text_structure.xml
45.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#GenowefaWiśniowska">Otwieram posiedzenie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Porządek dzienny otrzymali państwo w zawiadomieniu. Nasze dzisiejsze posiedzenie proponuję rozpocząć od pkt. II porządku dziennego - informacji na temat pomocowych środków unijnych przeznaczonych na finansowanie inwestycji mniejszości narodowych i etnicznych oraz możliwości i procedur ich pozyskiwania na działania związane z ochroną tradycji, kultury i języków mniejszości narodowych i etnicznych. Czy są jakieś uwagi dotyczące porządku dziennego oraz proponowanych w nim zmian? Nie widzę żadnych zgłoszeń. W związku z tym proszę pana Tadeusza Kozeka o przedstawienie informacji na powyższy temat.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszKozek">Środki z funduszy unijnych przeznaczone na finansowanie inwestycji mniejszości narodowych i etnicznych oraz działania związane z ochroną tradycji, kultury i języków mniejszości narodowych i etnicznych są obsługiwane przez 3 grupy programów pomocowych: przedakcesyjne, strukturalne i wspólnotowe. Zgodnie z zasadą niedyskryminacji, Unia Europejska nie przewiduje specjalnych form pomocy przeznaczonej wyłącznie dla mniejszości narodowych i etnicznych. Polska i inne kraje kandydujące mogą korzystać z tzw. pomocy przedakcesyjnej pochodzącej z budżetu Wspólnoty Europejskiej, realizowanej przez programy PHARE, ISPA oraz SAPARD. Programy te mają za zadanie przygotować kraje kandydujące do akcesji i do funkcjonowania w rzeczywistości Jednolitego Rynku Europejskiego, poprzez wspieranie priorytetów, które pomogą państwom kandydującym wypełnić kryteria kopenhaskie. W tym sensie członkowie mniejszości narodowych i etnicznych są również beneficjentami pomocy przedakcesyjnej, jako obywatele polscy oraz pozostałych państw korzystających z pomocy przedakcesyjnej. Stosunkowo największe możliwości dofinansowania w tej grupie dają programy PHARE dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz programy PHARE związane z rozwojem rynku pracy. Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych prowadzący własne małe i średnie przedsiębiorstwa mogą wykorzystać środki unijne m.in. na działania związane z wdrażaniem systemów jakości, wprowadzaniem innowacji i nowych technologii, współfinansowanie szkoleń i doradztwa w zakresie zarządzania, marketingu, zasobów ludzkich i rachunkowości, produkcji, jakości lub innowacji i transferu technologii, czy wreszcie bezpośrednie inwestycje w przedsiębiorstwie, takie jak zakup nowych maszyn i urządzeń oraz środków transportu. W zależności od programu można liczyć na dotację w wysokości od 500 do 10 tys. euro, przy czym UE finansuje od 60 do 80 budżetu projektów szkoleniowo-doradczych oraz 25% budżetu projektów inwestycyjnych. W przypadku grantów inwestycyjnych można uzyskać dotacje od 2 tys. do 50 tys. euro. Wdrażaniem programów dla małych i średnich przedsiębiorstw zajmuje się Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. W ramach programów PHARE realizowane są także projekty na rzecz Rozwoju Zasobów Ludzkich, z których mogą również korzystać członkowie mniejszości narodowych i etnicznych. Związane z nimi działania opierają się na czterech filarach Europejskiej Strategii Zatrudnienia: wzroście możliwości zatrudnienia, rozwoju przedsiębiorczości, umiejętności dostosowania oraz równości szans mężczyzn i kobiet na rynku pracy - co w konsekwencji doprowadzić ma do wzmocnienia potencjału ludzkiego, zgodnie z zasadami Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach tego programu osobom poszukującym pracy oferuje się szkolenia i poradnictwo zawodowe, a także pośrednictwo pracy. Niektóre projekty adresowane są do ściśle określonych grup, takich jak: osoby odchodzące z restrukturyzowanych branż gospodarki, młodzież i absolwenci. Ponadto program oferuje wsparcie dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Kolejnym działaniem programu jest doskonalenie kadr MSP poprzez ogólne i specjalistyczne szkolenia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#TadeuszKozek">Program obejmuje również wsparcie dla inicjatyw w zakresie rozwoju lokalnego, przeciwdziałania bezrobociu i promocji przedsiębiorczości. Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych mieszkający na terenach przygranicznych mogą uzyskać wsparcie finansowe w ramach Funduszy Małych Projektów Programów Współpracy Przygranicznej PHARE. Polska uczestniczy w czterech programach współpracy przygranicznej. Objęte są nimi powiaty wzdłuż granicy Polski z RFN, Czechami, Słowacją i Morzem Bałtyckim. W ramach każdego programu istnieje Fundusz Małych Projektów, z którego można uzyskać dofinansowanie 75% budżetu projektu o wartości do 50 tys. euro. Istnieje też możliwość uzyskania grantu na budowę małych projektów infrastrukturalnych od 50 do 300 tys. euro. Wdrażaniem funduszy małych projektów zajmują się poszczególne euroregiony, zgodnie z ich właściwością terytorialną. W ramach funduszy małych projektów można otrzymać dofinansowanie projektów mających na celu tworzenie transgranicznych więzi i połączeń o charakterze międzyludzkim, organizację seminariów, szkoleń - w tym językowych - tworzenie transgranicznych instytucji społecznych i gospodarczych, wymianę młodzieży, współpracę gmin, miast czy województw z partnerami po drugiej stronie granicy. Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych poprzez organizacje pozarządowe mogą się także ubiegać o dotacje z programu Rozwój Społeczeństwa Obywatelskiego. W ramach programu, realizowanego w formule otwartego konkursu na projekty, poprzez udzielenie dotacji na współfinansowanie przedsięwzięć z zakresu wdrażania dorobku prawnego Unii Europejskiej oraz zaspokajania ważnych potrzeb społecznych, wspierane będą inicjatywy podejmowane przez organizacje pozarządowe, a także wzmocniony zostanie ich potencjał operacyjny. Całkowity budżet programu przeznaczony na dotacje wynosi 1.920.000 euro i został podzielony na małe i średnie dotacje, o budżecie po 960 tys. euro każdy. Podstawowym celem programu jest umacnianie społeczeństwa obywatelskiego i przygotowanie Polski do członkostwa w UE. Program obejmuje kwestie związane z przejmowaniem i wdrażaniem dorobku prawnego UE w zakresie ochrony środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego oraz szeroko rozumianą problematykę społeczną. W zakresie tej tematyki mieszczą się działania dotyczące różnych form aktywności społecznej, mającej na celu włączanie i uczestnictwo jednostek i grup zagrożonych pozostawaniem na marginesie życia społecznego, ekonomicznego i politycznego ze względu na pochodzenie, kulturę, przekonania, płeć, wiek, religie, niepełnosprawność czy orientację seksualną. Wnioski o dofinansowanie można składać do fundacji „Fundusz Współpracy” w terminie do 24 września br. W podobnie szerokim sensie jak w przypadku programów pomocy przedakcesyjnej można będzie mówić o pomocy dla mniejszości narodowych i etnicznych w przypadku funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Po akcesji członkowie mniejszości będą mogli również ubiegać się o pomoc unijną, zgłaszając projekty do realizacji w ramach poszczególnych programów operacyjnych jako przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego, rolnicy, rybacy, publiczne służby zatrudnienia, organizacje pozarządowe. Pomoc dla członków mniejszości narodowych i etnicznych kierowana będzie szczególnie poprzez Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Celem tego programu jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#TadeuszKozek">Wartość pomocy przeznaczonej na ten program w latach 2004–2006 wyniesie 1,4 mld euro. Program operacyjny (RZL) będzie finansowany ze środków krajowych i Europejskiego Funduszu Społecznego. Jako wyzwania strukturalne stojące przed polskim rynkiem pracy wymienia się w tym programie m.in. przynależność do mniejszości narodowych. W opinii rządu polskiego szczególnie konieczne wydają się działania zmierzające do wyrównywania szans edukacyjnych - skierowane przede wszystkim do mieszkańców wsi i małych miast, osób niepełnosprawnych, członków mniejszości narodowych i przedstawicieli grup społecznych cechujących się relatywnie niższym poziomem wykształcenia. W ramach priorytetu I programu „Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej” przewidziano do realizacji działanie 5 „Wspieranie integracji zawodowej i społecznej grup szczególnego ryzyka”. Na finansowanie tego działania przeznaczono łącznie 96, 8 mln euro. Zgodnie z wytycznymi projektu obrano 3 schematy wsparcia: wspieranie osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, rozwój systemu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, uwrażliwienie środowisk lokalnych i pracodawców na konieczność podjęcia wspólnych działań na rzecz przeciwdziałania marginalizacji i jej skutkom. Ostatecznym odbiorcą pomoc będzie udzielana w formie szkoleń, warsztatów zawodowych, doradztwa, wsparcia finansowego, zatrudnienia socjalnego, staży zawodowych, spółdzielni socjalnych, informację, promocję i działania towarzyszące. Za realizację działania I.5 odpowiada Departament Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego w MGPiPS. Projekty będą mogły zgłaszać jednostki samorządu terytorialnego (województwa, powiaty, gminy) publiczne służby zatrudnienia oraz inne instytucje i organizacje pozarządowe prowadzące działalność na rzecz grup szczególnego ryzyka, instytucje szkoleniowe, pracodawcy i organizacje pracodawców, państwowe jednostki organizacyjne, które wykonują we współdziałaniu z jednostkami samorządu terytorialnego zadania państwa w zakresie kształcenia, zatrudnienia i wychowania młodzieży, instytucje badawcze. Członkowie mniejszości narodowych i etnicznych mogą się również ubiegać o dotacje w ramach programów wspólnotowych - Kultura 2000, Młodzież, Zwalczanie wykluczania społecznego, Zwalczanie dyskryminacji. Program kultura 2000 ustanowiony został na mocy decyzji Rady i Parlamentu Europejskiego na okres 5 lat, począwszy od 1 stycznia 2000 do 31 grudnia 2004. Budżet przeznaczony na realizację programu Kultura 2000 wynosi 167 mln euro. Głównym celem programu jest wyodrębnienie wspólnej przestrzeni kulturowej dla narodów Europy. W tym kontekście program spiera projekty współpracy pomiędzy związanymi z kulturą podmiotami z krajów uczestniczących w Programie oraz wspólne projekty realizowane w ramach europejskiej sieci współpracy kulturalnej. Krajowy Punkt Kontaktowy Programu Kultura 2000 znajduje się w Ministerstwie Kultury. Wysokość dofinansowania każdego z projektów wynosi od 50 do 150 tys. euro, nie może jednak przekroczyć 50% całkowitego kosztu projektu. Program Młodzież współuczestniczy w realizacji projektów