text_structure.xml 638 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę państwa senatorów, jak również naszych gości o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Otwieram pięćdziesiąte czwarte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">Na sekretarzy posiedzenia wyznaczam pana senatora Zbigniewa Gołąbka oraz pana senatora Sławomira Izdebskiego. Listę mówców będzie prowadził pan senator Gołąbek.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę bardzo panów senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wysoka Izbo! Wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołów pięćdziesiątego i pięćdziesiątego drugiego posiedzenia stwierdzam, że protokoły tych posiedzeń zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#MarszałekLonginPastusiak">Informuję również, że protokół pięćdziesiątego pierwszego posiedzenia Senatu, zgodnie z art. 39 ust. 3 Regulaminu Senatu, jest przygotowany do udostępnienia państwu senatorom. Jeżeli nikt z państwa senatorów nie zgłosi do niego zastrzeżeń, zostanie on przyjęty na kolejnym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#MarszałekLonginPastusiak">Doręczony państwu senatorom projekt porządku obrad pięćdziesiątego czwartego posiedzenia Senatu obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#MarszałekLonginPastusiak">1. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy budżetowej na rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#MarszałekLonginPastusiak">2. Stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#MarszałekLonginPastusiak">3. Wybór członków Rady Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#MarszałekLonginPastusiak">4. Złożenie przysięgi przez wybranych przez Senat członków Rady Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#MarszałekLonginPastusiak">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionego porządku obrad?</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#MarszałekLonginPastusiak">Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#MarszałekLonginPastusiak">Stwierdzam, że Senat zatwierdził porządek obrad pięćdziesiątego czwartego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#MarszałekLonginPastusiak">Informuję również, że głosowania w sprawie rozpatrywanych ustaw zostaną przeprowadzone w dniu jutrzejszym lub, co jest bardziej prawdopodobne, pojutrze - w zależności od tego, jak będzie przebiegała nasza debata.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#MarszałekLonginPastusiak">Chciałbym także poinformować państwa senatorów, że przed posiedzeniem przyjąłem delegację kolejarzy, która przedłożyła mi petycję zawierającą postulaty środowiska kolejarzy. Petycję tę przekazałem do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych z prośbą o zajęcie stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wysoka Izbo, zatem przystępujemy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy budżetowej na rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sześćdziesiątym piątym posiedzeniu 19 grudnia ubiegłego roku. Do Senatu została przekazana 27 grudnia ubiegłego roku. Dwa dni później, 29 grudnia, zgodnie z regulaminem naszej Izby, skierowałem ustawę budżetową do komisji senackich. Komisje senackie po rozpatrzeniu właściwych części budżetowych przekazały swoje opinie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 572 oraz w druku do druku nr 572, a sprawozdanie komisji w druku nr 572A.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Jerzego Markowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tryb pracy nad budżetem państwa na rok 2004, zresztą analogicznie jak nad wszystkimi poprzednimi ustawami budżetowymi, został przedstawiony przez pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych po rozpatrzeniu stanowisk poszczególnych komisji senackich w sprawie ustawy budżetowej przedkłada państwu swoje sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Nim jednak przejdę do stanowiska wobec stanowisk poszczególnych komisji senackich, proszę mi pozwolić na kilka zdań wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">Budżet państwa na rok 2004 rozpatrujemy w innych warunkach makrogospodarczych, niż miało to miejsce na początku roku ubiegłego. Rok 2003 to rok, w którym tempo wzrostu produktu krajowego brutto przekroczyło 3,5% - proszę pamiętać, że to trzykrotnie więcej niż w roku 2001 - a na 2004 r. cel został zdefiniowany na poziomie 5% przyrostu produktu krajowego brutto. Odnotowano znaczny wzrost obrotu w handlu zagranicznym - przypomnę, że eksport wzrósł o 26% - tym samym zmieniło się, znowu na korzyść, saldo obrotów bieżących, które dzisiaj jest już mniejsze niż 5,3% produktu krajowego brutto. Jest to, zdaniem Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz wielu fachowców, którzy wypowiadają się na tematy makrogospodarcze, znakomity dowód na ożywienie gospodarcze w Polsce. W tej chwili niezwykle użyteczne byłoby, gdyby obok tego parametru pojawiły się dwa pozostałe parametry aktywności gospodarczej kraju - przede wszystkim znaczący wzrost inwestycji, a co za tym idzie, ożywienie popytu wewnętrznego nie tylko na inwestycje, ale i na zakupy w obrocie wewnętrznym. W roku 2003, co też jest korzystne dla roku 2004, wzrosła produkcja przemysłowa średnio o 10%. Były okresy, kiedy kwartalnie wzrastała o 8%, były okresy, kiedy kwartalnie wzrastała o 12%. Po raz pierwszy w roku 2003 wzrosły też nakłady na inwestycje, nieznacznie, ale jednak. To jest bardzo ważne z punktu widzenia polityki społecznej, która de facto zmierza przede wszystkim do zmniejszenia poziomu bezrobocia. Godzi się też przypomnieć, że jeśli chodzi o ten obszar, to w roku 2002 i 2003 już skuteczniej zostało zahamowane tempo narastania bezrobocia. Mało tego, bezrobocie na koniec roku 2003 ustabilizowało się na poziomie 17,4%, a jest to wielkość o 1% mniejsza, niż była na początku roku 2001. Oprócz parametrów, o których powiedziałem, istotne jest również to, co trzeba podkreślić, że inflacja ukształtowała się na poziomie niższym niż 1%, wobec poziomu inflacji nie wyższego niż 2% spodziewanego w roku 2005.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Niemniej jednak poza tymi wszystkimi namacalnymi faktami łatwymi do udokumentowania, zwłaszcza statystycznie, są jeszcze dylematy polityki społeczno-gospodarczej Polski, przede wszystkim dylematy z obszaru polityki społecznej. Tak bowiem trzeba zakwalifikować trzy miliony bezrobotnych, z czego dwa i pół miliona pozbawionych jest zasiłków i co zdecydowanie rzutuje na to, że ponad trzy i pół miliona Polaków żyje w warunkach skrajnego ubóstwa - a tego parametru nikt nie może nie zauważać. Wielkim problemem, godnym osobnej debaty, a co najważniejsze, godnym wielkiego programu, który w tej chwili przygotowuje rząd, jest problem zadłużenia finansów publicznych i relacji tego zadłużenia do poziomu produktu krajowego brutto. Przypominam, że konstytucja określiła ten poziom maksymalnie na 60%, a dziś jesteśmy na poziomie 50%. Chcę zwrócić uwagę, że ten temat - jak już powiedziałem: będący przedmiotem szczególnego zainteresowania rządu - będzie w najbliższym czasie przedmiotem szczególnego zainteresowania Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, jak również całego Senatu. Do tych dwóch parametrów, określających skalę stojących przed nami zadań, trzeba jeszcze dodać ten - o którym też warto przypominać, zwłaszcza na kilka miesięcy przed akcesją do Unii - że jednak produkt krajowy brutto liczony na jednego mieszkańca Polski jest na poziomie niewiele większym niż 40% tego, co jest w państwach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#SenatorJerzyMarkowski">To są niejako parametry celów gospodarczych, przed którymi staje Polska, to są niejako parametry celów, przed którymi stanęli autorzy dokumentu: budżet państwa na rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#SenatorJerzyMarkowski">Prognozując zachowania polskiej gospodarki i politykę społeczno-gospodarczą na rok 2004 rząd, a później Sejm poruszał się w pewnych warunkach, które określono jako strategiczne. Nie zawsze zależą one od instytucji, o których powiedziałem. Trzeba te warunki wymienić: po pierwsze, jest to sposób kształtowania i poziom stóp procentowych; po drugie, jest to kurs walut - parametr bardzo istotny dla kształtowania tych prognoz. Przewiduje się wzmocnienie polskiego złotego w stosunku do dolara i jakieś osłabienie w stosunku do euro. W założeniach do ustawy budżetowej zaplanowano trzyprocentowy wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej, zaplanowano również przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej na poziomie 2 tysięcy 290 zł - przypomnę: brutto.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#SenatorJerzyMarkowski">Na dochody wpływają też pewne realia. Przede wszystkim są to realia wynikające z reformy systemu podatkowego. Przypomnę obniżenie podatku z 27% do 19% połączone z likwidacją ulg oraz wprowadzenie dziewiętnastoprocentowej stawki podatku dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Tytułem przypomnienia - bo to jest zjawisko, które obserwujemy od początku naszej transformacji - powiem też, że stale zmniejsza się relacja dochodów podatkowych w stosunku do produktu krajowego brutto. W roku 2004 wyniosą mniej niż 17%. Oprócz tych parametrów, o których powiedziałem, nowym niezwykle istotnym parametrem - zresztą znalazł on szczególne miejsce w ustawie budżetowej - są zobowiązania z tytułu wpłaty do budżetu Unii Europejskiej. Nie sposób również planować dochodów budżetu państwa na rok 2004, nie przewidując wpływów z dwóch innych trwałych źródeł zasilania budżetu państwa, do których niejako przyzwyczailiśmy się w ciągu ostatnich lat. Przede wszystkim są to wpływy z prywatyzacji, w niektórych latach znacznie przeszacowane, w tym również w roku 2003. W roku 2004 planuje się te wpływy na poziomie 8 miliardów 800 milionów zł oraz zmniejszone o ponad 50% wpływy z cła. Przypomnę, że w roku 2004 wszystkie obroty z państwami Unii Europejskiej nie będą przynosiły wpływów celnych.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, rozważając problematykę wydatków budżetu państwa, godzi się na początku powiedzieć o podstawowej relacji pomiędzy wydatkami budżetu państwa a przychodami składającymi się na produkt krajowy brutto - jest to mniej więcej 23%. Gdybym miał te wydatki pogrupować, nie wnikając w szczegóły, bo zajęłoby to zbyt dużo czasu, a mam tylko dwadzieścia minut, co za chwilę pan marszałek na pewno mi przypomni... Należy to pogrupować w sposób następujący. Po pierwsze, wydatki na świadczenia społeczne i emerytalne, które stanowią ponad 31% łącznych wydatków budżetu państwa. Jest to mniej więcej 7,2% produktu krajowego brutto. Po drugie, wydatki na zadania państwa jako całości, czyli na wymiar sprawiedliwości, na bezpieczeństwo obywateli, obronę narodową, administrację, urzędy centralne, sądy. Ta wartość jest mniej więcej na tym samym poziomie, czyli 31%, i daje analogiczną wartość produktu krajowego brutto. Po trzecie, wydatki na naukę, ochronę zdrowia i kulturę. To jest około 21% łącznych wydatków, co stanowi niewiele ponad 5% produktu krajowego brutto. Po czwarte, wydatki na infrastrukturę, środowisko, gospodarkę, stanowiące łącznie około 8% wszystkich wydatków To jest 2% produktu krajowego brutto. Znaczącą grupą wydatków są też wszelkiego rodzaju subwencje i dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego. Zostały one zaprogramowane na poziomie około 36 miliardów zł.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, tyle jest warunków makrogospodarczych, tyle jest warunków ogólnych, tyle jest uwarunkowań, które wpływają na kształt budżetu państwa i na precyzyjne rozpisanie poszczególnych jego pozycji.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#SenatorJerzyMarkowski">Z przedłożenia sejmowego wynika, że w budżecie państwa dochody zaplanowano na poziomie ponad 154 miliardów zł - będę unikał wyliczanek liczbowych, żeby nie zajmować państwu cennego czasu - oraz wydatki na poziomie 199 miliardów zł. To powoduje, że skala deficytu budżetu państwa określona została na poziomie około 45 miliardów zł. Ja jeszcze raz przepraszam za to, że unikam tych końcowych liczb. One są wprawdzie wielkie w sensie finansowym, ale po pierwsze, są do przeczytania, a po drugie, ich cytowanie zajęłoby zbyt dużo czasu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#SenatorJerzyMarkowski">Senat, zgodnie ze swymi konstytucyjnymi uprawnieniami, oceniając budżet państwa, ma obowiązek przestrzegać dwóch zasad. Po pierwsze, musimy baczyć na poziom zadłużenia w stosunku do produktu krajowego brutto. Chodzi o to, żeby nie przekroczyć tego, że tak powiem, sakramentalnego, zapisanego w konstytucji poziomu 60%. Jak na razie, na szczęście do tej wartości jeszcze trochę nam brakuje. A po drugie, nie wolno nam zwiększyć deficytu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#SenatorJerzyMarkowski">Sądzę, że wszystkie poprawki, wszystkie uwagi, które do tej chwili wpłynęły, właściwie pozwalają uważać, że te dwa podstawowe parametry zostaną bezwzględnie dochowane.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, jeśli chodzi o omawianie poprawek, które Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrywała, to można by właściwie przyjąć dwie formuły tego omawiania. Jedna to cytowanie tych poprawek i podawanie ich uzasadnień, a druga to skoncentrowanie się na kilku bardzo charakterystycznych poprawkach - charakterystycznych zwłaszcza w tej atmosferze, która panuje wokół sali obrad Senatu, a przede wszystkim w sytuacji pewnego zainteresowania społecznego tymi zapisami, mającymi wpływ, jak już powiedziałem, na emocje społeczne, których zresztą doświadczyliśmy dzisiaj rano, w czasie spotkania z panem marszałkiem i z przedstawicielami kolei. Dlatego też omawianie tych poprawek pozwolę sobie wzbogacić o pewne akcenty rozwijające motywację takiego, a nie innego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, gdy dysponuje się środkami budżetu państwa, trzeba mieć świadomość tego, że dysponuje się środkami, które zostały precyzyjnie zapisane w załączniku nr 1 i pochodzą, jak już powiedziałem: z podatków pośrednich, w tym z podatków od towarów i usług, podatku akcyzowego, podatku od gier; podatku dochodowego od osób prawnych; podatku dochodowego od osób fizycznych; oraz dochodów niepodatkowych, w tym z dywidend, wpłat z zysku NBP, cła, dochodów jednostek budżetowych, pozostałych dochodów niepodatkowych, wpłat jednostek samorządu terytorialnego; dochodów zagranicznych oraz wpłat do budżetu państwa z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#SenatorJerzyMarkowski">Komisja gospodarki swoje stanowisko wobec wszystkich poprawek zgłoszonych przez komisje, jak też wobec własnych poprawek, przedstawiła w druku. W sposób szczególny wypada omówić poprawkę pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka pierwsza odnosi się do zapisu, który wprowadził do budżetu państwa Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, zmieniając art. 45 ust. 1 w ustawie budżetowej. Zmiana ta, najogólniej rzecz biorąc, sprowadza się do tego, że zwiększa się, a może nie tyle zwiększa się, ile decyduje się o tym, że 40% środków specjalnych wygenerowanych przez instytucje mające uprawnienia do tworzenia tych środków specjalnych przeznacza się na dofinansowanie budżetu państwa, przy czym z tych środków budżet państwa będzie finansował szereg celów, między innymi cele tak spektakularne jak te, o których dziś tak żywo się dyskutuje, mianowicie dofinansowanie regionalnych kolei oraz dofinansowanie jednostek samorządu terytorialnego. Chcę powiedzieć, że skala zapowiedzianego pozbawienia tych instytucji wpływów ze środków specjalnych - przypomnę, jest to 40% - spowodowała, że każda z tych instytucji oprotestowała ten ruch. Również wszystkie komisje senackie kwestionowały tę wielkość, wskazując na to, że taka skala pozbawienia tych instytucji wpływów ze środków specjalnych przede wszystkim sparaliżuje ich statutową działalność, a poza tym w znaczny sposób skomplikuje ich sytuację i pozbawi je pewnej motywacji działania. Ja nie będę się wdawał w szczegóły, w podawanie wielkości i kwot oraz celów, niemniej jednak chcę powiedzieć, że to rozwiązanie powodowałoby pozbawienie środków zapisanych w tejże ustawie, a przeznaczonych: do wykorzystania w Służbie Więziennej, na wynagrodzenia prowizyjne służb skarbowych, w Państwowej Inspekcji Sanitarnej, na przebudowę i modernizację sił zbrojnych, na rozliczenia z Narodowym Funduszem Zdrowia, na rozliczenia z regionalnymi izbami obrachunkowymi, a także środków wynikających z prawa lotniczego, dotyczących zabezpieczenia lotnisk i kontroli lotów, oraz środków w dyspozycji ministra kultury, wynikających z ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Gdyby tę wielkość, czyli 40%, zmniejszyć do 15%, tak jak zaproponowała komisja gospodarki, to siłą rzeczy w znakomity sposób zaoszczędzono by te środki w tych miejscach, w których one powstały, ale jednocześnie zmniejszono by zdolność do sfinansowania innych celów, które zostały zapisane w przedłożeniu sejmowym.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeszcze raz podkreślam, że szczególne zainteresowanie budzi tutaj finansowanie kolei regionalnych. Dyskusję na temat finansowania kolei w ogóle należałoby, jak sądzę - jeśli państwo pozwolą dwa zdania w tej sprawie - odnieść do sprawy łącznych nakładów na kolej, które przewidziane są w tegorocznej ustawie budżetowej. Przypomnę, że komisja gospodarki podniosła o 30 milionów zł nakłady na inwestycje liniowe w Polskich Kolejach Państwowych, ponadto z przedłożenia wynika, iż nastąpi koncentracja odpisów z CIT w jednostkach samorządu terytorialnego na łączną kwotę 530 milionów zł z przeznaczeniem na finansowanie kolei regionalnych. Jest też publiczna deklaracja rządu, że gdyby to okazało się niemożliwe, to rząd jest zdecydowany nawet na to, ażeby w ciągu roku przeprowadzić nowelizację ustawy budżetowej. Ponadto kolej korzystałaby z 370 milionów zł dopłat do przewozów oraz z 270 milionów zł na zakupy, że nie wspomnę o pewnych wpływach dodatkowych z tytułu obrotu nieruchomościami - tak, najbardziej generalnie, to nazwijmy, bo nie chcę się wdawać w szczegóły.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#SenatorJerzyMarkowski">De facto stan jest taki, że w sytuacji tych wszystkich uwarunkowań, o których powiedziałem, komisja gospodarki znalazła wykraczającą ponad przedłożenie sprzed debaty sejmowej zdolność do dodatkowego sfinansowania nakładów na koleje regionalne w kwocie 192 milionów zł, co jest wielkością różną od deklarowanej przez Sejm kwoty 550 milionów zł, ale też - zarówno w opinii ministra infrastruktury, jak i w opinii przewodniczącego komisji infrastruktury usłyszanej w trakcie posiedzenia komisji gospodarki - wielkością adekwatną do zdolności skonsumowania przez ten sektor, a jednocześnie w jakiejś mierze odpowiadającą zdolnością do zaangażowania w proces modernizacji tego sektora. Bazując na opiniach, jak już powiedziałem, ministra infrastruktury i ministra finansów, komisja zaproponowała tę wielkość 192 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#SenatorJerzyMarkowski">Proszę również uprzejmie pamiętać, że zarówno z programu restrukturyzacji kolei, jak i z zapisów o poręczeniach, znajdujących się w ustawie budżetowej, wynikają następne zdolności do sfinansowania tegoż sektora.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#SenatorJerzyMarkowski">Przepraszam, że tak wiele czasu poświęcam akurat tej poprawce, ale atmosfera wokół niej jest, jak mi się wydaje, szczególna.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#SenatorJerzyMarkowski">Chcę powiedzieć, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych zaproponowała zmiany, które - najogólniej rzecz biorąc, w wielkościach globalnych, wielkościach makro - sprowadzają się do tego, że wprawdzie zmniejsza się dochody budżetu państwa o 1 miliard 42 miliony zł, ale też zmniejsza się wydatki budżetu państwa o 1 miliard 142 miliony zł, a tym samym zmniejsza się deficyt budżetu państwa o 100 milionów zł. To są pewne warunki finansowe, które wychodzą naprzeciw w trudnej, co resztą chyba powszechnie zrozumiałe, sytuacji w finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#SenatorJerzyMarkowski">Komisje, przygotowując stanowiska wobec ustawy budżetowej, przygotowały też poprawki, oczywiście merytorycznie związane ze swoją działalnością. Czuję się w obowiązku powiedzieć, że siedemnaście spośród przedłożonych poprawek nie znalazło akceptacji komisji gospodarki, co - jeszcze raz to podkreślam - nie zamyka drogi do ich ponownego rozpatrywania.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#SenatorJerzyMarkowski">Z kolei pozytywnie komisja gospodarki zaopiniowała następujące poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka pierwsza, o której już powiedziałem, zmniejszająca generalnie deficyt w budżecie państwa, zmieniająca dodatkową ilość środków na restrukturyzację kolei na kwotę 192 miliona zł, co, według wyliczenia ministra infrastruktury, jest równowartością dwunastu szynobusów zakupionych przez każde województwo w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#SenatorJerzyMarkowski">Druga poprawka dotyczy zwiększenia dotacji do Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław”.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#SenatorJerzyMarkowski">Trzecia poprawka precyzuje limity zwiększenia zatrudnienia oraz wynagrodzeń w jednostkach budżetowych, co nie wiąże się z wydatkowaniem środków publicznych, ale z dostosowaniem tych zapisów do środków już na ten cel przeznaczonych.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#SenatorJerzyMarkowski">Czwarta poprawka rozszerza zakres dotacji na podręczniki szkolne do kształcenia specjalnego.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#SenatorJerzyMarkowski">Piąta poprawka, ta, o której już powiedziałem, zwiększa dotacje na inwestycje realizowane przez PKP.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szósta zwiększa wydatki przeznaczone na prewencję rentową o 30 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#SenatorJerzyMarkowski">Kolejna poprawka zwiększa wydatki majątkowe na zadania Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz urzędu prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#SenatorJerzyMarkowski">Kolejna, jedenasta poprawka dotyczy zwiększenia wydatków na Inspekcję Transportu Drogowego.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dwunasta poprawka powoduje zwiększenie wydatków Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty o 10 milionów zł kosztem zmniejszenia wydatków majątkowych ochotniczych straży pożarnych i dotacji dla nich. Nie ukrywam, że ta sprawa wywołała wielką dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka trzynasta przesuwa środki przeznaczone na dopłaty bezpośrednie do rolnictwa z części budżetu zawierającej wydatki na rolnictwo do rezerw celowych. Jest to przywrócenie brzmienia zapisu sprzed jego rozpatrywania przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka czternasta zwiększa wydatki przeznaczone na morskie drogowe przejścia graniczne.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#SenatorJerzyMarkowski">W poprawce piętnastej chodzi o wewnętrzne przeniesienie środków budżetowych w resorcie ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka szesnasta przenosi środki w rezerwie celowej na dofinansowanie nowo uruchomionych miejsc w domach pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka siedemnasta polega na wewnętrznym przesunięciu 4 milionów zł w rezerwie celowej na funkcjonowanie szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka osiemnasta tworzy rezerwę przeznaczoną na wyprawki szkolne w kwocie 11 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dziewiętnasta dokonuje przesunięcia środków w ramach budżetu województwa wielkopolskiego, a dwudziesta - w tym samym obszarze przesuwa środki województwa śląskiego. Zaznaczam: w obu przypadkach nie chodzi o zwiększenie środków, lecz o ich przesunięcie.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta pierwsza tworzy rezerwę celową na realizację ustawy o służbie zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawki dwudziesta druga i dwudziesta trzecia kontynuują finansowanie przedsięwzięć w województwie śląskim. Mam tu na myśli port lotniczy Katowice-Pyrzowice.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta piąta polega na dodaniu do rezerwy celowej rezerwy na dotacje na inwestycje Akademii Rolniczej w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka kolejna zwiększa wydatki na realizację szkolnictwa wyższego z przeznaczeniem na inwestycje Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta szósta polega na przesunięciu 155 milionów zł z rezerwy celowej na dotację dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta siódma tworzy rezerwę na sfinansowanie kosztów funkcjonowania Rady Działalności Pożytku Publicznego.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta ósma nie skutkuje finansowo, ale precyzuje liczbę etatów w części „Urząd Patentowy RP” w odniesieniu do wydatków na wynagrodzenia w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#SenatorJerzyMarkowski">Poprawka dwudziesta dziewiąta polega tylko na usunięciu błędu w nazwie działu.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#SenatorJerzyMarkowski">Przypomnę jeszcze raz, że wszystkie te poprawki de facto otwierają dyskusję w tej materii. Spodziewamy się, że w trakcie debaty parlamentarnej stanowisko komisji gospodarki wobec wszystkich przedstawionych poprawek może ulec zmianie, a także że zostanie ono wzbogacone o wiele nowych wniosków, które, jak sądzę, państwo senatorowie zgłoszą w trakcie tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, formalne wymogi - powiedział już o nich pan marszałek, a ja jeszcze to powtórzę - dawały Senatowi dwadzieścia dni na pracę nad budżetem państwa. Efektywny czas pracy nad tą niezwykle ważną ustawą i bardzo intensywna praca spowodowały, że pochyliliśmy się właściwie nad wszystkimi możliwymi alternatywami, które mogłyby być substytutem zapisów, zwłaszcza dotyczących tych obszarów, które budziły jakieś emocje lub w których były jakieś szczególne komplikacje. Tak się stało, że kalendarz wydarzeń politycznych, zwłaszcza ostatnich dni - mam tu na myśli przede wszystkim wszelkiego rodzaju perturbacje związane z akcjami protestacyjnymi na kolei i w służbie zdrowia - spowodował, że mimo woli pewna szczególna odpowiedzialność za finanse publiczne przeniosła się na instytucję, która największej kompetencji w tej materii nie posiada. Mam tu na myśli Senat Rzeczypospolitej. No i okazuje się, że siłą rzeczy ta odpowiedzialność została skoncentrowana w naszych rękach. I to jest nowa, szczególna rola naszej Izby w kształtowaniu budżetu państwa na rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szanowni Państwo, przed nami, jak sądzę, dwa dni debaty zakończonej głosowaniem nad projektem budżetu państwa na rok 2004. Chciałbym w tym miejscu przede wszystkim bardzo serdecznie podziękować za współpracę wszystkim urzędom centralnym, przedstawicielom rządu, a także wszystkim przedstawicielom instytucji centralnych, którzy uczestniczyli w posiedzeniach komisji gospodarki. W sposób szczególny dziękuję ministrowi finansów, a zwłaszcza pani minister Wasilewskiej-Trenkner, za współpracę z komisją gospodarki. Bardzo serdecznie dziękuję też państwu senatorom za to, że uczestniczyli, w sposób pośredni lub bezpośredni, w tych pracach. I, co najważniejsze, chcę zwrócić uwagę, że w przygotowywaniu swoich stanowisk, w podejmowaniu swoich decyzji korzystaliśmy z rad i opinii osób, których nie wymieniłem, a których było bardzo wiele. I tym wszystkim osobom chciałbym podziękować. Mam nadzieję - zresztą jestem o tym przekonany, bo tak było zawsze w tej Izbie - że pozostałe dwa dni pracy nad projektem ustawy budżetowej zostaną wykorzystane. Moją informację, moje stanowisko dzisiaj państwu przedstawione proszę traktować jako otwarcie debaty i deklarację pełnej otwartości na wszelkiego rodzaju zmiany i nowe wnioski. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi Markowskiemu, przewodniczącemu senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, za przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Zgodnie z naszym regulaminem przechodzimy teraz do zadawania pytań senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przypominam o regulaminowym wymogu, aby zadawanie pytania nie trwało dłużej niż jedną minutę.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">Prosiłbym, aby - dla ułatwienia procedowania - państwo senatorowie podnosili rękę i zgłaszali się do pana senatora Izdebskiego, który będzie państwa zapisywał w kolejności. Bo chodzi o to, żebyśmy mogli sprawnie procedować na tym etapie.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">Jako pierwszy zada pytanie pan senator Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SenatorLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SenatorLesławPodkański">Ja mam kilka pytań ogólnych i jedno szczegółowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SenatorLesławPodkański">Pytanie pierwsze, ogólne. Chcę zapytać, w jakim stopniu podczas swoich prac komisja poświęcała czas stronie wydatkowej i przesunięciom po stronie wydatkowej, a w jakim stopniu analizie szans zwiększenia dochodów, czyli tak zwanej stronie dochodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#SenatorLesławPodkański">Drugie pytanie. Czy komisja podjęła próbę oceny wielkości szarej strefy w polskiej gospodarce i możliwości wydobycia dodatkowych dochodów z tej szarej strefy?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#SenatorLesławPodkański">Trzecie pytanie, z zakresu systemowych. Czy komisja analizowała bądź uwzględniła w swoich pracach - a jeśli tak, to w jakim stopniu - to wszystko, co się mieści pod umownym pojęciem „plan oszczędnościowy pana premiera Hausnera”?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#SenatorLesławPodkański">I pytanie szczegółowe. Wchodzimy do Europy, a drogi mamy takie, jakie mamy. A zapisy poprawek dziewiątej i dziesiątej po prostu powodują, że stają włosy na głowie. Tniemy wydatki na budowę, przebudowę i remont dróg, a środki przeznaczamy na jakieś inne wydatki majątkowe - nie chcę ich wymieniać. Czym się kierowała komisja, tnąc wydatki na polskie drogi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Senator Jerzy Markowski: Czy mam odpowiedzieć?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze. Rozumiem, że do każdego pytania będzie pan się od razu ustosunkowywał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Będę próbował się ustosunkować, Panie Marszałku, ponieważ mam świadomość niedostatków własnej wiedzy, zwłaszcza wobec niezwykłej kompetencji i wiedzy pytających. Zresztą niektóre z tych pytań, jak wynika również z tego pytania, są tego rodzaju, że trudno na nie odpowiadać bardzo precyzyjnie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeśli więc pyta pan, Panie Senatorze Podkański, o to, jaką część czasu poświęciła komisja na analizę wydatków, a jaką na analizę dochodów, to powiem zupełnie szczerze, że chyba tradycją naszej Izby, i to w każdej kadencji, od lat, jest to, że o wydatkach rozmawia się zdecydowanie dłużej niż o dochodach. Wszyscy wiedzą, na co chcą wydać, tylko prawie nikt nie powie, skąd na to wziąć, najogólniej rzecz biorąc. Nie wiem, czy tą odpowiedzią w jakikolwiek sposób usatysfakcjonowałem pana senatora, ale mogę też powiedzieć, że w trakcie tej debaty pojawiła się również potrzeba, zgłoszona między innymi przez pana marszałka Wielowieyskiego, łącznej dyskusji o dochodach budżetu państwa, a zwłaszcza o skali deficytu wobec produktu krajowego brutto. Ale obszarem dochodów na tym etapie w sposób szerszy się nie zajmowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Szara strefa. Panie Senatorze, trzeba by powiedzieć tak. Z formalnego punktu widzenia mamy do dyspozycji dokument, który trafia do nas z Sejmu, jest przedłożeniem sejmowym, i to nim powinniśmy się zajmować. Zjawisko, o którym pan powiedział, czyli szara strefa, jest zjawiskiem, które oczywiście w żaden sposób nie pojawia się w tym dokumencie, pojawia się za to przy każdej innej dyskusji o zaniechanych lub nieuzyskanych wpływach do budżetu państwa. Powiem szczerze, że rozmawialiśmy o tym problemie, o który pan senator pyta, przede wszystkim przy okazji innych ustaw, takich jak ustawa o podatku akcyzowym, czy ostatnio chociażby ustawa o systemie monitorowania jakości paliw. To był moment, kiedy na ten temat rozmawialiśmy częściej i dużo bardziej wnikliwie. Jeśli zaś chodzi o ustawę budżetową, ograniczyliśmy swoją dyskusję do problematyki zapisanej w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Akcenty wynikające z programu oszczędnościowego czy programu reformy finansów publicznych pana profesora Hausnera znajdują się już w samych zapisach ustawy budżetowej. Proszę zwrócić uwagę, że w tych zapisach, chociażby w związku z reformą podatków, o których zresztą przed chwilą powiedziałem, w sposób szczególny akcentuje się ulgi podatkowe dla tych, którzy produkują, a nie dla tych, którzy tylko i wyłącznie mają dochody. To pierwszy akcent. I drugi akcent - oczywiście mam świadomość tego, że w sposób niedoskonały zajmowaliśmy się tą kwestią - to oszczędności w wydatkach, zwłaszcza na tak zwane funkcjonowanie państwa. A jest to obszar, w którym, powiedziałbym, trudno o precyzję, ponieważ tak na dobrą sprawę trudno nam dzisiaj przewidzieć, jakie zadania będą nas czekały po 1 maja bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tak więc, odpowiadając panu senatorowi, może nieprecyzyjnie, ale z pełną wola precyzyjnego wypowiedzenia się, mogę powiedzieć tak: rozmawialiśmy o tym wszystkim i formułowaliśmy wnioski dotyczące tego wszystkiego, co może mieć wpływ na zmniejszenie wydatków na obsługę sprawowania władzy i funkcjonowania administracji oraz na zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki, a zwłaszcza rozwój przedsiębiorczości. To tyle.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeśli chodzi o drogi, podzielam obawy pana senatora wynikające z interpretacji poprawek dziewiątej oraz dziesiątej, o czym pan senator był uprzejmy powiedzieć. Zresztą poprawka dziewiąta, powiem szczerze, wywołała pewne emocje również w komisji gospodarki. Spodziewam się, że będę pewnego rodzaju zwiastunem zmiany poglądu w tej materii, bo i nam refleksje z ostatnich dni nasunęły inne rozwiązania. Podzielam zatem pogląd pana senatora w tej materii. Proszę jednak pozwolić, że zwrócę uwagę pana senatora na to, iż w inwestycjach wieloletnich, zapisanych w załączniku nr 6 do ustawy budżetowej, znajduje się tak wiele pozycji związanych z infrastrukturą drogową, że wydawało nam się, iż ten obszar jest tam wystarczająco udokumentowany i rzetelnie zaprogramowany, w związku z czym stanowi pewnego rodzaju gwarancję zrealizowania tego przebogatego przecież programu. Ale jeszcze raz podkreślam: zgadzam się z obiekcjami pana senatora, zwłaszcza wobec poprawki dziewiątej, dlatego niejako wyprzedzając intencje pana senatora, deklaruję, że pochylimy się nad tą sprawą jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Sztorc, następnie pan senator Jurgiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#SenatorJózefSztorc">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#SenatorJózefSztorc">Dzisiaj rano pan marszałek mówił, że byli u pana marszałka kolejarze. Ja chciałbym troszeczkę rozszerzyć ten temat, więc może pan senator sprawozdawca przybliżyłby nam kwestię dopłat do kolei regionalnych. Bo zostało podpisane jakieś porozumienie między rządem a strajkującymi kolejarzami.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#SenatorJózefSztorc">Druga rzecz, która mnie zaniepokoiła, to jest obcięcie w poprawce dwunastej 10 milionów zł na ochotnicze straże pożarne.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#SenatorJózefSztorc">Trzecia rzecz. Chciałbym, aby pan senator mnie i pewnie wielu innym senatorom przybliżył sprawę Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W pierwszych przymiarkach brakowało 700 milionów zł, później 550 milionów zł i dzisiaj nie wiem, jak ta sprawa została rozwiązana, bo różne komisje w różny sposób ją traktowały.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#SenatorJózefSztorc">I ostatnia, czwarta, sprawa, o którą chciałbym zapytać. Wszyscy znęcają się nad izbami rolniczymi, wiem też, że był problem obcięcia paruset tysięcy złotych na funkcjonowanie całego systemu izb rolniczych w państwie. Rolnictwo traktujemy różnie, ale myślę, że te izby są potrzebne. Chciałbym, żeby pan senator sprawozdawca był łaskaw przybliżyć nam problem finansowania izb rolniczych w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, może najpierw poruszę temat kolei. Ja oczywiście przedstawiałem całą argumentację, którą się kierowała komisja gospodarki, postanawiając to, co postanowiła. Chciałbym jednak powiedzieć, że jeśli chodzi o łączny bilans wszystkich nakładów zapisanych na finansowanie kolei należy przypomnieć przede wszystkim o art. 19, z którego wynika dofinansowanie krajowych przewozów pasażerskich kwotą 370 milionów zł. Ponadto w art. 22 ustala się kwotę dotacji na realizację inwestycji przez PKP w wysokości 240 milionów zł - kwotę tę komisja gospodarki proponuje powiększyć o 30 milionów zł. Jest też kwota wyszacowana na około 540 milionów zł, pochodząca z odpisów od podatku CIT na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Do tego dochodzi jeszcze kwota wynikająca z przeniesienia pewnych wartości majątkowych w tym obszarze, i kwota 192 milionów zł zapisana w projekcie uchwały Senatu. Łącznie daje to kwotę około 1 miliarda 350 milionów zł przeznaczoną na finansowanie kolei.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Proszę państwa, ja nie podejmuję się oceny merytorycznej skali, ani zwłaszcza efektu tego wysiłku finansowego, chcę jednak, jako człowiek nieco obeznany w gospodarce, powiedzieć, że są to nakłady niespotykane w ciągu ostatnich kilku lat w kolejnych ustawach budżetowych. Nigdy ta skala nie była tak wysoka. Ja oczywiście abstrahuję od skali potrzeb, nie o tym mówię - mówię o bezlitosnej statystyce. Chcę również powiedzieć, że pewne nakłady zaplanowane na dofinansowanie modernizacji tychże kolei, zwłaszcza regionalnych, według informacji uzyskanych przez nas jeszcze wczoraj od ministra infrastruktury trzykrotnie przekraczają zdolności produkcyjne polskich fabryk stanowiących zaplecze produkujące tabor kolejowy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">To tak, żeby nakreślić tło, sytuację, w jakiej znajdujemy się, oceniając te kwoty. Jeszcze raz podkreślam: tym tematem zajmiemy się ponownie w komisji, zwłaszcza w związku z atmosferą wokół niego, a także w związku z tym, co dzisiaj było przedmiotem rozmowy pana marszałka z przedstawicielami kolei. Niemniej jednak ciągle stajemy przed podstawowym dylematem, którym nie jest to, czy dać, tylko to, czy zabrać - zabrać pieniądze tym, którzy je dla siebie wypracowali. To jest dylemat, przed którym będzie stawała Wysoka Izba.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">I druga sprawa: zmniejszenie finansowania straży pożarnej, o ile pamiętam, o kwotę 10 milionów zł, z przeznaczeniem tych środków na Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty. Taki jest zapis. Otóż wydawało nam się, Panie Senatorze - przepraszam za szczerość - że skoro ten pomysł wyszedł od osób, którym bliska jest straż pożarna, to jest on zasadniczo umotywowany. Już nie tylko z wystąpienia pana senatora, ale i z wcześniejszych wystąpień wynika, że trzeba to zweryfikować, dlatego deklaruję tę weryfikację.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeżeli chodzi o Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i izby rolne, to przepraszam bardzo, Panie Senatorze, ale zwykłem nazywać rzeczy po imieniu, więc byłbym bardzo zobowiązany panu senatorowi, gdyby zechciał to zapytanie skierować do ministra finansów, kiedy będzie on referował przed Wysoką Izbą ten fragment ustawy. Po prostu nie czuję się na tyle kompetentny, żeby motywować zapisy znajdujące się w ustawie budżetowej, a nie chcę improwizować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Jurgiel, następnie pani senator Sagatowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Jest poprawka, w której zaproponowano przeznaczyć na izby rolnicze 6 milionów zł z kontraktów regionalnych. W momencie, kiedy wchodzimy do Unii Europejskiej, jak wiadomo, są nam potrzebne silne organizacje samorządowe działające między innymi w rolnictwie. Chciałbym zapytać, dlaczego komisja negatywnie zaopiniowała poprawkę dotyczącą izb rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">I druga sprawa. Chodzi właśnie o poprawkę dziewiątą, która dotyczy drogi Rzeszów-Suwałki. Dlaczego komisja pozytywnie zaopiniowała przeznaczenie środków na inwestycje dokonywane przez Kancelarię Prezydenta RP zamiast na rozwój infrastruktury? Wiemy, że z dróg korzysta jednak większa liczba osób.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">I jeszcze jedna sprawa. Chodzi o negatywne zaopiniowanie wniosku o przeznaczenie pewnej kwoty na dofinansowanie produkcji nawozów wapniowych. Jakie były tego powody? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, oprócz tego, że będę się starał merytorycznie odpowiedzieć, chciałbym wyrazić pogląd, że jako członek Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych miał pan senator okazję zapoznać się z motywacją takiego postępowania, ponieważ było to dyskutowane na posiedzeniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Teraz przejdę do odpowiedzi na pańskie pytania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeśli chodzi o wydatkowanie środków na Kancelarię Prezydenta RP, wiecie państwo, że chodzi o zamek czy jak to tam nazwać, położony w Wiśle, będący kiedyś własnością prezydenta Mościckiego. Wchodzimy w ostatni etap tej inwestycji. Wydając zapisane w ustawie budżetowej środki, kończymy to przedsięwzięcie. Po pierwsze, jest to inwestycja, która trwa już tak długo, że aż wstyd. Po drugie, jeśli ta inwestycja nie zostanie skończona, będzie kosztowała dużo więcej, bo to wszystko niszczeje. A po trzecie, proszę pamiętać, że obecny prezydent nie wnosi o to dla siebie, ponieważ jego kadencja skończy się przed zakończeniem remontu tego obiektu.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Mam jednak wątpliwości, które wyraził pan senator - jak pan pamięta, mieliśmy je również na posiedzeniu komisji gospodarki - co do źródła finansowania. Zdecydowała o tym argumentacja pani minister Wasilewskiej, co wcale nie znaczy, że nie pochylimy się nad tą sprawą ponownie. Ja osobiście również opowiadam się za tym, ażeby źródło finansowania było inne, ponieważ doceniając wszelkie argumenty, o których powiedziałem przed chwilą, przemawiające za dokończeniem tej inwestycji, która jest właściwie tylko modernizacją istniejącego obiektu, uważam, że ona musi być sfinansowana z takich źródeł, co do których wątpliwości natury nie tyle społecznej, co raczej, powiedziałbym, subtelnej społecznie, nie powinno być żadnych. Ja też nie znajduję argumentów, szczerze powiedziawszy, na to, ażeby środkami przeznaczonymi na budowę drogi sfinansować nawet najpotrzebniejszą alternatywną inwestycję. Dlatego też wrócimy do tego tematu, a mam nadzieję, że minister finansów również przedstawi stosowne propozycje w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jak pan senator pamięta, nie kwestionowano celowości wydatkowania 25 milionów zł na produkcję nawozów wapniowych. Niestety, sprowadziło się to do tego, że zaproponowaliśmy wadliwe źródło finansowania. Ale teraz pojawia się właściwe źródło, więc jeśli pan senator będzie uprzejmy ponowić ten wniosek, otworzy nam to formalną drogę do ponownego rozpatrzenia tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeśli chodzi o izby rolnicze, to tak jak poprzednio proszę o zadanie tego pytania pani minister Wasilewskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani senator Sagatowska, następnie pan senator Izdebski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#SenatorJaninaSagatowska">Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#SenatorJaninaSagatowska">Z uwagi na to, że moje pytanie dotyczyło także wielkiej troski o budowę dróg, o której mówił mój poprzednik, pan senator Jurgiel, i w związku z wypowiedzią pana przewodniczącego, dającą nadzieję na ponowne rozpatrzenie i pozytywne rozwiązanie sprawy tych dróg, bardzo dziękuję za udzielenie mi głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Izdebski, następnie pan senator Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SenatorSławomirIzdebski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SenatorSławomirIzdebski">Panie Marszałku! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SenatorSławomirIzdebski">Wiadomo, że w tym budżecie zmniejsza się wydatki w dziedzinie gospodarki mieszkaniowej, ubezpieczeń społecznych, oświaty i wychowania itd., itd. Pan raczył stwierdzić, że aby komuś dać, trzeba komuś zabrać. Mam więc takie pytanie: czy komisja gospodarki zastanawiała się nad tym, a może nawet zwróciła się z tym do Rady Polityki Pieniężnej czy do prezesa Narodowego Banku Polskiego, żeby zwiększyć wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, które wynoszą dziś ponad 4 miliardy zł? Czy była w ogóle dyskusja na ten temat? Bo jak panu wiadomo, Narodowy Bank Polski posiada różnego rodzaju rezerwy i na przykład w ubiegłym roku okazało się, że można było pozyskać z Narodowego Banki Polskiego miliard złotych, kiedy abolicja została odrzucona w parlamencie. Czy nie było takiej możliwości, aby teraz też skorzystać z takiej szansy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Otóż zauważone przez pana senatora, bardzo słusznie zresztą, wynikające z poprawki zmniejszenie dodatkowych, większych niż proponowane w Sejmie nakładów na oświatę, kulturę i szkolnictwo właściwie wiązało się z tą poprawką czterdziestą pierwszą, to znaczy z tym paragrafem, art. 41 ust. 1, czyli z tym dodatkowym źródłem finansowania. Ja podzielam pogląd pana senatora, że jest to zauważalna zmiana nakładów, ale zauważalna nie w stosunku do przedłożenia rządowego, a nawet nie w stosunku do drugiego czytania w Sejmie, tylko w stosunku do wniesionej poprawki, zmieniającej art. 45 ust. 1. A więc tu powstał dylemat dotyczący wyłącznie finansowania.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Sięgaliśmy również po opinie. I tu pan senator ma absolutną rację mówiąc, że jest to źródło, które w roku ubiegłym okazało się bardzo użyteczne. Chodzi o wpłaty z zysków Narodowego Banku Polskiego. Oczywiście nie rozmawialiśmy na ten temat z członkami Rady Polityki Pieniężnej, bo tutaj techniczne zdolności komunikowania są dużo mniejsze, żeby to tak bardzo oględnie powiedzieć. Ale z deklaracji i z opinii Ministerstwa Finansów wynika, że trudno przewidywać dzisiaj zwiększenie wypłat z zysków Narodowego Banku Polskiego w sytuacji, kiedy tenże zysk może być mniejszy w roku bieżącym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Janowski, następnie pan senator Szafraniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Senatorze! Panie Przewodniczący!</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#SenatorMieczysławJanowski">Kwestię drogi, o której była mowa, ja tylko zasygnalizuję, dziękując jednocześnie za wolę pochylenia się nad tym problemem. On dotyczy najuboższych regionów Rzeczypospolitej i myślę, że warto się nad tym pochylić. Ale chcę się odnieść do kwestii zasadniczych.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Przewodniczący, chodzi o środki na ochronę zdrowia. Wiem, że Narodowy Fundusz Zdrowia to odrębna sprawa, ale tu również są to pieniądze publiczne. Czy komisja, pochylając się nad samą ustawą budżetową, zwróciła również uwagę na te potrzeby? A jeżeli tak, to w jakim stopniu?</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#SenatorMieczysławJanowski">Kolejna kwestia dotyczy deficytu, o którym pan senator sprawozdawca wspomniał. Założenia budżetu opracowano przy określonym założeniu co do kursu walut - też była o tym mowa. Kurs złotówki wobec euro jest zgoła odmienny, i to na korzyść euro. Zmiany kursu będą powodowały istotne zmiany, także w kwestii dotyczącej zadłużenia. Jak to widziała komisja i jakie zabezpieczenia mogą się tutaj pojawić?</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#SenatorMieczysławJanowski">I pytanie szczegółowe, które dotyczyłoby art. 6. Art. 6 mówi o tym, iż poręczenia i gwarancje na rok 2004 mogą sięgnąć kwoty 17 miliardów zł. One będą stanowiły o możliwościach długu publicznego. Czy państwo analizowali, na co te poręczenia, te gwarancje będą przekazywane? I to tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję bardzo, dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, każde z tych pytań odnosi się do materii mogącej posłużyć do wielu dywagacji.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Powiem tak. W pierwszym etapie, kiedy dyskutowano generalnie o dochodach budżetu państwa, sferą wzbudzającą największe zainteresowanie, a przede wszystkim, jak bym powiedział, pewien niepokój, była kwestia deficytu budżetu państwa w stosunku do produktu krajowego brutto, bo tam, jak powiedziałem, zbliżaliśmy się do niebezpiecznej granicy. Zresztą ten stan nie jest przecież niczym innym, jak tylko podstawową przyczyną dla wprowadzania programu reformy finansów publicznych państwa, zwanej programem pana profesora Hausnera.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Chcę zwrócić uwagę na pewnego rodzaju subtelności wynikające z oceniania tych wszystkich parametrów, które mogą mieć na to wpływ.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">Kurs, eksport. Jest tu pewna zależność, proszę państwa. I są takie momenty, zwłaszcza w przypadku tych parametrów, o których pan senator był uprzejmy powiedzieć, że one jak gdyby, gdzieś tam w podtekście, nawzajem się eliminują. Co mam tu na myśli? Obniżenie kursu złotego powoduje wzrost opłacalności eksportu; wzrost opłacalności eksportu powoduje zwiększenie globalnej ilości tegoż eksportu, przynajmniej w układzie wartościowym. Czyli do tego momentu wszystko wygląda dobrze. Ale z kolei ulgi z tytułu podatku VAT są narzędziem promującym eksport, wobec tego o tyle mniej mamy wpływów do budżetu państwa z tytułu tegoż podatku VAT, który jest zwracany eksporterom. A więc mamy tu do czynienia z pewną zawiłością, która wynika z wzajemnych zależności. Innymi słowy, można by powiedzieć tak, że z jednej strony to lepiej dla wzrostu eksportu, że kurs złotego jest słabszy, bo eksport rośnie, ale z drugiej strony wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku VAT z tego tytułu będą mniejsze. Oczywiście trzeba to dobrze wyszacować, wycenić. Wydaje mi się jednak, że dla nas w tej chwili najważniejsze jest szukanie możliwości... Nie chcę tu powiedzieć „skonsumowania”. Chodzi raczej o zdolność ulokowania polskich produktów poza granicami kraju. Uznaliśmy, i chyba słusznie, że jest to jeden z podstawowych elementów, które służą do oceny jakiejś efektywności gospodarczej. Przede wszystkim jest to dowód konkurencyjności polskiego złotego, polskiej gospodarki. Panie Senatorze, ja podzielam ten pogląd. Zdecydowaliśmy się, zwłaszcza dzięki panu senatorowi Wielowieyskiemu, jeszcze raz powrócić do tego tematu, ale już nie w trybie prac nad ustawą budżetową. Jednak, jak pan sam doskonale wie, zależności jest tak wiele, że trudno o jednoznaczną definicję. Najidealniej by było, tak jak to już powiedziałem na początku, gdyby równolegle z eksportem wzrósł popyt wewnętrzny, a do tego jeszcze wzrosła liczba inwestycji. Wtedy sytuacja byłaby najbardziej klarowna i można by było rozłożyć te wszystkie trzy elementy w równomierny sposób.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jak rozumiem, pytanie pana senatora o środki na ochronę zdrowia związane jest przede wszystkim z zakończonym protestem i podpisanym czy też parafowanym porozumieniem pomiędzy ministrem zdrowia a lekarzami - nazwijmy to najbardziej ogólnie. Panie Przewodniczący, Panie Senatorze, nie przewidywaliśmy żadnych zmian w poziomie finansowania jakiejkolwiek części ochrony zdrowia, bazując przede wszystkim na przekazanej nam przez ministra gospodarki opinii ministra zdrowia, iż jest on dysponentem takiej ilości środków, które pozwolą mu wywiązać się z jego zobowiązań wobec lekarzy. Przepraszam za taką suchą statystykę, ale chcę, żebyśmy nie improwizowali.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeżeli natomiast chodzi o poręczenia, to ja mogę się mylić, ale zdaje się, że w ubiegłorocznej ustawie budżetowej kwota poręczeń wynosiła 22 miliardy zł...</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Halina Wasilewska-Trenkner: 23 miliardy.)</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#SenatorJerzyMarkowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Halina Wasilewska-Trenkner: 23 miliardy.)</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tak, przepraszam. W moim wieku rok to jednak dużo dla pamięci.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#SenatorJerzyMarkowski">W każdym razie te 23 miliardy zł to była kwota niewykorzystana. Pan senator doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jakie warunki musi spełniać inwestycja, żeby zasłużyła sobie na to poręczenie. Po pierwsze, musi to być inwestycja wieloletnia. Po drugie, musi to być inwestycja o pewnym minimalnym poziomie nakładów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tak na dobrą sprawę, oby tych inwestycji było w Polsce jak najwięcej, ponieważ one ożywiają gospodarkę. Ale jeszcze raz powtarzam: doświadczenie roku ubiegłego świadczy o tym, że tych inwestycji nie było na tyle dużo, żeby wykorzystać to narzędzie finansowe w całości. I to jest złe, bo skoro już budżet państwa przewidział wydatkowanie tych środków, zapisał je nie tyle po stronie strat, broń Boże, ale po stronie ryzyka i potencjalnego finansowania z przyszłych dochodów, to dobrze by było, żeby te środki zostały wykorzystane. Stąd też, jak sądzę, ta ostrożność przy prognozowaniu tej kwoty jest w roku 2003. Skoro 23 miliardy nie zostały wykorzystane, to może akurat 17 miliardów uda się wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#SenatorJerzyMarkowski">Ale proszę zwrócić również uwagę, Panie Senatorze, że pojawiła się druga pozycja w tymże samym obszarze zainteresowania, dotyczącym wspierania inwestycji. Mam tu na myśli inwestycje zagraniczne, obliczone na kwotę 9,5 miliardów zł. To też jest dosyć znaczący obszar. Oczywiście jest to inny rodzaj inwestycji, ale de facto to też są pieniądze, które angażuje się w proces inwestycyjny.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#SenatorJerzyMarkowski">Przepraszam, że może nie powiedziałem wszystkiego, czego pan senator oczekiwał, ale wydaje mi się, że na tym etapie to jest akurat to, co mogłem powiedzieć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Szafraniec, a następnie pan senator Bachleda-Księdzularz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#SenatorJanSzafraniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#SenatorJanSzafraniec">Panie Senatorze, poprawki komisji zmniejszają wiele wydatków, między innymi na wspomnianą już drogę ekspresową nr 19, na ochotnicze straże pożarne, na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na jednostki terenowe Policji. Zmniejszają też dofinansowanie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków na Kancelarię Prezydenta RP. Przypominam, że kancelaria zatrudnia obecnie około sześciuset osób i wydatki na nią wynoszą 141 milionów zł. Tak więc w porównaniu z czterdziestoosobową kancelarią prezydenta Mościckiego jest niesamowicie rozbudowana, zwłaszcza w skomputeryzowanym świecie. Jak pan wytłumaczy zwiększenie wydatków na kancelarię prezydenta, przy jednoczesnym zmniejszeniu tych wydatków, o których mówiłem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Markowski: Można?)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, starałem się już wytłumaczyć wzrost nakładów o 16 milionów 400 tysięcy zł na kancelarię prezydenta, precyzyjnie definiując, na co przeznaczone są te środki. Chodzi o dokończenie wieloletniego procesu inwestycyjnego, którym jest modernizacja zameczku prezydenta Mościckiego w Wiśle.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeszcze raz podkreślam: naszym zdaniem, czyli części komisji gospodarki, subtelnym nieporozumieniem jest źródło finansowania tego. Zresztą, jest pan kolejnym mówcą, który podkreśla tę subtelność, niezbyt, powiedziałbym, sprzyjającą, aczkolwiek istniejącą. Ale chciałbym tutaj prosić pana o sprawiedliwą ocenę. Mianowicie nie wynika to z tego dokumentu, nie wynika to z tego sprawozdania. Wyeksponowane przez pana senatora - zresztą słusznie - przeniesienie środków, chociażby w zakresie jednostek Policji, sprawia wrażenie, jak gdybyśmy odbierali pieniądze jednostkom terenowym i przenosili je do centrali, do ministerstwa spraw wewnętrznych. Tak brzmi zapis. Ale proszę mi wierzyć, o to wnosili sami policjanci, a my tylko oparliśmy się na ich opinii. Oni tak chcieli, oni wnosili o takie zmiany, a trudno o bardziej kompetentnych opiniodawców niż osoby, których ten dokument dotyczy. Tak więc te zapisy, o których pan powiedział, są na pierwszy rzut oka nieczytelne, ale kiedy komisja wzięła pod uwagę motywację, którą kierowali się opiniujący, to stały się dla niej na tyle, powiedziałbym, czytelne, że tak właśnie postanowiliśmy. Powiem szczerze, akurat w przypadku Policji stanowisko rządu było dość płynne, ponieważ ministerstwo spraw wewnętrznych optowało zdecydowanie za takim przesunięciem, jakiego dokonała komisja gospodarki. Z kolei minister finansów był bardzo ostrożny w ocenach, podzielając pogląd pana senatora. Ale jeszcze raz podkreślam, to wszystko wynikało z lektury.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Gdyby pan senator był uprzejmy pozwolić mi, już może poza mikrofonem, na obszerniejsze uargumentowanie tego, to panu wytłumaczę, na czym polegały te subtelności, które nawet nam jawiły się jako mało czytelne, ale ostatecznie przekonujące, bo postanowiliśmy tak, jak postanowiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">A z kancelarią prezydenta... Jeszcze raz wrócę do tej sprawy. Proszę państwa, ten temat będzie wracał bez względu na to, kto będzie prezydentem. Dlatego trzeba to skończyć, raz na zawsze zamknąć i jest na to właściwy moment. Uporządkujmy tę sprawę, żeby nigdy więcej tego tematu żadna większość parlamentarna nie musiała bronić. Sprawa jest oczywista i wydaje mi się, że należy ją raz na zawsze zamknąć, tym bardziej że niezamykanie tego kosztuje więcej niż zamknięcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Bachleda-Księdzularz, następnie pan senator Dzido.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">Zgodziłbym się z panem senatorem sprawozdawcą co do poprawki dziewiątej, sprawy budynku w Wiśle, gdyby nie poprawka ósma, która zwiększa wydatki związane z budową dróg, ich przebudową itd. Liczba następnych poprawek, mówiących o zmniejszeniu wydatków związanych z budową, przebudową, remontem dróg, budzi mój niepokój. Czy to pojawiło się jako drobna wpadka w pracach komisji, czy też mam widzieć w tym jakiś szczególne zamierzenie? Gdyby było odwrotnie, gdyby się zmniejszało, to wtedy bym rozumiał, że komisja przesunęła to na inne potrzeby, ale w tej sytuacji nie rozumiem tego mechanizmu.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">I następne pytanie, o poprawkę dwudziestą drugą. Rozumiem, Panie Senatorze, że przesunięcie w ramach kontraktu regionalnego dotyczy województwa śląskiego, o czym mowa w lit. a? A może dotyczy to przesunięcia środków z ogólnopolskiego programu rozwoju regionalnego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, najpierw poprawka ósma. No wie pan, nawet gdyby pan wymuszał na mnie szczerą odpowiedź, to i tak nigdy nie powiem, że cokolwiek jest wpadką komisji gospodarki czy jej świadomym błędem. Art. 37, w którym zwiększa się wydatki związane z budową i przebudową, remontem, utrzymaniem, ochroną i zarządzaniem drogami krajowymi, finansowane przez ministra właściwego do spraw transportu, nie jest - tak mi się wydaje - zapisem, który pozbawia tych środków...</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: No tak, ale tam się to wielokrotnie przesuwa, co jest zastanawiające.)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tak, ale rzecz polega na tym, że zadania, których dotyczą następne poprawki, mogą liczyć na wsparcie pozabudżetowe. I stąd ta cała filozofia. Są sytuacje, kiedy można zabrać bez uszczerbku dla ponoszonych nakładów, są takie, kiedy można się wesprzeć środkami obcymi, czytaj: unijnymi, można to po prostu uczynić. I stąd taki zapis, dotyczący takiej akurat materii. Ja rozumiem tę subtelność, ale także poprawkę ósmą trzeba czytać z innymi.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">A poprawka dwudziesta druga, Panie Senatorze... Tutaj moja subtelność jest szczególna, ponieważ poprawka ta dotyczy lotniska w Katowicach, chodzi o przesunięcie środków z rezerw celowych w poz. 11. Pan senator doskonale wie, że zapis „rezerwy celowe” jest tyle enigmatyczny, co polemiczny. Oczywiście dotyczy kontraktów wojewódzkich, globalnie wszystkich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Dzido, następnie pan senator Piwoński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#SenatorHenrykDzido">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#SenatorHenrykDzido">Panie Senatorze, pan już poświęcił uwagę pytaniu, które ja w tej chwili zadam, ale komisja, której pan jest przewodniczącym, w poprawce pierwszej lit. e przewiduje zmniejszenie środków na budowę metra warszawskiego o 2/3, czyli o 100 milionów zł, wskazując, właściwie bardzo zachowawczo, że będzie to nie mniej niż 50 tysięcy zł. Czy zmiana w tej pozycji wynika z nieżyczliwości dla Warszawy, czy też z analiz, z opinii - jeżeli takie były - które państwo posiadaliście? Proszę mi wskazać, na czym bazowała komisja, podejmując tego typu decyzje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Panie Senatorze, nie pozwoliłbym sobie na nieżyczliwość wobec Warszawy, byłoby to błędem politycznym...</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Tylko dlatego?)</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">I muszę panu powiedzieć, że w pełni doceniam tę inwestycję, nie tylko z warszawskiego punktu widzenia. Pan doskonale wie, kto buduje metro warszawskie. Robią to górnicy ze Śląska, wobec tego jest to, z tego przynajmniej punktu widzenia, nasz wspólny interes. Chcę powiedzieć, że zmniejszenie o 100 milionów zł nakładów z tych 150 milionów zł ma miejsce w obszarze finansowania z art. 45 ust. 1 ustawy budżetowej i wynika z poprawki, która zmniejszała odpisy od środków specjalnych z 40% na 15%. Skoro tych środków jest mniej, bo zamiast 40% jest 15% odpisu, no to trzeba było szukać wszystkich miejsc, gdzie może ich być mniej. Ta kwota zmniejsza się ze 150 do 50 milionów zł. Proszę państwa, ten dopisek jest, jak sądzę, konsekwencją pewnego doświadczenia procesowego. Chodzi mi o sytuację sprzed kilku lat, kiedy to władze Warszawy zaskarżyły budżet państwa za to, że ilość środków na tę inwestycję nie była dokładnie taka, jak ta zapisana w ustawie budżetowej. Stąd ta fleksybilność, jak to nazywają Anglicy, czyli taka płynność tego zapisu: nie mniej niż 50, to znaczy, innymi słowy, kwota, do której się nie można, przy całym szacunku dla prawników, przyczepić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Piwoński, następnie pani senator Doktorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Panie Senatorze, czy właściwa jest złożona przez komisję Wysokiej Izbie propozycja, żebyśmy tak dalece ingerowali w sprawę przyznawania środków na inwestycje w niektórych szkołach wyższych? Zdajmy sobie sprawę z tego, że uchwałą parlamentu wyróżniliśmy już wcześniej Uniwersytet Jagielloński, bibliotekę wrocławską - to ma swoje uzasadnienie. W poprawkach dwudziestej czwartej i dwudziestej piątej rodzą się natomiast nowe decyzje, którymi my wprost, zastępując właściwy do podziału tych skromnych środków resort, kierujemy pieniądze. Czy nie byłoby właściwsze, ażeby te środki powiększyły pulę, która będzie do dyspozycji ministra do spraw szkolnictwa wyższego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Ja chcę zwrócić uwagę na to, że my, sugerując to rozwiązanie, nie zdecydowaliśmy się na inną możliwą drogę formalną, polegającą na poszerzeniu wykazu inwestycji wieloletnich, co teoretycznie można by było zrobić, ale zwiększyliśmy nakłady i tak przeznaczone na działalność ministra kultury, definiując jedynie ich przeznaczenie. Zrobiliśmy tak, ponieważ doświadczenie, paradoksalnie właśnie doświadczenie ostatniego dwulecia jest w tym obszarze takie, że budżet państwa kilka razy z rzędu przeznaczał środki dla tego ministra, tenże minister na początku roku te środki deklarował, mało tego, zawiadomił inwestora o ich posiadaniu, a potem w trakcie tego roku te środki zabierał. No stąd też chcemy przynajmniej na tyle zobowiązać tego ministra, że zasygnalizujemy, jaki ma być kierunek wydatkowania tych środków, a także chcemy dać mu legitymację do tego, żeby je w tym kierunku mógł wydać.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tyle mogę na ten temat powiedzieć, przy całym szacunku dla troski wyrażonej przez pana senatora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani senator Doktorowicz i następnie pani senator Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Panie Senatorze, ja mam pytanie, zadaję je zresztą nie tylko w swoim imieniu, dotyczące poprawki pierwszej, jej podpunktu b, czyli art. 45 ust. 1 ustawy, czyli właśnie wspomnianych wpłat do budżetu państwa ze środka specjalnego. Tutaj są zapisane pewne wyłączenia niektórych dysponentów. Nie dostrzegam wśród nich ministra kultury. Panie Senatorze, czy może w tych wymienionych tutaj ustawach mieści się minister kultury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tu można odpowiedzieć bardzo prozaicznie: tak, jest,</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Senator Krystyna Doktorowicz: A więc jest.)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tam, gdzie mówi się o środkach ministra kultury wynikających z ustawy o grach i zakładach wzajemnych. A więc jest minister kultury.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Senator Krystyna Doktorowicz: Aha, dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">I jako ostatnia na mojej liście pytających pani senator Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Senator Simonides: Także ja przez cały czas się zgłaszałam.)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani Senator, prosiłem, żeby się zgłaszać wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Mogę, Panie Marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">Tak, bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja chciałabym zapytać pana przewodniczącego, dlaczego Komisja Finansów nie uwzględniła wniosku dotyczącego przyznania 2 milionów zł na wydatki majątkowe Instytutu Pamięci Narodowej, złożonego przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności z bardzo konkretnym uzasadnieniem. W związku z utworzeniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie prezes IPN ma ustawowy obowiązek utworzenia tam oddziału - dotąd jest tam tylko delegatura. Minimum środków, jak ustaliliśmy z prezesem IPN, potrzebnych na to, żeby stworzyć chociażby maleńki oddział, to są te 2 miliony na wydatki majątkowe. Jeżeli ich nie będzie, to prezes IPN nie będzie się mógł wywiązać z ustawowego obowiązku. Nie możemy stwarzać takiej sytuacji, żeby nie można było wykonać ustawy, żeby z góry zakładać, że się nie wykona ustawy.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">I drugie pytanie. Czy to jest w porządku, chciałabym tu nawiązać do pytania pana senatora Piwońskiego, że się wskazuje wprost instytucje, przydzielając pieniądze na inwestycje w uczelniach? I tak się jakoś składa, że w katowickich zawsze, podczas gdy na przykład moja uczelnia, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, powinna dostać pieniądze, dlatego że ustawą zabrano majątek, który należał do mojej uczelni, kiedy tworzono w Rzeszowie Uniwersytet Rzeszowski. Zawarta została przy tworzeniu tego Uniwersytetu Rzeszowskiego taka swoista ugoda, że UMCS będzie sukcesywnie otrzymywał z tego tytułu odszkodowanie. W zeszłym roku trochę pieniędzy było, a w tym roku nie, bo słyszeliśmy argument, kiedy w komisji sejmowej to podniesiono, że nie adresuje się pieniędzy do konkretnych uczelni. A więc jeżeli to jest możliwe, to ja zgłoszę poprawkę, prosząc o pieniądze adresowane do UMCS, z tym mocnym uzasadnieniem, że chodzi o pieniądze, które są obiecane, zapewnione, które są swoistym odszkodowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Pani Senator, dokładnie kwota 1,8 miliona zł na Instytut Pamięci Narodowej, na tworzenie filii w Szczecinie...</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Oddziału.)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Przepraszam, oddziału w Szczecinie.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#SenatorJerzyMarkowski">Chcę powiedzieć, że chyba swego rodzaju pozytywnym efektem pracy Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pozytywnym przejawem w traktowaniu budżetu Instytutu Pamięci Narodowej, którego nie sposób nie zauważyć, jest to, że nigdzie nie uszczknęliśmy nakładów przewidzianych na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Sejm obciął.)</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#SenatorJerzyMarkowski">No ale Senat nie obciął niczego, więc jak na razie uznajmy za sukces to, że niczego nie zabieramy. To tyle bardzo dyplomatycznej, ale może i enigmatycznej odpowiedzi. Przy czym podkreślam, że jest miejsce, w którym przybywa tych środków o pół miliona złotych.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeżeli natomiast chodzi o Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, to chcę pani senator powiedzieć, że dokładnie w takiej samej sytuacji była Akademia Rolnicza imienia Hugona Kołłątaja w Krakowie. Ona z podobnych powodów zabiegała o kwotę z rezerw celowych na inwestycje i ten wniosek komisja gospodarki poparła. Niemal ta sama argumentacja: przejęcie majątku, niezapłacony przez skarb... itd., itd. Ja zachęcam panią senator do złożenia odpowiedniego wniosku, tym bardziej że doświadczenie z poprawką dwudziestą piątą uczy, że jest to droga skuteczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani senator Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorDorotaSimonides">Ja jeszcze, Panie Przewodniczący, do art. 19, czyli do PKP. W odbiorze społecznym wygląda to tak, że kiedy grożono strajkiem generalnym, Sejm podniósł od razu o te 500 milionów dotację dla PKP. W tej chwili znowu zagrożono, dziś przyszła delegacja, wiemy też, co nas czeka o 12.00, i my nagle, w sposób wręcz magiczny, znajdujemy ogromną kwotę. Czy nie rozbudzimy nadziei, których potem nie będzie się w stanie zrealizować, czy rzeczywiście te pieniądze są pieniędzmi realnymi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Pani Senator, w sposób magiczny znalazł środki Sejm, a nie Senat. To Sejm wymyślił formułę, że zmniejsza dochody jednostek wypracowujących środki specjalne o 40% tej kwoty, włączając je na powrót do budżetu państwa po to, żeby te pieniądze, w kwocie 550 milionów zł, można było przeznaczyć na kolej. Tak to wyglądało, generalnie rzecz biorąc. Tam działała magia, my schodzimy na ziemię. Ta magia spowodowała, że podmioty, które miały naraz te 40% oddać, uznały, że nie są w stanie wykonywać swojej działalności statutowej, że pomniejszając swoje wpływy, nie zrealizują celów, do których są konstytucyjnie powołane. I stąd to urealnienie.