text_structure.xml
53 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 19 grudnia 1978 r. Komisja Przemysłu Lekkiego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Koperskiego (PZPR), rozpatrzyła stan gospodarowania funduszem płac z uwzględnieniem realizacji ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o zasadach tworzenia i podziału funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu wziął udział poseł Alojzy Melich (PZPR) z Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów oraz przedstawiciele: Ministerstwa Przemysłu Lekkiego z wiceministrem Mirosławą Wąsowicz, Ministerstwa Finansów z wiceministrem Zbigniewem Madejem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli i przewodnicząca Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Włókienniczego, Odzieżowego i Skórzanego Barbara Natorska.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Posłowie otrzymali materiały opracowane przez Ministerstwo Przemysłu Lekkiego, Ministerstwo Finansów oraz Najwyższą Izbę Kontroli. Materiały te oraz wizytacje przeprowadzone przez podkomisję poselską w 3 zakładach pracy: Częstochowskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Ceba”, Zakładach Przemysłu Wełnianego „Wartex”, Częstochowskich Zakładach Przemysłu Lniarskiego „Stradom” były podstawą opracowania koreferatu poselskiego.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Koreferat przedstawił poseł Kazimierz Fortuna (PZPR): Jednym z głównych zadań polityki gospodarczej na najbliższe lata jest poprawa gospodarowania funduszem płac. Jak wynika z analizy materiałów przesłanych Komisji, za okres trzech kwartałów tego roku fundusz płac w przedsiębiorstwach przemysłu lekkiego został przekroczony o 432,4 mln zł; po uwzględnieniu uzasadnionych wypłat z tytułu podniesienia wynagrodzeń dla najniżej zarabiających i preferencji eksportowych przekroczenie to wynosi 358,8 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Średnioroczny wzrost przeciętnych płac w przemyśle lekkim w ub. 5-latce wyniósł 9,1% i był wynikiem wzrostu wydajności pracy o 9,5%. Wzrost wydajności pracy w okresie 9 miesięcy bież. roku w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego wynosi 7%, przy planowanym 7,5%. Przeciętna płaca w tym samym okresie wzrosła o 5%, podczas gdy w planie rocznym przewidywano wzrost o 3,1%. Ustalony w planie wskaźnik opłacenia przyrostu wydajności pracy w przemyśle lekkim w wysokości 0,41 został przekroczony i wynosi 0,71.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Mimo stałego wzrostu płacy w przemyśle lekkim od 2.011 zł w 1970 r. do 4.054 zł w 1978 r. - płaca ta jest niższa od przeciętnej w całym przemyśle uspołecznionym o 913 zł. Rozpiętość między średnią płacą w przemyśle lekkim i w innych działach gospodarki uspołecznionej z biegiem lat pogłębia się.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Zadania planowe w 1978 r. zostały przez przemysł lekki wykonane przy niższym niż planowano zatrudnieniu: zatrudnienie w październiku było w stosunku do planu niższe o 6.700 osób. Coraz ostrzej występują trudności z naborem wykwalifikowanych pracowników. Przyczyną tego są m.in. stosunkowo trudne warunki pracy (3-zmianowy system) oraz niższy niż w innych działach gospodarki pułap płac.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Na przestrzeni ostatnich lat stan zatrudnienia w przemyśle lekkim zmniejszył się o blisko 24 tys. osób. Jeżeli wziąć pod uwagę, że w tym czasie trzeba było zapewnić kadry dla nowo uruchamianych zakładów, to jest jasne, że istniejące rezerwy wyczerpały się i dalsze zmniejszanie zatrudnienia bez szybkiego wprowadzania postępu technicznego musiałoby ujemnie odbić się na produkcji.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Od 1977 r. wprowadzony został we wszystkich zjednoczeniach przemysłu lekkiego zmodyfikowany system ekonomiczno-finansowy WOG. Z informacji resortu wynika, że za 9 miesięcy tego roku przekroczenie funduszu płac w skali organizacji gospodarczych wystąpiło jedynie w Zjednoczeniu Przemysłu Lniarskiego. Suma przekroczeń w jednostkach organizacyjnych wystąpiła w wyniku wyższej dynamiki przeciętnych płac oraz nieosiągnięcia przez niektóre jednostki zaplanowanej dynamiki produkcji dodanej. Fakt, że przekroczenie funduszu płac w WOG jest mniejsze niż wynikające dla całego resortu z przekroczenie wskaźnika opłacanie przyrostu wydajności pracy świadczy o tym, że resort nie dość operatywnie stosuje instrumenty regulujące. Z materiałów i uzyskanych wyjaśnień w Zjednoczeniu Przemysłu Lniarskiego wynika, że w 1978 r. wystąpił spadek wydajności pracy, a naliczony fundusz dyspozycyjny ukształtował się poniżej planowanych wskaźników. Podstawową przyczyną tego były trudności surowcowe. Jednak Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, że w omawianym Zjednoczeniu nie wszystkie przedsiębiorstwa rozliczane są wg zasad WOG, i że nadal w 12 przedsiębiorstwach fundusz płac jest limitowany.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Również i w innych przedsiębiorstwach przemysłu lekkiego miało miejsce przekraczanie funduszu płac spowodowane trudnościami surowcowymi, ograniczeniami dostaw energii, brakiem materiałów i tp. Nieplanowane przestoje spowodowały konieczność wypłaty dodatkowego wynagrodzenia nie mającego pokrycia w produkcji. W materiałach resortu zwraca się również uwagę na szereg innych przyczyn decydujących o nieprawidłowościach w gospodarowaniu funduszem płac. Należą do nich nieracjonalne wykorzystanie czasu pracy, niedociągnięcia w normowaniu pracy, nieprawidłowości w awansowaniu pracowników i ich zaszeregowaniu i tp. Resort podejmuje cały szereg przedsięwzięć mających na celu przeciwdziałanie tym wszystkim negatywnym zjawiskom. Słusznie przewiduje się dokonywanie stałych analiz i przeglądów zatrudnienia dla poprawy struktury zatrudnienia. Działania takie prowadzone powinny być zresztą nie tylko w tym resorcie. Szczególnej uwagi wymaga nast. problem (dotyczący zresztą całej naszej gospodarki): w ramach jednego zjednoczenia pracownik o tych samych kwalifikacjach może uzyskiwać bardzo zróżnicowane zaszeregowanie i wynagrodzenie. Powoduje to określone następstwa fluktuacji kadr.