PPC / ppc

text_structure.xml 572 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Jan Król, Franciszek Jerzy Stefaniuk i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Przepraszam, jest to wznowienie posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Małgorzatę Ostrowską i Irenę Marię Nowacką oraz panów posłów Zbigniewa Wawaka i Michała Tomasza Kamińskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani posłanka Małgorzata Ostrowska i pan poseł Zbigniew Wawak.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani posłanka Małgorzata Ostrowska i pan poseł Michał Tomasz Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Gospodarki - o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Polityki Społecznej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- ds. Służb Specjalnych - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Obrony Narodowej - o godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">W dniu dzisiejszym w sali nr 25, budynek G, odbędą się zebrania konstytuujące następujących grup bilateralnych w ramach Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej:</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Grupy Polsko-Holenderskiej - o godz. 15.35,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">- Grupy Polsko-Tureckiej - o godz. 15.45.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">O godz. 16, w sali nr 25, odbędzie się posiedzenie zarządu Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPosełMałgorzataOstrowska">Spotkanie Polsko-Izraelskiej Grupy Parlamentarnej z przedstawicielami MSZ zostało przeniesione na godz. 11.30. Odbędzie się w sali nr 25, budynek G. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 1997 r. (sygn. akt K. 8/97) w sprawie niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 27a ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Zbigniewa Wawaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 64 ust. 3 regulaminu Sejmu uchwały w sprawie odrzucenia orzeczenia Trybunału zapadają większością co najmniej 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Nieoddalenie orzeczenia jest równoznaczne z uznaniem go za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">W orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność przepisu art. 27a ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim wyłącza możliwość skumulowania wydatków poniesionych w okresie 3-letnim na cele określone w art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. g przez to, że dokonuje nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej podatników.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wyraża pozytywną opinię co do zasadności przedłożonego orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o odrzucenie orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającego niezgodność przepisu art. 27a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Głosowało 388 posłów. Większość 2/3 wynosi 259. Za głosowało 3 posłów, przeciw - 385, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania przez wniosek o odrzucenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wymaganej większości 2/3 głosów Sejm uznał orzeczenie za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">W związku z decyzją Sejmu o uznaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego za zasadne na podstawie art. 64 ust. 4 regulaminu Sejmu zalecam Komisjom Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Finansów Publicznych, aby przedstawiły projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierający stosowne zmiany w ustawie w terminie umożliwiającym zakończenie procesu legislacyjnego do dnia 8 lipca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Zdzisława Pupę oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wnioski:</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">- o niezwłoczne przejście do drugiego czytania projektu ustawy,</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">- o skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Biuro Legislacyjne w przedłożonej opinii stwierdziło, że projekt ustawy zawiera uchybienia legislacyjne, które powinny być usunięte w trakcie prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie wniosek o przystąpienie do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie przejścia do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przejście do drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#Marszałek">Głosowało 393 posłów. Za głosowało 256, przeciw - 74, wstrzymało się 63.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#komentarz">(Poseł Henryk Wujec: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełHenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaszło chyba jakieś nieporozumienie, przecież pan marszałek wyraźnie powiedział, powołując się na opinię Biura Legislacyjnego, że projekt ustawy w obecnym kształcie ma uchybienia legislacyjne. W takiej sytuacji przejście do drugiego czytania, bez skierowania do komisji, uniemożliwi przegłosowanie ustawy w jej prawidłowym kształcie. Wydaje mi się, że pan marszałek powinien wstrzymać dalszy bieg prac nad tą ustawą, a Prezydium Sejmu powinno zastanowić się, co z tym fantem należy zrobić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, jesteśmy w trakcie drugiego czytania. W takim razie proszę o zgłaszanie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo marszałek!)</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu?</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle. Najpierw pan poseł...</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek"> Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Proszę bardzo, wobec tego najpierw pani poseł, ponieważ kobieta ma zawsze rację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełHelenaGóralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zwrócić uwagę na sprawę uchybień legislacyjnych w tym projekcie ustawy. Samo zwolnienie izb rolniczych od podatku - rozumiem - niczyich wątpliwości nie budzi, tak jak zwolnienie innych społeczno-zawodowych organizacji rolników. Natomiast wnioskodawcy tej ustawy proponują, żeby ustawa weszła w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia. Jest to zmiana zasad przepisów podatkowych, wprowadzana w trakcie roku podatkowego. Trybunał Konstytucyjny kilka razy w swoich orzeczeniach zwracał uwagę, że nie można zmieniać przepisów podatkowych w trakcie roku podatkowego i szczęśliwie w ciągu ostatnich dwóch lat udało nam się uniknąć tego typu, delikatnie mówiąc, uchybień. Nie byłoby rzeczą dobrą, gdybyśmy wracali do tej nagannej praktyki sprzed kilku lat, żeby w trakcie roku podatkowego zmieniać przepisy podatkowe. Właśnie dlatego mam prośbę do pana marszałka, abyśmy, skoro Sejm przegłosował przejście od razu do drugiego czytania, zgodnie z wnioskiem posła Wujca co do trybu dalszego procedowania skierowali tę sprawę do Prezydium Sejmu, ponieważ inaczej popełnilibyśmy bardzo istotne uchybienie. Mam wątpliwość, czy wszyscy posłowie zapoznali się z tymi przepisami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby jednak zdecydowano przejść do drugiego czytania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Jesteśmy w trakcie drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">... wówczas zgłoszę poprawkę uzupełniającą, mianowicie poprawkę dotyczącą zwolnienia od obowiązku składania zeznań podatkowych pewnych instytucji, organizacji non profit, nie nastawionych na zysk, które są zwolnione od podatku obrotowego od osób prawnych, ale nie są zwolnione od składania niepotrzebnych sprawozdań; w związku z tym trzeba w tym zakresie tę ustawę poprawić. Taką poprawkę zgłaszam, zaraz przedstawię ją na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełZdzisławPupa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem zwrócić uwagę w ogóle na propozycję zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wczoraj na posiedzeniu Sejmu przedstawiciel ministra finansów podsekretarz stanu zadeklarował, że wzorem roku poprzedniego, 1997, swoją decyzją zwolni z podatku dochodowego izby rolnicze. Wnoszę poprawkę, żeby ta ustawa weszła w życie od 1 stycznia 1999 r. Nie będzie praktycznie problemu, jeżeli ta deklaracja zostanie utrzymana. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ Wysoka Izba zadecydowała już w głosowaniu o przejściu do drugiego czytania, to w istocie możemy tylko dokonać reasumpcji tego głosowania albo rozważyć następujące procedowanie... Nie jestem specjalistą od regulaminu...</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Marszałek też nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełHenrykGoryszewski">... dlatego może pan marszałek rozważy, czy możliwe byłoby, żebyśmy przesłali teraz, po drugim czytaniu, ale bez debaty, ten projekt do Komisji Finansów Publicznych, a wtedy wspólnie z Biurem Legislacyjnym rozpatrzymy to i przedstawimy do trzeciego czytania odpowiednie wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów...</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że musimy znaleźć jakieś sensowne wyjście z tej opresji. Propozycje przedstawione przez pana posła Goryszewskiego nie wydają się możliwe do zrealizowania, bowiem, jak się odeśle do komisji po drugim czytaniu, to tylko w celu rozpatrzenia konkretnych zgłoszonych poprawek. W tej sytuacji składam formalny wniosek o odroczenie debaty nad tym punktem do następnego posiedzenia Sejmu po to, żeby móc przygotować poprawki, już przez posłów zgłaszane, w sposób przemyślany i sensowny i uratować tę ustawę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych - w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Jest wniosek o odroczenie debaty.)</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Zgłoszona poprawka jest, pan poseł ją składał. Poprawka zostanie odesłana do komisji, jeśli państwo to przegłosują.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">W dyskusji w pierwszym czytaniu zgłoszono wniosek o to, by dodatkowo skierować projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, żeby do obu tych komisji skierować projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm obie propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#Marszałek">Proszę bardzo. Czy pan podtrzymuje swój wniosek formalny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Przede wszystkim chciałem zwrócić uwagę, że nawet pan nie zamknął debaty w drugim czytaniu, a przeszedł pan już do odsyłania projektu do komisji. Ja natomiast zgłosiłem wcześniej, w trakcie jeszcze tej, powiedzmy, debaty, wniosek formalny o jej odroczenie i dokończenie na następnym posiedzeniu oraz zgłoszenie wszystkich wniosków, by projekt tej ustawy ukształtować w taki sposób, aby nie budził wątpliwości, na które zwróciło uwagę, na przykład, Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełMaciejManicki">To jest formalny wniosek, nad którym najpierw powinniśmy głosować.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełMaciejManicki">Jeżeli Izba się nie zgodzi odroczyć debaty, to wówczas zamknie pan dyskusję w drugim czytaniu i odeśle poprawki do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Panie pośle, pytałem, czy ktoś jeszcze chce zabrać głos. W ten sposób zamknąłem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Proszę państwa, nie utrudniajmy sobie życia, szukając pozornych rozwiązań. Jest poprawka, zostało to przekazane do dwóch komisji, państwo się nie sprzeciwili. Poprawimy błędy legislacyjne, jeśli taka będzie wola, i przyjmiemy ustawę, tak aby była w zgodzie...</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji w sprawie przedstawienia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z prowadzonych działań osłonowych podjętych w związku z uwolnieniem cen nośników energii (druk nr 216).</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu rezolucji przedstawionego przez pana posła Tadeusza Bilińskiego oraz przeprowadził pierwsze czytanie i odbył dyskusję w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono poprawkę, której tekst został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#Marszałek">Proszę przedstawiciela wnioskodawców pana posła Tadeusza Bilińskiego o przedstawienie zgłoszonej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożony Wysokiej Izbie przez Komisję Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej projekt rezolucji w sprawie przedstawienia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z prowadzonych działań osłonowych podjętych w związku z uwolnieniem cen nośników energii nakłada na rząd obowiązek przedłożenia Sejmowi sprawozdań w dwóch terminach: do 31 marca 1998 r. i do 30 września 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Zaproponowane przez komisję terminy nie są absolutnie przypadkowe. Rząd podjął działania osłonowe tak pośrednie, jak i bezpośrednie, tak okresowo funkcjonujące, jak również systemowe. W związku z tym, dla podsumowania całokształtu działań rządu w zakresie działań podmiotowych, rozwiązujących bardzo trudną sytuację wielu rodzin, celowe jest rozpatrzenie, już w terminie do 31 marca br., sprawozdania rządu z działań osłonowych. Do tego terminu w zasadzie rząd jest przygotowany.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełTadeuszBiliński">W czasie drugiego czytania pan poseł Jan Rulewski złożył poprawkę sprowadzającą się do zastąpienia dwóch sprawozdań jedną informacją, i to w terminie do 31 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Pozwolę sobie na krótki komentarz. Chciałbym zwrócić uwagę, że ten termin ze względów społecznych jest stanowczo spóźniony, jeśli chodzi o ocenę działań podmiotowych, stanowczo natomiast zbyt wczesny, jeśli chodzi o podsumowanie działań systemowych opartych na zmianie przepisów, na zmianie aktów wykonawczych do ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego czy też związanych z uruchomieniem systemu dotacji na niektóre inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełTadeuszBiliński">W tej sytuacji ponownie zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą, aby zechciała poprzeć projekt rezolucji Sejmu w sprawie przedstawienia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z prowadzonych działań osłonowych podjętych w związku z uwolnieniem cen nośników energii, które jest zawarte w druku nr 216. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">W poprawce wnioskodawca proponuje, aby rząd w sprawie...</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Poseł Siergiej Plewa: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">Proszę bardzo. Ale nie ma już dyskusji, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proponuję, żeby 30 września zastąpić datą 30 czerwca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Panie pośle, ta propozycja jest spóźniona. Już jest za późno, bo jesteśmy już po dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">W poprawce wnioskodawca proponuje, aby rząd w sprawie wprowadzonych działań osłonowych przedstawił informację w terminie do 31 lipca 1998 r., a nie, jak proponuje komisja, sprawozdania: pierwsze w terminie do 31 marca 1998 r., a następne w terminie do 30 września 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje odpowiednią zmianę w tytule rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za głosowało 23, przeciw - 364, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu rezolucji w sprawie przedstawienia Sejmowi Rzeczpospolitej Polskiej sprawozdania z prowadzonych działań osłonowych podjętych w związku z uwolnieniem cen nośników energii, zawartego w druku nr 216, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za głosowało 385, przeciw - 5, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął rezolucję w sprawie przedstawienia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z prowadzonych działań osłonowych podjętych w związku z uwolnieniem cen nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Informacja rządu o aktualnej sytuacji w przemyśle węglowym.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki pana Jana Szlązaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionych informacji.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#Marszałek">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm informację przyjął do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie informacji rządu o aktualnej sytuacji w przemyśle węglowym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za głosowało 157, przeciw - 225, wstrzymało się 21.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie informacji odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło proponowane zmiany w składach osobowych komisji sejmowych w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 219.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#Marszałek">Czy w tej sprawie ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełWitoldNieduszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym prosić o odwołanie mnie z komisji budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To znaczy kogo?)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełWitoldNieduszyński">Witold Nieduszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Wysoki Sejmie! Przed trzema tygodniami złożyłam wniosek o odwołanie mnie z Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji wykroczeń. Proszę o uwzględnienie tego wniosku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Pani poseł chce, żeby panią skreślić - tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Proszę o odwołanie mnie. Jestem w dwóch komisjach stałych, więc nie muszę być jeszcze w trzeciej komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Mariusz Grabowski. Panie marszałku, proszę o odwołanie mnie z Komisji Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Jestem już trzecią kadencję w Sejmie, ale czegoś takiego jeszcze nie miałem przyjemności lub raczej nieprzyjemności obserwować.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PosełLonginPastusiak">‍Po pierwsze, nie wiemy, kto mówi, o jaką komisję chodzi.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PosełLonginPastusiak">Po drugie, szwankuje koordynacja wewnątrz klubów.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PosełLonginPastusiak">Takie sprawy są przecież koordynowane wewnątrz klubów. Nie róbmy pośmiewiska z samych siebie.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Czy ktoś jeszcze chce się ustosunkować?</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że pan Pastusiak mówił o swoim klubie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Sprostuj! Sprostuj!)</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Marszałek">Panie pośle, już bez polemiki. Proszę bardzo, ale krótko.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszałek">Ale tylko sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Przewodniczący Krzaklewski!</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełLonginPastusiak">Po pierwsze, nie mówiłem w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełLonginPastusiak">Po drugie, żaden z posłów SLD tutaj nie występował, więc proszę nie przypisywać mi, że mówiłem w imieniu własnego klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, czy mam odczytać zgłoszone poprawki, czy też przyjmujemy, że wszyscy wiedzą, jak jest, i głosujemy?</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#Marszałek">Dobrze, odczytam.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#Marszałek">Pan poseł Nieduszyński prosi o wykreślenie z komisji budownictwa, pani poseł Liszcz - z Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu wykroczeń, pan poseł Grabowski - z komisji kultury fizycznej. Takie są poprawki.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#Marszałek">Wiecie państwo, z jakich są klubów.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#Marszałek">Wszyscy są z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#komentarz">(Poseł Marek Mazurkiewicz: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#Marszałek">Jeszcze w tej sprawie? Pan też chce się wykreślić z jakiejś komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Panie marszałku, ja nie w sprawie komisji, ale w sprawie przestrzegania regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Art. 21 regulaminu mówi: „Sejm, na wniosek Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, w drodze uchwały, wybiera skład osobowy poszczególnych komisji”. Mam pytania do pana marszałka i do pana przewodniczącego Krzaklewskiego: czy klub AWS rekomendował w jakiś sposób zmiany w komisjach, proponowane dzisiaj spontanicznie przez jego członków? I czy Prezydium Sejmu oraz Konwent Seniorów zapoznały się z propozycjami, jakie opiniują?</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, nie pierwszy raz są poprawki z sali dotyczące składu komisji. I przyjmowaliśmy je. To jest...</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Mazurkiewicz: Ale regulamin obowiązuje.)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#Marszałek">Omawiany punkt był uzgadniany, ale oczywiście poprawki proponowane z sali nie.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#Marszałek">Czy klub AWS wnosi do tego jakieś zastrzeżenia, czy też nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełKazimierzJózefJaniak">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność przedstawił Konwentowi Seniorów propozycje zmian, które państwo posłowie otrzymali dzisiaj w druku sejmowym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, jeśli mamy tak ściśle przestrzegać regulaminu, to wprowadzimy te poprawki do druku. Po prostu na następnym posiedzeniu ponownie będziemy rozpatrywali ten punkt. W związku z tym teraz przegłosujemy to bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszałek">Państwo, którzy nie chcą pracować w tych komisjach, jeszcze dwa tygodnie będą musieli w nich pracować. Wrócimy do tej sprawy za dwa tygodnie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 219, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - głosowało 372, przeciw - 9, wstrzymało się 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił zmiany w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Złożenie przysięgi przez prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#Marszałek">Sejm na wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej powołał na prezesa Narodowego Banku Polskiego panią Hannę Beatę Gronkiewicz-Waltz.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim prezes Narodowego Banku Polskiego przed objęciem obowiązków składa przysięgę przed Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że prezes Narodowego Banku Polskiego zgłosiła się w celu złożenia przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#Marszałek">Proszę panią Hannę Beatę Gronkiewicz-Waltz o złożenie przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#Marszałek">Proszę obecnych o powstanie z miejsc.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoHannaGronkiewiczWaltz">„Obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego przysięgam uroczyście, że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli. Tak mi dopomóż Bóg”.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#Marszałek">Stwierdzam, że powołana na prezesa Narodowego Banku Polskiego pani Hanna Beata Gronkiewicz-Waltz złożyła przed Sejmem przysięgę.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godz. 10.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#Marszałek">Proszę o punktualne przybycie.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 35 do godz. 10 min 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#Marszałek">Pragnę przywitać przybyłego na posiedzenie Sejmu pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego,...</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#Marszałek">... panią marszałek Senatu Alicję Grześkowiak,...</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#Marszałek">... korpus dyplomatyczny, ich ekscelencje panie i panów ambasadorów zasiadających na galerii...</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#Marszałek">... oraz wszystkich dostojnych gości.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#Marszałek">Proszę ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku Sejmu! Pani Marszałek Senatu! Wysoka Izbo! W polskiej polityce zagranicznej rok 1998 będzie okresem kluczowych decyzji. Przybliża się w szybkim tempie perspektywa osiągnięcia strategicznych celów, jakie dawna opozycja demokratyczna formułowała w pierwszych latach nowych rządów w latach 1989–1993. Cele te stanowią już od wielu lat przedmiot narodowego porozumienia. „Co dalekie było - blisko” - można by powtórzyć za Stanisławem Wyspiańskim.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po pierwsze, wchodzimy w ostatnią fazę naszych starań o członkostwo w NATO, starań o instytucjonalne potwierdzenie i ubezpieczenie rezultatów demokratycznej rewolucji 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po drugie, już za kilka tygodni nastąpi zapoczątkowanie negocjacji w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Ta decyzja Unii Europejskiej wieńczy nasze kilkuletnie starania dyplomatyczne, stanowi także pozytywną ocenę skuteczności wysiłku Polaków związanego z przeprowadzeniem wewnętrznych zmian gospodarczych, modernizacją struktur społecznych i państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jest to zarówno powód do satysfakcji dla wszystkich, którzy przyczynili się do osiągnięcia dobrego rezultatu, jak i wyzwanie. W obu bowiem przypadkach rok 1998 będzie okresem weryfikacji i trudnych negocjacji w sprawach szczegółowych, a zarazem decydujących o sukcesie naszych zamierzeń i koncepcji strategicznych. Będzie to niezwykle trudny test, jakiemu zostanie poddana cała nasza struktura państwowa: dyplomacja, administracja rządowa, samorządy terytorialne, związki zawodowe, partie polityczne. I w takim wymiarze należy postrzegać te wyzwania i szanse sprostania im.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Na wyzwania te nakładać się będą zadania zogniskowane na budowaniu nowej pozycji politycznej i strategicznej kraju - w Europie i regionie. To zaś nasuwa pytanie o sprawy zasadnicze, skłania do krótkiej choćby refleksji, w jakim szerszym kontekście należy sytuować zadania oczekujące nas w 1998 r. i w nadchodzących latach.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Geografii nie można zmienić, powiedział swego czasu generał de Gaulle, można natomiast zmienić geopolitykę. Dwaj dyktatorzy, Hitler i Stalin, zmienili nam geografię, natomiast geopolitykę zmienialiśmy w ostatnich latach sami, ze wsparciem instytucji demokratycznych Zachodu i dzięki demokratycznemu odrodzeniu na Wschodzie. Nasze obecne starania o członkostwo w NATO i Unii Europejskiej, nasze wysiłki, by stworzyć zarysy nowej polityki regionalnej, należy postrzegać jako istotne, ale tylko fragmenty konstruowania nowego, sprawiedliwszego i umocowanego na trwalszym fundamencie porządku europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W istocie powinniśmy już dziś myśleć w kategoriach rzeczywistości politycznej, jaka powstanie po rozszerzeniu NATO o trzy kraje i w trakcie negocjacji dotyczących rozszerzania Unii Europejskiej. Jaką rolę i miejsce chcemy zapewnić Polsce w tym nowym, kształtującym się na naszych oczach i kształtowanym przez nas samych porządku? Jaki będzie nasz stosunek do sąsiadów - zwłaszcza tych na wschodzie? Jaką rolę wyznaczymy w naszym myśleniu i w działaniach kwestiom regionalnym? Jaką rolę chcemy odgrywać w NATO i w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Są to pytania, które właśnie w wyniku rozszerzenia europejskich i euroatlantyckich instytucji pojawią się ze zdwojoną mocą. Nasze wejście do NATO i Unii Europejskiej nie jest i nie będzie bowiem ucieczką na Zachód, odwróceniem się od spraw regionu, bliższych i dalszych partnerów na wschodzie, czy na północnym i południowym wschodzie. Przeciwnie, zwracamy się ku Zachodowi i jego instytucjom, mając na uwadze osiągnięcie co najmniej czterech celów: po pierwsze, wewnętrzne wzmocnienie samych siebie, po drugie, wprowadzenie do zachodnioeuropejskiej debaty i zachodnioeuropejskiego rozumienia Europy nowej wrażliwości i odmiennego doświadczenia historycznego, po trzecie, wzmocnienie NATO i Unii Europejskiej nie tylko poprzez dodanie do ich siły własnego potencjału, ale również poprzez ukazanie nowych perspektyw i nowych wyzwań, oraz, po czwarte, wzmocnienie i przyspieszenie procesów demokratycznej rekonstrukcji regionu i budowy nowego porządku europejskiego. To poczwórne zadanie stanowi istotę nowej geopolityki, jaką w tej części Europy zapoczątkowaliśmy przed niemal 9 laty.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chciałbym, aby Wysoka Izba zechciała przyjąć przedstawioną tu przeze mnie informację o głównych kierunkach polityki zagranicznej Polski w 1998 r., mając na uwadze te - w największym skrócie zasygnalizowane - zasadnicze pytania.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Główne zadania polityki zagranicznej w 1998 r. wynikają z polskiej racji stanu, której zasadnicze rysy nakreślone zostały po 1989 r. przez pierwsze rządy znowu wolnej i niepodległej Polski. Zadania te należy sytuować w szerszym kontekście tworzenia nowego ładu międzynarodowego, którego istotnymi składnikami są: w wymiarze globalnym - system Narodów Zjednoczonych, natomiast w wymiarze europejskim - tworzący się w Europie system bezpieczeństwa. Jego podstawę stanowi współpraca NATO, Unii Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej, OBWE i Rady Europy.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W 1998 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych skoncentruje szczególną uwagę na wykonaniu następujących priorytetowych zadań:</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po pierwsze, wspomożenie procesu ratyfikacji przez państwa członkowskie NATO protokołu o przystąpieniu Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz kontynuacja procesu polityczno-wojskowej integracji z Sojuszem.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po drugie, rozpoczęcie i sprawny przebieg negocjacji w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po trzecie, utrzymanie i dalszy rozwój wszechstronnych bilateralnych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi, Niemcami, Francją i Wielką Brytanią, jako głównymi partnerami Polski w stosunkach międzynarodowych w ich wymiarze ogólnoeuropejskim i euroatlantyckim, a także pogłębienie więzi z innymi państwami, z którymi już wkrótce będą nas łączyć więzy sojusznicze i więzy europejskiego partnerstwa.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po czwarte, rozwój dobrych stosunków opartych na zasadach równości i wzajemnych korzyści z Rosją i z innymi krajami Europy Wschodniej i Środkowej. Pogłębianie strategicznego partnerstwa z Ukrainą i Litwą oraz budowanie, tam gdzie to jest możliwe i pożądane, podstaw wspólnoty interesów z naszymi partnerami i sąsiadami na południu (zwłaszcza z Republiką Czeską i Węgrami).</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po piąte, aktywny udział we współpracy regionalnej, nadanie jej nowych, silnych impulsów, zwłaszcza w najbliższym Polsce otoczeniu, i w ten sposób zapewnienie krajowi pozycji odpowiadającej jego potencjałowi politycznemu, gospodarczemu i wojskowemu.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po szóste, skuteczne, z punktu widzenia interesów Polski i europejskiego bezpieczeństwa, sprawowanie przewodnictwa w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po siódme, zachowanie specjalnych, wykraczających poza tradycyjnie rozumiane dwustronne stosunki dyplomatyczne, więzi ze Stolicą Apostolską.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po ósme, promowanie w praktyce międzynarodowej zasady państwa prawa, ochrony praw człowieka i podstawowych wolności.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po dziewiąte, utrzymywanie więzi z Polakami na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wśród priorytetowych zadań, jakie podejmie MSZ w 1998 r. we współpracy z innymi ministerstwami i organizacjami pozarządowymi, znajdą się również: promowanie kultury polskiej, wspieranie działaniami politycznymi i dyplomatycznymi naszej obecności gospodarczej w ważnych z punktu widzenia naszych interesów krajach europejskich i pozaeuropejskich, na miarę możliwości państwa aktywny wkład w działalność ONZ, organizacji wyspecjalizowanych systemu Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Z przyczyn, których nie muszę w tym miejscu rozwijać i szczegółowo uzasadniać, problematyka bezpieczeństwa międzynarodowego zajmuje eksponowane miejsce na liście polskich priorytetów.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Podpisane 16 grudnia 1997 r. na sesji ministerialnej NATO Protokoły Akcesyjne, otwierające nam drogę do Sojuszu, podlegają zróżnicowanej procedurze ratyfikacji w państwach-sygnatariuszach Traktatu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Znaczna część wysiłków MSZ związanych z zapewnieniem Polsce członkostwa w NATO będzie się koncentrować na wpływaniu, w ramach naszych możliwości i we współpracy z Węgrami i Czechami, na korzystny przebieg procesów ratyfikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Musimy jednak patrzeć i działać z pewnym wyprzedzeniem, z perspektywą podejmowania kolejnych zadań, przybliżając w ten sposób realizację celów zasadniczych.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po pierwsze, wydaje się uzasadnione rozpoczęcie prac przygotowawczych do ratyfikacji przez Polskę Traktatu Północnoatlantyckiego. Obejmuje to przygotowanie w 1998 r. dokumentów umożliwiających, po otrzymaniu zaproszenia do przyłączenia się do Sojuszu, szybką ratyfikację traktatu przez polski parlament. Potrzebna jest także analiza innych dokumentów prawno-międzynarodowych, związanych z członkostwem w NATO, pod kątem ich skutków dla polskiego systemu prawnego i przygotowanie się tam, gdzie to okaże się konieczne, do ich ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po drugie, niezbędne jest wprowadzenie przez MSZ i MON działań zapewniających przygotowanie Polski do członkostwa w Sojuszu. Dotyczy to zarówno płaszczyzny politycznej, jak i wojskowej oraz organizacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Na pierwszym miejscu należałoby tu postawić szybkie włączanie się do prac komisji i agend NATO, na podstawie podjętej przez Radę Północnoatlantycką decyzji o stopniowym „otwieraniu” struktur Sojuszu dla państw zaproszonych. Wiąże się to z kadrowym i organizacyjnym wzmocnieniem komórek organizacyjnych zajmujących się bezpośrednio i pośrednio współpracą z NATO w centrali, z jednoczesną budową nowoczesnej polskiej misji w Kwaterze Głównej. W dziedzinie przygotowania kadr cywilnych i wojskowych, zdolnych do skutecznego działania zarówno w centralach MSZ i MON, jak i na placówkach w NATO, m.in. w Kwaterze Głównej i w SHAPE, zaniedbania są w chwili obecnej dotkliwe.</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Kolejne, prowadzone równolegle działania, obejmować będą konkretyzowanie form i charakteru naszego przyszłego udziału w strukturach politycznych i wojskowych NATO. Nastąpić musi także określenie, w ramach planowania obronnego NATO, celów dla polskich sił zbrojnych w najbliższych latach oraz przyspieszenie prac nad osiągnięciem standardów NATO m.in. w zakresie ochrony i wymiany informacji niejawnych, opracowania diagnozy stanu interoperacyjności i prognozy jej rozwoju, a także zapewnienie w jak najszybszym czasie odpowiedniego minimalnego poziomu interoperacyjności z siłami zbrojnymi NATO.</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Nie leży w naszym dobrze rozumianym interesie osłabianie naszego udziału w rozszerzonym Partnerstwie dla Pokoju. Stąd planowane jest kontynuowanie współpracy wojskowej w ramach PdP i Procesu Planowania i Oceny oraz w ramach współpracy dwustronnej z państwami NATO. Będziemy aktywni na forum Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego, w celu silnego zaakcentowania pozycji Polski jako państwa kluczowego w zapewnieniu polityczno-wojskowej stabilizacji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, państwa gotowego do ścisłej współpracy politycznej i wojskowej z sąsiadami, a także do przygotowania i zaproponowania programu współpracy z państwami nie zaproszonymi w chwili obecnej do członkostwa w NATO. Działania podejmowane dzisiaj warunkują i w znacznym stopniu również określają przyszłe miejsce Polski w Sojuszu. Wynika stąd konieczność jak najszybszego skonkretyzowania zakresu i form naszego dalszego udziału w tak ważnej operacji jak ta, która ma miejsce w Bośni i Hercegowinie.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W 1998 r. chcemy rozszerzyć współpracę z Unią Zachodnioeuropejską i w ten sposób umożliwić jak najszersze włączenie Polski do procesu formowania wspólnej polityki obronnej Europy. Przewidujemy aktywny udział w pracach wszystkich dostępnych nam struktur organizacyjnych UZE.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Większego znaczenia nabierze w 1998 r. kwestia naszego uczestnictwa w inicjatywach bilateralnych i multilateralnych związanych z rozwojem Europejskiej Tożsamości w dziedzinie Bezpieczeństwa i Obrony. Sprawa harmonijnego połączenia naszego rychłego już członkostwa w NATO z udziałem w dyskusjach i działaniach zmierzających do określenia modelu Europejskiej Tożsamości w tej dziedzinie - Bezpieczeństwa i Obrony stanie się w ciągu roku bieżącego jednym z kluczowych punktów zainteresowania resortu spraw zagranicznych. Oczekujemy w tym zakresie partnerskich dyskusji i praktycznych przedsięwzięć. Dotychczasowe formy i zakres dialogu z Unią Europejską w tej dziedzinie uważamy za niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Na Polsce jako kraju sprawującym w 1998 r. przewodnictwo w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie spoczywa obowiązek spełniania roli inicjatora i koordynatora poczynań politycznych tej organizacji jako całości. Szczegółowy zarys programu polskiego przewodnictwa przedstawiłem 15 stycznia na spotkaniu ze Stałą Radą OBWE. Chcę w tym miejscu podkreślić, że pierwsze dwa miesiące sprawowania przez Polskę przewodnictwa OBWE okazały się pomyślne. Stanowi to dobry prognostyk dla naszych dalszych działań i budowania autorytetu Polski jako ważnego czynnika stabilizacji w skali regionu i Europy.</u>
          <u xml:id="u-46.33" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W pracach nad dokumentem-kartą bezpieczeństwa europejskiego będziemy podkreślać rolę organizacji w zapobieganiu konfliktom, w umacnianiu jej „ludzkiego wymiaru”, we wspieraniu procesów demokratycznej przebudowy państw do niedawna autorytarnych bądź nadal rządzonych w sposób dyktatorski oraz w utrwalaniu systemu współdziałających ze sobą organizacji bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-46.34" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W zakresie kontroli zbrojeń i rozbrojenia działania Polski w 1998 r. skoncentrują się w pierwszym rzędzie na uczestnictwie w pracach nad adaptacją Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie (CFE) oraz na negocjacjach nad modernizacją Dokumentu Wiedeńskiego z 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-46.35" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Zamierzamy także wspierać rozbudowę regionalnych środków budowy zaufania i bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-46.36" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Kwestia zmian w traktacie CFE ma bez wątpienia znaczenie kluczowe dla utrzymania pod międzynarodową kontrolą zbrojeń konwencjonalnych. Potrzeba adaptacji traktatu jest rezultatem zasadniczych zmian geopolitycznych, jakie zaszły w Europie w ostatnich latach. Uczestnicząc aktywnie w podjętych przez państwa-strony traktatu pracach adaptacyjnych, będziemy zmierzać do wprowadzenia do zmienionego traktatu tylko takich zapisów, które nie będą utrudniać procesu rozszerzania NATO i nie przeszkodzą w uzyskaniu przez Polskę statusu pełnoprawnego członka Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ewentualne nowe regulacje traktatowe nie mogą wszak blokować zdolności sojuszu do zastosowania art. 5 traktatu mającego tak zasadnicze znaczenie dla polskiego bezpieczeństwa i dla polskich aspiracji wejścia do solidarności euroatlantyckiej. Nie mogą też osłabiać narodowej siły obronnej.</u>
          <u xml:id="u-46.37" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeśli chodzi o Dokument Wiedeński, dążymy do tego, aby zmiany w nim przyczyniły się do zwiększenia przejrzystości, stabilności i przewidywalności sytuacji w naszym bezpośrednim sąsiedztwie. Wspierać będziemy również rozbudowę regionalnych środków budowy zaufania i bezpieczeństwa, m.in. w basenie Morza Bałtyckiego.</u>
          <u xml:id="u-46.38" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jednym z ważnych wymiarów polityki zagranicznej związanym z problematyką bezpieczeństwa, a także z zadaniami w sferze gospodarczej, jest coraz ściślejsza współpraca z przemysłami obronnymi innych państw, w szczególności krajów członkowskich NATO i Unii Europejskiej. Rozwijając taką współpracę, będziemy zarazem aktywnie wspomagać promocję produktów naszego przemysłu obronnego, przy uwzględnieniu polskiej racji stanu oraz istniejących uwarunkowań i regulacji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-46.39" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoki Sejmie! Przechodząc teraz do omówienia zadań związanych z integracją europejską, wydaje mi się istotne powiedzieć rzecz prostą i może nawet banalną, że do Unii Europejskiej wejdziemy tylko dlatego, że jest to zgodne z naszym interesem narodowym, potrzebne nam samym, a nie dlatego, jak to czasem słyszymy, że odrabiamy abstrakcyjne zadanie domowe, zlecone przez brukselskich technokratów.</u>
          <u xml:id="u-46.40" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wizycie delegacji Episkopatu Polski w Brukseli przed kilku miesiącami przypisuję tu szczególne znaczenie. Wskazała ona na zaangażowanie Kościoła w integrację europejską, przypominając o fundamentalnych wartościach, które stanowią dziedzictwo Europy i leżą u podstaw idei europejskiej. Polska jako członek Unii Europejskiej wniesie do niej swoją wrażliwość, swoje doświadczenia i ambicje. Obserwując Unię Europejską i jej kraje członkowskie wiemy, że jest w niej miejsce nie tylko na zgodę w sprawach zasadniczych, ale również na różnorodność, na tożsamość kulturową i polityczną narodów. Pamiętamy o tym właśnie dlatego, że Polska nie jest i nie będzie jedynie rynkiem złożonym z 40 mln potencjalnych klientów. Polska jest również producentem i rynkiem europejskiej myśli wytwarzanej i konsumowanej przez te 40 mln obywateli Rzeczypospolitej. Zaangażowaniu społecznemu w integrację europejską dobrze służy szeroki ruch organizacji pozarządowych. Rola tych organizacji będzie rosła w miarę rozwoju debaty europejskiej w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-46.41" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Priorytetem wśród zadań naszej polityki w dziedzinie integracji europejskiej będzie zakończenie, w ścisłej współpracy z Komitetem Integracji Europejskiej oraz wszystkimi ministerstwami i urzędami centralnymi, działań przygotowujących rokowania akcesyjne.</u>
          <u xml:id="u-46.42" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pragnę w tym miejscu wyraźnie podkreślić w związku z pojawiającymi się często pytaniami i wątpliwościami, że Rada Ministrów potwierdziła, że delegacji polskiej na rokowania w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej przewodniczy minister spraw zagranicznych. Prowadzenie zasadniczej części negocjacji spoczywać będzie na głównym negocjatorze podlegającym bezpośrednio prezesowi Rady Ministrów oraz na podporządkowanym mu zespole, w ścisłej współpracy z MSZ i KIE. Dla sprawnego i skutecznego przebiegu negocjacji konieczne będzie kadrowe, finansowe i techniczne wzmocnienie zarówno centrali, jak i naszych placówek we wszystkich krajach członkowskich Unii, a zwłaszcza naszej misji przy Komisji Europejskiej w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-46.43" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W 1997 r. pojawiły się trudności w stosunkach z Unią Europejską dotyczące takich spraw, jak kwestia przemysłu żelaza i stali czy kwestia eksportu mleka. W bieżącym roku konieczne będzie zatem nie tylko uważne śledzenie problemów, które wywoływać mogą skutki polityczne zagrażające naszym interesom, ale przede wszystkim podjęcie konkretnych działań dostosowawczych, nadrobienie powstałych zaległości. Mając na względzie wpływ procesów harmonizacji prawa w Polsce na tempo rokowań akcesyjnych, a także na formowanie założeń unijnego programu Partnerstwa dla Członkostwa, konieczne jest znaczne przyspieszenie tych procesów. MSZ we współpracy z KIE będzie podejmowało wszelkie niezbędne kroki na arenie międzynarodowej, tak aby ułatwić i przyspieszyć procesy dostosowawcze.</u>
          <u xml:id="u-46.44" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcemy rozszerzyć, o czym już wspomniałem, dialog polityczny Polski z Unią Europejską w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa stanowiącej kluczowy element budowy europejskiej tożsamości obronnej. Naturalne i w pełni zrozumiałe dążenie Europejczyków do przejmowania coraz szerszego zakresu odpowiedzialności za bezpieczeństwo kontynentu nie stoi w sprzeczności ze wzmacnianiem roli NATO i więzi transatlantyckich. Polska udzieli poparcia tym dążeniom.</u>
          <u xml:id="u-46.45" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Istnieje pilna potrzeba kontynuowania współpracy z Unią Europejską w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Do priorytetowych należeć będą sprawy dotyczące zwiększenia skuteczności zwalczania przestępczości zorganizowanej i przemytu narkotyków oraz broni. Wiąże się to ściśle z koniecznością dostosowania się do zasad konwencji z Schengen, włączonych teraz do Traktatu Amsterdamskiego. Wyrażamy nadzieję, że te problemy będą przedmiotem debat Stałej Konferencji Europejskiej, której pierwsze posiedzenie odbędzie się 12 marca.</u>
          <u xml:id="u-46.46" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Współdziałanie z Unią Europejską w ramach tzw. trzeciego filaru wiąże się z modernizacją infrastruktury kontrolnej na wschodniej granicy Polski. Ustanawianie nowych zasad kontroli granicznej nie może być postrzegane jako problem angażujący wyłącznie Polskę i jej sąsiadów bez związku z szerszą europejską polityką wobec migracji, a także walki z nowymi rodzajami zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Dlatego też oczekujemy w tym zakresie wsparcia politycznego i materialnego ze strony Unii Europejskiej. Przecież granica wschodnia Rzeczypospolitej stać się ma największą i najdłuższą granicą Unii Europejskiej po jej rozszerzeniu. Konieczne jest również stałe analizowanie skutków politycznych, gospodarczych i społecznych po wprowadzeniu nowego systemu kontroli na granicy wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-46.47" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Właściwe wykonanie tej trudnej z politycznego, gospodarczego, a przede wszystkim psychologicznego punktu widzenia operacji wymaga również szybkiej adaptacji wewnętrznej, zgodnej z międzynarodowymi standardami, odpowiadającej pojawiającemu się wyzwaniu. W tej dziedzinie MSZ będzie ściśle współpracować z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwem Sprawiedliwości i Komitetem Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.48" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pragnę jednocześnie z całą mocą podkreślić, że Polska zarówno jako kandydat do Unii Europejskiej i NATO, a następnie jako ich członek, powinna czynić wszystko co możliwe, aby nasze wschodnie i północne granice nie były barierami cywilizacyjnymi, gospodarczymi czy militarnymi, ale żeby były otwarte na współpracę, otwarte na dobre sąsiedztwo. Należy to przecież do solidarnościowej tradycji.</u>
          <u xml:id="u-46.49" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Nie osłabimy swej obecności i aktywności w Radzie Europy. Planujemy zakończenie prac związanych z przystąpieniem Polski do Funduszu Rozwoju Społecznego Rady Europy, do konwencji ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych, do konwencji o prawach człowieka i biomedycynie oraz do protokołu dodatkowego w sprawie zakazu klonowania istot ludzkich.</u>
          <u xml:id="u-46.50" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Swoją działalność w ugrupowaniach regionalnych, takich zwłaszcza jak Inicjatywa Środkowoeuropejska i Rada Państw Morza Bałtyckiego, Polska będzie wykorzystywać przede wszystkim do promowania nowych form współpracy państw regionu i ich zbliżenia do Unii Europejskiej. Działania te mogą stać się również tworzywem szerokiej sieci współpracy między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym.</u>
          <u xml:id="u-46.51" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Powiązaniu naszego regionu z Unią Europejską służyć będzie także rozwój współpracy transgranicznej. Ministerstwo będzie udzielało wszelkiej możliwej pomocy samorządom terytorialnym i wojewodom regionów nadgranicznych w urzeczywistnianiu ich lokalnych zadań mających wymiar międzynarodowy, zwłaszcza w działalności euroregionów. Traktujemy tę aktywność samorządu nie jako interferencję czy przejmowanie prerogatyw rządu lub resortu spraw zagranicznych, lecz jako naturalne uzupełnienie korzystnych dla kraju procesów integracyjnych. Wzmocnimy naszą pomoc dla inicjatyw regionalnych i lokalnych. Oczekujemy jednak ze strony lokalnych władz samorządowych i rządowych coraz większej odpowiedzialności w podejmowaniu problemów o charakterze międzynarodowym lub mających implikacje międzynarodowe. Istnieje bowiem tylko jedna polska polityka zagraniczna.</u>
          <u xml:id="u-46.52" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Przechodzę teraz do przedstawienia uwag na temat stosunków z naszymi głównymi partnerami w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.</u>
          <u xml:id="u-46.53" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Demokratyczne Niemcy, silnie zakotwiczone w Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckim, zainteresowane rozwojem dobrosąsiedzkich stosunków, stanowią niezwykle ważny czynnik stabilizujący sytuację w Europie. Potwierdzamy, po raz kolejny, konieczność utrzymywania z Republiką Federalną Niemiec kontaktów politycznych na jak najwyższym szczeblu, rozwijania współpracy resortowej i współpracy regionalnej. Kształtująca się krok po kroku polsko-niemiecka wspólnota interesów jest zjawiskiem nowym i ze wszech miar dla Polski i Europy korzystnym. Decyzja o utworzeniu korpusu duńsko-niemiecko-polskiego, z siedzibą dowództwa w Szczecinie, jest dobrym tego przykładem.</u>
          <u xml:id="u-46.54" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W 1998 r. w stosunkach z Niemcami podstawowym zadaniem będzie utrzymanie dotychczasowego poparcia Republiki Federalnej dla naszych starań o członkostwo w Unii Europejskiej i NATO. Służyć temu będą konsultacje z udziałem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka i kanclerza federalnego Helmuta Kohla oraz także ministrów spraw zagranicznych, wewnętrznych, obrony narodowej i finansów obu krajów, które odbędą się w 1998 r. Pragniemy, by tego typu coroczne konsultacje na najwyższym szczeblu stały się trwałym elementem stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-46.55" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Przykładamy szczególną wagę, obok utrzymywania na właściwym poziomie dialogu politycznego z RFN, do kwestii gospodarczych, w szczególności do zwiększenia obrotów handlowych oraz wzrostu inwestycji niemieckich. W miarę pogłębiania się procesów integracyjnych wzrastać też będzie znaczenie kontaktów między środowiskami zawodowymi i społecznymi obu krajów. Mogą one ułatwić łagodzenie napięć, jakie nieuchronnie będą powstawać w różnych dziedzinach podczas negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Starcie interesów jest zjawiskiem naturalnym i w taki też sposób powinno być traktowane. Ale w związku z tym należałoby się wspólnie zastanowić nad tworzeniem niezbędnych amortyzatorów, chroniących nasze interesy gospodarcze, a jednocześnie pobudzających rozwój współpracy.</u>
          <u xml:id="u-46.56" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Szczególne znaczenie przywiązujemy do rozwoju różnych form współpracy przygranicznej. Istnieje także pilna potrzeba nawiązania ścisłej współpracy polsko-niemieckiej, ale także polsko-niemiecko-czeskiej celem zagospodarowania dorzecza Odry. Powódź z 1997 r. była bolesnym przypomnieniem, ile kosztuje nasze kraje brak takiego współdziałania.</u>
          <u xml:id="u-46.57" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Z Francją łączą nas silne historyczne więzy. Silna Francja jest niezwykle ważnym czynnikiem wspomagającym zachowanie niezbędnej równowagi i stabilności w Europie. Zakładamy, że stanowisko Francji w sprawach związanych z przystąpieniem Polski do instytucji europejskich, w szczególności Unii Europejskiej, będzie w tym roku nadal ulegało korzystnej ewolucji. Są ku temu podstawy, wśród nich zwłaszcza rosnąca bardzo szybko francuska obecność gospodarcza w Polsce. Uważamy za potrzebne i zgodne z naszymi interesami umacnianie francuskiego zainteresowania rozwojem współpracy politycznej i gospodarczej z Polską.</u>
          <u xml:id="u-46.58" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Więcej niż do tej pory należy poświęcić uwagi zacieśnieniu polsko-francuskiej współpracy międzyparlamentarnej i międzyrządowej, stwarzającej nam możliwości uczestniczenia, przynajmniej pośrednio, w dyskusjach o przyszłym kształcie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.59" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Z większą otwartością zamierzamy podchodzić do głosu Francji w sprawach reform instytucjonalnych Unii Europejskiej, ze zrozumieniem i zainteresowaniem dla wielkiego wysiłku intelektualnego, jaki za nim stoi.</u>
          <u xml:id="u-46.60" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Współpraca Polski, Francji i Niemiec w ramach Trójkąta Weimarskiego będzie odgrywała dużą rolę w procesie wstępowania naszego kraju do NATO i Unii Europejskiej, choć zarazem działalność tej inicjatywy nie powinna być redukowana tylko do tego wymiaru. O Trójkącie Weimarskim myślimy w znacznie szerszej i bardziej długofalowej perspektywie. Trójkąt może zwiększyć szanse Polski na dołączenie do czołowych państw Unii Europejskiej, tworząc wraz z Francją i Niemcami „kręgosłup” Europy - cytuję zdanie z exposé premiera Buzka. Jednocześnie może on stanowić dogodną płaszczyznę dyskutowania i współtworzenia polityki wschodniej, rozszerzającej się Unii Europejskiej. Ten kierunek myślenia akceptowany jest przez naszych partnerów w Trójkącie, czego świadectwem są wyniki ostatnich rozmów prezydenta Polski, prezydenta Francji i kanclerza RFN na szczycie w Poznaniu 21 lutego, gdzie Trójkąt Weimarski określony został jako prolog przyszłego współdziałania w zjednoczonej Europie. Musimy dobrze przygotować kolejne spotkania w ramach Trójkąta Weimarskiego, tak aby nadały one współpracy trójstronnej nową dynamikę. Uważamy za rzecz ważną: utrzymanie regularności i efektywności spotkań ministrów spraw zagranicznych i obrony, rozszerzenie praktycznej współpracy trójstronnej na inne dziedziny, takie jak dziedziny gospodarki, ochrony środowiska, problemów pracy.</u>
          <u xml:id="u-46.61" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wielka Brytania, tradycyjny sojusznik Polski, powraca na pierwszy plan w procesie integracji europejskiej, w tym również w dziedzinie kształtowania koncepcji i struktur bezpieczeństwa europejskiego. Jest to fakt pozytywnie odbierany w Polsce. Polska jest i będzie zainteresowana coraz mocniejszym zaangażowaniem Zjednoczonego Królestwa w sprawy regionu środkowoeuropejskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.62" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Umacnianie pozycji Polski jako głównego partnera Wielkiej Brytanii w Europie Środkowej jest tym ważniejsze, że w okresie brytyjskiego przewodnictwa w Unii, w pierwszej połowie tego roku, rozpoczną się właśnie rokowania akcesyjne w sprawie przyjęcia Polski do UE. Brytyjskie silne poparcie dla rozszerzenia Unii ma dla Polski duże znaczenie. Przychylny stosunek rządu brytyjskiego do idei rozszerzenia NATO jest znany i doceniany w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-46.63" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Konieczne jest utrzymanie kontaktów bilateralnych na wysokim szczeblu, tym bardziej, że nabierają one coraz bardziej partnerskiego charakteru. Potrzebna jest intensyfikacja kontaktów politycznych, kontynuacja współpracy wojskowej, zwiększenie wysiłków na rzecz promocji polskiego eksportu i przyciągania brytyjskich inwestycji do Polski.</u>
          <u xml:id="u-46.64" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Również w stosunkach z pozostałymi krajami europejskimi, należącymi zarówno do NATO jak i do Unii, podstawowe zadania polskiej polityki zagranicznej to pozyskanie i umocnienie ich przychylności dla naszych dążeń związanych z uzyskaniem członkostwa w Unii Europejskiej i w NATO. Ze szczególną wdzięcznością odnosimy się do parlamentów i rządów Kanady, Danii i Norwegii, pierwszych krajów, które ratyfikowały Protokół Akcesyjny otwierający nam drogę do członkostwa w NATO.</u>
          <u xml:id="u-46.65" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.66" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Odnosząc się jedynie do kontaktów z niektórymi krajami warto podkreślić między innymi, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-46.67" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">- W kontaktach z Włochami istotne znaczenie ma utrzymanie dialogu politycznego na dotychczasowym wysokim szczeblu i umocnienie pozycji Polski jako najważniejszego partnera Włoch w naszej części Europy. Zwraca jednak uwagę fakt, że partnerstwo to nosi głównie do tej pory gospodarczy charakter. Tę jednostronność wypada uznać za niekorzystną i wydaje się, że może ona zostać szybko usunięta.</u>
          <u xml:id="u-46.68" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">- Z zadowoleniem należy przyjąć rozwój kontaktów z Hiszpanią. Korzystna jest, przyjęta w trakcie styczniowej wizyty premiera Hiszpanii w Polsce, inicjatywa nadania stosunkom polsko-hiszpańskim specjalnego i uprzywilejowanego charakteru. Konieczne jest zatem kontynuowanie ścisłych kontaktów politycznych i dyplomatycznych z Madrytem, nieustanne podtrzymywanie zainteresowania Polską i regionem. To samo dotyczy oceny i perspektyw naszych kontaktów z Portugalią.</u>
          <u xml:id="u-46.69" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">- W stosunkach z Austrią, dzisiaj niezwykle owocnych, pragniemy uzyskać pełne, nie tylko polityczne, poparcie rządu austriackiego dla starań Polski o przyjęcie do Unii. Rozumiemy wstrzemięźliwość Wiednia, ale pojawiające się obawy mogą zostać rozwiane. Oznacza to, że konieczna jest szersza dyskusja z Austrią, dotycząca zwłaszcza takich problemów, jak wprowadzanie w życie konwencji z Schengen, jak sprawa dostępu do rynku.</u>
          <u xml:id="u-46.70" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">- W stosunkach z Grecją będziemy nadal usilnie zabiegać o rozwój współpracy gospodarczej oraz o uzyskanie i utrzymanie greckiego poparcia dla naszych starań o przyjęcie do NATO i do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.71" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">- Z kolei w kontaktach z Turcją nie chcemy dopuścić, by jej obecne rozczarowanie polityką Unii Europejskiej zaważyło na stosunku do rozszerzenia NATO. Dla Polski Turcja jest i pozostanie w przyszłości atrakcyjnym partnerem politycznym i gospodarczym, również we współpracy skierowanej na rynki trzecie. A w zapleczu tego jest też historyczne wspomnienie, że Turcja była tym krajem, który rozbiorów Polski i utraty niepodległości nie uznał.</u>
          <u xml:id="u-46.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.73" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Naszym podstawowym zadaniem w stosunkach ze Stanami Zjednoczonymi jest kształtowanie ich w taki sposób, by wraz z przystąpieniem Polski do NATO stały się one w pełni, faktycznie i formalnie, stosunkami sojuszniczymi i, w skali regionu, uprzywilejowanymi. Zasadnicze znaczenie ma tu aktywność w sferze stosunków politycznych. Obok uzyskania dobrego rezultatu w procesie ratyfikowania przez Senat Stanów Zjednoczonych Protokołu Akcesyjnego, będziemy dążyć do uzyskania poparcia partnera amerykańskiego i innych członków Sojuszu dla naszych dążeń do zapewnienia Polsce takiej roli w NATO, która odpowiada naszemu faktycznemu zaangażowaniu i potencjałowi. Polska jest i będzie konsekwentnym zwolennikiem trwałej i liczącej się obecności Stanów Zjednoczonych w Europie, traktowania USA nie tylko jako mocarstwa globalnego, ale również jako mocarstwa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.74" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W dziedzinie współpracy gospodarczej kwestią pierwszoplanową jest przyciąganie do Polski kapitału amerykańskiego, zwłaszcza inwestycji bezpośrednich, zwiększenie również polskiego eksportu na rynek amerykański (m.in. w celu zmniejszenia deficytu w obecnym stanie obrotów handlowych między nami).</u>