mających na celu pracę z młodzieżą, przezwyciężanie uprzedzeń i stereotypów zakorzenionych w mentalności i kulturze młodych ludzi, przygotowanie młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym państw europejskich, rozwijanie osobowości młodych ludzi, zwiększanie udziału w życiu społecznym młodzieży defaworyzowanej. Budżet programu na lata 2000–2004 wynosi 350 mln. euro. Wnioski o dofinansowanie mogą składać szkoły, fundacje, ośrodki młodzieżowe, organizacje młodzieżowe i pozarządowe. Do programu kwalifikują się takie zadania jak: wymiana młodzieży, wolontariat europejski, inicjatywy młodzieżowe. Instytucją wiodącą w realizacji programu jest Dyrekcja Generalna ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej. Punkt kontaktowy programu w Polsce znajduje się w Narodowej Agencji Programu „Młodzież”, przy ul. Mokotowskiej 43 w Warszawie. Program Zwalczanie wykluczenia społecznego powstał w celu wspierania działań na rzecz przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Budżet projektu na lata 2002–2006 wynosi 75 mln. euro. Polska uczestniczy w programie od 2002 roku. Wnioski o dofinansowanie mogą składać kraje członkowskie, organizacje pozarządowe, uniwersytety, partnerzy społeczni, ośrodki badawcze, media. Działania kwalifikujące się do programu to: sieci międzynarodowe, współpraca w dziedzinie tworzenia polityki, analiza przyczyn, trendów. Instytucją wiodącą we wdrażaniu programu jest Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia i Polityki Społecznej Komisji Europejskiej. W Polsce punkt kontaktowy znajduje się w Ministerstwie Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. Program Zwalczanie dyskryminacji powstał w 2001 r. w celu zwalczania wszelkich form dyskryminacji oraz wspieranie równego dostępu do usług i dóbr. Budżet projektu na lata 2001–2006 wynosi 98,4 mln euro. Polska uczestniczy w programie od 2003 r. Wnioski o dofinansowanie mogą składać kraje członkowskie, organizacje pozarządowe, uniwersytety, partnerzy społeczni, ośrodki badawcze, media. Działania odpowiadające dofinansowaniu to: analizy i badania, współpraca międzynarodowa, działania na rzecz zwalczania dyskryminacji. Instytucją wiodącą we wdrażaniu programu jest Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia i Polityki Społecznej Komisji Europejskiej. W Polsce punkt kontaktowy znajduje się w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#GenowefaWiśniowska">Czy mają państwo jakieś pytania związane z powyższą problematyką?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#DibmarBrehme">Czy w budżecie UE są uwzględnione jakieś środki na rozwój szkolnictwa mniejszości narodowych i etnicznych?</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszKozek">Przewidziane na ten cel środki pochodzić będą z funduszy strukturalnych, które są dobrze przygotowane do finansowania zadań z zakresu rozwijania edukacji. Myślę, że nic nie będzie stało na przeszkodzie, aby szkolnictwo mniejszości narodowych i etnicznych dotacje takie otrzymało.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AdamRoh">Czy inwestycje mniejszości narodowych i etnicznych podlegają tym samym zasadom, które obowiązują przy inwestycjach ogólnych?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#TadeuszKozek">Zgodnie ze wspomnianą wcześniej zasadą niedyskryminacji inwestycje realizowane przez mniejszości narodowe i etniczne podlegają tym samym, standardowym wytycznym przyznawania dotacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#GenowefaWiśniowska">Czy mają państwo jeszcze jakieś pytania, uwagi dotyczące tej problematyki? Nie widzę zgłoszeń. Przechodzimy zatem do omówienia pkt. I porządku dziennego - zapoznanie się ze stanem realizacji rozpoczętych inwestycji związanych z ochroną tradycji, kultury i języka mniejszości narodowych i etnicznych oraz prawno-finansowymi zagadnieniami ich dotowania ze środków publicznych. Jako pierwszy wypowie się w tej kwestii przedstawiciel MSWiA.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#DanutaGłowackaMazur">Z upoważnienia pana Pawła Dakowskiego przedstawię państwu informację dotyczącą działań MSWiA w zakresie omawianej problematyki. W dniu 26 lutego 2001 r., na posiedzeniu Międzyresortowego Zespołu ds. Mniejszości Narodowych, zaproponowano utworzenie w budżecie państwa rezerwy celowej przeznaczonej na finansowanie inwestycji na rzecz mniejszości narodowych. Środki z tej rezerwy miałyby służyć budowie i wyposażeniu centrów kultury poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Dnia 19 marca 2001 r. minister spraw wewnętrznych i administracji wystąpił do ministra finansów z wnioskiem o utworzenie wspomnianej rezerwy celowej. W dniu 30 kwietnia 2001 r. minister finansów pozytywnie odpowiedział na inicjatywę Zespołu. Jednak w obliczu problemów budżetowych i ograniczenia wydatków zaproponowana rezerwa ostatecznie nie została umieszczona w ustawie budżetowej na rok 2002. Również w ustawie budżetowej na rok 2003, mimo zgłoszenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, rezerwa celowa na rzecz „Budowy i wyposażenia inwestycji służących podtrzymaniu tożsamości kulturowej mniejszości narodowych” nie została ujęta. W trakcie tegorocznych prac nad ustawą budżetową minister spraw wewnętrznych i administracji ponownie wskazał na potrzebę utworzenia wspomnianej rezerwy celowej. Po konsultacjach z organizacjami