text_structure.xml 48.1 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10. min. 10.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławKowalski">Wysoka Izbo! Od ob. Szefa Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej przy piśmie z dnia 20 kwietnia b.r. otrzymałem następujące zarządzenie:</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławKowalski">„Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 kwietnia 1951 r. w sprawie zwołania Sejmu Ustawodawczego na zwyczajną sesję wiosenną 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WładysławKowalski">Na podstawie art. 7 ust. 1 i 3 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej zwołuję Sejm Ustawodawczy na zwyczajną sesję wiosenną w dniu 27 kwietnia 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WładysławKowalski">Prezydent Rzeczypospolitej (—) Bolesław Bierut,</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WładysławKowalski">Prezes Rady Ministrów (—) Józef Cyrankiewicz”.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WładysławKowalski">Na podstawie powyższego zarządzenia zostało zwołane dzisiejsze posiedzenie Sejmu z porządkiem dziennym, który został Obywatelom Posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WładysławKowalski">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WładysławKowalski">Powołuję na sekretarzy posłów Włodzimierza Reczka i Adolfa Kitę. Protokół i listę mówców prowadzi poseł Kita.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WładysławKowalski">Proszę Posłów Sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WładysławKowalski">Protokół 93 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WładysławKowalski">Wysoka Izbo! Z żalem stwierdzam, że w dniu 12 kwietnia 1951 r. zmarł poseł na Sejm Ustawodawczy Stanisław Koter.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#komentarz">(Wszyscy wstają.)</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WładysławKowalski">Proponuję, aby Izba uczciła pamięć Zmarłego chwilą ciszy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Chwila ciszy.)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WładysławKowalski">Uważam, że Sejm Ustawodawczy stwierdził wygaśnięcie z dniem 12 kwietnia 1951 r. mandatu posła Stanisława Kotera, uzyskanego w okręgu wyborczym nr 19 Białystok — z powodu śmierci.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WładysławKowalski">Usprawiedliwiają nieobecność na posiedzeniach Sejmu następujący posłowie: Bieniek Stanisław, Chaba Józef, Grajek Czesław, Grubecki Jan, Koss Piotr, Kuryłowicz Adam, Kwiatkowski Stanisław, Osóbka-Morawski Edward, Palczewski Jan, Różański Józef, Siemek Józef, Świętochowska Kazimiera. Tołwiński Stanisław, Żmijko Stefan.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#WładysławKowalski">Proszą Wysoką Izbę o udzielenie urlopów zdrowotnych następujący posłowie: Górny Alfred — 1 do dnia 15 maja br., Kotek-Agroszewski Stanisław — od dnia 3 maja do dn. 3 czerwca br., Sobol Wacław — do dnia 8 maja br., Zakrzewski Henryk — do dnia 20 maja br.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WładysławKowalski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba zgadza się na udzielenie powyższych urlopów. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WładysławKowalski">Od ob. Prezesa Rady Ministrów otrzymałem pismo z dnia 31 marca 1951 r. zawiadamiające, że Obywatel Prezydent Rzeczypospolitej dekretem z dnia 20 marca 1951 r. zwolnił ob. Zygmunta Modzelewskiego na własną prośbę ze stanowiska Ministra Spraw Zagranicznych i mianował równocześnie Ministrem Spraw Zagranicznych ob. dr Stanisława Skrzeszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WładysławKowalski">Od ob. Prezesa Rady Ministrów otrzymałem pisma z dn. 19 i 25 kwietnia 1951 r., w których Rząd przedkłada Sejmowi Ustawodawczemu do zatwierdzenia następujące dekrety z mocą ustawy, ogłoszone w numerach 17, 19, 20 i 22 Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z 1951 r.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WładysławKowalski">Proszę Posła Sekretarza o odczytanie tytułów tych dekretów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WłodzimierzReczek">1) dekret z dnia 29 marca 1951 r. zmieniający przepisy o czasie pracy w przemyśle i handlu (Dz. U. R. P. nr 17, poz. 137),</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WłodzimierzReczek">2) dekret z dnia 29 marca 1951 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. R. P. nr 17, poz. 138),</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WłodzimierzReczek">3) dekret z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych (Dz. U. R. P. nr 19, poz. 149),</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#WłodzimierzReczek">4) dekret z dnia 29 marca 1951 r. w sprawie zmiany dekretu o zniesieniu odrębnych systemów emerytalnych dla pracowników b. związków samorządu terytorialnego oraz ich przedsiębiorstw i zakładów (Dz. U. R. P. nr 19, poz. 150),</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#WłodzimierzReczek">5) dekret z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego (Dz. U, R. P. nr 20, poz. 159),</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#WłodzimierzReczek">6) dekret z dnia 19 kwietnia 1951 r. o służbie wojskowej oficerów i generałów Sił Zbrojnych (Dz. U. R, P. nr 22, poz. 172).