          <u xml:id="u-46.75" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Z satysfakcją stwierdzam, że w stosunkach ze Stolicą Apostolską ratyfikacja konkordatu usunęła przeszkody, które nie tyle utrudniały, ile rzucały cień na wzajemne kontakty. Należy również podkreślić, że poparcie papieża Jana Pawła II dla integracji europejskiej oraz rozszerzenia Unii Europejskiej odegrało istotną rolę w wyjaśnieniu wątpliwości, jakie żywiono w kraju, ale sprzyjało też naszym staraniom o wejście do Unii Europejskiej w naszych negocjacjach z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-46.76" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoki Sejmie! Zamierzamy budować nową pozycję Polski w regionie, w układzie wschód-zachód, a także północ-południe. Dążenie to jest oparte na mocnym fundamencie. Odzwierciedla ono bowiem szybko rosnący potencjał polityczny i gospodarczy naszego kraju; jest także odpowiedzią na oczekiwania coraz częściej formułowane pod naszym adresem w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Miejsce, jakie zajmować będziemy w polityce regionalnej, zadecyduje w kolejnych latach również o rzeczywistym znaczeniu Polski, jako partnera i sojusznika w ramach NATO i Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.77" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jest naszym zamiarem, aby wyraźne od ubiegłego roku ożywienie, w związku z przybliżaniem się członkostwa w obu tych strukturach, trójstronnej współpracy Polski, Czech i Węgier, przekształcić w zjawisko trwałe. Polska jest już obecnie postrzegana jako najważniejszy partner Republiki Czeskiej w Europie Środkowej. Mając na uwadze przyspieszenie rytmu zmian politycznych w Pradze, nasze działania w 1998 r. wobec Czech podejmować będziemy z myślą o dłuższej perspektywie. Zamierzamy konsekwentnie podkreślać potrzebę tworzenia coraz silniejszej wspólnoty interesów i wspólnej, wraz z Węgrami, odpowiedzialności za problemy regionu. Będziemy dążyć do tego, aby stosunki polsko-węgierskie utrzymały w tym roku swoją dotychczasową, wysoką dynamikę. W stosunkach z obu krajami będziemy zmierzać do jak największej konkretyzacji dotychczasowych deklaracji o współpracy i koordynacji działań.</u>
          <u xml:id="u-46.78" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W kontaktach ze Słowacją Polska pragnie wykorzystywać swe możliwości pozytywnego oddziaływania na politykę tego kraju, a w szczególności działać na rzecz nieskrępowanego rozwoju instytucji i procedur demokratycznych. Podejmując inicjatywy w tym zakresie, będziemy starać się o włączenie do nich demokratycznych instytucji europejskich i państw Europy. Nie jest w naszym interesie izolowanie Bratysławy, a tendencje Słowacji do izolowania się uważamy za niekorzystne dla niej, dla Polski i dla regionu. Polska nie uchyli się od odegrania aktywnej roli w przybliżaniu Słowacji, po spełnieniu niezbędnych warunków, do NATO i do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.79" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.80" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W kontaktach z Litwą, Łotwą i Estonią zamierzamy utrzymać nasze poparcie dla ich starań o integrację ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi. Kwestią zasadniczą będzie w tym roku połączenie dotychczasowego wsparcia moralnego i politycznego z bardziej praktycznymi, długofalowymi działaniami. Dotyczy to nie tylko tych trzech państw, ale całego basenu Bałtyku. Konieczne jest przygotowanie koncepcji i operatywnego planu polskiej polityki bałtyckiej. Oparcie współdziałania na szerszej podstawie zwartej i realistycznie zarysowanej polityki bałtyckiej może także ułatwić rozwiązywanie niektórych trudnych problemów w stosunkach dwustronnych.</u>
          <u xml:id="u-46.81" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W stosunkach z Rumunią i Bułgarią główne zadania będą polegały na wspieraniu demokratycznych nurtów i euroatlantyckich aspiracji tych państw, na przekazywaniu im polskich doświadczeń w dziedzinie transformacji ustrojowej, przy jednoczesnym rozwijaniu wymiany gospodarczej i handlowej.</u>
          <u xml:id="u-46.82" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Rozwijanie i konkretyzowanie polityki wobec państw Europy Wschodniej będzie przedmiotem szczególnego zainteresowania i wysiłków ze strony rządu. Polityka dobrego sąsiedztwa z Federacją Rosyjską oraz strategicznego partnerstwa z Ukrainą to stałe elementy naszego podejścia do Europy Wschodniej. Rozwijanie dobrosąsiedzkiej współpracy z Federacją Rosyjską traktujemy jako cel autonomiczny, a nie tylko jako pochodną naszych działań, które mają osłabić rosyjski sprzeciw w sprawie rozszerzenia NATO. W interesie Polski leżą dobre stosunki z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-46.83" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.84" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Mając to na uwadze, zakładamy, że również Rosja jest dzisiaj zainteresowana rozwojem dobrosąsiedzkiej, wzajemnie korzystnej współpracy z Polską. Dostrzegamy przejawy realizmu w polityce rosyjskiej, aczkolwiek nadal w odniesieniu do Europy Środkowej jest to tendencja jeszcze słaba, wymagająca starannego kultywowania. Chcemy ją wzmocnić naszymi działaniami konsekwentnie przybliżającymi Polskę do struktur europejskich i euroatlantyckich i dzięki temu poszerzającymi możliwości naszego konstruktywnego działania w regionie. Jesteśmy przekonani, że wejście Polski do NATO będzie służyło właściwemu ułożeniu stosunków między Polską a Rosją. Wyrażamy też nadzieję na pożyteczny dialog z Rosją o bezpieczeństwie europejskim, wspierać też będziemy współpracę NATO i Unii Europejskiej z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-46.85" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Nie możemy jednak nie dostrzegać, że od czasu do czasu pojawiają się w polityce rosyjskiej tendencje do przedmiotowego traktowania zarówno Polski, jak i innych państw regionu. Przyjmujemy te działania i wypowiedzi ze spokojem. Staje się coraz bardziej oczywiste, że w ostatecznym rezultacie przedmiotowe podejście do państw małych i średnich czyni szkodę nie nam, lecz samej Rosji.</u>
          <u xml:id="u-46.86" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.87" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jednym z ważnych kierunków w naszych stosunkach z Federacją Rosyjską jest rozwój bezpośrednich kontaktów z jej podmiotami, republikami i innymi jednostkami administracyjnymi. Zależy nam zwłaszcza na zbliżeniu z podmiotami, które wytworzyły już pewną tradycję kontaktów z naszym krajem. Pragniemy, aby szczególne miejsce w naszych stosunkach z Federacją Rosyjską zajęła współpraca z obwodem kaliningradzkim.</u>
          <u xml:id="u-46.88" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Obwód kaliningradzki jako jedyna część terytorium Rosji bezpośrednio sąsiaduje z Polską. Będziemy dążyć do rozwoju współpracy gospodarczej z tym obwodem, a także do rozwoju jak najszerszych stosunków kulturalnych. Pragniemy również skłonić władze Federacji Rosyjskiej do zmniejszenia roli czynnika militarnego w obwodzie, m.in. poprzez rokowania CFE. Jest pożądane, aby obwód kaliningradzki uczestniczył w coraz szerszej skali we współpracy regionalnej. Polska jest gotowa rozważyć z całą przychylnością propozycje takich inicjatyw, podobnie jak życzliwie przyjęłaby gotowość włączenia Kaliningradu i innych obszarów nadbałtyckich Rosji do współpracy w dziedzinie operacji ratunkowych, działalności euroregionów i we wszelkich inicjatywach regionalnych.</u>
          <u xml:id="u-46.89" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Niezbędnym elementem dobrosąsiedzkich stosunków są kontakty gospodarcze. Ich rozwój wymaga ograniczenia istniejących barier dzięki poszerzeniu sieci powiązań bankowych i w dziedzinie ubezpieczeń operacji handlowych oraz w dziedzinie inwestycji. Dużą wagę będziemy także przykładać do rozwoju wymiany kulturalnej i młodzieżowej oraz współpracy między mediami.</u>
          <u xml:id="u-46.90" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W stosunkach z Ukrainą będziemy dążyć zarówno do rozszerzenia dialogu politycznego, jak i jego szerokiego uspołecznienia przy pomocy organizacji pozarządowych. Podstawowe znaczenie mają kwestie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz wsparcie ukraińskich starań o zbliżenie ze strukturami europejskimi. W obu dziedzinach musimy być gotowi do udzielenia Ukrainie konkretnej pomocy, samodzielnie lub we współpracy z innymi zainteresowanymi krajami, wspierającej jej własne wysiłki. Rozwój współpracy gospodarczej ma tu strategiczne wręcz znaczenie, dlatego też tak dużą wagę przywiązujemy do zintensyfikowania działalności Polsko-Ukraińskiej Komisji Mieszanej ds. Współpracy Gospodarczej i Handlu, do zapewnienia bezpieczeństwa finansowego w dziedzinie wspólnych inwestycji i współpracy produkcyjnej, a także do rozbudowy infrastruktury przejść granicznych. To ostatnie zadanie staje się niezwykle pilne z uwagi na nasze negocjacje z Unią Europejską. Trzeba też podkreślić, że umowa o readmisji podpisana wcześniej przez Ukrainę ułatwia niepomiernie rozwiązywanie tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-46.91" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcemy, stwarzając jak najlepszy klimat w stosunkach polsko-ukraińskich, przezwyciężać bolesne dziedzictwo przeszłości. W związku z tym będziemy konsekwentnie dążyć do uporządkowania spraw związanych z ochroną oraz upamiętnieniem miejsc pamięci i spoczynku ofiar wojen i represji. Oczekujemy też takich działań ze strony władz ukraińskich. Liczymy na dobrą wolę w sprawie zwrotu dóbr kultury i taką dobrą wolę deklarujemy. Chcemy sprzyjać rozwiązywaniu tych spraw na szczeblu regionalnym, tam gdzie są one żywo odbierane i odczuwane.</u>
          <u xml:id="u-46.92" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Nasz ogląd stosunków polsko-ukraińskich jest konsekwentny: niepodległa Ukraina ma kluczowe, strategiczne znaczenie dla Polski i jej bezpieczeństwa oraz dla stabilności w całym regionie. Stąd utrzymanie uprzywilejowanych stosunków z Ukrainą leży w interesie obu krajów i sprzyja wzmocnieniu bezpieczeństwa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-46.93" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.94" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Zakres i charakter naszych stosunków z Białorusią będzie zależał od rozwoju sytuacji w tym kraju i jej stanowiska w ważnych kwestiach międzynarodowych. Polska, która niezmiennie podkreśla znaczenie niepodległej i demokratycznej Białorusi dla stabilności naszego kontynentu, będzie współdziałać z Unią Europejską i OBWE i sprawie przywrócenia w życiu politycznym tego kraju demokratycznych zasad. Ważną rolę w tym zakresie ma do odegrania utworzona w Mińsku Grupa Doradczo-Obserwacyjna OBWE. Jednocześnie będziemy starać się o utrzymanie - w szerokim zakresie - bilateralnych stosunków gospodarczych, kulturalnych i społecznych. Będziemy też konsekwentnie ponawiać próby zorganizowania wspólnych dyskusji typu okrągłego stołu między przedstawicielami rządu i opozycji na temat problemów gospodarczych, demokracji i praw człowieka. Nie jest zamiarem Polski izolowanie Białorusi, raczej przełamanie jej samoizolacji i ułatwienie powrotu do wspólnoty demokratycznych państw.</u>
          <u xml:id="u-46.95" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.96" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoki Sejmie! W bilateralnych stosunkach z państwami Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej, Zatoki Perskiej, a także Azji Wschodniej, Australii i Oceanii oraz Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, głównym polem naszej aktywności będzie nadal wymiana handlowa. Narasta zarazem przekonanie, że nie wykorzystujemy w pełni pojawiającej się możliwości w kontaktach z krajami tych regionów, nie promując dostatecznie silnie Polski jako obszaru dla dobrych inwestycji kapitałowych. Z kolei bez napływu inwestycji utrudnione będzie likwidowanie ujemnego salda w obrotach handlowych ze znaczną częścią tego obszaru. Również z troską i zaniepokojeniem stwierdzamy, że mimo szeregu gestów dobrej woli ze strony polskiej, Chińska Republika Ludowa nadal nie jest skłonna do podjęcia zdecydowanych, konkretnych działań, umożliwiających zrównoważenie dramatycznie asymetrycznych stosunków w obrotach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-46.97" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W naszych kontaktach z Izraelem pragniemy sprzyjać jak najszerszemu dialogowi politycznemu, wymianie gospodarczej, kulturalnej i naukowej. Mamy też nadzieję, że negocjacje w sprawie rozwiązania konfliktu, który od dziesięcioleci pochłania zasoby Izraela oraz świata arabskiego, w tym zwłaszcza Palestyńczyków, ulegną w ciągu tego roku przyspieszeniu, z poszanowaniem praw i interesów wszystkich zaangażowanych stron.</u>
          <u xml:id="u-46.98" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Rozwój współpracy gospodarczej jest również głównym zadaniem w stosunkach z krajami Afryki Subsaharyjskiej. Większą niż do tej pory uwagę zamierzamy zwrócić na poprawę niekorzystnego dla nas bilansu handlowego oraz na koncentrację aktywności na wybranych partnerach. Będziemy dążyć do przyjęcia w ciągu tego roku perspektywicznego planu wobec tego obszaru w postaci koncepcji afrykańskiej polityki Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-46.99" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Rok 1998 powinien również przynieść niezbędne ożywienie w stosunkach politycznych i gospodarczych z państwami Ameryki Łacińskiej. Z niemal wszystkimi państwami tego kontynentu prowadzone są teraz negocjacje w sprawie podpisania umów o ochronie inwestycji i unikaniu podwójnego opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-46.100" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W końcu, rosnące znaczenie polityczne i gospodarcze państw Azji Środkowej i Zakaukazia skłania nas do podjęcia z nimi jak najszerszych kontaktów. Szczególne zadania wobec tego regionu wynikają również z przewodzenia przez Polskę OBWE.</u>
          <u xml:id="u-46.101" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Istotnym uzupełnieniem naszego zaangażowania w sprawy świata pozaeuropejskiego i rozwoju, na skalę światową, także w rozwiązywaniu globalnych problemów, jest nasza działalność w systemie Narodów Zjednoczonych. W naszej współpracy z ONZ zamierzamy skoncentrować się na trzech obszarach aktywności: bezpieczeństwie i utrzymaniu pokoju; sprawach społecznych; wyspecjalizowanych agencjach Narodów Zjednoczonych. Pozytywnie oceniamy działalność nowego sekretarza generalnego Narodów Zjednoczonych, pana Kofi Annana, zarówno jeśli chodzi o jego wysiłki skoncentrowane na usprawnieniu działalności organizacji, jak i w trakcie trudnych rozmów z przywódcami Iraku. Oczekujemy, że ustalenia przyjęte przez Irak w rokowaniach z sekretarzem generalnym będą w całości i bez zwłoki wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-46.102" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W styczniu tego roku Polska rozpoczęła kolejną 3-letnią kadencję w Radzie Społeczno-Gospodarczej ONZ. Staliśmy się ponownie członkiem Komisji Praw Człowieka, co w „Roku praw człowieka w systemie Narodów Zjednoczonych” nakłada na nas szczególne obowiązki także ze względu na polskie autorstwo rezolucji, inicjującej w ONZ obchody 50-lecia uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Na sesję specjalną Zgromadzenia Ogólnego ONZ w czerwcu tego roku, która poświęcona będzie walce z narkotykami, Polska przygotowuje projekt rezolucji dotyczącej mechanizmów zwalczania narkotyków. Będziemy także kontynuować naszą współpracę z UNESCO, m.in. w dziedzinie biologii molekularnej oraz biochemii i biofizyki, której służą uchwalone przez parlament ustawy o współpracy.</u>
          <u xml:id="u-46.103" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Koncentracja uwagi w naszych kontaktach ze znaczną częścią świata pozaeuropejskiego na problematyce gospodarczej tylko uwypukla coraz większą rolę, jaką problematyka ta będzie odgrywać w całokształcie polskich stosunków z zagranicą, również na obszarze europejskim. Konieczne jest zatem ujmowanie polityki ekonomicznej jako integralnego elementu polityki zagranicznej państwa, traktowanie jej jako ważnego czynnika jego bezpieczeństwa ekonomicznego.</u>
          <u xml:id="u-46.104" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jednym z ważnych zadań MSZ będzie prezentacja głównych założeń ekonomicznych i priorytetów programu rządowego w organizacjach międzynarodowych i w innych ważnych instytucjach. MSZ będzie również wspierało wysiłki innych instytucji, zachęcających do lokowania w Polsce długoterminowych inwestycji zagranicznych, a także zaangażowanych w ułatwianie i przyspieszanie integracji gospodarki krajowej ze światową, w tym zwłaszcza z krajami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.105" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jednocześnie w 1998 r. nie przewidujemy spadku znaczenia tradycyjnych aspektów bezpieczeństwa ekonomicznego, takich jak pewne dostawy surowców z importu, zwłaszcza nośników energii. Mając to na uwadze, w MSZ kontynuowane będą prace na temat politycznych aspektów bezpieczeństwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-46.106" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Opowiadamy się za kontynuowaniem procesu liberalizacji wymiany handlowej w ramach Światowej Organizacji Handlu. Polska będzie rzecznikiem szybkiego przyjęcia do WTO krajów spełniających kryteria statutowe, zwłaszcza tych, które są naszymi ważnymi partnerami gospodarczymi, jak Rosja czy Ukraina, ale także krajów bałtyckich. Będziemy dążyć, mimo problemów, jakie pojawiły się w tej dziedzinie w ciągu roku ubiegłego, do możliwie szybkiej i daleko idącej liberalizacji handlu w ramach CEFTA. Perspektywy tego ugrupowania oraz jego miejsce w polskiej polityce wobec regionu oraz polskiej strategii akcesyjnej wymagają skonkretyzowania przez odpowiednie resorty gospodarcze we współpracy z resortem spraw zagranicznych. Konieczna jest choćby skromna aktywność Polski jako członka OECD w rozwiązywaniu problemów globalnych we współpracy, w wybranych dziedzinach, z międzynarodowymi instytucjami finansowymi. Działaniom tym sprzyjać powinno zakończenie w tym roku koordynowanej przez MSZ pierwszej fazy pracy nad krajową strategią współpracy rozwojowej.</u>
          <u xml:id="u-46.107" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">MSZ będzie także aktywnie uczestniczyć w pracach nad formułowaniem zadań i realizacją zagranicznej polityki ekonomicznej. Urzeczywistnieniu tych zamierzeń będzie bez wątpienia służyć odkładana przez lata niezbędna strukturalna reforma zagranicznej służby ekonomicznej. Wespół z Ministerstwem Gospodarki chcemy zbudować na miejscu anachronicznych biur radcy handlowego nowy układ promocji polskiej gospodarki. Celem tych zmian jest stworzenie spójnego i skutecznego systemu, dobrze służącego polskim interesom. W naszych placówkach dyplomatycznych w krajach Unii Europejskiej, w OECD i w innych ważnych z gospodarczego punktu widzenia państwach podjęte zostaną prace nad regularnym przygotowywaniem analiz makroekonomicznych i polityczno-handlowych.</u>
          <u xml:id="u-46.108" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Naturalnym i niezbędnym komponentem nietradycyjnych form dyplomacji jest, obok zagranicznej polityki ekonomicznej, promocja kraju poprzez ukazywanie jego dorobku w zakresie nauki i kultury.</u>
          <u xml:id="u-46.109" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">MSZ podejmie działania mające na celu zastosowanie nowych form promocji Polski. Dążyć będziemy do określenia nowej formuły działalności instytutów polskich za granicą, ataszatów kulturalnych i prasowych. Widzimy potrzebę stworzenia mechanizmów koordynujących działalność promocyjną w skali kraju. Działalność promocyjną w ciągu tego roku skoncentrować chcemy wokół trzech bloków tematycznych: „Członkostwo Polski w Unii Europejskiej”, „Członkostwo Polski w Sojuszu Północnoatlantyckim”, „Polska w regionie”. Wokół tych tematów zogniskują się programy instytutów polskich oraz służb kulturalnych i prasowych.</u>
          <u xml:id="u-46.110" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W ramach promocji nauki polskiej MSZ będzie wspierać inicjatywy ułatwiające międzynarodową współpracę naukową, a w szczególności włączenie Polski do Piątego Programu Ramowego Unii Europejskiej. W tym nurcie działań mieścić się będzie również problematyka ochrony środowiska, niezwykle ważna kwestia nie tylko w wymiarze wewnętrznej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-46.111" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! W bieżącym roku nasili się także działalność MSZ w dziedzinie prawnej. Na czoło wysuwa się tu problematyka związana z przygotowaniem Polski do przystąpienia do NATO, z negocjacjami w sprawie członkostwa w Unii, ale na MSZ spoczywa także obowiązek wykonania w ciągu tego roku szeregu ważnych prac w dziedzinie prawnej, które wynikają z postanowień nowej konstytucji. Mam tu na myśli ustawowe uregulowanie zasad oraz trybu zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych, opracowanie projektu ustawy o pobycie i przemieszczaniu się sił zbrojnych państw obcych na terytorium Polski. Niezbędne jest dokonanie przeglądu umów międzynarodowych zawartych przez Polskę pod kątem ich zgodności z konstytucją. Rząd zamierza także przedstawić w stosownym momencie projekt ustawy precyzującej kompetencje ministra spraw zagranicznych oraz projekt ustawy o służbie zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-46.112" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W zakresie swego mandatu pełnomocnik ministra spraw zagranicznych ds. reprezentowania Rzeczypospolitej przed Europejską Komisją i Trybunałem Praw Człowieka występował będzie w sprawach skarg wniesionych przez osoby podlegające polskiej jurysdykcji. Znaczenie tej kwestii, podobnie jak szerszej problematyki ochrony praw człowieka i obywatela, niepomiernie wzrośnie zarówno w działalności samego MSZ, jak i w działalności rządu jako całości. Chciałbym w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że w sprawie przestrzegania przez wszystkich członków wspólnoty międzynarodowej podstawowych zasad gwarantujących prawa człowieka Polska nie zamierza odejść od zajmowanego dotąd stanowiska, akcentującego uniwersalny, nie zaś regionalny czy cywilizacyjnie ograniczony charakter tych praw. Temu stanowisku będziemy dawać wyraz również jako członek Komisji Praw Człowieka ONZ.</u>
          <u xml:id="u-46.113" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Coraz szersza współpraca z Polonią i Polakami za granicą i polepszająca się działalność polskiej służby konsularnej są ze sobą ściśle związane. Główne zadania polskiej służby konsularnej koncentrują się nadal na obowiązku opieki nad obywatelami polskimi przebywającymi za granicą. Do zadań nowych, jakie pojawią się w tym roku, zaliczyć należy przygotowanie projektu zmiany ustawy o funkcjach konsulów, realizację nowej ustawy o cudzoziemcach, ze szczególnym uwzględnieniem wymogów zawartych w acquis Unii Europejskiej i tzw. III filarze Unii, udzielanie niezbędnej pomocy konsularnej Polakom decydującym się na repatriację. Zadania te widzieć należy w kontekście działań resortu spraw zagranicznych oraz innych instytucji rządowych i pozarządowych odnoszących się do Polonii i naszych rodaków mieszkających poza granicami kraju. MSZ docenia znaczenie kontaktów z Polonią dla podtrzymywania tradycji i świadomości narodowej wśród Polaków za granicą, a także szansę, jaką działalność Polonii stwarza dla skutecznej realizacji strategicznych celów narodowych. Z wdzięcznością przyjmujemy dużą aktywność i pomoc udzieloną krajowi przez Polonię amerykańską i jej organizacje w staraniach o członkostwo w NATO. MSZ zamierza również w ciągu tego roku i w latach następnych w jak najszerszym stopniu współdziałać z organizacjami polonijnymi, korzystać z ich pomocy w innych kwestiach, które mogą mieć żywotne znaczenie dla państwa polskiego, a jednocześnie udzielać im niezbędnego wsparcia w realizacji głównych zamierzeń. Mam tu na myśli działania zmierzające do zapewnienia Polakom za granicą - zgodnie z podpisanymi porozumieniami i innymi uregulowaniami - należnego statusu społeczno-politycznego w ich krajach zamieszkania, stwarzanie warunków dla rozwijania więzi Polonii z macierzą, zwłaszcza w odniesieniu do społeczności polskiej na Wschodzie, wspieranie polonijnych instytucji oświatowych i kulturalnych, a także wspieranie działań ułatwiających wprowadzenie lub rozszerzenie obecności języka polskiego w systemie szkolnym kraju zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-46.114" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Za trzy dni przypada 30 rocznica niesławnych wydarzeń marcowych 1968 r. Władze komunistyczne podjęły wówczas działania, które na dziesięciolecia zaciążyły negatywnie na wizerunku Polski i narodu polskiego. Były to działania motywowane podłością i głupotą, wyrażały brak szacunku dla Polski. To negatywne dziedzictwo komunizmu odrabiamy teraz z mozołem. W interesie Polski jest rozbudowa intensywnego dialogu z najważniejszymi organizacjami diaspory żydowskiej w USA i Europie Zachodniej. Podtrzymujemy gotowość uważnego wysłuchiwania przedstawianych nam opinii i postulatów, akcentując zarazem potrzebę wzajemnego zrozumienia i rozważnego kompromisu w kwestiach spornych. Brak umiarkowania jest wrogiem dobrych decyzji - pospołu dla Polaków i Żydów.</u>
          <u xml:id="u-46.115" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Obecnie istnieją dwie grupy problemów, których rozwiązanie wymaga koordynacji na szczeblu państwowym. Pierwsza dotyczy wszelkich rzeczowych i finansowych konsekwencji Holocaustu, druga - należytej ochrony miejsc pamięci zagłady. Przyjęcie pod koniec ub. r. Programu Oświęcimskiego należy uznać w tym zakresie za punkt przełomowy, podobnie jak w lutym ub. r. ustawy dotyczącej mienia gmin i instytucji żydowskich.</u>
          <u xml:id="u-46.116" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoka Izbo! Na zakończenie chciałbym poświęcić kilka słów problemom związanym z warunkami i możliwościami wykonywania przez resort spraw zagranicznych jego zadań. Zastanawiając się nad sposobami urzeczywistnienia przedstawionych przed chwilą głównych zadań stojących przed polityką zagraniczną, trzeba również zastanowić się nad działaniami polskiej dyplomacji jako całości i trapiącymi ją problemami.</u>
          <u xml:id="u-46.117" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">O pożądanych zmianach trzeba myśleć nie w perspektywie jednego roku, lecz w perspektywie długofalowej, choć zarazem z planem zapoczątkowania reform w jak najszybszym terminie.</u>
          <u xml:id="u-46.118" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Z żalem stwierdzam, że dotychczasowe próby reform nie powiodły się. Tymczasem struktury polskiego MSZ przeniesione z innych warunków politycznych, z innego świata, są w sposób oczywisty anachroniczne. Nie przystają do potrzeb nowoczesnego państwa, włączonego w nurt europejskiej integracji. Zmiany w tym zakresie, w ty. również ustawowe są niezbędne i powinny być z całą konsekwencją wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-46.119" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Finansowe potrzeby służby dyplomatycznej, w centrali i na placówkach, były już w Wysokiej Izbie wielokrotnie sygnalizowane, a negatywne konsekwencje zaniechań w tej dziedzinie - podkreślane. Nie ulega jednocześnie wątpliwości, że w dobrze rozumianym publicznym interesie jest, by Polska mogła powierzyć rozwiązywanie coraz bardziej skomplikowanych problemów ludziom o najwyższych walorach intelektualnych i moralnych. Osiągnięcie tego celu będzie niezwykle utrudnione o ile Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie stanie się pracodawcą zdolnym do podjęcia skutecznej konkurencji na rynku wysoko wykwalifikowanej pracy.</u>
          <u xml:id="u-46.120" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Polska służba dyplomatyczna musi zostać zreformowana, zasilona dobrze wykształconą, młodą kadrą i godziwie opłacana. Spełnienie tych trzech warunków jest możliwe i konieczne.</u>
          <u xml:id="u-46.121" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Prezydencie! Panie Marszałku Sejmu! Pani Marszałek Senatu! Wysoka Izbo! Rząd kierowany przez pana premiera Józefa Buzka stawia przed sobą...</u>
          <u xml:id="u-46.122" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Józef to był Oleksy. Jerzego)</u>
          <u xml:id="u-46.123" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Rząd kierowany przez pana premiera Buzka stawia przed sobą ambitne cele w polityce zagranicznej. Są to zarazem cele realistyczne. Mamy szanse na sukces. Będzie to sukces nie jednego ugrupowania czy koalicji, ale sukces całej Polski. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-46.124" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#Marszałek">Zarządzam przerwę do godziny 13.30.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 23 do godz. 13 min 33)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJanKról">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekJanKról">Informuję, że marszałek Sejmu przedłużył termin zgłaszania kandydatur na generalnego inspektora ochrony danych osobowych do dnia 11 marca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekJanKról">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 9 porządku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu między kluby i koło, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 101 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Krzaklewskiego, w imieniu klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Akcja Wyborcza Solidarność popiera przedstawione przez ministra spraw zagranicznych cele i zadania polskiej polityki zagranicznej. Podobnie sformułowaliśmy je w programie wyborczym AWS. Chcieliśmy aktywnej polityki zagranicznej, która odejdzie od deklaratywności i niejednoznaczności, tak charakterystycznej dla rządów SLD-PSL. Dlatego tak jasno i zdecydowanie określiliśmy je w programie rządu Jerzego Buzka. Członkostwo w NATO, zapoczątkowanie negocjacji w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej, rozwijanie dobrych stosunków z sąsiadami, uczestnictwo we współpracy regionalnej - to cele, które zawsze jednoznacznie definiowaliśmy i wspieraliśmy.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełMarianKrzaklewski">Naczelnym zadaniem polskiej polityki jest służba racji stanu, rozumianej jako umacnianie suwerenności i bezpieczeństwa państwa, pozycji Polski na arenie międzynarodowej, a także stwarzanie warunków do realizacji ekonomicznych, kulturalnych i socjalnych aspiracji obywateli. Korzystny dla polskiej racji stanu proces integracji politycznej, obronnej i ekonomicznej w Europie powinien być wykorzystany do realizacji naszego interesu narodowego drogą współpracy z innymi narodami.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Pan minister Geremek na pierwszym miejscu wymienił w swoim wystąpieniu ratyfikację przez państwa członkowskie NATO protokołu o przystąpieniu Polski do Sojuszu oraz kontynuowanie integracji z Sojuszem zarówno w wymiarze wojskowym, jak i politycznym. Był to zawsze główny cel Akcji Wyborczej Solidarność. Rozwój demokracji i dobrobytu nie jest możliwy w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Obecnie jedyną siłą w Europie, zapewniającą realne i skuteczne bezpieczeństwo jest Sojusz Północnoatlantycki z wojskami amerykańskimi, stacjonującymi na kontynencie. Nasza debata ma miejsce w czasie szczególnym. Dania, Kanada i Norwegia podjęły już decyzję o ratyfikowaniu protokołów akcesyjnych. Jesteśmy pewni, że w ciągu kilku nadchodzących tygodni taką decyzję podejmie amerykański Senat. Ten rok powinien więc przynieść ostateczną perspektywę członkostwa Polski w NATO, tak aby termin kwiecień 1999 r. został bez żadnych przeszkód dotrzymany.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełMarianKrzaklewski">Rodzi się tylko pytanie, czy wszystkie nasze struktury są przygotowane do tego faktu? AWS zawsze daleka była od beznamiętnego i bezrefleksyjnego powtarzania jak zaklęcia stwierdzenia, że popieramy proces integracji z NATO. Mówiliśmy o konieczności wypełniania tego stwierdzenia treścią, o konieczności przygotowania kadr, procedur i struktur. W tej dziedzinie zastaliśmy zaniedbania po poprzedniej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakiej koalicji?)</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">W MSZ za sprawy związane z członkostwem Polski w Sojuszu odpowiadała komórka licząca zaledwie kilka osób. Ten stan rzeczy należy zmienić. Przygotowanie struktur do realizacji tego głównego zadania jest nie mniej ważne od politycznych deklaracji.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PosełMarianKrzaklewski">Chcemy wyraźnie podkreślić, że Polska w NATO nie będzie tylko beneficjentem bezpieczeństwa, ale będzie aktywnie wspierać ten Sojusz pod względem wojskowym i politycznym. Uważamy, że członkostwo Polski w NATO nie może oznaczać zmniejszenia narodowego potencjału obronnego, że konieczne jest utworzenie na terenie Polski infrastruktury NATO, która umożliwi wywiązanie się z zobowiązań sojuszniczych. Polska dyplomacja musi bardzo wyraźnie zabiegać o to, aby członkowie Sojuszu Północnoatlantyckiego nie opóźnili procesu rozszerzania NATO i nie ulegli presji zachowawczych i ekstremistycznych sił w Rosji, kwestionujących demokratyczny i obronny charakter Sojuszu. Dla nas, ludzi „Solidarności”, rozszerzenie NATO wykracza daleko poza wymiar ściśle obronny. To ostateczne zerwanie z podziałem Europy, przeciwko któremu zawsze występowaliśmy, to rozszerzenie sfery demokracji, wolności i stabilności w Europie. Ten proces nadal trwa. „Solidarność” jako wielki ruch antykomunistycznej opozycji walczyła o wolność nie tylko dla siebie, nie tylko dla Polski. Nasza walka stała się ważnym czynnikiem wspierającym przebudzenie świadomości innych narodów Europy Środkowej i Wschodniej. Doprowadziła do przełamania sztucznego podziału naszego kontynentu. Dlatego będziemy popierać zabiegi tych krajów, które nie znalazły się w pierwszej grupie państw przyjętych do NATO, a które aspirują do członkostwa w Sojuszu. W szczególności dotyczy to państw bałtyckich, Rumunii, Bułgarii i Słowenii. Drzwi do NATO, jak powiedział sekretarz generalny Sojuszu Javier Solana, muszą pozostać otwarte.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#PosełMarianKrzaklewski">Sprawą dla Polski zasadniczą jest rozpoczęcie i korzystny przebieg negocjacji w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Sprawa ta nabiera nowego tempa po mianowaniu głównego negocjatora, który misję swoją będzie realizował we współpracy z Komitetem Integracji Europejskiej i ministrem spraw zagranicznych. Nasze wejście do Unii Europejskiej stwarza realną możliwość uzyskania przez Polskę na równych prawach bezpośredniego wpływu na kształtowanie nowego porządku Europy, a tym samym prowadzi do wzmocnienia Polski na arenie międzynarodowej. Przyczyni się także do zwiększenia stabilizacji politycznej w Europie, co będzie sprzyjać wzrostowi gospodarczemu w państwach członkowskich, a Polskę umocni na drodze odchodzenia od pozostałości po systemie totalitarnym. Akcja Wyborcza Solidarność podziela wizję Unii Europejskiej jako związku ekonomicznego i politycznego państw narodowych, które wewnętrzne kwestie polityczne i społeczne regulują w zgodzie z własną tożsamością i tradycją. W programie AWS dobitnie powiedzieliśmy, że twarda obrona polskich interesów nie stoi w sprzeczności z pragnieniem uzyskania jak najszybszego członkostwa w Unii. Zdajemy sobie sprawę, że proces rozszerzania Unii Europejskiej będzie powodował także zmiany wewnętrzne w samej Unii. Nie może być nam obojętne, jak te zmiany będą przebiegały. Jako przyszły członek Unii już dzisiaj chcemy uczestniczyć w dyskusji i tworzeniu koncepcji zmian i przyszłego kształtu tej struktury. Z uznaniem przyjęliśmy więc słowa pana ministra, że podjęte zostaną konsultacje z resortami spraw zagranicznych innych krajów, w pierwszej kolejności podejmujących negocjacje z Unią. Kontakty te będą służyć nie tylko wymianie doświadczeń i informacji, ale także określeniu zadań negocjacyjnych i pożądanego kształtu Unii.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Oprócz kontynuowania naszych starań o członkostwo w strukturach europejskich i euroatlantyckich dużą wagę przywiązujemy też do stosunków z poszczególnymi państwami. W kontekście tych starań należy odnotować wsparcie, jakiego udzielają Polsce Stany Zjednoczone oraz państwa europejskie, m.in. Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania. Zaangażowanie Niemiec, z którymi Polska utrzymuje dobre stosunki oparte na bazie traktatowej, w budowę demokratycznych struktur zachodnich oraz dążenie do rozszerzenia na Europę Środkową strefy bezpieczeństwa, stabilizacji i zamożności jest pozytywnym zjawiskiem, godnym naszego uznania i budzącym nadzieję. Podobną wagę przywiązujemy do stosunków z Francją. Znaczenie trójstronnej współpracy weimarskiej zostało podkreślone w naszym programie wyborczym. Uważamy, że formuła tej współpracy nie została jeszcze w pełni określona i wykorzystana.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#PosełMarianKrzaklewski">Z zadowoleniem odnotowaliśmy fakt, że znaczące miejsce w prezentacji zadań polskiej polityki zagranicznej w nadchodzącym roku zajmują stosunki z Federacją Rosyjską. Akcja Wyborcza Solidarność jest za tym, aby rozwijać przyjazne partnerskie stosunki z Rosją. Podkreślam - partnerskie - bo słowo to oznacza dwie równoprawne strony. Pragniemy dobrych stosunków ze stabilnym, demokratycznym, otwartym na świat, współpracującym z instytucjami Zachodu państwem rosyjskim. Ale dobre stosunki z nim chcemy budować w oparciu o normy prawa międzynarodowego, prawa człowieka i wzajemne poszanowanie prawa do suwerennego wyboru drogi rozwoju politycznego, integracji z organizacjami międzynarodowymi i sojuszy obronnych. Niezbędnym czynnikiem sukcesu tej polityki jest z jednej strony odcięcie się przez Rosję od tradycji imperialnej, a z drugiej - podmiotowe traktowanie państw środkowej i wschodniej Europy.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#PosełMarianKrzaklewski">MSZ powinien inspirować działania na rzecz pokonywania negatywnych stereotypów i uprzedzeń pomiędzy społeczeństwami i elitami politycznymi obu krajów. Cel ten można realizować poprzez wspieranie działań i rozwój współpracy organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#PosełMarianKrzaklewski">W wystąpieniu ministra spraw zagranicznych nie uzyskaliśmy wyczerpującej odpowiedzi, jeśli chodzi o konkretne przedsięwzięcia dotyczące koncepcji ułożenia naszych stosunków z Rosją. Zgadzamy się z ministrem spraw zagranicznych co do szczególnego miejsca obwodu królewieckiego w naszych stosunkach z Rosją. Z niepokojem obserwujemy dominację czynnika militarnego w polityce rosyjskiej wobec tego obwodu. Oprócz wspomnianych rokowań CFE warto może rozważyć podjęcie w ramach współpracy regionalnej trójstronnych rozmów pomiędzy Polską, Litwą i Rosją na temat demilitaryzacji okręgu królewieckiego i przekształcenia go w strefę wolnego handlu, będącą obszarem współpracy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Utrzymywanie tam nie spotykanej w Europie koncentracji wojsk ofensywnych jest reliktem zimnej wojny i stwarza poczucie zagrożenia dla państw leżących w basenie Morza Bałtyckiego.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Fundamentem bezpieczeństwa w Europie Środkowej i Wschodniej jest uznanie i wprowadzenie w życie podstawowych wartości cywilizacji europejskiej, łącznie z respektowaniem praw mniejszości narodowych w ramach danych porządków konstytucyjnych. Gwarancją realizacji tych wartości jest rozszerzenie NATO na obszar Europy Środkowej i Wschodniej oraz wzmacnianie wszechstronnych dwu- i wielostronnych więzi między państwami regionu. Płaszczyznę dla rozszerzania tej współpracy powinny tworzyć takie porozumienia, jak CEFTA i Rada Państw Morza Bałtyckiego, ale tak jak stwierdził pan minister Geremek w swym wystąpieniu, po skonkretyzowaniu i doprecyzowaniu miejsca w polskiej polityce wobec regionu. Istotny pozytywny wpływ na stosunki Polski z państwami Europy Środkowej i Wschodniej obok wspólnych doświadczeń historycznych ma deklarowane przez nie dążenie do członkostwa w Unii Europejskiej. Sprzyja to bowiem dostosowaniu istniejących w tych państwach standardów prawnych i ekonomicznych do potrzeb demokracji oraz gospodarki rynkowej. Szczególnie ważnym elementem konstrukcji systemu bezpieczeństwa w regionie jest ścisła współpraca pomiędzy Polską a Ukrainą jako w pełni niezależnym, demokratycznym państwem, definiującym swoje miejsce w Europie. Sens tej współpracy nie ulegnie zmianie po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w NATO. Za główne cele polskiej polityki zagranicznej wobec Ukrainy Akcja Wyborcza Solidarność uważa działania wspierające utrwalanie jej integralności terytorialnej, niepodległości, suwerenności gospodarczej. Główne zadania stojące przed polską dyplomacją to z jednej strony tworzenie jak najgęstszej sieci powiązań poprzez wspieranie inicjatyw nastawionych na współpracę polityczną, ekonomiczną i kulturalną, z drugiej zaś - tworzenie instytucjonalnych podstaw takich działań (przykładem utworzony ostatnio Instytut Polski w Kijowie).</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#PosełMarianKrzaklewski">Niezmiernie ważne jest również budowanie społecznego zaplecza dla polityki strategicznego partnerstwa i praca na rzecz zmiany świadomości politycznej Polaków i Ukraińców, czyli m.in. kontaktowanie ze sobą przedstawicieli różnych sił społecznych, w tym zwłaszcza wymiana młodzieży, jak również obiektywna analiza i ocena wydarzeń z historii obu narodów. AWS deklaruje swoje zaangażowanie w realizację tych działań.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#PosełMarianKrzaklewski">Za bardzo istotne uważamy pogłębienie współpracy z Litwą, Łotwą i Estonią. Pan minister Geremek mówił w tym kontekście o koncepcji polskiej polityki bałtyckiej. W narodowym interesie Polski leży wspieranie wszystkich działań podejmowanych przez te państwa na rzecz umocnienia suwerenności politycznej i gospodarczej, budowy instytucji demokratycznych, reform ekonomicznych oraz integracji z instytucjami europejskimi i regionalnymi. Ze szczególną aprobatą obserwujemy politykę Litwy, która traktuje Polskę jako strategicznego partnera w jej stosunkach z Europą. Świadczy o tym zapowiedź zaprzysiężonego właśnie litewskiego prezydenta, że w pierwszą podróż zagraniczną uda się właśnie do Polski.</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#PosełMarianKrzaklewski">Istotną rolę odgrywają stosunki z Węgrami i Republiką Czeską. Mówił o tym minister Geremek. Rozwijać należy również wzajemne relacje z Bułgarią i Rumunią, tym bardziej że w obu tych krajach, podobnie jak w Polsce, rządy sprawują ugrupowania wywodzące się z antykomunistycznej opozycji. W interesie naszego kraju leży umocnienie orientacji prozachodniej na Słowacji, czemu powinno służyć ożywienie wszechstronnej relacji między naszymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-49.18" who="#PosełMarianKrzaklewski">Nie możemy pogodzić się z łamaniem demokracji i praw człowieka na Białorusi. Jako koalicja rządowa będziemy zdecydowanie wspierać, zgodnie z prawem międzynarodowym, inicjatywy, które wzmacniając działania obywatelskie i społeczne, przybliżać będą Białoruś do samorządności i utrwalać jej niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-49.19" who="#PosełMarianKrzaklewski">Szczególne znaczenie mają stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Polacy tradycyjnie upatrują w Amerykanach, z których wielu jest polskiego pochodzenia, życzliwych, gotowych do współpracy i pomocy przyjaciół. Dziękujemy Kongresowi Polonii Amerykańskiej za wspieranie naszych wysiłków zmierzających do członkostwa w NATO. Będziemy dbali o gwarancję ich interesów w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-49.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.21" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Akcja Wyborcza Solidarność zawsze podkreślała, także w swym programie wyborczym, że obecność tego kraju w Europie jest ważnym elementem działań na rzecz stabilizacji i bezpieczeństwa oraz niezbędnym warunkiem zachowania pokoju. Wymagać będziemy od polskiego rządu, aby nie tylko utrzymał, ale rozwijał nowe przesłanki sprzyjające rozwojowi polsko-amerykańskiej współpracy politycznej, wojskowej, gospodarczej i naukowej. Warto w tym miejscu wspomnieć o korzystnie rozwijającym się dialogu z organizacjami diaspory żydowskiej, skupionymi głównie w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-49.22" who="#PosełMarianKrzaklewski">Ważną rolę w polskiej polityce zagranicznej odgrywać powinny stosunki z państwami Azji i Pacyfiku, Afryki oraz Ameryki Łacińskiej. Przemawia za tym wzrastająca rola ich potencjału gospodarczego i znaczenia politycznego w globalnym układzie stosunków międzynarodowych. Przebudowa stosunków gospodarczych i politycznych z tymi państwami powinna być dostosowana do potrzeb gospodarki polskiej i nasilających się tendencji integracyjnych w różnych regionach świata. Mamy poczucie, że Polska może wpłynąć na bieg wydarzeń na świecie, umacniając swoją pozycję lidera w regionie.</u>
          <u xml:id="u-49.23" who="#PosełMarianKrzaklewski">Pan minister Geremek wiele miejsca poświęcił takim organizacjom, jak ONZ i OBWE. Polska powinna wnosić swój istotny wkład w ich prace, wspierając ich działania na rzecz umacniania pokoju i zapobiegania konfliktom. Polskie przewodnictwo w OBWE w tym roku daje możliwość podkreślenia roli naszego kraju w rozwiązywaniu pojawiających się na kontynencie konfliktów, ale też wyraźnie trzeba podkreślić, że przeciwni będziemy tworzeniu z tej organizacji europejskiej wersji ONZ bądź nadmiernej jej formalizacji.</u>
          <u xml:id="u-49.24" who="#PosełMarianKrzaklewski">Akcja Wyborcza Solidarność nieustannie podkreślała fakt szczególnych stosunków ze Stolicą Apostolską. Wynikają one zarówno z naszej tradycji, jak i z tego, że na Stolicy Piotrowej zasiada dzisiaj Polak. Ratyfikowanie konkordatu po 4 latach prowadzenia przez ugrupowania postkomunistyczne wokół niego gry politycznej usunęło te problemy, które komplikowały wzajemne relacje. Fakt, że parlament zajął wreszcie stanowisko w sprawie podpisanej przez rząd umowy międzynarodowej, wzmocnił Polskę wewnętrznie, a także jej pozycję jako uczestnika życia międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-49.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.26" who="#PosełMarianKrzaklewski">Polska to nie tylko Polacy mieszkający w kraju. Poza ojczyzną mieszka na stałe ok. 20% narodu polskiego - emigranci, uchodźcy oraz Polacy wywiezieni z kraju i ich potomkowie. Wspierać będziemy te wszystkie działania polskiej dyplomacji, które służyć będą zapewnieniu Polakom za granicą należnego statusu w krajach zamieszkania oraz niesieniu im konkretnej pomocy o różnorodnym charakterze, w tym także możliwości restytucji obywatelstwa tym z nich, którzy na skutek dramatycznych wydarzeń historycznych znaleźli się wbrew własnej woli poza granicami Polski.</u>
          <u xml:id="u-49.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.28" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Aby realizować te ambitne cele i zamierzenia, państwo musi dysponować sprawnym i merytorycznie przygotowanym aparatem dyplomatycznym. Standardy europejskie, do których aspirujemy, to czytelne przywództwo i koordynacja polskiej polityki zagranicznej, zdolne do konsekwentnego realizowania polskiej racji stanu. Ten stan udaje nam się zmienić. Wymogły to na nas nowe rozwiązania konstytucyjne, które środek ciężkości polskiej polityki zagranicznej ponownie umieściły w rządzie. To na rządzie spoczywa odpowiedzialność za realizację podstawowych celów polityki zagranicznej. Konieczne jest współdziałanie innych organów władzy, a więc parlamentu i prezydenta. Mają oni pomagać rządowi w realizacji jego konstytucyjnych powinności. To tam zapadać mają kluczowe decyzje, tam też koordynowane powinny być działania innych organów, aby nie powtórzyły się tak skandaliczne fakty, jak podpisanie przez premiera Cimoszewicza w Moskwie ważnych umów międzynarodowych wbrew opinii MSZ i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak chybiona i szkodliwa wizyta prezydenta Kwaśniewskiego na Białorusi czy wreszcie zagraniczne wycieczki prezydenckich ministrów, podczas których pozwalają sobie na szkodliwe opinie o naszych sąsiadach.</u>
          <u xml:id="u-49.29" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.30" who="#PosełMarianKrzaklewski">Akcja Wyborcza Solidarność jako ważny punkt swego programu wyborczego umieściła reformę Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Reforma ta ma na celu lepsze dostosowanie struktur organizacyjnych ministerstwa do potrzeb realizacji podstawowych zadań polskiej polityki zagranicznej. Przede wszystkim za konieczne uważamy promocję wykształconych i wiarygodnych kadr oraz odsunięcie ze stanowisk funkcyjnych dyplomatów niezdolnych do właściwego reprezentowania III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-49.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.32" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Dlatego konieczna jest także lustracja dyplomatów.</u>
          <u xml:id="u-49.33" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.34" who="#komentarz">(Głosy z sali: O! O!)</u>
          <u xml:id="u-49.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.36" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dziękuję państwu z SLD za aprobatę dla tej części mojego przemówienia.</u>
          <u xml:id="u-49.37" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba dezaprobatę.)</u>
          <u xml:id="u-49.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.39" who="#PosełMarianKrzaklewski">Odpowiedź pana ministra Geremka w tej sprawie na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych była obiecująca. Należy stworzyć korpus pracowników służby dyplomatyczno-konsularnej jako wyodrębnionej części państwowej służby cywilnej. Zasadniczym kryterium oceny przydatności oraz szans awansu dyplomaty winny być kwalifikacje, wiarygodność i jakość pracy, nie zaś wyłącznie staż pracy. Pilną koniecznością jest stworzenie systemu szkolenia i doskonalenia kadr przeznaczonych do służby dyplomatyczno-konsularnej. Podobnie pilną potrzebą jest likwidacja w sprawach zagranicznych podziału polityki i ekonomii. Biura radców handlowych - praktycznie druga równoległa służba zagraniczna - powinny być zweryfikowane i włączone w skoordynowaną politykę zagraniczną.</u>
          <u xml:id="u-49.40" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! AWS uważa, że należy zrobić wszystko, aby polityka zagraniczna stała ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-49.41" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.42" who="#PosełMarianKrzaklewski">Klub Parlamentarny Akcja Wyborcza Solidarność, tak jak i państwo z SLD, wyraża zadowolenie z faktu, iż pomiędzy największymi ugrupowaniami politycznymi w Polsce panuje zgoda co do priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Zgoda taka panuje także pomiędzy głównymi ośrodkami władzy. Jako rzecz pozytywną odnotowujemy każde przemyślane i rozsądne angażowanie się w politykę zagraniczną, każdą wizytę, każdą promocję Polski i jej interesów. Sami taką rozsądną politykę chcemy prowadzić. Dlatego AWS popiera przedstawione przez ministra spraw zagranicznych kierunki polskiej polityki zagranicznej. Oczekujemy, że narzędzia do ich realizacji zostaną dobrane w najlepszy sposób i pozwolą zrealizować wszystkie przedstawione zadania i zamierzenia. Dzisiaj nadszedł czas, kiedy możemy doprowadzić do ostatecznego zwycięstwa nad przeszłością symbolizowaną przez totalitaryzmy i żelazną kurtynę. Mamy możliwość współkształtowania wizji wolnej i demokratycznej Europy oraz świata. Wierzę, że tę szansę odpowiedzialnie zagospodarujemy dla dobra naszej ojczyzny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi Marianowi Krzaklewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Millera z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Polska dobrze wykorzystuje swój czas. Na podstawie autorytetu zdobytego unikalnym sposobem transformacji ustrojowej, dzięki zgodzie narodowej zapoczątkowanej kompromisem przy „okrągłym stole”, pożytecznemu wysiłkowi wielu polityków z różnych ugrupowań - osiągnęliśmy poważne sukcesy międzynarodowe. Tym bardziej warto dzisiaj starać się o zachowanie wartości nadrzędnej w polskiej polityce zagranicznej - to jest zgody głównych sił politycznych, zarówno parlamentarnych, jak i pozaparlamentarnych, wokół strategicznych celów polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełLeszekMiller">W działaniach międzynarodowych nie ma miejsca na postawy nienawiści i podziały. Wynoszenie na zewnątrz polskich konfliktów politycznych, których świat nie rozumie i które świata nie interesują, szkodzi naszemu interesowi narodowemu. Społeczność międzynarodowa jest zainteresowana Polską zwartą, sprawnie rządzoną, której reakcje są rozsądne i przewidywalne. Podzielony, wstrząsany napięciami kraj ma niewielu przyjaciół, za to wielu krytyków. Dobrze by było, gdyby pamiętali o tym ci, którym własne fobie i polityczne kompleksy przesłaniają widok złożonej międzynarodowej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełLeszekMiller">4 lata rządów SLD-PSL zapisały się dobrze w polskiej polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: To jest samokrytyka?)</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PosełLeszekMiller">Wbrew temu, co mówił pan Marian Krzaklewski, polityka zagraniczna rządów SLD-PSL była spójna i klarowna. Pan niepotrzebnie krytykuje pana ministra Bartoszewskiego, pana ministra Olechowskiego, pozostałych ministrów spraw zagranicznych, którzy dobrze pełnili swoje funkcje. Przekazaliśmy ster rządów w państwie mającym opinię lidera reform politycznych i ekonomicznych, państwa stabilnego, będącego ważnym partnerem dla krajów decydujących o polityce światowej. Przypomnę, że w trakcie tych 4 lat Polska otrzymała zaproszenie do członkostwa w NATO. Myślę, że Polacy będą przez długie lata pamiętać spotkanie prezydentów Stanów Zjednoczonych i Polski Billa Clintona i Aleksandra Kwaśniewskiego na Placu Zamkowym w Warszawie. Spotkanie, które było zapowiedzią bardzo dla nas ważnych decyzji dotyczących przystąpienia do NATO. Polska znalazła się także w grupie pierwszych państw wskazanych jako przyszli członkowie Unii Europejskiej. Polskę wybrano na przewodniczącego OBWE i członka Rady Bezpieczeństwa ONZ. Zostaliśmy też przyjęci do OECD - organizacji grupującej 30 najbardziej rozwiniętych państw świata - oraz Światowej Organizacji Handlu.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PosełLeszekMiller">Zrealizowaliśmy obietnicę dobrego ułożenia stosunków z sąsiadami oraz rozwoju współpracy regionalnej. Podpisaliśmy traktat z Litwą. Z Ukrainą podpisano deklarację o pojednaniu. Z Litwinami spotykamy się w ramach wspólnego zgromadzenia parlamentarnego. Z Czechami i Węgrami przestaliśmy rywalizować w drodze do NATO, a zamiast tego zaczęliśmy działać wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PosełLeszekMiller">W stosunkach z Rosją konsekwentnie prezentowaliśmy stanowisko, że przystąpienie Polski do NATO jest wyłącznie naszą sprawą. Zgodziliśmy się, że mimo różnic politycznych możemy rozwijać współpracę gospodarczą. I tak się stało. Wzajemne obroty rosły o 30–40% rocznie i przekroczyły w ubiegłym roku 4 mld dolarów. Podobnie dynamicznie rozwijał się handel z Ukrainą. W obu wypadkach przeszliśmy od prostej wymiany do współpracy inwestycyjnej i kapitałowej. W ostatnich latach znów odżyła współpraca kulturalna z tymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełLeszekMiller">Wzrosła pozycja Polski w Europie Środkowej. Wiele faktów wskazuje na to, że państwa naszego regionu uznają szczególną rolę Polski w tej części Europy. Nasz kraj był inicjatorem spotkania przywódców Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Estonii jesienią ub. r., a później szerszego jeszcze spotkania w Wilnie. To w kierunku Warszawy zwracały się te państwa naszego regionu, które nie otrzymały zaproszenia do NATO i szukały dla siebie partnera, który potrafi promować ich interesy na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PosełLeszekMiller">Warto pamiętać, że Polska skutecznie budowała struktury, prezentowała idee, które utrwalały naszą pozycję w różnych dziedzinach polityki międzynarodowej. Współpraca bałtycka, CEFTA, Grupa Wyszehradzka, a przede wszystkim Trójkąt Weimarski, są tego najlepszym dowodem.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PosełLeszekMiller">Wszystko to było możliwe dzięki współpracy rządu, prezydenta i głównych sił parlamentarnych. Nasza koncepcja uprawiania polityki zagranicznej zakładała ważną rolę ówczesnej opozycji. Jej przedstawiciele zajmowali stanowiska wiceministrów spraw zagranicznych, a na czele sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych stał polityk z opozycyjnej wtedy Unii Wolności, obecny minister spraw zagranicznych. Politycy Unii Wolności i KPN kierowali komisjami odpowiedzialnymi za sprawy mniejszości narodowych i kontakty z Polonią. Tak rozumieliśmy zgodę narodową w uprawianiu polityki zagranicznej i tak rozumieliśmy rolę ówczesnej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#PosełLeszekMiller">Pozwoliłem sobie na dłuższy wstęp, ponieważ pragnę podkreślić znaczenie utrzymania ponadpartyjnej zgody co do głównych celów i zasad naszej polityki zagranicznej. Niech kolejnym krokiem w tym kierunku będzie ogólna pozytywna ocena dzisiejszego wystąpienia pana ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#PosełLeszekMiller">Za najważniejszą dla Polski kwestię uważamy negocjacje członkowskie z Unią Europejską. Niedawna debata w Senacie na ten temat wyraźnie pokazała, jak ważne jest poszukiwanie tutaj płaszczyzn porozumienia, nie tylko z opozycją, ale także, a może przede wszystkim, w samym obozie rządowym. Okazuje się, że w koalicji i w największym jej ugrupowaniu nie ma zgody co do tego, do jakiej Europy chcemy zmierzać. Jeszcze nie zaczęliśmy negocjacji, a już kłócą się eurosceptycy, eurorealiści i euroentuzjaści. Jeden członek rządu mówi o Europie ojczyzn, drugi o Europie regionów. Gdzie jest wspólna płaszczyzna między tymi poglądami? Jak premier Jerzy Buzek i jego rząd zamierzają podjąć wyzwania, które pojawiają się przed Polską w tym momencie? Czy istnieje konkretny program promocji polskiej gospodarki za granicą? Jakiej pomocy od władz mogą oczekiwać polscy przedsiębiorcy oraz pracownicy sektora państwowego? Czy modernizacja polskiej wsi będzie postępować w dostatecznym tempie, uwzględniającym z jednej strony wymogi Unii, a z drugiej - sytuację naszego rolnictwa? Jak dostosowywać polskie prawodawstwo do norm unijnych? - To tylko przykładowe pytania.</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#PosełLeszekMiller">Wielu polityków z państw Unii zapewniło, także mnie osobiście, że będą starać się, aby negocjacje trwały krótko, a Polska nie była poddawana zbyt dużym naciskom. Wierzę, że tak się stanie. Chciałbym też wierzyć, że do tego dążyć będzie szef Komitetu Integracji Europejskiej. Wynik negocjacji oraz czas ich zakończenia zależeć będą bowiem w przeważającej mierze od strony polskiej - od tego, jak przygotujemy się do rokowań, jak sprawnie przeprowadzimy proces dostosowawczy i wdrożymy wymagane od nas reformy oraz przedsięwzięcia restrukturyzacyjne.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#PosełLeszekMiller">W trakcie rokowań musimy bronić interesów Polski i domagać się od Unii, aby przyjmując nas do swych szeregów nie stwarzała odrębnych, dyskryminujących nas warunków. Oznacza to jednak również, że musimy akceptować istniejące w Unii Europejskiej reguły gry. Żądanie szczególnych przywilejów dla Polski brzmi bardzo atrakcyjnie w ustach polityków, ale jest to droga, która może opóźnić nasze wejście do Unii.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#PosełLeszekMiller">Coraz częściej słyszymy od przedstawicieli rządzącej koalicji, że nie należy się spieszyć w dążeniu do Unii, że kwestia czasu nie ma wielkiego znaczenia. Zgadzamy się, że negocjacje akcesyjne nie są wyścigiem, ale zbyt długie pozostawanie poza tą organizacją zacznie nam przynosić ewidentne straty polityczne oraz opóźnienia w reformach i restrukturyzacji gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#PosełLeszekMiller">W 12 spośród 15 państw członkowskich Unii Europejskiej rządzą dzisiaj lub współrządzą socjaliści i socjaldemokraci. Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej, politycy SLD mając rozbudowane kontakty z tymi partiami i z tymi politykami, prowadzą aktywne działania na rzecz promocji Polski w Unii Europejskiej. Rozumiemy, że zanim zostaniemy członkiem Unii Europejskiej, czekają nas trudne reformy ze skutkami społecznymi i że członkostwo w Unii spowoduje z czasem koszty, które będą musiały ponieść niektóre sektory gospodarki i środowiska zawodowe. Sądzimy, że dla konkretnych programów należy uzyskiwać już dziś jak najszersze poparcie społeczne, w tym związków zawodowych, aby zapobiec napięciom i konfliktom społecznym.</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#PosełLeszekMiller">Należy rozważyć możliwość takiej konstrukcji Komitetu Integracji Europejskiej, by mogli w nim uczestniczyć także przedstawiciele partii nie wchodzących w skład rządzącej koalicji. Takie rozwiązanie w niczym nie naruszałoby prerogatyw i uprawnień komitetu jako instytucji rządowej, gdyż rząd w naturalny sposób miałby nie tylko większość, ale i decydujący głos. Pozwoliłoby jednak poszerzyć społeczną bazę procesu integracyjnego. Z tego samego względu ubolewamy, że w tak ważnym okresie nie zebrała się jeszcze Rada Integracji Europejskiej. Na co czeka strona rządowa, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę dzisiejszą deklarację pana ministra Geremka o potrzebie współpracy w tej sprawie ze strukturami pozarządowymi?</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#PosełLeszekMiller">Mimo dzisiejszych zapewnień ministra Geremka, z dużym niepokojem patrzymy na problemy z ustaleniem podziału kompetencji między Komitetem Integracji Europejskiej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i głównym negocjatorem. Uważamy, że niepotrzebnie zburzono mechanizm wypracowany w tej sprawie przez poprzedni gabinet. Ustaliliśmy wtedy, że przygotowania do negocjacji prowadzi Komitet Integracji Europejskiej, na którego czele stoi premier. Pamiętacie, panie i panowie z ówczesnej opozycji, jak oskarżaliście naszą koalicję o marginalizowanie roli Ministerstwa Spraw Zagranicznych? Dzisiaj zaś milczycie, akceptując pozbawianie tego resortu mocy decyzyjnej w jednej z najważniejszych dziedzin polityki zewnętrznej naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-51.20" who="#PosełLeszekMiller">Uważamy, że bardzo źle się stało, panie premierze, iż uchylił się pan od osobistej odpowiedzialności za przebieg negocjacji, że nie zechciał pan stanąć, wzorem pana Włodzimierza Cimoszewicza, na czele Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-51.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.22" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Sądzimy, że członkostwo Polski w NATO jest z dużym prawdopodobieństwem przesądzone, choć proces ratyfikacyjny jest dopiero w stadium początkowym. Argumentem za ratyfikacją są nie tylko względy merytoryczne. Ważną rolę odgrywa także wola większości obywateli i wszystkich partii politycznych, aby wiązać nasze członkostwo w NATO ze wszystkimi bez wyjątku obowiązkami solidnego i solidarnego sojusznika. Uważamy, że przyszłe członkostwo w Sojuszu stawia nam określone wymogi. Dlatego poparliśmy działania Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i innych sojuszników na Środkowych Wschodzie. Uważamy jednak, że nawet w tak dramatycznych okolicznościach należy przestrzegać prawa. Tymczasem minister spraw zagranicznych złożył obietnicę udziału Polski w tej operacji, nie bacząc na konieczność zasięgnięcia opinii szefa państwa, jednocześnie zwierzchnika sił zbrojnych. Całkowicie też zlekceważył parlament. Rząd zresztą poszedł jego tropem, przyjmując już następnego dnia odpowiednią deklarację. Dopiero protesty opozycji sprawiły, że Rada Ministrów zechciała się jednak skonsultować z prezydentem oraz skierować do Sejmu i Senatu ustawę regulującą zasady udziału polskich oddziałów w operacjach zagranicznych. A i tak nie obyło się bez żenujących, wywoływanych przez rząd sporów z szefem państwa.</u>