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Konieczne jest znowelizowanie norm pracy, tak ażeby były one adekwatne do zmieniających się warunków organizacyjno-technicznych. Zdaniem podkomisji, rozważana decyzja o podwyższeniu dodatku nocnego wpłynie tylko okresowo na złagodzenie występujących trudności, W perspektywie problem ten wymaga generalnego rozwiązania.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Ustawą z dnia 23 czerwca 1973 r. ustalono zasady tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego. Z mocy tej ustawy zakładowy fundusz nagród za 1973 r. nie powinien być niższy jak 3% funduszu płac i ma ulegać podwyższeniu tak, aby w roku 1981 wynosił on 8,5% funduszu płac. Naliczony w 1977 r. zakładowy fundusz nagród osiągnął 6,25% funduszu płac. Z analizy przedsiębiorstw przemysłu lekkiego wynika, że odpisy na zakładowy fundusz nagród w 197 przedsiębiorstwach (57,3%) wynosiły od 6 do 7%, a w 130 przedsiębiorstwach o 5 do 6%. Nie można pominąć faktu, że resort w roku 1976 przejął 45 zakładów przemysłu terenowego, co rzutowało na obniżenie przeciętnego odpisu na fundusz nagród. Wielkość odpisu na zakładowy fundusz nagród w przemyśle lekkim systematycznie wzrasta; powinien on w roku 1981 osiągnąć założoną wielkość 8,5% funduszu płac; nagroda z tego funduszu powinna równać się jednomiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji, dysponowanie funduszem nagród nie budzi zastrzeżeń. Na ogólną liczbę blisko 662 tys. pracowników uprawnionych do nagród w 1977 r. 18% miało obniżone wypłaty nagród. Dotyczyło to tych, którzy nie nabyli prawa do pełnej nagrody, bo krótko pracowali, osób które rozwiązały umowę o pracę w ciągu roku oraz osób naruszających dyscyplinę pracy i zakłócającym produkcję i funkcjonowanie zakładu. Zastrzeżenia budzi niski odsetek (2,2% uprawnionych do nagród), którym potrącono nagrody za niewłaściwe wyniki pracy, a w szczególności za złą jakość produkcji. Warto więc zastanowić się na ile jakość produkcji uzależniona jest w konkretnych przypadkach od czynnika ludzkiego i co czynić, aby system nagród był bodźcem dla poprawy jakości produkcji.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W wizytowanych przez podkomisję zakładach zgłoszono szereg uwag dotyczących treści rozporządzenia Rady Ministrów z września 1978 r., a obowiązującego od stycznia 1978 r. w sprawie obniżania nagród wskutek zaliczania zwolnień chorobowych przy obliczaniu nagród przyznawanych za ten rok. Podnoszono m.in., że prawo nie może działać wstecz, że przepis szczególnie dotyka kobiety, które muszą sprawować opiekę nad chorymi dziećmi oraz krzywdzi tych, którzy na ogół rzadko korzystają ze zwolnień i tylko w danym roku więcej chorowali. Postulowano uchylenie tego rozporządzenia.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Zgodnie z omawianą ustawą z 1973 r. zakładowy fundusz mieszkaniowy powinien osiągnąć 1% funduszu płac. W MPL w 1977 r. wskaźnik odpisu na ten fundusz wyniósł 1,2%, co wynika ze stosowania w wielu przedsiębiorstwach wyższych odpisów kwotowych na ten fundusz w latach 1970- 1973. W przeważającej mierze środki z tego funduszu przeznaczone były na pożyczki dla pracowników oraz na pożyczki dla spółdzielni mieszkaniowych; na finansowanie zakładowego budownictwa przeznaczono tylko 46,7 mln zł. Kontrole NBP wskazują na przypadki udzielania przez zakłady pracy pomocy finansowej w wysokości zawyżonej lub też osobom nieuprawnionym. Na pozytywną ocenę natomiast zasługuje duża zwrotność udzielanych pożyczek. Podkomisja uważa za konieczne zbadanie możliwości podwyższenia kwot pożyczek oraz rozkładanie spłaty na dłuższy okres czasu, co bardziej by zachęcało do budownictwa jednorodzinnego. Można by było również proponować centralizację części funduszu mieszkaniowego na szczeblu zjednoczenia, co stworzyłoby możliwość udzielania pomocy mniejszym zakładom, a także szersze podejmowanie inicjatyw wspólnego finansowania budownictwa mieszkaniowego przez kilka zakładów pracy.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zgodnie z postanowieniami ustawy, odpis na zakładowy fundusz socjalny powinien osiągnąć w roku 1978 2% funduszu płac. Intencją powołania tego funduszu było wyrównanie branżowych dysproporcji w poziomie środków finansowych na cele socjalne i lepsze zaspokojenie potrzeb socjalnych załóg i ich rodzin w tym zakresie. Efekty gospodarowania funduszem socjalnym za lata 1974 - 1977 wskazują na wydatny wzrost świadczeń socjalnych. Stan środków socjalnych w resorcie przemysłu lekkiego zwiększył się o 32,1% w roku 1977, w stosunku do roku 1974. W 1977 r. wskaźnik odpisu na fundusz socjalny w skali resortu wynosił 2,3%, podczas gdy w roku 1974 - 3 %. Wskazuje to na malejącą tendencję odpisu, który jednak w liczbach bezwzględnych wzrasta. Na koniec 1977 r. 18 zakładów przemysłu lekkiego miało wskaźnik odpisu niższy niż 2%, 197 - równy 2 %, 91 zakładów w granicach 2 - 2,5%, 53 zakłady w granicach 2,5 do 3%, a 52 zakłady wskaźnik ponad 3%.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Dzięki wzrostowi środków funduszu socjalnego, nastąpiło w ostatnich latach duże ożywienie działalności socjalnej i podniósł się standard usług. Rosnące jednak ostatnio koszty zakładowej działalności socjalnej mogą wpłynąć na obniżenie efektywności działania. Ministerstwo Przemysłu Lekkiego sygnalizuje, że już w roku 1978 może nastąpić zmniejszenie liczby osób korzystających z wczasów o 8%, z powodu braku środków finansowych, wprowadzonych ograniczeń w wynajmie kwater na cele wczasowe oraz wprowadzenia nowych zasad odpłatności za wczasy w zależności od dochodu na jednego członka rodziny. Odnośnie odpłatności za wczasy, podkomisja uważa, że problem ten powinien być jednolicie uregulowany. Nie może być tak, że w jednym ośrodku spotykają się pracownicy różnych zakładów, o analogicznych dochodach, którzy płacą różne kwoty za wczasy, ustalane różnie przez poszczególne przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Zakładowy fundusz socjalny obciążony jest również świadczeniami na rzecz utrzymania domów kultury, obiektów sportowych, żłobków i przedszkoli oraz dotacjami na stołówki. Ze względu na przewagę kobiet zatrudnionych w przemyśle lekkim, fundusz socjalny jest poważnie obciążony świadczeniami na rzecz utrzymania żłobków i przedszkoli. Problem ten wymaga szczegółowego rozważenia, gdyż powoduje nierówności i zakłady pracy zatrudniające więcej mężczyzn mają mniejsze świadczenia tego rodzaju i mogą przeznaczać większe środki na inne cele.