text_structure.xml 701 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska, Marek Borowski i Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy powołuję panią poseł Renatę Szynalską oraz panów posłów Leszka Chwata i Jerzego Jankowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">W pierwszej części obrad funkcje sekretarzy pełnić będą pani poseł Renata Szynalska i pan poseł Leszek Chwat.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Leszek Chwat i Jerzy Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Protokół 74 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Przystępuję do zreferowania spraw związanych z porządkiem dziennym. Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm przeniósł na bieżące posiedzenie:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">— głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży;</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">— pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie wykorzystania przez rząd wyników referendum;</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">— informację rządu o sposobie waloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">Wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Prezes Rady Ministrów zgłosił gotowość przedstawienia informacji w sprawie uregulowania darowizn w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to m.in. wynikiem żądań przedstawionych na poprzednim posiedzeniu Sejmu przez kluby opozycyjne. W tej sprawie, przypomnę, wniosek przedstawił również Klub Parlamentarny Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Komisja do Spraw Układu Europejskiego przedłożyła sprawozdanie o poprawkach do projektu uchwały w sprawie przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">Zgłoszono dwie kandydatury na członka Krajowej Rady Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu przedłożyło projekt uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">Właściwe komisje sejmowe przedłożyły sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby:</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">— skreślić dotychczasowy punkt 11 porządku dziennego dotyczący raportu o polityce regionalnej;</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">— dodać punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">1. Głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">Sprawozdanie Komisji do Spraw Układu Europejskiego o poprawkach do projektu uchwały w sprawie przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Informacja rządu o sposobie waloryzacji emerytur i rent za IV kwartał 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Wybór członka Krajowej Rady Sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Informacja rządu w sprawie uregulowania darowizn w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie wykorzystania przez rząd wyników referendum odbytego w dniu 18 lutego 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#CezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Zgłaszam sprzeciw wobec skreślenia punktu 11. Sprawozdanie komisji dotyczące polityki regionalnej będzie dosyć krótkie, a jest już ponad dwa miesiące spóźnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Wobec sprzeciwu poddam tę sprawę pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu zaproponowało, aby skreślić dotychczasowy punkt 11 porządku dziennego, dotyczący raportu o polityce regionalnej. Wobec tej propozycji zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Poddaję zatem pod głosowanie propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu, aby skreślić dotychczasowy punkt 11 porządku dziennego, dotyczący raportu o polityce regionalnej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 223 posłów, przeciw - 93, 46 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm zaakceptował propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">Pozostałe propozycje zostały przyjęte wobec braku sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefZych">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o uzupełnienie dotychczasowego punktu 6 porządku dziennego o pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefZych">Pisemnego uzasadnienia wnioskodawcy nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o uzupełnienie dotychczasowego punktu 6 porządku dziennego o pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, zawartego w druku nr 1302, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 333 posłów, przeciw - 6, 25 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Zmiany w składzie osobowym Komisji do Spraw Służb Specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JózefZych">Pisemnego uzasadnienia wnioskodawcy nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje następujące rozwiązanie. Nie zakończono jeszcze spraw proceduralnych, jeżeli zostaną one zakończone do jutra, Prezydium Sejmu skorzysta z uprawnienia i zaproponuje uzupełnienie porządku dziennego, tak aby można było przeprowadzić w tej sprawie głosowanie w piątek.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JózefZych">Nie ma sprzeciwu, nie poddaję więc tego pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Projekt zmiany ustawy konstytucyjnej z 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (druk nr 1184) zawiera propozycje zmiany zasad korzystania z immunitetu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#JózefZych">Wnioskodawcy wychodzą z założenia, że ochrona prawna, jaką daje mandat poselski, nie może być nadużywana w przypadku podejrzenia posła na Sejm Rzeczypospolitej o przestępstwo kryminalne. Immunitet poselski powinien chronić posła wyłącznie przed odpowiedzialnością za czyny wynikające ze sprawowania przezeń mandatu pochodzącego z wyborów powszechnych. We wszystkich innych wypadkach poseł powinien ponosić odpowiedzialność tak samo jak inni obywatele. Zawarta w projekcie propozycja oparta jest na respektowaniu zasady równości obywateli wobec prawa i możliwości korzystania z immunitetu parlamentarnego tylko dla ochrony wykonywania obowiązków poselskich.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JózefZych">Projekt ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora opiera przepisy regulujące sprawy immunitetu parlamentarnego na obecnie obowiązujących rozstrzygnięciach konstytucyjnych, które budzą poważne zastrzeżenia ze względu na chronienie przez immunitet parlamentarny osób, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa nie mającego żadnego związku z wykonywaniem mandatu poselskiego. Uchwalenie ustawy opartej na takich zasadach, a następnie prowadzenie prac ustawodawczych nad zmianą konstytucji jest sprzeczne z ekonomiką procesu legislacyjnego i prowadzi do naruszenia zasady stabilizacji prawa.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 105 posłów, przeciw - 246, 24 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Wolności odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#JózefZych">Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra finansów na temat zobowiązań finansowych partii politycznych wobec skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Sejm na 74 posiedzeniu podjął problem prawnej regulacji działania partii politycznych. Obejmuje on również kwestię ewentualnego finansowania partii z budżetu państwa. Przekonanie opinii publicznej do tego rozwiązania wymaga przede wszystkim usunięcia licznych wątpliwości i niepokojów co do dotychczasowej praktyki w zakresie źródeł dochodów partii politycznej. Niepokoje te dotyczą również niewywiązywania się przez partie polityczne ze zobowiązań wobec budżetu państwa, a także wobec gmin. Rzetelna informacja na temat skali tego zjawiska i mechanizmów jego powstawania pozwoli na przyjęcie dojrzałych rozwiązań prawnych. Informacja ta ma również istotne znaczenie dla dyskusji na temat tzw. ustaw antykorupcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Unii Pracy Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra finansów na temat zobowiązań finansowych partii politycznych wobec skarbu państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 121 posłów, przeciw - 219, 33 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Unii Pracy Klubu Parlamentarnego odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu rezolucji w sprawie polityki państwa na rzecz rodziny.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy:</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#JózefZych">1. Przedstawiciele rządu wielokrotnie w swoich wypowiedziach powoływali się na realizowaną jakoby politykę na rzecz rodziny. Z kontekstu tych wystąpień wynikało również zrozumienie tego pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#JózefZych">2. Do dnia dzisiejszego kilka dokumentów dotyczących polskich rodzin, opracowanych przez rząd w latach 1994–1995, nie doczekało się na wnioski przyjęte przez parlament.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#JózefZych">3. Polskie rodziny winny znać zasadnicze założenia polityki państwa, które umożliwią im określenie stabilnej perspektywy.</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#JózefZych">Z powyższych przyczyn wynika konieczność uchwalenia przedstawionego projektu rezolucji zobowiązującej rząd do opracowania założeń polityki państwa na rzecz rodziny w wyznaczonym terminie.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#JózefZych">Przypominam, iż Prezydium Sejmu skierowało projekt rezolucji do Komisji Polityki Społecznej, która jeszcze nie przedłożyła sprawozdania, a więc komisja ma za zadanie odbycie pierwszego czytania. Prezydium Sejmu postanowiło dzisiaj ustalić termin przedłożenia tego sprawozdania przez komisję. Chodzi o taki termin, który pozwoli na rozpatrzenie sprawozdania na kolejnym posiedzeniu Sejmu. W związku z tym tego wniosku nie poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra sprawiedliwości o zjawisku terroryzmu politycznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Od pewnego czasu opinia publiczna jest informowana o przypadkach terroryzmu wobec dziennikarzy i innych osób publicznych. Na ogół sprawy takie nie są wyjaśniane, a śledztwa prowadzone przez prokuraturę są umarzane. Wystarczy wspomnieć tylko przypadki podpalenia mieszkania Jerzego Jachowicza z „Gazety Wyborczej”, tajemniczego zaginięcia Jarosława Zięty z „Gazety Poznańskiej” czy podpalenia mieszkania Jerzego Sławomira Maca z „Wprost”. Jaka jest skala takiego zjawiska? Ile jest prowadzonych w tego typu sprawach śledztw? Ile z nich zostało umorzonych, a ile zakończyło się skierowaniem aktu oskarżenia do sądu? Jak liczne są przypadki straszenia zemstą polityczną osób piastujących funkcje publiczne? Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej występujący w imieniu Obozu Patriotycznego uważa, że odpowiedzi na te pytania winny być przedmiotem obrad Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra sprawiedliwości o zjawisku terroryzmu politycznego w Polsce, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 32 posłów, przeciw - 262, 71 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#JózefZych">Grupa posłów z Parlamentarnego Zespołu na Rzecz Wolności Światopoglądowej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zgodności z prawem postępowania regulacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Zgodnie z art. 61 ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek kościelnych osób prawnych wszczyna się tzw. postępowanie regulacyjne dotyczące przywrócenia tym osobom własności upaństwowionych nieruchomości lub ich części. Postępowanie w tym zakresie przeprowadza tzw. Komisja Majątkowa złożona z przedstawicieli Urzędu Rady Ministrów oraz Sekretariatu Episkopatu Polski. Ustawa zawiesiła toczące się dotychczas postępowania sądowe i administracyjne. Szczegółowy tryb postępowania określił minister - szef Urzędu Rady Ministrów w zarządzeniu z dnia 8 lutego 1990 r. Zarządzenie to nie respektuje fundamentalnej zasady dwuinstancyjności, która należy do podstawowych reguł każdego praworządnego postępowania przed jakimkolwiek organem. Naruszenie tej zasady jest rażącym naruszeniem prawa. W tym przypadku złamanie tej zasady nastąpiło nie w akcie ustawodawczym, ale w zarządzeniu ówczesnego ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów. Do Parlamentarnego Zespołu na Rzecz Wolności Światopoglądowej docierają liczne sygnały o istotnych nieprawidłowościach w postępowaniu regulacyjnym prowadzonym z naruszeniem fundamentalnej zasady dwuinstancyjności. Stąd też uzasadnione jest powołanie Komisji Nadzwyczajnej do zbadania tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku grupy posłów z Parlamentarnego Zespołu na Rzecz Wolności Światopoglądowej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania zgodności z prawem postępowania regulacyjnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.67" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.68" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 156 posłów, przeciw - 156, 52 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.69" who="#JózefZych">Niestety, pat.</u>
          <u xml:id="u-4.70" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.71" who="#JózefZych">Grupa posłów wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera o okolicznościach i celach wizyty ministra Jerzego Wiatra wraz z gen. Wojciechem Jaruzelskim w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-4.72" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Społeczeństwu nie są znane powody, dla których minister edukacji narodowej towarzyszył gen. Jaruzelskiemu podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych. W szczególności wymaga wyjaśnienia ocena prawna i etyczna postępowania ministra. Jak wiadomo, przeciwko gen. Jaruzelskiemu toczy się w Sejmie RP postępowanie pod zarzutem złamania konstytucji, zaś prokuratura wojewódzka na Wybrzeżu toczy postępowanie o zbrodnię zabójstwa, w którym objęty zarzutem jest gen. Jaruzelski.</u>
          <u xml:id="u-4.73" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.74" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.75" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku grupy posłów o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera o okolicznościach i celach wizyty ministra Jerzego Wiatra wraz z gen. Wojciechem Jaruzelskim w Stanach Zjednoczonych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.76" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.77" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.78" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 372 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 71, przeciw - 235, 66 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.79" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek grupy posłów odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.80" who="#JózefZych">Stwierdzam, że porządek dzienny 75 posiedzenia, zaproponowany przez Prezydium Sejmu wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-4.81" who="#JózefZych">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.82" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie nad dotychczasowymi punktami 1 i 2 dotyczącymi reformy centrum, łącznej debaty na zasadach określonych w art. 107 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.83" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debat krótkich:</u>
          <u xml:id="u-4.84" who="#JózefZych">— łącznej nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw: o wykonywaniu mandatu posła i senatora oraz o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne,</u>
          <u xml:id="u-4.85" who="#JózefZych">— w pierwszym czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych,</u>
          <u xml:id="u-4.86" who="#JózefZych">— w pierwszym czytaniu projektu ustawy o dopłatach do cen oleju napędowego do silników,</u>
          <u xml:id="u-4.87" who="#JózefZych">— nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.88" who="#JózefZych">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-4.89" who="#JózefZych">W zakresie przedstawionych propozycji Unia Pracy Klub Parlamentarny wnosi o przeprowadzenie debaty średniej nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.90" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm pozostałe propozycje Prezydium Sejmu przyjął, natomiast o długości debaty dotyczącej Państwowej Inspekcji Pracy rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.91" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.92" who="#JózefZych">Przechodzimy zatem do rozstrzygnięcia sprawy długości debaty nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.93" who="#JózefZych">Pod głosowanie poddam wniosek Prezydium Sejmu, które proponuje debatę krótką. Odrzucenie tej propozycji oznaczać będzie, że Sejm przyjął wniosek klubu Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.94" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o przeprowadzenie debaty krótkiej nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.95" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.96" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.97" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu głosowało 229 posłów, przeciw - 94, 40 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.98" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm ustalił debatę krótką nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.99" who="#JózefZych">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy: nad dodanym punktem 1 porządku dziennego - za chwilę; nad innymi punktami w czwartek rano i piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-4.100" who="#JózefZych">Jutro po głosowaniach wysłuchamy informacji w sprawie waloryzacji emerytur, natomiast w piątek po głosowaniach - informacji dotyczącej darowizn.</u>
          <u xml:id="u-4.101" who="#JózefZych">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy w czwartek w godz. 16–19.</u>
          <u xml:id="u-4.102" who="#JózefZych">Wysoka Izbo! Proponuję, aby nad kandydaturami na członka Krajowej Rady Sądownictwa Sejm przeprowadził głosowanie imienne.</u>
          <u xml:id="u-4.103" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.104" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.105" who="#JózefZych">Głosowanie w tej sprawie odbędzie się w piątek rano. Karty do głosowania imiennego będą wydawane w piątek od godz. 8.30 w tzw. dolnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-4.106" who="#JózefZych">Informuję, że Senat nie wniósł poprawek do ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.107" who="#JózefZych">— o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Poprawek londyńskich oraz Poprawek kopenhaskich do Protokołu Montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową;</u>
          <u xml:id="u-4.108" who="#JózefZych">— o udzielaniu dotacji z budżetu państwa na przygotowanie gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-4.109" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Zanim przystąpimy do rozpatrzenia punktu 1, chciałbym poinformować, że grupa posłów z Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform wniosła o skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie Kodeksu karnego (druk nr 1502) do Komisji Ustawodawczej w trybie art. 31 ust. 6 regulaminu Sejmu. Wniosek ten nie mógł być uwzględniony ze względu na to, iż Prezydium Sejmu stwierdziło, że na tym etapie, a więc po pierwszym czytaniu, niemożliwe jest skorzystanie z art. 31 regulaminu Sejmu, bo w tym trybie można skierować ustawę tylko przed pierwszym czytaniem.</u>
          <u xml:id="u-4.110" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie Kodeksu karnego (druk nr 1502).</u>
          <u xml:id="u-4.111" who="#JózefZych">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu wysłuchał uzasadnienia poselskiego projektu ustawy przedstawionego przez panią poseł Izabelę Jarugę-Nowacką oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.112" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-4.113" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad tym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-4.114" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie Kodeksu karnego, zawartego w druku nr 1502, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.115" who="#JózefZych">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.116" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.117" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 368 posłów. Za uwzględnieniem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu głosowało 126 posłów, przeciw - 221, 21 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-4.118" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.119" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie Kodeksu karnego do Komisji Polityki Społecznej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.120" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.121" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.122" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 2 i 3 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-4.123" who="#JózefZych">2. Pierwsze czytanie rządowych projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.124" who="#JózefZych">1) o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów (druk nr 1426),</u>
          <u xml:id="u-4.125" who="#JózefZych">2) o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (druk nr 1427),</u>
          <u xml:id="u-4.126" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.127" who="#JózefZych">Bardzo przepraszam, panie i panowie, bądźcie łaskawi poczekać, aż odczytana zostanie treść tych punktów, a potem zostanie zarządzona krótka przerwa.</u>
          <u xml:id="u-4.128" who="#JózefZych">3) o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa (druk nr 1428),</u>
          <u xml:id="u-4.129" who="#JózefZych">4) o utworzeniu urzędu ministra gospodarki i handlu międzynarodowego (druk nr 1429),</u>
          <u xml:id="u-4.130" who="#JózefZych">5) o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa (druk nr 1430),</u>
          <u xml:id="u-4.131" who="#JózefZych">6) o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji (druk nr 1431),</u>
          <u xml:id="u-4.132" who="#JózefZych">7) o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych (druk nr 1432),</u>
          <u xml:id="u-4.133" who="#JózefZych">8) o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej (druk nr 1433),</u>
          <u xml:id="u-4.134" who="#JózefZych">9) o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych (druk nr 1434),</u>
          <u xml:id="u-4.135" who="#JózefZych">10) o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1435),</u>
          <u xml:id="u-4.136" who="#JózefZych">11) o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw (druk nr 1436),</u>
          <u xml:id="u-4.137" who="#JózefZych">12) o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1437).</u>
          <u xml:id="u-4.138" who="#JózefZych">3. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o urzędzie ministra gospodarki oraz o likwidacji niektórych naczelnych organów administracji państwowej (druk nr 784).</u>
          <u xml:id="u-4.139" who="#JózefZych">Zarządzam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-4.140" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 39 do godz. 9 min 44)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów pana Leszka Millera w celu przedstawienia uzasadnienia rządowych projektów ustaw zawartych w drukach nr 1426, 1427, 1428 oraz 1437.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Rady Ministrów mam dziś zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie, wraz z panem ministrem Markiem Polem, kompleksowy projekt inicjujący reformę centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Został on zawarty w 12 powiązanych ze sobą i wzajemnie się uzupełniających projektach ustaw.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#LeszekMiller">Zdaniem Rady Ministrów projekt ten ma podstawowe znaczenie dla dostosowania administracji rządowej do współczesnych potrzeb. Posłuży on lepszej realizacji funkcji Rady Ministrów w wytyczaniu strategii, koordynacji działań oraz ocenie i kontroli ich realizacji; stanowi też zwartą koncepcję przejścia od układu resortowo-branżowego do struktury problemowo-funkcjonalnej, pozwalającej na nowoczesną i sprawną realizację zadań państwa w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#LeszekMiller">Przedkładane Wysokiej Izbie projekty dokumentów potwierdzają dążenie do decentralizacji państwa oraz poszerzenia kompetencji wojewodów kosztem ograniczenia administracji specjalnych. Jest to swoiste przygotowanie przedpola dla dalszych propozycji, które zostaną przedstawione w najbliższych miesiącach w ramach zmian w organizacji terenowej administracji rządowej i samorządowej. Warto podkreślić, że zawarte w projekcie rozwiązania są jakościowym przełomem w dotychczasowych pracach i czynią reformę nieodwracalną; stwarzają także solidne podstawy dalszych przeobrażeń administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#LeszekMiller">Przedłożenie jest wynikiem kilkuletnich prac podejmowanych także przez poprzednie rządy...</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JózefZych">Panowie, przed chwilą była przerwa. Bardzo proszę o honorowanie pewnych zasad...</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#LeszekMiller">Po utworzeniu w roku 1995 stanowiska pełnomocnika rządu ds. reformy centrum gospodarczego, przeprowadzono analizę istniejących rozwiązań, ustalono główne ich wady i kierunki niezbędnych zmian, porównano je z podobnymi rozwiązaniami w państwach OECD.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#LeszekMiller">Zgromadzono i zestawiono alternatywne propozycje. Przygotowany w ten sposób jednolity program uzyskał kształt przedstawianych dziś projektów uzupełnionych szczegółowymi programami wdrożeniowymi i projektami aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#LeszekMiller">Przedkładane akty prawne dotyczą przebudowy wybranego komponentu administracji. Zastosowana metoda wynika z przekonania, że reforma nie może być jednorazowym aktem obejmującym całość problematyki administracji publicznej. Musi być postrzegana jako proces, a więc zawierać w sobie etapy postępowania. Żeby jednak była skuteczna, powinna charakteryzować się koncentracją działań na wybranym odcinku. Kolejność tych działań wynika z priorytetów programowych koalicji SLD–PSL.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#LeszekMiller">Inicjując przeobrażenia, pierwszeństwo dano reformie samej Rady Ministrów i tej części centrum, która ma bezpośredni wpływ na gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Podstawową przesłanką projektu reformy centrum administracyjnego rządu jest dążenie do dostosowania organizacji i trybu pracy Rady Ministrów oraz kancelarii premiera do zmian ustrojowych dokonanych po roku 1989. Wymaga to:</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#LeszekMiller">— uwzględnienia zmian w zakresie funkcji Rady Ministrów, wynikających szczególnie z przekształceń własnościowych w gospodarce oraz kształtowania się coraz silniejszego samorządu terytorialnego i dążenia do wcielenia w praktyce zasady subsydiarności,</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#LeszekMiller">— ukształtowania silnego ośrodka programowania prac Rady Ministrów, co wynika z zerwania z mechanicznym realizowaniem przez rząd polityki określanej w strukturach politycznych znajdujących się poza administracją państwową,</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#LeszekMiller">— stworzenia jednoznacznych mechanizmów decyzyjnych w ramach Rady Ministrów przy koalicyjnym charakterze rządu mającego w swoim zapleczu politycznym więcej niż jedną partię,</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#LeszekMiller">— opracowania trybu uzgadniania lub przygotowania do rozstrzygnięcia jak największej liczby spraw przed posiedzeniem Rady Ministrów dla sprawniejszego podejmowania decyzji rządowych,</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#LeszekMiller">— poprawienia procedur przygotowania projektów ustaw i aktów normatywnych Rady Ministrów, umożliwiających zasadnicze podniesienie jakości prawa,</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#LeszekMiller">— stworzenia mechanizmów dostosowywania polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#LeszekMiller">W proponowanym projekcie nie chodzi o zmianę nazw, pozorowane przekształcenia czy inne zabiegi kosmetyczne. Nie jest to prosta reorganizacja. W wyniku proponowanych działań - o czym można się przekonać, analizując projekty poszczególnych ustaw - liczne dotychczas kompetencje ministrów w sferze zarządzania odchodzą do historii, różne dziedziny życia społecznego i gospodarczego przechodzą poza władztwo ministrów i kierowników centralnej administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#LeszekMiller">Podkreślić trzeba, że reforma centrum administracyjnego rządu stanowi element szerszego programu reformy administracji publicznej, obejmującego:</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#LeszekMiller">— zasadniczą przebudowę centrum gospodarczego rządu,</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#LeszekMiller">— utworzenie nowoczesnej służby cywilnej w administracji publicznej (regulacje jej dotyczące dyskutowane są obecnie w Sejmie), której powołanie pozwoli jasno oddzielić w administracji stanowiska polityczne obsadzane wraz ze zmianami rządu od stanowisk nie podlegających zmianom politycznym,</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#LeszekMiller">— decentralizację rządowej administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#LeszekMiller">Fakt, że wszystkie te projekty są omawiane i poddane pod decyzję Wysokiej Izby równolegle, daje, zdaniem rządu, dodatkową szansę na stworzenie sprawnie działającego systemu. Pozwala również mieć nadzieję, że ostateczny ich kształt uwzględni w pełni rozstrzygnięcia wynikające z zaawansowanych prac nad nową konstytucją, a także wnioski z dyskusji nad strukturą organizacji państwa, w tym relacjami między organami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz liczbą i rodzajami szczebli terytorialnego podziału kraju.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#LeszekMiller">Wysoki Sejmie! Zasadniczymi elementami przedkładanego pakietu projektów ustaw są regulacje dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#LeszekMiller">— po pierwsze, organizacji i trybu pracy Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#LeszekMiller">— po drugie, nowego kształtu zaplecza instytucjonalnego i funkcjonalnego pracującego bezpośrednio na potrzeby Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#LeszekMiller">— po trzecie, nowych rozwiązań instytucjonalnych w administracji rządowej w dziedzinie gospodarczej,</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#LeszekMiller">— po czwarte, wynikających z tych rozwiązań zmian w prawie materialnym,</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#LeszekMiller">— po piąte, zmian w zakresie kompetencji terenowych organów administracji ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#LeszekMiller">Kwestie związane z centrum gospodarczym podejmie pan minister Marek Pol.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#LeszekMiller">Koncentrując się na zmianach związanych bezpośrednio z działalnością rządu, pragnę zgłosić Wysokiej Izbie kilka uwag mających istotne znaczenie dla regulacji zawartych w następujących projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#LeszekMiller">— o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#LeszekMiller">— o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#LeszekMiller">— o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa,</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#LeszekMiller">— o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#LeszekMiller">Projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów stanowi z formalnego punktu widzenia wykonanie dyspozycji zawartej w art. 53 ust. 3 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Problematyka ta ma długą historię - już od lat dwudziestych ponawiane są próby ujęcia organizacji pracy Rady Ministrów w formę ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#LeszekMiller">Merytoryczną cechą projektu jest dążenie do uporządkowania materii związanej z pracą Rady Ministrów i jej organów pomocniczych oraz opiniodawczo-doradczych. Projekt ustawy zawiera propozycje zmierzające do oddzielenia redagowania i przygotowywania tekstów dokumentów rządowych od decydowania w sprawach strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#LeszekMiller">Omawiany projekt wytycza zasady tworzenia i funkcjonowania organów opiniodawczo-doradczych Rady Ministrów, w tym jej stałych komitetów, oraz pełnomocników rządu. Przewiduje on, przy pełnym dostosowaniu konstytucyjnej dyspozycji o kolegialnym charakterze Rady Ministrów, rozbudowę różnorodnych form współdziałania międzyministerialnego poza posiedzeniem Rady Ministrów oraz tworzy podstawy szerszego wykorzystywania w pracach rządu trybu obiegowego. W granicach wyznaczonych przez ustawę konstytucyjną projekt - zgodnie z obecną tendencją w państwach europejskich - wyraźnie wzmacnia pozycję prezesa Rady Ministrów jako kierownika prac rządu.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#LeszekMiller">Szczególnie istotne, tak w płaszczyźnie prawnej, jak i praktycznej, są zawarte w tym projekcie regulacje określające uprawnienia i obowiązki ministrów jako uczestników prac rządu oraz rygorystyczne określenie zasad reprezentowania rządu wobec innych organów. Regulacje te mają szczególne znaczenie w dającej się przewidzieć perspektywie kolejnych rządów o charakterze koalicyjnym.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#LeszekMiller">Po raz pierwszy, z myślą o jakości działalności normotwórczej rządu, proponuje się ustawowe potwierdzenie roli Rady Legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#LeszekMiller">Projekt - co trzeba bardzo wyraźnie podkreślić - ma charakter regulacji generalnych, które staną się podstawą szczegółowych unormowań w regulaminie pracy Rady Ministrów, który zostanie przyjęty przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#LeszekMiller">Wysoki Sejmie! Przełomowe znaczenie dla poprawy działania rządu ma projekt utworzenia Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z równoczesnym zniesieniem Urzędu Rady Ministrów. Potrzebę likwidacji Urzędu Rady Ministrów podkreślali kolejni szefowie tego organu administracji państwowej. Urząd ten w obecnej formie skupia bardzo zróżnicowane kompetencje, właściwe czasom ręcznego sterowania.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#LeszekMiller">W przedłożonej koncepcji przewiduje się utworzenie z części Urzędu Rady Ministrów urzędu stanowiącego bezpośrednie zaplecze logistyczne dla prac Rady Ministrów i prezesa Rady Ministrów oraz przeniesienie do innych organów administracji rządowej tych jednostek organizacyjnych, które nie obsługują bezpośrednio prac premiera i rządu.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#LeszekMiller">Tworzona kancelaria nie będzie miała kompetencji władczych. Jej szef nie będzie wchodził w skład Rady Ministrów i będzie powoływany oraz odwoływany przez prezesa Rady Ministrów. W kancelarii ulokowane będzie rządowe centrum legislacyjne. Także w kancelarii ulokowane będzie rządowe centrum informacyjne, służące temu, by obywatele byli kompetentnie i szybko informowani o sprawach publicznych rozstrzyganych przez wszystkie organy administracji rządowej, oraz zapewniające reagowanie w sytuacjach zasługujących na komentarz lub ocenę ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#LeszekMiller">Mimo obsługowego charakteru Kancelaria Prezesa Rady Ministrów będzie miała istotne znaczenie dla właściwego wykonywania przez Radę Ministrów jej konstytucyjnych zadań. Okoliczność ta zadecydowała o wyborze koncepcji ustawowego unormowania podstaw działania kancelarii.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#LeszekMiller">Z prezentowaną dziś Wysokiej Izbie koncepcją rozwiązań ustawowych na rzecz Rady Ministrów ściśle wiążą się zadania ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa oraz w dużej mierze Komitetu Integracji Europejskiej i Rządowego Centrum Studiów Strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#LeszekMiller">Projekt utworzenia urzędu ministra do spraw administracji publicznej i mieszkalnictwa jest podporządkowany koncepcji decentralizacji państwa i rozwoju samorządu terytorialnego. Przewiduje się przejęcie przez ten urząd części dotychczasowych zadań Urzędu Rady Ministrów związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej, współdziałaniem administracji rządowej z administracją samorządową, m.in. w zakresie gospodarki komunalnej i mieszkalnictwa, służbą cywilną, kształceniem i doskonaleniem kadr administracji publicznej, stosunków państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi oraz sprawami współpracy transgranicznej.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#LeszekMiller">W rządzie Włodzimierza Cimoszewicza przewagę uzyskało przekonanie, że w bliskim sąsiedztwie z proponowanymi kompetencjami ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa pozostaje wiele zadań przyporządkowanych obecnie ministrowi spraw wewnętrznych, a niektóre nawet się pokrywają, np. sprawy elektronicznego systemu ewidencji ludności, rejestracji stanu cywilnego, obywatelstwa, paszportów, nadzór nad stowarzyszeniami i zgromadzeniami czy nabywaniem nieruchomości przez cudzoziemców. Stąd też zamiar zintegrowania w urzędzie ministra administracji części zadań należących dotychczas do kompetencji ministra spraw wewnętrznych - wynika on z przekonania, że utrzymywanie swoistego podziału problematyki administracji publicznej pomiędzy dwa resorty byłoby niesłuszne. Odpowiednie propozycje rząd przedłoży w autopoprawce w toku prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#LeszekMiller">Wysoki Sejmie! Przedkładany projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw wzmacnia pozycję wojewody jako przedstawiciela rządu w terenie. Zwiększenie kompetencji wojewody następuje przez dookreślenie jego uprawnień, zadań i obowiązków wobec wszystkich na obszarze województwa podmiotów wykonujących zadania administracji państwowej oraz podmiotów gospodarczych z udziałem kapitału państwowego. Nastąpi przesunięcie do właściwości wojewodów ponad 120 rodzajów kompetencji organu założycielskiego w stosunku do prawie 1300 przedsiębiorstw państwowych nadzorowanych dotychczas przez naczelne i centralne organy administracji państwowej. Nastąpi także włączenie do rządowej administracji wojewódzkiej tych organów, których zespolenie w obecnych warunkach jest możliwe - oczywiście mówię o administracji specjalnej - a więc terenowych jednostek Państwowej Inspekcji Handlowej (okręgowe inspektoraty i oddziały), oddziałów wojewódzkich Państwowej Służby Ochrony Zabytków czy inspektoratów nadzoru farmaceutycznego. Podporządkowane zostanie wojewodzie kuratorium oświaty, przy pozostawieniu odrębności organizacyjnej i ustawowych kompetencji kuratora w sprawach nadzoru pedagogicznego. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy gminy są podstawowym organem prowadzącym szkoły, a wojewoda jedynym organem nadzoru nad realizacją ich działań. Przewiduje się zwiększenie wpływu wojewody na funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, Państwowej Straży Pożarnej, wojewódzkich urzędów pracy, przede wszystkim w zakresie obsady personalnej i podejmowania działań istotnych dla województwa. Szczególną rolę odgrywa wzrost znaczenia wojewody w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#LeszekMiller">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Proponowana dziś przez Radę Ministrów reforma centrum administracyjnego i gospodarczego rządu jest odpowiedzią na realne wyzwania stojące przed administracją publiczną w Polsce. To, jak szybko uporamy się z tymi wyzwaniami, zadecyduje o jakości i skuteczności działań rządu i jego urzędów. Gdyby problematyka reformy miała zostać włączona do bieżących sporów politycznych, wydłużyłoby to prace nad projektami w parlamencie ponad merytoryczne potrzeby i odwlekałoby wprowadzenie nowych rozwiązań. Dlatego też rząd, deklarując otwartą postawę wobec opinii oraz uwag pań i panów posłów, liczy, że prace nad prezentowanym przedłożeniem będą prowadzone w sposób zintegrowany, z możliwie najpełniejszym odwołaniem się do możliwości tkwiących w procedurze działania Komisji Nadzwyczajnej, która - mam nadzieję - zostanie powołana.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#LeszekMiller">Rząd liczy, że praca nad prezentowanym pakietem projektów ustaw stanie się okazją do współdziałania wszystkich sił politycznych, zainteresowanych lepszą służbą administracji rządowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę pełnomocnika Rady Ministrów do spraw reformy centrum gospodarczego rządu pana Marka Pola w celu przedstawienia uzasadnienia pozostałych rządowych projektów ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Nikt na tej sali nie ma dziś chyba wątpliwości, że zmiany w obszarze politycznym, społecznym i gospodarczym, jakie nastąpiły w Polsce w ciągu ostatnich sześciu lat, są bez precedensu we współczesnej historii naszego kraju. Niestety, za tymi procesami nie nadążają przekształcenia administracji publicznej. Dotyczy to w szczególności administracji rządowej, w tym rządowej administracji gospodarczej. Najwyższy już czas, by do instytucji administracji rządowej docierały nie tylko oczekiwania i żądania sprawnego i nowoczesnego rozwiązywania problemów demokratycznego państwa, ale by dotarły również zmiany umożliwiające takie nowoczesne działanie.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekPol">Panie i Panowie Posłowie! W imieniu rządu mam zaszczyt wraz z panem ministrem Leszkiem Millerem prezentować Wysokiej Izbie pakiet projektów ustaw regulujących proces reformy administracji rządowej. Mnie przypada w udziale prezentacja projektów ustaw otwierających proces przeobrażeń rządowej administracji gospodarczej, zawartych w drukach nr 1429–1436. Pragnę podkreślić, że przedkładany pakiet projektów ustaw, pomimo znacznych jego rozmiarów i skali wprowadzanych nim zmian, stanowi dopiero pierwszy etap reformy centrum gospodarczego rządu, jak umownie nazwano tę część administracji.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#MarekPol">Wysoka Izbo! Pan minister Leszek Miller zwrócił już uwagę na fakt, że reforma administracji rządowej jest ważna, lecz stanowi tylko fragment szerokiego procesu reformy polskiej administracji publicznej, zapoczątkowanego w 1990 r. utworzeniem pierwszego szczebla samorządu terytorialnego. Dzisiaj rząd oparty na koalicji PSL–SLD przedkłada paniom i panom posłom projekty ustaw inicjujących reformę centrum gospodarczego i administracyjnego rządu. Podobnie jednak jak prac nad przeobrażeniami administracji publicznej nie rozpoczęto za czasów obecnej koalicji, tak również nie za jej „panowania” dostrzeżono potrzebę reformowania rządowej administracji gospodarczej. Przypomnę o prowadzonych za rządów premierów Mazowieckiego i Bieleckiego pracach nad instytucją reprezentującą skarb państwa (o ile pamiętam, wyraźnie zapowiedzianą w programie Leszka Balcerowicza). Przypomnę o szeroko zakrojonych przygotowaniach do utworzenia nowych instytucji, realizowanych w rządzie Jana Olszewskiego przez ministrów Eysymontta i Gruszeckiego. Przypomnę wreszcie, że rząd Hanny Suchockiej, który za sprawą ministra Rokity i prof. Kuleszy, bazując na wcześniejszych przemyśleniach i własnych pracach, przyjął kompleksowe tezy reformy administracji publicznej zawierające cenne wskazania co do zasad i kierunków przeobrażeń, w tym również w obszarze administracji gospodarczej. Rząd ten przygotował też niektóre projekty ustaw, które nie doczekały się niestety uchwalenia.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MarekPol">Rozpoczynający rządy obecnej koalicji gabinet Waldemara Pawlaka w przyjętej przezeń „Strategii dla Polski” wskazał, iż przeobrażenia gospodarczej części rządu stanowią warunek trwałości procesów wzrostu gospodarczego w Polsce i osiągania wysokiego poziomu konkurencyjności polskiej gospodarki. Przyjęty wówczas dokument określił zarówno charakter, jak i rodzaje głównych gospodarczych organów rządu, w kierunku których reforma zmierza.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#MarekPol">Realizując z niezwykłą konsekwencją założenia programowe, premier Józef Oleksy i jego rząd doprowadzili do przygotowania i przedłożenia Wysokiej Izbie projektów ustaw, nad którymi dziś debatujemy. Uważam, że szczególny szacunek należy okazać ministrom tego rządu, którzy, rozumiejąc potrzebę, wsparli reformę, pomimo że znosi ona wiele ich obecnych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MarekPol">Wreszcie dziś za projektami ustaw stoi autorytet rządu Włodzimierza Cimoszewicza, który - wierzę - będzie tym gabinetem, z którym długo jeszcze kojarzyć się będzie uruchomienie procesu reform w tym ważnym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#MarekPol">Przedstawiony przeze mnie przegląd prac nad reformą części gospodarczej rządu dowodzi jednego — potrzebę przeobrażeń w tym obszarze dostrzegały praktycznie wszystkie rządy od 1990 r., a brak wymiernych efektów ich prac jest raczej wynikiem krótkotrwałości ich funkcjonowania niż braku woli reform. Rzetelność wymaga podkreślenia, iż dzięki wysiłkom poprzedników rozpoczynając prace nad reformą nie musieliśmy zaczynać od „czystej tablicy”. Myślę, że za ten wysiłek włożony w liczne i przydatne do dziś opracowania, ekspertom i politykom należą się z tej trybuny słowa podziękowania. Myślę również, że w tym dziele, które gabinet dziedziczy po gabinecie, można i należy poszukiwać obszarów współpracy ponad podziałami politycznymi, tym bardziej że administracja w nowym kształcie ma jak najlepiej służyć krajowi, niezależnie od tego, jakie opcje polityczne będą nim w przyszłości kierowały.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożenie Sejmowi ustaw inicjujących przeobrażenia centrum gospodarczego rządu poprzedziło przyjęcie przez Radę Ministrów obszernego dokumentu - założeń reformy. Zawierają one diagnozę stanu polskiej administracji gospodarczej, definiują samo pojęcie centrum gospodarczego rządu, skądinąd przecież umowne, określają zasadnicze cele oraz główne kierunki działań poprawiających istniejący stan w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#MarekPol">Sądzę, że materiał ten okaże się pomocny członkom komisji pracującym nad przedkładanymi projektami. Dziś powiem tylko, że w przyjętych założeniach za centrum gospodarcze rządu uznano te naczelne i centralne organy administracji rządowej, które mają istotny wpływ na politykę gospodarczą państwa. Bariera odporności pań i panów posłów na długość wystąpień powstrzymuje mnie przed przywoływaniem pełnej wypracowanej diagnozy polskiej administracji gospodarczej. Lista jej grzechów głównych, zawarta w założeniach, jest długa, a niektórzy specjaliści twierdzą, iż można by ją jeszcze wydłużyć.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#MarekPol">Opisując jej stan najkrócej, powiem tylko, że nie może być skuteczna w kraju o ugruntowanej już gospodarce rynkowej administracja stworzona i zorganizowana w sposób odpowiedni dla gospodarki nakazowo-rozdzielczej, administracja zorganizowana na potrzeby czasów, gdy politykę państwa kształtowano głównie nie w urzędach ministrów, a w gremiach partyjnych, administracja, w której wiele ministerstw przypominało, i czasami jeszcze przypomina, zarządy superholdingów. Niestety, z tamtych czasów pochodzą konstrukcje większości naszych urzędów administracji gospodarczej, zorganizowane według ustaw sięgających lat siedemdziesiątych lub połowy lat osiemdziesiątych. Reforma ma dostosować tę część administracji do warunków gospodarki, w jakiej już od 6 lat działają przedsiębiorcy. Ma uczynić również tę część państwa polskiego konkurencyjną wobec zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#MarekPol">Określony w przyjętych założeniach zasadniczy cel reformy to takie ukształtowanie rządowej administracji gospodarczej, by w sposób maksymalny przyczyniała się ona do stabilnego, długookresowego rozwoju gospodarki kraju i jej konkurencyjności w warunkach gospodarki rynkowej. Celowi temu jest podporządkowana lista celów pomocniczych, ukierunkowujących prace nad reformą.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#MarekPol">Chciałbym bardzo wyraźnie podkreślić: wbrew temu, co czasem próbuje się sugerować w odniesieniu do reformy centrum gospodarczego rządu, nie polega ona na przestawieniu klocków, biurek, zmianie szyldów czy listowników. Reforma ta to głęboka zmiana sposobu zachowywania się rządu wobec podmiotów gospodarczych, to zmiana filozofii kierowania gospodarką - odpowiednio do warunków i wymogów gospodarki rynkowej. Wierzę, iż rzetelna lektura projektów, przekazanego - za zgodą pana marszałka - materiału uzupełniającego informację na temat reformy, doręczonego do skrytek pań i panów posłów, a także niniejsza debata - zaświadczą o tym, co mówię, dobitnie.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#MarekPol">Panie i Panowie Posłowie! Przedkładany pakiet projektów ustaw dotyczących części administracji gospodarczej stanowi pierwszy etap reformy centrum gospodarczego rządu. Znaczenie tego etapu jest jednak dość szczególne. Projekty te otwierają bowiem proces zmian w tym ważnym obszarze funkcjonowania państwa. Ponadto zakres projektowanych przeobrażeń pozwala — naszym zdaniem — przekroczyć „masę krytyczną” reformy, czyniąc ją procesem nieodwracalnym. Wreszcie ten etap przekształceń pozwala osiągnąć znaczące efekty merytoryczne zgodne z celami całej reformy. Pozwolę sobie przedstawić główne spośród nich.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#MarekPol">1. Reforma tworzy nowy typ urzędu ministra: ministra zajmującego się gospodarką, realizującego przede wszystkim funkcje regulacyjne - chodzi o analizy, programy, prognozy, inicjowanie rozwiązań prawnych, wpływ na powierzony mu obszar przez literę prawa, a nie uprawnienia zarządcze wobec części podmiotów. Reforma tworzy urząd ministra uwolnionego od angażowania się w bezpośredni nadzór czy zarządzanie podmiotami gospodarczymi, ministra, wobec którego wszystkie podmioty gospodarcze są równe i równo przez niego traktowane. Tworzy urząd ministra, któremu powierza się pewien obszar problemów czy funkcji państwa, a nie gałąź, branżę gospodarczą czy rodzaj rynku. Ministra wreszcie, który ma ustawowy obowiązek inicjowania polityki państwa w powierzonym mu obszarze i który będzie się czuł przede wszystkim członkiem gabinetu i organem państwa, a nie dyrektorem ministerstwa czy zarządcą resortu.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#MarekPol">Takie ukształtowanie urzędu ministra jest wynikiem zawartych w projektach regulacji prawnych zmieniających rozłożenie kompetencji, przesuwających nadzór założycielski nad przedsiębiorstwami państwowymi praktycznie do wojewodów, lokujących prawa z akcji i udziałów w urzędzie dbającym o interesy majątkowe skarbu państwa, a nie w urzędzie kreującym czy inicjującym politykę gospodarczą państwa.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#MarekPol">2. Przedkładany pakiet zmierza do likwidacji nakładania się i krzyżowania kompetencji ministrów oraz do likwidacji wielu anachronicznych dziś podziałów według gałęzi czy rynków. Będzie to prowadzić do zwiększenia sprawności w podejmowaniu rozstrzygnięć przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#MarekPol">Uwolnienie ministrów od angażowania się w sprawy poszczególnych podmiotów gospodarczych pozwoli na wyposażenie nowo tworzonych organów w kompetencje rozproszone dziś w różnych instytucjach. Projekty umieszczają znaczną część kompetencji związanych z regulacjami działalności gospodarczej w urzędzie ministra gospodarki i handlu międzynarodowego, a te obszary kompetencji, gdzie państwo sprawuje wyłącznie nadzór nad funkcjonowaniem administracji terenowej i egzekwuje reguły powszechnie obowiązujące - w urzędzie ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Wspominał o tym pan minister Miller. W tym obszarze następuje styk problematyki gospodarczej i administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#MarekPol">3. Pakiet spowoduje uporządkowanie kompetencji i obowiązków w zakresie ochrony majątkowych interesów i reprezentacji skarbu państwa. Przypomnę: sprawa wraca na tej sali od 6 lat.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#MarekPol">Ustawa o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa nie tylko kreuje nowy organ i nakłada nań obowiązek uporządkowania wielu obszarów w tej dziedzinie, ale zawiera również zapisy prawa materialnego porządkujące wiele kwestii z tego obszaru. Ustawa odpowiada w pewnym stopniu na postulat odtworzenia przedwojennej Prokuratorii Generalnej. Odpowiednie zapisy pozwalają przejąć urzędowi ministra skarbu, a praktycznie wyodrębnionej w ramach urzędu komórce, reprezentację skarbu państwa w postępowaniach cywilnych. Tworzy to sytuację, w której urząd odpowiedzialny za ochronę majątkowych interesów skarbu państwa może się angażować bezpośrednio w sprawy o poważnym znaczeniu, państwa, pozostawiając sprawy drobniejsze dotychczasowemu systemowi reprezentacji.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#MarekPol">4. Przedkładany pakiet porządkuje procesy prywatyzacji majątku państwowego i zmierza do ich usprawnienia. Proponowane zmiany w przepisach prawa materialnego oraz projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji rozszerzają wyraźnie, w porównaniu z dzisiejszym zakresem uprawnień ministra przekształceń własnościowych, zakres uprawnień i odpowiedzialności tego ministra. Jego urząd jest właściwy dla inicjowania polityki rządu w całym zakresie prywatyzacji oraz wykonywania pozostałych funkcji organu regulacyjnego dla tego obszaru spraw. Ministrowi prywatyzacji powierzony zostaje pełny zakres kompetencji dotyczących prywatyzacji kapitałowej, rozproszonych dziś wśród wielu ministrów, oraz nadzoru nad prywatyzacją bezpośrednią.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#MarekPol">Równocześnie rozszerzony zostaje zakres uprawnień i odpowiedzialności wojewodów za procesy prywatyzacji bezpośredniej, typowej dla mniejszych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#MarekPol">5. Ten etap reformy zmierza do wyraźnego zwiększenia skuteczności i dynamiki działań dostosowawczych związanych z integracją Polski z Unią Europejską. Analiza zadań stojących przed administracją rządową w związku z procesami integracyjnymi, analiza rozwiązań instytucjonalnych krajów członkowskich Unii Europejskiej i krajów aspirujących do członkostwa w niej oraz długotrwałe dyskusje zaowocowały projektem ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej. Jego kształt i zasady działania spełniają z jednej strony wymóg skuteczności, a z drugiej strony — wymóg interdyscyplinarnego charakteru działań dostosowawczych. Pragnę wyraźnie podkreślić, iż komitet pełniąc funkcję koordynatora nie ogranicza ustawowych uprawnień żadnego z ministrów. Dzięki niemu natomiast to, co proponuje naszym partnerom w Unii jeden minister, jest znane i możliwe do zrealizowania przez pozostałych członków rządu i podległe im instytucje, a z kolei to, co robią instytucje wewnątrz kraju, jest wyjaśniane w instytucjach Unii Europejskiej. Urząd stanowiący projektowane zaplecze komitetu zapewniać będzie właściwą koordynację działań i kontaktów przedstawicieli naszej administracji z agendami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#MarekPol">6. Przedkładane ustawy zmierzają do zwiększenia skuteczności rządu w kreowaniu średnio- i długookresowych programów gospodarczych oraz koordynowaniu ich realizacji. Założeniem proponowanych rozwiązań jest nałożenie na ministrów zadania przygotowywania programów krótko- i średnioterminowych dla powierzonych im obszarów spraw publicznych - programy gospodarcze należą zgodnie z projektami do ministra gospodarki i handlu międzynarodowego, programy społeczne np. do ministra pracy i polityki socjalnej itd. Przewiduje się również przypisanie tworzonemu Rządowemu Centrum Studiów Strategicznych funkcji prognozowania i programowania o horyzoncie długoterminowym, a także nadzoru nad spójnością i postępami w realizacji programów. Proponowane rozwiązania pozwalają z jednej strony na prezentację zamierzeń rządu w okresach dłuższych aniżeli rok budżetowy, a z drugiej strony nie stanowią nawrotu do sytuacji, w której jeden organ przygotowywał plany, za których realizację odpowiadały inne organy. Przedsiębiorcy w gospodarce rynkowej mają prawo domagać się informacji o zamierzeniach i przedsięwzięciach rządu planowanych na okresy kilkuletnie. Taki obowiązek na rząd nakładają przedkładane projekty.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#MarekPol">7. Przedkładane zmiany wielu ustaw prawa materialnego i nowelizacja ustawy o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych pozwalają na większe skoncentrowanie się urzędu tego ministra na problematyce finansów publicznych, a także ograniczają, m.in. na rzecz ministra gospodarki i handlu międzynarodowego i ministra skarbu państwa, przypisywany mu dotychczas zakres funkcji regulacyjnych. Ograniczenia te - chciałbym to bardzo wyraźnie podkreślić - nie wpływają w najmniejszym nawet stopniu na możliwości oddziaływania ministra finansów na stabilizowanie obszaru finansów publicznych. Projekty usuwają również regulacje, których aktualność wygasła ponad 6 lat temu, np. nie każą działać ministrowi finansów zgodnie z narodowymi planami społeczno-gospodarczymi, które pożegnaliśmy ponad 5 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#MarekPol">Obecny etap przeobrażeń lokuje również nadzór nad administracją celną w obszarze właściwości ministra finansów. Zmierza to do lepszej egzekwowalności należności państwa i otwiera drogę do unowocześnienia tej ważnej dla kraju administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#MarekPol">8. Pakiet, nad którym debatujemy, rozszerza kompetencje władz lokalnych. Mówił już o tym pan minister Leszek Miller. Zwrócę tylko uwagę Wysokiej Izby na fakt powierzenia urzędom wojewodów praktycznie wyłączności w sprawowaniu nadzoru założycielskiego nad przedsiębiorstwami państwowymi, z wszystkimi tego faktu konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#MarekPol">9. Przedkładane projekty zawierają również szereg regulacji porządkujących prawo gospodarcze. Dotyczy to przede wszystkim funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych, procesów ich przekształceń, likwidacji, upadłości oraz zgodnego z interesem skarbu państwa zagospodarowywania mienia po zlikwidowanych przedsiębiorstwach. Przepisy te winny ułatwić wykonywanie funkcji organu założycielskiego, przekazywanej dziś - jak powiedziałem - w całości niemal administracji terenowej.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#MarekPol">10. Obecny etap reformy pozwala na jednoznaczne umiejscowienie zadań administracji rządowej z zakresu ochrony konsumentów. Zmiany ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym zmierzają do połączenia zagadnień ochrony konsumenta z problematyką ochrony konkurencji i otwierają drogę do przeobrażeń Państwowej Inspekcji Handlowej w nowoczesną policję konsumencką.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#MarekPol">Jak z powyższego wynika, na tym etapie reformy, poza licznymi zmianami prawa i podziału kompetencji, przewiduje się utworzenie zupełnie nowych, o nowym charakterze urzędów ministrów. Są to urzędy: ministra gospodarki i handlu międzynarodowego, ministra skarbu państwa, ministra prywatyzacji oraz ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. W wyniku tego etapu reformy rozpoczyna również działanie - poniekąd w części gospodarcze, choć szersze, dotyczące nie tylko spraw gospodarczych - Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. Nowy zakres zadań ministrów i zaprojektowane nowe urzędy uzasadniają zniesienie w ciągu tego etapu urzędów ministra przemysłu i handlu, ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, ministra przekształceń własnościowych, ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa, urzędu ministra - szefa Centralnego Urzędu Planowania, a także - o czym mówił już pan minister Miller - urzędu ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#MarekPol">Nie ukrywam, że pracom nad kolejnymi rozwiązaniami towarzyszyły liczne dyskusje i kontrowersje. Największe dotyczyły zagadnień utworzenia oddzielnych urzędów ministra skarbu państwa i ministra prywatyzacji. Pojawiała się w dyskusjach eksperckich i rządowych propozycja utworzenia jednego organu - urzędu ministra skarbu państwa i prywatyzacji - oraz powierzenia wykonywania praw z akcji i udziałów, w tym praw do zbywania akcji i udziałów, agendzie rządowej nadzorowanej przez rząd, ale mającej charakter wykonawczy. Alternatywna propozycja, która ostatecznie zyskała większość zwolenników - propozycja utworzenia dwóch urzędów: ministra skarbu państwa i ministra prywatyzacji - zwyciężyła z powodu argumentacji, iż proces prywatyzacji jest procesem o ogromnej skali i ogromnym natężeniu nie tylko prac merytorycznych, ale i napięcia politycznego. Zwyciężył pogląd, iż potrzebny jest polityk odpowiedzialny za ten proces bezpośrednio przed parlamentem i społeczeństwem. Zakres prac ministra skarbu państwa, szczególnie w pierwszych latach jego działalności, w związku z uruchomieniem działań dotychczas nie wykonywanych w państwie polskim, będzie spory, a odpowiedzialność polityczna równie duża. Taki kształt tych dwóch urzędów wymagał od pracujących nad projektami bardzo precyzyjnego zapisania podziału pewnych funkcji. Wierzę, że w przedkładanych projektach taki podział zarysowany jest wystarczająco dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#MarekPol">Następnym problemem, który był kontrowersyjny, była kwestia organu do spraw integracji europejskiej i będącego jego zapleczem urzędu. Projekty były różne - od utworzenia urzędu ministra integracji europejskiej, a więc jednoosobowego naczelnego organu, do koncepcji utworzenia bardzo luźnego, doradczego komitetu Rady Ministrów. Szukając w oparciu o doświadczenia wielu krajów oraz dyskusje z ekspertami rozwiązania najbardziej godzącego skuteczność z kolegialnością podejmowania decyzji, Rada Ministrów proponuje powołanie naczelnego organu administracji państwowej o charakterze kolegialnym, nie kolidującego z ustawowymi kompetencjami żadnego z ministrów, a koordynującego prace ministrów odpowiedzialnych w największym stopniu za procesy integracji - proponuje powołanie Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#MarekPol">Problemem dyskutowanym były zagadnienia związane z umiejscowieniem problematyki oddziaływania czy interwencjonizmu państwowego w obszarze mieszkalnictwa. Ze względu na fakt, iż problemy mieszkalnictwa (zgodnie zresztą z ostatnim orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego) przypisane są właściwości organów samorządu terytorialnego, oraz na fakt, że interwencjonizm państwowy w tym zakresie dotyczy przede wszystkim udzielenia pomocy obywatelom w dostępie do mieszkania, natomiast działalność gospodarcza w zakresie budownictwa, w tym budownictwa mieszkaniowego, jest wykonywana na takich samych zasadach, jakie stosują wszelkie inne podmioty - powierzono ten zakres kompetencji w projektach przedkładanych ustaw ministrowi administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#MarekPol">Dyskusja dotyczyła również ostatecznego kształtu i usytuowania Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Chcę powiedzieć, że ta niezwykle nowoczesna instytucja ma stać się zapleczem intelektualnym prezesa Rady Ministrów i rządu, koordynatorem prac programowych, ma również być instytucją dysponującą wielkim zakresem informacji o funkcjonowaniu państwa polskiego i o zjawiskach przebiegających na świecie.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Istotnym elementem procesu reformy administracji publicznej, w tym rządowej administracji publicznej, jest decentralizacja uprawnień i przybliżanie do obywatela czy podmiotu gospodarczego decyzji dla niego istotnych. Przedkładane projekty swymi rozwiązaniami wpisują się w ten proces. Na tym etapie reformy następuje:</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#MarekPol">— ograniczenie uprawnień naczelnych i centralnych organów, realizowanych przez terenowe rządowe administracje specjalne, na rzecz urzędów wojewodów (mówił o tym już pan minister Miller);</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#MarekPol">— przesunięcie do właściwości wojewodów nadzoru założycielskiego nad ok. 1300 przedsiębiorstwami państwowymi, co oznacza ni mniej, ni więcej, tylko przesunięcie ponad 120 rodzajów kompetencji (z 19 aktów prawnych) przypisanych organowi założycielskiemu nie tylko w obszarze nadzoru nad przedsiębiorstwem, ale również w zakresie jego prywatyzacji;</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#MarekPol">— zapewnienie możliwości przejęcia przez organizowane samorządy zawodowe architektów, inżynierów budowlanych oraz urbanistów — w przyszłości — prawa do nadawania i cofania uprawnień zawodowych przewidzianych prawem, prowadzenia związanych z tym rejestrów i postępowań kwalifikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#MarekPol">Jest oczywiste, że przedstawione powyżej przesunięcia kompetencji „w dół” stanowią jedynie kolejny etap decentralizacji władzy, realizowanej w trwającym od 1990 r. procesie reformy administracji publicznej. Dalsze przedsięwzięcia w tym zakresie następować będą w miarę tworzenia nowych instytucji samorządowych i przewidywanego na kolejnych etapach reformy centrum gospodarczego rządu procesu porządkowania prawa materialnego.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#MarekPol">Proponowane w ramach pierwszego etapu rozwiązania otwierają możliwość przekazywania szeregu kompetencji naczelnych organów administracji państwowej samorządowi gospodarczemu oraz zawodowemu. Przekazanie będzie mogło nastąpić z chwilą uchwalenia przez Sejm ustaw dotyczących tych samorządów, a w szczególności przyjęcia znajdującego się od wielu już lat w Sejmie projektu ustawy o samorządzie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#MarekPol">Wysoka Izbo! Przyjęcie przez Sejm przedkładanych projektów otwiera drogę do kolejnych etapów reformy centrum gospodarczego rządu. Prace nad rozwiązaniami w tym zakresie zostały już podjęte. Drugi etap reformy dotyczył będzie - zgodnie z przyjętymi przez rząd założeniami - dalszego porządkowania prawa gospodarczego, dostosowania organizacji i reguł funkcjonowania wielu urzędów administracji rządowej do wymogów gospodarki rynkowej oraz zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w organizacjach międzynarodowych i wymogów stowarzyszenia z Unią Europejską. Przewidywane jest powierzenie nadzoru nad rozwojem infrastruktury gospodarczej państwa nowemu naczelnemu organowi administracji państwowej oraz zmiana kompetencji ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w kierunku rozszerzenia jego możliwości w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, warunkujących przeobrażenia w polskim rolnictwie. Etap ten spowoduje najprawdopodobniej zniesienie kolejnych dwóch urzędów ministra.</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#MarekPol">Panie i Panowie Posłowie! Wdrażanie przyjętych rozwiązań reformy administracji rządowej wymaga niezwykle starannego przygotowania. Operacja odbywa się na organizmie funkcjonującego państwa, którego destabilizacja może mieć poważne skutki negatywne. Stąd wielkie znaczenie ciążącego na rządzie przygotowania procesu wdrażania reformy.</u>
          <u xml:id="u-10.41" who="#MarekPol">Prace nad programem aplikacyjnym reformy rozpoczęto jeszcze przed przyjęciem projektów ustaw przez Radę Ministrów. Oprócz czysto logistycznego część z zadań ma poważne znaczenie merytoryczne. Dotyczy to w szczególności prac nad statutami i regulaminami organizacyjnymi nowych urzędów oraz przygotowań do szkolenia pracowników. Opracowania dotyczące struktur wewnętrznych urzędów ministrów zmierzają do usunięcia obecnych słabości oraz stworzenia takiego układu, by komunikowanie się i współpraca między organami były jak najłatwiejsze. Dla uniknięcia zagrożeń destabilizacji państwa - poza rozłożeniem reformy na etapy - proponuje się rozłożenie w czasie wdrażania rozwiązań zawartych w pakiecie. Na ten temat będziemy dyskutowali, mam nadzieję, w komisji sejmowej. Propozycje w tym zakresie będą z pewnością rozpatrywane w toku dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-10.42" who="#MarekPol">Rząd podkreśla jednak potrzebę takiego wdrażania tego etapu reformy, by został on zakończony jeszcze w bieżącym roku - wolnym od wyborów parlamentarnych. Wierzymy, że do prac nad pakietem zostanie powołana komisja specjalna, a Wysoka Izba zechce wskazać termin przedłożenia przez nią sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-10.43" who="#MarekPol">Pragnę w imieniu rządu wyrazić przekonanie, iż prace nad przedkładanym pakietem ustaw oraz trwające już w Sejmie prace nad ustawą o państwowej służbie cywilnej zostaną tak ze sobą skorelowane, że przyjęte przez Sejm nowe prawo będzie pozwalało na oddzielenie w strukturze ministerstw stabilnego korpusu urzędniczego i wymiennej kadry politycznej. Potrzeba takiego rozgraniczenia nie jest kwestionowana przez obecny rząd i zmierzające do tego rozwiązania prawne znajdą z jego strony poparcie lub zostaną przezeń zaproponowane.</u>
          <u xml:id="u-10.44" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest i nie było zasadniczym celem reformy radykalne ograniczenie zatrudnienia w administracji rządowej czy też zasadnicze zmniejszenie liczby członków rządu. O słabości polskiej administracji decyduje jej anachroniczny kształt i dawno zdezaktualizowany podział funkcji, a nie liczba urzędników, mniejsza niż w wielu rozwiniętych krajach. Niezależnie od tego pewne zmniejszenie zatrudnienia oraz ograniczenie liczby urzędów ministra jest ostatecznym skutkiem reformy centrum rządu. Przewiduje się zmniejszenie liczby pracowników o około 200. Powinno temu towarzyszyć równoległe podnoszenie przeciętnych kwalifikacji osób zatrudnionych w rządowej administracji.</u>
