PPC / ppc

text_structure.xml 338 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Głosowanie nr 52)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy zatem do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianą wynikającą z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 100 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">(Głosowanie nr 53)</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu ósmego porządku obrad: ustawa o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Ustawodawcza przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o odrzucenie ustawy – druk senacki nr 885 A.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały i wnioskiem o odrzuceniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Sekundę.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">(Głosowanie nr 54)</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dziewiątego porządku obrad: ustawa o Systemie Informacji Finansowej.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o odrzucenie ustawy – druk senacki nr 880 A.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały o odrzuceniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Senator Zając, proszę zerknąć, czy sygnał wyszedł.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 99 senatorów, 53 – za, 46 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">(Głosowanie nr 55)</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o Systemie Informacji Finansowej.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dziesiątego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 877 Z.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Wojciecha Piechę, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SenatorSprawozdawcaWojciechPiecha">Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SenatorSprawozdawcaWojciechPiecha">Komisje na posiedzeniu w dniu 14 grudnia rozpatrzyły wnioski zgłoszone w toku debaty. Zgłoszono 4 poprawki i 4 poprawki zostały przyjęte przez połączone komisje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Czy państwo senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przypominam, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili pani senator Kochan i pan senator Gawłowski.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 99 senatorów, 53 – za, 46 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#komentarz">(Głosowanie nr 56)</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 98 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#komentarz">(Głosowanie nr 57)</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 99 senatorów, 54 – za, 45 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#komentarz">(Głosowanie nr 58)</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 99 senatorów, 53 – za, 46 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#komentarz">(Głosowanie nr 59)</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Po przeprowadzeniu głosowania nad wszystkimi poprawkami przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Słoń, proszę zerknąć…</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 99 senatorów, 97 – za, przeciw nikt, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#komentarz">(Głosowanie nr 60)</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#MarszałekTomaszGrodzki">I to jest zakończenie głosowań, co do których przeprowadzenia zobowiązaliśmy się w stosunku do Sejmu. Pozostałe głosowania nastąpią na zakończenie obrad Senatu, mam nadzieję, że dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Ogłaszam 5 minut przerwy technicznej przed kontynuowaniem posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 14 minut 30 do godziny 14 minut 36)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Powracamy do rozpatrywania punktu dwunastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Przed przerwą pani senator Magdalena Kochan przedstawiła sprawozdanie komisji i odpowiadała na pytania senatorów.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie jeszcze zadać pytanie pani senator? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Projekt ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister sprawiedliwości. Jest z nami na sali pan minister Marcin Romanowski.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Tak.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Przedstawiony projekt to realizacja ważnych celów, priorytetów rządu Zjednoczonej Prawicy. Chodzi o to, aby zapewnić ochronę osobom doznającym przemocy domowej przez stworzenie skutecznych i efektywnych narzędzi systemu zwalczania przemocy, a także gwarantowania bezpieczeństwa osobom krzywdzonym.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Przedłożony projekt jest kontynuacją zmian zapoczątkowanych tzw. ustawą antyprzemocową 1.0, która weszła w życie 2 lata temu i która okazała się olbrzymim sukcesem. Przypomnę, że przed wejściem w życie tych przepisów nie było skutecznych narzędzi administracyjnych czy cywilnoprawnych, aby skutecznie izolować osobę stosującą przemoc od osoby doznającej przemocy. Rozwiązania, które były wprowadzone w roku 2019, były, po pierwsze, rozwiązaniami stosowanymi na wniosek, a więc siłą rzeczy osoby doznające przemocy domowej, jak doskonale wiemy, mogły bać się z nich korzystać. Te rozwiązania, które zaproponowaliśmy, są rozwiązaniami, narzędziami stosowanymi z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Przewidzieliśmy również usprawnienie postępowania cywilnego w taki sposób, żeby osoba doznająca przemocy… A jeżeli chodzi o statystyki, 97% takich osób to kobiety i to one doznają ochrony dzięki tym rozwiązaniom. Chodzi o to, żeby taka osoba miała pewność, że w momencie zawiadomienia policji jest bezpieczna. Już nie jest tak, jak często bywało, że zostaje ze sprawcą pod jednym dachem albo musi uciekać z domu. Narzędzia, które zostały wprowadzone, polegają właśnie na tym natychmiastowym, stosowanym z urzędu nakazie opuszczenia mieszkania przez osobę stosującą przemoc i zakazie powrotu do tego mieszkania przez 14 dni, z możliwością przedłużenia właśnie w odrębnym postępowaniu cywilnym, a także z możliwością zabezpieczenia. Przewidzieliśmy również połączenia systemowe – obowiązek zawiadomienia zespołu interdyscyplinarnego, obowiązek zawiadomienia sądu opiekuńczego, jeżeli w domu były małoletnie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Sukces – bo myślę, że z całą odpowiedzialnością można mówić o sukcesie tych rozwiązań, ponieważ w ciągu 2 lat było ponad 8,5 tysiąca nakazów zastosowanych przez Policję i Żandarmerię Wojskową – był możliwy również dzięki temu, że w okresie vacatio legis przeprowadzone zostały szeroko zakrojone szkolenia. Przywiązaliśmy bardzo dużą wagę do wdrożenia tej ustawy. Nie wystarczy, że regulacje zostały przyjęte, ważne jest ich wykonanie. I tutaj wspólnie z Komendą Główną Policji i Komendą Główną Żandarmerii Wojskowej przeszkolono ponad 30 tysięcy funkcjonariuszy Policji i Żandarmerii Wojskowej, czyli osób pierwszego kontaktu. Wspólnie z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury przeszkolono setki prokuratorów, sędziów i kuratorów po to właśnie, żeby te narzędzia były rzeczywiście skutecznie stosowane. I taki plan już teraz jest wdrażany. Są też przygotowywane szkolenia. Zostaną one przeprowadzone, jeżeli rozwiązania, które dzisiaj przedkładamy, zostaną przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Te rozwiązania sprowadzają się do dodania dodatkowych 3 narzędzi. To jest zasadnicza część ustawy w wymiarze antyprzemocowym. A mianowicie wprowadzamy zakaz zbliżania się do osoby, zakaz kontaktowania się, a także zakaz wstępu w określone miejsca. To są 3 narzędzia, z których najważniejszym, w naszej ocenie, najbardziej skutecznym jest zakaz wstępu w określone miejsca, takie właśnie jak szkoła, zakład pracy, miejsce uprawiania sportu czy kontaktu z kulturą. Z doświadczeń międzynarodowych – przede wszystkim rozwiązań austriackich, na których w znacznej mierze się wzorowaliśmy – wiemy, że to są właśnie te rozwiązania, które są skuteczne. Zakaz zbliżania się do osoby jest najmniej skutecznym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o możliwość kontroli jego przestrzegania.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">A jeżeli chodzi o kontrolę przestrzegania, to myślę, że te rozwiązania, które zostały wprowadzone i obowiązują od 2 lat, są skuteczne. Mianowicie, wprowadziliśmy obowiązek 3-krotnego sprawdzania przez Policję w okresie tych 14 dni, czy zakaz powrotu jest rzeczywiście przestrzegany. I widzimy skuteczność tych rozwiązań. Policja i Żandarmeria Wojskowa rzeczywiście wyłapują przypadki łamania tych nakazów. Jest to zabezpieczone postępowaniem wykroczeniowym i odpowiedzialnością karną za wykroczenie, co również proponujemy w tych rozwiązaniach.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Oprócz tego jest całe spektrum nowych rozwiązań w zakresie antyprzemocowym, które wynikają z naszej oceny 2-letniego funkcjonowania tej ustawy, chociażby takie jak zmiany w zakresie postępowania zażaleniowego, zwolnienie z opłaty po to, żeby nie trzeba było osoby składającej to zażalenie wzywać do uzupełnienia braków, co było pewną praktyką, którą wychwyciliśmy w związku z przeprowadzonymi w pierwszym roku stosowania tej ustawy badaniami aktowymi.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o inne kwestie, to wprowadzamy również tzw. cywilnoprawną ochronę przed stalkingiem, wzorowaną na już obowiązujących rozwiązaniach prawnokarnych. Zachowujemy też oczywiście obowiązek powiadomienia sądu opiekuńczego. Wprowadzamy również obowiązek zawiadomienia dyrektora placówki, w odniesieniu do której Policja, względnie Żandarmeria Wojskowa wydała zakaz wstępu. Regulujemy możliwość zabrania swoich rzeczy osobistych i zwierząt przez osobę, w stosunku do której wydano zakaz, za zgodą osoby chronionej tym zakazem, w asyście policji – to również efekt monitorowania funkcjonowania tej ustawy. Co ważne, proponujemy również szczegółowe regulacje w zakresie przesłanek zmiany czy uchylenia wydanego nakazu lub zakazu. Łączymy to z efektami programów korekcyjno-edukacyjnych, psychologiczno-terapeutycznych, ewentualnie leczenia uzależnień czy przebiegu procedury „Niebieskiej Karty”, jeżeli została ona wdrożona.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Wprowadzamy również uregulowania w zakresie wdrożenia konwencji stambulskiej w tym zakresie, w jakim wycofaliśmy się z tych zastrzeżeń. Mówię tutaj o art. 37 i 39 konwencji stambulskiej, a więc o kwestii przedawnienia przestępstw przymusowych małżeństw i uszkodzenia żeńskich narządów płciowych. Te zmiany w prawie karnym materialnym wynikają z faktu, że kiedy podjęliśmy się zmian w zakresie przedawnienia, wydłużenia tych okresów przedawnienia, okazało się, że te przepisy były nienależycie wdrożone, brakowało odpowiednich regulacji. I stąd właśnie te przepisy. To też pokazuje, że ta konwencja była wdrażana w sposób pospieszny.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o kwestie związane z drugim blokiem regulacji, bardzo obszernym blokiem, który zawarty jest w przedmiotowej ustawie, to jest to blok regulacji dotyczących prawa przyjaznego dzieciom i osobom ze szczególnymi potrzebami. Wprowadzamy nowy, szczególny, przyjazny tryb przesłuchań dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, z możliwością zastosowania komunikacji wspomagającej lub alternatywnej, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Ważne są również kwestie dotyczące pouczeń. Są tutaj zmiany w art. 300 k.p.k., które wprowadzają zrozumiałe, napisane prostym językiem pouczenia, dostosowane również do wieku, a więc odrębne dla osób małoletnich, a także dla tych nieporadnych ze względu na wiek lub stan zdrowia. Jeżeli chodzi o te właśnie osoby, to przewidujemy również konieczność wydania dodatkowych wyjaśnień dla takich osób. Z kolei w odniesieniu do osób przesłuchiwanych w tzw. trybach przyjaznych dostosowujemy informacje dotyczące przebiegu, sposobu, a także warunków przeprowadzania tego przesłuchania. Przewidujemy również kwestionariusz indywidualnej oceny pokrzywdzonego, tak aby jeszcze bardziej dostosować narzędzia, instrumenty procesowe do tych indywidualnych potrzeb osoby pokrzywdzonej przestępstwem. Wprowadzamy również zmiany w zakresie żądania ponownego przesłuchania osoby, która wcześniej była przesłuchiwana w trybie przyjaznym. W związku z wątpliwościami interpretacyjnymi wyraźnie wskazujemy, że tego typu żądanie to wniosek, który może być ewentualnie oddalony przez sąd jako niezasadny. On zostanie oddalony, jeżeli w ocenie sądu byłoby to właśnie związane z gnębieniem osoby pokrzywdzonej. Wprowadzamy również co do zasady zakaz zadawania pytań dotyczących życia seksualnego świadka.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Tak że, Szanowni Państwo, ta ustawa w sposób znaczący poprawia sytuację osób doznających przemocy domowej, dzieci, osób ze szczególnymi potrzebami w zakresie ich udziału w procedurach karnych. Przypomnę, że nasz standard, jeżeli chodzi właśnie o sytuację tych osób, należy w tym momencie do najwyższych w Europie. Niewiele jest takich państw, gdzie będzie tryb szczególny dla osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, z możliwością zastosowania tych elementów komunikacji alternatywnej czy wspomagającej. Niewiele jest państw, w których rzeczywiście skutecznie stosowane są te natychmiastowe nakazy opuszczenia mieszkania przez osobę stosującą przemoc domową.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo proszę o przyjęcie tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Jan Maria Jackowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SenatorJanMariaJackowski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#SenatorJanMariaJackowski">Panie Ministrze, ja bym prosił o kilka statystyk. Chodzi mi o stosowanie nakazu opuszczenia miejsca zamieszkania od momentu wejścia w życie ustawy, która to wprowadzała. Czy możemy powiedzieć, jaka liczba takich procedur została wdrożona? Chodzi również o zakaz zbliżania się. Gdyby pan minister zechciał przedstawić statystykę, tak żeby Izba miała informację, o jakiej skali zjawiska mówimy… Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o statystyki, to one będą dotyczyć nakazu opuszczenia mieszkania i zakazu wstępu. To jest narzędzie, które obowiązuje od 2 lat i w ciągu tych 2 lat zastosowano je przez Policję 8,5 tysiąca razy, a Żandarmerię Wojskową – 32, oczywiście ze względu na bardzo ograniczony zakres, kognicję. To jest w naszej ocenie bardzo dużo. Statystyki pokazują, że z kwartału na kwartał ta liczba się zwiększa, co jest, jak myślę, bardzo ważną informacją. No, w sposób oczywisty tego typu rozwiązania muszą być wdrażane i są wdrażane, stosowane przez organy ochrony prawnej. Tak jak wspomniałem wcześniej, szkolenia, które przeprowadziliśmy, a także wprowadzenie wielu materiałów informacyjnych, np. specjalne wademekum dla funkcjonariuszy Policji, spowodowało, że rzeczywiście tego jest dużo, w naszej ocenie bardzo dużo, jeśli weźmiemy pod uwagę w szczególności okres pandemii, a następnie napływu uchodźców, co, siłą rzeczy, mogło osłabiać zdolności operacyjne Policji.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Myślę, że warto, jeżeli chodzi o statystyki, wspomnieć również o fakcie, że tylko w tym okresie – do końca września, to są sprawozdania kwartalne sądowe – liczba zażaleń, czyli sytuacji, w których osoba, w stosunku do której wydano nakaz opuszczenia mieszkania, podważała tę decyzję funkcjonariusza Policji czy Żandarmerii Wojskowej, to tylko 117. Liczba zażaleń uwzględnionych przez sąd, czyli sytuacji, w których sąd uznał, że Policja, względnie Żandarmeria Wojskowa, interweniowała niezasadnie, wyniosła tylko 3. Zauważcie państwo, ponad 8,5 tysiąca interwencji i tylko w 3 przypadkach one były uznane za niezasadne. To pokazuje, jak skutecznie i prawidłowo funkcjonariusze Policji te nakazy stosują.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Na koniec tylko dodam, że jeżeli chodzi o prawnokarne narzędzia… Przypomnę, że mówimy tutaj o narzędziach administracyjnych, a następnie cywilnoprawnych. A jeżeli chodzi o prawnokarne analogiczne rozwiązania, które oczywiście są wdrażane wtedy, kiedy jest wszczynane postępowanie karne w stosunku do sprawcy przemocy… Tu również nastąpił wzrost. Tak więc to nie jest tak, że nastąpiło, przepraszam za wyrażenie, jakieś przesunięcie, czyli że Policja zaczęła te narzędzia stosować, a nakazów dotyczących środków zapobiegawczych stosowanych przez prokuraturę jest mniej. Jest ich więcej, co też jest efektem synergii obowiązku powiadomienia prokuratora przez policjanta, który taki nakaz i zakaz wydaje…</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pani Marszałek, ja pytałem jeszcze… Chodziło mi też o ten zakaz zbliżania się. Czy w tym zakresie pan minister ma statystykę?</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">To są rozwiązania, które dopiero będą wprowadzane, w związku z czym nie ma tutaj żadnych statystyk, o ile dobrze rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#SenatorJanMariaJackowski">A czy w tej chwili nie ma żadnej formuły zakazu przebywania czy zbliżania się? Bo mi się wydaje, że są jakieś rozwiązania w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o środki zapobiegawcze, to oczywiście istnieją… Niestety nie mam przy sobie w tej chwili tych statystyk. To są liczby porównywalne do tych, o których mówimy w odniesieniu do tych narzędzi. Jeżeli mogę, to dostarczę panu senatorowi te dane na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Na piśmie, tak.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Ewa Matecka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#SenatorEwaMatecka">Panie Ministrze, ta ustawa dostosowuje obowiązujące prawo do wymogów konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, konwencji podpisanej i ratyfikowanej przez Polskę. Proszę powiedzieć, czy potwierdza pan swoje stanowisko i, jak rozumiem, stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości, dotyczące wypowiedzenia tej konwencji antyprzemocowej, chroniącej polskie kobiety przed przemocą. Czy pan i Ministerstwo Sprawiedliwości, które pan reprezentuje, jesteście przeciwko tej konwencji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję za pytanie. Jeśli można, to powiem, że z pewnym zaskoczeniem przyjąłem wcześniejsze wypowiedzi, w których sugerowano jakieś być może nieprawidłowe działanie ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Rzeczą naturalną jest, że w rządzie koalicyjnym są różnice zdań, ja państwu przekazałem informację – która zresztą, jak myślę, była wcześniej znana – że przy wypracowywaniu stanowiska rządu były oczywiście różne zdania. Myślę, że wykazaliśmy się tutaj transparentnością, wskazując, że te różnice zdań były i rzeczywiście nadal są, mogę potwierdzić to stwierdzenie. Nie zgodziłbym się natomiast z tezą, że ustawa dostosowuje czy realizuje konwencję stambulską. Te rozwiązania w sposób znaczący wychodzą poza standard konwencji stambulskiej. Przypomnę, że standard konwencji to było to, co obowiązywało przed 2020 r., a więc te wnioski kierowane do sądu o usunięcie sprawcy przemocy z mieszkania, czyli sytuacja, w której kobieta bardzo często całymi miesiącami pozostawała pod jednym dachem z osobą stosującą przemoc domową. To był ten standard konwencji stambulskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">My podejmujemy działania, które są efektywne, racjonalne, oparte nie na ideologii, tylko na rzetelnej ocenie sytuacji, współpracując z Policją, współpracując z Żandarmerią Wojskową, z innymi instytucjami. Nie uznaję więc, żeby w tym zakresie to było wdrożenie konwencji stambulskiej. Nie potrzebujemy konwencji stambulskiej, żeby wprowadzać nasze własne narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Oczywiście umowy międzynarodowe są bardzo przydatnym narzędziem do ochrony, do regulacji i w tym zakresie konwencji stambulskiej nie krytykujemy. Ale sama konwencja stambulska w zakresie normatywnym przecież nie może być bezpośrednio stosowana. Co z konwencji stambulskiej bez właśnie takich rozwiązań, które my przyjmujemy? To są rozwiązania zupełnie bezzębne, zupełnie nieefektywne. To, co krytykujemy w konwencji stambulskiej, to fakt, że niejako przy okazji, można by powiedzieć, rozwiązań, które są jak najbardziej zasadne, słuszne i z którymi się zgadzamy, zostały wprowadzone przepisy o charakterze ideologicznym. Bardzo szkoda, że tak ważne zagadnienie jak przeciwdziałanie, zwalczanie przemocy domowej jest wikłane właśnie w spory ideologiczne i próbuje się przy tej okazji przemycać do naszego systemu prawnego genderową ideologię, którą odrzucamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Matecka…</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Ja mam tylko jedno takie pytanie: jak pan mówi „którą odrzucamy”, to mówi pan o sobie, czy o rządzie, czy o kim?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Oczywiście… Odpowiadając na pytanie… Jak państwo senatorowie doskonale wiedzą, rząd nie wyraził stanowiska co do podjęcia prac w zakresie wypowiedzenia konwencji stambulskiej, chociaż taką inicjatywę minister sprawiedliwości podjął. Został skierowany przez pana premiera wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w tym zakresie, w zakresie potwierdzenia zarzutów dotyczących tego, czy konwencja stambulska jest sprzeczna z art. 25, 48, 18 i 53 polskiej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">A odpowiadając na pytanie pani marszałek, powiem, że to jest zdanie moje jako przedstawiciela Solidarnej Polski i jako wiceministra sprawiedliwości oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Ja tylko chciałabym…</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pani Senator, chwileczkę…</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">To ja chciałabym tylko zwrócić panu uwagę, że pan dzisiaj występuje tutaj jako przedstawiciel rządu, i bardzo bym prosiła, żeby w takiej sytuacji pan wypowiadał się jako przedstawiciel rządu, Panie Ministrze. Bo jeżeli będziemy chcieli wysłuchać pana stanowiska jako przedstawiciela Solidarnej Polski, to zaprosimy pana na spotkanie partyjne.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo proszę, pani senator Matecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#SenatorEwaMatecka">Odpowiedź pana ministra w tym względzie mnie nie zaskoczyła, dlatego że takie stanowisko reprezentował pan również na posiedzeniu komisji. Ja tylko sądziłam, że może właśnie po posiedzeniu komisji zmieni pan zdanie. Ale, jak rozumiem, stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości w tej kwestii różni się do stanowiska rządu, które i tak, i tak było niejednoznaczne. I nie wiem, czy do końca jest jednoznaczne, albowiem rzeczywiście konwencja stambulska i kwestia jej zgodności z polską konstytucją została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego. Ja apeluję o to, aby rząd polski nie wypowiadał konwencji stambulskiej i żeby stanowisko co do tego było jednoznaczne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Alicja Chybicka. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorAlicjaChybicka">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#SenatorAlicjaChybicka">Panie Ministrze, ja chciałabym zapytać o dzieci, o to, jak wygląda aktualnie współpraca z rzecznikiem praw dziecka, ile spraw zostało przez niego zgłoszonych – bo on różnie wypowiadał się na temat karania dzieci. Ja chcę przypomnieć, że w świetle prawa od 2010 r. również klaps jest przestępstwem. I chciałabym zapytać, w jaki sposób zabezpieczane są dzieci, jeśli chodzi o zbliżanie się osoby stosującej przemoc w rodzinie do dziecka dotkniętego taką przemocą, jeśli chodzi o kontaktowanie się wszelkimi środkami komunikacji sprawcy przemocy z dzieckiem, wobec którego stosuje on przemoc, jeśli chodzi o wstęp i przebywanie sprawców przemocy w rodzinie na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej, artystycznej, obiektu sportowego – bo tak to państwo zapisaliście – do których uczęszcza dziecko dotknięte przemocą. Chciałabym zapytać, jakie instrumenty są w takich przypadkach wykorzystywane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeśli pani marszałek pozwoli, to wyjaśnię, dlaczego wyraziłem swoje zdanie. Otóż zostałem zapytany, tak że to była odpowiedź na pytanie pani senator.