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławKowalski">Pięć pierwszych z powyższych dekretów przekazałem uprzednio do właściwych komisyj i znajdują się one na porządku dziennym dzisiejszego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WładysławKowalski">Natomiast dekret o służbie wojskowej oficerów i generałów Sił Zbrojnych przekazuję Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WładysławKowalski">Od. ob. Prezesa Rady Ministrów otrzymałem pismo z dnia 28 marca 1951 r. następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WładysławKowalski">„Do Obywatela Marszałka Sejmu Ustawodawczego w miejscu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WładysławKowalski">Na podstawie art. 14 ust. 3 dekretu z dnia 1 października 1947 r. o planowej gospodarce narodowej (Dz. U. R. P. nr 64, poz. 373) przesyłam sprawozdanie o wynikach wykonania Narodowego Planu Gospodarczego na rok 1948, z prośbą o rozpatrzenie tego sprawozdania przez Komisję Planu Gospodarczego i Budżetu łącznie z. zamknięciem rachunków państwowych za tenże okres (1948).</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WładysławKowalski">Prezes Rady Ministrów (—) Józef Cyrankiewicz”.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WładysławKowalski">Sprawozdanie powyższe odsyłam do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego: zamknięcie rachunków państwowych za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WładysławKowalski">W związku z tym zamknięciem rachunków państwowych Prezes Najwyższej Izby Kontroli przedłożył Sejmowi Ustawodawczemu przy piśmie z dnia 23 kwietnia 1951 r. uchwalone w dniu 9 marca 1951 r. przez Kolegium Najwyższej Izby Kontroli i zatwierdzone w dniu 29 marca 1951 r. przez Radę Państwa:</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WładysławKowalski">„1) sprawozdanie o zamknięciu rachunków państwowych za okres od 1 stycznia 1948 r, do 31 grudnia 1948 r.,</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WładysławKowalski">2) załącznik: sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 24 lutego 1948 r. o państwowym planie inwestycyjnym na rok 1948 — inwestycje z kredytów bankowych i ze środków własnych inwestorów,</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#WładysławKowalski">3) wniosek w przedmiocie absolutorium dla Rządu za okres od 1 stycznia 1948 r. do 31 grudnia 1948 r.”.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie pragnie kto zabrać głos? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WładysławKowalski">Wobec tego zamknięcie rachunków państwowych za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r. i sprawozdanie o tym zamknięciu z wnioskiem Najwyższej Izby Kontroli o udzielenie Rządowi przez Sejm Ustawodawczy absolutorium co do budżetowej gospodarki finansowej za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1948 r. odsyłam do Komisji Planu Gospodarczego i Budżetu, Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: rządowy projekt ustawy — Prawo o notariacie (druk nr 920).</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#WładysławKowalski">Proponuję, aby Wysoka Izba — na podstawie art. 25 regulaminu Sejmu Ustawodawczego — odesłała powyższy projekt ustawy do Komisji Prawniczej i Regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#WładysławKowalski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba zgodziła się na moją propozycję. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: sprawozdanie Komisyj Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego o rządowym projekcie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych (druki nr 919, 921 i 927).</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Minorowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarianMinor">Wysoki Sejmie! Przedłożony przez Rząd projekt ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych jest wyrazem głębokiej troski i miłości do naszego ludowego wojska, jaką żywi całe społeczeństwo, zjednoczone w narodowym froncie walki o pokój przeciwko imperialistycznym agresorom.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarianMinor">Pokojowa rola naszych Sił Zbrojnych najdobitniej ujęta została w państwowym budżecie na rok 1951, który przewiduje wydatki na obronę narodową w wysokości zaledwie 7,2% wszystkich wydatków, podczas gdy budżet na zbrojenia kapitalistycznych Stanów Zjednoczonych wynosi około 75% ogółu wydatków budżetowych w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarianMinor">Wniesiony pod obrady Sejmu projekt ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych powstał z potrzeby zastąpienia i usunięcia starych, sprzecznych z duchem naszego wojska przedwojennych przepisów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarianMinor">W sprawie zakwaterowania wojska formalnie do tej pory obowiązywała ustawa z dnia 15 lipca 1925 r. oraz ustawa z dnia 23 marca 1929 r. o przekazywaniu na własność Funduszowi Kwaterunku Wojskowego nieruchomości państwowych.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MarianMinor">Przedwojenne przepisy sanacyjno-kapitalistycznego wojska, wojska ucisku mas ludowych, stały się nieżyciowe wskutek zniesienia Funduszu Kwaterunku Wojskowego oraz wprowadzenia we wszystkich prawie miejscowościach publicznej gospodarki lokalami.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MarianMinor">Przedłożona ustawa uwzględnia również zmiany ustrojowe i gospodarcze Polski Ludowej, powstałe po ostatniej zwycięskiej wojnie nad hitlerowskim faszyzmem, jak również zmiany powstałe w organizacji Sił Zbrojnych, zabezpieczając żywotne potrzeby wojska w oparciu o siłę klasy robotniczej i mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MarianMinor">Żołnierze i oficerowie naszego wojska, wychowani w duchu proletariackiego internacjonalizmu, wychowani na postępowych tradycjach narodu polskiego, pogłębiając swą zdolność bojową, obok Armii Radzieckiej i wespół z armiami krajów ludowej demokracji, wraz z walczącymi o pokój ludami całego świata — są niezwyciężoną siłą obozu pokoju i postępu.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MarianMinor">Tej sile naszego ludowego wojska przy realizacji ustawy służyć będą rady narodowe.