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Znaczna część środków funduszu socjalnego przeznaczana jest na utrzymanie bazy wczasowej i kolonijnej. Tym bardziej trzeba zapewnić racjonalne wykorzystanie środków. Słuszne wydają się wnioski o koordynację działań na szczeblu zjednoczenia w zakresie modernizacji i konserwacji bazy wczasowej. Centralizacja poczynań w tym zakresie mogłaby usprawnić działania, a rozliczenia za poszczególne remonty powinny obciążać poszczególne przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Zgodzić się trzeba również ze stanowiskiem resortu, co do konieczności złagodzenia kryteriów przyznawania środków inwestycyjnych z funduszu socjalnego na modernizację bazy wczasowej. Dyskusyjny jest natomiast wniosek o zwiększeniu kwot inwestycji nielimitowanych z 3 do 10 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Na zakończenie, poseł K. Fortuna podkreślił, że w obecnej sytuacji w gromadzeniu i gospodarowaniu funduszem socjalnym podstawowym zadaniem jest podnoszenie efektywności wydatkowania pieniędzy oraz wykorzystania ośrodków wczasowych i całej bazy socjalnej.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełBarbaraSurma">Z zadowoleniem trzeba stwierdzić, że w przemyśle lekkim w okresie ostatnich kilku lat znacznie wzrosły średnie płace, lecz są one wciąż niższe niż w pozostałych resortach przemysłowych. Niepokoi ponadto pogłębianie się tej rozpiętości. Średnia płaca obejmuje różne dodatki: m.in. za godziny nadliczbowe, za prace w dniach wolnych i w nocy itp. Interesujące byłoby poinformowanie posłów jaka jest wysokość średniej płacy nominalnej w przemyśle lekkim. Warunki pracy w przemyśle lekkim są b. trudne, toteż trzeba tym pracownikom zapewnić dobre warunki wypoczynku. W ostatnich latach rozwija się wiele ciekawych form wypoczynku urlopowego. Ale koszty z tym związane stale rosną i ogranicza to możliwość dalszego rozwoju usług socjalnych. Odpisy na fundusz socjalny nie są w tym przemyśle wysokie, a potrzeby ogromne.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełMariaOlczyk">Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 września 1978 r. o potrąceniu nagród osobom nadmiernie korzystającym ze zwolnień chorobowych spotkało się z bardzo nieprzychylnym przyjęciem przez załogi; Stawiane jest pytanie, czy prawo może działać wstecz (rozporządzenie obowiązuje od 1 stycznia 1978 r.). Rozporządzenie godzi w kobiety korzystające ze zwolnień w celu opieki nad dziećmi i osoby, które zapadły na cięższą chorobę, choć w latach poprzednich rzadko korzystały ze zwolnień. Natomiast skutki rozporządzenia nie dotyczą osób, które nadmiernie korzystają ze zwolnień krótkotrwałych. Postuluje się uchylenie rozporządzenia.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełMariaOlczyk">Podnoszona jest sprawa zróżnicowania opłat za wczasy. Opłaty ponoszone za wczasy w tej samej miejscowości i o podobnym standardzie przez osoby z różnych zakładów pracy tego samego resortu, są różne. O porównaniu warunków wypoczynku pracowników MPL z górnikami i hutnikami trudno nawet mówić.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełMariaOlczyk">Wniosek w sprawie ujednolicenia tabel odpłatności za wczasy jest słuszny.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PosełMariaOlczyk">Nadmierne jest obciążenie funduszu socjalnego wydatkami na utrzymanie żłobków i przedszkoli. W resorcie tak sfeminizowanym jak przemysł lekki, zakłady radzą sobie w sposób nieformalny, lecz nie jest to społecznie słuszne. Na ten cel muszą się znaleźć środki finansowania bezpośredniego, a nie tylko tą drogą. Załogi wnioskują, by budżety terenowe bardziej włączyć do tych świadczeń: ze żłobków i przedszkoli nie korzystają przecież tylko pracownicy przemysłu lekkiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">Coraz częściej w zakładach spotykamy się z pytaniem, dlaczego pożyczka z funduszu mieszkaniowego może być udzielana jedynie co 10 lat? Bardzo wielu pracowników po zaciągnięciu pożyczki na remont zajmowanego mieszkania w starym budownictwie, przez długi okres czasu nie ma perspektyw poprawy swej sytuacji mieszkaniowej, gdyż nie może uzyskać kolejnej pożyczki na wkład do spółdzielni mieszkaniowej.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">Wniosek o wyrównanie odpłatności za wczasy jest słuszny. Obecnie tabele stosowane w poszczególnych zakładach nie tylko różnią się wysokością opłat, ale także zasadami obliczania. Podstawą ich bywa dochodowość rodziny, wysokość płacy, lub stosunek do poprzednich tabel.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełEdwardGłodowski">Niepokoi rozwieranie się nożyc płacowych między przemysłem lekkim a pozostałymi przemysłami. Równocześnie wykazywane jest przekraczanie norm pracy. Budzi się podejrzenie, że niskie płace powodują pozorne przekraczanie norm. Gdyby tak było - bez względu na uwarunkowania - byłaby to oczywista nieprawidłowość. Potrzebne jest wyrównanie warunków płacy związanych z wydajnością i wynikami ekonomicznymi w różnych resortach i zakładach.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełEdwardGłodowski">Niepokoi brak wpływu na płace kar umownych za złą jakość i nieterminowe dostawy. Straty na brakach wynoszą 406 mln zł rocznie, a potrącenia z funduszu nagród jedynie 10 mln zł, co stanowi 2,2% funduszu nagród. Sprawy jakości mają podstawowe znaczenie dla problemów płacowych resortu.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PosełEdwardGłodowski">Jako rolnika zainteresowała mnie pozycja funduszu socjalnego jaką są ogródki działkowe. Ich rozwój jest ograniczony brakiem terenów i ich oddaleniem od zakładów pracy. Obecny stan: 774 ha i 18.400 działek, to stanowczo za mało przy zatrudnieniu zbliżającym się do 700 tys. osób. Jest to forma rekreacji równie ważna jak wczasy, w dodatku przynosi korzyści gospodarcze. W 1978 r. z ogródków zebrane zostanie 400 tys. kg produktów ogrodniczych, z czego 150 tys. kg trafi na rynek. Na ogródki działkowe muszą się znaleźć środki.