          <u xml:id="u-10.45" who="#MarekPol">Oszczędności wynikające z ograniczenia zatrudnienia powinny w ciągu kilku miesięcy całkowicie zrównoważyć koszty przeobrażeń administracji rządowej. Chodzi o to, by podatnicy nie musieli dopłacać do procesu reformy. Założeniem docelowym jest zdecydowane zwiększenie efektywności wykonywania zadań przez administrację bez zwiększania na nią wydatków z budżetu państwa. Sądzę, że takie właśnie rozwiązanie odpowiada zasadzie racjonalnego gospodarowania w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-10.46" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Administracja publiczna ma służyć ludziom, ma służyć obywatelom. Im też służyć muszą przeobrażenia dokonywane w tej administracji. To zasadnicze kryterium przyświecało pracom rządu nad przedkładanymi projektami i - jestem przekonany - będzie przyświecało również pracom pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.47" who="#MarekPol">W imieniu rządu bardzo proszę o przyjęcie przedkładanych Wysokiej Izbie projektów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-10.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła Wojciecha Błasiaka w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Obecna struktura centralnych organów administracji rządowej zarządzających polską gospodarką jest niespójna, wewnętrznie sprzeczna i nieskuteczna, jest bowiem wypadkową różnych koncepcji z różnych epok i lat. Po pierwsze, jest efektem struktury władzy odziedziczonej po PRL, struktury nie przystającej do gospodarki rynkowej i źle zaprojektowanej. Po drugie zaś, jest efektem niekonsekwentnych i nie przemyślanych systemowo, a także fragmentarycznych zmian ostatnich 6 lat. Te zmiany nałożone na struktury popeerelowskie dodatkowo stworzyły nową jakościowo kompilację struktur władzy. W efekcie powstała plątanina urzędów, których kompetencje i funkcje często są ze sobą sprzeczne, a przy tym niejednokrotnie służą niejasnym i budzącym nasze zastrzeżenia celom. Ponadto nie obejmują całości zadań, jakie państwo powinno wypełniać.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WojciechBłasiak">Obecna liczba resortów gospodarczych jest nadmierna, a podział kompetencji między nie niejasny, rozmywający odpowiedzialność. Żywiołowe i nie przemyślane systemowo zmiany poprzez tworzenie kolejnych agencji rządowych dodatkowo tę odpowiedzialność zamazały. Te wyautonomizowane agencje o niezbyt klarownym osadzeniu w strukturze władzy rozmyły jeszcze wewnętrznie kompetencje władzy gospodarczej państwa. Ale fundamentem złej i nieskutecznej struktury władzy centrum gospodarczego rządu jest instytucjonalny „trójkąt bermudzki” polskiej gospodarki. Ten „trójkąt bermudzki” zawiera się w obszarze decyzyjnym pomiędzy Ministerstwem Finansów, Ministerstwem Przekształceń Własnościowych i Ministerstwem Przemysłu i Handlu. Rdzeniem, najgłębszą przyczyną instytucjonalną patologii decyzyjnej w obszarze między Ministerstwem Finansów, Ministerstwem Przekształceń Własnościowych i Ministerstwem Przemysłu i Handlu, a szerzej także między takimi resortowymi urzędami, jak Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą oraz Centralny Urząd Planowania, jest przemieszanie funkcji władczej państwa z jego funkcją właściciela, przemieszanie i wzajemne uwikłanie o paraliżującym charakterze nie tylko funkcji, ale i struktur władczych państwa z funkcjami i strukturami własności państwa. Jest to źródło złej, nieskutecznej struktury władzy państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WojciechBłasiak">To pomieszanie instytucjonalne funkcji władczej, czyli imperium państwa, z funkcją własności, czyli dominium państwa, ma naszym zdaniem dwa zasadnicze wymiary czy też występuje w dwóch płaszczyznach w polskiej rzeczywistości. Pierwszą płaszczyzną realizacji tej patologii jest przemieszanie strumieni gospodarczych, czyli całej sfery podatkowo-budżetowej, z zasobami gospodarczymi państwa, czyli całą sferą własności majątkowo-kapitałowej państwa. Mówiąc prościej, chodzi tu o przemieszanie budżetu państwa z majątkiem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WojciechBłasiak">Drugim wymiarem tej patologii jest przemieszanie roli twórcy celów i zadań, kreatora polityki gospodarczej państwa, z rolą realizatora procesów gospodarczych, wykonawcy polityki gospodarczej. Chodzi tu o przemieszanie roli wykonawczego zarządzania z rolą stanowienia polityki gospodarczej państwa. Przemieszanie strumieni gospodarczych, czyli sfery podatkowo-budżetowej, z zasobami gospodarczymi państwa, czyli sferą majątkowo-kapitałową, ma naszym zdaniem główną przyczynę w braku instytucjonalnego wyodrębnienia majątku skarbu państwa, czyli że wszelkie zmiany i reformy centrum władzy gospodarczej państwa muszą się rozpocząć od powołania instytucji skarbu państwa i od powołania tej właśnie instytucji należało naszym - i nie tylko naszym - zdaniem rozpocząć proces zmian systemu gospodarczego na jesieni 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#WojciechBłasiak">Jak na razie po ponad 6 latach zmian skarb państwa istnieje tylko werbalnie, będąc instytucjonalną fikcją. Przedstawiony bowiem przeze mnie projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki oraz likwidacji niektórych naczelnych organów administracji państwowej był i jest bliźniaczym projektem do zgłoszonego przez nas projektu ustawy o skarbie państwa. Wbrew jednak naszemu stanowisku jako wnioskodawców rozpatrywanie obu projektów rozdzielono w czasie. Czyni to ich uzasadnienie nieco kłopotliwym, gdyż nieustannie trzeba odwoływać się do bliźniaczego projektu ustawy o skarbie państwa. Dodajmy, że nasz projekt ustawy o skarbie państwa rządząca koalicja odrzuciła w lutym zeszłego roku już w pierwszym czytaniu i, co najważniejsze, do tej pory nie przedstawiono rządowego czy koalicyjnego projektu ustawy o skarbie państwa. W obecnie rozpatrywanym zestawie projektów ustaw dotyczących reformy, choć naszym zdaniem tylko reorganizacji, centrum gospodarczego rządu jest również coś, co najdelikatniej mówiąc, zdumiewa nas i przeraża zarazem. Każda bowiem polska rodzina, każda nawet najmniejsza polska firma zna stan swojego majątku: i tego rzeczowego w postaci masy rzeczowej majątku, i tego kapitałowego w postaci akcji, udziałów, i tego finansowego w postaci zasobów pieniężnych. Tylko największy w Polsce właściciel, największy posiadacz, jakim jest państwo, takiej wiedzy nie posiada, mając nie zinwentaryzowane zasoby i to po 6 latach reform, w ciągu których te zasoby były reorganizowane, przekształcane, sprzedawane i zawłaszczane. Brak instytucjonalizacji zasobów skarbowych państwa to jednak przede wszystkim niemożność faktycznego gospodarowania przez państwo polskie swoim majątkiem i jest to powód zasadniczego paraliżu kapitału państwowego w procesach gospodarczych. To nie brak inwentaryzacji majątku skarbowego, to nawet nie brak nadzoru właścicielskiego nad tym majątkiem, co umożliwia jego zawłaszczanie, jest największym grzechem ekonomicznym. Największym grzechem ekonomicznym jest zamrożenie, bezproduktywność potężnych zasobów skarbowych, które w konsekwencji braku instytucji skarbu państwa nie mogą stać się aktywnym kapitałem państwowym, nie mogą stać się najważniejszym instrumentem realizacji przez polskie państwo polskiej polityki gospodarczej. Dzieje się tak od 1989 r. i będzie dziać się dalej, gdyż rządowe propozycje reformy centrum utrzymują tę sytuację. To, że to nazwano ministerstwem skarbu, jak to zrobił obecny (i poprzedni) rząd w projekcie ustawy reformującej centrum rządowe, to albo przejaw niekompetencji, albo przejaw częstego w Polsce zaklinania rzeczywistości, które to zaklęcia mają ją zmienić. Nazywanie w projektowanej ustawie struktury władzy gospodarczej ministerstwem skarbu jest co najmniej nieporozumieniem, gdyż bardziej przypomina ona agencję mienia nie chcianego.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#WojciechBłasiak">Ponieważ często, nawet w gronie specjalistów, istota wyodrębnienia instytucji skarbu państwa bywa sprowadzana do określania nadzoru właścicielskiego nad majątkiem państwa, chcemy jeszcze raz podkreślić, że ta instytucjonalizacja majątku skarbowego to w rzeczy samej stworzenie jednolitego i aktywnego kapitału skarbowego, to wyodrębnienie go z funkcji władczej, imperialnej państwa, a uproszczając, oddzielenie od budżetu aktywnych gospodarczo zasobów skarbowych w formie majątkowej, kapitałowej i pieniężnej. Tylko bowiem w takiej strukturze i przy takich funkcjach instytucjonalnych może skarb państwa być kapitałowo-właścicielskim narzędziem polityki gospodarczej, narzędziem najpotężniejszym z istniejących. Takie wyodrębnienie jednolitej konfiguracji i strukturyzacji majątku i kapitału skarbowego umożliwia dopiero realokację zasobów skarbowych metodami rynkowymi, realokację od mniej do bardziej efektywnych gospodarczo zastosowań, od mniej celowych do bardziej celowych z punktu widzenia strategii i funkcjonowania państwa, a więc zamianę formy majątkowej na kapitałową — w postaci akcji i udziałów skarbowych, a tej na formę pieniężną, i tej z kolei na nowe inwestycje kapitałowe i majątkowe.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#WojciechBłasiak">Oczywiste jest więc, że przy instytucjonalizacji skarbu państwa nie jest możliwe istnienie Ministerstwa Przekształceń Własnościowych czy innego ministerstwa od spraw prywatyzacji. Przeczy to bowiem samej istocie instytucji skarbu państwa, będąc jej jawnym przeciwieństwem. Rządowy projekt utworzenia urzędu ministra prywatyzacji tylko potwierdza utrzymanie fikcji co do skarbu państwa, a tym samym fikcji co do całej ustrojowej reformy gospodarczego centrum rządu. Zamiana formy majątkowej na kapitałową i finansową zasobów skarbowych państwa jest bowiem wewnętrznym, technicznym elementem realizacji polityki gospodarczej ministra skarbu. Samo wyodrębnienie tej technicznej, a nie merytorycznej w istocie funkcji autonomizuje ją, czyniąc celem samym w sobie i odrywając od gospodarowania zasobami skarbowymi. Skąd wiadomo, ile sprzedawać, po co sprzedawać, za ile sprzedawać, jeżeli nie służy to po prostu gospodarowaniu majątkiem państwa?</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#WojciechBłasiak">Wyodrębnienie instytucjonalne zasobów skarbowych w konfiguracji urzędu skarbu państwa to, naszym zdaniem, przywrócenie państwu polskiemu jego własności, to odebranie tej własności jej dotychczasowym dysponentom, czyli kręgom i grupom biurokracji kilkudziesięciu instytucji, od Ministerstwa Przekształceń Własnościowych poczynając, to zlikwidowanie własności państwowej jako tzw. własności niczyjej. Nieprawdą bowiem jest, że przeogromne, dominujące w Polsce zasoby majątku gospodarczego i majątku użyteczności publicznej, które należą do państwa polskiego, są własnością niczyją, ponieważ są one czyjąś własnością i bez wątpienia jest to własność skarbu państwa polskiego. Zjawisko i pojęcie własności niczyjej powstało w warunkach społecznych stosunków gospodarczych w PRL. W tamtych bowiem stosunkach zasoby gospodarcze państwa, będące jego dominium, zostały przejęte przez kręgi i grupy ówczesnej partyjno-rządowej biurokracji totalitarnej. Ta właśnie biurokracja dysponowała faktycznie zasobami skarbowymi państwa, nie ponosząc przy tym kosztów bycia jego właścicielem, a samą własność traktując jak niczyją. Dlatego też nigdy w okresie PRL nie sformułowano zasad ustroju prawnego dla gospodarki tym majątkiem. Dlatego właśnie nigdy nie powstała instytucja skarbu państwa. Przetrwała tylko, jeszcze z czasów przedwojennych, pusta nazwa, sam zaś skarb państwa był, jest i będzie nadal - jeśli wersja rządowa reformy centrum gospodarczego państwa zostanie przeforsowana - fikcją formalnoprawną. Fikcją, której realne znaczenie było, jest i będzie tylko takie, jakie w konkretnych decyzjach nadadzą mu jego biurokratyczni dysponenci.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#WojciechBłasiak">Fikcyjność ta była gwarantowana regulacją prawną, którą charakteryzowało rozproszenie, fragmentaryczność, brak jasnych i jednolitych unormowań odnośnie do wielu kluczowych zagadnień dotyczących gospodarowania mieniem państwowym oraz reprezentowania interesów skarbu państwa. W chwili obecnej najważniejszy jest brak instytucjonalnych gwarancji zapewniających powiązanie gospodarowania mieniem państwowym z realizowaniem przez państwo określonej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#WojciechBłasiak">Te strukturalne ułomności były jedną z głównych przyczyn występujących w ostatnich latach wielkich patologii prywatyzacyjnych, określanych eufemistycznie jako nieekwiwalentna prywatyzacja. Proces ten zainicjował w 1987 r. ówczesny ostatni premier komunistycznego rządu w Polsce — Mieczysław Rakowski, wzywając członków PZPR-owskiej nomenklatury do zakładania spółek i do bogacenia się. Ta nomenklaturowa prywatyzacja, nazywana uwłaszczaniem nomenklatury, była możliwa zasadniczo właśnie dzięki przejmowaniu za bezcen majątku, kapitałów i zysków należnych skarbowi państwa polskiego. Została ona usankcjonowana układem „okrągłego stołu” w 1989 r., zawartym między przedstawicielami transformującej się klasy politycznej dysponentów majątku narodowego a dobranymi przedstawicielami części antypeerelowskiej opozycji o solidarnościowym rodowodzie. Zawarty kompromis był niezwykle prosty — my dzielimy się z wami władzą polityczną, a wy pozwalacie nam dalej uwłaszczać się na majątku, kapitałach i finansach skarbu państwa. To właśnie dlatego, i tylko dlatego, w nowej sytuacji polityczno-gospodarczej po 1989 r. nie zmienił się sposób traktowania majątku gospodarczego i majątku użyteczności publicznej państwa polskiego. Jego dysponenci — i ci postsolidarnościowi, i ci postpeerelowscy — nadal traktowali go jako własność niczyją. Własność, którą grupy społeczne i polityczne beneficjentów „okrągłego stołu” oraz ich zagranicznych, tym razem zachodnich, protektorów zaczęły zawłaszczać. Własność, dzięki której tworzyła się i tworzy rodzima oligarchia polityczno-finansowa i na której uwłaszczają się grupy obcego kapitału. Własność, od której programowo, tak bezpośrednio, jak i pośrednio, odizolowano państwo polskie.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#WojciechBłasiak">Właśnie dlatego, naszym zdaniem, przez już ponad 6 lat, po dziś dzień kilka kolejnych rządów, kilka kolejnych koalicji i trzy składy parlamentu nie były w stanie prawnie uregulować sprawy urzędu skarbu państwa. Nie były w stanie przywrócić faktycznego zarządu państwa nad jego własnością. Nie były w stanie powołać instytucji skarbu państwa mającej charakter fundamentalny dla ułożenia stosunków gospodarczych, a w szczególności własnościowych w państwie polskim. Przez 6 lat tworzenie instytucji skarbu państwa było w różny sposób i przez różne grupy polityczne sabotowane. Celowo sabotowane.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#WojciechBłasiak">Efekty braku instytucji skarbu państwa tylko w samym toku prywatyzacji są bardzo wymierne, tak jak bardzo wymierny jest efekt finansowy dotychczasowej prywatyzacji. Z szacunku wykonanego ponad pół roku temu przez śp. prof. Józefa Balcerka wynika, że majątek skarbowy w latach 1990–1994 sprzedano za 3% wartości księgowej netto samych tylko środków trwałych: „Według NIK do końca 1994 r. „sprywatyzowano” ok. 36% potencjału sektora państwowego. Przyjmując wartość netto (po aktualizacji) środków trwałych w tym sektorze w 1990 r. oraz stopień zużycia dla całej gospodarki (42,8%), można stwierdzić, że wartość „sprywatyzowanych” środków trwałych wyniosła co najmniej 451,6 bln starych złotych (ok. 47,6 mld USD). Z tego tytułu wpłynęło łącznie do budżetu, w okresie 1991–1994, 30 354 mld zł (tj. 1648 mln USD). Z tego należałoby odliczyć koszty „prywatyzacji”, które wyniosły 8,5% dochodów z „prywatyzacji” w 1993 r. i 3,2% w 1994 r. Oznacza to, że środki trwałe wartości 47,6 mld USD oddano obcym korporacjom i nomenklaturze za ok. 1,5 mld USD, czyli za ok. 3% ich wartości”. Sądzę, że można to pozostawić bez komentarza.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#WojciechBłasiak">Brak instytucji skarbu państwa, czy inaczej brak instytucjonalnego wyodrębnienia zasobów skarbowych z budżetu państwa, dodatkowo w sposób szkodliwy gospodarczo miesza strumienie podatkowo-budżetowe z własnością majątkowo-kapitałową państwa w jednym worku budżetowym. Oparcie polskiej praktyki finansów publicznych po czerwcu 1989 r. na zasadzie wspólnego worka strumieni podatkowo-budżetowych i płynnych zasobów skarbowych jest bardzo złym rozwiązaniem i nie ma żadnego uzasadnienia merytorycznego. Oznacza to bowiem, że wpływy skarbowe, takie jak dochody z prywatyzacji, a także tzw. dywidendy, są wprowadzane do budżetu i traktowane jak strumienie podatkowe. Jednocześnie takie wydatki skarbowe, jak inwestycje publiczne, subwencje, preferencyjne kredyty, obsługa i spłata długów są traktowane jako konsumpcyjne wydatki budżetowe. Efektem gospodarczym tego wspólnego worka jest widoczne gołym okiem zdominowanie polityki gospodarczej w ogólności, a polityki finansowej w szczególności przez fiskalizm aparatu budżetowego państwa, działający co najwyższej w perspektywie jednego roku budżetowego. Musi to niszczyć, i niszczy, długofalowe funkcje państwa jako gospodarza.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#WojciechBłasiak">W logice gospodarczej i krótkookresowej perspektywie aparatu podatkowo-budżetowego państwa nie da się prowadzić jakiejkolwiek rozsądnej polityki gospodarczej, a zwłaszcza polityki przemysłowej. Szczególnie drastycznym efektem takiej dominacji jest podporządkowanie polityki prywatyzacyjnej jednorocznej logice maksymalizacji dochodów budżetowych. Zapisywanie w ustawie budżetowej planowanych do uzyskania dochodów z prywatyzacji zasobów skarbowych, a następnie prywatyzowanie w tym celu majątku państwowego jest ewidentnym absurdem gospodarczym, podobnie zresztą jak budżetowe przejadanie, konsumowanie tych dochodów w wydatkach państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#WojciechBłasiak">Innym negatywnym skutkiem połączenia strumieni podatkowo-budżetowych z płynnym majątkiem skarbowym we wspólnym worku budżetowym jest prorecesyjny tego efekt. Wynika on z faktu, że logika i motywy aparatu podatkowo-budżetowego wymuszają nacisk na podnoszenie wpływów budżetowych, finansowanych m.in. ze zwiększania czy tylko podtrzymywania zwiększonych stawek podatkowych. Taka maksymalizacja dochodów niszczy źródła ich tworzenia, a spektakularnym tego wyrazem jest właśnie traktowanie prywatyzacji majątku państwowego jako źródła wpływów budżetowych, a nie instrumentu polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#WojciechBłasiak">Naszym zdaniem budżet państwa może wchodzić w związki z właściwą instytucją skarbu państwa — i tak to zaproponowaliśmy w naszym projekcie ustawy o skarbie państwa — jedynie w szczególnych przypadkach losowych. Tylko wtedy i tylko nadzwyczajne wydatki budżetu, a nie tak jak było dotychczas — i będzie, jeżeli rządowy projekt reformy centrum zostanie zaakceptowany — wydatki budżetu w ogóle, powinny być pokrywane z finansowych zasobów skarbowych, podobnie jak planowane deficyty budżetowe. Generalnie bowiem chodzi o to, aby jednorazowe, losowe i szczególne potrzeby budżetu nie wpływały na wahania stóp podatkowych i skalę fiskalizmu państwa. Długookresowa stabilizacja stóp podatkowych na niskim poziomie ma kluczowe znaczenie dla proprodukcyjnych postaw podatników przedsiębiorców i prooszczędnościowych postaw podatników konsumentów w gospodarstwach domowych.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drugą płaszczyzną realizacyjną przemieszania funkcji imperialnej władzy państwa z funkcją dominalną właściciela, które to przemieszanie, jak dowodziłem, jest fundamentem „trójkąta bermudzkiego” polskiej gospodarki, jest płaszczyzna przemieszania roli kreacyjnej państwa jako twórcy polityki gospodarczej z rolą wykonawczą państwa jako zarządzającego procesami gospodarczymi — przemieszania instytucjonalnego roli władczej w formułowaniu celów polityki państwa z rolą zarządcy zasobami państwa i wykonawcy, czyli instrumentariusza polityki państwa. Instytucjonalną przyczyną przemieszania roli kreacji z instrumentacją jest brak wyodrębnienia funkcji twórcy polityki gospodarczej państwa. Brak tego wyodrębnienia pozwala kręgom i grupom biurokracji ministerialno-rządowej, i w ogóle państwowej, na bezpośrednie zawłaszczanie prawa do określania celów gospodarczych istnienia państwa polskiego. Biurokracje rządowe, rozumiane jako wykonawcze aparaty państwa, a zarazem kręgi i grupy ludzi je stanowiące, uzurpują sobie w polskich warunkach imperialne prawa państwa do tworzenia polityki gospodarczej i resortowych polityk gospodarczych, i to uzurpują sobie często skutecznie. Według nas bowiem nie istnieje skuteczna kontrola polityczna nad wyemancypowaną w dużym stopniu i nadal wyalienowaną biurokracją rządowo-ministerialną, która faktycznie prowadzi często polityki gospodarcze państwa, od prywatyzacyjnej po pieniężno-kredytową. Nie istnieją nad formalnie tylko wykonawczą rolą biurokracji państwowej podporządkowujące i dyscyplinujące ją instytucjonalne mechanizmy określania celów i kontroli ich realizacji. Efektem jest alienacja instytucji państwowych, a zwłaszcza rządowych, niedostrzeganie potrzeb i interesów szerokich rzesz społeczeństwa polskiego, w tym, co najgorsze, również długofalowych potrzeb i interesów trwania wielopokoleniowego tego społeczeństwa jako narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#WojciechBłasiak">Wyodrębnienie instytucjonalne funkcji kreatora celów gospodarczych istnienia państwa to w istocie odebranie kręgom, grupom i grupkom biurokracji ministerialno-rządowej, a państwowej w ogóle, możliwości prowadzenia własnych polityk gospodarczych i podporządkowywania państwa ich partykularnym celom, to przywrócenie w pełni polskiemu społeczeństwu jego państwa jako narzędzia realizacji narodowych celów gospodarczych i podstawowego instrumentu polityki gospodarczej. Oznacza to nade wszystko konieczność likwidacji alienacji aparatu państwowego i wyautonomizowania biurokracji państwowej, która to państwo podporządkowała sobie w dużym stopniu zgodnie z własnymi interesami.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#WojciechBłasiak">Źródłem historycznym tej sytuacji był okres PRL, kiedy to peerelowskie państwo było wyłączną własnością biurokracji partyjno-państwowej o satelickim rodowodzie. Polskie społeczeństwo nie posiadało wówczas własnego państwa. Polskie społeczeństwo nie posiadało więc i narzędzia realizacji narodowych celów gospodarczych. Brak instytucjonalnego wyodrębnienia twórcy i animatora celów polityki gospodarczej w strukturze państwa nie był tu przypadkowy. Te cele ustalano bowiem poza instytucjami rządowymi i państwowymi. Ustalano je w różnych komitetach w kraju i za granicą. Państwo, zgodnie z doktryną bolszewicką, było klasowym aparatem ucisku społeczeństwa i narzędziem realizacji celów gospodarczych rodzimej i obcej biurokracji partyjnej, zwanej potocznie nomenklaturą. Deklarowane cele rozwoju i głoszona polityka były tylko propagandową przykrywką interesów totalnie wyobcowanej i totalitarnie wyalienowanej rodzimej i obcej nomenklatury.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#WojciechBłasiak">Od jesieni 1989 r. dokonano niestety fragmentarycznych tylko zmian, nie zmieniając wszakże istoty wadliwych struktur. Nie leżało to bowiem w żywotnym interesie beneficjentów „okrągłego stołu”. Nie można było wyodrębnić instytucjonalnie kreatora polityki gospodarczej i podporządkować go politycznie przedstawicielstwom polskiego społeczeństwa, jeśli zasadnicze cele tzw. transformacji ustrojowej ukryto przed polską opinią publiczną. Te uzgodnione przy „okrągłym stole” cele wynikały naszym zdaniem wprost z transformacji totalitarnej biurokracji peerelowskiej — z klasy politycznych dysponentów zasobów skarbowych państwa w klasę jego ekonomicznych właścicieli i pośredników w stosunkach z obcymi centrami kapitałowymi i politycznymi. Cele te uzgodniono, ale nie z własnym społeczeństwem, tylko z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, i to nie w Moskwie, lecz w Waszyngtonie.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#WojciechBłasiak">Nie można było liczyć na stworzenie instytucji kreatora polityki gospodarczej, jeśli ukryto głęboki sens gospodarczy całej transformacji ostatnich sześciu lat. Realizowany w pełni od stycznia 1990 r. typowy dla krajów dłużniczych Trzeciego Świata program dostosowawczy Międzynarodowego Funduszy Walutowego nazwano w celu ukrycia jego niesuwerennego charakteru tzw. planem Balcerowicza. Jego rzeczywiste cele, czyli przystosowanie polskiej gospodarki tak, by mogła spłacać zagraniczne długi, dostosowanie jej do potrzeb interesów gospodarek wysoko rozwiniętych, w tym ograniczenie jej konkurencyjności, z likwidacją części produkcji włącznie, oraz uzyskiwanie przez obce centra gospodarcze możliwości osiągania nadzwyczajnych profitów, od drenażu finansów publicznych po prywatyzację, zostały głęboko ukryte. Likwidację zaś administracyjnych i politycznych restrykcji peerelowskich w działalności gospodarczej uznano za wybitne osiągnięcia teorii i praktyki ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#WojciechBłasiak">Zlikwidowanie nadal istniejącej, acz już nie w spotęgowanym totalitarnym wymiarze, sytuacji silnego wyautonomizowania, wyobcowania biurokracji państwowej w ogólności, a rządowo-ministerialnej zwłaszcza, nie leży wyraźnie w interesie tworzącej się rodzimej oligarchii polityczno-finansowej, jej obcych protektorów oraz politycznych reprezentacji.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#WojciechBłasiak">Zmierzamy - naszym zdaniem - prostą drogą do oligarchicznego państwa o fasadowej demokracji politycznej na wzór południowoamerykański. Utrzymywanie tej sytuacji przemieszania roli kreatora polityki gospodarczej z rolą wykonawcy gospodarczego, sytuacji braku wyodrębnienia twórcy polityki gospodarczej, co wiąże się bezpośrednio z możliwością jego politycznej kontroli przez demokratyczne przedstawicielstwa i reprezentacje polityczne i społeczne, umożliwia bowiem nieformalne podporządkowywanie polityki państwa oligarchicznym grupom w kraju oraz centrom gospodarczym i politycznym za granicą.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#WojciechBłasiak">Jeśli się nie uwzględni faktu tego nieformalnego podporządkowania i wynikających stąd różnych zewnętrznych nacisków, o czym po raz pierwszy wspomniał wprost premier Waldemar Pawlak, zdając funkcję premiera, można nie zrozumieć całości polskiej polityki gospodarczej. Tej rzeczywiście realizowanej, a nie fikcyjnie deklarowanej.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#WojciechBłasiak">Słabość struktur państwa polskiego, nade wszystko w zakresie jego władzy ekonomicznej i suwerenności gospodarczej, jest wyraźnie korzystna dla beneficjentów i protektorów „okrągłego stołu”. Taka słabość tworzy niebezpieczną sytuację łatwości wpływu lub wręcz podporządkowywania wyautonomizowanych struktur biurokracji rządowej krajowym czy zagranicznym ośrodkom decyzyjnym.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#WojciechBłasiak">Istniejąca sytuacja znaczącej alienacji i wyautonomizowania biurokracji państwowo-rządowej, czego może najbardziej spektakularnym przejawem jest pozycja, rola i kompetencje prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz ministra przekształceń własnościowych, jest społecznym sednem nieefektywności gospodarczej roli obecnych struktur władzy państwowej. Wynika to z faktu, iż podejmujący de facto strategiczne decyzje co do teraźniejszości i przyszłości polskiej gospodarki urzędnicy ministerialnych biurokracji nie ponoszą ryzyka i kosztów bycia gospodarzem, mimo iż taką władzę, dzięki brakowi politycznej, społecznej i ekonomicznej kontroli, de facto mają. Każda bowiem biurokratyczna, nie poddana instytucjonalnej i politycznej kontroli, dyspozycja w gospodarce niszczy w dłuższym okresie ekonomiczną i społeczną efektywność gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#WojciechBłasiak">Pozycje i władza w hierarchii biurokracji resortowo-ministerialnych nie są zależne od ekonomicznych skutków decyzji urzędników. Przy braku podmiotu, który byłby żywotnie zainteresowany długofalowymi efektami urzędniczych decyzji, tak jak to się dzieje w wielkich korporacjach gospodarczych w postaci rad nadzorczych, tworzy to sytuację zasadniczej nieefektywności decyzyjnej. Obecnym tego efektem jest sześcioletni już okres niemocy sformułowania proefektywnościowej restrukturyzacji podstawowych działów gospodarki, od górnictwa poczynając.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#WojciechBłasiak">Zasadniczym warunkiem instytucjonalnym likwidacji drugiej płaszczyzny realizacji przemieszania funkcji imperium i dominium, czyli likwidacji przemieszania ról kreatora i realizatora polityki gospodarczej państwa, jest wyodrębnienie jednego lub tylko głównego ośrodka wypracowywania i koordynowania polityki gospodarczej państwa. Efektem pracy tego ośrodka powinien być nie tylko projekt makroekonomicznej polityki państwa, ale także projekty polityk szczegółowych oraz zasad rozwoju współpracy z zagranicą. Ośrodek ten nie powinien pełnić przy tym funkcji instrumentalizacji i realizacji wypracowanej przez siebie polityki.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#WojciechBłasiak">Zlikwidowanie zjawiska wyautonomizowania kręgów i grup władzy biurokratycznej to nie tylko poddanie realizowanych celów i strategii gospodarczych pełnej kontroli politycznej przez parlament. To przede wszystkim wypracowanie formalnych i nieformalnych procedur uczestnictwa przedstawicielstw podmiotów gospodarczych zarówno prywatnych, jak i skarbowych, a także struktur samorządów terytorialnych — w samym wypracowywaniu polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#WojciechBłasiak">Jak bowiem dowodzą badania nad biurokracją i zarządzaniem, i to od Maksa Webera poczynając, tylko biurokracje, którym się określa cele i kontroluje ich realizację, a równocześnie daje pełną możliwość i swobodę doboru środków do realizacji celów, są efektywne i racjonalne. Natomiast sytuacja ich wyautonomizowania i możliwość określania przez nie w sposób uzurpacyjny celów gospodarczego istnienia państwa kończy się ich przekształcaniem w grupy władzy i narzucaniem państwu ich celów grupowych.</u>
          <u xml:id="u-12.30" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ubiegając się o miejsca w parlamencie w wyborach 1993 r., Konfederacja Polski Niepodległej miała i ma przygotowany program zasadniczej reformy ustrojowej władzy gospodarczej w państwie. Zmiany instytucjonalne o ustrojowym - co chcę wyraźnie podkreślić - charakterze są w państwie polskim niezbędne do prowadzenia polityki gospodarczej zgodnej z interesami polskiego społeczeństwa i potrzebami polskiej państwowości. Dlatego szliśmy do parlamentu z gotowymi projektami ustaw o skarbie państwa, o urzędzie ministra gospodarki, o banku polskim oraz projektem prawa bankowego.</u>
          <u xml:id="u-12.31" who="#WojciechBłasiak">Sądziliśmy i sądzimy, że poprawianie obecnej struktury państwowej administracji gospodarczej nie ma sensu. Sądzimy, że takie poprawianie tylko pogłębi chaos. I taki, naszym zdaniem, niestety może być końcowy efekt wdrożenia reformy centrum gospodarczego w wersji obecnego pakietu projektów ustaw rządowych. Nasza koncepcja zasadniczych zmian ustrojowych wynika z prezentowanych przeze mnie analiz źródeł i przyczyn wadliwej i nieskutecznej struktury władzy gospodarczej państwa. Jej celem instytucjonalnym jest zlikwidowanie instytucjonalnego „trójkąta bermudzkiego” polskiej gospodarki poprzez eliminację przemieszania funkcji imperium i dominium państwa, skarbu i budżetu, roli kreatora i wykonawcy polityki gospodarczej oraz skutecznej, jak dotychczas, uzurpacji ośrodków władzy biurokratycznej państwa w określaniu celów i sensu istnienia gospodarczego polskiego państwa. Nasza koncepcja i wynikające z niej regulacje prawne oparte są na systemowej i przejrzystej kompetencyjnie i problemowo zasadzie żelaznego trójkąta władzy gospodarczej państwa. Ten trójkąt to obszar tworzenia i realizacji polityki gospodarczej państwa. Tworzą go: ministerstwo gospodarki, jako kreator i animator polityki makroekonomicznej i polityk szczegółowych, ministerstwo skarbu, jako realizator i instrumentariusz polityki gospodarczej, głównie dzięki uprawnieniom właścicielsko-kapitałowym, oraz centralny bank polski, jako zasilający realizowaną politykę gospodarczą odpowiednią polityką pieniężno-kredytową i kursu walutowego. Te trzy podmioty polityki gospodarczej państwa — minister skarbu, minister gospodarki i prezes banku polskiego — powinny dostarczać parlamentowi zbilansowane, zwymiarowane i uzgodnione programy krótko- i długookresowych polityk gospodarczych o wymiarze rzeczowym, finansowym oraz instrumentalizacji. Brak takich uzgodnień oznaczałby konieczność wyboru odpowiedniej opcji przez sam parlament.</u>
          <u xml:id="u-12.32" who="#WojciechBłasiak">Chcemy więc zastąpić „trójkąt bermudzki” polskiej gospodarki żelaznym trójkątem władzy gospodarczej państwa, likwidując instytucjonalne przyczyny o ustrojowym charakterze chaosu i nieskuteczności gospodarczego funkcjonowania państwa polskiego. Dlatego właśnie uważamy za konieczne zlikwidowanie większości dotychczasowych resortów gospodarczych, a ich kompetencje, naszym zdaniem, powinny być przejęte tylko przez dwa nowe urzędy: ministerstwo gospodarki i ministerstwo skarbu. Spośród istniejących resortów gospodarczych przewidujemy zachowanie jedynie urzędu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, który powinien pełnić podobną funkcję w obszarze rolnictwa, gospodarki leśnej i przemysłów rolno-spożywczych jak minister gospodarki w pozostałym obszarze gospodarki. Wynika to z polskiej specyfiki gospodarczej i społecznej, z uwagi na szczególną i znaczącą rolę tego specyficznego sektora ekonomicznego, jakim jest rolnictwo i jego bezpośrednie otoczenie. Z wyjątkiem sektora gospodarki rolnej i przemysłów okołorolniczych polityka gospodarcza państwa powinna być wypracowywana i koordynowana przez jeden ośrodek rządowy — ministerstwo gospodarki. To właśnie ministerstwo gospodarki powinno odgrywać zinstytucjonalizowaną rolę kreatora polityki gospodarczej państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.33" who="#WojciechBłasiak">Naszym zdaniem tryb opracowania projektu makro-ekonomicznej polityki gospodarczej, a także projektów polityk szczegółowych musi zakładać konieczność ich uzgadniania z przedstawicielami podmiotów gospodarczych i struktur samorządów terytorialnych oraz ministrem skarbu w zakresie realności i możliwości osiągnięcia zakładanych celów. Konieczne będą także uzgodnienia z prezesem banku centralnego. Wymóg uzgodnień z przedstawicielami podmiotów gospodarczych oraz samorządów terytorialnych oznacza, że faktycznym kreatorem polityki gospodarczej państwa będą głównie te właśnie podmioty, minister gospodarki powinien zaś przede wszystkim opracowywać, bilansować i harmonizować inicjatywy oddolne. Dzięki temu polityka gospodarcza państwa nie będzie mogła nie uwzględniać potrzeb i realiów mikroekonomicznych. Te kryteria mikroekonomiczne nie mogą być jednak celami samymi w sobie dla polityki gospodarczej państwa. Minister gospodarki musi dokonywać tu syntezy nowej jakościowo, chcąc uwzględnić strategiczne interesy państwa i gospodarki oraz cele społeczne, przede wszystkim chodzi tutaj o minimalizację bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-12.34" who="#WojciechBłasiak">Dużą wagę przykładamy w naszych projektach ustaw do odcięcia ministra gospodarki od funkcji właścicielskich wobec mienia państwowego. Funkcje te są w naszych projektach skupione w rękach ministra skarbu. Mają one być głównym instrumentem realizowania polityki gospodarczej. Dzięki temu oddzieleniu powstanie dopiero trójkąt podstawowych organizatorów życia gospodarczego funkcjonujących w ramach struktury rządu. Ich wzajemne kompetencje i funkcje są jasno rozdzielone. Ma to służyć dobrej współpracy między urzędem ministra skarbu i ministra gospodarki. Co jest szczególnie ważne, będzie to umożliwiało szybkie ujawnianie konfliktów między nimi. Arbitrem w tych konfliktach będzie prezes Rady Ministrów lub w drugiej niejako instancji - parlament. Tak będzie można rozstrzygać spór, a w ostateczności odwoływać tego ministra, którego postulaty nie znajdują w danym momencie poparcia. Osobnym uczestnikiem tych sporów i współorganizatorem życia gospodarczego o jasno określonej i samodzielnej funkcji będzie prezes banku centralnego.</u>
          <u xml:id="u-12.35" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony przez nas projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki oraz likwidacji niektórych naczelnych organów administracji państwowej składa się z ośmiu artykułów.</u>
          <u xml:id="u-12.36" who="#WojciechBłasiak">W art. 1 określa się zakres działania ministra gospodarki, do którego należy:</u>
          <u xml:id="u-12.37" who="#WojciechBłasiak">1) przygotowywanie projektów polityki gospodarczej państwa oraz opracowywanie informacji, analiz i studiów o stanie gospodarki;</u>
          <u xml:id="u-12.38" who="#WojciechBłasiak">2) opracowywanie projektów szczegółowych polityk państwa (w ujęciu sektorowo-branżowym oraz regionalnym): polityki przemysłowej i zmian strukturalnych w przemyśle, polityki paliwowo-energetycznej, polityki zagospodarowania przestrzennego, polityki budowlano-inwestycyjnej, polityki usług i handlu wewnętrznego, polityki rozwoju infrastruktury państwa, polityki wdrażania postępu innowacyjnego;</u>
          <u xml:id="u-12.39" who="#WojciechBłasiak">3) opracowywanie projektów zasad rozwoju współpracy gospodarczej z zagranicą, w tym współpracy z międzynarodowymi wspólnotami gospodarczymi;</u>
          <u xml:id="u-12.40" who="#WojciechBłasiak">4) opracowywanie wstępnej koncepcji użycia instrumentów ekonomicznych oraz zbilansowania środków finansowych niezbędnych do realizacji zamierzonych przedsięwzięć;</u>
          <u xml:id="u-12.41" who="#WojciechBłasiak">5) przygotowywanie projektów aktów prawnych zawierających uregulowania niezbędne do realizacji tych przedsięwzięć.</u>
          <u xml:id="u-12.42" who="#WojciechBłasiak">Taki zakres działania ministra gospodarki wynika z roli, jaką przypisujemy w polskich warunkach polityce gospodarczej, a polityce przemysłowej w szczególności. Rynek w naszych warunkach jest w stanie bowiem dokonać przekształceń i dostosowań marginalnych, nie znaczących, np. w obszarze handlu konsumpcyjnego czy racjonalizacji importu. Szersze i głębsze natomiast zmiany, tak potrzebne polskiej gospodarce, muszą być - naszym zdaniem - dokonywane dzięki świadomej i celowej polityce gospodarczej, szczególnie przemysłowej. Taka polityka ma łączyć siły przemysłu i wiedzę rządu na temat tego, jak rozwinie się przyszłość na rynku, w pełni wykorzystując i respektując dyscyplinujące zalety rynku. Przypomnijmy tu praktykę gospodarczą krajów, które odniosły największe sukcesy rozwojowe. Świadoma polityka przemysłowa Tajwanu, Korei Południowej czy Japonii pozwoliła im osiągnąć względnie szybko poziom krajów rozwiniętych. Same zaś kraje najwyżej rozwinięte szeroko stosowały aktywną politykę przemysłową, gdy dotykał je kryzys braku konkurencyjności czy kryzys energetyczny. Polityka przemysłowa wypracowana przez ministra gospodarki w Polsce ma więc łączyć siły przemysłu z wiedzą rządu w celu przewidzenia przyszłości na rynku, a nie zastępowania rynku.</u>
          <u xml:id="u-12.43" who="#WojciechBłasiak">W warunkach polskich podejmowanie przez państwo silnych działań interwencyjnych w ramach polityki gospodarczej wiąże się przede wszystkim z koniecznością realizacji wielkich kapitałochłonnych i obciążonych wysokim ryzykiem projektów inwestycyjnych o strukturalnym znaczeniu dla gospodarki oraz sektorowych programów restrukturyzacyjnych utrudnionych ograniczoną mobilnością kapitału i wysokim bezrobociem, a także z koniecznością dostosowania warunków funkcjonowania naszej gospodarki do nacisku konkurencji zewnętrznej, nasilającej się w miarę postępującej globalizacji gospodarki światowej.</u>
          <u xml:id="u-12.44" who="#WojciechBłasiak">W art. 2 naszego projektu formułuje się cele i zadania opracowania polityk przez ministra gospodarki jako dążenie do restrukturyzacji poszczególnych przedsiębiorstw oraz sektorów i branż, zwiększenie konkurencyjności krajowych towarów i wdrożenie postępu innowacyjnego w gospodarce, szczególnie w celu minimalizacji bezrobocia oraz wzrostu eksportu. Te cele i zadania wiążą się z tą cechą proefektywnościowej polityki gospodarczej - a przemysłowej w szczególności - jaką powinno być ujawnienie gałęzi schyłkowych i stagnujących oraz wskazywanie na gałęzie przyszłościowe, charakteryzujące się szybszym wzrostem popytu i większym udziałem wartości dodanej. Pierwsze będą racjonalizowane i ograniczane czy tylko nie wspierane, a drugim polityka rządu ma ułatwiać i przyśpieszać rozwój. Wiąże się to również z tym, że polityka - szczególnie przemysłowa - ma jedynie częściowo antycypować i przyśpieszać pozytywne działanie mechanizmów rynkowych, ale ich nigdy nie zastąpi. Dlatego musi być prowadzona w pełnym consensusie z przemysłem.</u>
          <u xml:id="u-12.45" who="#WojciechBłasiak">Art. 3 zobowiązuje ministra gospodarki do przedstawienia Sejmowi projektów polityk oraz zasad współpracy z zagranicą i wstępnych koncepcji użycia instrumentów ekonomicznych. Ma to być ustawowa gwarancja pełnej kontroli parlamentarnej nad formułowaniem celów i strategii gospodarczej państwa, odbierająca możliwość instytucjonalnej uzurpacji ośrodkom biurokracji ministerialnych o wyobcowanym i wyautonomizowanym charakterze decydowania o sensie gospodarczego funkcjonowania państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.46" who="#WojciechBłasiak">Art. 4 zobowiązuje w ust. 1 ministra gospodarki do uzgadniania projektów szczegółowych polityk z odpowiednimi przedstawicielami zrzeszającymi podmioty gospodarcze i odpowiednimi strukturami samorządów terytorialnych. Wynika to z wcześniej prezentowanej przez nas diagnozy wyobcowania i wyautonomizowania kręgów i grup biurokracji, łatwej do podporządkowania w sposób nieformalny przez rodzime i obce ośrodki decyzyjne w ich interesach gospodarczych. Takie uzgadnianie odbiera biurokracji władzę kreacji celów, umożliwiając równocześnie głównym siłom gospodarczym kraju i reprezentacjom zbiorowości terytorialnych współtworzenie polityki gospodarczej państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.47" who="#WojciechBłasiak">W ust. 2 tegoż art. 4 nasz projekt zobowiązuje ministra gospodarki do uzgadniania wstępnej koncepcji użycia instrumentów ekonomicznych z ministrem skarbu, a przy niemożności takich uzgodnień ceduje decyzje na prezesa Rady Ministrów. Wynika to z podstawowego faktu, że główną instytucją realizującą politykę przemysłową ma być instytucja skarbu państwa, a głównymi jej narzędziami mają być instrumenty i środki skarbu państwa. Skarb państwa ustrukturyzowany w ministerstwo skarbu, jako właściciel i posiadacz potężnych środków rzeczowych w postaci gruntów, nieruchomości czy przedsiębiorstw, środków kapitałowych w postaci akcji i udziałów, papierów wartościowych oraz środków płynnych w postaci gotówkowej z prywatyzacji, lokat bankowych, odsetek od nich, wpływów z tytułu dywidend, dzierżaw czy leasingów, jest zobowiązany tymi zasobami po prostu efektywnie gospodarować, czyli dokonywać też wieloaspektowej zmiany struktury swej domeny skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-12.48" who="#WojciechBłasiak">To właśnie ministerstwo skarbu, a w jego ramach Generalny Komisariat Przemysłu ma ostatecznie określać narzędzia realizacji i skalę użytych środków. Na urzędzie ministra skarbu ciążyć powinien także obowiązek uzgadniania narzędzi bankowo-kredytowych z bankiem polskim, a szerzej - z systemem bankowym. To samo dotyczyć musi instrumentacji budżetowo-podatkowej, która musi być uzgadniana z Generalnym Komisariatem Dochodów i Wydatków Państwa, jako jednostką organizacyjną działającą w ministerstwie skarbu.</u>
          <u xml:id="u-12.49" who="#WojciechBłasiak">Zasadniczą grupę instrumentów polityki gospodarczej, a przemysłowej w szczególności, stanowić naszym zdaniem muszą instrumenty i środki skarbu państwa. Dzisiaj są one martwe ze względu na świadomą niechęć do uregulowania tej fundamentalnej kwestii przez wszystkie dotychczasowe rządy, poczynając od 1989 r. I z ubolewaniem musimy stwierdzić po zapoznaniu się z rządowymi projektami ustaw dotyczącymi reformy centrum, że odnosi się to również i do tego rządu. Tymczasem to właśnie te instrumenty kapitałowo-właścicielskie odgrywają zasadniczą rolę w restrukturyzacji i modernizacji państwowej domeny przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-12.50" who="#WojciechBłasiak">Art. 5 naszego projektu określa strukturę wewnętrzną ministerstwa gospodarki, które tworzą:</u>
          <u xml:id="u-12.51" who="#WojciechBłasiak">1) biura sektorowe polityki przemysłowej i pozostałych polityk szczegółowych,</u>
          <u xml:id="u-12.52" who="#WojciechBłasiak">2) biura polityk regionalnych,</u>
          <u xml:id="u-12.53" who="#WojciechBłasiak">3) Biuro Polityki Przestrzennej,</u>
          <u xml:id="u-12.54" who="#WojciechBłasiak">4) Biuro Informacji i Analiz,</u>
          <u xml:id="u-12.55" who="#WojciechBłasiak">5) Biuro Bilansowania Środków Finansowych,</u>
          <u xml:id="u-12.56" who="#WojciechBłasiak">6) biura obsługi funkcjonalnej.</u>
          <u xml:id="u-12.57" who="#WojciechBłasiak">Struktura ta wynika z celów, zadań i funkcji ministerstwa gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-12.58" who="#WojciechBłasiak">Pozostałe artykuły mają charakter wprowadzający ustawę w życie, w tym likwidujący odpowiednie urzędy.</u>
          <u xml:id="u-12.59" who="#WojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, pragnę przeprosić za to, że wbrew naszej woli nie możemy dwóch bliźniaczych, nierozdzielnych merytorycznie projektów ustaw, to jest ustawy o skarbie państwa i ustawy o urzędzie ministra skarbu, rozpatrywać łącznie. Jeśli jednak Wysoka Izba w ogólności, a rządząca koalicja w szczególności raczy przekazać nasz projekt ustawy do odpowiednich komisji, ponownie przekażemy zmodyfikowany już projekt bliźniaczej ustawy o skarbie państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.61" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Błasiak w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił, że debata nad tymi punktami porządku dziennego będzie się odbywać na zasadach ogólnych. Oznacza to, że zgodnie z art. 107 ust. 1 i 2 regulaminu Sejmu przemówienia posłów nie mogą trwać dłużej niż 10 minut, a wystąpienia klubowe nie mogą przekraczać 20 minut. W dyskusji poseł może zabrać głos dwa razy, z tym że powtórne przemówienie posła nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Mieczysława Czerniawskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Lesław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu pragnę odnieść się tylko i wyłącznie do przedłożonego przez koalicyjny rząd SLD–PSL pakietu 12 projektów ustaw, które określają kształt przyszłego centrum gospodarczo-administracyjnego. Mimo powątpiewań uważamy, iż zawierają one nowatorskie propozycje rozwiązań. Potwierdzamy również jako Sojusz Lewicy Demokratycznej, iż jest to pierwszy etap szeroko zakrojonej reformy, który winniśmy przeprowadzić w 1996 r., i że projekt przebudowy centrum oraz niezbędne zmiany w terenowych organach rządowej administracji ogólnej to śmiałe przedsięwzięcie. Można w tym przedsięwzięciu doszukiwać się i mocnych, i słabych stron, można je chwalić za to, za co nie należy, lub ganić za dobre propozycje rozwiązań. Obszar działań, jaki obejmuje reforma, jest tak ogromny, że po odpowiedniej analizie można znaleźć argumenty przemawiające za wieloma proponowanymi rozwiązaniami i przeciw nim. Ale tego, że reforma jest niezbędna, zanegować się nie da. Nie da się też podważyć jej unikatowego charakteru i tego, że cały pakiet 12 ustaw zmierza do dostosowania naszej administracji i gospodarki do norm obowiązujących w nowoczesnych demokracjach Zachodu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MieczysławCzerniawski">Rząd zwraca się do parlamentu o przyjęcie ustaw dekretujących modernizację w obszarze Rady Ministrów oraz w segmencie gospodarczym. Jest to wydarzenie zaprzeczające obiegowym opiniom dotyczącym urzędów państwowych - że z natury są przeważnie konserwatywne. Dowodzi to także, że w filozofii rządów koalicyjnych SLD–PSL dominuje nurt przyszłościowy i proreformatorski. W sprawie potrzeby przeprowadzenia reformy Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedkładał także Wysokiej Izbie stosowne oświadczenia i stanowiska. Dziś w swym wystąpieniu pragnę podkreślić niezmienność dążeń SLD w tym zakresie. Byłoby rzeczą bardzo niefortunną, gdyby sprawa o fundamentalnym znaczeniu dla Polski, wybiegająca daleko poza horyzont i czas trwania jednego rządu, uzależniona była od składu osobowego rządu i nacisków partii politycznych. Dlatego mamy głębokie przekonanie, że reforma struktur rządowych, i szerzej — państwowych, powinna być odpolityczniona, uwolniona od wpływu poglądów partyjnych, klubowych i powinna być sprawą, w odniesieniu do której osiągnięty zostanie ogólnonarodowy consensus.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MieczysławCzerniawski">Sprawnie funkcjonujący rząd jest podstawowym elementem nowoczesnej demokracji pozwalającej wybranemu przez społeczeństwo parlamentowi i podporządkowanemu mu rządowi urzeczywistniać szybko i efektywnie wytyczony program. To w interesie rządu i każdej partii politycznej leży to, aby istniał neutralny i właściwie reagujący system. Dlatego reforma centrum powinna być sprawą rozstrzyganą właśnie ponad podziałami partyjnymi, powinna to być konstrukcja trwała, przeznaczona dla wielu pokoleń, a nie przedmiot jednorazowego użytku, zaspokajający doraźne potrzeby partii czy ludzi, którzy aktualnie znaleźli się przy władzy.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MieczysławCzerniawski">Istotę reformy stanowi także zmiana makroekonomicznych struktur zarządzania gospodarką i całym państwem, tak aby zapewniły one racjonalne stosowanie rozwiązań systemowych. Wprowadzenie projektowanych zmian w organizacji Rady Ministrów, resortów gospodarczych i w otoczeniu premiera i rządu ma usprawnić system funkcjonowania zasadniczych obszarów państwa i dostosować go do wymogów gospodarki rynkowej. O potrzebie wprowadzenia zasadniczych zmian w funkcjonowaniu i organizacji zarówno resortów gospodarczych, jak i innych instytucji rządowych przesądziły przeobrażenia, jakie nastąpiły w latach 1990–1995. Szczególnie wpłynęły na to demokratyczne zasady kierowania państwem i rozwój sektora prywatnego. Aktualnie ta forma staje się dominująca w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MieczysławCzerniawski">Sojusz Lewicy Demokratycznej wielokrotnie zwracał się do rządu o przyspieszenie prac nad projektem reformy centrum, akcentował również w swoich inicjatywach kwestie dotyczące usprawnienia organizacji i trybu pracy rządu oraz rządowej administracji gospodarczej. Kształt projektowanego centrum, wewnętrzny podział funkcji i zakres zadań są wypadkową osiągniętego consensusu. Zgodnie z nim reforma centrum ma doprowadzić do powstania stabilnej struktury zapewniającej warunki trwałego rozwoju całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MieczysławCzerniawski">SLD jest świadomy tego, iż reforma, którą zapowiadały kolejne rządy, począwszy od 1990 r., wymagać będzie nie tylko akceptacji parlamentu, lecz także jego wysiłku związanego z rozpatrzeniem wszystkich projektów ustaw, których uchwalenie wywoła konieczną nowelizację wielu innych aktów prawnych. Będziemy więc wspierać rząd, by uchwaloną reformę wdrożył jeszcze w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MieczysławCzerniawski">Za niezmiernie istotną sprawę uważamy zagwarantowanie kompleksowości i ciągłości reform. Jest to problem, który ma swój wymiar czasowy i przestrzenny. Chodzi o to, że reforma nie może zatrzymać się w pewnym miejscu, gdyż doprowadziłoby to do sytuacji, w której istnieją obok siebie zreformowane i nie zreformowane części struktury. Te drugie niweczą bądź ograniczają skuteczność pierwszych. System rządzenia nowoczesnym państwem składa się z całej gamy współzależnych elementów, które muszą być spójne i powinny pracować w tym samym rytmie.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MieczysławCzerniawski">Oprócz wprowadzenia zmian o charakterze funkcjonalnym, jakie będą miały miejsce w wyniku podjętej reformy, nastąpi również, naszym zdaniem, zmniejszenie nie tylko liczby ministerstw, lecz także zatrudnienia w grupie urzędów centrum gospodarczo-administracyjnego rządu. Nie chodzi tu o statystyczne likwidacje tychże resortów; ważne jest - i dostrzegamy to w tych projektach - że powołane zamiast nich urzędy będą bardziej funkcjonalne, będą miały szerszy zakres kompetencji. W myśl założeń projektów ustaw zmniejszy się natomiast zakres kompetencji administracji centralnej, jeśli chodzi o jej bezpośrednią ingerencję w gospodarkę. Ważne jest to, aby mechanizmy gospodarki rynkowej funkcjonowały bez tych administracyjnych przeszkód. Proponowane rozwiązania ograniczają rolę ministrów do funkcji regulacyjnych, eliminując ich bezpośrednie angażowanie się w sprawy poszczególnych podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Reforma centrum przewiduje utworzenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i modyfikację dotychczasowego charakteru Rady Ministrów, określanej złośliwie mianem luźnej federacji ministrów. Zdąża się więc w kierunku utworzenia nowoczesnego i skonsolidowanego gabinetu ministrów. Uważamy, iż w wyniku reformy nastąpią zmiany funkcjonowania administracji publicznej postępujące w kierunku znacznej decentralizacji zarządzania i przekazania kompetencji organom samorządowym.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MieczysławCzerniawski">Słuszne byłoby wprowadzenie w życie wszystkich ustaw z jedną datą, dałoby to bowiem możliwość kompleksowego wprowadzenia w życie uchwalonych ustaw wraz z jednoczesną organizacją nowych organów; będziemy zapewne dyskutować o tym w komisji. W żadnym jednak wypadku - podkreślam to kolejny raz - z wdrożeniem tego etapu reformy nie wolno nam wychodzić poza 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#MieczysławCzerniawski">Wyrażamy również przekonanie, że wprowadzenie w życie projektowanych ustaw nie może wpłynąć na wzrost kosztów funkcjonowania resortów gospodarczych. Dotyczy to zarówno kosztów osobowych, jak i rzeczowych.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chociaż mówimy dzisiaj tylko o pierwszym etapie reformy, to jednak można stwierdzić, że projektowane przeobrażenia rzeczywiście są wydarzeniem ogromnym. Założone przez rząd SLD–PSL wprowadzenie w życie w jednym czasie tak dużych i głębokich zmian nie miało nigdy przedtem miejsca. Wdrożenie ich musi więc być poddane stałej analizie i kontroli przez parlament i jego organa. Chodzi o to, by zachowana była zarówno komplementarność rozwiązań, jak i harmonijne zastosowanie ich w praktyce. Rzecz w tym, aby na etapie prac w komisji wyeliminować już na wstępie ewentualne krzyżowanie się podejmowanych decyzji — tak na szczeblu rządowym, jak i w poszczególnych resortach. Dotyczy to w szczególności dobrego zgrania nowych regulacji z zasadami mechanizmu gospodarki rynkowej. Potrzeba takiego postępowania wynika z programu „Strategia dla Polski” i dążenia do osiągnięcia wysokiego poziomu konkurencyjności polskiej gospodarki w Europie i na świecie. Jeżeli chcemy, aby nasz kraj otwierał się coraz intensywniej na zewnątrz, to aparat rządowy musi funkcjonować nowocześnie. Przygotowany i omawiany dziś pakiet to właśnie szansa na utworzenie nowoczesnej administracji rządowej i gospodarczej. Powinniśmy tę szansę wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Pan minister Marek Pol mówił szeroko o przygotowaniach do dzisiejszego posiedzenia, które trwały, nie przesadzając, od 1990 r. - oczywiście z różnym stopniem intensywności i skuteczności. Myślę, że ten dorobek wielu rządów, który dzisiaj został zaprezentowany przez rząd Włodzimierza Cimoszewicza, pełniej uzasadnia potrzebę przeprowadzenia reformy centrum. Pragniemy więc, jako klub SLD, aby właśnie Sejm tej kadencji i obecny rząd wdrożyły tę reformę. Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera wniosek Prezydium Sejmu o powołanie Komisji Nadzwyczajnej i skierowanie do niej całego pakietu 12 ustaw w celu prowadzenia tam nad nimi dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#MieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Nie odnosiłem się do szczegółów, gdyż uczynią to moi koledzy w czasie debaty.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Mieczysław Czerniawski w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Lesława Podkańskiego w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Hanna Suchocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LesławPodkański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bieżące, 75 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej należy do wyjątkowych i bardzo istotnych z punktu widzenia przyszłości naszej gospodarki i państwa. Otóż otwieramy dzisiaj publiczną debatę parlamentarną nad kilkunastoma projektami ustaw, które dotyczą reformy centrum administracyjnego i gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LesławPodkański">Klub Parlamentarny PSL, w którego imieniu mam zaszczyt rozpocząć dyskusję, pragnie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwie bardzo ważne sprawy noszące charakter ogólnosystemowy. Pierwsza z nich dotyczy tzw. osadzenia projektowanej reformy w kontekście konstytucyjnym. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że przedstawione nam projekty ustaw dotykają materii normowanej w ustawie zasadniczej, jaką jest, bądź powinna być, mała czy duża konstytucja. Z formalnego punktu widzenia obowiązuje „mała konstytucja” i reforma powinna zmieścić się w ramach obowiązującej regulacji konstytucyjnej. Zdaniem PSL nie jest to wystarczające, a spełnienie tylko aspektu formalnego nasuwa bardzo dużo wątpliwości czy wręcz niebezpieczeństw. Wszyscy Polacy bowiem dokładnie wiedzą, że „mała konstytucja” ma charakter przejściowy, że jest aktem niedoskonałym, że zawiera określone niedoróbki, luki, a nawet sprzeczności. Czy w związku z tym możemy dzisiaj na tym akcie oprzeć reformę administracji centralnej? Odpowiedź klubu PSL brzmi: zdecydowanie nie.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#LesławPodkański">W naszym przekonaniu „mała konstytucja” nie może być punktem odniesienia dla całościowej, systemowej reformy administracji centralnej. Tym punktem musi być projekt nowej konstytucji, w której przepisach będzie określony kształt przyszłego ustroju administracyjnego i kształt przyszłej administracji centralnej. Jeżeli więc dzisiaj równolegle trwają prace nad konstytucją i nad reformą administracji, to celowe i konieczne wydaje się skorelowanie tych prac oraz sprowadzenie do jednej płaszczyzny kierunków i rozwiązań tam zawartych. Ubolewamy nad tym, że dość zaawansowane prace nad ustawą konstytucyjną zostały w pewnym sensie pominięte przez rząd w pracach nad przygotowaniem projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#LesławPodkański">Klub PSL wnosi, by Wysoka Izba uwzględniła ten problem w swoich pracach ustawodawczych. Taka bowiem postawa wyeliminuje całkowicie możliwość kolizji wprowadzonego przez Wysoką Izbę modelu rozwiązań administracji centralnej z modelem zawartym w przyszłej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#LesławPodkański">Drugi z problemów, mówię tu o problemie o charakterze ogólnosystemowym, dotyczy tzw. filozofii reformy. PSL uważa, że polskie społeczeństwo winno otrzymać jednoznaczną odpowiedź na następujące pytania: Co jest kręgosłupem reformy, co jest jej głównym celem? Jakie są zadania i dążenia oraz założenia organizacyjne i funkcjonalne całego reformowanego organizmu, a nie poszczególnych jego ogniw? Czy chodzi tu o reformę obecnego centrum, czy też o stworzenie na bazie istniejących struktur nowego, nowoczesnego, efektywniej pracującego centrum? Czy chodzi o korekty, czy o budowanie od podstaw nowej struktury władzy wykonawczej? I ostatnie pytanie: Kto i ile zapłaci za to w ostatecznym rozrachunku?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#LesławPodkański">Pytania można by mnożyć. Im bardziej wgłębiamy się w treść projektów, tym więcej mamy wątpliwości, a tym samym większa jest nasza odpowiedzialność, gdyż trudniej ocenić, czy projektowana struktura będzie stabilna, czy będzie sprawna, czy będzie wydolna i skuteczna, czy będzie niewrażliwa na bardzo częste zmiany na scenie politycznej.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#LesławPodkański">PSL patrząc w XXI wiek, opowiada się za taką filozofią reformy, która obejmie całościową wizję przemian, która nie będzie li tylko przeobrażeniem organizacyjnym w strukturze administracji centralnej, ale będzie oparta na głębokiej, zasadniczej reformie, która umożliwi przebudowę ustrojową polskiej gospodarki. Tak więc przebudowa ustrojowa winna być kręgosłupem reformy, wokół której muszą się koncentrować jej założenia, cele i kierunki. W tym kontekście Klub Parlamentarny PSL pragnie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na konieczność zachowania właściwej relacji między zmianami w prawie materialnym a zmianami w sferze instytucjonalnej.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#LesławPodkański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny PSL z głębokim przekonaniem stwierdza, że pilnym i niezbędnym zadaniem jest dostosowanie instytucji rządowych do wymogów gospodarki rynkowej. Punktem wyjścia przeprowadzanych zmian powinna być pogłębiona analiza zadań i funkcji, które rząd i jego organy powinny realizować.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#LesławPodkański">Należy stwierdzić, że rząd zbyt pochopnie przeszedł do porządku nad sprawą głównych przyczyn nieefektywności aktualnego stanu aparatu administracyjnego, który jest chory na przerost zadań. Te zadania wywodzą się częściowo z dawnego systemu, a jednocześnie nie są dostosowane do potrzeb nowego ustroju gospodarczego. Tak więc rząd nie uwzględnił we właściwym stopniu konieczności zasadniczych zmian i zadań administracji w stosunkach gospodarczych. W sensie prawnym skutkowałoby to zmianą przepisów prawnych ustalających te zadania.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#LesławPodkański">PSL widzi w tym zagrożenie dla przebudowy ustrojowej. Wyraźnie podkreślamy, że samo przetasowywanie zadań nie prowadzi jeszcze do radykalnych zmian, które są niezbędne i oczekiwane. Nie napawa optymizmem również oparcie nowych rozwiązań na obecnie obowiązującym prawie, bez uwzględnienia projektów zmian przepisów prawa materialnego, o czym wspomniałem przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#LesławPodkański">Dla przypomnienia i uzmysłowienia, przed jak skomplikowaną i zawiłą sprawą dzisiaj z paniami i panami posłami stajemy, podam, że po 1989 r. do Sejmu trafiło kilkaset, powtarzam: kilkaset projektów ustaw regulujących różne obszary gospodarki. Biorąc pod uwagę to, a także aktualny stan struktury rządu i zakres kompetencji poszczególnych jego ogniw, PSL zgłasza Wysokiej Izbie trzy najważniejsze problemy w sferze funkcjonalnej, które w pierwszej kolejności powinny być koniecznie dostosowane do potrzeb transformującej się gospodarki. Naszym zdaniem należą do nich:</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#LesławPodkański">— po pierwsze, uporządkowanie zasad i sposobów gospodarowania zasobami skarbu państwa;</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#LesławPodkański">— po drugie, ujednolicenie i koordynacja działań integracyjnych z Unią Europejską i innymi organizacjami wielostronnymi;</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#LesławPodkański">— po trzecie, wydłużenie horyzontu czasowego programów społeczno-gospodarczych rządu i oparcie rozwiązań bieżących na długofalowej strategii rozwojowej.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#LesławPodkański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z tego miejsca zwracamy się do wszystkich pań i panów posłów o to, aby nasze propozycje wnikliwie przeanalizowali i poparli. Nie bez znaczenia są tutaj również wyniki referendum uwłaszczeniowego z dnia 19 lutego br. PSL chce wyjść naprzeciw tym wszystkim Polakom, którzy wzięli udział w referendum i którzy w sposób demokratyczny bezpośrednio opowiedzieli się za powszechnym uwłaszczeniem, za przekazaniem części majątku prywatyzowanego na zasilenie nowo powstających funduszy emerytalnych, za zaspokojeniem słusznych roszczeń sfery budżetowej, emerytów i rencistów oraz zdecydowanie sprzeciwili się rozszerzeniu programu narodowych funduszy inwestycyjnych - tym samym trafnie go oceniając.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#LesławPodkański">Niestety tego w żadnym razie nie da się skutecznie przeprowadzić bez możliwie szybkiego utworzenia urzędu ministra skarbu państwa. A swoją drogą nadarza się znakomita okazja, by liderzy wszystkich sił politycznych reprezentowanych w tym parlamencie po 1989 r. odpowiedzieli tu, z tej trybuny, kto, z czyjej winy, kiedy i dlaczego blokował przez 6 lat powołanie instytucji skarbu państwa. To się polskiemu społeczeństwu należy.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#LesławPodkański">Wierzę, że stanie się to teraz przy okazji omawiania tego problemu. PSL stwierdza, że zadanie powstającego skarbu państwa nie może być ograniczone tylko do funkcji zbiorczej ewidencji majątku skarbu państwa i że nie to ma być podstawowym zadaniem tej instytucji. Nowa koncepcja skarbu państwa powinna być jednolita. To skarb państwa powinien prowadzić politykę gospodarowania majątkiem narodowym, majątkiem, który jest własnością wszystkich Polaków, a został wypracowany przez pokolenia naszych poprzedników, naszych ojców. To bardzo duże dziedzictwo w postaci mienia ogólnonarodowego nie doczekało się niestety właściwej oceny i wyceny. W imieniu Klubu Parlamentarnego PSL zgłaszamy potrzebę i wniosek o pilne powołanie umownie tak teraz nazwanej Komisji Zaufania i Autorytetów Społecznych - fachowców w dziedzinie gospodarki - w celu przeprowadzenia wyceny pozostałego jeszcze naszego polskiego majątku. To, bardzo syntetycznie, tyle o pierwszym problemie.</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#LesławPodkański">Drugi dotyczy ujednolicenia i koordynacji działań integracyjnych, a bezpośrednio wiąże się z projektem utworzenia Komitetu Integracji Europejskiej. PSL przyjmuje ten projekt jako rzeczywistą propozycję reformy, jako słuszny i konieczny krok naprzód, tym bardziej że dotychczasowa praktyka potwierdza, iż rozległy zakres zadań dostosowawczych związanych z procesami integracji - i to zarówno z Unią Europejską, jak też z innymi organizacjami wielostronnymi - wymaga, by koordynacja działań była usytuowana na odpowiednio wysokim poziomie instytucjonalnym. W myśl projektu ustawy te zadania mają być powierzone komitetowi jako naczelnemu organowi administracji. Chcąc nie chcąc nasuwa się tutaj pytanie do rządu: Czy ten komitet zdoła w ciągu 2 lat przygotować pakiety negocjacyjne? Czy jako jednostka planująca i koordynująca zdoła być równorzędnym partnerem w długich i żmudnych negocjacjach?</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#LesławPodkański">I wreszcie trzeci problem - bardzo ważny problem wydłużania horyzontów czasowych programów społeczno-gospodarczych i powiązanie rozwiązań bieżących z długofalową strategią rozwojową.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#LesławPodkański">Klub PSL, tak jak i nasi przedstawiciele w rządzie — bo pragnę tu podkreślić, że przekazane do Sejmu rządowe projekty nie były jednomyślnie przyjęte przez Radę Ministrów — stwierdza, że jednym z zasadniczych mankamentów przedłożonych projektów jest nieuwzględnienie potrzeby wzmocnienia jednego z głównych celów reformy, jakim powinno być zwiększenie zdolności rządu do formułowania i realizacji spójnych średnio- i długookresowych strategii gospodarczych. Niezbędne jest więc pogłębienie analizy i wizji strategicznej. Żaden kraj, żaden odpowiedzialny rząd i parlament nie pozostawiają rozwoju gospodarki, kraju i państwa niewidzialnej ręce rynku. I rząd, i naród muszą wiedzieć, co wspieramy, co regulujemy i co wreszcie pozostawiamy niewidzialnej ręce rynku. Tutaj nie pomogą piękne słowa czy epitety w nazwie, jeśli nawet ozdobimy instytut czy centrum określeniem „strategiczny”. Strategia musi mieć rygory rządowe, a nie instytucjonalne. Dlatego też niepokoi nas, że proponowane utworzenie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych oznacza niewątpliwie obniżenie rangi tej problematyki na szczeblu centralnym, przy jednoczesnym przypadkowym i niespójnym rozproszeniu funkcji w tym zakresie między różne inne organy.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#LesławPodkański">Należy również odnotować bardzo niejasny status powoływanego Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Z dokumentów wynika bowiem, że raz ma ono być państwową jednostką organizacyjną prowadzącą gospodarkę finansową na zasadach określonych dla jednostek budżetowych, raz instytucją wspierającą Radę Ministrów, a raz - co można również wywnioskować z dokumentów - ma mieć status organu wewnętrznego Rady Ministrów o charakterze pomocniczym. Tak być nie może. To jeszcze bardziej skomplikuje i utrudni normalne prace rządu.</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#LesławPodkański">Zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL jedynym wyjściem z tego ambarasu jest szybkie i klarowne przygotowanie projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra strategii gospodarczo-społecznej, w którego zakresie zadań znajdą się m.in.: inicjowanie prac nad strategią rozwoju społeczno-gospodarczego państwa, zapewnienie koordynacji działań rządu w zakresie formułowania i realizacji długofalowych programów rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz opracowywanie ocen i analiz (z zakresu stanu gospodarki i warunków życia ludności, ze szczególnym uwzględnieniem występujących napięć i zagrożeń, transformacji systemowej i strukturalnej w gospodarce, globalnych tendencji gospodarki światowej i ich wpływu na procesy zachodzące w gospodarce narodowej oraz średnio- i długofalowych uwarunkowań rozwoju na tle przewidywanych zmian demograficznych, rozwoju nauki, postępu techniki i technologii, a także przestrzennych zróżnicowań gospodarczo-społecznych).</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#LesławPodkański">Naszym zdaniem tylko przez utworzenie urzędu ministra strategii gospodarczo-społecznej można wyeliminować myślenie i działanie resortowe na rzecz myślenia i działania globalnego oraz kształtować realną politykę rozwoju kraju, czemu niewątpliwie służy programowanie strategiczne nie podporządkowane żadnym dogmatom.</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#LesławPodkański">Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny PSL uważa, że realizacja wymienionych przed chwilą problemów i zadań jest niezbędna. Odpowiada ona bowiem podstawowej zasadzie procesu reformowania, to znaczy tworzenia instytucji do wykonywania funkcji, które nie miały dotąd instytucjonalnego zaplecza bądź były rozproszone między instytucje różnych szczebli.</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#LesławPodkański">W tym miejscu nasuwają się znowu pytania: Czy możliwe, potrzebne i korzystne jest jednorazowe i jednoczesne wprowadzanie reformy? Czy umożliwi to spójność wewnętrzną i zewnętrzną struktur rządowych? Czy zwiększy ich sprawność i odpowiedzialność? Czy zostaną zrealizowane zakładane cele i zadania?</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#LesławPodkański">Klub Parlamentarny PSL odpowiada na te pytania bardzo stanowczo. Uważamy, że dla sprawnego i nie zakłóconego funkcjonowania rządu w okresie transformacji systemowo-strukturalnej konieczne jest przyjęcie zasady etapowości w procesie reformowania centrum. Stanowczość ta jest podyktowana - naszym zdaniem - bardzo poważnymi zakłóceniami, które wystąpią w funkcjonowaniu nowego centrum podczas reformy wielu podstawowych organów rządowych jednocześnie, i nieuniknionymi kosztami. Już dziś znane są nam istotne zastrzeżenia co do zakresu funkcji i odpowiedzialności nowych ministrów i urzędów proponowanych przez pełnomocnika Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#LesławPodkański">Zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL rząd ulgowo potraktował i nie w pełni wykorzystał wiedzę i doświadczenia płynące z porównania naszych propozycji z rozwiązaniami krajów Unii Europejskiej. Chodzi tu o takie podejście, taki wniosek i takie rozwiązania, by za 5–7 lat nie zmieniać po raz kolejny struktury rządu.</u>
          <u xml:id="u-16.28" who="#LesławPodkański">Jako swoisty sygnał proszę przyjąć, Wysoka Izbo, ocenę podobnej reformy centrum przeprowadzonej w 1994 r. na Węgrzech. Mówi o niej do nas, Polaków, obecny minister przemysłu i handlu Węgier pan Imre Dunai, szef nowo powstałego resortu, analogicznego do planowanego u nas Ministerstwa Gospodarki i Handlu Międzynarodowego, które ma powstać z kilku połączonych resortów, w tym z Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. Minister Dunai bardzo krytycznie ocenia efekty tej reformy uznając, że dokonana ona została z powodu chęci realizacji reformy dla reformy. W ocenie ministra Dunaia przez pierwszych 6 miesięcy po połączeniu nowe ministerstwo praktycznie nie funkcjonowało, a obecnie, mimo upływu 15 miesięcy, nadal nie udaje się w pełni zintegrować jego działalności. Procesy łączenia wpłynęły negatywnie na przeprowadzane zmiany i programy restrukturyzacyjne, którym w wielu branżach było daleko do zakończenia i które po utworzeniu nowego ministerstwa zostały praktycznie bez nadzoru. Zobowiązania zagraniczne absorbują znaczną część czasu kierownictwa resortu i w tej sytuacji wiele spraw związanych z ciągle jeszcze państwowym przemysłem, a także polityką regionalną, która wymaga decyzji i kierownictwa, jest opóźnionych, co powoduje groźbę konfliktów społecznych. W odniesieniu do Polski minister Dunai radzi, by poczekać na sytuację większego skonsolidowania się gospodarki, a także dalszy postęp w przemianach świadomości pracowników. To tyle o doświadczeniach węgierskich.</u>
          <u xml:id="u-16.29" who="#LesławPodkański">Stanowczość PSL podyktowana jest również znajomością skali problemów związanych z ewidencją zasobów majątkowych i sprawnym wykonywaniem funkcji właścicielskich, co naszym zdaniem wymaga wyprzedzającego powołania urzędu ministra skarbu państwa, który zabezpieczy właściwe uregulowanie zasad gospodarowania zasobami skarbu państwa. Jeśli uwzględni się jeszcze konieczność przeszkolenia, zgromadzenia i ustabilizowania kadry, to wyraźnie widać potrzebę oddzielenia w czasie daty utworzenia Ministerstwa Skarbu Państwa od odpowiednich zmian w funkcjonowaniu innych resortów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-16.30" who="#LesławPodkański">Reasumując, Klub Parlamentarny PSL proponuje, by na pierwszym etapie reformy powołać urzędy: ministra skarbu państwa, Komitetu Integracji Europejskiej oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Naszym zdaniem należy tego dokonać możliwie szybko, gdyż gwarantuje to usprawnienie pracy struktur nadających ton przemianom gospodarczym, administracyjnym i społecznym. Pozostałe projekty powinny być skierowane do komisji w celu prowadzenia nad nimi dalszych prac parlamentarnych i wprowadzone w życie na drugim etapie reformy.</u>
          <u xml:id="u-16.31" who="#LesławPodkański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu ograniczyłem się tylko do zaprezentowania najważniejszych spraw ogólnosystemowych. Moi koledzy klubowi zaprezentują Wysokiej Izbie ocenę i stosunek Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego do poszczególnych projektów ustaw. Zanim to jednak nastąpi, pragnę w imieniu mojego klubu dobitnie oświadczyć, że Polskie Stronnictwo Ludowe udzieli poparcia tym rozwiązaniom, które będą podporządkowane naszym interesom narodowym.</u>
          <u xml:id="u-16.32" who="#LesławPodkański">Wierzymy, że podjęte przez Wysoką Izbę decyzje będą podporządkowane przede wszystkim zapewnieniu rozwoju i znacznego postępu ekonomicznego i naukowo-technicznego, zwiększeniu konkurencyjności polskiej gospodarki, umocnieniu proinnowacyjnej i proekologicznej orientacji w kształtowaniu jej rozwoju, zwiększeniu efektywności wykonywania funkcji właścicielskich oraz zapewnieniu akumulacji. Winno być również bezwzględnie dotrzymane stwierdzenie, że skorzystają z tego wszyscy Polacy w ujęciu indywidualnym i wszystkie osoby prawne, duże, średnie i małe przedsiębiorstwa oraz samorządy w ujęciu zbiorowym. W sumie bowiem przeprowadzenie rzeczywistych, głębokich zmian powinno na siebie zapracować, a w przyszłości powinny być widoczne również istotne oszczędności budżetowe. One jednakże mogą być osiągnięte tylko dzięki reformie o charakterze przebudowy ustrojowej, przy głębokim reformatorskim, wieloetapowym jej charakterze.</u>
          <u xml:id="u-16.33" who="#LesławPodkański">Polskie Stronnictwo Ludowe opowiada się za taką właśnie reformą i za nadaniem jej w Wysokiej Izbie odpowiedniej, jeśli chodzi o rangę, struktury i stosownego charakteru prac. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem będzie powołanie sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy centrum gospodarczego rządu, która przeprowadzi od strony legislacyjnej nową reformę przez wszystkie jej etapy. O to niniejszym wnoszę w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL.</u>
          <u xml:id="u-16.34" who="#LesławPodkański">PSL uważa, że tak szeroki wachlarz zagadnień, ich ciężar gatunkowy, logika i potrzeba stworzenia dobrego prawa nie mogą być ograniczone kilkutygodniowym terminem prac Komisji Nadzwyczajnej. Na to potrzeba minimum 3–4 miesiące. Proponujemy, by ustalić termin przedstawienia sprawozdania o projektach ustaw na dzień 30 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-16.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Lesław Podkański.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Hannę Suchocką o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#HannaSuchocka">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Kolejność przemawiania w tym Sejmie jest taka, że klubowi Unii Wolności zawsze przypada głos w wystąpieniach klubowych po wystąpieniu przedstawiciela PSL. I rodzi się nieuchronne pytanie, czy jest to drugi czy pierwszy klub opozycyjny, który przemawia. Takie też mam wrażenie po ostatnim wystąpieniu. Mianowicie nasuwa się pytanie, czy złożony dzisiaj pakiet ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego jest wspólnym projektem koalicyjnym, czy projektem tylko części rządu, bo wystąpienie przedstawiciela PSL jakby podważało wspólność tego projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#HannaSuchocka">I druga uwaga, o charakterze również polemicznym. Pan poseł Podkański, przemawiając w imieniu klubu, zadał retoryczne, zdawało się, pytanie o to, kto jest odpowiedzialny za blokowanie ustawy o skarbie państwa. Chcę przypomnieć, że ta koalicja już bez mała trzy lata sprawuje rządy w państwie. Jest w tej koalicji również PSL, które zabiega o ustawę o skarbie państwa. I do dzisiaj tej ustawy nie ma, i w załączonym pakiecie również tej ustawy nie ma. My zaś jesteśmy zdania, że tworzenie tylko urzędu niewiadomej instytucji skarbu państwa, w niewiadomym kształcie, jest przedwczesne.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#HannaSuchocka">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Decydując się na przeprowadzenie jakiejkolwiek reformy, należy sobie postawić wyraźne pytanie, jakie są jej cele. I rzeczywiście takie pytanie być może się stawia, ale brak jest chyba dogłębnej analizy, czy chodzi o to, że obecny system organizacji centrum jest niewydolny, nie odpowiada aktualnym zadaniom pełnionym przez państwo, czy też chodzi tylko o dokonanie zmian kadrowych, przewieszenie szyldów, a więc jest to raczej uciekanie się do pewnego zabiegu socjotechnicznego, nie mającego wiele wspólnego z autentyczną reformą centrum.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#HannaSuchocka">Zgodzić się należy z twierdzeniami, które dzisiaj padały z tej mównicy, że reforma administracji i sprawne funkcjonowanie administracji są sprawami ponad podziałami, takimi, która powinny łączyć, a nie dzielić. Zgadzamy się z tym. Jednakże Unia Wolności zawsze opowiadała się i opowiada za pełną reformą centrum, za reformą odpowiadającą wyzwaniom czasu, a nie będącą tylko reorganizacją, bo to na dzisiaj za mało. I tu różnimy się w sposób zasadniczy, albowiem uważamy, że rozłożenie tego na wiele etapów reformowania centrum po prostu tę reformę utopi. O tym, że reforma centrum jest niezbędna, było wiadomo już co najmniej 4 lata temu. Powtórzył to zresztą dzisiaj minister Pol, przypominając pewne kalendarium prac. Powtórzył też powody, które zmuszały do przeprowadzenia reformy. A mianowicie są to: zmiana systemu gospodarczego, przejście do gospodarki rynkowej, przeprowadzana prywatyzacja, ale także przywracanie samorządu terytorialnego, co oznacza odebranie znacznej części zadań administracji centralnej. Z tego też względu całościowy pakiet reformy centrum, a nie tylko centrum gospodarczego, przygotowany został już w 1993 r. Był to jednak rok, jak pamiętamy, zakończenia kadencji parlamentu, nowych wyborów, utworzenia nowego rządu w oparciu o nową koalicję, co oczywiście spowodowało zatrzymanie tamtego pakietu i wstrzymanie procesu reformowania centrum. Potem rozpoczęto przygotowywanie nowej wersji.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#HannaSuchocka">W dużej mierze jednak - analizując te projekty, mamy takie wrażenie - polegało ono na wyłączaniu z przygotowanego całościowego pakietu poszczególnych elementów, które były wygodne dla nowej koalicji, odrzucaniu innych oraz dodawaniu takich, które były wygodne nie tylko z punktu widzenia interesu państwa, ale z punktu widzenia wewnętrznych interesów koalicyjnych. Jeśli dziś słyszy się argumenty, że przedłożony pakiet w swych fragmentach nawiązuje do pakietu przygotowanego w 1993 r., to jest to w znacznej części prawda. Jednakże chyba nie trzeba nikogo przekonywać - to jest oczywiste - że jeśli ze zwartej całości, przygotowanej w oparciu o konkretne założenia ideowe, powyciąga się pewne elementy, doda inne i próbuje potem złożyć w nową całość, to być może powstaje nowa jakość, ale oznacza ona po prostu projekt niespójny, a w wielu miejscach wręcz szkodliwy dla niektórych działów gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#HannaSuchocka">Stąd w rozumieniu Unii Wolności przedłożony pakiet słuszniej byłoby nazwać pewnym przyczynkiem do reformy, bo według nas na miano całościowej, spójnej koncepcji ten pakiet nie zasługuje. Podkreślam raz jeszcze: Można tu dostrzec - co potwierdziło poprzednie wystąpienie - że jest to propozycja uwikłana w wewnętrzne interesy koalicyjne i że właśnie w wielu miejscach tego pakietu podporządkowuje się wymogi merytorycznej regulacji tym właśnie uwikłaniom koalicyjnym.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#HannaSuchocka">I jeszcze jedno zastrzeżenie. W dniu dzisiejszym pan minister Miller zastrzegł, referując projekt, że w toku prac parlamentarnych zostanie do niego dołączona istotna autopoprawka. Jak rozumiemy ma ona dotyczyć zreformowania funkcjonowania MSW. Jest to autopoprawka natury bardzo zasadniczej i nie wpisująca się do końca w reformę centrum gospodarczego. Mamy też wrażenie, że niezłożenie tej autopoprawki w dniu dzisiejszym, przed pierwszym czytaniem, oznacza, iż nie do końca jest jasna polityczna całościowa wizja reformy administracji, że rodzi się ona pod wpływem pewnych doraźnych interesów politycznych. Uważamy, że tak ważna zmiana, jaką jest reforma MSW, powinna być poddana pod rozwagę w pierwszym czytaniu na posiedzeniu Sejmu, czyli w dniu dzisiejszym, i że bez tej autopoprawki pakiet projektów ustaw jest ułomny. Istnieje obawa, że ta reforma nie będzie spełniać jednego z istotnych wymogów: wymogu trwałości. Reforma powinna być tak przygotowana, by nie podlegała zmianie wraz ze zmianą koalicji rządzącej, innymi słowy, nie może ona być tylko propagandową reformą na użytek jednego rządu czy jednej koalicji. Reforma musi być kompleksowa, to znaczy musi obejmować zarówno urząd premiera, Radę Ministrów, ogólną strukturę resortów i centralnych urzędów, jak i relację rządu do województw i innych szczebli terytorialnych, a także koncepcję dotyczącą samorządu terytorialnego. Oznacza to zatem, że powinna obejmować całe centrum, a nie tylko centrum gospodarcze. W tym świetle musi rodzić się pytanie, czy przedłożony pakiet projektów ustaw te cele spełnia.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#HannaSuchocka">I tu jeszcze jedna uwaga generalna. Każda reforma musi odbywać się według pewnych zasad porządkujących. Nie ulega wątpliwości, że tego typu zasadą we współczesnym świecie jest zasada pomocniczości. Jest ona taką dyrektywą nie tylko w poszczególnych państwach, ale także w takich strukturach, jak Rada Europy czy Unia Europejska. Sprawdziła się w doświadczeniu państw i społeczeństw edukowanych w demokracji i samorządności. Wyraźnie została określona w ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Karcie Autonomii Lokalnych. Głosi ona, że sprawowanie władzy publicznej musi spoczywać na władzach najbliższych obywatelowi. W proponowanym projekcie brakuje tej zasady i to stanowi jego istotną wadę, oznacza bowiem, że zamiast wyraźnej jakościowej zmiany, którą bardzo lapidarnie można by określić jako przybliżenie państwa do obywatela, mamy znowu próbę ustawiania struktur państwa od góry. Trudno też obecnie, jest to wręcz niemożliwe, przeprowadzać racjonalną reformę bez jasnej koncepcji dotyczącej struktury samorządowej, tj. określenia, ile szczebli samorządu ma istnieć w państwie i jakie mają one być. Zakończenie w parlamencie debaty dotyczącej powiatów jest odraczane ze względów politycznych. Niejasna jest wizja dotycząca województwa i roli wojewody. I tu rodzą się wątpliwości, że szereg zadań przewidzianych w załączonym pakiecie jako zadania przekazane wojewodzie, może okazać się zadaniami przeznaczonymi dla organu o innym charakterze. W tym świetle reforma sprawia wrażenie robionej od końca, bo może się okazać, że tworzymy pewne ministerstwa, zabieramy pewne kompetencje, tylko niedokładnie wiadomo, komu je zabieramy i komu przekazujemy.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#HannaSuchocka">Bardzo poważną wadą złożonej propozycji jest to, że przesuwanie kompetencji następuje raczej tylko w poziomie, a nie w pionie. Nie ma wyraźnej koncepcji decentralizacji administracji, mimo pewnych artykułów, które mogą takie wrażenie sprawiać. Można mieć uzasadnione obawy, analizując projekt ustawy o ministrze administracji, że następuje tu utrwalanie dotychczasowych struktur terenowych, a nie ich decentralizowanie. Nie wpisują się one w jasną koncepcję decentralizacji państwa. Nie ma wyraźnie określonego poziomu decyzyjnego centrum, a także nie określono, jakie funkcje powinny być spełniane na szczeblu centralnym, a nie tylko jakie konkretne uprawnienia przysługują. W takiej sytuacji koncepcja ministra administracji jest nieporozumieniem, a zgłoszona autopoprawka jeszcze bardziej, naszym zdaniem, tę koncepcję zmieni. Nie możemy z nią polemizować, bo nie znamy zakresu zmian. W takiej koncepcji też może się okazać przy przedłożeniu zmian dotyczących ministra spraw wewnętrznych, że i ustawa o kancelarii premiera jest ustawą podlegającą istotnej zmianie, bo nie wiemy, jaki zakres spraw zostanie tam przekazany. To wszystko sprawia, że w naszym rozumieniu ta reforma osadzona jest na piaskach, a przecież, jak już zaznaczyłam, aby była ona autentyczna, winna mieć cechy trwałości i stabilności.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#HannaSuchocka">Reformy nie można przeprowadzać co dwa lata. Takie myślenie o reformie prowadzi do zużycia samego pojęcia „reforma”, a przecież nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#HannaSuchocka">W przedłożonym pakiecie nie podjęto zasadniczej zmiany istniejących zadań wykonywanych przez administrację:</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#HannaSuchocka">— mimo powoływania się na pakiet sprzed trzech lat odrzucono najważniejszą koncepcję występującą w tym pakiecie, a mianowicie dotyczącą roli ministra jako swego rodzaju spoiwa pionu politycznego i administracyjnego;</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#HannaSuchocka">— odłożono na dalsze etapy reformy zmianę przepisów prawa materialnego — przykładem jest tu właśnie chociażby ustawa o skarbie państwa;</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#HannaSuchocka">— nowe rozwiązania oparto wyłącznie na prawie obowiązującym — i tu zgadzam się z moim poprzednikiem, że pewna perspektywa, pewna wizja dotycząca stanu przyszłej konstytucji powinna być uwzględniona w tej reformie;</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#HannaSuchocka">— oddzielono skarb państwa od ministra prywatyzacji, dokonując tego tylko i wyłącznie według przesłanek politycznych, co jest rozwiązaniem wręcz szkodliwym, gdyż powoduje stan trwałego napięcia pomiędzy oboma resortami i w rezultacie musi odbić się negatywnie na samym procesie prywatyzacji;</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#HannaSuchocka">— zbyt szeroko operuje się pojęciem funkcji koordynacyjnej. Ta funkcja w świetle przedłożonych projektów przyznawana jest każdemu nowo tworzonemu organowi. Można odnieść wrażenie, być może mylne, że wszędzie tam, gdzie autorzy projektu nie do końca wiedzieli, jak precyzyjnie określić jakąś funkcję, posługiwali się słowem-wytrychem „koordynacja”. A przecież przypomnieć należy, że koordynacja spełnia funkcję pomocniczą, a nie zasadniczą. Oznacza ona m.in. brak wyraźnego zakresu działania i w konsekwencji brak odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#HannaSuchocka">Ponadto - co ważne - brak tu wyraźnej koncepcji co do tego, czym ma być Rada Ministrów i jakie jest jej miejsce w systemie ustrojowym państwa. Tu jest ten wyraźny problem odniesienia do przyszłej konstytucji. Jak słusznie pisze jeden z ekspertów sejmowych, projektodawcy nie dostrzegli, że wkraczają na niezwykle delikatny grunt regulacji o dużym ładunku zagadnień polityczno-ustrojowych, popadając w iluzję, że regulują jakieś kwestie organizacyjno-techniczne. I ten błąd polegający na niedocenianiu regulowanej materii zaciążył nad koncepcją projektu ustawy o Radzie Ministrów. Należało zakładać, że skoro w przedłożonym pakiecie proponuje się ustawę o Radzie Ministrów, to powinno to być coś więcej aniżeli tylko podniesienie do rangi ustawowej regulaminu jej prac. W takiej bowiem sytuacji ten projekt jest zbędny. Nie rozwiązuje spraw zasadniczych, może natomiast w poważny sposób ograniczyć pewną niezbędną elastyczność pracy Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#HannaSuchocka">Była tu mowa o zmianach dotyczących MWGzZ. I rzeczywiście jest to aspekt pozytywny tej reformy i bardzo ważny. Analiza tego projektu ustawy pozwala stwierdzić, iż faktycznie następuje takie rozparcelowanie kompetencji, że to ministerstwo, tak krytycznie oceniane, rzeczywiście zaniknie. Jednakże i tu brak do końca konsekwencji, albowiem równocześnie pozostawia się krytykowane biura radcy handlowego, tak bardzo osadzone w koncepcji państwowego monopolu handlu zagranicznego. I znowu rodzi się uzasadnione podejrzenie, czy to nie spory pomiędzy partnerami koalicyjnymi zadecydowały o zatrzymaniu się w pół kroku i czy znowu nie wzięła góry doraźność interesu koalicyjnego nad poszukiwaniem trwałych i systemowych rozwiązań na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#HannaSuchocka">Dlatego też podkreślam raz jeszcze, że ze względu na osiągnięcie tylko kilku celów pozytywnych, takich jak choćby właśnie podporządkowanie nadzoru nad administracją celną ministrowi finansów, wspomniane ograniczenia MWGzZ czy jeszcze parę innych spraw, trudno całą operację nazywać reformą centrum.