mniejszości narodowych stworzona została lista inwestycji zgłoszonych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji w trakcie prac nad ustawą budżetową: Muzeum Białoruskie, Liceum z litewskim językiem nauczania, Dom Kultury Litewskiej, Gimnazjum z litewskim językiem nauczania, Siedziba Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, Dom Kultury Słowackiej, Świetlica i siedziba Towarzystwa Słowaków w Polsce, Siedziba Zrzeszenia Łemków oraz rozbudowa i modernizacja obiektu „Watry na Obczyźnie”. Obok prób kompleksowego rozwiązania kwestii finansowania inwestycji służących podtrzymaniu tożsamości kulturowej mniejszości narodowych Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podejmuje i wspiera działania na rzecz budowy i wyposażenia konkretnych inwestycji. Obecnie znaczące wsparcie finansowe na realizację tego typu zadań otrzymuje jedynie mniejszość litewska. Inwestycją współfinansowaną ze środków budżetowych jest, budowany od 1989 r., Dom Kultury Litewskiej w Puńsku. W tym wypadku podstawą przekazywania środków są jednak zobowiązania międzynarodowe, wynikające z zapisów protokołów uzgodnień Rady ds. Współpracy Między Rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podjęło również, w porozumieniu z innymi resortami, działania mające na celu uzyskanie finansowego wsparcia dla budowy Domu Kultury Słowackiej w Kacwinie i remontu Centrum Kultury Tatarów Polskich w Gdańsku. Zasadnicze znaczenie dla systemowego rozwiązania omawianego problemu będzie jednak miało uchwalenie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Podsumowując należy stwierdzić, iż brak kompleksowych uregulowań powoduje wstrzymanie wielu ważnych inwestycji służących podtrzymaniu i rozwojowi świadomości narodowej obywateli RP, należących do mniejszości. Pamiętać należy także, iż możliwość realizacji tych inwestycji uzależniona jest od sytuacji finansowej państwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JerzyZawisza">W roku bieżącym zaistniała możliwość współfinansowania omawianych inwestycji dzięki środkom specjalnym, których wpływ do budżetu Ministerstwa Kultury gwarantuje ustawa o grach losowych i zakładach wzajemnych. O możliwościach dofinansowania, jakie dają fundusze strukturalne opowie państwu zajmująca się tymi programami pani Agata Etmanowicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#AgataEtmanowicz">Program Kultura 2000 jest programem ramowym UE. Początkowo ustanowiony na okres 5 lat - do 2004 r., ostatecznie został jednak przedłużony do 2006 r. Głównym celem programu jest wyodrębnienie wspólnej przestrzeni kulturowej dla narodów Europy. W tym kontekście program wspiera projekty współpracy kulturalnej pomiędzy podmiotami kulturalnymi z krajów członkowskich UE oraz innych krajów uczestniczących w programie, jak również wspólne projekty realizowane w ramach europejskich sieci współpracy kulturalnej. Jednym z celów programu jest akcentowanie różnorodności kultur jako znaczącego czynnika tożsamości europejskiej. W zależności od czasu trwania programu wyróżnia się projekty długoterminowe - tzn. projekty wieloletnie (od 2 do 3 lat) realizowane na podstawie umowy współpracy zawieranej pomiędzy partnerami projektu (minimum 5 partnerów z 5 różnych krajów uczestniczących w programie, w tym obowiązkowo 1 partner z kraju członkowskiego) - oraz projekty krótkoterminowe (jednoroczne) dla realizacji których wymaganych jest minimum 3 partnerów z 3 różnych krajów uczestniczących w programie, w tym obowiązkowo 1 partner z kraju członkowskiego UE. Dofinansowanie projektów jednorocznych waha się w granicach 50–150 tys. euro. Każdy z partnerów powinien zabezpieczyć wkład finansowy w wysokości 5% wartości projektu. Program adresowany jest do instytucji i organizacji sektora publicznego i pozarządowego posiadających osobowość prawną i prowadzących działalność w dziedzinie kultury. Program wspiera przedsięwzięcia kulturalne realizowane w następujących dziedzinach: sztuki wizualne, sztuki performatywne, dziedzictwo kulturowe, książki, tłumaczenia i czytelnictwo. W roku bieżącym sektorem priorytetowym jest szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe, co stwarza niewątpliwie bardzo dobre warunki do dofinansowania inwestycji mniejszości narodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#IwonaGrodzka">Tytułem uzupełnienia chcę dodać, że w roku 2004 zadania z zakresu kultury objęte mecenatem państwa będą również promowane i wspierane z publicznych środków finansowych pochodzących z dopłat do stawek w grach stanowiących monopol państwa. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 18 lipca 2003 r. o sfinansowanie lub dofinansowanie zadań ze środków z dopłat mogą korzystać, wśród innych wymienionych podmiotów, również: stowarzyszenia, fundacje, inne podmioty nie zaliczane do sektora finansów publicznych prowadzące działalność w dziedzinie kultury oraz osoby fizyczne. Wnioski można składać do 25 października 2003 r. Jako jedną z form promocji, która może otrzymać dofinansowanie z tych środków wymienia się realizację inwestycji służących promowaniu i wspieraniu przedsięwzięć artystycznych, rozwojowi czytelnictwa, ochronie polskiego dziedzictwa narodowego, promocji młodych twórców i artystów oraz sztuki współczesnej. Wnioski mniejszości narodowych nie będą traktowane priorytetowo, program ten daje jednak nie małe możliwości finansowania zgłoszonych przez nie projektów.