          <u xml:id="u-51.23" who="#PosełLeszekMiller">Powtórzę raz jeszcze. Nie chodzi mi o merytoryczną stronę decyzji, z którą się zgadzamy, lecz o przestrzeganie przez rząd i ministra spraw zagranicznych konstytucji Rzeczypospolitej. Ponieważ niektórzy obecni posłowie AWS kontestowali swego czasu ten dokument i w związku z tym zapewne go do dzisiaj nie przeczytali, przypomnę więc, co zapisano w art. 117: „Zasady użycia sił zbrojnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa”. Ten warunek rząd wprawdzie wypełnił, z nagannym jednak opóźnieniem.</u>
          <u xml:id="u-51.24" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Z uznaniem pragnę podkreślić stanowisko przywódców wszystkich sił politycznych reprezentowanych w Sejmie, którzy pozytywnie odpowiedzieli na propozycję pana przewodniczącego Mariana Krzaklewskiego i moją, aby wystosować list do liderów większości republikańskiej i mniejszości demokratycznej w Senacie Stanów Zjednoczonych Ameryki, zwracając się o poparcie ratyfikacji dokumentu o przyjęciu Polski do NATO. Jestem pewien, że ta wspólna deklaracja, która jest rzadkim potwierdzeniem zgody panującej w naszym Sejmie, wywrze stosowne wrażenie na amerykańskich senatorach. Politycy SLD aktywnie włączyli się w przekonywanie swoich rozmówców z państw NATO o potrzebie stworzenia sfery stabilności i bezpieczeństwa w Europie poprzez włączenie Polski i innych państw do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zwracam się z apelem o to, żeby w kraju żadne ogniwa władzy nie inicjowały i nie wspierały działań, które mogą dać argumenty przeciwnikom rozszerzenia NATO. Chodzi między innymi o przypadki naruszania ładu demokratycznego w Polsce, o upolitycznianie służb specjalnych, o naruszanie zasad cywilnej i demokratycznej kontroli nad wojskiem i organami bezpieczeństwa państwa, w tym o podważanie wiarygodności szefa Sztabu Generalnego z wyraźną intencją rozszerzania tego podejścia na innych dowódców Wojska Polskiego. Kontrowersje wokół decyzji związanej z Huzarem, polemiki między ministrem obrony a jego zastępcą, szczególnie żenujące, także nie są dobrym wkładem w budowę zaufania do sił odpowiedzialnych za obronność naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-51.25" who="#PosełLeszekMiller">Do struktur euroatlantyckich nikt nas nie przyjmie tylko w podzięce za historyczne zasługi. Docenia się natomiast nasz potencjał gospodarczy, dokonane reformy społeczne i polityczne, determinację władz i społeczeństwa. Nie będziemy w tych strukturach akceptowani, jeżeli przyniesiemy ze sobą zadawnione spory z sąsiadami. I NATO, i Unia Europejska oczekują od Polski dobrosąsiedzkich stosunków z państwami Europy Środkowo-Wschodniej, oczekują, że wnosić będziemy do tych organizacji element stabilizacji w naszej części Europy.</u>
          <u xml:id="u-51.26" who="#PosełLeszekMiller">Dlatego właśnie warto pozbyć się rozmaitych uprzedzeń wobec wschodnich sąsiadów. Tymczasem obserwujemy, że znów odżywają stare urazy, a w ślad za nimi pojawiają się listy agentów, restrykcje, niepotrzebne kłótnie. Niepokoić musi stan stosunków z Białorusią. Z Ukrainą nie możemy porozumieć się w sprawach, wydawałoby się, dawno uzgodnionych, takich jak ułatwienia w ruchu granicznym. W sytuacji kiedy Litwa składa nam poważne oferty współpracy politycznej, część posłów niepotrzebnie zaogniła atmosferę ostatniego spotkania parlamentarzystów obu państw. W stosunku do wszystkich wschodnich sąsiadów rząd popełnił błędy w sferze administracyjnej. Nieszczęsne rozporządzenia wykonawcze z grudnia ubiegłego roku do ustawy o cudzoziemcach spowodowały realne straty dla naszej gospodarki, jednocześnie naraziły na szwank prestiż państwa oraz wywołały decyzje Rosji, niekorzystne dla naszych obywateli. Polska musi opierać swe relacje ze wschodnimi sąsiadami na realiach i naszych wartościach. Przestrzegając uznawanych pryncypiów politycznych i zasad państwa prawnego, trzeba się wyrzec misjonarskich ambicji i mentorskich postaw. Nie wolno robić, a także głosić niczego, co sprawiałoby wrażenie, że w Polsce są politycy, którzy nie potrafią wschodnich sąsiadów traktować jak dobrych partnerów. Potwierdzamy bowiem w ten sposób tezę, która funkcjonuje już na Zachodzie, że nasz kraj jest historycznie niezdolny do porozumienia ze wschodnimi sąsiadami. Taka zaś teza nie jest atutem w staraniach o ratyfikację przez parlamenty krajów Sojuszu dokumentów o rozszerzeniu NATO. Są politycy, którzy zdają się tego nie rozumieć. Dlatego jeszcze raz proponujemy, by politykę zagraniczną w całości, a politykę wschodnią szczególnie, wyłączyć z wewnętrznych rozgrywek. Umocni to naszą wiarygodność wobec partnerów zarówno na Wschodzie, jak i w NATO oraz w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-51.27" who="#PosełLeszekMiller">Odnosi się to również do polityki wobec wielomilionowej Polonii. Ta polityka winna być coraz lepiej koordynowana, tak wobec rodaków ze Wschodu, na przykład z Kazachstanu, jak i z Zachodu. Popieramy także inicjatywy zmierzające do szybkiego uregulowania sprawy obywatelstwa, w tym sprawy obywatelstwa osób zmuszonych do wyjazdu z Polski w wyniku wydarzeń marcowych w 1968 r.</u>
          <u xml:id="u-51.28" who="#PosełLeszekMiller">Panie i Panowie Posłowie! Z wielkim uznaniem odnosimy się do wkładu prezydenta Rzeczypospolitej pana Aleksandra Kwaśniewskiego w realizację polityki zagranicznej. Zabiegi szefa państwa o poparcie dla członkostwa Polski w NATO i Unii Europejskiej, jego liczne spotkania z przywódcami wielu państw są dziś powszechnie doceniane w świecie, także w Polsce, o czym świadczą wyniki badań opinii społecznej. Żadne zaklęcia w tej sprawie i próby dezawuowania prezydenta niczego tutaj nie zmienią.</u>
          <u xml:id="u-51.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.30" who="#PosełLeszekMiller"> Rządząca koalicja niepotrzebnie próbuje ograniczyć kompetencje głowy państwa, a także dezawuować szereg jego działań na arenie międzynarodowej. Skuteczność polityki zagranicznej uzależniona jest od współdziałania wszystkich ogniw władzy, które są za tę politykę współodpowiedzialne. Nowa konstytucja precyzyjnie określa uprawnienia i obowiązki prezydenta, parlamentu i rządu. Apelujemy o jej przestrzeganie.</u>
          <u xml:id="u-51.31" who="#PosełLeszekMiller">Narusza także konsensus w polityce zagranicznej stosowana polityka kadrowa. Dziwaczna jest publiczna krytyka urzędujących ambasadorów dokonana przez ministra spraw zagranicznych. Kiedy dodatkowo ujawnia się listę nie chcianych ambasadorów, zapowiada lustrację służby zagranicznej, to w sumie uniemożliwia się tym osobom należyte pełnienie obowiązków i skuteczne reprezentowanie interesów Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-51.32" who="#PosełLeszekMiller">Wysoki Sejmie! Nie służy dobrze kształtowaniu polityki zagranicznej obniżanie lub wręcz kwestionowanie wiarygodności oraz gospodarczego i społecznego sukcesu Polski. Nic tak przecież nie szkodzi naszemu krajowi na arenie międzynarodowej jak propaganda rzekomej klęski gospodarczej, prowadzona jeszcze długo po wyborach przez premiera rządu i ministra finansów, i nie tylko przez nich. Pamiętać musicie, panowie, że każde wasze słowo ma swoją bardzo realną wagę, może bowiem pogorszyć np. warunki obsługi polskiego zadłużenia czy zniechęcić zagranicznych inwestorów. Za te słowa ponosi się odpowiedzialność. Walka polityczna ma swoje prawa, ale wszędzie tam, gdzie wpływa ona na stosunki zewnętrzne, powinno się przestrzegać znanej zasady: po pierwsze, nie szkodzić. W sprawach polityki zagranicznej wszyscy musimy kierować się stosownym, dużym stopniem odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-51.33" who="#PosełLeszekMiller">Będziemy wspierać działania prezydenta, rządu, parlamentu w realizacji głównych celów polskiej polityki zagranicznej. Przestrzegać będziemy zasady, że Polska i interes Rzeczypospolitej pozostaje zawsze celem nadrzędnym.</u>
          <u xml:id="u-51.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Millerowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Tadeusza Mazowieckiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Minister spraw zagranicznych w swoim exposé, obszernym, głębokim przeglądzie polityki zagranicznej Polski, określił rok 1998 jako rok kluczowych decyzji w polskiej polityce zagranicznej. Wynika to z faktu, że w tym roku dokonuje się ratyfikacja naszego wstąpienia do Sojuszu Północnoatlantyckiego, że rozpoczynamy negocjacje akcesyjne do Unii Europejskiej; jest to także rok naszego przewodnictwa w OBWE. Ta kumulacja wielkich zadań w polskiej polityce zagranicznej jest więc okazją, aby jeszcze raz zadać sobie pytania - i pytania te zadał sobie, także i nam, minister Geremek - o to, jakiemu zasadniczemu celowi służyć powinna nasza polityka zagraniczna oraz jak daleko posunęliśmy się na drodze rozpoczętej w 1989 r., by cel ten realizować. Podobnie jak minister Geremek - odpowiadając na pytanie o cel polskiej polityki zagranicznej - chciałbym nawiązać do wypowiedzi gen. de Gaulle'a, który powiedział, że geografii zmienić nie można, ale sytuację geopolityczną kraju zmieniać można. Z zazdrością można było patrzeć na to, jak w okresie powojennym Francja, która w swojej historii miała też przecież konflikty z sąsiadami, stała się krajem, który nie ma żadnych konfliktów z sąsiadami. Myśmy zawsze z uzasadnionych przyczyn narzekali na naszą sytuację geopolityczną, na naszą sytuację geograficzną, uważaliśmy ją za bardzo trudną. Otóż myślę, że cel zasadniczy, historyczny, długofalowy polskiej polityki zagranicznej to jest właśnie zmiana sytuacji geopolitycznej Polski. Od roku 1989 rozpoczęliśmy jako państwo suwerenne proces zmieniania naszej sytuacji geopolitycznej. Nie jest to więc tylko - także te decyzje, przed którymi stoimy i cała polityka prowadzona od 1989 r. - zmiana orientacji w polityce zagranicznej z orientacji wschodniej niesuwerennego państwa na wynikającą z naszej kultury orientację zachodnią. Polski suwerenny cel to zmiana sytuacji geopolitycznej naszego kraju. Wszystko inne, także te wielkie decyzje, przed jakimi stoimy, w tym roku i w następnych latach, to środki czy etapy na drodze realizacji tego naszego suwerennego celu.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Europa na przełomie XX i XXI w. może rozwijać się nie przez podboje, nie przez tworzenie stref wpływu, ale przez rozwój powiązań i współpracy międzynarodowej. Krótko przypomnę, że od 1989 r., jeśli chodzi o wszystkie kierunki naszej polityki zagranicznej, realizacja celów dotyczących zmiany sytuacji geopolitycznej Polski została co najmniej rozpoczęta, a w niektórych zakresach zaawansowana. Traktaty z Niemcami z 1990 r. i 1991 r. stały się podstawą zasadniczej zmiany we wzajemnych naszych stosunkach, zmiany nie tylko na papierze, ale w rzeczywistości - politycznej, kulturalnej, gospodarczej, międzyludzkiej. Europejska polityka kanclerza Kohla, jak sądzę, zrozumienie dla tego kierunku we wszystkich nurtach, znaczących nurtach politycznych współczesnych Niemiec, przekazanie tego następnej generacji polityków niemieckich dobrze będzie sprzyjać temu, aby te dobre stosunki, oparte na bazie pojednania i niepodważania ustaleń historycznych, traktatowych, nadal korzystnie się rozwijały.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Zostały przez nas podjęte sprawy wiążące się z linią Francja-Niemcy-Polska, zasadniczą linią dla Europy, umocnioną porozumieniem weimarskim czy tak zwanym Trójkątem Weimarskim.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Istotną podstawę partnerstwa środkowoeuropejskiego stanowiło również porozumienie wyszehradzkie, choć nie wykorzystywane w stopniu dostatecznym, nie z naszej winy.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Dalszym elementem zmieniania geopolitycznej sytuacji Polski było uznanie za strategiczne naszych stosunków z Litwą i Ukrainą - z niepodległą Litwą i z niepodległą Ukrainą - i uznanie strategicznego charakteru tych stosunków. W wypadku Ukrainy Polska uznała jej niepodległość jako pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Istotna jest także współpraca na północy, współpraca państw bałtyckich.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Myślę, że w tym czasie nastąpiło też przewartościowanie czy istotna ewolucja w polityce Stanów Zjednoczonych, w polityce głównych państw zachodnich, jeśli chodzi o postrzeganie roli Polski i Europy Środkowej. Nie jest to już postrzeganie naszego znaczenia i naszej roli przede wszystkim jako funkcji polityki tych krajów w stosunku do Rosji. Jest to uznanie autonomicznego znaczenia polityki wobec Polski i Europy Środkowej przez Stany Zjednoczone, przez główne państwa Europy Zachodniej. Czasem tamto spojrzenie jeszcze istnieje, ale dominującym nurtem w polityce światowej jest uznanie autonomicznej roli Polski i innych krajów dla rozwoju sytuacji w Europie Środkowej, dla stabilizacji tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Kiedy używamy słowa: stabilizacja, to trzeba też podkreślić, że nadajemy mu dziś inne znaczenie niż przed rokiem 1989. Wtedy to pojęcie miało określać pokojową koegzystencję podzielonej Europy. Dziś stabilizacja oznacza stabilizowanie demokratycznego porządku, demokratycznego rozwoju w Europie Środkowej. I jest to zasadniczy problem dla Europy. W tej perspektywie stabilizacji rozwoju państw prawa, państw szanujących prawa człowieka, szanujących mniejszości narodowe, w tej perspektywie stabilizacji demokratycznego rozwoju trzeba widzieć nasze wejście do NATO i proces ratyfikacyjny. Odzywające się jeszcze gdzieniegdzie opinie, że nasze dążenie do Sojuszu Północnoatlantyckiego kierowane jest fobią antyrosyjską, ustąpić powinny widzeniu Polski, Czech i Węgier jako zasadniczych czynników stabilizacji demokratycznego rozwoju Europy Środkowej.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Dania, Kanada, Norwegia już ratyfikowały protokół o rozszerzeniu NATO. Oczekujemy, że w najbliższym czasie nastąpi to w Stanach Zjednoczonych. Witamy zalecenie Komisji Spraw Zagranicznych skierowane do Senatu. Oczekujemy też dobrych wieści z innych krajów europejskich. Mam nadzieję, że się nie zawiedziemy.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Wielkie zadanie stanowi rozpoczynający się 31 marca proces negocjacji w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej. Trzeba jednak pamiętać, że jest to zadanie trojakie: są to same negocjacje, proces dostosowawczy oraz opinia publiczna - opinia publiczna w Polsce i opinia publiczna w 15 krajach - członkach Unii Europejskiej. Będzie to proces dłuższy, trudniejszy i jest niesłychanie ważne, ażeby trudności, które na pewno na tej drodze będą się pojawiać, nie osłabiały tu widzenia generalnego kierunku. Dla Polski wejście do Unii Europejskiej jest warunkiem niezostania w rozwoju na boku. Dla Europy jest to nie tyle i nie przede wszystkim rozszerzenie rynku, ale wiąże się to z perspektywą długofalowego znaczenia Europy w nowym międzynarodowym układzie świata.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Te dwa zasadnicze zadania zmieniają naszą sytuację geopolityczną pod warunkiem, że będzie to uzupełnione aktywną polityką wschodnią. Dotyczy to Ukrainy, ale także Rosji. Cieszę się ze słów, które słyszałem tu przed chwilą z ust pana posła Krzaklewskiego, przewodniczącego Akcji Wyborczej Solidarność, że wagę tego kierunku również docenia. Jest to bardzo ważne, aby siły koalicyjne i wszystkie siły polityczne w Polsce jasno widziały ten problem. Jasno, to znaczy jesteśmy zainteresowani tym, aby nostalgie imperialne nie odżywały w polityce rosyjskiej, aby ustępowały one na rzecz dobrych, partnerskich stosunków. Ale trzeba też powiedzieć, że istnieje także i po naszej, polskiej stronie potrzeba dbałości o klimat tych stosunków, potrzeba tego, aby widzieć się nie tylko doraźnie, ale w dłuższej perspektywie pojednania naszych narodów, a także w perspektywie kultury tych dwóch „płuc” Europy, wschodniego i zachodniego, o których mówił Jan Paweł II.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Kiedy mowa o polityce wschodniej, narzuca się sprawa realizacji ustawy o cudzoziemcach i zobowiązań, jakich będziemy musieli dotrzymać, przyjmując porozumienie z Schengen. Walka z niebezpieczeństwem przepływu zjawisk kryminalnych tą drogą nie może być powodem do ustanowienia czegoś, co by było śladem żelaznej kurtyny. Dlatego ograniczę się do stwierdzenia - ta uwaga już padła w przemówieniu ministra Geremka, ale chciałbym ją jeszcze podkreślić - że konieczne jest podniesienie tego problemu jako problemu nie tylko polskiego, bo problem taki istnieje czy istnieć będzie na przykład między Republiką Czeską i Republiką Słowacji, jako poważnego problemu politycznego na najwyższy poziom polityczny na konferencji londyńskiej, jako problemu nie tylko polskiego, ale europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! Polska sprawuje przewodnictwo w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej. Jak może być to trudne i odpowiedzialne, pokazała wizyta ministra Geremka w Mińsku. Dzisiaj jeszcze bardziej uwidoczniają to wydarzenia w Kosowie. Obradujemy tu w spokojnej sali, a tam niedawno w tragicznych warunkach ginęli ludzie. Przypominam, że od Kosowa zaczął się w 1989 r. kryzys w byłej Jugosławii. Od 1992 r. mówi się o zapalnym charakterze konfliktu i nic się nie zrobiło, ażeby usunąć jego przyczyny. 80% czy nawet prawie 90% Albańczyków żyje tam bez własnego szkolnictwa. Prowadzili oni pokojową walkę, którą mogłem z podziwem obserwować. Jako efekt braku skuteczności tej pokojowej polityki, tak bliskiej moralnym ideałom „Solidarności”, pojawiły się siły radykalne, używające metod terrorystycznych, ale to jest wynik braku skutków tej cierpliwej, przez lata prowadzonej polityki. I zastosowano straszliwą pacyfikację.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Otóż OBWE, czemu dał wyraz minister Geremek, nalegam na to, aby OBWE, wraz z Unią Europejską i grupą kontaktową wielkich mocarstw zaangażowanych w tę sprawę, aktywnie zaangażowało się w to, aby nie dopuścić do irlandyzacji sytuacji w Kosowie. Krwawiąca Europa, krwawiąca tam Europa nie będzie nigdy jednością.</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Jeśli wolno mi tutaj jeszcze słowo powiedzieć o tym bałkańskim aspekcie naszej polityki, to chciałbym też dodać, że ważny jest niewątpliwie udział naszych żołnierzy w siłach pokojowych SFOR w Bośni. Ważna jest realizacja porozumień z Dayton, które niestety w swej części cywilnej nie są dostatecznie wcielane w życie. Ale obecność Polski wymaga tego, ażeby Polska miała nie tylko dojeżdżającego ambasadora, ale placówkę dyplomatyczną i konsularną w Sarajewie, gdzie spotykają się bardzo różne oddziaływania różnych organizacji międzynarodowych. Zwracałem się do poprzedniego ministra i zwracam się do obecnego ministra spraw zagranicznych i do pana premiera, ażeby tę sprawę rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-53.17" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Była tu podkreślana rola Polonii. Przyłączam się do podziękowań dla Polonii amerykańskiej za jej wielki wkład w sprawę naszego wejścia do Sojuszu, a także za wkład polityków polskich żyjących w Stanach Zjednoczonych czy amerykańskich polityków polskiego pochodzenia.</u>
          <u xml:id="u-53.18" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Przerzucając się w inny rejon problemów Polaków za granicą, oczekiwałbym w sprawie Polaków z Kazachstanu, ich repatriacji, jakiegoś planu rządowego, a nie tylko oczekiwania, że samorządy ten problem rozwiążą.</u>
          <u xml:id="u-53.19" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Wreszcie przyłączam się z całym naciskiem do sprawy przywrócenia obywatelstwa ludziom, którym wydawano urągające wszelkim normom moralnym i cywilizacyjnym jednostronne paszporty wyjazdu z Polski w 1968 r.</u>
          <u xml:id="u-53.20" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Chciałbym też podkreślić, że obecna koalicja i obecny minister spraw zagranicznych koniecznie muszą zrealizować reformę wewnętrzną Ministerstwa Spraw Zagranicznych, która była odkładana i nie zrealizowana poprzednio. Włączenie biur radców handlowych jest zarówno warunkiem oszczędności, jak i odpowiedzią na potrzebę nowych dróg promocji gospodarki polskiej i jednolitej dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-53.21" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Wysoki Sejmie! Unia Wolności traktowała zawsze polską politykę zagraniczną jako sprawę ogólnonarodową; tak ją traktujemy i dzisiaj. Oznacza to, że ta polityka musi być zrozumiała dla każdego zwykłego obywatela. Chodzi o bezpieczeństwo Polski i o uczestnictwo Polski w rozwoju. Oznacza to współdziałanie wszystkich sił politycznych i umocnienie koordynacyjnej roli ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-53.22" who="#PosełTadeuszMazowiecki">Wracam do tego, od czego zacząłem, do zmieniania geopolitycznej sytuacji Polski. Jesteśmy na półmetku tego zmieniania, albo może i dalej. Nie wszystko zależy od nas, wiele zależy od naszych partnerów, ale od nas zależy bardzo dużo. Musimy mocną stopą stanąć w strukturach europejskich i euroatlantyckich - nie tylko być ich członkami, ale mocną stopą w nich stanąć. I to zależy od nas.</u>
          <u xml:id="u-53.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi Tadeuszowi Mazowieckiemu.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Powodzenie państw i narodów, rozwój i szczęście jednostki zależą od różnych czynników. Jednym z najistotniejszych jest pozycja narodu i państwa na arenie międzynarodowej. Ta z kolei zależy od trafnych strategicznych wyborów dokonywanych przez elity kierownicze.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełJanuszDobrosz">W roku 1989 Polska uwolniła się od zależności politycznej i ekonomicznej od ówczesnego Związku Radzieckiego. Zgodnie z marzeniami i oczekiwaniami obywateli miała się stać państwem w pełni niezależnym, suwerennym i niepodległym. Miliony rodaków liczyły na wielką pomoc ekonomiczną demokratycznego świata, równą bez mała współczesnemu planowi Marshalla. Polskie Stronnictwo Ludowe ostrożnie odnosiło się do tych przejawów hurraoptymizmu. Dziś wyraźnie widać, ile w tej postawie było racji i rozsądku.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełJanuszDobrosz">Polska była, jest i będzie krajem o ugruntowanej tradycji kultury Europy łacińskiej - jest po prostu jej integralną częścią. Z naturalnej zatem kolei rzeczy wynikają nasze działania, by Polskę w pełni przywrócić zachodniemu światu, a zachodni świat przywrócić Polsce. Istniała znaczna zgodność deklarowanych intencji kolejnych rządów po 1989 r. co do głównych kierunków polityki zagranicznej z odczuciami przeciętnego obywatela, przeciętnego Polaka. Za słuszne uznaliśmy więc dążenie Polski do integracji euroatlantyckiej w ramach NATO, jak i zabiegi o członkostwo w takiej Unii Europejskiej, która szanuje polską niepodległość, specyfikę, kulturę, unitarny terytorialnie charakter państwa, podstawowe interesy gospodarcze, a co najważniejsze, naszą tożsamość narodową. Takiej wspólnej Europy oczekiwało i oczekuje nie tylko Polskie Stronnictwo Ludowe, ale i przytłaczająca większość naszego narodu. Mamy coraz większe wątpliwości, czy praktyka jest zgodna z naszymi wspólnymi oczekiwaniami. Prawda o związanych z procesami integracyjnymi wielu szczegółach z wielkim trudem przedziera się do świadomości niestety nie tylko przeciętnego Polaka. Coraz częściej natomiast Polacy mają wrażenie, że dokonywane pod kątem rozstrzygnięć sugerowanych przez komisarzy Unii Europejskiej tzw. działania restrukturyzacyjne sprowadzają się często do ograniczania mocy produkcyjnych istniejących jeszcze polskich przedsiębiorstw i przyczyniają się do masowego importu nadwyżek produkcji krajów Wspólnoty Europejskiej do Polski, a także ograniczania pod różnymi pretekstami eksportu polskich towarów.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełJanuszDobrosz">Szczególnie boleśnie tzw. procesy dostosowawcze odczuwa polska wieś i polskie rolnictwo. Jakąś straszliwą ironią losu jest fakt, że jedną z głównych przeszkód w budowie socjalizmu stanowiło ponoć polskie rolnictwo. Mimo wielu wysiłków ideologicznych i ekonomicznych nie udało się skolektywizować chłopów, a u schyłku Polski Ludowej pogodzono się z charakterem polskiego rolnictwa - jego globalna produkcja była o 30% większa niż obecnie. W okresie przemian ustrojowych ówcześni liderzy opozycji chwalili chłopów. Nie minęło wiele czasu, a od nowa zaczęto wznawiać ostre ataki. Tym razem rolnictwo - a w zasadzie, czego nie ukrywali przedstawiciele Unii Europejskiej, wysokość jego produkcji - zaczęło stanowić przeszkodę w integracji Polski z Unią. Dziś na polskiej wsi coraz powszechniejsze staje się odczucie, że w stosunkach międzynarodowych oficjalna dyplomacja nie dba o elementarne interesy tej części naszych współobywateli, a bardziej działa na rzecz ekonomicznych interesów farmerów Ameryki Północnej czy rolników Francji, Holandii bądź Niemiec w myśl realizacji idei integracyjnej za wszelką cenę. Ten rok będzie przełomowy, jeśli chodzi o negocjacje dotyczące warunków, na jakich Polska ma przystąpić do Unii Europejskiej. Na tym tle musimy oceniać zapowiedzi brukselskich polityków, że polskie rolnictwo nie może liczyć na takie same rozwiązania, jakie były udziałem integrujących się wcześniej państw: Hiszpanii, Portugalii czy Grecji, w ramach własnej wspólnotowej polityki rolnej Unii Europejskiej, dekretowanej w Traktacie Rzymskim. Takie zapowiedzi napawają nas wielkim niepokojem.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#PosełJanuszDobrosz">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego chce zatem wiedzieć, jaką rolę dla opozycji przewiduje w procesie negocjacyjnym obecny rząd. Tym bardziej, że decyzje i zobowiązania, jakie podejmą negocjatorzy rządowi, nie będą dotyczyły wyłącznie głosujących na ugrupowania koalicji rządowej, lecz zaważą też na losie przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#PosełJanuszDobrosz">Wychodząc życiu naprzeciw, Polskie Stronnictwo Ludowe zainicjowało powstanie ponadpartyjnego społecznego komitetu integracji europejskiej, którego celem będzie uspołecznienie procesów decyzyjnych w obszarze integracji, nadanie im naukowego i praktycznego charakteru oraz monitoring, zwłaszcza w obszarze rolnictwa. Nie żądamy niczego innego, jak tylko realizacji modnego do niedawna hasła: nic o nas bez nas.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#PosełJanuszDobrosz">Integracja ze strukturami Unii Europejskiej nie może być celem samym w sobie. I jeśli za polskie członkostwo w Unii mamy zapłacić utratą naszej tożsamości narodowej, kultury, realnej niepodległości, suwerenności i integralności państwa oraz katastrofą polskiej wsi, a w konsekwencji slumsami na obrzeżach wielkich metropolii, to Polskie Stronnictwo Ludowe taką integrację stawia pod znakiem zapytania.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#PosełJanuszDobrosz">Uważamy, że naszej pozycji w negocjacjach zarówno z NATO, jak i Unią Europejską nie służą głosy dyskredytujące dokonania poprzednich rządów. Nie chodzi o realizację obowiązujących standardów, tylko po prostu o zwykłą prawdę. Wiemy, że wiele zrobiono na drodze prowadzącej do cywilnej kontroli nad armią. Wiele też zrobiono, jeśli chodzi o system szkolenia. Dla naszych zagranicznych partnerów nie jest najistotniejsze, jaka koalicja aktualnie sprawuje rządy, ale czy szanowane są instytucje demokratycznego państwa, czy sprawnie funkcjonują, czy stabilne są zasady i wzajemne ustalenia. Na tym polu konieczna jest pełna koordynacja działań wszystkich organów państwa i innych podmiotów realizujących politykę zagraniczną, a tymczasem upubliczniane spory pomiędzy rządem a prezydentem wystawiają na szwank nasze narodowe interesy.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W obecnej dobie o skuteczności naszej polityki zagranicznej decyduje wykorzystanie własnego potencjału gospodarczego i twarda walka o nasze interesy oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu. Tu często szczytne i słuszne idee równości czy prawa człowieka ustępują przed zimną ekonomiczną kalkulacją. Nawet największe potęgi rezygnują z moralizatorstwa, gdy chodzi o dobry i perspektywiczny biznes. Dlatego, o ile jest to możliwe, należy wzorować się na bogatszych, silniejszych i bardziej doświadczonych.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#PosełJanuszDobrosz">Dziś punkt ciężkości potencjałów ekonomicznych świata przesuwa się w kierunku Dalekiego Wschodu. Zatem za słuszne należy uznać podejmowane przez prezydenta rząd Rzeczypospolitej próby zintensyfikowania gospodarczych stosunków z Chinami, tym bardziej że nie mamy wpływu na to, jak i kiedy Tajwan połączy się z Chinami - bo trudno przypuszczać, że to Chiny przyłączą się do Tajwanu. Świat zmienia się z dnia na dzień. Uważamy więc, że częściej winniśmy przewartościowywać zjawiska zachodzące w geopolityce - mówił zresztą o tym pan minister. Sztywne trzymanie się starych szlaków i stereotypów nie zawsze wytrzymuje próbę czasu.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#PosełJanuszDobrosz">Wielokrotnie podkreślaliśmy, że za słuszne uważamy działania kolejnych rządów, które prowadzą do coraz lepszej współpracy ze Stanami Zjednoczonymi. To kraj, który jest nową ojczyzną dla bez mała 10 mln Amerykanów polskiego pochodzenia. Naród polski nigdy nie zapomni poparcia, jakiego udzielił nam prezydent Wilson, gdy powstawaliśmy z kolan po latach niewoli.</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#PosełJanuszDobrosz">Uważamy też za konieczną obecność militarną Stanów Zjednoczonych w Europie. Jednocześnie oczekujemy większej współpracy na polu kultury, ale również otwarcia się Ameryki na wizyty Polaków, gdyż obecnie wielu naszych rodaków nie może odwiedzić swych bliskich ze względu na liczne odmowy wiz. Oczekujemy również od rządu, że uściśli współpracę z Polonią amerykańską, co zresztą czyni się sukcesywnie, a to też na pewno w perspektywie ułatwi kontakty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-55.12" who="#PosełJanuszDobrosz">Z zadowoleniem przyjmujemy deklarację pana ministra o potrzebie poprawy stosunków z Rosją. Trzeba jednak powiedzieć wprost, że czasy na takie deklaracje są dość niefortunne w obliczu uszczelniania granicy wschodniej. W przeciwieństwie do Unii Europejskiej, gdzie deficyt handlu zagranicznego wynosił w 1996 r. 7,5 mld dolarów, a w pierwszej połowie tegoż roku - 4,8 mld dolarów, z Rosją, Białorusią i Ukrainą mamy bilans zdecydowanie dodatni. Biurokratyczna mitręga i słone opłaty odstraszyły wielu wschodnich sąsiadów przyzwyczajonych robić u nas zakupy. Na ścianie wschodniej taki stan rzeczy pogłębia bezrobocie, a u naszych partnerów rodzi, niestety, niechęć i żal, choć wiele rozwiązań było słusznych.</u>
          <u xml:id="u-55.13" who="#PosełJanuszDobrosz">Za słuszne też uważamy dyplomatyczne działania, by władze rosyjskie unormowały gwarancje dla polskich podmiotów gospodarczych, a już przecież zaczynają się pojawiać polskie banki w samej Moskwie. To wszystko jednak jeszcze za mało, by, podążając szlakiem Wokulskiego, osiągać wspólne korzyści, godne potencjałów Polski i Rosji. Liczymy również, że rząd przypilnuje, by nasza zapłata za rosyjski gaz, zgodnie z wcześniejszą intencją polskich władz, składała się z polskiej żywności, a nie pochodziła z zakupów dotowanej żywności z Zachodu.</u>
          <u xml:id="u-55.14" who="#PosełJanuszDobrosz">Za pozytywną reakcję uznajemy zapowiedzi złagodzenia przepisów granicznych, co było w dużej mierze zasługą obecnego Rządowego Centrum Studiów Strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-55.15" who="#PosełJanuszDobrosz">Nad stosunkami Polski i Rosji wisi odium historii. Winniśmy spokojnie - wielu moich przedmówców o tym mówiło - zgodnie i z prawdą, ale też w odpowiednich proporcjach widzieć to, co było złe i dobre. Służyć temu będzie współpraca międzyparlamentarna, która - mam nadzieję - będzie się rozwijała. Przyspieszenie polskiej integracji z NATO budziło i budzić będzie zarówno w kołach politycznych, jak i w społeczeństwie rosyjskim krytykę i niechęć, ale i nasi sąsiedzi muszą zrozumieć, że ani w skali naszych dążeń do NATO, ani wśród głównych decydentów Paktu Północnoatlantyckiego po porozumieniu helsińskim nie jest możliwe pokojowe funkcjonowanie świata bez Rosji czy jej wbrew. Nasi zachodni partnerzy od dawna już wiążą swe poparcie dla Polski z dobrymi wzajemnymi stosunkami pomiędzy nami a Rosją. I dobrze, że na obecnym etapie rząd i kluby parlamentarne to dostrzegają.</u>
          <u xml:id="u-55.16" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawionych przez ministra strategicznych celów polityki zagranicznej nie można rozpatrywać w oderwaniu od funkcjonowania naszej dyplomacji na innych obszarach. Cieszy nas coraz większy prestiż Polski w organizacjach międzynarodowych. Mamy formalnie już od lat ugruntowane układy ze wszystkimi naszymi sąsiadami. Rzecz jednak w tym, by stosunki formalne przekładały się na stosunki pomiędzy społeczeństwami i narodami, po prostu pomiędzy ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-55.17" who="#PosełJanuszDobrosz">Prawidłowo rozwijają się stosunki z Niemcami, ale jakby ostatnio wygaszał się tak korzystny do niedawna handel przygraniczny. Rozwija się współpraca gospodarcza, kulturalna, młodzieżowa, lecz i tu winniśmy bardziej zdecydowanie zabiegać o interesy naszych firm budowlanych na rynku niemieckim w myśl zasady wzajemności.</u>
          <u xml:id="u-55.18" who="#PosełJanuszDobrosz">Mimo iż od ratyfikacji traktatu o dobrym sąsiedztwie i współpracy upłynęło prawie 8 lat, do dziś nie został zrealizowany postulat ministra prof. Skubiszewskiego, by nasz niemiecki partner zastanowił się nad zmianą art. 116 konstytucji, który jest w pewnej sprzeczności z traktatem granicznym uznającym Odrę i Nysę Łużycką za granicę pomiędzy naszymi krajami. Powinniśmy powrócić, na drodze dyplomatycznej, do tego problemu, choć jest to problem ciężki. Bo trudno byłoby sobie wyobrazić dobre stosunki pomiędzy Polską Ukrainą, Litwą i Białorusią, gdyby nasza konstytucja miała analogiczne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-55.19" who="#PosełJanuszDobrosz">Powoli, acz sukcesywnie poprawiamy kontakty z Czechami, Węgrami, Słowacją - mówił o tym zresztą pan minister. Ale jakoś trudno, niestety, odrodzić ideę wyszehradzką (może się w perspektywie to uda) w przeciwieństwie do dość aktywnego Trójkąta Weimarskiego: Polski, Francji i Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-55.20" who="#PosełJanuszDobrosz">Jeśli chodzi o tradycyjnych partnerów w Europie, można by umocnić - co słusznie zresztą też było dzisiaj sugerowane - współpracę z Wielką Brytanią oraz Norwegią, jako mocnym ogniwem NATO, nie będącym członkiem Unii Europejskiej, mającym swoje na tym polu doświadczenia i odwrotnie - Finlandią, nowym członkiem Unii Europejskiej nie będącym członkiem NATO. Ostatni kryzys w Zatoce Perskiej w kontekście deklaracji ministra spraw zagranicznych, podjętej bez wcześniejszych uzgodnień w parlamencie i pozostającej w pewnej sprzeczności z obowiązującą konstytucją, może spowodować znaczne osłabienie naszych stosunków ze światem arabskim, a zwłaszcza spowodować pewną niechęć w kontaktach gospodarczych. Dobrze się stało, że udała się misja pokojowa sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, ale my, Polacy, w tak delikatnych i złożonych sprawach nie możemy sobie pozwolić na luksus niezręczności i pomyłek. Nasz prestiż nie zależy jedynie od poparcia Stanów Zjednoczonych, ale też od małej Belgii, a społeczeństwo, co potwierdzają wyniki badań opinii publicznej, chce być traktowane w tak ważnych sprawach jak użycie polskich sił zbrojnych podmiotowo.</u>
          <u xml:id="u-55.21" who="#PosełJanuszDobrosz">Odrębnych i nowych rozwiązań wymaga nasze działanie na rzecz naszych rodaków mieszkających na Litwie, Ukrainie, w Białorusi, Rosji i Kazachstanie. W stosunkach z Litwą zbyt często kolejne kierownictwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych za mało energicznie zabiegają o pełną realizację traktatu polsko-litewskiego w tej części, która zobowiązuje stronę litewską do przestrzegania układów kopenhaskich dotyczących mniejszości narodowych. Stały protest wśród obywateli Litwy polskiego pochodzenia budzi tzw. prywatyzacja wielkiego Wilna, utrudnienia podręcznikowe. Z Ukrainą zaś, gdzie te stosunki są coraz lepsze, mówiliśmy o ich tradycjach, w imię coraz lepszej aktualnej współpracy nie możemy z kolei godzić się na porównywanie tego, co się działo na wschodzie Polski, ówczesnej Polski, tego, co robiła Ukraińska Powstańcza Armia Polakom na Wołyniu, w Małopolsce Wschodniej, z Akcją Wisła.</u>
          <u xml:id="u-55.22" who="#PosełJanuszDobrosz">Za słuszny uważamy również kierunek intensyfikacji współpracy z Hiszpanią, Portugalią. Ich doświadczenia mogą być dla nas bardzo cenne, a dodatkowo dobre kontakty z tymi państwami wzmacniają naszą pozycję w krajach Ameryki Łacińskiej.</u>
          <u xml:id="u-55.23" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ludowcy na arenie międzynarodowej zawsze twardo bronili polskiej racji stanu. Jej symbolem byli Wincenty Witos, Stanisław Mikołajczyk, minister Kott, ostatni żyjący członek komendy Armii Krajowej generał Franciszek Kamiński czy, niestety zmarły wczoraj, Adam Bień, delegat Rządu Emigracyjnego na Kraj, oskarżony w słynnym procesie szesnastu.</u>
          <u xml:id="u-55.24" who="#PosełJanuszDobrosz">Mające swe korzenie w ludzie polskim duma i honor narodowy setki lat nie pozwalały na zgodę na narzucanie Polsce tego, co dla niej jest niby-dobre, a usłyszeliśmy to od innych potęg. I my dziś winniśmy ograniczać tego rodzaju pouczenia wobec innych, zwłaszcza sąsiadów z południa i wschodu, bo to z reguły przynosi odwrotny do zamierzonego skutek.</u>
          <u xml:id="u-55.25" who="#PosełJanuszDobrosz">Mimo zgłoszonych krytycznych uwag wspierać będziemy główne kierunki polskiej polityki zagranicznej na rok 1998, ufając, że to, co niedomaga, będzie poprawiane. Szczegółowe propozycje co do procesów negocjacyjnych dotyczących integracji europejskiej przedstawi Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego w debacie poselskiej na ten temat, która ma się odbyć, jak jest zapowiedziane, na następnym posiedzeniu naszego Sejmu. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-55.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi Januszowi Dobroszowi.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Olszewskiego z Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawię na wstępie w jednym zdaniu moją ocenę dzisiejszego wystąpienia pana ministra spraw zagranicznych. Oceniamy to wystąpienie wysoko, może nawet bardzo wysoko. Został tutaj przedstawiony pewien kompleksowy zarys polskiej polityki zagranicznej. Nie ze wszystkim można się zgodzić. Ten tekst jak każdy tak szeroki tekst wywołuje różne pytania, wątpliwości, refleksje. Na zgłoszenie tych wszystkich uwag mam 6 minut. To nie pozwala na bardzo pogłębione oceny, stąd moje wstępne sformułowanie, które proszę przyjąć, panie ministrze, z najlepszą wiarą.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełJanOlszewski">Równocześnie muszę prosić, panie marszałku, o wyrozumiałość, jeżeli te przyznane mi 6 minut przekroczę. Chciałbym poruszyć tylko najważniejsze, najbardziej podstawowe problemy, ale najpierw powiem o jednym problemie, którego nie poruszę, który jest rzeczywiście w tej chwili może dla polski problemem kluczowym. Chodzi o nasze rozpoczynające się pertraktacje o wejście do Wspólnoty Europejskiej, do Unii Europejskiej. Nie poruszę tej sprawy, bo uważam, że jest to sprawa zbyt ważna i jak słusznie powiedział mój przedmówca, ma zbyt głębokie konsekwencje nie tylko dla mojego pokolenia, ale nawet dla pokolenia naszych wnuków, abyśmy mogli o tych problemach dyskutować w sposób kompetentny niejako na marginesie ogólnej formuły polskiej polityki zagranicznej. Koło Parlamentarne Ruchu Odbudowy Polski będzie się starało wprowadzić na forum Sejmu ten temat jako przedmiot odrębnej, szerokiej dyskusji. Uważamy, że w polskim parlamencie taka dyskusja musi być przeprowadzona, w chwili kiedy rozpoczynamy procedury pertraktacyjne o wejście do Wspólnoty Europejskiej. Tyle o tym w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełJanOlszewski">Skoncentruję więc mój wywód na trzech, może czterech podstawowych problemach, które nasuwa mi wystąpienie pana ministra Geremka.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełJanOlszewski">Problem pierwszy - nasze wejście do NATO. Miejmy nadzieję, będzie kwestią najbliższego czasu. Jest w tej sprawie na tej sali formalna pełna zgoda, powiedziałbym nawet - pewna formuła współpracy. Jeżeli jednak nie ma to być sprawa czysto formalna, jeżeli nie ma to być, by tak rzec, eksportowy towar propagandowy, trzeba sobie także odpowiedzieć, czy jest między nami zgoda co do tego, na jakich warunkach, w jakiej formule - może właśnie to drugie określenie jest lepsze - chcemy do struktur Paktu Północnoatlantyckiego wejść.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełJanOlszewski">Przez wiele dziesiątków lat struktury aparatu obrony narodowej, służb specjalnych, dyplomacji były w naszym kraju dostosowane do potrzeb i kształtowane według wymagań dominacji Związku Sowieckiego i struktur narzuconego nam Paktu Warszawskiego. Otóż nie da się tych struktur, po głębszej lub mniej głębokiej modyfikacji, przenieść i wprowadzić w struktury Paktu Północnoatlantyckiego. Trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, że jeżeli ma być między nami rzeczywista zgoda i współpraca, musi być zgoda i co do tego, że te struktury muszą ulec zasadniczej przebudowie, by nie powiedzieć - likwidacji. Z tym bowiem wiąże się odpowiedź na podstawowe pytanie: czy wchodząc do Paktu Północnoatlantyckiego, chcemy zmienić jeden status satelicki na inny - może korzystniejszy, może z lepszymi perspektywami historycznymi - czy też szukamy formuły rzeczywistego i trwałego bezpieczeństwa dla budowy niepodległego polskiego państwa? Dopiero odpowiedź na to pytanie stwarza rzeczywiste podstawy szerokiego, ogólnonarodowego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełJanOlszewski">Myślę, że jeśli spojrzeć na to nie od strony werbalnej zgody, tylko rzeczywistego ukształtowania wspólnych założeń ogólnonarodowej polityki zagranicznej Polski, to trzeba się zgodzić, że kwestia podjęcia tej głębokiej przebudowy struktur obrony narodowej, dyplomacji polskiej, służb specjalnych jest warunkiem podstawowym - podstawowym - sukcesu i utrwalenia naszej pozycji w przyszłym układzie, którego będziemy partnerami.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełJanOlszewski">Panie Ministrze! Z wielką satysfakcją słuchałem tego, co zostało powiedziane na temat naszej perspektywy nazajutrz po wejściu do struktur Paktu Północnoatlantyckiego w układzie z naszym głównym partnerem na Wschodzie, z Rosją. Trzeba sobie jednak powiedzieć iż to, że spełnienie tego podstawowego postulatu naszej racji stanu uzyskaliśmy wbrew stanowisku Rosji, ten sukces nie powinien nam zacierać realnego spojrzenia na przyszły układ geopolityczny Europy i świata. Rosja jest wielkim krajem dzisiaj pogrążonym w kryzysie, ale którego jednak nikt z mapy świata nie wymaże, który pozostanie, będzie miał ambicje odgrywania światowej roli i my musimy przyjąć to do wiadomości, ponieważ inna polityka polska byłaby polityką czystych pobożnych życzeń i iluzji, które wielokrotnie kończyły się dla Polski bardzo źle. Myślę więc, że moment, kiedy uzyskujemy trwałe zapewnienie naszego bezpieczeństwa, powinien być równocześnie momentem, w którym trzeba na serio i poważnie postawić na porządku dziennym polskiej polityki sprawę podjęcia dialogu z Rosją. Wiem, że to trudne, wiem, że nie ze wszystkimi rosyjskimi politykami taki dialog da się i może nawet warto prowadzić, ale to margines. Tym bardziej trzeba mieć ten problem w polu widzenia polskiej polityki zagranicznej. Dobrym punktem wyjścia do tego dialogu może byłoby przypomnienie historycznych faktów, których pięćdziesiąta dziewiąta rocznica przypada właśnie w tym miesiącu. 59 lat temu polski minister spraw zagranicznych spotkał się z propozycją nie do odrzucenia: zaproponowano mu sojusz Polski z III Rzeszą, podjęcie wspólnej polityki agresji wobec Związku Sowieckiego, wobec sowieckiej Rosji. Polski minister spraw zagranicznych to żądanie z pozoru nie do odrzucenia natychmiast odrzucił. Ta decyzja ministra Becka, o którego dramacie wszystkie polityczne siły ówczesnej Polski nawet nie wiedziały, była decyzją nie jego osobistą, była niekwestionowaną decyzją całego narodu. Nikt nie kwestionował jej historycznej wagi przez następnych prawie 60 lat. Trzeba to przypomnieć i ten fakt uczynić punktem wyjścia do dialogu z tymi rosyjskimi politykami, którzy rzeczywiście na interes swojej ojczyzny, na jej przyszłość patrzą w kategoriach nie dawnych imperialnych złudzeń, tylko nowoczesnej polityki XXI w. Ten fakt przypomina bowiem wszystkim zainteresowanym, że istnienie niepodległego państwa polskiego na obszarze między Bałtykiem i Karpatami, między Odrą i Bugiem jest może także dla Rosji - tej Rosji z prawdziwego zdarzenia, Rosji naprawdę reprezentującej interesy wielkiego państwa i wielkiego narodu - lepszym rozwiązaniem niż budowanie na tym obszarze swojej strefy wpływów w oparciu o nie w pełni suwerenne, podporządkowane twory państwowe. To tyle w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie marszałku, jeszcze chwilę cierpliwości.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJanOlszewski">Jest pewien problem, który chciałbym poruszyć, panie ministrze, bo wydaje mi się on dla polskiej polityki niezmiernie ważny. Poruszył pan sprawę stosunków polsko-ukraińskich. Uważam, że to jest sprawa istotnie, tak jak pan powiedział, dla przyszłości naszego kraju, dla polskiej polityki nie tylko wschodniej, ale dla polskiej polityki państwowej w ogóle, zasadnicza. I niedobrze byłoby, gdybyśmy wyszli z wrażeniem, że w trakcie tej dyskusji ten problem został poruszony niejako na marginesie czy w kontekście naszych stosunków z Rosją. To jest problem zupełnie autonomiczny, problem zupełnie zasadniczy, który trzeba rozpoznawać jako decydujący, w jakiś sposób decydujący o przyszłości układu całej tej części świata, tej części Europy, a może i szerzej.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJanOlszewski">Naród ukraiński jest jednym z najliczniejszych narodów europejskich. Państwowość ukraińska jest dość świeżej daty, ale jej utrzymanie i istnienie będzie decydowało o układzie pokojowym, mam nadzieję, że pokojowym, i o możliwości pokojowej współpracy wszystkich narodów europejskich. Myślę, że tutaj jest szczególna rola Polski i jako partnera Unii Europejskiej, i jako uczestnika szerszej wspólnoty euroatlantyckiej, ale także jako państwa europejskiego, państwa, które jest liderem w regionie Środkowej Europy. Chodzi o skoncentrowanie uwagi i poświęcenie odpowiedniej pozycji w koncepcjach polskiej polityki zagranicznej temu problemowi.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJanOlszewski">Jak tutaj słusznie powiedziano, ciąży na stosunkach polsko-ukraińskich ciężar tragicznej historii. Trzeba to próbować wyświetlić w oparciu o pełną prawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJanOlszewski">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan ponaddwukrotnie już czas przekroczył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJanOlszewski">Chciałbym tylko przypomnieć, że w tej sprawie dobrze byłoby może sięgnąć poza formułki czysto dyplomatyczne i polityczne - sięgnąć do formuły nie politycznej, lecz moralnej, która otworzyła nową kartę stosunków polsko-niemieckich, do tej głębokiej formuły polskiego Episkopatu: wybaczamy i prosimy o wybaczenie. Jeżeli udałoby się przyjąć podobny punkt wyjścia w naszych stosunkach z najważniejszym naszym partnerem w naszej polityce - nie tylko wschodniej, podkreślam - z Ukrainą, to myślę, że byłby to wielki, następny w polskiej historii drugiej połowy XX w., końca XX w. sukces polskiej polityki.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełJanOlszewski">I już naprawdę ostatnia rzecz, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale, panie pośle, pan przekroczył znacznie czas. Ja muszę pilnować regulaminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Przepraszam, ale muszę jeszcze parę zdań powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To niech pan szybciej mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełJanOlszewski">Bardzo proszę o wyrozumiałość i cierpliwość, bo mówię w tej chwili o tym, co, mam nadzieję, wyraża w tym wypadku chyba rzeczywiście jednak wspólną postawę tej sali - nasz stosunek do naszych rodaków rozproszonych po świecie wskutek skomplikowanej polskiej historii XX w.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełJanOlszewski">Tutaj pan premier Mazowiecki bardzo słusznie przypomniał pewną tragedię wielu tysięcy Polaków, związaną z rokiem 1968. Ale wiele tysięcy, setki tysięcy, może nawet miliony Polaków wcześniej, przed rokiem 1968, było, przez układ stosunków, przez dominację w Polsce rządów komunistycznych, wypędzonych z kraju. I wielu, równie wielu było wypędzanych po tym. Chcę tu przypomnieć choćby tylko tę przymusową emigrację stanu wojennego. Oni wszyscy powinni być traktowani na jednakowych zasadach. W moim przekonaniu nie powinniśmy czynić w tej sprawie żadnych wyróżnień. Wyróżnienia bowiem nikomu nie służą, a wielu szkodą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Janowi Olszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów parlamentarnych i koła.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do dyskusji indywidualnej.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Bieleckiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełCzesławBielecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podobnie jak nasi koalicyjni przywódcy, wysoko oceniam cele polityki zagranicznej zarysowane w exposé pana ministra Geremka. Chciałbym spróbować odpowiedzieć na pytanie, jak klub AWS widzi rolę parlamentu w kształtowaniu polityki zagranicznej ujętej w exposé ministra. Nie jest to trudne, ponieważ pan minister Geremek bardzo ambitnie zakreślił prerogatywy władzy ustawodawczej w tej dziedzinie. Komisja Spraw Zagranicznych w ramach swoich prerogatyw będzie stanowić, inspirować i kontrolować polską politykę zagraniczną. Będzie sprzyjać dialogowi, sprzyjać ruchowi ludzi i idei. A dialog - to mówię ludziom SLD - to konfrontacja racji. To w wyniku ostrej debaty, właśnie tu, w parlamencie, zdołaliśmy pomóc różnym ośrodkom władzy, rządowi i prezydentowi w skoordynowaniu działań w polskiej polityce zagranicznej. I doszliśmy do sensownego rezultatu.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na czele z Bieleckim.)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełCzesławBielecki">W tym roku wielkich wyzwań nie wolno dryfować, trzeba żeglować. Tezy pana ministra o tyle są właśnie przekonywające, o ile odwołują się do polityki globalnej i pokazują, iż w tej polityce globalnej Polska wtedy może mówić pełnym głosem, kiedy pozostaje liderem w regionie, kiedy potrafi powiązać sukcesy w reformach społecznych, gospodarczych z sukcesami w polityce zagranicznej. Geografia - mówił nam niedawno sekretarz generalny NATO Javier Solana - nie oznacza dzisiaj przeznaczenia. Słuszne więc były te wszystkie tezy w exposé, które każą myśleć o tym, jakie fakty w polskiej polityce zagranicznej będą budować projekty polityczne i jak te projekty polityczne podzielone na segmenty będziemy umieszczać w czasie, w strumieniu czasu.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełCzesławBielecki">Myślę, że są sprzężone ze sobą cztery projekty. Jest sprawa naszego przystąpienia do NATO i do Unii Europejskiej, a jednocześnie nasza rola na Wschodzie i w Europie Centralnej, nasze stosunki z Ukrainą, Litwą, Białorusią i nasze stosunki z Rosją. Jeżeli mówimy o koordynacji w polskiej polityce zagranicznej, to cały czas musimy myśleć o tym, jak agenda wydarzeń jest zgrywana, jak poszczególne ośrodki władzy poprzez to zarządzanie przez cele są gotowe prowadzić ze sobą dialog, który także tu, w naszej Izbie, ma miejsce. Myślę, że tylko dokumenty i terminy, tak jak w klasycznym dramacie jedność czasu i miejsca akcji, pozwalają nam oceniać, czy ta polityka jest dobrze skoordynowana. Myślę, że parlament może tu wspomagać, nasza koalicja może tu wspomagać i często posuwać dalej pewne działania resortu - na tyle, na ile parlamentarzyści mają często więcej swobody w prowadzeniu dialogu. Przykładem tego było owo budapeszteńskie wspólne oświadczenie Komisji Obrony Narodowej i Komisji Spraw Zagranicznych, które pozwoliło nam przywrócić tę wyszehradzką wspólnotę, związek Czech, Węgier i Polski, który na ten moment trwający parę lat osłabł. Myślę, że parlament chce i może wspomagać w tym rząd. Myślę, że ruch ludzi idei przeraża tylko dziedziców dawnej ideologii. Natomiast jeżeli mówimy o standardach europejskich, jeżeli mówimy o nowej Europie, to trzeba wrócić do tej historii powojennej i odpowiadać naszym sojusznikom z Zachodu, że tak jak najpierw Francja i Niemcy zdołały odbudować swą współpracę i przyjaźń, potem Niemcy i Polska - warto przypomnieć znany list biskupów polskich do biskupów niemieckich i odpowiedź - tak teraz Polska buduje więzi z Rosją, ale może te więzy współpracy i zrozumienia budować tylko wtedy, kiedy wyjdzie z szarej strefy, kiedy będzie obszarem bezpiecznym.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PosełCzesławBielecki">Myślę, że to strategiczne partnerstwo Polski i Ukrainy, bardzo wnikliwie omówione w exposé ministra, to jest kolejny krok w budowaniu architektury bezpieczeństwa europejskiego. I to jest ta wizja, którą powinniśmy przekazywać naszym sojusznikom w NATO i naszym partnerom w Unii Europejskiej, żeby pokazać im, jak widzimy rolę Polski jako lidera przemian i lidera w budowie tej nowej architektury europejskiej. Jednak Polska nie przystępuje do Europy - jak to powiedział wczoraj w Londynie lord Whitty - Polska uczestniczy w ponownym zjednoczeniu Europy. To właśnie nam powiedział.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełCzesławBielecki">O nowym kształcie Europy powinna mówić i lewica, i prawica. Warto jednak, mówiąc to, co się mówi, pamiętać, w czym się kiedyś uczestniczyło i co się kiedyś mówiło. Może pan przewodniczący Miller mówić o „okrągłym stole”, i słusznie, bo był to jakiś kompromis. Chciałbym jednak powiedzieć, że obalenie muru berlińskiego, wedle mojej wiedzy, panie przewodniczący, nie było wynegocjowane przy żadnym okrągłym stole. To anonimowi, a często znani aktorzy historii obalili totalitaryzm i zaczęli jednoczyć Europę. My idziemy w tym dalej.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PosełCzesławBielecki">Podobnie chciałbym tu zwrócić się do przewodniczącego klubu PSL - to anonimowi rolnicy, którzy unowocześniają dzisiaj swoją gospodarkę, którzy rozumieją i szanują konkurencję, są bohaterami dalszego jednoczenia Europy. Natomiast nie są nimi ci, którzy demagogicznie mówią w polskim Sejmie: Nic o nas bez nas, albo: Nie pozwolimy na utratę tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#PosełCzesławBielecki">Europę, chciałbym przypomnieć dzisiejszej dziwnej lewicy nie-lewicy, zawsze tworzyły ojczyzny. Ale ojczyzny były utworzone przez gminy, ziemie, regiony. I jeśli suwerenny naród, w suwerenny sposób, godzi się świadomie na pewne ograniczenie swojej suwerenności, to to jest powrót do europejskich korzeni, to jest powrót do chrześcijańskiego uniwersum, i to jest to, co nazywa się budową wolności w związku z odpowiedzialnością. A zatem warto te demagogiczne argumenty nawet na użyteczność polemik sejmowych ograniczyć. Wydaje się, że w świecie globalnych wyzwań nasza narodowa odpowiedź musi być na skalę tych wyzwań. Chcemy silnego, unitarnego państwa, które dzięki samorządności i demokracji jest kompatybilne z Europą. Oto istota wyzwania.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PosełCzesławBielecki">Polska jest dla Zachodu tym, czym będzie dla Wschodu. Myślę, że exposé ministra bardzo trafnie i w zrównoważony sposób odnosiło się do tego. Standardy europejskie - to także instrumentarium Ministerstwa Spraw Zagranicznych, będziemy zatem popierać ministra we wszystkich działaniach przełamujących marazm i inercję, którą zastał w resorcie.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#PosełCzesławBielecki">Nie warto mówić tu tylko o reformie struktur. Budulcem struktur są ludzie i ich sposoby działania. O tym często reformatorzy z lewicy zapominają; a czasem i z prawicy. Jeżeli będziemy mówić dzisiaj o zarządzaniu przez cele, to okaże się, że nawet tak skomplikowany podział kompetencji w polskiej polityce zagranicznej, jaki odziedziczyliśmy po poprzedniej koalicji, można uczynić dynamicznym, operatywnym. Ważne tylko, by nie stracić z oczu tych podstawowych celów polskiej polityki zagranicznej, które były ujęte w głosach koalicjantów.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#PosełCzesławBielecki">A zatem na koniec - to kapitał ludzki był najbardziej marnowany przez komunizm i to kapitał intelektualny pozwala nam przezwyciężyć przeszłość i otwierać się w przyszłość. Jak to wygląda nie in abstracto, ale in concreto, i jak to będzie wyglądać, świadczy o tym nie tylko debata na tej sali, ale też działania nas wszystkich jako parlamentarzystów, którzy rozumieją, że polska polityka zagraniczna ma mówić zawsze jednym głosem. Myślę, że temu właśnie służy i exposé, i debata. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Longina Pastusiaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polityka zagraniczna w wielu dojrzałych demokracjach jest przedmiotem zgody i współpracy partyjnej. Tak być powinno również w Polsce. Sojusz Lewicy Demokratycznej wnosił i nadal będzie wnosić swój wkład w budowanie jedności społeczeństwa polskiego wokół celów strategicznych Rzeczypospolitej. Chcielibyśmy, aby ta jedność osiągnęła taki stan, że w Europie i w świecie nie będzie się mówić o polityce zagranicznej danej partii, danej koalicji czy danego rządu, ale o polityce zagranicznej państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełLonginPastusiak">Jak wiadomo jednak, różne drogi mogą prowadzić do tych samych celów, różna może być cena ich osiągania i różna może być skuteczność pokonywania drogi do tych samych celów. Dlatego właśnie odbywamy tę debatę. I jeżeli podnosimy w sensie krytycznym pewne kwestie w polityce zagranicznej, to nie po to, aby zachęcać rząd do zmiany kierunku drogi, ale po to, aby rząd nie zszedł na pobocza i nie rzucał sam sobie kłód, które opóźnią osiągnięcie celów strategicznych i utrudnią obronę interesów narodowych Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełLonginPastusiak">W tym duchu właśnie wypowiadał się w tej debacie przewodniczący Klubu Parlamentarnego SLD pan poseł Leszek Miller i w tym duchu zabierać będą również głos moi koledzy klubowi. Proszę na wszelki wypadek panie posłanki i panów posłów z innych klubów, aby - wiedzeni żarliwością partyjną - nie przypisywali naszej krytyce innych motywacji aniżeli ta, o której właśnie mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PosełLonginPastusiak">Chciałbym przedstawić kilka uwag, jakie nasunęły mi się na podstawie obserwacji kilkumiesięcznej działalności obecnego rządu w sferze polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PosełLonginPastusiak">Truizmem jest, oczywiście, stwierdzenie, że na zewnątrz tyle jesteśmy warci, na ile jesteśmy wewnętrznie zwarci, i to nie tylko w sensie jedności poglądów, ale także - o czym należy pamiętać - w zademonstrowaniu światu i Europie umiejętności współdziałania i współpracy różnych sił politycznych i różnych ośrodków władzy. Tymczasem rząd z wyraźną niechęcią odnosi się do współpracy z prezydentem. Francuzi, jak wiadomo, ukuli termin „kohabitacja” (dosłownie: współzamieszkiwanie) na określenie stosunków między prezydentem a rządem wywodzącymi się z różnych opcji politycznych. I Francuzi, trzeba powiedzieć, dają przykład wysokiej kultury politycznej w tym względzie. W Polsce natomiast obecny rząd stara się uczynić z odmowy współpracy z prezydentem cnotę polityczną. We francuskim modelu kohabitacji strony traktują się jak partnerzy we współrządzeniu krajem. Natomiast w polskim modelu współzamieszkiwania jedna ze stron, to znaczy rząd, uważa się za lokatora, natomiast drugą stronę, to znaczy prezydenta, traktuje jak sublokatora.