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MarianMinor">W sprawie rządowego projektu ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Komisja Obrony Narodowej oraz Komisja Bezpieczeństwa Publicznego odbyły dwa posiedzenia, a mianowicie w dniu 19 kwietnia b.r. i w dniu dzisiejszym, na którym zapadła uchwała o reasumpcji i przeredagowaniu niektórych poprawek z poprzedniego posiedzenia. Poprawki te wynikły na skutek tego, iż Prezydium Rady Ministrów po rozpatrzeniu omawianego projektu ustawy w dniu 19 bm. zwróciło słusznie uwagę na to, iż w projekcie ustawy o powoływaniu dzielnic, który dopiero wpłynie do Sejmu, sprawy kwaterunkowe raczej nie będą decentralizowane na dzielnice, lecz w miastach wydzielonych będą scentralizowane przez prezydia miejskich rad narodowych, W związku z powyższym ostateczne poprawki Komisji Obrony Narodowej i Komisji. Bezpieczeństwa Publicznego sprowadzają się do następującej zmiany — referuję według druku nr 921, a więc według poprawek z 19 kwietnia, Poprawki komisji do art. 3, oznaczone w druku nr 921 numerami 1, 2 i 3, zostają utrzymane.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#MarianMinor">Następnie w związku z tym, iż — jak już mówiłem. — nie będzie w ustawie sugestii o decentralizacji zagadnień kwaterunkowych, poprawka nr 4, dotycząca art. 5, zostaje wykreślona. Poprawka nr 5, dotycząca tegoż artykułu, zostaje utrzymana.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#MarianMinor">Poprawki do art. 12 ust. 1 i art. 13 ust. 1, oznaczone w druku nr 921 numerami 6 i 8, zostają przeredagowane. Wskutek tego ust. 1 art. 12 otrzymałby brzmienie następujące:</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#MarianMinor">„Władze wojskowe kierują zapotrzebowanie na kwaterę przejściową do prezydium powiatowej rady narodowej, a w miastach. Warszawie i Łodzi oraz w miastach stanowiących powiaty — do prezydiów rad narodowych tych miast, przesyłając równocześnie odpis zapotrzebowania bezpośrednio do prezydium zainteresowanej rady narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#MarianMinor">Ust. 1 art. 13 zaś miałby brzmienie następujące:</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#MarianMinor">„Zajęcie kwatery lub pomieszczenia, wymienionych w art. 8 ust. 2, następuje na podstawie nakazu zakwaterowania przejściowego, wydanego przez prezydium gminnej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej. Zajęcie pomieszczeń władz, urzędów i innych instytucji państwowych następuje na podstawie nakazu, wydanego przez prezydium powiatowej rady narodowej, a w miastach Warszawie i Łodzi oraz w miastach, stanowiących powiaty — przez prezydia rad narodowych tych miast, w przypadkach zaś wymienionych w art. 12 ust. 5 — na podstawie nakazu wydanego przez prezydium gminnej (miejskiej, dzielnicowej) rady narodowej”.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#MarianMinor">Odnośnie art. 12 poprawka nr 7 z druku nr 921 zostaje wykreślona.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#MarianMinor">Następnie jeśli chodzi o art. 16, 18, 22, 32, 34, 37 i 38 — to poprawki z poprzedniego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Komisji Bezpieczeństwa Publicznego z dnia 19 kwietnia pozostają bez zmiany; natomiast poprawkę nr 14, dotyczącą art. 44, wykreśla się.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#MarianMinor">Poprawka nr 15, dotycząca art. 48, pozostaje bez zmiany.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#MarianMinor">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Obrony Narodowej i Komisji Bezpieczeństwa Publicznego wnoszę o uchwalenie rządowego projektu ustawy z poprawkami komisyj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławKowalski">Czy kto pragnie zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem zreferowanego projektu ustawy w brzmieniu nadanym mu przez komisje, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że Sejm ustawę o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych jednomyślnie uchwalił.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WładysławKowalski">Przy stępujemy do punktu 4 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Pracy i Opieki Społecznej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. zmieniającym przepisy o czasie pracy w przemyśle i handlu (Dz. U. R. P. rur 17, poz. 137) — (druk nr 922).</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Kubiakowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JulianKubiak">Wysoki Sejmie! Dekret z dnia 29 marca 1951 r. wprowadza dwie poprawki do przepisów o czasie pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JulianKubiak">Pierwsza z tych poprawek dotyczy art. 8 pkt d) ustawy o czasie pracy, który upoważnia Radę Ministrów do przedłużania lub skracania ustawowych norm czasu pracy na określony przeciąg czasu, nie dłużej jednak niż na jeden rok, ze względu na potrzeby państwowe lub gospodarcze w poszczególnych gałęziach pracy lub kategoriach zakładów pracy na obszarze całego Państwa lub jego części.