz">Chcę powiedzieć, że dla nas, dla socjalistów, dla socjaldemokratów system podatkowy odgrywa najważniejszą rolę w realizacji najwyższej zasady, jaka przyświeca naszemu ruchowi we wszystkich krajach - w Europie Zachodniej, we wszystkich krajach rozwiniętych, we wszystkich krajach, w których działamy - zasady sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Ikonowicz.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Po przerwie przejdziemy do indywidualnych wystąpień. Zapisanych jest 29 mówców.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 13 do godz. 16 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktów 2 i 3 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekBorowski">2. Sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#MarekBorowski">1) rządowym i poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#MarekBorowski">2) rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#MarekBorowski">3) rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej oraz o poselskim projekcie ustawy zmieniającej ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a także o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#MarekBorowski">3. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Zyska, posła niezależnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Partii Demokratycznej „Przedsiębiorczość Polska” pragnę zwrócić uwagę Wysokiego Sejmu na towarzyszące naszym obradom ogromne zainteresowanie społeczeństwa, a w szczególności licznej rzeszy ludzi, którzy podjęli się trudu samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ZbigniewZysk">Stoimy oto w obliczu szans i zagrożeń, jakie w konsekwencji spowodują nowe zapisy prawa podatkowego. Od nas, panie posłanki i panowie posłowie, od naszej determinacji przy kontynuowaniu procesów transformacyjnych w gospodarce zależy, czy wolny rynek pozostanie w sferze abstrakcji i chciejstwa, czy też będzie realnie funkcjonującym zjawiskiem społeczno-gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ZbigniewZysk">Truizmem jest twierdzenie o ścisłych zależnościach pomiędzy przedsiębiorczością a prawem podatkowym, tworzą one bowiem swoiste środowisko społeczne przedsiębiorstw i przedsiębiorców, warunkują rozwój lub regres państwa i życia wszystkich jego obywateli. Natomiast nader często można spotkać się z opiniami, że najwyższe organy państwa, a zwłaszcza parlament i rząd działały wbrew żywotnym interesom elektoratu i Rzeczypospolitej. Źródła tych ocen tkwią m.in. właśnie w nadzwyczaj uciążliwym i restrykcyjnym charakterze polskiego systemu podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#ZbigniewZysk">Niestabilność zapisów ustawowych oraz tendencje do pogłębiania formalizmu i biurokracji w kwestii rozliczeń, a także nad wyraz nieprzychylny względem przedsiębiorstw stosunek organów skarbowych powodują dodatkowe frustracje wśród przedsiębiorców, załóg pracowniczych i całego społeczeństwa, graniczące ze swoistą psychozą. Walka z szarą strefą w gospodarce ukierunkowuje koncepcje prawno-ekonomiczne nie tyle na kształtowanie pozytywnego systemu motywowania ludzi przedsiębiorczych, ile na rozbudowywanie i uprawnianie kolejnych struktur nadzoru, kontroli i egzekucji. Zdaniem wielu naszych rozmówców, środowisk, instytucji i organizacji, przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy zostali wręcz pozbawieni możliwości współkreowania współczesnego wizerunku naszego kraju, między innymi w takich dziedzinach, jak: kultura, służba zdrowia, edukacja, bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne. Firmy i tak zwane osoby fizyczne stają się coraz bardziej jedynie źródłem pozyskiwania wpływów do budżetu. Państwo coraz bardziej przekształca się w bezwzględnego, pozbawionego skrupułów poborcę uzurpującego sobie wszelkie prawa do orzekania, co dla kraju i jego obywateli dobre, a co nie. Rzecz nie tylko w ulgach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#ZbigniewZysk">Według licznych opinii pozyskanych także w bieżącym roku podczas badań prowadzonych przez Partię Demokratyczną „Przedsiębiorczość Polska” szczególnym przedmiotem zainteresowania państwa i jego organów są małe i średnie przedsiębiorstwa. Jednakże wbrew oczywistym, zda się, faktom i zjawiskom owo zainteresowanie nie polega bynajmniej na tworzeniu warunków rozwoju ilościowego i jakościowego tej sfery. Dobitnie to widać na przykładach choćby przedmiotowych projektów ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#ZbigniewZysk">Nie wchodząc nadmiernie w szczegóły, trudno uzasadnić obowiązek wprowadzenia kas fiskalnych do firm o obrotach wynoszących 60 tys. zł rocznie. Czy nie możemy sobie naprawdę wyobrazić społecznych i ekonomiczno-finansowych skutków ustawowego zapisu o kasach rejestrujących? Czy w aktach o randze ustawy musimy aż tak szczegółowo traktować sposób rozliczeń i dokumentowania obrotów? Czy nie narazimy się na zarzut komercjalizacji ustaw poprzez preferowanie tego typu urządzeń? Pytania można mnożyć. Nie są one bynajmniej bezzasadne. Przyjrzyjmy się zapisowi wyłączającemu zakup samochodu o dopuszczalnym ciężarze ładunkowym do 500 kg. Często samochody te bywają podstawowym środkiem transportowym mniejszych, a nawet średnich firm. Proponowane unormowania skomplikują i tak trudną sytuację znacznej ich części, mogą też skutecznie zahamować rozwój skądinąd użytecznej i niekiedy jedynej możliwej formy finansowania inwestycji, jaką jest leasing finansowy. Notabene leasing finansowy pozostaje nadal formułą niedookreśloną, umożliwiającą między innymi dowolne interpretowanie przez urzędników skarbowych kosztów umowy leasingowej jako kosztów uzasadnionych.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#ZbigniewZysk">Jak wytłumaczyć też przedsiębiorcom, że parlament idzie dalej w swych zamysłach aniżeli rząd, proponując wyższe o 2% progi podatkowe wobec osób prawnych i odejście od przyjętego przez Radę Ministrów „Pakietu 2000”, zakładającego redukcję tego podatku do 2000 r. do 32%. Obniżenie to zostało w pierwszym półroczu 1996 r. nagłośnione przez rząd, co w dobrej wierze i z zadowoleniem zostało przyjęte przez przedsiębiorców. W wielu firmach na podstawie tych przesłanek opracowano śmielsze programy inwestycyjne, wzrostu obrotów i dodatkowego zatrudnienia. I cóż, okazało się, że sejmowe komisje wiedzą lepiej.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#ZbigniewZysk">Zaiste trudno niekiedy oprzeć się zarzutom środowisk przedsiębiorców o swoistym licytowaniu się pomiędzy Sejmem i rządem w wymyślaniu coraz to nowych sposobów na wyjmowanie z kieszeni podatnika coraz to nowych środków na nie zawsze w pełni uzasadnione i nie zawsze z powodzeniem realizowane cele. Komisje sejmowe, a w szczególności reprezentujący te komisje posłowie partii koalicyjnych, wiedzą lepiej od rządu i od nas samych, podatników, że lepiej jest płacić podatki wyższe, niż choćby te, które zaproponował minister finansów, dające nadzieję na utrwalenie się właściwego kierunku zmian podatkowych. Czy obłożenie VAT zakupów sprzętu i wyposażenia dla straży pożarnych i wojska, ma, zdaniem koalicji, przyspieszyć właściwe doposażenie tych jednostek? Czy ostatnie przykłady ofiar śmiertelnych w akcjach pożarniczych nie zmieniły widzenia tego problemu? Czy zmianę zawstydzającego poziomu liczby ludzi posiadających wyższe wykształcenie w porównaniu z rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej chcemy osiągnąć poprzez zwiększenie cen książek i pomocy naukowych?</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#ZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Partii Demokratycznej „Przedsiębiorczość Polska” pragnę zaapelować o wzniesienie się ponad potrzeby dnia dzisiejszego w debacie nad strategią podatkową państwa. Jej rezultaty mogą mieć kardynalne znaczenie dla kraju i społeczeństwa przez wiele następnych lat i mogą utrwalić i rozwinąć lub spowolnić czy zahamować procesy demokratyzacyjne w gospodarce, a także przyczynić się do poprawy lub pogorszenia poziomu życia polskiego społeczeństwa. Odpowiedzialność za ten stan rzeczy będzie naszym, parlamentarzystów, udziałem.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Zbigniew Zysk, poseł niezależny.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MarekBorowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Mieczysława Jedonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczące nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i o zmianie ustawy karnej skarbowej (druk nr 1903).</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MieczysławJedoń">Podatek od towarów i usług został wprowadzony w Polsce 5 lipca 1993 r. ustawą z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Podatek ten funkcjonuje w Polsce już trzy lata. Podstawowe zasady jego funkcjonowania sprawdziły się już w praktyce. Systematycznie odnotowywany jest, w porównaniu do roku poprzedniego, znaczny wzrost wpływów do budżetu z tytułu tego właśnie podatku.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MieczysławJedoń">Wysoka Izbo! Konieczność dokonania zmian w obecnie obowiązujących przepisach dotyczących podatku od towarów i usług wynika głównie z faktu, że Polska w najbliższym czasie ma się stać członkiem Unii Europejskiej. Proponowane zmiany w części uwzględniają wymogi członkostwa w międzynarodowych organizacjach gospodarczych, w tym również w Światowej Organizacji Handlu (WTO). Ponadto dotychczasowe doświadczenia w stosowaniu przepisów dotyczących podatku od towarów i usług wskazują na potrzebę wprowadzenia zmian w zakresie jego funkcjonowania, a także zmian o charakterze uściślającym i porządkowym oraz redakcyjnym w celu usunięcia dostrzeżonych nieścisłości niektórych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#MieczysławJedoń">Projektowana ustawa wprowadza wiele zmian w stosunku do obecnego stanu prawnego, co w całości klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera. Ten projekt ustawy:</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#MieczysławJedoń">Po pierwsze, wprowadza zmianę w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług, polegającą na opodatkowaniu tym podatkiem wydania towarów lub świadczenia usług w zamian za czynności nie podlegające opodatkowaniu. Ponadto zawęża niestosowanie przepisów tego podatku tylko do sprzedaży całego przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Dotychczas przepisów ustawy nie stosowano również do sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W praktyce występowały jednak dość często rozbieżności w interpretacji pojęcia „zorganizowanej części przedsiębiorstwa”. Również niejednolite było w tym zakresie orzecznictwo sądów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#MieczysławJedoń">Po drugie, ze względu na specyfikę rozliczania podatku od towarów i usług wprowadza obowiązek składania przez podatników podatku od towarów i usług deklaracji podatkowych dla tego podatku bez względu na to, czy w danym miesiącu powstał obowiązek wpłaty podatku, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#MieczysławJedoń">Po trzecie, ustanawia organy egzekucyjne oraz komorników sądowych płatnikami podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego od sprzedaży, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Proponowana regulacja prawna ma na celu rozstrzygnięcie wątpliwości, jakie powstały w praktyce w związku z wykonywaniem powyższych czynności przez organy egzekucyjne oraz komorników sądowych.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#MieczysławJedoń">Po czwarte, wprowadza objęcie obowiązkiem uiszczania podatku od towarów i usług tych podatników, u których wartość sprzedaży w 1996 r. przekroczyła kwotę 60 tys. zł. W 1996 r. do zwolnienia podmiotowego uprawnieni byli ci podatnicy, u których wartość sprzedaży w 1995 r. nie przekroczyła kwoty 80 tys. zł. Obniżenie wymienionej kwoty oznacza znaczny wzrost liczby podatników płacących ten podatek. Ponadto wprowadza możliwość rozliczenia podatku od towarów i usług z rachunków uproszczonych przez podatników, którzy dobrowolnie rezygnują z przysługującego im zwolnienia podmiotowego.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#MieczysławJedoń">Po piąte, zniesienie w 1997 r. podatku importowego od towarów sprowadzanych bądź nadsyłanych z zagranicy wymaga dokonania zmian w przepisach regulujących podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym towarów importowanych. Zniesienie podatku importowego wynika m.in. z konieczności spełnienia wymogów członkostwa Polski w międzynarodowych organizacjach gospodarczych. Zniesienie tego podatku powinno spowodować potanienie importu inwestycyjnego i zaopatrzeniowego, co będzie sprzyjać realizacji ważnych celów gospodarczych przyjętych przez rząd, którymi są przede wszystkim: obniżenie poziomu inflacji oraz zapewnienie wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#MieczysławJedoń">Po szóste, wprowadza zasadę, że podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazaną w fakturze nie wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument odprawy celnej, i nie później niż w rozliczeniu za szósty miesiąc, licząc od miesiąca, w którym otrzymał fakturę lub dokument odprawy celnej. Dotychczas podatnik miał prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymał fakturę lub dokument odprawy celnej, albo w miesiącu następnym.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#MieczysławJedoń">Po siódme, obniża w znaczący sposób kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego w wypadku wykrycia w toku kontroli nieprawidłowości w rozliczeniach podatku od towarów i usług oraz wprowadza przepis uprawniający podatnika do dokonania korekty deklaracji podatkowej dla tego podatku przed dniem wszczęcia kontroli przez urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej. (Trzyletni okres obowiązywania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wykazał, że nakładane dodatkowe zobowiązania podatkowe za błędy popełnione przez podatnika są zbyt wysokie.) Ponadto projekt ustawy wprowadza przepis stanowiący, że złagodzenie sankcji może być stosowane w razie stwierdzenia przez organ podatkowy u podatnika nieprawidłowości w rozliczeniu podatku od towarów i usług - powstałych przed wejściem w życie niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#MieczysławJedoń">Po ósme, wprowadza obowiązek ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej, w wypadku gdy z przyczyn niezależnych od podatnika niemożliwa jest ewidencja obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej, oraz zakaz prowadzenia sprzedaży, jeżeli prowadzenie wyżej wymienionej ewidencji jest również niemożliwe przy zastosowaniu rezerwowej kasy rejestrującej. Jednocześnie łagodzi obciążenia podatkowe w razie nieprowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących mimo istnienia takiego obowiązku. Projektowana ustawa zakłada, że w razie naruszenia obowiązku ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących podatnik traci prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Dotychczas podatnik tracił prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#MieczysławJedoń">Po dziewiąte, ustawa określa, że obowiązek - jeżeli chodzi o podatek akcyzowy - powstaje w momencie przemieszczenia niektórych wyrobów paczkowanych poza teren zakładu, w którym te wyroby zostały wyprodukowane, także w wypadku niedokonania czynności sprzedaży w rozumieniu przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#MieczysławJedoń">Po dziesiąte, przedłuża do końca 1999 r. stosowanie obniżonej stawki podatku od sprzedaży materiałów budowlanych i usług określonych w załączniku do ustawy, robót budowlano-montażowych oraz remontów związanych z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą oraz obiektów budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#MieczysławJedoń">Po jedenaste, na niektóre towary i usługi, wymienione w załącznikach nr 7 i 8, wprowadza się kroczące stawki podatku od towarów i usług w latach 1997–2000.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#MieczysławJedoń">Po dwunaste, nowelizowana ustawa wprowadza też niewielkie zmiany w załącznikach do ustawy. Jest to art. 1, zmiany 29–31.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#MieczysławJedoń">W celu zdyscyplinowania podatników do rzetelnego rozliczania podatku od towarów i usług wprowadza się również odpowiednie zmiany w ustawie karnej skarbowej (art. 2).</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#MieczysławJedoń">Pozostałe zmiany zawarte w projekcie ustawy mają charakter porządkowy i uściślający w celu zapewnienia jednolitości stosowania przepisów dotyczących tego podatku. Skutki finansowe trudne są do oszacowania z uwagi na różnorodność projektowanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#MieczysławJedoń">Projekt ustawy zakłada, że wejdzie ona w życie z dniem 1 kwietnia 1997 r., z tym że część przepisów miałaby obowiązywać od dnia 1 stycznia 1997 r. Dotyczy to przede wszystkim:</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#MieczysławJedoń">— wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia podmiotowego,</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#MieczysławJedoń">— ustalania podstawy opodatkowania w imporcie w związku ze zniesieniem od 1 stycznia 1997 r. podatku importowego od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy,</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#MieczysławJedoń">— przepisów w zakresie stosowania złagodzonych sankcji z tytułu nieprawidłowości w rozliczaniu podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za uchwaleniem w całości projektu nowelizacji ustawy zawartej w druku sejmowym nr 1903.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#MieczysławJedoń">Jednocześnie zgłaszam następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#MieczysławJedoń">— skreślenie w zmianie 3 pkt. b,</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#MieczysławJedoń">— w zmianie 20 pkt c w nowym ust. 3 pkt 2 dokonać zmiany zapisu; nowy zapis powinien brzmieć: „2) może zwolnić na czas określony (tu następuje skreślenie litery «w») niektóre grupy podatników (tu dopisujemy) oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu”.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#MieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Korzystając z tego, że jestem przy głosie, wnoszę jednocześnie o dokonanie poprawki w art. 37 pkt 2 w ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Proponuję następujące brzmienie ww. artykułu: „2. Stawki akcyzy mogą być wyrażone w procencie ceny sprzedaży obniżonej o podatek od towarów i usług albo ceny detalicznej lub w procencie podstawy opodatkowania określonej w art. 36 ust. 2 lub w kwocie na jednostkę wyrobu albo w formie różnicowej. Stawki akcyzy dla poszczególnych wyrobów mogą być zróżnicowane”. Uzasadnienie przekazuję do protokółu.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Mieczysław Jedoń z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Janusz Cichosz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Złożone przez rząd i grupy posłów projekty ustaw o zmianie ustaw: o podatku dochodowym od osób fizycznych, od osób prawnych oraz o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym - po pierwszym czytaniu zostały skierowane do rozpatrzenia przez komisje sejmowe. Na dzisiejszym posiedzeniu wysłuchaliśmy sprawozdań komisji.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JanuszCichosz">Zaproponowana przez rząd nowelizacja tych trzech ustaw zakłada stabilizację rozwiązań w zakresie systemu podatkowego w okresie dłuższym niż 1 rok, zmniejszenie obciążeń z tytułu podatków bezpośrednich, a więc podatków dochodowych, na rzecz podatków pośrednich, przede wszystkim podatków akcyzowych, i wreszcie przedstawienie propozycji stawek podatkowych, katalogu ulg i wyłączeń, które by nie ulegały zmianom do roku 2000. Jednocześnie zaproponowano zmianę formuły ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych polegającą na odliczaniu: zamiast od podstawy opodatkowania ulgi te będą odliczane z podatku.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#JanuszCichosz">Ograniczyłem się do przypomnienia głównych założeń proponowanych przez rząd zmian w ustawach podatkowych. Trudno się nie zgodzić z tezą, że idą one we właściwym kierunku, że porządkują znaczne obszary systemu podatkowego, ulg podatkowych i odliczeń. Nie można też polemizować z poglądem o słuszności i celowości określania z wyprzedzeniem wysokości stawek podatkowych. Podstawową jednak zasadą polityki podatkowej państwa jest określenie zapotrzebowania na środki finansujące wydatki publiczne. Zderzenie tych potrzeb z proponowanymi na 1997 r. stawkami podatkowymi zarówno w podatku od osób fizycznych, jak i prawnych nasuwa szereg wątpliwości. Przedkładane rachunki symulacyjne nie były na tyle przekonywające, by można jednoznacznie opowiedzieć się za propozycjami rządowymi, tym bardziej że niektóre przewidywane przychody z innych źródeł, częściowo rekompensujące proponowane obniżki stawek, wpłynęłyby do budżetu dopiero na początku 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JanuszCichosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie sposób w krótkim wystąpieniu odnieść się do wszystkich spraw, które budzą wątpliwości, ograniczę się w zasadzie do czterech spraw.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#JanuszCichosz">1. Opowiadam się za utrzymaniem na 1997 r. stawki opodatkowania dochodów osób prawnych na poziomie 40%. Wynika to z konieczności gromadzenia środków na pokrycie nie zaspokajanych potrzeb, jeśli chodzi o wydatki na oświatę, służbę zdrowia, zaległe emerytury i renty, zwiększenie bezpieczeństwa publicznego i inne. Nie podzielam jednocześnie zaprezentowanej filozofii, jaka towarzyszyć ma proponowanemu przez rząd obniżaniu co roku o 2 punkty procentowe stawki podatku dochodowego od osób prawnych, z równoczesnym zmniejszaniem ulg inwestycyjnych. Argument, że środki uzyskane przez przedsiębiorstwa z tytułu niższych podatków będą kierowane na inwestycje i na rozwój, nie jest w pełni przekonujący. Jestem zdania, że poprzez właściwy system ulg podatkowych można równie dobrze i skutecznie zachęcać do inwestowania i rozwoju. Potwierdzają to przykłady krajów rozwiniętych, które - przy wysokim podatku dochodowym - poprzez czytelny system ulg podatkowych skutecznie wpływają na rozwój gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#JanuszCichosz">2. Na szczególną uwagę i poparcie zasługują wprowadzone do projektu zmiany dotyczące art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zmiany te, zgłoszone przez Związek Banków Polskich i poparte przez Narodowy Bank Polski, dotyczą zaliczania do kosztów uzyskania przychodów:</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#JanuszCichosz">— straconych należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji albo poręczeń spłaty kredytów i pożyczek, z wyjątkiem rezerw na te stracone należności, gdy bank udzielił gwarancji albo poręczeń z naruszeniem prawa;</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#JanuszCichosz">— 25% kwoty wątpliwych kredytów oraz 25% kwoty wątpliwych należności z tytułu gwarancji albo poręczeń spłaty kredytów i pożyczek udzielanych przez banki po dniu 1 stycznia 1997 r., z wyjątkiem wątpliwych kredytów i należności z tytułu gwarancji albo poręczeń, jeśli udzielone zostały z naruszeniem prawa.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#JanuszCichosz">Według obowiązujących przepisów część należności straconych z wymienionych wyżej tytułów nie jest zaliczana do kosztów uzyskania przychodów, czyli finansowana jest z zysku netto banków, co zmniejsza możliwości tworzenia funduszy własnych banków. Przyjęcie proponowanych zmian stanowiłoby o częściowej realizacji jednego z podstawowych celów postawionych w „Strategii umacniania systemu bankowego w Polsce”. W dokumencie tym konieczność kapitałowego wzmocnienia sektora bankowego w związku z przystąpieniem Polski do OECD i Unii Europejskiej wymienia się jako jedną z niekwestionowanych potrzeb. Członkostwo Polski w OECD oznacza otwarcie polskiego rynku finansowego dla zagranicznych instytucji finansowych w lutym 1999 r. Tak więc tylko dwa lata pozostały na umocnienie polskiego systemu bankowego, tak by mógł sprostać konkurencji zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#JanuszCichosz">3. Pozytywnie należy ocenić większość proponowanych przez rząd zmian do ustawy o podatku od towarów i usług. Zmiany te mają na celu wprowadzenie stabilnych zasad co do wysokości stawek podatkowych, a także odchodzenie od obowiązujących dzisiaj stawek - dotyczy to zwłaszcza towarów i usług objętych stawką zerową. W tym ostatnim przypadku przewiduje się powolne odchodzenie od stawki zerowej, tak by w 2000 r. osiągnąć docelową stawkę 7-procentową. Słuszne jest utrzymanie w 1997 r. stawki zerowej na leki, na pewne wyroby służące rolnictwu - chodzi o maszyny, urządzenia - i niektóre produkty rolnicze. Proponowane zmiany stawek - tj. odchodzenie od stawki zerowej - wiążą się z przyjęciem Polski do Unii Europejskiej. Są to wymogi, które trzeba spełnić - lepiej spełniać je stopniowo niż skokowo, w ciągu na przykład roku.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#JanuszCichosz">4. Ostatnia sprawa, którą chcę poruszyć. Jestem przeciwny propozycji rządu, by w przypadku książek i wydawnictw prasowych wprowadzić począwszy od 1 stycznia 1997 r. - zamiast obecnie obowiązującej stawki zerowej - stawkę w wysokości 1%, a począwszy od 1998 r. w wysokości 2% i by utrzymać ją do 2000 r. Opowiadam się za utrzymaniem do 2000 r. stawki zerowej na książki i wydawnictwa prasowe. Wpływy z tego źródła nie stanowią w budżecie ważkiej pozycji, wspieranie zaś czytelnictwa, stwarzanie warunków zachęcających do kupowania książek jest niezbywalną powinnością państwa, tak jak płacenie podatków jest powinnością obywateli.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Janusz Cichosz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Andrzej Wielowieyski z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Apeluję gorąco o poparcie wniosku mniejszości nr 7 do projektu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wniosek ten dotyczy ulg rodzinnych, ulg na dzieci. 30 sierpnia br. Sejm podjął uchwałę w sprawie polityki państwa na rzecz rodzin. Uchwała ta wskazuje na niezwykle niebezpieczne zagrożenie rodzin, a zwłaszcza gwałtowne zmniejszanie się liczby rodzących się dzieci. Wymaga to działania na różnych płaszczyznach, by przeciwdziałać temu zjawisku. Jedno czy dwa zaradcze posunięcia w jednym czy w drugim zakresie mogą nie dać żadnej poprawy. Sprawa wymaga niewątpliwie działania na wielu płaszczyznach, zbieżnego działania, żeby zatrzymać ten bardzo groźny trend demograficzny. Nie możemy ominąć także tej sprawy w systemie podatkowym. Sejm w uchwale stwierdził jasno, że mechanizmy prorodzinne w systemie podatkowym i w systemie zasiłków rodzinnych powinny uwzględniać sytuację demograficzną kraju. Była tutaj mowa o dobrej sytuacji demograficznej dziś, kiedy mamy dość liczne młode pokolenie. Problem jest w tym, jak im dać pracę. Proporcja jednak do ludzi starych jest w tej chwili niezła. Otóż ta sytuacja zmieni się radykalnie w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Jesteśmy świadkami tego, co się w tej chwili już dzieje, i nie wolno nam tej sprawy przeoczyć.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#AndrzejWielowieyski">Unia Wolności proponuje we wspomnianym wniosku mniejszości nr 7, aby ulga w wysokości 120 zł rocznie dotyczyła każdego dziecka. Przypominam Wysokiej Izbie, że w roku ubiegłym uchwaliliśmy już ulgę 60 zł, ale tylko od drugiego dziecka i tylko dla rodziców o niższych dochodach. Ogólny kierunek tej decyzji z ubiegłego roku był słuszny, ale dziś — w sytuacji, jak ją dziś rozeznajemy, a ona się zmieniła — byłaby to już decyzja wyraźnie niedostateczna. Dwa lata temu brakowało do zastępowalności pokoleń 10–15% dzieci, było o 50–70 tys. rodzących się dzieci za mało. Dziś jednak — po sprawdzeniu danych za I półrocze roku 1996 — będzie nam brakować 25% dzieci do prostej zastępowalności pokoleń, po to by zapewnić równowagę ludnościową i po to, jak to już stwierdziłem, by za kilkanaście lat nie zmniejszyła się gwałtownie liczba ludzi aktywnych w stosunku do ludzi biernych zawodowo, czyli głównie ludzi starszych, a więc emerytów, których pracujący muszą utrzymać. Co więcej: okazuje się, że rodzi się nadal dość znaczna liczba dzieci trzecich, czwartych i piątych, natomiast spadła — i to gwałtownie, zwłaszcza w latach 1993–1994 — liczba dzieci pierwszych. Nie rodzą się dzieci pierwsze. Obecnie prawie połowa młodych małżeństw przez długie lata nie decyduje się na dziecko i często rezygnuje z tego dziecka w ogóle. Zresztą nic w tym dziwnego, albowiem w życiu młodych małżeństw, w ich budżecie rodzinnym wielkim problemem nie jest trzecie czy czwarte dziecko, ale właśnie pierwsze, bo to oznacza szok budżetowy, a także zupełną zmianę możliwości życiowych i aktywności rodziców. W stosunku do liczby ludzi młodych w wielu 20–29 lat liczba dzieci w ciągu ostatnich 6 lat spadła o ok. 1/3, jak to już mówiła w tej debacie pani poseł Ziółkowska. Trzeba więc dać poważny sygnał naszym młodym małżeństwom, że chcemy im pomóc. W różny sposób społeczeństwo będzie im pomagać — to trzeba zapowiedzieć. Efekt psychologiczny ulgi podatkowej, ulgi na dzieci jest niewspółmiernie większy niż korygowanie zasiłków rodzinnych, co zapowiadał pan poseł Stec. Musimy podkreślić, że zależy nam na tym szczególnie, aby również rodziny o średnio wysokich dochodach chciały mieć dzieci i poczuły się jakoś dowartościowane, żeby otrzymały one ten niewielki choćby bodziec, bo to przecież właśnie te rodziny mogłyby mieć więcej dzieci i mogłyby im tworzyć dobre warunki rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#AndrzejWielowieyski">Nie jest przypadkiem, Wysoka Izbo, że większość krajów Unii Europejskiej i krajów OECD stosuje różne ulgi podatkowe w związku z dziećmi. Jest to metoda skuteczna i sprawdzona jako bodziec stymulujący poprawę, wyrównujący niedomogi, jeśli chodzi o sytuację i politykę ludnościową. Podkreślam, z reguły są to ulgi obejmujące wszystkie dzieci. Przyjęcie tej poprawki, Wysoka Izbo, kosztowałoby nasz budżet około 1400 mln zł, to jest mniej niż 1/4 tego, co proponuje się w celu dofinansowania paliw dla rolnictwa. Byłoby to około 55% tego kosztu, który poniósłby budżet, gdyby w najniższym przedziale podatkowym obniżyć stawkę z 21% do 20%. Jak podaje Ministerstwo Finansów, ten koszt wyniósłby około 2600 mln zł. Ten koszt wyniósłby 1400 mln zł, z czego - to jest ważne - 300 mln zł powinno być przeznaczone w innej formie, bo nie podatkowej, na zasilenie rodzin rolniczych, które nie płacą podatku dochodowego. Sądzę, że w tym zakresie rzeczywiście trzeba by wykorzystać instytucję zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#AndrzejWielowieyski">Wracam do mojej argumentacji. Jak wynika z doświadczeń, z tego jakie mechanizmy przyjęto w wielu krajach zaawansowanych w rozwoju bądź dobrze rozwiniętych, o uregulowanym i sprawnie działającym systemie finansowym, właśnie system podatkowy uważany jest za najskuteczniejszy system pomocy rodzinie. Gdyby były utrzymane wyższe stawki podatkowe, tak jak deklaruje większość sejmowa, wówczas tym bardziej trzeba by dać szanse polityce rodzinnej wykorzystując te półtora miliarda złotych.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Andrzejowi Wielowieyskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Artura Siedlarka z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#ArturSiedlarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z pobudek proekologicznych pragnę zgłosić jedną drobną poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Proponuję, by w projekcie wymienionej ustawy dodać następującą zmianę: w załączniku nr 6 dodać nową pozycję 21 w brzmieniu: „opakowania przeznaczone do jednorazowego użycia, w tym również zastosowane do towarów w nich importowanych”. Zmiana proponowana przez klub Unii Pracy umożliwi objęcie podatkiem akcyzowym różnego rodzaju opakowań jednorazowego użytku, a nie tylko tych — jak jest obecnie — które wytworzone są z tworzyw sztucznych. Oczywiście stawka podatku akcyzowego byłaby uzależniona od szkodliwości danego rodzaju opakowań dla środowiska naturalnego i w niektórych przypadkach mogłaby wynosić nawet 0%.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#ArturSiedlarek">Tu chciałbym zaznaczyć, że coraz częściej konsument polski skazany jest na kupowanie towarów w opakowaniach jednorazowego użytku, bo innych w handlu po prostu nie ma, gdyż handlowcy chcą żyć wygodniej. Ta poprawka między innymi miałaby skłaniać i producentów, i handel do rozszerzenia oferty także o towary w opakowaniach wielorazowego użytku, które byłyby tańsze, a tym samym atrakcyjniejsze dla mniej zamożnych klientów. To tyle, jeśli chodzi o poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#ArturSiedlarek">Przy okazji chciałbym zapytać, gdzie jest pan premier Kołodko, który jeszcze niedawno, przed godziną 14, w dosyć odważny sposób pozwolił sobie krytykować parlamentarzystów za to, że zadają pytania, poruszają różne kwestie i wychodzą. I mówił pan premier o tym, jak to należałoby w cywilizowany sposób prowadzić parlamentarną dyskusję. Rozumiem więc, że chyba nie tak pan premier wyobraża sobie tę dyskusję i że jeśliby się pojawił na koniec, to jego wystąpienie nie będzie po raz kolejny wystąpieniem takim troszeczkę ponad głowami posłów obecnych na sali.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł chciałby coś wręczyć, tak?</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#MarekBorowski">Głos przed chwilą zabrał pan poseł Artur Siedlarek z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Skrobisz, nie zrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JanSkrobisz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Już dawno stwierdzono, że droga do bogactwa wiedzie przez wolność jednostki, a zamożność społeczeństwa mierzy się wielkością produktu krajowego brutto przypadającą na jednego mieszkańca. Dlaczego o tym mówię w debacie nad podatkami? Myślę, że jest ścisły związek między wielkością ściąganych podatków a zamożnością społeczeństwa. W okresie realnego socjalizmu zamożność społeczeństwa mierzono inaczej. Wówczas ograniczano wolność jednostki, a miarą zamożności była ilość wyprodukowanej stali, wydobytego węgla czy też produkcji „na magazyn”. Obecnie staliśmy się jednym z najbiedniejszych krajów w Europie. Wartość naszego produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca wynosi 2570 dolarów, podczas gdy wartość produktu krajowego brutto w Niemczech jest 10-krotnie większa. I tutaj dochodzę do niepopularnych wniosków. Uważam, że aby zmniejszyć dystans dzielący nas od gospodarczo rozwiniętych krajów Europy Zachodniej, musimy obniżyć podatki, pracować o wiele wydajniej oraz prowadzić intensywniejszą wymianę z zagranicą. Pogląd ten jest zbieżny z programem Unii Polityki Realnej, którą mam zaszczyt reprezentować w tym Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JanSkrobisz">Jeżeli chodzi o wymianę z zagranicą, to Polska w 1994 r. eksportowała i importowała towary, przeliczając na jednego mieszkańca, o wartości zaledwie 1006 dolarów, natomiast Niemcy, które dawałem poprzednio za przykład - 10-krotnie więcej w tym samym czasie. Jeśli wziąć pod uwagę grupę krajów bogatych i tych żyjących w nędzy, widać wyraźnie, do czego prowadzi ochrona rodzimego przemysłu, rolnictwa - i rodzimej głupoty - przed konkurencją zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JanSkrobisz">Tu, na tej sali sejmowej, musimy sobie odpowiedzieć, jakie mechanizmy w gospodarce należy uruchomić, aby produkt krajowy brutto rósł szybciej. Takim instrumentem moim zdaniem może być obniżenie podatków, które obecnie są najważniejszym i najbardziej obciążającym elementem kosztów produkcji. Pozwoliłoby to polskiemu producentowi i polskiemu kupcowi zebrać siły do sprostania konkurencji zagranicznej. Obniżenie podatków pozwoli więc na zmniejszenie bezrobocia i to na zmniejszenie rzeczywiste, a nie administracyjne, co usiłuje teraz robić rząd. Wreszcie obniżenie podatków może okazać się magnesem przyciągającym poważnych inwestorów zagranicznych. W ten sposób Polska stałaby się krajem przychylnym tak dla inwestora krajowego, jak i zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#JanSkrobisz">Wzrost naszego produktu krajowego brutto o 7% w 1995 r., z czego rząd jest niezwykle dumny, odpowiada wzrostowi zaledwie o 145 dolarów na jednego mieszkańca. W Niemczech przyrost produktu krajowego brutto tylko o 1% dałby wzrost o 251 dolarów, również na jednego mieszkańca przeliczając.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#JanSkrobisz">Panie i panowie posłowie, warto zdać sobie sprawę z tego już teraz, choćby po to, żeby przekonać się, że pozostajemy ubodzy jako społeczeństwo na własne życzenie, a nie z powodu ingerencji innych państw. Na tej sali tańczymy wszyscy chocholi taniec. Jesteśmy jacyś zauroczeni, jak w „Weselu” Wyspiańskiego. Jak długo jeszcze — zadaję sobie to pytanie — jak długo? Niby wzięliśmy się za budowę kapitalizmu, ale łudzimy się, że zrobimy to własnym, nie odkrytym przez nikogo sposobem — czyli bez kapitału. Wiemy, że nie mamy własnego, a zagraniczny nie bardzo lubimy.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#JanSkrobisz">I na zakończenie, panie marszałku, Wysoki Sejmie, chcę powiedzieć, że musimy zdecydować się, co właściwie chcemy osiągnąć: czy rozdęty budżet, trwoniony następnie na rozmaite nie przemyślane, a często nawet szkodliwe gospodarczo i społecznie inicjatywy, czy też solidne fundamenty rozwoju gospodarczego. Wybranie pierwszej drogi oznacza ucisk podatkowy i biurokrację. Druga droga oznacza wzrost dobrobytu, powiększenie obszaru ludzkiej wolności, zwłaszcza w sferze gospodarczej. Skoro więc stoimy przed takim wyborem, to nie powinny zbijać nas z tropu żadne hasła populistyczne, jakich wiele pada z tej trybuny. Realizowanie takich haseł prowadzi do ubóstwa, zniechęcenia i zwątpienia we własne państwo.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#JanSkrobisz">My, posłowie, lubimy stwarzać wrażenie, że niektórym grupom społecznym coś dajemy, że dbamy o nie. Ile pieniędzy z budżetu państwa, zebranych w wyniku podwyższonych podatków, jest po prostu marnotrawionych - tego im nie mówimy. Tą smutną refleksją kończę to wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Jan Skrobisz, niezależny.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Józef Kaleta z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swojej wypowiedzi chciałbym się odnieść do proponowanych stawek podatku dochodowego od osób prawnych i od osób fizycznych. Opozycja, a także znaczna część środków masowego przekazu totalnie krytykują koalicję za propozycję podniesienia stawek podatkowych, dowodząc, że stawki te należą do najwyższych w Europie, w efekcie czego ogranicza się skłonność do oszczędzania i inwestowania. Nierzadko przy tym oskarża się koalicję o to, że mamy w Polsce najwyższy w Europie udział finansów państwa w produkcie krajowym brutto. Bardzo krytycznie ocenia się również to, że koalicja rządowa zaproponowała pewne zmiany w rządowych projektach ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JózefKaleta">Nie podzielam tych krytycznych opinii. Przede wszystkim koalicja nie proponuje podwyższenia wysokości stawek podatkowych, ale ich utrzymanie na dotychczasowym, nie zmienionym od trzech lat poziomie. Opozycja ma oczywiście rację, twierdząc, że koalicja zapewniała przed trzema laty, iż podniesienie stawek podatkowych z 20, 30 i 40% do 21, 33 i 45% będzie tylko przejściowe. Ale zobowiązaliśmy się wówczas także do realnego podwyższenia płac w sferze budżetowej, rent, emerytur i zasiłków dla bezrobotnych. Niestety, nie mogliśmy zrealizować tych wszystkich zobowiązań, m.in. z tego powodu, że musieliśmy realizować wcale niemałe zobowiązania poprzednich koalicji, wynikające z werdyktów Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JózefKaleta">Koalicja oczywiście mogła przywrócić niższe stawki podatkowe, ale nie byłaby wówczas w stanie podnieść realnych płac w sferze budżetowej, rent i emerytur. W tej bardzo trudnej sytuacji koalicja dokonała, moim zdaniem, właściwego wyboru. Opozycja domaga się znacznego obniżenia stawek podatkowych i równocześnie istotnego zwiększenia nakładów budżetowych na oświatę, naukę, służbę zdrowia, kulturę, sztukę, na pełną realizację uchwał Trybunału Konstytucyjnego. Czy jednak postulaty te są realne? Jest to oczywiście pytanie retoryczne. A tak nawiasem mówiąc, to rząd pani premier Suchockiej proponował przecież podwyższenie maksymalnych stawek podatku dochodowego od osób fizycznych do 50%.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JózefKaleta">To prawda, że rząd zaproponował przed kilkoma miesiącami obniżenie stawek podatkowych, ale nie było jeszcze wówczas orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie waloryzacji rent i emerytur za IV kwartał ub. r. Rząd nie dysponował także w tym czasie pełnymi informacjami o zadłużeniu służby zdrowia i oświaty. Zmieniły się zatem warunki determinujące politykę podatkową w przyszłym roku. W tych warunkach nie znajduje zatem dostatecznego uzasadnienia krytyka zaproponowanych przez koalicję zmian w rządowych projektach ustaw podatkowych. Sejm zawsze ma przecież prawo do dokonywania korekt w rządowych projektach ustaw i to jest zupełnie normalne. We wszystkich cywilizowanych krajach o wysokości podatków decydują parlamenty, a nie rządy. Uchwalanie ustaw podatkowych należy w państwach demokratycznych do podstawowych zadań parlamentów.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#JózefKaleta">Nie odpowiada także prawdzie rozpowszechniana przez opozycję opinia, jakoby proponowane przez koalicję na przyszły rok stawki podatkowe należały do najwyższych w Europie, albo że mamy w Polsce najwyższy udział finansów państwa w produkcie krajowym brutto.