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PosełLonginPastusiak">W wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” z 13 stycznia br. szef kancelarii premiera powiedział: „Nie znam rządów, które na swoich posiedzeniach goszczą opozycję”. Otóż ja znam wiele takich rządów, choćby rząd Stanów Zjednoczonych. Prezydent Stanów Zjednoczonych zaprasza do Białego Domu przywódców partii opozycyjnej. W tymże wywiadzie szef kancelarii premiera stwierdza kategorycznie: „Oczekiwanie, że będziemy zapraszać na posiedzenia rządu prezydenckich ministrów, którzy jawnie utożsamiają się z lewicą, to polityczna naiwność. A w dodatku wymuszanie tego faktu jest niekonstytucyjne”. Otóż chciałbym powiedzieć panu ministrowi Walendziakowi, że współpraca między prezydentem a rządem jest nie tylko potrzebna dla dobra Rzeczypospolitej i dla dobra jej obywateli, ale także uzasadniona konstytucyjnie, art. 10 bowiem obowiązującej dziś konstytucji wyraźnie mówi, że władzę wykonawczą w Polsce sprawują prezydent Rzeczypospolitej i Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#PosełLonginPastusiak">Na poziom i kulturę, a także sprawność kohabitacji wpływają oczywiście dwie grupy czynników. Pierwszą stanowią regulacje prawne, konstytucyjne, ustawowe. O ile obowiązująca do niedawna „mała konstytucja” z 1992 r. rzeczywiście zawierała wiele luk, wiele dwuznacznych sformułowań, o tyle obecna konstytucja zawiera już zapisy jednoznaczne. Ale jest również druga grupa czynników, w istotny sposób rzutująca na współpracę prezydent - rząd. Jest to postawa, kultura polityczna, zachowanie się decydentów w procesie sprawowania władzy i doświadczenie. I tu niestety po stronie rządowej nie widać dobrej woli do regularnej, stabilnej współpracy z prezydentem. Premier nie wyraża zgody na cotygodniowe spotkania z prezydentem, rząd nie chce zapraszać ministrów Kancelarii Prezydenta na swoje posiedzenia, a takich stałych, rutynowych spotkań nie mogą zastąpić sporadyczne zaproszenia czy nawet sporadyczne posiedzenia Rady Gabinetowej.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#PosełLonginPastusiak">Opinia publiczna prawidłowo odczytuje różnice w postawach prezydenta i rządu w tej sprawie. Według danych CBOS aż 61% ankietowanych uważa, że prezydent nastawiony jest na współpracę, i tylko 33% dorosłych Polaków przypisuje rządowi chęć do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#PosełLonginPastusiak">Braki koordynacyjne wyraźnie osłabiają nie tylko wizerunek, ale również i skuteczność polskiej polityki zagranicznej. Chcę powiedzieć, że - wbrew dzisiejszym optymistycznym zapewnieniom pana ministra Geremka - takiego galimatiasu organizacyjnego i kompetencyjnego, jaki istnieje w kształtowaniu polskiej polityki integracyjnej, nie spotkałem w żadnym znanym mi kraju. Głównemu polskiemu negocjatorowi, panu ministrowi Janowi Kułakowskiemu, którego profesjonalizm bardzo wysoko cenię, życzę jak najlepiej i mam nadzieję, że nie stanie się on ofiarą osobistych ambicji, rywalizacji i wewnętrznych rozgrywek w strukturach rządowych. Mam też nadzieję, że w związku z zaczynającymi się w tym miesiącu negocjacjami z Unią Europejską, negocjacjami, które będą zapewne długie i trudne, rząd będzie regularnie informował Wysoki Sejm i opinię publiczną o ich przebiegu.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#PosełLonginPastusiak">Wysoki Sejmie! Chodzą wieści, że polityczny lokaut, który przeprowadza obecna koalicja rządząca na wszystkich szczeblach administracji krajowej i terenowej, obejmie również pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jeżeli rzeczywiście miałby on nastąpić, to nieuchronnie doprowadzi to do obniżenia profesjonalizmu polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej; myślę, że do tego dążą ci, którzy właśnie klaskali. Jedna z obiegowych definicji polityki głosi bowiem, że jest to sztuka przewidywania. Marny to polityk, który nie przewiduje skutków swoich wypowiedzi lub decyzji. Rząd podejmuje np. decyzje o zaostrzeniu kontroli przejść granicznych na wschodnich granicach, nie przewidując negatywnych skutków tych zarządzeń dla interesów gospodarczych Polski, i retorsji, z jakimi już spotkają się obywatele polscy udający się do tych krajów. A można było znaleźć takie rozwiązanie w przepisach wykonawczych, które pozwoliłoby zapewnić kontrolę ruchu granicznego bez tak drastycznych skutków gospodarczych i pogorszenia stosunków z naszymi wschodnimi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#PosełLonginPastusiak">W warunkach współczesnych bezpieczeństwo jest nie tylko niepodzielne, ale ma także wielowymiarowy charakter militarny, polityczny, gospodarczy, społeczny i ekologiczny. Państwa budują dziś swoją bezpieczną przyszłość nie tylko przez udział w sojuszach militarnych i strukturach integracyjnych, ale także przez rozwój dialogu politycznego i sąsiedzkiej współpracy gospodarczej. A w ogóle to w prowadzeniu polityki zagranicznej należy odróżniać misje dyplomatyczne od misjonarskiej postawy niektórych polityków koalicji; w prezentowaniu poglądów w większym stopniu kierować się naszymi interesami, a nie uległością wobec możnych tego świata.</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#PosełLonginPastusiak">I na zakończenie, panie marszałku, chciałbym się odnieść do wypowiedzi pana posła Krzaklewskiego, który na początku swojego wystąpienia stwierdził, że politykę zagraniczną rządu koalicyjnego PSL-SLD cechowała deklaratywność i niejednoznaczność. Chciałbym zapytać pana posła Krzaklewskiego: Na czym polega ta deklaratywność i niejednoznaczność w takich decyzjach, jak podpisanie układu stowarzyszeniowego przez ten rząd koalicyjny z Unią Europejską, jak podpisanie umowy o Partnerstwie dla pokoju - kiedy od 1994 do 1997 r. liczba przedsięwzięć w ramach Partnerstwa dla pokoju zwiększyła się z 46 do 467 przedsięwzięć i inicjatyw, i to nie tylko wymiany kucharzy wojskowych - żeby przypadkiem ktoś nie powiedział, że była to wymiana orkiestr wojskowych - ale efektywnej współpracy wojskowej? Na czym polega deklaratywność w przystąpieniu Polski do OECD, do Światowej Organizacji Handlu, zaproszenia Polski na szczyt w Madrycie w lipcu, czy też stworzenia warunków do lokat kapitału obcego, który zwiększył się w ciągu tych 4 lat rządów koalicyjnych z 3 mld do ponad 20 mld dolarów inwestycji w Polsce? To są, panie pośle, fakty, i to fakty jednoznaczne. Natomiast pańska ocena - mówię o ocenie pana posła Krzaklewskiego - jest deklaracją i do tego niestety deklaracją bez pokrycia w faktach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polityka zagraniczna to po prostu wspólne dobro realizowane na forum międzynarodowym. Nasze wspólne dobro. Warunkiem skutecznej polityki międzynarodowej są więc wspólne wartości, właściwe ich pojmowanie. Debata nad tymi zagadnieniami jest jednym z rzadszych uroczystych momentów w Sejmie. W takim momencie trzeba się wznieść ponad małość wzajemnych oskarżeń, drobnych porachunków i wypominania sobie niedoskonałości w działaniu egzekutywy czy legislatywy. Powinniśmy się zastanowić, dokąd zmierzamy i czy kierunek ten jest akceptowany przez większość naszego społeczeństwa. I w takim właśnie uroczystym dniu możemy powiedzieć, że najważniejszy priorytet lat najbliższych, a więc wstąpienie do NATO, do Wspólnoty Północnoatlantyckiej, do Unii Europejskiej, jest wartością akceptowaną przez większość naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełIrenaLipowicz">NATO to nie tylko wspólnota interesów, to także wspólnota wartości. Unikając patosu, można powiedzieć - tak sądzi Klub Parlamentarny Unii Wolności - że naród, który wypisał na swoich sztandarach „Za wolność naszą i waszą” i potrafił realizować to w trudnych momentach historii, nie musi obawiać się posądzeń o misjonarstwo. Zdaje się, że trzeba mocno podkreślić słowa, które padły w wystąpieniu ministra spraw zagranicznych, że na przykład podczas przewodnictwa w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie na pierwszy plan będziemy wysuwać znowu to, co stało u podstaw tworzenia tej organizacji: realizację praw człowieka. Prawa człowieka i podstawowe wspólne wartości nie są żadnym misjonarstwem. Nie jest też misjonarstwem zabieganie o realizację wielkich celów w polityce międzynarodowej, celów pokojowych i służących wspólnemu bezpieczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Drugą część mojego krótkiego wystąpienia chciałabym poświęcić sprawom struktur i procedur jako warunkom efektywności. Dobrym prawem opozycji jest zgłaszanie w tym zakresie uwag krytycznych i propozycji ulepszeń. I temu m.in. poświęcona jest debata. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że jest to działanie posiadające swoje drugie oblicze. Tak krytykowana przez Klub Parlamentarny SLD struktura - istotnie zawiła - podziału kompetencji między ministrem spraw zagranicznych a Komitetem Integracji Europejskiej jest w całości dziełem poprzedniej koalicji. Kiedy pracowaliśmy nad ustawą o reformie centrum, byłam wśród tych posłów, którzy ostrzegali, że proponowany przez państwa układ spowoduje znaczne zapętlenie i utrudnienie wzajemnych kontaktów. Ustawa została uchwalona, pan minister Pol z ramienia koalicji przekonywał nas wówczas, że będzie to cudowne uproszczenie i ułatwienie wzajemnych kontaktów. Aby nie powodować większych konfliktów w tej sprawie i nadać reformie centrum charakter ponadpartyjny, po bardzo długich wątpliwościach i problemach zgodziliśmy się w końcu z wielkimi zastrzeżeniami z państwa wizją. Między innymi wypowiadał się również w tej sprawie pan poseł Rokita, nasz dzisiejszy koalicjant. I pamiętam, że wtedy nasze obawy były bagatelizowane, a więc powiedziałabym, że krytyka ta w części była samokrytyką.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełIrenaLipowicz">Jeżeli chodzi o najgłębszą reformę, która jest potrzebna w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, to jest to konieczność skierowania większych sił i środków na ogromne zadanie integracji z NATO i Unią Europejską. To rzeczywiście wymaga zasobów, ludzi, pieniędzy. I tego nie uczynimy nie racjonalizując przy naszym napiętym budżecie struktury wydatków. Były cztery lata na dokonanie reformy biur radców handlowych. Chciałabym zwrócić się z prośbą do pana ministra, abyśmy naszą wspólną wolą, bo taką wolę reformy przecież przez cztery lata deklarowała również dzisiejsza opozycja, wreszcie dokonali tej reformy i aby stało się to przedmiotem konsensusu, abyśmy dali Ministerstwu Spraw Zagranicznych możliwość dbania o polskie interesy również w wymiarze ekonomicznym, przez odpowiednie departamenty ekonomiczne czy wydziały ekonomiczne, jak dzieje się to na całym świecie, aby kuriozalny, przestarzały i dziwaczny system biur radców handlowych, który jest dzieckiem poprzedniej epoki, odszedł wreszcie w przeszłość, co nie oznacza, że mamy utracić kwalifikacje i zdolności wielu cennych pracowników, którzy zdobyli w tych biurach jakieś doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełIrenaLipowicz">Kolejny postulat, z którym Klub Parlamentarny Unii Wolności zwraca się w naszej debacie, to konieczność uwzględnienia w polskiej polityce zagranicznej, w szerszym stopniu, ogromnego potencjału organizacji pozarządowych, które swoim dynamizmem i często nie docenianymi, a wspaniałymi wynikami mogą skutecznie wesprzeć obok już wymienianych tu z wdzięcznością, do której to wdzięczności w imieniu naszego klubu jeszcze raz się przyłączam, organizacji polonijnych. Właśnie organizacje pozarządowe dzięki licznym kontaktom mogą stać się tym pomostem współpracy z Ukrainą, z Rosją, z innymi krajami Europy Środkowej i Wschodniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu pani posłance Irenie Lipowicz.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, niezależnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z olbrzymią uwagą zawsze słucham jak jestem kwalifikowany w tej Izbie. Przedtem była to formuła - poseł nie zrzeszony, rozumiem, że mamy do czynienia z nową - przyjmuję ją.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej oraz wejście do NATO jako organizacji bezpieczeństwa krajów wolnego świata były głównymi kierunkami działania polskiego ruchu niepodległościowego i narodowego od początku sowieckiej okupacji Polski.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełAntoniMacierewicz">Myślę, że trzeba przede wszystkim przypomnieć wysiłki rządu londyńskiego - zarówno wtedy, gdy kierowany był przez socjalistów, jak i wtedy, gdy decydowali ludzie Stronnictwa Narodowego, porozumienia i umowy zawierane przez kierownictwo polskiego podziemnego ruchu oporu Wolność i Niezawisłość, stanowisko Kongresu Polonii Amerykańskiej, a wreszcie wielu wybitnych ludzi Kościoła katolickiego. Nie było w tym przypadku, nie było w tym koniunkturalizmu. Polacy od lat są najbardziej proamerykańskim narodem Europy i z łatwością odróżniają łączące nas głębokie więzi oraz interesy od taniej propagandy czy pseudokultury masowej.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PosełAntoniMacierewicz">Dobrze więc się stało, że w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, jak słyszeliśmy to z ust pana ministra spraw zagranicznych, dołączyła do tego nurtu narodowego także tzw. opozycja demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PosełAntoniMacierewicz">Dziś zaś opcję tę wyznają nawet byli komuniści, nawet ci, którzy kiedyś byli wyznawcami Stalina, Lenina, Breżniewa i Andropowa, niegdyś najemne pióra okupantów i żandarmi cudzych interesów. Cieszyć się należy, że i oni się przyłączają, pod jednym tylko warunkiem: byleby pamiętać o jakości tych sojuszników. Pamiętajmy o tym. Polska bowiem leżeć będzie zawsze między Rosją i Niemcami i zawsze w przewidywalnej przyszłości nasze interesy będą określane rywalizacją i współpracą z tymi narodami. Jest to szczególnie istotne w czasach globalizmu, w czasach dążenia do konstruowania organizmów ponadnarodowych, by nie rzec: imperialnych. Polska nie może przestać pamiętać, także o tym nurcie polityki światowej i polityki europejskiej, który wyrażał się w porozumieniu rosyjsko-niemieckim ponad głowami Polaków oraz kosztem państwa i narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PosełAntoniMacierewicz">Wszystkie działania najwyższych organów państwa muszą więc być przeniknięte świadomością, jak krucha jest świeżo odzyskana wolność i odzyskiwana dopiero niepodległość. To na naszym pokoleniu ciąży odpowiedzialność za to, czy ta wielka szansa, jaką uzyskaliśmy po roku 1989, zostanie wykorzystana, czy też zmarnowana. Trzeba pamiętać, że podstawowe wyznaczniki siły narodu i warunków niepodległego bytu państwowego nie uległy zasadniczej zmianie i że nie jest dla nas obojętne, czy będziemy częścią Europy ojczyzn, czy państwa europejskiego. Ośmielam się stwierdzić, że jest polską racją stanu nasza obecność w NATO, pozwalająca odbudować polskie bezpieczeństwo, a także polską siłę militarną. Dlatego z zadowoleniem słuchałem oświadczenia składanego w imieniu rządu RP, że najważniejszą sprawą w polityce zagranicznej jest zagwarantowanie bezpieczeństwa międzynarodowego przez wejście do NATO. Tu z pewnością rząd będzie miał szerokie wsparcie sił szczerze narodowych. Ale niepokój musi już wzbudzić zepchnięcie na sam koniec, na zupełny margines, podstawowych zadań narodowych, jakie w związku z tym stoją przed Polakami, w tym także przed Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Na czoło wysuwają się tutaj następujące kwestie:</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#PosełAntoniMacierewicz">Po pierwsze, odbudowa silnego gospodarczo i cywilizacyjnie państwa polskiego, zdolnego do obrony narodu i zapewnienia mu szans w rywalizacji z otaczającymi nas narodami. Dla polskiej polityki zagranicznej oznacza to między innymi stałe uwrażliwianie rządu i opinii publicznej, że narody małe, liczebnie, gospodarczo i moralnie słabe, muszą tę rywalizację przegrać. W parlamencie europejskim kraje członkowskie Unii reprezentowane są, o czym warto pamiętać, proporcjonalnie do liczby ludności. Jakie będzie tam miejsce Polski, która ma nieomal ujemny przyrost naturalny? Jest kwestią strategiczną zagwarantowanie budowy odpowiedniej infrastruktury dla ochrony naszych interesów, na przykład priorytetu dla budowy autostrad północ-południe wzdłuż Odry i Bugu po polskiej stronie granicy, tak by wesprzeć polskie interesy gospodarcze. Jest wreszcie sprawą pierwszorzędną, by wzmacniać polskość na ziemiach zachodnich i północnych, a także wspierać odbudowę polskości na ziemiach położonych na wschód od obecnej granicy państwa polskiego. To przecież są podstawowe wyznaczniki polskiej polityki narodowej i ich brak w przemówieniu pana ministra musi zastanawiać. Zamiast tego bowiem usłyszeliśmy o euroregionach i współpracy transgranicznej, co jest oczywiście ważne, ale dalece niewystarczające. Podobnie jak dziwi milczenie o polskich warunkach wejścia do Unii Europejskiej. To dobrze, gdy słyszymy z ust ministra spraw zagranicznych, że nie Bruksela, lecz polskie interesy dyktują nam rozmowy z Unią. Tylko te interesy muszą zostać sformułowane równie jasno, jak formułuje je Bruksela, a wtedy będzie można stwierdzić, jaki jest faktyczny bilans. Polska wciąż własnych warunków nie sformułowała, więc jest często traktowana jak uciążliwy petent. A trzeba zacząć od podstawowej zasady: im więcej polskich truskawek, im więcej polskiej stali, im więcej polskich ziemniaków sprzedanych we Francji, w Hiszpanii, we Włoszech, tym nasza chęć do wejścia w skład Unii powinna być większa. Tyle i aż tyle.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#PosełAntoniMacierewicz">Jest sprawą zaskakującą, że kwestia interesów Polonii i Polaków zamieszkujących za granicami państwa polskiego znalazła się na szarym końcu exposé pana ministra Geremka. Omówił dokładnie polską politykę wobec Afryki, omówił dokładnie polską politykę wobec Oceanii, dowiedzieliśmy się o szczegółach dokładnych zmian w resorcie i o tym, że to on jako minister będzie decydował o rozmowach z Unią Europejską, ale dopiero przy wyliczeniu obowiązków konsularnych padły fragmenty o Polonii, padły sformułowania o tym, jaka będzie polityka wobec Polonii. Warto więc może przypomnieć, że na świecie dzisiaj żyje blisko 20 mln Polaków poza obecnymi granicami państwa polskiego. To ich walce i wytrwałości zawdzięczamy naszą szansę na niepodległość. Polacy ci mają prawo do pełnego zadośćuczynienia za zbrodnie i nieprawości komunistyczne, mają prawo do pomocy i opieki. A tego wszystkiego wciąż brakuje. Nadal czekają oni na zwrot obywatelstwa, w sposób bezprawny zabranego tysiącom tylko za wierność wobec Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. To musi być decyzja Sejmu i czekamy w tej sprawie na inicjatywę rządową. Nie chodzi o to, by ci Polacy prosili o zwrot obywatelstwa, by ustawiali się w kolejkach i pisali podania. Im się to należy aktem uroczystym Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#PosełAntoniMacierewicz">Wciąż też traktuje się po macoszemu Polaków wracających do ojczyzny - obciążani są oni podatkami od uposażenia emerytalnego, otrzymywanego w kraju, w którym dotąd pracowali, w sposób zniechęcający do pracy dla własnej ojczyzny. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego nie usłyszeliśmy ani słowa o zwrocie obywatelstwa Polakom z dawnych kresów wschodnich, którzy przecież nigdy z kraju nie wyjechali i nigdy Polski się nie wyrzekli.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będę wnosił w przyszłości o podjęcie osobnej uchwały w następującym brzmieniu: „Sejm Rzeczypospolitej wyraża przekonanie, że w perspektywie integracji Polski z Unią Europejską polska polityka zagraniczna powinna szczególną uwagę poświęcić na rzecz obrony Polonii i Polaków zamieszkałych poza obecnymi granicami państwa polskiego”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Antoniemu Macierewiczowi, nie zrzeszonemu.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Libickiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełMarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po roku 1989 polska polityka zagraniczna stanęła teoretycznie wobec trzech możliwości: uregulowania sojuszniczego, traktatowego swoich stosunków z Rosją, naszym sąsiadem wschodnim. Drugą teoretyczną możliwością było pozostanie w neutralności, we współpracy z innymi niewielkimi państwami Europy Środkowej. Trzecia możliwość to sojusznicze związanie się z Zachodem. Przytłaczająca część opinii publicznej, przytłaczająca część polityków, słusznie czy nie, z wystarczającymi racjami czy bez wystarczających racji, opowiedziała się za opcją prozachodnią. W tej sytuacji tylko o tej opcji dyskutujemy. Ale dyskutując o tej opcji, nie możemy pogarszać swojej pozycji przetargowej przez traktowanie jej tak, jak gdyby nie było żadnej innej alternatywy. Takie traktowanie wytrąca, że tak powiem, z pola widzenia korzyści, które osiąga Zachód. Przecież Zachód nie chce nas przyjmować dlatego, że nas kocha. Zachód chce nas przyjmować dlatego, że ma stąd zupełnie konkretne i wymierne korzyści. A podstawową korzyścią dla Zachodu, przede wszystkim dla Niemiec, jest to, że ewentualnie rakiety rosyjskie będą na Bugu, 800 km od Berlina, a nie na Odrze, 80 km od Berlina.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełMarcinLibicki"> Trzeba sobie zdać sprawę, że to jest nasz podstawowy argument we wszystkich przetargach, we wszystkich rozmowach. A warunek, na który powinniśmy uzyskać zgodę w tych pertraktacjach, pierwszy podstawowy warunek, jest taki, że musimy być członkiem pierwszej kategorii zachodnich wspólnot politycznych, zachodnich wspólnot obronnych. Tutaj niestety są niepokojące objawy. Jak podała prasa, prezydent Clinton w sprawozdaniu dla Kongresu powiedział: Nowo przyjmowane kraje do NATO będą w pierwszym okresie wojny bronić się same. Powstaje dość istotne pytanie, co to znaczy: pierwszy okres wojny. W wypadku wojny atomowej będzie on trwał jakieś 10 minut, w wypadku wojny czołgowej może kilkanaście czy kilkadziesiąt godzin. Właśnie to, że pozycja Polski jest węzłowa dla bezpieczeństwa Zachodu, powinno być naszym koronnym argumentem w uzyskaniu członkostwa pierwszej kategorii. Warszawa musi być broniona tak jak Berlin i Paryż, a granica na Bugu - tak jak granica na Odrze, na Renie czy kanał La Manche.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PosełMarcinLibicki">Musimy pamiętać, że żaden traktat nie jest wieczny. W kwietniu 1790 r. został zawarty traktat polsko-pruski, obronny. Już kilka dni później markiz Lucchesini, ambasador pruski w Warszawie, napisał do swego króla: „Teraz, kiedy zawarliśmy ten traktat, mamy Polskę w swoich rękach. To my będziemy decydować o warunkach pokoju”. Pamiętajmy o tym.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PosełMarcinLibicki">Nasze wstąpienie do wszystkich typów wspólnot europejskich, i tych politycznych, i tych strategicznych, niesie za sobą zagrożenia. Nie ma co udawać, że zagrożeń nie niesie. Jak słusznie powiedział jeden z moich przedmówców: Marny to polityk, który nie przewiduje tego, co się stanie w przyszłości. A zatem przewidujmy i zdajmy sobie sprawę, że, po pierwsze, wstąpienie do Unii Europejskiej może oznaczać utratę suwerenności. Po prostu pamiętajmy o tym, nie zapominajmy. Nie zapominajmy o tym, że to może oznaczać utratę suwerenności. Po drugie, pamiętajmy, że istnieje polityka niemiecka - pamiętajmy o tym i zwracajmy na to uwagę - polityka wyraźnie zmierzająca do utwierdzania wpływów niemieckich w Polsce. Przecież Niemcy w oficjalnych rządowych dokumentach stwierdzili, że dotychczas zawarte traktaty nie załatwiają sprawy niemieckich roszczeń finansowych w Polsce, że dotychczas zawarte traktaty nie likwidują problemu podwójnego nazewnictwa w Polsce. Podam konkretne przykłady: w Kołobrzegu wychodzi „Neue Colbelger Zeitung” w takiej samej szacie graficznej, jak wychodził „Colberger Zeitung” do 1945 r. W podtytule jest napisane, że obejmuje następujące tereny: Stolp, Köslin, Stettin, Colberg. Pamiętajmy o tym, zwracajmy na to uwagę. Pamiętajmy, że są polskie placówki naukowe - finansowane z funduszy niemieckich - które na zlecenie zajmują się problematyką naukową; być może zupełnie obiektywną, nie twierdzę, że prowadzącą do jakichś fałszywych wniosków, ale jednak według wskazówek niemieckich. Tak jest, pamiętajmy o tym. Nie mówię, że z tego powodu nie powinniśmy wchodzić do żadnych struktur - po prostu pamiętajmy o tym, nie bądźmy na to ślepi. Oczywiście nie obawiam się, że Niemcy odbiorą nam ziemie zachodnie i północne, że je zasiedlą, bo nie mają kim zasiedlić. Jednak nie ulega żadnej kwestii, że prowadzą politykę germanizacji. Tak może być i my to dzisiaj widzimy, jak w soczewce, w Opolu.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PosełMarcinLibicki">Proszę państwa, po prostu o tym wszystkim pamiętajmy. Stawiajmy warunki. Nie idźmy do wspólnot zachodnich na klęczkach. Idźmy tam jako równorzędny partner, który jest im potrzebny. W ramach tych warunków musimy sobie powiedzieć:</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PosełMarcinLibicki">Po pierwsze, członkostwo pierwszej kategorii, żadne członkostwo innej kategorii, i to zarówno w wymiarze militarnym, politycznym, jak i gospodarczym. Nie może być tak, że do Unii wchodzi Polska, ale nie wchodzi polskie rolnictwo, wchodzi Polska, ale nie wchodzi polska stal czy polskie włókiennictwo. To jest pierwsza rzecz - członkostwo pierwszej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PosełMarcinLibicki">Po drugie, nie ma zgody na przyjęcie w prawodawstwie polskim, wewnętrznym, tzw. nigdzie nie skodyfikowanych, nigdzie nie określonych standardów europejskich. A tu też są niepokojące sygnały. Ostatnio Parlament Europejski, Komisja Europejska wypowiadały się na przykład w sprawie tzw. małżeństw dla osób tej samej płci. Przypomnijmy, że u podstaw Unii Europejskiej legły: swobodny przepływ kapitału, swobodny przepływ dóbr, swobodny przepływ usług. Wspólne bezpieczeństwo, a nie narzucanie innych podstaw moralnych, szczególnie w odniesieniu do ustawodawstwa krajowego, tych, które w tych krajach istniały. Krótko mówiąc, nie godzimy się na to, aby tzw. standardy europejskie zastąpiły fundamenty chrześcijańskie.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PosełMarcinLibicki">Po trzecie, brak zgody na utratę suwerenności. Co to znaczy: utrata suwerenności? Utrata suwerenności nastąpi, gdy wejdziemy w jakieś struktury bez możliwości wycofania się. Los Unii Europejskiej jest nieprzewidywalny za 10, 20, 30, 40 lat. Niepokojący rozwój sytuacji na Bliskim Wschodzie, która może się zamienić w długotrwałą, coraz rozleglejszą wojnę, niepewna sytuacja wewnętrzna krajów Unii Europejskiej posiadających ogromne mniejszości narodowe, które są źródłem niepokoju, mogą prowadzić do zupełnie nieprzewidywalnej ewolucji w krajach Unii Europejskiej. My nie mamy żadnego powodu brać sobie na głowę tych kłopotów, które mogą spotkać właśnie Zachód.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#PosełMarcinLibicki">Tak więc podsumowując, nie godzimy się na członkostwo inne niż pierwszej kategorii, nie godzimy się na zastąpienie fundamentów chrześcijańskich tzw. stan-dardami europejskimi i nie godzimy się na definitywną utratę suwerenności. Chcemy budować Polskę bezpieczną na wypróbowanych fundamentach chrześcijańskich.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Libickiemu.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Oleksego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dyskusjach o polityce zagranicznej państwa często przywołujemy tę jej funkcję, która sprowadza się do wyrażania i obrony racji stanu, a co za tym idzie - do realizacji interesów narodowych, o których tak szeroko i z innego niż ja punktu widzenia to ujmując mówił pan poseł Libicki. W tym kontekście pojawiają się różne opinie o tym, czy pojęcie interesu narodowego nie jest już przeżytkiem, czy jego rozumienie nie podlega jakiejś ewolucji, czy jest to pojęcie dynamiczne czy też statyczne. Wielu w Polsce nie dopuszcza nawet, iż pojęcie suwerenności zmienia się wraz z globalizacją i integracją we współczesnym świecie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełJózefOleksy">W potocznym rozumieniu interesy narodowe są wartością i wyznacznikiem racji stanu. Interes czy interesy narodowe to określenia nie tylko polityczne, ale przejawiające się też w sferze psychologii społecznej. Potocznie najczęściej rozumie się przez to korzyści gospodarcze, bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne oraz zdolność konkurowania z innymi narodami.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełJózefOleksy">Procesy integracyjne i cele strategiczne Polski nakazują ustalić, co należy bezwzględnie chronić, a co odrzucić na drodze do integracji jako przeszkodę. Należałoby to określić jeszcze przed negocjacjami. Później może to być wyrazem słabości. Jest to tym istotniejsze, że czasem u niektórych powstaje wrażenie jakby Polska gotowa była pozostawić ochronę swoich interesów w rękach partnerów z międzynarodowych struktur, do których aspiruje. Niektórzy polscy politycy, czy to z braku wiedzy o współczesnym świecie, czy też z grzeczności wobec partnerów Polski, zapominają lub przemilczają oczywistą prawdę, że gra interesów we współczesnym świecie toczy się nieprzerwanie. Dla Polski nie będzie wyjątku. Każdy kraj musi sam identyfikować własne interesy narodowe i starać się je wygrywać w tej grze. Znajomość swoich i cudzych interesów jest podstawową przesłanką dla możliwych i potrzebnych kompromisów. Rzeczowa stanowczość w przedstawianiu polskich interesów w niczym nie umniejsza przyjaznej serdeczności i siły więzi sojuszniczych z partnerami. Jednocześnie jednak szkodliwy jest strach o swoje interesy, rodzi on fobie i bierność.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PosełJózefOleksy">Zadaniem polityki zagranicznej musi być jej uspołecznienie, tak by rozwiewała nieuzasadnione obawy, prostowała opaczne rozumienie interesów narodowych, a jednocześnie tak utrwalała przeświadczenie o ochronie tych interesów, by poparcie społeczne dla niej było trwałe. Proces integracji jest przecież nieodwracalny. Trzeba więc, by ludzie w Polsce tak właśnie rozumowali. Najgorszą rzeczą byłoby bronienie się przed nieuchronnością integracji. Takie postawy mogą wynikać z braku wiedzy w społeczeństwie i potrzebnych naświetleń.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełJózefOleksy">Zmienia się dziś rola państwa, powstają ponadpaństwowe instytucje, nie zanikają jednak wspólnoty ani ich tożsamość. Niemcy nie stają się mniej niemieckie, a Francja mniej francuska. To samo dotyczy Polski.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PosełJózefOleksy">Uspołecznienie polskiej polityki zagranicznej to m.in. włączenie jej w społeczną dyskusję o Polsce przyszłości, nasycanie nią systemu edukacyjnego, integrowanie z jej celami działań organizacji pozarządowych i ruchów społecznych, tworzenie ośrodków badań i klubów dyskusyjnych. Podział naszego społeczeństwa, spadające zaangażowanie ludzi w życie publiczne dowodzą braku pełnej identyfikacji z państwem, z jego instytucjami, z jego polityką. Choć polityka zagraniczna jest tu dobrym wyjątkiem, nie zdejmuje to jednak z resortu spraw zagranicznych i z całego układu politycznego obowiązku upowszechniania treści wynikających z realizowanej polityki zagranicznej. Tylko w ten sposób można umacniać i wyzwalać poczucie identyfikacji z państwem, jego instytucjami demokratycznymi oraz wspólnotą narodową. Zgoda partii politycznych i wysokie poparcie w społeczeństwie potwierdzają, że priorytety polskiej polityki zagranicznej opierają się na rozpoznanych i wspólnie uznawanych interesach Polski.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełJózefOleksy">W swoim wystąpieniu minister Geremek podkreślił, że Polska wniesie własny wkład do struktur euroatlantyckich. Słusznie mówił, iż nie jest to odrabianie lekcji zadanej przez Brukselę. Już w tym stwierdzeniu zasadza się takie rozumienie konieczności otwierania się Polski, z wszystkimi tego konsekwencjami, które zakłada, że nie pozostaniemy w roli nadstawiających ucha i biernie podporządkowujących się aktualnym procesom cywilizacyjnym. Jeśli jednak ten wkład Polski w przemiany w Europie ma być naszym ważnym zadaniem, to trzeba powiedzieć, co nim być nie może.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PosełJózefOleksy">Otóż Polska nie może być „nosicielem kłopotów” europejskich ani zaprzątać Europy swoimi wewnętrznymi konfliktami. Polska nie może wnosić do Europy napięć złego sąsiedztwa na wschodzie i nieumiejętności przecierania tam szlaków, także we własnym interesie. Polska przecież nie chce być obszarem peryferyjnym NATO i przedmurzem Unii Europejskiej. Dlatego też polskim interesem jest popierać dalsze rozszerzanie struktur euroatlantyckich w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PosełJózefOleksy">Na szczęście nie powracają już hasła o polskiej misji reewangelizacyjnej wobec reszty Europy, ale pozostaje ważna rola polskiego Kościoła katolickiego w dyskusji o współczesnym europejskim chrześcijaństwie. Jest interesem - myślę - katolickiego narodu polskiego poczucie życia w znacznie większej europejskiej wspólnocie bez zbyt wielu, może stresujących, odmienności.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#PosełJózefOleksy">Sojusz Lewicy Demokratycznej i socjaldemokracja dobrze rozumieją naturę procesów we współczesnym świecie. Wraz z socjaldemokracją europejską uczestniczymy w wielkim zastanawianiu się, jak ukształtować potrzebne zmiany wewnętrzne w Europie. Dyskutujemy o tym, co niosą z sobą globalizacja i cywilizacja informacyjna, jak zachować społeczny sens wzrostu gospodarczego i rozwoju, gdzie poszukiwać szans i źródeł globalnej skuteczności mechanizmów rynkowych, pytamy o sens i kształt Europy socjalnej, o walkę z osamotnieniem współczesnego człowieka, o subkultury, dekadencję i bezrobocie. Te i inne pytania stoją przecież nie tylko przed socjaldemokracją europejską i polską.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#PosełJózefOleksy">Jest wyzwaniem dla partii politycznych i organów państwowych takie przedstawianie polskiej polityki zagranicznej, by ludzie w Polsce rozumieli bilans szans i zagrożeń integracyjnych, by akceptowali zmiany cywilizacyjne wynikłe z koniecznych dostosowań, by umieli się im poddać i widzieli w tym nowe swoje korzyści. Trzeba więc bronić konsensu w sprawie polityki zagranicznej. Jest to wartość i przykład możliwej zgody i współdziałania także w innych dziedzinach w Polsce. Dla tego konsensu jest zagrożeniem przekonanie, iż tylko ludzie obecnej koalicji nadają się do osiągania polskiej racji stanu. Są takimi zagrożeniami próby odgrzewania podziałów ideologicznych w społeczeństwie. Nie pomaga konsensowi różne rozumienie interesów narodowych w dobie integracji.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#PosełJózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska polityka wschodnia to stosunek do obszaru, na którym można i trzeba realizować także polskie strategiczne interesy. Trzeba to czynić, tym bardziej że budując przyszłe stosunki z Rosją, Ukrainą czy z Białorusią, będziemy realizować segment ogólnoeuropejskiej polityki. Trzeba podzielić opinię, iż jest interesem narodowym, by polska polityka wschodnia była właśnie częścią europejskiej polityki wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#PosełJózefOleksy">Polska jest już postrzegana jako rzecznik interesów Europy w regionie i interesów regionu w Europie. Interesy te nie mogą być, rzecz jasna, sprzeczne. Trafność polskiej polityki zagranicznej musi objawić się tym właśnie, by takie sprzeczności interesów się nie rodziły.</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#PosełJózefOleksy">Strona polska przystąpiła niedawno z neoficką gorliwością do tzw. uszczelniania swojej granicy wschodniej. Zrobiono to, nie bacząc na wysoką cenę gospodarczą i brak nakazów pilności. Wysłano sygnał, że w Polsce możliwa jest skłonność do odgradzania się od sąsiadów w imię innych zobowiązań, bez żadnej rekompensaty i bez pomocy Unii Europejskiej w budowie infrastruktury granicznej. Umknął też z pola widzenia negatywny wpływ na warunki życia tysięcy rodzin na tzw. ścianie wschodniej, utrzymujących się z handlu przygranicznego. Nie baczono też na skutki zamykania granicy w bilansie płatniczym kraju. Dla stosunków Polski z Europą Wschodnią potrzebna jest dziś nowa perspektywa, nowe impulsy i nowe inicjatywy. Nie wystarczy dążyć do dobrosąsiedzkich stosunków między państwami czy też tylko monitorować procesy przemian demokratycznych na Wschodzie. Muszą się znaleźć pomysły i środki, by budować dobre stosunki nie tylko między instytucjami państwowymi, ale i między społeczeństwami. Niemałą rolę mogą tu odegrać organizacje społeczne i pozarządowe. Musi nam starczyć wyobraźni ekonomicznej na wspólne projekty gospodarcze w skali całego regionu, szczególnie w obszarze infrastruktury transeuropejskiej. Trzeba pokonać zaspy w obszarze bankowości i rynków kapitałowych, trzeba stwarzać mechanizmy ubezpieczania ryzyka i promocji polskiego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#PosełJózefOleksy">Polska polityka w imię własnego interesu narodowego powinna unikać maniery niesienia cywilizacji na Wschód, ale pokazywać, co Polska potrafi samodzielnie zdziałać na Wschodzie dla siebie i dla dobra ogólnoeuropejskiego. Przecież Polska zakorzeniona w NATO może być atrakcyjnym partnerem dla Rosji, Ukrainy czy Białorusi, partnerem nie peryferyjnym w Unii Europejskiej i nie odizolowanym od Europy Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#PosełJózefOleksy">Wysoka Izbo! Wyzwaniem pozostają nadchodzące negocjacje z Unią Europejską. Mandat dla negocjatorów nie musi być wyłącznie decyzją tego rządu. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej rodzi skutki dalekosiężne. To nie jest sprawa jednego sezonu politycznego, jednej kadencji czy jednej ekipy rządzącej. Jest jeszcze czas, by podjąć szersze konsultacje polityczne na temat fundamentów tej instrukcji negocjacyjnej, konsultacje z opozycją, być może także z opozycją pozaparlamentarną. To powinna być wspólna sprawa, aby ciągłość tej drogi Polski do Unii Europejskiej była zabezpieczona.</u>
          <u xml:id="u-79.16" who="#PosełJózefOleksy">Druga kwestia. Polityka zagraniczna każdego państwa musi służyć jego interesom gospodarczym. Za mało usłyszeliśmy o realizacji tej roli naszej polityki zagranicznej. Musi ona ulec zdynamizowaniu. Jest to zresztą stały postulat każdej takiej dorocznej debaty. Służba zagraniczna państwa musi być źródłem dobrych analiz rynkowych, makroekonomicznych, strategicznych. Musi rozszyfrowywać to, co dzieje się w światowych stosunkach gospodarczych dziś i na daleką przyszłość. Musi wspierać ją system promocji polskich możliwości gospodarczych. Przemiany strukturalno-organizacyjne są więc konieczne. Ich natury nie wyczerpuje to, co przedstawił pan minister. Dalsze zaniedbywanie obowiązków służby zagranicznej w obszarze gospodarczym umniejszy nasze możliwości, skróci perspektywy i rozmyje filozofię wzrostu gospodarczego i koniunktury. Może też umniejszyć bezpieczeństwo surowcowe kraju, a także wypaczyć procesy na rynku kapitałowym i w sferze działań kapitału zagranicznego w Polsce. Aktywność w polskiej polityce zagranicznej na rzecz polskich interesów gospodarczych musi ulec zdynamizowaniu. Jest to stały postulat od lat. Czas to wreszcie podjąć.</u>
          <u xml:id="u-79.17" who="#PosełJózefOleksy">Do wypowiedzi pana posła Czesława Bieleckiego tylko jeden komentarz. Panie pośle, istotnie, mur berliński został obalony przez zwykłych szarych ludzi i nie była to uchwała „okrągłego stołu”, ale pan chyba pamięta, że nie dokonano tego przed „okrągłym stołem”.</u>
          <u xml:id="u-79.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Oleksemu.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Czecha z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Najpierw parę słów komentarza do wypowiedzi szczególnie pana posła Dobrosza i pana posła Libickiego. To jest chyba preludium do zbliżającej się debaty na temat integracji europejskiej. Z tych wystąpień można chyba wynieść jedną konkluzję: dbałość o to, aby była to debata rzeczowa, natomiast aby mniej posługiwać się zaklęciami, aby nie operować schematami i nie przyczyniać się do powstawania negatywnych skojarzeń w społeczeństwie, rolnicy bowiem nie powinni być straszeni przystąpieniem do Unii Europejskiej, gdyż to przecież rolnictwo, za którego rozwój PSL długo odpowiadał, będzie znajdowało się pod szczególną opieką w procesie dostosowawczym, dochodzenia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełMirosławCzech">Panu posłowi Libickiemu powiem tylko tyle, że ojcami założycielami Wspólnot Europejskich, twórcami idei integracji europejskiej byli politycy nurtu chrześcijańskiej demokracji i to oni w najbardziej konsekwentny sposób tę ideę urzeczywistniają.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełMirosławCzech"> I to, jak sądzę, powinno być wzięte pod uwagę również w tym, aby...</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Socjaldemokracji.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełMirosławCzech">Ale właśnie nie socjaldemokracja, chrześcijańska demokracja również, by przywołać tutaj osobę pana kanclerza Kohla. Nie używajmy więc nietrafionych argumentów.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełMirosławCzech">Przechodzę do właściwego tematu mojego wystąpienia, sprawy bardzo mocno uwypuklonej w wystąpieniu pana ministra Geremka, w sposób, jak sądzę, oddający istotę problemu, przed którym stoi polska polityka zagraniczna w nadchodzącym okresie, tzn. wzrastającej roli Polski w Europie Środkowo-Wschodniej. Polska rzeczywiście jest liderem tego regionu i ponosi za rozwój sytuacji w nim szczególną odpowiedzialność, gdyż - i to chyba trzeba mocno podkreślić - sytuacja w naszym regionie, acz stabilna, jest sytuacją dynamiczną, tzn. zmieniającą się, i wymaga od polskiej polityki niezwykłej wprost aktywności. Aktywność ta musi być mierzona pracą koncepcyjną, konkretnymi przedsięwzięciami oraz, co również zostało wyeksponowane w wystąpieniu pana ministra Geremka, wspieraniem inicjatyw społecznych.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PosełMirosławCzech">Pierwsza sprawa: koncepcje muszą uwzględniać najważniejsze wyzwania, jakie niesie rozwój sytuacji w takich państwach jak Słowacja, Bułgaria, Rumunia, Białoruś, Ukraina, a także państwa bałtyckie. W odniesieniu do tych przedstawionych przez pana profesora Geremka uwag i głównych kierunków działalności chciałbym wskazać następujące problemy, które wydają mi się szczególnie istotne. Otóż w tej chwili dla naszych sąsiadów - szczególnie sąsiadów na Wschodzie - naszych strategicznych partnerów, Ukrainy i Litwy, a także Rosji, Białorusi, Mołdowy, podstawowe jest pytanie: W jaki sposób Polska będzie po przystąpieniu do NATO i Unii Europejskiej kształtowała stosunki z tymi krajami? Najważniejszą chyba kwestią jest to, aby w tej sprawie panowała zgodność opinii i jasność deklaracji, a także czynów.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#PosełMirosławCzech">Zmieniająca się geopolityka Polski jest pogłębiona wskutek procesu, na który chciałbym również zwrócić uwagę, tj. uwzględniania w coraz większym stopniu w horyzoncie polskiej polityki regionu basenu Morza Czarnego oraz Zakaukazia. I w tym kontekście trzeba wspomnieć o tym, że podstawowym problemem, który się pojawia i który występuje przecież w sposób istotny w stosunkach z Rosją i z Białorusią, jest sprawa przebiegu rurociągów i wydobycia ropy naftowej. To w kontekście rozwoju stosunków z Ukrainą ma zupełnie fundamentalne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#PosełMirosławCzech">Nie bez znaczenia dla kształtowania się koncepcji polityki polskiej, biorąc pod uwagę właśnie region Morza Czarnego, jest również rozwój sytuacji w Turcji.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#PosełMirosławCzech">W długim akapicie poświęconym rozwojom stosunków z Rosją w bardzo głębokim i chyba po raz pierwszy tak wszechstronnie zaprezentowanym wystąpieniu ministra spraw zagranicznych zwrócona została uwaga na bardzo istotny element, który będzie nabierał coraz większego znaczenia, to znaczy na odpowiednie stosunki i relacje z podmiotami Federacji Rosyjskiej i z regionami Federacji Rosyjskiej. To ma kapitalne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#PosełMirosławCzech">Jeśli chodzi o konkretne przedsięwzięcia, to zwróciłbym uwagę na to, o czym mówił pan poseł Bielecki, tj. na problem współpracy parlamentarnej, a także na to, że we wzajemnych stosunkach w regionie gesty mają istotne znaczenie. I dobrze się stało, że pierwsza wizyta ministra spraw zagranicznych rządu koalicji Unii Wolności i Akcji Wyborczej Solidarność była to wizyta w Wilnie i w Kijowie. To pokazuje, że istotnym elementem polityki zagranicznej tego rządu jest kształtowanie strategicznych stosunków z Ukrainą i Litwą. Chciałbym również zwrócić uwagę i na takie gesty i taką współpracę między rządem i prezydentem, realizowaną konsekwentnie, właśnie w odniesieniu do stosunków z krajami sąsiednimi.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#PosełMirosławCzech">Ostatnia uwaga, jeśli chodzi o inicjatywy społeczne. Dużo było na ich temat zarówno podczas wystąpienia pana profesora Geremka, jak i w debacie. Chciałbym szczególnie podkreślić znaczenie inicjatyw społecznych w relacjach z Białorusią. Rola organizacji społecznych, podejmowanych przez nich inicjatyw, wspomagania, wspierania procesu demokratycznego na Białorusi ma absolutnie kapitalne znaczenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Czechowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełRomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym wyrazić swoje wielkie zadowolenie z tego, że pan minister Bronisław Geremek, przedstawiając dziś informację na temat polityki zagranicznej, mówił o polityce państwa, a nie o autorskiej polityce Bronisława Geremka czy też koalicji Akcja Wyborcza Solidarność-Unia Wolności. Niejednokrotnie na tej sali byłem uczestnikiem takich debat. I chciałbym życzyć państwu, naszemu narodowi i sobie też, żeby taka zgodność, jaką mamy wobec wyzwań w polityce zagranicznej, dotyczyła też innych wyzwań w polityce gospodarczej czy strategii rozwoju naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełRomanJagieliński">Niezależnie od tego, jak się ukształtowały w tym okresie transformacji koalicje, to nie zauważyłem, żeby którakolwiek z nich zamiast na integrację z organizacjami światowymi czy europejskimi miała ochotę na pełną integrację ze Wspólnotą Niepodległych Państw. I to mnie bardzo cieszy. Ale to, co zauważyłem jako bardzo pozytywną cechę dzisiejszego wystąpienia pana ministra, to jest to, że pamiętając o tej dynamice integracji z organizacjami światowymi prozachodnimi, nie zapomina pan o bardzo dynamicznym rozwoju naszych stosunków ze Wschodem. I trzeba tu jasno powiedzieć, że jest pan tym politykiem, który nie bał się jechać do Białorusi, i jechał nie po to, żeby tam nieść specjalną misję, ale, jak zauważyłem w pana wystąpieniach i w tym, co pan tam reprezentował, przede wszystkim po to, by reprezentować interes Polski.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełRomanJagieliński">Podobna zresztą sytuacja, na pewno ważniejsza, dotyczyła pobytu w Moskwie, w Federacji Rosyjskiej, czy też to, co pan dziś podkreślił - i to z zadowoleniem przyjmuję - że szczególną wagę pan przywiązuje, i koalicja, rząd polski, do naszej współpracy z Republiką Ukrainy. Chcę jednak wyrazić tu pewne zaniepokojenie tym, co się dzieje na styku Polska-Ukraina-Słowacja, tym, że Słowacja, na własne życzenie - ale tego nie mogę przecież mówić w formie ingerowania w stosunki Słowacji - znów zaczęła się jakby izolować. To jest oczywiście następstwem tego, że układ z Wyszehradu nie jest realizowany tak dynamicznie, jak byśmy my, naród polski, sobie tego życzyli. No bo są trzy państwa, które aplikują do Paktu Północnoatlantyckiego, niektóre przodują w procesie integracji, do Unii Europejskiej: Czechy, Węgry i Polska. Z żalem stwierdzam, że Słowacja, ten naród nam bardzo przyjazny, zostaje jakby z tyłu. Ale musimy zrobić wszystko, żeby nie pozwolić na izolację Słowacji, bo to nie jest zgodne z racją stanu Rzeczypospolitej. Chciałbym, żeby w tej chwili pani Lipowicz zwróciła na to uwagę, mimo podejmowanej dziś dyskusji w sprawie integracji z Unią Europejską, a przede wszystkim kompetencji. Też bowiem byłem współtwórcą, może nie do końca doskonałej, koncepcji podziału administracyjnego czy reformy centrum rządu. Chcę jednak zwrócić uwagę, że Komitet Integracji Europejskiej w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza był kierowany przez premiera. Teraz układ jest co nieco inny i na pewno jest inna zależność.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: I teraz jest lepiej.)</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełRomanJagieliński">Nie chcę zresztą ingerować w układy rządowe. Postawienie premiera na czele Komitetu Integracji Europejskiej jest dla mnie bardziej racjonalne. A to dlatego, że jest bardziej wymowne, jeśli chodzi o intencje naszej integracji ze strukturami europejskimi. Tak jednak jest i życzę, żeby w sferze tych kompetencji nie było takich różnic.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełRomanJagieliński">Jeśli bowiem mówię o rzeczach dobrych, to trzeba też mówić o wpadkach, o tym, że w polityce zagranicznej w ostatnich miesiącach były też, co najmniej dwie odnotowane przeze mnie, wpadki. Pierwsza to decyzja, że wysyłamy naszych żołnierzy do Iraku. Przedtem jednak nie wiedzieliśmy, w czyich to leży kompetencjach. Jeśli idzie o pracę nad tym, jak Polska jest postrzegana, to na pewno sukcesów nie odnieśliśmy. Dopiero w następstwie tego uregulowaliśmy ustawowo, kto podejmuje decyzję o wysłaniu naszych żołnierzy. Drugi problem, niejednokrotnie już podnoszony, to sprawa zamknięcia naszych granic i stosunku do tych, którzy są na wschodzie. Spowodowało to dużą stratę dochodów w polskich rodzinach. Nie chcę o tym mówić szczegółowo, bo myślę, że problem jest znany.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełRomanJagieliński">Chciałbym jeszcze poruszyć co najmniej dwa punkty. Jeden z nich interesował mnie bardzo również jako członka rządu: nareszcie pełna koordynacja naszej reprezentacji, i tej politycznej, i tej ekonomicznej. Życzę rządowi pana Jerzego Buzka i panu ministrowi, aby nareszcie do tego doszło. Jako następstwo tego chciałbym jednak także widzieć w pełni wykwalifikowanych dyplomatów. Z praktyki, bo miałem sporo możliwości konfrontacji z naszymi przedstawicielami, wiem, że wielu mamy wspaniałych, ale zdarzały się również reprezentacje pośledniego rodzaju, nie mówiąc o tym, że dochodziło też w latach dziewięćdziesiątych do sytuacji kompromitujących. Nie będę o tym mówił, bo nie chcę nikomu personalnie tego przypisywać, ale myślę, że jest to pochodną tego, iż nie tylko układ parlamentarny, może dobre intencje ministra, ale także, za naszymi plecami, na przykład układ koleżeństwa czy kolesiostwa odgrywał znaczącą rolę w sprawie, kto ma nas reprezentować w Europie, Ameryce czy nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#PosełRomanJagieliński">Zapoznałem się z zasadami doboru dyplomatów czy pracowników służy dyplomatycznej w różnych krajach i myślę, że dobrze by było, gdybyśmy się przyjrzeli zasadzie stosowanej w Szwecji. Organizuje się tam konkursy dla młodych studentów i podczas tych konkursów wybiera się najzdolniejszych, najbardziej predestynowanych do służby dyplomatycznej. Później też jeszcze następuje selekcja pozytywna. Z takimi dyplomatami przyjemnie jest rozmawiać i myślę, że tacy dyplomaci winni reprezentować Polskę.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#PosełRomanJagieliński">Ostatni problem, który chciałbym tutaj podnieść, lekko zasygnalizowany przez pana ministra, to sprawa rozwiązywania problemów globalnych. Winniśmy w tym uczestniczyć jako kraj, który został przyjęty do OECD. Jest to problem bardzo delikatny, ale z nim jako minister rolnictwa, jako swego czasu także reprezentant Polski delegowany na szczyt żywnościowy do Rzymu już się zetknąłem. My korzystaliśmy wiele. Teraz z tego tytułu też mamy zobowiązania. Nie są to zobowiązania niemożliwe. Ale myślę, że właśnie te symboliczne - w postaci uczestniczenia w ramach programu żywnościowego czy Światowej Organizacji do Spraw Wyżywienia - są obowiązkiem, gdyż niezależnie od tego, jak to oceniamy, mamy w Polsce wzrost gospodarczy, jest notowany statystycznie. Wzrost dobrobytu też mamy, a to nakłada na nas obowiązek, byśmy chociaż symbolicznie, w miarę naszych możliwości, w tym uczestniczyli. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Jagielińskiemu za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze Spraw Zagranicznych! W Europie, także w Polsce panuje powszechne przekonanie, że współpraca narodów Europy jest niezbędna zarówno dla zapewnienia pokoju na kontynencie, jak i dla umożliwienia wszechstronnego rozwoju narodów Europy przez ich wzajemną współpracę.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełJanŁopuszański">Dyskusja o przyszłości Europy nie dotyczy pytania, czy narody europejskie mają ze sobą współpracować, tylko pytania, jaki ma być kształt tej współpracy. Ta dyskusja ma oczywiście zasadnicze znaczenie dla Polski. Bardzo ważna jest ocena pewnych faktów, które odnoszą się także do nas.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PosełJanŁopuszański">Pozwolę sobie nawiązać do fragmentu wypowiedzi pana ministra spraw zagranicznych, który powiedział, że zwracamy się ku Zachodowi i jego instytucjom, mając na uwadze m.in. wprowadzenie do zachodnioeuropejskiej debaty i zachodnioeuropejskiego rozumienia Europy nowej wrażliwości i doświadczenia historycznego. Mam nadzieję, że przynajmniej w niektórych fragmentach to, co przedstawię Wysokiej Izbie, będzie mogło być przekazane rozmówcom europejskim, przy różnych okazjach, jako wyraz wrażliwości niemałej liczby Polaków, także polskich polityków.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełJanŁopuszański">Otóż europejska tradycja polityczna, historia ukształtowały się tak, że polityczna struktura Europy składa się z państw narodowych. Stąd też na przykład postulat Akcji Wyborczej Solidarność, żeby Europa, Unia Europejska postrzegana była jako polityczny i gospodarczy związek państw narodowych. To, co niepokoi dzisiaj i co niepokoi w projektach na przyszłość, to zjawisko systematycznego niszczenia tkanek narodowych, okrawania z kompetencji państw narodowych, to próba zastąpienia strukturami euroregionalnymi struktur narodowych, państw narodowych, to próba projektowania na połowę przyszłego wieku wielkich makroregionów europejskich, które potną, pomieszają państwa i ich części pomiędzy sobą.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełJanŁopuszański">Tradycyjną podstawową strukturą ekonomiczną Europy są waluty narodowe. Dzisiaj proponuje się Europie jedną walutę - europejską. Proszę mnie skorygować, ale o ile ja dobrze znam historię, a może nie jestem aż tak wybitnym jej znawcą, to nigdzie nie utrzymała się przez dłuższy czas jedna waluta bez jednej, suwerennej władzy. I nie jest dla mnie dziwne, że - na razie tylko w sensie poznawczym - liczne gremia europejskie badają możliwość wprowadzenia w Unii Europejskiej głosowań, które mogłyby, przy kwalifikowanej większości, naruszać suwerenność poszczególnych państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełJanŁopuszański">Tradycja gospodarcza Europy, zresztą zgodnie z oczekiwaniami narodów europejskich, zawsze popierała zaangażowanie państwa w ochronę narodowego rynku i pobudzanie wytwórczości. To, co dzieje się w świetle traktatu z Maastricht, prowadzi do zakazu inwestycji i protekcyjnej aktywności rządu. Europejska tradycja wyrażała się w dążeniu do zachowania własności - w szczególności własności nieruchomości i własności kapitału - w rękach narodowych. Dzisiaj mamy do czynienia z programowym dążeniem do eliminacji takich obronnych mechanizmów narodowych w gospodarce i do międzynarodowego przemieszania własności nieruchomości i własności kapitału.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PosełJanŁopuszański">Europa tradycyjnie chroniła wytwórczość rolną, przynajmniej w zakresie podstawowych środków wyżywienia, traktując to jako strategię niezbędnej samowystarczalności żywnościowej narodów, co nie umniejszało faktu, że współpracowała na forum międzynarodowej wymiany żywności. Dzisiaj mamy do czynienia z dążeniem do uczynienia rynków narodowych niezdolnymi do samowystarczalności żywnościowej, i to w podstawowym zakresie. To idzie drobnymi krokami, ale w sposób bardzo konsekwentny. Można by zatem postawić pytanie, komu ma służyć tego typu wizja polityczna?</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#PosełJanŁopuszański">Postulowane są i zachodzą, niestety, w Europie zmiany na znacznie głębszych poziomach niż tylko gospodarcze i polityczne. Wspólna tradycja europejska wywodzi się z klasycznych źródeł greckich i rzymskich, a zwłaszcza z ducha Ewangelii. Tradycja ta jest dzisiaj bardzo głęboko i szeroko kontestowana w Europie. W czasie, w którym wszyscy poszukują źródeł jedności europejskiej, nie są wyciągane praktyczne i polityczne wnioski z rad piastuna cywilizacji Zachodu - Kościoła katolickiego, który ustami Ojca Świętego nawołuje, by Europa odnalazła swoją jedność przez powrót do chrześcijańskich korzeni. Lekceważenie tej rady może okazać się dla narodów Europy nader kosztowne.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#PosełJanŁopuszański">Pan poseł Oleksy sformułował w tej debacie zdanie, że na szczęście w Polsce zrezygnowano z reewangelizacyjnej misji wobec Europy. Zestawił to w takim kontekście, iż można by się domyślić, że zasługę tę przypisał niektórym polskim biskupom. Ja mogę powiedzieć tylko jako katolik to, czego na pewno nie tylko człowiek Kościoła, ale człowiek cywilizacji zachodniej wyprzeć się nie potrafi, a mianowicie pewnego obrazu człowieka, który budował cywilizację europejską, obrazu istoty, która ma i ciało, i duszę, i to duszę nieśmiertelną. Chcę wszystkim tutaj przypomnieć, że pojęcie duszy nieśmiertelnej nie jest wynalazkiem religijnym, lecz odkryciem filozofów starożytnej, klasycznej Grecji. Człowiek był postrzegany jako istota rozumna i wolna, a zatem odpowiedzialna i, co więcej, będąca obrazem Boga, czyli właśnie personą, osobą. Czy jest jakaś ilość dóbr materialnych, które swoją wartością mogłyby przewyższyć wartość osoby ludzkiej?</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#PosełJanŁopuszański">Dzisiaj Europa karmi się zupełnie innym - i to bardzo powszechnie - obrazem człowieka jako konsumenta dóbr i jako konsumenta doznań, i coraz rzadziej pyta, skąd człowiek przyszedł i ku czemu zmierza. Ma to ogromne konsekwencje dla dialogu społecznego, a także dla polityki, ponieważ w tradycji europejskiej jest rzeczą charakterystyczną, że rozumni i wolni ludzie poszukiwali języka wspólnych pojęć. I właśnie poprzez takie poszukiwanie budowano rzeczywiste fundamenty uniwersalizmu, szukano pojęć prawdziwych, czyli zgodnych z poznawaną rzeczywistością, czyli szukano prawdy. Dziś bardzo często, także na forach politycznych polskich, europejskich, poszukiwanie prawdy jest zastępowane prezentacją poglądów. Powstaje przedziwne pomieszanie pojęć, w którym fałsz jest równoważny z prawdą, jeżeli tylko jest czyimś poglądem. Stąd bierze się patologia współczesnej demokracji, która niejednokrotnie chce rozwiązać dylematy życia nie przez poszukiwanie prawdy o rzeczywistości, ale przez poszukiwanie większościowego poparcia dla poglądów, nader często bez badania ich zgodności z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#PosełJanŁopuszański">Wyrazem prób budowania nowego oblicza Europy, i to zarówno w płaszczyźnie politycznej i gospodarczej, jak również kulturowej, jest dzisiejszy kształt Unii Europejskiej. Postulat włączenia Polski do Unii Europejskiej jest często fałszywie określany postulatem wejścia Polski do Europy. Polska do Europy oczywiście wchodzić nie musi, Polska jest w Europie i chce być w Europie, Europie ojczyzn. Natomiast zachodzi obawa, że włączenie Polski do Unii Europejskiej w jej obecnym i, niestety, w wielu wymiarach patologicznym kształcie, byłoby nie tyle źródłem naszego polskiego awansu cywilizacyjnego, ile głębokiego regresu. Niektórzy proponują nam Polakom, abyśmy weszli do Unii Europejskiej i starali się ją przekształcić od środka zgodnie z duchem tradycji Zachodu i dla dobra narodów Europy. A ja pytam: za jaką cenę? Czy w czasie, w którym narody europejskie, w wielu wypadkach zasłaniając się okolicznościową prosperitą gospodarczą, łaskawe są popełniać akty stopniowej samolikwidacji na rzecz przyszłych mgławic międzynarodowych, naród polski miałby dołączyć do grona tych, którzy stopniowo prowadzą swoją samolikwidację?</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#PosełJanŁopuszański">Panie ministrze spraw zagranicznych, sądzę, iż byłoby rzeczą uczciwą gdyby korzystając z dziedzictwa kultury polskiej, będącej częścią wielkiej kultury europejskiej, minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej zechciał przestrzec wysokich reprezentantów gremiów europejskich przed oczywistymi i fatalnymi skutkami licznych współczesnych ich zaangażowań. Byłoby to tym uczciwsze, że reprezentuje pan na forum międzynarodowym rząd powstały w głównej mierze dzięki wyborczemu poparciu tej części polskiego elektoratu, w której sprzeciw wobec bezkrytycznego poddania Polski Unii Europejskiej jest najdobitniejszy. I aczkolwiek prawdą jest, iż siły bezkrytyczne wobec zagrożeń, które niesie perspektywa włączenia Polski do Unii Europejskiej, zdają się w dniu dzisiejszym dominować na polskiej scenie politycznej, to nie jest prawdą, że włączenie do Unii Europejskiej w obecnym jej kształcie jest przedmiotem powszechnej narodowej zgody.