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JulianKubiak">Punkt d) art. 8 w nowej redakcji zachowuje nadal, upoważnienie dla Rady Ministrów do przedłużania lub skracania czasu pracy z dotychczasowymi ograniczeniami w tym zakresie, a więc na czas nie dłuższy niż jeden rok, uzależniając wprowadzenie zmian w normach czasu pracy od konieczności gospodarczych i znosząc wymóg formy rozporządzenia dla wprowadzenia takiej zmiany. Zgodnie z obecną praktyką legislacyjną zmiany w czasie pracy mogą być wprowadzane w drodze uchwał Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JulianKubiak">Istotna zmiana przepisu pkt d) art. 8, wynikająca ze zmian ustrojowych naszego Państwa, polega na tym, że zamiast wymaganej poprzednio opinii izb przemysłowo-handlowych i rzemieślniczych oraz organizacji zawodowych pracowników i pracodawców wprowadza się opinię Centralnej Rady Związków Zawodowych. Jest rzeczą jasną, że zmiana ta odpowiada w naszym ustroju zadaniom i uprawnieniom związków zawodowych, wynikającym z ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JulianKubiak">W razie przedłużenia czasu pracy ponad normy ustawowe pracownikom przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za godziny nadliczbowe zgodnie z art. 16 ustawy o czasie pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#JulianKubiak">Nadanie nowej redakcji pkt d) art. 8 ustawy o czasie pracy, który po wyzwoleniu Państwa nie był dotychczas stosowany przez Rząd, jest spowodowane doraźnie występującymi koniecznościami gospodarczymi, związanymi z wykonaniem Planu 6-letniego, z ogromem zadań gospodarczych Państwa w ramach tego Planu i występującym na tym tle brakiem rąk do pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JulianKubiak">W przedwojennej kapitalistycznej Polsce klasę robotniczą gnębiła klęska masowego bezrobocia. Polska Ludowa, wkroczywszy na drogę budowy fundamentów socjalizmu, raz na zawsze zlikwidowała bezrobocie. Olbrzymi rozwój wszystkich dziedzin naszej gospodarki, realizacja naszego 6-letniego Planu, uprzemysłowienie kraju i budowa socjalizmu powodują nieustanny wzrost zatrudnienia. Zamiast plagi bezrobocia odczuwamy brak rąk do pracy. Nasza władza ludowa stoi na stanowisku ścisłego przestrzegania przepisów o 8-godzinnym dniu i 46-godzinnym tygodniu pracy. Jedynie niezwykle ważne względy gospodarcze mogą spowodować konieczność czasowego, nie dłużej niż na jeden rok, przedłużenia nom czasu pracy w poszczególnych gałęziach gospodarki lub kategoriach zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JulianKubiak">Nasza klasa robotnicza, która tyle zapału i entuzjazmu wkłada, w dzieło naszego pokojowego budownictwa, o czym wymownie świadczą wspaniałe wyniki realizacji zobowiązań 1-majowych, dobrze rozumie te konieczności.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JulianKubiak">Druga poprawka dotyczy art. 2 dekretu z 19 września 1946 r. o zmianie ustawy o czasie pracy w przemyśle i handlu (Dz. U. R. P. nr 51 poz. 285). Dekret ten, jak wiadomo, skrócił ustawową normę czasu pracy w sobotę z 8 godzin, do 6. Jednocześnie art. 2 omawianego dekretu utrzymał na okres jednego roku normę 8-godzinną w sobotę w kopalniach węgla w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na powierzchni, zapewniając zapłatę za te dwie godziny, jak za godziny nadliczbowe. Trudności na odcinku zatrudnienia powodowały ustawowe przedłużanie okresu ważności tego przepisu z roku na rok. Obecna redakcja ust. 2 art. 2 dekretu z 1946 r. upoważnia Radę Ministrów do przedłużania działania przepisu o 8-godzinnym czasie pracy na powierzchni kopalń węgla na dalsze lata, o ile względy gospodarcze Państwa będą tego wymagały, z tym jednak ograniczeniem, że każdorazowa uchwała Rady Ministrów będzie podejmowana z ważnością na okres nie dłuższy niż jeden rok.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#JulianKubiak">W imieniu Komisji Pracy i Opieki. Społecznej mam zaszczyt wnieść o zatwierdzenie dekretu z dnia 29 marca 1951 r., zmieniającego przepisy o czasie pracy w przemyśle i handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WładysławKowalski">Czy w sprawie tej pragnie kto zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że dekret z dnia 29 marca 1951 r. zmieniający przepisy o czasie pracy w przemyśle i handlu — został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 5 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Pracy i Opieki Społecznej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. R. P. nr 17 poz. 138) — (druk nr 923).</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłance Jaszczukowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MariaJaszczukowa">Wysoka Izbo! W dniu 29 marca 1951 r. został wydany przez Rząd dekret o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Wnosi on następujące zmiany.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MariaJaszczukowa">Dodaje się art. 96 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MariaJaszczukowa">„Zakłady społeczne służby zdrowia lecznictwa zamkniętego wydają ubezpieczonym, pozostającym na leczeniu w tych zakładach, lekarstwa i środki opatrunkowe bezpłatnie. Ubezpieczeni, nie pozostający na leczeniu w zakładach społecznych służby zdrowia lecznictwa zamkniętego, opłacają za wydawane lekarstwa i środki opatrunkowe ceny, których wysokość ustala w drodze rozporządzenia Minister Zdrowia w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Rozporządzenie to określi również przypadki, w jakich ubezpieczeni będą zwolnieni w całości lob części od obowiązku opłacania ustalonych cen”.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MariaJaszczukowa">Następnie w art, 99 i 104 ustawy o ubezpieczeniu społecznym skreśla się ustępy, dotyczące dodatków na dzieci, utrzymywane przez ubezpieczonego w okresie jego choroby, które to dodatki obowiązywały w wysokości 5% od zarobku na każde dziecko.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MariaJaszczukowa">Na podstawie dekretu zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia, ustalające opłaty za lekarstwa i środki opatrunkowe, wydawane ubezpieczonym w wysokości 10% obowiązujących cen aptecznych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MariaJaszczukowa">Jakie przyczyny spowodowały konieczność wprowadzenia zmian w ustawie o ubezpieczeniu społecznym?