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Odpowiadając z kolei na pytanie pani senator dotyczące dzieci i współpracy z rzecznikiem praw dziecka, to powiem, że taka współpraca z biurem oczywiście jest. Co do mojego zakresu to mogę powiedzieć, że rzecznik praw dziecka uczestniczy, bardzo aktywnie zresztą, chociażby w pracach zespołu do spraw przeciwdziałania przestępczości na tle seksualnym wobec dzieci i w tworzeniu krajowego projektu, krajowego planu działania w tym zakresie, opartego na 6 filarach, zgodnie z koncepcją WeProtect Global Alliance, i ta współpraca jest oczywiście dobra.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące ochrony, to projektowane rozwiązania poszerzą ochronę dzieci przed przemocą, również oczywiście poprzez izolowanie dzieci od sprawców tej przemocy. Widzę tutaj przede wszystkim bardzo… Liczę na bardzo efektywne działanie tego zakazu wstępu w określone miejsca. Ten zakaz będzie skonstruowany analogicznie do obecnie obowiązującego zakazu powrotu sprawcy do mieszkania, zakazu zbliżania się do mieszkania i jego najbliższego otoczenia. Będzie obowiązywał przez 14 dni. Dyrektor w tym wypadku szkoły czy klubu sportowego, czy też zakładu pracy w przypadku osób dorosłych, będzie powiadamiany. Policja będzie miała obowiązek 3-krotnego, tak jak to ma miejsce dotychczas, sprawdzania, czy ten zakaz jest przestrzegany. Również te 2 pozostałe narzędzia, zakaz zbliżania się do osoby i zakaz kontaktowania się… No, myślę, będzie to też, choć może w mniejszym zakresie, działaniem skutecznie chroniącym. Jeżeli chodzi o zakaz kontaktowania się, to przez 14 dni będzie to zakaz bezwzględny. Przyjęliśmy konstrukcję prostego narzędzia, które może być bardzo szybko zastosowane przez policję czy żandarmerię wojskową – ta szybkość jest tu bardzo ważna, stale to podkreślamy. Oczywiście te narzędzia będą stosowane nie na wniosek, tylko z urzędu, czyli za każdym razem, kiedy funkcjonariusz stwierdzi przesłankę zagrożenia dla życia, będzie miał po prostu obowiązek to zastosować. Myślę też, że… Aha, jeżeli chodzi o przedłużenie tych 3, no, łącznie już 4 nakazów, to sąd cywilny będzie miał możliwość, mówiąc nieco kolokwialnie, zniuansowania tych zakazów, np. dopuszczenia kontaktowania się w jakimś zakresie, jeżeli chodzi o osoby małoletnie. Oczywiście to wszystko będzie pod kontrolą sądu.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o kwestię ochrony dzieci w tych rozwiązaniach, to zwróciłbym uwagę na jeszcze jedno, mianowicie na to, o czym wspomniałem w wystąpieniu wstępnym. Otóż 2 lata temu, również w odniesieniu do tych nowych narzędzi, wprowadziliśmy obowiązek poinformowania sądu opiekuńczego o wydaniu tych nakazów, jeżeli są małoletnie dzieci. To wynika z naszej filozofii koordynacji działań, łączenia tych działań, która notabene jest główną, naczelną zasadą w czasie tworzenia krajowego planu działania, jeżeli chodzi o ochronę dzieci przed przestępczością na tle seksualnym. Chodzi o to, żeby nie było tak, że jedna instytucja nie wie o działaniu drugiej instytucji. Taki zresztą jest cel badań aktowych Serious Case Review, które teraz prowadzimy: wykazać ten brak koordynacji i zidentyfikować obszary, w które jest coś do naprawienia.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Ostatnia sprawa to kwestionariusz oceny ryzyka, czyli ten kwestionariusz, który policja, żandarmeria wojskowa stosuje w momencie interwencji, aby ocenić, czy zachodzą przesłanki do wydania nakazu, zakazu. On jest odrębny dla dorosłych i odrębny dla dzieci. Tak samo będzie w tym momencie, jeżeli chodzi o nakaz opuszczenia mieszkania, jak też w przypadku tych 3 nowych nakazów.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">To są, jak myślę, te najbardziej podstawowe rozwiązania, które ukierunkowane są w przedstawionej ustawie na ochronę dzieci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pani senator Magdalena Kochan? Nie, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Jerzy Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Ministrze, właśnie à propos ideologii. Cała ustawa jest oczywiście do zaakceptowania, trzeba chronić osoby słabsze podlegające przestępstwom. Mnie chodzi o zmiany do kodeksu karnego, wprowadzenie, o czym pan już zresztą wspomniał, przestępstwa do art. 156 §1 pkt 3 – okaleczenie. Do tej pory w kodeksie karnym nie wyróżniano płci. Jeśli pojawiała się kobieta, to tylko w aspekcie ciąży, ochrony ciąży. To jest chyba pierwszy przepis, w którym wyróżnia się płeć. Normalnie w kodeksie karnym tak samo chronimy osoby różnych płci. To jest, według mnie, przepis trochę ideologiczny. Z tym jest związany dodawany przepis art. 156a, czyli różne postacie zjawiskowe tego samego przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja bym chciał się dowiedzieć, jakie było ratio legis wprowadzenia tego przepisu. I dwa: ile tego typu przestępstw zostało zanotowanych w Polsce? Bo to są przestępstwa z zupełnie innego kręgu kulturowego. I czy takie przestępstwo nie podlega ogólnej kategorii okaleczenia, która jest określona w art. 156?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Panie Senatorze, jeżeli chodzi o ten przepis, to tak jak wspomniałem… Zacznę może od odpowiedzi na ostanie pytanie. Nie. Tutaj celowo zamówiliśmy ekspertyzy seksuologiczne, bo też mieliśmy wątpliwości, była bardzo długa dyskusja o tym, czy dotychczasowe przepisy konsumują w całości ten zakres przedmiotowy. Stąd właśnie ta zmiana. Ona oczywiście, tak jak wspomniałem na wstępie, wynika z regulacji konwencji stambulskiej i z faktu, że 2 lata temu wycofaliśmy się z zastrzeżenia do tego przepisu, zastrzeżenia, które było złożone właśnie w momencie ratyfikacji tej konwencji. To zresztą pokazuje, że bardzo poważnie podchodzimy do zobowiązań międzynarodowych. Zgadzamy się, że w tym zakresie, w jakim chociażby konwencja stambulska czy jakakolwiek inna konwencja nie wprowadza ideologii… No, jeżeli się do tego zobowiązaliśmy, to my to wykonujemy.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Chciałbym powiedzieć, że jeżeli chodzi o liczby, to rzeczywiście jest to przestępstwo z zupełnie innego kręgu kulturowego, chociaż oczywiście, mając na względzie migrację, zakładamy, że to się może powoli zmieniać. To pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Druga, może niebędąca wprost odpowiedzią na to pytanie, jest taka, że ten drugi czyn z art. 191b, czyli przymusowe małżeństwo, też wydaje się czymś, co nie ma miejsca w naszym kręgu kulturowym, jednak okazuje się, że chociażby w środowisku Romów takie sytuacje mogą się zdarzać.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Ale wracam już do pytania pana senatora. To ma znaczenie w przypadku przepisów o charakterze prawa prywatnego międzynarodowego, w przypadku norm kolizyjnych. Zdarzenie niekoniecznie musi mieć miejsce na terytorium Polski. Jeżeli miało miejsce na innym terytorium, to ta zmiana umożliwia ewentualne podjęcie postępowań karnych i chociażby wydanie danej osoby. Ale odpowiadając już ostatecznie i wprost na to pytanie, powiem, że to oczywiście wiązało się z kwestią wycofania się z zastrzeżeń. Konwencja stambulska tak właśnie to sformułowała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Czerwiński, jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Jeśli można, Pani Marszałek, ja jeszcze dopytam, bo to jest wbrew pozorom bardzo ważna sprawa. Według mnie osoby powinny być chronione tak samo, niezależnie od płci. Mówię o tych oczywistych aspektach, czyli np. o naruszeniu ciała, ciężkim rozstroju zdrowia, okaleczeniu itd. Panie Ministrze, ja nie usłyszałem od pana konkretnej liczby. Proszę wydusić to z siebie. Ile przestępstw tego rodzaju było? Zero? To proszę powiedzieć, że zero.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">I czy nie uważa pan – bo to też było częścią pytania – że w ten sposób, wprowadzając podział czy rozróżnienie na płeć, wprowadzacie państwo bardzo… Kodeks karny powinien być, powiedzmy, odporny na ideologię, odporny politycznie. To bardzo niebezpieczna ścieżka. To jest podział… Nie wiem, jak to nazwać. No, podział ze względu na płeć, jeśli chodzi o kwestie przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Czym innym jest ciąża kobiety, bo tego stanu na szczęście mężczyźni jeszcze nie przeżywają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Tak jak powiedziałem, Panie Senatorze, to wynika po prostu z zakresu regulacji konwencji stambulskiej. Można mieć, jeśli mogę się tak wyrazić, pretensje do autorów konwencji, że w taki, a nie inny sposób to sformułowali. My pozostaliśmy po prostu przy tym zakresie, uznając, że nie ma potrzeby rozciągania, poszerzania zakresu penalizacji.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli zaś chodzi o dane, no to, tak jak wspomniałem, to jest kwestia zupełnie marginalna. Niestety nie mam przy sobie liczb. Dostarczę je panu senatorowi, jeżeli…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Prosiłbym o odpowiedź na piśmie. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Oczywiście nie mówię o takim zakresie, jaki jest proponowany w ustawie. No, to się dopiero proponuje.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Tak.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ale oczywiście okaleczenia mogły być już wcześniej. Właśnie ze względu na to prosiłbym o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Pan senator Janusz Pęcherz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#SenatorJanuszPęcherz">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#SenatorJanuszPęcherz">Panie Ministrze, czy znane są dane co do tego, ile przypadków nakazu opuszczenia mieszkania dotyczyło właścicieli mieszkań? Jak to jest rozwiązywane? No, jestem właścicielem mieszkania i mam nakaz opuszczenia tego mieszkania. Jak ten problem jest rozwiązywany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Nie prowadzimy oczywiście takich statystyk. Jeżeli chodzi o nakaz opuszczenia przez sprawcę przemocy domowej mieszkania, to jest to niezależne od kwestii własności. Jest to oczywiście kwestia wyważenia dóbr. Z jednej strony własność, z drugiej strony bezpieczeństwo, życie. Przypomnę, że przesłanką wydania nakazu jest zagrożenie – co prawda nie bezpośrednie jak przy zatrzymaniu – życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą. Uznaliśmy w efekcie, mając na względzie te różne dobra, czyli własność i bezpieczeństwo, życie, zdrowie, że nakaz opuszczenia przez kogoś mieszkania na 14 dni – tylko na 14 dni, przypomnę – w przypadku instytucji prawa administracyjnego, czyli instytucji policyjnej, czyni zadość wszystkim prawom konstytucyjnym w tym zakresie. Później oczywiście ta kwestia będzie już uregulowana przez sąd.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">No i oczywiście na koniec, jak myślę, fundamentalna kwestia: że nakazy, czy to te policyjne, czy ich przedłużenie przez sąd, w żaden sposób nie odnoszą się do innych praw, czy to związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej, czy to związanych z wykonywaniem praw własności, które mogą być oczywiście dochodzone na normalnych, przewidzianych prawem zasadach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez senatora Jana Marię Jackowskiego i senatora Jerzego Czerwińskiego.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę o zabranie głosu… Pana senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego nie ma. …Panią senator Ewę Matecką.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#SenatorEwaMatecka">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#SenatorEwaMatecka">Omawiana ustawa jest niezwykle ważną i oczekiwaną regulacją, wprowadzającą wiele nowych instrumentów wzmacniających ochronę osób doznających przemocy w rodzinie i przemocy domowej. Ustawa rozszerza katalog instrumentów cywilnoprawnych stosowanych wobec sprawców przemocy w rodzinie, sprawców, którzy stwarzają zagrożenie dla życia i zdrowia osób dotkniętych przemocą, dzięki czemu najprawdopodobniej nastąpi efektywne i skuteczne odizolowanie sprawy przemocy.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#SenatorEwaMatecka">Ustawa ta dostosowuje obowiązujące prawo m.in. do wymogów konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, konwencji podpisanej przez Polskę w grudniu 2012 r. i ratyfikowanej przez Polskę w kwietniu 2015 r. Tej ratyfikacji dokonał prezydent Bronisław Komorowski.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#SenatorEwaMatecka">Konwencja stambulska, Panie Ministrze, zobowiązuje państwa do wzięcia na siebie odpowiedzialności za stworzenie realnego i kompleksowego systemu przeciwdziałania i zwalczania przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej. I mimo wielu ważnych zmian zaproponowanych w omawianej ustawie w zakresie zarówno kodeksu cywilnego, jak i kodeksu karnego dziwi fakt braku propozycji zmiany definicji gwałtu.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#SenatorEwaMatecka">Definicja gwałtu oparta jest w polskim prawodawstwie o art. 197 kodeksu karnego. Jednak od kilku lat rzecznik praw obywatelskich zwraca się z wnioskiem do ministra sprawiedliwości, aby wycofać się z teorii wolności seksualnej, gdzie brak sprzeciwu oznacza zgodę, czyli takiej teorii, która uwypukla konieczność wyrażania sprzeciwu wobec niechcianych zachowań seksualnych. Rzecznik praw obywatelskich wskazuje, że należy wycofać się z tej definicji na rzecz autonomii seksualnej, gdzie relacja seksualna bez zgody jest gwałtem. Na całym świecie w taki właśnie sposób zmienia się nastawienie do definicji gwałtu. Wszystkie te uwagi, zalecenia, zastrzeżenia i wskazania, że należy tę definicję i podejście do definicji gwałtu – te, które są prezentowane w art. 197 kodeksu karnego – zmienić, są bardzo często powtarzane zarówno przez rzecznika praw obywatelskich, jak i w raportach przygotowywanych przez GREVIO oraz alternatywnych raportach skonstruowanych przez rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#SenatorEwaMatecka">Niezrozumiałe jest zatem tłumaczenie Ministerstwa Sprawiedliwości, że polskie przepisy co do przestępstw przeciwko wolności seksualnej spełniają standardy międzynarodowe, w tym standardy konwencji stambulskiej. Nie do przyjęcia jest również stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości mówiące o potrzebie wypowiedzenia konwencji stambulskiej jako konwencji będącej aktem zbyt ideologicznym i będącej genderowskim bełkotem. Jeżeli wierzyć wielokrotnym zapewnieniom rządu, że w tej chwili w rządzie nie trwają żadne prace mające na celu wypowiedzenie konwencji stambulskiej, mimo sprzeczności, które obserwowaliśmy zarówno w roku 2021, jak i w roku 2022, to na tym tle stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości jawi się jako kompletnie sprzeczne ze stanowiskiem rządu.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#SenatorEwaMatecka">Ja jeszcze raz powtarzam swój apel, Panie Ministrze, o zmianę tego stanowiska, o nieoptowanie za wypowiedzeniem konwencji stambulskiej i o niepopieranie tych alternatywnych rozwiązań, które mają się znaleźć czy już się znalazły w ustawie „Tak dla rodziny, nie dla gender”. Apeluję również, aby w końcu Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało taką definicję gwałtu, jaka jest proponowana w raportach GREVIO i o jaką od lat wnioskują rzecznik praw obywatelskich i polskie kobiety. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę o zabranie głosu panią senator Alicję Chybicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#SenatorAlicjaChybicka">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#SenatorAlicjaChybicka">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#SenatorAlicjaChybicka">Przemoc domowa, czyli przemoc w rodzinie, to zjawisko społeczne zachodzące wtedy, gdy członek rodziny, mąż, żona albo inna osoba wspólnie zamieszkująca lub gospodarująca, próbuje zdominować fizycznie lub psychicznie partnera, dzieci, rodziców, dziadków, teściów itp., używając przewagi fizycznej, gróźb, szantażu w celu zranienia moralnie lub fizycznie. Oczywiście w skład tego wchodzi wspomniana już wcześniej przemoc seksualna, a także maltretowanie.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#SenatorAlicjaChybicka">Przemoc domowa jest przestępstwem, a procedowana przez nas ustawa wprowadza nowe zakazy, tj. zakaz zbliżania się osoby stosującej przemoc w rodzinie do osoby dotkniętej taką przemocą, kontaktowania się wszelkimi środkami komunikacji sprawcy przemocy z osobą, wobec której stosuje przemoc, oraz wstępu i przebywania sprawców przemocy w rodzinie na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej, artystycznej, obiektu sportowego, do którego uczęszcza osoba dotknięta przemocą, lub w miejscu jej pracy, a także w innym miejscu, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba dotknięta przemocą. Wcześniej częściowo to prawo już istniało. Jednak realizacja praw osób maltretowanych, osób, wobec których stosowana jest przemoc katastrofalna, wielka… Prawo nie potrafiło ochronić przed sprawcą osoby, która podlegała temu przestępstwu.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#SenatorAlicjaChybicka">Czy to się zmieni? Czy te zapisy nie pozostaną tylko martwymi zapisami, nie zostaną tylko na papierze? Bo często jest tak, że sprawca wraca do miejsca przestępstwa, dalej to przestępstwo popełnia i właściwie jedyna skuteczna metoda to zamknięcie go w więzieniu. A nie zawsze tak się dzieje, nie dzieje się to zbyt szybko. Ponadto procedowana przez nas ustawa ma bardzo długie vacatio legis. W tym czasie wiele osób zostanie… Przy czym zakładamy, że to, co tutaj jest zapisane, będzie realizowane, będzie konsekwentnie realizowane, nie będzie to tak, że papier jest cierpliwy i wszystko wytrzyma. Chciałoby się, ażeby tej przestępczości rodzinnej było coraz mniej, a jest jej coraz więcej. I często dowiadujemy się… Ja muszę powiedzieć, że w „Przylądku” trafiały się dzieci, które nosiły cechy maltretowania czy nadużywania seksualnego, ale państwo nie miało zielonego pojęcia o tym i dopiero my zgłaszaliśmy to do prokuratury, zapewne po długim czasie trwania czegoś takiego, a rodzice lub osoby bliskie, z rodziny, ludzie, którzy często byli sprawcami, nadal uczestniczyli w tym życiu rodzinnym. Jak państwo chce przed czymś takim zabezpieczyć? Oczywiście mnie najbliższe są dzieci. Przemoc wobec dzieci, które są najbardziej bezbronne… Kobieta, mimo że teoretycznie jest słabsza, może próbować się jakoś obronić przed mężczyzną. Ale jak ma się bronić dziecko przed dorosłym człowiekiem? Ja nie mogę zrozumieć, że ktoś w ogóle mógł powiedzieć – a byli tacy, którzy tak się wypowiadali – że klaps to jest nic takiego. To ja bym poprosiła Mariusza Pudzianowskiego, żeby przyłożył klapsa temu, kto tak mówi… Niech ten ktoś zobaczy, jak to jest, jak istota ważąca 10 kg dostaje klapsa od siedemdziesięciokilogramowca – to mniej więcej tak wyjdzie, jeśli dorosły człowiek zostanie przez Pudzianowskiego…</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#SenatorAlicjaChybicka">Ta ustawa jest dobra, ja ją popieram i będę głosowała za nią, ale, Panie Ministrze, apelujemy o to, ażeby naprawdę chronić, ażeby wprowadzić takie mechanizmy realizacji tego, co zapisaliście, bo to jest dobre, by krzywda się nie działa przede wszystkim dzieciom, potem osobom niepełnosprawnym, potem kobietom. No, w niektórych rodzinach krzywda się dzieje także mężczyznom. Tak naprawdę w każdym aspekcie przemoc jest rzeczą straszną i dlatego takie ustawy są potrzebne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę o zabranie głosu panią senator Magdalenę Kochan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Bardzo dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#SenatorMagdalenaKochan">Zacznę od tego, na czym skończyła swoją wypowiedź pani prof. Chybicka. Tak, przemoc jest czymś obrzydliwym i wszyscy razem, bez względu na barwy polityczne, powinniśmy się jej przeciwstawiać, przeciwstawiać się zaraz, natychmiast, jak tylko widzimy jej skutki. Ja powiem tylko, Pani Profesor, że obowiązek reakcji na krzywdę dziecka jest zapisany w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Nie wolno… Każdy, kto poweźmie wiedzę o krzywdzonym fizycznie czy psychicznie dziecku, ma obowiązek, pod groźbą kary, zawiadomienia o tym odpowiednich władz.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#SenatorMagdalenaKochan">I właśnie co do tego… Pan minister mówił tak pięknie, i może słusznie, że te nowe rozwiązania są jednymi z najnowocześniejszych w Europie, że są wzorowane na działaniu tych, którzy wprowadzają dobre prawo, ale i zapewniają skuteczne działanie tego prawa, tj. Austriaków. Ja bym się zgodziła z panem ministrem, gdyby nie taki oto fakt. Druk sejmowy zawierający projekt senacki – druk nr 584 – ma datę 14 sierpnia 2020 r. Druk, o którym dzisiaj mówimy, ma datę 1 grudnia 2022 r. W art. 1 obu tych ustaw mamy art. 560²… Art. 560² otrzymuje brzmienie: przepisy zawarte w niniejszym dziale stosuje się w sprawach, o których mowa w art. 11a i art. 11aa ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. I tu stosowny Dziennik Ustaw. To jest druk z 2020 r. W druku z 2022 r. czytamy, że art. 560² otrzymuje brzmienie: przepisy zawarte w niniejszym dziale stosuje się w sprawach, o których mowa w art. 11a– 11ab ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. I stosowny Dziennik Ustaw. Te same rozwiązania, jedno 2 lata później. Idźmy dalej. Rok 2020, art. 560³ §1 otrzymuje brzmienie: „wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, lub zakazanie zbliżania się do osoby dotkniętej przemocą w rodzinie może być złożone na urzędowym formularzu”. Teraz druk z 2022 r.: „W art. 560³ §1 otrzymuje brzmienie: «Wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub o wydanie zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, lub zakazu zbliżania się do osoby dotkniętej przemocą w rodzinie, lub zakazu kontaktowania się z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie, lub zakazu wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, lub obiektu sportowego, do których uczęszcza osoba dotknięta przemocą w rodzinie, miejsca pracy lub innego miejsca, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba dotknięta przemocą w rodzinie, i przebywania na tym terenie może być złożony na urzędowym formularzu»”. Zakaz zbliżania się do osoby i do miejsc, które ona odwiedza, jest bardzo jednoznacznie sformułowany w druku z 2020 r., ale w tym z 2022 r. piszecie to państwo. Także w ekspertyzie złożonej przez profesora Uniwersytetu Łódzkiego, dr. hab. Macieja Mulińskiego jest taka konkluzja: „Ze smutkiem muszę stwierdzić, że przesłana mi do zaopiniowania ustawa jest co najmniej nieporozumieniem. Uchwalane przepisy mogą być przykładem tego, jak nie należy tworzyć norm prawnych”.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#SenatorMagdalenaKochan">Jeśli więc pan minister mówi o nowoczesności i wspólnej chęci wspierania tych, którzy na pomoc absolutnie zasługują, to ja podpisuję się obydwoma rękoma pod takim stwierdzeniem. Ale dlaczego 2 lata później przysyłacie do Senatu i do Sejmu te same, tylko gorzej napisane normy prawne? Dlaczego? Gdyby to było wcześniej, już dawno… Przecież na etapie prac nad ustawą senacką w 2020 r., gdyby intencje były rzeczywiście słuszne… Mogliśmy pracować razem i wszystkie niedociągnięcia naprawiać, bo nikt nie jest nieomylny. Ale nie można czekać na coś 2 lata, a potem oświadczać wszem i wobec, jacy to jesteśmy wspaniali i jak my na to wpadliśmy. No, nie wy wpadliście na to. Była także umowa, którą zawarliśmy z organizacjami pozarządowymi, że w Senacie przyjmujemy bez poprawek wadliwe rozwiązania z 2020 r. po to, żeby je natychmiast naprawić, gdyż organizacje czekały, wszyscy czekaliśmy na te rozwiązania. Już 2 lata później państwo zapominacie, kto jest autorem, przypisując sobie autorstwo.