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Tak więc magia dokonała się w Sejmie, a my staramy się być realistami, przy czym na Sejm póki co spływa splendor dobroczyńcy, który znalazł... Jeden z parlamentarzystów był nawet uprzejmy powiedzieć, że to nic, że pomniejsza się dochody budżetu państwa o 1%, bo tyle to mniej więcej jest. No zakwalifikuję to może w kategoriach innej oceny: zobaczymy, jak się będą państwo zachowywali, kiedy będą odpowiadali za budżet, czy wtedy 1% to będzie dużo czy nie. W każdym bądź razie magia pojawiła się tam, Pani Senator. My musimy zejść na ziemię, zejść na ziemię i działać w twardych realiach finansów, w atmosferze... no, nie chcę powiedzieć, że pod wpływem ulicy, bo to byłoby niedorzeczne... Ja chcę zresztą jeszcze raz powiedzieć, że argumenty, które usłyszeliśmy dzisiaj od przedstawicieli kolei, są godne tego, by się nad nimi pochylić, i powiem pani, że sami widzimy kilka, powiedziałbym, subtelności, które należy rozpatrzyć. Ale chcę również powiedzieć, że odniosłem takie wrażenie, iż kolejarze, iż ich reprezentacja, którą dzisiaj pan marszałek przyjmował, jest otwarta na każdą rozmowę - ich kompetencja jest godna szacunku.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Jeżeli jednak powrócić do pytania, kto stworzył fikcję, kto popełnił iluzję, to odpowiedź brzmi: nie Senat, lecz Sejm.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Czyli te pieniądze są?)</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Pani Senator, jeszcze raz...</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Mają być?)</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#SenatorJerzyMarkowski">Pani Senator, powiem jeszcze raz. Są w państwie polskim instytucje, które wypracowują środki specjalne i zarabiają na swojej działalności. Te pieniądze na razie, to znaczy do czasu, zanim Sejm nie przyjął art. 45 ust. 1, zostawały u nich z przeznaczeniem na ich działalność statutową tudzież na cele, na które były przeznaczone. Mówiłem tu o ministrze kultury, ministrze zdrowia, Inspekcji Ochrony Środowiska, także siły zbrojne, modernizacja, porty lotnicze - to wszystko są te cele. I Sejm postanowił, że z tych pieniędzy, które oni zarabiają, 40% mają oddać do budżetu państwa. 40%! Na skutek stanowiska, jakie zajęli ci wypracowujący te środki, myśmy zaproponowali, żeby to było nie 40%, tylko żeby to było 15%, co siłą rzeczy powoduje, że ta bezwzględna kwota, która pozostaje do dyspozycji, jest mniejsza. I teraz staramy się 15% tego odpisu, czyli w bezwzględnej wielkości kwotę o wiele mniejszą, bo mniejszą prawie o 1/3, jakoś sensownie podzielić. No i podzieliliśmy to w ten sposób, że my jako Senat, jesteśmy w stanie dołożyć do przedłożenia rządowego dotyczącego kolei nie kwotę 550 milionów zł, jak iluzorycznie, przepraszam za szczerość, zapisał Sejm, ale realistycznie kwotę 192 milionów zł, bo tyle mamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo. Dziękuję panu senatorowi sprawozdawcy za rzeczowe przedstawienie zarówno sprawozdania, jak i za bardzo konkretne odpowiedzi na niełatwe pytania państwa senatorów. Dziękuję bardzo panu senatorowi Markowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Senator Jerzy Markowski: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wysoka Izbo, przypominam, że ustawa budżetowa oczywiście była rządowym projektem ustawy, a do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych upoważniony został minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">Witam w naszej Izbie panią minister Wasilewską-Trenkner, sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, i cieszę się bardzo, że gościmy dzisiaj w Senacie również liczną reprezentację rządu, przedstawicieli różnych resortów. Ja może po prostu wymienię tych ministrów, którzy są z nami, żebyście państwo mieli możliwość skierowania pytań ewentualnie także do nich.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">A więc witam podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury, pana ministra Jacka Zdrojewskiego. Witam również panią minister Irenę Herbst, podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, podsekretarza stanu, pana ministra Tadeusza Sorokę z Ministerstwa Skarbu Państwa, podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia, pana ministra Wacława Wojtalę. Witamy również sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, pana ministra Franciszka Potulskiego oraz podsekretarza stanu w tym resorcie, panią minister Hannę Kuzińską. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji reprezentuje sekretarz stanu w tym resorcie, pan minister Marek Bartosik, natomiast Ministerstwo Kultury podsekretarz stanu, pan minister Ryszard Mikliński. Cieszymy się, że jest z nami prezes Najwyższej Izby Kontroli, pan Mirosław Sekuła.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Pani Minister, o przedstawienie stanowiska rządu, po czym tradycyjnie, zgodnie z regulaminem naszej Izby, przystąpimy do zadawania pani minister pytań.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Niech mi będzie wolno przede wszystkim prosić państwa o wybaczenie, ponieważ nie ma z nami w tej chwili ministra finansów. Pan minister Raczko kończy negocjacje, których termin był wyznaczony wiele tygodni wcześniej w Wiedniu, i dołączy do nas na czas tej debaty dzisiaj, ale niestety dopiero po południu. Dlatego też zaszczyt prezentowania tak stanowiska rządu, jak i głównych założeń budżetu na rok 2004 przypadł w udziale mnie.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Proszę Wysokiej Izby, ten budżet, jak już mówił pan senator sprawozdawca Markowski, to budżet bardzo szczególny, budżet bardzo specjalnego czasu. Pan senator zwrócił uwagę na to, że jest to budżet konstruowany w okresie, kiedy wychodzimy z kryzysu gospodarczego czy załamania gospodarczego. W każdym razie po raz kolejny tempo rozwoju gospodarczego Polski nabiera nowych rumieńców i ulega przyspieszeniu, co rokuje pomyślnie na lata następne.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">To prawda jednak, że nie jest to jedyna cecha charakterystyczna budżetu roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Chciałabym zwrócić uwagę państwa na to, podkreślić, że jest to budżet nowego podziału obowiązków pomiędzy administrację rządową a administrację samorządową. A nowemu podziałowi tych obowiązków towarzyszy nowy podział dochodów pomiędzy obie administracje, zgodnie z wypracowaną nową ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Stąd w projekcie ustawy budżetowej na rok 2004 budżet państwa dysponuje po stronie dochodów relatywnie mniejszymi częściami wpływów tak z podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i z podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jednocześnie jednak, co należy podkreślić, budżet państwa staje depozytariuszem i powiernikiem sum, które będą wpłacały poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rzecz subwencji wyrównawczych. W tej nowej ustawie bowiem poprzez wyrównania, poprzez rachunek wyrównawczy przechodzi w budżecie państwa prawie 1 miliard 199 milionów zł, podczas kiedy w poprzednim układzie, przy poprzednich rozwiązaniach legislacyjnych, ta wpłata wyrównawcza stanowiła zaledwie 275 milionów. Proszę popatrzeć: to jest prawie pięciokrotnie, a na pewno czterokrotnie więcej.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Oczywiście wpływa to na kształt dochodów budżetów, wpływa również na kształt jego wydatków. Po stronie wydatków ten nowy podział kompetencji i zadań pomiędzy administrację rządową i administrację samorządową sprawia, że nie odnajdziemy w budżecie państwa niektórych wydatków bądź odnajdziemy je tylko w ograniczonym rozmiarze. One w poprzednich latach były tam obecne i stanowiły duże kwoty, teraz zaś zostały przesunięte do budżetów samorządów.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Taką kwotą, o której dzisiaj już dyskutowaliśmy, a która ze względu na wydarzenia polityczne i wizytę, jaką złożyli panu marszałkowi przedstawiciele związków zawodowych PKP, jest szczególnie ważna, jest kwota, którą w poprzednich latach budżet państwa zapisywał jako rezerwę celową na dofinansowanie regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych, a następnie przekazywał ją, poprzez wojewodów, samorządom województw, bo ich marszałkowie zawierali z PKP umowy na temat przewozów regionalnych. Ta długa droga została skrócona w wyniku zmian w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Cała kwota została wliczona w dochody, jakie powinny otrzymać jednostki samorządu, dokładnie samorządy województw, w ramach udziału w podatku dochodowym od osób prawnych. Ta kwota w roku ubiegłym wynosiła 300 milionów zł. W przeliczeniu, wtedy gdyśmy budowali ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zostało to wyliczone na 337 milionów zł. Ale w ostatecznym rachunku postanowiono tę kwotę zwiększyć tak, że wynosi ona 538 milionów zł, co doprowadziło do zwiększenia o 1,5%, udziału samorządów wojewódzkich w podatku dochodowym od osób prawnych. Tak wygląda sprawa: nie ma kwoty w budżecie państwa, jest kwota w budżetach jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Mówię o tym dlatego, że jeżelibyśmy chcieli porównać nakłady, które w roku 2003 budżet państwa ponosił na Polskie Koleje Państwowe, z nakładami, o których tutaj dzisiaj mówiliśmy, a które dotyczą roku 2004, to powstałoby pytanie, co się z tą kwotą stało. A zatem w ubiegłym roku w ramach finansów publicznych, bo w ramach systemu finansów samorządów i systemu budżetu państwa, finansowano koleje poprzez 300 milionów zł dotacji do regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich, poprzez 186 milionów zł nakładów na inwestycje w koleje - te nakłady pochodziły z budżetu państwa - i poprzez kolejne pieniądze, czyli 370 milionów zł, też pochodzące z budżetu państwa, a dotyczące dopłat do ulgowych przejazdów kolejami. Łącznie na te cele w roku 2003 wydaliśmy 856 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Rok 2004. Rząd, zdając sobie sprawę z konieczności dokonania zmian w kolejnictwie, zaprojektował to w ten sposób, że pomijając owe 538 milionów zł, które znajdują się w budżetach JST, z budżetu państwa przeznaczono 370 milionów zł, tak jak w poprzednim roku, na dopłaty do ulgowych przejazdów pasażerskich i zwiększono nakłady na inwestycje w kolejnictwie ze 186 milionów do 240 milionów zł. Takie było przedłożenie rządowe.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dalsze prace to próby poszukiwania, ale faktycznie w ostatnim momencie, tak jak mówił pan senator sprawozdawca, kwot, które byłyby zgodne z oczekiwaniami czy też z populistycznym wyjściem naprzeciw oczekiwaniom, a wynik tych prac to stworzenie magicznej kwoty 550 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ale rząd, podpisując porozumienie, nie obiecywał 550 milionów zł, tylko obiecywał, i dokonał tego - o tym stanowi jedna z poprawek, które Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawia Wysokiej Izbie do ewentualnego pozytywnego zaopiniowania - przesunięcie wewnątrz budżetu ministra transportu 30 milionów zł z nakładów inwestycyjnych na drogi bite czy na drogi lądowe na inwestycje w kolejnictwie, czyli zwiększenie kwoty na inwestycje, które będziemy finansowali w PKP, z 240 milionów do 270 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">I teraz jest ta ostatnia kwota: czy 550 milionów, czy 192 miliony zł. Proszę państwa, planując budżet roku 2004, rząd stanął na stanowisku, że mimo iż w tym dysponowaniu środkami specjalnymi są i plusy, i minusy, to jednak ze względu na to, że będziemy mieli do czynienia z trudnym rokiem dla administracji, dla jednostek budżetowych... Rok 2004 jest trudny, bo jak powiadam, następuje pogłębienie podziału, niejako zmiana ról administracji samorządowej i administracji rządowej. Jest i drugi, dodatkowy element owej trudności. Administracja musi, powinna, i to jest wymóg, który jej dotyczy, oraz wyzwanie, przed którym stoi, dostosować swoją technikę pracy i swój zakres obowiązków do obowiązków wynikających z naszego wejścia do Unii Europejskiej. Ta administracja musi inaczej pracować, szerzej, czasami o wiele bardziej profesjonalnie. Ludzie, którzy są tam zatrudnieni, powinni mieć doping do tego, aby dostosowywać swoje umiejętności do nowych wymagań, powinni też uczyć się języków obcych, prawa unijnego. Uczą się zresztą cały czas.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">I w tej sytuacji rząd postanowił, że w roku 2004 nie będzie zmieniał owej motywacji, która dotyczy środków specjalnych, i pozostawi środki specjalne niezmienione, z jednym wyjątkiem. Ten jeden wyjątek to środki specjalne będące w gospodarowaniu ministra finansów. W lipcu roku 2003 uchwalona została bowiem ustawa o kolegiach skarbowych. W myśl tej ustawy, po pierwsze, odpisy na tak zwany fundusz premiowy w środkach specjalnych ministra finansów zostały zmniejszone z poprzednich 20% sum należności podatkowych wyegzekwowanych do 8% tych wyegzekwowanych sum, a po drugie, postanowiono część tych pieniędzy z jednej strony przywrócić dochodom budżetu państwa, ale z drugiej strony włączyć finansowane poprzednio tymi pieniędzmi wydatki do wydatków budżetu państwa. To spowodowało przesunięcie prawie 800 milionów zł ze środków specjalnych do dochodów budżetu państwa i odpowiednio sfinansowanie nimi wydatków w tej wysokości. Było to dokonane na etapie projektu rządowego ustawy budżetowej. W pozostałych przypadkach rząd nie zmienił środków specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dyskusja nad środkami specjalnymi jest zawsze taką dyskusją, która rozgrzewa atmosferę debat budżetowych, ponieważ różne są zarówno oczekiwania, jak i zarzuty dotyczące tych środków. Przychody środków specjalnych w roku 2004 zostały przez poszczególnych dysponentów ocenione łącznie na kwotę 4 miliardów 300 milionów zł, czyli na poziomie zbliżonym do tego, jaki miał miejsce w roku 2003 czy roku 2002. Spośród tych środków specjalnych na pierwszy plan wysuwają się środki specjalne, jakimi dysponuje minister skarbu państwa, zaraz potem są środki ministra finansów, następnie ministra edukacji narodowej i sportu, a potem ministra kultury.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">A zatem pozwólcie państwo, że w wielkim skrócie powiem o tych środkach specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Minister skarbu państwa swoje środki specjalne alimentuje przychodami z prywatyzacji, czyli one wzrastają wtedy, kiedy rosną przychody z prywatyzacji. Ustawy przewidują, jakiej wysokości wpływy z prywatyzacji ministrowi skarbu państwa wolno przeznaczyć na poszczególne środki specjalne. Ustawy mówią również o tym, na co są przeznaczone środki specjalne ministra skarbu państwa. Te cele to reprywatyzacja - jest fundusz reprywatyzacji, jest on takim środkiem specjalnym - przygotowywanie ekspertyz i badań dotyczących możliwości prywatyzacji poszczególnych przedsiębiorstw w gospodarce narodowej i wreszcie zasilanie funduszu restrukturyzacji przedsiębiorstw, na którym gromadzone są środki z prywatyzacji po to, aby wspomóc przekształcenia restrukturyzacyjne i modernizację przedsiębiorstw krajowych. To są trzy podstawowe środki, jakimi dysponuje minister skarbu państwa. Tworzone są one z odpisów z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Minister finansów, jako następny na tej liście, ma obok funduszu premiowego, o którym przed sekundą mówiłam, stanowiącego 8% odpisów od wpłaconych uzyskanych zaległych należności podatkowych, jeszcze kilka innych środków specjalnych, z których dwa dotyczą służb celnych. Jeden jest odpisem od wartości odzyskanych dóbr z przemytu. Wówczas, kiedy przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa zostanie orzeczony przez sąd, ten środek jest uzupełniany o 20% wartości tego, czego przepadek został orzeczony. Ten środek specjalny jest po to, aby można było grupom celników wypłacić ewentualnie premie za skuteczne przeciwdziałanie przemytowi. Kolejny środek specjalny, także celny, pochodzi z opłat, jakie wnoszą na rzecz celników ci przedsiębiorcy, którzy korzystają z dodatkowych usług celnych, dodatkowych w stosunku do tego, czego wymaga ustawa: jest to dłuższe przechowywanie towarów, zakładanie dodatkowych plomb czy wydawanie dodatkowych dokumentów. Za to pobierane są pewne opłaty manipulacyjne i te opłaty gromadzone są na rachunku środków specjalnych. Są one przeznaczane na dwie rzeczy: po pierwsze, premie dla celników, a po drugie, inwestycje celnictwa w drobne urządzenia, które wspomagają prace celników na granicy i w ogóle w urzędach celnych.</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Kolejny środek specjalny, jaki jest w Ministerstwie Finansów, to odpis od dochodów z gier losowych i zakładów wzajemnych. Tu odpisy pochodzą z opłat, jakie wnoszą osoby organizujące gry losowe i zakłady wzajemne, a celem tych odpisów jest uzyskanie środków na wydatki na szkolenia służb, które badają prawidłowość działania zakładów wzajemnych, gier losowych i jednorękich bandytów, środków na uzupełnienie narzędzi, za pomocą których to się bada, i wreszcie na premie dla najbardziej aktywnych, wyróżniających się w pracy funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-48.20" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ostatni środek specjalny z tej plejady środków ministra finansów to jest tak zwany środek na wynagrodzenia prowizyjne. Otóż od tak dawna, od kiedy istnieje system podatkowy - bo to jest tradycja odziedziczona po średniowieczu - obok urzędników, którzy są poborcami podatkowymi, są osoby, które w pewnych określonych sytuacjach trudnią się poborem podatków, a częściej jeszcze innych należności administracyjnych na zasadzie ich egzekucji i z tego tytułu otrzymują prowizje. To są jak gdyby poborcy podatkowi w starym stylu. Ustawa przewiduje, że ich wynagrodzenie jest uzależnione od wysokości tego, co pobiorą w wyniku egzekucji. Są oni, ta grupa ludzi, rozliczani w ramach tego środka specjalnego. Ten środek specjalny tworzony jest z pięcioprocentowych odpisów od kwot uzyskanych w wyniku egzekucji.</u>
          <u xml:id="u-48.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Te wszystkie środki, i te ministra skarbu państwa, mimo jego bardzo ambitnych planów prywatyzacyjnych, i te ministra finansów, w wyniku decyzji Sejmu zostały obłożone czterdziestoprocentowym odpisem od przychodów na rzecz dochodów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-48.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ale to nie wszystko. W tym zapisie, który przekazuje 40% na dochody budżetu, znalazły się także środki, które gromadzone są przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad - teraz tak się ona nazywa - a które są przeznaczane na budowę dróg. W tym czterdziestoprocentowym odpisie znalazły się też środki, które tworzą służby więzienne w wyniku tego, że część osób pozbawionych wolności pracuje i część ich wynagrodzeń gromadzona jest na funduszach, które następnie służą jak gdyby wspomożeniu tych osób w momencie ich wyjścia na wolność. W tych 40% znalazły się również środki, którymi powinien dysponować minister kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, a które pochodzą z odpisów od dochodów z gier losowych i zakładów wzajemnych, czyli z totolotka, mówiąc potocznie. Te sumy miały być przeznaczone na renowację wielu zabytków i na podjęcie drobnych inwestycji w bardzo wielu instytucjach kultury. W tym czterdziestoprocentowym odpisie znalazły się także środki, które inspekcje sanitarno-epidemiologiczne zarabiają, świadcząc poza usługami wynikającymi z ich obowiązków ustawowych usługi dla ludności związane z chęcią zbadania czy to żywności, czy to wody, czy przeprowadzenia innych badań o tym charakterze, bo z tego tworzy się ten środek specjalny. W tym czterdziestoprocentowym obowiązkowym odpisie znalazły się wreszcie środki, które gromadzone są na przykład przez ministra transportu dla Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Ten Urząd Lotnictwa Cywilnego to urząd regulujący bezpieczeństwo na naszych lotniskach, zarówno bezpieczeństwo związane z terroryzmem, jak i bezpieczeństwo związane z techniką lotów. Środki specjalne służą w tym przypadku głównie do zakupu aparatury specjalistycznej i w pewnej mierze zapewnienia premii dla pracowników Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W tym obszarze cięć znalazły się również środki specjalne, które gromadzi Agencja Mienia Wojskowego, sprzedając majątek niepotrzebny, zbyteczny, zbędny naszym siłom zbrojnym i przekazując 95% zysków z tej sprzedaży na modernizację armii. Otóż te 95% zysków zostało obłożonych czterdziestoprocentowym odpisem na inne dochody budżetu. Podobnie odpisem na inne dochody budżetu obłożono środek specjalny, który powstaje, gdy policja wykonuje na przykład dodatkowe prace związane z ochroną imprez masowych.</u>
          <u xml:id="u-48.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Czyli, tak jak powiedział pan senator sprawozdawca, pan senator Markowski, wiele tych środków specjalnych, mających bardzo określone zadania, zostało raptem w trakcie finalnych prac nad budżetem, bo w trakcie trzeciego czytania, obciętych. To zagraża, proszę Wysokiego Senatu, odpowiedniej, właściwej gospodarce finansowej wymienionych jednostek, a także i innych, których już nie będę wymieniać ze względu na czas. To grozi poważnymi, głębokimi perturbacjami.</u>
          <u xml:id="u-48.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dlatego też rząd, prezentując projekt budżetu w poszczególnych komisjach Senatu, ale przede wszystkim w Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, wnosił prośbę o rozważenie, czy tak głębokie cięcie Wysoka Izba może uznać za rozważne, zasadne i prowadzące do efektywnej polityki finansowej w roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-48.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Miło nam, i bardzo byśmy prosili, żeby państwo zechcieli spojrzeć na to w ten właśnie sposób, że broniąc właściwego, sprawnego działania państwa w trudnym 2004 r., Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, stając przed koniecznością odpowiedzi na bardzo ważkie pytanie, czy zaaprobować decyzje Sejmu, a wydatki finansowane z tej dziwnej puli środków były nadzwyczaj społecznie i politycznie atrakcyjne, czy też w sposób nadzwyczaj wyważony zachować priorytet tych wydatków, ale jednocześnie powiedzieć, że sprawne działanie administracji państwowej, sprawne działanie instytucji państwa to też jest wartość, której pomijać nie można, stając przed problemem, czy i jak na to pytanie odpowiedzieć, rozstrzygnęła, jak dzisiaj to przedstawiał pan senator przewodniczący Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, ten dylemat, uznając, że pewien haracz środki specjalne, nie wszystkie, ale część środków specjalnych, ponieść powinny po to, aby można było jednak te wskazane przez Sejm, ważne, szczególnie ważne cele sfinansować. Te ważne cele w wersji zaproponowanej przez komisję wiążą się w dużej mierze z głównym kierunkiem myślenia o gospodarce, ponieważ tak naprawdę chodzi o wsparcie celów inwestycyjnych, jako że jest to przeznaczone na różne tytuły, z których każdy jest celem inwestycyjnym, wbrew temu, jak się nazywa.</u>
          <u xml:id="u-48.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Komisja proponuje, aby jeszcze zwiększyć w stosunku do przedłożenia rządowego - zostało to już bowiem dokonane - dotację na rezerwę celową na kontrakty regionalne. Ta kwota, która w przedłożeniu otrzymanym przez państwa z Sejmu wynosi 1 miliard 450 milionów, przechodziła następującą ewolucję: w projekcie rządowym wynosiła 880 milionów, w czasie pierwszej fazy debaty została przez Sejm zwiększona o 120 milionów zł, czyli wynosiła 1 miliard; następne 450 milionów pojawiło się tuż przed trzecim czytaniem i pochodziło z tego źródła, o którym mówiłam przed chwilą. I wtedy właśnie pojawił się zapis, że 150 milionów zł będzie przeznaczonych na budowę metra w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-48.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Chcę powiedzieć, że ponieważ kontrakty regionalne to przedsięwzięcie finansowe, w wypadku którego muszą być po równo nakłady budżetu państwa i nakłady jednostek samorządu terytorialnego, to zwiększenie tej sumy przez Sejm o 450 milionów zł spowodowało takie ustawienie poprzeczki, że samorządy, aby móc skorzystać z tych środków, będą musiały powiększyć swoje nakłady na kontrakty regionalne o 450 milionów zł. A to nie jest mała kwota, to kwota, którą wygospodarować czasami jest bardzo trudno, więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że część samorządów nie będzie mogła z tego skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-48.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pojawia się także pytanie, czy zwiększona do 150 milionów zł kwota przeznaczona na budowę metra warszawskiego byłaby do wykorzystania w całości przez władze miasta, ponieważ trzeba by było do niej dołożyć drugie 150 milionów zł. To niebagatelna suma w przypadku jednego miasta mającego wiele różnych potrzeb. Niewątpliwie była to jednak kwota proinwestycyjna.</u>
          <u xml:id="u-48.29" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych proponuje, aby kwotę dodawaną do rezerwy na kontrakty regionalne zmniejszyć w stosunku do przedłożenia sejmowego o 350 milionów zł, czyli wynosiłaby ona 1 miliard 110 milionów. I, tak jak słyszeliśmy, do 50 milionów z tej puli miałoby być przeznaczone na budowę metra w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-48.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Drugi cel wydatków - taki sam, jak ten, który przedsięwziął Sejm - to zwiększenie nakładów na komputeryzację szkół. W początkowym, pierwotnym przedłożeniu rządowym było przewidzianych na ten cel 40 milionów, potem Sejm zwiększył te nakłady do 48 milionów, a następnie dopisano do tego jeszcze 100 milionów z owej puli zabranej ze środków specjalnych. Komisja proponuje, aby ta suma była o 10 milionów większa niż zapisano wcześniej, czyli aby wynosiła 58 milionów. Innymi słowy, proponuje się zmniejszyć ją w stosunku do przedłożenia sejmowego o 90 milionów zł, co czyni tę kwotę realną i daje możliwości jej pełnego zagospodarowania w roku 2004 na potrzeby, o których mowa.</u>
          <u xml:id="u-48.31" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Kolejna decyzja dotyczy nakładów na PKP. Sejm, przyznając 550 milionów zł, działał w takiej euforii, że nawet nie wskazał dokładnie, czy będą to środki na wydatki bieżące, czy też na wydatki majątkowe. Tę drobną - drobną oczywiście w cudzysłowie - kwotę przekazano na regionalne pasażerskie przewozy kolejowe, nie specyfikując, na jaki cel się to przekazuje. Komisje senackie pochylały się nad tą sprawą dość wnikliwie, badając, jak powinny być wykorzystane te pieniądze, tak aby nie pogwałcić samodzielności jednostek samorządu terytorialnego w kształtowaniu własnych relacji z przewozami regionalnymi działającymi w ramach PKP, ale aby jednocześnie ułatwić, wesprzeć modernizację regionalnych linii kolejowych i ich taboru czy też aby zachęcić do niej. Stąd nie tylko ta zaproponowana kwota jest inna niż w propozycji Sejmu, ale także inna jest nazwa rezerwy celowej. Komisje senackie proponują bowiem, aby tę rezerwę celową przeznaczyć głównie na wydatki o charakterze inwestycyjnym, ponieważ to sprawa inwestycji jest elementem, który jak gdyby najbardziej ogranicza i upośledza przejazdy kolejowe, jeśli chodzi o ich wyniki ekonomiczne. Z tego wynika propozycja senacka, aby ta rezerwa to były środki na finansowanie inwestycji w koleje regionalne: zarówno na tabor, jak i na linie kolejowe, tory. Umożliwi to bowiem ich modernizację i pozwoli uniknąć takich zdarzeń jak to, które miało miejsce nie tak dawno, kiedy wszyscy tak dramatycznie przeżywaliśmy katastrofę kolejową spowodowaną pęknięciem szyny.</u>
          <u xml:id="u-48.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Kolejna kwestia - znowu zgodna z linią wskazaną przez Sejm, bo i tu Senat podzielił opinię Sejmu, że należy coś w tym względzie poprawić - dotyczy przeznaczenia 5 milionów 900 tysięcy zł na uporządkowanie systemu ksiąg wieczystych, zwłaszcza na ziemiach zachodnich i północnych, czyli tam, gdzie z różnych powodów ten system jest w tej chwili najmniej uporządkowany.</u>
          <u xml:id="u-48.33" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie komisje senackie proponują - odmiennie niż Sejm, inaczej, bo z troską o przyszłość kraju - aby 100 milionów zł pozostałe z kwoty zgromadzonej ze środków specjalnych przeznaczyć na ograniczenie deficytu budżetowego. Mogą państwo powiedzieć, że w stosunku do deficytu budżetowego, który w projekcie rządowym wynosił 45 miliardów 500 milionów zł, a dzięki kolejnym pracom Sejmu doszedł do kwoty niespełna 45,3 miliarda - bo wynosi 45 miliardów 299 milionów zł - obniżenie o kolejne 100 milionów zł to nie tak dużo. Chcę jednak zapewnić, że to bardzo wiele, ponieważ są to pieniądze, z którymi byłaby związana konieczność zaciągnięcia długu publicznego na 100 milionów zł i poniesienia wydatków na jego obsługę. Każde 100 milionów zł w rozliczeniu wieloletnim, przy obecnym poziomie stóp procentowych, kosztuje około 115 milionów. A więc tak naprawdę Senat, dając ten znak i mówiąc: obniżamy deficyt budżetowy o jeszcze jeden krok, gdzieś w polskim systemie bankowym uchronił pieniądze, które mogą wesprzeć prywatnych inwestorów. To ogromna zasługa i właściwy kierunek działania. Dlatego powiedziałam, choć to dziwnie brzmi, że to także kierunek proinwestycyjny.</u>
          <u xml:id="u-48.34" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Kierunek proinwestycyjny jest zresztą dość mocno zaakcentowany w tym budżecie. Było to jednym z celów rządu. Jeżeli przyjęlibyśmy, że każdej złotówce, którą w ramach wydatków budżetu wydamy na współfinansowanie programów unijnych - a na współfinansowanie programów unijnych w wydatkach budżetu przeznaczono co najmniej 3 miliardy 600 milionów zł - mogą towarzyszyć dwie złotówki pozyskane ze środków strukturalnych Unii Europejskiej, to oznaczałoby to ogromny impuls inwestycyjny w kraju.</u>
          <u xml:id="u-48.35" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Muszę powiedzieć, że przesunięcia wydatków, jakie miały miejsce w trakcie prac w Sejmie, a później w Senacie, powodują zwiększenie wydatków majątkowych, czyli wydatków o charakterze inwestycyjnym, w porównaniu z wydatkami bieżącymi. I tak w budżecie na rok 2004 - gdybyśmy podliczali to wedle stanu, jaki jest dzisiaj w tej ustawie - wydatki majątkowe, które w programie rządowym wynosiły tylko 8 miliardów 900 milionów zł, wzrastają do prawie 10 miliardów zł. Znowu mogliby państwo powiedzieć: tylko o miliard. Ale to jest aż o miliard, bo tak należy na tę kwotę patrzeć. I to właśnie jest druga charakterystyczna cecha tego budżetu: on, mimo wszystkich ograniczeń, zmierza jednak bardziej niż poprzedni w kierunku wydatków inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-48.36" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jego trzecią cechą jest to, że po raz pierwszy mamy w finansach publicznych, w budżecie państwa, do czynienia z bardzo szerokim, rozbudowanym ujęciem relacji naszego systemu finansów publicznych z finansami publicznymi Unii Europejskiej. Macie bowiem państwo, Panie i Panowie Senatorowie, przedstawioną w projekcie tej ustawy nową część budżetu - bo dotychczas nie było części 84 - co między innymi spowodowało, że macie państwo dostarczone dwa drugi sejmowe: druk podstawowy i druk dodatkowy, bo część 84 w tym pierwotnym zapisie zginęła przy powielaniu.</u>
          <u xml:id="u-48.37" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Część 84 ma swoje dochody i swoje wydatki. Dochody części 84 to nakłady na realizację tak zwanego programu Schengen, czyli na wzmocnienie naszej wschodniej granicy, zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Pozostałe dochody, prawie 2 miliardy 100 milionów zł, są uzyskiwane w drodze przewalutowania, przeliczenia na złote kwoty wynegocjowanej przez rząd w Kopenhadze, tej sumy rekompensującej, która ma podtrzymać płynność naszego budżetu. Ale część 84 ma również swoje wydatki. Te wydatki to składka, jaką wedle naszego najlepszego rozeznania będziemy musieli, jako jeden z członków Unii, w roku 2004 co miesiąc, poczynając od 1 maja, wpłacać na konto środków unijnych. Kwota ta wynosi łącznie w naszych warunkach w okresie od 1 maja do 31 grudnia niecałe 6 miliardów zł, prawie 5 miliardów 890 milionów zł. I ta właśnie kwota musiała być zgromadzona w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-48.38" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ale to nie są jedyne elementy łączące tę ustawę budżetową z Unią Europejską. Druga część połączeń to rezerwa celowa, o której już mówiłam, czyli wydatki na współfinansowanie programów unijnych. Jest to jak gdyby powtórzenie, tylko w dużo większej skali, rezerw celowych, które państwo znali, przeznaczonych na koszty integracji z Unią Europejską. O ile? Rezerwa przeznaczona na koszty integracji z Unią Europejską w roku 2003 wynosiła około 430 milionów zł, a w roku 2004 ta podobna w tytule i kształcie rezerwa sięga 3 miliardów 600 milionów zł, ma ona bowiem sfinansować nasze dopłaty do dopłat bezpośrednich do rolnictwa. Jak paniom i panom senatorom wiadomo, Unia Europejska sfinansuje nam w pierwszym roku 50% kwoty, którą rolnicy z innych krajów członkowskich otrzymują jako dopłaty w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. My będziemy mieli prawo podwyższenia tej kwoty. W tej rezerwie są właśnie środki, które mają tę kwotę zwiększyć o kolejne procenty - do kwoty co najmniej 55%. Następna część tych pieniędzy przeznaczona jest na wsparcie programu SAPARD oraz na wsparcie programu budowy dróg. Pytali państwo, gdzie są środki na drogi. No właśnie w tej rezerwie jest co najmniej 500 milionów zł na drogi, tak aby wreszcie ruszyć z martwego punktu, szybciej absorbować środki pochodzące z Unii Europejskiej, i żeby nastąpił faktyczny ilościowy przełom w budowie naszych dróg. Pozostałe środki są przeznaczone na inne programy, które będą realizowane w miarę rozwoju i, że tak powiem, nabierania kształtu projektów gotowych do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-48.39" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Również w rachunku przychodów i rozchodów tego budżetu znajdziemy elementy łączące z Unią Europejską, czego dotychczas nie było. Otóż w rachunku przychodów znajdziemy wpłaty kwot refundowanych z Unii Europejskiej w wysokości niecałego 1 miliarda zł, a w rachunku rozchodów - kolejne prawie 5 miliardów zł, przeznaczone na finansowanie różnych programów, które najpierw musimy sfinansować z naszych środków krajowych, aby otrzymać refinansowanie ze środków unijnych. O tych wszystkich zależnościach, o tym, o jakie kwoty i o jakie zadania tu chodzi, dokładnie mówią różne załączniki do budżetu. W załączniku, który przedstawia rachunek przychodów i rozchodów, czyli w załączniku nr 3, znajdą państwo przychody i rozchody w ujęciu globalnym. Z kolei w załącznikach nr 7 i 8 opisane są wszystkie oczekiwane przez nas i możliwe do zaangażowania sumy pochodzące tak z programów przedakcesyjnych - czyli ze znanych nam Phare, ISPA i SAPARD - jak i ze środków strukturalnych dostępnych członkom Unii Europejskiej. Wreszcie w załączniku nr 16 przedstawiamy podział tego, co będzie rozchodami naszego budżetu, na różne zadania. Pokazujemy, w wypadku jakich środków przewidujemy możliwość pożyczenia beneficjentom pieniędzy po to, aby mogli oni zrealizować projekty, które następnie zostaną zrefundowane. Do takich zresztą sum, refundowanych z opóźnieniem, należą również dopłaty bezpośrednie we Wspólnej Polityce Rolnej. Jest to kolejna cecha tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-48.40" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jest jeszcze jedna, o której mało mówimy, ale która jest bardzo znacząca. Po raz pierwszy od lat, od momentu rozpoczęcia transformacji, budżet na rok 2004 przewiduje mniejsze niż to było w budżecie na rok 2003 zaangażowanie środków w koszty obsługi długu publicznego. To bardzo niewielka różnica, sięgająca niecałego 1 miliarda zł, ale ważna z punktu widzenia wskazania kierunku, w jakim idzie czy może iść obsługa długu publicznego, kiedy mamy do czynienia z odpowiednią tendencją, jeśli chodzi o zmiany stóp procentowych i kursów walutowych. To jest następna cecha specjalna tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-48.41" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">I tak, sumując, proszę Wysokiej Izby, chcę powiedzieć, że po wszystkich pracach sejmowych przewidywano, iż wydatki z budżetu w roku 2004 będą rzędu 199 miliardów 900 milionów zł. Zaledwie niecałe 49 milionów zł dzieli go od owej magicznej kwoty 200 miliardów zł. Dochody tego budżetu są w porównaniu z wydatkami ciągle bardzo małe - jest to nieco powyżej 155 miliardów zł. Oznacza to, że program oszczędnościowy pana premiera Hausnera jest niezbędny. Ale w tym budżecie pokazana jest filozofia działania czy też filozofia realizacji tego programu. Rozpoczęliśmy bowiem od dwóch działań, które są wpisane w ten program, aczkolwiek doszło tu do pewnego wyprzedzenia w stosunku do sformułowań ostatniej wersji programu. Te dwa działania wyprzedzające to, po pierwsze, nowe spojrzenie na zagadnienia centralizacji wydatków publicznych, a po drugie obniżenie obciążeń osób działających na niwie gospodarczej, przedsiębiorców, podatkiem dochodowym: dla osób prawnych obniżenie ich z 27% do 19%, a dla osób, które prowadzą tę działalność i dotychczas rozliczały się w ramach podatku PIT - umożliwienie sięgnięcia po rozliczenie, które nie powoduje progresji i także jest na poziomie 19%. To ma stymulować działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-48.42" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Proszę państwa, to oznacza, że w całym systemie dochodów publicznych potencjalnie pozostawiono w kieszeniach przedsiębiorców około 7 miliardów zł. Taki jest bowiem łącznie, wziąwszy pod uwagę samorządy i administrację rządową, ubytek dochodów w stosunku do tych, które można było zgromadzić. To jest, miejmy nadzieję, wielki wkład, impuls do rozwoju. I tylko z tym impulsem do rozwoju można sobie wyobrazić kolejne fazy realizacji programu. Takie, które nie będą powodowały dramatycznych następstw dla niektórych grup ludności, a będą sprzyjały oszczędnościom, ponieważ nie trzeba będzie realizować niektórych opiekuńczych zadań państwa dzięki temu, że lepszy poziom gospodarki, a co za tym idzie: mniejsze bezrobocie i większy poziom dochodów indywidualnych sprawią, że liczba beneficjentów różnych form pomocy społecznej będzie się zmniejszać.</u>
          <u xml:id="u-48.43" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">To bardzo ważne, aby rozwój gospodarczy był jak najszybszy. O tym mówił pan senator Markowski, o tym mówi rząd, o tym chciałam również przypomnieć w tej debacie, ponieważ z tego punktu widzenia rząd patrzy na różnego rodzaju poprawki i propozycje zmian ustawy budżetowej, które państwo przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-48.44" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Z jednej strony, jeżeli coś może sprzyjać rozwojowi, to nie ma powodu, aby nie zastanowić się nad tym, czy taka poprawka może jeszcze się wkomponować w kształt budżetu. Z drugiej jednak strony należy unikać takich poprawek, które w przyszłorocznym budżecie kreują niewielkie, a w następnych latach coraz to większe wydatki, jeśli nie jesteśmy absolutnie przekonani o tym, że są to wydatki o charakterze prowzrostowym.</u>
          <u xml:id="u-48.45" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie, jeśli pan marszałek i pani marszałek pozwolą, to ja mam jeszcze obowiązek odpowiedzieć na jedno pytanie, które pan senator sprawozdawca łaskaw był mi przekazać, chodzi mianowicie o izby rolnicze. Izby rolnicze są instytucjami powołanymi kilka lat temu i mają swoje podstawowe źródło dochodów w dwuprocentowym odpisie od podatku rolnego gromadzonego przez właściwe gminy, dla których terytorium dana izba jest właściwa.</u>
          <u xml:id="u-48.46" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Tak się utarło w pierwszym roku działania tej ustawy o izbach rolniczych: ponieważ wpłata podatku rolnego następuje pod koniec pierwszego kwartału, rząd przeznaczył pewną kwotę dotacji na rzecz izb rolniczych, aby w pierwszym kwartale mogły one działać, mimo że dochody przyjdą dopiero w następnym kwartale. Od tego czasu, czyli od trzech, a właściwie, przepraszam, czterech lat, corocznie rozpoczyna się ta sama batalia. Corocznie z jakiegoś tytułu izby rolnicze powinny otrzymać dotacje z budżetu państwa, bo one są mają jakieś tam trudności.</u>
          <u xml:id="u-48.47" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Nam się wydaje, że w ramach oszczędności i porządkowania wydatków publicznych każda jednostka sektora finansów publicznych czy każda jednostka zasilana środkami publicznymi - a taką jednostką są również izby rolnicze, które są zasilane środkami publicznymi, aczkolwiek mogą prowadzić działalność gospodarczą - powinna dostosowywać wydatki do swoich możliwości dochodowych. I udzielanie im dotacji budżetowych jest błędnym działaniem. Tym bardziej błędnym działaniem jest zobowiązywanie budżetu państwa, aby te pieniądze przekazał izbom do 31 stycznia kolejnego roku. A to dlatego, że rząd sam w styczniu ma ograniczone dochody. Tak jak cały system, dopiero rozpoczyna gromadzenie dochodów. I tak jak cały system, administracja rządowa, a zatem także izby rolnicze, powinny się dostosowywać do swojego rytmu dochodów i do poziomu dochodów, jakie gromadzą. Dlatego stanowisko rządu do tej poprawki, zarówno w Sejmie, jak i w czasie obrad komisji Senatu, było negatywne.</u>
          <u xml:id="u-48.48" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dziękuję, Pani Marszałek. Dziękuję, Państwo Senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-48.49" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Jolanta Danielak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Serdecznie dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Za chwilę przystąpimy do serii pytań adresowanych do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Chciałabym powitać w imieniu własnym i w imieniu Izby przybyłych przedstawicieli rządu w osobach: podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pana ministra Stanisława Kowalczyka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, pana ministra Tadeusza Matusiaka, sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, pana ministra Jerzego Łankiewicza. Witam też serdecznie dyrektora generalnego Służby Więziennej, generała Jana Pyrcaka.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie i Panowie Senatorowie, przystępujemy do serii pytań kierowanych do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę o zadanie pytań pana senatora Szafrańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#SenatorJanSzafraniec">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#SenatorJanSzafraniec">Pani Minister, deficyt, według rządu, sięga ponad 45 miliardów zł, niektórzy mówią: 56 miliardów zł, 62 miliardów zł, a nawet 80 miliardów zł. A zatem sytuacja jest dramatyczna. W związku z tym mam takie dwie propozycje, które mogłyby ograniczyć ten deficyt budżetowy.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#SenatorJanSzafraniec">Pierwsza sprawa, zresztą kilkakrotnie podnoszona w naszej Izbie. Otóż z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że około 60% zagranicznych firm handlowych wykazuje ujemną rentowność, co oczywiście związane jest z dużym wypływem pieniędzy za granicę. Czy nie sądzi pani, że ukrócenie tego procederu mogłoby zasilić budżet państwa, a tym samym zmniejszyć pauperyzację naszego społeczeństwa, w którym, jak wspominano, trzy i pół miliona mieszkańców żyje poniżej granicy minimum biologicznego, a dochody około 56% osób sięgają granicy minimum socjalnego?</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#SenatorJanSzafraniec">I kolejna sprawa, kolejne pytanie. Czy nie sądzi pani, że należałoby obłożyć osoby zarabiające kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy złotych miesięcznie stosownie wysokim podatkiem, co zmniejszyłoby w jakimiś tam ułamku dziurę budżetową naszego państwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę, pytania zadaje pan senator Józef Sztorc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#SenatorJózefSztorc">Pani Minister, ja się dalej upominam o ochotnicze straże pożarne, o których mówił pan senator Markowski, sprawozdawca ustawy. Komisja musi się nad tą sprawą pochylić jeszcze raz i pewnie przywrócić tych 10 milionów zł. Zadaję pani pytanie: jakie jest pani stanowisko w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#SenatorJózefSztorc">Chcę zadać jeszcze takie pytanie. 1 maja zmienia się konstrukcja budżetu. Jakie konsekwencje dla budżetu będzie miało przystąpienie do Unii? Wiadomo, że przenosi się jej granica z Odry na Bug i San. Ile w związku z tym - czy mniej, czy więcej - budżet będzie miał wpływów z VAT, z akcyzy, z ceł pobieranych na granicy?</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#SenatorJózefSztorc">I trzecie pytanie. Proszę pani, w budżecie jest zapisane, że ZUS zwiększa zatrudnienie o tysiąc pięćset etatów. Czy pani nie uważa, że danie 1 miliona czy 2 milionów zł na izby rolnicze, które, co by nie mówić, zawiadują tym polskim rolnictwem, z którego utrzymuje się kilkanaście procent mieszkańców naszego państwa... I pani jest przeciwko temu, a nie jest przeciwko temu, żeby rozdymać administrację w ZUS o tysiąc pięćset etatów? Czy uważa pani, że to jest słuszne? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pytania zadaje pan senator Andrzej Spychalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Mam dwa pytania natury ogólnej.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Pytanie pierwsze. Nowy rok przyniósł znaczną ilość podwyżek, które będą miały poważny wpływ na poziom budżetów rodzinnych. Część z nich spowodowana jest wprowadzonymi zmianami podatkowymi i prawnymi. Część z nich zostanie wprowadzona w trakcie roku podatkowego, część ujawni się w mechanizmach rynkowych, zwłaszcza po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Moje pytanie dotyczy tego, w jakim stopniu wdrożone zmiany i nowe mechanizmy wpłyną na wzrost kosztów utrzymania statystycznej polskiej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#SenatorAndrzejSpychalski">I pytanie drugie. Podczas debaty nad nowym systemem dochodów budżetowych na 2004 r., pochodzących z podatków CIT i PIT, Unia Pracy zgłosiła inicjatywę zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych najniżej zarabiających do kwoty 6 tysięcy 600 zł.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Powszechnie podzielany był pogląd, że początków wzrostu gospodarczego, a później stałego trendu wzrostu gospodarczego należy upatrywać w utrzymującym się wysokim popycie wewnętrznym. Postulat ten jednak nie został przyjęty przez rząd w pracach nad ustawą budżetową na 2004 r., ale nie został także odrzucony. Potwierdziły to wypowiedzi wicepremiera Hausnera i podsekretarz stanu, pani minister Muchy.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Chciałbym spytać, czy rząd w obecnych pracach budżetowych oraz w strategii podatkowej na następne lata zamierza wprowadzić tę zasadę, a jeżeli tak, to od kiedy i w jakim zakresie będzie ona mogła służyć ludziom o najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej, tak by i oni mogli być beneficjentem nowych zmian w systemie podatkowym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pytania zadaje senator Krzysztof Jurgiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Pani Marszałek, Wysoka Izbo, mam formalny wniosek o to, żeby pani minister już zaczęła odpowiadać, bo myślę, że mogą być kłopoty z zapamiętaniem wszystkich pytań, i żeby dopiero później byłyby zadawane następne pytania. To jest taki mój formalny wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senatorze, my przewidzieliśmy troszeczkę inną formułę. Na razie to są tylko krótkie pytania, potem będzie jeszcze możliwość, aby pani minister odniosła się do wszystkich spraw i uwag wniesionych podczas debaty.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator zadaje pytanie. Proszę wykorzystać ten czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Chciałbym zadać kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Pierwsze pytanie: co się dzieje z Urzędem Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, skoro, jak wiadomo, pan prezydent zaskarżył ustawę do Trybunału Konstytucyjnego? Tutaj było to wprowadzone w sposób taki nietypowy, pośpieszny. Jak się teraz przedstawiają wydatki w budżecie właśnie na ten cel, a także na Główny Urząd Geodezji i Kartografii?</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Drugie pytanie dotyczy Policji. W celu wykonania decyzji nr 6 MSWiA z 16 stycznia powołany został zespół, który ustalił - w pracach tego zespołu brał też udział przedstawiciel ministerstwa - że w 2004 r. wydatki na Policję, Staż Graniczną oraz Państwową Straż Pożarną wzrosną o 188 milionów zł. Czy podczas prac sejmowych kwota przeznaczona na wynagrodzenia uległa wzrostowi?</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">I trzecie pytanie: na jakiej podstawie pani stwierdza, że samorządy nie są w stanie wygospodarować 450 milionów zł do kontraktów regionalnych - tak pani powiedziała - oraz że miasto Warszawa, które zdecydowanie więcej wydaje na budowę metra, nie będzie w stanie sfinansować tej drugiej części 150 milionów zł?</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">I sprawa rolnictwa. Dotyczy to rezerwy w części 32. Rząd chce przenieść z działu „Rolnictwo” do rezerwy celowej 1 miliard 154 miliony zł. Czy powodem nie jest to, że system IACS, jak dzisiaj też podaje prasa, nie jest przygotowany, i że te środki mogą nie być wykorzystane na dopłaty dla rolników? I rząd, obawiając się tego, przenosi tę kwotę do rezerw ogólnych, zamiast trzymać ją, tak jak chciał Sejm, w części dotyczącej rolnictwa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pytania zadaje senator Zbigniew Romaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Zgodnie z poprawkami wniesionymi przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych właściwie została zlikwidowana rezerwa celowa na dofinansowanie przewozów regionalnych. Została ona przeznaczona na tabor - w wysokości 198 milionów zł - dla przewozów regionalnych. Problem jest taki: w jaki sposób województwa, które przeżywają często bardzo silny kryzys, będą w stanie bez takiej rezerwy sobie poradzić. Ja mam w tej chwili przede wszystkim na myśli Śląsk, który przeżywa w tej chwili restrukturyzację górnictwa; tam nastąpi bardzo szeroka migracja ludności w poszukiwaniu pracy. Skąd ci ludzie wezmą pieniądze, ażeby te przewozy opłacić? A z kolei na przykład na terenach Polski Wschodniej jest niezwykle niewielka i niezwykle słaba sieć drogowa, a dochody województw są bardzo ograniczone. Jak to zostało wyliczone, te możliwości dopłat? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę, pani senator Grażyna Staniszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Pani Minister, podczas posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu rząd zobowiązywał się nie sugerować zmniejszenia przyznanych przez Sejm środków na pracownie internetowe dla szkół. Wyraźnie o to pytaliśmy, a przedstawiciele Ministerstwa Finansów reprezentujący rząd wyraźnie deklarowali, że takich sugestii nie będzie. Było powszechne zrozumienie dla faktu, iż w ubiegłym roku zostało na ten cel wydanych zaledwie 40 milionów zł. Ja pozwolę sobie przypomnieć, że w poprzedniej kadencji średnio wydawano na to 100 milionów zł rocznie, chociaż poprzedni rząd nie zapowiadał ofensywy w tej materii. A ten rząd zapowiada bez przerwy ofensywę w tej materii i w efekcie rocznie wydaje około 40 milionów zł, czyli prawie dwa i pół raza mniej, niż rząd poprzedni.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Co takiego się stało, że między posiedzeniem Komisji Nauki, Edukacji i Sportu a posiedzeniem Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych rząd zmienił zdanie?</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">I druga sprawa. Tych 148 milionów zł pozwalało na zorganizowanie szybkich przetargów - w tej chwili do końca kwietnia, ponieważ do końca kwietnia obowiązują nas inne regulacje podatkowe i między innymi na sprzęt komputerowy jest niższy VAT. I można było optymalnie wykorzystać te środki do 30 kwietnia, naprawdę maksymalnie się sprężając, a resztę próbować użyć przy pomocy środków europejskich wtedy, kiedy rząd wreszcie się pozbiera i przygotuje to, co powinno już dawno być przygotowane, mianowicie procedury składania wniosków i odpowiednie komitety do zatwierdzania tych wniosków do funduszy europejskich. I dopóki Sejm się nie pozbiera i nie przegłosuje leżącej od miesięcy nowej ustawy o zamówieniach publicznych, co warunkuje w ogóle skorzystanie z tej oferty Unii Europejskiej, którą dostała Polska, mianowicie że może już od 1 stycznia... Czyli tak naprawdę już od dwóch tygodni mogliśmy dostać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani Senator, mija czas. Bardzo proszę, żeby ograniczać się do pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Już, już, Pani Marszałek, kończę.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Ten pomysł Sejmu pozwalał na rzeczywistą ofensywę rządu w tej materii. A to, co w tej chwili w wyniku nacisków rządu zrobiła Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych, w ogóle na to nie pozwala.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Jaką pani widzi realną możliwość wydania środków do końca roku, skoro rząd nie jest w ogóle przygotowany do wnioskowania o środki europejskie? I czy rząd zamierza wystąpić o derogację dla Polski po 1 maja w zakresie zwolnienia z VAT Internetu dla ogółu obywateli, a szczególnie dla...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senator, przepraszam bardzo, za chwilę odbiorę pani możliwość wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: Skończyłam.)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam wszystkim państwu senatorom, że zgodnie z regulaminem czas na pytania adresowane do pani minister to jest jedna minuta i bardzo proszę, żeby w tym czasie się mieścić.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pytania zadaje pan senator Wiesław Pietrzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SenatorWiesławPietrzak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#SenatorWiesławPietrzak">Pani Minister, była pani uprzejma zwrócić uwagę na oszczędnościowy plan rządu, czy też plan premiera Hausnera. W budżecie niektóre jego elementy już są zawarte.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#SenatorWiesławPietrzak">Ja mam pytanie w sprawie obowiązku wpłacenia przez Agencję Nieruchomości Rolnych 750 milionów zł, co będzie skutkowało zaprzestaniem prowadzenia pewnych programów, między innymi programu stypendialnego, programu dożywiania w szkołach dzieci ze środowisk popegeerowskich, aktywizacji bezrobotnych. I jest pewne zaniepokojenie w tym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#SenatorWiesławPietrzak">Chciałbym, żeby pani minister odniosła się do tego, powiedziała, czy te środki trafią w inny sposób do tego bardzo biednego środowiska i jeżeli tak - to w jaki.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#SenatorWiesławPietrzak">Drugie moje pytanie dotyczy art. 48, gdzie przewidując pewne oszczędności w wydatkach planowanych na obsługę zadłużenia zagranicznego mówi się, że jeżeli takie oszczędności wystąpią, minister finansów może te środki wykorzystać na określony cel.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#SenatorWiesławPietrzak">W związku z planowanym przeze mnie zgłoszeniem poprawki dotyczącej płac służb mundurowych MSW, chciałbym się dowiedzieć, jaka będzie, według przewidywań pani minister, wielkość tych oszczędności. Proszę powiedzieć z własnego doświadczenia. Pani minister ma ogromne doświadczenie, więc chciałbym, żeby mi pani w tym pomogła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pytania zadaje pan senator Mieczysław Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#SenatorMieczysławJanowski">Pani Minister, pytanie pierwsze. Dotacja do funduszy emerytalnych w roku 2003 była zaliczana do wydatków budżetu państwa, a w roku 2004 ta kwota, przekraczająca 11 miliardów zł - już nie. Czy w ten sposób sztucznie nie zaniżamy naszego deficytu?</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#SenatorMieczysławJanowski">Po wtóre: czy rząd zakłada, iż dochody z ceł - a pamiętajmy, że Polska staje się członkiem Unii Europejskiej i cła znikają - są realne? W moim przekonaniu jest tutaj wielki znak zapytania.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#SenatorMieczysławJanowski">Trzecie pytanie. Czy w związku z nową ustawą o dochodach jednostek samorządu - nie chcę przedstawiać obaw, z którymi samorządowcy ciągle zwracają się do mojego biura - został uruchomiony przez rząd monitoring wszystkich zjawisk towarzyszących temu problemowi?</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#SenatorMieczysławJanowski">I pytanie ostatnie. Polska jest członkiem NATO, mamy określone zobowiązania co do nakładów na obronność. Czy te zobowiązania realizujemy i jak będziemy w tym roku zapewniali należyty poziom finansowania polskich sił stabilizacyjnych w Iraku? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Senator Maria Szyszkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Pani Minister, mam pytanie, ale nie wiem, czy mogę je adresować do pani minister...</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Jolanta Danielak: W tym momencie tylko do pani minister. Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Tylko nie wiem, czy ono nie jest zbyt szczegółowe. Chciałabym mianowicie dowiedzieć się, w związku z licznymi zapytaniami moich wyborców, jaka suma jest przeznaczona na wojnę w Iraku, czyli tak zwaną akcję stabilizacyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę, pani senator Genowefa Ferenc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#SenatorGenowefaFerenc">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#SenatorGenowefaFerenc">Pani Minister, w swoim wystąpieniu wspominała pani o kierunku proinwestycyjnym w tym budżecie, a w rezerwie celowej w poz. 36 na realizację zadań wynikających z ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji mamy jedynie 111 milionów 500 tysięcy zł, podczas gdy w ubiegłym roku mówiono, że potrzeby będą znacznie większe. W czasie obrad komisji minister gospodarki wspominał, że jest zapotrzebowanie na kwotę około 2 miliardów zł. Czy nie uważa pani, że należałoby tę kwotę zwiększyć, aby w znacznie większym stopniu wykorzystać środki unijne związane z tą rezerwą? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Anna Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#SenatorAnnaKurska">Pani Minister, chciałabym zapytać, czy nie widzi pani możliwości uzyskania dodatkowych rezerw przez cofnięcie ulg związanych z niepłaceniem podatku dochodowego, podatku od nieruchomości i podatku VAT oraz zatrzymanie wypływu zysków z kraju, z czego korzystają supermarkety i hipermarkety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Koniec pytania?</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Koniec pytania.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Henryk Dzido.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#SenatorHenrykDzido">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#SenatorHenrykDzido">Pani Minister, poszukując wpływów do budżetu, zapytam: czy prawidłowa jest sytuacja, w której Narodowy Bank Polski podatek z zysków za rok 2004 opłaca dopiero w przyszłym roku?</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#SenatorHenrykDzido">Drugie pytanie. Czy rząd wiedział o tym, że kolej nie będzie mogła zainwestować kwoty 550 milionów zł przeznaczonej na przewozy regionalne? A jeżeli wiedział, to czy przekazał to Sejmowi i strajkującym kolejarzom? Pytanie zadaję, ażeby zwrócić uwagę na wiarygodność rządu w rozwiązywaniu konfliktów społecznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Lesław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#SenatorLesławPodkański">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#SenatorLesławPodkański">Mamy dzisiaj czternasty budżet po roku 1989, pochylamy się nad nim, a moje pytanie w związku z tym jest bardzo proste: dlaczego on jest taki trudny? Bo przez to, że jest trudny, trudno znaleźć w nim odpowiedzi na pewne pytania. A ponieważ jest to trudny budżet, chciałbym zapytać: co albo kto w świetle makroekonomicznych zapisów tej ustawy ma być motorem rozwoju gospodarki?</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#SenatorLesławPodkański">Wchodzimy w rok 2004 z potężnym bezrobociem i pojawiającym się już wyżem demograficznym. Kto w związku z tym, w świetle tej ustawy, ma tworzyć nowe miejsca pracy? Małe, średnie czy duże przedsiębiorstwa? Bo generalnie mówimy o wszystkich, a ja boję się, że tych nowych miejsc pracy za dużo nie powstanie.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#SenatorLesławPodkański">Kolejne pytanie. Dlaczego dopłaty bezpośrednie dla rolnictwa są w 50% przeniesione na rok 2005? Z tego, co wiem, nie ma takiej praktyki w Unii Europejskiej. Z czego to więc wynika?</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#SenatorLesławPodkański">I ostatnie pytanie. Na mój gust ten budżet, mimo wszystko, jest budżetem dalszego zadłużania się, chciałbym więc zadać bardzo precyzyjne pytanie: jakie będą łączne potrzeby pożyczkowe państwa polskiego w roku 2004, uwzględniając pożyczki w naszym, polskim systemie bankowym i pożyczki za granicą? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#SenatorZbigniewKulak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#SenatorZbigniewKulak">Pani Minister, budżet, o ile pamiętam, zakłada 150 milionów zł na staże dla lekarzy, magistrów pielęgniarstwa, pielęgniarek i położnych. Dostrzegam więc, że zauważono problem, ale w budżecie rozwiązano go połowicznie, dlatego że tak naprawdę tworzy się w ochronie zdrowia luka pokoleniowa. Coraz mniej jest nowych, młodych pielęgniarek, młodych lekarzy zatrudnianych na stanowiskach dających im szansę rozwoju. Samo rozwiązanie problemu finansowania staży tak naprawdę nie rozwiązuje problemu rozwoju nowej kadry, następnego pokolenia kadry w ochronie zdrowia, bo to jest kwestia specjalizacji, doskonalenia zawodowego. Na ten aspekt dalszego rozwoju tej kadry też należałoby spojrzeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Kazimierz Pawełek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#SenatorKazimierzPawełek">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#SenatorKazimierzPawełek">Dwa lata temu najbardziej kontrowersyjną sprawą było wprowadzenie podatku od wkładów oszczędnościowych, czyli tak zwanego podatku Belki. Czy pani minister byłaby w stanie podać, ile zyskał budżet z tego tytułu w roku minionym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Tadeusz Bartos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SenatorTadeuszBartos">Ja mam dwa pytania do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#SenatorTadeuszBartos">Czy nie należałoby się zastanowić...</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Głośniej! Mikrofon włączyć!)</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#SenatorTadeuszBartos">Czy nie należałoby się zastanowić nad ustaleniem specjalnego kredytu niskoprocentowego na rozwój inwestycji, który, jak wiemy, jest kołem napędowym wzrostu gospodarki? Spowoduje to ograniczenie bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#SenatorTadeuszBartos">Następne pytanie. Czy zdaniem pani minister Narodowy Bank Polski nie powinien udzielić kredytu rządowi na sfinansowanie deficytu budżetowego, przez co zostałyby zmniejszone koszty obsługi krajowego długu publicznego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy są dalsze pytania do pani minister?</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Kurzępa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#SenatorIrenaKurzępa">Pani Minister, w swoim wystąpieniu bardzo dokładnie omawiała pani strukturę wydatków ze środków specjalnych, które podlegają ministrowi finansów. Nie mówiła pani minister, jak to się kształtuje w innych resortach. Czy tam także są jakieś regulacje, które mówią o tym, ile ze środka specjalnego można wydać na płace, na premie, na nagrody?</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#SenatorIrenaKurzępa">I kolejne pytanie. W związku z tym, że senacka Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych proponuje, aby środek specjalny obniżyć o 15% - niektóre resorty oczywiście są z tego wyłączone - chciałabym zapytać, jak pani minister ocenia możliwości finansowe tych resortów, jeżeli ten środek jest niezbędny? Co będzie, kiedy się jeszcze 15%, mimo wszystko, zabierze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Borkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Pani Minister, mam kilka pytań, więc bardzo szybko. Po pierwsze, kiedy rząd będzie miał propozycję obniżenia kosztów pracy w Polsce? Póki co bowiem praca w Polsce jest najbardziej, że tak powiem, obłożona akcyzą.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Następne pytanie. W tym kolejnym już budżecie nie można doszukać się priorytetów. Jakie są więc priorytety, na co będziemy stawiać? I związane z tym pytanie: jakie będą podejmowane inwestycje? Ja przynajmniej się tego nie doszukałem.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Kolejne pytanie, o dopłaty bezpośrednie do rolnictwa. Dlaczego większość z nich została przeniesiona na 2005 r.?</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I następne pytanie, dotyczące dochodów. Czy markety płacą podatki i w jakiej wysokości? Chcielibyśmy to jako Wysoka Izba wiedzieć, bo pozwoli nam to precyzyjniej oszacować dochody, a przez to uchwalić lepszy budżet.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I kolejne pytanie. Czy wpływy z zysku Narodowego Banku Polskiego zostały czy nie zostały dostatecznie oszacowane?</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I ostatnie pytanie dotyczy wysokich kosztów administracji. Pani Minister, czy nie są to zbyt wysokie koszty? Mamy urzędy wojewódzkie, mamy też struktury takie jak urzędy marszałkowskie, mamy starostwa powiatowe, mamy Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, Kancelarię Prezydenta, Sejmu, Senatu. Wszystko to bardzo dużo kosztuje. Czy w związku z tym nie należałoby tu poszukać oszczędności? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Lista pytających została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Pani Minister, o udzielenie odpowiedzi. Jednocześnie informuję, Pani Minister, że jest pani upoważniona do udzielania odpowiedzi tylko i wyłącznie na pytania bezpośrednio związane z budżetem.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Będę odpowiadała w tej kolejności, w której państwo zadawaliście pytania. Deficyt budżetowy... Kilka pytań dotyczy tego samego problemu, więc postaram się połączyć odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">W finansach publicznych, proszę państwa, mamy do czynienia z dwoma rodzajami deficytu: jest deficyt budżetu państwa, który jest różnicą między dochodami i wydatkami budżetu państwa, i jest deficyt sektora finansów publicznych, który jest wynikiem sumy deficytów i nadwyżek, które pojawiają się we wszystkich jednostkach tworzących sektor finansów publicznych. Czyli do tego deficytu budżetowego dochodzą jeszcze deficyty czy nadwyżki jednostek samorządu terytorialnego, różnych funduszy celowych, tak zwanych jednostek czy zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych działających przy budżecie państwa i przy jednostkach samorządu terytorialnego i wreszcie otwartych funduszy emerytalnych, ponieważ zgodnie z naszą, polską metodologią te otwarte fundusze emerytalne są wewnątrz sektora finansów publicznych. Również Narodowy Fundusz Zdrowia jest wewnątrz sektora finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ta suma dochodów minus wydatki pokazuje deficyt sektora finansów publicznych. Pan senator Szafraniec, wymieniając różne liczby, był łaskaw w pewnych momentach mówić o budżecie państwa, a w pewnych momentach o budżecie sektora finansów. Nie można tych liczb ze sobą porównywać, ponieważ ich zakres jest nieco inny.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Budżet państwa w roku 2004 został obliczony jako różnica dochodów i wydatków budżetu państwa, przy czym różni się on od budżetu z 2003 r., od wydatków i dochodów, z których budżet państwa składał się w roku 2003. Mówiłam już o różnicy między dochodami i wydatkami, wynikającej z dwóch powodów: po pierwsze, z nowego podziału obowiązków i dochodów między JST i budżetem państwa, mówiłam również o kwestiach związanych z Unią Europejską. Proszę też uwzględnić jeszcze jedno: sumy, jakie Skarb Państwa jest zobowiązany przekazywać do otwartych funduszy emerytalnych, mają pochodzić nie z dochodów budżetu, tylko z przychodów, a konkretnie z przychodów z prywatyzacji. Zgodnie z istniejącym ustawodawstwem stwierdza się, że kiedy dochody pochodzące z prywatyzacji nie są wystarczające, minister finansów ma prawo do emitowania i sprzedaży papierów skarbowych, które uzupełniają ten niedobór. Czyli w całym tym układzie to przychody budżetu są źródłem finansowania OFE.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dlatego porządkując finanse publiczne, zaczęliśmy porządkować również i to. Jeśli są wydatki, których źródłem finansowania zgodnie z ustawą mają być przychody, to niech te wydatki będą wydatkami finansowanymi z przychodów, a więc niech znajdą się w kwocie rozchodów, dlatego że wtedy widać, co z przychodów jest przeznaczane na jaki element rozchodów. Wtedy czystszy, czytelniejszy będzie rachunek wydatków i dochodów. Stąd ta zmiana, kolejna zmiana, która powoduje, że trudno jest porównywać jedno z drugim.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli pan senator sobie życzy: według tego nowego ujęcia budżetu państwa deficyt wynosił 45,5 miliarda zł. Ponieważ 11,5 miliarda zł jest przekazywanych z budżetu państwa do OFE, a w roku 2003 przekazanych zostało także około 11 miliardów zł, i to było uwzględnione w rachunku deficytu, to należałoby do 45,5 miliarda zł dodać 11,5 miliarda zł, co daje 57 miliardów zł. Deficyt w wysokości 57 miliardów zł byłby porównywalny w tym względzie, bo nie w całości, z deficytem budżetu roku 2003. Ale jeśli chcielibyśmy mieć liczbę całkowicie porównywalną, to należałoby jeszcze po stronie dochodów budżetu państwa w roku 2004 dodać prawie 11 miliardów zł, bo tyle w końcu dostają samorządy, inaczej niż dotychczas, a po stronie wydatków dodać 8 miliardów zł. Czyli ten deficyt zmniejszyłby się o 3 miliardy zł.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ten rachunek wcale nie jest prosty, bo dlaczego mamy mówić tylko o jednej zmianie, a nie mówić o innych? Wszystkie zmiany powodują zmianę zakresu deficytu. A że różni ludzie różnie to liczą? Przepraszam bardzo, ale nie jest obowiązkiem ministra finansów tłumaczyć to tym ludziom bezustannie...</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pan senator był łaskaw stwierdzić, że 60% firm zagranicznych nie płaci podatku od swoich dochodów do budżetu. Patrząc na to, jak zrealizowane zostały dochody z CIT, a te firmy płacą głównie CIT do budżetu, śmiem wątpić, czy tak faktycznie jest. Ustawa budżetowa na rok 2003 przewidywała bowiem, że zbierzemy do budżetu państwa 14,3 miliarda zł z CIT. Według tych danych, którymi dysponujemy obecnie, bo rozliczenie jeszcze nie zostało zakończone, mamy około 14,2 miliarda zł wpływów z CIT. A więc nie bardzo widać, żeby 60% dużych firm ubyło z tego rozliczenia. Notabene, wprowadzane są w tej chwili specjalne techniki kontroli dużych firm, według francuskiego systemu podatków, dlatego firmy te na pewno nie będą nam tak łatwo, jakby się mogło wydawać, umykać z tej sieci kontrolnej.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">I teraz to, o czym był pan łaskaw powiedzieć: wysokie podatki a dziura budżetowa. Podatki są obniżane po to, żeby przyspieszyć rozwój gospodarczy, bo bez niego, bez tej ucieczki przed długiem publicznym, raczej nie da się wyjść z sytuacji patowej. Dlatego uważamy, że najważniejszy jest rozwój gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pan senator Sztorc pyta o ochotnicze straże pożarne. W latach 2003 i 2004 rząd przewidywał dla ochotniczych straży pożarnych takie same nakłady - 19 milionów 406 tysięcy zł. W trakcie prac sejmowych dokonano zmiany, zabierając z Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty prawie 40%, a nawet więcej, pozapłacowych wydatków bieżących. Tę kwotę przeznaczono na potrzeby straży pożarnej. Zabrać 40% środków jednostce to znaczy tyle, co ją zlikwidować. A ta jednostka nie może być zlikwidowana, ponieważ należy do tej grupy jednostek kontrolnych, które są niezbędne w układzie unijnym. Stąd propozycja Senatu, by z powrotem przenieść do tego samego źródła, czyli do Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty, zabrane stamtąd pieniądze, w tej samej kwocie - 10 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o 1 maja, to nie nastąpi zmiana konstrukcji budżetu. My wszystkie te elementy, które mogliśmy oszacować, a więc kwestię ubytku VAT, kwestię ubytku akcyz itd., to wszystko już w ustawie uwzględniliśmy. To musiało być uwzględnione, gdy szacowaliśmy dochody budżetu na rok 2004. Na przykład jeśli chodzi o cła, bo jedno z pytań tego dotyczyło, to przyjęliśmy, że dochody z ceł będą stanowiły tylko niewielką część tych w roku 2003. W roku 2003 cła zrealizowaliśmy prawdopodobnie na poziomie 3 miliardów 800 milionów zł, a 3 miliardy 850 milionów zł były planowane w ustawie budżetowej. Zakładamy, że w roku 2004 wpływy z cła będą stanowiły 1 miliard 900 milionów zł, a więc jest to połowa tego, co w roku ubiegłym, ponieważ przez osiem miesięcy będzie obowiązywał nowy reżim. Podobnie jest, jeżeli chodzi o rozliczenie VAT, bo tego nie można było nie uwzględnić, I podobnie jest, jeśli chodzi o akcyzę.</u>