</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MariaJaszczukowa">W 1945 r. skasowano dopłaty za leki, pobierane zgodnie z ustawą z 1933 r. Na podstawie tej ustawy i wydanych do niej rozporządzeń ubezpieczeni byli traktowani w zakresie zaopatrzenia w lekarstwa znacznie gorzej niż osoby nabywające specyfiki za gotówkę. Przede wszystkim przed wojną istniała tylko ograniczona ilość lekarstw, które mogły być zapisywane na rachunek Ubezpieczalni Społecznej, wyłączając cały szereg droższych specyfików. Lekarstwa dla ubezpieczonych były bardzo często wydawane w specjalnych opakowaniach tzw. „kasowych”, zawierających 1/3 normalnej ilości lekarstwa. Niezależnie od tego ubezpieczeni uiszczali dopłatę w wysokości kilkunastu procent wartości leków.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MariaJaszczukowa">Po wojnie skasowano wszelkie ograniczenia w wydawaniu lekarstw ubezpieczonym, którzy mogli je dostawać na recepty lekarzy Ubezpieczalni bez względu na cenę.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#MariaJaszczukowa">Trzeba podkreślić, że pierwszeństwo w dostawie leków miały apteki obsługujące wyłącznie ubezpieczonych, tak że apteki Ubezpieczalni były najlepiej zaopatrzone w kraju, zwłaszcza w latach 1949–1950.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MariaJaszczukowa">Szczodre rozporządzanie lekarstwami bez żadnych ograniczeń doprowadzało często do marnotrawstwa. Przejawiało się ono w różnych formach. Najbardziej rzucało się w oczy nieodbieranie leków w aptekach przez ubezpieczonych. Fakty te były najłatwiejsze do uchwycenia i Ministerstwo Zdrowia posiada tu cały szereg jaskrawych przykładów. Tak więc w warszawskich aptekach Zakładu Lecznictwa Pracowniczego w końcu 1950 r. nie odbierano od 2% do 4% ilości leków recepturowych, co oznacza wyrzucenie 1.000 do 2.000 zł miesięcznie w każdej z tych aptek. Podobne zjawiska miały miejsce w aptekach podległych Centrali Aptek Społecznych. Szacunkowo określenie wartości leków zmarnowanych przez nieodbieranie w całym kraju w okresie jednego roku daje kwotę 6 do 8 milionów złotych.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#MariaJaszczukowa">Lekarstwa recepturowe, nieodebrane przez chorych, nie mogą już być zużyte do innych celów, gdyż sporządzone są na podstawie recept indywidualnych, a ponadto po kilku dniach czekania na odbiorcę często ulegają zepsuciu, zostają więc po prostu wyrzucone.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#MariaJaszczukowa">Znacznie trudniejszą do zilustrowania cyfrowego jest druga forma marnotrawstwa lekarstw, polegająca na braniu ich z aptek w ilości znacznie przewyższającej rzeczywistą potrzebę. Chory często użytkował jedynie część otrzymanych specyfików, reszta zaś pozostawała bez użytku i niejednokrotnie ulegała zepsuciu.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#MariaJaszczukowa">W zagadnieniu marnotrawstwa leków widzimy dwa zasadnicze przejawy szkodnictwa:</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#MariaJaszczukowa">1) marnuje się surowce zdobywane dużym wysiłkiem naszego przemysłu, a niejednokrotnie importowane z zagranicy za wydatkowane na ten ceł cenne dewizy,</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#MariaJaszczukowa">2) marnuje się czas pracowników aptek, które są bardzo obciążone, każdy więc nieodebrany bądź bezcelowo wykonany lek utrudnia uzyskanie szybszej pomocy przez rzeczy wiście jej potrzebującego.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#MariaJaszczukowa">W dążeniu do zlikwidowania marnotrawstwa Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się na wprowadzenie częściowej odpłatności w wysokości 10% właściwego kosztu lekarstwa. Opłata ta ma znaczenie symboliczne, ale jest pewnym hamulcem, przyczyniającym się do tego, aby pacjent nie zamawiał specyfików bez faktycznej potrzeby i nie pobierał ich z aptek w nadmiernej ilości.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#MariaJaszczukowa">Zgodnie z dekretem w szpitalach i zakładach pomocy zamkniętej opłat za lekarstwa nie uiszcza się.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#MariaJaszczukowa">Zostali zwolnieni od opłat renciści i emeryci. Nie pobiera się dopłaty za lekarstwa zużyte przez lekarza przy zabiegu, np. udzielaniu pierwszej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#MariaJaszczukowa">Odnośnie zmian w ustawie o ubezpieczeniu społecznym, dotyczących dodatków na dzieci w okresie choroby w wysokości 5% zarobku na każde dziecko będące na utrzymaniu, należy wziąć pod uwagę, że przez czas pobierania ustawowego zasiłku chorobowego wypłacane są normalne zasiłki rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#MariaJaszczukowa">Pozostawienie nadal dwóch świadczeń z tytułu utrzymywania dzieci jest społecznie nieuzasadnione, odbiera pracownikowi zachętę do szybszego powrotu do pracy, przez co zwiększa absencję i osłabia dyscyplinę pracy. Podwyższenie zasiłku chorobowego dla pracowników obarczonych liczną rodziną mogło mieć wytłumaczenie uprzednio. Przy obecnym jednak stałym wzroście realnej wartości zarobków, stabilizacji cen, a ostatnio ich obniżce oraz wydatnemu rozwojowi akcji socjalnej w zakresie opieki nad dzieckiem pracowniczym pobieranie dwóch zasiłków nie ma uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#MariaJaszczukowa">W imieniu Komisji Pracy i Opieki Społecznej wnoszę o zatwierdzenie przez Wysoką Izbę dekretu z dnia 29 marca 1951 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławKowalski">Czy w tej sprawie pragnie kto zabrać głos? Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że dekret z dnia 29 marca 1951 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym — został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 6 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Oświaty i Nauki o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych (Dz.U.R.P. nr 19 poz. 149) — (druk nr 924).