PPC / ppc

text_structure.xml 517 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski oraz wicemarszałkowie Józef Zych, Andrzej Kern i Dariusz Wójcik)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Otwieram 40 posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy powołuję panów posłów Marka Domina i Andrzeja Pawłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Andrzej Pawłowski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Protokół 38 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Porządek dzienny posiedzenia został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, na wniosek Parlamentarnego Klubu Konfederacji Polski Niepodległej, proponuje dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym oraz ustawę o pracownikach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 2 regulaminu Sejmu zgłoszono następujące propozycje zmian do porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Stanowisko rządu w sprawie daleko idących rozbieżności informacji Narodowego Banku Polskiego i Głównego Urzędu Statystycznego, dotyczących salda obrotów handlowych z zagranicą; propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w sprawie wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego prezesa Rady Ministrów pana posła Waldemara Pawlaka; propozycję zgłaszają: Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz pan poseł Jerzy Wiatr.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">— Skreślenie z porządku dziennego punktu 1 w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych; propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat nieprawdziwych informacji złożonych przez prezesa Rady Ministrów; propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Poselski projekt uchwały w sprawie uchwalenia wotum nieufności wobec ministra przekształceń własnościowych Janusza Lewandowskiego; propozycję zgłaszają Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej oraz Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt uchwały Sejmu RP w sprawie zobowiązania rządu do przedstawienia projektu ustawy o skarbie państwa; propozycję zgłasza Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum. Wobec skierowania projektu uchwały do właściwych komisji propozycja nie podlega głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy Prawo wodne; propozycję zgłasza Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o działaniach, jakie rząd zamierza podjąć w odpowiedzi na postulaty pracowników sfery budżetowej przedstawione przez uczestników manifestacji zorganizowanej przez NSZZ „Solidarność” w dniu 12 bm.; propozycję zgłasza pan poseł Antoni Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">— Dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o gospodarowaniu składnikami mienia państwowego i o zarządzie skarbu państwa; propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej. Wniosek ten nie podlega rozpatrzeniu, gdyż projekty, o których mowa, nie zostały — zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 4a regulaminu Sejmu — rozpatrzone przez Prezydium Sejmu z powodu zbyt późnego przedstawienia.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">Wnioski te, po przedstawieniu ich uzasadnień, będę kolejno poddawał pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Przechodzimy do ustalenia porządku dziennego, a więc rozpatrzenia zgłoszonych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Stanowisko rządu w sprawie daleko idących rozbieżności informacji NBP i GUS, dotyczących salda obrotów handlowych z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Narodowy Bank Polski ocenia, że saldo w obrotach handlowych z zagranicą było dodatnie i wyniosło pół miliarda dolarów. Natomiast według Głównego Urzędu Statystycznego saldo było ujemne i wyniosło 2,5 mld dolarów. W przeliczeniu na złotówki różnica między tymi szacunkowymi danymi wynosi ok. 50 bln zł. Różnica ta świadczy o dużej nieporadności rządu w zdobywaniu informacji o jednym z najważniejszych zjawisk gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Rząd i międzynarodowe instytucje finansowe, określając budżet na 1993 rok oraz główne kierunki polityki gospodarczej i finansowej, opierały się na błędnych założeniach. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oczekuje rzetelnej informacji o faktycznych wynikach w handlu zagranicznym, a w konsekwencji o niezbędnych zmianach w polityce gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu skierowało sprawę do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów w celu jej rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego o dodanie do porządku dziennego punktu w brzmieniu: Stanowisko rządu w sprawie daleko idących rozbieżności informacji Narodowego Banku Polskiego i Głównego Urzędu Statystycznego, dotyczących salda obrotów z zagranicą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 185 posłów, przeciw - 147, wstrzymało się od głosu 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz pan poseł Jerzy Wiatr wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w sprawie wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego premiera Waldemara Pawlaka.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku, dołączonym przez Klub Parlamentarny PSL, czytamy: Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana posła Waldemara Pawlaka został złożony przez grupę posłów w połowie 1992 r. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej badała przedmiotową sprawę blisko pół roku i 17 listopada 1992 r. podjęła uchwałę o umorzeniu postępowania. Od tego też czasu wniosek komisji czeka na rozpatrzenie przez Sejm, a z przyczyn trudnych do zrozumienia, szczególnie dla elektoratu, nie trafia na porządek obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefZych">Natomiast pan poseł Jerzy Wiatr wniosek swój uzasadnia następująco: Wniosek wstępny grupy posłów został złożony w połowie 1992 r. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej zbadała sprawę i większością głosów postanowiła wystąpić z wnioskiem o umorzenie postępowania. Sprawa ta dotyczy byłego premiera, a zarazem przewodniczącego Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, a więc osoby odgrywającej poważną rolę w życiu publicznym. Oczyszczenie posła Waldemara Pawlaka z postawionych zarzutów leży w interesie publicznym i nie powinno być odwlekane.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz pana posła Jerzego Wiatra o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w sprawie wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego premiera Waldemara Pawlaka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 166 posłów, przeciw - 59, wstrzymało się od głosu 130 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o skreślenie punktu 1 porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Sprawozdanie wyżej wymienionych komisji dotarło do posłów w dniu 16 marca 1993 r., w związku z czym rzetelna analiza merytoryczna licznych poprawek przed ich głosowaniem wymaga czasu. Ponadto ze względu na fakt, iż wniosek o wotum nieufności w stosunku do ministra przekształceń własnościowych będzie rozpatrywany przez sejmową komisję w dniu 18 marca 1993 r., przesunięcie punktu 1 porządku obrad umożliwi na przyszłym posiedzeniu Sejmu łączne rozpatrzenie tych, tak ściśle związanych ze sobą, zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej uważa, iż powierzenie ministrowi przekształceń własnościowych odpowiedzialności za mienie narodowe wymaga pełnego zaufania ze strony parlamentu wobec ministra. Po rozstrzygnięciu tej sprawy można odpowiedzialnie decydować w sprawach prywatyzacji gospodarki polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 142 posłów, przeciw - 185, wstrzymało się od głosu 42 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#JózefZych">Kluby parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej oraz Ruchu dla Rzeczypospolitej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Poselski projekt uchwały w sprawie uchwalenia wotum nieufności wobec ministra przekształceń własnościowych Janusza Lewandowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku klubu KPN czytamy: Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej uważa, iż oczywiście uzasadnione jest łączne głosowanie nad ustawą o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych oraz nad wnioskiem o uchwalenie wotum nieufności wobec ministra przekształceń własnościowych pana Janusza Lewandowskiego. Powierzenie ministrowi odpowiedzialności za mienie narodowe wymaga pełnego zaufania parlamentu wobec ministra. Wobec powyższego wniosek o łączne rozpatrzenie tych zagadnień jest uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej czytamy: Wielokrotnie stwierdzone przez Najwyższą Izbę Kontroli (kontrole w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych) nieprawidłowości przeprowadzonego pod kierownictwem ministra Lewandowskiego procesu prywatyzacji dowodzą, że minister Janusz Lewandowski sprawując swój urząd nie daje żadnych gwarancji należytej ochrony interesu skarbu państwa. Świadczy o tym też negatywny stosunek Sejmu do przygotowanego przez ministra raportu o stanie prywatyzacji. Zmiana na stanowisku ministra przekształceń własnościowych jest konieczna zwłaszcza teraz, to jest w trakcie prac nad problemem powszechnej prywatyzacji; dyktuje ją konieczność obrony interesów obywateli, którzy winni być podmiotem tego bardzo istotnego procesu transformacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej oraz Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej o dodanie do porządku dziennego punktu w brzmieniu: Poselski projekt uchwały w sprawie uchwalenia wotum nieufności wobec ministra przekształceń własnościowych pana Janusza Lewandowskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 167 posłów, przeciw - 176, wstrzymało się od głosu 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat nieprawdziwych informacji złożonych przez prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#JózefZych">W uzasadnieniu czytamy: Pani premier Hanna Suchocka złożyła oświadczenie w imieniu rządu, iż w żadnym wypadku nie dopuści do drukowania tzw. pustych pieniędzy. Tymczasem ustawa budżetowa, skonstruowana przez rząd pani Hanny Suchockiej, przewiduje deficyt budżetowy w wysokości 81 bln zł częściowo finansowany przez dodatkową emisję pieniądza. Prosimy więc o wyjaśnienie, czy złożone przez panią premier oświadczenie ma charakter czysto propagandowy, czy też stanowi zapowiedź nowelizacji ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie do porządku dziennego punktu w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat nieprawdziwych informacji złożonych przez panią prezes Rady Ministrów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 371 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 117 posłów, przeciw - 221, wstrzymało się od głosu 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm w przedmiotowej sprawie wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#JózefZych">Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#JózefZych">Ponieważ nie ma merytorycznego uzasadnienia, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy Prawo wodne, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 107 posłów, przeciw - 189, wstrzymało się od głosu 84 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#JózefZych">Pan poseł Antoni Macierewicz wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o działaniach, jakie rząd zamierza podjąć w odpowiedzi na postulaty pracowników sfery budżetowej przedstawione przez uczestników manifestacji zorganizowanej przez NSZZ „Solidarność” w dniu 12 bm.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#JózefZych">Wnioskodawca uzasadnienia nie przedkłada na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#JózefZych">Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Antoniego Macierewicza o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu o działaniach, jakie rząd zamierza podjąć w odpowiedzi na postulaty pracowników sfery budżetowej, przedstawione przez uczestników manifestacji zorganizowanej przez NSZZ „Solidarność” w dniu 12 bm., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 140 posłów, przeciw - 178, wstrzymało się od głosu 51 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#JózefZych">Wszystkie zgłoszone wnioski do ustalonego przez Prezydium Sejmu porządku dziennego zostały rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#JózefZych">Stwierdzam zatem, że Sejm zatwierdził porządek dzienny posiedzenia ustalony przez Prezydium Sejmu wraz z przyjętymi przed chwilą zmianami.</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia wniosków dotyczących trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje:</u>
          <u xml:id="u-2.87" who="#JózefZych">— przeprowadzenie łącznej debaty długiej w pierwszym czytaniu projektu ustawy konstytucyjnej, o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, a także nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-2.88" who="#JózefZych">— przeprowadzenie łącznej debaty średniej nad rządowymi założeniami polityki mieszkaniowej państwa oraz w pierwszym czytaniu nad poselskimi projektami ustaw o najmie lokali mieszkalnych;</u>
          <u xml:id="u-2.89" who="#JózefZych">— przeprowadzenie debat krótkich: nad sprawozdaniem komisji o rządowym projekcie ustawy Prawo budowlane oraz w pierwszym czytaniu nad projektem ustawy o uregulowaniu roszczeń wynikających z przejęcia gruntów na obszarze miasta st. Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-2.90" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje również, aby punkt 7, dotyczący rządowego projektu ustawy Prawo budowlane, został rozpatrzony jako punkt 2. Prezydium Sejmu proponuje ponadto, aby przystąpić do rozpatrzenia punktów dotyczących ordynacji wyborczej do Sejmu RP w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-2.91" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm zdecydował o miejscu rozpatrzenia punktu 6 dotyczącego poprawek Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych po ponownym rozpatrzeniu uchwały Senatu przez komisje. Prezydium Sejmu z urzędu postanowiło zwrócić się do komisji o odbycie wspólnego posiedzenia w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-2.92" who="#JózefZych">W zakresie przedstawionych propozycji klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o odrębne rozpatrzenie w debacie średniej założeń polityki mieszkaniowej oraz w debacie krótkiej projektów ustaw o najmie lokali mieszkalnych. Do pozostałych propozycji wniosków nie zgłoszono, dlatego też, jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że zostały one przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-2.93" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.94" who="#JózefZych">Przechodzimy zatem do rozpatrzenia wniosku dotyczącego punktów 4 i 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.95" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o przeprowadzenie oddzielnej debaty średniej nad rządowymi założeniami polityki mieszkaniowej państwa i oddzielnej debaty krótkiej w pierwszym czytaniu poselskich projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.96" who="#JózefZych">— o najmie lokali mieszkalnych,</u>
          <u xml:id="u-2.97" who="#JózefZych">— o najmie lokali mieszkalnych oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.98" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Zgodnie z art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi do Prezydium Sejmu o przeprowadzenie podczas 40 posiedzenia oddzielnej debaty średniej na rządowymi założeniami polityki mieszkaniowej (druk nr 727) i oddzielnej debaty krótkiej w pierwszym czytaniu poselskich projektów ustaw o najmie lokali mieszkalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.99" who="#JózefZych">Uważamy, że nie powinno się łączyć w jedną debatę tematyki o wymiarze doktryny, programu perspektywicznego państwa, z tematyką mającą charakter nowelizacji szczególnych zapisów obowiązującego ustawodawstwa.</u>
          <u xml:id="u-2.100" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.101" who="#JózefZych">Jako pierwszą poddam pod głosowanie propozycję Prezydium Sejmu. W wypadku jej odrzucenia uznam, że Sejm przyjął propozycję Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-2.102" who="#JózefZych">Przypominam, że Prezydium Sejmu proponuje, aby odbyła się łączna debata nad punktami 4 i 5 porządku dziennego i aby to była debata średnia.</u>
          <u xml:id="u-2.103" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.104" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej przeprowadzenia łącznej debaty średniej nad założeniami polityki mieszkaniowej oraz projektami ustaw w sprawie najmu lokali mieszkalnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.105" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.106" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.107" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 368 posłów. Za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu głosowało 159 posłów, przeciw - 174, 35 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.108" who="#JózefZych">Stwierdzam, iż Sejm propozycję Prezydium Sejmu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.109" who="#JózefZych">W tej sytuacji przyjęty został wniosek Sojuszu Lewicy Demokratycznej o odrębne rozpatrzenie punktów 4 i 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.110" who="#JózefZych">Informuję, że w sali nr 67 w starym Domu Poselskim działa rządowy punkt konsultacyjny do spraw:</u>
          <u xml:id="u-2.111" who="#JózefZych">— rządowych założeń polityki mieszkaniowej państwa;</u>
          <u xml:id="u-2.112" who="#JózefZych">— projektu ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-2.113" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-2.114" who="#JózefZych">W jakiej sprawie, panie pośle? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na, moim zdaniem, występującą nieprawidłowość w tym porządku dziennym posiedzenia. Mianowicie umieszczono punkt dotyczący pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie przepisów konstytucyjnych, dotyczących nowych instytucji prawa wyborczego i - w drugim czytaniu - projekt ordynacji wyborczej, ustawy zwykłej, która jest przecież tylko funkcją przepisów konstytucyjnych. Otóż moim zdaniem występuje tutaj nieprawidłowość logiczna i prawna, łamiąca zasadę prymatu konstytucji w systemie źródeł prawa. Otóż najpierw trzeba przesądzić o treści przepisów konstytucyjnych, a dopiero później - w drodze ustawy zwykłej - kształtować instytucje prawa wyborczego. Proszę zauważyć, że w sytuacji gdy zakończy się pierwsze i drugie czytanie projektu ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu RP, nie ma już możliwości proceduralnej zmiany treści przepisów ustawy zwykłej, jako że w trzecim czytaniu Sejm ustosunkowuje się tylko do zaproponowanych w trakcie drugiego czytania poprawek i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanuszSzymański">Moim zdaniem - skierowałem w tej sprawie pismo i nie uzyskałem informacji - występuje tu nieprawidłowość. W gruncie rzeczy zanim Sejm nie przesądzi o treści czy zakresie zmiany przepisów konstytucyjnych dotyczących prawa wyborczego, nie powinno odbywać się drugie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">‍(Głos z sali: O co pan wnosi?)</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanuszSzymański">Wnoszę o skreślenie, jako że jest niedopuszczalny, punktu dotyczącego drugiego czytania projektu ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Panie pośle, mam jedną uwagę. Przy pełnym szacunku dla pańskiego wniosku, w przyszłości jednak prosiłbym, by zgłaszać tego typu uwagi w momencie, kiedy ustalamy porządek dzienny. Porządek dzienny został już ustalony, to po pierwsze. Po drugie, jeśli chodzi o pismo, informuję Wysoką Izbę, iż Prezydium Sejmu zapoznało się z pismem pana posła Janusza Szymańskiego doręczonym w dniu wczorajszym, a w dniu dzisiejszym zapoznał się z tym pismem Konwent Seniorów. W momencie gdy przystąpimy do rozpatrywania tego punktu porządku dziennego, Prezydium Sejmu przedstawi propozycję uzgodnioną z Konwentem Seniorów, która uniemożliwi tego typu sytuacje, a w każdym razie pozwoli na takie kontynuowanie obrad, aby nie było żadnych nieprawidłowości w tym względzie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Czy pan poseł Krzysztof Król zgłasza się w kwestii formalnej?</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Nie, panie marszałku, chciałem po prostu powiedzieć to, co powiedział pan marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Przekształceń Własnościowych, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych (druki nr 435, 435-A, 773, 773-A i 773-B).</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Jest to trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marcina Przybyłowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Panie Marszałku! Pani Premier! Wysoka Izbo! Przystępujemy dzisiaj do rozpatrzenia ostatecznej propozycji projektu ustawy, nad którą długo pracowaliśmy wspólnie zarówno w komisjach, jak i w podkomisji, a także tutaj w Wysokiej Izbie. Chcę powiedzieć, że wydawało się konieczne wydrukowanie dla Wysokiej Izby druku zatytułowanego: „Kolejność głosowania wniosków mniejszości oraz poprawek”.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Przepraszam bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Panie i panowie, to wyjaśnienie jest bardzo istotne, gdyż za chwilę przystąpimy do głosowania, a mamy do rozpatrzenia dziesiątki zgłoszonych wniosków i poprawek. A zatem bardzo proszę o skoncentrowanie się na tym wystąpieniu, aby później nie było nieporozumień.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chcę w tej chwili powiedzieć tylko o kwestiach organizacyjnych. Myślę, że właśnie taki „przewodnik” jest potrzebny, bo materia jest skomplikowana i w wielu wypadkach współzależności między poprawkami i wnioskami mniejszości muszą być wyjaśnione. Jeżeli pan marszałek pozwoli, chciałbym móc to zrobić, jako że nieomal w każdym punkcie kwestie wymagają krótkiego wyjaśnienia. To w zasadzie wszystko, o czym chciałbym powiedzieć, przy czym aby móc efektywnie śledzić nasze głosowania pod względem merytorycznym, wydaje się, że konieczne jest posługiwanie się wszystkimi tekstami, to znaczy drukiem sprawozdania komisji zawierającym wnioski mniejszości, tekstem ustawy oraz drukiem nr 773-B, w którym zawarte są wszystkie poprawki. To wszystko, panie marszałku, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">A zatem, proszę państwa, jeżeli będziemy przystępować do głosowania nad poszczególnymi poprawkami bądź wnioskami, to poprosimy, jeżeli będą wątpliwości, pana posła sprawozdawcę, aby zechciał nam objaśnić znaczenie zmian.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefZych">Komisje w sprawozdaniu przedstawiają wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie z kolejnością proponowaną w doręczonym paniom i panom posłom materiale pomocniczym.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefZych">Po rozpatrzeniu poprawki dotyczącej odrzucenia projektu ustawy - po jej nieprzyjęciu - rozpatrzymy propozycje zawarte w dwudziestym piątym wniosku mniejszości oraz w poprawce nr XXIII. Propozycje te bowiem mają istotne konsekwencje dla wielu pozostałych zgłoszonych wniosków i poprawek.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefZych">Następnie głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów, przestrzegając zasady głosowania w pierwszej kolejności nad propozycjami dalej idącymi.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefZych">W poprawce nr I wnioskodawca proponuje, aby odrzucić projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefZych">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Tylko jeden komentarz, mianowicie taki, że ten wniosek dotyczy tekstu komisji. Pamiętajmy o tym, że będą poprawki, będą wprowadzane najprzeróżniejsze zmiany. Sformułowanie wniosku dotyczy tekstu komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku, zawartego w poprawce nr I, o odrzucenie projektu ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za wnioskiem głosowało 168 posłów, przeciw - 170, od głosu wstrzymało się 21 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">Proszę państwa, może jednak z komentarzami wstrzymamy się do momentu zakończenia głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">W dwudziestym piątym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują po art. 40 dodać nowy artykuł określający, że akcje funduszu, które objął skarb państwa w zamian za wniesione wkłady, mogą być udostępnione innym podmiotom nie wcześniej niż od dnia 30 czerwca 1995 r. Wnioskodawcy ponadto proponują, aby rodzaje podmiotów uprawnionych do nabycia akcji, a także warunki ich udostępnienia określała odrębna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku zmianie ulegnie tytuł ustawy, a następnie: art. 1, 36 i 45 oraz częściowo art. 46, rozdziały zaś: 6, 7 i 8, obejmujące art. 26–34, oraz art. 43 i 44 zostaną skreślone.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie bezprzedmiotowość poprawek nr: II, III, XXVIII, XXIX, XXXV oraz XXXVI, a także wniosków mniejszości: siódmego oznaczonego nr I, szesnastego, siedemnastego, osiemnastego, dziewiętnastego oraz dwudziestego.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wysoka Izbo! Konsekwencje wyliczone poprzez same artykuły nie oddają bogactwa tego wniosku, bogactwa w tym sensie, że wnioskodawcy proponują usunięcie rozdziałów dotyczących świadectw udziałowych, wymiany tych świadectw na akcje oraz funduszu powszechnej prywatyzacji. Oznacza to, że do 30 czerwca 1995 r. nie nastąpi żadne działanie, które by oznaczało prywatyzację narodowych funduszy inwestycyjnych. Jednocześnie w dalszej części tego wniosku jest sugestia, że niekoniecznie prywatyzacja będzie następowała poprzez uwłaszczanie obywateli w powszechnym rozdawnictwie świadectw udziałowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 40 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 163 posłów, przeciw - 202, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek polegający na dodaniu po art. 40 nowego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JózefZych">W poprawce nr XXIII wnioskodawcy proponują skreślić rozdział 4 dotyczący firmy zarządzającej narodowym funduszem inwestycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki należy skreślić: ust. 3 w art. 23, art. 24 i 25, ust. 6 w art. 33, a także dokonać odpowiednich zmian w art. 28 oraz w art. 33 ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowe staną się poprawki: XXIV, XXV, XXVI i XXVII oraz wnioski mniejszości: pierwszy, dwunasty, trzynasty czternasty i dwudziesty oznaczony nr I.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Kwestia dotyczy skreślenia całego rozdziału. W poprawce zmierza się do tego, by nie formułować specjalnych zapisów odnośnie do firm zarządzających, aby przy argumentacji, że Kodeks handlowy dopuszcza dowolne zawieranie umów... A właśnie intencją komisji jest sformułowanie pewnego zestawu ograniczeń niezbędnych dla narodowych funduszy inwestycyjnych, jeżeli wykorzystują one firmy zarządzające.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu rozdziału 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 377 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 75 posłów, przeciw - 244, wstrzymało się od głosu 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefZych">W poprawce II i III wnioskodawcy proponują zmianę tytułu projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefZych">W poprawce nr II wnioskodawcy proponują, aby nadać tytułowi projektu ustawy brzmienie: „O prywatyzacyjnych funduszach inwestycyjnych”.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki w tekście całego projektu wyrazy: „narodowe fundusze inwestycyjne” zastąpić należy wyrazami: „prywatyzacyjne fundusze inwestycyjne”.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JózefZych">Natomiast w poprawce nr III wnioskodawcy proponują tytuł w brzmieniu: „Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych, ich prywatyzacji i udostępnianiu świadectw udziałowych”.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę nr III, a w przypadku jej odrzucenia - poprawkę nr II.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#komentarz">(Poseł Grażyna Staniszewska: Wyraz „udostępnienie” był przecież skreślony.)</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Bajołek: W poprawce było skreślenie, a pan marszałek przeczytał inaczej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chwileczkę, jest kwestia do wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">„Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji” — i na tym koniec. Przepraszam, cały czas posługuję się tekstem, który widocznie... Pan marszałek posługuje się tekstem znacznie wcześniej przygotowanym. Rzeczywiście w poprawce nr III proponuje się tytułowi projektu ustawy nadać brzmienie: „Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Panie pośle, chciałbym wyjaśnić, iż Prezydium Sejmu, przygotowując obrady, nie otrzymało tego tekstu, w związku z tym proszę jeszcze raz o odczytanie kwestii, aby nie było wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Bajołek: W kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Chwileczkę, chwileczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Może pan marszałek pozwoli, że odczytam to z tekstu zawartego w druku nr 773-B.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Dobrze, ale jeszcze pan poseł chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejBajołek">W kwestii formalnej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AndrzejBajołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta ustawa jest zbyt poważną ustawą, dotyczy znacznej części majątku narodowego i nie możemy pracować na nie przygotowanym dokładnie tekście ewentualnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#AndrzejBajołek">Panie marszałku, jeżeli można zgłosić wniosek, to proponuję, aby połączone komisje przygotowały takie zestawienie poprawek, w których będzie uwzględnione nie tylko hasło - poprawka, ale także to, czego ta poprawka dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, panie pośle, ta poprawka dotyczy tylko nazwy, nie ingeruje bezpośrednio w samą treść. Wobec tego jeżeli będzie taka sytuacja, że nie będziemy potrafili wyjaśnić sobie jakiejś kwestii, wtedy Prezydium Sejmu zastanowi się nad dalszym tokiem postępowania.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle, o zreferowanie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chciałbym tylko dodać, jeśli pan pozwoli, panie marszałku, że tekst sprawozdania 773-B jest tekstem ostatecznym, formalnym i nie ma żadnej wątpliwości - przynajmniej ja jako sprawozdawca nie mam żadnej wątpliwości - co do tego tekstu, a moja spóźniona reakcja wynikła stąd, że zastanawiałem się nad tym, co mam Wysokiej Izbie powiedzieć, i nie śledziłem bardzo dokładnie akurat tego fragmentu wypowiedzi pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">W takim razie odczytam obydwa teksty - zarówno treść poprawki nr II, jak i poprawki nr III.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">Poprawka nr II: „Tytułowi projektu ustawy nadać brzmienie: «O prywatyzacyjnych funduszach inwestycyjnych»”.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#MarcinPrzybyłowicz">Poprawka nr III: „Tytułowi projektu ustawy nadać brzmienie: «Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji»”.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#MarcinPrzybyłowicz">Połączone komisje wnoszą o odrzucenie poprawki nr II i o przyjęcie poprawki nr III.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Czy nazwa ta jeszcze budzi wątpliwości? Nie.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką nr III.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, polegającej na nadaniu tytułowi ustawy brzmienia: „Ustawa o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 313 posłów, przeciw — 7, od głosu wstrzymało się 66 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr III przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefZych">W pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują w art. 2 dodać nowy pkt 3, zawierający definicję wynagrodzenia firmy zarządzającej.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Jest kwestią decyzji Wysokiej Izby, czy uznaje za konieczne włączenie tego typu informacji do art. 2, czy nie, jest to bowiem dokładne powtórzenie treści art. 22 ust. 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MarekBorowski">Jako wnioskodawca, panie marszałku i Wysoka Izbo, miałbym dwie prośby: pierwsza do pana posła sprawozdawcy, aby nie poprzedzał swoich wyjaśnień sformułowaniem, że coś jest kwestią decyzji Wysokiej Izby, ponieważ każda z tych poprawek jest kwestią decyzji Wysokiej Izby. To jest sprawa pierwsza. I sprawa druga - nie wdając się w tej chwili w polemikę, stwierdzam tylko, że jest to powtórzenie treści art. 22. Chodzi tu o definicję tego wynagrodzenia, która musiałaby być wówczas stosowana przy wszelkich umowach z firmami zarządzającymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JózefZych">Pierwsza część wypowiedzi miała charakter oświadczenia, w przyszłości proszę tego unikać. Druga dotyczy ewentualnej różnicy merytorycznej. Czy rzeczywiście, panie pośle, jest różnica pomiędzy tymi zapisami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Merytorycznej różnicy nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości do art. 2, polegającego na dodaniu nowego pkt. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 176 posłów, przeciw - 173, wstrzymało się od głosu 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#JózefZych">Do art. 3 zgłoszono dwa wnioski mniejszości oraz poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#JózefZych">Tej samej sprawy dotyczą: drugi wniosek mniejszości oznaczony lit. a oraz poprawka nr IV.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#JózefZych">W drugim wniosku mniejszości lit.a wnioskodawcy proponują w art.3 w nowym brzmieniu ust.1, aby celem każdego z narodowych funduszy inwestycyjnych było zwiększanie jego wartości, rozumianej jako łączna rynkowa wartość wszystkich akcji tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#JózefZych">W poprawce nr IV wnioskodawcy proponują w art.3 w nowym brzmieniu ust.1, aby celem funduszy inwestycyjnych było dokonywanie działań mających na celu pomnażanie majątku funduszy.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#JózefZych">Komisje proponują określenie, że celem funduszy jest pomnażanie swoich majątków, w szczególności przez powiększenie wartości akcji spółek, w których fundusze są akcjonariuszami.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#JózefZych">Przyjęcie wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#JózefZych">Czy pan poseł chciałby tu coś wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">To było bardzo wszechstronne naświetlenie. Sądzę, że warto tylko pamiętać o rozłożeniu akcentów, o tym, że wniosek komisji jak gdyby akcentuje powiększanie wartości akcji, natomiast poprawka mówi o dokonywaniu działań mających na celu pomnażanie majątku funduszy. I we wniosku, i w poprawce mowa jest o pomnażaniu majątku funduszy, natomiast w tekście komisji jest wyraźnie zaakcentowane pomnażanie wartości akcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AndrzejSielańczyk">Panie marszałku, mam taką gorącą prośbę. Ponieważ korzystamy przynajmniej z dwóch, a będziemy korzystać z trzech druków, prosiłbym, by pan marszałek czytając poprawki lub wnioski mniejszości podawał od razu, o który druk chodzi, bo potem skaczemy z tekstu na tekst i trudno się zorientować w niuansowych różnicach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JózefZych">Zaraz to uwzględnimy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JózefZych">Proszę pana posła sprawozdawcę, aby zechciał podać numery druków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Poprawki są w druku nr 773-B, natomiast wnioski mniejszości w druku nr 773.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JózefZych">Dziękuję. Ale bardzo proszę, panie pośle, za każdym razem podawać numery druków.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust.1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za uwzględnieniem wniosku mniejszości głosowało 178 posłów, przeciw - 193, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr IV do art.3, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust.1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 40 posłów, przeciw - 274, wstrzymało się od głosu 66 posłów.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#JózefZych">W drugim wniosku mniejszości lit. b wnioskodawcy proponują, aby w art. 3 ust. 2 uzupełnić brzmienie pkt. 1 o stwierdzenie, że fundusze wykonują prawa z akcji również w celu umacniania na rynku pozycji spółek, w których fundusze mają pakiet kontrolny, oraz pozyskiwania dla nich nowych technologii i kredytów.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">To było omawiane w czasie mojego wystąpienia w drugim czytaniu. Rzeczywiście dodanie tych kilku kategorii jak gdyby zmierza w kierunku tego, co będzie się działo w praktyce. Natomiast zapis w ustawie wprowadza pewne ocenne kategorie, które mogą komplikować tryb takiej oceny, kto i w jakim trybie by oceniał, czy te postulaty są spełnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 3 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 190 posłów, przeciw - 190, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#JózefZych">W związku z powyższym mamy do czynienia z patem i wniosek nie został uwzględniony. (Poruszenie na sali.)</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#JózefZych">No po prostu nie osiągnęliśmy większości w tym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: To nie jest pat.)</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#JózefZych">Tak, przepraszam, sięgnąłem po stare określenie.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#JózefZych">Do ust. 2 w art. 4 zgłoszono trzeci wniosek mniejszości oraz poprawkę nr V.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#JózefZych">Propozycje te przedstawię kolejno. Przyjęcie pierwszej z nich spowoduje bezprzedmiotowość drugiej.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#JózefZych">W trzecim wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują w art. 4 ust. 2 nadać nowe brzmienie stanowiące, że: „Przy tworzeniu funduszu skarb państwa reprezentuje przedstawiciel, właściwy członek Rady Ministrów”. W przypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w artykułach: 9, 14, 27, 29 i 33.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#JózefZych">W poprawce nr V wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 2 w art. 4, aby uprawnienia skarbu państwa jako założyciela i akcjonariusza funduszu wykonywał minister skarbu.</u>
          <u xml:id="u-38.14" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-38.15" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia poprawki w rozdziale 10 „Przepisów przejściowych i końcowych” projektu ustawy należy dodać nowy artykuł stanowiący, że: „Do czasu uchwalenia ustawy o instytucji skarbu państwa, uprawnienia skarbu państwa pełni minister przekształceń własnościowych”.</u>
          <u xml:id="u-38.16" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby uprawnienia skarbu państwa wykonywał minister przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-38.17" who="#JózefZych">Czy są potrzebne wyjaśnienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Jeśli można, to dwa zdania. Wniosek trzeci jest zawarty w druku nr 773 i brzmi dokładnie tak, jak pan marszałek był uprzejmy przeczytać. Pozwolę sobie tylko przypomnieć te uprawnienia właścicielskie, które w intencji wnioskodawcy wykonywałby ten „właściwy członek Rady Ministrów”. Mianowicie w art. 9 mówimy o wnoszeniu akcji spółek do funduszy, w art. 14 — o powoływaniu rad nadzorczych narodowych funduszy inwestycyjnych, w art. 27 — o decyzjach dotyczących emisji świadectw udziałowych, w art. 29 — o wydawaniu świadectw udziałowych, tzn. o trybie i ustalaniu terminów, w których te świadectwa mogą być pobierane i wreszcie w art. 33 — o ocenie zdolności funduszy do prywatyzacji, ich kondycji na rynku.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">Natomiast jeśli chodzi o poprawkę nr V, to zmierza ona w tym samym kierunku, zawiera tylko nieco inną, antycypującą powstanie skarbu państwa formułę rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości do art. 4 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Poseł Adam Ziemiński: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AdamZiemiński">Prosiłbym o wyjaśnienie, co ma znaczyć ten zapis i dlaczego został tu ujęty, tzn. chodzi mi o słowa: „właściwy członek Rady Ministrów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Dlaczego są słowa: „właściwy członek”?</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">„Właściwy” — w rozumieniu gestii uprawnień właścicielskich, które są przypisane tym artykułom i dlatego właśnie te artykuły przeczytałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#JózefZych">Czy to wyjaśnienie określenia „właściwy” panu posłowi wystarcza?</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, tak.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 193 posłów, przeciw - 184, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#JózefZych">W poprawce nr VI wnioskodawcy wnoszą o skreślenie art. 5 dotyczącego nazwy firmy funduszu.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#JózefZych">Panie pośle, możemy przystąpić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje uznały, że niezbędne jest odróżnienie narodowych funduszy inwestycyjnych od innych instytucji finansowych w kraju zarówno ze względu na ich wagę, jak i pewną odmienność, specyfikę działania i stąd jest ten artykuł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu art. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 14 posłów, przeciw - 354, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu art. 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#JózefZych">W czwartym wniosku mniejszości wnioskodawcy w art. 6 w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby skarb państwa mógł wnosić do funduszu również wkłady pieniężne.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby skarb państwa nie mógł wnosić do funduszu wkładów pieniężnych poza niezbędnymi dla zarejestrowania funduszu.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#JózefZych">Czy wymaga to wyjaśnień?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chciałbym tylko zaznaczyć, że to jest jak gdyby ograniczenie skarbu państwa w uprawnieniach właścicielskich, w tej pierwszej zwłaszcza fazie budowy funduszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 185 posłów, przeciw - 194, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#JózefZych">W poprawce nr VII wnioskodawcy proponują w art. 7 w nowym brzmieniu ust. 1, aby określoną przez Radę Ministrów listę spółek akcyjnych, których akcje zostaną wniesione do funduszy, akceptował Sejm.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#JózefZych">Komisje takiego zastrzeżenia nie proponują i wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia poprawki bezprzedmiotowy stanie się piąty wniosek mniejszości oznaczony nr II.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 7 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 137 posłów, przeciw - 182, wstrzymało się od głosu 73 posłów.</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 7 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#JózefZych">W piątym wniosku mniejszości oznaczonym nr I wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 2, aby minister przekształceń własnościowych dokonując przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego obowiązany był do przestrzegania zasad określonych w rozdz. 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, przy wyłączeniu trybu określonego w art. 6 tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-47.16" who="#JózefZych">Komisje natomiast wnoszą o niezachowywanie warunków przewidzianych w art. 5 oraz art. 6 ust. 1 i 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.</u>
          <u xml:id="u-47.17" who="#JózefZych">Przyjęcie tego wniosku spowoduje, że piąty wniosek mniejszości oznaczony nr II stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-47.18" who="#JózefZych">Czy pan poseł chciałby to wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chciałbym tylko podkreślić wagę tego punktu, a to ze względu na to, że rzeczywiście wyłączenia, o których tutaj się mówi, zmieniają uprawnienia do uruchamiania ścieżek prywatyzacyjnych, ale oczywiście na szersze omówienie tego nie ma czasu. Przypomnę tylko Wysokiej Izbie, których artykułów z ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych rzecz dotyczy. Otóż art. 5 mówi o tym, że omawiane czynności i decyzje podejmuje minister przekształceń własnościowych, ale na wniosek dyrektora i rady pracowniczej oraz na wniosek organu założycielskiego za zgodą dyrektora i rady pracowniczej. Art. 6 mówi natomiast o uprawnieniach do tej czynności prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra przekształceń własnościowych po zasięgnięciu opinii organów przedsiębiorstw oraz organu założycielskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Jacek Żochowski: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#RyszardJacekŻochowski">O ile dobrze rozumiem, panie marszałku, tę poprawkę, to w tej sytuacji przystępowanie przedsiębiorstw do programu jest dobrowolne, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Nie jestem w stanie tutaj komentować takich stwierdzeń. Oczywiście w tym sensie jest dobrowolne, że nie ma tych ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">To znaczy, panie pośle, że przystąpienie do programu zawsze, w każdej sytuacji jest dobrowolne.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#MarcinPrzybyłowicz">Jestem gotów bronić tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarekBorowski">Ja jestem wnioskodawcą tej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przybyłowicz: Jestem w stanie bronić tego, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#MarekBorowski">Panie Marszałku! Już raz zwracałem się z uprzejmą prośbą, aby pan poseł sprawozdawca wyłącznie obiektywnie referował treść tych poprawek. Nie może być tak, jak się dzieje w tej chwili. Ta poprawka oczywiście zmierza do tego, aby przystępowanie do programu wymagało zgody organów przedsiębiorstwa, a zatem by było dobrowolne. Natomiast przy wersji rządowej Rada Ministrów wskazuje przedsiębiorstwa do przekształcenia i nie ma wtedy żadnego obowiązku pytania ich o zdanie. Tak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chciałbym tylko powiedzieć, że w tym celu przytoczyłem właśnie treść art. 4,...</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">... art. 5 i art. 6.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 7 polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 210 posłów, przeciw - 174, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 7 polegający na nadaniu nowego brzmienia ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: W sprawie formalnej, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem złożyć wniosek formalny, aby głosowanie odłożyć do czasu, kiedy będziemy mieli dokumenty przynajmniej uporządkowane. Nie może być tak, żeby wniosek mniejszości nr 5 był oznaczony rzymską dwójką.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JanuszKorwinMikke">Może być oznaczony tylko rzymską piątką, prawda? Nie można biegać po tekście, bo to są zbyt ważne sprawy, żebyśmy głosowali na zasadzie przypadku.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Wniosek pana posła Korwin-Mikke mógłby być uzasadniony w normalnych warunkach, gdybyśmy z góry mogli przewidzieć scenariusz posiedzenia, ale, panie pośle, jest wiele zmian i trzeba je wprowadzać w zależności od przegłosowywania poprawek. Jeżeli chcielibyśmy postępować tak, jak radzi pan poseł, to musielibyśmy pewnie na takie porządkowanie i na przerwy przeznaczyć całe 3 dni. Przypomnę, że mamy jeszcze do rozpatrzenia ponad 100 stron tych poprawek. A zatem, Wysoki Sejmie, sądzę, że możliwe i uzasadnione jest jedynie takie procedowanie, jak do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#JózefZych">Panie pośle, jesteśmy na str. 29.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#JózefZych">W poprawce nr VIII wnioskodawcy proponują, aby w art. 7 na końcu ust. 2 dodać nowe zdanie, stanowiące, że z powszechnej prywatyzacji będą wyłączone przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego opierające swą działalność na surowcach krajowych, produkowanych w gospodarstwach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Nie mam tu komentarza. Chodzi po prostu o dodanie tekstu, który jest zawarty w druku nr 773-B.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu nowego zdania w art. 7 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 135 posłów, przeciw - 186, wstrzymało się od głosu 63 posłów.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 7 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#JózefZych">W poprawce nr 19 do art. 8 ust. 1 wnioskodawcy proponują,...</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Poprawka nr IX.)</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#JózefZych">... aby proporcje podziału na kapitał akcyjny i kapitał zapasowy określił nie statut funduszu, jak wnoszą komisje, lecz struktura kapitałów spółek.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Poprawka nr IX (druk nr 773-B) jest, według komisji, niezgodna z wymogami Kodeksu handlowego. To Kodeks handlowy powinien rozstrzygać tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 58 posłów, przeciw - 277, wstrzymało się od głosu 63 posłów.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 8 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#JózefZych">Szósty wniosek mniejszości oznaczony nr II został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#JózefZych">W szóstym wniosku mniejszości oznaczonym nr I wnioskodawcy proponują, aby w art. 9 po ust. 1 dodać nowy ustęp, stanowiący, że podział pakietów 33% akcji spółek pomiędzy narodowe fundusze inwestycyjne następuje według ujednoliconego systemu przy wykorzystaniu procedury losowania.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komentarz odnośnie do drugiej części wniosku: zasada przeciwdziałania praktykom monopolistycznym i tak obowiązuje, w związku z tym wszystkie procedury doboru spółek będą musiały być weryfikowane pod tym kątem. Natomiast ujednolicenie systemu i także procedura losowania, zdaniem komisji, rodzą pewne niejasności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 9, polegającego na dodaniu po ust. 1 nowego ustępu, zechce podnieść rękę nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 397 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 208 posłów, przeciw - 179, 10 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 9, polegający na dodaniu po ust. 1 nowego ustępu, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#JózefZych">W poprawce nr X wnioskodawcy w dwóch nowych ustępach art. 9 proponują utworzenie funduszu powierniczego, wyodrębnionego z ogólnej ilości akcji każdej ze spółek, w której skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem. Celem funduszu powierniczego byłoby:</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#JózefZych">1) dokonanie rekompensaty osobom, o których mowa w art. 24 ustawy budżetowej na rok 1992, a więc pracownikom sfery budżetowej, a także emerytom i rencistom, uprawnionym przed dniem 1 listopada 1991 r. do wzrostu świadczeń z tytułu pracy w szkodliwych warunkach lub o szczególnym charakterze;</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#JózefZych">2) zasilanie systemu finansowania emerytur i rent. Ponadto wnioskodawcy proponują, aby zasady tworzenia i funkcjonowania funduszu powierniczego określiła odrębna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Ten zapis ma długą historię. Początkowo w projekcie rządowym (druk nr 435) był zapis umożliwiający uruchomienie procedury rekompensat. Komisje były najpierw za odrzuceniem tego rozwiązania. Następnie zostały zgłoszone wniosek mniejszości i poprawki, z których jedna, po dyskusji, została wycofana. W rezultacie zdecydowane poparcie uzyskało sformułowanie, które znajduje się w tekście tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu w art. 9 po ust. 1 dwóch nowych ustępów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 247 posłów, przeciw - 61, wstrzymało się od głosu 79 posłów.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 9 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#JózefZych">Poprawka nr XI również dotyczy art. 9. Wnioskodawcy proponują, aby dodać po ust. 1 nowy ustęp, stanowiący, że z ogólnej ilości akcji każdej ze spółek, w której skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem, wyodrębnia się akcje w celu dokonania rewaloryzacji książeczek mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Przede wszystkim podkreślano fakt, że nie ma jeszcze decyzji o tego typu waloryzacji wkładów mieszkaniowych. Ponadto jest istotne, czy wkłady pieniężne można waloryzować, wykorzystując w tym celu papiery wartościowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu nowego ustępu do art. 9, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 203 posłów, przeciw - 164, wstrzymało się od głosu 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na dodaniu nowego ustępu do art. 9 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#JózefZych">Do art. 10 zgłoszono dwa wnioski mniejszości polegające na zmianie jego brzmienia. Przyjęcie pierwszego z nich spowoduje bezprzedmiotowość drugiego.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#JózefZych">W siódmym wniosku mniejszości oznaczonym nr I wnioskodawcy proponują, aby część akcji funduszu, należących do skarbu państwa, mogła zostać umorzona, z wyjątkiem jednak pakietu 15% akcji każdego funduszu zarezerwowanego na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#JózefZych">Komisje natomiast dopuszczają możliwość umorzenia 15% pakietu pozostającego w dyspozycji skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#JózefZych">W siódmym wniosku mniejszości oznaczonym nr II wnioskodawcy proponują, aby część akcji należących do skarbu państwa, ale tylko dopóki skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem funduszu, mogła zostać umorzona.</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#JózefZych">Komisje natomiast nie ograniczają możliwości umorzenia części akcji funduszu w czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Bez komentarza, panie marszałku, tu wszystko jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#ZbigniewFrost">Panie Marszałku! Sądzę, że wniosek drugi idzie dalej, ponieważ umożliwia umarzanie akcji tylko dopóki skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem. Natomiast wniosek pierwszy umożliwia umarzanie akcji również po sprywatyzowaniu funduszu. Dlatego sądzę, że wniosek drugi powinien być przegłosowany w pierwszej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wydaje mi się, panie pośle, że jednak kolejność jest tu prawidłowa, dlatego że wnioski trzeba odnosić do tekstu ustawy, do tej najluźniejszej regulacji, która jest zawarta w art. 10. To według takiej hierarchii jest ustawiane - decyduje relacja do art. 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#JózefZych">Kolejność głosowania, w świetle dyspozycji komisji, nie powoduje tu istotnych zakłóceń - rozstrzygnięcie nastąpi wszak w zależności od decyzji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad siódmym wnioskiem mniejszości, oznaczonym nr I, do art. 10.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości oznaczonego nr I, polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 10, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 182 posłów, przeciw - 188, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm siódmy wniosek mniejszości oznaczony nr I dotyczący art. 10 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad siódmym wnioskiem mniejszości oznaczonym nr II do art. 10.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem siódmego wniosku mniejszości oznaczonego nr II, polegającego na nadaniu nowego brzemienia art. 10, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 376 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 154 posłów, przeciw - 185, od głosu wstrzymało się 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm siódmy wniosek mniejszości oznaczony nr II dotyczący art. 10 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#JózefZych">Do art. 11 ust. 1 zgłoszono dwie poprawki i wniosek mniejszości. Przyjęcie jednej z tych propozycji oznaczać będzie bezprzedmiotowość pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#JózefZych">W poprawce nr XII wnioskodawcy proponują, aby nadać nowe brzmienie ust. 1 stanowiące, że kapitał akcyjny każdej spółki, w której skarb państwa pozostaje jedynym akcjonariuszem, ustala się z mocy ustawy w taki sam sposób, jak w przypadku komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, a nie jak wnoszą komisje, w wysokości 15% jej kapitału własnego.</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#JózefZych">Jednocześnie wnioskodawcy wnoszą o skreślenie ust. 2–5 dotyczących postępowania w przypadku zmiany wysokości kapitału akcyjnego spółek.</u>