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#FranciszekPotulski">W budżecie resortu oświaty nie ma obecnie środków finansowych na realizację inwestycji oświatowych, gdyż po reformie systemu finansowania oświaty stały się one zadaniami własnymi samorządów terytorialnych. Środki, którymi dysponuje Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, przeznaczone są jedynie na wydatki związane z realizacją inwestycji w szkolnictwie wyższym oraz dofinansowaniu remontów, modernizacji i budów obiektów sportowych - w tym również przyszkolnych - ze środków pochodzących z odpisów do stawek w grach losowych. Doświadczenia wynikające z monitorowania bieżących problemów szkolnictwa dla mniejszości narodowych, prowadzonego przez system oświaty w ścisłej współpracy z Zespołem ds. Mniejszości Narodowych przy MSWiA, wskazywały na potrzebę utworzenia rezerwy celowej z przeznaczeniem na inwestycje dla mniejszości narodowych, z której można by sfinansować najpilniejsze zadania inwestycyjne związane z niewystarczającą bazą szkolną (np. budowa budynku liceum dla mniejszości litewskiej w Puńsku, rozbudowa szkół dla mniejszości ukraińskiej w Białym Borze, zapewnienie obiektu szkolnego dla gimnazjum dla mniejszości litewskiej w Sejnach). Z wnioskiem w sprawie utworzenia takiej rezerwy wystąpiło w ubiegłym roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (koordynujące politykę państwa wobec mniejszości narodowych), jednak starania te nie przyniosły rezultatu. W obecnych uwarunkowaniach formalnoprawnych wydatki resortu oświaty na rzecz edukacji mniejszości narodowych dotyczą takich obszarów, jak: finansowanie działalności bieżącej szkół (1.187.647 zł na utrzymanie szkół z językiem litewskim i 400 tys. zł na zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej dla szkół z językiem ukraińskim), realizacja „Pilotażowego programu rządowego na rzecz społeczności romskiej w województwie małopolskim na lata 2001-2003” (kwota zaplanowana na ten cel w 2003 r. wynosiła 250 tys. zł), zakup podręczników dla mniejszości narodowych (przewidywane środki w 2003 r. to 1.500.000 zł), finansowanie programów nauczania dla mniejszości narodowych (dotacja w wys. 50 tys. zł), opracowanie i wydanie świadectw szkolnych w wersjach dwujęzycznych - dla szkół z językiem mniejszości jako wykładowym (ok. 30 tys. zł) oraz finansowanie dodatkowych działań służących podtrzymywaniu kultury i języka mniejszości narodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#GrażynaKitel">W ramach strategii Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu w zakresie ochrony tradycji, kultury i języka mniejszości narodowych i etnicznych, w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego stosuje się wagi dotyczące uczniów mniejszości narodowych i grup etnicznych. W roku bieżącym po raz pierwszy w podziale subwencji uwzględnione zostały szkoły, które organizują dodatkowe zajęcia dla uczniów pochodzenia romskiego. Jest to systemowy mechanizm wspomagania szkół podejmujących dodatkowe zadania na rzecz wyrównania szans edukacyjnych i podtrzymywania tożsamości etnicznej uczniów romskich, wprowadzony w wyniku doświadczeń w realizacji „Pilotażowego programu rządowego na rzecz społeczności romskiej w województwie małopolskim na lata 2001-2003”. W roku 2003 zwiększoną subwencją objęto 50.088 uczniów mniejszości narodowych i etnicznych. Wspomniane środki zostały przekazane do 692 placówek szkolnych. Pomimo wprowadzenia współczynników preferencyjnych, środki przekazywane szkołom dla mniejszości narodowych nie zawsze pokrywają ich rzeczywiste potrzeby wynikające z dodatkowych zadań edukacyjnych. Dotyczy to głównie małych szkół - liczących czasem tylko kilkunastu uczniów, co jest częstym przypadkiem w środowiskach mniejszości narodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#AnnaIlczuk">Minister Finansów nie dysponuje odrębnymi informacjami dotyczącymi dofinansowania inwestycji mniejszości narodowych i etnicznych. Ministrowi finansów znane są natomiast środki wydatkowane na powyższy cel, ujęte w budżecie państwa w postaci rezerw celowych i ogólnej rezerwy budżetowej Rady Ministrów. W 2002 r. ze środków tych przeznaczono: 450 tys. zł na dofinansowanie budowy Domu Kultury Litewskiej w Puńsku ze środków ogólnej rezerwy budżetowej, 900.700 zł na realizację zadań przewidzianych w harmonogramie wykonania i finansowania zadań pilotażowego programu rządowego na rzecz społeczności romskiej w województwie małopolskim na lata 2001–2002 ze środków ujętych w rezerwie celowej „pomoc dla społeczności romskiej w woj. małopolskim”, 1.984.200 zł ze środków ujętych w rezerwie celowej „dofinansowanie kosztów wdrażania reformy oświaty” - w tym, 195 tys. zł dla miasta na prawach powiatu Zielona Góra na dofinansowanie Międzyszkolnego Zespołu Grupującego Uczniów Szkół Podstawowych i Gimnazjów z Językiem Nauczania Mniejszości Narodowej lub Grupy Etnicznej funkcjonującego przy Gimnazjum nr 6 w Zielonej Górze, 605.800 zł dla gmin: Lipniki, Uście Gorlickie i Nowy Targ na dofinansowanie inwestycji oświatowych w szkołach dla mniejszości narodowych i etnicznych, 311.900 zł dla Gmin: Gródek, Bielsk Podlaski i Puńsk na dofinansowanie inwestycji oświatowych w szkołach dla mniejszości narodowych i etnicznych, 835.500 zł dla Starostwa Powiatowego w Bartoszycach na dofinansowanie budowy Liceum