</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WładysławKowalski">Głos ma sprawozdawca poseł Kurkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WładysławKurkiewicz">Wysoki Sejmie! Zniszczeniami wojennymi, bardzo ciężko dotknięte zostały archiwa polskie. Wystarczy przypomnieć, że z warszawskich zbiorów archiwalnych pozostało zaledwie 15%, a pamiętać należy, że w samej Warszawie było 5 archiwów na ogólną liczbę 17. Inne archiwa straciły swój aparat informacyjny — inwentarze, katalogi wymagają ponownego uporządkowania. Jest to praca na wiele lat, gdyż w archiwach państwowych znajduje się obecnie około 500 wagonów akt.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WładysławKurkiewicz">W okresie przedwojennym istniał wydział archiwów państwowych przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Sieć archiwów pozostawiała wiele do życzenia, tak np. przemysłowy okręg śląski pozbawiony był archiwum państwowego, nie było go również na Pomorzu poza oddziałem poznańskim w Bydgoszczy, nie było również archiwum w robotniczej Łodzi. Istniejące archiwa obejmowały swym zasięgiem akta instytucji państwowych. Poza zakresem ich działania pozostawały archiwa miejskie, kościelne, przedsiębiorstw prywatnych, instytucji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WładysławKurkiewicz">Olbrzymia ilość gmin wiejskich i miejskich nie zwracała uwagi na przechowywanie akt.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WładysławKurkiewicz">Powodowało to bardzo duże ich zniszczenie. Obecnie zaistniały w Polsce warunki scalenia wszystkich zbiorów archiwalnych i rozciągnięcia kontroli archiwalnej nad wszystkimi prawno-publicznymi instytucjami na terenie całego kraju. Tak więc archiwa państwowe winny przejąć registratury znacjonalizowanych przedsiębiorstw prywatnych celem zabezpieczenia i wykorzystania ich. Wszystkie akta przedsiębiorstw spółdzielczych oraz innych instytucji o charakterze gospodarczym, społecznym i oświatowo-kulturalnym winny się znaleźć w archiwach państwowych. Należy również uregulować sprawę archiwów kościelnych i rękopiśmiennych zbiorów bibliotek.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WładysławKurkiewicz">Archiwa państwowe winny rozwinąć wydatną działalność w kierunku wykorzystywania materiałów archiwalnych dla potrzeb gospodarki narodowej, pogłębiania wiedzy o przeszłości Polski w różnych dziedzinach jej życia. Poważnym obowiązkiem archiwów jest gromadzenie nowego rodzaju dokumentacji typu foto-fonokino. Jest to nowy rodzaj dokumentacji, wykazujący wysoką wartość i coraz większe zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WładysławKurkiewicz">Dla charakterystyki działalności naszych archiwów niech służy fakt, że obecnie dobiegają końca prace nad gromadzeniem materiałów do dziejów ruchu robotniczego w Polsce. Społeczeństwo nasze będzie mogło się zapoznać z nieznanymi dotychczas dokumentami pracy i walki polskiej klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WładysławKurkiewicz">Podjęta została również inwentaryzacja materiałów do dziejów wsi polskiej i ruchów chłopskich. Obejmuje ona materiały niedostępne dotychczas badaniu naukowemu, jak archiwa podworskie, zbiory magnackie i obszarnicze.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#WładysławKurkiewicz">W dziedzinie wydawnictw prowadzona jest działalność naukowa poprzez:</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WładysławKurkiewicz">1) czasopismo fachowe „Archeion”,</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WładysławKurkiewicz">2) przewodniki po archiwach i zespołach archiwalnych,</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#WładysławKurkiewicz">3) wydawnictwa źródłowe i czasopismo wydawnictw źródłowych „Archiwum historyczne”.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WładysławKurkiewicz">Dla zapoznania społeczeństwa z zadaniami i metodami pracy oraz zbiorami archiwalnymi organizowane są wystawy w miastach wojewódzkich, które cieszą się bardzo dobrą frekwencją.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#WładysławKurkiewicz">Ważną jest sprawa przechowania i właściwego zabezpieczenia nieraz bezcennych materiałów — źródeł naukowego poznania i zanalizowania dziejów przełomowego okresu historycznego, który przeżywamy.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#WładysławKurkiewicz">Rząd Polski Ludowej, chcąc zapewnić archiwom spełnienie wymienionych zadań i obowiązków, wydal dekret z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych. Oto najważniejsze jego postanowienia:</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#WładysławKurkiewicz">1) Powołuje się Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych podległą Prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#WładysławKurkiewicz">2) Sieć archiwalną, stanowią archiwa państwowe: centralne z siedzibą w Warszawie oraz wojewódzkie i powiatowe.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#WładysławKurkiewicz">3) Zadaniem archiwów jest zabezpieczenie, gromadzenie i scalenie materiałów archiwalnych wchodzących w skład państwowego zasobu archiwalnego, ich rejestracja, porządkowanie, przechowywanie i udostępnianie, nadzór nad składnicami akt oraz prace naukowo-badawcze i wydawnicze w zakresie archiwistyki i źródeł archiwalnych. Rada Ministrów określi, jakie materiały archiwalne wchodzą w skład państwowego zasobu archiwalnego.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#WładysławKurkiewicz">4) Przepisy o organizacji i zakresie działania Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych nie stosują się do archiwów podległych Ministrom: Obrony Narodowej, Bezpieczeństwa Publicznego i Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#WładysławKurkiewicz">W ten sposób nasze archiwa, noszące dawniej charakter muzealny i zbiornicy aktualnie nieużytecznej, dzisiaj przekształcają się na placówki żywe, coraz bardziej włączające się do czynnej pracy społeczno-politycznej w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#WładysławKurkiewicz">Komisja wnosi: Wysoki Sejm raczy powziąć następującą uchwałę:</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#WładysławKurkiewicz">Sejm Ustawodawczy R.P. zatwierdza powyższy dekret ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 19 pod poz. 149.