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JózefKaleta">W wielu krajach zachodnich stawki podatku dochodowego zarówno od osób prawnych, jak i od osób fizycznych są znacznie wyższe niż w Polsce. I tak np. stawki podatku dochodowego od osób prawnych wynoszą obecnie: w Austrii - 48%, w Belgii - 42%, w Niemczech - 48%, w Grecji - 46%, we Włoszech - 52%, w Japonii - 51%, w Kanadzie - 55%, w USA - 46%, a maksymalne stawki podatku dochodowego od osób fizycznych wynoszą: w Austrii, Szwecji i Turcji - 50%, we Włoszech - 51%, w Niemczech - 53%, w Belgii - 55%, w Hiszpanii - 56%, we Francji - 57%, w Holandii - 60%, w Danii - 68%. Te stosunkowo wysokie stawki podatku dochodowego wcale nie ograniczają w krajach zachodnich skłonności do oszczędzania oraz do inwestowania. A takie miało być przecież uzasadnienie do obniżenia stawek podatkowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#JózefKaleta">Nieprawdziwa jest także opinia, że udział finansów państwa w produkcie krajowym brutto, świadczący o wysokiej stopie podatkowej, należy obecnie w Polsce do najwyższych w Europie. W 1995 r. wynosił on np. w Austrii - 52,1%, w Belgii - 55%, w Danii - 62%, w Finlandii - 58%, we Francji - 54%, w Holandii - 50,9%, w Szwecji - 67%, we Włoszech - 53%. Przeciętny udział finansów państwa w produkcie krajowym brutto wszystkich europejskich krajów OECD wynosił w 1995 r. 50%, a więc był o 2% wyższy niż w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#JózefKaleta">Na tle przykładowo podanych porównań budzą, moim zdaniem, wiele wątpliwości propozycje obniżenia w ciągu kilku najbliższych lat stawek podatku dochodowego od osób prawnych do 32% (a dzisiaj słyszeliśmy - aż do 25%), zaś podatku dochodowego od osób fizycznych do 20, 30 i 40%. Ta ostatnia zmiana pozwoliłaby na pięciokrotnie wyższe obniżenie stawek podatku dochodowego od osób fizycznych dla najzamożniejszych podatników niż dla podatników ubogich. Taka zmiana pogłębiłaby istniejące dysproporcje dochodowe obywateli i pozostawałaby w rażącej sprzeczności z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości społecznej. Tendencje światowe w polityce podatkowej są dokładnie odwrotne. Np. w Stanach Zjednoczonych obniżono stawki podatku dochodowego dla osób ubogich i podniesiono dla osób zamożnych. W Wielkiej Brytanii na ostatniej konwencji Partii Pracy zapowiedziano obniżenie podatku dochodowego dla uboższej części społeczeństwa, a koszty z tego tytułu mają ponieść zamożniejsi podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#JózefKaleta">Kończąc, chciałbym gorąco opowiedzieć się za stabilizacją systemu podatkowego w długim okresie. Jednak ta stabilizacja nie może się ograniczać tylko do zaproponowania stawek podatkowych. Konieczne jest także odpowiednie zracjonalizowanie i ustabilizowanie systemu ulg podatkowych, który - jak powszechnie wiadomo - jest u nas wysoce niedoskonały. Trzeba także odejść od trzystopniowej skali podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych, która w dodatku tak jest skonstruowana, że ponad 90% wszystkich podatników płaci podatek według jednej, najniższej stawki. Rezultat tego jest taki, że podatek dochodowy od osób fizycznych ma obecnie w Polsce w zasadzie charakter proporcjonalny. W ogromnej większości państw zachodnich podatek ten jest progresywny, a liczba stopni tej progresji jest znacznie większa niż w Polsce, np. w Austrii wynosi 5, w Belgii - 7, we Francji - 7, w Niemczech - 4, we Włoszech - 7, w Japonii - 5, w Hiszpanii - aż 17.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#JózefKaleta">Projekt kompleksowej reformy systemu podatkowego rząd mógłby, moim zdaniem, przygotować do końca bieżącego roku, a Wysoka Izba mogłaby go uchwalić w pierwszym kwartale przyszłego roku. Nowelizacja zaś obecnie obowiązujących ustaw podatkowych, która jest przedmiotem dzisiejszych obrad, odnosiłaby się tylko do przyszłego roku. Do ewentualnego obniżenia podatków w latach 1998–2000 konieczne będzie — zdaniem rządu, i słusznie — uchwalenie nowych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#JózefKaleta">Z tego powodu wnoszę o odrzucenie wniosków mniejszości: wniosku nr 12 do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1896) oraz wniosku nr 5 do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1902).</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Kalecie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bondyrę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywane dzisiaj projekty ustaw nowelizujących funkcjonujący obecnie system podatkowy wzbudzają jak każdego roku przed uchwaleniem budżetu wiele kontrowersji. Opozycja robi wszystko, by popsuć założenia przedkładane przez koalicję, proponuje zmniejszenie podatków, aby później wykazać, że koalicja nie wykonuje zobowiązań wcześniej nałożonych przez inne ustawy, orzeczenia i porozumienia. Nie mając bezpośredniego wpływu na realizację tych zobowiązań, nie bierze za nie odpowiedzialności i próbuje przypodobać się wyborcom, aby w przyszłości stać się rządzącą i robić dokładnie to samo, co obecna koalicja.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#RyszardBondyra">Propozycje zawarte w nowelizacji są próbą uporządkowania systemu podatkowego w sposób na dzisiaj możliwy. Moim zdaniem, sprawozdania komisji zawarte w prezentowanych drukach zasługują na poparcie, z wyjątkiem druku nr 1750 dotyczącego zmiany ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a w szczególności art. 38a poprzez wprowadzenie zapisu umożliwiającego zwrot podatku akcyzowego za zakupiony przez rolników i zużyty w rolnictwie do produkcji rolnej olej napędowy, popularnie zwany paliwem rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#RyszardBondyra">Zanim omówię ten problem, pragnę odnieść się do sprawozdania komisji zawartego w druku nr 1903 dotyczącego nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym. Sprawozdanie zawiera trzy różne, regulaminowo dopuszczalne ścieżki legislacyjne: poselską, rządową i komisyjną. Ze względu na ograniczenie czasowe i obszerną materię pragnę tylko zwrócić uwagę na parę kwestii szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#RyszardBondyra">I tak zmiana 24 dotycząca art. 47 daje możliwość stosowania stawki zerowej na środki do produkcji rolnej do 2000 r. W obecnym kształcie ustawa pozwala na stosowanie tego typu zwolnień do 1997 r., a w związku z tym wszystkie środki przeznaczone do produkcji rolnej uległyby skokowej podwyżce od 1 stycznia. Jakie implikacje wywołałoby to zarówno dla rolnictwa, jak i dla budżetu państwa, nie trudno sobie wyobrazić. Z budżetu wspomagającego kredytowanie rolnictwa należałoby wyasygnować większe kwoty na dopłaty ze względu na podwyżkę cen detalicznych tych środków. Inflacja spowodowana wzrostem kosztów wytwarzania produktów rolnych i tym razem byłaby bardziej groźna dla budżetu w przypadku wystąpienia efektu mnożnikowego. Sami rolnicy ograniczyliby stosowanie i tak niskich wydatków na środki do produkcji rolnej, a w efekcie musiałoby to skutkować zmniejszeniem produkcji. Niedobór pokrywany byłby importem żywności z zagranicy, wspieranym przez polski budżet, łącznie z bezrobociem zagranicznym opłacanym przez polskiego podatnika, dla którego dzisiaj ustalamy stawki podatkowe. Trudno powiedzieć, o ile należałoby te progi jeszcze zwiększyć, aby przeznaczyć środki na zakup importowanej żywności. Przy zmniejszonej produkcji rolnej wzrośnie bezrobocie - to ukryte i to, na którego utrzymanie należy łożyć z budżetu, m.in. z ustalanego dzisiaj podatku.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#RyszardBondyra">Następna sprawa dotycząca rolników i ich dochodów. Parytet uległby pogorszeniu w jeszcze większym stopniu niż obecnie. Należy przypomnieć, że z grup pracujących rolnicy mają najniższe dochody i przy braku odpowiedniego oprzyrządowania podatkowego, w perspektywie wstąpienia do Wspólnoty Europejskiej, ten dział gospodarki nie mógłby w ogóle ulec restrukturyzacji, aby w przyszłości stawić czoło konkurencji rolnictwa wspólnotowego. Nie wspomnę o fatalnych warunkach atmosferycznych panujących w tym roku i ich wpływie na wielkość i jakość produkcji w latach następnych. Reasumując, rozwiązania zaproponowane w sprawozdaniu są koniecznością ekonomiczną chwili obecnej. Nie znaczy to, że w momencie wstąpienia do Wspólnoty będziemy nadal stosować taki system.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#RyszardBondyra">Inny problem ujęty w nowelizacji to zmiana 25 dotycząca art. 50 i związanych z nią wniosków mniejszości nr 4 i 5. Te dwa wnioski moim zdaniem powinny być przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#RyszardBondyra">Pierwszy z nich dotyczy całej sfery sprzedaży usług i materiałów prasowych, książek, map, atlasów, nut itp. W tym wypadku wprowadzenie stawek VAT na te dobra w jeszcze większym stopniu utrudni do nich dostęp społeczeństwa polskiego i tak w niewielkim stopniu z tych dóbr korzystającego. Przyznanie nagrody Nobla Wisławie Szymborskiej, zamiar prywatyzacji sieci kolportażu „Ruch” i jednoczesna propozycja wprowadzenia VAT na książki i prasę to złośliwy zbieg okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#RyszardBondyra">Wniosek mniejszości nr 5 zmierza do pozostawienia w obecnym kształcie stosowania stawki VAT na towary i usługi wojskowe oraz towary przeznaczone dla jednostek ochrony przeciwpożarowej. W pierwszym przypadku — w perspektywie przystąpienia do NATO i wymogu modernizacji sprzętu wojskowego — wydaje się działaniem idącym we wręcz przeciwnym kierunku. I sprawa druga, sprzęt przeciwpożarowy. Nie tak dawno w mass mediach przedstawiano tragiczne skutki pożaru z ofiarami, do których być może by nie doszło przy odpowiednim usprzętowieniu jednostek ochrony przeciwpożarowej. Zmniejszenie możliwości dostępu tych jednostek do sprzętu — w związku ze skreśleniem ulg obowiązujących w obecnej ustawie — może być przyczyną kolejnych tragedii ludzkich. Opowiadam się za pozostawieniem dotychczas obowiązujących przepisów w brzmieniu obecnie obowiązującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#RyszardBondyra">Sprawa ostatnia, którą pragnę poprzeć, to poprawka zgłoszona do art. 37 ust. 2, dotycząca możliwości innego sposobu naliczania podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych - proponowana przez klub Polskiego Stronnictwa Ludowego. Promowanie w systemie podatkowym wyrobów tytoniowych poprzez stosunkowo niską stawkę akcyzy dla importowanego tytoniu w papierosach zawierających głównie importowany tytoń jest działaniem na szkodę polskich rolników i polskiego przemysłu. Nie wspomnę, że import tytoniu jest jedną z form transferu zysku za granicę uszczuplającą dochody budżetu państwa, powoduje wyzbywanie się zapasów przeznaczonych do utylizacji w przypadku braku eksportu do Polski oraz zmniejszenie areału upraw w Polsce. Promowanie takiego procederu jest złym rozwiązaniem. Poprawka zgłoszona przez klub PSL pozwoli na naliczanie akcyzy w systemie mieszanym, a nie tylko w systemie kwotowym. System mieszany obowiązuje w krajach Wspólnoty Europejskiej i jest to jeszcze jeden krok w kierunku harmonizacji z prawem państw Wspólnoty Europejskiej, do czego strona polska się zobowiązała.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przejdę teraz do omówienia propozycji zawartych w drukach nr 1144 i 1750, dotyczących tzw. paliwa rolniczego. Wniosek o odrzucenie projektu ustawy, zaproponowany przez komisje, jest moim zdaniem przedwczesny z tego względu, że podobne rozwiązanie - które połączone komisje przyjęły w dniu wczorajszym na wspólnym posiedzeniu, z rekomendacją o przyjęcie przez Wysoką Izbę - dotyczy tej samej kwestii. Różnica polega na umieszczeniu w akcie prawnym tej normy w dwóch różnych ustawach. Zasada proponowana w nowelizacji ustawy podatkowej, jak i w samoistnej ustawie, jest taka sama: zwrot podatku akcyzowego za zużyty olej napędowy w produkcji rolnej w liczbie 84 litry na 1 ha użytków rolnych, co przy obecnym poziomie akcyzy daje zwrot w wysokości 330 tys. starych złotych na 1 ha. Brak przepracowania projektu przez komisję i podkomisję to niewykonanie woli Sejmu, który w głosowaniu wyraził swoją wolę (332 głosami - za, 64 - przeciw), zobowiązując komisję do przedstawienia projektu w przepracowanej formie. Postawienie wniosku o odrzucenie projektu ustawy jest aktem przedwczesnym, a rozpatrywanie dwóch aktów prawnych dotyczących tej samej materii w różnych terminach jest niefortunne. Dlatego nie popieram wniosku o odrzucenie tego projektu. Czas, jaki upłynął od zgłoszenia w Sejmie inicjatywy - ponad półtoraroczny - w niczym nie usprawiedliwia pozbawienia Wysokiej Izby możliwości rozpatrywania tej kwestii w jednym punkcie i w nieodległym terminie.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#RyszardBondyra">Pan poseł sprawozdawca przedstawił to rozwiązanie jako niezgodne z konstytucją, preferujące jedną grupę zawodową, powołując się na ekspertyzę, z której zacytuję jedną wątpliwość postawioną przez eksperta w formie pytania: „Czy projektowane przepisy nie naruszają konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej wyrażonej w art. 1 oraz konstytucyjnej zasady równości wyrażonej w art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostających w mocy na podstawie art. 77 «małej konstytucji»?” I odpowiedź — w tej samej ekspertyzie — w następnym zdaniu: „Obawę tę można jedynie zasygnalizować, gdyż rozstrzygnięcie kwestii niekonstytucyjności stanowi wyłączną domenę Trybunału Konstytucyjnego”. A więc tylko „obawę” i „wyłączną domenę Trybunału Konstytucyjnego” — pan poseł ferował wyrok w imieniu połączonych komisji ponad Trybunałem. Rozumiem, że konsekwencją będzie ze strony ferujących ten wyrok nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, pozbawiająca go możliwości stwierdzenia zgodności z konstytucją. Konkluzja owej ekspertyzy jest jasna. Projekt należy przepracować. A co zrobiły komisje i podkomisje? Nic.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#RyszardBondyra">Jeżeli przyjmujemy ekspertyzę, to nie tylko jej wybrane elementy, ale w całości, bo jak potraktować inne ulgi zawarte w tej ustawie, którym nikt nie zarzuca niekonstytucyjności? Będąc konsekwentnym, należałoby takie wnioski postawić. W tym przypadku można to wszystko spuentować: Goście już zaczęli tańczyć, a orkiestra w drodze.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Ryszardowi Bondyrze z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Dołowego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#KrzysztofDołowy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszej debacie chciałbym się skoncentrować tylko na dwóch aspektach omawianych ustaw podatkowych. Oba te aspekty związane są ze szkolnictwem wyższym, z kadrą i ze studentami.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#KrzysztofDołowy">Pierwsza poprawka zgłoszona przez Unię Wolności mówi, aby w art. 1 w zmianie 8 w części dotyczącej art. 22 skreślić lit. f, wprowadzającą nowy ust. 12. Ja to przetłumaczę. Otóż tak naprawdę ustawy podatkowe w państwach o gospodarce wolnorynkowej są niezwykle skomplikowane i oddziałują na bardzo różne sfery życia. W tym wypadku zapewne posłowie, którzy wnieśli tę poprawkę, nie zdawali sobie sprawy z zakresu, jaki ona obejmuje. Otóż obejmuje ona likwidację 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu praw autorskich i uderza w ludzi uprawiających wolne zawody, ale przede wszystkim uderza w nauczycieli akademickich, którzy wskutek przyjęcia tej poprawki straciliby 5–10% dochodów. Oczywiście można tak bawić się ustawami podatkowymi, aby pieniądze, które zostaną oszczędzone w tym miejscu, przenieść do działu: szkolnictwo wyższe i o tyle zwiększyć pensje, ale przecież żaden z posłów proponujących tę poprawkę nie miał takiej świadomości i ministerstwo nie jest do tego przygotowane. Co więcej, tego typu rozwiązania dotyczące kosztów uzyskania przychodów w wolnych zawodach są charakterystyczne dla całego świata. Przeważnie są one w formie zryczałtowanej albo do kosztów uzyskania można zaliczać w bardzo liberalny sposób koszty rozmaitych czynności.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#KrzysztofDołowy">Bardzo bym prosił posłów koalicji, którzy są przecież w większości, aby nie obniżyć (bo mam nadzieję, że nie o to im chodziło) pensji rzeczywiście otrzymywanych przez nauczycieli akademickich o 10%, ponieważ te pensje i tak są skandalicznie niskie w stosunku do średniej pensji krajowej.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#KrzysztofDołowy">Druga poprawka Unii Wolności obejmuje projekt wprowadzenia ulg podatkowych dla osób kształcących się na wyższych uczelniach, dla studentów. Otóż po roku 1989 liczba studentów w Polsce znacznie wzrosła, ale przede wszystkim na studiach płatnych, przy czym w 1995 r. liczba studentów płacących była większa niż studentów nie płacących. W 1996 r. liczba studentów płacących w państwowych szkołach wyższych była nawet większa od liczby studentów nie płacących. Prof. Kaleta powoływał się tutaj na konstytucję, to może i ja bym spróbował.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#KrzysztofDołowy">W konstytucji art. 72 ust. 2 stanowi, że prawo do nauki zapewnia w coraz szerszym zakresie bezpłatne szkolnictwo. Jako poseł Unii Wolności i liberał z przekonania uważam, że to nie jest teza zbyt jasna, bo oczywiście każde bezpłatne szkolnictwo jest przez kogoś opłacane. Niemniej intencja ustawodawcy - jeżeli nawet nie wnikamy w literę, to powinniśmy wniknąć w intencję - była oczywista. Należy wyrównać szanse dostępu do szkolnictwa w miarę aspiracji i zdolności wszystkim obywatelom polskim, a więc również tym, którzy są niezamożni, a więc również tym - szczególnie w dzisiejszych czasach - którzy pochodzą ze wsi czy z małych miast. Oni dodatkowo, oprócz ewentualnych opłat za studia, muszą opłacić drogie akademiki. A zaledwie połowa studentów uprawnionych do miejsca w akademiku je ma, dlatego że są długoletnie zaniedbania w budowaniu akademików. A stypendia socjalne, które otrzymuje zaledwie 10% studentów, wystarczają na 1/4 ceny akademika i jednego gorącego posiłku dziennie.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#KrzysztofDołowy">Proszę państwa, SLD doszło do władzy, mówiąc, że tak dalej być nie musi. Ja powiem więcej - tak dalej być nie może. Po prostu.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: I nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#KrzysztofDołowy">Niestety jest... Mam nadzieję, że państwo zwrócicie na to uwagę, popierając te oto poprawki. Jakie one są? Chcielibyśmy, aby koszty czesnego w szkole wyższej (wszystko jedno czy prywatnej, czy państwowej, na tzw. studiach wieczorowych, które się odbywają w dzień, czy zaocznych) można było odliczyć od podatku, 20% wydatków. Ale oprócz tego - żeby można było odliczyć również koszty stancji czy akademika.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#KrzysztofDołowy">To nie rozwiąże wszystkich problemów stojących przed szkolnictwem wyższym i nie rozwiąże całkowicie problemu możliwości dostępu do studiów ludzi pochodzących ze środowisk biedniejszych - w Polsce, co jest równie ważne, dotyczy to także osób z małych miasteczek i ze wsi - ale będzie to poważny zastrzyk finansowy dla studentów czy rodzin, które utrzymują owych studentów. Dlatego bardzo gorąco proszę Wysoką Izbę, aby tę poprawkę poparła. Będzie ona powodowała koszty dla budżetu państwa w wysokości około 200 mln zł, a więc znacznie mniejsze niż wiele z dotychczas proponowanych poprawek. Dlatego bardzo gorąco proszę, żebyście państwo byli łaskawi zarówno dla pracowników naukowych, jak i dla studentów.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Dołowemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Faszyńskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#RyszardFaszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zacząć od omówienia poprawki dotyczącej sprawy studentów, tej samej, o której mówił pan poseł Dołowy, za co jestem wdzięczny, bo skraca to moje wystąpienie, a czasu mamy jako klub bardzo mało. Z tym że nasza propozycja jest trochę prostsza, zawiera tylko jedną zmianę: aby dodać punkt mówiący o tytule do zmniejszenia podatku dla osoby, która była studentem magisterskich studiów wyższych, nie korzystała w roku podatkowym z urlopu dziekańskiego lub zdrowotnego - żeby taka osoba miała prawo zmniejszyć podatek o kwotę stanowiącą 4% górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#RyszardFaszyński">Uważamy za istotne, żeby to obniżenie dotyczyło studentów, którzy biorą swój los w swoje ręce, którzy pracują, którzy zarabiają legalnie - żeby taka postawa była premiowana, żeby to była premia dla ludzi, którzy się na innych nie oglądają.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#RyszardFaszyński">W odróżnieniu od pana posła Dołowego zapis o bezpłatności nauki traktuję bardzo serio, uważam że jest właściwy i zgadzam się z tym, że poprzez praktykę staje się powoli fikcją. Ta poprawka jest w jakimś niewielkim stopniu wyjściem naprzeciw realizacji tego zapisu konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#RyszardFaszyński">Uważamy również za istotne, aby prawo do ulgi było automatycznie zawieszane i przepadało za te lata, w których student korzysta z urlopu. Znamy sprawę studiowania pozornego, wiecznych studentów. W tym momencie jest to bardzo poważna sankcja finansowa dla tych, którzy z takich urlopów korzystają. Jak dotąd interes ekonomiczny nieraz wymaga przedłużania studiów, w tym momencie przynajmniej w jakimś stopniu byłaby ta sytuacja odwrócona i dawałaby bodziec do kończenia tych studiów.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#RyszardFaszyński">I jeszcze dwie sprawy. Otóż pan prof. Kaleta mówił o obniżeniu stawek i podawał przykłady, ale tylko stawek najwyższych. Ja wiem dlaczego - ponieważ gdyby zaczął mówić o stawkach najniższych, toby się okazało, że teza, iż mamy najwyższe podatki w Europie, jest prawdziwa. Nie ma tak wysokiej najniższej stawki w Europie - 21% (najwyższa jest 20% a standardem średnim jest około 10%); i tutaj też była mowa o opinii publicznej, o tym, co ludzie chcą. Wyniki sondażu CBOS mówią wyraźnie: 54% respondentów odpowiedziało, że jeżeli obniżać podatki, to poprzez wprowadzenie dolnej stawki 15% i później 20, 33, 45%; 14%, 17%, później 20, 33, 45%; inne zaś propozycje były dopiero co najwyżej na trzecim miejscu, a to świadczy o tym, że ta idea solidaryzmu społecznego jest w polskim społeczeństwie obecna i wielka szkoda, że nie jest obecna w koalicji.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#RyszardFaszyński">Pan premier Kołodko mówił o tym, że się cieszy, że w zakupach rodzin pojawiły się kamery wideo. Ja też się cieszę, tak jak cieszę się również z tego, że kiedyś, za króla Chrobrego, nie było traktorów, a teraz już są.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jankowski: Ciągniki teraz są.)</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#RyszardFaszyński">To jest dla mnie taki sam powód do zadowolenia i do chwały, jak w wypadku obecnej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#RyszardFaszyński">Większość obietnic była składana na przyszły rok; to jest przyczynek do powiedzenia pana posła Bondyry, że opozycja obiecuje, żeby uzyskać głosy w wyborach. Koalicja składa obietnice na przyszły rok, a jest taki standard, że składane obietnice mają się ziścić za rok, i przyjmujemy to z równym zaufaniem, z równym przekonaniem, że się to ziści, jak się ziściła obietnica, że stawki podwyższone wprowadza się tylko na jeden rok.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Ryszard Faszyński z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu panią posłankę...</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Faszyński: Przepraszam, jeszcze poprawki.)</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#MarekBorowski">Jeszcze popraweczki, tak? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Grzebisz-Nowicką z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po raz czwarty w tej kadencji Sejmu przed podjęciem prac legislacyjnych nad budżetem na następny rok nowelizujemy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i o podatku dochodowym od osób prawnych. Po raz pierwszy jednak proponowane zmiany w tych ustawach wywołały tak dużo kontrowersji, a nawet emocji. Potwierdzeniem tego jest także dotychczasowa dyskusja z tej trybuny. Najbardziej drażliwe są dwie kwestie: skale podatku dochodowego dla osób fizycznych i stóp podatkowych dla osób prawnych oraz zakres ulg inwestycyjnych i preferencji podatkowych. Obie te kwestie są niezwykle istotne tak pod względem społecznym, jak i gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Ma rację rząd pana premiera Cimoszewicza, że konieczne jest podejmowanie wyważonych decyzji o priorytetach polityki społeczno-gospodarczej zarówno w perspektywie rocznej, jak również średnio- i długookresowej, że ustawy podatkowe nie powinny mieć charakteru ustaw okołobudżetowych, że zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią w „Strategii dla Polski” dobrze byłoby, aby od przyszłego roku można było przynajmniej o 1–2 punkty procentowe obniżać co roku stawki podatkowe dla osób fizycznych i stawki podatkowe dla osób prawnych. Przecież tego samego chcą posłowie, i to nie tylko — jak widać — klubów koalicyjnych, panie premierze Kołodko. Tylko czy jest taka możliwość bez uszczerbku dla przewidzianych do realizacji w 1997 r. celów społecznych? Mówił o tym pan prof. Kaleta i w pełni się z nim zgadzam.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wnikliwa analiza różnych wariantów skal podatkowych - także przy dużej pomocy kierownictwa resortu finansów - wykazała, że dziś niestety nie ma takiej możliwości. Mają więc rację także ci posłowie, którzy uważają, że nie ma jeszcze warunków do obniżenia podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych na 1997 r. Konieczność dokonywania takiego niezwykle trudnego wyboru wymuszana jest ciągle jeszcze ogromnymi potrzebami społecznymi, na których zaspokojenie niezbędne są większe niż dotychczas środki w budżecie naszego państwa. Zadania te same się przecież nie zrealizują. Mówili o tym posłowie sprawozdawcy, mówili także moi koledzy klubowi, nie będę więc tego powtarzać. Chciałabym jedynie podkreślić, że niezwykle ważne jest to - na co z trudem zdecydowaliśmy się większością głosów w komisji - aby poprzez utrzymanie w przyszłym roku na dotychczasowym poziomie stawek podatku od osób fizycznych i prawnych zapewnić w budżecie naszego państwa na 1997 r. dochody niezbędne do sfinansowania najważniejszych celów gospodarczych i społecznych, których realizacja jest przewidziana w przyszłym roku; tych celów, które wynikają z wielu ustaw uchwalonych przez Sejm obecnej kadencji, a także tych, które pozostawiono w zapisach uchwał i ustaw przyjętych przez Sejm poprzednich kadencji. Dlatego tak trudny był i jest wybór zarówno skal i stawek podatkowych, jak i terminu ich wprowadzenia. Nie tylko posłowie opozycyjni, ale my wszyscy pragniemy, aby podatki były coraz mniejsze, a redystrybucja dochodów coraz lepiej dostosowana do potrzeb społecznych. Uznaliśmy jednak większością głosów w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i Komisji Ustawodawczej, że może to nastąpić dopiero od 1998 r., a nie od przyszłego roku, w którym mamy do uregulowania tak wiele zobowiązań z poprzednich lat wobec oświaty, służby zdrowia czy emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Popieram wniosek mniejszości zgłoszony przez pana posła Stanisława Steca w sprawie stawek podatku dochodowego od osób fizycznych, który zbieżny jest także z moim wnioskiem w tej kwestii. Podtrzymuję swój wniosek mniejszości, zgłoszony do art. 19 nowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczący zmniejszenia corocznie stawek podatku od osób prawnych o 2–3 punkty procentowe od dnia 1 stycznia 1998 r. Wniosek ten wyszczególniony jest w pozycji nr 14 w doręczonym nam sprawozdaniu komisji. Jego treść omówił sprawozdawca komisji pan poseł Waldemar Michna i nie ma potrzeby jej powtarzania. Chciałabym tylko podkreślić, że podzielam pogląd pana premiera Kołodki, iż zapisanie w ustawach podatkowych stawek podatkowych na okres kilku lat stabilizuje dotąd bardzo zmienny system podatkowy i stworzy niewątpliwie podstawę do podejmowania przez podatników długofalowych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie i Panowie Posłowie! Niezwykle ważną grupą regulacji prawnych w dyskutowanych dziś ustawach podatkowych są przepisy dotyczące ulg inwestycyjnych i preferencji podatkowych. O przedmiotowym zakresie ulg i preferencji podatkowych mówili posłowie sprawozdawcy. Sądzę, że proponowane przez rząd zmniejszenie liczby ulg, upraszczające system podatkowy i powiększające wpływy budżetowe, jest generalnie słuszne, jednakże likwidacja każdej ulgi powinna mieć również indywidualne uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Uważam, że przez wprowadzeniem ulgi do systemu podatkowego lub jej likwidacją trzeba przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, jakim celom to ma służyć, i podjąć decyzję zgodną z dokonanym wyborem, opartą także na analizie skuteczności danej ulgi. Niestety, takiej analizy nie dokonaliśmy w pracach komisji przy skreślaniu proponowanej w rządowym projekcie ustawy ulgi podatkowej z tytułu budowy własnego lub stanowiącego współwłasność budynku mieszkalnego wielorodzinnego z przeznaczeniem na wynajem.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę zgłoszonego przeze mnie wniosku mniejszości nr 7, do zmiany 7 dotyczącej art. 18, lit. a odnoszącej się do ust. 1 tiret drugie. Proponuję, aby pkt 4 przyjąć w następującym brzmieniu: „wydatków na budowę własnego lub stanowiącego współwłasność budynku mieszkalnego wielorodzinnego, z przeznaczeniem, znajdujących się w nim co najmniej pięciu lokali mieszkalnych, na wynajem oraz wydatków na zakup działki pod budowę tego budynku. Za lokale przeznaczone na wynajem nie uważa się lokali mieszkalnych wynajętych przez współwłaściciela będącego osobą fizyczną - osobom, które w stosunku do tego współwłaściciela, zaliczane są do I grupy podatkowej, w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn”. Przyjęcie tego wniosku spowoduje konieczność dokonania zmian w ust. 3a, 4 i 5 oraz w ust. 6a, 6b i 6c. Są one w sprawozdaniu, aby zaoszczędzić czas nie przytaczam ich brzmienia. Uważam, że umożliwienie osobom prawnym odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na powyższe cele przyczyni się do przyspieszenia budowy mieszkań dla osób, które mają bardzo trudne warunki mieszkaniowe oraz materialne i chociażby z tych względów po prostu nie stać ich obecnie na budowę własnych mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wnoszę także poprawkę do art. 5 ust. 2 w obu ustawach, a więc w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczącą jednakowego traktowania rejonów o strukturalnym bezrobociu i zagrożonych strukturalną recesją. Przedkładam je na piśmie - dla oszczędności czasu nie będę ich omawiać.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Usilnie także popieram wnioski dotyczące zwiększenia wysokości zasiłków rodzinnych, a nie ulg rodzinnych w podatku dochodowym od osób fizycznych. Przeciw ulgom rodzinnym przemawia brak powszechnego opodatkowania dochodów osób fizycznych w naszym kraju - chodzi tu o rodziny rolnicze, które byłyby pozbawione ulgi rodzinnej. Byłoby to niesprawiedliwe społecznie i pogłębiałoby dysparytet socjalny między rodzinami rolniczymi a pracowniczymi, a na to nie powinniśmy się zgodzić. Mówię to także w imieniu mojej Krajowej Rady Kół Gospodyń Wiejskich i Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Z tych to powodów nie mogę zgodzić się z argumentacją i wnioskiem pana posła Wielowieyskiego. Obowiązkiem obywatelskim nas wszystkich jest troska o jednakowe traktowanie potrzeb wszystkich dzieci, bez względu na to, gdzie się urodziły i żyją. Ponadto to właśnie sprawiedliwość społeczna nakazuje większą dbałość o te dzieci, którym jest najciężej, a w tym wypadku dotyczy to także dzieci wiejskich. A więc te argumenty przemawiają za poprawą warunków bytowych dzieci poprzez zwiększenie środków w przyszłorocznym budżecie na zasiłki rodzinne, a nie na uprzywilejowanie ulgą rodzinną wybranej grupy rodzin w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Głosować będę za stanowiskiem zaprezentowanym przez pana posła Stanisława Steca, który przemawiał w imieniu mojego klubu.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani posłance Zofii Grzebisz-Nowickiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Gietka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#TomaszGietek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawy podatkowe, ale także ich zmiany wywołują zawsze i wszędzie wiele emocji społecznych. Jedni je chwalą, inni ganią, ale prawie wszyscy myślą o tym, jak płacić najmniej podatków. Wielkim nieporozumieniem okazały się w obowiązujących dotychczas ustawach zapisy o możliwości odliczania darowizn. Dlatego też nie do końca jestem przekonany o czytelności i skuteczności obecnie proponowanych zapisów. Obawy te potwierdziły przeprowadzone przeze mnie konsultacje. Według nowych propozycji odliczeniu nie będą podlegały darowizny na rzecz osób fizycznych, i to jest czytelne. Natomiast ograniczenie odliczeń darowizn dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej prowadzących działalność gospodarczą tylko do działalności w zakresie wytwarzania wyrobów elektronicznych, paliwowych, tytoniowych, alkoholowych oraz wyrobów z metali szlachetnych i z ich udziałem lub handlu tymi wyrobami budzi już poważne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#TomaszGietek">Po pierwsze, różnie można interpretować wyłączenie dotyczące handlu. Z zapisu propozycji zmiany w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - nowego brzmienia ust. 1a pkt 2 - jasno nie wynika, czy ograniczenie dotyczy handlu wszystkimi wyrobami wymienionymi w tym punkcie czy tylko wyrobami z metali szlachetnych i z ich udziałem. Podobnie sprawa ma się w wypadku nowego brzmienia art. 26 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#TomaszGietek">Po drugie, jakim celom mają służyć darowizny dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą nie wymienioną w propozycjach zmian? Czym się różni produkcja wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% od produkcji pepsi-coli, produkcji miedzi, usług telekomunikacyjnych itd. i czy pierwsza z nich jest akurat najbardziej rentowna? Już dziś można przedstawić dziesiątki scenariuszy możliwego papierowego transferu darowizn, tyle tylko że będzie to wymagało więcej zachodu. Jeśli jako ustawodawca chcemy wytworzyć społeczny zwyczaj subwencjonowania kultury, oświaty, opieki społecznej itp., to nie wytworzymy go, wprowadzając ulgi od darowizn na rzecz działalności gospodarczej. Dlatego też proponuję, by w projektach ustaw: o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zmianie 12 dotyczącej art. 26 w ust. 5 pkt. 2 oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zmianie 7 dotyczącej art. 18 w ust. 1a pkt 2 po wyrazach: „prowadzących działalność gospodarczą” postawić kropkę, pozostałe wyrazy skreślić.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#TomaszGietek">Kolejna sprawa. W art. 30 ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych proponuje się obniżenie kwoty przychodów w roku poprzedzającym rok podatkowy, uzyskanych przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą z obecnych 208 tys. zł do 60 tys. zł. Może to prowadzić do wyeliminowania tej uproszczonej formy ryczałtu opodatkowania, bo przecież 5 tys. zł miesięcznie to mniej niż obrót niejednego maleńkiego sklepiku czy zakładu rzemieślniczego. Czy nie wymusimy tym podziału istniejących podmiotów gospodarczych oraz ucieczki do szarej strefy? W roku 1995 w tej formie rozliczyło się z budżetem państwa 914 tys. podatników, jak podaje Ministerstwo Finansów. Nasuwa się pytanie, czy urzędnicy skarbowi są przygotowani do przyjęcia rozliczeń w o wiele bardziej skomplikowanej formie nowych 500–700 tys. podatników?</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#TomaszGietek">Sprawa następna, dotycząca dzieci mieszkających w małych miasteczkach i wsiach, gdzie nie ma ponadpodstawowych szkół publicznych i szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Są tam natomiast szkoły, prowadzone przeważnie przez zakłady doskonalenia zawodowego, nie posiadające uprawnień, ale uczące zawodu krawca, spawacza, fryzjera itp. W wielu przypadkach rodziców nie stać na wysyłanie dziecka do szkoły oddalonej o kilkadziesiąt kilometrów, pozostaje ta, która jest najbliżej i uczy konkretnego zawodu. Taki młody człowiek nie idzie po zasiłek do urzędu pracy. Nie jest zatem sprawiedliwe, że nie mogą być odliczane od podatku koszty dojazdów do takiej szkoły. Proponuję zatem, by w dodawanym art. 27a ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zapis brzmiał: „dojazd dzieci własnych i przysposobionych do podstawowych, zawodowych i średnich szkół, położonych poza miejscowością stałego lub czasowego zamieszkania dzieci”. Sądzę, że taki zapis spełnia wszelkie wymogi sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#TomaszGietek">Dziękuję za uwagę i przekazuję, panie marszałku, te dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Tomasz Gietek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pani posłanka Maria Zajączkowska z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MariaZajączkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj przyszedł czas próby. To dzisiaj można pokazać, w jaki sposób posłowie zamierzają realizować deklaracje składane wyborcom. W debacie podatkowej jak w soczewce można zobaczyć prawdziwe intencje i rzeczywistą wolę rozwiązywania trudnych problemów społecznych. Ustawy podatkowe to nie tylko wielkość wpływów do budżetu, ale również decyzje o pobudzeniu gospodarki do szybszego rozwoju, to również inwestowanie w przyszłe dochody, rozwój kraju, w przyszłość Polski. Spójrzmy od tej strony na proponowany przez koalicję SLD–PSL system podatkowy. Moi koledzy omówili już wiele problemów, które charakteryzują jednoznacznie proponowane przez koalicję rozwiązania podatkowe. Największym problemem społecznym i gospodarczym rzutującym w sposób istotny na wydatki budżetowe jest bezrobocie. Zdaniem Unii Wolności Sejm powinien uczynić wszystko, co będzie sprzyjało powstawaniu nowych miejsc pracy. Można to robić na dwa sposoby. Można obciążyć podmioty gospodarcze wysokimi podatkami, a następnie dzielić zebrane pieniądze w Sejmie lub w ministerstwach. Taki sposób sprzyja biurokracji, marnotrawieniu środków, pozwala jednak politykom na popieranie wybranych i związanych z nimi grup. Rzeczywiste miejsca pracy nie powstają jednak w Sejmie ani w ministerstwach — muszą je tworzyć ludzie przedsiębiorczy działający w całej Polsce. My mamy obowiązek tworzyć warunki i mechanizmy zachęcające ich do inwestowania w nowe miejsca pracy. Proponowany system podatkowy odznacza się nadmiernym fiskalizmem hamującym rozwój gospodarki, a tym samym i tworzenie nowych miejsc pracy. Dlatego uważam, że Sejm powinien opowiedzieć się za obniżeniem stawek podatkowych w takim duchu, jak to jest zaproponowane we wnioskach mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#MariaZajączkowska">Posłowie koalicji w wywiadach, na spotkaniach i debatach podkreślają konieczność stabilizacji prawa podatkowego. Zapominają o tym podczas prac w komisjach i w czasie głosowań w Sejmie. Czy przy ciągłych zmianach systemu podatkowego prywatny przedsiębiorca, państwowy lub spółdzielczy podmiot gospodarczy mogą planować rozwój firmy z dłuższą perspektywą niż rok, jeżeli co roku zmienia się system ulg, zwolnień i odliczeń od podatku? Zobowiązania i deklaracje rządu nie wytrzymują nawet kilku miesięcy. Dobitnym tego przykładem są wprowadzone kiedyś doraźnie stawki podatkowe, z których dzisiaj mimo deklaracji nie chce się rząd wycofać, i stanowisko rządu w stosunku do własnych propozycji na rok 1997.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#MariaZajączkowska">Wszyscy zdają sobie sprawę z konieczności zwiększenia budownictwa mieszkaniowego. Wprowadzona w art. 27a ustawy zmiana formuły ulg i odliczeń od dochodu na odliczanie bezpośrednio od podatku będzie mniej korzystna dla podatników i może doprowadzić do jeszcze większego kryzysu w budownictwie. Podobne regulacje wprowadzono do ulg na remonty i modernizację budynków. Tak więc deklaracje koalicji SLD–PSL o wspieraniu budownictwa a rzeczywiste intencje zawarte w ustawach to dwie różne rzeczy. Koalicja ogranicza szansę na pobudzenie budownictwa mieszkaniowego i sprzyja rozwojowi szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#MariaZajączkowska">Polskie społeczeństwo, a szczególnie młode pokolenie, docenia rolę edukacji, i to zarówno edukacji dzieci i młodzieży, jak i dorosłej populacji. Rząd, a także wspierająca go koalicja, nie chce tego faktu przyjąć do wiadomości. Nie tylko nie reformuje systemu oświaty, ogranicza środki przekazywane gminom na prowadzenie szkół, ale — tak jakby tego było jeszcze za mało — proponuje likwidację odliczeń wydatków ponoszonych przez samego podatnika na edukację. To nic, że zmienił się system gospodarczy i prawny i podatnicy muszą szybko zdobyć wiedzę o mechanizmach gospodarki rynkowej. Nic, że nie tylko gospodarka, ale również szkolnictwo odczuwa brak ludzi z dobrą znajomością języków obcych, że ograniczanie zdobywania nowych umiejętności może prowadzić do zwiększenia bezrobocia, że szczególnie potrzebne jest wspieranie dokształcania nauczycieli. Wielkie potrzeby dokształcania kadr występują na terenach wiejskich, ale koalicja z udziałem PSL dokształcania nie chce wesprzeć. Rząd, który w „Strategii dla Polski” deklarował inwestowanie w kapitał ludzki, w ustawach podatkowych realizuje odwrotną politykę.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#MariaZajączkowska">Dlatego Unia Wolności proponuje pozostawienie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwości odliczania dochodów przeznaczonych na dokształcanie i doskonalenie zawodowe. Podnosi się argument, że z tej ulgi korzystało tylko 3% podatników, ale jest to dowód na to, że trzeba wspierać zdobywanie i doskonalenie wiadomości, ponieważ tylko brak wiedzy nie pozwalał podatnikom na wykorzystanie tej ulgi.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#MariaZajączkowska">Do tego, co powiedziałam wcześniej o proponowanych zmianach ustawowych, dodać należy praktykę wykonywania ustaw. Organy skarbowe za wiedzą i zgodą ministra finansów rozbudowują katalog kosztów nie uznawanych za koszty uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#MariaZajączkowska">Podsumowując, omawiane propozycje podatkowe uznać należy za restrykcyjne, charakteryzujące się nadmiernym fiskalizmem, hamujące rozwój firm oraz przyczyniające się do zwiększenia szarej strefy. W efekcie nie sprzyjają zmniejszeniu bezrobocia, wspieraniu edukacji społeczeństwa, rozwojowi budownictwa mieszkaniowego. Sposób prowadzenia i zakres zmian podważa zaufanie do polityki gospodarczej państwa. Dlatego takich ustaw nie możemy poprzeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarekBorowski">Przemawiała pani posłanka Maria Zajączkowska z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Jerzy Eysymontt, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! „Strategia dla Polski” to program gospodarczy, który jest firmowany de facto przez trzy podmioty: koalicję rządzącą, rząd przez tę koalicję wyłoniony i wreszcie osobiście przez pana premiera Kołodkę. Sądzę, że ważnym elementem tej strategii były zapowiedzi co do polityki podatkowej. Niestety widzimy, że te zapowiedzi okazują się nie realizowane. Nie realizowane zresztą w sytuacji dziś dość dziwnej, gdy rząd zgłasza propozycję obniżenia stawek, po czym wycofuje się z tego pod presją własnej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JerzyEysymontt">Nie mam zamiaru recenzować tego, co koalicja czyni, bo ona pewno wie lepiej, co jej politycznie służy, ale nie mam wątpliwości, że nie służy to ani polskiej gospodarce, ani prestiżowi państwa. Podatkowe ustawy w każdym kraju są rzeczą, na którą zwraca się szczególną uwagę. Sądzę, że zapowiedzi w tej kwestii są dla społeczeństwa szczególnie ważne, a ich nierealizowanie nie może przejść bez echa. Bo to, że jednocześnie składa się obietnice - wprawdzie dzisiaj nie, ale jutro - no to, proszę państwa, zbyt często te obietnice były składane. I sądzę, że gdyby jakikolwiek rząd składał takie obietnice w tej formie, to po prostu już nikt by w te obietnice nie wierzył. W dodatku, gdy sięgają one poza rok 1997, a więc poza rok wyborczy, to właściwie mogą być dość dowolne.