          <u xml:id="u-90.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o tysiąc pięćset etatów ZUS, to był pan łaskaw zestawić to z izbami rolniczymi, których jest szesnaście. Ale ZUS pracuje dla prawie ośmiu milionów emerytów i rencistów, a od 1 stycznia tego roku ma dodatkowe obowiązki. Te dodatkowe obowiązki wynikają ze zmian w ustawach, na przykład w ustawach dotyczących świadczeń przedemerytalnych. ZUS przejmuje wypłacanie tych świadczeń. I ZUS już od III kwartału ubiegłego roku wypłaca rentę socjalną wszystkim pracownikom. Wreszcie musi on się włączyć w ogólną współpracę, jeżeli chodzi o kraje unijne, ponieważ będzie wypłacał emerytury i świadczenia naszym obywatelom przebywającym zagranicą, ale i vice versa: będzie musiał pozyskiwać refundacje dla obywateli krajów unijnych, którym będzie tutaj zastępczo wypłacać świadczenia. Jest zatem cała duża plejada zadań, jakie stają przed ZUS, zadań, które muszą być przejęte bez zahamowań, i ten wzrost liczby etatów o tysiąc pięćset, mimo że wygląda na duży, w części będzie prawdopodobnie tylko i wyłącznie przejściowy. Potem, wtedy, kiedy uporządkowane zostaną dokumenty, uporządkowane zostaną procedury i wszystko będzie wpisane do systemu informatycznego, ta sprawa zostanie inaczej załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-90.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pan senator Spychalski pyta o to, jaki będzie wzrost cen i w jakim stopniu będzie to rzutowało na wzrost kosztów utrzymania rodziny w roku 2004. Przede wszystkim chciałabym zwrócić uwagę na to, że te wzrosty cen, które są efektem ruchów na rynku, to są głównie wzrosty cen wynikające z ruchów kursów walutowych i to są w niektórych przypadkach wzrosty cen wynikające z takich czy innych zapisów, mimo że cen regulowanych mamy nadzwyczaj niewiele. Te ceny na koszty utrzymania, statystycznie rzecz biorąc, rzutują w niewielkim stopniu, chodzi o 0,2–0,3% w skali roku. Ale one rzutują oczywiście inaczej na każdą rodzinę i tego bez bardzo dokładnych analiz, a takie analizy raczej są robione ex post niż ante, dokładnie wyjaśnić nie można, tym bardziej że pani marszałek mnie wyraźnie ogranicza.</u>
          <u xml:id="u-90.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o kwestie PIT, CIT oraz owych zależności i możliwości dalszych działań, to, proszę państwa, przy wprowadzaniu tego zwolnienia dla osób, które mają dochody poniżej 6 tysięcy 600 zł, trzeba po prostu znaleźć możliwość zrekompensowania utraty wpływów poprzez taki sam przynajmniej dopływ środków do budżetu z innych tytułów. I to był problem, który powodował, że mimo iż były rozważane różne warianty, wreszcie wybrany został ten, który stał się przedmiotem prac Sejmu i po wprowadzeniu poprawek w Sejmie został ostatecznie przyjęty. To rozwiązanie także powoduje utratę pewnych środków budżetowych, ale inną niż wprowadzenie tej granicy, o której mówimy. Nad tym wszystkim, nad całym systemem podatkowym trwają prace. Kiedy i jak będzie to wprowadzane, to zależy od tego, jakie będą dochody, którymi będzie dysponował sektor finansów publicznych, i jakie będą potrzeby w zakresie tego, co finansować muszą budżet i pozostałe jednostki sektora. Bo z jednej strony trzeba bardzo dbać o deficyt, a z drugiej strony trzeba brać pod uwagę, co możemy sfinansować i co musimy sfinansować po stronie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-90.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o pytanie pana senatora Jurgiela, to nic się nie dzieje z budżetem, który miał poprzednio Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Ten budżet, a właściwie wydatki, które były przypisane urzędowi, czyli wszystkie dopłaty do kredytów mieszkaniowych i rozliczanie tych umów - to wszystko jest w gestii ministra infrastruktury w oddzielnym rozdziale i są to takie same kwoty, jakie by wynikały z każdego innego planowania. Oszczędności polegają na tym, że jest o jednego wiceministra mniej i prawdopodobnie sukcesywnie będzie mniej o pewną grupę zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-90.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">W MSWiA wydatki wzrosną w porównaniu z rokiem 2003. Wedle ustawy w roku 2003 na bezpieczeństwo publiczne przeznaczonych było 8 miliardów 239 milionów 100 tysięcy zł. Wedle ustawy, która jest przedłożona parlamentowi, wydatki na bezpieczeństwo publiczne wynoszą 8 miliardów 575 milionów zł. Zwracam więc uwagę na to, że jest to więcej niż 180 milionów zł, o które pan senator pytał.</u>
          <u xml:id="u-90.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ja nie powiedziałem, że jednostek samorządu terytorialnego nie będzie stać czy to na kontrakty wojewódzkie, czy na dopłatę do metra, ja tylko powiedziałam, że to bardzo trudne wyzwanie, które stoi przed ich budżetami, Panie Senatorze. Bo oczywiście, można wybrać, czy się realizuje wydatek A, czy wydatek B, ale suma, jaką się ma do dyspozycji, jest zazwyczaj ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-90.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Rezerwa na dopłaty dla rolnictwa, o którą pytało kilkoro spośród państwa senatorów, a więc 1 miliard 154 miliony zł, w przedłożeniu rządowym była razem z rezerwami pozostałymi z poz. 10, czyli w 3 miliardach 600 milionach zł. To w trakcie prac sejmowych została ona przeniesiona do działu „Rolnictwo”. Rząd zawsze wnosił o to, żeby cała ta rezerwa na środki różne, związane z finansowaniem Unii Europejskiej, była w jednej puli.</u>
          <u xml:id="u-90.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pan senator Romaszewski pyta, czy zlikwidowano całkowicie rezerwę na dopłaty do przewozów regionalnych. Nie, tej rezerwy nie zlikwidowano, ona jest włączona w to rozliczenie dochodów własnych samorządów wojewódzkich. To, co się pojawiło, te 550 milionów zł, a obecnie 192 miliony zł, to tak jak mówiłam, nie miało adresu, tylko był tytuł „Pasażerskie regionalne przewozy kolejowe” i nic ponad to. Proszę państwa, województwa otrzymywały jako dotację z budżetu, wtedy, kiedy ta kwota wynosiła 300 milionów zł dla przewozów regionalnych, kwoty, uzależnione od gęstości linii i od częstotliwości przejazdów, w granicach od trzydziestu paru do kilkunastu milionów złotych, każde z województw. I to się mieści w dochodach własnych województwa. Z tych pieniędzy, poprzednio otrzymywanych, każdy marszałek miał prawo poświęcić do 10% na wydatki inwestycyjne. Teraz te właśnie wydatki inwestycyjne chcemy jak gdyby przejąć i włączyć w koszty budżetu państwa, czyli byłoby to, przynajmniej w pierwszym roku, w dużej mierze głównie zasilanie wydatków bieżących.</u>
          <u xml:id="u-90.20" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pracownie internetowe dla szkół. Wydaje mi się, Pani Senator, że po prostu łatwiej jest zorganizować szybki przetarg na niecałe 60 milionów zł niż na dwa razy tyle. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby minister edukacji zorganizował ten przetarg, tak jak pani mówiła, jak najszybciej, tym bardziej że ma jeszcze do wykorzystania na ten sam cel pewne kwoty pozostałe z roku ubiegłego.</u>
          <u xml:id="u-90.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Było pytanie o Agencję Nieruchomości Rolnych i o to, jak budżet państwa zamierza sfinansować te zadania, które agencja dotychczas podejmuje. Z naszych wyliczeń wynika, że w roku 2002 - nie znamy jeszcze sprawozdania za 2003 r. - Agencja Nieruchomości Rolnych mniej więcej 900 milionów zł przeznaczyła na różne działania, które nie są związane z tym, co można nazwać gospodarowaniem zasobem ziemi państwowej. Stąd pytanie, czy nie należy w ramach porządkowania, tak jak wszędzie indziej, doprowadzić do sytuacji, w której zadania związane z zarządzaniem majątkiem ziemskim są jedną grupą zadań, i jest za nie odpowiedzialna agencja, a zadania związane z pomocą społeczną czy z edukacją są to zadania bądź administracji rządowej, bądź administracji terenowej i kto inny jest za nie odpowiedzialny. Takie było podejście rządu do tego zagadnienia i spojrzenie na nie. Stąd wprowadzono poprawkę do ustawy o Agencji Nieruchomości Rolnych, w której zaproponowano, aby nastąpiło takie rozdzielenie zadań, żeby to, co jest zadaniami z zakresu polityki społecznej czy polityki oświatowej, przestało być zadaniem agencji. Przestanie to być zadaniem agencji od 1 stycznia 2005 r. W roku 2004 będziemy mieli układ, w którym to, co zostało już przez agencję podjęte, te zadania, które zostały zdefiniowane, będą realizowane wedle dotychczasowych umownych zasad, a środki, które będą zbędne agencji, zostaną przekazane do wykorzystania przez budżet państwa w ramach polityki społecznej budżetu.</u>
          <u xml:id="u-90.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Polityka społeczna i pomoc społeczna będą organizowane inaczej, niż to było dotychczas, bo i ustawa o świadczeniach na rzecz rodziny, i ustawa o pomocy społecznej przewidują szeroką decentralizację tych zadań, przesunięcie ich aż do powiatów i gmin, co spowoduje, że o wiele lepsze będzie rozeznanie, a gminy, w których występuje zwiększona liczba byłych pracowników pegeerów, będą z tej pomocy korzystały na równi z innymi i będzie to sposób przewidziany dla wszystkich dzieci i dla całej młodzieży w naszym kraju. Jednocześnie, jak państwo wiedzą, są zwiększane wydatki na stypendia w szkolnictwie wyższym. Są przewidziane dopłaty dla dzieci na dojazdy do szkół poza miejscem zamieszkania. Tak więc rusza ta fala rozwiązań, które są rozwiązaniami, jakie dotychczas Agencja Rynku Rolnego stosowała tylko wobec niektórych dzieci. Teraz chcemy, aby wszystkie dzieci z rodzin najsłabszych ekonomicznie mogły z tych rozwiązań na równi korzystać.</u>
          <u xml:id="u-90.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o drugie pytanie pana senatora Pietrzaka, czyli kwestię art. 48 ustawy budżetowej i kwestię zapisania rozwiązań dotyczących Policji, to, po pierwsze, proszę państwa, oszczędności w obsłudze długu zagranicznego w roku 2004 są bardzo mało prawdopodobne ze względu na to, czego doświadczamy z kursami walutowymi, po drugie, o czym mówiłam, w roku 2004 mamy nominalnie zaplanowane nieco niższe wydatki niż w roku 2003, wreszcie, po trzecie, ten art. 48 chcieliśmy potraktować jako pewien wentyl bezpieczeństwa dla jednego podstawowego zadania państwa. Tym jednym z podstawowych zadań państwa, do których realizacji jesteśmy obowiązani, to jest finansowanie emerytur i rent w ramach systemu świadczeń emerytalnych. Dlatego właśnie pisaliśmy o tym w art. 48. Ewentualna oszczędność ma uzupełnić braki, jeśli się takie pojawią, w systemie ubezpieczeń społecznych, żeby nie doprowadzić do załamania całego systemu emerytalno-rentowego i żeby go specjalnie chronić.</u>
          <u xml:id="u-90.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">To jak gdyby odpowiedź również na jedno z pytań pana senatora Janowskiego. Jest uruchamiany obecnie, Panie Senatorze, monitoring wdrażania tej nowej ustawy. Zobaczymy, co będzie, bo na razie czekamy na pierwsze informacje.</u>
          <u xml:id="u-90.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o obronność, co się w pewien sposób wiąże także z następnymi pytaniami, to zgodnie z naszymi zobowiązaniami wobec NATO na wydatki obronne trzeba przeznaczać stały procent produktu krajowego brutto: 1,95%. Jeśli wliczy się w to budżet ministra obrony narodowej i wydatki na obronność ponoszone w innych częściach, działach budżetu państwa, to okaże się, że my jesteśmy na pograniczu wartości, która można powiedzieć, odpowiada 1,95%, z tym że podstawą planowania tej sumy jest produkt krajowy brutto nie w roku, na który planujemy budżet, ale w roku poprzednim, ponieważ lepiej znamy jego wartość.</u>
          <u xml:id="u-90.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi zaś o wydatki na Irak - pani senator Szyszkowska o to pytała - to te wydatki po pierwszym półrocznym pobycie naszych wojsk sięgały chyba 147 milionów zł. Zatem roczne wydatki to mniej więcej dwa razy tyle. Mniej więcej, ponieważ, jak wszyscy wiemy, mogą się zmienić i warunki, i wymagania. Ale na razie mniej więcej na tyle jest to szacowane. Jest to wliczone w wydatki obronne, które są ujęte w budżecie państwa, w ramach tego 1,95%, nie oprócz tego.</u>
          <u xml:id="u-90.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o pytanie pani senator Ferenc, to oczywiście na rezerwę na wspieranie inwestycji chcielibyśmy mieć pieniędzy tyle, aby można było sfinansować wszystkie programy inwestycyjne, które zostaną zgłoszone, by uzyskać wsparcie, i będą na tyle interesujące, aby to wsparcie uzyskać. Rząd był w stanie w ograniczonych warunkach budżetu zaplanować na ten cel 130 milionów zł. W trakcie prac sejmowych ta kwota została zmniejszona o 18 milionów 500 tysięcy zł. Chciałabym najuprzejmiej prosić Wysoką Izbę przede wszystkim o to, żeby nie była ona zmniejszana jeszcze bardziej.</u>
          <u xml:id="u-90.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pani senator Kurska pyta o ulgi dla supermarketów i ich cofnięcie. W obecnym systemie podatkowym tak naprawdę wszystkie podmioty gospodarcze mają takie same prawa i takie same obowiązki. To, co jest ewentualnymi ulgami, a pochodzi z lat poprzednich, wygasa już czy wygasło w roku 2003, a nowych ulg nie ma.</u>
          <u xml:id="u-90.29" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o Narodowy Bank Polski, to chciałabym przypomnieć, że co roku do budżetu Narodowy Bank Polski wpłaca zysk wypracowany w roku poprzednim. W roku 2004 będzie wpłacony zysk wypracowany w roku 2003. Wedle naszych obecnych wyliczeń, obecnych, czyli tych robionych aktualnie, a nie tych, które pochodziły z sierpnia czy września, istnieje zagrożenie, że Narodowy Bank Polski przekaże nam o około 300 milionów zł mniej niż to, co zostało zaprogramowane, ponieważ ostatnie miesiące, ostatnie tygodnie były dla systemu niekorzystne ze względu na ruchy i kursów, i stóp procentowych. Tak więc to jest pierwsza odpowiedź na pytanie pana senatora. Zresztą w roku 2003 także ostatecznie otrzymaliśmy mniej pieniędzy, niż było planowane, tyle że różnica wyniosła 85 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-90.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pyta pan, czy rząd wiedział o niemożności realizacji inwestycji kolejowych. Rząd o problemach kolei wie aż nadto dobrze, Panie Senatorze, ponieważ istnieje program restrukturyzacji PKP, program mający kształt ustawy i projektów pod tę ustawę przygotowanych i zrealizowanych. O niemożnościach czy też trudnościach PKP rząd dokładnie wie, ale też rząd brał pod uwagę nie tylko trudności PKP, lecz również problemy związane z innymi dziedzinami gospodarki. I jeśli chodzi o to, o co państwo pytają, a mianowicie kwestię ewentualnego obniżenia obciążenia podatkowego czy obniżenia kosztów pracy, to to wszystko się ze sobą wiąże w jeden konglomerat. Wobec tego nie można w sposób bezkrytyczny zwiększać wydatków na cel A, pomijając pozostałe cele, oznaczone dalszymi literami alfabetu, bo po prostu istnieją ograniczenia, z którymi trzeba się liczyć. Rząd w ramach tych ograniczeń tak programował wydatki na PKP, jak państwu to przedstawiałam.</u>
          <u xml:id="u-90.31" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Dlaczego budżet jest trudny? Pan senator Podkański zadaje takie pytanie. Budżet jest trudny przede wszystkim dlatego, Panie Senatorze, że wychodzimy z pewnego spowolnienia gospodarczego, które mieliśmy przyjemność przeżyć w sytuacji, kiedy był wybór pomiędzy tym, czy zwalczać inflację, czy walczyć o deficyt budżetowy. I zdecydowano się na inflację, co niestety spowodowało powstanie perturbacji po stronie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-90.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Efekt jest zatem właśnie taki jak ten, z którym mamy do czynienia: gwałtowne powiększanie zadłużenia publicznego, długu publicznego, bo w latach 2000 i 2001, mimo zastosowania pewnych ograniczeń w wydatkach budżetu, te ograniczenia były zbyt małe, by skompensować różne inne zdarzenia, które miały miejsce, a które ogólnie się określa jako spowolnienie gospodarcze. Motorem rozwoju naszej gospodarki powinni być przedsiębiorcy. Za 7 miliardów zł może warto się potrudzić - biorę tu pod uwagę jeszcze kredyty na wspieranie inwestycji, o których pani senator wspomniała, biorę pod uwagę możliwość sięgnięcia po środki europejskie, biorę pod uwagę chociażby wskazania inwestycyjne, które mamy dla PKP. To są zastrzyki inwestycyjne w ustawie, które powinny przynosić rezultaty i w roku 2004, i w roku 2005, i w roku 2006.</u>
          <u xml:id="u-90.33" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jakie są roczne potrzeby pożyczkowe państwa na rok 2004? Razem jest to około 165 miliardów zł, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-90.34" who="#komentarz">(Senator Lesław Podkański: Milionów.)</u>
          <u xml:id="u-90.35" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Miliardów. Skąd milionów? Dobrze by było, gdyby to były miliony.</u>
          <u xml:id="u-90.36" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o problemy nauczania i doskonalenia służb medycznych, to problem faktycznie jest ważny, ale też doceniany i przez ministra zdrowia, i przez ministra edukacji. Poza tym fragmentem, którym są rezerwy na staże, są również nakłady na szkolnictwo medyczne różnych szczebli. A nakłady na wyższe szkoły zawodowe to w dużej mierze nakłady na szkoły, w których są kierunki pielęgniarskie, ponieważ nie dość, że musimy nasze pielęgniarki wykształcić; w wielu przypadkach musimy je również dokształcić, aby spełniały wymogi unijne, tak żeby mogły wszędzie swobodnie pracować i żeby nie spotykały ich żadne utrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-90.37" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Przyznam szczerze, że szacowany przez nas podatek od oszczędności w 2003 r. wynosi około 1 miliarda 200 milionów zł - w PIT. A ponieważ całość PIT, któreśmy otrzymali, to około 25 miliardów zł, to proszę policzyć, że jest to całkiem niezły odsetek całości.</u>
          <u xml:id="u-90.38" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o różne rozwiązania kredytowe, to oczywiście je stosujemy, ale na pewno rozwiązaniami, które nie mogą być brane pod uwagę, są te mówiące o kredytach o wyjątkowo obniżonej stopie. Stosuje się takie rozwiązania, ale wymagają one przemyślenia z punktu widzenia ustawy o pomocy publicznej dla przedsiębiorstw. Trzeba z nimi postępować ostrożnie.</u>
          <u xml:id="u-90.39" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli zaś chodzi o możliwość zaciągnięcia przez budżet kredytu w Narodowym Banku Polskim, to jest to wykluczone na mocy ustaw, poczynając od konstytucji. Nie wolno budżetowi państwa zaciągnąć kredytu w Narodowym Banku Polskim. Wolno mu sprzedać papiery skarbowe do Narodowego Banku Polskiego, co czasami robimy, ale nie wolno wziąć kredytu.</u>
          <u xml:id="u-90.40" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Jeżeli chodzi o pytanie pani senator Kurzępy... Tak, omawiałam strukturę środków specjalnych w Ministerstwie Finansów, bo znam je najlepiej, ale gdzie indziej jest podobnie, Pani Senator, bo taki jest wymóg ustawowy. Omówienie dochodów środka specjalnego i wskazanie, na jakie może iść wydatki, mamy na mocy ustawy, wobec czego jest to za każdym razem dostosowane do charakteru jednostki. Wydaje nam się, że po doświadczeniach, jakie miały jednostki, 15% będzie powodowało trudności, ale jest do przejścia, a 40% będzie już, niestety, powodowało destrukcję.</u>
          <u xml:id="u-90.41" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pan senator Borkowski pyta, kiedy w Polsce obniżymy koszty pracy, jakie są priorytety w budżecie. Przede wszystkim priorytety w budżecie są zupełnie wyraźne, bo - może pan senator łaskawie spojrzy - pewne wydatki nie rosną prawie wcale, pozostałe zaś charakteryzują się dużą dynamiką. Do wydatków, o których możemy powiedzieć, że są priorytetowe, należą: bezpieczeństwo, wymiar sprawiedliwości, nakłady na szkolnictwo wyższe, nakłady na kulturę, nakłady na rolnictwo. Te charakteryzują się największą dynamiką. Nie mówię o obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych, bo ta dotacja faktycznie rośnie, ale to jest raczej wymóg niż priorytet pochodzący z wyboru.</u>
          <u xml:id="u-90.42" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Czy markety płacą podatki? Już o tym mówiłam: płacą, wszyscy płacą tak samo.</u>
          <u xml:id="u-90.43" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Skąd pochodzą wpływy z Narodowego Banku Polskiego, starałam się wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-90.44" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Było pytanie o łączne koszty administracji. Trzeba powiedzieć, że koszty administracji w Polsce nie są bardzo wysokie. One są wysokie w relacji do tego, na co byśmy chcieli przeznaczyć pieniądze, i ze względu na to, że tych środków mamy niedużo, ale w porównaniu z innymi krajami nie wyglądają one tak tragicznie. Z kolei kwestia obniżania kosztów pracy związana jest z tym, że jeżeli nie będziemy płacili pieniędzy, składek na PFRON, możemy obniżyć koszty pracy, jeżeli przestaniemy płacić na Fundusz Pracy, możemy obniżyć koszty pracy, jeżeli przestaniemy płacić pełną składkę na FUS, możemy obniżyć koszty pracy, tylko za każdym razem będzie to oznaczało albo konieczność zmniejszenia pewnych określonych świadczeń, albo konieczność zrezygnowania z nich.</u>
          <u xml:id="u-90.45" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pozostaje mi, Panie Marszałku, spełnienie jeszcze jednego zobowiązania: muszę powiedzieć, co działo się z PFRON. Aktualny plan funduszu na rok 2004 wprowadza Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych po pracach Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz po uwzględnieniu wszelkich zmian, jakie miały miejsce w ustawie dotyczącej zatrudnienia osób niepełnosprawnych, czyli tej kreującej fundusz. Wedle stanu prawnego od dnia 1 stycznia 2004 r. mogą występować dopłaty do zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przypadku każdego pracodawcy, jeśli spełnia określone warunki, to znaczy zatrudnia odpowiednią liczbę osób niepełnosprawnych i ma to zgłoszone do biura funduszu, a jednocześnie zatrudnia odpowiednią liczbę osób o różnych stopniach niepełnosprawności i - co ważne - te osoby są w wieku produkcyjnym, nie są w wieku emerytalnym. Takie bowiem zmiany wprowadziła znowelizowana ustawa. To, co stanowiło tylko połowę, część pokrycia kosztów tej nowej regulacji, to, co budżet mógł wygospodarować, czyli 750 milionów zł, dzięki możliwości zwiększenia nakładów wewnątrz funduszu wzrasta do prawie 1 miliarda 100 milionów zł. Budżet również przekazał na rzecz PFRON 155 milionów zł dodatkowej rezerwy, którą wygospodarowano w Sejmie. W ten sposób został przedstawiony i zbudowany nowy plan PFRON, który został państwu przedstawiony w poprawkach Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-90.46" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Ryszard Jarzembowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę jeszcze sekundę poczekać.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Czy ktoś z państwa senatorów, którzy jeszcze nie wykorzystali swojej regulaminowej minuty, chciałby ją wykorzystać?</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Podnosi rękę pani senator Anna Kurska. Ale pani swoją minutę już wykorzystała, więc zapraszam do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Patrzę na listę... Pani senator Staniszewska też już zadawała pytanie.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: Ale ja nie otrzymałam odpowiedzi na dwa pytania.)</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator...</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Panie Marszałku, ja również nie otrzymałam satysfakcjonującej odpowiedzi, tylko bardzo lakoniczną, dlatego...)</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zadaniem pani minister nie jest udzielać odpowiedzi satysfakcjonujących...</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Ale nie lakonicznych.)</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">... bo to jest bardzo względna i ocenna kwestia, ale merytorycznie i rzeczowo odnosić się do podniesionych kwestii, czego pani minister dopełniła. I za to bardzo dziękuję, za te dwie godziny merytorycznej...</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: Ale, Panie Marszałku, ja w ogóle nie otrzymałam odpowiedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SenatorAnnaKurska">Panie Marszałku, przepraszam bardzo, ale nie może pan mówić w ten sposób. Pani minister jednym zdaniem odniosła się do kwestii, którą jest zbulwersowane całe społeczeństwo, więc proszę mnie nie pozbawiać możliwości zadania dodatkowego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pani Senator, zapraszam do dyskusji. W dyskusji także można stawiać pytania, można je rozwijać. Przykładajmy miarę do wszystkiego, co robimy. Zapraszam do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pani senator Staniszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Domagam się odpowiedzi na dwa pytania, które zadałam i do których pani minister w ogóle się nie odniosła.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Halina Wasilewska-Trenkner: Pani Senator, przepraszam...)</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Chodziło o...</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Dobrze, pani minister się odniesie...)</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Chcę przypomnieć...</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Halina Wasilewska-Trenkner: Pani Senator, mam zapisane dwa pytania...)</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Panie Marszałku, można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Sekundę, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SenatorJerzyAdamski">Panie Marszałku, zgodnie z regulaminem pani minister nie musi odpowiadać na wszystkie pytania. Senator może je powtórzyć z trybuny i pani minister może odnieść się do całej debaty. Zapraszam na trybunę. Zgodnie z regulaminem senator ma jedną minutę, a pani senator zadawała pytania przez dwie i pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Halina Wasilewska-Trenkner: Przepraszam, ale...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pani minister chce odpowiedzieć, więc proszę bardzo. Niech będzie zgodnie z wolą pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Najpierw pani senator mówiła o tym, że jeżeli jest 148 milionów zł na komputery, to łatwiej zorganizować przetargi. Ja twierdzę, że przy mniejszej kwocie jest jeszcze łatwiej. To była pierwsza część odpowiedzi, bo pani pytała także, czy można to zrobić do końca kwietnia. Tak, na pewno można to zrobić do końca kwietnia i trzeba to zrobić jak najszybciej. Jak widzę możliwość wydania tych środków? Dokładnie tak, że wszystko pójdzie szybko.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ostatnie pytanie, na które odpowiedziałam, dotyczyło naszego stosunku do podatku VAT od internetu. Pani marszałek kazała mi jednak odpowiadać tylko na pytania związane z budżetem.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: To znaczy pytałam, czy rząd zamierza wystąpić po 1 maja o derogację dla Polski.)</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Pani Senator...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jeżeli pani minister uważa swoją wypowiedź za zamkniętą, to bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: Bardzo mi przykro, Panie Marszałku, że nie dba pan o prawa senatorów.)</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przypominam o warunkach regulaminowych: każdy senator może przemawiać nie dłużej niż przez dziesięć minut, a wnioski, które ma zamiar złożyć, powinny być złożone w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam na mównicę pana senatora Bogusława Mąsiora. Następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#SenatorBogusławMąsior">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#SenatorBogusławMąsior">Zaraz po uchwaleniu przez Sejm budżetu na rok 2004 otrzymaliśmy - zarówno ja, jak i wszyscy inni członkowie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych - wiele wystąpień i pism od wielu instytucji i urzędów, sygnalizujących brak środków na działalność merytoryczną w roku 2004. Jednym z najbardziej alarmujących było wystąpienie Państwowej Inspekcji Sanitarnej z różnych oddziałów, na którą sam fakt wstąpienia Polski do Unii Europejskiej nakłada wiele ważnych, dodatkowych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#SenatorBogusławMąsior">W czasie dyskusji na posiedzeniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych zastanawialiśmy się, czy dyskutować nad budżetami poszczególnych jednostek. I przyjęliśmy rozwiązanie systemowe zawarte w poprawce pierwszej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Wysoki Senacie, zmniejszenie odpisu funduszu specjalnego z 40 do 15% umożliwia sprawne funkcjonowanie szeregu instytucji, których działalność była zagrożona w projekcie sejmowym.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#SenatorBogusławMąsior">Chciałbym również prosić Wysoką Izbę o akceptację poprawki dwudziestej piątej, która dotyczy przekazania środków na Akademię Rolniczą w Krakowie. To nie jest działanie, które ma być pewnym incydentem w finansowaniu uczelni wyższych. Pan senator Dzido był łaskaw mówić o tym, co się nazywa wiarygodnością rządu. Nie ten rząd, ale poprzedni, podejmując decyzję o tworzeniu uniwersytetu w Rzeszowie, chyba w czerwcu 2001 r. zobowiązał się, że szkoły wyższe, które przekażą swoje obiekty na rzecz tworzonego uniwersytetu, otrzymają rekompensatę. Wśród nich była także Akademia Rolnicza w Krakowie. Na dzień dzisiejszy zobowiązanie podjęte przez poprzedni rząd wynosi 36 milionów. Rozwiązanie proponowane przeze mnie i pana senatora Mietłę, zaakceptowane przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych, daje szansę rozwiązania problemu narastającego przez ostatnie trzy lata. Uważamy, że poprzedni rząd obiecał - i tylko obiecał. Chcielibyśmy, żeby nasz rząd zrealizował jego zobowiązania w ramach kontynuacji władzy w Polsce. Jedni obiecują, a nasz rząd niech realizuje. Proszę Wysoką Izbę o przyjęcie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Jerzego Adamskiego, następnym mówcą będzie pan senator Sławomir Izdebski.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">O kolejności decyduje marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#SenatorJerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#SenatorJerzyAdamski">Mam przyjemność już po raz jedenasty uczestniczyć w tworzeniu budżetu państwa. Rokrocznie mówimy, że poprzedni budżet był względny, a ten, który uchwalamy, jest specjalny. To obecna opozycja, poprzednia ekipa rządząca, łudziła nas przez cztery lata, że jej budżety są budżetami nadziei, że są dobre. To nie my stworzyliśmy dziurę budżetową, ale poprzednia ekipa. My tę dziurę budżetową chcemy zmniejszyć.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#SenatorJerzyAdamski">Szanowni Państwo, do opozycji należy zgłaszanie poprawek, które służą - przepraszam za kolokwializm - do rozwalania budżetu. Taka poprawka została w Sejmie zgłoszona. Ze zdziwieniem patrzyłem, jak niektórzy posłowie głosowali za poprawką mówiącą o odebraniu 40% środka specjalnego. Wszystkie komisje zgłosiły propozycje zmian art. 45. Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego również zgłosiła poprawkę zmieniającą ten zapis.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#SenatorJerzyAdamski">Chcę złożyć podziękowania komisji kierowanej przez pana senatora Markowskiego, że wyłączyła z art. 45 między innymi siły zbrojne Rzeczypospolitej, kulturę i dziedzictwo narodowe oraz gry i zakłady wzajemne.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#SenatorJerzyAdamski">Proszę państwa, ja chciałbym zgłosić dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#SenatorJerzyAdamski">Jedna poprawka, którą zgłaszam sam, dotyczy Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej. Podczas obrad Sejmu odebrano prezydentowi 19 milionów 300 tysięcy zł. Są to pieniądze przeznaczone na Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, a także na pałac w Wiśle. Chcę państwu przypomnieć, że poszczególne resorty już maksymalnie zmniejszyły ten budżet. Był to budżet optymalny, budżet przetrwania. Odebranie panu prezydentowi 19 milionów 300 tysięcy zł doprowadzi do tego, że nie zostanie oddane do użytku Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Ten budynek jest już prawie ukończony, brakuje kwoty około 2 milionów 900 tysięcy. Zameczek w Wiśle, jak państwo wiecie, został przekazany prezydentowi przez samorząd. Pan prezydent został zobowiązany do remontu tego obiektu. To pierwsza poprawka.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#SenatorJerzyAdamski">Druga poprawka, zgłaszana w imieniu...</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#SenatorJerzyAdamski">Aha, pieniądze, które zabrano, zostały przeznaczone na drogi. Dlatego zgłoszono poprawkę - jest to poprawka dziewiąta w druku nr 572A. A pieniądze zostały zabrane ze środków na drogę Suwałki - Białystok - Lublin. No więc niech już ta droga będzie budowana, bo była mowa o infrastrukturze. Proponuję tylko, aby to były to pieniądze z zadłużenia zagranicznego, należności i innych operacji zagranicznych. To, Panie Marszałku, pierwsza poprawka.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#SenatorJerzyAdamski">Druga poprawka, którą przedstawiam również w imieniu pani senator Koszady i pana senatora Dziemdzieli, to poprawka przesuwająca pieniądze w ramach służby więziennej. Przesuwamy pieniądze z wydatków bieżących na wydatki majątkowe. Chodzi o dwie inwestycje, czyli rozbudowę Zakładu Karnego w Łęczycy i remont Zakładu Karnego w Garbalinie.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#SenatorJerzyAdamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze poprzeć senatora Sztorca w sprawie tych 10 milionów zł na ochotnicze straże pożarne. Ja chcę tylko państwu przypomnieć, że rok 2004 jest pierwszym rokiem, w którym ochotnicze straże pożarne będą płaciły od zakupów 22% VAT, a więc pieniądze przeznaczone na ochotnicze straże pożarne są o 22% mniejsze niż w ubiegłym roku. Ta kwota 10 milionów zł pozwoliłaby utrzymać wydatki na zakup sprzętu na poziomie z ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#SenatorJerzyAdamski">Mam przyjemność prosić państwa o to, abyście państwo te dwie moje poprawki przyjęli. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Następnym mówcą będzie pan senator Sławomir Izdebski, a chwilę potem pan senator Krzysztof Wawrzyniec Borkowski.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Mam tylko prośbę do państwa senatorów, aby wypowiedzi były zwięzłe. Na liście mówców jest trzydzieści jeden nazwisk, dlatego apeluję o solidarność i szacunek, zwłaszcza dla tych wszystkich, którzy są na końcu listy. Bardzo proszę o zwięzłe wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#SenatorSławomirIzdebski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#SenatorSławomirIzdebski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Przedstawiciele Rządu!</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#SenatorSławomirIzdebski">Ja z kolei mam okazję uczestniczyć już trzeci raz w pracach nad budżetem państwa. Chciałbym powiedzieć, że jest to kolejny rok, kolejny budżet, który pokazuje, jak wielką tchórzliwością w podejmowaniu decyzji cechują się poszczególne ugrupowania i rządy kolejnych kadencji.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#SenatorSławomirIzdebski">Panie Senatorze Adamski, chciałbym panu powiedzieć, że dziura budżetowa nie powstała w ciągu roku, dwóch czy trzech lat.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Czterech lat.)</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#SenatorSławomirIzdebski">Dziura budżetowa powstawała od 1989 r., również wtedy, kiedy rządziły SLD i PSL, w latach 1993–1997 i kolejnych. Dziura budżetowa powstawała przez dwanaście lat i ciągle jest kontynuowana taka spychologia: że to nie my, tylko wy, albo to nie wy, tylko my... A przecież wszystkie ugrupowania od początku do końca - SLD, Unia Pracy, PSL, AWS i przefarbowane dzisiaj Platforma Obywatelska i PiS - wszyscy jesteście odpowiedzialni za to, co się stało w kraju.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#SenatorSławomirIzdebski">Ja przypomnę, Drodzy Państwo...</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#SenatorSławomirIzdebski">Możecie się śmiać, ale to, co dzisiaj powiem... Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy, większość z was cenię i szanuję, ale to, co dzisiaj powiem... Jeszcze przyjdzie taki czas, czego wam nie życzę - śmiejcie się dalej - że te słowa najmłodszego senatora z Samoobrony jeszcze będą wam się śniły po nocach.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#SenatorSławomirIzdebski">Szanowni Państwo! W ubiegłym roku mówiłem bardzo dobitnie, że wszyscy likwidujemy skutki tego, co się dzieje w Polsce. Wtedy powiedziałem bardzo dobitnie, że należy szukać przyczyn i zwalczać przyczyny, a nie skutki, ale oczywiście nikt nie słuchał. Wielka ironia, uśmiechy na twarzach, bo cóż może wiedzieć najmłodszy senator, który nie ma doświadczenia. Ale dzisiaj okazało się, że właśnie senator Izdebski z Samoobrony miał rację. Bo co pokazuje dzisiejszy budżet? Ano, pokazuje to, że w gospodarce mieszkaniowej następuje zmniejszenie nakładów o ponad 17%, w ubezpieczeniach społecznych - zmniejszenie nakładów o ponad 12%, w oświacie i wychowaniu - zmniejszenie nakładów o 34%, w ochronie zdrowia - zmniejszenie nakładów o 7% itd., itd., itd. Można by długo wyliczać. A przecież mówiłem wtedy, Drodzy Państwo, że aby kolejne budżety były syte, trzeba postawić na dwa główne działy, to jest szeroko rozumiane rolnictwo i budownictwo, bo wraz z nimi rozwija się przemysł lekki, ciężki, mała i średnia przedsiębiorczość, powstają miejsca pracy i wpływy do budżetu państwa z tytułu podatków.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#SenatorSławomirIzdebski">Tego oczywiście nikt nie słuchał. Tego nie zrobiono, bo kolejne ekipy rządzące prowadzą dzisiaj politykę wielkiego tatusia, który zniszczył kraj, naszego wielkiego ulubieńca Balcerowicza. Z tego też się śmiejcie! Bo to wy go chronicie i kontynuujecie jego politykę. Powiedzcie teraz wyborcom, tym ludziom, którzy nie mają dzisiaj nawet na chleb, że jest dobrze, że budżet jest dobry! Och, jaka wielka radość! Jaki piękny budżet, jaki syty budżet opracował wicepremier Hausner!</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#SenatorSławomirIzdebski">Ale, Szanowni Państwo, trzeba sobie powiedzieć jedno i obalić pewien mit, żebyście nie mówili, że Samoobrona potrafi tylko krzyczeć, uprawiać jakąś demagogię, a nie proponuje nic w zamian. Przecież już od dłuższego czasu mówimy i dobitnie podkreślamy, co trzeba zrobić w Polsce, aby tę sytuację zmienić. Bardzo dobitnie mówimy, że trzeba zmienić finanse państwa, zreformować finanse państwa, nie tylko finanse publiczne, bo finanse publiczne to są pieniądze podatników, to są różnego rodzaju ulgi, to jest kwestia dawania bogatym kosztem biednych. Taką politykę dalej prowadzicie! A teraz zobaczcie, co się stało w ubiegłych latach, kiedy kolejne rządy w restrukturyzację polskich banków włożyły 3 miliardy dolarów, a sprzedały je za 2,5 miliarda dolarów i mówią, że były z tego zyski! No, ekonomiści, ekonomiści!</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#SenatorSławomirIzdebski">Następna kwestia to 60 miliardów dolarów oszczędności polskich firm, polskiej ludności przejętych przez banki zachodnie. I co? To też nikomu nie przeszkadza! Nikomu nie przeszkadza to, że wpływy i zyski są wyprowadzane za granicę, że dzisiaj te banki, które powinny służyć Polsce i Polakom, wykupują obligacje Skarbu Państwa - za nasze pieniądze - a Skarb Państwa, zgodnie z polityką Balcerowicza oczywiście, wykupuje te same obligacje i jeszcze płaci odsetki! No, Drodzy Państwo, pokażcie mi głupsze rządy!</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#SenatorSławomirIzdebski">I jeszcze jedna kwestia, dotycząca tego, co zostało ostatnio ujawnione w Sejmie, gdy przewodniczący Andrzej Lepper zapytał jednego z wiceministrów finansów, czy to prawda, że 90 t polskiego złota jest zdeponowanych w banku angielskim, i usłyszał: „Nie, Panie Pośle, leży w kilku bankach, a nie w jednym”. Tamci zaciągają kredyty, tanie kredyty, zabezpieczając je naszym złotem, a my, zamiast otrzymywać odsetki, płacimy za jego przechowywanie. Oj, ekonomia, ekonomia!</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#SenatorSławomirIzdebski">Następna sprawa, Szanowni Państwo - żeby nie przedłużać, bo szanuję czas państwa, a każdy by chciał zabrać głos - chcę przedstawić państwu rzeczywiste, realne źródła pieniędzy, z których naprawdę należałoby dzisiaj skorzystać, bo już innego wyjścia w tej chwili absolutnie nie ma. A są to przede wszystkim: rezerwa rewaluacyjna, rezerwa dewizowa, walutowa. Ale nie myślcie sobie, że chodzi o jakieś rozdawnictwo. Absolutnie nie! My domagamy się rozwiązania tylko części rezerwy rewaluacyjnej, która miałaby być skierowana na tworzenie tych rzeczywistych miejsc pracy, na rozwój małej i średniej przedsiębiorczości itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#SenatorSławomirIzdebski">Następna rezerwa to rezerwa walutowa. Dlaczego ta rezerwa, w wysokości 32 miliardów dolarów, jest przechowywana w bankach zachodnich, a nasi ekonomiści zaciągają rocznie kredyty na kwotę 3 miliardów dolarów, kredyty oprocentowane na 15%, 16%, a nieraz i więcej, bo po drodze trzeba czasami jakąś prowizję odprowadzić, nie powiem: łapówkę, bo za to podobno idzie się do więzienia, ale tak się robi w naszej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#SenatorSławomirIzdebski">I teraz ktoś może przyznać mi rację, a może nie, ale musimy również liczyć się z tym, że w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a szczególnie do unii walutowej, pozbawimy się jakby władztwa krajowego nad majątkiem, a przede wszystkim części tych rezerw. Dlatego naprawdę celowe jest, aby część tych rezerw skierować na rynek, bo pieniądz robił, robi i będzie robił pieniądz.</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#SenatorSławomirIzdebski">Panie i Panowie Senatorowie, chciałbym podać jeszcze tylko jeden przykład, bo wiem, że mój czas już się kończy. Chodzi o różnego rodzaju agencje, agendy i fundusze rządowe, które przejadają 40 miliardów zł rocznie. Dam tylko trzy przykłady: są trzy agencje rolnicze, a rolnictwo jest w opłakanym stanie. Jest fundusz budowy autostrad, a w Polsce autostrad się nie buduje. Jest Agencja Rozwoju Przemysłu, a przemysł pada. Dlatego pytam: po co te zbędne twory do dzisiaj utrzymujecie?</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#SenatorSławomirIzdebski">Kończąc, Panie Marszałku, chciałbym jeszcze złożyć na pańskie ręce poprawkę moją i senatora Dzidy, która dotyczy właśnie uszczuplenia i rozwiązania części rezerwy rewaluacyjnej państwa i przeznaczenia jej na lokaty Skarbu Państwa w Banku Gospodarstwa Krajowego, bo tam jest ich miejsce, na rekompensatę wpłaconej do Unii Europejskiej składki w kwocie 6 miliardów zł i, co najważniejsze, na część 32 „Rolnictwo” z przeznaczeniem na dopłaty bezpośrednie dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#SenatorSławomirIzdebski">Wiem, że kończy mi się czas, Szanowni Państwo, więc na koniec powiem tylko tak: Koleżanki i Koledzy, naprawdę pójdźcie po rozum do głowy! Skończcie z tą niszczycielską polityką! Przestańcie słuchać tego - powiem brzydko, choć i tak domyślacie się, o kogo chodzi - ... Balcerowicza. Postawcie na swoją politykę, na zmianę polityki finansowej państwa, bo jeżeli tego nie zrobicie, to skończycie tak, jak skończyły ugrupowania, które poszły na zieloną trawkę. Tak skończył AWS, tak skończyła Unia Wolności. Jeśli będziecie go słuchali, też tak skończycie. I zapamiętajcie sobie moje słowa, żeby nie musiały się one wam śnić po nocach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zarządzam skreślenie słów obraźliwych z wystąpienia pana senatora.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Chcę też powiedzieć, że zaprezentował się pan senator w jednym z wątków jako najmłodszy senator, a ja tymczasem patrzę na twarze pań i naprawdę żadnej pani starszej od pana nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Senator mówił o mężczyznach.)</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#SenatorGenowefaFerenc">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#SenatorGenowefaFerenc">Jeśli można, chciałabym również ustosunkować się w formie sprostowania do wypowiedzi pana senatora. Jeśli dobrze sobie przypominam, nikt w tej Izbie nie śmiał się z poglądów innych senatorów. Jeśli już, to można się nie zgadzać z poglądami, ale nie ze względu na wiek, tylko po prostu ze względu na te poglądy. Ale nie przypominam sobie zdarzenia, żeby ktoś się śmiał z czyichś poglądów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam do mównicy pana senatora Krzysztofa Wawrzyńca Borkowskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Genowefa Grabowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Debatujemy dzisiaj nad niezmiernie ważną ustawą, ustawą budżetową. Licytowaliśmy się tutaj, kto ile razy pracował nad budżetem. Ja też nie należę do najstarszych senatorów, ale już kilka ładnych razy pracowałem nad budżetem, w tej kadencji i w kadencji 1993–1997 r. Śmiem twierdzić, że w całym okresie transformacji, choć budżety były bardzo różne, wszystkie były nastawione nie na rozwój, nie na to, żeby wspierać przedsiębiorczość, wspierać i promować polski eksport, ale były nastawione na stagnację, na przetrwanie i gaszenie pożaru. Tym budżetem znów staramy się ugasić pożar - mówiąc w przenośni - który zgotowali nam kolejarze, a cały czas gdzieś tam strajkują też rolnicy. Kto ile wystrajkuje, tyle ma. I pod różnymi naciskami uchwalamy kolejny budżet, tak jak powiedziałem, niekoniecznie rozwojowy.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Uchwalając ten budżet, powinniśmy się zastanowić. W minionym roku były szczytne hasła, był program „Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca”, który miał zafunkcjonować, miało zmniejszyć się bezrobocie, miały być setki, tysiące miejsc pracy. Jak wiemy, tych miejsc pracy powstało bardzo mało, jest ich niewiele.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Zadawałem już to pytanie pani minister, ale jeszcze raz je zadam: jakie są priorytety tego budżetu, priorytety, które dadzą miejsca pracy, które obniżą koszty pracy? Jeśli przeanalizujemy problem, to zobaczymy, że cena pracy w Polsce jest dzisiaj tak wysoka, że przedsiębiorcom nie opłaca się zatrudniać, nie opłaca się tworzyć miejsc pracy, bo jest PFRON, bo jest ZUS, bo są inne ogromne obciążenia. Dlatego należy się zastanowić, czy chcemy tworzyć miejsca pracy i zmniejszać bezrobocie, czy chcemy po raz kolejny tworzyć budżet, który niekoniecznie będzie rozwojowy.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">W tym budżecie, według mnie, za mało jest również środków na wspieranie i promocję polskiego eksportu, a to jest bardzo ważne. Przecież Polska już za chwilę będzie członkiem Unii Europejskiej, więc jeśli nie będzie ekspansji eksportowej z naszej strony, jeśli nie będziemy promować polskich produktów w Unii, już w tej chwili... Teraz i tak jest zresztą o wiele za późno, bo ta promocja powinna być dużo wcześniej! Powinniśmy promować polskie znaki towarowe od wielu lat! Od wielu lat mówimy o członkostwie w Unii, a ktoś popełnił kardynalny błąd: sprzedał wszystkie znaki towarowe! Sprzedaliśmy wszystkie znaki wódek, sprzedaliśmy wszystkie znaki produktów rolno-spożywczych, które mieliśmy. Tych znaków nie mamy! Możemy dzisiaj tworzyć wspaniałe programy, możemy zabiegać o różne sprawy, ale dziś szynkę Krakus na przykład produkuje się w Stanach Zjednoczonych, pod polskim znakiem. Można by inne produkty wymieniać, wiele produktów. Chcę powiedzieć, że to na pewno jest ogromny błąd. Jest za pięć dwunasta, żeby w jakiś sposób jeszcze wesprzeć, wypromować polski eksport.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I następna sprawa, która zastanawia przy tym budżecie, to wysoka składka, którą będziemy płacić na rzecz Unii Europejskiej. Trzeba zadać sobie pytanie: czy to będzie oznaczało większą absorpcję środków przez polskie przedsiębiorstwa, przez Polaków, czy będzie tylko większa składka? Patrząc dzisiaj, jak funkcjonuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak funkcjonują poszczególne resorty, obawiam się, że Polska będzie jednak tylko płatnikiem netto tej składki i nie będzie absorbować środków z Unii Europejskiej. Póki co średnio jest przygotowany system IACS, który funkcjonuje niedobrze i jest to związane z polityką.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Źle, że w tym kraju stawiamy na jakieś opcje polityczne. Powinniśmy, kiedy zbliża się godzina W - a tą godziną W będzie moment wejścia do Unii Europejskiej - przygotować nasz kraj do Unii Europejskiej, przygotować polskie społeczeństwo, przygotować polskie rolnictwo. W tej godzinie nie powinno być etykiet politycznych. Wszyscy najlepsi fachowcy powinni pracować w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. I nie może być wymiany trzech ministrów rolnictwa! Nie może być wymiany trzech prezesów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa! Nie może być wymiany urzędników aż do poziomu powiatów tylko dlatego, że mają nie tę etykietę polityczną! Tak nie może być! Musimy się kierować ekonomią, musimy się kierować logiką, a tej logiki troszeczkę rządowi naszemu szanownemu zabrakło, zabrakło panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I kontynuując dyskusję nad budżetem, chciałbym powiedzieć, że zabrakło mi tutaj również zapisów, które byłyby rozwojowe, a dotyczyłyby budowy dróg czy autostrad. Owszem, są takie zapisy, one się w jakiś sposób pojawiają, ale zbyt mało środków jest na to przeznaczonych. To autostrady i drogi ekspresowe mogą właśnie stanowić o rozwoju kraju, o rozwoju polskiej gospodarki. W przyszłości, kiedy Polska będzie członkiem Unii, będzie to sprawa bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I wreszcie to, co mówiłem, zadając pytanie pani minister. Otóż, Panie i Panowie Senatorowie - przemawiam do waszej rozwagi - jeśli popatrzymy na ten budżet, to zobaczymy, że w tym budżecie dokonuje się cięć, w wielu przypadkach planuje się oszczędności, a nie ma oszczędności w administracji! Proszę bardzo: Kancelaria Prezydenta buduje, remontuje kolejne pałace, zatrudnia urzędników. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - podobnie. Nawet jeśli chodzi o nasze kancelarie, Sejmu, Senatu, czy nie należałoby się im przyjrzeć? Może wstrzymajmy trzynastki? Może zastanówmy się nad tym, czy kawałka pensji nie przeznaczyć na wsparcie dla biedniejszych, bardziej potrzebujących? Jeśli dalej będziemy analizować budżet, zobaczymy, że są przewidziane odprawy, jest zapisana w budżecie pewna suma na odprawy dla wysokich urzędników. Czy to są dobre rozwiązania, kiedy w kraju jest bieda, kiedy mamy tylu bezrobotnych?</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Sądzę, że nie. I odwołuję się do państwa rozwagi, apeluję, żeby zastanowić się również nad tym, właśnie nad oszczędnościami w administracji. Bo mamy dzisiaj rozbudowane, ogromne urzędy wojewódzkie i urzędy marszałkowskie, mamy też rozbudowane starostwa powiatowe. I jak patrzę, to widzę, że w tych miastach, które były miastami wojewódzkimi, nic się nie zmieniło, tylu urzędników, ilu tam siedziało, tylu siedzi, a nawet doszli dodatkowi, którzy funkcjonują w urzędach wojewódzkich, w urzędach marszałkowskich. Są na to wydatkowane ogromne pieniądze, a czy petent, obywatel, jest lepiej obsłużony? Sądzę, że nie. Wielu obywateli narzeka, wielu stawia pytania, gdzie ze swoją sprawą pójść, wielu czuje się osamotnionych. Tak więc myślę, że te urzędy niekoniecznie dobrze nas wspierają.</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Mamy też takie urzędy jak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - i warto się zastanowić, czy tam też nie dokonać oszczędności - mamy też urzędy takie jak chociażby Główny Urząd Statystyczny i wiele innych, bo przykłady można by mnożyć. Jeśli w kraju jest bieda, to podzielmy tę biedę sprawiedliwie, niech wszędzie będą dokonywane oszczędności, niech wszędzie będą dokonywane cięcia. Myślę, że naprawdę warto się nad tym zastanowić. Pytanie w tej sprawie kieruję do pani minister, do Ministerstwa Finansów, z prośbą, żebyście się państwo nad tym naprawdę zastanowili.</u>
          <u xml:id="u-108.11" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I skoro dzisiaj, stojąc na tej mównicy, dyskutujemy o tym, o czym powiedziałem wcześniej, o drogach i ich rozwoju, to pytam: czy są w Polsce takie starostwa powiatowe, które subwencję drogową przejadają, przeznaczają na pensje, czy takich nie ma? Czy są takie urzędy, które to przejadają? Tak, ja myślę, że są. W związku z tym trzeba się zastanowić, czy potrzeba nam tylu administratorów i takiej administracji, czy też nie. Czy lepiej mieć dobrą drogę, czy kilku urzędników, którzy będą mieć pieczątki?</u>
          <u xml:id="u-108.12" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I ostatnie sprawy, które pozwolę sobie poruszyć. Pierwsza z nich jest związana z zyskami Narodowego Banku Polskiego. Ja myślę, że one są niekoniecznie dostatecznie opodatkowane, więc proponuję dochody z tego tytułu zwiększyć, co znajdzie potwierdzenie w moich poprawkach, i przeznaczyć je na coś innego - na postęp, na rozwój.</u>
          <u xml:id="u-108.13" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">I sprawa ochotniczych straży pożarnych. Gorąco popieram zwiększenie środków na ochotnicze straże pożarne, bo są to instytucje bardzo potrzebne, a w związku z wprowadzeniem w tym roku opodatkowania ich wyposażenia podatkiem VAT środki finansowe będą im bardzo potrzebne. Chcę jeszcze powiedzieć, że te straże pożarne to na wsiach właściwie jedyne ostoje kultury i życia społecznego, to jedyne ostoje, jakie tam pozostały, bo poza tym z wszystkiego polską wieś wyzuto i wszystko jej zabrano. Tylko to tam jeszcze pozostało, a nawet to chce się zabrać. W związku z tym gorąco popieram - i do tego samego, do udzielenia swego wsparcia, namawiam państwa senatorów - tę grupę, która jest za tym, żeby straże pożarne otrzymały te większe środki itd.</u>
          <u xml:id="u-108.14" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Proponuję też w swoich poprawkach zwiększyć środki na programy regionalne, na rozwój regionalny, przesuwając je z administracji różnych szczebli. Skoro mamy sejmiki wojewódzkie, skoro mamy starostwa powiatowe, to dajmy im trochę środków, żeby mogły one dobrze funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-108.15" who="#SenatorKrzysztofBorkowski">Kończę już, z uwagi na czas, na to, że inni senatorowie też chcą przemawiać. Bardzo dziękuję i bardzo państwa senatorów proszę o poparcie moich poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję i gwoli sprostowania chcę powiedzieć, że sprawa trzynastki jest spóźniona, bo pan senator trzynastkę otrzymał pod koniec grudnia. Być może pan tego nie zauważył, ale w każdym razie senatorowie to już otrzymali. Tak więc apel jest spóźniony.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Borkowski: Ja w ogóle nie biorę pieniędzy.)</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam na mównicę panią senator, profesor Genowefę Grabowską. Następnym mówcą będzie pan senator Andrzej Wielowieyski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Najpierw krótka uwaga generalna dotycząca konstrukcji budżetu i potrzeb z nim związanych. Wiadomo, iż w każdym państwie potrzeb jest zawsze więcej niż środków na ich zaspokojenie, ale ja chciałabym wskazać, że w tym roku także sytuacja międzynarodowa generuje potrzeby dotyczące tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Zdziwiliśmy się wszyscy, iż Polska ma takie zaległości w płaceniu składek organizacjom międzynarodowym. Te zaległości są ogromne. Ale nie możemy sobie na coś takiego pozwolić z uwagi na prestiż państwa, na miejsce i rolę Polski na arenie międzynarodowej. Chcę przypomnieć, że na koniec tego roku zadłużenie z tytułu składek wyniesie prawie 160 milionów zł. To nie bierze się z tego, iż wzrosła wysokość składek w organizacjach międzynarodowych, ale z niekorzystnych relacji kursu złotego do kursu walut obcych. Jest to więc problem nie do przeskoczenia w skali parlamentu, problem zewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Kolejny problem, który generuje zwiększone wydatki, to potrzeba zabezpieczenia tego, co polskie, za granicą, a wiąże się to z atakami terrorystycznymi i z koniecznością zabezpieczenia placówek dyplomatycznych. To generuje ogromne koszty, ale pieniądze na to muszą się w budżecie znaleźć, mimo iż do tej pory, w kolejnych budżetach, środki na to nie były przeznaczane, ale było tak dlatego, że wcześniej zagrożenie bezpieczeństwa polskich misji, polskich pracowników nie występowało w aż takim wymiarze.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Na dwóch przykładach chcę pokazać, że mimo tej mizerii obserwujemy w niektórych dziedzinach, szczególnie bliskich Senatowi, wzrost nakładów. Otóż chcę podkreślić, iż w tym budżecie zwiększono kwotę na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą i pomoc dla nich. Dla Senatu jest to niezwykle ważne, bo oprócz tego, że w naszej gestii pozostaje określona kwota na ten cel - a jest to 50 milionów zł, czyli o niemal 10% więcej niż było w budżecie ubiegłorocznym - to wzrasta również o ponad 10%, bo aż o 13%, kwota przeznaczona na wydatki na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą i pomoc dla nich, będąca w gestii Ministerstwa Spraw Zagranicznych. A więc możemy być względnie zadowoleni - bo na pewno jeszcze nie usatysfakcjonowani - iż pieniądze na ten cel będą większe.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Teraz przejdę do szczegółów - powiem o kilku poprawkach, które w druku senackim mają już nadane określone numery.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Chcę zwrócić uwagę państwa senatorów na poprawkę dwudziestą drugą i poprosić o poparcie jej. Jest to poprawka dotycząca przeznaczenia środków na rozbudowę portu lotniczego w Katowicach-Pyrzowicach. A proszę o to nie dlatego, iż jest to poprawka regionalna - bo ona nie jest regionalna, jest to raczej poprawka ważna dla całego kraju - ale dlatego, iż port lotniczy w Katowicach-Pyrzowicach dysponuje szczególnymi warunkami geograficznymi i klimatycznymi. Chodzi o to, że jest to lotnisko awaryjne dla wielu polskich portów lotniczych, takich jak w Krakowie czy w Warszawie, w których często na przykład mgła uniemożliwia przyjmowanie samolotów na lotniskach. W Katowicach-Pyrzowicach tego problemu nie ma, bo teren tam jest płaski, port jest wysoko położony, nie ma tam mgieł. Warto więc tam inwestować, warto rozwijać ten port lotniczy, bo będzie on służył nie tylko tej dużej - dwunastoprocentowej w skali polskiej populacji - aglomeracji śląskiej, ale będzie też służył całemu krajowi. Powiem nawet więcej: po wejściu do Unii Europejskiej będzie on mógł przyjmować także te samoloty, statki powietrzne - bo to jest oficjalna nomenklatura - które powinny lądować po południowej stronie Tatr. A więc jest to naprawdę ważna sprawa. Zwłaszcza po naszym wejściu do Unii Europejskiej, kiedy zacznie u nas obowiązywać tak zwana zasada otwartego nieba, posiadanie możliwości komunikacyjnych, posiadanie portu lotniczego służącego miejscowej ludności, ale także zagranicznym inwestorom - którzy muszą, kontaktując się z tak dużą aglomeracją, mieć dobre połączenie - będzie bardzo ważne. Dlatego prosiłabym, aby nie patrzeć na tę poprawkę jak na poprawkę regionalną, ale by spojrzeć na nią w szerszym kontekście, jako na poprawkę ważną dla całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Chcę odnieść się także do kwestii, która dzisiaj stała się zarzewiem wstępnej dyskusji, wywołanej przez pana senatora Piwońskiego, a później podjętej przez panią senator Liszcz, a jest to kwestia dotycząca usytuowania w budżecie inwestycji z dziedziny nauki. Dlaczego wskazujemy, iż konkretne kwoty powinny iść na konkretne inwestycje także wtedy, gdy ich koszty są generalnie pokrywane przez budżet resortu nauki i szkolnictwa wyższego? Byłoby cudownie, gdyby na wszystkie inwestycje rozpoczęte - podkreślam: rozpoczęte - wystarczyło pieniędzy, ale tak nie jest. A są inwestycje rozpoczęte i one muszą być dokończone - to jest przecież zgodne z logiką budowy, bo jeśli budujemy krócej, jeśli budujemy szybciej, to wtedy po prostu jest taniej. Zrozumiałe jest, że ministerstwo otrzymujące określoną kwotę ma też własne priorytety, ale nasze poprawki nie idą, proszę państwa, w kierunku uszczuplenia decyzyjności ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego. My nie uszczuplamy budżetu ministra, ale go powiększamy dzięki naszym poprawkom, przesuwając środki z innych działów właśnie do tego działu, a jednocześnie mówimy: Pani Minister, proszę wziąć pod uwagę, że jako parlament chcielibyśmy zakończyć tę inwestycję i więcej nie spotykać się z wnioskami w tej sprawie. I to jest racjonalne.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Kierując się takim właśnie rozumowaniem, chciałabym prosić państwa o poparcie poprawki dwudziestej czwartej, dotyczącej zakończenia prac budowlanych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Proszę o to nie dlatego, że to jest wydział, na którym pracuję, lecz dlatego - a mówię to bez przekory, proszę państwa - że w roku 1994 budynek wydziału prawa został odebrany temu uniwersytetowi na rzecz kościoła. Uniwersytet stracił ten budynek w drodze decyzji administracyjnej, bez jakiejkolwiek rekompensaty, bez niczego. Tak więc to nie jest żądanie, by otrzymać coś ponad to, co się miało, lecz zwykłe, sprawiedliwe podejście do sytuacji, skoro państwo zabrało ten budynek uniwersytetowi i pozostawiło wydział bez jakiejkolwiek możliwości funkcjonowania. Ponadto aż 70% środków zaangażowanych w inwestycję było środkami własnymi uczelni, a do autentycznego zamknięcia tej budowy potrzeba niewielkiej kwoty, kwoty 5 milionów zł. Po zakończeniu tego ten uniwersytet już nigdy wniosku w sprawie tej inwestycji nie złoży i ręki po nic nie wyciągnie. Dlatego też, proszę państwa, ośmielam się apelować o to, aby to, co zabrano uniwersytetowi w drodze decyzji administracyjnej - i to nie dwustopniowej, lecz jednostopniowej, bo zrobiła to komisja regulacyjna, w ramach relacjach między państwem a kościołem - chociaż w minimalnej części zostało teraz zrekompensowane. A Wysoka Izba będzie mogła mieć satysfakcję, że naprawiła błąd, który wkradł się, kiedy komisja regulacyjna w sposób jednostronny zabrała ten budynek. Ponieważ jednak są pewne wątpliwości co do źródła finansowania wskazanego w tej poprawce dwudziestej czwartej, chcę złożyć w imieniu senatorów wnioskodawców, którzy przedłożyli ją Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, poprawkę wskazującą inne źródło finansowania, tak by nie uszczuplać tego, o czym była mowa. Bardzo gorąco proszę państwa senatorów o poparcie w tej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Informuję, że w tak zwanym międzyczasie do protokołu swoje przemówienia złożyli senatorowie: Zbigniew Piwoński, Tadeusz Bartos i Zbigniew Kruszewski.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam na mównicę pana senatora Andrzeja Wielowieyskiego, wicemarszałka Senatu pierwszej kadencji. Następnym mówcą będzie pan senator Andrzej Jaeschke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Czy chcemy, czy nie chcemy, debata nad budżetem musi być debatą nad stanem państwa, a stan państwa jest taki, że gospodarka się rozwija - wprawdzie z trudem i boleśnie, ale przecież się rozwija - modernizuje, dostosowuje do wymogów rynku unijnego, staje się sprawniejsza i bardziej konkurencyjna. Chwała za to polskim przedsiębiorcom i pracownikom. I o tych zagadnieniach rozwoju, a zwłaszcza o problemach bezrobocia, musimy pamiętać podczas omawiania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Z kolei finanse publiczne po prostu toczą się po równi pochyłej, ku bankructwu. Ekonomiści głoszą i alarmują, że dług publiczny rośnie znacznie ponad możliwości Polaków, ale politycy wolą o tym nie mówić. Mało było o tym w naszej dyskusji. Dyskusje budżetowe w większości dotyczą szczegółów, różnych przesunięć, ale mało kto pyta o to, w jaki sposób, z jakich pieniędzy będziemy pokrywać deficyt finansów publicznych, w sytuacji gdy - uwzględniając zadłużenie samorządów, funduszy, agencji itd. - znacznie przekraczamy 50 miliardów zł, bo to już nie jest 45 miliardów zł tylko budżetu centralnego, i przekraczamy znacznie 6% PKB, zbliżając się, jeśli chodzi o zadłużenie państwa, do konstytucyjnej granicy 60% PKB. Ale, Wysoka Izbo, to nie jest najgorsze, ponieważ ostatecznie możemy przekroczyć ten limit konstytucyjny - zdarzają się takie wykroczenia - a nawet, jeśli będzie trzeba, może zmienimy konstytucję w tym zakresie. Tak, to też można zrobić.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Istotnym problemem jest jednak to, że zbliżamy się do przerażającej granicy, kiedy nie będziemy w stanie od kogokolwiek pożyczyć brakujących pieniędzy, a mówiąc fachowo i elegancko: kiedy budżet utraci płynność. Wiemy przecież - naprawdę to wiemy, nie zamykajmy na to oczu - jak to wyglądało u naszych sąsiadów. W takich sytuacjach po prostu zawiesza się emerytury, nie płaci się budżetowcom, przez długie miesiące nie płaci się zasiłków albo ciągle płaci się z opóźnieniami. A zwracam uwagę na to, że kraj, o którym mówię, ma ropę i w końcu dzięki ropie mógł pokryć ten deficyt. No a my ropy nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">W załączniku nr 3 - i teraz będzie sprawa kluczowa - do którego mogą państwo zajrzeć, mamy pełne zapotrzebowanie, duży popyt na pożyczki. To już nie jest te czterdzieści parę miliardów czy, razem z innymi sektorami, pięćdziesiąt parę miliardów. To jest odnotowane w załączniku nr 3. Tu musimy zdobyć 146 miliardów 500 milionów zł, żeby zarządzać długiem i mieć na bieżące spłaty, bo to się ciągle odnawia. W ubiegłym roku to było 116 miliardów zł, dzisiaj to jest 146 miliardów zł, a z tymi zadłużeniami samorządów, fundacji, różnych funduszy itd. to jest około 180 miliardów zł. Jeżeli w ten sposób będzie się kształtował, że tak powiem, deficyt, to prawdopodobnie w przyszłym roku będziemy tu potrzebować 250 miliardów zł albo i więcej. Skąd, powtarzam: skąd wziąć na to pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Belgia czy Włochy mogą mieć zadłużenie powyżej 100% PKB, ale to są kraje wielokrotnie bogatsze od nas, mające wielokrotnie większe oszczędności, i im nie grozi katastrofa z tego powodu. A nam rzeczywiście grozi.