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#HannaSuchocka">W świetle tych ogólnych uwag musi się przecież rodzić zasadnicze pytanie: Czy pakiet ten dojrzał do tego, by można było podjąć nad nim prace parlamentarne? Mam poważne wątpliwości. Uważam, że nowy rząd miał wielką szansę, aby uwzględnić wszystkie krytyczne uwagi, jakie pojawiły się na łamach prasy i w innych mediach, a także w gronie ekspertów, i przekazać do Sejmu nowy, przepracowany całościowy pakiet. Przedłożenie zwartej koncepcji jest przecież zadaniem rządu, a nie parlamentarzystów. Natomiast nikt, nawet przychylni pakietowi eksperci, nie kwestionuje opinii, że ma on istotne luki.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#HannaSuchocka">W tej sytuacji Klub Parlamentarny Unii Wolności, biorąc zwłaszcza pod uwagę to, że nie poddano pierwszemu czytaniu zasadniczej autopoprawki dotyczącej reformy MSW, która może w sposób istotny zmienić przesunięcie kompetencji w załączonym pakiecie, zgłasza wniosek o odrzucenie projektów w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Hanna Suchocka.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Wiesławę Ziółkowską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Paweł Saar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Pracy w sposób jednoznaczny opowiada się za reformą centrum. Ale również w sposób jednoznaczny z tej trybuny stwierdzam, iż o kompleksowej i spójnej reformie centrum można mówić dopiero wówczas, kiedy udzieli się jasnej odpowiedzi przynajmniej na dwa, naszym zdaniem kardynalne, pytania. Pytanie pierwsze to pytanie o to, ile państwa w gospodarce. Jest to pytanie związane z rolą skarbu państwa. Pytanie drugie to pytanie o dalszy ciąg reformy samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WiesławaZiółkowska">Przedstawiciel PSL skierował z tej trybuny pytanie, które pozwala wnioskować, iż oskarża Unię Wolności o to, że do tej pory hamowała decyzje dotyczące skarbu państwa. Natomiast sam nie wspomniał o tym, iż do tej pory nie ma odpowiedzi na drugie fundamentalne pytanie, mianowicie o reformę samorządową, o jej ciąg dalszy. Jesteśmy przekonani, że ponoszą za to odpowiedzialność koalicjanci, w tym również sam PSL.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WiesławaZiółkowska">Bez postawienia tych pytań i bez udzielenia na nie odpowiedzi każda próba reformowania centrum jest z góry skazana na daleko idącą ułomność. Stoimy więc przed wyborem: albo zdecydujemy się na ułomną i częściową reformę centrum, albo — jak z tego wynika — odłożymy ten proces na dłuższy czas. Unia Pracy jednoznacznie stwierdza, że jest skłonna tę reformę zaakceptować, jeżeli projekty skierowane do Sejmu będą podlegały daleko idącym modyfikacjom w pracach Komisji Nadzwyczajnej i jeśli zdecydowana część kryteriów, które postawimy tym projektom, zostanie spełniona.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WiesławaZiółkowska">Jakież to są kryteria? Kryterium pierwsze dotyczy kosztów administracji. Wyraźnie zaznaczam, iż reforma docelowo musi prowadzić do jednoznacznego obniżenia kosztów administracji centralnej. Kryterium drugie odnosi się do usprawnienia procesu legislacyjnego i usuwania, eliminowania w ten sposób błędów legislacyjnych. Kryterium trzecie dotyczy odpowiedzialności za decyzje i w związku z tym jasnego podziału kompetencji. Kryterium czwarte odnosi się do wyraźnej merytorycznej i formalnej decentralizacji władzy w państwie. Kryterium piąte dotyczy kontroli i poprawy efektywności wykorzystania pieniędzy publicznych. Kryterium szóste odnosi się do umacniania funkcji kontrolnych państwa, tzw. ogólnospołecznych. Mam tutaj na myśli niektóre instytucje kontrolne, jak na przykład PIH. Kryterium siódme dotyczy zachowania równowagi między celami makroekonomicznymi państwa i celami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#WiesławaZiółkowska">Krótko odniosę się do wszystkich wymienionych przeze mnie kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium pierwsze - koszty administracji centralnej. Unia Pracy wielokrotnie z tej trybuny wskazywała, iż mamy do czynienia z bardzo złą tendencją. Każdy kolejny rząd zwiększa liczbowo swój aparat, co niestety nie idzie w parze - z przykrością to stwierdzamy - z jakością, natomiast powoduje ewidentny wzrost kosztów funkcjonowania administracji centralnej wskutek jej rozrostu zarówno w ministerstwach, jak i w agendach, agencjach, mimo że stopniowo niby przekazuje się uprawnienia do administracji samorządowej. Mówimy w sposób jednoznaczny: Czas zatrzymać wzrost kosztów administracji centralnej. Absolutnie nie akceptujemy tego, co powiedział dzisiaj w radiu pan minister Miller, mianowicie że z tej reformy wynika to, iż koszty administracji centralnej będą rosły, bo trzeba dorównać standardom europejskim. Bardzo się smucę takim stwierdzeniem pana ministra Millera, ponieważ wydaje nam się - nie tylko wydaje nam się, ale jesteśmy o tym w Unii Pracy przekonani - że wszyscy na tej sali powinniśmy się raczej martwić o standardy europejskie w zakresie szkolnictwa i ochrony zdrowia, a nie o stan-dardy europejskie w zakresie kosztów administracji centralnej w tak biednym państwie, jakim niewątpliwie jest jeszcze w tej chwili Polska. W związku z tym mówimy: Z tych dokumentów musi jednoznacznie wynikać, jakie są szanse na obniżenie kosztów administracji centralnej.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium drugie - usprawnienie procesu legislacyjnego. Jest szansa na usprawnienie tego procesu i bardzo się z tego cieszymy, ponieważ ostatnie przykłady - chodzi o darowizny, a także o rewaloryzację emerytur i rent - to przykłady ewidentnych błędów legislacyjnych rządu, które można wyeliminować, jeżeli usprawni się cały proces legislacyjny i uczyni się odpowiedzialnym za ten proces konkretny podmiot. W zapisach projektów ustaw jest wiele tego typu wskazówek, elementów, które pozwalają dobrze rokować w kwestii tej poprawy. Cieszymy się z tego.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium trzecie - odpowiedzialność za decyzje i jasny podział kompetencji. Do tej pory, proszę Wysokiej Izby, jest tak - od wielu lat jest tak i stwierdzam to z całą goryczą - że kiedy omawiamy kwestię budżetu i kwestię odpowiedzialności za finanse publiczne, to nie ma osoby odpowiedzialnej za marnotrawstwo pieniędzy w wielu dziedzinach, na przykład w różnych funduszach celowych, różnych agendach, które korzystają z pieniędzy publicznych. Nie ma osoby za to odpowiedzialnej. Również pan minister Miller mówił, że nie odpowiada za fundusz osób niepełnosprawnych, za to, że występują tam różne zjawiska patologiczne itd. To musi ulec zmianie - musi być wyraźny podział kompetencji i odpowiedzialności. Niestety nie wynika to z tych projektów. Co więcej, projekty te w sposób niejednoznaczny określają rolę Rady Ministrów - co nas bardzo martwi, ponieważ oczekujemy, że to ciało będzie niezwykle sprawnie funkcjonować - i rolę ministra skarbu. Wręcz pod znakiem zapytania staje obszar merytoryczny działania ministra skarbu, skoro z jednej strony zakłada się duże umocnienie pozycji ministra finansów, a z drugiej - umocnienie pozycji ministra przekształceń. Jaka będzie w takim razie faktyczna, a nie formalna, nie deklaratywna rola ministra skarbu? Te zapisy ustawowe budzą liczne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium czwarte. Kwestia Ministerstwa Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa. Przepraszam, ale będę tutaj troszkę złośliwa. Połączenie tych dwóch kwestii - nie tylko zdaniem Unii Pracy, ale i zdaniem wielu ekspertów - budzi liczne wątpliwości. To rozwiązanie w zasadzie w żadnej ekspertyzie nie uzyskuje akceptacji, natomiast sugeruje, że chodzi o mieszkalnictwo dla administracji publicznej, a to wygląda nie do końca poważnie.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#WiesławaZiółkowska">Wreszcie kwestia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, która już była wcześniej omawiana. To też musi znaleźć wyraz w tych ustawach. Bez rozstrzygnięcia tych spraw trudno mówić o konkretnym, jednoznacznym podziale kompetencji i odpowiedzialności administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium kolejne - decentralizacja decyzji. Otóż mamy wrażenie, iż to, co proponuje się w ustawach, to jest decentralizacja centrali, a przecież decentralizacja władzy nie polega na decentralizacji centrali, która przekazuje swoje uprawnienia wojewodom, tylko na tym, że tworzy się kolejne szczeble kontroli społecznej, samorządowej kontroli podejmowania decyzji i wydatkowania pieniędzy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#WiesławaZiółkowska">Niestety ten sposób przekazywania dalszych uprawnień wojewodom nie gwarantuje realizacji piątego kryterium, mianowicie efektywniejszego wykorzystywania pieniędzy publicznych. Tajemnicą poliszynela jest to, że budżety wojewodów nie podlegają kontroli parlamentarnej, nie podlegają także kontroli samorządowej - istniejące sejmiki wojewódzkie spełniają rolę tylko opiniodawczą, tylko konsultacyjną; nie jest to żadna kontrola. Czyli to kryterium piąte także nie jest realizowane.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium szóste to kryterium funkcji kontrolnych, których państwo nie może się wyzbywać, i to na szczeblu centralnym. Chodzi mi w szczególności o Państwową Inspekcję Handlową. Jest to w zasadzie główny podmiot, który bezinteresownie dba o interesy konsumentów. Jeżeli niejako stracimy go z pola widzenia, to proszę mi powiedzieć: Czy wojewoda, który zawsze będzie miał mało pieniędzy, przeznaczy je na Państwową Inspekcję Handlową - na kontrolę, która ma usprawnić obsługę klientów i wyeliminować przypadki oszukiwania ich? Na to pytanie moim zdaniem istnieje odpowiedź i jest to niestety odpowiedź niekorzystna.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#WiesławaZiółkowska">Kryterium siódme - chodzi o równowagę między kryteriami makroekonomicznymi i kryteriami z zakresu polityki społecznej. Otóż ciągle jest tak, że polityka społeczna jest traktowana jako nie chciane dziecko, jako negatywny skutek transformacji, którym zajmujemy się przy okazji różnych spraw, ale nikt nie powie o tym, że w normalnym demokratycznym państwie konieczna jest bezwzględna równowaga celów makroekonomicznych i celów społecznych, tzn. tych dwóch obszarów głównych, w których państwo realizuje określone funkcje wobec obywateli. Niestety zapisy, które są w projektach, takich szans nie stwarzają - przynajmniej w takim kształcie, jaki mają obecnie. Co więcej, przekazuje się na przykład ministerstwu gospodarki przedkładanie założeń polityki społeczno-gospodarczej. To w takim razie nazwijmy to ministerstwo ministerstwem gospodarki i polityki społecznej. Gdzie jest ta równowaga, jeśli chodzi o politykę społeczną? Przecież bez równowagi celów nie możemy marzyć dalej o pokojowym procesie transformacji ustrojowej. To trzeba sobie po prostu uświadomić.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#WiesławaZiółkowska">Po podsumowaniu tych wszystkich kryteriów chcę powiedzieć, iż na obecnym etapie przedłożone projekty większości z nich nie spełniają. Wyrażamy mimo wszystko nadzieję, iż rząd wykaże otwartość co do zmian zgłaszanych przez opozycję, ponieważ w sposób jednoznaczny z tej trybuny stwierdzamy, iż w końcu administracja państwowa nie jest - że tak powiem - tym ciałem, które powinno być opanowane przez każdą kolejną koalicję rządową czy obecną koalicję rządową. Ale jeżeli chodzi nam o taki stan rzeczy, kiedy nie będziemy mieli do czynienia z kolejnymi reformami centrum, to staraniem nas wszystkich powinno być to, aby reforma centrum - dzisiaj omawiana - uzyskała także akceptację opozycji. W przeciwnym razie wraz z każdym kolejnym rządem będziemy robili nową reformę centrum, za co oczywiście zapłacą wszyscy obywatele ze swoich podatków.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#WiesławaZiółkowska">Unia Pracy opowiada się więc za tym, aby te projekty ustaw skierować do Komisji Nadzwyczajnej. Nasze ostateczne stanowisko uzależniamy od tego, w jaki sposób koalicja rządowa podejdzie do wnoszonych do tych ustaw poprawek, i wyrażamy pogląd, iż jeżeli Komisja Nadzwyczajna ma pracować w miarę szybko i merytorycznie, to nie może być ona obsadzana według kryteriów politycznych, ale powinna być obsadzana według kryteriów głęboko merytorycznych, co, proszę Wysokiej Izby, w tym Sejmie zdarza się niestety - zdaniem Unii Pracy - rzadko.</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Pawła Saara o zabranie głosu w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform. Następnym mówcą będzie pan poseł Leszek Moczulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PawełSaar">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę zreformowania centrum zarządzania państwem, wyrażoną w szeregu projektów ustaw, nad którymi dzisiaj debatujemy.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PawełSaar">Reforma centrum rządu — jak to określono w wiodącym projekcie — jest z pewnością sporo spóźniona, ale to opóźnienie usprawiedliwia konieczność wcześniejszego reformowania kraju poza tym obszarem, który obejmuje zarządzanie państwem. Trzeba jednak zauważyć, że rzeczywistość ostatnich lat wymuszała zmianę sposobu i stylu rządzenia państwem, a źródła tej zmiany znajdujemy w „małej konstytucji”. To dobrze, że w końcu wprowadza się pojęcie „centrum rządu” jako zespołu instytucji politycznych i administracyjnych, których zadaniem jest zapewnienie spójności w inicjowaniu polityki państwa i jej realizowaniu przez działania rządu. Dotychczas bowiem instytucje rządowe często działały jakby obok siebie — tak, jakby realizowały politykę zależną nie od przyjętej jednorodnej i spójnej strategii całego rządu, ale polityki zainicjowanej przez resort według wyłącznie własnego pomysłu. To oczywiście powodowało i rodzi konflikty, których stronami byli — żeby przywołać niedawne przykłady — ministrowie: finansów, pracy, budownictwa czy prezes Narodowego Banku Polskiego bądź też inni. Odnosiło się czasami wrażenie, że funkcjonujący w centrum zarządzania państwem są skłóceni i nie mogą ustalić jednolitej wspólnej polityki. To zaś nie tylko odbijało się negatywnie na autorytecie poszczególnych ministrów, ale przede wszystkim wzbudzało w społeczeństwie obawy o to, czy z takiej polityki, polegającej na wyrywaniu sobie kompetencji i pieniędzy, rzeczywiście coś dobrego może wyniknąć. Brak spójnej polityki rządu mówiącego jednym głosem w sprawach zasadniczych, szczególna dbałość poszczególnych szefów resortów o poparcie ich pomysłów w centrali i w terenie — to wszystko wywoływało wrażenie, i nie tylko, że od całego rządu ważniejszy jest minister.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PawełSaar">Z kolei nadmierne upolitycznienie działań niektórych ministrów, w dużej mierze zajmowanie się przez nich wszystkim, tylko nie kierowaniem resortem i nadzorem nad pracą swojego ministerstwa, sprawia, że przeciętny urzędnik ministerstwa jest dla interesantów ważniejszy od ministra. To wszystko jest przyczyną chaosu, który wyraźnie uwidacznia się wtedy, kiedy przyjeżdżający z terenu chcą coś załatwić w Warszawie. Przeganiani są, jak w tym powiedzeniu, od Annasza do Kajfasza. Wyjeżdżają stąd z przeświadczeniem, że w Warszawie niczego nie można normalnie, szybko załatwić.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PawełSaar">Administracja centralna jest w naszym kraju rozrośnięta ponad miarę, przerasta wszelkie potrzeby. Obecne zarządzające państwem centrum, duże i niesprawne, wymaga więc pilnie reformy. To wszyscy wiemy. Każda reforma ma oczywiście polityczny charakter i wymiar. Chodzi jednak o to, żeby w sprawie reformy centrum zarządzania państwem dążyć do maksymalnie kompromisowych rozwiązań po to, aby skutki raz dokonanej reformy były trwałe, obowiązywały przez długie lata, aby reforma nie była koniunkturalna, ukierunkowana na cele jakiejkolwiek partii czy poszczególnych osób.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PawełSaar">Wysoka Izbo! Żeby skutecznie przeprowadzić reformę centrum administracyjnego, potrzebna jest zgoda poważniejszych ośrodków politycznych na jej dokonanie. I zdaje się, że taka zgoda jest. Mało tego, wydaje się, że zaproponowane kierunki zmian centrum tworzą dostateczną bazę do rozpoczęcia prac ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PawełSaar">Reformy centrum nie można dokonać, składając tylko deklaracje o gotowości do jej przeprowadzenia. Te deklaracje trzeba poprzeć pracą nad reformą, a tę pracę rozpoczynamy właśnie dzisiaj. Przystąpiliśmy bowiem do debaty, a potem podejmiemy dalsze prace nad całym pakietem ustaw, które określą zasady organizacji i tryb pracy Rady Ministrów oraz zasady odnoszące się do zakresu działań poszczególnych ministrów i resortów. Nie bez znaczenia jest to, że musimy tak kształtować przepisy określające funkcjonowanie centrum zarządzającego państwem, aby z jednej strony uwzględnić to wszystko, co jest dorobkiem naszej polskiej administracji, to, co choćby w ostatnich latach zostało pozytywnie zweryfikowane, a z drugiej strony, skoro zmierzamy do struktur europejskich, musimy pamiętać o tym, aby przepisy, które uchwalimy, nie były sprzeczne z prawem europejskim i postanowieniami Układu Europejskiego. Właściwie to my musimy stworzyć centrum rządu w europejskim rozumieniu.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PawełSaar">Dzisiaj wbrew temu, co mówił w exposé premier, widać, że nie udało się zbudować spójnie działającej Rady Ministrów. Zdaje się, że i rząd podziela ten pogląd, skoro przedłożył jakościowo nowy projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PawełSaar">Mój klub parlamentarny podziela w pełni założenie, że organizację i tryb działania Rady Ministrów może uregulować wyłącznie ustawa, a nie jakieś regulaminy samej Rady Ministrów. Widzimy konieczność jasnego ustawowego określenia zasady kolegialności pracy rządu, ale także trzeba ustalić zasadę odpowiedzialności za decyzje kolegialnie podejmowane przez rząd. Rada Ministrów, obradująca i podejmująca decyzje kolegialnie, nie może być bowiem ośrodkiem władzy nie podlegającym odpowiedzialności za owe kolegialne decyzje. Pozycja prezesa Rady Ministrów w samej Radzie Ministrów musi być w takim stopniu wzmocniona, w jakim on właśnie będzie personifikował cały rząd w zakresie odpowiedzialności za jego decyzje. Ta kwestia łączy się bezpośrednio z tym, jaki model ustrojowy zostanie przesądzony nową Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Dzisiaj oczywiście przeważa, choćby wyrażony w ustaleniach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, pogląd, że w Polsce ma funkcjonować, jak dotychczas, ustrój gabinetowo-parlamentarny. Sądzę, że z myślą o takim ustroju autorzy projektów opracowali propozycje pakietu reformy centrum rządu. My uważamy, że trzeba prace ustawodawcze nad reformą centrum rządu - o tyle, o ile to możliwe - oderwać od prac nad nową konstytucją, gdyż wcale nie jest pewne to, że prace nad ostateczną wersją konstytucji, która przesądzi niewiadomy dzisiaj ustrój państwa, nie zostaną wyprzedzone przez prace nad reformą centrum rządu. Mamy bowiem nadzieję, że prace nad reformą centrum rządu postępować będą szybko, a efekty tych prac pozostaną niezmienne nawet po późniejszym uchwaleniu konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PawełSaar">Generalnie Bezpartyjny Blok Wspierania Reform popiera projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Nie oznacza to jednak, że nie mamy wielu uwag do tego projektu. Jesteśmy zwolennikami silnej władzy wykonawczej i dlatego w toku prac nad tą ustawą będziemy zmierzać do takiego określenia kompetencji rządu, aby rzeczywiście rząd stał się taką władzą, która sprawnie, szybko i skutecznie reaguje na wszystko, co wymaga decyzji władzy państwowej. Uważamy jednak, że władza, zwłaszcza o dużych kompetencjach, powinna działać przy otwartej kurtynie - dlatego też ustawowy zapis o poufności posiedzeń Rady Ministrów jako regule wydaje się mało uzasadniony, nawet w sytuacji ustawowego zastrzeżenia, że o przedmiocie obrad i podjętych rozstrzygnięciach Rada Ministrów informuje opinię publiczną.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PawełSaar">W pełni popieramy zamiar ustawowego umocowania działalności Rady Legislacyjnej przy prezesie Rady Ministrów. Konieczne jest jednak określenie kompetencji tej rady w taki sposób, aby miała ona charakter nie tylko opiniodawczo-doradczy, ale też inicjatywny w zakresie kompetencji przypisanych rządowi.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PawełSaar">Nie spodziewamy się szybkiego uchwalenia konstytucji. Dlatego w ustawie o Radzie Ministrów należałoby określić, że funkcje ministerialne nie mogą być łączone ze sprawowaniem innych funkcji publicznych. Projekt ustawy o Radzie Ministrów dobrze ujmuje zasadę, że minister jest przede wszystkim zobowiązany do reprezentowania stanowiska rządu, nie zaś - jak to jest często dzisiaj - interesów swojej grupy politycznej. Ustawowe podkreślenie personalnej i programowej jedności i spójności rządu jest przyjmowane przez nas z dużym zadowoleniem. Z satysfakcją też przyjmujemy zapowiadaną redukcję ministerstw. Urząd Rady Ministrów ma zastąpić instytucja o czysto użytkowym, a nie politycznym charakterze, jaką będzie Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. I to dobrze. Utworzenie urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa jako organu nadzorującego działalność terenowych organów administracji rządowej oraz koordynującego współpracę administracji rządowej i samorządu terytorialnego, zajmującego się stosunkami pomiędzy państwem a związkami wyznaniowymi i niektórymi zadaniami likwidowanego urzędu ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa przyjmujemy z mieszanymi uczuciami, choćby z uwagi na pomieszanie zakresu kompetencji. Nie jesteśmy na razie zwolennikami likwidowania Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Uważamy oczywiście, że konieczne jest powołanie ministerstwa administracji publicznej mniej więcej z takim zakresem kompetencji, jak to ujęto w projektowanej ustawie, jednak bez tych spraw, którymi zajmuje się dzisiejszy resort gospodarki przestrzennej i budownictwa. Sprawy związane z gospodarką przestrzenną i budownictwem są tak złożone, a nabrzmiałe przez lata problemy tak duże, że powinny mieć jeszcze przez długi czas swojego orędownika w osobie ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PawełSaar">Bez większych zastrzeżeń natomiast odnosimy się do projektu utworzenia urzędu ministra gospodarki i handlu międzynarodowego - z różnych powodów, z których najważniejszy jest zaproponowany zakres kompetencji. Projekt rządowy uważamy za lepszy od projektu o urzędzie ministra gospodarki przedstawionego przez Konfederację Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PawełSaar">Doczekaliśmy się w końcu, Wysoka Izbo, w pakiecie projektów ustaw, które dzisiaj omawiamy, także projektu ustawy o utworzeniu Ministerstwa Skarbu Państwa. Mamy do tego projektu wiele uwag, które szczegółowo przedstawimy w toku prac komisyjnych. Chcielibyśmy, żeby minister skarbu państwa był rzeczywiście w obrębie rządu podstawowym organem w zakresie gospodarowania mieniem skarbu państwa, jak też ochrony jego interesów. Wydaje się jednak, że projekt ustawy nie daje ministrowi skarbu państwa takiej szczególnej pozycji. Nie tyle chodzi o to, że zakres kompetencji ministra jest zbyt ubogi w stosunku do tego, czym jest skarb państwa i jak powinno się o niego dbać, ile o to, że umocowanie ministra w pozycji zarządcy, a nie gospodarza mienia państwowego, daje mu słabą pozycję w stosunku do innych naczelnych organów państwa. Nie pragniemy oczywiście, aby Ministerstwo Skarbu Państwa było superministerstwem, chodzi nam jednak o to, aby w centrum gospodarczym rządu Ministerstwo Skarbu Państwa nie było w istocie rzeczy ministerstwem żądań niemożliwych do spełnienia.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PawełSaar">Dobrze, że prywatyzację będzie prowadziło jedno ministerstwo, z tym tylko, że zakres kompetencji przewidziany dla tego ministerstwa jest zbyt wąski, aby tak być mogło. Umknęła gdzieś kwestia reprywatyzacji, procesu może trudniejszego od prywatyzacji. Projekt ustawy o ministrze prywatyzacji jest, naszym zdaniem, niedopracowany i bardzo co do problematyki spłycony.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PawełSaar">Inaczej jest z projektem ustawy o urzędzie ministra finansów oraz urzędach i izbach skarbowych. Ten projekt w sposób komplementarny ujmuje problematykę, jaką powinien się zajmować minister finansów będący naczelnym organem administracji państwowej inicjującym politykę finansową państwa. Różnimy się oczywiście z projektodawcą ustawy co do niektórych szczegółów, na przykład co do tego, czy regulacji ustawowej podlegać ma zastrzeżenie środków finansowych na usprawnienie funkcjonowania jednostek organizacyjnych resortu finansów, motywacyjne premie pracowników tych jednostek itd. Nie są to jednak sprawy przesądzające o jakości projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PawełSaar">Inicjatorzy reformy centrum gospodarczego rządu przewidują także utworzenie Komitetu Integracji Europejskiej i w miejsce Centralnego Urzędu Planowania powołanie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Mój klub, Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, nie sprzeciwia się powołaniu takich urzędów, ale uzasadnienie do projektu ustawy o powołaniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych jest wyjątkowo mętne i lepiej od uzasadnienia przemawia do nas sam projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PawełSaar">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dopełnieniem pakietu ustaw, które przywołałem, są oczywiście projekty ustaw: pierwszy - o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, i drugi - o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw. Reforma centrum rządu wymaga więc zmiany szeregu ustaw i przepisów niższej rangi. Nie doszukaliśmy się w proponowanych zmianach istniejących przepisów sprzeczności w stosunku do generalnie popieranych przez nas projektów ustaw o nowych ministerstwach i urzędach centralnych.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PawełSaar">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform jest za reformą sposobu zarządzania krajem. Jesteśmy za takimi zmianami ustrojowymi, które usprawnią i unowocześnią zarządzanie państwem. Jesteśmy za takimi zmianami, które pozwolą na zaistnienie kompetentnych pracowników i maksymalnie odpolitycznionej państwowej służby cywilnej. Jesteśmy za takimi zmianami, które będą dokonane w interesie urzędników i obywateli, które skrócą drogę pomiędzy urzędnikiem i obywatelem, które doprowadzą do tego, że pracownicy państwowi przestaną być postrzegani jako „oni”, często niedostępni, bo ukrywający niekompetencję. Jesteśmy za realizacją reformy przez ludzi kompetentnych, którzy wypełnią zakładane cele reformy. W końcu jesteśmy generalnie za uporządkowaniem spraw publicznych, a przecież podstawą tego uporządkowania są sprawnie funkcjonujące naczelne i terenowe organy państwowe.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#PawełSaar">Do pracy nad reformą centrum rządu Bezpartyjny Blok Wspierania Reform przystępuje z całą powagą. W jego imieniu oświadczam, że odrzucamy w pracach nad reformą zarządzania państwem wszystkie uprzedzenia polityczne i zachowujemy absolutną apolityczność. Do wysuwania w toku prac nad dzisiaj omawianymi projektami ustaw tylko racji merytorycznych wzywamy pozostałe ugrupowania parlamentarne.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Paweł Saar.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Moczulskiego w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Piotr Ikonowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#LeszekMoczulski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zabieram głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej, ale reprezentuję przede wszystkim Obóz Patriotyczny, w którego skład poza KPN wchodzi jeszcze ponad 10 innych podmiotów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#LeszekMoczulski">Wysoka Izbo! Z uznaniem należy odnieść się do faktu, że nareszcie mamy do czynienia z inicjatywą rządu na temat reformy rządu. Nie jest to inicjatywa wykonana pośpiesznie, ale lepiej późno niż wcale i sam fakt wystąpienia z taką inicjatywą należy pozytywnie odnotować. W tym momencie jednak kończą się słowa uznania. Wszystko, co dalej, to już są wątpliwości czy też słowa krytyki.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#LeszekMoczulski">Przede wszystkim można odnieść wrażenie, że pomiędzy przedstawionymi Wysokiej Izbie projektami ustaw, które tworzą, może nie całkiem spójny, ale jakiś system czy systemik, pomiędzy tym systemem czy systemikiem a konstytucją, nad którą właśnie pracuje Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, istnieje, mówiąc najbardziej delikatnie, daleko posunięty rozziew. W szczególności warto byłoby do końca wyjaśnić, jaka jest różnica między rządem w systemie parlamentarno-gabinetowym, rządem pojętym jako jednolity organ kolektywny, a częścią, jak się wydaje, władzy wykonawczej, która się nazywa: centrum administracyjno-gospodarcze. Rząd to jest całość i w przygotowywanym projekcie konstytucji nie ma poszatkowania na jakieś jedno centrum i drugie centrum, bo to nie jest tylko sprawa podziału pracy wewnątrz Rady Ministrów. Jest to przede wszystkim kwestia jednolitości Rady Ministrów — Rada Ministrów występuje jako organ kolektywny. To jest pierwsza kwestia, która budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#LeszekMoczulski">Dalej zaczynają się kwestie, które już wymagają bardzo ostrej krytyki. U źródeł inicjatyw złożonych przez rząd Wysokiej Izbie tkwi pewne tradycyjne przekonanie, pewna tradycyjna praktyka, mianowicie taka, że w kierowaniu państwem istnieje pewne odrębne centrum gospodarcze. W praktyce nawet widać, że są dwa centra, nierównej oczywiście wagi, i te dwa centra odgrywają kluczową rolę w Polsce. Jest centrum polityczne, nadające generalny kierunek działalności całego państwa, i centrum gospodarcze, które jest bardzo ważne, ponieważ zajmuje się sferą materialną, ale jest drugim centrum. To jest praktyka, z którą mieliśmy do czynienia przez lat kilkadziesiąt w systemie peerelowskim. Tam nawet dochodziło do tego, iż mówiło się, że rząd to jest centrum gospodarcze i że premier to jest szef gospodarki. No, w tym rządzie, w Radzie Ministrów ze względów konstytucyjnych są tacy ludzie, jak minister spraw zagranicznych czy minister spraw wewnętrznych - wcześniej bezpieczeństwa publicznego - ale oni oczywiście są tylko z przyczyn formalnych, bo w istocie rząd zajmuje się gospodarką.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#LeszekMoczulski">A obok tego było drugie centrum - polityczne, no i centrum politycznemu podlegały właśnie takie ministerstwa, jak spraw zagranicznych czy MSW. I to drugie centrum, polityczne, było w Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - w Komitecie Centralnym może nie jako zbiorze kilkudziesięciu osób stanowiących ten komitet, tylko jako pewnej strukturze administracyjnej, która mieściła się w dużym gmachu, w którym dzisiaj między innymi jest giełda.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#LeszekMoczulski">Otóż tego rodzaju myślenie, że istnieją takie centra i że centrum gospodarcze czy gospodarczo-administracyjne należy wyodrębnić, należy całkiem osobno potraktować, należy je uporządkować, jest - jak widzimy po zapoznaniu się z tymi projektami - myśleniem żywym do dzisiaj. Takie rozwiązania w sensie funkcjonalnym nie znajdują uzasadnienia w zakresie funkcjonowania państwa. One są oczywiście sprzeczne z założeniem jednolitości Rady Ministrów, wspólnej odpowiedzialności całego rządu. Niemniej jednak nawet jeśli werbalnie stwierdza się, że Rada Ministrów to całość, to równocześnie to centrum jest czymś odrębnym, wymagającym odrębnej regulacji.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#LeszekMoczulski">Z tego wynikają jeszcze dalsze konsekwencje, i to konsekwencje bardzo istotne. Przede wszystkim powstaje pytanie - i na to pytanie jest pośrednia odpowiedź tutaj - czy administracja państwowa podlega rządowi, tzn. czy każda dziedzina administracji państwowej ma odpowiedzialnego za tę dziedzinę ministra, ewentualnie czy tym odpowiedzialnym ministrem jest pierwszy minister, czyli premier.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#LeszekMoczulski">Otóż w systemie peerelowskim ta zasada została złamana. Nie mówię o takich instytucjach, które podlegają bezpośrednio Sejmowi, Senatowi czy prezydentowi Rzeczypospolitej, nie mówię też o systemie niezależnych sądów. To jest zupełnie coś innego. Natomiast ta podstawowa część administracji państwowej dzisiaj albo podlega jednemu ministrowi, albo podlega kilku ministrom, albo podlega centralnemu urzędowi. Takich centralnych urzędów - tego dziedzictwa po tym bardzo niespójnym systemie peerelowskim - mamy kilkadziesiąt. Ja kiedyś się z takiej raczej złośliwej ciekawości zwróciłem do biura ekspertyz sejmowych z prośbą, żeby dano mi wykaz wszystkich centralnych urzędów, i oni powiedzieli, że są w stanie dać tylko wykaz przykładowy, ponieważ nie ma pełnego rejestru centralnych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#LeszekMoczulski">I w tej sytuacji są dziedziny administracji państwowej, które nie podlegają żadnemu ministrowi, formalnie albo de facto nie podlegają żadnemu ministrowi, bo podległość kilku ministrom oznacza, że żadnemu się nie podlega tak naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#LeszekMoczulski">W ustroju komunistycznym - którego przecież miłośnikiem ja na pewno nie jestem - funkcjonalnie było to rozwiązane w ten sposób, że istniały odpowiednie wydziały Komitetu Centralnego i one szczelnie obejmowały całą administrację państwową, więcej niż całą administrację państwową. Na szczęście tego nie ma. Na szczęście. Tylko że równocześnie powstaje luka, ponieważ są odcinki naszego życia państwowego, gdzie nie wiemy, jaki minister za to odpowiada. I teraz: jeżeli nie tylko chcemy wprowadzić system demokracji gabinetowo-parlamentarnej, ale chcemy także, żeby ten system był skuteczny, nie może być sytuacji, że mamy podległość wielokrotną bądź brak podległości. W jednym i w drugim wypadku na pewno mamy do czynienia z brakiem odpowiedzialności. Zresztą tutaj Wysoka Izba wielokroć spotykała się z sytuacją, w której naprawdę trudno było tę odpowiedzialność ustalić. Przedstawiciel rządu mówił: odtąd dotąd to my odpowiadamy, a dalej to właściwie nie wiadomo kto.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#LeszekMoczulski">Schodząc już głębiej, kolejna kwestia, która wymaga ostrej krytyki, to podział rządu na resorty. Rząd jest organem kolektywnym, ministrowie działają jako Rada Ministrów, ale równocześnie mamy podział merytoryczny, podział tematyczny na resorty i ten podział powinien wynikać z współczesnej rzeczywistości. Tak oczywiście jest, że są ministerstwa, które powstały kiedyś i historycznie istnieją. Kiedyś jak zaczęto budować koleje, potrzebne było ministerstwo kolei, jak zaczęto wprowadzać państwową pocztę, potrzebne było ministerstwo poczty - mamy relikty tego wszystkiego w postaci ministerstw resortowych. Można się zastanawiać, czy to jest taka zupełnie oddzielna część naszego życia państwowego, która wymaga osobnego ministra.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#LeszekMoczulski">Teoretycznie rzecz biorąc (można się odwołać do literatury - nie tylko polskiej, a może zwłaszcza niepolskiej), jest pewna ilość dziedzin życia publicznego, które dość łatwo można skatalogować. Mamy sprawy zewnętrzne, sprawy zagraniczne państwa, mamy sprawy obrony państwa - też w jakiejś mierze można powiedzieć, że dotyczy to relacji zewnętrznej państwa - a ponadto mamy takie dziedziny, jak wewnętrzne sprawy państwa, jak finanse i gospodarka, jak egzystowanie społeczeństwa w kategoriach materialnych, jak egzystowanie społeczeństwa w kategoriach intelektualnych, duchowych i innych. To jest podstawowy, najprostszy podział i każde rozwinięcie na resorty powinno to uwzględniać.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#LeszekMoczulski">Co więcej, wydaje się właściwe dążenie do zmniejszania liczby resortów, powodujące oszczędności na etatach, i to przede wszystkim na etatach technicznych, a nie merytorycznych. Jeżeli w tej chwili mamy w randze ministra, sekretarza stanu, podsekretarza stanu, generalnego dyrektora bądź szefa centralnego urzędu władzy państwowej około czy ponad 300 osób, to nawet teoretycznie nie jest możliwa współpraca między tymi 300 osobami. Jest to ogromna liczba, której zmniejszenie przyniesie oszczędności: będzie mniej gabinetów prezesów czy gabinetów wiceministrów, sekretarzy stanu, podsekretarzy stanu, będzie mniej dyspozycyjnych samochodów itd. Takie oszczędności oczywiście też są ważne, ale nie o nie nam chodzi. Chodzi przede wszystkim o możność funkcjonowania rządu, jasnego i czytelnego podziału kompetencji i odpowiedzialności. To oczywiście wymaga nie dużej, a wręcz przeciwnie - małej liczby dużych resortów.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#LeszekMoczulski">Obóz Patriotyczny, na który się powołuję, przygotował tego rodzaju plan, z którego wynika, że 11 resortów w Polsce dzisiaj starcza. Nie chcę tego planu rozwijać, myślę, że będę miał okazję proponować to jeszcze przed Wysoką Izbą. Mówię tylko, że można próbować to zmieścić w podziale na 11 resortów.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#LeszekMoczulski">Co natomiast widzimy w projektach przedstawianych przez rząd? Widzimy mnożenie resortów, które jest zupełnie niezrozumiałe. Mamy bowiem Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i obok niego powstaje ministerstwo administracji publicznej. To znaczy, że jesteśmy wierni starej, ale tylko komunistycznej zasadzie, że musi być odrębne ministerstwo bezpieczeństwa, odrębne ministerstwo policji. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych skupia się przede wszystkim na problemach bezpieczeństwa publicznego, szeroko pojętego, łącznie z funkcjonowaniem straży pożarnej. Przypomnę, że w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego, na którego czele stał niejaki Radkiewicz, też tak było. Oprócz tego powstaje ministerstwo administracji publicznej. Na jakiej zasadzie mamy wydzielać policyjne sprawy z ministerstwa, które się zajmuje administracją państwową, tzn. właśnie z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych? Wszędzie na świecie, czy też prawie wszędzie na świecie, to właśnie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych jest tym ministerstwem, które zajmuje się także sprawami bezpieczeństwa publicznego. Nie ma więc potrzeby tworzenia dwóch ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#LeszekMoczulski">Jeżeli spojrzymy na kwestie gospodarcze, a czytałem te projekty ustaw, czytałem tę dokumentację, to chwilami wydaje się, że coś jest niewiarygodne. Ja po prostu za dużo przeczytałem, więcej niż zostało napisane. Jeżeli bowiem, proszę państwa, jedno jedyne zagadnienie, jakim są kwestie związane z finansami państwa, majątek państwa, wpływy do tego majątku, ewentualne prywatyzowanie tego majątku, sprzedaż czy jakaś inna forma przekazania własności trafia do trzech ministerstw, bo w projektach ustaw mamy trzy różne ministerstwa... Wynika z tego, że pozostaje Ministerstwo Finansów, a w przyszłości będą jeszcze Ministerstwo Skarbu Państwa i Ministerstwo Prywatyzacji. Okazuje się, że oprócz tego uprawnienia własnościowe jeszcze mają być rozdzielone przez wojewodów. Wprawdzie w „Polityce”, którą dzisiaj państwo tutaj czytali, napisano, że być może liczba województw zostanie zmniejszona nawet do 12, ale w tej chwili mielibyśmy trzy ministerstwa i jeszcze decentralizację między 49 województw. Proszę państwa, jakiś czas temu pokazano mi akt sprzedaży nieruchomości państwowej, takiej produkcyjnej nieruchomości państwowej. Po jednej stronie tego aktu były podpisy tych, którzy kupowali, kilka nazwisk i piękne tytuły: szef, przewodniczący rady nadzorczej, naczelny dyrektor, generalny dyrektor itd. Po drugiej stronie był nieczytelny podpis i pieczątka złożona z jednego słowa: doradca. Nawet nie wiadomo, czyj doradca, chociaż domyślam się, że to był doradca wojewody, dlatego że to było załatwiane właśnie na takim dość niskim szczeblu.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#LeszekMoczulski">Otóż proszę państwa, jeżeli mamy mieć finanse państwa, skarb państwa, jeżeli podlega to pewnym przekształceniom własnościowym, to przecież to musi być w jednym ręku, ktoś musi być tu odpowiedzialny, ale przecież nie trzech ministrów, z których każdy będzie w obie strony pokazywał na kolegę. Równocześnie wielu rzeczy w tych projektach nie ma. Co na przykład należy zrobić z Ministerstwem Kultury i Sztuki? Ona jest do dzisiaj; nie tylko kultura, ale jeszcze sztuka. W systemie komunistycznym to było niesłychanie ważne ministerstwo, które miało kontrolować, oczywiście nie było w stanie, ale w swoim założeniu miało kontrolować każdy przejaw kulturowy. Było to oczywiście wielkie ministerstwo i te olbrzymie gmachy na Krakowskim Przedmieściu aż po Trębacką... bo trzeba było uwzględnić i zespoły artystyczne, i teatry, i scenariusze filmowe.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#LeszekMoczulski">Proszę państwa, a - jakie jest zadanie ministerstwa kultury dzisiaj? Ja się nawet chciałem kiedyś tam przejść (nie miałem czasu) i tak się zastanowić, w jakiej mierze budżet kultury ma zapewnić funkcjonowanie tego ministerstwa, to znaczy żeby ludzie, którzy tam pracują, mieli papier, pieniądze na wysyłanie listów, znaczki pocztowe, no i żeby mieli dla siebie etaty. W prokuraturze, jak czytamy, brakuje pieniędzy na znaczki pocztowe, ale w ministerstwie kultury nie brakuje.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#LeszekMoczulski">Czy na przykład nie trzeba by było, myśląc o reformie rządu, doprowadzić do stworzenia takiego ministerstwa, które objęłoby całość tych spraw: i oświatę, i kulturę, i nadzór - bo to tylko jakiś nadzór administracyjny - wszystko, co dotyczy badań naukowych. To jest kierunek, który prowadzi do tego, żeby funkcjonalnie to działało lepiej i żeby odpowiedzialność była jasna i czytelna.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#LeszekMoczulski">Projekty przedstawione Wysokiej Izbie przez rząd mają właściwie tylko jeden walor - pozwalają nam na ten temat rozpocząć dyskusję. Inne walory jest tam trudno zobaczyć, choć na pewno jakieś cenne sformułowanie czy jakiś cenny artykuł, godny przeniesienia, w którymś z tych projektów jest. Ale jedyna wartość tych projektów jako całości to to, że pozwalają nam nareszcie - ja jestem od 4 lat w Sejmie - po 4 latach zacząć dyskusję na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Leszek Moczulski.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Piotra Ikonowicza o zabranie głosu w imieniu koła Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Będzie to ostatnie wystąpienie klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PiotrIkonowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Oczywiście wypada się cieszyć, że nareszcie możemy w tej Izbie dyskutować o reformie centrum gospodarczego, o reformie administracyjnej. Wypada się cieszyć, tym bardziej że bardzo długo na to czekaliśmy. Była o tym mowa.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PiotrIkonowicz">Chciałbym, polemizując nieco z posłem Saarem z BBWR, oświadczyć, że to nie jest przypadek, że właśnie rząd lewicowy podejmuje reformę centrum gospodarczego. I również chciałbym wyrazić nadzieję, że nie jest to przypadek. A nadzieja ta łączy się z przekonaniem i z pragnieniem, aby ta reforma nie była przestawianiem biurek, ażeby u jej podstaw i w jej filozofii leżała zmiana strategii rządzenia gospodarką, zmiana strategii rządzenia, zmiana myślenia o gospodarce i o funkcji zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PiotrIkonowicz">Ta zmiana filozofii może, ale nie musi być efektem przyjętych w tej Izbie rozwiązań w ramach reformy centrum. Taka zmiana rodzi się bardzo boleśnie. Z jednej strony oczywiście - i to pobrzmiewało w niektórych wypowiedziach posłów - trudno jest poszczególnym stronnictwom rozstać się ze stanowiskami kierowników resortów - wiem, że jeszcze będą duże między-koalicyjne spory na ten temat - ale sądzę, że jeszcze trudniej bardzo wielu politykom, być może bardzo wielu ludziom, posłom, będzie rozstać się z dawnym sposobem myślenia, z dawną strukturą, jeśli chodzi o rządzenie krajem. Mówię o strukturze resortowej, strukturze, w której każdy problem ma swoje ministerstwo, a której skrajnym przykładem było w radzieckim Azerbejdżanie Ministerstwo Wyrobów Mącznych. Otóż chcę powiedzieć, że można zmniejszyć liczbę ministerstw, nie zmieniając sposobu myślenia.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PiotrIkonowicz">Dlaczego właśnie lewica jest predestynowana do zrobienia takiej reformy? Po pierwsze, dlatego że lewica nie wierzy ślepo w rynek. Wierzymy w to, iż świadome działanie człowieka, a nie przypadkowe, chaotyczne i żywiołowe działanie rynku, znajduje swój ostateczny wymiar w rezultatach gospodarczych. Aby jednak to świadome działanie człowieka miało taki wymiar, konieczne jest przywrócenie odpowiedniej rangi takim pojęciom, jak planowanie gospodarcze. Dotychczas planowanie gospodarcze w rządzie nazywało się - Centralny Urząd Planowania. Jest to urząd, w którym grupa ludzi - niewątpliwie zasłużonych i pilnych - produkuje raporty, których tak naprawdę prawie nikt nie czyta i nie bierze pod uwagę. Ale rząd i cała klasa polityczna ma problem planowania zaszufladkowany i załatwiony. W tym sensie zastąpienie Centralnego Urzędu Planowania placówką Rządowe Centrum Studiów Strategicznych jest nazwaniem rzeczy po imieniu, próbą stworzenia prężnej grupy ekspertów, prężnego zaplecza eksperckiego, studyjnego i naukowego - i niczego więcej, żadnego wielkiego decyzyjnego urzędu, którym de facto CUP nie był, a przynajmniej od dawna nie jest.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PiotrIkonowicz">Druga zasadnicza sprawa - i tutaj mamy duże zastrzeżenie do projektu reformy - to liczba ministerstw. Wydaje się, że redukcja z 6 resortów do 4 to jeszcze za mało.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PiotrIkonowicz">W przedłożonym pakiecie ustaw mamy zaproponowane dwa nowe ministerstwa, których funkcje się dublują: ministerstwo skarbu i Ministerstwo Prywatyzacji. Jeżeli ta reforma centrum gospodarczego ma być reformą ostateczną, a nie kolejnym etapem, po którym tę reformę będziemy dodatkowo reformować, to weźmy pod uwagę fakt, iż prywatyzacja nie jest procesem, którym będą się zajmowały kolejne rządy i parlamenty przez najbliższe 50 czy 20 lat. Jest to proces doraźny, o złej sławie społecznej, społeczeństwo zawetowało go bardzo szeroko bojkotując referendum uwłaszczeniowe postrzegane jako jeszcze jedna forma prywatyzacji. W tej sytuacji uzasadniony jest postulat, aby to właśnie Ministerstwo Skarbu Państwa, predysponowane do tego, by jako gospodarz odpowiadać za majątek narodowy, zajmowało się również przekształceniami własnościowymi. Właśnie przekształceniami, a nie prywatyzacją, bo różne mogą być ścieżki tych przekształceń i nie widzę powodu, żeby ideologicznie przesądzać, iż będzie to wyłącznie prywatyzacja. W przeciwnym razie w pewnym momencie możemy dojść do absurdu, i będzie nam potrzebne ministerstwo nacjonalizacji, żeby owo Ministerstwo Prywatyzacji nadal miało co prywatyzować.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PiotrIkonowicz">Polska Partia Socjalistyczna przykłada bardzo dużą wagę do tego, aby rozwiązania przyjmowane w Wysokiej Izbie dostosowywały nas coraz bardziej do struktur europejskich. Szczególną rangę przypisujemy polityce regionalnej. Dlatego w sprawozdaniu powstałej z inicjatywy naszego koła Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego raportu o polityce regionalnej jest kilka postulatów, które mówią o tym, by w należyty sposób umiejscowić politykę regionalną w strukturze rządu, a jednocześnie nadać jej odpowiednią rangę. Jest tu więc postulat, aby Podkomitet Polityki Regionalnej i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów przekształcić w odpowiedni komitet Rady Ministrów kierowany przez wicepremiera. Jest również postulat, aby do resortu gospodarki, czyli do ministerstwa gospodarki, do Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej oraz do Komitetu do Spraw Integracji Europejskiej wmontować odpowiednie wydziały, komórki bądź departamenty, które będą koordynować problemy polityki regionalnej. Jest to warunek sine qua non tejże integracji europejskiej. I znowu jest taki oto paradoks, że w projekcie mamy uwzględniony osobny komitet od integracji europejskiej, tak jak mieliśmy osobno CUP od planowania, natomiast w innych decydujących resortach ta sprawa nie została ujęta. Jej uwzględnienie tam sprawi, że zaczniemy myśleć o zarządzaniu trochę inaczej, tzn. właśnie międzyresortowo, międzybranżowo.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PiotrIkonowicz">Do tego dochodzi bardzo ważna uwaga, którą wygłosiła tu pani poseł Ziółkowska - chodzi o nierównoważną pozycję spraw społecznych. Znowu mamy ministerstwo gospodarki i nie mamy punktu zaczepienia dla polityki społecznej, a jest to niewątpliwie ministerstwo, które będzie odgrywało ważną rolę.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#PiotrIkonowicz">Dlatego generalnie nasz postulat jest taki, aby takie sprawy, jak strategia gospodarcza, planowanie rozwoju gospodarczego, polityka regionalna, wreszcie polityka społeczna — miały charakter międzyresortowy. Należy odejść od praktyki, że za każdy problem czy za każdy sposób podejścia do danego problemu odpowiada odrębny resort. Dopiero wtedy, kiedy dojdziemy do takiego ponadbranżowego, systemowego myślenia, dokona się reforma. I będzie to nie tylko reforma na papierze, i będzie to nie tylko reforma legislacyjna, będzie to reforma w naszych umysłach. Będzie to pewien przełom, mam nadzieję, nieodwracalny.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#PiotrIkonowicz">W związku z uwagami, które tutaj wygłosiłem, i ograniczonym czasem chciałbym na zakończenie zgłosić wniosek formalny o nieuchwalanie ustawy o powołaniu Ministerstwa Prywatyzacji i przekazanie tych uprawnień, które były przewidziane dla Ministerstwa Prywatyzacji, ministerstwu skarbu. Co do pozostałych projektów, to sobie zdaję sprawę, że ta reforma jest częściowa. Zdaję sobie sprawę na przykład, że dodanie władzy wojewodom czy dodanie władzy premierowi jest jakimś etapem. Natomiast niewątpliwie musi za tym iść reforma administracji terenowej, bo bez tej reformy produkt będzie niepełny. Chcę jednak podkreślić, że po tylu latach nareszcie robimy ten pierwszy krok. I myślę, że nie warto się wahać, bo dopiero zrobienie tego kroku uruchomi dyskusję, uruchomi konsultacje. Chciałbym również życzyć panu ministrowi Polowi, chciałbym życzyć premierowi i całemu rządowi nie tylko determinacji w dokonaniu cięć, które będą bolesne — cięć polegających na likwidacji pewnej liczby stanowisk, żeby nie trzeba było czekać na powołanie nowego rządu, żeby nie trzeba było przed rozdaniem tek robić reformy — ale determinacji w przełamywaniu schematu myślowego, że każda sprawa ma swój resort i że nie można myśleć ponadresortowo.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Ikonowicz.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, chciałam zwrócić uwagę, że wniosek, który pan złożył, nie był wnioskiem formalnym, tylko merytorycznym.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, przystępujemy do wystąpień indywidualnych. Mamy zapisanych w tej chwili 50 mówców.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Pierwszy zabierze głos pan poseł Jerzy Eysymontt, nie zrzeszony. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JerzyEysymontt">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stanęliśmy dzisiaj przed zagadnieniem o bardzo wielkiej skali, właściwie, jak tutaj już ktoś się wyraził, porównywalnej do skali problemu konstytucyjnego. To warto sobie uświadomić, zanim przystąpimy do konkretnych działań legislacyjnych, które na pewno będą i trudne, i długotrwałe. Republikanie, w imieniu których mam przyjemność występować, mają kilka dość prostych, ale ważnych zasad, do których należy przede wszystkim zasada wolności politycznej i gospodarczej, zasada własności prywatnej i po części na tym oparta zasada silnego państwa minimum. Otóż rozważając to, co zostało przedłożone, odnosimy się do tego, w jakiej mierze odpowiada to naszym zasadom. Czy jest to właśnie krok w kierunku silnego państwa minimum? Przyznam, że odpowiadając na to pytanie po lekturze bardzo obszernego materiału - przecież nie są to tylko projekty 12 ustaw, ale także bardzo obszerne ekspertyzy na ten temat - mam szereg istotnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JerzyEysymontt">Pytanie pierwsze, które chciałbym sobie, a także Wysokiej Izbie zadać, brzmi: Czy idziemy w kierunku kontynuacji i dokończenia reformy ustrojowej, czy jest to jedynie swego rodzaju reorganizacja? Otóż jeśli uwzględnimy ten pierwszy aspekt, to jako zaletę tej propozycji widziałbym przede wszystkim likwidację, może jeszcze nie do końca konsekwentną, ale jednak likwidację pozostałości struktur branżowych w gospodarczej administracji rządowej. Zgadzam się z tymi, którzy mówią, że to oddzielanie gospodarki od spraw innych, którymi państwo się zajmuje z racji swego istnienia, jest pewną sztucznością, ale jakoś to pokutuje i musimy się z tym liczyć. Natomiast tym, co wzbudza wątpliwości, jest podkreślana tu mocno przez wnioskodawców zaleta - decentralizacja, której ja niestety nie dostrzegam. Otóż nazwałbym to - używając terminu z matematyki - nie decentralizacją, lecz dekompozycją władzy. Różnica polega na tym, że jeśli mówimy o kontynuacji reformy ustrojowej, to nasuwa się pytanie: Ile rządu, ile samorządu? Na to pytanie odpowiedzi się nie znajduje. Natomiast podobnie jak kiedyś Lenin mówił: Cała władza w ręce rad, teraz mówi się: Cała władza w ręce wojewodów. Oczywiście celowo przesadzam, ale dla nikogo nie jest tajemnicą to, że wojewoda jest urzędnikiem rządowym. Ta kwestia pozostaje bez rozstrzygnięcia. Być może rozstrzygnięcie tego w tym pakiecie nie było możliwe, ale bez udzielenia odpowiedzi na dość zasadnicze pytania o samorządowy powiat, o samorządowe województwo pozostaje bardzo duża, znacząca wątpliwość. Wątpliwość ta stawia również pod znakiem zapytania trwałość tej reformy, zaś trwałość tej reformy jest, jak sądzę - o czym wspominało wielu mówców - ogromnie ważna.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#JerzyEysymontt">Zgadzam się z tymi, którzy mówią, że to nie jest operacja dla jednego rządu, dla jednej koalicji, że musimy myśleć o państwie w kategoriach szerszych. Później powiem o tym, jakie, moim zdaniem, wynikają z tego dla nas w Sejmie, konsekwencje praktyczne. Nasuwa się pytanie: Jakie pozostałości, jakie swego rodzaju relikty zostają utrzymane? Otóż dla mnie reliktem w sferze gospodarczej jest pozostawienie przedziwnej formacji, przedziwnego bytu prawnego, jakim są organy założycielskie. Zostają one utrzymane, ale słowo daję, że nie widzę żadnej istotnej racji, która by za tym przemawiała. Jest wręcz odwrotnie, byłby czas, by ostatecznie się z tym rozstać.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#JerzyEysymontt">Była tu mowa o różnego rodzaju trójkątach. Mówiono o trójkącie żelaznym, o trójkącie bermudzkim. Otóż ja dostrzegam tutaj nie tyle żelazny trójkąt, ile bermudzki pięciokąt — już nie trójkąt — bo przewiduje się ministerstwo gospodarki, ministerstwo skarbu, Ministerstwo Prywatyzacji, Ministerstwo Finansów. Sądzę, że trzeba będzie jeszcze wiele zrobić, wiele popracować, aby był jasny podział kompetencji, jeśli chodzi o te urzędy i powołany przedziwny twór, jakim ma być Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. Przedziwny przede wszystkim dlatego, że nie wiem, czy to ma być instytut, czy urząd. Jak wiadomo, próba łączenia tych dwóch funkcji przeważnie się nie udaje. Tak więc pytań jest bardzo wiele i musimy mieć świadomość, że to na parlamencie — jeśli nie pójdziemy tak daleko jak Klub Parlamentarny Unii Pracy, by odrzucić wszystko w pierwszym czytaniu — spoczywa odpowiedzialność za to, jak to faktycznie będzie funkcjonowało.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Unii Wolności.)</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#JerzyEysymontt">Przepraszam, chodzi o klub Unii Wolności. Przepraszam klub Unii Pracy za pomyłkę.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#JerzyEysymontt">Jeszcze jedna kwestia. W piśmie Business Centre Club był wywiad z panem ministrem Polem. W ramce przedstawiony został jego straszny sen o ciężarówkach przewożących papiery i klientach, którzy miotają się od jednego do drugiego ministerstwa, bo nie wiedzą, gdzie co załatwić w tzw. okresie przejściowym. To jest sprawa naprawdę ważna, której moim zdaniem poświęca się zbyt mało uwagi. Właściwie nikt nie wie, jak dalece jesteśmy przygotowani do wykonania tej operacji pod względem nie tylko koncepcyjnym, ale i praktycznym. Bo trzeba także pomyśleć o ludziach. Urzędnicy to też ludzie, a już dzisiaj są oni po prostu przerażeni. Ogromna większość tych ludzi, takich zwykłych pracowników - nie ministrów, nie sekretarzy i podsekretarzy stanu - którzy w tych urzędach zasiadają, a często są to zupełnie dobrzy specjaliści, po prostu nie bardzo wie, co z nimi będzie. Boją się oni jedynie tego, że coś się złego stanie, że zostaną zwolnieni, przesunięci niezależnie od ich woli itd. Moim zdaniem trzeba także o tym pamiętać, to też jest pewien aspekt społeczny.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#JerzyEysymontt">Wreszcie na koniec, co z tego wynika dla nas, dla parlamentu. Opowiadam się także za Komisją Nadzwyczajną, bo nie widzę innego rozwiązania, ale ta komisja musi być bardzo szczególna. Ona musi być ogromnie kompetentna, a zarazem możliwie reprezentacyjna w sensie politycznym. Inaczej następny parlament będzie zmieniał to, co ten uchwalił. A byłoby to bardzo niedobre.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#JerzyEysymontt">Nie jest też najlepiej, że rząd zamierza złożyć autopoprawkę - mówi już o tym - w tak ważnej kwestii, jak kompetencje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, że dotychczas jeszcze nie zdążył tego zrobić. Dlaczego, proszę państwa, skoro to tyle lat już trwa i jak słusznie powiedział minister Pol, nie przystępowano do pracy nad czystą tablicą? Tak więc to, co także pojawiało się w wypowiedziach wielu posłów i jest przedmiotem poważnej troski - że nad tą dwupartyjną koalicją wisi nadal groźba nieporozumień kompetencyjnych i różnic interesów - też niestety musi być brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#JerzyEysymontt">Będę się opowiadał za powołaniem tej komisji i za tym, aby jej prace miały możliwie szeroki zakres. Praca jest to jednak ogromna i nie sądzę, żeby w proponowanych terminach mogła ona być przez Sejm wykonana. A wszelki pośpiech w tym wypadku będzie na pewno złym doradcą.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Eysymontt.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Alfred Domagalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ZbigniewKaniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, że gdyby teraz pan minister Pol bądź pan minister Miller przedstawili te same wystąpienia, które mieli, zanim się rozpoczęła dyskusja, to przy dobrej woli spora grupa występujących tutaj posłów sama by sobie odpowiedziała na wiele wątpliwości, które zgłaszała.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#ZbigniewKaniewski">Rozumiem, że może mieć wątpliwości pan poseł Moczulski, który dzisiaj mylił tutaj sprawy z czasów Komitetu Centralnego, przenosząc tamte problemy do obecnej rzeczywistości. Tamte szczelne rozwiązania jemu się nie podobały, i z obrzydzeniem o nich mówił. Naprawdę trudno byłoby wysnuć jakieś wnioski z takiego wystąpienia. Dobrze, iż w ogóle się na ten temat mówi, jak pan poseł stwierdził, i to dobrze, że być może akurat dzięki Sojuszowi Lewicy Demokratycznej i Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, które wprowadzają do porządku obrad tak ważki temat.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#ZbigniewKaniewski">Dziwię się jednak, mówiąc szczerze, pani poseł Suchockiej, która wysunęła taką oto tezę jako jeden z podstawowych argumentów przemawiających za wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu całego pakietu tych projektów ustaw - że nie do końca określona jest wizja tej reformy centrum. Tylko, jak pamiętam, wówczas kiedy pani poseł była premierem i wnosiła do Sejmu propozycje, różne pakiety projektów ustaw, to one miały charakter ewolucyjny, a nie zawierały jakiejś docelowej wizji. Tym bardziej że rzeczywistość dynamicznie się zmienia i trudno podejmować dzisiaj ostateczne decyzje. Być może one, część z nich, nie do końca będą trafione, a zawsze można później, po pewnym czasie je korygować.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#ZbigniewKaniewski">Chciałbym również się odnieść do wystąpienia pana posła Podkańskiego, który, podając w wątpliwość całą procedurę związaną z reformą centrum, w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawił tezę, że oto jakby tracimy z pola widzenia problemy związane ze strategicznym myśleniem dotyczącym średniookresowych programów gospodarczych, społeczno-gospodarczych o charakterze strukturalnym itp. W pełni się zgadzam z panem posłem Podkańskim, że takie propozycje muszą być przedmiotem stałej troski Rady Ministrów i że muszą istnieć stosowne struktury w rządzie, które przygotowują te materiały, odpowiadają za nie i je realizują. I przecież, jeżeli dobrze się przyjrzeć propozycjom przedstawionym przez rząd, to okazuje się, że w projekcie ustawy o utworzeniu urzędu ministra gospodarki i handlu wyraźnie się mówi, że jednym z podstawowych obowiązków ministra gospodarki jest przygotowywanie i przedstawianie Radzie Ministrów krótko- i średniookresowych programów gospodarczych i gospodarczo-społecznych o charakterze strukturalnym. Niezauważenie tego - jednego z zasadniczych - elementu zmian strukturalnych może sprawić, iż powstanie opinia, że rząd go nie przewidział, a chcę powiedzieć, że jestem za tym, aby właśnie minister gospodarki w pełni dysponował również określonym oprzyrządowaniem w tej sprawie, aby mógł inicjować politykę gospodarczą, politykę rozwoju gospodarczego kraju, by mógł odpowiadać za jej realizację oraz zapewniał koordynację działań w tym zakresie. Wielu dyskutantów stwierdzało, że te działania są jakby rozproszone, leżą w gestii różnych ministrów, a przecież z art. 2 ust. 1 projektu ustawy mówiącego o zadaniach ministra gospodarki ewidentnie wynika, że właśnie on za to odpowiada. Niezauważenie tego przez dyskutantów jest w moim przekonaniu poważnym uchybieniem, gdyż nie doczytali się oni tego, co jest zawarte w rozwiązaniach proponowanych przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#ZbigniewKaniewski">Jednym z ważnych zadań ministra gospodarki jest również dokonywanie ocen stanu gospodarki i handlu międzynarodowego oraz skuteczności realizacji polityki gospodarczej. Chcę powiedzieć, odnosząc się do tego także z osobistego punktu widzenia - na podstawie doświadczeń z działań, które podejmuję również jako poseł - że ten element uważam za niezwykle istotny, ponieważ reformując naszą gospodarkę, zwiększając jej efektywność, musimy przede wszystkim dysponować stałą oceną tego, czy poszczególne składniki polityki gospodarczej są realizowane skutecznie, czy też nie w bieżącej sytuacji. W moim przekonaniu nie wynika to jasno z proponowanych tutaj rozwiązań - gdyby minister gospodarki dysponował innymi jeszcze określonymi instrumentami, które zwiększałyby jego możliwości jako odpowiedzialnego za realizację tego programu, to byłby to duży skok jakościowy w stosunku do tego, czym na przykład dysponuje dzisiaj minister przemysłu i handlu. Sądzę, że minister Pol, który z ramienia rządu proponuje te rozwiązania, ma to na uwadze, ponieważ sam był kiedyś ministrem przemysłu i handlu i doskonale wie, jak ograniczone są dzisiaj możliwości realizowania przez tego ministra zadań, które na nim ciążą. Instrumenty, którymi na dzień dzisiejszy dysponuje, są jakby niewspółmierne do zakresu realizowanych zadań.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#ZbigniewKaniewski">W moim przekonaniu minister gospodarki nie może być, tak jak dzisiaj minister przemysłu, petentem ministra finansów - chodzi o akceptowanie przez tego ministra propozycji różnego rodzaju rozwiązań ekonomicznych w odniesieniu do gospodarki czy podmiotów gospodarczych. Nie może być też on petentem w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, ponieważ sam powinien proponować, kreować i realizować określone - wynikające z oceny sytuacji gospodarczej - zadania. Moim zdaniem skróci to w sposób zdecydowany procesy decyzyjne - niepodejmowanie decyzji we właściwym czasie skazywało i skazuje wiele przedsiębiorstw na coraz trudniejszą sytuację finansową. W związku z tym opowiadam się za tym, aby było spójne to instrumentarium ekonomiczne, które uwzględnia rzeczywiste możliwości dostosowywania się w sferze gospodarki. Bo niezależnie od tego, jakie mamy generalne kierunki, istnieje na dole bardzo trudna i złożona rzeczywistość i sądzę, że nawet minister gospodarki jej nie uniknie, stanie bowiem przed pewnymi trudnościami, które obecnie występują. Dzisiaj na szczeblu województwa - bo wojewodom przekazano już przedsiębiorstwa i są oni ich organami założycielskimi - są określone możliwości oddziaływania i realizowania zadań w odniesieniu do tych przedsiębiorstw. Przykład Łodzi, z której się wywodzę, jest pozytywny, bo istnieje tu dobre współdziałanie między organem założycielskim a różnymi innymi służbami w rozstrzyganiu pewnych bardzo trudnych spraw. Ale niektórych z nich nie da się rozstrzygnąć i trzeba jednak przyjechać do Warszawy. W związku z tym, jak sądzę, nie uniknie się w okresie przejściowym tych problemów, o których wspominał tu jeden z posłów, i należy uważać, żeby w tym momencie przejściowym nie przerwana została pewna ciągłość spraw, które mają miejsce w gospodarce, a zwłaszcza w odniesieniu do przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, wobec których stosowane są różne procedury. Chodzi o to, żeby przekazanie jakiegoś przedsiębiorstwa innemu organowi założycielskiemu nie spowodowało nagle w tej sprawie określonych komplikacji. A poza tym jeżeli już rząd występuje z określonymi propozycjami związanymi z przekazaniem wojewodom, jako organom założycielskim, kolejnych przedsiębiorstw, to oczywiście rodzi się pytanie: Czy wojewodowie, którzy obecnie dysponują określonymi instrumentami ekonomicznymi - trzeba tu zapytać pytanie, czy są one dzisiaj wystarczające wobec tak dużej, coraz większej grupy przedsiębiorstw - kiedy otrzymają kolejne przedsiębiorstwa, potrafią poradzić sobie z coraz większymi problemami w tym zakresie? W moim przekonaniu należałoby to bardzo wnikliwie przeanalizować i, kierując się opiniami wojewodów w tej sprawie, zapewnić im określone instrumenty ekonomiczne do właściwej realizacji funkcji organów założycielskich.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#ZbigniewKaniewski">Sporo byłoby jeszcze różnego rodzaju propozycji i uwag do samego projektu ustawy o ministrze gospodarki, niestety czas mi nie pozwala na wydłużenie mego wystąpienia. Chciałbym się jeszcze odnieść w paru zdaniach do wystąpienia pana posła Błasiaka, który prezentował poselski projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki oraz o likwidacji niektórych naczelnych organów administracji państwowej. Oczywiście preferował on ten projekt ustawy, uważając, że propozycje rządowe nie zasługują w ogóle na uwagę - był bowiem uprzejmy urząd skarbu państwa potraktować jako agencję mienia nie chcianego. Przy okazji stwierdził, że minister gospodarki w jego mniemaniu powinien tylko inicjować działania, a nie mieć żadnych instrumentów ich realizacji, tzn. w ogóle za nic nie odpowiadać. Idąc tokiem myślenia pana posła Błasiaka, odnoszę wrażenie, jakby jego projekt ustawy z druku nr 784 był takim nie chcianym projektem ustawy i w związku z tym wnoszę o jego odrzucenie w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Kaniewski.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Alfreda Domagalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Piotr Nowina-Konopka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AlfredDomagalski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Historyczne znaczenie przedstawianego dziś przez rząd pakietu ustaw zwanego ogólnie reformą centrum gospodarczego nie wydaje się podważane przez kogokolwiek - bez względu na reprezentowaną opcję polityczną. Duże zainteresowanie posłów, o czym świadczy liczba zapisanych do debaty, także klubów poselskich, uważna obserwacja opinii publicznej - wszystko to wskazuje na to, że mamy do czynienia z debatą wyjątkową, jedną z tych, które odbywają się w parlamencie bardzo rzadko. Można powiedzieć, że wykracza ona swym znaczeniem poza ważne i znaczące debaty programowe i budżetowe. Pakiet dyskutowanych dziś ustaw w dużym stopniu decydować będzie o powodzeniu dalszego reformowania i przebudowy naszej gospodarki, o operatywności i skuteczności centralnej władzy wykonawczej, o dostosowaniu struktur administracyjnych państwa do ich roli w gospodarce rynkowej. Tak się bowiem złożyło w naszym państwie, że nastąpiła reforma samorządowa na szczeblu gminy, szeroko zaś rozumiana administracja publiczna i sposób jej funkcjonowania nie uległy poważniejszym zmianom, mimo przełomowych przecież zmian w systemie politycznym i bardzo zaawansowanych przeobrażeń w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AlfredDomagalski">Czy stan ten jest wynikiem zaniedbań rządzących, jak twierdzą krytycy? Myślę, że nie. Otóż proces przemian politycznych, a także ekonomicznych w Polsce był niemal powszechnie akceptowany zarówno przez kolejne rządy, jak też społeczeństwo. Miał on i ma swoją dynamikę uzależnioną niemal jedynie od akceptacji społecznej, a nie od woli sprawujących władzę. To właśnie zaawansowanie procesu przemian w strukturach społecznych i gospodarczych wymusza potrzebę przekształcenia struktury centralnej administracji gospodarczej. Coraz bardziej bowiem odstaje ona od potrzeb i wymagań nowoczesnych rozwiązań kształtujących się w gospodarce rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AlfredDomagalski">Kwestia druga to naturalna trudność reformowania centralnych struktur administracyjnych państwa. Wiemy przecież, że dyskusje, prace studialne i koncepcyjne prowadzone były praktycznie od 1990 r. Trzeba było aż 6 lat, aby przybrały one kształt konkretnych aktów prawnych i trafiły do parlamentu. Jak wynika z przedstawionych opinii ekspertów, a także dotychczasowych wypowiedzi, debata dzisiejsza zapewne podkreśli kontrowersyjny charakter proponowanych zmian. Zapewne powtarzane będą pytania, czy mamy do czynienia z reformą, przebudową, rekonstrukcją centrum gospodarczego, czy tylko z próbą zmian jakościowych. Byłoby źle, gdyby krytyczny stosunek opozycji do reformatorskich rozwiązań uniemożliwił twórczy dialog i akceptację dobrze uzasadnionych propozycji. Powodzenie reform uzależnione jest bowiem w dużym stopniu od politycznego klimatu i zgody głównych sił politycznych, zarówno tych w parlamencie, jak i poza nim.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#AlfredDomagalski">Myślę, że warto pamiętać o tym, iż przekształcenia centralnych struktur państwa nie można dokonywać jako jednorazowego aktu. Jest to proces wymagający ciągłej obserwacji skuteczności funkcjonujących struktur i mechanizmów oraz ich bieżących korekt w miarę zachodzących potrzeb. Widoczna ostrożność i wstrzemięźliwość rządu w proponowanych zmianach wynika, moim zdaniem, nie z asekuranctwa czy zachowawczości, lecz raczej z troski o bezpieczeństwo tych zmian i dążenia do uniknięcia destabilizacji państwa.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AlfredDomagalski">Dla ogólnej oceny przedstawionego pakietu ważna jest odpowiedź na pytanie, czy wyraża on przyjętą przez rząd koncepcję przebudowy systemu administracji rządowej, a proponowane rozwiązania odpowiadają funkcji państwa demokratycznego o gospodarce rynkowej. W moim przekonaniu, biorąc pod uwagę fakt, że przebudowa struktur państwa to właśnie proces, a nie reforma o charakterze reorganizacyjnym, proponowany w omawianych projektach ustaw kierunek zmian należy ocenić pozytywnie. Niewątpliwie do każdego z projektów nasuwają się szczegółowe uwagi, a pewne elementy budzą także wątpliwości. Dzisiejsza debata, a następnie praca w komisjach powinny wyeliminować wszystko to, co dziś jest kontrowersyjne i trudne do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#AlfredDomagalski">Pragnę w tym miejscu odnieść się bardziej szczegółowo do projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów (druk nr 1426). Jest to regulacja o tyle istotna, że spełnia wymogi art. 53 ust. 3 „małej konstytucji”. Dziś Rada Ministrów funkcjonuje w oparciu o regulamin własny, przyjęty co prawda w formie uchwały, ale trudno uznać, że odpowiada on zasadom demokratycznego państwa prawnego. Trudno również uznać za obowiązujący, chociaż formalnie nie uchylony, dekret Rady Regencyjnej z 1918 r. o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#AlfredDomagalski">Proponowana ustawa z jednej strony potwierdza istniejącą, ukształtowaną przez lata praktykę działania, z drugiej zaś zmierza do usprawnienia funkcjonowania Rady Ministrów, usprawnia i porządkuje obowiązujące mechanizmy działania. Do najważniejszych propozycji usprawniających pracę rządu zaliczyć należy:</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#AlfredDomagalski">— unormowanie zasad tworzenia i funkcjonowania stałych komitetów Rady Ministrów, pełnomocników rządu oraz komisji, rad i zespołów;</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#AlfredDomagalski">— wzmocnienie pozycji prezesa Rady Ministrów jako szefa rządu i przełożonego wszystkich pracowników państwowych;</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#AlfredDomagalski">— umocnienie instytucji ministra bez teki;</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#AlfredDomagalski">— dążenie do ograniczenia liczby osób biorących udział w posiedzeniach Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#AlfredDomagalski">— regulacje dotyczące reprezentowania rządu wobec organów ustawodawczych i sądowych.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#AlfredDomagalski">Podkreślić należy daleko zaawansowaną próbę uregulowania struktury organizacyjnej i trybu pracy Rady Ministrów. Daje to podstawę do udoskonalenia projektu w trakcie prac legislacyjnych w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#AlfredDomagalski">Pragnę zwrócić uwagę na cztery kwestie budzące, moim zdaniem, wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#AlfredDomagalski">Po pierwsze, sprawa podejmowania decyzji przez Radę Ministrów drogą obiegową. Nie kwestionując możliwości podejmowania decyzji tą drogą, pamiętać jednak musimy, że zgodnie z zasadą wyrażoną w „małej konstytucji” Rada Ministrów działa w sposób kolegialny. Warto, wydaje się, rozważyć, czy katalog spraw wyłączonych z rozstrzygnięcia drogą korespondencyjną jest wystarczający, a także jakie przyjąć rozwiązania w przypadku, kiedy członek rządu nie zgadza się na tryb tzw. drogi obiegowej.</u>
          <u xml:id="u-32.15" who="#AlfredDomagalski">Po drugie, zgadzając się co do potrzeby umocnienia pozycji prezesa Rady Ministrów, trudno zaakceptować możliwość powierzenia mu ostatecznej redakcji tekstów przyjętych rozstrzygnięć, w szczególności aktów normatywnych. Jest to, moim zdaniem, zbyt daleko posunięta zasada niczym nie ograniczonego zaufania. Wydaje się, że tak zredagowane teksty powinny być przedłożone do akceptacji członkom rządu bądź to drogą obiegową, bądź na następnym posiedzeniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-32.16" who="#AlfredDomagalski">Po trzecie, słuszne wydaje się rozszerzenie uprawnień do zwołania posiedzenia Rady Ministrów na grupę jej członków. Ponoszą oni przecież solidarną odpowiedzialność za pracę rządu.</u>