          <u xml:id="u-74.17" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.18" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.19" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 11 ust. 1 oraz polegającej na skreśleniu ust. 2–5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.20" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.21" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.22" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 52 posłów, przeciw - 289, wstrzymało się od głosu 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.23" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 11 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.24" who="#JózefZych">W ósmym wniosku mniejszości wnioskodawcy w art. 11 w ust. 1 przez skreślenie drugiego zdania proponują utrzymanie przewidzianego w art. 311 § 1 Kodeksu handlowego postanowienia stwierdzającego, że kapitał akcyjny spółki powinien wynosić przynajmniej miliard złotych.</u>
          <u xml:id="u-74.25" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.26" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 11 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.27" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.28" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.29" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 388 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 139 posłów, przeciw - 208, wstrzymało się od głosu 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.30" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 11 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.31" who="#JózefZych">W poprawce nr XIII również dotyczącej art. 11 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby kapitał akcyjny ustalono z mocy ustawy w wysokości 33%, a nie 15% jak wnoszą komisje.</u>
          <u xml:id="u-74.32" who="#JózefZych">Komisje proponują poprawkę odrzucić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">To można skomentować tak, że wielkość 15% wynika, zdaniem autorów, biorąc pod uwagę wszystkie uzasadnienia, z doświadczeń, z tego, co się dzieje na rynku kapitałowym, a poziom 33% wydaje się bardzo ryzykowny, za wysoki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 11 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 120 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się od głosu 56 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 11 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#JózefZych">W poprawce nr XIV wnioskodawcy proponują, aby w art. 12 skreślić ust. 1 i 2, dotyczące wartości nominalnej akcji i udziałów oraz wkładów skarbu państwa do funduszu.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#JózefZych">Komisje proponują odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 12 polegającej na skreśleniu ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 377 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 61 posłów, przeciw - 230, wstrzymało się od głosu 86 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 12 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-76.15" who="#JózefZych">W poprawce nr XV wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 2 w art. 14, aby do dnia zwołania pierwszego walnego zgromadzenia członków rady nadzorczej funduszu powoływała i odwoływała, a także ustalała ich wynagrodzenie, komisja wyłoniona przez Sejm, a nie minister przekształceń własnościowych za zgodą prezesa Rady Ministrów, jak wnoszą komisje.</u>
          <u xml:id="u-76.16" who="#JózefZych">Komisje proponują odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-76.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 14 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-76.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-76.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-76.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 146 posłów, przeciw - 213 posłów, wstrzymało się od głosu 28 posłów.</u>
          <u xml:id="u-76.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 14 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-76.23" who="#JózefZych">Do art. 14 ust. 3 zgłoszono trzy poprawki, które przedstawię kolejno. Przyjęcie jednej oznacza bezprzedmiotowość pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-76.24" who="#JózefZych">W poprawce nr XVI wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 stanowiący, że przewodniczący oraz ponad połowa członków rady nadzorczej funduszu powinni być obywatelami polskimi.</u>
          <u xml:id="u-76.25" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.26" who="#JózefZych">W poprawce nr XVII wnioskodawcy proponują zapis, zgodnie z którym przewodniczący i członkowie rady powinni być obywatelami polskimi.</u>
          <u xml:id="u-76.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.28" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.29" who="#JózefZych">W poprawce nr XVIII wnioskodawcy proponują, aby członkami rady nadzorczej byli wyłącznie obywatele polscy.</u>
          <u xml:id="u-76.30" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.31" who="#JózefZych">Czy potrzebne jest tutaj wyjaśnienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Tak, w jednej sprawie komentarz jest potrzebny, ponieważ komisje uznały, że rozwiązanie zaproponowane w poprawce nr XVI jest skrajnie przeciwne w stosunku do rozwiązań zawartych w poprawkach nr XVII i nr XVIII - chcę to podkreślić - mianowicie skreślenie ust. 3 oznacza, że nie ma jakichkolwiek ograniczeń, jeśli chodzi o udział w radach nadzorczych osób nie będących obywatelami polskimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu ust. 3 w art. 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał się głosu?</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 10 posłów, przeciw - 367, od głosu wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę polegającą na skreśleniu ust. 3 w art. 14.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką nr XVII polegającą na nadaniu nowego brzmienia ust. 3 w art. 14.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 14 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał się głosu?</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-78.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 396 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 255 posłów, przeciw - 129, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-78.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę do art. 14 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-78.14" who="#JózefZych">W poprawce nr XIX wnioskodawcy proponują, by w art. 14 po ust. 3 dodać nowy ust. 4 stanowiący, że skład rad nadzorczych funduszu powinien być opiniowany przez sejmową Komisję Przekształceń Własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-78.15" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-78.16" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-78.17" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu do art. 14 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-78.18" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-78.19" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-78.20" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 201 posłów, przeciw - 178, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-78.21" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę polegającą na dodaniu do art. 14 nowego ustępu.</u>
          <u xml:id="u-78.22" who="#komentarz">(Poseł Maciej Srebro: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-78.23" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MaciejSrebro">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż nie była poddana pod głosowanie poprawka nr XVIII do art. 14 ust. 3, która według niektórych osób jest dalej idąca — sformułowanie: „powinni być” jest słabsze od sformułowania: „wyłącznie obywatele polscy”. To ewentualnie do...</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale została przegłosowana.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Panie pośle, nie wnikam tu w kwestie merytoryczne, tylko chcę zwrócić uwagę, że mieliśmy druki i ustalono kolejność głosowania nad poprawkami - pan marszałek poinformował, w jakim trybie będziemy głosować i co oznacza przyjęcie danej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">Zresztą akurat w tej sprawie nie podzielam zdania pana posła.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekJurek">Panie marszałku, Wysoka Izbo, nie głosuje się nad poprawkami bliżej idącymi dlatego, że taka jest kolejność, tylko dlatego że po przegłosowaniu poprawek dalej idących one są skonsumowane. Tu jest wniosek, który nie został skonsumowany i on musi być poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W celu wyjaśnienia tej kwestii oraz uporządkowania toku głosowania, zarządzam półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 52 do godz. 11 min 37)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#JózefZych">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przypominam, że przed przerwą zwrócono uwagę na to, iż nie została przegłosowana poprawka nr XVIII, natomiast przyjęliśmy poprawkę nr XVII, a - zdaniem zgłaszającego zastrzeżenie - poprawka nr XVIII była dalej idąca.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#JózefZych">W związku z powyższym pozwolę sobie najpierw przypomnieć treść poprawki nr XVII, którą Sejm przyjął. Tak więc w art. 14 ust. 3 proponuje się nadać brzmienie: „Przewodniczący oraz członkowie rady nadzorczej funduszu powinni być obywatelami polskimi”. W poprawce nr XVIII dotyczącej art. 14 ust. 3 proponuje się następujący zapis: „Członkami rady nadzorczej funduszu są wyłącznie obywatele polscy”.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po wyjaśnieniu wszelkich okoliczności zarówno z samym wnioskodawcą, panem posłem Janem Łopuszańskim, jak i sprawozdawcą, przedstawia Sejmowi następujące propozycje:</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#JózefZych">Pierwsza sprawa. Prezydium Sejmu uznaje, iż rzeczywiście poprawka nr XVIII jest bardziej precyzyjna i jednoznaczna oraz dalej idąca, zatem w tej chwili pod względem proceduralnym możliwe jest następujące postępowanie w tej sprawie: poddamy w pierwszej kolejności pod głosowanie tę poprawkę; gdyby ona nie została przyjęta, to wówczas automatycznie oznaczać to będzie uchylenie poprawki nr XVII.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#JózefZych">Druga sprawa. Prezydium Sejmu przy okazji przeprowadziło analizę pod względem techniczno-legislacyjnym całego tekstu projektu ustawy i w uzgodnieniu z panem posłem wnioskodawcą Janem Łopuszańskim proponuje przeredagowanie poprawki nr XVIII ze względu na zapisy, które są zawarte w ustawie. Poprawka nr XVIII, którą poddałbym ewentualnie pod głosowanie, brzmiałaby następująco (to jest poprawka zgłoszona przez pana posła Jana Łopuszańskiego, jeszcze raz podkreślam, że wyraża on na to zgodę): „Członkami rady nadzorczej funduszu mogą być wyłącznie osoby posiadające obywatelstwo polskie”.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#JózefZych">Wobec powyższego, Wysoki Sejmie, przedstawiam propozycję poddania pod głosowanie poprawki nr XVIII. Jeżeli zostanie przyjęta, tym samym uchylamy poprawkę nr XVII.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm procedurę zaproponowaną przez Prezydium Sejmu przyjmuje.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką nr XVIII: w art. 14 ust.3 nadać brzmienie: „Członkami rady nadzorczej funduszu mogą być wyłącznie osoby posiadające obywatelstwo polskie”.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki nr XVIII, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 217 posłów, przeciw - 144, wstrzymało się od głosu 19 posłów.</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr XVIII przyjął, a tym samym uchylił poprawkę nr XVII.</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania nad dalszymi częściami projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#JózefZych">W dziewiątym wniosku mniejszości wnioskodawcy wnoszą o skreślenie art. 16 określającego kompetencje rady nadzorczej do dnia zwołania pierwszego walnego zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Ten wniosek zmierza do tego, żeby kompetencje pozostały dokładnie takie, jak te określone w Kodeksie handlowym, natomiast wniosek komisji był taki, ażeby przyznać szersze kompetencje, przy wyłączeniu niektórych strategicznych decyzji, radzie nadzorczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PrzemysławSytek">Panie marszałku, mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Chciałbym, by wyjaśnił, które kompetencje walnego zgromadzenia akcjonariuszy - oprócz tych wymienionych, bo te nie wchodzą w grę - zgodnie z art. 16 ma przejąć rada nadzorcza? Chciałbym, żeby pan wyjaśnił, jak to się przedstawia w świetle Kodeksu handlowego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Trzeba by było w tym wypadku długo cytować. Powiadam: to wszystko będzie się odbywało zgodnie z Kodeksem handlowym. Wyjątkiem są punkty wymienione w ust. 2 pod nr 1, 2, 3, 4, to znaczy nie mogą być przeniesione kompetencje dotyczące zmiany statutu, emisji nowych akcji, połączenia funduszu z inną spółką i rozwiązania funduszu. Wszystkie inne mogą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JózefZych">Czy to wystarczy, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#ZbigniewFrost">Chciałem wyjaśnić jako autor tego wniosku, że chodzi tu o zasadniczą sprawę. Otóż zgodnie z Kodeksem handlowym nie można łączyć funkcji nadzorczych z funkcjami właścicielskimi. W wypadku przyjęcia przez Sejm poprawki zostanie utrzymana zasada Kodeksu handlowego, czyli minister przekształceń własnościowych, który będzie pełnił funkcje walnego zgromadzenia, będzie wykonywał wszystkie funkcje walnego zgromadzenia i ponosił pełną odpowiedzialność, mimo nawet ewentualnego oddelegowania pewnych funkcji radzie nadzorczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na skreśleniu art. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 127 posłów, przeciw - 236, 19 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na skreśleniu art. 16, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#JózefZych">Do art. 17 zgłoszono dwie poprawki, które przedstawię kolejno.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#JózefZych">Poprawka nr XX została błędnie zapisana. Zgodnie z propozycją wnioskodawcy zdanie trzecie powinno mieć następujące nowe brzmienie: „Członkiem zarządu może być osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie”.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#JózefZych">W poprawce nr XXI wnioskodawcy proponują, aby zawsze prezesem zarządu funduszu mogła być wyłącznie osoba posiadająca obywatelstwo polskie, a nie tylko „w okresie dwóch lat od zarejestrowania funduszu”, jak wnoszą komisje.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#JózefZych">Komisje proponują poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#JózefZych">Przedstawione poprawki poddam kolejno pod głosowanie. Przyjęcie pierwszej spowoduje bezprzedmiotowość drugiej.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#JózefZych">Czy to wymaga wyjaśnienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wymaga wyjaśnienia tylko określenie: „wyłącznie”. W rozumieniu komisji oznacza to, że jedynie indywidualne obywatelstwo polskie uprawnia do członkostwa w zarządzie, czyli wyklucza się np. Polonię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 17, zdanie trzecie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 202 posłów, przeciw - 162, 25 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 17, zdanie trzecie, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#JózefZych">Do art. 18 zgłoszono dwa wnioski mniejszości oraz poprawkę. W pierwszej kolejności głosować będziemy nad wnioskiem jedenastym, jako dalej idącym. W przypadku jego przyjęcia drugi wniosek mniejszości do art. 18, oznaczony jako dziesiąty, oraz poprawka nr XXII staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#JózefZych">W jedenastym wniosku mniejszości w nowym brzmieniu art. 18 wnioskodawcy proponują:</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#JózefZych">— skrócenie terminu, w którym po upływie każdego roku obrotowego zarząd obowiązany jest sporządzić i przedłożyć radzie nadzorczej bilans z proponowanych przez komisje 8 miesięcy do 4 miesięcy;</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#JózefZych">— skrócenie terminu, w którym po upływie każdego roku obrotowego powinno odbyć się walne zgromadzenie akcjonariuszy funduszu z proponowanych przez komisje 10 miesięcy do 5 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują również:</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#JózefZych">— nałożenie na zarząd spółki obowiązku sporządzania i składania organom nadzorczym bilansu, rachunku strat i zysków za rok ubiegły oraz dokładnego pisemnego sprawozdania z działalności spółki w tym w okresie w ciągu dwóch miesięcy po upływie roku obrotowego;</u>
          <u xml:id="u-95.12" who="#JózefZych">— odbycie zwyczajnego walnego zgromadzenia spółki w ciągu trzech miesięcy po upływie każdego roku obrotowego.</u>
          <u xml:id="u-95.13" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Tylko jedno chciałbym dodać, że kolejność tych wniosków wynika po prostu z terminów. Jako pierwszy zatem powinniśmy przegłosować właśnie ten najdalej idący, formułujący najkrótsze terminy. Według tej hierarchii jest to ustawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad pierwszym wnioskiem mniejszości do art. 18 oznaczonego w sprawozdaniu jako jedenasty.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem jedenastego wniosku mniejszości do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 121 posłów, przeciw - 189 posłów, wstrzymało się od głosu 72 posłów.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm jedenasty wniosek mniejszości do art. 18 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#JózefZych">W poprawce nr XXII wnioskodawcy proponują, aby skreślić w art. 18 ust. 1 i 3 dotyczące terminu przedłożenia przez zarząd bilansu rachunku zysków i strat oraz sprawozdania, a także terminu zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy funduszu.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#JózefZych">Komisje proponują poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu w art. 18 ust. 1 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 51 posłów, przeciw - 214 posłów, wstrzymało się od głosu 115 posłów.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu w art. 18 ust. 1 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#JózefZych">W dziesiątym wniosku mniejszości do art. 18 wnioskodawcy wnoszą o skrócenie:</u>
          <u xml:id="u-97.15" who="#JózefZych">— terminu, w którym zarząd obowiązany jest sporządzić i przedłożyć radzie nadzorczej bilans, rachunek zysków i strat za rok ubiegły oraz pisemne sprawozdanie z działalności funduszu w danym roku z proponowanych przez komisje 8 miesięcy do 6 miesięcy oraz;</u>
          <u xml:id="u-97.16" who="#JózefZych">— terminu, w którym zarząd zwołuje walne zgromadzenie akcjonariuszy funduszu z proponowanych przez komisje 10 miesięcy do 8 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-97.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad drugim wnioskiem mniejszości do art. 18 oznaczonego w sprawozdaniu jako dziesiąty.</u>
          <u xml:id="u-97.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem dziesiątego wniosku mniejszości do art. 18, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-97.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-97.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-97.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 195 posłów, przeciw - 178, 11 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-97.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm dziesiąty wniosek mniejszości do art. 18 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-97.23" who="#JózefZych">W poprawce nr XXIV wnioskodawcy proponują w art. 19, aby fundusz mógł zawierać umowę o zarządzanie jego majątkiem wyłącznie z krajową osobą prawną.</u>
          <u xml:id="u-97.24" who="#JózefZych">Komisje natomiast takiego zastrzeżenia nie proponują i wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Tu potrzebny jest komentarz tego typu, że dość prosto można ten zapis ominąć, a także, co istotne, z tym uregulowaniem jest jednak związana kwestia pozyskiwania kredytów bez gwarancji rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 19, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 95 posłów, przeciw - 231, wstrzymało się od głosu 65 posłów.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 19 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#JózefZych">W dwunastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują nadać nowe brzmienie art. 20, stanowiące, że firma zarządzająca wyłaniana jest w wyniku procedury przetargowej.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#JózefZych">Komisje natomiast określają w art. 20 warunki, jakim odpowiadać powinna umowa z firmą o zarządzaniu majątkiem funduszu.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przybyłowicz: Bez komentarza.)</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 20, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-99.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 147 posłów, przeciw - 220, 18 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-99.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 20 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-99.15" who="#JózefZych">Do art. 21 zgłoszono poprawkę i wniosek mniejszości. W poprawce nr XXV wnioskodawcy proponują w ust. 2 dodać przepis wprowadzający mechanizm obniżenia tej części wynagrodzenia firmy zarządzającej za wyniki finansowe, która zależy od wyników rocznych.</u>
          <u xml:id="u-99.16" who="#JózefZych">Komisje proponuję tę poprawkę odrzucić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Zdaniem komisji nie ma bezpośredniego związku pomiędzy dynamiką całej gospodarki a każdym pojedynczym przedsiębiorstwem, jego standingiem finansowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr XXV do art. 21 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 374 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 62 posłów, przeciw — 224, wstrzymało się od głosu 88 posłów.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 21 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#JózefZych">W trzynastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują w art. 21 skreślić ust. 3 stanowiący, że członkowie zarządu funduszu, inni niż członkowie delegowani przez firmę zarządzającą, nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną funduszowi lub osobom trzecim wskutek wykonywania zaleceń firmy zarządzającej przekazanych zarządowi, chyba że szkodę wyrządzili umyślnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Ponieważ kontrakt z firmą zarządzającą jest rodzajem kontraktu menedżerskiego, który nie jest przewidziany w Kodeksie handlowym, projektodawcy i komisje uznały, że tego typu regulacja jest potrzebna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem trzynastego wniosku mniejszości do art. 21 polegającego na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 177 posłów, przeciw - 185, 19 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 21 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#JózefZych">W poprawce nr 26 wnioskodawcy proponują w ust. 2, aby fundusz mógł wypowiedzieć umowę z firmą zarządzającą, z zachowaniem okresu wypowiedzenia nie dłuższego niż 90 dni, a nie, jak proponują komisje, 180 dni.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Dodałbym tu komentarz, że to jest maksymalny termin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr XXVI do art. 22 ust. 2 zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 381 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 208 posłów, przeciw - 166, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 22 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#JózefZych">W czternastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują w art. 22 ust. 3 nadanie nowego brzmienia pkt. 2 i 3, a także nadanie nowego brzmienia ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#JózefZych">Łącznie z tym wnioskiem głosować będziemy nad dwudziestym wnioskiem mniejszości do art. 33, oznaczonym nr I.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#JózefZych">W przedłożonych propozycjach wnioskodawcy proponują, aby ewentualne dywidendy przypadające na te akcje funduszy, które wchodzą w skład 15% pakietu skarbu państwa, stanowiły dochód budżetu państwa, a przeznaczenie dochodu z tych dywidend określała każdorazowo ustawa budżetowa.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby ewentualne dywidendy przypadające na te akcje były wypłacane firmom zarządzającym jako część ich wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Frost: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#ZbigniewFrost">Sprawę wynagrodzenia firm zarządzających reguluje również dwudziesty wniosek mniejszości oznaczony nr II, który jest zdecydowanie dalej idący, ponieważ proponuje zasadniczą zmianę źródła finansowania firm zarządzających. Otóż ta zmiana proponowana we wniosku dwudziestym oznaczonym nr II prowadzi do tego, iż firmy miałyby być opłacane nie ze środków uzyskanych ze sprzedaży akcji skarbu państwa, lecz przez same fundusze. Jest to zasadnicza zmiana i dlatego proponuję ten wniosek jako dalej idący przegłosować w pierwszej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wydaje się, że skoro chodzi o tak kategoryczne postawienie sprawy, tzn. że chodzi tu o finansowanie z budżetu, można przyjąć uwagę pana posła i przegłosować najpierw ten bardzo radykalny wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#JózefZych">Proponuje pan, żebyśmy przystąpili najpierw do głosowania nad wnioskiem dwudziestym drugim...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Dwadzieścia łamane przez dwa.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">To jest, panie marszałku, wniosek mniejszości, który znajduje się na str. 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JózefZych">W dwudziestym wniosku oznaczonym nr II wnioskodawcy proponują nowe brzmienie ust. 2, poprawkę do ust. 4 oraz skreślenie ust. 6.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#JózefZych">W proponowanych zmianach wnioskodawcy proponują:</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#JózefZych">— pominięcie ministra przekształceń własnościowych jako podmiotu uprawnionego do udostępniania akcji funduszy w celu wymiany na świadectwa udziałowe,</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#JózefZych">— zwolnienie ministra przekształceń własnościowych z obowiązku gromadzenia kwot uzyskanych ze sprzedaży akcji funduszy, o których mowa w ust. 2,</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#JózefZych">— oraz pozbawienie ministra przekształceń własnościowych uprawnienia do dokonywania wypłaty firmom zarządzającym wynagrodzeń i dywidend.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#JózefZych">Czy to wymaga wyjaśnienia, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przybyłowicz: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem dwudziestego wniosku mniejszości oznaczonego nr II do art. 33 ust. 2, 4 i 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 136 posłów, przeciw - 221, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#JózefZych">I teraz powracamy do...</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#komentarz">(Poseł Marcin Przybyłowicz: Czternastego wniosku. Jest pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-111.15" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RyszardJacekŻochowski">Panie marszałku, chciałbym prosić pana posła sprawozdawcę o wyjaśnienie nam poprawki, która będzie teraz poddawana pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Powstrzymywałem się od wyjaśniania, ponieważ bardzo obszernie tę sprawę omawiałem w czasie drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">Otóż najpierw kwestia, dlaczego łącznie głosujemy nad czternastym wnioskiem mniejszości i dwudziestym wnioskiem mniejszości oznaczonym nr I. Otóż dwudziesty wniosek dotyczy art. 33 ust. 2 i określa zasady gospodarowania akcjami funduszy nie przeznaczonymi do wymiany na świadectwa udziałowe, w tym poprzez ust. 6 tego artykułu - przeznaczonymi na wynagrodzenia firm zarządzających - i to usprawiedliwia naszą decyzję o łącznym rozpatrywaniu. Komisje w tekście proponują, aby wypłaty firmom zarządzającym pochodziły z kwot uzyskanych ze sprzedaży akcji wraz z dywidendą. Natomiast wniosek eliminuje dywidendę z tych wszystkich wypłat i dywidenda, w tym rozumieniu, pozostaje dochodem skarbu państwa. Tekst komisji dopuszcza także inne formy wynagradzania rocznego za wyniki finansowe niż w postaci procentowo określonej części akcji funduszu.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">We wniosku mniejszości do art. 22 ust. 5 zamiast zmiany warunków wynagrodzenia po prywatyzacji postuluje się zwiększenie lub wprowadzenie innego sposobu wynagradzania. Tam jest powiedziane, że ogólnie może być zmiana, a tu - zmiana albo zwiększenie procentowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#JózefZych">Czy to wystarcza, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Jacek Żochowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 22 ust. 3 pkt 2 i 3 oraz ust. 5, a także do art. 33 ust. 2 i 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 384 posłów. Za przyjęciem wniosków głosowało 185 posłów, przeciw - 187, 12 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#JózefZych">W poprawce nr XXVII wnioskodawcy proponują w art. 22 dodać po ust. 5 dwa nowe ustępy, dotyczące obowiązku wykonania przeglądów ekologicznych i wdrażania ich wyników w spółkach, w których akcjonariuszem jest fundusz, oraz zmniejszania wynagrodzenia za zarządzanie z tytułu obciążeń finansowych ponoszonych za naruszenie wymagań ochrony środowiska przez spółki, w których akcjonariuszem jest fundusz.</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Motywacja komisji była taka, że są przepisy dotyczące przestrzegania i są ustawowe sankcje wynikające z tych przepisów - nie należy zatem ingerować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 22, polegającej na dodaniu po ust. 5 dwóch nowych ustępów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 121 posłów, przeciw - 206, 53 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#JózefZych">W piętnastym wniosku mniejszości wnioskodawcy wnoszą, aby w art. 23 po ust. 4 dodać nowy ustęp stanowiący, że w okresie 3 lat od powstania funduszu członek rady nadzorczej spółki nie będący przedstawicielem skarbu państwa lub członek zarządu spółki, w której jeden z funduszy posiada co najmniej 20% akcji, nie może pełnić żadnej z tych funkcji w innej spółce, w której inny fundusz posiada co najmniej 20% akcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Chcę podkreślić, że w tekście komisji to ograniczenie jest na poziomie funduszy, natomiast wnioskodawcy proponują rozciągnięcie tego także na poziom spółek uczestniczących w programie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 23, polegającego na dodaniu nowego ustępu po ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 209 posłów, przeciw - 166, 12 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 23.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#JózefZych">Do art. 26 zgłoszono 4 wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#JózefZych">Szesnasty wniosek mniejszości oznaczony nr II został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#JózefZych">Pozostałe wnioski przedstawię w kolejności ich rozpatrywania. Przyjęcie któregokolwiek z nich spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#JózefZych">W szesnastym wniosku mniejszości oznaczonym nr III wnioskodawcy proponują, aby uprawnienie do otrzymania jednakowej liczby świadectw przysługiwało tym obywatelom, którzy mają zameldowanie na pobyt stały w kraju i w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego rok emisji świadectw ukończyli 18 lat.</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#JózefZych">W siedemnastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują nadać nowe brzmienie art. 26.</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#JózefZych">W ust. 1 tego artykułu wnioskodawcy zastrzegają dobrowolność uczestnictwa w powszechnej prywatyzacji, czego komisje nie proponują.</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#JózefZych">W ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby świadectwo udziałowe otrzymał obywatel posiadający zameldowanie na pobyt stały w kraju w przeddzień rozpoczęcia wydawania świadectw udziałowych.</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#JózefZych">W szesnastym wniosku mniejszości oznaczonym nr I proponuje się, aby uprawnienie do otrzymania jednakowej liczby świadectw przysługiwało obywatelom zameldowanym na pobyt stały w kraju na ostatni dzień miesiąca przed miesiącem, w którym nastąpi rozpoczęcie wydawania świadectw.</u>
          <u xml:id="u-119.15" who="#JózefZych">Przypominam, że komisje proponują to uprawnienie obywatelem urodzonym do dnia zakończenia wydawania świadectw.</u>
          <u xml:id="u-119.16" who="#JózefZych">Czy jest potrzeba wyjaśnień?</u>
          <u xml:id="u-119.17" who="#JózefZych">Nie ma potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-119.18" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad szesnastym wnioskiem mniejszości, oznaczonym nr III, do art. 26 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-119.19" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem szesnastego wniosku mniejszości, oznaczonego nr III, do art. 26 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-119.20" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-119.21" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-119.22" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 55 posłów, przeciw - 263, 69 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-119.23" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 26 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-119.24" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad siedemnastym wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-119.25" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości, polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 26, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-119.26" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-119.27" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-119.28" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 57posłów, przeciw - 221, 105 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-119.29" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-119.30" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad szesnastym wnioskiem mniejszości, oznaczonym nr I, do art. 26 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-119.31" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Mam pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-119.32" who="#JózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanuszKorwinMikke">Mam pytanie, panie marszałku, do posła sprawozdawcy. Czy dotyczy to również dzieci? Mówi się tu o obywatelach polskich. Obywatele polscy to nie są dzieci.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JanuszKorwinMikke">Po drugie, napisane jest: mają zameldowanie na pobyt stały. A co z dzieckiem, które jest urodzone, a nie jest na przykład zameldowane? To nie jest wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Panie pośle, komisje stoją na stanowisku, że dzieci urodzone są obywatelami i dlatego taki jest ten tekst. Natomiast jeśli chodzi o drugie pana zastrzeżenie, to trzeba to rozumieć literalnie - jeżeli dziecko nie jest zameldowane, to nie uczestniczy w programie, tak to...</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przy matce.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JózefZych">Panu posłowi Mikke można powiedzieć, że wszyscy obywatele polscy kiedyś byli dziećmi. Prawda?</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Niektórzy jeszcze są.)</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#JózefZych">Pan poseł jednak protestuje, z czego wynika, że są tacy, którzy dziećmi nigdy nie byli.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Kiedy wręczano mi w swoim czasie - to było jeszcze w PRL - dowód osobisty, to powiedziano mi, że w tym dniu zostaję obywatelem polskim.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To dlatego, że w PRL.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem szesnastego wniosku mniejszości, oznaczonego nr I, do art. 26 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 48 posłów, przeciw - 235, wstrzymało się od głosu 108 posłów.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#JózefZych">W osiemnastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby w art. 27 skreślić ust. 3 stanowiący, że minister przekształceń własnościowych może powierzyć jednemu lub więcej bankom lub innej instytucji czynności związane z emisją świadectw udziałowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wnioskodawcy uważają, że jest to zbędna regulacja. Natomiast komisje stanęły na stanowisku, że takie umocowanie organu państwowego jest potrzebne, w tym przypadku ministerstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 27 polegającego na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 59 posłów, przeciw - 261, od głosu wstrzymało się 65 posłów.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 27 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#JózefZych">W dziewiętnastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby nadać nowe brzmienie art. 32, stanowiące, że świadectwo udziałowe podlega wymianie na akcje wyznaczonych funduszy, a nie jak wnoszą komisje na jednakową ilość akcji w każdym z funduszy istniejących w dniu emisji świadectwa udziałowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje proponują, że muszą być spełnione trzy warunki, którym podlegałyby narodowe fundusze, ażeby przystąpić do wymiany. Pierwszy to istnienie tego funduszu w dniu emisji świadectw. Drugi to wyznaczenie tego funduszu do wymiany przez ministerstwo. I wreszcie trzeci to dopuszczenie wszystkich akcji tych funduszy do obrotu giełdowego.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">Wniosek mniejszości zmierza do zdjęcia ograniczenia pierwszego, to znaczy dopuszcza tworzenie funduszy także po dniu emisji akcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 32, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 13 posłów, przeciw - 359, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 32 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#JózefZych">W poprawce nr XXVIII, oznaczonej lit.a, dotyczącej art. 33, wnioskodawcy w ust. 2 proponują, aby udostępnić wszystkie akcje funduszy w celu wymiany na świadectwa udziałowe z wyjątkiem pakietu akcji zarezerwowanego na inne cele, a nie jak proponują komisje z wyjątkiem pakietu 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 33 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-128.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-128.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-128.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 55 posłów, przeciw - 323 posłów, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-128.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 33 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-128.15" who="#JózefZych">W poprawce nr XXVIII, oznaczonej lit. b, wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 8 w art. 33. Przepis ten nadaje ministrowi przekształceń własnościowych uprawnienie do powierzania bankom czynności związanych z wymianą świadectw udziałowych.</u>
          <u xml:id="u-128.16" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Motywując podobnie, jak w kwestii czynności związanych z emisją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, polegającej na skreśleniu ust. 8 w art. 33, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 62 posłów, przeciw - 285, od głosu wstrzymało się 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu ust. 8 w art. 33 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#JózefZych">W poprawce nr XXIX wnioskodawcy wnoszą o skreślenie rozdziału 8. Rozdział ten zawiera tylko art. 34 i dotyczy utworzenia funduszu powszechnej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje zwracają uwagę, że bez funduszu wszystkie wpływy ze świadectw będą po prostu wpływami budżetowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, polegającej na skreśleniu rozdziału 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 112 posłów, przeciw - 224, wstrzymało się od głosu 51 posłów.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu rozdziału 8 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#JózefZych">W dwudziestym pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy zgłosili dwie propozycje, polegające na dodaniu po art. 35 nowego artykułu. Wnioski te przedstawię kolejno.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#JózefZych">W pierwszej propozycji wnioskodawcy wnoszą, aby w ustawie o utworzeniu Urzędu Ministra Przekształceń Własnościowych po art. 3 dodać nowy art. 3a, stanowiący, że minister przekształceń własnościowych może utworzyć agencję do spraw prywatyzacji, oraz zawierający przepisy dotyczące jej statutu, wkładu założycielskiego i organów.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#JózefZych">W drugiej propozycji wnioskodawcy proponują, aby agencję do spraw prywatyzacji mogła utworzyć Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#JózefZych">Przedstawione wnioski poddam kolejno pod głosowanie. Przyjęcie pierwszego spowoduje bezprzedmiotowość drugiego.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad dwudziestym pierwszym wnioskiem mniejszości oznaczonym nr I.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem dwudziestego pierwszego wniosku mniejszości oznaczonego nr I, polegającego na dodaniu nowego artykułu po art. 35, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-132.14" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-132.15" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 170 posłów, przeciw - 205, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-132.16" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-132.17" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JadwigaBerak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam prośbę do pana posła sprawozdawcy, aby wytłumaczył przed głosowaniem nad propozycją oznaczoną nr II, czy różnica dotyczy tylko tego, kto powołuje tę agencję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Powiem krótko, bo musiałbym bardzo starannie te teksty analizować. Są trzy różnice.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MarcinPrzybyłowicz">1) Jeśli chodzi o to, kto może utworzyć agencję, to odrzuciliśmy w poprzednim głosowaniu, że minister przekształceń własnościowych, natomiast będziemy głosowali, by mogła utworzyć agencję Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#MarcinPrzybyłowicz">2) Statut agencji w poprzednim rozwiązaniu nadawał minister przekształceń własnościowych w porozumieniu z ministrem finansów, w tym rozwiązaniu — Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#MarcinPrzybyłowicz">3) Jeśli chodzi o zakres czynności, w pierwszej wersji był on szerszy, ponieważ był rozciągnięty także na art. 20 i art. 6 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. W art. 20 mówi się o obrocie akcjami spółek, tutaj tylko o wynikających z tej ustawy czynnościach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#JózefZych">Czy są jeszcze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem dwudziestego pierwszego wniosku mniejszości oznaczonego nr II, polegającego na dodaniu nowego artykułu po art. 35, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 177 posłów, przeciw - 191, wstrzymało się od głosu 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#JózefZych">W dwudziestym drugim wniosku mniejszości wnioskodawcy wnoszą w art. 36, zawierającym zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, o skreślenie zmiany 2, a przez to przedłużenie na okres po 31 grudnia 1995 r. ulg podatkowych od dochodów uzyskiwanych z tytułu sprzedaży akcji narodowych funduszy inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać poprawki w art. 46 dotyczącym terminu wejścia w życie tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje proponują zwolnienie z opodatkowania obrotu akcjami dla osób fizycznych przy niewielkich transakcjach sięgających do wysokości połowy miesięcznego wynagrodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#JózefZych">Przepraszam. Proszę bardzo, pan poseł Marek Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarekBorowski">Miałbym uprzejmą prośbę do pana posła sprawozdawcy, aby wyjaśnił, czy obrót tymi akcjami, w wypadku gdyby ta poprawka nie przeszła, byłby zwolniony z podatku dochodowego oraz w jakim zakresie i w jakim czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Tak jak czytał pan marszałek — byłby zwolniony do 31 grudnia 1995 r. Pan marszałek dodał, że ta poprawka umożliwia także przedłużenie regulacji zwolnieniowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JózefZych">Dziękuję. To wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 36, polegającego na skreśleniu zmiany 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 48 posłów, przeciw - 310, wstrzymało się od głosu 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wniosek mniejszości został przez Sejm odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#JózefZych">Do art. 37 zgłoszono poprawkę i wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności przedstawię poprawkę, jako dalej idącą.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#JózefZych">W poprawce nr XXX wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 37 zawierający zmianę w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#JózefZych">Zmiana ta prowadzi do zwolnienia od podatku dochodów narodowych funduszy inwestycyjnych pochodzących z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#JózefZych">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 4 posłów, przeciw - 371, wstrzymało się od głosu 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#JózefZych">W dwudziestym trzecim wniosku mniejszości wnioskodawcy wnoszą o nadanie nowego brzmienia art. 37 dotyczącemu zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują, aby w art. 17 w ust. 1 tej ustawy dodać pkt 16 stanowiący, że wolne od podatku są dochody narodowych funduszy inwestycyjnych tylko w części przeznaczonej na wypłatę dywidend akcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-141.21" who="#JózefZych">Komisje ograniczenia takiego nie przewidują.</u>
          <u xml:id="u-141.22" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-141.23" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-141.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-141.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-141.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 139 posłów, przeciw - 216, 37 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-141.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-141.28" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXI wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 38 stanowiący, że do funduszy nie stosuje się przepisów ustawy o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-141.29" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-141.30" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-141.31" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu art. 38, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-141.32" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-141.33" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-141.34" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 9 posłów, przeciw - 350, 32 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-141.35" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu art. 38 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-141.36" who="#JózefZych">W dwudziestym czwartym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują dodanie po art. 38 nowego artykułu określającego postanowienia, jakie powinien zawierać statut funduszu w chwili jego rejestracji.</u>
          <u xml:id="u-141.37" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Nie ma problemu z samym katalogiem postanowień. Jest tylko pytanie, czy ma to być umieszczone w ustawie, i właściwie nad tym będziemy głosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 38 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 199 posłów, przeciw - 188, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu po art. 38 nowego artykułu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXII, do art. 39, wnioskodawcy proponują, aby z szeregu zwolnień od wymagań przewidzianych w Kodeksie handlowym, jakie przyznano spółce na okres 3 lat od zarejestrowania funduszu, pozostawić jedynie zwolnienie od wymagań art. 347 Kodeksu handlowego, dotyczące akcji wydanych w zamian za wkłady niepieniężne.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje stoją na stanowisku, że w tym artykule powinny być wyliczone wszystkie artykuły Kodeksu handlowego, które zostały wyłączone niniejszą ustawą. W związku z tym przyjęcie tej poprawki byłoby sprzeczne z celem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 39, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 23 posłów, przeciw - 291, wstrzymało się od głosu 76 posłów.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 39 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXIII wnioskodawcy proponują w art. 40 po ust. 2 dodać nowy ustęp, stanowiący, że 10% akcji każdej spółki skarbu państwa zostanie udostępnione po preferencyjnej cenie pracownikom spółki.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Intencją wnioskodawców było wpisanie rozwiązania, które jest przewidziane w „Pakcie o przedsiębiorstwie państwowym”. Komisje stanęły na stanowisku, że nie należy tego czynić — także ze względu na możliwość wystąpienia ograniczeń, jeżeli regulacje paktu będą nieco inne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu w art. 40 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 161 posłów, przeciw - 193, wstrzymało się od głosu 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na dodaniu w art. 40 nowego ustępu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXIV wnioskodawcy w art. 4 ust. 5 proponują, aby uprawnienia do uzyskania nieodpłatnie akcji w sposób określony w ust. 2, 3 i 4 przysługiwały również emerytom i rencistom, którzy bezpośrednio przed uzyskaniem uprawnień emerytalno-rentowych przepracowali w przekształconym przedsiębiorstwie co najmniej 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MarcinPrzybyłowicz">Komisje wychodzą z założenia, że nie sposób wprowadzić takiego zapisu ustawowego, który nie będzie krzywdził wielu osób. Zawsze wystąpi element krzywdy - zarówno ze względu na czas przejścia na emeryturę, jak też, na przykład, zmianę pracy przed uzyskaniem emerytury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 40 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 132 posłów, przeciw - 213, wstrzymało się od głosu 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#JózefZych">W dwudziestym szóstym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują po art. 40 dodać nowy artykuł, ograniczający do 200 - w okresie do końca 1994 r. - liczbę spółek, których akcje znajdą się w posiadaniu funduszu.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#JózefZych">Wyjaśnienia nie są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 40 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-149.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 188 posłów, przeciw - 199, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-149.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu po art. 40 nowego artykułu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-149.14" who="#JózefZych">W dwudziestym siódmym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują po art. 40 dodać kolejny nowy artykuł, stanowiący, że w okresie 3 lat od powstania funduszu posłowie i senatorowie nie będą mogli pełnić funkcji w radach nadzorczych i zarządach funduszu i spółek, w których fundusz posiada co najmniej 20% akcji.</u>