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełEdwardJaremek">Nieprzestrzeganie przepisu, w myśl którego pracownik porzucający pracę w jednym zakładzie nie może otrzymać wyższego uposażenia w drugim - stanowi dopłacanie do fluktuacji załóg. Z tej nieprawidłowości resort musi wyciągnąć wnioski.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełJadwigaMalinowska">Kobiety w przemyśle lekkim pracują ciężko i często odbija się to na ich zdrowiu. Prządka po 20 latach pracy często nie jest w stanie nadal obsługiwać maszyny i dostaje od lekarza polecenie przejścia do lżejszej pracy. Lżejsza praca jest z konieczności gorzej, często o 2–3 tys. zł płatna. Zakład wymawia warunki pracy i płacy, przez 3 miesiące płaci według średniej, a następnie daje nowe zaszeregowanie. Problem, co robić z ludźmi jeszcze zbyt zdrowymi, aby przejść na rentę, a już niezdolnymi do obsługiwania maszyny - czeka na rozwiązanie. Tym większa trudność, że często schorzenia te nie stanowią chorób zawodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełBronisławaSokołowska">W przemyśle lekkim wskaźnik zmianowości wynosi 2,7, zatrudnionych jest wiele kobiet, a jednocześnie płace są najniższe ze wszystkich resortów przemysłowych. Wysokość funduszu socjalnego uniemożliwia przychodzenie z większą pomocą tym ciężko pracującym ludziom. M.in. chodzi o zapewnienie lepszych warunków wypoczynku. Ministerstwo Finansów mogło by w tej sytuacji złagodzić zasady rozliczania niektórych wydatków. Dotyczy to m.in. remontów obiektów socjalnych, które można obecnie finansować tylko z funduszu socjalnego. Ośrodki wypoczynkowe wymagają zatrudnienia personelu. Czy trzeba tym ludziom płacić z funduszu socjalnego? Czy nie można wykorzystać funduszu mieszkaniowego, który ma nadwyżki, na finansowanie zbrojenia terenów pod budownictwo jednorodzinne? Popieram uwagi o bezcelowości utrzymywania 10-cio letniego odstępu między kolejnymi pożyczkami na remonty mieszkań. Są to przecież pożyczki zwrotne, a większa elastyczność wydatkowania funduszu, pozwoliłaby go lepiej wykorzystać.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Na przekroczenie funduszu płac wpływa brak ludzi - jak tłumaczą kierownictwa zakładów. W rezultacie stały pracownik otrzymuje mniej niż nowo zatrudniony - zwłaszcza w pionie głównego mechanika lub energetyka, gdzie istnieje silna konkurencja przemysłu maszynowego. Dziwne jest, że przy istniejącej wydajności pracy i obsłudze maszyn mówi się o przekroczeniach funduszu płac. W żadnym resorcie człowiek nie jest tak związany z maszyną, jak w przemyśle lekkim i maszyna często limituje jego pracę. Oszczędności trzeba szukać w administracji i zapleczu naukowo-badawczym. Przykład: jeden zakład ma 8.000 załogi i 5 dyrektorów, inny 2000 załogi i również 5-ciu dyrektorów, a na dodatek 10 głównych specjalistów. Często stanowiska te tworzy się tylko po to, by uzasadnić podwyżki płac. Bywają komórki tworzone jedynie w celu pisania informacji dla podobnych jednostek zjednoczenia. Na tego typu stanowiskach zatrudnia się niekiedy ostatniego inżyniera z produkcji. Obserwuje się nadmierny przepływ pracowników z produkcji do administracji. Należy doprowadzić do tego, aby płacić za dobrą pracę. Wszyscy to potwierdzają, ale w praktyce i dobry i zły pracownik otrzymują to samo wynagrodzenie. Nie dotyczy to tylko akordu.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Należy rozważyć w jakim stopniu na przekroczenie funduszu płac mają wpływ koszty dowozu pracowników oraz dopłaty do wynajmu kwater prywatnych. Są to przecież nieuniknione wydatki w sytuacji, gdy brak ludzi do pracy.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Dużo mówimy o jakości, mniej robimy. Nie rozlicza się ludzi za jakość. Jakie konsekwencje poniosły zakłady, gdy wyprodukowane w nich buty sprzedawano po złotówce? I na odwrót: zakłady, których wyroby są dobre i poszukiwane, nie mają z tego korzyści. Częściej zyskuje ten kto dużo krzyczy, a nie ten, co dobrze pracuje.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Niepokoi brak dyscypliny w zakresie delegacji służbowych. Jest ich nie tylko za dużo, lecz często trwają niepotrzebnie długo.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Wiele prac biurowych jest zbędnych, a przy tym brak elementarnej ich mechanizacji; w przemyśle lekkim te prace są skomplikowane, wymagają żmudnych wyliczeń. Mechanizacja pozwoliłaby na przesunięcie części pracowników biurowych do innych prac.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Zdarza się, że ludzie pracują na 3 zmiany a jednocześnie występują kilkudniowe przestoje z winy transportu. PKS jest rozliczany w tonach, to też produkcja przemysłu lekkiego jako lekka nie jest dla niego atrakcyjna. Zrozumieć można trudności z surowcami importowanymi, brakuje jednak często nawet węgla.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#PosełStanisławaŚwiderska">Fundusz socjalny od 1974 r. nie. rośnie, tymczasem wydatki się zwiększają. Fundusz ten jest dla zakładów przemysłu lekkiego nie wystarczający.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełJaninaMłynarczyk">Trzeba liczyć się z kosztami ograniczeń energii elektrycznej.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełJaninaMłynarczyk">Dodatek za pracę w nocy nie wynagradza strat społecznych związanych z pracą na trzecią zmianę. Należy stopniowo rezygnować z pracy w nocy; jakość pracy na 3-iej zmianie jest wyraźnie niższa.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełZdzisławKwieciński">Czy istnieje możliwość zmniejszenia rozpiętości średniej płacy między przemysłem lekkim a przemysłem w ogóle? Jak wygląda porównanie przekroczeń funduszu płac w przemyśle lekkim w innych resortach?</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełZdzisławKwieciński">Czy możliwa jest nowelizacja przepisów, dotyczących odpisu na fundusz socjalny oraz pokrywanie części wydatków z tego funduszu - środkami z innych źródeł.