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#SenatorMagdalenaKochan">I jeszcze ostatnia uwaga, dotycząca dzieci. Bylibyście państwo wiarygodni, gdyby nie ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich – a w przygotowaniu tych rozwiązań brał udział obecny rzecznik praw dziecka, wtedy jeszcze jako dyrektor departamentu do spraw nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości – która pozwala wobec dzieci z orzeczonym upośledzeniem umiarkowanym stosować środki przymusu bezpośredniego. Te kuriozalne, ahumanitarne rozwiązania zostały przyjęte na wasz wniosek, to wasze rekomendacje i wasze rozwiązania prawne. Ten sam minister podpisał się pod jednym i pod drugim. Pan mi mówi o ochronie dzieci? Tak, w tej ustawie rzeczywiście nawet dostrzegacie fakt, że dziecko krzywdzone, jak ma psychologa, to lepiej, żeby miało psychologa tej płci, którą sobie wybierze. A tymczasem w ustawie o – uwaga – wspieraniu i resocjalizacji nieletnich pozwalacie wobec dzieci z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym stosować środki przymusu bezpośredniego: pasy, kajdanki, przebywanie w izbach odosobnienia do 14 dni. To robicie. Zatem niewielką macie wiarygodność, bo z jednej strony mówicie: dobrze, a z drugiej strony wprowadzacie do obiegu prawnego taką ustawę. Ta ustawa niestety obowiązuje, pan prezydent nie był łaskaw jej zawetować, po prostu ją podpisał. I to jest haniebne, jeśli chodzi o dzieci.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#SenatorMagdalenaKochan">Będziemy głosować za ustawą, ponieważ większość rozwiązań w niej jest dobra i rzeczywiście zmierzają one we właściwym kierunku. Co do tego zgoda. Dlatego też nie ma zbyt wielu poprawek. Państwo nie tylko opóźniliście wejście w życie dobrych przepisów o 2 lata, ale też opóźniacie ich wejście o następne 1,5 roku, co wynika z zapisów tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dla porządku informuję, że senatorowie Aleksander Szwed, Ryszard Świlski, Wadim Tyszkiewicz, Beniamin Godyla i Aleksander Pociej złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Czy przedstawiciel rządu chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o pierwszą kwestię związaną z definicją zgwałcenia, to chciałbym jeszcze raz, Pani Senator, powtórzyć, że ta ustawa co do istoty nie ma intencji wykonywania konwencji stambulskiej. Tak jak powiedziałem, tylko te 2 przepisy materialnoprawne z prawa karnego są na to ukierunkowane. Dla nas konwencja stambulska w tym zakresie nie jest benchmarkiem, jeśli można się tak wyrazić, bo jej standard jest znacznie niższy niż to, co proponujemy. Gdybyśmy chcieli wykonywać tylko i wyłącznie konwencję stambulską, tobyśmy musieli wrócić do czasów Platformy Obywatelskiej, kiedy właśnie te przepisy, przez które kobieta musiała miesiącami czekać na decyzję sądu, przywrócilibyśmy.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi natomiast o… Nie jestem karnistą, proszę wybaczyć. Myślę, że ktoś inny mógłby bardziej precyzyjnie wyjaśnić te kwestie. No cóż, jeżeli chodzi o kwestię dotyczącą definicji, to z zaskoczeniem przyjąłem informację przedstawioną przez panią senator, że wiele państw zmieniło swoje definicje, bo przecież Austria, Francja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Holandia i Portugalia nadal mają definicje podobne do definicji, jaka jest w polskim kodeksie karnym. I chciałbym zwrócić uwagę, że ta definicja ogranicza się nie tylko do przytoczonego art. 197, ale również do art. 198 i 199. Te przepisy trzeba czytać łącznie. One formułują brak zgody na obcowanie płciowe, które jest immanentną cechą zgwałcenia, czyli ten brak zgody jest tzw. niewypowiedzianym znamieniem czynu zabronionego. Doskonale też wiemy, że przecież i ze stałej linii orzecznictwa, i z poglądów doktryny wynika, że stosowanie wspomnianych przepisów nie wymaga stawiania oporu fizycznego przez osobę pokrzywdzonego i wymóg konwencyjny jest w pełni spełniony w polskim prawie karnym. Tak samo ten brak akceptacji nie dotyczy tylko samego faktu obcowania płciowego, ale odnosi się również do sposobu, w jaki sprawca tego aktu dokonuje. Zatem w tym względzie przyłączam się tutaj do większości i orzecznictwa, i doktryny, że nasze przepisy są tutaj odpowiednie.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o kwestie jeszcze dalej poruszane przez panią senator, to – oczywiście zaznaczając, że ja w tym zakresie nie reprezentuję stanowiska rządu, ale wywołany do odpowiedzi powtórzę jeszcze raz – my w Ministerstwie Sprawiedliwości jesteśmy przekonani, że musimy zdecydowanie i stanowczo zwalczać przemoc domową i robimy to, proponując rozwiązania, które wprowadziły Polskę do grona państw, w których te rozwiązania są najskuteczniejsze. I te 2 lata to pokazały. A teraz jeszcze bardziej wzmacniamy tę ochronę i zmieniliśmy podejście. My – i tutaj na pewno różnimy się z państwem senatorami z partii liberalnych czy lewicowych – odrzucamy konwencję stambulską nie dlatego, że ona zawiera przepisy antyprzemocowe, bo gdyby tak było, gdyby ona zawierała tylko i wyłącznie przepisy o charakterze antyprzemocowym, to ten nasz sprzeciw nie miałby miejsca. Problem polega na tym, że ta umowa międzynarodowa została tak skonstruowana, że po pierwsze, zawiera elementy ideologiczne, ideologii genderowej, z którą się nie zgadzamy, a po drugie – mówię teraz w swoim imieniu, odpowiadając na pytanie pani senator – i tu jest clou problemu, przepisy konwencyjne zostały tak sformułowane, że wyłączyły możliwość składania zastrzeżeń. Tu jest zasadniczy problem. Właśnie dlatego uważamy, że ta konwencja stała się narzędziem do wprowadzania ideologii przy okazji rozwiązywania bardzo szlachetnych… czy formułowania bardzo szlachetnych standardów dotyczących zwalczania przemocy domowej.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Tak że proszę wybaczyć, nie ma pani senator Kochan, ale nie zostałem…</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pani senator Kochan jest na sali.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Tak, pani senator Kochan jest.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Tutaj oczywiście zdania nie zmieniliśmy i zakładam, że nie zmienimy, chociaż bardzo się cieszę, że możemy wspólnie przyjmować rozwiązania, które są w naszej ocenie skuteczne i bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jestem przekonany – mówię o tym w odpowiedzi na pytanie pani senator, pani prof. Chybickiej – że te rozwiązania tak samo nie pozostaną martwe, jak nie pozostały martwe rozwiązania, które weszły w życie 2 lata temu. Te przeprowadzone przez nas szkolenia, o których wspominałem… Policja ocenia, że to była najlepiej wdrożona tego typu ustawa w ostatnich latach, właśnie przez to, że przeszkoliliśmy 30 tysięcy funkcjonariuszy, to jest ok. 1/3 funkcjonariuszy, a przypomnę, że działo się to w okresie epidemii COVID. Teraz unowocześniamy, aktualizujemy program szkoleń po to, żeby te szkolenia dalej prowadzić, wspólnie z UNICEF, też uwzględniając tu komponent związany z dziećmi i wykorzystując doświadczenie, ekspertyzy międzynarodowe UNICEF.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o skuteczność tych rozwiązań, to przypomnę, że jest to możliwe w naszej propozycji również dzięki temu… ta skuteczność będzie wzmocniona… Zwróćcie państwo uwagę na takie rozwiązanie – i to jest w mojej ocenie bardzo ważne rozwiązanie, którego nie było chociażby w projekcie przedstawionym przez Wysoki Senat – połączenie uchylenia bądź zmiany tego zakazu, tych 4 zakazów już po wejściu w życie tych przepisów, z efektami terapii czy… przede wszystkim terapii. Również 6-miesięczny okres vacatio legis, bo to nie jest półtora roku, Pani Senator, tylko co do zasady 6 miesięcy. Półtora roku, w zasadzie rok plus możliwe 6 miesięcy dotyczy tylko i wyłącznie rozporządzeń do art. 300 kodeksu postępowania karnego. Właśnie po to jest to vacatio legis, żeby móc te szkolenia przeprowadzić. No, nie da się mieć dwóch rzeczy naraz. Albo wprowadzimy te przepisy wtedy kiedy funkcjonariusze będą przygotowani, albo okażą się one nieskuteczne. To są zbyt poważne sprawy, żeby eksperymentować na żywym organizmie.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Również krajowy plan działania, o którym wspominałem, czyli efekt pracy zespołu do spraw przeciwdziałania przestępczości na tle seksualnym wobec dzieci, zawiera wiele tego typu rozwiązań właśnie na rzecz dzieci.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Na koniec jeszcze, odpowiadając na pytania czy uwagi pani senator Kochan, powiem tak. Ja z pewnym zaskoczeniem przyjąłem informację, że mieliśmy rzekomo splagiatować państwa projekt. Jeżeli już mówimy o plagiatowaniu, to chciałbym zwrócić uwagę, że ten projekt zawierał znaczną część przepisów, które wcześniej klub Prawa i Sprawiedliwości zgłosił jako poprawki. My po analizie tego projektu uznaliśmy, że on jest przyczynkarski, bardzo niedoskonały, bo poza tymi przepisami, które wspólnie z Biurem Legislacyjnym na etapie przygotowania projektu akceptowaliśmy, które – jak się okazało – nie były jakoś niezbędne, ten projekt niewiele zawierał, poza dopisanym fragmentem dotyczącym zakazu zbliżania się do osoby. Te fragmenty, które pani senator raczyła zacytować, są również kalką z naszych rozwiązań uchwalonych przez polski parlament w 2020 r. Proszę jednak zwrócić uwagę na fundamentalną kwestię. To nie jest tak, że zakaz zbliżania się do osoby rozwiązuje temat. To jest najmniej skuteczny zakaz. I na to wskazują wszyscy, na to wskazuje chociażby doświadczenie austriackie, gdzie wprowadzenie dodatkowych narzędzi sprowadzało się przede wszystkim do wprowadzenia zakazu wstępu w określone miejsca. Sprawa Kurt, sprawa chłopca zabitego w szkole…</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">I właśnie 2020 r. tego nie załatwiał, Szanowna Pani Senator. Proszę zerknąć do tych przepisów. To nie jest tak, że wystarczy wpisać jakiś fragment. Te przepisy wymagają dodatkowych rozwiązań instytucjonalnych, takich chociażby, jak powiadamianie osób, które kierują danymi instytucjami. Chodzi o wiele, wiele rozwiązań, które wynikają właśnie z praktyki, z obserwacji i praktyki tych przepisów, które weszły w życie 2 lata temu. I jestem przekonany, że tak samo, jak tamte przepisy były przygotowane z najwyższą starannością… Proszę wybaczyć, ale ta dwustronicowa opinia – cóż, można to nazwać opinią tylko w cudzysłowie – napisana przez cywilistę, który wydaje się nie mieć praktycznego doświadczenia sędziego czy prokuratora w zakresie spraw związanych właśnie ze zwalczaniem przemocy domowej… Jej autor nawet pisze tutaj z zaskoczeniem, że przepisy dotyczące zabezpieczenia są niepotrzebne, bo jest art. 755, czyli ogólne przepisy dotyczące zabezpieczenia. Cóż, myślę, że również dla cywilisty tego typu teza powinna być zaskakująca, bo przecież art. 755 w żaden sposób nie może dotyczyć instytucji stosowanych przez Policję czy właśnie Żandarmerię Wojskową. Po to właśnie wprowadziliśmy przepis szczególny, aby można było stosować zabezpieczenie również do policyjnego nakazu i zakazu, co nie byłoby możliwe na podstawie przepisów ogólnych. I stąd właśnie moja ocena tego typu oceny. Myślę, że ona jest bardzo niesprawiedliwa, w szczególności w stosunku do pracowników Biura Legislacyjnego Sejmu, Senatu, a także całego grona ekspertów, sędziów, prokuratorów, którzy mają wieloletnie doświadczenie z sali sądowej, którzy od lat zajmują się sprawami – czy to na gruncie prawa karnego, czy rodzinnego, czy cywilnego – ochrony przed przemocą domową.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Kończąc, Panie i Panowie Senatorowie, chciałbym wyrazić nadzieję, że te przepisy – wolne od ideologii, wolne od sporów politycznych, a skoncentrowane na efektywnym rozwiązywaniu problemów – zostaną przez polski parlament przyjęte. A ja mogę obiecać, że jako Ministerstwo Sprawiedliwości nadal będziemy współpracować z Komendą Główną Policji, z Żandarmerią Wojskową i z wszystkimi innymi instytucjami po to, aby wdrożenie tych przepisów było tak samo sprawne czy jeszcze sprawniejsze niż tych dotychczasowych. A te dotychczasowe okazały się bardzo, bardzo skuteczne. Jestem przekonany, że te nowe jeszcze bardziej wzmocnią ochronę osób dotkniętych przemocą w Polsce. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Z bardzo dużym zaskoczeniem słucham pana planów na rzecz tej ustawy. O ile dobrze pamiętam, kiedy 2 lata temu ją uchwalaliśmy, to musieliśmy ją przyjąć bez poprawek, ponieważ był tu problem, Prawo i Sprawiedliwość głosowało przeciwko. Uważam, że faktycznie poszliście po rozum do głowy. A tak w ogóle to jako osoba z wieloletnim doświadczeniem w zakresie spraw sądowych, również spraw dotyczących przemocy, radziłabym jednak zainteresować się leżącym w Sejmie, w zamrażarce sejmowej od marca ubiegłego roku projektem ustawy o zmianie definicji gwałtu, bo to jest bardzo potrzebne kobietom. Tutaj clou leży zupełnie gdzie indziej, ale pan jako niekarnista może jeszcze tego nie rozumie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Mogę odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#SenatorGabrielaMorawskaStanecka">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pani Marszałek, jeszcze raz powtórzę. W naszej ocenie ta definicja dotycząca gwałtu, tak samo jak we Francji i w innych państwach, jest jak najbardziej prawidłowa, zapewnia ochronę. To, co…</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Nie zapewnia ochrony.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">To, co jest często problemem, to pewna praktyka…</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Nie, przepisy.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">…na którą oczywiście prokurator generalny reaguje. Rzeczywiście to, o czym dyskutujemy, nie jest rozwiązaniem prawnokarnym, więc może nie będę przedłużał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Ale można byłoby wyjąć projekt z zamrażarki i o tym podyskutować.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Na to nie będzie zgody.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 870, a sprawozdanie komisji – w poprawionym druku nr 870 A.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WicemarszałekGabrielaMorawskaStanecka">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, senator Joannę Sekułę, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie!</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia sprawozdania z posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z 16 listopada. Na posiedzeniu naszej komisji oprócz senatorów obecna była pani minister Paprocka z kancelarii pana prezydenta wraz ze współpracownikami. Był też pan przewodniczący Błażej Kmieciak z Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Legislatorem pracującym nad tym przedłożeniem była pani legislator Mandylis.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Podczas posiedzenia komisji pani minister Paprocka przedstawiła założenia zmian, które zostały zaproponowane Sejmowi, jak powiedziała, w ścisłym porozumieniu z przedstawicielami państwowej komisji. W wyniku tych prac powstała bardzo obszerna nowelizacja ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego do lat 15. O rozmiarze nowelizacji świadczyć może fakt, że do treści obecnie obowiązującej ustawy liczącej 52 artykuły wniesiono 30 zmian i dodano 24 nowe przepisy.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Przyjęte w ustawie rozwiązania zawierają kompleksową regulację normowanej materii i są spójne z całym systemem. Jednym z głównych kierunków noweli jest uzupełnienie obowiązującej regulacji, w szczególności w zakresie prowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawie wpisu w rejestrze osób, w stosunku do których komisja wydała postanowienie o wpisie w rejestrze. Rejestr ten stanowi część Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Procedowana ustawa gwarantuje realizację założeń zawartych w preambule ustawy przy zapewnieniu osobie poszkodowanej oraz osobie wskazanej jako sprawca konstytucyjnej zasady równości i zasady obrony swoich praw. Wprowadza m.in. możliwość zaskarżenia postanowienia komisji o odmowie wpisu w rejestrze, regulując kwestię procedury odwołania oraz właściwość rzeczową i miejscową sądu odwoławczego. Ustawa kładzie duży nacisk na podmiotowość osoby poszkodowanej. Poszkodowany ma prawo do podjęcia decyzji co do prowadzonego w jego sprawie postępowania wyjaśniającego. Wprowadza się bowiem możliwość wniesienia przez poszkodowanego sprzeciwu co do prowadzenia przez komisję postępowania, a sprzeciw ten nie wymaga uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Wzmocnieniem ochrony poszkodowanego przed ponowną wiktymizacją jest wprowadzona ustawą możliwość wysłuchania na odległość przy pomocy urządzeń technicznych z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, wysłuchanie w miejscu zamieszkania, anonimizacja miejsca zamieszkania i pracy, numeru telefonu i adresu poczty elektronicznej. Jeśli chodzi o możliwość złożenia wniosku o anonimizację, to w myśl ustawy posiada ją także świadek i osoba zgłaszająca.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Komisja może zwrócić się do poszkodowanego o przedstawienie wyjaśnień na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Jednocześnie ustawa zabezpiecza podstawowe gwarancje procesowe osoby wskazanej jako sprawca. Daje możliwość dyscyplinowania świadka i biegłego przez nałożenie przez sąd grzywny za nieusprawiedliwione niestawiennictwo na wysłuchaniu w postępowaniu wyjaśniającym, uchylanie się od odpowiedzi lub odmowę odpowiedzi na pytania zadane podczas wysłuchania.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">W odniesieniu do świadka ustawa wprowadza możliwość zarządzenia przez sąd jego przymusowego sprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Ustawa poza tym porządkuje zakres pojęciowy przedmiotu ustawy i jego ujednolicenie. Wprowadza jasne kryteria przedmiotu decyzji komisji w zakresie postanowień i uchwał. Określa również obszary działania komisji przez wskazanie podstaw prowadzonych działań, tj.: zgłoszenia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wykorzystania seksualnego dziecka, zgłoszenia podejrzenia popełnienia przestępstwa niezawiadomienia; zgłoszenia o włączenie się komisji do toczącego się postępowania karnego na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego, w tym występowanie na prawach oskarżyciela posiłkowego. W tym przypadku ustawa uzupełnia przepisy dotyczące działania komisji, usuwając tym samym występujące w praktyce sądów wątpliwości co do terminu przystąpienia do procesu i praw komisji w postępowaniu sądowym. I ostatnie: prawomocne orzeczenia o odmowie wszczęcia albo o umorzeniu postępowania karnego ze względu na przedawnienie karalności przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Ustawa nadaje komisji dodatkowe uprawnienia: działanie w postępowaniu w sprawach nieletnich. Jest to prawo wglądu do akt sądowych oraz prawo do uzyskania informacji o postępowaniu prowadzonym przez sąd rodzinny na podstawie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Bardzo ważną kwestią, dającą możliwość właściwego działania komisji i wykonywania jej ustawowych zadań jest wprowadzenie ustawą obowiązku organów państwa, organizacji i podmiotów niezwłocznego przekazania komisji, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku komisji, posiadanych informacji lub dokumentów. Zaproponowano poprawkę, która obowiązek ten obwarowuje sankcją za jego niewykonanie. Należy podkreślić, że obowiązek ciąży na każdym podmiocie, do którego komisja skieruje wniosek, w tym na kościołach i związkach wyznaniowych.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Ustawa szeroko reguluje także działania edukacyjne i profilaktyczne komisji dotyczące zapobiegania wykorzystania seksualnego dzieci. Wprowadza temat działań badawczych w zakresie reagowania organów państwa, organizacji i podmiotów oraz osób fizycznych na przypadki wykorzystania seksualnego dzieci, przypadki niezawiadamiania właściwego organu o podejrzeniu popełnienia takich czynów, identyfikacji problemów pojawiających się w praktyce ścigania przestępstw wykorzystania seksualnego dzieci.</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Kończąc… Ustawa czyni obowiązującą daleką od doskonałości regulację w przedmiocie państwowej komisji bardziej czytelną w odbiorze społecznym, a także usuwa pewne sprzeczności użyte w jej nomenklaturze poprzez uporządkowanie zakresu pojęciowego przedmiotu ustawy. Zmienia także nazwę komisji. Praktyka pokazała, że nazwa ta budziła wiele kontrowersji i niepotrzebnych komentarzy. Była ona bardzo rozbudowana i trudna do zapamiętania i powtórzenia, a także rodziła problemy praktyczne przy wprowadzaniu jej do różnych urządzeń ewidencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Wprowadzona ustawą nazwa komisji – Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 – zawiera wszystkie istotne dla zobowiązania przedmiotu działalności komisji elementy. Obok elementu państwowości zawiera słowo „przeciwdziałanie”, mieszczące w sobie wyjaśnienie, zapobieganie i zwalczanie, a także określenie przedmiotu ochrony: „małoletnich poniżej lat 15”. Nazwa zawiera jasne i czytelne, zrozumiałe dla każdego odbiorcy przesłanie. Celem działania komisji jest ochrona przed wykorzystaniem seksualnym dzieci poniżej lat 15, w każdej formie.</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Komisja na swoim posiedzeniu przyjęła 22 poprawki. Ustawa wraz z poprawkami została przegłosowana stosunkiem głosów 6:3, przy czym nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Wprowadzone zostały podczas posiedzenia komisji poprawki proponowane zarówno przez Biuro Legislacyjne, jak i przez senatorów. Wszystkie poprawki zyskały akceptację. W trakcie posiedzenia te poprawki szeroko skomentowała zarówno pani minister Paprocka, jak i pan przewodniczący Błażej Kmieciak. Jedna z poprawek ze względu na drobne przeredagowanie została w nowym sprawozdaniu przywrócona do swojej pierwotnej postaci. Dotyczyło to pewnych proceduralnych kwestii związanych z tym, czy dla osoby zmarłej należy wysyłać powiadomienie, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Komisja rekomenduje przyjęcie ustawy wraz z poprawkami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Bogdan Borusewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Pani senator Alicja Chybicka.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#SenatorAlicjaChybicka">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#SenatorAlicjaChybicka">Pani Senator, w przypadku przestępstw pedofilskich najważniejszą rzeczą jest czas, czyli szybkość zauważenia sprawy, rozpoznania i reakcji. Czy była na ten temat mowa na posiedzeniu komisji? Czy były podane jakieś konkretne terminy dla tejże komisji, którą powołuje ustawa? Czy rzeczywiście to będzie szybciej i lepiej? Bo mamy w tej chwili sprawy, które wychodzą po wielu latach, które przez długi czas, można powiedzieć, były zamiecione pod dywan. Czy ta ustawa rokuje, że takie przypadki… Czy jak będzie działała ta komisja, to i ona będzie pilnowana, żeby to było szybko zrobione? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#SenatorJoannaSekuła">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#SenatorJoannaSekuła">Pani Senator, ustawa bardzo porządkuje procedurę postępowania wyjaśniającego. A to właśnie ze względu na braki proceduralne komisja nie mogła podejmować tak skutecznych działań, jak mogłaby. A więc ten czas, który upłynął od powołania komisji do dnia dzisiejszego rzeczywiście spowodował, że liczba nagromadzonych spraw w komisji – jeśli dobrze pamiętam, jest ich ponad 600… One czekają na rozpoczęcie procedury postępowania wyjaśniającego. Dodatkowo to, że został określony ścisły termin na dostarczenie dokumentów i przekazanie informacji, również ten czas ograniczy i, jak wierzymy, przyspieszy prace komisji.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#SenatorJoannaSekuła">Ale pamiętamy również o tym, Pani Senator, że komisja pracuje wyłącznie nad sprawami, które są przedawnione. Wszystkie te postępowania, które dotyczą czynów z kodeksu karnego uznanych za czyny przestępcze wobec małoletniego, są procedowane w prokuraturze i w sądach. Tak więc komisja zajmuje się sprawami, które z założenia są przez prokuraturę umarzane lub w przypadku których nie jest podejmowane procedowanie. Czyli wiemy już na pewno, że upłynął czas, który wynika z przedawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Pani senator Barbara Zdrojewska.