          <u xml:id="u-149.15" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.16" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 40 kolejnego nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-149.17" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.18" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-149.19" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 232 posłów, przeciw - 105, wstrzymało się od głosu 57 posłów.</u>
          <u xml:id="u-149.20" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu po art. 40 kolejnego nowego artykułu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-149.21" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXV wnioskodawcy w art. 43 ust. 2 proponują, aby wysokość opłaty za świadectwo udziałowe nie mogła przekroczyć 5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, a nie jak proponowały komisje 10%.</u>
          <u xml:id="u-149.22" who="#JózefZych">Komisje proponują, aby przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-149.23" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.24" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 43 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-149.25" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.26" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-149.27" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 397 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 347 posłów, przeciw - 5, wstrzymało się od głosu 45 posłów.</u>
          <u xml:id="u-149.28" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 43 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-149.29" who="#JózefZych">W poprawce nr XXXVI wnioskodawcy w art. 46 proponują, aby ustawa weszła w życie po upływie 9 miesięcy od dnia ogłoszenia, a nie, jak proponują komisje, po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-149.30" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-149.31" who="#JózefZych">Wyjaśnienia nie są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-149.32" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.33" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 46, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-149.34" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-149.35" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-149.36" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 400 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 124 posłów, przeciw - 246, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-149.37" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-149.38" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, zanim przejdziemy do głosowania nad pełnym tekstem projektu ustawy, pragnę poinformować, że grupa 30 posłów wniosła o dokonanie reasumpcji głosowania nad poprawką nr XXIII. Wniosek ten zostanie rozpoznany przez Prezydium Sejmu w czasie najbliższej przerwy.</u>
          <u xml:id="u-149.39" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle. Jeśli w tej sprawie, to wyjaśnienie zostało...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#CzesławSobierajski">Jeżeli taki wniosek został złożony, to widzę, że przerwa i tak będzie. Chciałem prosić o ogłoszenie przerwy przed ostatecznym głosowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie...</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Poseł Czesław Sobierajski: W imieniu klubu Porozumienia Centrum proszę o ogłoszenie takiej właśnie przerwy.)</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#JózefZych">Chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, po konsultacji z członkami Prezydium Sejmu, informuję, że zarządzę przerwę do godz. 13.30 w celu przygotowania się do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#komentarz">(Sekretarz Poseł Marek Domin: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#JózefZych">Słyszę, panie pośle, słyszę. Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MarekDomin">Grupa posłów przygotowała list do prezydenta USA Billa Clintona. Autorzy listu zwracają się z apelem o zaniechanie przez władze amerykańskie żądania ekstradycji pana Rajmunda Szwondera z Niemiec do Stanów...</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MarekDomin">No, poczekajcie chwilę... oraz przedsięwzięcie działań, które umożliwiłyby przekazanie przetrzymywanych w więzieniu 5 obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#MarekDomin">Panie i panów posłów zainteresowanych podpisaniem takiego listu zaprasza się dzisiaj do sali nr 101 w godz. 16–17.30.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#MarekDomin">Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny zbierze się w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#MarekDomin">Ponadto odwołuje się wspólne posiedzenie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej - zespół pani poseł Teresy Liszcz - które miało się odbyć w przerwie obiadowej w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#MarekDomin">Zebranie posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#MarekDomin">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#MarekDomin">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna zbierze się w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 13.30.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 57 do godz. 13 min 36)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#JózefZych">Przypominam, że przed przerwą Sejm rozpatrzył wszystkie zgłoszone do projektu ustawy wnioski mniejszości i poprawki i w stosunku do rozstrzygnięcia polegającego na odrzuceniu poprawki nr XXIII grupa posłów w regulaminowym trybie wniosła o reasumpcję głosowania. Posłowie we wniosku piszą, iż wnoszą o dokonanie reasumpcji głosowania nad poprawką nr XXIII, wraz z wynikającymi z niej zmianami, bowiem przed głosowaniem pan poseł sprawozdawca nieprawdziwie przedstawił ostateczny sens tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu na podstawie art. 114 regulaminu Sejmu przeprowadziło pełną analizę zapisu, a także obowiązujących przepisów. Prezydium Sejmu stoi na stanowisku, że zrozumienie sensu poprawki i jej przedstawienie nie może stanowić podstawy do reasumpcji, gdyż chodzi tutaj o sam zapis, a każdy z posłów miał możliwość zapoznania się z nim. Niemniej jednak bierzemy pod uwagę treść art. 114, że w razie gdy wynik głosowania budzi uzasadnione wątpliwości, Sejm może dokonać reasumpcji głosowania na pisemny wniosek co najmniej 30 posłów. Ponieważ wniosek został zgłoszony w trybie regulaminowym, poddaję go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za uwzględnieniem zgłoszonego przez grupę 30 posłów wniosku o przeprowadzenie reasumpcji głosowania w odniesieniu do poprawki nr XXIII, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 378 posłów. Za przeprowadzeniem reasumpcji głosowania opowiedziało się 149 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o reasumpcję głosowania w odniesieniu do poprawki nr XXIII odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-154.11" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych w brzmieniu zaproponowanym przez Komisję Przekształceń Własnościowych, Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-154.12" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-154.13" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-154.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-154.15" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 181 posłów, przeciw - 203, wstrzymało się od głosu 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-154.16" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm nie uchwalił ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-154.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-154.18" who="#JózefZych">Czy są komunikaty?</u>
          <u xml:id="u-154.19" who="#JózefZych">Chwileczkę, przerwa zostanie zarządzona do godz. 15, ale na razie proszę o wysłuchanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-154.20" who="#JózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MarekDomin">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej w sali nr 101 odbędzie się spotkanie posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej z ministrem gospodarki przestrzennej i budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MarekDomin">Również bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali kolumnowej odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji: Polityki Społecznej; Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#MarekDomin">Członkowie klubu Polski Program Liberalny spotkają się w sali nr 106 po ogłoszeniu przerwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 44 do godz. 15 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AndrzejKern">Proszę o zajmowanie miejsc. Przeżywamy dzisiaj burzliwy, pełen emocji dzień, ale w tej chwili czas przystąpić do pracy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo budowlane (druki nr 124 i 733).</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Kisiliczyka.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#AndrzejKern">Bardzo proszę o przerwanie rozmów.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JanKisiliczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od czasu wejścia w życie obowiązującej ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane upłynęło ponad 18 lat. Nie jest to więc długi okres, jak na akt normatywny tej rangi i zakres objęty jego regulacją. Trzeba jednak stwierdzić, że wiele regulacji i rozwiązań Prawa budowlanego nie sprawdziło się, a częste jego uzupełnienia i zmiany wprowadzane w drodze nowelizacji niekorzystnie wpływały na spójność i kompleksowość rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JanKisiliczyk">Doświadczenia wynikające ze stosowania tych przepisów wpłynęły na ukształtowanie opinii, że obecne prawo, a także organizacja organów pełniących nadzór budowlany nie pozwalają na: dostatecznie efektywne działanie na rzecz poprawy jakości projektów, wykonawstwa budowlanego i nadzoru sprawowanego przez inwestora, zwalczanie samowoli budowlanej, zapobieganie niskiemu poziomowi architektonicznemu projektowanych i budowanych obiektów oraz rozwiązywanie problemów techniczno-budowlanych, szczególnie dotyczących starej zabudowy i zabudowy regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#JanKisiliczyk">Na nieskuteczność regulacji zawartych w obecnie obowiązującej ustawie w znacznym stopniu wpłynęła sformułowana na początku lat siedemdziesiątych nazbyt optymistyczna ocena stanu i sprawności instytucji uczestniczących w procesie inwestycyjnym, która legła u podstaw zmian Prawa budowlanego z 1961 r., uchwalonych przez Sejm w 1974 r.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#JanKisiliczyk">Procesowi pogorszenia jakości budownictwa sprzyjało także nadmierne rozluźnienie wymagań stawianych osobom wykonującym samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, co wynikało ze zniesienia instytucji uprawnień budowlanych uzyskiwanych w drodze egzaminu, oraz zniesienie państwowego nadzoru budowlanego obejmującego w szczególności działalność inspekcyjną.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#JanKisiliczyk">Obecnie obowiązujące Prawo budowlane w wielu kwestiach nie zawierało kompleksowych rozwiązań prawnych. Prowadziło to do konieczności stosowania rozwiązań o charakterze doraźnym, które nie zawsze zapewniały zgodne z przepisami funkcjonowanie w pozostałych obszarach życia gospodarczego. Do takich nie w pełni objętych uregulowaniami obszarów zaliczyć można nadzór nad budownictwem, nadzór inwestorski, tryb i zasady stwierdzania przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie czy nadzór autorski.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#JanKisiliczyk">Ponadto nie wszystkie przepisy Prawa budowlanego są wystarczająco jasne i odpowiadają potrzebom społeczno-gospodarczym oraz mogą właściwie regulować postępowanie dotyczące nowych problemów i zjawisk pojawiających się w obszarze budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#JanKisiliczyk">Powyższe względy oraz konieczność dostosowania regulacji prawnych z zakresu procesu inwestycyjnego do zmian systemowych całego prawa spowodowały konieczność opracowania projektu nowej ustawy Prawo budowlane. Rząd taki projekt skierował do laski marszałkowskiej 13 lutego 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#JanKisiliczyk">20 marca 1992 r., a więc prawie równo rok temu, odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy Prawa budowlanego, który następnie stał się przedmiotem intensywnych prac specjalnie powołanej podkomisji. W ciągu 8 miesięcy na 19 posiedzeniach jej członkowie zajmowali się poszukiwaniem najlepszych i najskuteczniejszych rozwiązań. W grudniu ub. r. projekt ustawy trafił do połączonych Komisji: Ustawodawczej oraz Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, które nadały mu ostateczny kształt, jaki dziś mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#JanKisiliczyk">Panie marszałku, jeżeli mógłbym o to prosić, to jednak proszę o uciszenie rozmów, bo to bardzo mi przeszkadza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AndrzejKern">Momencik, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AndrzejKern">Proszę Państwa! Bardzo proszę o zakończenie rozmów na sali!</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisiliczyk: To naprawdę przeszkadza.)</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#AndrzejKern">Bardzo proszę o przerwanie wszelkich rozmów, pan poseł referuje sprawy trudne i po prostu musi mieć warunki do spełnienia swojego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#AndrzejKern"> Jeszcze raz proszę o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#AndrzejKern">Proszę, panie pośle, bardzo pana przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanKisiliczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JanKisiliczyk">Projektowana ustawa ma zrealizować następujące podstawowe cele:</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JanKisiliczyk">1) dostosować Prawo budowlane do wprowadzonych zmian w stanie prawnym, mających związek z procesem budowlanym;</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#JanKisiliczyk">2) ograniczyć zakres aktów wykonawczych;</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#JanKisiliczyk">3) zrównać w prawach i obowiązkach wszystkich uczestników procesu budowlanego, bez względu na sektor gospodarki;</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#JanKisiliczyk">4) zapewnić lepszą ochronę interesu społecznego w procesie budowlanym przez zaostrzenie odpowiedzialności uczestników tego procesu za należyte wykonywanie ich zadań oraz poszerzenie zakresu działalności inspekcyjnej organów nadzoru budowlanego;</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#JanKisiliczyk">5) uprościć tryb postępowania we wszystkich fazach procesu budowlanego;</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#JanKisiliczyk">6) wprowadzić warunki skuteczniejszego działania organów nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#JanKisiliczyk">W rozdziale I ustawy Przepisy ogólne określa się zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy oraz zamieszcza się słowniczek używanych w niej pojęć i terminów. Ustala się też naczelne zasady Prawa budowlanego oraz przewiduje się delegację do wydawania niektórych przepisów wykonawczych. W rozdziale tym określono również zasady udzielania zgody na odstępstwa od przepisów techniczno--budowlanych, a także wyliczono materiały, wyroby i elementy dopuszczone do stosowania w budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#JanKisiliczyk">Należy zwrócić uwagę, że w projekcie ustawy po raz pierwszy wyjaśniono termin: „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane”, który funkcjonował w użyciu prawnym, jednak dotychczas go nie definiowano. Brzmienie art. 3 pkt 11 jest zgodne z obecnie stosowaną wykładnią tego terminu.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#JanKisiliczyk">Wprowadzono również nowe pojęcie: „obiekty małej architektury”, które obejmuje zarówno obiekty kultu religijnego (np. kapliczki, figury itp.), jak i obiekty architektury ogrodowej oraz obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#JanKisiliczyk">Twórcy projektu położyli szczególny nacisk na właściwy poziom architektury, przy czym z powodu niemożności „zadekretowania” dobrego projektowania pozostawiono tę sferę jako podlegającą ocenie organu orzekającego w danej sprawie, czyli tzw. uznaniu administracyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#JanKisiliczyk">Pewną nowością w stosunku do obecnie obowiązującego Prawa budowlanego jest zamieszczenie w jednym artykule katalogu podstawowych zasad dotyczących projektowania, budowania i utrzymywania obiektów budowlanych, co z pewnością wpłynie na czytelność ustawy.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#JanKisiliczyk">W projekcie utrzymuje się w szczególnie uzasadnionych wypadkach możliwość odstępstwa od wymogów określonych w przepisach techniczno-budowlanych. Zgoda na odstępstwo wydawana jest przez właściwy organ w formie postanowienia po uzyskaniu upoważnienia ministra, o ile spełnione są warunki określone w ustawie. Strony mogą dochodzić ochrony swego interesu na etapie decyzji o pozwoleniu na budowę. Istotnym novum jest tu zapis, że o upoważnienie do ministra występuje organ; dotychczas nie było w tej kwestii ograniczeń podmiotowych (w praktyce bezpośrednio do ministra występował inwestor). Pozwoli to na wstępną ocenę zasadności wniosku przez organ najlepiej zorientowany w sprawie ze względu na znajomość terenu, jego specyfiki i miejscowych uwarunkowań itp.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#JanKisiliczyk">Rozdział II traktuje o samodzielnych funkcjach technicznych w budownictwie. W projekcie ustawy przewiduje się, że powierzenie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie - poza innymi kryteriami - należy uzależnić od posiadania uprawnień budowlanych, uzyskiwanych po zdaniu egzaminu ze znajomości prawnych i technicznych przepisów dotyczących procesu budowlanego. Przywrócenie egzaminu dla uzyskania uprawnień budowlanych jest podyktowane koniecznością uzupełnienia wiedzy z zakresu przepisów obowiązujących w budownictwie oraz sprawdzenia umiejętności posługiwania się tymi przepisami w działalności zawodowej. Egzamin składa się przed komisją złożoną z przedstawicieli organów państwowego nadzoru budowlanego, właściwych stowarzyszeń twórczych, naukowo-technicznych lub naukowo-zawodowych. Komisję taką powołuje wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#JanKisiliczyk">Pragnę w tym miejscu powiedzieć, że zapis ten wzbudził ożywione dyskusje, zarówno podczas prac podkomisji, jak i komisji. Uznano bowiem, że powoływanie komisji egzaminacyjnej, nadawanie uprawnień zawodowych oraz orzekanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej w budownictwie powinno podlegać kompetencji organów samorządu zawodowego, czyli izb zawodowych. Były to zgodne opinie posłów, ekspertów, jak i strony rządowej. Problem polega na tym, że do tej pory takich izb zawodowych w budownictwie nie ma, a nawet nie ma odpowiedniej ustawy w tej materii. Była propozycja, aby dopisać w Prawie budowlanym rozdział o organach samorządu zawodowego. Ostatecznie jednak uznano, iż jest to zagadnienie tak ważne i wymagające wspólnych ustaleń ze strony przedstawicieli różnych zawodów występujących w budownictwie, że niezbędne jest opracowanie zupełnie nowej, odrębnej ustawy. Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa zobowiązało się do przygotowania wstępnej wersji projektu. Komisje uznały za słuszne wprowadzenie zapisu w art. 106 w przepisach przejściowych, mówiącego o tym, że obecne kompetencje wojewody w omówionych sprawach przejmą, gdy zostaną utworzone, organy samorządu zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#JanKisiliczyk">Uprawnienia do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi mogą być udzielane w 5 specjalnościach: architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, instalacyjnej sanitarnej, instalacyjnej elektrycznej oraz technologii i organizacji budownictwa. Ta ostatnia jest nową specjalnością. Według obecnego stanu prawnego istnieje aż 14 wąskich specjalności, jednak praktyka nie potwierdza potrzeby tak bardzo rozbudowanej specjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#JanKisiliczyk">Przy omawianiu art. 14 zastanawiano się również, czy należy utrzymać możliwość uzyskiwania uprawnień w ograniczonym zakresie dla osób ze średnim wykształceniem w danej specjalności. Uznano, że zniesienie tej możliwości byłoby szkodliwe i antymotywacyjne na przykład dla uczniów techników budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#JanKisiliczyk">Rozdz. 3 określa prawa i obowiązki bezpośrednich uczestników procesu budowlanego. Określenie w projekcie ustawy praw i obowiązków osób pełniących funkcję projektanta, kierownika budowy lub kierownika robót oraz inspektora nadzoru inwestorskiego ma na celu ścisłe rozgraniczenie zakresów uprawnień, obowiązków i odpowiedzialności tych osób w świetle przepisów prawa. Jeśli chodzi o określone obowiązki projektanta, szczególną uwagę zwrócono na ustawowe określenie podstawowych praw i obowiązków projektanta sprawującego nadzór autorski, którego ustanowienia może zażądać inwestor. Na podkreślenie zasługuje prawo projektanta do wstrzymywania robót budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#JanKisiliczyk">Rozwój mechanizmów rynkowych w gospodarce pozwala na odejście od ścisłego określania wypadków, w których niezbędne jest powoływanie inspektora nadzoru inwestorskiego. Decyzja w tej sprawie powinna należeć przede wszystkim do inwestora. Niemniej jednak wprowadzono uprawnienia dla organu nadzoru budowlanego do nałożenia na inwestora - ze względu na konieczność ochrony interesu publicznego - obowiązku ustanowienia nadzoru inwestorskiego oraz przewidziano delegację dla ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa do określania rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie takiego nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#JanKisiliczyk">Do art. 18 zgłoszono dwa wnioski mniejszości, które omówię w dalszej części sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#JanKisiliczyk">Rozdz. 4 określa postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych. Znacznej modyfikacji w stosunku do obecnego stanu prawnego uległy przepisy dotyczące postępowania poprzedzającego rozpoczęcie robót budowlanych. Zrezygnowano z wydawania decyzji o zatwierdzeniu planu realizacyjnego. W procesie inwestycyjnym będą funkcjonowały jedynie dwie decyzje: decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu (z ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym) oraz decyzja o pozwoleniu na budowę. Model taki znacznie upraszcza procedurę administracyjną, skracając wydatnie postępowanie. Nowością jest tu zmiana roli organu nadzoru budowlanego wydającego pozwolenie na budowę. Proponuje się zerwanie z fikcją sprawdzania projektu budowlanego przez urzędników, ograniczając zakres kontroli do zagadnień formalnych. Tym samym pełną odpowiedzialność za jakość projektu będzie ponosił jego autor, czyli projektant. Istotnemu natomiast ograniczeniu ulegnie sfera tzw. „uznania administracyjnego”. Powinno to w sposób odczuwalny ograniczyć nadużycia urzędnicze w tej materii. W przedkładanym projekcie zawarto również listę obiektów budowlanych i robót budowlanych objętych zwolnieniem z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę lub obowiązku zgłoszenia do właściwego organu faktu wykonywania robót budowlanych. Ustalenie takiej listy znacznie ułatwi posługiwanie się ustawą.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#JanKisiliczyk">W toku prac komisji dokonano istotnej zmiany w stosunku do przedłożenia rządowego, rezygnując z instytucji jedno-, lub dwustadiowego projektu budowlanego...</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AndrzejKern">Przepraszam bardzo, proszę państwa, czas już zakończyć wyrażanie tych emocji, którymi żyliśmy do południa. Są inne problemy, nie mniej ważne, nad którymi musimy pracować. Jeszcze raz proszę państwa o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AndrzejKern">Przepraszam, panie pośle. Proszę kontynuować wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanKisiliczyk">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanKisiliczyk">Posłowie opowiedzieli się za jednolitym projektem budowlanym, uznając, że projekty dwustadiowe występowałyby tak sporadycznie, że nie ma potrzeby ich rozróżniania w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#JanKisiliczyk">Przy omawianiu tego rozdziału pragnę zgłosić autopoprawkę podkomisji do art. 38 ustawy. W artykule tym należy dopisać ust. 1 w brzmieniu: „Decyzję o pozwoleniu na budowę właściwy organ przesyła niezwłocznie organowi, który wydał decyzję ustalającą warunki zabudowy i zagospodarowania terenu”. Dotychczasowa treść art. 38 otrzymałaby oznaczenie ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#JanKisiliczyk">W rozdz. 5 w sposób szczegółowy i, jak się wydaje, wyczerpujący ustawa normuje zagadnienia związane z prowadzeniem budowy, oddawaniem do użytku obiektów budowlanych, określając obowiązki uczestników procesu budowlanego i organów nadzoru budowlanego. Na szczególną uwagę zasługują uregulowania dotyczące samowoli budowlanej. W toku prac legislacyjnych w Sejmie postanowiono zaostrzyć przepisy w porównaniu z propozycjami zgłoszonymi w projekcie rządowym. W art. 48 sformułowano zasadę, że każdy obiekt budowany lub wybudowany bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia podlega przymusowej rozbiórce. Jest to jeden z najważniejszych artykułów tej ustawy. Dla samowoli budowlanej nie powinno być żadnych furtek umożliwiających legalizację budowy powstałej ze złamaniem prawa. Jedynym wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby w ciągu 5 lat od zakończenia budowy będącej wynikiem samowoli budowlanej organ państwowego nadzoru budowlanego z jakichś przyczyn nie zauważył czy nie wykrył faktu samowoli. Wówczas to inwestor będzie mógł ubiegać się o uzyskanie pozwolenia na użytkowanie samowolnie wzniesionego obiektu, przy czym uzyskanie takiego pozwolenia będzie możliwe jedynie w wypadku spełnienia wymogów określonych w ustawie w art. 58. Tego typu rozwiązanie likwiduje praktycznie dowolność oceny samowoli, co jest możliwe pod rządami obecnie obowiązującego prawa budowlanego, i znosi administracyjne uznanie w tych sprawach. Tak rygorystyczne unormowania powinny radykalnie wpłynąć na zmniejszenie liczby samowoli budowlanych, a nawet w niezbyt odległej perspektywie doprowadzić do likwidacji tego zjawiska. Warto również podkreślić, iż w sposób jasny określono wymagania, których spełnienie warunkuje uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, a także sytuacje, w których pozwolenie takie będzie wymagane.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#JanKisiliczyk">Szczegółowego unormowania doczekały się również sprawy związane z utrzymaniem obiektów budowlanych, co jest szczególnie istotne wobec obserwowanej degradacji substancji budowlanej. I w tym przypadku jednoznaczne określenie obowiązków, zarówno właścicieli, czy zarządców obiektów, jak i organów nadzoru budowlanego, powinno wpłynąć na ich działania związane z utrzymaniem już istniejącej zabudowy.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#JanKisiliczyk">Do rangi ustawowej podniesiono przepisy dotyczące katastrofy budowlanej, określając sposoby postępowania w takim wypadku. W sprawach szczególnej wagi wprowadzono możliwość przejęcia postępowania wyjaśniającego przez ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#JanKisiliczyk">Najistotniejszych zmian — w stosunku do przedłożenia rządowego — dokonały komisje w przepisach dotyczących organów nadzoru budowlanego. Nie spotkał się z uznaniem posłów pomysł powołania tzw. policji budowlanej, czyli państwowej inspekcji budowlanej, jako kolejnej struktury w budownictwie i kolejnej administracji specjalnej. Jej zadania powinny realizować istniejące służby nadzoru budowlanego, które należałoby jedynie wzmocnić kadrowo. Państwowy nadzór budowlany — podkreślam słowo „państwowy” — jest zadaniem administracji rządowej, a organem pierwszej instancji w sprawach wynikających z ustawy jest kierownik urzędu rejonowego. Pozostawiono możliwość przekazywania samorządom terytorialnym zadań z zakresu nadzoru budowlanego przez porozumienie między kierownikami urzędów rejonowych a organami samorządu. Warunkiem powierzenia takich zadań samorządom powinno być zatrudnienie przez gminę fachowca posiadającego uprawnienia budowlane.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#JanKisiliczyk">W ustawie zachowano unormowania dotyczące specjalistycznego nadzoru budowlanego, uznając potrzebę jego wyodrębnienia ze względu na specyfikę dziedziny, której on dotyczy. Przypomnę, że w dotychczas obowiązującym Prawie budowlanym art. 58 dawał Radzie Ministrów możliwość powołania w drodze rozporządzenia organów nadzoru techniczno-budowlanego dla określonych dziedzin budownictwa. Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 marca 1975 r. w sprawie nadzoru techniczno-budowlanego ustanowiło specjalistyczny nadzór budowlany w czterech dziedzinach: obrony kraju, bezpieczeństwa wewnętrznego, gospodarki wodnej i gospodarki morskiej. Nadzór w tych dziedzinach funkcjonuje dobrze i nie wymaga angażowania nowych środków na jego tworzenie. W nowym Prawie budowlanym unormowanie to przeniesiono do ustawy, określając w czytelny sposób sferę działania specjalistycznego nadzoru budowlanego oraz wskazując organy naczelne właściwe w tych sprawach. Do kwestii tej powrócę jeszcze przy omawianiu wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#JanKisiliczyk">Projekt ustawy zawiera również katalog czynów zagrożonych odpowiedzialnością karną (w rozdz. 9) oraz odpowiedzialnością zawodową (w rozdz. 10) i określa zakres tej odpowiedzialności. Na uwagę zasługuje odejście od kar pozbawienia wolności na rzecz odpowiedzialności finansowej. Podkreślić należy, że sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej również zamierza się przekazać organom samorządu zawodowego, gdy tylko one powstaną.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#JanKisiliczyk">Ostatni, 11 rozdział zawiera przepisy przejściowe i końcowe. Art. 104 utrzymuje w mocy wszystkie uprawnienia zawodowe w budownictwie uzyskane przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Jako niezbędny uznano 6-miesięczny okres vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#JanKisiliczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodzę teraz do omówienia wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#JanKisiliczyk">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 3 ustawy. W artykule tym w pkt. 12 zawarta jest definicja „dokumentacji budowy”. Do dokumentacji budowy zaliczono: pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym i operatami geodezyjnymi, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych i w miarę potrzeby książkę obmiarów. Książka obmiarów zawiera informację, co i w jakich ilościach zostało wykonane na budowie. Służy ona inwestorowi, który może na jej podstawie rozliczać roboty wykonane przez wykonawcę. Jedynie od inwestora zależy forma wyceny i rozliczenia pomiędzy nim a wykonawcą. Może to być również tzw. rozliczenie ryczałtowe. Komisje uznały, że inwestorowi należy zostawić decyzję, czy życzy sobie książkę obmiarów, czy też nie. Niewątpliwie prowadzenie tej książki winno być wymagane, gdy budowy czy roboty budowlane realizowane są ze środków publicznych. Autor pierwszego wniosku mniejszości uważa, że książka obmiarów powinna być obligatoryjnie prowadzona dla każdej budowy niezależnie od tego, czy inwestor wymaga tego dokumentu, czy też nie. Dlatego w pierwszym wniosku mniejszości proponuje wykreślenie wyrazów: „w miarę potrzeby”.</u>
          <u xml:id="u-162.12" who="#JanKisiliczyk">Drugi wniosek mniejszości dotyczy ust. 3 w art. 12 ustawy. Przepis ten przewiduje, że „warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest złożenie egzaminu ze znajomości przepisów prawnych i technicznych dotyczących procesu budowlanego”. Filozofia ustawy przewiduje odejście od ingerencji organów nadzoru budowlanego w proces projektowania, przyjmując, że projektant ponosi pełną odpowiedzialność zawodową i karną za efekty swojej pracy. To samo dotyczy kierownika budowy. Szkoła (uczelnia) nie uczy znajomości przepisów prawnych i ich praktycznego stosowania. Jest to raczej wiedza pozaakademicka nabyta poprzez praktykę i samokształcenie. Zdobycie uprawnień budowlanych powinno być formą nobilitacji zawodowej dla tych, którzy posiadają odpowiednią wiedzę, dlatego należy określić próg dostępności tych uprawnień. Progiem takim ma być zdany egzamin. Należy dodać, że obok budownictwa jest wiele dziedzin — np. prawo, medycyna, geodezja i wiele innych — w których do zdobycia kolejnych stopni wtajemniczenia konieczne jest wykazanie się odpowiednią wiedzą potwierdzoną egzaminem. Autor drugiego wniosku mniejszości uważa, że do uzyskania uprawnień wystarczy oświadczenie zainteresowanego, iż posiada on wiedzę o przepisach prawnych i technicznych dotyczących procesu budowlanego. Tak więc weryfikatorem wiedzy byłby sam zainteresowany występujący o nadanie mu uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-162.13" who="#JanKisiliczyk">Pragnę dodać, że zarówno w mojej opinii, jak i w opinii Biura Legislacyjnego tak sformułowany wniosek mniejszości nie powinien być poddany pod głosowanie, gdyż w razie jego przyjęcia powstałaby niespójność między art. 12 a dalszymi artykułami tej ustawy. Wnioskodawca po prostu nie przewidział konsekwencji, jakie wynikałyby dla całości ustawy z przyjęcia tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-162.14" who="#JanKisiliczyk">Trzeci wniosek mniejszości składa się z dwóch części, które powinny być poddane pod głosowanie oddzielnie, gdyż dotyczą dwu różnych spraw, a ponadto były zgłaszane przez dwóch różnych wnioskodawców. Oddzielne głosowanie jest zresztą zgodne z intencją wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-162.15" who="#JanKisiliczyk">Art. 18 ust. 2 mówi, że inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. Obowiązki i prawa inspektora nadzoru inwestorskiego określają art. 25 i 26. Przy tym zapisie od uznania inwestora zależy ustanowienie nadzoru inwestorskiego. Należy przy tym dodać, że w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu albo przewidywanym wpływem na środowisko organ nadzoru budowlanego może w pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. Wnioskodawcy proponują, aby zawsze, dla każdej budowy, inwestor miał obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. Zaletą tego wniosku według wnioskodawców jest to, że inspektor nadzoru inwestorskiego przyczyniłby się do wyeliminowania bylejakości robót i dbałby należycie o interesy inwestora. Wadą tego rozwiązania jest podrożenie kosztów budowy. Każdy inwestor, również ten, który buduje dom jednorodzinny systemem gospodarczym, niezależnie od stopnia skomplikowania budowy musiałby zatrudnić inspektora nadzoru inwestorskiego, co niewątpliwie podrożyłoby koszty tej budowy.</u>
          <u xml:id="u-162.16" who="#JanKisiliczyk">Druga część wniosku trzeciego odnosi się do ust. 3 w art. 18. W swej istocie wniosek ten jest podobny do poprzedniego; dotyczy on obligatoryjności ustanowienia nadzoru autorskiego sprawowanego przez projektanta. W wersji komisji inwestor, kiedy uzna to za stosowne, może zażądać od projektanta sprawowania nadzoru autorskiego. Wnioskodawcy proponują obligatoryjność nadzoru autorskiego, niezależnie od woli inwestora. Argumenty za i przeciw są podobne jak poprzednio. Według wnioskodawców skutkiem wprowadzenia obowiązku dodatkowego nadzoru autorskiego byłaby obecność projektanta na budowie aż do jej zakończenia. Projektant dbałby o realizację projektu zgodnie z jego intencją, co przyczyniłoby się do likwidacji tandety i brzydoty będącej wynikiem na przykład nienależytego wykorzystania materiałów czy „zmian oszczędnościowych” wprowadzanych przez inwestora. Argumentem przeciw obligatoryjności nadzoru autorskiego jest przewidziana w projekcie możliwość jego ustanowienia na żądanie inwestora oraz to, że nadzór ten zwiększa koszty budowy.</u>
          <u xml:id="u-162.17" who="#JanKisiliczyk">Czwarty wniosek mniejszości dotyczy art. 29, w którym stwierdza się, że warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę jest opracowanie projektu budowlanego. Ustawa zakłada, że projekt budowlany opracowany jest jednostadiowo, przy czym w zależności od specyfiki i charakteru obiektu oraz od stopnia skomplikowania robót budowlanych może on być uszczegóławiany w trakcie realizacji. Wnioskodawca w czwartym wniosku mniejszości proponuje, aby sporządzano projekt budowlany w dwóch etapach. W fazie pierwszej byłby to projekt wstępny, przedstawiający ogólną koncepcję, będący podstawą do wydania pozwolenia na budowę. W fazie drugiej byłby to projekt techniczny będący podstawą realizacji obiektu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-162.18" who="#JanKisiliczyk">Taka procedura wymagałaby dwóch odrębnych decyzji - decyzji o pozwoleniu na budowę oraz decyzji zatwierdzającej projekt techniczny. W wersji przedstawionej przez komisję - jak już mówiłem - przewidziano jedną decyzję - zatwierdzano by projekt budowlany i jednocześnie wydawano pozwolenie na budowę.</u>
          <u xml:id="u-162.19" who="#JanKisiliczyk">Bardzo mocno krytykowany był pomysł wydawania pozwolenia na budowę na podstawie projektu wstępnego, który przedstawiałby tylko ogólny zarys pewnej koncepcji i w związku z tym ogólnikowym charakterem mógłby być w dalszej fazie dowolnie zmieniany.</u>
          <u xml:id="u-162.20" who="#JanKisiliczyk">Należy również dodać, że w tym wniosku mniejszości występuje taki sam błąd, jak w drugim wniosku mniejszości. Wniosek ten nie zawiera propozycji rozwiązań dotyczących dalszej części ustawy, będących konsekwencją przyjęcia go. Z tego też powodu nie powinien być poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-162.21" who="#JanKisiliczyk">Piąty wniosek mniejszości składa się z dwóch części, które powinny być poddane pod głosowanie oddzielnie. Obie części odnoszą się do art. 30 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-162.22" who="#JanKisiliczyk">Art. 30 w ust. 1 określa rodzaje budowy, do której prowadzenia nie jest wymagane pozwolenie na budowę. Wśród wymienionych przypadków w ust. 1 pkt 2 określono, że nie wymaga pozwolenia budowa „obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o piętrzeniu poniżej 2 m, poza rzekami stanowiącymi drogi spławne oraz poza obszarem parków narodowych i rezerwatów przyrody”. Pkt 3 ust. 2 tego artykułu określa, że nie wymaga pozwolenia na budowę prowadzenie robót budowlanych obejmujących regulację rzek. Autorzy piątego wniosku mniejszości proponują, poprzez skreślenie obu omówionych punktów, czyli pkt. 2 w ust. 1 i pkt. 3 w ust. 2, objęcie tych rodzajów budowy obowiązkiem uzyskiwania pozwolenia na budowę.</u>
          <u xml:id="u-162.23" who="#JanKisiliczyk">Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że ust. 3 tego artykułu wylicza rodzaje budów i robót budowlanych, których wykonywanie nie jest związane z obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, wymaga jednak zgłoszenia do właściwego organu. W zgłoszeniu tym należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót.</u>
          <u xml:id="u-162.24" who="#JanKisiliczyk">Art. 30 ust. 5 mówi, że właściwy w stosunku do budów i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę organ może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę, jeżeli realizacja budowy może spowodować: zagrożenie bezpieczeństwa dla ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska lub dóbr kultury, pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych czy wprowadzenie, utrwalenie lub zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich.</u>
          <u xml:id="u-162.25" who="#JanKisiliczyk">Nie ma więc żadnego niebezpieczeństwa, że bez pozwolenia realizowana będzie budowa na przykład zapory wodnej, przeprowadzana regulacja rzeki znacznie zmieniająca jej bieg itp. Oprócz przepisów Prawa budowlanego tego typu budowy podlegają również przepisom Prawa wodnego i wymagane jest w ich przypadku pozwolenie wodno-prawne.</u>
          <u xml:id="u-162.26" who="#JanKisiliczyk">Główny argument wnioskodawców - że tego typu budownictwo będzie realizowane poza kontrolą organów nadzoru budowlanego - nie znajduje potwierdzenia w zapisach ustawy.</u>
          <u xml:id="u-162.27" who="#JanKisiliczyk">Dodać należy, że pomimo uzgodnień międzyresortowych, na etapie konsultacji projektu, jeszcze przed przekazaniem projektu do Sejmu, podkomisja jeszcze raz zwróciła się do Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o opinię w tej sprawie i uzyskała potwierdzenie, że proponowany przez komisję zapis jest wystarczający i zapewnia bezpieczeństwo w tym względzie. Negatywnym skutkiem przyjęcia tego wniosku mniejszości byłaby konieczność uzyskiwania pozwolenia na budowę np. każdego jazu na rowie melioracyjnym, czy na umocnienie brzegu rzeki faszyną.</u>
          <u xml:id="u-162.28" who="#JanKisiliczyk">Szósty wniosek mniejszości dotyczy art. 84, proponuje się w nim skreślenie ust. 2 i 3 tego artykułu oraz skreślenie oznaczenia ust.1.</u>
          <u xml:id="u-162.29" who="#JanKisiliczyk">Art. 84 daje prawo organowi państwowego nadzoru budowlanego żądania od uczestników procesu budowlanego - właściciela bądź zarządcy obiektu budowlanego, a także producenta materiałów budowlanych - informacji, a także udostępnienia dokumentów związanych z prowadzeniem robót, przekazaniem obiektu budowlanego do użytku i utrzymaniem i użytkowaniem obiektu.</u>
          <u xml:id="u-162.30" who="#JanKisiliczyk">Ust. 2 tego artykułu daje organowi państwowego nadzoru budowlanego, w razie gdy istnieją uzasadnione wątpliwości, prawo żądania od osób, o których mowa w ust. 1, dostarczenia odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz dotyczących jakości materiałów, wyrobów i elementów, a także robót budowlanych oraz stanu technicznego obiektów budowlanych. Koszty z tym związane ponosi osoba zobowiązana do dostarczenia tych ekspertyz. Jeżeli w określonym terminie ekspertyza nie będzie dostarczona bądź będzie ona niedostateczna, organ państwowego nadzoru budowlanego może zlecić sporządzenie takiej ekspertyzy na koszt osoby zobowiązanej do jej dostarczenia. Autorzy szóstego wniosku mniejszości, proponujący wykreślenie zapisów ust. 2 i 3, uważają, że umożliwienie organowi państwowego nadzoru budowlanego żądania ekspertyz może spowodować, że występować będą niepotrzebne utrudnienia w procesie budowy i wypadki rzucania kłód pod nogi niewygodnym z jakichś przyczyn uczestnikom procesu budowlanego. Wnioskodawcy obawiają się również zbytniego asekuranctwa urzędników, mogą oni pragnąć się ubezpieczyć i żądać coraz to nowych ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-162.31" who="#JanKisiliczyk">Przeciwnicy tego wniosku mniejszości uważają, że nadzór budowlany musi mieć możliwość zażądania ekspertyzy w razie uzasadnionych wątpliwości — podkreślam: uzasadnionych wątpliwości — przy np. podejrzeniu dotyczącym użycia do budowy materiałów promieniotwórczych, przy wątpliwościach co do jakości, wytrzymałości dźwigara stalowego, a zwłaszcza przy wątpliwościach związanych z użytkowaniem obiektu, np. czy w starym budynku użytkowanie balkonu nie zagraża bezpieczeństwu ludzi. Proszę zwrócić uwagę, że w zapisie projektu jest mowa o „uzasadnionych wątpliwościach” i to powinno powstrzymać urzędników przed nieuzasadnionym żądaniem ekspertyz. Brak zapisów zawartych w ust. 2 i 3 ograniczy możliwości dobrego i rzetelnego działania pracowników państwowego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-162.32" who="#JanKisiliczyk">Siódmy, ostatni już wniosek mniejszości dotyczy art. 86 i innych artykułów normujących istnienie i funkcjonowanie specjalistycznego nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-162.33" who="#JanKisiliczyk">Projekt ustawy przewiduje, że specjalistycznym nadzorem budowlanym objęte będą następujące dziedziny: obronność, bezpieczeństwo państwa, gospodarka wodna, gospodarka morska, transport, łączność oraz górnictwo. Następne artykuły precyzują zakres obiektów i robót budowlanych objętych specjalistycznym nadzorem budowlanym.</u>
          <u xml:id="u-162.34" who="#JanKisiliczyk">Wnioskodawca w siódmym wniosku mniejszości proponuje ograniczenie zakresu funkcjonowania specjalistycznego nadzoru budowlanego tylko do dwóch dziedzin, to jest do obronności i bezpieczeństwa państwa, uznając za zbędne funkcjonowanie specjalistycznego nadzoru budowlanego w innych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-162.35" who="#JanKisiliczyk">Pragnę powiedzieć, że w związku z istniejącymi kontrowersjami co do zakresu funkcjonowania specjalistycznego nadzoru budowlanego, kontrowersjami sygnalizowanymi zresztą już podczas pierwszego czytania projektu ustawy, podkomisja bardzo rzetelnie rozpatrzyła ten problem, przy czym na jedno z posiedzeń zaprosiła przedstawicieli wszystkich resortów zainteresowanych utrzymaniem specjalistycznego nadzoru budowlanego. Proszę zwrócić uwagę, że mówimy tu o utrzymaniu specjalistycznego nadzoru budowlanego, a czynimy tak, gdyż pod rządami obecnego prawa funkcjonuje specjalistyczny nadzór, o czym zresztą wspominałem. Dziedziny dotychczas nie objęte tym nadzorem to transport, łączność i górnictwo.</u>
          <u xml:id="u-162.36" who="#JanKisiliczyk">Po wysłuchaniu argumentacji zainteresowanych resortów, przemawiającej za tym - chodzi o konieczność znajomości specyfiki budownictwa specjalistycznego, mającego niewiele wspólnego z budownictwem powszechnym, istnienie i dobre funkcjonowanie dotychczasowego specjalistycznego nadzoru budowlanego oraz pustkę, jaka wytworzyłaby się po likwidacji tegoż nadzoru (bo organy państwowego nadzoru budowlanego nie są przygotowane do pełnienia takich funkcji, nie mają odpowiedniej kadry) - podkomisja, a później i połączone komisje postanowiły zachować istniejący specjalistyczny nadzór budowlany, ograniczając jego zakres tylko do specjalistycznego budownictwa, tzn. wyłączając z jego kompetencji budownictwo powszechne.</u>
          <u xml:id="u-162.37" who="#JanKisiliczyk">Przy tym wniosku mniejszości dodać należy, że wnioskodawca wskazując na konsekwencje przyjęcia tego wniosku przeoczył konsekwencje, jakie spowodowałoby przyjęcie tego wniosku w art. 88 ust. 2 pkt. 2 i 3. Otóż w razie przyjęcia siódmego wniosku mniejszości, w art. 88 ust. 2 w pkt. 2 i 3 należy skreślić słowa: „portów morskich i przystani morskich”.</u>
          <u xml:id="u-162.38" who="#JanKisiliczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie mego sprawozdania pragnę wyrazić opinię, że ustawa Prawo budowlane, którą Wysokiej Izbie przedstawiłem, zawiera wiele nowoczesnych rozwiązań i uregulowań, jest bardziej funkcjonalna i czytelna oraz sprzyja eliminowaniu wszelkich nieprawidłowości z procesu budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-162.39" who="#JanKisiliczyk">W imieniu połączonych Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy Prawo budowlane w przedstawionym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-162.40" who="#JanKisiliczyk">Na koniec niech mi będzie wolno, jako prowadzącemu przez rok prace nad tą ustawą, złożyć serdeczne podziękowania wszystkim posłom, którzy poświęcali swój czas w pracy nad tą ustawą, oraz wszystkim ekspertom.</u>