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Wicepremier Hausner w czasie grudniowej debaty w Sejmie, miesiąc temu, powiedział, że jego zdaniem wydatki budżetu powinny być o 3 miliardy zł mniejsze. Zgadzam się, to jest bliskie prawdy. A nawet powiem, że chyba powinny być mniejsze. Ale coś, co naprawdę mogłoby nas uratować, to blokada wydatków budżetu na poziomie 2003 r. Przypominam, że niestety powinniśmy zrobić taką blokadę i zapłacić za skandaliczne zerwanie w ubiegłym roku tej kotwicy Belki, bo z tego powodu, a także z powodu błędów w planowaniu funduszu płac - bo pomylono się co do wysokości przewidywanej inflacji - zmarnotrawiliśmy w 2003 r., na skutek złego budżetowania, od 3 do 4 miliardów zł. Taka jest rzeczywistość, proszę państwa, to jest konkret i za to musimy zapłacić. Ale obawiam się, że to kontynuujemy i że teraz będzie to samo. Bo popatrzcie państwo, jak wygląda wzrost wydatków w stosunku do zeszłego roku: w zakresie świadczeń na rzecz osób fizycznych wydatki rosną o 7,5%, w zakresie wydatków majątkowych - o 14,5%, w zakresie jednostek budżetowych - o 13%, co zresztą jest wyliczone nadmiernie, dlatego że są zmiany w finansowaniu służby skarbowej, a trzeba uwzględnić także propozycję komisji finansów, która zmniejsza to o miliard, czyli wydatki wzrosną około 8%, 8–9% w stosunku do ubiegłego roku, w sytuacji grożącego nam bankructwa. Jest to, proszę państwa, lekkomyślny budżet wydatków, choć w dużej mierze uzasadnionych - bo najczęściej te wydatki są naprawdę bardzo uzasadnione, tylko że nie ma na nie pokrycia. Czerpiemy z rynku krajowego, czerpiemy z rynku zagranicznego, chcemy wziąć prawie 10 miliardów ze środków zagranicznych. To jest kapitał portfelowy, bo naszych oszczędności nie starcza, a ten kapitał jest wrażliwy, płochliwy, niespokojny, i trzeba będzie straszliwie uważać, żeby przypadkiem się nie przeraził i nie uciekał nadmiernie szybko.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">I jeszcze dwie uwagi. Pamiętajmy, że każdy 1 miliard zł większego deficytu w tym roku to 500–600 milionów zł wyższego kosztu obsługi długów w następnym roku, a to stanowi od razu niesłychanie mocne obciążenie. Pamiętajmy też, że nie potrafimy i nie będziemy mieli prawa przekonywać społeczeństwa do koniecznych ograniczeń wydatków, zawartych również w tak zwanej zielonej księdze Hausnera, nie będziemy mogli tego zrobić. Chcemy na przykład zarobić w ciągu najbliższych miesięcy przeszło 1 miliard zł na ZUS. Nie zrobimy tego, jeżeli nie będziemy inaczej budżetować, nie ograniczymy wydatków budżetowych, wydatków administracyjnych. Bez tego naprawdę nie ma podstaw do tego, żeby żądać ograniczenia świadczeń socjalnych, przed czym stoimy. Powtarzam: akceptując budżet z tymi założeniami, ryzykujemy poważne zagrożenie płynności budżetowej może nawet już w pierwszym półroczu, a na pewno w roku 2005, albo stoimy przed alternatywą znacznie większego, kilkunastu miliardowego obcięcia budżetu. Chodzi o ten limit, o te 60% PKB. Będzie to oczywiście oznaczać wielki gniew społeczny, a także, co jest zrozumiałe, grozić recesją.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Tak więc w imieniu Unii Wolności stwierdzam, że tego budżetu popierać nie można i ostrzegam siebie i nas wszystkich, ażebyśmy wyciągnęli z tego praktyczne wnioski. Chociażby w trakcie wykonywania tego budżetu trzeba rzeczywiście te parę miliardów złotych zaoszczędzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz głos zabierze pan senator Andrzej Jaeschke.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam, Panie Profesorze.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Następnym mówcą będzie pan senator Władysław Mańkut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Chciałbym zacząć nie od tego, od czego jeszcze parę minut temu zamierzałem zacząć, bo uważam, że treści i formy wystąpienia senatora Izdebskiego nie można pozostawić bez odpowiedzi. Zastanawiałem się, jak na to zareagować, żeby nie zbliżyć się za bardzo do poziomu dyskursu, który został przez pana senatora Izdebskiego zaproponowany. I powiedziałbym tak: Kasandra przeszła do historii tragedii greckiej, a wystąpienie pana senatora Izdebskiego niewątpliwie przejdzie do historii tragifarsy parlamentarnej. Nie mówię już o tym, że drastycznie zaniżyło ono stosowany i praktykowany w tej Izbie od paru lat poziom dyskusji politycznej. Ale być może wpłynęły na to obecność kamer telewizyjnych i ogólnopolska transmisja.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Zajmuję się w Senacie, jak państwo wiecie, przede wszystkim sprawami wymiaru sprawiedliwości. I wypada mi się zgodzić z wystąpieniem czy z fragmentem wystąpienia pani minister, w którym stwierdza, iż wymiar sprawiedliwości jest jednym z priorytetowych elementów tego budżetu. Z zadowoleniem wyrażam opinię, którą wyrażaliśmy już wszyscy na posiedzeniu komisji, że ten budżet, jeżeli chodzi o wymiar sprawiedliwości, jest dobry. Właściwie są rozłożone priorytety również wewnątrz tego budżetu. W pierwszym roku gros środków poszło na wymiar sprawiedliwości w kontekście sądownictwa, co w połączeniu z upraszczającymi procedury aktami prawnymi, które przyjęliśmy w Wysokiej Izbie, doprowadziło już dzisiaj do tego, że w wielu sądach sędziowie sądzą na dwie zmiany, że zaczyna poprawiać się baza lokalowa, jak również do tego, że w tym roku - wierzymy tym statystykom - zatrzymano proces rozwarstwienia między liczbą rozpatrywanych spraw a napływem nowych spraw; w drugim roku zwiększono środki na system penitencjarny, na więziennictwo, i my też braliśmy w tym udział. W tym roku zaś, przy relatywnie dobrym budżecie, priorytet ministerstwa dotyczy przede wszystkim prokuratury. I wypada się zgodzić z tą koncepcją. Z zadowoleniem skonstatowaliśmy na posiedzeniu komisji, że podstawowe potrzeby wymiaru sprawiedliwości są zaspokojone, co nie znaczy, że nie można jeszcze czegoś w tej materii zrobić.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#SenatorAndrzejJaeschke">My jako Komisja Ustawodawstwa i Praworządności zajęliśmy się w tym roku przede wszystkim sprawą więziennictwa. Odbyliśmy dwie wizyty studyjne, dwa wyjazdowe posiedzenia komisji; jedno było w Małopolsce, drugie na Pomorzu. Dobrze zapoznaliśmy się z problemami wymiaru sprawiedliwości. Dlatego też, Szanowni Państwo, problemy, z którymi więziennictwo przybyło na posiedzenie naszej komisji, są nam znane i te poprawki, które zgłosiliśmy - część z nich została uwzględniona, a część nie - są przez wszystkich członków naszej komisji w pełni aprobowane.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Wiem, że do głosu jest zapisana i za chwilę będzie przemawiać pani senator Serocka, bardzo zaangażowana w problematykę wymiaru sprawiedliwości. Zorganizowała ona wielką konferencję poświęconą systemowi probacji. I w związku z tym poprawkę pierwszą, dotyczącą tego, co łączy się z zachowaniem środka specjalnego w gestii Ministerstwa Sprawiedliwości, zostawiam jej, jeżeli pozwoli, do szerszego omówienia, bo pewnie będzie to chciała zrobić.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Chciałbym za to przez chwilę poświęcić uwagę dwom innym poprawkom.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Jedna z nich dotyczy zmian wewnątrz budżetu Ministerstwa Sprawiedliwości, a więc jest to poprawka, która nie okrada, w cudzysłowie, innych grup społecznych, zawodowych czy instytucji, lecz tylko dokonuje wewnętrznego przesunięcia. Otóż my mamy pełną świadomość, ja też mam tę świadomość, że pieniądze wydatkowane w więziennictwie, w systemie penitencjarnym są wydatkowane lepiej, niż można się spodziewać. Doświadczenia związane z oddaniem więzienia w Piotrkowie Trybunalskim pokazują, że za te same pieniądze zrobiono więcej, niż zakładano. To dowodzi, że pieniądze tam lokowane na pewno nie są marnowane.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Dlatego też ośmielam się prosić w imieniu swoim, wszystkich członków komisji oraz innych podpisanych senatorów o rozpatrzenie jeszcze raz wniosku o przeniesienie z wydatków bieżących na wynagrodzenia 7 milionów 500 tysięcy zł, w celu zorganizowania jeszcze dwustu sześćdziesięciu etatów. Pozwoli to rozwiązać czy rozpocząć rozwiązywanie najgorszego w tej chwili problemu służb penitencjarnych: problemu dwóch milionów nadgodzin, za które albo trzeba zapłacić, albo które trzeba oddać. A jak to może wpływać na system realizacji zadań służb penitencjarnych, nie muszę państwa senatorów przekonywać. Mówiąc pół żartem, pół serio, ponieważ pod projektem podpisali się senatorowie z Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, jestem dobrej myśli. Wszystkich państwa proszę o poparcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#SenatorAndrzejJaeschke">I wreszcie ostatnia sprawa. Jest to kwestia związana z Instytutem Pamięci Narodowej. Otóż senator Markowski ku mojemu dużemu zadowoleniu poinformował, że Senat zatrzymał moim zdaniem niedobrą praktykę poszukiwania oszczędności budżetowych w różnego typu instytucjach, które są z różnych powodów, jak to zawsze bywa, nielubiane, że tak powiem, z prawa, z lewa i ze środka. I za to tej komisji chwała.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#SenatorAndrzejJaeschke">Ja zaś chciałbym powiedzieć, że Komisja Ustawodawstwa i Praworządności większością głosów przyjęła poprawkę polegającą na tym, aby zwiększyć wydatki Instytutu Pamięci Narodowej nie w ogóle, ale na bardzo konkretny cel. Tym celem jest utworzenie oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie. Interpretacja prawnicza mogłaby być bardzo prosta: otóż ustawa nakazuje utworzyć oddział Instytutu Pamięci Narodowej tam, gdzie jest sąd apelacyjny. Inna interpretacja, bardziej społeczna, brzmiałaby tak: trzeba umożliwić osobom, z reguły w wieku bardzo podeszłym, możliwość bliższego kontaktu z tym instytutem. Przecież wydaje on ogromną liczbę zaświadczeń, potwierdzeń, przejął zadania Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Moja interpretacja jest jednak inna i prosiłbym, żeby każdy z państwa senatorów rozważył to we własnym sumieniu. Ja osobiście uważam, że powstanie tego oddziału jest pewnym elementem racji stanu państwa polskiego. Nie chcę bardziej rozwijać tego tematu, ale w sytuacji narastających czy funkcjonujących poza zachodnią granicą naszego kraju pewnych prób weryfikowania historii albo jej relatywizowania powstanie placówki na tym terenie byłoby moim zdaniem niezmiernie potrzebne, tym bardziej że Rada Miasta Szczecina przy pełnym poparciu klubu SLD przekazała instytutowi gmach na własność. Pieniądze, które proponujemy w poprawce, mają iść na szybkie przystosowanie tego budynku do jego funkcji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Władysława Mańkuta. Następnym mówcą będzie pan senator Janusz Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddaję przewodnictwo panu marszałkowi Kutzowi.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Kazimierz Kutz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#SenatorWładysławMańkut">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#SenatorWładysławMańkut">Na początku, trochę śladem poprzednich wypowiedzi, szczególnie tych dwóch bardzo płomiennych, które wygłoszono z tej trybuny, chciałbym stwierdzić, że nie należy się odnosić, przynajmniej do ostatnich konstrukcji budżetu, jak do budżetów nastawionych głównie albo wyłącznie na tak zwane gaszenie pożarów. Oczywiście nie ulega wątpliwości, że mamy gospodarkę zbyt słabą, a może i zbyt słabe państwo, żeby przeznaczać na działania proinwestycyjne, proeskportowe tyle środków, ile należałoby kierować, aby państwo rozwijało się szybciej. Nie ulega jednak także wątpliwości, że w obecnej konstrukcji budżetu widoczne są tendencje prorozwojowe. Osiągnięty przyrost budżetu za rok miniony, przyrost PKB powyżej 3,5% i założony na rok bieżący ponad pięcioprocentowy przyrost produktu krajowego brutto upoważniają do takiego stwierdzenia, a także do myślenia w kategoriach pozytywnych o tym, co Wysoka Izba powinna przyjąć jako rozwiązania ostateczne w budżecie na rok 2004.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#SenatorWładysławMańkut">Myślę, że postawa Janosika, jaką zaprezentowali niektórzy parlamentarzyści podczas obrad Sejmu w końcówce ubiegłego roku, nie może być zaakceptowana przez naszą Izbę. Byłoby to samobójstwo budżetowe. Wiemy o tym, wiedzą o tym również ci parlamentarzyści, którzy tę poprawkę zaproponowali i którzy - niezupełnie z ubolewaniem - zreflektowali się później, że być może był to błąd. Chcę głęboko wierzyć, że był to tylko błąd, a nie działanie z premedytacją.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#SenatorWładysławMańkut">Króciutko o jeszcze jednej sprawie, o której była już dzisiaj mowa. Przewodniczący Jerzy Markowski powiedział o nakładach na infrastrukturę kolejową. Myślę, że powinniśmy zwrócić uwagę na fakt, że w tym właśnie budżecie założono wyraźny wzrost środków na inwestycje w szeroko rozumianym transporcie kolejowym. Jeżeli dodamy do tego fakt, iż wartość środków, które chcemy przeznaczyć na inwestycje w tym obszarze, przekracza możliwość rocznej czy nawet dwuletniej produkcji naszych zakładów, to świadczy to nie tylko o dobrej woli, ale także o myśleniu o dalszych perspektywach, o widzeniu potrzeb związanych z tym obszarem i tą gospodarką, z transportem kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#SenatorWładysławMańkut">Niezależnie od tych kwestii pragnę wyrazić obawę, czy wpisane do ustawy budżetowej duże obciążenie Agencji Nieruchomości Rolnych nie spowoduje zmniejszenia możliwości realizacji jej zadań, zarówno ustawowych, jak i statutowych, które są ukierunkowane na byłych pracowników państwowych gospodarstw rolnych, stadnin koni, ośrodków hodowli zarodowej i rodziny tych pracowników. Na początku minionej dekady, na początku lat dziewięćdziesiątych ponieśli oni największe konsekwencje zmian w gospodarce Rzeczypospolitej, oni i całe rolnictwo indywidualne. Myślę i wierzę w to, że resorty finansów i skarbu państwa podejmą działania, które umożliwią pozytywne rozstrzygnięcia w tej sprawie, niezależnie od tych dużych obciążeń.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#SenatorWładysławMańkut">Chciałbym jeszcze wesprzeć tych kolegów senatorów, którzy mówili o potrzebie zwiększenia środków na ochotnicze straże pożarne. Proszę państwa, wczorajszy dzień, z uwagi na tak tragiczny wypadek, który wydarzył się na drodze koło Miłomłyna, powinien zachęcić nas do pozytywnego głosowania w tej sprawie. Oto w samochodzie spaliły się żywcem trzy osoby - być może tylko dlatego, że ochotnicza straż pożarna, która przyjechała, miała niedoskonały sprzęt i nie mogła uratować tego samochodu. Takich przypadków może być więcej. Myślę, że każde ludzkie istnienie, które udałoby się uratować przez zwiększenie nakładów na straże pożarne, powinno nas skłonić do zastanowienia się i pochylenia się nad tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#SenatorWładysławMańkut">Szczegółowo odniosę się teraz do kwestii, które dotyczą zmian czy też przesunięć, czyli do propozycji poprawki budżetowej w części 85. Chodzi o zwiększenie nakładów na bardzo ważny, powiedziałbym, wręcz unikatowy obszar gospodarczy, czyli Żuławy Wiślane. W propozycji budżetowej na rok bieżący nakłady na subwencje i dotacje zmniejsza się o połowę w stosunku do roku ubiegłego. Pragnę wspólnie z panami senatorami Kozłowskim, Lorenzem i Pietrzakiem zaproponować ich zwiększenie, nie o taką wartość, jak w roku ubiegłym, ale przynajmniej o 3 miliony, żeby niezbędne działania w zakresie ochrony tego bardzo ciekawego obszaru, na którym znajduje się unikatowy zabytek klasy światowej, Kanał Elbląski z XIX wieku, mogły być realizowane z większym powodzeniem. Proszę o poparcie tej poprawki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Głos zabierze senator Konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#SenatorJanuszKonieczny">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Szanowni Przedstawiciele Rządu!</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#SenatorJanuszKonieczny">Budżet państwa, którym dzisiaj zajmuje się Wysoka Izba, został szczegółowo przeanalizowany przez wszystkie senackie komisje. Na postawie dyskusji, jaka odbyła się na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, a także Komisji Nauki, Edukacji i Sportu mogę z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że chociaż jest to budżet trudny, to zaspokaja on podstawowe potrzeby państwa, a także stabilizuje jego rozwój. Omawiany dzisiaj budżet odzwierciedla najważniejsze sprawy związane z rozwojem naszego kraju. Z jednej strony ogranicza pewne wydatki, a z drugiej - wspiera te dziedziny, które decydują o szybkim rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#SenatorJanuszKonieczny">W minionym 2003 r. nastąpiło wiele pozytywnych zmian w polskiej gospodarce, chociaż nie zawsze jest to odczuwalne. Szczególnie mam na uwadze ciągle wysokie bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#SenatorJanuszKonieczny">W przedłożeniu sejmowym w budżecie przewidziano zwiększenie środków finansowych na obronę narodową i bezpieczeństwo publiczne. Chociaż nie są to wielkości do końca satysfakcjonujące, szczególnie instytucje powołane do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, to widać ogromny wysiłek, jaki w tym względzie uczyniono.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#SenatorJanuszKonieczny">Zagadnienia te są szczególnie bliskie senackiej Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, która na swoim ostatnim posiedzeniu przyjęła stanowisko w sprawie sytuacji materialnej funkcjonariuszy i pracowników Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. Musi następować dalsze wzmocnienie komend powiatowych Policji i Państwowej Straży Pożarnej oraz komisariatów, a także Straży Granicznej. To właśnie tam powinny być kierowane większe środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#SenatorJanuszKonieczny">Szczególnie ważnym dla mnie problemem jest finansowanie straży pożarnych, zarówno Państwowej Straży Pożarnej, jak i ochotniczych straży pożarnych. Jestem niezmiernie wdzięczny wszystkim państwu senatorom, którzy dzisiaj tak ciepło wypowiadali się z tej trybuny o ochotniczych strażach pożarnych. Jestem wiceszefem zarządu głównego związku, więc tym bardziej mnie to cieszy. Dziękuję serdecznie. Jestem przekonany, że nie muszę państwu senatorom wyjaśniać, jak ogromną rolę w naszym życiu w wielu środowiskach odgrywają ochotnicze straże pożarne. Nikomu nic nie ujmuję, ale z całą pewnością dzisiaj bardzo trudno byłoby wskazać drugą taką organizację, która chcąc działać, sama tworzy dla siebie bazę do działania, a następnie bezinteresownie ratuje życie i mienie naszego społeczeństwa, wymagając jedynie, a właściwie, jeśli mówić szczerze, prosząc o zapewnienie nieodzownego sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#SenatorJanuszKonieczny">Nasuwa się pytanie, czy to są zbyt duże wymagania. Budżet w przedłożeniu sejmowym przewiduje 10 milionów zł dla ochotniczych straży pożarnych, które w swoich szeregach zrzeszają ponad siedemset tysięcy strażaków. W świetle obłożenia od 1 stycznia tego roku strażaków państwowych i ochotników podatkiem VAT byłaby to ogromna pomoc nie tylko dla Związku OSP, ale także dla samorządów gminnych. Przyznane przez Sejm środki znalazły się w budżecie ministra spraw wewnętrznych i administracji. Po zapoznaniu się z propozycjami poprawek widzę jednak, że strażacy tych pieniędzy mogą nie otrzymać. Podobnie zresztą wygląda sytuacja w zakresie przyznania środków finansowych z przeznaczeniem dla jednostek OSP włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#SenatorJanuszKonieczny">Chcemy się czuć, Szanowni Państwo, bezpiecznie, ponosząc jednak z tego tytułu tylko niskie koszty. A w ten sposób tego nie zrealizujemy. Dlatego też dla mnie mocno krzywdzący ochotnicze straże pożarne jest dwunasty wniosek legislacyjny zawarty w sprawozdaniu senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Proszę państwa o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#SenatorJanuszKonieczny">Panie Marszałku, Wysoki Senacie, kończąc to wystąpienie, na ręce pana marszałka składam stosowną poprawkę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu panią senator Ewę Serocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#SenatorEwaSerocka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#SenatorEwaSerocka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#SenatorEwaSerocka">Wymiar sprawiedliwości w Polsce był i jest, a raczej jego skuteczność była i jest przedmiotem krytyki od paru lat. Powodem podstawowym tej krytyki, a właściwie tego krytykowanego stanu, był permanentny brak pieniędzy oraz bardzo skomplikowana procedura sądowa. Właśnie ten rząd i ten parlament uprościły procedury i przeznaczyły na to w budżecie w ciągu dwóch lat swojej działalności o 50% środków finansowych więcej niż w roku 2001. Jest to wielki sukces obecnego rządu i za to wymiar sprawiedliwości bardzo mu dziękuje, o tym wiem doskonale. Dziękuje mu również za to, jak poważnie obecnie podchodzi się do poprawy skuteczności wymiaru sprawiedliwości, do przyspieszenia ciągnących się od wielu lat procesów sądowych oraz zahamowania zapaści funkcjonowania zakładów karnych. Nie chcę dawać przykładów, ale ostatnio prezydent naszego prawie czterdziestomilionowego państwa powołał się na przykład, że siedem lat ciągnie się jego proces, co jest chyba ewenementem na skalę światową. Ja chciałabym się zająć w tym momencie problemem zakładów karnych, bo one same wciąż jeszcze mają wiele, wiele problemów. I tym chcę się zająć pokrótce.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#SenatorEwaSerocka">Jest to problem palący. Podam parę cyfr, bo to jest najbardziej wymowne. W ciągu ostatnich czterech lat nastąpił pięćdziesięcioprocentowy przyrost liczby osadzonych przy minimalnym zwiększeniu liczby funkcjonariuszy, co oczywiście pociągnęło za sobą dwa miliony niezapłaconych godzin nadliczbowych w tej grupie zawodowej, o czym przed chwilą mówił pan senator Jaeschke. Zauważyć należy, że w więzieniach wzrosła nie tylko liczba osadzonych, ale również liczba więźniów szczególnie niebezpiecznych, zdemoralizowanych, wyjałowionych uczuciowo przez narkotyki. Przy przeludnionych więzieniach, braku kadry, jakże łatwo o zagrożenie bezpieczeństwa publicznego, wzniecanie groźnych buntów, organizowanie ucieczek, utrudnianie postępowań. Wszyscy jesteśmy na to narażeni.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#SenatorEwaSerocka">Dlatego zgłaszam poprawkę. Chodzi w niej o to samo, jak się okazuje, co w poprawce, którą zgłosił pan senator Jaeschke do ustawy budżetowej, czyli o przeniesienie kwot, bez zwiększenia budżetu, między paragrafami rozdziału 75512 „Więziennictwo”, tak aby w ramach budżetu służby więziennej można było utworzyć dwieście sześćdziesiąt etatów kosztem wydatków majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#SenatorEwaSerocka">Druga poprawka, którą chciałabym zgłosić, i o której poparcie chcę prosić, dotyczy art. 45 ust. 1 ustawy budżetowej. Jak dzisiaj przeczytałam, na szczęście, została ona zgłoszona również przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych i jest umieszczona w druku nr 572A. Chodzi o zwolnienie Służby Więziennej z obowiązku wpłaty 40% gromadzonych, w domyśle: wypracowanych, środków specjalnych do budżetu państwa. Środki te są przecież w wymiarze sprawiedliwości przeznaczone na finansowanie zadań z zakresu przygotowania do readaptacji skazanych i inne cele ściśle z tym problemem związane.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#SenatorEwaSerocka">W grudniu 2003 r., czyli miesiąc temu, senacka Komisja Ustawodawstwa i Praworządności zorganizowała, we współpracy i współdziałaniu z Sejmem, Kancelarią Prezydenta, ministrem sprawiedliwości i rzecznikiem praw obywatelskich, konferencję na temat probacji, czyli resocjalizacji osób skazanych. W wyniku tej konferencji bardzo czytelnie określony został stan zagrożenia bezpieczeństwa naszych obywateli ze strony rosnącej liczby przestępców, i to groźnych, oraz tych osiemdziesięciu siedmiu tysięcy osadzonych w zakładach karnych w Polsce, a także trzydziestu tysięcy pukających do więzień i nieznajdujących tam miejsc. Oni wprawdzie wcale nie chcą tam trafić, ale zostali skazani prawomocnymi wyrokami i powinni tam trafić. Te liczby możemy ograniczyć jedynie poprzez odpowiednią politykę probacyjną, zapewnienie dobrej kadry kuratorskiej i więziennej oraz tworzenia tanich miejsc pracy w zakładach karnych.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#SenatorEwaSerocka">Mając na względzie bezpieczeństwo naszego społeczeństwa, proszę Wysoki Senat o poparcie obu poprawek. Będzie to potwierdzeniem wniosków wypracowanych w trakcie grudniowej konferencji, która była zorganizowana przez senacką komisję. Dziękuję państwu za uwagę. Poprawki składam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu panią senator Krystynę Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Wobec tego proszę o zabranie głosu pana senatora Andrzeja Spychalskiego - jego też nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, właśnie maszeruje.)</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">No dobrze, bo już myślałem, że wszyscy poszli gasić jakieś pożary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Panie Marszałku, nie sprawiłbym zawodu.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#SenatorAndrzejSpychalski">W dyskusji nad ustawą budżetową na 2004 r. chciałbym odnieść się do wysokości środków przeznaczonych na PKP, a zwłaszcza na przewozy regionalne. I nie tylko dlatego, że obradujemy pod presją pikiety przed gmachem parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego przewiduje w 2004 r. finansowanie przewozów regionalnych przez samorządy województw z ich dochodów własnych. Przejęcie przez samorządy odpowiedzialności za organizowanie kolejowych przewozów regionalnych jest krokiem w dobrym kierunku. Zmiana źródła finansowania przewozów regionalnych z dotacji budżetowej na dochody własne samorządów skraca ścieżkę przekazywania środków i może przyczynić się do poprawy stabilności finansowania kolei regionalnych oraz zwiększyć efektywność wydatkowania środków publicznych. To przecież samorządy wiedzą, jak zorganizować komunikację w swoim regionie, czy dotować pociągi przewożące pięćdziesięciu i mniej pasażerów, czy też może zastąpić je autobusami szynowymi bądź w niektórych przypadkach transportem drogowym. To one na swoim terenie są najbliżej obywateli i mogą uwzględniać potrzeby dotyczące liczby i częstotliwości połączeń. Klasycznym potwierdzeniem tego dobrego gospodarzenia było przejmowanie przez samorządy, zwłaszcza w ubiegłym roku, kolejek wąskotorowych, które w wersji pekapowskiej były nieopłacalne, natomiast w wersji samorządowej nadal funkcjonują i utrzymują miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Aktualnie trwają prace nad powoływaniem spółek kolejowo-samorządowych. Przyjęta koncepcja reformowania przewozów regionalnych odpowiada modelowi i doświadczeniom francuskim, sprawdzonym już w krótkiej praktyce. Przeprowadzona w 2002 r. reforma państwowej kolei francuskiej polegała na oddaniu jej regionom. I chcę powiedzieć, że we wszystkich regionach osiągnięto dwukrotnie większe wpływy ze sprzedaży biletów, co stanowiło w sumie 40% ogółu kosztów działalności kolei; przy tym 40% środków na działalność kolei pochodzi ze specjalnego podatku płaconego przez pracodawców, 20% pokrywają władze departamentów, a tylko 0,7% budżet państwa. Ta francuska reforma ma za sobą jednoroczną praktykę i jest zbliżona do koncepcji polskiego modelu.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Jak było do tej pory u nas? W ustawie z 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP przyjęto roczne dofinansowanie przewozów pasażerskich regionalnych i międzywojewódzkich na poziomie 800 milionów zł. Ten poziom finansowania miał być osiągnięty w kolejnych latach w sposób następujący: w 2001 r. - 300 milionów, w 2002 r. - 500 milionów i w 2003–800 milionów, a w latach 2004–2005 - co najmniej 800 milionów zł rocznie. Przez pierwsze dwa lata PKP została zatem zobowiązana do współfinansowania deficytu przewozów regionalnych z własnych środków odpowiednio w kwotach: w 2001 r. - 500 milionów, w 2002 – 300 milionów. Od roku 2003 samorządy województw miały otrzymywać z budżetu pełną kwotę dotacji do regionalnych przewozów pasażerskich. Ustawa nie sprecyzowała jednak, w jaki sposób spółka PKP Przewozy Regionalne powinna wykonywać dotowane przewozy pasażerskie o zasięgu regionalnym.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#SenatorAndrzejSpychalski">W efekcie wysokość dotacji zapisana w ustawie okazała się zbyt mała, żeby pokryć deficyt w tych przewozach w 2001 r. Z 300 milionów zł przewidzianych w ustawie budżetowej na 2001 r. na organizowanie i dotowanie kolejowych pasażerskich przewozów regionalnych jedynie niecałe 76% zasiliło konto przewoźnika. Z kwoty dotacji wynikającej z umów zawartych z samorządami województw, to jest z 261 milionów zł, w rzeczywistości na konto przewoźnika zostało skierowane 198 milionów zł. W roku 2002 i 2003 w budżecie państwa zmniejszono dotację do przewozów regionalnych odpowiednio o 200 i 500 milionów zł. Ponadto kolejne ustawy budżetowe nie przewidywały żadnych środków na dofinansowanie przewozów międzywojewódzkich, które także do czasu osiągnięcia rentowności powinny być dofinansowane z budżetu państwa, a które wykonywane są przez tę spółkę. Jednocześnie w latach 2002–2003 spółka PKP Przewozy Regionalne nie otrzymała z budżetu państwa pełnej rekompensaty z tytułu obowiązujących ulg ustawowych - rekompensata ta stanowiła zaledwie 68% należnej kwoty. W związku z tym rok 2002 spółka zakończyła stratą przekraczającą 1 miliard zł, a na koniec 2003 r. szacunkowo 1 miliard 150 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Deficyt ten jest pokrywany przyrostem zobowiązań głównie wobec innych spółek Grupy Kapitałowej PKP. Zadłużenie wewnętrzne wobec spółek grupy na koniec roku 2002 przekroczyło 1 miliard 250 milionów zł., a wobec podmiotów zewnętrznych blisko 210 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Zarząd spółki PKP Przewozy Regionalne, realizując w 2003 r. program naprawczy, zamierzał ograniczyć zakres prowadzonej działalności i zawiesić w marcu kursowanie tysiąca pięćdziesięciu pięciu pociągów, powodujące największe straty. W wyniku protestów związków zawodowych działających w Grupie PKP od 15 lipca zawieszono kursowanie tylko stu trzynastu pociągów. Pogłębiło to deficyt spółki, doprowadzając ją do krawędzi upadłości. Nadal utrzymuje się ona wyłącznie kosztem zwiększania deficytu całej Grupy PKP.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Szansę na trwałą poprawę daje ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która przewiduje w 2004 r. finansowanie przewozów regionalnych przez samorządy województw z ich dochodów własnych. Dochody te zwiększono odpowiednio poprzez większy udział w przychodach z podatków CIT i PIT, co gwarantuje realizację publicznych zadań określonych ustawami szczególnymi, w tym w zakresie organizowania i dotowania kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. Ze względu na różną sytuację społeczno-gospodarczą województw stworzony został mechanizm wyrównawczy, uwzględniający te różnice między najsłabszymi i najmocniejszymi finansowo jednostkami. Ma to zapewnić stabilność finansową wszystkich samorządów.</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Zaplanowana minimalna kwota dofinansowania przewozów regionalnych przez samorządy województw w wysokości 538 milionów zł dostosowana jest do aktualnych możliwości finansowych państwa. Jest to jednak wzrost w stosunku do dotacji z 2003 r. o ponad 200 milionów zł. Rząd zagwarantował, że jeżeli w ciągu tego roku wpływy poszczególnych samorządów z podatku CIT będą niższe, to uzupełni je do planowanej wysokości z rezerwy budżetowej bądź poprzez nowelizację ustawy budżetowej. Odsuwa to ewentualne zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-122.11" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Ponadto na zakup i modernizację taboru kolejowego planuje się przeznaczyć 200 milionów zł ze sprzedaży akcji PKP SA w Polskich Hutach Stali SA, 100 milionów zł z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców; prowadzone są również starania o uzyskanie kwoty 50 milionów euro z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Kolejne 100 milionów zł będzie pochodzić z przekazania na rzecz przewozów regionalnych majątku PKP. Na inwestycje w infrastrukturę kolejową zostaną przeznaczone również pieniądze w wysokości 30 milionów zł odpowiadające podatkowi akcyzowemu oraz opłacie drogowej zawartej w cenie paliwa zużytego przez kolejowe pojazdy trakcyjne. Razem daje to kwotę przekraczającą 1 miliard 200 milionów zł., czyli o ponad 400 milionów więcej niż zapisano w ustawie z 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji PKP.</u>
          <u xml:id="u-122.12" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Niezależnie od tego na refundację ulg ustawowych dla przewoźników kolejowych zaplanowano dotację w wysokości 370 milionów zł, co oznacza pełne pokrycie, po raz pierwszy, wszystkich roszczeń kolei w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-122.13" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Jeszcze nigdy w historii PKP nie przeznaczono, a już zwłaszcza na przewozy regionalne, tak znacznych kwot jak w tym roku. Tym bardziej więc niezrozumiała była decyzja Sejmu o obcięciu 40% środków specjalnych administracji państwowej i przyznaniu dodatkowo 550 milionów zł na przewozy regionalne. Decyzję tę można zrozumieć wyłącznie jako populistyczną próbę podjętą przez opozycję w celu przypodobania się jednej grupie społecznej kosztem całego społeczeństwa i jako próbę ugaszenia groźby strajku generalnego metodą znaną z czasów minionych, zdawałoby się, że z czasów kiedy dosypywano pieniędzy, a przy okazji naruszano stabilność budżetu. Tego samego...</u>
          <u xml:id="u-122.14" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, pański czas minął, proszę skracać...)</u>
          <u xml:id="u-122.15" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Panie Marszałku, zdecydowanie zbliżam się do końca.</u>
          <u xml:id="u-122.16" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Tego samego domagają się protestujący dziś pod parlamentem przedstawiciele niektórych kolejowych związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-122.17" who="#SenatorAndrzejSpychalski">Kolej potrzebuje dużych pieniędzy, ale pieniędzy przeznaczanych na cele racjonalne. Propozycja senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, zmniejszająca środki specjalne części administracji państwowej do 15%, oznaczać będzie dodatkowe, niezależnie od wspomnianych i wymienionych przeze mnie już kwot, 192 miliony zł dla kolei. Nie można jednak przeznaczyć ich na utrzymanie dotychczasowej nieefektywnej struktury spółki i finansowanie wszystkich nierentownych poczynań, bowiem będzie to oznaczać zmarnowanie pieniędzy wszystkich podatników i nierozwiązanie żadnego z problemów. A jeśli się tak stanie, to pod koniec tego roku znowu staniemy przed groźbą strajków kolejarzy domagających się kolejnych pieniędzy na utrzymanie istniejącego status quo bądź też przed koniecznością ogłoszenia upadłości przewozów regionalnych. Jedyną szansą ich uratowania i sprawnego funkcjonowania jest regionalizacja, powołanie spółek z udziałem PKP i samorządów, wyposażenie ich w nowy tabor. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Henryka Dzidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#SenatorHenrykDzido">Panie Marszałku! Panie, Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#SenatorHenrykDzido">Cieszy mnie ogromnie wypowiedź pana senatora Markowskiego, sprawozdawcy ustawy budżetowej, że w ostatnim okresie, w ostatnim chyba półroczu, sytuacja w Polsce zaczyna już być normalna, że jesteśmy na etapie, można powiedzieć, normalności.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#SenatorHenrykDzido">Cieszy mnie stwierdzenie pani minister, że nastąpiło ożywienie gospodarcze w Polsce, wzrost popytu wewnętrznego, że produkcja przemysłowa wzrosła o 10%, że wystąpiło jeszcze wiele innych korzystnych objawów gospodarczych. Tak, to cieszy.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#SenatorHenrykDzido">Ale jeśli mowa o tym, co mnie cieszy i tych proporcjach wzrostowych, to w tej debacie budżetowej chcę też powiedzieć, że nie cieszy mnie coś, co również się ustabilizowało w ubiegłym roku - najpierw wzrosło, a teraz jest constans, ustabilizowało się - to jest to bezrobocie, dramatyczne bezrobocie w Polsce, wysokie, nie będę powtarzać cyfr, i fakt, że 3/4 osób bezrobotnych, które utraciły pracę na skutek, przepraszam, naszej senackiej i sejmowej działalności politycznej, nie otrzymuje zasiłków. I w takiej sytuacji, sytuacji, powiedziałbym, czarnego optymizmu i jednocześnie dramatu tych ludzi, rozpatrujemy dzisiejszy budżet.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#SenatorHenrykDzido">W tej Izbie, którą partie polityczne w swoich hasłowych programach przeznaczyły do likwidacji, byliśmy świadkami wielu ustaw, ustaw złych, przyjmowanych przez Sejm, z tym że na szczęście dla Polski ten Senat, któremu w tej chwili zagraża likwidacja, wiele błędów w nich poprawił. Myślę, że tej ustawy, ustawy budżetowej, nie damy rady poprawić. Ja nie będę krytykować poszczególnych pozycji wydatków: na drogi, wodę, oczyszczalnie, tudzież na szkoły, nawet na Uniwersytet Śląski, który rzeczywiście dużo stracił i który ma w ramach tego budżetu coś odzyskać w sytuacji, gdy inne podmioty tego nie odzyskają. Ale jeżeli rzeczywiście w Polsce sytuacja gospodarcza jest niekorzystna, jeżeli deficyt budżetowy wynosi 45 miliardów zł, czyli wiadomo, że wpływy są niskie, że nie ma z czego ponosić wydatków, to wiadomo też, że nie rozdzielimy ludziom tych pustych pieniędzy, których nie otrzymają, podmiotom, które nie będą mogły ich otrzymać. Tyle że w tej sytuacji ten budżet, to rozliczenie musi być rzetelne. Nie może ukrywać pewnych faktów, pewnych oczywistości tylko po to, żeby przetrwać do czasu naszego wejścia do Unii Europejskiej, a potem niech się Bruksela martwi, co z Polską będzie. Tak ja ten budżet odczytuję.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#SenatorHenrykDzido">Bo jak inaczej mogę traktować sytuację, w której budżet wykazujący, wedle fachowców i nawet stwierdzeń padających na tej sali, 45 miliardów zł deficytu jest w tym zakresie nierzetelny, bo ten deficyt jest znacznie wyższy? Wyższy chociażby z tej racji - będę posługiwać się uproszczeniami, żebym limit czasu potrafił rzetelnie wykorzystać - że jak tu stwierdzono, już w samym ZUS mamy co najmniej 6 miliardów zł ukrytego deficytu. Pani Minister, ja to wyjaśnię, proszę ręki nie podnosić. Mamy i kolejne 4 miliardy zł wydatków na prefinansowanie przedsięwzięć infrastrukturalnych współfinansowanych z Unią Europejską. Mamy też deficyt, wynoszący ponad 6 miliardów zł, z tytułu planowanych deficytów w funduszach agend państwowych. Mówi się, że deficyt jest znacznie wyższy. Ta kwota wynosi, nie wiem, być może 60 miliardów zł, a może więcej. Ale przy zaniżonym w budżecie deficycie przewiduje się zmniejszenie nakładów, i to znaczne ich zmniejszenie, na gospodarkę mieszkaniową, ubezpieczenia społeczne, oświatę i wychowanie. Myślę, że to są te elementy, które powinny być przez nas w tych rozważaniach uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#SenatorHenrykDzido">Wysoki Senacie! Z jednej strony ustawa budżetowa nie przewiduje, w mojej ocenie i w ocenie ugrupowania, które reprezentuję w Senacie, środków na likwidację bezrobocia, na tak zwane minima socjalne dla bezrobotnych, bo tych środków nie ma. Ustawa ta nie przewiduje w sposób skuteczny środków na wspieranie średnich i drobnych przedsiębiorstw. Ustawa ta nie zabezpiecza wyjścia z dramatycznej sytuacji w służbie zdrowia, sytuacji, w której, jak wykazał w ostatnim okresie Narodowy Fundusz Zdrowia, nie ma pokrycia, w której nie wiem skąd będą środki na leczenie nas, kiedy zajdzie taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#SenatorHenrykDzido">Ale z drugiej strony ten budżet przewiduje wzrost wydatków czy komfort wydatków na takie instytucje jak Kancelaria Prezydenta RP. Ten budżet przewiduje wzrost o 3% wydatków, nakładów w sferze budżetowej. I to się dzieje w sytuacji, kiedy zabezpieczamy osobom pozostającym bez środków do życia, bezrobotnym, niemającym pracy utrzymanie miesięczne w kwocie, przytoczę: 52 zł. I my mamy tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#SenatorHenrykDzido">Ten budżet, który ma być budżetem stymulującym rozwój gospodarki, jak sądzę, tych elementów nie uwzględnia. Zadowala on tych, którzy mają, tych, którzy mogą dzielić, ale nie uwzględnia tej masy, która wypracowuje te środki, wypracowuje ten budżet.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#SenatorHenrykDzido">Państwo musi znaleźć środki na pełne pokrycie przynajmniej wydatków w służbie zdrowia. Dzisiaj sytuacja jest tego rodzaju, że w tej sferze, w sferze opieki zdrowotnej, państwo polskie jest już prawie że zdemontowane. Trzeba to naprawić i te środki muszą się znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#SenatorHenrykDzido">Mam również uwagi co do sfery wpływów do budżetu, bo wydatki są czynione z wpływów. Te wpływy są naliczone z podatków, przy czym założono, iż jednym ze źródeł będzie wzrost z 7 do 22% podatku VAT na artykuły, że tak powiem, ze sfery dziecięcej, sfery przyszłościowej, prorozwojowej. Następuje wzrost podatku VAT w budownictwie. Następuje też wzrost podatku VAT na ciągniki i materiały rolnicze. Podwyżka podatku VAT w tych dziedzinach, w których mają być potem czynione wypłaty, jest racjonalnie niewytłumaczalna. Spowoduje ona wzrost cen na produkty z tej sfery, a w wypadku budownictwa stworzy z Polski specjalną strefę ekonomiczną, w której będą mogły z powodzeniem funkcjonować podmioty zagraniczne, unijne, europejskie, bo tam koszty produkcji, koszty budownictwa są znacznie niższe.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#SenatorHenrykDzido">Wysoki Senacie! Program wicepremiera Hausnera podejmuje próbę porządkowania tej sfery, tej sytuacji, którą dzisiaj rozważamy w ramach rozważań dotyczących ustawy budżetowej. Pomijam jego ocenę. Zawiera on wiele elementów pozytywnych, generalnie chyba należy mu przyklasnąć. Co do rozwiązań, to pozostawię je. Ale moim zdaniem w tym budżecie powinna być również uwzględniona sprawa uczestniczenia Narodowego Banku Polskiego we wpływach.</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#SenatorHenrykDzido">Ja zadałem pani minister pytanie, dlaczego to Narodowy Bank Polski jest innym podmiotem gospodarczym niż pozostałe. Dlaczego podatek dochodowy od zysku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Panie Senatorze, dziesięć minut minęło.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Przepraszam, Panie Marszałku, wobec tego, jeżeli można, poproszę o jeszcze półtorej minuty.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#SenatorHenrykDzido">Dobrze, minuta. No, niestety, skoro mam tylko minutę, to będę już musiał kończyć.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#SenatorHenrykDzido">Jeżeli można, proszę państwa, to chcę się odnieść do dwóch poprawek, które wprowadziła Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych. Otóż proponuje się zmianę środków przeznaczonych na finansowanie przewozów regionalnych, zmianę kwoty 550 milionów zł na kwotę 192 miliony zł. Ja swoje stanowisko, które zawarłem w pytaniu, przedstawię tak: nie jest to rozwiązanie dobre, nie jest ono prawidłowe. Gdy minister gasi niepokój na kolei doprowadzaniem protestujących kolejarzy swoim zachowaniem, akceptacją tego rozwiązania, do przekonania, że te środki mogą być zainwestowane, a okazuje się, że nie mogą być, to jest to chyba zła promocja rządu.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#SenatorHenrykDzido">I, proszę państwa, ostatnia sprawa, jeżeli chodzi o kwestie merytoryczne. Zmniejszono Warszawie środki na metro o kwotę 100 milionów zł. Ja apeluję do państwa: nie przyjmujcie tej poprawki, bo ta poprawka praktycznie likwiduje budowę metra. Pozostała kwota jest za mała, to jest kwota, która niszczy koncepcję rozwoju komunikacji w Warszawie. Jeżeli Warszawa nie otrzyma tych 150 milionów zł, metro praktycznie stanie.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#SenatorHenrykDzido">I ostatnia kwestia, Panie Marszałku, już poza czasem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Już pan przesadził.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Już poza czasem w dyskusji, Panie Marszałku, jeszcze ostatnia kwestia. Jeżeli można, to chciałbym się odnieść do kwestii pozabudżetowej.)</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Ale skoro poza czasem w dyskusji, to może w domu.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Ale jest to kwestia, Panie Marszałku, nie domowa, tylko, jak myślę, dotycząca nas wszystkich. W domu też to przekażę, będzie dla domu.)</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Jedno długie zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Nie długie, krótkie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#SenatorHenrykDzido">Ja podzielam stanowisko pana senatora Jaeschkego, że w tym Senacie rzeczywiście wszyscy powinniśmy zachowywać się bardzo elegancko. Ale nie rozumiem, w jaki to sposób pan senator, obywatel Krakowa, senator, absolwent UJ, profesor, jak słyszałem, dokonuje oceny...</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#SenatorHenrykDzido">...swojego przedmówcy w sytuacji, gdy go nie ma. Dokonuje oceny przedmówcy, który mówi...</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie on jest?)</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma go?)</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#SenatorHenrykDzido">Jest oczywiście, w tej chwili go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Proszę zbliżać się do końca.)</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#SenatorHenrykDzido">Jeszcze jedno zdanie, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#SenatorHenrykDzido">Dokonuje oceny swojego przedmówcy w sytuacji, kiedy przedstawia on stanowisko i pogląd swoich wyborców na budżet. Być może senator Jaeschke jest z niego bardzo zadowolony, być może jego wyborcy otrzymują więcej niż 50 zł. Ale ci, których reprezentuje pan senator Izdebski, mają takie stanowisko, jakie mają. Być może, tu podzielam pana stanowisko, można było to wyrazić innymi słowami.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#SenatorHenrykDzido">Panie Marszałku, dziękuję za to przedłużenie o pół minuty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Trzy minuty, proszę pana, ukradł nam pan z życia.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czy pani minister chciałaby zabrać głos? Jeśli pani chce, to jest to możliwe. Bardzo proszę. Może pani z miejsca, ma pani tam mikrofon. Bo to jest oczywiście tylko sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Ja nie chciałabym niczego więcej poza możliwością skomentowania tego, co jest jawną nieścisłością w wystąpieniu pana senatora Dzidy.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Po pierwsze, Narodowy Bank Polski jest szczególną instytucją dlatego, że wszystkie inne płacą podatek dochodowy w wysokości w poprzednim roku 27%, w tym roku 19%, a Narodowy Bank Polski wpłaca do budżetu państwa 95% swojego zysku. Jest to zatem zupełnie inna instytucja, faktycznie. To pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">I uwaga druga. Z całym szacunkiem, Panie Senatorze, Szanowni Państwo, nie można mówić tego, co zostało powiedziane o gospodarce polskiej, i tego, co zostało powiedziane o sytuacji ekonomicznej i o reakcji rządu na tę sytuację. Można oczywiście przyjąć, że nie ma żadnej reakcji rządu na zdarzenia gospodarcze i polityczne. Gdyby jej jednak nie było, to pytam, w jaki sposób polscy przedsiębiorcy mieliby stworzone warunki, które spowodowały, że dzisiaj możemy się legitymować wzrostem gospodarczym przekraczającym 3,5%, podczas gdy w roku 2000 był wzrost na poziomie 0,2%. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">O zabranie głosu proszę senatora Wiesława Pietrzaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#SenatorWiesławPietrzak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#SenatorWiesławPietrzak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#SenatorWiesławPietrzak">Biorąc udział w debacie budżetowej, pragnę skoncentrować się na sprawach, które mi są najbliższe - sprawach obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#SenatorWiesławPietrzak">Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego 30 grudnia rozpatrzyła projekty budżetów służb specjalnych, obrony narodowej i spraw wewnętrznych. Jeżeli chodzi o służby specjalne, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencję Wywiadu, to komisja nie wnosi uwag, komisja w swoim stanowisku uznaje, że te budżety w sposób skromny, ale pozwalają tym instytucjom na realizację zadań.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#SenatorWiesławPietrzak">Jeżeli chodzi o budżet obrony narodowej, na którym chciałbym się trochę dłużej zatrzymać, to z całą mocą chcę podkreślić, że od dwóch lat jest wyjątkowo dobre gospodarowanie budżetem. Niech świadczą o tym wskaźniki. Po raz kolejny już, w drugim roku realizacji programu sześcioletniego, poprawiają się wskaźniki i widoczne są efekty procesu przebudowy sił zbrojnych, który trwa od kilku lat. A wskaźniki są następujące: udział wydatków majątkowych w globalnej kwocie budżetu na 2004 r. będzie wynosił 16,2%, a w roku minionym wynosił 13,3%. A więc udział wydatków majątkowych jest o 3% większy. Zmalał w tym okresie czy zmaleje w tym okresie udział wydatków osobowych do 30,7%, podczas gdy rok wcześniej wynosił on 32,8%.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#SenatorWiesławPietrzak">Świadczy to o tym, że reforma w siłach zbrojnych poszła w dobrym kierunku i przynosi korzystne efekty. Umożliwia to realizację priorytetowych zadań, jakie stoją przed siłami zbrojnymi: modernizację sił zbrojnych, głównie w zakresie sprzętu dowodzenia i łączności, zakup zapewniającego optymalne warunki bezpieczeństwa indywidualnego wyposażenia dla żołnierzy, szczególnie tych wykonujących zadania poza granicami kraju, rozpoczęcie dwóch kolejnych dużych programów wieloletnich. Program wyposażenia wojska w opancerzony transporter kołowy oraz program wyposażenia go w przeciwpancerne pociski kierowane to są dwa nowe programy, które wchodzą w życie w 2004 r., a chcę przypomnieć, że kontynuowany jest program wyposażenia sił zbrojnych w samolot wielozadaniowy. Te trzy programy, jest nadzieja, jest taka pewność, jest duże prawdopodobieństwo, będą jednocześnie motorem napędowym rozwoju naszego przemysłu zbrojeniowego, i nie tylko, poprzez tak zwany offset. Do tych pozytywów należy również zaliczyć to, że będzie można realizować w sposób bezkolizyjny cele sił zbrojnych i wymagania długoterminowe określone w tak zwanych zobowiązaniach praskich.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#SenatorWiesławPietrzak">Szanowni Państwo! Komisja zaakceptowała przyjęty przez Sejm projekt budżetu dla Ministerstwa Obrony Narodowej w części 29, ale z jedną poprawką, ponieważ jak państwo pamiętacie, jest taka ustawa o finansowaniu sił zbrojnych, która mówi o tym minimalnym pułapie: 1,95% produktu krajowego brutto. Po opodatkowaniu środka specjalnego, który tworzy Ministerstwo Obrony Narodowej, ten wskaźnik nie byłby w pełni utrzymany. Wobec tego komisja wystąpiła do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych ze stosownym wnioskiem i wniosek został przyjęty przez tę komisję, za co serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#SenatorWiesławPietrzak">Jeżeli chodzi o sprawy wewnętrzne, to sytuacja jest nieco gorsza. Również i te wskaźniki, o których mówiłem, wydatki majątkowe w porównaniu z osobowymi, są nieco gorsze. Pochylając się nad problematyką dotyczącą spraw wewnętrznych w grudniu i jeszcze dużo wcześniej, komisja odbyła duże spotkanie ze środowiskiem służb mundurowych resortu spraw wewnętrznych. Zapoznaliśmy się szczegółowo z ich problemami i, podzielając szereg postulatów, w imieniu komisji wystąpiłem do sejmowej Komisji Finansów Publicznych z wnioskiem o uwzględnienie naszych postulatów. Część z nich została uwzględniona, w wyniku nie tylko mojej interwencji czy naszej jako komisji, ale i innych, i w Sejmie budżet spraw wewnętrznych został zwiększony o 171 milionów zł, jednak tylko w zakresie wydatków majątkowych. Nie miało to odbicia w sprawach płacowych, a takie problemy również sygnalizowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#SenatorWiesławPietrzak">Wobec tego komisja wystąpiła z czterema poprawkami. Dwie z nich zostały przyjęte. Jedna dotyczy również tego opodatkowania środków specjalnych - za to także dziękuję. Druga dotyczy tych 20 milionów zł, o które tu chyba pan senator Szafraniec pytał - jak to jest, że przerzuca się je z policji do administracji. Więc ja informuję i proszę o przyjęcie takiej informacji. Jest ustawa o gromadzeniu i przekazywaniu informacji kryminalnych. Na podstawie tej ustawy na razie krajowy system informatyczny faktycznie ma realizować policja, ale w drodze jest już nowelizacja, która to zadanie przekaże ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, ponieważ ten krajowy system jest potrzebny nie tylko policji, ale też wielu innym służbom: Straży Granicznej, Urzędowi do spraw Repatriacji i Cudzoziemców i innym. Wobec tego tym zadaniem musi się zająć minister spraw wewnętrznych i administracji. To są środki przeznaczone tylko i wyłącznie na tworzenie tego krajowego systemu informatycznego. I nie jest to odebranie środków. Komisja nie pozwoliłaby, żeby odebrać komendom wojewódzkim i powiatowym policji środki przeznaczone na ich funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#SenatorWiesławPietrzak">Dwie poprawki nie zostały przyjęte i ja je chcę zgłosić ponownie do rozważenia zarówno komisji, jak i Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#SenatorWiesławPietrzak">Jedna ma na celu wzmocnienie motywacyjnego systemu płac w służbach mundurowych. I tutaj tylko modyfikuję swoją poprawkę, którą złożyliśmy na posiedzeniu komisji, w ten sposób, że dotyczyłoby to tylko 2004 r. Rząd miał bowiem obawy, że skutki wprowadzenia 50 milionów zł w roku bieżącym w roku następnym byłyby dwustu milionowe. Ponieważ rząd zapewnił, że będzie pracował nad strategią uposażenia służb mundurowych, to proszę o przyjęcie tej poprawki tylko w takim zakresie.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#SenatorWiesławPietrzak">Druga poprawka dotyczy tak zwanego dodatku stołecznego. W mieście stołecznym wydatki, w ogóle utrzymanie się, są dużo wyższe niż gdzie indziej. Chcemy, żeby tym policjantom, którzy często nie są ze stolicy, nie są z Warszawy, są z terenu, był przyznawany dodatek stołeczny. Ten dodatek stołeczny został zapewniony już kilka lat temu w wysokości 20% stopy bazowej. Zostało to w 50% zrealizowane. Chcemy, żeby w tym roku zrealizowano następnych 5%.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#SenatorWiesławPietrzak">Składam stosowną poprawkę w imieniu pani marszałek Jolanty Danielak, senatora Adamskiego i swoim.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#SenatorWiesławPietrzak">Odpowiadając przy okazji pani...</u>
          <u xml:id="u-132.14" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Minął już pański czas.)</u>
          <u xml:id="u-132.15" who="#SenatorWiesławPietrzak">Tak, już. Odpowiadając przy okazji pani senator Szyszkowskiej na pytanie, ile pieniędzy idzie na misje pokojowe, na Irak, chcę powiedzieć, że na stronie 155 w uzasadnieniu do budżetu jest podana ta cyfra; są tam opisane wszystkie misje pokojowe. Jest to 308 milionów zł, przy czym trzeba odjąć to, co i tak siły zbrojne, te dwa tysiące pięciuset żołnierzy, i tak by spożytkowało będąc w kraju.</u>
          <u xml:id="u-132.16" who="#SenatorWiesławPietrzak">I ostatnia rzecz, którą chcę w jednym zdaniu tylko ująć; sygnalizowałem ją w pytaniu. Z niepokojem przyjmuję zmianę systemu socjalnego i odebranie kompetencji Agencji Nieruchomości Rolnych, ale również satysfakcjonuje mnie odpowiedź pani minister, że środki przeznaczone na stypendia, na dożywianie dzieci ze środowisk popegeerowskich nie będą zmniejszone, bo tu są duże potrzeby. I proszę rząd o dotrzymanie słowa danego tutaj w dniu dzisiejszym przez panią minister. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, proszę o zabranie głosu senatora Krzysztofa Jurgiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Rząd w uzasadnieniu do projektu budżetu podaje jego trzy priorytety, mianowicie: przyspieszony wzrost gospodarczy, korzystną integrację z Unią Europejską oraz zwiększoną samodzielność jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Problem jest jednak w tym, że wszystkie programy, które ogłosił rząd od początku kadencji tego parlamentu w zakresie rozwoju gospodarczego, przedsiębiorczości, naprawy finansów publicznych czy systemu służby zdrowia, jak do tej pory skończyły się fiaskiem.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Budżet na 2004 r. ma być elementem szerszego planu naprawy finansów publicznych. Jasne jest dla wszystkich, że prezentowany przez pana premiera Hausnera program oszczędnościowy zakłada realizowanie najbardziej istotnych i bolesnych cięć już przez nowy rząd, po nowych wyborach, gdy SLD zbierze plony swojej destrukcyjnej polityki. Troska o doraźny i partykularny interes polityczny nie usprawiedliwia jednak sporządzania takiego projektu ustawy budżetowej, jaki dziś jest prezentowany w Izbie Wyższej.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Budżet ten nie jest elementem zwartego i możliwego do zrealizowania programu naprawy finansów publicznych. Przede wszystkim zakłada on znaczne zwiększenie deficytu i zadłużenia publicznego. Jego realizacja, jak lojalnie uprzedza pan premier Hausner, oznacza zbliżenie się w najbliższych latach do konstytucyjnej granicy 60% produktu krajowego brutto zadłużenia państwowego, której przekroczenie oznacza konieczność równoważenia kolejnego budżetu. W tej sytuacji wydatki z trudem tylko mogłyby pokryć potrzeby sztywne, określone przepisami prawa. Doszłoby wówczas do faktycznego bankructwa państwa, które w tej sytuacji przestałoby praktycznie funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Mówiąc o tym ryzyku, często podaje się jako sposób na jego uniknięcie zmianę konstytucji. Gdyby doszło do konieczności takiej zmiany, byłaby to kpina z aktów prawnych najwyższej rangi połączona z naruszeniem zasad ekonomii. Politykę finansową państwa należy prowadzić w taki sposób, aby deficyt był ustalony na odpowiednim poziomie, nie zaś powodować różnicę kilku dziesiątych procenta z określonym w konstytucji poziomem zadłużenia państwa.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Deficyt przedstawiony w budżecie jest zresztą, moim zdaniem, zaniżony. Rząd, z dużym talentem posługując się metodą kreatywnej księgowości, zaksięgował część wydatków jako tak zwane rozchody. W tej sytuacji faktyczny deficyt jest o kilkanaście miliardów złotych większy, niż deficyt deklarowany. Co więcej, niejasny pozostaje sposób, w jaki przy obliczaniu poziomu zadłużenia publicznego są księgowane długi służby zdrowia. Można się obawiać, że będą one zdecydowanie wyższe, niż jest to deklarowane przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Warto dodać, że w 2004 r. państwo będzie musiało zaciągnąć grubo ponad 50 miliardów zł pożyczek. Stan ten musi odzwierciedlić się w poziomie rozwoju gospodarczego kraju. Środki banków, które mogłyby wziąć udział w obrocie rynkowym w formie kredytów dla przedsiębiorców, będą w tej sytuacji przeznaczone na zakup bezpiecznych rządowych papierów wartościowych. Rząd, jak widzimy, spośród wszystkich sektorów i branż gospodarczych najbardziej dba o rozwój sektora bankowego.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Należy pamiętać, że przyjęte w Polsce rozwiązania prawne oraz założenia polityki gospodarczej i finansowej mają często na celu nie rozwój kraju i poprawę sytuacji ekonomicznej jego mieszkańców, ale zaspokojenie potrzeb różnych grup nacisku i układów interesów. To, co w naszym kraju prezentuje się jako elementarne zasady ekonomii, często wynika właśnie z konkretnych roszczeń tych grup.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Przykładem na tworzenie takich patologii może być podejście rządu do kwestii prywatyzacji. W budżecie na 2004 r. brak jest zaplanowanych dochodów z racjonalnej, uczciwej prywatyzacji. Czy oznacza to, że rząd nie będzie prywatyzacji prowadził? Jestem przekonany, że prywatyzacja ta będzie prowadzona w formie takiej jak dotychczas, czyli najprostszej i najgorszej: w formie dzikiej prywatyzacji przez upadłość. Połączone to jest z brakiem nadzoru ministra skarbu państwa nad tym majątkiem, który jest jeszcze obecnie udziałem Skarbu Państwa. Myślę tutaj o udziałach w spółkach, w których Skarb Państwa ma tak zwane mniejszościowe pakiety.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Sposób, w jaki grupy nacisku realizują swoje interesy ze szkodą dla finansów publicznych, widać gołym okiem na przykładach związanych z aferami dotyczącymi funkcjonowania Narodowego Funduszu Zdrowia. Wiąże to się z brakiem wystarczającej kontroli parlamentu, jak również Rady Ministrów, nad środkami agencyjnymi i funduszowymi, na co zwracają też uwagę przedstawiciele rządu. Mimo deklaracji, nie widać jednak konkretnych działań w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalony na 2004 r. budżet nie jest elementem spójnego programu rozwoju gospodarczego. W dziedzinie polityki rozwojowej należy co prawda odejść od sztywnej doktryny ekonomicznej, która zakłada związanie poziomu rozwoju gospodarczego z poziomem wydatków publicznych, jednak przykład innych krajów pokazuje, że duży rozwój gospodarczy mogą osiągnąć zarówno te gospodarki, które mają względnie wysoki poziom wydatków publicznych, jak i te, w których poziom tych wydatków jest bardzo niski.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Nie ma jednak wątpliwości, że założony deficyt nie może przyczynić się do zwiększenia rozwoju gospodarczego Polski. Świadczy o tym wyraźnie sama struktura wydatków publicznych. Już pobieżne zapoznanie się z uchwaloną przez Sejm ustawą budżetową pozwala stwierdzić, że wzrost wydatków planowany jest przede wszystkim w zakresie administracji publicznej. Co więcej, mamy z nim do czynienia tam, gdzie przeprowadzone przez rząd w roku ubiegłym i w latach poprzednich zmiany strukturalne miały przynieść znaczne oszczędności, tak jak na przykład w przypadku nowo utworzonej Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Nie zwiększa się wydatków na cele rozwojowe, na naukę, edukację, czy na nowe technologie. Absolutnym kuriozum jest sytuacja, w której zwiększa się środki na inwestycje w Kancelarii Prezydenta, a jednocześnie komisja proponuje zmniejszenie środków na infrastrukturę.</u>
          <u xml:id="u-134.13" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Tak samo bolesne i niedopuszczalne, jak brak zwiększania wydatków w działach rozwojowych, jest ich znaczne realne zmniejszenie w działach socjalnych, takich jak ubezpieczenia społeczne czy budownictwo mieszkaniowe. Jest to przerzucanie kosztów kryzysu finansów publicznych na te grupy społeczeństwa, które nie są w stanie zapewnić sobie środków na bieżącą egzystencję.</u>
          <u xml:id="u-134.14" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Struktura wydatków i dochodów państwa nie została, mimo deklaracji pana premiera Hausnera, poprawiona w budżecie na 2004 r. Pełna integracja wszystkich środków publicznych z budżetem, która jest konieczna do tego, żeby wydatki następowały pod kontrolą parlamentarną, nie nastąpiła. Przykładem na to, jak potrzebne są takie rozwiązania, jest obecna sytuacja finansowa Narodowego Funduszu Zdrowia. Z brakiem rozwiązań w tym zakresie wiąże się brak racjonalizacji wydatków administracyjnych w funduszach i agencjach.</u>
          <u xml:id="u-134.15" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Jeszcze kilka słów na temat tej poprawki, o której tutaj wiele mówiono. W trakcie ostatniej debaty nad budżetem Sejm zdecydował o zwiększeniu dochodów budżetowych poprzez przeznaczenie do budżetu środków specjalnych określonych jednostek budżetowych. Rozwiązanie takie pozwoli zaspokoić pilne potrzeby, między innymi w zakresie przewozów kolejowych PKP. SLD od razu zapowiedziało, że będzie w Senacie starać się o zmianę tego zapisu. Pan premier Hausner stwierdził, że przekazanie tak istotnej części ze środków specjalnych ogranicza możliwość wypełniania przez urzędy niektórych zadań publicznych, nie sprecyzował jednak przy tym, o jakie zadania chodzi.</u>
          <u xml:id="u-134.16" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Apeluję do Izby Wyższej, aby nie usuwać takiego zwiększenia dochodów. Poza zaspokojeniem pilnych potrzeb, zmiana ta idzie bowiem w kierunku zintegrowania wszystkich środków publicznych z budżetem państwa, a co za tym idzie, w kierunku zwiększenia kontroli nad ich zagospodarowaniem.</u>
          <u xml:id="u-134.17" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, jeszcze minuta panu została. Bardzo proszę trzymać się wyznaczonego czasu.)</u>
          <u xml:id="u-134.18" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Już zaraz kończę.</u>
          <u xml:id="u-134.19" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Propozycja premiera Hausnera, aby wypłatę tę obniżyć i częściowo przeznaczyć na pokrycie deficytu budżetowego, moim zdaniem jest nie do przyjęcia. Można się domyślać, że w zakresie środków specjalnych obie izby parlamentu stały się obiektem swoistej gry rządu, który od początku zakładał, że wskutek licytacji będzie musiał być doprowadzony do budżetu jakiś niewielki procent ich dochodów. Rząd przeliczył się jednak w Sejmie, nie spodziewając się, że będzie to aż 40%. Szanowni Państwo, nie dajmy się wciągnąć do tej gry.</u>
          <u xml:id="u-134.20" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku, szybko jeszcze wnioski.</u>
          <u xml:id="u-134.21" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Proponowany budżet państwa na 2004 r. nie doprowadzi ani do zwiększenia rozwoju gospodarczego kraju, ani do naprawy finansów publicznych. Jako element polityki finansowej państwa jest on kolejnym posunięciem, które zmierza do przesunięcia dystrybucji dochodów od zdecydowanej większości społeczeństwa, czyli osób żyjących na pograniczu minimum socjalnego, bez żadnych perspektyw i szans zmiany sytuacji, do nielicznej uprzywilejowanej grupy osób zamożnych i bardzo zamożnych.</u>
          <u xml:id="u-134.22" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Mimo szumnych zapowiedzi rzekomy program naprawy finansów publicznych realizowany jest z całkowitym lekceważeniem tak zwanego czynnika społecznego. Program ten realizowany będzie, jak widać, kosztem osób najuboższych, przykładowo - osób płacących najniższą stawkę podatkową, beneficjentów opieki społecznej i osób pobierających renty i emerytury. Skutki takiej polityki są nieobliczalne.</u>