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JerzyEysymontt">Jakie są natomiast fakty? Utrzymanie, zdaniem partii, którą reprezentują republikanie, i nie tylko tej zresztą, zawyżonych stawek podatkowych; redukcja ulg, a także de facto zwiększenie pewnych obciążeń poprzez ograniczenia w niektórych rodzajach opodatkowania i dla niektórych podmiotów dotyczące kosztów pozyskania przychodów. Tak czy inaczej nie można powiedzieć, że obciążenia podatkowe kreowane przez te ustawy utrzymają się generalnie na tym samym poziomie. Nie, ten poziom średnio musi się zwiększyć. Powstaje więc pytanie — po co? Jeżeli chodzi o to, aby pokryć wydatki budżetowe, aby np. opłacić wielkie — jak się okazuje — i nieprzewidziane zobowiązania podatkowe niektórych resortów, to świadczyłoby to o tym, że w ogóle całe planowanie budżetowe jest fałszywe, że coś w nim trzeba generalnie zmienić — jeżeli nie można przewidzieć zjawisk, które się cyklicznie powtarzają, bo one rzeczywiście powtarzają się cyklicznie. Jeżeli w VAT, który jest chyba jednym z lepiej funkcjonujących podatków, znaczącą — przynajmniej dla opinii publicznej — zmianę wprowadza się przez wprawdzie symboliczną, ale jednak jakoś tam wymierną stawkę niezerową dla wydawnictw, to też można zapytać, o co tu właściwie chodzi. Bo zysk z tego dla budżetu jest niewielki, a szkoda może być bardzo duża. I wreszcie, jeżeli w ogóle chodzi o zmiany, to jest truizmem, którego może nie warto na tej sali powtarzać, że stabilność prawa podatkowego w każdym kraju, a szczególnie w kraju, któremu zależy na utrzymaniu wysokiego tempa rozwoju, jest ogromnie ważna. I o tej stabilności mówi się co roku. Ale co roku dokonuje się nowelizacji. Co gorsza, nowelizacja, z jaką mamy obecnie do czynienia, jest w moim głębokim przekonaniu nie krokiem do przodu, ale raczej krokiem do tyłu.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#JerzyEysymontt">W tej sytuacji będę, rzecz jasna, głosował za tymi wnioskami mniejszości i poprawkami, które proponują przywrócenie pierwotnie planowanych stawek w podatku dochodowym zarówno od osób fizycznych, jak i od osób prawnych - od osób prawnych obniżenie tego podatku, tak jak było to przewidywane. Jeśli chodzi natomiast o ulgi podatkowe, co do których stopniowej redukcji generalnie rząd byłby skłonny się zgodzić, to w tej sytuacji będę na pewno głosował za utrzymaniem, a nawet zwiększeniem ulg w dwóch dziedzinach - chodzi o oświatę i wykształcenie i chodzi o tzw. ulgi prorodzinne.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#JerzyEysymontt">Kończąc, mogę powiedzieć, że rząd na rok przed wyborami nie daje zbyt wielkiej nadziei na to, iż polityka gospodarcza, którą tak reklamował, będzie realizowana - wręcz odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt, poseł niezależny.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekBorowski">O głos prosi pan wicepremier minister finansów Grzegorz Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#GrzegorzKołodko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny panie pośle Eysymontt! Raz jeszcze pragnę stwierdzić z całą mocą, że nie jest tak, jak pan poseł powiedział. Intencją rządu bowiem jest nadal to, aby Wysoka Izba zechciała obniżyć opodatkowanie tak odnośnie do osób fizycznych, jak i osób prawnych i rząd nie wycofuje żadnych swoich propozycji. Rząd podtrzymuje swoje propozycje i przedstawia ponownie - co już uczyniłem - argumenty na rzecz obniżania podatków. Natomiast decyzji Wysokiej Izby pozostawia to, bo tak właśnie być powinno, że to parlament decyduje, czy to obniżenie nastąpi natychmiast, od roku 1997, czy też później. Gdyby zaś Sejm zdecydował, że od 1997 r., to rząd premiera Cimoszewicza taką decyzję powita z zadowoleniem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Potulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#FranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o tę ostatnią sprawę, chciałbym jednak powiedzieć, że i ona ma dwa możliwe aspekty; być może jest to pogląd niesłuszny, ale chciałbym wygłosić parę zdań w obronie koncepcji pozostawienia obecnych stawek. Toteż w swoim wystąpieniu skupię się tylko na dwóch problemach:</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#FranciszekPotulski">1) związku między obniżeniem lub nie wysokości podatków a sytuacją materialną oświaty,</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#FranciszekPotulski">2) ulgą podatkową z tytułu uczęszczania dzieci do szkół niepublicznych, o czym też tu kilkakrotnie już była mowa.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#FranciszekPotulski">Jestem przeciwny, panie premierze, szanowni państwo, obniżeniu wysokości podatków tak długo, jak długo oświata nie wyjdzie z zapaści ekonomicznej, którą odziedziczyliśmy w spadku po latach 1990–1994. Jeśli przyjąć wielkość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników oświaty w 1989 r. za 100, to wynagrodzenia te w ujęciu realnym zmalały w 1990 r. do 71,8%, w 1991 r. — do 65,7% itd., aż w 1994 r. wyniosły 54,8% wysokości zarobków z 1989 r. Od roku 1995 wynagrodzenia realnie wzrastają i przewiduje się, że w tym roku będą wynosiły 67,2% dochodów z 1989 r., a to oznacza, że nauczyciel zarabia obecnie 2/3 tego, co zarabiał w 1989 r. Trzeba będzie jeszcze nie lada wysiłków, aby osiągnąć poziom płac z tamtego okresu.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#FranciszekPotulski">Dla porównania podam, że przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw spadło do poziomu 67,8% w roku 1993 - najgorszym dla tej sfery - a obecnie stanowi 77% w stosunku do poziomu z 1989 r. Podobnie wysokość emerytur i rent spadła do poziomu 78% po to, by teraz - po pewnym odrobieniu zaległości - podnieść się do 89,8%, co oznacza, że nie doszliśmy do poziomu z 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#FranciszekPotulski">Ponadto od 1991 r. oświata kończy każdy rok budżetowy z długiem, co wiąże się nie, jak chcą niektórzy, z brakiem dyscypliny budżetowej (przynajmniej nie jest to czynnik decydujący), lecz z niedoszacowaniem kosztów oświaty w kolejnych latach. Niejednokrotnie mówiliśmy o tym z tej trybuny. Obecne niedoszacowanie kosztów oświaty sięga poziomu 8–10%, co potwierdza się w sposób aż nadto widoczny w kalkulacjach samorządów realizujących zadania oświatowe. Nie można twierdzić, że jest się za samorządem, twierdząc jednocześnie, że to, co samorząd liczy, nie wynika z łamania dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#FranciszekPotulski">Obniżenie podatków z 21% do 20% — bo w przypadku pracowników oświaty tylko o takim progu mówimy — pozwoli zostawić w kieszeni każdego z nas 60–80 tys. starych złotych. Praktycznie nauczyciele nawet tego nie zauważą. Dlatego uważamy, że trzeba pozostawić obecną wysokość podatków, a uzyskane w ten sposób środki przeznaczyć na unormowanie sytuacji nie tylko w oświacie, ale i w całej sferze budżetowej. Nakłady na tę sferę należy zwiększać w tempie nieco szybszym niż wynosi tempo przyrostu PKB.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#FranciszekPotulski">I drugi problem, dotyczący ulgi podatkowej dla rodzin posyłających dzieci do szkół niepublicznych. Jak wszyscy członkowie komisji otrzymałem list napisany w tej sprawie przez prezesa towarzystwa oświatowego. Oprócz tego, że część sformułowań trąci demagogią, jest w tym liście zdanie świadczące o kompletnym nieporozumieniu. Ma to również swoje odzwierciedlenie w wypowiedziach na tej sali. Prezes oznajmia, że stworzono 200 tys. nowych miejsc do nauki, 30 tys. stanowisk pracy; stwierdza: „Wspomagamy więc państwo w wypełnianiu jego konstytucyjnych obowiązków”. To jest nieprawda. Państwo — lepiej albo gorzej — daje sobie radę z wypełnianiem konstytucyjnych obowiązków w zakresie oświaty. Pomijam fakt, że liczba uczniów szkół niepublicznych na początku roku szkolnego 1996/1997 wyniosła (według danych MEN) 28 tys. w szkołach podstawowych i nieco ponad 40 tys. w liceach, czyli razem niespełna 70 tys., a nie 200 tys., jak podaje pan prezes. Gdyby ci uczniowie wrócili do szkół publicznych, to statystycznie na klasę przypadłoby mniej niż 1/3 ucznia i w ogóle byśmy tego w sensie kosztów nie zauważyli; ani nie płacilibyśmy więcej, niż płacimy za ogrzewanie, ani nie wzrosłyby wydatki płacowe czy też inne. Gdyby uczniów gdańskich szkół niepublicznych przyjąć z powrotem do szkół publicznych, to corocznie oświata w naszym województwie zaoszczędziłaby tyle, że każdego roku starczyłoby na budowę przyzwoitej wielkości szkoły lub sali gimnastycznej. Są inne argumenty przemawiające za tym, że warto utrzymywać szkoły niepubliczne, ale na pewno nie jest to argument ekonomiczny, wręcz przeciwnie.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#FranciszekPotulski">Ulga według formuły zaproponowanej w ustawie wyniesie w 1997 r. do 626 zł na ucznia, co oznacza, że łączny koszt państwa poniesiony na kształcenie jednego ucznia w szkole niepublicznej wyniesie 1236 zł w szkole podstawowej, czyli o 216 zł więcej niż kształcenie ucznia w szkole publicznej, w liceum ten koszt łączny wyniesie 1116 zł i będzie wyższy o 136 zł od kosztów kształcenia pozostałych uczniów. W tej sytuacji najrozsądniej, moim zdaniem, by było zrezygnować z ulgi w ogóle, natomiast zwiększyć dotacje państwa z dotychczasowych 50% kosztów kształcenia ucznia do 80%, a może nawet do 100%. Szkoły niepubliczne mogłyby o tę kwotę obniżyć czesne, pozostawiając odpowiednie kwoty w kieszeni rodziców. Ponieważ jednak nie wszyscy chcą słuchać tych argumentów (wystąpienia pana posła Eysymontta czy pana posła Syryjczyka i paru innych posłów w tej sprawie), to pozostanę przy poparciu wniosku mniejszości, który ustala, że łączna wysokość ulgi i dotacji nie może przekroczyć kosztów kształcenia ucznia w szkole publicznej.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Franciszek Potulski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pani posłanka Krystyna Ozga z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zespół Poselski Strażaków z niepokojem odnotowuje zmiany proponowane przez rząd w projektach przepisów w zakresie VAT, które dotyczą jednostek ochrony przeciwpożarowej. Przewidują one likwidację zerowej stawki VAT dla wyżej wymienionej jednostki, a więc likwidację zapisu, który Wysoka Izba przyjęła rok temu. Zapis: „W okresie do 31 grudnia 1998 r. stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do towarów przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej, które są sprzedawane jednostkom ochrony przeciwpożarowej” był podyktowany szeroko pojętym bezpieczeństwem państwa, zgodny z przyjętymi priorytetami rządu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#KrystynaOzga">Społeczność strażacka, samorządy, zakłady pracy przyjęły ten fakt jako wyraz dużej troski tego parlamentu o życie, zdrowie i mienie obywateli. Doskonale wiemy, że rozszerzenie katalogu zadań Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych o ratownictwo techniczne, ekologiczne, chemiczne i wodne wymaga zarówno znacznego rozwoju inwestycji budowlanych, jak i zakupu sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#KrystynaOzga">Zakładany okres przejściowego stosowania stawki VAT na wyżej wymienionym poziomie wynikał m.in. z perspektywy zwiększenia środków budżetowych na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa do roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#KrystynaOzga">Na posiedzeniu w dniu 28 kwietnia 1995 r. KSORM zobowiązał komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej do utworzenia do końca 1998 r. 14 baz w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Przyjęta przez Sejm ustawa budżetowa na rok 1996 uwzględniła realizację wyżej wymienionego przedsięwzięcia w ramach inwestycji centralnej, realizowanej przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej. Plan tej inwestycji w układzie rzeczowo-finansowym na kwotę 316 mln zł skonstruowano przy założeniu obowiązywania zerowej stawki VAT do końca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#KrystynaOzga">Wprowadzenie proponowanych zmian w obecnie obowiązujących przepisach zwiększyłoby ogólne koszty inwestycji, a w perspektywie konieczność zwiększenia nakładów inwestycyjnych z budżetu państwa. Wyrażamy pogląd, że z tego też powodu dochody budżetowe będą tu pozorne.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#KrystynaOzga">Pozbawienie zerowej stawki VAT jednostek ochrony przeciwpożarowej uszczupli możliwości zakupu sprzętu, ponieważ była to zachęta dla samorządów, zakładów, sponsorów sprzętu, a stan obecny daleko odbiega od przyjętych normatywów.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#KrystynaOzga">Faktyczny stan usprzętowienia można zobrazować na przykładzie ochotniczych straży pożarnych, które pełnią szczególną rolę w strukturze ochrony przeciwpożarowej. Na blisko 19 tys. jednostek ochotniczych straży pożarnych, mimo kilkudziesięcio-, a czasami ponad 100-letniej działalności, około 1/3 nigdy nie posiadała i nie posiada żadnego samochodu, około 1/3 posiada namiastkę sprzętu gaśniczego w postaci samochodu żuk, za pomocą którego, jeżeli woda jest dalej niż 300–400 m, w ogóle działań gaśniczych nie można podjąć, a 1/3 ma samochody o stażu ponadtrzydziestoletnim.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#KrystynaOzga">Liczba interwencji podejmowanych przez jednostki ratowniczo-gaśnicze Państwowej Straży Pożarnej i jednostki ochotniczych straży pożarnych dramatycznie rośnie.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#KrystynaOzga">W 1990 r. jednostki interweniowały w 98 115 wypadkach, natomiast tylko w pierwszym półroczu bieżącego roku interwencji było 114 494. To oczywiście wymaga zwiększenia ilości sprzętu oraz powoduje większe jego zużycie i konieczność odbudowy. W roku 1987 ze środków budżetu państwa zakupiono 1500 pojazdów dla jednostek ochrony przeciwpożarowej, a w roku bieżącym będzie to około 70 pojazdów. W trakcie działań ratowniczo-gaśniczych prowadzonych przez jednostki straży pożarnych w 1995 r. uratowano mienie o wartości około 8 mld nowych złotych. Wartość uratowanego mienia była więc siedemnastokrotnie wyższa od budżetu Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#KrystynaOzga">Jak wynika z powyższego zestawienia, nakłady finansowe na ochronę przeciwpożarową są wysoce efektywne. Nadmieniamy, że efektywność uzależniona jest wprost proporcjonalnie od jakości sprzętu, jakim dysponują jednostki ochrony przeciwpożarowej. W imię naszego wspólnego bezpieczeństwa Zespół Poselski Strażaków wyraża stanowisko, że sprzęt pożarniczy nie jest kwestią potrzeb strażaków, lecz potrzeb całego społeczeństwa, o czym niestety przekonujemy się tylko w przypadkach takich tragedii, jakie zostały odnotowane w ostatnich dniach - przypomnę chociażby tragedię na warszawskim Targówku.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#KrystynaOzga">Poziom nakładów finansowych na ochronę przeciwpożarową w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Polsce daleko niestety odbiega od poziomu takich nakładów w innych państwach europejskich. W Rzeczypospolitej Polskiej wynosi on 5,5 dolara na jednego mieszkańca rocznie, podczas gdy w Niemczech - 20, w Wielkiej Brytanii - 38, we Francji - 44, w Szwecji - 64, w Finlandii - 80 dolarów. A przecież zdążamy do Unii Europejskiej, wyrównanie zaś poziomu bezpieczeństwa przyszłych członków jest jednym z podstawowych warunków ich przyjęcia. Czyżby odpowiedzią na szereg alarmujących wystąpień posłów, strażaków z PSP i OSP, apeli środków masowego przekazu o sprzęt dla straży pożarnej służący ratowaniu naszego życia i mienia było wprowadzenie - przywrócenie VAT?</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#KrystynaOzga">Przedstawiając powyższe, w imieniu Zespołu Poselskiego Strażaków zgłaszam poprawkę: W zmianie 25 dotyczącej art. 50 w lit. b skreślić ust. 2, pozostawiając ust. 3 i 4 mówiące, że w okresie do 31 grudnia 1998 r. stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się również dla towarów przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej, które są sprzedawane jednostkom ochrony przeciwpożarowej. Przyjęcie tej poprawki będzie służyło utrzymaniu obowiązującej w roku bieżącym stawki VAT na towary dla tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#KrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Popieram również poprawkę zgłoszoną przez pana posła Steca, dotyczącą utrzymania dotychczasowej stawki uzysku od honorariów twórczych i dziennikarskich, w wysokości 50%. Przeciwna jestem wprowadzeniu od 1997 r. krocząco rosnącej stawki VAT na książki i prasę. Opowiadam się za wnioskiem mniejszości nr 4 - pozostawieniem stawki zerowej do końca 2000 r. Wprowadzenie podwyższonej stawki na książki i prasę uderzy przede wszystkim w rodziców, którzy będą musieli kupować droższe podręczniki. Będzie to szczególnie bolesne dla wielodzietnych rodzin. Jeszcze bardziej zmniejszą się też i tak skromne zakupy nowości do bibliotek gminnych i szkolnych, a przecież biblioteka bez nowości to jak chleb bez soli.</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarekBorowski">Przemawiała pani posłanka Krystyna Ozga z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Roman Nowicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#RomanNowicki">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Powiedziano już prawie wszystko, więc skupię się na kilku problemach może bardziej ogólnych i pryncypialnych. Chciałbym zwrócić uwagę, że ustawy podatkowe zawsze budzą demony i ożywiają wszelkiego typu populistów, ludzi, którzy sami nie czują ciężaru odpowiedzialności i nie uczestniczą w rządzeniu, natomiast bardzo chcieliby usprawniać mechanizmy, często nie znając w pełni rachunków, często nie mając w pełni pojęcia, o czym mówią. To nie dotyczy moich szanownych przedmówców, ale zwracam uwagę, że ta dyskusja o budżecie, o ustawach podatkowych jest dyskusją publiczną. Dlatego zachowajmy pewien spokój, dyscyplinę, dbajmy o to, żeby ten rachunek był prawidłowy, nie bójmy się podejmować trudnych decyzji. Przed nami oczywiście wybory - każdy chciałby błysnąć, coś obiecać, każdy chciałby coś dać, ale tym bardziej musimy się zdobyć na tę wielkość wewnętrzną, wewnętrzną odpowiedzialność i musimy zadbać o to, żeby przygotować dobry budżet na rok przyszły.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#RomanNowicki">Zwracam w tym miejscu uwagę na jedną sprawę, która jest ważna. Przecież formacja lewicowa nie jest grupą posłów samobójców, przecież nam byłoby dzisiaj bardzo łatwo - skoro wiemy, że w przyszłym roku są wybory - zaproponować państwu bardzo dobre pozornie rozwiązania: zmniejszyć podatki, zaproponować uruchomienie jakichś dodatkowych rezerw, których w rzeczywistości by nie było, obiecać i wygrać wybory. To, co dzisiaj się dzieje na tej sali, jest dowodem odpowiedzialności koalicji za sprawowane rządy. Warto, żeby prasa to zauważyła. Przecież nie jesteśmy głupcami, utrzymując wysokie podatki. Ja jestem zwolennikiem niskich podatków, każdy z was jest zwolennikiem. Jest to jednak przedmiot ścisłych rachunków. Jeżeli ktoś udowodni w procesie tworzenia ustaw podatkowych, że można inaczej, to będzie to przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#RomanNowicki">Oczywiście na tym tle pewnym dysonansem jest zachowanie się pana premiera Kołodki, który utrudnia to, tzn. niepotrzebnie wyciąga publicznie sprawę pewnych rozterek wewnętrznych w koalicji, które powodują, że rzeczywiście sami zastanawiamy się, jak kwestię ustaw podatkowych rozwiązać. Myślę, że można nam zarzucić, iż powinniśmy się dogadać najpierw wewnątrz, ustalić jakąś wspólną platformę i dopiero przedstawić na zewnątrz wspólny pogląd. Taka uwaga, przy całym szacunku dla wielkości pana premiera Kołodki, nam utrudnia zachowanie pewnej powagi w tej dyskusji. W takim razie jeszcze raz bardzo proszę posłów z prawicy, posłów z lewicy i posłów ze środka, aby docenili fakt - my wiemy, iż prezentujemy niezbyt dobre rozwiązania w ustawie podatkowej - nieulegania emocjom i niepójścia w kierunku: macie bardzo dobre podatki w przyszłym roku. Uszanujcie to przynajmniej. Możecie się z nami nie zgadzać, ale uszanujcie. To jest w ogóle niełatwy dylemat w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#RomanNowicki">Dwa słowa na temat ustaw, które ja zgłosiłem. W ramach rozpatrywanych dzisiaj ustaw zgłosiłem dwie ustawy nazywane przeze mnie zaporowymi.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#RomanNowicki">Panie pośle Pasoń, trochę mi to przeszkadza, nie słyszę sam siebie, troszeczkę ciszej, na uszko do tej pani.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#RomanNowicki">Zgłosiłem dwie ustawy, traktowałem je jako ustawy zaporowe: jedna ustawa w sprawie VAT, a druga w sprawie ulg remontowych. Obawiałem się, że propozycje rządu będą niedobre dla budownictwa i dlatego na wszelki wypadek zgłosiłem swoje własne. Dzisiaj z pozycji człowieka niepokornego chcę powiedzieć, że przyjęte w tym obszarze rozwiązania są niezłe, nie takie jak ja bym może sobie w niektórych przypadkach wyobrażał, ale niezłe. VAT na przyszły rok dla budownictwa jest utrzymany na poziomie 0,7%. To dobrze. Jeżeli chodzi o sprawę ulg remontowych na przyszły rok, to cokolwiek byśmy o nich powiedzieli, to są one znacznie lepsze niż w roku bieżącym. Dla bogatych, upraszczając i skracając przemówienie, są dwa razy lepsze niż w tym roku (z tym że w tym roku te ulgi były oczywiście nie największe), a dla biednych, tych którzy płacą podatki 21%, są ponad 4 razy lepsze niż w tym roku. Jest to dobry punkt do spotkania się z rządem. Stwierdzam, że obydwa postulaty, które przedstawiłem w moich ustawach o VAT i o ulgach remontowych, zostały spełnione przyzwoicie, będę popierał w tym punkcie propozycje rządu.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#RomanNowicki">Na koniec dwa słowa w sprawach małych i średnich przedsiębiorstw. Chcę państwu powiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale czas, dwie minuty.)</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#RomanNowicki">Wiem, ale, człowieku, nie mogę w dwóch zdaniach wyrazić poglądu na temat dwóch ustaw i skracać tego do dwóch minut. Nie jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#RomanNowicki">Przedłożyliśmy Sejmowi i komisjom w imieniu małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce kompleksowy pakiet zmiany ustaw podatkowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, których jest w Polsce 2 mln - one mają swoje prawa, wytwarzają ponad 50% produktu krajowego brutto, zatrudniły ostatnio ponad 3 mln ludzi; trzeba ten sektor dostrzec. Część z propozycji została uwzględniona bądź we wnioskach mniejszości, bądź w inny sposób. Będziemy te wnioski mniejszości popierali. Nasze propozycje dotyczą startu przedsiębiorstw, ich działania, eksportu, zatrudniania, dokształcania - wszystko jest powiedziane o tym, jak należy wyregulować cały obszar podatkowy. W tym roku nie uda się tego zrobić. Wrócimy do tej sprawy w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#RomanNowicki">Zgłaszam, nie odczytując, cztery poprawki, które nie wymagają wysiłków, jeśli chodzi o budżet. Nie wiem, czy formalnie może być tak, że przekażę to Prezydium Sejmu, czy muszę przynajmniej tytuł odczytać?</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ale to trzeba przekazać na piśmie.)</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#RomanNowicki">Będzie to propozycja do art....</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, ale pan powinien to powiedzieć. To musi być zgłoszone na piśmie, ale powinien pan to powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RomanNowicki">Dobrze, złożę to na piśmie i przeczytam tylko pierwsze zdania tytułów.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#RomanNowicki">Art. 26 ust. 1 pkt 7 - chodzi o zmianę tego artykułu - proponuje się zwiększenie kwot limitu wydatków ponoszonych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych (uzasadnienie jest w tekście).</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#RomanNowicki">Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 44 ust. 3 - wprowadzenie zasady składania deklaracji podatkowych przez niektóre grupy podatników podatku dochodowego od osób fizycznych za miesiąc, w którym powstało zobowiązanie podatkowe (uzasadnienie na piśmie).</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#RomanNowicki">Art. 14 ust. 6 - zmiana sposobu wyboru zwalniania od podatku od towarów i usług przez rozpoczynających działalność gospodarczą (uzasadnienie na piśmie).</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#RomanNowicki">Art. 27 ust. 5 - ograniczenie restrykcyjności sankcji w podatku od towarów i usług (uzasadnienie na piśmie).</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#RomanNowicki">Proponuję przyjąć te uwagi do rozpatrywanych projektów ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Romanowi Nowickiemu.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Pasonia.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#AleksanderMałachowski">Sytuacja jest taka, że jest zapisanych do głosu 4 panów posłów z Polskiego Stronnictwa Ludowego i mają na swe wystąpienia ca 20 minut. Natomiast gorsza jest sytuacja posłów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zostało im bowiem ok. 11 minut, a do głosu jest zapisanych pięć osób.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Stanisław Pasoń, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#StanisławPasoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasady polityki podatkowej, o których dzisiaj debatujemy, są bez wątpienia jednym z najważniejszych instrumentów oddziaływania na rozwój gospodarczy kraju i kształtowania bytu każdej polskiej rodziny. W ustanawianiu prawideł polityki podatkowej musimy rozsądnie godzić racje i wymogi budżetu państwa z interesami płatników podatków. Godzić w taki sposób, aby zabezpieczając dochody podatkowe dla budżetu państwa, nie popaść w nadmierny fiskalizm prowadzący do zahamowania rozwoju przedsiębiorczości, inwestycji i innych korzystnych działań, szczególnie prywatnych przedsiębiorstw i spółek.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#StanisławPasoń">Biorąc to pod uwagę, ustosunkuję się do niektórych propozycji zmian w zasadach podatkowych odnoszących się do osób prawnych. Mam tu na myśli regulację statusu podatnika, jakim są podatkowe grupy kapitałowe, zwolnień od podatku od dochodów, uprawnień do odliczeń od podstawy opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#StanisławPasoń">Jako korzystne oceniam zmiany odnoszące się do regulacji prawnej statusu podatnika, jakim są podatkowe grupy kapitałowe. Aby uzyskać status takiego podatnika podatku dochodowego, musi się spełnić w świetle obecnie obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych szereg warunków trudnych do spełnienia i utrudniających korzystanie z tego uprawnienia. Wspomniane warunki na gruncie obecnie obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych muszą być kumulatywne, czyli muszą zaistnieć łącznie. Oznacza to, że brak któregokolwiek z tych warunków pozbawia spółki tworzące podatkowe grupy kapitałowe możliwości pozostawania podatnikiem. Są to bardzo zaostrzone reguły i dlatego projekt słusznie przewiduje złagodzenie niektórych z nich. Według projektu ustawy spółki tworzące podatkowe grupy kapitałowe nadal będą musiały spełniać warunki łącznie, jednakże projekt proponuje rezygnację z najbardziej restrykcyjnych dla tych grup zapisów, bez spełnienia których spółki nie mogą stać się obecnie podatkowymi grupami kapitałowymi.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#StanisławPasoń">Popieram zapis w art. 1 ust. 2, w którym proponuje się skreślenie pkt. 2a zawierającego przepis nie pozwalający tworzyć podatkowych grup kapitałowych spółkom, które są wspólnikami, udziałowcami i akcjonariuszami innych spółek. Obecnie tylko Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia określić rodzaje spółek, których spółki tworzące podatkową grupę kapitałową mogą być wspólnikami, udziałowcami, akcjonariuszami. W efekcie skreślenie tego punktu pozwoli na tworzenie podatkowych grup kapitałowych wszystkim spółkom - oczywiście z zachowaniem innych warunków ustawowych - mających siedzibę na terenie RP, także tym, które są wspólnikami, udziałowcami, akcjonariuszami innych spółek.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#StanisławPasoń">W art. 1a w ust. 2 proponuje się skreślenie pkt. 3a, który nakłada obowiązek wydatkowania przez podatkowe grupy kapitałowe 50% dochodu po opodatkowaniu na inwestycje. Skreślenie tego zapisu spowoduje, że obowiązek wydatkowania na inwestycje w wysokości 50% dochodu przestanie być warunkiem koniecznym do tworzenia podatkowych grup kapitałowych.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#StanisławPasoń">Także w art. 1a proponuje się skreślenie ust. 14–18. Obecnie obowiązujące zapisy w tych ustępach nakładają restrykcje na wchodzące w skład PGK spółki. W momencie gdy w okresie obowiązywania umowy wystąpią zmiany w stanie faktycznym lub prawnym, które naruszą warunki uznania PGK za podatnika, to z dniem naruszenia któregokolwiek z tych warunków PGK traci status podatnika - oznacza to zarazem koniec roku podatkowego PGK. Utrata statusu podatnika PGK powoduje sankcyjny obowiązek rozliczania podatku przez wszystkie spółki tworzące PGK za cały okres trwania umowy. W projekcie proponuje się skreślenie tych regulacji, w konsekwencji czego spółki tworzące PGK w przypadku utraty statusu takiej grupy nie będą obowiązane do rozliczenia należnego podatku dochodowego za cały okres funkcjonowania grupy, nie będą również płacić odsetek.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#StanisławPasoń">Zmiany dotyczące art. 11 ustawy mają charakter dostosowania nowych przepisów podatkowych do wymogów przyjętych w OECD.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#StanisławPasoń">W nowelizacji proponuje się, aby zapisać w art. 11 metody oszacowania dochodu w sytuacji, gdy w wyniku powiązań polegających na bezpośrednim lub pośrednim udziale w zarządzaniu lub kontroli podmioty narzucają takie warunki, które powodują, że podmiot dochodów nie wykazuje lub wykazuje dochody mniejsze od tych, których należałoby oczekiwać, gdyby takich powiązań nie było. W takiej sytuacji organy skarbowe mają prawo do ustalania należnego podatku bez uwzględniania tych powiązań.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#StanisławPasoń">Generalną zasadą przyjętą w projekcie - moim zdaniem słusznie - jest to, że dochód ustala się na podstawie ksiąg rachunkowych, a gdy jest to niemożliwe - dopiero w drodze oszacowania. Projekt wymienia enumeratywnie metody, jakimi można się posłużyć przy oszacowaniu. Zmiany te mają na celu zadośćuczynienie zapisom programowej konwencji OECD. Oszacowanie musi się odbywać zgodnie z przyjętymi tam regułami.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#StanisławPasoń">W art. 12 ust. 1 w pkt. 2 w obecnym stanie prawnym wartość wszelkich otrzymywanych świadczeń nieodpłatnych oraz przychodów w naturze jest uznawana za przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym. W projekcie nowelizacji proponuje się, aby nie traktować jako przychodu świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, jednoosobowe spółki gminy lub przedsiębiorstwa komunalne od skarbu państwa lub gminy w nieodpłatny zarząd lub nieodpłatne używanie.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#StanisławPasoń">W art. 16 ust. 2 w obecnym stanie prawnym za wierzytelności nieściągalne uznawane są te, których nieściągalność udokumentowano odpowiednimi postanowieniami sądu. W omawianym projekcie nowelizacji proponuje się, aby za wierzytelności nieściągalne uznać również takie, których nieściągalność udokumentowano protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby wyższe od tej kwoty. Jednakże warunkiem dodatkowym jest utworzenie na tę wierzytelność rezerwy uznanej za koszt uzyskania przychodu.</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#StanisławPasoń">W art. 17 projekt przewiduje wiele oczekiwanych zmian dotyczących zwolnień przedmiotowych. Projekt ten zakłada objęcie zwolnieniami następujących dochodów:</u>
          <u xml:id="u-90.12" who="#StanisławPasoń">— dochodów wspólnot mieszkaniowych w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych oraz wydatkowanych na rzecz członków wspólnoty;</u>
          <u xml:id="u-90.13" who="#StanisławPasoń">— dochodów sportowych spółek akcyjnych w tej części, którą przeznaczą na działalność sportową w rozumieniu przepisów o kulturze fizycznej;</u>
          <u xml:id="u-90.14" who="#StanisławPasoń">— dochodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych;</u>
          <u xml:id="u-90.15" who="#StanisławPasoń">— dotacji otrzymanych na dofinansowanie kosztów zadań w zakresie postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej;</u>
          <u xml:id="u-90.16" who="#StanisławPasoń">— odsetek od dochodów lub środków międzynarodowych instytucji finansowych lub ze środków przyznawanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami przez rząd RP, agencje rządowe, które są lokowane na bankowych rachunkach terminowych.</u>
          <u xml:id="u-90.17" who="#StanisławPasoń">Ponadto projekt nowelizacji wprowadza nowy art. 18a, w którym enumeratywnie wylicza się wydatki, jakie podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, oraz warunki i zasady tego odliczania. Odliczenia od podstawy opodatkowania są w projekcie nowelizacji bardzo szeroko potraktowane w stosunku do obecnego stanu prawnego, zwłaszcza jeśli chodzi o wydatki inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-90.18" who="#StanisławPasoń">W sumie proponowane zmiany - jeśli zostaną przyjęte przez Wysoką Izbę - prowadzą do rozluźnienia zbyt ciasnego gorsetu przepisów podatkowych. Te zmiany, jak wykazały doświadczenia z lat ubiegłych, są oczekiwane i potrzebne i będą sprzyjały rozwojowi przedsiębiorstw i ich tak pożądanej przedsiębiorczości, co ma istotne znaczenie dla rozwoju całej gospodarki krajowej.</u>
          <u xml:id="u-90.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Pasoniowi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Budkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JanBudkiewicz">Panie Marszałku! O tempora! O mores! — wołał w rzymskim senacie Cycero. Przywołuję te słowa tu i teraz, bo i w Sejmie Rzeczypospolitej upadają dobre obyczaje. Przykłady? Proszę bardzo. 20 września sejmowa Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów rozpatrywała dwa projekty ustaw dotyczące stawki VAT na książki i prasę — rządowy i komisyjny. Projekt sejmowych Komisji: Ustawodawczej oraz Kultury i Środków Przekazu był analizowany bez udziału zainteresowanych. Na posiedzenie nie zaproszono nawet sprawozdawcy wspomnianego projektu. W ten sposób komisja budżetowa pod przewodnictwem pani Wiesławy Ziółkowskiej po prostu nie dopuściła do głosu inicjatorów komisyjnego projektu, zakładającego utrzymanie zerowej stawki VAT na książki i czasopisma. Nawet jeśli regulamin Sejmu nie przewiduje zaproszenia na posiedzenie komisji budżetowej autorów czy sprawozdawców projektów ustaw, dobry obyczaj nakazuje, by takie zaproszenie chociaż przysłać.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JanBudkiewicz">Wysoka Izbo! Cóż za paradoks — gdy na wsi i w małych miastach spada czytelnictwo, gdy do wiejskich bibliotek nie ma dopływu nowości, gdy wiadomo, że wyższa stawka VAT będzie szczególnie dotkliwa dla wiejskich rodzin wielodzietnych, posłowie głosują w komisji budżetowej za droższymi podręcznikami, słownikami, literaturą piękną. O tempora! O mores! Za wyższymi cenami książek i prasy głosowali w komisji również koledzy z mojego ugrupowania. Zapomnieli o własnych ustaleniach, które w imieniu SLD wyraził Jerzy Szmajdziński w dyskusji nad exposé premiera Włodzimierza Cimoszewicza. 15 lutego tego roku przewodniczący mojego klubu oświadczył z tej trybuny: „... kultura — to spoiwo i znak narodowej i cywilizacyjnej tożsamości. Dostęp do niej powinien być jak najpowszechniejszy i stosunkowo tani. Z tego względu opowiadamy się za utrzymaniem zerowej stawki VAT na książki i czasopisma”. To jest w Diariuszu Sejmowym z 15 lutego.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#JanBudkiewicz">Szanowni Posłowie! Jeśli chcemy szanować samych siebie, przyrzeczeń musimy dotrzymywać. Bo i w imię czego propozycja rządowa podniesienia VAT została zgłoszona? Przecież wpływy z podwyższonej stawki praktycznie będą żadne. Były wiceminister finansów — właśnie od podatków i VAT — pan Witold Modzelewski w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” z 2 października wykpił rządowy projekt: „nie należy się oszukiwać: z tej operacji dla państwa polskiego nie będzie dostrzegalnych pieniędzy lub różnica w wielkości dochodów budżetowych zmieści się w granicach błędu planistycznego budżetu państwa”.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#JanBudkiewicz">Polska Izba Książki w liście skierowanym do mnie 1 października stwierdza m.in.: 1% VAT to w rzeczywistości podniesienie cen o 2, 3 i więcej procent. Podrożeje każda gazeta, każda książka oraz nastąpi spadek liczby wydawnictw, zwłaszcza lokalnych. Wyższe ceny - przy ograniczonych budżetach szkół i skromnych budżetach domowych - oznaczają, iż zmniejszy się liczba uczniów mających dostęp do słowa pisanego. Rodzice i uczniowie odpisać sobie bowiem podatku nie mogą. Wiele księgarń, zwłaszcza małych, zniknie z rynku. Niska rentowność sektora księgarskiego ograniczy lub uniemożliwi inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#JanBudkiewicz">A wszystko to w świetle badań, które wykazują, że już teraz ponad 74% obywateli nie kupuje książek, a 57% w ogóle nie czyta. A co będzie po wprowadzeniu VAT w myśl rządowych koncepcji - strach pomyśleć.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#JanBudkiewicz">Przy okazji kilka pytań pod adresem pana ministra Kołodki. Wczoraj pan minister mówił na posiedzeniu klubu SLD, że zmiana stawki ograniczy szarą strefę. Panie ministrze, o ile wiem, stawka zerowa wymaga takich samych operacji rachunkowych jak np. stawka 22%. Mówił pan też, że ta zerowa stawka jest powodem utrudnienia w wejściu Polski do Unii Europejskiej. Otóż chcę poinformować, że Wielka Brytania, Irlandia i Hiszpania są członkami Unii i mają stawkę 0%. Akcentował pan minister to, jak dobry jest rząd, bo chciał niższych podatków, a jak zły Sejm, bo chce podatków wyższych o te 1%. Zapomniał pan powiedzieć o drugiej stronie medalu, o rządowym projekcie podwyższenia, na razie też o 1%, VAT na książki i czasopisma, przeciwko czemu oponują posłowie. Kto w tym wypadku robi za złego?</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#JanBudkiewicz">I jeszcze jedno: Czy jako znany orędownik i mecenas kultury zapewni pan minister bibliotekom państwowym, samorządowym, naukowym i specjalistycznym, a zwłaszcza rodzicom milionów dzieci dodatkowe kwoty na zakup książek, czy zapewni pan odpisy dla każdego, kto książki czy gazety kupuje? Czy pan minister zaproponował zwolnienie od podatku nagród przyznawanych przez ministra kultury, czy też zwolnienia są zarezerwowane tylko dla nagród zagranicznych? Ponieważ takiej propozycji nie ma, wnoszę poprawkę dotyczącą zwolnienia od podatku stypendiów i nagród przyznawanych zgodnie z ustawą o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#JanBudkiewicz">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wierzę, że dobre obyczaje i instynkt samozachowawczy zwyciężą w tej Izbie, tak jak zdarzyło się to niedawno, gdy zgodnie z wnioskiem mniejszości zdecydowaliśmy, że sprzęt strażacki powinien mieć zerową stawkę VAT. Wtedy udało nam się właściwie rozwiązać palący problem. Drugi - zerowa stawka na książki i czasopisma - czeka na naszą decyzję. Wierzę, że Wysoka Izba opowie się za wnioskiem mniejszości dotyczącym zerowej stawki VAT. I nie dlatego, że za rok wybory i wyborców trzeba kokietować, ale dlatego, że od abecadła pana Mariana Falskiego poczynając, a na poezjach naszej noblistki Wisławy Szymborskiej kończąc, chcemy, aby żywy był nasz język, nasza kultura, nasza umysłowa przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Budkiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan premier Kołodko pragnie zabrać głos, zgodnie z regulaminem przysługuje mu takie prawo. Proszę zatem o wypowiedź, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#GrzegorzKołodko">Poprosiłem o możliwość reakcji, pewnych rzeczy bowiem wielu z państwa, jak przypuszczam, też nie rozumie, a na pewno my w rządzie przestajemy rozumieć. Trafne bowiem są te spostrzeżenia, iż jeśli rząd cokolwiek proponuje - bez powoływania się na takie czy inne cytaty przez pana posła Budkiewicza - to przecież nie względów fiskalnych. Rozumiem, że sytuacja jest określona i trzeba walczyć, więc wszyscy o coś z kimś walczą, najchętniej oczywiście z Ministerstwem Finansów.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#GrzegorzKołodko">Z punktu widzenia dochodów do budżetu państwa, nawet gdyby miało być 22% VAT na wydawnictwa, to nie zmienia to proporcji, o czym wie pan lepiej ode mnie. Dlatego proponuję, abyśmy nie wprowadzali opinii publicznej, podatników, wyborców, a przede wszystkim czytelników w błąd. To, ile i jakie książki się czyta, jest luźno związane z tym, czy jest, czy też nie ma VAT, lecz wiąże się przede wszystkim z tym, kto i jakie książki pisze. Sądzę, że dzisiaj czytelnictwo bardziej będzie rosło dzięki temu, że mamy wybitną noblistkę, a także wielu innych, którzy pewnie też na Nobla zasługują, a nie dlatego, że będziemy wołać gromkimi głosami i zarzucać sobie, że chcemy to kwitnące skądinąd czytelnictwo dobić, wprowadzając VAT. Możecie, panie i panowie posłowie, nie wprowadzać VAT, tylko że takiej jego funkcji tu nie widzę. Trzeba by było, panie pośle Budkiewicz, najpierw udowodnić, że jest tu jakikolwiek związek, że kiedy VAT był zerowy, to rosło czytelnictwo. Słyszę, że podobno jest źle i że książka nie trafia pod polską strzechę, tyle że to nie odpowiada prawdzie. Polska młodzież, ludzie dorośli i starsi czytają więcej. Natomiast ile książek kupują i ile jest w bibliotekach to inna sprawa. My chcemy wprowadzić VAT, czy też proponujemy Wysokiej Izbie, żeby wprowadziła dodatkowo minimalną stawkę, wychodząc naprzeciw przede wszystkim oczekiwaniom środowiska wydawców, dlatego że na polskim rynku wydawniczym, tak jak w ogóle na polskim rynku, dzieje się dobrze. Rynek wydawniczy jest jednym z najbogatszych, najbardziej wszechstronnych. Chodzicie, panie i panowie posłowie, i pan poseł Budkiewicz na pewno do księgarń. Mówię w swoim imieniu i widzę, nie ze statystyk, nie z tak zwanych słupków, co jest w księgarniach, co jest w bibliotekach, co jest wśród wydawców, oferty na tych czy innych targach. To nie jest prawda. Jest taka metoda w grach politycznych, że się robi bez przerwy wrażenie, że się wszystko wali, a to w straży pożarnej, a to w czytelnictwie, może od tego będzie się mniej paliło albo lepiej pisało. Nie, rzecz nie od tego zależy. Naszą intencją jest to, żeby czytelnictwo się rozwijało, żeby kwitła tak gospodarka, jak i kultura i sądzę, że w tej sprawie powinniśmy być przynajmniej zgodni. Prosiłbym, żeby przynajmniej z VAT na książki nie robić sprawy politycznej, jeśli to jest jeszcze możliwe, bo nie jest to sprawa polityczna i nie ma tu również instrumentacji czy motywacji fiskalnej. Nie ma to z tego punktu widzenia żadnego znaczenia. A zatem dlaczego proponujemy, aby rozważyć w Wysokiej Izbie zasadność wprowadzenia tak symbolicznej opłaty, która nie ma żadnego przełożenia na cenę? Gdyby argumentacja pana posła Budkiewicza była logiczna i słuszna, to powinniśmy także wysłuchać następnej argumentacji. Skoro wprowadzenie 1% VAT na książki ma ponoć zwiększyć ceny książek o kilka procent, to w takim razie pewnie obniżenie podatku importowego z 3% do 0% powinno spowodować obniżenie ceny o 10%. Nie słyszałem takiego poglądu z tej mównicy, bo przypuszczam, że nikomu coś takiego by przez gardło nie przeszło. Otóż wprowadzenie 1% VAT na książki nie ma żadnego związku z podniesieniem cen tych książek. Pozostaje pytanie, czy one drożeją, ile kosztują w tej chwili, kiedy VAT nie ma, jak się kształtują koszty, co robimy, żeby były one mniejsze. Książki będą relatywnie coraz tańsze dlatego, że szybciej rosną dochody, niż drożeją książki i za polską płacę nauczyciela, robotnika, profesora i dochód rolnika można kupić w tym roku więcej książek niż rok temu albo 5 lat temu, a w przyszłym roku będzie można kupić więcej niż 2 lata temu - i to jest nasza odpowiedź na pytanie pana posła Budkiewicza, jak rząd stara się to wspierać. Choć, oczywiście, jest to głównie rola rodziców i szkoły - bardziej zachęcać do wydawania na książki niż na przykład na papierosy. Dlatego bez skrupułów jestem skłonny śrubować, jak to niektórzy nam zarzucają, akcyzę na wyroby tytoniowe, natomiast co do książek, tutaj widać preferencje, dlatego że, panie i panowie posłowie, w ramach ustawy, którą przyjęliście, my niczego nie wprowadzamy.