Ogólnokształcącego z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim. W 2003 r. wydatki przeznaczone na omawiane przez nas zadania wyniosły łącznie 1.376.300 zł, z czego: 300 tys. zł na dofinansowanie budowy Domu Kultury Litewskiej w Puńsku ze środków ujętych w ogólnej rezerwie budżetowej, 1.076.300 zł na dofinansowanie inwestycji na terenie gminy Łącko z rezerwy celowej „pomoc dla społeczności romskiej w woj. małopolskim”. We wstępnym projekcie ustawy budżetowej na rok 2004 środki ujęte w rezerwach celowych to: 5.000.000 zł na dofinansowanie budowy Muzeum Historii Żydów Polskich, 5.000.000 zł na pomoc dla społeczności romskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#GenowefaWiśniowska">Dziękuję przedstawicielom poszczególnych resortów za przedstawienie informacji. Zapraszam do dyskusji odnośnie zagadnień poruszonych w pkt. I i II porządku dziennego.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#MironKertyczak">Wydaje mi się, że możliwości i skuteczność pozyskiwania wspomnianych środków dla mniejszości narodowych i etnicznych jest w mniemaniu tych środowisk znacznie utrudniona. Również w przypadku naszego Stowarzyszenia budżet przewidziany na bieżące działania w sferze działalności kulturalnej, która służy przede wszystkim podtrzymaniu tożsamości kulturowej, jest w stanie zapaści. W związku z tym faktem, Towarzystwo, aby zachować wypłacalność, już po raz trzeci zmuszone jest do zaciągnięcia pożyczki kredytowej od polsko-amerykańskiego Funduszu Pożyczkowego Inicjatyw Obywatelskich. Nasze apele i wnioski formalne o zwiększenie dofinansowania - wspierane zresztą aktywnie przez KMNiE - pozostają bez odzewu. Do wzmocnienia instytucjonalnego naszej organizacji i rozwoju jej bazy poszukujemy także, poza środkami budżetowymi, innych źródeł dofinansowania. W nadaniu odpowiedniego kierunku i formy tych poszukiwań pomocne okazało się doradztwo i konsultacje ze strony instytucji publicznych. Jeżeli zaś chodzi o inwestycje związane z działalnością mniejszości narodowych i etnicznych, poważnym problemem jest zawężenie w praktyce proponowanego przez nas zakresu pomocy. W przypadku inwestycji budowlanych mamy często problemy z prawnym aspektem takiej działalności, bowiem większość użytkowanych przez nas obiektów nie jest naszą własnością - co w fazie przygotowania koncepcji pozbawia nas funkcji inwestora, komplikując tym samym rozpoczęcie inwestycji. Liczymy zatem na jakieś nowe możliwości w sferze rozwiązań systemowych, które będą skutecznie (a nie tylko deklaratywnie) służyły umocnieniu i rozwojowi tożsamości kulturowej mniejszości narodowych. Mam nadzieję, że dodatkowe środki pochodzące z dopłat do gier losowych będą stanowiły zwiastun poprawy niełatwej sytuacji finansowej organizacji i stowarzyszeń mniejszościowych w Polsce.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#DibmarBrehme">W kontekście wypowiedzi mojego przedmówcy chcę zwrócić państwa uwagę na pewien ważny fakt. Większość organizacji i stowarzyszeń mniejszości narodowych i etnicznych działających w Polsce po prostu nie jest przygotowana do uczestniczenia w tego typu konkursach. Nasze skromne możliwości finansowe nie pozwalają nam na zatrudnianie specjalistycznych kadr, które potrafiłyby takie projekty przygotować. Ogólnie rzecz biorąc dostęp do tych środków przez przeciętną organizację mniejszościową w Polsce jest prawie żaden. Przypuszczam, że na zmianę tej sytuacji mogą wpłynąć jedynie specjalistyczne szkolenia dla osób, które miałyby w imieniu poszczególnych organizacji lub stowarzyszeń takie projekty opracować.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#LudomirMolitonis">Właściwie wszystkie organizacje mniejszościowe są w podobnej sytuacji, ponieważ otrzymanie jakiejkolwiek dotacji jest niezwykle trudne w związku z wytycznymi prawnymi tych programów. Nasze Towarzystwo kilkukrotnie startowało z różnymi projektami, niestety do tej pory nie udało się nam uzyskać żadnych środków finansowych. Siłą faktów zastanawiam się, czy zaistniała sytuacja nie jest dowodem złej woli politycznej kompetentnych resortów.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#AdamRoh">Wygląda na to, że moje oczekiwania dotyczące naszego dzisiejszego spotkania znacznie odbiegają od przedstawionych tu faktów. Miałem nadzieję, że usłyszę ze strony odpowiednich resortów o nowych, dostępnych dla mniejszości narodowych i etnicznych, formach dofinansowania. Tymczasem okazuje się, że organizacje te muszą korzystać ze źródeł finansowania, które wymagają odpowiednich korelacji z innymi organizacjami i jednostkami samorządu terytorialnego - co wpływa moim zdaniem na zbytnie skomplikowanie i nieefektywność tego procesu. Generalnie zgadzam się z opinią, iż najwłaściwsze byłyby w tym przypadku rozwiązania systemowe. Do tej pory mniejszości narodowe i etniczne finansowane są z dotacji celowych, które obejmują wyłącznie działalność statutową tych organizacji. Brakuje natomiast możliwości dofinansowania ich infrastruktury, co jest głównym powodem pewnego „nieprzystosowania” organizacji i stowarzyszeń mniejszości narodowych do wymagań wspomnianych projektów pomocowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejRomańczuk">Popieram spostrzeżenia moich przedmówców, iż w przypadku wsparcia instytucjonalnego pomoc kierowana pod adresem organizacji i stowarzyszeń mniejszościowych jest zbyt niska i nie