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełZdzisławKwieciński">Trzeba ostro ograniczyć wydatki na różne imprezy. Ich koszty to nie tylko 33 mln zł z funduszu socjalnego, lecz także stracony czas ludzi zmuszonych do udziału w tych imprezach. Nieprzyzwoite jest zmuszanie zakładów do finansowania imprez zewnętrznych, często stojących na niskim poziomie. Ostatnio popularne jest organizowanie jarmarków. Mają one uzasadnienie, jeśli sprzedawane są na nich artykuły trudnozbywalne. W praktyce często odkłada się na jarmark pewną ilość towarów atrakcyjnych. Jest to zaprzeczenie idei tego typu imprez, których organizacja jest kosztowna.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełHenrykKopaczyk">W sytuacji, gdy brak rąk do pracy, zatrudnia się takich ludzi jacy są. Ich praca często budzi zastrzeżenia. Konieczne jest więc wzmocnienie służb kontroli wewnętrznej, a zwłaszcza brakarzy. Ich dyscyplinę pracy trzeba też podnieść.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełZofiaŁęgowik">Poruszane w dyskusji zagadnienia są bardzo ważne dla stabilizacji załóg przemysłu lekkiego i poprawy warunków pracy. Jedną z najistotniejszych spraw - jest praca na 3 zmiany. Należałoby przeprowadzić rachunek ekonomiczny kosztów pracy nocnej i stopniowo ograniczać trzecią zmianę, zwłaszcza w tych zakładach, gdzie są uciążliwe warunki.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełZofiaŁęgowik">Wniosek resortu w sprawie wprowadzenia zachęt materialnych za pracę w godzinach nocnych i na II zmianie zasługuje na poparcie. Tę zasadę stosują już inne kraje socjalistyczne.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PosełZofiaŁęgowik">Szerzej trzeba wprowadzać usprawnienia organizacyjne oraz mechanizację prac uciążliwych, do których zalicza się transport wewnątrzzakładowy. Zakłady, które rozwiązały sprawę transportu, osiągają dobre wyniki, zasługujące na upowszechnienie.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PosełZofiaŁęgowik">Wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów zmiany wypłacania nagród z zakładowego funduszu krytycznie zostały ocenione przez załogi. Uważa się, że zmiany te są słuszne w odniesieniu do pracowników krótko pracujących, których zachowanie nie świadczy o zaangażowaniu w pracy, natomiast są krzywdzące dla starych, wypróbowanych pracowników. Powszechnie też krytykuje się to, że działają one wstecz.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#PosełZofiaŁęgowik">Kiedy ustalało się zasady tworzenia zakładowego funduszu socjalnego, wydawało się, że jednolity dla wszystkich zakładów odpis zlikwiduje dysproporcje między zakładami. Nie nastąpiło to jednak, ponieważ są dysproporcje między funduszami płac. Mechanizm wyliczania - jednakowy przecież - nie uwzględnia różnych potrzeb. W przemyśle lekkim, zatrudniającym większość kobiet - potrzeby te są bardzo duże, przede wszystkim wynikają one z konieczności roztoczenia opieki nad dziećmi pracownic.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#PosełZofiaŁęgowik">Fundusz socjalny jest też nadmiernie obciążony koniecznością finansowania obiektów sportowych, które - choć są własnością zakładu - stanowią przede wszystkim bazę dla klubów ligowych, a nie dla uprawiania masowego sportu przez pracowników. Podobnie wygląda rzecz z domami kultury, które służą całemu miastu, nie tylko załodze. Dotychczasowy okres działania funduszy zakładowych jest już dostatecznie długi, by można było ocenić sposoby finansowania zakładowej działalności socjalnej i na tej podstawie wprowadzić odpowiednie modyfikacje w zasadach tworzenia i wydatkowania tych funduszy. Można by m.in. ustalić, by żłobki czy przedszkola były utrzymywane z funduszy miejskich, a obiekty sportowe przez organizacje sportowe.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#PosełZofiaŁęgowik">Trzeba również zmienić zasady finansowania remontów zakładowej bazy socjalnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełAlojzyMelich">Na tle rzeczowej, wnikliwej i szerokiej dyskusji warto zaakcentować kilka spraw.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PosełAlojzyMelich">Zrozumiały niepokój budzi nadmierna dysproporcja w kształtowaniu średnich płac w przemyśle lekkim i płac w całym przemyśle. Przeprowadzone w roku ub. badania średnich płac w całym przemyśle Wykazały, że po wyeliminowaniu przemysłu węglowego, dysproporcje między poszczególnymi branżami maleją. Warto by więc zbadać tę sprawę w odniesieniu do przemysłu lekkiego. Być może, że i tu wyeliminowanie z wyliczeń przemysłu węglowego spowodowałoby również zmniejszenie wskaźnika rozwarcia średnich płac.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PosełAlojzyMelich">Wszyscy rozumiemy, że w aktualnej sytuacji trudno oczekiwać decyzji w sprawie wzrostu płac. Dlatego tak ważne jest szukanie wewnętrznych źródeł, których ujawnienie i wykorzystanie pozwoliłoby poprawić sprawy płacowe. Droga do tego wiedzie przede wszystkim przez podniesienie efektywności pracy w całym przemyśle lekkim. Proporcje między wydajnością pracy a płacą są naruszone. Z pewnością nie można tego zjawiska fetyszyzować, oceniając jednak rzecz w skali społecznej, trzeba t o uwzględniać.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#PosełAlojzyMelich">Na efektywność pracy wpływ ma wiele czynników zewnętrznych, obiektywnych, oddziaływują także czynniki subiektywne - wewnętrzne, choćby takie jak niewłaściwe normowanie, nieuzasadnione postoje w pracy, niska jej jakość itp.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#PosełAlojzyMelich">Problemem dla całej gospodarki jest doprowadzenie do takiego mechanizmu płacowo-zatrudnieniowego, który by prawidłowo kształtował proporcje między wysoką wydajnością pracy, malejącym zatrudnieniem i wzrostem indywidualnych płac. Chodzi o właściwe wykorzystanie technik płacowych, aby umiejętnie wiązać efekty pracy z płacą.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#PosełAlojzyMelich">Mamy do czynienia ze zjawiskiem, że poziom płac określa poziom norm, gdy tymczasem powinno być odwrotnie. Z pewnością samo doskonalenie norm indywidualnych nie rozwiąże sprawy. Przejść należałoby na normowanie kompleksowe, pozwalające uwzględniać jakość pracy.