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#PosełJanŁopuszański">Pan poseł Oleksy stwierdził, że byłoby błędem kwestionowanie samej potrzeby wejścia do Unii Europejskiej. Tutaj się jawi pewna metodologia polityczna polegająca na mówieniu o pewnej nieuchronnej konieczności polityczno-historycznej - nie tak dawno dotyczyło to zupełnie innych konieczności, panie pośle - natomiast muszę powiedzieć, że w tym konkretnym przypadku, w odniesieniu do Unii Europejskiej, pan poseł z Sojuszu Lewicy Demokratycznej przemawia głosem, jak mi się wydaje, może błędnie, nieco bliższym panu ministrowi spraw zagranicznych z mojej koalicji niż mój głos, głos posła z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#PosełJanŁopuszański">Zastanawiam się w kontekście ostatnich debat na temat tego, jak kto angażuje się na sali sejmowej, czy to jest wystarczający powód, by snuć dywagacje na temat nieuzasadnionej współpracy reprezentantów SLD i UW? Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Łopuszańskiemu za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Iwińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stanisław Staszic często akcentował, że nad wszystkie pożytki i szczęśliwości naród, który chce być wolnym, przenosić powinien wewnętrzną zgodę. Dlatego dobrze, że zgoda co do celów polityki zagranicznej w Polsce jest szeroka. Pełne poparcie więc dla priorytetów i generalnych idei wystąpienia ministra spraw zagranicznych jest oczywiste, choć moim zdaniem wystąpienie to było nadmiernie ogólnikowe i nie było to ujęcie w dostatecznym stopniu problemowe. W każdej polityce czynnikiem decydującym jest wszakże praktyka, a z nią, niezależnie od licznych sukcesów na przykład w staraniach o przyjęcie Polski do NATO i Unii Europejskiej, jest znacznie gorzej. Doceniam choćby wagę wizyty przedstawicieli Episkopatu w Brukseli, ale wolałbym, aby to polski rząd umiejętnie wprowadzał Polskę do Unii, tym bardziej że, jak trafnie wskazał minister Kułakowski, co zapewne nie spodoba się panu posłowi Libickiemu, wartości chrześcijańskie nie będą przedmiotem negocjacji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Ujawnia się niestety w ostatnich miesiącach swoisty dualizm. Z jednej strony mamy przykłady - a potrzeba, żeby było ich więcej - wspólnych działań, takich jak wczorajszy list przewodniczących 5 klubów i kół sejmowych do liderów Senatu. Na uznanie zasługuje też wczorajsza deklaracja ministra Geremka w Moskwie, że dobre stosunki z Rosją zbliżają nas do NATO. Tak zawsze mówił Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bo to nie jest gra o sumie zero, żeby użyć języka matematycznego. I stosunki z Rosją i ze wszystkimi wschodnimi partnerami trzeba nadal poprawiać. Z drugiej strony godne ubolewania były próby ograniczenia prerogatyw prezydenckich i krytyczne uwagi na temat głowy państwa. Dzisiaj mówił o tym - stwierdzam to z ubolewaniem - także pan poseł Krzaklewski. To powinno być - ta trójka: rząd, parlament, głowa państwa - w tej sferze, o której mówimy, zgodne trio, a nie tercet egzotyczny. Szkodliwa też jest, mówił o tym przewodniczący klubu SLD, niezrozumiała publiczna krytyka urzędujących ambasadorów dokonywana przez ministra spraw zagranicznych. To się nigdzie nie zdarzało i mam nadzieję, że nigdzie nigdy się nie będzie zdarzać. Jeżeli ma być zgoda, to nie może ona oznaczać, że będziemy mieli do czynienia z przypadkami bezpodstawnej krytyki polskiej polityki zagranicznej prowadzonej za rządów SLD i PSL, chodzi jakoby o deklaratywność tej polityki. Wtedy były osiągnięcia i to były wspólne osiągnięcia i ówczesnej koalicji rządzącej, i ówczesnej opozycji. Na szczęście inicjatywy pana przewodniczącego Krzaklewskiego, by renegocjować polskie zadłużenie, były jedynie deklaratywne. Skończyły się na fazie deklaracji.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Nie skończyły się.)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełTadeuszIwiński">I to dobrze, bo gdyby przeszły w praktykę, mogłyby się okazać szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PosełTadeuszIwiński">Mamy tu do czynienia także z ujawniającymi się nierzadko ideologicznymi kolorytami tej polityki i swoistym, misyjnym pojmowaniem roli Polski na Wschodzie. Ten nurt wzmocnił dzisiaj przewodniczący klubu AWS. Nie uważam, że ten nurt powinien odgrywać istotną rolę. Dlatego też, niezależnie od generalnej aprobaty wystąpienia ministra, nie można powstrzymać się od pewnej krytyki. Kieruję się przy tym wskazaniem wybitnego pisarza Iwana Kryłowa: Gdy krytykujesz talenty, czas tracisz, chcąc dojrzeć same uchybienia. Ale chodzi nie o krytykę będącą negatywnym podsumowaniem czyjejś działalności, ale o krytykę, która byłaby krwiobiegiem, bo bez tego - jak mówił Mikołaj Ostrowski - występuje nieustanny zastój i objawy chorobowe. Trzeba te negatywne zjawiska usuwać. I dlatego trzeba robić wszystko, ażeby nie nadwątlać narodowego konsensusu.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełTadeuszIwiński">Po pierwsze, należy wyłączyć reformy i procesy restrukturyzacyjne z pola walki politycznej, przyłożyć wielką wagę do dialogu politycznego, konsultacji społecznej, pozyskiwania zwolenników. Walka utrudni nam skok cywilizacyjny, jakiego musimy dokonać, podsyca emocje, spycha na dalszy plan racjonalne argumenty.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#PosełTadeuszIwiński">Po drugie, mówiono już o tym, ja nazwę to wprost: w przygotowaniu konkretnych decyzji i rozwiązań muszą brać udział wszystkie siły polityczne, bez względu na to, czy są w obozie rządzącym, czy w opozycji. Każda z nich reprezentuje elektorat liczony w milionach wyborców. Jeżeli w przyszłą środę zbierają się w Londynie socjaliści i socjaldemokraci przed szczytem europejskim, to po to, żeby swoją politykę - lewicy europejskiej - koordynować i uzgadniać przed owym szczytem europejskim. I zapewniamy was, panowie, że to będzie polityka sprzyjająca utworzeniu Europy socjalnej - takiej, która powinna być ważna dla przeciętnego, typowego Polaka. A więc takiej, która będzie zapewniała tworzenie nowych miejsc pracy, skuteczniejszą walkę z przestępczością zorganizowaną i która opowie się za bezpieczeństwem ekologicznym, nie ograniczonym tylko do spraw ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#PosełTadeuszIwiński">Po trzecie, wyeliminować trzeba próby podważania istniejącej zgody narodowej w konkretnych kwestiach. Jeżeli są na przykład politycy opowiadający się za renegocjacją warunków, na jakich Polska ma przystąpić do NATO, to oznacza to przeciwstawianie się powszechnie akceptowanemu wsparciu dla deklaracji władz Paktu Atlantyckiego z ubiegłego roku, dotyczącej nierozmieszczenia na terytorium naszego kraju sił nuklearnych w warunkach pokoju i na stałe wojsk Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#PosełTadeuszIwiński">Wspomnę na koniec, pomijając liczne ważne wątki, że słabością polskiej polityki pozostaje europocentryzm. W exposé premiera Buzka kilka miesięcy temu zabrakło jakiejkolwiek wzmianki o strefie znajdującej się poza Ameryką Północną i Europą. Analizując dzisiejsze wystąpienie ministra Geremka, dostrzegłem pewien, choć nie wystarczający, postęp w postrzeganiu rzeczywistości w Azji, Afryce i Ameryce Łacińskiej, postrzeganiu naszych szans w rozwoju stosunków z państwami tego kręgu. Główną kategorią współczesności jest współzależność. Japonia, Chiny, nowoazjatyckie centra cywilizacyjne, Bliski Wschód, RPA, szereg państw latynoskich - nie mogą być pomijane w praktyce polskiej polityki dla obustronnego interesu. Musimy więcej zrobić dla współpracy gospodarczej, ale i politycznej z tymi państwami. Lepiej analizować zachodzące tam procesy i wyciągać należyte wnioski na przykład z kryzysów finansowych w Azji.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#PosełTadeuszIwiński">Na koniec, panie marszałku, powiem w ten sposób, że chcemy działać razem w polityce zagranicznej i szukać wewnętrznej wzajemnej zgody. Ze strony SLD ta gotowość występuje i miejmy nadzieję, że choć ten najmniejszy wspólny mianownik będziemy kontynuowali w najbliższych miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Iwińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Jankowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę Państwa! Krytyka jest rzeczą cenną i bardzo dobrze, że ona istnieje, że pochodzi z różnych stron, a bardzo niedobrze, że często ma się wrażenie, iż w debatach poselskich, w wielu wypowiedziach w prasie istnieje tylko krytyka. Można mieć zastrzeżenia. Na pewno to, jak będziemy usytuowani w strukturach Unii Europejskiej, w strukturach NATO, w znacznej mierze będzie zależało od nas samych, od siły państwa, od umiejętności zespołów negocjacyjnych, ale przede wszystkim właśnie od sprawności państwa. O naszym miejscu będzie decydowała nasza jakość. I to jest główny problem, a o tym mówi się mało.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Nie słyszałem też, mimo wielu zastrzeżeń, żadnej pozytywnej alternatywy, jeśli chodzi o proponowane kierunki polityki zagranicznej. Jeżeli mamy na myśli skalę lat kilkunastu czy kilkudziesięciu - a tak właśnie trzeba myśleć - to dla Polski poza strukturami Unii Europejskiej, i to strukturami rozszerzonymi, nie ma w świecie znaczącego miejsca ani politycznie, ani gospodarczo, ani kulturowo i nikt takich argumentów nie potrafi przedstawić. Czyli trzeba podkreślać, że problemy należy rozwiązywać, natomiast żadnych zboczeń i wyhamowań być nie może.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Mamy w tej chwili dobrą sytuację, coraz więcej elit i politycznych, i gospodarczych w Europie też zdaje sobie coraz bardziej sprawę z tego, że Unia Europejska, NATO bez rozszerzenia na Polskę, Czechy, Węgry, Ukrainę, kraje nadbałtyckie tracą swoje szanse, szanse Europy. Jest faktem, że centra polityczne i gospodarcze będą się przesuwać na Pacyfik, Azję, Amerykę Południową. Jeżeli Europa będzie strukturą, organizmem skostniałym, skłóconym, zakonserwowanym, wtedy nie ma szans. Jeżeli Europa nie ma szans, to my też nie mamy. Polska nie ma tej szansy, traci ją. Nie ma w tej chwili możliwości istnienia państwo, może nawet i genialne, ale zamknięte samo w sobie. Będzie ono genialne tylko dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">To jest tak jak z gospodarką. Często się spotykam z przykładami: my tu przecież w naszej fabryce mamy produkt, który jest nie gorszy niż niemiecki. Tylko tamten się sprzedaje, a nasz nie. Bo tamci mają rynki, a my nie. Bez integracji ze strukturami europejskimi - i gospodarczymi, i politycznymi - nie mamy rynków. Czyli możemy mieć wspaniałe produkcje, tylko nic z tego nie będzie, namacalnych przykładów mamy dosyć.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Mówi się też bardzo dużo o naszych stosunkach ze Wschodem. Ważne? Szalenie ważne. To, co się będzie działo w Rosji, na Ukrainie, na Białorusi, jest szalenie ważne dla bezpieczeństwa Polski, dla rozwoju gospodarczego Polski, dla znaczenia Polski w świecie. Ale dla nas sprzyjający jest rozwój stosunków demokratycznych w tychże krajach, rozwój gospodarki wolnorynkowej. Można, jak ktoś tu podkreślał, to osiągnąć tylko przy zrozumieniu społeczeństwa. Dla tamtych społeczeństw, ale i dla znacznej części naszego, nie ma lepszego przykładu jak powodzenie społeczeństwa, jak to, że Polska osiągnie postęp gospodarczy, kulturowy w związkach z Unią Europejską. To jest najlepszy przykład dla narodów Białorusi, Rosji, gdzie wszystkie te przemiany są stale i ciągle zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Kiedyś w rozmowie z prezydentem Clintonem użyłem takiego sformułowania - wspominam o tym dlatego, że często się mówi, iż nie mają znaczenia żadne odniesienia historyczne - które prezydent Clinton powtarzał w Stanach Zjednoczonych (był to zresztą prosty przykład), że Polsce historycznie się należy miejsce. Ale z tego też wynika, że to jest pragmatyczne spojrzenie. Bo nasi pradziadowie się bili i dziadowie się bili, i ojcowie się bili - każde pokolenie miało jedną, dwie wojny albo powstania. A powstania w Polsce, wojny w Polsce są niebezpieczne dla bezpieczeństwa Europy. I to także trzeba wykorzystywać. I to jest sprawa Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Myślę, że ważne było tu zwrócenie uwagi na kraje Azji. W Azji się będzie ogromnie dużo działo i w Azji my musimy być teraz, kiedy są jeszcze szanse - w Azji Środkowej, bo oczywiście do Japonii, Korei i Chin to my możemy wejść z nie bardzo dużym wkładem. Przydaje się tam trochę być; w Japonii na razie jest tylko polska żubrówka, mogłoby być coś więcej. Zwrócenie uwagi na takie kraje, jak Mongolia, Korea, kraje Azji Środkowej, jest ważne. Tam będą duże interesy. Jeszcze nie ma, ale będą.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Następną bardzo ważną rzeczą, gdy mówimy o NATO, jest zdanie sobie sprawy, że z łączeniem naszych struktur wojskowych z NATO musi się wiązać integracja przemysłu zbrojeniowego z przemysłem zachodnim. Jest to jedyna szansa dla polskiego przemysłu zbrojeniowego, żeby miał udział i w produkcji, i w rynku. To się ściśle wiąże.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Proszę Państwa! Sporo mówiono o kadrach, o wymianie, o lustracji itd. Trzeba wiedzieć, że są konkursy dla kandydatów do MSZ, tylko że płace w MSZ są takie, iż na te konkursy mało kto się zgłasza. To po pierwsze. Możemy temu zaradzić.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Kończąc, chciałbym się odnieść do wystąpień posłów z SLD, pana Millera i paru innych. Z dużą satysfakcją słucham o wspólnych priorytetach w polityce zagranicznej, że to wszystko to wspólny interes, ważny dla Polski. Mam jednak wrażenie, że zatrzymuje się to w momencie, kiedy zaczynamy mówić o kadrach. Wtedy starym dobrym obyczajem interes nomenklatury jest jednak ważniejszy od interesu państwa, bo ci świetni wspaniali radcy handlowi, ambasadorowie ani wynikami, ani odbiorem w opinii społecznej polskiej i międzynarodowej niczym wielkim się nie zasłużyli i powinni ustąpić miejsca młodym, sprawnym, wykształconym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Jankowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Z przyjemnością komunikuję, że w tej chwili naszym obradom przysłuchuje się przewodniczący II Izby Stanów Generalnych Królestwa Niderlandów pan Piet Bukman,...</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">... który dzisiaj przybył do Polski na zaproszenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pragnę w imieniu pań posłanek i panów posłów powitać serdecznie naszego szanownego gościa z Holandii.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk"> Wyrażam jednocześnie nadzieję, że wizyta wybitnego parlamentarzysty holenderskiego wzbogaci współpracę między Sejmem i parlamentem Królestwa Niderlandów oraz będzie dobrze służyć pomyślnemu rozwojowi polsko-holenderskich stosunków.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystąpienie pana ministra Geremka cechował ton dużego optymizmu i właściwie nie słyszeliśmy o większych troskach, które trapiłyby pana ministra. W podsumowaniu można by powiedzieć, że jest dobrze, a będzie o wiele, wiele lepiej. Chciałbym móc się zgodzić z takim optymistycznym podejściem do naszych perspektyw w polityce międzynarodowej. Rzeczywiście znajdujemy się w wyjątkowym momencie naszej historii, momencie, w którym Polska może suwerennie decydować o swoich sojuszach gospodarczych, militarnych i obronnych, ale jednocześnie wcale z tego nie wynika, że zadanie, stojące przed panem ministrem i rządem, którego jest członkiem, jest zadaniem łatwym, nie rodzącym bardzo poważnych problemów. Dzisiejsza debata jest najlepszym dowodem, że zgoda, do której wszyscy się tak chętnie odwołują, i sukces, który ma tak wielu ojców, sukces w postaci zaproszenia do dwóch najważniejszych dzisiaj struktur światowych, jakimi są Unia Europejska i Sojusz Północnoatlantycki, nie wyczerpują problemu zasadniczego, że jest to zgoda czy consensus na bardzo ogólnym poziomie. Natomiast problem tkwi w sposobie wejścia i w tych wszystkich pytaniach, które zaczynają na tej sali padać, częściej nawet z prawej strony. Pytania, które uważam za uprawnione, powinny się stać przedmiotem odrębnej poważnej debaty dotyczącej integracji europejskiej, jej technik i sposobów jej osiągnięcia. Bardzo się cieszę, że taka debata będzie, ponieważ dzisiaj w tej sprawie powiedzieliśmy za mało i zdecydowanie za mało usłyszeliśmy ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Przechodzę do dwóch zasadniczych osi tej debaty. Pierwsza to obronność. Bardzo się cieszę, że jesteśmy dzisiaj dużo bliżej obecności w NATO. Natomiast chciałbym przestrzec przed złudnym poczuciem bezpieczeństwa, jakie daje przystąpienie do Paktu Północnoatlantyckiego. Dopóki istnieją dwa odrębne, nie zrzeszone w jednej strukturze zbiorowego bezpieczeństwa globalne potencjały nuklearne, dopóty nie tylko Polska, ale cały wolny świat, w ogóle cały świat nie jest wolny od niebezpieczeństw. Dlatego z dużą satysfakcją chciałbym podkreślić, że jest coraz mniej - może z wyjątkiem wystąpienia pana przewodniczącego Krzaklewskiego - tonów zimnowojennych w stosunku do naszego potężnego wschodniego sąsiada. Mówiło się natomiast o naszej polityce wschodniej i regionalnej w kontekście takim oto, że Polska jest prymusem przeobrażeń rynkowych i demokratycznych, a więc należy jej się niejako automatycznie rola lidera w regionie. Wielu mówców twierdziło - było to również trochę obecne w pewnych jakby oczekiwaniach wyrażanych przez pana ministra - że Polska już jest liderem tego regionu. Otóż uważam, że nie każdy prymus musi być lubiany i nie każdy prymus zostaje liderem, natomiast jeżeli już chcemy tym liderem rzeczywiście być, to nasza polityka wschodnia - nie tylko w stosunku do prymusów, ale także w stosunku do Słowacji i do Białorusi - powinna być naznaczona większym partnerstwem, a mniejszym dydaktyzmem. Myślę, że powinniśmy raczej mówić o tym, że chcielibyśmy mieć w naszym regionie jak najwięcej przyjaciół, a nie o tym, że chcielibyśmy mniejszym czy słabiej rozwiniętym krajom przewodzić. To zawsze musi budzić niechęć u potencjalnych partnerów.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">Jeśli chodzi o integrację europejską, to zasadniczy dylemat wiąże się z problemem miejsc pracy. Demokratyczne parlamenty i społeczeństwa od każdego ministra spraw zagranicznych wymagają, aby się rozliczył ze swoich efektów pod kątem tworzonych lub traconych miejsc pracy. Wiemy, że różne pochopne posunięcia, takie jak zamknięcie granicy wschodniej czy wypowiedzi pana Krzaklewskiego na temat wizyty prezydenta w Chinach, już nas kosztują - chodzi o konkretne kontrakty, konkretne miejsca pracy, konkretne stosunki gospodarcze. Dlatego w tym miejscu, w świetle bardzo niedobrych doświadczeń związanych z wypowiedziami przewodniczącego Krzaklewskiego, chciałbym zaapelować o większą koordynację wypowiedzi i o to, żeby pan przewodniczący Krzaklewski starał się lepiej konsultować swoje wypowiedzi na ten temat czy z ministrem, czy z ekspertami, żeby nie padały słowa, które po prostu mogą szkodzić polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełPiotrIkonowicz">Ogólnie, jeśli chodzi o integrację europejską, sprawa jest bardzo skomplikowana. Nie ma takich rzeczy, które produkowalibyśmy w Polsce, a które w Unii Europejskiej nie występowałyby w nadmiarze. Dlatego poziom kompromisu i warunki brzegowe, na których przystępujemy do Wspólnot Europejskich - a te warunki to głównie restrukturyzacja, czytaj: obniżenie potencjału najbardziej konkurencyjnych, takich jak przemysł stalowy, dziedzin - to są najtrudniejsze sprawy do wygrania. Należy je skonsultować ze społeczeństwem. Nie wyobrażam więc sobie, żeby to było możliwe do przeprowadzenia w kraju bez szerokiego konsensusu politycznego i szerokiej debaty z udziałem samych zainteresowanych. Dlatego tak bardzo zaniepokoiła mnie ogólnikowość wypowiedzi pana ministra w świetle bardzo konkretnych ofiar, jakie polskie społeczeństwo, polski świat pracy będzie musiał ponieść w procesie integracji europejskiej. Jeżeli dzisiaj nie będziemy mówili otwarcie o takich problemach, jak możliwość zwalniania dziesiątek tysięcy ludzi pracujących w przemyśle stalowym czy w górnictwie, to będzie to oznaczać, że panu ministrowi i rządowi powierzamy całkowitą swobodę w zawarciu ugody na takich warunkach, na jakich zechcą - bez szerokiej konsultacji. Ta konsultacja nie może być przecież konsultacją zatwierdzającą. Ta konsultacja dotycząca kosztów społecznych i kosztów ekonomicznych naszego wejścia do NATO - wiąże się to przecież ze statusem naszego przemysłu obronnego - i naszego wejścia do Unii Europejskiej musi poprzedzać decyzje. Tylko takie zasady dochodzenia do integracji Polski ze strukturami międzynarodowymi są zasadami demokratycznymi i pozwalają na zapewnienie sprawności i demokratyzmu w odniesieniu do całego procesu. W przeciwnym razie będziemy mieli do czynienia z anarchizacją tego procesu i powstaniem silnego bloku eurosceptycznego, który może nawet zablokować nasze wejście do Unii. Nie obawiałbym się natomiast tego, że taka dyskusja zaczyna się toczyć. Chciałbym nawet powiedzieć, że nasi negocjatorzy, zwłaszcza jeśli chodzi o Unię Europejską, będą mieli o wiele silniejszą pozycję, jeżeli nie będziemy wytwarzali ogólnikowej fikcji zgody narodowej, za którą i tak stoją podzielone interesy i poczucie zagrożenia dużych grup społecznych.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PosełPiotrIkonowicz">Dlatego jeszcze raz chciałbym zaapelować, abyśmy do tej Europy socjalnej, o której pan mówił, panie ministrze - bo pan się odwołał do pewnej konkretnej propozycji rządu francuskiego, aby na poziomie Brukseli, aby na poziomie Komisji Europejskiej utworzyć (chyba że nie do tego pan się odwołał, ale mam nadzieję, że do tego) fundusz strukturalny w celu kreowania miejsc pracy we wszystkich państwach Unii Europejskiej... Jeżeli pan do tych doświadczeń i do tych propozycji się odwołuje, to oczywiście trzeba to sobie powiedzieć, trzeba to omówić.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#PosełPiotrIkonowicz">W imieniu Polskiej Partii Socjalistycznej chciałbym powiedzieć, że jesteśmy za taką Europą, która jest solidarna wobec problemów socjalnych. Przy dzisiejszej globalizacji procesów gospodarczych nie ma możliwości obrony europejskiego modelu socjalnego, jeżeli nie będzie to Europa, w której rośnie znaczenie Parlamentu Europejskiego i która prowadzi nie tylko wspólną politykę monetarną, ale również wspólną politykę ekonomiczną i socjalną. Takie są tendencje. Nie uciekajmy od współkształtowania Europy. Nie możemy traktować naszego wejścia do struktur światowych i europejskich jako ucieczki od wolności, jako sposobu pozbycia się odpowiedzialności za naszą rolę i za nasze poglądy, za sposób, w jaki kształtujemy swój los i tę wspólnotę, którą chcemy zasilić swoją obecnością. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Ikonowiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Sołtysiewicza z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia przed Polską stoją nowe zadania, a zarazem i wyzwania, również co do kształtu i kierunku polityki zagranicznej. Polska nie jest mocarstwem światowym, a w związku z tym jej wpływ na politykę w skali globalnej jest mocno ograniczony. Dlatego też zgadzam się z tezami zawartymi w wystąpieniu pana ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka, iż priorytetami w polityce zagranicznej Polski winny być: wejście do struktur europejskich, w tym do Unii Europejskiej i NATO, dobre stosunki z krajami ościennymi i środkowoeuropejskimi, dobre stosunki z Rosją oraz wszechstronna współpraca z Polonią, a także pomoc dla Polaków za granicą.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz NATO jest od kilku lat jednoznacznie deklarowanym strategicznym celem polskiej polityki zagranicznej. W 1990 r. Polska podjęła działania zmierzające do koncepcyjnego i praktycznego przygotowania do członkostwa. Efektem tych działań stał się fakt przyjęcia Polski do Rady Europy, do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz nawiązania stosunków z NATO. Jednocześnie Polska aktywizuje politykę ugruntowywania dobrych stosunków ze wschodnimi sąsiadami. Podejmowane są działania na rzecz integracji regionalnej, takiej jak Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, Inicjatywa Środkowoeuropejska, Rada Państw Morza Bałtyckiego, Grupa Wyszehradzka, Trójkąt Weimarski. Polityka ta, będąca naszym wkładem w proces integracji europejskiej, jest istotnym dopełnieniem polskich dążeń zmierzających do uzyskania pełnoprawnego członkostwa w Unii Europejskiej oraz NATO.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej wymaga wzmożenia tempa przeprowadzanych obecnie zmian gospodarczych i ustrojowych naszego państwa, zmian zmierzających do utworzenia sprawnej gospodarki rynkowej, modernizacji i porządkowania prawa gospodarczego oraz kontynuowania przekształceń własnościowych, restrukturyzacyjnych i organizacyjnych. Członkostwo w Unii Europejskiej stworzy możliwość uzyskania korzyści ekonomicznych, wynikających z włączenia do zintegrowanego systemu gospodarczego Unii.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Należy powiedzieć jeszcze o jednym bardzo ważnym aspekcie naszego wejścia do struktur Unii Europejskiej, mianowicie o tym, że Polska pragnie wziąć udział w procesie integracji jako podmiot stabilny i świadomy własnej tożsamości oraz bogactwa, które wnosi do kultury Europy.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Wielką szansą dla Polski jest członkostwo w strukturach NATO. Z chwilą wejścia do NATO zyskamy zapewnienie bezpieczeństwa i pokojowego bytu naszego narodu. Właśnie NATO, a nie pozycja wasalna albo pozostawanie w jakiejś nieokreślonej szarej strefie, niesie szansę na rozwój dobrosąsiedzkich stosunków politycznych i gospodarczych z krajami graniczącymi z naszym państwem, a zwłaszcza z Rosją. Nasze szanse na możliwie szybkie wejście do NATO ciągle rosną, a słowa wypowiedziane z tego miejsca przez sekretarza generalnego NATO Javiera Solanę, iż proces ratyfikacji protokołu akcesyjnego przebiegać będzie bez trudności, sprawdzają się na razie w praktyce i dobrze rokują dla nas na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Bardzo ważnym zadaniem dla polskiej polityki zagranicznej jest dobre ułożenie wzajemnych stosunków z Rosją. Ze względu na obciążenia i negatywne zaszłości historyczne pomiędzy Polską a Rosją nasza polityka winna być prowadzona w sposób taktowny, wyważony, ale i zdecydowany. Kierunek na pojednanie z Rosją z jednej strony, a wspieranie niezależnych państw, jakie wyszły z dawnego Związku Sowieckiego, z drugiej, to ważne i słuszne przesłanki polskiej polityki wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Polityka polska wobec Polaków poza granicami kraju wreszcie od 1990 r. nabrała właściwej rangi i znaczenia. Trzeba sobie bowiem uzmysłowić, że przez 45 lat po wojnie Polacy poza granicami pozostawali bez prawa do ojczyzny. My w kraju żyliśmy odcięci od tych z Zachodu „żelazną kurtyną”, a o Polakach na Wschodzie nawet nie wspominano. To był zakazany temat w okresie totalitarnych rządów komunistycznych w Polsce. A jednak umiłowanie wolności, głębokie przywiązanie do dalekiej ojczyzny i jej tradycji przekazywane z pokolenia na pokolenie wśród Polaków na emigracji przetrwały. Trzeba tu podkreślić ogromną rolę księży i inteligencji w umacnianiu ducha patriotycznego i polskości na uchodźstwie. W obecnym czasie w obliczu coraz częściej pojawiającego się zjawiska repatriacji polskie służby dyplomatyczne mają ważne zadania do spełnienia.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Repatriacja niesie ze sobą problemy prawne, finansowe, organizacyjne, społeczne, socjologiczne, a wreszcie moralne, albowiem na skutek II wojny światowej i pojałtańskiego porządku w Europie duża część Polaków znalazła się poza granicami Polski. Dotyczy to zwłaszcza tragicznych losów Polaków w byłym Związku Sowieckim. Naszym rodakom brutalnie i dramatycznie nie zauważanym przez rządy komunistyczne w okresie PRL winniśmy umożliwić powrót do ojczyzny. Dzisiejsze exposé pana ministra spraw zagranicznych jest sygnałem dla tych biednych ludzi, że Polska o nich pamięta pomimo różnorakich trudności i problemów, jakie sama przeżywa.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#PosełMarianSołtysiewicz">I wreszcie chciałbym na koniec podkreślić ogromny sukces polityczny i dyplomatyczny tego parlamentu i tego rządu, jakim jest podpisanie ustawy o ratyfikacji konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską. Mam osobistą satysfakcję jako członek Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a także jako poseł Akcji Wyborczej Solidarność z Wadowic, miasta rodzinnego Ojca Świętego Jana Pawła II, że pomimo czteroletniej cynicznej gry politycznej prowadzonej przez SLD udało się ratyfikować konkordat, który jest ważnym traktatem międzynarodowym, odnoszącym się również do sytuacji wewnętrznej w Polsce. Jest aktem prawnym regulującym zasady poszanowania prawa międzynarodowego i praw człowieka, zapewniającym ponadto równy status kościelny osobom prawnym, nie uchylającym zarazem obowiązywania prawa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Jak przed chwilą słyszeliśmy z ust pana ministra, celem zagranicznej polityki Polski jest wpisywanie się w istniejące lub nowo powstające struktury współpracy międzynarodowej, zarówno o zasięgu światowym i ogólnoeuropejskim jak i subregionalnym. Polska jest obecnie członkiem wszystkich najważniejszych gospodarczych organizacji międzynarodowych, w tym Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#PosełMarianSołtysiewicz">Wysoka Izbo! Przedstawione przez ministra spraw zagranicznych stanowisko, jakie Polska będzie prezentować w swojej polityce zagranicznej, oraz wzajemne zrozumienie i wspólne działania polskiej dyplomacji i parlamentu mają duże i rzeczywiste szanse doprowadzić nas do realizacji strategicznych celów, to jest do członkostwa w Unii Europejskiej oraz w strukturach NATO na partnerskich warunkach. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Sołtysiewiczowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Konarskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tak historycznie ważnym dla Polski okresie jest oczywiście szczególnie istotne stałe podtrzymywanie porozumienia, zwanego u nas konsensusem, w polityce zagranicznej. Chodzi, jak wiemy, o cele strategiczne co roku ponawiane, akceptowane społecznie dość powszechnie. To one właśnie stanowią ten wspólny mianownik. Natomiast co do realizacji tych celów możemy i powinniśmy prowadzić między rządzącą koalicją a opozycją krytyczną dyskusję zawsze wtedy, kiedy zaistnieje taka potrzeba. Ta krytyczna dyskusja ma pomagać ocenić realizację strategicznych celów oraz znajdować takie środki i sposoby działania, by pomyślnie osiągać ustalone cele. Nie jest więc naruszeniem tak rozumianego porozumienia krytyczna dyskusja, chociaż i tutaj wskazany jest umiar, aby nie zaszkodzić zewnętrznym interesom państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Oczywiście ten wspólny mianownik nie ma polegać li tylko na udzielaniu sobie wzajemnych werbalnych zapewnień w naszych wewnątrz polskich politycznych debatach. Chodzi też o to, aby potrafić razem działać. Dobrym przykładem, wręcz godnym naśladowania w przyszłości, jest wspólny list przewodniczących polskich klubów parlamentarnych adresowany do Senatu USA. I naprawdę nie jest sprawą najważniejszą, że pomysł i inicjatywa wyszły z SLD. Chodzi o to, że kształt i treść działania były naprawdę wspólnie konsultowane i uzgodnione. Dzięki temu mamy skutecznie przeprowadzone, znaczące dla interesów państwa przedsięwzięcie. Pomoże ono w procesie zbliżania się Polski - i ułatwi go - do uzyskania formalnoprawnego statusu członka Sojuszu Północnoatlantyckiego. Wszyscy chcemy, aby tak się stało. Trzeba jednak stale sobie wzajemnie przypominać, że trwający obecnie proces ratyfikacyjny oznacza, że świat patrzy teraz na nas ze szczególną uwagą i wszystko to, co robimy i mówimy, ma właśnie dlatego szczególną cenę.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Polskie dyskusje publiczne na temat zewnętrznego bezpieczeństwa kraju mają na ogół tę słabość, że zbyt koncentrują się na aspektach militarnych zagadnienia. Szybko zapewne wszyscy się dowiemy, że wejście do NATO to kwestia zasadniczo polityczna. Razem z sojusznikami z NATO będziemy przede wszystkim uprawiać wspólną politykę, za którą podążać będzie integracja militarna, a nie ją wyprzedzać. Oczywiście nasze państwo w obu aspektach tej integracji musi wykazać swą wiarygodność. Jej budowanie polega na stałych konstruktywnych negocjacjach wewnątrz NATO. To one właśnie tworzą wewnętrzny konsensus państw członkowskich, oznaczający brak sprzeciwu, zgodę na wspólne działanie i polityczne, i militarne całego Sojuszu.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Wysoki Sejmie! Zewnętrzne bezpieczeństwo naszego kraju nie powinno być widziane tylko przez pryzmat udziału w atlantyckiej wspólnocie. Zapewnienie bezpieczeństwa Polski polegać musi także na stałym tworzeniu takich stosunków z naszymi bliższymi i dalszymi sąsiadami, aby ich jakość i treść wykluczały nie tylko teraz, ale i w przyszłości powstawanie jakichkolwiek zagrożeń militarnych. Stosunki dobrosąsiedzkie, bo o nie właśnie chodzi, polegają na tym, aby wzajemny interes państw, wzajemne korzyści i zaufanie wykluczały możliwość nie tylko konfliktu, ale nawet sytuacji uznanej za zagrażającą. Takie właśnie działanie zalecają dokumenty OBWE, o tym dyskutuje się w międzypaństwowym dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego w XXI w. Skuteczne działania tak rozumiane, wiarygodnie prowadzone, są z reguły politycznie skomplikowane, trudne do zrealizowania. Jednak takie właśnie działanie, szczególnie jeśli chodzi o politykę wschodnią, Polsce jest potrzebne. Jak dotąd obecny rząd, moim zdaniem, zasługuje w tej dziedzinie bardziej na krytykę niż na uznanie. Jeżeli to się nie zmieni, to opozycja oczywiście nie oszczędzi rządowi słów swojej krytyki, w przekonaniu - a my o tym dobrze wiemy - że działanie Polski na rzecz współpracy i pokojowej stabilizacji w naszym regionie Europy ma ścisły związek i z naszym narodowym, i ogólnoeuropejskim bezpieczeństwem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Konarski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Stefan Niesiołowski z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata na temat polityki zagranicznej - bardzo ważna, podstawowa - toczy się w sytuacji szczególnej, w wymiarze historycznym bowiem w XX w. nigdy sytuacja zewnętrzna Polski nie była tak dobra. Myślę, że w kilku pierwszych latach tylko po podpisaniu traktatu ryskiego możemy mówić o - przynajmniej było wtedy takie poczucie - ogromnym bezpieczeństwie, ogromnym triumfie i ogromnej stabilności państwa polskiego. Ale już wkrótce pojawiły się złowrogie sygnały symbolizowane nazwami Rapallo i Locarno, które miały oznaczać znane nam późniejsze zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Nie jest istotne, czy i w jakim stopniu ta koniunktura jest rezultatem naszych działań, a w jakim stopniu jest ona rezultatem czynników od nas niezależnych. Przychylam się raczej do tej drugiej tezy. Niemniej jest faktem, że jest to moment, kiedy istnieje ogromne zewnętrzne bezpieczeństwo, bezpieczeństwo granic. Nie są formułowane żadne postulaty wynikające z zasadniczych pretensji terytorialnych ani jakichkolwiek innych pod adresem państwa polskiego. Stąd ten ton optymizmu, przez niektórych z kolegów chyba niesłusznie nazywany tonem samozadowolenia. Stąd ten ton spokoju i rzeczowości w wystąpieniu ministra spraw zagranicznych. Po prostu taka jest dziś pozycja Polski; ufam, że taka będzie zawsze.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Z satysfakcją odnajduję w wystąpieniu ministra spraw zagranicznych niepodległej Polski stwierdzenia o tożsamości narodowej, o specjalnych stosunkach ze Stolicą Świętą, o naszym angażowaniu się w przywrócenie demokratycznych zasad na Białorusi. Wiemy dobrze, co zawdzięczamy tym, którzy się kiedyś angażowali w działania na rzecz przywrócenia demokratycznych zasad w Polsce. Jesteśmy coś winni tym, którzy blisko naszych granic wolności jeszcze nie mają.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Powiedziałbym tak: oczywiście jest pełna zgoda co do tego - myślę, że powtarzanie tego banału jest zbyteczne - że polityka zagraniczna jest obszarem consensusu i że polemiki, spory w tym obszarze akurat powinny być traktowane w sposób szczególny, delikatny i z wrażliwością. Ale to nie klub AWS chyba - tak sądzę - dziś formułuje personalne zaczepki, pretensje i postulaty, mówiąc delikatnie - nieuzasadnione i irytujące. Myślę, że takie przede wszystkim zaczepki personalne nie płyną z klubu AWS, a tej debacie przysłuchuję się starannie i od początku.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">Zostaliśmy tu wywołani, zaproszeni do odpowiedzi na pytanie: dlaczego krytycznie to oceniamy. Nie mówię, że całkowicie krytycznie, znacznie ostrzejsza jest moja i całego klubu, jak sądzę, ocena polityki wewnętrznej rządów koalicji, nie będę o tym mówił, nie dziś miejsce na to. Zostaliśmy zaproszeni do sformułowania powodów, dla których krytycznie oceniamy również rządy tej koalicji w polityce zagranicznej. Odpowiem. To nie są 4 lata zmarnowanych okazji - tego nikt nie powiedział - ale to są 4 lata wysyłania co najmniej sprzecznych sygnałów, że przypomnę sławetny raport podkomisji polityki zagranicznej, że przypomnę pomysły o referendum w sprawie przystąpienia Polski do NATO, że przypomnę pomysły o obliczeniu kosztów przystąpienia Polski do NATO - te pomysły nie były formułowane przez polską prawicę polityczną - że wreszcie przypomnę powtarzanie tego i zachęcanie do dobrych stosunków z Rosją czy atakowanie naszej rezerwy - nie odnosi się to do zasad dobrych stosunków z Rosją, bo one nie są kwestionowane, tylko do naszej rezerwy - co do polityki rosyjskiej w momencie, kiedy z Rosji płynęły sygnały o bliskiej zagranicy, kiedy z Rosji płynęły sygnały wręcz o wecie, o stosunkach specjalnych z Polską. My jesteśmy bardzo uczuleni na to - i to chyba wszyscy rozumieją - kiedy Rosja mówi coś o bliskiej zagranicy, bo nas wiele krwi i ofiar kosztowało to, że dzisiaj Polska jest w pełni niepodległa, bo od 300 lat mniej więcej z małymi przerwami jesteśmy poddani rosyjskiej dominacji, moskiewskiej, sowieckiej dominacji. I dlatego proszę zrozumieć, że mamy prawo być bardzo uczuleni i bardzo staranne wsłuchani w to, co się mówi w Moskwie.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PosełStefanNiesiołowski">Powiem tak: nie ma alternatywy dla NATO. Właściwie tu nawet nie podjęto próby budowania takiej alternatywy, z wyjątkiem jednej wypowiedzi, która brzmiała mniej więcej tak: Nie ma pełnego bezpieczeństwa, nie cieszmy się z wejścia do NATO, bo jest broń jądrowa na świecie w rękach tych, co do których nie mamy kontroli. Pełna zgoda. Ale to jest właściwie - przepraszam jeszcze raz - postulat trochę w stylu Nikity Chruszczowa - że dopóki nie będzie pełnego rozbrojenia, to narody nie będą bezpieczne. No zgoda. W ogóle kwestia gwarancji bezpieczeństwa traktatów jest ograniczona, zawsze oczywiście jest tutaj pewien margines niepewności. Wiemy w Polsce szczególnie, co oznaczały gwarancje i traktaty. Można je złamać, można ich nie dotrzymać, no ale innych nie mamy. NATO jest jedynym systemem bezpieczeństwa, który się w Europie sprawdził. Jakakolwiek próba budowania alternatywy jest moim zdaniem niepoważna; ze wszystkimi oczywiście zastrzeżeniami.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PosełStefanNiesiołowski">Cieszę się, że postulat wejścia do NATO - przede wszystkim na tym się koncentruję - popierają ci, którzy w przeszłości mieli na ten temat inne zdanie i którzy pozostawili ogromną literaturę na ten temat. Ale prosiłbym tutaj też o pewne poczucie skromności, o przejawienie pewnego zażenowania i o nieprzypominanie w tym momencie i niemówienie o partyjnej żarliwości, dlatego że tu naprawdę AWS nie ma sobie nic do zarzucenia.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeśli chodzi o zastrzeżenia do integracji europejskiej, które tutaj były formułowane, znane zastrzeżenia, to proszę je traktować poważnie, ponieważ one wynikają z realnych obaw społeczeństwa. My reprezentujemy część elektoratu, która jest zagrożona. Wczorajsza demonstracja jest tego dowodem. I tu nie chodzi o to, żeby tych ludzi zakrzyczeć. W trybie demokratycznej procedury podejmiemy decyzję i podejmie ją suwerenna Rzeczpospolita Polska. Ale nie można udawać, że tu nie ma problemów, nie można argumentować nierzetelnie i nieuczciwie. Są poważne problemy. Myślę, że bilans zysków i strat przechyla się na stronę korzyści i polskie społeczeństwo, o ile wierzyć sondażom, jest jednym z najbardziej, jeśli chodzi o europejskie narody... Polacy są, chyba najbardziej czy prawie najbardziej, za akceptacją struktur europejskich, naszej roli, ale na zasadzie rzeczywistego partnerstwa Europy ojczyzn i z uwzględnieniem tych wszystkich zastrzeżeń, które tu były formułowane i których powtarzać nie zamierzam.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeszcze na koniec. Nie może być zgody - nawet jeśli chodzi o powtarzanie tego w formie warunkowej - na sugerowanie, że Polska jest niezdolna czy że nasz kraj może być niezdolny do porozumienia z wschodnimi sąsiadami. A takie głosy tu padły. To jest antypolskie kłamstwo. Nie ma zgody na to. My Rosji nie zagrażaliśmy, nie chcemy zagrażać, nie możemy zagrozić; my po prostu chcemy być bezpieczni. Mówiłem już - zbyt wiele nas kosztowało.</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#PosełStefanNiesiołowski">Podobnie nie może być zgody także na twierdzenie, że Polska sprawia jakiejś kłopoty społeczności międzynarodowej. To bardzo źle się kojarzy. To się kojarzy z XIX-wieczną tezą wielu polityków: Bismarcka, Metternicha, Roosevelta w Jałcie, którzy uważali, że właściwie Polska to jest ból głowy Europy od stu lat.</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeżeli tutaj takie głosy padają - mimo wszystkich zastrzeżeń, ale takie głosy tutaj padły - to nie ze strony Polski. Nie my te poglądy formułujemy, nie z naszej strony będą wynikały jakiekolwiek kłopoty dla procesów integrującej się Europy; my po prostu bronimy twardo swoich interesów i mamy do tego prawo.</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeszcze zupełnie na koniec, jeśli chodzi o mówienie o politycznym lokaucie. Mówię o służbie dyplomatycznej, o tym wszystkim, co słusznie zupełnie oznacza reformę MSZ, ale także reformę daleko szerzej pojętych służb dyplomatycznych państwa polskiego, oznacza tyle tylko, panowie, że w dyplomacji powinni pracować ludzie kompetentni. Ale, jak powiedział senator Władysław Bartoszewski, żeby to nie byli ludzie nadkompetentni. Jeżeli ktoś jest sztandarem sprawy przegranej i złej, to niekoniecznie musi być ambasadorem niepodległej Rzeczypospolitej. I o to tylko chodzi, a nie o żaden polityczny lokaut.</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#PosełStefanNiesiołowski">I krótko mówiąc, oznacza to tyle tylko, że dziś stajemy przed ogromną historyczną szansą, która nie była dana wielu pokoleniom Polaków, którzy z bronią w ręku musieli o Polskę się dobijać. Nie zmarnujmy tej szansy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Niesiołowskiemu z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Kobielusza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dobre stosunki z sąsiadami są ważnym priorytetem naszej polityki zagranicznej. Wszyscy nasi sąsiedzi należą przynajmniej do jednej z dwóch organizacji subregionalnych, to jest do Inicjatywy Środkowoeuropejskiej i Rady Państw Morza Bałtyckiego. Nieprzypadkowo sześć bardzo ważnych organizacji subregionalnych powstało po 1989 r. Dało to szansę takim państwom jak Polska na lepszą współpracę gospodarczą i pełniejsze zagospodarowanie uzyskanej niepodległości. Do tych ugrupowań weszły niektóre państwa Unii Europejskiej i NATO oraz kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Oznacza to, że współpraca ta nie tylko sprzyja rozwojowi państw członkowskich, ale także przyczynia się do szybszej, głębszej integracji europejskiej i euroatlantyckiej.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełAntoniKobielusz">Warto także odnotować fakt, że organizacje subregionalne sprawdzają się w praktyce i dobrze służą swoim członkom. Tylko Grupa Wyszehradzka nie do końca spełniła oczekiwania wspólnego wejścia do NATO i Unii Europejskiej. Także w innych organizacjach subregionalnych ujawniła się spora rywalizacja pomiędzy silniejszymi kandydatami do NATO i Unii Europejskiej, którzy obawiali się, że będą musieli czekać na słabszych. Kanclerz Kohl na szczycie Unii Europejskiej rozwiał tę wątpliwość, przyrównując dojście do członkostwa w Unii do wyścigu formuły pierwszej, gdzie metę niekoniecznie pierwszy osiąga ten, kto wystartował z pierwszego szeregu. Poprzednia koalicja zapewniła Polsce na starcie miejsce w pierwszym szeregu. Życzę Polsce takiego miejsca na mecie.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełAntoniKobielusz">Obecne sprzeczności w rządzącej koalicji budzą jednak pewne wątpliwości. Wydaje się, że nie w pełni wykorzystujemy szanse, jakie stwarza współpraca subregionalna w kwestii absorbowania niektórych napięć. Wiedząc, że państwa NATO dbają o dobre stosunki z Rosją i Ukrainą, Polska w ostatnich latach starała się być czynnikiem łagodzącym napięcia w naszym regionie. Początek rządów premiera Buzka nie był zbyt obiecujący, gdy chodzi o politykę wschodnią. Wizyta ministra Geremka w Mińsku i Moskwie korzystnie zmienia tę sytuację. Widać dobitnie, że nasze przewodnictwo w OBWE daje duże możliwości. Trzeba je mądrze spożytkować.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie i Panowie Posłowie! To, czego dokonano w ramach Rady Państw Morza Bałtyckiego i Inicjatywy Środkowoeuropejskiej w zakresie ochrony środowiska, transportu, łączności, pomocy wzajemnej w sytuacjach nadzwyczajnych, dobrze służy umacnianiu bezpieczeństwa w regionie i budowie zaufania między partnerami. Współpraca subregionalna w ostatnich siedmiu latach znacznie przyczyniła się do wzrostu wymiany ekonomicznej ponad granicami. Obserwowaliśmy szybki rozwój terenów przygranicznych. Na podstawie tego, co występuje w Cieszyńskiem, mogę powiedzieć, że powstała cała infrastruktura społeczna i ekonomiczna współpracy transgranicznej. Podobnie jest na innych terenach przygranicznych. Obecne trudności trzeba szybko przezwyciężyć. Kierunek działania rządu w tej sprawie wydaje się właściwy, choć start i powolne tempo musiały wzbudzić zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#PosełAntoniKobielusz">W poprzedniej kadencji Polska była bardzo aktywnym członkiem Rady Państw Morza Bałtyckiego. Proponuję, aby kraj nasz przedstawił na tym forum kwestię zapewnienia - nie tylko Polsce - alternatywnego źródła paliw płynnych. Wydaje się, że oprócz dotychczasowych form pracy subregionalnej Polska mogłaby w najbliższym czasie zaproponować partnerom z Inicjatywy Środkowoeuropejskiej i Rady Państw Morza Bałtyckiego współpracę w zakresie obsługi granic, zwalczania terroryzmu, przestępczości i narkotyków. Można by także rozważyć współpracę w zakresie kontroli zbrojeń, wczesnego ostrzegania i przejrzystości. Wszystko to może być potrzebne także po osiągnięciu pełnego członkostwa w NATO. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Kobielusz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rejczaka z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełJanRejczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze Spraw Zagranicznych! Polityka to trudna sztuka budowania wspólnego dobra. W sposób szczególny ta odwieczna maksyma odnosi się do polityki zagranicznej. Najwyższym dobrem wspólnym jest naród polski, który żyje wśród innych narodów Europy i świata. Fundamentalne znaczenie mają więc nieprzemijające wartości, dzięki którym naród wzrasta i rozwija się. Jako Polacy znamy je, cenimy i szanujemy. Jesteśmy dumni, że korzenie naszego narodu od zarania dziejów, od ponad tysiąca lat, umocowane są w chrześcijańskim systemie wartości i w chrześcijańskiej Europie, o której pan minister był łaskaw mówić w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełJanRejczak">Panie Ministrze! Wszyscy odpowiedzialni za realizację priorytetów polityki zagranicznej powinni z wielką roztropnością dbać o to, by te wartości były szanowane również poza granicami ojczyzny. Należy więc jednoznacznie reagować na drodze dyplomatycznej wszędzie tam, gdzie dochodzi do wypaczeń.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PosełJanRejczak">Obserwując poczynania niektórych organizacji międzynarodowych i instytucji zagranicznych wobec Polski, odnosi się często wrażenie, że nie znają one oblicza naszego narodu albo świadomie chcą je zmieniać i kształtować według swoich, obcych nam zasad. Podam przykład z ostatnich tygodni. Według informacji przekazanych przez środki masowego przekazu komisja WHO przy Organizacji Narodów Zjednoczonych przekazała prawie pół miliona dolarów na pomoc przy przygotowaniu nauczycieli i opracowaniu podręczników. Pieniądze te miały być skierowane do Ministerstwa Edukacji Narodowej jeszcze w okresie rządów poprzedniej koalicji. Okazało się jednak, że nie mogą być one przekazane, jeśli Ministerstwo Edukacji Narodowej będzie realizowało program prorodzinny zgodnie z zamierzeniami Akcji Wyborczej Solidarność i obecnego rządu. Żądano zmiany programu, a kiedy ministerstwo odmówiło, pieniądze cofnięto.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PosełJanRejczak">Panie Ministrze! Jeśli rzeczywiście komisja ONZ cofnęła pomoc finansową ze względu na program proponowany przez MEN, to odczytuję ten fakt jako wyraźną ingerencję instytucji międzynarodowej w wewnętrzne i bardzo ważne dla narodu sprawy: wychowania młodzieży do życia w miłości i rodzinie. Jest to ewidentne działanie na szkodę rodzin polskich.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#PosełJanRejczak">Podczas tej debaty pragnę jeszcze powiedzieć, że nie podzielam preferowanej przez skrajnych liberałów zasady „pecunia non olet”. Znamy inną mądrą zasadę, która stanowi, że nie wolno brać pieniędzy od każdego, kto chce je nam dać. Mamy przecież obowiązek przewidywać i obawiać się szkód oraz spustoszeń moralnych, które te pieniądze z zapachem - wydane według zaleceń i wskazań cynicznego często dawcy - mogą spowodować w ojczyźnie. Wyrażam przekonanie, że polskie placówki dyplomatyczne będą wyczulone na ten aspekt polityki zagranicznej i zechcą - w imię odpowiedzialności za budowanie wspólnego dobra - informować o zagrożeniach, jakie stwarzają dla Polski niektóre międzynarodowe powiązania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Rejczakowi z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Byrę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełJanByra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem krótko skupić uwagę państwa na naszej współpracy ze Wschodem, a konkretnie z Ukrainą. Pan minister Geremek, akcentując potrzebę pogłębiania strategicznego partnerstwa z Ukrainą, zwraca uwagę na rozwój współpracy gospodarczej, rozbudowę infrastruktury przygranicznej oraz poszerzenie dialogu politycznego z pomocą organizacji pozarządowych. I wszystko to prawda, te cele, deklaracje i zamierzenia są bezsporne i słuszne, tylko czy równie dobrze wygląda wypełnianie tych zadań. Na początek jedno sprostowanie. Zdaje się, że pan przewodniczący Marian Krzaklewski w swoim wystąpieniu chwalił rząd za utworzenie Instytutu Kultury Polskiej w Kijowie. Otóż wedle mojej wiedzy nie jest to informacja prawdziwa. Instytutu Kultury w Kijowie nadal nie ma.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełJanByra">Szanowni Państwo! Jak dotąd pierwsze skrzypce w stosunkach między naszymi państwami odgrywają oba ośrodki prezydenckie, zwłaszcza Aleksander Kwaśniewski, skuteczny inicjator wielu przedsięwzięć. Wystarczy wspomnieć słynne wspólne oświadczenie o pojednaniu czy ostatnie porozumienie lwowskie. W moim przekonaniu na tym tle trochę blado wygląda aktywność rządu. Mamy podpisanych blisko 70 różnych umów i porozumień z Ukrainą, ale wciąż za mało jest konkretnych działań i inicjatyw. Mówili już o tym inni posłowie i, w moim przekonaniu, podobnie rzecz się ma w przypadku naszych stosunków z Ukrainą. Rząd wciąż za mało zajmuje się wspieraniem przeróżnych inicjatyw społecznych. A było i jest ich sporo. Myślę, że tak samo samorządy lokalne, gminy przygraniczne liczą tutaj na większe zainteresowanie i dbałość ze strony administracji rządowej. Ta sama uwaga powinna się tyczyć także euroregionów. Mamy na granicy 2 regiony, Karpaty i Bug, które w tej chwili po prostu więdną. Karpaty praktycznie pozostają na papierze, a region Bug stara się jak może, aby uzasadnić sens swojego istnienia.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełJanByra">Wysoka Izbo! Intensyfikacja kontaktów między Polską a Ukrainą nie może, w moim przekonaniu, ograniczać się do wymiany gospodarczej i współpracy politycznej. Tak się stało, że historia naszych narodów miała trudne i tragiczne momenty i dlatego pierwszoplanowa jest sprawa świadomości społecznej. A co tutaj mamy? Jeśli przyjrzymy się np. prasie czy innym środkom masowego przekazu, to zobaczymy, że bardzo często eksploatuje się właśnie wątki historyczne, za to trudno znaleźć w telewizji czy w radiu publicznym audycje czy programy poświęcone współczesnej Ukrainie. W dniu dzisiejszym nie ma materiałów o ludziach, o kulturze. Nie ukrywajmy, negatywny stereotyp Ukraińca jest niestety w Polsce dość jeszcze głęboko zakorzeniony i obawiam się, że deklaracje polityków na niewiele się tutaj zdadzą. Konieczne jest bowiem autentyczne poznawanie się ludzi, pełna informacja o naszym sąsiedzie, musi temu towarzyszyć wymiana młodzieży, ludzi nauki i kultury. Oczekuję, że w tym właśnie zakresie rząd będzie wykazywał inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełJanByra">Dziś nasze stosunki polityczne z Ukrainą są wyjątkowo dobre, ale ciągle musimy je pielęgnować i rozwijać. Oczywistością jest stwierdzenie, że suwerenna i demokratyczna Ukraina ma dla bezpieczeństwa Polski kapitalne znaczenie. A konieczność rozwijania kontaktów wynika stąd, że nic nie jest dane i załatwione raz na zawsze. Nasz sąsiad przeżywa dzisiaj kłopoty gospodarcze, zbliżają się wybory parlamentarne. I przy tej okazji pojawiają się w Polsce różne komentarze, różne oceny. Człowiek, który zna Ukrainę i jest jej przyjacielem, Michał Jagiełło, napisał niedawno następującą rzecz: „Powiem twardo - wybory na Ukrainie są dziś ważniejsze dla nas niż nasze wewnętrzne polityczne utarczki. Ważniejsze nawet niż wybory do samorządów”. Ja jestem jednak lepszej myśli. Sądzę, że przy suwerenności Ukrainy - bez względu na to, jaka orientacja zwycięży w wyborach - przekonanie, że nasz sąsiad pójdzie dalej własną drogą, drogą przyjazną Polsce, nie stanie pod znakiem zapytania. I mam nadzieję, że nasze obawy okażą się przesadne, tak jak, w moim przekonaniu, przesadna, nadwrażliwa jest reakcja niektórych środowisk ukraińskich na ekranizację „Ogniem i mieczem”. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Jan Byra z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Łozińskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełAdamŁoziński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! „Polska polityka zagraniczna w wykonaniu mojego rządu będzie polityką suwerennej i zdecydowanej obrony polskich interesów, a także polityką, która przekroczy progi gabinetów”. To fragment pierwszego programowego wystąpienia premiera Jerzego Buzka, wygłoszonego w imieniu rządu przed Wysoką Izbą 10 listopada ub. r. To ważne słowa, bo wypowiedział je człowiek reprezentujący antytotalitarną opozycję demokratyczną z czasów, gdy Polska nie była państwem niepodległym.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełAdamŁoziński">Swoje wystąpienie również pragnę poświęcić głównie stosunkom polsko-ukraińskim. Z uznaniem przyjęliśmy zapowiedź pana ministra o pogłębianiu strategicznego partnerstwa z Ukrainą. Życzyć należałoby Polsce, aby działania te były wzajemne. Zdaniem Zespołu Parlamentarnego Porozumienia Centrum polska polityka wschodnia przede wszystkim musi być bardziej skuteczna. Odnosimy wrażenie, że w stosunkach Polski ze wschodnimi sąsiadami, szczególnie z Ukrainą, nasza polityka jest nadal polityką lękliwą, jakby przyzwalającą, by za wschodnią granicą rozwijał się tzw. wariant pesymistyczny, tzn. zgoda na powolne wsysanie Ukrainy przez Rosję na wzór tego, co się stało z Białorusią.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełAdamŁoziński">Panie Ministrze! Rzeczywiście, pragniemy zwrócić uwagę, że do dziś nie ma na Ukrainie, ani w Kijowie, ani we Lwowie, od lat postulowanego Instytutu Kultury Polskiej. Wojewodowie przemyscy kilkakrotnie składali pisma do kancelarii obu prezydentów oraz do komisji sejmowych o potrzebie powołania takiego instytutu. Jego celem byłoby promowanie polskiej kultury na Ukrainie, prezentacja najważniejszych artystów oraz wsparcie merytoryczne dla środowisk polskich scen Ukrainy. Od 1996 r. jest odpowiednie zarządzenie ministra spraw zagranicznych w tej sprawie. Dlatego oczekujemy utworzenia Instytutu Kultury Polskiej w Kijowie i we Lwowie.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PosełAdamŁoziński">Nie mamy również z prawdziwego zdarzenia izb gospodarczych, a przecież wiadomo, że skuteczną politykę uprawia się poprzez dobrą organizację rynków polskim przedsiębiorcom.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PosełAdamŁoziński">Do takiej polityki wschodniej zmusza nie tylko bliska integracja gospodarcza i militarna z Europą Zachodnią, a więc fakt, że nasza wschodnia granica będzie niebawem granicą Unii Europejskiej, że będziemy niejako państwem frontowym, zmusza nie tylko interes polityczny, ale zmuszają pewne wartości, pewne idee, które od tysiąca lat nakazywały nam prowadzić politykę promowania wartości chrześcijańskich, ogólnoludzkich, a wśród nich honoru i umiłowania wolności, dziś często przez polityków zapomnianych. I nie chodzi tylko o maniery, o których raczył mówić pan poseł Józef Oleksy. Oznacza to, że należy wspierać działania wzmacniające niepodległy byt państwowy i zwiększające świadomość narodową naszych wschodnich sąsiadów, bo oni bardziej od nas odczuli skutki systemu totalitarnego, a my dzięki nim możemy Europie proponować umocnienie się w owym kanonie wartości. Jesteśmy zdania, że to jest nasz główny wkład do jednoczącej się Europy. Temu służyć powinna dobra współpraca z mniejszościami narodowymi, szczególnie na pograniczu. Mniejszości narodowe w Polsce mają się bardzo dobrze, są mocno wspierane przez rząd polski i różne instytucje publiczne naszego państwa. Mają nawet większe prawa wyborcze niż większość polska w naszym własnym kraju - brak progów wyborczych. Za wschodnią granicą nasi rodacy pozbawieni są takich uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#PosełAdamŁoziński">Panie Ministrze! Na zakończenie jeszcze wątek lokalny z mojej ziemi przemyskiej, a więc pogranicza polsko-ukraińskiego. Zachęcony pańską deklaracją dotyczącą rozwiązywania spraw polsko-ukraińskich na szczeblu regionalnym, wnoszę i proszę o zwrócenie większej uwagi na możliwości współpracy przygranicznej w regionach takich jak ziemia przemyska. Niejako na przekór opiniom o konfliktach polsko-ukraińskich są w lokalnych środowiskach projekty współpracy różnych organizacji pozarządowych i instytucji publicznych. Jest na przykład piękny pomysł, żeby właśnie w Przemyślu utworzyć Międzynarodową Akademię Przemyską, kształcącą studentów z całej Europy Środkowej. Podkreślam: właśnie w Przemyślu - stolicy pogranicza, stolicy dwóch metropolii katolickich: łacińskiej i greckiej. Ten kierunek będzie świadczył o spełnieniu obietnic premiera Jerzego Buzka, że polityka zagraniczna przekroczy progi gabinetów. Trzeba te działania tylko wesprzeć, bowiem kontestatorów takich działań na lokalnym i ponadlokalnym szczeblu, jak wiadomo, jest bardzo wielu. A sukcesy naszej polityki na Wschodzie będą pomocne w negocjacjach związanych z wejściem do Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Adam Łoziński z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Jerzy Wenderlich z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełJerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! To rzecz oczywista, że dziś dominantą dyskusji jest kwestia integracji europejskiej i euroatlantyckiej. To rzecz oczywista, bo nie ma dziś spraw ważniejszych z punktu widzenia polskiej racji stanu. Czy jednak te kwestie nie powodują, że inne - poza wspomnianymi - cele polskiej polityki zagranicznej nie zostaną za bardzo zepchnięte w obszar cienia? Zadaniem polskiej dyplomacji jest wyważenie tych proporcji, skodyfikowanie tych wszystkich zadań, które - choć nie wiążą się bezpośrednio z naszymi procesami integracyjnymi - to dopełniają obrazu naszych dzisiejszych interesów międzynarodowych. A co do kwestii, które słusznie dominują w dzisiejszej debacie, myślę, że niekorzystne jest dla polskiej racji stanu, kiedy pan przewodniczący Krzaklewski dezawuuje dokonania na polu polityki zagranicznej poprzednich gabinetów. Kiedy mówi, że szkodzono, że nie zrobiono, że nie wykonano, że opóźniono - wówczas brzmi to konfrontacyjnie. A przecież każda konfrontacja wewnętrzna w Polsce, przy której wykorzystuje się polską politykę zagraniczną, nie przybliża nas, lecz oddala od głównych celów. Dezawuowanie to brzmi zresztą jak dysonans w obliczu tego, co powiedział jeden z tych senatorów amerykańskich, którzy gościli niedawno w Polsce. Otóż pytany, co można zrobić jeszcze dla osiągnięcia naszych aspiracji natowskich, odpowiedział: nic nie musicie robić, wszystko już zostało zrobione. Jedno, co możecie zrobić, to nie popełniać błędów. Niech więc pan Krzaklewski błędów tych już nie popełnia.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełJerzyWenderlich">Skracać będę swoje wystąpienie, bo chcę umożliwić jeszcze wypowiedź mojemu koledze, a więc kilka kwestii opuszczę, złożę je do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PosełJerzyWenderlich">Inną kwestią, choć wielekroć tu już poruszaną, jest ciągły brak jasności kompetencyjnej, jasności w podziale ról - choć minister Geremek próbował to wyjaśniać - pomiędzy Komitetem Integracji Europejskiej a MSZ. Wielce szanowany, nowo powołany polski główny negocjator stwierdził z dużą dozą szczerości: „Nasze rozwiązanie nie jest na pewno idealne i może powodować pewne trudności”. Rodzi się więc pytanie, czy kierowanie Komitetem Integracji Europejskiej, które powierzono panu Czarneckiemu z ZChN, nie jest aby rozdawaniem stanowisk, tych atrakcyjnych politycznych konfitur właśnie największym eurosceptykom, aby zamknąć im usta i aby nie kompromitowali nas przed światem. Byłaby to cena zbyt wysoka. No i czy daty wyznaczane w wypowiedzi pana Czarneckiego jako szefa Komitetu Integracji Europejskiej, że gotowi do integracji z Unią Europejską będziemy w 2005 r., kiedy do niedawna mówiło się o 2001 r., a prezydent Chirac mówił nawet o roku 2000, były uzgodnione z MSZ?