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#GrzegorzKołodko">Stawka podstawowa VAT w Polsce decyzją parlamentu, nie rządu, wynosi 22%. Jeśli się tego nie nalicza i nie pobiera, to znaczy, że w zasadzie jest dotacja, ta książka jest tania, ta książka w ten sposób jest subsydiowana, bo pełen VAT, 22%, jest częścią kosztów społecznych, które ponosi się także w działalności wydawniczej. Pytanie jest takie: jaka jest zyskowność, opłacalność wydawców? To tylko niektórzy wydawcy tak ostro protestują — już przestali protestować, oni są zainteresowani tym, żeby była 1% stawka VAT, bo to likwiduje czy ogranicza nieuczciwą konkurencję, a nieuczciwa konkurencja jest równie zła w produkcji i handlu samochodami, jak w produkcji i handlu książkami. Dlatego byłoby niedobrze, gdyby politycy, którzy w istocie popierają kulturę, może nie sięgając do samego sedna sprawy, używali argumentów nie merytorycznych, lecz politycznych i zarzucali tym, którzy wprowadzą — jeśli, panowie i panie, wprowadzicie ten VAT — że tak się dzieje. Jeśli VAT będzie wprowadzony, cóż się stanie? Z punktu widzenia dochodów budżetowych — nic, oświadczam to jako minister finansów. Spokojnie będziemy dalej borykać się z tymi kłopotami, które i tak mamy. Z punktu widzenia cen — nic, dzięki temu książki nie będą ani droższe, ani tańsze, bo to nie ma na to żadnego wpływu. VAT 22% — tak, on by się już jakoś mógł przełożyć na ceny. Z punktu widzenia dyscypliny finansowej, organizacji uczciwej konkurencji na rynku wydawniczym — tak, źle się będzie działo, chodzi o te marginesy, które tam występują, na które nam zwracają uwagą wydawcy, a także Polska Izba Książki i inni. Jesteśmy w kontakcie z towarzystwami twórczymi, z ludźmi interesu z tego sektora i wiemy, jakie są ich opinie, bo nie tylko mówimy, ale również piszemy, a przede wszystkim także czytamy.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#GrzegorzKołodko">Natomiast co do Unii Europejskiej, jaka jest prawda, panie marszałku. To też trzeba powiedzieć w polskim parlamencie, żeby wszyscy wiedzieli, jakie są fakty, bo podaje się przykład tego czy innego kraju. Otóż stosowna dyrektywa Unii Europejskiej jeszcze nas nie obowiązuje, tylko nie chcemy być w takiej sytuacji, kiedy nas będzie obowiązywała i okaże się, że żaden parlament już temu nie podoła, i znowu będziemy mieli pretensję, dlaczego wcześniej o tym się nie mówiło. Mówimy teraz. Ta dyrektywa, która eliminuje zerowy VAT w państwach Unii Europejskiej, wchodzi w życie właśnie od tego roku i niektóre państwa będą miały teraz wielkie problemy. Wiele państw, panie marszałku, panie i panowie, ma wielkie problemy. Dzisiaj zaczęła się wielka arytmetyka budżetowa. Każde państwo po kolei ogłasza, że będzie miało w przyszłym roku deficyt budżetu poniżej 3%, i robi się różne sztuczki statystyczne. Przecież my tego w Polsce już nie musimy robić. I tylko taka jest idea co do VAT na książki. Wobec tego powiadam: Argumentacja nie jest fiskalna, tylko z jednej strony systemowa, a z drugiej - ekonomiczna, gdyż chodzi o wyjście naprzeciw słusznym postulatom środowiska producentów książek, wydawców i dystrybutorów, aby ograniczać nieuczciwą konkurencję. A uczciwa konkurencja i przede wszystkim kunszt naszych pisarzy oraz właściwe wybory naszych tłumaczy, którzy przekładają literaturę obcą na język polski, spowodują, że książek będzie coraz więcej i relatywnie będą one coraz tańsze. Nie będziemy szli z tego powodu w kierunku żadnych ulg podatkowych - na ścieżce rosnących dochodów rośnie udział wydatków polskich rodzin na dobra kultury, w tym na książki. Polacy nie tylko piszą tak, że zasługują na Nobla, ale przede wszystkim miliony coraz więcej czytają, i temu nasza polityka także ma służyć.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu premierowi Kołodce.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Budkiewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JanBudkiewicz">Panie marszałku, proszę o możliwość sprostowania i nieujmowanie czasu moim kolegom.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#JanBudkiewicz">Panie Ministrze! Panie Marszałku! Jeśli chodzi o dane dotyczące spadku czytelnictwa, są one w badaniach GUS i zostały niedawno przedstawione na konferencji przez ministra kultury i sztuki Podkańskiego. Czy pan minister Podkański mówi nieprawdę? Ja bym się nie ośmielił takiego zarzutu postawić. Pan go postawił.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Wiceprezes Rady Ministrów Minister Finansów Grzegorz Kołodko: Nie. Nie postawiłem żadnych zarzutów ministrowi Podkańskiemu.)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#JanBudkiewicz">Sprawa druga. Powiedział pan, że nieprawdziwe są dane o spadku czytelnictwa. Chcę powiedzieć, że ja nie występuję w imieniu tych, którzy sprzedają książki, ale przede wszystkim w imieniu rodziców, ponieważ to nie jest kwestia - tak jak powiedział pan minister - tylko autorów. To jest także sprawa dzieci, które muszą kupować podręczniki. Nie mylmy tego z autorami. Sądzę, że jeżeli mamy się trzymać faktów, to się trzymajmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Budkiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Zygmunta Bartoszewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#ZygmuntBartoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrujemy na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu sprawy związane ze zmianą przepisów w zakresie systemu podatkowego, jakie będą obowiązywały w 1997 r. Odpowiednie komisje sejmowe przygotowały sprawozdania ze swojej działalności legislacyjnej, zgłaszając Wysokiej Izbie liczne propozycje nowelizacji owych ustaw: ustawy o podatku dochodowym oraz ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#ZygmuntBartoszewicz">Trudno jest w krótkim wystąpieniu ustosunkować się do wszystkich zgłoszonych zmian, ale generalnie można stwierdzić, iż idą one we właściwym kierunku, o ile, rzecz jasna, uwzględni się przy formułowaniu takiego poglądu realną możliwość i potrzeby budżetu państwa na 1997 r. Nie wszystkie jednak sprawy zostały uwzględnione w rozpatrywanych dzisiaj projektach ustaw podatkowych, zwłaszcza jeśli chodzi o rolnictwo i podmioty gospodarcze zajmujące się działalnością rolniczą. Trzeba obiektywnie powiedzieć, że podmioty działające w sferze produkcji rolnej korzystają już dziś z pewnych preferencji w systemie podatkowym. To jest dobry kierunek przy kształtowaniu warunków ekonomicznych tego ważnego działu życia gospodarczego. Są jednak określone rozwiązania prawne, które sprawdziły się na pewnym etapie transformacji rolnictwa, ale dzisiaj wymagają już odpowiednich modyfikacji. Dotyczy to ulgi podatkowej, określonej w art. 17 ust. 1 pkt 4e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym zwolnione są od opodatkowania dochody z działalności pozarolniczej, o ile przeznaczone zostaną na działalność rolniczą. Nie jest to jednak ulga bezwzględna - mogą bowiem z niej korzystać tylko ci podatnicy, którzy w roku poprzednim uzyskali w swoich łącznych przychodach co najmniej 60% przychodów z własnej produkcji rolniczej. Wskaźnik ten ustalony został na wysokim poziomie i trudny jest do uzyskania przez tych podatników, którzy obok typowej działalności rolniczej prowadzą również tzw. działy specjalne produkcji rolnej, np. produkcję drobiarską, uprawy szklarniowe i pod osłonami, produkcję pszczelarską, rybacką. Gospodarstwa te nie mają prawa do omawianego zwolnienia podatkowego, bo w strukturze ich przychodów zbyt mało jest przychodów z typowej produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#ZygmuntBartoszewicz">Uważam, że nie jest to dobre rozwiązanie, zwłaszcza że tzw. działy specjalne produkcji rolnej są też generalnie biorąc działalnością rolniczą, tylko dla celów podatkowych potraktowaną odrębnie. Dla tych producentów rolnych pułap przychodów upoważniających do korzystania z ulg podatkowych powinien być, w mojej ocenie, obniżony do 40%. Propozycja ta zmierza w kierunku podobnych rozwiązań prawnych, jakie obowiązują w ustawodawstwie krajów zrzeszonych w Unii Europejskiej. Dla potwierdzenia tej tezy pragnę posłużyć się przepisami podanymi w rozporządzeniu nr 2328 Rady Wspólnoty Europejskiej z dnia 15 lipca 1991 r. w sprawie polepszenia efektywności struktur rolnictwa (powołuje się na nie projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym), w którym określono, że pomocą ekonomiczną państw członkowskich mogą być objęte również gospodarstwa rolne, w których część dochodu uzyskanego się z działalności rolniczej stanowi nie mniej niż 25% całkowitego dochodu z tych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#ZygmuntBartoszewicz">Przenosząc to na grunt konkretnych rozwiązań ustawowych, korzystam z uprawnień regulaminowych i zgłaszam wniosek formalny o wprowadzenie do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1896) dodatkowej zmiany. W zmianie 6 dotyczącej art. 17 proponuję w lit.b dodać nowy ust. 1e o następującej treści: W przypadku podatników, którzy obok działalności rolniczej prowadzą również działalność z działów specjalnych produkcji rolnej, udział przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 4e, powinien stanowić co najmniej 40%. Jestem przekonany, że wprowadzenie tej poprawki przyczyni się do stworzenia niektórym producentom rolnym szansy przeznaczenia zwolnionego z opodatkowania dochodu na dalszy rozwój ich gospodarstw i między innymi do odbudowy zaniechanej w ostatnich latach produkcji drobiarskiej. Będzie to dobre połączenie mechanizmu w systemie podatkowym z wprowadzonymi w ostatnim czasie preferencyjnymi kredytami na rozwój tej produkcji w niektórych rejonach kraju.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#ZygmuntBartoszewicz">Pragnę również zgłosić dodatkową poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 1902), a mianowicie w zmianie 14 odnoszącej się do art. 27a ust. 7 pkt 2 po wyrazach „w art. 12 ust. 1” proponuję dodać wyrazy „i ust. 6”. Zmiana ta zmierza do umożliwienia członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych skorzystania z odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na zakup przyrządów, pomocy naukowych, wydawnictw fachowych na równi z osobami wykonującymi pracę na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy. Dotychczasowe pominięcie w omawianym przepisie osób wykonujących pracę w ramach członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych nie jest uzasadnione, wykonują one bowiem taką samą pracę jak osoby wymienione w przepisie, z tym że na podstawie innego stosunku prawnego. Pozwolę sobie zwrócić uwagę, że proponowany przeze mnie zapis został umieszczony w uchwalonej przez Sejm ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 13 października 1995 r., która nie weszła w życie ze względu na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Z niezrozumiałych dla mnie względów w obecnym przedłożeniu rządowym zmiana ta została pominięta.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#ZygmuntBartoszewicz">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Zgłoszone przeze mnie dodatkowe poprawki do obu ustaw o podatku dochodowym nie niosą za sobą istotnych zagrożeń dla przyszłorocznego budżetu państwa. Mają one jednak istotne znaczenie dla części producentów rolnych i w skali jednostkowych przedsiębiorstw, i spółdzielni rolnych; mogą pozytywnie wpłynąć na poprawę ich kondycji ekonomicznej. Jest to zwłaszcza ważne w obecnym bardzo trudnym dla rolnictwa okresie. Powinniśmy wszyscy mieć świadomość, że w wielu rejonach kraju można śmiało ogłosić stan klęski żywiołowej w rolnictwie, np. w rejonie dolnośląskim, który mam zaszczyt reprezentować w Sejmie. Skutki tego odczuwamy nie tylko w roku bieżącym, ale przeniosą się one z pewnością na rok następny. W tej sytuacji wszelka pomoc producentom rolnym, w tym również poprzez preferencje podatkowe, powinna spotkać się ze znacznym zrozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#ZygmuntBartoszewicz">Wyrażam przekonanie, że Wysoka Izba pozytywnie odniesie się do zgłoszonej przeze mnie propozycji. Sądzę również, że pan minister finansów, który dawał już nie raz dowód wspierania rolnictwa, nie będzie zgłaszał do tego zastrzeżeń. Zwracam się z wnioskiem o uwzględnienie podanych wcześniej propozycji zmian w ustawach podatkowych w dalszych pracach legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#ZygmuntBartoszewicz">Panie marszałku, zgłaszam tutaj poprawki na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Zygmunt Bartoszewicz.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie proszę pana posła Jerzego Jankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W trakcie prac nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz nad poselskim i rządowym projektami ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spółdzielczość polska reprezentowana przez Krajową Radę Spółdzielczą zgłosiła kilka wniosków do przewodniczącej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów pani poseł Wiesławy Ziółkowskiej. Z przykrością stwierdzam, że w stosunku do żadnego z nich nie znalazłem odniesienia w sprawozdaniach Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej. Wniosków spółdzielczości nie zawierają wnoszone projekty ustaw, nie ma ich też wśród wniosków mniejszości. Spółdzielczości zrzeszającej ludzi o skromnych dochodach, z trudem walczących o utrzymanie swoich miejsc pracy chodzi przede wszystkim o równe szanse działania na wolnym rynku. Nie o specjalne przywileje zabiegają spółdzielcy, ale o gwarancje rzeczywistego traktowania jako równoprawnego podmiotu gospodarczego. Stąd wnioski nie są wyolbrzymione, dla wielu zapewne drobne, ale dla spółdzielców bardzo istotne i zasługujące na ich poważne potraktowanie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! Wnosiliśmy o wyłączenie z podatku dochodowego od osób prawnych, a objęcie podatkiem rolnym na ogólnych zasadach przychodów osiąganych z działów specjalnych produkcji rolnej. Przeciętna rentowność działów specjalnych produkcji rolnej, prowadzonych w ramach gospodarstw rolnych, nie jest obecnie wyższa od typowej produkcji rolnej i nie ma już uzasadnienia odrębne opodatkowanie od dochodów z całego gospodarstwa rolnego. Dotyczy to zwłaszcza produkcji drobiarskiej. Działy specjalne w gospodarstwach rolnych, prowadzone z reguły w mniejszych rozmiarach niż poza tymi gospodarstwami, odczuwają dotkliwiej częste zmiany koniunktury i niższe dochody z nich (a nawet straty) muszą być rekompensowane z typowej działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#JerzyJankowski">Drugi wniosek dotyczy wyłączenia z opodatkowania kwot przychodu uzyskanego z obrotu spółdzielni z jej członkami w ramach statutowej działalności spółdzielni. Spółdzielnie są utworzone przede wszystkim w celu zaspokojenia potrzeb swoich członków. Znajduje to wyraz w art. 1 ustawy Prawo spółdzielcze, który definiując spółdzielnię, jako jej cechę immanentną wymienia prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej w interesie swoich członków, a także w art. 18 stanowiącym, że członek ma prawo korzystać ze świadczeń spółdzielni w zakresie określonym w statucie.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#JerzyJankowski">Te swoje zadania ustawowe spółdzielnie realizują przez odpowiednie transakcje, w szczególności w zakresie sprzedaży, skupu i usług. Ten obrót, którego głównym celem nie jest zysk, lecz zaspokajanie potrzeb swoich członków, nie powinien zatem wchodzić do podstawy podatku dochodowego obciążającego spółdzielnię. Dotyczyć to powinno także tzw. zwrotu od zakupów, wypłacanego członkom z zysku przez spółdzielnie konsumenckie, który był swego czasu stosowany w Polsce, a obecnie jest stosowany w większości spółdzielni w zachodniej Europie. Przywrócenie zwrotu od zakupów nastąpiłoby w drodze statutowej, jeżeli zostałby uwzględniony w projektowanej zmianie ustawy o podatku dochodowym niniejszy wniosek. Szczegółowe zasady wyłączania przychodu powstającego z obrotów spółdzielni z ich członkami powinno określać rozporządzenie ministra finansów wydane w porozumieniu z Krajową Radą Spółdzielczą. Wniosek ten nawiązuje do koncepcji rozpatrywanych w czasie prac nadzwyczajnej komisji sejmowej do spraw nowelizacji Prawa spółdzielczego i wynika z uchwał I Kongresu Spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! Chodziło również o to, aby zrównać pozycję spółdzielni z prowadzącymi działalność gospodarczą osobami fizycznymi w zakresie kwot z tytułu prowadzonej praktycznej nauki zawodu uczniów zasadniczych, średnich i policealnych szkół zawodowych, zatrudnionych na podstawie umowy zawieranej ze szkołami. Prawo do takiej ulgi posiadają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą także w postaci spółek prawa cywilnego, na podstawie przepisów rozporządzenia ministra finansów z dnia 23 marca 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawowe przyznanie takiej ulgi osobom prawnym, w tym również spółdzielniom, stworzy odpowiednią zachętę do prowadzenia tej formy nauczania i umożliwi zatrudnienie absolwentów tych szkół.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#JerzyJankowski">Inny wniosek spółdzielczości dotyczy ograniczenia opodatkowania odsetek od udziałów i wkładów pieniężnych wnoszonych przez członków do spółdzielni do wysokości stopy procentowej ustalonej przez Narodowy Bank Polski dla kredytów redyskontowych. Stosowanie pełnego opodatkowania podatkiem dochodowym odsetek od udziałów i wkładów pieniężnych wnoszonych do spółdzielni przez ich członków powoduje, że dla członków spółdzielni korzystniejsze jest lokowanie swych środków na przykład w bankach, niż wnoszenie ich do własnej spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#JerzyJankowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Zmusza to często spółdzielnie do zaciągania kredytów bankowych na mniej korzystnych warunkach, niż mogłyby uzyskać potrzebne im środki z członkowskich wkładów pieniężnych i udziałów. Ponadto nie bez znaczenia jest również to, że odsetki od udziałów spółdzielnie wypłacają z nadwyżki bilansowej, która stanowi zysk spółdzielni po opodatkowaniu go podatkiem dochodowym. Otrzymane od członków spółdzielni odsetki od udziałów są więc opodatkowane dwukrotnie.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#JerzyJankowski">Krajowa Rada Spółdzielcza wniosła również o uzupełnienie przepisu art. 1 pkt 8 projektu ustawy o zapis, że ust. 2 stosuje się odpowiednio do podatników osiągających przychody z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną. Myślą przewodnią tego wniosku jest przeświadczenie, że sytuacja ekonomiczna i społeczna członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych jest zbliżona do sytuacji osób uzyskujących przychody ze stosunku pracy. Przychody ich powinny ulegać pomniejszeniu o koszty uzyskania na tych samych zasadach jak osób pozostających w stosunku pracy. Wreszcie spółdzielczość wniosła o ujednolicenie zasad stosowania ulg z tytułu wydatków remontowych, tj. aby w ust. 1 pkt 14 projektu ustawy w części ustalającej brzmienie art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy na końcu przepisu oznaczonego lit. g dodać wyrazy: „albo fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej”. Wyjaśniam, że zgodnie z zasadami gospodarki finansowej spółdzielni mieszkaniowej remonty mieszkań obciążają poszczególnych członków spółdzielni, natomiast koszty remontów i modernizacji budynków (naprawa dachów, instalacji cieplnych, elewacji, malowanie klatek schodowych itp.) finansowane są z funduszu remontowego spółdzielni. Fundusz jest jednak tworzony z odpisów wnoszonych przez członków, zatem i te koszty remontu i modernizacji budynków ponoszone są w istocie przez członków spółdzielni mieszkaniowych. Zasada sprawiedliwości społecznej i równości obywateli wobec prawa wymaga, aby stosowanie ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym także z tytułu wydatków na remonty i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, było jednolite, niezależnie od formy zaspokajania potrzeb mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#JerzyJankowski">Wysoki Sejmie! Wszystkie przytoczone przykłady wniosków spółdzielczych w wystąpieniu Krajowej Rady Spółdzielczej mają odniesienie do odpowiednich artykułów i paragrafów projektów ustaw. Zawierają konkretne sformułowania proponowanych zmian, a więc łatwo je odszukać. Merytorycznie zgłoszone wnioski zmierzają do zapewnienia spółdzielniom równych praw z innymi podmiotami i do zniesienia dyskryminacji. Nie powodują większych zmian w dochodach budżetu, stanowiąc zaledwie ułamkową część środków na różnego rodzaju restrukturyzacje i oddłużanie podmiotów państwowych. Dlatego wnoszę o ich przyjęcie i uchwalenie z tymi poprawkami. Konkretne propozycje zapisów składam na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie przemówienie posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Czas został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zostały 2 minuty i 11 sekund, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się skracać. Całe społeczeństwo i wszystkie podmioty gospodarcze zainteresowane są stabilizacją podatkową w okresie dłuższym niż 1 rok oraz tym, aby podatki w miarę możliwości były najniższe. Rząd w swoich projektach ustaw podatkowych, kierując się oczekiwaniami społecznymi i podmiotów gospodarczych, zakładał stopniowe zejście z podatku dochodowego od osób prawnych z 40% obecnie do 32% w roku 2000 jako wielkość docelową. Podobnie przy stawkach podatkowych od osób fizycznych, tak aby w roku 1998 uzyskać stawki 20, 30 i 40%, a więc takie, jakie obowiązywały w roku 1993. Dodatkowo ze względu na podpisane umowy z GATT oraz WTO kraj nasz zobligowany jest do corocznej redukcji ceł, a także zlikwidowania podatku granicznego. Dzięki temu w przedsiębiorstwach, które do swojej produkcji sprowadzają surowce z zagranicy, zostaną znacznie obniżone koszty wytwarzania. Rząd zakładał też wzrost wpływów budżetowych w 1997 r. i w latach następnych; miał on nastąpić dzięki znacznemu przyrostowi produkcji i obrotów w handlu zagranicznym, jednocześnie zaś miałyby wzrosnąć zatrudnienie, płace oraz zysk przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JanŚwirepo">Tego rządowego optymizmu nie podzieliły komisje, które w swoich sprawozdaniach pozostawiły bez zmian główne stawki podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, na poziomie z tego roku. Wprawdzie wyniki za 8 miesięcy są optymistyczne, nastąpiło osłabienie tempa wzrostu inflacji, spadło bezrobocie, wzrastają płace realne, wzrasta także sprzedana produkcja przemysłowa, jako niepokojące jednak należy przyjąć pogorszenie się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw, wzrost zadłużenia szkolnictwa, służby zdrowia. Negatywnie oceniam także sytuację w handlu zagranicznym za I półrocze br. i jej wpływ na dochody budżetu w 1997 r. Nastąpiło niebezpieczne rozwarcie nożyc między dynamiką importu a dynamiką eksportu. W porównaniu z I półroczem 1995 r. dynamika importu spadła w analogicznym okresie br. ze 137,6% do 126,8%, a dynamika eksportu wykazuje nawet bardzo duży spadek - ze 138,7% do 107,2%. W konsekwencji nastąpił ponad dwukrotny wzrost ujemnego salda obrotów towarowych. Dobrze się stało, że rząd w dniu wczorajszym wycofał się ze swych propozycji zawartych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#JanŚwirepo">Na zakończenie, bo już słyszę dzwonek, w związku z tym, że rok 1997 jest rokiem wyborów do Sejmu, a więc istnieje możliwość zmiany filozofii podatkowej (np. tej głoszonej dziś przez przedstawicieli Unii Wolności) uważam, że ustawowe zapisywanie planowanych zmian w dłuższych okresach czasowych jest niewskazane.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Czas wystąpień skończył się...</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Mam pytanie do pana premiera.)</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zabrakło mi czasu, więc chciałabym zadać panu premierowi kilka pytań. Bacznie wsłuchiwałam się dzisiaj w to, co pan premier mówił. I otóż, panie premierze, powiedział pan nam dziś m.in., że fiskalizm to relacja wpływów podatkowych do produktu krajowego brutto, ale w ogóle pan nam nie wyjaśnił, jakich oczekuje pan skutków proponowanej polityki fiskalnej, a mnie jako posła bardziej interesuje właśnie to, jakie będą te skutki. W związku z tym pragnę zapytać:</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#LidiaBłądek">Po pierwsze, jaki przewiduje pan bilans strat i zysków? Jak proponowane przez rząd obciążenia podatkowe wpłyną na takie wskaźniki, jak: dynamika produktu krajowego brutto, bilans płatniczy, inflacja, bezrobocie? Sądzę, że rząd dokonał stosownych analiz i proszę o przedstawienie ich wyników.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#LidiaBłądek">Po drugie, wiem, że rząd przygotowuje już projekt budżetu na przyszły rok, w związku z tym chciałabym zapytać, w oparciu o jakie stawki podatkowe - chodzi mi oczywiście o podatek dochodowy - są przygotowywane propozycje dochodów budżetowych?</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#LidiaBłądek">Po trzecie, mówił pan dzisiaj również, że dochody budżetu mają rosnąć i wydatki z budżetu mają rosnąć. Proszę o bliższe wyjaśnienie, co to oznacza dla przeciętnego obywatela. Czy takie założenia nie będą powodować dalszego wzrostu podatków? Przy czym bardziej interesuje mnie to, co rząd robi, aby zmniejszyć wydatki budżetowe. Przypomnę panu, że chyba w ubiegłym tygodniu w jednym z programów telewizyjnych przewodnicząca Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów powiedziała, że wydatki budżetowe można ograniczyć o ok. 20%. Pan dzisiaj również podawał przykłady - dotacje do przewozów pasażerskich, ulgi dla przedsiębiorstw to ponad 16 bln zł. Zapytuję więc, co pan o tym sądzi, jakie są pańskie propozycje zmniejszenia wydatków.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#LidiaBłądek">Mówił pan, panie premierze, że w przyszłym roku podatki będą mniejsze. Pytam więc, czy miał pan również na myśli podatek dochodowy od osób fizycznych, ponieważ z moich wyliczeń wynika, że ten akurat podatek faktycznie wzrośnie, chociażby z powodu likwidacji i ograniczenia ulg, bardzo więc proszę o uzasadnienie pańskiej tezy.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#LidiaBłądek">Mówił pan też o zaufaniu obywatela do państwa. Czy według pana zmieniające się z roku na rok zasady polityki podatkowej służą wzmacnianiu tego zaufania? Ponadto chciałabym zapytać pana, panie premierze, jakie skutki dla rozwoju budownictwa w naszym kraju - a wiemy, że jego wyniki są coraz gorsze - będzie miało proponowane przez rząd ograniczenie możliwości korzystania z ulg budowlanych na budowę domów mieszkalnych?</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#LidiaBłądek">Na koniec stwierdził pan, że gdyby to minister finansów pisał prawo podatkowe, to ustawa byłaby bardziej przejrzysta, a podatki mniejsze, czego ja np. bardzo bym sobie życzyła. W związku z tym chciałam zapytać pana premiera, kto przygotował projekt rządowy zawarty w druku nr 1740, który podpisał pan premier Cimoszewicz, i kogo pan delegował ze strony rządowej do udziału w pracach komisji budżetowej nad tym projektem, jeżeli pan do tego ręki nie przykładał? Znam pana stanowisko, które kilka tygodni temu prezentował pan w środkach masowego przekazu. Żałuję, że zabrakło panu konsekwencji, aby je obronić, ale skoro pan reprezentuje rząd, bardzo proszę odpowiedzieć na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#LidiaBłądek">Niezależnie od tego, panie marszałku, korzystam z prawa zgłoszenia poprawek dotyczących odliczania wydatków budowlanych na dotychczasowych zasadach, jak również pozostawienia wydatków na odpłatne dokształcanie podatnika.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Lidii Błądek.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan? Chyba pierwszy był pan poseł Wielowieyski, który pragnie wygłosić sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AndrzejWielowieyski">Zabieram głos w sprawie sprostowania dlatego, że w wypowiedzi pani poseł Grzebisz-Nowickiej znalazły się uwagi pod adresem mojej propozycji. Trzeba to wyjaśnić, ponieważ jest tu sporo nieporozumień.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#AndrzejWielowieyski">Pani poseł Grzebisz-Nowicka wskazuje, że naszym obywatelskim obowiązkiem jest troska o to, żeby wszystkie dzieci traktować jednakowo, i stąd moja propozycja, by dokonać rodzinnych ulg podatkowych, byłaby niesprawiedliwa, bo dzieci wiejskie nie byłyby tym objęte.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#AndrzejWielowieyski">Na podstawie stenogramu z dzisiejszej debaty może pani poseł stwierdzić, że powiedziałem, iż kwota 1400 mln z grubsza potrzebna do podjęcia sprawy zwiększenia zasiłków czy to poprzez ulgi, czy przez zasiłki obejmuje dzieci wiejskie. Co najmniej 300 mln powinno być przeznaczonych dla dzieci rolników. Prawdopodobnie trzeba by to zrealizować poprzez zwiększenie zasiłków rodzinnych. Natomiast podkreślam - bo pani poseł twierdzi, że się nie zgadza z moją argumentacją, ale nie ustosunkowała się do niej - że efekt psychologiczno-moralny w polityce rodzinnej ulgi mechanizmu podatkowego jest niewspółmiernie większy, co podtrzymuję.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jaskiernia.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, że już tylko to pytanie może pan wygłosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ czas klubowy został już wyczerpany, ograniczam się do sformułowania dwóch pytań do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#JerzyJaskiernia">Panie premierze, pierwsza sprawa dotyczy nowej w polskich warunkach koncepcji, aby niezależnie od projekcji stawek na rok następny wprowadzić również propozycje na kolejne lata. Chciałbym pana zapytać nie tylko jako wicepremiera rządu, ministra finansów, ale jako wybitnego specjalistę w tym zakresie, do jakiego stopnia jest to typowe rozwiązanie. To znaczy, czy na tle znanej panu praktyki czy to krajów naszego obszaru, czy Unii Europejskiej tego typu rozwiązanie jest stosowane i na jakich regułach prawnych jest oparte? W postaci ustawowego rozstrzygnięcia czy w postaci rezolucji parlamentu? Wiąże się z tym bowiem problem następujący. Być może przyszły parlament będzie miał podobną konstelację polityczną, ale przecież nie można też wykluczyć zmian i zawsze się rodzi dylemat, na ile poprzedni parlament może obligować przyszłe parlamenty, przyszłe większości i przyszłe rządy, jeśli chodzi o projekcję ścieżki podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#JerzyJaskiernia">Oczywiście zdaję sobie sprawę, że podstawowym argumentem jest kwestia stabilizacji tej polityki i jasność, z czym podatnik powinien się liczyć. Ale w tym wypadku interesuje mnie raczej aspekt formalny, czy tego typu mechanizm jest dzisiaj szerzej stosowany.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#JerzyJaskiernia">Moje drugie pytanie dotyczy kwestii, która wielokrotnie wracała. Proszę wybaczyć, że ją również podniosę, ponieważ bardzo wyraźnie wynika to z moich spotkań wyborczych. Otóż często poruszany jest problem, o którym pan premier Cimoszewicz mówił na lotnisku przed odlotem na Ukrainę, że muszą jeszcze być stawki wyższe, ponieważ są zobowiązania w stosunku do emerytów z tytułu IV kwartału. Do dnia wczorajszego byliśmy w sytuacji, kiedy nie znaliśmy jeszcze stanowiska komisji sejmowych - Komisji Ustawodawczej i Komisji Polityki Społecznej. To stanowisko w sprawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zostało wczoraj sformułowane. Patrząc na większość komisji, sądzę, że Wysoka Izba je poprze. Jesteśmy więc już na etapie, kiedy możemy z dużym prawdopodobieństwem powiedzieć, że Sejm uzna orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#JerzyJaskiernia">Chciałem zapytać, czy w związku z tym, że ta sprawa rzutuje na wysokość stawek podatkowych i zna pan już stanowisko połączonych komisji, nawet jeśli to nie jest stanowisko Sejmu, mógłby pan bliżej powiedzieć, z jakiego typu konstrukcją odpowiedzi ze strony rządu - projektu ustawy, która by była konsekwencją uznania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego za zasadne - możemy się liczyć. Bo nawet pewna generalna projekcja w tym zakresie umożliwi nam analizę relacji obu tych kwestii: poziomu stawki podatkowej i tych zobowiązań, które być może będziemy musieli ponieść z tytułu konsekwencji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Kaleta? Rozumiałem, że pan profesor ma jakieś pytanie.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Poseł Józef Kaleta: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#AleksanderMałachowski">Nie. Czy są jeszcze pytania do pana premiera?</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie, to oczekujemy, że pan premier będzie chciał odpowiedzieć na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeżeli to jest początek dyskusji, panie marszałku, to pan poseł Jankowski chciałby...)</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jankowski jeszcze ma pytanie? Nie, nie, to nie jest początek dyskusji. Ja pytam, czy są pytania do pana premiera, bo to jest ostatnia możliwość. Nie chciałbym, żeby ta dyskusja przeciągała się w nieskończoność, musimy tutaj coś sensownego zacząć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JerzyJankowski">Panie marszałku, nie możemy przeciągać tej dyskusji w nieskończoność, ale były tu wypowiedzi krytykujące rozwiązania proponowane przez posłów z różnych ugrupowań. Mam do pana premiera jedno tylko pytanie - czy panu premierowi coś wiadomo, że wczoraj połączone komisje - m.in. poseł Zajączkowska, a więc komisja rolnictwa - zdecydowały o dopłatach do paliwa i to kosztuje prawie 6 bln zł? Czy to w ogóle było policzone? Bo ja się dowiedziałem dopiero dzisiaj, że takie ustalenia poczyniły komisje sejmowe. Czy pan premier był o tym poinformowany i czy te skutki są znane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan premier będzie mógł teraz odpowiedzieć na pytania?</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Wiceprezes Rady Ministrów Minister Finansów Grzegorz Kołodko: Nie wiem, czy to jest przedmiotem dyskusji... Jak pan marszałek sobie życzy.)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#AleksanderMałachowski">Byłbym wdzięczny.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#GrzegorzKołodko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są pytania i pytania, są odpowiedzi i odpowiedzi. To, o co pyta pani poseł Błądek, w zasadzie, jak rozumiem, jest początkiem dyskusji po jej 10 godzinach, a nie końcem. Wobec tego traktuję to nie jako pytanie, tylko jako manifest polityczny, a w tym sensie, w jakim to są pytania, na każde po kolei odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#GrzegorzKołodko">Co do ostatniej zaś kwestii... Panie pośle, pan jest parlamentarzystą, a ja tylko skromnym sługą i urzędnikiem państwowym. To państwo decydujecie, a nie my. Ale z tego, co wiem, to komisje nie mają głosu decydującego, tylko ustawy podejmuje się tutaj, w Wysokiej Izbie. Wobec tego, jeśli komisje coś rekomendują - czy to odnośnie do paliw, czy to w kwestiach podatkowych - to tak długo, jak Wysoka Izba tego nie uchwali na swoją chwałę i na swoją odpowiedzialność, tak długo nie jest to prawem i nas to nie obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#GrzegorzKołodko">Co do konkretu zaś, kwestii dopłaty do cen paliw, w tej sprawie w swoim czasie rząd premiera Cimoszewicza zajmował stanowisko i stanowisko to było i nadal jest jednoznacznie negatywne. Nasz rząd jest przeciwko jakimkolwiek dopłatom do paliw, gdyż jest to wbrew logice ekonomicznej, wbrew zasadom zdrowego rachunku gospodarczego. Byłoby to marnotrawstwo pieniędzy podatnika i nie służyłoby to także realizacji w jakimkolwiek stopniu tych celów, które założyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#GrzegorzKołodko">Skąd się biorą te pomysły, to już jest zupełnie inna sprawa. Na gruncie czysto ekonomicznym, bo taką argumentację tutaj przestawiamy, ja nie odpowiadam nawet, że na to nie ma pieniędzy, odpowiadam, że to nie ma sensu ekonomicznego. I w sposób oczywisty nie tylko na to nie ma pieniędzy, przede wszystkim nie ma argumentów, żeby to przyjąć. Jeśli natomiast Wysoka Izba postanowi inaczej, wtedy oczywiście to stanie się prawem. Wtedy będziemy stali wobec innego pytania, w obliczu którego obecnie nie stoimy. Moja odpowiedź na to pytanie jest również taka, że nigdy nie należy stanowić prawa, które jest niewykonalne, gdyż wówczas jest to złe prawo. Wtedy na przykład można stanąć przed Trybunałem Konstytucyjnym, gdyż to, co się okazuje decyzjami posłów konieczne, może się okazać innymi decyzjami posłów w kontekście obowiązującej nas także ustawy, na przykład budżetowej, niemożliwe. Dlatego też musimy tak stanowić prawa w Wysokiej Izbie, a my prowadzić politykę w ramach tych regulacji, aby to, co jest konieczne, było możliwe.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#GrzegorzKołodko">Z tego też punktu widzenia - jeśli pan poseł Jaskiernia pyta o korelacje prac nad systemem i polityką podatkową w kontekście prac nad budżetem, ale także na tle takich czy innych orzeczeń nakładających na skarb państwa wymagalne zobowiązania w wyniku błędu ustawodawcy, który został tu, w tej Izbie popełniony - rząd oczekuje na stanowisko Wysokiej Izby w sprawie ostatniego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, gdyż wówczas dopiero będzie to obowiązującą wykładnią. Nie znam tego stanowiska Wysokiej Izby, wobec tego przedwcześnie jest odpowiadać na to pytanie. Jeśli zaś chodzi o pierwsze pytanie pana posła Jaskierni, rozumiem, że intencją pana posła nie jest prowadzenie w Wysokiej Izbie dysputy teoretycznej czy naukowej, choć z pewnością sprawiłoby mi to dużo większą radość niż dyskusje polityczne z panem posłem Jaskiernią, ale odpowiadam: są różne doświadczenia i tam, gdzie się podejmuje decyzje o skutkach dalekosiężnych, czasem rozkłada się to na ścieżce czasu. Otóż tak się składa, że w określonym miejscu od Słońca jest orbita Ziemi i u nas 365 dni składa się na rok, w związku z tym przyjmujemy budżet na okresy roczne i jeszcze utożsamiamy rok z rokiem kalendarzowym, bo są systemy, gdzie rok budżetowy nie odpowiada latom kalendarzowym, tylko toczy się np. od 1 kwietnia do 31 marca czy od 1 lipca do 30 czerwca ze względu na cykle produkcyjne, co ma obecnie coraz mniejsze znaczenie, ale kiedyś, kiedy bardzo ważyła produkcja rolnicza, budownictwo albo tak jak w Norwegii rybołówstwo, ważniejsze było, jak się kształtują dochody, jak ryby wpadają do sieci, niż jak się obraduje parlamentarzystom czy rządzi rządom.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#GrzegorzKołodko">My mamy rok kalendarzowy. Jest 365 dni i to z jednej strony nas dyscyplinuje, ale z drugiej strony stwarza komplikacje, ponieważ ludzie gospodarują, zarabiają, wytwarzają dochody, a fiskus je częściowo przejmuje po to, żeby dzielić tak, jak parlamenty postanawiają, w sposób ciągły. Rząd proponuje właśnie wydłużenie perspektywy, w której się myśli, analizuje, obserwuje i podejmuje decyzje. Generalnie idea jest taka, aby utrzymywać zdrowe tendencje rozwojowe po to, żeby ludziom łatwiej się pracowało, lepiej żyło; stąd ta ścieżka wzrostu, unowocześniania polskiej gospodarki, włączania jej w układy międzynarodowe nie jako cel samoistny, tylko właśnie po to, żeby nam się jeszcze lepiej pracowało i żyło. Mogłoby się to dokonać, gdybyśmy tę skalę i tak nie najwyższego (bo tu rację ma pan poseł Syryjczyk, choć wciąż zbyt wysokiego w stosunku do tego, czego chcemy w tej fazie i stać nas na to) fiskalizmu, czyli relacji opodatkowania do dochodu narodowego, mogli zmniejszyć, ale nie możemy tego zrobić jednorazowo.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#GrzegorzKołodko">Była taka faza dyskusji (w tej chwili jest to już tylko przypomnienie, pro memoria), gdy minister finansów, wnosząc na posiedzenie rządu te projekty, proponował obniżenie podatku dochodowego od osób fizycznych w roku 1996 do stawek 20, 30, 40%, odpowiednio. Rada Ministrów pracowała, uwzględniła różne racje, argumenty, punkty widzenia i zaproponowała Wysokiej Izbie rozłożenie tego na 2 lata, żeby skutek występujący po stronie dochodów był bardziej łagodny, gdyż w 1997 r. mogą się spiętrzyć pewne wydatki. Jeśli zaś chodzi o podatek od osób prawnych, rozłożyliśmy tę propozycję na ścieżkę 4-letnią, aby uzyskać redukcję o 1/5 stawki nominalnej.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#GrzegorzKołodko">Panie marszałku, jeszcze jeden komentarz. Podkreślano, i słusznie (bardzo słusznie podkreślała to pani poseł Ziółkowska, przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów), że płacimy bardzo niskie podatki, że płaci się 16%, że ci, którzy zahaczają o stawkę 33%, płacą ok. 20% czy mniej, a ci, którzy ocierają się o stawkę 45%, faktycznie płacą ok. 30%. W Polsce najbogatsi ludzie, najbogatsza grupa podatników płaci ok. 30% podatków. Nikt nie płaci 45%. To jest teoretycznie niemożliwe, bo żeby płacić 45%, trzeba chociażby w styczniu płacić 21%, w lutym jeszcze 33% i dopiero w marcu — i takich prawie nie ma. Niektórzy, zahaczający o stawkę 45%, płacą 45% w grudniu, przez dwa miesiące 33%, a przez 9 miesięcy 21%. Podawaliśmy te statystyki, te wszystkie dane nie po to, żeby poszły w zapomnienie, ale po to, żeby się nimi posługiwać przed podjęciem decyzji. W przedłożeniu rządowym proponujemy, aby zmniejszyć różnice pomiędzy nominalnymi stawkami podatkowymi, które wywołują tyle napięć, słynnymi na razie 21, 33, 45% (mam nadzieję, że decyzją Wysokiej Izby będzie to jednak 20, 30, 40%), a tym, co efektywnie płacimy jako podatnicy, uwzględniając kwoty wolne, koszty uzysku oraz liczne ulgi i odpisy, których jest zdecydowanie za dużo, bo system podatkowy nie jest od ulg i odpisów, tylko ma gwarantować dochody do budżetu państwa, a do wspierania budownictwa mieszkaniowego, oświaty czy ludzi w trudnej sytuacji są instrumenty polityki dochodowej. Rząd zgadza się z tymi, którzy uważają, że ulg powinno być mniej. Jeśli chodzi o silną politykę prorodzinną, akcent powinien być przeniesiony na przykład na zasiłki czy wspieranie pozycji materialnej polskiej rodziny instrumentami polityki dochodowej. To jest też częścią „Pakietu 2000”, to jest też częścią przedłożeń rządowych.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#GrzegorzKołodko">Były więc przypadki, że dokonywano redukcji i wprowadzano podwyżki podatku. Mówimy teraz o redukcji, mając na myśli rozłożenie tego w czasie. Do jednych z najbardziej politycznie sprytnych posunięć, choć dziś już rodzących olbrzymie problemy, kiedy się podejmuje decyzję, która jest realizowana celowo i świadomie poza kadencją parlamentów, są kryteria z Maastricht. Nigdy nie doszlibyśmy do tego, do czego dochodzi Europa Zachodnia w Unii Europejskiej, gdyby w swoim czasie nie podjęto decyzji dotyczącej roku 1999 i 1 stycznia. Tę decyzję podjęto wtedy, kiedy to nie dotyczyło ówczesnych prezydentów, premierów, ministrów i parlamentarzystów, gdyż nie byliby oni w stanie podjąć takich decyzji, gdyby to ich dotyczyło, a dotyczy to już obecnych kadencji.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#GrzegorzKołodko">Moim zdaniem, panie pośle Jaskiernia, odpowiedzialność, która ciąży na nas wszystkich - czy ktoś jest politykiem z woli tych, którzy go wybrali, czy z własnego wyboru, bo podjął się sprostania ciężkim obowiązkom - polega na tym, żebyśmy potrafili widzieć dalej niż czas naszej kadencji czy nominacji, które kiedyś się skończą. Musimy umieć podejmować decyzje, będąc w pełni świadomi, jakie są ich długofalowe implikacje. Zła byłaby, moim zdaniem, polityka gospodarcza, finansowa, która skracałaby tę perspektywę.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#GrzegorzKołodko">Nie mówimy, że stawki nie mają się zmieniać, ale że nie powinny zmieniać się reguły. Nie mówimy, że stawki nie mają się zmieniać, one mają się obniżać. Chcemy to rozłożyć, żeby to było strawne dla podatników, ale i dla beneficjentów wydatków budżetowych. Dlatego to jest rozłożone w czasie. Najgłębszy sens tego, co zaproponował rząd, polega na tym, że podatnicy mają wiedzieć nie tylko to, co im w tym zakresie gotuje nasz rząd i parlament tej kadencji, ale to, czego ma oczekiwać.</u>