          <u xml:id="u-162.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AndrzejKern">Ja natomiast dziękuję panu posłowi za szczegółowy i dokładny referat.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#AndrzejKern">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie, przyjęty dla debaty krótkiej, w zależności od ich liczebności, tj. w granicach od 3 do 21 minut, oraz określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#AndrzejKern">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#AndrzejKern">Rozpoczynamy od wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#AndrzejKern">Jako pierwszą proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Przygotuje się pan poseł Kazimierz Szczygielski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przywrócenie ładu w działalności inwestycyjno-budowlanej jest nieodzownym warunkiem przeciwdziałania patologii w budownictwie, a także warunkiem racjonalnego, najbardziej ekonomicznego wykorzystania nakładów społecznych na cele mieszkaniowe. Projekt ustawy Prawo budowlane stanowi istotny, choć nie jedyny element regulacji i równocześnie naprawy procesu inwestycyjno-budowlanego w Polsce. Stanowienie prawa musi mieć charakter kompleksowy. Nie wystarczy uchwalenie jednej ustawy, aby uregulować całość problemów w danej dziedzinie życia społecznego i gospodarczego. Prawo budowlane nie może ograniczać się wyłącznie do kwestii budownictwa mieszkaniowego, ponieważ działalność budowlana dotyczy nie tylko mieszkań. Dlatego zdaniem posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej cały kompleks problemów związanych z tą problematyką powinien być rozpatrywany w całości. Tylko taki sposób procedowania zapewnia spójność międzyustawową, spójność z ustawą o planowaniu przestrzennym oraz z ustawą Prawo autorskie.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#BarbaraBlida">Prawo budowlane jako podstawa ładu w budownictwie powinno podnieść skuteczność funkcjonowania nadzoru budowlanego, zapewnić podstawy ładu przestrzennego, porządek techniczny w budownictwie i wyeliminować samowolę budowlaną. Nie jest możliwe uporządkowanie fragmentu budownictwa mieszkaniowego w oderwaniu od całokształtu działalności budownictwa. Tymczasem resort permanentnie uchyla się od przywrócenia prawidłowych podstaw do optymalnego wykorzystania nakładów inwestycyjnych, powstających przecież w procesie realizacji zadań rzeczowych przez wykonawstwo robót, w tym także w budownictwie mieszkaniowym. Nie dadzą oczekiwanych efektów działania powierzchowne, cząstkowe, poprawkowe lub korygujące przy utrzymaniu tendencji zachowawczych.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#BarbaraBlida">Zdaniem posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej nieodzownym uzupełnieniem projektu ustawy Prawo budowlane powinien być również projekt przetargów dla realizacji nowych inwestycji oraz robót modernizacyjno-remontowych finansowanych ze środków publicznych. Brak regulacji zasad dopuszczenia do przetargów i przetargów na roboty budowlane finansowane ze środków publicznych powoduje przepływ tych środków do prywatnych kieszeni w postaci nie opodatkowanej, a także jest jedną z przyczyn wzrostu kosztów realizacji robót budowlanych. W dotychczasowej regulacji tego problemu odejście od ceny oferowanej w chwili przetargu jest wyłącznie kwestią kolejnych aneksów do zawartych umów. Z aneksowaniem nie ma żadnych problemów, ponieważ zainteresowane są obie umawiające się strony — ta, która zapłaciła za wygranie przetargu, jak i ta, której zapłacono. Posłowie Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej działającego w ubiegłej kadencji oraz obecni posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej wielokrotnie zwracali uwagę na ten problem. Na nasz wniosek Sejm X kadencji przyjął dwie uchwały zobowiązujące rząd do położenia kresu tej patologii; bezskutecznie. Naszym zdaniem można by zbudować o 30% więcej, gdyby zapewniono uczciwy obrót środkami publicznymi w budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#BarbaraBlida">Zastanawiająca jest zgodna konsekwencja, z jaką kolejne ekipy rządowe odsuwają od siebie wyeliminowanie tego wynaturzenia. Demokracja jest dobra jako ustrój społeczny, nawet bardzo dobra. W gospodarce - aby panował ład i porządek - musi obowiązywać reżim, musi być zapewniony interwencjonizm państwowy, szczególnie w okresie przejściowym. Potwierdzają to wyniki gospodarcze osiągnięte przez inne kraje, np. przez Japonię.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#BarbaraBlida">Dlatego też posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą głosowali za trzecim wnioskiem mniejszości, tj. za obligatoryjnym ustanowieniem nadzoru inwestorskiego na budowie oraz obligatoryjnym nadzorem architektonicznym. Sprawowanie nadzoru autorskiego na budowie jest immanentną i niezbywalną częścią projektowania. Sprawowanie przez projektanta nadzoru autorskiego na budowie jest jego prawem i obowiązkiem. Tylko w takim wypadku możliwa i celowa jest realizacja art. 22, tj. stwierdzenie odstępstwa od projektu, odstępstwa od warunków pozwolenia na budowę oraz zapobieżenie w porę stosowaniu materiałów lub elementów niezgodnych z normami lub bez atestów, dopuszczających dany materiał do stosowania np. w budownictwie mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#BarbaraBlida">Z tych samych powodów posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprą pierwszy wniosek mniejszości. Jego przyjęcie powoduje, że do dokumentacji budowy zaliczy się obligatoryjnie także książkę obmiarów, a nie jak podano: „w miarę potrzeby”. Książka obmiarów służy do udokumentowania wszystkich robót wykonanych na budowie, tzn. i tych zgodnych z dokumentacją, i tych wykonanych jako roboty dodatkowe. Wpisu do książki obmiarów dokonuje kierownik budowy lub osoba przez niego upoważniona, na podstawie obmiaru z natury. Książka obmiaru, podobnie jak dziennik budowy, powinna być prowadzona dla każdego obiektu oddzielnie. Jest ona podstawowym dokumentem rozliczeniowym z inwestorem, a więc jest podstawą do wystawienia rachunków. Jest również podstawą do rozliczenia kierownika budowy z zarządem przedsiębiorstwa z użytych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#BarbaraBlida">Jednym z najważniejszych „elementów” Prawa budowlanego — jeżeli można tak powiedzieć — jest osoba uprawniona do sprawowania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że w poprzednim okresie niepokojącemu sformalizowaniu uległa sprawa nadawania bez egzaminu uprawnień do pełnienia tych funkcji. Przyjęty w ustawie w rozdziale 2 tryb uzyskiwania uprawnień budowlanych wraz z obowiązkiem zdania egzaminu przed państwową komisją budowlaną jest, naszym zdaniem, prawidłowy i będziemy go popierali. Dlatego posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej będą głosowali przeciwko drugiemu wnioskowi mniejszości, proponującemu w miejsce egzaminu złożenie oświadczenia o znajomości przepisów prawnych i technicznych dotyczących procesu budowlanego. Uważamy taką regulację za daleko niewystarczającą dla sprawowania tak odpowiedzialnych funkcji w procesie budowlanym.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#BarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za ochroną własności we wszystkich etapach procesu inwestycyjnego i wobec wszystkich jego uczestników, w tym również właścicieli sąsiednich nieruchomości. Wyznając taki pogląd uważamy, że prawa właściciela nie są dostatecznie i właściwie chronione, a wręcz w ogóle nie są chronione, jeśli chodzi o rozdział 6 - Utrzymanie obiektów budowlanych. Rozdział ten nakłada jednostronnie, jedynie na właściciela, obowiązek użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem, a także utrzymanie go w należytym stanie technicznym i estetycznym, jakby zapominając, że właściciel nie ma często żadnej możliwości wyegzekwowania poszanowania własności przez lokatora. Uważamy, że problem ten powinien być szczegółowo i sprawiedliwie rozwiązany w Prawie lokalowym.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miernikiem poziomu humanitaryzmu narodu jest m.in. jego stosunek do osób niepełnosprawnych. Wyrażać on się powinien m.in. zapewnieniem ludziom niepełnosprawnym, a w szczególności poruszającym się na wózkach inwalidzkich i o kulach, warunków do korzystania z obiektów ogólnodostępnych. Niemożność swobodnego poruszania się w otaczającej rzeczywistości powoduje znaczne ograniczenie pełnego korzystania przez te osoby z praw obywatelskich i sprawia, że czują się oni obywatelami drugiej kategorii. Problem ten rozwiązuje w stosunku do nowych budowli art. 5 ust. 5. Do zastanowienia pozostaje problem sposobu i czasu wprowadzenia przez resort stosownej regulacji nakazującej dostosowanie istniejących obiektów do wymogów umożliwiających osobom niepełnosprawnym korzystanie z nich.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#BarbaraBlida">Bardzo ważnym problemem regulowanym przez Prawo budowlane jest jakość materiałów i elementów budowlanych. Obecnie na rynku budowlanym znajduje się znaczna ilość nie posiadających atestów materiałów i wyrobów budowlanych. Często nie odpowiadają one wymaganiom technicznym i sanitarnym, są produkowane i wprowadzane do obrotu przez drobnych wytwórców, a ich nabywcami są najczęściej indywidualni wykonawcy, którzy wznoszą obiekty tak zwanym systemem gospodarczym. Równocześnie na nasz rynek napływa z zagranicy wiele rozwiązań materiałowo-technologicznych, często o zaniżonych parametrach jakości, które zagrażają zdrowiu ludzi i środowisku. Konieczne jest obowiązkowe atestowanie materiałów już na etapie ich wprowadzania do obrotu, a więc atestowanie produkcji, sprzedaży i importu. Mamy nadzieję, że minister gospodarki przestrzennej i budownictwa właściwie wykorzysta nadane mu ustawowo uprawnienie.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#BarbaraBlida">Ubolewać należy, że zabrakło podobnej delegacji, dotyczącej sprawy znormalizowania zużycia energii na cele ogrzewcze w odniesieniu do budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Sektor komunalno-bytowy konsumuje około 60 mln ton paliwa umownego rocznie, z czego ponad 70% przeznacza się na cele ogrzewcze. Jeśli chodzi o istniejące budynki, można zaoszczędzić 15 mln ton paliwa umownego rocznie. Dyscyplinowanie zużycia energii powinno dotyczyć zarówno nowo projektowanych, jak i istniejących budynków.</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#BarbaraBlida">Budownictwo, a szczególnie budownictwo mieszkaniowe, jest dziedziną działalności gospodarczej, która aktywizuje całą gospodarkę narodową. Rozwiązania kwestii mieszkaniowej, jak również problemu podniesienia efektywności procesu inwestycyjnego, nie można pozostawić samej tylko wolnej grze rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-164.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AndrzejKern">Stanowisko klubu Unii Demokratycznej zaprezentuje pan poseł Kazimierz Szczygielski. Przygotuje się pan poseł Władysław Reichelt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotem dzisiejszej debaty jest ustawa Prawo budowlane, normująca, jak to definiuje art. 1, działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania obiektów budowlanych. Faza drugiego czytania, niewielka liczba wniosków mniejszości - to wszystko pozwala sądzić, że ten oczekiwany akt prawny zostanie przez Wysoką Izbę niebawem uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KazimierzSzczygielski">Ustawa ma dwa wymiary. Pierwszy to wymiar merytoryczny, który wprowadza, może jeszcze nie w całkowicie zadowalający sposób, współczesne reguły prawne w zakresie procesów projektowania i budowy. Do tego wątku powrócę w dalszej części wystąpienia, przy czym będę się odnosił wyłącznie do materii ustawy.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#KazimierzSzczygielski">Chciałbym natomiast wskazać tu krótko na drugi wymiar, symboliczny, mówimy bowiem o budowaniu, o tworzeniu, o rozwoju. Mój klub, Unia Demokratyczna, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, uważa, iż należy uczynić wszystko, aby to symboliczne słowo - budowa - stało się wyrazem materialnego udziału najszerszych mas społecznych. Sądzimy, że konstruktywna debata nad polityką mieszkaniową, którą niebawem przeprowadzi Wysoka Izba, będzie krokiem właśnie w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#KazimierzSzczygielski">Naszym obowiązkiem, obowiązkiem Wysokiej Izby, jest dostarczenie odpowiedniego narzędzia prawnego, które uwolni budownictwo spod nieefektywnej regulacji nakazowo-rozdzielczej, o dominującej (monopolistycznej) roli uspołecznionych organizacji wykonawstwa budowlanego. Opracowanie ustawy nie spowoduje automatycznego wzrostu produkcji w sferze budowlanej, lecz, z jednej strony, powinno usunąć niepotrzebne bariery proceduralne i uniemożliwić niewłaściwe, arbitralne rozstrzyganie sporów, z drugiej zaś strony będzie chroniło własność i wyzwalało, umożliwiało działalność rynkową.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#KazimierzSzczygielski">Żadne z rozstrzygnięć zawartych w ustawie nie może prowadzić do pogorszenia jakości polskiej przestrzeni, stąd też popieramy usytuowanie nadzoru budowlanego i zakres jego kompetencji przewidziany w zapisach ustawy. Należy jednak wyraźnie wskazać, że w chwili obecnej projektowane regulacje Prawa budowlanego są jakby zawieszone z powodu braku nowej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Ścisła, funkcjonalna współzależność obu ustaw staje zatem u podstaw apelu, aby po ukończeniu prac przez podkomisję „pilotować” projekt ustawy — m.in. poprzez priorytetowe umieszczenie go w porządku obrad Sejmu, gdy tylko komisja polityki przestrzennej przyjmie jego tekst.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#KazimierzSzczygielski">Troska o jakość ustawy powoduje, że z uwagą odnosimy się nie tylko do wniosków mniejszości, ale i do samej ustawy. Chcemy zająć stanowisko wobec wszystkich siedmiu wniosków, które mają różny wymiar i różny ciężar gatunkowy.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#KazimierzSzczygielski">Jeśli chodzi o pierwszy wniosek mniejszości i przymus posiadania książki obmiarów, wydaje nam się, że jest to zapis zbyt dogmatyczny na tle struktury podejmowanych robót.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#KazimierzSzczygielski">Zupełnie inny wymiar ma natomiast drugi wniosek mniejszości, dotyczący art. 12 ust. 3. Stoimy zdecydowanie na stanowisku, iż nie można zrezygnować z wymogu składania egzaminów jako warunku uzyskania uprawnień budowlanych. Chcemy przy tym podkreślić, iż stanowisko takie nie oznacza, że nie dostrzegamy możliwości wystąpienia sytuacji, kiedy to dla poszczególnych jednostek egzamin będzie jedynie formalnym potwierdzeniem kwalifikacji. Dbałość o jakość prawa i procesu budowlanego każe jednak jednoznacznie sformułować przedstawione stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#KazimierzSzczygielski">Trzeci wniosek mniejszości, dotyczący obligatoryjności jednoczesnego powołania (ustanowienia) inspektora nadzoru inwestorskiego i nadzoru autorskiego (art. 18), uznajemy za objaw przeregulowania - opowiadamy się jedynie za obowiązkiem nadzoru autorskiego, co eliminuje czy ogranicza współodpowiedzialność wielu podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#KazimierzSzczygielski">Nie możemy także opowiedzieć się za czwartym wnioskiem mniejszości; uznajemy, że inwestor występujący o pozwolenie na budowę przedstawia określony projekt jako konstrukcję jednolitą.</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#KazimierzSzczygielski">Złożoność regulowanej materii powoduje, że decyzje odnoszące się do kolejnych wniosków mniejszości są czy będą swoistym kompromisem, uwzględniającym aktualny stan prawa i możliwość jego egzekucji. Uwagi te odnoszą się zarówno do art. 30 (Unia Demokratyczna jest za odrzuceniem wniosku mniejszości), do art. 86 (przedstawimy swoją propozycję odnośnie do wniosku do tego artykułu), jak i do art. 84, który pośrednio nawiązuje do art. 10. Sądzimy bowiem, że należy dążyć do takiego modelu relacji, w którym odpowiedzialność poszczególnych podmiotów uczestniczących w procesie budowlanym jest ściśle określona. Zapobiegnie to, jak można sądzić, dodatkowym zobowiązaniom budżetu, ale także zmusi do ściślejszego przestrzegania obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-166.11" who="#KazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy pełną świadomość, że projekt ustawy jest wypadkową czy próbą zabezpieczenia wielu interesów prawnych. Stąd liczne uwagi wielu środowisk, zmierzające w kierunku nadania prawu takiego kształtu, który, zgodnie z przekonaniem tych grup, byłby optymalny. Przykładem może być art. 20, w którym przy słusznej dyrektywie uwzględnienia przez projektanta odpowiednich przepisów gwarantujących właściwą jakość projektu istnieje domniemanie, iż „rynek” tych przepisów jest przejrzysty i wzajemnie niesprzeczny. Tymczasem uzasadniona wydaje się opinia, że występuje krzyżowanie bądź nakładanie się wielu kompetencji. Wyrażamy więc przekonanie — nawiasem mówiąc, znajduje ono wyraz również w delegacji ustawowej — iż równolegle do zmian Prawa budowlanego należy uporządkować te wszystkie regulacje, które wpływają na proces budowlany. Jest to zadanie pilne, zarówno Wysokiej Izby, jak i rządu.</u>
          <u xml:id="u-166.12" who="#KazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić na zakończenie kilka propozycji uściśleń. Mianowicie w art. 25 pkt. 4 proponujemy zmienić słowo „wykonawca” na słowa „kierownik budowy”. W art. 29 ust. 1 proponujemy dodać na końcu słowa: „zwanego dalej projektem”. W art. 30 ust. 2 pkt 1 proponujemy skreślić słowo „elektrycznych”, gdyż wprowadza zbyt drobiazgową regulację. W art. 35 ust. 1 pkt 2 proponujemy uściślenie słowa „projekt” przez dodanie, że chodzi o projekt „architektoniczno-budowlany”. W art. 39 także proponujemy uściślenie: dodanie, iż chodzi o „ścisłą” strefę ochrony konserwatorskiej.</u>
          <u xml:id="u-166.13" who="#KazimierzSzczygielski">Te poprawki dotyczą uściślenia zapisów projektu. Teraz chciałbym wrócić do sprawy, o której mówiłem już wcześniej — do propozycji dotyczącej art. 86. Otóż art. 86 ust. 1 proponujemy nadać następujące brzmienie: „Ustanawia się specjalistyczny nadzór budowlany w dziedzinach: obronności, bezpieczeństwa państwa, gospodarki wodnej oraz gospodarki morskiej”. Propozycja ta skutkuje skreśleniem odpowiednich zapisów w art. 86, 87 i 88.</u>
          <u xml:id="u-166.14" who="#KazimierzSzczygielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Unii Demokratycznej wnoszę o możliwie szybkie uchwalenie ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-166.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AndrzejKern">Proszę, panie pośle, o doręczenie tych poprawek na piśmie, by komisja mogła je potem rozważyć w trakcie dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#AndrzejKern">Wystąpi teraz pan poseł Władysław Reichelt w imieniu Polskiego Programu Liberalnego. Przygotuje się pan poseł Stanisław Żelichowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WładysławReichelt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pośpiech, jaki towarzyszył pracom nad Prawem budowlanym, bynajmniej nie wpłynął na jakość tego prawa. Ale stało się. Na spotkaniu z fachowcami, krótko przed tą debatą, jeden z profesorów, doświadczony budowniczy, stwierdził, że marzy mu się Prawo budowlane odpowiadające temu z 1928 r., opartemu na prawie niemieckim. I właściwie prosił mnie, żebym zgłosił wniosek o odrzucenie tego prawa w całości. Ponieważ jednak nie do końca mnie przekonał i nie dostarczył należytych argumentów, takiego wniosku nie składam. Na tym spotkaniu padło stwierdzenie - i sam też odnoszę takie wrażenie - że jest to prawo za bardzo centralistyczne i obciążone jednak duchem przeszłości. Przede wszystkim nie daje ono władzom regionalnym specjalnych uprawnień do zwiększenia kryteriów jakości. Gdyby w niektórych regionach władze regionalne chciały np. zaostrzyć normy budowlane, to oczywiście nie mają takiej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WładysławReichelt">Wracając do sprawy uprawnień, o których mówiła posłanka Blida, uważam, że wymagania stawiane w Prawie budowlanym, a także we wniosku mniejszości, są za bardzo rygorystyczne i nie odpowiadają gospodarce rynkowej. Podam przykład: w latach osiemdziesiątych trzech moich przyjaciół - mówiłem już to na posiedzeniu komisji - wybudowało trzy kurniki pod Nową Solą - zgodnie z uprawnieniami, z zatwierdzeniami, z ustanowionym inspektorem nadzoru, z wszelkimi wymogami. Zostały one odebrane i dopuszczone do użytku. Kiedy w kurnikach były młode kurczaki, spadł pierwszy śnieg i trzy dachy się zawaliły. Moi przyjaciele odwołali się do pomocy górali na Podkarpaciu, nie mających żadnych uprawnień, i górale ci postawili im kurniki, które do dzisiaj im służą i przynoszą korzyść.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#WładysławReichelt">Cieszy mnie również, że posłanka Blida zwróciła uwagę na to, że w Prawie budowlanym, które mamy uchwalić, nie są należycie chronione interesy właścicieli nieruchomości. I właśnie, jako przedstawiciel klubu liberałów, tym zagadnieniem, tym zapisem w Prawie budowlanym chciałem się zająć. Mam kilka konkretnych wniosków. W celu należytej ochrony interesów właścicieli należy art. 47 projektu nadać zupełnie nowe brzmienie. Treści tego artykułu nie będę czytał, tylko ograniczę się do uzasadnienia; treść przekażę posłowi sprawozdawcy. Art. 47 projektu przewiduje — z uwagi na konieczność wykonania robót budowlanych — daleko idącą ingerencję w sferę prawną właściciela sąsiedniego gruntu, budynku lub lokalu. Uznając taką konieczność, należy jednak zapewnić właścicielowi co najmniej taki zakres ochrony, jaki przewidują przepisy Kodeksu cywilnego dla tzw. stosunków sąsiedzkich. W szczególności chodzi o art. 147 Kodeksu cywilnego, uzależniający — co do zasady — wejście na grunt sąsiedni i korzystanie z niego (w ściśle określonym zakresie) od zgody właściciela gruntu. Dlatego też również w projekcie Prawa budowlanego należy wymagać zgody właściciela (w razie nie ustalonego stanu prawnego nieruchomości zgody samoistnego jej posiadacza), a nie najemców poszczególnych lokali. Najemca w żadnym razie nie może być chroniony bardziej aniżeli właściciel, a ponadto nie można dopuszczać do powstawania w praktyce sytuacji, w której najemca (najemcy) podejmie decyzję sprzeczną z wolą właściciela. Wydaje się, że dostateczną ochronę zapewniają najemcom przepisy Kodeksu cywilnego oraz Prawa lokalowego o ochronie stosunku najmu. Jest bowiem kwestią „wewnętrzną”, tj. należącą do stosunków tylko między właścicielem a najemcami, to czy właściciel może ewentualnie ponosić konsekwencje, i jakie, wobec najemcy, który zgodził się na wejście do budynku lub lokalu w związku z robotami budowlanymi. Po drugie, należy zapewnić właścicielowi odszkodowanie za wszelkie wynikłe stąd szkody. Dlatego nie jest wystarczający przepis projektu odsyłający do Kodeksu cywilnego, gdyż przepisy kodeksu uzależniają odpowiedzialność odszkodowawczą od winy, którą trzeba przecież udowodnić. Natomiast inwestor powinien ponosić odpowiedzialność nie na zasadzie winy, lecz na zasadzie ryzyka, tj. ponosić odpowiedzialność za wszelkie szkody wynikłe z wkroczenia na sąsiednią nieruchomość. Zajęcie lub korzystanie z sąsiedniej nieruchomości może być długotrwałe i niezwykle uciążliwe dla właściciela. Dlatego też należy zapewnić właścicielowi możliwość domagania się odpowiedniego wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotu jego własności.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#WładysławReichelt">Uważamy, że do art. 72 projektu należy dodać przepis, oznaczony roboczo jako art. 72a, o następującej treści: „W odniesieniu do budynków i lokali pozostających w dyspozycji właściwych organów gminy, określone przepisami rozdziału 6 obowiązki właścicieli lub zarządców w zakresie utrzymania obiektów budowlanych, jak również przewidziane tymi przepisami obowiązki ponoszenia związanych z tym kosztów, obciążają gminę”. Dlaczego tak? Wiele przepisów rozdziału 6 ustawy nakłada na właścicieli budynków bardzo uciążliwe i związane z ponoszeniem niemałych kosztów obowiązki. Aby uniknąć przeredagowywania wielu przepisów, co na obecnym etapie prac legislacyjnych mogłoby się okazać niewykonalne, należy postulować dodanie jednego, ogólnego przepisu jak gdyby przerzucającego obowiązki (i związane z tym koszty) utrzymania budynków zajmowanych przez najemców na podstawie decyzji administracyjnych na gminy, w których dyspozycji lokale te pozostają. Przepis ten wydaje się niezbędny do czasu przywrócenia właścicielom budynków i lokali — podlegających szczególnemu trybowi najmu — prawa do swobodnego nimi dysponowania oraz ustalania reglamentowanych przepisami stawek czynszu najmu za te lokale, co najmniej w takiej wysokości, aby zapewniały one właścicielom realną możliwość pokrycia kosztów wykonania obowiązków w zakresie utrzymania obiektów budowlanych, ciążących na nich z mocy przepisów rozdziału 6 ustawy. W przeciwnym razie projektowane przepisy stanowić będą jaskrawy przykład przerzucania na barki właścicieli budynków i lokali wszelkich ciężarów związanych z utrzymaniem budynków i lokali z jawną i niczym nie uzasadnioną korzyścią dla najemców chronionych przed rozwiązaniem stosunku najmu i opłacających czynsze według stawek urzędowych, nie zapewniających pokrycia kosztów utrzymania substancji budynku.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#WładysławReichelt">Zmian wymagają także art. 78 i 79. Zaproponować można następujące poprawki. W art. 78 należałoby wykreślić w całości ust. 2. Nie do przyjęcia jest, aby organ obciążał właścicieli budynków kosztami zarządzonych przez siebie opinii i ekspertyz. Skoro nie wierzy i potrzebuje ekspertyzy, to niech sam na swój koszt, a nie właściciela, to wykona. Jeśli chodzi o art. 79, to dotychczasową treść tego artykułu należy oznaczyć jako ust. 1 i dodać do niego drugie zdanie w brzmieniu: „Do pokrycia wynikających stąd kosztów obowiązane są osoby ponoszące odpowiedzialność za zaistniałą katastrofę budowlaną”. Należy też dodać ust. 2 w brzmieniu: „W odniesieniu do budynków pozostających w dyspozycji właściwych organów gminy obowiązek usunięcia skutków katastrofy budowlanej ciąży na gminie”. Uzasadniam te zmiany. Wprowadzenie przepisu o obowiązku poniesienia kosztów likwidacji skutków katastrofy przez osoby za to odpowiedzialne jest wyraźnym potwierdzeniem zasady, iż wszelkie finansowe konsekwencje ponosić powinien ten podmiot, który podjął działania, z których katastrofa wynikła, lub też zaniechał działań, do których był zobowiązany. Z tych samych powodów postuluje się wprowadzenie do projektu przepisu ust. 2, gdyż w powyżej proponowanych zmianach odpowiednich przepisów rozdziału 6 ustawy właśnie gminy obciążono obowiązkami związanymi z utrzymywaniem obiektów budowlanych w należytym stanie.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#WładysławReichelt">Z art. 90 należy wykreślić pkt 6 z przyczyn np. formalnoprawnych. Punkt 6 wyróżnia się na tle pozostałych, przewidzianych w tym przepisie wykroczeń. Wszystkie one są bowiem wykroczeniami „z działania”, tzn. karane są w istocie określone pozytywne czyny sprawcy, natomiast pkt 6 karze zaniechanie i to bez względu na to, czy brak kontroli i oceny stanu technicznego spowodował jakiekolwiek negatywne skutki. Karać nie za działanie, lecz za zaniechanie można tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach — to jest generalna zasada.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#WładysławReichelt">Z przyczyn merytorycznych nie do przyjęcia jest stosowanie represji karnej wobec właścicieli budynków i lokali podlegających szczególnemu trybowi najmu w sytuacji, gdy urzędowe czynsze najmu nie pokrywają nawet bieżących kosztów eksploatacji budynków. W ten oto sposób jawnie zmusza się właścicieli tych budynków i lokali pod groźbą karnej represji do ich utrzymania w tym celu, aby organy gminy mogły nimi dysponować na podstawie przepisów prawa lokalowego. Zagrożony karą właściciel ma obowiązek przeglądu technicznego budynków, którymi dysponuje nie on, lecz w istocie państwo, przydzielając je decyzjami administracyjnymi, podyktowanymi rzekomą troską o ich stan techniczny. Nasuwa to nieodparcie porównanie ze znanymi w przeszłości obowiązkowymi dostawami rolników, również penalizowanymi w trosce o obywateli. Ponieważ państwo doprowadziło do powstania szczególnego trybu najmu, to tylko państwo, a nie konkretny właściciel, powinno ponosić wynikające stąd negatywne skutki braku środków na utrzymanie objętych kwaterunkiem budynków wielomieszkaniowych i w żadnym razie nie powinno przerzucać ich na właścicieli tych budynków.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AndrzejKern">Polskie Stronnictwo Ludowe reprezentuje w tej dyskusji pan poseł Stanisław Żelichowski.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#StanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed wojną mieliśmy ligę kolonialną, nie mając kolonii. Dzisiaj będziemy mieli prawdopodobnie prawo budowlane, nie mając praktycznie budownictwa, ponieważ dystans, który dzieli nas od zaspokojenia potrzeb społecznych, jest chyba dłuższy niż droga z Polski na Madagaskar.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#StanisławŻelichowski">Uważamy jednak w Polskim Stronnictwie Ludowym, iż dobre prawo budowlane jest jednym z warunków poprawy sytuacji w tej, jakże ważnej społecznie dziedzinie gospodarki. Aby tak się stało, prawo budowlane musi być elementem polityki gospodarczej państwa, polityki wspólnej dla wszystkich ugrupowań koalicyjnych, której niestety obecnie brakuje. Wiele ugrupowań tworzących koalicję zachowuje się tak, jak ten przybysz ze Wschodu, który najpierw skradł rolnikowi koguta, a później intensywnie pomagał go szukać.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#StanisławŻelichowski">Mieliśmy takie przykłady w tej Izbie, że głosowano przeciwko finansowemu wsparciu rolnictwa, a za kilka dni te same ugrupowania protestowały, że tego wsparcia nie ma. Podobnie było, jeśli chodzi o sferę budżetową, o jej niedowartościowanie.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#StanisławŻelichowski">Pan minister budownictwa, naszym zdaniem, jest jasnym punktem w rządzie pani premier Suchockiej i zajmuje się tym, co leży w kompetencji jego resortu. To jest na pewno duży plus. Minister ma na pewno duże trudności z uwagi na to, iż brakuje spójnego programu gospodarczego rządu, w którym budownictwo jako jego część składowa mogłoby stać się turbiną rozkręcającą naszą gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#StanisławŻelichowski">Chwaląc dobre strony projektu pragnę podkreślić, że z dużym uznaniem odnosimy się do ukrócenia samowoli budowlanej, w przeszłości bowiem wiele terenów — z różnych względów atrakcyjnych — zostało zabudowanych „na dziko”, głównie przez różne wpływowe osoby. Zgodnie z przedłożeniem projektu, każdy kto narusza prawo, musi mieć świadomość, iż nie tylko marnotrawi własne środki zaangażowane w proces inwestycyjny, ale jeszcze dodatkowo grozi mu za to kara.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#StanisławŻelichowski">Na uznanie zasługuje również to, że uwzględniono potrzeby ludzi niepełnosprawnych. Tysiące naszych rodaków, skrzywdzonych przez los, ma takie samo prawo czuć się swobodnie w swoim sztucznym otoczeniu, jak każdy w pełni zdrowy człowiek. Już jest absolutnie czas najwyższy, aby zmusić projektantów do projektowania, a wykonawców do realizacji budynków, szczególnie publicznego przeznaczenia, dostępnych dla każdego, to znaczy także dla inwalidy na wózku czy niewidomego.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#StanisławŻelichowski">Pozytywnie oceniamy wiele elementów tego projektu i można by je tu wymienić. Uważamy jednak, iż istotne jest to, czego w nim brakuje i co trzeba naprawić, np. jeśli chodzi o rozwiązania w jakimś sensie kontrowersyjne. Naszym zdaniem powyższy projekt winien być rozpatrywany łącznie z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym. I tak np. wymóg zawarty w art. 4, dotyczący harmonijnego wiązania obiektu budowlanego z krajobrazem i otoczeniem, odnosi się do przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym, a nie do prawa budowlanego. Podobnych odniesień do zagospodarowania przestrzennego jest w przedłożonym projekcie więcej.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#StanisławŻelichowski">Dużym mankamentem jest nieuwzględnienie przetargów publicznych na roboty budowlane. Mówiła o tym pani poseł Blida. Nie chcę tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#StanisławŻelichowski">W projekcie pominięto problem materiałów importowanych w budownictwie. Polskę w ostatnich trzech latach zalewają tandetne materiały importowane zarówno ze Wschodu, jak i z Zachodu Europy. Materiały powyższe nie mają bardzo często atestów technicznych czy higienicznych. Jak się dowiadujemy ostatnio, budynek, który EWG zafundowała sobie w Brukseli, musi być zamknięty z powodu złej jakości materiałów użytych do jego wykończenia. Ile tego typu materiałów trafiło już na polski rynek - nikt dokładnie nie wie. Wyrażam przekonanie, że należałoby udzielić tu właściwej delegacji panu ministrowi w celu rozwiązania tego problemu i powstrzymania tej radosnej twórczości zaopatrzeniowej.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#StanisławŻelichowski">Należy również powstrzymać inwazję niektórych jednostek w zakresie projektowania - wszędzie tam, gdzie tworzą się obecnie na rynku. Ta twórczość, wykonywana często przez osoby niekompetentne, niedoświadczone, już zaowocowała budowlami niefunkcjonalnymi, szpetnymi i niebezpiecznymi dla otoczenia, jako że wykonawcy mają często takie samo doświadczenie, jak i projektanci, czyli krótko mówiąc - nie mają żadnego. Należałoby tu rozważyć stosowanie koncesji, reglamentacji lub innych ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#StanisławŻelichowski">Niedawno pokazano w telewizji reportaż, jak dwóch dziennikarzy założyło przychodnię lekarską i nieomal nie zaczęli leczyć ludzi. Obawiam się, że podobne możliwości istnieją dzisiaj również w budownictwie. Należy się tego wystrzegać.</u>
          <u xml:id="u-170.11" who="#StanisławŻelichowski">Wysoki Sejmie! Charakter budownictwa, jego trwałość, zanikanie robót nie mogą ograniczyć wymagań stawianych ludziom jedynie do wykształcenia i praktyki. Należałoby bardzo mocno wyartykułować wymagania w zakresie etyki zawodowej. Znacznie więcej można się w tym wypadku spodziewać po stosowaniu norm etycznych niż zawodowych. Uprawnienia więc do wykonywania zawodu w budownictwie winny mieć charakter środowiskowy, a nie tylko administracyjny. Realizacja tego będzie możliwa z chwilą utworzenia instytucji, o których wspominał poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-170.12" who="#StanisławŻelichowski">Pragnę również zaznaczyć, iż w komisji - jest to również wniosek mniejszości - proponowano zrezygnować ze zdawania egzaminu w celu zdobycia uprawnień budowlanych i zakończenie tego procesu jedynie złożeniem oświadczenia osobistego. Chciałbym wiedzieć, czy posłowie składający taki projekt, byliby również za tym, aby operował ich chirurg, który nie ma żadnego doświadczenia, tylko złożył oświadczenie osobiste, że potrafi taką operację przeprowadzić? Te wymagania należałoby w tym zakresie znacznie - naszym zdaniem - zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-170.13" who="#StanisławŻelichowski">Poważnym mankamentem jest również brak dostatecznych wymagań kontroli jakości zarówno w projektowaniu, jak i wykonawstwie. EWG wprowadza kontrolę systemową i podobne rozwiązania należałoby stosować również w Polsce. (Tymczasem pominięto również problem dotyczący wymagań związanych z magazynowaniem artykułów spożywczych). Istnieje obawa, że sformułowanie wymagań określonych w projekcie potrwa dość długo, gdyż dotyczy zarówno poszczególnych materiałów, jak i wszystkich tych materiałów użytych w pomieszczeniach, co wymaga dogłębnych studiów i analiz.</u>
          <u xml:id="u-170.14" who="#StanisławŻelichowski">Niektóre określenia zawarte w projekcie są nieprecyzyjne lub wieloznaczne, jak np: teren, proces budowlany. Należałoby to ujednolicić. W art. 9 zaproponowano bardzo skomplikowane i zbiurokratyzowane postępowanie, które na pewno wymaga uproszczenia.</u>
          <u xml:id="u-170.15" who="#StanisławŻelichowski">Niezależnie od uwag, które wymieniłem, a które znajdują się we wnioskach mniejszości czy w delegacji udzielonej ministrowi budownictwa, uważam, że należałoby możliwie szybko zaakceptować powyższy projekt, o co również wnoszę.</u>
          <u xml:id="u-170.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Tromskiego w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Roberta.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#AndrzejKern">Roberta Tromskiego, bardzo przepraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#RobertTromski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wystąpieniu pana posła sprawozdawcy musiałem zmienić treść swojego wystąpienia, ale dlaczego, to za chwilę opowiem.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#RobertTromski">Prawie rok trwały prace nad nowym prawem budowlanym, szkoda tylko, że nie udało się jednocześnie pracować nad projektem pod nazwą - o zagospodarowaniu przestrzennym. To jest to, o czym tutaj mówił pan poseł Reichelt. Sądzę, że gdyby udało się pracować jednocześnie nad tymi dwoma ustawami, można by uznać, że problem przepisów związanych z pojęciem budownictwa byłby bardziej kompleksowy.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#RobertTromski">Jak oceniam przebieg prac podkomisji i komisji nad tym dokumentem? Myślę, że mimo różniących nas poglądów politycznych i światopoglądowych udało się stworzyć dokument jasny i czytelny. Prace, w mojej ocenie, przebiegały bardzo sprawnie. Był to, być może, efekt tego, że ustawa nie ma zbyt dużego znaczenia politycznego, jest raczej ustawą „rzemieślniczą”. O prawie zgodności poglądów może świadczyć fakt, że podkomisja, której byłem członkiem, jednogłośnie odrzuciła rządową propozycję utworzenia Państwowej Inspekcji Budowlanej, wychodząc z założenia, że jest to próba niepotrzebnego rozbudowywania administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#RobertTromski">Istotną zmianą do obowiązujących przepisów, zdaniem mojego klubu, jest podejście do tzw. samowoli budowlanej - art. 91 proponowanej ustawy mówi o karze pozbawienia wolności nawet do dwóch lat. Może ten fakt będzie początkiem końca anarchii w polskim budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#RobertTromski">Po tak wyczerpującym sprawozdaniu, przedstawionym przez pana posła Kisiliczyka, trudno jeszcze coś dodać w znaczeniu merytorycznym. Klub Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za przyjęciem ustawy w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisję Ustawodawczą, z wyjątkiem art. 86, czyli opowie się za wnioskiem mniejszości nr 7. Mój klub stoi na stanowisku, że specjalistyczny nadzór budowlany powinien ograniczać się wyłącznie do resortów obrony narodowej i spraw wewnętrznych. Wynika to z potrzeby obronności i bezpieczeństwa kraju. Uważamy, że każdy inny specjalistyczny nadzór budowlany powinien być podporządkowany ministerstwu budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Dzierżyńskiego, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AntoniDzierżyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładany dzisiaj Wysokiej Izbie projekt ustawy Prawo budowlane jest owocem blisko rocznej pracy podkomisji, a następnie połączonych komisji. Przebieg tych prac przedstawił wyczerpująco pan poseł sprawozdawca. Jako członek podkomisji dodam tylko, że projekt rządowy został poddany szerokim konsultacjom w środowiskach zawodowych zajmujących się budownictwem. Do komisji wpłynęło kilka kilogramów materiałów zawierających opinie i propozycje zmian Prawa budowlanego, nie zmienianego od blisko 20 lat. Niepokoić może jedynie znikoma ilość opinii i uwag ze strony organów administracji rządowej i samorządowej, które będą egzekutorami Prawa budowlanego. Dodam, czego przez skromność nie powiedział pan poseł sprawozdawca, że wszystkie, podkreślam, wszystkie zgłoszone uwagi, opinie i propozycje zostały wzięte pod uwagę i były rozpatrywane w trakcie prac podkomisji, choć nie wszystkie uzyskały akceptację posłów.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#AntoniDzierżyński">Odnosząc się merytorycznie do projektu ustawy Prawo budowlane zwrócę uwagę Wysokiej Izby na kilka istotnych rozstrzygnięć. Nowa ustawa zdecydowanie kładzie tamę samowoli budowlanej. Komisja nie uległa presji wyrazicieli stanowiska, że ten, kto ma pieniądze, może budować gdzie chce i jak chce. Na podkreślenie zasługuje wola ochrony interesu publicznego i osób trzecich, które w Prawie budowlanym znalazły ochronę prawną. W tej materii projekt ustawy na drodze do doskonałości zatrzymuje się po kilku krokach. Nie było na przykład zgody na wprowadzenie obligatoryjnych konkursów na projekty obiektów publicznych. Nie znalazła również akceptacji komisji propozycja młodych architektów - członków SARP, aby jednym z warunków uzyskania uprawnień budowlanych do projektowania była możliwość oceny kwalifikacji projektanta również na podstawie jego prac w postaci tzw. teczki projektów, a nie tylko przez samo stwierdzenie trzyletniej pracy w biurze projektów. Ale rozumiem tu opór przeciwników tego rozwiązania. Tam gdzie chodzi o konkurencję i pieniądze, tam nie ma miejsca na sentymenty. I może sobie Sejm uchwalać apele, uchwały o sytuacji młodego pokolenia, ale gdy dochodzi do konkretów, kończą się dobra wola i ciepłe słowa. Można dużo mówić o młodzieży, ale gdy chodzi o jej dowartościowanie, danie jej szansy poprzez dokonanie konkretnego zapisu w ustawie, to już nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#AntoniDzierżyński">Podobną argumentację można przytoczyć, jeśli chodzi o egzaminy na uprawnienia budowlane. Dla mniej zorientowanych pań i panów posłów powiem, że chodzi tu o zdanie egzaminu przed państwową komisją ze znajomości przepisów techniczno-budowlanych, przepisów bezpieczeństwa pracy, a także przepisów z innych dziedzin, pozornie nie mających nic wspólnego z budownictwem, jak np. Prawo o ruchu drogowym, o kolejach, o drogach, o ochronie gruntów. Trudno przecież przewidzieć, z jakimi przepisami będzie miał do czynienia w przyszłej praktyce zawodowej projektant czy kierownik budowy. I nie wierzę, by jakakolwiek komisja egzaminacyjna mogła stwierdzić, że delikwent już wszystko zna, umie i zasługuje na uzyskanie uprawnień budowlanych. Zdobywanie wiedzy praktycznej i znajomości coraz to nowych przepisów to proces samokształcenia, który trwa przez całe życie zawodowe. I cóż z tego, że kandydat zda ten egzamin, kiedy w trakcie swojej kariery zawodowej będzie się spotykał z coraz to nowymi przepisami i technologiami. Mimo tej argumentacji nie znalazł uznania wysokich komisji mój wniosek, aby kandydat do uzyskania uprawnień budowlanych, oprócz odpowiedniego wykształcenia, odpowiedniej praktyki zawodowej, zamiast egzaminu składał oświadczenie o znajomości przepisów. Wydaje się, że kilkudziesięcioletnia praktyka komunistyczna składania kulfonów na dokumentach, przy braku odpowiedzialności za podpis, ciąży na niektórych i do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#AntoniDzierżyński">Jednym z poważniejszych osiągnięć projektodawców ustawy, które znalazło pełne uznanie posłów i ekspertów, jest personalizacja praw i obowiązków uczestników procesu budowlanego. Wyraża się to w jasnym, czytelnym określeniu praw i obowiązków projektanta, kierownika budowy, inspektora nadzoru oraz przypisaniu tych obowiązków i odpowiedzialności konkretnym osobom, a nie instytucjom, w których oni są zatrudnieni. Tak więc kierownik budowy czy inspektor nadzoru odpowiada za czynności i decyzje podejmowane na budowie nie przed swoim zwierzchnikiem służbowym czy pracodawcą, ale przed Prawem budowlanym. Tu dygresja. Choć dużo mówi się w tej Wysokiej Izbie o praworządności, o rządach prawa i mówi się o nich w kategoriach politycznych, to, o paradoksie, inżynierowie i technicy potrafili w tej omawianej dzisiaj ustawie ustanowić właśnie rządy prawa.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#AntoniDzierżyński">Na koniec jeszcze odnotuję jedną istotną zmianę w projektowanej ustawie w stosunku do jej poprzedniczki z 1974 r. Obecna ustawa znosi obligatoryjną wieloszczeblowość opracowań projektowych. W toku prac komisji złożyłem wniosek mniejszości o zachowanie instytucji projektu wstępnego mogącego stanowić podstawę do wydania pozwolenia na budowę po to, aby uniknąć kosztów opracowywania kompletnego projektu technicznego, a to na wypadek, gdyby nie doszło do wydania pozwolenia na budowę. Intencją tego rozwiązania było dokonanie zapisu zabezpieczającego nieodpowiedzialnego inwestora, który funduje sobie kosztowny projekt i nie spełniając wymaganych warunków nie uzyskuje pozwolenia na budowę (takie propozycje i uzasadnienia przewijały się również w niektórych nadesłanych opiniach i uwagach). Jednak po ponownym przemyśleniu tego problemu wycofuję wniosek mniejszości do art. 29, ufając, że w gospodarce rynkowej, do której podobno zmierzamy, i przy skromnych środkach finansowych przeznaczonych na inwestycje, inwestor będzie zmuszony kilka razy przyjrzeć się każdej złotówce, zanim ją z pożytkiem przeznaczy. Obyś nie zawiódł mnie i moich wyborców, inwestorze, zwłaszcza tych, których groszem publicznym dysponujesz! Te ostatnie słowa są intencją mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, w którego imieniu wnoszę o uchwalenie projektu ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#AndrzejKern">Stanowisko klubu „Solidarność” zaprezentuje nam teraz pan poseł Jerzy Niczyperowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JerzyNiczyperowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z dużą satysfakcją zabieram głos w drugim czytaniu projektu ustawy Prawo budowlane z druków nr 124 i 733. Satysfakcja jest tym większa, iż uniknęliśmy wydania tej ustawy w pierwotnym przedłożeniu rządowym w formie dekretu, co przewidywał rządowy projekt ustawy o upoważnieniu Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (druki nr 728, 728-A art. 1 pkt 6). Właściwie trudno było nam, nielicznym zresztą w tej Izbie reprezentantom szeroko pojętego budownictwa, zrozumieć, jakim dobrem kierowali się autorzy ustawy Prawo budowlane, aby wydać ją dekretem, podczas gdy jej tekst był przygotowywany do drugiego czytania i projekt tej ustawy został poprawiony w stosunku do pierwotnego przedłożenia rządowego w czasie trwającej blisko rok intensywnej pracy podkomisji oraz połączonych Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej i Ustawodawczej. Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej zdołała zebrać opinie wszystkich liczących się w kraju środowisk budowlanych, w tym organizacji związków zawodowych. Pracowaliśmy z liczną grupą ekspertów, najwybitniejszych polskich inżynierów budowlanych, architektów i prawników. Dlatego - powtarzam - zabierając dzisiaj głos cieszę się, że ta praca nie poszła na marne, że po nieudanych próbach uchwalenia ustawy przez Sejm poprzedniej kadencji teraz mamy szansę ją uchwalić. Na ustawę tę czeka nie tylko środowisko pracowników budowlanych; dotyczy ona wszystkich, którzy podejmą trud budowania w nowych warunkach ustrojowych państwa, i w pewnym zakresie dotyczy wszystkich użytkowników budowli i budynków.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoka Izbo, satysfakcja z przedłożenia rządu i komisji nie jest jednak pełna. Uważałem zawsze, że procedowanie w odniesieniu do Prawa budowlanego winno być jednoczesne z procedowaniem w odniesieniu do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, ustawy te bowiem wzajemnie się uzupełniają. Niestety, tak się nie stało. Projekt ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym wpłynął do Sejmu 3 miesiące po projekcie Prawa budowlanego. Dopiero po 8 miesiącach od daty otrzymania go przez Sejm projekt ustawy znalazł się na porządku dziennym Wysokiej Izby w pierwszym czytaniu. Nie czas, aby dociekać powodów tej zwłoki. Chcę jednak powiedzieć, że mimo starań tak Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, jak i mojego klubu NSZZ „Solidarność”, Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów nie okazały dostatecznego zrozumienia problemu i zainteresowania nim — a wielka szkoda. W tej chwili projekt ustawy znajduje się w trakcie intensywnych prac podkomisji; prace te są znacznie zaawansowane. Ustawa jest opracowana przez zespół prawie w tym samym składzie, który zajmował się projektem Prawa budowlanego. Mam zatem nadzieję, że współzależne ustalenia obu ustaw będą zbieżne.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JerzyNiczyperowicz">Mam również wielką nadzieję, że zdumiewający fakt zamieszczenia tej w końcu konstytucyjnej ustawy w drukach nr 728 i 728-A projektu ustawy o dekretach jest zwykłą, acz karygodną pomyłką urzędnika, nie rozumiejącego istoty rozstrzygnięć proponowanych w tym projekcie, i że ustawa ta zostanie niezwłocznie z owego wykazu dekretów wykreślona.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoki Sejmie, wydawało mi się, że tych kilka słów jest konieczne dla wyjaśnienia szerokiej opinii publicznej, często zdezorientowanej enuncjacjami prasowymi o długim okresie powstawania Prawa budowlanego, jak w rzeczywistości przebiegała nasza praca. Wypowiedzi prasowe niektórych urzędników rządowych krytykujących Sejm za wydłużanie czasu pracy nad projektem ustawy zdają się świadczyć o korzystaniu na bieżące potrzeby z argumentów nie popartych faktami bądź o braku rozeznania w materii zawartej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoka Izbo, chciałbym w dużym skrócie, ze względu na ograniczony czas wystąpienia, odnieść się do niektórych najważniejszych korekt czy zmian, które podkomisja i połączone komisje wniosły do przedłożenia rządowego, a które, jak sądzę, w dużym stopniu decydują o walorach projektu zamieszczonego w druku sprawozdania połączonych komisji (druk nr 733).</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#JerzyNiczyperowicz">Po pierwsze: W art. 3 został rozszerzony tzw. słowniczek zawierający definicje określeń użytych w ustawie, co przy konsekwentnym stosowaniu tych określeń w tekście ustawy znacznie poprawia jej czytelność. Wprowadzenie do ustawy powszechnie używanego pojęcia „małej architektury” zapobiegnie niedomówieniom i spowoduje wygaszenie sporów wynikających z dowolnego podejścia do sprawy wydawania bądź niewydawania pozwoleń na tego typu obiekty.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#JerzyNiczyperowicz">Po drugie: W rozdz. 2 poprawiono i uzupełniono zakres oceny działań technicznych wymagających posiadania uprawnień do pełnienia samodzielnych funkcji w budownictwie oraz sprecyzowano zasady uzyskiwania tych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#JerzyNiczyperowicz">Tu na marginesie chcę podkreślić, iż za niezwykle ważną nowość uważam zapis w rozdz. 11 art. 106 o przekazaniu izbom zawodowym — z chwilą utworzenia tych izb — wszelkich spraw związanych z uzyskiwaniem uprawnień budowlanych (w tym egzaminowanie w celu udzielenia uprawnień), a także innych dotychczas będących w gestii wojewody spraw dotyczących pracowników budownictwa. W wyniku długiej dyskusji w tej sprawie zdecydowano, że problem izb zawodowych nie będzie przedmiotem niniejszej ustawy, lecz osobnego rozstrzygnięcia ustawowego. Mamy zapewnienie ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa o przygotowaniu rządowego projektu ustawy o samorządzie zawodowym, tak w budownictwie, jak i oddzielnie w odniesieniu do urbanistyki i architektury. Według zapewnień dyrektora departamentu w ministerstwie pana Roberta Dziwińskiego, prace nad projektem ustawy są zaawansowane i niebawem trafią do Sejmu. Związek nasz i reprezentujący go klub parlamentarny NSZZ „Solidarność” były zawsze zwolennikami samorządów zawodowych, które oprócz tego, że będą gwarantowały tworzenie i przestrzeganie zasad etyki zawodowej, staną się naturalnym sojusznikiem związku przy rozstrzyganiu spraw pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#JerzyNiczyperowicz">Po trzecie: W rozdz. 4 uzupełniono, skonkretyzowano i uporządkowano zasady, zakres i tryb udzielania pozwolenia na budowę. Ustalono katalog obiektów, na których budowę nie potrzeba pozwolenia, wystarcza zgłoszenie, bądź nie wymaga się żadnych czynności w tym zakresie. Zdaniem naszego klubu, wykładnia ta jest czytelna i zmierza do ograniczenia sporów w tych kwestiach. Wprowadzono jednocześnie określenie pojęcia „projekt budowlany”, który to projekt stanowi podstawę do wydania pozwolenia na budowę, likwidując pojęcie „projekt wstępny” czy „jednostadiowy”, co wyjaśnia i upraszcza procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę.</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#JerzyNiczyperowicz">Po czwarte: Zaostrzono przepisy dotyczące samowoli budowlanej. W miejsce obwarowanego wieloma zastrzeżeniami art. 37 obecnie obowiązującej ustawy, pod panowaniem której właściwie trudno rygorystycznie wyegzekwować dokonanie rozbiórki budynku, którego lokalizacja, wygląd i stopień bezpieczeństwa użytkowania urągają wszelkim zasadom i prawu — wprowadzono art. 48–53 z uzupełnieniami — które jednoznacznie zapobiegają nieładowi budowlanemu. Już sam art. 48, stanowiący o decyzji rozebrania każdego obiektu budowlanego będącego w budowie (lub wybudowanego) bez pozwolenia na budowę czy zgłoszenia, winien skłaniać potencjalnych bałaganiarzy do zaniechania pomysłu działalności budowlanej sprzecznej z prawem.</u>
          <u xml:id="u-176.10" who="#JerzyNiczyperowicz">Po piąte: Za jedną z najważniejszych zmian w stosunku do przedłożenia rządowego mój klub uważa, i ja osobiście też, zmodyfikowanie rozdz. 8 projektu ustawy. Modyfikacja polega na wyeliminowaniu spośród organów nadzoru budowlanego Państwowej Inspekcji Budowlanej — zdaniem komisji, a także klubu NSZZ „Solidarność” — biurokratycznego i niezwykle kosztownego aparatu, nie przynoszącego żadnych wymiernych zysków dla budownictwa. Według poprawionej wersji, funkcje te będą spełniane przez organa nadzoru architektoniczno-budowlanego w urzędach administracji rządowej, przy czym organem naczelnym będzie minister gospodarki przestrzennej i budownictwa. Likwidacja Państwowej Inspekcji Budowlanej przyniesie coroczne wielomiliardowe oszczędności w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-176.11" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoki Sejmie, wskazałem tylko na kilka ważniejszych zmian w sprawozdaniu komisji w stosunku do przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-176.12" who="#JerzyNiczyperowicz">Chciałbym teraz odnieść się do wniosków mniejszości złożonych w trakcie prac połączonych Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-176.13" who="#JerzyNiczyperowicz">Zacznę od wniosku trzeciego, którego w części jestem autorem. We wniosku tym, dotyczącym art. 18 ust. 2, proponuje się, aby inwestor był zobowiązany do ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie, podczas gdy zapis projektu pozostawia do uznania inwestora, czy będzie chciał ustanowić inspektora, czy też nie. Mój klub nie wyobraża sobie, by można dopuścić do dowolności w tym względzie. Całkowicie podzielam tę opinię. Brak nadzoru inwestorskiego już „ćwiczyliśmy” pod rządami poprzedniej ustawy. I jakie były tego skutki? W pamiętnych latach siedemdziesiątych nastąpił kompletny spadek jakości naszych budowli i budynków; przede wszystkim w naszych mieszkaniach, na naszych klatkach schodowych trudno znaleźć proste linie styku ścian i stropów, nasze podłogi mają do 20 cm różnicy w poziomie. Aż strach pomyśleć, co tam jest w środku: Czy beton był sporządzony przy użyciu cementu? Czy w ogóle dano zbrojenie? Znam przypadek elewatora zbożowego, gdzie wytrzymałość betonu w badanych próbkach zamiast 30 Mpa wyniosła 3 Mpa. Może ktoś powie, że były to czasy państwowych inwestorów, państwowych wykonawców, a cement kradziono, bo nie można było go kupić. Otóż to prawda, ale to nie znaczy, że teraz inwestor może spokojnie zamknąć oczy na te sprawy, nawet wtedy, gdy wykonuje sam roboty systemem gospodarczym. Ustanowienie inspektora nadzoru wydaje się niezbędne. Koszt ustanowienia inspektora stanowi wielkości liczone w promilach w stosunku do kosztów, na jakie naraża się budujący niefachowiec.</u>
          <u xml:id="u-176.14" who="#JerzyNiczyperowicz">W trzecim wniosku mniejszości znajduje się również propozycja zmiany ust. 3 w art. 18. Mój klub opowiada się przeciw temu wnioskowi przeciwnie niż w wypadku obowiązku ustanowienia inspektora. Nie widzimy potrzeby wprowadzania obowiązkowego nadzoru autorskiego, i to do tego architektonicznego nadzoru. Uważamy, że należy to do decyzji inwestora. Nadzór autorski zaś można w sprawach tego wymagających zlecać za pośrednictwem inspektora nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-176.15" who="#JerzyNiczyperowicz">Nad wnioskami dotyczącymi ust. 2 i 3 należy głosować oddzielnie. Zgłaszam to w ramach poprawek.</u>
          <u xml:id="u-176.16" who="#JerzyNiczyperowicz">Jeśli chodzi o pozostałe wnioski mniejszości, to ponieważ mój limit czasu się kończy, chcę krótko powiedzieć, że klub nasz opowiada się za ich odrzuceniem. Uzasadnienie tego podam na piśmie sekretarzowi prowadzącemu listę mówców z prośbą o opublikowanie tego w trybie art. 102 regulaminu Sejmu RP.</u>