          <u xml:id="u-32.17" who="#AlfredDomagalski">Po czwarte, wydaje się, iż lukę w przedłożonym projekcie stanowi niewystarczające uregulowanie pozycji prawnej wiceprezesów Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-32.18" who="#AlfredDomagalski">Oddzielną kwestię stanowi regulacja prawna Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Proponowana przez rząd oddzielna ustawa o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w moim przekonaniu, nie znajduje uzasadnienia. Krótka, 6-artykułowa ustawa może z powodzeniem znaleźć się w ustawie o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Składam wniosek o połączenie tych dwóch aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-32.19" who="#AlfredDomagalski">I na zakończenie pragnę zgłosić kilka uwag dotyczących trybu prac nad przedłożonym pakietem ustaw. W moim przekonaniu skierowanie wszystkich projektów ustaw do powołanej w tym celu Komisji Nadzwyczajnej nie jest rozwiązaniem optymalnym. Wydaje mi się, iż bardziej racjonalne, pozwalające na usprawnienie procesu legislacyjnego, byłoby podzielenie pakietu ustaw na dwa bloki. Pierwszy dotyczyłby, ogólnie rzecz biorąc, centrum stricte administracyjnego. Do tego bloku zaliczam 4 projekty ustaw, tj.: o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów; o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów; o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa oraz o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw. Cały ten blok proponuję skierować do właściwych stałych komisji sejmowych. Pozostałe projekty ustaw, bardziej związane z gospodarką, proponuję przekazać do planowanej do powołania Komisji Nadzwyczajnej. Myślę, że może to znacznie poprawić przebieg prac nad omawianymi dziś projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-32.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Alfred Domagalski.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Nowinę-Konopkę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Realizowany od 6 lat proces dochodzenia Polski do członkostwa w Unii Europejskiej wyraża się w dwóch dziedzinach:</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PiotrNowinaKonopka">1) w relacjach międzynarodowych (chodzi tu o stosunki i negocjacje z Unią Europejską wraz ze staraniami o fundusze pomocowe oraz dalszymi działaniami zmierzającymi do finalizacji członkostwa);</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PiotrNowinaKonopka">2) w relacjach wewnętrznych obejmujących dostosowania strukturalne, gospodarcze i prawne (przy czym dostosowania te należy rozumieć szeroko - obejmują one właściwie zakres prac całej Rady Ministrów, a więc nie tylko ministerstw wchodzących w zakres tzw. centrum gospodarczego, ale także takich resortów, jak choćby edukacja czy kultura; dostosowania prawne z kolei dotyczą zarówno ustaw, jak i prawa wykonawczego).</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PiotrNowinaKonopka">Za problematykę integracyjną odpowiadają obecnie imiennie dwie osoby w centrum rządowym, a mianowicie: minister spraw zagranicznych oraz nie będący członkiem gabinetu pełnomocnik rządu do spraw integracji europejskiej, kierujący biurem funkcjonującym w ramach instytucjonalnych Urzędu Rady Ministrów. Współpraca obu ministrów była i jest nadal dobra, pomimo występujących niejasności kompetencyjnych. MSZ koncentrował się na wymiarze politycznym w stosunkach zewnętrznych (nie dysponując zresztą do dziś zapleczem merytorycznym, zwłaszcza prawno-ekonomicznym), a sprawy wewnętrzne, merytoryczną stronę negocjacji gospodarczych oraz kwestie pomocowe realizował pełnomocnik zatrudniający w swoim biurze zaledwie ok. 50 osób.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PiotrNowinaKonopka">Złym zjawiskiem było występujące często angażowanie się innych ministerstw np. w bezpośrednie negocjacje z Unią Europejską, niekiedy zresztą bez wiedzy MSZ i pełnomocnika. Równocześnie wszystkie niemal ministerstwa i urzędy centralne zaangażowane są — a w każdym razie powinny być zaangażowane — w realizację działań dostosowawczych, o czym świadczy dyskutowany w naszej Izbie dwa tygodnie temu rządowy raport z wykonania programu dostosowawczego. Współpraca poszczególnych ministerstw z MSZ, a zwłaszcza z urzędem pełnomocnika nie jest dostatecznie dobra, czasem pomimo dobrych chęci, czasem z powodu braku chęci, zawsze natomiast z powodu wadliwej relacji prawno-instytucjonalnej między urzędem, który powinien koordynować, i koordynowanymi. Debata nad raportem rządowym wskazała na mizerię działań rządowych i takie podejście rządu do problematyki integracyjnej, które pozwala o niej mówić jako o „dziecku gorszego Boga”, jak pozwoliłem sobie to określić z tej samej trybuny. Integracja europejska traktowana jest jako coś peryferyjnego, coś, co można zbyć działaniami często pozornymi, nie skoordynowanymi i nie priorytetowymi.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PiotrNowinaKonopka">Choć należy zakładać z dobrą wolą, że autorzy projektu chcieli usprawnić proces integracyjny, to wiadomo, że jeszcze pół roku temu ważną przesłanką takiego właśnie wyboru była chęć ucieczki z problematyką europejską, mówiąc otwarcie, spod kurateli prezydenta Wałęsy i wyjęcia tej problematyki z gestii „prezydenckiego” Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wszystko wskazuje na to, że objęcie prezydentury przez Aleksandra Kwaśniewskiego powinno zdjąć z porządku dziennego tę przesłankę polityczną tamtego pomysłu. I w tej sytuacji pozostaje nam na chłodno ocenić merytoryczną zawartość przedłożonego projektu w części przewidującej utworzenie sui generis kolektywnego ministerstwa edukacji europejskiej w formule bliskiej istniejącemu Komitetowi Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PiotrNowinaKonopka">Pomysł rządowy polega na utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej, którego przewodniczący byłby członkiem rządu, a w którego skład poza sekretarzem wchodziliby ministrowie wybranych ministerstw, a także trzy doświadczone osoby powoływane i odwoływane przez premiera. Procedowanie odbywałoby się w trybie uzgodnień, a w razie braku konsensu przez głosowanie, które może być zakwestionowane i decyzją premiera przeniesione na posiedzenie Rady Ministrów. Co charakterystyczne, nie zdecydowano się na utworzenie normalnego ministerstwa integracji europejskiej, zaproponowano natomiast hybrydę i posadzono ją na rządowej ławce rezerwowych.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PiotrNowinaKonopka">Komitet ma być naczelnym organem administracji państwowej, a utworzenie go ma według autorów dostosowywać struktury administracji państwowej do potrzeb wynikających z Układu Europejskiego i dążeń do członkostwa w Unii Europejskiej. Tymczasem jest wręcz odwrotnie, bo projekt nie polepsza, ale pogarsza obecne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PiotrNowinaKonopka">Po pierwsze, zadanie komitetu określone jako programowanie i koordynowanie polityki integracyjnej stoi w sprzeczności z „małą konstytucją”, według której naczelnym organem kreującym politykę państwa jest wyłącznie Rada Ministrów, a ministrowie realizują jedynie określone zadania i wykonują „branżowo” politykę państwa. Uzgadnianie i koordynowanie polityki w sprawach związanych z integracją europejską należy zatem wyłącznie do Rady Ministrów, która może oczywiście do usprawnienia pracy powołać swój własny komitet Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#PiotrNowinaKonopka">Po drugie, koordynowanie przez komitet procesów adaptacyjnych i integracyjnych w sferze gospodarczej i społecznej koliduje z właściwością rzeczową innych naczelnych organów administracji państwowej. Kolizjom i dysonansom towarzyszyć będzie obawa poszczególnych ministrów przed konkurencją komitetu w sferze ich uprawnień dyskrecjonalnych w tworzeniu polityk sektorowych czy branżowych. Dotyczy to także uprawnień i zobowiązań konstytucyjnych ministra spraw zagranicznych. Równocześnie zupełnie nie jest rozwiązana kwestia kolizji między zadaniami tego komitetu i zadaniami MSZ i w istocie rzeczy trzeba założyć, że ogół spraw europejskich — które zresztą dominują w całej polskiej polityce zagranicznej — przeniesiony zostanie do komitetu. W takiej sytuacji MSZ pozostanie (choć i nad tym można dyskutować) problematyka bezpieczeństwa, ale już tylko NATO, bo nie II filar UE ani UZE, oraz nieunijne kraje europejskie, no i reszta świata z Fidżi na czele, co oznaczałoby chyba konieczność znowelizowania „małej konstytucji” i rozszerzenia indeksu osób odpowiedzialnych za politykę zagraniczną — obejmującego prezydenta, Radę Ministrów, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — jeszcze o szefa komitetu.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#PiotrNowinaKonopka">Po trzecie, projekt nie daje komitetowi żadnych instrumentów prawnych realizacji określonych dla niego działań. Wbrew brzmieniu projektu nie istnieje kategoria aktów prawnych służących realizacji działań dostosowawczych. Jest raczej problem tego, czy akty prawne wydawane przez poszczególnych ministrów, Radę Ministrów lub parlament są zgodne z prawem europejskim i z europejskimi politykami sektorowymi, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#PiotrNowinaKonopka">Po czwarte, z niewiadomych powodów w składzie projektowanego komitetu brak przedstawicieli np. takich urzędów centralnych, jak ministerstwa: edukacji, transportu, łączności, ochrony środowiska, zdrowia, kultury, Urzędu Antymonopolowego, organów normalizacyjnych, statystycznych, a także obecnego CUP, który ma się stać Rządowym Centrum Studiów Strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#PiotrNowinaKonopka">Po piąte, należy także wziąć pod uwagę względy praktyczne. Chodzi o stopień dostosowania nie tylko zresztą problematyki integracyjnej, ale w ogóle struktury rządowej do potrzeb dialogu prowadzonego obecnie i w przyszłości z krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Przyjęcie proponowanego rozwiązania oznaczałoby, że na ostatnie posiedzenie ministrów spraw zagranicznych Unii Europejskiej, które się odbyło w Brukseli, powinien się udać, poza ministrem Rosatim, także szef komitetu. Nie jestem tylko pewien, czy gospodarze zarezerwowaliby dla naszych przedstawicieli dwa osobne fotele - jeden z nich musiałby pewnie siedzieć na kolanach drugiego.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#PiotrNowinaKonopka">A zatem projekt, wbrew uzasadnieniu, nie umacnia funkcji ani instytucji koordynujących i - paradoksalnie - daje w tej dziedzinie mniej instrumentów, niż przysługujące obecnie, przynajmniej formalnie, pełnomocnikowi rządu. Sama instytucja koordynacji jest kolizyjna i konfliktogenna, wbrew dwóm zdaniom na temat proponowanego komitetu, jakie zechciał mu w swoim wystąpieniu poświęcić pan minister Pol.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#PiotrNowinaKonopka">Nie chcę tylko krytykować, dlatego chcę wystąpić z pewną propozycją pozytywną - alternatywną wobec tego, co zostało nam przedłożone. Konstrukcja modelu administracji odpowiedzialnej za integrację europejską powinna mieć charakter funkcjonalny i wychodzić z analizy zadań nałożonych przez Układ Europejski oraz z analizy stosunków między Polską i Unią Europejską. Zadania integracyjne wychodzą poza kompetencje jednego resortu, dlatego niczego nie rozwiązałoby powołanie regularnego ministerstwa integracyjnego. Zarazem nie ograniczają się do kilku wybranych ministerstw, jak sugeruje projektowany skład siedmiu ministrów w komitecie. W procesie dostosowawczym powinny uczestniczyć wszystkie naczelne i centralne organy administracji państwowej, a zatem powinna być zaangażowana struktura Rady Ministrów jako takiej.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#PiotrNowinaKonopka">Uwzględniając zasady konstytucyjności oraz nienaruszalności kompetencji poszczególnych ministrów w obszarach polityk sektorowych, a także szeroki zakres resortowych działań dostosowawczych i dotychczasową praktykę tworzenia wewnętrznych organów Rady Ministrów, rozwiązaniem podnoszącym efektywność działań integracyjnych byłby Komitet Rady Ministrów do Spraw Integracji Europejskiej. Na czele tego komitetu mógłby stać bezpośrednio premier - tu słyszeliśmy już deklarację ze strony pana premiera Cimoszewicza - z zastępcą w osobie ministra spraw zagranicznych. Gdyby zaś premier ostatecznie nie zdecydował się rozszerzyć zakresu swoich bezpośrednich obowiązków, to osobą przewodniczącą takiemu komitetowi powinien być bezpośrednio minister spraw zagranicznych. Organem wykonawczym Komitetu Rady Ministrów do Spraw Integracji Europejskiej można byłoby uczynić na przykład istniejące już od ponad 4 lat biuro pełnomocnika rządu, a sekretarzem wykonawczym, pewnie w randze sekretarza stanu, powinien być szef tego właśnie biura.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#PiotrNowinaKonopka">W takiej konstrukcji koordynacja polityczna odbywałaby się na szczeblu politycznym - Rady Ministrów i komitetu Rady Ministrów, gdzie uzgadniano by zarówno wewnętrzne polityki sektorowe, jak i generalną politykę Polski wobec Unii Europejskiej - oraz na szczeblach techniczno-urzędniczych - zespołów koordynacji międzyresortowej. Dodatkowym walorem takiego rozwiązania byłaby łatwiejsza przystosowalność modelu koordynacji do zmieniającej się dynamiki stosunków polsko-unijnych.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#PiotrNowinaKonopka">Dwie minuty, pani marszałek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, minuta. Bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PiotrNowinaKonopka">Powyższa analiza, wyciągnięte z niej wnioski oraz pozytywne propozycje są oparte na ponad czteroletniej bieżącej i codziennej obserwacji zagadnień integracji europejskiej, na rozmowach ze wszystkimi ludźmi zaangażowanymi w Polsce i w Unii Europejskiej w tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PiotrNowinaKonopka">Zwracam uwagę Wysokiej Izby oraz rządu na fakt, że przedstawiony przeze mnie sposób rozumowania, krytyka propozycji rządowej i wysunięta pozytywna propozycja dostały jednomyślne wsparcie sejmowej Komisji do Spraw Układu Europejskiego, przedłożone zresztą w ocenie, która była przedmiotem debaty sejmowej dwa tygodnie temu. Pozwolę sobie wreszcie przypomnieć, że przesłuchiwany przed Komisją do Spraw Układu Europejskiego i Komisją Spraw Zagranicznych nowy minister spraw zagranicznych jednoznacznie wypowiedział się w podobnym duchu.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PiotrNowinaKonopka">Klub Unii Wolności podziela stanowisko komisji, stanowisko pana ministra spraw zagranicznych i zwraca się do rządu o wycofanie z przedłożonego nam rozwiązania tej części, która odnosi się do komitetu. W przeciwnym razie będziemy musieli głosować za odrzuceniem tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Nowina-Konopka.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ostatniego mówcę przed przerwą, pana posła Krzysztofa Wiechecia z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#KrzysztofWiecheć">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Reforma centrum gospodarczego rządu jest ważnym fragmentem reformy państwa, w tym szczególnie w obszarze administracji publicznej. Jeśli umownie wyodrębnimy w administracji publicznej trzy poziomy: poziom pierwszy - centralny, poziom drugi - wojewódzki, poziom trzeci - gminny, to według stanu na dzień dzisiejszy o rzeczywistych dokonaniach reformatorskich możemy mówić jedynie w odniesieniu do poziomu trzeciego, to jest gminnego. Reforma samorządowa wymaga jednakże dokończenia; konieczne są istotne zmiany w konstrukcji zadań, uprawnień i modelu finansów oraz powołanie drugiego szczebla samorządu, co jest sprawą bardzo istotną i ważną.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#KrzysztofWiecheć">Na szczeblu wojewódzkim dotychczasowe zmiany, mówiąc najkrócej, sprowadziły się do ograniczenia uprawnień wojewodów i powołania urzędów rejonowych, krytykowanych od pierwszej chwili ich istnienia.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#KrzysztofWiecheć">Jeżeli chodzi o poziom pierwszy, to administracja centralna od 1989 r. nie została poddana żadnym zabiegom reformatorskim. Trudno bowiem zaliczyć do takich likwidację resortu rynku wewnętrznego. Reszta ministerstw działa pod starą nazwą, opierając się na starych statutach, bez zmian w zakresie swych istotnych zadań i funkcji, przy jednoczesnym wyraźnym wzroście zatrudnienia w administracji centralnej. Żyjemy nadal w Polsce „resortowej”.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#KrzysztofWiecheć">Reforma centrum była zapowiadana przez kolejne rządy funkcjonujące po 1989 r. Rząd obecnej koalicji oczywiście także w momencie powstania uznał w swym programie reformę centrum gospodarczego za szczególnie pilne zadanie. Deklarowała to w sposób jednoznaczny „Strategia dla Polski” w tezie 9: „Reforma centrum gospodarczego jest warunkiem koniecznym realizacji „Strategii dla Polski”. Centrum decyzyjne musi być podporządkowane głównej linii działania rządu. Obecny układ ministerstw, urzędów centralnych i agencji musi odpowiadać temu wymogowi. Dlatego wkrótce — podkreślam słowo: wkrótce — dokonana zostanie reorganizacja centrum gospodarczego”.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#KrzysztofWiecheć">Autorom tej ważnej deklaracji o tym, że wkrótce nastąpi reforma centrum, warto przypomnieć, że składali ją w czerwcu 1994 r. Przypomnienie to czynię w marcu 1996 r. Wcześniej czyniłem to zresztą wielokrotnie, w tym również w interpelacjach poselskich, które ówczesny szef Urzędu Rady Ministrów pan minister Strąk zbywał deklaracjami terminów, których nie dotrzymywał, albo ogólnikami i zapewnieniami o prowadzonych pracach.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#KrzysztofWiecheć">Jakże aktualne jest w tym wypadku znane przysłowie włoskie: Dal detto al fatto vi e un gran datto — Od słowa do uczynku jest daleka droga. Dopiero w dniu dzisiejszym rozpatrujemy koncepcję przygotowaną przez pana ministra Marka Pola i jego zespół. Moim zdaniem jest to koncepcja oparta na profesjonalnej diagnozie stanu obecnego, wnikliwej analizie rozwiązań organizacyjnych i systemowych stosowanych w krajach europejskich o rozwiniętej gospodarce rynkowej. Obejmuje ona na wejściu projekty 12 ustaw.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#KrzysztofWiecheć">Wysoki Sejmie! Mam nadzieję, że Wysoka Izba skieruje do dalszych prac przedstawiony pakiet ustaw. Z tych względów pragnę przedstawić jedynie parę uwag, pozostałe zaś zgłoszę w trakcie szczegółowego rozpatrywania poszczególnych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga pierwsza dotyczy roli i zadań Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, którego powołanie przewiduje projekt ustawy zawarty w druku nr 1434. Moim zdaniem instytucja ta winna zapewnić na poziomie kierownictwa państwa możliwość prowadzenia prac analitycznych, prognostycznych i programowych w dużym horyzoncie czasowym. Musi przy tym zapewnić korelację programów krótkookresowych i długookresowych ze strategicznymi celami polityki gospodarczej i społecznej. Nie może to być dotychczasowa formuła Centralnego Urzędu Planowania, to jest prowadzenia prac studialnych bez żadnej odpowiedzialności. Aby zapewnić uwolnienie omawianej instytucji od wszelkich bieżących koniunkturalnych nacisków politycznych, należy, moim zdaniem, wprowadzić kadencyjność władz Rządowego Centrum Studiów Strategicznych oraz odpowiednio umocować kierownika centrum w strukturze rządu. Zasady wynagrodzenia winny tworzyć możliwość zatrudnienia najwyższej klasy specjalistów. Proponuję także, aby kierownik Rządowego Centrum Studiów Strategicznych był członkiem Komitetu Integracji Europejskiej, którego utworzenie przewiduje projekt ustawy zawarty w druku nr 1433, ale z prawem głosu.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga druga. Proponuję zmianę nazwy nowo tworzonego resortu ministra gospodarki i handlu międzynarodowego (chodzi o projekt przedłożony w druku nr 1429). Proponuję nazwę prostą i jednoznaczną: resort ministra gospodarki. Minister gospodarki ma skupiać całość kompetencji w zakresie polityki gospodarczej, w której mieści się między innymi także problematyka zarówno handlu wewnętrznego, jak i gospodarczej współpracy z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga trzecia dotyczy roli Komitetu Integracji Europejskiej. Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na istotną rolę Komitetu Integracji Europejskiej w urzeczywistnianiu naszych dążeń do integracji z Unią Europejską, w racjonalnym i efektywnym prowadzeniu prac dostosowawczych. Musi to być ciało decyzyjne i koordynujące - jeszcze raz podkreślam: decyzyjne i koordynujące - z jednoznacznie określonymi uprawnieniami w zakresie precyzowania stanowiska rządu w procesach negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#KrzysztofWiecheć">Myślę, że w trakcie dalszych prac zapisy projektu ustawy zawartego w druku nr 1433 wymagać będą doprecyzowania i rozstrzygnięć w tym kierunku. Szereg bardzo interesujących spraw dotyczących tego tematu poruszył tutaj przede mną pan poseł Nowina-Konopka.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga czwarta. Pragnę przyłączyć się do tych pań i panów posłów, którzy uważają, że zbędna jest odrębna ustawa o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (druk nr 1427). Podzielam pogląd, iż materia unormowana w przedmiotowym projekcie winna znaleźć się w projekcie ustawy o organizacji i trybie prac Rady Ministrów (druk nr 1426). Należałoby przy tym rozstrzygnąć w sposób nie budzący wątpliwości, że kancelaria ma być urzędem, czyli zorganizowanym aparatem urzędniczym służącym realizacji zadań organu, jakim jest Rada Ministrów, nie powinna mieć zatem żadnych uprawnień do występowania na zewnątrz ani też odrębnych kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#KrzysztofWiecheć">Uwaga piąta dotyczy kosztów i efektów wprowadzenia w życie projektowanych ustaw. Prezentowane są one w uzasadnieniu projektu ustawy o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw (druk nr 1436). Trudno mi się zgodzić z przyjętym założeniem, że utrzymany zostanie dotychczasowy stan zatrudnienia w organach obejmowanych reformą, a skutki finansowe związane z ruchem zatrudnienia zostaną zbilansowane w 1997 r. Przecież znosi się sześć ministerstw, a w ich miejsce tworzy się cztery nowe. Z tej prostej arytmetyki muszą wynikać oszczędności w kosztach. Nie wiem, na jakich przesłankach oparty jest szacunek kosztów rzeczowych związanych z reformą centrum w niemałej kwocie 2,2 mln nowych złotych.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#KrzysztofWiecheć">Chcę wyrazić pogląd, że reforma centrum obok podstawowego celu, jakim jest zwiększenie efektywności działania organów rządowych, winna znaleźć także konkretny i materialny wyraz w postaci oszczędności w kosztach i funkcjonowaniu. Sądzę, że w trakcie szczegółowych prac można będzie określić odpowiedni pożądany wskaźnik obniżki kosztów osobowych i rzeczowych. Ponadto poza sporem jest twierdzenie, że z pracami nad przedstawionym pakietem ustaw muszą być skorelowane prace legislacyjne nad projektami ustaw w zakresie państwowej służby cywilnej, utworzenia samorządu gospodarczego czy powołania drugiego szczebla samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#KrzysztofWiecheć">Wysoki Sejmie! Przedstawione projekty ustaw rozpoczynają, mam nadzieję, głęboką przebudowę centrum gospodarczego. Sądzę, że w trakcie prac w komisjach sejmowych poddane zostaną wnikliwej analizie zadania i funkcje administracji centralnej w sterowaniu procesami gospodarki w kierunku ich ograniczenia, rozważone zostaną możliwości zmiany przepisów prawa materialnego jeszcze w ramach przedstawionego pakietu ustaw. Jest to konieczne, aby nie ograniczyć zmian tylko do zmniejszenia liczby istniejących ministerstw, powołania nowych struktur i przesunięcia zadań w ramach dotychczasowego prawa. Zarówno autorom przedstawionych projektów ustaw, jak i tym bardziej Wysokiemu Sejmowi nie chodzi o reformę tabliczkową, ograniczoną do zmiany nazw ministerstw. Celem jest głęboka przebudowa centrum decyzyjnego. Aby cel ten zrealizować, przedłożone projekty ustaw trzeba udoskonalić, wymagają one bowiem wyeliminowania zapisów ogólnikowych, blankietowych, szczegółowego określenia przedmiotu i formy prawnej działalności poszczególnych ministerstw oraz sprecyzowania ich kompetencji, określenia funkcji decyzyjnych i koordynacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#KrzysztofWiecheć">Jestem głęboko przekonany, że Wysoka Izba jest gotowa podjąć trud analizy i doskonalenia przedłożonego pakietu ustaw. Potrzebny jest jednakże partner w tych pracach. Mam na myśli rząd, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#KrzysztofWiecheć">Koniecznym warunkiem przeprowadzenia reformy centrum jest wola polityczna koalicjantów do podjęcia tych reform. Mam nadzieję, że pan premier Cimoszewicz będzie konsekwentnie realizował przedstawiony w exposé program swego rządu, w tym także w obszarze reformy administracji centralnej.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#KrzysztofWiecheć">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szczególne znaczenie problematyki reformy centrum gospodarczego rządu dla procesu transformacji gospodarki naszego kraju, zakres koniecznych do wykonania prac uzasadniają postawienie wniosku o powołanie Komisji Nadzwyczajnej ds. reformy centrum gospodarczego. O powołaniu takiej komisji Sejm, na szczęście, na tym posiedzeniu zadecyduje. Ze swojej strony deklaruję gotowość do pracy w tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-38.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Wiecheć.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Było to ostatnie przemówienie przed przerwą.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 05 do godz. 16 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#MarekBorowski">Kontynuujemy debatę nad projektami ustaw dotyczącymi reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Małgorzatę Winiarczyk-Kossakowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mamy za sobą sześć lat reform ustrojowych i gospodarczych w państwie. Sześć trudnych lat - lat nauki demokracji, wolnego rynku, budowania społeczeństwa obywatelskiego, a także sporów dotyczących społecznych kosztów reform i dyskusji światopoglądowych.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Dzisiaj dyskutujemy o sprawach najważniejszych. Niestety, dotychczas nie mamy ustawy zasadniczej, w której byłyby określone najważniejsze zręby ustrojowe państwa. Jednak w ciągu ostatnich dwóch lat prace nad nową konstytucją nabrały tempa i mam nadzieję, że już wkrótce na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego będziemy dyskutowali o projekcie nowej konstytucji, nad którym Komisja Konstytucyjna zakończy prace.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Zgadzam się z opinią, że brak ustawy zasadniczej stawia Wysoką Izbę w trudnej sytuacji podczas debaty nad reformą centrum gospodarczego. Przyjęty jednak przy „okrągłym stole” kierunek zmian nie budzi już niczyich wątpliwości. Po to, by budować nowoczesne państwo demokratyczne, niezbędne są instrumenty nie tylko prawnoustrojowe, ale i administracyjne. Konieczne jest stworzenie sprawnej administracji państwowej, której struktura nie byłaby przeszkodą do sprawnego wdrażania reform i minimalizowania ich społecznych kosztów.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">W ciągu sześciu lat polska demokracja kształtowana była w wyniku zmian ustawowych dotyczących gospodarki, prawa pracy, opieki zdrowotnej, edukacji czy tworzenia samorządów. Ileż to razy, dyskutując nad poszczególnymi ustawami, zwracaliśmy uwagę na to, iż do wdrażania pewnych programów niezbędne są ośrodki ogarniające całość problemów, że obecnie obowiązujące prawo powoduje spory kompetencyjne czy, co gorsza - zaniechanie kompleksowego podejmowania kwestii ważnych dla gospodarki i ludzi żyjących w naszym kraju. Już nieraz okazało się, iż stare prawo nie pasuje do nowych warunków, że taka sytuacja rodzi konflikty, powoduje nieobliczalne skutki dla państwa i obywateli. Działanie administracji państwowej w starych ramach prawnych i zupełnie nowych warunkach politycznych, gospodarczych i społecznych niejednokrotnie przypominało jedzenie zupy widelcem.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Paradoksem jest powołanie się w pracach Rady Ministrów na dekret Rady Regencyjnej z 1918 r. o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim. Stabilność władz państwowych, precyzyjnie określone ramy prawne, wyartykułowany zakres odpowiedzialności za poszczególne decyzje oraz ściśle przypisane kompetencje to niezbędne warunki sprawnie działającego aparatu państwowego.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W przedstawionym pakiecie nie przypadkiem na pierwszym miejscu znalazł się projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. To właśnie rząd jest ośrodkiem władzy wykonawczej odpowiedzialnym za sprawne i skuteczne wdrażanie w życie reform. To rząd jest odpowiedzialny za funkcjonowanie państwa. Tymczasem okazuje się, że unormowanie struktury, organizacji oraz zasad pracy rządu jest zadaniem szalenie trudnym. Od 1918 r. to wyzwanie nie zostało podjęte. Uregulowanie tych spraw w odrębnych ustawach zapowiadały konstytucje z 1921 r. i z 1935 r. Te zapowiedzi nie zostały zrealizowane. Nie przyjęto także stosownych rozwiązań prawnych po wojnie. W efekcie rządy niejednokrotnie zamiast służyć państwu i jego obywatelom realizowały politykę tej czy innej opcji politycznej będącej akurat u władzy. Nie wolno bowiem zapominać, że organizacja i tryb pracy Rady Ministrów to nie tylko kwestia techniczno-organizacyjna, to przede wszystkim poważna decyzja polityczno-ustrojowa. Dlatego też dyskusja nad projektem tej ustawy ma w efekcie charakter ustrojowy. Musimy zdecydować, jakie kompetencje i jaką odpowiedzialność trzeba przypisać rządowi. Jakie uprawnienia i jaką odpowiedzialność powinien otrzymać prezes Rady Ministrów. „Mała konstytucja” nakłada na rząd obowiązek prowadzenia polityki wewnętrznej i zagranicznej Polski oraz kierowania administracją rządową. Owe lakoniczne stwierdzenia kryją bezmiar zadań rządu, który dodatkowo uwikłany jest w bieżące codzienne kierowanie sprawami państwa. Często słyszymy argumenty dotyczące nadmiernej centralizacji władzy, nadmiaru kompetencji premiera. Ale za te kompetencje premier płaci odpowiedzialnością. Ze swoich decyzji rozliczany jest przez Sejm. Nie może być tak, że premierowi i jego rządowi najpierw krępuje się ręce i dyktuje decyzje, a później się żąda, by za nie ponosili odpowiedzialność. „Mała konstytucja” nakłada na premiera odpowiedzialność za działania Rady Ministrów. Dlatego też trudno nie zgodzić się z ustawowym umocnieniem roli premiera jako zwierzchnika władzy wykonawczej — także terenowej administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Istotą działania władzy wykonawczej jest jej sprawność i skuteczność. Zaproponowany przez rząd projekt ustawy zawiera szereg rozwiązań zmierzających do usprawnienia pracy rządu: normuje zasady tworzenia i funkcjonowania stałych komitetów Rady Ministrów, pełnomocników rządu oraz komisji, rad i zespołów Rady Ministrów. Brak umocowania ustawowego do tej pory w wielu przypadkach stawiał pod znakiem zapytania zasadność pracy komitetów i pełnomocników. Ustawa gwarantuje możliwość zgłoszenia przez ministra odrębnego zdania. Nie naruszając zasad demokracji, daje więc możliwość nie tylko szybkiego, ale także jednoznacznego podejmowania przez rząd decyzji. Oczywiście pozbawia przy tym opinię publiczną barwnych igrzysk toczących się z reguły przy dyskusjach nad budżetem, kiedy to jeden minister nie zgadza się na łamach gazet bądź na telewizyjnych ekranach z resztą rządu. Ustawa daje gwarancję zachowania odmiennego zdania. Powoduje jednak konieczność prezentowania przez rząd i jego członków wspólnego stanowiska. Pozostawanie w rządzie rodzić musi bowiem odpowiedzialność polityczną za działanie gabinetu. Publiczne utarczki między członkami rządu nie służą, bez względu na to jakie ugrupowania wchodzą w skład gabinetu, autorytetowi państwa. To rozwiązanie poparte jest i inną regulacją, dotyczącą trybu uzgodnień międzyresortowych. Jednolitość koncepcji rządu wobec organów ustawodawczych i sądowych. Rozgraniczenie dwoistej funkcji ministra - organu administracji rządowej oraz członka rządu ponoszącego odpowiedzialność za działania Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie i Panowie Posłowie! Choć trudno nie zgodzić się z ogólnymi tendencjami zaprezentowanymi w rządowym projekcie, to jednak przedstawiony pakiet ustaw zawiera również nieścisłości, które w przyszłości mogą budzić kontrowersje. Metodą usprawnienia prac rządu jest umożliwienie podejmowania decyzji obiegowych. Ta instytucja wymaga jednak szerszej dyskusji, gdyż o ile w przypadku decyzji rutynowych i powtarzalnych nie budzi kontrowersji, o tyle tam gdzie konieczna jest dyskusja, a modyfikacja treści decyzji jest nie mniej ważna od jej przyjęcia czy odrzucenia, podejmowanie obiegowych decyzji może być szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Niejasny jest także przepis art. 4 ust. 1 pkt 7, mówiący o przekazaniu przez premiera sprawy do załatwienia wskazanemu ministrowi, jeśli kwestia leży w kompetencjach kilku członków Rady Ministrów. Takie rozwiązanie nie zwalnia z konstytucyjnej odpowiedzialności pozostałych członków rządu. Zamiast więc likwidowania sporów kompetencyjnych, taki zapis może doprowadzić do rozmywania odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-41.9" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Podobne wątpliwości budzi art. 13 projektu ustawy, mówiący o dokonywaniu przez premiera ostatecznej redakcji tekstów przyjętych rozstrzygnięć, w szczególności aktów normatywnych. Diabeł - jak sami państwo wiedzą - zazwyczaj tkwi w szczegółach. Niewątpliwie taki zapis powoduje usprawnienie pracy rządu. Rodzi jednak niebezpieczeństwo powstawania przekłamań w publikowanych decyzjach Rady Ministrów. W projekcie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów nie uregulowano trybu prac rządu podczas stanu wyjątkowego czy wojennego, a więc wtedy, kiedy sprawne kierowanie państwem jest niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-41.10" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Istotną kwestią jest również likwidacja skutków klęsk żywiołowych. Komisja Konstytucyjna podczas swoich obrad doszła do wniosku, że należy wyodrębnić stan klęski żywiołowej, którym będzie się zajmował rząd. W związku z tym należy przewidzieć odpowiednie przepisy kompetencyjne dla rządu również w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-41.11" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Nie ma też rozwinięcia lub delegacji do innych ustaw regulujących tryb pracy Rady Ministrów w zakresie wykonywania ustaw, wydawania aktów normatywnych, kierowania i koordynowania pracy innych organów, ochrony interesów skarbu państwa. Ustawa ma wprawdzie charakter ramowy, nie reguluje jednak ważkich kwestii organizacyjnych, jak choćby kompetencji wiceprezesów Rady Ministrów, gwarancji kolegialności pracy rządu. Niejasności wiążą się także z trybem zwoływania posiedzeń Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-41.12" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrywany przez nas projekt ma charakter ustrojowy. Wątpliwości wynikają z redakcyjnej niezręczności sformułowań poszczególnych przepisów, inne wymagają szerszej dyskusji merytorycznej. Niewątpliwie szybka reforma centrum administracyjnego i gospodarczego jest niezbędna. Stan działania administracji państwowej w warunkach prawa nie przystającego do demokratycznej rzeczywistości nie służy dobrze państwu, paraliżuje reformy, zwiększa ich społeczne koszty. Nie można podejmować tak ważkich decyzji bez rozważenia wszelkich szczegółów, które w przyszłości mogą prowadzić do konfliktów. Ustawy wszak nie uchwalamy na rok czy kilka miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-41.13" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Wnoszę w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD o skierowanie przedstawionego przez rząd projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów do dyskusji w Komisji Nadzwyczajnej w celu przeprowadzenia dogłębnej analizy proponowanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-41.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani posłance Małgorzacie Winiarczyk-Kossakowskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Stanisława Bartoszka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z życzliwością - choć nie ma pani poseł Suchockiej - chciałem się odnieść do tej części jej wypowiedzi, w której raczyła zapytać pana posła Podkańskiego, sprawozdawcę naszego klubu, który omawiał plik tych ustaw, czy jest to drugi, czy pierwszy klub opozycyjny. Przez analogię chcę przypomnieć pani poseł Suchockiej, że w angielskim parlamencie panuje taki obyczaj, że jeśli opozycja ma szansę wygrania danego głosowania, to wtedy obniża frekwencję o tylu posłów, ilu brakuje w koalicji. My tym razem nawiązujemy tutaj do tego dobrego wzoru i tradycji parlamentarnej i z chęci zrewanżowania się oraz wzmocnienia opozycji parlamentarnej formułujemy takie tezy, które następnie są wypowiadane przez pana posła Podkańskiego. Tak jak to było wcześniej. Ale to tytułem dygresji.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#StanisławBartoszek">Przejdę teraz do meritum sprawy i będę mówił o stanowisku Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji. Zanim przejdę do kwestii szczegółowych, pragnę parę słów powiedzieć ogólnie na temat rozpatrywanych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#StanisławBartoszek">Pomysł reformy należy ocenić pozytywnie - z pewnymi wyjątkami, o których chcę nadmienić. Otóż negatywnie oceniam projekt zniesienia urzędów ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą oraz Centralnego Urzędu Planowania. Uważam, że bardziej racjonalne byłoby utworzenie ministerstwa gospodarki z połączenia Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą winno, moim zdaniem, dodatkowo przejąć zagadnienia związane z integracją ze Wspólnotami Europejskimi i jego przyszła nazwa winna brzmieć: Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą i Integracji Europejskiej. Nie powinien być natomiast znoszony Centralny Urząd Planowania, gdyż jego zadań i funkcji nie zastąpią w pełni ani Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, ani też pozostałe zreformowane ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#StanisławBartoszek">Negatywnie oceniam pomysł tworzenia urzędu ministra prywatyzacji. Jego kompetencje powinno przejąć ministerstwo skarbu. Prywatyzację powinien kontynuować departament prywatyzacji czy agenda w tym ministerstwie. Konsekwencją takich działań będzie zniesienie urzędu ministra przekształceń własnościowych o dotychczasowych kompetencjach.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#StanisławBartoszek">W projekcie ustawy o utworzeniu ministra skarbu w art. 3 pkt 4 lit. a ustawodawca zamieścił przepis mówiący o wykonywaniu uprawnień majątkowych skarbu państwa „w zakresie praw z akcji i udziałów należących do skarbu państwa” oraz „w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowej jednostki organizacyjnej lub przypadającego skarbowi państwa w wyniku likwidacji spółki z jego udziałem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej”.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#StanisławBartoszek">Jednocześnie w art. 2 projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji ustawodawca zawarł przepis o kompetencjach ministra „w sprawach przekształceń własnościowych mienia państwowego, do których stosuje się przepisy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem spraw, które na mocy przepisów odrębnych należą do innych organów administracji państwowej oraz państwowych osób prawnych”. Z dalszych zapisów projektu trudno jest wyprowadzić tezę o usprawnieniu oraz ujednoliceniu procesów przekształceń własnościowych i podniesieniu ich efektywności.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#StanisławBartoszek">Analiza porównawcza dwóch projektów ustaw nastręczać będzie trudności w rozgraniczaniu zadań i kompetencji ministra prywatyzacji od ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#StanisławBartoszek">Zupełnym nieporozumieniem z punktu widzenia legislacyjnego jest zamieszczenie w projekcie ustawy o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw (druk nr 1436) przepisów określających zakresy działań ministrów prywatyzacji i skarbu państwa. Z projektu tej ustawy możemy wywnioskować, że urząd ministra prywatyzacji będzie wykonywał prawa z akcji i udziałów, należących w dniu wejścia w życie ustawy do skarbu państwa, powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych i innych podmiotów, do których stosuje się przepisy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a w których zostały podjęte czynności bezpośrednio zmierzające do udostępniania akcji bądź udziałów osobom trzecim, polegające na przeprowadzeniu analizy ekonomicznej i finansowej przedsiębiorstwa spółki celem ustalenia jego wartości oraz potrzeby wprowadzenia zmian organizacyjnych, ekonomicznych lub technicznych.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#StanisławBartoszek">Zgodnie z projektem ustawy do zakresu kompetencji ministra skarbu państwa mają przejść zadania w zakresie wykonywania praw z akcji i udziałów należących w dniu wejścia w życie ustawy do ministrów: przemysłu i handlu, przekształceń własnościowych, współpracy gospodarczej z zagranicą oraz gospodarki przestrzennej i budownictwa, a także Centralnego Urzędu Planowania - z dniem wejścia w życie ustawy, a pozostałych organów administracji - w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#StanisławBartoszek">Przyznam, że rozumiem podteksty tych zabiegów prawnych wokół utworzenia urzędu ministra prywatyzacji, ale obawiam się, że będą one niezrozumiałe dla przyszłych adresatów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#StanisławBartoszek">Z tych względów wnoszę o odrzucenie zawartego w druku nr 1430 projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Bartoszkowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Frasyniuka z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby nasza dyskusja nad pakietem projektów ustaw o reformie centrum była tylko merytoryczna, bez kontekstu politycznego, wolna od rozliczeń wewnątrzkoalicyjnych, zgłoszono by szybko wniosek: do kosza. Ale tak nie jest, bo w projektowaniu reformy nie decydował interes nadrzędny: sprawnej struktury państwa, lecz małe interesy poszczególnych członków rządu i większy interes formacji politycznych ten rząd tworzących. W wyniku tego powstał pakiet ustaw gmatwający do tego stopnia kompetencje, że nikt już nie wie, kto za co odpowiada. Cóż teraz można zrobić: zagadać na śmierć, pozwolić, by te ustawy umarły w czasie prac nad nimi w poszczególnych komisjach sejmowych? Będzie to z pewnością działanie w interesie państwa.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WładysławFrasyniuk">Hasło „reforma centrum” jest w rzeczywistości problemem zastępczym. Rząd, zamiast zająć się rozwiązywaniem bieżących i długofalowych zadań, stara się skupić uwagę na własnym, partykularnym interesie: komu, ile i za co. Gdyby jednak przyjąć dobre intencje rządu, to jest to wyjątkowo nieudana próba reformy.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WładysławFrasyniuk">Po zapoznaniu się z projektem ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji nie da się określić kompetencji nowego ministra, jego zadania są bowiem bardzo niejasno określone. Z jednej strony dowiadujemy się, że do zadań ministra należy inicjowanie, realizowanie i koordynacja polityki państwa w zakresie przekształceń własnościowych, z drugiej zaś minister prywatyzacji jest właściwy w sprawach, do których stosuje się przepisy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, „z wyjątkiem spraw, które na mocy odrębnych przepisów należą do innych organów administracji państwowej oraz państwowych osób prawnych”. Oznacza to, że gdybyśmy się chcieli dowiedzieć, jakie obowiązki i uprawnienia ma minister prywatyzacji, czeka nas lektura trzech ustaw: o ministrze prywatyzacji, ministrze skarbu i ministrze finansów, plus ustawy: o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej, o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej oraz o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i o narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#WładysławFrasyniuk">Dzięki takiej reformie w centrum gospodarczym rządu trzeba będzie zatrudnić odpowiednią liczbę dobrze opłacanych firm consultingowych do rozwiązywania sporów kompetencyjnych między ministrami. W wyniku tego zamiast reformy centrum mamy bałagan w centrum, który może się tylko przyczynić do spowolnienia działań rządu.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#WładysławFrasyniuk">Nie jest to wyłącznie moje osobiste zdanie. Minister przekształceń własnościowych zgłaszał już w sierpniu 1995 r. wątpliwości dotyczące zasadności powołania odrębnych resortów prywatyzacji i skarbu. Zacytuję: „Oddzielenie resortu skarbu od prywatyzacji przy niezwykle nieostro zarysowanych granicach uprawnień prowadzić może wyłącznie do sporów kompetencyjnych. Spory te — wobec delikatności materii — przekształcać się będą w publiczne spory polityczne, ze szkodą dla modernizacji gospodarki i prywatyzacji”.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#WładysławFrasyniuk">Uwagi dotyczące chaosu kompetencyjnego minister zgłaszał też w październiku 1995 r.: „Przyjęcie zasady rozdzielenia przepisów kompetencyjnych między kilka aktów prawnych, i to różnej rangi, w połączeniu ze znaczną liczbą wzajemnych odesłań wywoła w praktyce stosowania tych przepisów poważne wątpliwości interpretacyjne i w efekcie chaos decyzyjny”.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#WładysławFrasyniuk">Prof. Janusz Beksiak w swej opinii podkreśla, że utworzenie takiej struktury komplikuje i rozbudowuje strukturę rządu, gmatwa sprawy własności i „jest sprzeczne z najważniejszym dla rozwoju polskiej gospodarki procesem szybkiej prywatyzacji możliwie największej części sektora państwowego”.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#WładysławFrasyniuk">Przykładem tych niejasności może być zapis o tym, że do zakresu działań ministra prywatyzacji przechodzą zadania i kompetencje w zakresie wykonywania praw z akcji w spółkach, „w których podjęte zostały czynności bezpośrednio zmierzające do udostępnienia akcji bądź udziałów osobom trzecim, polegające na przeprowadzeniu analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa celem ustalenia jego wartości oraz potrzeby wprowadzenia zmian organizacyjnych, ekonomicznych lub technicznych”. Oznacza to, że minister prywatyzacji nie ma wpływu na przygotowanie spółki do prywatyzacji czy choćby restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#WładysławFrasyniuk">Trudno stwierdzić jednoznacznie, co kryje się pod sformułowaniem „podjęcie czynności”. Czy chodzi tu o przyjęcie rządowego planu prywatyzacji, ogłoszenie przetargu na doradcę czy też przystąpienie do dokonania analiz przedprywatyzacyjnych?</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#WładysławFrasyniuk">Ciekawe też, skąd minister prywatyzacji będzie wiedział o sytuacji spółek znajdujących się pod opieką ministra skarbu. Co prawda, w jednej z ustaw znajduje się zapis mówiący, że: „Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi zakres, tryb i terminy przekazywania ministrowi prywatyzacji danych zawartych w zbiorczej ewidencji majątku skarbu państwa (...)”. Można się jednak domyślać, że to minister prywatyzacji i tak będzie musiał zwracać się z uprzejmą prośbą o przedstawienie listy przedsiębiorstw do prywatyzacji do ministra skarbu. Przy takim podziale kompetencji to minister skarbu będzie decydował o prywatyzacji poszczególnych firm, a minister prywatyzacji będzie jedynie agentem działającym na zlecenie ministra skarbu.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#WładysławFrasyniuk">W ustawie nie określono sposobu i trybu, w jakim minister prywatyzacji otrzyma od ministra skarbu akcje do sprzedania. Z tych powodów, jak rozumiem, minister prywatyzacji nie będzie mógł ponosić odpowiedzialności za budżetowe wpływy z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#WładysławFrasyniuk">Przypomnę, że w założeniach do reformy centrum uznano między innymi, że zbyt duży jest udział własności państwowej w gospodarce i istnieje nadmierny wpływ czynnika branżowego na ogólną politykę gospodarczą. Uznano też, że w pracach nad reformą należy dążyć do racjonalizacji struktur, mechanizmów koordynacyjnych i decyzyjnych w ramach centrum gospodarczego rządu, ograniczyć bezpośrednie oddziaływanie rządu na działalność gospodarczą podmiotów, usprawnić procesy przekształceń własnościowych i podnieść ich efektywność.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#WładysławFrasyniuk">Być może lepszym lekarstwem na te problemy byłoby sprywatyzowanie gospodarki i odpolitycznienie decyzji ministrów. Usprawnić procesy prywatyzacyjne można w ramach obecnego ministerstwa i obowiązujących regulacji prawnych. Do tego jednak potrzebna jest wola polityczna i wspólna koncepcja polityki gospodarczej, której brak w koalicji SLD–PSL.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#WładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycja reformy przedstawiona Wysokiej Izbie jest efektem targów politycznych, walki o zakres odpowiedzialności pomiędzy resortami. Brak jest spójności merytorycznej, zamiast usprawnienia mamy bałagan. Proponowane rozwiązania są całkowicie niezgodne z założeniami reformy centrum gospodarczego. Zamiast usprawnić tempo prywatyzacji, sprawi to, że proces ten jeszcze bardziej się skomplikuje.</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#WładysławFrasyniuk">Przypomnę, że mamy w Polsce około 4 tys. przedsiębiorstw państwowych, z których duża część wymaga restrukturyzacji. Państwa nie stać na ich zreformowanie. Bez naprawy te firmy nie będą mogły sprostać zagranicznej konkurencji. Raz jeszcze przypomnę, że w 1998 r. większość towarów przemysłowych z Unii Europejskiej będziemy mogli sprowadzać bez cła. Ci, którzy utrudniają dziś prywatyzację i restrukturyzację tych przedsiębiorstw, muszą pamiętać, że skazują je w przyszłości na upadek, działając na niekorzyść polskiej gospodarki i polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-45.15" who="#WładysławFrasyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pakiet projektów ustaw o reformie centrum nie ma charakteru systemowego. Tworzy nieczytelny system kompetencji w centrum gospodarczym rządu. Brak jest uzasadnienia dla tworzenia równorzędnych ministerstw skarbu i prywatyzacji. Proponowana reforma centrum wzmacnia centralizm władzy rządowej.</u>
          <u xml:id="u-45.16" who="#WładysławFrasyniuk">Zamiast zajmować się pseudoreformami, rząd powinien zreformować system ubezpieczeń społecznych, system edukacji i sprywatyzować pozostałą część majątku państwowego. Jest to jednak dużo trudniejsze niż międzyresortowa walka o władzę.</u>
          <u xml:id="u-45.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Frasyniukowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każda reforma administracji, nawet najlepiej realizowana, musi spowodować zakłócenia w funkcjonowaniu poszczególnych jej ogniw. Tym bardziej nieuniknione jest to w tym wypadku. Tak ważna reforma centrum gospodarczego rządu, związana z likwidacją oraz tworzeniem nowych naczelnych organów administracji, nie będzie mogła być przeprowadzona bez perturbacji.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JerzyJankowski">Najważniejszy jest jednak przy przeprowadzeniu tak istotnej reformy centrum gospodarczego rządu problem jego stabilności, w tym również takiego uporządkowania kompetencji poszczególnych naczelnych organów administracji, by funkcje te nie nakładały się, by rozdział ich był przejrzysty, a przede wszystkim uzasadniony merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#JerzyJankowski">Wysoki Sejmie! Przedstawiony projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa wiąże się z koncepcją likwidacji Urzędu Rady Ministrów, i z tym należy się zgodzić. Omawiany projekt ustawy ma charakter typowej ustawy kreującej naczelne organy administracji państwowej. Większość unormowań w niej zawartych obejmuje taksatywnie wymienione zadania i zakres działania ministra. Ustawa charakteryzuje się jednak pewną słabością, nie zawiera bowiem praktycznie żadnych norm kompetencyjnych, zwłaszcza w stosunku do organów hierarchicznie nie podporządkowanych ministrowi. Zawarte w jej treści wyliczenie zadań ministra w mojej ocenie ma charakter li tylko porządkujący, gdyż jest w gruncie rzeczy jedynie uogólnieniem zapisów zawartych w ustawach szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#JerzyJankowski">Odnosząc się do samego zakresu działania ministra, stwierdzić należy, iż jest bardzo szeroki i zróżnicowany. Można go podzielić na dwie grupy: do pierwszej należą sprawy administracji publicznej, do drugiej - sprawy gospodarki przestrzennej, budowlanej, mieszkaniowej i gospodarki gruntami. Połączenie tych rozmaitych materii w ramach jednego resortu jest dość mechaniczne i budzi wątpliwości głównie z punktu widzenia osiągnięcia wyznaczonego celu podstawowego, tj. ustanowienia ośrodka kierowania wobec administracji rządowej w terenie, a także zajmującego się sprawami administracji publicznej w ogóle. Powiązanie tych zadań i funkcji z problematyką budowlano-mieszkaniową prowadzi niewątpliwie do zatracenia tej głównej idei. Oczekiwać należy, że nowe ministerstwo będzie wewnętrznie rozczłonkowane i kierowane przez sekretarzy i podsekretarzy stanu.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#JerzyJankowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wydaje się, że należałoby konstrukcję proponowanego resortu administracji publicznej i mieszkalnictwa rozważyć ponownie. Być może warto byłoby rozważyć ideę zastosowania do części zagadnień zgrupowanych w projektowanym urzędzie ministra formuły urzędów centralnych, np. do sfery gospodarki przestrzennej i gospodarki gruntami oraz instytucji pełnomocnika rządu do spraw mieszkalnictwa i budownictwa. Zwrócić należy również uwagę na mało fortunną nazwę dla nowo tworzonego ministerstwa. W moim odczuciu drugi człon tej nazwy razi sztucznością. Uważam, że właściwsze byłoby użycie zwrotu: „sprawy mieszkaniowe”.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, starałem się przedstawić uwagi i wątpliwości związane z omawianą dzisiaj ustawą, uznając jednak, iż sama idea powołania urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa zasługuje na rozważenie i szukanie optymalnych rozwiązań. Wyjaśnienie wątpliwości i trud poprawiania proponowanych rozwiązań staną się niewątpliwie w pierwszym rzędzie udziałem sejmowej Komisji Nadzwyczajnej. Dlatego mój klub będzie głosował za skierowaniem projektu ustawy jako jednego z elementów całego pakietu do Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Proponuję jednocześnie i składam wniosek, aby wyznaczyć ostateczny termin złożenia sprawozdania z prac komisji na dzień 15 maja 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#JerzyJankowski">Panie Marszałku! Pozwolę sobie odnieść się do wystąpienia pana posła Moczulskiego, który stwierdził, że ministerstwo kultury zaczyna się na Krakowskim Przedmieściu i kończy się na Trębackiej i że w tym ministerstwie są koperty, na które nakleja się znaczki i wysyła się korespondencję, natomiast prokuratura tego nie czyni. W tym stanie rzeczy mamy, że tak powiem, do czynienia z nieskutecznością działania rządu. Dlatego też wzywam rząd, aby w trybie pilnym przedstawił projekt ustawy dotyczący spraw korespondencji.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Jankowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Michnę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zgłosić kilka uwag w sprawie projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jednoznacznie popiera ideę powołania instytucji skarbu państwa i wielokrotnie wysuwał już taki postulat. Zdaniem klubu pewną anomalią jest taka sytuacja, że z jednej strony art. 33 Kodeksu cywilnego stwierdza, że skarb państwa ma osobowość prawną, a z drugiej strony nie ma instytucji skarbu państwa jako takiej. Funkcje skarbu państwa wykonuje wiele nie skoordynowanych dostatecznie podmiotów. Utrudnia to tworzenie i realizację jednolitej strategii wykorzystywania majątku publicznego. Co więcej, utrudnia to też tworzenie jednolitych przepisów określających zasady i warunki gospodarowania majątkiem publicznym. Tak więc propozycja powołania instytucji skarbu państwa znajduje w klubie PSL zdecydowane i jednoznaczne poparcie. Proponuje się jednak nadanie skarbowi państwa znacznie większej roli, niż przewiduje to obecny projekt, i ustanowienie wyraźniejszych granic jego uprawnień. Po pierwsze, wydaje się właściwe stwierdzenie w ustawie, że skarb państwa ma osobowość prawną. Mówi o tym wprawdzie Kodeks cywilny, ale powinna potwierdzać to ustawa, powinna określać sprawę osobowości prawnej. Chodzi też o określenie, kto wykonywał będzie głównie tę osobowość. Niezbędne jest ustalenie klucza do wykonywania uprawnień i praw skarbu państwa. Po drugie, celowe jest nadanie skarbowi państwa czynnej roli w kształtowaniu gospodarki, a w szczególności roli koordynacyjnej w gospodarce majątkiem publicznym. Tymczasem zgłoszony projekt zmierza do nadania skarbowi państwa raczej biernej roli, w niektórych wypadkach ambiwalentnej, pełnej znaków zapytania. Oto np. art. 2 ust. 1 mówi, że urząd jest właściwy do spraw ochrony interesów skarbu państwa. Ale już w art. 2 ust. 2 mówi się, że minister skarbu państwa jest właściwy do reprezentowania interesów skarbu państwa, z wyjątkiem spraw, które na mocy innych przepisów należą do innych urzędów, a zwłaszcza do ministra prywatyzacji. Jest to nieostra granica kompetencji. Oznacza to, że może się nic nie zmienić w stosunku do stanu obecnego. Wszystkie kompetencje są bowiem już jakoś rozdysponowane. Nieostry zapis kompetencji sprawić może, że powoływana instytucja skarbu państwa nie będzie dostatecznie skutecznym koordynatorem gospodarowania majątkiem publicznym, nie będzie też koordynatorem kreacji wykładni o zasadach gospodarowania majątkiem publicznym.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WaldemarMichna">Art. 3 pkt 6 mówi, że minister skarbu państwa ma prawo do składania oświadczeń woli o utworzeniu spółki handlowej i ustanowieniu fundacji, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Tak więc powtarza się konstrukcja prawna taka jak w art. 2 ust. 2. Brakuje zdecydowanej granicy odpowiedzialności ministra skarbu. Granice odpowiedzialności są niejako rozmyte. Ta sama konstrukcja prawna proponowana jest w art. 5. Artykuł ten mówi, że minister skarbu państwa może przyjąć wykonywanie zastępstwa procesowego w sprawach cywilnych. Trzeba w tym miejscu przypomnieć, iż w okresie międzywojennym były ściśle określone przypadki, kiedy Prokuratoria Generalna była z mocy prawa upoważniona do reprezentowania interesów skarbu państwa. Nie przewiduje się oddzielnej instytucji Prokuratorii Generalnej. Funkcję tę musi więc wykonywać skarb państwa. Tam gdzie skarb państwa ponosi majątkową odpowiedzialność, np. powyżej 1 mln zł, właśnie skarb państwa powinien realizować zastępstwo w procesie cywilnym. Dowolność może nie sprzyjać poprawie gospodarki majątkiem publicznym. Celowe byłoby zdecydowane określenie sfer i granic odpowiedzialności ministra skarbu.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WaldemarMichna">Wniesiona propozycja reformy centrum zakłada, że szeroko rozumiane funkcje skarbu państwa będą wykonywane przez: ministra finansów - w sferze budżetu, ministra prywatyzacji - w sferze prywatyzacji (w tym w sferze sprzedaży majątku), ministra skarbu państwa - raczej tylko w sferze ewidencji majątku publicznego oraz przez urzędy gmin - w sferze gospodarki mieniem komunalnym. Ta konstrukcja wymaga innego uporządkowania. Proponuję więc następujące struktury stanowiące kontekst skarbu państwa:</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#WaldemarMichna">1) Ministerstwo Finansów o funkcjach zbliżonych do funkcji obecnych;</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#WaldemarMichna">2) Ministerstwo Skarbu Państwa i Udziałów Państwowych, złożone z 4 agencji: Prokuratorii Generalnej, Agencji do Spraw Ewidencji oraz Gospodarki Majątkiem Publicznym, Agencji Prywatyzacji, Agencji Udziałów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#WaldemarMichna">Być może niezbędna byłaby piąta agencja - agencja do spraw pomocy gminom w gospodarowaniu majątkiem komunalnym. Wydaje się zresztą, że urząd skarbu państwa powinien wydawać akty prawne dotyczące zasad gospodarowania majątkiem publicznym, w tym majątkiem komunalnym, który obecnie w świetle konstytucji nie jest majątkiem skarbu państwa, lecz majątkiem gmin. Dlatego też niezbędne byłoby nadanie urzędowi ministra skarbu państwa funkcji kontrolnej w odniesieniu do gospodarowania majątkiem komunalnym przez gminy. W obecnej konstrukcji reformy urząd skarbu państwa ukierunkowany głównie na ewidencję majątku publicznego uzupełniałby tylko kompetencje Ministerstwa Prywatyzacji, które zajmowałoby się prywatyzacją, w tym sprzedażą majątku publicznego. Według obecnej koncepcji minister prywatyzacji, a nie skarb państwa, będzie miał decydujący wpływ na skalę i strukturę prywatyzacji. Taka konstrukcja nie jest jednak właściwa. Może ona prowadzić do uczynienia z prywatyzacji, w tym ze sprzedaży majątku, celu samego w sobie. Tymczasem w sytuacji, gdy 50% PKB wytwarza już gospodarka prywatna, to prywatyzacja nie jest już celem samym w sobie. Jest już instrumentem rozwoju, modernizacji i poprawy gospodarowania. Celowe jest odwrócenie ról. To skarb państwa powinien przygotowywać dla Rady Ministrów projekt strategii poprawy gospodarowania majątkiem publicznym oraz projekt zakresu prywatyzacji w danym przedziale czasu. Natomiast sama funkcja prywatyzacji, w tym sprzedaży, nie musi być spełniana przez ministra. Może być realizowana przez agencję prywatyzacji pod kontrolą skarbu państwa. Nawet gdyby nie agencja prywatyzacji, lecz Ministerstwo Prywatyzacji miało zajmować się prywatyzacją, to i tak strategia co do skali i struktury prywatyzacji powinna być przygotowana przez głównego gospodarza majątku publicznego, to jest przez skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#WaldemarMichna">Wydaje się, że istnieje consensus parlamentarnej koalicji i parlamentarnej opozycji co do tego, że polski model gospodarki rynkowej powinien być modelem społecznej gospodarki rynkowej. Jest to uwarunkowane tradycjami i potrzebą czasu, potrzebą epoki. W gospodarce rynkowej skarb państwa - w Polsce tak jak w wielu innych krajach, jak w krajach Unii Europejskiej - może i powinien odegrać bardzo ważną rolę zarówno jeśli chodzi o ochronę wszystkich form własności, jak też zapewnienie efektywności gospodarowania majątkiem publicznym. Proponuję przesłanie projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Waldemarowi Michnie z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pod wpływem wypowiedzi pana ministra Millera postanowiłam zrezygnować z przygotowanego wcześniej wystąpienia i przedstawić zastrzeżenia dotyczące pakietu przedstawionych nam w pierwszym czytaniu projektów ustaw w zupełnie inny sposób. Chodziło zwłaszcza o wypowiedź, w której pan minister Miller w środkach masowego przekazu skwitował wszystkie prawne i merytoryczne zastrzeżenia opozycji stwierdzeniem, że po prostu opozycja musi tak mówić, bo jest opozycją, i że chodzi tutaj tylko o argumenty polityczne, natomiast nie są to zastrzeżenia merytoryczne, które można brać poważnie, skoro są zgłaszane przez opozycję. W związku z tym w takiej właśnie sytuacji zachodzi konieczność sięgnięcia po argumenty pochodzące od autorytetu. Jest bowiem istotne, żeby wykazać, że zgłaszane przez nas zastrzeżenia nie są zastrzeżeniami wnoszonymi ze względów politycznych, lecz mają głębokie oparcie w nauce prawa gospodarczego i prawa administracyjnego publicznego.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#IrenaLipowicz">Chciałabym tutaj wyrazić uznanie pod adresem Kancelarii Sejmu, która postarała się o udostępnienie nam szeregu, sporządzonych również nie na zamówienie opozycji przecież, ekspertyz w sposób dogłębny analizujących przedstawione projekty. Ponad wszelkimi różnicami politycznymi, panie i panowie posłowie, musimy się bowiem zastanowić, czy właściwie spełniamy funkcje Sejmu. Jesteśmy przecież świadkami sytuacji, w której dochodzi do deprecjonowania roli Sejmu, kiedy okazuje się, że uchwalone przez nas prawo, a wiemy, że nie wszystko da się poprawić w komisjach, obciąża potem opinię Sejmu, a w przypadku istnienia istotnych wad słyszymy od reprezentantów koalicji, że przecież opozycja mogła wytknąć wady prawne znacznie wcześniej. Postaram się więc uczynić to obecnie zgodnie z wysuwanymi pod naszym adresem postulatami.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#IrenaLipowicz">Prof. Andrzej Wasilewski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, jeden z najlepszych specjalistów z zakresu prawa administracyjnego, publicznego, prawa europejskiego i prawa gospodarczego, analizując przedstawione projekty ustaw stwierdza m.in., że utworzenie proponowanych ministerstw koliduje z deklarowanymi celami reformy, tzn. z konsolidacją centrum gospodarczego. Co więcej, w dużym stopniu uniemożliwi to osiągnięcie celów, którym służyć ma powołanie ministra skarbu. Dochodzi w ten sposób do sprzeczności instrumentów prawnych, które się nam proponuje, z założeniami przedstawionymi przez samych projektodawców na przykład na str. 30 i 31. Mamy tu do czynienia z sytuacją, w której szlachetne i popierane również przez opozycję cele dokonania całościowej reformy państwa zupełnie nie są realizowane środkami, które się nam proponuje. Prof. Wasilewski zwraca uwagę, że następuje na przykład niezgodne z podstawowymi zasadami prawa administracyjnego odesłanie do aktów wykonawczych w przypadku regulacji, w których chodzi o jednostki organizacyjne aparatu centralnego. Projekt utrudni obiektywnie prawidłową realizację zadań państwa, ochrony środowiska, ochrony konsumentów i zadań antymonopolowych.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#IrenaLipowicz">Wysoki Sejmie, jeżeli mamy dokonywać kosztownej dla podatników reorganizacji - bo przecież nie jest to taka reforma, jak sami projektodawcy twierdzą, nie przyniesie ona żadnych oszczędności, przynajmniej w chwili obecnej, a zaledwie być może nie zwiększy kosztów administrowania i w rezultacie, jak stwierdzają reprezentanci nauki, doprowadzi to obiektywnie do utrudnienia wykonywania takich ważnych dla obywatela zadań państwa, jak ochrona środowiska, ochrona konsumenta oraz działania antymonopolowe - to musimy sobie zadać pytanie, czy chcemy te pieniądze podatnika wydać w sposób prawidłowy. Prof. Wasilewski zwraca także uwagę, że dochodzi tutaj do niekompetentnego scalenia jednostek terenowych. Postulowane przez naukę scalenie organów administracji specjalnej powinno się przede wszystkim dokonywać w aparacie samorządu terytorialnego. Jeżeli czynimy to w administracji rządowej, to trzeba zwracać pilną uwagę na to, żeby nie doszło do kolizji tych zadań, które łączą się z zagadnieniami inspekcji, na przykład w przypadku ochrony środowiska, z zadaniami, które mają na celu administrowanie całym terytorium i osiągnięcie powodzenia gospodarczego całego organizmu. Może bowiem wówczas dochodzić do poświęcania celów odczuwanych w praktyce administracji terenowej jako mniej ważnych, czyli celów ochrony środowiska, na rzecz i korzyść doraźnej efektywności gospodarczej. Jest to problem apolityczny, ale jego głębokie rozstrzygnięcie powinno być nam przedłożone w dojrzałej formie, a nie w formie, którą, jak wszyscy dotychczasowi dyskutanci wskazują, dopiero z wielkim trudem i znowu, jak słyszymy, z wielkim pośpiechem Komisja Nadzwyczajna będzie doprowadzać do formy legislacyjnie akceptowalnej. Wszyscy profesorowie wypowiadający się na temat poziomu tych projektów zwracają uwagę, że brak tutaj przebudowania systemów informacyjnych. Przebudowa struktur musi przecież uwzględnić przepływ informacji, musi uwzględnić istniejące zasoby informacyjne i dostosować zadania do struktur. Problem, z którym mamy tu do czynienia, jest głębszy, proszę państwa. Przez wiele lat zastanawiano się przede wszystkim nad tym, jakie stanowisko, jaką komórkę organizacyjną chcemy mieć, a nie dokonywano analizy zadań.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#IrenaLipowicz">Przy tworzeniu administracji centralnej należy dokonać, na to wskazują również autorzy przedstawianych opinii, generalnego przeglądu zadań, jakie wykonuje każda komórka organizacyjna w ministerstwie. Zakres tych zadań zmienił się przecież zasadniczo przez ostatnie 40 lat, a podstawowy schemat resortów nie uległ zmianie. Minister Miller stawia nam za wzór i powołuje się na reformę z 1988 r. Wydaje mi się, że nie była to reforma, która może nam służyć za wzór w tym względzie. Proszę zwrócić uwagę, że nie dokonano tutaj fotografii pewnych zadań. Przyznano, że mamy centrum, które stanowi wartość zastaną i wartość samą w sobie i wszelkich zmian dokonuje się tutaj tylko pod tym kątem. Być może te zastrzeżenia dotyczą tylko zagadnień generalnych i zagadnień przedstawianych przez prof. Wasilewskiego.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#IrenaLipowicz">Przenieśmy się na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Osoba, która najwcześniej w Polsce zajęła się prawem gospodarczym, administracyjnym, publicznym, pani prof. Rabska, zwraca uwagę na to, że nie możemy w tym przypadku używać w ogóle słowa reforma, że dokonane zmiany są nieefektywne i niekompetentne, ponieważ obecną przyczyną nieefektywności aparatu administracyjnego jest przerost zadań wywodzących się jeszcze częściowo z dawnego systemu i nie dostosowanych do potrzeb nowego ustroju gospodarczego. Z tego względu u podstaw przebudowy tego aparatu i jej punktem wyjścia powinno być przede wszystkim dokonanie zasadniczej zmiany zadań administracji w stosunkach gospodarczych, a tego przedstawione projekty nie realizują.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#IrenaLipowicz">A może te projekty wychodzą naprzeciw zapotrzebowaniom unifikacji i naszym ambicjom wejścia do Unii Europejskiej? Też nie, proszę państwa. One zupełnie abstrahują od dokonującej się rewolucji informatycznej i od tego, że struktury decyzyjne w Unii Europejskiej wymagają odmiennych struktur organizacyjnych, ponieważ trzeba tam w ciągu tygodnia podejmować decyzje. Te struktury, które nam się proponuje na przykład w dziedzinie administracji rolnictwa czy innych resortów gospodarczych, w ogóle nie będą w stanie podołać tym zadaniom, czyli najdalej za 5 lat będziemy musieli zająć się tym zadaniem od początku. Ledwie skończymy reorganizację, będziemy musieli ją zacząć od początku.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#IrenaLipowicz">Ocena dokonana przez panią prof. Rabską jest w istocie miażdżąca, ponieważ - jak pisze - przyjęto odwrotną kolejność. Nie podjęto zasadniczej zmiany istniejących zadań, nie ma tendencji do ograniczenia zadań administracji, zmianę prawa materialnego odłożono, a nowe rozwiązania oparto wyłącznie na prawie obowiązującym. Pani profesor z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu po kolei podważa poszczególne etapy tej reformy, faktycznie reorganizacji, i wskazuje na głębokie wady legislacyjne tych projektów. Wskazuje, że wyrwano tutaj pewne elementy z kontekstu, a całościowej zmiany nie ma. I nie jest argumentem, że te projekty pojawiały się w 1993 r., bo od tego czasu minęły lata.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie będę już cytować kolejnych opinii z wszystkich ośrodków uniwersyteckich w kraju. Myślę tu o doskonałym znawcy prawa rolnego, panu prof. Prutisie, który jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego i który w sposób druzgocący rozprawia się z tym projektem. Myślę o opinii pana prof. Biernata i zespołu Uniwersytetu Jagiellońskiego - specjalistów od prawa gospodarczego i europejskiego - którzy wskazują, na czym polegają istotne błędy dotyczące ustawy o Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#IrenaLipowicz">Nie wiem, czy członkowie Rady Ministrów zdają sobie sprawę, w jakim zakresie ten projekt odchodzi od konstytucji, a być może jest nawet sprzeczny z konstytucją. Szkoda, że nie ma tutaj przedstawicieli Rady Ministrów, poza dwoma wytrwałymi. Na przykład nie będziecie już państwo mogli, jako ministrowie, zgłaszać żadnych spraw na posiedzenie Rady Ministrów, będzie to zastrzeżone wyłącznie dla przewodniczącego. Kolegialny charakter Rady Ministrów, który wynika z konstytucji, traci w tym projekcie swoją moc i praktycznie Rada Ministrów staje się organem ściśle podporządkowanym prezesowi Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, jestem zmuszony prosić panią o zbliżanie się do końca wypowiedzi, chociaż debata ma charakter nie ograniczony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#IrenaLipowicz">Proszę mi wybaczyć, że ze względu na ograniczenia czasowe mogłam omówić tylko fragment problematyki. Jestem do dyspozycji wszystkich członków Izby, jeżeli chodzi o szczegóły dotyczące administracyjno-prawnej oceny zawartości przedstawionego pakietu.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani posłance Irenie Lipowicz z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Szymańskiego... którego wszelako nie dostrzegam.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#MarekBorowski">Następnym w kolejności mówcą jest pani posłanka Elżbieta Piela-Mielczarek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałabym w dwóch słowach ustosunkować się do wypowiedzi pani poseł Lipowicz. Omawiana przez panią poseł książka, wydawnictwo Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, zawiera również pozytywne ekspertyzy. Rozumiem, że opozycja tych ekspertyz cytować tutaj nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Mam jeszcze drugie 5 minut, wtedy przedstawię te pozytywne. One jednak nie przeważają...)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#ElżbietaPielaMielczarek">W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pragnę ustosunkować się do projektu ustawy o Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Utworzenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów uzasadnia się w projekcie ustawy koniecznością zapewnienia sprawnego funkcjonowania Rady Ministrów i jej organów oraz zapewnienia Radzie Ministrów i prezesowi Rady Ministrów ich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji. Kancelaria przejmie część zadań likwidowanego Urzędu Rady Ministrów, którego funkcjonowanie w obecnym kształcie, to jest wykonywanie funkcji koordynacyjnych, obsługujących, kontrolnych i gospodarczych, uznano za przeszkodę w jego sprawnym działaniu. Kancelaria ma zapewnić obsługę Rady Ministrów, prezesa Rady Ministrów, wiceprezesów Rady Ministrów, stałych komitetów Rady Ministrów i ich przewodniczących, a także rzecznika prasowego rządu oraz pełnomocników rządu i innych organów pomocniczych i opiniodawczo-doradczych Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Art. 3 ustawy określa, wykonywane z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, zadania kancelarii. Jest to niepełny wykaz zadań, o czym świadczą użyte słowa: „ma za zadanie w szczególności”, a także art. 3 pkt. 9 mówiący o tym, że kancelaria ma wykonywać inne zadania określone w odrębnych przepisach lub zlecone przez prezesa Rady Ministrów. Kancelarią kieruje szef kancelarii powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów, prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu oraz dyrektorów generalnych kancelarii.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Do przedstawionego wyżej projektu ustawy nasuwa się szereg uwag i zastrzeżeń, z których najważniejsze sprowadzają się do tego, iż brak jest argumentów dla odrębnej regulacji ustawowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, której organizacja i działanie mogą być uregulowane w jednym akcie prawnym stanowiącym o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż kancelaria nie ma wydzielonego gabinetu premiera, stanowiącego składnik zmienny, polityczny w tej konstrukcji, a ponadto regulacja jest dość skąpa i decydujące znaczenie dla pełnego określenia jej roli będzie miał regulamin kancelarii.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Duże wątpliwości budzi też fakt posiadania przez kancelarię uprawnień do prowadzenia spraw kadrowych i koordynowania polityki kadrowej w całej administracji rządowej. Wydaje się, iż jest to zadanie ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Należałoby również wskazać, o jaki rodzaj zadań zleconych przez prezesa Rady Ministrów może być rozszerzona działalność kancelarii, aby uniknąć tutaj wykraczania poza sferę obsługi premiera i rządu.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Reasumując, ideę powołania kancelarii, którą proponuje się nazwać Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, należy uznać za słuszną i zasługującą na aprobatę. Należy jasno ustalić charakter prawny kancelarii, która stanowiłaby urząd służący realizacji zadań organów wymienionych w art. 1, a zatem miałaby funkcje wykonawcze, urzędnicze, a więc wymagałyby zmiany funkcje przynależne do zadań organów administracji państwowej określone w art. 3 pkt. 3, 5 i 7 projektu.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Wobec zamiaru powołania urzędu ministra administracji dublowanie jego zadań wydaje się zbędne. Należy też dokładnie określić pozycję prawną szefa kancelarii, zwłaszcza wobec możliwości powoływania w kancelarii sekretarzy i podsekretarzy stanu.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#ElżbietaPielaMielczarek">Wnoszę o przekazanie projektu ustawy do właściwej komisji.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#MarekBorowski">Przemawiała pani posłanka Elżbieta Piela-Mielczarek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Ryszard Stanibuła z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W programie gospodarczym rządu w 1989 r. podstawową rolę w tworzeniu i dążeniu do gospodarki rynkowej nadano narzędziom ekonomicznym i mechanizmom rynkowym. Dzisiaj, po sześciu latach doświadczeń, z całą mocą należy stwierdzić, że wraz z innymi działaniami należało już wtedy przeprowadzić zasadniczą przebudowę struktury państwowego aparatu gospodarczego, instytucjonalnego. Brak spójnego, konkretnego i kompleksowego prawa gospodarczego, w tym odpowiedniej zmiany konstytucji i zmian w centralnej administracji gospodarczej, zaowocował w wielu dziedzinach gospodarki narodowej chaosem, destrukcją i upadkiem wielu jej działów, licznymi przestępstwami i aferami gospodarczymi. Uważam, że już wtedy należało kompleksowo ocenić stan gospodarki narodowej i opracować programy, wyznaczyć kierunki średnio- i długookresowe wraz z odpowiednimi mechanizmami koordynacyjnymi i decyzjami. Decyzje gospodarcze o zasięgu ogólnokrajowym powinny być ustalane na podstawie odpowiednio dobrze przygotowanego prawa, przyjętych reguł, skoordynowanych działań, a także ustalonych programów społeczno-gospodarczych i kompetencji dotyczących zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#RyszardStanibuła">Brak okresu przejściowego po 1989 r. w gospodarce narodowej i gwałtowne przejście z centralnego sterowania do wolnorynkowej, liberalnej konkurencji, brak właściwej i uczciwej prywatyzacji, a także koncepcyjnych planów perspektywicznych przyczynił się do zahamowania rozwoju społeczno-gospodarczego naszego kraju. Dlatego sądzę, że dotychczasowy przebieg transformacji gospodarczej byłby o wiele korzystniejszy dla naszego społeczeństwa, gdyby funkcjonowały wcześniej instytucjonalne powiązania skoordynowane programowo, strategicznie i przestrzennie z dobrze zarządzanym centrum gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#RyszardStanibuła">W 1992 r. amerykański ekonomista Douglas North otrzymał Nagrodę Nobla za nowatorską interpretację historii gospodarczej, a szczególnie za podkreślenie roli i znaczenia wielu instytucji w rozwoju gospodarczym różnych krajów. Stwierdza on, z czym trudno się nie zgodzić, że sukces lub niepowodzenie kraju w rozwoju gospodarczym zależy przede wszystkim od jakości instytucji i wzajemnych ich powiązań, w obrębie których zachodzą procesy gospodarcze. Ten cały system powiązań gospodarczych nazywany jest kosztami transakcyjnymi. Koszty te mogą być pozytywne lub negatywne, zależnie od stanu gospodarczego poszczególnych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#RyszardStanibuła">Niektóre działy naszej gospodarki poniosły bardzo duże koszty transakcyjne, zwłaszcza tam, gdzie wprowadzono ostrą, liberalną gospodarkę wolnorynkową, a wcześniej te działy objęte były centralistycznym zarządzaniem. Taka próżnia instytucjonalna powstała wokół sfery rolnictwa, gdzie dotychczasowe instytucje przestały funkcjonować, a nowe dopiero są tworzone. Nie muszę tu Wysokiej Izbie udowadniać ani przedstawiać negatywnych skutków braku właściwych instytucji rynku, marketingu, giełd i dystrybucji pomiędzy producentami rolnymi a innymi jednostkami gospodarczymi. Ta pustka instytucjonalna - osamotnienie polskiego rolnika - doprowadziła w ostatnich latach do degradacji całej sfery rolno-przemysłowej. Natomiast tworzenie od podstaw instytucji rynkowych, systemu giełd, handlu, marketingu, dystrybucji i promocji towarów, ciągle jest na etapie organizacyjnym i proces ten jest szczególnie skomplikowany i kosztowny. Dlatego uważam, że obecna reforma centrum gospodarczego rządu w tej przełomowej transformacji ustrojowej i gospodarczej naszego kraju jest niezbędna, aby sprawnie zarządzać i gospodarować mieniem ogólnonarodowym, a także kształtować dalekowzroczną, konsekwentną politykę wewnętrzną i zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę podkreślić, że moim zdaniem tylko konsekwentne, racjonalne działanie i perspektywiczne ukierunkowanie gospodarki kraju dadzą szansę na stworzenie właściwego zaplecza i norm, a także instytucji konkurencyjnych zbliżonych do Unii Europejskiej. Jestem przekonany, że nie deklaracje i obietnice, a nawet gruntownie zmienione nasze prawo, ale właściwie przygotowane instytucje i organizacje mogą stworzyć konkurencję i partnerską współpracę w Unii Europejskiej. Dlatego tak wiele przed naszą gospodarką problemów do rozwiązania. Natomiast ciągłe zmiany rządów nie sprzyjają tworzeniu spójnego planu rozwoju kraju. Nieprzygotowanie naszej gospodarki, zapóźnienia i obawy społeczeństwa przed wielką konkurencją z krajami Zachodu - to bariery bardzo poważne, które musimy szybko usuwać. Dlatego polityka państwa powinna być jasna i przewidywalna, z jasno, jednoznacznie określonymi kompetencjami urzędów. Społeczeństwo nie może być przez rządzących zaskakiwane i nie może być niejasności i próżni w wielu dziedzinach życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#RyszardStanibuła">Dlatego uważam, że omawiane dzisiaj projekty ustaw o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej (druk nr 1433) i Rządowego Centrum Studiów Strategicznych (druk nr 1434) są bardzo ważnymi i trafnymi rozwiązaniami na drodze do normalizacji polityki gospodarczej państwa, a także w perspektywie stowarzyszenia z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#RyszardStanibuła">Projekt ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej, moim zdaniem, słusznie podnosi rangę tego organu do rangi naczelnych organów administracji państwowej. Obecnie programowanie i koordynowanie działań w dziedzinie dostosowywania Polski do Unii Europejskiej oraz umacnianie instytucji i mechanizmów koordynacji staje się decydującym czynnikiem i warunkiem włączania naszego kraju do zjednoczonej Europy.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#RyszardStanibuła">Moim zdaniem zapisane w art. 2 ust. 1 zadania komitetu - o charakterze programowym i koordynacyjnym - właściwie będą koordynowane przez komitet w drodze uchwał. Jednak art. 5 ust. 3 osłabia samodzielność komitetu w podejmowaniu decyzji, a co do art. 2 ust. 1 pkt 9 i art. 3, to według mnie prezes Rady Ministrów ma zbyt duże kompetencje i możliwości oddziaływania na pracę komitetu.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#RyszardStanibuła">Uważam, że niektóre artykuły tego projektu, budzące zastrzeżenia co do zakresu kompetencji i relacji między ministrami, komitetem a innymi organami, powinny zostać przeredagowane i uściślone, tak aby uniknąć sporów kompetencyjnych. Wyrażam zadowolenie, że w art. 2 właściwie zapisano obowiązek koordynowania przedsięwzięć związanych z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem środków pochodzących z pomocy zagranicznej. W chwili obecnej wiele tych środków jest wykorzystywanych niewłaściwie, a częsty brak koordynacji i nadzoru doprowadzał do sytuacji, że pomoc taka była jedynie ciężarem dla kraju.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#RyszardStanibuła">Projekt ustawy zawarty w druku nr 1434 - o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych - powinien nadać wyższą rangę i większe kompetencje powołanemu centrum. Jednak z art. 1 ust. 2 i 4 wynika, że będzie ono instytucją budżetową wspierającą Radę Ministrów. Moim zdaniem jednostka ta powinna być w miarę niezależna, autonomiczna, powinni w niej pracować wysokiej klasy specjaliści niezależni od koniunktury politycznej. Polityka państwa powinna być oparta na długofalowych planach strategicznych i wynikać z obranych koncepcji programów strategicznych, prognoz rozwoju, długookresowych programów polityki regionalnej z analizą stanu gospodarki w skali mikro- i makrogospodarczej. Projekt omawianej ustawy zawarty w druku nr 1434 jest również schematyczny, ogólnikowy, nie określa szczegółowych kompetencji prawnych i koordynacyjnych naczelnych organów administracji gospodarczej. Mam nadzieję, że projekt ten podczas prac w komisji zostanie szczegółowo dopracowany, że nadane zostaną centrum właściwe kompetencje, status, zadania i niezależność.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę również krótko zatrzymać się nad projektami z druku nr 1430 - o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa, i z druku nr 1431 - o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji, są one bowiem bardzo ważne, mają strategiczne znaczenie dla przyszłego centrum gospodarczego. Opóźnienie w realizacji tych zamierzeń przyczyniło się do częściowej degradacji majątku narodowego, dlatego sprawa utworzenia urzędu skarbu państwa jest przedstawiana często w dyskusji jako spóźniona o kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#RyszardStanibuła">Moim zdaniem urząd ten jest szczególnie ważny i konieczne jest jego powołanie. Utworzenie tego urzędu jest logiczną konsekwencją prac nad ustawą o skarbie państwa. Jednak z ubolewaniem stwierdzam, że prace nad tak potrzebną i właściwą ochroną interesów skarbu państwa są bardzo spóźnione, o czym szeroko mówiłem z tej trybuny w czasie dyskusji nad ustawą o skarbie państwa.