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Szanowna Pani Senator, ja mam takie pytanie, być może sformułowane dosyć kolokwialnie, ale wydaje mi się, że po tym, co się działo wokół komisji do spraw pedofilii, po tych zarzutach, że niesprawnie działa, następnie po obronie komisji, po zarzutach, że ta ustawa, która została przyjęta, jest zła itd., itd… Teraz jest ustawa i słyszę, że ona zmierza … Nie wiem, czy ona tylko zmierza w dobrym kierunku, czy też jest już fantastyczna i znikną wszystkie problemy. Chciałabym właśnie się dowiedzieć od pani senator, czy ta ustawa gwarantuje, że nie będzie już tych barier, które były szeroko komentowane w społeczeństwie. Czy ta ustawa to tylko ustawa kosmetyczna, która coś tam do przodu posuwa, ale nie załatwia wszystkich problemów? Proszę mi powiedzieć, bo myślę, że to jest ważne, czy zajmujemy się czymś, co będzie miało jakiś naprawdę dobry efekt, czy znowu wrócimy do sprawy za pół roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#SenatorJoannaSekuła">Panie Marszałku! Pani Senator!</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#SenatorJoannaSekuła">Na początku mojej wypowiedzi mówiłam, jak szerokie są zmiany. Rzeczywiście ta kwestia, która była najbardziej kontrowersyjna, a więc kwestia uszczegółowienia przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, została doprecyzowana, tak że komisja to postępowanie wyjaśniające będzie mogła podejmować. Na podstawie nadanych jej uprawnień to postępowanie wyjaśniające będzie mogło być przeprowadzane w przypadku zarówno osoby pokrzywdzonej, jak i potencjalnego sprawcy. W przypadku komisji zostały uregulowane również te sprawy proceduralne, które związane są z wydawaniem postanowień o wpisie bądź postanowień o odmowie wpisu. To też są bardzo ważne regulacje, które nie do końca były jednoznaczne. Ale myślę, że to, że biuro komisji czy urząd komisji skierował swoje kroki do Kancelarii Prezydenta i ustalenia na linii Kancelaria Prezydenta – komisja trwały bardzo wiele miesięcy, rzeczywiście zrodziło w nas wszystkich obawy, czy ta komisja jeszcze kiedykolwiek będzie działała w taki sposób, jaki był zakładany w roku 2019.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#SenatorJoannaSekuła">Zresztą to, że pojawiło się tyle wątpliwości i konieczność wprowadzenia zmian, wynika z tego, że w 2019 r. ta ustawa była procedowana bardzo szybko, nawet bez opinii legislacyjnych w Senacie i jakichkolwiek poprawek. A więc to, że podjęto decyzję o tak szerokiej nowelizacji, świadczy o tym, że to pierwotne przedłożenie było bardzo niedoskonałe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję pani senator sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Projekt ustawy został wniesiony przez prezydenta. Do prezentowania stanowiska prezydenta w toku prac parlamentarnych została upoważniona pani minister Paprocka, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy pani minister pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Pani senator Sekuła zechciała omówić najważniejsze założenia przedstawionej przez pana prezydenta nowelizacji. Ja chciałabym tylko w uzupełnieniu wskazać Wysokiemu Senatowi, że prace na etapie sejmowym prowadzone były w bardzo dobrej atmosferze i również w dobrym tempie. Ustawa została uchwalona właściwie jednomyślnie, 1 poseł wstrzymał się od głosu. To też wskazuje, że ta nowelizacja – oczywiście naprawdę była merytoryczna dyskusja w toku prac – jest potrzeba i oczekiwana.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Gros poprawek, które ta nowelizacja wprowadza, skupia się na postępowaniu wyjaśniającym, czyli tak naprawdę fundamentalnym zadaniu, które stoi przed państwową komisją. Ponadto wprowadzane są zmiany dotyczące również dwóch, powiedziałabym, największych bolączek, na które wskazywała państwowa komisja, czyli nieprecyzyjne przepisy, a nawet, można powiedzieć, brak przepisów dotyczących dostępu do dokumentów, jak również kwestie związane z tajemnicami.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Mając te elementy na uwadze, uprzejmie proszę Wysoki Senat o pochylenie się nad tą ustawą i o przyjęcie jej bez poprawek. A w przypadku, jeśli Wysoki Senat przychyliłby się do projektu uchwały przedstawionego przez komisję, proszę również o przyjęcie poprawek, które były rekomendowane przez kancelarię. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawicielki prezydenta związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy są takie pytania?</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Pani senator Sekuła. Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#SenatorJoannaSekuła">Pani Minister, my co prawda trochę rozmawialiśmy o tym na posiedzeniu komisji, ale chciałabym, żeby pozostali senatorowie usłyszeli to wyjaśnienie. Chodzi o możliwość poszerzenia katalogu podstaw prawnych, które są ujęte w art. 1 ust. 2, czyli o możliwość rozszerzenia katalogu kodeksowego na kodeksy z roku 1968 i 1932. Uzyskanie takiego jednoznacznego wyjaśnienia bardzo mnie uspokoi. Jeżeli czyn został popełniony w roku 1970, jego karalność przedawniła się w roku 1980, to czy komisja będzie mogła się tym zająć? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Panie Marszałku! Pani Senator! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Faktycznie ta kwestia była wczoraj częściowo omawiana na posiedzeniu komisji. W tej części zabierał głos również pan prof. Kmieciak, przewodniczący państwowej komisji. Tutaj stanowisko zarówno Kancelarii Prezydenta, jak i komisji wydaje się zbieżne. Zresztą też myślę, że warto wskazać tutaj Wysokiemu Senatowi, że propozycja doprecyzowania i oparcia art. 1 ust. 2 na rozdziale 25 kodeksu karnego to jest propozycja, która razem z innymi propozycjami została przedłożona panu prezydentowi właśnie przez komisję. Bo ja na każdym etapie postępowania ustawodawczego wskazuję, że ten projekt został opracowany w ścisłej współpracy z komisją. Zresztą nawet podawane były do publicznej wiadomości informacje o spotkaniu pana prezydenta z całym składem państwowej komisji i o tym, że ten projekt jest opracowywany. Z oczywistych względów państwowej komisji nie przysługuje inicjatywa ustawodawcza i jest dla prezydenta zaszczytem, że komisja zgłosiła się właśnie do pana prezydenta z prośbą o przeprowadzenie tej nowelizacji. I tak też tę kwestię pan prezydent potraktował, jako ważną kwestię społeczną i do prośby komisji się przychylił. Stąd ustawa została przygotowana i bardzo dobrze, że teraz jest procedowana.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Kwestia cofnięcia się do czasów obowiązywania aktów, kodeksów karnych z roku 1969 i 1932. Myślę, że kwestia kodeksu z 1932 r. w ogóle staje pod wielkim znakiem zapytania ze względu, mówiąc brutalnie, na upływ czasu. Jeśli chodzi o kwestie związane z kodeksem z 1969 r., to patrząc na katalog przestępstw zawartych we wcześniejszych uregulowaniach kodeksu karnego, można stwierdzić, że im późniejszy kodeks, im więcej jest przestępstw związanych ze sferą seksualną, tym więcej jest doprecyzowań. Tak więc tutaj należałoby przede wszystkim przeprowadzić bardzo wnikliwą kwerendę co do konieczności i zasadności przeprowadzenia takich postępowań. Poza tym, na co wskazuje i brzmienie ustawy, i przepisy dotyczące prowadzenia postępowań wyjaśniających, które mówią o zachowaniach ujętych w rozdziale 25 kodeksu karnego, w przekonaniu Kancelarii Prezydenta, ale również państwowej komisji, nie będzie tutaj problemów z prowadzeniem spraw w odniesieniu do czynów, które miały miejsce wiele, wiele lat temu, oczywiście pod warunkiem, że żyje osoba pokrzywdzona i że żyje osoba wskazana jako sprawca. Oczywiste jest, że musimy myśleć o dacie wejścia w życie przepisów plus o okresach przedawnienia, ale dla komisji najistotniejszy jest moment, w którym została podjęta decyzja, czy to sądu, czy prokuratury o umorzeniu postępowania ze względu na przedawnienie. Szczerze mówiąc, pytałam komisję, czy na ten moment wśród tych – poproszę, żeby pan przewodniczący mnie poprawił, jeśli się mylę – ponad 170 spraw, tych postępowań komisja w ogóle dostrzega tego typu problem, i uzyskałam odpowiedź negatywną. Wydaje się zatem, że proponowane przepisy są prawidłowe i nie będzie problemu z prowadzeniem postępowań, szczególnie w kontekście tych przepisów, które regulują postępowania wyjaśniające. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Kto jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dobrze, pani senator Sekuła. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#SenatorJoannaSekuła">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#SenatorJoannaSekuła">Pani Minister, padło takie sformułowanie, jeśli chodzi o tę wątpliwość czasową, że nie jest ważna data czynu, ważna jest data wydania decyzji procesowej. Czy pani minister lub pan przewodniczący nam to wyjaśni? Bo analizowaliśmy to wczoraj z prawnikami i wychodzi na to, że to jednak nie tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Przepraszam, Pani Senator, ale ja nie brałam udziału w tych analizach, więc szczerze mówiąc, nie wiem, jaki był ich przedmiot. Jednak jeżeli została podjęta decyzja na podstawie art. 17 kodeksu postępowania karnego i zostały umorzone postępowania czy na etapie sądowym, czy jeszcze na etapie postępowania prokuratorskiego, bo ja rozumiem, że takimi sprawami dysponuje komisja… Zgodnie z ustawą… Już teraz może prowadzić te postępowania, ale na skutek nowelizacji to instrumentarium będzie jeszcze bardziej precyzyjne i będzie możliwość prowadzenia… Ta poprawka, która została zgłoszona, w ocenie Kancelarii Prezydenta nie zawiera wszystkich koniecznych konsekwencji, jeśli chodzi o ustawę, więc po ewentualnym rozszerzeniu o kodeksy, nie tylko z 1997 r., jak jest obecnie, ale także z 1969 r. oraz z 1932 r., ustawa stanie się miejscami sprzeczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Pani senator Barbara Zdrojewska. Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Jednym z takich problemów, które narosły wokół niemożności podejmowania pewnych działań przez komisję, była kwestia dostępu do dokumentów w kościele. Czy chciałaby pani powiedzieć, czy ustawa gwarantuje 100-procentowy dostęp do tych dokumentów? Gdyby mogła pani minister powiedzieć dwa słowa na temat tego, jak to będzie rozwiązane… Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Pani Senator, stawianie pytania, czy ja mogę cokolwiek na tym etapie gwarantować… Kancelaria Prezydenta nie będzie przecież wykonywać tej ustawy. Prawdą jest, że w ogóle jedną z głównych bolączek wskazywanych przez komisję była kwestia dostępu do dokumentów… Faktycznie, obecnie obowiązująca ustawa reguluje tę materię, również w ocenie kancelarii pana prezydenta… Gdyby ocena była pozytywna, to przecież nie byłoby nowelizacji. Tutaj jest wadliwe uregulowanie. Z tych informacji, które komisja przekazywała Kancelarii Prezydenta, wprost wynika, że… Myślę, że warto podkreślić tu jedną rzecz. To absolutnie nie jest kwestia kościoła, ale wielu podmiotów, do których komisja się zwracała, a które albo zasłaniały się właśnie brakiem podstawy prawnej, albo… Pewnie pan przewodniczący mógłby tutaj podać więcej szczegółów, ale było też wskazywane w sprawozdaniach komisji, że faktycznie gros podmiotów, tych wskazanych, objętych zakresem ustawy, a więc związanych z działalnością edukacyjną, kulturalną, sportową, nie wypełnia tych obowiązków wobec komisji. Te doprecyzowania, które wprowadza ustawa, w przekonaniu kancelarii na pewno stanowią bardzo poważny krok naprzód.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Prawdą jest, i myślę, że to też warto powiedzieć, że te przepisy są wzorowane na przepisach dających dostęp do dokumentów konstytucyjnym organom, jakimi są Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. Wydaje się, że to jest uregulowanie właściwe, bo po wprowadzeniu jasnej podstawy prawnej żądania dokumentów… Jeśli z jakiejkolwiek strony będzie odpowiedź negatywna, to będzie jasna podstawa funkcjonowania. A w odniesieniu do części podmiotów, szczególnie podmiotów publicznych, gdzie jest kwestia odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za wykonywanie prawa, są jeszcze dalsze konsekwencje odmowy. Tak że wydaje się, tak jak mówię, ze względu na system prawny i na to, jak to wszystko funkcjonuje w odniesieniu do innych organów, że omawiana propozycja jest jak najbardziej zasadna. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Pani senator Ewa Matecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#SenatorEwaMatecka">Pani Minister, proszę mi powiedzieć, jak to możliwe, że w momencie, kiedy ja zwróciłam się z oświadczeniem do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a było to w styczniu 2022 r., w momencie, kiedy wnioski płynące z posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, na której pan przewodniczący i członkowie komisji, o której tu mowa, mówili, że mają utrudnione działania właśnie w zakresie czynności wyjaśniających, że uniemożliwia im działanie taka konstrukcja ustawy, która została przyjęta w sierpniu bodajże 2019 r… I na to moje oświadczenie i zapytanie, prośbę o przyspieszenie prac, o których wiedzieliśmy, że trwają w Kancelarii Prezydenta, uzyskałam odpowiedź, że ta przyjęta ustawa jest merytorycznie poprawna i wykonalna, a ewentualna potrzeba zmiany wynika nie z okoliczności powstałych w trakcie jej stosowania…</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#SenatorEwaMatecka">…których rozwiązanie nie jest możliwe w drodze wykładni przepisów prawa. A omawiana właśnie ustawa powoduje zmianę 30 artykułów, dodaje 24 nowe, wobec 50 już zapisanych w 2019 r. Czyli okazuje się, że zmiana tej ustawy była absolutnie konieczna i wynikała z niemożliwości stosowania tamtej z 2019 r., aby komisja mogła prawidłowo funkcjonować. Oczywiście, jestem za tą zmianą, jak najbardziej, z przyjętymi poprawkami, ale takiej odpowiedzi z Kancelarii Prezydenta RP na moje oświadczenie się nie spodziewałam.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#SenatorEwaMatecka">Jakie jest pytanie? Jakie pytanie, Pani Senator?</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#SenatorEwaMatecka">No, chciałabym, żeby pani minister… Ja zadałam to pytanie na początku. Chciałabym, żeby pani minister była łaskawa mi wytłumaczyć, dlaczego jest taka rozbieżność w postępowaniu i w działaniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Pani Minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Pani Senator, w momencie, kiedy była udzielana odpowiedź, trwały prace i analizy na ten temat. Niemniej jednak pytanie przez jeden organ dysponujący inicjatywą ustawodawczą drugiego organu dysponującego inicjatywą ustawodawczą o tempo prac i o podjęte decyzje… No, to jest kwestia, którą można w różny sposób komentować, prawda? Taka była decyzja prezydenta. Uważam, że bardzo dobrze się stało. I pan prezydent absolutnie stoi na stanowisku, że ta nowelizacja jest potrzebna. Niemniej jednak to nie jest też tak, że ustawa dotąd obowiązująca, z 2019 r., uniemożliwiała podejmowanie jakichkolwiek działań. Prawdą jest, że największe konsekwencje i największe trudności, w ocenie kancelarii – i tam jest najwięcej zmian wprowadzonych – to etap prowadzenia postępowania wyjaśniającego, tak naprawdę już finalny, kiedy są podejmowane postanowienia przez komisję. Bo faktycznie, jest kwestia podstawy materialnej, jest kwestia rozstrzygnięć, co w przypadku śmierci jednej lub drugiej strony itd., itd. Niemniej jednak to nie jest tak, że komisja nie była w stanie prowadzić jakichkolwiek działań. Bo przecież oprócz postępowań wyjaśniających jest również kilka innych działań i to, powiedziałabym, również o bardzo istotnym społecznym znaczeniu, jak chociażby wszystkie kwestie związane ze sporządzaniem raportów, które również będą miały – taka jest nadzieja i po stronie komisji, i po stronie kancelarii – bardzo istotne oddziaływanie społeczne. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Ja jeszcze tylko chciałabym…</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Pani Senator, jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#SenatorEwaMatecka">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#SenatorEwaMatecka">Ale ja właśnie w moim oświadczeniu podkreślałam rolę i znaczenie tych zapisów, które określają i decydują o wspomnianych czynnościach wyjaśniających. I tylko tyle. Tak że… Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Pani Senator, ale postępowanie wyjaśniające składa się z wielu elementów, tak? I oczywiste jest, że pewne działania komisja mogła prowadzić już na podstawie obowiązujących przepisów. Niemniej jednak na pewno – wyrażam taką nadzieję, bo oczywiście nie jestem ani członkiem komisji, ani tym bardziej członkiem jakiegokolwiek składu orzekającego – te przepisy szybko wejdą w życie i umożliwią prowadzenie wspomnianych postępowań, a następnie ich kontrolę sądową. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">A, pani senator Magdalena Kochan. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Pani Minister, jak rozumiem, jedynym powodem, dla którego państwo nie byliście za w sprawie poprawki dotyczącej zasad i sposobu wyjaśniania przypadków przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, o których mowa w kodeksie karnym z roku 1997… Chodzi o rozszerzenie odpowiedzialności na kodeksy, mówiąc krótko, z lat sześćdziesiątych i trzydziestych. Czy powodem było to, że nie była ona, państwa zdaniem, pełną poprawką, ponieważ nie zawierała, że tak powiem, konsekwencji takiego zapisu? Czy to był jedyny powód, dla którego państwo negatywnie na te tematy się wypowiadaliście?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Pani Senator, ta kwestia wczoraj na posiedzeniu komisji przez krótki czas była dyskutowana. Ja nie jestem w tej chwili przygotowana do merytorycznej dyskusji co do zakresu poszczególnych kodeksów, z 1932 i 1969 r., chociaż jestem przekonana co do tego, że ten katalog przestępstw przeciwko obyczajności, że tak powiem, zmieniał się i rozszerzał wraz z każdym kolejnym kodeksem. A patrząc na pana ministra Warchoła i ostatnią nowelizację kodeksu karnego, można nawet powiedzieć, że rozszerzał się z każdą kolejną nowelizacją kodeksu karnego. No, zmienia się otoczenie, w którym funkcjonujemy, zmieniają się po prostu okoliczności i ustawodawca musi podążać za tymi zmianami społecznymi i reagować na nowe przypadki. To jest oczywiste. Jednak w ocenie Kancelarii Prezydenta z wymienionych względów merytorycznych nie ma konieczności zmiany i rozszerzenia, ponieważ jeśli spojrzeć na całość ustawy, to widać, że komisja ma w tym zakresie możliwość prowadzenia postępowań. Chodzi przede wszystkim o art. 27 ustawy, w którym mowa jest o zachowaniach. To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">I druga. Tak, myślę, że tutaj jest bardzo poważny problem, ponieważ jeżeli znowelizujemy… jeżeli zostanie przyjęta ta poprawka, to nie będzie konsekwencji w odniesieniu do poszczególnych rodzajów działań komisji. Myślę, że tutaj będzie bardzo poważny problem z prawidłowym wykonaniem ustawy zarówno przez komisję, jak i przez sąd co do dalszej jej kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy są jeszcze jakieś pytania do pani minister?</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo. Pan senator Jerzy Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja mam pytanie związane z osobami – nazwałbym to – zmarłymi. Otóż pamiętam, że przy pracy nad ustawą matką były wątpliwości co do tego, czy można wstrzymać postępowanie… może nie postępowanie, ale upowszechnianie informacji w stosunku do osób zmarłych, które nie potrafią się bronić, mówiąc krótko. Jak to jest w tej chwili? Czy zostało to uregulowane, czy też były z tym problemy? I czy w tym momencie, nazwijmy to, prawa osób zmarłych są odpowiednio bronione?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">W odniesieniu do osoby wskazanej jako sprawca w momencie śmierci oczywiście następuje umorzenie postępowania, nie ma możliwości prowadzenia postępowań po śmierci. Tutaj oczywiście chodzi o bardzo specyficzne postępowanie, bo tu mówimy jednak o znamionach przestępstwa, ale cała procedura jest oparta na procedurze cywilnej z uwagi na przedawnienie. Nie ma tu klasycznego domniemania niewinności. Jednak trudno sobie wyobrazić prowadzenie postępowania po śmierci osoby wskazanej jako sprawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja nie mówię o postępowaniu karnym, ja mówię o tym, że państwo decydujecie czasami o infamii danej osoby, wpisujecie ją do rejestru, a ta osoba umiera. I co wtedy? Co z tym wpisem do rejestru? Czy jest procedura wykreślenia z takiego wpisu po śmierci osoby?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Nie toczy się postępowanie. W momencie, kiedy jest to etap postępowania czy przed komisją, czy przed sądem, to na podstawie ustawy o państwowej komisji postępowanie podlega umorzeniu. Muszę zajrzeć do regulacji dotyczącej rejestru. Według mnie są tam przepisy dotyczące wykreślenia, ale powiem szczerze, że nie pamiętam w tej chwili, co się dzieje w sytuacji śmierci osoby po dokonaniu wpisu. Zaraz to sprawdzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Jeśli mogę, to o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Dobrze. Naturalnie, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#SenatorJerzyCzerwiński">To dotyczy także np. rodziny osoby, która tak czy inaczej się zachowała, została wpisana do rejestru, ale po śmierci tej osoby ona na pewno nie stanowi już zagrożenia. No więc pytanie jest takie, dlaczego rodzina ma ponosić skutki właśnie tego wpisu do rejestru. Czy rzeczywiście z automatu, z klucza dochodzi do wykreślenia takiej osoby?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPMałgorzataPaprocka">Panie Senatorze, przepraszam, zaraz… zaraz to sprawdzę. Ale oczywiście udzielę odpowiedzi na piśmie, bo to jest regulowane drugą ustawą zarówno w odniesieniu do tego rejestru, do którego wpisy są dokonywane w postępowaniu karnym, jako środek dodatkowy, jak i tutaj… Pozwolę sobie odpowiedzieć, Panie Senatorze, na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Czy są jeszcze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję uprzejmie, Panie Marszałku. Dziękuję Wysokiemu Senatowi.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Marek Pęk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że przedstawicielka prezydenta zobowiązała się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytanie zadane przez senatora Jerzego Czerwińskiego.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Popieramy ustawę w całości i prosimy o przyjęcie bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pan senator Bogdan Borusewicz, pani Barbara Zdrojewska.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zatem zapraszam, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">I witam pana Marcina Warchoła, sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Ministrze, czy prawo polskie jest nadrzędne nad wewnętrznym prawem Kościoła katolickiego? To po pierwsze. I czy prawo polskie jest nadrzędne nad konkordatem i wewnętrznymi uregulowaniami państwa Watykan albo podmiotu kościelnego, jakim jest Watykan? Bo Watykan występuje w podwójnej roli. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, podpisany dnia 28 lipca 1993 r., jest umową międzynarodową. Zgodnie z konstytucją umowy międzynarodowe mają odpowiednie pierwszeństwo przed ustawami zwykłymi. Poza tym mamy do czynienia z rozdzielnością w tym zakresie, z niezależnością Kościoła katolickiego, chronionego właśnie przepisami konkordatowymi. I pytanie o relację regulacji wewnętrznych państwa kościelnego i państwa polskiego to jest pytanie o wzajemną zależność. Kościół katolicki nie podlega państwu, jest niezależny, taka jest moja odpowiedź. Tak jak prawo kościelne nie podlega prawu państwowemu, jest niezależne. To reguluje konkordat. I to wynika m.in. również z zasad przewidzianych w konstytucji. Art. 53 konstytucji stanowi o wolności religijnej. Nie byłoby wolności religijnej, gdybyśmy mieli religię państwową. Państwo polskie jest państwem neutralnym światopoglądowo, szanującym zasady wolności religijnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">To pytanie oczywiście nie jest bez przyczyny. Przyczyną są informacje, że biskupi, powołując się na wewnętrzne ustalenia kościelne, odmawiają udostępniania materiałów dotyczących księży podejrzanych o przestępstwa seksualne. I w związku z tym, w tym kontekście, pytam pana ministra, czy istnieje w konkordacie jakakolwiek ochrona tego typu… w ogóle przestępstw księży i biskupów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Zgodnie z art. 4 Rzeczpospolita Polska uznaje osobowość prawną Kościoła katolickiego. Rzeczpospolita Polska, tak jak powiedziałem przed chwilą, przestrzegając prawa do wolności religijnej, zapewnia Kościołowi katolickiemu odpowiednią niezależność, łącznie z wykonywaniem jurysdykcji. Tak że to jest pytanie, które wymaga poszerzonej opinii. Jako ministerstwo chętnie panu senatorowi taką opinię na piśmie przedstawimy. No, oczywiście trudno oczekiwać, żebym taką opinię w tej chwili przedstawiał. Tutaj jest niezależność, jest wzajemny szacunek państwa kościelnego i państwa polskiego, jest wolność sprawowania kultu, jest wolność organizacyjna – to jest bardzo istotne. To nie tylko kwestia wolności religii, ale i kwestia wolności organizacyjnej. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie się na ten temat wypowiadał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ja bym poprosił o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Bardzo chętnie, bardzo chętnie.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Chcę zwrócić uwagę panu ministrowi, że ja nie pytam o to w kontekście wolności religijnej albo organizacji kościelnej, ale w kontekście odmowy niektórych biskupów udostępnienia materiałów archiwalnych dotyczących przestępstw seksualnych księży. Oni się powołują na to, że materiały są w Watykanie, są przekazane do Watykanu. W tym kontekście pana pytam i oczekuję pisemnej odpowiedzi na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Z przyjemnością odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Ale jeszcze powiem panu senatorowi, jeżeli pan marszałek pozwoli, że zgodnie z art. 6 prawa o adwokaturze adwokat ma prawo zasłonić się tajemnica adwokacką, która jest bezwzględna. Adwokat! No, nie ma konkordatu między rada adwokacką a państwem. Proszę zwrócić uwagę, Panie Senatorze, że są już w tej chwili takie podmioty, np. środowiska lekarskie i adwokackie. Państwo szanuje ich odrębność. Dokumentacja medyczna jest całkowicie wyłączona spod władzy państwowej, podobnie jak dokumentacja klienta, dokumentacja adwokacka. Proszę popatrzeć, Panie Senatorze, na art. 226 kodeksu postępowania karnego. Obrońca oświadcza – ja akurat jestem adwokatem, więc mówię z tej perspektywy – że te akta są chronione tajemnicą obrończą i nikt nie ma prawa na nie spojrzeć, nawet sędzia. Dlatego ja się wcale nie dziwię biskupom, którzy odmawiają, powołując się na swoje prawo. Ale oczywiście to sprawdzimy. Oni powołują się na swoje prawa chronione konkordatem, na swoją niezależność, swoją autonomię i suwerenność. Skoro adwokat może odmówić państwu dostępu do tajemnicy adwokackiej, do dokumentów, które ma, to dlaczego nie może tego uczynić ksiądz czy biskup? Oczywiście, że może. Ale my to jeszcze sprawdzimy. Nie wykluczam, że zweryfikuję swój pogląd, kiedy zgłębię te informacje, ale póki co takie stanowisko przedstawiam: jest niezależność Kościoła katolickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo. Powtarzam: prosiłbym o odpowiedź na piśmie. Ja nie chcę z panem polemizować, ale chcę poprosić, żeby pan to wyjaśnił głębiej na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy pani senator Barbara Zdrojewska chce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Tak.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Ja też jestem bardzo zainteresowana dogłębną wykładnią prawną, którą pan minister przyśle w odpowiedzi na pytanie zadane przez pana marszałka Borusewicza. Ja też bym prosiła, żeby pan to dokładnie wyjaśnił, podał paragrafy, na które się pan powołuje, a które mówią, że jeżeli dziecko w Polsce zostało zgwałcone przez osobę spoza polskiej jurysdykcji, to nie ma żadnej możliwości pozyskania dokumentów. No, pan nie wie, jak to zrobić. Ja naprawdę chciałabym usłyszeć taką informację od pana ministra, dostać na piśmie odpowiedź, że pan jest bezradny, podczas gdy inne kraje, takie jak Irlandia, świetnie sobie z tą sprawą poradziły. Ja jestem zszokowana, że pan mówi tutaj coś takiego, jak gdyby problem pedofilii był po raz pierwszy omawiany w jakimkolwiek kraju. Są kraje, które świetnie sobie z tym poradziły.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Proszę dodać w tej odpowiedzi do pana marszałka, dlaczego czegoś takiego nie było, dlaczego pan uważa, że w Polsce się tak nie da, że nie da się wyjaśnić tych wszystkich spraw, że nie da się otworzyć tych dokumentów, tych archiwów. Dziękuję. To jest tylko dopowiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">I pytanie w innej sprawie. Jeśli można teraz, to zadam drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Panie Ministrze, mam do pana pytanie, które jest związane z nowelizacją. Pan powiedział, że pan w pełni popiera tę nowelizację. A dlaczego nie stworzyliście od razu dobrej ustawy? Dlaczego w Ministerstwie Sprawiedliwości nie powstała dobra ustawa i teraz musimy ją poprawiać? Proszę powiedzieć, co takiego się stało.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">I zapytam pana o sprawę poruszoną przez księdza Isakowicza-Zaleskiego. 3 dni temu poinformował o tym, że prokuratura w Tarnowie wysyła do ofiar księdza P., słynnego księdza, który molestował 95 młodych chłopaków, chłopców… No, wyjątkowo aktywny i obrzydliwy pedofil. Sprawa została umorzona przez prokuraturę ze względu na przedawnienie, a ofiary, te 95 ofiar dostało informację, że mają…</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">…7 dni na odwołanie się. Ale w tym piśmie są personalia wszystkich, tak że każdy pokrzywdzony dowiedział się o innych pokrzywdzonych. To dotyczy chłopców z różnych wsi na terenie, na którym grasował ten ksiądz…</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Pedofil.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">…ten pedofil. Chciałabym zapytać, jak to jest możliwe, że prokurator nie anonimizuje danych na podstawie obecnie funkcjonujących przepisów? Czy mógłby mi pan wyjaśnić tę sprawę? Jak to jest możliwe, że wszyscy się dowiadują, kto był ofiarą pedofila? Jak to może tak działać? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Szanowna Pani Senator, stworzyliśmy ustawę, która wyłącza przedawnienie tych najbardziej okrutnych przestępstw – zgwałcenia dzieci poniżej piętnastego roku życia. Przypomnę, to w tej sali państwo nie poparliście jej. Przypomnę, Senat podjął uchwałę za odrzuceniem nowelizacji kodeksu karnego. Całe szczęście Sejm odrzucił tę uchwałę Senatu. Pani Senator, a jak pani głosowała w sytuacji, w której wydłużaliśmy termin przedawnienia…</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">A pan tu przyszedł nas pytać, czy odpowiadać na pytania?</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Termin… Państwo pytają o nasze ustawy, więc odpowiadam.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Brak przedawnienia… Wszyscy Drodzy Państwo, którzy to oglądacie, nie ma przedawnienia w przypadku tych, którzy gwałcą dzieci. To było 20 lat i 30 lat, jeżeli wszczęto postępowanie. Tego przedawnienia od tej pory nie ma dzięki ustawie podpisanej przez pana prezydenta. Bardzo dziękuję panu prezydentowi. I ubolewam nad tym, że senatorowie Platformy Obywatelskiej nie poparli tego rozwiązania. Ale to mnie nie dziwi, bo nie poparliście również stworzenia rejestru pedofilów, który przygotowaliśmy w Ministerstwie Sprawiedliwości. Bo my chronimy dzieci. Nie poparliście również obligatoryjnego dożywotniego zakazu pracy z dziećmi, który wprowadziliśmy jako środek karny do kodeksu karnego. Dlaczego? Niech Polacy się dowiedzą…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Czy może pan minister odpowiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Proszę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">…na moje pytanie? Mnie nie interesuje to, co pan w tej chwili mówi. Może pan oczywiście mówić, co chce, ale najpierw proszę odpowiedzieć na moje pytanie. Dlaczego w ten sposób się zachowuje nasza prokuratura, prokuratura w Tarnowie? Jak to jest możliwe? Jak to możliwe, że ofiary nie uzyskują sprawiedliwości i, nie dość tego, ich dane stają się powszechnie znane, w tym przypadku innym ofiarom, ponieważ bez anonimizacji wysyła się do wszystkich pisma i wszyscy mogą się dowiedzieć, kto padł ofiarą pedofila? Możemy sobie wyobrazić, jakie to potem na wsi powoduje skutki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Oczywiście już odpowiadam, Pani Senator, na pani pytanie, ale, mówiąc językiem futbolowym, wystawiła pani piłkę i nie mogę z niej nie skorzystać. Podam jeszcze jeden przykład. Co wprowadziliśmy? Wydłużyliśmy przedawnienie i do lat 40, do czterdziestego roku życia ofiary nie będzie przedawnienia, a do dzisiaj jest do trzydziestego. To jest kolejne rozwiązanie, którego też nie poparliście.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">A wracając do pytania pani senator… Nie jestem prokuratorem. Prokurator łączy 2 funkcje: ministra i prokuratora generalnego. I na pewno kompleksową odpowiedź pani senator tam uzyska. Zapewniam. Sam poproszę prokuraturę o odpowiedź na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">I wracam do pierwszego pytania. Pan je wykorzystał, ale pan na nie nie odpowiedział. To jest pytanie o to, dlaczego tak popieracie te zmiany, a nie wprowadziliście ich wszędzie. Te zmiany, które teraz przedstawił Sejmowi i Senatowi prezydent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Ja pochwalę jeszcze jedną ustawę, którą pan prezydent przygotował. Bardzo dziękuję… Karalność za niepowiadomienie o przestępstwie pedofilskim. To również pan prezydent. Tutaj świetna współpraca była między nami. Zresztą na gruncie tej ustawy też współpracowaliśmy. Przygotowujemy od samego początku, od czasu, kiedy doszliśmy do władzy… Pierwsza sprawa to był rejestr pedofilów, później zakaz pracy z dziećmi, potem wydłużenie przedawnienia przestępstw pedofilskich, zaostrzenie karalności… Przypomnę, dziś jest już od 5 do 30 lat. W tej chwili karalność za zgwałcenie dziecka jest od 3 lat, już niebawem będzie od 5 do 30 lat, za 3 miesiące, bo to wchodzi w życie 3 miesiące od dnia opublikowania. To są te zmiany, które wprowadziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinWarchoł">Państwo ich nie wprowadziliście. Mieliście 7 lat, nic nie zrobiliście w tym zakresie, a my regularnie wprowadzamy zmiany, również z udziałem pana prezydenta, za co bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pani senator Magdalena Kochan.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Kara śmierci i żadnych…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#SenatorMagdalenaKochan">Prośba tylko o dołączenie mojego nazwiska, jeśli chodzi o odpowiedzi na piśmie udzielane na pytania pana senatora, pana marszałka Borusewicza i pani senator Zdrojewskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytania zadane przez senatorów Borusewicza, Zdrojewską i Kochan.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Jest z nami również pan Błażej Kmieciak, przewodniczący Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy pan przewodniczący chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Tytułem wprowadzenia powiem, że jestem zaszczycony, mogąc występować przed wyższą izbą polskiego parlamentu. Jest to pierwsza okazja, kiedy przedstawiciel państwowej komisji ma taką sposobność. Stąd też na początku chciałbym bardzo podziękować.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Chciałbym też odnieść się do kilku kwestii, jeżeli państwo pozwolicie, nie nadużywając państwa czasu, bo wiem, że trwają intensywne prace w ciągu ostatnich dni tutaj, w państwa Izbie.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Najpierw chcę zaznaczyć, że w 2019 r., kiedy została uchwalona ustawa o państwowej komisji… Ja jestem socjologiem prawa i zastanawiam się, jak prawo działa. Ta ustawa została uchwalona, nie oszukujmy się i powiedzmy to wprost, w wyniku usłyszenia przez nas wszystkich w Polsce, w Rzeczypospolitej Polskiej, po raz pierwszy chyba, bardzo wyraźnie głosu osoby skrzywdzonej. W filmie braci Sekielskich jest głos pani Ani, która bardzo głośno i bardzo mocno wyraża ból i cierpienie, obecne w jej życiu przez dziesiątki lat w związku z tym, że została skrzywdzona jako dziewczynka. I śmiem twierdzić, także po ponad 2 latach bycia członkiem i przewodniczącym państwowej komisji, że właśnie usłyszenie tego głosu doprowadziło do pojawienia się ustawy. Ta ustawa była procedowana, wiemy o tym wszyscy, bardzo szybko, ale nie doprowadziła ona do sytuacji, w której powstałyby urząd i komisja. Urząd i komisja powstały, może odwrotnie, komisja i następnie urząd, który wspólnie z pozostałymi członkami komisji budowaliśmy i w zasadzie nadal w jakiejś mierze budujemy.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Chcę zwrócić uwagę, że przez ostatnie 2 lata większość tych działań, tych zadań, które nakłada na państwową komisję ustawa o państwowej komisji, my realizowaliśmy, czego efektem jest raport, o którym także wczoraj na posiedzeniu komisji w Senacie rozmawialiśmy. To są 2 raporty, które przedstawiają to, co zrobiliśmy, to, co zbadaliśmy, to, co dostrzegliśmy, pewne luki, pewne zjawiska, które są obecne w polskim społeczeństwie, my to dostrzegliśmy i zebraliśmy właśnie w tych 2 raportach.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Tutaj trzeba też dokonać pewnego sprostowania. Nie mamy ponad 600 spraw przedawnionych. Ponad 700 spraw państwowa komisja obecnie prowadzi. Co to znaczy, że prowadzi? Monitoruje np. w prokuraturze, bada, w jaki sposób prokuratura zajmuje się sprawami dzieci, które doznały krzywdy, przemocy seksualnej. To są sytuacje, kiedy występujemy także na prawach oskarżyciela posiłkowego. A spraw przedawnionych, co do których jako państwowa komisja podjęliśmy decyzję, że nie możemy ich prowadzić, ponieważ narazimy osoby skrzywdzone na wtórną wiktymizację… My, Drodzy Państwo, Szanowni Senatorowie, doprowadzilibyśmy do sytuacji, w której osoba skrzywdzona niestety prawdopodobnie zostałaby skrzywdzona powtórnie, przez system prawa, ponieważ sąd odwoławczy najpewniej, przy obecnym brzmieniu ustawy, cofnąłby nam nasze rozstrzygnięcie, uchyliłby nam to rozstrzygnięcie, zwracając uwagę na niepełność obecnego brzmienia ustawy o państwowej komisji. Nowelizacja, która została wniesiona przez pana prezydenta Andrzeja Dudę, za co bardzo dziękuję w imieniu państwowej komisji, uzupełnia rzeczywiście najważniejsze elementy, Szanowni Państwo, dotyczące tego, z czym my się borykamy. Borykamy się przede wszystkim z brakiem dostępu do dokumentów. Jest tutaj mowa o Kościele katolickim. Ja na ten temat mogę dużo mówić, zresztą dużo się wypowiadam na ten temat, to jest bardzo ważny element. Ale ostatnio mówimy także o tym, o czym również w gmachu Senatu Rzeczypospolitej mówiliśmy na spotkaniu Parlamentarnego Zespołu do spraw Sportu Kobiet, czyli o dostępie do dokumentów, których nie chcą nam przekazywać związki sportowe. Mówimy o harcerzach, którzy nie przekazali nam dokumentów, o które prosiliśmy, czasem o izbach lekarskich, o sytuacjach, w których ktoś zignorował państwowy organ, jakim jest państwowa komisja. Tak więc to jest kwestia dostępu do dokumentów. To jest rzeczywiście uszczegółowienie procedury postępowania wyjaśniającego, postępowania, które – śmiem twierdzić, z ogromnym szacunkiem dla senatorów i posłów Rzeczypospolitej Polskiej – chyba nie do końca w 2019 r. rozumiano, nie do końca wiedziano, jak ważną zmianę w polskim prawie wprowadzono.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowni Państwo, wpis do rejestru, o którym także tutaj państwo mówiliście, to jest sytuacja, której chyba nikt z nas nie chciałby doświadczyć ani sam, ani wobec osoby bliskiej. To jest decyzja, która musi być podjęta w sposób niezwykle rzetelny, sprawdzalny, obiektywny i mądry. Obecna ustawa nie gwarantuje np. równości stron. Nie gwarantuje tego, że osoba skrzywdzona będzie mogła odwołać się od naszych decyzji. Tylko osoba wskazana jako sprawca może odwołać się od tej decyzji. Ta dysproporcja jest rażąca, jest skandaliczna i dlatego m.in. ta nowelizacja została przedłożona przez państwową komisję panu prezydentowi.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Stąd też chcę powiedzieć, że to jest dla nas rzeczywiście niezwykle ważny dokument, ale jednocześnie chcę zaznaczyć, że przez ostatnie 2 lata państwowa komisja działała i działa w sprawie, na którą pani senator Zdrojewska, jeśli dobrze pamiętam, zwróciła uwagę, dotyczącej chociażby Tarnowa. Jest to jedna z pierwszych spraw, którymi się zajęliśmy dzięki interwencji ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego. Tę sprawę także my, jako niezależny państwowy organ, będziemy wyjaśniać, będziemy wyjaśniać, co takiego się stało, czy informacje, które prezentuje ks. Tadeusz, warte są zatrzymania – a z doświadczenia mojego, jako przewodniczącego komisji, wiem, że informacje, które prezentuje ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, takie są – czy rzeczywiście tego typu sytuacja miała miejsce, czy nastąpił jakiś haniebny błąd w postępowaniu np. jakiegoś prokuratora. Wystąpiliśmy – dzisiaj podpisałem stosowny dokument, stosowne pismo – z prośbą o wyjaśnienia w tej sprawie. Jednocześnie my już znacznie wcześniej wystąpiliśmy w tej sprawie, prosząc o akta spraw. Ponieważ w tych ponad 90 sprawach poszczególnych osób skrzywdzonych każda z nich doświadczyła szkody, a ewidentnie wskazują na to dokumenty związane z postępowaniem, my wystąpiliśmy o dostęp do ponad 30 tomów dokumentów, Drodzy Państwo, które dotyczą molestowania seksualnego dzieci poniżej lat 15.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Dlatego też chcę zapewnić Wysoki Senat, że państwowa komisja, mimo że mamy nie do końca pełną ustawę, że się tak wyrażę, działa i działa w sposób najbardziej skuteczny, jak to jest możliwe. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie panu przewodniczącemu?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo proszę, pan marszałek Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Przewodniczący! Ja mam do pana pytanie podobne do tego, jakie miałem do pana ministra Warchoła. Może bardziej konkretne.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Czy w działaniach komisji były problemy z otrzymywaniem materiałów archiwalnych, informacji, materiałów dowodowych od przedstawicieli Kościoła katolickiego, od biskupów, szczególnie biskupów? Czy były takie przypadki? I jak to było uzasadniane, kiedy była odmowa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Pozwolę sobie tylko tytułem pewnego uzupełnienia zwrócić uwagę na to, że kontakt z Kościołem katolickim jest na różnych poziomach ze strony państwowej komisji. Przykładem może być ostatnie pismo do jednej z diecezji, w którym pytamy o to, czy prowadzone jest konkretne postępowanie wobec konkretnego wikarego. W takich sprawach otrzymujemy odpowiedź. Otrzymujemy jasną odpowiedź, że wobec wikarego X.Y. z parafii tej i tej prowadzone jest postępowanie karnokanoniczne albo przez etap diecezjalny, albo przez Kongregację Nauki Wiary, która zajmuje się tymi tematami z perspektywy Stolicy Apostolskiej.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">A odpowiadając konkretnie na pytania marszałka Borusewicza, muszę odpowiedzieć, że tak. Powiem wprost: była i jest szeroka korespondencja na ten temat ze strony zarówno państwowej komisji, jak i Konferencji Episkopatu Polski. Nie jest to żadną tajemnicą. Konferencja Episkopatu Polski wyznaczyła prymasa Polski, abp. Polaka, jako delegata Episkopatu Polski do spraw ochrony dzieci i młodzieży do kontaktów z państwową komisją. Mieliśmy spotkanie na ten temat. I zwrócono nam uwagę przede wszystkim na to, że rzeczywiście nie ma przepisu konkretnie wskazującego na dostęp do dokumentów – to jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Druga kwestia: zwrócono uwagę na przepisy konkordatowe – chociaż tu mam pewną wątpliwość, ponieważ przepisy konkordatowe nie obejmowały zmian w prawie kanonicznym, które zostały wprowadzone w 2001 r. Następnie, po ostatnich decyzjach Stolicy Apostolskiej, zwrócono nam uwagę na to, że dostęp zarówno sądu, niezależnego, niezawisłego sądu Rzeczypospolitej w Rzeczypospolitej Polskiej, jak i państwowej komisji do dokumentów, które ma Kongregacja Nauki Wiary – ponieważ zgodnie z przepisami prawa kanonicznego po zakończeniu etapu diecezjalnego dokumenty są wysyłane do Stolicy Apostolskiej i Stolica Apostolska prowadzi to postępowanie… A więc zwrócono nam uwagę na to, że te dokumenty nie będą nam przekazywane bez zgody Stolicy Apostolskiej, a zgoda ta może nastąpić w momencie, gdy wystąpimy na drogę prawnomiędzynarodową w zakresie pomocy prawnej w systemie wsparcia prawnomiędzynarodowego. Dlatego też, odpowiadając na to pytanie, powiem: tak, niestety jest problem, jest problem związany z dostępem do dokumentów, które dotyczą postępowań kanonicznych, karnokanonicznych wobec niektórych duchownych, którzy są oskarżeni o wykorzystywanie seksualne osób poniżej lat 15. Jest to temat, który jest bardzo mocno podejmowany, podejmowany jest także z perspektywy analizy prawnej przez państwową komisję. Obecnie w jednym z ostatnich pism wystąpiłem zarówno do prymasa Polski, jak i do abpa Gądeckiego, wnosząc o to, by powołać m.in. wspólną komisję – tutaj pani senator zwraca uwagę na Irlandię, ja zwrócę uwagę też na Francję, na Hiszpanię – ponieważ jeżeli my jako państwowa komisja… Watykan dostrzega problemy z dostępem do dokumentów, no, okej, to idźmy inną drogą, popracujmy nad tym koncepcyjnie, że się tak wyrażę. Zaproponowaliśmy więc stworzenie takiej komisji, jaka była np. we Francji, gdzie zbadano archiwa – kościół miał dostęp do owych archiwów i nie było z tym żadnego problemu. I wiem, ponieważ również badałem to zjawisko – tzn. ja i moi koledzy i koleżanki z państwowej komisji – że komisja francuska pod przewodnictwem pana prof. Sauvé także przedstawiła resortowi sprawiedliwości, we współpracy z Kościołem katolickim, bardzo ciekawe rozstrzygnięcia. Wydaje mi się, że jest to pewien wzór, pewne działanie, które warto w sposób naprawdę koncepcyjny także w Polsce zastosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pani senator Barbara Zdrojewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Dziękując panu za zajęcie się również tą sprawą poruszoną przez ks. Isakowicza-Zaleskiego, chciałabym dopytać… Bo powiedział pan, że zaproponowaliście. Ale komu zaproponowaliście to rozwiązanie wspólnej komisji? I dlaczego nie zaproponowaliście takiego rozwiązania np. panu prezydentowi, tak żebyśmy mogli w tej chwili pochylić się nad ustawą, co do której mielibyśmy pewność, że ona doprowadzi do rozwiązania tych wszystkich problemów, z którymi boryka się komisja i z którymi boryka się też społeczeństwo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowna Pani Senator! Szanowni Państwo! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Ja stoję na stanowisku – i wczoraj to stanowisko bardzo wyraźnie wyraziłem na posiedzeniu komisji praw człowieka – że art. 3a projektowanej, nowelizowanej ustawy da nam dostęp do dokumentów. To jest stanowisko nie tylko moje, ponieważ ja nie reprezentuję tutaj tylko siebie jako Błażeja Kmieciaka, ale reprezentuję państwową komisję. A dostęp do dokumentów to jest dostęp do dokumentów instytucji i organizacji, także instytucji związków wyznaniowych. Ale powiem państwu wprost, że np. Kościół prawosławny odpowiedział, że nie będzie nam odpowiadał – to tak mówiąc wprost. Bo nie mówimy tu tylko o Kościele katolickim, ale także o innych związkach wyznaniowych i innych instytucjach oraz organizacjach. Ale stoimy na stanowisku, że art. 3a da nam taki dostęp. Ja rozumiem pewnego rodzaju uwagi, jakie prezentuje strona kościelna, znam opinię episkopatu Polski w zakresie nowelizacji naszej ustawy, ale mam inne stanowisko – ja i państwowa komisja – w tej materii. Ta propozycja, która została przyjęta, była przyjęta także przez pana prezydenta Andrzeja Dudę i została przedłożona wpierw Sejmowi, obecnie jest procedowana tutaj, w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej. I ta propozycja odnosi się wprost także do dokumentów związanych z postępowaniami kanonicznymi. My stoimy na takim stanowisku, mówiąc wprost… Mamy świadomość, że możemy się spotkać z inną interpretacją – nie będę tym zaskoczony – ale nie ma jakiegokolwiek, Drodzy Państwo, obiektywnego stanowiska, które mówiłyby wprost, że państwowa komisja nie będzie mieć dostępu do tych dokumentów. To jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Druga kwestia jest taka, że ta wspólna komisja, o której teraz powiedziałem, to komisja, która tak naprawdę… Jeżeli chodzi o Francję, to tam taka komisja powstała z inicjatywy episkopatu Francji, episkopatu francuskiego. Oni autonomicznie, jako kolegium episkopatu, biskupów, arcybiskupów, kardynałów, doszli do wniosku, że muszą sami zbadać swoją rzeczywistość. Polski episkopat również podjął takie działanie, ale niestety tylko na poziomie statystycznym. Przeprowadzono 3 badania statystyczne w polskim Kościele, bardzo ciekawe zresztą. Niestety, nie zdecydowano się na zrealizowanie badań jakościowych, czyli nie zbadano konkretnych spraw konkretnych ludzi, którzy zostali skrzywdzeni, co zrobiono we Francji. My postulujemy to, wnosimy o to do Kościoła katolickiego w Polsce, bardzo ważnej, jak myślę, i historycznie, i obecnie, instytucji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, by dokonał takiej właśnie autodiagnozy. Postulowaliśmy to już dwa razy. Raz stwierdzono, że się zastanowią. Teraz usłyszałem, że biskupi zastanowią się – tu cytuję – w marcu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Jeszcze coś doprecyzuję, bo pan użył takiego sformułowania: „zwróciliśmy się z taką propozycją”. Rozumiem, że… Ale czy do Watykanu, czy do polskiego Kościoła katolickiego, czy do Ministerstwa Sprawiedliwości? Do kogo państwo zwróciliście się z taką propozycją i jaka była odpowiedź? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Zwróciliśmy się… Dosłownie 3–4 tygodnie temu powtórnie zwróciliśmy się do abp. Gądeckiego, czyli przewodniczącego Episkopatu Polski. Zwróciliśmy się również do abp. Wojciecha Polaka, prymasa Polski, delegata KEP do spraw ochrony dzieci i młodzieży – było to do wiadomości sekretarza Episkopatu Polski – wnosząc o powołanie tego typu komisji, która mogłaby także wewnątrz Kościoła skorzystać z doświadczeń, jakie ma np. państwowa komisja. Zwrócę tu państwa uwagę na fakt – i zachęcam do przeczytania streszczenia – że w pierwszym raporcie dokonaliśmy pierwszych karnych i kryminologicznych analiz zakończonych spraw dotyczących molestowania seksualnego, które bardzo wiele pokazują, jeśli chodzi w ogóle o stopień przestrzegania praw dzieci będących uczestnikami postępowań karnych. Zaproponowaliśmy także Episkopatowi Polski tego typu współdziałanie, pomoc ekspercką w tej kwestii. Na razie nie otrzymałem odpowiedzi pisemnej. Otrzymałem jedynie informację, bodajże z KAI albo z PAP, że biskupi zajmą się tym stanowiskiem dopiero w marcu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pani senator chce jeszcze dopytać?</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Chciałabym tylko poprosić, jeżeli tylko przyjdzie taka odpowiedź, o poinformowanie mnie, no, Senatu na piśmie, jaka jest ta odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie ma najmniejszego problemu.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pan marszałek Borusewicz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Przewodniczący, ja bym poprosił też o odpowiedź na piśmie na pytanie, którzy biskupi – także ze wskazaniem na Watykan – odmawiali dostępu do akt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Mogę już w tym momencie odpowiedzieć. To znaczy nie ma problemu, żebym odpowiedział, Panie Marszałku, pisemnie, natomiast już w tym momencie mogę powiedzieć, że była to odpowiedź kolegialna, że się tak wyrażę, wyrażona przez abp. Gądeckiego, a także przez abp. Polaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Nie, nie. Z przekazów prasowych oczywiście wiem, że w wielu sprawach biskupi odmawiali przekazania akt sprawy, mówiąc, że wysłali te akta do…</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">A, to w tym kontekście… Oczywiście. Jasne.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…Watykanu, bo, jak rozumiem… No, to jest osobne państwo, które jednocześnie jest centralą Kościoła katolickiego, więc występuje jakby w podwójnej roli. W związku z tym prosiłbym o informację, ile takich przypadków było i którzy biskupi – nie tylko statystycznie, ale którzy biskupi – to zrobili i jak to uzasadniali, bo… No dobrze, wystąpię później, nie będę zadawał panu dłużej pytania. To, co mam do powiedzenia, powiem w wystąpieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy są jeszcze jakieś…</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pani senator Barbara Zdrojewska. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Ja bym chciała zakończyć jakąś pozytywną konkluzją. Proszę powiedzieć, które instytucje… Bo mówił pan o różnego rodzaju klubach sportowych itd. odmawiających dokumentów, o związkach wyznaniowych odmawiających dostępu. Proszę powiedzieć: które związki wyznaniowe bądź też instytucje może pan określić jako takie, które wzorowo współpracowały z komisją?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowna Pani Senator! Wysoki Senacie! Szanowny Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Mogę powiedzieć, że naprawdę takim bardzo pozytywnym zaskoczeniem dla nas było… My w zeszłym roku dokonaliśmy bardzo dużej, że się tak wyrażę, wysyłki pism do związków sportowych, do harcerzy, do lekarzy, pielęgniarek, związanych z tym izb zawodowych, do różnych instytucji zajmujących się ochroną zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wiem, że także Senat Rzeczypospolitej tą tematyką mocno się zajmuje. I mogę państwu powiedzieć, że bardzo dużo odpowiedzi otrzymaliśmy właśnie ze strony ekspertów, psychologów, psychiatrów dziecięcych. Obszar reformy psychiatrii polskiej jest dla nas w tym kontekście bardzo ważny z racji rekomendacji, jakie zawarliśmy w pierwszym raporcie państwowej komisji, zwracającym uwagę na konieczność objęcia ochroną zdrowia psychicznego zwłaszcza dzieci w mniejszych miejscowościach. Bo tutaj też dostrzegamy większe ryzyko wykorzystania seksualnego osób małoletnich. A więc tutaj eksperci odpowiadali.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Bardzo dużo odpowiedzi otrzymaliśmy, Szanowni Państwo, ze strony kuratoriów oświaty. Kuratoria oświaty prowadzą postępowania dyscyplinarne wobec nauczycieli. I otrzymaliśmy nie tylko odpowiedzi w przypadku większości zapytań, ale otrzymaliśmy także akta spraw, które były prowadzone. Obecnie te akta są przez nas analizowane.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Bardzo ciekawym zjawiskiem jest to, że w większości wypadków otrzymaliśmy odpowiedzi z izb lekarskich, podobnie z izb pielęgniarskich. Co jest ciekawe, obydwie izby in gremio zwracały uwagę na to, że w ich postępowaniach sądowych nie było prowadzonych postępowań dotyczących podejrzenia lekarza, pielęgniarki czy położnej w zakresie wykorzystania seksualnego osoby małoletniej. To było dla nas pewne zaskoczenie, ponieważ my monitorujemy postępowania prokuratorskie i sądowe oraz bierzemy udział jako oskarżyciel posiłkowy w postępowaniach sądowych, gdzie oskarżonym jest lekarz. A więc było to dla mnie pewnego rodzaju zaskoczenie, gdy otrzymałem informację, że żaden sąd lekarski od 5 lat nie prowadził tego typu postępowania.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Chciałbym także zwrócić uwagę na to, o czym pani senator powiedziała, że bardzo dobrze nam się współpracuje ze stroną kościelną na poziomie diecezjalnym. To znaczy na poziomie diecezjalnym w tym sensie, że, tak jak wspomniałem, w momencie, kiedy pytamy kanclerza kurii, sąd, czy są jakieś informacje dotyczące tego, że prowadzone jest postępowanie, to automatycznie otrzymujemy informację dotyczącą np. wyroku i tego, czy taka sytuacja miała miejsce na poziomie diecezji. Tutaj tego problemu nie ma, co mogę powiedzieć wprost.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Z innymi związkami wyznaniowymi jest albo smutno, albo komicznie, mówiąc wprost. Rzeczywiście ze strony Kościoła prawosławnego – mówię to z ogromnym szacunkiem dla osób tej dominacji religijnej – otrzymałem jedynie informację, że postępowania dotyczące wykorzystania seksualnego dzieci są prowadzone na podstawie kodeksu prawa kanonicznego i Ewangelii. I koniec. A więc w momencie, gdy porównamy to z procedurami, które np. świetnie propaguje Centrum Ochrony Dziecka Kościoła katolickiego, to rzeczywiście nasuwa się pewna smutna refleksja. Ale już np. zielonoświątkowcy… Kościół Zielonoświątkowy przedstawił nam swoje procedury i sprawy, które prowadził. A więc jest także bardzo dużo pozytywnych odpowiedzi od tych, którzy wręcz chcą współpracować z państwową komisją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">To było…</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Ja jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Przepraszam, po prostu nie jestem w tej komisji, tak że nie mogłam uczestniczyć…</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Zadam tylko bardzo krótkie pytanie: czy możemy liczyć na jakąś zmianę w kwestiach odszkodowań dla tych osób? No bo ja słyszę, że sprawy są umarzane. Tutaj jeden z senatorów dopytywał o osoby zmarłe. A mnie interesują żywe ofiary – tak bym to sprecyzowała – to znaczy takie ofiary, które mogą występować do instytucji czy do państwa, czy do związków wyznaniowych o odszkodowania. Jeżeli sprawy są umarzane, to wtedy oczywiście ten proces jest utrudniony. Czy komisja będzie mogła tutaj jakoś… Czy komisja da takim osobom możliwość ubiegania się, występowania o odszkodowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowna Pani Senator! Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Temat odszkodowań pojawił się – przepraszam, że powtórzę jak mantrę – w pierwszym raporcie, jak również w drugim. W pierwszym raporcie na podstawie badań, które przeprowadziliśmy, ponad 240 spraw karnych. To jest próba reprezentatywna 2 tysięcy spraw, które do nas wpłynęły i o które poprosiły sądy rejonowe. Temat, o którym pani senator była uprzejma wspomnieć, został bardzo mocno wyeksponowany. W jaki sposób? A mianowicie w taki sposób, że w Polsce odszkodowania były przyznawane w okresie minionych 5 lat w sposób skandaliczny. Przepraszam, że to powiem w tym szacownym miejscu w tak mocny sposób, ale jeżeli osoba, która była molestowana seksualnie, otrzymuje odszkodowanie na poziomie 200 zł, to rozumiecie państwo, dlaczego taka jest moja reakcja.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">W streszczeniu i w raporcie, który jest obecny na stronach państwowej komisji, możecie państwo dostrzec, że jeżeli rzeczywiście odszkodowania w ogóle pojawiały się w postępowaniu karnym, to naprawdę były one na bardzo minimalnym poziomie, co budzi ogromne przerażenie.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Obecnie państwowa komisja występuje, jeśli dobrze pamiętam, w 16 sprawach na prawach oskarżyciela posiłkowego. W nowelizacji, którą przedłożył pan prezydent Andrzej Duda, doprecyzowujemy to z racji pewnych wątpliwości natury proceduralnej, jakie się pojawiły. Ale zawsze występuję w postępowaniu na prawach oskarżyciela posiłkowego i mogę zapewnić Szanowny Wysoki Senat, że jest to skuteczne. Występujemy z wnioskiem o odszkodowanie, a więc jesteśmy uczestnikiem postępowania na sali sądowej.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">I ostatni element, o którym chciałbym powiedzieć. Na podstawie sytuacji z pierwszego raportu zdecydowaliśmy się przeprowadzić bardzo pogłębione badania jakościowe spraw cywilnych, ponieważ mówimy tutaj w tym przypadku, Pani Senator, o sprawach cywilnych. Jak wygląda ta sytuacja, jak wygląda sytuacja osoby poszkodowanej? Obecnie trwają pogłębione analizy jakościowe. Myślę, że w ciągu najbliższych miesięcy przedstawimy stosowny raport w tej kwestii, ponieważ to rzeczywiście wymaga zbadania, żeby zwrócić na to uwagę po to, by w jakiś sposób wpłynąć rozsądnie na judykaturę. Oczywiście nie chcę tutaj wpływać na niezależne, niezawisłe sądy w żadnej mierze, ale ja i członkowie państwowej komisji chcielibyśmy, by ta refleksja dotycząca odszkodowań była także słyszalna przez sądy, by sądy słyszały, że odszkodowanie, na co my zwracamy uwagę w państwowej komisji… To z kolei w drugim raporcie mocno podkreślamy. Odszkodowanie, Szanowni Państwo, posiada walor ogromnie terapeutyczny. Czasem można było usłyszeć skandaliczne wypowiedzi, że ktoś otrzymał 300 tysięcy zł w związku z molestowaniem seksualnym. Były niestety takie wypowiedzi w polskich mediach, że ktoś patrzył na to z oburzeniem. Chcę zwrócić uwagę na to, że te 300, 500 tysięcy zł czy inne takie sumy to nie jest wzbogacenie się osoby skrzywdzonej. To jest, po pierwsze, rekompensata za niepojętą dla nas krzywdę, my nie jesteśmy w stanie jej zrozumieć. Po drugie, jest to też zagwarantowanie bezpieczeństwa finansowego osobie, która bardzo często doświadcza przez całe życie skrzywdzenia, doświadcza czegoś, co literatura nazywa umieraniem na raty. I to jest ostatni element świadczący o tym, że w końcu ktoś, organ państwowy, jakim jest niezależny, niezawisły sąd, przyznał osobie skrzywdzonej rację, mówiąc wprost: tak, ten człowiek skrzywdził cię, droga osobo, i wymagane jest za to pewne zadośćuczynienie, jakaś rekompensata. Badamy to zjawisko i na pewno będziemy o nim bardzo głośno mówić, by dotrzeć do świadomości wymiaru sprawiedliwości w tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pan senator, marszałek Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Zgadzam się z panem przewodniczącym, jeśli chodzi o tę rolę terapeutyczną odszkodowania, także w sytuacji, w której sprawca już nie żyje i sprawa zostaje umorzona albo z tego względu nie zostaje wszczęta.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Mam do pana pytanie: czy Fundusz Sprawiedliwości Ministerstwa Sprawiedliwości partycypował w tych odszkodowaniach? Są takie sytuacje, że jest ofiara, sprawca nie żyje, rodziny nie ma albo nie można znaleźć. W związku z tym zadaje takie pytanie: czy były odszkodowania z Funduszu Sprawiedliwości? A jeżeli nie było, to czy pan uważa, że…</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…jest możliwe występowanie do tego funduszu w celu uzyskania odszkodowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Ja jestem wykładowcą akademickim. Moja żona się śmieje, że mówię nawet na tematy, na których się nie znam. Tutaj jednak powstrzymam się przed tą pokusą i nie udzielę odpowiedzi, dlatego że myślę, że to jest przede wszystkim pytanie do ministra Warchoła, którego już z nami nie ma.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Przyznam, że ja zapomniałem zadać mu pytanie, dlatego kieruję je do pana.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Ja natomiast mogę powiedzieć, co państwowa komisja w tej kwestii zrobiła i co jakby mamy w pamięci. Fundusz Sprawiedliwości jest rzeczywiście niezwykle istotnym obszarem, niezwykle istotnym miejscem dzisiaj. W Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” była prezentacja raportu dotyczącego bezpieczeństwa dzieci. Wiem, że Fundusz Sprawiedliwości jest tam, że tak powiem, aktywnym uczestnikiem tej materii, tego raportu. Co chcę powiedzieć? My jako państwowa komisja wystąpiliśmy do Ministerstwa Sprawiedliwości, zwracając uwagę na kwestie koniecznego zabezpieczenia w ramach tego funduszu, także wsparcia właśnie dla tej szczególnej grupy osób. Ja w żaden sposób nie chcę – chcę to jasno zaznaczyć – umniejszyć przemocy. Rozmawiali państwo w poprzedniej części posiedzenia na temat przemocy domowej, przemocy w rodzinie. Ja mam świadomość, także jako badacz, tego zjawiska, że mówimy o przemocy ekonomicznej, psychicznej, fizycznej, także seksualnej. Chcę jednak podkreślić jedną rzecz: przemoc seksualna w tym konkretnym kontekście wymaga tak naprawdę cały czas pewnego namysłu badawczego. My cały czas pytamy o pewne kwestie, cały czas szukamy odpowiedzi na pewne pytania, które wiążą się z sytuacją osoby skrzywdzonej. Ja i państwowa komisja dyskutujemy na temat roli Funduszu Sprawiedliwości w tej kwestii i na pewno będziemy o tej kwestii – to mogę tutaj zagwarantować – przypominać Ministerstwu Sprawiedliwości, bo jest to niezwykle ważny instrument ochrony praw osób skrzywdzonych. Ważny, ale powinien być wykorzystany właśnie w konkretną stronę, w stronę osób, które… Proszę wybaczyć moją refleksję, ale czytając akta, sprawy przedawnione… Chcę uświadomić tu jedną rzecz, bo było takie pytanie. Najstarsza przedawniona sprawa, jaką mamy, Szanowni Państwo, Wysoki Senacie, jest z 1962 r. Chcę zwrócić uwagę na to, że osoba, która została skrzywdzona w tym 1962 r., dopiero 2 lata temu zgłosiła do nas tę sprawę, nam po raz pierwszy ją zgłosiła. Przez tyle lat ta osoba była sama. Nie pamiętam, która pani senator zwróciła uwagę na szybkość powiadomienia. Bardzo często jest tak, że rzeczywiście bardzo ważne jest to, aby zabezpieczyć to dobro osoby skrzywdzonej, aby ona czuła się bezpiecznie, aby czuła, że może komuś zgłosić tę sprawę. Jednocześnie musimy mieć na uwadze to, że przez wiele lat… Tak działają np. wysoko funkcjonujący sprawcy. Wysoko funkcjonujący sprawcy potrafią omamić, zmanipulować, doprowadzić do tego, że osoba przez wiele lat – ostatnio mówiła o tym jedna z pań poseł – nie jest w stanie, nie ma możliwości głośno powiedzieć o tym, że została skrzywdzona. Stąd też kwestia przedawnienia, która była tutaj podnoszona, jest tak ważna. I stąd też ważne jest to, żebyśmy zagwarantowali pewne środki, które wesprą osoby skrzywdzone.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PrzewodniczącyPaństwowejKomisjidosprawWyjaśnianiaPrzypadkówCzynnościSkierowanychprzeciwkoWolnościSeksualnejiObyczajnościwobecMałoletniegoponiżejLatBłażejKmieciak">Pozytywnie pani senator o tym powiedziała, ja też powiem pozytywnie o Kościele katolickim, by to także wybrzmiało. W Kościele katolickim powołano fundusz związany z Fundacją Świętego Józefa. Na ten fundusz składają się wszyscy duchowni w Polsce, również biskupi. Biskupi, którzy są ukarani przez Stolicę Apostolską, mają obowiązek łożenia pieniędzy na ten fundusz w ramach Fundacji Świętego Józefa. Mogę powiedzieć o tym także ze strony najważniejszych, czyli ze strony osób skrzywdzonych. Otóż Fundacja Świętego Józefa wspiera. Tam nie są przekazywane pieniądze wprost, że się tak wyrażę, z ręki do ręki – przepraszam za kolokwializm w tym szacownym miejscu – ale są przekazywane środki przede wszystkim na wsparcie terapeutyczne, na wsparcie prawne. Wiem o 1 osobie, która poszła na studia, o ile dobrze pamiętam, finansowane z funduszu w ramach Fundacji Świętego Józefa. Ta fundacja jest rzeczywiście bardzo ważnym, ciekawym miejscem, które udało się w taki bardzo pozytywny sposób stworzyć z myślą o przyszłości, i rzeczywiście wszyscy duchowni Kościoła katolickiego mają obowiązek łożyć pieniądze na tę fundację po to, żeby wspierać osoby skrzywdzone, niestety, przez ich współbraci, mówiąc wprost.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">To chyba było już ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Uprzejmie państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że pan przewodniczący zobowiązał się do udzielenia odpowiedzi na piśmie na pytania zadane przez senatorów Zdrojewską i Borusewicza.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo proszę o zabranie głosu jako pierwszą panią senator Joannę Sekułę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#SenatorJoannaSekuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#SenatorJoannaSekuła">Ustawa, nad którą procedujemy, dotyka niezwykle delikatnej materii, związanej z zachowaniami godzącymi w psychikę małoletnich, zachowaniami przestępczymi osób dorosłych wobec małoletnich i nieletnich. W dotychczasowej praktyce ochrony osób nieletnich dominującą rolę odgrywały działania wymiaru sprawiedliwości. Sformułowania dotyczące tych czynów przestępczych są jasno zdefiniowane w kodeksach, a organy ścigania na bieżąco realizują zadania im przypisane i wszyscy pozostajemy w nadziei, że tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#SenatorJoannaSekuła">Jednak w tej delikatnej materii istnieje sfera, o której wymiar sprawiedliwości nie może się wypowiedzieć bądź dane posiadane przez wymiar sprawiedliwości nie umożliwiają mu podjęcia działań przypisanych i wskazanych w obecnie obowiązującym prawie. Czyny o charakterze opisanym w procedowanej ustawie mają swoją specyfikę. Mamy do czynienia z relacjami między osobami dorosłymi, często uznawanymi przez małoletnich za pewien wzorzec, posiadającymi przewagę intelektualną bądź formalną władzę, wynikającą z zależności między nimi, a czasami pozostającymi w stosunkach rodzinnych, bardzo bliskich. W jednym i w drugim przypadku ofiary działań przestępczych obawiają się o to, że ich kontakty z wymiarem sprawiedliwości mogą być traktowane jako pomówienie czy zemsta. Część ofiar boi się kontaktów z wymiarem sprawiedliwości, mając poczucie, że mogą sprawcy wyrządzić krzywdę, narazić rodzinę lub osoby bliskie na niedostatek w przypadku podjęcia postepowania prokuratorskiego i sądowego. Często decydują się przemilczeć fakt działań podejmowanych wobec nich. Trauma, jakiej doznają w dzieciństwie, pozostaje. Wspomnienia i doświadczenia wpływają na ich późniejszą drogę życiową. Jednak z czasem pojawia się potrzeba oczyszczenia i znalezienia sposobu na przepracowanie traumy, znalezienia zadośćuczynienia za doznane krzywdy, podzielenia się tymi emocjami z kimś, kto jest fachowcem w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#SenatorJoannaSekuła">Wymiar sprawiedliwości jest nastawiony na działania tu i teraz, zaś działania komisji pozwalają na cofnięcie się w czasie. Wiele osób doświadczających działań o charakterze pedofilskim ma trudności ze zdefiniowaniem w momencie bycia ofiarą, czy dane zachowanie było czynem przestępczym, czy nie. Do tego dojrzewają latami. W takich sytuacjach działania komisji będą nie tylko działaniami o charakterze wykrywającym, ale i terapeutycznym. Pozwolą części ofiar jasno zdefiniować krzywdę i uzyskać pomoc w zadośćuczynieniu i wykryciu sprawców, w ukaraniu ich w sposób należyty.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#SenatorJoannaSekuła">Sferę kontaktów intymnych człowieka traktujemy jako sferę objętą tajemnicą i niechętnie dzielimy się z innymi swoimi doświadczeniami, szczególnie z okresu dzieciństwa i dorastania. W przeszłości było to w ogóle pewne tabu, którego przekroczenie powodowało nawet ostracyzm w niektórych środowiskach. Czyny o charakterze pedofilskim miały miejsce i były rozpatrywane w różnych komisjach, jednak to tabu powodowało niechęć do powiadamiania organów ścigania o wynikach wewnętrznych postepowań. Sprawcy unikali odpowiedzialności, zaś ofiary przyjmowały formułę milczenia, bo jakieś konsekwencje wobec sprawców zostały wyciągnięte. Wszyscy byli zadowoleni z wyjątkiem ofiar, którym tłumaczono w przeróżny sposób, jak ich sprawa została załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#SenatorJoannaSekuła">Sprawy sprzed lat wracają. Ofiary mają świadomość krzywdy i domagają się sprawiedliwości. Dlatego tak istotne jest, aby komisja miała dostęp do wszystkich dokumentów związanych z takimi postępowaniami. Musimy doprowadzić do tego, aby otwarto archiwa i pozwolono fachowcom na ocenę tych dokumentów i zebranych dowodów. Czy będą one wykorzystane na drodze procesowej, czy nie, zdecydują fachowcy, ale musimy mieć do tych archiwów dostęp.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#SenatorJoannaSekuła">Procedowana ustawa porządkuje wiele spraw związanych z działaniami komisji, a wniesione poprawki mogą pomóc jej w bieżącej działalności. Możemy się zastanawiać, czy ustawa jest precyzyjna i rozstrzyga wszystkie dylematy związane z działaniem komisji. Zapewne nie. Najprawdopodobniej będzie wymagała kolejnych modyfikacji, które wymuszą zdarzenia powstałe w trakcie działania komisji. Bo żaden mechanizm, jak już zauważyliśmy, nie jest doskonały.</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#SenatorJoannaSekuła">Jednym z elementów, które nie do końca zostały uwypuklone w ustawie, jest działalność naukowa i profilaktyczna, którą będzie prowadziła komisja. Dokonując przeglądów dokumentów spraw już rozstrzygniętych oraz bieżących, komisja będzie miała możliwość obserwowania, jak zmieniały się zachowania sprawców i ofiar, opisania zjawisk społecznych towarzyszących powstaniu okoliczności sprzyjających popełnieniu opisanych czynów przestępczych i dokonania pewnych uogólnień w zakresie profilaktyki.