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WładysławKowalski">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania,</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam., że dekret Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych — został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Finansowo-Skarbowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. w sprawie zmiany dekretu o zniesieniu odrębnych systemów emerytalnych dla pracowników b. związków samorządu terytorialnego oraz ich przedsiębiorstw i zakładów (Dz.U.R.P. nr 19 poz. 150) — (druk nr 925).</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#WładysławKowalski">Udzielam głosu sprawozdawcy posłowi Frankowskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JanFrankowski">Wysoki Sejmie! Dekret, który mam referować, dotyczy konkretnie tych osób, które w związkach samorządu terytorialnego pobierały specjalne zaopatrzenia czy specjalne zasiłki. Ponieważ we wrześniu ubiegłego roku po wydaniu dekretu, który reguluje sprawy emerytalne pracowników b. związków samorządu terytorialnego, okazało się, że w tym dekrecie na skutek pewnego niedopatrzenia czy przeoczenia pominięto tych, którzy pobierali specjalne zaopatrzenia czy zasiłki — a w rachubę wchodzą działacze polityczni i społeczni, którzy z dniem 1 listopada przestali je pobierać — oczywiście zaszła potrzeba zmiany dekretu, aby te osoby mogły z powrotem otrzymać należne zasiłki.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#JanFrankowski">Cele te realizuje dekret z dnia 29 marca 1951 r., który te szczególne zagadnienia w sposób należyty reguluje.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JanFrankowski">Nie będę powtarzał tych dwóch artykułów, które dekret wprowadza, gdyż to, co powiedziałem, charakteryzuje jego wagę i zasięg.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#JanFrankowski">Pragnę dodać, że na komisji projekt dekretu wywołał dyskusję, która doprowadziła do powzięcia dwóch dezyderatów:</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#JanFrankowski">1) aby szybko wydać rozporządzenie wykonawcze do dekretu wrześniowego i obecnego, który referuję;</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#JanFrankowski">2) aby Ministerstwo Kolei szybko załatwiło sprawę zniżek kolejowych dla, emerytów b. związków samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#JanFrankowski">W tym stanie rzeczy w imieniu Komisji Finansowo-Skarbowej proszę Wysoki Sejm o zatwierdzenie dekretu z dnia 29 marca 1951 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WładysławKowalski">Nikt głosu nie żąda. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że dekret Rządu z dnia 29 marca 1951 r. w sprawie zmiany dekretu o zniesieniu odrębnych systemów emerytalnych dla pracowników b. związków samorządu terytorialnego oraz ich przedsiębiorstw i zakładów został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WładysławKowalski">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: sprawozdanie Komisji Prawniczej i Regulaminowej o dekrecie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego (Dz.U.R.P. nr 20, poz. 159) — (druk nr 928).</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WładysławKowalski">Głos ma sprawozdawca poseł Dąb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AdolfDąb">Wysoka Izbo! Do czasu wydania dekretu z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego zastępstwo prawne interesów władz, urzędów, instytucji państwowych itd. należało do Prokuratorii Generalnej R.P., której organizacja i zakres działania unormowane były rozporządzeniem Prezydenta R.P. z dnia 9 grudnia 1924 r.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#AdolfDąb">Prokuratoria Generalna podlegała Ministrowi Skarbu i miała swoje delegatury w siedzibach sądów apelacyjnych, a więc w największych miastach wojewódzkich. Jeżeli natomiast chodzi o samorząd terytorialny, to obsługa prawna należała do własnych instytucji prawniczych w organach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#AdolfDąb">Z chwilą zniesienia samorządu terytorialnego i zespolenia całej władzy państwowej w terenie w organach rad narodowych ta dwutorowość musiała zniknąć, utrzymanie zaś Prokuratorii Generalnej w dotychczasowej postaci jako urzędu, który ma służyć pomocą prawną terenowym organom, władzy państwowej, a organizacyjnie wydzielony jest z systemu rad narodowych — stało się niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#AdolfDąb">Dekret usunął tę dwutorowość i dotychczasowy zakres działania Prokuratorii w terenie przekazał prezydiom rad narodowych, które sprawują zastępstwo prawne interesów Państwa.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#AdolfDąb">Dekret znosi Prokuratorię Generalną, a na jej miejsce wprowadza:</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#AdolfDąb">1) Urząd Zastępstwa Prawnego,</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#AdolfDąb">2) wydziały prawne prezydiów wojewódzkich rad narodowych,</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#AdolfDąb">3) referaty prawne prezydiów powiatowych rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#AdolfDąb">Urząd Zastępstwa Prawnego podlega Prezesowi Rady Ministrów, który mianuje jego dyrektora, natomiast wydziały i referaty prawne organizacyjnie podlegają prezydiom właściwych rad narodowych.