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#RyszardStanibuła">Natomiast w związku z koncentracją wszelkich spraw związanych z prywatyzacją majątku narodowego w ręku ministra prywatyzacji działania te powinny być nadzorowane i lepiej koordynowane, z korzyścią dla tego procesu, który często przebiega wbrew woli społeczeństwa i przy zbyt tolerancyjnej ocenie tych procesów przez Wysoką Izbę. Uważam, że prywatyzacja majątku narodowego winna być szczególnie wnikliwie i kompleksowo analizowana przez Wysoką Izbę. Dlatego według mnie zapis art. 3 pkt. 1, 2, 3 i 4 mówiący o zadaniach ministra, jako regulacyjny, częściowo wykonawczy, powinien być konsultowany z Radą Ministrów i poddawany corocznym ocenom Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#RyszardStanibuła">Utworzenie Ministerstwa Skarbu Państwa nałoży obowiązek właściwego gospodarowania mieniem skarbu państwa i ochrony jego interesów wraz z reprezentacją jego praw w licznych spółkach i korporacjach gospodarczych. Bardzo ważne kompetencje określone w art. 28 minister skarbu przejmuje od ministra prywatyzacji - prawa z akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa powstałych wskutek przekształcenia przedsiębiorstw państwowych. Uważam także, że projekt ten, tak ważny i oczekiwany, zostanie szczegółowo dopracowany w komisji, a wątpliwości interpretacyjne zostaną rozwiane, uściślony zostanie zakres działania ministerstwa skarbu w ramach prawa cywilnego, handlowego i administracyjnego. Duże i rozległe kompetencje ministra skarbu powinny być skupione w jednym ręku po to, aby powierzone mienie skarbu państwa było racjonalnie zarządzane i nadzorowane zgodnie z oczekiwaniami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#RyszardStanibuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc swoje wystąpienie, wnoszę o przekazanie wszystkich projektów do Komisji Nadzwyczajnej w celu dopracowania tych niezwykle ważnych problemów w interesie naszego społeczeństwa i całej gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Ryszard Stanibuła z Polskiego Stronnictwa Ludowego, któremu dziękuję za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Olewińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W rządowym pakiecie ustaw dotyczących reformy centrum administracyjno-gospodarczego jest też projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji. W projekcie tym powołuje się urząd ministra prywatyzacji w miejsce urzędu ministra przekształceń własnościowych. Ten nowy minister staje się gospodarzem całej sfery przekształceń własnościowych, która dotychczas była rozproszona między wielu ministrów. Można sformułować pytanie: W jakiej mierze jest to zmiana terminologiczna, a w jakiej merytoryczna, tzn. czy chodzi o ograniczenie zakresu działania nowego urzędu jedynie do prywatyzacji będącej tylko jednym z rodzajów przekształceń własnościowych? Po lekturze projektu ustawy i załączonego do niego uzasadnienia wydaje się niezbędne wyraźne określenie, jakimi przekształceniami własnościowymi, poza prywatyzacją majątku państwowego, miałby zajmować się nowy minister. Projekt ustawy zakłada, że podstawowe zadania i kompetencje ministra prywatyzacji miałyby wynikać z przepisów innych ustaw, w szczególności o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji, o skarbie państwa oraz innych aktów regulujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej. To rozproszenie regulacji prawnych utrudnia orientację w położeniu prawnym projektowanego urzędu ministra prywatyzacji. W sytuacji kiedy równocześnie tworzy się urząd ministra skarbu państwa oraz nie likwiduje się licznych agend rządowych zajmujących się prywatyzacją, tworzenie urzędu ministra prywatyzacji wymaga rzetelnego i merytorycznego uzasadnienia. Art. 5 ust. 1 projektu ustawy przewiduje możliwość zlecania osobom prawnym i fizycznym podejmowania czynności cywilnoprawnych i faktycznych pozostających w zakresie właściwości ministra oraz udzielania tym osobom stosownych pełnomocnictw. Nasuwają się jednak wątpliwości dotyczące zakresu przedmiotowego, podmiotowego i form zlecania zadań i udzielania pełnomocnictw. Pewne wątpliwości budzą ograniczenia zawarte w art. 5 ust. 2 projektu ustawy. Zachodzi bowiem pytanie, czy określone czynności prawne związane np. z prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych zostaną wykonane przez państwowe osoby prawne lepiej niż przez podmioty prywatne. Wątpliwość może budzić fakt, że każde pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 5 ust. 2 projektu, wymaga uprzedniej zgody Rady Ministrów. Wydaje się, że brak jest uzasadnienia do podejmowania tego rodzaju indywidualnych decyzji na tak wysokim szczeblu. Interes publiczny jest w tym wypadku wystarczająco chroniony przez przepisy ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MarekOlewiński">Przedłożony projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji zawiera niewiele norm kompetencyjnych, zwłaszcza upoważniających ministra do działania w stosunku do organów hierarchicznie nie podporządkowanych i innych podmiotów prawa. Zawarte w projekcie wyliczenie zadań ministra ma praktycznie wymiar porządkujący, gdyż jest to jedynie uogólnienie i zebranie w jednym miejscu przepisów przewidzianych w ustawach szczególnych.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MarekOlewiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pomimo uwag i zastrzeżeń, które skrótowo przedstawiłem, uważam, że zarówno projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji, jak i omawiany dzisiaj rządowy pakiet innych ustaw reformujących centrum administracyjno-gospodarcze, zasługują na poparcie. Dlatego popieram wniosek o ich skierowanie do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Olewińskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalbarczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#RyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystąpienie moje dotyczyć będzie zmiany ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1437). Jak czytamy w uzasadnieniu, 5-letni okres funkcjonowania rządowej administracji ogólnej w ramach wyznaczonych przepisami dotychczasowej ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej wykazał, że prawne możliwości oddziaływania wojewody na szereg istotnych problemów województwa i sposób ich rozwiązywania są stosunkowo niewielkie. Jednocześnie przez mieszkańców terenu wojewoda jest postrzegany i oceniany jako faktyczny gospodarz województwa. Liczne administracje specjalne i podporządkowane im poważne dziedziny życia pozostają bez dostatecznego nadzoru organu zwierzchniego. W praktyce wygląda to tak, że właściwi ministrowie nie są w stanie sprawować w wystarczającym stopniu przypisanego im ustawowo nadzoru. Obecnie obowiązujące rozwiązania organizacyjne nie dają gwarancji sprawnego przenoszenia i dostosowania zadań i celów rządu na teren województwa.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#RyszardKalbarczyk">W słusznym zatem kierunku idą założenia i uregulowania projektowanej nowelizacji ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw. Przewidują bowiem ściślejsze powiązanie całej administracji rządowej i jednostek wojewódzkich oraz usytuowanie wojewody w pozycji nadrzędnej jako jedynego przedstawiciela rządu na obszarze województwa, wyposażonego w większe niż dotychczas uprawnienia i kompetencje, niezbędne przy sprawowaniu tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#RyszardKalbarczyk">Projekt nowelizacji wyżej wymienionej ustawy rozszerza kompetencje wojewody jako przedstawiciela rządu na obszarze województwa poprzez: wykonywanie zadań w zakresie obronności i bezpieczeństwa, wynikających z odrębnych przepisów (art. 10 ust. 1 pkt 6); wprowadzenie instytucji zaleceń wobec terenowych organów administracji rządowej i organów gmin; wprowadzenie obowiązku uzgadniania z wojewodą projektów normatywnych aktów prawnych, stanowionych przez organy administracji specjalnej (art. 11 ust. 4 pkt 1), opiniowania, powoływania i odwoływania podległych ministrom terenowych organów (kierowników tych organów) administracji specjalnej, jak również występowania z umotywowanym wnioskiem o odwołanie terenowego organu (kierownika organu) administracji specjalnej (art. 16a); zwiększenie uprawnień w stosunku do fundacji (art. 16c) oraz spółek prawa handlowego, w których skarb państwa ma akcje lub udziały (art. 16d); umożliwienie wojewodzie rozwiązywania problemów o zasięgu przekraczającym możliwości lub obszar województwa przez wprowadzenie instytucji porozumień międzywojewódzkich (art. 19a).</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#RyszardKalbarczyk">Takie rozwiązania, zmierzające do zwiększenia kompetencji wojewody i jego urzędu, postulowało i postuluje Polskie Stronnictwo Ludowe. Większe uprawnienia powinny zatem mieć wojewódzkie sejmiki samorządowe, winny one nie tylko opiniować, ale również podejmować uchwały, które byłyby wiążące dla urzędu wojewody oraz innych instytucji i jednostek działających na terenie danego województwa.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#RyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu wykazałem, jak ważne i konieczne w całym systemie reformy centrum gospodarczo-administracyjnego rządu jest rozszerzenie kompetencji władz lokalnych. Nałożenie na wojewodę nowych zadań, tj. przesunięcie na ten szczebel administracji ponad 120 rodzajów kompetencji organu założycielskiego w stosunku do 1300 przedsiębiorstw państwowych, oraz ograniczenie uprawnień centralnych organów, realizowanych przez terenowe rządowe administracje specjalne na rzecz urzędów wojewody, musi iść w parze z odpowiednim zabezpieczeniem finansowym tych urzędów oraz zapewnieniem etatów niezbędnych do realizacji tych zadań. Konieczne też się wydaje, przynajmniej w większych województwach, wprowadzenie stanowiska drugiego wicewojewody, odpowiedzialnego za współpracę z administracjami specjalnymi i innymi jednostkami wojewódzkimi oraz za nadzór nad blokami zagadnień przewidzianymi do przejęcia przez wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#RyszardKalbarczyk">Wnoszę zatem o skierowanie wyżej wymienionego projektu ustawy (druk nr 1437) do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Kalbarczykowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Zawiłę z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MarcinZawiła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każda zmiana tego typu jak reforma centrum oczywiście musi czemuś służyć. Nie mam, niestety, wiedzy profesorów, którzy krytycznie wyrażali się o samym projekcie, natomiast mam pewne doświadczenie praktyczne i czytając te dokumenty, patrzyłem na nie pod kątem praktycznych zadań. Jako że interesuję się w praktyce sprawami mieszkalnictwa, sprawami samorządu terytorialnego, zadałem sobie pytania: co należy zrobić, żeby wyniki budownictwa mieszkaniowego, które mamy w tym roku na poziomie roku 1950, gwałtownie się zmieniły, aby malejące z roku na rok nakłady budżetowe na budownictwo wzrosły, aby przełamać ten impas, bo w końcu to jest jakieś zadanie i jakiś cel. I rzeczywiście, nie stwierdziłem zależności między istnieniem ministerstwa budownictwa a wzrostem liczby mieszkań, czyli, jak rozumiem, budownictwu ministerstwo budownictwa nie jest nieodzowne.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MarcinZawiła">Zastanowiłem się jednak, czy przeniesienie ministerstwa budownictwa - czy mieszkalnictwa, bo takim pojęciem się tu posługujemy - do urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa cokolwiek zmieni. Otóż z doświadczeń parlamentarnych wiem, że najsłabszym punktem podejmowania decyzji w sprawach mieszkaniowych jest wola polityczna podjęcia takiej decyzji oraz próba porozumienia się kilku resortów. Podam może parę przykładów, żeby to unaocznić.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#MarcinZawiła">Niedawno uchwaliliśmy ustawę o dotacjach dla gmin na uzbrojenie terenów. Otóż parlament był za. Ministerstwo budownictwa oficjalnie nie zajmowało stanowiska, praktycznie było za. Minister finansów był przeciw. A brak uzbrojonych terenów budowlanych jest jednym z hamulców budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#MarcinZawiła">Kolejna sprawa, dotycząca uruchomienia kredytu kontraktowego i usytuowania tego, co Niemcy nazywają Bausparkassen, czyli kas mieszkaniowych. Otóż w pierwszych przymiarkach miały to być struktury samodzielne, z czasem stała się to wydzielona struktura bankowa, ale do decyzji potrzebne było dogadanie się Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego i ministerstwa budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#MarcinZawiła">Przejdźmy dalej. Do dzisiaj nie załatwiony problem tzw. rewitalizacji starej substancji mieszkaniowej. Krótko mówiąc: 40 lat, dziura remontowa, budynki grożą zawaleniem. Trzeba to przełamać; niezbędna jest do tego ustawa. Ustawy nie ma, choć ministerstwo budownictwa ją przygotowało, bo kolejne resorty są przeciw.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#MarcinZawiła">Wąskie gardło ksiąg wieczystych. Na szczęście ruszyło się coś w tej sprawie, która jest istotna dla budownictwa, a usytuowana poza budownictwem.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#MarcinZawiła">Proponowana zmiana wydaje się więc niecelowa, gdyż jeżeli tak naprawdę uznamy za priorytet budownictwo mieszkaniowe, to musi to funkcjonować na podstawie wspólnej decyzji, być może komitetu skupiającego podstawowych ministrów. Nie może być tak, żeby minister budownictwa pukał od drzwi do drzwi i był odsyłany. Ale takiej decyzji tu nie ma. Natomiast to, co się tu proponuje, nie zmienia w niczym tego stanu rzeczy, ba, nawet spycha to budownictwo na różne inne poziomy, co nie wróży mu, jak sądzę, najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#MarcinZawiła">Kolejna sprawa. Tu, w tej sali, uchwaliliśmy w ustawie o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych, że zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej jest zadaniem własnym gminy. Otóż skoro to uchwaliliśmy, rozumiem, że rola ministerstwa budownictwa słabnie. Jeżeli jednak rozpatrujemy reformę centrum bez reformy samorządowej, w kilka miesięcy po odrzuceniu próby zmiany ustawy o finansowaniu gmin, to rozumiem, że wodzi się nas na wąskim pasku decyzji, które zapadają tu, w Warszawie. W związku z tym bardzo się cieszę, że mój klub parlamentarny przyjął stanowisko, iż po prostu nie ma sensu się tym zajmować. Szkoda, proszę państwa, czasu i pieniędzy podatników na tak daleko idącą reformę. Natomiast rzeczywiście nie należy też sądzić, że istnienie ministerstwa poprawia sytuację ludzi w jakiejś dziedzinie, ale ta próba wydaje mi się niecelowa.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Marcin Zawiła z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#MarekBorowski">Chciałbym tylko gwoli prawdy powiedzieć, że ustawa nowelizująca ustawę o finansowaniu gmin została przyjęta przez Wysoką Izbę, być może nie w takim zakresie, jakiego pan poseł oczekiwał.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Zygmunta Cybulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#ZygmuntCybulski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożony Wysokiej Izbie pakiet ustaw dotyczących zmian w naczelnych organach administracji państwowej jest niezwykle istotnym krokiem na drodze reformy sposobu zarządzania naszym państwem. W poprzednich wystąpieniach przedstawiono potrzebę innego niż dotąd spojrzenia na zarządzanie administracją i gospodarką państwa, głównie z punktu widzenia spójności wewnętrznej, gwarantującej jego równomierny rozwój.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#ZygmuntCybulski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oto mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej punkt widzenia na sposób kierowania przez centralne organa państwa procesami dostosowawczymi na drodze do integracji Rzeczypospolitej Polskiej z Unią Europejską. Do tej pory harmonizowaniem, koordynowaniem i kontrolą procesów integracyjnych oraz koordynacją wykorzystania pomocy zagranicznej zajmowało się Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej, które zostało ustanowione uchwałą Rady Ministrów ze stycznia 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#ZygmuntCybulski">W tym miejscu pragnę ustosunkować się do wystąpienia pana posła Nowiny-Konopki, który powiedział, że dotychczas działania rządu w procesie integracyjnym były mizerne. Podsumowanie roku 1994 na niedawno odbytej dyskusji plenarnej wskazywało, że wcale nie była to mizeria - postęp działań był dość istotny.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#ZygmuntCybulski">Koncepcja, o której powiedziałem przed chwilą, była dobra przy pierwszym kroku na drodze do integracji Polski ze Wspólnotami Europejskimi, szczególnie przed podpisaniem Układu Europejskiego. Dzisiaj, już kilka lat od wspomnianych decyzji Rady Ministrów, dwa lata od wejścia w życie Układu Europejskiego i rok od złożenia wniosku rządu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, sytuacja jest odmienna i wymaga nowych regulacji, współpracy resortów w celu szybkiego zrealizowania zamierzeń służących zjednoczeniu z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#ZygmuntCybulski">Komisja Europejska w dwóch komunikatach z lipca 1994 r. zaproponowała programy dostosowania się do rynku wewnętrznego przez kraje stowarzyszone, z których każdy musi wyznaczyć własne priorytety i harmonogram. W dokumentach tych podkreśla się potrzebę zapewnienia ścisłej koordynacji i pomocy technicznej. Istnieje potrzeba tworzenia mechanizmów koordynacji, które umożliwią realizację oraz kontrolę procesów dostosowawczych, strategii w zakresie legislacji. Najbliższe lata wymagają zapewnienia systemów prawno-regulacyjnych oraz norm i metod certyfikacyjnych zgodnych ze stosowanymi w Unii Europejskiej. Negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii będą obejmowały całe prawodawstwo i politykę Wspólnoty. Traktując rynek wewnętrzny Unii, do którego zmierzamy, jako obszar pozbawiony wewnętrznych granic, jako rynek o wymiarze społecznym i prokonkurencyjnym, Komisja Europejska stawia określone, wysokie wymagania polskiej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#ZygmuntCybulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nakreślonej sytuacji staje się sprawą pilną utworzenie w centrum zarządzania państwem jednostki, która obejmie zakresem swego działania bardzo szeroki wachlarz korelacji, inspirowania i wprowadzania w życie Układu Europejskiego i zaleceń Białej Księgi. Stan spraw związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej wymaga sprawnego koordynowania działań, które prowadzone są według kompetencji przez poszczególne ministerstwa i inne centralne organy administracji państwowej. Bardzo ważnym zadaniem dla komitetu będzie przygotowanie rządu do negocjacji z Unią Europejską dotyczących w pierwszej kolejności członkostwa w Unii Europejskiej, a w dalszej kolejności związanych z uczestnictwem państwa w nowych warunkach uregulowań prawnych i stosunków ekonomicznych jako - mam nadzieję, w czasie niezbyt odległym - członka Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#ZygmuntCybulski">Wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej mają w organach naczelnej administracji państwowej stosowne jednostki organizacyjne, sprawujące rolę inspirującą, doradczą i często wytyczającą kierunki działań rządu w ramach funkcjonowania państw w systemie prawnym i gospodarczym Unii Europejskiej. W niektórych państwach osobą kierującą takim organem jest premier, w innych stosowny minister. W państwach Europy Środkowej i Wschodniej, zmierzających do wstąpienia do Unii Europejskiej, odpowiednie komisje lub komitety usytuowane są również na poziomie rządowym na różnym szczeblu, najczęściej na szczeblu wicepremiera lub ministra.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#ZygmuntCybulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komitet Integracji Europejskiej, który proponuje się powołać w Polsce, ma być organem kolegialnym. W jego skład weszliby ministrowie spraw zagranicznych, finansów, pracy, płacy i spraw socjalnych, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, rolnictwa i gospodarki żywnościowej, gospodarki i handlu międzynarodowego. Premier może dodatkowo powołać innych członków do składu komitetu.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#ZygmuntCybulski">Taki skład na pewno gwarantuje fachowość i właściwy poziom pracy, a więc nie ma tu niebezpieczeństwa, którego obawia się pan poseł Nowina-Konopka, że będzie kolizja z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, że organ ten nie będzie miał instrumentów prawnych, że wreszcie brak w tym składzie ministra kultury, ministra komunikacji i ministra edukacji obniży jego sprawność i funkcjonalność.</u>
          <u xml:id="u-65.9" who="#ZygmuntCybulski">Taki skład komitetu europejskiego daje gwarancję właściwego forum do współdziałania naczelnych organów rządu. Ten zespół przedstawicieli jednostek rządowych zapewnić może koordynację działań poszczególnych organów administracji państwowej na drodze do integracji. Może również zapewnić dostosowanie Polski do standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-65.10" who="#ZygmuntCybulski">Uczestnictwo przedstawiciela ministerstwa w komitecie nie uszczupla kompetencji ustawowo określonych dla poszczególnych ministrów. Ministrowie będą podejmować - zależnie od potrzeb wewnętrznych - konkretne decyzje i działania oraz będą za nie ponosić pełną odpowiedzialność. Komitet Integracji Europejskiej nie może i nie będzie naruszał obszaru działań należącego do kompetencji ministra spraw zagranicznych. Dotyczy to szczególnie reprezentowania rządu i państwa w stosunkach zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-65.11" who="#ZygmuntCybulski">Istotą kompetencji Komitetu Integracji Europejskiej ma być zapewnienie koordynacji działań rządu, usprawnienie jego pracy na rzecz procesu integracyjnego. Utworzenie komitetu będzie prowadzić do zdynamizowania procesów dostosowawczych.</u>
          <u xml:id="u-65.12" who="#ZygmuntCybulski">Wnoszę o skierowanie całego pakietu ustaw, w tym także projektu ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej, do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-65.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Zygmuntowi Cybulskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Grzyba z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa funkcjonalności administracji centralnej czy centrum administracyjnego, całego aparatu administracji, to oczywiście problem, który nie pojawił się dzisiaj. Mieliśmy okazję w tej Izbie dyskutować nad pewnym fragmentarycznym pomysłem dotyczącym reformy centrum, a w szczególności Urzędu Rady Ministrów oraz ministerstwa administracji publicznej, przedłożonym przez jeden z poprzednich rządów pod kierownictwem pana premiera Bieleckiego. Wtedy ta koncepcja została odrzucona, ponieważ - jak pamiętam - powiedziano, że nie obejmuje ona wszystkich aspektów związanych z reformą centrum. Dzisiaj te cele, kierunki reformy oraz rozwiązania organizacyjne znalazły się w ramach pewnej koncepcji, która została przedłożona Wysokiej Izbie w formie 12 ustaw. Mieliśmy do czynienia z pewnego rodzaju weryfikacją przez rząd premiera Cimoszewicza. Chodzi o nowe ujęcie zakresu działania i kompetencji Ministerstwa Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa przez włączenie do tego ministerstwa części kompetencji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Również ta koncepcja ma, powiedziałbym, propozycję formy prawnej. Oceniamy, że jest to niewątpliwy krok naprzód w stosunku do obecnego stanu.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#AndrzejGrzyb">W przedłożonym pakiecie ustaw daje się wydzielić 5 grup zagadnień. Pierwsza grupa to usprawnienie funkcjonowania Rady Ministrów, wzmocnienie roli premiera w stosunku do ministrów oraz pracowników aparatu ministerialnego i terenowego, wzmocnienie premiera jako przełożonego wszystkich urzędników czy uregulowanie zasad reprezentacji rządu wobec organów ustawodawczych i sądowych. Druga grupa spraw to określenie roli i kompetencji ministra jako członka rządu, szczególnie związanych z ponoszeniem odpowiedzialności w związku z prowadzoną polityką rządu. Trzecia grupa to racjonalizacja struktur oraz mechanizmów koordynacji, a czwarta to niewątpliwie próba wzmocnienia pozycji wojewodów w stosunku do innych organów terenowej administracji rządowej, zwłaszcza administracji specjalnej, która przez ostatnie lata dynamicznie się rozrastała. Było to konsekwencją tego, iż wielu ministrów chciało mieć pod bezpośrednim nadzorem swoją administrację. Chodzi też o wzmocnienie pozycji wojewodów wobec administracji gospodarczej, m. in. przez zwiększenie funkcji nadzoru założycielskiego w stosunku do przedsiębiorstw państwowych. Piąta grupa to sprawy związane z realizacją zasady subsydiarności przez umożliwienie przekazywania kompetencji z centrum do innych organów, czy to szczebla terenowego, czy samorządu, które mogą być wykonywane na niższym szczeblu, a niekoniecznie muszą być wykonywane przez centrum.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#AndrzejGrzyb">Można by powiedzieć, że 12 przedłożonych projektów ustaw dałoby się zgrupować w dwóch kompleksach. 4 ustawy dotyczą centrum administracyjnego. Są to: ustawa o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, ustawa o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ustawa o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa oraz ustawa o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. Drugi kompleks tworzą pozostałe ustawy, które można w sposób precyzyjny określić jako pakiet ustaw dotyczących typowego centrum gospodarczego rządu. 4 pierwsze ustawy należy w moim przekonaniu czytać łącznie i powinny być łącznie rozpatrywane. Pozostałe powinny mieć nieco inny tryb rozpatrywania.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#AndrzejGrzyb">Nie można również dyskusji na temat tych ustaw, zarówno na posiedzeniach plenarnych, jak i w komisjach, oddzielić od zagadnień już podejmowanych przez Wysoką Izbę. Dotyczy to przede wszystkim ustawy zasadniczej, która jest przed nami, zaawansowanej pracy nad ustawą o państwowej służbie cywilnej, jak również prac związanych z decentralizacją państwa, poszerzeniem obszaru samorządności i ewentualnie reformy administracyjnej kraju, jeżeli taka decyzja zapadnie. Te prace będą biegły równolegle i niewątpliwie będą musiały być skorelowane, chociażby w sprawie oddzielenia sfery politycznej, a więc tej zmiennej sfery w centrum administracyjnym, od sfery administracyjnej i wykonawczej. Jak dalece ma sięgnąć sfera polityczna? Od którego momentu tworzy się apolityczny korpus służby cywilnej?</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#AndrzejGrzyb">Jak już wspomniałem, została zgłoszona przez szefa Urzędu Rady Ministrów zapowiedź autopoprawki dotyczącej włączenia części zadań i kompetencji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do Ministerstwa Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa. Powstaje więc pytanie: w jakim zakresie te niewątpliwie administracyjne funkcje MSW będą przesunięte w propozycji autopoprawki do ministerstwa administracji? Czy może to również oznaczać pozostawienie MSW, czy jego parcelację - podobnie jak Urzędu Rady Ministrów?</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#AndrzejGrzyb">Istnieje szereg krytycznych opinii dotyczących między innymi pomieszczenia w jednym urzędzie ministerstwa administracji publicznej spraw dotyczących mieszkalnictwa, które, wydaje się, nie przystają wprost do zadań typowo administracyjnych, jakie miały się znaleźć w gestii tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#AndrzejGrzyb">Gdyby zakres autopoprawki był zgodny z publicznie komentowanymi propozycjami, w tym również przez premiera, to zakres ten może dotyczyć, oprócz Ministerstwa Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa, również funkcji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#AndrzejGrzyb">Podnoszona jest również w wielu opiniach prawnych celowość uchwalenia ustawy regulującej tryb i organizację Rady Ministrów zgodnie z dyspozycją art. 53 ust. 3 „małej konstytucji”. Projekt ten, co już mówiłem, wzmacnia rolę prezesa Rady Ministrów. Uregulowanie to wydaje się właściwe, choć pozycja wiceprezesów Rady Ministrów jest niewystarczająco uregulowana.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#AndrzejGrzyb">Należy również rozważyć kwestię celowości odrębnej regulacji dotyczącej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Wydaje się to oczywiście zgodne z tą filozofią, iżby wzmocnić pozycję prezesa Rady Ministrów i stworzyć aparat urzędniczy, który by wykonywał te funkcje, ale, być może, należałoby tutaj pomyśleć o Kancelarii Rady Ministrów. Wydaje się również, iż w tym stanie rzeczy należy rozważyć celowość odrębnych aktów prawnych ustawy o Radzie Ministrów oraz ustawy o Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Być może uda się to pomieścić w jednym akcie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#AndrzejGrzyb">Są to, jak sądzę, najważniejsze kwestie, które chciałbym poruszyć w tej dyskusji. Pozostałe zagadnienia były podnoszone przez innych posłów. Wydaje się, że kwestie, o których chciałbym jeszcze tutaj mówić, dotyczące Komitetu Integracji Europejskiej, zostały poruszone w sposób wyczerpujący przez pana posła Cybulskiego oraz pana posła Konopkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Grzyb z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Radosław Gawlik z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#RadosławGawlik">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chciałbym zabrać głos w trzech sprawach.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#RadosławGawlik">Sprawa pierwsza - problem administracji specjalnych w projektach ustaw reformujących centrum. Otóż cała historia administracji specjalnych, a będę tu mówił głównie o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, pokazuje, że rządowi brakuje pomysłu, jak rozwiązać tę sprawę. Wiadoma jest tendencja wypływająca ze strony wojewodów, ale też niektórych ministrów - pewnie też ze strony pana ministra Pola, odpowiedzialnego za przygotowanie tej reformy - że trzeba zmniejszyć liczbę administracji specjalnych, zredukować je, a te, które się da - podporządkować służbom wojewody. Tendencja ta, z tego punktu widzenia słuszna, musi jednak natrafiać i natrafia na rozmaite opory resortowe. Ale z drugiej strony musi też podlegać ocenie systemowej: czy każda z tych administracji specjalnych rzeczywiście da się podporządkować i czy może być podporządkowana urzędom wojewódzkim, wojewodom.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#RadosławGawlik">Projekt ten zakłada likwidację czy też podporządkowanie wojewodom kilku administracji specjalnych, w tym Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. W pierwotnych wersjach zakładało się właściwie całkowite podporządkowanie wojewodom tej administracji, nazywam ją na wyrost policją ekologiczną - w tej chwili od tego odstąpiono, z tym że zachowano pewne groźne uzależnienie tej administracji od wojewody, a mianowicie wojewoda desygnuje osobę, którą minister powołuje na stanowisko wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#RadosławGawlik">Rząd to utrzymał wbrew kilku opiniom i dezyderatom komisji ochrony środowiska, chcę to wyraźnie powiedzieć. My jako posłowie komisji ochrony środowiska sprzeciwialiśmy się temu podporządkowaniu. I nie jest to tylko obrona resortowych pozycji administracji policji ekologicznej.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#RadosławGawlik">Postaram się to udowodnić na kilku przykładach. Otóż, po pierwsze, systemowo nie może być tak, że wojewoda, który jest organem nadzorczym parudziesięciu przedsiębiorstw - a ma być dołączone, w świetle innych ustaw, ok. tysiąc przedsiębiorstw, które będą skomercjalizowane i przekazane z nadzoru ministra przekształceń własnościowych w gestię nadzoru wojewodów) - może być jednocześnie organem nadzorującym podmioty gospodarcze, czyli te przedsiębiorstwa państwowe, i osobą odpowiedzialną za kontrolę czy nadzorującą policję ekologiczną, która będzie kontrolowała te podmioty gospodarcze. To systemowo nie gra. Ćwiczyliśmy już w poprzednich epokach ten monopol kontroli i nadzoru. To musi być rozdzielone. Jeśli to ma być rzeczywiście organ o charakterze policyjnym, który będzie miał możliwość skontrolowania podmiotu gospodarczego (niezależnie od formy własności oczywiście), to nie może być tak, że wojewoda, który będzie nadzorował kilkadziesiąt czy kilkaset przedsiębiorstw, będzie jednocześnie odpowiadał za policję ekologiczną, która ma kontrolować te przedsiębiorstwa. To systemowo nie gra. To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#RadosławGawlik">Druga sprawa. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska działa już 4 lata (5 lat minie od czasu, gdy została utworzona ustawą w 1991 r.) i ma pewne istotne dokonania. W pewien sposób się zorganizowała. Jednym z takich dokonań jest system państwowego monitoringu środowiska, który dotyczy oczywiście z natury rzeczy nie województw, tylko całego kraju; dotyczy naszego wpływu na zagranicę i wpływu zagranicy na nasz kraj. Jest to monitoring ustawiany także na granicach. Ma to związek także z konkretnymi inwestycjami.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#RadosławGawlik">Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska określiła, że 12 ośrodków w kraju będzie wyposażonych w dobry, nowoczesny sprzęt na wysokim poziomie, i te 12 ośrodków wystarczy, żeby pokryć systemem monitoringu i badań cały kraj - 12, a nie 49 województw. W sytuacji kiedy to jest podporządkowane wojewodom, naturalną ambicją każdego wojewody jest to, żeby mieć sprzęt na takim samym poziomie, jak ma obecnie np. ośrodek warszawski, wrocławski czy bydgoski. Mnożymy koszty, mnożymy etaty w sposób nieracjonalny.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#RadosławGawlik">PIOŚ dał się także poznać w ciągu tych lat jako organizacja, która oczywiście nie patrzy z punktu widzenia województwa, często małego, ale z punktu widzenia kraju - opracowując raporty dotyczące jednostek armii radzieckiej i szkód pozostałych po tych jednostkach, a także odpadów niebezpiecznych. Naprawdę koordynować to z punktu widzenia województwa byłoby bardzo trudno. I to był drugi podstawowy zarzut komisji ochrony środowiska do tych projektów rządowych.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#RadosławGawlik">Będziemy się konsekwentnie opowiadali za wykreśleniem także tych podporządkowań... Oczywiście zredukowano pierwotne koncepcje całkowitego włączenia PIOŚ pod kuratelę wojewodów, ale i tak uważamy, że ten wpływ powoduje, że Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska traci na poziomie województw swoją niezależność w stosunku do podmiotów gospodarczych - jak już mówiłem - podległych wojewodzie, a powinna tę niezależność mieć.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#RadosławGawlik">Kolejna sprawa dotyczy zagospodarowania przestrzennego i opinii komisji na ten temat. Jak państwo się orientują, będzie likwidowane Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Komisja ochrony środowiska stała na stanowisku, i będzie tego broniła, że jeśli chodzi o zagospodarowanie przestrzenne, polityka przestrzenna powinna być podporządkowana ministerstwu ochrony środowiska, jako jeden z najważniejszych instrumentów wdrażania zasad ekorozwoju w kraju (zasad zrównoważonego rozwoju, innymi słowy).</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#RadosławGawlik">Rząd ma w tym względzie odmienne stanowisko. W ustawie o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych jest mowa o tym, że to centrum między innymi będzie się zajmowało właśnie przestrzennym zagospodarowaniem kraju, w szczególności opracowywaniem koncepcji i programów polityki zagospodarowania przestrzennego kraju oraz programów polityki regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#RadosławGawlik">Otóż uważamy, że takie usytuowanie z natury rzeczy będzie przeczyło wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju, dlatego że podporządkowuje politykę przestrzenną interesom gospodarczym, a to nie powinno występować. Interesy gospodarcze powinny iść w parze z interesami zrównoważonego środowiska, interesami ochrony przyrody, jakością życia ludzi w tym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#RadosławGawlik">I trzecia sprawa — częściowo wiążąca się z poprzednią kwestią. Nasze państwo zostało zobowiązane w wyniku podpisania uchwał konferencji w Rio de Janeiro — największej światowej konferencji ONZ, która się odbywała pod hasłem „Środowisko i rozwój” — do powołania Komisji do Spraw Zrównoważonego Rozwoju. Taka komisja została powołana. Szefem jej został minister ochrony środowiska, członkami są podsekretarze stanu z poszczególnych resortów. Minął już rok działania tej komisji, może trochę więcej, i praktyka pokazuje, że niestety jest to komisja mająca zupełnie marginalne znaczenie. Często podsekretarzy stanu zastępują urzędnicy ministerstw i nie ma ona większego wpływu na to, jakie koncepcje polityki sektorowej, które są kierowane do Sejmu, przygotowują poszczególne resorty. Wymienię choćby założenia polityki energetycznej, założenia polityki transportowej, nad którymi mieliśmy okazję ostatnio dyskutować w komisji transportu, czy też założenia polityki przemysłowej. Realizacja zasady zrównoważonego rozwoju jest tam słabo widoczna.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#RadosławGawlik">Stąd w imieniu posłów Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chcę zgłosić wniosek, by podnieść rangę Komisji do Spraw Zrównoważonego Rozwoju na wzór tego, jak jest to zrobione w Norwegii czy w innych krajach zachodnich. Tam taką funkcję pełni, można powiedzieć, odpowiednik naszego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego Rady Ministrów czy też Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Tylko takie usytuowanie tej komisji, pod bezpośrednią pieczą premiera albo jednego z wicepremierów, daje szansę na to, by nie były do nas kierowane takie dokumenty, takie polityki sektorowe, jak polityka energetyczna czy polityka transportowa, które w istocie proponują rozwój gospodarczy sprzeczny z zasadami ekorozwoju, z uchwaloną przez Sejm polityką ekologiczną państwa z roku 1991 i z kilkoma uchwałami Sejmu i Senatu w tej sprawie. Tym postulatem kończę wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Gawlikowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Zaciurę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Transformacja ustrojowa w naszym państwie ma również swój wymiar edukacyjny. Jednym z przejawów tej transformacji są ustawiczne zmiany w sferze zarządzania oświatą. Ich rezultatem ma być znaczący wzrost autonomii szkół, roli dyrektora szkoły, zwiększony zakres samodzielności nauczycieli i podniesienie rangi i pozycji samorządu terytorialnego. Przedłożony Sejmowi rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1437) przewiduje nowelizację ustawy o systemie oświaty, którą - przypominam - 21 lipca ub. r. Wysoki Sejm znowelizował oraz zmiany w ustawie Karta nauczyciela, która znajduje się w ostatniej fazie prac w Wysokim Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JanZaciura">Jestem w dużym kłopocie, przemawiając jako przewodniczący Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, działacz związkowy, a równocześnie jako ktoś, kto nie zgadza się z argumentacją przedłożoną przez rząd w projekcie ustawy. Ale też nie zgadzam się, co z przykrością stwierdzam, z argumentami przedstawionymi przez mojego kolegę posła z komisji edukacji pana Kalbarczyka. Ośmielam się krytycznie wypowiedzieć odnośnie do ustawy. Prowadzę korespondencję z Urzędem Rady Ministrów. Ostatnie pismo, które skierowałem tam w tej sprawie, jest z 15 lutego br. Zawarte są w nim pewne argumenty o charakterze formalnoprawnym i merytorycznym, przemawiające za tym, że ta ustawa jest przedwczesna i merytorycznie nieuzasadniona. Uważam, że sprawy dotyczące edukacji oraz miejsca i roli szkoły w środowisku nie muszą mieć wymiaru politycznego, a dyskusja powinna mieć wyłącznie charakter merytoryczny, i w związku z tym proszę, by nie sądzić, że moje wystąpienie ma jakieś zabarwienie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JanZaciura">Chciałbym się odnieść głównie do projektowanych zmian w zakresie kierowania i zarządzania oświatą. Poprzedzę to kilkoma stwierdzeniami ogólnymi, które mają ścisły związek ze szczegółowymi uwagami i wnioskami, które przedstawię w końcowej części wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#JanZaciura">Po pierwsze, pragnę zwrócić uwagę na specyfikę nadzoru pedagogicznego jako administracji specjalnej, wynikającą z różnorodności instytucji szkoły oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych. Administracja oświatowa ma odrębny system organizacyjny przedstawiający pewną całość organów regulujących (kierowniczych) i administracyjnych (usługowych). Jest zrozumiałe i oczywiste, że w zasadzie całość zadań systemu oświaty i wychowania spoczywa w rękach ludzi o pedagogiczno-oświatowym przygotowaniu zawodowym. Odrębnościom tym muszą więc być podporządkowane projektowane obecnie zmiany ustaw i przepisów wykonawczych z nimi związanych.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#JanZaciura">Po drugie, należy przypomnieć, że obecnie obowiązujące rozwiązania prawne są oparte na ustawie z 1991 r., nawiązującej do dobrych tradycji międzywojennych, tj. funkcjonowania wydzielonej administracji szkolnej i administracji ogólnej. Od roku 1950, tj. od wejścia w życie ustawy o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, przez blisko pół wieku miały miejsce liczne zmiany w tym zakresie, ale mimo wszystko zespalały one administrację oświatową w terenie z ogólnymi organami administracji państwowej, a tym samym pozbawiały ją niezbędnej autonomii.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#JanZaciura">Po trzecie, wskazana wyżej specyfika nadzoru pedagogicznego, zasady jego sprawowania, a także posiadane w tym zakresie pozytywne doświadczenia skłaniają mnie do krytycznego odniesienia się do zamysłu w części dotyczącej uszczuplenia autonomii rządowej administracji specjalnej do spraw oświaty. Wiem, że odpowiedni memoriał w tej sprawie skierował do rządu minister edukacji narodowej, zwracając uwagę na ważne merytoryczne względy.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#JanZaciura">Wysoki Sejmie! Z przedłożonych nam propozycji zmian (druk nr 1437), wraz z projektem aktów wykonawczych, w tym dotyczących ramowego statutu urzędu wojewódzkiego oraz zadań i organizacji kuratoriów oświaty, wcale nie wynika, na ile mogą one wpłynąć na zwiększenie sprawności i efektywności tych organów w dziedzinie oświaty i wychowania. Również w dołączonych do wymienionych projektów uzasadnieniach trudno doszukać się przekonujących argumentów merytorycznych poza ogólną tezą odnoszącą się do potrzeby zwiększenia roli wojewody jako przedstawiciela rządu na obszarze województwa. W tym miejscu chcę zaznaczyć, że nie kwestionuję potrzeby zmian w obecnym usytuowaniu prawnym wojewody, ponieważ wynikają one z tendencji ustrojowych w państwie. Mimo to uważam, że niektóre zamierzenia odnoszące się do pełnego zespolenia administracji specjalnej z administracją ogólną województwa należałoby odłożyć do czasu debaty nad utworzeniem powiatów, podziału administracyjnego kraju, ustalenia relacji między administracją ogólną i specjalną, między administracją ogólną i samorządową.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#JanZaciura">Odnosząc się zatem do proponowanych w przedłożeniu rządowym nowych regulacji prawnych w zakresie oświaty i wychowania, zgłaszam następujące zastrzeżenia, wątpliwości i sugestie.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#JanZaciura">1. Pozbawienie ministra edukacji narodowej możliwości bezpośredniego nadzoru nad działalnością kuratora oświaty (art. 21 ustawy oświatowej) oraz możliwości decydowania w sprawie powołania i odwołania kuratora i jego zastępców budzi uzasadnione wątpliwości, zwłaszcza na tym etapie reformowania władzy państwowej. Ponadto jeżeli dodać, że kurator oświaty, będący obecnie organem rządowej administracji specjalnej, ma być włączony do wojewódzkiej rządowej administracji ogólnej, z wszelkimi tego włączenia konsekwencjami, to trudno powstrzymać się od stwierdzenia, że grozi nam — z przykrością to muszę jednak powiedzieć — powrót do „najlepszych” tradycji PRL. Dlatego też opowiadam się przeciwko proponowanym zmianom ograniczającym niezbędną i potwierdzoną wieloletnią praktyką autonomię organów terenowej administracji do spraw oświaty.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#JanZaciura">2. Proponowana korekta treści art. 77 Karty nauczyciela, zmierzająca do usytuowania komisji dyscyplinarnej dla nauczycieli przy wojewodzie, zamiast jak dotąd przy kuratorze oświaty, może nie nasuwa większych zastrzeżeń, zważywszy, że postępowanie przed tą komisją obejmuje nauczycieli wszystkich szkół na terenie województwa, bez względu na resortowe podporządkowanie. Ponadto drugą instancją, jeśli chodzi o komisję odwoławczą, będzie komisja przy ministrze edukacji, a w sprawach nauczycieli szkół artystycznych - odwoławcza komisja przy ministerstwie kultury.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#JanZaciura">3. Pozytywnie należy odnieść się do propozycji zawartej w art. 11 ust. 5 projektu ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach administracji rządowej m.in. z tego względu, że wojewoda ma prawo do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub służbowego wobec każdego pracownika administracji specjalnej działającej na terenie województwa, który dopuścił się naruszenia prawa. Jest to uprawnienie dodatkowo dyscyplinujące realizację zadań organu państwa w zakresie stosowania norm prawnych i ochrony żywotnych interesów obywateli.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#JanZaciura">4. Również propozycja zmiany w art. 12 cytowanego projektu ustawy dotycząca zobowiązania wojewody, aby ten nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy odbywał narady z kierownikami jednostek organizacyjnych rządowej administracji specjalnej w celu uzgadniania działalności wszystkich organów administracji rządowej między sobą i z polityką rządu, zasługuje na poparcie. Podstawowym argumentem tej zmiany jest zapewnienie sprawniejszej koordynacji działań na obszarze województwa we wszystkich dziedzinach życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#JanZaciura">Wysoki Sejmie! Kończąc moją wypowiedź, pozwolę sobie wyrazić także zaniepokojenie faktem, że obecnie sejmowe komisje kończą bardzo trudne, wielomiesięczne prace nad zmianą ustawy Karta nauczyciela. Przedstawianie następnych zmian do ustawy, gdy jeszcze nie zdążyliśmy zakończyć procesu legislacyjnego, jest moim zdaniem nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-71.13" who="#JanZaciura">Biorąc powyższe argumenty pod uwagę, zgłaszam postulat wykreślenia art. 6 i 11 z projektu ustawy z druku nr 1437.</u>
          <u xml:id="u-71.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-71.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Zaciurze z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jana Andrykiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JanAndrykiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reforma centrum administracyjno-gospodarczego państwa nie może być aktem zmieniającym jednorazowo całą strukturę administracyjno-gospodarczą Polski. Są jednak w tych propozycjach elementy bardzo korzystne dla wzmocnienia podmiotowości ekonomicznej urzędów centralnych. Służyć temu będzie powołanie urzędu ministra skarbu państwa oraz urzędu ministra gospodarki. Najbardziej kontrowersyjna, moim zdaniem, jest propozycja utworzenia urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Nawiązując do wypowiedzi pani poseł Ziółkowskiej, że byłoby to mieszkalnictwo dla administracji, chcę powiedzieć, że w tym duchu bardziej racjonalne byłoby zadbanie o rezydencje dla starostów. Można by wówczas powiedzieć: starosta na zagrodzie równy wojewodzie, i propozycja zmian administracyjnych przedstawionych w tygodniku „Polityka” miałaby większe szanse realizacji.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JanAndrykiewicz">Sami autorzy projektu reformy centrum przyznają, że nie mieli pomysłu, gdzie umieścić Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Są propozycje, by znalazło się ono w ramach urzędu ministra gospodarki. Gdy odniesiemy się do ilości zadań, jakie stoją przed budownictwem mieszkaniowym w Polsce, należy stwierdzić, że celowe jest pozostawienie tego ministerstwa na wiele lat, aż do chwili zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych polskich rodzin. Biorąc pod uwagę to, że jest to 1,5 mln osób, problem jest niewątpliwie podmiotowy. Bardziej wyraziste wydaje się łączenie urzędu ministra administracji publicznej z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych. Projekt ustawy zawierający propozycję wyłączenia Urzędu Ochrony Państwa z MSW powinien w możliwie krótkim czasie uzupełnić przedstawione projekty reformy centrum.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JanAndrykiewicz">Zgadzam się z tezami zawartymi w wystąpieniu posła Jankowskiego, który krytycznie ocenił spójność działania urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Na dziewięć projektowanych departamentów tylko trzy zajmowałyby się sprawami mieszkalnictwa. Trudno jednak podzielić opinię pana posła Zawiły, który uważa, że budownictwo mieszkaniowe w Polsce mogłoby funkcjonować bez ministerstwa. Jeślibyśmy takie tezy uwzględnili, szybko doszlibyśmy do koncepcji anarchistów, a chyba nie takie rozwiązania są bliskie Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#JanAndrykiewicz">W pracach urzędów centralnych brak jednoznacznie zobligowanego podmiotu do promowania rozwoju szeroko rozumianych usług. W państwach wysoko rozwiniętych usługi tworzą znaczącą część dochodu narodowego. Usługi wokół mieszkalnictwa są w Polsce jednymi z podstawowych. Komisja rozpatrująca projekt reformy centrum mogłaby rozważyć utworzenie urzędu ministra mieszkalnictwa i usług społecznych. Podkreślając znaczenie utworzenia urzędu ministra skarbu, opowiadam się za przesłaniem projektów ustaw dotyczących reformy centrum do komisji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Andrykiewiczowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zbigniewa Janowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#ZbigniewJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wielokrotnie z tej trybuny padały słowa o konieczności przeprowadzenia reformy administracji państwowej. Dzisiaj, dyskutując nad rządowym pakietem ustaw, jesteśmy w stanie określić realny zakres i termin przeprowadzenia zmian w systemie zarządzania państwem. Regulacje zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw są logicznym ciągiem zmian zaproponowanych przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#ZbigniewJanowski">Obecnie funkcjonująca ustawa o terenowych organach rządowej administracji ogólnej zawiera rozwiązania w większości oceniane pozytywnie. Jednak z opinii wielu organizacji, w tym środowisk samorządowych, wynika, że niektóre zapisy wymagają pilnych zmian. W licznych opiniach wskazano na konieczność zwiększenia uprawnień wojewody jako jedynego przedstawiciela rządu na terenie województwa. Doświadczenia ubiegłych lat w jaskrawy sposób obrazują potrzebę usytuowania wojewody jako ośrodka koordynującego działania wszelkich podmiotów administracji rządowej, a także samorządowej w zakresie wykonywania zadań o charakterze państwowym.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#ZbigniewJanowski">Należy podkreślić, że proponowane zmiany zwiększają zakres kompetencji wojewodów np. w wypadku klęsk żywiołowych, zagrożenia bezpieczeństwa państwa oraz spraw związanych z ochroną zdrowia bądź ochroną praw obywatelskich. Umocnienie pozycji wojewody w stosunku do administracji specjalnej stwarza nadzieję na poprawę efektywności działań tych organów. Natomiast zwiększenie wpływu na podmioty gospodarcze z udziałem skarbu państwa gwarantuje zabezpieczenie interesów państwa.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#ZbigniewJanowski">Projekt przewiduje zmiany w ustawach o Państwowej Inspekcji Handlowej, o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, a także w ustawie o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze farmaceutycznym, odpowiednio regulując sposób oddziaływania wojewody w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#ZbigniewJanowski">Projekt ustawy daje wojewodom prawo wydawania zaleceń i wniosków odnośnie do podejmowania odpowiednich działań w sprawach istotnych dla województwa, a także prawo do wydawania wniosków w sprawach powołania i odwołania wojewódzkich i terenowych inspektorów. Powoduje to, iż powstaje swoista zależność pomiędzy wojewodą a tymi organami.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#ZbigniewJanowski">Wysoka Izbo! W projektowanych zmianach ustawy o systemie oświaty, ustawy o urzędzie ministra edukacji narodowej i ustawy Karta nauczyciela definiuje się obecnego kuratora jako kierownika kuratorium oświaty upoważnionego do realizacji zadań wynikających z ustawy o systemie oświaty oraz szczególnych zadań określonych w omawianym projekcie. Samo kuratorium natomiast staje się państwową jednostką organizacyjną wbudowaną w struktury administracji urzędu wojewódzkiego. Takie rozwiązanie budzi jednak wiele kontrowersji i protestów. I myślę, że pracując nad tą ustawą w Komisji Nadzwyczajnej będziemy mogli przedyskutować wszystkie wnioski i przyjąć rozwiązanie najkorzystniejsze dla oświaty.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#ZbigniewJanowski">Utworzenie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego spowodowało konieczność rozwiązania problemów związanych z funkcjonowaniem odpowiednich jednostek także na terenie województwa. Określenie wojewody jako koordynatora działań związanych z funkcjonowaniem tego systemu w województwie w nadzwyczajnych sytuacjach zdecydowanie zwiększa możliwość oddziaływania na cały zakres ratownictwa, nie naruszając pełnej mobilności służb ratowniczo-gaśniczych oraz gwarantując dotychczasowy status funkcjonariusza Państwowej Straży Pożarnej.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#ZbigniewJanowski">Warte uwagi są zmiany dotyczące ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, umożliwiające wpływanie na działalność administracji urzędów pracy, która nadal pozostaje administracją specjalną. Ponieważ działania na rzecz zmniejszania bezrobocia w rzeczywistości są wynikiem aktywnej polityki regionalnej, do której prowadzenia zobowiązany jest wojewoda, pozostawienie tych spraw, a szczególnie sprawy gospodarowania funduszem przeznaczonym na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, całkowicie poza wpływem wojewody lub pozostawienie jego enigmatycznego wpływu jako przewodniczącego wojewódzkiej rady zatrudnienia nie może przynieść pożądanych efektów.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#ZbigniewJanowski">Szczegółowa analiza trybu wprowadzenia w życie tej ustawy pozwala twierdzić, iż nie spowoduje to większych wydatków w budżecie, z wyjątkiem ewentualnych wypłat odpraw dla pracowników zwolnionych w wyniku racjonalizacji zatrudnienia w administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#ZbigniewJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam nadzieję, że prace w komisji nad tym pakietem projektów ustaw pozwolą na uwzględnienie wszelkich uwag oraz sprecyzowanie założeń ustawodawczych w najdrobniejszych nawet szczegółach.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Janowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#AleksanderMałachowski">Chciałem udzielić głosu panu posłowi Józefowi Łochowskiemu, ale nie widzę go na sali.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana posła Karola Działoszyńskiego z Unii Wolności, który jest obecny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#KarolDziałoszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Systemowa przebudowa centralnej administracji rządowej będzie bardzo skomplikowanym procesem i szczerze zazdroszczę twórcom projektu odwagi. Biorąc pod uwagę charakter zmian, jakie następują od kilku lat w gospodarce, można przytoczyć analogię sformułowaną przez jednego z ministrów obecnego rządu, że przedsięwzięcie przypomina kapitalny remont samolotu podczas lotu. Nie oznacza to oczywiście, że w ogóle nie da się przeprowadzić usprawnień. Zmiany są konieczne niemal wszędzie, tak samo jak jest pewne, że nie istniała w historii świata żadna biurokracja, która byłaby w stanie w pełni zadowolić obywateli. Pragnienie poprawienia zastanego systemu biurokracji jest jednak bardzo silne i znane wszystkim, którzy dochodzą do władzy. Ta pokusa jest dobrze znanym motorem postępu i pożywką dla ludzkiej nadziei. Inną jednak sprawą jest skuteczność usprawnienia biurokracji — wszyscy znamy prawa Murphy'ego.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#KarolDziałoszyński">Na początku dyskusji na temat nowej struktury rządu pojawiła się kwestia dotycząca Ministerstwa Łączności - o tym chciałbym mówić - które miało stać się jednym z obiektów chirurgicznego eksperymentu polegającego na podziale i połączeniu z innymi resortami. Nie wiadomo jeszcze, który z wariantów rozważanych od miesięcy przez rząd zostanie w końcu przyjęty. W zależności od obranego scenariusza różne będzie tempo reorganizacji. Mimo że, jak sądzę, w wypadku ministerstw infrastrukturalnych zwycięży rozsądek i uda się nieco odwlec egzekucję, to i tak wyraźnie widać, że nie do końca są zrozumiałe funkcje, jakie powinna pełnić administracja łączności w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#KarolDziałoszyński">Obecnie zadania i obszar niezbędnego zainteresowania rządu znacznie wykraczają poza te, które określa zbyt ogólna ustawa o ministrze łączności powstała w okresie obowiązywania poprzedniej ustawy o łączności z 1984 r. Były to inne czasy dla Polski i równie odmienna epoka dla światowej telekomunikacji. Nie ma oczywiście gwarancji, że ten punkt widzenia jest podzielany przez obecną administrację resortu łączności.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#KarolDziałoszyński">Nie można podawać w wątpliwość sensu uczestnictwa rządu w budowaniu rynku telekomunikacyjnego, który zagospodaruje w najbliższych latach w Polsce kilkadziesiąt miliardów nowych złotych i da pracę kilkuset tysiącom osób. Zadania związane z koordynacją rozwoju komplikują się dodatkowo poprzez ścisły związek polskiego rynku z rynkami telekomunikacyjnymi całego świata; związek ten choćby ze względu na technologię i zaangażowane kapitały zaczyna być bardziej spektakularny niż w większości innych obszarów dotyczących stosunków międzynarodowych. Rząd ma nadzwyczaj ważny obowiązek uważnego obserwowania zjawisk, które zachodzą w światowej telekomunikacji, i utrzymywania gotowości do elastycznego i skutecznego reagowania na te tendencje.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#KarolDziałoszyński">Zbyt pospieszne przesunięcie odpowiedzialności do innych urzędów, o bardziej rozproszonych zadaniach, utrudni technicznie podejmowanie decyzji i zgodnie z regułami biurokracji spowoduje nieuchronnie zahamowanie rozwoju rynku telekomunikacyjnego. Wiele problemów telekomunikacji jest bowiem zbyt silnie związanych z polityką i żaden superminister działający na czele superministerstwa nie odważy się wziąć na siebie odpowiedzialności za decyzje, na których dokładne rozważenie zabraknie mu czasu, a najprawdopodobniej może i kwalifikacji. Wzorem niektórych krajów, w których podstawowe potrzeby sfery komunikacji są już załatwione i w których istnieje już ustabilizowana perspektywa rozwoju wolnego rynku, można zrezygnować z wpływu rządu na politykę rozwoju telekomunikacji, ale w Polsce warto by przy tym zainstalować jeszcze parę milionów telefonów.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#KarolDziałoszyński">Z drugiej strony jest jasne, że istniejący układ jest anachroniczny. Minister jest reprezentantem skarbu państwa w TP SA, czyli w oczywisty sposób musi się czuć odpowiedzialny za pilnowanie interesów państwowego operatora. Jednocześnie jest on regulatorem rynku, co zobowiązuje go do tworzenia odpowiednich warunków działania dla operatorów niezależnych i realizacji nadrzędnego priorytetu, jakim jest interes abonenta. Na dodatek jego zadaniem jest opracowanie społecznie akceptowalnych i optymalnych ekonomicznie założeń polityki państwa w dziedzinie telekomunikacji.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#KarolDziałoszyński">Ze względu na rosnące przeciwności interesów muszą ulec jak najszybciej rozdzieleniu trzy funkcje: właścicielska, regulacyjna i polityczna. Bardzo trudno jest jednak tego dokonać przy istniejącym systemie prawnym. Prace nad reformą tego systemu trwają od czasu przyjęcia ustawy o łączności w 1990 r.; nie należy też zapominać o zeszłorocznej nowelizacji. Sejmowa dyskusja nad niedawną nowelizacją ustawy nie pozostawiła cienia wątpliwości, że system prawny dla telekomunikacji trzeba opracować od nowa. Znalazło to wyraz w rezolucji przyjętej przez Sejm niemal bez sprzeciwu. Zobowiązuje ona rząd do przedstawienia nowego systemu regulacyjnego do końca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#KarolDziałoszyński">Jednym z najistotniejszych problemów, które trzeba rozwiązać, są relacje ministra i TP SA, na której długo jeszcze - być może zawsze - będzie spoczywał największy ciężar w obsłudze ruchu telekomunikacyjnego w Polsce. Tak długo, jak długo będzie zabezpieczona preferencyjna pozycja TP SA na rynku w wyniku tego, że nie działa ona na podstawie takiej samej koncesji jak inni, funkcje właścicielskie, jak się wydaje, będą jedynym instrumentem realizowania przez ministra łączności polityki telekomunikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#KarolDziałoszyński">Proponowane przesunięcie funkcji nadzorczych nad TP SA do Ministerstwa Skarbu Państwa nie byłoby według mnie równoznaczne z rozwiązaniem konfliktu interesów, jaki występuje pomiędzy operatorami niezależnymi a państwowym operatorem. Zanim do tego dojdzie, muszą być dookreślone priorytety polityczne. Następnie trzeba opracować skuteczne zasady regulowania rynku telekomunikacyjnego oraz mechanizmy nadzoru merytorycznego nad działalnością dominującego operatora.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#KarolDziałoszyński">Cząstkowa reforma centrum gospodarczego niewątpliwie osłabiłaby skuteczność reagowania na zjawiska rynkowe w dziedzinie telekomunikacji, w dziedzinie, w której Polska należy do zacofanych krajów w Europie.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#KarolDziałoszyński">Brak zdecydowanej polityki rządu, który odważnie wziąłby odpowiedzialność za decyzje, doprowadzi do dalszego pogłębiania się luki technologicznej pomiędzy Polską a zachodnioeuropejskim systemem gospodarczym w najbardziej dochodowej dziedzinie gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Karolowi Działoszyńskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Łochowski się nie odnalazł, proszę zatem pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#AleksanderMałachowski">Też nie widać pana posła.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł Wiesław Gołębiewski?</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma. Szybko ta dyskusja posuwa się do przodu.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Czesław Śleziak zatem. Proszę o...</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Biliński - nie ma. Pan poseł Józef Gruszka - nie ma. Pan poseł Józef Kaleta - nie ma. Kolosalne zainteresowanie debatą.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Tadeusz Samborski, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Struktura naczelnych organów wykonawczych państwa od dawna wzbudzała krytykę. Obecną strukturę odziedziczyliśmy w części po PRL, ale też w części po solidarnościowym okresie. Rządy solidarnościowe wprawdzie głosiły hasła reform, ale nie były na tyle konsekwentne, żeby doprowadzić do rzeczywistych zmian. Dopiero rządy koalicji PSL i SLD zdecydowały się na zreformowanie struktur zarządzania państwem.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#TadeuszSamborski">Reorganizując struktury, można kierować się teoretycznymi założeniami tak ostatnio rozwiniętej nauki o zarządzaniu lub też zasadą systemowej funkcjonalności. W polskiej rzeczywistości trzeba uwzględnić także aspekt międzynarodowy, to jest dostosowywanie polskich struktur do typowych struktur państw funkcjonujących w ramach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#TadeuszSamborski">Tu należy poczynić uwagę, że ukształtowane już struktury w krajach Europy Zachodniej przechodziły długowiekową ewolucję, dostosowującą poszczególne ministerstwa do realnych potrzeb funkcjonowania państwa liberalnego typu. U nas w 1989 r. dominował centralistyczny model, który przechodził bardzo żywiołowe przeobrażenia. Po sześciu latach zmieniła się zasadniczo struktura gospodarcza, w której dominuje już własność prywatna o różnym charakterze. W sytuacji Polski trzeba uwzględnić jeszcze czynnik zewnętrzny, gdyż nowe struktury państwa mają przynajmniej przez okres dostosowawczy zabezpieczać polskie interesy.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moim zdaniem projektowane ukształtowanie centrum gospodarczego rządu nie gwarantuje zakładanej maksymalizacji w stabilnym rozwoju kraju, gdyż istnieje niebezpieczeństwo przekształcenia stabilizacji w stagnację, a nam chodzi raczej o zdynamizowanie rozwoju gospodarczego, a więc zwiększenie znaczenia aspektu konkurencyjności w gospodarce rynkowej i w sytuacji międzynarodowej rywalizacji prowadzonej przez ponadnarodowe korporacje często o kapitale wynoszącym 25–100 mld dolarów amerykańskich.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#TadeuszSamborski">Chciałbym do tych elementów ustosunkować się na przykładzie projektowanego Ministerstwa Gospodarki i Handlu Międzynarodowego. Nowe ministerstwo ma przejąć dotychczasowe funkcje branżowych ministerstw krajowych i handlu zagranicznego. Proponowane zmiany w przepisach prawa materialnego powinny wpłynąć na zwiększenie wpływu ministra na kształtowanie instrumentów polityki gospodarczej. Nowe kompetencje powinny uczynić z ministra główny organ w zakresie problematyki gospodarczej. Powinien stać się on także koordynatorem realizacji polityki gospodarczej państwa, regulatorem i projektantem rozwiązań w prawie gospodarczym oraz instrumentów realizacji celów polityki gospodarczej. Pożądane jest, aby minister ten uzyskał decydujący wpływ na taryfy celne i pozataryfowe instrumenty polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#TadeuszSamborski">Po szczegółowym zapoznaniu się z wyprzedzającymi działaniami reformatorskimi takich intencji praktycznie się nie zauważa. Proponowane rozwiązania zmierzają bowiem do pozbycia się przez przyszłe centrum gospodarcze większości funkcji koordynacyjnych w zakresie rozwoju gospodarczego kraju. Sprzyjanie rozwojowi własnej wytwórczości, dla której zarówno eksport, jak i poszanowanie rynku krajowego są podstawą istnienia, to najistotniejszy obowiązek ministrów zajmujących się sprawami gospodarczymi. We wszystkich krajach rozwiniętych celowi temu podporządkowuje się struktury administracji gospodarczej. Tworzy się przesłanki dla tego, aby np. promocja była traktowana jako integralna część składowa polityki przemysłowej. Powszechnie wiadomo, że obowiązujące w Polsce instrumenty polityki finansowej nie sprzyjają działaniom promocyjnym. Dotychczasowy dokument przyjęty przez KERM, dokument dotyczący polityki przemysłowej, wstydliwie przemilcza szeroko rozumianą promocję. Promocja musi być traktowana przedmiotowo. Większość ostatnio tworzonych przez KERM dokumentów ma charakter beletrystyczny i do celów promocji polskiego eksportu po prostu się nie nadaje.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#TadeuszSamborski">W przedłożonych nam materiałach nie ma mowy o tym, jak będzie realizowany zasadniczy cel polityki gospodarczej - promowanie polskich towarów na konkurencyjnych rynkach zagranicznych. Chciałbym dodać, że aktywną politykę promocyjną uprawiają wszystkie kraje Unii Europejskiej. Na reklamę i promocję przeznacza się tam około 30% kosztów produkcji. Nie zapominajmy, że konkurencyjność polskich towarów jest mniejsza z zasadniczych powodów. Po 1989 r. w ramach tzw. planu Balcerowicza likwidowaliśmy wielkie organizacje gospodarcze pod hasłem: małe jest piękne. Okazało się, że polskie firmy są słabe. Nie są w stanie prowadzić aktywnej polityki w zakresie inwestycji i dostosowania się do najnowszej technologii. Borykając się z bieżącymi trudnościami w spłatach popiwku itd., firmy nie miały funduszy na reklamę i uczestnictwo w krajowych i międzynarodowych targach, które są ważną formą promocyjną.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aby polska gospodarka w najbliższych latach stała się konkurencyjna, niezbędne jest dalsze prowadzenie przez państwo polityki promocyjnej. W przeciwnym razie powstaną obszary gospodarki, które same nie będą w stanie się promować. W tej chwili został ukształtowany skuteczniejszy niż dotychczas system promocji polskiego eksportu, który gwarantuje promocję nawet małym firmom rzemieślniczym. Dzięki temu systemowi nastąpiła również koordynacja działań instytucji zajmujących się komercyjnie promocją. Procesy liberalizacyjne objęły już trzy czwarte naszej wymiany handlowej i stale się nasilają. Od 1 stycznia 1997 r. nastąpi import bezcłowy wyrobów przemysłowych z państw CEFTA, z wyjątkiem samochodów. Konsekwencją tych procesów będzie z jednej strony zwiększenie szans rozwoju polskiego eksportu, jeśli chodzi o rynki zagraniczne, z drugiej strony jednak nastąpi wzrost konkurencyjności na rynku polskim w związku z produktami importowanymi. Wiemy, że rozwój polskiego eksportu zależy od wzrostu podaży towarów oraz usług konkurencyjnych, jeśli chodzi o ceny. Zależy jednak również — i to w coraz większej mierze — od pozacenowych elementów konkurencji, takich jak jakość wyrobów, warunki płatności, terminowość dostaw, a także od rozpoznania i rozszerzania możliwości zbytu produktów na rynkach zagranicznych, a więc od marketingu, reklamy i promocji. Ta aktywna polityka promocji, jaką należy wdrażać, miałaby na celu jednocześnie kształtowanie pozytywnego obrazu kraju za granicą, pobudzenie aktywności proeksportowej firm oraz wzrostu zainteresowania polskimi produktami wśród konsumentów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#TadeuszSamborski">Chcę tu podać przykład prowadzenia aktywnej polityki promocyjnej przez państwo niemieckie. Chcąc wspomóc możliwości ekspansji niemieckich firm na rynki krajów byłego bloku komunistycznego, państwo niemieckie wydzierżawiło określone powierzchnie wystawiennicze w firmach organizujących targi, aby je za darmo udostępniać przedsiębiorstwom niemieckim.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#TadeuszSamborski">Skalę działalności promocyjnej Polski prowadzonej przy wsparciu administracji zilustruję kilkoma liczbami. Na przykład w 1995 r. z budżetu państwa dofinansowano uczestników 220 zagranicznych imprez targowo-wystawienniczych i misji gospodarczych. Środkami z budżetu wsparto organizację 25 międzynarodowych imprez promocyjnych w kraju, głównie na tzw. ścianie wschodniej. Ogółem więc ze środków na promocję eksportu skorzystało kilka tysięcy podmiotów gospodarczych. W wielu przypadkach dotacja z budżetu przesądziła o decyzji wzięcia udziału w przedsięwzięciu.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#TadeuszSamborski">Priorytety polityki gospodarczej rządu znalazły odzwierciedlenie w geograficznej strukturze wydatkowania środków na promocję przez MWGzZ. Eksport do krajów Europy Wschodniej był i jest - oprócz eksportu do Unii Europejskiej - kierunkiem priorytetowym. Dotychczasowe osiągnięcia czy dotychczasowy dorobek w zakresie polityki promocyjnej w planie restrukturyzacji, w planie nowej reformy wymaga kontynuacji, mając na uwadze te cele, które są stawiane jako dalekosiężne, perspektywiczne plany wiążące się z reformą rządu i struktury zarządzania państwem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Samborskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że odnaleźli się zaginieni posłowie.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#AleksanderMałachowski">A zatem proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Ryszarda Grodzickiego, tak jak to było pierwotnie zapisane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam, ale tempo dyskusji przybrało na sile, stąd też...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AleksanderMałachowski">Z powodu braku posłów, panie pośle, przybrało na sile.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardGrodzicki">Istotą pierwszego czytania jest to, że dyskutuje się o założeniach generalnych projektów ustaw. Tak się stało, że mam zająć się projektem ustawy bardzo nietypowej jak na te, które zazwyczaj w Izbie uchwalamy - projektem ustawy o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw, zawartym w druku nr 1436. Jest to ustawa o charakterze wybitnie przejściowym i trudno by było o niej mówić, nie wchodząc w szczegóły. Ale postaram się dochować zasad przyjętych w regulaminie Sejmu i powiedzieć parę słów przede wszystkim o generaliach związanych z filozofią tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RyszardGrodzicki">Ustawa ta zawiera bardzo wiele upoważnień do wydania aktów wykonawczych dla prezesa Rady Ministrów bądź dla Rady Ministrów. Jeśli przyjmiemy, że istota tej reformy polega także i na tym, aby wprowadzać przepisy tych ustaw relatywnie szybko i pewnie, to - znając praktykę, z jaką spotykamy się na co dzień, wówczas gdy przystępuje się do wydawania aktów wykonawczych do ustaw - sądzę, że warto byłoby odejść od reguły (którą tutaj zresztą zgodnie z pewną tradycją legislacyjną obowiązującą w naszym kraju zastosowano) nieokreślania terminu, w jakim Rada Ministrów bądź prezes Rady Ministrów wyda akty wykonawcze. Aczkolwiek w druku tym zamieszczono większość projektowanych przepisów wykonawczych, rozporządzeń, to z nie tak dawnej przeszłości, z jesieni zeszłego roku, znam sytuację, kiedy też się wydawało, że wszystko jest zapięte na ostatni guzik, a akty wykonawcze nie pojawiły się w żadnym rozsądnym terminie i ustawa obowiązuje bez dookreślenia niektórych dość istotnych fragmentów rzeczywistości. Byłoby źle, gdyby taka sytuacja miała miejsce i teraz, stąd też należałoby skierować generalny postulat do Komisji Nadzwyczajnej, by pracując nad tym projektem ustawy zastanowiła się nad możliwością wprowadzenia przepisów określających, w jakim terminie upoważnione podmioty wydadzą akty wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RyszardGrodzicki">Drugi problem związany z tą ustawą dotyczy jej zakresu. W rozdz. 3: Zmiany w przepisach obowiązujących, wymienia się szereg ustaw, w których należy dokonać poprawek. Można mieć wątpliwości, czy rzeczywiście są to wszystkie ustawy. I te wątpliwości potęgują się w miarę czytania i tej ustawy, i pozostałych części pakietu. W wielu wypadkach można postawić pytanie, czy przepisy zawarte w pakiecie są do końca zgodne z normami konstytucyjnymi. Rozważamy je w bardzo szczególnym momencie, kiedy obowiązują jeszcze przepisy konstytucyjne, ale już w świadomości mamy te nowe, które będą obowiązywały w przyszłym roku, i skonstruowanie przepisów, które by były zgodne z jednymi i z drugimi, jest niezwykle trudne. Warto jednak postawić parę pytań związanych chociażby z tymi przepisami, które już zostały zaprojektowane. Jeżeli np. wprowadza się zmiany w ustawie o pracownikach urzędów państwowych, to czy powinno być tak - w kontekście prac nad innymi ustawami - że prezes Rady Ministrów będzie dokładnie określał, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania, awansowania oraz wymagania kwalifikacyjne dotyczące wszystkich pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, skoro prawdopodobnie ta kancelaria zostanie w pierwszej kolejności objęta ustawą o służbie cywilnej. Jest to więc już nie tylko problem korelacji z normą konstytucyjną, ale także problem korelacji z innymi ustawami, które równocześnie powstają.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#RyszardGrodzicki">W wielu zmianach, które się proponuje w tej ustawie, a które dotyczą samorządu terytorialnego, pojawia się formuła, że prezes Rady Ministrów zrobi coś na wniosek ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Czy z tego wynika, że rzeczywiście pełnię władzy nad samorządem przejmie minister administracji publicznej? To już raczej byłoby na bakier z obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi. Tego typu scedowanie uprawnień na ministra administracji wymagałoby jednak dokonania korekty normy konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#RyszardGrodzicki">Tego typu zastrzeżenia można by mnożyć. Jak mówiłem, nie jest przedmiotem debaty rozważanie poszczególnych norm. Ale są takie, nad którymi mimo wszystko nie można przejść do porządku. Jeśli w art. 43 w ust. 3 pisze się, że z mocy ustawy ministrowie przestają być członkami Rady Ministrów z dniem wejścia w życie ustawy, to przyznam, że niewiele rozumiem w tym momencie, bo jest to norma na pewno idąca obok konstytucji, wkraczająca w uprawnienia prezydenta. Aczkolwiek w uzasadnieniu czytamy, że ponieważ mogą być wątpliwości, czy ci eksministrowie są członkami Rady Ministrów czy nie są, to dla jasności wprowadza się ten przepis, sądzę jednak, że dla jasności prezydent powinien po prostu te osoby odwołać i zakończyć sprawę. Natomiast tworzenie tej normy to jest wprost zaproszenie do awantury o zgodność z konstytucją. Kolejna norma, której charakter prawny może być wątpliwy, to art. 53. Powiadamy, że ta ustawa będzie kosztować, że jej wprowadzenie wywoła konieczność przesunięć w ustawie budżetowej. Jeśli jednak słyszeliśmy dzisiaj z tej trybuny wiele deklaracji, że jest to bardzo istotna dla państwa reforma, to czy rzeczywiście powinno być tak, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia będzie dokonywała przesunięć w budżecie państwa? Czy nie powinna to być nowela do ustawy budżetowej? Sądzę, że raczej tak.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#RyszardGrodzicki">Wreszcie sprawa ostatnia. Wspominałem o niej częściowo. W komisjach trwają w tej chwili prace nad różnymi ustawami, które zahaczają o problematykę poruszoną w tej reformie. Wydaje się, że podejmując uchwałę o powołaniu Komisji Nadzwyczajnej i kierując do niej te projekty ustaw, wyraźnie trzeba będzie sformułować postulat, aby była ona zobowiązana do zasięgnięcia opinii tych komisji, które merytorycznie ową wycinkową problematyką się zajmują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Grodzickiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Wiesława Gołębiewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrujemy dziś pakiet projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego, nad którym prace naznaczone zostały - niepotrzebnie, moim zdaniem - pośpiechem legislacyjnym, ciążącym w tym momencie nad Wysoką Izbą. Żadnemu z projektów rządowych ustaw nie została przecież nadana klauzula pilności. Po co więc taki ekspres legislacyjny, skoro przy tak szybkim procedowaniu z reguły są nieuniknione błędy?</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WiesławGołębiewski">Chciałbym odnieść się do jednego z 12 projektów reformy centrum gospodarczego, zawartego w druku nr 1434, a dotyczącego utworzenia Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Projekt, a zwłaszcza jego uzasadnienie, budzi wiele obaw co do faktycznej roli i funkcji, jakie to centrum miałoby spełniać wobec rządu, czy też lepiej - moim zdaniem - w ramach rządu. Pierwsze pytanie, jakie należy postawić, to czy centrum ma być rządowe za sprawą przymiotnika w nazwie, czy też ma być określonym fragmentem organizacyjno-administracyjnym struktury rządu Rzeczypospolitej. Na to pytanie odpowiadam, że nie powinno to być Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, lecz Ministerstwo Strategii Gospodarczej i Społecznej, na czele którego siłą rzeczy stoi minister - członek gabinetu rządowego. Do tak usytuowanego Ministerstwa Strategii Gospodarczej i Społecznej należałyby następujące generalne powinności, o których mówił w wystąpieniu klubowym pan poseł Lesław Podkański:</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WiesławGołębiewski">— inicjowanie prac nad strategią rozwoju gospodarczego i społecznego,</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WiesławGołębiewski">— koordynacja w formułowaniu i realizacji programów rozwoju gospodarczego i społecznego,</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#WiesławGołębiewski">— opracowywanie ocen i analiz, diagnoz z zakresu procesów transformacji, tendencji rozwoju gospodarki światowej i jej wpływu na polską gospodarkę,</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#WiesławGołębiewski">— uwarunkowania rozwoju na tle zmian demograficznych w kraju.