          <u xml:id="u-112.11" who="#GrzegorzKołodko">To jest właśnie kwestia zaufania - odpowiadam pani poseł Błądek. Nie jest intencją rządu czy ministra finansów, co pani poseł sugeruje, żeby rokrocznie zmieniać podatki. To przewodniczący klubu PSL, w swoim czasie premier rządu, w którym miałem zaszczyt być wicepremierem i ministrem finansów, wraz z ówczesnym ministrem finansów, wicemarszałkiem Sejmu z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, przy państwa pomocy i dzięki państwa głosom podnieśli podatki na rok 1994, zapowiadając, że to tylko na ten jeden rok. Nasz rząd podejmuje kolejną próbę, żeby ułatwić państwu wywiązywanie się z danych obietnic, bo ja obietnic nie składałem i nie składam.</u>
          <u xml:id="u-112.12" who="#GrzegorzKołodko">Podejmujemy tę próbę jeszcze raz, ale to pani poseł głosowała wtedy za podwyższeniem podatków. Jeśli pani głosowała wtedy przeciw, to tym bardziej ma pani szansę poprzeć teraz nasze propozycje i przyczynić się do obniżenia podatków, na co wraz z podatnikami liczę. Chcemy - nie dlatego, że to chodzi o nas, gdyż tu chodzi o interes podatnika i interes gospodarki, producentów i konsumentów - stabilizować i rozwijać gospodarkę, ale także reguły gry, a to można zrobić tylko opierając się na zasadzie zaufania. Najlepszy system podatkowy to nie taki, w którym podatki są niskie albo sprawiedliwe, ale taki, który jest stabilny i budzi zaufanie podatników.</u>
          <u xml:id="u-112.13" who="#GrzegorzKołodko">Podatków można nie lubić, podatki trzeba płacić. Jednak na pewno trzeba wiedzieć, jakie one będą, i to nie tylko w kolejnym, przyszłym roku, ale w przyszłości. Nie można prowadzić gry podatkowej z podatnikami, a także z wyborcami, co nie jest już moim zmartwieniem, w ten sposób, że się skraca perspektywę.</u>
          <u xml:id="u-112.14" who="#GrzegorzKołodko">Polska nie jest jedynym krajem, panie marszałku, w którym mówi się o podatkach. Trwa kampania wyborcza w jednym z największych państw świata. Jedni mówią, że obniżą podatki, drudzy, że nie będą ich podnosić. Nie to jest przesłanką decyzji zawartych w przedłożeniu rządowym czy w propozycji decyzji. Nasza troska dotyczy tylko i wyłącznie tego, co przedstawiłem w argumentacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-112.15" who="#GrzegorzKołodko">Teraz odpowiadam na pytania pani poseł. Co do wskaźników makroekonomicznych, zakładamy, że jeśli będzie realizowana linia „Pakietu 2000 — Strategii dla Polski”, utrzymane zostanie wysokie tempo wzrostu dochodu narodowego (w kategoriach produktu krajowego brutto) rzędu 5,5–6% do roku 2000 — mam nadzieję, że także później. Natomiast w pracach nad przyszłoroczną ustawą budżetową przyjęliśmy prognozę zakładającą nie mniej niż 5,5% realnie, choć, jeśli dobrze pójdzie, może to być nieco więcej. Co do inflacji, jest to budowane na ścieżce dalszej dezinflacji i przy założeniu, że w tym roku przeciętny poziom inflacji będzie taki, jaki jest przewidywany ustawą budżetową — przypomnę, że jest to 19,8 — a poziom punktowy, czyli poziom cen w końcu roku do poziomu cen w końcu grudnia 1995 r., wyniesie 17,8–17,9. Wynosi on na koniec września, panie marszałku, najprawdopodobniej 18,9, a więc, powtórzę jeszcze raz, jest najniższy od 9 lat. Gdyby udało nam się „zdjąć” jeszcze nieco ponad 1 punkt procentowy, to i ten cel zrealizowalibyśmy. Na rok przyszły średni wskaźnik, na którego bazie indeksujemy płace i urealniamy wydatki budżetowe, wynosi 15%, natomiast punktowy 13%. Zgodnie z „Pakietem 2000” chcielibyśmy, żeby inflacja w końcu roku 2000 w porównaniu z końcem 1999 r. wynosiła ok. 5%. Jest to trudne, ale możliwe. To ma się dokonywać w warunkach kontroli deficytu budżetowego nie jako samoistnego celu, tylko właśnie jako instrumentu polityki antyinflacyjnej, stabilizacji, urealniania dochodów i poprawy warunków życia, a także poprawy efektywności. To jest instrument, to nie jest cel. Na tym polega różnica między naszą polityką i, jak sądzę, polityką niektórych naszych poprzedników - walka z inflacją jest dla nas środkiem, a nie celem.</u>
          <u xml:id="u-112.16" who="#GrzegorzKołodko">Jeśli chodzi o bezrobocie, mówiłem - przypomnę - odpowiadając na pytanie pani poseł, że nie tak dawno, 28 miesięcy temu, stopa bezrobocia wynosiła już 16,9, teraz wynosi 13,5%. Albo, mówiąc inaczej, powstało blisko 600 tys. nowych, lepiej opłacanych - bo lepiej zorganizowanych - wydajniejszych miejsc pracy. Będą powstawały następne setki tysięcy miejsc pracy w kolejnych latach i w końcu roku 2000 z pewnością będziemy mieli nie tylko jednoprocentową stopę inflacji - jeśli pójdziemy ścieżką propozycji rządowych - lecz również jednoprocentową stopę bezrobocia. Sądzę, że w roku przyszłym, skoro w końcu tego roku ta stopa będzie przekraczała najwyżej o pół punktu 13%, będzie ona dalej spadała i może wynosić już tylko ok. 12%. Oczywiście walka z inflacją wiąże się, na zasadzie sprzężeń zwrotnych i pewnej alternatywy, z walką z bezrobociem, ale tu jesteśmy wyjątkowo skuteczni, spada bowiem i jedna, i druga stopa. Jest to także funkcją innych już zależności pomiędzy wzrostem gospodarczym a przeciwdziałaniem inflacji i wzrostem gospodarczym a przeciwdziałaniem bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-112.17" who="#GrzegorzKołodko">Co zaś do bilansu handlowego, to w tym kontekście chcę powiedzieć, panie marszałku, że eliminacja podatku importowego jest przede wszystkim posunięciem antyinflacyjnym. To jest element kosztotwórczy — to podnosi koszty produkcji o tyle, ile płaci się z tytułu tego podatku. Podatnicy, jeśli są importerami dóbr inwestycyjnych czy materiałów zaopatrzeniowych, wliczają to w ceny i polskie gospodynie domowe, rolnicy, fabryki, ci, którzy to kupują, płacą. Wyższe koszty — wyższa cena. Otóż właśnie z powodu troski o ten element kosztów chcemy zrezygnować z tego podatku; chcemy także poprawić konkurencyjność polskiej gospodarki. Czy ta konkurencyjność jest wystarczająca? Gdy mówi się ogólnikowo, to tak, jeśli natomiast bardziej konkretnie, jeśli odnosi się to do konkretnych firm, branż czy instytucji, to już nie zawsze. Dzieje się tak dlatego, że konkurencyjność wymaga zwiększonego wysiłku i nie ukrywamy, że nasza polityka polega na tym, żebyśmy się wszyscy bardziej wysilali, bo tylko wtedy może być lepiej. Nie wszyscy są zadowoleni z tego, że pogłębia się konkurencyjny nacisk, bo łatwiej gospodarować, łatwiej ukrywać swoją niegospodarność, jeśli jest ta otoczka, „dodatek” w postaci podatku importowego — choć on nie z tych powodów, o czym mówiłem, był wprowadzany. Został wprowadzony w końcu 1992 r., bo walił się budżet, a deficyt zbliżał się do 7% — tyle przynajmniej wynosił według zweryfikowanych danych; konkretnie 6,7 czy 6,9% produktu krajowego brutto. Wówczas, kiedy ten podatek był wprowadzony, deficyt był ok. 2,5-krotnie większy niż teraz. Od tej strony będzie zatem większa konkurencyjność. Czy pod wpływem tego impulsu będzie rósł import? Pod wpływem tego tak, pod wpływem innych może będzie odwrotnie. Natomiast jeśli chodzi o naszą strategię i naszą politykę, często jest podnoszony (co ciekawe, ostatnio najczęściej przez kolegów z PSL) element dotyczący tego, czy istnieją zagrożenia co do bilansu płatniczego, handlowego, równowagi zewnętrznej, od tej strony. Otóż nasza myśl i nasza polityka jest następująca. Tak długo, panie marszałku, panie i panowie posłowie, jak wzrost gospodarczy jest ciągnięty przez eksport, czyli eksport rośnie realnie i jeszcze w dodatku rośnie on szybciej niż rośnie tenże dochód narodowy, a takie są realia w Polsce, jak długo jest równowaga bądź nadwyżka, bądź uzasadniony, limitowany, kontrolowany deficyt na rachunku obrotów bieżących i jak długo jest bezpieczny poziom rezerw walutowych państwa, tak długo to jest dobra polityka. Jak jest w Polsce? Eksport z bardzo wielu powodów rośnie wolniej niż w rekordowym z tego punktu widzenia, zupełnie wyjątkowym, niepowtarzalnym 1995 r. Będzie on rósł szybciej w latach następnych, dlatego że wychodzi z recesji czy ze stagnacji. Jeśli chodzi o naszych wielkich partnerów w Unii Europejskiej czy w OECD, o Niemcy, Francję czy USA, będzie ożywienie, także na Ukrainie i w Rosji, i życzmy im tego, bo to również zwiększa popyt na polską produkcję. A zatem z tego powodu również będzie rósł eksport, a dlatego, że my będziemy tak czy inaczej manipulować pewnymi instrumentami, chociaż w sposób umiejętny manipulować (bez pejoratywnego zabarwienia tego określenia) jednak trzeba.</u>
          <u xml:id="u-112.18" who="#GrzegorzKołodko">Czy jest równowaga w bilansie płatniczym? Otóż tak, po 9 miesiącach 1996 r. dokładnie jest równowaga. Bilans płatniczy jest całkowicie zrównoważony, nie ma żadnego deficytu, panie marszałku, Wysoka Izbo. Dlaczego tak się dzieje? Bo jest saldo ujemne handlowe, a więc saldo wartości... Jest inna wartość tego, co my jako Polacy potrafiliśmy sprzedać, a jest to rekordowe w historii; w historii - nie w okresie 7 lat, lecz w ciągu 1000, 30 lat nie wyeksportowaliśmy, nie wywieźliśmy za granicę tyle, ile w tym roku; jest różnica, ale jeszcze więcej przywieźliśmy. Natomiast są obroty niewidoczne, transfery kapitałowe, płatności odsetkowe, jest wreszcie ten słynny (szczęsny czy nie, to zależy od tego, jak na to spojrzeć i od tego, kto i z jakiego województwa na to patrzy) tzw. handel przygraniczny. Jeśli natomiast spojrzy się na to przez pryzmat całego rachunku, to jest on zrównoważony.</u>
          <u xml:id="u-112.19" who="#GrzegorzKołodko">A jaki jest poziom rezerw? Nigdy poziom rezerw nie był naszym problemem; był nim napływ rezerw, tempo wzrostu, a nie sam zasób, problemem był strumień, który zalewał, bo tworzył dodatkową presję inflacyjną, a nie poziom wody w zbiorniku, w którym są te rezerwy. Dzisiaj poziom rezerw, Wysoka Izbo, jest taki, że równoważy z nawiązką wartość rekordowo wysokiego 7-miesięcznego importu. Długo mógłbym opowiadać - ale ani nie wypada, ani nie trzeba - o tym, jaka jest sytuacja, co się dzieje w Turcji, na Filipinach, na Ukrainie i na Węgrzech, w niektórych państwach, które są bardzo blisko nas. Z tego punktu widzenia Polska jest znowu krajem wielkiego sukcesu; pewnie wszędzie, tylko niekoniecznie na Wiejskiej, co częstokroć trudno mi zrozumieć. Ale nie chodzi o to, żebym ja zrozumiał te motywacje; chcę bowiem, żebyśmy nawzajem zrozumieli, zanim podejmiemy decyzję, jak argumentujemy, jak analizujemy i czy popełniamy w tym błąd.</u>
          <u xml:id="u-112.20" who="#GrzegorzKołodko">Ten poziom rezerw jest bezpieczny, według określonej metody liczenia przekracza 18 mld dolarów. I z tego też punktu widzenia nadal będziemy liberalizować obroty, będziemy integrować gospodarkę polską z gospodarką światową, będziemy posługiwać się rozwojem konkurencji jako metodą przeciwdziałania procesom inflacyjnym, bo walka z inflacją, jakkolwiek byłaby skomplikowana i trudna, służy wszystkim - rolnikom, robotnikom, profesorom, czytelnikom, pisarzom, wsi i miastu. I dojdziemy do tego, że w rzeczywistości wskaźniki coraz niższej inflacji, których spadkiem się cieszymy, będą rocznie wynosić tyle, ile teraz wynoszą miesięcznie. A kto w to nie wierzy, niech przypomni sobie, że w grudniu 1990 r., kiedy ponoć były takie sukcesy w walce z inflacją, wynosiła ona 70%, a teraz - 17%. Niedługo będzie wynosiła 7%, tylko trzeba tę politykę utrzymać, trzeba wzmocnić.</u>
          <u xml:id="u-112.21" who="#GrzegorzKołodko">To, co proponuje rząd premiera Cimoszewicza, temu właśnie ma służyć, pani poseł. Prosiła pani, żebym panią przekonał, próbuję to uczynić, a czy mi się to udaje, to już pani sama osądzi w swoim sumieniu. Chętnie będę także służył pani odpowiedzią na wszelkie pytania już nie tylko w tej, ale może w jakiejś innej izbie, gdyż chciałbym, żebyśmy się dobrze zrozumieli, dlatego że bez zrozumienia nie będzie porozumienia. Bez porozumienia natomiast nie będzie zdolności do rozwiązywania tych wszystkich problemów. I jeśli mamy się zrozumieć i porozumieć, to jeszcze raz, pani poseł, panie marszałku, Wysoka Izbo, chcę powtórzyć to, co powiedziałem: od niczego nie chcę się odciąć, także a propos tego, co tu było powiedziane w końcowej fazie.</u>
          <u xml:id="u-112.22" who="#GrzegorzKołodko">Mówicie państwo: Dobrze, że rząd się wycofał. Otóż, panie marszałku, Wysoka Izbo, rząd nie wycofuje swojej propozycji obniżania podatków. Oświadczam to dzisiaj w Izbie po raz trzeci i proszę się opierać na moich deklaracjach - deklaracjach wiceprezesa Rady Ministrów, przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i ministra finansów, a nie na relacjach, których my nie autoryzujemy. Rząd podtrzymuje swoje propozycje odnośnie do regulacji podatkowych. Rząd przedstawia argumenty ekonomiczne i oczekuje, że Wysoka Izba wsłucha się w tę argumentację i - jeśli ją podzieli - przyjmie tę ustawę, poprawiając to, co konieczne, ale nie zmieniając tego, czego zmienianie byłoby zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-112.23" who="#GrzegorzKołodko">Rząd dodaje również, że odniesie się ze zrozumieniem do nieco innej decyzji Wysokiej Izby, gdyby Izba doszła do wniosku, że to, co zaproponował rząd, w sumie jest słuszne, jednak nie należy tego wprowadzać od razu, od roku 1996, ale od roku 1997. Dlatego też rząd integralnie traktuje - i tak było cały czas, od początku do końca, tak mówiliśmy i nadal tak mówimy, jednym głosem, w rządzie premiera Cimoszewicza - ścieżkę schodzenia z podatkami. Nie ma już pana posła Jaskierni. Może stąd się bierze pytanie, że jeśli oddzielimy rok 1996 i powiemy, że o następnych latach będziemy decydować w następnych latach, to wtedy nie ma kwestii obniżania podatków. Otóż rząd jest przeciwko takiemu rozdzieleniu. Rząd jest za podejmowaniem integralnej decyzji w interesie podatników po to, żeby podatnicy wiedzieli w pierwszej kolejności, jakie będą płacić podatki. Potem ocenią, czy podatki ich zdaniem są właściwe, czy za duże, czy za małe, i oczywiście te oceny będą bardzo różne.</u>
          <u xml:id="u-112.24" who="#GrzegorzKołodko">Dlatego, dziękując jeszcze raz pani poseł za te pytania, chciałbym podkreślić: To są nasze racje ekonomiczne - społeczeństwo, jak sądzę, jest wrażliwe na te kwestie - uwzględniające realia polityczne. To są propozycje rządowe, tak samo jak są propozycje komisji sejmowych, natomiast decyduje Sejm, Senat, parlament, decydują Wysokie Izby. Powtórzę: Decyzji nie podejmują ci, którzy mają rację, decyzje podejmują ci, którzy mają większość. A czy ci, którzy mają większość, mają rację - to ocenią wyborcy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu premierowi Kołodce.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Poseł Lidia Błądek: Panie marszałku, chciałabym sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo. Proszę jednak, aby to było sprostowanie, a nie polemika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#LidiaBłądek">Tak, chcę tylko sprostować.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Powiedział pan, że głosowałam za podwyższeniem podatków. Otóż proszę sprawdzić, naprawdę głosowałam przeciwko podwyższeniu podatków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Gruszkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze swej strony i w imieniu połączonych komisji chcę podziękować Wysokiej Izbie za tę debatę, za złożone poprawki. Myślę, że tylko w drodze twardej, trudnej dyskusji możemy poprawiać prawo - w tym akurat wypadku prawo podatkowe. Jeszcze raz dziękuję za wszystkie złożone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł sprawozdawca Stec?</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym się ustosunkować do następującej wypowiedzi pana posła Syryjczyka, cytuję: Tak więc punkt sprzedaży, który ma średnie obroty ponad 200 zł dziennie i handluje gazetami czy żywnością, np. ziemniakami, chlebem, pakowanymi herbatnikami, okaże się płatnikiem VAT i to w 4 kategoriach: stawek 22%, 7%, 1% oraz od towarów zwolnionych. I będzie zmuszony zakupić kasę fiskalną, gdyż od 1 stycznia 1997 r. wygasa możliwość niestosowania kasy fiskalnej przez jakąkolwiek grupę podatników.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#StanisławStec">Wysoki Sejmie! Jest to po prostu - przykro mi to powiedzieć - czysta demagogia, ponieważ podatnicy, których wymieniłem, są z reguły opodatkowani kartą podatkową, nie muszą prowadzić w związku z tym żadnej ewidencji, nie muszą być VAT-owcami. Natomiast minister finansów na podstawie ustawy o VAT, art. 29, ma upoważnienie do tego, aby niektóre grupy podatników zwolnić od stosowania kasy fiskalnej. I takie zarządzenie ministra finansów, o ile się dobrze orientuję, już jest gotowe. W związku z tym nie należy straszyć podatników, że od 1 stycznia 1997 r. wszyscy muszą prowadzić kasy fiskalne, bo to jest niepoważne ze strony posła... Takie wypowiedzi bez sprawdzenia nie powinny mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#StanisławStec">Druga sprawa, odnośnie do ryczałtu: że zmuszamy w ten sposób do prowadzenia dokumentacji, do biurokracji. Obecnie te osoby, które wybrały ryczałt ewidencjonowany, muszą już prowadzić ewidencję przychodów, ewidencję dla potrzeb VAT - jeżeli wybrali VAT albo przekroczyli w obrotach 800 tys. - ewidencję środków trwałych i amortyzacji, gdyż w przypadku przejścia na księgę przychodów i rozchodów muszą ustalić wysokość amortyzacji aktualnych środków trwałych, i kartę wynagrodzeń, gdy zatrudniają pracowników. Nawet gdy obniżymy stawkę obrotów, do których może być ryczałt ewidencjonowany, to nie będzie zaskoczenia, że podatnicy muszą prowadzić od nowa pełną dokumentację, ponieważ już ją prowadzili. Natomiast ta propozycja wynikła z tego, że ryczałt jest fakultatywny i w związku z tym wysokość wpłaconego podatku - jak wynika z informacji ministra finansów - jest bardzo niska w stosunku do innych podatników, szczególnie tych, którzy są zatrudnieni na umowę o pracę, czy emerytów i rencistów. I tylko z tego tytułu ta propozycja była złożona.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#StanisławStec">Nie będę się ustosunkowywał do poprawek dotyczących ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ każdy poseł ma suwerenne prawo zgłosić poprawki. Te poprawki będzie rozpatrywała Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza i będą one proponowały Wysokiej Izbie ich przyjęcie lub odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Stecowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł Jedoń? Nie ma, to znaczy, że nie pragnie zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, nikt już nie ma ochoty zadawać pytań ani prostować, a zatem zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Do trzeciego czytania projektu ustawy zawartego w druku nr 1144 przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#AleksanderMałachowski">Natomiast w związku z tym, że w czasie drugiego czytania do projektów ustaw zawartych w drukach nr 1896, 1902 i 1903 zgłoszono poprawki - jest ich ok. 80 - Prezydium Sejmu proponuje, aby ponownie skierować je do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę. Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu premierowi za całodzienny udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (druki nr 1571 i 1894).</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku Wysoka Izbo! Przejdziemy do nieco innej problematyki, problematyki związanej z Prawem budowlanym i postępowaniem egzekucyjnym w administracji. Jest to potrzebna nowela, jak sądzę, nowela spóźniona, będąca skutkiem pewnego przeoczenia w momencie uchwalania Prawa budowlanego. Przypomnę, że ta nowela ma na celu urealnienie konstrukcji grzywny, jak również wymuszenie pożądanych zachowań czy pożądanego stanu wobec tych podmiotów, które dopuszczają się łamania przepisów Prawa budowlanego, a przede wszystkim dopuszczają się samowoli budowlanej. Z tego punktu widzenia zasługuje ona na pilne rozpatrzenie i uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej przedstawiają sprawozdanie zawarte w druku nr 1894, proponując rozwiązania, które służą wprowadzeniu istotnych zmian na korzyść, mają sprawić, że grzywna w celu przymuszenia będzie instytucją skuteczną. Obecna grzywna stosowana w tego rodzaju postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest bardzo niska, jest nakładana nie jednorazowo, ale może być stosowana pięciokrotnie i nie wywołuje pożądanych skutków, które nazywamy zachowaniami powinnymi. Odnosi się do takich sytuacji, kiedy następuje złamanie Prawa budowlanego, i stosuje się ją wobec podmiotów, które odmawiają wykonania decyzji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć trzy zdania komentarza. Komisje stanęły przed dosyć trudnym rozstrzygnięciem, jak miarkować wysokość grzywny, jakie rozwiązanie generalnie przyjąć. Pojawiła się koncepcja, że definicja obiektu budowlanego jest tak obszerna, że obejmuje z jednej strony halę produkcyjną, z drugiej - pomieszczenie gospodarcze, które jest wykorzystywane na cele produkcji rolniczej. Jest kwestia domu mieszkalnego. Powstaje problem, czy należałoby zastosować we wszystkich tego rodzaju przypadkach jeden sposób kształtowania i ustalania wysokości grzywny.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#JanuszSzymański">Proszę zauważyć, że w naszym rozwiązaniu proponujemy następujący algorytm przy wyznaczaniu wysokości grzywny, która ma jednorazowy charakter i jest stosowana w celu przymuszenia, mianowicie jest to iloczyn powierzchni zabudowy obiektu objętego przymusową rozbiórką i 20% tej ceny 1m2, którą ustala się na podstawie algorytmu. Przypomnę, że ta ostatnia ustalona cena wynosi 9200 tys. starych złotych, czyli 920 nowych złotych, i jest to cena za IV kwartał 1995 r. Staram się to ustalić, nowa waloryzowana cena 1 m2 nie występuje, choć, jak wiem, toczą się negocjacje. 20% z tego stanowi grzywna. Komisje, które rozpatrywały ten projekt, miały wątpliwości, czy w przypadku każdego obiektu budowlanego należy ten algorytm stosować do ustalania wysokości grzywny. Inna jest sytuacja w przypadku budynku mieszkalnego, inna w przypadku obiektu budowlanego, który jest przeznaczony na cele działalności gospodarczej, a jeszcze inna jest sytuacja, kiedy mamy do czynienia z przysłowiową stodołą. Pojawił się pomysł czy pogląd, aby to rozwiązanie miarkować inaczej czy tę wysokość grzywny określać inaczej — że w każdym przypadku biegły dokonywałby wyceny, określając wartość obiektu budowlanego, i na tej podstawie określana byłaby wysokość grzywny, która stanowiłaby przykładowo 1/5 tak dokonanej wyceny. Ale przypomnę, że gdyby uwzględniać faktyczne koszty, to ta grzywna byłaby jeszcze podwyższona o koszty wyceny tego obiektu. Mogę służyć Wysokiej Izbie tego typu informacją, że gdybyśmy takie rozwiązanie przyjęli, to faktycznie grzywna w celu przymuszenia zwiększyłaby się o koszt wyceny, a to jest niebagatelne, bo np. w przypadku budynku jednorodzinnego wolno stojącego o powierzchni ok. 100 m2 taka wycena kosztowałaby 1000–1500 nowych złotych polskich; takimi informacjami dysponujemy. To zależałoby oczywiście od indywidualnej umowy, bo można sobie wyobrazić również stawkę wyższą. Było to badane i, proszę państwa, komisje odrzuciły tę koncepcję, przyjmując jednolitą zasadę, że jest to 1/5 tej ceny, która jest kształtowana na podstawie ceny normatywu, 1 m2, i w ten sposób ustala się wysokość grzywny.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#JanuszSzymański">Oczywiście to rozwiązanie ma również swoje wady w przypadku stosowania go do obiektów budowlanych, które nie są budynkami mieszkalnymi czy innymi obiektami budowlanymi, które mają tego typu cechy, natomiast inaczej jest w przypadku ogrodzenia czy innych urządzeń, np. kabla bądź innych elementów infrastruktury. To może budzić wątpliwości. W tym przypadku zdaniem komisji wyeliminowaliśmy te wątpliwości, zmieniając brzmienie § 5. Komisje zdecydowały się na wprowadzenie tu ostrej definicji poprzez zastąpienie wyrazów: „obiektu budowlanego” wyrazem: „budynku”; wtedy w przypadku obiektów budowlanych obowiązują inne, ogólne zasady.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! To rozwiązanie rekomenduję Wysokiej Izbie z tą klauzulą uznania go za pilne. Sądzę, że dzisiejsza debata da szansę oceny tego rozwiązania, które - jak powiedziałem - ma swoje zalety, ma swoje wady. Komisje uznały, że to, co rekomendujemy w tej fazie postępowania, zdaniem większości spełnia wymogi sprawiedliwości. Co nie oznacza, że jest również rozwiązaniem wolnym od pewnych elementów wątpliwych. Starałem się pokazać i ważyć te racje. Jak sądzę, jest to projekt zasługujący na uwagę i poparcie. Chciałbym rekomendować przyjęcie projektu zawartego w sprawozdaniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, przypominam, iż Sejm podjął decyzję o 5-minutowych wystąpieniach w imieniu klubów i kół w dyskusji na tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Jerzego Jankowskiego....</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Biliński: Jeśli można, jeśli pan marszałek pozwoli... Postaram się to krótko wyjaśnić.)</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wobec ograniczenia debaty sejmowej do oświadczeń klubów i kół, na podstawie art. 108 ust. 1 w imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej zwracam się do pana marszałka z prośbą o umożliwienie przedłożenia wniosku komisji w sprawie zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. Bardzo krótko i bardzo zwięźle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#TadeuszBiliński">Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, którą mam zaszczyt reprezentować, wnosi o wprowadzenie do ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nowego art. 3 w następującym brzmieniu: W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (DzU z 1994 r. nr 89, poz. 414 oraz z 1996 r. nr 100 poz. 465) w art. 83 ust. 1 skreśla się kropkę i dodaje na końcu wyrazy: „i wchodzących w jego skład terenowych biur inspekcyjno-kontrolnych”.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#TadeuszBiliński">Ponieważ powołanie terenowych biur inspekcyjno-kontrolnych jest istotnie ważne i nie cierpiące zwłoki, komisja wnosi o zmianę ustawy Prawo budowlane, wykorzystując nowelizację ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Pozwalam sobie, panie marszałku, złożyć na pana ręce prośbę komisji o wprowadzenie zmiany łącznie z dokumentacją w postaci pełnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie profesorze, z szacunku dla pana udzieliłem panu głosu, ale art. 108 nie daje takiej możliwości, przewiduje możliwość złożenia tekstu na piśmie do protokołu. Tak więc regulamin to inaczej normuje, ale proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Jankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas tej kadencji parlamentu uchwaliliśmy, można rzec, konstytucję procesu budowlanego - nowe Prawo budowlane. Miało to miejsce 7 lipca 1994 r., a więc ponad 2 lata temu. Czas, który upłynął od wejścia w życie wspomnianej ustawy, pozwala na wskazanie i usunięcie podstawowej przyczyny utrudniającej właściwe funkcjonowanie nowych regulacji. Tą przyczyną są przestarzałe i nie dostosowane do współczesnej rzeczywistości przepisy dotyczące egzekucji obowiązków nakładanych w drodze administracyjnej. Można dzisiaj stwierdzić, że przyjęte w Prawie budowlanym nowe, systemowe rozwiązania sprawdziły się i funkcjonują zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Brak jednak sprawnych mechanizmów egzekucyjnych powoduje, że efekty ich funkcjonowania są dużo mniejsze od pożądanych. Dlatego też należy pilnie znowelizować ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w sposób umożliwiający sprawną egzekucję obowiązków nakładanych na podstawie przepisów prawa materialnego.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#JerzyJankowski">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt poprzeć projekt zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wprowadzenie proponowanych zmian, oprócz urealnienia kwot grzywien nakładanych w celu przymuszenia do wykonania obowiązku, spowoduje także dostrzeżenie specyfiki obowiązków wynikających z Prawa budowlanego. Dotychczasowe jednakowe traktowanie obowiązków wynikających z różnych przepisów prawa materialnego należy uznać za rozwiązanie niewłaściwe, utrudniające wręcz sprawne działanie organów państwa. Dlatego też propozycja noweli, różnicująca sposoby działania w zależności od rodzaju nałożonego obowiązku, zasługuje na pełne poparcie. Należy też zwrócić uwagę, że przyjęcie przez Wysoką Izbę proponowanych zmian w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dokończy niejako w sensie ustawowym tworzenie właściwych ram do likwidacji patologicznego zjawiska samowoli budowlanej. Z informacji przedstawionych Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej przez głównego inspektora nadzoru budowlanego wynika, że w pierwszym roku funkcjonowania nowego Prawa budowlanego liczba samowoli budowlanych zmniejszyła się 5-krotnie. Aby ten stan utrzymać, a wręcz zmarginalizować działania bezprawne w procesie budowlanym, musimy zapewnić możliwość skutecznego egzekwowania przepisów Prawa budowlanego. Jestem głęboko przekonany, że dyskutowana teraz nowela ustawy tę możliwość zapewni. Warto podkreślić, że proponowane zmiany przewidują zróżnicowanie wysokości grzywny w zależności od rozmiarów samowoli budowlanej. Tym samym unikniemy w przyszłości sytuacji ośmieszających wręcz polskie prawo i organy je stosujące, kiedy to grzywny zmierzające do zapewnienia rozbiórki przysłowiowej komórki i wielkiej hali magazynowej są w tej samej wysokości.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę również w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprzeć zaproponowaną przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej zmianę do ustawy Prawo budowlane, która ma zapewnić podniesienie sprawności działania inspekcyjnych służb państwowego nadzoru budowlanego. Nie można bowiem mówić o prawidłowym funkcjonowaniu tego nadzoru, jeżeli nie będzie on prowadził intensywnych działań inspekcyjno-kontrolnych. Działania te w sposób immanentny wiążą się przecież ze sprawnie funkcjonującym nadzorem. Poprzednio obowiązujące regulacje prawne ograniczyły w praktyce ich zakres do minimum. Nowe Prawo budowlane wymusza wręcz obecność inspektorów nadzoru budowlanego na placach budów czy podczas kontroli bezpieczeństwa istniejących i użytkowanych obiektów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#JerzyJankowski">Odbudowa służb inspekcyjno-kontrolnych państwowego nadzoru budowlanego nie może nastąpić natychmiast. Jest to proces, który siłą rzeczy musi potrwać. Dlatego też propozycja stworzenia ram prawnych dla terenowych biur inspekcyjno-kontrolnych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, wykonujących wyłącznie działania inspekcyjne, a przy tym nie mających charakteru administracji specjalnej, zasługuje w ocenie mojego klubu na pełną akceptację. Zdaję sobie sprawę, że utworzenie tych biur nie może oznaczać rezygnacji ze stałego wzmacniania terenowych organów nadzoru budowlanego. Ich utworzenie jednak powinno przynieść zauważalne efekty natychmiast, dając tym samym niezbędny czas na dojście do pożądanego i zakładanego w ustawie Prawo budowlane modelu funkcjonowania i organizacji państwowego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#JerzyJankowski">Panie i Panowie Posłowie! Proponowane zmiany ustawy wraz ze zgłoszoną przez posła Tadeusz Bilińskiego poprawką zasługują w pełni na poparcie i powinny jak najszybciej wejść w życie. Dlatego też Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, uznając zasadność i potrzebę przedmiotowej ustawy, będzie głosował za jej przyjęciem wraz ze zgłoszoną poprawką do ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jankowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisje: Ustawodawcza, Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej w swoim sprawozdaniu (druk nr 1894) o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (druk nr 1571) nie wprowadziły większych zmian merytorycznych. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego na 79 posiedzeniu Sejmu podczas pierwszego czytania tej ustawy jednoznacznie podkreślił, że nie wielkość kary, ale spójność i jasność obowiązujących przepisów oraz możliwość sprawnego egzekwowania wydanych nakazów jest gwarancją zmniejszania wszelkich nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JanŚwirepo">Projekt ustawy przewiduje z jednej strony ustalenie granic, w jakich ma być wymierzona grzywna w postępowaniu administracyjnym w ogóle, z drugiej zaś strony w sposób jasny i precyzyjny określa wysokość grzywien w przypadku niezastosowania się do decyzji organu nadzoru budowlanego. Dotychczas w wyniku niezbyt precyzyjnych przepisów w praktyce grzywny były wymierzane w sposób niejednolity.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie oceniamy to, że projektodawca przyjął jako punkt wyjścia do obliczenia wysokości grzywny powierzchnię budynku wystawionego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Takie rozwiązanie powoduje, że po raz pierwszy dolegliwość finansowa, jaką jest grzywna, została ściśle powiązana z wagą występku. Aktualnie obowiązujące przepisy nie różnicują wysokości grzywny według tego kryterium. Rodzi to uzasadnione wątpliwości tak z merytorycznego, jak i ze społecznego punktu widzenia. Osoby, które dokonały samowoli budowlanej, niezależnie od jej skali, karane są grzywnami tej samej wysokości lub zbliżonej.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#JanŚwirepo">Klub PSL pragnie podkreślić, że proponowane zmiany powodują także usprawnienia procesu egzekucji. Dotychczasowe rozwiązania skutkowały tym, że proces egzekucji administracyjnej trwał przez długi okres. Proponowana nowelizacja ogranicza możliwość przeciągania procesu egzekucyjnego w nieskończoność. Nie należy zapominać o tym, że zobowiązany miał w każdym stadium postępowania egzekucyjnego prawo odwoływania się od decyzji nakładającej grzywnę. Skutkiem takich działań było to, że koszty postępowania administracyjnego były wyższe od wysokości grzywien. Tworzyło to sytuację, w której skuteczność działań administracji zmierzających do wyegzekwowania obowiązku była znikoma, żeby nie powiedzieć żadna. Uważam, że efektem przyjęcia ustawy będzie z jednej strony usprawnienie pracy organów egzekucyjnych, z drugiej zaś strony wymierzona kara grzywny spełni swoją funkcję prewencyjną. Tym samym nakaz wykonania zastępczego jako najbardziej dolegliwa forma przymusu administracyjnego stanie się wyjątkiem.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#JanŚwirepo">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera także zaproponowaną przez komisję budownictwa, a zgłoszoną przez jej przewodniczącego na dzisiejszym posiedzeniu, nowelizację Prawa budowlanego, zmierzającą do usprawnienia pracy organów nadzoru budowlanego. Istnieje bowiem ścisły związek między projektem zmiany ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji a tymi proponowanymi zmianami. Aby skutecznie wyegzekwować obowiązek nałożony przepisami, musi istnieć skuteczny i sprawny aparat nadzoru, wyposażony w odpowiednie środki prawne. Zmiany przewidują utworzenie 12 biur inspekcyjno-terenowych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Należy podkreślić, że utworzenie tych biur nie powoduje rozbudowy administracji, lecz stanowić będzie skuteczny oręż w walce z samowolą budowlaną. Dotyczy to także wcześniejszego wykrywania zagrożeń powodowanych przez nieprawidłowe wykonawstwo czy też używanie materiałów niebezpiecznych dla zdrowia lub życia użytkowników.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#JanŚwirepo">Kończąc, pragnę podkreślić, że uchwalenie nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji daje organom nadzoru skuteczne środki egzekwowania prawa, natomiast szybkie uchwalenie proponowanej przez komisję zmiany ustawy Prawo budowlane stanowić będzie początek tworzenia skuteczniejszego nadzoru. Będziemy głosowali za przyjęciem projektu ustawy wraz ze zgłoszoną poprawką przedstawioną przez komisję budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Olszowskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JanOlszowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym w dwóch słowach odnieść się do tego, o czym mówił pan poseł sprawozdawca Szymański, podając wyliczenia i przedstawiając konsekwencje, jakie by spowodowały proponowane zmiany ustawy, związane również z ewentualnymi kosztami rzeczoznawcy. Otóż chciałem powiedzieć, że nieco ważniejsze są inne koszty, a o tym pan Szymański nie był uprzejmy wspomnieć. Gdybyśmy w tym kształcie, jak dzisiaj proponowany, przyjęli ten projekt ustawy, okazałoby się, że w największej mierze mogłoby to uderzyć w jedno z większych ugrupowań w tym Sejmie, mianowicie w PSL. W świetle tych przepisów rolnik, który na przykład w sposób nielegalny wybudowałby stodołę o powierzchni 100 m2 (myślę, że nie jest to zbyt wielka stodoła), której wartość zgodnie z liczbami podanymi przez pana Szymańskiego wynosiłaby ponad 900 mln starych złotych, musiałby zapłacić karę w wysokości 180 mln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JanOlszowski">Myślę, że tego rodzaju kara w stosunku do tego rodzaju przedsięwzięcia byłaby karą niewspółmierną i stąd Unia Wolności musi krytycznie odnieść się do tego projektu ustawy, proponując oczywiście określone zmiany i modyfikacje. Ale do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#JanOlszowski">Ustawę o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (druk nr 1571) rząd traktuje jako swoiste koło ratunkowe, które ma nas wybawić z opresji popełnionych błędów w nowym Prawie budowlanym oraz błędów, jakie powstały w latach 1974–1994 w trakcie obowiązywania poprzedniej ustawy. Nie ulega wątpliwości, że wymagają wzmocnienia przepisy egzekucyjne Prawa budowlanego. Skuteczność funkcjonowania Prawa budowlanego jest w znacznej mierze uzależniona od skuteczności obowiązków w nim przewidzianych. Wskutek dotychczasowe przepisy skuteczności takiej nie zapewniają, a stanowią wręcz zachętę do łamania prawa. Wskutek dość nieszczęśliwego zbiegu okoliczności Trybunał Konstytucyjny swoim orzeczeniem z 31 stycznia 1996 r., praktycznie rzecz biorąc, osłabił działanie rygorów zawartych w Prawie budowlanym z 1994 r., a sprawa wbrew pozorom nie jest błaha. Liczba wykrytych samowoli budowlanych jeszcze w 1994 r. wynosiła ok. 27 tys. — śmiem przypuszczać, że była kilkakrotnie większa. Poprzednio obowiązująca ustawa, dotycząca Prawa budowlanego z 1974 r., wskutek złej praktyki jej stosowania dokonała odwrócenia zasady i legalizacja samowoli budowlanych była przez ponad 20 lat obowiązującą regułą. Dziś naprawić ten stan rzeczy możemy jedynie stosując ostre sankcje w postaci wysokich grzywien proporcjonalnych do wartości nielegalnie postawionego budynku.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#JanOlszowski">Wspomnę jeszcze, że opinie ekspertów w tej sprawie są rozbieżne, od pełnej akceptacji prof. Kosikowskiego, do negacji proponowanych rozwiązań w opinii prof. Wierzbowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, który uważa, że:</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#JanOlszowski">1) Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stoi na gruncie zasady stosowania najłagodniejszego środka prowadzącego do wykonania obowiązku, a obligatoryjne stosowanie określonego środka stanowi odstępstwo od tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#JanOlszowski">2) Projekt przemienia grzywnę-środek egzekucyjny w grzywnę-karę w wysokości niezależnej od stanu majątkowego ukaranego.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#JanOlszowski">3) Kara ta dotknie najbardziej rolnika - tak jak już powiedziałem na wstępie - który postawił stodołę bez pozwolenia, a najmniej osobę, która postawiła małą daczę na terenie parku narodowego lub mały obiekt handlowy w centrum miasta.