          <u xml:id="u-134.23" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Środki uzyskane w ten sposób nie zostaną przeznaczone, jak widzimy studiując budżet na 2004 r., na najważniejsze potrzeby rozwojowe, ale na bieżące funkcjonowanie aparatury państwowej. Przyjęcie budżetu w formie proponowanej przez rząd grozi, moim zdaniem, prawdziwą katastrofą państwa. Traktując jednak realistycznie kwestię większości parlamentarnej, trzeba niestety uznać, że zostanie on zatwierdzony przez Senat, podpisany przez prezydenta i realizowany w tym roku budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-134.24" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Informuję, że będę głosował przeciw przyjęciu tego budżetu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.25" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Na omówienie poprawek, których zgłosiłem jedenaście, już nie mam czasu. Myślę, że zostaną one omówione w Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Balickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#SenatorMarekBalicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#SenatorMarekBalicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#SenatorMarekBalicki">Chciałbym przedstawić poprawkę, która dotyczy kwestii cieszącej się bardzo dużym zainteresowaniem opinii publicznej, szczególnie w ostatnim czasie, po uchwaleniu budżetu przez Sejm, a mianowicie metra warszawskiego. Można powiedzieć, biorąc pod uwagę dzień wczorajszy, że nic dziwnego, iż opinia publiczna, nie tylko mieszkańców Warszawy, ale również innych regionów, tak bardzo interesuje się tą kwestią, bo wczoraj po południu przez wiele godzin metro warszawskie było jedynym sprawnym, dobrze funkcjonującym środkiem komunikacji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#SenatorMarekBalicki">Nasza poprawka zmierza do tego, ażeby dokonać w poprawce pierwszej, przygotowanej przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych, pewnej modyfikacji. A mianowicie żeby w tej części w poz. 11, która dotyczy rezerw celowych, zapisać na budowę metra w Warszawie nie, jak jest w poprawce przyjętej komisję: nie mniej niż 50 milionów zł, tylko: nie mniej niż 100 milionów zł. Uważamy, że kwota 50 milionów zł jest niewystarczająca do tego, żeby zapewnić takie finansowanie metra, aby było utrzymane przynajmniej dotychczasowe tempo jego budowy.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#SenatorMarekBalicki">Co roku rozmawiamy przy okazji ustawy budżetowej o konieczności finansowania metra, więc w zasadzie to jest powtórzenie najważniejszych argumentów. Wskażę tylko trzy najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#SenatorMarekBalicki">Pierwszy argument: jak co roku przypominamy, że tak wielka inwestycja, jaką jest metro, musi być dotowana, współfinansowana z budżetu państwa. I to nie jest tylko polski problem, bo we wszystkich krajach Unii Europejskiej i tam, gdzie było metro budowane w odpowiednim tempie, zawsze odbywało się to ze wsparciem funduszy państwowych.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#SenatorMarekBalicki">Drugi argument wynika z tego, że w ostatnim czasie zostały przyjęte zmiany w regulacjach dotyczących finansowania samorządów. Na tych regulacjach Warszawa i jako gmina, i jako miasto, straciła kilkaset milionów złotych i w związku z tym nie jest w stanie udźwignąć całości czy większej części finansowania tak ważnej inwestycji. Jest to taki, powiedziałbym, sprawiedliwościowy argument.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#SenatorMarekBalicki">No i trzeci argument, który jest ważny z punktu widzenia całego kraju, z punktu widzenia gospodarki czy finansów publicznych. Tak jak dzisiaj zostało powiedziane, gospodarka się rozwija i niezwykle ważne jest wspieranie wszelkich funkcji czy warunków, które umożliwiają dalszy jej rozwój. W obecnym świecie jest tak, że produkt krajowy powstaje głównie w metropoliach i Warszawa jest tym ośrodkiem, który wnosi najwięcej do naszego produktu krajowego, do budżetu państwa. I w związku z tym rozwój infrastruktury, której brak hamuje rozwijanie się gospodarki w Warszawie, przyniesie korzyści nie tylko Warszawie, ale też finansom publicznym w skali całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#SenatorMarekBalicki">Dlatego chciałbym się zwrócić do pań i panów senatorów o poparcie poprawki, która ma znaczenie nie tylko dla mieszkańców samej Warszawy czy dla mieszkańców Mazowsza, ale również dla wielkości finansów publicznych całego kraju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Widzę, że trzeba jednak to załatwić tak zwanym krakowskim targiem.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Kazimierza Drożdża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#SenatorKazimierzDrożdż">W nowoczesnych społeczeństwach ery globalizacji sport jest jedną z ważnych wartości kulturowych wpływających na rozwój człowieka, jego zdrowie i jakość życia. Uprawiany za młodu ma stać się elementem ogólnej kultury uświadomionej w procesie edukacji i wychowania. Tak współcześnie rozumiana idea, istota sportu obejmuje: wychowanie fizyczne, sport dzieci i młodzieży, sport dla wszystkich, sport niepełnosprawnych, sport wyczynowy, olimpijski, profesjonalny, a więc wszelkie formy aktywności ruchowej. Obok wielkich wartości kulturowych i społecznych sport staje się też stymulatorem rozwoju gospodarki, tworząc swoisty rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#SenatorKazimierzDrożdż">W ostatnich dziesięcioleciach sport nie należał w Polsce do priorytetowych dziedzin w polityce państwa - widać to po wartościach wskaźników budżetu dotyczących poszczególnych dziedzin gospodarki i życia społecznego oraz po wielkości środków kierowanych na potrzeby szeroko rozumianego sportu.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Osiągnięcia sportowe Polski w światowym systemie współzawodnictwa, doceniane i uznawane, mogłyby być większe, a zwiększenie środków na powszechnie dostępne formy sportowej aktywności przyniosłoby bardzo pozytywne skutki dla zdrowia i poprawy jakości życia obywateli. Tymczasem badania wskazują na pogarszający się stan wydolności, sprawności fizycznej dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Jedną z przyczyn takiego stanu jest niedostatek aktywności ruchowej i zaniedbania w szkolnym wychowaniu fizycznym - poważny odsetek dzieci i młodzieży jest kierowany na zajęcia korekcyjno-rehabilitacyjne. Wciąż przeważa styl życia daleki od prozdrowotnego. Oznacza to, że w świadomości przeważającej części polskiego społeczeństwa nie nastąpiła dotąd zasadnicza przemiana. Walory aktywności fizycznej wciąż pozostają niedocenione.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#SenatorKazimierzDrożdż">W związku z wydłużaniem się życia Polaków niesie to poważne zagrożenie dla zdrowia i jakości życia. W znacznym stopniu decyduje o tym dostępność i przystępność sportu, a także uboga oferta programowa dla osób w różnym wieku, o różnym stanie zdrowia i sprawności. Z badań Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że ponad 60% Polaków nie uprawia żadnych sportów. Z takimi wynikami sytuujemy się na jednym z ostatnich miejsc w Europie.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Katastrofalna sytuacja panuje w klubach sportowych - nie ma środków na działalność statutową ani utrzymanie obiektów. Mamy obecnie w kraju tylko cztery tysiące trzysta trzydzieści dziewięć klubów i około ośmiu tysięcy uczniowskich klubów sportowych. W ośmiu tysiącach osiemdziesięciu dziewięciu sekcjach ćwiczy zaledwie trzysta osiemdziesiąt pięć tysięcy zawodników. W rozwiniętych krajach europejskich wskaźniki te są wielokrotnie wyższe. Nie odpowiada standardom europejskim - ani liczebnie, ani pod względem jakości - baza obiektów i urządzeń sportowych, w większości przestarzałych, zaniedbanych, wymagających kapitalnych remontów i trudno dostępnych dla niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Wkraczając do Unii Europejskiej, winniśmy uczynić wszystko, aby nowoczesna wizja sportu stała się także wykładnią naszego postępowania. Sport będzie zajmował coraz silniejszą pozycję w systemie wartości indywidualnych i społecznych, służąc wszechstronnemu rozwojowi człowieka, w tym zachowaniu zdrowia i sprawności, oraz wartościowemu zagospodarowaniu czasu wolnego.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Zmierzające ku takiemu stanowi rozwiązania zawarte są w przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 11 lutego 2003 r. „Strategii rozwoju sportu w Polsce do roku 2012”. Trzeba jednak zrobić wszystko, by zawarte w niej cele i zadania stały się realne i dobrze służyły społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#SenatorKazimierzDrożdż">Aby tę strategię realizować, potrzebne są jednak środki finansowe. W związku z tym, Panie Marszałku, w imieniu własnym i pana senatora Laty, wnoszę poprawkę do ustawy budżetowej na rok 2004. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Gerarda Czaję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#SenatorGerardCzaja">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#SenatorGerardCzaja">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#SenatorGerardCzaja">Na obchodzony w ubiegłym roku Europejski Rok Osób Niepełnosprawnych wciąż cieniem kładzie się aktualna sytuacja wynikająca z wdrażania w życie uchwalonej w grudniu 2002 r. nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, a także jej nowelizacja, której dokonaliśmy nie tak dawno, pod koniec ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#SenatorGerardCzaja">Niepewność osób niepełnosprawnych co do stabilności ich miejsca pracy i niemożność planowania w dłuższej perspektywie działalności gospodarczej, szczególnie w zakładach pracy chronionej, została dodatkowo pogłębiona przez zdecydowane obniżenie w budżecie na 2004 r. kwoty na sfinansowanie dopłat do kosztów pracy osób niepełnosprawnych. W budżecie na 2004 r., w tym dokumencie, który otrzymaliśmy z Sejmu, znajdujemy dotację dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości jedynie 750 milionów zł. Oznacza to, że na dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładach pracy chronionej, i nie tylko w zakładach, bo również na otwartym rynku pracy, przewidujemy kwotę 750 milionów zł zamiast 1 miliarda 500 milionów zł. Jest to 50% kwoty wynikającej z zawartego porozumienia społecznego. Aby wyrównać te dysproporcje, dokonano pospiesznie, pod koniec ubiegłego roku, nowelizacji ustawy w celu poszukiwania środków na pełne sfinansowanie dopłat do kosztów pracy osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#SenatorGerardCzaja">Na ten temat wypowiadałem się na pięćdziesiątym drugim posiedzeniu Senatu Rzeczypospolitej, kiedy to przedstawiłem swoje wątpliwości, które określiłem w dwóch wymiarach. Otóż może nastąpić zmniejszenie zainteresowania firm z otwartego rynku pracy zakupem usług lub produktów w zakładach pracy chronionej, co może skutkować pogorszeniem się sytuacji finansowej tych zakładów i zwolnieniem osób niepełnosprawnych. Może też nastąpić efekt odwrotny: wzrośnie zainteresowanie zakupem w tych zakładach, ale wtedy do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wpłyną zdecydowanie mniejsze kwoty, a w konsekwencji w ciągu roku będzie musiała zostać zwiększona dotacja budżetowa w stosunku do planowanej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#SenatorGerardCzaja">I tutaj pojawia się pytanie: czy w związku z tym już w tej chwili planuje się ewentualnie nowelizację budżetu na 2004 r.? A przecież nie znamy jeszcze skutków wejścia w życie z dniem 1 stycznia bieżącego roku systemu likwidacji ulg w podatku VAT i zastąpienia go dofinansowaniem zatrudnienia według określonego algorytmu. Wyrażam pogląd, iż nie do końca wiemy, czy algorytm został poprawnie zbudowany i czy uzyska się przewidziane efekty wyrównujące niedobór środków.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#SenatorGerardCzaja">Wysoki Senacie, wspólnie z koleżankami i kolegami senatorami miałem przyjemność uczestniczyć w pracach komisyjnych nad cząstkowymi projektami budżetów na 2004 r., dotyczącymi wielu instytucji centralnych. To, co dla mnie było zastanawiające, a jednocześnie szokujące, to kwoty, jakie odprowadzają te instytucje na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z powodu - i tu proszę o uwagę - niezatrudniania osób niepełnosprawnych. Jest to zatem swoista kara nałożona przez ustawę na te instytucje, które nie zatrudniają osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#SenatorGerardCzaja">Chcę przypomnieć, że zręby obecnie funkcjonującego systemu zatrudniania osób niepełnosprawnych zostały określone w 1991 r. Ustawa w art. 21 nakłada na zakłady, które zatrudniają powyżej dwudziestu pięciu pracowników, obowiązek zatrudniania co najmniej 6% osób niepełnosprawnych. Jeżeli te instytucje ich nie zatrudniają, płacą karę. Dotyczy to również państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi. Niewywiązywanie się z tego obowiązku skutkuje karą w wysokości około 900 zł za niezatrudnienie jednej osoby niepełnosprawnej.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#SenatorGerardCzaja">I cóż zauważamy? Przykładowo, za niezatrudnianie osób niepełnosprawnych Kancelaria Prezydenta płaci karę w wysokości 72 tysięcy zł, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów tę karę płaci w wysokości 72 tysięcy zł, Kancelaria Sejmu płaci 163 tysiące zł kary, Kancelaria Senatu nie jest lepsza, bo płaci 40 tysięcy zł, a już szokującą kwotę płaci Instytut Pamięci Narodowej - aż 250 tysięcy zł kary za niezatrudnianie osób niepełnosprawnych. I dalej: rzecznik interesu publicznego - 15 tysięcy zł, Sąd Najwyższy - 15 tysięcy zł, a generalny inspektor ochrony danych osobowych - 25 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#SenatorGerardCzaja">Wymieniłem tylko niektóre instytucje, a i tak suma wynosi już około miliona złotych. Są to kwoty obciążające i powiększające koszty funkcjonowania tych instytucji, a płacone są przez nie bez zmrużenia oka. Oczywiście, lepiej zapłacić karę niż zatrudniać osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#SenatorGerardCzaja">Szanowni Państwo! Czasami słyszymy takie prymitywne właściwie deklaracje: kochamy tych biednych niepełnosprawnych. Może to jest rzeczywiście prymitywne, ale dlaczego instytucje, chociażby te, które przykładowo wymieniłem, boją się zatrudniać osoby niepełnosprawne? Przecież problem niepełnosprawności to nie tylko problem niepełnosprawnych, to również problem nas wszystkich. Smutny wizerunek do niczego niezdolnej, niezaradnej, biernej, mało wykształconej i wykluczonej z życia społeczności osoby niepełnosprawnej jest naprawdę daleki od rzeczywistości, a inwestowanie w ludzi, również w tych o ograniczonej sprawności, jest korzystne nie tylko dla nich samych i dla ich rodzin, ale również z punktu widzenia ekonomicznego, finansowego, a przede wszystkim z punktu widzenia humanitarnego.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#SenatorGerardCzaja">Chciałbym przypomnieć, że ze spisu powszechnego przeprowadzonego w 2002 r. wynika, że co siódmy obywatel Rzeczypospolitej jest osobą niepełnosprawną. Powinien to być sygnał do kompleksowego potraktowania tego problemu w polityce państwa, i to nie tylko przy okazji uchwalania budżetu czy reformowania systemu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#SenatorGerardCzaja">I na koniec taka uwaga. Wejście Polski do rodziny krajów członkowskich Unii Europejskiej będzie zapewne swego rodzaju cezurą wytyczającą granice wymagań dotyczących osób dotkniętych niepełnosprawnością. Dlatego też nasze wzajemne relacje z ludźmi powinien weryfikować nasz stosunek do słabszych, dotkniętych ułomnościami czy schorzeniami. Międzyludzka wymiana dóbr duchowych i fizycznych ze względu na stan organizacyjny państwa i społeczeństwa odbywa się w granicach wytyczonych przez prawo, którego elementem jest również ustawa budżetowa, a co najważniejsze, odbywa się na płaszczyźnie naszej wrażliwości, naszej zdolności i umiejętności wczucia się w sytuację drugiego człowieka pokrzywdzonego przez los. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu senatora Adama Graczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#SenatorAdamGraczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#SenatorAdamGraczyński">W trakcie tej debaty pada bardzo wiele określeń na temat ustawy budżetowej. Część zabierających głos używa określeń takich jak kreatywna księgowość, tchórzliwość, część natomiast dostrzega całą złożoność stanu finansów państwa i widzi również to, że przygotowana ustawa budżetowa spełnia, jak sądzę, pewne oczekiwania. U podstaw tego stwierdzenia może leżeć fakt, że rok 2003 przyniósł bardzo wiele dobrych zjawisk w naszym kraju, w naszych finansach i sądzę, że jesteśmy na dobrej drodze. Oczywiście, nie wszyscy są jeszcze usatysfakcjonowani, ale sądzę, że nie ma innej metody na to, żeby Polska mogła się rozwijać. Dlatego w budżecie na rok 2004 położono tak duży nacisk na rozwój, na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#SenatorAdamGraczyński">Ja chciałbym zwrócić uwagę przede wszystkim na dwa elementy. Po raz pierwszy w budżecie pojawiają się tak ważne rozwiązania, jak te dotyczące integracji finansowej z Unią Europejską. Zwracam na to uwagę, bo przecież tego dotąd w budżetach naszego państwa w tej formie nie było. Rząd zdobył się zatem na wielki wysiłek, by zintegrować finanse naszego państwa, zacieśniając wszelkie subtelne związki finansowe z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#SenatorAdamGraczyński">Jest jeszcze drugi bardzo ważny element, jakim jest przyjęcie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i wdrożenie rozwiązań tej ustawy do budżetu, czyli stworzenie nowego podziału obowiązków i dochodów. Ja sądzę, że jest to wielkie osiągnięcie. Oczywiście również wielkie ryzyko, ale daje to nadzieję, że mamy do czynienia z bardzo dobrym, przyzwoitym dokumentem, który stwarza szanse na rozwój naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#SenatorAdamGraczyński">Chciałbym teraz odnieść się do kilku elementów szczegółowych tej ustawy budżetowej. Zacznę od poprawki pierwszej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Chciałbym spuentować to tak, że zamieniamy wirtualne 550 milionów zł, jak i wiele innych kwot wirtualnych, na rzeczywiste wielkości, które dotrą do adresatów. No, a ci wszyscy beneficjenci muszą się zdecydować, czy mają oczekiwać na środki wirtualne, czy też na rzeczywiste. Ja oczywiście jestem zwolennikiem rzeczywistych finansów, rzeczywistych środków i rzeczywistego planowania. Tak rozumując, sądzę, że ci, którzy czują się poszkodowani, powinni być usatysfakcjonowani, bo odpowiednie kwoty trafią do ich budżetów, czyli określonych działów czy branż gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#SenatorAdamGraczyński">Sądzę, że drugim elementem, który wymaga podkreślenia, jest to, że ten rząd podejmuje dzieło naprawy finansów publicznych. To nie jest tak, że finanse publiczne nagle znalazły się w bardzo złym stanie, że są w nim od roku czy od dwóch lat. Problem narastał tak naprawdę przez cały okres transformacji. Były w różnych okresach różne dochody z prywatyzacji - będę jeszcze o tym mówił - które pozwalały na łatanie dziur, na zmniejszenie tego niebezpieczeństwa, z którym teraz rzeczywiście mamy do czynienia. Powinniśmy więc bardzo mocno popierać działania rządu, program pana wicepremiera Hausnera, ażeby jednak dążyć do naprawy stanu finansów publicznych. Jest to dowód odwagi i sądzę, że wymaga on i uznania, i poparcia.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#SenatorAdamGraczyński">Chciałbym też odnieść się do problemu środowiska naturalnego. Mianowicie analizowany był budżet w tych częściach budżetowych, które dotyczą środowiska. Jest tam wielkie napięcie finansowe, ale jednocześnie są wielkie cele do osiągnięcia. Praktycznie są one realne, istnieją tylko dwie w zasadzie obawy. Po pierwsze, czy utrzyma się system finansowania środowiska, zadań w tym zakresie - jestem zdania, że powinniśmy ten system finansowania utrzymać, bo każda zmiana zmniejszy nasze szanse, i po drugie, co jest równie ważne, nierozstrzygnięty jest jeszcze problem obciążenia podatkiem VAT środków, które będą napływać do Polski z Unii Europejskiej. Ten stan może stwarzać zagrożenie dla sprawnej absorpcji środków unijnych. To jest kolejna kwestia, którą chciałbym podnieść.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#SenatorAdamGraczyński">W projekcie budżetu zakłada się kwotę 10,3 miliarda zł po stronie wydatków i 13,7 miliarda zł po stronie dochodów. Sądzę, że istnieje duże niebezpieczeństwo, że te wielkości po stronie dochodów mogą nie zostać osiągnięte i że potrzebny jest na pewno monitoring. Kiedy odbywała debata nad ustawą o zmianie ustawy o finansach publicznych, zwracałem się do ministra finansów z wielką prośbą, żeby stworzyć taki system monitoringu, który pozwalałby na bieżącą kontrolę wpływów. Ale równie ważne, jeśli chodzi o absorpcję środków, jest to, żebyśmy nie fascynowali się wyłącznie ilością środków, ale żebyśmy również wybierali takie cele, które mogą przyspieszyć rozwój gospodarczy kraju.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#SenatorAdamGraczyński">I ostatnią kwestią z tych szczegółowych jest sprawa prywatyzacji i dochodów z prywatyzacji. Jak sięgam pamięcią, od kilku lat wpływy z prywatyzacji nie są osiągane. Bardzo często w ciągu roku ze strony Ministerstwa Skarbu Państwa padają różne obietnice, różne propozycje, ale najczęściej kończy się na tym, że dochody, przynajmniej w ostatnich dwóch, trzech latach, nie wynoszą nawet 50%. Dlatego ta kwota 8,8 miliarda zł założona w budżecie jest kwotą olbrzymią.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#SenatorAdamGraczyński">Dla mnie nieczytelna jest polityka prywatyzacyjna. Chciałbym bezwzględnie bronić banków polskich, czyli tych, w których przewagę posiada jeszcze kapitał polski, ponieważ coraz częściej mówi się, że banki prowadzą politykę globalną, że nie interesują ich problemy lokalne, czyli nasze, polskie. Dlatego uważam, że szczególnie kwota tej wielkości powinna być w sposób bardzo skuteczny i ciągły monitorowana.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#SenatorAdamGraczyński">Na zakończenie chcę się odnieść do kilku poprawek zawartych w sprawozdaniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Chciałbym poprzeć poprawki, które dotyczą rozbudowy portu lotniczego Katowice-Pyrzowice, tego okna na świat regionu Śląska. Chciałbym także poprzeć zwiększenie dotacji i subwencji o 1 milion zł z przeznaczeniem na Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach. Przychylam się również do wniosku pani senator Grabowskiej i pana senatora Wnuka, wniosku dotyczącego środków przeznaczonych na zakończenie inwestycji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Region Śląska bardzo szybko się zmienia dzięki wielkiemu wysiłkowi mieszkańców, dzięki postawieniu na edukację, na wykształcenie społeczeństwa. I te środki będą bardzo dobrze służyły temu celowi. Bardzo proszę Wysoką Izbę o poparcie tych poprawek. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Longin Pastusiak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę o zabranie głosu panią senator Dorotę Kempkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#SenatorDorotaKempka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#SenatorDorotaKempka">Dzisiejsza debata nad budżetem na rok 2004 jest debatą bardzo trudną, ale myślę, że powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby projekt rządowy z poprawkami, które zostaną do niego wprowadzone w Senacie, został przyjęty i aby stworzył jak najlepsze warunki funkcjonowania naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#SenatorDorotaKempka">W swojej wypowiedzi chciałabym zatrzymać się nad tym, co jest mi najbliższe i dla mnie najważniejsze, czym zajmuję się na co dzień. Jest to sprawa kultury, środków finansowych dla resortu kultury i dziedzictwa narodowego oraz wspomożenia tego, co wymaga dużego wsparcia, jeżeli chodzi o środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#SenatorDorotaKempka">Szanowni Państwo, w tej kadencji kilkakrotnie były organizowane wyjazdowe posiedzenia senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Zajmowaliśmy się na nich sprawami, które są najważniejsze: edukacją kulturalną dzieci i młodzieży, funkcjonowaniem samorządów i wspieraniem działalności kulturalnej w powiecie, gminie i województwie. Mówiliśmy także o innych sprawach, które są niezmiernie ważne, a dotyczą szkolnictwa artystycznego. Dlatego też na ostatnim posiedzeniu senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu przygotowaliśmy cztery poprawki. Zostały one przedstawione Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, z przykrością muszę jednak stwierdzić, że nie zyskały jej poparcia.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#SenatorDorotaKempka">Dlatego chciałabym zaproponować Wysokiej Izbie, abyśmy dokonali dokładnej analizy budżetu na rok 2004 i spróbowali zwiększyć o niewielką kwotę, poprzez wprowadzenie dwóch poprawek, środki finansowe dla resortu kultury i dziedzictwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#SenatorDorotaKempka">Proponuję więc zwiększyć te środki o 7 milionów 700 tysięcy zł: 4 miliony 200 tysięcy na działalność dydaktyczną szkolnictwa wyższego, a 3 miliony 500 tysięcy zł na pracownie internetowe.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#SenatorDorotaKempka">Dlaczego w imieniu osób, które się pod tymi wnioskami podpisały - a podpisali je: pani senator Wiesława Sadowska, pani senator Krystyna Doktorowicz, pan senator Ryszard Sławiński i ja - przedkładam taką propozycję? Otóż przedkładamy je, ponieważ szkół artystycznych w Polsce jest praktycznie niewiele i wymagają one zupełnie innego wsparcia finansowego i zainteresowania ze strony naszego rządu - nie można szkół podstawowych pierwszego i drugiego stopnia traktować jak szkół zawodowych - ponadto uczą się w nich dzieci, które kiedyś będą sławiły nasz kraj poza jego granicami. I to one będą pokazywać w Unii Europejskiej, czym jest polskość, kultura polska i jaki wysiłek włożono, żeby ci młodzi ludzie zdobyli takie wykształcenie. Dlatego, Panie Marszałku, przedkładam dwie poprawki - za moment je oddam.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#SenatorDorotaKempka">Szanowni Państwo, nie ukrywam, że jest jeszcze wiele innych poprawek, które chciałabym poprzeć. Mówili już o nich inni senatorowie. Uważam, że poprawki, które dotyczą straży pożarnej, osób niepełnosprawnych, wsparcia kultury czy takich lub innych szkół wyższych w różnych regionach powinny zyskać poparcie Wysokiej Izby. Te poprawki są niezmiernie ważne, ponieważ gwarantują prawidłową działalność tych instytucji i organizacji, które wymagają szczególnego wsparcia ze strony budżetu państwa. Dziękuję bardzo za uwagę. Panie Marszałku, przekazuję te poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Udzielam głosu pani senator Apolonii Klepacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Przeprowadzone w ostatnich dniach krótkie konsultacje z grupą samorządowców województwa opolskiego, dotyczące ustawy budżetowej w przedłożeniu sejmowym, zaowocowały propozycjami kilku poprawek. Kilka z nich zostało już skonsumowanych i zapisanych w sprawozdaniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych - te zapisy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom wspomnianego środowiska - kilka z nich było też przedstawionych przez państwo senatorów w trakcie debaty plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Pozwolą państwo, że ograniczę się do przedstawienia jednej propozycji, która wyszła ze środowiska samorządowców powiatowych, ze starostw. Nie powoduje ona potrzeby zmian i przesunięć kwot zapisanych w ustawie, ale rozszerza katalog zadań, na które przewidziano zapisane w tej ustawie środki finansowe. Otóż w imieniu własnym i senatora Stanisława Niciei składam poprawkę, w której proponujemy, aby w części 83 obejmującej rezerwy celowe rozszerzyć dotychczasową treść pozycji 62 - a brzmi ona następująco: dotacje celowe na dofinansowanie nowo uruchomionych miejsc w domach pomocy społecznej oraz na finansowanie nowo uruchomionych miejsc w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi - to znaczy dodać trzecią możliwość wykorzystania zapisanych w tej pozycji kwot. Chodzi mianowicie o to, by dodać zapis, który pozwoli na wykorzystanie tych środków na realizację programów dotyczących obowiązku standaryzacji w domach pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Krótkie uzasadnienie. Obowiązek przeprowadzenia przez domy pomocy społecznej standaryzacji i jej zakończenia do roku 2006 został nałożony zapisem art. 2 ustawy o pomocy społecznej i szczegółowo przedstawiony w załączniku nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 15 września 2000 r. Niestety, wywiązanie się z nałożonego obowiązku wymaga ogromnych nakładów finansowych, dlatego istnieje realne zagrożenie, że samorządy powiatowe bądź domy pomocy społecznej samodzielnie nie sprostają tym zadaniom.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Mając na uwadze przedstawione argumenty, proszę Wysoką Izbę o przyjęcie tej poprawki, która umożliwi wsparcie domów pomocy społecznej w realizacji tego trudnego, ale koniecznego obowiązku standaryzacji podstawowych usług. Liczę na zrozumienie Wysokiej Izby, liczę też na zrozumienie ławy rządowej. Dziękuję, Panie Marszałku. Składam na pana ręce tę poprawkę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Na trybunę senacką zapraszam panią senator Krystynę Doktorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Rozpatrujemy dzisiaj budżet, o którym powiedziano, że jest bardzo trudny. Istotnie, brakuje pieniędzy na bieżącą egzystencję, brakuje też pieniędzy na przyszłość, gdyż to, co inwestujemy dzisiaj w wiele takich dziedzin jak nauka, edukacja, informatyzacja i zdrowie, ma wpływ na naszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Muszę stwierdzić, że oczywiście budżet jest taki, jaki może być, ponieważ wpływów do budżetu państwa nie wystarcza nawet na najważniejsze i podstawowe dziedziny. Chcę też powiedzieć, że z wielką przykrością odnotowuję to, że i tak małe nakłady na szkolnictwo wyższe i na badania naukowe zostały, decyzją komisji, bardzo poważnie zmniejszone. Ja reprezentuję szkolnictwo wyższe i mogę powiedzieć, że na pewno w całym środowisku profesorskim i studenckim będzie o to naprawdę wielki żal, ponieważ inwestowanie w szkolnictwo wyższe i w badania naukowe wpływa nie tylko dzisiaj na nasz los, ale i na naszą przyszłość. Jest to też nasz mandat w Unii Europejskiej, gdyż my do Unii Europejskiej wejdziemy ze społeczeństwem jedynie dobrze wykształconym, z naszą nauką, a także z naszą kulturą, bo z naszym przemysłem i z naszą gospodarką, która przecież nie jest w najlepszej kondycji, będzie nam już znacznie trudniej.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">W związku z tym chciałabym wyrazić ubolewanie, że tak mało środków jest przede wszystkim na naukę, edukację, szkolnictwo wyższe i informatyzację, która też jest niezwykle ważna. A my przecież musimy przystępować do proponowanych przez Unię Europejską projektów dotyczących społeczeństwa informacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Przy tej okazji chciałabym bardzo, bardzo prosić Wysoki Senat o przyjęcie tych poprawek, które rekomenduję i które wiążą się z dofinansowaniem w różnej formie szkolnictwa wyższego. Przede wszystkim chodzi mi o poprawki, które są związane z finansowaniem ukończenia inwestycji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Myślę, że jeżeli ta dotacja zostanie przyznana, to ten problem po prostu zniknie, nie będzie już problemu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, bo inwestycja będzie skończona, wydział zaś będzie przynosił też zyski, bo tam są też studenci zaoczni. Jest to niezwykle ważne, że MENiS przestanie dopłacać do tej inwestycji. To kwestia pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Druga kwestia to sprawa Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Ja pozwolę sobie złożyć poprawkę, która modyfikuje poprawkę siódmą, a niejako konsumuje poprawkę dwudziestą trzecią. Te poprawki są bardzo podobne. Źródłem finansowania Akademii Sztuk Pięknych pozostałoby źródło finansujące podmioty realizujące zadania wynikające z ustawy o restrukturyzacji górnictwa, ale postulowałabym po prostu zmniejszenie dotacji i subwencji na funkcjonowanie tej akademii z kwoty 825 milionów 300 tysięcy zł do kwoty 824 milionów 300 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Dlaczego to jest bardzo ważne? Ja nie reprezentuję tu partykularnych interesów, ale chciałabym powiedzieć, że Śląsk, nasz region, często jest przez resztę kraju postrzegany - również w tej Izbie były takie głosy - jako region wielkich problemów z restrukturyzacją, z upadłym pejzażem związanym z górnictwem czy hutnictwem, jako region, który trzeba ratować i który generuje tak wiele problemów dotyczących zatrudnienia, ochrony środowiska i wielu innych kwestii; a przecież jest to też region, w którym jest bardzo wiele znakomitych instytucji naukowych, edukacyjnych i artystycznych. To nie jest tylko region upadającego górnictwa węgla i hutnictwa stali; to naprawdę jest region, w którym jest też wspaniała akademia sztuk pięknych, również wspaniała akademia muzyczna, na szczęście mająca z czego żyć. Chodzi nam więc również o to, żeby to myślenie o Śląsku zmienić, żeby pokazać, iż na Śląsku są również inne, bardzo istotne dla całego kraju sprawy.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Jeżeli ta akademia nie otrzyma tej skądinąd niezbyt wysokiej jak na budżet państwa kwoty 1 miliona zł, to ona po prostu może upaść. A przecież Akademia Sztuk Pięknych rozwija się - każdy, kto jest związany ze szkolnictwem wyższym, wie, że są tam awanse, są nowi profesorowie, są nowe kierunki. I nam na Śląsku chodzi również o to, żebyśmy mieli właśnie nowych profesorów, nowe szkoły wyższe, nowe wydziały i nowe kierunki, które będą decydować o naszej przyszłości. W związku z tym pozwalam sobie, Panie Marszałku, złożyć na pana ręce tę poprawkę. I bardzo proszę Wysoką Izbę o poparcie dotacji na cele, o których wspomniałam. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Udzielam teraz głosu panu senatorowi Ryszardowi Sławińskiemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#SenatorRyszardSławiński">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#SenatorRyszardSławiński">Bardzo dramatyczne były dni poprzedzające dzisiejszą debatę, jeśli chodzi o kulturę. Zamierzano nam zdjąć aż 40% z tak zwanego środka specjalnego, który od niespełna roku, właściwie od pół roku, pozyskujemy z gier liczbowych, a konkretnie z totolotka.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#SenatorRyszardSławiński">Bardzo się cieszę, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych przy aprobacie rządu uprzejmie zmodyfikowała tę poprawkę w ten sposób, że minister kultury i dziedzictwa narodowego został zwolniony z tego świadczenia do budżetu, co wydaje mi się wydarzeniem absolutnie pozytywnym, dlatego że kultura od trzech lat, właściwie od dwóch lat, jest w fazie odbudowy budżetu, nie zaś budżetu rozwoju, jak mówią niektórzy. My byliśmy najbardziej pokrzywdzeni w budżecie 2002 r., w którym to w ramach łatania wielkiej dziury budżetowej aż 25% budżetu kultury zostało, że tak powiem, włożone w tę odbudowę. Cieszę się więc bardzo, że w tym roku mamy szansę - podkreślam: mamy szansę - żeby nam więcej już nie zabierano.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#SenatorRyszardSławiński">Sprawa jest bardzo istotna, bowiem, proszę państwa, od 1 maja, kiedy wejdziemy do Unii Europejskiej, będziemy musieli mieć w Unii Europejskiej swoją specialite de la maison. Nie sądzę, żeby to mogła być gospodarka, nie sądzę, że będziemy rywalizować na rynku europejskim z serkami Danone lub Jogobella, ale do rywalizacji możemy stanąć z naszym potencjałem kultury. Nasz afisz, nasz plakat, nasza muzyka, bo mamy przecież Góreckiego, Krzysztofa Pendereckiego, nasze filmy, które od kilku lat robione są niemal za darmo - to wszystko również może być naszą ofertą, promocją naszego kraju. Nie łudźmy się, że w sferze handlu, w sferze produkcji będziemy z kimkolwiek rywalizować - tu my musimy doganiać innych. Bo jeśli już mamy niezły produkt, to on się nie nazywa Wawel, on się nazywa Jogobella.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#SenatorRyszardSławiński">W związku z tym, proszę państwa, jeśli zachowamy dla kultury taki budżet, jaki został zaplanowany, jeśli będziemy mieli szanse, a powinniśmy mieć takie szanse, żeby w przyszłym roku ten budżet był dla kultury jeszcze korzystniejszy, to, proszę państwa, będziemy mieli wielką okazję pokazać się na rynku europejskim, żeśmy nie gęsi.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#SenatorRyszardSławiński">Dlatego na zakończenie, Panie Marszałku, dziękując rządowi za tę zmianę, którą udało nam się uzyskać, chciałbym powiedzieć, że tegoroczny budżet Rzeczypospolitej powinien być w kulturze tym, co powinno się mieć, by stworzyć ofertę w zakresie współpracy, rywalizacji, promocji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę o zabranie głosu panią senator Marię Szyszkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Po pierwsze, chciałabym poprzeć pewne poprawki, które już zostały zgłoszone, w tym przede wszystkim poprawkę zwiększającą budżet, środki finansowe dla straży pożarnej czy też na przykład poprawkę zwiększającą środki na szkolnictwo artystyczne, o czym mówiła pani senator Kempka.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Ponadto popieram także - zresztą podpisałam się pod tą poprawką do ustawy budżetowej - zwiększenie środków finansowych na budowę metra w Warszawie, i to nie dlatego, że jest to miasto mojego urodzenia, ale dlatego, że jest to miasto, z którego w gruncie rzeczy korzysta, częściej lub rzadziej, każdy mieszkaniec Polski. Jeżeli nie rozwiążemy szybko tej kwestii, to nastąpią dramatyczne sytuacje podobne do tych z dnia wczorajszego. Ja doceniam wagę środków przeznaczanych na odbudowę rozmaitych zabytków, w tym pałaców, o czym była mowa i co jest zatwierdzone w budżecie, ale nie mniej ważna jest sprawa metra.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Kolejna, przedostatnia sprawa. Chciałabym podkreślić, że w pełni doceniam sprawę obronności kraju, ale uważam, że na zbrojenia, na cele wojenne mogłaby być przeznaczona nieco mniejsza kwota, z kolei z lepszym skutkiem mógłby być rozwiązany los niepełnosprawnych w Polsce, o czym tak przejmująco mówił jeden z moich przedmówców, pan senator. Poza tym nierozwiązana jest sprawa bezrobotnych, szczególnie dramatyczna sprawa bezrobotnych pozbawionych jakiegokolwiek zasiłku. W tej sytuacji przy tak dużych wydatkach na Irak postawiłabym znak zapytania.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#SenatorMariaSzyszkowska">I wreszcie ostatnia sprawa. Pan senator Sławiński mówił przed chwilą o tym, że w zjednoczonej Europie znaczenie może mieć jedynie polska kultura, nie zaś nasza gospodarka. W tej sytuacji mój głęboki niepokój wzbudza fakt, że Ministerstwo Kultury, mając tak bardzo ograniczone środki - wydatki na kulturę są wciąż u nas bardzo małe - nie jest w stanie finansować żadnego ogólnopolskiego pisma, które poświęcone byłoby sprawom polskiej literatury. A właśnie polska literatura, szerzej polska kultura może być wielkim atutem naszego kraju w zintegrowanej Europie. I w związku z tym uważam, że należy przekazać pewne środki Ministerstwu Kultury, ażeby mogło przynajmniej podtrzymać upadające w poszczególnych regionach Polski pisma poświęcone sprawom kultury.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#SenatorMariaSzyszkowska">I z tego powodu wracam do poprawki, która była już poparta przez większość komisji kultury. W poprawce tej odejmuje się Instytutowi Pamięci Narodowej 500 tysięcy zł z wydatków bieżących i przekazuje tę sumę, te 500 tysięcy zł, Ministerstwu Kultury po to, by ratować owe upadające pisma regionalne. Inaczej zniszczymy zupełnie naszą polską kulturę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Leszka Podkańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#SenatorLesławPodkański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#SenatorLesławPodkański">W sposób kulturalny nawiążę do moich dwóch przedmówców i powiem, że jestem i zawsze będę zwolennikiem tego, by zdobywać Europę kulturą. Ale bez ekonomicznego zabezpieczenia nie da się tego zrobić, więc kulturalnie zdobywajmy Europę również w zakresie spraw ekonomicznych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#SenatorLesławPodkański">Pragnę zacząć moje wystąpienie od kilku tez wypływających z mojego osobistego doświadczenia i oceny tego wszystkiego, co się działo przy okazji dyskusji nad budżetem tego roku, a także budżetami poprzednich lat.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#SenatorLesławPodkański">Otóż, czy tego chcemy, czy nie, budżet stanowi najważniejszy dokument gospodarczo-finansowy państwa. Czy tego chcemy, czy nie, to budżet odzwierciedla w sposób bezpośredni wszystko to, co się dzieje w Polsce - to, jak przebiegają przemiany, jak jest prowadzona polityka, jak przebiegają zjawiska społeczne, jak jest prowadzona gospodarka. I nie odkryję Ameryki, wygłaszając stwierdzenie, że nie będzie nigdy silnego państwa polskiego, jeśli nie będzie silnej gospodarki. Idąc dalej tym tokiem rozumowania, nie ma mowy i nie będzie mowy o silnej gospodarce, jeśli nie będzie silnych, zdrowych budżetów państwa, tego i kolejnych.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#SenatorLesławPodkański">Jeśli tak spojrzymy na budżet, nad którym debatujemy, to trzeba stwierdzić, że przed nami i następnymi jeszcze pokoleniami polityków i elit w Polsce jest sporo zadań. Niestety, przez te czternaście lat nie udało nam się wypracować właściwego schematu działania - nie udało nam się pozyskać większości, która popierałaby rozwiązania prorozwojowe, zwiększające polską konkurencyjność, sprawiające, że eksport by rósł, że tworzono by miejsca pracy w Polsce, a nie za granicą. Nie jest żadną tajemnicą - i przypomnę to Wysokiej Izbie - że ekonomiści organizacji międzynarodowych ocenili, iż 1 miliard dolarów w deficycie w handlu zagranicznym oznacza stratę wewnątrz około stu, stu trzydziestu tysięcy miejsc pracy i utworzenie tyluż miejsc pracy poza granicami naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#SenatorLesławPodkański">Jeśli tak spojrzymy na ten budżet, to zobaczymy, że jest on bardzo, bardzo trudny. Jeśli chodzi o pewne parametry, to jest on realny, ale nie jest to na pewno budżet, o którym można by powiedzieć, że jest budżetem dającym nadzieję na przyszłość, dla tego roku i następnych lat, że jest budżetem z dobrymi rozwiązaniami i dla naszego pokolenia, i dla pokoleń następnych.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#SenatorLesławPodkański">Dlaczego tak jest? Otóż ten budżet jest ciągle jeszcze budżetem łatania dziur - nazywam to tak umownie; z tej mównicy wielokrotnie padło już dzisiaj słowo „dziura” - jest to budżet załatwiania najpilniejszych potrzeb i ratowania, a także rozwiązywania gorących problemów. Różnie to można dzisiaj oceniać. Tutaj była nawet przepychanka słowna na temat tego, kto stworzył większą dziurę, a kto stworzył mniejszą dziurę. Nie będziemy powoływać komisji śledczej, by ustalić, kto stworzył taką czy inną dziurę, ale prawda jest taka, że w ostatnich czternastu latach były różne okresy i raz ta dziura była mniejsza, a raz większa. Były różne okresy. Czasem koalicje rządzące stwarzały szanse rozwoju gospodarce, a innym razem rujnowały tę szansę. Były lata, kiedy gospodarka polska rozwijała się w tempie 5–7% i były takie, kiedy ten rozwój był prawie zerowy. Kiedy to było, my wszyscy wiemy. Nie po to ja tu stoję, by to wytykać, tylko po to, by pokazać, jaką wyobraźnią, jaką wizją powinniśmy się wszyscy nawzajem kierować bądź obudowywać klasę polityczną, żeby w przyszłości nie popełniano takich błędów.</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#SenatorLesławPodkański">Gdyby oceniać ten budżet przez pryzmat gospodarstwa - każdy z nas ma własną rodzinę, czasem własne gospodarstwo, każdy z nas ma własną gminę, własny powiat - to można by powiedzieć, że w Polsce nie ma najlepszego gospodarza, bo finanse się nie spinają, deficyt jest potężny. Gospodarz jest, jaki jest, nie najlepszy. Życzmy sobie, żeby jego następcy, ci, którzy będą rządzili w następnych latach, byli lepszymi gospodarzami.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#SenatorLesławPodkański">Chcę podzielić się z Wysoką Izbą jednym bardzo istotnym spostrzeżeniem. Otóż ja twierdzę, że błędem elit ostatnich czternastu lat, nie wymieniając żadnej ze stron, nic nikomu nie ujmując, ani nie dodając, jest to, że wytworzono w klasie politycznej, w parlamencie, w rządzie i w jego otoczeniu, taki oto schemat: ja dbam o grosz publiczny; nie można więcej pieniędzy wydać, jak chcesz wydać, to zabierz drugiemu. I przez te kilkanaście lat my staramy się odebrać jednemu, żeby przeznaczyć dla drugiego, zabrać tym, a dać tamtym. Przez te czternaście lat nie stworzyliśmy - dzisiaj próbowałem w swym pytaniu zainspirować do tego panią minister - takich prac czy analiz, nie wykonaliśmy takich działań, które by powodowały zwiększenie dochodów naszego państwa, które by sprawiły, że państwo byłoby bogatsze. I w związku z tym ja twierdzę, że brakuje nam, niestety, debaty o tym, jak zwiększyć dochody, brakuje nam debaty o tym, jak zwiększyć popyt, brakuje nam debaty o tym, jak doprowadzić do tego, żeby Polacy byli bogatsi. Bo jak Polacy będą bogatsi, to i budżet będzie bogatszy, i państwo będzie bogatsze.</u>
          <u xml:id="u-154.10" who="#SenatorLesławPodkański">W związku z tym ja odważę się dzisiaj na bardzo spektakularny krok. Chcę mianowicie zaproponować pewne rozwiązanie, skonsultowane, przeanalizowane z fachowcami, by zwiększyć w sposób znaczący dochody budżetu państwa. I wnoszę do Wysokiej Izby, byście państwo pochylili się nad tą propozycją. Jest to propozycja, której próbowano - nieskutecznie - nadać kształt podczas prac w Sejmie, dotycząca rezerw i możliwości związanej z rezerwą rewaluacyjną. Za chwilę złożę poprawkę, która zwiększyłaby budżet państwa aż o 14 miliardów zł.</u>
          <u xml:id="u-154.11" who="#SenatorLesławPodkański">Proponuję, żeby znaczącą część tych środków przeznaczyć na spłatę zagranicznego długu publicznego, bo jest ku temu znakomita okazja. Obecnie jest tak doskonały kurs, bardzo niski, że każdy gospodarz, który ma dług, powinien oddać przynajmniej część. Proponuję aż 8 miliardów zł przeznaczyć na spłatę długu zagranicznego, a 6 miliardów zł, jako rekompensatę wpłaconej składki do Unii Europejskiej, przeznaczyć na najpilniejsze cele w naszej gospodarce. Jest ich kilka, wymienię je według wielkości kwot, które proponuję zwiększyć - nie zmniejszać, nie zabierać i nie przesuwać, tylko stworzyć kreatywny budżet.</u>
          <u xml:id="u-154.12" who="#SenatorLesławPodkański">Największą kwotę - 1 miliard 500 tysięcy zł - proponuję przeznaczyć na kontrakty wojewódzkie i współfinansowanie programów rozwoju regionalnego, z podziałem na wszystkie województwa w Polsce według znanego algorytmu. Drugą w kolejności kwotę proponuję przeznaczyć na to, co ciągle nie zostało rozwiązane, mianowicie na system dotyczący bonów paliwowych dla rolnictwa. Jest to 650 tysięcy zł. Trzecia kwota jest niezbędna dla autostrad. Wszyscy płaczemy nad autostradami, a dzisiaj z audycji radiowej dowiedziałem się, i włosy stanęły mi dęba, że do dnia wczorajszego w Brukseli w imieniu rządu polskiego - nieważne, który minister, który premier - nie złożono ani jednego wniosku o dofinansowanie budowy autostrad w Polsce. Słyszałem to na antenie Radia RMF FM w bezpośredniej transmisji z Brukseli. Jeśli to jest prawda, to, o zgrozo! My tu proponujemy 500 tysięcy zł na autostrady, 500 tysięcy zł na drogi, 500 tysięcy zł na zdrowie i wszystkie inne pozycje również dotyczące kredytów dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-154.13" who="#SenatorLesławPodkański">Tak więc jest to bardzo ciekawy pakiet poprawek, które za chwile złożę na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-154.14" who="#SenatorLesławPodkański">Sporo jest tam również poprawek dotyczących polskiego rolnictwa, dotyczących kredytów, melioracji, produkcji biologicznej, zwierzęcej. Panowie krzyczą: dlaczego dla rolnictwa? Otóż ja chcę powiedzieć, że projektowany budżet bardzo znacząco obniżył nakłady na rolnictwo, na przykład w postępie biologicznym - o 33%, w dopłatach do oprocentowania kredytów - o 37%. I w związku z tym odważam się przedstawić takie propozycje.</u>
          <u xml:id="u-154.15" who="#SenatorLesławPodkański">Kolejne poprawki, które chcę zgłosić, dotyczą już spraw szczegółowych. I tu mam kolejną odważną propozycję, Pani Minister i Szanowny Rządzie. Tylko o 0,54% chcę podnieść dochody z tytułu podatków pośrednich, licząc na to, że te dwie wprowadzone ustawy w zakresie monitorowania paliw zmniejszą tę strefę... Tak minimalną kwotę możemy chyba przewidzieć, jeśli chodzi o wzrost dochodów, i przeznaczyć to na kilka zadań drobnych, szczegółowych. Sygnalnie tylko wymienię: straże pożarne, przejście drogowe w Dorohusku - idziemy do Europy, granicę wschodnią trzeba wspierać - i regionalne przewozy na terenie województwa mazowieckiego.</u>
          <u xml:id="u-154.16" who="#SenatorLesławPodkański">Jeszcze jedną poprawkę przedstawię Wysokiej Izbie. Dotyczy ona ksiąg wieczystych. Mamy duży problem w tym zakresie i dlatego zgłaszam konkretną poprawkę, polegającą na przeniesieniu środków wewnątrz działu 83 na informatyzację wydziałów ksiąg wieczystych. Chodzi o to, by po raz pierwszy w Polsce z zapisu papierowego księgi wieczystej przejść na zapis elektroniczny. Te poprawki za chwilę złożę na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-154.17" who="#SenatorLesławPodkański">Panie Marszałku, czy mogę zapytać o czas? Minął? Mam jeszcze minutę?</u>
          <u xml:id="u-154.18" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-154.19" who="#SenatorLesławPodkański">Wobec tego chciałbym się odnieść do kilku kwestii w sposób następujący...</u>
          <u xml:id="u-154.20" who="#komentarz">(Głos z sali: A te 3 miliardy zł?)</u>
          <u xml:id="u-154.21" who="#SenatorLesławPodkański">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-154.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Zostały do wydania 3 miliardy zł.)</u>
          <u xml:id="u-154.23" who="#SenatorLesławPodkański">Wydałem wszystko, co miałem, zobaczycie to w druku, który już składam na ręce marszałka.</u>
          <u xml:id="u-154.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Uzgodnione z Balcerowiczem.)</u>
          <u xml:id="u-154.25" who="#SenatorLesławPodkański">Nie jest to uzgodnione z premierem Balcerowiczem, tak na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-154.26" who="#SenatorLesławPodkański">I teraz ostatnia kwestia, dotycząca konkluzji. Otóż przekazywano z tej mównicy mnóstwo optymistycznych informacji, jak to dobrze jest z tym budżetem. Ja powiem, że w tym budżecie jest sporo dobrego, ale też sporo złego. Na przykład likwidacja ulg i zwolnień jest przeze mnie odbierana jako złe rozwiązanie, podniesienie VAT na artykuły dziecięce z 7% do 22% to złe rozwiązanie, podniesienie VAT w budownictwie z 7% do 22% - też złe rozwiązanie, podniesienie VAT z 0% do 22% na ciągniki i maszyny rolnicze - złe rozwiązanie, podniesienie VAT do 7% na usługi związane z rolnictwem i leśnictwem - złe rozwiązanie. Jest wiele spraw, które budzą moje wątpliwości, niestety. Ten budżet nie spełnia moich oczekiwań, to znaczy nie posuwa nas do przodu w walce z biedą, z beznadzieją, bezrobociem. I w związku z tym nie mogę za nim zagłosować. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-154.27" who="#komentarz">(Głos z sali: A jeśli poprawki przejdą?)</u>
          <u xml:id="u-154.28" who="#SenatorLesławPodkański">Jeśli przejdą - zagłosuję za nim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">A teraz udzielam głosu panu senatorowi Józefowi Sztorcowi.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#SenatorJózefSztorc">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#SenatorJózefSztorc">Budżet jest, jaki jest. Wrócę do początku dyskusji, muszę się odnieść do słów pana senatora Adamskiego, że opozycja chce rozwalić budżet. Szkoda, że nie ma teraz pana senatora Adamskiego. Ja tu nie słyszałem ani jednego słowa, które świadczyłoby o tym, że ktoś z opozycji chce rozwalać budżet. Chcemy, żeby ten budżet był najlepszy i przykro mi, że z ust pana senatora Adamskiego padły takie słowa.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#SenatorJózefSztorc">Wrócę jednak do budżetu. Ja nie przyjmuję wyjaśnień pani minister finansów odnośnie do wielu kwestii zapisanych w budżecie. Nie przyjmuję, Pani Minister, pani wyjaśnienia, że w ZUS jest potrzebnych tysiąc pięćset etatów i jest potrzebna, nie wiadomo dokładnie, jaka kwota, 1 miliard 500 milionów zł czy 2 miliardy 500 milionów zł, na obsługę systemu informatycznego i tychże etatów. Tłumaczy pani to w ten sposób, że ZUS obsługuje osiem czy dziewięć milionów obywateli. Ale nie ma 2 milionów zł na izby rolnicze, a izby rolnicze zrzeszają około dwóch milionów gospodarstw rolnych. Ja myślę, że ZUS nie może być świętą krową, choć jest w tym państwie trochę świętych krów: kopalnie, huty, ZUS. Uważam, że trzeba zadbać o takie małe instytucje, jak chociażby te izby rolnicze czy o Uniwersytet Śląski, o czym mówiła pani senator Grabowska, na który potrzeba 5 milionów zł, żeby dokończyć inwestycję. A tych pieniędzy nie ma. Trzeba przyjrzeć się dokładnie wydatkom, temu, na co wydajemy ciężkie miliardy złotych, i popatrzeć też na tych malutkich, że tak powiem.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#SenatorJózefSztorc">Niepokoi mnie parę wydatków, które w budżecie przenoszone są na przyszły, 2005 r. Chociażby końcówka dopłat bezpośrednich do rolników, chociażby dopłaty do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, które za dwa ostatnie miesiące są przesuwane na rok 2005 - i źle, że tak jest. Powinniśmy zamykać rok 31 grudnia i nie przynosić swoich zobowiązań na przyszłe lata, bo kiedyś się to skumuluje.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#SenatorJózefSztorc">Chcę powiedzieć, że popieram i sam złożyłem poprawkę o utrzymanie 10 milionów zł na ochotnicze straże pożarne. Nie są to wielkie pieniądze, a wielu z państwa senatorów mówiło, że straże pełnią różne funkcje, nie tylko gaśnicze, lecz także inne, choćby kulturalne. To, co się na wsi dzieje, zawsze dzieje się koło straży. I dlatego myślę, że ze wszech miar słuszna jest poprawka, żeby jednak przywrócić te 10 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#SenatorJózefSztorc">Zaskoczony byłem stwierdzeniem pana senatora Markowskiego, że kwota 550 milionów zł, która miała być przeznaczona na dofinansowanie inwestycji w przewozach regionalnych, nie może być skonsumowana przez polski przemysł, ponieważ polski przemysł związany z koleją jest w stanie przerobić 1/3 tej kwoty. No, nie wiem, to jest jakaś całkowita nieznajomość faktów przez ministra infrastruktury, bo w Polsce jest dosyć dużo zakładów zaplecza kolejowego i myślę, że te zakłady są w stanie przerobić i wyprodukować infrastrukturę kolejową za wiele, wiele setek milionów, a nie za 1/3 kwoty 550 milionów zł. I dlatego oczekuję wyjaśnienia ze strony rządu. Pewnie to jest pomyłka. Dobrze by było, żeby to była pomyłka.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#SenatorJózefSztorc">Chcę jeszcze wrócić do sprawy zmniejszenia deficytu o 100 milionów zł, o czym mówiła pani minister. Pani Minister, ja uważam, że zmniejszanie deficytu o 100 milionów zł jest to robienie wrzawy nie wiadomo z czego czy mówienie dla poklasku. Jeśli budżet potrzebuje zadłużyć się w przyszłym roku na około 165 miliardów zł, a takie informacje znalazłem, takie są potrzeby pożyczkowe budżetu, to cóż znaczy ta kwota 100 milionów zł? Myślę, że jest wiele potrzeb i 100 milionami zł nie zmniejszymy deficytu budżetowego. Na nic nie będzie to miało wpływu.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#SenatorJózefSztorc">Chcę powiedzieć jeszcze dwa słowa o marnotrawstwie i niegospodarności w administracji oraz wszystkich sprawach z tym związanych. Jest tu pan minister rolnictwa i do niego kieruję te słowa, bo nadzoruje on Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dostałem kiedyś materiały z sejmowej komisji rolnictwa, które przeanalizowałem dość dokładnie. W KRUS jest pięćdziesięciu członków, a z tych materiałów wynika, że ich rozmowy telefoniczne kosztują 7–8 tysięcy zł miesięcznie. Pierwszy raz w historii z czymś takim się spotkałem i daję to panu pod rozwagę, Panie Ministrze. Jeżeli pan nie ma tych dokumentów, to służę nimi, bardzo chętnie podzielę się z panem, aby w swojej pracy mógł pan przyjrzeć się instytucji, którą minister rolnictwa nadzoruje i aby mógł wykorzystać te dokumenty w swojej pracy.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#SenatorJózefSztorc">O ostatniej sprawie powiem tak: ani nie natrafiłem na żadne stwierdzenie ze strony ministra finansów - jest w Polsce parę tysięcy instytucji pozarządowych, stowarzyszeń, fundacji, które żyją z budżetu - ani nie znalazłem nigdzie zapisu, ile pieniędzy, i takie pytanie pani zadaję, organizacje pozarządowe czerpią z budżetu. Myślę, że to by sobie trzeba było dzisiaj powiedzieć. Jest parę tysięcy organizacji. Ukrywamy skrzętnie, bardzo skrzętnie te pieniądze w różnych rezerwach, pod różnymi płaszczykami. I trzeba byłoby sobie powiedzieć dzisiaj, że jest parę miliardów złotych, dość dokładnie ukrytych przed Sejmem, przed Senatem i przed opinią publiczną. I oczekuję takiej odpowiedzi, a jeżeli tej odpowiedzi dzisiaj nie uzyskam, to będę bardzo panią minister prosił o pisemną odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-156.9" who="#SenatorJózefSztorc">I ostatnia kwestia - mówiła o tym pani senator Grabowska - czyli to nasze zadłużenie w instytucjach międzynarodowych, wynoszące mniej więcej 160 milionów zł. Ja państwu powiem tak: wchodzimy do Unii Europejskiej, wchodzimy na światowe salony, a nie płacimy składek do ONZ, do różnych instytucji, przez parę lat wisimy, jeśli chodzi o zapłacenie składki członkowskiej. I myślę, że to nasze państwo jeszcze stać, żeby to wyrównać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">O zabranie głosu proszę panią senator Teresę Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja nie będę usiłowała oceniać całości tego budżetu, bo nie jestem specjalistą od finansów ani od budżetowania.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#SenatorTeresaLiszcz">Jestem przekonana, że każdy rząd chce przedłożyć taki budżet, jaki jego zdaniem jest najlepszy, żeby realizować zadania i żeby służyć państwu. Ale tak krawiec kraje, jak mu materii staje. Wiadomo, że trzeba oszczędzać i najwięcej mówi się o oszczędnościach. Dlatego chciałabym nawiązać do wypowiedzi, między innymi pana senatora Podkańskiego, i do pytań, które wcześniej tutaj padały, dotyczących dochodów. I nie chodzi o jakieś zwiększanie dochodów na papierze czy też korzystanie ze środków, które mają zupełnie inne przeznaczenie, ale chodzi o to, że są, jak się wydaje, pewne realne źródła powiększenia dochodów, przede wszystkim podatki, bo to jest to główne źródło. Ale to wymaga pewnej zmiany polityki, zmiany podejścia do przedsiębiorców uczciwie płacących podatki.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">Z sygnałów, które docierają do mojego biura, pewnie i do państwa biur, wynika, że bardzo często urzędy skarbowe po prostu niszczą uczciwych drobnych, zwłaszcza krajowych, podatników. Potem taki obskubany podatnik, którego konto zostało zajęte, a firma upadła, wygrywa sprawę w NSA, ale już go nie ma na mapie przedsiębiorców. Najbardziej spektakularnym przykładem jest tu oczywiście sprawa pana Romana Kluski. Mam nadzieję, że to jest pewien wstrząs, który zmieni to podejście.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Państwo powinno szanować przedsiębiorcę i uczciwego podatnika i powinna być w Polsce atmosfera szacunku dla ludzi płacących podatki, taka jaka jest w Stanach Zjednoczonych, gdzie obywatel, właściciel firmy, przedsiębiorstwa chlubi się tym, że wpłacił duże kwoty do budżetu i że w jakimś istotnym stopniu finansuje zadania publiczne państwa. U nas jest odwrotnie, u nas jest kult cwaniactwa i podziwia się tego, kto potrafi obejść przepisy, kto potrafi nie zapłacić. Ci, którzy zarabiają najwięcej, potrafią rozdymać koszty, potrafią wykorzystywać wszystkie luki, ażeby nie płacić, tym się chwalą i za to są, niestety, podziwiani.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#SenatorTeresaLiszcz">Wrócę jeszcze do przykładu pana Kluski, który, o ile dobrze wiem, w sytuacji, kiedy nie miał obowiązku zapłacić wysokiego podatku od transakcji, sam specjalnie zrobił coś w tym kierunku, żeby ten podatek wpłacić, bo poczuwał się do tego, stać go było na to i chciał.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#SenatorTeresaLiszcz">Chwała takim podatnikom, ale i apel do aparatu skarbowego, do ministra finansów i do państwa, żeby z jednej strony aparat takich podatników szanował, sprzyjał im i pozwalał im się rozwijać, a z drugiej strony, żeby się dobierał do skóry nieuczciwym podatnikom i tym, którzy korzystają z różnego rodzaju przywilejów i ich nadużywają. Chodzi mi głównie o podmioty zagraniczne, które obficie korzystają z wakacji podatkowych, po czym, gdy wakacje mijają, zwijają się i wtedy, kiedy trzeba by płacić, to już ich nie ma. Powstaje nowa firma, która znów korzysta z kolejnych wakacji podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#SenatorTeresaLiszcz">A więc zmiana tego podejścia, moim zdaniem, zaowocuje rozwojem, okrzepnięciem dobrych firm i uczciwych, dobrych podatników, którzy będą płacić podatki. Wszyscy musimy pracować nad zmianą etosu w tym zakresie. Musimy doprowadzić do tego, żeby płacenie uczciwie podatków było powodem do dumy.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#SenatorTeresaLiszcz">Chciałabym też zabrać głos w kilku kwestiach szczegółowych. Zacznę od sprawy mi najbliższej, sprawy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, którą poruszyłam już w pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#SenatorTeresaLiszcz">Otóż w ustawie z czerwca 2001 r. o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego zagwarantowano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej z tytułu przejętego w Rzeszowie mienia, które należało do UMCS jako majątek filii tej uczelni, zwrot z budżetu państwa. Miał on nastąpić w ciągu dwóch lat budżetowych. Niestety, do tej pory uniwersytet z należnych co najmniej 30 milionów zł otrzymał 6 milionów zł. Spodziewał się, że w tym roku otrzyma pozostałą część, wychodziłoby na to, że 24 miliony zł, zwłaszcza że jest to rok jubileuszowy, bo uniwersytet kończy sześćdziesiąt lat. Może komuś się nie podobać akt narodzin uniwersytetu, dekret PKWN z 23 października 1944 r., ale niezależnie od tego, jak on powstał, jest to, moim zdaniem, dobra uczelnia, która pracuje z pożytkiem dla narodu.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#SenatorTeresaLiszcz">Absolwenci UMCS spotykani są na co dzień także w Warszawie, w stolicy. Zmarły, niestety, Lesław Paga, twórca giełdy i komisji papierów wartościowych, obecny minister sprawiedliwości i świętej pamięci Andrzej Bączkowski, to są tylko pierwsi, których pamiętam, absolwenci naszego Wydziału Prawa i Administracji oraz Wydziału Ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-158.11" who="#SenatorTeresaLiszcz">Uniwersytet miał prawo oczekiwać, że uda mu się dzięki tym pieniądzom, które mu się należą, bo to nie jest zabieganie o jakieś preferencje, jakieś przywileje, to jest upominanie się o to, co zostało ustawowo zagwarantowane, skończyć kluczową dla nas inwestycję, jaką jest budowa gmachu dla Wydziału Humanistycznego, który pracuje w skandalicznych wręcz warunkach, a wydział ten ma duże osiągnięcia: słownik etnograficzny, badanie gwar. Jeżeli chodzi o inne wydziały, to przypomnę chociażby światłowody.</u>
          <u xml:id="u-158.12" who="#SenatorTeresaLiszcz">Tak więc w imieniu wszystkich senatorów lubelskich zgłaszam poprawkę zmierzającą do przekazania uniwersytetowi przynajmniej kwoty 10 milionów zł, którą proponujemy wziąć ze środków na obsługę zadłużenia zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-158.13" who="#SenatorTeresaLiszcz">Druga poprawka, bo właściwie tyle możemy w Senacie robić: jakieś drobne przesunięcia, to poprawka, o której była już mowa, więc nie będę tego rozwijać. Chodzi w niej o kontynuację budowy drogi ekspresowej nr 19, która ma przebiegać z Suwałk do Barwinka przez Białystok i Lublin, a więc przez tę niedoinwestowaną, biedną ścianę wschodnią. Przy czym tu sytuacja jest taka, że to, co Sejm uznał za słuszne i przyznał, zabrano na być może równie słuszne cele, jakieś potrzeby Kancelarii Prezydenta RP i Kancelarii Rady Ministrów. Nie wydaje mnie się jednak, żeby to było właściwe. W poprawce proponujemy więc po prostu przywrócenie tej kwoty, którą Sejm zagwarantował.</u>
          <u xml:id="u-158.14" who="#SenatorTeresaLiszcz">I kolejna sprawa to jest poprawka, która była zgłaszana prze Komisję Ustawodawstwa i Praworządności. Poprawka dotyczy przyznania 2 milionów zł Instytutowi Pamięci Narodowej. Niezależnie od tego, jak kto postrzega instytut - ja uważam, że to jest niezmiernie państwowotwórcza, a przy tym ogromnie gospodarna, oddziałująca wychowawczo instytucja - jest to instytucja umocowana ustawowo, a z ustawy wynika obowiązek powołania w tym roku oddziału w Szczecinie w związku z utworzeniem tam sądu apelacyjnego. Te 2 miliony zł to jest minimum, które jest konieczne, żeby rozpocząć działalność tego oddziału. Przy tym przypominam, że instytutowi jak zwykle, tradycyjnie już od pewnego czasu, obcięto w Sejmie mniej więcej 10 milionów zł. Jest polską racją stanu to, żeby instytut działał na tym obszarze, w Szczecinie. Bardzo pięknie mówił już o tym jeden z senatorów, więc nie będę tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-158.15" who="#SenatorTeresaLiszcz">I kwestia prawie ostatnia. W Polsce jest bieda i ten obszar biedy się powiększa. Nie jest to żadna demagogia, gdy się o tym mówi. Zmniejszono, obcięto świadczenia rodzinne, przede wszystkim zniesiony został Fundusz Alimentacyjny. Ten obszar biedy, i to takiej jaskrawej, krzyczącej biedy, będzie jeszcze większy. Nie ma sprawiedliwości w Polsce. Dużo można by o tym mówić, ale nie o to tutaj chodzi. Nie widać jednak samoograniczenia, jeżeli chodzi o władzę, o organy państwowe. I mówię tu o wszystkich. Niektóre, wynika to z budżetów, nie będę ich wymieniać z nazwy, tak sobie kroją budżety, jakby już dawno były w najbogatszej części Europy. Władza, nawet gdy to nie uratuje sprawy, powinna dawać przykład.</u>
          <u xml:id="u-158.16" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja proponuję, żeby z budżetów tych instytucji, które są mi najbliższe, z budżetów Kancelarii Sejmu i Kancelarii Senatu, łącznie 12 milionów zł przeznaczyć na dożywianie dzieci. To nie jest duża kwota, ale chodzi także o pewien symbol. Jest u nas jeszcze dużo wydatków niekoniecznych. Ja przypomnę chociażby o kalendarzach drukowanych w ogromnych ilościach, o wymienianych między senatorami a instytucjami kartkach, które często idą już bez podpisu, co jest zupełnym bezsensem. Wydaje się, że przynajmniej taki gest powinniśmy zrobić, bo jeden ciepły posiłek dla dziecka to jest to minimum, które możemy zrobić. I nie możemy tego zostawiać akcji humanitarnej i innym organizacjom pozarządowym.</u>
          <u xml:id="u-158.17" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja sądzę, że powinniśmy zrobić więcej. Powinniśmy, jestem o tym przekonana, zrezygnować z trzynastej pensji. Na pewno powinni to zrobić posłowie, senatorowie, na pewno cała erka i być może wszyscy, których uposażenie przekroczyło, powiedzmy, dwukrotnie przeciętną. Platforma Obywatelska próbowała to zrobić, nie wiem, czy nieudolnie, czy po prostu tylko pod publiczkę, bo oczywiście tej sprawy nie można załatwić w związku z ustawą budżetową. Ale jest czas w ciągu tego roku na to, żeby zmienić odpowiednio ustawę o prawach i obowiązkach parlamentarzystów i ustawy podatkowe. I wtedy, przynajmniej od przyszłego roku, moglibyśmy trochę zacisnąć pasa, dając w ten sposób wyraz temu, że wszyscy oszczędzają, ale zaczyna się od siebie.</u>
          <u xml:id="u-158.18" who="#SenatorTeresaLiszcz">Jak wiadomo inicjatywa senacka jest bardzo ociężała, bardzo utrudniona, więc z tego miejsca apeluję do posłów, którzy mają dużą łatwość w dokonywaniu takich inicjatyw, żeby zabrali się do tego tak, jak jest to konieczne od strony legislacyjnej, a my to na pewno poprzemy.</u>
          <u xml:id="u-158.19" who="#SenatorTeresaLiszcz">Jeśli mam jeszcze minutę na jedno zdanie, to...</u>
          <u xml:id="u-158.20" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Tak, proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-158.21" who="#SenatorTeresaLiszcz">...chciałabym zaprotestować przeciwko temu, co mówił pan senator Sztorc, którego skądinąd bardzo cenię, na temat ZUS.</u>