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#WiesławGołębiewski">Ta korelacja jest rzeczą niezbędną z tego względu, że np. restrukturyzacja wsi i rolnictwa od paru lat sprowadzona została tylko do nasycania wsi urządzeniami technicznymi, do podnoszenia wyników produkcji - z pominięciem strefy społecznej, w której funkcjonuje ukryte bezrobocie. Jest więc wdrażana w życie wyraźna wizja technokratyczna, kosztem zaniechania zhumanizowania tych procesów.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#WiesławGołębiewski">Ministerstwo Strategii Gospodarczej i Społecznej winno współdziałać ze światem nauki, Komitetem Badań Naukowych, Polską Akademią Nauk w kształtowaniu długookresowych programów badań i prac studialnych. Istnieje bowiem deficyt nowej wiedzy dotyczącej przekształceń wielu obszarów polskiego życia gospodarczego i społecznego. Stąd też uzasadniona konieczność wdrożenia cyklu badań i studiów dających odpowiedź na pytanie: Jak te procesy mogą się kształtować na przełomie XX i XXI w.? Sądzę, że to właśnie Ministerstwo Strategii Gospodarczej i Społecznej, a nie Rządowe Centrum Studiów Strategicznych daje większe gwarancje uzyskania pragmatycznej przydatności strategii długookresowych jako głównego instrumentu przygotowania działań w obszarze społecznym i gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#WiesławGołębiewski">W koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju: „Polska 2000 plus” przyjęto zasadę zrównoważonego rozwoju, ładu zintegrowanego, opartego na ładzie społecznym, ekonomicznym, ekologicznym — przy przestrzeganiu zasady równych szans dla poszczególnych obszarów państwa. Warunki rozwoju społeczno-gospodarczego winny być za sprawą tak usytuowanego ministerstwa, a nie centrum rządowego, bardziej przewidywalne i poddane wielokierunkowym regulacjom poprzez:</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#WiesławGołębiewski">— monitorowanie zmian w całej sferze gospodarowania,</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#WiesławGołębiewski">— diagnozowanie kształtowanych przeobrażeń strukturalnych,</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#WiesławGołębiewski">— ciągłe prognozowanie zmiennych w czasie warunków i sytuacji,</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#WiesławGołębiewski">— ciągłe badanie przestrzeni geograficznej i społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#WiesławGołębiewski">Ciągłość takich procesów jak monitorowanie, diagnozowanie, prognozowanie, badanie, projektowanie przekształceń strukturalnych i podejmowanie decyzji kształtujących rozwój całego systemu funkcjonowania państwa będzie o wiele bardziej skutecznie gwarantowana przez Ministerstwo Strategii Gospodarczej i Społecznej niż przez Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. O efektywności badań, studiów w dużym stopniu decyduje ich ciągłość i spójność. Te pożądane efekty mogą być w większym stopniu osiągane w ramach struktur rządu, a nie poza nim lub obok niego.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnoszę o usytuowanie w ramach struktury organizacyjnej rządu Ministerstwa Strategii Gospodarczej i Społecznej. Jest to wniosek w dużej części zbieżny z wnioskiem pana posła Radosława Gawlika z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#WiesławGołębiewski">I jeszcze ostatnia kwestia, nie podjęta w żadnym z projektów reformy centrum gospodarczo-administracyjnego. Jest to sprawa zapewnienia konstytucyjnej zasady rozdziału władzy ustawodawczej od władzy wykonawczej. Nagminność przemieszania ról - funkcji członka rządu, posła lub senatora nie pozwala wypełniać obydwu funkcji jednocześnie i jednakowo dobrze. Rozwiązania te należałoby skorelować z odpowiednimi zapisami w ustawie o obowiązkach i prawach posłów i senatorów, bo w konstytucji są już uwzględnione, lecz w praktyce nie respektowane.</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Gołębiewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę jeszcze pana posła Czesława Śleziaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który się także szczęśliwie odnalazł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityki na tej sali było już dzisiaj wystarczająco dużo. Ja również w swoim wystąpieniu chciałbym odwołać się do autorytetów i o taką - ewentualnie - ocenę tego, co powiem, serdecznie proszę.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#CzesławŚleziak">Wszyscy mamy świadomość, że dotychczasowy system kierowania gospodarką przeżył się, tak z przyczyn wewnętrznych, jak i globalnych. Podejmowane po 1989 r. starania zmierzające do zmiany centrum administracyjno-gospodarczego były kosmetyczne. Czy dyskutowany dzisiaj pakiet projektów ustaw, zmierzający do reformy centrum administracyjno-gospodarczego rządu, może pomóc w rozwiązaniu palących problemów? Czy zmienione w wyniku reformy centrum gospodarcze sprosta tworzeniu zrównoważonej gospodarki, nie niszczącej środowiska, takiej, która zaspokoi bieżące potrzeby, nie przekreślając jednocześnie szans przyszłych pokoleń? Czy proponowane reformy są na miarę końca drugiego tysiąclecia? Te pytania towarzyszyły mi w trakcie lektury projektowanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#CzesławŚleziak">Zastanawiałem się również, czy i jaka szersza refleksja, jaki model był punktem odniesienia projektowanych ustaw. Czy — używając słownictwa Osborne'a i Gheblera — zmierzamy w kierunku „władz przedsiębiorczych”, które pomogą Polsce w przejściu z epoki industrialnej do postindustrialnej? Myślę, że twórcy projektów ustaw nie zawsze uświadamiali sobie globalny wymiar potrzeby rządzenia inaczej. Nie chodzi tu o rządzenie inaczej niż w 50-leciu czy nawet w ostatnich latach. Tu chodzi o coś bardziej złożonego, coś, co nie jest problemem na linii: lewica–centrum–prawica. Mówiąc o globalnym wymiarze tego zagadnienia, mam na myśli również — a może głównie — jego ponadpartyjno-polityczny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#CzesławŚleziak">Kiedy czytamy taką oto diagnozę: „Mamy najgorsze szkoły publiczne spośród wszystkich krajów rozwiniętych. System opieki zdrowotnej wymknął się nam spod kontroli. Nasze sądy są (...) zawalone sprawami. (...) W naszych miastach rośnie przestępczość i ubóstwo” — i zastanawiamy się, gdzie to się dzieje, to przychodzi na myśl nasz kraj. Tymczasem ten opis dotyczy Stanów Zjednoczonych, zrobiony jest przez tamtejszych uczonych i działaczy. A znalazłoby się wiele argumentów pokazujących, że podobne problemy dotyczą rządów w innych krajach, oczywiście w różnym wymiarze. Zawodzą instytucje powstałe w innym otoczeniu, w innej epoce. Problem, o którym dyskutujemy, spędza sen z powiek wielu rządom na świecie. Jeszcze raz powtarzam, to nie jest problem na linii: rządzący–opozycja. To coś znacznie trudniejszego, bardziej złożonego. Gdyby było to proste, pewnie ktoś by już to wcześniej zrobił. W zderzeniu z technikami informatycznymi, z naukową ekonomią, z wyzwaniami XXI w. stare instytucje okazują się nieprzydatne, hamują rozwój — nie tylko naszego kraju. Przyznajmy się, że tak naprawdę nie wiemy, jak zbudować nowe. Nie ma się czego wstydzić. Dotyczy to wszak również wielu innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#CzesławŚleziak">Przedstawione propozycje reform nie dają wystarczających podstaw do stwierdzenia, że w ich wyniku powstanie gospodarcza władza aktywizująca. Dylemat: sterować czy wiosłować w odniesieniu do projektowanych zmian rozwiązywany jest w kierunku sterowania. Zbyt dużo będzie działań operacyjnych, za mało strategicznych. Twórcy projektów ustaw chyba za mało uwagi poświęcili rozdzieleniu sterowania od wiosłowania. Po ministerialnych korytarzach dalej będą się snuli urzędnicy czający się tam jak w pułapce, skrępowani przepisami i regulaminami, znudzeni monotonią swej pracy. Dalej będzie tak, że w rządowych agendach więcej będzie ludzi piszących nikomu niepotrzebne sprawozdania i raporty, przekładających papiery z miejsca na miejsce. Za mało będzie ludzi twórczych, myślących samodzielnie, inspirujących.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#CzesławŚleziak">Ze względu na czas ograniczę się do przypomnienia tych zasad, o które dzisiaj zabiega świat, budując właśnie instytucje centrum.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#CzesławŚleziak">Potrzebujemy administracji, którą przeniknie duch przedsiębiorczości. Nie chodzi oczywiście o taką przedsiębiorczość, która wielu kojarzy się z biznesem. Chodzi o takie rozumienie przedsiębiorczości, jak to ujmował w 1800 r. jeden z francuskich ekonomistów, pisząc: „Przedsiębiorca przemieszcza zasoby gospodarcze z dziedzin o mniejszej produktywności do dziedzin o większej produktywności, przynoszących większy zysk”. Chodzi o zmaksymalizowanie produktywności i efektywności.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#CzesławŚleziak">Potrzebujemy centrum, które zamiast obsługiwać obywateli uwłaszcza ich, wprowadza konkurencję do systemu świadczenia usług. Potrzebujemy centrum zorientowanego na finansowanie rezultatów, efektów. Konieczne jest centrum przewidujące, zapobiegające, zamiast leczącego. Trzeba nam władzy zdecentralizowanej, wspomagającej zmiany poprzez rynek, władzy kierującej się poczuciem swoistej misji historycznej.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#CzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając świadomość potrzeby ostrożności przynależnej opisywaniu zjawisk i problemów bardzo złożonych, z przykrością jednak stwierdzam, że proponowane zmiany większość z zasad, o których mówiłem, pomijają. Zasada przedsiębiorczości nie przenika do tak zaprojektowanego centrum administracyjno-gospodarczego. Mówimy o reformie, gdy w rzeczywistości chodzi o zasadniczą zmianę modelu zarządzania. Chodzi o nowy paradygmat.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#CzesławŚleziak">Kończąc, chcę za Druckerem powiedzieć: „Potrzebujemy silnego, energicznego i bardzo aktywnego rządu. Stajemy jednak wobec wyboru między potężnym, ale bezsilnym rządem a rządem, który jest silny, gdyż ogranicza się do decydowania i kierowania, a «wykonywanie» pozostawia innym. Potrzebujemy rządu, który rządzi, a nie administruje”. Mając świadomość złożoności problemu, bo to jest nie tylko kwestia rządu, lecz i wielu instytucji, powinno to odnosić się również do Sejmu i pracy Sejmu, bardzo często chałupniczej, i w jego otoczeniu. Z tą świadomością zapraszam również do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Śleziakowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan profesor Biliński zechce wybaczyć, ale pan poseł Ciesielski, ponieważ się śpieszy, prosił o możliwość wcześniejszego zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Wiesław Ciesielski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WiesławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowym celem przebudowy systemu i sposobu funkcjonowania organów administracji rządowej jest, jak stwierdza rząd w swym przedłożeniu, ukształtowanie centrum gospodarczego rządu, maksymalnie przyczyniającego się do stabilnego, długookresowego rozwoju gospodarki kraju i zwiększania jej konkurencyjności w warunkach gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WiesławCiesielski">W swoim wystąpieniu chciałbym zwrócić szczególną uwagę na te elementy reformy, których realizacja powinna zaowocować z jednej strony zwiększeniem zdolności do formułowania i realizacji spójnych, średnio- i długookresowych strategii gospodarczych, a z drugiej zwiększeniem skuteczności rządu w kreowaniu średnio- i długookresowych programów gospodarczych oraz skutecznym koordynowaniem ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WiesławCiesielski">Przygotowywaniem krótko- i średniookresowych programów społeczno-gospodarczych ma się zająć, w myśl przygotowanych przez rząd projektów, Ministerstwo Gospodarki i Handlu Międzynarodowego. Nie tym chcę się zająć w swoim wystąpieniu. Uwagę moją przykuwa projekt ustawy o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, które powołane jest m.in. w celu opracowywania długookresowych programów społeczno-gospodarczych, dokonywania różnorodnych analiz, w tym zwłaszcza analiz zgodności treści i przebiegu realizacji programów krótko- i średnioterminowych z programami strategicznymi.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#WiesławCiesielski">Według projektu ustawy Rządowe Centrum Studiów Strategicznych jest państwową jednostką organizacyjną, nad którą nadzór sprawuje prezes Rady Ministrów. Jest więc centrum instytucją wspierającą Radę Ministrów w sprawach programowania strategicznego, prognozowania rozwoju społeczno-gospodarczego, a także opracowywania koncepcji i programów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju i polityki regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#WiesławCiesielski">Analizując zgodność treści i przebiegu realizacji krótko- i średnioterminowych programów ze strategicznymi, centrum zobowiązane jest informować Radę Ministrów o ewentualnych niezgodnościach. Zadaniem centrum byłoby również informowanie Rady Ministrów o ewentualnych zagrożeniach stwierdzonych w drodze analiz stanu gospodarki, dokonywanych z punktu widzenia realizacji programów strategicznych i regionalnych. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych jest również zobowiązane do przygotowywania innych analiz, prognoz i programów zlecanych przez Radę Ministrów i prezesa Rady Ministrów, jak również do wykonywania zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa. Jak więc z tego wynika, centrum ma pełnić funkcje intelektualnego zaplecza premiera i Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#WiesławCiesielski">Utworzenie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych sprawia, że nie ma uzasadnienia dalsze funkcjonowanie Centralnego Urzędu Planowania. W związku z tym pragnę podzielić się z Wysoką Izbą następującymi refleksjami.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#WiesławCiesielski">Po pierwsze, zakres działań Rządowego Centrum Studiów Strategicznych niemal pokrywa się z zakresem działań Centralnego Urzędu Planowania. Różnice dotyczą: określonego w ustawie o CUP zadania opracowywania projektów rocznych założeń polityki społeczno-gospodarczej (centrum tym się zajmować nie będzie) oraz przewidzianego w ustawie o CUP opracowywania krótko- i średniookresowych prognoz gospodarczych - wyłączonych z zakresu działań Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, a przewidzianego w zakresie działań ministerstwa gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#WiesławCiesielski">Wymienione różnice mogą nasuwać podejrzenia, że w omawianym projekcie mamy jakby do czynienia tylko ze zmianą nazwy z „Centralnego Urzędu Planowania” na „Rządowe Centrum Studiów Strategicznych”. Tak jednak nie jest. Świadczy o tym zarówno prawna konstrukcja tej instytucji, odmienna od dotychczasowego charakteru urzędu ministra, jak również jej usytuowanie i forma nadzoru nad nią.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#WiesławCiesielski">Po drugie, dyskusyjny jest problem autonomii centrum. W uzasadnieniu rządowego projektu mówi się o znacznym poziomie autonomii. Podczas dzisiejszej debaty była mowa o pełnej autonomii, a nawet o niezależności centrum. Wydaje się celowe dookreślenie charakteru centrum, gdyż niejasność w tej sprawie może prowadzić do kuriozalnych wniosków o niezależności Rządowego Centrum Studiów Strategicznych od rządu i od premiera.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#WiesławCiesielski">Na tym tle chciałbym się odnieść do problemu, który podniósł mój przedmówca. Chodzi o to, czy ma to być rządowe centrum, czy też ministerstwo? Gdyby iść śladem wniosku posła Gołębiewskiego, można by było zapytać: To po co ta zmiana? Niech więc nadal będzie CUP, bo praktycznie wniosek posła Gołębiewskiego zmierza jakby do utrzymania dotychczasowego charakteru Centralnego Urzędu Planowania. A tu akurat tkwi istota tej zmiany - w charakterze tej nowej instytucji, w jej usytuowaniu, w charakterze nadzoru nad nią.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#WiesławCiesielski">Gdybyśmy szli torem, który zaproponował poseł Gołębiewski, to mielibyśmy do czynienia z instytucją, w której akcent byłby położony na badania, na jej poznawczy, prawie naukowy charakter, podczas gdy w przypadku centrum chodzi jak najbardziej o aplikacyjność, o wzmocnienie uzasadnień decyzji społeczno-gospodarczych podejmowanych przez rząd. Jestem przeciwny temu wnioskowi. W tym sensie właśnie projekt rządowy wpisuje się w logikę reformy, w jej kompleksowy charakter.</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#WiesławCiesielski">Po trzecie, chodzi o kwestię zamiarów i ich realizacji. Stosunkowo łatwo jest bowiem powołać nową instytucję — jakby w miejsce starej. O wiele trudniej jest spowodować, aby nowa instytucja z powodzeniem spełniała funkcje, dla których została powołana, aby — przepraszam za wyrażenie — nowy CUP nie produkował „półkowników”, aby intelektualny wysiłek specjalistów z tej nowej instytucji znajdował możliwie najszersze zastosowanie w strategicznych decyzjach społeczno-gospodarczych naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-89.12" who="#WiesławCiesielski">Zawarty w druku nr 1434 projekt ustawy o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych zawiera zapisy mające rozwiać te obawy i wątpliwości. Czy są one jednak wystarczające? Na to pytanie będzie okazja odpowiedzieć podczas prac w Komisji Nadzwyczajnej, do której proponuję skierować powyższy projekt.</u>
          <u xml:id="u-89.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Ciesielskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Bilińskiego.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Reforma centrum jest kontrowersyjna od samego początku zarówno co do celów i zakresu, jak i koncepcji jej przeprowadzenia. Na ogół spotykamy się z opiniami krytycznymi tak w odniesieniu do reorganizacji centrum administracyjnego, jak i gospodarczego, tak w odniesieniu do propozycji likwidacji niektórych istniejących resortów, jak i powołania nowych.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#TadeuszBiliński">Wydaje się, że zasadniczą przyczyną - mimo wielu dyskusji, rozważań i oświadczeń - jest brak czytelnego przedstawienia celów reformy i jej zakresu oraz brak dla niej szerokiej, powszechnej akceptacji. W żadnym wypadku nie może to być, jak powszechnie się eksponuje - upraszczając oczywiście problem - zmniejszenie liczby etatów czy zmniejszenie kosztów zarządzania jako zasadnicze efekty reformy centrum administracyjnego i gospodarczego. Ale także w żadnym wypadku nie powinno mieć miejsca arbitralne, diagnostyczne ustalenie celu, zakresu reformy i jej etapów.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#TadeuszBiliński">Stwierdzenie, że w wyniku diagnozy określono, iż głównym celem reformy jest takie ukształtowanie centrum gospodarczo-administracyjnego rządu, które maksymalnie będzie się przyczyniać do stabilnego, długookresowego rozwoju kraju i zwiększenia jego konkurencyjności w warunkach gospodarki rynkowej, jest stanowczo niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#TadeuszBiliński">Zasadniczym celem powinno być sprawne i racjonalne zarządzanie państwem i oczywiście nie na dziś, lecz na bliższą i dalszą przyszłość. Nieodzowne jest wręcz spojrzenie kompleksowe i prognostyczne, a nie diagnostyczne. W przeciwnym razie kolejna reforma nie przyniesie zasadniczych efektów pozytywnych, a w okresie przejściowym - co dzisiaj już trzeba przewidzieć - przyniesie znaczne straty, zarówno gospodarcze jak i społeczne. Każda bowiem reforma, nawet najlepiej realizowana, powoduje zakłócenia funkcjonowania poszczególnych ogniw reformowanych struktur organizacyjnych. Trzeba sobie przy tym zdawać sprawę, że wdrożenie nowych form organizacyjnych nie prowadzi samoczynnie do zwiększonych efektów, bowiem w żadnym wypadku formy te nie zastąpią pracy ludzi, a tylko ją racjonalizują.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Budownictwo to kształtowanie przestrzeni i jej zabudowa, to infrastruktura techniczna i zagospodarowanie terenu. Budownictwo to wznoszenie budynków, budowli, to realizacja urządzeń komunalnych. Budownictwo to procesy technologiczno-organizacyjne, charakteryzujące się odrębnością i indywidualnością, prowadzone w całkiem odmiennych warunkach niż przemysłowe. Specyfiki i odrębności budownictwu odmówić więc nie można, a przy tym jego znaczenie dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju jest przeogromne. Bez budownictwa nie ma rozwoju społeczno-gospodarczego, nie ma jakiegokolwiek rozwoju. Budownictwo to nie produkcja materiałów budowlanych, to niepodzielny proces inwestycyjno-budowlany, począwszy od programowania, planowania, poprzez projektowanie, realizację procesu budowlanego, oddawanie obiektów do użytkowania poprzez modernizowanie obiektów, całych zespołów budowlanych, utrzymanie stanu technicznego obiektów — aż do ich rozbiórki. Budownictwo to spójny, wielofunkcyjny model. Budownictwo to kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennego zagospodarowania, to gospodarka przestrzenią. Budownictwo to kształtowanie polityki budowlanej, polityki technicznej i ekonomicznej, to certyfikacja i atestacja wyrobów budowlanych, to prekwalifikacja przedsiębiorstw i firm budowlanych, to tworzenie rynku budowlanego, to wykonywanie nadzoru budowlanego, to kształtowanie zasad zlecania robót i usług budowlanych. Budownictwo to kształtowanie polityki mieszkaniowej państwa, to tworzenie i wdrażanie systemów finansowania i kredytowania budownictwa mieszkaniowego, to wdrażanie nowych technologii i systemów organizacyjnych. Budownictwo to kształtowanie polityki komunalnej, tworzenie warunków rozwoju infrastruktury komunalnej, zasad gospodarowania istniejącymi zasobami budowlanymi, to ustalanie zasad gospodarowania gruntami oraz wywłaszczania nieruchomości, to tworzenie warunków efektywnego zarządzania nieruchomościami, w tym szczególnie zasobami mieszkaniowymi, to polityka racjonalizacji użytkowania energii w sektorze komunalno-bytowym.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#TadeuszBiliński">Na transformację budownictwa trzeba spojrzeć wyłącznie systemowo, biorąc pod uwagę jego funkcje w całym otoczeniu społeczno-gospodarczym. Nieodzowna jest więc dążność do większej spójności budownictwa, do zwiększenia jego operatywności, racjonalności, do lepszego wykonywania funkcji nałożonych na państwo. Dezintegracja już istniejącego modelu nie jest niczym uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#TadeuszBiliński">Połączenie administracji publicznej i mieszkalnictwa jest, moim zdaniem, sztuczne, a pozbawienie budownictwa tożsamości - bezsensowne.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#TadeuszBiliński">Budownictwo składa się nie tylko z budownictwa mieszkaniowego, choć niewątpliwie stanowi ono jego istotną część. Mieszkalnictwo traktowane osobno traci sens gospodarczy. Jak można bowiem kształtować politykę mieszkaniową, wyodrębniając ją z polityki gospodarczej, odrywając od polityki inwestycyjno-budowlanej? A zresztą, kto w świetle koncepcji reformy centrum ma w ogóle prowadzić politykę mieszkaniową? Czy państwo nie ma zamiaru poważnie traktować problemu mieszkaniowego? Sądzę, że ma takie zadanie, zresztą zostało to już stwierdzone w podjętej uchwale, i że konstytucyjnym obowiązkiem państwa jest tworzenie warunków umożliwiających rozwiązywanie problemu mieszkaniowego i zaspokajanie potrzeb przez każdą polską rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#TadeuszBiliński">Kończąc, chciałbym podkreślić, że budownictwo jest ważnym, istotnym dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju działem gospodarki, że państwo musi stworzyć sobie najlepsze możliwości i możliwie najlepsze warunki realizacji swoich funkcji - kompleksowego prowadzenia polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, polityki budowy miast i osiedli, polityki mieszkaniowej, komunalnej, polityki dostosowania osiedli mieszkaniowych, zasobów mieszkaniowych do współczesnych wymagań cywilizacyjnych, polityki racjonalizacji użytkowania energii cieplnej, polityki rewitalizacji, modernizacji starych zasobów budowlanych itd. Nie należy więc dzielić spójnej problematyki budownictwa, a wręcz przeciwnie, wzmocnić jej integralność, by efekty funkcjonowania państwa, efekty działania rządu w zakresie budownictwa były większe, bardziej racjonalne i skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#TadeuszBiliński">Takie zdanie wyrażają posłowie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, środowiska techniczne, towarzystwa i organizacje. Uszanujmy dotychczasowe efekty przeobrażania budownictwa, gospodarki zasobami budowlanymi, zasobami mieszkaniowymi. Uszanujmy dotychczasowe efekty dostosowywania tego działu do wymagań gospodarki rynkowej. Dzisiaj jest czas na umacnianie prowadzonych procesów; nie jest to czas na reorganizację.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Bilińskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Józef Gruszka się odnalazł? Nie.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#AleksanderMałachowski">Pana posła Kalety także nie widać.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana posła Jana Mączewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma posła Mączewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu pana posła Mieczysława Pieckę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MieczysławPiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę odnieść się do idei i zakresu zmian zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej - druk nr 1437.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#MieczysławPiecka">Wzmocnienie pozycji wojewody jako przedstawiciela rządu w ramach reorganizacji centrum, odchodzenie od gospodarki nakazowo-rozdzielczej, konieczność koordynacji działań różnych podmiotów oraz współdziałania z samorządami, szczególnie w zakresie zadań zlecanych przez państwo, wydają się oczywiste. Istnieje też potrzeba ujednolicenia działania administracji terenowej i jej reakcji na zjawiska lekceważenia prawa, obchodzenia go i inne patologie społeczne. Czy projekt do tego zmierza? I tak, i nie. Jeśli chodzi o potrzebę wzmocnienia urzędu wojewody jako przedstawiciela rządu w terenie - chyba tak, gdyż projekt ten cel przybliża, urealnia. Jeśli chodzi o jedność działania administracji, ujednolicenie jej struktur - raczej nie.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#MieczysławPiecka">Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 21 ustawy o systemie oświaty (art. 11 omawianego projektu) minister edukacji narodowej nadal pozostaje organem odpowiadającym za koordynację i realizację polityki oświatowej państwa, z tym że jednocześnie zostaje wyłączony jego nadzór nad kuratorami. Projekt równocześnie zleca wojewodom - art. 1a ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej - kierowanie pracą i koordynację, upoważnia ich do określania i dostosowywania do miejscowych warunków szczegółowych celów polityki rządu (art. 10 ust. 1 pkt. 1 i 3) i daje prawo do wydawania zaleceń (art. 11 ust. 1). Przy podwójnym w zasadzie podporządkowaniu kuratorów do czego to może prowadzić? W tym sensie projekt nie służy koordynacji i realizacji polityki ministra edukacji narodowej, o której mowa w art. 21 ustawy oświatowej zmienianym w tym projekcie. Nie służy temu również tryb powoływania i odwoływania kuratorów, a także i relacja 1:3 przedstawicieli ministra i wojewody w komisji konkursowej wybierającej kuratora. Projekt w tej części wydaje się nie dopracowany, a może i przedwczesny, szczególnie ze względu na konieczność realizacji reformy edukacji, sterowanie jej przebiegiem, konieczność reformy programów, systemów ocen, egzaminów maturalnych i wstępnych.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#MieczysławPiecka">Osłabienie pozycji ministra edukacji narodowej w tym czasie nie będzie służyć reformie oświatowej. Wydaje się, że kwestię usytuowania kuratorów, ich podległości, zakresu kompetencji należałoby rozstrzygnąć po całkowitym rozdzieleniu organów nadzoru pedagogicznego od organów prowadzących szkoły, po rozstrzygnięciu kwestii powiatów, samorządów powiatowych, województw, po przejęciu szkół podległych dotychczas kuratorom przez samorządy powiatowe lub wojewodów. Wówczas dzisiejsze kuratoria oświaty pozostałyby jednostkami organizacyjnymi podległymi bezpośrednio ministrowi edukacji narodowej, wyspecjalizowanymi i wyposażonymi w odpowiednie kompetencje do sprawowania nadzoru pedagogicznego. Sprawa byłaby klarowna, na samorządach, ewentualnie na samorządach i wojewodach, spoczywałaby odpowiedzialność za prowadzenie szkół, a minister edukacji narodowej spełniałby zadania koordynacji i realizowania polityki oświatowej państwa, w tym sprawowania nadzoru nad realizacją ustalonych przez siebie standardów poziomu i efektywności kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#MieczysławPiecka">Celowe wydaje się usytuowanie już teraz komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli przy wojewodach oraz powoływanie przez wojewodów wojewódzkich rad oświatowych. Trafne i wprost konieczne jest wyposażenie wojewody w prawo do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub służbowego wobec każdego pracownika administracji specjalnej, działającej na terenie województwa, który dopuścił się naruszenia prawa, a także w prawo do występowania z umotywowanym wnioskiem o odwołanie terenowego organu administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mieczysławowi Piecce z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł Władysław Medwid? Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#AleksanderMałachowski">A zatem proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejszą dyskusję nad reformą centrum gospodarczo-administracyjnego rządu, nad projektami ustaw zawartych w drukach sejmowych nr 1426–1437 należy traktować jako mocno spóźnione uruchomienie prac legislacyjnych nad procesem reformy centrum. Jak twierdzą sami twórcy tego projektu, jest to wynik nie tylko wielkości i złożoności problemu, ale także braku woli politycznej dotychczasowych parlamentów i rządów. Sam fakt, że Prezydium Sejmu zaproponowało przeprowadzenie nad tym tematem debaty otwartej, a więc wyznaczając średnio potencjalnie 15 minut każdemu posłowi, świadczy o wadze tej ustrojowej reorganizacji centrum. Stworzenie możliwości zabrania głosu w tej sprawie wszystkim posłom jest także wyrazem doceniania różności poglądów na ten temat, a jednocześnie wykorzystania tego do dalszych prac legislacyjnych. Gdyby z tego zaproszenia skorzystał każdy poseł, to dyskusja teoretycznie trwałaby 5 dni po 24 godziny. Mam jednak nadzieję, bo debata już trwa i nie biorą w niej udziału nawet niektóre osoby zapisane do głosu, że do tego nie dojdzie.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JanŚwirepo">Przeciętnego obywatela naszego kraju nie interesuje żadna zmiana centrum. Interesują go przede wszystkim poziom i warunki życia, a te nie są w chwili obecnej najlepsze. Jednak do dalszego rozwoju gospodarczego kraju zmiany te są konieczne i wymagają pilnego ich wdrożenia.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JanŚwirepo">Po roku 1989 kolejne rządy i parlamenty doprowadziły do powstania w miarę stabilnej gospodarki rynkowej, stworzono wielopartyjny system polityczny z demokratycznie wybieranym parlamentem i warunki do powstania dosyć dużej sfery zarządzanej przez samorządy, nie było jednak tak silnej woli politycznej ówczesnej większości parlamentarnej, aby te niewątpliwe osiągnięcia naszej transformacji gospodarczej i politycznej połączyć ze zmianami centrum administracyjnego i terytorialnej organizacji kraju. Żywiołowy przebieg transformacji gospodarczej, a także brak jednoznacznych i terminowo wprowadzonych rozwiązań prawnych, doprowadził do powstania w tym okresie tysięcy afer w różnych dziedzinach naszej gospodarki, rozpoczynając od banków, kończąc na prywatyzacji majątku narodowego. Była to wysoka cena niepotrzebnie zapłacona za te przemiany. Dlatego dziś pragnę uzyskać informację ze strony rządu, czy w związku z proponowaną reorganizacją centrum, która będzie odbywała się na żywym, funkcjonującym organizmie państwa, zostały stworzone mechanizmy zabezpieczające przed możliwością przestępczego wykorzystywania luk kompetencyjnych czy też prawnych.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JanŚwirepo">Mam nadzieję, że proponowana reforma centrum nie będzie polegała na przesuwaniu zadań i kompetencji z jednego urzędu centralnego do drugiego, na zmianie nazwy i miejsca urzędowania. Moje wątpliwości biorą się z stąd, że istniejący podział administracyjny kraju i przede wszystkim małe kompetencje wojewodów nie będą sprzyjały decentralizacji władzy, a więc przesuwaniu zadań i kompetencji z Warszawy do województw. Doprowadzi to do sytuacji, w której zreformowane centrum nadal będzie dziedziczyć pozostałość po systemie nakazowo-rozdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JanŚwirepo">Rząd w trakcie tej dyskusji powinien także odpowiedzieć na powszechne oczekiwanie społeczne związane z reformą centrum: Czy ta reforma przyniesie ograniczenie społecznych kosztów funkcjonowania administracji centralnej, w tym znacznego ograniczenia zatrudnienia i zmniejszenia liczby pomieszczeń biurowych?</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#JanŚwirepo">Przechodząc do proponowanych szczegółowych rozwiązań, krytycznie oceniam projekt utworzenia urzędu ministra prywatyzacji. Uważam, że zadania i kompetencje tego ministra może realizować minister skarbu państwa. Pozytywnie należy ocenić podniesienie rangi pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej do funkcji naczelnego organu, jakim będzie Komitet Integracji Europejskiej. Ze względu na ważność problemu naszej integracji z Unią Europejską, a także rosnące problemy polityki regionalnej, częściowo związanej z funduszami pomocowymi, optuję za utworzeniem jednoosobowego urzędu ministra do spraw integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#JanŚwirepo">Kończąc pragnę podkreślić, że proponowana przez rząd reforma centrum administracyjno-gospodarczego ma szansę powodzenia jedynie w przypadku jednoczesnego wzmocnienia funkcji wojewody i samorządu wojewódzkiego. Przy okazji tej dyskusji wszystkie siły polityczne parlamentarne i pozaparlamentarne muszą określić sposób rozwiązania tego problemu. Posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego złożyli do marszałka Sejmu projekt ustawy o samorządzie wojewódzkim, który pozwala na rozwiązanie tego problemu. Uważamy, że rząd powinien teraz potwierdzić kierunki preferowanych przez siebie zmian podziału terytorialnego kraju. Nie mogą to być poglądy osobiste poszczególnych ministrów.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#JanŚwirepo">Chciałbym dodać, że kształt ustroju administracyjnego naszego kraju powinien zależeć od woli całego społeczeństwa. Dlatego w projekcie ustawy konstytucyjnej musi być alternatywna możliwość odpowiedzi na pytanie, jakiej Polski chcemy. Czy kraj nasz będzie związkiem kilkunastu silnych, autonomicznych regionów dążących w efekcie do struktury federalnej, z dużymi powiatami, czy też będzie to państwo unitarne z samorządowymi, istniejącymi już województwami?</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Jan Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Janusza Wierzbickiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JanuszWierzbicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć kilka słów o posadowieniu w reformowanym centrum Państwowej Inspekcji Handlowej. Podjęcie prac nad nową ustawą o Państwowej Inspekcji Handlowej pozwoli na lepsze i skuteczniejsze wykonywanie kontroli rynku przez tę wyspecjalizowaną strukturę organizacyjną. Obecnie obowiązująca ustawa o Państwowej Inspekcji Handlowej pochodzi z okresu gospodarki socjalistycznej, centralnie kierowanej i praktycznie w pełni upaństwowionej. W wyniku zmian ustrojowych i gospodarczych ustawa o PIH z 25 lutego 1958 r. uległa w znacznej mierze dezaktualizacji, albowiem w nowych warunkach występują nowe zadania i nowe zagrożenia. Należy przy okazji stwierdzić, że nawet pod rządami starej ustawy przy ograniczonych środkach finansowych i technicznych Państwowa Inspekcja Handlowa spełnia pozytywną rolę polegającą na ochronie konsumenta i czuwa nad rzetelnością kupiecką. Przykładem mogą być pojawiające się w środkach masowego przekazu informacje o obrocie przeterminowaną żywnością, urządzeniami nie posiadającymi stosownych atestów, itp. zdarzeń, co zostało ujawnione dzięki kontrolom przeprowadzanym przez inspektorów Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#JanuszWierzbicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Funkcjonująca przez wiele lat Państwowa Inspekcja Handlowa będąca państwowym organem kontroli specjalistycznej rynku i chroniąca interesy ludności w należyty sposób wykonuje swe zadania przy zaangażowaniu stosunkowo niewielkich środków. Jak zauważyłem już wcześniej, bardzo istotnym elementem tej działalności jest badanie jakości towarów, zwłaszcza żywnościowych, produkcji krajowej, ale także zagranicznej. Badanie, poza stwierdzeniem zgodności parametrów jakości z obowiązującymi wymaganiami norm, obejmuje również sprawdzenie, czy znajdująca się w obrocie żywność z importu posiada odpowiednie orzeczenia i zezwolenia organów sanitarnych warunkujących dopuszczenie jej do sprzedaży. Przy szerokim otwarciu granic i swobodzie przepływu towarów jest to, moim zdaniem, bardzo ważny dział prac Państwowej Inspekcji Handlowej, tym bardziej że spotykamy się wszyscy w życiu codziennym z przykładami braku rzetelności kupieckiej.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#JanuszWierzbicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Aktualnie Państwowa Inspekcja Handlowa, o wyodrębnionej pionowej organizacji, współpracująca na bieżąco z władzami administracyjnymi i samorządowymi w terenie, jednolicie zarządzana i obejmująca zasięgiem cały kraj, gwarantuje suwerenną ochronę rynku i konsumentów. Jako jednostka organizacyjna wchodząca w skład administracji państwowej będzie w większym stopniu uniezależniona od nacisków zewnętrznych i jej autorytet będzie większy. Daleko idące zmiany obecnej struktury organizacyjnej lub odejście od niej w znacznym stopniu ograniczą możliwości zapobiegania powstawaniu i rozwoju szarej strefy gospodarczej. Zakłócony zostanie cykl unowocześniania istniejącej i dobrze funkcjonującej bazy laboratoryjnej oraz akredytacji laboratoriów badawczych, realizowany w ramach funduszu PHARE, co ma szczególne znaczenie dla wypełniania obowiązku badania poziomu jakości artykułów żywnościowych, zwłaszcza pochodzących z importu.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#JanuszWierzbicki">Popierając generalne zmiany dotyczące funkcjonowania Państwowej Inspekcji Handlowej, wnoszę o pozostawienie jej w dotychczasowym kształcie organizacyjnym wzorem innych organów kontroli specjalistycznej, jak PIS czy PAR.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Wierzbickiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie odnaleźli się nieobecni posłowie. Obawiam się, że nie ma i pani posłanki...</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#AleksanderMałachowski">O, jest pani poseł, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#AleksanderMałachowski">Już przedtem mówiłem sobie: im bardziej patrzę, tym mniej widzę, ale na szczęście pani się odnalazła.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani posłanka Małgorzata Ostrowska z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałabym się odnieść tylko do jednej części proponowanego pakietu, mianowicie do kwestii Ministerstwa Skarbu Państwa oraz Ministerstwa Prywatyzacji. Wydaje się, że oddzielenie tych dwóch ministerstw nie ma uzasadnienia. Ten podział, jak sądzę, będzie zmierzał do osiągnięcia tylko jednego celu, jakim jest zrównoważenie uprawnień resortów. Ale ta koncepcja nie wydaje się zasadna. Oddzielanie resortu skarbu od resortu prywatyzacji przy bardzo nieostro zarysowanych granicach uprawnień prowadzić może wyłącznie do sporów kompetencyjnych. Spory te — wobec delikatności materii — przekształcać się będą w publiczne spory polityczne ze szkodą dla modernizacji gospodarki i prywatyzacji. Naiwnością jest bowiem sądzić, iż możliwe jest precyzyjne wydzielenie grupy spółek, w stosunku do których „podjęte zostały czynności zmierzające bezpośrednio do udostępnienia akcji bądź udziałów osobom trzecim”, czyli w domyśle: prywatyzowanych bez negatywnych skutków dla procesów prywatyzacyjnych. Podział ten, moim zdaniem, oznacza:</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MałgorzataOstrowska">1. Zahamowanie działań przygotowujących spółki do prywatyzacji, na przykład restrukturyzacji organizacyjnej, restrukturyzacji zatrudnienia, wobec braku jakiegokolwiek instrumentu w rękach ministra prywatyzacji inicjującego lub obligującego do prowadzenia takich działań.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MałgorzataOstrowska">2. Podział na spółki prywatyzowane i nie prywatyzowane dokonany na podstawie nieprecyzyjnie sformułowanego kryterium wszczęcia czynności zmierzających bezpośrednio do prywatyzacji. Nie jest jasne, o jakich czynnościach myślą autorzy projektu. Czy są nimi, na przykład, ogłoszenie zaproszenia do rokowań w sprawie nabycia akcji, ogłoszenie przetargu na doradcę w sprawie prywatyzacji, przystąpienie do dokonania analiz przedprywatyzacyjnych, przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę w celu prywatyzacji, przyjęcie rządowego programu prywatyzacji?</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MałgorzataOstrowska">3. Brak możliwości lub co najmniej utrudnienie w objęciu procesem prywatyzacji spółki uznanej za nie prywatyzowaną. Projekt nie przewiduje bowiem techniki przekazywania wykonywania praw z akcji takiej spółki ministrowi prywatyzacji. Próba uniknięcia rozstrzygnięcia tego problemu przez odesłanie do aktu wykonawczego nie może być uznana za udaną, tym bardziej że nie przedstawiono projektu wspomnianego aktu.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#MałgorzataOstrowska">4. W związku z projektowaną nowelizacją art. 28 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych dodać należy, iż mechaniczne przekazywanie praw z akcji ministrowi skarbu państwa z upływem terminu udostępnienia akcji oznaczać będzie w praktyce przerywanie w toku licznych prywatyzacji i zawieszanie ich do czasu ewentualnego przyjęcia przez Radę Ministrów stosownej decyzji. Konsekwencją takiego rozwiązania będzie celowe przedłużanie przez inwestorów negocjacji w sprawie nabycia akcji spółki - z nadzieją, iż nieuchronna perspektywa zawieszenia transakcji skłoni ministra prywatyzacji do ustępstw w zakresie ceny i innych zobowiązań inwestora. Niezależnie od postawy ministra prywatyzacji, skutkiem proponowanego rozwiązania będzie z pewnością zmniejszenie wpływów budżetowych z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#MałgorzataOstrowska">Jednym z podstawowych celów zakreślonych w założeniach reformy centrum gospodarczego jest zniesienie niejednolitej reprezentacji skarbu państwa na obszarze wykonywania własności państwowej i oddzielenie tej funkcji państwa od bezpośredniego sprawowania władzy wykonawczej przez organy administracji rządowej. Wydaje się, że te projekty, które zostały przedłożone, nie potwierdzają chęci realizacji tego celu. Z uzasadnienia projektu wynika, iż ten cel, dotyczący ogólnej reformy centrum przez wzmocnienie jego funkcji regulacyjnej równej wobec wszystkich podmiotów, funkcji naczelnych organów administracji państwowej, z równoczesnym zaprzestaniem angażowania się tych organów w bieżące wykonywanie funkcji gospodarza majątku skarbu państwa, ma być osiągnięty m.in. przez radykalne ograniczenie liczby nadzorowanych przez ministrów przedsiębiorstw państwowych i przekazywanie nadzoru wojewodom zamiast powierzania wykonywania tych zadań od razu ministrowi skarbu.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#MałgorzataOstrowska">Uważam, że przyjęcie zaproponowanego w projekcie rozwiązania pozostawałoby w rażącej sprzeczności nawet z zaakceptowanymi przez rząd założeniami reformy centrum gospodarczego, przewidującymi odejście od modelu rozbudowanej podmiotowo reprezentacji skarbu państwa na rzecz reprezentacji jednolitej i zinstytucjonalizowanej w urzędzie ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#MałgorzataOstrowska">Kończąc, chciałabym podkreślić to raz jeszcze i skierować prośbę do komisji, która będzie pracowała nad całym pakietem tychże projektów ustaw, o uwzględnienie uwag dotyczących łącznego potraktowania spraw ministerstwa skarbu, nierozdzielania funkcji właścicielskich na dwa urzędy, tak jak jest to proponowane w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Małgorzacie Ostrowskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#AleksanderMałachowski">Zapisany do głosu jest pan poseł Pęk...</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#AleksanderMałachowski">Jest pan poseł Bogdan Pęk, proszę.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, ale nie dostrzegłem pana na obecnym pańskim miejscu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#BogdanPęk">Melduję posłusznie, panie marszałku, że na lewicę się przeniosłem.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od dawna z wielkim zainteresowaniem oczekiwałem na przedłożenie rządowe w sprawie zaiste niezwykłej wagi. Wszak przedstawiony zespół ustaw, zwany reformą centrum, będzie jednym z najistotniejszych elementów kształtowania nowego ładu - nie tylko gospodarczego, ale także i społecznego, jak sądzę.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#BogdanPęk">Zadałem sobie dzisiaj sporo trudu, wysłuchując prawie w całości debaty, żeby zrobić jakąś analizę porównawczą uwzględniającą nie tylko nagie dokumenty, ekspertyzy, ale także to, co panie posłanki i panowie posłowie sądzą o tymże przedłożeniu. Muszę uczciwie powiedzieć, że dotychczas myślałem, że na pewno nie jest reformą to wszystko, czego nie robi obecna koalicja. O tym byłem przekonany. Wiedziałem również, że reformą są pomysły pana profesora Kuleszy. A dzisiaj jakby te dwie sprawy zaczęły się nakładać i powiem uczciwie, że nie ma jasności w tej kwestii. Ja przynajmniej dzisiaj po wysłuchaniu tego wszystkiego zaczynam tracić wątek. Trzeba pochwalić rząd za to, że po wielu zapowiedziach, po długich pracach - intensywnych, jak sądzę - pojawił się wreszcie pakiet, który zapewne jest rezultatem głębokiego kompromisu i kosztował duże pieniądze. Przy okazji dla pewnej przyzwoitości wartałoby zapytać - i takie pytanie zadaję, bo chciałbym to wiedzieć - który to z panów ministrów z Polskiego Stronnictwa Ludowego brał istotniejszy udział przy ostatecznych uzgodnieniach. To tak dla prawdy historycznej.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#BogdanPęk">Rząd przedstawia projekt reformy i trzeba go za to pochwalić. A zatem nie jest tak, że rząd nie chce reformować państwa. Natomiast gdy słyszę, że rząd nie przedstawia Wysokiej Izbie ustawy o skarbie państwa, to muszę powiedzieć, że to nieprawda. Rząd przedstawia ustawy o dwóch urzędach odnoszących się do skarbu państwa. Jeden to jest owo Ministerstwo Prywatyzacji w miejsce byłego Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, a drugi to Ministerstwo Skarbu Państwa mające część kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#BogdanPęk">Muszę powiedzieć, że trzeba tu postawić uczciwe pytanie. W materiałach propagandowych, w programach zarówno Polskiego Stronnictwa Ludowego, jak i Sojuszu Lewicy Demokratycznej, które ponownie przeczytałem nie dalej jak wczoraj, jest napisane wyraźnie: Jednym z podstawowych, priorytetowych zadań będzie powołanie instytucji skarbu państwa. Instytucji, która będzie miała na celu oddzielenie nadzoru właścicielskiego, istotnych kompetencji stanowiących o kreowaniu głównej polityki przekształceniowej i jasnej lokalizacji właściciela majątku narodowego. Przekształcenia własnościowe zaś będą przeprowadzane przez wyspecjalizowaną agendę, która będzie realizować to, co w wyniku określonej polityki, po pierwsze, koalicji, po drugie wreszcie rządu, pod nadzorem skarbu państwa zostanie jej przekazane.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#BogdanPęk">Tak więc kompromis, który jest proponowany w przedłożeniu rządowym, prowadzi, trzeba to uczciwie powiedzieć, do całkowitego pomieszania pojęć i z całą pewnością nie zrealizuje się tego, co w dobie obecnej, zwłaszcza zważywszy na pewne wyraźne sygnały, jeśli chodzi o wyniki referendum uwłaszczeniowego, musi być zrobione. Musi być dokonane zinwentaryzowanie majątku ogólnonarodowego, jego racjonalna wycena i zgromadzenie w ręku jednego właściciela. Jest to, jak sądzę, uwaga niesłychanie krytyczna o znaczeniu fundamentalnym; zresztą, co mnie bardzo tutaj cieszy, w podobnym tonie wypowiadali się przedstawiciele zarówno opozycji, jak i koalicji rządowej, i to obu klubów. Wydaje się więc, że ten element nie wytrzymuje krytyki i będzie musiał ulec daleko idącemu zreformowaniu podczas prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#BogdanPęk">I teraz sytuacja jest taka. Przedkłada się ową reformę centrum, a jednocześnie trwają prace rządowe nad nowym podziałem administracyjnym kraju, nad reformą samorządową, trwają intensywne prace nad ustawą o państwowej służbie cywilnej, trzeba by się było chyba zastanowić nad jakąś racjonalną formą uwłaszczenia, ma być prowadzona reforma ubezpieczeń społecznych, zadanie ogromne. Stawiam pytanie: Czy jeśli chodzi o te dokumenty - a z analizy, oceny Biura Studiów i Ekspertyz, a także z wypowiedzi choćby takich posłów, jak poseł Śleziak, poseł Grodzicki, czy ze świetnej wypowiedzi poseł Lipowicz wynika, że tam aż się roi od błędów natury legislacyjnej i formalnej - w czasie dającym się racjonalnie przewidzieć sejmowa Komisja Nadzwyczajna jest w stanie dokonać takiej obróbki tego materiału, przy założeniu, że wszyscy mamy tutaj w pełni dobrą wolę, żeby ostateczny kształt owej reformy był do przyjęcia, po rozstrzygnięciu nieuniknionych sporów natury politycznej, ale także i w sensie kompetencyjnym?</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#BogdanPęk">Zatem, reasumując, muszę powiedzieć, że to, co zostało Izbie przedstawione, z całą pewnością nie uzyska consensusu nawet w koalicji rządzącej. Opozycja wyraźnie - takie jej prawo - usiłuje całkowicie zdyskredytować to przedłożenie. Myślę zatem, że w tej sytuacji pozostaje jedynie zaproponować opracowanie projektu uczciwej, pełnej ustawy o skarbie państwa, który to projekt powinien stanowić podstawę - po osiągnięciu consensusu na tym najważniejszym polu - do dalszych działań, natomiast na dzień dzisiejszy pozostałe ustawy raczej, moim zdaniem, powinny zostać odrzucone w pierwszym czytaniu i rząd powinien, poprawiając liczne nagromadzone tam błędy, czekać na ostateczny kształt ustaleń dotyczących skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#BogdanPęk">Myślę również, że trzeba racjonalnie brać pod uwagę uczciwą przymiarkę do procesu uwłaszczenia polskiego społeczeństwa. I nie jest to sprawa natury sporu politycznego, lecz jest to pytanie systemowe o kształt układu właścicielskiego w przyszłej Rzeczypospolitej. Myślę, że i to zadanie, i dalsze reformowanie państwa polskiego, niesłychanie trudne, skomplikowane i sporne, będzie możliwe, jeżeli pierwszy, wyjściowy punkt wykonamy uczciwie, zgodnie z zasadami sztuki, a także zgodnie z tym, co wspólnie - zarówno Sojusz Lewicy Demokratycznej, jak i PSL - obiecywaliśmy wyborcom i co jeszcze potwierdzaliśmy w ostatniej kampanii prezydenckiej.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bogdanowi Pękowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jest pan poseł Szarawarski? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#AleksanderMałachowski">Żaden z posłów przedtem nieobecnych się nie odnalazł. Pana posła Pastusiaka nie ma...</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#AleksanderMałachowski">A, jest pan poseł Tarczyński.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#AleksanderMałachowski">Zatem proszę pana o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Antoni Jan Tarczyński z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#AntoniJanTarczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nowe warunki i reguły, według których ma funkcjonować nasza gospodarka, wymagają możliwie szybkiego i pełnego dostosowania do niej ustroju administracji i zasad jej działania. Kolejne ekipy rządzące podejmowały starania w tym kierunku. Jednak po raz pierwszy od 1989 r. mamy do czynienia z próbą kompleksowego zreformowania tzw. centrum gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#AntoniJanTarczyński">W pakiecie projektów kilkunastu dyskutowanych dziś ustaw znajduje się projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw. Umiejscowienie tego projektu w pakiecie ustaw normujących reformę centrum gospodarczego musi budzić wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#AntoniJanTarczyński">Po pierwsze, wydaje mi się, że bardzo istotne zagadnienia i rozwiązania zawarte w tym projekcie stają się marginalne w kontekście szerokich zmian ustrojowych na szczeblu centralnym. I dlatego też celowe byłoby rozpatrywanie tego projektu osobno.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#AntoniJanTarczyński">Po drugie, nie jest to chyba właściwy czas na ustalanie kompetencji wojewody jako przedstawiciela rządu w terenie, skoro nie wiemy, jaki charakter będzie miało przyszłe województwo, nie mówiąc już o ewentualnych powiatach. Pragnę przypomnieć, że jesteśmy w posiadaniu projektu ustawy o województwie samorządowym, zgłoszonego przez posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego. Trwają również prace nad ustawą o powiatach. Decyzje w tej sprawie jeszcze nie zapadły i trudno doprawdy, nie wiedząc, jakie będzie przyszłe województwo, nie wiedząc też, czy będą - a jeśli tak, to jakie - powiaty, decydować o roli wojewody w systemie władzy na terenie województwa.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#AntoniJanTarczyński">Gdyby jednak za punkt wyjścia przyjąć stan obecny, to niewątpliwie projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw zasługuje w moim przekonaniu na uwagę. Wzmacnia bowiem w sposób zasadniczy pozycję wojewody, dotychczas mało wyraźną, ograniczoną w możliwościach koordynacji i realizacji zadań rządowych w województwie. Nie może wojewoda być autentycznym przedstawicielem rządu w terenie, skoro w tym samym województwie występuje oprócz niego co najmniej kilku przedstawicieli różnych administracji specjalnych, których działania niekoniecznie są zgodne. Projekt ustawy wzmacnia w tym zakresie kompetencje wojewody wobec organów administracji specjalnej, przy jednoczesnym pozostawieniu odrębności organizacyjnej w stosunku do administracji ogólnej. Świadczy o tym przepis art. 11 ust. 1 i ust. 4 pkt 2 projektu ustawy, mówiący o obowiązku podporządkowania się organów administracji specjalnej zaleceniom wojewody, czy zapis art. 16a, pozwalający wojewodzie na wystąpienie z wnioskiem o odwołanie osoby kierującej terenową administracją specjalną, przy pozostawieniu bez zmiany obowiązku zasięgania opinii wojewody przy powoływaniu i odwoływaniu tych osób.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#AntoniJanTarczyński">Bez wątpienia wzmocnieniu pozycji wojewody służy również propozycja zniesienia niektórych organów administracji specjalnej na szczeblu wojewódzkim oraz włączenia ich do rządowej administracji ogólnej, przy zachowaniu niekiedy wewnętrznego wyodrębnienia w ramach urzędu wojewódzkiego. Dotyczy to m.in. Państwowej Inspekcji Handlowej, kuratoriów oświaty czy inspektoratów nadzoru farmaceutycznego.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#AntoniJanTarczyński">I wreszcie wzmocnieniu pozycji wojewody mają służyć zapisy np. art. 10 ust. 1 pkt 3 i innych, odnoszące się do relacji wojewoda-samorząd terytorialny. Zgodnie z tymi zapisami wojewodzie przyznane byłyby uprawnienia koordynacyjne w stosunku do działań gmin w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi, zagrożeń środowiska, obronności i bezpieczeństwa. Dobrze się stało, że są to kompetencje w zakresie koordynacji, a nie uprawnienia o charakterze władczym w stosunku do gmin, bo inaczej ograniczenia te spowodowałyby utratę pewnej samodzielności gmin.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#AntoniJanTarczyński">Na zakończenie pragnę wyrazić głębokie przekonanie, że reforma nie pociągnie za sobą dodatkowych kosztów, które mieliby ponieść podatnicy. Wierzę także, że Komisja Nadzwyczajna, którą powołamy, będzie pracować nad pakietem tych ustaw możliwie szybko, ale jednocześnie nie zabraknie jej czasu, aby właściwie przeanalizować projekty wszystkich ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Antoniemu Janowi Tarczyńskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#AleksanderMałachowski">Pana posła Pastusiaka nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#AleksanderMałachowski">Jest pan poseł Krzysztof Baszczyński, proszę pana o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym w swoim wystąpieniu odnieść się do tych artykułów projektu ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, w których zakłada się likwidację terenowych organów administracji specjalnej do spraw oświaty, co w praktyce oznacza usytuowanie urzędu kuratora oświaty jako jednostki urzędu wojewódzkiego, a kuratorów oświaty - jako urzędników podporządkowanych wojewodzie. Temat ten był przedmiotem wystąpień między innymi posła Zaciury, posła Piecki czy posła Janowskiego.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#KrzysztofBaszczyński">Uważam również, tak jak wymienieni posłowie, iż takie usytuowanie urzędu kuratora oświaty jest niewłaściwe. Pozwolę więc sobie podać kilka argumentów, które powinny być wzięte pod uwagę w pracach Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#KrzysztofBaszczyński">Nie ulega wątpliwości, iż uczynienie kuratora oświaty urzędnikiem wojewody to nic innego, jak obniżenie rangi tego urzędu. Obawiam się, iż takie podporządkowanie może oznaczać wielość często niespójnych polityk oświatowych państwa, które wojewodowie będą realizować na własnym terenie. Dziś kuratorzy oświaty jako pracownicy administracji specjalnej w terenie realizują jednolitą politykę edukacyjną, za którą odpowiada w prostej linii minister edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#KrzysztofBaszczyński">To przecież minister edukacji narodowej jest organem wyznaczającym standardy edukacyjne, programy, wymagane kwalifikacje nauczycieli, zasady oceniania i promowania uczniów czyli elementy, które wpływają na poziom kształcenia. Natomiast kurator oświaty — jako odpowiednio „oprzyrządowany” organ nadzoru — odpowiada za realizację i wdrażanie jednolitej polityki oświatowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#KrzysztofBaszczyński">Przypomnę, iż administracja oświatowa uzyskała status administracji specjalnej w końcu maja 1990 r. Zarówno ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 r., jak i jej nowelizacja z 21 lipca 1995 r. utrzymały i doprecyzowały charakter tego pionu administracji rządowej jako organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Przyjęcie propozycji zawartych w zapisach projektu oznacza zatem kolejną nowelizację tego, co niedawno znowelizowano.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#KrzysztofBaszczyński">Z tradycji polskiej oświaty jednoznacznie wynika, iż kurator - z racji decydującego wpływu na formy i poziom edukacji na swoim terenie - miał zawsze specjalną pozycję, uwarunkowaną charakterem i specyfiką wykonywanych zadań. Projekt ustawy sprowadza ten urząd do roli pełnomocnika wojewody do spraw oświaty, pozbawiając w praktyce Ministerstwo Edukacji Narodowej wpływu na decyzje personalne, przy jednoczesnej jego odpowiedzialności za proces edukacji w państwie. To może oznaczać bałagan kompetencyjny.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#KrzysztofBaszczyński">Poza względami historycznymi istnieją również poważne wątpliwości merytoryczne. Na przykład dla systemu oświatowego, zwłaszcza w zakresie planowania, jednostką obrachunkową jest rok szkolny. On wyznacza cykl zadań edukacyjno-wychowawczych. Natomiast w przypadku pozostałej administracji rządowej jednostką obrachunkową jest rok budżetowy. To może, podobnie jak przed rokiem 1990, powodować kontrowersje i nieporozumienia między kuratorami a wydziałami urzędów wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#KrzysztofBaszczyński">Ponadto dziś kurator jest również organem prowadzącym dla wielu szkół i placówek oświatowo-wychowawczych, co oznacza, iż dysponuje własnym budżetem na prowadzenie tych placówek. Jest więc dysponentem drugiego stopnia, a szkoła, którą prowadzi, dysponentem trzeciego stopnia. Powstałby więc pewien dualizm: w kuratorium istniałyby służby finansowe i w urzędzie wojewódzkim byłyby również służby finansowe, a przecież istnieje specyfika finansowania oświaty i jej pracowników.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#KrzysztofBaszczyński">Ponadto projekt zakłada, iż z kompetencji kuratora oświaty wyłącza się kwestie zakładania i likwidacji szkół. Jest to o tyle niezasadne, iż kurator sprawuje nadzór pedagogiczny, co oznacza, że ma prawo polecania tworzenia programów naprawczych, a w przypadku niewykonania polecenia - cofnięcia zezwolenia na prowadzenie szkoły.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#KrzysztofBaszczyński">Podsumowując, jestem zdecydowanym przeciwnikiem takich rozwiązań. Proponuję, aby w stosunku do urzędu kuratora i kuratorium zachować status quo. Jednocześnie istnieje potrzeba jasnego określenia roli wojewody jako przedstawiciela rządu w terenie, jego wpływu na funkcjonowanie administracji oświatowej specjalnej. Można to osiągnąć przez przyznanie temu urzędowi większych uprawnień odnośnie do konkursów na stanowisko kuratora czy przez wprowadzenie kuratorów w skład kolegiów wojewody.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie proszę pana posła Tadeusza Sławeckiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#TadeuszSławecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, obowiązująca od 27 maja 1990 r., w sposób zasadniczy zmieniła rolę i usytuowanie organów administracji rządowej. Okres obowiązywania tego aktu prawnego potwierdził w wielu przypadkach słuszność zawartych w nim regulacji. Praktyka wskazuje jednakże na konieczność weryfikacji niektórych ustaleń wynikających z tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#TadeuszSławecki">Niezbędna jest również zmiana niektórych innych ustaw regulujących funkcjonowanie organów rządowej administracji specjalnej. Konieczność ta wynika z jednej strony z faktu nieustannego pozbawiania wojewody uprawnień przez tworzenie nowych administracji specjalnych, a z drugiej strony - utrzymywania poglądu, że to wojewoda jest gospodarzem w terenie i z tego tytułu powinien ponosić odpowiedzialność za jego rozwój. Nieodzowne jest więc zwiększenie roli wojewody jako jedynego przedstawiciela rządu w terenie. Tragiczne często w skutkach sytuacje nadzwyczajne wskazują, że wojewoda powinien być jedynym ośrodkiem koordynacyjnym działania całej terenowej administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania zadań o charakterze państwowym. Także uprawnienia wojewody wobec działających w terenie podmiotów gospodarczych wymagają zmiany. Nie chodzi tu o bezpośredni wpływ na ich bieżące funkcjonowanie zgodne z zasadami rynkowymi, lecz o możliwość posiadania informacji pozwalających harmonizować ich działania z innymi sferami życia publicznego w województwie.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#TadeuszSławecki">Projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw, przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 7 listopada 1995 r. i przedstawiony Wysokiej Izbie w druku nr 1437, zasługuje więc, moim zdaniem, w pełni na poparcie. Znacznie wzmacnia pozycję prawną wojewody przez uściślenie jego uprawnień jako organu administracji rządowej ogólnej oraz jako przedstawiciela rządu w terenie. Podkreślenia wymagają takie propozycje regulacji, jak:</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#TadeuszSławecki">— kierowanie pracą rządowej administracji ogólnej w województwie oraz innych wojewódzkich jednostek i koordynowanie ich działań oraz zapewnianie im warunków działania,</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#TadeuszSławecki">— stanowienie przepisów wojewódzkich,</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#TadeuszSławecki">— reprezentowanie skarbu państwa oraz wykonywanie funkcji organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych,</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#TadeuszSławecki">— określanie, z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań, celów polityki rządu na obszarze województwa oraz koordynowanie i kontrolowanie ich wykonania,</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#TadeuszSławecki">— zapewnianie i koordynowanie współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej w województwie w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi, zagrożeń środowiska, utrzymania porządku publicznego, obronności i bezpieczeństwa państwa, ochrony praw obywatelskich oraz zapobiegania klęskom żywiołowym i nadzwyczajnym zagrożeniom, łącznie ze zwalczaniem i usuwaniem ich skutków, jak również możliwość występowania w tych sprawach z żądaniem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub służbowego wobec każdego pracownika administracji specjalnej, który dopuścił się naruszenia prawa, i wydawania organom administracji rządowej oraz samorządowej stosownych zaleceń,</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#TadeuszSławecki">— żądanie od jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych informacji o ich stanie oraz wyjaśnień dotyczących ich działalności,</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#TadeuszSławecki">— opiniowanie kandydatów na członków organów nadzorczych wyznaczanych przez reprezentanta skarbu państwa w spółkach prawa handlowego oraz zgłaszanie kandydata na członka organu nadzorczego spółki,</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#TadeuszSławecki">— zawieranie porozumień międzywojewódzkich w celu rozwiązywania problemów przekraczających możliwości lub obszar województwa.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#TadeuszSławecki">W projekcie proponuje się również włączenie w struktury rządowej administracji ogólnej szczebla wojewódzkiego niektórych organów administracji specjalnej. Dotyczy to Państwowej Inspekcji Handlowej i Państwowej Służby Ochrony Zabytków oraz nadzoru farmaceutycznego. Jest to pozytywny zamiar, który wzmacnia wojewodę, jeśli chodzi o zakres zadań. Myślę, że reorganizacja tych organów nie przysporzy problemów organizacyjnych, a wręcz przeciwnie, przyczyni się do poprawy skuteczności ich działania w terenie. W przypadku podporządkowania wojewodom kuratoriów oświaty pozostawienie odrębności organizacyjnej tych jednostek oraz ustawowych kompetencji kuratorów w sprawach nadzoru pedagogicznego zasługuje na aprobatę. Należy jednak zauważyć, że proponowane zmiany nie są w pełni zgodne z aktualnym prawem oświatowym. Zgadzam się z częścią uwag zgłoszonych przez moich przedmówców, przez posłów Zaciurę i Pieckę, odnośnie do pozycji kuratora oświaty.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#TadeuszSławecki">W projekcie ustawy proponuje się zwiększenie kompetencji wojewody wobec organów administracji specjalnej. Dotyczy to m.in. możliwości skutecznego wpływu na obsadę personalną (występowanie z wnioskiem bądź wyrażanie zgody na powołanie bądź odwołanie organu) oraz szerszego oddziaływania na wykonywanie zadań przez te organy. W tym ostatnim przypadku chodzi na przykład o uzyskanie zgody wojewody przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska na podjęcie niektórych decyzji oraz żądanie przez wojewodę od wojewódzkiego inspektora sanitarnego czy komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzenia kontroli w wybranych obiektach czy miejscach, a następnie przedstawienie informacji z tych kontroli itd.</u>
          <u xml:id="u-107.13" who="#TadeuszSławecki">Reasumując, myślę, że zdecydowana większość pań i panów posłów uważa podobnie, iż dyskutowany projekt ustawy o organach administracji rządowej zawiera propozycje regulacji zasługujących na poparcie. W moim przekonaniu uchwalenie tej ustawy będzie kolejną decyzją parlamentu zmierzającą skutecznie do poprawy funkcjonowania organów administracji rządowej w Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-107.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Sławeckiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Jadwigę Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony przez rząd pakiet projektów ustaw o reformie centrum gospodarczego otwiera najpoważniejszą kompleksową debatę nad stanem obecnym i przyszłym modelem zarządzania gospodarką i majątkiem narodowym. Wady dotychczas funkcjonującej struktury rządu są dokładnie rozpoznane i wnikliwie przeanalizowane. Zasadność i konieczność zmian istniejącej struktury centrum gospodarczego jest oczywista nie tylko dla elit politycznych. Nasze aspiracje do uczestnictwa w strukturach OECD, Unii Europejskiej czy NATO jednoznacznie wskazują, że z reformami wszystkich sfer życia społeczno-polityczno-gospodarczego musimy podążać do przodu. Priorytetowym, wręcz strategicznym warunkiem rozwoju Polski jest i pozostanie transformacja gospodarcza. Dla kształtu, jakości i tempa przeobrażeń gospodarczych fundamentalne znaczenie ma sposób zarządzania gospodarką. Świadomość niezbędności przebudowy struktury rządu była już widoczna podczas podejmowanych dotychczas prób zreformowania centralnej administracji gospodarczej. Okazało się jednak, że powstawały i upadały kolejne rządy, zmieniał się parlament, a Polska branżowa, Polska resortowa, nieznacznie zmodyfikowana, majestatycznie doczekała 1996 r. Czy kolejny raz swoją wyższość i dominację nad wdrożeniem procesów reformujących strukturę rządu wykaże koncepcja tzw. doskonalenia istniejących struktur, zwana eufemistycznie oporem materii? Potencjalne konsekwencje przebudowy instytucji centralnych są źródłem frustracji i lęków tysięcy ważnych i bardzo ważnych urzędników. Obawy o utratę pozycji, funkcji i stanowisk, wpływów i znaczenia wyzwalają i kreują poczucie zagrożenia i niepewności, co mobilizuje do zwarcia szeregów w walce o utrzymanie urzędniczego status in statu. Moim zdaniem podczas dalszych prac legislacyjnych nad projektami przedmiotowych ustaw merytoryczna dyskusja wokół propozycji poszczególnych rozwiązań umożliwi oponentom odejście od jakże często natchnionej, demagogicznej, antyreformatorskiej retoryki. Rok temu na łamach „Polityki” pan premier Grzegorz Kołodko, uzasadniając przygotowany ówcześnie projekt reformy centrum gospodarczego rządu, sugestywnie sygnalizował decydentom politycznym: teraz albo nie wiadomo kiedy. Powyższa teza nie zdezaktualizowała się w ciągu roku, bowiem nadal istnieje potrzeba i konieczność wypracowania consensusu politycznego dla przeprowadzenia gruntownej, rzeczywistej reformy centrum gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pakiecie projektów ustaw reformujących funkcjonowanie administracji centralnej szczególne znaczenie ma projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa. W odróżnieniu od pozostałych projektów dotyczących reorganizacji istniejących resortów projektowana ustawa prowadzi do utworzenia całkowicie nowego urzędu. Potrzeba systemowo-instytucjonalnego uregulowania instytucji skarbu państwa została dostrzeżona już w 1989 r. Od 1990 r. nowa koncepcja skarbu państwa stała się przedmiotem prac projektodawczych rządu i parlamentu. W ciągu ostatnich 6 lat powstało kilkanaście projektów dotyczących kształtu konstrukcji prawnych skarbu państwa. Odbywały się rozliczne dyskusje, konsultacje i uzgodnienia. Wydawać by się mogło, że obecny projekt rozwiązań dotyczących ministra skarbu państwa uwzględniać będzie dotychczas wypracowane wnioski i opinie. Tak się jednak nie stało. Liczne wątpliwości interpretacyjne wobec obecnie proponowanych uregulowań wskazują, że przedmiotowy projekt wymagać będzie poważnej, krytycznej, merytorycznej dyskusji, albowiem instytucja skarbu państwa jest nadzwyczaj istotna dla planu ukształtowania obecnego i przyszłego ustroju gospodarczego. W działaniach prowadzących do ostatecznego rozwiązania legislacyjnego decydujące znaczenie będzie miało skorelowanie potrzeb decentralizacji i samorządności z uregulowaniami dotyczącymi funkcji prywatno- i publicznoprawnych skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Niewątpliwie rozpoczął się proces istotnych reform państwowych. Dalsza praca legislacyjna nad przedłożonym pakietem projektów ustaw dotyczących zreformowania centralnej administracji gospodarczej powinna zostać zharmonizowana z pracami nad projektami m.in. konstytucji, ustawy o państwowej służbie cywilnej, ustawy o samorządzie gospodarczym. W szczególności na względzie należy mieć koncepcje i kierunki rozwiązań proponowane w nowej konstytucji. Stajemy wobec kolejnego wyzwania - podjęcia próby zreformowania ustroju państwa. Szansa doprowadzenia przez obecny rząd i parlament do wdrożenia reform dotyczących systemu ubezpieczeń, służby zdrowia, centrum gospodarczego rządu jest duża. Tej szansy z wielu oczywistych pragmatycznych względów politycznych, społecznych i ekonomicznych nie możemy zmarnować.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Jadwidze Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Ryszarda Zbrzyznego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Można byłoby zadawać sobie pytania typu: po co nam właściwie jest potrzebna reforma centrum, kiedy wreszcie nastąpi reforma centrum, o ile ostatecznie zmniejszy się liczba ministerstw czy też co z przebudowy centrum będzie miał tzw. przeciętny Polak? Pytania można by oczywiście mnożyć. Jedno jest jednak pewne, że nie kwestionowany jest przez wszelkie, sądzę, opcje polityczne fakt, że reforma centrum jest niezbędna ze względu na konieczność dostosowania całej administracji rządowej do systemu państwa demokratycznego i mechanizmów gospodarki rynkowej. Sądzę, że dzisiaj nie jest czas na zadawanie pytań, jest czas na odpowiedzi i stosowne decyzje. Dzisiejsza dyskusja potwierdza, że - poza przesłankami co do reformy centrum - odżywają pewne partykularne i polityczne interesy. Mam nadzieję jednak, że nie będą one miały znaczenia przy tworzeniu tego właśnie prawa. Podzielam opinie, że reforma centrum znacznie jest opóźniona. Istniejące struktury i zasady funkcjonowania naczelnych organów administracji państwowej ukształtowane zostały przecież dla potrzeb scentralizowanego państwa. Służyły innemu systemowi własności i zarządzania gospodarką. Mimo zasadniczych zmian ustrojowych, które nastąpiły na początku lat dziewięćdziesiątych, do dnia dzisiejszego nie ukształtowano sprawnie działającego centrum rządu. Dzisiejsza debata i jej konsekwencje mają stan ten zmienić, rozpatrujemy bowiem 12 projektów ustaw wynikających z założeń reformy tego centrum. Określają one organizację i tryb pracy Rady Ministrów, tworzą Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, 5 ministerstw, 2 centralne urzędy. Ustalają kształt centrum gospodarczego rządu, które ma być strukturą stabilną i niewrażliwą na zmiany polityczne.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#RyszardZbrzyzny">Przyjęte przez rząd założenia tej reformy uważam za systemowe przedsięwzięcie nader potrzebne. Jego podjęcie i doprowadzenie do dzisiejszego stanu w niespełna rok jest niewątpliwym osiągnięciem rządu. Za istotne uważam w tym programie skupienie funkcji właścicielskiej w stosunku do majątku państwowego - zwłaszcza znajdującego się w przedsiębiorstwach państwowych i spółkach prawa handlowego - w mającym powstać w tym celu Ministerstwie Skarbu Państwa. Oczywiście nie podzielam poglądu o słuszności propozycji tworzenia dodatkowego resortu, który zająłby się tą dziedziną, a mianowicie resortu prywatyzacji. Przy tym ubolewam, że w tym projekcie niecałkowicie tę kwestię rozstrzygnięto, i sądzę, że będzie czas na posiedzeniach komisji bardzo szczegółowo temu problemowi się przyjrzeć. Sądzę, że jest już najwyższy czas, by odsunąć od tej funkcji właśnie dotychczasowe ministerstwa gałęziowe i inne naczelne organy rządowe, było tu bowiem, jak wskazuje praktyka, wiele niedociągnięć i niedomówień.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#RyszardZbrzyzny">Wątpliwości, czy projekt reformy centrum gospodarczego rządu został prawidłowo pomyślany, zgłaszała także Rada Legislacyjna, organ doradczy premiera. Eksperci rady podkreślali, że należy najpierw ustalić konkretne prawa i obowiązki państwa w sferze życia gospodarczego, dopiero potem przyjdzie czas, by zastanawiać się, w jak zorganizowanych i w jakie kompetencje wyposażonych instytucjach je wypełniać. Uwagi rady - i myślę, że to też jest pozytyw - w tym także oczywiście krytyczne, zgłaszane w początkowej fazie prac nad ustawami, były niezwykle cennym wkładem w formułowanie ostatecznego kształtu tych projektów.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#RyszardZbrzyzny">Chociaż w programach wszystkich rządów od 1989 r. znajdowała się reforma centralnej administracji państwowej, żaden z nich nie zreformował centrum gospodarczego. Żaden nawet nie przedłożył Sejmowi pakietu ustaw, bez których nie można utworzyć instytucji skarbu państwa i innego niż dotychczasowy branżowy układ podziału na resorty.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#RyszardZbrzyzny">Fakt, że ten rząd i ta koalicja podjęły się realizacji tak poważnego przedsięwzięcia, operacji przecież na żywym organizmie, świadczy o tym, że interes państwa, polskiej gospodarki właśnie przez tę koalicję został postawiony ponad partykularnymi i politycznymi interesami. Tajemnicą bowiem poliszynela jest fakt, że każde ministerstwo zajmujące się gospodarką jest zarazem branżowym lobby, często obrosłym w agencje i fundacje. Zachowanie takiego układu zapewniałoby wielu liczącym się siłom korzyści ekonomiczne i polityczne. Opór materii może więc być olbrzymi. Przysłuchując się dzisiejszym krytycznym głosom i całej debacie, a w szczególności tym niekonstruktywnym, krytykanckim głosom, sądzę, że po tym wyraźnie możemy poznać te siły polityczne, te grupy, których interesy mogą skutecznie zostać ograniczone. Przestrzegam więc przed krytykanctwem, gdyż grozi to dekonspiracją.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#RyszardZbrzyzny">Reasumując, pozytywnie oceniam skalę przedsięwzięcia. Jednocześnie mam świadomość tego, że reforma centrum nie spowoduje automatycznie poprawy koniunktury gospodarczej, jednak sądzę, że poprawi organizację państwa oraz spowoduje obniżkę kosztów jego funkcjonowania. Jestem przekonany, że przedłożony pakiet 12 projektów ustaw wprowadzających reformę centrum gospodarczo-administracyjnego rządu jest zbiorem logicznym, kwalifikującym się do szczegółowej obróbki w Komisji Nadzwyczajnej, która winna być na tę okoliczność powołana.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Zbrzyznemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pana posła Władysława Święsa.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#AleksanderMałachowski">Jest natomiast pan poseł Mirosław Czech z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla prowadzonej dyskusji o ustroju państwa dzisiejsza debata ma ogromne znaczenie, bowiem reforma centrum administracyjnego i gospodarczego jest krajowi niezwykle potrzebna. O tym mówili praktycznie wszyscy posłowie występujący w dzisiejszej debacie. W swoich przemówieniach poruszali najprzeróżniejsze problemy, od kwestii generalnych do zagadnień szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MirosławCzech">Pragnę skupić się na sprawie z punktu widzenia całości funkcjonowania administracji rządowej być może niepierwszoplanowej, jednakże mającej istotny wpływ na stosunki społeczne w kraju, a także na politykę zagraniczną oraz wizerunek Polski za granicą. Chodzi mi o problem mniejszości narodowych. W projekcie ustawy o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa w art. 3 ust. 1 pkt 5 zapisano, że do zakresu działań nowo powołanego ministerstwa należeć będą: „sprawy mniejszości narodowych nie zastrzeżone do kompetencji innych organów administracji rządowej”. W ten sposób rząd proponuje zakończenie blisko sześcioletnich poszukiwań odpowiedniego umiejscowienia tej kwestii w swoich strukturach. Wraz z projektem niniejszej ustawy w Urzędzie Rady Ministrów przygotowano bowiem projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Komisji do Spraw Mniejszości Narodowych (jako organu opiniodawczo-doradczego Rady Ministrów) z dnia 7 września 1990 r. W ten sposób podjęto próbę przedstawienia całościowej koncepcji. Uważam jednak, że rozwiązania zaproponowane w obu projektach są niedoskonałe i nie do końca wychodzą naprzeciw postulatom zgłaszanym przez środowiska mniejszościowe, a także przez sejmową Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Nie przyczyniają się bowiem do prawidłowego uregulowania występujących problemów w polityce narodowościowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#MirosławCzech">Przypomnijmy: po roku 1956 kuratelę nad mniejszościami narodowymi sprawowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Sprawowało ono nadzór nad organizacjami, ingerowało w ich życie wewnętrzne, co przejawiało się m.in. w tym, że kierownicze stanowiska w stowarzyszeniach narodowościowych obejmowali niekiedy funkcjonariusze MSW. Działalność społeczna i kulturalna mniejszości znajdowała się zatem pod pełną kontrolą i była ściśle reglamentowana przez to ministerstwo.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#MirosławCzech">Diametralną zmianę przyniosły lata osiemdziesiąte. Pojawiły się wówczas żądania, aby sprawy mniejszości narodowych przenieść z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do Ministerstwa Kultury i Sztuki. Wówczas, pod koniec grudnia 1988 r. przy Komitecie Obywatelskim przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” powołano Komisję Współpracy z Mniejszościami Narodowymi. Po czerwcowych wyborach parlamentarnych 1989 r. w Sejmie X kadencji utworzono Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych. W październiku tegoż roku sprawy mniejszości przejęło Ministerstwo Kultury i Sztuki, gdzie utworzono stanowisko radcy odpowiedzialnego za te sprawy.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#MirosławCzech">Ponad rok trwały natomiast dyskusje na temat znalezienia odpowiedniego organu w strukturze rządu, który zajmowałby się tą problematyką. Ostatecznie na mocy uchwały nr 142 z września 1990 r. - o czym już wspomniałem - powołano wspomnianą wcześniej Komisję do Spraw Mniejszości Narodowych. Przewodniczącym komisji został minister kultury i sztuki, a w jej skład weszli ministrowie: edukacji narodowej, pracy i polityki socjalnej, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, minister odpowiedzialny za kontakty z partiami politycznymi, a także wojewodowie: białostocki, opolski, przemyski, suwalski oraz przewodniczący Komitetu do Spraw Radia i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#MirosławCzech">Jednocześnie w Ministerstwie Kultury i Sztuki utworzono Zespół do Spraw Mniejszości Narodowych, który pełnił rolę sekretariatu komisji. Z czasem zespół przekształcił się w Biuro do Spraw Mniejszości Narodowych. Międzyresortowa komisja odbyła 11 spotkań i w październiku 1991 r. przestała faktycznie funkcjonować. Powodów było kilka. Najważniejszym okazało się słabnące zainteresowanie omawianą problematyką zarówno ze strony poszczególnych resortów, jak również zmieniających się szefów Ministerstwa Kultury i Sztuki.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#MirosławCzech">Próbę zmiany tego stanu podjęła po wyborach parlamentarnych 1993 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Minister kultury konsekwentnie natomiast dążył do ograniczenia zakresu odpowiedzialności podporządkowanego sobie biura jedynie do spraw kultury. Przejawem tego było rozpoczęcie w marcu 1994 r. pracy przez utworzony przy ministrze kultury i sztuki międzyresortowy zespół roboczy, który zajmował się aktualnymi problemami. Jednakże nie mając ściśle określonych zadań i kompetencji, po sześciu spotkaniach przestał funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#MirosławCzech">Obecnie samodzielną jednostką organizacyjną jest Biuro do Spraw Kultury Mniejszości Narodowych w Ministerstwie Kultury i Sztuki, natomiast w URM, w gabinecie ówczesnego wicepremiera Aleksandra Łuczaka, w listopadzie ub. r. powołano Zespół do Spraw Mniejszości Narodowych, który według projektodawców miał stanowić zaczątek odrębnej komórki organizacyjnej w ministerstwie administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#MirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak szczegółowe zaprezentowanie historii organu administracji rządowej, który zajmować się powinien problematyką mniejszościową, dobrze obrazuje brak konsekwencji w polityce narodowościowej państwa. Nie czas po temu, by dokonywać pogłębionej analizy. Wystarczy jednakże zauważyć, że powoduje to wiele negatywnych następstw, o których częściowo wspomnę później. Niestety, rozwiązania zaprezentowane w obu rządowych projektach są niespójne, nie przynoszą odpowiednich rozstrzygnięć w istniejącej sytuacji, nie są przemyślane w sposób wystarczający.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#MirosławCzech">Pozytywnie natomiast należy ocenić włączenie spraw mniejszości narodowych do zakresu działania ministerstwa administracji publicznej, jednakże istnieje tutaj pewne „ale”. Pojawiają się oto głosy, że pewne funkcje ministerstwa administracji publicznej zostaną połączone, jak powiedział pan minister Leszek Miller, z niektórymi funkcjami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Obawiam się, że w społecznościach mniejszościowych może to budzić złe skojarzenia, a nawet poważne obawy. W tej sytuacji czynnika bojaźni nie należałoby lekceważyć, bo ma on swoje uzasadnienie, jak o tym wcześniej mówiłem, w przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#MirosławCzech">Wiele pytań rodzi sprawa reaktywowania działalności komisji międzyresortowej, co prawda w zmienionym składzie. Przewodniczyć jej miałby wiceprezes Rady Ministrów, a zastępcą byłby minister - szef Urzędu Rady Ministrów, członkami zaś byliby wiceministrowie lub dyrektorzy generalni wyznaczeni przez ministerstwa wymienione w uchwale z 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#MirosławCzech">Nie jest jasne, jak ma się to reaktywowanie komisji i postawienie na jej czele wicepremiera do przekazania spraw mniejszości Ministerstwu Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa. Komisja nadal byłaby organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów, a jej zadania zostałyby zwiększone o „opiniowanie propozycji rozwiązań dotyczących powierzania zadań w zakresie problematyki mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce organom administracji państwowej”, a także — co ważne — „podejmowanie i wspieranie działań, które będą sprzyjały stosowaniu standardów międzynarodowych zarówno wobec mniejszości narodowych zamieszkujących terytorium Polski, jak i Polaków zamieszkałych poza granicami kraju”.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#MirosławCzech">Szczególny niepokój budzi drugie zadanie, nieuchronnie bowiem nasuwa się pytanie o cele włączenia do prac organu zajmującego się problemami obywateli polskich narodowości niepolskiej tematyki Polaków za granicą, skądinąd bardzo ważnej i wymagającej osobnego potraktowania. Dotychczas były to kwestie traktowane rozłącznie, tak by w polityce narodowościowej nie stosować zasady wzajemności. Jej ofiarą zawsze bowiem padały mniejszości narodowe po obu stronach granicy. Stają się one zakładnikami aktualnego stanu stosunków międzypaństwowych i przestają być traktowane podmiotowo. W sytuacji gdy problemy mniejszości narodowych są regulowane w traktatach dwustronnych, tworzenie rozwiązań jedynie komplikujących istniejące i, śmiem twierdzić, sprawdzone rozwiązania, wydaje się być bezpodstawne. Kluczową rolę odgrywa tutaj Ministerstwo Spraw Zagranicznych i tak powinno pozostać nadal.</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#MirosławCzech">W projekcie uchwały nie ma, niestety, żadnych przesłanek, które wskazywałyby na to, że komisja pod kierownictwem jednego z wicepremierów będzie działała bardziej efektywnie niż pod wodzą ministra kultury i sztuki. Dodać zaś należy, że równolegle z pracami nad reaktywowaniem komisji międzyresortowej w Sejmie trwają prace nad ustawą o prawach osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych. W jej projekcie przewidziano utworzenie urzędu pełnomocnika Rady Ministrów do spraw mniejszości narodowych. Do jego zadań należałoby koordynowanie działań administracji rządowej wobec mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#MirosławCzech">Mam zatem propozycję, i to chciałbym mocno podkreślić, żeby obie koncepcje, obie struktury, to znaczy komisja międzyresortowa i pełnomocnik, zostały połączone. Podstawowym problemem w dotychczasowej polityce narodowościowej był bowiem brak odpowiedniej struktury o ściśle określonych kompetencjach wykonawczych, tak by zaopiniowane i skoordynowane przez kilku ministrów i przyjęte przez Radę Ministrów dyspozycje były wykonywane przez odpowiedni urząd, a obowiązki nałożone na inne organa administracji państwowej egzekwowane.</u>