          <u xml:id="u-176.17" who="#JerzyNiczyperowicz">Pozostał jeszcze tylko wniosek końcowy. Czy można, panie marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JerzyNiczyperowicz">Praca podkomisji, a następnie obu połączonych komisji pozwala mi na postawienie wniosku o przystąpienie do trzeciego czytania Prawa budowlanego jeszcze w trakcie obecnego, 40 posiedzenia Sejmu. Klub NSZZ „Solidarność” będzie głosował za uchwaleniem ustawy zgodnie z przedłożeniem zawartym w druku nr 733 oraz za przyjęciem wniosku mniejszości dotyczącego art. 18. Uchwaleniu pozostałych wniosków mniejszości będziemy przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Bartłomieja Kołodzieja z Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BartłomiejKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany dzisiaj projekt jest kolejną, jedną z wielu, wersją modyfikującą stary dokument prawny, czyli ustawę z dnia 24 października 1974 r. Myślę, że nie ma już dzisiaj czasu na zastanawianie się - o czym wspominał pan poseł Reichelt z Polskiego Programu Liberalnego - czy nie byłoby lepiej, gdybyśmy nawiązali do starszego uregulowania prawnego, z roku 1929, znacznie bardziej szczegółowego i jednoznacznego. Przedłożony projekt w porównaniu do obecnie obowiązującego prawa generalnie ocenić można jako zmierzający we właściwym kierunku. Na szczególną uwagę zasługują zawarte w nim próby: umocnienia egzekucyjności przepisów prawnych, zaostrzenia nadzoru nad samowolą budowlaną, przeciwdziałania naruszaniu zasad prawidłowego projektowania i procesu inwestycyjnego, a także określenia zasad wykonywania zawodu i zakresu odpowiedzialności zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#BartłomiejKołodziej">Sądzę jednak, że obecny projekt ma jeszcze pewne usterki i nieścisłości, które należy usunąć w celu uzyskania tekstu przejrzystego, jednoznacznego, wewnętrznie spójnego. Po pierwsze, należałoby rozważyć, czy celowe jest utrzymywanie w projekcie artykułów mających charakter deklaracji, oczywistych, jeśli chodzi o intencje autorów, lecz nie mających jasnych podstaw prawnych, jeśli chodzi o ich egzekwowanie. Przykładem w tym wypadku może być art. 4 i art. 6. Po drugie, należy dążyć do maksymalnego sprecyzowania zapisu poprzez np. wyeliminowanie elementów dwuznacznych, umożliwiających negowanie innych przepisów zawartych w projekcie. Za przykład może tutaj posłużyć zapis ust. 4 w art. 34, pozwalający inwestorowi na ominięcie ustaleń ust. 1 i 2 tegoż artykułu oraz wymienionego wcześniej „papierowego” art. 4. Ponadto wymieniony ust. 4 art. 34 nie ujmuje sprawy konieczności zatwierdzenia planu realizacyjnego i warunku przestrzegania go. Ustęp ten należałoby, naszym zdaniem, skreślić.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#BartłomiejKołodziej">Z kolei w kilku innych artykułach projektu zawarte są zbyt szczegółowe określenia nazw stosownych ministerstw i innych organów administracji, co w dobie szybko postępującej przebudowy struktury administracyjnej państwa spowodować może konieczność ciągłych, niepotrzebnych nowelizacji. Już np. w wypadku art. 1 należałoby rozważyć, czy nie byłoby właściwsze zastąpienie sformułowania: „organy administracji państwowej” określeniem szerszym, tj.: „organy administracji publicznej”. Z kolei w art. 85 ust. 2 sformułowanie: „kierownik urzędu rejonowego” — za rok, dwa to sformułowanie może być już nieaktualne — należałoby, naszym zdaniem, zastąpić zwrotem: „kierownik stosownego urzędu będącego organem administracji publicznej”, nie jest bowiem do końca przesądzony charakter przyszłych powiatów. Podobnie należałoby postąpić w wypadku art. 87 i art. 11, w których wymienia się nazwy poszczególnych istniejących dzisiaj ministerstw. W razie, gdyby zaszły zmiany w strukturze rządu, np. połączono by ministerstwa, a jest to bardzo prawdopodobne, pojawiłaby się być może rychła konieczność aktualizacji, nowelizacji Prawa budowlanego. Naszym zdaniem, w artykułach tych należałoby wymienić tylko dziedziny wymagające specjalistycznego nadzoru budowlanego i dopisać: „w stosownych naczelnych organach administracji państwowej”.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#BartłomiejKołodziej">Z kolei w kilku innych artykułach trzeba precyzyjniej określić zawarte w nich treści, aby uniknąć nieporozumień. Już np. w art. 3 w pkt. 1 lit. a i lit. b definiując podstawowe pojęcia należałoby jednoznacznie przesądzić, czy instalacje w obiekcie budowlanym w rozumieniu prawa sięgają do rozgałęźnika wewnątrz obiektu budowlanego czy do najbliższego przyłącza z siecią infrastruktury miejskiej. Art. 5 ust. 2 określający wymagania, jakim odpowiadać powinien projektowany obiekt budowlany, będzie nieegzekwowalny, jeśli nie będzie precyzował parametrów dopuszczalnych uciążliwości, np. na granicy działki. W sprawie parametrów wypowiedzieć się powinni specjaliści branżowi, którzy powinni ustalić precyzyjne, możliwe do wyegzekwowania i jasno określone sytuacyjnie normy, np. hałas na granicy działki nie powinien przekraczać dajmy na to 35 decybeli, a światło dzienne w wypadku obiektów przeznaczonych do stałego pobytu ludzi powinno dopływać np. przez minimum 2 godziny w najkrótszym dniu w roku. Bez tych uszczegółowień słuszny w intencjach zapis będzie bądź to normą „papierową”, bądź też stanie się pożywką dla dziesiątków możliwych interpretacji i tysięcy procesów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#BartłomiejKołodziej">W art. 14, w którym wymienia się specjalności wymagające posiadania uprawnień budowlanych, proponujemy w ust. 1 dodać punkt w brzmieniu: „instalacyjnej w zakresie sieci i instalacji teletechnicznych”. Art. 17, 19 i 22 nie precyzują, naszym zdaniem, w sposób dostateczny konkretnych zakresów obowiązków poszczególnych uczestników procesu budowlanego. Jako przykład podam to, że nie ma możliwości wskazania odpowiedzialnego za błędy w sztuce budowlanej, gdy np. inwestor ani organ administracji nie wyznaczą inspektora nadzoru. Inwestor bowiem nie musi być fachowcem, a więc nie ponosi winy za wykroczenia.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#BartłomiejKołodziej">Celem bardzo ważnych artykułów, 48 i 49, jest postawienie jednoznacznych barier uniemożliwiających samowolę budowlaną. Intencję tę uznać należy za absolutnie słuszną. Jednak z jednej strony przepisy te wydają się być niezwykle ostre, np. w myśl art. 48 rozbiórka jest konieczna nawet w sytuacji, gdy uchybienie polegało na niezgłoszeniu w terminie rozpoczęcia robót budowlanych, z drugiej zaś strony zapisy rozdz. 9 - Przepisy karne, wydają się być zdumiewająco nieskuteczne. Np. art. 90 i 91 w świetle interpretacji art. 94 traktują samowolę i rażące naruszenie interesu osób trzecich jako wykroczenia. Kary będą więc niewspółmierne w stosunku do szkodliwości przewinień. Serwowane w realiach orzeczeń naszych kolegiów do spraw wykroczeń wyroki ośmieszają wręcz organ administracji wobec obwinionego. Należałoby rozważyć, czy w miejsce obecnego zapisu art. 94 nie warto by wprowadzić zapisu o karze ekonomicznej, o wymogu uiszczenia opłaty np. na rzecz samorządu, mógłby to być konkretny procent od wartości kosztorysowej budowli.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#BartłomiejKołodziej">To, Wysoki Sejmie, jedynie część szczegółowych uwag, które zgłosić by można do tego bardzo skomplikowanego i jeszcze nie w pełni dopracowanego i niezupełnie przejrzystego projektu. Myślę jednak, że jest szansa, aby po przeanalizowaniu wszystkich zgłoszonych dzisiaj uwag powstała ustawa precyzyjna i jednoznaczna, taka, na jaką od lat czekamy.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#BartłomiejKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stary, poczciwy cesarz Franciszek Józef I miał ponoć zwyczaj, gdy przedkładano mu do zatwierdzenia projekty aktów prawnych, przywoływania do siebie stójkowego - ot, pierwszego lepszego, który wpadł w ręce. (Dzisiaj lewica nazwałaby go szarym obywatelem, prawica zaś - zwykłym Polakiem.) Podtykał mu pod nos fragment projektu ustawy i pytał: Czy ty to, dobry człowieku, rozumiesz? Jeśli odpowiedź była negatywna, poczciwy, stary cesarz, nie wdając się w zbytnie dysputy, odsyłał projekt do ponownego opracowania. Wychodził bowiem z założenia, że podstawowym, niezbędnym warunkiem, by prawo było respektowane, jest jego czytelność i jednoznaczność. Uważał, że prawo musi być zrozumiałe dla przeciętnego człowieka, a nie jedynie dla uczonych prawników egzegetów. Również Trybunał Konstytucyjny Republiki Austrii - w czasach już nam współczesnych - stwierdził, że przepisy prawne wymagające do ich zrozumienia wyrafinowanej wiedzy prawniczej, benedyktyńskiej pieczołowitości i wnikliwości nie mogą mieć mocy ważącej.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#BartłomiejKołodziej">Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum stoi na stanowisku, że stary, mądry cesarz choć był ciemiężycielem Polski, akurat w tej sprawie miał rację. Sądzimy, że w omawianym dzisiaj projekcie ustawy Prawo budowlane przydałoby się również dokonanie poprawek uczytelniających często zbyt zawiły i niejednoznaczny tekst.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#BartłomiejKołodziej">Wysoki Sejmie! Reasumując, Parlamentarny Klub Porozumienia Centrum popierając generalne kierunki nowelizacji Prawa budowlanego, będzie głosował za przesłaniem projektu do komisji w celu dokonania niezbędnych poprawek, uszczegółowień i uczytelnień.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AndrzejKern">Anegdota historyczna szalenie ciekawa, ale gdyby była prawdziwa, to cesarz Franciszek Józef nie wydałby tylu aktów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, jako ostatni przed przerwą głos zabierze pan poseł Niewęgłowski z Ruchu dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#StanisławWęgłowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje nazwisko brzmi Węgłowski - na zaszczyt tak znanego nazwiska jeszcze nie zasłużyłem.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#StanisławWęgłowski">Omawiana ustawa jest istotnym ogniwem w całym łańcuchu działań tworzących proces inwestycyjny. Lepiej byłoby, żeby w pierwszej kolejności Wysoka Izba omawiała ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym, ale to też wkrótce nastąpi. Najważniejszym zadaniem, jakie powinno spełniać Prawo budowlane, jest maksymalne uproszczenie procedur administracyjnych, jednakże z zachowaniem ochrony praw osób trzecich, bezpieczeństwa, ochrony środowiska, a także wymogów estetyki i synchronizacji z otoczeniem. Podkomisja poświęciła wiele czasu i trudu, aby te wymogi zostały spełnione. Duża w tym zasługa pana posła Jana Kisiliczyka i dzielnie go wspierającego pana posła Jerzego Niczyperowicza, którzy działając w podkomisji, pan Kisiliczyk jako przewodniczący, poświęcili wiele czasu, aby wypracować możliwie optymalny projekt ustawy. Jest to ważne osiągnięcie i liczący się także krok na drodze do rozwiązania jakże bolesnego problemu mieszkaniowego. Każda regulacja prawna - a ustawa sejmowa w szczególności - musi być rezultatem rozwiązań kompromisowych. To te kompromisy są powodem wniosków mniejszości, do których chciałbym się pokrótce ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#StanisławWęgłowski">We wniosku mniejszości nr 1 autorzy opowiadają się za obligatoryjnym obmiarem robót i wniosek ten w warunkach szerzącej się obecnie korupcji jest ze wszech miar zasadny. Chciałbym go podtrzymać, a klub RdR udzieli mu poparcia.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#StanisławWęgłowski">We wniosku mniejszości nr 2 autorzy chcieliby zastąpić egzamin ze znajomości przepisów prawnych i technicznych zwykłym oświadczeniem. Jest to procedura, która może zaowocować procesami sądowymi, a nawet katastrofami budowlanymi. Wypowiadamy się przeciw temu wnioskowi.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#StanisławWęgłowski">Wniosek nr 3 - w zapisie ustawy w dostatecznym stopniu zabezpieczone są potrzeby w zakresie nadzoru inwestorskiego i autorskiego, gdyż umożliwiają one inwestorowi ustanowienie takiego nadzoru. Inwestorzy dużych przedsięwzięć bez wątpienia będą korzystać z tych możliwości. Nadzór obligatoryjny mógłby być bardzo uciążliwy dla małych inwestycji mieszkaniowych. Nadzór administracyjny jest wystarczający.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#StanisławWęgłowski">Wniosek nr 4 dotyczy zastąpienia jednostadiowej dokumentacji przewidzianej w projekcie ustawy dwustadiową dokumentacją techniczną, przewidzianą we wniosku mniejszości. Opowiadamy się za rozwiązaniem zaproponowanym w ustawie i tak też będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#StanisławWęgłowski">Wniosek nr 5 - intencją tego wniosku jest ingerencja nadzoru ogólnego w działalność specjalistyczną w zakresie gospodarki wodnej. Opowiadamy się przeciw temu wnioskowi z przeświadczeniem, że specjaliści z branży wodnej lepiej zapanują nad prawidłowymi cyklami inwestycyjnymi niż nadzór ogólny.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#StanisławWęgłowski">Wniosek nr 6 dotyczy żądania ekspertyzy. Uważamy, że takie żądanie może być nadużywane, a dla inwestorów - dość kłopotliwe. Najlepsze byłoby rozwiązanie kompromisowe, które dopuszczałoby możliwość żądania przez organ administracji takiej ekspertyzy od inwestora, ale nie czyniło z tego żądania wymogu obligatoryjnego.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#StanisławWęgłowski">Wniosek nr 7 - ustalenie specjalistycznego nadzoru budowlanego. W ujęciu zawartym w ustawie kwestia ta jest zbyt mało czytelna, wymaga bliższego sprecyzowania: W jakim trybie nadzór taki byłby powoływany? W jakich strukturach by działał?</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#StanisławWęgłowski">Popieramy wniosek pani Blidy o obligatoryjne przetargi na roboty budowlane, a także sugestie pana posła Reichelta dotyczące nadrzędności prawa własności nad prawem użytkowania czy też korzystania z cudzej własności. Opowiadamy się także za możliwie szybkim przyjęciem przez Wysoką Izbę omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#AndrzejKern">Proszę o wysłuchanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MarekDomin">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zbierze się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MarekDomin">Komisje: Polityki Społecznej, Handlu i Usług, Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawcza spotkają się w sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AndrzejKern">Po przerwie jako pierwszy głos zabierze pan poseł Jan Willibald Fabian, a w tej chwili zarządzam przerwę do godz. 17.30.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz.17 min 04 do godz. 17 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#DariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#DariuszWójcik">Kontynuujemy debatę nad punktem 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Willibalda Fabiana w imieniu Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WillibaldFabian">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prawo budowlane jest bardzo ważnym aktem prawnym dla wszystkich bezpośrednich uczestników procesu budowlanego, jak również dla dużej części przemysłu produkcji materiałów budowlanych. Wejście w życie ustawy Prawo budowlane pozwala przyjąć, że nastąpi ożywienie w polityce budowlanej. Ożywienie polityki budowlanej oznacza ożywienie wielu gałęzi przemysłu. Ogólnie można powiedzieć, że budownictwo ma bardzo duże znaczenie, polegające na regulowaniu gospodarki narodowej. Chcę przez to powiedzieć, że gdy rośnie produkcja oraz następuje ożywienie usług budowlanych, poprawia się stan gospodarki. Można to bardzo łatwo stwierdzić, obserwując place budów w jakimś kraju. Można powiedzieć, że kraj, w którym budowy tętnią życiem i realizowane są nowe inwestycje, jest krajem zamożnym. Niestety, place budów w naszym kraju zostały jakby uśpione, co oczywiście jest bardzo negatywnym zjawiskiem. Można powiedzieć: dziękujemy za ustawę Prawo budowlane, a zarazem prosimy o właściwe rozstrzygnięcie polityki finansowej dotyczącej budownictwa. Nawet najlepsze prawo budowlane bez wsparcia finansowego nie ożywi polityki budowlanej. Uśpienie budownictwa powoduje też obniżenie jego rangi. Wskutek tej trudnej sytuacji, w jakiej się znalazło budownictwo, traci ono dobrych fachowców, którzy zostali zmuszeni do przekwalifikowania się i odejścia do innych zawodów. Jest to duża strata dla budownictwa. Pozyskanie tych sił fachowych będzie bardzo trudne.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WillibaldFabian">Ważne jest, aby wykonawcze akty prawne wyrażały właściwie intencję ustawodawcy, i dlatego uważam, że na przykład wojewoda przy ustaleniu składu komisji przyznającej uprawnienia budowlane winien powołać też przedstawicieli z grona praktyków, a nie tylko teoretyków. Apeluję o jak najszybsze powołanie samorządu zawodowego. Pragnę też zwrócić uwagę na te zapisy w projekcie ustawy, które dotyczą wydawania opinii przez właściwe stowarzyszenia, chodzi bowiem o to, że te przedmiotowe stowarzyszenia zostały uśpione razem z budownictwem. Namawiam więc do ożywienia ich działalności. Wszystkich zaś kandydatów, którzy zamierzają uzyskać uprawnienia budowlane, zachęcam do zapisywania się do odpowiednich stowarzyszeń, od których winni otrzymać pomoc i wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WillibaldFabian">Na zakończenie apeluję, aby projektanci w swych projektach proponowali właściwe rozwiązania dla ludzi niepełnosprawnych oraz rozwiązania korzystne dla ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#WillibaldFabian">Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej będzie głosowało za jak najszybszym uchwaleniem ustawy Prawo budowlane.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Pastuszewskiego w imieniu Koła Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chrześcijańska Demokracja z dużą satysfakcją przyjmuje kompleksową ustawę Prawo budowlane, będącą efektem pracy komisji. Ustawa ta likwiduje wiele absurdów i anachronizmów i dostosowuje przepisy do nowej sytuacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#StefanPastuszewski">Chrześcijańska Demokracja popiera wszystkie wnioski mniejszości z wyjątkiem trzech. Uważamy, że należy odrzucić drugi wniosek mniejszości, dotyczący art. 12. Uzyskanie uprawnień budowlanych tylko na skutek złożenia oświadczenia o znajomości przepisów prawnych i technicznych to zbyt liberalne potraktowanie tej sprawy. Forma egzaminu jest bardziej wiarygodna, tym bardziej że ostatecznie chodzi tu o zdrowie i życie ludzi, co już wielokrotnie podkreślali różni mówcy na tej trybunie. Również uważamy, że należy odrzucić szósty wniosek mniejszości dotyczący art. 84. Wniosek ten ogranicza możliwości oddziaływania państwowego nadzoru budowlanego w razie wątpliwości co do jakości materiałów i elementów oraz robót budowlanych. W sytuacji wolnego rynku uprawnienia organów nadzoru budowlanego powinno się zwiększać, a nie ograniczać. Być może poseł Korwin-Mikke będzie z tym polemizował. Wniosek siódmy, dotyczący art. 86, również trzeba odrzucić. Należy ustanowić specjalistyczny nadzór budowlany w takich dziedzinach jak gospodarka wodna, gospodarka morska, transport, łączność oraz górnictwo ze względu na odmienną specyfikę tych działów budownictwa od budownictwa konwencjonalnego.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#StefanPastuszewski">Koło nasze zgłasza trzy poprawki do projektu ustawy. Zwraca uwagę na zbyt łatwe uzyskiwanie uprawnień budowlanych, co umożliwia art. 14 projektu. Kierowanie robotami budowlanymi bez ograniczeń po zaledwie 2-letniej praktyce na budowie to termin zbyt krótki, tym bardziej że kierowanie robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie wymaga odbycia 5-letniej praktyki na budowie. Proponujemy więc w art. 14 ust. 2 pkt 3 wyrazy: „2-letniej praktyki na budowie” zastąpić wyrazami: „3-letniej praktyki na budowie”.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#StefanPastuszewski">W art. 30 ust. 1 pkt 6 zwiększono co prawda do 20 m2 powierzchnię nie wymagających pozwolenia na budowę altanek na terenie działek pracowniczych, niemniej rozwiązanie to nie satysfakcjonuje większości działkowiczów. Zamiast określenia maksymalnej powierzchni proponujemy określenie obwodu obrysu do 35 m, co jest zgodne z obecnymi przepisami oraz stanowi realny parametr typowy dla obiektów gotowych, często stawianych na działkach, np. typu „Brda” czy „Magda”. Zapis ten powinien brzmieć: „altanek i obiektów gospodarczych o obwodzie obrysu do 35 m na działkach w pracowniczych ogródkach działkowych”.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#StefanPastuszewski">Do art. 62 ust. 1 pkt 1 należy dodać zapis oznaczony lit. d, który zobowiązywałby do okresowej kontroli „szamb i kontenerowych oczyszczalni ścieków, jeśli obiekt budowlany jest w nie wyposażony”. Należy co najmniej raz w roku kontrolować szamba, jako że na skutek niewłaściwej eksploatacji mogą one stanowić główną przyczynę skażenia wód powierzchniowych i gruntowych. Należałoby kontrolować stan techniczny i częstotliwość usuwania zawartości tych pojemników. Powinno to stać się tak samo istotne jak kontrola instalacji elektrycznej czy odgromowej oraz zabezpieczeń przeciwpożarowych obiektu.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#StefanPastuszewski">Chrześcijańska Demokracja ostatecznie głosować będzie za omawianym projektem i zgłosi do komisji swoje trzy poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Korwin-Mikke w imieniu Koła Poselskiego Unii Polityki Realnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielce Czcigodny Poseł Sprawozdawca powiedział, że ustawa zawiera wiele nowoczesnych rozwiązań - no, dla nas, konserwatystów, to nie jest specjalnie dobra rekomendacja - i że w wielu sprawach jest ona lepsza niż obecne przepisy. To prawda. Obawiamy się jednak, że w wielu, niestety, sprawach jest również gorsza niż obecne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#JanuszKorwinMikke">Wielce Czcigodna Posłanka z SLD powiedziała, że byłoby dobrze, gdyby ustawa ta weszła w życie razem z ustawą o planowaniu przestrzennym. To prawda, brakuje nam tego. No, ale ostatecznie każdą ustawę można w dwóch albo trzech kawałkach uchwalić na raty i nic wielkiego się z tego powodu nie stanie. Omówmy więc ustawę tak, jak ona wygląda.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#JanuszKorwinMikke">Ta ustawa, naszym zdaniem, zbyt wielką uwagę przywiązuje do nadzoru budowlanego. Projektodawcy zdają się wierzyć, i Wielce Czcigodna Posłanka z SLD podziela tę obawę, że ludzie są idiotami, którzy budują domy po to, żeby im się zawaliły. Budują domy z materiałów niezdrowych po to, żeby potem lokatorzy nie chcieli w nich mieszkać, bo one są niezdrowe. Otóż obawiam się, że to nie jest prawda. Chciałem zauważyć, że budynki w starym mieście Krakowie - gdzie byłem wczoraj - stoją już 800 lat i tam chyba nie było państwowego nadzoru budowlanego, natomiast budynki budowane za towarzysza Gomułki, pod wieloma nadzorami budowlanymi, zaczynają się już walić, mimo że nie minęło jeszcze 40 lat od chwili ich postawienia. Prosty człowiek by sądził, że widocznie nadzór budowlany raczej szkodzi niż pomaga przy budowie trwałych obiektów. Pilnowanie ludzi, żeby sobie nie szkodzili, jest bez sensu. Nie można ludzi, którzy wydają wiele milionów złotych, ba, wieleset milionów złotych na budowę domu, traktować jak małe dzieci, które trzeba prowadzić za rękę, żeby sobie nie zaszkodziły.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#JanuszKorwinMikke">Z tych względów będziemy głosowali odpowiednio, jeśli chodzi o poprawki dotyczące nadzoru budowlanego i uprawnień budowlanych. Konkretnie w jednym wypadku (art. 30 ust. 1 pkt 1) uważamy, że w ogóle nie ma potrzeby, by był nadzór przy budowie jakichkolwiek budynków parterowych. Czemu tylko: wolno stojących czy na działkach gospodarczych? Parterowy budynek może wznieść np. dwóch górali, nie mających żadnego doświadczenia budowlanego; to nie jest wielki problem, wybudować sobie taki dom - tutaj nie powinno być żadnego wymogu dotyczącego uprawnień. Każdy powinien móc wybudować parterowy budynek bez kontroli i nadzoru. Nie ma żadnej szczególnej potrzeby, aby wielki inżynier bądź architekt nadzorował tego typu budowę. Mogą zaś powstawać ciekawe konstrukcje, których pomysły zawodowcom jakoś do głowy nie przychodzą. To jest znana teza i nie ma potrzeby jej tutaj powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#JanuszKorwinMikke">To tyle. W tej sprawie wypowiadaliśmy się już w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Bilińskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obowiązująca dotychczas ustawa Prawo budowlane, z 1974 r., jest aktem prawnym wielokrotnie zmienianym i uzupełnianym. Tym samym jest dokumentem mało spójnym i coraz mniej skutecznym. Jest także aktem nie dostosowanym do zachodzących przeobrażeń w systemie gospodarczym oraz do aktualnego systemu sprawowania władzy. Uchwalenie zatem i wprowadzenie w życie nowej ustawy Prawo budowlane jest nie tylko zasadne, lecz także konieczne.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Od pierwszego czytania projektu ustawy budzi wątpliwości fakt rozpatrywania jej w oderwaniu od ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Uchwalenie bowiem w pierwszej kolejności ustawy Prawo budowlane, bez pełnego zsynchronizowania jej z pozostałymi ustawami tworzącymi swego rodzaju konstytucję procesu inwestycyjnego, na pewno nie jest poprawne. Dzisiaj już jednak, po zakończeniu prac w komisjach sejmowych nad ustawą Prawo budowlane, wobec gwarancji właściwego opracowania ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym przez tę samą podkomisję, obawy o synchronizację obu aktów prawnych są znacznie mniejsze, a zastrzeżenia nie są już tak ostre. Prawo budowlane powinno być jak najszybciej ustanowione w przedłożonej Wysokiemu Sejmowi postaci.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#TadeuszBiliński">Chciałbym poruszyć w tym wystąpieniu tylko dwie kwestie:</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#TadeuszBiliński">1) aktów wykonawczych,</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#TadeuszBiliński">2) nadzoru inwestorskiego i autorskiego.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#TadeuszBiliński">W projekcie ustawy zawarto 17 artykułów, których działanie jest uzależnione od uchwalenia, niestety, bliżej nie określonej przyszłości i szczegółowych przepisów techniczno-budowlanych, jak np. zasad i trybu udzielania aprobat technicznych i zasad odpłatności z tego tytułu czy podanie do publicznej wiadomości wykazu jednostek upoważnionych do ich wydawania. Jak będzie można stosować prawo bez odpowiednich rozporządzeń, np. ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie dopuszczalnego stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenie i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (art. 11 ust. 1)? Czy minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej wyda, w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej, zarządzenia odnośnie do warunków, jakie muszą spełniać pomieszczenia przeznaczone dla zwierząt (art. 11 ust. 2)? Szczególnie istotna jest kwestia warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane (art. 7). Równoczesne rozpatrzenie tej kwestii wraz z projektem ustawy wydaje się być nieodzowne. Niestety, tak się nie stało. Dlaczego jeśli chodzi o te i inne rozporządzenia i zarządzenia, to albo nie są one gotowe, albo nie dokonano jeszcze odpowiednich zmian? Podczas rocznej pracy nad ustawą było przecież dostatecznie dużo czasu. Teraz pozostaje nam tylko apelować do resortu, do rządu o szybkie wydanie aktów wykonawczych. W przeciwnym razie w wielu zakresach Prawo budowlane będzie martwe, tak jak było przez wiele długich lat w wypadku ustawy z 1974 r. Chciałbym podkreślić - co także jest istotne - że dopiero przepis szczegółowy jest sprawdzianem poprawności zapisów ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#TadeuszBiliński">Bardzo trudny do rozwiązania i kontrowersyjny problem — dzisiaj już wielokrotnie poruszany przez panów posłów — to stanowienie obligatoryjnego nadzoru inwestorskiego i autorskiego. Racje są tu różne — jak kwestia minimum ingerencji w proces inwestycyjny czy kwestia minimum kosztów. Niewątpliwie słuszna byłaby rezygnacja z nadzoru inwestorskiego i autorskiego przy tradycyjnie już dużej dyscyplinie w procesach inwestycyjnych, w wypadku dużej kultury realizacyjnej i gwarantowanej kompetencyjności oraz odpowiedzialności inwestorów. Póki co, nie w każdym wypadku prowadzenia inwestycji taka sytuacja ma miejsce. Szkody mogą być więc przeogromne, często nieodwracalne, a prawa autorskie nie zachowane. W związku z tym wydaje się, że w pełni zasadny jest wniosek mniejszości nr 3 dotyczący art. 18 ust. 2 i 3, które brzmią: „2. Inwestor zobowiązany jest ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie”. „3. Inwestor ma obowiązek zapewnić autorski nadzór architektoniczny”.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Dutkę.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Dutka: Rezygnuję.)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#DariuszWójcik">Pan poseł rezygnuje z zabrania głosu, w związku z tym proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Kaczmarka z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę o wyrozumiałość ze strony posła sprawozdawcy, ale chciałbym poruszyć pewien problem, który — mogłoby się wydawać — bezpośrednio nie wiąże się z ustawą Prawo budowlane, lecz dotyczy w ogóle spraw związanych z reklamą. W tej ustawie brakuje definicji pojęcia: „urządzenia reklamowe”. Po raz kolejny mamy przykład braku w polskim systemie prawnym rozwiązania, które określałoby zasady korzystania z reklamy, używania środków reklamowych, czyli szeroko pojętego kodeksu reklamy. Codzienna rzeczywistość — to, co oglądamy — przysparza różnych wrażeń. Spotykamy zarówno profesjonalne urządzenia reklamy, jak i wręcz koszmarki reklamowe, w wypadku których jedyną motywacją ich funkcjonowania w obiegu gospodarczym jest czysta komercja, a więc chęć uzyskiwania pieniędzy. Mniejsze znaczenie mają natomiast takie elementy, jak estetyka, wygląd plastyczny, a w konsekwencji wygląd miasta i otoczenia. Dlatego też wydaje się, że warto wprowadzić mechanizm, który — jeżeli te pojęcia nie są zdefiniowane — przynajmniej powodowałby swego rodzaju koncesjonowanie i objęcie niektórych urządzeń reklamy decyzjami o pozwoleniu na budowę.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WiesławKaczmarek">Zupełnie innym, odrębnym aspektem jest kwestia pewnych norm określających poziom techniczny i artystyczny urządzeń reklamowych. Pozwolę sobie zgłosić wniosek, aby w art. 30, który określa pewne typy budów i robót budowlanych, które nie wymagają zezwolenia, dokonać pewnego rozszerzenia. Mianowicie chodzi o art. 30 ust. 2 pkt 2, który brzmi: „2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonanie robót budowlanych obejmujących: (...) 2) urządzenia reklamowe wykonywane na istniejących obiektach budowlanych, z wyjątkiem reklam świetlnych (...)”. Proponuję rozszerzyć ten zapis, dodając po wyrazach: „(...) reklam świetlnych”, po przecinku, wyrazy: „wolno stojących nośników reklam i znaków informacyjno-plastycznych w formie plansz, masztów i innych form przestrzennych”. Jest to problem szczególnie dotkliwy w wypadku takich miast, jak miasto stołeczne Warszawa, gdzie mamy do czynienia z układem — jak w każdym dzisiaj systemie w Polsce — władzy państwowej, a więc urzędów wojewody, jak i władzy samorządu terytorialnego. W ramach tej regulacji, która, jak już tu wielokrotnie mówiono, koresponduje z ustawą o planowaniu przestrzennym — a dzisiaj w sferze tego planowania występuje wiele samowoli i anarchii — warto by było po prostu to wyłączyć i zmusić do uzyskiwania pozwoleń na budowę w przypadkach, które dotyczą wolno stojących urządzeń reklamowych i dużych konstrukcji przestrzennych. Chodzi o to, aby również one były bezpieczne dla otoczenia i nie burzyły koncepcji dotyczących estetyki miasta i koncepcji urbanistycznych. Stąd ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#DariuszWójcik">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa pana Stanisława Kajfasza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#StanisławKajfasz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występując w imieniu resortu gospodarki przestrzennej i budownictwa pragnę stwierdzić, że zgadzamy się z treścią sprawozdania przedstawionego przez pana posła Kisiliczyka w imieniu Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej. W szczególności zgadzamy się ze stanowiskiem pana posła odnośnie do wniosków mniejszości zgłoszonych do projektu ustawy Prawo budowlane, to jest optujemy za wersją przyjętą przez większość.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#StanisławKajfasz">Jeśli chodzi o wypowiedzi przedstawicieli klubów parlamentarnych w dyskusji, nie jestem oczywiście w stanie odnieść się do wszystkich poruszonych spraw, niemniej chcę przedstawić pewien komentarz. Po pierwsze, jeżeli możemy dzisiaj z taką aprobatą odnieść się do sprawozdania pana posła Kisiliczyka, to jest to skutek tego, że w wielomiesięcznych pracach podkomisji, a potem komisji, brali udział przedstawiciele naszego resortu i że dyskusje przebiegały w bardzo konstruktywnej atmosferze poszukiwania optymalnych sformułowań. Po drugie, chciałem stwierdzić, że część zaproponowanych ulepszeń ma naszą pełną aprobatę - po części udoskonalą one następną wersję Prawa budowlanego, po części zaś znajdą się w aktach wykonawczych, które już są bądź gotowe, bądź też praca nad nimi jest bardzo zaawansowana.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#StanisławKajfasz">W dyskusji bardzo wyraźnie odnoszono Prawo budowlane do spraw budownictwa mieszkaniowego. Otóż wydaje mi się - warto to tutaj powiedzieć - że dokument, który przygotowujemy, będzie miał bardzo duże znaczenie dla pozostałych dziedzin, pozostałych sektorów - nie tylko dla budownictwa mieszkaniowego, budownictwa publicznego czy specjalistycznego. Stąd znaczenie dokumentu wykracza poza sprawy mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#StanisławKajfasz">W pełni podzielamy troskę o jakość w budownictwie, którą wyrażało wielu panów posłów. Chcemy tutaj zwrócić uwagę, że czeka na uchwalenie ustawa o certyfikacji, która sprawy jakości potraktuje szerzej - nie tylko w aspekcie budownictwa, lecz również całej naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#StanisławKajfasz">Wreszcie chciałem powiedzieć w odniesieniu do proponowanych w ustawie rozwiązań - mogą one jeszcze, ewentualnie, zostać ulepszone - że nie powinniśmy tracić z oczu problemu zharmonizowania tego dokumentu z dokumentami Wspólnoty Europejskiej. Te dokumenty ingerują bardzo silnie w budownictwo - przykładem uzyskiwanie uprawnień budowlanych, tworzenie izb budowlanych - i dlatego będzie to również stanowić jeden z wektorów, o którym nie powinniśmy zapominać w dalszych pracach.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#StanisławKajfasz">Chciałem podziękować komisji za współpracę i zapewnić, że doprowadzenie prac nad tym dokumentem do końca leży w naszym wspólnym interesie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę, pana Jana Kisiliczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#DariuszWójcik">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#DariuszWójcik">W związku ze zgłoszeniem w dyskusji nowych poprawek Prezydium Sejmu proponuje, aby - zgodnie z wnioskiem pan posła sprawozdawcy - Sejm ponownie skierował projekt ustawy Prawo budowlane do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, jeszcze pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanKisiliczyk">Panie marszałku, ponieważ zgodnie z nowym regulaminem Sejmu projekt nie musi być kierowany do Komisji Ustawodawczej, a są ogromne trudności z ustaleniem terminu wspólnego posiedzenia z Komisją Ustawodawczą, prosiłbym, jeżeli to możliwe, o skierowanie tego projektu ustawy w tej chwili tylko do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, problem polega na czym innym. Otóż zgodnie z art. 43 regulaminu Sejmu w każdym kolejnym czytaniu projekt ustawy kieruje się do tych samych komisji, które go rozpatrywały. Tak że dopiero te projekty, które będą od nowa wpływały i które będą rozpatrywane bez Komisji Ustawodawczej, można kierować do kolejnych czytań do innych komisji, poza Komisją Ustawodawczą. W tym momencie w stosunku do tej ustawy jest to po prostu niemożliwe, dlatego ta propozycja dotyczy dwóch komisji.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#BartłomiejKołodziej">Panie marszałku, chciałbym zabrać głos. Ponieważ pan poseł sprawozdawca wymienił moje nazwisko, chciałbym więc to wyjaśnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, może być tylko sprostowanie, wyjaśnienia nie może być...</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Poseł Bartłomiej Kołodziej: Tylko sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#DariuszWójcik">...tylko w trybie art. 109 regulaminu Sejmu, ale proszę się trzymać konkretnie formuły sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#BartłomiejKołodziej">Pan przewodniczący, poseł sprawozdawca raczył przywołać moje nazwisko i ubolewał nad tym, że tak późno - mimo że byłem członkiem podkomisji - zgłosiłem tych kilka uwag. Chciałbym po prostu wyjaśnić, że w ostatnich dniach dosłownie otrzymałem kilka faksów od architektów miejskich, wojewódzkich, a więc od ludzi, którzy na co dzień mają do czynienia z przestrzeganiem i egzekwowaniem Prawa budowlanego. Ponieważ według mojego rozeznania zawierały one istotne poprawki, które jednak nie naruszają całej konstrukcji ustawy, uznałem za stosowne je zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#BartłomiejKołodziej">Jeszcze jedna uwaga, pan poseł raczył skierować pod moim adresem małą dygresję na temat batożenia. Myślę, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, może być tylko sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kisiliczyk: To było pod adresem poddanego.)</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#DariuszWójcik">Panowie posłowie, proszę o zaprzestanie dyskusji w ławach.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#DariuszWójcik">Ponownie powtórzę formułę: Prezydium Sejmu...</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, bardzo proszę o zachowanie ciszy... Prezydium Sejmu, w związku ze zgłoszeniem w dyskusji nowych poprawek, proponuje, aby Sejm ponownie skierował projekt ustawy Prawo budowlane do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#DariuszWójcik">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#DariuszWójcik">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MariuszWesołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam wniosek formalny o przełożenie debaty nad założeniami polityki mieszkaniowej państwa na sobotę rano.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#MariuszWesołowski">Uzasadnienie. Problem mieszkalnictwa jest jednym z głównych problemów nurtujących społeczeństwo, ma olbrzymie znaczenie dla szerokich rzesz społeczeństwa. Myślę, że jest to jedna z tych debat, na którą czeka wielu ludzi w Polsce i byłoby wskazane, by mogli oni jej wysłuchać. Będzie to możliwe, jeśli przełożymy tę debatę na sobotę rano. Dzisiejsze godziny wieczorne takiej możliwości nie dają. Myślę, że ta debata, ze względu właśnie, jak powiedziałem, na swój szeroki wydźwięk, zasługuje na to, żeby odbyła się o innej godzinie.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#DariuszWójcik">Panie Pośle! Wysoka Izbo! Tego wniosku formalnego nie mogę poddać pod głosowanie, ponieważ dotyczy on zmian w porządku dziennym. Ten wniosek może być wyłącznie w trybie art. 99 zgłoszony do Prezydium Sejmu, które podejmie odpowiednią decyzję i przedstawi ją Wysokiej Izbie. A więc tego wniosku poddać pod głosowanie nie mogę. Ponieważ rozumiem, że tutaj mogą być zgłaszane wnioski i wiem o co chodzi, pomogę. Otóż można odroczyć dyskusję, ale dopiero wtedy, kiedy ją otworzę, z tym że, proszę państwa, jest problem następny, uwzględnienie tego wniosku bowiem spowoduje istotne zaburzenie dotychczasowego planu. Nie wiem, czy sprawozdawcy poselskich projektów prawa lokalowego są przygotowani, czy mogę w tej chwili przejść do następnego punktu porządku dziennego. Proszę zatem rozważyć, czy nie stracilibyśmy w sumie dzisiaj kilku godzin.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Reichelt: Trudno, sprawa jest ważniejsza niż te parę godzin.)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#DariuszWójcik">No cóż, idziemy dalej.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#DariuszWójcik">Przystąpimy teraz do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Rządowe założenia polityki mieszkaniowej państwa...</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanKisiliczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie art. 109 ust. 3 pkt 1 zgłaszam wniosek formalny o odroczenie posiedzenia do jutra rana do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#DariuszWójcik">Jest następny problem. Wniosek jest dopuszczalny, tylko potrzebne jest kworum do jego przegłosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale to Sejm rozstrzyga o wniosku w sprawie zakończenia posiedzenia, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#DariuszWójcik">Jeżeli pan poseł sobie życzy, to oczywiście mogę zarządzić głosowanie, ale wydaje mi się...</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, chcę powiedzieć, że praktyka jest taka: jeżeli wniosek został złożony - oczywiście są tutaj wymogi proceduralne - to jednak Sejm rozstrzyga o wniosku formalnym po wysłuchaniu wnioskodawcy i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku. Jeżeli takie warunki nie występują, to niejako z mocy prawa pan marszałek musi zarządzić przerwę.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przerwa do jutra, do jutra rana.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, moim zdaniem nie ma pan racji. Marszałek nie musi zarządzić przerwy w sytuacji, kiedy nie ma możliwości rozpatrzenia wniosku formalnego. Nie ma konieczności w takim wypadku zarządzenia przerwy.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#DariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanuszSzymański">Przepraszam, w takim razie, panie marszałku, proszę odpowiedzieć na pytanie: Jak wykonać dyspozycję art. 109 ust. 5 regulaminu Sejmu, jeżeli przewiduje on, że „Sejm rozstrzyga o wniosku formalnym, po wysłuchaniu wnioskodawcy i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku”? — czyli nie może pan przejść do porządku dziennego, nie rozstrzygając wniosku.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#JanuszSzymański">Jest jasna, nie budząca wątpliwości dyspozycja art. 109 ust. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#DariuszWójcik">Proszę Wysokiej Izby, w tej sytuacji proponuję ogłoszenie półgodzinnej przerwy w celu zwołania Konwentu Seniorów. Po prostu nie czuję się w mocy, by w imieniu wszystkich decydować o kolejnych 4 godzinach obrad, by dysponować tym czasem.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#DariuszWójcik">Chcę się poradzić Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam przerwę do godz. 18.45 i proszę o zgromadzenie się Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 18 do godz 18 min 52)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#DariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#DariuszWójcik">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że Prezydium Sejmu, po konsultacji z Konwentem Seniorów, postanowiło nie uwzględnić wniosku o zmianę porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#DariuszWójcik">W związku z tym, że autor wniosku o odroczenie dyskusji wycofał swój wniosek, przystępujemy do rozpatrzenia punktu...</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#DariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JanuszSzymański">Panie marszałku, Wysoka Izbo, sądzę, że waga problemu nie wymaga szczególnego uzasadnienia. W tej chwili jest to właściwie jedyny, jaki pozostał, z programów przedstawionych przez rząd. Wydaje mi się, że w tej sytuacji toczenie o tej porze bardzo poważnej debaty o problemach mieszkalnictwa mija się z celem. Dlatego podtrzymuję ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#DariuszWójcik">Czy ktoś z państwa chce zabrać głos w sprawie tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#LeszekBugaj">Panie marszałku, zgłaszam sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#LeszekBugaj">Wysoka Izbo, wiele debat - szczególnie rolnych - toczyło się w takich godzinach, późną nocą. Uważam, że na pewno problemy dotyczące budownictwa są bardzo ważne, rolnictwo też jest bardzo ważne, ale te godziny są akurat typowymi godzinami debat parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#DariuszWójcik">Obecnie przystąpimy do głosowania nad wnioskiem formalnym. Proszę wszystkich o przygotowanie się do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#DariuszWójcik">Pragnę również poinformować, że ten wniosek dotyczy odroczenia dyskusji, a więc jego egzekucja może nastąpić dopiero po wystąpieniu pana ministra, po otwarciu dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ja złożyłem wniosek o odroczenie, sprecyzowałem go.)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, pan podtrzymał wniosek o odroczenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#DariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#JanuszSzymański">Sformułowałem wniosek - podtrzymując poprzedni, ponieważ Prezydium Sejmu nie zaproponowało zmiany porządku dziennego - o odroczenie posiedzenia do jutra do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Na jakiej podstawie, Janusz?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, jest to wniosek, do rozstrzygnięcia którego jest wymagane kworum. Ponieważ w tej chwili nie ma możliwości rozstrzygnięcia tego wniosku, przystępujemy do realizowania zaplanowanego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Jest możliwość. Tak nie można.)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Panie marszałku, ile razy tak można? Proszę przywołać do porządku.)</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: To jest łamanie procedury.)</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, w tej chwili już nie dopuszczam pana do głosu.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#DariuszWójcik">Pan poseł złożył wniosek formalny, ale obecnie nie ma możliwości, by go rozstrzygnąć. Jeżeli pojawi się taka możliwość, przystąpimy do rozstrzygnięcia tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Rządowe założenia polityki mieszkaniowej państwa (druk nr 772).</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa pana Andrzeja Bratkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejBratkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponad 5 miesięcy temu pozwoliłem sobie skierować pod osąd opinii publicznej resortowy projekt „Nowego ładu mieszkaniowego”. Spośród rozesłanych tysięcy część egzemplarzy trafiła do szanownych pań i panów posłów. Trafiła oczywiście nie przypadkiem, lecz wraz z moją prośbą o opinie i uwagi klubów i kół poselskich, uwiarygodnionych wolnymi wyborami pośród sił politycznych kraju. I chociaż okazało się, że partie polityczne nie zechciały wziąć udziału w roboczej fazie konstruowania nowego ładu, jednak wielu parlamentarzystów skontaktowało się z nami i ich merytorycznych uwag autorzy nie mogli przecenić. Za to z tego miejsca serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AndrzejBratkowski">Podobnie nie do przecenienia jest znaczenie dziesiątków spotkań kierownictwa resortu, a także nadesłanych z całej Polski listów prezentujących poglądy i opinie różnych środowisk i pojedynczych obywateli, ocen i propozycji samorządów lokalnych, ich związków, spółdzielni mieszkaniowych i ich zrzeszeń, organizacji samorządu gospodarczego, stowarzyszeń zawodowych oraz środowisk naukowych. Jednym słowem — dotychczas zabrali głos chyba wszyscy, którym „sprawa mieszkaniowa” leży na sercu. Bo oczywiście — siłą rzeczy — poruszyliśmy bardzo bolesną strunę, co dla ludzi musiało stać się okazją do wylania bezmiaru goryczy, a często też okazją do wylania kubła pomyj na ministra budownictwa, rząd, także na parlament — na wszystko i na wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AndrzejBratkowski">Za te wszystkie słowa — dobre i złe — tu, z tego miejsca dziękuję. Pozwoliły nam one nie tylko skorygować nasze zamierzenia, ale i lepiej rozpoznać pole działania. Wiemy już wyraźnie, gdzie grupują się — szczęśliwie zresztą nieliczni — hamulcowi reformy w tej dziedzinie, gdzie możemy liczyć na poparcie — przynajmniej na wstrzemięźliwe — a gdzie tego poparcia spodziewać się w ogóle nie należy, i gdzie są ludzie czynu, niecierpliwie czekający na wprowadzenie w życie „Nowego ładu mieszkaniowego”.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#AndrzejBratkowski">Miesiąc temu rząd in corpore — po wielu dyskusjach i dokształcaniu międzyresortowym, po zaakceptowaniu przez Komitet Społeczny Rady Ministrów — jednogłośnie przyjął „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”. Założenia te, na życzenie wyrażone w uchwale Wysokiej Izby, zostały dzisiaj przedłożone przez rząd Sejmowi Rzeczypospolitej. W ten sposób wkroczyliśmy w pierwszą fazę realizacji „Nowego ładu mieszkaniowego”, która powinna stworzyć warunki adaptacji polskiego mieszkalnictwa do nowych możliwości ustrojowych — możliwości tyleż sprzyjających, co i czasami niekorzystnych, ale w sumie realnych, bo osadzonych w rzeczywistości gospodarczej i w życiu społecznym, bez chciejstwa, ale mając wyobrażenie, na jak wielkie dzieło się porywamy, jakie wyzwanie podejmujemy, bo przecież w wielu wypadkach naturalna konfliktowość zjawisk dotyczących mieszkalnictwa zmusza do godzenia ognia z wodą. Postępując nierozważnie można puścić tę parę w gwizdek, ale postępując właśnie z rozwagą i spokojem można tej pary użyć do napędu lokomotywy, tej budowlanej lokomotywy, która mogłaby pociągnąć niemałą część gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#AndrzejBratkowski">Podkreślić chcę w tym miejscu, że założenia polityki mieszkaniowej poświęcone są rozstrzygnięciom systemowym, niezbędnym zmianom jakościowym w naszym mieszkalnictwie; zmianom koniecznym i wystarczającym do konstruowania programów „ilościowych”, pozwalających wreszcie na osiągnięcie wymiernych efektów, odczuwalnej w czasie poprawy sytuacji mieszkaniowej na wsi i w miastach polskich. W ogóle jest to dopiero rozpoczęcie pewnego procesu, którego dzisiaj nie można jednoznacznie określić, jeśli chodzi o rozstrzygnięcia legislacyjne ani jeśli chodzi o wymiar finansowy, ani — co może najistotniejsze — jeśli chodzi o odbiór społeczny. Rozwiązywanie kwestii mieszkaniowej jest bowiem niestety procesem długotrwałym i głęboko uwarunkowanym strategią rozwoju gospodarczego — zatem nie poddającym się łatwo prognozom normatywnym, odartym z pobożnych życzeń. Punktem startu jednak musi być prognoza ostrzegająca, że niepodjęcie działań będzie poczytane za grzech zaniechania, niewybaczalny ze społecznego punktu widzenia i dziś, i jutro, i pojutrze, bez względu na to, jaka orientacja uzyska z czasem przewagę na mapie politycznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#AndrzejBratkowski">Problem mieszkaniowy nie może być bowiem postrzegany przez pryzmat bieżących sukcesów czy porażek wyborczych. Tu nie ma miejsca na fajerwerki, tu trzeba budować ciągle, układając kolejne cegły tej naszej budowli mieszkaniowej codziennie i żmudnie, bez względu na przesłanki ideowe. W ogóle namawiam, by traktować mieszkalnictwo aideologicznie, w sposób niezależny od tego, czy ktoś jest socjałem czy liberałem, czy siedzi w parlamencie po prawicy, czy lewicy marszałka. Bowiem po prostu „lepiej mieć ludzi w mieszkaniach niż na ulicach” — i nie ma znaczenia, czy prawdę tę głosi się kierując się miłością do ludzi czy ze strachu przed nimi.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#AndrzejBratkowski">Wysoka Izbo! Jak powiedziałem, dokument, który państwo macie przed sobą, ma charakter założeń systemowych, otwartych na dalszą ewolucję, założeń, których realizacja kładzie podwaliny pod nowy ład mieszkaniowy, ład oparty z jednej strony na mechanizmach i instytucjach naturalnych dla gospodarki rynkowej, z drugiej zaś strony na metodach interwencjonizmu władz publicznych, rządowych i samorządowych, naturalnych dla cywilizacji zachodnich demokracji. Nie ma żadnych cudownych recept, genialnych pomysłów czy teoretycznych koncepcji. Są to wyłącznie rozwiązania sprawdzone praktycznie, wypracowane i zweryfikowane w doświadczeniach na świecie różnych krajów, i co ważniejsze, w takich okresach rozwoju gospodarczego tych krajów, które są zbliżone do naszej dzisiejszej sytuacji, do naszego dzisiejszego poziomu zamożności czy też ubóstwa. Nie można bowiem pominąć faktu, że dzisiejszy wskaźnik zagęszczenia mieszkań jest porównywalny do takiegoż wskaźnika w Europie Zachodniej w latach trzydziestych czy pięćdziesiątych, a nie do wskaźnika zagęszczenia mieszkań w stanie dobrobytu występującego choćby we współczesnych krajach EWG.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#AndrzejBratkowski">Nie nazywałbym się jednak Bratkowski, gdybym nie przypomniał, że gdyby nie pół wieku przerwy w życiu polskiego prawodawstwa mieszkaniowego oraz w życiu dawnych polskich instytucji finansowych i ubezpieczeniowych, nie musielibyśmy sięgać obecnie do wzorów zagranicznych. Warto tu przypomnieć, że ledwie trzy miesiące mijają od okrągłej, pięćdziesiątej piątej rocznicy zwołania I Kongresu Mieszkaniowego podsumowującego wysiłki mieszkaniowe II Rzeczypospolitej i stanowiącego niewątpliwie żywe przesłanie dla III Rzeczypospolitej. Mam nadzieję, że okażemy się godni tradycji „pierwszej brygady gospodarczej” Polskiego Towarzystwa Reformy Mieszkaniowej, starego BGK i Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych. No, właśnie, jak herezja brzmi dzisiaj stwierdzenie, że kapitały mieszkaniowe powstają w normalnych warunkach właśnie w systemie ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#AndrzejBratkowski">Oparcie naszego nowego ładu mieszkaniowego właśnie na sprawdzonych wzorach przyniosło nam przychylne recenzje specjalistów zachodnich, m.in. przedstawicieli Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, który jako klasyczna instytucja non profit wyraził ostatnio swą wolę niesienia finansowej pomocy umożliwiającej rozwinięcie w Polsce budownictwa czynszowego, budownictwa, które powinno u nas wspierać przekształcenia strukturalne całej gospodarki. Nie od rzeczy będzie jednak wspomnieć, że taka ocena naszych zamierzeń wiąże się z sytuacją wyraźnie różniącą się od sytuacji innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej - mamy obecnie stabilną sytuację polityczną i oznaki, że odbijamy się od dna, jeśli chodzi o sprawy ekonomiczne. Proponowane w założeniach mechanizmy, instytucje i metody same w sobie nie przesądzają o powodzeniu w działaniach na rzecz zwiększenia liczby mieszkań, ale powtórzmy - są jego warunkiem, z pewnością koniecznym. Bez swoistej rewolucji w sferze legislacji, w sferze ekonomiki, i w sferze organizacji mieszkalnictwa trudno oczekiwać, by wysiłek ludzki i środki finansowe mogły być efektywnie wykorzystane; nawet gdybyśmy tych środków mieli więcej niż przewidziano w tegorocznej ustawie budżetowej, nawet gdybyśmy mieli pełne pokrycie finansowe dla naszych aspiracji mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#AndrzejBratkowski">Fakt, że nasze dzisiejsze aspiracje znacznie przekraczają możliwości gospodarki nie może, powtarzam: nie może, powstrzymywać nas od uporządkowania stosunków własnościowych, od reformy czynszów i systemu pomocy czynszowej, od reformy systemu finansowania, od zainicjowania społecznego budownictwa czynszowego, od wprowadzenia rynkowego pluralizmu organizacyjnego w budownictwie, od osadzenia lokalnej polityki mieszkaniowej w strukturze gmin, szczególnie zaś w miastach, które duszą się z powodu braku prawnych podstaw do prowadzenia racjonalnej polityki miejskiej. Nie można też czekać na upadek przedsiębiorstw przygniatanych ciężarem utrzymania mieszkań zakładowych, nie można odbierać spółdzielczości mieszkaniowej szansy powrotu do korzeni, do idei spółdzielczej. Wszystkie te sprawy zawarliśmy w założeniach i nie mogą one czekać na lepsze czasy w budżecie czy na zagraniczną gwiazdkę z nieba. Nie mogą czekać nie tylko dlatego, że już dziś nas, jako państwo, a właściwie nas, jako podatników, na to nie stać, ale przede wszystkim dlatego, że są to sprawy, których nie można załatwić z dnia na dzień, i dlatego że musimy mieć świadomość, iż trzeba inicjować te przedsięwzięcia, wiele przedsięwzięć. Oby udało się nam je przeprowadzić w ciągu kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#AndrzejBratkowski">Weźcie państwo pod uwagę choćby powszechny kataster nieruchomości, do którego startujemy z punktu określonego jeszcze granicami zaborów. No, a księgi wieczyste? Gdyby tu siedział na sali minister sprawiedliwości, zobaczylibyście państwo w tej chwili jego przerażoną twarz. Zresztą ministerstwo, którym kieruję, prowadzi na przykład sprawy odwoławcze w dziedzinie gospodarki gruntami i tylko w tej kwestii nie możemy uporać się z około 2,5 tys. spraw już przeterminowanych, a to jest drobny wycinek problemów, z którymi przyjdzie nam się zmierzyć porządkując stosunki własnościowe w wypadku nieruchomości mieszkalnych w miastach; w tych miastach, w których w przypadku spółdzielczych dzielnic, submiast, dzięki karcie ateńskiej — słonecznych i rozproszonych przestrzennie, nie wyodrębniono często nawet własności spośród gruntów komunalnych i urządzeń miejskich. Co jest czyje? Kto za co płaci? — abrakadabra. Na tę okoliczność przygotowujemy zresztą w resorcie założenia polityki komunalnej, dla spraw budowlanych zaś — założenia polityki budowlanej itd.