</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PosełJerzyWenderlich">Nie uciekniemy i od problemu edukacji w sprawach integracji. Nader słusznie pan minister Geremek w jednym z wywiadów stwierdził, że: „Zbliżamy się do momentu, gdy reakcje społeczne wobec kosztów wejścia do Europy mogą się okazać zróżnicowane”. Tak, tego problemu nie można lekceważyć. Przypomnijmy sobie, jak m.in. przewodniczący Krzaklewski, ks. Rydzyk czy inni fundamentalistyczni politycy obrzydzali nowoczesną demokratyczną konstytucję. Niewiele brakowało, by została ona w referendum odrzucona. Szermowano argumentami, że po jej wprowadzeniu dzieci będą odbierane rodzicom. A więc i dziś pojawić się mogą równie szalbiercze argumenty w rękach eurosceptyków, takie na przykład, że po wejściu do Unii Europejskiej z kuchni polskich rodzin zabierane będą kotlety schabowe, bigosy i wprowadzona zunifikowana coca-cola, cheesburgery i frytki.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PosełJerzyWenderlich">A więc problem edukacji jest, panie ministrze, bardzo ważny, bo - o paradoksie - zdarzyć się może, że te wszystkie nasze starania pomniejszą grono polonosceptyków w świecie, a nie potrafimy poradzić sobie z rodzimego chowu eurosceptykami. Ten eurosceptycyzm, choć zawoalowany, ujmowany czasem w ezopowy język, pobrzmiewał dzisiaj w ustach niektórych polityków prawicy i z tej trybuny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu Wenderlichowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Kamińskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do spraw, o których chciałem państwu powiedzieć, czuję się zmuszony odpowiedzieć na atak, który pan poseł z Sojuszu Lewicy Demokratycznej przypuścił na ministra Ryszarda Czarneckiego. Bardzo cieszymy się, że pan minister Czarnecki odpowiada za integrację europejską, bo jest to polityk, który po roku 1989 wniósł do polskiej polityki zagranicznej język realizmu i twardego interesu narodowego. Jesteśmy za integracją europejską, panie pośle, my w ZChN także jesteśmy za integracją europejską, ale rozumiemy ją jako grę interesów. Bo dzisiejsza wspólna Europa to po prostu miejsce, w którym w cywilizowany sposób narody ze sobą dalej rywalizują i dalej walczą o swój interes. Tak integrację europejską pojmujemy i za nią jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PosełMichałTomaszKamiński">W swym dzisiejszym wystąpieniu poświęconym exposé pana ministra Geremka, ministra spraw zagranicznych, chciałbym poruszyć dwie kwestie, które, choć są częścią polskiej polityki zagranicznej, w sposób bezpośredni wykraczają poza ramy tradycyjnie pojmowanej dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Pierwsza z nich to niezwykle ważna kwestia Polaków na Wschodzie. W naszym przekonaniu, w przekonaniu wielu posłów Akcji Wyborczej Solidarność, oni powinni być brani pod uwagę przy konstruowaniu polskiej polityki wschodniej. Chciałbym, aby z tej trybuny, nie tylko z ust posłów, ale także z ust polskich polityków, którzy odpowiadają za politykę zagraniczną, padło stwierdzenie: jesteśmy jednym narodem. Jesteśmy jednym narodem niezależnie od tego, czy mieszkamy w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu czy we Lwowie, w Wilnie, Gródku Jagiellońskim!</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PosełMichałTomaszKamiński"> My bowiem, proszę państwa, jesteśmy przeciwko nazywaniu Polaków na Wschodzie Polonią. Polonia to emigranci - z całym szacunkiem dla nich, z całym szacunkiem dla powodów ekonomicznych, politycznych, dla których opuszczali Polskę. Polacy na Wschodzie natomiast to rdzenny naród, to rdzenni mieszkańcy tamtych ziem. W mojej wypowiedzi nie ma rewanżyzmu. My akceptujemy granice. Musimy oczywiście mówić Polakom na Litwie, że muszą być lojalnymi obywatelami państwa litewskiego, i musimy dbać o to, by polska społeczność na Litwie czuła się lojalnymi obywatelami państwa litewskiego, ale oprócz tego Polacy na Litwie, Polacy na Białorusi, Polacy na Ukrainie muszą mieć poczucie, że stoi za nimi, że broni ich interesów, ich tożsamości potężny, czterdziestomilionowy naród i potężne państwo. Uważam, proszę państwa, że polska polityka zagraniczna powinna wspierać działania samorządów polskich na Wileńszczyźnie, bo zgodne z europejskimi właśnie normami jest to, że Polacy na Wileńszczyźnie chcą się domagać mówienia w swoich urzędach we własnym języku narodowym. To Polska powinna popierać, bo jest to zgodne z europejskimi normami praw mniejszości narodowych.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Druga kwestia, która także wykracza poza ramy tradycyjnej dyplomacji, która dotyka nie tylko działalności stricte politycznej, to pojednanie polsko-żydowskie, o którym także wspomniał pan minister. Jako reprezentant ZChN, jako człowiek, który utożsamia się z polskim ruchem narodowym, chciałbym powiedzieć, że pojednanie polsko-żydowskie leży w polskim interesie narodowym. Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że ci wszyscy, którzy będą dzisiaj usiłowali rozniecać w Polsce antysemityzm, którzy będą usiłowali rozniecać w Polsce nienawiść narodową, po prostu szkodzą polskiemu interesowi narodowemu, niezależnie od tego, jak bardzo patriotycznymi frazesami będą przy tym operować.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Z drugiej jednak strony, co też trzeba powiedzieć bardzo wyraźnie, w tym dialogu polsko-żydowskim musimy zwracać uwagę na to, iż rzeczywistość stosunków naszych dwóch narodów nie da się rozpatrywać wyłącznie w kategoriach czarno-białych. A taki właśnie, czarno-biały język w wypowiedziach wielu publicystów żydowskich czasami też jest obecny. Nie jest przecież tak, że tylko Polacy ponoszą winę za to zło, za te nieprawidłowości, które z całą pewnością w stosunkach polsko-żydowskich były - i jeśli chcemy pojednania, a powinniśmy go chcieć, to to pojednanie powinno się odbywać w prawdzie. Mam nadzieję, że rząd Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, a także różne działania społeczne przyczynią się do tego, że do pojednania polsko-żydowskiego, które, podkreślam, leży w polskim interesie, jest zgodne z polską racją stanu - bo na to, jak Polska jest widziana w świecie, rzutuje to, jakie są stosunki Polaków z Żydami... Mam nadzieję, że nasz rząd przyczyni się do tego, by pojednanie naszych dwóch narodów stało się faktem.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Na koniec chciałbym powiedzieć jeszcze dwa zdania na temat pewnej filozofii polityki zagranicznej, która czasami bardzo mnie niepokoi. Ja, proszę państwa, uważam - my, którzy swoje patrzenie na politykę zagraniczną wywodzimy od nauczania Romana Dmowskiego, uważamy, że polska polityka zagraniczna nie powinna pozostawać na usługach żadnej ideologii. Ona powinna być zgodna z polskim interesem narodowym. Jeśli słyszę o prawach człowieka, to muszę państwu powiedzieć, że bardzo współczuję wszystkim narodom, które cierpią dziś z powodu tego, że w ich krajach nie są przestrzegane prawa człowieka. Organizacje społeczne naszego kraju, organizacje polityczne naszego kraju powinny tym narodom pomagać, ale polskiego państwa nie stać dzisiaj na to, by było mesjaszem narodów. Polska ma dziś konkretne interesy ekonomiczne i dla nas, dla naszego rządu, dla naszej polityki obrona naszych miejsc pracy, poszerzanie naszych rynków zbytu powinno być zadaniem priorytetowym. Podkreślam: nie stać nas na to, byśmy byli mesjaszem narodów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Michał Kamiński z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Bogdan Lewandowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z pewnym rozczarowaniem przyjąłem wystąpienie ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka. Otóż pod względem konstrukcji było to wystąpienie, które wykazuje zadziwiającą zbieżność z przemówieniami ministrów spraw zagranicznych Polski w latach siedemdziesiątych, z tym że miejsce Układu Warszawskiego zajęło NATO, miejsce RWPG - Unia Europejska, a miejsce wielkiego brata ze wschodu - Stany Zjednoczone. Przyjęcie powyższej konstrukcji uniemożliwiło też ministrowi Geremkowi systemowe podejście do polityki zagranicznej naszego państwa. Nie ma bowiem specjalnego sensu powtarzać w nieskończoność, że jesteśmy za wstąpieniem do Paktu Północnoatlantyckiego oraz integracją europejską. Trzeba natomiast powiedzieć, i tego oczekuje opinia publiczna, w jaki sposób będziemy negocjować warunki naszego uczestnictwa w tamtych strukturach, zgodnie z polską racją stanu, żeby uspokoić te grupy, które boją się integracji, a zwłaszcza wytrącić argumenty tym wcale niemałym środowiskom prawicy, które, żerując na ksenofobii, dążą do uczynienia Polski europejskim skansenem.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Tej analizy zabrakło w wystąpieniu pana ministra. Tak samo jak zabrakło elementarnej informacji, za jakim modelem zjednoczonej Europy opowiada się rząd AWS i Unii Wolności. Czy ma to być Europa wielkich koncernów czy Europa socjalna, Europa elit czy Europa zwyczajnych ludzi?</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Mówił pan również, panie ministrze - i to może budzić zdumienie - o geopolityce. Otóż jest to dyscyplina, która powstała i zrobiła karierę w Niemczech. Jej twórcy, Friedrich Ratzel i zwłaszcza Karl Haushofer, dostarczyli Hitlerowi intelektualnych narzędzi agresji. Dzisiaj operowanie kategoriami geopolitycznymi jest już anachronizmem. O pozycji i sile państwa decyduje wiedza obywateli i poziom dochodu narodowego, a jeżeli chodzi o terytorium, to nawet gdyby koalicja rządowa podjęła taką rezolucję, nie jest w stanie zmienić naszego położenia geograficznego. Nie możemy odgradzać się zaostrzonymi przepisami od naszych sąsiadów - Rosji, Białorusi i Ukrainy, bo nawet nie zauważymy, jak w miejsce trójkąta weimarskiego pojawi się trójkąt bermudzki.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełBogdanLewandowski">I jeszcze jedna uwaga do wystąpienia pana posła Krzaklewskiego. Nie wiem, czy to był tylko zbieg okoliczności, ale formułując myśl, że kadry decydują o wszystkim, powtórzył to, co przed laty powiedział Józef Wissarionowicz Stalin, którego rocznica śmierci właśnie dzisiaj przypada. Bardzo źle służyłoby naszej polityce zagranicznej, gdyby powyższe słowa miały oznaczać praktyki masowego zwalniania z pracy na wzór innych dziedzin życia (nie oszczędzono bowiem nawet gajowych, jeżeli nie mogli wykazać się słusznym rodowodem). Chciałbym wierzyć ministrowi Geremkowi, że nie ulegnie takim inkwizytorskim zapędom i w polskiej dyplomacji pracować będą ludzie tylko ze względu na ich kwalifikacje, a nie partyjne barwy. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Lewandowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Ujazdowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze się dzieje, iż rozmawiamy o kierunkach polskiej polityki zagranicznej w klimacie konsensusu. Należę do tych osób, które są zadowolone, że tak właśnie przebiega debata nad kształtem polskiej polityki zagranicznej. Niemniej jednak występujący od kilku lat w polskiej polityce konsensus nie może zastępować prawdziwej dyskusji o praktycznych dylematach tej polityki, nie może także uchylać obowiązku odpowiedzi na konkretne pytania, przed którymi stoi rząd, polska polityka zagraniczna.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Chciałbym mówić o kilku kwestiach. Po pierwsze, zabrakło mi w wypowiedzi pana ministra pozytywnej wizji Unii Europejskiej. Jeśli tej pozytywnej wizji polska polityka zagraniczna mieć nie będzie, będzie ona w ogromnym stopniu funkcją zachowań innych państw, następstwem aktywności innych państw europejskich. Rozumiem - i cieszę się bardzo z tego - że dominującym stanowiskiem w polskiej polityce zagranicznej jest opcja na rzecz takiej wizji Unii Europejskiej, która przestrzega praw państw narodowych. Jednak to jest hasło, to jest pewna opcja, a my musimy mieć odpowiedź na pytania: Co to oznacza? Jakich procedur w nowej Unii Europejskiej oczekujemy? Jakie będzie konkretne miejsce Polski w nowych strukturach europejskich? Powtarzam raz jeszcze: nie stać nas na pasywność, musimy wyjść poza krąg haseł, poza krąg zasad ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Tych samych odpowiedzi wymaga pytanie o to, jakich obszarów, jakich dziedzin będą dotyczyć te najtrudniejsze decyzje dostosowawcze konieczne do podjęcia w procesie integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej. Czy pan profesor sądzi, iż polska polityka wywikłała się już spod pewnych zależności interesów branżowych czy interesów nomenklaturowych? Jest wielka różnica między obroną polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej, obroną, której musimy się podjąć i musimy także znaleźć na to środki i konkretne rozwiązania, a na przykład obroną przemysłu samochodowego, który w warunkach polskich nie służy ani konsumentom, ani polskim interesom. Właśnie na tym polu znaleźliśmy się w nieistotnej z punktu widzenia Polski i interesów konsumentów kolizji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Równie sielankowy i bezkonfliktowy obraz zarysowany został w odniesieniu do relacji z Federacją Rosyjską. To nie jest tylko kwestia wymiaru pewnych nastawień, tu chodzi również o potencjalne zagrożenia. W moim najgłębszym przekonaniu Polska wynegocjowała nie do końca korzystną umowę dotyczącą gazociągu jamalskiego, która skazuje nas na jednostronne, jeśli chodzi o dostęp, źródło gazu, która także pod względem prawnym budzi pewne wątpliwości. Nasuwa się pytanie, czy rząd uznaje w tym zakresie status quo, czy podejmie próby zmiany tego stanu rzeczy, choćby takie, jak podjęła Republika Czeska, która korzysta także z alternatywnych, nie rosyjskich, lecz norweskich źródeł dostępu do tego podstawowego nośnika energii. To są pytania, na które musimy uzyskać odpowiedź, jeśli nie w tej debacie, to w praktyce rządzenia.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! O miejscu Polski, o pozycji wszystkich krajów w życiu międzynarodowym decydują dziś czynniki o charakterze cywilizacyjnym i ekonomicznym. Musimy mieć dobrze zorganizowane państwo, nowoczesną armię, inne niż dziś służby specjalne, podległe kontroli państwowej, kapitalizm nie o obliczu nomenklaturowym, ale taki, który premiuje własność prywatną, talent, przedsiębiorczość. Od tych czynników będzie zależała nasza pozycja międzynarodowa.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Dlatego, szczerze powiedziawszy, odnoszę się z głębokim sceptycyzmem do lansowanego tutaj przez SdRP hasła Europy socjalnej. To hasło w socjaldemokratycznej praktyce krajów Europy Zachodniej najczęściej oznacza, ni mniej, ni więcej, że elita socjaldemokratyczna korzysta z luksusów dostępu państwa do życia gospodarczego, a resztę społeczeństwa skazuje na bierne korzystanie z przychylności biurokracji socjalnej. Taki model Europy socjalnej, jaki lansowała socjaldemokracja we Francji i w kilku innych krajach Europy Zachodniej, nijak nie pasuje do polskich potrzeb. Jestem rzecznikiem i zwolennikiem tego, by nowożytne państwo prowadziło politykę socjalną, zgodną z zasadą solidaryzmu społecznego, ale to hasło Europy socjalnej, jeśliby przybrało taką postać, jaką przybrało we Francji, byłoby dla kraju, który ma dokonać ogromnego skoku cywilizacyjnego, a takim krajem jest Polska, propozycją wprost zabójczą.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Pan minister mówił o finansowych potrzebach służb dyplomatycznych. Ja też uważam, iż udział Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także innych instytucji zajmujących się bezpieczeństwem narodowym, w budżecie państwa musi być znacznie wyższy, niż to było dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Pan minister mówił o tym, iż do służby dyplomatycznej powinni przychodzić ludzie o najwyższych kwalifikacjach moralnych i intelektualnych. Tak, ale diabeł tkwi w szczegółach. Prosiłbym o odpowiedź na pytanie: za pomocą jakich środków do służby dyplomatycznej będą dostawać się dobrzy urzędnicy? Jakim sposobem kadra urzędnicza będzie odmłodzona? Za pomocą jakich środków MSZ z jednego z najsłabszych i najbardziej anachronicznych ministerstw stanie się instytucją na miarę potrzeb polskiej polityki zagranicznej?</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeden z najwybitniejszych polskich konserwatystów, który napisał bodaj najciekawszy tekst o polskiej polityce zagranicznej w okresie międzywojennym - mówię o Adolfie Bocheńskim - wierzył, iż silne narody poradzą sobie w szerszych strukturach międzynarodowych. Też jestem przekonany o tym, iż Polska sobie poradzi w szerszych strukturach międzynarodowych, że zachowa swoją tożsamość i będzie potrafiła walczyć o swoje interesy cywilizacyjne i ekonomiczne. Ale potrzebna jest polityka ofensywna, wychodząca poza krąg zasad ogólnych, rozwiązująca konkretne problemy. Wierzę, że z inicjatywy pana ministra rząd koalicji AWS-Unia Wolności taką politykę będzie prowadził, bo tylko taka polityka jest w stanie zapewnić obronę realnych interesów Polski w przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Ujazdowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Otóż pan poseł Ujazdowski był uprzejmy sformułować taką myśl, że SdRP lansuje hasło Europy socjalnej. W swoim wystąpieniu mówiłem właśnie o tym problemie, ale chciałbym oświadczyć, że jestem członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Aleksander Hall.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, dwie minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełAleksanderHall">Oczywiście jest to stan bardzo pożądany, kiedy wokół polityki zagranicznej panuje powszechna zgoda, kiedy ta polityka ma poparcie koalicji rządzącej i opozycji. Po wysłuchaniu klubowych wystąpień SLD i PSL z przykrością muszę jednak stwierdzić, że ta zgoda, jakkolwiek werbalnie istnieje, jest jednak płytsza niż wymagałyby tego potrzeby państwa polskiego. W wystąpieniu pana posła Dobrosza znalazło się pytanie, na które nie dał odpowiedzi - czy Unia Europejska w obecnym kształcie odpowiada naszym interesom narodowym. To jest nie byle jaka wątpliwość. Pan poseł wyraził również dużą wątpliwość co do tego, czy polskie zaangażowanie w konflikt iracki było zgodne z naszym interesem narodowym i czy należało w ten sposób się zachować. Otóż polska polityka zagraniczna kieruje się polskim interesem narodowym, ale ma także zdolność oceniania postaw tych polityków i tych dyktatorów, którzy, kiedy nie spotykali się ze stanowczym sprzeciwem, szli dalej i dalej, aż do wojny, aż do zagrożenia porządku światowego. Właśnie nasze doświadczenie historyczne, polskie doświadczenie historyczne uczy, że przed szantażem, przed bezczelnością nie można ustępować, bo to się zawsze źle kończy. Polska była po właściwej stronie w tym konflikcie.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PosełAleksanderHall">Pan poseł Miller, co prawda akceptując generalne założenia polskiej polityki zagranicznej, wypowiedział jednak kilka opinii niebezpiecznych i nieprawdziwych. Pierwsza wiąże się z wątpliwością dotycząca złych stosunków polsko-białoruskich, z sugestią, że nie bez winy jest tutaj polski centroprawicowy rząd czy polska centroprawica. Otóż chcemy dobrych stosunków z Białorusią, ale Polska nie może nie zauważać i nie może nie dokonywać oceny tego, co na Białorusi się dzieje. Polska, obóz polskiej demokracji ma prawo okazywać wyraźnie swą sympatię tym siłom na Białorusi, które przywiązane są do ideałów demokratycznych. Nie jest to ingerencja w wewnętrzne sprawy Białorusi. Nieuprawnione było więc wystąpienie pana przewodniczącego Millera, sugerujące, że z postawą polskiego rządu i centroprawicowej koalicji wobec wschodnich sąsiadów wiążą się działania, że w wypowiedziach pobrzmiewają tony, które uzasadniają opinie rzekomo występujące na Zachodzie - chociaż wydaje mi się, że jeśli nawet, to stanowią one jednak zdecydowaną mniejszość - iż Polska historycznie nie jest zdolna do ułożenia poprawnych stosunków z naszymi wschodnimi sąsiadami. To jest po prostu nieprawda, niesprawiedliwość i brak rzetelnej oceny linii politycznej, pod którą przecież położono fundamenty w latach 1989–1993.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PosełAleksanderHall">Podsumowując, wystąpienie ministra spraw zagranicznych koalicyjnego rządu AWS i Unii Wolności dobrze zaprezentowało i rozwinęło podstawowe kierunki polityki polskiej wytyczone w latach 1989–1993 i daje podstawę do nadziei - a nawet pewność - że nowy okres rządów koalicji AWS i Unii Wolności będzie korzystny z punktu widzenia polskiej racji stanu i naszego narodowego interesu.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Hallowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy pan minister zabierze głos?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przepraszam, panie ministrze, jeszcze momencik.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł Łybacka, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełKrystynaŁybacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu znaczny fragment poświęcił pan spotkaniu, jakie odbyło się 21 lutego w Poznaniu w ramach trójkąta weimarskiego. Nawiązując do tego spotkania powiedział pan, że ową trójstronną współpracę należy wyraźnie zdynamizować, rozszerzyć jej perspektywy i obszar działania. Co sądzi pan o pomyśle, aby jednym z przejawów nowego rodzaju działań rozszerzających i perspektywę, i obszar zainteresowań w ramach trójkąta weimarskiego była współpraca między odpowiednimi grupami bilateralnymi w parlamentach państw tego trójkąta? Taki pomysł wyszedł od parlamentarzystów francuskich podczas mojej ubiegłorocznej wizyty jako przewodniczącej grupy polsko-francuskiej. Niestety nie mógł już zostać zrealizowany. Chciałabym, aby pan minister ustosunkował się do tego pomysłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Może nie w formie pytania, bo w swojej wypowiedzi zadałem ich kilka. Teraz chciałem sprostować moją wypowiedź nie do końca zrozumianą przez pana posła Halla. W swoim wystąpieniu postawiłem wyraźnie kilka pytań, które się łączą z samym procesem negocjacji dotyczących integracji europejskiej. Jeżeli pan poseł nie ma żadnych wątpliwości, to serdecznie gratuluję panu takiej postawy. Myślę, że pan profesor Geremek te nasze wątpliwości rozwieje. Natomiast druga kwestia dotyczy naszego zaangażowania militarnego w Iraku. W moim wystąpieniu 70% wątpliwości dotyczy kwestii formalnych. Pan, panie pośle, wątpliwości formalnych też chyba nie miał, skoro pan uczestniczył w głosowaniu na temat ustaw, które specjalnie te kwestie rozstrzygały. Na marginesie - dziwię się, że poseł opozycji 70% z dwóch minut swojego wystąpienia poświęca cenzurowaniu wypowiedzi innych posłów, a nie zajmuje się własnymi myślami twórczymi, które mogłyby tę naszą debatę poszerzyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełJerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Jeśli można, skorzystam z formuły zadawania pytań. W naszym integracyjnym negocjacyjnym procesie pojawi się z całą pewnością konieczność wynegocjowania pewnych okresów ochronnych dla niektórych dziedzin gospodarki. Chciałbym zapytać, czy materiały z tych właśnie negocjacji takich państw, jak chociażby Hiszpania, Austria, Szwecja czy Irlandia, są lub będą dostępne dla naszych negocjatorów, czy będą przydatne. Dla przykładu pakiet negocjacyjny Irlandii ze strukturami europejskimi byłby bardzo przydatny przy negocjowaniu spraw związanych z ochroną polskiego rolnictwa. Drugie pytanie dotyczy instytutów kultury, które w promocji polskiej kultury za granicą, bez względu na to, jaki rząd sprawuje akurat władzę, nie przynoszą zbyt wielu spełnień. Czy ciężar promocji, już nie tyle polskiej kultury, ale promocji Polski w ogóle, wezmą na swe barki również inne resorty? Były takie projekty. Myślę, że w tej formule instytuty kultury nie odegrają znaczącej roli, pozostaną, jak to się dzieje w kilku przypadkach, martwymi ciałami, zupełnie nie spełniającymi promocyjnej funkcji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Długosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełHenrykDługosz">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Z tej trybuny padło bardzo dużo słów o tym, że polska racja stanu wymaga, aby polityka zagraniczna naszego państwa na Wschodzie wyrażała się przynajmniej w utrzymywaniu poprawnych stosunków. Nie tak dawno temu pan minister Brochwicz... Chodzi mi o formę i sposób, w jaki polemizował z panem posłem Mieczysławem Czerniawskim, a sprawa dotyczyła oficjalnej wizyty parlamentarnej w Rosji, na czele której stał marszałek Sejmu Maciej Płażyński. Chciałem zapytać, czy pan, panie ministrze, przeczytał ten stenogram z posiedzenia Sejmu i jaki jest pana stosunek do takiego zachowania się ministra rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania. Jedno dotyczy stanowiska kierowanego przez pana resortu wobec pewnego kryzysu, z jakim obecnie mamy do czynienia w związku z uchwałami samorządów polskich na Wileńszczyźnie w sprawie języka urzędowego. Jak resort ocenia zgodność postępowania władz litewskich z normami europejskimi w kwestii przestrzegania praw mniejszości narodowych?</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Drugie pytanie dotyczy tej części wystąpienia pana ministra, którą zresztą przyjąłem z dużą radością. Mówił tam pan o tym, iż instytuty polskiej kultury i w ogóle resort spraw zagranicznych przykładać będą dużą wagę do promocji Polski jako takiej. Na ile pana resort i urzędnicy, którzy panu podlegają (głównie mam na myśli urzędników pracujących w Stanach Zjednoczonych), będą przeciwdziałać niebezpiecznej dla polskich interesów - tu się chyba zgodzimy - tendencji używania w publicystyce, w historiografii amerykańskiej określeń takich jak „polskie obozy koncentracyjne”. Z tego, co wiem, a przyjąłem to z radością, niedawno jeden z naszych konsulatów interweniował w sprawie tego ewidentnego zafałszowywania historii. Czy jakaś tego typu akcja, mająca na celu przywracanie dobrego imienia Polski, które jest ewidentnie szkalowane, będzie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych podjęta?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Pastusiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! W trybie sprostowania, a nie pytania do pana ministra - szefa polskiej dyplomacji. Mianowicie pan poseł Hall, nawiązując do wystąpienia pana posła Millera, mówił, że w jego wystąpieniu znalazło się kilka niebezpiecznych sformułowań - kilka niebezpiecznych rzeczy, jak pan oświadczył - i jako przykład podał sprawę Białorusi. Więc ja może odczytam odnośny fragment.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale, panie marszałku, to miały być pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Spokojnie, panowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełLonginPastusiak">To jest sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Marszałek czuwa.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, czy pan będzie prostował odczytanie wypowiedzi pana posła Millera, czy własną wypowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełLonginPastusiak">Nie. Pana posła Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Niestety, tylko pan poseł Miller może prostować.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski"> Strasznie mi przykro. Naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Mam pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pytanie - będzie pan mógł je zadać według kolejności.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra, ponieważ w tekście wypowiedzi nie było informacji o tym, jak będą wyrównywane standardy socjalne Polski w stosunku do krajów Unii Europejskiej. Nie znalazły się też żadne informacje na temat odniesienia do innych aktów prawnych międzynarodowych, jak konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy czy dokumenty Rady Europy. Chciałabym wiedzieć, jak będzie ten problem rozwiązywany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani poseł Lipowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałabym najpierw powiedzieć w trybie sprostowania, w odniesieniu do wypowiedzi pana posła Jagielińskiego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przepraszam, pani poseł, że zadam pytanie, ale nie byłem obecny na całej debacie. Czy pani poseł zabierała głos w debacie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Zabierałam głos w debacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dobrze. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Pan poseł Jagieliński wymienił mnie z nazwiska, prawda? A to upoważnia mnie do sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Może dobrze o pani mówił, nie wiem; ale proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Pan poseł Jagieliński stwierdził, że...</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Można sprostować dobrą wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Właśnie. Udział w naszych obradach bardzo wzbogaca intelektualnie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PosełIrenaLipowicz">Pan poseł Jagieliński stwierdził, że nie można wysuwać tezy, iż bardziej złożony obieg decyzji i informacji powstał na skutek reformy centrum dokonanej przez poprzednią koalicję, ponieważ wystarczyłoby, żeby Komitetowi Integracji Europejskiej przewodniczył premier, jak było w przypadku premiera Cimoszewicza. Chciałabym powiedzieć, że to jest teza nieuprawniona i nie odpowiada ona treści mojej wypowiedzi, ponieważ unia personalna w tym przypadku nie jest wymagana prawem i nie jest sposobem zaradzenia tej komplikacji, która nastąpiła.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PosełIrenaLipowicz">Wydaje się również, że niezbyt stosowne jest określanie decyzji o możliwym udziale Polski w siłach Organizacji Narodów Zjednoczonych w przypadku konieczności interwencji w Iraku - co na szczęście okazało się niepotrzebne - mianem wpadki polskiej polityki zagranicznej. Consensus w tej sali był w tej sprawie pełny i nie należy, jak sądzę, używać takich nieostrożnych określeń.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#PosełIrenaLipowicz">Mam pytanie do pana ministra. Ponieważ w jednej z wypowiedzi znalazła się teza, że pośpieszne decyzje w sprawie utrudnień w ruchu granicznym były spowodowane jednostronną decyzją ministra spraw zagranicznych, chciałabym zapytać, w jakiej mierze przestrzeń decyzyjna była tu ograniczona wcześniejszą ustawą uchwaloną przez poprzednią koalicję - o ile pamiętam, przy pewnych zastrzeżeniach i obawach tego właśnie typu, wyrażanych w debacie w komisji przez pana ministra Geremka i przez moją skromną osobę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sojusz Lewicy Demokratycznej w kilku wystąpieniach de facto formułował zawartą implicite tezę, że przy pełnej zgodności i wysokiej ocenie celów i priorytetów polityki zagranicznej mamy znacznie bardziej krytyczną ocenę praktyki tejże polityki. W tym kontekście i w kontekście wystąpienia pana ministra chciałbym zadać dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Po pierwsze, zapowiedział pan likwidację - jak pan to ujął - anachronicznych struktur, jakimi są biura radców handlowych. Na ten temat dyskusja się toczy już, jeśli dobrze pamiętam, trzecią kadencję i dostrzegam wiele racjonalnych powodów, które by mogły przemawiać za taką decyzją. Chciałbym zapytać, czy będzie to decyzja automatyczna, czy też zastosowane zostaną rozwiązania elastyczne, bo są państwa bardzo porządnie zorganizowane, na przykład Austria, które utrzymują do dzisiaj biura radców handlowych. Czy będą to więc decyzje mechaniczne, czy też podejmowane w ten sposób, że tam, gdzie trzeba, zastosuje się takie rozwiązania, a gdzie nie trzeba - na przykład wydziały handlowe, tak jak to już jest w niektórych ambasadach.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Drugie moje pytanie również jest związane z pana zapowiedzią, w końcowej części wystąpienia, głębokiej reformy wewnętrznej resortu. Mieliśmy takich zapowiedzi wiele, m.in. minister Olechowski zapowiadał - nawet przedkładał - pewne konkretne projekty. Czy pan mógłby nieco szerzej na ten temat powiedzieć, jak te pana projekty, których szczegółów nie znamy, miałyby się do tych wcześniejszych zapowiedzi pana ministra Olechowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu mówił pan dużo o prawach człowieka i wydaje się, że doktryna praw człowieka została tu jak gdyby wpisana w linię polskiej polityki zagranicznej. Proszę mi odpowiedzieć na pytanie: czy jednak ma być to pewna polityka selektywna, czy też dotyczyć będzie wszystkich państw?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Chciałbym szczegółowo wiedzieć, czy na przykład Ministerstwo Spraw Zagranicznych podejmowało jakieś interwencje w sprawie eksterminacji narodu kurdyjskiego, czy też dotychczas tej sprawy nie podejmowaliśmy, żeby nie komplikować sobie stosunków, na przykład, z Turcją.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Druga kwestia. Panie ministrze, jak pan ocenia skutki wywołane pańską deklaracją w Waszyngtonie wysłania naszych sił zbrojnych do Zatoki Perskiej? Jak to się ma do obecnej opinii o Polsce w krajach arabskich? Czy pana zdaniem to zaszkodziło, czy nie miało wpływu na nasze stosunki z partnerami arabskimi? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Odnoszę wrażenie, że wszystkie pytania zostały zadane.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stoję teraz przed bardzo trudnym zadaniem. Będę chciał jednak poddać się zasadzie zwięzłości i wobec tego, za zgodą pana marszałka i pań i panów posłów, rozpocznę od odpowiedzi na pytania. Przejdę potem krótko do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Odpowiadając na pytanie pani posłanki Łybackiej, chcę powiedzieć że trójkąt weimarski ma swój wymiar parlamentarny, bardzo istotny. To są komisje spraw zagranicznych trzech parlamentów. Uważam za bardzo pożyteczne włączenie w tę parlamentarną strukturę grup bilateralnych, które są tym trójkątem objęte.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pytanie pana posła Wenderlicha. Sprawa okresów ochronnych będzie dyskutowana, a gdy parlament będzie decyzje swoje podejmował, będzie parlamentowi w pełni znana. Materiały porównawcze już w tej chwili są zgromadzone, są dostępne i są instrumentem myślenia w trakcie przygotowań do rokowań negocjacyjnych. Istotnie materiały dotyczące Irlandii, Hiszpanii i Portugalii są dla Polski bardzo interesujące.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pytanie pana posła Długosza. Przeczytałem stenogram i wiem o sporze, który miał miejsce. Nie do mnie należy ocena wystąpień ministra Brochwicza. Natomiast w sprawie meritum, które było również przedmiotem tej wymiany słów, za chwilę będę chciał odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W sprawie uchwały samorządu litewskiego dotyczącej używania języka polskiego - jest to pytanie, które zadał pan poseł Kamiński - prowadzimy od dłuższego czasu rozmowy. W tym bardzo aktywną rolę spełnia także parlamentarna współpraca polsko-litewska. W dniu jutrzejszym będę rozmawiał o tym z ministrem spraw zagranicznych Litwy. Zdaniem ekspertów, którzy nad tą sprawą pracują, były także pewne nierozważne kroki i decyzje, po jednej stronie i po drugiej. Najważniejsze, ażeby nie wystąpił tu opór i zaciekłość, bo wówczas to właśnie polska strona by na tym ucierpiała.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeżeli chodzi o przeciwdziałanie negatywnym stereotypom dotyczącym Polski, wydaje mi się, że to właśnie stanowi element promocji. Myślę, że jeżeli mówimy o promocji, to ważne jest zwłaszcza to, ażeby zakorzeniać pozytywny obraz, bo on przeczy negatywnym stereotypom. Gdy się w tej chwili mówi w Niemczech „polnische wirtschaft”, to już młodemu pokoleniu to się wcale nie kojarzy ze stereotypem negatywnym, w związku z którym starsze pokolenie tego określenia używało.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pani posłanka Tomaszewska pyta o sprawę standardów socjalnych Unii Europejskiej i Polski. Kwestia ta jest w tej chwili przedmiotem prac, także przedmiotem prac rządu i była przedmiotem dyskusji w rządzie. Myślę, że argumenty, które w debacie przedstawiał pan poseł Ujazdowski, również powinny być wzięte pod uwagę. Rzecz w tym bowiem, ażeby nie rosły wydatki na cele społeczne, tylko żeby zmniejszała się liczba ludzi, którzy potrzebują pomocy społecznej, i żeby zmniejszała się liczba ludzi, którzy potrzebują pomocy w postaci zasiłku dla bezrobotnych. Stąd aktywna polityka społeczna, taka, którą promuje Unia Europejska i którą powinna promować Polska, to przede wszystkim tworzenie nowych stanowisk pracy i zmniejszanie połaci społecznej biedy tam, gdzie trzeba pomagać i czynić coś doraźnie.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W sprawie Iraku, o którym zechciała słowo powiedzieć pani posłanka Lipowicz, wypowiem się za chwilę; wrócę do tego, omawiając dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Cieszę się, że pan poseł Iwiński jest krytyczny wobec działań ministra spraw zagranicznych, bo inaczej wyszedłbym zdziwiony. Mogę zapewnić, że w sprawie BRH nie zmienię swojego stanowiska. Uważam, że BRH, takie jakie są, są przeżytkiem starego systemu opartego na promocji gospodarki państwowej, i nie przystają w żadnej mierze do nowej, zupełnie zmienionej sytuacji. Rzecz w tym, i nad tym pracujemy z Ministerstwem Gospodarki, ażeby znaleźć taką strukturę, która będzie prowadziła promocję gospodarki, i w tej strukturze będzie się mieścić również to, o czym pan wspomniał, a mianowicie wydziały ekonomiczne ambasad, dlatego że te wydziały mogą występować w zupełnie innej roli, dostarczać zarówno analiz makroekonomicznych, jak i analiz polityki handlowej. W niedługim czasie przedstawimy propozycję reformy resortu. Prowadzimy prace wewnątrz resortu, przedstawimy to Radzie Ministrów. Chodzi o to, ażeby resort także w swojej strukturze organizacyjnej był dobrze dostosowany do nowych zadań, przed jakimi stoi.</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pan poseł Lewandowski pyta, czy polityka w sprawie praw człowieka jest selektywna. Polityka ta, tak jak rząd pana premiera Buzka ją pojmuje, a występuję tu wpisując się w pewną tradycję, nie jest selektywna. W moim wystąpieniu porannym w imieniu rządu mówiłem o tym - i to było w zasadzie jedyne, co powiedziałem istotnego w kwestii praw człowieka - że stoimy na stanowisku uniwersalizmu praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Zapytuje mnie pan o skutki waszyngtońskich deklaracji o Iraku. Za chwilę do tego także przejdę.</u>
          <u xml:id="u-149.11" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pozwolą panie i panowie posłowie, że mówiąc o dyskusji, wyjaśnię najpierw wątpliwości, jakie w niej przedstawiono. Po pierwsze, co do sprawy Instytutu Polskiego w Kijowie wyjaśniam, że instytut został stworzony, przed 4 miesiącami został mianowany dyrektor instytutu. Dyrektor zrezygnował, postanowiłem przeprowadzić konkurs na stanowisko dyrektora Instytutu Polskiego w Kijowie. Mam nadzieję, że w jak najszybszym terminie stanie się to faktem.</u>
          <u xml:id="u-149.12" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pan poseł Pastusiak powiedział, że układ stowarzyszeniowy z Unią Europejską został zawarty za rządów poprzedniej koalicji. Proszę o szacunek dla faktów. Został on zawarty przez rząd solidarnościowy znacznie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-149.13" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W sprawie ambasady w Sarajewie, o której mówił pan premier Mazowiecki, podjąłem decyzję, ale stoję wobec trudności realizacji tej decyzji. Jest to problem środków i możliwości. Jestem jednak w pełni przekonany o konieczności realizacji tej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-149.14" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Pan poseł Kobielusz mówił o nieskuteczności grupy wyszehradzkiej. Gdyby to mówił pół roku temu, to myślę, że opisywałby trafnie sytuację. Sądzę, że teraz sytuacja się zmienia i nagle idea grupy wyszehradzkiej, co interesujące, także ze Słowacją, znowu odżyła i ma pewne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-149.15" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W kwestii tej wędrówki, trójkąta bermudzkiego, o którym pan poseł Lewandowski zechciał mówić, to czasem żałuję, że już nie jestem nauczycielem, bo gdybym był nauczycielem, to byłbym w prostej sytuacji. Powiedziałbym: mój drogi, drugi raz trzeba przyjść na egzamin. To, o czym pan poseł Lewandowski zechciał mówić, dotyczy determinizmu geograficznego, co jest czymś zupełnie innym. Natomiast geopolityka jest takim pojęciem, które się wytworzyło w tradycji angielskiej myśli politycznej i było potem niezwykle mocno i twardo używane. To jest bardzo interesujące. Cały ten zestaw tez Hartforda był używany potem właśnie przez Hitlera i przez nazizm. Nie jest tak, że jeżeli człowiek, którego nie lubimy, myje zęby, to nie przystoi już potem w ogóle, żeby przyzwoici ludzie myli zęby. Myślę, że geopolityka jest pewnym pojęciem. Znaczenie tego pojęcia zależy od używania go w taki sposób, w jaki używa tego pojęcia Zbigniew Brzeziński w swojej ostatniej książce o wielkiej szachownicy - jest to sposób racjonalny, sensowny, odpowiadający demokratycznemu światu w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-149.16" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie i Panowie Posłowie! Przede wszystkim chciałbym wyrazić bardzo głęboką wdzięczność za tę debatę. I to nie tylko dlatego, że - banalnie mówiąc - wiele usłyszałem i z tym wychodzę. Uważam, że rzeczą najważniejszą, jaką powinniśmy osiągnąć w polityce zagranicznej, jest to, o czym mówił premier Buzek w pierwszym swoim przemówieniu - by nie była ona zamknięta, ograniczona do murów gabinetowych, tylko by była procesem społecznym. Nie ma lepszego miejsca dla społecznej debaty nad polityką zagraniczną niż parlament. Ta debata taki charakter nosiła. Jestem za to wdzięczny.</u>
          <u xml:id="u-149.17" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W wystąpieniach przedstawicieli klubów odnalazłem bardzo daleko idącą wspólnotę myślenia - gdy padały konkretne propozycje pana przewodniczącego Krzaklewskiego, pana premiera Mazowieckiego, pana premiera Olszewskiego. Odnajdywałem ten sam sposób myślenia i niepokoju. Taki, w którym nie zawsze wiadomo, czy rezultaty, wnioski są rzeczywiście przez wszystkich do przyjęcia. Ale to jest pewien sposób myślenia.</u>
          <u xml:id="u-149.18" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Cieszę się również, że w wystąpieniu pana posła Leszka Millera znalazłem te elementy, które można uczciwie uznać za porozumienie w sprawach podstawowych. Gdybyśmy bowiem nie osiągnęli porozumienia w sprawach podstawowych, wówczas los Polski w chwili obecnej byłby trudniejszy. Te elementy porozumienia z uwagą notuję. Znalazłem je także w wystąpieniu pana posła Dobrosza. Szczęśliwie pan poseł Ikonowicz wystąpił i przypomniał, żeby nie budować takiej nadmiernie przefajnowanej zgody narodowej, ponieważ to jest fikcja. I rzeczywiście udowodnił, że byłaby to fikcja, gdybyśmy tak sądzili.</u>
          <u xml:id="u-149.19" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Są elementy rozbieżne, i takie, które sprawiają, że o polityce zagranicznej, w normalny sposób, mówić trzeba w kategoriach politycznych, to znaczy trzeba wskazywać, gdzie są różnice zdań i odmienności. One niekiedy są zaskakujące. Jest zaskakujące, że pan poseł Łopuszański znalazł się w bardzo bliskim i serdecznym aliansie z panem posłem Ikonowiczem w niepokojach i wątpliwościach, jakie mają i odczuwają. Uznaję, że jeżeli tak się dzieje, to to oznacza, że debata publiczna o integracji europejskiej - bo tego to głównie dotyczy - jest ważna i potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-149.20" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcę tylko jedno powiedzieć wszystkim tym, którzy upominają się, by w podejmowaniu decyzji brała udział także opozycja. Myślę, że trzeba stwarzać takie sytuacje, by opozycja mogła mówić swoim głosem, by ten głos był znany i brany pod uwagę, jednak za decyzje muszą mieć odwagę brać odpowiedzialność ci, którzy rządzą. Natomiast decyzje w sprawach o takim znaczeniu i związane z taką narodową odpowiedzialnością jak dotyczące integracji europejskiej - myślę - podejmie naród. Wydaje się, że o ile w kwestii NATO nie ma żadnej potrzeby - wbrew niektórym propozycjom - przeprowadzenia referendum, to trzeba, by parlament zastanowił się nad tym, czy w kwestii Unii Europejskiej nie powinno być przeprowadzone referendum po to, by była nie tylko decyzja narodu, ale i jego uczestnictwo w odpowiedzialności. Wtedy decyzja będzie jasna.</u>
          <u xml:id="u-149.21" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałem ograniczyć się w swojej odpowiedzi tylko do kilku kwestii, mając świadomość, że nie jestem w stanie powiedzieć o wszystkich sprawach, które były poruszone - i które, w moim przekonaniu, pozostają do rozstrzygnięcia - w debacie o polityce zagranicznej. Pierwsza sprawa, o której chcę powiedzieć, to jest kwestia integracji europejskiej. Mamy świadomość, że ona dotyka życia codziennego polskich rodzin, rzeczywiście tych najgłębszych warstw, sposobu życia ludzi. Tych wszystkich, którzy mnie namawiają, żeby przekonać o tym, że Unia Europejska jest niedobra, prosiłbym, żeby nie stawiali mnie przed zadaniem zbyt wielkim, dlatego że musiałbym przekonać kraje, które są członkami Unii Europejskiej, żeby z niej wystąpiły. Do tej pory żaden kraj z Unii Europejskiej nie wystąpił, natomiast są kraje, które zdecydowały, żeby nie wstępować do Unii. Jestem przekonany - i cieszę się, że takie jest stanowisko większości polskiego parlamentu, w świetle tej debaty - że to jest w polskim interesie i że integracja europejska, struktury integracji europejskiej dobrze Polsce służą. I nie sądzę - to do pana przewodniczącego Dobrosza muszę skierować - żeby tak było, że działają jakieś siły dyplomacji i inne w obronie interesów amerykańskich farmerów. Przypominam, że amerykańscy farmerzy nie mają żadnych ulg i żadnych subsydiów, a są wielkimi producentami.</u>
          <u xml:id="u-149.22" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: O, nie! Są subsydiowani.)</u>
          <u xml:id="u-149.23" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Subsydiów nie ma, jest polityka wspierania, rozumna polityka wspierania racjonalnego rolnictwa. Natomiast subsydiów takiego typu, jaki stosuje Wspólna Polityka Rolna, to tam nie ma. Jeżeli zatem mówimy o Unii Europejskiej i mówimy o przyszłości rolnictwa, to myślimy o interesie polskiego rolnictwa. W interesie Polski i w interesie polskiego rolnika jest to, ażeby następowało unowocześnianie rolnictwa. To jest problem pokoleń, które będą się tym zajmować. Rzecz w tym natomiast, ażeby w takim procesie uruchomić wszystkie możliwości osłonowe, żeby ludziom nie działa się krzywda. A struktury niechaj się zmieniają. Wydaje mi się, że to może być zasada polskiej polityki i że to wówczas służyć będzie dobrze.</u>
          <u xml:id="u-149.24" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W sprawie organizacji integracji to trzeba jednak powiedzieć, że obecna koalicja dostała kukułcze jajo w postaci uprzednio realizowanej reformy centrum, i proszę nie mówić tym, którzy pamiętają salę sejmową, prace komisyjne, jak to naprawdę było. No tak to zostało sformułowane. Stworzona została instytucja - Komitet Integracji Europejskiej, wytworzona została pewna praktyka funkcjonowania tej instytucji z jednego powodu, z powodu tego bardzo szczególnego układu między urzędem prezydenta a rządem. Co więcej, tak było niezależnie od tego, kto był prezydentem, bo to dotyczyło i jednego, i drugiego prezydenta, dla których resort spraw zagranicznych był resortem wydzielonym. Stworzono rodzaj takiego drugiego ministerstwa. To że zgodnie z ustawą wówczas uchwaloną na czele Komitetu Integracji Europejskiej nowa koalicja postanowiła postawić nie premiera, lecz jednego z ministrów, to była decyzja premiera, ale chcę powiedzieć, że wszystkim posiedzeniom nowego komitetu przewodniczy premier. Zgodnie z ustawą premier jest obecny na wszystkich posiedzeniach i im przewodniczy. Co więcej, wbrew temu co padło tu w jednej wypowiedzi, premier bierze odpowiedzialność za decyzje i od decyzji się nie uchyla, dlatego że główny negocjator jest usytuowany w kancelarii premiera, co oznacza, że przy praktycznym kierownictwie procesem negocjacyjnym, w którym bierze udział premier, minister spraw zagranicznych i przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej - i jest podział - minister spraw zagranicznych jest odpowiedzialny za negocjacje, przewodniczący komitetu jest odpowiedzialny za proces przystosowawczy, a decyzja należy do premiera. Tak że we wszystkich krajach, które wtedy wchodziły do Unii, był układ sprzeczny, układ konfliktowy między dostosowywaniem a negocjacjami. Nie ma to nic wspólnego ze sprawami ludzi. Proszę, ażeby w tej kwestii opozycja poczekała i zobaczyła. Nie powiem, że jestem pewien, iż uda się, żeby to dobrze pracowało, ale mam przekonanie, że to się musi udać, bo gdyby się okazało, że taki układ nie pracuje, to trzeba by go było natychmiast zmienić. Jest to sprawa, że dotyczy całego rządu, całego państwa i całego narodu. Mam nadzieję, że w tej kwestii można myśleć bez niepokoju o tym, co będzie dalej.</u>
          <u xml:id="u-149.25" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Ponadto chcę powiedzieć o kwestii Iraku. Ta sprawa była omawiana. Jest jakby element dezinformacji i demagogii, obecny także dzisiaj w wystąpieniu pana przewodniczącego Millera w sprawie Iraku.</u>
          <u xml:id="u-149.26" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W trakcie pobytu w Waszyngtonie, którego celem było przekonanie, że Polska jest partnerem Sojuszu Północnoatlantyckiego, zadano mi pytanie, podobnie jak Czechowi i Węgrowi, jakie będzie stanowisko Polski. I wówczas, zachowując normalną procedurę, zgodną z zasadami demokracji i sprawności podejmowania decyzji, porozumiałem się z premierem, porozumiałem się z członkami rządu, z którymi mogłem się porozumieć.</u>
          <u xml:id="u-149.27" who="#komentarz">(Głos z sali: A z prezydentem?)</u>
          <u xml:id="u-149.28" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Premier mi polecił to, co następnie oświadczyłem pani Madeleine Albright: że Polska przyjmuje tę propozycję pozytywnie pod warunkiem, iż zostanie ona zatwierdzona przez władze wykonawcze i parlament. Nie uwierzę w to, żeby panowie nie wiedzieli tego...</u>
          <u xml:id="u-149.29" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Nikt tego nie wiedział.)</u>
          <u xml:id="u-149.30" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">...gdyż jest to w przemówieniu Madeleine Albright, a wiem, że panowie czytają wszystko. Skoro panowie czytają wszystko, to dlaczego mam przyjąć, że akurat nie czytali tego jednego z najważniejszych przemówień amerykańskiego sekretarza stanu, które zostało przekazane CNN i które zostało opublikowane i w którym jest zdanie mówiące o uzależnieniu od władzy wykonawczej, od parlamentu, mimo że nie było konstytucyjnego wymogu.</u>
          <u xml:id="u-149.31" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Następnie chcę powiedzieć jeszcze jedno. Pytają panowie, dlaczego nie uzgodniłem z prezydentem. Jak wiem, prezydent wówczas przebywał prywatnie poza granicami kraju, a konstytucyjny przepis nie przewiduje, że ktokolwiek zastępuje prezydenta w tym czasie. Ale w oczywisty sposób pan prezydent, gdy jest w kraju lub gdy go tu nie ma, jest i może być w każdym momencie w kontakcie z prezesem Rady Ministrów, jak też z tymi ministrami, z którymi ze względu na swoje konstytucyjne obowiązki - odpowiedzialność za bezpieczeństwo - powinien być w kontakcie. Mogę zapewnić, że jeśli chodzi o rząd, kwestia ta jest jasna i że rząd wykazał dobrą wolę.</u>
          <u xml:id="u-149.32" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcę zatem powiedzieć, że gdy się mówi o tym, że nie należy szkodzić interesom państwa, że gdy się mówi, iż ten rząd źle powiedział o gospodarce, czy minister finansów źle powiedział o gospodarce, to proszę zadać sobie pytanie - ja go nie zadam, ale proszę zadać sobie to pytanie - czy ten typ argumentów i ten typ debaty rzeczywiście wspierał szansę Polski i szansę ministra spraw zagranicznych, który w Waszyngtonie miał za zadanie przekonać kilkunastu senatorów do tego, iż zasługujemy na wejście do NATO.</u>
          <u xml:id="u-149.33" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Trzecia sprawa, o której chcę powiedzieć słowo, jest dosyć ważna. Mówię z przykrością, że w głosie pana posła Kamińskiego, który wydawał mi się głosem ważnym, interesującym, znalazło się to samo, inaczej powiedziane, co zechcieli mówić panowie posłowie z lewicy. Zarzucali mianowicie misjonarstwo. Ja nie wiem przede wszystkim, co złego jest w misjonarstwie. Wydaje mi się, że misjonarz jest przekonany o swojej prawdzie i próbuje przekonać do niej innych. Jak mu się nie udaje, to przegrał. Jak mu się udaje, to wygrał. Dlaczego to ma być słowo pejoratywne? To moja pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-149.34" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Słowo „misja” - to do pana posła Pastusiaka kieruję - czasem rzeczywiście może być określeniem pejoratywnym, bo wiadomo: misja sekretna, misja tajemna... Misjonarza to nie dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-149.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.36" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">A „dymisja”? Także. I myślę, że dla każdego polityka to bardzo dobrze, że to słowo też gdzieś leży obok. Ale tak naprawdę o co tutaj chodzi? Chodzi przecież o to, czy można w polityce brać pod uwagę pewne racje etyczne, racje podstawowe, czy też należy sobie powiedzieć: nie zajmujmy się tym wszystkim, trzeba patrzeć realistycznie i robić dobre interesy. Próbowano patrzeć realistycznie i robić dobre interesy z Chińską Republiką Ludową, no i interesy i tak nie wyszły. A zawsze pozostaje coś z tego grzechu zaniechania w kwestiach prostych i etycznych.</u>
          <u xml:id="u-149.37" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Po drugie, chcę zwrócić uwagę panów, że to właśnie proces helsiński, który jest jednym z osiągnięć politycznych Europy, wprowadził do polityki międzynarodowej zasadę procedur demokratycznych, zasadę państwa prawa. Poza tym są także pewne wielkie dokumenty, karty praw człowieka, które to określają. Najpierw chcę powiedzieć właśnie o Kosowie. To, o czym mówił pan premier Mazowiecki, jest dla mnie dramatycznym problemem, dlatego że jako przewodniczący OBWE powinienem coś zrobić w tej kwestii. Wypowiedziałem się przedwczoraj publicznie, agencje to zauważyły, ale mam nadal poczucie, że to tylko słowa i nie wiem, czy cokolwiek innego mogę w tej sprawie zainicjować czy zrobić. Ale gdybym sobie nie zadał pytania, co powinienem zrobić, tobym się wstydził spojrzeć w lustro.</u>
          <u xml:id="u-149.38" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Proszę mi powiedzieć, panie i panowie posłowie... Pojechałem na Białoruś, do Mińska, jako przewodniczący OBWE, ale oczywiście także jako polski minister spraw zagranicznych. Dopiero co, przed chwilą jakby, dwa dni wcześniej, odbył się w tym kraju proces, w którym dwaj młodzi ludzie, 16-letni i 19-letni chłopcy, zostali skazani za to, że malowali graffiti na jakimś płocie i że występowali przeciwko obowiązującej władzy. W sądzie, przed którym ich postawiono, siedzieli w klatce, tak jak gangsterzy i najbardziej niebezpieczni mafiosi włoscy. I wyrok był skazujący. Gdy ja przyjeżdżam, to przyjeżdżam w przekonaniu, że Białoruś jest naszym sąsiadem i że naprawdę nie jest w naszym interesie izolowanie Białorusi i kontynuowanie jej autoizolacji. Ale czy mogę nie zapytać o to, co jest z więźniami politycznymi, skoro jestem Mińsku, jestem na Białorusi? Pytam więc i otrzymuję odpowiedź, że nie ma więźniów politycznych. Niektórzy na tej sali pamiętają ten język. Ale przez sam fakt, że to pytanie padło i to padło publicznie, wydaje mi się, wypełniony został pewien obowiązek, powinność. I to właśnie wydaje mi się rozumnym sposobem działania. Taką samą rozmowę próbowałem prowadzić w trakcie spotkania z ministrem spraw zagranicznych Słowacji, i nie spotkało się to z protestami drugiej strony, z protestami moich rozmówców. Dlaczego ma się to spotykać z protestami sił politycznych Polski demokratycznej?</u>
          <u xml:id="u-149.39" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcę wreszcie przejść do sprawy granicy wschodniej, uszczelnienia, czy też braku szczelności tej granicy. W pewnym momencie myślałem nawet, że może w spór między panem posłem Oleksym a panem posłem Millerem nie wchodzić - bo to przecież pan poseł Oleksy atakował byłego ministra spraw wewnętrznych, pana Leszka Millera, który zaproponował ustawę o cudzoziemcach...</u>
          <u xml:id="u-149.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.41" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">... i który wraz ze swoim klubem tę ustawę wprowadził.</u>
          <u xml:id="u-149.42" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Chodzi o rozporządzenie.)</u>
          <u xml:id="u-149.43" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o rozporządzenia wykonawcze, które wydało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych - było w tej sprawie kierowane pytanie do Ministerstwa Spraw Zagranicznych - to mnie tego uczono, że jeżeli się wydaje ustawę, to ma się także tę wyobraźnię, wiedzę, że w ślad za ustawą muszą iść rozporządzenia wykonawcze, bo jak jest ustawa, to trzeba ją wykonać. Chcę zatem, drogi panie pośle, wystąpić w obronie inicjatywy pana ministra Leszka Millera i powiedzieć, że nie ma rady. To, o co nam chodzi, sprowadza się do tego, żeby granica była pod kontrolą, i tak tę intencję rozumiem. Przecież w każdym demokratycznym i uładzonym państwie granica ma być pod kontrolą. Natomiast uczynić trzeba wszystko, co można, żeby ta granica była łatwo przekraczalna dla jednych i dla drugich. Powiada się, że w tej chwili w gospodarce są ogromne straty i że ośrodki rządowe pracują nad tym, żeby je określić. Ale proszę spojrzeć - Ukraina przyjęła zasadę readmisji i ma wolny ruch bezwizowy. Rosja nie przyjęła, a przecież Rosja może - nie pytając się Wysokiego Sejmu i nie pytając rządu - wprowadzić ruch bezwizowy w stosunkach z Polską, bo zostało to podpisane przez poprzedni rząd i jego premiera, z tym że zostało to też uzależnione od akceptacji zasady readmisji. Rosja jednak nie chce - mimo że może - przyjąć zasady readmisji, dlatego że wie, iż zasada readmisji jest niezwykle kosztowna, że za to potem trzeba płacić. No więc ktoś za to płaci. Jeżeli nie ten partner, to inny. Ten inny partner to Rzeczpospolita. My jesteśmy od tego, żeby skarbem Rzeczypospolitej władać rozumnie.</u>
          <u xml:id="u-149.44" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">A zatem powiedziałem - i podtrzymuję to, co powiedziałem - że zrobimy wszystko, co można, żeby przejścia były jak najłatwiej przekraczalne, żeby nie było trudnych procedur. Wprowadziliśmy, nie czekając na napominania żadnych urzędów, obniżenie opłat wizowych. I teraz głównym naszym problemem jest to, że trzeba dostosować aparat urzędniczy do nowych zadań, żeby było to robione sprawnie i szybko.</u>
          <u xml:id="u-149.45" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Wysoki Sejmie! Powiedziałem, że jestem wdzięczny za tę debatę. Mam także przekonanie, że jest to debata zaledwie rozpoczęta, że w gruncie rzeczy, jeśli wolno jednak użyć znowu tego słowa, na naszych oczach zmienia się geopolityka. Ona się zmienia - o czym mówił pan poseł Mazowiecki - w tym sensie, że los Polski się zmienia, ale i los świata też trochę się zmienia. Mówił o tym również pan poseł Czech, a także pan poseł Jankowski. Na przykład jest tu kwestia tego, co się dzieje w Azji Środkowej - nowego przebiegu rurociągów, które przesyłają ropę naftową i gaz. To wszystko stwarza niejako nowy świat. Taką nową sytuacją w odniesieniu do Polski jest to, że głos Polski trochę się liczy.</u>