zaspokaja podstawowych potrzeb tych podmiotów. RSKO obchodzi właśnie 10. rocznicę rejestracji, a nasze biuro - choć trudno w to uwierzyć - funkcjonuje wciąż bez komputera. Nasze wnioski dotyczące wzmocnienia infrastruktury Stowarzyszenia - w tym zakupu komputera - są konsekwentnie odrzucane. W zasadzie bez bezinteresownej pomocy ze strony zaprzyjaźnionych ze Stowarzyszeniem osób oraz własnego zaangażowania nie bylibyśmy w stanie organizować naszej działalności w wymiarze, na który pozwala sieć internetowa. Podejmujemy jednak próby uzyskania dotacji z programów międzynarodowych. W roku bieżącym udało się nam, po wypełnieniu wszystkich wymogów formalnych, pomoc taką uzyskać. W dalszym ciągu otwarta pozostaje kwestia lokalu na siedzibę Towarzystwa. W odpowiedzi na nasze starania gmina Białystok niezmiennie informuje, iż nie dysponuje wolnym lokalem na potrzeby Towarzystwa. Ta niejasna i niepokojąca nas sytuacja trwa już 2 lata i nic nie wskazuje na pozytywne załatwienie tej sprawy w najbliższej przyszłości. Niemniej negatywnie odbieramy kwestię dotacji na naszą działalność. Przeznaczone na ten cel środki finansowe są na tyle niskie, iż w przypadku organizowania imprez lub spotkań kulturalnych - jak np. Dni Kultury Rosyjskiej - jesteśmy zmuszeni pokrywać większą części wydatków związanych z organizacją tego typu przedsięwzięć. Dodatkowym utrudnieniem jest brak możliwości wykazania darowizn jako bezpośrednich nakładów z budżetu Stowarzyszenia - które niejednokrotnie są dużo wyższe niż wszystkie pozostałe dotacje na ten cel.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#JerzyCzerwiński">Mam pytanie do przedstawicieli Ministerstwa Kultury. Ile wniosków ze strony mniejszości narodowych i etnicznych wpłynęło w ramach propozycji ze środka specjalnego oraz programu Kultura 2000?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#AgataEtmanowicz">Nie jestem w stanie podać w chwili obecnej jakiś konkretnych liczb, ponieważ wnioski te spływają bezpośrednio do Komisji Europejskiej. Nasz punkt kontaktowy zapewni państwu pomoc w wypełnianiu wniosków i formularzy, jak również w znalezieniu odpowiednich partnerów do danego programu. Ponadto organizujemy szkolenia w zakresie koniecznym do przygotowania poprawnych wniosków zgłoszeniowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#IwonaGrodzka">Jeśli chodzi o środek specjalny, chcę nadmienić, że nie wpłynęły jeszcze żadne wnioski od mniejszości narodowych i etnicznych. Termin składania wniosków upływa z dniem 31 października br. Czekamy również na wnioski budżetowe, których procedura pozyskiwania jest właśnie przez nas opracowywana. Ponieważ Departament ds. Mniejszości Narodowych będzie korzystał zarówno ze środków budżetowych, jak i środka specjalnego, potrzeba jeszcze kilku tygodni na dopracowanie procedur i wzajemne zgranie występujących tu programów. Szersze informacje na ten temat znajdą państwo na naszych stronach internetowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#JerzyCzerwiński">W obliczu utrudnionej komunikacji niektórych stowarzyszeń i organizacji mniejszościowych poprzez Internet proponuję sprawę tą załatwić drogą pocztową - tzn. wysłać wzory formularzy, wniosków do zainteresowanych tym tematem organizacji mniejszościowych. Poza tym trochę się dziwię, że nie korzystacie państwo z pomocy biur poselskich, które mają do zaoferowania stałe łącza internetowe i są zaangażowane w obronę tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#AgataEtmanowicz">Wszystkim zainteresowanym, którzy zgłoszą się bezpośrednio do punktu kontaktowego w MK prześlemy z pewnością komplet dokumentów i informacji drogą pocztową.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#GenowefaWiśniowska">Zastanawiam się w jaki sposób wyglądają organizowane w tym zakresie szkolenia. Czy organizacje mniejszościowe będą pokrywały jakieś koszta związane z uczestnictwem w tych szkoleniach?</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#AgataEtmanowicz">Szkolenia organizowane są w całej Polsce, a uczestnictwo w nich jest bezpłatne. Czas ich trwania to 6–8 godzin. I część szkolenia poświęcona jest różnym źródłom finansowania kultury ze środków UE, II część programowi Kultura 2000 - w tym wypełnianiu wniosków i zgłoszeń. Poza zapowiedziami na stronie internetowej MK, informacje o organizowanych szkoleniach przesyłają do zainteresowanych instytucji kulturalnych drogą pocztową ich organizatorzy.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#AndrzejKopcza">Wydaje mi się, że takie szkolenia powinny odbywać się na terenach zamieszkałych przez mniejszości narodowe i etniczne i mieć charakter regionalny. Każdorazowy przyjazd do Warszawy ogranicza z pewnością dostępność szkoleń i naraża mniejszości na dodatkowe koszty. Nadmienię jeszcze, że otrzymujemy wiele zaproszeń na różnego typu szkolenia, lecz zazwyczaj nie jesteśmy w stanie pokryć związanych z tym przedsięwzięciem nakładów finansowych - dla przykładu, ostatnia taka propozycja opiewała na kwotę 100 tys. euro. Jeżeli wkład własny ma wynieść 50% wartości całkowitej, to zastanawiam się, którą organizację mniejszościową będzie stać na zorganizowanie takiej imprezy za środki własne?