</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#AndrzejBratkowski">Wysoka Izbo! Byłem dzisiaj świadkiem demonstracji środowiska budowlanych reprezentowanego przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Nie mogę więc nie przytoczyć pytania, które dzisiaj właśnie padało na tej demonstracji, bo mimo wszystko może takie pytanie padać: Po co nam to, jeśli w ten sposób i tak dziś czy jutro nie osiągniemy wyraźnego przyrostu liczby mieszkań? Co kogo obchodzi jakaś tam własność, jakieś tam reformy? Człowiek w końcu mówi: ja chcę mieszkać, ja mam książeczkę mieszkaniową PKO, mnie się mieszkanie należy. No, cóż, z tego rodzaju postawami każdy z nas się styka, szczególna presja ze strony wyborców jest z pewnością wywierana na panie i panów posłów, na samorządy terytorialne. Jest w tym ludzka racja, dlatego właśnie tak trudno wytłumaczyć rozżalonemu czy też rozzłoszczonemu człowiekowi, że coś się jednak w Polsce w tym czasie wydarzyło, że to inflacja zjadła jego oszczędności, a nie jacyś „oni”, oni tam, na szczycie, u władzy, w parlamencie, w rządzie. Tym bardziej trudno to wytłumaczyć, że w końcu na rekompensaty w wypadku książeczek samochodowych — i dzisiaj taki argument znowu padł — znalazły się jednak pieniądze. I nic to, że inna była skala zjawiska, inne uwarunkowania prawne itd. Sprawa ta odbierana jest jako brak woli politycznej. Argumenty, że na pełną rewaloryzację wkładów na książeczkach mieszkaniowych dzisiaj każdy podatnik w Polsce musiałby się złożyć wpłacając dodatkowo 4–5 mln zł, nie są przyjmowane.</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#AndrzejBratkowski">Temu podobne dylematy wyznaczają pole konfliktu społecznego dotyczącego wszystkiego, co odnosi się do reformy mieszkaniowej. Od rozstrzygnięć tych dylematów jednak nie uciekniemy, choćby nie wiem, jak to było bolesne. Dlatego też w założeniach polityki mieszkaniowej państwa mówimy o gwarancjach ustrojowych, o gwarancjach trwałości przyjętych kierunków i reguł gry w dziedzinie mieszkalnictwa, o ich wieloletniej niezmienności, bez względu na wyniki kolejnych wyborów parlamentarnych, zmian w konstelacjach ministerialnych itd. Bo to, o czym dzisiaj zadecydujemy, przesądzi o jakości, kształcie mieszkalnictwa dla naszych dzieci, wnuków i prawnuków. Nie przesądzimy natomiast dzisiaj o tempie zaspokajania aspiracji mieszkaniowych naszego społeczeństwa, bo to musi być, jak sądzę, rozstrzygnięte przy innej okazji, raczej w kolejnych debatach Wysokiej Izby na temat strategii gospodarczego rozwoju kraju, strategii, która wyznaczać będzie warunki brzegowe dla polityki mieszkaniowej, dla efektywnego popytu mieszkaniowego. Ale podkreślam: warunki brzegowe, nie zaś sam kształt polityki mieszkaniowej, o którym zdecydować możemy wcześniej, a powinniśmy już dziś.</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#AndrzejBratkowski">Wysoka Izbo, mam nadzieję, że czujecie się państwo przekonani i udzielicie swego przyzwolenia na realizację zaprezentowanych założeń polityki mieszkaniowej, nawet jeżeli państwo będziecie mieli - zresztą trudno, żeby było inaczej - takie czy inne wątpliwości. Sądzę, że jeśli nie dzisiaj, to w toku prac legislacyjnych wątpliwości te będą zanikać. Ale miejmy świadomość, że lepsze jest wrogiem dobrego i że, podejmując tak wielkie i złożone zadanie, także na jakieś błędy jesteśmy w końcu skazani. Operujemy bowiem na żywej materii społecznej i ekonomicznej, a opór tejże właśnie żywej materii już dał o sobie znać, zanim cokolwiek rozpoczęliśmy. Ale tylko ten nie popełnia błędów, kto nic nie robi. Obyśmy więc popełnili tych błędów jak najmniej; historia nam je, jak sądzę, wybaczy, ale z pewnością nie wybaczyłaby, gdybyśmy dzisiaj nie podjęli przeciwdziałań wobec paraliżującego bezwładu, bezładu w dziedzinie mieszkaniowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-221.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#DariuszWójcik">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie, przyjęty dla debaty średniej, w zależności od ich wielkości, to jest w granicach od 5 do 33 minut, oraz określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 4 minuty.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#DariuszWójcik">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Tadeusza Bilińskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#TadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Minęły już 3 lata przeobrażania ustroju społeczno-gospodarczego, a Sejm nie wyraził jeszcze swojego stanowiska w sprawie problemu mieszkaniowego, w sprawie polityki mieszkaniowej państwa. Co prawda posłowie wielokrotnie podejmowali dyskusję na ten temat, wielokrotnie dopominali się od rządu przedłożenia założeń polityki mieszkaniowej państwa, a Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej występowała kilkakrotnie do prezesa Rady Ministrów z odpowiednimi dezyderatami, ale niestety zawsze bez skutku. Co prawda w zeszłym roku rząd przedłożył Sejmowi projekt założeń polityki mieszkaniowej, ale już podczas prac komisji dokument ten nie uzyskał pozytywnej opinii i został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#TadeuszBiliński">W początkowym okresie transformacji ustrojowej rząd krytycznie odnosił się do potrzeby przedłożenia stanowiska w sprawie budownictwa mieszkaniowego, wychodząc z założenia, że w gospodarce rynkowej ustalanie jakichś praw, programów, planów, założeń jest zbyteczne, bowiem swobodnie funkcjonująca gospodarka rynkowa i ten problem rozwiąże.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#TadeuszBiliński">Od zeszłego roku zmienia się, choć nieznacznie, nastawienie rządu do budownictwa mieszkaniowego, do problemu rozwiązywania problemu mieszkaniowego, choć jak na razie zmiany te można zauważyć tylko w teorii. Szkoda jednak tych minionych lat.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#TadeuszBiliński">Rządowy projekt założeń polityki mieszkaniowej państwa przedłożony Wysokiej Izbie jest dowodem zmiany podejścia do budownictwa mieszkaniowego, do problemu mieszkaniowego, do odpowiedzialności państwa za jego rozwiązywanie. Chyba po raz pierwszy rząd potwierdził szczególne znaczenie kwestii mieszkaniowej dla społeczno-gospodarczego rozwoju kraju. Stwierdzenie, że mieszkanie jest dobrem pierwszej potrzeby, że posiadanie mieszkania jest rzeczywistym warunkiem korzystania z praw i wolności człowieka, napawa optymizmem. Także chyba po raz pierwszy stwierdzono, że demokratyczne państwo ma obowiązek tworzenia obywatelom warunków do pozyskiwania mieszkań. Zapewne po raz pierwszy, choć z ostrożnością, w dokumencie stwierdzono nieodzowność interwencjonizmu państwowego, nieodzowność prowadzenia w zakresie mieszkalnictwa społecznej gospodarki rynkowej. Stwierdzenie, że nie wolno ograniczać dostępu do mieszkań mniej zamożnym warstwom społecznym i młodemu pokoleniu, jest jasne i czytelne.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#TadeuszBiliński">Rząd chyba po raz pierwszy od czasu „okrągłego stołu” potwierdził publicznie przekonanie, że budownictwo mieszkaniowe może być impulsem do ożywienia gospodarczego. Szkoda, że dopiero teraz. Straciliśmy dużo czasu, nie do odrobienia. Napawa także wielkim optymizmem stwierdzenie, że najbliższym celem polityki mieszkaniowej państwa musi być stworzenie akceptowanych społecznie podstaw prawnych, ekonomicznych i organizacyjnych rynkowej gospodarki mieszkaniowej. Powtarzam: społecznie akceptowanych podstaw.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#TadeuszBiliński">Na tych jednak stwierdzeniach powody do optymizmu się niestety kończą. O wielu drażliwych sprawach nawet nie wspomniano. I tak nie odniesiono się do sprawy przeogromnych obciążeń kredytobiorców, które wynikają z konieczności spłacania kredytu — a rząd był do tego zobowiązany uchwałą Sejmu z dnia 8 października 1992 r. w sprawie sytuacji w spółdzielczości mieszkaniowej. Nie zaprezentowano stanowiska względem przeogromnych zadłużeń lokatorów mieszkań spółdzielczych, względem kwestii urealnienia zobowiązań kredytowych lokatorów, zobowiązań, które w latach 1990–1992 narosły w sposób sztuczny. Nie przedstawiono koncepcji zmian regulacji dotyczących rewaloryzacji wkładów mieszkaniowych, a zasady tych regulacji są tak bardzo kwestionowane przez społeczeństwo. Nie przedstawiono żadnej koncepcji, jak usunąć niczym nie uzasadnione zróżnicowanie sytuacji kredytobiorców, wynikające ze zmiennej stopy procentowej zarówno w przypadku kredytów w okresie realizacji budowy, jak i w okresie spłaty kredytu, wynikające też ze zmiennego udziału budżetu państwa w spłacie należnych bankom odsetek oraz z różnicy wysokości umorzeń kredytu. Nawet w przypadku mieszkańców sąsiednich budynków, wzniesionych prawie w tym samym czasie, obciążenia finansowe są bardzo zróżnicowane; dla lokatorów jest to niezrozumiałe. Ponadto, co równie istotne, przedstawione kierunki reform systemowych, a właściwie instrumenty do osiągania celu, budzą bardzo poważne wątpliwości, szczególnie jeśli mamy na uwadze, z jednej strony, ich realność i skuteczność, a z drugiej strony możliwy poziom akceptacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#TadeuszBiliński">Trudno byłoby w jednym wystąpieniu przedstawić wszystkie zasługujące na uwagę problemy. Skoncentruję się więc na szczególnie ważnym, zdaniem Sojuszu Lewicy Demokratycznej, problemie, na reformie systemu kredytowania budownictwa mieszkaniowego. Pozostałe ważne problemy, jak polityka czynszowa, obciążenia finansowe społeczeństwa, degradacja potencjału budowlanego itp. zostaną przedstawione w dzisiejszej debacie przez posłów mojego klubu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie, w programie reform systemu finansowania mieszkalnictwa przewiduje się zróżnicowany system kredytów długoterminowych, dostosowanych do warunków gospodarki rynkowej i możliwości finansowych poszczególnych grup ludności. Propozycje dla ludzi zamożnych nie budzą wątpliwości, zresztą ci ludzie bez „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” także dadzą sobie radę. Krytyczne uwagi natomiast budzą propozycje dla ludzie średniozamożnych i dla rodzin niezamożnych. Średniozamożnym proponuje się kredyty kontraktowe udzielane przez kasy oszczędnościowo-pożyczkowe. System ten, kredytowanie budownictwa mieszkaniowego, niezależnie od jego parametrów wewnętrznych, można by zapewne uznać za możliwy do przyjęcia, nawet za odpowiedni, gdyby rząd odniósł się w sposób jasny i czytelny przede wszystkim do kwestii oszczędności na książeczkach mieszkaniowych, do waloryzacji wkładów, która powinna być możliwie pełna, i to w każdym wypadku, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych. Nie można przecież proponować społeczeństwu nowego systemu oszczędzania bez uczciwego rozliczenia się z obywatelami, którzy oszczędzali na mieszkanie przez wiele, wiele lat, w latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych. Zwiększony udział społeczeństwa w kosztach budowania mieszkań, aktywizacja posiadanych środków, mobilizacja społeczeństwa do oszczędzania na cele mieszkaniowe, zmiana systemu oszczędzania, wprowadzenie nowego systemu — to wszystko musi być poprzedzone jasnym stanowiskiem rządu wobec dotychczasowych oszczędności. Nie można przecież proponować społeczeństwu nowego systemu oszczędzania bez uczciwego rozliczenia się z obywatelami, którzy systematycznie przez wiele lat oszczędzali. Zmiana systemu oszczędzania musi mieć formę umowy społecznej. Likwidacja dotychczasowego systemu oszczędzania i wdrożenie nowego nie jest możliwe bez społecznie akceptowalnego sposobu określania wysokości dotychczasowych oszczędności i sposobu przeniesienia tych zobowiązań. Ten, kto wpłacił na książeczkę mieszkaniową np. 15 lat temu równowartość 10 m2 powierzchni użytkowej, jest przekonany, że powinien dzisiaj otrzymać ekwiwalent finansowy w wysokości odpowiadającej kosztom budowy 10 m2, właśnie obecnie. Nawet nieznaczne odstępstwo od tej zasady równowartości powoduje, że osoba zainteresowana czuje się oszukana. Wprowadzenie więc nowego systemu oszczędzania musi być poprzedzone czytelnym, społecznie akceptowalnym rozliczeniem. Nie wolno tego problemu lekceważyć, nie można ignorować pretensji dotychczas oszczędzających obywateli. Jeśli nawet aktualna sytuacja gospodarcza uniemożliwia nam pełną rewaloryzację wkładów, to powinniśmy z ludźmi paktować, nie ignorować zaś ich pretensji, roszczeń. W przeciwnym razie głęboka nieufność społeczeństwa uniemożliwi wdrożenie nowego, powszechnego systemu oszczędzania.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#TadeuszBiliński">Ponadto system kredytów kontraktowych ma jedną istotną wadę. Pierwsze efekty jego funkcjonowania będą widoczne dopiero po kilku latach - trzech, pięciu. Po takim bowiem okresie nastąpi unieruchomienie kredytowania budownictwa mieszkaniowego - i to na początku w bardzo ograniczonym zakresie. Pierwsze efekty budowlane pojawią się natomiast jeszcze później. W tym czasie nastąpi całkowite wyhamowanie budownictwa mieszkaniowego, zarówno wielorodzinnego, jak też jednorodzinnego. Nastąpi dalsza degradacja potencjału budowlanego, jeszcze więcej będzie bezrobotnych, liczba ich wzrośnie o dalsze dziesiątki tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#TadeuszBiliński">Dla rodzin niezamożnych w założeniach przewiduje się budowę mieszkań na wynajem, o umiarkowanym czynszu, tzw. program społecznego budownictwa czynszowego. Zamiar dobry - ale jaka może być skuteczność takiego programu, szczególnie w najbliższym czasie? Środki własne gmin są coraz bardziej ograniczone. Liczenie na środki organizacji gospodarczej i społecznej jest chyba przedwczesne, a przewidywane wspomaganie przez Agencję Funduszu Mieszkaniowego już dzisiaj, przed jej powołaniem, może się okazać, jak w wypadku Banku Rozwoju Budownictwa Mieszkaniowego, marginalnym wspomaganiem.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#TadeuszBiliński">Zadaniem gmin, w świetle ustawy o samorządzie terytorialnym, jest budownictwo komunalne. Mimo to efektów prawie nie ma. Jeśli samorządy terytorialne podejmują działania inwestycyjne, to niemal wyłącznie jest to komercyjne budownictwo mieszkaniowe, a nie komunalne. Jak na razie tylko nieliczne gminy przygotowały lokalne strategie mieszkaniowe - i trudno przypuszczać, że nastąpi radykalna zmiana. W tej sytuacji program budownictwa społecznego nie może być uznany za realny i skuteczny instrument dnia dzisiejszego w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych ludzi biednych, słabych ekonomicznie. Tymczasem coraz więcej ludzi oczekuje na mieszkania komunalne, a mieszkań z tzw. ruchu jest coraz mniej. Przedłożony zatem w założeniach polityki mieszkaniowej państwa system kredytowania budownictwa mieszkaniowego jest nie do przyjęcia. Nie prowadzi do rozwiązania problemu mieszkaniowego, nie prowadzi nawet do zahamowania pogłębiającego się regresu. Po prostu nie odpowiada dzisiejszym potrzebom i możliwościom społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#TadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej negatywnie ocenia założenia polityki mieszkaniowej państwa. Mając jednak na uwadze szczególne znaczenie społeczne założeń polityki mieszkaniowej państwa, Parlamentarny Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o skierowanie projektu założeń do odpowiednich komisji sejmowych z nadzieją, że komisje sejmowe przygotują odpowiedni dokument na miarę oczekiwań społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#DariuszWójcik">Bardzo proszę o ograniczenie rozmów na sali.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Późno, bo późno, ale lepiej późno niż wcale, przystępujemy do debaty nad założeniami polityki mieszkaniowej państwa. Czekaliśmy na to długo. Sprawa jest paląca, na jej rozwiązanie czeka całe społeczeństwo. Na wstępie jednak trzeba choćby w kilku zdaniach spróbować zarysować skalę problemu. Bez tego bowiem, przede wszystkim bez zrozumienia, jak doszło do tak głębokiego kryzysu, w którym się znaleźliśmy, trudno będzie z niego wyjść. A kryzys ten wynika z kryzysu finansów publicznych. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, czyli jeszcze przed załamaniem się gospodarki komunistycznej, istniał układ społecznie niekorzystny i niewydajny, byliśmy na szarym końcu, wlekliśmy się w ogonie budownictwa mieszkaniowego w Europie, mieliśmy najniższe wskaźniki budowy mieszkań na 10 tys. mieszkańców — kiedy inni budowali 10–15 mieszkań, my budowaliśmy 4, 5, 7 mieszkań — i działo się to w sytuacji, kiedy państwo pokrywało większość kosztów tego budownictwa — zabierając pieniądze wszystkim grupom ludności, mniej lub bardziej sprawiedliwie lub niesprawiedliwie — kosztem naszych bardzo niskich dochodów. I to nie wróci. Załamanie się finansów publicznych zmusza nas do budowy całego systemu od podstaw.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#AndrzejWielowieyski">I druga przesłanka, którą musimy brać pod uwagę. Mianowicie musimy się wystrzegać najgroźniejszego mitu XX wieku: jak jest źle, to interwencja państwa pomoże, to państwo musi problem rozwiązać. Otóż wiemy dobrze, że nie musi. I wiemy dobrze, co gorsza, że w tych najważniejszych, najtrudniejszych sprawach nie może. Jest to bowiem marzenie o Janosiku, który komuś zabierze - zwłaszcza tym, co mają więcej - i da temu, który bardziej potrzebuje. W układzie komunistycznym sprawa przedstawiała się trochę inaczej, czasem zabierano bogatszym, zwykle zabierano biedniejszym, a zyskiwali na tym ci, którzy byli bardziej uprzywilejowani. W konkretnej sytuacji mieszkaniowej, w kolejkach mieszkaniowych zwykle ci uprzywilejowani posuwali się - z tych czy innych powodów - szybciej do przodu, mieli szansę na uzyskanie mieszkania szybciej. Tak było i to nie powinno wrócić. Czy to jednak oznacza, że państwo ma zrezygnować z interwencji? Nie, nie może i nie wolno mu z tego zrezygnować. I zgadzam się tutaj z moim przedmówcą, jesteśmy chyba nawet w pełni zgodni, jakkolwiek nieraz różniliśmy się w konkretnych sprawach, mieliśmy różne zdania: interwencja państwa jest potrzebna, ponieważ mieszkanie nie jest towarem jak inne towary, jest dobrem pierwszej potrzeby, jak to sformułowano w założeniach polityki mieszkaniowej rządu. Najistotniejsze zaś jest to, że jest ono dobrem bardzo trudno dostępnym. Nie jest ono takim dobrem jak żywność, a nawet jak odzież. I uważam - sądzę, że wyrażam tutaj opinię mojej partii - że również w konstytucji powinna być zagwarantowana pomoc w uzyskaniu mieszkania, tak jak to jest w wielu konstytucjach europejskich. Jest to powinność społeczna w stosunku do członków naszej społeczności, którzy nie będą w stanie samodzielnie zapewnić sobie mieszkania, z czym stykamy się nie tylko w krajach średnio czy mniej zamożnych od naszego, ale także w krajach zamożnych, łącznie ze Stanami Zjednoczonymi czy krajami skandynawskimi, w których też 20, a nawet 30% obywateli nie jest w stanie zapewnić sobie samodzielnie mieszkania. Tak więc obowiązki państwa będą tutaj ewidentne. Obowiązki państwa, tzn. obowiązki społeczeństwa, nas wszystkich. Musi być jednak jasne, że to nie jakieś abstrakcyjne państwo, które miałoby jakieś magiczne możliwości, tylko my, nasze dochody, nasze pieniądze mogą być podstawą do takiej pomocy. W każdym konkretnym wypadku: przy decyzji budżetowej, przy decyzji tworzenia agencji mieszkaniowej, przy zbieraniu funduszy niezbędnych na to, by wesprzeć społecznie społeczne budownictwo mieszkaniowe, musimy mieć tego pełną świadomość. Czy czynimy to poprzez podatek dochodowy od dochodów osobistych, czy poprzez podatek obrotowy, czy VAT, który obciąża nas wszystkich i wszyscy za to płacą, czy też uzyskamy pieniądze np. ze sprzedaży mieszkań czy gruntów, co będzie już zadaniem gmin, czy też będziemy ograniczać inne wydatki komunalne - zawsze trzeba mieć tę świadomość, podejmując każdy konkretny projekt. Kończąc ten wątek, muszę powiedzieć, że chcąc rozwijać budownictwo mieszkaniowe, by stało się ono - co jest możliwe, bo tak było w wielu krajach - kołem zamachowym gospodarki, podstawową sprawą jest pobudzanie oszczędzania i gwarantowanie wartości oszczędności mieszkaniowych obywateli, ich zwiększenie, ta skłonność do oszczędzania, a także skłonność do podejmowania decyzji późniejszej spłaty, bo to dotyczy np. zasilania zagranicznego, które nam jest bezwzględnie potrzebne i które powinniśmy wykorzystywać, o czym mówił też przed chwilą minister Bratkowski. Bądźmy też świadomi, że to jest również decyzja spłacania tego przez użytkowników mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#AndrzejWielowieyski">Pierwszym problemem w niedostateczny sposób postawionym — moim zdaniem — w założeniach i bezwzględnie wymagającym podjęcia pracy bardziej szczegółowej jest warunek sine qua non zwiększania możliwości oszczędzania ludności, to znaczy obniżenie kosztów budownictwa. O tym się za mało mówi. W 1978 r., w tym szczytowym roku budownictwa mieszkaniowego w Polsce, koszt 1 m2 budowy mieszkania odpowiadał w przybliżeniu jednej średniej pensji miesięcznej. W tej chwili waha się od 1,5 do 2 średnich pensji miesięcznych w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#AndrzejWielowieyski">Otóż jeżeli nie osiągniemy tego poziomu - z grubsza biorąc - czy zbliżonego do roku 1978, nie będziemy w stanie spowodować - nie stać nas na to, nie ma dostatecznych możliwości ekonomicznych, a także psychicznych i fizjologicznych - żeby rodziny polskie mogły intensywniej oszczędzać na tak drogie budownictwo. Są przesłanki, żeby liczyć na to, że tańsze budownictwo jest możliwe, ponieważ w warunkach powszechnej prywatyzacji adaptując nowoczesną i tanią technologię, dużo tańsze budownictwo pod względem materiałowym i technicznym można - stosując bardzo rygorystyczną gospodarkę i bardzo oszczędne standardy - doprowadzić do znacznego obniżenia kosztów budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#AndrzejWielowieyski">Natomiast uważam - pamiętajmy, że jest to być może groźne, czy źle przyjmowane, czemu się nie dziwię, przez pracowników i przedsiębiorstwa budowlane - że trzeba tu wykorzystać wszelkie możliwe środki. Tak jest. Uważam, że chętnie powinniśmy przyjmować przedsiębiorcę zagranicznego, jeżeli potrafi wybudować jeden m2 mieszkania taniej niż polskie przedsiębiorstwa. To samo dotyczy korzystania z obcej siły roboczej, ponieważ obniżenie kosztów budowy mieszkania przekłada się bezpośrednio na możliwości oszczędzania i jest to szansa dla wszystkich pracujących w budownictwie. Jeżeli w tym zakresie nie uzyskamy tego wkładu, tego stymulatora, tego bodźca - nie mamy co liczyć na zwiększenie oszczędności, a więc na szeroki front zamówień, szeroki front robót dla całego budownictwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#AndrzejWielowieyski">Druga sprawa, która powinna być z całą mocą postawiona w pracach nad założeniami - i chyba trzeba by tu zmierzać dalej, niż to proponują założenia, traktując bardzo ostrożnie tę dziedzinę społecznie najważniejszą - to jest tańsze budownictwo, dla uboższych rodzin, budownictwo czynszowe, spółdzielnie lokatorskie. Wydaje się, że nie powinniśmy stawiać tutaj pryncypialnie zasady - albo własność, albo nic; niezbędne są pośrednie formy - jak np. spółdzielczość lokatorska - organizacji i mobilizacji środków; także mobilizacji środków, ponieważ oszczędzać muszą wszyscy - i ci zamożniejsi, i ci biedniejsi. Nawet jeżeli zaoszczędzą niewiele, muszą też mieć szansę uzyskania jakiejś formy współwłasności i współgospodarzenia, jakkolwiek ograniczonej również ze względu na to, że i wkład będzie niewielki. Ale i pewne podstawowe prawa, na przykład dziedziczenie prawa do mieszkania, a nie prawa do własności mieszkania, powinno być też jednym z kryteriów podtrzymania i utrzymania tej formy budowania i administrowania mieszkaniami - formy spółdzielczej, a nie tylko na przykład gminno-czynszowej.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#AndrzejWielowieyski">To powinno się niewątpliwie wiązać z bardzo przemyślanymi formami pomocy, która będzie przecież niezbędna, jeżeli przyjmiemy założenie, że mają to być jakieś niewielkie oszczędności, mniejsze niż w systemie umów kontraktowych zawieranych z mieszkaniowymi kasami pożyczkowymi, które jakoś samodzielnie powinny się finansować na zasadzie pewnego odczekania i akumulacji kapitału, akumulacji środków. W tym wypadku można ruszać szybciej. Pomoc gmin czy państwa w pewnym zakresie jest niezbędna, ale z tego względu należy zróżnicować formy i możliwości: i niższy standard, i mniejsze mieszkania, i tańsze mieszkania, i może trochę droższe, ale na które trzeba będzie dłużej czekać czy więcej zakumulować pieniędzy. Niewątpliwie pomoc mieszkaniowa musi być adresowana do ludzi, a nie do mieszkania; i powinna zależeć od wielkości rodziny, od człowieka, a nie od przedmiotu, od jego rozmiarów. Standardy, metraże i wyposażenie musi być dostosowane do naszych możliwości - co nie oznacza, byśmy budowali mieszkania zupełnie substandardowe czy prymitywne; jednakże możliwości manewru tutaj istnieją. Zbyt wiele było przykładów w historii Polski, np. bezpośrednio przed wojną, że społeczne pieniądze przeznaczono przede wszystkim na pomoc dla ludzi bogatszych, których stać było nawet na więcej, ale oni mieli dostęp do kredytów. To samo zdarzało się w ostatnich dekadach. Tak więc musi to być i kredytowanie, i budowanie niezmiernie oszczędne.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#AndrzejWielowieyski">Jak dalece można uzyskiwać oszczędności, to powinno być powiedziane na tej sali, jeżeli w poszczególnych województwach amplituda kosztów waha się od 3 do 12 mln za jeden m2 przy czym podkreślam, że koszty kredytów, odsetek stanowią tylko część tego kosztu. Możliwości tu są ogromne.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#AndrzejWielowieyski">Wreszcie trzeci problem, który musi być postawiony - tu też się zgadzam z moim przedmówcą - możliwie szybko i odważnie, to jest niezmiernie trudna sprawa książeczek oszczędnościowych, dlatego że bez oszczędności nie będzie mieszkań. Tę sprawę trzeba uczciwie przedstawić właścicielom 5 mln książeczek oszczędnościowych, co nie oznacza 5 mln oczekujących na mieszkanie, ale co wyznacza wielki zakres dylematu. Dylematu niemożliwego do rozwiązania w formie satysfakcjonującej ludzi, dlatego że - jak wskazują szacunki - wymagałoby to przeznaczenia na ten cel kwoty 40 lub 50 bln zł i dlatego nie może być to podjęte. Natomiast jakaś decyzja musi być podjęta; w pewnym zakresie w budownictwie kontraktowym, w spółdzielniach mieszkaniowo-oszczędnościowych, a także w budownictwie tańszym - spółdzielczo-lokatorskim czy też gminno-czynszowym - powinno to być podejmowane, to znaczy w jakiej formie ci dotychczas oszczędzający będą uszanowani i równocześnie wspomożeni, a także zobowiązani do współdziałania, jeśli chodzi o możliwości wchodzenia do tych nowych układów. Trzeba z góry przyjąć, że bez dodatkowego wysiłku sprawa nie będzie rozwiązana. Natomiast jest rzeczą niewątpliwą, że muszą oni mieć priorytet przed innymi oszczędzającymi i to musi być jasno i precyzyjnie społeczeństwu powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#AndrzejWielowieyski">Reasumując, chciałbym wyrazić wielki żal, również w stosunku do rządu, że jesteśmy tak bardzo spóźnieni, że system kredytów hipotecznych i system mieszkaniowych spółdzielni oszczędnościowych nie działa dotąd - jest niedostatecznie przygotowany, nie mamy go na ścieżce legislacyjnej, a powinno to być zrobione już od dawna. Zasygnalizowanej w założeniach agencji funduszu mieszkaniowego, która ma być tą podstawą działania dla tańszego budownictwa czynszowego czy lokatorskiego - też jeszcze nie widać na horyzoncie.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#AndrzejWielowieyski">I wreszcie sprawa książeczek mieszkaniowych - nawet w zarysie nie jest przedstawiona w konkretnych rozwiązaniach, które moglibyśmy ludziom zaproponować. Problem ogromnie ważnego sektora gminnego, samorządowego, który musi być w pełni włączony w rozwiązywanie - jak sądzę - spraw zwłaszcza tego tańszego budownictwa dla biedniejszych rodzin, zostanie podjęty przez moich kolegów klubowych.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#DariuszWójcik">Proszę posła sekretarza o ogłoszenie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MarekDomin">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam przerwę do godz. 20.10.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 42 do godz. 20 min 11)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WiesławChrzanowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WiesławChrzanowski">Kontynuujemy dyskusję nad punktem 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#WiesławChrzanowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Bentkowskiego z Parlamentarnego Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Robert Tromski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawione przez rząd założenia polityki mieszkaniowej państwa oraz opracowany przez sejmową komisję społeczny program mieszkaniowy, wbrew pozorom, niewiele między sobą się różnią. Główne tezy można sprowadzić do stwierdzeń, że budownictwo upada, nowych mieszkań jest coraz mniej, społeczeństwo ubożeje i nie ma pieniędzy na zakup mieszkań, w związku z czym należy zrewaloryzować wkłady, znaleźć środki finansowe na wspomożenie budownictwa komunalnego, dofinansować uzbrojenie terenu itd. Krótko mówiąc, obydwa omawiane projekty zmierzają w sposób mniej lub bardziej zakamuflowany do wniosku, że każdy ma prawo do mieszkania. Rząd ma znaleźć pieniądze, by te mieszkania wybudować, a następnie sprzedać je oczekującym za cenę stanowiącą tylko część rzeczywistej ceny mieszkania. Jest to rozumowanie błędne od początku do końca, a błąd zasadza się na przesłance, że każdy obywatel ma prawo do mieszkania i że państwo ma obowiązek zapewnić mu to mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderBentkowski">Moim zdaniem uzyskanie mieszkania powinno być prywatną sprawą każdego obywatela, a państwo jedynie w miarę możliwości może w mniejszym lub większym stopniu ułatwić starania o uzyskanie mieszkania. Dowodem na to, że to rozumowanie nie jest takie obrazoburcze, jest fakt, iż omawiany problem mieszkaniowy dotyczy tylko 50% ludności Polski. Czy Wysoki Sejm zwrócił uwagę na to, że ani rząd, ani minister Bratkowski, ani ponad 40 organizacji zajmujących się tym problemem nie mówią o sprawach mieszkalnictwa na wsi? Nikt nawet nie zapyta, jak to się dzieje, że druga połowa Polaków, ta mieszkająca poza wielkimi aglomeracjami, zapewnia sobie mieszkania we własnym zakresie, bez dotacji i jakichkolwiek programów. Nie muszę tutaj dodawać, że status materialny ludności wiejskiej - wykazują to już wszystkie statystyki - jest generalnie gorszy niż ludności miejskiej. Truizmem jest twierdzenie, że na wsi przecież też mieszkają rodziny wielodzietne, matki samotnie wychowujące dzieci czy bezrobotni. Nigdy nie usłyszałem, by minister budownictwa podejmował jakiekolwiek działania zmierzające do rozwiązania problemu mieszkaniowego na wsi. Natomiast w corocznym budżecie przeznaczone są bilionowe kwoty na wspomożenie mieszkalnictwa miejskiego. W tym roku w budżecie przeznaczono na ten cel ponad 20 bln zł, poświęcając je na wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych, uzbrojenie terenów budowlanych czy dopłaty do ogrzewania i ciepłej wody. Mieszkający na wsi Polak o te wszystkie sprawy martwi się sam. Jeżeli chce mieć gaz, wodę czy kanalizację, to robi to na własny koszt i szczęśliwy jest, jeżeli na pokrycie części wydatków uzyska kredyt. Wielokrotnie na tej sali posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego mówili o dyskryminacji społeczności wiejskiej. Omawiana dzisiaj problematyka jest tego wymownym przykładem. W mieście jeszcze w zeszłym roku był obowiązek uzbrajania terenów budowlanych. Na wsi chłop rozpoczyna budowę domu od utwardzenia sobie dojazdu do działki. W mieście energia elektryczna, woda i kanalizacja mają być doprowadzone do budynku na koszt państwa. Na wsi jak rolnik dojedzie w końcu do swojej działki, to sam stawia słupy, by doprowadzić energię elektryczną, a potem kopie studnię.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AleksanderBentkowski">Zwracam, Wysoki Sejmie, uwagę na tę różnicę z dwóch przyczyn. Po pierwsze dlatego, że zdobycie mieszkania dla części społeczeństwa może być - za zgodą rządu i Wysokiej Izby - prywatną sprawą każdego obywatela, a po drugie, by wykazać, że jest inna forma rozwiązania problemu mieszkaniowego także i w mieście. Najprostsza konkluzja: trzeba stworzyć podobne warunki budowania w mieście i na wsi; wtedy problemu po prostu nie będzie. A przecież różnica sprowadza się tylko do tego, że na wsi łatwiej pozyskać tereny budowlane.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#AleksanderBentkowski">W oparciu o powyższe twierdzenia zarzucam obu przedstawionym koncepcjom brak dynamiki, kreowanie postawy leniwego oczekiwania na mieszkanie, niewyzwalanie u ludzi chęci tworzenia, popieranie postaw roszczeniowych w rodzaju: mnie się mieszkanie należy, więc mam je dostać albo kupić za niewielką cenę, bo na więcej mnie nie stać. Popieranie takich postaw jest zasadniczą wadą obu projektów i skoro zrzuca się odpowiedzialność za rozwiązanie problemu mieszkaniowego na państwo, to można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że w najbliższym dziesięcioleciu tego problemu nie rozwiążemy.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#AleksanderBentkowski">Przytoczyłem przykład wsi, ponieważ, moim zdaniem, społeczność wiejska wskazuje sposób rozwiązania bądź znacznego złagodzenia problemu mieszkaniowego w Polsce. Wspomniałem wcześniej, że jedyna wyraźna różnica w rozwoju budownictwa między miastem a wsią sprowadza się do możliwości łatwiejszego uzyskania na wsi terenów budowlanych. Trzeba przy tym wyraźnie powiedzieć, że na wsi są również bardzo częste przypadki, że w 2, 3 izbach mieszka trzypokoleniowa rodzina, ale w tym wypadku rząd uznaje, że jest to zupełnie naturalne i że jeżeli komuś jest za ciasno, to powinien sobie wybudować dom. Za co i w jaki sposób, to już prywatna sprawa inwestora.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#AleksanderBentkowski">Skopiowanie inicjatywy wsi w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych to, moim zdaniem, sposób na zdecydowane złagodzenie problemów mieszkalnictwa w mieście. Uważam więc, że w pierwszym rzędzie należy stworzyć w mieście duże ułatwienia w pozyskaniu terenów budowlanych zarówno dla inwestorów indywidualnych, jak i inwestorów komercyjnych. Jeżeli państwo ma w czymkolwiek pomóc, to w tym, aby działki budowlane były powszechnie dostępne. Obecnie jest to stosunkowo proste do rozwiązania. Do niedawna tereny wokół miast były szczególnie chronione na potrzeby rolnictwa. Ustawicznie mieliśmy za mało żywności i straszono nas liczbami hektarów wyrwanych rolnictwu na potrzeby przemysłu. Obecnie okazuje się, że terenów rolnych nam nie brakuje i nikt specjalnie ziemi uprawnej nie chroni, a coraz częściej słyszy się głosy, że grunty V i VI klasy należy całkowicie wyłączyć z upraw. Proponuję więc, by — zamiast wydawać pieniądze na horrendalnie drogie budownictwo mieszkaniowe — odebrać zbędną ziemię zakładom przemysłowym, spółdzielniom mieszkaniowym czy w końcu, by skarb państwa wykupił tereny podmiejskie, jeszcze za niewysoką cenę, i by tereny te podzielić na małe działki pod zabudowę szeregową. Po wojnie w Anglii, kiedy były podobne problemy mieszkaniowe, zaczęto budować domy w zabudowie szeregowej. Były to bardzo skromne budynki, a jednocześnie tanie, dwukondygnacyjne, o powierzchni 80–90 m2, bez piwnic, strychów i oczywiście garaży. Do dzisiaj te dzielnice istnieją i do dzisiaj w tych domach mieszkają ludzie o najniższych dochodach. Uważam, że działki powinni otrzymywać tylko ci, którzy będą budować właśnie takie domy, a nie czterokondygnacyjne wieżowce. Uzbrojenie terenu to też zmartwienie inwestorów. I wcale nie jest konieczne, by było ono od razu pełne. Przez pewien czas musi wystarczyć na przykład szambo i bardzo wyboista droga. Podobnie można początkowo zamieszkać tylko w kuchni i w jednym pokoju, ale już na swoim. Taka forma budownictwa wyzwala energię i nadzwyczajnie mobilizuje środki finansowe, powoduje, że budujący angażuje się we własną pracę, a często włącza się w to cała rodzina. W ten właśnie sposób buduje się na wsi. Jeżeli ktoś nie ma na to ochoty, to może mieszkać w dwóch pokojach w osiem osób i nie powinno to być zmartwienie ministra budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#AleksanderBentkowski">Oczywiście część oczekujących na mieszkania ma na tyle dobrą sytuację finansową, że nie musi osobiście angażować się w budowanie domu. Ci powinni mieć możliwość zakupu nowych mieszkań, ale od firm typowo komercyjnych. Zadbanie o to, by tacy inwestorzy mogli otrzymywać tereny budowlane, również bez uzbrojenia, znakomicie obniży cenę gotowych mieszkań. Tak więc, moim zdaniem, obecnie jedynym zmartwieniem ministra budownictwa powinno być stymulowanie pozyskiwania terenów wokół miast przez samorządy oraz skarb państwa. Stworzenie terenów budowlanych przyczyni się do wyzwolenia energii inwestorów, jeszcze bardziej zwiększy konkurencyjność wykonawców, a w efekcie doprowadzi do potanienia kosztów budowy. Taki rodzaj budowania to możliwość swobodnego rozkładania nakładów finansowych i dostosowania standardu wykończenia budynku do możliwości poszczególnych osób.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#AleksanderBentkowski">Dysponując terenami budowlanymi, miasto może narzucać sposób zabudowy bardzo intensywnej. We wspomnianej przeze mnie Anglii pod dom szeregowy nie przeznaczano więcej niż dwuarową działkę.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#AleksanderBentkowski">Oprócz możliwości pozyskiwania terenów budowlanych w mieście, należy także doprowadzić do zwiększenia opodatkowania już istniejących terenów budowlanych, których właściciele nie zamierzają zabudowywać. W ten sposób tereny budowlane nie będą lokatą kapitałów.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#AleksanderBentkowski">Niezależnie od tej formy budownictwa, bardzo duże możliwości w uzyskaniu powierzchni mieszkaniowej istnieją w nadbudowywaniu budynków istniejących. Każdy stojący ponad dziesięć lat budynek może być bez ryzyka nadbudowany co najmniej o jedno piętro. W tym jednak przypadku należy stworzyć nowe stany prawne, które dadzą samorządom lokalnym możliwość podejmowania decyzji w tym zakresie bez konieczności wdawania się w dyskusję z dotychczasowymi lokatorami budynku. Jest wielu przedsiębiorców budowlanych, którzy za uzyskanie takiego prawa do nadbudowy są gotowi odstąpić na rzecz samorządu 10–20% nowo pozyskanych powierzchni mieszkaniowych. To jest droga do uzyskania przez gminy mieszkań nieodpłatnie.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#AleksanderBentkowski">Zdaję sobie jednak sprawę, że na te cele potrzebne są także pieniądze, choć zdecydowanie mniejsze. O tym, jak je zdobyć, mówiłem już dwa razy i powtórzę tę propozycję po raz trzeci. Proponuję podjęcie decyzji, które są bardzo radykalne, ale - w moim przekonaniu - będą aprobowane przez większość społeczeństwa, którego problem mieszkaniowy ciągle nie jest rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#AleksanderBentkowski">Uważam, że spółdzielczość mieszkaniowa w obecnym kształcie wpływa destrukcyjnie na rozwój budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#AleksanderBentkowski">Spółdzielnie mieszkaniowe są spółdzielniami jedynie z nazwy. Były i są w olbrzymim stopniu dotowane przez skarb państwa, w przeszłości bezpośrednio, a obecnie pośrednio, w formie najróżniejszych dopłat czy też obsługi pobranych kredytów. W efekcie budownictwo spółdzielcze jest bardzo drogie i cena 1 m2 sięga niekiedy 10 mln zł, podczas gdy w oszczędnym budownictwie jednorodzinnym koszty te są obniżone nawet do 3 mln za 1 m2. Proponuję więc całkowite rozwiązanie wszystkich spółdzielni mieszkaniowych,...</u>
          <u xml:id="u-230.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.15" who="#AleksanderBentkowski">... a przy okazji zmuszenie archaicznych, energochłonnych fabryk domów do wytwarzania materiałów nadających się do budownictwa jednorodzinnego lub jednorodzinnego, ale w nowoczesnej technologii.</u>
          <u xml:id="u-230.16" who="#AleksanderBentkowski">W celu zdobycia środków finansowych proponuję powszechną wyprzedaż wszelkiego rodzaju mieszkań, a więc spółdzielczych lokatorskich, zakładowych i komunalnych. Należy jednym aktem prawnym, ustawą epizodyczną, obowiązującą w ściśle określonym czasie „zawiesić” część przepisów prawa spółdzielczego, ustawy o mieniu komunalnym, ustawy o przedsiębiorstwach, zmienić część Prawa lokalowego i kilku jeszcze ustaw po to, by w okresie np. trzech miesięcy stworzyć możliwość bardzo szybkiego i prostego nabycia własności mieszkania przez dotychczasowego lokatora. W proponowanych przez rząd i komisję założeniach polityki mieszkaniowej porusza się ten problem, ale proponowane rozwiązania są nieskuteczne, rozciągnięte w czasie, dekoncentrujące uzyskane środki finansowe. W rezultacie kwoty uzyskane z tego tytułu w znikomym stopniu mogą być przeznaczone na rozwiązanie problemów budownictwa mieszkaniowego. Moja propozycja zmierza do bardzo szybkiej wyprzedaży mieszkań, zgromadzenia środków na jednym koncie z możliwością przeznaczenia ich na ściśle określone cele. Należy więc wykluczyć nabycie własności mieszkania w klasycznym ujęciu, przez zawarcie aktu notarialnego wraz z nabyciem prawa do ułamkowej części gruntu, na którym stoi budynek, oraz założeniem księgi wieczystej. Taką propozycję zawiera jeden i drugi projekt. Autor tego rozwiązania prawdopodobnie nigdy nie próbował założyć księgi wieczystej i chyba nie orientuje się, jak bardzo zagmatwane są stany prawne gruntów, na których stoją budynki.</u>
          <u xml:id="u-230.17" who="#AleksanderBentkowski">Generalna prywatyzacja, czyli wyprzedaż zasobów mieszkaniowych, tylko wtedy powiedzie się, jeżeli zaproponujemy cenę, którą zaaprobuje zdecydowana większość przyszłych właścicieli,...</u>
          <u xml:id="u-230.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.19" who="#AleksanderBentkowski">... oraz przyjmiemy formę nabycia własności, czyli sprzedaży, prostą i zrozumiałą dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-230.20" who="#AleksanderBentkowski">Obecnie w Polsce jest ponad 4 mln mieszkań, które mogą być sprzedane. Mam na uwadze mieszkania spółdzielcze lokatorskie, zakładowe i komunalne. Jeżeli się uda sprzedać tylko 3/4 z nich i za każde z tych mieszkań uzyskano by przeciętnie tylko 20 mln zł, to otrzymamy kwotę 60 bln zł, która pozwoli na częściowe zrewaloryzowanie wkładów, co zwiększy potencjał inwestycyjny, oraz na nabycie terenów budowlanych. Może ktoś powiedzieć, że proponowana cena jest śmiesznie niska, ale skoro mamy rozdawać majątek narodowy za darmo, to chyba rozsądniej jest sprzedać ten majątek choćby za najniższą cenę, ale wtedy mamy pewność, że bardzo wiele osób z tej formy skorzysta.</u>
          <u xml:id="u-230.21" who="#AleksanderBentkowski">Drugim niezbędnym warunkiem jest prosta forma nabycia własności. Proponuję, aby nabycie własności mieszkania następowało z chwilą wpłacenia przez użytkownika posiadającego tzw. przydział, czyli lokatora głównego, całej ustalonej kwoty na określone konto oraz przez pisemne zawiadomienie o tym fakcie - wraz z przedstawieniem dowodu wpłaty - dotychczasowego administratora budynku. To są wszystkie czynności, jakich należy dokonać. Z tą chwilą wpłacający staje się właścicielem w rozumieniu prawa cywilnego, a więc ma prawo swobodnego dysponowania mieniem nabytym. Nie jest potrzebne stwarzanie całej otoczki, z notariuszem i księgą wieczystą. Należy ustalić stosunkowo krótki termin nabywania mieszkań w proponowany sposób, np. trzy miesiące. Po upływie tego terminu mieszkanie może być nabyte przez inną osobę fizyczną czy prawną, z właściwym zabezpieczeniem prawa do korzystania z tego mieszkania przez dotychczasowego użytkownika. Złożony równocześnie projekt prawa lokalowego znakomicie ułatwia rozwiązanie tego problemu. W przypadku mieszkań komunalnych, co do których może być niekiedy obawa przed zgłoszeniem pretensji przez poprzednich właścicieli, można przyjąć zastrzeżenie, że w zakreślonym terminie osoba roszcząca sobie prawo do tego mieszkania czy nieruchomości ma obowiązek wniesienia sprzeciwu do administratora budynku, co powoduje wstrzymanie procesu nabycia własności. Oczywiście z tym wiąże się możliwość np. nabycia przez jedną osobę wielu mieszkań. Nie widzę w tym nic złego. Nie będzie u nas normalności w tej dziedzinie, jeżeli nie będziemy traktować mieszkania jak towaru. Jeżeli ktoś chce ulokować swoje pieniądze nie w banku, a właśnie w mieszkaniach, to jego sprawa i jego ryzyko.</u>
          <u xml:id="u-230.22" who="#AleksanderBentkowski">Ustawa stwarzająca takie możliwości powinna być typową ustawą epizodyczną, obowiązującą nie dłużej niż pół roku, a po tym terminie ceny mieszkań nie sprzedanych wróciłyby do obecnego poziomu. Ten fakt powinien być dodatkowym dopingiem skłaniającym ludzi do wykupu mieszkań. Zdaję sobie sprawę z tego, że i tak nie wszystkich stać będzie na wykup mieszkania, i to z różnych względów, czasem nie tylko materialnych. Takie nie wykupione mieszkania powinny stać się własnością gminy.</u>
          <u xml:id="u-230.23" who="#AleksanderBentkowski">Dotychczasowe administracje spółdzielcze stają się administracjami domów mieszkalnych. Moich propozycji proszę nie rozumieć jako negacji budownictwa spółdzielczego. Jestem zdania, że w obecnej rzeczywistości spółdzielnia może zostać założona, ale w celu zrealizowania konkretnego i jedynego celu. Np. powstaje spółdzielnia licząca 20 członków, która buduje budynek mieszkalny składający się z 20 mieszkań i po rozliczeniu budowy rozwiązuje się. Mogą oczywiście powstawać spółdzielnie, które zajmować się będą budownictwem w celach czysto zarobkowych, ale jedne i drugie zawiązywane muszą być na własne ryzyko, bez gwarancji państwa i oczywiście sami spółdzielcy winni odpowiadać za zaciągnięte zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-230.24" who="#AleksanderBentkowski">Uważam, że zrealizowanie przedstawionych propozycji spowoduje znaczny spadek wolnorynkowych cen mieszkań i nagle okaże się, że mamy stosunkowo dużo mieszkań oferowanych do sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-230.25" who="#AleksanderBentkowski">Reasumując uważam, że przedstawione projekty nie rozwiążą problemów budownictwa mieszkaniowego. Obawiam się, że choć są wysoce profesjonalne, stanowią kolejną iluzję, a jedyną pozytywną ich cechą jest to, że uspokoją na jakiś czas nastroje społeczne. Wbrew twierdzeniom zawartym w przedstawionych projektach uważam, że główną przeszkodą w rozwoju budownictwa nie jest brak pieniędzy, lecz wadliwe rozwiązania prawne. Nie jest sztuką budowanie domów, kiedy otrzyma się najrozmaitsze dofinansowania z budżetu. Sztuką jest natomiast wyzwolenie inicjatywy społecznej, stworzenie warunków do zaangażowania emocjonalnego i finansowego każdego zainteresowanego; wtedy, nawet przy niedużym wsparciu budżetu, osiąga się nieporównanie większe efekty.</u>
          <u xml:id="u-230.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Roberta Tromskiego z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Reichelt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#RobertTromski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla Konfederacji Polski Niepodległej problem mieszkalnictwa ma przede wszystkim wymiar społeczno-polityczny. Obecnie w Polsce brakuje około 1200 tys. mieszkań. W ub. r. przekazano do użytku 127 tys. mieszkań, czyli tyle samo co w roku 1957. Do 2000 r. potrzeba będzie około 3 mln mieszkań. Opierając się na tych danych, chciałbym w imieniu mojego klubu ustosunkować się do przedłożenia rządowego zatytułowanego: „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”. Punktem wyjścia do oceny tychże założeń jest ich końcowy efekt, to znaczy ile mieszkań będzie w Polsce budowanych w ciągu roku. Otóż według założeń w br. ma zostać zbudowanych około 80 tys. mieszkań. Optymistycznie przyjmując pewną dynamikę liczby oddawanych mieszkań, trzeba i tak dojść do smutnego wniosku, że ewentualne nasycenie mieszkaniami w Polsce może nastąpić w roku 2050–2080, czyli za czasów naszych wnuków czy prawnuków.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#RobertTromski">Na podstawie takiej analizy mój klub nie może poprzeć przedłożenia rządowego. Rodzi się zatem pytanie: Czy jest wyjście z takiej sytuacji? Oczywiście jest. Wyjściem jest na początek jednak pewna wola polityczna i decyzje polityczne. Bez takiej woli próba rozwiązania problemu mieszkalnictwa jest niemożliwa, będzie ciągle tylko grą pozorów.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#RobertTromski">16 marca br. na kongresie mieszkaniowym zorganizowanym przez sejmową Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej pani minister Herbst — szkoda, że nie ma jej na sali, bo...</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#RobertTromski">Jest. Pani minister Herbst powiedziała, że istnieją dwie szkoły rozwiązania problemu mieszkalnictwa w Polsce. Jeśli dobrze pamiętam, jedną nazwała „szkołą natolińską”, a drugą określiła jakimś innym przymiotnikiem pochodzącym od nazwy miasta.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Puławska. Były dwie takie szkoły: Natolin i Puławy.)</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#RobertTromski">Te dwie szkoły w sumie sprowadzają się do takich podstawowych filozofii: pierwsza - główną filozofią jest teza, że budownictwo może być drożdżami rozwoju gospodarczego i próbą przełamania recesji gospodarczej; druga, stanowiąca przeciwieństwo pierwszej, to doktryna oparta na zbyt twardym pieniądzu. Dziękuję pani minister za odwagę polityczną, bo odebrałem pani wystąpienie jako wypowiedź szczerą i spontaniczną. Dla mnie takie stwierdzenie oznacza potwierdzenie, że istnieje alternatywa rozwoju gospodarczego Polski, że gospodarka polska wcale nie musi iść takim torem, jakim idzie dzisiaj, i że problem mieszkalnictwa może być rozwiązany. To stwierdzenie oznacza również i to, że problemu mieszkalnictwa nie da się rozwiązać resortowo, że do tego trzeba innej koncepcji państwa i innej koncepcji gospodarki. Koncepcje państwa i koncepcje gospodarki produkują, że tak powiem, jednak politycy i od ich woli i decyzji politycznych jest to uzależnione. Mimochodem pani minister potwierdza zatem stanowisko Konfederacji Polski Niepodległej, że przy dzisiejszym systemie gospodarczym, przy obowiązującej konstrukcji budżetu, przy lansowanej doktrynie liberalnej nie da się tak naprawdę rozwiązać problemu mieszkalnictwa w najbliższym czasie; potwierdza również i to, że nasz punkt widzenia na rozwiązanie problemu mieszkalnictwa i rozwoju polskiej gospodarki jest słuszny.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#RobertTromski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej zgłasza formalny wniosek o odrzucenie przedłożenia rządowego w pierwszym czytaniu. W konkluzji chcę dodać, że akceptację mojego klubu może uzyskać tylko taki program rozwoju mieszkalnictwa, który będzie prowadził do wzrostu liczby oddawanych mieszkań - w żadnym razie do ich spadku.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Reichelta z Klubu Parlamentarnego Polski Program Liberalny. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Antoni Dzierżyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WładysławReichelt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle Bentkowski, pan już właściwie powiedział za mnie wszystko. Dziwię się, że PSL jest tak przeciwne liberałom. Kiedy pan w czerwcu zabrał głos z tej trybuny i przedstawił swój program mieszkalnictwa, ten pański program spotkał się z ostrą krytyką prezesów spółdzielni, szczególnie warszawskich, na Ursynowie. Lojalnie mówię, że broniłem pana, bo to jest koncepcja mieszkalnictwa.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WładysławReichelt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim powstał dokument „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”, do oceny społecznej skierowano inny dokument, tzw. ład mieszkaniowy. Dokument ten nie zadowolił żadnej grupy adresatów. Krytycznie odnieśli się do niego właściciele nieruchomości, lokatorzy, lobby spółdzielców, samorządy terytorialne, władze gmin i reprezentacje bezdomnych. Ale czy słusznie? Łatwiej jest krytykować niż stworzyć jakiekolwiek dzieło. Dokument ten przecież został przez obecnego pana ministra wykonany właściwie na zamówienie społeczne. Podziwiam jego odwagę. Nigdy przecież kompleksowo, w jednym dokumencie nie pogodzi się interesów wszystkich, nawet gdyby go tworzył geniusz. Projekt wyznacza strategię rozwiązania problemów związanych z budownictwem mieszkaniowym, jest materiałem do dyskusji. Państwo przecież nie może pozostać obojętne wobec problemu mieszkaniowego. Jest pośrednio odpowiedzialne za stworzenie strategii rozwiązania tego bardzo trudnego problemu. Nie oznacza to jednak, że państwo ma budować, rozdzielać i utrzymywać zasoby mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WładysławReichelt">Dziwię się, że poseł Wielowieyski mówi, że mieszkanie nie jest towarem, że jego partia jest przeciwko temu, skoro Jacek Kuroń z jego partii mówi, że mieszkanie jest towarem. Ja też twierdzę, że mieszkanie jest towarem.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#WładysławReichelt">W obecnej sytuacji obowiązkiem państwa staje się likwidacja nieprawidłowości i stanów wręcz patologicznych. To jest bagaż, jaki po sobie pozostawili komuniści. Przejmując władzę 48 lat temu, zabrali właścicielom kamienice, obiecali wszystkim i każdej rodzinie mieszkanie. Mimo tak długiego okresu rządów nie dotrzymali słowa danego społeczeństwu. Prawo do mieszkania wpisali do konstytucji, czyniąc go pustym zapisem, demagogicznym sloganem. To prawda, że znikły podmiejskie slumsy, ale dzisiaj już całe enklawy starych, zabytkowych kamienic, renesansowych, gotyckich i secesyjnych, pozbawionych właścicieli, stały się slumsami, a niedługo pierwsze osiedla budowane przez budowniczych PRL też przyjmą taki wygląd. Zabrakło po prostu wyobraźni. Dlatego jak najszybciej trzeba stworzyć warunki ekonomiczne, systemowe i techniczno-materialne, aby ułatwić społeczeństwu budowę własnego mieszkania lub jego wynajęcie. Podkreślam słowo „wynajęcie”.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#WładysławReichelt">Jesteśmy w okresie przebudowy gospodarki polskiej na gospodarkę rynkową. Jest to niekwestionowany kierunek przebudowy, innej drogi po prostu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#WładysławReichelt">Wysoka Izbo! Przewlekłość współczesnego kryzysu polskiego mieszkalnictwa, a nawet jego pogłębianie się, skłania mnie do sformułowania pytania: Czy dostrzegalna mała skuteczność metod i instrumentów stosowanych w celu przezwyciężenia tego kryzysu nie jest pochodną wadliwej diagnozy jego przyczyn? Przezwyciężenie głębokiego kryzysu w tej szczególnie ważnej dziedzinie nie jest możliwe w następstwie wdrażania kolejnych korekt, lecz wymaga istotnej przebudowy całego funkcjonującego systemu gospodarki mieszkaniowej, szczególnie jego finansowania. Wadą dotychczasowego systemu finansowania gospodarki mieszkaniowej była jego niejednolitość, nadmierne dotowanie mieszkań kwaterunkowych przez właścicieli — gminę, a spółdzielczych przez państwo. Kluczem do rozwiązania tej kwestii są, zdaniem liberałów, następujące decyzje: należy trwale uregulować kwestię czynszów i opłat za użytkowanie mieszkań, stworzyć warunki do zamiany mieszkań stosownie do zmieniających się w czasie potrzeb, poważnie ograniczyć subsydiowanie mieszkalnictwa.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#WładysławReichelt">Pogłębiający się kryzys polskiego mieszkalnictwa jest następstwem:</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#WładysławReichelt">— wysokiego fiskalizmu podatkowego państwa, który ogranicza możliwości inwestycyjne użytkowników mieszkań prywatnych;</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#WładysławReichelt">— ograniczonej skłonności do budowy nowych mieszkań przez użytkowników mieszkań czynszowych (trzeba zmienić prawo hipoteczne i prawo o eksmisji);</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#WładysławReichelt">— małej skłonności społeczeństwa do oszczędzania na cele mieszkaniowe, nadmiernej konsumpcji, wydatków na inne dobra materialne.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#WładysławReichelt">Po trzech latach systemowej transformacji najważniejszą przyczyną ciągle pogłębiającego się kryzysu naszego mieszkalnictwa nie jest spadek dochodu narodowego ani niedostatek mechanizmów wolnorynkowych, lecz przede wszystkim ograniczoność i fragmentaryczność reform. Wynika stąd niespójność gospodarki mieszkaniowej z funkcjonującym systemem gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#WładysławReichelt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na forum naszej Izby podczas dyskusji na różne tematy, przy każdej okazji często sięgamy do wzorców zagranicznych. Pozwolę sobie w tym miejscu również odwołać się do wzorców państw o rozwiniętej gospodarce rynkowej. W bogatych Stanach Zjednoczonych i Japonii podatnicy jakoś nie chcą fundować bezdomnym mieszkań. I czemu się te państwa nie zawaliły? Po 50 latach okazało się, że tylko biedę można dzielić równo, a bogactwa nie. Kapitalizm tworzy nierówność w bogactwie, to prawda. Tu stawiam jednak pytanie: czy każdy w Polsce musi mieć własne mieszkanie? Czy biedny kraj w centrum Europy ma zapewnić każdemu samodzielne mieszkanie? Mamy robić to, co nie udało się Amerykanom i Japończykom, a nawet, jak wcześniej już mówiłem, komunistom? Mieli 50 lat czasu, i co? A nowa władza ma to załatwić w jeden dzień? Wiem, że interesu w budownictwie mieszkaniowym dziś się nie da zrobić, ale można zbić kapitał polityczny prowadząc szeroką dyskusję bez konkretnych propozycji rozwiązań rynkowych, co ustawicznie czynią lewica i związki zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#WładysławReichelt">Wysoka Izbo! Dopiero sprawna gospodarka może zapewnić państwu należyte dochody z podatków. Ale żeby gospodarka była sprawna, nie można jej zarzynać systemem podatkowym wymyślonym pod presją pilnych potrzeb społecznych, pod pistoletem strajkowym. Dlatego niech związki i ci, co domagają się wysokich podatków, zastanowią się wreszcie nad ilością mnożonych żądań i czego w ogóle chcą - wysokich płac czy mieszkań? To nie państwo i nie Sejm ustala cenę mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-234.13" who="#WładysławReichelt">Wysoka Izbo! Jak już wspomniałem, projekt przedłożony przez rząd wymaga dalszej konstruktywnej dyskusji. Jest przecież projektem otwartym. W drugim zdaniu tego projektu czytamy, że posiadanie własnego dachu nad głową jest realnym warunkiem korzystania z praw i wolności obywatelskich, tak bliskich liberałom. Ale dlaczego tam jest przymiotnik „własne”? Przecież dach może być wynajęty, też gwarantuje wolność i niezależność. Trzeba zmienić filozofię podejścia do zagadnienia budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-234.14" who="#WładysławReichelt">My, liberałowie, nie podzielamy opinii, które totalnie negują koncepcję rządu. W naszym przekonaniu założenia rządowe opierają się na zdrowej koncepcji roli państwa (państwo - suweren, a nie dyrektor gospodarki narodowej), na właściwym potraktowaniu roli społeczeństwa (program należy realizować przez organy samorządu terytorialnego, tak jest napisane w założeniach), doceniają też rolę człowieka. Państwo tworzy warunki prawne i ekonomiczne dla budownictwa mieszkaniowego. Nie oznacza to jednak, że państwo musi wszystkich wyręczać ani zastępować społeczeństwa w tym, co ono jest w stanie wykonać samodzielnie. Budownictwo mieszkaniowe ma charakter wybitnie lokalny, zgodnie z zapisem rządowym. Państwo, które sięga po interwencjonizm, zwalnia społeczeństwo z odpowiedzialności, powoduje utratę ludzkiej energii i przesadne mnożenie publicznych struktur. W takich strukturach dominuje struktura biurokratyczna, a nie troska o służenie ludziom. Byliśmy zresztą przez długie lata świadkami wszechobecnego interwencjonizmu i rosnącej - właśnie z tego powodu - niesprawności państwa i jego bytów, m.in. również bytów mieszkaniowych. To wszystko uległo kompromitacji. Czy mamy do tego wracać? 4 czerwca 1989 r. nasze społeczeństwo, a więc państwo i wszyscy, którzy tu siedzimy, opowiedzieliśmy się za wolnością i chcemy, jeśli się nie mylę, z tej wolności czynić właściwy użytek. A jaki czynimy? Pełna kompromitacja. Chociażby to, że ta debata odbywa się teraz, a nie jutro. Chcemy nadążyć za wymaganiami cywilizacyjnymi i kulturowymi epoki, w której żyjemy, a nie cofać się w niedawne czasy. Wszystko, co nas otacza, poddane jest z naszej woli reformom. Przekształcamy państwową gospodarkę w gospodarkę rynkową, ustrój totalitarny i biurokratyczny w ustrój demokratyczny, monocentryczny, zarządzany centralnie aparat państwowy w państwo z wielorakimi centrami władzy i odpowiedzialności na szczeblu niższym. Reformy mają stworzyć warunki dla społeczeństwa samorządowego, społeczeństwa otwartego i aktywnego. Rządowe założenia idą właśnie w tych kierunkach, tylko trzeba chcieć to dostrzec. Powtórzę raz jeszcze, przesadna ingerencja państwa w życie gospodarcze - czy tego chcemy czy nie - zagraża istnieniu naszego państwa, tak jak zanikają symfonia i harmonia głosów, kiedy wszyscy w chórze śpiewają na jedną nutę.</u>