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#PosełAlojzyMelich">Nasuwa się pytanie, czy fundusz nagród jest właściwie Wykorzystywany, czy oddziaływują prawidłowo zawarte w nim bodźce jakościowe. Pamiętać jednak trzeba, że w systemie płac - a do takich wniosków doprowadzają badania naukowe - znacznie mniej skutecznym jest oddziaływanie poprzez karanie. Najskuteczniejszym jest stwarzanie bodźców stymulujących wysoką jakościowo i wydajną produkcję.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#PosełAlojzyMelich">Najlepszą drogą do osiągania pozytywnych zmian w zatrudnieniu byłoby stosowanie systemu normowania zespołowego i zespołowego premiowania. Płaca za określoną pracę jest czynnikiem racjonalizującym zatrudnienie i sprzyjającym wzrostowi kwalifikacji. Wszelkie rozwiązania typu administracyjnego są półśrodkiem dla prawidłowego gospodarowania zasobami sił roboczych.</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#PosełAlojzyMelich">Do świadomości załóg robotniczych w coraz większym stopniu dociera przekonanie, że na rzetelną płacę zasługuje tylko rzetelna praca.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Sprawy będące dzisiaj przedmiotem szerokiej dyskusji poselskiej są w centrum zainteresowania Związku Zawodowego. Wspólnie z resortem Związek zastanawia się co robić, by rosły płace i malała dysproporcja między średnią płacą w przemyśle lekkim i w całym przemyśle krajowym. Zdać sobie trzeba sprawę, że w tym zakresie działają zarówno czynniki zależne od samego przemysłu lekkiego, jak też obiektywne, wynikające z ogólnej polityki społeczno-gospodarczej. Nie ma obecnie możliwości, aby Komisja Planowania i Ministerstwo Finansów zwiększyły środki na fundusz płac w przemyśle. Dlatego też sięgać trzeba przede wszystkim do wewnętrznych możliwości i je wykorzystywać. Robi się analizę kształtowania struktury płac w zestawieniu z wydajnością pracy. Z analizy tej wynika, że przy wzrastającej indywidualnej normie, płace w akordzie rosną szybko, osiągając niezły poziom. Średnie zarobki w skali przemysłu lekkiego obniżają płace pracowników dniówkowo-premiowych, choć nie zawsze pracownicy tej grupy mają niskie kwalifikacje.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Około 13% ogółu pracowników uzyskuje płace poniżej 3 tys. zł, 19% - płace powyżej 5 tys. zł. Wynika z tego, że przeważająca część pracowników przemysłu lekkiego mieści się w przedziale zarobków od 3 do 5 tys. zł. Z tej analizy wyciąga się wnioski zmierzające do ulepszania struktury zatrudnienia. Dużą rolę w tym zakresie odgrywa poziom mechanizacji pracy, gdyż postęp w tej dziedzinie pozwala na zmniejszenie grupy pracowników dniówkowo-premiowych.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Otwartą sprawą jest organizacja pracy w oddziałach produkcyjnych. Opinii na temat przestarzałych norm nie można uogólniać. W zasadzie normy obsługi rosną, np. w zakładach im. Marchlewskiego 1 tkaczka obsługiwała 22 krosna czółenkowe, obecnie ponad 24. Podwyższanie norm obsługi jest drogą do wzrostu wydajności pracy, a tym samym wzrostu płacy. Bierze się tylko pod uwagę wydolność psychofizyczną pracownika.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Problemem jest wzmacnianie w płacach preferencji za jakość. Obecne są niedostateczne. Na przeszkodzie stoją jednak ograniczone środki funduszu płac, które można by skierować na bodźcowanie jakości.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Zaostrzone zostały kryteria przeznaczania środków z zakładowego funduszu nagród. Jednakże za mało dotychczas zrobiono dla sprawy jakości. Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające zasady wyliczania nagród - z punktu widzenia społecznego słuszne - spotkało się jednak z dezaprobatą części załóg. Zarzuca się mu i to, że działa wstecz, i to że dotyka w jednakowym stopniu wszystkich pracowników, zarówno tych, którzy nadużywają świadczeń, jak i tych, którzy pracują uczciwie. Zarządzenie to, w opinii załóg, nie stwarza możliwości preferowania tych, którzy są dobrymi pracownikami. Krytycznie ocenia się również i to, że w myśl przepisów, aby pracownik mógł przejść na rentę inwalidzką musi chorować przez 6 miesięcy, czyli po 3 miesiącach jest pozbawiony możliwości uzyskania nagrody. Ponadto istnieje kolizja prawna między rozporządzeniem a ustawą o zasadach tworzenia zakładowego funduszu nagród. Podnosi się co prawda wskaźnik odpisu, ale obniża średnia nagroda.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Podniesione w dyskusji sprawy wykorzystania środków zakładowego funduszu mieszkaniowego i socjalnego są dobrze znane Związkowi Zawodowemu. W obecnych warunkach nie ma możliwości, ażeby fundusz socjalny rósł. Oznacza to, że trzeba jeszcze bardziej racjonalnie nim gospodarować, jeszcze lepiej określać przeznaczenie środków z tego funduszu. Zrozumiałe są trudności zakładów wynikające z konieczności przeznaczania środków funduszu socjalnego na modernizację bazy socjalnej. Związek Zawodowy przychodzi tu przemysłowi lekkiemu z pomocą, m.in. przeznacza na dofinansowanie zakładowej działalności socjalno-kulturalnej środki ze składek związkowych (ok. 50%).</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Związek podziela opinię posłów, że 2% odpisu z funduszu płac na zakładowy fundusz socjalny pozornie jest tylko sprawiedliwą zasadą tworzenia tego funduszu w skali całego przemysłu. 2%-towe odpisy dają kwoty w różnej wysokości, co nie pozwala stwarzać preferencji branżom, które np. zatrudniają w przeważającej mierze kobiety. W takich branżach duża część środków zakładowego funduszu socjalnego musi być przeznaczana na finansowanie opieki nad dziećmi.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Związek postuluje pod adresem Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych przyznanie przemysłowi lekkiemu dotacji uzupełniającej na modernizację bazy socjalnej. Pomoc taką przemysł lekki już otrzymuje, jest ona jednak zbyt mała w stosunku do potrzeb jakie stwarza stara, nadmiernie wyeksploatowana baza wczasowa, w większości możliwa do wykorzystywania tylko w sezonie letnim. Dopóki nie można będzie zmienić zasad naliczania środków na fundusz socjalny, trzeba przemysłowi lekkiemu przyznać preferencje w uzyskiwaniu dotacji. Jeśli przemysł ten nie otrzyma dodatkowych środków na modernizację i rekonstrukcję bazy socjalnej, będzie ona się dekapitalizować.</u>