          <u xml:id="u-113.15" who="#MirosławCzech">Proponuję zatem, aby przewidziany w strukturze komisji międzyresortowej sekretarz został pełnomocnikiem rządu do spraw mniejszości narodowych w randze podsekretarza stanu. Taka struktura komisji międzyresortowej byłaby najlepszym rozwiązaniem i stanowiłaby znaczący krok naprzód w polityce narodowościowej państwa, tym bardziej że w kilku województwach działają pełnomocnicy wojewodów do tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-113.16" who="#MirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, chciałbym powiedzieć, że liczebność mniejszości narodowych w Polsce jest niewielka. Kwestia narodowościowa jest obecnie nieporównywalna z sytuacją, jaka istniała w II Rzeczypospolitej. Można byłoby sądzić i mieć nadzieję, że uda się wypracować pewne rozwiązania modelowe. Uważam, że zdążamy do tego, jednakże szereg faktów nie jest w koincydencji z tym przesłaniem. W minionych latach dochodziło do napięć w relacjach większość-mniejszość, by wspomnieć o niesnaskach na Śląsku Opolskim, Suwalszczyźnie czy ostatnio w Przemyskiem. Dla uniknięcia powtórzenia się takich sytuacji niezbędne jest - oprócz wytężonej pracy nad zmianą świadomości społecznej - istnienie wyposażonego w odpowiednie uprawnienia organu władzy państwowej. Będzie to wypełnienie odpowiednią treścią standardów europejskich w dziedzinie ochrony praw mniejszości narodowych. Dla samych zaś społeczności mniejszościowych będzie to pozytywny sygnał dostrzegania ich postulatów.</u>
          <u xml:id="u-113.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Czechowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Proszę mi pozwolić na początku wyrazić pogląd, że tego typu debata, mająca charakter systemowy, merytoryczny, nie powinna stanowić argumentu dla debat politycznych typu: które ugrupowanie lepsze, która partia lepsza, gorsza itp., tym bardziej że założeniem projektów jest przygotowanie uniwersalistycznego systemu funkcjonowania państwa na przełomie wieków XX i XXI, a prawdopodobnie - bo nie byłoby dobrze, gdyby ten system zmieniać co parę lat - na pierwsze 20-lecie czy 30-lecie XXI w. Chodzi o system, który będzie funkcjonował bez względu na to, kto będzie sprawował władzę - lewica, prawica czy ugrupowania centrowe. I taki charakter, zdaniem Nowej Demokracji, mają wniesione projekty reformy struktur.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#EugeniuszJanuła">Oczywiście padło szereg argumentów za i przeciw. My podzielamy te, które np. wniósł pan poseł Michna, dotyczące znaczącego upodmiotowienia instytucji skarbu państwa, a także szereg poglądów wyrażonych przez panią poseł Lipowicz, chociaż sądzimy, że tego typu argumenty będą mogły padać raczej w pracach komisyjnych.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#EugeniuszJanuła">Pod kątem ewentualnych prac komisyjnych zgłaszamy następujące problemy:</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#EugeniuszJanuła">1) Jak dalece wniesione projekty będą korespondowały z przyszłym systemem konstytucyjnym państwa? To jest chyba problem najważniejszy, bo oczywiście problem szeregu zagadnień administracyjnych jest bardzo ważny, ale na tym tle stanowi sferę drugorzędną.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#EugeniuszJanuła">2) Jak będzie wyglądał system przekazywania informacji i - w tym kontekście - podejmowania i przekazywania decyzji? Rzeczywiście, dotychczasowy nasz system miał charakter typowo inercyjny. Chciałoby się, aby przyszły zreformowany system miał charakter właśnie bardziej kompatybilny z systemami funkcjonującymi obecnie i w przyszłości we Wspólnotach Europejskich.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#EugeniuszJanuła">3) Jaką metodologię przyjmie się podczas pracy nad budżetem państwa? Dotychczas praca ta miała charakter prawie wyłącznie gałęziowy, a chciałoby się, i sądzę, że projekt będzie również zmierzał do tego, żeby prace nad budżetem miały charakter parametryczny, i w tym kontekście muszą nastąpić określone przygotowania strukturalne.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#EugeniuszJanuła">4) Jak dalece system reformy centrum administracyjno-gospodarczego będzie się przekładał na układ przestrzenno-administracyjny kraju? To pytanie, które zadajemy nie po raz pierwszy, jest tym bardziej istotne, że przedstawiony dzisiaj projekt ma w sobie stosunkowo dużo z systemu francuskiego, który jest jednak dostosowany w kategoriach socjologii organizacji do systemu współpracy z bardzo scentralizowanymi i centralnie zarządzanymi przez prefektury jednostkami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#EugeniuszJanuła">Planując najbardziej prawdopodobny układ 12 wielkich województw, przy nie rozstrzygniętym jeszcze problemie, czy będą to województwa samorządowe czy administracyjno-samorządowe, natkniemy się wcześniej czy później na określone trudności. Jak powiedziałem, są to problemy, nad którymi powinny zastanawiać się m.in. komisje, bo na pewno nie są to problemy, nad którymi tylko komisje powinny pracować.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#EugeniuszJanuła">Kwestia nie tyle oddzielenia, co rozdzielenia gospodarki od polityki. W przyszłym systemie strukturalnym, jak sądzę, powinna ta współpraca, a zarazem rozdzielność polityki i gospodarki wyglądać tak, żeby działania polityczne stymulowały określone działania gospodarcze w kierunku wzrostu. Natomiast podmioty gospodarcze, które będą zarządzały gospodarką, powinny zarządzać, a nie kierować. Na to chciałem również zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanko, mam dla pani wiadomość nieszczególną: może pani mówić tylko 5 minut. Przykro mi, ale tak stanowi regulamin Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#IrenaLipowicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#IrenaLipowicz">Ze względu na ważność sprawy staram się w pełni wykorzystać te uprawnienia, które mamy, żeby zabrać głos w sprawie projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jest to sytuacja, którą możemy określić jako niebezpieczny precedens. Gdy zbierzemy uwagi, które zostały przedstawione w dzisiejszej debacie, to okaże się, że są to uwagi dotyczące praktycznie każdej ustawy i wskazujące na konieczność głębokiego przepracowania każdego z 12 projektów.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#IrenaLipowicz">Na podstawie dotychczasowego doświadczenia - odwołuję się tu do doświadczenia pań i panów posłów - wiemy, że jeżeli nie powołujemy, a nie jest to moim wnioskiem, dwunastu komisji nadzwyczajnych, tylko jedną, i jeszcze mamy zamiar zakreślić jej 6-miesięczny okres pracy, to uwzględnienie tych wniosków jest po prostu niemożliwe. Będziemy więc mieli do czynienia z psuciem prawa.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#IrenaLipowicz">Przypominam, by zostało to zaprotokołowane, że opozycja ostrzega. Pan poseł Stefaniuk z Polskiego Stronnictwa Ludowego w związku z dyskusją na temat darowizn powiedział: „To czemu nam opozycja wtedy nie mówiła, że tu są błędy?”. W związku z tym uroczyście stwierdzam: dotychczasowa dyskusja wskazuje, że braki tych projektów ustaw są poważne. Sami wnioskodawcy mówią, że chcą zgłosić autopoprawki, które będą miały charakter ustrojowy i zasadniczy. Słyszałam uwagę pani poseł Pieli-Mielczarek, żebym dostrzegła również pozytywne opinie ekspertów (które mają charakter mniejszościowy i często są tylko pewną kurtuazją, żeby już zupełnie, w czambuł nie potępiać projektów). Ale równocześnie ta sama pani poseł dokonuje najbardziej druzgocącej recenzji projektu, który omawia, mówiąc, że niejasny jest charakter prawny organu, niejasne są jego uprawnienia — i są zaprogramowane konflikty. Taki wniosek można wysnuć z jej wypowiedzi. Cała ta wypowiedź jest głęboką, interesującą, wysoce krytyczną analizą projektu — jednego z dwunastu.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#IrenaLipowicz">Odwołuję się tutaj do przewodniczących i wiceprzewodniczących komisji, których widzę na sali. Czy państwo zgodnie ze swoim sumieniem możecie powiedzieć, że tych 12 ustrojowych projektów, których niedoskonałość została tutaj potwierdzona przez samą koalicję, jest do naprawienia w ciągu 6 miesięcy przez jedną Komisję Nadzwyczajną? Wydaje mi się, że nie jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, tu była mowa o 6 tygodniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#IrenaLipowicz">O 6 tygodniach... Tak więc, panie marszałku, to jeszcze bardziej zaostrza dramatyzm tego pytania.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#IrenaLipowicz">Zgodnie z postulatem rządu, który mówi, że to są tylko zarzuty polityczne opozycji, staram się w moich dzisiejszych wystąpieniach odwoływać do opinii ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#IrenaLipowicz">Proszę państwa, którekolwiek opracowanie weźmiemy, czytamy opinię negatywną. Mówiłam już o negatywnych opiniach z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Teraz Uniwersytet Warszawski: Zadania prezesa Rady Ministrów ujęte są nazbyt ogólnikowo. W istocie nie wiemy, co oznacza jego kierowanie pracami rady oraz koordynacja i kontrola pracy ministrów. Czy chodzi tu o ich zadania w Radzie Ministrów, czy też o zadania resortowe? Jak owo koordynowanie ma się do kompetencji samej Rady Ministrów do kierowania i koordynowania? Czy zadania premiera określone w projekcie dotyczą tylko zadań rządowych ministrów, a te resortowe są oddane do dyspozycji całego rządu? Na te zasadnicze pytania brak jest odpowiedzi, a sam problem różnych ról ministra nie jest dostatecznie zauważony w projekcie. Wątpliwości budzi przepis minimalizujący konstytucyjne prawo prezydenta RP do zwoływania posiedzenia Rady Ministrów. Nie wiadomo, dlaczego prezydent - wyposażony w samodzielne prawo zwoływania posiedzeń rządu - jest zmuszony wykonywać to uprawnienie za pośrednictwem premiera, zamiast wykonywać je bezpośrednio. To tylko fragmenty opinii pana doktora Konarskiego z Uniwersytetu Warszawskiego.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#IrenaLipowicz">Weźmy następną opinię, mówiącą o trybie pracy Rady Ministrów. Mówiłam już o tym. Wskazuje się na to, że dochodzi — i tu zwracam się do pana posła Szymańskiego — do niebezpiecznego przesunięcia pozycji prawnej prezesa Rady Ministrów na niekorzyść członków Rady Ministrów, że może dojść do tego, że praktycznie kolegialność Rady Ministrów, która jest ustrojową i konstytucyjną jej cechą, zostanie naruszona. Uprawnienia, które skupia prezes Rady Ministrów, są tu zadziwiające. Nie pytam już, jak koalicjanci się z tym godzą; to jest ich sprawa. Jeżeli chcą się w pełni podporządkować prezesowi Rady Ministrów i zrezygnować ze swoich uprawnień, które dotychczas każdy minister na mocy przepisów konstytucyjnych posiadał, to bardzo się z tego cieszę. Budzi to tylko moje zdziwienie. Ale ważniejsze są zastrzeżenia prawne. W opinii pana prof. Biernata „projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów wymaga znacznej pracy przed uchwaleniem przez Sejm. Uznajemy, że pośpiech w tworzeniu tak istotnych regulacji prawnych jest niewskazany i winien ustąpić wymogom tworzenia dobrego i wewnętrznie spójnego prawa”.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#IrenaLipowicz">Panie marszałku, wiem, jak również panu marszałkowi leży na sercu jakość stanowionego przez nas prawa. Nie jest to sytuacja, w której opozycja może się cieszyć z tego, że koalicja przeforsuje prawo niestaranne, nie dopracowane. W przyszłości będzie się mówiło, że parlament to zrobił, i nic nam nie pomoże wskazywanie - słuszne - że jako opozycja nie ponosimy za to odpowiedzialności. Nie tak należy stanowić prawo. Wchodzimy na złą i niebezpieczną ścieżkę. Uchwalenie pakietu 12 niestarannych, nie dopracowanych, pośpiesznie skompilowanych projektów, w trybie nagłym, obniży prestiż tego parlamentu. Jeszcze raz apeluję, żeby wznieść się w tym zakresie ponad różnice polityczne.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Irenie Lipowicz z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Wiesława Opęchowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego, jeżeli jest. Jest.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WiesławOpęchowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może na marginesie tego, co przed chwilą powiedziała pani poseł Lipowicz: rzeczywiście, to prawo, tworzone w pośpiechu, może mieć skutki nie najlepsze, ale trzeba mieć na względzie to, że za rok będą nowe wybory parlamentarne. Jeżeli teraz tego prawa w dosyć przyśpieszonym trybie nie uchwalimy, to kiedy? To znów odłożymy tę reformę na kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: To lepsze prawo złe i kosztowne dla podatnika?)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WiesławOpęchowski">W tym wypadku wydaje mi się, że celowe byłoby poparcie propozycji kolegi posła Pęka, który zgłosił pomysł, żeby się zająć jednym czy dwoma konkretnymi projektami, chociażby o skarbie państwa, a inne po prostu odłożyć na później.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#WiesławOpęchowski">Zgadzam z tymi opiniami, jakie były wygłaszane, że przedstawiony pakiet nie precyzuje i nie nadaje ostatecznego kształtu administracji publicznej. Jest wiele pytań, na które powinniśmy sobie odpowiedzieć wcześniej, podejmując taką ważną reformę: jaki będzie ostateczny ustrój województw - rządowy czy samorządowy; jakie będą kompetencje tego urzędu; czy będą powiaty i jakimi kompetencjami będą dysponować. Praca nad przedłożonymi projektami byłaby bardziej celowa i efektywna, gdybyśmy znali odpowiedzi na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#WiesławOpęchowski">W swoim wystąpieniu chciałbym się skupić na projekcie ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej i przedstawić kilka uwag szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#WiesławOpęchowski">Ustawa z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, która wraz z innymi aktami prawnymi miała określać i kształtować funkcjonowanie państwa w nowym systemie, miała charakter nieco eksperymentalny. Zgodzić się tu wypada z wnoszącym projekt noweli, że ponad pięcioletnie istnienie tego aktu prawnego pozwala w praktyce na określenie, które z zawartych tam regulacji prawnych wymagają zmiany bądź rezygnacji z nich. Jest to istotnie wystarczający okres, aby stwierdzić, czy działanie terenowych organów rządowej administracji ogólnej jest zgodne tak z oczekiwaniami i potrzebami funkcjonowania państwa, jak i poszczególnymi jego instytucjami. Nadto ukształtowała się praktyka w zakresie współfunkcjonowania tych organów z samorządem terytorialnym. Nie należy się zatem dziwić, że te przesłanki spowodowały kolejną propozycję nowelizacji ustawy, aczkolwiek o zakresie największym w stosunku do poprzednich, tym bardziej że proponowany zasięg nowelizacji wymusza w konsekwencji wprowadzenie zmian w innych aktach prawnych — zmian tym poważniejszych, że są to akty prawne o randze ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#WiesławOpęchowski">O proponowanej nowelizacji można powiedzieć, że ma ona po części charakter systemowy, a po części porządkujący; przede wszystkim zaś na czoło wysuwa się uwaga, iż proponowane zmiany ustawy zdecydowanie wzmacniają pozycję wojewody.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#WiesławOpęchowski">Odnosząc się do proponowanych poszczególnych zmian, wypada uczynić następujące spostrzeżenia o charakterze bardziej szczegółowym:</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#WiesławOpęchowski">Art. 1a — propozycję wprowadzenia tej normy należy potraktować jako swego rodzaju zdefiniowanie zakresu kompetencji wojewody jako organu rządowej administracji ogólnej. W zasadzie poza pkt. 1, 4 i 7 zadania wymienione w tym przepisie są określone bądź w tejże ustawie, bądź w innych aktach prawnych, np. pkt. 2 i 6 znajdują odpowiednie uregulowanie w art. 21 i 26 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. Jednakże, mimo późniejszych powtórzeń, wprowadzenie tego przepisu wydaje się celowe. Warto zwrócić uwagę na dość ciekawą konstrukcję tego przepisu, jako że, przyjmując formę enumeratywnego wyliczenia zadań wojewody (brak formuły „w szczególności”), przy zastosowaniu pkt. 8 starano się jakby uniknąć pominięcia jakiegoś zadania czy kompetencji. Zabieg wydaje się trafny, choć mogą powstać pewne wątpliwości co do kompletności tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#WiesławOpęchowski">Zmianę proponowaną w pkt. 3 należy uznać za próbę podniesienia rangi porozumień, jako że, dla przykładu, taki tryb wejścia w życie dotyczy planu zagospodarowania przestrzennego, przepisów prawa miejscowego.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#WiesławOpęchowski">Zmiana proponowana w pkt. 4, a dotycząca nowelizacji art. 10 ust. 1 pkt 3, już wyraźnie wskazuje na tendencję wzmacniającą pozycję wojewody, także - w określonym w przepisie zakresie - wobec organów samorządu terytorialnego. Biorąc pod uwagę fakt, że dotyczy to jedynie koordynacji, i zważywszy na materię, której dotyczy, stwierdzić należy, iż proponowany zapis nie powinien ograniczać kompetencji samorządu terytorialnego. Sprawy ochrony życia i zdrowia ludzi oraz inne tam wskazane są ważne i należą do pierwszoplanowych w funkcjonowaniu państwa. W tym kontekście artykuł ten nie powinien budzić kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#WiesławOpęchowski">W kontekście zmian proponowanych w pkt. 5 w zakresie art. 11 ust. 4 pkt 1 należałoby rozważyć alternatywę: przeredagowanie treści dotychczasowego art. 13 bądź jego skreślenie. Proponowana nowela nie odnosi się w ogóle do art. 13 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. Co najmniej wątpliwości - tak co do celowości, jak i legalności - budzi proponowany zapis art. 11 ust. 6, przyznający wojewodzie prawo żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub służbowego wobec każdego pracownika administracji specjalnej:</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#WiesławOpęchowski">— Co do celowości: Raczej trudno sobie wyobrazić sytuację, aby wojewoda był tak doskonale zorientowany nie tylko w działalności jednostki organizacyjnej, ale także i w wykonywaniu zakresu czynności przez każdego pracownika, aby skorzystać z tej kompetencji. Wydaje się, że zapis ten może skutecznie zwiększyć liczbę przepisów martwych, których istnienie nie wpływa dodatnio na jakość systemu prawnego. Nadto tę kompetencję można też postrzegać w kategorii uszczuplenia powagi urzędu wojewody. Poza tym zaproponowany zapis jest trochę niebezpieczny, bo może zmniejszyć u niektórych kierowników jednostek poczucie odpowiedzialności za firmę i pracowników, zaś z drugiej strony może wyzwalać poczucie obniżenia autorytetu i niewiary w zdolność prawidłowego egzekwowania zadań od podległych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#WiesławOpęchowski">— Co do legalności: Wydaje się, że ten zapis jest rozbieżny z zasadą wyrażoną tak w Kodeksie pracy, jak i w pragmatykach służbowych, polegającą na tym, że m.in. karanie pracowników jest przypisane kompetencji kierownika zakładu pracy, przy całościowym pojmowaniu tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#WiesławOpęchowski">Przedstawione powyżej uwagi, tak w odniesieniu do wojewody, jak i kierownika jednostki, winny spowodować przeanalizowanie proponowanej zmiany i zastanowienie się nad koniecznością jej wprowadzenia w kontekście skutków i realnych możliwości stosowania.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#WiesławOpęchowski">Na marginesie należy też uczynić uwagę, że nowela pociągnęłaby za sobą konieczność znacznego rozbudowania przez wojewodę aparatu kontrolnego.</u>
          <u xml:id="u-121.16" who="#WiesławOpęchowski">Proponowana zmiana treści art. 12 musi budzić następującą refleksję: nie przystaje ona w żaden sposób do kierunku zmian, a więc do wzmocnienia roli wojewody. Na ogół ze wzmocnieniem pozycji jakiegokolwiek organu wiąże się domniemanie wysokiej kompetencji tego organu, jego wysoka operatywność i znakomite umiejętności wykonywania powierzonych zadań. Zapis ustalający (i to z mocy ustawy) częstotliwość narad organizowanych przez wojewodę wydaje się absurdalnym zaprzeczeniem przytoczonego wyżej domniemania. Jest to regulacja zbyt szczegółowa i nie przystająca do regulacji ustawowej. Nadto trudno się oprzeć wrażeniu, że jest to „ręczne kierowanie”.</u>
          <u xml:id="u-121.17" who="#WiesławOpęchowski">Zdecydowanie pozytywnie należy ocenić proponowaną zmianę dotyczącą art. 16b, umieszczoną w pkt. 8. Nowela ta jest chyba udaną próbą poprawy funkcjonowania gospodarki państwa na różnych szczeblach, w różnych formach organizacyjnych. Prawidłowa realizacja tej normy powinna zapewnić taki przepływ informacji zarówno w pionie, jak i w poziomie, który pozwoli na trafniejsze inicjowanie procesów gospodarczych i sterowanie nimi. Pozwoli też na optymalne programowanie na przykład kierunków procesów przekształceniowych, ich zasięgu i zakresu.</u>
          <u xml:id="u-121.18" who="#WiesławOpęchowski">Za pozytywną należy też uznać proponowaną zmianę zapisu o uprawnieniu wojewody wykonywanym w porozumieniu z ministrem, zamieszczoną w art. 16c. Ocenić to należy jako wprowadzenie bliższej współpracy członków rządu z wojewodą i prostą konsekwencję wzmocnienia pozycji wojewody.</u>
          <u xml:id="u-121.19" who="#WiesławOpęchowski">Wydaje się, iż zamiarem autora noweli w zakresie dotyczącym treści art. 16d ust. 1 pkt 2 było wymuszenie na wojewodzie bliższego i głębszego zainteresowania się problemami gospodarczymi nie tylko w zakresie efektów funkcjonowania podmiotów prawa handlowego, ale też w części dotyczącej działania ich struktur zarządzających. Jest to pozytywny zamiar. Do wojewody będzie zatem należało określenie i wypracowanie sposobu uzyskiwania informacji, który zapewni mu wykonywanie przysługującego mu prawa zgłaszania kandydata na członka organu nadzorczego spółki.</u>
          <u xml:id="u-121.20" who="#WiesławOpęchowski">Nowela proponowana w pkt. 9, dotycząca art. 17 ustawy, poszerza w stosunku do aktualnego stanu prawnego krąg podmiotów samorządowych, z którymi wojewoda ma obowiązek współdziałać, o organy gmin oraz związki i stowarzyszenia gmin, oczywiście w zakresie określonym w tym przepisie. Lektura tej propozycji pozwala na stwierdzenie, że proponowana treść mniej rygorystycznie określa obowiązki wojewody, pozwala tym samym wojewodzie na swobodne określanie i kształtowanie form i metod współpracy. Przepis ten wyraźnie kieruje działania wojewody na bliższy związek z samorządem terytorialnym. Zakładając, że formy i metody owego współdziałania i współpracy nie będą naruszały ustawowo gwarantowanej samodzielności i niezależności samorządu, kierunek ten należy uznać za pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-121.21" who="#WiesławOpęchowski">Zdecydowanie negatywnie należy ocenić proponowaną zmianę 15. Nie sposób oprzeć się stwierdzeniu, że propozycja, aby minister określał, i to w drodze zarządzenia, zasady organizacji pracy wojewody oraz kierowanego przez niego urzędu, jest próbą powrotu do ręcznego sterowania. Nadto nie koresponduje z duchem noweli wzmacniającej generalnie pozycję wojewody i to na różnych płaszczyznach. Z pewnością nie wyjdzie na dobre ani wojewodom, ani kierowanym przez nich urzędom owo wyręczanie ich w przypisanych ustawowo funkcjach. Nie zawsze zresztą z góry lepiej widać.</u>
          <u xml:id="u-121.22" who="#WiesławOpęchowski">Proponowana zmiana 17 dotycząca treści art. 51 musi wyzwolić refleksję natury ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-121.23" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, najmocniej przepraszam, ale ta ustawa, o ile wiem, ma ok. 50 artykułów, a pan jest dopiero przy 16, natomiast czas już minął. Mam zatem uprzejmą prośbę, aby zmierzał pan do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WiesławOpęchowski">Już zmierzam do końca. Pominąłem kilka mniej istotnych zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WiesławOpęchowski">Proponowana zmiana 17 dotycząca treści art. 51 musi wyzwolić refleksję natury ogólnej. Funkcjonowaniu administracji specjalnej należałoby się przyjrzeć w całym jego zakresie. Jako podstawową wadę tego systemu uznać należy to, iż różnie się ma terytorialny zasięg jej działania do podziału administracyjnego państwa. Wątpliwe jest, czy usprawnia to funkcjonowanie państwa. Niektóre z podziałów funkcjonowania administracji specjalnej komplikują działalność na szczeblu województwa, nie ułatwiają pracy wojewodom i z całą pewnością nie ułatwiają życia obywatelom. W kontekście powyższego należy poważnie rozważyć kwestię pokrywania się terytorialnego zasięgu administracji specjalnej z podziałem administracyjnym państwa.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Opęchowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Rusznicę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#StanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1437) w wersji przedłożonej do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w mojej ocenie tylko w niewielkim stopniu wychodzi naprzeciw formułowanym w różnych środowiskach opiniom i postulatom wzmocnienia rangi i pozycji wojewody jako organu administracji ogólnej i jedynego przedstawiciela rządu na obszarze województwa.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#StanisławRusznica">Oczekiwania w zakresie znacznego zwiększenia kompetencji i uprawnień wojewody w stosunku do części organów i podmiotów, realizujących zadania administracji rządowej w terenie, wynikają z jednej strony z powszechnego przekonania, że w ostatnich trzech latach bezzasadnie ograniczono zakres tych kompetencji, m.in. poprzez wyłączenie spod kierownictwa wojewody wielu służb administracyjnych przyporządkowując je organom naczelnym i centralnym. Z drugiej zaś strony wynikają z zapowiadanej decentralizacji zadań i kompetencji na rzecz wojewodów, w związku z projektowaną reformą administracji szczebla centralnego. Tymczasem w przedłożonym projekcie ustawy pozycja wojewody tylko w niektórych sferach jego działania ulega umocnieniu, w innych zaś nawet wyraźnemu osłabieniu. Tak mogą się mieć sprawy w stosunku do organów administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#StanisławRusznica">Rozszerzone w omawianym projekcie ustawy kompetencje i uprawnienia wojewody, zapisane w zmienionych art. 10 i 11, tylko formalnie - powiedziałbym nawet: pozornie - umacniają jego pozycję. Kompetencje te - chociaż nie tak zapisane - były w praktyce realizowane przez wojewodów. Dziś np. wojewodowie mogą wydawać organom administracji rządowej i samorządowej zalecenia - w ramach realizacji swoich kompetencji - w zakresie obronności czy w wyniku kontroli przestrzegania prawa przy wykonywaniu zadań przez te administracje bez konieczności niezwłocznego informowania właściwego ministra o wydaniu zaleceń. A taki obowiązek nakłada art. 11 projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#StanisławRusznica">Niektóre postanowienia w ramach umacniania pozycji wojewody nakładają na niego dodatkowe obowiązki, np. zmieniony art. 17 ustawy, zgodnie z którym wojewoda „w sprawach istotnych dla rozwoju województwa, a w szczególności w sprawach polityki społecznej i gospodarczej oraz zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska” będzie musiał współdziałać nie tylko — jak dotychczas — z sejmikiem samorządowym, lecz również ze wszystkimi organami gmin oraz ich związkami i stowarzyszeniami. Zapis ten może zrodzić w każdej gminie oczekiwanie na takie współdziałanie, co może być utrudnieniem i budzić wątpliwości. Dotychczasowa praktyka potwierdza, że bez takiego ustawowego zapisu współpraca wojewodów z samorządem terytorialnym układa się dobrze.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#StanisławRusznica">Trudno też pozytywnie ustosunkować się do projektowanego sposobu zwiększenia oddziaływania wojewody na poszczególne organy administracji specjalnych. Propozycja częściowego zespolenia z urzędem wojewody tylko Państwowej Inspekcji Pracy, oddziału Państwowej Służby Ochrony Zabytków oraz wojewódzkiego inspektoratu farmaceutycznego w żaden sposób nie wpłynie na umocnienie roli i pozycji wojewody jako organu kierującego sprawami publicznymi województwa i odpowiedzialnego za rozwiązywanie jego problemów społecznych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#StanisławRusznica">Odnosi się wrażenie, że nawet te trzy administracje specjalne chce się podporządkować wojewodom trochę na siłę i wbrew obowiązującym regułom prawnym. Proponowany sposób zespolenia tych organów jest nie do końca zgodny z przepisami prawnymi, regulującymi zasady organizacji urzędów administracji ogólnej oraz sposób nawiązywania stosunków pracy w tych urzędach. Nie widzę żadnego uzasadnienia, aby przy okazji zespalania tych organów burzyć obowiązujący porządek prawny. Dotyczy to również ograniczenia do minimum obecnej kompetencji i uprawnień wojewody w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#StanisławRusznica">Jeżeli przejmowane przez wojewodę jednostki administracyjne wspomnianych organów administracji specjalnych mają - z chwilą wejścia w życie projektowanej ustawy - stać się komórkami organizacyjnymi urzędów wojewódzkich, a pracownicy przejmowanych jednostek pracownikami tych urzędów, to rodzą się następujące pytania i wątpliwości: Dlaczego pracownicy tych komórek organizacyjnych mają być zatrudnieni na zajmowanych stanowiskach w drodze powołania i w porozumieniu z właściwymi ministrami czy kierownikami urzędów centralnych, a kierownicy pozostałych komórek w drodze umowy o pracę - czy mianowania - i bez porozumienia z organami naczelnymi? Czy wojewoda nie byłby w stanie określić w statucie urzędu wojewódzkiego organizacji i zasad działania laboratorium jakości leków, przy którego pomocy wojewódzki inspektor farmaceutyczny będzie wykonywał swoje zadania? Czy do tej regulacji trzeba aż rozporządzeń dwóch ministrów? Czy proponowany sposób ustalania treści statutu urzędu wojewódzkiego nie świadczy o nadmiernym ograniczeniu kompetencji wojewody przy organizowaniu własnego aparatu wykonawczego?</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#StanisławRusznica">Statut konkretnego urzędu wojewódzkiego będzie musiał być ściśle dostosowany do ramowego statutu, określonego przez prezesa Rady Ministrów, a następnie jeszcze zatwierdzony przez ministra do spraw administracji, któremu w art. 45 ust. 1 pkt 3 proponuje się przyznanie dodatkowych uprawnień do określania w drodze zarządzeń zasad organizacji pracy wojewody i kierowanego przez niego urzędu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#StanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy proponuje również inne określenie statusu kuratora oświaty. Projekt ten chce pozbawić kuratora oświaty statusu terenowego organu rządowej administracji specjalnej do spraw oświaty, a tym samym możliwości kierowania polityką oświatową na terenie województwa. Pozbawienie możliwości kreowania polityki za pomocą aktów normatywnych i innych środków prawnych sprawia, że kurator oświaty usytuowany jest tylko jako wykonawca zadań oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#StanisławRusznica">Proponowane rozwiązania mogą przynieść wiele niebezpieczeństw w dziedzinie zarządzania oświatą, m.in. chodzi o:</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#StanisławRusznica">— brak możliwości bezpośredniego oddziaływania na realizację procesu dydaktyczno-wychowawczego,</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#StanisławRusznica">— skomplikowanie procesu decyzyjnego poprzez wydłużenie drogi załatwiania spraw,</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#StanisławRusznica">— możliwość zepchnięcia zadań oświaty na dalszy plan, jeśli chodzi o priorytetowe zadania wojewody,</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#StanisławRusznica">— wydłużenie drogi przepływu informacji,</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#StanisławRusznica">— zmniejszenie wpływu na strukturę zatrudnienia nauczycieli,</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#StanisławRusznica">— zakłócenie współpracy między gminami a kuratorem oświaty w sprawie bezpośredniego wpływu na obsadę stanowisk kierowniczych, bezpośredniego wpływu na ocenę pracy dyrektora szkoły, odwołań od oceny pracy nauczycieli, doboru kadry pedagogicznej.</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#StanisławRusznica">Proponowane zmiany mogą również przynieść niebezpieczeństwa w dziedzinie prawidłowej realizacji treści programowych, wydłużenie drogi przekazywania środków do podległych dysponentów, utrudnienie szybkiego reagowania kuratora na potrzeby jednostek oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#StanisławRusznica">Jeśli weźmiemy pod uwagę rangę oświaty i specyfikę zadań oświatowych, to łatwo zauważymy, iż system zarządzania oświatą należy pozostawić w obecnym kształcie, a jednocześnie zwiększyć uprawnienia koordynacyjne i kontrolne wojewodów przy realizacji polityki oświatowej państwa na terenie województwa polegającej na kształtowaniu perspektywicznego i strategicznego rozwoju województwa.</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#StanisławRusznica">W pełni identyfikuję się z wypowiedzią pana posła Jana Zaciury, który zgłosił wniosek o wykreślenie art. 6 i 11 z projektu ustawy zawartej w druku nr 1437.</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#StanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozwiązanie przyjęte w tym projekcie w zakresie terenowych organów Państwowej Inspekcji Handlowej należy ocenić z punktu widzenia społecznego, to jest licznych rzesz chronionych przez PIH konsumentów, oraz ze względu na interesy państwa negatywnie, odbiera ono bowiem samodzielność i niezależność organizacyjną, kadrową i merytoryczną Państwowej Inspekcji Handlowej w ramach systemu rządowej administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#StanisławRusznica">Państwowa Inspekcja Handlowa stanowi organ kontroli, a nie stałego nadzoru. Podporządkowanie organu kontrolnego władzom terenowym w znacznym stopniu grozi utratą niezbędnego czynnika, jakim jest niezależność merytoryczna. Państwowa Inspekcja Handlowa w ramach dokonywanych kontroli przeprowadza kompleksowe badania podmiotu gospodarczego - biorąc pod uwagę nie tylko przestrzeganie przepisów sensu stricto handlowych, ale i podatkowych oraz sanitarnych i prawa pracy - stanowiące tym samym źródło informacji o nieprawidłowościach dla wyspecjalizowanych organów.</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#StanisławRusznica">Odebranie niezależności jedynemu organowi badającemu całokształt działalności firm uniemożliwi wykrywanie znacznej części nieprawidłowości zachodzących na rynku. Ograniczenie działań kontrolnych i działań w zakresie ochrony konsumenta tylko do obszaru województwa spowoduje niemożność reagowania na zjawiska o charakterze ogólnopolskim i ponadregionalnym, nader częste w obecnym okresie z uwagi na rozbudowanie sieci dystrybucyjnej towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-125.22" who="#StanisławRusznica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wnoszę o przekazanie pakietu omawianych projektów ustaw do Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-125.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Rusznica z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#MarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Grzegorz Gruszka, również z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#GrzegorzGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce począwszy od 1989 r. podejmowano próby zmierzające do zmiany centralnej administracji gospodarczej i prawa gospodarczego, w tym także do zmiany konstytucji. Przyjęto szereg ustaw regulujących różne obszary gospodarki, natomiast nie przeprowadzono zasadniczej przebudowy struktury państwa, aparatu gospodarczego. Przyjęcie programu społeczno-gospodarczego „Strategia dla Polski” było bezpośrednią przyczyną wdrożenia prac nad tym programem.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#GrzegorzGruszka">Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1435) przewiduje zmiany aż w 7 ustawach, od zmian związanych z przesunięciem kompetencji między naczelnymi organami administracji państwowej oraz zmian wynikających z faktu utworzenia nowych urzędów i ministerstw, do zmian znaczących w kilku ustawach, niekiedy zasadniczych, nie wiążących się bezpośrednio z głównym tematem pakietu projektów ustaw związanych z reformą centrum administracyjnego i gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#GrzegorzGruszka">Za pozytywną w projekcie należy uznać zmianę art. 13 Prawa upadłościowego. Czasami brak kwoty koniecznej na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw państwowych powodował odmowę jego wszczęcia lub umorzenia. Projektowana zmiana ustawy o przedsiębiorstwach państwowych dotyczy głównie uproszczeń procedury likwidacji i upadłości przedsiębiorstw państwowych. W założeniu reformy jest ograniczenie funkcji organu założycielskiego sprawowanej przez ministrów i przejęcie przez wojewodów zadań i kompetencji tych organów. W związku z tym zmiana ustawy z 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych nie budzi wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#GrzegorzGruszka">Zmiana kilkunastu artykułów w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych wynika nie tylko z przygotowanej reformy centrum gospodarczego. Zmiany te moim zdaniem wynikają także ze stosowania obecnej ustawy, jak również z uświadomienia sobie, że forma prawna, jaką jest przedsiębiorstwo państwowe, jest już anachronizmem i poza nielicznymi przypadkami nie powinna być stosowana. Stąd też w projekcie propozycje odnoszą się do transformacji i tej problematyki w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#GrzegorzGruszka">Zmiana ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym polega głównie na włączeniu zadań ochrony konsumenta do Urzędu Antymonopolowego. Problematyka praw i obowiązków konsumenta wymaga pilnej regulacji prawnej, ale tutaj proponowałbym rozważyć wyłączenie tych spraw z pakietu ustaw, tym bardziej iż, jak przewiduje projekt, nowemu prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma podlegać także Państwowa Inspekcja Handlowa. W uzasadnieniu wspomina się, iż trwają prace nad nową ustawą o Państwowej Inspekcji Handlowej i ochronie praw konsumentów. Celowe w związku z tym wydaje mi się połączenie tych spraw i poświęcenie więcej czasu na analizę wspólnego funkcjonowania w jednym urzędzie problematyki ochrony konkurencji, praw konsumentów i Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#GrzegorzGruszka">Zmiany przepisów ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych wynikają z utworzenia dwóch urzędów: Ministerstwa Prywatyzacji i Ministerstwa Skarbu Państwa. Projekt ten przewiduje, iż Rada Ministrów w drodze rozporządzenia ustali przedsiębiorstwa państwowe oraz jednoosobowe spółki skarbu państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, jak również to, iż prywatyzacja tych podmiotów gospodarczych będzie wymagała zgody Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#GrzegorzGruszka">Zmiany ustaw proponowane w ustawie normującej funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, jak już wcześniej wspominałem, obejmują szeroki wachlarz zagadnień. Sprawy zmian ustrojowych marginalizują zagadnienia tak istotne, jak chociażby sprawy związane z ochroną konkurencji, konsumentów czy nowego podporządkowania Państwowej Inspekcji Handlowej. Trzeba się poważnie zastanowić i chociażby tę problematykę potraktować odrębnie.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#GrzegorzGruszka">Jeśli można, jeszcze dwa zdania o totalnej krytyce, którą tutaj przedstawiła pani poseł Lipowicz. (Tekst skreślony ze stenogramu przez wicemarszałka Sejmu Marka Borowskiego na podstawie art. 103 ust. 1 regulaminu Sejmu) Te opinie krytyczne, czasami z pozycji politycznych, dotyczą nie tylko tego projektu ustawy. Ja znam sprawę ustawy o samorządzie gospodarczym, która jest w sposób destrukcyjny blokowana i nie ma możliwości jej wprowadzenia. Niedawno zakończyło się posiedzenie trzech połączonych komisji - mówiliśmy o łączeniu i grupowaniu banków. Też odnoszę wrażenie, że daje się zauważyć destrukcyjność, gdy brakuje argumentów przeciwko projektom.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#GrzegorzGruszka">Chciałbym, żeby dzisiejsze rozważania o poważnej reformie traktować poważnie, a nie tylko na zasadzie złośliwości, i chcę zwrócić się do opozycji, żeby było trochę więcej uczciwości w tych wszystkich rozważaniach.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarekBorowski">Jednocześnie chcę poinformować, iż polecę wykreślić z protokołu słowa, iż nikogo nie było na sali, bo aczkolwiek liczba posłów nie jest przesadna, to jednak posłowie są.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Kocjana z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JacekKocjan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Swoje wystąpienie rozpocznę od stwierdzenia dosyć oczywistego, ale jakże istotnego dla wszelkich rozważań na temat procesu reformowania centrum gospodarczego rządu. Zasadniczym celem proponowanych zmian jest szybszy rozwój cywilizacyjny Polski i uzyskanie wyższego poziomu dobrobytu naszego społeczeństwa. Sprzyjać temu powinien nowoczesny system sterowania procesami przemian społeczno-gospodarczych, uwzględniający przede wszystkim prawa rządzące w gospodarce rynkowej. W tym też kierunku powinna zmierzać reforma funkcjonowania naczelnych organów administracji państwowej, reforma centrum gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#JacekKocjan">Panie i Panowie Posłowie! Jest dla wszystkich oczywiste, że zmiany są pilne i konieczne. Istniejące bowiem dotychczas struktury i zasady funkcjonowania naczelnych organów administracji państwowej stały się już przestarzałe. Powstały w innych warunkach ustrojowych, służyły innym niż obecnie celom politycznym, innemu systemowi własności, obecnie są nie dostosowane do wymogów nowoczesnego państwa. Nie jest celem mojego wystąpienia ocena całego pakietu projektów ustaw przedstawionych dzisiaj Wysokiej Izbie przez rząd. Chciałbym odnieść się do jednego elementu reformy centrum, a mianowicie do projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa. Nie popieram tego projektu. Nie chciałbym jednak poddawać szczegółowej analizie rozwiązań zawartych w projekcie ustawy. Nie to jest celem mojego wystąpienia. Uważam jednak, że powołanie takiego urzędu obecnie jest przedwczesne, a może nawet niebezpieczne z punktu widzenia dalekosiężnych celów reformy centrum. Utworzenie urzędu administracji publicznej i mieszkalnictwa w proponowanej postaci może niekorzystnie wpłynąć na zapoczątkowany dopiero co proces zmian polityki budowlanej państwa, a nawet uniemożliwić jej dalsze właściwe kształtowanie. Podzielam w tym względzie stanowisko zajmowane konsekwentnie przez panią minister gospodarki przestrzennej i budownictwa. Jestem zdania, że specyfika zagadnień gospodarki przestrzennej, mieszkalnictwa, gospodarki komunalnej i budownictwa wymaga wyodrębnienia ich w ramach jednego samodzielnego resortu. Zgodnie z sugestiami pani minister Barbary Blidy mógłby nim być resort polityki mieszkaniowej, przestrzennej i budowlanej. Już w samej nazwie zawarta jest właściwa hierarchia zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#JacekKocjan">Wysoka Izbo! Zapewne nie ma nikogo na tej sali, kto nie byłby przekonany o ogromnej roli mieszkalnictwa w nowoczesnym społeczeństwie. Mieszkanie jest specyficznym towarem, a zarazem dobrem społecznym. Jest również jakże ważnym elementem kształtowania polityki społecznej i gospodarczej. Doświadczenia wszystkich rozwiniętych krajów świata pokazują, jak umiejętna, świadoma polityka państwa sprzyjać może rozwojowi budownictwa mieszkaniowego i jak z kolei boom budowlany może nakręcać koniunkturę całej gospodarki narodowej. Równie istotnym elementem mądrego rozwoju miast i osiedli ludzkich, ładu przestrzennego i harmonijnego zagospodarowania kraju jest umiejętne sterowanie procesami zarządzania w skali makroekonomicznej. Szczególnie czułym elementem tak rozumianej polityki państwa jest proces budowlano-inwestycyjny. Nie chodzi tu jedynie o tworzenie warunków do podejmowania różnego rodzaju inicjatyw inwestycyjnych, począwszy od budowy własnego domu, a skończywszy na działaniach inwestycyjnych w większej skali. Chodzi również o koordynację tych działań, może przede wszystkim o nadzór nad ich prawidłowością. Jedno i drugie zależy jednak od mądrego i skutecznego prawa. Takiego prawa w sferze inwestycyjno-budowlanej ciągle jeszcze nie mamy. To prawda, że od ponad roku obowiązuje nowe Prawo budowlane i że porządkowanie, nadawanie ładu przestrzeni naszych miast i osiedli, a także krajobrazowi kraju, odbywa się pod rządami nowej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Obydwa te akty prawne, przyjęte przecież tak niedawno przez Wysoką Izbę, stanowią swego rodzaju konstytucję procesu inwestycyjno-budowlanego. Uchwalenie ich było jednak dopiero początkiem zmian, które trzeba ugruntować przez umiejętny nadzór i kontrolę. Dotyczy to w szczególności funkcjonowania nowych instytucji powołanych do życia przez wspomniane akty prawne, a także nowych relacji między różnymi ośrodkami władzy państwowej i samorządowej. Wymaga to nie ograniczenia, lecz raczej zwiększenia kompetencji resortu budownictwa o te zagadnienia gospodarki przestrzennej, które obecnie znajdują się np. w Centralnym Urzędzie Planowania. Nawiasem mówiąc, być może w ten sposób udałoby się utworzyć wreszcie jednolite centrum decyzyjne mające możliwość kształtowania polityki państwa w dziedzinie gospodarki przestrzennej i budownictwa, a także polityki inwestycyjno-budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#JacekKocjan">Wysoki Sejmie! Potrzeba prowadzenia spójnej polityki obejmującej całokształt działalności inwestycyjno-budowlanej wymaga zlokalizowania jej w jednym resorcie. Podobna potrzeba dotyczy również całej problematyki mieszkalnictwa i gospodarki mieszkaniowej. Dzięki wysiłkowi rządu i Wysokiej Izby przygotowane zostały i uchwalone ustawy regulujące trudną sferę gospodarki mieszkaniowej. Mam tu szczególnie na uwadze ustawę o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, o własności lokali oraz o zasadach przekazywania budynków komunalnych w gestię gmin i spółdzielni mieszkaniowych. To prawda, że dzięki tym aktom prawnym dokonana została gruntowna reforma gospodarki mieszkaniowej. Ale był to właściwie dopiero początek tej reformy - nadanie zmianom właściwego kierunku, ustanowienie nowych i przywrócenie starych instytucji i zasad, związanych w szczególności z własnością prywatną.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#JacekKocjan">Z inicjatywy Wysokiej Izby rząd prowadzi stały monitoring funkcjonowania nowych ustaw mieszkaniowych. Już jednak obecnie, a więc zaledwie po roku funkcjonowania tych ustaw, dostrzegana jest potrzeba nowelizacji niektórych przepisów prawnych. Samo autorstwo ustaw mieszkaniowych to jeszcze nie wszystko. Resort, który przygotował ustawy z pakietu mieszkaniowego, powinien być również odpowiedzialny za ich wdrożenie i sprawne funkcjonowanie. Moim zdaniem powinien być to resort polityki mieszkaniowej, przestrzennej i budowlanej.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#JacekKocjan">O ile jednak reforma mieszkalnictwa została już daleko zaawansowana, o tyle właściwie nie rozpoczęliśmy jeszcze gruntownych zmian systemowych w sferze gospodarki komunalnej, zresztą ściśle związanej z mieszkalnictwem. W fazie przygotowania znajdują się dopiero różne ważne projekty ustaw, m.in. o rewitalizacji miast. Chodzi o ważny problem remontowania i modernizacji starych zasobów mieszkaniowych, znajdujących się często w zabytkowych fragmentach miasta.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#JacekKocjan">W mym przekonaniu ten, kto zaczął procesy legislacyjne, powinien je zakończyć. Prawo to nie tylko zbiór nowych przepisów, ale przede wszystkim umiejętne i skuteczne stosowanie regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#JacekKocjan">Tę problematykę należałoby uwzględnić w zakresie działania nowego, samodzielnego, jak już powiedziałem, urzędu ministra polityki mieszkaniowej, przestrzennej i budowlanej. Jego kompetencje należałoby jednak dostosować do zmieniających się realiów w zarządzaniu gospodarką, tzn. zwiększyć funkcje strategiczne, a wyłączyć funkcje właścicielskie. Takie rozstrzygnięcie nie stanowiłoby zahamowania reformy centrum gospodarczego rządu, lecz wprost przeciwnie - uskuteczniłoby ją. Byłoby to również bardzo konkretne potwierdzenie deklaracji rządu o priorytetowym traktowaniu problemu mieszkaniowego w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#JacekKocjan">Wyrażam pogląd, że odrębny urząd ministra polityki mieszkaniowej, przestrzennej i budowlanej powinien funkcjonować - jeśli nie na zawsze, to przynajmniej przez kilka czy kilkanaście najbliższych lat. W tym okresie resort ten winien sterować w sposób kompleksowy realizacją polityki budowlanej, w tym mieszkaniowej, państwa. Trzeba bowiem naprawdę jeszcze wielu lat, aby poprawić tragiczną obecnie kondycję polskiego budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#JacekKocjan">Wysoki Sejmie! Uważam, że jest to rozwiązanie jedyne w istniejących realiach. Większość liczących się krajów w tej dziedzinie gospodarki, jaką jest budownictwo, posiada samodzielne resorty budownictwa. Powinniśmy te wzory zastosować także u nas. Pogląd ten podzielają organizacje pracodawców, eksperci, a także przedstawiciele związków zawodowych działających w obszarze budownictwa. Tych głosów nie należy pomijać.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Kocjanowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Musielaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#KazimierzMusielak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród dwunastu rządowych projektów ustaw skierowanych do pierwszego czytania na 75 posiedzeniu Sejmu jest również rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 1437.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#KazimierzMusielak">Art. 2 wymienionego projektu ustawy stanowi, że zadania Państwowej Inspekcji Handlowej wykonują wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektoratów Państwowej Inspekcji Handlowej. Taki zapis należy odczytać jako propozycję likwidacji okręgowych inspektoratów Państwowej Inspekcji Handlowej, obejmujących od 2 do 5 dotychczasowych województw, i włączenie jednostek organizacyjnych Państwowej Inspekcji Handlowej w struktury organizacyjne urzędów wojewódzkich. W moim przekonaniu zapis taki nie zapewni Państwowej Inspekcji Handlowej statusu niezależnego i samodzielnego organu specjalistycznej kontroli w ramach rządowej administracji specjalnej. To samo należy odnieść do Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Podkreślam, że projekt zawarty w druku nr 1437 powstał w tym samym okresie, kiedy toczyły się prace legislacyjne nad przygotowaniem całości projektów ustaw o ochronie konsumentów i Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#KazimierzMusielak">Po szczegółowej analizie rozwiązania proponowane w rządowym projekcie ustawy (druk nr 1437) dotyczące Państwowej Inspekcji Handlowej oceniam jednoznacznie negatywnie, przynajmniej z kilku niżej podanych powodów:</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#KazimierzMusielak">1. Rozwiązania zawarte w projekcie likwidują samodzielność i niezależność organizacyjną, kadrową i merytoryczną w ramach systemu rządowej administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#KazimierzMusielak">2. Wprowadzenie jednostek terenowych PIH do struktury administracyjnej urzędów wojewódzkich oznacza praktycznie likwidację terenowych jednostek Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#KazimierzMusielak">3. Proponowane rozwiązanie ograniczy możliwości państwa w zapobieganiu powstawania i rozwoju szarej strefy gospodarczej, a także skutecznej ochrony interesów indywidualnego nabywcy. W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 1985 r. to właśnie państwo zobowiązane jest do tworzenia i rozwijania silnej polityki prokonsumenckiej oraz rozwijania działań zapobiegających praktykom naruszającym prawa konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#KazimierzMusielak">4. Pod nową ustawą przestanie praktycznie funkcjonować aparat kontroli powołany do rozpoznawania patologii rynkowych, ochrony interesu ekonomicznego i prawnego państwa oraz przeciwstawiania się negatywnym zjawiskom w sferze obrotu towarowego w drodze od producenta do konsumenta (do tej pory było to zadanie PIH jako wyspecjalizowanego organu kontroli).</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#KazimierzMusielak">5. Zostanie zakłócony bądź zmarnotrawiony cykl unowocześniania bazy laboratoryjnej oraz akredytacji laboratoriów badawczych realizowanych w ramach funduszu PHARE, przyznanego przez Unię Europejską na rzecz Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-131.8" who="#KazimierzMusielak">6. Uniemożliwi się Polskiemu Centrum Badań i Certyfikacji wytypowanie notyfikowanej jednostki inspekcyjnej działającej w ramach systemu certyfikacji (w myśl założeń Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji zadania te ma spełniać PIH), dysponującej laboratoriami badawczymi i odpowiednią kadrą pracowniczą.</u>
          <u xml:id="u-131.9" who="#KazimierzMusielak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej uwarunkowania oraz przyszły rozwój praw konsumentów w związku z rozwijającą się gospodarką rynkową, uwzględniając konieczność dostosowania działań państwa w tym zakresie do wymogów Unii Europejskiej, trwające prace legislacyjne nad przygotowaniem projektów ustawy o ochronie konsumentów i Państwowej Inspekcji Handlowej, chcę powiedzieć, że uważam za konieczne skreślenie art. 2 w projekcie ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1437).</u>
          <u xml:id="u-131.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Musielakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysłuchawszy z uwagą wystąpień moich przedmówców, kolegi Musielaka, kolegi Rusznicy, chciałbym zabrać głos w tej samej sprawie, a mianowicie w obronie PIH, który ma być podporządkowany urzędom wojewódzkim. Z argumentami, które tu przed chwilą przytoczyli koledzy, jak najbardziej się zgadzam i uważam, że podczas prac w komisji powinniśmy art. 2 wykreślić, żeby samodzielność PIH była zachowana. To jest (chciałbym jeszcze tutaj dodać, czego koledzy nie powiedzieli) wyspecjalizowany aparat, mający już teraz dotację z PHARE na laboratoria. Pracownicy PIH z jednego województwa potrafią wykonać kontrolę w innym województwie - czyli PIH zlikwiduje jakieś, powiedzmy, działania nieformalne, jest to jednak ochrona konsumentów - mają duże osiągnięcia w tym względzie. Dlatego będę się opowiadał jak najbardziej za tym, żeby PIH był dalej centralną instytucją, a nie podporządkowaną wojewodzie - w imieniu i dla dobra konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Aumillerowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#AndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reforma rządu jest pilnie potrzebna. Powszechna krytyka działalności administracji centralnej i wojewódzkiej, wynikająca z przerostu zadań wywodzącego się jeszcze ze starego systemu, z krzyżowania się kompetencji, z nieefektywności działania, świadczy o tym, że obecne struktury rządowe nie są dostosowane do nowego ustroju państwa. Widać to szczególnie w dziedzinie gospodarki. Stąd z zadowoleniem należy przyjąć, że pierwszy etap reformy centrum to właśnie reformowanie centrum gospodarczego rządu. Szkoda tylko, że obecny pakiet reform nie jest rozpatrywany na tle całościowo widzianej reformy rządu. Dałoby to możliwość wyrobienia sobie poglądu na całokształt organizacyjno-strukturalnych zmian w funkcji rządu dotyczących rozgraniczenia działalności w sferze finansów publicznych od zarządzania majątkiem państwowym, wykonywania funkcji nadzoru właścicielskiego w oddzieleniu od czynności regulacyjnych państwa, wielkości i zakresu uprawnień zarezerwowanych dla kompetencji rządu w obszarze gospodarki i infrastruktury państwowej oraz głębokości decentralizacji gospodarki, związanej z przekazywaniem uprawnień na niższe szczeble zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#AndrzejSzarawarski">Projektowany pakiet ustaw zmierza do zwiększania skuteczności pracy rządu poprzez wzmocnienie roli premiera, zmniejszenie nadzoru rządu nad przedsiębiorstwami państwowymi, umocnienie funkcji koordynacyjnej centrum gospodarczego oraz - co witam ze szczególnym zadowoleniem - umocnienie roli wojewodów. Tak projektowane zmiany polegające na utworzeniu nowych struktur ministerstw i urzędów centralnych pociągają za sobą konieczność dokonywania wielu korekt w obowiązujących aktach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#AndrzejSzarawarski">Wiele z nich zawartych jest w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, zawartym w druku nr 1435. Proponuje on zmiany aż w 7 ustawach, i to tak ważnych, jak Prawo upadłościowe, ustawy: o przedsiębiorstwach państwowych, o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa oraz o zmianie niektórych ustaw; o zagospodarowaniu przestrzennym i o autostradach płatnych. Część zmian w tych ustawach ma charakter porządkowy, związany zarówno z projektowanym przesunięciem kompetencji z likwidowanych do nowo tworzonych organów administracji centralnej, jak i ze zmianą ich nazw, i to nie budzi wątpliwości; jest to zabieg czysto legislacyjny, porządkujący. Natomiast część zmian ma charakter merytoryczny i często wykracza poza zasięg reform związanych z tworzeniem nowego centrum gospodarczego. I tu rodzi się wątpliwość, czy w trakcie prac nad całym pakietem ustaw, jeśli chodzi o szereg problemów merytorycznych dotyczących zmian np. w Prawie upadłościowym czy w procedurach łączenia, likwidacji i upadłości przedsiębiorstw państwowych, sposobu przekazywania wojewodom funkcji organu założycielskiego i wielu innych ważnych zmian w tych ustawach, nie nastąpi marginalizacja tych zagadnień, które swoim zakresem wykraczają daleko poza samą tylko reformę centrum.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#AndrzejSzarawarski">Szczególnie zmiany dotyczące ustawy o przedsiębiorstwie państwowym wymagają głębszej analizy. Zakłada ona bowiem szybkie przekazanie większości przedsiębiorstw pod nadzór właścicielski wojewodów. I to wydaje się zasadne, tak samo jak uproszczenie procedur stawiania przedsiębiorstw państwowych w stan likwidacji bądź upadłości - od momentu podjęcia decyzji, poprzez sposób zarządzania w okresie trwania procesu upadłościowego, aż po rozporządzanie majątkiem upadłego przedsiębiorstwa i spłatę jego zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#AndrzejSzarawarski">Zmiany w tej ustawie mają również na celu jasne rozstrzygnięcie problemu tworzenia spółek jednoosobowych działających na podstawie Kodeksu handlowego, chociaż w związku z obecnym tu zapisem pojawiają się wątpliwości, czy zmiana w art. 11 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych pozwoli na tworzenie przedsiębiorstwu państwowemu spółek prawa handlowego z innymi podmiotami. Zmiany w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych należy rozważyć także w kontekście regulacji prawnych rozpatrywanych obecnie w Sejmie w ramach projektu ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych; chodzi o to, w jakim stopniu projektowane zmiany są zbieżne, a w jakim sprzeczne z tamtym projektem.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#AndrzejSzarawarski">Proponuje się również daleko idące zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym, zastępując dotychczasowy Urząd Antymonopolowy Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. I tu rodzi się głęboka wątpliwość, czy problem ochrony konsumentów w Polsce można rozwiązać przez zmianę nazwy urzędu i częściowo zakresu jego kompetencji. Umowa o stowarzyszeniu Polski z Unią Europejską nakłada bowiem na Polskę obowiązek tworzenia określonej polityki ochrony konsumenta. Jest to zagadnienie bardzo rozległe. Tu mamy do wykonania cały szereg zabiegów legislacyjnych stwarzających możliwość opieki państwa w zakresie ochrony konsumenta. Natomiast stan dzisiejszy w Polsce w zakresie ochrony konsumenta charakteryzuje się, po pierwsze, brakiem regulacji prawnych, po drugie, brakiem instytucji skutecznie broniących konsumenta, po trzecie, rachitycznymi ruchami ochrony konsumenta, które w zasadzie nie odgrywają znaczącej roli na dzień dzisiejszy w tym całym procesie. Pomysł włączenia Państwowej Inspekcji Handlowej, o której mówił jeden z moich przedmówców, do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta, jak również przyporządkowanie delegatur wojewódzkich wojewodom praktycznie oznacza likwidację PIH, czyli zebranie ostatniego narzędzia, jakim państwo dysponuje dzisiaj w zakresie kontroli rynku. W moim odczuciu jest to zamysł nie trafiony. Jedynym bowiem dzisiaj instrumentem kontrolnym, który powinien służyć ministrowi gospodarki w zakresie kontroli rynku wewnętrznego, odbywających się na nim procesów, wyłapywania patologii, nieprawidłowości, jest dzisiaj Państwowa Inspekcja Handlowa. Komisja, którą kieruję, od 3 lat skutecznie chroni Państwową Inspekcję Handlową przed praktycznie unicestwieniem w wyniku braku środków na działalność. Uważam, i takie jest stanowisko komisji, że Państwowa Inspekcja Handlowa powinna być instrumentem ministra gospodarki, w ostateczności Urzędu Antymonopolowego jako urzędu spójnego, nie podlegającego wojewodom, ale realizującego określone zadania centrum w zakresie kontroli rynku, monitorowania rynku, a także, co jest bardzo ważne, w zakresie kreowania zmian w przepisach prawnych w obszarze rynku, przepisów sanitarnych itd. zbliżających Polskę do standardów, jakie obowiązują w Unii Europejskiej. Jest to olbrzymia praca do wykonania. Rozbicie takiego instrumentu, jakim jest PIH, bez względu na to, jak ten urząd się w przyszłości będzie nazywał, spowoduje, że państwo straci ten instrument realnego oddziaływania na rynek.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#AndrzejSzarawarski">Nie będę mówił o wielu innych zmianach, jakie proponuje się w każdym z tych siedmiu projektów ustaw. Jeśli chodzi o zmiany zaproponowane w druku sejmowym nr 1435, to uważam, że mamy do czynienia jakby z dwiema grupami: zmiany, które są oczywiste i których można dokonać bez większych dyskusji, i zmiany merytoryczne, nad którymi trzeba się zastanowić czy nie wyłączyć ich z bieżącej debaty nad reformą centrum i nie poddać ich głębszej dyskusji w aspekcie tych obszarów, których one dotyczą kompleksowo, choćby takich jak polityka ochrony konsumenta realizowana przez państwo. To jedno z ważniejszych zadań, o których, wydaje mi się, w tak szybkim tempie jakie mają prace nad reformą centrum, nie będziemy w stanie skutecznie dyskutować i stworzyć skutecznych mechanizmów.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Szarawarskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MarekBorowski">Chciałbym, jeśli wolno, zaproponować zamknięcie listy mówców. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu uznam...</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Chciałbym się jeszcze zapisać do głosu.)</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#MarekBorowski">Tak, tak, pan poseł jest zapisany.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#MarekBorowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się bardzo krótko przemawiać; tych 10 minut, które są mi przynależne, na pewno nie wykorzystam.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#KazimierzPańtak">W jednej z wypowiedzi przede mną cytowane były głosy ekspertów, twierdzono że ekspertyz zawierających poparcie jest bardzo mało, a ekspertyz zawierających bardzo krytyczne stanowisko dużo. I dobrze, bo, proszę państwa, myślę, że te ustawy też pisali eksperci. Niektórzy z nich wyeksploatowali się, pisząc te ustawy, natomiast ci, co ich nie pisali, na pewno mają bardzo krytyczne stanowisko wobec tego, co zrobili inni. Ale nie przeceniałbym roli ekspertów przy tych sprawach, choć, oczywiście, bez ekspertów nie możemy funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#KazimierzPańtak">Dzisiaj o godz. 18 pan poseł Szymański przewodniczył dyskusji, w której dwóch wybitnych ekspertów w trakcie procedowania nad rządowym projektem ustawy o łączeniu i grupowaniu niektórych banków działających w formie spółki akcyjnej zrobiło bardzo ciekawy wykład. Problem, taki seminaryjny, dotyczył tego, czy Narodowy Bank Polski jest skarbem państwa, czy nie. Mówię o tym w skrócie, choć uczona dyskusja na ten temat mogłaby trwać bardzo długo. Ja wyszedłem i wróciłem tutaj, na salę, ponieważ po godzinie już trochę pogubiły mi się wątki, bo nie byłem przygotowany do takich uczonych dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#KazimierzPańtak">Dlatego, Wysoki Sejmie, chciałbym zwrócić uwagę, że cytowanie ekspertów może być usprawiedliwianiem się, aby nie robić nic. Chcę powiedzieć, że jeżeli ktoś chce coś zrobić, to szuka na to sposobu, a jeżeli nie chce zrobić nic, to szuka usprawiedliwienia. I oto będziemy szukali ekspertów, którzy będą nas usprawiedliwiali tak: Nic nie róbmy, bo i tak koniec kadencji. Przyjdzie nowy Sejm, to będzie początek kadencji, więc też nic nie będzie robił. Proszę państwa, my musimy naprawdę myśleć o państwie, o jego reformowaniu. Argument zatem, że jest koniec kadencji - a w pewnym sensie zbliża się jej koniec - jest argumentem za tym, żeby robić tę reformę, bo mamy pewne doświadczenie. Każdy z nas jest mądrzejszy niż ponad dwa lata temu, gdy wstępował do tej rzeki, jest innym człowiekiem i możemy to wykorzystać. Być może będą pewne dysputy i polemiki, które rozstrzygniemy teraz, i nowy parlament, w nowym składzie osobowym, oraz centrum i nowe struktury państwa będą mogły lepiej funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#KazimierzPańtak">Myślę, że przykładem może być rozpatrywana w trakcie tego posiedzenia ustawa o prawach i obowiązkach posłów, która przewiduje bardzo ciekawe rozwiązania. Jeżeli chodzi o przywileje poselskie, to one wejdą dopiero od początku następnej kadencji. Być może w ten sposób uwolnimy parlament od konieczności podejmowania decyzji we własnych sprawach. Podejmijmy te decyzje za następny parlament. Uporządkujmy przepisy, bo mamy doświadczenie. Biegnie siódmy rok nowego państwa - III Rzeczypospolitej. Mamy doświadczenie, więc przeprowadźmy te reformy, a nie szukajmy usprawiedliwienia i nie cytujmy tu ekspertów. Eksperci są potrzebni, ale nikt nas nie zwolni z odpowiedzialności politycznej - bo tu będą rozstrzygnięcia polityczne. Ekspertów musimy wysłuchać, ale żeby utrącać pewne sprawy, nie musimy się posługiwać ekspertami. Musimy mieć zdrowy rozsądek poselski i doświadczenie, a to mamy.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#KazimierzPańtak">Dlatego apeluję, żebyśmy się zebrali, czy to za sześć miesięcy - byłoby to trochę długo - ktoś tu, słyszałem, mówił o sześciu tygodniach. Będzie tu zapewne polemika. Na pewno musi być czas na to, aby spokojnie przedyskutować i przenieść te doświadczenia na papier. To, co jest błędem projektu, widzimy w pierwszym czytaniu, potem ten projekt przejdzie do drugiego czytania, a już w trakcie trzeciego czytania, gdy zostanie przyjęty przez Sejm, nie będzie miał niedoróbek i wykorzystane w nim będą nasze doświadczenia i doświadczenia różnych ekspertów. Trzeba ruszyć w końcu reformę centrum, bo przecież chyba ze cztery lata nie było żadnej reformy centrum. A mamy pewne doświadczenia, które powinniśmy i musimy wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#KazimierzPańtak">Opowiadam się za tym, żeby rzetelnie i uczciwie popracować nad tymi projektami.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Pańtakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MarekBorowski">Jako ostatni zabierze głos pan poseł Janusz Szymański z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JanuszSzymański">Chcę powiedzieć, że nie mogłem wystąpić w tym czasie, kiedy pan marszałek był uprzejmy mnie wywołać, ponieważ byłem zajęty pracami w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JanuszSzymański">Chcę zwrócić państwa uwagę na to, że dochodzimy do pewnego absurdalnego rytmu pracy. Projektów złożonych do laski marszałkowskiej jest tak wiele, że powinniśmy ustalić kalendarz i pewne minimum legislacyjne, które Sejm może do końca swej kadencji wykonać. Myślę, że pan marszałek Borowski przekaże moją prośbę, by taki kalendarz i program prac legislacyjnych dla Sejmu tej kadencji został określony. Nie może być takiej sytuacji, że choć do laski marszałkowskiej wpłynęło sto kilkadziesiąt projektów, to dochodzą nowe a w gruncie rzeczy wiemy, że większość z nich, nawet przedłożeń rządowych, nie ma szans realizacji.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JanuszSzymański">Ale chciałbym, panie marszałku, dotknąć przy okazji tej debaty zasadniczych problemów. Cieszę się, że Prezydium Sejmu, które od dłuższego czasu tego nie stosowało, zaproponowało w tej debacie otwartą formułę dyskusji. Myślę, że to jest ważne. Cieszy mnie także, że pan minister Miller wytrwał do końca, słuchając wszystkich wypowiedzi, co chcę szczególnie podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#JanuszSzymański">Chciałbym powiedzieć o tym, co mnie zastanawia i co mnie niepokoi. Widzę tu powtórzenie historii, która miała miejsce w poprzednich kadencjach, kiedy projekt przedstawiał minister Kulesza. Wówczas mu zarzucałem, że nie ma całościowej koncepcji reformy administracji publicznej, ponieważ minister Kulesza koncentrował się głównie na reformie administracji publicznej, ale w zakresie samorządu terytorialnego, rysując koncepcje stworzenia drugiego szczebla i ewentualnej reformy podziału administracyjno-terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#JanuszSzymański">Dzisiaj mamy odwrócenie tej sytuacji. Została przedstawiona koncepcja reformy administracji publicznej, ale dotyczącej centrum, czyli naczelnych i centralnych organów administracji rządowej. Twierdzę, że brak tutaj całościowej koncepcji reformy administracji publicznej w państwie.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#JanuszSzymański">Wydaje mi się, panie ministrze, że byłoby dobrze dzisiaj zarysować perspektywę utworzenia drugiego szczebla samorządu terytorialnego i - co się z tym ściśle wiąże - przedstawić projekt reformy podziału administracyjno-terytorialnego kraju. Proszę państwa, powiedzmy z tej trybuny wprost: nie jest możliwe utworzenie powiatów bez dokonania podziału administracyjno-terytorialnego. Tego podziału prędzej czy później trzeba dokonać i to wraz z podjęciem decyzji o drugim szczeblu samorządu terytorialnego. Abstrahuję od tego, czy rozstrzygnięcie będzie na rzecz powiatu, czy województwa samorządowego. Nie mówię już o pewnych strukturach mieszanych, czyli o szczeblach administracji rządowej. Bo nie jest prawdą, że musi się to zatrzymać na województwie, może się również zatrzymać na powiecie.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#JanuszSzymański">Żałuję, że w projekcji tej reformy zabrakło w wystąpieniu pana ministra Millera całościowego spojrzenia, a przynajmniej zarysowania pewnej perspektywy. Chodzi o to, jak rząd Włodzimierza Cimoszewicza tę sprawę widzi i w jakim czasie przewiduje jej rozwiązanie. Czy w tej kadencji, czy też wychodzimy poza tę kadencję? Po prostu tego nie było. To jest właśnie problem kolejności działań.</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#JanuszSzymański">Uważam, że jest dobrze, iż zaczynamy od reformy centrum, przy czym mamy pewne istotne utrudnienie sytuacyjne. Najczęściej tego typu reforma wiąże się z reformą konstytucyjną. Tak szczerze mówiąc, te działania powinny być podjęte równolegle. Wraz z tym pakietem czy tym katalogiem projektów, który rząd złożył do laski marszałkowskiej i który dzisiaj jest rozpatrywany w pierwszym czytaniu, powinna być zarysowana koncepcja konstytucyjna egzekutywy - a więc rządu, pozycji prezesa Rady Ministrów i poszczególnych organów administracji rządowej - i pewna koncepcja całościowa, jeśli chodzi o system prawny.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#JanuszSzymański">Proszę Państwa! Chcę powiedzieć, że poza rozwiązaniami instytucjonalnymi Polsce potrzebna jest zasadnicza reforma systemu prawnego. Myślę o nowej kodyfikacji prawa cywilnego i prawa handlowego, nie mówiąc już o poprawieniu Prawa upadłościowego czy o Prawie bankowym. Ale to, panie ministrze, co jeszcze mnie boli, to chociażby to, że przedstawiając ten pakiet zmian, nie zająknął się pan nawet na temat koncepcji zmian w ustawie o Narodowym Banku Polskim, Państwowej Inspekcji Pracy czy innych naczelnych i centralnych organach państwa. Otóż jeżeli dotykamy reformy centrum, to musimy pamiętać, że potrzebna jest zasadnicza reforma ustawy o Narodowym Banku Polskim i o Prawie bankowym. Chcę powiedzieć, że zaliczam to do mankamentów tej koncepcji reformowania systemu naczelnych organów państwa, czyli administracji rządowej. Myślę, że Komisja Nadzwyczajna tę problematykę powinna podjąć.