</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#AgataEtmanowicz">Jak już mówiłam, szkolenia są organizowane w całej Polsce. Natomiast jeżeli chodzi o wkład własny organizacji mniejszościowych, to jest on ustalony na poziomie 5, a nie 50% wartości całkowitej. Nie dość tego, nie muszą to być pieniądze pochodzące bezpośrednio z budżetu organizacji. Równie dobrze może to być dofinansowanie z dotacji lub od sponsorów. Sądzę, że Ministerstwo Kultury przyjdzie państwu z pomocą we wnoszeniu nakładu własnego. Jest nawet koncepcja utworzenia specjalnego funduszu, który będzie finansował wszystkie polskie projekty szkoleniowe w ramach programu Kultura 2000.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#MironKertyczak">Powrócę raz jeszcze do problemu dotyczącego braku rozwiązań systemowych, aby zwrócić się z apelem do Komisji, by środki przeznaczone w przyszłorocznym budżecie państwa na mniejszości narodowe i etniczne były większe o 15–20%. Jednocześnie ponawiam również prośbę chyba wszystkich środowisk mniejszościowych w Polsce, która dotyczy jak najszybszego uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych - będącej naszym zdaniem pewnego rodzaju panaceum na bieżące bolączki i problemy tego środowiska.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#JanSyczewski">O ile dobrze usłyszałem, przedstawiciel MF wspominał o pomocy przewidzianej w przyszłorocznym budżecie dla mniejszości romskiej i żydowskiej. Czy proponowane kwoty w wysokości 5.000.000 zł na każdą z tych mniejszości to nie za dużo w stosunku do pomocy, którą otrzymują inne mniejszości narodowe i etniczne w Polsce? Czy wybór tych zadań oparty był na wnikliwej i rzetelnej selekcji, która wskazała wnioski zasługujące na tak szczególne preferencje?</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#DanutaGłowackaMazur">Wspomniane środki finansowe przeznaczone na rzecz społeczności romskiej nie są przewidziane na inwestycje. Program ten jest kontynuacją programu pilotażowego na rzecz społeczności romskiej w woj. małopolskim i ma za zadanie poprawić sytuację bytową tej mniejszości. KMNiE miała okazję zapoznać się z dramatycznymi warunkami bytowymi Romów, czego wynikiem był dezyderat, który Komisja skierowała do rządu.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#GenowefaWiśniowska">Czy satysfakcjonuje pana odpowiedź strony rządowej?</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#WładysławRak">Wydaje mi się, że pan Jan Syczewski dał znak akceptacji tylko ze względu na własną skromność, ponieważ odpowiedź na jego pytanie jeszcze nie padła. Jak rozumiem intencją pana pytania była informacja o tym jakie wnioski zostały złożone, jakie były argumenty przemawiające za decyzją o ich przyjęciu, czy są jakieś dokumenty podsumowywujące dyskusję dotyczącą tego tematu i dlaczego jest tak duża koncentracja środków finansowych na tego typu wydatki.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#AdamRoh">Jak mi wiadomo, środki przeznaczone na dofinansowanie budowy Muzeum Historii Żydów nie pochodzą z dotacji na mniejszości narodowe i etniczne. Wymieniona tu kwota dotacji jest wynikiem porozumienia pomiędzy rządem RP a międzynarodowymi organizacjami zainteresowanymi budową tego muzeum.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#JerzyCzerwiński">Obydwie wspomniane tu kwoty są zawarte w rezerwach celowych przeznaczonych na działalność mniejszości narodowych i etnicznych w sferze edukacji i kultury. Przypominam, że Komisja wystosowała dezyderat w sprawie zwiększenia pomocy dla społeczności romskiej, a przewidziane na ten cel 5.000.000 zł jest zaledwie kroplą w morzu potrzeb w porównaniu z państwa potrzebami.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#JanSyczewski">Problem w tym, że na posiedzeniu Komisji Sejmowej jest punkt dotyczący dofinansowywania inwestycji związanych z kulturą mniejszości narodowych i etnicznych. W kontekście tego punktu otrzymujemy z Ministerstwa Finansów informację o zaplanowanych nakładach finansowych na inwestycje mniejszości narodowych i etnicznych. Jak rozumiem, informacja ta dotyczy celów inwestycyjnych związanych ze wszystkimi mniejszościami narodowymi, które zamieszkują w Polsce. Moja uwaga dotyczy głównie sprawiedliwego i jasnego podziału tych środków według jakiś określonych kryteriów.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#JerzyCzerwiński">Informacja ministra finansów w tym punkcie nie jest zbyt precyzyjna, ponieważ miesza ze sobą dwie, różne kwestie - inwestycji związanych z kulturą mniejszości narodowych i etnicznych z rezerwami celowymi, które nie zawsze przeznaczane są na inwestycje.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#LudomirMolitonis">Nasza dzisiejsza dyskusja zaczyna niepotrzebnie odbiegać od głównego tematu tego spotkania. Przypominam, że od 3 lat staramy się o realizację programu, który zakładał 2.000.000 zł na inwestycje dla wszystkich mniejszości narodowych. Sprawa ta jest ciągle odkładana, o czym wspomniałem zresztą w sprawozdaniu, jakie Polska składała w Strasburgu w sprawie przestrzegania praw człowieka i obywatela w zakresie mniejszości narodowych i etnicznych. Jeżeli omawianą przez nas tematykę będziemy poruszali w sposób wybiórczy, to z pewnością pewne środowiska mniejszościowe poczują się marginalizowane i w jakiś sposób dyskryminowane.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#GenowefaWiśniowska">Czy ktoś z państwa ma jeszcze jakieś uwagi, pytania? Nie widzę zgłoszeń. Zamykam posiedzenie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>