<u xml:id="u-15.8" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Wszyscy doceniamy znaczenie rekreacyjne i gospodarcze pracowniczych ogródków działkowych. Zgodnie z programem rządowym, ogólna ilość ogródków ma się podwoić do 1980 r. Program ten obowiązuje również i przemysł lekki. W przemyśle tym brak jednak środków na wykup ziemi i jej zagospodarowanie. Potrzeba na ten cel 300 mln zł.</u>
<u xml:id="u-15.9" who="#PrzewodniczącaZarząduGłównegoZwiązkuZawodowegoPracownikówPrzemysłuWłókienniczegoOdzieżowegoiSkórzanegoBarbaraNatorska">Słuszne są wnioski w sprawie konieczności uelastycznienia gospodarki funduszem mieszkaniowym. Pożyczki jeden raz na 10 lat w wysokości 10 tys. zł są stanowczo za małe i za rzadkie zwłaszcza dla tych, którzy mają mieszkania w starym budownictwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełBolesławKoperski">Czy jest możliwość uzyskania przez pracownika zwrotnej pożyczki na zagospodarowanie przyznanego ogródka działkowego? Nie każdy może sprostać tym wydatkom.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącaBarbaraNatorska">Obecnie takich możliwości nie ma.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Obowiązuje zasada, że żłobki i przedszkola finansowane są z budżetu terenowego. Natomiast zakłady dopłacają do tych placówek z funduszu socjalnego, aby poprawić ich standard i wyżywienie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Otwartą sprawą jest finansowanie zakładowych klubów sportowych i domów kultury. Można rozważyć, żeby środki na ten cel przeznaczane były z funduszy państwowych. Niełatwą do rozwiązania sprawą byłoby natomiast wyłączenie kosztów remontu obiektów socjalnych (np. wczasowych) z zakładowego funduszu socjalnego. Spowodowałoby to powstawanie nierówności w kosztach wczasów opłacanych przez pracowników, gdyż nie wszystkie zakłady dysponują własną bazą wczasową. Tam, gdzie jej nie ma, pracownicy korzystać muszą z domów FWP, gdzie ponoszą wyższe opłaty.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Postulat zmiany w trybie operatywnym zasad wyliczania zakładowego funduszu socjalnego jest nierealny. Konieczna byłaby nowelizacja ustawy.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Prawdą jest jednak, że odpis w jednakowej wysokości procentowej dla wszystkich zakładów powoduje, że kwoty odpisu są różne, co stwarza wrażenie nierówności. W przyszłości trzeba będzie sprawę tę inaczej rozwiązać, przyjąć inne kryteria.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Gdyby stworzyć możliwość uzyskiwania kredytów na remonty mieszkań z zakładowego funduszu mieszkaniowego co 5 a nie co 10 lat, trzeba by również przyspieszyć okres spłat tych pożyczek.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Dyrektor departamentu w Ministerstwie Pracy, Płac i Spraw Socjalnych Edward Marek: W ciągu ostatnich lat zakładowa działalność socjalna w przemyśle lekkim bardzo się rozwinęła, jej kierunki są prawidłowe. Właściwy jest rozdział środków i dobre gospodarowanie bazą socjalną. Stopień wykorzystania bazy socjalnej jest w tym przemyśle stosunkowo wysoki i kształtuje się korzystniej niż w innych resortach; gdzie baza socjalna jest dużo lepsza.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Trudności w gospodarowaniu środkami zakładowego funduszu socjalnego są resortowi znane: główny problem tkwi w tym, że środki są limitowane.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Specyficzna jest struktura potrzeb w przemyśle lekkim w porównaniu z innymi resortami, co wynika ze struktury zatrudnienia. Najlepiej świadczyć o tym może fakt, że większość zakładowych żłobków, to żłobki w przemyśle lekkim. Toteż dotacje na ten cel poważnie obciążają fundusz zakładowy.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Specjalna komisja powołana przez Prezesa Rady Ministrów badała sprawę ujednolicenia opłat za wczasy. Uzyskane wyniki nie są jednoznaczne. Ujednolicenie takie miałoby swoje plusy i minusy, co wiąże się z różną strukturą zatrudnienia, różnymi potrzebami i różną wysokością środków. Resort wspólnie z CRZZ stoi na stanowisku, by tych opłat nie ujednolicać, gdyż oznaczałoby to konieczność ich podniesienia. Na ogół, zakłady pracy prawidłowo rozwiązują sprawy finansowania akcji wczasowej, w zależności od środków, którymi dysponują i swoich potrzeb.</u>
<u xml:id="u-18.9" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Znalezienie innych form finansowania zakładowych domów kultury i obiektów sportowych nie jest sprawą łatwą. Rady narodowe, mimo że często te placówki świadczą swe usługi w szerszym zakresie, nie kwapią się z ich przejęciem. Nie jest też jednoznaczne stanowisko zakładów i ruchu zawodowego w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-18.10" who="#WiceministerfinansówZbigniewMadej">Zasady przyznawania pożyczek na remonty mieszkań można by zmienić gdyby przyśpieszyć rotację środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Dyskusja dotknęła najbardziej newralgicznych problemów przemysłu lekkiego, związanych z efektywnością gospodarowania funduszem socjalnym i funduszem płac. Przemysł lekki od 4 już lat pokrywa przyrost produkcji wzrostem wydajności pracy. Stale stoi przed nim zadanie wygospodarowania siły roboczej ze starych przedsiębiorstw w celu zapewnienia obsady dla zakładów nowo uruchamianych. Dlatego też proste rezerwy zatrudnienia są już w tym przemyśle wyczerpane. W centrum uwagi resortu stoją sprawy normowania, organizacji pracy, jej jakości. Aby osiągnąć ustalone dla tego przemysłu limity zatrudnienia, w początkach listopada podjęta została decyzja o zablokowaniu przyjęć pracowników. Priorytet uzyskały tylko tkalnie, przędzalnie i teksturownie.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Kierownictwo resortu przeprowadza z kierownictwami zjednoczeń comiesięczne analizy gospodarki funduszem płac w zakładach. Jeśli wyniki tej analizy są dla zakładu niekorzystne, stosuje się sankcje. W przypadku stwierdzenia prawidłowej gospodarki, można tylko wyrazić podziękowanie.