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#JanOlszowski">Wzięcie jednak pod uwagę wszystkich, słusznych skądinąd, racji pana profesora cofnie nas do sytuacji, jaką mieliśmy pod rządami ustawy z 1974 r., i spowoduje, iż jakikolwiek ład przestrzenny nie będzie możliwy, a władze samorządowe i urzędy rejonowe, w których gestii pozostaje wykonywanie prawa w tym zakresie, będą utyskiwać na nieudolność parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#JanOlszowski">Na zakończenie przypomnę jeszcze, że moje propozycje zmierzały do uzależnienia kary od wartości wznoszonej nielegalnie nieruchomości, a co za tym idzie, od zamożności ukaranego. W związku z powyższym wnosić będę, idąc częściowo za radą prof. Wierzbowskiego, o zmianę § 5 w art. 1 przedłożonego projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i ustawy Prawo budowlane i nadanie mu treści następującej: „Wysokość grzywny, o której mowa w § 4, stanowi w przypadku przymusowej rozbiórki budynku lub jego części 20% wartości budynku określonej przez biegłego rzeczoznawcę z listy rzeczoznawców wojewody, jeśli dotyczy to budynku mieszkalnego lub gospodarskich zabudowań wiejskich, oraz 30% wartości budynku określonej przez ww. rzeczoznawcę, jeśli charakter zabudowy wskazuje na cel przemysłowo-handlowy lub rekreacyjny”.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JanOlszowski">Składam niniejszym, panie marszałku, stosowną poprawkę na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Wiechecia z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#KrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdążamy w stronę demokratycznego państwa prawnego, toteż kluczowe staje się zapewnienie skuteczności, powtarzam, skuteczności funkcjonowania prawa, i to w każdej dziedzinie. Skuteczność ta uzależniona jest od właściwego egzekwowania obowiązków ustawowych. W tym konkretnym przypadku, nad którym debatujemy, dotyczy to zwłaszcza:</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#KrzysztofWiecheć">— czasu trwania postępowania egzekucyjnego,</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#KrzysztofWiecheć">— wysokości kwot grzywien,</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#KrzysztofWiecheć">— zróżnicowania środków egzekucji w zależności od egzekwowanego obowiązku,</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#KrzysztofWiecheć">— szczególnego traktowania osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#KrzysztofWiecheć">Przypadkiem wymagającym zdecydowanego zdyscyplinowania są przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynikające z funkcjonowania ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r., która, działając już dwa lata, m.in. określa jednoznacznie odpowiedzialność poszczególnych podmiotów biorących udział w procesie budowlanym. Dlatego Unia Pracy Klub Parlamentarny opowiada się za propozycjami przedłożonymi w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zawartym w druku sejmowym nr 1894.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#KrzysztofWiecheć">Popieramy również poprawkę wniesioną na dzisiejszym posiedzeniu przez przewodniczącego Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AleksanderMałachowski">Ostatniego proszę pana posła Eugeniusza Janułę z koła Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowa Demokracja podziela pogląd wyrażony przez pana posła sprawozdawcę, że obecna nowela jest mocno spóźniona. Stąd też rządowy projekt witamy z zadowoleniem, ale jednocześnie zwracamy uwagę na fakt, że w ostatnich kilku latach samowola budowlana stała się poważnym zjawiskiem społecznym i gospodarczym. Okazuje się bowiem, że wiele osób, i to głównie nie rolników, ale raczej właścicieli działek rekreacyjnych, nie przejmuje się obecnymi sankcjami i buduje sobie domki, i to, jak tutaj z trybuny mówiono, wcale nie tak małe. Dlatego uważamy, że sankcje powinny być bardziej dotkliwe. Równocześnie w Prawie budowlanym powinny nastąpić konieczne unormowania, z karami i sankcjami włącznie.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#EugeniuszJanuła">Jak powiedziałem, w całej rozciągłości popieramy ustawę. Nowa Demokracja popiera również poprawkę zmierzającą w kierunku usprawnienia działalności inspekcji w zakresie kontroli procesu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Szymański jako sprawozdawca...</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie pośle. Przepraszam, nie ta kolejność.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#AleksanderMałachowski">Podsekretarz stanu główny inspektor nadzoru budowlanego pan Andrzej Dobrucki pragnie zabrać...</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czy mogę zadać pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#AleksanderMałachowski">Do kogo pytanie?</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Do pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie ministrze, chwileczkę, bo tak będzie prościej i szybciej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązuję do tego, o czym przed chwilą mówił pan poseł Januła, to znaczy do kwestii, na ile te rozwiązania przyniosą efekty praktyczne. Chciałbym zapytać pana ministra, jak w ocenie rządu te rozwiązania, które tutaj przyjmujemy, będą oddziaływały na rzeczywistość społeczną i gospodarczą. Wiadomo, że w przeszłości mieliśmy w związku z tą sprawą liczne trudności. Innymi słowy, na ile ten pułap sankcji może być skuteczny w osiągnięciu celów, którym w założeniu ustawa ma służyć?</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym również zapytać o art. 2. Chodzi o przepis, zgodnie z którym w wypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Kiedy to nastąpi, nie wiadomo. Na ile tego typu zapowiedź istnienia dwóch typów sankcji — dotychczasowej i obecnej — będzie rzutowała na pewne ruchy, które mogą się tutaj pojawić? Czy to może stwarzać jakieś problemy w praktyce?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana ministra Andrzeja Dobruckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AndrzejDobrucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu rządu Rzeczypospolitej Polskiej pragnę w pełni poprzeć omawiany dziś projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Rozwiązania w nim zaproponowane powinny w znaczący sposób wpłynąć na poziom egzekucji prawa w Polsce i dzięki temu sprzyjać umocnieniu konstytucyjnej zasady praworządności. Nie może bowiem być tak, że organy administracji publicznej w majestacie prawa nakładają obowiązek, który powinien być niezwłocznie wykonany, po czym prowadzone jest długotrwałe i mało skuteczne postępowanie egzekucyjne - czasem przez kilka lat. Stan taki powoduje zrozumiałe odczucie wśród obywateli, że łamanie prawa nie prowadzi do negatywnych konsekwencji, a więc się opłaca. A takie poczucie bezkarności może sprzyjać łamaniu przepisów nie tylko prawa administracyjnego, również cywilnego i karnego. Nie bez znaczenia jest także pojawiające się wśród urzędników państwowych poczucie bezskuteczności działań. Postępowanie egzekucyjne jest bowiem tak długotrwałe i skomplikowane, że często urzędnik zrobi wszystko, by tylko go uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#AndrzejDobrucki">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W przedstawionym stanie rzeczy konieczność urealnienia grzywien nakładanych w celu przymuszenia do wykonania obowiązków nakładanych w postępowaniu administracyjnym — stała się sprawą niezwykle pilną. (Przypomnę, że dotychczas stosowana grzywna może wynosić 30 nowych polskich złotych i może być 5-krotnie nakładana.). Zdanie rządu w tej materii w pełni podzieliły połączone komisje sejmowe. Pragnę z tego miejsca gorąco podziękować członkom tych komisji za zrozumienie dla inicjatywy rządowej. I gwoli wyjaśnienia — grzywna przymuszeniowa nie jest obowiązkiem. Grzywna przymuszeniowa — nakładana wedle złożonego wzoru, opartego na cenie 1m2 (z poprzedniego kwartału) powierzchni mieszkaniowej — jest natychmiast wycofywana, nie jest stosowana w przypadku podjęcia rozbiórki przez obywatela, który spowodował samowolę, natomiast zabezpiecza skarb państwa przed ponoszeniem kosztów w przypadku nałożenia obowiązku rozbiórki.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#AndrzejDobrucki">Wysoka Izbo! Wszelkie niedomagania obowiązujących procedur egzekucyjnych szczególnie wyraźnie uwidaczniają się przy egzekucji nakazów wynikających z Prawa budowlanego. Można stwierdzić, że po wejściu w życie nowego Prawa budowlanego znacznie wzrósł poziom przestrzegania przepisów budowlanych. Dobitnym tego przykładem jest — powtarzam za posłem Jankowskim — 5-krotny spadek liczby popełnianych samowoli budowlanych. Stan taki może być jednak krótkotrwały, jeśli nie zapewnimy sprawnego wykonywania nakazów wydawanych na podstawie tego prawa. Nic bowiem nie sprzyja bardziej zachowaniom bezprawnym niż poczucie bezkarności, a doprowadzenie do wykonania obowiązku po kilku latach od jego nałożenia praktycznie eliminuje prewencyjną funkcję prawa i może stwarzać — jak już wcześniej powiedziałem — poczucie nieopłacalności przestrzegania prawa. Dlatego też w omawianej ustawie proponuje się szczególne potraktowanie egzekucji obowiązków nakładanych na podstawie Prawa budowlanego. Grzywny mają być jednorazowe, co oznacza, że postępowanie egzekucyjne będzie dużo szybsze i sprawniejsze. Szczególnie dolegliwe grzywny w celu przymuszenia proponuje się wobec najdrastyczniejszej formy złamania Prawa budowlanego, czyli samowoli budowlanej. Sprawna egzekucja w tym przypadku jest szczególnie istotna. Należy również podkreślić, że wysokość grzywny będzie — dzięki zaproponowanemu mechanizmowi jej obliczania — związana z rozmiarami samowoli budowlanej. Wskutek uzależnienia wysokości kar od powierzchni zabudowy samowolnie wznoszonych budynków, grzywny w stosunku do obiektów o znacznych rozmiarach odzyskają swój przymuszeniowy charakter. Także w tych sprawach spotkaliśmy się z pełnym zrozumieniem i aprobatą połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#AndrzejDobrucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę również poprzeć zaproponowaną przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej zmianę do ustawy Prawo budowlane polegającą na stworzeniu ustawowych podstaw do powołania i funkcjonowania terenowych biur inspekcyjno-kontrolnych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Poparcie to nie wynika bynajmniej z faktu, że proponowana nowela dotyczy urzędu, którym kieruję. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że właściwe funkcjonowanie państwowego nadzoru budowlanego wymaga sprawnego wykonywania zarówno funkcji orzeczniczych, jak i inspekcyjno-kontrolnych, a rzetelne wykonywanie tych ostatnich wymaga stałej obecności inspektorów nadzoru budowlanego na placach budów. Inspektorzy ci powinni również sprawdzać stan techniczny i sposób użytkowania istniejących obiektów. Służby nadzoru budowlanego - przy ich aktualnej liczebności: średnio 1,4 etatu inspektora nadzoru na jedną gminę, i prawie żadnym poziomie wyposażenia w nowoczesny, specjalistyczny sprzęt - nie są w stanie w należyty sposób wykonywać tych zadań. Nie jest to krytyka służb terenowych, a jedynie realna, choć niezbyt optymistyczna ocena sytuacji. Natychmiastowe zatrudnienie ok. 2 tys. wysoko kwalifikowanych fachowców w terenowych organach nadzoru budowlanego niestety jest raczej niemożliwe. Dlatego też propozycja komisji, by znacznie mniejszą liczbę tychże fachowców skupić w kilku czy kilkunastu wykonujących wyłącznie funkcje inspekcyjno-kontrolne biurach terenowych głównego urzędu, wydaje się obecnie jedynym możliwym do zastosowania sposobem zapewnienia aktywnej obecności inspektorów nadzoru budowlanego w terenie, na placach budów.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Dobruckiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AndrzejDobrucki">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Jaskierni, mogę powiedzieć tylko, że nowe zasady będą obowiązywały od momentu ich przyjęcia, a stara procedura będzie obowiązywała w stosunku do czynów, które były popełniane przedtem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła sprawozdawcę Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę może od kwestii, która ma charakter problemu prawnego, pytania pana posła Jaskierni o poprawność rozwiązania przyjętego w art. 2. Jest to klasyczny przepis przejściowy intertemporalny, czyli tzw. międzyczasowy, który jest efektem praktyki stosowania ustawy Prawo budowlane. Przepis, który nie zawierał podobnego standardu zachowań, został zakwestionowany w Trybunale Konstytucyjnym. Sejm w wypadku Prawa budowlanego, gdzie chodziło o stosowanie procedury dotyczącej samowoli budowlanej po wejściu w życie ustawy na nowych zasadach, bez odpowiedniego okresu dostosowawczego, odnosił toczące się postępowania do nowych reguł. Tu stosujemy zasadę, że prawo, które obowiązywało w momencie wszczęcia procedury, powinno zawierać te same reguły do końca procedury, natomiast nowe przepisy mogłyby mieć zastosowanie dopiero do tego typu postępowań wszczynanych po wejściu w życie ustawy, co potwierdza tezę zawartą w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Czyli jest to przepis z punktu widzenia konstrukcji prawnej poprawny i myślę, że tylko od tej strony możemy oceniać związane z nim zasady.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, mamy dwie poprawki. Myślę, że poprawka pana posła Bilińskiego zgłoszona w szczególnym trybie (tak bym to określił) każe zastanowić się nad następującą nowelą do regulaminu: przewodniczący komisji, jeśli wyrażają pogląd czy opinię komisji, nie mają tytułu do wystąpienia w debacie przy ograniczeniu formy tej debaty tylko do oświadczeń klubowych. Praktyka w Radzie Europy, którą pan poseł Biliński i pan poseł Jaskiernia znają doskonale, pokazuje, że pozycja przewodniczącego w trakcie postępowania nad przyjęciem projektu konwencji jest tak znaczna, że formułuje on nawet ostateczny pogląd, czy poprawkę popiera, czy jest przeciw. To też każe nam weryfikować pewne standardy postępowania czy standardy proceduralne zawarte w regulaminie. Chcę powiedzieć, że pan marszałek również doskonale zna tę procedurę jako członek delegacji polskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Myślę, że to powinno stanowić zdecydowany asumpt do szybkich zmian regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#JanuszSzymański">Natomiast, panie marszałku, z kwestią dużej wagi wiąże się poprawka pana posła Olszowskiego, który przedstawił ją z dosyć obszernym uzasadnieniem. Myślę, panie pośle, że nie mam sobie nic do zarzucenia — nie chcę być przez to tutaj nieskromny, ale mówiłem o zaletach i wadach tamtego rozwiązania i obszernie je charakteryzowałem. Być może pan poseł był bardzo zajęty przygotowaniem się do swojego wystąpienia i coś umknęło jego uwadze, ale powiedziałem o wszystkich mankamentach związanych z przyjęciem tego rozwiązania, bowiem jest to przy niektórych typach obiektów budowlanych rozwiązanie być może zbyt restrykcyjne. I o tym mówiłem, zwracałem uwagę na restrykcyjność, co pan poseł słusznie w swoim wystąpieniu również odniósł do tej części, która dotyczy obiektów szczególnych, na przykład przeznaczonych na cele produkcji rolniczej. Natomiast mam wątpliwość, czy poprawka przedstawiona w tej formie przez pana posła, dotycząca § 5 i używania takich pojęć, jak „gospodarcze zabudowania wiejskie” itd., mieści się w systemie Prawa budowlanego i czy są to pojęcia definiowalne.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, w związku z tym, że z pewnością jest coś na rzeczy, mam propozycję, żeby komisje mogły przeanalizować tę sprawę ponownie; moglibyśmy do niej wrócić po rozpatrzeniu dodatkowego sprawozdania komisji. Zajmowałbym stanowisko następujące: w tej fazie powinniśmy przekazać ponownie projekt do komisji, które rozpatrzą te poprawki. Nawet jeżeli są to poprawki w tej chwili nie do końca trafnie sformułowane pod kątem zawartych tutaj pojęć, to byłaby szansa na ich przepracowanie. Być może jest tak, mam na myśli obiekty rolne, zabudowania wiejskie, że byłoby to w niektórych wypadkach dosyć krzywdzące, jeśli chodzi o wysokość grzywny, bowiem zupełnie inaczej kształtuje się cena 1 m2 budynku mieszkalnego, a inaczej cena 1 m2 zabudowania gospodarczego, właśnie rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, taką konkluzją kończyłbym swoje wystąpienie. Natomiast chcę zwrócić w ostatnim słowie uwagę Wysokiej Izby na to, że sprawa jest ważna z punktu widzenia czasu. Chodzi o to, żeby ta ustawa jak najszybciej weszła w życie. Przypomnę, że ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji została uchwalona w 1966 r. i zawierała zupełnie inne standardy.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Może pomogę, panie marszałku, bo jest pewne nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Olszowski: Czy do posła sprawozdawcy można jeszcze...)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#AleksanderMałachowski">Oczywiście, jeśli pan musi, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#AleksanderMałachowski">Najpierw pan poseł Jaskiernia, bo zgłosił się wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca odniósł się do jednej z poprawek, wskazując, że są tam pewne problemy nie tylko legislacyjno-prawne, ale i merytoryczne. Chciałbym tutaj znać opinię pana marszałka, na ile w dalszej procedurze na forum komisji będziemy mogli modyfikować poprawki. Przecież w istocie rolą komisji jest określona rekomendacja: przyjąć lub odrzucić. Jeśli są pewne korektury legislacyjne, możemy je aprobować, natomiast jeśli to miałaby być modyfikacja merytoryczna, to wtedy rodzi się pytanie, czy nie powinniśmy już dzisiaj wysłuchać, w jakim kierunku miałoby to iść, ponieważ Izba powinna usłyszeć brzmienie poprawki, którą komisje mogłyby ewentualnie później rekomendować.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JerzyJaskiernia">A więc mam pytanie do pana posła sprawozdawcy o to, jak tę sprawę widzi. Czy dostrzega możliwość poprawienia tego tekstu jeszcze w czasie debaty, żeby komisje mogły rozstrzygać na tak lub nie? Modyfikowanie propozycji na posiedzeniach komisji byłoby uszczupleniem uprawnień Izby, która powinna poznać treść poprawki in extenso.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Olszowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JanOlszowski">Chciałbym powiedzieć, że z ogromną uwagą słuchałem tego, co mówił pan przewodniczący Szymański, i wcale nie byłem zajęty czym innym. Moje uwagi dotyczyły tylko tego, że jest istotna różnica pomiędzy kwotą, jaką mielibyśmy zapłacić za obsługę ewentualnego rzeczoznawcy - kosztowałoby to, powiedzmy, nawet 10 mln starych złotych, chociaż sądzę, że można to zrobić znacznie taniej - a kwotą, którą miałby ewentualnie zapłacić rolnik za postawienie stumetrowej stodoły, gdyż kara wynosiłaby 180 mln zł. Różnice pomiędzy tymi kwotami są tak dalece istotne, że powinniśmy tę kwestię rozstrzygnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Szymański odpowie?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Jaskiernia zwrócił się do mnie z pewnym apelem proceduralnym, ale nie widzę problemu odnośnie do tego, co zostało przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanuszSzymański">W stosunku do tego typu obiektów w istocie jest tak, jak mówił pan poseł Olszowski, ale jest inaczej w stosunku do budynków mieszkalnych — kij ma dwa końce — gdzie faktycznie grzywna byłaby jeszcze podniesiona o wysokość opłaty za wycenę. Natomiast, panie marszałku, jestem w pewnym kłopocie, dlatego że to pytanie pana posła Jaskierni jest tyleż trudne, co i celne. Mianowicie nie słyszymy brzmienia wszystkich poprawek podczas debaty np. podatkowej — tych, które zostały zgłoszone na piśmie — i w ogóle nie mamy szansy ustosunkowania się do nich. Pokazuję tu, że to jest pole dosyć specyficzne. Natomiast jest zawsze pytanie, na które można tylko ad casum odpowiedzieć, czyli odnośnie do danego przypadku — na ile jest to modyfikowalna poprawka z punktu widzenia redakcyjno-legislacyjnego, a na ile nowa poprawka. W tym wypadku zwracałem tylko uwagę na potrzebę dostosowania i sprawdzenia pojęć używanych w poprawce pana posła Olszowskiego ze słowniczkiem, który jest zawarty w Prawie budowlanym. W tej chwili prima facie uważam... Czy tego typu sformułowanie, którego używa pan poseł w swojej propozycji: gospodarcze zabudowania wiejskie, jest zdefiniowane? Mam tutaj wątpliwość, nie pamiętam tego, choć gdy przygotowywałem się do wystąpienia przed Trybunałem Konstytucyjnym, dosyć uważnie analizowałem te przepisy. Nie pamiętam, żeby takie sformułowanie było ujęte. Tak więc komisje muszą zbadać zgodność z obowiązującym systemem Prawa budowlanego treści tej poprawki i taką uwagę zgłaszam.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JanuszSzymański">Natomiast, panie marszałku, nie widzę możliwości, żebyśmy w tej fazie mogli niezwłocznie przystąpić do trzeciego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderMałachowski">Tak, ja także.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AleksanderMałachowski">Odpowiadam panu posłowi Jaskierni, iż art. 108 ust. 2 regulaminu Sejmu wyraźnie stanowi, że w razie ustalenia przez Sejm prowadzenia dyskusji w sposób określony w ust. 1, czyli tak jak w tym wypadku, możliwości wypowiadania się posłów są ograniczone. Poseł, który nie wziął w niej udziału, ma prawo złożyć w trakcie trwania dyskusji sekretarzowi Sejmu prowadzącemu listę mówców podpisany przez siebie tekst wystąpienia, dotyczący danego punktu porządku dziennego; wnioski i poprawki zawarte w tym wystąpieniu traktuje się jak wypowiedziane w dyskusji. Regulamin Sejmu jednoznacznie rozstrzyga ten problem, więc nie bardzo zrozumiałem pana wątpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tu jest pewne niezrozumienie. Oczywiście pan marszałek trafnie odczytuje regulamin Sejmu; jest poza sporem to, co pan odczytuje. Poza sporem jest również to, że jeśli ktoś zgłasza poprawkę na piśmie, a Izba nie słyszała jej brzmienia, to komisje będą mogły się tylko odnieść - tak lub nie - do tego, co jest napisane. Natomiast pewne novum polega na tym, że pan poseł sprawozdawca odkrył w poprawce tego typu wadę, że poseł, który zgłosił poprawkę, mógłby ewentualnie jeszcze wyeliminować wadę, i to wzmacniałoby szanse poprawki. W przeciwnym razie, jeśli poprawka jest źle zredagowana, komisja może ją tylko odrzucić, nawet jeśliby u jej podłoża tkwiła trafna intencja. Ale z tego, co powiedział pan poseł Szymański, wynika, że tu chodzi o ewentualne dostosowanie legislacyjno-terminologiczne. W moim odczuciu mieści się ono w uprawnieniach komisji, które będą to rozpatrywały, i w tym sensie uważam sprawę za zamkniętą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jaskierni.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku ze zgłoszeniem poprawek Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nikt nie zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#AleksanderMałachowski">Na tym wyczerpaliśmy ten punkt porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (druki nr 1641 i 1905).</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Longina Pastusiaka.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym miesiącu minęły dokładnie 2 lata od czasu, kiedy Polska i Kanada podpisały umowę o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (druk nr 1641). Jest to ważna, by nie powiedzieć: bardzo ważna umowa i należy wyrazić tylko żal, że materializuje się ona dopiero teraz. Wielokrotnie bowiem mogliśmy stwierdzić i mieliśmy okazję przekonać się, ile spraw karnych jest w stosunkach między Polską i Kanadą, które mogłyby być sprawniej rozwiązane, gdyby taka umowa obowiązywała wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#LonginPastusiak">Umowa, która jest przedmiotem naszej debaty, wypełnia dotkliwą lukę w stosunkach prawnych polsko-kanadyjskich. Po wejściu w życie ureguluje ona najistotniejsze kwestie w zakresie wzajemnego udzielania pomocy prawnej w sprawach karnych. Dzięki tej umowie prokuratury i sądy obu państw zwiększą swoją sprawność i skuteczność, a obywatele, którzy są uwikłani w sprawy karne, będą mogli liczyć na szybsze zadośćuczynienie i rozwiązanie swoich problemów.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polsko-kanadyjska umowa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych nie odbiega w swojej treści od typowych umów międzynarodowych w tym obszarze działania. Również według informacji Ministerstwa Sprawiedliwości umowa ta nie wymaga żadnych zmian w ustawodawstwie polskim, chociaż w tym miejscu chciałbym podkreślić, że art. 1 ust. 6 tej umowy przewiduje, że czynności procesowe mogą być wszczęte wobec obywatela polskiego na terenie Kanady, nawet jeżeli w myśl prawa polskiego obywatel ten nie popełnił przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#LonginPastusiak">Komisja Spraw Zagranicznych, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, a także Komisja Ustawodawcza wnoszą, aby Wysoka Izba raczyła upoważnić prezydenta Rzeczypospolitej do ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu profesorowi Pastusiakowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszy głos zabierze pan poseł Zbyszek Zaborowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych została podpisana 12 września 1994 r. Najwyższy czas, jak zauważył już poseł sprawozdawca, tę umowę ratyfikować.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#ZbyszekZaborowski">Do tej pory nie było w stosunkach polsko-kanadyjskich podstawy prawnej do udzielania pomocy prawnej w sprawach karnych. Pomoc ta była, jak informuje rząd, udzielana w wąskim zakresie na zasadzie wzajemności faktycznej. Rozwój współpracy między Polską i Kanadą, zwłaszcza współpracy gospodarczej, ożywione kontakty w innych dziedzinach, przepływ ludzi w obu kierunkach, wymagają wypełnienia luki prawnej we wzajemnych stosunkach.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#ZbyszekZaborowski">Umowa obejmuje szeroki zakres pomocy prawnej i dokonywanie wszystkich czynności procesowych. Jej rozwiązania są zgodne z praktyką międzynarodową. W naszym przekonaniu dobrze zabezpiecza interesy państw - stron umowy i ich obywateli, a także zwiększa bezpieczeństwo podmiotów gospodarczych podejmujących przedsięwzięcia w skali międzynarodowej. W art. 1 ust. 4 uwzględniono przestępstwa dotyczące podatków, należności celnych oraz międzynarodowego transferu kapitału i płatności.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#ZbyszekZaborowski">Umowa wymaga zastosowanej procedury ratyfikacyjnej, a więc zgody Sejmu, ponieważ zawiera upoważnienie organów państwowych do ingerencji w prawa obywateli i zezwala m.in. na dokonywanie czynności procesowych z udziałem obywateli polskich w sprawach o czyny, które nie stanowią przestępstwa według prawa polskiego (wspominany już przez posła Pastusiaka art. 1 ust. 6).</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera stanowisko połączonych komisji w sprawie potrzeby ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych i wnosi o upoważnienie przez Sejm prezydenta RP do ratyfikacji tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zaborowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzadko się zdarza, że umowa międzynarodowa w tak znacznym stopniu wychodzi naprzeciw potrzebom, które nieraz wynikają z życia. Akurat my, posłowie z Polskiego Stronnictwa Ludowego, pamiętamy bardzo dobrze słynną aferę ziemniaczaną, kiedy to obywatel kanadyjski nie zapłacił naszym rolnikom. Istniejąca wówczas sytuacja nie pozwalała na ściganie tego pana i na to, żeby nasi obywatele mogli w jakiś sposób uzyskać zabezpieczenie odnośnie do przynajmniej części tego, co włożyli. Mamy tu zatem przykład na to, że umowa międzynarodowa wychodzi naprzeciw potrzebom życia. Wszystkie zapisy tej umowy w pewien sposób wyczerpują zakres tego, co w przyszłości mogą nam przynieść różne inne rozwiązania gospodarcze. Polska się rozwija, rozwijają się także kontakty polsko-kanadyjskie, a zatem można przewidywać, że będą się również pojawiać, niestety, zdarzenia tego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JanuszDobrosz">Ta umowa ma jeszcze to do siebie, że jeżeli ktoś popatrzy na nią z prawnego punktu widzenia, to może powiedzieć, że są w niej zapisy, które powodują, iż przedmiotem tej umowy są nawet zdarzenia zachodzące wcześniej, przed jej podpisaniem, przed ratyfikacją, czyli będzie można z tych przepisów umowy międzynarodowej skorzystać. To dobrze akurat w tym wypadku, bo dzięki temu w takich sprawach jak ta, o której wcześniej mówiłem, można będzie przestępców ścigać.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#JanuszDobrosz">Wiem również, że ostatnio jest podobna kwestia, jeśli chodzi o Stany Zjednoczone. I trzeba by było przyjąć tu podobną formułę, a nasze Ministerstwo Spraw Zagranicznych powinno podjąć działania w tym kierunku, żeby miała miejsce podobna umowa o współpracy prawnej w ściganiu przestępstw, w sprawach karnych również ze Stanami Zjednoczonymi.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#JanuszDobrosz">Cóż więcej można powiedzieć? Umowa jest dobra i w pierwszym czytaniu stwierdziliśmy to jednoznacznie. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zwraca się również o to, żeby po otrzymaniu poparcia Wysokiej Izby i Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pan prezydent dokonał tej ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Dobroszowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Tadeusza Jacka Zielińskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobitnym wyrazem tworzenia przez nasz kraj ścisłych więzi ze wspólnotą międzynarodową - przez wiele dziesiątek lat dzielił nas od niej dystans - jest duża liczba umów międzynarodowych, nad którymi debatował Sejm dwóch minionych i obecnej kadencji. Przed dwoma tygodniami rozpatrywaliśmy projekt ustawy upoważniającej prezydenta Rzeczypospolitej do ratyfikacji Protokołu nr 11 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a teraz przystępujemy do drugiego czytania projektu kolejnej ustawy ratyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#TadeuszJacekZieliński">Dyskutowana obecnie umowa między Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych jest aktem prawnym niezbędnym w relacjach między państwami posiadającymi znormalizowane stosunki wzajemne. Ponieważ jej treść omówiona została mniej czy bardziej szczegółowo w trakcie pierwszego czytania, a także na posiedzeniach połączonych Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej, ograniczę się do stwierdzenia, iż w opinii Klubu Parlamentarnego Unii Wolności mamy tutaj do czynienia z umową stwarzającą optymalne możliwości współpracy prokuratur i sądów wysokich umawiających się stron, pozwalającą na dokonywanie na rzecz strony partnerskiej wszystkich czynności karnoprocesowych. Umowa zawiera ponadto oczywiste novum, typowe dla traktatów tego rodzaju sygnowanych przez kraje anglosaskie. Polega ono na otwarciu możliwości ubiegania się przez stronę o pomoc prawną w zakresie postępowania karnego dotyczącego czynu nie będącego przestępstwem w rozumieniu prawa strony wezwanej. Rozwiązanie to nie powinno budzić wątpliwości. Przyjęcie go przez stronę polską stanowić będzie wyraz respektowania kanadyjskiego systemu prawa karnego, który przecież funkcjonuje w pluralistycznym świecie i różni się od systemu polskiego. Ratyfikując tę umowę, zobowiązujemy stronę kanadyjską do analogicznego uznania naszej specyfiki prawnokarnej.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#TadeuszJacekZieliński">Pragnę zarazem dołączyć refleksję natury, nazwijmy to, konstytucjonalistycznej. Jak wiadomo, po podpisaniu debatowanej umowy trwał w Polsce międzyresortowy spór dotyczący sposobu ratyfikacji tego aktu prawa międzynarodowego, spór, który zresztą legł u podstaw opóźnienia w przedłożeniu przez rząd projektu ustawy ratyfikacyjnej. Chcę wyraźnie stwierdzić, iż wydaje się oczywiste to, że dyskutowana tu umowa z Kanadą powoduje zmianę w obowiązującym w naszym kraju wewnętrznym porządku prawnym, nie może być zatem ratyfikowana przez prezydenta bez zezwolenia udzielonego mu przez Sejm w trybie ustawy. Dobrze, że w ramach rządu zwyciężyło przekonanie, iż umowa, o której mówimy, zawiera materię wskazaną w art. 33 ust. 2 „małej konstytucji”, czyli powoduje zmiany w ustawodawstwie. Zastosowanie w tym wypadku tzw. uproszczonego trybu ratyfikacji stanowiłoby, moim zdaniem, naruszenie przez prezydenta ustawy zasadniczej.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#TadeuszJacekZieliński">I jeszcze jedna uwaga, którą chciałbym skierować do Prezydium Sejmu. Projekt omawianej ustawy ratyfikacyjnej, podobnie jak wiele innych, był dyskutowany w Izbie i nie było jakichkolwiek obiekcji. Został on skierowany do właściwych komisji i tam przyjęty w zasadzie bez merytorycznej dyskusji nad treścią umowy, której dotyczy. W związku z tym pojawia się pytanie: Czy jest sens wdrażać w stosunku do tego typu dwuzdaniowych, niekontrowersyjnych projektów ustaw procedurę prac w komisji, która przynosi tylko jeden zasadniczy skutek, a mianowicie kilkumiesięczne albo i dłuższe przetrzymywanie projektu w Izbie? Taki los spotyka na przykład przywoływany już tu Protokół nr 11 do konwencji europejskiej. Czyż zatem nie lepiej po pierwszym czytaniu, w którym nie pojawia się żaden głos sprzeciwu, przejść niezwłocznie do drugiego czytania i uchwalenia ustawy, na co zresztą zezwala art. 37 ust. 3 regulaminu Sejmu? Przecież jedynym efektem przesłania projektu do komisji będzie jego kilkumiesięczne przetrzymywanie w parlamencie. Myślę, że w ten sposób zupełnie niepotrzebnie zyskujemy sobie sławę hamulcowych procedury ratyfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podsumowując, pragnę stwierdzić, iż Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie głosował za uchwaleniem projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Tadeusz Jacek Zieliński.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AleksanderMałachowski">Chcę panu powiedzieć, że oczywiście każdy taki głos jak pański jest przedstawiany Prezydium Sejmu. Na najbliższym posiedzeniu, kiedy będzie omawiany przebieg posiedzenia Sejmu, zostanie to rozpatrzone. Natomiast nie sądzę, żeby łamanie ustalonej dla całego biegu legislacyjnego procedury było sensowne. Nie jesteśmy żadnym hamulcowym, to słowo jest bardzo nadużywane. A że to poczeka jakiś czas... Nasze projekty dłużej czekają. Akurat dzisiaj rozmawiałem z ministrem spraw zagranicznych Urugwaju, który tłumaczył mi, dlaczego podpisane przez nas z nimi dwa lata temu umowy nie zostały do tej pory ratyfikowane. I nikt nie mówił o hamulcowych. Tak że to nie jest takie groźne zjawisko. Ale oczywiście to rozpatrzymy, bo każdy wniosek jest rozpatrywany przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Jacek Zieliński: Mnie chodzi o to, że regulamin Sejmu zezwala na przyspieszony tryb.)</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#AleksanderMałachowski">Wiem, ale czasami to jest tak, czasami inaczej. Nie umiem panu w tej chwili odpowiedzieć, jak było w tym konkretnym przypadku. Zastanowimy się nad tym. Nie wykluczam, że pan ma rację i że być może trzeba z tego rzeczywiście skorzystać. Tylko bym się tego nie bał tak bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Janusz Szymański z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanuszSzymański">Myślę, że pojawiło się kilka wątków dodatkowych, obok wątków dotyczących konwencji, które wiążą się, jak zauważyliśmy na podstawie kilku wystąpień, ze słynną sprawą ziemniaczaną (czy kartoflaną), z podmiotem pochodzenia kanadyjskiego i niemożnością ściągnięcia należnych zobowiązań — i to wobec biednych rolników. Również dotyczy to rolników z moich terenów, których reprezentuję w Izbie. Dobrze, że ta konwencja jest już w ostatniej fazie postępowania ratyfikacyjnego, których ma charakter postępowania dwustopniowego przy zawieraniu traktatów. Myślę, że nie jest takie oczywiste, czy ta konwencja zawiera te cechy, które przewiduje art. 33. Ona jest ważna z innego punktu widzenia i dlatego rozpatrywana jest przez parlament. Otóż będą ją stosowały sądy, organy państwa. Jest to ważne w związku z tym, że w „małej konstytucji” nie jest unormowany status normy międzynarodowej w porządku krajowym, konstytucja nie mówi o hierarchii normy międzynarodowej w prawie wewnętrznym — czy ona obowiązuje najpierw, przed ustawą, czy też jest prymat ustawy. Można powiedzieć tak, że jeszcze na gruncie starych przepisów konstytucyjnych ukształtowała się teoria obowiązywania umów proprio vigore, co znaczy, że obowiązują one mocą własną. Jeżeli państwo wyrazi na nie zgodę i zwiąże się w należyty sposób, to wtedy akt ratyfikacji stanowi podstawę do zastosowania przepisów w postępowaniu przed organami naszego państwa. Można powiedzieć, że ratyfikacja w takim wypadku była uznawana za akt transformacji szczególnej normy międzynarodowej w normę wewnętrzną. Tak odbieram instytucję wyrażenia zgody, czyli aprobaty parlamentarnej, w postępowaniu ratyfikacyjnym. Natomiast nie ma, jak sądzę, potrzeby zmiany naszego ustawodawstwa związanej z wyrażeniem przez nasze państwo zgody na tę umowę. Z tego punktu widzenia odczytuję trafność tego postępowania i uważam, że ustawa o wyrażeniu zgody na ratyfikację tej umowy jest aktem transformacji szczególnej norm konwencyjnych w normy prawa krajowego. Przepraszam za zawiłą konstrukcję prawną, jaką spotyka się na wykładach akademickich o stosunkach prawa międzynarodowego i normy międzynarodowej do normy prawa wewnętrznego, ale myślę, że to wyjaśnienie jest ważne i kładzie kres wszelkim spekulacjom. Ta ratyfikacja i ta procedura są właściwie wdrożone. Przypomnę, że były — nie boję się użyć takiego stwierdzenia — bardzo niedobre, skandaliczne wręcz próby ubezwłasnowolnienia parlamentu, jeśli chodzi o realizację tej funkcji. Wspomnę o konwencji o uchodźcach i konwencji, którą nazywamy kartą samorządu terytorialnego. Bez wątpienia, w mojej ocenie, te konwencje powinny dochodzić do skutku w postępowaniu prowadzonym przez parlament. Myślę, że obserwujemy bardzo wyraźną zmianę, co, panie marszałku, Wysoka Izbo, z satysfakcją odnotowuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanuszSzymański">Chciałbym w imieniu mojego klubu wyrazić pełne poparcie dla tej ustawy. Jest to ustawa ratyfikacyjna. Natomiast chciałbym podjąć pewien wątek polemiczny dotyczący wypowiedzi pana posła Zielińskiego. Otóż, panie pośle, nie jest tak - badałem problemy ratyfikacji, w ogóle procedury traktatowe - że parlamenty spieszą się z wyrażeniem zgody. Posłużę się przykładem parlamentu włoskiego albo lepiej Kongresu amerykańskiego, Senatu - pan poseł Pastusiak jest tutaj jeszcze lepszym ode mnie znawcą stosunków międzynarodowych Stanów Zjednoczonych i praktyki - gdyż badałem tę praktykę. Wyrażenie zgody przez ten parlament trwa kilka lat, w parlamencie włoskim zaś 2 lata, a nawet 3, 4 lata. Natomiast my dosyć szybko i pospiesznie, proszę państwa, wyrażamy zgodę. Boję się tego. Dlaczego? Boję się, bo często tłumaczenia z języka angielskiego są niedobre.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, kończę, wiem, że obowiązuje mnie dyscyplina czasowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AleksanderMałachowski">Ja pana nie popędzam, to komputer, a to zwierzę mechaniczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JanuszSzymański">To komputer.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JanuszSzymański">Myślę, że czas, kiedy trwa postępowanie w Izbie, kolejne czytania, umożliwia korektę tekstu w języku polskim, jeżeli język polski nie jest tzw. tekstem autentycznym, bo co innego w tym wypadku - mamy wtedy dwa równoprawne teksty. Jeżeli jest to konwencja wielostronna, to jest już problem, bo język polski nie jest językiem autentycznym tego traktatu.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Chemiczną konwencję odrzuciliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#JanuszSzymański">Tak, to prawda, i długo leżała.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#JanuszSzymański">Może więc zbyt pochopnie i mechanicznie takich wniosków nie wyciągałbym. Uważam, że jest stosowny czas, jest również kwestia szacunku, który powinien mieć parlament. I to parlamenty szczególnie w tej procedurze realizują; musi być ten element rozwagi.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#JanuszSzymański">Położę jeszcze dodatkowy argument na szalę. Przy konwencjach wielostronnych występuje instytucja zastrzeżeń, to znaczy państwo może ograniczyć zakres przedmiotowy bądź podmiotowy stosowania konwencji, może nawet uznać, że w stosunku do części składowych nie stosuje konwencji. To w przypadku Polski może ma mniejsze znaczenie bądź nie ma żadnego, ale zastrzeżenia, które państwo zgłasza do traktatu, zmieniając zakres przedmiotowy, wnosi parlament. Przypomnę słynną sprawę układu handlowego ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie wprowadziliśmy tzw. deklaracje interpretacyjne, a ktoś mógłby powiedzieć, że w ogóle nie ma instytucji do umów dwustronnych.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#JanuszSzymański">Powinniśmy z należytą uwagą zrobić przerwę między pierwszym a drugim czytaniem. Oczywiście nie ma to większego znaczenia w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z drugim i trzecim czytaniem, ponieważ do tekstu traktatu nie możemy zgłaszać poprawek. Możemy tylko, proszę państwa, zgłaszać je do tej trzyartykułowej czy dwuartykułowej ustawy, która jest de facto wyrażeniem zgody; nie jest ratyfikacją, bo ratyfikuje prezydent. My tylko wyrażamy zgodę upoważniającą prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! W konkluzji proponowałbym przystąpić niezwłocznie, bez odsyłania do komisji, do drugiego czytania i uchwalić ustawę wyrażającą zgodę na ratyfikację przez prezydenta RP Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, panie pośle, właśnie jesteśmy w trakcie drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ja mówię o trzecim.)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan powiedział: do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Przepraszam, przejęzyczyłem się.)</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Janusz Szymański.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego z klubu BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozwijająca się międzynarodowa współpraca gospodarcza niesie ze sobą również negatywne skutki w postaci narastającej przestępczości międzynarodowej. Konieczne staje się uregulowanie kwestii wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy poszczególnymi państwami. Taką regulacją jest przedstawiona dzisiaj umowa międzynarodowa między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej. Umowa ta wypełnia dotychczasową lukę w stosunkach prawnych między obu państwami, zobowiązując strony do możliwie najszerszej pomocy prawnej w sprawach karnych, w tym także dotyczących podatków, należności celnych, międzynarodowego transferu kapitału. Nikt nie kwestionuje potrzeby istnienia takiej umowy ani bezspornego faktu, iż dzięki niej obywatele obu krajów uwikłani w sprawy karne będą mogli szybciej rozwiązywać swoje problemy. Jednak pewną kontrowersję może wzbudzać fakt, że strony zobowiązują się do udzielenia pomocy nawet wówczas, gdy czyn będący podstawą wniosku nie jest przestępstwem według prawa państwa, które wnosi o pomoc w wykonaniu danej umowy. Jest to niewątpliwie pewna ingerencja w prawa obywateli i ich ograniczenie. Ten zapis w umowie między Polską a Kanadą pozostaje też w sprzeczności z art. 521 § 3 Kodeksu postępowania karnego, który to artykuł przestanie obowiązywać z chwilą ratyfikacji umowy, albowiem umowy międzynarodowe są traktowane jako lex specialis w stosunku do prawa krajowego i mają przed nim pierwszeństwo. Pewnym jednak zabezpieczeniem dla obywateli jest zapis art. 3, który pozwala z ważnych przyczyn odmówić udzielenia pomocy prawnej.