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#AdolfDąb">W ten sposób nowa organizacja zastępstwa prawnego została rozbudowana. Jest ona ściśle związana z terenem i czyni zadość potrzebom terenu z tym, że do czasu utworzenia wydziałów prawnych w prezydiach wszystkich wojewódzkich rad narodowych Rada Ministrów może zlecić wydziałowi prawnemu prezydium okrojonej rady narodowej sprawowanie zastępstwa prawnego na obszarze kilku województw, a referat prawny prezydium powiatowej rady narodowej powstaje w miarę potrzeby za zgodą prezydium wojewódzkiej rady narodowej.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#AdolfDąb">Urząd Zastępstwa Prawnego:</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#AdolfDąb">a) występuje przed Sądem Najwyższym we wszystkich sprawach oraz przed innymi sądami, mającymi siedzibę w Warszawie, w sprawach związanych z działalnością władz naczelnych, banków, jak również instytucji i przedsiębiorstw nie podporządkowanych Radzie Narodowej m. st. Warszawy,</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#AdolfDąb">b) udziela opinii prawnych i współdziała w opracowywaniu aktów prawnych na żądanie władz naczelnych i urzędów centralnych jak również naczelnych organów banków państwowych.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#AdolfDąb">Z zastrzeżeniem właściwości Urzędu Zastępstwa Prawnego te same zadania wykonują wydziały 1 referaty prawne prezydiów wojewódzkich i powiatowych rad narodowych z tym, że w zakresie zastępstwa sądowego wydziały prawne działają przed sądami wojewódzkimi i powiatowymi, zaś referaty prawne — tylko przód sądami powiatowymi.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#AdolfDąb">Z pomocy prawnej organów zastępstwa prawnego korzystają: władze, urzędy, instytucje państwowe, przedsiębiorstwa i banki, przedsiębiorstwa pozostające pod zarządem państwowym oraz — co jest oczywiście nowością — gminne kasy spółdzielcze. Nadto w drodze rozporządzenia Rada Ministrów może zlecić organom zastępstwa prawnego udzielanie pomocy prawnej również organizacjom i instytucjom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#AdolfDąb">Z mocy samego prawa wyłącznie do organów zastępstwa prawnego należy zastępstwo sądowe władz, urzędów, instytucji państwowych i przedsiębiorstw, pozostających pod zarządem państwowym. Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia oznaczyć te władze i urzędy niepodporządkowane radom narodowym, które w określonych sprawach mogą wykonywać swoje zastępstwo sądowe przez własne organy. Zastępstwo sądowe przedsiębiorstw państwowych, banków i gminnych kas spółdzielczych należy do organów zastępstwa prawnego w granicach zlecenia, udzielonego w drodze zarządzenia właściwego ministra za zgodą Prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#AdolfDąb">Jeżeli chodzi o udzielanie opinii prawnych i opracowywanie aktów prawnych, to organy zastępstwa prawnego działają na żądanie zainteresowanych władz, urzędów, instytucji, banków i przedsiębiorstw. Wszyscy ci zleceniodawcy obowiązani są w takich razach do udzielania potrzebnych w sprawie materiałów, wyjaśnień, opinii, aktów i dokumentów, oczywiście z zachowaniem przepisów o zabezpieczeniu tajemnicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#AdolfDąb">Wreszcie zasługuje na podkreślenie, że dekret przewiduje, iż Rada Ministrów określi tryb funkcjonowania wydziałów i referatów prawnych oraz zasady ich współdziałania z Urzędem Zastępstwa Prawnego i ujednolicenia ich praktyki w zakresie zastępstwa sądowego.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#AdolfDąb">Inne postanowienia dekretu nie wymagają zreferowania. Ogólnie biorąc należy stwierdzić, że założenia dekretu są słuszne i rozwiązane zostały trafnie. Dekret niewątpliwie stanowi dalszy krok w kierunku rozszerzenia działalności rad narodowych i odpowiada dążeniu do zespolenia w ich rękach całej władzy terenowej.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#AdolfDąb">Należy wyrazić nadzieję, że w wyniku dokonanych dekretem zmian nasze rady narodowe będą umiały należycie wykorzystać wysokie kwalifikacje zawodowe b. pracowników Prokuratorii Generalnej, a ci z kolei w bezpośrednim zetknięciu się z czynnikiem społecznym, ludowym d jego potrzebami szybko wyzbędą się pewnych braków, jakie wykazywała ostatnio ich praca w postaci przejawów formalizmu, obawy przed zajęciem zdecydowanego stanowiska w opiniach prawnych i że będą opar ciem i pomocą dla rad narodowych w ich odpowiedzialnych zadaniach.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#AdolfDąb">W imieniu Komisji Prawniczej i Regulaminowej wnoszę o zatwierdzenie dekretu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WładysławKowalski">Do głosu nikt nie jest zapisany. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WładysławKowalski">Kto z Obywateli Posłów jest za zatwierdzeniem zreferowanego dekretu, zechce wstać. Dziękuję. Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WładysławKowalski">Stwierdzam, że dekret z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego został jednomyślnie przez Sejm zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WładysławKowalski">Porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia Sejmu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#WładysławKowalski">Protokół dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Kancelarii Sejmu Ustawodawczego.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#WładysławKowalski">O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Sejmu zostaną Obywatele Posłowie zawiadomieni na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#WładysławKowalski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 11 min. 10.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>