          <u xml:id="u-234.15" who="#WładysławReichelt">Wysoka Izbo! Wdrażając jakikolwiek system trzeba mieć na uwadze istotną sprawę: kto będzie go wdrażał, jakie ma doświadczenia, jakie motywacje. Dotychczasowe doświadczenia, a więc nieudolność oraz niegospodarność jednostek zarządzających zasobami mieszkaniowymi - zarówno komunalnych, zakładowych, spółdzielczych, jak i administrujących z tytułu szczególnego trybu najmu - doprowadziły do dewastacji poważnej części substancji mieszkaniowej w Polsce. Przekonany jestem, że chociażby zostały usunięte bariery finansowe, to jeszcze większe pieniądze byłyby zmarnowane, ponieważ obecne organizacje zarządu zasobami nie są pozytywnie nastawione na efektywność gospodarowania. Faktem jest, że kontrakcją ze strony mieszkańców na ogólną niemoc administracji jest zamknięcie się w ścianach posiadanych mieszkań i brak zainteresowania tym, co się dzieje za progiem drzwi wyjściowych, ponieważ wpływanie na zmianę widocznego stanu marnotrawstwa jest podjęciem walki z władzą. Generalizując, mamy więc sytuację, którą określić można jako walkę mieszkańców o należne prawa i rzetelność rządzących z pozycji obrony, a niekiedy tylko ataku, co nazywamy powszechnie postawą roszczeniową. W tej sytuacji brakuje osoby, która posiadałaby silną motywację do heroizmu, poświęcenia wszystkiego dla dokonania zmian w skorumpowanym systemie.</u>
          <u xml:id="u-234.16" who="#WładysławReichelt">Kończąc, „opcją zerową” powinno być przyjęcie do wiadomości opisanego stanu rzeczy i próba zastosowania efektywnych metod z motywacją pozytywną. Uszczęśliwianie na siłę to nieszczęście. Wskazać cele, zadysponować środki, to domena władzy. Metody należy pozostawić społeczeństwu. Władza co najwyżej może sugerować i proponować drogi do celu. Nie żyjemy całkowicie samotnie, ale mimo przeszkód grupujemy się i łączymy wysiłki we wspólnocie interesów. Przyszedł czas na to, żeby bez narzucania woli przez władzę społeczeństwo mogło stowarzyszyć się w grupy interesu. Stanowi to dowód demokracji i okazję dla władzy. Naturalny partner to szczerość i otwartość, kopalnia wiedzy i pomocy w rządzeniu państwem. Przez 50 lat nie mogliśmy nabyć inaczej mieszkania niż przez spółdzielczość, którą wspólnie z posłem Bentkowskim krytykujemy. Twórca spółdzielczości w Polsce, ksiądz Wawrzyniak powiedział: „Wspólną pracą i pomocą, a siłami zjednoczonemi”.</u>
          <u xml:id="u-234.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Dzierżyńskiego z Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Niczyperowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AntoniDzierżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożenie rządowe pod tytułem „Założenia polityki mieszkaniowej państwa” już w swojej idei dotknięte jest grzechem pierworodnym. Sprawia bowiem wrażenie, że oto nowy rząd podejmuje wyzwanie nowych czasów, dostrzega istnienie problemu mieszkaniowego i stawia społeczeństwu warunki, na jakich jest gotów spełnić jego oczekiwania.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#AntoniDzierżyński">Po pierwsze, obecne rządy są kontynuacją rządów panów premierów Mazowieckiego i Bieleckiego, dla których wspólnym mianownikiem była polityka pana Balcerowicza i doktryna pana Sachsa. W tym to okresie - w warunkach szalejącej inflacji - nastąpił bezprecedensowy wykup mieszkań spółdzielczych, komunalnych za śmiesznie niskie kwoty, bowiem po cenach nominalnych; nastąpiło również masowe spłacanie kredytów w kwotach nie uwzględniających inflacji. Natomiast cała reszta oczekujących na mieszkania pozostała ze swoimi oszczędnościami na lodzie, bowiem im nikt nie zrewaloryzował oszczędności. Tego biegu wydarzeń nie był w stanie odwrócić również rząd premiera Olszewskiego, gdyż sprawy zaszły już za daleko. Owszem, rząd ten próbował wyhamować tendencje monetarystyczne, bałagan prywatyzacyjny i proces rozkradania lub sprzedawania za bezcen majątku narodowego, w tym i mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#AntoniDzierżyński">Omawiane przedłożenie rządowe stanowi próbę zastosowania polityki „grubej kreski bis”, tym razem w sferze mieszkalnictwa. Oznacza to, że rząd Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego odcina się od poprzednich rządów tejże Unii i tegoż Kongresu. Można i tak, ale jak zdobyć cytowane przyzwolenie społeczne i zaufanie, powierzając ponownie naprawę zegarka temu, kto już uprzednio nie umiał go naprawić? Obecna propozycja rozwiązania problemu mieszkaniowego sprowadza się do propozycji owego zegarmistrza, który mówi dzisiaj: dwukrotnie nie udało mi się naprawić pańskiego zegarka, więc proponuję panu nowy, piękny zegarek, tylko trzeba będzie za niego zapłacić odpowiednią cenę. Na razie będzie pan wpłacał zaliczki na konto komunalnych funduszy zegarmistrzów, potem funduszy wyrównawczych, np. przy krajowym sejmiku zegarmistrzów, a ja wezmę w pana imieniu kredyt na wykonanie dla pana nowego zegarka z agencji funduszu zegara centralnego. Wszystko to się będzie odbywało pod nadzorem naczelnego zegarmistrza państwa. Kiedy ten nowy zegarek? A, to zależy od stopnia pańskich wyrzeczeń — patrz str. 1 założeń — i przyzwolenia wszystkich posiadaczy starych zegarków oraz tych, którzy ich jeszcze nie mają. Ci zaś, którzy ich nie mają, niech korzystają z zegara na ratuszu. Notabene w moim mieście Lubinie zamiast ratusza jest bank, i to bez zegara. Czyżby symbol nowych czasów?</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#AntoniDzierżyński">Jeśli kogoś uraziłem tą formą wypowiedzi, to przepraszam, ale słów i ich sensu nie cofnę. Mogę jedynie zastąpić je oryginalnymi sformułowaniami z przedłożenia rządowego i „Nowego ładu mieszkaniowego”.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#AntoniDzierżyński">Mówiąc zaś całkiem poważnie. Przedłożenie rządowe zawiera m.in. tezę, że „budownictwo mieszkaniowe jest nie tylko dziedziną zaspokajającą ludzką potrzebę schronienia, ale może stanowić impuls rozwoju gospodarczego”. Może, ale pod warunkiem, że „przy spójnym i konsekwentnym systemie reform gospodarczych”. Czy mamy taki system? Nie. W przyjętych w ub. r. „Założeniach polityki gospodarczej państwa” mieszkalnictwo znajduje się na 49 miejscu — to jest do sprawdzenia — zaś na liście priorytetów na 9 miejscu. Czy to jest miejsce odpowiadające randze problemu?</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#AntoniDzierżyński">W obecnym przedłożeniu rządowym wyrażona jest obawa o to, że nie wszystkich zadowolą proponowane rozwiązania. To prawda, ale to nie jest jedyny powód do zmartwienia. Zadowolenie społeczne nie jest właściwą miarą wartości proponowanych rozwiązań. Miarą wartości przedkładanych rozwiązań będzie ich skuteczność. Cóż z tego, że proponuje się urealnienie - czytaj: podwyżkę - czynszów i innych opłat eksploatacyjnych, skoro w budżecie nie przewidziano środków na dopłaty czynszowe adresowane do osób, a nie do metra kwadratowego. Cóż z tego, że przewiduje się nowe struktury inwestorskie, skoro lobby spółdzielcze - czytaj: prezesi spółdzielni mieszkaniowych - czuje się coraz lepiej, a swoją nieudolność i niegospodarność, marnotrawstwo ludzkich pieniędzy przerzuca na Sejm, Senat, rząd, które nie chcą dopłacać (choć akurat w styczniu Sejm uchwalił, że właśnie do tej niegospodarności chce dopłacać, oczywiście z kieszeni podatników). Cóż z tego, że przewiduje się zakładanie mieszkaniowych komunalnych kas oszczędnościowych, skoro projekt ustawy o komunalnych kasach oszczędności w kształcie, w jakim został narzucony podkomisji przez ekspertów bankowych, w niczym nie przypomina jego pierwotnej idei kas samorządowych. One miały być wiarygodne dla społeczności lokalnych przez to, że miały być ich kasami, z władzami przez nich wybieranymi. Idea samorządności oraz lokowania oszczędności przez drobnych ciułaczy i otrzymania upragnionego taniego kredytu, również na mieszkanie, została pogrzebana wraz z taką zmianą kształtu projektu ustawy o komunalnych kasach oszczędności, że będzie to właściwie nowy parabank centralny z filiami w związkach gmin, a kasy gmin będą jedynie prowadziły zbiórkę pieniędzy dla centralnego banku o nazwie KKO. Cóż z tego, że w przedłożeniu rządowym mówi się o racjonalnej gospodarce istniejącymi zasobami, skoro nie zawarto w nim propozycji rozwiązań umożliwiających swobodny nimi obrót.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#AntoniDzierżyński">Moje wystąpienie nie ma na celu ustosunkowania się do całego przedłożenia. Pragnę jedynie zwrócić uwagę na życzeniowy charakter wielu propozycji w nim zawartych. Z takimi życzeniowymi propozycjami mogą występować posłowie, przedstawiciele lokalnych czy krajowych stowarzyszeń bezdomnych, spółdzielców, lokatorów. I oni występowali, proponowali — i nic. Przypomnę inicjatywę grupy posłów proponujących w kwietniu ub. r. tezy do opracowania przez rząd nowej strategii mieszkalnictwa. Nawet nie doszło do prezentacji tego projektu uchwały na forum Wysokiej Izby. Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej wspólnie z Krajowym Ruchem Mieszkaniowym i sekcją budowlanych NSZZ „Solidarność” również pracowała nad propozycjami rozwiązań. Ale po to mamy rząd, który jest wyposażony w aparat administracyjny, i po to nakładamy na ludzi podatki, aby ten — i każdy inny — rząd wykonywał powierzoną mu pracę. Otóż rząd nie skorzystał z tych wyżej wspomnianych propozycji, znanych mu już od blisko roku i dzisiaj obwieszcza nam, że jest problem i że widzi jego rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#AntoniDzierżyński">Szanowna Pani Premier! O tym my, posłowie, wiemy już od dawna i pani premier jako poseł tego i poprzedniego Sejmu wie również. Zwracam się do pani premier, nie do pana ministra, bo to jest przedłożenie rządowe. Czas się wziąć do pracy, bo straciła pani premier już 7 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#AntoniDzierżyński">Wysoki Sejmie! Warunkiem, pod jakim Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe poprze przedłożone przez rząd założenia polityki mieszkaniowej państwa, jest uzupełnienie ich o znane już propozycje rozwiązań dotyczące tych obszarów mieszkalnictwa, i to wielowariantowo, aby nie stawiać Wysokiej Izby przed jedynym wyborem: kółko czy krzyżyk.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Niczyperowicza z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”. Następnym mówcą będzie pan poseł Bartłomiej Kołodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JerzyNiczyperowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Równolegle z odpowiedzią na dezyderat nr 3 Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej w sprawie przedłożenia Sejmowi założeń polityki mieszkaniowej państwa, otrzymaliśmy w końcu lutego br. zieloną broszurę pod tytułem „Założenia polityki mieszkaniowej państwa” wraz z drukiem nr 773. Jest to już trzecia zielona broszura tego samego autorstwa. Pierwsza miała tytuł: „Memoriał mieszkaniowy”, a druga: „Nowy ład mieszkaniowy”. Zielony kolor jest kolorem nadziei, chociaż przewrotny rysunek na okładce przedstawia murowany komin, który w zależności od sposobu patrzenia albo zajmuje pozycję jemu właściwą, a więc pionową, albo leży. Jeśli chodzi o treść, broszury są zbieżne, a ta ostatnia, trzecia, jest oficjalnym dokumentem rządu.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#JerzyNiczyperowicz">Szkoda, że założenia otrzymaliśmy dopiero teraz, bo przecież oczekiwaliśmy tego opracowania już od pół roku, a obietnice, że materiał do dyskusji Sejm otrzyma we wrześniu, pochodzą z lipca 1992 r. Ale oto otrzymaliśmy — otwieramy na pierwszej stronie i czytamy: „Mieszkanie jest dobrem pierwszej potrzeby. Posiadanie własnego dachu nad głową jest realnym warunkiem korzystania z praw i wolności obywatelskich”.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoka Izbo! Nic dodać, nic ująć. Dosłownie te same hasła głosiłem, gdy spotykałem się z przyszłymi wyborcami podczas kampanii wyborczej do Sejmu. Teraz również spotykam się z nimi i cóż mogę powiedzieć? Minęło prawie półtora roku, a dopiero dzisiaj mówimy o założeniach polityki mieszkaniowej. Te półtora roku to nieustanne walki o dofinansowanie z budżetu państwa upadających w nowych warunkach rynkowych spółdzielni mieszkaniowych — tworu, który w swojej obecnej strukturze nie przystaje do współczesnych realiów ekonomicznych, stąd nie spotkał się ze zrozumieniem ministrów finansów kolejnych rządów. Ale spółdzielnie to obywatele tego państwa, ludzie, którzy czekają dziesiątki lat na mieszkanie, którzy dziesiątki lat oszczędzali, składając ostatni grosz na książeczkach mieszkaniowych, zaś książeczki te, na skutek hiperinflacji, straciły swą wartość. Tych ludzi nasz związek, NSZZ „Solidarność”, będzie bronił.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#JerzyNiczyperowicz">Obowiązkiem państwa jest stworzenie klarownej polityki mieszkaniowej, takiej, która położy kres licznym nieprawidłowościom bądź wręcz patologiom, które powstały tak w okresie komunistycznego pseudoopiekuńczego ustroju, jak i, niestety, w ostatnich latach transformacji ustrojowej. Tak więc poparcie naszego związku, NSZZ „Solidarność”, dla rządowych założeń polityki mieszkaniowej państwa musimy uzależnić od uzupełnienia sensownego — przyznajemy to — programu, który jednak da efekty za kilka lat, katalogiem działań doraźnych, na okres przejściowy, zawierających przynajmniej konkretne rozwiązania w zakresie:</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#JerzyNiczyperowicz">— oddłużenia kredytobiorców, które urealni możliwość wejścia w posiadanie mieszkania w jedynej obecnie istniejącej możliwości, tzn. jego zakupu;</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#JerzyNiczyperowicz">— jasnego dla wszystkich programu rozwiązania problemu waloryzacji wkładów mieszkaniowych;</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#JerzyNiczyperowicz">— wyważonej polityki czynszowej, która dzięki pomocy publicznej będzie możliwa do przyjęcia przez najbiedniejszych, ale która jednocześnie nie ograniczy inwestowania w budownictwo mieszkaniowe do wynajęcia;</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#JerzyNiczyperowicz">— stworzenia takich warunków restrukturyzacji przedsiębiorstw budowlano-montażowych, które będą preferowały nowe, tanie technologie; takich zasad prywatyzacji, które wyeliminują masowe bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#JerzyNiczyperowicz">Na wspieranie budownictwa mieszkaniowego przeznacza się w krajach zachodnich 8–12% produktu krajowego brutto, u nas ok. 1,4–1,7%. W krajach rozwiniętych dotacje dotyczą ludzi o stabilnym statusie socjalnym, u nas dzisiaj dotyczą spółdzielców w „pętli zadłużeniowej”.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#JerzyNiczyperowicz">Za podstawowe działanie przejściowe związek nasz uważa oddłużenie kredytobiorców będących w „pętli zadłużenia”, umożliwiając im wykup mieszkań. Uważamy, iż należy premiować kredytobiorców, których stać na wpłaty wyższe niż określone w wysokościach opłat socjalnych, co w efekcie winno doprowadzić również do obniżenia oprocentowania kredytów mieszkaniowych pozostałym kredytobiorcom. Obsługa bieżąca kredytu i inne opłaty mieszkaniowe nie mogą przekroczyć poziomu uniemożliwiającego normalną egzystencję człowieka.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#JerzyNiczyperowicz">Związek nasz zdaje sobie sprawę, iż budżetu państwa nie stać na wydatkowanie 50 bln zł z tytułu pełnej waloryzacji wkładów mieszkaniowych. Jednak częściowa, sukcesywnie stosowana waloryzacja jest niezbędna. W stosach listów przychodzących do mnie i kolegów z klubu powtarza się zarzut pod adresem władz naczelnych, dotyczący waloryzacji przedpłat na samochody osobowe z pominięciem waloryzacji wkładów mieszkaniowych, gdy owe dobra są niewspółmierne, jeśli chodzi o priorytetowe, podstawowe potrzeby ludzkie.</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#JerzyNiczyperowicz">Chcielibyśmy wiedzieć konkretnie, co rząd rozumie pod enigmatycznym pojęciem „szerszego wykorzystania instytucji premii gwarancyjnej”. Oczekujemy konkretnego zapisu. Wnosimy o rekompensatę w stopniu zależnym od czasu oszczędzania i wysokości zgromadzonych oszczędności. Wnosimy o konkretne gwarancje uprzywilejowania dla posiadaczy książeczek w zakresie pierwszeństwa w dostępie do tanich mieszkań w spółdzielniach lokatorskich, które w przyszłości mają być kredytowane z pomocą Agencji Funduszu Mieszkaniowego. Oczekujemy zapisu o administracyjnej — oczywiście pod kontrolą społeczną — weryfikacji rejestru członków spółdzielni oczekujących i pełnoletnich kandydatów z punktu widzenia ich rzeczywistych potrzeb mieszkaniowych. Oczekujemy preferowania ludzi młodych, wchodzących w życie, którzy czekają na mieszkania. Oczywiście osoby czy rodziny usunięte z rejestru powinny uzyskać godziwą rekompensatę w postaci waloryzacji sum zgromadzonych na książeczkach według zasady długoterminowych lokat, przy zastrzeżeniu etapowego wypłacania zwaloryzowanych oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-238.12" who="#JerzyNiczyperowicz">Dalej, problem czynszów i wiążący się z nim problem inwestorów czy developerów — „wywoływaczy” inicjatywy budowlanej. Jest truizmem, że w gospodarce rynkowej miesięczny koszt wynajęcia mieszkania jest i będzie niższy od miesięcznych wydatków na utrzymanie własnego mieszkania. „Prawo własności zobowiązuje i łączy się z obowiązkiem zarządu i utrzymania własnego mieszkania”. To zdanie, będące cytatem z założeń, jest prawdziwe. Tak jest we wszystkich krajach o gospodarce rynkowej. Wydawałoby się więc, że nic prostszego jak tylko rozwijać ten kierunek pozyskiwania mieszkań. Ale wiadomo, że inwestor to nie filantrop, lecz biznesmen, musi mu się opłacać lokata kapitału w budynek mieszkalny. Aby się opłacała, czynsz stąd uzyskiwany winien być odpowiednio wysoki. Tymczasem czynsze w Polsce nie są czynszami ekonomicznymi. Z drugiej strony proponowany wzrost czynszu do poziomu już w roku bieżącym 130% dotychczasowej stawki będzie trudny do zaakceptowania przez większość lokatorów, tym bardziej że wzrostowi czynszu towarzyszą duże i rosnące inne świadczenia mieszkaniowe. Aby więc ten godny poparcia sposób pozyskania mieszkania mógł być realizowany, potrzebne są dotacje publiczne i to nie tylko ze strony samorządów. Uważamy, że stosowanie w okresie przejściowym czynszów regulowanych należy rozszerzyć również na nowo budowane mieszkania. Oczekujemy wprowadzenia adresowanej pomocy w opłatach mieszkaniowych dla najbiedniejszych, równolegle z podwyżkami czynszów i innych opłat mieszkaniowych. Postulujemy ustalenie w założeniach konkretnych norm tej pomocy, tak w zakresie podmiotowym, jak i w wysokości wymiaru. Oczekujemy negocjacji w tych sprawach ze środowiskami bezpośrednio zainteresowanymi, w tym Krajowym Ruchem Mieszkaniowym, związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-238.13" who="#JerzyNiczyperowicz">Wreszcie problemy przedsiębiorstw budowlanych. Postulujemy opracowanie na szczeblu resortu programu restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw budowlano-montażowych. W programie tym, moim zdaniem, można przejściowo zachować również wyspecjalizowane państwowe przedsiębiorstwa, które byłyby zdolne, dzięki posiadanemu potencjałowi, dopracować się nowych technologii materiało- i energooszczędnych, obniżających horrendalne koszty budowy i eksploatacji mieszkań. Należy zerwać z kosztownymi technologiami wielkopłytowymi. Ich pozorna taniość w trakcie budowy odbija się w eksploatacji olbrzymimi kosztami ogrzewania i utrzymania. Niech nasi specjaliści uczą się w krajach rozwiniętych wdrażania nowoczesnego, taniego budownictwa, które dotychczas stosowane u nas nie jest, niestety, konkurencyjne pod względem kosztów w stosunku do wielkiej płyty.</u>
          <u xml:id="u-238.14" who="#JerzyNiczyperowicz">Wobec poważnego ograniczenia inwestycji budowlanych wielu przedsiębiorstwom grozi upadek, a co za tym idzie olbrzymie bezrobocie. Oczekujemy ze strony rządu działań w kierunku eksportu naszego potencjału budowlanego, szczególnie w kierunku wschodnim i do krajów bałtyckich. Eksportem tym winno się zajmować Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, a nie minister współpracy gospodarczej z zagranicą. W kraju zatrudniajmy nasze przedsiębiorstwa nawet do robót zastępczych, aby, gdy powstaną ku temu warunki, miał kto budować. Na marginesie, postulujemy tu również jak najszybsze przygotowanie ustawy o przetargach na roboty budowlano-montażowe.</u>
          <u xml:id="u-238.15" who="#JerzyNiczyperowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Materia założeń jest bardzo ogólna, bardziej ogólna niż propozycje zawarte w „Nowym ładzie mieszkaniowym”. Szczegóły będą w pakiecie ustaw przewidywanych w założeniach. Ustawy te rząd zamierza wydać w formie rozporządzeń z mocą ustawy, przewidując, że w zwykłym trybie legislacyjnym pakiet ustaw może się ukazać z opóźnieniem ok. 2,5 miesiąca. W założeniach uczciwie się podkreśla, że reforma gospodarki mieszkaniowej, następująca w warunkach bardzo niskich dochodów ludności, wysokich kosztów budowy, niedoborów kapitału w bankach, głębokiego deficytu budżetu państwa, wymaga zgody społecznej na wiele wyrzeczeń. Zdaniem naszego klubu wydanie tego pakietu ustaw winno nastąpić w zwykłym trybie legislacyjnym. Nie ujmując nic rządowi, uważamy, iż Sejm, z całą wielością swoich opcji politycznych, potrafi sprawniej ustalić granicę przyzwolenia społecznego na wyrzeczenia i uciążliwości związane z reformowaniem naszej gospodarki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-238.16" who="#JerzyNiczyperowicz">Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” proponuję przesłanie założeń do dalszej pracy w komisjach. Proponuję, aby to były Komisje: Polityki Społecznej; Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawcza. Chcę powiedzieć, że dalsze poparcie założeń przez nasz klub będzie zależało od uszczegółowiających autopoprawek rządu w kwestiach, które już podnosiłem, w kwestiach dotyczących dnia dzisiejszego i tych kwestiach, które są zarazem materią postulatów zgłoszonych dzisiaj marszałkowi Sejmu w czasie demonstracji zdesperowanych związkowców z Krajowej Sekcji Budownictwa NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-238.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bartłomieja Kołodzieja z Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Edward Flak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#BartłomiejKołodziej">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Kwestia mieszkaniowa w Polsce jest na tyle poważnym problemem społeczno-gospodarczym, często wręcz bardzo bolesnym dla wielu warstw i grup społecznych, przy tym tak trudnym do rozwiązania, że wszelkie próby zbicia w tej dziedzinie kapitału politycznego poprzez gołosłowne, mające wywołać doraźny poklask, deklaracje, muszą zakończyć się dla ich autorów, prędzej czy później, porażką.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#BartłomiejKołodziej">Niestety, tak nieodpowiedzialnie, kierując się doraźnymi celami propagandowymi, postępuje rząd pani premier Hanny Suchockiej i jego główna siła polityczna — Unia Demokratyczna. Otóż w exposé rządowym pani premier z 10 lipca ub. r. złożona została obietnica tanich kredytów mieszkaniowych, dostępnych dla średnio zamożnych rodzin. Po lekturze przedkładanych dzisiaj Sejmowi „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” trzeba stwierdzić, że pani premier zapomniała w swoim exposé dodać, iż może to nastąpić dopiero za kilka lub kilkanaście lat, i to pod warunkiem, że znajdą się na to pieniądze z bliżej nie określonych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#BartłomiejKołodziej">Jeszcze przed powstaniem rządu pani premier Suchockiej podobną, czysto propagandową akcję podjęła grupa posłów Unii Demokratycznej pod wodzą posła, a obecnie również ministra, Jacka Kuronia. W maju 1992 r. posłowie ci wnieśli uchwałę w sprawie mieszkalnictwa i doprowadzili do podjęcia jej przez Wysoką Izbę. W projekcie uchwały wyrażali przekonanie, „że przerwanie błędnego koła dotychczasowego rozwoju mieszkalnictwa może i musi być dokonane — podkreślam — tu i teraz”. W tym celu powołano Komisję Nadzwyczajną do spraw mieszkalnictwa — niestety, bez obsady personalnej — która miała przygotować i wnieść pod obrady Sejmu sukcesywnie od 31 października do 15 grudnia 1992 r. zestaw ustaw skutecznie rozwiązujących polską kwestię mieszkaniową w latach dziewięćdziesiątych. Wydawało się, że przechwycenie w połowie ub. r. władzy przez inicjatorów powołania Komisji Nadzwyczajnej, orędowników tanich kredytów mieszkaniowych i należnych zasiłków, autorów zestawu projektów ustaw i koniecznych reform ułatwi im realizację tych zamierzeń. Tak się jednak nie stało. Zamiast tanich kredytów mieszkaniowych, należnych zasiłków, zestawu ustaw i koniecznych reform, mamy jak dotychczas coraz więcej słów na ten temat i coraz bardziej oddalone w czasie wizje funkcjonowania mieszkalnictwa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#BartłomiejKołodziej">Charakter bliżej nie sprecyzowanych wizji i zamierzeń mają również dyskutowane dzisiaj „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”. Ta nieokreśloność przedłożonego przez rząd dokumentu pojawia się już przy formułowaniu celów polityki mieszkaniowej. Otóż zdaniem autorów: „najbliższym celem polityki mieszkaniowej musi być stworzenie społecznie akceptowanych podstaw prawnych, ekonomicznych i organizacyjnych rynkowej gospodarki mieszkaniowej”. Nie mówi się tutaj nic o tym, że te społecznie akceptowane podstawy muszą tworzyć warunki sprzyjające budowie możliwie jak największej liczby mieszkań o zróżnicowanym standardzie i różnych sposobach ich nabywania, dostosowanych do realnych dochodów gospodarstw domowych, warunków kredytowania, jak również dostosowanych do aktualnych możliwości wsparcia ze strony budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#BartłomiejKołodziej">Polityka mieszkaniowa, podobnie jak inne dziedziny polityki społeczno-gospodarczej, jest wydzieloną instrumentalnie i podmiotowo działalnością zmierzającą do realizacji określonych zasadniczych celów, a mianowicie takich, które pozwolą ująć się we właściwych dla danej dziedziny kategoriach i pozwolą się skwantyfikować, czyli wyrazić ilościowo. Zatem określenie celów polityki mieszkaniowej bez kwantyfikacji - choćby określenia liczby mieszkań, które mają być wybudowane w danym czasie - bez wskazania podmiotów odpowiedzialnych za realizację tych stawianych celów oraz określenia metod i narzędzi realizacji tych celów jest w dokumencie rządowym zabiegiem czysto retorycznym, wręcz pustosłowiem.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#BartłomiejKołodziej">W założeniach sformułowane są kierunki reform systemowych oraz programy, od realizacji których zależy wdrożenie tych reform. Jednak merytoryczna dyskusja i rzetelna ocena tych zamierzeń jest po prostu niemożliwa, gdyż brakuje projektów ustaw, których analiza umożliwiłaby dopiero rzeczową wymianę poglądów i zaprezentowanie stanowisk przez zainteresowane środowiska.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#BartłomiejKołodziej">Dziwić musi fakt, że po 8 miesiącach pracy resortu i prawie rok po szumnych zapowiedziach przedstawicieli Unii Demokratycznej zaprezentowano Wysokiej Izbie i opinii publicznej jedynie materiały o charakterze seminaryjnym, pozbawione propozycji konkretnych rozwiązań legislacyjnych, ekonomicznych i finansowych, do których przygotowania dobrze dobrany pod względami merytorycznymi zespół potrzebowałby nie więcej niż paru tygodni.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#BartłomiejKołodziej">Podstawową barierą efektywnej eksploatacji istniejących zasobów mieszkaniowych oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego jest niedobór środków finansowych zarówno w budżecie państwa, łącznie z gminami, w sektorze bankowym, jak i w budżetach rodzinnych. Także w tej zasadniczej kwestii dokument rządowy pozostawia wiele do życzenia.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#BartłomiejKołodziej">Nie odnosi się on w ogóle do dramatycznego dla dzisiejszej rzeczywistości problemu zapewnienia z jednej strony spłacalności pobranych kredytów mieszkaniowych, z drugiej zaś ograniczenia obciążeń budżetów rodzinnych z tytułu spłaty należności bankowych i innych wydatków mieszkaniowych, sięgających nawet od 40 do 60% miesięcznych dochodów niektórych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#BartłomiejKołodziej">Biorąc pod uwagę konieczność podtrzymywania kosztownego obecnie systemu finansowania wybudowanych już mieszkań spółdzielczych, polegającego na przejściowym wykupie przez budżet państwa nie spłacanych odsetek i wymagającego zaangażowania środków budżetowych w wysokości 10 bln zł, dodając zobowiązania z tytułu premii gwarancyjnych (ewentualnie jeszcze umorzeń kredytów mieszkaniowych) i zaległych umorzeń kredytów na infrastrukturę, jak również uwzględniając dopłaty do centralnego ogrzewania i ciepłej wody, otrzymujemy sztywne płatności rządu w granicach 27 bln zł. Powstaje zatem pytanie, skąd wezmą się środki ma sfinansowanie wszystkich zamierzeń zaproponowanych w założeniach polityki mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#BartłomiejKołodziej">Autorzy dokumentu najczęściej wskazują na dotacje z budżetów gmin i zakładów pracy skierowane do gospodarki mieszkaniowej. Planując podwyżki czynszów o około 130% uważają, że zaoszczędzone w ten sposób środki będą źródłem finansowania komunalnych funduszy mieszkaniowych, z których udzielana będzie pomoc społeczna i częściowo finansowane będzie komunalne budownictwo czynszowe. Rodzi się więc kolejne pytanie, jaki to musi być rząd wielkości. Otóż z szacunków wynika, że oszczędności z tego tytułu mogą sięgać około 3 bln zł. Jeżeli je porównamy z kwotą 27 bln zł przeznaczonych z budżetu państwa na mieszkalnictwo, to okaże się, że nie można tej kwoty (3 bln) traktować jako istotnego czynnika wspierającego sektor mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#BartłomiejKołodziej">Można zatem sformułować generalną uwagę do przedłożenia rządowego, iż brakuje w nim wskazania źródeł finansowania wszystkich zamieszczonych tam zamierzeń i projektów. Przy czym mnoży się dodatkowe instytucje (Agencja Funduszu Mieszkaniowego, Komunalny Fundusz Mieszkaniowy, Towarzystwa Budownictwa Społecznego itd.), które przecież same z siebie nie tworzą kapitału, a wręcz przeciwnie - wymagają subsydiów. Autorom przedłożenia rządowego przypominamy, apelując o chwilę refleksji, znane powiedzenie Kisiela, że herbata od samego mieszania słodsza się nie zrobi.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#BartłomiejKołodziej">Autorzy dokumentu ważną rolę przypisują instytucji kredytu kontraktowego. W naszych warunkach może on być jedynie uzupełniającym instrumentem finansowania rozwoju budownictwa, a opieranie na nim systemu finansowego przeznaczonego dla najliczniejszych rzesz społeczeństwa jest niebezpieczną iluzją. Znacznie trudniej jest korzystać z kredytu kontraktowego niż z kredytu hipotecznego. W momencie gdy spłacamy kredyt hipoteczny, to mieszkamy już w swoim mieszkaniu, natomiast gdy oszczędzamy w systemie kredytu kontraktowego, to musimy jeszcze płacić za mieszkanie i dodatkowo oszczędzać. Wielkość oszczędzanego wkładu musi być w przybliżeniu równa wielkości kredytu w ujęciu realnym. Inaczej system się rozleci. Budowa systemu kredytu kontraktowego w warunkach wysokiej inflacji i niskiej skłonności do oszczędzania jest zadaniem bardzo trudnym i ryzykownym. W naszych trudnych warunkach rokuje po 5–7 latach od uruchomienia — jeżeli w ogóle znajdzie się odpowiednia liczba chętnych — wielki skandal finansowy w rezultacie utraty przez system płynności finansowej.</u>
          <u xml:id="u-240.13" who="#BartłomiejKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczasowe działania rządu i resortu w pełni potwierdzają nasze obawy co do kierunków i sposobów reformowania mieszkalnictwa w Polsce. Deklaracje i decyzje rządu doprowadziły już do anarchii w systemie finansowania nowo wybudowanych mieszkań. Świadczą o tym losy i skutki podjętej inicjatywy dotyczącej nowelizacji ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych. Natomiast jedyna realna decyzja rządu o zwiększeniu wielokrotności mieszkaniowego kredytu hipotecznego z 36 do 47 dochodów miesięcznych rodziny oznacza powiększenie i tak już olbrzymiej puli niespłacalnych kredytów i zwiększenie obciążenia budżetu państwa. Rząd nieodpowiedzialnie posługując się skonstruowanym przez jego poprzedników systemem kredytu hipotecznego, robi rzecz karygodną i trudną do odwrócenia - ponownie przesuwa punkt ciężkości w finansowaniu mieszkalnictwa z sektora bankowego do sfery budżetowej, państwowej i samorządowej. W obecnej sytuacji może to spowodować załamanie pierwszego i jedynego zdrowego elementu w systemie finansowania budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-240.14" who="#BartłomiejKołodziej">Z tych względów Klub Parlamentarny Porozumienia Centrum nie może głosować za przyjęciem przedłożonych przez rząd „Założeń polityki mieszkaniowej państwa”. Uważamy, że już najwyższy czas na przedstawienie konkretnych działań i projektów aktów prawnych, a nie na pustosłowne deklaracje.</u>
          <u xml:id="u-240.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Flaka z Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Lasocki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#EdwardFlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej, którego członkowie na co dzień stykają się w organach samorządu terytorialnego z całokształtem problematyki mieszkaniowej nurtującej gminy, z zadowoleniem przyjęło podjęcie debaty nad tymi problemami na forum Izby. Sprawy mieszkań, jako dobra pierwszej potrzeby, od dłuższego już czasu absorbują zarówno społeczeństwo, jak i podmioty zarządzające substancją mieszkaniową. W szczególności mam tutaj na uwadze problemy, z jakimi borykają się samorządy terytorialne przy utrzymywaniu mieszkań komunalnych. Coraz bardziej obniżające się realne dochody gmin, przy jednocześnie zwiększających się obciążeniach, wykluczają w zasadzie prowadzenie przez gminy jakiejkolwiek polityki rozwijającej mieszkalnictwo. Gminy ratując się przed obowiązkiem łożenia na utrzymanie mieszkań komunalnych bardzo często zamieniają je na lokale użytkowe lub dopuszczają do ich wyłączenia z zasobów mieszkaniowych z uwagi na dewastację.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#EdwardFlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako reprezentant organów samorządu terytorialnego widzę jedyną drogę do poprawienia tego stanu w urealnieniu czynszów z jednoczesnym wprowadzeniem dodatków mieszkaniowych dla ludzi najuboższych. Niesprawiedliwością społeczną bowiem jest dotowanie z budżetu gminy jednakowo wszystkich, bez względu na osiągane dochody. Mieszkania z zasobów komunalnych są w posiadaniu osób o bardzo wysokich dochodach i osób żyjących na krawędzi ubóstwa. Mieszkania komunalne, z reguły o najwyższym standardzie, zajmowane są najczęściej przez byłych prominentów i ich rodziny, a dopłata gminy do tych mieszkań jest najwyższa. Płacony przez najemców czynsz zupełnie nie jest adekwatny do kosztów utrzymania tych mieszkań. Nie eliminuje problemu niesprawiedliwości społecznej w tym zakresie jakakolwiek podwyżka czynszów, jeżeli nie jest ona zbieżna z czynszem ekonomicznym oraz nie uwzględnia dopłat najemcom najuboższym. Brak regulacji tej problematyki pogłębia istniejące już przecież niezadowolenie osób utrzymujących własne domy mieszkalne, często wybudowane kosztem ogromnych wyrzeczeń, jak i osób zajmujących mieszkania spółdzielcze o podobnym jak komunalne standardzie, a płacących wielokrotnie wyższy czynsz, nie mówiąc już o obowiązku uiszczania wkładu mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#EdwardFlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzenie czynszów ekonomicznych wyeliminuje opory gminy przed przejmowaniem mieszkań zakładowych. Propozycje przejęcia tych mieszkań składane są gminom bardzo często przed rozpoczęciem procesu prywatyzacji przedsiębiorstw. Jest to więc kolejny argument przemawiający za jak najszybszym wprowadzeniem czynszów ekonomicznych. Jakikolwiek ustawowy obowiązek przejęcia przez gminy mieszkań zakładowych doprowadzi jedynie do dalszego pogorszenia sytuacji finansowej gmin. Na spotkaniu z burmistrzami i wójtami gmin woj. częstochowskiego i opolskiego wyrażony został niepokój z powodu planów rządu zmierzających do obligatoryjnego przejmowania przez gminy mieszkań zakładowych, na przykład mieszkań kolejowych czy pegeerowskich. Do przekazania tegoż zaniepokojenia zostałem przez te osoby zobligowany.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#EdwardFlak">Problemów tych, a w szczególności w zakresie wydatków gmin na utrzymanie mieszkań komunalnych, nie wyeliminują lansowane poglądy o konieczności ich sprzedawania. Możliwości w tym zakresie są w chwili obecnej właściwie zerowe, a to z uwagi na pauperyzację społeczeństwa. Bez pełnego uregulowania kwestii czynszu ekonomicznego nie może być mowy o jakimkolwiek programie społecznego budownictwa czynszowego. Powstaje bowiem pytanie, która gmina, ograniczając zaspokojenie innych potrzeb publicznych wspólnoty samorządowej, wybuduje mieszkania, co zrodzi konieczność stałego ich dotowania i to nawet przy preferencyjnych kredytach. W tym miejscu należy podać w wątpliwość uzasadnienie potrzeby tworzenia nowych instytucji, jak Agencja Funduszu Mieszkaniowego czy Komunalny Fundusz Mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#EdwardFlak">Reasumując, uważam, że przedłożone w druku nr 772 „Założenia polityki mieszkaniowej państwa” są generalnie słuszne, czego wyrazem były podniesione wyżej kwestie, w znacznej części zbieżne w zakresie wysokości czynszu, czynszu ekonomicznego, z założeniami rządu. Mieszkalnictwo bowiem musi zostać włączone w krwiobieg gospodarki rynkowej, lecz winno się to dokonywać w sposób adekwatny do zamożności społeczeństwa. Dlatego też Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej wnosi o przekazanie „Założeń polityki mieszkaniowej” państwa do odpowiedniej komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Lasockiego z Koła Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#TadeuszLasocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdy człowiek, każda rodzina potrzebuje mieszkania, słusznie więc omawiany dokument rozpoczyna się zdaniem: „Mieszkanie jest dobrem pierwszej potrzeby”. Z takim jednak przesłaniem dokument rządowy powinien być opracowany. Tym bardziej że jak na ironię dla wielu rodzin mieszkania są niedostępne, choć niekiedy stoją puste. Wiele rodzin rozpaczliwie broni własnego mieszkania, płacąc za nie ostatnie grosze. Do wielu zagląda komornik, bo nie opłacili czynszu. Wielu przegrywa w sądach ostatnie pieniądze, często pożyczone, i czeka na eksmisję. Oto dramat naszych czasów. Oto podłość, można powiedzieć. Dalej w omawianym dokumencie czytamy: „Budownictwo mieszkaniowe (...) jest nie tylko dziedziną zaspokajającą ludzką potrzebę schronienia, ale może stanowić również impuls dla rozwoju gospodarczego”. I dalej: „Czeka nas (...) wyzwanie cywilizacyjne (...)”. Oczywiście tu, w polskich realiach.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#TadeuszLasocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja budownictwa mieszkaniowego jest dramatyczna. Oblicza się, że w roku 1993 oddanych zostanie nieco ponad 80 tys. nowych mieszkań, podczas gdy w latach prosperity oddawano ich ponad 250 tys. Zauważa się duże bezrobocie w budownictwie. W bieżącym roku ma być 250 tys. bezrobotnych w tym sektorze gospodarki. Statystykę ratuje, i to warto podkreślić, budownictwo spółdzielcze. Spółdzielnie mieszkaniowe oddały 67 700 mieszkań, a więc o kilka procent więcej niż rok wcześniej. Niestety, większość z nich, ok. 40 tys., świeci pustką dzięki zasadom kredytowania budownictwa mieszkaniowego. Obecnie poszukuje się nabywców na wolnym rynku, co nie przynosi efektów. Rośnie co prawda liczba zezwoleń na budowę domów jednorodzinnych, indywidualnych - prawie 62 tys. Liczba oddanych mieszkań indywidualnych, niestety, też dramatycznie spada, co świadczy o przewlekaniu budowy.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#TadeuszLasocki">Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wymagałoby budowy około 400 tys. mieszkań rocznie przez 15 lat. Dotychczasowe zmiany warunków nabycia mieszkania oraz kosztów eksploatacji, typowo rynkowe, doprowadziły do niedostępności już wybudowanych mieszkań, na które społeczeństwa po prostu nie stać. W projekcie proponuje się stopniowe dalsze odchodzenie od dotacji do czynszów. Byłoby to uzasadnione, gdyby nie przerażająco niskie płace większości obywateli, którzy już obecnie na czynsze i eksploatację poświęcają nawet 50% dochodu rodziny.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#TadeuszLasocki">Wiele przyczyn składa się na małą liczbę budowanych mieszkań:</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#TadeuszLasocki">Po pierwsze, mamy bardzo drogie budownictwo, bo drogie i, niestety, byle jakie są materiały, drogie też są technologie, a budynki wybudowane z materiałów nie najlepszej jakości są potem bardzo drogie w utrzymaniu.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#TadeuszLasocki">Po drugie, nie uzbrojone tereny. Ubogie samorządy raczej wyzbywają się gruntów, ratując swój budżet. Tych samorządów przez dłuższy czas nie będzie stać na uzbrajanie terenów. Na terenach nie uzbrojonych, gdzie brakuje wody, prądu elektrycznego, drogi, praktycznie niemożliwe jest prowadzenie budownictwa i porównywanie - w tym miejscu zwrócę się do pana posła Bentkowskiego - terenów nie uzbrojonych w mieście z sytuacją na wsi jest po prostu nie na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#TadeuszLasocki">Po trzecie, bardzo kosztowna jest obsługa komunalna. W tej chwili koszty centralnego ogrzewania i wody sięgają 70% czynszu. Nie bez znaczenia są także ciągle rosnące ceny energii elektrycznej, która jest również jednym ze składników tych właśnie czynszów i ma duże znaczenie dla kosztów utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#TadeuszLasocki">W omawianym dokumencie nie przedstawiono jasno koncepcji obligatoryjnej pomocy finansowej w opłatach mieszkaniowych dla rodzin najsłabszych ekonomicznie. Korzystanie z instytucji pomocy społecznej sprawi, że pomoc taka byłaby jedynie okazjonalna. Bardzo niejasno przedstawiono ideę tzw. wspólnot mieszkaniowych, związanych ze zmianą stosunków własnościowych. Praktycznie nic się nie zmieni w stosunku do sytuacji obecnej, w której w imieniu mieszkańców funkcje te są pełnione przez wyspecjalizowane osoby fizyczne i prawne.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#TadeuszLasocki">Ponieważ czas mój się kończy, pozwolę sobie jeszcze na koniec na dwa zdania. Uważam, że rząd powinien zająć jasne stanowisko co do umorzenia części zadłużenia z tytułu zaciąganych kredytów. Mieszkanie nie może kosztować nie wiadomo ile. Wartość mieszkania jest znana i lokator powinien być zobowiązany spłacić kredyty do wartości rynkowej. Nie może być tak, że pomimo spłacania kredytu zadłużenie bez końca rośnie. Ponadto rząd powinien także zwaloryzować wkłady mieszkaniowe. Ludzi po prostu nie można oszukiwać.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#TadeuszLasocki">Chrześcijańska Demokracja opowiada się za przesłaniem omawianego projektu do odpowiednich komisji, celem dostosowania go do obecnych realiów i potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Janowskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Witold Białobrzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#ZbigniewJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od ponad 3 lat w polskim parlamencie rozważana jest sprawa budownictwa mieszkaniowego. Niestety, bez widocznych efektów. Z zadziwiającą konsekwencją rządzące większości wykazują brak politycznej woli rozwiązania problemu mieszkaniowego. Dziś pojawił się nowy dokument: „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”, który niewątpliwie zawiera wiele cennych, sensownych i godnych zastosowania w gospodarce rozwiązań. Rzecz sprowadza się jednak do czego innego — do pieniędzy. Bez pieniędzy nie będzie żadnego budownictwa, również mieszkaniowego. Tych pieniędzy w założeniach nie ma, nie ma ich także w budżecie. Według rządowych decydentów najważniejszy jest bowiem budżet. Nieważne jest to, czego oczekują ludzie, co stanie się z gospodarką za rok, za dwa, za 10 lat. Ważne jest teraz.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#ZbigniewJanowski">Filozofia założeń sprowadza się do stwierdzenia: ani grosza z budżetu na budownictwo mieszkaniowe. Uważam, że jedyną szansą realizacji przynajmniej części rozwiązań, jakie proponuje się w założeniach, może być interwencjonizm państwa, polegający na stwarzaniu nie tyle nowych instytucji, ile motywacji do działania, polegający na przeznaczeniu z budżetu konkretnych środków finansowych, głównie na system kredytowania budownictwa. Padnie oczywiście argument, że w budżecie nie ma pieniędzy na budownictwo. Twierdzę, że pieniądze są - mówiliśmy o tym w czasie debaty budżetowej - ale oczywiście w innych działach. Można je na pewno znaleźć w rozdętej administracji państwowej, w uszczelnianiu granic, wreszcie w możliwości zwiększenia deficytu budżetowego. Do podjęcia takiej decyzji potrzebna jest odwaga. Tej wydaje się jednak rządowi brakować. Rządowi, bo jestem przekonany, że wielu posłom koalicji jej nie zabraknie.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#ZbigniewJanowski">Jeśli uda nam się wyeliminować partyjne partykularyzmy, uznać problem budownictwa mieszkaniowego za kwestię ponad politycznymi podziałami, zasadniczą dla państwa, uda nam się również wyprowadzić budownictwo na prostą drogę. Musimy rozstrzygnąć dylemat: albo odrzucić założenia, a tym samym odsunąć na czas bliżej nie określony rozwiązanie problemów budownictwa mieszkaniowego, albo przyjąć je i skierować do komisji sejmowych, które proponowanym rozwiązaniom nadadzą właściwy kształt, stosowny do oczekiwań społecznych i możliwości budżetu państwa. Osobiście opowiadam się za tym drugim rozwiązaniem. Budownictwo nie może dłużej czekać i tkwić w marazmie, jaki jest dzisiaj jego udziałem. Nie można przechodzić do porządku dziennego nad faktami upadłości kolejnych przedsiębiorstw branży budownictwa, nad bezsilnością setek spółdzielni mieszkaniowych, które nie mogą wprowadzić do nowych mieszkań zubożałych lokatorów. Nie ma czasu na przespanie się z problemami budownictwa - w przenośni i dosłownym tych słów znaczeniu, bo pora jest późna - trzeba podjąć odpowiedzialne decyzje, o które do państwa jeszcze raz apeluję.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Witolda Białobrzewskiego z Parlamentarnego Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Józef Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WitoldBiałobrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej Izbie zawsze debatujemy o sprawach ważnych, ale uważam, że nie mniej ważna jest sprawa mieszkania, sprawa domu, gdzie tworzy się rodzina. Weźmy przykład nawet z przyrody - małego ptaszka, jaskółki czy innego, który nie zakłada rodziny, jeśli nie ma domu. Gdyby tak przyszło naszym świadomym obywatelom czekać z założeniem rodziny na mieszkanie, na pewno wielu z nich by się tej rodziny nie doczekało i musiałoby spędzić życie samotnie, ewentualnie w innych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: A kto daje jaskółkom dotacje?)</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WitoldBiałobrzewski">Właśnie, one same budują, ale mają materiał, za który nie płacą, i zdrowe powietrze, a my musimy płacić za wszystko: za mieszkanie, za zbrojenie i za materiał. One za to jeszcze nie płacą, bo gdyby je opodatkować, to by tych mieszkań też tak nie budowały.