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">Reasumując, federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN pozytywnie ocenia treść Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych i będzie głosował za uchwaleniem ustawy o ratyfikacji umowy, mając nadzieję, że proces ratyfikacyjny nie będzie się przeciągał, jak to ma miejsce w wypadku innych ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Pietrzykowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jerzego Wuttke, BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Coraz intensywniejszy proces wymiany towarowej, dynamizująca się turystyka, zwiększający się obrót handlowy w oczywisty sposób wymagają coraz bardziej sprawnych działań w obszarze obrotu prawnego. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych po jej ratyfikacji i wejściu w życie stworzy podstawę prawną do wzajemnego świadczenia tej pomocy w znacznie szerszym niż dotąd zakresie, przy jednoczesnym szczegółowym uregulowaniu wszystkich najistotniejszych zagadnień związanych z udzielaniem pomocy w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JerzyWuttke">Polskę wiąże z Kanadą 21 umów dotyczących różnych spraw i dziedzin życia. Dziś omawiana ustawa ratyfikacyjna dotyczy pierwszej polsko-kanadyjskiej umowy z zakresu pomocy prawnej. Zmiany w prawodawstwie polskim, które mogą wynikać z przyjętej, ratyfikowanej umowy, będą polegać na doprecyzowaniu i uzupełnianiu określonej modyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#JerzyWuttke">Bezpartyjny Blok Wspierania Reform — Solidarni w Wyborach zdecydowanie popiera projekt ustawy ratyfikacyjnej, w przekonaniu, że omawiana ustawa usprawni współpracę Polski z Kanadą, również w zakresie wzajemnej pomocy prawnej. Warto przy tej okazji podkreślić, że mamy dobre doświadczenia we współpracy z Kanadą, szczególnie jeśli chodzi o wspólne tradycje jako „peace-keepers”, skuteczne misje pokojowe. Pamiętamy również o szczególnym patronacie Kanady związanym z polskimi staraniami o wejście do NATO. Mamy świadomość długoletnich więzi kulturowych, pielęgnowanych również przez prawie 200-tysięczną Polonię kanadyjską.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#JerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu koła popieram w całości wniosek, który zgłosił poseł Szymański, o bezzwłoczne przejście do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jerzemu Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Eugeniusz Januła, Nowa Demokracja - Koło Poselskie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polsko-kanadyjska umowa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych została podpisana we wrześniu 1994 r. Dwuletni okres to bardzo długi czas ratyfikacji dla polskiego parlamentu. Wprawdzie były tu przytaczane przykłady, konkretnie dwóch, parlamentów: włoskiego i amerykańskiego, gdzie sprawy ratyfikacyjne toczą się długo, zresztą z różnych względów, jednak życie stawia nam określone wymogi. Podobnie jak moi poprzednicy chcę powiedzieć, że z Kanadą wiąże nas określony ruch osobowy: coraz więcej obywateli polskich wyjeżdża do Kanady i coraz więcej obywateli kanadyjskich gości w Polsce. W ostatnich latach ożywiła się również - i to w bardzo znaczącym wymiarze - wymiana handlowa. Tak więc ratyfikacja przedmiotowej umowy staje się po prostu koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#EugeniuszJanuła">Podkreślam: jest to typowa umowa bilateralna, w której język polski obok języka angielskiego jest równoprawny dla tej umowy. Zatem nie istnieje niebezpieczeństwo w aspekcie uzgadniania tekstu, podczas gdy w układach multilateralnych czasem to niebezpieczeństwo rzeczywiście istnieje. Opóźnienie ratyfikacji wynikało wyłącznie ze strony polskiej, jako że były rozmaite zawikłania prawne odnośnie do tego, czy ma być tzw. mała czy duża ratyfikacja, ale ze względu na brak czasu nie będę już o tym mówił.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#EugeniuszJanuła">W pełni popieramy zgłoszony już uprzednio wniosek, który zmierza do przejścia do trzeciego czytania w celu jak najszybszego upoważnienia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji przedmiotowej umowy.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie pragnie zabrać głos pan poseł Zieliński - w trybie sprostowania, jak rozumiem, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Pozostało mi jeszcze 50 sekund, chciałbym zatem odnieść się do faktu, iż pan poseł Szymański zakwestionował mój postulat szybkiego procedowania nad tego typu projektami ustaw ratyfikacyjnych, krótkich. Powiedział, że wydłużony czy normalny tryb prac nad tego typu ustawą pomaga lepiej zrozumieć bądź lepiej przetłumaczyć tekst danej umowy. Natomiast trzeba stwierdzić - a więc ten argument wydaje mi się nietrafny - że nie debatujemy nad samą umową. Ona jest podpisana, opieczętowana. Debatujemy jedynie nad tymi dwoma artykułami. I tutaj stosuje się formułę, która jest identyczna przy każdej tego typu ustawie. A więc nie można wnieść nic nowego do tego projektu. Tak więc nie mogę się zgodzić z tym stwierdzeniem.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#TadeuszJacekZieliński">Argument, iż parlament amerykański bądź włoski długo się zastanawia w debacie ratyfikacyjnej, też wydaje mi się nietrafny, ponieważ tamte kraje od lat są zintegrowane z cywilizowanym światem, a my mamy jednak olbrzymie zapóźnienie. Dlatego powinniśmy się spieszyć, aby dorównać kroku tamtym państwom.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, czy można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksanderMałachowski">Wprawdzie to już jest polemika, ale proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanuszSzymański">Zostałem zaczepiony po nazwisku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AleksanderMałachowski">W języku parlamentarnym to nie nazywa się zaczepka, tylko polemika, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Jednak pan poseł Zieliński nie był uprzejmy uważnie mnie wysłuchać. Powiedziałem, że nie można mechanicznie stosować zasady, którą pan proponuje. Inna jest sytuacja w przypadku umów wielostronnych, które nie mają tekstu autentycznego w wersji języka polskiego jako obowiązującego, a inna w wypadku umów dwustronnych, kiedy język polski jest jednym z dwu lub kiedy umowa sporządzona w języku polskim jest tekstem autentycznym. W tym wypadku sytuacja jest inna. Natomiast nie możemy tego rozwiązania zastosować mechanicznie. I jest dla mnie zrozumiałe, czym jest ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JanuszSzymański">Chcę panu posłowi Zielińskiemu odpowiedzialnie powiedzieć, że integralną częścią tej ustawy jest załącznik do niej, a tym załącznikiem jest tekst traktatu. Tak więc gdy obowiązuje publikacja i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw, to, proszę państwa, publikuje się i ogłasza ustawę, ale również publikuje się i ogłasza tekst traktatu. I to jest poza sporem.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JanuszSzymański">Chciałbym, panie marszałku, powiedzieć jeszcze o jednej sprawie. Postępowanie ustawodawcze ma to do siebie, że są kolejne fazy. Być może w postępowaniu z konwencjami dwustronnymi należy rozważyć taką sytuację, iż można zastosować pewne uproszczone postępowanie. Myślę, że takiego uproszczonego postępowania nie da się zastosować w stosunku do umów wielostronnych, które powodują kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#JanuszSzymański">Kładę na szali dodatkowy argument, że nie można tego mechanicznie stosować. Przykładem jest nasz układ dwustronny ze Stanami Zjednoczonymi, tzw. układ handlowy, w którym parlament zastosował tzw. deklaracje interpretacyjne zmierzające do tego, że niektóre postanowienia konwencji — np. dotyczące standardu wprowadzenia ochrony praw autorskich, praw pokrewnych — z uwagi na prace ustawodawcze zostały odroczone w czasie. Chcę powiedzieć, że tego typu sytuacje mogą również występować w przypadku traktatów dwustronnych. To, że w tym przypadku nie ma tego typu sytuacji, wcale nie oznacza, że nie wystąpią one w przyszłości. Natomiast stwierdziłem, że należy zawsze kwalifikować je ad casum. Praktyka międzynarodowa wyraźnie wskazuje, że parlament stosuje normalną procedurę niezbyt pospiesznego wyrażania zgody. I nie jest tak, panie pośle, jak pan powiedział, że Polska nie jest aktywnym uczestnikiem stosunków traktatowych. Kiedyś robiono w Stanach Zjednoczonych porównanie, z którego wynika, że w roku — jeśli dobrze sobie przypominam te dane — 1989 obrót traktatowy Polski stanowił 6% całego obrotu traktatowego świata. Takie dane sygnalizuje jeden z amerykańskich instytutów badań stosunków międzynarodowych. Ta nasza aktywność nie spada też w ostatnim czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł zacytował fragment, którego pan poseł Zieliński nie wypowiedział, ale już dajmy temu spokój.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Pastusiaka.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Jacek Zieliński: Ja nie mówiłem, że nie jesteśmy aktywni.)</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#AleksanderMałachowski">Nie, przepraszam bardzo, wedle kolejności regulaminowej podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan Andrzej Towpik będzie łaskaw teraz zabrać głos, jeśli chce przemawiać.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AndrzejTowpik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym tylko przedstawić dwie krótkie uwagi. Mianowicie w związku z postulatem pana posła Dobrosza o potrzebie zawarcia podobnej konwencji o pomocy prawnej ze Stanami Zjednoczonymi chcę poinformować, że taka umowa ze Stanami Zjednoczonymi została podpisana 10 lipca tego roku i jest w trakcie uzgodnień międzyministerialnych co do trybu ratyfikacji. W związku z tym dziękuję również za tę dyskusję w sprawie trybu ratyfikowania podobnych umów, bo to wzbogaci nasze myślenie i sposób wypowiedzenia się co do trybu ratyfikowania umowy amerykańskiej.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#AndrzejTowpik">Druga moja uwaga dotyczy konkretnej sprawy podniesionej przez pana posła Pietrzykowskiego, który wspomniał, że nie będzie miał zastosowania art. 521 § 3 Kodeksu postępowania karnego. Oczywiście jest to uwaga słuszna, chcę tylko podkreślić, że nastąpi to zgodnie z art. 541 § 1 tego kodeksu, który przewiduje m.in., że nie stosuje się tego przepisu, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej. Tak więc nie ma tutaj zmiany przepisu, nie ma zmiany ustawodawstwa, jest jego uzupełnienie i dobrze, że następuje to w drodze ustawy ratyfikacyjnej Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Towpikowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła sprawozdawcę Longina Pastusiaka.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym podziękować przedstawicielom wszystkich klubów i kół, którzy tak jednogłośnie poparli tę umowę. Oby więcej takiej zgody i takiego consensusu w sprawach międzynarodowych było w naszym parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#LonginPastusiak">Natomiast chciałbym się odnieść do jednej uwagi pana posła Zielińskiego, mianowicie że nie było merytorycznej dyskusji. Otóż była merytoryczna dyskusja na posiedzeniu wspólnym trzech komisji i zadawaliśmy przedstawicielom rządu z obu resortów pytania. Oni odpowiadali merytorycznie, była nawet polemika, tak że nie było to tylko takie potakiwanie, powiedzmy, dla samego układu.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#LonginPastusiak">Poza tym pierwsze i drugie czytanie jest rzeczywiście potrzebne, bo Sejm ma obowiązek przede wszystkim rozpatrzenia każdej umowy międzynarodowej, czy ona jest zgodna z interesami narodowymi Rzeczypospolitej Polskiej. Chcę powiedzieć, że przecież historia dyplomacji międzynarodowych daje wiele przykładów umów i układów, które były odrzucane przez parlamenty (w samej praktyce Senatu Stanów Zjednoczonych sto kilkadziesiąt układów zostało odrzuconych) mimo że rządy tych krajów je podpisały. A obecnie, z ubolewaniem muszę to stwierdzić, bo właśnie nasz Sejm zaaprobował umowę o eliminacji broni chemicznej i upoważnił prezydenta do jej ratyfikacji, Senat Stanów Zjednoczonych wstrzymał debatę ratyfikacyjną, odłożył ją; w każdym razie w tej kadencji ten 104 Kongres nie podejmie tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#LonginPastusiak">Natomiast korzystam z tej okazji, żeby podnieść jeszcze jedną sprawę, panie marszałku, jako sprawozdawca. Upoważniony zostałem do tego również przez koleżanki i kolegów, posłanki i posłów trzech komisji, po tym właśnie wspólnym posiedzeniu trzech komisji poświęconym umowie polsko-kanadyjskiej. Mianowicie art. 79 ust. 1 głosi, że na żądanie prezydium komisji ministrowie oraz kierownicy naczelnych organów administracji państwowej, a także kierownicy innych urzędów i instytucji państwowych są obowiązani przedstawiać sprawozdania i udzielać informacji; są oni zobowiązani uczestniczyć w posiedzeniach komisji. Otóż przykład tych trzech komisji wskazuje, że poziom reprezentacji resortów był znacznie obniżony i z tego, co wiem - i w związku z tym właśnie zabieram głos w tej sprawie - ta praktyka zaczyna być coraz bardziej powszechna na posiedzeniach komisji. Chciałbym powiedzieć, że jest to niepokojący objaw. Nie chcę powiedzieć, że jest to jakiś symptom obniżenia prestiżu Wysokiej Izby, ale jest to z pewnością naruszenie tego właśnie art. 79. W związku z tym pragnę wyrazić uznanie panu ministrowi Towpikowi, że na odpowiednim poziomie reprezentuje resort spraw zagranicznych na naszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AleksanderMałachowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych (druki nr 1779 i 1906).</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Szarawarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Spraw Zagranicznych; Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac komisji nad rządowym projektem ustawy o ratyfikacji Konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych (druk nr 1906).</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#AndrzejSzarawarski">Od ponad 20 lat środowisko polskich hotelarzy postulowało ratyfikowanie tej konwencji, sporządzonej w Paryżu 17 grudnia 1962 r. przez 10 krajów, a ratyfikowanej obecnie łącznie przez 19 krajów europejskich. Polska od kilku lat jest krajem otwartym, odwiedzanym przez dziesiątki milionów turystów, rokrocznie liczba odwiedzających nas rośnie. Coraz więcej Polaków wyjeżdża, odwiedza kraje europejskie. Stąd pilna potrzeba ujednolicenia zasad odpowiedzialności osób utrzymujących hotele z przepisami obowiązującymi w większości tych krajów.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#AndrzejSzarawarski">Generalną zasadą konwencji, którą mamy ratyfikować, jest ochrona prawa gościa hotelowego, który jest w rzeczy samej zawsze słabszą stroną umowy zawartej między gościem hotelowym a hotelem co do zakresu jego praw do odzyskania odszkodowania za rzeczy wniesione do hotelu. W konwencji tej przyjęto, podobnie jak w prawie polskim, zasadę odpowiedzialności osób utrzymujących hotele, jednak charakter tej odpowiedzialności jest nieco inny - ograniczony zarówno kwotowo, jak i przedmiotowo.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#AndrzejSzarawarski">Ustalone w załączniku do tej konwencji maksymalne odszkodowanie w wysokości 3 tys. franków w złocie lub ceny 100-krotnie przewyższającej wartość odpłatności za zakwaterowanie w hotelu za jedną dobę - jako górny pułap odszkodowania - może być przez strony konwencji zwiększone. Polska ratyfikując konwencję ma prawo przyjąć w tej kwestii nieco inne, wyższe odszkodowania. Dziś w Polsce możliwość dochodzenia roszczeń z tego tytułu oparta jest na Kodeksie cywilnym. Jest to procedura, która z jednej strony stwarza możliwość uzyskiwania wyższych odszkodowań niż przewidziane w konwencji, ale z drugiej strony jest to także procedura bardzo uciążliwa dla dochodzącego odszkodowania, jako że jest normalną procedurą cywilnoprawną, rozciągniętą w czasie i w związku z tym dla obu stron, zarówno dla hotelarzy, jak i ewentualnie dla poszkodowanych gości hotelowych, jest bardzo niewygodna. Konwencja, którą ratyfikujemy, wyłącza również automatycznie wszelkie ograniczenia zmierzające do zastrzegania sobie przez hotele, że nie odpowiadają za rzeczy wniesione, wszelkie ograniczenia zmierzające do zawierania umów ograniczających odpowiedzialność. W myśl tej konwencji z mocy prawa takie zastrzeżenia są nieważne.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#AndrzejSzarawarski">Konwencja ta wymaga niewielkich zmian w polskim prawie. W zasadzie wszystkie terminy, wszystkie pojęcia prawne mają dzisiaj swoje odpowiedniki w Kodeksie cywilnym, z wyjątkiem zmian, jakie muszą nastąpić w art. 846 Kodeksu cywilnego, polegających niejako na poszerzeniu zakresu tego artykułu, który mówi o ograniczeniu odpowiedzialności osoby utrzymującej hotel w formie możliwości zawarcia dwustronnej umowy z osobą wynajmującą hotel lub w formie ogłoszenia, które jest znane przed zawarciem umowy. Konwencja taką możliwość, jak powiedziałem, wyklucza. Zawsze osoba utrzymująca hotel jest odpowiedzialna za rzeczy wniesione przez gości hotelowych.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#AndrzejSzarawarski">Natomiast konwencja ogranicza odpowiedzialność za rzeczy, które są własnością osoby wynajmującej pokój, ale jednocześnie znajdują się poza hotelem. Myślę tutaj o samochodach, o zwierzętach, o innych tego typu składnikach majątkowych, które nie są rzeczą wniesioną do hotelu. Polscy hotelarze bardzo pozytywnie wypowiadają się o tej konwencji, której ratyfikowanie:</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#AndrzejSzarawarski">— po pierwsze, pozwoli na przyjmowanie odpowiedzialności stosownie do wielkości hotelu i do jego zdolności kapitałowych, poprzez przyjęcie maksymalnych granic odpowiedzialności, jakie zostały określone w konwencji;</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#AndrzejSzarawarski">— po drugie, praktycznie wymusi na hotelach ubezpieczanie swojej działalności, co niejako gwarantuje asekurację finansową w wypadku zdarzenia związanego z koniecznością wypłaty odszkodowania osobie poszkodowanej.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#AndrzejSzarawarski">Zmniejsza się więc ryzyko działalności w gospodarce w zakresie prowadzenia hotelu, a także ogranicza odpowiedzialność osób prowadzących hotele do rzeczy wyłącznie wniesionych do hotelu.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#AndrzejSzarawarski">Konwencja ta, jak powiedziałem, zapewnia większe bezpieczeństwo, jeśli chodzi o prowadzenie usług hotelarskich, i może przyczynić się do rozwoju hotelarstwa, dziedziny, która z uwagi na wzrastający ruch turystyczny powinna się w Polsce dynamicznie rozwijać na czytelnych, jasnych zasadach. Wnoszę zatem w imieniu połączonych komisji o przyjęcie przez Wysoką Izbę sprawozdania i o uchwalenie zawartego w druku nr 1779 projektu ustawy ratyfikującej Konwencję o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowe wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Szteligę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JerzySzteliga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest miła sytuacja, kiedy czynimy kolejny krok na drodze do integracji naszego prawa ze standardami rozwiązań prawnych Unii Europejskiej, a ponieważ pan poseł sprawozdawca wyczerpująco przedstawił materię projektu ustawy i samej konwencji, dlatego, panie marszałku, w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej chciałbym stwierdzić, iż w pełni poprzemy projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Szteliga.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mariana Michalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MarianMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, pragnę już na wstępie stwierdzić, że posłowie mojego klubu będą głosowali za udzieleniem upoważnienia prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikowania Konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych, sporządzonej w Paryżu dnia 17 grudnia 1962 r.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#MarianMichalski">Na podkreślenie zasługuje fakt, że konwencja, o której mowa, została uchwalona przez Radę Europy i ratyfikowana jest już przez wiele państw członkowskich. Głębsza analiza treści konwencji i jej załącznika wskazuje na to, że wiele zapisów jest zbieżnych z aktualnym prawem polskim, a szczególnie z treścią zapisów art. 846 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego. Dotyczą one między innymi odpowiedzialności osób utrzymujących hotele na zasadzie ryzyka oraz spraw związanych z warunkami udowadniania przyczyny winy wobec utrzymującego hotel lub wyłączenia od odpowiedzialności osób korzystających z usług hotelowych.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#MarianMichalski">Trzeba podkreślić również, że słusznie konwencja w sposób bardziej rygorystyczny niż prawo polskie reguluje kwestie wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności osoby prowadzącej hotel. A zatem odpowiedzialność hotelarza jest w obu przypadkach ustawowa i nie łączy się z faktem zawarcia umowy hotelowej. W swoim brzmieniu konwencja precyzuje w rezultacie generalne założenia, stąd art. 1 ust. 1–3 konwencji umożliwia układającym się stronom przystosowanie swego prawa, w określonym czasie, do zasad stanowiących załącznik do konwencji.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#MarianMichalski">Ponieważ konwencja ściśle określa, że o wyłączeniu odpowiedzialności hotelarza nie ma mowy, jak słusznie zauważyli projektodawcy, będzie zachodziła potrzeba zmiany przepisu art. 846 § 3 naszego Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#MarianMichalski">Zdaniem klubu PSL zaproponowane brzmienie art. 846 § 3, to znaczy nowelizacja, jest dobrą propozycją, ponieważ rozszerzyłaby konwencję na wszystkie zakłady świadczące usługi hotelarskie, które, jak podaje się w uzasadnieniu, określa tytuł XXIX księgi trzeciej Kodeksu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#MarianMichalski">Wysoka Izbo! Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego ratyfikacja konwencji przyczyni się do znacznego rozwoju zagranicznej turystyki przyjazdowej, znacznie przybliży nas do Unii Europejskiej i świata. A zatem klub Polskiego Stronnictwa Ludowego rekomenduje wniosek połączonych komisji o ratyfikowanie przez prezydenta Rzeczypospolitej projektu ustawy z druku nr 1779.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Marianowi Michalskiemu.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Grzegorza Figurę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#GrzegorzFigura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chcę powiedzieć, że nasz klub popiera ustawę o ratyfikacji konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych. Ponieważ, panie marszałku, moi przedmówcy poruszyli kwestie, o których miałem zamiar mówić, więc rezygnuję z dalszego wystąpienia. Zauważę tylko, że tak się składa, iż akurat w tej Izbie najmniej ingerujemy w turystykę jako gałąź gospodarki, a ta gałąź gospodarki najlepiej nam się rozwija.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Grzegorz Figura.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Tadeusza Moszyńskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#TadeuszMoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzadko się składa w tej Izbie, by mieć komfort zabierania głosu w przypadku tak zgodnego rozłożenia poparcia, jak to ma miejsce przy tym projekcie ustawy. Niewiele można dodać do tego, co powiedzieli moi przedmówcy. Zwróciłbym tylko uwagę na to, na co pan poseł sprawozdawca położył chyba zbyt mały nacisk. Otóż najistotniejsze w konwencji jest ograniczenie odpowiedzialności właścicieli hoteli i pensjonariuszy do równowartości 3 tys. franków w złocie lub równowartości co najmniej 100-krotnej ceny wynajęcia pomieszczenia hotelowego na jedną dobę. Jest to ewidentne zmniejszenie ryzyka hotelarzy do granic powszechnie akceptowanych zarówno przez użytkowników hotelu, jak i przez właścicieli. Sprawia to, że do projektu tej ustawy, do konwencji praktycznie nie mamy żadnych innych uwag, uważamy że jest to dobra ustawa i że tę konwencję należy jak najszybciej ratyfikować, bo rozwój turystyki i ruchu osobowego, znoszenie granic powodują konieczność unifikacji prawa w zakresie odpowiedzialności za mienie gości hoteli czy pensjonatów. Unia Pracy również popiera w pełni wniosek o ratyfikację konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Tadeuszowi Moszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny BBWR i KPN popiera projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych. Rozwijający się tak dynamicznie w Polsce przemysł turystyczny wymaga, by standard bezpieczeństwa osób korzystających z różnych usług turystycznych był na wysokim, jednolitym poziomie europejskim. Nasze usługi z roku na rok ulegają znacznej poprawie. Jesteśmy konkurencyjnym i atrakcyjnym krajem, a więc musimy być również krajem bezpiecznym dla turysty. Szkoda, że do dzisiaj nie mamy ustawy regulującej w wielu aspektach problem świadczenia usług turystycznych. Wielokrotne zapewnienia strony rządowej o przygotowaniu stosownej ustawy w określonych terminach nie są realizowane. Dotyczy to zwłaszcza odpowiedzialności biur turystycznych, promocji i kategoryzacji bazy. Mieliśmy wiele sygnałów o nieuczciwych podmiotach, wykorzystywaniu różnych luk prawnych czy nabieraniu turystów na określone usługi bez odpowiedzialności finansowej. Apeluję w tym wypadku do rządu o pilne podjęcie i ukończenie prac uzgodnieniowych nad ustawą o świadczeniu usług turystycznych i o promocji.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Będziemy głosować za przyjęciem projektu ustawy ratyfikacyjnej, która reguluje ważne, naszym zdaniem, zagadnienie z zakresu bezpieczeństwa turysty w kraju, w którym gości.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Andrzejowi Gąsienicy-Makowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Wuttke, tym razem BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JerzyWuttke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może warto na wstępie nadmienić, że Polska do chwili obecnej jest stroną 49 konwencji i innych umów wielostronnych. Ponadto trwają prace nad ratyfikacyjne nad 7 konwencjami podpisanymi przez Polskę. Z danych Sekretariatu Generalnego Rady Europy wynika, że Polska ratyfikowała dotąd najwięcej konwencji w porównaniu z państwami przyjętymi do Rady Europy po 1989 r. Węgry na przykład dokonały 37 ratyfikacji, a Czechy 36. Z przytoczenia powyższych liczb bynajmniej nie wynika, że przystępowanie Polski do konwencji Rady Europy należy traktować jako szczególny wyścig związany z działaniami powierzchownymi, bez potrzeby analizy skutków finansowych i prawnych.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JerzyWuttke">Pozwoliłem sobie na ten krótki wstęp nie bez powodu, gdyż Konwencja o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych będzie zatem pięćdziesiątą konwencją ratyfikowaną przez Polskę - jest to więc taki mały jubileusz. W opinii Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform - Solidarni w Wyborach omawiana konwencja współbrzmi z przepisami polskiego prawa i daje wyraz przekonaniu, że gość hotelowy powinien mieć zapewnioną ochronę. Również zasada odpowiedzialności osób utrzymujących hotele (zasada ryzyka) przyjęta w omawianej konwencji jest zgodna z zasadą obowiązującą w prawie polskim. Natomiast zakres tej odpowiedzialności jest nieco inny, dodajmy - zarówno kosztowo, jak i przedmiotowo ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#JerzyWuttke">O szczegółach tej konwencji mówił precyzyjnie pan poseł sprawozdawca i nie zamierzam tych informacji powtarzać. Chcę może jeszcze podkreślić fakt, iż odpowiedzialność hotelarza zarówno w konwencji, jak i w polskim Kodeksie cywilnym ma charakter ustawowy i nie wymaga zawarcia odrębnej umowy hotelowej.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#JerzyWuttke">Przystąpienie do konwencji, według informacji projektodawcy, nie pociągnie za sobą dodatkowych obciążeń finansowych państwa.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#JerzyWuttke">BBWR - Solidarni w Wyborach popiera w całości projekt ustawy o ratyfikacji tej konwencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Nowa Demokracja stwierdza, że ruch turystyczny zarówno w skali międzynarodowej, jak i wewnętrznej, krajowej jest jeszcze u nas w znacznym stopniu żywiołowy i brak mu sensownych uregulowań prawnych. Dlatego też ratyfikacja konwencji z 1962 r. jest krokiem nader pożądanym. Wprawdzie już bardzo rzadko w hotelach czy pensjonatach - i to, przepraszam za określenie, tylko na głębokiej prowincji - spotykamy tabliczki z napisem, że za rzeczy wniesione hotel czy pensjonat nie odpowiada, ale jeszcze czasami jesteśmy świadkami takiego stanu rzeczy. To hamuje turystykę, to rzutuje również negatywnie na całokształt wizerunku Polski - chodzi tu o turystów, zwłaszcza zagranicznych, którzy w jakiś sposób przenoszą swoje opinie.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#EugeniuszJanuła">Tak więc biorąc dodatkowo pod uwagę, że zainteresowane ratyfikacją konwencji jest środowisko najbardziej opiniotwórcze w tym zakresie, a więc środowisko osób prowadzących hotele i pensjonaty, jesteśmy wszyscy za jak najszybszą ratyfikacją konwencji. Trzeba tutaj dodać, że konwencję tę ratyfikowała większość krajów europejskich. Również w kontekście polskiego prawa cywilnego... Kodeks cywilny wymaga tylko niewielkich zmian w art. 846.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#EugeniuszJanuła">Uważamy, że ratyfikacja tej konwencji może się przyczynić zarówno do dalszego rozwoju ruchu turystycznego, jak i do zapobieżenia w znaczącym zakresie pewnej patologizacji ruchu turystycznego, z której przejawami jeszcze stykamy się w naszym kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan minister spraw zagranicznych nie chce zabrać głosu, a zatem proszę sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Szarawarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyjątkowa zgodność, z jaką wszystkie kluby poparły projekt ratyfikacji, wskazuje na to, że tego typu rozwiązania są w naszym kraju bardzo potrzebne. Niejako odpowiadając panu posłowi Figurze, że turystyka rozwija się, mimo że prawie nie ma w Polsce regulacji prawnych, które by tę sferę gospodarki regulowały... jest smutnym niestety przejawem nie zagospodarowanego jeszcze przez polskie prawo obszaru. Mówił o tym pan poseł Gąsienica-Makowski. Podzielam obawy, że dalszy rozwój turystyki bez ustawy o świadczeniu usług turystycznych, bez ustawy o organizacji turystyki i bez wielu ustaw chroniących konsumenta będzie w Polsce napotykał bariery. Ta ustawa, którą ratyfikujemy - konwencja o ochronie gości hotelowych - jest pierwszą regulacją, która chroni konsumenta - turystę, biznesmena - w sposób zbliżony do standardów europejskich. Chcę tylko wyrazić nadzieję, że w ślad za tym pójdą dalsze regulacje, przede wszystkim tak bardzo oczekiwana przez świat turystyki ustawa o świadczeniu usług turystycznych i inne, które tę nową dziedzinę gospodarki, bardzo dynamicznie się w Polsce rozwijającą i przynoszącą państwu duże dochody, pozwolą ująć w odpowiednie ramy prawne i tym samym określone bezpieczeństwo i tym, którzy turystykę organizują, i tym, którzy z tej turystyki korzystają.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szarawarskiemu.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#AleksanderMałachowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o poselskim projekcie rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie dodatkowych środków na poprawę stanu dróg (druki nr 1606 i 1656).</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#AleksanderMałachowski">To będzie ostatni punkt dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Okońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanOkoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić rezolucję zawartą w sprawozdaniu Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, które obradowały już dość dawno. Mianowicie 12 kwietnia poselski projekt rezolucji trafił pod obrady Sejmu. Po bardzo burzliwej dyskusji, w której posłowie wykazali ogromną troskę o stan naszych dróg, rezolucja została przekazana do komisji. Dzisiaj, tj. 9 października, gdy zbliża się następna zima, ta rezolucja znowu jest bardzo aktualna. Niepokój, który wtedy wyrażali posłowie, jest też aktualny, ponieważ obawiamy się, że proces degradacji naszych dróg nadal będzie postępował. Rozumiem starania pana ministra, żeby tę sytuację zmienić, niemniej jednak stan dróg w Polsce nadal jest niedobry. A wiadomo, że jeśli drogi są złe, to ich użytkownicy są narażeni na ogromne niebezpieczeństwo. Podobna sprawa. Polska jest krajem turystyki, więc w moim odczuciu kraj, który rzeczywiście przoduje w tej dziedzinie, powinien dbać o swoje drogi, by turyści jeździli po nich bezpiecznie. To jest wizytówka naszego kraju. Może tyle komentarza. Dziwi mnie trochę, że proces legislacyjny w tak ważnej sprawie trwa tak długo, bo od wiosny do października; właściwie zima w ubiegłym roku zaczęła się już w listopadzie. Mam więc uwagę do Prezydium Sejmu - bo komisje rzeczywiście działały bardzo szybko - żeby tego typu rezolucje, które są tylko rezolucjami, ale jakże ważnymi, wskazującymi na ogromne zagrożenie bezpieczeństwa na drogach polskich, były jednak rozpatrywane znacznie szybciej. W tej chwili rezolucja Sejmu, w której posłowie zwracają się do rządu o uruchomienie rezerwy budżetowej z przeznaczeniem na poprawę stanu dróg w naszym kraju, właściwie jest już nieaktualna. Mam jednak nadzieję, że wyciągniemy z tego wnioski na przyszłość i rzeczywiście będziemy podejmować takie decyzje znacznie szybciej.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JanOkoński">Zaznajomię państwa z tekstem tej rezolucji - to jest dokładnie parę zdań, więc myślę, że warto by je zacytować, tym bardziej że będą one aktualne w niedługim czasie.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#JanOkoński">„Długotrwała zima i obfite opady śniegu spowodowały, iż ogromna część środków budżetowych oddanych do dyspozycji zarządzających drogami organów administracyjnych przesunięta została na zimowe utrzymanie dróg. W tej sytuacji realizacja zadań służb drogowych i doprowadzenie dróg w Polsce do choćby zadowalającego stanu jest zagrożone. Dlatego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do rządu o przyznanie dodatkowych środków z istniejącej rezerwy budżetowej z przeznaczeniem na poprawę stanu dróg w naszym kraju”.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#JanOkoński">Myślę, że rezolucja powinna być poparta przez cały parlament, ale równocześnie posłowie powinni wiedzieć, że droga legislacyjna była naprawdę bardzo długa, a w tej sprawie powinniśmy działać w sezonie budowlanym, kiedy można rzeczywiście stan dróg poprawić. Należy też więcej środków przekazać na poprawę stanu dróg, o czym już mówiłem, gdyż chodzi głównie o bezpieczeństwo, a poza tym jeśli drogi będą dewastowane, naprawa ich będzie na pewno kosztowniejsza.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Okońskiemu.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub nasz z dużą troską patrzy na problemy zimowego utrzymywania dróg. Jest to szalenie ważne, zarówno jeśli chodzi o utrzymanie przejezdności dróg z punktu widzenia potrzeb komunikacyjnych i gospodarczych, jak i, przede wszystkim, o zapewnienie bezpieczeństwa ruchu na drogach, które w zimie znacznie się obniża wskutek opadów atmosferycznych.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AndrzejSzarawarski">W statystykach wypadków Polska zajmuje jedno z czołowych miejsc. Ta zima, bardzo mroźna, śnieżna i długotrwała obnażyła całą słabość systemu zimowego utrzymania dróg, który od wielu lat ulega degradacji wskutek braku środków na inwestycje. Okazało się, że mamy za mało maszyn do odśnieżania, że są one przestarzałe, zużyte. Okazało się, że nie mamy dobrego sprzętu do posypywania dróg solą i piaskiem, okazało się, że mamy za mało magazynów do przechowywania soli i innych środków chemicznych do zmniejszania oblodzenia dróg. Przy okazji tej ostrej zimy wiele spraw wskazywało na słabość naszego systemu utrzymania dróg. Ale chyba najbardziej została obnażona słabość systemu finansowania utrzymania dróg, wskutek uznaniowego przydzielania określonych środków na poszczególne zadania drogowe, prawie cała dotacja na zimowe utrzymanie dróg została skonsumowana w pierwszej części roku, ponieważ z dziewięćdziesięciu kilku miliardów złotych prawie siedemdziesiąt zostało wydanych w okresie ostrej zimy między styczniem a majem.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AndrzejSzarawarski">Z tego też względu nasz klub za jedną z pilnych spraw uważa konieczność zmiany ustawy o drogach publicznych i konieczność zmiany funkcjonowania systemu finansowania dróg publicznych w naszym kraju. Nowy system powinien przede wszystkim gwarantować spójność między wzrostem obciążenia ruchem na drogach a wzrostem środków na utrzymanie dróg i przynajmniej minimalny standard utrzymania naszych dróg.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#AndrzejSzarawarski">Druga sprawa to konieczność opracowania i zrealizowania określonego programu restytucji całej sfery dotyczącej zimowego utrzymania dróg - od rozbudowy bazy magazynowej na środki chemiczne po odnowienie przestarzałego sprzętu. Z analizy przedstawionej przez Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych wynika jasno, że dysponujemy dziś sprzętem do odśnieżania, który ma ponad 25 lat i w zasadzie nie tylko jest przestarzały, ale także wysoce awaryjny. Mówimy również o tym, że zarządy dróg nie dysponują nowoczesnymi metodami na przykład monitoringu meteorologicznego, który pozwalałby im przewidywać zmiany pogody, stwarzające zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu. Trzeba również powiedzieć, że słaba jest koordynacja działania zarządów dróg w okresie gwałtownych zmian pogody czy klęsk żywiołowych z Krajowym Systemem Ratownictwa, z zapleczem w postaci samorządów lokalnych; należałoby również uwzględnić możliwości, jakie w tym zakresie mają zakłady pracy. Po prostu system zarządzania drogami jest w takich sytuacjach mało mobilny i wymaga naprawy.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#AndrzejSzarawarski">Wydaje się również, że w tym roku przemieszczanie środków z inwestycji - szczególnie ze środków na wykup gruntów, pod nowe inwestycje - związane z zimowym utrzymywaniem dróg jest co prawda doraźnie środkiem łatającym dziurę, natomiast w perspektywie oczywiście opóźni przygotowanie inwestycji drogowych. Jako środek ratunkowy na dziś trzeba je akceptować z niechęcią, natomiast w przyszłości nie powinno być stosowane. System finansowania dróg powinien gwarantować odpowiednią ilość środków, stosowną do sytuacji w drogownictwie.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#AndrzejSzarawarski">Chciałbym więc zaapelować, aby Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministerstwo Finansów, a także wszystkie czynniki odpowiedzialne dzisiaj za to, jak utrzymywane, jak finansowane są drogi, przeanalizowały bardzo poważnie tę nauczkę, którą otrzymaliśmy podczas tej ostrej zimy. Obok doraźnych działań ratunkowych powinny one przede wszystkim podjąć próbę stworzenia dwóch podstawowych systemów - jeden odnosiłby się do finansowania dróg, a drugi zajmowałby się ochroną dróg w okresie zimowym i gwarantowałby odpowiednie ich utrzymanie w zakresie sprzętu, zarządzania, zapasów odpowiednich środków chemicznych. Chodzi o to, żebyśmy co roku nie musieli jako posłowie wykazywać naszej troski w formie rezolucji, które były aktualne wiosną i będą aktualne jesienią, żebyśmy mieli gwarancję, że system funkcjonuje dobrze, i żeby utrzymanie dróg zimą nie spędzało snu z powiek kierowcom, którzy ze strachem wyjeżdżają w zimowe dni na nasze krajowe drogi.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Szarawarskiemu.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Bajołka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wiara czyni cuda, podobnie jak poselski projekt rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie dodatkowych środków na poprawę stanu dróg. Do takiego stwierdzenia obliguje mnie fakt, że od końca zimy 1995/1996 r. minęło kilka miesięcy i gdyby zima 1996/1997 r. miała rozpocząć się, podobnie jak w roku 1995, w pierwszych dniach listopada, to mamy około miesiąca na realizację przez rząd zadań, których wykonanie wiążemy z omawianą rezolucją. Smutne to, ale prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AndrzejBajołek">Wysoka Izbo! Na temat treści rezolucji i oczekiwań związanych z jej realizacją, dramatycznego stanu dróg oraz o konieczności uruchomienia dodatkowych środków na przeprowadzenie ich remontów wypowiedziano wiele słusznych opinii. Aby zatem tego nie przedłużać, oświadczam, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu przemawiam, będzie głosował za przyjęciem przez Wysoką Izbę omawianego tekstu rezolucji, chociaż tekst rezolucji nie obliguje do poszukiwania rozwiązań systemowych, które mogą rozwiązać problem raz na zawsze, a jeśli nie na zawsze, to przynajmniej na wiele, wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Bajołkowi.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Karola Działoszyńskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#KarolDziałoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem przyjemność być posłem wnioskodawcą tekstu tej rezolucji i muszę powiedzieć, że długo musieliśmy czekać, żeby wrócić do tego tematu. Wiem, że wiara czyni cuda, ale wnosząc projekt tej rezolucji, nie uważaliśmy, że zmieni ona wszystko, lecz chodziło nam o to, żeby zwrócić uwagę rządu. Dziś mamy właściwie podobną sytuację, pan minister Liberadzki jest z nami, ale nie ma nikogo z Ministerstwa Finansów, a tam chyba jest główna przyczyna złego stanu dróg w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#KarolDziałoszyński">Jeśli będziemy nadal mieli taki stosunek do dróg, to w dalszym ciągu nie będziemy umieli znaleźć jasnego sposobu finansowania, utrzymania i rozbudowy dróg. Właściwie mówiliśmy bowiem tylko o tym, jak utrzymać to, co istnieje, a nie mamy sposobu na jasno określone rozbudowywanie infrastruktury drogownictwa. Wielu posłów w tym punkcie i poprzednim mówiło o rozwoju turystyki w Polsce. Wiemy, że infrastruktura telekomunikacyjna i drogowa są bardzo ważnymi elementami tego procesu, który u nas rzeczywiście się dynamicznie rozwija.