          <u xml:id="u-158.22" who="#SenatorTeresaLiszcz">Otóż ja uważam - poznałam pracę ZUS przy różnych okazjach, także z tej racji, że zajmuję się prawem ubezpieczeń społecznych, i zupełnie inaczej ją postrzegam - że to jest instytucja ogromnie obciążona obowiązkami, które się stale zmieniają: rewaloryzacje, waloryzacje, zmiany przepisów, przeliczenia pod presją milionów ludzi czekających na wypłatę dokładnie piątego, dziesiątego czy pierwszego. Ci ludzie zarabiają bardzo mało, przy ciężkiej, monotonnej, odpowiedzialnej pracy zarabiają nieprzyzwoicie mało. Tak więc uważam, że nie chodzi tam o żadne luksusy. Może gdzieś wybudowano budynek dyrekcji trochę za okazały, ale generalnie, jeśli chodzi o ludzi, to są to ludzie ciężko pracujący i marnie opłacani. Dlatego jestem przeciwko obcinaniu czegokolwiek ZUS. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę o zabranie głosu panią senator Annę Kurską.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę panią senator o te wnioski legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#SenatorAnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#SenatorAnnaKurska">Chciałabym się zająć tylko jednym wycinkiem naszej gospodarki, a mianowicie przemysłem okrętowym i gospodarką morską. Z zaniepokojeniem stwierdzam, że przyrzeczenia złożone przez przedstawicieli rządu w czerwcu i lipcu ubiegłego roku, że przyjdą z pomocą upadającej Stoczni Gdynia, niestety nie zostały spełnione. W dalszym ciągu stocznia ta boryka się z ogromnymi trudnościami.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#SenatorAnnaKurska">Wydaje się, że przemysł okrętowy może się nadal rozwijać i być polską specjalnością eksportową, ale pod warunkiem, że nie będzie przedmiotem spekulacji dokonywanych przez grupy kapitałowe zainteresowane wrogim przejęciem tej branży. Niestety, nie widzę żadnego postępu w tym zakresie. Z przykrością stwierdziłam, że w budżecie na szkoły wyższe przewiduje się mniej więcej taką samą kwotę jak globalnie na gospodarkę morską. Przy czym nie jest tu wyszczególnione, jak to zostanie szczegółowo rozbite.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#SenatorAnnaKurska">Jeżeli weźmiemy pod uwagę to, że młodzież kształci się na wyższych uczelniach, a następnie nie ma możliwości wykonywania pracy, bo nie ma tych miejsc, które by jej zapewniały jakiś rozwój, w ogóle kształcenie się i wykazanie tymi kwalifikacjami, jakie zdobędzie, to po prostu mija się to z celem. Ponieważ uczelnie kształcą, w ustawie budżetowej na rok 2004 w części 21 dział 803 są przewidziane dotacje na wyższe szkoły morskie, to jest działalność dydaktyczną, w kwocie bez mała równej kwocie przeznaczonej na gospodarkę morską, podczas gdy w mojej ocenie ta ostatnia powinna być dwukrotnie wyższa, jeżeli się zważy, że wykształcona młodzież nie znajdzie później, po ukończeniu studiów zatrudnienia i nastąpi po prostu karygodne zmarnowanie wysiłku nauczycieli akademickich z Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej i wykwalifikowanych kadr.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#SenatorAnnaKurska">W związku z tym proponuję zmianę i dofinansowanie Stoczni Gdynia kwotą 50 milionów zł, zabraną z rezerwy NBP.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#SenatorAnnaKurska">Chciałabym się zająć jeszcze drugą sprawą, sygnalizowaną przeze mnie w pytaniach, na które nie otrzymałam odpowiedzi od pani minister.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#SenatorAnnaKurska">Uważam, że są znaczne rezerwy, których państwo nie wykorzystuje, jeśli chodzi o supermarkety. Jest powszechne, społeczne odczucie, że zwalnianie tych supermarketów z płacenia podatków dochodowych, gruntowych i od nieruchomości powoduje, że po prostu dzieje się tak, iż po trzech latach, kiedy ta ulga przestaje obowiązywać, supermarket czy hipermarket zwija się z tego miejsca, w którym dotychczas działał, i powstaje w nowym miejscu pod inną nazwą inny niby to supermarket, o innej nazwie, ale de facto po to, żeby znowu korzystać z ulg.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#SenatorAnnaKurska">Zdaję sobie sprawę z tego, że w ustawie budżetowej nie będziemy w stanie tego zmienić, dlatego że wymaga to inicjatywy ustawodawczej, którą mam zamiar wnieść. Ponieważ podatki mogą być zmieniane tylko od stycznia, a zatem w styczniu przyszłego roku ta zmiana może mieć miejsce. Niemniej jednak odpowiedź pani minister, że to już się skończyło i już nie obowiązują te ulgi, była zbyt lakoniczna, żebym mogła ją przyjąć, ponieważ pani minister nie powołała się na żadną podstawę prawną, a ja takiej również nie znalazłam. Więc wydaje mi się, że jest to sprawa bulwersująca społeczeństwo, bo tych supermarketów powstaje coraz więcej i są to straty, efektywnie obliczone, idące dosłownie w miliardy w skali roku. Dlatego uważam, że tam należy poszukiwać rezerw i wtedy państwo niewątpliwie mogłoby zasilić inne dziedziny, które są po prostu pokrzywdzone. Składam poprawkę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">I proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysława Janowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Pani Minister i Pozostali Członkowie Rządu!</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#SenatorMieczysławJanowski">Budżet państwa stanowi tylko jeden z segmentów sektora finansów publicznych i chciałbym zwrócić na to uwagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#SenatorMieczysławJanowski">Dzisiejsza dyskusja, a przysłuchiwałem się jej uważnie, skłania mnie do szerszej refleksji. Myślę, że powinniśmy dokonać oceny stanu całości polskiej gospodarki. Ja wiem, że to nie miejsce i nie czas na to, ale nie odsuwajmy tego ad Kalendas Graecas. W tej ocenie niezbędna będzie oczywiście również ocena wymiaru finansowego tego stanu. Wydaje mi się, że ta analiza jest szczególnie potrzebna teraz, jeszcze przed znalezieniem się Polski wśród krajów Unii Europejskiej, do czego zostało chyba sto dziesięć dni.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#SenatorMieczysławJanowski">Nasza dyskusja o budżecie państwa i decyzja dotycząca ustawy, przyjęcia tej ustawy bądź jej odrzucenia, myślę, że przyjęcia, są najważniejsze w każdym roku budżetowym. Ale ta dyskusja powinna iść również dalej, iść w parze z dyskusją o środkach, które są w dyspozycji rozmaitych funduszy; była o tym tutaj mowa.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#SenatorMieczysławJanowski">Według mego orientacyjnego rozeznania w dalszym ciągu te fundusze stanowią nazbyt wielką część w globalnych środkach publicznych. W szczególności chodzi mi o środki, które są w dyspozycji Narodowego Funduszu Zdrowia. Za mankament uznaję to, że nie otrzymaliśmy, chociażby w postaci załącznika, informacji o stronie finansowej Narodowego Funduszu Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#SenatorMieczysławJanowski">Powinniśmy również przeanalizować, jaka część tych środków publicznych - część z nich idzie przez budżet państwa - jest w dyspozycji jednostek samorządu terytorialnego, w tym także powinniśmy mieć nieco szerszą informację o kontraktach dla województw. To wszystko się zazębia. Brakuje mi także informacji o na przykład gospodarce pozabudżetowej państwa i gospodarce pozabudżetowej jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#SenatorMieczysławJanowski">Była tutaj również częściowo mowa o zadłużeniu zagranicznym i wewnętrznym, o zagrożeniach wynikających ze zbliżania się tego zadłużenia publicznego do granicy określonej w konstytucji na poziomie 60%. Ale w kontekście analizy sytuacji finansowej w innych państwach, także europejskich, należałoby się zastanowić, czy ta granica, określona w konstytucji na tym poziomie, jest racjonalna i najwłaściwsza. Może mogłaby być wyższa? Ale jeśli jest właściwa, to w związku z sygnałami, które otrzymujemy, rzeczywiście należy bić na alarm. W tym kontekście nie bez znaczenia są takie kwestie jak koszt miejsca pracy, jak bezrobocie, które maleje w sposób prawie że niedostrzegalny, jak stopa inflacji, która na szczęście jest bardzo niska.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#SenatorMieczysławJanowski">Myślę, że podczas dyskusji, którą tutaj prowadzimy, częściowo patrzymy na sprawy ogólne, ale patrzymy również na swoje sprawy regionalne. To jest pewnie i usprawiedliwione. Obrażamy się czy czujemy się urażeni, gdy ktoś proponuje zabranie środków dotyczących naszego regionu, jesteśmy mniej wrażliwi, gdy to dotyczy innego regionu. To mi przypomina troszkę taką grę, którą nazywa się rozciąganiem sukna. Czy sukno jest nieskończenie wytrzymałe? Na pewno nie.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#SenatorMieczysławJanowski">Pan senator Wielowieyski wspominał o tych problemach, mówiąc o kwestiach bardzo zasadniczych. Wobec budżetu można by użyć różnych określeń: budżet stagnacji, gilotyna budżetowa, budżet grożący utratą płynności finansów państwa, zagrożenie dla stabilności państwa - to są przykłady tytułów różnych wypowiedzi prasowych.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#SenatorMieczysławJanowski">Ja myślę, że Polsce dziś, w tym właśnie czasie, potrzebna jest chwila zastanowienia. Mamy bowiem - tak uważam - niebagatelne problemy, które nie wynikają wcale z polityki w ostatnich trzynastu czy czternastu latach, jak powiedział tutaj jeden z panów senatorów - one się nawarstwiały przez cały okres powojenny. Miarą tego jest chociażby obecny wskaźnik PKB na jedną osobę w Polsce i w innych krajach, które w roku 1938 miały ten wskaźnik niższy niż Rzeczpospolita. Nie chcę tego tematu rozwijać, ale nie pomijajmy tego i nie upraszczajmy, mówiąc na przykład, że to wina ostatniego rządu czy ostatnich rządów. To się nawarstwiało, więc tym bardziej winniśmy sięgnąć po głęboką analizę.</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#SenatorMieczysławJanowski">Obawiam się, że w tej chwili wszyscy jesteśmy w stanie swoistego samozadowolenia, bo to rząd przedstawia budżet. Ten budżet, w moim przekonaniu, w tych warunkach, jakie są, jest przygotowany w sposób zasadniczo poprawny. Taka jest prawda. Te wszystkie okoliczności, które tylko zasygnalizowałem Wysokiej Izbie, skłaniają jednak do takiej refleksji: nie powinno to uśpić naszej czujności. Śledzę prasę ekonomiczną, gdzie w sposób bardzo chłodny analizuje się naszą sytuację. Robią to nasi finansiści i ekonomiści, a także osoby z zewnątrz. Sytuacja, uważam, jest poważna i wymaga poważnych działań.</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#SenatorMieczysławJanowski">Plan pana wicepremiera Hausnera zakłada określone działania. Myślę, że są one podejmowane zbyt późno i większość z tych działań - proszę zwrócić na to uwagę - czy się na nie zgadzamy, czy nie, ma wejść w życie w roku 2005, a nawet później. Oby to nie była musztarda po obiedzie. Boję się o to.</u>
          <u xml:id="u-162.12" who="#SenatorMieczysławJanowski">W tym kontekście chciałbym prosić panie i panów senatorów, a także panie i panów posłów oraz rząd i prezydenta Rzeczypospolitej, aby w ciągu tych stu dziesięciu dni, które zostały, przeprowadzić w Polsce rzeczową debatę publiczną na temat stanu polskiej ekonomii. To wymaga prognozowania, spojrzenia w przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-162.13" who="#SenatorMieczysławJanowski">Nie chcę w tej chwili krytykować braku niektórych ustaw, ale dwie wymienię. Nie mamy ustawy o zamówieniach publicznych, która pozwalałaby nam od początku tego roku korzystać ze środków unijnych. Nie mamy też zmienionej ustawy, która dotyczyłaby rozwoju regionalnego, a miałaby się nazywać ustawą o Narodowym Planie Rozwoju, bo ten plan rozwoju, który ja znam, obejmuje jedynie dość wąski zakres tematyczny i zamyka się w horyzoncie czasowym 2004–2006. To jest stanowczo za mało.</u>
          <u xml:id="u-162.14" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie i Panowie Senatorowie, jeszcze taka jedna refleksja, może troszkę zabarwiona goryczą. Słyszę, jak wielu z nas mówi, że chce służyć Polsce, ale widzę również, że nazbyt wielu widzi tę służbę jedynie w taki sposób, że dostrzega swoje pożytki, swoje osobiste bądź jakiejś wąskiej grupy, a to sukno, o którym wspomniałem, naprawdę nie jest nieskończenie rozciągliwe. Miejmy tego świadomość. Naszym zadaniem, zadaniem parlamentu, jest działać roztropnie. I o to państwa proszę.</u>
          <u xml:id="u-162.15" who="#SenatorMieczysławJanowski">Poprawkę, którą chcę zgłosić, składam na pańskie ręce, Panie Marszałku. Być może ona pomoże nam rozwiązać problem dotyczący sytuacji w kolejnictwie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Rzeczywiście, podzielam tę troskę, że my, parlamentarzyści, powinniśmy myśleć o interesach ogólnopaństwowych. Już pominę odpowiedni artykuł konstytucji, który mówi, że poseł i senator są reprezentantami narodu, a nie są związani instrukcjami swoich wyborców. Ale z drugiej strony od każdego parlamentarzysty wymaga się oczywiście umiejętnego kojarzenia interesów ogólnopaństwowych z interesami regionu, który reprezentuje. Tak że trudno uniknąć zajmowania się interesami regionu.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Nie widzę na sali pana senatora Romaszewskiego. W tej sytuacji proszę o zabranie głosu pana senatora Grzegorza Lipowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Panie Marszałku! Szanowni Członkowie Rządu! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Trudno nie ustosunkować się przynajmniej jednym, dwoma zdaniami do tych uwag, które dotyczą niedostatków w tym budżecie, z czym można się zgodzić, i przypisują je aktualnie rządzącym. Oczywiście, opozycja ma prawo wygłaszać takie opinie, ale nawet najmłodsi senatorowie muszą pamiętać - a jeżeli nie pamiętają, to jest do wglądu rocznik statystyczny - w jakiej sytuacji ten rząd, obecnie rządzący, przejmował władzę. Dziura budżetowa była największa, tak wielka, jak tylko można sobie było wyobrazić, grożąca zapaścią. Kiedy SLD oddawał władzę, produkt krajowy brutto był na poziomie 7%, a w ciągu poprzedniej kadencji sprowadzono go do 0,2%. Nie mówię już o inflacji, która z ponad 16% została w tej chwili obniżona do minimum.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#SenatorGrzegorzLipowski">W związku z tym jak przy stale likwidowanych miejscach pracy liczyć na wzrost wpływów do budżetu? Jak zadłużone wtedy szpitale nagle oddłużyć? Przecież myśmy proponowali składkę na poziomie 10%, a pan minister Maksymowicz za sukces uważał podniesienie tej składki do 7,5%. I to zadłużenie ciągnie się za nami do tej pory. Jak zagwarantować przyrost wszędzie tam, gdzie by się chciało? Oczywiście, wszędzie jest mało. To jest tak samo niemożliwe, jak niemożliwe jest, aby latem zbierać płody rolne, jeżeli jesienią lub wiosną się nie zasiało.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Teraz przejdę do uzasadnienia dwóch poprawek, które będę chciał zgłosić. Jedna dotyczy organizacji pozarządowej, w której jestem wiceprezesem zarządu głównego. Jest to Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej, w której sfederowanych jest trzydzieści sześć stowarzyszeń różnych branż. Między innymi, jako organizacja pozarządowa, nieczerpiąca żadnych korzyści z budżetu państwa, jesteśmy organem założycielskim Muzeum Techniki, które mieści się w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Muzeum Techniki w przyszłym roku będzie obchodziło jubileusz stu trzydziestu lat istnienia, bo zajmujemy się zabytkami od 1875 r., kiedy to powstało pierwsze w Polsce muzeum typu technicznego. Jest to placówka muzealnictwa technicznego i pełni funkcję archiwum rozwoju techniki, zabezpieczając jej zabytki, zwłaszcza dorobek polski. To muzeum odwiedza rocznie od stu dwudziestu do stu czterdziestu tysięcy młodych ludzi, przy czym około 10% biletów wydawanych jest za darmo - dla domów dziecka, dla Monaru. Ci, których na to nie stać, zwiedzają to muzeum po prostu za darmo.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Dotacja z budżetu państwa kształtowała się różnie w różnych latach, docierała do muzeum różnymi drogami i w zasadzie tylko w 1/3 pokrywała jego potrzeby - resztę trzeba było wypracować poprzez wynajmowanie różnych eksponatów do filmów i nie tylko, organizacje wystaw, sympozjów, konferencji. Ale ta pomoc ze strony Skarbu Państwa przechodziła ostatnio przez Ministerstwo Skarbu Państwa i kształtowała się na poziomie od blisko 2 milionów zł w 1998 r., przez 1 milion 400 tysięcy zł w 1999 r., a w 2002 r. wynosiła już tylko 1 milion 30 tysięcy zł. A potrzeby szacuje się na kwotę około 2 milionów 600 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Stąd też prośba... Zresztą wspomnę, że senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu przy współudziale członków Senatu i komisji gospodarki 28 października 2003 r. w Muzeum Techniki w Pałacu Kultury i Nauki odbyła wyjazdowe posiedzenie, na którym zapoznała się z istniejącą sytuacją i ze sprawami ochrony dziedzictwa przemysłowego, która jest na razie w powijakach. Te nasze potrzeby zostały zrozumiane.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Stąd też ta poprawka, w której proponowałbym zwiększenie wydatków w dziale „Nauka”, w rozdziale 73006 o półtora miliona złotych z przeznaczeniem na dofinansowanie Muzeum Techniki. Jednocześnie proponuję zmniejszenie wydatków w części 78 „Obsługa zadłużenia zagranicznego” o taką właśnie kwotę.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Dodam też, że „Rzeczpospolita” z 15 października podaje - i ja tego nie kwestionuję, bo jeśli kogoś na to stać, to może tak płace kształtować - że od 1 października ubiegłego roku średnio o 1 tysiąc 300 zł brutto miesięcznie wzrosły płace kustoszy, konserwatorów itd. zatrudnionych w dwudziestu czterech jednostkach podległych ministrowi kultury. O 1 tysiąc 300 zł brutto wrosły płace! W Muzeum Techniki płaca jest na poziomie 1 tysiąca 500 zł brutto.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Ta poprawka jest więc w pełni uzasadniona i bardzo proszę o to, aby komisja i Wysoki Senat ją przyjęli.</u>
          <u xml:id="u-164.11" who="#SenatorGrzegorzLipowski">A druga poprawka dotyczy sprawy już tutaj poruszanej. W Sejmie w ostatniej chwili odjęto 10 milionów zł Urzędowi Regulacji Telekomunikacji i Poczty, pomniejszając jego wydatki bieżące o 1/3. Na posiedzeniach komisji ta sprawa była już dyskutowana. Stwierdzono, że to w zasadzie uniemożliwia działalność tego urzędu. Ja nie będę tutaj przytaczał całej argumentacji, bo ona została przedstawiona na posiedzeniu połączonych komisji. Żeby jednak przywrócić tę kwotę 10 milionów zł, proponuję ją przesunąć z innego źródła. Bo tych 10 milionów zł zabrano URTiP i przekazano na ochotnicze pożarnictwo. To jest niekwestionowane i na pewno... Pod tą poprawką podpisałem się nie tylko ja, ale i senator Kazimierz Drożdż, a także wszyscy członkowie senackiego zespołu. Wysoka Izba uzna na pewno, że tych 10 milionów zł dla ochotniczego pożarnictwa, które w sondażach od wielu, wielu miesięcy w rankingu trzydziestu czy czterdziestu instytucji i organizacji jest ciągle na pierwszym miejscu, osiągając poparcie społeczne na poziomie 97–98%... Więcej chyba nie trzeba uzasadniać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Jako ostatnia zabierze głos w dyskusji pani senator Irena Kurzępa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#SenatorIrenaKurzępa">Panie Marszałku! Panie Senator! Panowie Senatorowie! Pani Minister! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#SenatorIrenaKurzępa">Z tej trybuny przemawiało dzisiaj bardzo wielu senatorów i wszyscy podnosili ważne kwestie, dotyczące planu wpływów i wydatków w naszym państwie w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#SenatorIrenaKurzępa">Szanowni Państwo, nietrudno jest skonstruować plan, kiedy te wpływy są duże. O wiele trudniej, kiedy sytuacja gospodarcza jest taka, jaka jest. Dlatego przyłączę się do głosów tych z państwa, którzy twierdzili, iż plan rządu jest skonstruowany starannie.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#SenatorIrenaKurzępa">Proszę państwa, o co należałoby dbać przede wszystkim? Poszukiwać takich rozwiązań, aby te wpływy do budżetu państwa były wyższe. Myślę, że nie czas i miejsce na roztaczanie katastroficznych wizji, które miałyby niejako towarzyszyć nam w najbliższym czasie. Myślę, że to czas i miejsce na to, aby w sposób niezwykle rozsądny i gospodarny - o czym też była mowa - zaplanować wpływy i wydatki.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#SenatorIrenaKurzępa">Jestem głęboko przekonana, że w naszym państwie jest jeszcze wiele mankamentów, które nie sprzyjają należytym wpływom do budżetu państwa. Sądzę, że należałoby uszczelnić system w służbach skarbowych, poza tym zbyt duża jest niegospodarność w przedsiębiorstwach państwowych. Zastanawiam się niejednokrotnie, dlaczego zwłaszcza w moim okręgu wyborczym Państwowa Komunikacja Samochodowa jest nierentowna, podczas gdy przewoźnik prywatny jest rentowny. Należałoby chyba przeprowadzić bardzo gruntowną analizę, jak poprawić ten stan rzeczy, jak poprawić ściągalność podatków, jak sprawić, żeby w naszym budżecie znalazły się środki.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#SenatorIrenaKurzępa">Oczywiście, każdy z mówców, który dzisiaj przemawiał, wskazywał przeważnie na obszar, który jest mu szczególnie bliski. I na pewno jest to zasadne, że każdy z nas, z racji wykonywanego zawodu, posiadanych kwalifikacji, reprezentowanego regionu, utworzyłby swoistą hierarchię ważności wydatków z budżetu państwa. I wszystkie te wydatki byłyby zasadne.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#SenatorIrenaKurzępa">Gdyby przyjrzeć się, jak Sejm, uchwalając ustawę budżetową w dniu 19 grudnia, traktował środki specjalne, przeciętny obywatel mógłby odnieść wrażenie, że oto są gdzieś nagromadzone ogromne środki specjalne, które można rozdysponować. W związku z tym nasuwa się pytanie, czy te środki rzeczywiście są do wydania? Może są zbędne, niepotrzebne? Stąd wynikało moje dzisiejsze pytanie do pani minister: co się stanie, kiedy ograniczymy planowane przez poszczególne instytucje środki specjalne?</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#SenatorIrenaKurzępa">Mam do dyspozycji takie wyliczenie z Inspekcji Sanitarnej. Otóż Inspekcja Sanitarna twierdzi, że w 2004 r. przychody na środek specjalny tej instytucji będą znacznie niższe aniżeli w 2003 r., a wynika to z tego, że nastąpiła zmiana przepisów i związana z nią likwidacja przeprowadzanych przez stację egzaminów dla pracowników zatrudnionych przy produkcji środków spożywczych i obrocie tymi środkami. Przychody z tytułu usług udzielanych w ramach środka specjalnego w 2004 r. stanowiły 21,5% ogólnej wielkości budżetu Inspekcji Sanitarnej na wydatki bieżące. Należy więc zaznaczyć, że w roku bieżącym te dochody będą niższe. Jeśli posłowie nie brali tego pod uwagę, to zakładali istnienie środków, no, wirtualnych, których wcale w budżecie nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#SenatorIrenaKurzępa">A więc chciałabym tu podkreślić, że to nie sztuka, żeby dać, najpierw trzeba wskazać, skąd zabrać. Twierdzę, że niezupełnie, nie do końca było to przemyślane, a spowodowało wiele zawirowań wokół tego, że spółka PKP Przewozy Regionalne otrzyma 550 milionów zł. I oto teraz funkcjonuje powszechne przekonanie, że senatorowie kolejom zabierają. Nie bardzo widzę uzasadnienie do takiego przekonania, że to my zabieramy to, co koleje już otrzymały.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#SenatorIrenaKurzępa">Następna sprawa. W naszym budżecie jest obszar bardzo mi bliski, a mianowicie oświata, szkolnictwo wyższe. I tutaj akurat nie podzielam opinii mojej przedmówczyni, która ubolewała z powodu planu wydatków na szkolnictwo wyższe. Uważam, że w tej sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się nasze państwo, te nakłady są zupełnie przyzwoite. Nakłady na rok bieżący na szkolnictwo wyższe są znacznie wyższe aniżeli w roku ubiegłym. Jest to spowodowane przede wszystkim wdrażaną podwyżką płac, o 3% zwiększa się także nakłady na stypendia i pomoc materialną dla studentów. I tylko pozapłacowe wydatki pozostają na takim poziomie jak w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#SenatorIrenaKurzępa">Z przyjemnością stwierdzam, że na podejmowane przez resort edukacji działania związane z poprawą jakości kształcenia, ze wzmocnieniem wyższych szkół zawodowych, jest tutaj zaplanowana rezerwa celowa na takim poziomie, na jakim można to było zaplanować na rok bieżący.</u>
          <u xml:id="u-166.11" who="#SenatorIrenaKurzępa">Mówiąc o szkolnictwie wyższym, moi przedmówcy zgłaszali potrzebę przeznaczenia środków na poszczególne uczelnie. Mówiła już o tym pani senator Teresa Liszcz. Pragnę się przyłączyć do pani senator Teresy Liszcz i prosić Wysoką Izbę, aby złożona przez nas poprawka, która dotyczy środków Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie na inwestycje, została przyjęta, jako że my jesteśmy w takiej samej sytuacji jak Akademia Rolnicza imienia Hugona Kołłątaja w Krakowie. Obie te uczelnie ucierpiały niejako pod względem majątkowym w okresie tworzenia uniwersytetu rzeszowskiego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Informuję Wysoką Izbę, że na tym przemówieniu lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pragnę również poinformować, że swoje przemówienia w dyskusji złożyli do protokołu senatorowie: Kruszewski, Bartos, Rzemykowski i Plewa. Ponadto poprawki do protokołu złożyli senatorowie: Zbyszko Piwoński, Tadeusz Bartos, Marian Kozłowski ze Zbigniewem Gołąbkiem, Genowefa Ferenc z Andrzejem Spychalskim, Jerzy Markowski oraz Ryszard Jarzembowski.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">Oczywiście państwo zwróciliście uwagę, że również w toku debaty liczni senatorowie złożyli swoje wnioski legislacyjne na piśmie. One zostały tutaj odnotowane i przekazane do uporządkowania przez Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">W tej sytuacji zgodnie z regulaminem naszej Izby zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">Chciałbym teraz zapytać przedstawiciela rządu, czy zechce ustosunkować się do przedstawionych w toku debaty wniosków.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#MarszałekLonginPastusiak">Nie słyszę deklaracji.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#MarszałekLonginPastusiak">To nie ma upoważnionego przedstawiciela rządu, żeby w imieniu rządu zabrał głos?</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan minister za chwileczkę będzie.)</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#MarszałekLonginPastusiak">Ale będzie na posiedzeniu komisji, jak rozumiem, tak?</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#komentarz">(Głosy z sali: Na posiedzeniu komisji, na posiedzeniu komisji.)</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#MarszałekLonginPastusiak">I na posiedzeniu komisji przedstawi swoje stanowisko?</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-167.14" who="#MarszałekLonginPastusiak">No bo chciałbym to usłyszeć tak, żeby Wysoka Izba była poinformowana.</u>
          <u xml:id="u-167.15" who="#MarszałekLonginPastusiak">Coś dziś rząd jest w ogóle milczący, licznie obecny, z czego się bardzo cieszymy, ale uzyskanie wypowiedzi, jak widzę, przychodzi z trudem.</u>
          <u xml:id="u-167.16" who="#MarszałekLonginPastusiak">W tej sytuacji rząd przedstawi swoją opinię...</u>
          <u xml:id="u-167.17" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan minister Potulski, bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Jeśli można, to właściwie chciałbym tylko powiedzieć o dwóch sprawach, które się tutaj przewijały. Pierwsza to jest finansowanie szkół czy też uczniów szkół artystycznych. Stan prawny do zeszłego roku był taki, że organem prowadzącym dla tych szkół było Ministerstwo Kultury. W tym roku rozpoczął się proces przekazywania części tych szkół, na mocy porozumienia, do jednostek samorządu terytorialnego i na ogólną liczbę prawie stu tysięcy uczniów, dla piętnastu tysięcy w tej chwili organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego - gmina albo powiat, albo miasto na prawach powiatu.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Jeśli idzie natomiast o rozporządzenie ministra dotyczące podziału subwencji oświatowej, to podawana tu przez niektórych z państwa informacja, że ci uczniowie są traktowani tak jak uczniowie szkół zawodowych, no nie przystaje do prawdy. Średnia waga, czy średni wzrost, nakładów na jednego ucznia w szkole zawodowej to jest 0,15–0,20, natomiast uczniów szkół artystycznych potraktowaliśmy nawet nieco lepiej. Na wejściu, przy ich przyjęciu pod egidę samorządu terytorialnego, ta waga wynosi 1, co znaczy, że oni są traktowani w kosztach tak jak uczniowie niektórych szkół specjalnych. Oznacza to oczywiście, że dla tych uczniów samorząd otrzyma nakłady w wysokości nieco czy odrobinę wyższej - nie jestem pewien, czy w ogóle to jest dobre pociągnięcie z naszej strony - niż odpowiednie nakłady w szkołach, które pozostają w gestii ministra kultury. I to pierwsza uwaga. Mamy dokładną informację w tej sprawie, myśmy się do tego przygotowali, bo państwo na piśmie zwrócili się o informacje w tej sprawie, więc możemy również występującym tutaj, z tej mównicy, z tym problemem senatorom ją dostarczyć.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Druga sprawa to ewentualne nakłady na inwestycje wyższych uczelni. Chcę podkreślić, że w ogóle, generalnie rzecz biorąc troszeczkę wyżej niż wynika z tempa wzrostu inflacji, wzrastają nakłady na szkolnictwo wyższe. Można zawsze powiedzieć, że jeśli chodzi o nakłady i na naukę, i na szkolnictwo wyższe, to tak trochę na nie najlepszym poziomie w poprzednich dwóch budżetach były te dziedziny traktowane. W tym roku chociażby z tej racji, że rozpoczął się nowy etap podwyżek płac w szkolnictwie wyższym, te nakłady siłą rzeczy są relatywnie czy znacząco wyższe od ubiegłorocznych.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Jeśli zaś chodzi o inwestycje, to sprawa jest taka: minister edukacji na wsparcie inwestycji w szkolnictwie wyższym ma kwotę rzędu 239 milionów zł, z tego ponad 90 milionów zł jest jak gdyby z góry już przeznaczone na te trzy wieloletnie inwestycje na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Wrocławskim i Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pozostaje 148 milionów i inwestycje są wspierane, powiedziałbym, z jakąś pewną myślą. Jest w tym również budowa wydziału prawa na Uniwersytecie Śląskim w roku 2003 – 4,3 miliona zł, wstępnie planowane na rok 2004 – 6 milionów; budowa wydziału humanistyki na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w roku 2003 – 6 milionów, w roku 2004 - na podobnym poziomie. I właściwie można powiedzieć, że te kwoty wynikają z naszego porozumienia z konferencją rektorów i pewnej polityki inwestycyjnej państwa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Jeśli państwo w wyniku swoich poprawek usztywnią niektóre wydatki, to one po prostu zastąpią te wynegocjowane z konferencją rektorów i będą to, powiedziałbym, tak trochę społecznie rozdzielone pieniądze na wskazane kierunki. No Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej otrzyma, nie wiem, kto jeszcze, to nie wynika z tych notatek, bo są różne wnioski, jest ich osiem, no to nie otrzyma... to będzie w zamian za te, które miał i tak otrzymać na rok 2004. Być może, że będą one o milion wyższe ze względu na to, że Lublin ma bardziej przebojowych parlamentarzystów niż na przykład Rzeszów czy niż wspominane tu podlaskie - no z jednej strony, że tu ubóstwo, tam coś z tymi drogami... No jest parę takich w zasadzie krzyżujących się wniosków. Jasne, że można budżet dzielić w zależności od siły przekonywania indywidualnych osób powiązanych z dawnym regionem, ale ja się zobowiązuję, że na posiedzenie komisji, która będzie opiniowała te poprawki, my po prostu dostarczymy zestawienie podziału czy projekt podziału tych 148 milionów albo w ogóle może całej kwoty przeznaczonej na inwestycje między poszczególne ośrodki akademickie w naszym kraju, Mili Państwo.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuFranciszekPotulski">Inna rzecz gdyby to było z innych źródeł, z innych to znaczy nie z tej kwoty, która i tak jest na te inwestycje przeznaczona. Bo generalnie rzecz biorąc, jeśli przejdzie poprawka, że na przykład na uniwersytet, przepraszam, że go tu ciągle wymieniam, Marii Curie-Skłodowskiej będzie przeznaczone nie 6 milionów tylko 10 milionów, no to z tej puli 148 milionów inny uniwersytet w naszym kraju po prostu otrzyma mniej. No bo ta kwota na inwestycje szkół wyższych pozostanie taka sama, chyba że te pieniądze przyjdą z zewnątrz. Ale z zewnątrz to przyjdą... Wniosku o to, żeby zwiększyć dochody budżetu państwa, poza panem senatorem Podkańskim, nikt nie złożył, ale pan senator Podkański wskazywał, jak zdobyć większe pieniądze, i jednocześnie je rozdzielił, tak jak zrozumiałem, i nie było tam inwestycji szkolnictwa wyższego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję panu ministrowi Potulskiemu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Widzę na sali panią minister Wasilewską-Trenkner.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Czy pani minister zechciałaby się teraz ustosunkować do niektórych wniosków czy na posiedzeniu komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku, biorąc pod uwagę liczbę złożonych wniosków, uważamy, że można się do nich ustosunkować po zapoznaniu się z nimi, więc jeśli pan pozwoli, to jednak na posiedzeniu komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dobrze. Myślę, że to jest rozsądna propozycja.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przewidujemy, że posiedzenie komisji odbędzie się dziś w godzinach wieczornych. Głosowanie w sprawie ustawy budżetowej na rok 2004 przewidujemy w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę panią marszałek Danielak o poprowadzenie dalszej części obrad.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Jolanta Danielak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Ordynacja Wyborcza do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na sześćdziesiątym czwartym posiedzeniu 18 grudnia 2003 r., a do Senatu przekazana 22 grudnia. Marszałek Senatu 22 grudnia 2003 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 568.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Ale ja bym bardzo prosiła, aby nasi wspaniali goście, reprezentujący stronę rządową, i senatorowie nie zakłócali porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Sprawozdania komisji natomiast zawarte są w drukach nr 568 A, 568B i 568C.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator Aleksandrę Koszadę o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Mam zaszczyt przedstawić, w imieniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, jej stanowisko w sprawie uchwalonej przez Sejm w dniu 18 grudnia 2003 r. ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego - druk nr 568.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#SenatorAleksandraKoszada">Omawiana ustawa określa zasady i tryb przeprowadzania w Rzeczypospolitej Polskiej wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego. W Rzeczypospolitej Polskiej wybieramy pięćdziesięciu czterech posłów. Chciałabym przypomnieć, że w traktacie z Nicei w 2001 r. przyznano nam pięćdziesiąt mandatów. Stosownie jednak do postanowień traktatu akcesyjnego przejściowo, w wyborach w 2004 r., liczba ta została zwiększona do pięćdziesięciu czterech mandatów.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#SenatorAleksandraKoszada">Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej przyznaje się czynne prawo wyborcze również obywatelom Unii Europejskiej niebędącym obywatelami polskimi, którzy stale zamieszkują na terytorium Polski, natomiast bierne prawo wyborcze osobom, które co najmniej od pięciu lat zamieszkują w Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium państwa członkowskiego. Wybory posłów do Parlamentu Europejskiego są powszechne, bezpośrednie, proporcjonalne i przeprowadzane w głosowaniu tajnym.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#SenatorAleksandraKoszada">Sejm w drugim czytaniu wprowadził nowe rozwiązanie, a mianowicie możliwość głosowania korespondencyjnego. A więc zgodnie z ustawą można głosować osobiście, w lokalu wyborczym, lub korespondencyjnie, poprzez Pocztę Polską.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#SenatorAleksandraKoszada">Określono również, że mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze sprawowaniem stanowiska lub pełnieniem funkcji określonych w przepisach prawa wspólnotowego, z mandatem posła na Sejm, senatora, z funkcją członka Rady Ministrów, sekretarza stanu, a także z innymi stanowiskami lub funkcjami, których zgodnie z polskim prawem nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła lub senatora.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#SenatorAleksandraKoszada">Tryb przeprowadzania wyborów zbliżony jest do wyborów parlamentarnych. Obszar kraju został podzielony na trzynaście okręgów wyborczych obejmujących obszar województwa, część województwa lub dwóch województw. Celem usprawnienia pracy okręgowych komisji wyborczych dodatkowo powołane zostały rejonowe komisje wyborcze. Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych określa załącznik do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#SenatorAleksandraKoszada">Prawo zgłaszania kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego mają partie polityczne oraz wyborcy. Komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym jedną okręgową listę kandydatów na posłów. Lista musi być poparta podpisami co najmniej piętnastu tysięcy wyborców. Należy zwrócić uwagę, że jest odstępstwo od tej zasady, wyłożone w art. 60, na mocy którego od zbierania podpisów zwolnione są partie, które uzyskały co najmniej 5% lub koalicje, które uzyskały co najmniej 8% poparcia w wyborach do Sejmu, a także partie, za którymi opowiedziało się co najmniej pięćdziesięciu posłów lub senatorów.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#SenatorAleksandraKoszada">Liczba kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego zgłaszanych na liście okręgowej nie może być mniejsza niż pięć i większa niż dziesięć.</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#SenatorAleksandraKoszada">Sejm zaproponował również nowe zasady ustalania wyników wyborów. Państwowa Komisja Wyborcza, z uwzględnieniem pięcioprocentowego progu wyborczego, dokonuje podziału mandatów w skali kraju między poszczególne komitety wyborcze metodą d'Hondta. Następnie mandaty uzyskane przez komitety wyborcze dzielone są na poszczególne okręgi, odrębnie dla każdego komitetu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-173.11" who="#SenatorAleksandraKoszada">Liczenie odbywa się w następujący sposób. Liczbę głosów ważnych oddanych na listę okręgową danego komitetu wyborczego mnoży się przez liczbę przypadających danemu komitetowi wyborczemu mandatów. Tak otrzymany iloczyn dzieli się przez liczbę głosów ważnych oddanych we wszystkich okręgach na listy okręgowe tego komitetu wyborczego. Wartość liczby całkowitej przed przecinkiem uzyskanego w ten sposób ilorazu oznacza liczbę mandatów przypadającą danej liście okręgowej.</u>
          <u xml:id="u-173.12" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja Ustawodawstwa i Praworządności, po wysłuchaniu opinii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Państwowej Komisji Wyborczej oraz Biura Legislacyjnego i po przeprowadzeniu dyskusji, wprowadziła dwadzieścia osiem poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-173.13" who="#SenatorAleksandraKoszada">Osiemnaście poprawek - są to poprawki: pierwsza, czwarta, szósta, siódma, ósma, dziewiąta, dziesiąta, jedenasta, dwunasta, trzynasta, siedemnasta, osiemnasta, dziewiętnasta, dwudziesta, dwudziesta druga, dwudziesta trzecia, dwudziesta czwarta i dwudziesta szósta - dotyczy wykreślenia możliwości głosowania korespondencyjnego. Uznaliśmy bowiem, że przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego są w wielu przypadkach niepełne i niespójne oraz że przeprowadzenie wyborów na podstawie tych przepisów jest niemożliwe. Należy również podkreślić, że w wypadku dopuszczenia głosowania korespondencyjnego koszt przeprowadzenia wyborów byłby większy o co najmniej 9 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-173.14" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja miała do wyboru: albo próbować wprowadzić poprawki do tego rozwiązania - byłoby ich około pięćdziesięciu i nie dawałoby to pewności, że wszystkie wątpliwości i nieścisłości zostaną usunięte - lub wycofać się z głosowania korespondencyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła poprawkę, aby zrezygnować w wyborach do Parlamentu Europejskiego z tej formy głosowania. Poza tym pierwsze wybory do Parlamentu Europejskiego są zbyt ważne, aby przy tej okazji eksperymentować. Oczywiście, propozycje innych form głosowania należy analizować i na przykład zaproponować je w odniesieniu do następnych wyborów do Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-173.15" who="#SenatorAleksandraKoszada">Wysoka Izbo, komisja zaproponowała również poprawkę - jest to poprawka trzecia - dotyczącą dodatkowego kryterium dla kandydatów. Osoba kandydująca nie może być więc karana za przestępstwo popełnione umyślnie, ścigane z oskarżenia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-173.16" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja zaproponowała również poprawki dotyczące wymaganej liczby podpisów pod listami wyborczymi. Zmniejszono liczbę wymaganych podpisów do dziesięciu tysięcy, z tym że obowiązek zbierania podpisów dotyczyłby wszystkich: partii, koalicji i komitetów wyborczych, podobnie jak w wypadku wyborów do Sejmu i Senatu. Są to poprawki piętnasta i szesnasta.</u>
          <u xml:id="u-173.17" who="#SenatorAleksandraKoszada">Panie i Panowie Senatorowie! Komisja obradowała w dniu 30 grudnia 2003 r. Większość poprawek przyjęto jednomyślnie. Komisja, również jednomyślnie, rekomenduje przyjęcie ustawy z poprawkami zawartymi w druku nr 568A. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę mniejszości Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, panią senator Teresę Liszcz, o zabranie głosu i przedstawienie wniosku mniejszości komisji. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Mniejszość komisji zgłosiła dwa wnioski, ja jestem sprawozdawcą pierwszego z nich. Dotyczy on art. 88 ustawy i polega na wprowadzeniu do tego artykułu nowego ustępu, mianowicie ust. 3a.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#SenatorTeresaLiszcz">Przepis ten dotyczy niejako technicznych sposobów przekazywania środków finansowych dla komitetów wyborczych. Ta ustawa przewiduje, że mogą być stosowane tylko trzy sposoby przekazywania środków: przelew, karta płatnicza bądź czek. Ten sposób realizacji wpłaty wymaga posiadania konta, a nie każdy ma konto i nie każdy ma obowiązek je mieć. Do tego, żeby założyć konto, trzeba mieć regularne dochody osiągające pewien pułap, trzeba też płacić za prowadzenie konta, a nigdzie nie jest napisane, ani w konstytucji, ani w prawie wyborczym, że pełny udział w życiu publicznym, w życiu politycznym, w tym w kampanii wyborczej, mogą brać tylko posiadacze kont. Gdyby nie było tej poprawki, gdyby był taki stan rzeczy, jaki uchwalił Sejm, to ci, którzy nie mają kont, nie mogliby dokonywać żadnych wpłat dla komitetów wyborczych, które popierają. Z reguły są to ludzie mniej zamożni, którym konta nie są potrzebne albo którzy w ogóle nie spełniają warunków wymaganych do założenia konta.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">Proponuję więc, wzorem ustawy o partiach politycznych, żeby jednorazowe wpłaty nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę - teraz jest to niewiele ponad 800 zł - mogły być przekazywane przekazem pocztowym. Trzeba dodać, że takie rozwiązanie obowiązuje w odniesieniu do komitetów partyjnych i jest ono przewidziane w ustawie o partiach politycznych. Nie chcemy tutaj przywileju dla komitetów wyborczych - chcemy tylko zrównania w tym zakresie praw wszystkich komitetów wyborczych i umożliwienia także osobom mniej zamożnym, niemającym z tego powodu bądź z innych powodów kont, wspieranie finansowe drobnymi stosunkowo kwotami wybranych przez siebie komitetów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Mniejszość komisji zwraca się z uprzejmą prośbą o poparcie jej wniosku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę mniejszości Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego, o zabranie głosu i przedstawienie wniosku mniejszości komisji.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Druga poprawka dotyczy praktycznie tego samego problemu, który podnosiła pani senator Liszcz. Otóż w naszym głębokim przekonaniu sformułowanie zawarte w art. 88 ust. 3 jest po prostu rozwiązaniem niekonstytucyjnym. To nie jest problem nowy, to sformułowanie jest zawarte również w ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, a także w ordynacji wyborczej do samorządów. Chodzi mianowicie o to, że środki finansowe mają być wpłacane na rzecz komitetu wyborczego jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, uprawnienia obywatelskie mają ludzie, którzy nie posiadają kont bankowych, tego się nie da ukryć. Powinni oni mieć wszelkie prawa uczestniczenia w polityce państwa. W związku z tym powinni mieć również prawo wpłacania pieniędzy na poszczególne ugrupowania, których są sympatykami. W związku z tym, ażeby ten przepis złagodzić, mniejszość komisji zgłosiła dwie poprawki, ażeby - to jest jedna poprawka - podobnie jak w przypadku partii politycznych, niewielkie sumy, do wysokości najniższego, minimalnego uposażenia, mogły być wpłacane przekazem. Poprawka druga dotyczy zaś tego, żeby wtedy, gdy nastąpi błąd, a komitet wyborczy ten błąd dostrzeże, nie orzekać przepadku tych środków, tylko po spostrzeżeniu tego błędu odesłać je nadawcy.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, to jest problem bardzo, powiedziałbym, praktyczny. Akurat jeżeli chodzi o praktykę komitetu wyborczego Bloku Senat 2001, którego byłem pełnomocnikiem, jest na to taki bardzo prosty przykład. Ktoś przyszedł do banku, przyniósł pieniądze - 11,5 tysiąca zł, bo taka jest dopuszczalna suma - i poprosił, żeby pani to wpłaciła na konto, a z tego konta przelała na nasze konto wyborcze. Okazało się, że panienka nie wypełniła dwóch przelewów, tylko jeden, bo uważała za nonsens taką procedurę. I okazało się, że 11,5 tysiąca zł zgodnie z ordynacją po prostu przepadło, bo niedawno został przez sąd orzeczony przepadek. My akurat prowadziliśmy w tym względzie politykę niezwykle restrykcyjną i nie mieliśmy z komisją wyborczą żadnych kłopotów, a mimo to, nawet w tych warunkach, 130 tysięcy zł uległo konfiskacie.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wobec tego proponuję, żeby jednak można było w terminie trzydziestu dni odesłać pieniądze temu komuś, kto źle coś wypełnił, czegoś nie przysłał. Chodzi o to, żeby można było ten błąd naprawić, bo to często nie jest oszustwo, tylko błąd. Ja nie mam nic przeciwko temu, żeby oszustów karać i konfiskować te pieniądze, ale w wypadku błędu powinna być możliwość jego naprawienia.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Taki jest właśnie nasz wniosek, drugi wniosek mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, panią senator Genowefę Grabowską, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Przypadł mi w udziale autentyczny zaszczyt referowania tego niezwykle ważnego aktu prawnego, jaki przyjdzie nam uchwalić. Nie ulega bowiem wątpliwości, że udział Polaków w Parlamencie Europejskim będzie otwierał nową kartę także w historii polskiego parlamentaryzmu. Na siedmiuset trzydziestu sześciu posłów lub eurodeputowanych, którzy zasiądą w tym gremium po 1 maja 2004 r., pięćdziesięciu czterech będzie obywatelami polskimi lub obywatelami Unii Europejskiej, jeśli takowi zostaną przez nas w Polsce wybrani.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Ażeby ten wybór przebiegał sprawnie, abyśmy mogli wybrać najlepszych, takich których chcielibyśmy widzieć jako reprezentujących nas, musimy mieć między innymi dobre prawo. To nie jest jedyny warunek, niemniej jednak wydaje mi się on bardzo, bardzo ważny. I aby to prawo było dobre, nasze komisje przyglądały się propozycji sejmowej z różnych punktów widzenia. Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej patrzyła na ten dokument tak, jak należałoby widzieć te przepisy w kontekście porównawczym z dokumentami analogicznymi w państwach Unii Europejskiej. Patrzyliśmy na nią również w taki sposób, aby nie umknęły nam osoby, które powinny korzystać z prawa wybierania i bycia wybieranym, czyli z czynnego i biernego prawa wyborczego do Parlamentu Europejskiego. W związku z tym chciałabym przedstawić państwu propozycje poprawek, które zgłasza komisja spraw zagranicznych, a po konsultacji i wspólnym posiedzeniu z dwiema pozostałymi komisjami, które również debatowały nad tym problemem, zastanowimy się, jak do nich podejść.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Poprawki te mają różny ciężar gatunkowy. Pierwsza - będę mówić o poprawkach w takiej kolejności, w jakiej zostały one zestawione w druku senackim nr 568B - ma charakter może trochę kosmetyczny, może jest trochę dyskusyjna, ale naszym zdaniem ma przede wszystkim charakter porządkujący, ponieważ proponujemy zmianę terminologiczną. Proponujemy mianowicie, aby w stosunku do osoby reprezentującej nas w Parlamencie Europejskim nie używać określenia „poseł”, tylko „deputowany do Parlamentu Europejskiego”. Nie idą za tym żadne konsekwencje ani prawne, ani materialne, ani proceduralne. Ma to znaczenie wyłącznie porządkowe, przyjęliśmy bowiem taki tok rozumowania, że w parlamencie krajowym mamy posłów w Sejmie, senatorów w Senacie, a do Parlamentu Europejskiego będziemy wybierali deputowanych. Jeżeli będziemy operowali terminem „poseł”, trzeba będzie zawsze dodawać dla rozróżnienia: „poseł do Parlamentu Europejskiego” lub „poseł na Sejm”. Aby to rozróżnienie terminologiczne wrosło w świadomość naszych wyborców, proponujemy zmianę w ordynacji wyborczej: w tych miejscach, w których mówi się o „pośle do Parlamentu Europejskiego”, proponujemy wprowadzenie terminu „deputowany”. Jeżeli deputowany, to do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Taki charakter ma poprawka pierwsza w naszym sprawozdaniu. Wydaje się, że jest to rozróżnienie logiczne, porządkujące, dlatego komisja poddaje tę propozycję pod dyskusję Wysokiej Izby i prosi o jej poparcie.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Druga poprawka dotyczy art. 60, w którym jest mowa o zbieraniu podpisów i popieraniu list wyborczych podpisami. Ponieważ wymaga się aż piętnastu tysięcy podpisów, proponujemy wzorem komisji, której stanowisko przedstawiał wcześniej sprawozdawca, aby tych podpisów było dziesięć tysięcy. Uważamy, że to i tak bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Na marginesie powiem, że kiedy rozmawialiśmy o tym w Parlamencie Europejskim i konsultowaliśmy nasze doświadczenia w tej materii, okazało się, że w ogóle zbieranie podpisów na takich listach jest praktyką nieznaną w zwyczajach parlamentarnych i wyborczych w większości państw Unii Europejskiej. Zebranie tak ogromnej liczby podpisów wiąże się bowiem z jakąś ogromnie rozwiniętą procedurą, wymaga zaangażowania sił, środków i pieniędzy. My tłumaczyliśmy, że chcemy, aby wybory i procedura wyborcza do Parlamentu Europejskiego były bliskie zwyczajom, które panują w Polsce, a skoro w polskim parlamentaryzmie mamy już taki zakorzeniony zwyczaj zbierania podpisów na listach wyborczych, można by na ich podstawie, niekoniecznie proporcjonalnie do liczby uzyskanych podpisów, ale na takiej podstawie, czy łatwo je uzyskać, czy nie, ocenić szanse wyborcze danej listy. Jeżeli łatwo zbiera się podpisy, to jest duże prawdopodobieństwo, że ta lista będzie popierana, że wyborcy będą na nią głosowali. To może być zwodnicze, ja wiem, ale praktyka pokazuje, że jednak jest to jakiś miernik. Ta praktyka została tu przeniesiona, aczkolwiek sugerujemy obniżenie tego progu z piętnastu do dziesięciu tysięcy podpisów.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Kolejna poprawka dotyczy art. 64, art. 70 i art. 180. Mówiąc najogólniej, idzie tu o bardzo dyskusyjny i trudny do jednoznacznego rozstrzygnięcia problem złożenia oświadczenia lustracyjnego, rozumianego jako spełnienie warunku bycia zarejestrowanym na liście kandydatów na posłów czy na deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Z dwóch powodów proponujemy skreślenie tych przepisów o obowiązku złożenia oświadczenia lustracyjnego, który miał obejmować tylko obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Po pierwsze, złożenie takiego oświadczenia lustracyjnego w przypadku kandydata na eurodeputowanego nie rodzi w praktyce żadnych konsekwencji, w przeciwieństwie do złożenia oświadczenia lustracyjnego przez kandydata na posła czy senatora w parlamencie narodowym. Może się więc zdarzyć, że tak zwany kłamca lustracyjny, uznany za takiego prawomocnym wyrokiem, znajdzie się na liście, zostanie wybrany do Parlamentu Europejskiego nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji, albowiem nie ma bezpośredniego powiązania między lustracją a byciem kandydatem czy później posłem do Parlamentu Europejskiego. Wiemy, że w parlamencie narodowym jest to przeszkoda, bo człowiek uznany za kłamcę lustracyjnego zostanie pozbawiony mandatu. W Parlamencie Europejskim takiego przełożenia nie ma. To jedna przyczyna, dla której uważamy, że wymóg uzyskiwania takich oświadczeń jest po prostu niepotrzebny - po prostu nie rodzi żadnych skutków prawnych.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Drugi, w moim przekonaniu ważniejszy argument przemawiający za zniesieniem obowiązku składania oświadczeń lustracyjnych wynika z zasady równego traktowania wszystkich kandydatów na eurodeputowanych. Obowiązek składania oświadczeń lustracyjnych dotyczyłby bowiem tylko obywateli polskich, a wiemy, że kandydować do Parlamentu Europejskiego, czyli korzystać z biernego prawa wyborczego, mogą wszyscy obywatele Unii Europejskiej, nie tylko obywatele polscy. W tej sytuacji mogłoby się zdarzyć, że nasi kandydaci, obywatele polscy, mają wynikający z tej ordynacji prawny obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego, a niebędący obywatelami polskimi, zapisani na naszych listach obywatele państw Unii Europejskiej takich oświadczeń nie musieliby składać.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Ten argument wraz z argumentem o nieskuteczności tego zapisu skłania nas do wniesienia poprawki zmierzającej do sformułowania art. 64, art. 70 i art. 180 w taki sposób, aby ten obowiązek lustracji wyłączyć, przy czym chcę od razu powiedzieć, iż uznaliśmy - mam nadzieję, że nie naiwnie - że każda partia polityczna, każdy komitet wyborczy, który będzie rekomendował kandydatów do tego zaszczytnego gremium, sam będzie dbał o ich rzetelność. Żyjemy w państwie konkurencji, żyjemy także w państwie, gdzie wszystko jest transparentne, a więc nazwiska zgłoszonych kandydatów są jawne. Nie mam wątpliwości, że gdyby padł choćby cień podejrzenia na którąkolwiek osobę z jednego komitetu wyborczego czy z jednej listy wyborczej, to kontrkandydaci natychmiast by to wykorzystali. Mając tę świadomość, nie obawiamy się, iż brak przepisów o lustracji w stosunku tylko do części kandydatów, a mianowicie do polskich kandydatów, spowoduje negatywne następstwa. Wierzymy, że nie.</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Proszę państwa, ostatnia poprawka, którą wnosi Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, dotyczy możliwości głosowania, czyli korzystania z czynnego prawa wyborczego na obszarze Polski przez obywateli państw kandydujących, a właściwie przystępujących do Unii Europejskiej, którzy nie są obywatelami Unii Europejskiej. Dotyczy to obywateli dziewięciu państw, które wraz z nami wchodzą do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. Musimy wprowadzić te przepisy - mówi o tym poprawka piąta - aby obywatele Litwy, Łotwy, Estonii, Czech, Słowacji, Węgier, Słowenii, Malty i Cypru, którzy znajdą się na obszarze państwa polskiego, mogli głosować. Oni nie będą przed 1 maja obywatelami Unii Europejskiej, ale staną się nimi po 1 maja. Wynikające z kalendarza czynności wyborcze muszą być podjęte wcześniej, przed 1 maja, dlatego musimy dać tym osobom szansę, aby były ujęte na listach wyborczych i, jeśli zechcą, mogły głosować. Dodam, iż jest zapewniona pełna wzajemność - Polacy, którzy znajdą się na obszarach dziewięciu państw przystępujących wraz z nami 1 maja do Unii, będą mieli takie same uprawnienia, jakie proponujemy w art. 176a. Jest to zresztą wymóg wprowadzony czy zasugerowany przez Komisję Europejską, aby w tych wyborach szanse nowych i starych członków Unii oraz ich obywateli były równe.</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Są to, proszę państwa, najważniejsze ustalenia przyjęte przez Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, która debatowała bardzo długo i wnikliwie. Dodam tylko, bo nie ma tego w poprawkach, że poruszaliśmy również kwestie głosowania korespondencyjnego. Wypowiadaliśmy się - w takim duchu, jaki był wcześniej zaprezentowany - że za wcześnie wprowadzać takie głosowanie w tym dokumencie za pomocą niedoskonałych przepisów. Uważamy jednak, że to przyszłość, że trzeba będzie pomyśleć, jak zapisać - zapisać tak, by można było je wykonać - procedury umożliwiające nie tylko głosowanie korespondencyjne, drogą pocztową, ale przede wszystkim głosowanie za pomocą nośników elektronicznych, przez Internet, tą najnowocześniejszą metodą korespondencyjną. Wiemy, że to możliwe, bo te praktyki są już dość powszechne. Mamy nadzieję, że w najbliższych wyborach samorządowych - to ukłon w stronę Państwowej Komisji Wyborczej, aby już o tym pomyślała - będziemy mieli przykład takiego głosowania i taką możliwość. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, panią senator Aleksandrę Koszadę, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Z upoważnienia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej mam zaszczyt przedstawić stanowisko komisji w sprawie uchwalonej przez Sejm ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego. Jest to druk nr 568.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#SenatorAleksandraKoszada">Wysoka Izbo, ponieważ ustawa została omówiona we wcześniejszych sprawozdaniach, skupię się na poprawkach zaproponowanych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja przyjęła czterdzieści trzy poprawki. Część z nich jest tożsama z poprawkami Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Dotyczą one rezygnacji z głosowania korespondencyjnego, jak również zmniejszenia wymaganej liczby podpisów i jednakowych kryteriów, jeśli chodzi o podpisy zbierane przez poszczególne komitety, bez podziału na partie i komitety wyborców.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#SenatorAleksandraKoszada">Najdłuższą dyskusję wywołały przyjęte przez Sejm zasady ustalania wyników wyborów. Komisja jednomyślnie postanowiła powrócić do zasad ustalania liczby mandatów w poszczególnych okręgach oraz ustalania wyników wyborów w okręgach.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#SenatorAleksandraKoszada">Pozostawiając trzynaście okręgów wyborczych... Muszę w tym momencie powiedzieć, że toczyła się dyskusja, aby okręgi pokrywały się z obszarami województw, czyli żeby było szesnaście okręgów. Z uwagi na to, że mamy tylko pięćdziesiąt cztery mandaty, a norma przedstawicielska wynosi ponad siedemset tysięcy mieszkańców, byłyby województwa, w których byłby tylko jeden mandat, a wtedy nie można by mówić o wyborach proporcjonalnych. Dlatego komisja pozostawiła trzynaście przyjętych okręgów wyborczych. Komisja zapoznała się z liczbą mieszkańców ujętych w rejestrze wyborczym w poszczególnych okręgach. Dane te zostały przekazane przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#SenatorAleksandraKoszada">Proponowany przez Sejm system - w pierwszej fazie liczenie mandatów metodą d'Hondta w skali kraju, a w drugiej fazie podział mandatów na okręgi metodą niemiecką - byłby niezrozumiały dla wyborców. Mogłoby to spowodować - wiele osób podnosiło tę kwestię - obniżenie frekwencji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#SenatorAleksandraKoszada">Zaproponowano, aby w okręgu wybierać co najmniej trzech posłów do Parlamentu Europejskiego. Ustalenia liczby posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w poszczególnych okręgach wyborczych dokonuje się według jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego. Jest to poprawka trzynasta.</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#SenatorAleksandraKoszada">Wykaz okręgów wyborczych i liczba posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w poszczególnych okręgach są przedstawione, zgodnie z propozycją komisji, w poprawce czterdziestej trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#SenatorAleksandraKoszada">Liczba kandydatów zgłaszanych na liście okręgowej musi być co najmniej o połowę większa od liczby posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w danym okręgu wyborczym i nie może być większa niż dwukrotność liczby posłów. Jeżeli więc są trzy mandaty, na liście musi być co najmniej pięciu, a maksimum sześciu kandydatów; jeżeli są cztery mandaty, na liście musi być minimum sześciu, a maksimum ośmiu kandydatów. Taka norma gwarantuje uzupełnienie z danej listy i danego okręgu w przypadku wygaśnięcia mandatu.</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#SenatorAleksandraKoszada">Podczas dyskusji na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podnoszono także sprawę pięcioprocentowego progu wyborczego. W wielu krajach obowiązują różne zasady, na przykład we Francji i w Niemczech jest próg pięcioprocentowy, w Austrii i Szwecji - czteroprocentowy, a w pozostałych krajach nie ma progu.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#SenatorAleksandraKoszada">Była także dyskusja na temat większego obniżenia, jeśli chodzi o wymóg zbierania podpisów. Padła propozycja pięciu tysięcy. Po dyskusji ustaliliśmy, że optymalną liczbą jest dziesięć tysięcy. Jaka była argumentacja? Jak państwo pamiętają, kiedy kandyduje się do Senatu, trzeba zebrać określoną liczbę podpisów, trzy tysiące, i dokonuje się tego w znacznie mniejszych okręgach wyborczych. W związku z tym wydawało nam się, że dziesięć tysięcy przy trzynastu okręgach wyborczych to optymalna liczba. Oczywiście jest to sprawa do dyskusji, decyzję podejmie Wysoka Izba.</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja zaproponowała również wykreślenie art. 180. Jest to poprawka czterdziesta pierwsza. Chodzi o wyeliminowanie konieczności składania oświadczeń lustracyjnych. Jest to identyczna poprawka z tą, którą zgłosiła Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Pani senator już przedstawiła argumentację. Identyczne argumenty padały podczas dyskusji na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Większość poprawek - praktycznie wszystkie - była przyjęta jednomyślnie. Ta jedna poprawka została przyjęta przy czterech głosach za i dwóch przeciw.</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#SenatorAleksandraKoszada">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej obradowała w dniach 5 i 6 stycznia 2004 r. Komisja jednomyślnie rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie ustawy wraz z zaproponowanymi poprawkami zawartymi w druku nr 568C. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania kierowane do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy państwo senatorowie zgłaszają takie pytania?</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#SenatorDorotaSimonides">Ja nie byłam wtedy na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej i w związku z tym mam do pani przewodniczącej Grabowskiej pytanie: jak będzie z obywatelami, którzy mają niemieckie i polskie obywatelstwo? Polska ma dwieście tysięcy takich obywateli. I to pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#SenatorDorotaSimonides">I drugie: czy ludzi, którzy są za granicą i głosują na polskich kandydatów lub sami są wybierani, a mają obywatelstwo, na przykład, ukraińskie, rosyjskie, ale są to Polacy, bierze się pod uwagę, czy nie? Jak jest z tymi Polakami za granicą, gdzie z góry wiadomo, że narodowość nie jest niczym oficjalnym, bo jest to deklaracja subiektywna? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa sprawozdawców odpowie?</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Grabowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Pytania były adresowane do mnie. Pani Senator, co do pierwszego pytania, które dotyczyło podwójnego, polsko-niemieckiego obywatelstwa, to jeżeli obywatel będzie w Polsce, będzie miał prawo głosować na polskich kandydatów do Parlamentu Europejskiego, bo jest traktowany jako Polak. Jeżeli będzie w Niemczech i wykorzysta paszport i obywatelstwo niemieckie, będzie głosował na niemieckich kandydatów tam, gdzie jest zarejestrowany, w swoim miejscu - bo rozumiem, że to jest człowiek, która mieszka w dwóch różnych miejscach. Jeżeli zaś zostanie w Niemczech, to wyobrażam sobie, że będzie również mógł skorzystać z paszportu polskiego, głosując, załóżmy, w urzędzie konsularnym czy w ambasadzie. Wtedy będzie to jeszcze jedna jego lista, będzie to lista okręgu warszawskiego, tak jak to zwykle bywa.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Drugie pytanie dotyczyło możliwości głosowania Polaków, to znaczy osób narodowości polskiej, które mają paszporty państw spoza Unii Europejskiej. W tym przypadku takiej możliwości nie ma. Oni czują się Polakami, ale są obywatelami innych państw i nie mogą głosować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Sztorc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#SenatorJózefSztorc">Proszę państwa, mam pytanie do sprawozdawców. Nie bardzo rozumiem ten podział na trzynaście okręgów wyborczych, kiedy jest szesnaście województw. Chciałbym usłyszeć odpowiedź na pytanie, czy weszło w tym przypadku w grę liczenie mieszkańców, czy polityka. Dlaczego na przykład województwo małopolskie jest w jednym okręgu z województwem świętokrzyskim, a opolskie z dolnośląskim? Co przeważało: czy polityka, czy liczenie mieszkańców, czy coś innego? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Już poruszałam tę kwestię w swoim sprawozdaniu. Mówiłam, że podczas pracy komisji była dyskusja na temat tego, żeby wrócić do szesnastu okręgów wyborczych. Chciałabym również powiedzieć, że w trakcie prac sejmowych, kiedy zgłoszony był również projekt poselski, padła propozycja siedmiu mandatów. W różnych krajach jest różnie.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Siedmiu okręgów.)</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#SenatorAleksandraKoszada">Siedmiu okręgów, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#SenatorAleksandraKoszada">W różnych krajach wygląda to różnie. Również dany kraj można traktować jako jeden okręg wyborczy. Szesnaście okręgów jest niemożliwe z uwagi na to, że byłyby okręgi, w których byłby tylko jeden mandat. W związku z tym, w myśl obowiązujących zasad, jest to niemożliwe. Dlatego myśmy nie zmieniali propozycji trzynastu okręgów wyborczych, która była już przyjęta przez Sejm, przypisaliśmy tylko konkretne mandaty do poszczególnych okręgów. I taka jest propozycja komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Moja osobista uwaga: bardzo proszę, żeby osoby zadające pytania wykazały zainteresowanie i wysłuchały odpowiedzi na pytania adresowane do sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Plewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#SenatorSergiuszPlewa">Pani Marszałek, nie wiem, do którego ze sprawozdawców skierować pytania, może odpowie ktoś na ochotnika. Zdaniem moich wyborców wspomniana ustawa w rażący sposób nie respektuje istoty samorządu terytorialnego, który w zamierzeniach twórców nowego podziału administracyjnego kraju miał być podmiotem i podstawą do współpracy międzyregionalnej w jednoczącej się Europie.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#SenatorSergiuszPlewa">Mam kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#SenatorSergiuszPlewa">Pierwsze pytanie: czy proponowana ustawa nie traktuje nierówno jednostek terytorialnych państwa polskiego, stwarzając możliwości braku reprezentacji regionów na forum Parlamentu Europejskiego?</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#SenatorSergiuszPlewa">Drugie pytanie: czy nie prowadzi do dyskryminacji okręgów słabszych?</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#SenatorSergiuszPlewa">Trzecie pytanie: jakie czynniki - pani senator chyba już o tym mówiła - decydowały... Tego pytania nie stawiam.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#SenatorSergiuszPlewa">I ostatnie pytanie: czy ta ustawa jest zgodna z konstytucją? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Rozumiem, że odpowiada pani senator Grabowska.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Przynajmniej spróbuję, choć nie na ochotnika, jak pan senator nas prosił.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Zacznę od ostatniego pytania. Nie ma wątpliwości, ustawa - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego jest zgodna z polską konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Odpowiedź na pytanie dotyczące reprezentacji regionalnej. Zasadą wyborów do Parlamentu Europejskiego jest to, że parlamentarzyści czy deputowani reprezentują obywateli Unii Europejskiej, więc to nie jest tak, że jest to proste przełożenie na reprezentację regionalną. Pan senator ma rację: im parlamentarzysta w praktyce jest bardziej związany z regionem, tym ma większe szanse na powtórną elekcję. Fakt, że my łączymy to z regionami, wiąże się z tym, iż przeprowadzamy takie wybory po raz pierwszy i chcemy, aby wyborca wiedział, na kogo głosuje, i aby wiedział, że osoby uzyskujące największą liczbę głosów z list, na które głosuje, będą w Parlamencie Europejskim, w domyśle, będą reprezentowały także jego. To nie jest proste przełożenie regionu na reprezentację w Parlamencie Europejskim. Reprezentacją regionów w Unii Europejskiej jest obarczony inny organ: Komitet Regionów. To jest to związanie regionu z organem Unii Europejskiej, ale nie przedstawicielskie, nie poprzez Parlament Europejski. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#SenatorLesławPodkański">Pani Marszałek, Panie i Panowie Senatorowie, stanowimy po raz pierwszy takie prawo, więc ja chciałbym jeszcze przed debatą uzyskać odpowiedź na pytanie, czy komisje analizowały - jeśli nie, to być może panowie z PKW by odpowiedzieli - następujące kwestie. Otóż chciałbym wiedzieć, w ilu na piętnaście aktualnych krajów członkowskich Unii są progi ustawione na poziomie 5%, 4%, 3%. Pani senator mówiła, jak jest w niektórych krajach, ale mnie interesuje, jak wygląda sytuacja w skali całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#SenatorLesławPodkański">Tak samo chciałbym wiedzieć, jak aktualnie wygląda, w skali całej Unii Europejskiej, sposób podziału mandatów. W ilu krajach jest to liczone metodą d'Hondta, a w ilu metodą Sainte-Lague? Musimy taką wiedzę posiąść jeszcze przed dyskusją.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#SenatorLesławPodkański">I ostatnie pytanie: ile wynosi - ja niestety nie zdołałem do tych informacji dotrzeć - średnia liczba wybieranych przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w jednym okręgu we wszystkich państwach Piętnastki? Chciałbym zapytać, jaka była do tej pory praktyka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Może nie odpowiem na wszystkie pytania, bo nie mam aż tylu informacji... Jak powiedziałam, w dwóch krajach jest pięcioprocentowy próg: we Francji i w Niemczech. W Szwecji i w Austrii jest czteroprocentowy próg, a w pozostałych krajach Unii Europejskiej nie ma takiego progu w ogóle.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Jeśli chodzi o metodę d'Hondta, to występuje ona, jeżeli dobrze policzyłam, w ośmiu krajach Unii Europejskiej i tam również są różne zasady, jeśli chodzi o podmioty uprawnione do zgłaszania kandydatów, oraz różne wymogi tego dotyczące. Są kraje, w których podmiotami uprawnionymi do zgłaszania kandydatów są tylko partie i organizacje polityczne, z tym że jest tam wymóg wpłacenia kaucji pieniężnej, są kraje, w których nie ma wymogów odnośnie do podmiotów zgłaszających, ale wymagana jest określona liczba podpisów na listach kandydatów. Najczęściej jednak podmioty uprawnione to partie i organizacje polityczne. To tyle, jeśli chodzi o informacje z mojej strony. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Maria Szyszkowska...</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#komentarz">(Senator Genowefa Grabowska: Przepraszam, Pani Marszałek, czy mogę dodać jedno zdanie tytułem uzupełnienia? Wydaje mi się to ważne.)</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Panie Senatorze, ta wiedza ma znaczenie, aczkolwiek tylko porównawcze. To parlament narodowy ustanawia zasady, wedle jakich mają odbyć się wybory, a więc nie ma znaczenia, jak jest gdzie indziej. Możemy to robić tak, jak my chcemy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Senator Lesław Podkański: Broń Boże tego nie kwestionowałem. Ja tylko chciałem uzyskać wiedzę...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senatorze, ja nie udzieliłam panu głosu.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Senator Lesław Podkański: Przepraszam bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze mu dwadzieścia sekund zostało.)</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Ale na pytania.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Maria Szyszkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Chciałabym prosić o wyjaśnienie. Mój niepokój budzi art. 4, a konkretnie jego fragment, w którym jest mowa o tym, że posłowie do Parlamentu Europejskiego nie mogą być odwołani. Chciałabym się dowiedzieć dlaczego, bo wydaje mi się to głęboko niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#komentarz">(Senator Grażyna Staniszewska: Tak samo jak senatorowie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa sprawozdawców podejmuje tę rękawicę?</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Koszada, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Są to przepisy takie same jak przepisy dotyczące wyborów do naszego parlamentu. Jest w nich określone, kiedy mandat traci ważność - takie przepisy są w dalszych paragrafach. Nie ma tu żadnej zmiany w stosunku do tego, co mamy obecnie w przepisach.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Senator Maria Szyszkowska: To mnie właśnie niepokoi.)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Jest tu tylko doprecyzowanie - jeśli chodzi o komisję ustawodawstwa - tego artykułu, nie było zaś dyskusji, jeśli chodzi o samą zasadę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Wielowieyski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Mam dwa pytania. Po pierwsze, za panem senatorem Podkańskim zapytam, czy w ordynacjach pozostałych krajów Piętnastki i krajów kandydujących obowiązek zbierania podpisów wygląda podobnie jak u nas. A w ogóle jak on tam wygląda?