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">W roku bieżącym przekroczenie funduszu płac w resorcie wynosi 358 mln zł. Do końca roku zamierza się ukształtować to przekroczenie w wysokości 300 mln zł i o uznanie tej kwoty resort będzie występował. Bada się przyczyny tego przekroczenia, czy wpływ ma niegospodarność czy inne czynniki. Trzeba pamiętać, że w roku bieżącym zakłady przemysłu lekkiego borykały się z wieloma trudnościami. W I kwartale występował brak surowca, podobnie w końcu drugiego, przy czym przemysł lekki nie uzyskał korekty planu. Teraz występuje niedobór węgla i energii i trudności transportowe.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Wiceminister M. Wąsowicz stwierdziła, że resort stara się rozmawiać z ludźmi i tłumaczyć im istniejące trudności oraz ich przyczyny. Jest jednak coraz trudniej prowadzić takie rozmowy, gdyż dysproporcje płac na niekorzyść przemysłu lekkiego pogłębiają się, a równocześnie wzrastają koszty utrzymania.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Resort prowadził analizę osiąganych zarobków w stosunku do 258 tys. pracowników, biorąc pod uwagę tych, którzy pracowali stale i u których absencja, z różnych przyczyn, była najniższa: 12,7% tych pracowników zarabia poniżej 3 tys. zł miesięcznie. Przekroczenie norm w przemyśle lekkim wynosi 147%, przy średnim ogólnokrajowym poziomie 138%. Gdyby nie przekraczano tak wysoko norm, to średnia płaca w przemyśle lekkim byłaby jeszcze niższa. Pracuje się wspólnie z Ministerstwem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych nad nowelizacją tabeli płac, decyzje w tej sprawie muszą być jednak podejmowane bardzo rozważnie. Metodologia ustalania zasad wzrostu płac w resorcie i wiązanie tego wzrostu z wydajnością pracy spotkała się z pozytywną oceną resortu pracy, płac i spraw socjalnych.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Podejmuje się starania o ujednolicenie zarobków pracowników legitymujących się podobnymi kwalifikacjami i pracujących na podobnych stanowiskach w różnych przedsiębiorstwach resortu.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Resort prowadzi nieustanną walkę o usuwanie skutków trudności ujawniających się w bieżącej działalności przedsiębiorstw, m. in. stara się, ażeby pracownicy, którzy nie mogą pracować w związku z niezawinionymi przez nich postojami wykorzystywani byli do prac zastępczych. Sprawy te wymagają dobrego zrozumienia ze strony mistrzów, kierowników działów i kierowników przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#WiceministerprzemysłulekkiegoMirosławaWąsowicz">Szacuje się, że średnia płaca w resorcie w roku bieżącym kształtować się będzie na poziomie 4.054 zł i będzie wyższa od planowanej (3.530 zł). W większości przypadków przekroczenia te znajdują pokrycie w zwiększonej wydajności pracy, ale są też przejawy niegospodarności i łamania przepisów.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Wszyscy zabierający głos w dyskusji zgodnie stwierdzali, że problem płac w resorcie przemysłu lekkiego jest szczególnie trudny i wymaga wnikliwej analizy. Uwagi i opinie posłów zgłaszane w dyskusji oparte były na znajomości sytuacji poszczególnych przedsiębiorstw i opinii załóg.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Niektóre, specyficzne dla przemysłu lekkiego zjawiska wymagają podjęcia rozwiązań, które będą wyrażały lepsze zrozumienie potrzeb tego przemysłu i docenienie jego znaczenia dla gospodarki narodowej. Należy do nich - poruszana w dyskusji - specjalna struktura zatrudnienia. Z faktu, że przewaga kobiet w przemyśle lekkim jest tak duża, wynikają m.in. znacznie wyższe niż w innych przemysłach nakłady na żłobki i przedszkola, które nadmiernie obciążają fundusz socjalny. Problem ten wymaga szczegółowego rozwiązania.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Ludzie rozumieją, że w przemyśle lekkim płace muszą być niższe niż w takich resortach jak górnictwo czy hutnictwo, ale trudno im wytłumaczyć pogłębiającą się dysproporcję w płacach w stosunku do innych resortów. Komisja Planowania, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Związki Zawodowe muszą bardziej wnikliwie analizować sytuację tego resortu i lepiej uwzględniać jego specyfikę i potrzeby przy planowaniu środków na fundusz płac i ustalaniu zasad wynagradzania.</u>
<u xml:id="u-20.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Uregulowania wymaga również szereg spraw szczegółowych. Dotyczy to m.in. ujednolicenia odpłatności za wczasy, przyznawania wyższych środków na remonty mieszkań, przy równoczesnej wyższej spłacie pożyczki na ten cel, organizacji ogródków działkowych itp.</u>
<u xml:id="u-20.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Więcej uwagi poświęcić trzeba wyższej efektywności wykorzystania środków zakładowego funduszu socjalnego i funduszów związkowych. Polityka socjalna oparta jest w dużej mierze na tych funduszach i dlatego stale trzeba doskonalić metody działania w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-20.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Trzeba również szerzej uświadamiać ludziom, jak duże środki wydatkujemy z budżetu na cele socjalne. O tym, że są to kwoty poważne świadczyć może fakt, że w zakładach „Obrońcy Pokoju” na jednego pracownika na cele socjalne wydaje się przeciętnie rocznie 4.100 zł. Ludzie nie zawsze zdają sobie sprawę, iż jest to dodatek do budżetu pracujących.</u>
<u xml:id="u-20.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Komisja postanowiła opracować opinie i dezyderaty w oparciu o przebieg obrad.</u>
<u xml:id="u-20.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">W kolejnym punkcie porządku dziennego komisja uchwaliła opinię i dezyderaty wynikające z dyskusji nad projektem planu i budżetu na 1979 rok.</u>
<u xml:id="u-20.8" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełBolesławKoperski">Komisja uchwaliła również dezyderaty w wyniku dyskusji nad realizacją planu przemysłu lekkiego za 9 miesięcy 1978 r.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>