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#KarolDziałoszyński">Rząd nie przedstawił nam dotychczas klarownego projektu ustawy o drogach, w którym byłoby jasno określone to, jak drogi w Polsce mają być finansowane. Już trzy lata dyskutujemy o fundamentalnej dla mnie sprawie, jaką jest skorelowanie podatku w cenie paliw, w którym zawierałby się czynnik sprawiedliwości. Polegałoby to na stosowaniu zasady, że kto ile jeździ i ile niszczy, tyle płaci. Nadal nie możemy dopracować się tego systemu w stosunku do ciężarówek, które przejeżdżają tranzytem przez Polskę. I tracimy na każdym kroku pieniądze, a przeciętny obywatel, który korzysta z tych dróg, mówi, że to czy tamto zepsuło mu się w samochodzie, że bliski był wypadku. Z badań wynika, że tym, co ludzi najbardziej denerwuje w ich najbliższym otoczeniu, jest fatalny stan dróg. 28% dróg jest w stanie złym, czyli są to drogi, które kwalifikują się do natychmiastowego remontu, w 45% dróg należałoby zainwestować w ciągu roku, 2 lub 3 lat, a tylko 27% dróg jest w stanie dobrym, czyli nie wymagających inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#KarolDziałoszyński">Są to zadania, które stoją przed nami, przed tą Izbą, i trzeba je wykonać. Należy tak dyskutować z rządem, głównie zaś z Ministerstwem Finansów, żeby te 3 mld nowych złotych, których potrzebujemy na utrzymanie dróg, można było znaleźć w jakiejś realnej perspektywie, a także byśmy mogli przygotować taką ustawę, która przekonałaby obywateli, że ta liczba mniej więcej 54 tys. wypadków, które wydarzają się rocznie, będzie malała. Będziemy bowiem w najbliższym czasie mieli 20 mln samochodów, pobieramy cło, akcyzę, ale trafia to nie tam, gdzie trzeba.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#KarolDziałoszyński">Nie są to pytania skierowane do pana ministra Liberadzkiego, lecz raczej do pana wicepremiera Kołodki i przedstawicieli Ministerstwa Finansów. Tutaj akurat nie ma bezpośredniej winy rządu; jest chyba tak, jak mówili koledzy - że spotykamy się na początku października i mówimy o kwestiach, które właściwie powinniśmy omawiać w kwietniu. Rząd powinien pokazywać pewne rozwiązania, określić, jakie środki może wygospodarować z rezerwy budżetowej. Nie wyobrażam bowiem sobie, aby w tej chwili jakaś czarodziejska ręka potrafiła cokolwiek na polskich drogach zrobić; nie usunęliśmy przecież nawet tych szkód, które wyrządziła zima 1995/1996, a czeka nas następna.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#KarolDziałoszyński">Wydaje mi się, że powinniśmy tą rezolucją wymóc na koalicji rządzącej - a wszystkie kluby wykazują świadomość tego, gdyż dotychczasowe wypowiedzi o tym świadczą - wywrzeć presję, by jednak po 3 latach działania przedstawiła Izbie jasną koncepcję wyjścia z tej sytuacji, rozwiązania tego problemu. Nie znaczy to, że będzie to koncepcja łatwa i że pozwoli szybko rozwiązać problem. Wiemy bowiem dzięki naszym spotkaniom z ludźmi, że te problemy są jak gdyby nierozwiązywalne, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie nie ma chodników, gdzie ginie masa osób, zwłaszcza teraz w okresie jesiennym. Jeżdżę czasem samochodem w kierunku Berlina i widzę, że koleiny na drogach będą bardzo realnym zagrożeniem, a takie koleiny są na wielu polskich drogach. To wszystko jest przyczynkiem do naprawdę bardzo poważnych dyskusji i myślę, że w ramach komisji my tę dyskusję w najbliższym czasie przeprowadzimy. Żadne ugrupowanie nie trafi do Sejmu, jeżeli ludzie nie będą mogli dojechać do urn wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Działoszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Tadeusza Moszyńskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#TadeuszMoszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Do wypowiedzi mojego przedmówcy dodam jedynie, że nie tylko zima powoduje katastrofalne zmiany na naszych drogach, ale również lato, w szczególności te dwa ostatnie upalne lata spowodowały powstanie kolein, których likwidacja przy obecnym systemie finansowania dróg potrwa około 20 lat. Wiadomo, że w tym czasie będą powstawały nowe koleiny i przy obecnym systemie finansowania jest niemożliwe poprawienie stanu dróg przez najbliższe lata. Właściwie to cały czas następuje dekapitalizacja dróg, cały czas pogarsza się ich stan i dlatego proponujemy dzisiaj Wysokiej Izbie przyjęcie rezolucji wzywającej rząd do przeznaczenia z rezerwy budżetowej pieniędzy na ten cel. Już nawet nie mówimy, ile to problemów załatwi, nieśmiało tylko domagamy się, żeby rząd troszeczkę zwiększył dotacje na drogi. Czy to tylko Sejm może zrobić? Chyba nie, chociaż z drugiej strony nie jestem przesadnym optymistą, jeżeli chodzi o wzywanie rządu do różnych działań, bo przecież wszyscy pamiętamy, że w 1994 r. Sejm podjął uchwałę wzywającą rząd do opracowania koncepcji włączenia podatku drogowego w cenę paliwa. I co? I nic - do tej pory tego nie mamy. Co prawda nie tak dawno, bo kilka miesięcy temu, w trakcie interpelacji, minister Manugiewicz prezentował gotowy projekt ustawy, która miała umożliwić włączenie podatku od środków transportu w cenę paliwa. I nieśmiało zapytuję pana ministra Manugiewicza, pana ministra Kołodkę: Co z tym projektem ustawy? Jak to ma być rozwiązane? Czy faktycznie włączenie podatku drogowego w cenę paliw przyczyni się do polepszenia finansowania dróg? Otóż z wszystkich enuncjacji, które ukazują się w tej sprawie, wynika, że nie - pieniądze zostaną wzięte od właścicieli pojazdów, od kierowców, wpłyną do budżetu państwa i wrócą do gmin jako refundacja tytułem pokrycia poniesionych strat, ponieważ podatek od środków transportu jest dochodem własnym gmin. Z tego wynika, że na drogi znowu nie będzie nic.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#TadeuszMoszyński">Uważam, że tak dalej być nie może. Jeżeli mamy mówić o poprawie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, o wchodzeniu do Europy, o rozwoju gospodarczym, to bez dróg tego się nie da zrobić. Jeżeli stan dróg będzie nadal pogarszał się tak, jak się pogarsza od bodajże 1990 r. (albo jeszcze wcześniej), to niedługo po nich po prostu nie da się jeździć, drogi zostaną rozjeżdżone.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#TadeuszMoszyński">Chciałbym usłyszeć od ministra finansów odpowiedź na następujące pytania: Jakie ma rząd propozycje, jeżeli chodzi o włączenie podatku od środków transportu w cenę paliwa? Czy zostanie to wprowadzone od nowego roku, od 1 stycznia 1997 r., jak wielokrotnie obiecywano z tej trybuny? Czy jest jakiś pomysł na finansowanie budowy dróg? To jest wyjątkowa sytuacja, wyjątkowa dziedzina, gdzie dosyć łatwo skorelować ruch pojazdów ze środkami na drogi, bo wszyscy kupujemy paliwa. Może ta sprawa przekracza możliwości naszego rządu, jeśli chodzi o przedstawienie pewnych rozwiązań. Jeżeli tak, to komisja służy pomocą, jesteśmy gotowi do wspólnej pracy i konstruowania koncepcji, dzięki której można by realizować postulaty zwiększenia środków na drogi i skorelowania tego ze wzrastającym lawinowo ruchem drogowym.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#TadeuszMoszyński">A jeżeli chodzi o projekt rezolucji Sejmu w sprawie dodatkowych środków na poprawę stanu dróg, który przeleżał spokojnie od kwietnia do dzisiaj, Unia Pracy oczywiście go poprze, mając świadomość, że jest to niestety tylko kropla w morzu potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Moszyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny BBWR i KPN popiera projekt rezolucji przedstawiony przez połączone komisje. Popierając ten projekt rezolucji, który jest jak najbardziej właściwy, mamy jednak mieszane uczucia, bowiem wiemy, że na dzień dzisiejszy nie są zapewnione dodatkowe środki finansowe na remont, modernizację czy budowę nowych dróg. Do dziś nie ma także stabilnego systemu finansowania drogownictwa. Ciągłe utarczki budżetowe o dodatkowe kwoty nie rozwiążą tego nabrzmiałego problemu. Minister, mimo szczerych chęci i dobrego programu, również tej sprawy nie załatwi bez odpowiednich środków. Blisko 2000 km dróg jest w katastrofalnym stanie, ponad 6000 km dróg wymaga remontu. Do tego dochodzi kwestia utrzymania zimowego. Środki przeznaczone w obecnym budżecie czy na przyszły rok tego problemu nie rozwiążą — nie zostanie on rozwiązany przez najbliższych 10–15 lat.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Szczególnie katastrofalny jest stan utrzymania dróg na terenach górskich, gdzie zima jest najdłuższa, są trudne, zmienne warunki klimatyczne, jest wiele podjazdów, zakrętów, mostów. Drogi te są niebezpieczne, a przecież wiemy, że w góry w różnych porach roku udaje się na wypoczynek wielu turystów z kraju i z zagranicy. Dochodzi do wielu wypadków; przykładem jest tutaj „zakopianka”. Turyści udają się na zasłużony wypoczynek, a wielu spotyka wieczny odpoczynek. W ostatnich 4 latach było prawie 50 wypadków śmiertelnych, w kilkudziesięciu wypadkach ludzie odnieśli obrażenia. Związane z tym koszty wynoszą ponad 0,5 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Tak więc jest konieczne podjęcie tego tematu. Pan minister wykazuje pełną przychylność w odpowiedzi na interpelację. Cóż z tego, że interpelację przyjmujemy do wiadomości? Jest konieczne podjęcie decyzji przez Ministerstwo Finansów, przez rząd. Jest to strategiczny kierunek, że tak powiem, w kierunku gór. Słyszymy wielkie deklaracje o planowanej olimpiadzie w 2006 r., ale już dziś należy rozpocząć poszerzanie tej drogi, jej modernizację. Jest to w interesie nie tylko mieszkańców Podhala czy w moim interesie, w interesie Zakopanego, ale jest to w interesie wszystkich Polaków, bo tam wielu z nas wypoczywa.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Do zaległości finansowych wywołanych zimą nałożyły się - tu mam też informacją - szkody wywołane powodziami, co na pewno katastrofalnie pogłębiło problem naszych dróg.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Popieramy projekt rezolucji. Będziemy się przyglądać, jak rząd w oparciu o naszą rezolucję będzie zapewniał środki w budżecie na drogownictwo na rok 1997.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gąsienicy-Makowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#AleksanderMałachowski">Ostatni zabierze głos pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poselski projekt rezolucji Sejmu w sprawie dodatkowych środków na poprawę stanu dróg miał ciężką i bolesną drogę. W podobnym stanie - zapaści jak polskie drogi jest cały system komunikacyjny. Drogi są w tej chwili, można powiedzieć, piętą achillesową, dlatego że zwiększa się, w sensie obiektywnym, ruch, zwiększa się liczba samochodów, turystów etc., natomiast drogi się nie poszerzają, wprost przeciwnie - stan techniczny wskutek różnych przyczyn jest coraz gorszy.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#EugeniuszJanuła">I mogę zaryzykować twierdzenie, że jeżeli za kilka lat być może inny Sejm, w innym składzie personalnym, będzie dyskutował o tym samym problemie, będzie posługiwał się podobnymi argumentami jak my. A stan polskiej komunikacji, w tym w szczególności dróg, może już za kilka lat stać się poważną barierą, poważnym hamulcem w rozwoju gospodarczym, o którym tak pięknie dzisiaj mówił pan premier Kołodko. Dlaczego wymieniam nazwisko pana premiera? No bo panu ministrowi Liberadzkiemu te problemy, o których tu mówimy, są doskonale znane i raczej by sobie należało życzyć obecności tutaj pana ministra finansów, czyli wicepremiera, bo tylko on może skierować na udrożnienie dróg określone kwoty, które są przecież bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#EugeniuszJanuła">Oczywiście można mówić o typowych polskich bolączkach - że każdego roku zima w jakiś sposób zaskakuje drogowców; ostatnia była bardzo nieciekawa dla ich sytuacji, wykazała cały brak sprzętu, ale również brak pewnej mobilności. Miejmy nadzieję, ale tylko nadzieję, że obecna zima będzie może trochę lżejsza i przez to drogi nie zdekapitalizują się w takim stopniu, jak ubiegłej zimy. Ale to są wszystko tylko nadzieje. Natomiast chodzi o to, żeby państwo miało sprawny system komunikacyjny, w którym drogi stanowią na chwilę obecną najważniejszy element.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#EugeniuszJanuła">Jeszcze jedna sprawa. My często postępujmy akcyjnie. Był w latach sześćdziesiątych, na początku lat siedemdziesiątych okres rozbudowy linii kolejowych. Od niedawna rozbudowujemy drogi, autostrady. Tylko tak na marginesie, panie ministrze: autostrada Katowice-Kraków, która została nie tak dawno zbudowana, już jest poddawana, praktycznie rzecz biorąc, generalnemu remontowi na niektórych odcinkach, a więc jest coś nie tak ze stanem technicznym tej budowy. Chciałoby się, żeby budowane, zaczynane dopiero odcinki autostrad były w lepszym stanie technicznym, żeby wytrzymywały co najmniej tak długo, jak autostrada biegnąca z okolic Berlina w kierunku Wrocławia i dalej, co prawda nie przez nas i nie na nasz koszt wybudowana, ale jednak funkcjonująca. To jest również postulat.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rezolucja oczywiście nie pociąga za sobą skutków prawnych. Prawdopodobnie — tak sugerowali wszyscy przedmówcy — przyjmiemy ją. Natomiast myślę, że Prezydium Sejmu powinno rozpatrzyć możliwość odbycia debaty — nie tyle nad drogami, bo nam się chyba powtórzy film pt. „Polskie drogi”, ile nad całym systemem komunikacyjnym, który tak jak łączność jest w znaczącym stopniu nerwem gospodarki. Z tej debaty mogłyby być wyprowadzone konkretne wnioski zawarte w określonych ustawach, również w kategoriach budżetowych, i ten bardzo ważny nerw gospodarki zacząłby funkcjonować tak, jak powinien w państwie u progu XXI w.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Eugeniusz Januła był ostatnim posłem zapisanym do głosu.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu ministra transportu i gospodarki morskiej pana Bogusława Liberadzkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#BogusławLiberadzki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przed przystąpieniem do pracy nad odpowiedzią na państwa opinie wyrażone dzisiaj pozwoliłem sobie dokładnie przestudiować zapis z posiedzenia w tej Izbie, które odbyło się w kwietniu tego roku. Dokładnie przeczytałem wystąpienia państwa posłów, czyli pana posła Działoszyńskiego, Szarawarskiego, Bajołka, Figury, Moszyńskiego, Kowolika, Popendy i Jana Zaborowskiego. Przeczytałem dokładnie swoje odpowiedzi, jakich wtedy udzieliłem. Mam konstatację następującą. Po pierwsze, troskę panów posłów wypowiadających się wtedy, a także wszystkich tych, którzy wypowiadali się dzisiaj, w pełni podzielam - jest to nasza wspólna troska. Czytając niektóre fragmenty tamtych wypowiedzi, czuję swego rodzaju zażenowanie czy nawet zawstydzenie. Padały tam sformułowania: do tego doszło, że i zima nam szkodzi, i lato nam szkodzi na tych drogach, czyli właściwie naszym drogom najbardziej szkodzi to, że w ogóle są używane. Jest więc przekroczona swego rodzaju granica, zdawałoby się, wszelkiej technicznej sprawności eksploatacji i czas najwyższy, by rzeczywiście dość kategorycznie zareagować.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#BogusławLiberadzki">Dzisiaj przejechałem ok. 450 km po drogach woj. zielonogórskiego i gorzowskiego i wiem już z doświadczenia, jaki jest stan dróg praktycznie w całej Polsce. Rozumiem także propozycję stanowiska Wysokiej Izby przedłożonego dzisiaj nie tyle w kontekście zbliżającej się zimy i wniosków wynikających z poprzedniej zimy, ile w kontekście potrzeby wypracowania nowego systemu, zwłaszcza finansowania dróg, nowego systemu budowy, technologii budowy i utrzymania tych dróg, i wreszcie nowego sposobu zarządzania naszym systemem drogownictwa. Intencją moją było i jest odejście od wszelkiego rodzaju akcji, bo ktoś ma jakiś sezon, ideę czy coś innego. Chodzi mi o wypracowanie systemu, który mógłby — tak jak państwo dzisiaj mówili — połączyć ze sobą system drogowy, który służy sferze produkcyjnej, system drogowy, który służy jakości życia, a nawet swego rodzaju awansowi cywilizacyjnemu, system drogowy, który jest warunkiem sine qua non naszej europejskości bądź zaściankowości, system drogowy, który wreszcie może być źródłem dużych korzyści i dochodów zarówno dla kraju, dla społeczeństwa, jak i indywidualnych, bo wreszcie Polska będzie korzystać — jestem o tym przekonany — ze swego położenia geograficznego, tranzytowego. Tak więc — o czym również państwo dzisiaj mówili — istotna jest jakość budowy. Czyli do tego wszystkiego autentycznie potrzebne są trwałe rozwiązania systemowe w sferze finansowania dróg. Mogę przedstawiać państwu, że potrzebne nam jest, po pierwsze, zahamowanie procesu degradacji, ale państwo o tym wiedzą. Potrzebujemy w ciągu 5 lat wydać co najmniej 120 mln zł na zakup środków trwałych przeznaczonych do zimowego utrzymania dróg, tzn. 24 mln zł rocznie. To, co jestem w stanie zrobić na rok bieżący, to jest 6 mln zł rocznie — dodatkowe zakupy, rezygnując z zakupu gruntów na budowę dróg. Stopień pokrycia potrzeb de facto utrzymuje się na poziomie mniej więcej 25–28%. Taka jest ta rzeczywistość w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#BogusławLiberadzki">Musimy budować obiekty kubaturowe związane z zimowym utrzymaniem dróg, przy czym nie chodzi o obiekty administracyjne, ale o takie, w których będzie się przechowywać chociażby tę przysłowiową sól. Przecież jesteśmy zobligowani do tego, żeby to było robione w sposób ekologiczny. Na to trzeba wydawać przynajmniej 10 mln zł rocznie. Chciałbym, o co zwracał się pan poseł Januła, żebyśmy rzeczywiście doprowadzili do debaty na temat polskiego systemu transportowego. W Sejmie od wielu miesięcy znajduje się dokument podpisany jeszcze przez pana premiera Oleksego: Polityka transportowa Polski - program dostosowania polskiego systemu transportowego do systemu transportowego Unii Europejskiej. Na posiedzeniu komisji transportu przeprowadziliśmy na ten temat dyskusję, aczkolwiek zdominowały ją wtedy aspekty ekologiczne i dokument został uzupełniony o konkretny program proekologicznych przedsięwzięć w transporcie. Zatem odnośnie do tej rezolucji, którą Wysoka Izba wniosła - traktuję ją nie tyle zgodnie z zasadą, że wiara czyni cuda, ile - przynajmniej osobiście - jako coś trochę nawet więcej niż prawne zobowiązanie, bo jeżeli jest prawne zobowiązanie, to się szuka paragrafu usprawiedliwiającego; traktuję to jako swego rodzaju moralne zobowiązanie, odwołanie się do odpowiedzialności, do poczucia świadomości, jak może być szkodliwe tolerowanie przez dłuższy czas takiego stanu czy niepodejmowanie środków dla przełamania stanu, który jest obecnie.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#BogusławLiberadzki">Rezolucja ta i stanowisko rządu były w ostatni wtorek przedmiotem obrad Rady Ministrów. Zostałem zobligowany do przedstawienia stanowiska w tym zakresie, co niniejszym chciałbym uczynić, po prostu dosłownie je odczytując, jeżeli pan marszałek pozwoli: Stanowisko rządu do wcześniejszego projektu rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1606) w sprawie przyznania dodatkowych środków z istniejącej rezerwy budżetowej na poprawę stanu dróg w naszym kraju zostało przedstawione na 77 posiedzeniu Sejmu dnia 12 kwietnia 1996 r. Rząd zdaje sobie sprawę, że nakłady na drogi publiczne są niewystarczające. W bieżącym roku sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu, m.in. w wyniku wyjątkowo długiej i uciążliwej zimy 95/96. W celu pokrycia niedoborów skutków finansowych dotyczących zimowego utrzymania dróg trzeba było ograniczyć zakresy innych prac utrzymaniowych, a w szczególności związanych z odnawianiem i wzmacnianiem nawierzchni dróg i obiektów mostowych na tych drogach. W ustawie budżetowej na 1996 r. nie przewidziano rezerw, z których można byłoby zwiększyć nakłady na drogi. Natomiast w sierpniu 1996 r. rząd przyznał niektórym wojewodom z ogólnej rezerwy budżetowej Rady Ministrów 7500 tys. zł ze środków finansowych przeznaczonych na usuwanie klęsk spowodowanych zjawiskami atmosferycznymi. W projekcie ustawy budżetowej na 1997 r. przewiduje się pewien wzrost realnych nakładów. Z tych względów w resorcie transportu i gospodarki morskiej trwają intensywne prace nad nowelizacją ustawy o drogach publicznych w zakresie m.in. wprowadzenia nowego systemu finansowania dróg, ściśle powiązanego z wpływami ze sprzedaży paliw, a więc i z wielkością ruchu drogowego. Dopiero taki system sfinansowania dróg zapewni wzrost środków na drogi i umożliwi ich racjonalne zarówno planowanie, jak i wykorzystywanie.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#BogusławLiberadzki">Tyle stanowisko rządu, które mam zaszczyt Wysokiej Izbie przedstawić. Odnośnie do ostatniego akapitu chciałbym powiedzieć, że te intensywne prace polegają de facto na tym, że są przygotowane 3 warianty szybkiej nowelizacji ustawy o drogach publicznych. Każdy z nich wiąże środki zasileniowe na drogi z funkcją intensywności zużywania dróg, czyli tak jak panowie posłowie sugerowali także dzisiaj. To podstawowy element sprawiedliwości: kto korzysta, ten płaci za drogę. Oznaczałoby to, że według dzisiejszych przewidywań budżetowych kwota przewidziana na utrzymanie dróg tudzież inwestycje lub też, inaczej mówiąc, kwota globalna przewidywana na drogownictwo, pomniejszona o koszty utrzymania administracji drogowej, mogłaby być tą, która nie jest wydatkowana z budżetu, lecz kierowana jako część proporcjonalnie z akcyzy pobieranej dziś od paliw. Ponieważ potrzebna nam jest wyższa kwota, zatem o ten potrzebny czy spodziewany przyrost sukcesywnie w poszczególnych latach można by zwiększać cenę detaliczną paliwa. Dyskusja dotyczy tego, w jakim stopniu to rozwiązanie, co do istoty którego w zasadzie nie ma rozbieżności — pan premier Cimoszewicz też jest zwolennikiem tego — może wpłynąć na zwiększenie inflacji, czyli w jakim stopniu może mieć charakter proinflacyjny. I tutaj różnimy się w ocenie z panem ministrem finansów, ponieważ mi wychodzi nieco niższe oddziaływanie proinflacyjne niż ministrowi finansów. Tu jest podstawowa płaszczyzna dyskusji, a może nawet sporu. Uważam, że należy i spory prowadzić, jeżeli są one prowadzone w sposób należyty. Na tym polega założenie i na takim jesteśmy etapie. Dziękuję, panie marszałku, Wysoka Izbo, za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Liberadzkiemu.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Wiecheć: Mam pytanie, jeśli można.)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Wiecheć, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, że będzie to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#KrzysztofWiecheć">Panie ministrze, mówił pan o końcowych terminach prac nad ustawą. W związku z tym chciałbym się dowiedzieć, kiedy państwo zamierzacie tę ustawę zaproponować Sejmowi. Uważam, że ze względu na terminy, które obowiązują, ze względu na prace nad budżetem te sprawy są bardzo istotne. Gdyby pan minister mógł udzielić tej informacji, byłbym wdzięczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stanisław Pawlak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#StanisławPawlak">Panie ministrze, chciałbym zapytać o sytuację ogólnokrajową. Z informacji, którą otrzymałem z Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych w Bydgoszczy, wynika, że okres między remontami dróg krajowych i wojewódzkich wynosi średnio około 150 lat. Czy ten wskaźnik odnosi się do terenu całego kraju? Jeżeli rzeczywiście jest on taki wysoki i nierealny, to co ministerstwo w tej sytuacji zamierza uczynić, ażeby tę sytuację zmienić, by okres remontowy dróg był zgodny z przewidywanym w normach, czyli by wynosił 12–15 lat?</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#StanisławPawlak">Drugie pytanie wiąże się z ubiegłoroczną zimą, ale już za miesiąc może być zima 1996/1997. Chcę zapytać, jakie środki przewidziano w budżecie na utrzymanie zimowe dróg do końca tego roku, czyli na początek zimy 1996 r.?</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#StanisławPawlak">I trzecie pytanie. Pan minister wspomniał, że zgodnie ze stanowiskiem rządu nakłady realne na drogi na rok 1997 przewidziane w projekcie budżetu - nie pamiętam dokładnie sformułowania - będą wyższe niż w roku bieżącym. Jakie rzeczywiście przewiduje się nakłady na utrzymanie dróg wojewódzkich i krajowych w projekcie budżetu na 1997 r., szczególnie w kontekście wypowiedzi pana premiera Kołodki, który jest przeciwny podwyższaniu... inaczej: który jest przeciwny utrzymaniu dotychczasowych podatków? Te pieniądze skądś się muszą wziąć na drogi. Czy pan minister jest zorientowany, skąd one będą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie ma więcej pytań, to proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi, a potem poproszę pana posła Okońskiego o końcową wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#BogusławLiberadzki">Proszę państwa, odnośnie do pytania, kiedy do Sejmu wpłynie projekt ustawy, chcę powiedzieć, że wtedy, kiedy pan premier powie: Dobrze, możesz to przedstawić. Nie umiem podać dokładnej daty. Osobiście chciałbym, żeby to było miesiąc temu.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#BogusławLiberadzki">Jeśli chodzi o kwestię, że w Bydgoszczy można naprawiać drogi co 150 lat, to myślę, że to jest lekka przesada. Chyba nie co 150 lat, ale średnio w kraju drogi naprawia się co 48–51 lat, a powinno to być co 12–14 lat, jak pan poseł był uprzejmy powiedzieć. To powinna być nie tylko naprawa, ale również modernizacja.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#BogusławLiberadzki">Co zamierzamy zrobić? Przede wszystkim trzeba zwiększyć nakłady. Nakłady muszą sukcesywnie wzrastać aż do zdublowania w ciągu 2–3 lat, bo musimy odtworzyć w dużej mierze — tu użyłem świadomie tego słowa: odtworzyć - potencjał do naprawy tych dróg. Dodajmy, że przez te lata, praktycznie od 1990 r., kiedy nakłady tak spadły, również zginął potencjał. Reforma, jaka była przeprowadzona w latach 1991–1992 w tzw. zapleczu budowy i eksploatacji dróg, jest w swojej istocie słuszna, ale powstało 240 nowych przedsiębiorstw, opartych na bazie byłych rejonów i różnych punktów, które, bywało, były wyspecjalizowane, czyli mówiąc bardzo obrazowo, jedno prowadziło park traktorów, drugie — park przyczep. Nagle jeden dostał przedsiębiorstwo z traktorami, drugi z przyczepami; często aby przeżyć, sukcesywnie sprzedawali tu część traktorów, tam część przyczep, i to spowodowało, że w tej chwili nie ma mocy sprawczej w firmach zaplecza budowy dróg, co wykazują obecnie bardzo wyraźnie także przetargi.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#BogusławLiberadzki">Zatem chciałbym bardzo, żeby można było mieć realny wzrost nakładów na drogownictwo w roku przyszłym, ale realny, po odrzuceniu inflacji, rzędu chociaż 25–30%, na rozruch, na zahamowanie procesu degradacji. Kolejne 25–30% to by oznaczało już ok. 60% w 1998 r. i kontynuację tego tempa, i wtedy możemy mówić, że de facto obok programu autostradowego, który będzie nawet zasilał budżet, będzie to perspektywa jasna — niemniej obejmująca 8–10 lat — wychodzenia ze stanu dotychczasowej zapaści i kroczenia drogą widocznej modernizacji. Natomiast w przeciwnym razie, niestety, będzie to przesuwanie się z pięćdziesięciu lat do jeszcze dłuższego okresu, w którym będzie można mówić o rzetelnym remoncie dróg.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#BogusławLiberadzki">Sezon zimowy. Do końca br. przewidujemy i rezerwujemy kwotę co najmniej 31 mln zł. W roku ubiegłym na całą zimę 1995/1996 wydaliśmy, o ile dobrze pamiętam, 101 mln zł, z tego 66 mln od 1 stycznia 1996 r. Czyli, zakładając te proporcje, 31 mln winno starczyć, natomiast nie dojdzie do tego, żeby nie można było zapłacić w grudniu, jako że płaci się należności chociażby nawet w styczniu. Tak że zimowe utrzymanie jest niewątpliwie priorytetowe.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#BogusławLiberadzki">W budżecie na 1997 r. na drogi krajowe i wojewódzkie tudzież drogi krajowe w miastach wojewódzkich i drogi miejskie będące w zarządzie wojewody przewiduje się wzrost nakładów ogółem o ok. 20%, co przy uwzględnieniu współczynnika inflacji może oznaczać, że realnie będzie to wzrost zaledwie kilkuprocentowy. Nie ukrywam, że to nie jest to, co by mnie czyniło szczęśliwym.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#BogusławLiberadzki">Takie, jak zrozumiałem, były pytania, które zostały zadane. Mam nadzieję, że na nie odpowiedziałem. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę Jana Okońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JanOkoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wszystkim klubom serdecznie podziękować za poparcie tej rezolucji i równocześnie wyrazić ubolewanie, że na sali nie ma pana ministra finansów, bo większość pytań i właściwie też pytania pana ministra skierowane winny być do pana ministra finansów, który buduje przyszły budżet. Sądzę, że posłowie, patrząc na doświadczenia z poprzedniej zimy, potrafią wspólnie, niezależnie od podziałów politycznych, wyegzekwować więcej nakładów na poprawę stanu naszych dróg. Będziemy wspólnie, walczyć o większe środki na inwestycje drogowe i może, panie ministrze, doczekamy się w końcu właściwej ustawy o drogownictwie, o drogach - ustawy, która będzie też jednoznacznie mówiła, skąd będziemy na to brać środki, żeby rzeczywiście (o czym pan powiedział) to nie było akcją spowodowaną tym, że jest ciężka zima i wtedy próbujemy coś zrobić. Trzeba stworzyć odpowiedni system finansowania, który rzeczywiście będzie mógł te sprawy uregulować.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JanOkoński">Dziękuję wszystkim koleżankom i kolegom posłom. Dziękuję bardzo za tę rezolucję i bardzo bym prosił, żeby Prezydium Sejmu potraktowało tę rezolucję jako wolę parlamentu, oczywiście jeśli Sejm ją przegłosuje, i żeby nie spotkał jej los rezolucji dotyczącej podatku od paliw, którą uchwaliliśmy już ponad rok temu i jak na razie ten problem w ogóle nie został rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Okońskiemu.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, powiedział pan coś dla mnie niezrozumiałego. Prezydium Sejmu nie ma żadnego wpływu na dalszy ciąg po uchwaleniu rezolucji, przecież nie ma takiej możliwości prawnej, żeby Prezydium Sejmu mogło wyegzekwować czy Sejm...</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Okoński: No, przypomnieć ministrowi.)</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#AleksanderMałachowski">Co? Tak, tak, tylko wie pan, ja nie widzę tych skutków.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Okoński: To poinformować Izbę, że skutków nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#AleksanderMałachowski">Dobrze, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam debatę.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania nad rezolucją przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#AleksanderMałachowski">Na tym kończymy, Wysoka Izbo, rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie, zapomniałem dopełnić obowiązków gospodarza.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#TadeuszJacekZieliński">Wspólne posiedzenie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Ustawodawczej odbędzie się w dniu 10 października, czyli w czwartek, w sali nr 12 o godz. 8.15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Leszka Zielińskiego, klub BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł Zieliński?</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie ma, to poproszę następnego mówcę.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#komentarz">(Poseł Leszek Zieliński: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#AleksanderMałachowski">Ta bariera sprawia, że posłowie robią wrażenie nieobecnych dla prowadzącego.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od wielu miesięcy trwa blokada informacyjna w stosunku do stowarzyszenia BBWR oraz posłów BBWR w mediach publicznych, co jest rażącym naruszeniem obowiązku prezentowania w tychże mediach stanowisk posłów, stanowiska klubu parlamentarnego oraz łamaniem zasady pluralizmu mediów. Tak telewizja, jak i radio w sposób sztuczny utrzymują niektórych polityków i ich partie w świadomości społecznej, a nasze stowarzyszenie chcą z tej świadomości wymazać. Poprzez porozumienie decydentów w sprawach mediów publicznych z niektórymi ugrupowaniami dochodzi do nietypowej, lecz trudnej do wyśledzenia praktyki, jaką jest tworzenie pewnych zdarzeń tylko na potrzeby prasy, radia czy telewizji - niby konferencje, oświadczenia, komunikaty, gra pozorów obliczona na prezentację w telewizji.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#LeszekZieliński">Ugrupowania liberalne, opanowując media, zdołały niesłychanie zręcznie zachować pozory zróżnicowania. Stwarza to sytuację, w której świat mediów osadzonych w demokratycznej rzeczywistości politycznej jest dla przeciętnego obywatela, wyborcy, znacznie bardziej wiarygodny niż jego odpowiednik z okresu komunistycznego. To właśnie sprawia, iż tak łatwo informacje zafałszowane, wypaczone można „sprzedać” jako prawdziwe. Tą drogą można także znacznie łatwiej niż w epoce PRL doprowadzić do głębokich zmian świadomościowych, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, a dzięki nim utrwalić na dziesięciolecia dominację ideologii liberalnej, eliminując z życia publicznego tradycyjne chrześcijańskie, demokratyczne wartości.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#LeszekZieliński">Dlatego tu, z tej trybuny sejmowej zapowiadam skierowanie skargi do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na publiczne radio i publiczną telewizję, które nie tylko dopuszczają się blokady inicjatyw, propozycji, stanowisk zgłaszanych przez stowarzyszenie BBWR i posłów BBWR, ale także dopuszczają się manipulacji informacją lub stosują technikę wybijania z szerszego materiału elementów, które mogą być uznane za kontrowersyjne.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#LeszekZieliński">Zwracam się także do Prezydium Sejmu z wnioskiem o zwrócenie się do zarządu telewizji i zarządu radia o przekazanie danych o częstotliwości prezentacji na antenach poszczególnych ugrupowań i polityków, gdyż takie dane istnieją, ale zarządy telewizji i radia odmawiają ich udostępnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AleksanderMałachowski">Na pocieszenie panu powiem, że sam podpisałem taki wniosek i do tej pory bez efektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#LeszekZieliński">No to właśnie tym bardziej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie ja jeden go podpisałem, podpisała grupa posłów związana z komisją kultury, prosząc o takie informacje. Nie dostaliśmy żadnej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#LeszekZieliński">Tym bardziej smutne jest to zjawisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AleksanderMałachowski">Ja tylko pana pocieszam, nie kwalifikuję zjawiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#LeszekZieliński">Wątpliwe pocieszenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Leszkowi Zielińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jerzego Wierchowicza z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu obradowała Komisja Nadzwyczajna do spraw reformy kodyfikacji karnych. W pracach tej komisji, której jestem członkiem, brał także udział minister sprawiedliwości prokurator generalny pan Leszek Kubicki. W czwartek 3 października komisja w głosowaniu wypowiedziała się przeciw karze śmierci. Pamiętam, iż pan minister wyraził swoje głębokie zadowolenie z tego faktu, tym bardziej że było to stanowisko zbieżne ze stanowiskiem rządu zaprezentowanym w projekcie ustawy Kodeks karny, który to projekt pan minister Kubicki gorąco popierał.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JerzyWierchowicz">W piątek 4 października pan minister udziału w pracach komisji już nie brał, albowiem wyjechał za granicę z wizytą. Wyjechał do kraju, gdzie kara śmierci jest okrutną rzeczywistością, gdzie jej orzekanie i wykonywanie jest czymś codziennym i oczywistym. Wyjechał do kraju, gdzie tylko w tym roku wykonano już około 2 tys. wyroków śmierci, gdzie nierzadko tę karę wykonuje się publicznie, gdzie łamane są prawa człowieka, gdzie dokonuje się eksterminacji narodu tybetańskiego, gdzie nikt nie dyskutuje o tym, czy aborcja winna być dokonywana, czy jest dopuszczalna - po prostu zabija się dziecko zastrzykiem w łonie matki, a jeżeli się już rodzi, to często umieszcza się je w tzw. pokojach śmierci, po to właśnie, by umarło.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#JerzyWierchowicz">Dowodów na takie postępowanie władz kraju, do którego pojechał nasz minister sprawiedliwości, mamy aż nadto. Mówię oczywiście o Chińskiej Republice Ludowej. Już kilka razy w tej Izbie polscy parlamentarzyści protestowali przeciwko utrzymywaniu ścisłych kontaktów z tym krajem z uwagi na nieludzką politykę wewnętrzną Chin. Protestowaliśmy w przypadku wizyty ówczesnego marszałka Sejmu pana Józefa Oleksego w Chinach czy też podczas wizyty chińskiej delegacji rządowej w Polsce w ubiegłym roku. Pamiętam także wizytę prokuratorów chińskich w Polsce, 2 lata temu - ta delegacja składała oficjalną wizytę w prokuraturze polskiej. Jak donosiła prasa, prokuratorzy chińscy wymieniali doświadczenia z prokuratorami polskimi. Mam nadzieję, iż z tych doświadczeń prokuratorzy polscy nie korzystają i nigdy korzystać nie będą. Mimo tych protestów polski rząd w ostatnich latach utrzymuje bardzo ścisłe kontakty z Chinami, i to na najwyższym szczeblu. Dlatego też protestuję przeciwko temu i wyrażam swoje głębokie ubolewanie.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#JerzyWierchowicz">Polska nie powinna utrzymywać kontaktów z rządem, który dopuszcza się zbrodni na własnym narodzie. Przecież w Chinach nadal rządzą ci, którzy krwawo stłumili pokojową demonstrację studentów na placu Tienanmen 4 czerwca 1989 r. Nie widzę żadnego uzasadnienia, aby polski minister sprawiedliwości składał wizytę takim władzom. Takimi działaniami Polska, nasz rząd, uwiarygodnia na arenie międzynarodowej komunistyczny reżim chiński.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#JerzyWierchowicz">Jest także aspekt konkretny, jakże dramatyczny, tej niedobrej moim zdaniem wizyty ministra Kubickiego w Chinach. Otóż w Polsce czeka na ekstradycję dwoje obywateli chińskich - małżeństwo Mandugeqich. Zostali aresztowani na podstawie listu gończego wystawionego przez Interpol, który został wydany na wniosek władz chińskich. Oskarżeni są oni o przestępstwo gospodarcze. W Polsce czyn, jaki się zarzuca tym obywatelom chińskim, nie jest przestępstwem, w Chinach grozi im za to kara śmierci. Jest to groźba realna, groźba oczywista, biorąc pod uwagę praktykę chińskich sądów i politykę chińskich władz. Ostateczną decyzję o ich wydaniu podejmie minister sprawiedliwości prokurator generalny, obecnie goszczący w Chinach. Mam nadzieję - i apeluję o to do pana ministra Leszka Kubickiego - iż będzie to decyzja odmowna. Polska nie powinna wydawać obywateli chińskich w takiej sytuacji - w sytuacji, jaka panuje w Chinach, o której wcześniej wspomniałem. Decyzja uwzględniająca wniosek władz chińskich będzie godzić w nasz autorytet, nasz wizerunek na arenie międzynarodowej, wizerunek demokratycznego państwa prawa, jakim jest Polska.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wierchowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Tadeusza Gąsienicę-Łuszczka, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Panie Marszałku! Panowie Posłowie nieliczni na sali! Długo zastanawiałem się nad tym, czy wypada mi wystąpić dzisiaj z oświadczeniem. Jednak, ponieważ jest to silniejsze ode mnie - raz kozie śmierć. Zatytułuję to dzisiejsze oświadczenie: Jak zostałem według relacji dziennikarzy mężem mojej wspaniałej żony Marysi. To jest taki wstęp, ale w ogóle będzie o czym innym.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Otóż moja żona od kilkunastu lat jest kierowniczką Domu Pracy Twórczej Związku Literatów Polskich „Astoria” w Zakopanem. W domu tym oprócz innych znakomitych literatów przebywała i tworzyła — i obecnie przebywa — laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury pani Wisława Szymborska. Jak to zwykle bywa w takich przypadkach, natychmiast usiłuje się za pomocą tendencyjnych dziennikarzy pomniejszyć zasługi, a przypisać je innym. Szydło jednak szybko wychodzi z worka. Tak więc we wczorajszym numerze dziennika „Życie” sugeruje się poufałość oraz spodziewanie się korzyści materialnych, co absolutnie nie przystaje do wizerunku mojej żony. Tak się składa, że kilku posłów miało okazję poznać moją żonę i jej pracę, ponieważ przed laty, kiedy prowadziłem ośrodek wczasowy, była moim zastępcą. Wielu zauważało, że po prostu żyje pracą, nawet kosztem własnego domu. Przychodzi bardzo wcześnie do pracy i wraca bardzo późno — chce, aby wszystko było na wysokim poziomie. Mimo że dom nie jest nowoczesny, sanitariaty są na korytarzach, panuje tam wspaniała atmosfera. Nie licząc znakomitych usług hotelarskich i żywieniowych, uderza — i wielu się o tym przekonało — autentyczna wzajemna życzliwość, czego tak brakuje nam w kraju i w parlamencie również.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Ponieważ „Astoria” nie ma faksu (teraz już ma, i ma nawet wrzutowy aparat telefoniczny dzięki tej nagrodzie), pierwsze gratulacje napłynęły do Urzędu Miasta Zakopanego, a miejscowe władze dostarczyły je w swoim stylu poprzez funkcjonariuszy Policji bądź straży miejskiej. I na tym się skończyło. Wprawdzie zastępca burmistrza pofatygował się później z gratulacjami, lecz na tym sprawa się skończyła i nie udzielono żadnej pomocy w tak gorącym okresie pracownikom tego domu. Następne gratulacje z Polski i z całego świata napływały do mojego biura, za pośrednictwem mojego faksu. Dlatego też mam przegląd, kto składał gratulacje, a kto nie składał, a powinien.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek"> Nie powiem jednak tego, ponieważ pani Wisława absolutnie nie życzyła sobie, żebym to mówił.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Nie dziwię się brakowi zainteresowania ze strony władz miasta z następujących powodów: przede wszystkim jestem traktowany w mieście jak tzw. czarna owca, dlatego że nie zgadzam się i nie idę na żadną niejasną współpracę z tymi władzami. Jestem więc czarną owcą i dla tej władzy, i dla działających na jej rzecz niektórych mediów zakopiańskich.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Druga sprawa. Nie dziwię się również, że nie wykazują zainteresowania tam, gdzie nie mogą spodziewać się dudków, niekoniecznie dla miasta.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#TadeuszGąsienicaŁuszczek">Powiem zatem jeszcze jedno: wspaniale zachował się w całej tej sprawie nowy wojewoda nowosądecki, który nie dość, że przyjechał z gratulacjami, to miał ze sobą dwa tomiki poezji pani Szymborskiej. Spowodował poza tym to, że jest ten faks — tzn. faks nie jest darem wojewody, lecz któryś z banków sprezentował to „Astorii”, ale spowodował to, że już jest lepsza łączność telefoniczna. Bo jeszcze był taki incydent, że dziennikarze, uzurpując sobie prawo, wyłączyli w tym momencie dla swoich korzyści aparat i dość długo nie było w ogóle łączności z domem wczasowym. Na tym więc skończę.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Gąsienicy-Łuszczkowi.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#AleksanderMałachowski">Na tym, Wysoka Izbo, zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#AleksanderMałachowski">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 10 października 1996 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję wytrwałym.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 39)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>