</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Po drugie, czy komisja brała pod uwagę oprócz tych naszych senackich trzech tysięcy podpisów również inne, że tak powiem, normy w zakresie zbierania podpisów: czy to obowiązujące w wyborach samorządowych, prezydenckich - sto tysięcy, czy do Sejmu - pięć tysięcy na dwadzieścia parę okręgów? No, w każdym razie te wymogi w wyborach do Sejmu są mniejsze niż w wyborach do Senatu. Dlaczego mielibyśmy być w przypadku tych wymogów w stosunku do niezbyt przyzwyczajonego do spraw europejskich społeczeństwa bardziej rygorystyczni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Ja już na ten temat mówiłam, różne są zasady w różnych krajach. Każdy kraj określa liczbę podpisów, jeżeli jest taki wymóg, ale w wielu krajach nie ma konieczności zbierania podpisów, kandydatów zgłaszają tylko partie i organizacje polityczne, wpłacając określoną kaucję pieniężną. My przyjęliśmy tę informację, nie było dyskusji na ten temat, tak że tyle mogę przekazać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Grabowska chciałaby uzupełnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Skoro zostałam wywołana, to chcę powiedzieć tylko tyle, Panie Senatorze, że w przedłożeniu rządowym liczba podpisów była zdecydowanie większa, było ich dwadzieścia tysięcy, a po pracach w Sejmie z tych dwudziestu tysięcy zostało piętnaście tysięcy. W uzasadnieniu przedłożenia rządowego znajdujemy takie wyjaśnienie, że ponieważ chodzi o proporcjonalną do wielkości populacji przyszłych wyborców liczbę podpisów, które powinny być zgromadzone pod listą, i ponieważ okręgi wyborcze są duże, ta liczba podpisów zebranych powinna być większa niż normalnie przy wyborach do Sejmu czy do Senatu. Myśmy podeszli do tego zupełnie inaczej i uważamy, że to zbieranie podpisów powinno być raczej testem popularności niż barierą dla zgłaszania kandydatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#SenatorAnnaKurska">Ja mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy art. 9. Chciałabym zapytać, czy przy biernym prawie wyborczym nie istnieje wymóg, ażeby był to obywatel polski. Czy to zostało pominięte przez nieuwagę, czy celowo? Bo w art. 7 przy czynnym prawie wyborczym jest mowa o każdym obywatelu polskim, a tu mówi się o zamieszkujących stale na terenie Rzeczypospolitej lub na terytorium innego państwa członkowskiego, ale co do obywatelstwa nie ma stanowiska. To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#SenatorAnnaKurska">I drugie. Wydaje mi się stanowczo krzywdzący podział na dwie grupy ludzi, to, że szary człowiek, powiedzmy, musi zdobyć dziesięć tysięcy podpisów, co jest olbrzymią liczbą, zaś pięćdziesięciu senatorów czy posłów może delegować kogoś z innego grona, powiedzmy sobie bardziej uprzywilejowanego. Moim zdaniem jest to rażąca niesprawiedliwość. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Zanim padną odpowiedzi, chciałabym przypomnieć państwu senatorom, ale również naszym gościom, że na tej sali podczas obrad obowiązuje zakaz posługiwania się telefonami komórkowymi i obowiązek wyłączania telefonów komórkowych przed wejściem na salę obrad. Bardzo proszę o przestrzeganie tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Grabowska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Ja odpowiem, Pani Marszałek, na pytanie, które pani senator była uprzejma postawić jako pierwsze. Proponowałabym, aby czytać art. 7 wraz z art. 8, albowiem one obydwa dotyczą tej samej kwestii, przy czym w art. 7 jest wyraźnie w nawiasie wprowadzone czynne prawo wyborcze, dotyczące posłów do parlamentu - prawo to ma każdy obywatel polski. W art. 8 jest również mowa o prawie wybierania posłów, czyli czynnym prawie wyborczym do parlamentu, które ma obywatel Unii Europejskiej niebędący polskim obywatelem. To tyle jeśli chodzi o czynne prawo wyborcze. Art. 9 jak gdyby kumuluje te dwa prawa i mówi o prawie wybieralności do Parlamentu Europejskiego, o tym, że przysługuje ono osobom mającym prawo wybierania posłów do parlamentu, a więc tym, które są wymienione i w art. 7, i w art. 8, i obywatelom polskim, i obywatelom Unii Europejskiej, czyli obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, którym traktat z Maastricht nadał obywatelstwo Unii. To jest ten zlepek. Tak więc i czynne, i bierne prawo wyborcze mają po spełnieniu określonych warunków z art. 9 zarówno obywatele polscy, jak i obywatele pozostałych państw Unii Europejskiej, których określa się zbiorczo terminem „obywatele Unii Europejskiej”. Nie ma dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Ad vocem. Chodzi mi o to, jak by się...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani Senator, ale w pytaniach nie ma ad vocem. Jak rozumiem, chciałaby pani zadać pytanie uzupełniające, więc bardzo proszę skorzystać z tej formy.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Jeżeli mogę...)</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#SenatorAnnaKurska">Prosiłabym o wyjaśnienie wobec tego, jak przedstawia się to proporcjonalnie: wśród pięćdziesięciu czterech posłów do Parlamentu Europejskiego ilu może być Polaków, a ilu posłów niebędących polskimi obywatelami? Czy ta proporcja nie będzie przypadkiem zachwiana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SenatorGenowefaGrabowska">Pani Senator, to zależy od komitetów wyborczych, które zgłaszają kandydatów. Jeżeli znajdą kandydata wśród obywateli Unii Europejskiej, mieszkającego w Polsce, jak mówi art. 9, co najmniej pięć lat, który ukończył najpóźniej w dniu głosowania dwadzieścia jeden lat i zostanie wybrany, to może być. Teoretycznie może nie być ani jednego obywatela niebędącego obywatelem polskim, teoretycznie wszyscy mogą nie być obywatelami polskimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pani senator Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Co prawda takie obawy czasami słychać, ale zasady są wspólnotowe i obywatel Unii Europejskiej może kandydować. Myślę jednak, że społeczeństwo polskie nie jest skłonne wybierać innych obywateli niż obywateli polskich. Ale taka możliwość musi, zgodnie z zasadami, być dana.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Odpowiadając na drugą część pytania pani senator, chciałabym powiedzieć, że zarówno...</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#SenatorAleksandraKoszada">Gdyby pani senator mnie posłuchała, byłabym wdzięczna, bo dzisiaj już kilka razy zdarzyło mi się odpowiadać na te same pytania.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek Jolanta Danielak: Ja też, Pani Senator, prosiłabym o uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#SenatorAleksandraKoszada">Tak więc, jeśli chodzi o to nierówne traktowanie partii politycznych i komitetów wyborczych wyborców, to zarówno Komisja Ustawodawstwa i Praworządności, jak i Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podzieliły stanowisko, że nie może być tak, że poparcie pięćdziesięciu posłów lub senatorów zwalnia partie od zbierania podpisów. Myśmy to ujednolicili - podpisy zbierają wszyscy. Jest wprowadzony zapis, który jest identyczny z zapisem w ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, czyli jedynym wyjątkiem jest to, że komitet wyborczy, który z zachowaniem wymogów określonych w ust. 1 zarejestrował listy okręgowe w co najmniej połowie okręgów wyborczych, uprawniony jest do zgłoszenia dalszych list bez poparcia zgłoszenia podpisami wyborców. Jest zatem tak samo jak w ordynacji do Sejmu i Senatu. Tak więc jest tu zrównanie wszystkich komitetów wyborczych, czy to komitetów partyjnych, czy to komitetów wyborców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#SenatorZbigniewKulak">Pani Marszałek, chciałbym zadać pytanie pani senator Koszadzie, dlatego że w odpowiedziach już dwukrotnie wracała sugestia możliwości wpłacania kaucji. Jak sama nazwa wskazuje, kaucja jest kwotą pieniężną do zwrotu. Czy wobec tego w tych państwach, w których jest kaucja, ona jest zwracana po spełnieniu jakichś warunków, po przekroczeniu progu czy spełnieniu innych warunków? Domyślam się, że w pewnych sytuacjach kaucja ta przepada. Prosiłbym o rozwinięcie tej sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Na posiedzeniu komisji ten temat nie był omawiany. Ja myślę, że przedstawiciele ministerstwa lepiej znają szczegóły i w odpowiedziach udzielanych przez pana ministra ta informacja zostanie przekazana. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy są dalsze pytania do senatorów sprawozdawców? Wyczerpaliśmy je. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była poselskim oraz rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Serdecznie witam na sali obrad podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, pana ministra Pawła Dakowskiego, oraz sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej, ministra Kazimierza Czaplickiego. Jest nam ogromnie miło. Rozumiem, że panu ministrowi Dakowskiemu towarzyszy dyrektor Departamentu Prawnego, pan Andrzej Rudlicki, którego również serdecznie witam.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu pragnę zapytać przedstawiciela rządu, czy chce zabrać głos i przedstawić stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Dakowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę. Nastąpiło takie wahanie, minister się zastanawiał, czy zabrać głos, czy też nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">To wahanie związane było z tym, że moja wypowiedź będzie bardzo krótka. Przedłożenie, które państwo otrzymaliście z Sejmu, w znacznej mierze... może nie w znacznej mierze, ale w części odbiegało od przedłożenia rządowego, a zapisy, które państwo dzisiaj uprzejmie dyskutujecie, nie były przedmiotem przedłożenia, na przykład głosowanie korespondencyjne, które dzisiaj stanowiło przedmiot dyskusji, sprawa lustracji, system wyborczy, który w przedłożeniu rządowym wyglądał tak, jak w wersji, którą państwo otrzymaliście z Sejmu. Ja nie mam, oczywiście, uwag do tych propozycji Senatu, wsłuchujemy się w nie. I myślę, że na tym zakończyłbym swoje wystąpienie, ewentualne uwagi rządu będą w późniejszej części. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Senator Józef Sztorc: Zawracaj pan na mównicę, Panie Ministrze, bo my chcemy jeszcze pytać.)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Oczywiście tak, bo zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu państwo senatorowie mogą zgłaszać z miejsca krótkie pytania adresowane do przedstawiciela rządu. Rozumiem, że taką ochotę już wyraża kilku senatorów.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Sztorc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#SenatorJózefSztorc">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#SenatorJózefSztorc">Panie Ministrze, w art. 149 jest zapis o zbieraniu podpisów, o tym, w jaki sposób nie można ich zbierać, jakie kary można dostać za płacenie przy zbieraniu podpisów, za przekupywanie ludzi. Mam w związku z tym zapytanie do pana. Robię przedwyborczy festyn, zakładam hipotetycznie, że będę startował do Parlamentu Europejskiego...</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#SenatorJózefSztorc">Nie, nie będę startował, ale mówię hipotetycznie, zakładam to. Są zawody żużlowe, jest piętnaście tysięcy ludzi, dla których robię przyjęcie, a oni mi zbierają podpisy. Ale to kosztuje. I co wtedy? Przykładowo może będzie piwo, może będzie coś innego na stadionie. Jak to wtedy ująć?</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#SenatorJózefSztorc">Będą koszty. Czy te koszty będą przekupstwem za zbieranie podpisów? Chciałbym, żeby się pan wypowiedział na ten temat, jak to traktować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kolejne pytanie - pani senator Staniszewska, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Ja bym chciała zapytać o argumenty za tą pulą dwudziestu tysięcy podpisów na jedną listę, którą rząd zaproponował, jak tu słyszeliśmy. Skąd się to wzięło? To jest dwieście sześćdziesiąt tysięcy podpisów w skali kraju, czyli wręcz niewiarygodna zapora. Jakie były przesłanki takiego kuriozalnego pomysłu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kolejne pytanie - pan senator Plewa, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#SenatorSergiuszPlewa">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#SenatorSergiuszPlewa">Panie Ministrze, te trzynaście okręgów wyborczych w załączniku do ustawy to jest pomysł rządu czy Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#SenatorZbigniewKulak">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#SenatorZbigniewKulak">Może najpierw uwaga natury technicznej. Panie Ministrze, tych pytań będzie wiele i ja się zastanawiam, przy całym szacunku dla pana, czy bez notowania potrafi pan na wszystkie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#SenatorZbigniewKulak">Teraz już zupełnie konkretne pytanie. Panie Ministrze, jakie jest uzasadnienie, żeby w ogóle zbierać te podpisy? Gdyby zrezygnować ze zbierania podpisów, to czy ewentualnie mógłby pan rozwinąć ten pomysł kaucji - chodzi o pytanie, które stawiałem pani senator - i powiedzieć o konsekwencjach wpłacania kaucji, o tym, kiedy kaucja przepada, kiedy jest zwracana...</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Senator Gerard Czaja: Przecież my nie proponujemy kaucji. Kto kaucję proponuje?)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#SenatorZbigniewKulak">Dobrze. Wobec tego jaka jest motywacja zbierania podpisów? A jeżeli w sprawie kaucji pan minister mógłby pomóc pani senator Koszadzie, to też bym prosił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Ministrze, ustawa wchodzi w życie z dniem 1 marca. Wybory do Parlamentu Europejskiego będą się odbywały na początku czerwca. Nasi przedstawiciele, podobnie jak przedstawiciele dziewięciu innych krajów, pełnią obecnie funkcje obserwatorów. Ale Polska i te kraje znajdą się w Unii Europejskiej od 1 maja i w tym czasie będą, o ile się orientuję, jakieś głosowania. Jak rząd widzi kwestię udziału naszych przedstawicieli w ewentualnych głosowaniach? Ta ustawa, w moim przekonaniu, tego nie rozstrzyga. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Wielowieyski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Ja uzupełniam pytanie pana senatora Kulaka, dotyczące w ogóle sensu zbierania podpisów, ale chodzi mi również o to, że w projekcie rządowym był od początku zapis mówiący, że mamy okręgi trzymandatowe, mamy okręgi siedmiomandatowe, wielomilionowe i dużo mniejsze, a liczba podpisów do zebrania jest taka sama. Oczywiście dla mniejszych organizacji jest to ogromny problem i rażąca niesprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy są dalsze pytania?</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Nie wiem, czy będę odpowiadał we właściwej kolejności, ale chyba zacznę od pytania pana senatora, czyli od problemu kosztów, problemu żużlowego, tak bym go nazwał. To rzeczywiście, przyznam, jest trudne zagadnienie. Myślę, że lepszą osobą do udzielenia odpowiedzi byłby siedzący obok mnie pan minister, pan profesor, przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej. Dlatego, jeżeli pan senator pozwoli, to poproszę pana ministra o wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Jeżeli chodzi o ideę podziału na okręgi, o to, jak ta sprawa wyglądała w przedłożeniu rządowym, to my proponowaliśmy jedenaście okręgów, zaś Sejm zmienił to na trzynaście okręgów. I rząd - a myślę, że również Sejm - kierował się przy tym podziale zasadą proporcjonalności, która jest jednym z warunków spełnienia norm unijnych, jeżeli chodzi o ustawę dotyczącą wyborów do Parlamentu Europejskiego. To jest niezwykle istotny zapis, istotny wymóg, który musimy spełnić.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Jeżeli chodzi o podpisy - o to, dlaczego ich ma być tak dużo - to myślę, że rzeczywiście ta liczba może była zbyt duża. Generalnie jednak idea składania podpisów związana jest z uniknięciem takich sytuacji, że w wyborach parlamentarnych braliby udział przedstawiciele organizacji, które być może nie do końca mają na celu uczestniczenie w pracach Parlamentu Europejskiego, a być może chcą tylko wykorzystać proces kampanii wyborczej i możliwości, jakie stwarza również ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego - podkreślę tutaj wykorzystywanie mediów w tym zakresie, korzystanie z czasu antenowego i radiowego. No więc ta liczba oczywiście nie jest sztywna. Myślę, że te propozycje, i Sejmu, i Senatu, wychodzą naprzeciw potrzebom wszystkich organizacji.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Jeżeli chodzi o samą ideę zbierania podpisów, to jest tak, jak już tutaj pani poseł sprawozdawca mówiła...</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani senator.)</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Pani senator, przepraszam bardzo. Otóż w różnych krajach jest to różnie realizowane. Nie ma tutaj żadnego wymogu zewnętrznego. Jest to wymóg wewnętrzny - ordynacja wyborcza określa, ile ma być okręgów wyborczych, jaki ma być system. Rzeczywiście, dzisiaj w Unii Europejskiej jest tak, że w wielu krajach jest jeden okręg wyborczy, ale w większości krajów, bo w dziesięciu krajach członkowskich, mamy metodę liczenia głosów d'Hondta. I rzeczywiście jest też tak, że w wielu krajach nie ma tego wymogu zbierania głosów i nie ma też progu wyborczego, chociaż wymogi unijne mówią, że ten próg maksymalnie może być pięcioprocentowy - i tak też było zapisane w propozycji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Nie wiem, czy odpowiedziałem na wszystkie pytania, myślę, że tak - z wyjątkiem pytania pierwszego.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Janowski: Jeszcze jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">O, przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Janowski nie uzyskał odpowiedzi na pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Chodziło mi o sytuację dotyczącą tego okresu od 1 maja do wyborów...</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Dakowski: A tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#SenatorMieczysławJanowski">Czy nasi deputowani, przedstawiciele...</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Dakowski: Przepraszam bardzo, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#SenatorMieczysławJanowski">...mają jakieś uprawnienia itd.? To ma być głosowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Tak, rzeczywiście w tej chwili trwa dyskusja na ten temat i ja nie potrafię dzisiaj odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. Ale otrzymujemy pewne informacje dotyczące tego, że być może senatorowie i posłowie, którzy reprezentują Polskę w Parlamencie Europejskim, ze względu na ważkość tych głosowań powinni uzyskać prawo do udziału w głosowaniach, które będą miały miejsce po 1 maja, czyli po naszym przystąpieniu do Unii Europejskiej. Nie chciałbym jednak tutaj z trybuny potwierdzać, że tak ta sytuacja będzie wyglądała. Przed chwileczką z panem profesorem na ten temat rozmawialiśmy, czekamy na rozwiązania i na wskazania Unii Europejskiej w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Dakowski: Dziękuję, Pani Marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan minister zwracał się z prośbą do pana ministra Czaplickiego o ewentualne uzupełnienie wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy pan minister podejmuje się tej próby?</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#komentarz">(Sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej Kazimierz Czaplicki: Spróbuję.)</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#komentarz">(Sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej Kazimierz Czaplicki: Jeśli chodzi o to zbieranie podpisów, Panie Senatorze, to...)</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Niestety będzie pan zmuszony przedstawiać tę informację na siedząco, bo wtedy będzie pan mógł skorzystać z mikrofonu. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">Jeśli chodzi o sprawę zbierania podpisów na stadionie, Panie Senatorze, to polecam dwa przepisy. Przede wszystkim art. 62 ust. 3, który mówi, że zabrania się udzielania wynagrodzenia pieniężnego w zamian za zbieranie podpisów lub złożenie podpisu, a zatem nie można gratyfikować pieniędzmi osób zbierających podpisy lub składających podpis.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A piwem?)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">I drugi artykuł, art. 155: „Kto, w ramach kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego, podaje lub dostarcza napoje alkoholowe - a piwo jest napojem alkoholowym - nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztu wytworzenia, podlega karze aresztu albo grzywny”. A więc jest zabronione podawanie piwa w zamian za składanie czy zbieranie podpisów.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Senator Józef Sztorc: Pani Marszałek, jedno słowo. Ale gdyby to były kiełbaski...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senatorze, proszę może podczas obrad dać mi szansę udzielenia głosu. Rozumiem, że chciał pan zadać uzupełniające pytanie?</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Senator Józef Sztorc: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#SenatorJózefSztorc">Mam jeszcze dwadzieścia pięć sekund na moje pytanie, więc chciałbym to wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#SenatorJózefSztorc">Ja mam takie zapytanie: czy mogą być podawane na przykład te słynne kiełbaski wyborcze i piwo bezalkoholowe? Bo takie piwo jest w Polsce produkowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">Jeżeli uznamy, że piwo bezalkoholowe - z przymrużeniem oka mówię „bezalkoholowe”, bo ono też ma trochę alkoholu, przecież nie ma piwa w ogóle bezalkoholowego - nie jest...</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest takie piwo, jest.)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">...napojem alkoholowym, a tak jest przyjęte, tak przynajmniej wydaje mi się w tej chwili, to oczywiście Żywiec bezalkoholowy czy inne takie piwo mogłoby być podawane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuje bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Zakończyliśmy serię pytań.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy jeszcze chciałby pan coś uzupełnić, Panie Ministrze? Jeśli tak, to bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej Kazimierz Czaplicki: Jeśli państwo pozwolą, jeszcze chwilę.)</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">To zapraszam pana na mównicę, jeżeli mamy...</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#komentarz">(Sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej Kazimierz Czaplicki: Jeśli wolno z miejsca...)</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#SekretarzPaństwowejKomisjiWyborczejKazimierzCzaplicki">Jeszcze w sprawie kaucji. Otóż na przykład we Francji kaucja wpłacana w wysokości 100 tysięcy franków jest zwracana, jeżeli lista kandydatów uzyska co najmniej 5% głosów w skali kraju. Również w Grecji jest kaucja pieniężna i ona jest zwracana w sytuacji, gdy lista danego ugrupowania, które zgłasza taką listę, uzyska co najmniej 3% ważnych głosów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Lipowski: Pani Marszałek, można pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Lipowski, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#SenatorGrzegorzLipowski">Czy była dyskusja nad okręgami jednomandatowymi, czy to nie było w ogóle brane pod uwagę? Bo jeżeli układ jest taki, że jest trzynaście okręgów i czasem po dwa województwa w jednym okręgu, to wiadomo, że koncentracja głosów będzie tam, gdzie jest najwięcej wyborców i z innych okręgów... W Senacie jest sto mandatów i były okręgi dwumandatowe i dwa trzymandatowe. Czy nie można było tego na pół podzielić i przyjąć taką ordynację jak do Senatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nie wiadomo tylko, gdzie byśmy te półtora deputowanego wybierali.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełDakowski">Panie Senatorze, takie było przedłożenie rządowe. Jeszcze raz podkreślę konieczność spełnienia wymogu proporcjonalności, bo jest to niezwykle istotny element i on jest możliwy do uwzględnienia przy pewnym podziale kraju - wówczas jest to zdecydowanie łatwiejsze. Takie było przedłożenie rządowe. Dyskusja na temat systemu wyborczego miała miejsce w Sejmie, była dyskutowana w Komisji Europejskiej, Sejm nie podjął decyzji o zmianie tego. Jest ona dyskutowana również w Senacie. To wszystko, co mam do powiedzenia. Zasada proporcjonalności w przedłożeniu rządowym była spełniana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu. Wnioski te muszą być złożone na piśmie do zamknięcia dyskusji nad daną ustawą.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam też, że połączone komisje będą rozpatrywać tylko te wnioski, które zostały złożone do zamknięcia dyskusji na piśmie do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Marię Szyszkowską. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Chciałabym poruszyć kilka kwestii. Po pierwsze, niepotrzebne były pouczenia - nie ma tu teraz pana senatora Smoktunowicza - bo ja raczej zdaję sobie sprawę z tego, że ani posłów, ani senatorów w Polsce wyborcy odwoływać nie mogą. Tak więc te pouczenia były raczej zbędne. Ale ponieważ omawiamy ordynację do innego parlamentu aniżeli polski, do Parlamentu Europejskiego, to chciałabym podkreślić, że art. 4 budzi mój głęboki niepokój. I chciałabym wywołać dyskusję, bo sądzę, że jest okazja, żeby zastanowić się, czy nie warto by jednak ustalić pewnych okoliczności, które pozwalałyby na to, ażeby osoby wybrane do parlamentu były odwoływane. Sądzę, że po doświadczeniach polskich, w polskim parlamencie ma to głęboki sens. To pierwsza sprawa, która budzi mój niepokój.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Druga sprawa wzbudzająca mój niepokój - niektórzy panowie senatorowie już o tym mówili - to listy z podpisami, które trzeba zbierać. Otóż wydaje mi się, że jeżeli kandydat będzie musiał zebrać dwadzieścia czy dziesięć tysięcy głosów, jak jest w tej chwili zapisane w projekcie, to rezultatem tego będzie wybór osób popularnych, ale przecież nie zawsze, co jest truizmem, człowiek popularny jest człowiekiem wartościowym i takim, którego chcielibyśmy widzieć w Parlamencie Europejskim. No a na przykład osoby mało znane, ale bardzo wartościowe i cenione w jakimś regionie, mogą nie dostać się na listę kandydatów do Parlamentu Europejskiego, ponieważ nie zbiorą owych dziesięciu tysięcy podpisów.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Wreszcie trzecia i ostatnia sprawa. Otóż w projekcie ustawy nie ma jednolitej zasady podziału na okręgi wyborcze, ale skoro już ta zasada przeważa, to byłoby logiczne, żeby obszar okręgu wyborczego równał się obszarowi województwa. I właściwie swoją poprawkę, którą szczegółowo przygotowałam, składam w imię naruszonego, w moim przekonaniu, poczucia sprawiedliwości. Bo jeżeli tak by pozostało, że okręgów jest szesnaście...</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzynaście.)</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Trzynaście, przepraszam, a województw szesnaście, to właściwie byłoby to nierówne traktowanie jednostek terytorialnych. A więc niektóre z nich mogłyby być pozbawione reprezentacji w Parlamencie Europejskim. Proszę zwrócić uwagę, że dotyczy to zwłaszcza wschodnich terenów Polski. Poza tym okręgi wyborcze, co jest oczywiste, są sztucznymi tworami terytorialnymi w porównaniu z regionami czy województwami. Obawiam się, że jeżeli tak pozostanie, to elektorat z małych miejscowości nie będzie miał znaczącego wpływu na wybór do parlamentu. Proponuję więc - jest to szczegółowo opracowane - żeby okręgów było szesnaście. Składam tę poprawkę na ręce pani marszałek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbyszka Piwońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Rozpocznę od nawiązania do swego wywodu sprzed tygodnia, kiedy złożyłem wniosek o zdjęcie tego tematu z porządku obrad, co zresztą chyba po części zostało uzasadnione i przez tę wymianę zdań, i przez pytania. Ale przede wszystkim chodzi tu o pakiet poprawek, które chcę państwu przedstawić. Jest on następstwem późniejszej pracy, już po zakończeniu pracy przez komisję i przedłożeniu tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Na marginesie, już zupełnie odchodząc od tematu, chcę powiedzieć, że zamierzamy w dniu jutrzejszym na posiedzeniu Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich zgłosić propozycję poprawki do naszego regulaminu, dotyczącą tego, ażeby w określonych sytuacjach komisje mogły złożyć dodatkowe sprawozdanie, tak właśnie, jak to miało miejsce w tym przypadku. Chodzi o to, żeby nie było tak, jak w tej chwili, że właściwie po przedstawieniu sprawozdania komisje jako takie są bezradne i nie mogą niczego zrobić. Myślę, że to będzie przyczynek do tego, żeby przy okazji poprawić nasz regulamin.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Wracam do meritum. Pierwsza sprawa, która jest przedmiotem poprawek... W tym miejscu chciałbym na ręce pana ministra Czaplickiego złożyć bardzo serdeczne podziękowania Państwowej Komisji Wyborczej, dzięki której prawdopodobnie udało nam się uniknąć wielu błędów, jakie mogłyby się znaleźć w tej ustawie, gdyby nie praca i pomoc państwowej komisji.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Zdaję sobie sprawę, że ta ustawa jest ustawą nową, tworzoną po raz pierwszy, i dlatego nie chciałbym tutaj ferować wyroków czy stawiać zarzutów, poza tym może w najmniejszym stopniu dotyczyłyby one rządu, a w większym stopniu Sejmu, który w trakcie procedowania dokonał pewnych istotnych zmian, jak to miało miejsce w przypadku głosowania korespondencyjnego, które okazało się obciążone wieloma błędami. Chcę powiedzieć, że uchwała Państwowej Komisji Wyborczej, podjęta tuż przed naszym poprzednim posiedzeniem i przekazana na ręce pana marszałka, na jedenastu stronach maszynopisu zawierała uwagi, które trzeba było uwzględnić, aby w miarę poprawnie można było wprowadzić zasadę głosowania korespondencyjnego.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Jako komisja samorządu nie odżegnujemy się od sprawy tego głosowania korespondencyjnego, chciałbym wręcz zadeklarować - taką postawę przyjęliśmy na posiedzeniu - że będziemy nadal zajmowali się tą formą głosowania, zwłaszcza, że jest ona praktykowana w wielu krajach. Ale, tak jak słusznie panie podkreślały, nie zaczniemy w tej sprawie eksperymentować od ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego. W tym wypadku będziemy, bądź co bądź, trochę na cenzurowanym, bo jako nowy kraj będziemy obserwowani, jak potrafimy sobie poradzić z tą wprawdzie nieskomplikowaną, ale jednak nową sytuacją, jaką są wybory do Parlamentu Europejskiego. Dlatego też wszystkie komisje prawie jednomyślnie odniosły się do tej sprawy - i my też zrezygnowaliśmy z tej formy głosowania. Zresztą w przedkładanym tu pakiecie poprawek są i takie, które dodatkowo czyszczą dokument otrzymany przez nas z Sejmu z tego, co zostało w nim umieszczone z tytułu wprowadzenia elementów wyborów korespondencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Zasadnicza poprawka, którą chcę przedłożyć, dotyczy załącznika do ustawy. Nasza propozycja jest zawarta w sprawozdaniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i określa podział na okręgi oraz liczby przypisanych im mandatów. Czym moja propozycja różni się od pierwotnej wersji tego załącznika i dlaczego należy go zmienić? Otóż zmienić go należy dlatego - wiem to dzięki zwróceniu na to uwagi przez Państwową Komisję Wyborczą - że przy stanowieniu tego załącznika nie wzięto pod uwagę pełnego rozumienia normy przedstawicielskiej danego okręgu. Z powodu tej normy - ta norma jest zresztą wykorzystywana nie po raz pierwszy, bo funkcjonuje w naszej ordynacji wyborczej do Sejmu, a przyjęliśmy, że w tej ordynacji będziemy powtarzać te zasady, które dotychczas obowiązują - pojawiła się potrzeba skorygowania tego załącznika, bo po ponownym przeliczeniu zaszła pewna, choć tylko jedna zmiana w stosunku do tego załącznika, który państwo macie. Otóż obydwa okręgi warszawskie mają po trzy mandaty, ale o jeden mandat więcej przypada połączonym województwom dolnośląskiemu i opolskiemu. Wynika to z matematycznego przeliczenia mieszkańców, podzielenia i zastosowania całej związanej z tym procedury. Nie chcę państwu przedstawiać całej tej procedury matematycznej, a jedynie tę zasadę, aby pokazać, skąd wziął się nowy załącznik. Pierwsza poprawka dotyczy więc zmiany załącznika i zawiera omówione odstępstwo od poprzedniej wersji.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Teraz pozostałe poprawki. Jak już wspomniałem, część z nich jak gdyby kończy czyszczenie tej ustawy, tej ordynacji wyborczej, z tego, co chcieliśmy z niej usunąć. Jest także jedna poprawka, w której jak gdyby z troską odnosimy się do członków komisji obwodowych, bo może się zdarzyć, że ulegną oni jakiemuś wypadkowi, a więc precyzyjnie określamy zasady dotyczące tego, co im przysługuje w takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Jest także poprawka dyscyplinująca komisje obwodowe, zwłaszcza te, które znajdują się poza krajem. Odnosi się ona do komisji i głosowania za granicą lub na polskich statkach morskich i chodzi w niej o to, żeby w ciągu dwudziestu czterech godzin od zakończenia głosowania głosy zostały dostarczone, bo w przeciwnym wypadku nie będą one brane pod uwagę, co zostanie zarejestrowane w stosownym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Pozostałe poprawki dotyczą uściślenia dokumentu, który państwo macie w rękach.</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">W sumie jestem głęboko przekonany, że po uwzględnieniu tego, co powstało podczas prac komisji i co jest zawarte w poprawkach, które w tej chwili, jak już wspomniałem, dzięki Państwowej Komisji Wyborczej przedstawiam, unikniemy błędów.</u>
          <u xml:id="u-256.11" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Przypomnę, dlaczego wtedy wnosiłem o odwołanie. To, co my dzisiaj zrobimy, nie może podlegać już żadnym zmianom, to, co przyjmiemy, oczywiście po posiedzeniu połączonych komisji, dlatego że Sejm może jedynie to przyjąć lub odrzucić, ale zmienić już nie. Stąd to wymagało takiej wielkiej troski, ażeby już to wszystko, co tutaj, w tym nowym dokumencie zostanie zawarte, było poprawne.</u>
          <u xml:id="u-256.12" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">I dwa zdania do dyskusji, która przed chwilą się toczyła, dotyczącej tych okręgów. Faktycznie, w komisji samorządu dość mocno było sygnalizowane to, ażeby związać to - zresztą mówił o tym pan senator Plewa - bezpośrednio z regionem. I niestety, faktycznie tutaj byśmy weszli w kolizję z tą zasadą proporcjonalności. No bo są trzy takie województwa, w których byłoby przy zachowaniu tej samej zasady, o której mówiłem, po jednym przedstawicielu. Trudno wobec tego mówić o proporcjonalności wyborów. I dlatego też właściwie byliśmy sercem, że tak powiem, za takim rozwiązaniem, ale niestety sztywne zasady, które tutaj zostały przyjęte, je uniemożliwiają.</u>
          <u xml:id="u-256.13" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Chcę jednak dodać - tu już była o tym mowa, pani senator Grabowska odwoływała się do tego - że reprezentacja regionów jest inaczej traktowana. Ona już funkcjonuje i myślę, że tylko trzeba będzie zadbać o to, żeby każdy nasz region był w składzie tejże komisji reprezentowany. Myślę, że tutaj będzie coś do zrobienia, żeby można było zachować tę zasadę.</u>
          <u xml:id="u-256.14" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Chciałbym zachęcić do tego, żebyśmy jednak utrzymali, zmniejszyli to, ale utrzymali, tę zasadę zbierania podpisów, mimo że nie jest ona zasadą obowiązującą w innych krajach. To nie tylko chodzi o to, że to nakłada jakieś bariery, ale przede wszystkim my już tym samym czynimy z tych wyborów coś, co jest bliskie tym, do których zwracamy się z tym. Ja rozumiem, że rozpoczęcie tej akcji to jest jak gdyby zachęcenie wyborców do tego. Ja mam trochę obawy, czy te pierwsze wybory, zwłaszcza że one będą w takim niefortunnym czasie, 13 czerwca, na koniec długiego weekendu... Po prostu czy ten termin ułatwi zgromadzenie odpowiedniej liczby wyborców. Miejmy nadzieję, że tak, zresztą to i od nas będzie zależało. A między innymi i te podpisy powinny... Ich nie będzie zbierał zainteresowany. Komitet wyborczy powinien to zrobić za niego. To tak na marginesie tejże dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-256.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Ryszard Jarzembowski)</u>
          <u xml:id="u-256.16" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Dziękuję, Panie Marszałku, a proponowane poprawki składam na pana ręce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Informuję, że pan senator Robert Smoktunowicz swoje przemówienie, wraz z wnioskiem, złożył do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Na mównicę zapraszam pana senatora Grzegorza Matuszaka. Następnym mówcą będzie pani senator Teresa Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Pierwsze w Polsce wyboru do Parlamentu Europejskiego będą, jak sądzę, ważnym sprawdzianem postaw obywatelskich osób uprawnionych do głosowania w Rzeczypospolitej. Sprawdzianem istotnym nie tylko w wymiarze lokalnym, krajowym, ale także europejskim. Będą one testem na poczucie odpowiedzialności za wybór naszych przedstawicieli, za ich kwalifikacje merytoryczne, polityczne i moralne.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Jestem przekonany, że ten punkt widzenia podzielają panie senator i panowie senatorowie. Dlatego w trosce o jakość tej elekcji pozwalam sobie z głębokim przekonaniem opowiedzieć się przeciwko przepisowi zawartemu w art. 2 ust. 3 oraz jego konsekwencjom zawartym w art. 37, 38, 39, 42, 110 i 124 ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Sprawa dotyczy możliwości głosowania korespondencyjnego. Rozwiązanie przyjęte przez Sejm jest próbą eksperymentu, który należałoby najpierw, moim zdaniem, pilotażowo sprawdzić, choćby w wyborach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Pochopna decyzja Sejmu o głosowaniu korespondencyjnym wymaga wprowadzenia, zdaniem pana ministra Kazimierza Czaplickiego, sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej, czterdziestu siedmiu poprawek do ustawy, która w tej chwili jest przedmiotem naszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Wydaje się, że głosowanie korespondencyjne posłowie w sposób mechaniczny przejęli z rozwiązań stosowanych w niektórych krajach Unii Europejskiej, potwierdzając tym samym spostrzeżenie sprzed prawie dwóch wieków, bo podkomorzy w Soplicowie prawił, „że nie wierzono rzeczom najdawniejszym w świecie, jeśli ich nie czytano w francuskiej gazecie”. I: „Bo Paryż częstą mody odmianą się chlubi, a co Francuz wymyśli, to Polak polubi”.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Opowiadam się przeciwko głosowaniu korespondencyjnemu nie dlatego, że wątpliwe stanie się zachowanie jego tajności, nie dlatego, że będzie podrażało koszt wyborów - różne są tu szacunki - o 6–9 milionów zł, ani nie dlatego, że ordynacja przyjmuje archaiczne uznanie korespondencji pocztowej za uprawnioną, a korespondencji elektronicznej, poprzez Internet, za nieuprawnioną. Zapewne w przyszłości trzeba będzie poważnie rozważyć możliwość wprowadzenia i przetestowania w praktyce nowych form głosowania, na przykład poprzez Internet po upowszechnieniu się stosowania podpisu elektronicznego. Ale uważam, że obecnie głosowanie korespondencyjne będzie sprzyjać obywatelskiemu lenistwu i minimalizowaniu poczucia obowiązku obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Panie i Panowie Senatorowie! Żyjemy w czasach, gdy papka kultury masowej zastępuje wysoką kulturę symboliczną, a populizm i demagogia - poważny dyskurs o stanie państwa i społeczeństwa. Zamiast gazet z rzeczowymi informacjami mamy obrazkowe tabloidy dla ćwierćinteligentów. W telewizji publicznej zamiast ambitnego teatru są sitcomy dla niedorozwiniętych, którym śmiech zza kadru ma uświadomić, że oglądają wesoły program. Dziwimy się, że uczniowie nie czytają książek, a przecież lektury szkolne mogą oni obejrzeć, bo są zekranizowane, lub skorzystać z bryków na CD-romach, reklamowanych i kolportowanych przez wysokonakładową gazetę. Zamiast sztuki pisania listów mamy esemesy, a grafomańskie blogi internetowe wypierają refleksyjne pamiętnikarstwo. Wszystko ma być łatwe, krótkie i przyjemne, bez potrzeby fatygującego myślenia i fatygującego działania. Po prostu byle jakie.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Redukcji ulegają także powinności obywatelskie, wśród których jedną z najważniejszych jest udział w wyborach. Obecnie rezygnuje z niej już ponad połowa pełnoletnich członków społeczeństwa, w którym żyjemy. Może więc warto w Unii Europejskiej naszą odrębność kulturową podkreślać także tradycyjnym osobistym udziałem w głosowaniu i nakłaniać wyborców, również poprzez ordynację, do pofatygowania się do lokali wyborczych? Nikt przecież nie oczekuje, aby śladem pewnego cieśli z Nazaretu z brzemienną żoną wędrować 150 km na spis powszechny. Ale wygospodarowanie godziny na pójście do siedziby obwodowej komisji wyborczej lub skrócenie atrakcyjnego weekendu i uczestnictwo w głosowaniu nie wydają się oczekiwaniami nadmiernymi. Moim zdaniem powinność obywatelska wymaga, aby w pewnych sytuacjach swój czas poświęcić pro publico bono. I taki wymóg powinna stawiać ordynacja wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-258.10" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Podsumowując, uważam, że eksperymentalne zapisanie możliwości głosowania korespondencyjnego w ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego jest decyzją nieracjonalną i wymagającą skorygowania.</u>
          <u xml:id="u-258.11" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Popieram propozycję zgłoszoną przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, aby wyeliminować z omawianej ustawy możliwość głosowania korespondencyjnego. Nie poprawi ono frekwencji wyborczej, za to jest wielce prawdopodobne, że przyczyni się do dalszej dewaluacji powinności i zachowań obywatelskich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-258.12" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">I jeszcze jedna krótka uwaga. Chcę wyrazić poparcie dla propozycji Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, aby odróżniać posła na Sejm Rzeczypospolitej od posła do Parlamentu Europejskiego. Tradycja języka wymaga czynienia skrótów w określeniach, więc prawdopodobnie pojawi się europoseł, zgodnie z duchem języka, tak jak euroentuzjasta czy eurosceptyk. Ale kiedy walutą stanie się euro, to określenie „europoseł” będzie fatalnie się kojarzyło, bo będzie oznaczało posła za pieniądze. Dlatego też sądzę, że trafna jest sugestia wprowadzenia określenia „deputowany”. Tradycja Sejmu Wielkiego z okresu oświecenia, kiedy to pisano „do Prześwietnej Deputacji”, a posłowie na Sejm Czteroletni byli deputowanymi, jak sądzę, kłania się tutaj. Warto taką poprawkę wprowadzić i uważam, że jest to słuszna propozycja. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo. Gratuluję znakomitego felietonu.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz posłuchamy pani senator profesor Teresy Liszcz. Następnym mówcą będzie pan senator marszałek Kazimierz Kutz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja chciałabym przede wszystkim jeszcze raz wyraźnie poprzeć jedną z poprawek Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, a mianowicie poprawkę piętnastą, która zmierza do ujednolicenia warunków zgłaszania list okręgowych przez wszystkie komitety wyborcze. Chodzi o zmniejszenie liczby wymaganych podpisów, zniesienie uprzywilejowania tych komitetów, które poprą parlamentarzyści, zwłaszcza że obecnie my, parlamentarzyści nie jesteśmy tak szanowani i nie jesteśmy takimi autorytetami, żeby z naszego poparcia wyprowadzać aż tak istotne ułatwienia dla komitetów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#SenatorTeresaLiszcz">W tym samym duchu pozostają w istocie obydwa wnioski mniejszości, te, które już przedstawialiśmy. Nie chcę ich powtarzać. Chodzi o zrównanie w prawach komitetów wyborczych, ale przede wszystkim o nieodbieranie praw politycznych części społeczeństwa, a mianowicie tym obywatelom, którzy nie mają kont.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">Pan senator Romaszewski, uzasadniając wniosek, słusznie powiedział, a ta opinia jest dosyć powszechna, że te rozwiązania, które proponuje się w tej ordynacji, a które niestety obowiązują w ordynacjach wewnętrznych, są niekonstytucyjne. Spodziewam się, że Trybunał Konstytucyjny stwierdzi to oficjalnie, ponieważ skarga w tej sprawie w trybunale już jest.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Chciałabym się odnieść do jeszcze jednej poprawki, o której może tutaj mniej się mówiło, do poprawki dotyczącej art. 9. Chodzi mianowicie o to, żeby dodać jeszcze jedno wymaganie dotyczące kandydatów do Parlamentu Europejskiego, czyli wymóg spełniania minimalnych standardów etycznych, żeby ustanowić minimalny standard etyczny. Bo chodzi o to, żeby w Europie nie było wątpliwości, że w Polsce są politycy, którzy nie są karani, i że możemy swobodnie taki wymóg niekaralności postawić. Ja sądzę, że on czym prędzej powinien się znaleźć także w ordynacjach wewnętrznych, mimo że niektórzy wysuwają argument, że wymaganie niekaralności, nawet za przestępstwo umyślne, i to tego rodzaju przestępstwo, które jest ścigane z oskarżenia publicznego, a więc poważniejszego kalibru, byłoby niezgodne z konstytucją, która nie uzależnia prawa wybieralności od tej sprawy. Niemniej jednak, jeśli chodzi o ordynację europejską - mówiąc w skrócie - to wymaganie konstytucyjne czy raczej brak odpowiedniego wymagania konstytucyjnego nie jest przeszkodą. Dlatego komisja zaproponowała, ażeby do tych kryteriów, które muszą być spełnione, żeby mieć prawo do bycia wybranym, dodać jeszcze niekaralność za przestępstwa popełnione umyślnie i ścigane z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#SenatorTeresaLiszcz">Sądzę, że jeżeli rzeczywiście jest tak, że w naszych ordynacjach wewnętrznych takiego minimalnego standardu etycznego nie można ustalić z uwagi na konstytucję, to przy najbliższej okazji trzeba wprowadzić takie wymaganie także do konstytucji, bo jest to nieprzyzwoite, a społeczeństwo polskie nie zasłużyło sobie na to, żeby w najwyższych organach reprezentowali je ludzie, którzy są skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ale właśnie w związku z między innymi art. 9 pragnę zgłosić jeszcze jedną, dodatkową poprawkę, do art. 64. Chodzi o to, żeby do zgłoszenia listy okręgowej, każdej listy okręgowej dołączać oświadczenie kandydata, że posiada prawo wybieralności. To jest poprawka zharmonizowana z art. 9 i pozwalam sobie ją przedłożyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana marszałka Kazimierza Kutza, a w następnej kolejności pana senatora Krzysztofa Jurgiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#SenatorKazimierzKutz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#SenatorKazimierzKutz">Kiedy przeczytałem projekt tej ustawy, ordynacji wyborczej, ogarnął mnie bezbrzeżny smutek. Pomyślałem sobie: Jezu Chryste, naprawdę źle się dzieje w państwie duńskim.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#SenatorKazimierzKutz">Pragnę zwrócić państwa uwagę na to, że gdyby sobie wyobrazić historię III Rzeczypospolitej Polskiej, to byłaby to historia tego, jak partyjność przemienia się w partyjniactwo, jak wszystko po kolei ono wchłania w siebie i jak rośnie ten wielki rozziew między - jak to się mówi - kastą rządzących a społeczeństwem, które jest w tej chwili w takiej sytuacji, że nienawidzi środowisk politycznych i traktuje je jak gremia zbiorowych przestępców.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#SenatorKazimierzKutz">Pragnę zwrócić uwagę na to, że ta ustawa może być ostatnim aktem festiwalu partyjniactwa w Polsce, czyli tego zachłannego upartyjniania wszystkiego. Bo oto jesteśmy przecież w sytuacji takiej, że od afery Rywina, która właśnie to wszystko ujawnia, to jeszcze trwa i powiedzenie „grupa trzymająca władzę” to jest właśnie to. Mamy obecnie wybory nowego prezesa. Jest już tylko trzech i jest to dokładnie ten sam stary klucz partyjny, który rzeczywiście wymyślił Wałęsa z pampersami. Oni to prawo sobie postanowili, kiedy się czuli bardzo pewni, myśleli, że będą żyć wiecznie, i zrobili wielki prezent prawny w gruncie rzeczy dla lewicy, która, że tak powiem, fantastycznie ze swoją gracją i doświadczeniem nad tym wszystkim panuje. I oto będziemy znowu mieli takiego prezesa, jakiego będziemy mieli, a mianowicie prezesem będzie człowiek związany z lewicą, jego zastępcą będzie człowiek związany z prawicą, no bo teraz znowu przemieszcza się to wahadełko, więc dobrze jest, wróci pampers, i na chybcika, szybko dołączony będzie jeden w zielonej koszulce, który w ogóle nie był brany pod uwagę. Ale to, co ich prawdopodobnie generalnie łączy, to niebywałe zaniżenie kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Ja bardzo przepraszam, ale bardzo proszę do rzeczy, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#SenatorKazimierzKutz">Ja mówię do rzeczy, Panie Marszałku, bardzo mówię do rzeczy...</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Poniekąd tak.)</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#SenatorKazimierzKutz">...bo ustawa właśnie jakby to potwierdza.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#SenatorKazimierzKutz">Jesteśmy w trakcie wyborów ludzi do Rady Polityki Pieniężnej, jesteśmy po połowie w Sejmie. Stało się to samo. Jutro to znajdzie się na tym stole i zobaczymy, co z tego wyniknie.</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#SenatorKazimierzKutz">Słowem, mamy do czynienia z festiwalem właśnie tego partyjniactwa, to jest partyjność niezależna od liczenia się ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-262.10" who="#SenatorKazimierzKutz">I ta ustawa w sposób nieprawdopodobny jest właśnie ostatnim aktem zaanektowania tego, co jeszcze jest, czyli właśnie tych pięćdziesięciu czterech posad w Unii Europejskiej, które, według mojej wiedzy, będą honorowane czterokrotnie wyżej niż posady w kraju, o czym oczywiście wszyscy się dowiedzą albo już wiedzą itd.</u>
          <u xml:id="u-262.11" who="#SenatorKazimierzKutz">Może ten projekt ustawy jest zgodny z konstytucją, ale jest on całkowicie nieprzyzwoity wobec społeczeństwa, dlatego że wszystkie jego przepisy, mimo tych poprawek, które tutaj senatorowie zgłosili, nie odchodzą od tej tradycji.</u>
          <u xml:id="u-262.12" who="#SenatorKazimierzKutz">Pani senator Grabowska potrafi wszystko bardzo ładnie kazuistycznie uzasadniać, tak że jak trzeba wytłumaczyć, to te wysokie progi to jest polska tradycja, a powiedzmy, lustracja, to już nie jest nasza tradycja, to już w Europie nie wypada itd.</u>
          <u xml:id="u-262.13" who="#SenatorKazimierzKutz">Ale w istocie rzecz polega na tym, że ci, którzy nie będą mieli nominacji partyjnych, nie będą mieli żadnych szans. Szaraczek z prowincji, właśnie tak jak tu ktoś powiedział, jakiś zacny obywatel z wielkimi kwalifikacjami umysłowymi, z charakterem, związany z regionem, nie będzie miał żadnych szans, bo wszystko służy temu, żeby ci ludzie... W każdym razie to wymagałoby jakiegoś heroicznego zbiorowego wysiłku. Może na Śląsku, gdzie są te sprawy narodowościowe, klasowe, społeczne... Może tam się ta energia zbierze. Ale właściwie ci ludzie są bez szans.</u>
          <u xml:id="u-262.14" who="#SenatorKazimierzKutz">I w sytuacji tego festiwalu, który trwa, oczywiście jutro to się stanie rzeczywistością. Ja myślę, że naprawdę konsekwencją tego wszystkiego będzie oczywiście kolejna dawka wściekłości i potwierdzenie tego, że to idzie w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-262.15" who="#SenatorKazimierzKutz">Partyjniactwo ma to do siebie, że zabija postawy obywatelskie, to, co jest istotą demokracji. Przecież w gruncie rzeczy u nas umiera demokracja europejska, czyli obywatelska. Społeczeństwo się odwraca od polityków, od nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-262.16" who="#SenatorKazimierzKutz">Ludzie, wy się zastanówcie, co wy robicie!</u>
          <u xml:id="u-262.17" who="#SenatorKazimierzKutz">I to była ostatnia szansa, żeby naprawdę... Namawialiśmy wszyscy ludzi, żeby szli do głosowania za Unią i oni poszli, poszli z nadzieją, poszli przeciwko sferom rządzącym w Polsce, bo państwo jest zepsute przez partyjniactwo. I teraz my im fingujemy taką ustawę, która jest dalszym ciągiem tych wszystkich praktyk.</u>
          <u xml:id="u-262.18" who="#SenatorKazimierzKutz">W związku z tym odwrócenie się społeczeństwa i obywateli od nas - bo już mówię: od nas - będzie, moim zdaniem, jeszcze większe. Jeśli do tego zważymy - bo przecież społeczeństwo to jest nieustanny ruch, ja mówię o tym całym festiwalu i o tych praktykach - że przecież mamy w parlamencie polskim ludzi, którzy przed prokuratorem uciekali w immunitet... Mamy ludzi, którzy uciekali do parlamentu właśnie przez nieczyste sumienie, przez swoją przeszłość itd., mamy ludzi, którzy są burmistrzami, prezydentami, a mają brudne sprawy za sobą. Środowiska polityczne mają jak najgorszą opinię, która jest potwierdzana nieustannie ujawnianymi matactwami i partyjnymi układami, co ma naprawdę tylko jedną, w cudzysłowie, zaletę: że niszczy, jak powiadam, postawy obywatelskie i oczywiście obniża kompetencje na wszystkich możliwych posadach.</u>
          <u xml:id="u-262.19" who="#SenatorKazimierzKutz">A jeśli do tego dodacie, że odbędzie się to w lecie i że wiele rzeczy się będzie sumowało, to ja wam dzisiaj mogę powiedzieć, że jak z wielkim wysiłkiem dojdzie do frekwencji dwudziestoprocentowej, to naprawdę trzeba być happy. Ale stanie się rzecz następująca... Ja myślę, że gdybyśmy byli mądrym parlamentem i mądrym Senatem, chociaż to jest niemożliwe, to na przykład założylibyśmy, że oddajemy 50% tych głosów społeczeństwu, organizacjom, przedstawicielom regionów, różnym ludziom itd. i niech robią sobie z tym, co chcą. Ponieważ jednak my jesteśmy państwowcami, mamy wyrobione pewne knify... Tam też muszą być ludzie, którzy potrafią z tymi oszustami rozmawiać, ale powinny się również dostać reprezentacje regionów.</u>
          <u xml:id="u-262.20" who="#SenatorKazimierzKutz">W Polsce istnieją regiony. Wyobraźcie sobie, jakie problemy mają regiony: Górny Śląsk, Dolny Śląsk, Białostocczyzna - przecież tam to powinno dojść do głosu. Europa ma być ojczyzną regionów, my wracamy do naturalnej Polski Krzywoustego. Śladu tego tu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-262.21" who="#SenatorKazimierzKutz">W związku z tym nie liczcie na to, że ja będę składać jakieś poprawki itd. Sprawa jest, moim zdaniem, już przegrana. Jak powiadam, może to jest zgodne z konstytucją, z tymi wszystkimi praktykami, które zostały przez czternaście lat opracowane, ale ona jest nieprzyzwoita wobec społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-262.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Senator Zbyszko Piwoński: Panie Marszałku, ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#SenatorZbyszkoPiwoński">Przepraszam, Panie Marszałku - zwracam się do pana marszałka Kutza. Moja komisja długo nad tym pracowała i czuję się tu trochę dotknięty. I oczekiwałbym jakichś propozycji, wyjaśnienia, jakie są pana oczekiwania w stosunku do nas, którzy nad tą ustawą pracowaliśmy. Bo ja tego nie zrozumiałem. Usłyszałem tylko szereg słów, które... No, nie chciałbym tutaj wypowiadać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proponuję chętnym zapisać się do dalszych wypowiedzi, na kolejne pięciominutowe wystąpienia. I bardzo proszę, nie prowadźmy polemiki przez salę, bo to, jak myślę, nie leży także w tradycji i obyczaju naszej Izby, zwłaszcza w tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Krzysztofa Jurgiela, a następnie panią senator Grażynę Staniszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Pragnę przedstawić stanowisko wobec uchwalonej przez Sejm w dniu 19 grudnia ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Obecnie trwa proces przygotowania europejskiego traktatu konstytucyjnego. Jego założenia ustalone przez konwent są dla Polski niekorzystne z punktu widzenia roli naszego kraju w procesie decyzyjnym Unii. Stanowisko wszystkich sił politycznych, jak również polskiego rządu, jest w tej sprawie jednoznaczne. Nasz sprzeciw wobec osłabiających znaczenie Polski postanowień projektu traktatu nakłada na nas obowiązek podejścia ze szczególną odpowiedzialnością do kwestii uczestnictwa w organach decyzyjnych Unii.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Jednym z tych organów - i o tym dzisiaj dyskutujemy - jest Parlament Europejski. Wbrew swojej nazwie różni się on znacznie od parlamentów narodowych i nie jest podstawowym organem prawodawczym Unii. Jego udział w procesie prawodawczym polega na współdziałaniu z innymi organami Unii: z komisją w ramach procedury współdecydowania i z Radą Europy w ramach procedury konsultacji. Parlament sprawuje też polityczną kontrolę nad komisją, może gremialnie ją odwołać. W końcu parlament pełni też ważne funkcje przy procedurze budżetowej Unii, zatwierdzając projekt budżetu i udzielając absolutorium komisji z jego wykonania.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Należy pamiętać, że Parlament Europejski w trakcie rozwoju historycznego rozszerzał swe kompetencje, zaś projekt traktatu konstytucyjnego przydaje mu wiele nowych zadań. Dlatego też należy zadbać, aby wybór pięćdziesięciu czterech przedstawicieli Polski do Parlamentu Europejskiego odbył się według zasad umożliwiających najbardziej przejrzyste i rzetelne wyłonienie najodpowiedniejszych delegatów, zaś ich mandat był skonstruowany w ten sposób, aby umożliwić jak najlepszą obronę polskich interesów.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Trzeba stwierdzić, że zaprezentowany przez rząd projekt ordynacji nie spełnia moich oczekiwań.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Chciałbym przedstawić najbardziej istotną i kluczową kwestię: okręgów wyborczych. Prawo i Sprawiedliwość zawsze było zdania, że Polska powinna stanowić jeden pięćdziesięcioczteromandatowy okręg wyborczy. Nie można się tłumaczyć argumentem bliskości do wyborców, gdyż tak czy inaczej jeden deputowany przypadał będzie w naszym kraju na około pięćset sześćdziesiąt tysięcy wyborców.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Nie istnieją żadne zalecenia organów Unii Europejskiej w kwestii organizacji okręgów wyborczych. W zdecydowanej większości krajów europejskich za okręg przyjmuje się terytorium całego kraju. Dzieje się tak nawet w państwach tak dużych i ludnych jak Francja i Hiszpania. Podział na okręgi dokonywany jest w tych krajach, gdzie stoją za nim wielowiekowe tradycje społeczne, polityczne i kulturalne.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">I tak w Wielkiej Brytanii oddzielne okręgi wyborcze stanowią: Anglia, Szkocja, Irlandia Północna. W Niemczech okręgi odpowiadają landom, które są zakorzenione historycznie, nie są tworami sprzed kilku lat. W Polsce, zniekształconej zaborami, zdewastowanej wojnami i okresem socjalizmu, tradycje regionalne nie są na tyle silne, aby uzasadniać taki podział. Co więcej, podziału tego dokonano w sposób będący zaprzeczeniem tradycji już istniejących, przykładowo łącząc województwo małopolskie ze świętokrzyskim czy podlaskie z warmińsko-mazurskim.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Zdaję sobie sprawę, że to, iż tak kluczowa sprawa nie znalazła zrozumienia na forum sejmowym, wynika z tego, że po stronie większości parlamentarnej są siły, które obsesyjnie dążą do regionalizacji Polski. W tej sytuacji nie zamierzam demonstracyjnie składać skazanej na niepowodzenie poprawki w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Chciałbym jednak zwrócić państwu uwagę na pewne absurdy wynikające z takiego a nie innego podziału na okręgi, dokonywanego w tej ustawie. I tak siedzibą okręgowej komisji wyborczej w okręgu trzecim, obejmującym województwa: podlaskie i warmińsko-mazurskie jest Olsztyn, a w okręgu trzynastym, obejmującym województwa: zachodniopomorskie i lubuskie - Gorzów Wielkopolski. W okręgach tych są przecież znacznie większe ośrodki: Białystok i Szczecin. Należy się zastanowić, czy za takim a nie innym umiejscowieniem siedzib okręgowych komisji wyborczych w okręgach trzynastym i trzecim nie stoi aktywna i silna akcja lobbingowa. W przedmiocie lokalizacji tych komisji zgłaszam poprawkę do załącznika do ustawy, to jest do wykazu okręgów wyborczych i siedzib okręgowych komisji wyborczych, polegającą na umiejscowieniu siedzib komisji w tych okręgach odpowiednio w Białymstoku i w Szczecinie.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Z uznaniem należy przyjąć decyzję Sejmu, który usnął z art. 4 projektu, dotyczącego mandatu parlamentarnego, sformułowania o reprezentowaniu przez posłów społeczności obywateli Unii Europejskiej, zastępując je przedstawicielstwem narodów państw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Zmiana ta była od początku postulowana przez Prawo i Sprawiedliwość. Tymczasem, jak widzimy, senacka Komisja Ustawodawstwa i Praworządności, rekomendując Senatowi skreślenie stwierdzenia o przedstawicielstwie narodów... Bo tu jest skreślenie stwierdzenia o przedstawicielstwie narodów z art. 4 ordynacji. Można się domyślać, że rekomendacja ta ma związek z opinią Komitetu Integracji Europejskiej, zgodnie z którą art. 189 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską określa członków Parlamentu Europejskiego jako reprezentantów społeczeństw, a nie narodów. Wskazać jednak należy, że w wersji angielskiej traktatu w art. 180 używa się słowa peoples zaś we francuskiej :peuples. Oba te słowa są, zgodnie z tradycją polskiej myśli politycznej, najczęściej tłumaczone jako naród, nie można więc zgodzić się z opinią Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.13" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Tak samo z uznaniem należy potraktować decyzję Sejmu, który pozwolił na lustrację deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Decyzja ta jest szczególnie istotna, i to z kilku powodów.</u>
          <u xml:id="u-266.14" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Po pierwsze, kandydaci do Parlamentu Europejskiego muszą być nieposzlakowani pod każdym względem. Nie chodzi tu wcale o fakt mającej lub niemającej miejsca współpracy ze strukturami represji, który to fakt podlega przecież swobodnej ocenie wyborców. Jest to raczej kwestia elementarnej lojalności wobec elektoratu oraz próba uniknięcia realnej kompromitacji Polski na wielką skalę przed tak istotnym forum, jakim jest Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-266.15" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Po drugie, zawarcie w ordynacji przepisów lustracyjnych nie stoi w żadnej sprzeczności z zaleceniami Unii, co więcej, wręcz je realizuje, gdyż na przykład, zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1096, procedury takie powinny być stosowane jako demontaż spuścizny totalitaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-266.16" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Uwzględniając te stanowiska kraj taki jak Niemiecka Republika Federalna, członek Unii Europejskiej, stosuje u siebie procedury lustracyjne. Również w Republice Czeskiej, kandydującej tak jak Polska do Unii Europejskiej, istnieją surowe przepisy lustracyjne, a nazwiska pracowników i współpracowników komunistycznych służb specjalnych są już dostępne w Internecie na stronach czeskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. Dlatego opowiadam się przeciw poprawce, którą przedstawiała sprawozdawczyni jednej z komisji.</u>
          <u xml:id="u-266.17" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Kolejna kwestia dotyczy finansowania kampanii wyborczej. Art. 89 projektu ordynacji mówi, że komitety wyborcze ograniczone są w wydatkach kwotą 30 gr, przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w spisie wyborców. Według intencji rządu komitety mogłyby wydawać na kampanię aż 15 milionów zł. Jest to suma ponad dwukrotnie większa od limitu przewidzianego we Francji, która jest krajem ponad półtora raza ludniejszym i trzykrotnie bogatszym od Polski. Należy się dziwić, dlaczego partia z nazwy lewicowa, w kraju, gdzie 60% ludzi żyje poza granicą minimum socjalnego, a 20% - poniżej granicy ubóstwa, chce umożliwić wydawanie takich sum na promocję polityczną. Jak wiadomo, SLD jest najbogatszą partią w kraju i chciałby jakoś te środki wykorzystać. W tym przypadku proponuję obniżyć tę kwotę z 30 gr do 20 gr. Zmiana ta zyskała już akceptację podkomisji sejmowej, ale została usunięta w późniejszych etapach prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-266.18" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Uważam, że w obecnej sytuacji gospodarczej kraju należy narzucić komitetom wyborczym, a zwłaszcza partiom politycznym, finansowanym w znacznym stopniu z budżetu państwa, większą dyscyplinę w wydatkowaniu środków na kampanię wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-266.19" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Podczas prac w komisjach sejmowych do ordynacji dodano przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego. Jest to innowacja, która nie ma precedensu w polskim prawie wyborczym. Nie widzę powodu, dla którego należałoby wprowadzać takie rozwiązania akurat przy wyborach do Parlamentu Europejskiego. Jako forma walki z niską frekwencją jest ona bardzo wątpliwa, gdyż wyborcy będą obciążeni kosztami przesyłki. Głosowanie korespondencyjne może zaś znacznie ułatwić oszustwa wyborcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Panie Senatorze, bardzo przepraszam, pana czas już minął.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Jeszcze dwie minuty, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Może do protokołu?)</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Jeszcze mam pięć minut.)</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kiedy? Gdzie? Proszę się zapisać.</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Proszę?)</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę zapisać się na te pięć minut.</u>
          <u xml:id="u-267.8" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Dobrze. Zapisuję się.)</u>
          <u xml:id="u-267.9" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję. Proszę zapisać.</u>