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#JanuszSzymański">Otóż chcę zauważyć, że w pakiecie tym wykorzystano wiele pozytywnych uwag, dotyczących ustawowego uregulowania trybu, organizacji pracy Rady Ministrów, i podkreślam — jest to dobry materiał do dalszych prac. Jednocześnie chciałbym dodać, że z niepokojem przyjmuję to, że w wydaniu czy przedłożeniu rządowym ograniczono się do powołania Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Sądzę, że jest to rozwiązanie, które w pierwszym czytaniu powinno się zdecydowanie poddać krytyce. Namawiałbym projektodawców do zmiany decyzji i opowiedzenia się jednak za przyjęciem rozwiązania, które sytuowałoby tu kancelarię całej Rady Ministrów. Poza systemem kanclerskim nie ma właściwie przykładu na takie uregulowanie ad personam. Uważam, że powinno być to uregulowanie dotyczące organu, i do takiej refleksji zachęcam pana ministra Millera i rząd.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#JanuszSzymański">Bardzo mnie cieszy - i chcę z tego miejsca publicznie wyrazić zdecydowaną aprobatę - że ulega pewnemu istotnemu zwiększeniu ranga Rady Legislacyjnej. W ogóle z pewnym optymizmem przyjmuję te informacje czy wypowiedzi, które wskazują, że sprawa skoncentrowania się na ważnych problemach legislacji znajduje zrozumienie i poparcie rządu. Otóż im lepiej będą przygotowywane projekty ustaw w łonie rządu, tym szybciej parlament będzie mógł ustanawiać mądre, lepsze prawa. Jeśli mamy gorszy projekt, to wszyscy wiemy, ile czasu on zabiera. Chcę, panie ministrze, powiedzieć, że na przykład z projektu Prawa wodnego nie da się zrobić dobrego prawa, i nawet prosiłbym z tego miejsca o to, żeby pan minister zechciał rozważyć postawienie na Radzie Ministrów kwestii wycofania tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#JanuszSzymański">Proszę Państwa! Jakkolwiek by na to patrzeć, jest to próba całościowej reformy naczelnych i centralnych organów administracji rządowej. Można mieć wiele uwag, ale jest to koncepcja zwarta i zasługuje generalnie na akceptację i przekazanie do komisji. Nie sądzę jednak, by parlament był uprawniony do podejmowania decyzji określającej czas, w jakim należy przedstawić sprawozdanie. Rozumiem, że sprawy te trzeba rozstrzygnąć kompleksowo i w formie sprawozdań poddać to takiej samej debacie jak obecna.</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#JanuszSzymański">Natomiast niepokoi mnie - i sygnalizuję to panu ministrowi Millerowi - koncentracja uprawnień wojewody. Otóż o ile administracja specjalna ma sens i zachęcałbym pana ministra Millera do poszukiwania rozwiązań, które Państwową Inspekcję Pracy czyniłyby centralnym organem administracji rządowej, o tyle z niepokojem przyjmuję tutaj te rozwiązania, które dają większą władzę wojewodzie. Uważam, że wojewoda ma dosyć uprawnień władczych obecnie i siłą rzeczy należałoby te uprawnienia ograniczać, a nie przekazywać uprawnień administracji specjalnej na rzecz wojewody.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#JanuszSzymański">Kończąc, panie marszałku, chciałbym z tej trybuny zaapelować: nie chodzi tylko o reformowanie instytucji państwa, ale równolegle należy podjąć zdecydowany wysiłek - tak też odebrałem wystąpienie pana posła Szarawarskiego, który mądrze wskazał liczne problemy z instytucją skarbu państwa i kwestie związane z jego regulacją - ten rząd powinien się pokusić o większy wysiłek, i przede wszystkim zdecydować o tym, czy może dzisiaj podjąć debatę na rzecz dużych kodyfikacji, nie tylko Kodeksu karnego, ale potrzebniejszej kodyfikacji Prawa handlowego. Nie mamy w ogóle zrębów prawa koncernowego, prawa holdingowego i musimy od podstaw tworzyć w epizodycznych czy specjalnych ustawach, specustawach, bardzo rachityczne czy protetyczne rozwiązania prawne.</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#JanuszSzymański">Chciałbym, panie ministrze, skierować ten apel do rządu, żeby w możliwie krótkim czasie mógł odpowiedzieć, czy jest w stanie podjąć wysiłek na rzecz mądrego, dobrego, systemowego zdefiniowania instytucji skarbu państwa, bo samo ministerstwo czy minister skarbu państwa tego nie rozwiąże, potrzebne są przepisy prawa materialnego. Tak więc chcę pokazać, że przed nami nie tylko zmiany nomenklatury i ustaw kompetencyjnych, ale i całościowych regulacji prawa materialnego. I to jest wyzwanie najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-139.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu, który zabrał głos ostatni.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#MarekBorowski">Tym samym lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#MarekBorowski">Obecnie wysłuchamy wystąpień przedstawicieli wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#MarekBorowski">W kolejności pierwszego proszę o zabranie głosu ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów pana Leszka Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#LeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W pierwszej kolejności pozwolę sobie podziękować za wszystkie życzliwe uwagi, które zostały sformułowane w kontekście dzisiejszego przedłożenia, a także za oznaki zachęty dla rządu w jego determinacji w sprawie kontynuowania prac reformatorskich. W wielu wystąpieniach bowiem podkreślano, że oto kończymy dzisiaj długotrwały etap prac przygotowawczych, zaczęty gdzieś około roku 1990. Musiało upłynąć tak dużo czasu, żeby dzisiaj parlament mógł zapoznać się z pakietem 12 projektów i rozpocząć nad nimi merytoryczną debatę. Serdecznie zatem dziękuję. Rzecz jasna mogę zapewnić panie posłanki i panów posłów, że rząd nie będzie ustawał w swojej determinacji.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#LeszekMiller">Padło bardzo wiele zróżnicowanych uwag i opinii, także krytycznych. Często wykluczały się one wzajemnie. Przypomnę państwu, że bardzo wielu zwolenników reformy wygłaszało opinię, że tempo prac reformatorskich jest zbyt wolne, ale wcale też niemała część dyskusji ogniskowała się wokół stwierdzenia, że idziemy za szybko. Jeden z panów posłów użył nawet sformułowania: ekspres legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#LeszekMiller">Wiele uwag dotyczyło tego, że w przedstawionym pakiecie jest zbyt duży zakres przedmiotowy zmian, że zbyt wiele ministerstw zostało objętych zasięgiem tej reformy, co prowadzi do ich likwidacji. Sprawa ministerstwa budownictwa jest tutaj najlepszym przykładem. Równie często jednak padało twierdzenie, że ten zakres przedmiotowy jest zbyt wąski i że zmiany odnoszące się do sześciu resortów to stanowczo zbyt mało.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#LeszekMiller">Wiele opinii zostało sprowadzonych do tezy, że w pakiecie przewiduje się zbyt dużo uprawnień dla wojewody. Najczęściej padały przykłady odnoszące się do usytuowania kuratoriów, do kwestii ochrony środowiska, do Państwowej Inspekcji Handlowej. Tyle samo opinii dotyczyło zbyt małego zakresu uprawnień. Wielu posłów twierdziło, że w dalszym ciągu tenże pakiet pozostawia zbyt duży zakres działania administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#LeszekMiller">Część szanownych pań i panów posłów akceptowała etapowość reformy, ale duża część twierdziła, że reforma powinna być przeprowadzona w jednorazowym akcie, kompleksowo, i nie akceptowała pomysłu etapowości.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#LeszekMiller">Wreszcie wyrażano obawy przed zamieszaniem i destabilizacją, jaka może wyniknąć z reformy, ale jednocześnie żądano, aby reforma miała szerszy zakres, czyli to niebezpieczeństwo destabilizacji i zamieszania tylko by się zwiększyło.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#LeszekMiller">Wyrażano także obawy co do kosztów reformy, jednak najczęściej nie towarzyszyła temu refleksja na temat tego, czy utrzymanie obecnych rozwiązań nie jest bardziej kosztowne zarówno z ekonomicznego, jak i społecznego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#LeszekMiller">Mógłbym tę listę rozszerzać. Te przykłady świadczą o tym, jak bardzo skomplikowana jest problematyka, materia, którą się zajmujemy, a ostra krytyka, jaka miała miejsce w odniesieniu do wielu sformułowań, w moim pojęciu jest pochodną nie tylko treści projektów ustaw, ale i po prostu różnicy interesów.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#LeszekMiller">Wysoka Izba po raz pierwszy obraduje nad tą materią; przypuszczam, że gdyby debatowała nad podobnym pakietem projektów ustaw wniesionym przez inny rząd, to większa część tych uwag zostałaby powtórzona i też wniesiona pod rozwagę Izby. Różnica w poglądach nie dotyczy bowiem relacji: ustawa rekomendowana przez rząd i ustawa rekomendowana przez Sejm, tylko różnic w poglądach wewnątrz Wysokiej Izby i to różnic niekoniecznie przebiegających zgodnie z podziałami klubowymi, ale często w poprzek nich. Traktuję to zupełnie normalnie, jako że gdy debatujemy nad tak rozległym tematem, nad dwunastoma projektami ustaw, rzecz jasna, muszą się ujawnić różnice interesów. Jest tylko pytanie, czy potrafimy pokonać je albo wznieść się ponad rozmaite interesy grupowe i presje wynikające z nacisków lobbies czy też nie. Mam nadzieję, że to się powiedzie i że dzisiejsza sugestia, aby pakiet projektów ustaw trafił do Komisji Nadzwyczajnej i stał się przedmiotem intensywnych prac, zostanie przez Wysoką Izbę zaaprobowana.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#LeszekMiller">Chciałbym obecnie pogrupować zgłoszone uwagi i obawy.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#LeszekMiller">Po pierwsze, sformułowano tezę, i było również takie oczekiwanie, by projekty ustaw zgłoszone dzisiaj w Wysokiej Izbie wybiegały poza postanowienia obecnej konstytucji i antycypowały przyszłe rozwiązania. Ten motyw pojawiał się zwłaszcza w wystąpieniach klubowych. Chciałbym podzielić się refleksją, iż rząd może przedstawiać tylko te projekty, które są zgodne z obowiązującą konstytucją, i opierać się na tym, co jest, a nie na tym, co może być albo co ma być, bo nie musi tak być. Stąd też rzeczywiście te projekty były tworzone tak, aby uwzględnione w nich były dotychczasowe, obowiązujące regulacje. Choć też chcę państwa zapewnić, że w nowym tekście konstytucji, nad którym obecnie się pracuje, nie ma regulacji, które czyniłyby projekty przedłożonych ustaw nieaktualnymi, a więc nie ma zagrożeń, które powodowałyby konieczność przekreślenia przyjętych ustaleń, gdyby projekt ustawy zasadniczej został przyjęty w takiej postaci, w jakiej go w tej chwili znamy. Podjęto także wysiłek, aby projektowane rozwiązania były zgodne nie tylko z ustawą zasadniczą, ale także z innymi ustawami, np. z ustawą o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#LeszekMiller">Drugi blok uwag dotyczył poglądu, że raczej nie należy rozkładać reformy na wiele etapów, gdyż istnieje niebezpieczeństwo, iż zostanie ona rozmyta, utopiona, że powinna ona być raczej całościowa, kompleksowa, przeprowadzona w jednym rzucie itd. Otóż tutaj chcę od razu powiedzieć, że jesteśmy zwolennikami etapowości i razem z panem ministrem Polem wielokrotnie to podkreślaliśmy. To, co dzisiaj przedstawiamy Wysokiej Izbie, jest inauguracją debaty w tej sprawie. Nie jest to zresztą pogląd tak bardzo oryginalny. Przypomnę, że podobną myśl prezentował rząd pani Hanny Suchockiej. W tezach dotyczących reformy pisano bowiem, że takich przekształceń nie można traktować - ani tym bardziej realizować - jako jednorazowej zmasowanej akcji, która w krótkim czasie miałaby przynieść pożądany całościowy rezultat. Używano tam sformułowania, które warto zapamiętać - iż powinna być stosowana metoda selektywnego radykalizmu, a więc: wybranie pewnego komponentu i radykalne podejście do reformy owego komponentu. Dokładnie taka metoda została zastosowana w koncepcji rządu Włodzimierza Cimoszewicza. Przy czym oczywiście prawem tych, którzy przedkładają taki projekt, jest ustalenie preferencji. Mówiliśmy, że ten komponent, który przedstawiamy jako pierwszy, to reforma centrum administracji rządowej i tej części administracji, która dotyczy głównie gospodarki. Tak więc wprawdzie klub Unii Wolności był raczej zwolennikiem, aby nie rozkładać reformy na wiele etapów, ale parę lat temu wielu przedstawicieli tego klubu prezentowało pogląd zbliżony do naszego dzisiejszego poglądu.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#LeszekMiller">Wreszcie trzeci blok uwag odnosi się do kwestii reformy MSW i autopoprawki dotyczącej tej sprawy. Wyrażono wręcz pogląd, że brak tej autopoprawki uniemożliwia poparcie całego pakietu. Wyjaśniam zatem, że koncepcja, aby zintegrować problematykę obecną dzisiaj w Urzędzie Rady Ministrów z problematyką obecną dzisiaj w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych jest nowa i powstała dopiero w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. Kiedy rząd Józefa Oleksego przekazywał ten pakiet, nie prezentowano takiego właśnie ujęcia. Ta koncepcja została zapowiedziana, jak państwo pamiętają, w exposé pana premiera Cimoszewicza, i wtedy nikt nie poddał jej krytyce. Rząd zatem opracowuje w tej chwili tę zmianę i po przyjęciu przez Radę Ministrów skieruje ją na ręce marszałka Sejmu. Przyznam szczerze, że odbieram to jako dość dziwny pretekst, aby opierając się na fakcie, że nie ma jednej autopoprawki, odrzucać cały pakiet złożony z 12 dużych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#LeszekMiller">Wreszcie czwarty blok uwag to zarzuty, iż nie ma jasnej koncepcji reformy administracji publicznej, reformy terytorialnej, że brak tej całościowej koncepcji - w sposób niezwykle kompetentny przed chwilą mówił o tym pan poseł Szymański - uniemożliwia niektórym klubom poparcie tej inicjatywy. Jak rozumiem, zarzut ten dotyczy głównie braku założeń reformy rządowej administracji terenowej oraz tworzenia nowych szczebli czy kategorii samorządu terytorialnego. W tej kwestii pozwolę sobie przypomnieć, że w Sejmie rozpatrywane są następujące projekty ustaw, które tematycznie wiążą się z tym zagadnieniem: projekt ustawy o państwowej służbie cywilnej, który już od wielu miesięcy jest przedmiotem uwagi Wysokiej Izby, projekt ustawy o samorządzie powiatowym, nad którym zakończono już prace, oraz złożony przez posłów, a jeszcze nie rozpatrywany (wykluczający zresztą ów projekt o samorządzie powiatowym), projekt ustawy o samorządzie wojewódzkim, który - nie mam pewności, czy państwo wszyscy wiedzą - dotyczy samorządu wojewódzkiego, ale w obrębie tych województw, które dzisiaj w Polsce istnieją. Mamy już zatem kilka aktów prawnych w tej kwestii albo w dużym stopniu zaawansowanych, albo w każdym razie będących w fazie prac.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#LeszekMiller">Niemniej podzielam pogląd, że istnieje konieczność, aby taki program kompleksowy w tych sprawach przedstawić, dlatego też do planu pracy Rady Ministrów na I półrocze włączone zostało rozpatrzenie rządowego programu decentralizacji administracji publicznej i umocnienia samorządu terytorialnego. Otóż w tym programie chcielibyśmy zawrzeć stanowiska rządu wobec rozmaitych inicjatyw poselskich dotyczących materii reformy administracji, oczywiście zarysować wizję docelowych zmian, przyjąć harmonogram przedstawiania Sejmowi odpowiednich projektów ustaw. Jak sądzę, ten program stanowiłby dopełnienie prezentowanego dzisiaj pakietu ustaw regulujących centrum administracyjne i gospodarcze rządu, gwarantując kompletność i spójność działań.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#LeszekMiller">Przy tej okazji chciałbym podzielić się wrażeniem, iż mimo świadomości, że trwają prace nad tymi kwestiami, które składają się na kompleksową reformę, nie można byłoby się zgodzić, by czekać z reformą centrum administracyjno-gospodarczego do rozstrzygnięć w tej sprawie. Myślę, że pierwszy etap reformy może być prowadzony równocześnie z tamtymi pracami. Gdyby iść tym tropem, można by powiedzieć tak: nie ma konstytucji, wobec tego czekamy na konstytucję. Nie ma reformy rządowej administracji terenowej oraz nowych szczebli czy kategorii samorządu terytorialnego - czekamy, aż to się wygotuje. Nawet dzisiaj jeden z panów posłów mówił, powołując się na przykład spoza naszego kraju, że należałoby, być może, poczekać na ugruntowanie się w świadomości społecznej przekonania o potrzebie przemian, które zachodzą. Można, oczywiście, czekać. Są znane z historii przykłady, ale chyba jedyną, która zrobiła karierę na czekaniu, była Penelopa, bo rzeczywiście przeszła ona do historii, po prostu czekając. Takie przypadki są raczej odosobnione i raczej na kartach historii zapisywali się ci, którzy coś chcieli zrobić - mniej udatnie, bardziej udatnie, ale w każdym razie starali się działać energicznie.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#LeszekMiller">Padło też kilka uwag dotyczących projektu ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. Mam ich wypisanych dużo, ale pora jest późna. Właśnie koledzy pokazują mi taki charakterystyczny znak, więc proszę mi nie mieć za złe... Ale jeszcze chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#LeszekMiller">W kilku wystąpieniach została wyrażona obawa przed pełnym zespoleniem funkcji i zadań administracji rządowej na szczeblu wojewódzkim z administracją specjalną. Jak zrozumiałem, chodzi o to, że w działaniu tych administracji, które są dzisiaj specjalne, po podporządkowaniu wojewodzie zacznie przeważać interes wojewódzki, lokalny, a przedsięwzięcia w dziedzinach szczególnie drażliwych społecznie, zwłaszcza - nazwijmy to - kontrolno-policyjnych, mogą być po prostu blokowane przez wojewodów. Nie lekceważę tego, ale chciałbym zwrócić państwa uwagę, że już dzisiaj wojewodom podlega wiele służb wykonujących zadania nadzorczo-policyjne. Jest to na przykład nadzór architektoniczno-budowlany, specjalistyczny nadzór budowlany, służby geodezyjne, nadzór weterynaryjny. Chcę poinformować, że te służby bardzo często podejmują działania w stosunku do jednostek podległych wojewodom, i są to działania bardzo zdecydowane. Wcale nie jest tak, że mają one skłonność do ulegania jakimś interesom lokalnym. W każdym razie nie ma dowodu na to, że mogłoby się tak stać w tej konkretnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#LeszekMiller">Była też grupa mówców, którzy jakby krytykowali, że tylko cztery administracje specjalne zostaną oddane w gestię województw. Wydaje się zatem, iż pełne zespolenie jest procesem, a przedkładany projekt tylko pierwszym etapem. Przede wszystkim, jak sądzę, przyczyni się on do odwrócenia dotychczasowej tendencji mnożenia administracji specjalnych. Ale też nie może ujść naszej uwagi, że dążenia do pełniejszego zespolenia administracji specjalnych były krytykowane na tej sali, i to czasami bardzo intensywnie. Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, konserwatorzy zabytków, kuratoria oświaty, PIH - to są te obszary, które spotykały się tutaj z największym oporem. Z pewnością problem, jak w końcu ma wyglądać relacja między wojewodą a administracją specjalną i ile tych administracji specjalnych powinniśmy podporządkować wojewodzie, będzie jednym z najtrudniejszych i najbardziej iskrzących w dalszych poselskich debatach.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#LeszekMiller">Mówiono także, że projekt ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej nie powinien być rozpatrywany w pakiecie ustaw reformujących naczelne organy administracji państwowej. Tu sobie pozwolę na pogląd odmienny. Uważam, że jest to dobra okazja, żeby on się znalazł w tym pakiecie, tym bardziej że w ostatnich latach to podstawowe ogniwo administracji rządowej w terenie pozostawało nieco poza głównym nurtem zmian ustrojowych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#LeszekMiller">Kolejna ustawa, o której słów kilka, to ustawa o ministrze administracji publicznej i mieszkalnictwa. Tutaj też było kilka jasno zarysowanych poglądów. Przede wszystkim - krytyka próby połączenia w jednym organie administracji publicznej oraz mieszkalnictwa. Odniosłem wrażenie, że koledzy posłowie, którzy tę kwestię podejmowali, sądzili, że oto resort administracji publicznej i mieszkalnictwa w tym ujęciu, w jakim się znajduje w przedłożeniu, ma powstać pod względem przedmiotowym z automatycznego objęcia jednym przydziałem spraw pozostałych po zniesieniu URM i po urzędzie ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa. Otóż tak nie jest. Koncepcja czy idea jest taka, żeby nowy urząd nie przejął wszystkich spraw po Urzędzie Rady Ministrów i po ministrze gospodarki przestrzennej i budownictwa. Jeśli chodzi o te ostatnie, zasadniczą ich część, z wyjątkiem mieszkalnictwa, miałby przejąć nowo tworzony urząd ministra gospodarki i handlu międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-141.21" who="#LeszekMiller">Padały też wreszcie uwagi krytyczne co do samej nazwy urzędu. Mówiono, że powinien to być tylko urząd ministra administracji publicznej, bez słowa: mieszkalnictwa. Mówiąc szczerze, mam wątpliwości, czy takie słowo w poprawnym języku polskim istnieje i co ono miałoby oznaczać. Rozumiem, jaka jest intencja, ale myślę, że pojęcie administracji publicznej jest wystarczająco pojemne. Zakres kompetencji obejmujący ten wyraz może zmieścić się w pojęciu administracji publicznej, tj. w pojęciu administracji publicznej może zmieścić się problematyka mieszkalnictwa. Jeśli nie będzie aprobaty dla używania dalej tego słowa, nie będziemy oczywiście kruszyć o to kopii, tym bardziej że - jak już mówiłem wcześniej - rząd Włodzimierza Cimoszewicza uważa, iż w zakresie funkcjonowania ministerstwa administracji publicznej powinno dodać się również: i spraw wewnętrznych. Tak, aby powstał resort, który w sposób zintegrowany zajmowałby się problematyką wynikającą z funkcji administracji publicznej i wielu obszarów problemowych, którymi dzisiaj kieruje minister spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-141.22" who="#LeszekMiller">W odniesieniu do projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów podstawowa część uwag dotyczyła poszczególnych regulacji, zmierzających do odciążenia posiedzeń Rady Ministrów od spraw drugorzędnych oraz wzmocnienia pozycji szefa rządu. Zwracano uwagę na potrzebę skorelowania tych regulacji z zasadą kolegialności. Według mojej oceny ta zasada nie jest naruszona, najwyżej pozostaje kwestia pewnych uściśleń redakcyjnych. W każdym razie - rozumiem, że to wynika z dyskusji - nie jest kwestionowana sama zasada koncentrowania się na sprawach strategicznych, a temu te regulacje mają służyć.</u>
          <u xml:id="u-141.23" who="#LeszekMiller">Natomiast w przypadku projektu ustawy o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zgłaszano postulat ujęcia tej materii w ustawie o organizacji i trybie prac Rady Ministrów, uznając, że nie zasługuje on na oddzielne potraktowanie ustawowe. Pan poseł Szymański dokonał kolejnej korekty: żeby nie mówić o Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, lecz o kancelarii Rady Ministrów. Według mnie takie rozwiązanie jest oczywiście możliwe. Ważne, aby ta kwestia była regulowana ustawowo, bo niewątpliwie ranga i znaczenie, jakie będzie miała ta kancelaria, są niezwykle istotne. Nie dotknąłem wszystkich spraw, ale będziemy mieli, jak sądzę, taką okazję w dalszym toku prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-141.24" who="#LeszekMiller">Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że przy sprawie reformy administracji rządowej zderzają się jakby dwa podejścia: praca nad tymi projektami, które są, oraz piętrzenie kolejnych trudności i odraczanie momentu uruchomienia tych prac. Wyrażam nadzieję, że - z pożytkiem dla społeczeństwa - koncepcja czekania z tą reformą na lepsze czasy nie uzyska poparcia Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-141.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.26" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Leszkowi Millerowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, jeśli jako człowiek, który się zajmuje zawodowo pisaniem, mogę się wtrącić do tego, co pan powiedział, to mieszkalnictwo jest słowem, z którym myśmy się nie oswoili, ale jest zbudowane dokładnie na tej samej zasadzie, co budownictwo. Jest: budować i budownictwo. Mieszkać i mieszkalnictwo. To jest prawidłowe. Przyzwyczailiśmy się do słów: sprawy mieszkaniowe. Ale czy mówimy: sprawy budowlane? Mówimy: budownictwo. Nie mówimy: sprawy rolne. Mówimy: rolnictwo. Tak więc to jest prawidłowe, trzeba się z tym oswoić.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pełnomocnika Rady Ministrów do spraw reformy centrum gospodarczego rządu pana Marka Pola.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#AleksanderMałachowski">Ależ pan ma długi tytuł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarekPol">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wraz z panem ministrem Millerem i przedstawicielami administracji rządowej z dużą pokorą wysłuchaliśmy wszystkich wypowiedzi, uwag, opinii, pozytywnych, ale i krytycznych, tych, które wskazywały na pozytywy pakietu, ale też bardzo wielu takich, które wskazywały na jego słabości, na wątpliwości co do pewnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MarekPol">Oczywiście krytyczne wypowiedzi o reformie są mniej przyjemne dla twórców, często natomiast bardziej twórcze w pracach parlamentu. Jeśli wynikało to z dobrej woli, z woli poprawienia projektów, to tym bardziej za te uwagi i tę krytykę dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#MarekPol">Tak się składa, że dyskutujemy dzisiaj o ogromnym pakiecie regulacji. Przyznam, że moje doświadczenie parlamentarne nie jest największe, ale w parlamencie pracuję piąty rok z przerwą, i tego rodzaju pakiet, porównywalny w sensie objętości, na pewno ranga tamtego była w owych czasach - a może w ogóle - wyższa, wpłynął od rządu Mazowieckiego w 1989 r. (Mówię o obszerności, nie porównuję innych kwestii.)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#MarekPol">Wielkość, skala przeobrażeń zapisywanych w tego typu pakietach ustaw ma jedną charakterystyczną cechę. Jeden z opozycyjnych w stosunku do dzisiejszego rządu polityków powiedział - przepraszam, iż zacytuję, nie podając nazwiska - że tego typu dyskusja nad tego typu pakietem jest niezwykle łatwa dla kogoś, kto chce go skrytykować. Skala tego przedsięwzięcia jest tak duża, że strzelając, prawie zawsze trafi się w jakieś sedno. Ponadto jest jeszcze jeden problem. Złożoność tej regulacji prawnej, ilość odniesień do różnych dziedzin prawa materialnego, zmian ustaw powodują, że stosunkowo nieduża grupa osób zna dokładnie te zapisy. A w związku z tym pojawiają się, po pierwsze, wątpliwości - rzecz naturalna - po drugie zaś, łatwiej skrytykować, bo trzeba się oprzeć na opinii mówiących.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#MarekPol">Zdaję sobie sprawę z tego, iż nie mam najmniejszych szans, aby odnieść się szczegółowo do uwag, propozycji czy wątpliwości, a nawet zapytań, które zgłosili panie i panowie posłowie. (Wszystkie zanotowaliśmy, dysponujemy już w tej chwili pełnymi stenogramami z wypowiedzi, będziemy analizowali wszystkie sugestie, propozycje, wątpliwości.) Odniosę się więc tylko do pewnych poruszonych tutaj problemów. Po wypowiedzi pana ministra Millera czuję się zwolniony z obowiązku ogólnego odniesienia się do całej dzisiejszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#MarekPol">Może przedstawię moje zdanie na temat wniosku najdalej idącego, który padł, przyznam uczciwie, z trochę zaskakującej dla mnie strony. Został zgłoszony przez Unię Wolności. Był to wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu całego pakietu projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#MarekPol">Pomijam retorykę, która była przy tym stosowana. To jest prawo opozycji domagać się, aby reformy nie nazywać reformą, ale reorganizacją, mówić o niej, że jest to przyczynek do reformy lub jej okruchy. To są rzeczy drobne. W końcu przecież każdy z nas używa pewnej określonej retoryki. Pomijam pewne nieprawdziwe sformułowania. Otóż jeżeli mówi się, że ten pakiet - tak to można określić - był znacznie szerszy niż dziś, że powyrywano z niego te rzeczy, które były niewygodne dla dzisiejszej koalicji, i skierowano do Sejmu, to powiem wprost: Bardzo cenię opracowania z okresu rządów pani Hanny Suchockiej. Moim zdaniem są bardzo obszerne i ujęte problemowo, zwłaszcza te, które są tezami reformy. Można powiedzieć, że my jako państwo dysponujemy pewnym kierunkowym programem reformy administracji publicznej - odpowiadam tu po trosze panu posłowi Szymańskiemu - bo nikt z nas nie zanegował tez wówczas przyjętych. Mówiono, co trzeba mniej więcej zrobić, i można powiedzieć, że przy tym poziomie ogólności sformułowań - sformułowań słusznych - należało to przyjąć. Powiem jednak w ten sposób: Otóż bardzo dokładnie śledziłem wszystkie dokumenty, które w tamtym okresie powstawały. Tak jak powiedziałem, śledziłem je po to, aby korzystać z wiedzy, która była w nich zawarta. (Nawiasem mówiąc, przy tamtych projektach i przy moich projektach czy tego rządu projektach bardzo często pracowali ci sami eksperci, tak że odszukanie dokumentów nie było wielkim problemem.) I chcę powiedzieć, że w części gospodarczej nie za bardzo było z czego czegokolwiek wyrywać, ponieważ ustaw dotyczących zmiany rządowej administracji gospodarczej po prostu nie było.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#MarekPol">Na przykład z ustawy o organizacji i trybie pracy ministrów wyrwano dwa obszary zagadnień. Jeden, który, jak wszyscy wiemy - wszyscy, którzy znają projekt i poprzedni, i obecny - był kwestionowany przez większość konstytucjonalistów: chodziło o to, aby funkcjonowania ministra nie musiała określać oddzielna ustawa. Konstytucjonaliści są zdania, że powinna. W tamtym projekcie coś takiego było. To usunięto z projektu rządu Hanny Suchockiej. Drugi obszar, który usunięto - tu zgadzam się, ważny, aczkolwiek, naszym zdaniem, powinno to być gdzie indziej uregulowane - to kwestia tak zwanego twardego administracyjnego rdzenia ministerstwa i politycznej wymiennej nadbudowy. To było w tamtym projekcie, w tym projekcie tego nie ma. Jest zgoda co do sprawy: absolutnie rząd obecny nie neguje, że tak powinno być. Chcielibyśmy, aby pracując nad ustawą o państwowej służbie cywilnej i nad tym pakietem dojść do takiego rozwiązania; jeżeli posłowie w trakcie prac tego rozwiązania nie uzupełnią, to my będziemy to uzupełniali i prawdopodobnie będziemy bardzo bliscy zapisom z tamtego okresu. Tak że poza tym ten projekt jest dokładnie taki sam. Jestem gotów to omawiać. Przepraszam, pisał to ten sam ekspert.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#MarekPol">Jeżeli chodzi natomiast o kwestie skarbu państwa, podstawą projektu odrzucenia pakietu również było to, iż nie zawiera on ustawy o skarbie państwa. Chcę odwołać się tu do wielu ekspertyz, również tych pani prof. Gajlowej, które ostatnio znaleźliśmy w skrytkach. Otóż jesteśmy w instytucji, która tworzy prawo. Polska ma ustawę o skarbie państwa. Jest nią ustawa pod tytułem Kodeks cywilny. Art. 34, 41, 43, 441 i szczególne artykuły dotyczące skarbu państwa i jego osobowości prawnej - to są artykuły szczególnie wyraźnie mówiące o skarbie państwa. Wiele innych artykułów w Kodeksie cywilnym ogólnie mówiących o instytucjach posiadających osobowość prawną też odnosi się do ustawy o skarbie państwa. Mamy ogromny problem z pojęciem ekonomicznym skarbu państwa. I to się zgadza. Natomiast tu mówimy o prawie, a nie o ekonomii.</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#MarekPol">Mamy problem z całym obszarem reprezentacji skarbu państwa. Jest on regulowany w wielu różnych aktach Kodeksu cywilnego, od Kodeksu postępowania cywilnego, K.p.a., poprzez wiele różnych szczególnych ustaw. Tu jest problem - jest problem z instytucją, która ma od strony i prawnej, i ekonomicznej dbać o to, aby zapisana w konstytucji jako obowiązek rządu ochrona majątkowych interesów skarbu państwa była w rzeczywistości realizowana. Natomiast nigdzie w tezach również z tamtego okresu nie mówi się o tym, aby doprowadzić do ustawy o skarbie państwa. Mogę zacytować sformułowania. Mówi się wyraźnie o tym, że należy doprowadzić do zakończenia prac nad instytucją reprezentującą skarb państwa, a więc w pewnym sensie, moim zdaniem w bardzo poważnym sensie - tu odwołuję się również do tych samych ekspertów, z których opinii korzystał i ten rząd, i tamten na tym właśnie obszarze - do tych samych albo bardzo podobnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-143.10" who="#MarekPol">Odwołując się również do tychże tez - to jest poważny dokument, celowo się do niego odwołuję, bo go bardzo cenię - wspomina tylko o potrzebie uporządkowania zarządu majątkiem państwowym. Staramy się o to, prowadzimy do bardzo poważnych zmian, przesuwamy bardzo poważne obszary władztwa, zarządzania majątkiem państwowym, gospodarczym. Podejrzewam - a mam pełne prawo, aby to podejrzewać, bo mam okazję rozmawiać z ludźmi z wielu opcji politycznych - że jest to przesunięcie, którego nawet nie spodziewano się przed przedłożeniem tej reformy.</u>
          <u xml:id="u-143.11" who="#MarekPol">Natomiast w tychże tezach wyraźnie domagano się oddzielenia funkcji regulacyjnych administracji państwowej od funkcji zarządzania majątkiem państwowym - i to z bardzo dużą konsekwencją w tym pakiecie akurat w części gospodarczej jest realizowane.</u>
          <u xml:id="u-143.12" who="#MarekPol">Teraz można powiedzieć w ten sposób: można polemizować - my mówimy tak, wy mówicie tak - natomiast jeżeli się zgłasza w tego typu debacie wniosek o odrzucenie całego pakietu w pierwszym czytaniu (a jestem przekonany o tym, że zgłoszenie tego wniosku było poparte wcześniejszą analizą), to trzeba wiedzieć, co to oznacza. Moim zdaniem, w części gospodarczej oznacza to, że nie zmieni się nic albo prawie nic w funkcjonowaniu rządowej administracji gospodarczej przez okres mniej więcej dwóch lat. Mówię to z pełną odpowiedzialnością. Mam okazję pracować z rządem opartym na bardzo silnej i zdecydowanie większościowej koalicji, składającej się z dwóch partii. Wiem, jak rzadko kto, jak trudno przeprowadzić zwarty i uzgodniony pakiet przez Radę Ministrów i partie koalicyjne, i doskonale wiem, ile jeszcze w związku z tą sprawą wszyscy razem będziemy musieli włożyć wysiłku i woli kompromisu, aby dokończyć te reformy. Proszę nie wierzyć w to, że w ciągu najbliższych kilku miesięcy ktokolwiek przedłoży kolejny, zwarty i możliwy do uzgodnienia - pomiędzy specjalistami przede wszystkim, nie mówię o politykach - pakiet reformujący część gospodarczą rządu. A jeżeli proponuje się, aby odroczyć, to trzeba pamiętać, że potem są wybory, potem jest kampania wyborcza, potem - jak któryś z posłów powiedział - będzie początek następnej kadencji i posłowie uznają, że na początku nie można się zajmować tak poważnymi sprawami itd. A więc co oznaczałoby odrzucenie? Wnoszący o to musi wiedzieć. Otóż odrzucenie oznaczałoby pozostawienie podziałów branżowo-gałęziowych w ministerstwach. Chcemy tego - odrzucajmy. Oznaczałoby to też, że gdybyśmy dostali się do OECD, to jako jedyni będziemy krajem z wyodrębnionym ministerstwem współpracy gospodarczej z zagranicą, handlu zagranicznego. Jedynie Włochy kilka miesięcy temu jeszcze miały to ministerstwo, i, o ile wiem, już je zlikwidowały. Będziemy krajem o dość specyficznej funkcji ministerstw gospodarczych. Tak jest, proszę państwa, proszę mi wierzyć.</u>
          <u xml:id="u-143.13" who="#MarekPol">Byłem przez półtora roku ministrem przemysłu i handlu; doskonale wiem, czym zajmują się te urzędy, ciężko pracując. Idealnie mieszają funkcje zarządcze z funkcjami regulacyjnymi. Z jednej strony starają się w jakimś stopniu określić reguły gry, z drugiej strony próbują przez własne podmioty w tych regułach grać. Jednocześnie obok poruszają się przedsiębiorstwa też państwowe nadzorowane przez inne organy, obok poruszają się tego samego typu, z tej samej gałęzi gospodarki, nadzorowane przez ministra przekształceń własnościowych oraz podmioty prywatne.</u>
          <u xml:id="u-143.14" who="#MarekPol">Proszę państwa, rozmowa: Twoje przedsiębiorstwa nie płacą moim spółkom, w związku z tym moje spółki nie wywiązują się ze zobowiązań podatkowych w stosunku do skarbu państwa. To jest realna rozmowa, która odbyła się pomiędzy dwoma ministrami nie dalej niż rok temu w tzw. sali świetlikowej Urzędu Rady Ministrów. Takie są mechanizmy wewnętrzne obecnych struktur ministerstw. I to próbujemy zmienić. Jeśli odmawiamy tym rozwiązaniom, może nie idealnym, tego prawa, to po prostu zasuszamy to, co jest, na okres około dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-143.15" who="#MarekPol">Oczywiście nie wspomnę już o kwestii, która powszechnie jest stawiana jako słabość reprezentacji skarbu państwa - to też zamrażamy. Dysponuję bodajże 11 bardzo dojrzałymi projektami ustaw o reprezentacji majątku skarbu państwa, reprezentacji skarbu państwa, urzędzie ministra skarbu państwa, agencji mienia skarbu państwa. Te projekty doprowadzały do szału dyskutantów ekspertów, nie polityków, i żadnego z nich praktycznie nie udało się w rządach (ja akurat mam okazję w trzecim rządzie obserwować dyskusję na ten temat) uzgodnić. Jest to temat wywołujący niezwykłe emocje, i na tej sali to było widać.</u>
          <u xml:id="u-143.16" who="#MarekPol">Ustawa o ministrze skarbu państwa, jeżeli zostanie uzgodniona w toku prac parlamentarnych, będzie to naprawdę sukces tej kadencji parlamentu. Do tej pory ekspertom nie udawało się dojść do wspólnego mianownika w tej sprawie. Pozostawimy tę słabość, którą mamy dzisiaj. Być może ktoś znowu zapyta: A komu zależało, żeby tego nie było? Choć sądzę, że pytanie nie jest teraz i nie będzie w przyszłości uprawnione. Co to oznacza? Otóż oznacza to m.in. takie emocje, jakie kilkakrotnie przeżywaliśmy w dyskusjach: czy minister mógł wnieść majątek skarbu państwa, czy nie mógł. Ta ustawa przynajmniej to reguluje, jak i parę innych całkiem przyzwoitych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-143.17" who="#MarekPol">Pomijam, że pozostawiamy krzyżowanie się kompetencji i męki przedsiębiorców, którzy krążą w przypadku najprostszej sprawy. Przedsiębiorca w Polsce ma prawo domagać się od rządu pewnych jego działań, np. w zakresie ochrony rynku polskiego przed nieuczciwą konkurencją lub otwarcia polskiego rynku dla pewnego rodzaju surowców. To jest prawo przedsiębiorcy w gospodarce rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-143.18" who="#MarekPol">Ja jestem gotów skontaktować państwa z tymi, którzy próbowali z prośbą o realizację tego prawa zwrócić się do rządowej administracji gospodarczej w Polsce. Jestem gotów długo wymieniać, kogo trzeba przejść, żeby np. uruchomić postępowanie antydumpingowe w sprawie nawozów lub ograniczenie wywozowe złomu z Polski po to, aby nie stanęły polskie huty. Doskonale wiedzą ci, którzy się tym zajmowali, doskonale wiedzą, ilu kolejnych ministrów i urzędników musieli odwiedzić, bo taka jest procedura, bo tak mamy poszatkowane ministerstwa. Nie wspomnę już, że wnosząc o pozostawienie obecnego kształtu rządowej części gospodarczej i prawa, które jest jego podstawą, pozostawiamy prawo bardzo anachroniczne, a takie kwiatki, jak nałożony na ministra obowiązek rozwijania współpracy ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, pogłębiania integracji w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, w wypadku kilku ministrów obowiązek realizowania zadań zgodnie z narodowymi planami społeczno-gospodarczymi - to po prostu rzeczy, od których roi się w tych ustawach. To chcemy zostawić na najbliższy rok czy dwa lata.</u>
          <u xml:id="u-143.19" who="#MarekPol">Chcemy poza tym zrezygnować z kilkakrotnie podejmowanych prób połączenia administracji skarbowej i celnej itd. Być może to, co proponujemy, to są okruchy reformy lub przyczynki, ale to są rozwiązania, które przynoszą Polsce poprawę w tym zakresie, moim zdaniem poprawę wyraźną. Czy są idealnie skonstruowane? Uważam, że ten apel, który kierowało wielu mówców z tej trybuny, podejście apolityczne czy ponad politycznymi podziałami pozwoli wypracować w parlamencie projekty jak najlepsze. To nie są złe projekty; powiem o tym jeszcze na samym końcu.</u>
          <u xml:id="u-143.20" who="#MarekPol">Teraz trochę gorzka część wypowiedzi: nie chcę odnosić się do takiego wniosku czy właściwie konkluzji, że gdyby nie polityka, cały ten pakiet poszedłby do kosza i cześć, między innymi dlatego, że jak się czyta ustawę o urzędzie ministra prywatyzacji, to nie bardzo wiadomo, jakie są funkcje tego ministra, jeśli się nie przeczyta trzech innych ustaw. Otóż oświadczam, że każdy, kto zajmuje się tworzeniem prawa w Polsce albo zetknął się z prawem w Polsce, zwłaszcza z prawem określającym kompetencje, musi wiedzieć, że polski system prawny - nie odbiegający specjalnie od systemu prawnego wielu innych krajów - nie określa rzeczywistych zadań ministra, a w każdym razie nie w sposób konkretny w ustawach o utworzeniu urzędu tego ministra. Kompetencje, zadania ministra są precyzyjnie określone w przepisach prawa materialnego, i są w Polsce ministrowie, którzy mogą poszczycić się - do takich należy minister finansów - kilkuset aktami prawnymi, a w każdym z nich jest po kilka przepisów, które regulują rzeczywiste ich kompetencje. Proszę mi wierzyć: nie wystarczy przeczytać dwóch ustaw zawartych w tym pakiecie, aby wiedzieć, co może w Polsce minister prywatyzacji w przyszłości czy dzisiejszy minister przekształceń własnościowych - choć ten jest jednym z najprostszych ministrów do rozszyfrowania, bo oprócz własnej ustawy ma na dobrą sprawę ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z lipca 1990 r. i ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych i prywatyzacji z roku bodajże 1993. I właściwie to jest najprostszy minister do rozszyfrowania. W wypadku każdego innego potrzebne są dziesiątki ustaw, do których musielibyśmy sięgać, żeby rzeczywiście poznać jego kompetencje. Jeśli ktoś jest zainteresowany, to służę - dysponujemy ogromną kartoteką kompetencji ministrów rozpisanych bardzo szczegółowo, choć na razie głównie z ustaw. Jeśli zajmiemy się rozporządzeniami, to okaże się, że będzie to już biblioteka, a nie kartoteka.</u>
          <u xml:id="u-143.21" who="#MarekPol">Pozwolę sobie krótko odnieść się do pewnych blokowych poruszanych problemów. Skarb państwa - sygnalizowałem, że jest ustawa, jest prawo, chyba że chcemy zmieniać Kodeks cywilny. Potrzebne jest uporządkowanie pewnych zagadnień z tego obszaru i potrzebna jest instytucja, ochrona majątkowych interesów skarbu państwa, problemy reprezentacji skarbu państwa i porządkowanie będą sprawą zasadniczą. Będzie to organ za ten obszar odpowiedzialny. Proponujemy takie rozwiązanie. Czy jest bardzo dobre? Moim zdaniem, budzi najmniejsze jak dotychczas kontrowersje z wszystkich projektów ustaw w tym zakresie, jakie miałem okazję czytać, a z ponad 10 tego typu ustawami wraz z opiniami miałem okazję się zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-143.22" who="#MarekPol">W dyskusji, która tutaj się toczyła, bardzo często nawiązywano do utworzenia dwóch organów: ministra skarbu państwa i ministra prywatyzacji. I wiele słów krytyki usłyszeliśmy pod adresem rządu z tytułu takiego przedłożenia. Powiedziałem otwarcie i uczciwie, i powtarzam: to nie było tak, że w tej kwestii doszliśmy do rozwiązań, które przedkładamy natychmiast i bez jakichkolwiek wątpliwości. Dyskutowaliśmy nad dwoma rozwiązaniami, które tu się na sali przewijały. Tak samo wyglądała dyskusja w toku uzgodnień międzyresortowych, dyskusja między ministrami.</u>
          <u xml:id="u-143.23" who="#MarekPol">Pewną przewagę uzyskała koncepcja powierzenia problematyki prywatyzacji jednemu ministrowi, znacznie lepiej wyposażonemu w kompetencje niż dzisiejszy minister przekształceń własnościowych, i ostatecznie taki kształt przybrały projekty. Przypominam: cały zakres prywatyzacji od strony funkcji regulacyjnej, cały zakres prywatyzacji kapitałowej oraz nadzór nad prywatyzacją bezpośrednią - w gestii tego ministra, ze względu na skalę problemu, odpowiedzialność polityczną, chociażby wolę Wysokiej Izby bardzo częstego odnoszenia się do problemów prywatyzacyjnych. I drugi organ - minister skarbu państwa, który ma też ogromne zadania ze względu na to, że będzie starał się uporządkować i prawnie, i rzeczowo pewne obszary, które dotychczas nie były regulowane. Te dwa organy są organami, które przedkładamy. Uważamy, że to rozwiązanie jest nieco lepsze, co nie oznacza, że nie ma rozwiązań alternatywnych. Zawsze są. Rząd jest gotów bronić swojego stanowiska, ale i dyskutować również o każdym innym rozwiązaniu. Tu nie chodzi o jakieś przesadnie pryncypialne podejście. Chodzi nam o to, abyśmy mieli pełną świadomość, że rozwiązanie, które przejmujemy, jest rozwiązaniem dobrym.</u>
          <u xml:id="u-143.24" who="#MarekPol">Odbyła się poważna dyskusja i wiele głosów padło na temat Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Mówię oczywiście w uproszczeniu. Cieszyłem się bardzo z wypowiedzi podkreślających, iż jest to instytucja nowa, dobra, ciekawa, odpowiadająca temu, czego można oczekiwać od instytucji eksperckiej, ale bardzo mocno zaangażowanej w funkcjonowanie państwa i rządu. Były też głosy, aby pozostawić Centralny Urząd Planowania, uzupełniając jego dotychczasowy zakres o programy średnio- i długoterminowe, bo nie ma wątpliwości, że trzeba uporządkować proces pewnych programów gospodarczych i społecznych. W pewnym momencie po 1989 r. cofnęliśmy się do programowania rocznego. Ponieważ obecnie jesteśmy już na etapie stabilizacji polskiej gospodarki, mamy obowiązek w stosunku do przedsiębiorców i siebie samych patrzeć nieco dalej, informować, co jest preferencją państwa czy rządu w danym okresie.</u>
          <u xml:id="u-143.25" who="#MarekPol">Były propozycje dalsze — utworzenia Ministerstwa Strategii Gospodarczej i Społecznej. Wszystkie te propozycje rozważano w toku dyskusji wewnątrz rządu. Ustawa projektująca urząd ministra strategii gospodarczej i społecznej jest przygotowana przez Centralny Urząd Planowania i dysponujemy nią. Chciałbym zwrócić się szczególnie do osób, które mówiły na ten temat. Proszę zauważyć, jak odwołujemy się do funkcji. Czy naprawdę mówimy o organie państwa? Organie, którego zadaniem z natury rzeczy jest inicjowanie rozwiązań prawnych, egzekwowanie pewnych rozwiązań oraz wydawanie decyzji administracyjnych, czyli funkcjonowanie w obszarze K.p.a. Mówi się tam: inicjowanie, projektowanie, analizowanie, prognozowanie, programowanie — to oczywiście nie są zadania instytutu, rząd takiego instytutu nie potrzebuje, ale potrzebuje instytucji, która byłaby jego rzeczywistym zapleczem. Powstaje natomiast pytanie, czy to jest organ. I dalej, jeżeli stanie się tak, że będziemy próbowali powierzyć długo-, średnio- i krótkookresowe programowanie jednemu organowi, który jeszcze będzie naczelnym organem administracji państwowej, to wówczas natychmiast — i to padało również w wypowiedziach — dojdziemy do sytuacji, że ci branżowi ministrowie muszą potem te programy realizować. Otóż reforma zmierza do tego, aby branżowych ministrów nie było. Poza tym już dawno nie jest tak, jak było kiedyś, że jak Komisja Planowania doprowadziła do tego, iż rząd uchwalił narodowy plan społeczno-gospodarczy i programy wieloletnie, to ministrowie dostawali to do wykonania i poprzez zjednoczenia czy zrzeszenia potrafili wpływać na podmioty gospodarcze, aby zachowywały się w określony sposób. Dziś minister nie ma takich narzędzi, jego jedynym narzędziem jest wiedza, pomysł na rozwiązanie sprawy w takim okresie, w jakim rząd funkcjonuje — kilkuletnim, oraz narzędzie najskuteczniejsze i chyba jedyne w państwie prawa, w państwie demokratycznym i gospodarce rynkowej, tzn. litera prawa. Tylko prawem można oddziaływać na podmioty gospodarcze, ponieważ nawet te, które nadzoruje minister i które bardzo często się do niego o wiele spraw zwracają, jak tylko próbuje się od nich coś uzyskać lub coś wymusić, natychmiast przypominają obowiązującą ustawę o przedsiębiorstwie państwowym. I proszę mi wierzyć — to nie niechęć rządu do dotykania tej ustawy była powodem, że ustawa o przedsiębiorstwie państwowym i wszystkie ustawy jej towarzyszące nadal funkcjonują. Przypomnę głosy z tej trybuny, w okresie kiedy mówiono o tzw. powszechnej komercjalizacji, a w rzeczywistości o odrzuceniu anachronicznych przepisów regulujących funkcjonowanie pewnej grupy podmiotów na rzecz przejścia na Kodeks handlowy. Wszystkie podmioty miały pracować według reguł Kodeksu handlowego. Wówczas mówiono, że jest to „skok na kasę”, że politykę chce się wepchać do gospodarki itd. Pobudzono niezwykle poważnie obszary samorządów pracowniczych. Krótko mówiąc, sprawa się ogromnie upolityczniła. Dziś nie ma decyzji i propozycji, aby odchodzić od konstrukcji prawnej przedsiębiorstwa państwowego. Odchodzić się będzie od niego w sposób naturalny - przez przekształcanie przedsiębiorstw w spółki, bez presji na siłę. Mam nadzieję, że to jest po prostu „kula śniegowa”, która narasta i która doprowadzi do tego, że niedługo podmiot zwany przedsiębiorstwem państwowym w sensie konstrukcji prawnej będzie już właściwie na wymarciu. To nie znaczy, że nie będzie własności państwowej, bo na pewno takie instytucje będą istniały.</u>
          <u xml:id="u-143.26" who="#MarekPol">Chcę powiedzieć, że ogromnie obawiałbym się konstrukcji: minister strategii, który pisze plany, i ministrowie pozostali, którzy je wykonują. Moim zdaniem jest to rozwiązanie niedobre. Wracalibyśmy chyba do niedobrych tradycji.</u>
          <u xml:id="u-143.27" who="#MarekPol">Proszę mi wierzyć, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych - wbrew pozorom - nie jest instytucją nieważną. Jest instytucją niezwykle ważną i o wiele silniejszą aniżeli dzisiejszy CUP. Faktem jest, że ustawa zawiera nawet pewną konstrukcję ministra bez teki, który może stać na czele tej instytucji. Nawet od tej strony staraliśmy się pójść na rękę wnioskującym, aby była to instytucja jak najmocniejsza, choć jej siła będzie wynikała z czego innego - z ogromnej wiedzy, którą będzie dysponowała, znacznie większej aniżeli dzisiejszy Centralny Urząd Planowania. Zamierzamy z nią połączyć instytucje badania opinii publicznej, instytucje zbierania informacji o postępie naukowo-technicznym na świecie itd. To ma być naprawdę instytucja dysponująca dużą wiedzą i mająca z tego tytułu oraz dzięki uprawnieniom ustawowym duże możliwości.</u>
          <u xml:id="u-143.28" who="#MarekPol">Kilka słów na temat Komitetu Integracji Europejskiej. Wspominałem już o tym. Od ministra integracji europejskiej zaczynaliśmy - po Komitet Integracji Europejskiej Rady Ministrów, o którym mówił pan poseł Nowina-Konopka. Stanęło na rozwiązaniu, które godzi z jednej strony skuteczność, z drugiej - kolegialność. Chcę powiedzieć, że ustawa ta naprawdę nie narusza - sprawdzaliśmy to - konstytucyjnych uprawnień prezydenta w zakresie oddziaływania na problematykę współpracy z zagranicą czy politykę zagraniczną państwa polskiego. Ale nie może być tak, że odwoływanie się do rzeczywistych uprawnień ustawowych będzie powodowało, że co innego będzie mówił reprezentant państwa polskiego za granicą, a co innego będzie możliwe do zrealizowania w kraju. Tu musi być korelacja współpracy i tylko korelacji współpracy i koordynacji tej współpracy ma służyć to ciało. Od reprezentacji Polski za granicą jest minister spraw zagranicznych, od finansów - minister finansów, od stosowania w praktyce prawa gospodarczego, gospodarki, programowania - minister gospodarki. Wszyscy ci ministrowie są w tym komitecie i wcale nie mają utracić jakichkolwiek kompetencji zapewnionych im w ustawach.</u>
          <u xml:id="u-143.29" who="#MarekPol">Przyznam, że pogubiłem się trochę przy wystąpieniu pana posła Nowiny-Konopki. Powiedział on, że jeżeli to wycofamy, to Unia Wolności nie będzie głosowała przeciwko całemu pakietowi. Zabrzmiało to optymistycznie, ale to chyba było przejęzyczenie.</u>
          <u xml:id="u-143.30" who="#MarekPol">Jeżeli chodzi o budownictwo i mieszkalnictwo. Nawiązuję do tego, o czym mówił pan minister Miller. Bardzo głęboko zastanawialiśmy się nad tym problemem, dyskutowaliśmy i będziemy jeszcze na pewno dyskutować o tym poważnie na posiedzeniach komisji. Chcę powiedzieć, iż „mieszkalnictwo” to faktycznie nie jest najlepsze słowo. Ono jest z obszaru języka polskiego, ale niezbyt szczęśliwe.</u>
          <u xml:id="u-143.31" who="#MarekPol">Mieszkalnictwo to jest obszar oddziaływania państwa czy inaczej - klasycznego interwencjonizmu państwowego i ułatwień w dostępie obywatela do mieszkania, w nabyciu tego szczególnego towaru. Produkowanie, tworzenie mieszkań, budowanie mieszkań - to działalność gospodarcza. Ale ci, którzy nabywają mieszkania, mają z tym ogromne problemy, bo jest to z jednej strony towar pierwszej potrzeby, a z drugiej - bardzo drogi. Państwo będzie w tej sprawie pomagało.</u>
          <u xml:id="u-143.32" who="#MarekPol">Jeśli dziś obserwuje się inicjatywy ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa, jego bardzo aktywną i pozytywną działalność, to okazuje się, że - proszę zwrócić na to uwagę - większość z tych działań to działania ze sfery finansów, kredytu, prawa. To one kreują rynek budowlany. To brak tych mechanizmów spowodował zapaść budowlaną, a nie to, że w Polsce budowlani nie wiedzą, jak budować domy. Doskonale wiedzą i w tej chwili budują je błyskawicznie.</u>
          <u xml:id="u-143.33" who="#MarekPol">Specyfika budownictwa istnieje niewątpliwie. W tej sprawie chciałem przedstawić sugestię - sprawa będzie do dyskusji - rozszerzenia zakresu działań obecnego Urzędu Nadzoru Budowlanego na wzór centralnego urzędu odpowiedzialnego za równie albo jeszcze bardziej specyficzną branżę gospodarki - górnictwo - Wyższego Urzędu Górniczego. Proponujemy, aby Wyższy Urząd Budowlany był rozszerzeniem dzisiejszego Urzędu Nadzoru Budowlanego i w ten sposób odpowiadał na zapotrzebowanie, szczególnie techniczne, pewnych specyficznych obszarów ze sfery budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-143.34" who="#MarekPol">Krócej teraz o sprawach, które właściwie zawarte były w pytaniach. Którzy z ministrów PSL uczestniczyli w uzgodnieniach aktów prawnych? Wszyscy ministrowie PSL, którzy byli w rządzie Józefa Oleksego, kiedy to uzgadniano, a większość z nich jest w obecnym rządzie, uczestniczyli w tych uzgodnieniach. Chcę wyjaśnić kwestię, która się tu pojawiła, iż rząd przyjął niejednomyślnie pakiet projektów ustaw. Rzeczywiście. Przy 12 projektach ustaw - przy czym padało pytanie do każdego projektu po kolei, czy ktoś z pań i panów ministrów wnosi stanowisko odrębne - zgłoszono po jednym stanowisku odrębnym do 3 projektów. Nie uczynili tego ani wyłącznie ministrowie PSL, ani wyłącznie ministrowie SLD, ani też wyłącznie ministrowie koalicyjni. Stanowisko odrębne zgłosił jeden z każdej grupy ministrów, a więc jeden był z PSL, jeden z SLD i jeden, który z całą pewnością ani do PSL, ani do SLD nie należał. Nie można więc powiedzieć, iż ustawy były kontestowane powszechnie w rządzie. Chcę powiedzieć, że do ustaw o ministrze skarbu państwa, ministrze prywatyzacji, ministrze gospodarki i handlu międzynarodowego, a te ustawy pociągają za sobą ogromne konsekwencje, oraz ustawy wprowadzającej, ustawy zmieniającej prawo materialne, czyli ustawy, która znosi 6 urzędów ministrów, nie było stanowiska odrębnego w rządzie. Do ustawy, która przesuwa kompetencje w zakresie zarządu majątkiem, do wojewodów i do ministra skarbu państwa nie było stanowiska odrębnego. Były 3 stanowiska odrębne do bardzo konkretnych urzędów związanych ze stanowiskami dotychczas piastowanymi przez panie i panów ministrów.</u>
          <u xml:id="u-143.35" who="#MarekPol">Jeżeli chodzi o kwestię, która tutaj padła w wypowiedzi jednego z posłów, aby posłuchać rady pana ministra Dunaia z Węgier i poczekać, to oczywiście trzeba się wsłuchiwać we wszelkie rady, szczególnie kiedy płyną od osób doświadczonych, a pan minister Dunai jest osobą z całą pewnością doświadczoną. Tak się składa, że i Czesi, i Węgrzy, i my staraliśmy się o przystąpienie do OECD. Czesi już do tej organizacji wstąpili, my aspirujemy, a Węgrzy zostali przyjęci jako kraj, który nie ma wyodrębnionej instytucji ministra handlu zagranicznego. Być może to rozwiązanie, które wprowadzili, nie było najszczęśliwsze. Przyglądamy się temu, będziemy mieli bardzo dokładną analizę w tym zakresie. Poinformujemy Komisję Nadzwyczajną, co tam się stało, że takie opinie padają. Natomiast proszę mi wierzyć, musimy z jednej strony słuchać opinii, szanować je, a z drugiej strony patrzeć również, jakie są tendencje i trendy światowe i jakie potrzeby mamy w zakresie istnienia urzędów.</u>
          <u xml:id="u-143.36" who="#MarekPol">Jeżeli chodzi o koszty, powiem w ten sposób. Jest to, moim zdaniem, jedna z najtańszych reform, które będzie realizował ten rząd. A w praktyce, jeżeli chodzi o koszty w budżecie państwa, to one są dotychczas, można powiedzieć, niemal żadne. Prace przygotowawcze wykonuje kilku pracowników Urzędu Rady Ministrów i moja skromna osoba. Nie są to pracownicy zatrudniani szczególnie do tego celu, są to pracownicy, którzy dotychczas w administracji rządowej funkcjonowali. Jeżeli chodzi o finansowanie prac zewnętrznych, to w skromnych rozmiarach w stosunku do wszelkich wcześniejszych zleceń w tym zakresie, powiedziałbym, nawet w bardzo skromnych rozmiarach, środki, które na to wydatkujemy, są środkami pomocowymi z Unii Europejskiej, które zresztą przyznane były na ten cel Polsce grubo, grubo wcześniej i nie do końca były możliwe do wykorzystania ze względu na to, że prace specjalnie nie biegły.</u>
          <u xml:id="u-143.37" who="#MarekPol">Była tu dyskusja o nazwach. Zgadzam się, że nazwy nie są najszczęśliwsze. Proszę zdać sobie sprawę, że nazwa też ma swoją wartość. Nazwa po prostu na coś wskazuje. Ale oczywiście, jeżeli padają propozycje, że będziemy zmieniali na lepsze nazwy przedkładane przez rząd, to parlament ma do tego pełne prawo, i zdaję sobie sprawę, że nie jesteśmy tutaj nieomylni.</u>
          <u xml:id="u-143.38" who="#MarekPol">Jeżeli chodzi o to, iż ustawy są przygotowane w trybie pilnym i w związku z tym są niedobrze przygotowane, jest bałagan, chaos, nikt nic nie wie itd. Otóż prace nad tymi ustawami, proszę mi wierzyć, trwały rok. Trwały rok i miały pewną podstawę, która już wcześniej istniała. Jeżeli chodzi o kwestię chaosu i bałaganu, to mogę zaręczyć, że prace przygotowawcze nad wdrożeniem reformy trwają od paru miesięcy i są one zaawansowane, a stopień ich szczegółowości będzie moim zdaniem chwilami przesadny, ale zdajemy sobie sprawę z tego, iż państwo nie może sobie pozwolić na kompromitację, jeśli chodzi o ten obszar.</u>
          <u xml:id="u-143.39" who="#MarekPol">Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym ponowić apel o skierowanie pakietu projektów ustaw do Komisji Nadzwyczajnej oraz o pilną pracę nad tym pakietem. Chciałbym ponowić apel o to, aby odłożyć spory polityczne na temat prac nad reformą administracji rządowej, która z pewnością będzie służyła przez wiele lat różnym rządom i różnym ugrupowaniom politycznym. Powinniśmy zatem się starać jak najlepiej zbudować tę administrację.</u>
          <u xml:id="u-143.40" who="#MarekPol">Czy można lepiej sformułować teksty prawne przedkładanych projektów ustaw? Na pewno tak. Przecież zawsze przy tego typu pakietach parlament miał swój wkład w konstruowanie prawa. Chcę przypomnieć, iż w roku 1989 skierowano do Sejmu ogromny pakiet, który wprowadzał reformę polskiej gospodarki. Prace nad tą ustawą zjednoczyły wówczas parlament, a znaczącą częścią prac kierowali posłowie opozycji. Doprowadziło to do uchwalenia w bardzo krótkim czasie bardzo ważnych ustaw, które zmieniły Polskę w obszarze gospodarczym na wiele, wiele lat. Chciałbym, aby te ustawy były procedowane w Sejmie w podobnym trybie.</u>
          <u xml:id="u-143.41" who="#MarekPol">Jeśli chodzi o cytowane tutaj opinie ekspertów, chcę powiedzieć, że odnosimy się do nich z pełnym szacunkiem. Oczywiście staramy się bilansować wszystko, czym dysponujemy. A więc odnośnie do pakietu, o którym wspominała pani poseł Lipowicz, wypisaliśmy nieco krótszą... Pan poseł Pańtak dobrze wyjaśnił kwestię, dlaczego lista pozytywów była krótsza. Są tam również pozytywne opinie, być może poza jedną napisaną przez eksperta z uniwersytetu w moim rodzinnym mieście, którego zdaniem w całej tej reformie nie ma nic dobrego, łącznie z nazwą. Zdarza się również i takie podejście. Wydaje mi się, że ekspertyzy, które zostały opracowane na zlecenie Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, są niezwykle cenne i niezwykle ważne i powinny być wykorzystane w toku prac Komisji Nadzwyczajnej nad pakietem.</u>
          <u xml:id="u-143.42" who="#MarekPol">Bardzo proszę panie i panów posłów o skierowanie pakietu projektów ustaw do tej komisji i o ich przyjęcie w jak najkrótszym terminie, umożliwiającym wdrożenie reformy jeszcze w tym roku. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-143.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Markowi Polowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JanuszSzymański">Chciałbym zapytać, bo powiem szczerze, że nie zrozumiałem do końca pana ministra Pola. Mianowicie pan mówił o osobie, która kierowałaby Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, że byłby to niejako minister bez teki. Takiego sformułowania pan użył. Czy mógłby pan przybliżyć sens tego określenia?</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JanuszSzymański">Drugie pytanie również kieruję do pana ministra Pola, bo mówił on o tym: Czy OECD żąda od Polski zniesienia urzędu ministra współpracy gospodarczej z zagranicą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, w jednej z ustaw jest wyjaśniona możliwość powoływania. Pan nieuważnie przeczytał tę ustawę, skoro pan o to pyta. Tam jest wyjaśniona ta sprawa.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra Marka Pola o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MarekPol">Sądzę, że pan poseł Szymański dobrze wie, o co pyta, i w związku z tym będę musiał odwołać się do tekstu i do dokumentów, na podstawie których ten tekst został opracowany. Otóż zdaję sobie sprawę, że pytanie bierze się stąd, iż w „małej konstytucji” nie użyto wprost określenia: minister bez teki. Jest ogromna liczba — zresztą niektóre są sygnowane przez Kancelarię Sejmu — opinii prawnych dotyczących tej części „małej konstytucji”, które wywodzą, iż zapisy „małej konstytucji” nie wykluczają powołania tego typu urzędu. Niedawno otrzymaliśmy wszyscy wykładnię w tej dziedzinie; była ona opracowywana i odwołuje się do tej konstrukcji. O ile wiem, prace nad nową konstytucją również zmierzają w tym kierunku. Natomiast w samym pakiecie pojawia się sformułowanie o ministrze nie kierującym określonym działem administracji państwowej. Sądzę, że jeśli Sejm pozytywnie podejdzie do art. 4 ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, to problem, który mógłby się pojawić w obszarze kierowania Rządowym Centrum Studiów Strategicznych w odniesieniu do obecnej konstrukcji, zostanie rozstrzygnięty.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MarekPol">Nawiązując do kwestii OECD, chcę powiedzieć, że jeśli poseł tak zrozumiał moją wypowiedź, to ja absolutnie tak nie myślałem. Przytoczyłem dowód na to, iż w okresie, kiedy w poszczególnych krajach funkcjonowała gospodarka zamknięta, a procesy integracji gospodarczej nie były - i to nie tylko w ramach Unii Europejskiej, ale również w ramach Światowej Organizacji Handlu - tak daleko posunięte, wszystkie te kraje dysponowały wyspecjalizowanym organem, który zajmował się handlem zagranicznym. Stopniowo wycofywały się one z tego - podawałem to jako dowód materialny, a nie jako wymóg. Nie ma takiego wymogu, natomiast z całą pewnością oczekuje się od nas w miarę czytelnych struktur wewnętrznych administracji rządowej. Nie ukrywam, że propozycje, które przedkładamy Wysokiej Izbie, uzyskały wiele pozytywnych opinii specjalistów i z Unii Europejskiej, i z OECD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Wojciech Błasiak pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku ze zgłoszonymi wnioskami o odrzucenie projektów ustaw do głosowania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#AleksanderMałachowski">Pozostał nam jeszcze jeden punkt porządku dziennego, który musimy dzisiaj rozpatrzyć, jeśli nie chcemy, by w piątek po południu „spadła” z porządku obrad część ustaw.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (druki nr 1456 i 1528).</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Gaberle.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AndrzejGaberle">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim najserdeczniej podziękować tym kolegom, którzy zdecydowali się tu zostać mimo to, iż po wyczerpaniu listy mówców przy poprzednim punkcie porządku dziennego też mieli prawo czuć się wyczerpani, a którzy spowodowali, że jeżeli mówię „Wysoka Izbo”, to mogę mieć na myśli nie tylko to pomieszczenie. Żeby jednak nie przedłużać sprawy, chciałbym w paru słowach przedstawić, o co tutaj idzie.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#AndrzejGaberle">Otóż po blisko 5 latach funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa, organu, którego znaczenie dla niezawisłości sędziowskiej i dla niezależności sądów trudno przecenić, pojawiły się wątpliwości, czy Kancelaria Prezydenta RP, przy której uplasowany jest ten organ, może nadal finansować Krajową Radę, jako że zapisy, które w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa się znajdowały, zostały uznane za niewystarczające. Stąd wynikła konieczność wprowadzenia przepisu, który by jasno tę sprawę regulował, i taki przepis jest Wysokiej Izbie tutaj przedstawiany. Chodzi w nim o stwierdzenie, że działalność Rady finansowana jest ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a członkom Rady przysługuje ryczałt, którego wysokość i zasady przyznawania określa prezydent Rzeczypospolitej. Ta regulacja nie powinna pozostawiać żadnych wątpliwości co do tego, w jakim trybie jest finansowana działalność Rady. Ponieważ jednak chodziłoby o to, aby zapewnić te zasady finansowania od początku bieżącego roku budżetowego, przewidziano w niej, iż ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 1 stycznia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#AndrzejGaberle">Na wypadek gdyby nie było żadnych zastrzeżeń do projektu tej ustawy, a to jest drugie czytanie, składam wniosek o przejście do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu profesorowi Gaberle.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#AleksanderMałachowski">Mamy decyzję Prezydium Sejmu o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę pana posła Marka Mazurkiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MarekMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w debacie nad sprawozdaniem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o prezydenckim projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 20 grudnia 1989 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, popieram wniosek komisji o uchwalenie przez Wysoką Izbę tej ustawy i równocześnie popieram wniosek, jeśli nie zostaną zgłoszone inne poprawki, o przejście do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MarekMazurkiewicz">Pragnę podkreślić, że omawiana nowelizacja dotyczy w istocie luki prawnej, która w 1989 r. zaistniała w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa i której, mimo dwukrotnych już nowelizacji tej ustawy w minionych latach, nie dostrzeżono i nie znowelizowano.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#MarekMazurkiewicz">Pragnę przypomnieć, nawiązując do tego, co przedstawił szerzej pan poseł sprawozdawca, że ustawa z dnia 20 grudnia 1989 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, stanowiąc, iż obsługę administracyjną Krajowej Rady zapewnia Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej, nie wspomniała, jakie są źródła i tryb oraz zakres finansowania tej obsługi i jaki zakres tej obsługi objęty jest rzeczywistą powinnością Kancelarii Prezydenta. Stosowanie tego przepisu, niezbyt jasnego, realizowało się poprzez nadanie Kancelarii Prezydenta statutu i finansowanie zadań z części budżetu państwa przypadającego Kancelarii Prezydenta, mimo braku jednoznacznej i wyraźnej ku temu podstawy prawnej w samej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#MarekMazurkiewicz">W praktyce ostatniego okresu minionego roku, w wyniku między innymi sygnałów Najwyższej Izby Kontroli, powstały wątpliwości co do poprawności podstaw prawnych tej publicznej działalności finansowej i zakresu finansowania. Stąd konieczność uzupełnienia tej luki prawnej, którą szczegółowo zreferował pan poseł sprawozdawca. W tym stanie rzeczy, wobec ewidentnej potrzeby regulacji, wobec tego, że regulacja ta nie pociąga za sobą innych niż dotychczas ponoszone kosztów, w związku z powszechnym porozumieniem w połączonych komisjach co do potrzeby i kierunku nowelizacji, popieram wniosek połączonych komisji i jeszcze raz powtarzam, że wnoszę o przejście do trzeciego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Markowi Mazurkiewiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Lidię Błądek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#LidiaBłądek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa zawarty w sprawozdaniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w druku nr 1528.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#LidiaBłądek">Uważamy za celowe ustalenie zasady, aby działalność Krajowej Rady Sądownictwa finansowana była ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ale oczywiście w ramach wygospodarowanych środków, tak aby nie spowodowało to dodatkowych wydatków w budżecie na ten cel. Uzasadnione takie usytuowanie jest również tym, że to właśnie prezydent powołuje osoby na stanowiska sędziowskie. Wierzymy, że ryczałt dla członków Krajowej Rady Sądownictwa zostanie ustalony przez prezydenta w rozsądnych granicach, ponieważ otrzymują oni również wynagrodzenie z tytułu wykonywania innych zawodów. Wiemy bowiem, że w skład Krajowej Rady Sądownictwa wchodzą nie tylko sędziowie, a więc nie jest to typowy organ samorządu zawodowego, chociaż takie cechy również posiada.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#LidiaBłądek">Wierzymy, że - jak napisano w uzasadnieniu projektu - realizacja tej ustawy nie spowoduje wydatków z budżetu państwa. Dlatego też klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem ustawy w wersji przedstawionej przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka i Komisję Ustawodawczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Lidii Błądek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Janusza Szymańskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że głównie chodzi o regulacje i zawarcie unormowania dotyczącego wypłacania czy przyznania ryczałtów członkom Krajowej Rady Sądownictwa. Z tym pojawił się problem i jest to ustawa, która ma tę sprawę rozwiązać. Jest wątpliwość, czy w świetle obecnych uregulowań tak ogólny zapis w art. 11, który mówi, że obsługę administracyjną Krajowej Radzie Sądownictwa zapewnia Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, daje podstawę dla instytucji ryczałtów. Oczywiście chcę wyrazić pogląd, że nie daje. I po to jest ta regulacja. Ponieważ jednak po pierwszym czytaniu nie uczestniczyłem w pracach szczegółowych w celu przedstawienia sprawozdania, chcę zapytać pana posła sprawozdawcę, czy nie podziela mojego poglądu, że komisja zatrzymała się w połowie kroku. Otóż mamy przykład Krajowej Rady ds. Radiofonii i Telewizji, która ma podobny charakter, albowiem czuwa nad wolnością mediów, realizacją bardzo ważnego konstytucyjnego prawa obywateli - wolności słowa i druku. Chciałbym zapytać, czy nie lepiej i nie słuszniej byłoby pójść krok dalej, a więc wyodrębnić budżetowo Krajową Radę Sądownictwa, ponieważ nie jest ona, jak niektórzy mniemają, organem samorządowym, lecz organem państwowym o szczególnym charakterze, albowiem ma czuwać nad niezawisłością i sądów, i sędziów - i po to została powołana w trudnym okresie. Przypominam sobie burzliwą debatę nad tym na tej sali, jak konstrukcyjnie Krajową Radę Sądownictwa określić - zwyciężył tutaj model francuski, ponieważ korzystaliśmy z doświadczeń V Republiki Francuskiej, i jednocześnie przyjęliśmy bardzo światłe wówczas rozwiązanie, że członkowie z własnego grona wybierają przewodniczącego, co wtedy nie było takie łatwe.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#JanuszSzymański">Chciałbym, panie pośle sprawozdawco, zapytać: Czy słusznie robimy, że zatrzymujemy się w pół kroku? Rozstrzygamy bowiem tylko sprawę ryczałtów, a nie rozstrzygamy sprawy istotnej. To prawda, że prezydent powołuje sędziów przy udziale Krajowej Rady Sądownictwa, ale moim zdaniem, niezależność tego organu i pewna samodzielność jego funkcjonowania byłyby zapewnione dzięki samodzielności budżetowej, tak jak to się dzieje w wypadku Krajowej Rady ds. Radiofonii i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#JanuszSzymański">I mam kolejne pytanie, które chciałbym w formie poprawki uściślić. Mianowicie mogą powstawać wątpliwości, kto zajmuje w Polsce kierownicze stanowiska państwowe. Otóż, panie marszałku, Wysoka Izbo, mamy jeden akt prawny rangi ustawowej, który jasno określa kategorie osób, które uznajemy, że zajmują kierownicze stanowiska państwowe. Jest to ustawa z 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, wielokrotnie nowelizowana. (Już oszczędzę Izbie wyliczania tej metryczki Dziennika Ustaw.) Czy nie słuszniej - chciałbym uzyskać potwierdzenie bądź zaprzeczenie z ust pana posła sprawozdawcy Andrzeja Gaberle - i nie lepiej, właściwiej byłoby to zawężenie podmiotowe wprowadzić tutaj, w art. 11 ust. 3. To chciałbym, wypowiadając się w imieniu swojej frakcji, przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Szymańskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiany dzisiaj projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 20 grudnia 1989 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa wychodzi naprzeciw zarówno postulatom zgłaszanym przez przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa, jak i wnioskom rady zawartym w uchwale nr 68 z grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">Projektowana zmiana art. 11 ust. 1 i 2 ustawy określa jednoznacznie, że cała działalność Krajowej Rady Sądownictwa ma być finansowana ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a członkom Krajowej Rady Sądownictwa będzie przysługiwało wynagrodzenie ryczałtowe za udział w posiedzeniach, którego wysokość zostanie określona przez prezydenta w odrębnym zarządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#ZbigniewPietrzykowski">Klub Parlamentarny BBWR popiera przedstawioną przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka zmianę, uważając, że usuwa ona w sposób jednoznaczny wątpliwości, jakie istniały w związku z dotychczasowym zapisem tej ustawy, zwłaszcza wątpliwości dotyczące tego, czy członkom Krajowej Rady Sądownictwa powinny być wypłacane wynagrodzenia za udział w posiedzeniach.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#ZbigniewPietrzykowski">Przedstawiając powyższe, informuję, że Klub Parlamentarny BBWR uważa zmianę ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa za właściwą i będzie głosował za jej uchwaleniem.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Zbigniewowi Pietrzykowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, ale tu jest pewna sprawa do rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, jest problem tego rodzaju, że tej poprawki, którą pan zgłasza, nie ma w protokole obrad. Czy pan zgłasza poprawkę?</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, zgubiłem się, późna jest pora. Zdawało mi się, że jeśli pan tę poprawkę zgłasza, to powinien pan podać jej treść, żeby była ona w protokole.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, rozumiem, że jesteśmy w tej chwili w fazie drugiego czytania. I ja w czasie drugiego czytania zgłosiłem poprawkę polegającą na...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale pan nie zgłosił tej poprawki. Pan tylko wyraził wątpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#JanuszSzymański">Nie, nie. Właśnie chcę to podkreślić. Powiedziałem, być może pan marszałek niedokładnie usłyszał...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale my wszyscy tutaj nie słyszeliśmy tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#JanuszSzymański">Proszę państwa, żeby nie było wątpliwości, zgłosiłem poprawkę polegającą na tym, że skreśla się kropkę i dodaje wyrazy: „w rozumieniu ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska” i metryczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję. O to tylko chodziło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#JanuszSzymański">Zgłaszałem tę poprawkę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale ponieważ jej nie ma w protokole, nie ma...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#JanuszSzymański">Powiedziałem o tym. Zapytałem natomiast, czy pan poseł sprawozdawca nie podzieliłby poglądu, że może tutaj występować wątpliwość. Rozumiem, że pan poseł Gaberle odpowie na moją wątpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#AleksanderMałachowski">Teraz wszystko jest w porządku. Treść poprawki jest znana i jest w protokole.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, czy pan profesor zechce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AndrzejGaberle">Tak. Zostało bezpośrednio do mnie skierowane pytanie i chciałbym na nie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AndrzejGaberle">Zacznę może od drugiej kwestii, to znaczy kwestii tej wątpliwości, którą pan poseł podniósł, dotyczącej sformułowania „zajmujących kierownicze stanowiska państwowe”. Otóż nikt z komisji, kiedy obradowaliśmy nad tym, nie miał żadnych wątpliwości, że chodzi tutaj o pojęcie ustawowe i o tę ustawę, którą pan poseł wskazał. Ona nie została tutaj wymieniona, ale wychodzimy z założenia, że jeżeli został użyty pewien zwrot ustawowy, taki jak w innej ustawie, to nie ma żadnych podstaw do tego i nic na to nie wskazuje, żeby on mógł być wykładany inaczej. W związku z tym sformułowanie: „zajmujących kierownicze stanowiska państwowe” było dla nas jasne. Chodzi tu o kierownicze stanowiska państwowe w rozumieniu ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. Tyle tytułem wyjaśnienia. Jeżeli to wyjaśnienie pana posła usatysfakcjonowało, to dla uniknięcia pewnych komplikacji proceduralnych prosiłbym o rozważenie możliwości wycofania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AndrzejGaberle">Natomiast jeśli chodzi o kwestię pierwszą, to ona jest znacznie bardziej skomplikowana. Podzieliłbym pogląd, że tutaj w ogóle jest potrzebny cały szereg różnych zmian. To się musi łączyć z uregulowaniem problemów finansowania i problemów budżetowych sądownictwa; to się musi łączyć także z rozważeniem kwestii pewnej reformy sądownictwa. W tej chwili Krajowa Rada Sądownictwa jest hybrydalnym tworem; to jest organ częściowo samorządowy, a częściowo o innym charakterze. W związku z tym byłoby zapewne pożądane rozważenie kwestii trochę innego ujęcia, ale to jest problem znacznie szerszy. Tak więc, podzielając pogląd pana posła, że tutaj pewne zmiany byłyby pożądane, pozwoliłbym sobie uzupełnić ten pogląd o stwierdzenie, że to są zmiany, które wymagałyby kompleksowego uregulowania pewnych kwestii związanych z wymiarem sprawiedliwości i w ramach tych zmian również i ten problem powinien zostać rozwiązany. Natomiast tutaj chodziło o to, aby przeprowadzić pewne uzupełnienie doraźne, żeby stworzyć pewną podstawę finansowania, podstawę prawną, której brakowało. I stąd jest ten charakter właśnie tej noweli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#JanuszSzymański">Chciałbym wyraźnie stwierdzić, że skoro jest już zapis stenograficzny i wyraźne stwierdzenie, że „osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe” to są osoby w rozumieniu ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, to nie będę utrudniał tutaj postępowania. Wycofam tę poprawkę, ponieważ jeżeli ktoś będzie miał wątpliwości, sięgnie do stenogramu i będzie miał autentyczną wykładnię tej normy. Chodziło mi o to, że mogą być wątpliwości. Myślę, że pan poseł Gaberle potwierdzi. Ja nie będę wprowadzał żadnych utrudnień. Natomiast cieszę się, że podziela pan moje docelowe spojrzenie. Nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy dokładnie przejrzeli ustawę o Krajowej Radzie Sądownictwa, bo wymaga ona pewnych korekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu profesorowi Gaberle.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan, jak rozumiem, już nie chce zabierać głosu.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#AleksanderMałachowski">Do trzeciego czytania przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym skończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł sekretarz nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#AleksanderMałachowski">Nikt się nie zgłosił do złożenia oświadczenia poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#AleksanderMałachowski">A zatem zarządzam przerwę w obradach do dnia 14 marca 1996 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 15)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>