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#WitoldBiałobrzewski">Zróżnicowanie sytuacji materialnej rodzin ubiegających się o mieszkania wskazuje na potrzebę zachowania różnych form prawno-finansowych w budownictwie mieszkaniowym. Jedną z tych form jest, powiedziałbym, także spółdzielczość. Po zniszczeniu struktur spółdzielczych w innych dziedzinach w roku 1990, dziś planuje się zamach na spółdzielczą formę budownictwa mieszkaniowego. Zamiast ulepszać samą ideę spółdzielczości i dostosować ją do nowych wymogów ustrojowych, proponuje się odejść od niej zupełnie, a w to miejsce powołać różnego rodzaju spółki lokatorskie. Chodzi więc w pierwszym rzędzie o zmianę stosunków własnościowych w mieszkalnictwie. I to jest głównym celem założeń, a nie rozwiązanie nabrzmiałych problemów mieszkaniowych. Z jednej skrajności przechodzi się więc w drugą, a problemy pozostają. Przecież w wielu krajach Europy Zachodniej wręcz preferuje się spółdzielcze budownictwo mieszkaniowe. Tam zrodziła się idea spółdzielczości i tam do tej pory sprawdza się znakomicie. Gdyby więc spółdzielczość stanowiła przeszkodę w rozwoju budownictwa, to kraje Europy Zachodniej powinny mieć problemy mieszkaniowe, a tak przecież nie jest.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#WitoldBiałobrzewski">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Założenia polityki mieszkaniowej są przejrzyste. Rzeczywiście wprowadzają one pewien ład, ale przy ich pomocy nie uda się rozwiązać nabrzmiałych problemów mieszkaniowych. Dziś budować może tylko ten, kto ma pieniądze, a takich jest przecież niewielu. Założenia stwarzają także teoretyczną szansę na mieszkanie ludziom średnio zamożnym. Jednak późniejsze spłaty rat i odsetek od kredytu oraz konieczność uiszczania innych świadczeń, jak czynsz, gaz, energia elektryczna spowodują dalszą pauperyzację rodzin. W rezultacie opłaty z tytułu użytkowania lokalu pochłoną większość ich dochodów. Natomiast rodzinom uboższym polityka mieszkaniowa nie daje żadnych szans na uzyskanie własnego mieszkania. Co prawda z myślą o nich mówi się o budownictwie komunalnym, ale nie łudźmy się. Kto te mieszkania komunalne ma budować? Gminy, które ledwie dyszą? Przecież większość z nich ledwie wiąże koniec z końcem. Gminom brakuje pieniędzy na pomoc socjalną, przedszkola, dopłaty do lokali itp., a budowa mieszkań przecież kosztuje. Gmin długo jeszcze nie będzie stać na tego typu inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#WitoldBiałobrzewski">W tej sytuacji wydaje się logiczne, by przynajmniej jeszcze przez pewien czas pozostać przy spółdzielczej formie budownictwa mieszkaniowego. Mam wrażenie, że idee spółdzielczości utożsamiamy z praktyką z okresu komunizmu, kiedy spółdzielczość była administrowana przez państwo. Ale przecież autentyczna spółdzielczość polega zupełnie na czymś innym. Niegdyś — najstarsi jeszcze to pamiętają — była ona gwarancją sprawnego działania i osiągania korzystnych efektów ekonomicznych. Spółdzielnie decydowały również o powodzeniu i poziomie życia ich członków. Charakterystyczne, że spółdzielnie powstawały wtedy i tam, gdzie przed ludźmi piętrzyły się problemy, których niwelowanie przekraczało siły jednostki. Historia spółdzielczości dowiodła, że ta forma ma zastosowanie ponadustrojowe. W spółdzielnie organizowali się ludzie nie dysponujący nadmiarem środków. Byli to najczęściej przedstawiciele warstw średnich. Brakowało im dóbr, ale cechowała ich przedsiębiorczość. Stąd dla członków spółdzielni celem była i jest efektywność działania spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#WitoldBiałobrzewski">Po latach lekceważenia podstawowych zasad w polskim ruchu spółdzielczym, po przymusowym naginaniu do priorytetów politycznych struktur organizacyjnych spółdzielczości, po próbach pogodzenia istoty, zasad i metod spółdzielczych z woluntaryzmem politycznym i ideowym, a wreszcie po próbach wpasowania spółdzielczości (z ostatecznym zamiarem jej likwidacji) w nakazowo-rozdzielczy system zarządzania gospodarką narodową, dziś cała spółdzielczość polska, w tym i mieszkaniowa, staje przed podobnym problemem. Kiedyś była ona wrzodem na zdrowym ciele socjalistycznej gospodarki, dziś zawadza kolejnym nawiedzonym politykom. Czy nie czas dać spółdzielniom i spółdzielcom wreszcie spokój?</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#WitoldBiałobrzewski">Wysoki Sejmie! Nie uda się rozwiązać problemów mieszkaniowych bez wsparcia finansowego ze strony państwa. Przyjmijmy to wreszcie do wiadomości. Nie chodzi o darowizny — ludzie nie chcą darowizn i jałmużny — lecz o stworzenie preferencyjnych warunków kredytowych dla osób nie mających mieszkań. Okres spłaty tych kredytów powinien zostać wydłużony, a kwota pożyczki niezależna od wysokości zarobków. Dziś spółdzielnie radzą sobie w ten sposób, że starają się budować wyłącznie za pieniądze swych członków. To znacznie obniża koszty, ale na taką formę stać tylko nielicznych. A co z resztą? W założeniach czytamy: „Nie wolno (...) katalogu wyrzeczeń powiększać o drastyczne ograniczenie dostępności do mieszkań mniej zamożnym warstwom społecznym i młodemu pokoleniu wkraczającemu w dorosłe życie”. Bez rozwiązania kwestii kredytowania spółdzielczości budownictwa mieszkaniowego ta intencja rządu pozostanie tylko na papierze.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#WitoldBiałobrzewski">Szanowni Państwo! Nie rozumiem ludzi, którzy chcą zachować dwa oblicza: w terenie, na spotkaniach z wyborcami zachowują się inaczej, podczas akcji protestacyjnych zachowują się jeszcze inaczej i wylewają krokodyle łzy nad ludźmi z problemami mieszkaniowymi, natomiast w parlamencie, o ile przychodzi do ustawy czy do uchwały mającej pomóc ludziom w sprawach mieszkaniowych, zachowują się jeszcze inaczej. Jak można ich nazwać, już nie powiem.</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Kaletę z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Mariusz Wesołowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JózefKaleta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożone Wysokiej Izbie „Założenia polityki mieszkaniowej państwa” budzą, moim zdaniem, zasadnicze zastrzeżenia. W szczególności krytycznie trzeba ocenić brak w tym dokumencie rzetelnej diagnozy pogłębiającej się w ostatnich latach zapaści w budownictwie mieszkaniowym, a bez tego oczywiście nie można zaproponować żadnych sensownych i realnych reform. I to jest, jak sądzę, główną przyczyną nierealności propozycji ministra budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JózefKaleta">Co autorzy tego dokumentu proponują? Pełne urynkowienie budownictwa mieszkaniowego i gospodarki mieszkaniowej. Nie trzeba dowodzić, że w obecnych warunkach pogłębiającej się pauperyzacji społeczeństwa jest to zupełnie nierealne. Dziś już 1/4 lokatorów mieszkań nie jest w stanie płacić czynszów mieszkaniowych, mimo że nie są one jeszcze w pełni urealnione, a 14 tys. nowych mieszkań nie może być zasiedlonych z powodu braku nabywców z odpowiednią ilością środków pieniężnych. W większości krajów zachodnich, zapewniających swoim obywatelom wysoki standard życiowy, państwo udziela pomocy finansowej osobom budującym i kupującym mieszkania, nie bacząc na zasady gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#JózefKaleta">Drugi kierunek proponowanych reform mieszkaniowych sprowadza się do powołania szeregu nowych instytucji w postaci np. Agencji Funduszu Mieszkaniowego, instytucji funduszu hipotecznego, instytucji oszczędzania i kredytowania nabywców mieszkań (m.in. Państwowego Banku Hipotecznego, Banku Rozwoju Budownictwa Mieszkaniowego), instytucji kredytowania budownictwa czynszowego, instytucji kredytowania inwestorów, instytucji sterujących poziomem kosztów itd. Wszystkie te instytucje będą musiały mieć setki swoich oddziałów w województwach i w większych miastach. Autorzy założeń przewidują także uchwalenie przez Sejm kilkunastu ustaw, które zapewne będą wymagały wydania kilkudziesięciu rozporządzeń i zarządzeń wykonawczych. Taki instytucjonalny, biurokratyczny sposób uzdrawiania budownictwa mieszkaniowego i gospodarki mieszkaniowej poprzez powstanie szeregu instytucji funduszy celowych oraz uchwalenie kilkunastu ustaw zapewne będzie bardzo kosztowny. Ekspert sejmowej komisji budownictwa doc. dr Jerzy Molicki szacuje te koszty na kilka bln zł i słusznie twierdzi, że jeśli naprawdę chcemy szukać dodatkowych źródeł finansowania budownictwa mieszkaniowego, bo w gruncie rzeczy o to właściwie chodzi, to trzeba po prostu odrzucić przedłożone Wysokiej Izbie założenia polityki mieszkaniowej i w ten sposób zaoszczędzimy kilka bln zł na budowę mieszkań. Taki biurokratyczny system uzdrawiania budownictwa mieszkaniowego nie może być także skuteczny i nigdy nie był skuteczny. Prof. Hirszfeld kiedyś trafnie pisał, że próby uzdrawiania gospodarki i administracji poprzez powoływanie nowych instytucji i mnożenie przepisów prawnych przypominają próby przyspieszania biegu pociągu poprzez dodawanie wagonów.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#JózefKaleta">Realny program uzdrowienia budownictwa mieszkaniowego i gospodarki mieszkaniowej powinien się skoncentrować na poszukiwaniu nowych źródeł finansowania tej sfery gospodarki. Takim źródłem, moim zdaniem, mogłyby być np. przychody ze sprzedaży mieszkań komunalnych. Jest ich obecnie około 3,5 mln. Gdyby sprzedać tylko 2 mln ich obecnym lokatorom po ulgowej cenie 1 mln za m2 powierzchni, to uzyskalibyśmy z tego tytułu, zakładając, że powierzchnia przeciętnego mieszkania wynosi 50 m2, około 100 bln zł. Jest to dochód zupełnie realny i mógłby on stanowić pokrycie dla nowych kredytów preferencyjnych na budowę mieszkań. Bez takich kredytów nie ma żadnych szans na wyjście z istniejącej zapaści w budownictwie mieszkaniowym. Naturalnie nabywcami mieszkań po cenach ulgowych powinni być tylko ich lokatorzy. Nie mogą one natomiast być przedmiotem spekulacyjnego obrotu. Tu różnię się z panem posłem Bentkowskim. Takiej prywatyzacji mieszkań domagają się ekonomiści polscy od wielu lat. Niestety, władze odrzucają te propozycje i zlecają przygotowanie studium rozpoznawczego w tej sprawie amerykańskiej firmie za kwotę 130 tys. dolarów.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#JózefKaleta">Ważnym źródłem wsparcia budowy mieszkań mogłyby się stać także finanse publiczne, gdyby je można było odbudować np. poprzez pełniejsze egzekwowanie podatków i ceł, zwłaszcza od przedsiębiorstw prywatnych, zaprzestanie prywatyzacji najefektywniejszych przedsiębiorstw, przywrócenie monopoli: spirytusowego, tytoniowego itp.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#JózefKaleta">Innym źródłem finansowania budownictwa mieszkaniowego mogłoby się stać także zaangażowanie do tego procesu osób bezrobotnych. Mogliby oni zbroić tereny pod budownictwo mieszkaniowe, produkować materiały budowlane, budować mieszkania, rezygnując z zasiłków dla bezrobotnych. Źródłem finansowania płac bezrobotnych zatrudnionych w budownictwie mogłyby się stać środki przeznaczone na zasiłki, a także kredyty bankowe. Kredyty takie wcale nie muszą pobudzać inflacji, ale przeciwnie, powinny wzmocnić siłę nabywczą pieniądza. Za uzbrojone przez bezrobotnych tereny budowlane gminy mogą bowiem uzyskać znaczne dochody, a lokatorzy wybudowanych mieszkań będą spłacać zaciągnięty kredyt bankowy. Wynagrodzenia bezrobotnych zatrudnionych w budownictwie mieszkaniowym stanowiłyby zresztą tylko niewielką część wartości uzbrojonych terenów i wybudowanych mieszkań i mogłyby pobudzić koniunkturę gospodarczą. Powszechnie przyjmuje się, że źródłem cudu gospodarczego Erharda w RFN po II wojnie światowej było właśnie tanie, powszechnie dostępne budownictwo mieszkaniowe. Intensywnie rozwijane budownictwo mieszkaniowe pozwoliło na przełamanie recesji gospodarczej także w wielu innych krajach zachodnich, na przykład w Grecji, we Francji, we Włoszech.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#JózefKaleta">Budownictwa mieszkaniowego nie można traktować jako konsumpcji. Jest to jeden z najbardziej dynamicznych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego współczesnych krajów. W literaturze ekonomicznej powszechnie dowodzi się, że tzw. mnożnik określający relację pomiędzy nakładami na budowę mieszkań i wzrostem dochodu narodowego jest kilkakrotnie wyższy od mnożnika dla najefektywniejszych inwestycji przemysłowych. W obecnych warunkach gospodarki polskiej relacja pomiędzy nakładami na budownictwo mieszkaniowe i wzrostem gospodarczym może być szczególnie korzystna, gdyż może umożliwić konieczną restrukturyzację gospodarki w układzie przestrzennym i efektywniejsze wykorzystanie naszego potencjału gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariusza Wesołowskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Następnym mówcą będzie pan poseł Marian Starownik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MariuszWesołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do kilku elementów przedłożonego nam projektu założeń polityki mieszkaniowej. Pewne rzeczy pominę, ponieważ powiedziano tu dużo, choć w różnym tonie.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#MariuszWesołowski">Przede wszystkim na początku chciałbym stwierdzić, że uważam, iż w pewnych sytuacjach nadzwyczajnych uprawnione jest sięganie po środki nadzwyczajne. Otóż dla mnie sytuacja w budownictwie mieszkaniowym, w ogóle w mieszkalnictwie — choć nie lubię słowa „mieszkalnictwo”, ale użyję go — jest nadzwyczajna i stanowi podstawę do zastosowania w niektórych przypadkach takich środków. Te środki nadzwyczajne widziałbym przede wszystkim w obszarze działania społeczności lokalnej, w obszarze działania samorządów. Wbrew temu, co niektórzy z moich kolegów tu wcześniej mówili, o ledwie dyszących gminach, to właśnie gminy dzisiaj są w większości znacznie lepiej sytuowane aniżeli na przykład budżet państwa (co nie oznacza, że są bardzo dobrze sytuowane). Gminy też mogą dysponować środkami niepieniężnymi, istotnie wzmacniającymi możliwość rozwoju budownictwa, istotnie wpływającymi na obniżenie kosztów tegoż budownictwa i te rezerwy należałoby wykorzystać. Wykorzystać w sposób instytucjonalny. Można tu się odnieść do przedwojennych ustaw o rozbudowie miast z lat: 1922, 1925 i 1927, które to ustawy nakładały na gminy obowiązki w tym zakresie. Pozostawiały im nie dobrowolność, lecz obowiązki. Każdorazowo problem mieszkaniowy, oprócz pewnych struktur zorganizowania centralnego, jest przede wszystkim problemem społeczności lokalnej. Ten problem występuje tu i teraz, w każdym mieście, w każdej gminie w określonych warunkach. Jest to sprawa chociażby na przykład — można to rozważyć — funduszu gruntów, ale jest to również sprawa choćby możliwości emisji papierów wartościowych przez gminy. Może być tu zresztą wiele innych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MariuszWesołowski">Dlaczego o tym mówię? Dzisiaj - jest to zrozumiałe - gminy niemalże nie mając obciążenia związanego z zabezpieczeniem potrzeb mieszkaniowych, chociażby jeśli chodzi o grunty, sprzedając je na przetargach powodują istotne zwiększenie kosztów gruntów budowlanych. Bardzo istotne zwiększenie kosztów. W niektórych znanych mi sytuacjach koszt gruntu sięga wręcz 25% kosztów budowy m2 mieszkania. Jest to rzecz, która musi zostać zahamowana.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#MariuszWesołowski">Wiąże się z tym jeszcze inny problem - problem uzbrojenia i problem nie występujący w tej chwili w polskim prawodawstwie, a szkoda, monopoli naturalnych. Praktyka, w której zakład energetyczny każe postawić transformator, doprowadzić linie, a on je później przejmie i będzie dostarczał prąd, jest dalej nie do przyjęcia. Podaję to jako przykład, bo dotyczy to nie tylko zakładów energetycznych. Otóż nie jest tak, że jeżeli chcę sprzedawać benzynę kierowcom, to ci kierowcy mają mi wybudować stację benzynową. Nie. Ja ją muszę wybudować i dopiero wtedy uzyskuję możliwość sprzedawania tej benzyny. Tu musi również zadziałać prawo, które będzie nakazywało monopolistom naturalnym zabezpieczenie na własny koszt niezbędnych urządzeń i dostępności do mediów, którymi dysponują. Owszem, mają prawo to wliczyć w bilansie globalnym w cenę dostarczanej energii. W globalnym bilansie. To są monopole naturalne.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#MariuszWesołowski">Następną sprawą jest wykorzystanie rezerw w istniejących zasobach mieszkaniowych. Jest to nierozerwalnie związane z prawem lokalowym, ale wiąże się to z koniecznością zmian również i podatkowych, stosunków własnościowych i sposobów zarządzania zasobami mieszkaniowymi. Prawo lokalowe musi jasno określać obowiązki stron, zarówno wynajmującej, jak i tej, która wynajmuje lokale. Myślę — nawet nie myślę, a jestem pewien — że wykorzystanie tych rezerw, o tym stanowią liczby, może i powinno dać efekt w postaci co najmniej trzyletniej wielkości budowanych mieszkań. Tylko niewątpliwie trzeba tu sięgnąć również do sfery podatkowej, trzeba sięgnąć do możliwości ułatwiania i zachęcania wręcz do racjonalizacji wykorzystania rezerw. Podam taki przykład. W jednej ze znanych mi spółdzielni — jest to typowy przykład, nie mówię o budownictwie komunalnym, gdzie są jeszcze większe rezerwy — podliczenie sumy tzw. emek, czyli teoretycznej liczby mieszkańców, to jest 35 tys. „m”, a wykorzystanie tego jest 27,5. Rezerwy są. Te rezerwy są niemałe. Trzeba absolutnie w jak najszybszym czasie doprowadzić do tego, ażeby były one uruchamiane.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#MariuszWesołowski">Podkreślę również to, co w materiale jest powiedziane, spotkałem się bowiem z zarzutami, że ten projekt przede wszystkim zakłada, iż Polacy będą mieszkać w mieszkaniach własnościowych. Nie. Ci, którzy tak twierdzą, nie przeczytali tego materiału dokładnie, choć zgadzam się z tym, że być może za słabo jest to podkreślone. Większość Polaków będzie mieszkać w mieszkaniach wynajmowanych. Jest to sprawa zasadnicza, chociażby dla mobilności ludzkiej. Jest to konieczne. Tutaj tylko przypominam krytykom, że ten element jest podkreślony, choć może właśnie za słabo.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#MariuszWesołowski">Budownictwo jako koło zamachowe. Tak, oczywiście, budownictwo może się stać takim kołem zamachowym. Pod jednym wszakże warunkiem - że nie będzie działało w strukturach dotychczas istniejących, że nie będzie działało w systemie tak marnotrawnym, jakim jest dzisiejszy system z monopolem spółdzielczości, którą przed chwilą pan poseł Białobrzewski z jednej strony tak gloryfikował, twierdząc, że to jest zamach na strukturę spółdzielczą i chęć zniszczenia jej, a z drugiej strony mówił, że kiedyś spółdzielczość oznaczała wspólne i skuteczne rozwiązywanie problemów. Tak, chodzi o to, że kiedyś prawdziwa spółdzielczość taką była. Dzisiejsza spółdzielczość mieszkaniowa nie jest żadną spółdzielczością z prawdziwego zdarzenia. Jest tworem stricte socjalistycznym, tak dostosowanym pod nazwą spółdzielni do systemu socjalistycznego, jak mało który twór, i nie ma to nic wspólnego z prawdziwą spółdzielczością.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#MariuszWesołowski">Oczywiście, są zaszłości. Jest niewątpliwie te słynne 5 mln książeczek, są premie gwarancyjne. Myślę, że są możliwości - i że takie decyzje zapadną - wypłacania premii na całość wydatków mieszkaniowych, nie zaś na ograniczony pakiet, tak jak dotychczas. Myślę, że takie decyzje rząd podejmie, i to szybko. Takie możliwości są.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#MariuszWesołowski">Rewaloryzacja. Chciałbym państwu zwrócić uwagę na jedną rzecz. Otóż w projekcie powszechnej prywatyzacji, który dzisiaj Wysoka Izba raczyła odrzucić, była propozycja, ażeby część środków z narodowych funduszy inwestycyjnych — taka poprawka została przyjęta — przeznaczyć na rewaloryzację książeczek mieszkaniowych. To bardzo trudna technicznie operacja, ale myślę, że nie niewykonalna. Otóż panowie i po lewej, i po prawej stronie sali ten projekt odrzucili. Był to jeden z elementów, który mógł temu służyć. Odrzuciliście to zgodnie,...</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: I środek też.)</u>
          <u xml:id="u-252.10" who="#MariuszWesołowski">... tak lewica, jak i część prawej strony. Mieliście państwo w tym zdecydowany udział. Nie wiem, jak się mają czyny do głoszonych przez was haseł.</u>
          <u xml:id="u-252.11" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Bez podsumowań.)</u>
          <u xml:id="u-252.12" who="#MariuszWesołowski">Pan poseł Kaleta mówi, że program chce wprowadzić pełny rynek do budownictwa mieszkaniowego i że w obecnej sytuacji społecznej, finansowej i dochodowej jest to niemożliwe. Dwa zdania później stawia zarzut, że oto rząd buduje nowe struktury centralne, gąszcz przepisów, gąszcz prawa. Trzeba się na coś zdecydować: albo rynek, który nigdzie na świecie nie jest obudowany strukturami, albo struktury, które świadczą o zbiurokratyzowaniu. Jedno albo drugie, panie profesorze.</u>
          <u xml:id="u-252.13" who="#MariuszWesołowski">Jakie stawiam wnioski? Oczywiście wnoszę o uchwalenie tych założeń. Wnoszę o przekazanie tekstu tych założeń nie do Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, tylko do Komisji Nadzwyczajnej, którą Sejm powołał, a jedynie nie skonkretyzował jej składu. Obawiam się, że jeżeli rozpoczniemy procedurę w komisji w sposób klasyczny, nie doprowadzi to w najbliższym czasie do konkretnych efektów, będzie odwlekało uchwalenie założeń i będzie powodowało, że będziemy w dalszym ciągu dreptać w miejscu.</u>
          <u xml:id="u-252.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Starownika z Parlamentarnego Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Adamski.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Kwiatkowski: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WojciechKwiatkowski">Panie marszałku, jako że minęła godz. 22, chciałem złożyć wniosek formalny o przerwanie obrad do jutra, do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WojciechKwiatkowski"> Proszę o poddanie tego wniosku pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WiesławChrzanowski">Mówi o tym art. 109 ust. 3 pkt. 1. W tym punkcie wymaga się dla przegłosowania kworum.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest odroczenie dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#WiesławChrzanowski">Nie, to nie jest odroczenie dyskusji. To jest odroczenie, przerwanie lub zamknięcie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Kwiatkowski: Chodzi o odroczenie do jutra rana.)</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: W trybie regulaminu, regulamin przewiduje taką formę.)</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#WiesławChrzanowski">Odroczenie dyskusji, tak?</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Tak. Regulamin przewiduje taką formę.)</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#WiesławChrzanowski">Tak jest, czwarty punkt.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#WiesławChrzanowski">W takim razie poddaję ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#WiesławChrzanowski">Miałem zamiar prowadzić obrady do wpół do jedenastej, w związku z dodatkowymi przerwami, jakie dziś były. Natomiast trzeba się liczyć z tym, że w tej sytuacji być może będziemy musieli za dwa tygodnie zacząć posiedzenie jeszcze o dzień wcześniej. Ale zobaczymy, może się okaże, że jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest za przyjęciem wniosku o odroczenie obrad do jutra, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#WiesławChrzanowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#WiesławChrzanowski">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#WiesławChrzanowski">Stwierdzam, że wniosek został odrzucony. Za wnioskiem głosowało 21 posłów, przeciwko - 25, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#WiesławChrzanowski">Zatem proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego...</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, ja.)</u>
          <u xml:id="u-255.16" who="#WiesławChrzanowski">Przepraszam, pana posła Mariana Starownika. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MarianStarownik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest dość późna pora, niemniej chciałbym powiedzieć kilka zdań. Założenia polityki mieszkaniowej, w moim przekonaniu, są to dość interesujące propozycje zmierzające do gospodarki rynkowej. W myśl przedłożonego projektu mieszkania mają stać się w jakiś sposób kapitałem czy tym narzędziem, które ma mobilizować i pobudzać wszelką inicjatywę wśród naszego społeczeństwa. Mam jednak pewne obawy, czy propozycje te odpowiadają naszym uwarunkowaniom, czy do końca rozstrzygną problem mieszkalnictwa. Moje obawy wynikają z następujących przesłanek. Wydaje mi się, że założenia nie do końca odpowiadają na pytanie, co zrobić, aby zwiększyć budownictwo mieszkaniowe. Co więcej, nie odpowiadają na pytanie: co zrobić, aby w porę remontować istniejące budynki. Nie odpowiadają też na pytanie, jak zapłacić i zagospodarować pustostany gotowych mieszkań, których dzisiaj jest bardzo dużo w Polsce, jak może zdobyć mieszkanie rodzina średnio zamożna, już nie mówiąc o rodzinie ubogiej czy takiej, której członkowie są bezrobotni?</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MarianStarownik">Odnoszę takie wrażenie, że rząd jakby dzisiaj chce na siłę pokazać, że posiada politykę mieszkaniową, że posiada program i że ten program w jakiś sposób ma uspokoić mieszkańców i tych ludzi, którzy demonstrują, którzy dopominają się o rozwiązanie problemów mieszkaniowych. Takie jest moje generalne odczucie. Być może jestem w błędzie. Ale w tym odczuciu utwierdza mnie chociażby fakt, że w tym programie nie doszukałem się ani jednego słowa o rozwiązaniu problemów mieszkalnictwa na wsi, a chcę powiedzieć, że dzisiaj ok. 30% mieszkańców wsi to ludzie, którzy wprawdzie niby mają dach nad głową, ale jest tu ukryta bezdomność, gdyż w jednym domu mieszkają po dwie, trzy rodziny.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#MarianStarownik">W tej sytuacji wydaje się, że konieczne jest opracowanie konkretnego i realnego programu. Ale pośpiech czy jakieś inne czynniki polityczne nie mogą być decydujące, żeby nie stworzyć jakichś ogólników, które nie mają pokrycia w rzeczywistości. Na taki program czeka ok. 1,5 mln rodzin, które dziś nie mają mieszkań. Ponadto bardzo dużo się tu mówiło - i ja podzielam ten pogląd - że właśnie budownictwo jest kołem zamachowym naszej gospodarki. Przykładem tego może być w ostatnim okresie chociażby sprawa byłej NRD, na której terenach rozpoczęto...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WiesławChrzanowski">Panie pośle, niestety, czas przeznaczony dla klubu już minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#MarianStarownik">...z dużym rozmachem aktywizację całej gospodarki i myślę, że u nas też powinniśmy w podobnym duchu to realizować.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#MarianStarownik">Ponadto - już kończę - uważam, że przy robotach publicznych w budownictwie mieszkaniowym mogłaby znaleźć zatrudnienie duża rzesza bezrobotnych. Myślę, że należałoby stworzyć jeszcze wiele warunków, żeby budownictwo mieszkaniowe mogło ruszyć z miejsca, niemniej jednak ze względu na brak czasu jestem zmuszony przerwać moją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Leszek Golba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WładysławAdamski">Wysoki Sejmie! Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, iż kwestia zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych naszego społeczeństwa od lat pozostaje jednym z zasadniczych problemów. Nie podjęto jej również w ostatnim okresie. Trudności nawarstwiały się. Nawarstwiały się tak dalece, że dziś można wyrazić pogląd, iż ostatnie lata były w tym zakresie wręcz dramatyczne. Nie bez winy okazały się tu nowatorskie pomysły w kwestii kredytowania budownictwa. W konsekwencji do użytku oddaje się bowiem coraz mniej mieszkań. Co gorsze, coraz droższych i niedostępnych dla odbiorców. I tak dla przykładu według danych Głównego Urzędu Statystycznego w liczbie oddanych do użytku mieszkań w roku 1991 osiągnięto poziom z roku 1959. Stanowi to, mówiąc najkrócej, panie i panowie posłowie, cofnięcie naszego budownictwa o 32 lata. Nie mówię przy tym, jak było w roku 1992, bo dzięki drogiemu kredytowi było jeszcze gorzej. W konsekwencji mamy też ogromne zadłużenie lokatorów, którego ludzie nie są w stanie spłacić. I nie jest to żadna nieprzyjazna propaganda, ale zwykłe liczby, które nie zależą od poglądów politycznych i tego, czy się jest zwolennikiem stosowanych obecnie metod gospodarczych czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WładysławAdamski">W kontekście tych danych, też całkiem apolitycznie, w jednym zgadzam się z wnioskodawcami. Trudno bowiem jest zaprzeczyć sensowności i potrzebie nowelizacji obecnych aktów prawnych, czy to ze względu na ich ewidentne wady, czy po prostu w celu dostosowania prawodawstwa do realizowanych koncepcji ustrojowo-gospodarczych. Tego wymaga elementarna funkcjonalność prawa. Dyskusja i znalezienie właściwych rozwiązań w zakresie problematyki mieszkaniowej są więc faktycznie niezbędne. Wniesiony projekt uchwały stanowi krok w tym kierunku. Co prawda nie najlepiej przemyślany, ale potrzebny jako wstęp do dalszej pracy. Mniemam, racjonalnej. I rzecz bardzo ważna. W jej toku, poszukując właściwych rozwiązań, nie powinniśmy jednak tracić w żadnym wypadku z oczu siły nabywczej polskiego społeczeństwa, siły nabywczej, którą stanowią bardzo ograniczone możliwości pieniężne coraz większej liczby ludzi. Mam nadzieję, że rząd będzie brał to pod uwagę. Jak słusznie bowiem sam zauważa w swych założeniach polityki mieszkaniowej państwa, zmiana ustroju sama w sobie nie powiększa dochodów ludności. Nie umożliwia też swobodnego wynajmu czy zakupu mieszkań. Stąd też szczególna może okazać się rola programu mówiącego o rozwoju społecznego budownictwa czynszowego. W myśl przedstawionego przez rząd dokumentu naiwnością byłoby przecież, według mnie, liczyć, że większość polskich rodzin stać będzie na zakup własnego mieszkania. Jest to zresztą tak oczywiste, że nie będę tej myśli rozwijał. Poza tym, jeśli projekt rządowy będzie omawiany w komisjach sejmowych, do tej i innych kwestii będzie też okazja powrócić.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WładysławAdamski">Wysoki Sejmie! Jak by nie patrzeć na rządowe założenia polityki mieszkaniowej, jest to jednak projekt nie dopracowany. W postaci zaprezentowanej nie rokuje on żadnych szans na rozwiązanie w najbliższych latach jakiegokolwiek z poważnych problemów budownictwa. Stąd posłowie SLD zapowiadają wniesienie wielu poprawek. Od ich przyjęcia uzależniać będziemy nasze stanowisko w końcowym głosowaniu, decydującym o losie wniesionej do Sejmu uchwały. Jeżeli korekty pójdą w kierunku wprowadzenia do polityki mieszkaniowej państwa rozwiązań mniej doktrynalnych, a bardziej realistycznych, może naszemu budownictwu mieszkaniowemu zostanie wreszcie stworzona szansa. Założenia te nie mogą jednak być oderwane od faktycznej sytuacji i warunków życia polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WiesławChrzanowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Golbę z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Kolejnym mówcą będzie pani posłanka Anna Bańkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#LeszekGolba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oczywiście należy wyrazić zadowolenie, że wreszcie został przedłożony pod obrady Sejmu rządowy program polityki mieszkaniowej państwa, lecz z drugiej strony należy wyrazić ubolewanie, że o tak ważnych sprawach, istotnych dla naszego państwa, dla polskiego społeczeństwa, dla polskich obywateli dyskutujemy o tak późnej porze, przy prawie pustej sali.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#LeszekGolba">Wracając do meritum sprawy. Program przedłożony przez rząd w sprawie polityki mieszkaniowej zawiera jednak wiele błędnych propozycji. Nie spełnia on nawet w minimalnym stopniu elementarnych warunków rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Na podstawie przedłożonych „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” nie można sobie, niestety, wyrobić zdania co do metod i środków, przy pomocy których rząd chce uzyskać zamierzony cel. Dlatego przy ocenie konkretnych rozwiązań posiłkowano się wydanymi przez ministra budownictwa projektami ustaw i założeniami do tych projektów. W moim wystąpieniu wskażę na te rozwiązania, które drastycznie, powtarzam, drastycznie naruszają obowiązujący stan prawny i budzą duże kontrowersje.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#LeszekGolba">Po pierwsze, określone propozycje rozwiązań i „Nowego ładu mieszkaniowego”, a w szczególności program uporządkowania stosunków własnościowych w sektorze mieszkaniowym, głównie propozycja likwidacji własności grupowej w spółdzielczości mieszkaniowej, jest rozwiązaniem sprzecznym z konstytucją, gwarantującą ochronę wszystkich form własności. Propozycja przekształcenia prawa własnościowego w spółdzielni w odrębną własność lokalu bez poszanowania woli samych zainteresowanych to arbitralne zadysponowanie majątkiem grupowym i naruszenie indywidualnych praw obywateli, czyli członków spółdzielni. Proponowana zmiana nie zmienia zasadniczo i gruntownie statusu prawnego członka spółdzielni, jego prawa do lokalu. Dotychczas posiadane przez niego własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym i członek ten nie jest ograniczany w możliwości rozporządzania nim. W zakresie prawa do korzystania z mieszkania i ponoszenia kosztów jego utrzymania oraz zarządzania wspólną nieruchomością prawa i obowiązki mieszkańców mieszkań lokatorskich i własnościowych są takie same. Zmiana praw do lokali w odrębną własność nie zmienia warunków korzystania z lokalu w budynku wielorodzinnym i używania go. Narzucony ustawowo w projekcie na właścicieli odrębnych lokali obowiązek zorganizowania własnego zarządu nieruchomością może jedynie utrudnić właściwą organizację zarządzania. Trzeba uwzględnić fakt, że budynki spółdzielcze grupują od kilkudziesięciu do kilkuset mieszkań, a więc osiągnięcie porozumienia między użytkownikami mieszkań jest bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe. Ponadto w jednym budynku, w jednej klatce schodowej, a nawet na tym samym piętrze zamieszkują członkowie posiadający mieszkania lokatorskie i własnościowe. Zróżnicowanie sytuacji materialnej rodzin wskazuje na potrzebę zachowania różnych możliwości prawno-finansowych korzystania z mieszkań spółdzielczych, z poszanowaniem woli samych zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#LeszekGolba">Po drugie, poważnym zarzutem wobec przedłożonych rozwiązań jest brak jakiejkolwiek analizy ekonomicznej kosztów wdrożenia proponowanych zmian, a w szczególności odpowiedzi na pytanie czy koszty te będą możliwe do poniesienia przez zainteresowanych. W założeniu do projektu ustawy o nieruchomościach lokalowych przyjmuje się, że do ustanowienia odrębnej własności lokali potrzebna jest umowa w formie aktu notarialnego. Zawarcie aktu notarialnego musi być poprzedzone szeregiem pracochłonnych, kosztownych czynności, takich jak wydzielenie geodezyjne terenu, sporządzenie elaboratów określających udział członków we własności gruntów, budynków oraz uzbrojenie i oszacowanie wartości tych udziałów. Według wstępnego oszacowania, koszty związane z uregulowaniem stanu prawnego oraz podpisaniem umowy w formie aktu notarialnego kształtować się będą na poziomie około 8–10 mln zł od jednego mieszkania. W imieniu KPN wyrażam wątpliwość, czy wiele osób stać będzie na poniesienie takich kosztów. Oczywiście, że nie. Należy wskazać także, że stworzona możliwość zakładania hipotek na własnościowych prawach do lokali nie znalazła większego zainteresowania, mimo że opłaty z tego tytułu nie przekraczają 1 mln zł. Sądzę, że również możliwość stania się właścicielem odrębnej nieruchomości, jaką stanowić będzie mieszkanie, bez wyraźnych korzyści z tego tytułu, nie spotka się z większym zainteresowaniem i aprobatą.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#LeszekGolba">Po trzecie, autorzy projektów ustalają nierealny i zbyt krótki termin wdrożenia programu i dokonania prywatyzacji mieszkań. Jest to po prostu fikcja.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#LeszekGolba">Po czwarte, aktualne propozycje nie zawierają także rozwiązań finansowych i organizacyjnych w zakresie korzystania z usług jednostek związanych z obsługą techniczną mieszkań. Podmioty te są zaliczane do sektora użyteczności publicznej, w związku z czym niezbędna jest ingerencja państwa przez określenie podstawowych warunków techniczno-organizacyjnych i finansowych świadczenia usług eksploatacyjnych. Jest rzeczą konieczną, aby - zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego - instytucje dostarczające c.o. i c.c.w. oraz dostawcy wody zobowiązani zostali do opomiarowania dostarczanych mediów nie tylko do budynku, ale i do mieszkań. O ile zakłada się, że każde mieszkanie ma mieć właściciela, przy czym docelowo mieszkania mają stanowić odrębne prawa własności, wskazane jest zawarcie indywidualnych umów o korzystanie z usług przedsiębiorstw użyteczności publicznej z właścicielami mieszkań. Chciałbym stwierdzić, iż umowy takie już są zawierane z właścicielami domków jednorodzinnych. Należy zmienić także zasady ekonomiczne związane z funkcjonowaniem jednostek użyteczności publicznej. Obecnie w przypadku dokonywanych oszczędności, związanych ze zmniejszeniem się zużycia wody i kanalizacji, centralnego ogrzewania, ciepłej wody czy wywozu nieczystości, następuje automatyczne zwiększenie opłat jednostkowych za świadczone usługi. Dlatego też w przypadku powstania oszczędności będących następstwem zmniejszenia zużycia, należy stworzyć mechanizmy premiujące te przedsięwzięcia. Chodzi bowiem o to, aby zmniejszenie zużycia wody na przykład o 40% nie powodowało niemal automatycznego podniesienia ceny wody prawie o 40%. W przypadku wodociągów czy też energetyki cieplnej koszty stałe są bowiem dominujące i mają istotny wpływ na ocenę jednostkową świadczonych usług.</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#LeszekGolba">Po piąte, w założeniach polityki mieszkaniowej zakłada się duży wzrost opłat czynszowych będący następstwem likwidacji dotacji do centralnego ogrzewania, jak również wynikiem ustalenia minimum opłaty eksploatacyjnej w wysokości od 3 do 6% wartości odtworzonej budynku. Również i w tym wypadku ministerstwo budownictwa nie dokonało analizy ekonomicznej. Obecnie duża grupa lokatorów mieszkań kwaterunkowych i spółdzielczych zalega z opłatami czynszowymi. Z chwilą wdrożenia proponowanych zamierzeń niewypłacalnych najemców lokali będzie znaczna większość, a opłaty czynszowe będą sięgać w typowym mieszkaniu do 80% przeciętnego wynagrodzenia. Ludzie są straszeni sądami, są wykluczani ze spółdzielni tylko dlatego, że zastosowano wobec nich niesłuszne prawo działające wstecz oraz dlatego, że obywatele III Rzeczypospolitej coraz bardziej biednieją i nie stać ich na płacenie - niby z jakiej racji, to jest takie pytanie retoryczne - haraczu, jakim są odsetki. Według nich jest to po prostu zbrodnia.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#LeszekGolba">Kolejna kwestia. Po podniesieniu opłat za c.o. i c.c.w. w końcu tego roku opłaty z tego tytułu będą wynosić ok. 14 tys. zł za 1 m2. Teraz przedstawię analizę. Z chwilą zlikwidowania dotacji należy się liczyć z podniesieniem tych opłat o ok. 50%, tj. ok. 20 tys. zł za 1 m2. Jeżeli zostaną ustalone opłaty eksploatacyjne tylko w wysokości 3% wartości odtworzeniowej budynku, to opłata eksploatacyjna przekroczy kwotę 14 tys. zł za 1 m2. Do tego należy doliczyć opłaty z tytułu wywozu nieczystości — ok. 500 zł za 1 m2 oraz za wodę i kanalizację — 2,5 tys. zł za 1 m2. Z powyższych wyliczeń wynika, że opłata za 1 m2 przeciętnego mieszkania wyniesie 27 tys. zł. Uwzględniając, że do kosztów utrzymania mieszkania należy doliczyć opłaty za gaz i prąd, średnio 400–450 tys. zł miesięcznie, to okaże się, że utrzymanie przeciętnego mieszkania wyniesie ok. 2,5 mln zł miesięcznie. A teraz druga strona medalu: zgodnie z przewidywaniami planowane wynagrodzenie na koniec br. wyniesie brutto 3 940 tys. zł, netto 3 152 tys. zł. Jak z powyższego wynika, wdrożenie programu w pierwszym, łagodnym okresie oznacza przekroczenie 80% przeciętnego wynagrodzenia. Będzie to dramatem dla ogromnej większości polskich rodzin. W tym kontekście jako kuriozum należy potraktować propozycję, aby opłaty czynszowe były płacone kwartalnie z góry. Przy zubożeniu społeczeństwa i przewidywanym wzroście bezrobocia, po upływie pół roku obowiązywania nowych zasad 50% najemców będzie, zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami, kwalifikowało się do wyrzucenia na bruk. Przedłożone przeze mnie wyliczenia nie obejmują bardzo dużej liczby członków spółdzielni zmuszonych do spłacania kredytu w wysokości 20% uzyskanego dochodu rodziny. W tym wypadku opłaty eksploatacyjne wraz ze spłatą kredytu przekroczą wysokość całego dochodu uzyskiwanego przez przeciętną rodzinę. Dlatego pilnej zmiany wymaga zasada spłaty kredytu i odsetek, która winna być realnie powiązana z dochodami i wielkością przeciętnej polskiej rodziny oraz standardem mieszkania. Sytuacji tej nie jest w stanie poprawić proponowana ustawa o dodatkach mieszkaniowych, ze względu na niewystarczającą ilość środków finansowych. Przerzucenie tych obowiązków na samorządy ma na celu tylko formalne pozbycie się tego problemu przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#LeszekGolba">Przedłożone założenia polityki mieszkaniowej określają ogólnie kierunki zmian, zaś ich uzupełnieniem są sygnalizowane tematycznie pakiety ustaw mieszkaniowych. Wśród tych ustaw znajdują się ustawy wprowadzające nowe uregulowania dotyczące bardzo istotnych praw i obowiązków obywateli. Jak podkreślałem wcześniej, niektóre projekty zmiany naruszają prawa obywateli wynikające z konstytucji i są próbą odgórnej likwidacji lub wymuszonych wolą ustawodawcy przymusowych przekształceń, na przykład w spółdzielczości mieszkaniowej. W tej sytuacji nie do przyjęcia jest pominięcie trybu legislacyjnego i uchwalenie przez rząd ustaw mieszkaniowych jako rozporządzeń z mocą ustawy. Celem podstawowym realizacji założeń nowej polityki mieszkaniowej musi być stworzenie akceptowanych podstaw prawnych, ekonomicznych i organizacyjnych gospodarki mieszkaniowej. Prawo do mieszkania jest podstawowym prawem obywatelskim, konstytucyjnie szczególnie chronionym i nie może być naruszane aktami niższej rangi.</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#LeszekGolba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, rządowy program polityki mieszkaniowej państwa spotyka się z druzgocącą krytyką i niezadowoleniem społeczeństwa. Należy zauważyć, że obecny rząd, zresztą podobnie jak i trzy poprzednie ekipy, wycofuje, ba, wycofał się z dotowania budownictwa mieszkaniowego. Liczba mieszkań oddanych do użytku w porównaniu z rokiem ubiegłym ulegnie zmniejszeniu o 40%. Koszt 1 m2 mieszkania będzie nadal bardzo szybko wzrastał. Nie rozwiązana do dnia dzisiejszego jest sprawa 5 mln książeczek mieszkaniowych, których rząd do chwili obecnej nie zrewaloryzował i nie chce rozwiązać tego, jak by nie patrzeć, istotnego problemu, w przeciwieństwie do rozwiązanej sprawy dopłat do książeczek samochodowych. Rządowy program polityki mieszkaniowej państwa nie zawiera rozwiązań dotyczących preferencji finansowej dla budownictwa mieszkaniowego, tanich kredytów, wsparcia i konkretnej pomocy dla przedsiębiorstw budowlanych oraz krajowego przemysłu budownictwa. Lekceważy się i ignoruje polskich specjalistów, konsultując, sprowadzając z Zachodu pewne opracowania, projekty czy programy - z jednej strony uzależniając w tym zakresie państwo polskie od Zachodu, a z drugiej strony marnując osiągnięcia polskich specjalistów i polskiej nauki w tej dziedzinie. Tym samym społeczeństwo polskie, naród polski przestaje ufać w wiarygodność i czyste intencje tego rządu, a polityka mieszkaniowa rządu określana jest mianem wielkiej afery mieszkaniowej i poddawana jest totalnej krytyce.</u>
          <u xml:id="u-262.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WiesławChrzanowski">Ponieważ dobiega godz. 22.30, na którą zarządziłem przerwanie obrad, więc przepraszam bardzo panią poseł.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A kiedy przewiduje pan marszałek dokończenie?)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#WiesławChrzanowski">Dokończenie będzie po jutrzejszej debacie nad sprawami ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Czy mogłabym się jeszcze „załapać”?)</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#WiesławChrzanowski">Jako ostatnia zabierze głos pani poseł Anna Bańkowska. Później jeszcze będą komunikaty i jedno oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sądzę, że gdyby ludzie mogli przysłuchiwać się dzisiejszej debacie, z nadzieją odebraliby dyskusję nad tym problemem. Czekały na to miliony polskich rodzin, bo spodziewają się wiele; chyba zbyt wiele. Ci, co już mają mieszkania, sądzą, że rządowe założenia polityki mieszkaniowej stworzą im warunki do utrzymania mieszkań i wybawią ich z obecnej upokarzającej sytuacji, jaką jest konieczność zalegania z opłatą, gdyż jej obecna wysokość jest ponad miarę budżetu większości rodzin. Oczekujący na mieszkania żywią nadzieję, że dzisiejsze rozstrzygnięcia dadzą im szansę na zdobycie mieszkania, na które czekają od wielu lat. Aby uporządkować problem upadającego budownictwa mieszkaniowego, trzeba nam nie tylko mówić o rozwiązaniach, które miałyby dotyczyć nowych mieszkań, ale również próbować zlikwidować mankamenty obecnie obowiązujących przepisów, które przeszkadzają w unormowaniu tej właśnie kwestii. Dziś spółdzielnie mieszkaniowe stały się wierzycielem dla milionów spółdzielców na olbrzymie kwoty, a mieszkańcy zalegają z opłatami, bo na pełne pokrywanie należności z tytułu kredytu i czynszu po prostu ich nie stać. Ten stan będzie się pogłębiał, jeśli dziś nie wprowadzimy nowych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#AnnaBańkowska">Groźba bankructwa wielu spółdzielni jest bardzo realna. Jeśli nie przywróci się dopłat, to jest jeszcze bardziej realna i bliższa. Dramatyzm potęguje właśnie brak dopłat do czynszów w ramach pomocy społecznej, który funkcjonował w ub. r., a którą to pomocą objęto ponad 2 mln polskich rodzin. Ludzie nie płacą, bo nie mają pieniędzy, a jednocześnie boją się, że będą wyrzuceni z mieszkań. Dotyczy to nie tylko mieszkań spółdzielczych, ale również mieszkań zakładowych, szczególnie upadających przedsiębiorstw. Przykłady. W moim woj. bydgoskim likwidator POM Lubaszcz ogłasza przetarg otwarty na mieszkania zasiedlone przez byłych pracowników tego zakładu, którzy nie mają w tej chwili żadnych źródeł dochodów, czyli do przetargu stanąć nie mogą, i na ich pytania: „a co z nami?” odpowiada: „do slumsów”.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#AnnaBańkowska">Aby ten stan rzeczy odmienić, konieczne są nowe rozwiązania. Należy:</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#AnnaBańkowska">1) Zmienić zasady kredytu hipotecznego poprzez zniesienie obecnej zasady waloryzacji dochodu rodzin w oparciu o przyrost średniej płacy w sześciu podstawowych działach gospodarki narodowej oraz ograniczenie spłaty kredytu do 25% rzeczywistych miesięcznych dochodów. Rząd w założeniach polityki mieszkaniowej stwierdza, że kredyty hipoteczne są dla rodzin zamożnych. To fakt. Przekonali się o tym mieszkańcy mojego miasta Inowrocławia. Ponad 100 rodzin wzięło kredyt hipoteczny - w tym czasie ich sytuacja dochodowa pozwalała na jego zaciągnięcie i upoważniała banki do udzielenia tego kredytu. Obecnie większość z nich jest bezrobotna lub ich dochody maleją. Jest to charakterystyczne dla tego miasta, w którym stopa bezrobocia przekroczyła 34%. W większości przypadków obecne zasady waloryzacji dochodów rodziny nie w oparciu o ich rzeczywisty przyrost, ale w oparciu o średnią płacę krajową powodują, że ludzie ci muszą przeznaczać na spłatę kredytu 45 do 60% dochodu brutto rodziny. Nie można utrzymywać zasad, które są dla ludzi nierealne.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#AnnaBańkowska">2) Nie przystają do życia zapisy ustawy z 4 października 1991 r. o zmianie niektórych warunków przygotowania inwestycji budownictwa mieszkaniowego na lata 1991–95. Dają one prawo do rekompensaty pieniężnej osobom, które zgromadziły wkład do końca 1990 r., a są zarejestrowane w spółdzielniach mieszkaniowych jako kandydaci. Zapis ten trzeba rozciągnąć również na członków spółdzielni oczekujących na mieszkanie. Obecnie status członka czy kandydata przestał funkcjonować w starym ujęciu. Powinno się wprowadzić taką zmianę, by rekompensata przysługiwała osobie oszczędzającej na mieszkanie, zarejestrowanej w spółdzielni, która dostaje mieszkanie po raz pierwszy. Jest to tym bardziej zasadne, że obecnie coraz częściej spółdzielnie mieszkaniowe budują mieszkania ze środków własnych przyszłego lokatora i w tym momencie spisują umowę, nadając przyszłemu lokatorowi automatycznie status członka. Osoba ta ma być pozbawiona rekompensaty, mimo że bierze kredyt indywidualny w banku i wpłaca go do spółdzielni na przyszłe mieszkanie już nie jako kandydat, lecz jako członek. Co to za różnica, jak się go nazwie? Istotna jest funkcja, którą w tym momencie ta osoba pełni.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#AnnaBańkowska">3) Aby „rozładować” problem mieszkaniowy i zlikwidować nielogiczne bariery, pozornie sprzyjające dochodom budżetu państwa, należy wprowadzić ulgi w podatku dochodowym dla osób, które spłacają kredyt mieszkaniowy spółdzielniom mieszkaniowym. Ulga podatkowa powinna również dotyczyć nie tylko środków przeznaczonych na mieszkanie własne, ale również przysługiwać rodzicom, którzy decydują się własne dochody przeznaczyć na mieszkania pełnoletnich, nie pracujących dzieci. Unikniemy przez to różnych kombinacji oraz zmniejszymy problem mieszkaniowy.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#AnnaBańkowska">4) Ochrona dochodów rodzin winna polegać na ograniczeniu spłaty kredytu długoterminowego do 10% dochodu rodziny. Po doliczeniu czynszu wzrastającego, nawet przy tym ograniczeniu 10%, przeciętna rodzina przeznaczać będzie na opłaty związane z mieszkaniem, czyli zagwarantowanie dachu nad głową, grubo ponad 25% dochodu rodziny brutto.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#AnnaBańkowska">5) Jasnego rozstrzygnięcia wymaga prawo do jednego mieszkania. Wiemy, że dla obejścia tego przepisu - głównie z punktu widzenia interesów dzieci - tworzy się fikcję rozwodów. Tkwić w tej zakłamanej rzeczywistości nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#AnnaBańkowska">O nierealności premii gwarancyjnych już na tej sali mówiono wiele. Chcę tylko przyłączyć się do grona tych, którzy uważają, że obecne rozwiązania są niedoskonałe, a wymiar premii niedostateczny. Premiami gwarancyjnymi w moim odczuciu należy objąć każdy przypadek nabywania mieszkania. Obecnie nie przysługuje premia, gdy kandydat lub członek spółdzielni nabędzie nowe mieszkanie - ale mieszkanie komunalne. Zdarza się tak właśnie, że w tej chwili gminy wybudowały domy komunalne, nie stać ich na to, żeby finansować mieszkania przyszłym lokatorom i zgłaszają te mieszkania do publicznego wykupu. Do wykupu stają i kupują te mieszkania kandydaci spółdzielni, zaś w tym momencie nie mają oni prawa do premii gwarancyjnej. Natomiast gdy kupują to mieszkanie od spółdzielni z odzysku, to premię gwarancyjną otrzymują.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#AnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Poruszyłam tylko niektóre problemy - dotyczące naprawdę milionów ludzi - których rozwiązanie jest, jak sądzę, nieodzowne, abyśmy mogli mówić, że wprowadzamy ład mieszkaniowy, a których propozycji rozwiązania w założeniach polityki mieszkaniowej nie znalazłam.</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WiesławChrzanowski">Bardzo dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WiesławChrzanowski">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#AndrzejPawłowski">Bezpośrednio po zakończeniu plenarnych obrad Sejmu w dniu dzisiejszym, 18 marca, w sali nr 67 odbędzie się posiedzenie Komisji Przekształceń Własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#AndrzejPawłowski">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia w sali nr 23, budynek nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WiesławChrzanowski">Informuję, że w celu złożenia oświadczenia zgłosiła się pani posłanka Józefa Hennelowa z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WiesławChrzanowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JózefaHennelowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie wiąże się z oświadczeniem złożonym wczoraj przez pana posła Dzierżyńskiego, który przypomniał sprawę sprzed 22 lat - pobicie młodego człowieka na ulicy Gdyńskiej w trakcie wypadków grudniowych, co spowodowało trwałe inwalidztwo. Pan poseł przypomniał, że w zeszłym roku temu człowiekowi została przyznana w trybie szczególnym przez prezesa Rady Ministrów renta i - bez komentarza, jak rozumiem, dla podkreślenia skandaliczności tej sumy - wymienił przyznaną kwotę: 600 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#JózefaHennelowa">Otóż w trybie uzupełnienia i sprostowania chciałam, odwołując się do otrzymanego przez nas wszystkich wykazu tych szczególnych rent przyznanych w ubiegłym roku — nie wiem, czy przez ostatnią prezes Rady Ministrów, czy także przez pana premiera Olszewskiego — podać, że rent tego rodzaju, dotyczących inwalidztwa od pierwszej grupy do trzeciej, było 11. Opiewały one na kwoty od miliona zł do 600 tys., ale informacja ta kończy się zdaniem, które wymaga przytoczenia: Wysokość rent przyznanych osobom wymienionym w pozycjach od 1 do 11 przyznawana była w kwotach netto; obecnie, po ubruttowieniu i waloryzacji, renty te wynoszą odpowiednio od 2200 tys. do 1500 tys.”. A zatem to już nie jest 600 tys. zł, tylko co najmniej 2,5 razy więcej. Nie jest to oczywiście kwota wysoka, ale jest to suma już porównywalna z rentami inwalidzkimi drugiej grupy. Osobiście znam także inwalidów mających renty niższe. Myślę, że to mimo wszystko wymaga uzupełnienia i sprostowania, po prostu w ramach protokołu, aby nasze oburzenie nie dotyczyło tego, co już zostało zmienione.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WiesławChrzanowski">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WiesławChrzanowski">Obecnie zarządzam przerwę do jutra, to jest do dnia 19 marca 1993 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 42)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>