          <u xml:id="u-149.46" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W dniu wczorajszym byłem w Moskwie i rozmawiałem z ministrem Primakowem. W związku z tym mam przede wszystkim nadzieję, że przynoszę Sejmowi to, co powinien przynieść polski minister spraw zagranicznych, to znaczy perspektywę dobrych stosunków między dwoma krajami, dobrze służących polskiemu interesowi narodowemu. Ale przynoszę coś więcej. Oto polski minister spraw zagranicznych rozmawiał tym razem nie tylko o sprawach własnego kraju i nie tylko o sprawie granicy wschodniej, którą poruszał minister Primakow, ale i o Europie, o świecie. Była to w jakiś sposób taka dyskusja, która stwarzała możliwość dialogu, stwarzała możliwość, że Rosja demokratyczna - w której szansę powinniśmy wierzyć - stanie się partnerem Polski. A to jest dobre dla Polski, dobre dla Europy i dobre dla świata. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.47" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">(Poseł Leszek Miller: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przepraszam bardzo - skoro chodzi o sprostowanie, to pierwszy zgłosił się pan poseł Kamiński, nie chciałbym go pominąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan minister był łaskaw odnieść się do ostatniej części mojego wystąpienia, w którym powiedziałem, że Polski nie stać na to, by być mesjaszem narodów. Pan minister był łaskaw ustawić mnie w jednym rzędzie z kolegami z SLD. Odpowiem na to również w ten sposób, w jaki pan minister dzisiaj odpowiedział: jeśli ktoś zły myje zęby, to nie znaczy, że ja mam przestać myć zęby.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełMichałTomaszKamiński">Nie mówiłem o tym, panie ministrze - i nie chciałbym być tak zrozumiany - że w polskiej polityce zagranicznej nie mamy się kierować kryteriami etycznymi. Ja, mimo że byłem wtedy bardzo młody, to też pamiętam, panie ministrze, że kiedy pan także był represjonowany, to rządy państw zachodnich udzielały humanitarnej pomocy, ale nie narażały wtedy ani dolara, niczego ze swoich gospodarczych interesów ze światem komunistycznym, by pana i innych działaczy ówczesnej opozycji nie prześladowano. W trybie sprostowania: Jestem za tym, by polskie organizacje społeczne, polskie organizacje polityczne angażowały się w promowanie praw człowieka, by pomagały w tym zakresie w krajach, gdzie prawa człowieka są łamane. Ale jestem przeciwny temu, by polski interes ekonomiczny był narażany wtedy, kiedy po prostu my i tak nie mamy wpływu na to, czy w odległych od nas krajach te prawa będą respektowane czy nie, bo - podkreślam - dziś nie stać nas po prostu na to. I uważam, że dla nas cenniejsze powinny być polskie miejsca pracy i polski interes ekonomiczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Miller, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister Geremek był uprzejmy zrozumieć fragment mojego wystąpienia dotyczącego Iraku jako wystąpienie demagogiczne. Ubolewam, że pan minister źle mnie zrozumiał. W związku z tym będę musiał to sprostować. Ale wyjdę z tego oto założenia, że byłoby fatalną praktyką - a taką w pewnym sensie zaleca pan minister Geremek - gdyby parlamentarzyści polskiego Sejmu dowiadywali się, co pan minister spraw zagranicznych powiedział naprawdę, od sekretarza stanu, w tym wypadku od pani minister Albright. Otóż minęły trzy tygodnie i po raz pierwszy słyszymy, że pan minister Geremek powiedział w Waszyngtonie tak, jak powinien powiedzieć. Pani Albright nas niestety nie poinformowała o tej wypowiedzi. Nie poinformował nas też nikt kompetentny reprezentujący Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Mam nadzieję, że pan minister wyciągnie konsekwencje w stosunku chociażby do służby prasowej MSZ, która natychmiast powinna zareagować.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełLeszekMiller">Pan minister Tywonek 11 lutego podziękował panu Pastusiakowi za to, że właśnie SLD zwrócił na tę kwestię uwagę.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełLeszekMiller">A jeśli chodzi, panie ministrze, o to, że z powodu nieobecności prezydenta nie mógł pan konsultować sprawy z prezydentem, to uprzejmie informuję, że zwłaszcza w ostatnich latach rozwój środków łączności, a zwłaszcza środków telekomunikacyjnych, jest tak zauważalny, że naprawdę można zrobić to w każdej chwili w dowolnym punkcie kuli ziemskiej.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełLeszekMiller">Tak że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, proszę ograniczyć się do sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełLeszekMiller">Tak że, panie ministrze, gdyby parlament wiedział, co pan powiedział, to myślę, że w dużej części problemu w ogóle by nie było. Ale niestety nie był pan uprzejmy w stosownym czasie nas poinformować.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Poseł Stefan Niesiołowski: Co pan prostuje? To jest referat, a nie sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle Niesiołowski, zechce pan się zgłosić potem do mnie i spróbujemy to ustalić. Ale teraz prosiłbym o umożliwienie panu posłowi kontynuowania wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie pośle Niesiołowski, pan się niepotrzebnie tak emocjonuje. Ja mówię do ludzi rozumnych, a więc nie do pana.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełLeszekMiller">Jeśli chodzi o ustawę o cudzoziemcach...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, proszę - ponieważ atmosfera się zagęszcza - aby się ograniczyć wyłącznie do sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełLeszekMiller">Jeśli chodzi o ustawę o cudzoziemcach, nie musi pan, panie ministrze, mnie bronić, zwłaszcza przed panem Oleksym. Ja zwykle bronię się sam i mogę tylko z satysfakcją powiedzieć, że pan uważa, iż ta ustawa o cudzoziemcach, którą przyjął poprzedni parlament, jest ustawą właściwą. Także z punktu widzenia naszych zobowiązań czy naszych celów dotyczących integracji z Unią. Natomiast problem, który tutaj powoduje tyle kontrowersji, dotyczy nie ustawy, a rozporządzeń wykonawczych - rozporządzeń, które zostały przyjęte w grudniu ubiegłego roku, a więc już za czasów nowego rządu. Z satysfakcją słyszę, że rząd zamierza te rozporządzenia zmienić, zamierza je zliberalizować. Dlaczego zatem nie zrobił tego w tym momencie, kiedy podejmował te rozporządzenia? - przecież to było znacznie łatwiejsze. Natomiast niewątpliwie nie tyle ważne jest popełnienie błędu, ile przyznanie się do błędu i naprawienie go. Jeżeli rząd to uczyni, to Wysoka Izba przyjmie to z należytym uznaniem.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Bronisław Geremek: Panie marszałku, mam prawo odpowiedzieć...)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Niestety, panie pośle, muszę przyznać się do grzechu zatwardziałości - nie zmieniam zdania. Zatem proszę o zwrócenie uwagi na to, co powiedziałem. Rozporządzenia wykonawcze zostały wydane i będą realizowane. Sposób, w jaki będą one realizowane, dostosujemy do sytuacji. To oznacza na przykład, że te rozporządzenia przecież nie określały, czy mają być wizy jednorazowe czy wielokrotne, ile mają kosztować. Te rozporządzenia tego nie określały, tylko ja to określam. Zdecydowałem natychmiast, zanim w ogóle sprawa wybuchła w prasie. Problemem głównym jest to, że tam, gdzie wydawano do tej pory 500 wiz, ma się wydawać 500 tys. To zmienia całkowicie sytuację i to wymaga odpowiednich działań - muszą być urzędnicy, muszą być procedury.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Chcę także zwrócić uwagę na rzecz, wydawało mi się, oczywistą. Jeśli chodzi na przykład o rosyjskie działania, które traktuje się jako takie same, jakie podjęła Polska, jakby reakcję na akcję, to Rosjanie po prostu zastosowali przepisy z 1979 r., które uchylili, nie informując strony polskiej, w roku 1994. Ale ja mówię to wszystko państwu, choć ministrem spraw wewnętrznych nigdy nie byłem, a pan poseł Leszek Miller był i to wszystko wie. Więc to tylko chciałem powiedzieć. Natomiast jeśli chodzi o odpowiedź opinii publicznej w związku z pewnym faktem, to rozumiałem, że stanowisko rządu było podstawą stanowiska parlamentu i zostało ono jednoznacznie przedstawione. I tak być powinno. To rząd, a nie minister spraw zagranicznych, zajmuje stanowisko. Ale rzeczywiście to, co pan poseł zechciał powiedzieć, jest argumentem za tym, że trzeba dofinansować Ministerstwo Spraw Zagranicznych, żeby byli w nim lepsi pracownicy, żeby maszynistki nie zmieniały imienia Jerzy na Józef, chociaż obaj patroni są dobrzy. Rozumiem, że to jest argument za moimi wnioskami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Dobrosz w trybie sprostowania? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Nie chcę tutaj podpaść Wysokiej Izbie, bo już chcemy wszyscy zakończyć tę debatę, ale pragnę jedną rzecz sprostować. Mianowicie w moim wystąpieniu nie było słowa o - żebym to cytował wyraźnie - subsydiach. Jak wiem, prezydent Eisenhower wprowadził taką instytucję służącą amerykańskiemu rolnictwu, ale generalnie we wszystkich krajach, z którymi mamy największe kontakty handlowe, zarówno w Stanach Zjednoczonych, w Kanadzie, jak i przede wszystkim w krajach Unii Europejskiej, gdzie oczywiście dotacje mają inny charakter i wprowadza się je na innych zasadach, są dopłaty eksportowe do własnej produkcji. Chodzi o to, że w tej konstelacji polskie rolnictwo nie ma żadnych szans, bo takich dopłat nie ma. Ale to nie był żaden zarzut do pana ministra, bo przecież na równej zasadzie moglibyśmy sami do siebie kierować takie pytania. Natomiast Nowej Zelandii nie wymieniłem z pełną świadomością, choć w zasadzie polski rynek owczarski i hodowla zostały zniszczone przez nowozelandzką produkcję, ale to jest jedyny kraj na świecie, gdzie nie ma żadnej formy dotacji. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Kobielusz - w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Kobielusz: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie Pośle! Uważnie słuchałem wystąpienia pana ministra Geremka. Były w nim wymieniane nazwiska pana posła Kamińskiego, pana posła Millera, pana posła Lewandowskiego, natomiast nie było wymieniane nazwisko Kobielusz.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Poseł Antoni Kobielusz: Było wymieniane.)</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Mnie się wydaje, że nie, panie pośle. Pan jest tego pewien?</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#komentarz">(Poseł Antoni Kobielusz: Tak. Było zaraz na początku odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełAntoniKobielusz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan był uprzejmy zakwestionować moją tezę, że Grupa Wyszehradzka nie do końca spełniła oczekiwania wspólnego wejścia do NATO i Unii Europejskiej. Chciałbym zapytać, czyżby Słowacja została ostatnio zaproszona, bo tu chodzi....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">No i widzi pan, panie pośle, wyszło jednak na moje. Przepraszam najmocniej - wyszło na moje. Pan minister nie wymieniał pańskiego nazwiska w kontekście krytycznym. Pan kontynuuje w tej chwili dyskusję, zadaje dalsze pytania. Proszę tego nie czynić. Podobnie pan poseł Długosz, który też chciałby zabrać głos. Już nie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Lewandowski - tak, owszem, proszę bardzo. Pan poseł Lewandowski był niewątpliwie zauważony przez pana ministra. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełBogdanLewandowski">To znaczy w trybie sprostowania i jeszcze poprosiłbym o odpowiedź na pytanie, której nie uzyskałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Można tylko sprostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełBogdanLewandowski">W trybie sprostowania. Pan minister Geremek był uprzejmy wyrazić żal, że z tej trybuny nie może wystąpić w roli nauczyciela. Otóż zły to nauczyciel, który wprowadza w błąd swoich uczniów. Panie ministrze...</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PosełBogdanLewandowski"> Chwileczkę, spokojnie, spokojnie... Otóż, panie ministrze, jeszcze raz oświadczam, że geopolityka jest dziełem szkoły niemieckiej. Jeszcze raz podkreślam te nazwiska: Friedrich Ratzel i Karl Haushofer. Aż jest to trochę dla mnie żenujące, że muszę tak silnie akcentować te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PosełBogdanLewandowski">I pytanie, na które nie uzyskałem odpowiedzi. Panie ministrze, wykazałbym brak szacunku, gdybym zapytał pana tylko o to, czy stosuje pan selektywną politykę w dziedzinie ochrony praw człowieka. Otóż zapytałem też pana ministra, czy podjął jakieś działania protestacyjne w sprawie eksterminacji narodu kurdyjskiego. Zgodzi się pan chyba ze mną, że nie ma drugiego takiego narodu, który byłby poddawany takim cierpieniom. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprostowania miały miejsce, także z polemiką pana ministra, i jedno pytanie dodatkowe. Czy pan minister chce na nie odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">W sprawie kurdyjskiej Polska uczestniczy w działaniach, które zostały podjęte w Systemie Narodów Zjednoczonych. W sprawie kurdyjskiej Polska uczestniczy w konsultacjach z krajami Unii Europejskiej. W tych sprawach zajmujemy stanowisko, które jest świadectwem tego, co mówiłem - że selektywni nie jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MinisterSprawZagranicznychBronisławGeremek">Jeśli zaś chodzi o rolę nauczyciela, to przemawiając z trybuny nigdy bym nauczycielem nie był, natomiast jaki stopień miałbym postawić na sali, już wiem. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proponuję, aby Sejm przyjął informację ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z art. 117 ust. 2 regulaminu Sejmu czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących nie może być dłuższy niż 2 godziny.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przypominam, że postawienie pytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, udzielenie zaś odpowiedzi - nie dłużej niż 5 minut. Nad pytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak postawienie pytań dodatkowych. Uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie. Poszczególne dodatkowe pytania nie mogą trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu łącznej odpowiedzi na pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pierwszego pytania pana posła Kazimierza Ujazdowskiego z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa dotyczy ujawnionej i znanej od paru dni opinii publicznej informacji o zawarciu przez przywódców SdRP, pana Aleksandra Kwaśniewskiego, Leszka Millera i Wiesława Huszczę, w kwietniu 1990 r. umowy depozytu dotyczącej środków pieniężnych z zespołem adwokackim, kierowanym przez pana mecenasa Brycha. Według mojego przekonania, a także ocen dokonywanych publicznie umowa ta pozostawała i pozostaje w sprzeczności z prawem. Znany jest także fakt wszczęcia postępowania karnego w tej kwestii. W związku z tym kieruję do ministra sprawiedliwości pytanie: Czy według resortu SdRP była uprawniona, zgodnie z prawem, do dysponowania pieniędzmi PZPR, tą sumą, która została objęta umową depozytu?</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Bardzo wyraźnie chcę podkreślić, że chodzi mi o opinię reprezentanta resortu w tym zakresie. Wiele faktów jest znanych. O to pytam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Odpowiedzi na pytanie udzieli zastępca prokuratora generalnego pan minister Stefan Śnieżko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Formułując pytanie, powiedział pan, że znany jest panu fakt, iż w tej sprawie zostało wszczęte śledztwo - o zagarnięcie mienia społecznego z art. 201 Kodeksu karnego, rzeczywiście była na ten temat informacja w mediach.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Na pytanie uzupełniające, jaka jest opinia resortu, muszę odpowiedzieć, że właśnie w tej decyzji zawarta jest opinia. Decyzję o wszczęciu śledztwa podejmuje się wówczas, gdy zdaniem organu ścigania, prokuratury, zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Otóż jeżeli taka decyzja została wydana i zrealizowana, to oznacza, że mamy do czynienia z przestępstwem. Poprawniej, precyzyjniej formułując myśl, zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa. Oczywiście śledztwo wszczyna się po to, żeby wyjaśnić wszystkie okoliczności związane z tym zdarzeniem, wyjaśnić wszelkie wersje i ostatecznie potwierdzić ten fakt lub go wykluczyć. I tyle mogę odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy są jeszcze pytania dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Lewandowski, pan poseł Dyduch, pan poseł Polaczek, pan poseł Macierewicz. Panowie posłowie podadzą swoje nazwiska - Kosma Złotowski i Kamiński, pan poseł Długosz, pan poseł Adamski jest zapisany. To wszystko, cieszę się.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Otóż mam następujące pytania: Czy to jest normalna praktyka, że prokuratura wszczyna dochodzenie po informacji prasowej? Chciałbym się dowiedzieć, ile w ciągu ostatnich 2 lat mieliśmy takich przypadków, że prokuratura wszczęła dochodzenie po artykule prasowym? Pytanie drugie: Czy tygodnik „Wprost” podał informacje, jakiekolwiek informacje, które wcześniej nie były znane oskarżycielowi publicznemu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Ministrze! Poseł pytający interesował się tym, czy SdRP była uprawniona do korzystania z depozytu. Czy pomijając tutaj fakt i wrażenie, że śledztwo wszczęto, takie jest moje zdanie, zbyt pochopnie, być może nie bez przyczyn politycznych, można na tym etapie udzielić odpowiedzi na tak formułowane dywagacje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Długosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełHenrykDługosz">Panie Ministrze! Skoro prokurator generalny na podstawie doniesień prasowych zlecił sprawdzenie, wszczęcie śledztwa, chciałem zapytać, czy również w niedalekiej przyszłości jest możliwe zlecenie prokuraturze, aby sprawdziła to, o czym możemy się dowiedzieć z prasy, lub próbowała odpowiedzieć na pytania, które możemy wyczytać w prasie. Spróbuję parę takich wątpliwości panu prokuratorowi dostarczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, 30 sekund. Albo będzie pan mówił szybciej, albo ograniczy pan swoją wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dobrze, mówię szybciej.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełHenrykDługosz">Chciałem zapytać, którzy politycy dzisiejszej Unii Wolności, wcześniej Unii Demokratycznej, otrzymywali środki finansowe od instytucji obcych państw na prywatne konta?</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełHenrykDługosz">Drugie pytanie: Czy zleci pan prokuraturze zbadanie, kto odpowiada za marnotrawienie pieniędzy Narodowego Funduszu Wspierania Demokracji oraz ile środków finansowych zostało użytych na wspieranie działań typowo partyjnych?</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PosełHenrykDługosz">I trzecia sprawa: Jakimi środkami pochodzącymi od instytucji obcych państw dysponował obecny sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Bogdan Borusewicz i czy rozdysponowywanie tych środków odbywało się zgodnie z polskim prawem i zgodnie ze stanem obciążeń fiskalnych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełMarekDyduch">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PosełMarekDyduch">Chciałem zapytać, panie ministrze, o rzecz następującą: Czy można wybiórczo traktować prawa i zobowiązania nabyte w sukcesji po jednej partii przekształconej w drugą partię? Otóż mamy dzisiaj taką sytuację, że Socjaldemokracja ma realizować zobowiązania po PZPR, ma spłacać długi - dzisiaj przecież ta kwestia jest w toku - a SdRP nie miała prawa dysponować 7,5 mln dolarów, które wówczas pozostawały do dyspozycji SdRP. Czy można wybiórczo traktować prawo? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Polaczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełJerzyPolaczek">Mam do pana ministra dwa krótkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PosełJerzyPolaczek">Pierwsze z nich: Czy znana jest panu ministrowi treść umowy-zlecenia o numerze KE-233/90, o której mowa w tzw. umowie depozytu? Chodzi mi o to, czego dotyczy to zlecenie.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PosełJerzyPolaczek">Następne pytanie: Czy w związku z wymienionymi umowami zostały uiszczone opłaty skarbowe? Czy pan minister wie, czy te opłaty zostały wówczas uiszczone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Macierewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Ministrze! Ja mam następujące pytanie. Począwszy od lat pięćdziesiątych Polska Zjednoczona Partia Robotnicza czerpała olbrzymie i nieuprawnione zyski z dotacji państwowych, wielokrotnie przekraczających składki. Na przykład w roku 1951 ze składek PZPR otrzymała 60,5 mln ówczesnych złotych, a z dotacji państwowych - ponad 400 mln. W 1958 r. ze składek było 108 mln, a z dotacji państwowych - 384 mln. I wreszcie w latach 1988–1989 pobrano co najmniej 22,5 mld zł dotacji. Zawsze przewyższały one składki.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Czy w związku z tym prokuratura bierze pod uwagę, iż oświadczenie, jakoby pieniądze, które znajdowały się u pana mecenasa Brycha, pochodziły ze składek, jest sformułowaniem, jest opinią, jest tłumaczeniem nieprawdziwym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kosma Złotowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełKosmaTadeuszZłotowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PosełKosmaTadeuszZłotowski">Panie prokuratorze, czy mógłby pan odpowiedzieć na pytanie, co stało się z pieniędzmi, które złożone były w depozycie w kancelarii mecenasa Brycha? Kto je stamtąd wziął?</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełKosmaTadeuszZłotowski">I jeszcze jedno pytanie: Czy środki z tego depozytu mogły zostać przeznaczone na odprawy dla pracowników byłej PZPR w kwietniu 1990 r.? Bo zdaje się, że odprawy były wypłacane w styczniu tego roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełMariuszKamiński">Panie Ministrze! Chciałbym zapytać o to, czy jest prawdą, że już w 1991 r. Urząd Ochrony Państwa przekazał prokuraturze informację o nielegalnych operacjach finansowych SdRP, w wyniku których pieniądze PZPR lokowane były na kontach w bankach Szwajcarii, w Anglii i Stanach Zjednoczonych. Jeśli tak, to kto i dlaczego w tym czasie zadecydował o niepodjęciu przez prokuraturę działań w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wagner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełMarekWagner">Panie Marszałku! 23 lata pracowałem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, z tego blisko 10 lat za granicą i płaciłem dobrowolnie składki. Czy jako były członek partii, obywatel, mam prawo do tego, żeby, skoro płaciłem składki na tę organizację i mam zaufanie do niej, organizacja ta zrobiła sobie z tymi pieniędzmi, co chciała?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Więcej pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, pan się do mnie zwrócił, ale pan pozwoli, że pan minister odpowie na to pytanie, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie ministrze, proszę bardzo o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Spróbuję odpowiedzieć na pytania, które wiążą się z zadanym pytaniem, a nie wszystkie moim zdaniem dotyczą tego tematu. Tak więc odpowiem na pytania po kolei.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Lewandowski zapytał, czy to jest normalna praktyka, że informacje prasowe stanowią podstawę wszczęcia postępowań przygotowawczych w takich sprawach i czy pismo „Wprost” podało inne informacje niż znane przedtem. Odpowiadam: Jest praktyką zgodną z prawem, że informacje prasowe, jak każdy sygnał docierający do organów ścigania, stanowią podstawę do wszczęcia postępowania, jeżeli organ procesowy, jakim jest prokurator, a wcześniej jakim może być Policja, uzna, że informacja prasowa w sposób przekonywający, wiarygodny uprawdopodabnia fakt zaistnienia przestępstwa. Tak więc jest to praktyka dopuszczalna i zgodna z prawem. Natomiast na pytanie, ile takich przypadków było, nie jestem w stanie odpowiedzieć, ponieważ trzeba byłoby przeprowadzić odpowiednie badania, które, jak myślę, byłyby dość pracochłonne i nie sądzę, żeby wnosiły cokolwiek istotnego.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy pamięta pan takie przypadki?)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Oczywiście że pamiętam takie przypadki.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Czy informacja w piśmie „Wprost” zawiera coś, co przedtem nie było znane? W tym krótkim okresie, jaki upłynął od czasu zasygnalizowania tego pytania do dzisiejszego dnia, otrzymałem informacje takie, jakie otrzymałem. Krótko mówiąc, wiadomo mi, to wynika z tych materiałów, które udało się sprawdzić, że istotnie prokuratura dysponowała już w roku 1992 wiedzą na temat transakcji, przekazania pieniędzy z konta dewizowego do depozytu zespołowi adwokackiemu pana adwokata Brycha. Mogę powiedzieć tyle, że dotychczasowe moje informacje są tego rodzaju, że prokuratura wówczas podjęła działania, tylko że były to działania zmierzające do stwierdzenia faktów przydatnych dla procesu cywilnego. Prokuratura wówczas rozważała, czy ten fakt, czy to zdarzenie jakby uzasadnia potrzebę włączenia się przez prokuraturę do procesu cywilnego, jaki wytoczył w tej właśnie sprawie likwidator majątku PZPR. Prokuratura wówczas zajęła stanowisko, że nie ma takich podstaw. Natomiast sprawa ta nie była badana pod względem aspektów karnoprawnych. W jakimś sensie wiąże się to z późniejszym pytaniem, ale do tego dojdę.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Przepraszam pana posła Adamskiego, nie zdążyłem zanotować pytania, po zakończeniu poproszę o powtórzenie.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Długosz zadał kilka pytań, na które nie odpowiem, bo tego nie badałem. Nie byłem w stanie przypuścić, że w związku z treścią zapowiadanego pytania mam ustalać okoliczności w znacznej mierze nie wiążące się z tą sprawą. Chodzi o to, jacy politycy korzystali ze środków finansowych, kto ewentualnie nadużywał czy wykorzystywał środki. Po prostu nie mogę odpowiadać na ten temat, ponieważ nie wiąże się to z tym pytaniem.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Dyduch zapytał, w odniesieniu właśnie do tej sprawy, czy można wybiórczo traktować prawo. Jeśli chodzi o przejście majątku PZPR na rzecz skarbu państwa, powstało całe prawo, poczynając od ustawy, które reguluje tę odpowiedzialność i roszczenie ze strony skarbu państwa, i na podstawie tego prawa uchwalonego przez parlament zostały podjęte działania zmierzające do wyegzekwowania majątku przedtem należącego do PZPR, czy raczej użytkowanego przez PZPR, jak to określał Trybunał Konstytucyjny, a który mocą tej ustawy po kolejnych orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego ma stanowić niewątpliwy, oczywisty majątek skarbu państwa i powinien być przekazany lub zwrócony, jeżeli został wykorzystany niezgodnie z istotą czy treścią tej ustawy. Taki jest stan prawny i ten stan prawny musi być realizowany.</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Polaczek zapytał, czy znana jest treść umowy-zlecenia, na którą się powołuje ta umowa depozytu. Teraz jeszcze jej nie znam. Dopiero zostały rozpoczęte działania śledcze, gromadzenie materiałów, wyjaśnianie wszystkich okoliczności. W sensie formalnym w dniu dzisiejszym zostało wszczęte śledztwo po wydaniu polecenia przez prokuratora generalnego w tej sprawie w dniu 3 marca. W ramach tego śledztwa oczywiście to wszystko, o co pytał pan poseł Polaczek, musi być zbadane i wyjaśnione. Natomiast teraz nie jestem w stanie na to odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Teraz pytanie pana posła...</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Słucham? Ta okoliczność tak samo nie jest mi w tej chwili znana, w każdym razie w materiałach dla mnie dostępnych nie była ona wyjaśniona. Natomiast, jak mówię, są to bardzo wstępne... To tylko było można, sprawdzając w archiwach różnego rodzaju i poszukując w zapisach, w repertoriach, ustalić. Rzecz dotyczy przecież działań i badań sprzed kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Macierewicz powiedział o zyskach, o dotacjach i relacji tych dotacji, jakie PZPR uzyskiwała od państwa, w stosunku do składek. Takie właśnie rozumowanie zaprezentował również Trybunał Konstytucyjny, podejmując uchwały, orzeczenia w 1992 r. i w 1996 r., kiedy przyjmując, iż wszystkie nieruchomości, ruchomości i środki pieniężne, które na dzień 28 sierpnia 1989 r. były na stanie PZPR, przechodzą na rzecz skarbu państwa, argumentował to m.in. w ten sposób, że nawet nie wchodzi w grę, czy to były składki czy nie, ponieważ składki nie mogły w żaden sposób pokryć wszystkich wydatków PZPR. Tyle w związku z tym pytaniem.</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Oczywiście treść tych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wniosła tu wiele jasności, gdy chodzi o stan prawny. Dzisiaj kwestie związane z tym zdarzeniem można przedstawić w sposób znacznie bardziej wyczerpujący, również uwzględniając niejako doktrynę wypracowaną przez Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Złotowski zapytał, co się stało z tymi właśnie pieniędzmi, które zostały przekazane na konto zespołu adwokackiego, który je wziął, czy mogły być przeznaczone na odprawy. Taka wersja była przyjęta przy tym pierwszym wyjaśnieniu. Natomiast teraz w ramach śledztwa rzecz zostanie zweryfikowana, poddana gruntownemu badaniu. Obecnie nie mogę na to pytanie odpowiedzieć, ponieważ to będzie dopiero przedmiotem ścisłych badań.</u>
          <u xml:id="u-197.14" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Kamiński zapytał, czy w 1991 r. Urząd Ochrony Państwa przekazał informację o tym przekazaniu, przelaniu czy przerzuceniu na konta w Szwajcarii tych właśnie środków. Chcę powiedzieć, że w materiałach, które zdążyłem uzyskać, które odnaleziono, nie ma żadnych wskazówek ani informacji o tym, że Urząd Ochrony Państwa przekazał informacje dotyczące przelania, przerzucenia czy wywiezienia i umieszczenia tych środków na kontach szwajcarskich. To jest nowy wątek, który się pojawił. Mówię to, opierając się na wiedzy, jaką dysponuję teraz. Jest to nowy wątek, który się pojawił w związku z publikacją w tygodniku „Wprost”. Tego w poprzednich informacjach nie było.</u>
          <u xml:id="u-197.15" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Wagner zapytał o te składki. Czy pan pracując za granicą, płacąc składki właśnie w dewizach, nie może nimi dysponować? Był to jakby ten rodzaj pytania. Odpowiadam, nawiązując do tego, co powiedziałem w związku z pytaniem pana posła Macierewicza. Trybunał Konstytucyjny uznał, że również składki, które pochodziły właśnie z zagranicy, wszelkie składki, które na dzień 28 sierpnia były do dyspozycji, znajdowały się na koncie PZPR, stanowią mienie skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-197.16" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Natomiast wracając jeszcze raz do pytania pana Adamskiego, prosiłbym o powtórzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Ministrze! W nawiązaniu do tego, czym interesował się poseł pytający, pytałem, czy można na tym etapie udzielić odpowiedzi na tak formułowane dywagacje. Ja podkreśliłem słowo „dywagacje” dlatego, że jeśli dobrze pana zrozumiałem, i jak sam pan powiedział, w 1992 r. prokuratura, badając tę kwestię, doszła do wniosku, że nie było podstaw do wszczęcia postępowania karnego. A dziś na podstawie doniesień prasowych do sprawy się powraca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Pośle! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż w związku z tym chcę doprecyzować. Powiedziałem, że prokuratura interesowała się tą kwestią jedynie w aspekcie cywilistycznym. Powiem więcej - prokuratura, czy ten pion cywilistyczny, badając to zagadnienie i zajmując właśnie takie stanowisko, o którym dziś można powiedzieć, że było błędne w świetle dziś obowiązujących wyjaśnień, jakby przy pełnej jasności wynikającej z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zajęła stanowisko, że nie ma podstaw do wystąpienia czy przyłączenia się do procesu cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Natomiast pion cywilistyczny skierował do pionu karnego te materiały, wnosząc o pogłębienie tych badań właśnie w kierunku takim: co się stało, czy faktycznie w tym kierunku, czy rzeczywiście te środki pochodziły... Mogę w tej chwili powiedzieć - posługując się tylko taką wiedzą, jaką w tej chwili dysponuję, że niestety w tym aspekcie wówczas, w 1992 r., nie zostały podjęte działania w ramach postępowania przygotowawczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy jeszcze są panowie posłowie, którzy nie uzyskali odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Prokuratorze! Oświadczył pan, że przypomina sobie tytuły, które stały się podstawą wszczęcia postępowania. Chciałbym zapytać, czy przypomina pan sobie fakt...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę. Pan może tylko zapytać w odniesieniu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Do tych spraw, o których mówiłem, panie marszałku, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tak. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Czy przypomina pan sobie fakt, żeby kiedykolwiek zostało wszczęte postępowanie na podstawie relacji tygodnika „Nie” bądź „Trybuny”?</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PosełBogdanLewandowski">I druga kwestia, co do której nie uzyskałem odpowiedzi. Panie prokuratorze, chciałbym, żeby pan to może bardziej sprecyzował. Proszę powiedzieć, jakie nowe okoliczności ujawnił tygodnik „Wprost”? Dlaczego spowodowały one taką, a nie inną reakcję pani prokurator generalnej Suchockiej i dlaczego prokuratura nie uznała za celowe czekać aż do rozstrzygnięcia wyroku sądu w sprawie cywilnej, jak już pan to zaznaczył?</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PosełBogdanLewandowski">I ostatnia kwestia, panie prokuratorze. Proszę potwierdzić albo zaprzeczyć: czy PZPR zatrudniała kilka tysięcy pracowników i czy pracownikom tym zostały przekazane stosowne sumy z tytułu odprawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie ministrze, pan doprecyzował swoją odpowiedź. Być może moje pytanie również nie było zbyt czytelne, dlatego pozwolę sobie je doprecyzować i zapytać w ten sposób, w nawiązaniu właśnie do postępowania z 1992 r.: czy prokuratura wiedziała wówczas o depozycie, czy też nie wiedziała?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Długosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PosełHenrykDługosz">Panie ministrze, pan powiedział, że pan nie wie, pan nie zna. W związku z tym niech pan zleci postępowanie prokuraturze, która powinna uzupełnić pańską niewiedzę. Chyba, że pan się boi. Bo prezydent Lech Wałęsa powiedział, cytuję za dzisiejszymi dziennikami: Był już jeden taki, co o rozliczenie pytał. Obecnie kwiatki wącha od spodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, ale to nie jest pytanie. Pan w tej chwili udziela panu ministrowi porady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełHenrykDługosz">Panie marszałku, chciałem się zapytać, czy na podstawie faktów, które ujawnia prasa, prokuratura zleci postępowanie wyjaśniające całą machinę finansowania podziemnej „Solidarności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">I jeszcze pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan minister jak gdyby nie zrozumiał istoty mojego pytania. Odpowiedział, że majątek PZPR został upaństwowiony, i słusznie, w świetle prawa. Ja się z tym zgadzam, ale pytałem o rzecz następującą. Otóż część zobowiązań Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przeszła na Socjaldemokrację. Jest to mniej więcej 25 mld starych zł. I Socjaldemokracja te środki spłaca, czyli zobowiązała się je spłacić za PZPR. Ale z drugiej strony podważa się możliwość dysponowania 7,5 mln dolarów, które były w ówczesnym czasie w dyspozycji PZPR. Wobec tego pytam, czy prawo można tak wybiórczo traktować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec niezgłoszenia dalszych wątpliwości co do odpowiedzi, proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Adamski pytał, czy wiadomo było wówczas o tym depozycie. Tak, było wiadomo. Właściwie ze wszystkich moich wypowiedzi, sądzę, to wynika.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Długosz oczywiście udzielił mi porady. Ja mogę panu posłowi udzielić porady, że każdy obywatel, również poseł, jeżeli uważa, że jakiekolwiek zdarzenie rodzi podejrzenie o popełnienie przestępstwa, może w sposób formalny zgłosić do prokuratury zawiadomienie o przestępstwie. Prokurator będzie musiał się do tego ustosunkować, będzie musiał zająć stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Dyduch pyta, czy... Właśnie. Część zobowiązań przeszła na SdRP, a z drugiej strony każe się czy domaga... To znaczy podważa się prawo do dysponowania środkami z tego konta dewizowego. Panie pośle, nie jest to wybiórcze. Cały czas w realizowaniu ustawy chodzi i o jedno, i o drugie. Tak postanawia ustawa. To znaczy, ponieważ są wątpliwości, powiedziałbym, z obu stron, jest to spór. Sprawa karna czy sprawa cywilna to zawsze swego rodzaju spór, gdzie występuje kilka racji, przynajmniej dwie. A więc dlatego jest właśnie proces cywilny, w którym strona reprezentująca SdRP twierdzi, że jej to nie dotyczy, że nie powinna... Jednym słowem, że te środki, które były w depozycie, powinny być rozdysponowane, a ona prawo do dyspozycji miała. Sąd to rozstrzygnie. Gdy chodzi o postępowanie karne, wszczyna się je, jeśli z jednej strony organ do tego uprawniony ocenia dane zdarzenie jako rodzące podejrzenie popełnienia przestępstwa. Po drugiej stronie występuje jakby inny interes i inna interpretacja, inne twierdzenia, które ostatecznie, jeżeli dojdzie to do sądu, rozstrzygnie sąd. Tyle można powiedzieć, tu nie ma żadnego wybiórczego traktowania prawa.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">To chyba wszystko...</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Przepraszam, pan poseł Lewandowski zadał jeszcze pytanie. Proszę pana, jeżeli można, proszę je powtórzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie prokuratorze, pytałem, czy przypomina pan sobie fakt wszczęcia postępowania po relacjach prasowych tygodnika „Nie” bądź dziennika „Trybuna”, które to czasopisma niejednokrotnie pisały o różnych, budzących kontrowersje sprawach. To była pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Druga kwestia. Prosiłem, żeby pan precyzyjnie podał Izbie, jakie nowe fakty, nie znane wcześniej organom prokuratury, ujawnił tygodnik „Wprost”.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PosełBogdanLewandowski">I trzecia. Pytałem o to, czy może pan potwierdzić fakt lub mu zaprzeczyć, że PZPR zatrudniała kilka tysięcy pracowników i pracownikom tym wydano stosowne sumy z tytułu odprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Tak jest, przepraszam, nie zdążyłem zanotować i nie mogłem tego odnaleźć. Czy pamiętam jakąś sprawę, która by została wszczęta na podstawie informacji tygodnika „Nie”? Od razu mi się przypomina taka sprawa, akurat byłem tu zmuszony do odpowiadania. Chodziło mianowicie o wątpliwe z punktu widzenia legalności działania gospodarcze Urzędu Ochrony Państwa, było to właśnie na podstawie informacji prasowych tygodnika „Nie”. Tyle pamiętam. Oczywiście mógłbym się starać przypomnieć sobie też jakieś inne sprawy, ale pamiętam tylko tyle. Jeszcze raz wracam do stwierdzenia, że informacja prasowa może być podstawą do wszczęcia postępowania, i nie ma w tym nic nadzwyczajnego.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Czy tygodnik „Wprost” podał jakieś informacje, które wcześniej nie były znane? Wrócę do tego. Powiadam, nowe w tej informacji jest to, że w poprzednich wątkach, które były przedmiotem zainteresowania... To jest tylko wiedza początkowa, jak mówię, co do pełnej nie ręczę. Nowa jest informacja czy przypuszczenie, czy podejrzenie, że te pieniądze zostały przelane czy też przewiezione i umieszczone na kontach zagranicznych. Jest to novum, nowy wątek. Powtarzam jeszcze raz, skoro panowie ciągle do tego wracają, choć wydaje mi się, że odnośnie do wszystkich wątków, również i tych niejako pobocznych, udzieliłem odpowiedzi. Prokuratura badała tę sprawę, jak mówię, pod kątem cywilistycznym. Uznała, że nie ma podstaw do wkraczania. Uznała również - ten pion cywilistyczny - że jest potrzeba pogłębienia tego w ramach procesu cywilnego, właśnie sprawy o pożyczkę tzw. moskiewską. Ale wówczas urząd prokuratorski - według obecnej wiedzy - tego zrobił. Nic więcej. Powtarzam to jeszcze raz, to jest odpowiedź na pańskie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">A teraz: Czy to prawda, że kilku tysiącom dano odprawy? Prawdopodobnie tak, ale to wszystko właśnie będzie przedmiotem szczegółowych badań, bo jest to ważna okoliczność w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czyta to wszystko?</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przechodzimy do drugiego pytania.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panowie posłowie Kazimierz Chrzanowski i Bronisław Cieślak z SLD zgłosili pytanie w sprawie motywów decyzji odwołania zastępcy prokuratora wojewódzkiego w Krakowie. Pytanie kierowane jest do ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W imieniu posłów pytanie zada poseł Kazimierz Chrzanowski.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Panie Ministrze! Miesiąc temu pani minister Suchocka podjęła decyzję o odwołaniu ze stanowiska zastępcy prokuratora wojewódzkiego i zarazem naczelnika wydziału do spraw przestępczości zorganizowanej prokuratury w Krakowie pana Wiesława Nocunia. Decyzja ta zbulwersowała środowisko prawnicze i część krakowskiej opinii publicznej. Protestowali krakowscy prokuratorzy, pojawiły się spekulacje prasowe co do powodów odwołania, resort powodu decyzji nie podał. Czy pan minister zechciałby wyjaśnić motywy decyzji odwołania pana Wiesława Nocunia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Odpowiada zastępca prokuratora generalnego pan Stefan Śnieżko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Dziękuję, panie marszałku. Dobrze, że przynajmniej po kolei, będę to miał z głowy. Tak więc odpowiadając na to pytanie, chciałbym poinformować Wysoką Izbę i pytającego o to pana posła, że pani minister sprawiedliwości prokurator generalny odwołała pana Wiesława Nocunia, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej w Krakowie, z dniem 30 stycznia 1998 r. z funkcji zastępcy prokuratora wojewódzkiego w Krakowie oraz z funkcji naczelnika wydziału do spraw przestępczości zorganizowanej Prokuratury Wojewódzkiej. Tę decyzję podjęła pani prokurator na ponowiony wniosek, 2-krotnie składany przez prokuratora apelacyjnego w Krakowie, który wskazywał w swym wniosku o odwołanie na uchybienia w zakresie nadzoru, jakich w prowadzonym postępowaniu dopuścił się pan prokurator Nocuń. Z tych powodów występował prokurator apelacyjny. Pani prokurator generalna, podzielając, akceptując ten wniosek, podjęła decyzję o odwołaniu. Tyle mogę powiedzieć w sprawie tego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy są pytania dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Cieślak, pan poseł Długosz, pan poseł Adamski, pan poseł Dyduch.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan poseł Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełBronisławCieślak">Dziękuję, panie marszałku. Panie ministrze, fakt, o którym mówił współautor pytania i mój przedmówca, iż ta decyzja zbulwersowała krakowskie środowisko, wynika z dwóch wcześniej istniejących nieprzypadkowych, jak się sądzi, zbiegów okoliczności. Pan prokurator Nocuń prowadził bowiem i nadzorował m.in. śledztwo w sprawie oskarżonego o nieprawidłowości przy prywatyzacji dwóch krakowskich firm byłego ministra przekształceń własnościowych w rządzie wówczas pani premier, teraz pani minister odwołującej go, Janusza Lewandowskiego, a także byłego posła, byłego wiceprzewodniczącego Unii Wolności w Krakowie pana Jana Pamuły, aresztowanego w 1996 r. pod zarzutem przyjmowania łapówek od krakowskich rzemieślników.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełBronisławCieślak">Otóż obie te sprawy nie znalazły co prawda jak dotąd prawnego finału, ale ponieważ nadzorował je prokurator Nocuń, występują wspomniane spekulacje. Służę bardzo szczegółową dokumentacją prasową. Nie ma czasu tego czytać, ale informuję, że gdyby na przykład ktoś sądził, że to, co pisze w tej mierze „Przegląd Tygodniowy”, jest stronnicze, to porównywalny w wymowie drugi artykuł, który tutaj mam, pochodzi z tygodnika AWS. Uprzejmie proszę o zaprzeczenie tym krakowskim spekulacjom i podejrzeniom, iż sprawy dzisiejszej decyzji mają związek z wcześniejszymi śledztwami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Długosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dziękuję, panie marszałku. Panie ministrze, czy znany jest panu przypadek zmuszania prokuratora rejonowego za pomocą odpowiedniej notatki sporządzonej przez prokuratora wojewódzkiego, panią prokurator, do wydania negatywnej opinii o aplikacji prokuratorskiej, bo ta pani prokurator, która robiła tę aplikację, była zbyt szczegółowa i zbyt dokładnie prowadziła sprawy związane z kradzieżami samochodów, z wyłudzaniem ubezpieczeń i dysponowała zbyt dużą wiedzą faktograficzną. Notatkę taką sporządził, wedle mojej wiedzy, prokurator wojewódzki w Kielcach, a obecnie sprawa jest w Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu. Czy panu prokuratorowi znana jest ta sprawa, bo dotyczy ona nie tylko Prokuratury Wojewódzkiej w Kielcach, ale też naszego państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie ministrze, były konkretne pytania o konkretne przypadki. Na kanwie tego chciałbym jednak zapytać nie tyle już o motywy odwoływania, ale o kryteria, jakimi posługuje się minister sprawiedliwości przy odwoływaniu prokuratorów. Jeśli bowiem powodem był brak stosownego nadzoru nad śledztwem ze strony prokuratora, to czy nie będzie tak, że odwołany może być każdy prokurator, który popełni błąd i prokuratura apelacyjna zwróci sprawę do ponownego rozpatrzenia. Jaki jest więc ciężar gatunkowy sprawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełMarekDyduch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełMarekDyduch">Panie prokuratorze, po przypadku poznańskim, kiedy został odwołany prokurator, bo pani minister Suchockiej nie podobało się jego postępowanie, mamy drugi przypadek prokuratury w Krakowie. Odnoszę wrażenie, że pani minister Suchocka traktuje prokuraturę jak prywatny folwark i może robić, co chce, przynajmniej tak jej się wydaje.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełMarekDyduch">W związku z powyższym chciałem zapytać, czy można odwołać dowolnego prokuratora z dowolnej funkcji bez przekonującego uzasadnienia merytorycznego tego odwołania i jakie będą mieć skutki takie działania w polityce kadrowej dla niezależności prokuratury. Czy, w kontekście polityki, którą prowadzi w tej chwili pani minister Suchocka, nie jest to próba zastraszenia prokuratorów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana prokuratora o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o pytanie pana posła Cieślaka, potwierdzam, że zarzut, który został sformułowany we wniosku prokuratora apelacyjnego, braku nadzoru nad prowadzonym postępowaniem albo o niewłaściwym nadzorze, dotyczy sprawy przeciwko panu Pamule. Właśnie tej sprawy, żadnej innej.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Tak to jest sformułowane we wniosku. Cytuję pismo prokuratora apelacyjnego: Prokurator Mieczysław Nocuń nie dopełnił ciążącego na nim z tytułu pełnionej funkcji obowiązku sprawowania należytego nadzoru nad prowadzoną i kierowaną przez niego w wydziale śledczym sprawą o określonej sygnaturze, dopuszczając do oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Wypada dodać, że określenie „rażącej obrazy przepisów prawa” jest powtórzeniem fragmentu postanowienia sądu wojewódzkiego o zwrocie akt tej sprawy do uzupełnienia. Sąd ocenił działanie prokuratury jako rażąco naruszające prawo do obrony. To tyle, gdy chodzi o to pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Natomiast pan poseł Długosz zadaje pytanie, na które nie jestem w stanie odpowiedzieć, bo w żadnym wypadku nie wiąże się ono z tym pytaniem, które miało być zadane i do którego zbierałem informacje. Nie znany mi jest przypadek wymuszania jakichś negatywnych opinii itd. Jeżeli zaistniał taki fakt, jeżeli pan taką wiedzą dysponuje, oczywiście, prosimy o przekazanie. Wszystko to zostanie rzetelnie zbadane, zweryfikowane i podjęte zostaną odpowiednie decyzje. Inaczej być nie może.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Pan poseł Adamski zapytał o kryteria oceny przy podejmowaniu decyzji; czy każdy błąd itd.; o jakim ciężarze uchybienie może ją spowodować.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Powiedziałbym, że ocena ciężaru, zasadności czy potrzeby takich a nie innych decyzji należy do tego, kto prawo decyzji posiada. Krótko mówiąc, do prokuratora generalnego. To on ocenia na podstawie materiałów, które mu są przedstawiane lub których zażąda, czy to jest ten rodzaj uchybień, który powodować ma takie a nie inne decyzje. Nic innego nie jestem w stanie odpowiedzieć. To jest decyzja podmiotu uprawnionego do tego, żeby takie decyzje podejmować. A prawo decyzji o powoływaniu i odwoływaniu z funkcji wynika wprost z ustawy o prokuraturze. Jest to prawo prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Podobny był sens pytania zawartego w wypowiedzi pana Dyducha. Tu również nic więcej ponad to, co przed chwilą powiedziałem, nie mogę dodać. Prawo do powoływania i odwoływania, jeśli chodzi o funkcje zastępcy prokuratora wojewódzkiego i naczelnika wydziału, przysługuje prokuratorowi generalnemu. Tak to jest w ustawie o prokuraturze. Prokurator generalny jest głównym przełożonym wszystkich prokuratorów i ma prawo podejmować decyzje. Oczywiście każda decyzja musi być merytorycznie uzasadniona - takie są reguły urzędowania - ale ocena to suwerenne prawo decydenta. Tyle tylko mogę powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Cieślak i pan poseł Długosz.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo pana posła Cieślaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełBronisławCieślak">Dziękuję, panie ministrze! Ja oczywiście wiem o owych uchybieniach, na które pan się powołuje, jeśli chodzi o sprawę toczoną przeciwko panu Pamule. W jednym z tych artykułów nawet znalazłem je dokładnie opisane i żeby nie pozostało takie wrażenie, że tam były jakieś poważne śledcze wykroczenia, pozwolę sobie przeczytać: prokuratorce pod nadzorem tego prokuratora pracującej zarzucono pomyłki przy numeracji stron aktu oskarżenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie Pośle! Pan podnosi w tej chwili nową kwestię. Zgodnie z regulaminem ma pan prawo nawiązać do pytania, które pan zadał, pod warunkiem że pan nie uzyskał wystarczającej odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełBronisławCieślak">Nie. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, panie ministrze, bo jeszcze pan poseł Długosz chce zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dziękuję, panie marszałku. Ja króciutko.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełHenrykDługosz">Panie Ministrze! Obywatelka Rzeczypospolitej Polskiej skarży rząd polski do Europejskiej Komisji Praw Człowieka, że w prokuraturze łamane są prawa człowieka. Jeśli pan nie zna tego przypadku, to pan nie musi dzisiaj odpowiadać, ale chciałbym, żeby pan zajął się tą sprawą i być może odpowiedział mi na piśmie. Będę wdzięczny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Adamski.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeszcze chwileczkę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Ministrze! W nawiązaniu do poprzedniego pytania, które chciałbym w zasadzie tylko powtórzyć. Pytałem o to, jakimi kryteriami posługuje się minister sprawiedliwości przy odwoływaniu prokuratorów. Bo jeżeli by to miało być tylko i wyłącznie zależne od uznaniowości ministra sprawiedliwości, to mogłoby się stać tak, jak powiedział pan poseł Dyduch, że mielibyśmy rzeczywiście do czynienia z prywatnym folwarkiem. A więc takie kryteria są tym bardziej niezbędne. Jeżeli ich nie ma, to należy je rzeczywiście stworzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Chrzanowski. Pan nie zadawał dodatkowego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Ale ja...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ja wiem, że pan jest autorem pytania.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">Panie Ministrze! Pan minister potwierdził w swojej wypowiedzi uchybienia w sprawie tego śledztwa. Chciałem tylko zaznaczyć i przypomnieć, że śledztwo w stosunku do pana Pamuły to jest śledztwo dotyczące byłego wiceprzewodniczącego Unii Wolności, czyli jakby klubowego czy partyjnego kolegi. Natomiast ja mówiłem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To jest informacja, a nie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełKazimierzChrzanowski">... o opinii środowiska, bo opinia jednoznacznie kojarzy to w drugą, odwrotną stronę, to znaczy z obroną oskarżonego, a nie z zakończeniem śledztwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Nie wiem, co mam jeszcze odpowiedzieć. Przecież powiedziałem już to i niczego nowego nie jestem w stanie tu wnieść. Mogę to tylko ująć inaczej. Jeśli chodzi o pytanie o dowolność kryteriów i uznaniowość, to tak, jest to uznaniowość, jakkolwiek podlega ona przecież ocenie politycznej. No i w ustawie trzeba by zapisać jakieś kryteria. Skoro w ustawie ich nie ma, to trudno, żeby tworzyć jakieś kryteria pozaustawowe. Jedno jest pewne, że muszą to być poważne uchybienia, a ciężar i powagę tych uchybień ocenia ten, kto ma tę decyzję podjąć. I nic więcej, choćby nie wiem ile razy pan mnie pytał, nie jestem w stanie podać. O szczegółach akurat tej decyzji mogłaby oczywiście bardziej wyczerpująco mówić pani minister, która tę decyzję podejmowała. Ja informuję o trybie podejmowania tej decyzji i o zasadach, jakie obowiązują przy podejmowaniu tego rodzaju decyzji.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Natomiast, jeśli chodzi o pana posła, przepraszam, Chrzanowskiego tak? Wiem również o tym, że... Powtarzam, istotnie odwołanie ma związek z uchybieniami zgłoszonymi przez przełożonego pana prokuratora Nocunia, to znaczy prokuratora apelacyjnego w sprawie związanej z nadzorem postępowania przeciwko Pamule. To, że był on - czy jest - członkiem partii, jest oczywiście faktem. Natomiast to postępowanie na pewno nie toczy się przeciwko niemu jako członkowi tej partii. Jeżeli natomiast, dalej dodam, czy w związku z tym, że działania podejmowane... Nie ma żadnych powodów, żeby w taki sposób to oceniać. Śledztwo w tej sprawie nie zostało zakończone. Śledztwo w tej sprawie jest kontynuowane. Śledztwo - właśnie ze względu na wątpliwości co do sposobu prowadzenia przez prokuraturę krakowską - zostało przekazane do kontynuowania Prokuraturze Wojewódzkiej w Katowicach. Według mojej wiedzy śledztwo to jest na ukończeniu. Zostanie ono zakończone tak, jak to wynika z materiału dowodowego, jak ten materiał dowodowy zostanie oceniony. Nawiasem mówiąc, śledztwo to objęte jest również nadzorem Prokuratury Krajowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przechodzimy do trzeciego pytania.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Grupa posłów Unii Wolności zgłosiła gotowość zadania pytania w sprawie przyczyn wypadku w kopalni „Niwka-Modrzejów” w Sosnowcu oraz działań podjętych przez rząd w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy w kopalniach. Pytanie zostało skierowane do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Odpowiedzi udzieli - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - prezes Wyższego Urzędu Górniczego Wojciech Bradecki.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo panią posłankę Imiołczyk o sprecyzowanie pytania w imieniu grupy posłów Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełBarbaraImiołczyk">Panie Ministrze! Chciałabym uzyskać informację, czy z badań, które przeprowadzał Wyższy Urząd Górniczy, z badań rządu, wynika już, jakie były przyczyny tragicznego wypadku w kopalni „Niwka” w Sosnowcu.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PosełBarbaraImiołczyk">Przy tej okazji niepokój opinii publicznej wzbudziły informacje, że zdarzają się często w kopalniach tzw. ciche akcje ratunkowe, podejmowane bez właściwego zabezpieczenia. Chciałabym się dowiedzieć, czy w świetle informacji rządu istnieje potwierdzenie tego typu informacji i co rząd zamierza zrobić, by sprawdzić, na ile te informacje są prawdziwe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo pana prezesa Wyższego Urzędu Górniczego Wojciecha Bradeckiego o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak szeroko informowały media, w dniu 24 lutego tego roku w Kopalni Węgla Kamiennego „Niwka-Modrzejów” w Sosnowcu ok. godziny 2 w nocy miał miejsce tragiczny w skutkach wypadek zbiorowy. Zginęło pięciu pracowników, w tym czterech czynnych ratowników oraz jedna osoba z dozoru wyższego. Obecnie w Szpitalu Górniczym w Sosnowcu przebywa ratownik, którego stan lekarze określają jako ciężki.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Wstępne badania przyczyn i okoliczności wypadku zbiorowego, o co pytała pani poseł, prowadzone przez Okręgowy Urząd Górniczy w Sosnowcu przy pełnym zaangażowaniu specjalistów Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach wskazują, że naruszone zostały elementarne zasady i przepisy bezpieczeństwa pracy. Stwierdzono m.in.:</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">- wykonywanie penetracji otamowanego wyrobiska bez wcześniejszej kontroli składu i temperatury powietrza za tamą;</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">- wejście do wyrobiska bez uwzględnienia zasad akcji ratowniczej, z pominięciem zasad organizacji pracy zastępów ratowniczych w atmosferze niezdatnej do oddychania, ponieważ: prace w takiej atmosferze należy wykonywać wyłącznie przy pomocy ratowników wyposażonych w robocze tlenowe aparaty oddechowe, natomiast do wyrobiska weszli ratownicy wyposażeni w aparaty ucieczkowe; w czasie penetracji wyrobiska nie stosowano urządzeń łączności ratowniczej, która jest konieczna w tego typu akcjach ratowniczych; zastęp ratowników rozdzielił się, o czym mówiłem szeroko w mediach;</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">- niewyznaczenie bazy ratowniczej i brak określenia strefy zagrożenia, co miało wpływ na dalsze prowadzenie akcji ratowania ludzi; nie przestrzegano podstawowych zasad pracy zastępów w akcjach ratowniczych, a w szczególności nie zachowano kolejności poruszania się, nie określono bezpiecznej drogi powrotu i nie uwzględniono zapasu tlenu, nie wykonywano pomiarów składu atmosfery i temperatury. Brak było dokumentacji wymaganej przy tego typu pracach.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">W dniu 24 lutego, jeszcze w czasie trwania akcji, podjąłem decyzję o powołaniu eksperckiej komisji. Zadaniem komisji jest, jak zawsze przy tego typu wypadkach zbiorowych, dokonanie szczegółowej analizy przyczyn i okoliczności, dokonanie oceny przebiegu akcji ratowniczej oraz wyciągnięcie odpowiednich wniosków po to, żeby w przyszłości podobne tragiczne wydarzenia nie miały miejsca. W skład tej komisji weszli wybitni specjaliści świata nauki, praktycy, reprezentujący m.in. Polską Akademię Nauk, Politechnikę Śląską, Akademię Górniczo-Hutniczą. W skład komisji powołałem również, co jest pewnego rodzaju novum, z uwagi na okoliczności i skutki tego wydarzenia, przedstawicieli Instytutu Medycyny Pracy w Sosnowcu, oraz jak zawsze zaproszeni do prac w tej komisji byli przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, związku zawodowego „Solidarność”, Porozumienia Związków Zawodowych „Kadra”, Związku Zawodowego Górników w Polsce, Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Z polecenia mojego podjęto również natychmiastowe działania zmierzające do poprawy istniejącego stanu. Wystosowane zostały pisma do prezesów zarządów spółek węglowych odpowiedzialnych za odpowiednią organizację ratownictwa górniczego w celu przeprowadzenia kontroli w zakresie sprawdzenia kwalifikacji ratowników, zatrudniania zastępów dyżurujących na dole (ich składu, wyposażenia, rodzaju wykonywanych robót).</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Wydano stosowne polecenia dyrektorom okręgowych urzędów górniczych przeprowadzenia w nadzorowanych i kontrolowanych zakładach górniczych wszystkich rodzajów inspekcji problemowych w zakresie organizacji, wyposażenia i prac służb ratowniczych, ze szczególnym uwzględnieniem aktualizacji planu ratownictwa górniczego, prowadzenia wymaganych przepisami dokumentacji ratownictwa górniczego, zasad zatrudniania w akcjach dyżurujących zastępów oraz szkolenia drużyn ratowniczych.</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dane statystyczne z lat dziewięćdziesiątych wyraźnie dowodzą, że w dłuższym przedziale czasu mamy do czynienia z tendencją do spadku ogólnej liczby wypadków w górnictwie. Zmniejszeniu ulegała również liczba wypadków śmiertelnych i ciężkich, choć w poszczególnych latach odnotowano wahania in plus i in minus.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Wypadkowość w zakładach górniczych w 1997 r. ukształtowała się na najniższym z dotychczasowych poziomie. Dotyczy to ogólnej liczby wypadków, liczby wypadków śmiertelnych i ciężkich. W 1997 r. ogólna liczba wypadków wyniosła 9969. W całym górnictwie było 27 wypadków śmiertelnych i 39 ciężkich. Największy spadek nastąpił w górnictwie węgla kamiennego. W ubiegłym roku zanotowano 20 wypadków śmiertelnych, 29 ciężkich oraz 8822 ogółem. Pozwoliło to na uzyskanie wskaźnika 0,15 wypadku śmiertelnego w przeliczeniu na 1 mln ton wydobytego węgla kamiennego, co plasuje nasz kraj w gronie najbezpieczniejszych górniczych krajów świata - po Stanach Zjednoczonych, Australii, na poziomie górnictwa Wielkiej Brytanii i Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Inna jest natomiast statystyka pierwszych dwóch miesięcy tego roku. W całym górnictwie nadal występowała tendencja do spadku ogólnej liczby wypadków, natomiast w styczniu i w lutym tego roku, do dnia 4 marca, odnotowano 11 wypadków śmiertelnych, w tym 9 w górnictwie węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Co rząd zamierza zrobić, by ta sytuacja, chodzi o gwałtowną zmianę na niekorzyść, uległa poprawie? Wyższy Urząd Górniczy oraz okręgowe urzędy górnicze, działające na terenie całego kraju, jest ich w sumie 15, jako organy państwowego nadzoru górniczego opracowały szczegółowy raport o stanie bezpieczeństwa pracy w górnictwie w ubiegłym roku. Przedstawiony on zostanie w niedługim czasie rządowi Rzeczypospolitej Polskiej. W grudniu ubiegłego roku opracowano też ramowy program działalności urzędów górniczych na 1998 r. oraz niezależny dokument - strategię działania urzędów. Podstawowym założeniem strategii działania urzędów górniczych było i pozostaje nadal osiągnięcie w polskim górnictwie wysokiego poziomu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, racjonalne wykorzystanie zasobów złóż kopalin oraz zapewnienie realizacji wymogów bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Słuszność przyjętych przez WUG założeń potwierdzona została przez stanowisko rządu RP z sierpnia 1997 r. w sprawie oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy za 1996 r. oraz wyników kontroli nad przestrzeganiem przepisów w tym zakresie, w którym wskazane zostały podstawowe cele działania urzędów górniczych, a mianowicie: spowodowanie dalszego obniżenia wypadkowości w polskim górnictwie, dalsze dostosowywanie zakresu nadzoru i kontroli do zadań związanych z realizacją programu restrukturyzacji górnictwa, zmniejszenie stopnia narażenia pracowników zakładów górniczych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia, udział w realizacji rządowego programu działań dostosowujących polski system prawny w zakresie górnictwa do zaleceń Unii Europejskiej oraz podjęcie prac nad nowelizacją Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-251.13" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Czas mija, mam sygnał. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy są jakieś dodatkowe pytania?</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Potocki, pani posłanka Imiołczyk.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pani posłanka Imiołczyk.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Mam tu jeszcze zgłoszone trzy nazwiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełBarbaraImiołczyk">Cieszy oczywiście spadek liczby wypadków w górnictwie. W świetle tego jednak, co powiedział pan prezes Wyższego Urzędu Górniczego, w kopalni „Niwka” wypadek by się nie zdarzył, gdyby przestrzegano absolutnie podstawowych zasad bezpieczeństwa. W związku z tym chciałabym zapytać, kto odpowiada za złamanie tych zasad, czy rzeczywiście jest tak, że winni są ratownicy, i kiedy możemy uzyskać na ten temat bardzo konkretne informacje. Czy pan prezes może to określić dzisiaj? Jeśli nie, to będę prosiła o informację na piśmie wtedy, kiedy będzie to możliwe do określenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Potocki, pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełAndrzejPotocki">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełAndrzejPotocki">Panie Prezesie! Chciałem zapytać, czy istnieją ścisłe procedury, oraz sankcje za ich nieprzestrzeganie, dotyczące sytuacji, w których kierownictwo kopalni, dyrekcja bądź nadzór, jest zobowiązane do korzystania ze służb ratownictwa górniczego. Czy wciąż jest to pozostawione do dowolnej, woluntarystycznej decyzji osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w kopalni? A jeśli tak jest, to czy Wyższy Urząd Górniczy przewiduje wprowadzenie takich procedur oraz jakie sankcje za ich nieprzestrzeganie będzie przewidywał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Ministrze! Chcę nawiązać do tej części pytania, która dotyczy zapewnienia bezpieczeństwa w kopalniach. Niestety wypadki co jakiś czas się zdarzają, i to bez względu na wysiłki, jakie podejmujemy, by je eliminować. Chciałbym się jednak dowiedzieć, jakie środki finansowe są wydawane corocznie na ten cel - to po pierwsze. A po drugie: Czy nie sądzi pan, że mechanizm bezpieczeństwa jest jednak mimo wszystko niewystarczający, jeżeli przy prowadzeniu akcji ratunkowych popełnia się takie błędy, o jakich pan mówił? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wiesław Szweda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełWiesławSzweda">Panie Prezesie! Wiem, że każda osoba awansowana na poszczególne szczeble w dozorze górniczym musi mieć zatwierdzenie urzędu górniczego, które jest poświadczeniem tego, że dana osoba ma odpowiednią wiedzę na temat bezpieczeństwa pracy w górnictwie. Chciałbym zapytać pana prezesa, czy w związku z tym nie sądzi pan prezes, że jeśli o chodzi o ten wypadek, zarówno wśród osób w nim uczestniczących, jak i w kierownictwie kopalni nastąpił wtórny analfabetyzm w sprawach przepisów dotyczących bezpiecznego prowadzenia prac w górnictwie. Czy pana zdaniem system uzyskiwania zatwierdzeń funkcjonuje prawidłowo? Czy nie trzeba wprowadzić w nim jakichś zmian, na przykład odnawiania uzyskanych wcześniej zatwierdzeń urzędu górniczego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Czy w świetle kryzysu ekonomicznego polskiego górnictwa - pytał już o to pan poseł Adamski, ale chciałem zapytać w innym kontekście - są wystarczające środki finansowe, aby prowadzić stałe szkolenia ratowników górniczych i czy są prowadzone badania związane z bezpieczeństwem pracy w polskich kopalniach?</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PosełMarekDyduch">I drugie pytanie. Związek zawodowy, który wypowiedział się w sprawie tego wypadku, stwierdził, że nieprawidłowości miały miejsce już wcześniej i dlatego związek przestał milczeć. Czy podobne przypadki nieprawidłowości występowały już w polskich kopalniach i dlaczego nie były odpowiednio eliminowane? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kisieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełJanKisieliński">Panie Prezesie! Ponieważ się próbuje zrzucić winę na nieboszczyków... Czy zgodnie z obowiązującym prawem górniczym nadsztygar może - bez wiedzy kierownika ruchu zakładu górniczego, jego zastępcy bądź szefa wentylacji - wziąć z zakładowej stacji ratownictwa górniczego zastęp i bez wiedzy kogokolwiek w kopalni prowadzić z nim roboty górnicze, nie powiadamiając swoich przełożonych?</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełJanKisieliński">Pytanie drugie. Kogo świętej pamięci nadsztygar powinien zawiadomić o zaistniałej sytuacji o godz. 2 w nocy w kopalni „Niwka-Modrzejów”, a kogo zawiadomił? A ponieważ pan prezes był łaskaw powiedzieć o wypadkach, mam jeszcze przy okazji jedno pytanie. Jaka jest opinia Wyższego Urzędu Górniczego i pana prezesa, jeśli chodzi o tworzenie w kopalniach węgla kamiennego prywatnych telekomunikacyjnych spółek z o.o., które mają się zajmować między innymi systemem metanometrii automatycznej, kopalnianą stacją geofizyki, urządzeniami łączności kierownictwa akcji ratowniczej, alarmowymi urządzeniami dyspozytorskimi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Odpowiadam na pytanie pierwsze, pani poseł Imiołczyk. Kto odpowiada za złamanie zasad, czy winni są ratownicy? Zasady zostały bardzo ściśle określone w przepisach dotyczących postępowania przy otwieraniu niebezpiecznych wyrobisk. Bardzo precyzyjnie są zapisane w przepisach. Biorąc pod uwagę ciąg logiczny tych przepisów, kończy się to na kierowniku ruchu zakładu górniczego, który jest odpowiedzialny za organizację służb sobie podległych oraz praktycznie za wszystkie prace prowadzone w niebezpiecznych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Ta konkretna robota wykonywana była w warunkach niebezpiecznych, ponieważ atmosfera, w której pracowali ludzie, nie odpowiadała standardowi i nie odpowiadała poziomowi określonemu w przepisach. Zawartość tlenu w powietrzu wynosiła mianowicie mniej niż 19%, a zawartość dwutlenku była w pierwszej fazie większa od 1% itd., itd. W związku z tym tę konkretną robotę należało wykonać wyłącznie na zasadzie akcji ratowniczej, to jest z użyciem zastępu, który wchodzi, z użyciem zastępu asekurującego, z pełną informacją, co się dzieje, dla dyspozytora kopalni, czyli z pełną łącznością i wieloma innymi zabezpieczeniami.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Nie wiem, czy wyczerpałem temat, może o czymś zapomniałem. O co jeszcze pani poseł pytała?</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Pan poseł Potocki. Czy istnieją procedury dotyczące sytuacji niebezpiecznych? Tak, określają to przepisy i właściwie odpowiedziałem częściowo panu posłowi na to pytanie. Proszę?</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Potocki: Sankcje, panie prezesie, sankcje.)</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Jeżeli chodzi o urzędy górnicze, sankcje są dwojakiego rodzaju. Określa to bardzo wyraźnie art. 113 Prawa geologicznego i górniczego, mianowicie okręgowy urząd górniczy, jako organ państwowego nadzoru górniczego w tym przypadku prowadzący przesłuchania, ma prawo zgłoszenia do przedsiębiorcy wniosku o zakazanie powierzania określonych obowiązków osobom z kierownictwa i dozoru ruchu na okres do 2 lat. To są nasze możliwości. Organ ten ma również prawo kierowania określonych wniosków do kolegiów do spraw wykroczeń działających przy sądach powszechnych, przy sądach rejonowych.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">To jest sprawa proceduralna, wynika to z istniejącej ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Niezależnie od tego, jak państwo wiecie, toczy się postępowanie prokuratorskie oparte na przepisach Kodeksu karnego. Ale nasze organa, myślę tu o WUG i OUG, prowadzą własne postępowania, to jest inna procedura.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Pan poseł Adamski. Jakie środki finansowe łoży się w tej chwili w celu zapewnienia bezpieczeństwa? Trudno mi na to odpowiedzieć. To nie jest pytanie do prezesa Wyższego Urzędu Górniczego. Mogę powiedzieć tylko jedno: nie zauważyliśmy do tej pory przy licznych kontrolach zakładów górniczych, by czyniono oszczędności na bezpieczeństwie, by działania kierownictwa kopalń polegały na tym, że uszczuplane są środki, które winny iść na cele bezpieczeństwa. Być może zdarzają się takie przypadki, i na pewno są, natomiast z ogólnej kontroli i z generalnej polityki prowadzonej przez kierownictwa kopalń, przy naszym oczywiście nadzorze, nie wynika, że dzisiaj, przy bardzo złej kondycji finansowej górnictwa, kierownictwa kopalń próbują oszczędzać na bezpieczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Pan poseł Szweda mówił o zatwierdzeniach urzędu górniczego, czy procedury, które obecnie obowiązują, są słuszne, czy je należy zmienić. Rzeczywiście, tak jak w wojsku, w górnictwie dalej jest utrzymywana hierarchia awansu przez uzyskanie zatwierdzeń, zdanie egzaminu w okręgowych urzędach górniczych. Na mocy nowych przepisów wykonawczych do Prawa geologicznego i górniczego wprowadzono 3,5 roku temu novum, mianowicie kierownik ruchu zakładu górniczego, czyli najważniejsza w kopalni osoba, odpowiedzialna praktycznie za wszystko, co się dzieje na dole, w ruchu, jest zatwierdzana przez specjalną komisję powoływaną przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego. Jest to egzamin kwalifikacyjny, bardzo poważny, zdawany przed specjalistami z różnych dziedzin. Wydaje mi się więc, że w tym czasie podniesiono rangę właśnie tej funkcji. Można się zastanawiać, czy ta procedura jest słuszna, czy nie. Wydaje mi się, podzielam tę opinię, że należałoby co jakiś czas weryfikować, być może po 10 czy 15 latach, gdyż ludzie zapominają o pewnych podstawowych, elementarnych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Nie pamiętam, który z panów posłów zadawał pytanie o szkolenie ratowników i czy są prowadzone badania związane z bezpieczeństwem. Chodzi o to, czy Związek Zawodowy Ratowników Górniczych przekazywał organom państwowego nadzoru górniczego sygnały o tzw. cichych akcjach. Prowadzi się szkolenie ratowników w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego i w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego. Są określone zasady, w jaki sposób ratownik powinien być szkolony. Oczywiście są również bardzo dokładnie zapisane kryteria, kto może zostać ratownikiem. Jest to określona grupa wysoko kwalifikowanych ludzi - ludzi zdrowych i silnych, o na pewno wysokim potencjale intelektualnym.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Dochodziły do nas sygnały o tzw. cichych akcjach, w 1997 r. 2-krotnie. Związek Zawodowy Ratowników Górniczych poinformował mianowicie Wyższy Urząd Górniczy o tzw. cichej akcji prowadzonej w kopalni „Julian”, tzn. o prowadzeniu akcji przeciwpożarowej przy użyciu aparatów i niezgłoszeniu tego do WUG, a później - w kopalni „Andaluzja”. Oba te sygnały zostały sprawdzone przez pracowników WUG. Pierwszy okazał się fałszywy bądź też nie potrafiliśmy udowodnić w żaden sposób, że ta akcja była prowadzona. W drugim przypadku natomiast tak stwierdziliśmy, że została przeprowadzona nie zgłoszona akcja. Użyto aparatów. Mało tego, aparaty te - dokładniej nie aparaty, a pochłaniacze - były wadliwe. Natychmiast uruchomiliśmy odpowiednie działania, skierowaliśmy te aparaty do badań i producent zobowiązany został - co zresztą uczynił - do wycofania całej serii 500 pochłaniaczy. Pytanie pana posła Kisielińskiego: Czy nadsztygar może prowadzić roboty i kogo powinien najpierw zawiadomić po tym konkretnym wypadku? I druga sprawa, nazwijmy to - komercyjnych spółek na dole, spółek telekomunikacyjnych, związanych z metanometrią, z sejsmoakustyką, sejsmoakologią itd.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Czy nadsztygar może prowadzić roboty? Nadsztygar nadzoruje oczywiście roboty, ale te roboty są w tym przypadku uzgadniane z konkretnym kierownictwem na terenie kopalni - z kierownikiem działu, w tym przypadku z kierownikiem działu wentylacji. Nie wyobrażam sobie również tego - mówię to na podstawie własnej praktyki - by kierownik działu wentylacji o tak poważnej robocie nie poinformował swoich zwierzchników w raportach codziennych, które odbywają się w kopalni przynajmniej raz dziennie, rano, a czasami dwa razy dziennie. Trudno w tej chwili dojść do sedna. Prowadzimy bardzo intensywne przesłuchania, ale bawimy się troszeczkę w Sherlocka Holmesa, ponieważ jest zupełna ściana milczenia, jeżeli chodzi o dwie najwyżej usytuowane w hierarchii kopalni osoby - kierownika ruchu zakładu górniczego i jego zastępcę, naczelnego inżyniera. Jeżeli chodzi o kierownika działu wentylacji, po przesłuchaniach sytuacja już się powoli zmienia. Nie tylko nadsztygar i nie sam nadsztygar wydał polecenia - o tym dzisiaj wiemy. To tyle, jeśli idzie o pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Kogo powinien zawiadomić? Pan poseł doskonale wie, że pierwszy telefon - to wynika z przesłuchań - wykonał nadsztygar do kierownika działu wentylacji, a nie do dyspozytora. Powinien był wykonać ten telefon do dyspozytora kopalni, wzywając drugi zespół, który miał asekurować pierwszy zastęp. Mam swój pogląd na temat spółek prywatnych na dole, tam gdzie chodzi o bezpieczeństwo. Jest to sprawa szalenie niebezpieczna. Z punktu widzenia prawa można na ten temat dyskutować, ale uznaliśmy, tworząc zasady nowego prawa i przede wszystkim zarządzenia wykonawcze, że tam gdzie jest ciąg technologiczny, gdzie grozi niebezpieczeństwo i konieczna jest ochrona ludzi, tam pod dużym znakiem zapytania stoi działalność prywatnych komercyjnych spółek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kisieliński, jak sądzę, nie uzyskał odpowiedzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełJanKisieliński">Chodzi mi o dokładniejsze wyjaśnienie odnośnie do trzeciego pytania. Rozumiem, panie prezesie, że jako prezes Wyższego Urzędu Górniczego, nie dopuści pan do tworzenia tego typu komercyjnych spółek na dole, które będą się zajmowały bezpieczeństwem górnictwa. Bo decyzja jest taka, że ma się zasięgnąć opinii prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To jest pytanie dodatkowe... Nowe, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełJanKisieliński">Nie, to jest uzupełnienie do pytania trzeciego, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To jest jakby intencja do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Imiołczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełBarbaraImiołczyk">Chciałam tylko przypomnieć panu prezesowi, że prosiłam i nadal proszę o informację na piśmie po tym, jak komisja zakończy prace, czyli o przesłanie wniosków komisji.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Prezes Wyższego Urzędu Górniczego Wojciech Bradecki: Ja może króciutko tylko, bo zapomniałem rzeczywiście...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoWojciechBradecki">Do 15 kwietnia komisja zakończy prace. Po 15 kwietnia upowszechnimy rezultaty prac komisji. Zostanie o tym poinformowany pan premier, jak również, szeroko, media. Postanowiłem na ostatniej konferencji prasowej poinformować prasę, radio, telewizję, że bezpośrednio po zakończeniu prac komisji zostaną przedstawione wyniki działalności tej komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi Wojciechowi Bradeckiemu za udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przechodzimy do pytania czwartego. Otóż posłowie Ryszard Bondyra, Mirosław Pawlak i Wojciech Szczęsny Zarzycki z Polskiego Stronnictwa Ludowego zgłosili gotowość zadania pytania w sprawie kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. Pytanie jest skierowane do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi na pytanie udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pan minister Ryszard Brzezik.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Bondyrę o sprecyzowanie pytania w imieniu posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełRyszardBondyra">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym zadać pytanie w sprawie kredytów dla rolnictwa. W połowie lutego pojawiły się w banku kredyty obrotowe dostępne dla rolników. Tych kredytów wystarczyło w niektórych bankach na trzy, cztery godziny. Pokryły one zapotrzebowanie w ilości około 20% w stosunku do lat ubiegłych. Do dzisiaj nie ma kredytów inwestycyjnych dostępnych dla rolników. Czy pan minister uważa, że takie opóźnienie kredytów dla rolnictwa jest zgodne z obowiązującym prawem, czy w tym miejscu zostały naruszone ustawy. Czy ministerstwo rolnictwa, nie przekazując do tej pory szczegółowych danych odnośnie do kredytów inwestycyjnych, liczy, że rolnicy zapomną o tej formie wsparcia, czy są inne przesłanki?</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełRyszardBondyra">Chciałbym również zapytać pana ministra, czy pan minister uważa, że w momencie przystępowania do negocjacji z Unią Europejską obniżenie poziomu produkcji poszczególnych asortymentów rolnych przyczyni się i będzie dobrze służyło Polsce do wynegocjowania odpowiednich kwot produkcyjnych, a może Unia Europejska przydzieli nam wyższe kwoty, jak w tej chwili będziemy produkować, jako obniżone z tytułu braku kredytów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana ministra Brzezika o udzielenie odpowiedzi na pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! System kredytowy w rolnictwie to w zasadzie dwa strumienie: kredyty przeznaczone na cele związane z zakupem obrotowych środków produkcji i skupem płodów rolnych oraz wsparcie systemu kredytowego, który jest związany z inwestowaniem w rolnictwie. Ponieważ pytanie dotyczy całości systemu kredytowego w rolnictwie, zatrzymam się na nich obu.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">W roku ubiegłym na cele związane z zakupami środków obrotowych przez gospodarstwa rolne i na skup wydatkowano w sumie ponad 600 mln zł, zawierając 540 tys. umów kredytowych na zakup środków kredytowych na kwotę 6800 mln zł, co pozwoliło uzyskać te kredyty przez gospodarstwa gospodarujące na powierzchni około 7300 tys. ha. Udzielono również blisko dwu i pół tysiącom podmiotów kredytów na skup i przechowywanie płodów rolnych na kwotę blisko 4,5 mld zł. Co warte podkreślenia, wydatki związane z nowo udzielanymi kredytami pochłonęły w roku ubiegłym 151 mln zł, jeśli chodzi o kredyty obrotowe, i blisko 94 mln zł, jeśli chodzi o kredyty skupowe. Mówię o tym, bo ważna jest ta proporcja do tego, co będzie możliwe w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Wart podkreślenia jest również fakt, że na ten cel wydatkowane zostały środki finansowe nie tylko z budżetu państwa. W budżecie roku 1997 na kredyty obrotowe zapisano 504 mln zł. Dodatkowe środki pochodziły z następujących źródeł: 88 mln zł ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeznaczonych na cele statutowe, a więc głównie na inwestycje przesunięto tu do nas na cele obrotowe, a 28 mln otrzymaliśmy w ramach likwidacji skutków powodzi. Tak więc w roku ubiegłym, jak już wspomniałem, udało się, myślę, w pełni zaspokoić potrzeby rolników, dlatego że podniesiono również podstawową normę, jaka przysługiwała rolnikom, jeśli chodzi o kredyty obrotowe, z równowartości 6 do 10 q żyta.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jaki jest stan na dzień dzisiejszy, jeśli chodzi o kredyty obrotowe? Jak zapewne wiadomo panom posłom, w ostatecznej formie w budżecie po zmianach, jakie dokonały się w tej Izbie i w Senacie, na cele związane z kredytami obrotowymi zapisanych zostało 558 mln zł, co pozwala na obsługę zobowiązań związanych z kredytami udzielonymi w roku poprzednim i na to przeznaczono 391 mln zł, 120 mln zł zostanie przeznaczonych na dopłaty do kredytów na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej oraz blisko 48 mln zł na dopłaty do kredytów skupowych. Mówię o tym dlatego, że są to dane bardzo świeże, ostateczne, z ostatnich, powiedziałbym, godzin. Rzeczywiście początkowo przymiarki związane zwłaszcza z możliwością udzielenia kredytów skupowych wskazywały, że takich środków nie ma, ponieważ obciążenia wynikające z kredytów wcześniej udzielonych, przy istniejących wówczas umowach z bankami, kazały przypuszczać, że wydatkowanych zostanie znacznie więcej środków. Jak mówię, po negocjacjach z bankami, po obniżeniu kosztów obsługi udało się te środki na obsługę umów wcześniej zawartych zmniejszyć do 390 mln zł, stąd 120 mln zł zostanie przeznaczonych na kredyty związane z zakupem środków obrotowych oraz 47 mln zł na kredyty skupowe.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jak to się ma w stosunku do zgłoszonych potrzeb, bo to, jak rozumiem, interesuje panie i panów posłów. Zważywszy na to, że zostały obniżone normy kredytu obrotowego do normy podstawowej, tj. równowartości 6 q żyta i ze względu na obniżenie kosztów obsługi bankowej, szacuje się, że 120 mln zł pozwoli na wykreowanie 1670 mln zł kredytu, co oznacza, że zostaną zaspokojone potrzeby gospodarstw o powierzchni analogicznej jak w roku ubiegłym, czyli 7600 tys. ha. Jest rzeczą oczywistą, że w roku ubiegłym ta norma wynosiła w przeliczeniu na złotówki 302,6 zł na hektar. A ponieważ powróciliśmy do tych 6 q, w roku bieżącym jest to 226 zł.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o zapotrzebowanie na kredyty skupowe, przy dzisiejszym stanie wiedzy na temat środków, jakimi dysponuje agencja i ministerstwo, pokrywają one ok. 50%, trudno powiedzieć, potrzeb albo wielkości, jakie zostały zgłoszone w roku ubiegłym. To oznacza, że będziemy w stanie pokryć potrzeby, jeśli będą one - w skali roku ubiegłego - takie, jakie są niezbędne na skup buraków cukrowych i zbóż, ewentualnie buraków cukrowych i takich płodów, jak owoce miękkie, ziemniaki, warzywa itp. Mówiąc wprost, w naszej ocenie, potrzeba dodatkowo jeszcze ok. 50 mln zł na to, aby zaspokoić potrzeby w tym zakresie. Prace w tej sprawie trwają, to znaczy negocjacje z bankami na temat warunków umów, na temat wskaźnika, który określa górny pułap kredytów. To tyle, jeśli chodzi o kredyty obrotowe.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o zadania statutowe Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, w tym kredyty inwestycyjne, to w analogicznych pracach związanych z umowami z bankami o obniżeniu górnego pułapu kredytów i w przymiarkach związanych ze spłaceniem zobowiązań roku poprzedniego agencja szacuje, że na potrzeby roku bieżącego będzie dysponowała sumą około 110 mln zł, z tego 60 mln zł zamierza przeznaczyć na dopłaty do kredytów inwestycyjnych, 5 mln zł na dofinansowanie działalności związanej z podnoszeniem i zmianą kwalifikacji zawodowych, 5 mln zł na zakup akcji w rynkach hurtowych i giełdach rolnych na wspieranie programu tworzenia giełd rolnych, 10 mln zł na dofinansowanie wdrażania zunifikowanego systemu rachunkowości gospodarstw rolnych - jest to ten wymóg, który został nałożony na gospodarstwa, które zaciągają kredyty inwestycyjne - oraz około 30 mln zł na inwestycje w zakresie infrastruktury wiejskiej.</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Na zadane wprost pytania o to, czy rolnicy zapomnieli, odpowiadam, że sądzę, że nie zapomnieli. Nie zapomnieli choćby dlatego, że agencja obsługuje wszystkie dotychczas udzielone, liczne zresztą, kredyty - nie ma żadnego niebezpieczeństwa braku środków na to - jak również zgłaszają zapotrzebowanie na nowe kredyty. Ze względu na szczupłość środków agencja w porozumieniu z ministerstwem ograniczyła liczbę linii kredytowych do 8. Staraliśmy się upowszechnić wiedzę na ten temat. Są to przede wszystkim linie kredytowe związane z gospodarstwami rolnymi. Jest prawdą, że zawieszono większość linii związanych z przetwórstwem rolno-spożywczym, z wyłączeniem branży mleczarskiej.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Nie potrafię odpowiedzieć, panie pośle, na pytanie, czy to co robi rząd w zakresie kredytów rolnych, jest łamaniem prawa. W moim głębokim przekonaniu nie, dlatego że wydatkujemy środki zapisane w budżecie i będące w dyspozycji zgodnie z założeniami tych linii i w wymiarze wynikającym z możliwości finansowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do dodatkowych pytań zgłosili się: poseł Zarzycki, poseł Bondyra, poseł Kalemba, poseł Ajchler, poseł Kufel, poseł Stec i jeszcze poseł Długosz i poseł Chmielewski.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo pana posła Zarzyckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy wobec bardzo złej sytuacji ekonomicznej i dochodowej rolników, która z dnia na dzień pogarsza się - spowodowanej m.in. drastycznym obniżeniem nakładu na rolnictwo w budżecie państwa na 1998 r., nierekompensowaniem podwyżek na paliwo rolnicze, energię elektryczną, a także podwyżkami cen na środki do produkcji rolnej, kiedy ustała interwencja państwa na rynku mięsa wołowego i w niewielkim stopniu występuje interwencja na rynku trzody chlewnej, a rolnicy nie mają pieniędzy na regulowanie zobowiązań podatkowych, ubezpieczeniowych, opłat za energię elektryczną, nie mają środków praktycznie na funkcjonowanie gospodarstwa - nienaganne jest opóźnianie uruchamiania kredytowania rolnictwa przez rząd?</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Kiedy zostaną uruchomione limity dopłat do kredytów klęskowych, inwestycyjnych, tak oczekiwanych, niezbędnych do wznowienia produkcji w gospodarstwach doświadczonych przez klęskę powodzi?</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Czy i kiedy rząd i koalicja zrewiduje swoje stanowisko dotyczące potrzeb funkcjonowania kredytów skupowych i przywróci je do działania, tak jak to było w 1997 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Bondyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełRyszardBondyra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PosełRyszardBondyra">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Czy spróbuje pan wytłumaczyć bądź odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w takim razie brakuje środków w banku, skoro wystarcza ich dosłownie na parę godzin? Gdzie tkwi przyczyna? Czy w systemie bankowym? Jeśli pan utrzymuje, że powinna być zaspokojona ta sama ilość gospodarstw i gruntów, co w roku ubiegłym, skąd taka duża dysproporcja. Okazuje się że, w bankach spółdzielczych, jest tylko 18% tego, co było w roku ubiegłym. Skąd ta różnica? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kalemba.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tylko, apeluję, panowie posłowie, po 30 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PosełStanisławKalemba">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PosełStanisławKalemba">W związku z postępem, jaki się dokonał w kredytowaniu rolnictwa, na co jest ogromne zapotrzebowanie - wzrosło w gminach nawet do 300% - jednocześnie wobec drastycznej sytuacji pogarszania się kredytowania, jak pan minister ocenia, jakie to spowoduje skutki, szczególnie w kontekście dostosowania naszego rolnictwa do integracji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PosełStanisławKalemba">Następne pytanie. W wypowiedziach pana ministra Jacka Janiszewskiego pojawia się troszeczkę lekceważące podejście do kredytów obrotowych, że one nie powodują zmian strukturalnych. Jest to podstawowa forma kredytowania w celu podtrzymania produkcji, a tymczasem faktycznie przyznanych limitów na kredyt obrotowy wystarczyło na kilka godzin, a najwyżej na kilka dni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Poseł Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przy okazji omawiania budżetu ministra rolnictwa na rok 1998 i wobec informacji, że obecna koalicja likwiduje 28 linii kredytowych, w tym kredyty skupowe, uprzedzałem pana ministra Janiszewskiego, że dojdzie do takiej sytuacji, że rolnicy upomną się o swoje. I tak się stało w dziedzinie kredytów skupowych; myślę tutaj o skupie buraków cukrowych. Pytanie moje brzmi następująco: czy nie przewiduje pan, że sprawa powtórzy się przy skupie rzepaku? Wspomniał pan, co prawda, o zbożu, ale prosiłbym, żeby pan trochę szerzej na ten temat odpowiedział.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#PosełRomualdAjchler">I ostatnie pytanie, panie marszałku. Chciałbym się dowiedzieć... Ustaliliście państwo, że działa 8 linii kredytowych. Kiedy te linie kredytowe naprawdę zostaną uruchomione? Dopominałem się ostatnio w komisji o przepisy z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa po to, aby poinformować rolników, na jakich zasadach i kiedy mogą się zwracać do banków. Panie ministrze, do dzisiaj nie mam odpowiedzi i śmiem twierdzić, że do dzisiaj te kredyty nie działają. Jeszcze raz chcę stwierdzić, że wprowadzacie państwo rolników w błąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kufel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PosełZenonKufel">Panie Ministrze! Uwzględniając fakt, że kredyty na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej w myśl ustawy mają służyć ciągłości kredytowania rolników, chciałbym pana zapytać, czy dzieląc limit, którym dysponujecie na ten rok, podzieliliście go z uwzględnieniem sezonowości produkcji w rolnictwie, gdyż odnoszę wrażenie, znane mi są takie przypadki, potwierdzam tu stwierdzenia kolegów, że limit starczył zaledwie na kilka dni i usilne starania o dodatkowe limity, być może, spełzną na niczym. Może będą uruchomione dopiero w nowym kwartale. A więc czy wzięto pod uwagę sezonowość?</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PosełZenonKufel">Ponadto występuje bardzo negatywne zjawisko. Rolnicy, uwzględniając fakt, że nie ma innych kredytów preferencyjnych, nie było tak zwanych kredytów nawozowych, zaciągają kredyty komercyjne na bieżące potrzeby. Dochodowość - jak wiadomo - produkcji rolnej nie jest na tyle wysoka, aby pozwoliła obsłużyć te kredyty. W związku z tym pytanie: Czy znane jest panu to zjawisko i jaka jest jego skala?</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#PosełZenonKufel">I jeszcze jedno pytanie. Jak wiemy, inne linie kredytowe nie są uruchomione. Trzeba dużo czasu, aby wypracować kryteria ich przyznawania. Chodzi mi o kredyty inwestycyjne. Wiadomo, że w dyspozycji resortu jest na to 10 razy mniej środków. W związku z tym nie ma także jasności, na co one posłużą. Między Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a ODR krąży korespondencja - chodzi mi tu konkretnie o sprawę ciągników, kombajnów i innych maszyn rolniczych - z której wynika, że będą one służyły tylko do zakupu nowych maszyn. W innym przypadku - używanych, ale na gwarancji, w jeszcze innym przypadku - takich, których żywotność gwarantuje pracę w okresie nie krótszym niż okres kredytowania plus 3 lata. Czas byłoby się zdecydować i powiedzieć to ostatnie słowo. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PosełStanisławStec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Chciałbym powiedzieć, że ustawa z 5 stycznia 1995 r. zabezpiecza ciągłość kredytowania zakupu środków do produkcji. W związku z tym, panie ministrze, myślę, że uruchomienie tych kredytów w drugiej połowie lutego było w pewnym sensie naruszeniem tej ustawy i naruszeniem interesów rolników, którzy mogli wystąpić o kredyty dopiero wtedy, gdy nawozy już zdrożały. Również odnośnie do tzw. kredytu klęskowego - nie było żadnych podstaw do tego, żeby uruchamiać go dopiero w marcu, gdy ustawa z sierpnia ubiegłego roku w związku z powodzią tym wszystkim, którzy zostali poszkodowani, takie uprawnienia przyznała. Chciałbym podkreślić, że koszty kredytu w sprawie nawozów i kredytów skupowych zostały zmienione ustawą z grudnia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PosełStanisławStec">Natomiast bardzo bym prosił, żeby pan minister był uprzejmy oświadczyć, że podmioty skupujące uzyskają kredyt skupowy na skup płodów rolnych ze zbiorów 1998 r. To jest bardzo ważne, ponieważ podmioty skupujące wymuszają na rolnikach, aby podpisywali umowy, że wyrażają zgodę na płatność w ratach nawet w ciągu 6 miesięcy. Jeżeli tego nie przetniemy, na wsi będzie wrzało, bo do problemów ekonomicznych dojdzie jeszcze to, że nie dostaną nawet skromnych pieniędzy za dostarczone towary ze zbiorów 1998 r. To jest sytuacja dla nich bardzo trudna. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Długosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PosełHenrykDługosz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#PosełHenrykDługosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W dniu 8 stycznia br. poseł SLD Seweryn Kaczmarek złożył na ręce marszałka Sejmu interpelację do ministra finansów w sprawie kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. W dniu 16 lutego otrzymał odpowiedź, że uruchomiono 8 linii preferencyjnych kredytów dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#PosełHenrykDługosz">Ponieważ poseł Seweryn Kaczmarek przebywa wspólnie z marszałkiem Sejmu na bankiecie z panem Bukmanem i ma zamiar tam odśpiewać solowe „Sto lat”, upoważnił mnie do zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zaraz, przepraszam - a my się tu męczymy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PosełHenrykDługosz">A my się tu męczymy, panie marszałku!</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#PosełHenrykDługosz">W związku z tym sprawdziliśmy po 16 lutego, ile tych linii kredytowych rzeczywiście zostało uruchomionych. Otóż - jedna. Mam pytanie: dlaczego wprowadza się w błąd marszałka Sejmu, posłów i opinię publiczną? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Chmielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełJanChmielewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#PosełJanChmielewski">Nawiązuję do spotkania w Izbie Rolniczej we Wrocławiu i mam takie zapytanie: dobrze, że rozmawiamy o kredytach, ale też bardzo ważne jest oczyszczenie przedpola dla rolnictwa, żeby te kredyty były skuteczne. Proszę o ustosunkowanie się do stwierdzenia, że przez ostatnie cztery lata bardzo wzbogaciły się instytucje otaczające rolnictwo: banki, zakłady przetwórcze, firmy handlowe, a rolnicy ubożeli. Czy będą poczynione jakieś kroki, ażeby nie było tak, jak w ubiegłym roku, że polscy rolnicy nie mogli sprzedać swojego zboża, a w tym samym czasie różne firmy z zagranicy sprowadziły 3 mln ton ziarna? Czy będzie uszczelniona granica dla rejestracji towarów rolnych, bo rolnicy stwierdzają, że widocznie komuś na tym zależy, żeby na granicy był nadal bałagan? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Pilarczyk jako ostatni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PosełJózefJerzyPilarczyk">Panie Ministrze! Mam pytanie w związku z tym, że pan minister oświadczył, iż jest uruchomionych 8 linii kredytowych. Wśród tych linii kredytowych jest linia na zakup ziemi. Sądzę, że rząd nie ma wątpliwości, iż ta linia będzie uruchomiona. Dlaczego zatem jest ta luka w uruchamianiu dopłat do tego właśnie kredytu? To jest taki typowo restrukturyzacyjny kredyt, linia kredytowa. W związku z tym nie bardzo rozumiem zwłoki w uruchomieniu dopłat chociażby do tego właśnie kredytu, który jest tak potrzebny w restrukturyzowaniu rolnictwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze. Nie wiem, jak się pan zmieści w 5 minutach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Liczę, ile jest pytań. Nie sądziłem, że tylu posłów jest na sali.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo to pasjonujące.)</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Tak, potwierdzam, pasjonujące.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Może zacząłbym od ostatniego pytania, bo rozumiem, panie marszałku, że kolejność mnie nie obowiązuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie, nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Problem przewijał się w kilku zresztą pytaniach: dlaczego tak późno? Dlaczego nie uruchomiono? Dlaczego mimo zapowiedzi, a nawet składanych deklaracji nie można było uzyskać konkretnie kredytu w banku?</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Podstawową przyczyną była zmiana warunków, na jakich następuje współpraca między bankami a Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zmienione zostały parametry maksymalnego poziomu kredytów, a w związku z tym wysłana została do każdego banku, już na początku tego roku, informacja o tym i propozycja złożenia oferty po to, by wybrać banki, które zaoferują najlepsze warunki. I to trwało, ale w moim głębokim przekonaniu to się opłaciło, bo dzięki takiemu właśnie trybowi postępowania - nie uznaniu, że jeśli bank mały, to ma być 1,25, a jak trochę większy, to może 1,2 - uzyskano, jeśli chodzi o same kredyty obrotowe, blisko 80 mln zł oszczędności. I między innymi dzięki temu właśnie możemy w tej chwili mówić, że tych 70 mln dopłat, które uruchomiono w marcu, może być spokojnie powiększonych do 120 mln w tej chwili, co w naszym przekonaniu powinno w pełni zaspokoić potrzeby. Jest prawdą, że ponieważ było mało, nastąpiła pewna presja na banki, pewna obawa o ich brak i w wielu bankach rzeczywiście mogła to być sprawa kilku dni, kiedy ten limit został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jest również inna sprawa, że największy bank operujący na terenach wiejskich podpisał umowę w tym zakresie przed kilkoma dniami. Zwlekał, negocjował, jego dobre prawo starać się uzyskać jak najlepsze warunki. Ale to jest m.in. powód, dla którego stosunkowo późno na niektórych terenach, w niektórych bankach pojawiły się te środki.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o kredyty inwestycyjne, problem jest zupełnie analogiczny i te umowy, aneksy z bankami przecież dotyczą nie tylko bieżących, tegorocznych linii, ponieważ przy okazji aneksowano umowy i określano na nowo obsługę kredytów dawnych.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Proszę państwa, to są często wieloletnie kredyty, co do których skarb państwa gwarantuje dopłaty do ich obsługi i banki często musiały skalkulować te propozycje. Musiały skalkulować swoje potrzeby: na ile mogą ustąpić, na ile mogą zejść z tymi wskaźnikami. I to trwało. Ja powiem w ten sposób: banki, które dbały o klientów, które myślą długofalowo, nie odtrącały rolników zapytujących. Przyjmowały te wnioski informując, że w przypadku uruchomienia limitu zostaną załatwieni. Były, niestety, również przypadki, że bank mówił: nie ma limitu, przyjdź za miesiąc, za dwa.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Były również - tutaj chciałem potwierdzić to, co zauważył pan poseł Kufel - przypadki, iż rolnicy zmuszeni byli do zaciągnięcia kredytu na warunkach komercyjnych, ale była również umowa, cicha umowa, a w tej chwili głośna, że ten kredyt w momencie uruchomienia będzie przekwalifikowany na kredyt preferencyjny, z dopłatami. Czy to jest dopuszczalne? Tak często bywało i taka była zresztą praktyka w przeszłości. Przecież środki budżetowe mogą być odpowiedzialnie uruchamiane po tym, jak budżet zostanie przyjęty, przynajmniej w jego głównych zarysach, kiedy można te wielkości określić.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Teraz po kolei. Pan poseł Zarzycki pyta, jak będą wyglądały nasze gospodarstwa przy obecnych podwyżkach i drożyźnie, czy będą w stanie i kiedy wejść do Unii Europejskiej. Być może jest to brutalna prawda, ale wydaje mi się, iż nie należy oczekiwać takiej komfortowej sytuacji, że linie kredytowe będą dostępne w nieograniczonym zakresie, zwłaszcza jeśli chodzi o linie kredytowe dla inwestycji, czyli linie, których skutki dla budżetu państwa są wieloletnie. Był efekt śnieżnej kuli - jeśli w 1995 r. do kredytów inwestycyjnych dopłacono ok. 150 mln zł, to w roku następnym ponad 360 mln zł, w ubiegłym ok. 700 mln zł, a w tym roku, przy zmniejszonych liniach, trzeba będzie dopłacić prawie miliard zł, a w roku następnym będzie jeszcze więcej. Jedyna nadzieja, że będzie następowało tłumienie inflacji, a w związku z tym spadną stopy redyskontowe - z tego tytułu można oczekiwać wyhamowania tych wydatków. W związku z tym - jestem z wykształcenia ekonomistą i trudno mi jest się pogodzić z faktem, że to nieważne ile mam, ważne jest, że są oczekujący - nie można łudzić w nieskończoność, że te środki są i będą zawsze w nieograniczonym zakresie dostępne.</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o pytanie posła Bondyry, myślę, że w jakimś stopniu wyjaśniłem sprawę tego krótkiego okresu pojawienia się. W lutym uruchomiliśmy rzeczywiście tylko dopłaty w limicie do wysokości 70 mln zł, w najbliższych kilku dniach zostanie zwiększone to do 120 mln zł. Myślę, że to uspokoi pewną nerwowość w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Nie chcę komentować słów mojego bezpośredniego szefa, pana ministra Janiszewskiego, myślę, że tu jest pewne nieporozumienie. Jeśli minister Janiszewski mówił na temat kredytów obrotowych, to głównie wyrażał się sceptycznie o potrzebie utrzymania kredytów skupowych. W pewnym zakresie podzielam jego opinię, ponieważ instytucje działające w otoczeniu rolnictwa, duże podmioty, często bardzo duże, spółki giełdowe, nie mogą swojej działalności w tej sferze opierać na dotacjach, finansowaniu z budżetu. Środki te powinny być w naszym głębokim przekonaniu kierowane przede wszystkim do słabszego ogniwa tego łańcucha żywnościowego, jakim niewątpliwie są gospodarstwa rolne w Polsce, podczas gdy duże, czasami olbrzymie podmioty - nie chcę ich wymieniać tutaj z nazwy - powinny swoją strategię funkcjonowania na rynku rolnym opierać jednak na środkach własnych lub na kredycie w miarę komercyjnym, co nie oznacza, aby to było dobrze zrozumiane, że należy to uciąć, jak się wydawało na początku, jednym ruchem ręki, tzn. że w ogóle nie będzie kredytów skupowych. Przy tych skromnych środkach musimy wybierać te dziedziny, które niewątpliwie tego wsparcia jeszcze przez pewien czas będą wymagały.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Poseł Ajchler pyta o likwidację 28 linii kredytowych i czy rolnicy nie upomną się o swoje. Upominają się, oczywiście. Nigdy nie twierdziliśmy, że te linie kredytowe, te programy zostały zlikwidowane. Ze względu na brak środków zostały one zawieszone, zwłaszcza jeśli chodzi o programy regionalne, tworzone przecież nie tylko w celu wykorzystania środków kredytowych. One są również finansowane środkami z innych źródeł. Liczymy także na to, że w ramach procesu dostosowawczego będą środki unijne, akcesyjne. Być może właśnie one będą mogły wesprzeć te programy regionalne. Wykonana już została duża praca, przede wszystkim koncepcyjna, organizacyjna, i nie należy tego zaprzepaszczać. Po prostu takie są realia dnia dzisiejszego, że tych środków nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-301.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Było pytanie, kiedy to będzie uruchomione. To też znowu problem. Jeśli chodzi o te osiem inwestycyjnych linii kredytowych, agencja chciała je uruchomić już od dawna. Po prostu banki zwlekały z podpisaniem aneksu. Myślę... nie myślę - wiem, bo rozmawiałem z prezesem, że to sprawa najwyżej tygodni, jeśli chodzi o te linie. Może inaczej, z niektórymi bankami umowy już podpisano, niektóre linie ruszyły. Czasami któryś z banków uruchomił sprawę. Z tego, co wiem, jeśli chodzi o te osiem linii, z większością banków umowy podpisano, chociaż nie ze wszystkimi bankami, które poprzednio takich kredytów udzielały. Chcę jasno stwierdzić, że niektóre banki powiedziały: dziękujemy, nie udzielamy już kredytów, realizujemy poprzednie umowy, wysokie oprocentowanie, nie musimy tego realizować. Nie udzielają nowych kredytów, ale przez najbliższych kilka lat będziemy zmuszeni je obsługiwać, jeśli chodzi o dopłaty do kredytów.</u>
          <u xml:id="u-301.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">To samo dotyczy tak zwanych linii klęskowych, linii na dopłaty do kredytów na wznowienie produkcji w gospodarstwach dotkniętych klęską żywiołową. Jesteśmy dziś świeżo po rozmowie z ministrem Widzykiem i uzyskaliśmy zapewnienie, a właściwie coś więcej niż zapewnienie, bo za tym pójdą pieniądze - wszystkie kredyty, które zostaną udzielone na terenach dotkniętych klęską powodzi, będą zrefundowane ze środków przewidzianych na likwidację skutków powodzi. Jeśli chodzi o pozostałe klęski: gradu, pożaru, gryzoni, nadal będzie to wchodzić w ciężar środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i nie powinno być tu, jak już mówiłem, dalszych opóźnień. W najbliższych dniach także te kredyty powinny zostać uruchomione.</u>
          <u xml:id="u-301.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">A przy okazji, skoro mówię o rozmowach z ministrem Widzykiem - minister do spraw usuwania skutków powodzi przejmie również obsługę wniosków złożonych przez gminy, a związanych z odbudową infrastruktury na terenach wiejskich, związanych z klęską powodzi, podmycia i tak dalej. Był taki moment, że te wnioski zostały do końca realizowane, zostało kilkadziesiąt czy kilkaset na sumę około 20–30 mln. Uzgodniliśmy, że procedury zostaną uruchomione i wnioski będą realizowane.</u>
          <u xml:id="u-301.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Były również pytania szczegółowe, dotyczące linii kredytowych, inwestycyjnych. Czy chodzi o maszyny nowe, stare, czy tylko nowe i na jaki okres? Mogę odpowiedzieć w ten sposób: mam przy sobie tę informację, jeśli pan poseł pozwoli, to ją po prostu przekażę, bo tu jest cały opis: ile procent, jakie warunki. Rzeczywiście, nie tylko ograniczono liczbę linii kredytowych, ale trochę uściślono warunki, na jakich kredyty będą udzielane. Między innymi dyskutowaliśmy o różnych wariantach, jeśli chodzi o możliwość zakupu maszyn przy okazji linii podstawowych. Były wątpliwości, czy rzeczywiście można udzielić wieloletniego kredytu na stare maszyny, których przewidywany okres eksploatacji jest krótszy niż okres, przez który się spłaca kredyt. Czy w ogóle na maszynę, która będzie funkcjonowała przez dwa lata, można udzielać kredytu na okres ośmiu lat? Obiecuję - obiecywałem też komisji - przesłać informację. Mam tę informację. Zostanie ona przesłana jeszcze w tym tygodniu - może z małym opóźnieniem - do wszystkich wojewodów i wicewojewodów, izb rolniczych, jak również do sejmowej i senackiej komisji rolnictwa. Powinna też przede wszystkim, jak rozumiem, trafić do banków, które będą udzielały kredytów.</u>
          <u xml:id="u-301.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">W jakimś stopniu również odpowiadam tu na pytanie zadane przez posła Długosza w imieniu posła Kaczmarka. Rzeczywiście, odpowiedź brzmiała, że uruchamiamy, to znaczy w sensie decyzji. Ale do tańca trzeba dwojga - musiały się jeszcze znaleźć banki, które z tej oferty skorzystały, czyli które na tak zaproponowanych warunkach zechciały to obsługiwać. I na dzisiaj, z tego co wiem, podpisano już z mniej więcej 20 bankami takie umowy - aneksy do umów i umowy co do obsługi wszystkich tych linii. Zostaną określone właśnie - o czym wspominałem, może nie do końca mi się udało to wyjaśnić - również limity. W tej chwili agencja przewiduje dopłaty w wysokości 60 mln do wszystkich linii kredytowych, co powinno zaspokoić, jak szacujemy, większość potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-301.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Pan poseł Stec poruszył bardzo ważną sprawę - sprawę ciągłości dostępności do kredytów. To znaczy, że rzeczywiście jest to dla rolnictwa niedobre, jeśli pojawiają się, zwłaszcza w tym momencie, potrzeby związane z pracami polowymi, z zakupem środków ochrony roślin, a zwłaszcza nawozów - i wtedy właśnie nie ma kredytów. Jak już wspomniałem, dobre banki, dbające o rolnika czy klienta, wiedziały, jak to zrobić, udzielały kredytu z przyrzeczeniem przekształcenia go w kredyt preferencyjny bądź też w najgorszym przypadku przyjmowały te wnioski z obietnicą poinformowania, kiedy... Zdaję sobie sprawę, że nastąpiła przerwa w ciągłości, ale to, co mówiłem o tym procesie negocjacji, podpisywania umów, w jakiś sposób chyba usprawiedliwia ten stan.</u>
          <u xml:id="u-301.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Pan poseł Chmielewski pyta o moją ocenę podmiotów funkcjonujących wokół rolnictwa. Myślę, że w jakimś stopniu myślał również o bankach. Faktem jest, że poprzednie współczynniki, jakie stosowano - a więc 1,2, jeśli chodzi o kredyty obrotowe, i nawet 1,50 przy kredytach inwestycyjnych - w znacznym stopniu oznaczały, że środki przepłynęły również do systemu bankowego. Nie chcę tego oceniać. Być może to nawet dobrze, że był taki czas, kiedy banki miały również zagwarantowany portfel kredytów z niezłym profitem. Dochodziło niestety do tego, że czasami 70% w portfelu banku stanowiły kredyty preferencyjne. Ale na dłuższą metę to się nie dało utrzymać. Było przecież 5 lat, czy kilka lat, kiedy te banki mogły, a według mnie powinny poszukiwać jednak stabilnych źródeł dochodów. Nie można opierać całej swojej egzystencji w tej dziedzinie na liniach preferencyjnych, budżetowych, na tylko takim źródle, jak budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-301.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Gdy chodzi o pytania dotyczące importerów zbóż, uszczelnienia granic, to są one wszystkie bardzo ważne, ale jeśli pan marszałek i panowie posłowie przede wszystkim pozwolą, to się w tej chwili uchylę od odpowiedzi. Myślę, że mógłbym na nie odpowiedzieć, ale dziś nie jestem chyba w wystarczającym stopniu przygotowany, aby odpowiadać kompetentnie, a zwłaszcza szczegółowo. Mam nadzieję, że odpowiedziałem na większość pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panowie posłowie zgłaszają jeszcze pytania.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Chcę poinformować, że czas przeznaczony na zapytania w sprawach bieżących, zgodnie z regulaminem, upłynął. Jednak ze względu na to, że jest to temat tak ważny i że jest to ostatni punkt porządku dziennego, dopuszczam kontynuowanie, ale tylko tego punktu, bo pan minister bardzo mocno przekroczył swój czas. Regulamin na to pozwala, mówi, że marszałek może przedłużyć czas odpowiedzi na pytanie. Proszę więc bardzo tych, którzy by chcieli zadać pytanie, aby jeszcze raz podnieśli ręce. A chcieliby zadać pytania poseł Kalemba, poseł Zarzycki, poseł Kufel, poseł Ajchler i poseł Stec.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Grabowski: To nie będzie już możliwości zadania następnych pytań?)</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już nie, ponieważ regulamin mówi, że ten punkt może trwać do dwóch godzin. I tak to przedłużam, trwa to już powyżej dwóch godzin, ale to po prostu ze względu na to, aby zakończyć sprawę pytania posła Bondyry.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, poseł Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PosełStanisławKalemba">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Ministrze! Tylko jedno zdanie na temat tych kredytów obrotowych. Z wypowiedzi w Sejmie i w prasie wynika, iż te kredyty obrotowe są jakby źle widziane, i zamiast produkcji proponowano by raczej jakąś pomoc czy zasiłki socjalne.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#PosełStanisławKalemba">Druga sprawa: często zarzuca się, że rolnicy nie chcą się restrukturyzować, modernizować. Czy taki popyt na kredyty obrotowe, inwestycyjne to nie jest właśnie, panie ministrze, dowód na to, że rolnictwo chce się jednak modernizować, dostosowywać, integrować? - tylko trzeba to rolnikom umożliwić. A tutaj właściwie działania są jakby odwrotne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozumiem, że jest pan bardziej ekonomistą niż rolnikiem. Gdyby bowiem był pan rolnikiem, wiedziałby pan, że aby można było w ogóle rozpoczynać produkcję, potrzebne są środki. Tutaj chcę powtórzyć pytanie: Kiedy zostaną uruchomione limity dopłat do kredytów klęskowych, obrotowych i inwestycyjnych dla gospodarstw doświadczonych przez klęskę powodzi? Tam potrzebna jest natychmiastowa pomoc. Pan minister mówi, że były rozmowy z panem ministrem Widzykiem i że będzie uruchomione... Pytanie: Kiedy? Rolnicy pytają, kiedy! Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kufel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PosełZenonKufel">Panie Ministrze! Kiedy mówiłem o tych kryteriach zakupu maszyn, nie chodziło mi o to, by przytaczał pan szczegóły, bo przecież nie o to chodzi. Chodzi o to, żeby zakończyć opracowywanie kryteriów, żeby były one jasne, żeby dotarły do właściwych instytucji, a nawet żeby banki mogły się już przygotowywać, by skrócić później okres spisywania umów.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#PosełZenonKufel">Może tytułem uściślenia pana wypowiedzi, gdyż troszkę niesłusznie przeniósł pan ciężar odpowiedzialności za okres negocjacji na banki. Otóż bank bankowi nierówny. Sądzę, że w okresie negocjacji banki miały na względzie głównie to, by niektóre nie upadły, gdyż, dla przykładu... Zresztą był pan uprzejmy zauważyć, iż niektóre banki miały w swojej strukturze wysoki procent kredytów preferencyjnych. W związku z tym banki, których głównym klientem jest drobny klient, rolnik, dużo muszą się napracować przy przydziale małych kwot i przy tym wszystkim mają mały zysk. Z kolei łatwiej się Ministerstwu Rolnictwa czy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dyskutuje z bankiem, który współpracuje z klientami rolnymi hurtowymi jako bank uniwersalny, gdyż po prostu operuje dużymi kwotami i nawet przy małej stopie redyskonta osiąga zaspokajający jego potrzeby zysk. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tylko proszę króciutko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PosełRomualdAjchler">Bardzo krótko.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#PosełRomualdAjchler">Panie Marszałku! Chciałem uzyskać od pana ministra odpowiedź na pytanie, kiedy fizycznie posłowie i nie tylko posłowie otrzymają przepisy wydane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, chodzi mi głównie o zarządzenie, i kiedy one do nas trafią. Nie zrozumiałem bowiem pana odpowiedzi, że w ciągu tygodnia. Czy może pan to potwierdzić?</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#PosełRomualdAjchler">Mam też drugie pytanie. Stwierdził pan tutaj w dyskusji, że późno te kredyty trafiają, w lutym, bo państwo renegocjowali z bankami sprawę tych pieniędzy; ten uzysk pan pokazywał. Sądzę, panie ministrze, że inflacja będzie spadała rokrocznie. Tak samo stopa redyskonta. Myślę więc, że będą państwo co roku negocjować niższy procent odnośnie do wszystkich spraw, o których tu mówimy. A w związku z tym nie byłbym takim pesymistą, bo przecież jeśli spadnie oprocentowanie kredytów, również nie będą potrzebne takie dopłaty z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nie będzie więc potrzeba ciągle - jak pan zaznaczył - tak ogromnych pieniędzy i nie bardzo bym wierzył w tę kulę śniegową, o której pan mówił. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PosełStanisławStec">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#PosełStanisławStec">Panie Ministrze! Pan dyplomatycznie pominął moją prośbę o oświadczenie, żeby jednak zapewnić podmioty skupujące, że otrzymają kredyt skupowy. Rozumiem, że buraki to sprawa pewna, bo to skupują dopiero w listopadzie-grudniu, więc odsetki będą w 1998 r. Ale chodzi o owoce miękkie, chodzi mi o rzepak, chodzi mi o zboże, bo to jest dla rolników bardzo ważne. Podzielam pana zdanie, że w przyszłości trzeba zrezygnować z kredytu preferencyjnego na skup, ale dopiero, gdy koszt kredytu będzie w granicach 10–15%. W tej chwili mamy sytuację niedorzeczną: inflacja wynosi 13%, a podstawowe stopy kredytu - 24. To jest nie do pomyślenia w normalnym kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale prosiłbym, żeby się koncentrować troszkę na odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Odpowiadam krótko i wprost panu posłowi Kalembie: czy popyt na kredyty jest dowodem na to, że gospodarstwa chcą się rozwijać. Tak, oczywiście. Kontakt z infrastrukturą bankową jest tego najlepszym dowodem i co do tego nie ma między nami, jak rozumiem, różnicy zdań. Kiedy zostaną uruchomione kredyty klęskowe? Myślę, iż mogę złożyć oświadczenie, że najpóźniej w przyszłym tygodniu. Wnioski były przyjmowane przez cały czas. Myślę, że będą uruchomione.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o kryteria, panie pośle - nawiązuję do pytania pana posła Kufla - to zostały już one określone. Otóż nie ma dyskusji o kryteriach, ta dyskusja się odbyła już z miesiąc temu. Co do tego nie dyskutujemy już dalej. Banki robiły to, co do nich należało, to znaczy dbały o swoich właścicieli, akcjonariuszy, udziałowców. Zgoda, ja tutaj nie oceniałem negatywnie tego, co robiły banki, tylko starałem się wyjaśnić przyczyny opóźnienia, po prostu też musiałem mieć czas na to.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Pan poseł Ajchler pyta tak kategorycznie o to zarządzenie.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Bo, panie ministrze, pójdę na wieś.))</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Odpowiem wprost. Ja w tej teczce mam taką informację, ale to nie jest zarządzenie, o które pan pyta, to jest informacja sporządzona przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która mówi o warunkach itd. Nie potrafię odpowiedzieć i przyznaję się do tego.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Nie zgadzam się, jeśli chodzi o tę kulę śniegową. Ta kula śniegowa jest faktem, jak się patrzy na to, jak przyrastały te wydatki. Inflacja spada, a stopa redyskonta weksli niekoniecznie spadała. Pan poseł pewnie lepiej wie niż ja, że oczekiwania były inne, to się rozminęło, zwłaszcza w tym roku, może w ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardBrzezik">Jeśli chodzi o następną moją deklarację: czy będą kredyty skupowe? Odpowiadam - będą, panie pośle, ale nie powiem, że będą akurat dostępne dla skupujących porzeczki, maliny i zboża, i rzepak, i buraki cukrowe. Bo jest tak jak oświadczyłem poprzednio - środki, jakimi dysponujemy, wystarczają mniej więcej na połowę i trzeba będzie dokonać wyboru. Dlaczego mówiliśmy o burakach cukrowych, no bo one najmniej kosztują budżet, bo sprawa ta jest uruchamiana w październiku, są to głównie skutki przeniesione, będzie to skutkowało. Tu jest najłatwiej o deklaracje, panie pośle. Powiem, że będzie na kredyt skupowy, jeśli chodzi o zboża. A może w ogóle takiej potrzeby nie będzie? Tak samo, jeśli chodzi o inne produkty. W znacznym stopniu te kredyty są uruchamiane w miarę potrzeb. Ja tylko chciałem powiedzieć o możliwościach. W związku z tym wybaczy pan, panie pośle, nie będę jednak mógł złożyć szczegółowej deklaracji co do tego, że dla wszystkich, którzy będą takiego kredytu potrzebowali lub taki kredyt chcieli otrzymać, będzie ten kredyt dostępny. Mogę tylko złożyć deklarację, że ci, co zaciągnęli taki kredyt, mogą być pewni, że ten kredyt obsługiwany będzie zgodnie z umowami do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czas przeznaczony na pytania w sprawach bieżących został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 13 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Komunikatów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jako pierwsza oświadczenie wygłosi pani posłanka Ewa Tomaszewska z Akcji Wyborczej Solidarność. Jako drugi - pan poseł dyżurny w tym punkcie - Stanisław Misztal z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie w sprawie konferencji dotyczącej reformy systemu ubezpieczeń społecznych, która odbyła się w dniu 26 marca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 26 marca jeszcze nie było.)</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Przepraszam - 26 lutego 1998 r. W związku z tekstem opublikowanym w „Trybunie” przez dziennikarkę, według moich spostrzeżeń na konferencji tej nieobecną, wyjaśniam: Jestem zwolennikiem wspierania inicjatyw szerzenia wiedzy o przygotowywanej reformie systemu ubezpieczeń społecznych. Inicjatywę pracodawców branży chemicznej przyjęłam z nadzieją. Uczestnikom konferencji nieodpłatnie udostępniono salę kolumnową i nieodpłatnie również zapewniono możliwość uczestniczenia w programie zwiedzania parlamentu. Według mojej wiedzy nikt z prelegentów, niezależnie od tego, jaki urząd reprezentował, nie pobierał wynagrodzenia za swe wystąpienie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance Tomaszewskiej.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Stanisława Misztala z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 5 marca 1940 r., a więc dokładnie 48 lat temu, Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego podjął haniebną uchwałę o likwidacji polskich oficerów wziętych do niewoli przez wojska sowieckie w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. Wyborcy z woj. zamojskiego doskonale pamiętają zbrodnie dokonywane na żołnierzach polskich przez Armię Czerwoną. Przykładem niech będzie mord na rannych żołnierzach i personelu medycznym w szpitalu polowym w Górze Grabowiec.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#PosełStanisławMisztal">Kwiat polskiej inteligencji, oficerowie polscy byli solą w oku imperialistów radzieckich. Oficerowie byli nie tylko doskonałymi żołnierzami, ale również bardzo kochali swoją ojczyznę. Reżim stalinowski zaś specjalizował się między innymi w fizycznej eksterminacji ludzi światłych, o wysokiej moralności.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#PosełStanisławMisztal">W obecnym czasie również nie brakuje niestety złych ludzi. Nie wiemy na pewno, co będzie jutro. Gwarancją bezpieczeństwa każdego państwa są: mądry rząd, silna gospodarka i wojsko oraz odpowiedni sojusz wojskowy. Jako poseł AWS z Zamojszczyzny wyrażam uznanie dla polityki zagranicznej rządu premiera Jerzego Buzka zmierzającej do jak najszybszego wstąpienia Polski jako pełnoprawnego członka do Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 212.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym kończymy 13 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 18, 19 i 20 marca 1998 r., został paniom posłankom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję paniom posłankom i panom posłom za wytrwałość, wszystkim siedmiorgu obecnym na sali.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 21 min 39)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>