          <u xml:id="u-267.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam panią senator Grażynę Staniszewską, a następnie pana senatora Andrzeja Wielowieyskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Pozwolę sobie nawiązać i do słów pana senatora Jurgiela, i do słów pana senatora Kutza.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Ja też ogromnie żałuję, że w tej debacie o ordynacji wyborczej nie potraktowano poważnie pomysłu, który w wielu krajach jest realizowany: iż okręgiem wyborczym jest cały kraj.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">W moim przekonaniu sposób wyboru reprezentantów powinien być adekwatny do zadań. Ja rozumiem, że w parlamencie krajowym, w którym dzielimy pieniądze - wczoraj się tym zajmowaliśmy, a jutro będziemy nad tym głosowali - istotne jest, żeby była reprezentacja różnych regionów. Bo my dzielimy środki na Śląsk, na Uniwersytet Jagielloński, na Uniwersytet Gdański, na Mazowsze, na rybołówstwo - ale w naszym kraju. I tu ważne jest, żeby głos ludzi z różnym doświadczeniem, pochodzących z różnych regionów, był reprezentowany. Natomiast w wyborach europejskich my wybieramy ludzi, którzy reprezentują cały kraj. Nie Śląsk, nie Mazowsze i nie Uniwersytet Jagielloński, tylko Rzeczpospolitą Polską.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">I w moim przekonaniu taka lista ogólnokrajowa, czyli jeden okręg wyborczy, który - tak jak pan senator Jurgiel tutaj mówił - jest stosowany w wielu krajach... Chodzi o to, żeby cały naród był jakby też odpowiedzialny za tych, których wysłał, żebyśmy się nie wstydzili, na przykład my, w województwie śląskim, że kandydat - już nie chcę powiedzieć, którego województwa, bo za chwileczkę ktoś się obrazi - nas kompromituje na forum europejskim.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Kampania ogólnopolska i jedne, wyraźne listy paradoksalnie mobilizują większą frekwencję. Największa frekwencja jest w wyborach prezydenckich, a najmniejsza jest w wyborach lokalnych, gdzie okręgi są małe. Tak mówi doświadczenie. Więc moglibyśmy, paradoksalnie, skupić więcej ludzi przy wielkiej ogólnopolskiej kampanii w jednym okręgu wyborczym. Ogromnie żałuję, że ten wątek nie został podjęty. Mielibyśmy wtedy reprezentantów całego kraju, z doświadczeniem z całego kraju, a nie z doświadczeniem z jednego małego regionu. Bo, tak jak pani senator Grabowska powiedziała, jest Komitet Regionów, i tam są reprezentowane regiony, natomiast, jak rozumiem, w Parlamencie Europejskim trzeba reprezentować w ogóle całą społeczność Unii Europejskiej, ale z punktu widzenia danego kraju, całego kraju, w naszym wypadku - od Tatr po Bałtyk.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Ogromnie żałuję, że ten temat został zaprzepaszczony, tym bardziej że wtedy nasza ordynacja byłaby rzeczywiście proporcjonalna. Powiedzmy sobie szczerze, że w okręgach, w których są trzy mandaty, to jest fikcja, a nie proporcjonalność. Ja się dokładnie na tym nie znam, ale tam próg wyborczy będzie sięgał 20%. A zatem proporcjonalność jest iluzoryczna, przy jednym zaś okręgu byłaby to rzeczywiście proporcjonalność taka, jaką zakładamy. Jest pięcioprocentowy próg, no to jest rzeczywiście pięcioprocentowy próg. A nie - że tak naprawdę ten pięcioprocentowy próg jest fikcją.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Kolejna sprawa to jest rzeczywiście dostęp reprezentacji środowisk pozarządowych, który jest poważnie ograniczony tym wymogiem olbrzymiej liczby podpisów. Ja państwu chcę powiedzieć, że to, co proponuje Sejm, to jest sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy podpisów w skali całego kraju, w trzynastu okręgach wyborczych. Przy wyborach na prezydenta Polski zbieramy sto tysięcy podpisów w całym kraju, a do Sejmu zbieramy sto pięć tysięcy - to jest dwadzieścia jeden okręgów po pięć tysięcy. Tutaj nagle proponuje się sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy, a rząd jeszcze proponował dwieście sześćdziesiąt tysięcy. To jest i upartyjnienie, i bariera dla tych organizacji, które w kampanii referendalnej odegrały pierwszorzędną rolę. Jestem przekonana, że ich rola była dużo większa od roli partii politycznych. I te organizacje, które po prostu nie mają takich struktur w każdej gminie, jak struktury partyjne, będą miały kłopoty z zebraniem tych podpisów.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">I dlatego, proszę państwa, żeby otworzyć się bardziej na ugrupowania pozaparlamentarne czy organizacje społeczne, proponuję obniżenie progu wymaganej liczby podpisów z piętnastu tysięcy do ośmiu tysięcy. Wtedy uzyskamy w skali kraju konieczność zebrania stu czterech tysięcy podpisów. To jest o tysiąc mniej od liczby wymaganych podpisów przy listach poselskich. Tylko o tysiąc mniej, przy dużo mniejszej liczbie kandydatów, którzy będą zbierali te podpisy. I ten wniosek proponuję w imieniu senatorów Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">I jeszcze jeden wniosek. Ja przekażę...</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Czy są wszystkie nazwiska?)</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Tak, są.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#SenatorGrażynaStaniszewska">Chcę bardzo podziękować dwóm komisjom: Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, że obie te komisje poprawiły ten kuriozalny art. 60 i że tutaj przynajmniej zlikwidowały preferencje korupcyjnej propozycji, kolesiowatej propozycji dla tych pięćdziesięciu parlamentarzystów, propozycji, która mogła spowodować zaskarżenie tej ordynacji do Trybunału Konstytucyjnego. Nasza grupa szykuje się, żeby zaskarżyć to do Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli wnioski komisji nie przejdą. Bo ten przepis, wymyślony przez Sejm, jest naprawdę kuriozalny i naprawdę sprzeczny z polską konstytucją. Tak więc, gdyby nie przeszły wnioski obu tych komisji, to złożę w imieniu senatorów Unii Wolności wniosek o skreślenie pktu 3 w art. 60. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo. Proponuję też: nie upartyjniajmy wnioskodawców, wniosek składają senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator Andrzej Wielowieyski. Następnym mówcą będzie pan senator Lesław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Ja w dużej mierze solidaryzuję się z wystąpieniami i pana senatora Kutza, i pani senator Staniszewskiej. Chciałbym dorzucić następujące argumenty, uzasadniając też poprawki, które zgłaszam.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">To, co jest istotą tej koncepcji ordynacji, to znaczy ułatwienie działania i zapewnienie odpowiedniego udziału partiom funkcjonującym w parlamencie, zwłaszcza w Sejmie, danie im również możliwości stworzenia nowej partii i zebrania pięćdziesięciu podpisów samych parlamentarzystów, a także system d'Hondta, który jest lepszy dla większych ugrupowań, to jest coś, co służy nie tej istotnej sprawności politycznej, powiedzmy, która może być zrozumiała. Na przykład system d'Hondta czy jednomandatowe okręgi mogą być czymś usprawniającym rządzenie w kraju, zmniejszającym rozdrobnienie, koncentrującym jakieś siły polityczne - to jest zrozumiałe. Na szczeblu europejskim taki problem nie występuje, takiej potrzeby nie ma. Inaczej funkcjonuje tam egzekutywa, inaczej ciało uchwałodawcze, jakim jest Parlament Europejski. Tutaj nie o to chodzi.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Naszym problemem i zadaniem jest to, żeby włączyć nasze społeczeństwo - chciałoby się, żeby to było społeczeństwo obywatelskie - w te działania europejskie, żeby go zachęcić, żeby była świadomość, żeby było to minimum ochoty i woli działania. A my raczej wolimy zrażać społeczeństwo tą wielką liczbą podpisów, progami, tym ograniczeniem możliwości kandydowania przedstawicieli miejscowych organizacji, regionalnych, do których, tak jak marszałek Kutz, przywiązuję duże znaczenie, i ograniczaniem wszelkich drobnych, mniejszych inicjatyw terenowych, lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Sam reprezentuję ruch europejski, jestem jego przewodniczącym w Polsce, i moim zdaniem, razem z podobnymi organizacjami, których są dziesiątki, powinniśmy bezpośrednio działać, włączać się w akcję wyborczą. Przy takich warunkach, jakie są w ustawie, prawdopodobnie będzie to niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Tak więc ta sprawa jest rzeczywiście uderzająca, to jest zrobione dla wygody partii funkcjonujących w Polsce, zarówno rządzących, jak i opozycyjnych. To jest zrobione tylko dla ich wygody, a nie dla społeczeństwa, nie po to, żeby je w to włączyć. Rzeczywiście społeczeństwo jest tutaj na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#SenatorAndrzejWielowieyski">Dlatego też z kilkoma kolegami będę proponował trzy zmiany. Chciałbym pójść dalej niż pani senator Staniszewska, która podawała tutaj odpowiednie liczby. W moim przekonaniu powinna być pewna liczba podpisów, bo to jednak trochę mobilizuje również samorządowców czy jakieś inicjatywy społeczne, które powinny w tym brać udział. Zbierajmy trochę tych podpisów, ale wydaje nam się, że pięć tysięcy absolutnie wystarczy, żeby rzeczywiście się sprężyć. Oczywiście pod warunkiem - i to też proponujemy - że podpisy zbierają wszyscy. Nie należy jednak stawiać szczególnie wysokich progów, podobnie jak to jest w ordynacji na innym szczeblu, wystarczy połowa okręgów wyborczych, żeby nadać temu już jakąś ważność. Ale niech wszyscy zbierają podpisy, niech ta akcja w terenie trwa. Niech będzie pięć tysięcy podpisów wyborców, wszyscy niech będą zobowiązani do ich zebrania, a nie będzie podstawy do żadnej skargi konstytucyjnej. Jeżeli tego nie zrobimy, to rzeczywiście ta ordynacja będzie krokiem wstecz, jeśli chodzi o funkcjonowanie demokracji w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I teraz zapraszam pana senatora Lesława Podkańskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Jan Szafraniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#SenatorLesławPodkański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#SenatorLesławPodkański">Ja również chcę wnieść swój głos do debaty na temat pierwszej w Polsce ordynacji do Parlamentu Europejskiego. Zacznę od takiej oto domowej lekcji. Przed dzisiejszą debatą zadałem mojemu synowi, studentowi pierwszego roku, takie oto pytanie: mały, powiedz mi, co to, według twojego rozumu i zdania, są wybory. I on mi powiedział tak: tatuś, wybory to jest coś takiego, że ludzi wybiera się przez ludzi według procedur ustanowionych przez ludzi, którzy wybrali tych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#SenatorLesławPodkański">Myślę, że w tym sformułowaniu jest sporo sensu i dzisiaj, zanim rozstrzygniemy kwestie dotyczące sposobu, podziału, wyboru, ustaleń, zasad, musimy uświadomić sobie tutaj, w Wysokiej Izbie, że to jest bardzo poważna sprawa, to jest wielki egzamin nie tylko dla nas, stanowiących prawo, lecz także dla wszystkich, którzy będą wybierani, którzy będą wybierać, którzy wygrają te wybory, dla wszystkich sił politycznych i elit w Polsce, a przede wszystkim egzamin dla Rzeczypospolitej Polskiej. Chciałbym, żeby te wybory były wygrane, nawet apeluję i życzę sobie i państwu, nam wszystkim, Polakom, żeby one były udane. A kiedy one będą udane?</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#SenatorLesławPodkański">Moim zdaniem mogą być udane wtedy, kiedy ordynacja w tym pomoże. A co trzeba zrobić, żeby były udane, postaram się odpowiedzieć i zaproponować określone rozwiązania. Przede wszystkim musi być wysoka frekwencja. Biorąc pod uwagę wszystko to, co się dzieje w Polsce do dziś, biorąc pod uwagę również normy zapisane i obawy wypowiedziane przez senatorów występujących przede mną, ja niestety przewiduję niską frekwencję. Nie chciałbym tego, boję się tego, ale jeśli ordynacja będzie taka, jak w tym druku, to przewiduję, że frekwencja będzie w granicach 1/3, plus minus 5%, czyli bardzo niska. A wybory byłyby udane wtedy, gdyby frekwencja przekroczyła 50%.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#SenatorLesławPodkański">Wybory będą udane wtedy, kiedy będziemy potrafili poprzez ordynację i kampanię zachęcić obywateli do poznania reguł gry, poznania zasad gry, poznania szans, zagrożeń, poznania siły sprawczej i mocy naszych przedstawicieli w Parlamencie Europejskim. Jeśli tego narodowi nie przedstawimy, wybory nie będą udane.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#SenatorLesławPodkański">Tak więc, by się udały, zgłaszam pierwszą poprawkę, którą składam wraz z kolegą senatorem Sztorcem. Dotyczy ona art. 78 ust. 2 pkt 1. Uważam, że musimy zwiększyć szanse edukacyjne i informacyjne. I dlatego w tej kampanii telewizja publiczna powinna być dostępna w szerszym zakresie niż przewidują rozwiązania zawarte w projekcie ustawy. Proponujemy więc zwiększenie liczby godzin - szczegóły są w zapisie.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#SenatorLesławPodkański">Kolejny problem, bardzo istotny. Biorąc pod uwagę doświadczenia, opinie, oceny Polaków dotyczące dzisiejszych elit, świata polityki, trzeba zdecydowanie głębiej rozważyć to wszystko, o czym powiedział marszałek Kutz. Trzeba wyjść naprzeciw próbie odpolitycznienia wyborów europejskich i zaproszenia do nich wszystkich Polaków, wszystkich struktur, instytucji, organizacji pozarządowych, wszystkich, którzy po prostu się tym interesują, chcą i powinni wziąć aktywny udział w wyborach, a czy wygrają, to jest sprawa wtórna. W związku z tym ja twierdzę, że dzisiaj w Senacie powinniśmy szerzej otworzyć drogę dla komitetów wyborców, dla komitetów wyborczych, które, jak pamiętamy, miały w Sejmie różne konotacje. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na posiedzeniach podkomisji i komisji raz otworzył tę drogę, raz ją zamknął. Raz tylko partiom dawał prawo zgłaszania kandydatów, później przywrócił to, co było. Na szczęście ten zapis pozostaje.</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#SenatorLesławPodkański">Trzeba mieć również świadomość, że nowo powstałe komitety wyborców, również te pozarządowe, te organizacje, które włączyły się w kampanię referendalną, mają bardzo znikome szanse na aktywne uczestnictwo w wyborach i wygranie ich przy pięcioprocentowym progu.</u>
          <u xml:id="u-272.9" who="#SenatorLesławPodkański">W związku z tym kolejna poprawka moja i kolegi, do art. 127 pkt 2. Proponujemy zmniejszenie progu dla komitetów wyborczych, jak gdyby realizując również postulaty zawarte w wypowiedzi marszałka Kutza, z 5% do 3%.</u>
          <u xml:id="u-272.10" who="#SenatorLesławPodkański">I kolejny bardzo ważny problem. Otóż posiadamy analizę tak zwanej proporcjonalności w wyborach. Sposób dzielenia mandatów, o który dopytywałem się również podczas dyskusji, wbrew pozorom często jest albo nie do końca przez nas rozpoznany, albo nie chcemy do końca szczerze ocenić go przed wyborcami. Ja podam przykład wyborów samorządowych w 1998 r. w województwie lubelskim. System podziału mandatów uwzględniający zasadę d'Hondta, preferujący tak zwane duże siły polityczne, spowodował wówczas, że za mandat radnego wojewódzkiego duża partia, przepraszam, że użyję terminu ekonomicznego, zapłaciła dziesięcioma, jedenastoma tysiącami głosów, a komitety wyborców czy mniejsze partie zapłaciły dwudziestoma dwoma, dwudziestoma trzema tysiącami głosów. Tak więc okazało się, że głos obywatela nie jest równy. Ja nawet jestem w stanie zrozumieć, że w wyborach wewnętrznych trzeba premiować partie wewnątrz kraju, ale nie znajduję uzasadnienia i zawsze będę wyraźnie protestował przeciwko temu, żeby głos obywatela w wyborach do Parlamentu Europejskiego był różny. Musi on być jak najbardziej, że tak powiem, zrównoważony.</u>
          <u xml:id="u-272.11" who="#SenatorLesławPodkański">W związku z tym proponujemy następną zmianę, do art. 129, dotyczącą sposobu podziału mandatów, po to, by preferować również te komitety wyborców, które ewentualnie wystartują w wyborach, by zmienić sposób podziału mandatów. I cały ten system d'Hondta, przepraszam, ale użyję takiego kolokwializmu, całe to zmiękczenie proponujemy zamienić na system podobny do systemu Sainte-Lague.</u>
          <u xml:id="u-272.12" who="#SenatorLesławPodkański">Kolejna sprawa, którą chciałbym poruszyć, to problem okręgów. Oczywiście, gdy przejrzałem materiały i zapoznałem się z nimi podczas prac komisji, to dowiedziałem się, że zdecydowana większość państw Unii Europejskiej przeprowadza obecnie wybory w okręgach jednomandatowych, czyli na terenie całego kraju. A więc są dwie drogi, które wydają się najbardziej logiczne: cały kraj bądź wielkie okręgi, czyli takie, które ewentualnie mogłyby być porównywalne terytorialnie z makroregionami, po to by ewentualnie w komitetach regionalnych, a później w Brukseli, była tak zwana reprezentacja regionów w ogóle. Ja nie zgłaszam tu żadnej poprawki, ale powiem, co nastąpi. Przy trzynastu okręgach otrzymamy bardzo koślawą, nieodpowiadającą zasadzie proporcjonalności, reprezentację w Parlamencie Europejskim. Tak więc albo powinien być jeden okręg, albo powinno być sześć okręgów, a właściwie pięć. Niestety, takiej poprawki obecnie nie składam, ale to tak na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-272.13" who="#SenatorLesławPodkański">I jeszcze jedna uwaga, dotycząca korespondencyjnego głosowania. Ja chcę powiedzieć tak: dobrze się stało, że z tej pierwszej ordynacji zostanie ono prawdopodobnie usunięte, ale uważam, patrząc perspektywicznie, że dla zwiększenia aktywności społeczeństwa polskiego warto dopracować takie rozwiązanie i dopuścić także taką możliwość w wyborach, ale już wszelkich wyborach.</u>
          <u xml:id="u-272.14" who="#SenatorLesławPodkański">Dziękuję za uwagę i składam na ręce marszałka właściwie przygotowane i podpisane wnioski legislacyjne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Jana Szafrańca, a następnie pana senatora Bernarda Drzęźlę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#SenatorJanSzafraniec">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#SenatorJanSzafraniec">Zasady wyborów do Parlamentu Europejskiego określa prawo wspólnotowe, to jest akt z 20 września 1976 r., zmieniony decyzją Rady z 25 czerwca i 23 września 2002 r., traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską i dyrektywa 93/109/EC. Dokumenty te są podstawą, źródłem uchwalonej przez Sejm ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#SenatorJanSzafraniec">Dużo zrozumiałych emocji i kontrowersji podczas debaty sejmowej rodziło pytanie, kogo reprezentować będą członkowie Parlamentu Europejskiego. Poseł sprawozdawca, uzasadniając wariant wielu okręgów wielomandatowych, argumentował ich powołanie potrzebą realizowania polskiej polityki w aspekcie budowania tożsamości polskich regionów. Wynikałoby z tego, że posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani w Rzeczypospolitej będą reprezentować polskie interesy i utrwalać tożsamość polskich regionów. To błędna koncepcja, niewychodząca poza myślenie życzeniowe. Odpowiedzi na pytanie, kogo reprezentują posłowie wybrani na terenie państwa członkowskiego nie udziela akt 1976/2002 ani w pierwotnej wersji, ani po dokonanych zmianach, a także projekt traktatu ustanawiającego konstytucję dla Europy. Częściową odpowiedź znajdujemy w art. 189 traktatu Unii Europejskiej, który zawiera następujący zapis: Parlament Europejski składa się z przedstawicieli narodów państw członkowskich Europy, i który znajduje odzwierciedlenie w art. 4 przyjętej przez Sejm ustawy. Co to oznacza? Otóż to, że trzeba wyraźnie powiedzieć, iż posłowie wybrani na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie będą przedstawicielami państwa polskiego w Parlamencie Europejskim, lecz przedstawicielami społeczności obywateli Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#SenatorJanSzafraniec">Zgodnie z postanowieniami wzmiankowanego aktu nie mogą być związani żadnymi instrukcjami i nie mogą utrzymywać mandatu nakazczego, będą głosować indywidualnie i osobiście, nie będą głosować blokiem jako jednolita grupa przedstawicieli Rzeczypospolitej, lecz każdy z nich będzie głosował odrębnie, zgodnie ze swoimi przekonaniami politycznymi, wykluczony jest mandat imperatif.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#SenatorJanSzafraniec">Musimy zatem uświadomić sobie, że Parlament Europejski nie będzie stanowił reprezentacji narodowych, o interesie narodowym należy zapomnieć. Parlament Europejski będzie gromadził przedstawicieli partii europejskich i europejskich ugrupowań politycznych, realizujących interes europejski, wspólnotowy, a nie polski i narodowy. Kluby polityczne w swym działaniu i w swych decyzjach będą nastawione na ochronę dobra wspólnotowego, z podporządkowaniem temu dobru dobra narodowego.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#SenatorJanSzafraniec">W świetle tej koncepcji poseł do Parlamentu Europejskiego jawi się jako przedstawiciel społeczności państw Unii Europejskiej, a nie przedstawiciel konkretnego narodu, narodu polskiego, dlatego też prawo wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego mają także, czy mieć będą, obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi, a zamieszkujący na terenie Rzeczypospolitej. Bierne prawo wyborcze, inaczej prawo wybieralności, będzie przysługiwać także osobom niebędącym polskimi obywatelami. Jasna sprawa. W wyborze posłów, a może raczej rzeczywiście deputowanych do Parlamentu Europejskiego, obowiązuje kardynalna zasada unijna, zasada niedyskryminacji w żadnym momencie obywateli Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#SenatorJanSzafraniec">Zgodnie z przywołanymi przeze mnie na początku słowami sejmowego sprawozdawcy wybór posłów do Parlamentu Europejskiego winien być powiązany nie tyle z państwem polskim, z polskim narodem, ile z określonym regionem, bo to wzmacniałoby zdaniem posła sprawozdawcy tożsamość tychże regionów. No, swego czasu przedstawiciel Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, podsekretarz stanu, pani Katarzyna Skórzyńska, oświadczyła, że dobrze się dzieje, że regiony zaczynają się emancypować, że trzeba tworzyć silne władze lokalne. I między innymi w tym celu powstał na mocy traktatu o Unii Europejskiej tak zwany komitet regionów, którego zadaniem jest reprezentowanie interesów regionalnych i lokalnych i rejestrowanie zarazem skutków aktów prawnych przyjętych przez Unię Europejską na szczeblu regionalnym i lokalnym. To z nim należy obowiązkowo konsultować politykę społeczną i zatrudnieniową w określonym regionie. Członkowie komitetu regionów nie mogą być ograniczeni instrukcjami swoich państw narodowych, bo komitet ten jest reprezentacją terytorialnych władz publicznych w Unii Europejskiej. I co się okazuje? Okazuje się, że pierwsze lata jego funkcjonowania wskazują, że dominują w nim powiązania ideologiczne i polityczne, a nie narodowe. Warto przy tym zapamiętać, że o jego utworzenie zabiegali przedstawiciele landów niemieckich i regionów belgijskich, a jego zagorzałym rzecznikiem stała się RFN.</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#SenatorJanSzafraniec">Wysoka Izbo! Tego typu emancypacja, regionalizacja musi budzić niepokój, zwłaszcza w sytuacji powojennych zmian granic państwowych. Ukierunkowanie na regiony czy też euroregiony może okazać się wysoce niebezpieczne dla integralności i spójności naszego państwa ze względu na możliwość pojawienia się tendencji odśrodkowych, może grozić demontażem państwowego bytu. Swego czasu w „Naszym Dzienniku” z 6 sierpnia 2001 r. przeczytałem informację o istnieniu Ruchu Autonomii Śląska, który przyznaje się, że jest za przekształceniem Polski w federację autonomicznych regionów, i optuje za utworzeniem regionu górnośląskiego przez połączenie województw śląskiego i opolskiego. To jest okręg wyborczy nr 12 w myśl sejmowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#SenatorJanSzafraniec">Reasumując, należy stwierdzić, że polityka Unii Europejskiej jest rzeczywiście ukierunkowana na wspieranie, na rozwój regionów, a nie na rozwój państw narodowych, co w przyszłości, moim zdaniem, i obym się mylił, może grozić demontażem państwa polskiego. Jeśli wychodzić z koncepcji wzmacniania i promocji regionów, to zrozumiała staje się, wszystkim zresztą znana, wypowiedź kanclerza Niemiec, pana Schroedera, że poszerzenie na Wschód odpowiada narodowym i politycznym interesom Niemiec. Jesteśmy ostatnimi - dodał on - którzy pragnęliby, aby plan poszerzenia podany został w wątpliwość. A zatem nasz naród winien dowiedzieć się, winien być świadomy, że deputowani z terenów Rzeczypospolitej Polskiej będą nie jej przedstawicielami, lecz reprezentantami bliżej nieokreślonych społeczności państw członkowskich. Ta świadomość winna stać się udziałem całego społeczeństwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz pan senator Bernard Drzęźla. A następnie pan senator Zbigniew Romaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#SenatorBernardDrzęźla">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Ja chciałbym krótko powiedzieć o pewnej drobnej sprawie. Mimochodem pan senator Szafraniec o niej napomknął.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#SenatorBernardDrzęźla">Zacznę od stwierdzenia, że mój pogląd na sprawę podziału kraju na okręgi wyborcze jest zdecydowanie inny niż pogląd pani senator Staniszewskiej. Uważam, że nasz kraj powinien być podzielony na okręgi proponowane w takiej czy innej ordynacji - w ordynacji w wersji poselskiej było ich siedem, w wersji rządowej było ich trzynaście. I ten rząd wielkości powinien, moim zdaniem, występować w ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#SenatorBernardDrzęźla">Ale chciałbym tu zasygnalizować, przedstawić pewien drobny niedostatek tejże operacji, którego naprawienia w tej chwili nie proponuję, bo wymagałoby to po prostu innego pocięcia, pokrojenia naszego kraju na okręgi, a co za tym idzie żmudnych przeliczeń ludności na mandaty. Problem, który chciałbym przedstawić, wiąże się z faktem, że Opolszczyzna, czyli Śląsk Opolski, wykazuje znacznie większe powinowactwo z Górnym Śląskiem aniżeli z Dolnym Śląskiem, do którego tenże Śląsk Opolski został przyłączony. Problem ten w przyszłości powinien zostać zdecydowanie rozwiązany. Został on zasygnalizowany z odpowiednim uzasadnieniem między innymi przez Ruch Autonomii Śląska. Jest to licząca się organizacja, która działa właśnie na obszarze dwóch wymienionych województw, czyli Górnego Śląska i Śląska Opolskiego. Wiem od pani profesor Simonides, że również mniejszość niemiecka podnosiła ten problem, ponieważ większe skupiska mniejszości niemieckiej działają głównie na obszarze tych dwóch województw. Tak więc uważam, że w przyszłości, jak dojdzie do jakiejś modyfikacji przedstawianej ordynacji wyborczej, Górny Śląsk i Opolszczyzna powinny stanowić jeden okręg wyborczy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">No bardzo poruszające było wystąpienie pana senatora Kutza. Problem jest tylko jeden: to nie do końca my tę ordynację stanowimy. Bo tak na zdrowy rozum najprostszym sposobem rozdzielenia mandatów w okręgach takich, jakie są wyznaczone, czy też w szesnastu województwach, byłoby przeprowadzenie wyborów większościowych, zgodnie z senacką ordynacją wyborczą. Byłoby to jasne, proste i nie budziło żadnych wątpliwości. Dawałoby szanse zarówno partiom politycznym, jak i organizacjom, które by wystawiły swoich kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Myślę, że byłoby to idealne rozwiązanie. Rzecz jednak w tym, że ordynacja bardzo wyraźnie powiada, i to jest dyrektywa europejska, iż te wybory mają być proporcjonalne. No i teraz, proszę państwa, stajemy przed problemem, jak realizować wybory proporcjonalne. Otóż myślę, że to, co zostało zapisane w przedłożonej przez Sejm ustawie, jest w gruncie rzeczy jedynym sposobem realizacji w Polsce wyborów proporcjonalnych, w których obowiązuje próg i w których obowiązuje metoda d'Hondta.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Dlaczego? Proszę państwa, dlatego że ta metoda rozdziału mandatów realizuje proporcjonalność jako taką wyłącznie w bardzo dużych okręgach. Rzeczywiście, rozdzielając pięćdziesiąt cztery mandaty za pomocą metody d'Hondta, możemy uzyskać rezultaty mniej więcej proporcjonalne. Jeżeli schodzimy do małych okręgów, to oczywiście ta proporcjonalność w gruncie rzeczy nie funkcjonuje. Dlatego pomysł wybierania z zastosowaniem tej metody rozdziału mandatów w okręgach trzy- lub czteromandatowych jest pomysłem, który narusza zasadę proporcjonalności, powiedziałbym, w prawie podobny sposób jak wybór jednego mandatu. Ta metoda to nie jest żadna przeszkoda. Bo, proszę państwa, jakie są różnice? Otóż przykładowo, o tym wspominał już zresztą pan senator Podkański, podczas wyborów do parlamentu w 1997 r., w których obowiązywała metoda d'Hondta, a okręgi były pięcio-, sześcio- i siedmiomandatowe, głównie sześcio- i siedmiomandatowe, okazało się, że na przykład Ruch Odbudowy Polski musiał mieć na swój jeden mandat siedem razy więcej głosów niż AWS. Proszę państwa, to nie jest już drobna różnica, to jest po prostu bardzo istotne naruszenie proporcjonalności.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Dlatego ja mam bardzo poważne wątpliwości, czy w ogóle można mówić o proporcjonalności przy metodzie d'Hondta stosowanej w okręgach trzymandatowych - w moim przekonaniu ta zasada proporcjonalności zostaje naruszona. Bo co ona wtedy daje? Co by wyszło z zastosowania wtedy metody d'Hondta? Wyszłoby po prostu jedno: totalne zdominowanie reprezentacji do Parlamentu Europejskiego, powiedzmy sobie szczerze, przez dwa polityczne ugrupowania, przez SLD i Platformę Obywatelską. Nikt więcej nie miałby szans.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">My odwołujemy się do okręgów i do interesów lokalnych. No to proszę państwa, jeżeli my mówimy o interesach lokalnych, to po co jest, przepraszam, próg pięcioprocentowy? Jeżeli ma być reprezentacja lokalna, to po co jest próg pięcioprocentowy na terenie całego kraju?</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Ja naprawdę uważam, że najlepszym rozwiązaniem byłoby zastosowanie ordynacji takiej jak w wyborach do Senatu. Niestety wymagana jest proporcjonalność i wobec tego chyba tylko potraktowanie Polski jako jednego pięćdziesięcioczteromandatowego okręgu pozwala na przeprowadzenie wyborów proporcjonalnych i rozdzielenie potem mandatów wewnątrz poszczególnych partii w gruncie rzeczy proporcjonalnie do liczby uczestniczących w wyborach. Taka jest prawda. Tak więc to jest ta kwestia, która jest zasadnicza dla naszej dzisiejszej dyskusji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz zabierze głos pan senator Zbigniew Kulak. A następnie pan senator Zbigniew Zychowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#SenatorZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#SenatorZbigniewKulak">Powiem szczerze, że debata okazała się, czy okazuje się, ciekawsza, niż się można było dwie godziny temu spodziewać. Można było się spodziewać, że będzie wyłącznie techniczna, że będzie tu wyłącznie spór o mandaty, o okręgi, liczby i przeliczniki, a pojawia się wiele wątków o wiele ciekawszych. One być może nie będą rozstrzygnięte ani dzisiaj, ani jutro w głosowaniach, ale staną się elementem naszej ogólnonarodowej dyskusji w ogóle na temat wyborów, zasad wyborczych i wątpliwości, jakie w związku z tym mamy.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#SenatorZbigniewKulak">Ja bym chciał na wstępie ustosunkować się do pojawiającego się w pytaniach problemu z jednej strony zbierania podpisów, a z drugiej - tej kaucji.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#SenatorZbigniewKulak">Proszę państwa, mam wrażenie, że zbieranie podpisów jest właściwie czynnością zbyteczną, angażującą bardzo wiele energii, przy czym para w gruncie rzeczy idzie w gwizdek. Ale oczywiście jeżeli reguły gry są równe dla wszystkich, jeżeli wszyscy będą wobec tego te podpisy zbierać, no to niech, jak powiedział pan senator Wielowieyski, zbierają. Ale przecież możemy przypomnieć sobie sytuacje z przeszłości, kiedy to, na przykład w wyborach prezydenckich, to wymaganie zbierania wyznaczonej liczby podpisów praktycznie wszyscy kandydaci spełniali i te podpisy przynosili. A wcale nie miało to związku z autentycznym poparciem społecznym, dlatego że w dniu wyborów prezydenckich okazywało się, że niektórzy kandydaci nie potrafili uzyskać nawet tylu głosów, ile przynieśli wiele tygodni wcześniej podpisów. Czyli właściwie te podpisy się dublują, wielu wyborców podpisuje się na kilku listach, pod nazwiskami kilku kandydatów, no i przez cały czas pojawiają się domniemania na temat kupowania także tych podpisów czy też pozyskiwania ich, powiedzmy, że w jakiejś tam formie wymuszenia.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#SenatorZbigniewKulak">Jest możliwość zastosowania kaucji, ale kaucja, jak zresztą usłyszeliśmy w końcowej fazie wyjaśnień strony rządowej, tylko wtedy ma sens, jeżeli jest połączona z ewentualnym przepadkiem. Bo wpłacenie jej po to tylko, żeby ją po paru tygodniach odzyskać, to też właściwie żaden bicz, żaden ogranicznik. Idea kaucji byłaby na przykład bardzo rozsądna w sytuacji, kiedy pojawiłyby się jakieś kolejne komitety - w rodzaju partii, w cudzysłowie oczywiście, miłośników leczniczych wkładek do butów - które wpłacałyby kaucję i musiałyby osiągnąć pewien próg, bo jeżeli tego progu by nie osiągnęły, to automatycznie ta kaucja by przepadała. Wtedy taki zapis miałby jakiś sens i w pewnym stopniu podniósłby tę poprzeczkę dla różnych, często bardzo dziwacznych, ugrupowań czy bardzo dziwacznych, na przykład w wyborach prezydenckich, kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#SenatorZbigniewKulak">Proszę państwa, zastanawiając się nad problemem ordynacji, dochodzę do wniosku, że chciałbym, aby posłowie, senatorowie i deputowani do Parlamentu Europejskiego byli przede wszystkim reprezentantami Polaków zamieszkujących w Polsce i konsumujących w przyszłości dokonany wybór, czyli odpowiadających w jakimś sensie za decyzje, które w dniu wyborów podjęli. Chciałem wobec tego zaproponować poprawkę, aby uczestniczyli w tych wyborach tylko Polacy zamieszkujący w Polsce lub w państwach obecnej lub przyszłej Unii Europejskiej, ale niestety okazało się to niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#SenatorZbigniewKulak">Z jednej strony jestem, przynajmniej jak na razie, zdecydowanym wrogiem, przeciwnikiem głosowania korespondencyjnego. Z drugiej jednak mam wątpliwości, czy konstytucja, którą mamy, nie wiąże nam zbyt mocno rąk, dając równe prawo głosu Polakowi w Polsce, Polakowi mieszkającemu na przykład w Czechach, Polakowi mieszkającemu na przykład we Francji i Polakowi mieszkającemu w Chicago czy w Sydney. Ja bym wolał, ja bym chciał, żeby wyborca konsumował swoją decyzję wyborczą, czyli odczuwał przez kolejne lata pozytywne i negatywne skutki decyzji, jaką podjął. Obecna ordynacja, ta, którą mamy i którą rozpatrujemy, nie daje takiej możliwości, a konstytucja nawet nie stwarza szansy, żebym moją poprawkę zgłosił. Ciągle i konsekwentnie w każdych kolejnych wyborach dopuszczamy możliwość głosowania przez wyborców, którzy pozostają od wielu lat poza krajem, którzy tak naprawdę nie konsumują swoich decyzji podejmowanych w konsulatach i ambasadach. Jeżeli taka zasada miałaby funkcjonować na przykład w wypadku Irlandii... Proszę państwa, w Stanach Zjednoczonych mieszka około dwudziestu milionów ludzi pochodzenia irlandzkiego, część Irlandczyków z pochodzenia mieszka także w Australii, i jeżeli taka sama konstytucja i takie same zasady funkcjonowałyby w Irlandii, to Irlandczycy irlandzcy mogliby w ogóle w dniu wyborów zostać w domu, dlatego że Irlandczycy amerykańscy doskonale by im wybrali prezydenta, parlamentarzystów czy eurodeputowanych. Tak jednak w Irlandii nie jest. W związku z tym może należałoby przy nowelizacji konstytucji zastanowić się nad tym, czy za daleko nie poszliśmy w tym otwarciu, w tej możliwości głosowania poza krajem.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#SenatorZbigniewKulak">Przypomnę też, bo to mnie zainteresowało, że w wyborach prezydenckich w 2000 r. Lech Wałęsa, który w Polsce uzyskał około 1% poparcia, w konsulacie w Chicago uzyskał 80% poparcia. Takie jest mniej więcej przełożenie wiedzy, wyobrażeń, doświadczeń głosujących tam obywateli na wynik wyborów.</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#SenatorZbigniewKulak">I wreszcie na koniec raz jeszcze przypomnę, że chciałem zaproponować taką poprawkę, żeby lokale poza granicami kraju, które będziemy z mocy tej ustawy tworzyć, tworzyć tylko w krajach obecnej Unii i państwach razem z nami do Unii wstępujących. Polacy zamieszkujący poza Europą, wiemy to też z różnych informacji, byli zresztą najczęściej w ogóle przeciwni integracji Polski z Unią Europejską. Biuro Legislacyjne, do którego zwróciłem się z tą propozycją, wytłumaczyło mi jednak - i uznaję to wyjaśnienie - że taka poprawka, taka propozycja poprawki byłaby sprzeczna z konstytucją. Zatem do sprawy wrócimy, zastanawiając się kiedyś w przyszłości nad zmianą konstytucji, jak myślę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz na mównicę proszę pana senatora Zbigniewa Zychowicza. A następnie po raz drugi zabierze głos pan senator Grzegorz Matuszak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, w której mam przyjemność pracować, poświęciła ordynacji naprawdę ogromnie dużo czasu i momentami nam, jej członkom jest przykro, że niektóre wypowiedzi, ufam głęboko, że nieświadomie, próbują dezawuować naszą pracę, tak implicite zarzucając nam, że przegapiliśmy coś albo świadomie nie doprowadziliśmy do rzekomo słusznych postulatów, które tutaj padają.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Otóż, gwoli przypomnienia, chciałbym powiedzieć, że ordynacja wyborcza, którą przyjął Sejm, opiera się na pewnych zasadach ustalonych mocą dyrektywy unijnej, którą musimy respektować. Wybory są pięcioprzymiotnikowe, a jeden z przymiotników mówi o proporcjonalności. W żaden sposób, rozumiejąc nawet najgłębsze przywiązanie wielu senatorów do swoich regionów, nie damy rady przeprowadzić wyborów w okręgach, które pokrywałyby się terytorialnie z granicami województw. Jeśli przyjęlibyśmy najprościej tę zasadę normy przedstawicielstwa, a więc podzielilibyśmy liczbę wyborców w Polsce przez liczbę przysługujących nam mandatów, i następnie zastosowalibyśmy tę normę przedstawicielstwa do poszczególnych województw, dodatkowo pamiętając wszakże o tym, że poniżej połówki zaokrąglamy w dół, powyżej do góry, to mielibyśmy województwa, w których byłyby okręgi jednomandatowe - na przykład lubuskie czy opolskie, no i w tym momencie zasada proporcjonalności nie wchodziłaby w grę, bo byłyby to wybory większościowe.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Senator Romaszewski mówił o tym, że trzymandatowe okręgi niewiele od tego odbiegają. Skoro jednak Sejm przyjął już ordynację zakładającą trzynaście okręgów, to i tak, chciałbym państwu zwrócić na to uwagę, Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjęła pewną regułę, która spotkała się, to mogę tylko mówić na podstawie kuluarowych opinii, z taką dość szeroko wyrażaną aprobatą różnych ugrupowań politycznych, mianowicie regułę związania liczby mandatów z okręgami. W tym momencie upraszczamy także metodę liczenia głosów. Przypomnę, że mieliśmy dwie metody: d'Hondta w skali kraju i później przenoszenie metodą Hare-Niemeyera do okręgów. Gdybyśmy to zastosowali, proszę państwa, to teoretycznie mogłoby się zdarzyć i tak, że wskutek na przykład bardzo niskiej frekwencji w jakimś okręgu ten okręg nie miałby żadnego swojego parlamentarzysty, deputowanego. A więc wprowadzamy tutaj naprawdę istotne novum.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Ta ordynacja przyjęta przez Sejm, w innej fundamentalnej, jak sądzili jej twórcy, zasadzie głosowania korespondencyjnego, miała tak istotne wady prawne, że mimo naszych usilnych starań, wielkiej pomocy Biura Legislacyjnego i Państwowej Komisji Wyborczej, nie dało się usunąć tych wszystkich ułomności i narażeni bylibyśmy na zarzut niekonstytucyjności czy jakieś inne zarzuty natury prawnej. Ja sam jestem gorącym zwolennikiem takiego głosowania. Miałem okazję obserwować je w wielu krajach Zachodniej Europy i wiem, że ono świadczy o dużym zaangażowaniu obywateli, bo to wymaga jednak większego wysiłku, nie jest to przejaw gnuśności, ale większej aktywności. Ale to tak nawiasem mówiąc.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Tak więc nie ma co dyskutować nad tym, czy mogą być okręgi jednomandatowe.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Sporo uwagi poświęcono tutaj regionom, z jednej strony właśnie w taki apologetyczny sposób, że regiony i związane z nimi mandaty to jest słuszne rozwiązanie, z innej strony, tak a rebours, jak to uczynił senator Szafraniec, że idea regionalizacji, w pełni zmaterializowana, zagrozi integralności państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Otóż, proszę państwa, nic bardziej błędnego. Komitet Regionów jest uświęconą już instytucją, my aspirujemy do niej, mamy tam swoich dwudziestu jeden przedstawicieli, do dwustu dwudziestu dwóch dołączamy. I chciałbym przypomnieć tylko jedną rzecz: Komitet Regionów jest jednym z dwóch ciał społecznych działających przy Unii Europejskiej, które to ciała są zobligowane do opiniowania wielu aktów prawnych. Jest to bardzo prestiżowa instytucja i nieprawdą jest jakoby tam działali tylko Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#SenatorZbigniewZychowicz">A wreszcie te regiony to także inny fundament funkcjonowania Unii Europejskiej. Chodzi tutaj mianowicie o stosowanie zasady spójności społeczno-gospodarczej i solidaryzmu ekonomicznego, i społecznego. 60% środków unijnych konsumują przecież regiony. Gdybyśmy spojrzeli na taką dyferencjację regionów w Unii Europejskiej, to proszę państwa, z jednej strony mamy portugalskie Azory, które mają 43% unijnego PKB, nawiasem mówiąc, Polska ma 42%, a z drugiej - Hamburg, który ma 220%. Ale te Azory dwadzieścia lat temu miały 25% PKB, a Hamburg 190%, czyli ta różnica między regionami się zmniejsza. Wszystkie regiony polskie będą mogły korzystać ze środków przeznaczonych dla regionów właśnie w ramach tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Proszę państwa, przykra dla mnie była wypowiedź senatora Kutza, która spotkała się tutaj z aprobatą wielu senatorów.</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Otóż ja nie rozumiem zarzutu totalnego partyjniactwa wyrażonego rzekomo w tej ordynacji, o którym to partyjniactwie mówił senator Kutz. Ja przypominam, że w tejże ordynacji jest bardzo wyraźnie wyodrębniony osobliwy podmiot, jakim są komitety wyborców, komitety wyborców mające takie same prawa jak partie.</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#SenatorZbigniewZychowicz">I tu polemicznie ustosunkuję się też do tego, o czym mówił senator Podkański. Dlaczegóż to komitety wyborców mają mieć trzyprocentowy próg, a partie pięcioprocentowy? To by sugerowało, że komitety są tylko doraźnie tworzone, na użytek jednorazowej kampanii, a później rozmywają się tak, jak ma to miejsce w wielu gminach.</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez odpowiedzialności.)</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Bez odpowiedzialności, słusznie.</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Otóż ta zasada, że mogą startować komitety wyborców to jest głęboki ukłon, Panie Senatorze, w stronę ludzi indyferentnych politycznie, a jeśli ten zwrot razi, to w stronę apolitycznych. I chciałbym powiedzieć, że całkiem spore grono deputowanych w Parlamencie Europejskim, należy właśnie do tego klubu czy do tej grupy niezależnych. Oni mają naprawdę dużo do powiedzenia. I w wielu krajach takie komitety niezależnych startują, nawet w skali całego kraju, a więc nie rozumiem tego zarzutu tak mocno eksponowanego, a w istocie nieprawdziwego. Gdyby tak dokładnie posłuchać pana senatora, można by odnieść wrażenie, że pan sugeruje, aby ten ciężar czy ten punkt ciężkości przenieść całkowicie właśnie na komitety wyborców, a partie wręcz - przepraszam za określenie - rozpędzić. Nie ma takiego kraju, w którym nie startowałyby partie, to one stanowią dominującą grupę, z przyzwoleniem wszakże dla komitetów wyborców, które oczywiście także mogą startować i to czynią.</u>
          <u xml:id="u-282.16" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Mamy naprawdę głębokie doświadczenie i wiemy, co potrafią wyczyniać komitety wyborców w różnych gminach. Są komitety bardzo odpowiedzialne, składające się z ludzi naprawdę cieszących się szacunkiem, prestiżem, ale są też i takie zawiązywane ad hoc, które trzy dni po wyborach rozpierzchają się, tworząc jakąś tam koalicję, która później zresztą sześć czy siedem razy ulega różnego rodzaju zmianom. A więc tu nie chodzi o utworzenie jakieś takiej reprezentacji typu bezhołowie, ale reprezentacji, która ma za sobą opinię, ma swój ciężar właściwy w postaci opinii publicznej, no i ma te podpisy.</u>
          <u xml:id="u-282.17" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Tutaj, tak nawiasem mówiąc, też nie możemy się licytować, ile ma być tych podpisów. Sejm uważał, że piętnaście tysięcy, komisja sugeruje dziesięć tysięcy, tutaj padła propozycja, że osiem.</u>
          <u xml:id="u-282.18" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Proszę kończyć, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-282.19" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Proszę państwa, ja głęboko ufam, wbrew temu, co tutaj niejednokrotnie mówiono, że Polacy są mądrym narodem, choć w tę mądrość tutaj wiele razy zwątpiono, i że nie musimy naprawdę aż tak na talerzu wszystkiego podawać. Ta ordynacja w mojej ocenie jest, przy naszych poprawkach, ordynacją dobrą. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator Grzegorz Matuszak, po raz drugi, a więc pięć minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Ośmielam się zabrać głos po raz drugi, aby podjąć polemikę z panem marszałkiem Kutzem, którego wypowiedzi zawsze słucham z uwagą, sympatią i szacunkiem.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Pan marszałek prezentował swój osąd problemu funkcjonowania społeczeństw i polityki w płaszczyźnie moralnej, mówił o nieprzyzwoitości bądź przyzwoitości. Panie Marszałku, to bardzo istotna kwestia, tylko że my w różnych porządkach rozważamy pewne sprawy. Utopijna jest bowiem wizja społeczeństwa, które przypomina wiec na polanie pod dębem, gdzie zacny prostaczek, w takim znaczeniu jak u Diderota czy Rousseau, poprzez iluminację zgromadzonych zostaje wybrany i wypromowany. Pan jako znakomity artysta wie, że genialny malarz, reżyser czy aktor, kiedy nie stoją za nim marszandzi, krytycy i wszystkie inne siły, które go wypromują, nie przebije się.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Można oczywiście i trzeba krytykować partie polityczne, jeżeli źle funkcjonują, jeżeli złych promują ludzi, jeżeli to są źle funkcjonujące organizmy. Ale przecież w nowoczesnych państwach europejskich system polityczny jest systemem partyjnym, to właśnie po to istnieją partie, aby pejzaż polityczny w każdym społeczeństwie, w każdym państwie zabudowywać. Ruchy obywatelskie, których pan jest zwolennikiem, zwykle albo się rozpadają albo się instytucjonalizują i przyjmują postać quasi-partii albo partii politycznych. Platforma Obywatelska, która pojawiła się jako swoisty ruch obywatelski, faktycznie jest przecież partią polityczną, AWS był ruchem, ale pełnił funkcję partii.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">I dlatego też myślę, że kiedy rozważamy kwestię funkcjonowania społeczeństwa w wymiarze politycznym, chyba jednak trzeba o tym pamiętać i o tych pryncypiach mówić. Nie jest to bowiem kwestia moralności czy niemoralności. Niemoralny może być polityk, natomiast system polityczny, w którym funkcjonują partie, jest poza rozważaniami o moralności czy przyzwoitości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I zapraszam pana senatora Mieczysława Janowskiego. Następny będzie pan senator Tadeusz Bartos po raz drugi, dlatego po raz drugi, że po raz pierwszy swoje zasadnicze wystąpienie złożył już do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo, pan senator Mieczysław Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#SenatorMieczysławJanowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#SenatorMieczysławJanowski">Ustawa ta jest określeniem sposobu wyłaniania, tak sądzę, najlepszych, najbardziej wartościowych przedstawicieli naszego państwa do Parlamentu Europejskiego. Wyrażam przy tym przekonanie, iż rola Parlamentu Europejskiego będzie wzrastała, będzie wzrastała z różnych przyczyn, i myślę, że nasi parlamentarzyści będą mogli tę rolę również tam podkreślać.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#SenatorMieczysławJanowski">Kim zatem powinien być ów przedstawiciel? Mówi o tym dość wyraźnie art. 4 ustawy i niezależnie od tego, czy wprowadzimy poprawkę, która była sugerowana, czy też nie, trzeba zgodzić się z tym, że przedstawiciel danego państwa w Parlamencie Europejskim jest przede wszystkim przedstawicielem Unii Europejskiej. W jakich wymiarach? W wymiarze gospodarczym, kulturowym czy kulturalnym, obronności, ekologii, a także w jeszcze innych wymiarach. I myślę, że jeśli spojrzeć globalnie na problemy świata, to tak właśnie należy postrzegać rolę deputowanego do Parlamentu Europejskiego, bo ta konkurencja będzie narastała - ja nie chcę jednak rozwijać tego tematu w tym momencie. Będzie on nadto, z naszego dzisiejszego punktu widzenia, przede wszystkim przedstawicielem państwa polskiego. Będzie również przedstawicielem określonego regionu, jeśli przyjmiemy te modyfikacje zaproponowane w poprawkach, oraz będzie przedstawicielem określonego ugrupowania politycznego bądź grupy obywateli. Czy się z tym zgodzimy czy nie, taki to jest układ.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#SenatorMieczysławJanowski">Powinien to zatem być, w moim przekonaniu, człowiek najbardziej kompetentny, wartościowy. Czy ta ordynacja pozwala na wybór takich ludzi? I tak, i nie. I tutaj nie zgodzę się ze zdaniem pana senatora Romaszewskiego, choć w wielu wypadkach jego zdanie bardzo cenię, że wersja przedstawiona nam przez Sejm jest wersją dobrą. To nie jest dobra wersja, Panie Senatorze, bowiem nie tylko wyborcy w danym okręgu nie będą znali swojego kandydata, ba, ich kandydat może mieć teoretycznie zerowe szanse na wybór, jeżeli okręgi, a tak jest, mają różną liczbę wyborców. Metoda podzielników przy systemie d' Hondta wyeliminuje kandydata, który w okręgu mniej liczebnym uzyska największą liczbę głosów, jeżeli w okręgu dwukrotnie liczebniejszym na przykład będą kandydaci, którzy będą mieli procentowo takie same poparcie. Mówienie zatem o takiej zasadzie sprawiedliwości, o tym, że ta metoda jest lepsza, jest mówieniem nie do końca prawdziwym.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#SenatorMieczysławJanowski">Zasady zawarte w rządowym projekcie ustawy... Szkoda notabene, że ustawa przesłana do Sejmu już w czerwcu ubiegłego roku, dopiero dziś jest dyskutowana w polskim Senacie. Pytam: a kiedy nasi obywatele mają o tym podyskutować? Wielka szkoda, że tak to długo trwało.</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#SenatorMieczysławJanowski">A więc ta ustawa zakłada, i tu skoryguję jedną z wypowiedzi, podział kraju na trzynaście okręgów. Należałoby dyskutować nad tym, czy pięcioprocentowy próg wyborczy nie zakłóca proporcjonalności, o której mówiliśmy. Tak, zakłóca i to mocno. Czy metoda d' Hondta zakłóca ową proporcjonalność? Tak. Ona właśnie szczególnie mocno w porównaniu do tych metod, które są mi znane, daje preferencje tym ugrupowaniom, które zdobywają więcej głosów. Stąd będę składał stosowne poprawki dotyczące tej materii.</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#SenatorMieczysławJanowski">Wydaje mi się również, że przy zbieraniu podpisów... Tutaj podzielam opinię niektórych z państwa, że to może, podkreślę jeszcze raz, może przysporzyć zainteresowania tymi wyborami. Ale sądzę, że nasze doświadczenie z wyborów, w których wybiera się senatorów, kiedy w okręgu wystarczy trzy tysiące podpisów, a te okręgi są z reguły podwojeniem okręgów w wyborach do Senatu, wskazuje, że sześć tysięcy podpisów będzie liczbą wystarczającą. I taką poprawkę chciałbym złożyć.</u>
          <u xml:id="u-286.8" who="#SenatorMieczysławJanowski">Uważam, jeszcze raz tutaj nawiążę do wypowiedzi pana senatora Romaszewskiego, że stanowisko pana senatora w sprawie takich sytuacji dotyczących wpłat, o których była mowa, jest zasadne i myślę że taką poprawkę powinna Wysoka Izba przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-286.9" who="#SenatorMieczysławJanowski">Panie Marszałku, Wysoki Senacie, chciałbym się jeszcze odnieść do jednej kwestii, którą poruszyłem również w pytaniach. Chodzi mi o zabezpieczenie interesu Polski w ciągu tych kilku tygodni od momentu, gdy znajdziemy się w Unii, do czasu wyborów, i stosowną poprawkę, po analizie, chciałbym na pańskie ręce, Panie Marszałku, złożyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-286.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Kazimierz Kutz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu senatora Bartosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#SenatorTadeuszBartos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#SenatorTadeuszBartos">Ja wprawdzie złożyłem swoją dość obszerną wypowiedź do protokołu, wraz z proponowaną przeze mnie poprawką, ale chciałbym ją jeszcze tutaj uzasadnić, tym bardziej że solidaryzuję się z poprawkami koleżanki Szyszkowskiej, a także marszałka Kutza w odniesieniu do reprezentacji regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#SenatorTadeuszBartos">Dobrze by było, aby było szesnaście okręgów, bo wtedy każde województwo miałoby, każdy region miałby swego przedstawiciela. Przy tych trzynastu czy nawet jedenastu okręgach, jak rząd proponował, nie ma się szans. Weźmy na przykład świętokrzyskie, sprawę Krakowa - przecież wszystkie mandaty, jakie są łącznie w tym okręgu, zbiorą przedstawiciele Krakowa i województwa krakowskiego. Trudno, żeby tu wyborcy głosowali na przedstawicieli województwa świętokrzyskiego.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#SenatorTadeuszBartos">Chciałbym więc, żebyśmy się nie pozbyli tych możliwości, żeby region... Nie chodzi tylko o województwo świętokrzyskie, ale chodzi też o Opole, o Zieloną Górę i inne regiony. Ja oponowałbym, mocno bym akcentował potrzebę, żeby państwo poparli te nasze poprawki, żebyśmy utworzyli te szesnaście regionów i żeby wśród deputowanych do parlamentu Unii Europejskiej znaleźli się przedstawiciele wszystkich regionów. To są sprawy istotne, sprawy bardzo ważne. Tym bardziej że, tak jak już na wstępie mówiliśmy, rząd proponował jedenaście, Sejm - trzynaście i jakby akurat Senat to zwiększył do szesnastu, byłoby to idealne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#SenatorTadeuszBartos">Nie będę już dłużej w swoim wystąpieniu argumentował. Myśmy to już rozliczyli na te szesnaście regionów, podzieliśmy te wszystkie mandaty. Cała ta procedura związana z bilansem deputowanych i reprezentacją wszystkich regionów jest zachowana. Dlatego też bardzo gorąco i serdecznie apelowałbym, żebyśmy się tutaj ustosunkowali do tej naszej poprawki, żeby tych okręgów było szesnaście i żeby wszystkie regiony były reprezentowane. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu senatora Jurgiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Podczas prac w komisjach sejmowych do ordynacji dodano przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego. Jest to innowacja, która nie ma precedensu w polskim prawie wyborczym. Nie widzę powodu, dla którego należałoby wprowadzać takie rozwiązanie akurat w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Jeśli jest to forma walki z niską frekwencją, to bardzo wątpliwa, gdyż wyborcy będą obciążeni kosztami przesyłki. Głosowanie korespondencyjne może też znacznie ułatwić oszustwa wyborcze, a koszty organizacji takiego głosowania wyniosą około 9 milionów zł.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Senacka Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postuluje, aby usunąć z ordynacji przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego. Zgadzam się z opinią komisji w tej kwestii, a co za tym idzie, akceptuję też i wnioski dotyczące zorganizowania obwodów wyborczych za granicą, na statkach, w zakładach karnych i szpitalach. Skoro uznajemy wprowadzenie głosowania korespondencyjnego za niezasadne, nie ma podstaw do pozbawienia prawa do głosowania wyborców przebywających poza granicami kraju oraz poza granicami Unii Europejskiej oraz niemogących udać się do lokalu wyborczego. Przypominam, że ordynacja przyznaje czynne prawo wyborcze obywatelom państw Unii stale zamieszkującym w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Komisja Ustawodawstwa i Praworządności proponuje, oprócz wspomnianych już przeze mnie, szereg innych zmian w ordynacji. Mój klub, Prawo i Sprawiedliwość, zdecydowanie popiera poprawkę trzecią, wykluczającą z grona kandydatów do parlamentu osoby karane za przestępstwa umyślne z oskarżenia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Wcześniej zgłosiłem dwie poprawki, których już nie będę omawiał. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę o zabranie głosu panią senator Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#SenatorDorotaSimonides">Waga wyborów do Parlamentu Europejskiego związana jest nie tylko z tym, co tu było podkreślone, i co jest zawarte w art. 4, że deputowany będzie reprezentował narody Unii Europejskiej, ale myślę że i z tym, że będzie reprezentował polskie interesy. Ktokolwiek z nas obserwował ostatnio, jak Francja, jak Niemcy potrafią w Unii walczyć o własne interesy, ten wie, jak ważne to jest, kogo my do Unii Europejskiej wybierzemy i wyślemy.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#SenatorDorotaSimonides">Tymczasem w ordynacji wyborczej, muszę powiedzieć, nie ma ani słowa o moralności, o kompetencjach, a przede wszystkim o znajomości języków obcych. Od trzynastu lat jestem w OBWE i wiem, ile można załatwić z kolegami parlamentarzystami w kuluarach, dzięki zwykłej znajomości języka. Każda mała poprawka może wtedy przejść. Żal mi, że tego argumentu w naszej ordynacji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#SenatorDorotaSimonides">Dlaczego o tym mówię? Bo w naszym interesie rzeczywiście leży to, żebyśmy mieli dobrego reprezentanta - tak to widzę - regionu, Polski i Europy. Ale chodzi o to, żeby w tej Europie Polacy naprawdę reprezentowali to, co mamy najlepszego. Dlatego będę popierać wniosek pana senatora Bartosa, bo ja też jestem za tym, żeby było szesnaście okręgów. Przecież wtedy moglibyśmy zaktywizować nasze społeczeństwo obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#SenatorDorotaSimonides">Ja chcę państwu zasygnalizować, że ja nie wiem, czy Opolszczyzna będzie brała udział w tych wyborach, bo jeżeli już, to bliższy byłby nam Śląsk, okręg katowicki, z którym mamy pewną wspólnotę interesów, wspólnotę etniczną. Tymczasem przydzielono nas do okręgu wrocławskiego. Z kolei gdybyśmy mieli jako Opole własny okręg, to wówczas wszyscy moglibyśmy ponadpartyjnie się zintegrować, żeby mając jeden mandat, wybrać tę najlepszą osobę, która by nas reprezentowała.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#SenatorDorotaSimonides">Na koniec chciałabym tylko dodać, że bardzo ważne byłoby przyjęcie poprawki, którą ja również podpisałam, zmierzającej do zmniejszenia liczby podpisów. Fundacje takie jak fundacja Schumana czy fundacja Batorego, czy inne, dzięki którym wygraliśmy nasze referendum - bo fundacja Schumana zrobiła naprawdę wiele dobrego i zaktywizowała społeczeństwo obywatelskie - nie mają praktycznie szans na wywalczenie mandatu. Nie mają tej szansy inne komitety obywatelskie i mimo tego, co mówił senator Zychowicz, nie jest tak łatwo zebrać tyle podpisów przez pewne fundacje czy organizacje pozarządowe.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#SenatorDorotaSimonides">Dlatego mocno nawołuję do poparcia tych poprawek. Złożyliśmy te poprawki, ale wyrażam też ubolewanie, że nie możemy w pełni, każde województwo w obrębie własnego okręgu, identyfikować się z tą ordynacją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Zapraszam senatora Żenkiewicza do wygłoszenia przemówienia. Jako ostatni zdążył się jeszcze zapisać na liście senator Litwiniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Zacznę od poprawki, którą pragnę Wysokiej Izbie zaprezentować. Otóż treść jej jest następująca: w art. 9 proponuję liczbę 21 zastąpić liczbą 30. Co to znaczy? Chodzi o to, żeby minimalny próg wieku kandydatów do Parlamentu Europejskiego ustalić nie na dwadzieścia jeden lat, jak jest teraz, ale na trzydzieści lat. Dlaczego tak? Skąd to się wzięło?</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Otóż takie stanowisko wynika z moich doświadczeń parlamentarnych zarówno w naszym kraju, jak i w Parlamencie Europejskim, do którego notabene nie zamierzam kandydować, w związku z tym nie traktujcie państwo tego jako próby utrącenia kandydatur ludzi młodych na korzyść ludzi starszych. Ale powiem jedno: nie stać naszego kraju na to, aby nowo wybrani parlamentarzyści europejscy jechali do Parlamentu Europejskiego po elementarną naukę.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Ja powiem szczerze, że wstydzę się dzisiaj za niektórych moich kolegów obserwatorów, którzy poruszają się po Parlamencie Europejskim w sposób mniej precyzyjny niż dzieci w przedszkolu. Dotyczy to nie tylko znajomości języków, żeby sprawa była jasna, chociaż to jest warunek podstawowy - dotyczy to również szerokiej znajomości zasad funkcjonowania państwa i społeczeństwa. Dlaczego? Dlatego, że tak jak powiedziała przed chwilą pani profesor Simonides, najważniejsze sprawy załatwia się w kuluarach. A tam nie rozmawia się z pomocą tłumacza - mówi się językiem takim, żeby nasi partnerzy mogli nas zrozumieć. Ale żeby ich przekonać, trzeba naprawdę mieć wielki bagaż doświadczeń, wielkie umiejętności negocjacyjne, wielką siłę przekonywania, a przede wszystkim konkretne argumenty, które wypływają z doświadczenia życiowego, z działania w określonym środowisku, w określonym miejscu pracy. Tych doświadczeń nie ma człowiek, który ma lat dwadzieścia jeden. Mówię to z pełną odpowiedzialnością.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Drugi argument. Otóż moje długoletnie doświadczenia - mam prawo tak mówić - podpowiadają mi, że dotychczas, od roku 1989 żadna z partii, w moim przekonaniu, nie zdołała zdobyć się na to, ażeby rekomendować kandydatów do parlamentu - mówię o parlamencie krajowym - kierując się tylko i wyłącznie przesłankami obiektywnymi, obiektywną wartością danego człowieka. Funkcjonuje u nas bowiem coś takiego, jak chęć dopomożenia kolegom, chęć wprowadzenia za wszelką cenę tego swojego, wiernego, co do którego będziemy przekonani, że jest dobry. Żeby się od tego uwolnić, trzeba tę poprzeczkę nieco podnieść.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Chcę powiedzieć również, że w moim przekonaniu dużą pokusą dla startujących do Parlamentu Europejskiego będą zupełnie nowe perspektywy, jakie się przed tymi ludźmi otwierają, perspektywy i awansu, i kariery, a dla wielu kandydujących zachętą będą również warunki ekonomiczne funkcjonowania parlamentarzystów, które - przypomnę - w najbliższym czasie będą jednakowe dla wszystkich. Teraz jest tak, że otrzymuje się pensję parlamentarzysty danego kraju. Niedługo zostaną ustalone zasady jednakowe dla wszystkich, co oznacza dużo większe korzyści niż w naszym kraju. W związku z tego typu warunkami funkcjonowania, jakie stwarza Parlament Europejski, mamy prawo wymagać od kandydatów znacznie więcej niż od kandydatów, którzy startują do parlamentu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Proszę zwrócić uwagę na taki paradoks. Otóż żeby dostać się do rady nadzorczej maleńkiego przedsiębiorstwa z dominującym udziałem Skarbu Państwa, trzeba zdać bardzo trudny egzamin państwowy, który obejmuje kilka poważnych ustaw i kodeksów. W związku z tym, Pani Senator, ja nie jestem w stanie sformułować wniosków odnośnie do kryteriów fachowości parlamentarzystów europejskich. Nie próbuję tego uczynić również dlatego, że nie ma takiej tradycji w innych naszych ordynacjach. Nie mówi się o wykształceniu, nie mówi się o specjalnym przygotowaniu, aczkolwiek byłoby to konieczne.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">I jeszcze jedna uwaga. Otóż moje doświadczenia związane z osobami, które trafiły do parlamentu bezpośrednio z ławy studenckiej lub bezpośrednio po zakończeniu studiów, są niestety, proszę państwa, negatywne i bardzo przykre. Są również tacy, którzy w Parlamencie Europejskim są naszymi obserwatorami. Są to ludzie, którzy po prostu - mimo całego szacunku dla nich, dla ich zaangażowania, dla ich chęci - nie są w stanie spełnić tych wymagań, których spełnienia oczekuje się od parlamentarzysty europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-294.8" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Ponieważ nie jestem w stanie sformułować takich kryteriów metodologicznych, również dlatego, że nie ma takiej tradycji w naszych dotychczasowych ordynacjach, zgłaszam tylko tę jedną poprawkę, zakładając, że pięć lat pracy po ukończeniu studiów - bo sądzę, że w zdecydowanej większości będą to kandydaci, którzy będą mieli ukończone studia wyższe - daje ten minimalny ładunek doświadczeń, które w połączeniu z inteligencją i innymi walorami kandydata spowodują, że będzie on w stanie poruszać się tam w miarę prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-294.9" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">I na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Szanowni Państwo, w wielu ordynacjach wyborczych, przede wszystkim w przypadku wyborów prezydenckich, istnieje bardzo wysoka granica wiekowa, w niektórych państwach wynosi nawet czterdzieści lat. W naszym państwie również istnieje taka cezura. Ponieważ wybory do Parlamentu Europejskiego stawiają przed kandydatami zupełnie inne wymagania, jest to w moim przekonaniu jeszcze jeden argument przemawiający za złożoną przeze mnie poprawką. Proszę państwa senatorów o jej poparcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę pana senatora Litwińca o zabranie głosu. Nie będzie pan ostatnim mówcą, bo jeszcze jeden senator się dopisał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Uprzejmie dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Wysoki Senacie, moja wypowiedź jak zwykle nie będzie długa. Koleżanki i Koledzy, Panie i Panowie, bardzo intensywnie, z entuzjazmem, będąc głęboko przekonany o mądrości wypowiedzi pani senator Simonides, chciałbym, chociażby niemo, ją oklaskać. Wiwat mądrość magnae Silesiae!</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">No tak, jest pan niezrównany, Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Jako ostatnia zabierze głos pani senator Krystyna Doktorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Nie chciałam zabierać głosu, dlatego że nie jestem specjalistką od ordynacji, ale sprowokowali mnie do tego niektórzy koledzy. Przede wszystkim chcę poprzeć to, co powiedziała pani senator Simonides. To niezwykle ważne, żeby w tym parlamencie byli najlepsi z najlepszych, ci, którzy mają kwalifikacje i coś wiedzą o Unii Europejskiej, o procedurach, o naszych interesach oraz - co jest niezwykle istotne - znają języki. Myślę jednak, że taka poprawka jest nie do przyjęcia, dlatego że wielu naszych kolegów partyjnych i nie tylko nie mogłoby kandydować, bo po prostu nie zna języków.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Mam jeszcze jedną uwagę i właściwie to ona sprowokowała mnie do zabrania głosu. Ja nie kandyduję do parlamentu, jestem kobietą w wieku senatorskim...</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">...choć może tego nie widać, nie mogę się jednak zgodzić na to - i mocno przeciwko temu protestuję - żeby tworzyć bariery wiekowe. Rozumiem, że dwudziestoletni chłopak czy dwudziestoletnia dziewczyna są za młodzi i nikt ich nie wybierze, znam jednak deputowane europejskie, które nie mają trzydziestu lat i są fenomenalne, świetne, znają języki, i to kilka, których nasze pokolenie nie zna, bo przeważnie znamy jeden, dwa, a nie cztery lub pięć. Zapytałabym: kto z państwa zna cztery języki perfekt, tak że potrafi wypowiadać się o legislacji?</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Kolejna sprawa: młodzi ludzie już nieco inaczej myślą, dla nich Europa jest domem. Oni nie mają żadnych oporów. Ja nie mówię, że dla innego pokolenia - sama reprezentuję średnie pokolenie - to jest jakaś wielka bariera. Przede wszystkim wydaje mi się, że to rozwiązanie byłoby niekonstytucyjne. Nie może być tak, że ktoś, kto ma dwadzieścia dziewięć lat, ogromną wiedzę i wiele doświadczeń, się nie nadaje. Nie dyskryminujmy młodych ludzi, dlatego że taka będzie Polska w przyszłej Unii Europejskiej, jaka dzisiaj jest młodzież, która kończy studia, robi doktoraty, po prostu wkracza w nowe europejskie życie. Naprawdę duża przestrzeń europejska jest przeznaczona dla ludzi młodych.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#SenatorKrystynaDoktorowicz">Być może ta uwaga nie brzmi w Senacie zbyt taktownie, ale po prostu sprowokował mnie pan, Panie Senatorze, i muszę przeciw temu zaprotestować. Nie twórzmy barier przed ludźmi, którzy dobiegają, na przykład, trzydziestki, bo naprawdę mogą mieć i fenomenalną wiedzę, i niejedno doświadczenie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Informuję, że lista mówców...</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#komentarz">(Senator Marian Żenkiewicz: Panie Marszałku, ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Nie, nie ma już ad vocem, Senatorze, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#komentarz">(Senator Marian Żenkiewicz: A sprostowanie, Panie Marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę bardzo, słucham.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Pani Senator, chciałbym sprostować ten fragment pani wypowiedzi, w którym mówiła pani o dyskryminowaniu ludzi. Otóż cezura wiekowa, jak powiedziałem, istnieje w wielu ordynacjach i wcale nie prowadzi do dyskryminacji, stanowi tylko zabezpieczenie przed tym, aby w skład tych organów nie weszli ludzie, którzy nie mają doświadczenia. Pomimo istnienia osób wyjątkowych, które być może są fenomenalne, mogę podać pani nazwiska osób z naszego parlamentu, które nie mają tego cenzusu i nie przynoszą nam chwały.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#SenatorMarianŻenkiewicz">Dziękuję, Panie Marszałku, za udzielenie mi głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dla porządku podaję, że senatorowie Piwoński, Smoktunowicz i Romaszewski złożyli swoje wnioski legislacyjne na piśmie, w trakcie dyskusji wnioski złożyli też następujący senatorowie: Szyszkowska, Piwoński, Liszcz, Staniszewska, Wielowieyski, Podkański, Janowski, Bartos i Żenkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Zgodnie z art. 52 ust. 2 regulaminu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Teraz pytam przedstawiciela rządu, czy chciałby zabrać głos po tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Panie Ministrze? Nie?</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Dakowski: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: W kwestii formalnej...)</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Nie, Senatorze, już jest po wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Ale ja w kwestii formalnej...)</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Formalnej? Słucham.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#SenatorKrzysztofJurgiel">Chcę o coś zapytać. Złożyłem poprawkę, a pan marszałek mnie nie wyczytał. Nie wiem, czy to było...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Przepraszam, jeśli nie wyczytałem. Po prostu czytam, co dostaję.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Przepraszam bardzo, już pana wpisuję i mogę to teraz powiedzieć: wniosek złożył także senator Jurgiel.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję panu za słuszną uwagę.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, zgodnie z art. 52 ust. 2 proszę Komisję Ustawodawstwa i Praworządności, Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego zostanie przeprowadzone w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Teraz komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#komentarz">(Sygnał telefonu komórkowego)</u>
          <u xml:id="u-303.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę sekretarza, żeby nie zajmował się telefonem, tylko czytaniem komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Tak jest, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Panie Marszałku, Szanowni Państwo, są cztery komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Pierwszy komunikat. Posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych w sprawie rozpatrzenia wniosków do ustawy budżetowej na 2004 r. odbędzie się dzisiaj w sali nr 217 o godzinie 22.00.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: O której?)</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">O godzinie 22.00.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Komunikat drugi. Wspólne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w sprawie ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego odbędzie się w dniu jutrzejszym, 14 stycznia, o godzinie 8.00 w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Komunikat trzeci. Zwołane na 14 stycznia bieżącego roku na godzinę 8.00 w sali nr 182 wspólne posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, poświęcone pierwszemu czytaniu zgłoszonego przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu, zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Odwołane?)</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Tak.</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">Następny komunikat. Zwołane na 14 stycznia na godzinę 9.30 w sali nr 182 posiedzenie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, poświęcone rozpatrzeniu ustawy z dnia 8 stycznia 2004 r. o wycofaniu zastrzeżeń do Konwencji o ochronie ofiar wojny, podpisanych w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 r., zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-304.10" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">I ostatni komunikat. Uprzejmie informuję, iż marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu jutrzejszym, 14 stycznia 2004 r., o godzinie 9.00. Po zakończeniu posiedzenia Konwentu Seniorów odbędzie się posiedzenie Prezydium Senatu.</u>
          <u xml:id="u-304.11" who="#SenatorSekretarzZbigniewGołąbek">To wszystko, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Senatorze Sekretarzu. Zaczynam pana podejrzewać, że pan nie umie wyłączyć aparatu.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Chcę podziękować naszym gościom z rządu za uczestnictwo w tej niewątpliwie ciekawej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Ogłaszam przerwę w obradach do godziny 10.00 dnia jutrzejszego.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dobranoc tym, którzy oczywiście będą mogli spać tej nocy.</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Przyjemnej pracy, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-305.6" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo przyjemnej pracy.</u>
          <u xml:id="u-305.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 20 minut 00)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>