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#SenatorJoannaSekuła">Z jednej strony mam świadomość, jak trudne zagadnienia staną się przedmiotem działania osób zajmujących się ta problematyką, ale z drugiej strony uważam, że musi zostać przełamane pewne tabu związane z czynami, które są przedmiotem działania komisji. Jako społeczeństwo musimy doprowadzić do sytuacji, w której żaden sprawca nie będzie bezkarny, a każda z ofiar będzie mogła uznać, że jej krzywda została rzetelnie rozpatrzona, że uzyskała należyte zadośćuczynienie. Mam taką nadzieję i będę oczywiście głosowała za tą ustawą z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#SenatorJoannaSekuła">Ale to, co wydaje mi się niezwykle istotne i o czym już wspomniałam, to prewencyjne działanie komisji, które w ustawie jest wyraźnie wskazane jako prowadzenie działań uświadamiających w zakresie problematyki wykorzystywania seksualnego małoletnich oraz sposobów reagowania na nie. Wydaje się, iż dyskusja, która toczy się od dłuższego czasu, na temat konieczności wprowadzenia edukacji seksualnej w tym przypadku i w tym momencie idealnie zbiega się z dyskusją o misji komisji. Bo z jednej strony jest konieczność osądzenia sprawców i zadośćuczynienia ofiarom, ale z drugiej strony najważniejszą sprawą jest to, aby żadne dziecko nie pozwoliło się skrzywdzić. A świadomość, którą budujemy nawet u bardzo małych dzieci, musi wskazywać im, co jest tym, czego nie mogą akceptować. Chodzi o to, aby wśród dorosłych, którzy je otaczają, nie było tych, którym dzieci bezgranicznie ufają i którym pozwalają się wykorzystać. Świadome dzieci to brak problemu pedofilii. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">I proszę o zabranie głosu pana marszałka Bogdana Borusewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Powiem, że zajmujemy się sprawami szczególnie bolesnymi, bo przestępstwa seksualne w stosunku do dzieci, do młodzieży, przeważnie się dzieją w czterech ścianach. Jeżeli mają miejsce poza tymi czterema ścianami, to są ujawniane, ścigane, jest znacznie mniejsza możliwość ukrywania ich, i to ukrywania przez wiele lat. Szczególnie bolesne jest takie zachowanie przestępcze, które ma miejsce, niestety, w patologicznych rodzinach, ale także w naszym Kościele. I jest zrozumiałe, że to ostatnie przyciąga uwagę opinii publicznej, bo miało miejsce w instytucji, do której te osoby miały pełne zaufanie, i nastąpiło ze strony osób duchownych, do których te dzieci też miały pełne zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Nie bardzo rozumiem stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości, które przedstawił pan wiceminister Warchoł. On odpowiedział: tak, Kościół katolicki może nie przekazywać materiałów, może także nie współpracować w tej kwestii, w kwestii ścigania. I powołuje się na konkordat. Konkordat pamiętam, bo akurat brałem udział w uchwalaniu tego aktu prawa międzynarodowego. Ale tam nie widzę jakiejkolwiek przesłanki ochrony przestępców w sutannach. Ministerstwo Sprawiedliwości zamiast wesprzeć komisję do spraw pedofilii w sytuacji, kiedy część biskupów, także episkopat, nie przekazuje materiałów na temat wewnętrznych śledztw w Kościele i powołuje się w tym przypadku na przepisy konkordatu, czyli prawa międzynarodowego… Oczywiście to jest jakby podwójna zależność. Z jednej strony to jest kościół, który działa w Polsce, polski Kościół katolicki, i on podlega prawom polskim. Osoby, które są duchownymi, podlegają prawom polskim, nie mają immunitetu, nie są wyłączone spod jurysdykcji polskiej. Zatem tego typu tłumaczenie dla mnie jest kompletnie nieakceptowalne. Ministerstwo Sprawiedliwości w takiej sytuacji, w jakiej znajduje się i nieraz znajdowała się komisja, powinno interweniować, wspierać komisję, zresztą nie tylko Ministerstwo Sprawiedliwości, ale rząd polski, którego częścią jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Jeżeli zaś faktycznie konkordat powoduje taką sytuację i zgodnie z konkordatem można odmawiać dostępu do zgromadzonych materiałów, to trzeba zmienić konkordat. Nie można akceptować takiej sytuacji i ci duchowni, którzy powołują się na konkordat, muszą być świadomi tego, że do tego to doprowadzi.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">To, co wydawało się dość jasne w przypadku tego typu przestępstw, w ogóle przestępstw, że wszystkie instytucje powinny współpracować w celu ujawniania, wykrywania, karania sprawców… Ale tu trzeba zmieniać ustawę, wpisywać do ustawy ustawowy obowiązek przekazania komisji informacji, dokumentów i dotyczy to wprost Konferencji Episkopatu Polski, metropolii, archidiecezji, diecezji, parafii, domów zakonnych, seminariów duchownych, które są kościelnymi osobami prawnymi. Ja sądziłem, że do tego nie trzeba przymuszać, że każdy zdaje sobie sprawę z tego, że takie przestępstwa powinny być ścigane i wszyscy muszą w tej kwestii współpracować. No ale minister Warchoł, wiceminister sprawiedliwości mówi: „Nie, to jest w porządku. Tak, to jest tak jak z tajemnicą adwokacką. Można nie dopuścić do tajemnicy adwokackiej osób zewnętrznych, czyli można organów ścigania nie dopuścić do tych informacji, tych zasobów archiwalnych”. Jaka tu jest analogia? To jest ściganie przestępstwa, a adwokat jest stroną. Nie ma tu żadnej analogii i nie ma to żadnego uzasadnienia. To jest dziwna sytuacja, że wiceminister Warchoł w tym przypadku powołuje się na umowę międzynarodową, jaką jest konkordat, i mówi: to zabezpiecza przed… No właśnie, przed czym? Przed ściganiem tych, którzy popełniają przestępstwa, ohydne przestępstwa, bo nie można ich ścigać albo ściganie jest utrudnione? Przed tym zabezpiecza umowa międzynarodowa w tym przypadku? Aha, czyli ona jest nadrzędna, tak? Tak, jest nadrzędna. A umowa międzynarodowa dotycząca Unii Europejskiej nie jest nadrzędna, tak? No, to są podwójne standardy, ale to na marginesie. Ja jestem porażony tym, co usłyszałem tutaj od wiceministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Ale jednocześnie chcę powiedzieć, że komisja i pan, Panie Przewodniczący, dobrze spełniacie swój obowiązek. Nie bardzo wierzyłem, że ta komisja cokolwiek będzie w stanie zrobić, że pan będzie miał ochotę cokolwiek zrobić. Stwierdzam, że się myliłem. Uważam, że to jest to, na czym można budować. Można budować na was i na świeckich katolikach, którzy będąc w środku, w Kościele katolickim, także próbują coś robić.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Analogia z Kościołem we Francji i nie tylko, także w kilku innych miejscach, gdzie powołano komisję wspólną i dano pełny dostęp do archiwów, jest oczywiście analogią bardzo ważną.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Trzeba to wskazywać, na to się powoływać. Trzeba przełamać tę specyfikę, która niestety jest częścią Kościoła polskiego, który uważa, że najlepiej będzie, jak się to ukryje, że jak się te przestępstwa ukryje, to będzie najlepiej. Ja uważam, że to jest poważny błąd, ale to już jest sprawa Kościoła katolickiego. To jest poważny błąd, który dużo ten Kościół kosztuje i za który zapłaci on bardzo wysoką cenę.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Tak więc dziękuję jeszcze raz komisji. Naprawdę wykonujecie ważną pracę, bardzo trudną, bardzo niewdzięczną. Ja zdaję sobie sprawę, że się narażacie wielu osobom, które są osobami wpływowymi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę o zabranie głosu panią senator Barbarę Zdrojewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">Ja postaram się bardzo, bardzo szybko wypowiedzieć. Jedna drobna uwaga. Ja poprę tę ustawę. To dobrze, że ona została przygotowana w kancelarii prezydenta. To dobrze, że jest taka sytuacja, że ona będzie funkcjonować. Ale nie jestem do końca przekonana… A w pewnych kwestiach nawet wiem, że ona nie rozwiąże wszystkich problemów, które w tej chwili mamy z doprowadzeniem pewnych spraw do końca. A przecież jako Senat, jako parlament, ale też jako politycy, jako cała klasa polityczna, jako komisja, postawiliśmy przed sobą pewne zadanie. Uważam, że ono jest najważniejsze. Tak że taka jest moja prośba w stosunku do komisji: może na razie mniej skupiajmy się na pracy naukowej, na razie jak najbardziej skupiajmy się na tych podstawowych zadaniach komisji. To taka moja prośba, chociaż doceniam te wszystkie inne elementy pracy komisji.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#SenatorBarbaraZdrojewska">I jeszcze to, co chciałabym powiedzieć do pana ministra Warchoła, który przecież przychodzi tutaj nie pierwszy raz. Dzisiaj też przyszedł do Senatu, nie pierwszy raz, i mówił o tych karach, o tych fantastycznie wysokich karach, które będziemy wprowadzać. No, dowiadujemy się, że będą to jeszcze wyższe kary. Już czekamy, aż będzie kara śmierci za pedofilię. Tylko co z tego, że te kary będą tak wysokie, skoro nie będziemy mogli tych sprawców skazać na jakąkolwiek karę? Najpierw musimy ich złapać, ujawnić, a później skazać. Kwestia tego, jaka to będzie kara, jest tak naprawdę na ostatnim miejscu. Przede wszystkim obywatele nie mogą mieć takiego poczucia, że pewne grupy są pod jakąś ochroną, pod ochroną państwa, pod ochroną instytucji kościelnych czy innych instytucji, które mamy. Przecież to nie dotyczy tylko Kościoła. Ostatnia sprawa tego molestowania w związku sportowym świadczy o tym, że stają za tym jakieś wysokie czynniki, państwowe wręcz. A ministrowie pozwalają sobie na komentarze, w których powątpiewają w ogóle w sam fakt zaistnienia czegoś takiego, pomimo dużej liczby świadectw. To jest niewiarygodne. Zatem najważniejsze nie są kary, Panie Ministrze – zwracam się do pana ministra Warchoła – nie wysokość tych kar, z którymi pan przychodzi do nas co jakiś czas, podwyższanie tych kar, tylko najważniejsza jest praca, uczciwa praca prokuratury, chęć wyjaśnienia tych spraw i doprowadzenia ich do końca. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Szwed, Gromko i Matecka złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli senatorowie Sekuła, Kochan i Bury.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciel prezydenta chce jeszcze zabrać głos? Pani Minister? Nie.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy pan przewodniczący chce jeszcze zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">Ponieważ zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, proszę Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o ustosunkowanie się do przedstawionych wniosków i przygotowanie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: ustawa o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#WicemarszałekMarekPęk">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 883, a sprawozdania komisji – w drukach nr 883 A i 883 B.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Zygmunta Frankiewicza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">13 grudnia wymienione komisje zajmowały się ustawą o Funduszu Transformacji Śląska Spółce Akcyjnej. Odbyła się dość szeroka dyskusja, z której wynikało, że ta ustawa jest efektem umowy społecznej zawartej pomiędzy rządem a de facto związkami zawodowymi w maju 2021 r. Ta inicjatywa w województwie śląskim jest traktowana jako potrzebna, jest oczekiwana, bo powinna być przeprowadzona transformacja w tym województwie.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">W ustawie ta transformacja jest zdefiniowana w ten sposób, że są to działania zmierzające do zmiany struktury gospodarki województwa śląskiego. Myślę, że to są adekwatne do potrzeb definicja i zadanie. Dlaczego to jest takie ważne? Dlatego, że jest mnóstwo terenów zdegradowanych, szczególnie w centrum województwa śląskiego, a jeszcze do tego w centrach miast tego województwa. Na to nakłada się fatalna sytuacja finansowa bardzo dużej części miast konurbacji górnośląskiej. To są w większości miasta pogórnicze.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Zarządzać tym funduszem ma nowo powołana spółka. W dyskusji podkreślono, że istnieją już spółki, które zostały powołane w dokładnie tym samym celu: powołany dawno temu Fundusz Górnośląski i powołana stosunkowo niedawno podobna spółka Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">W dyskusji rodziły się wątpliwości co do celu tej ustawy i powoływanego funduszu: czy to ma być szeroko rozumiane jako transformacja, tak jak mówi tytuł, województwa śląskiego, czy węziej rozumiane jako transformacja branży górniczej? Na podstawie wypowiedzi pani minister można było sądzić, że bardziej chodzi o to wąskie rozumienie.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Kwestionowane było marginalizowanie roli gospodarzy terenu, czyli gmin i miast. To się manifestuje m.in. w fakcie, że rada nadzorcza, która jest przewidziana w ustawie, licząca 11 osób, ma się składać z 7 przedstawicieli rządu, 2 przedstawicieli sejmiku, czyli samorządu województwa, i 2 przedstawicieli związków zawodowych. Myślę, że po tej dyskusji będą zgłaszane wnioski z poprawkami, które będą zmierzały m.in. do zmiany proporcji w tejże radzie nadzorczej. Ale nie tylko tego będzie to dotyczyło, bo również środków finansowych, dlatego że te zapisane w ustawie w stosunku do celu, który jest wskazany nawet w tytule, są po prostu nieadekwatne. Dyskusja dla części, albo i większości członków obydwu komisji, które zajmowały się ustawą, czyli komisji klimatu i komisji samorządu, nie była satysfakcjonująca, była więc zapowiedź złożenia poprawek, które w tamtym czasie nie były jeszcze przygotowane. One, tak jak powiedziałem, będą dotyczyły głównie tych spraw, które tutaj wymieniłem. Efektem tych wątpliwości był wynik głosowania, mianowicie wniosek o przyjęcie ustawy z poprawkami nie uzyskał poparcia połączonych komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, senator Jolantę Hibner, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">Mam przyjemność składać sprawozdanie z obrad Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności z dnia 13 grudnia br. Komisja na posiedzeniu rozpatrywała projekt ustawy o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej – druk senacki nr 883.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">W imieniu rządu zapisy ustawy przedstawiła pani Olga Semeniuk-Patkowska, sekretarz stanu w Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Fundusz zostaje powołany jako realizacja zobowiązania z umowy społecznej z dnia 28 maja 2021 r. dotyczącej konieczności transformacji sektora górnictwa kamiennego i wybranych procesów transformacji województwa śląskiego. Fundusz przyjmuje formę spółki akcyjnej z misją publiczną. Ma on również wspierać proces transformacji województwa śląskiego i ma przeciwdziałać skutkom wygaszania działalności gospodarczej związanej z działalnością wydobywczą węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">Biuro Legislacyjne Senatu zaproponowało 12 poprawek legislacyjno-porządkujących, które zostały przyjęte jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">W dyskusji wzięłam osobiście udział, podkreślając możliwość przekazania zadań powierzonych nowemu funduszowi do jednostek samorządu terytorialnego, jako najlepszych gospodarzy na Śląsku. Ponadto władze funduszu powinny pochodzić przede wszystkim z terenu Śląska, bo takie osoby są najbardziej zorientowane w jego potrzebach, nawet w zakresie transformacji. Pani sekretarz stanu podtrzymała propozycję rządu dotyczącą funduszu i powoływania jej władz w postaci zaproponowanej przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#SenatorSprawozdawcaJolantaHibner">W wyniku głosowania ustawa wraz z poprawkami legislacyjnymi została przyjęta 5 głosami za, przy 1 głosie przeciw, 3 osoby się wstrzymały. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę…</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">O, pan…</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pan senator Jerzy Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Do którego ze sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Do osoby, która jest bezpośrednio tym zainteresowana, tzn. powinna być, a mianowicie do pana reprezentującego…</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Do pana senatora Frankiewicza, tak?</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Frankiewicza, właśnie, właśnie, reprezentującego samorząd.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zapraszam pana senatora Frankiewicza.</u>
          <u xml:id="u-148.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie ma go?</u>
          <u xml:id="u-148.12" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pytania do senatora Frankiewicza…</u>
          <u xml:id="u-148.13" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przepraszam, już…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Senatorze, nie neguję celu tej ustawy – oczywiście będę głosował za – ale jedna rzecz mnie niepokoi. Otóż odwołujemy się w tej ustawie do jednostek samorządu terytorialnego, ale na Śląsku działa, też dzięki naszej ustawie, specustawie, związek metro… metro…</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Metropolitalny.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">…politalny, właśnie. Pytanie jest takie: czy on też może być beneficjentem tej ustawy? A jeśli tak, to czy trzeba go osobno wskazywać? Czy jest on jednostką samorządu terytorialnego, czyli mieści się w ogólnych zapisach? Nie jestem pewny, czy niewskazanie tego związku – jeśli chcemy, żeby był beneficjentem – nie jest pewnym błędem. To można by jeszcze uzupełnić w poprawkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#SenatorZygmuntFrankiewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#SenatorZygmuntFrankiewicz">Samorząd terytorialny, szczególnie lokalny, jest marginalnie potraktowany w tej ustawie. Myślę, że to jest błąd tej ustawy. Trudno prowadzić m.in. przekształcenie terenów poprzemysłowych w miastach bez współpracy tych miast. Nie jestem przekonany, czy trzeba wymieniać osobno związek metropolitalny, bo nie są też wymienione samorządy lokalne, a wydaje mi się, że jest oczywiste, iż muszą brać w tym udział. Bardziej to jest nakierowane na działalność gospodarczą, podmioty gospodarcze, a umowa jest zawierana pomiędzy rządem a związkami zawodowymi. Myślę, że to jest taki grzech pierworodny tej ustawy, ona się bardzo zawęża, ogranicza do relacji górnictwo – rząd, a nie, myślę, wprost dotyczy transformacji obszaru i terenów poprzemysłowych. Wtedy byłoby to moim zdaniem inaczej sformułowane. Tak że nie sądzę, żeby to była wada, którą teraz trzeba by było punktowo naprawiać. Jeżelibym miał coś zmieniać, to znacznie szerzej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo panu senatorowi i pani senator.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rozwoju i technologii.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo proszę. Witam panią Olgę Semeniuk-Patkowską, sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Najpierw odpowiem na pytanie, które tutaj padło. Pan senator, pan przewodniczący nie był w stanie udzielić kompletnej odpowiedzi, a ta odpowiedź brzmi: tak. Art. 7 ustawy mówi jasno: powierzonych mu na podstawie umów lub porozumień zawieranych w szczególności z organami administracji rządowej, innymi jednostkami wykonującymi zadania publiczne lub jednostkami samorządu terytorialnego. Tak więc samorządy, które są zresztą włączone w projekt tej ustawy, absolutnie mogą być beneficjentami.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">A teraz od samego początku… Mam przyjemność przedstawić ustawę, której projekt został skonsultowany nie tylko ze związkami zawodowymi, jak było to niestety nam zarzucane na posiedzeniach komisji, ale również ze stowarzyszeniami, fundacjami, firmami okołogórniczymi, które brały udział w jednym z etapów przygotowywania tej ustawy, czyli w konsultacjach społecznych. Szanowni Państwo, na posiedzeniach komisji wielokrotnie padał argument jednostek samorządu terytorialnego… Ale czasy pandemii, dzisiejszy czas kryzysu, wojny pokazuje nam, gdzie są granice kompetencji jednostek samorządu terytorialnego. Pozwoliłam sobie przygotować odpowiedź również na pytanie dotyczące górnośląskiego funduszu rozwoju, który to rzekomo, jak słyszałam w komisjach, miałby zająć się kompleksowo przygotowaniem strategii wieloletniej, jak również programu zmiany kierunków rozwoju całego województwa śląskiego. Otóż musimy też wskazać, że zgodnie z decyzją ministra skarbu z dnia 4 września 2021 r. akcje górnośląskiego funduszu rozwoju należące do tej pory do Skarbu Państwa zostały przekazane województwu śląskiemu. Górnośląski fundusz pierwotnie powstał jako spółka Skarbu Państwa. Z biegiem czasu, wraz z rozwojem rynku kapitałowego misja tej spółki uległa przeobrażeniu i dzisiaj koncentruje się na finansowym wsparciu sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Jest to bardzo wąska grupa i zakres działalności. Misja publiczna Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego wykracza poza te działania.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">W skrócie, jeżeli chodzi o sam projekt ustawy, to, tak jak już powiedziałam na wstępie, nie był on konsultowany, co było zarzucane wielokrotnie, tylko ze związkami zawodowymi, ale również ze stroną społeczną w postaci fundacji, stowarzyszeń, firm okołogórniczych. Mamy też konkretne zestawienie, po konsultacjach społecznych, tych podmiotów, które zgłaszały uwagi. Ta ustawa była konsultowana. Celem jest oczywiście wsparcie rozwoju i tak naprawdę przygotowanie kierunków rozwoju województwa śląskiego w kontekście górniczym i okołogórniczym.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Powstanie spółka akcyjna z kapitałem początkowym w wysokości 0,5 miliarda zł. Jest to kapitał, który będzie finansowany z FIK, z Funduszu Inwestycji Kapitałowych. Później co roku na okres 10 lat przewidujemy kwoty… Przez pierwsze 8 lat będzie to kwota 100 milionów zł, a przez ostatnie 2 lata – kwota 50 milionów zł. Jeden z zarzutów, które na posiedzeniach komisji padały, był również taki, że są to za małe pieniądze. My tutaj, w ramach ustawy, otwieramy furtkę do tego, aby można było prowadzić działalność gospodarczą, aby spółka mogła angażować się w działalność gospodarczą, pozyskiwać własne środki. Odpowiadając na obu posiedzeniach komisji na pytanie, jaki jest główny cel tej ustawy, mówiłam, że musimy zrozumieć, że celem jest wsparcie, ale również takie pokierowanie województwa, aby mogło ono zarabiać i finansować swoje potrzeby w sposób samodzielny. To jest jedno z głównych zadań. A więc ta kwota, ta kwota ponad 1 miliarda zł na okres tych 10 lat, z tym funduszem kapitału początkowego rzędu pół miliarda złotych, nie wydaje się kwotą małą. Jest to kwota uzgodniona, co jeszcze raz podkreślam, ze stroną społeczną. Padał bardzo często zarzut, że tutaj tych konsultacji nie było. Były. Projekt ustawy był dwukrotnie w KWRiST, był również z jednostkami samorządu terytorialnego konsultowany.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Szanowni Państwo, z mojej strony to tyle. Na wszelkie pytania na obu posiedzeniach komisji odpowiadaliśmy. Ustawa jest niezwykle potrzebna województwu, sama transformacja województwa śląskiego jest potrzebna. Biorąc pod uwagę zakres działań opozycji zmierzającej do zamykania kopalni, wygaszania działalności górniczej – tak było do lutego bieżącego roku, czyli do momentu rozpoczęcia wojny – sądzę, że państwo powinni się koncentrować na tym dobru, które płynie z samego powołania tego funduszu. Jeszcze raz oddzielam władzę centralną od władzy samorządowej. Jednostki samorządu terytorialnego mają swoje kompetencje, zapisane w ramach ustawy. Doskonale państwo wiedzą – w ostatnim czasie to bardzo dobrze przećwiczyliśmy – że każde dodatkowe zadanie, które było zlecane samorządom, spotykało się z różnymi reakcjami. Stąd decyzja, aby zarówno wydatkowanie tych środków, jak i kontrolę wydatkowania tych środków państwo polskie wzięło na siebie. Bardzo dziękuję i proszę o przyjęcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę pozostać jeszcze chwilkę na mównicy, ponieważ obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu, związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pani senator Halina Bieda. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#SenatorHalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#SenatorHalinaBieda">Pani minister mówiła o szerokich konsultacjach, o uwagach strony społecznej. Ja bym bardzo prosiła o przesłanie odpowiedzi mailem, nie oczekuję tej odpowiedzi teraz. Ile podmiotów zgłosiło uwagi i czy którakolwiek z tych uwag była wzięta pod uwagę? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Oczywiście pisemnie również odpowiemy, ale mogę na tym etapie wskazać, że strona społeczna, która brała w tym udział i zawarła samo porozumienie, to przede wszystkim związki zawodowe i gminy górnicze. Umowę podpisał pan Piotr Kuczera, przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. To były również spółki górnicze. No, ok. 10 podmiotów brało udział bezpośrednio w konsultacjach społecznych na etapie prac legislacyjnych. Odpowiednią listę prześlemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekMarekpęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekMarekpęk">Czy są…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#SenatorHalinaBieda">A ile uwag zostało wziętych pod uwagę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiOlgaSemeniukPatkowska">Taką informację również zawrzemy na papierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy są jeszcze jakieś pytania do pani minister? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że przedstawiciel rządu zobowiązał się do udzielenia pisemnej odpowiedzi na pytanie zadane przez panią senator Halinę Biedę.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę o zabranie głosu panią senator Halinę Biedę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#SenatorHalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#SenatorHalinaBieda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#SenatorHalinaBieda">Ja pozwolę sobie, po pierwsze, powiedzieć, że pan senator, jak myślę, nie będzie miał mi tego za złe. Pan senator zawsze na każde pytanie odpowiada, i to odpowiada merytorycznie. Myślę, że w tym przypadku też potrafi odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#SenatorHalinaBieda">Po drugie, chciałabym powiedzieć, że myślę, że Śląsk jest wart każdych pieniędzy ze względu na rolę, jaką odegrał od czasu przyłączenia Śląska czy części Górnego Śląska do odradzającego się państwa polskiego. Niedawno obchodziliśmy setną rocznicę. Myślę, że gdyby nie ta część – przypomnę, że bardzo uprzemysłowiona – to rozwój II Rzeczypospolitej nie byłby tak szybki, jak to miało miejsce. Przypomnę również, że Śląsk w okresie powojennym bardzo często był traktowany w ten sposób, że była tam prowadzona gospodarka rabunkowa, jeśli chodzi o zasoby surowców, o funkcjonowanie kopalń. Myślę, że jest to też wiedza ogólnie dostępna. Po transformacji, która miała miejsce w latach dziewięćdziesiątych, po zmianach, które są wymagane, jeśli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne, myślę, że transformacja prowadzona na właściwym poziomie i z właściwymi oczekiwaniami jest niezbędna. Myślę, że nic złego nie ma w tym, że na posiedzeniu komisji rozmawialiśmy, czy trzeba powoływać kolejny nowy podmiot, dlatego że zawsze nasze obawy budzą takie postanowienia, że będzie kolejny podmiot, który nie wiadomo jak dobrze będzie funkcjonował, a czasami się wydaje, że podmioty, które już istnieją, równie dobrze mogą się daną tematyką zająć.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#SenatorHalinaBieda">Jeśli chodzi o środki, to na posiedzeniu komisji było powiedziane, że jedna z gmin, gmina Gierałtowice, potrzebuje 100 milionów na funkcjonowanie, bo ma wody jakby dużo poniżej poziomu. Tak że samo odwadnianie gmin górniczych czy gmin, na terenie których są kopalnie, wymaga niezbędnie bardzo dużych środków. Ja może tu tylko wtrącę, że ciągle nie możemy się doprosić w Sejmie przyjęcia naszej ustawy, która by jedyny obiekt znajdujący się na liście UNESCO… Chodzi o zabytkową kopalnię srebra znajdującą się na terenie Tarnowskich Gór. Tam również nie możemy przekazać środków na odwadnianie. Tak że my znamy problemy naszego regionu, znamy problemy Śląska. Ale, tak jak powiedziałam, uważamy, że mimo wielu uwag do tej ustawy, o których też już pan senator Frankiewicz mówił, należy ustawę przyjąć. Niemniej chcieliśmy złożyć z senatorem Frankiewiczem kilka poprawek. Ja może pokrótce je omówię.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#SenatorHalinaBieda">Po pierwsze, chcemy wprowadzić zmianę, aby siedziba tego funduszu nie znajdowała się w Katowicach, tylko w Bytomiu. Bytom było jednym z trzech miast oprócz Wałbrzycha i Łodzi, które znajdowały się w obszarze strategicznej interwencji. Jest to miasto szczególnie dotknięte skutkami likwidacji kopalń i prowadzenia rabunkowej gospodarki, również wydobywania węgla pod filarem ochronnym pod centrum miasta. Nie będę tu mówiła już o szczegółach, ale jeśli ktoś byłby zainteresowany, jestem do dyspozycji. Ponadto wprowadzamy poprawkę dotyczącą, aby rzeczywiście fundusz dotyczył tylko podmiotów znajdujących się na terenie województwa śląskiego, a nie poza jego terytorium. Doprecyzowujemy również liczbę członków zarządu. I najważniejsza poprawka dotyczy składu rady nadzorczej. Przypomnę tylko, że do tej pory w projekcie ustawy mamy nadreprezentantywność przedstawicieli rządu, tj. 7 przedstawicieli rządu, 2 przedstawicieli związków zawodowych i 2 przedstawicieli Zarządu Województwa Śląskiego. My proponujemy taką zmianę, aby w skład funduszu wchodziło: tylko 2 przedstawicieli rządu, 2 przedstawicieli wyznaczonych przez Sejmik Województwa Śląskiego, 2 członków – po jednym z dwóch największych organizacji reprezentujących stronę pracowniczą, 2 członków wskazanych przez organizacje reprezentujące stronę pracodawców, 1 przedstawiciel Stowarzyszenia Gmin Górniczych i 2 przedstawicieli Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Proponujemy również, aby zwiększyć zarówno kwoty, które są przeznaczone na poręczenia i gwarancje, jak również maksymalny limit wydatków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Szwed, Gromko, Czelej, Gorgoń-Komor, Tyszkiewicz i Godyla złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli senatorowie Bieda i Frankiewicz.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciele rządu chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Pani Minister.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Ponieważ zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, proszę Komisję Nadzwyczajną do spraw Klimatu, Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisję Gospodarki Narodowej i Innowacyjności o ustosunkowanie się do przedstawionych wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 867, a sprawozdanie komisji – w druku nr 867 A.</u>
          <u xml:id="u-161.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Infrastruktury, senator Alicję Zając, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">W imieniu Komisji Infrastruktury przedstawiam sprawozdanie z posiedzenia, które odbyło się 13 grudnia 2022 r. Było to sto szóste posiedzenie. W porządku posiedzenia było rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 867. Posiedzeniu komisji przewodniczył przewodniczący Jan Hamerski, uczestniczyli w nim pan minister Marek Gróbarczyk ze współpracownikami z Ministerstwa Infrastruktury, z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – dyrektor Departamentu Porządku Publicznego Mariusz Cichomski ze współpracownikami, Polskie Stowarzyszenie Pilotów Morskich reprezentował prezes zarządu, kapitan żeglugi wielkiej Jerzy Kaczmarek, Związek Zawodowy Pilotów Morskich – kapitan żeglugi wielkiej, pilot morski Mirosław Piotrowski, Najwyższą Izbę Kontroli – Adam Bandosz, i Biuro Legislacyjne – pan Maciej Telec.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">Celem nowelizacji jest poprawa bezpieczeństwa żeglugi, zwiększenie efektywności działań administracji morskiej w imieniu państwa bandery, udoskonalenie narzędzi formalnoprawnych w obszarze sprawowania nadzoru nad czynnościami uznanych organizacji upoważnionych do działania w imieniu państwa bandery, a także usprawnienie funkcjonowania systemu ochrony żeglugi i portów.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">Ustawę omówił obecny na posiedzeniu komisji pan minister Marek Gróbarczyk. Przedstawiciel Biura Legislacyjnego, pan mecenas Telec, przedstawił opinię do ustawy wraz z uwagami i zaproponował odpowiednie poprawki. Przeprowadzono dyskusję. W dyskusji zabierali głos senatorowie oraz przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Senator Hamerski zgłosił poprawki zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, Alicja Zając zgłosiła 4 poprawki do ustawy. Komisja przyjęła wszystkie zgłoszone poprawki, w sumie 10 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#SenatorSprawozdawcaAlicjaZając">Chcę jeszcze dodać, że istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa ma funkcjonowanie odpowiedniej infrastruktury służącej do przeładunków nośników energii w portach o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Aktualnie Skarb Państwa nie ma instrumentów prawnych pozwalających na skuteczną ingerencję w procesy własnościowe w spółkach handlowych, w których władaniu pozostają nieruchomości położone w granicach portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, w których nie posiada on jednocześnie większości udziałów lub akcji. Tymczasem procesy te mają istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Chcę również powiedzieć, że Sejm przyjął tę ustawę 439 głosami za, nikt się nie wstrzymał i nikt nie był przeciw, co świadczy o randze tej ustawy. Ta ustawa jest jedną z obszerniejszych ustaw, ale o jej ważności świadczy właśnie wynik głosowania w Sejmie i wszystko to, co państwu przedstawiłam w moim uzasadnieniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senator sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Projekt ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu? Panie Ministrze? Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Witam pana ministra Marka Gróbarczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-163.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-163.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.12" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-163.13" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Gromko, Szwed i Gromek złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-163.14" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.15" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-163.16" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-163.17" who="#WicemarszałekMarekPęk">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 866, a sprawozdanie komisji – w druku nr 866 A.</u>
          <u xml:id="u-163.18" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Infrastruktury, senatora Zygmunta Frankiewicza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">To sprawozdanie będzie wyjątkowo krótkie, ponieważ ustawa, którą omawiamy, jest znana państwu senatorom, dlatego że jest to inicjatywa legislacyjna Senatu poparta przez stronę rządową i przyjęta przez Sejm. Krótko powiem tylko, że dotyczy implementacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który zwrócił uwagę na niekorzystne warunki odszkodowania dla właścicieli gruntu, jeśli ten grunt zmienił funkcję w wyniku zmiany planów zagospodarowania przestrzennego. Dokładnie dotyczy to tzw. luki planistycznej, która wystąpiła po zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, i tych właścicieli, którzy uzyskiwali odszkodowanie odnoszące się nie do zmiany zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego starych i nowych, tylko do sposobu użytkowania nieruchomości. I to zakwestionował Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Ustawa, którą przyjął Senat, później Sejm, zmienia ten stan rzeczy i odnosi odszkodowanie do różnicy względem zapisu w planach zagospodarowania przestrzennego. Przy tym zostało to uszczegółowione przez Senat, doprowadzone do precyzji poprzez sformułowanie, że chodzi o stare plany szczegółowe zagospodarowania przestrzennego. Rzecz w tym, żeby nie było to mylone z dawnymi planami ogólnymi. No i to jest całość.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Obydwie komisje – infrastruktury oraz samorządu terytorialnego i administracji państwowej – wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Projekt ustawy został wniesiony przez Senat. Do prezentowania stanowiska wnioskodawcy został upoważniony pan senator Zygmunt Frankiewicz.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy pan senator pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">A może jednak?</u>
          <u xml:id="u-165.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-165.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-165.12" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-165.13" who="#WicemarszałekMarekPęk">Witam pana Piotra Uścińskiego, sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.</u>
          <u xml:id="u-165.14" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-165.15" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-165.16" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-165.17" who="#WicemarszałekMarekPęk">Stanowcze „nie”.</u>
          <u xml:id="u-165.18" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie.</u>
          <u xml:id="u-165.19" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-165.20" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-165.21" who="#WicemarszałekMarekPęk">…Dla towarzystwa.</u>
          <u xml:id="u-165.22" who="#WicemarszałekMarekPęk">Już tylko my zostaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-165.23" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Pęcherz, Szwed, Tyszkiewicz, Jazłowiecka i Gromek złożyli swoje wystąpienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-165.24" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-165.25" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-165.26" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siedemnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy tragicznej śmierci Prezydenta Gabriela Narutowicza.</u>
          <u xml:id="u-165.27" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez grupę senatorów i zawarty jest w druku nr 849.</u>
          <u xml:id="u-165.28" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zgodnie z art. 84 ust. 6 Regulaminu Senatu projekt ten po uzgodnieniu z klubami i kołami senackimi został włączony do porządku obrad z pomięciem pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-165.29" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę upoważnioną przedstawicielkę wnioskodawców, senator Halinę Biedę, o przedstawienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#SenatorHalinaBieda">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#SenatorHalinaBieda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#SenatorHalinaBieda">Powiem tylko, że dlatego chcieliśmy, aby na końcu posiedzenia ten punkt był rozpatrywany, że właśnie jutro mija setna rocznica tragicznej śmierci i zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#SenatorHalinaBieda">Pozwolę sobie odczytać treść uchwały.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#SenatorHalinaBieda">„16 grudnia 2022 r. przypada setna rocznica tragicznej śmierci wybitnego męża stanu oraz pierwszego Prezydenta niepodległej Polski – Gabriela Narutowicza.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#SenatorHalinaBieda">Gabriel Narutowicz urodził się 17 marca 1865 roku w Telszach na Litwie w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach narodowowyzwoleńczych. Studiował na Politechnice w Petersburgu, a następnie w Szwajcarii, gdzie zaangażował się w pomoc Polakom prześladowanym przez władze carskie. Objęty nakazem aresztowania na terenie kraju, przyjął obywatelstwo Szwajcarii, gdzie przebywał aż do odzyskania niepodległości przez Polskę. Wybitny naukowiec oraz ceniony inżynier-konstruktor, projektował i prowadził budowę wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej. Zasłynął także jako pionier elektryfikacji Szwajcarii. Równolegle rozwijał karierę akademicką, a jako profesor katedry światowej był prezesem Polskiego Komitetu Społecznego w Zurychu.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#SenatorHalinaBieda">Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, na zaproszenie polskiego rządu wrócił do kraju, gdzie objął stanowisko ministra robót publicznych, a następnie ministra spraw zagranicznych. 9 grudnia 1922 roku został wybrany pierwszym Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej głosami centrum, partii chłopskich, lewicy oraz mniejszości narodowych. Wywołało to ostre protesty środowisk prawicowych, które rozpętały napastliwą kampanię prasową wymierzoną w prezydenta-elekta oraz demonstracje podważające jego wybór określany mianem zdrady narodowej. 16 grudnia 1922 roku prezydent Gabriel Narutowicz podczas wizyty w warszawskiej Zachęcie został zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#SenatorHalinaBieda">W 100. rocznicę tego dramatycznego wydarzenia Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd pamięci prezydenta Gabriela Narutowicza, a jego tragiczną śmierć uznaje za uniwersalną przestrogę przed fatalnymi skutkami szerzenia w życiu publicznym nienawiści i pogardy oraz polityki nietolerancji i ksenofobii”.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#SenatorHalinaBieda">Proszę o przyjęcie projektu uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#WicemarszałekMarekPęk">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dla porządku informuję, że senatorowie Gromko, Szwed, Szejnfeld i Hibner złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#WicemarszałekMarekPęk">Teraz Senat mógłby przystąpić do trzeciego czytania projektu uchwały. To trzecie czytanie objęłoby jedynie głosowanie. Zostanie ono przeprowadzone razem z innymi głosowaniami.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu osiemnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w 90. rocznicę powstania znaku Rodła.</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#WicemarszałekMarekPęk">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez grupę senatorów i zawarty jest w druku nr 876.</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#WicemarszałekMarekPęk">Zgodnie z art. 84 ust. 6 Regulaminu Senatu projekt ten po uzgodnieniu z klubami i kołami senackimi został włączony do porządku obrad z pominięciem pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców, senatora Jerzego Czerwińskiego, o przedstawienie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Mam zaszczyt przedstawić projekt uchwały w 90. rocznicę powstania znaku Rodła.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#SenatorJerzyCzerwiński">„W listopadzie 2022 r. przypada 90. rocznica powstania znaku Rodła – symbolu Związku Polaków w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Od 1918 r. w państwie niemieckim obowiązywał zakaz używania polskiego godła narodowego oraz biało-czerwonej flagi. Już w 1924 r. w uchwale Rady Naczelnej Związku Polaków w Niemczech zdecydowano o potrzebie posiadania znaku polskości, który wyróżniałby związek i, szerzej, całą mniejszość polską w Niemczech. Konieczność powstania symbolu identyfikującego z polską tożsamością narodową stawała się szczególnie wyraźna wraz z rosnącymi szykanami i represjami wobec Polaków zamieszkałych w Niemczech. Groźba nieuchronnego dojścia do władzy Adolfa Hitlera spowodowała potrzebę odcięcia się od narzucanej symboliki hitlerowskiej – akceptacja swastyki oznaczałaby zgodę na szybką i totalną germanizację.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Rodło powstało 8 listopada 1932 r. w Berlinie w trakcie narady działaczy w siedzibie centrali Związku Polaków w Niemczech. Twórcą graficznego projektu znaku w barwach narodowych – bieli i czerwieni – była artysta plastyk Janina Kłopocka. Symbolikę znaku – stylizowany bieg rzeki Wisły z zaznaczonym miastem Krakowem – zaproponowali redaktor czasopisma «Polak w Niemczech» Stefan Murek oraz kierownik naczelny Związku dr Jan Kaczmarek. Nazwę stworzył redaktor «Młodego Polaka w Niemczech» dziennikarz Edmund Jan Osmańczyk, jako złączenie części dwóch słów: «rodnica» i «godło». 3 grudnia 1932 r. znak został oficjalnie zaakceptowany przez Radę Naczelną Związku Polaków w Niemczech z ks. Bolesławem Domańskim na czele.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Spektakularny przebieg miała uroczystość Zaślubin Rodła z Wisłą, która odbyła się podczas II Światowego Zjazdu Polaków z Zagranicy 5 sierpnia 1934 r. w Warszawie. Polacy z Rzeszy wystąpili na zjeździe jako jedyna grupa z własnymi oryginalnymi sztandarami. Ponad 3 tysiące młodych reprezentujących 5 dzielnic Związku Polaków w Niemczech, przeszło ulicami stolicy spod gmachu Sejmu na Wybrzeże Kościuszkowskie. Na czele pochodu szły poczty z biało-czerwonymi sztandarami z wyhaftowanym znakiem Rodła i polskimi nazwami miejscowości. Sztandary zostały zanurzone w Wiśle na pamiątkę ich zaślubin z pierwowzorem symbolu na nich umieszczonego.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Sens i znaczenie znaku najlepiej oddaje cytat z publikacji «Polactwo walczące» z 1938 r.: «Znakiem Polaków w Niemczech jest Rodło. Znak wiernej rzeki Wisły, kolebki Narodu Polskiego. I znak królewskiego Krakowa, kolebki kultury polskiej. Oto nasze Rodło, które nie jest ani herbem, ani godłem, ale znakiem łączności z całym Narodem Polskim i jego duszą». Używanie osobnego znaku i barw odróżniało Polaków od Niemców skupionych wokół nazistowskiej swastyki i hitlerowskiego pozdrowienia. Ale też, jak pisał Edmund Jan Osmańczyk, «wymagało to ogromnej odwagi, opłaconej przez jakże wielu w 1939 roku więzieniami i obozami koncentracyjnymi».</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Rodło stało się częścią składową odznak organizacji polonijnych w Niemczech, a po wojnie polskich odznaczeń państwowych, herbów niektórych miast oraz samorządów terytorialnych. Używane jest też przez szkoły, zespoły sportowe i stowarzyszenia. Znak Rodła był i jest symbolem trwania przy polskości. Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd twórcom znaku Rodła, jego obrońcom i propagatorom z czasów II Rzeczypospolitej oraz wyraża wdzięczność tym wszystkim, którzy obecnie pod tym znakiem działają dla dobra Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski»”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Pan senator, marszałek Bogdan Borusewicz. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Senatorze Sprawozdawco, ta uchwała jest pisana tak w poetyce felietonu i w związku z tym znalazło się w niej pewne określenie, które, jak uważam, trzeba uściślić. Pisze pan, bo to pan zapewne jest autorem projektu uchwały, że „konieczność powstania symbolu identyfikującego z polską tożsamością narodową stawała się szczególnie wyraźna wraz z rosnącymi szykanami i represjami” itd. I dalej: „groźba nieuchronnego dojścia do władzy Adolfa Hitlera…</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…spowodowała potrzebę odcięcia się od symboliki hitlerowskiej – akceptacja swastyki” – i tutaj mam pytanie – „oznaczałaby zgodę na szybką i totalną germanizację”. Czy ktokolwiek i kiedykolwiek ze Związku Polaków „Rodło” chciał akceptować swastykę? Ja rozumiem, że to jest polityka felietonowa, ale to jakby sugeruje… Czy mógłby pan senator…</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Wyjaśnię to.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…powiedzieć, o co tu chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Oczywiście. Nie mówimy o tym, że ktokolwiek chciałby zaakceptować swastykę, wprost przeciwnie. Ja się opieram na relacji Edmunda Jana Osmańczyka, który został wymieniony w tekście projektu uchwały, która została zawarta w pozycji „Wisła i Kraków to Rodło”. To był bezpośredni uczestnik wydarzeń, które są tutaj opisywane. Nawiasem mówiąc, zdążył jeszcze przed śmiercią, mówmy wprost… Przez kilka miesięcy pełnił zaszczytną rolę senatora I kadencji, właśnie z Opolszczyzny. On wskazuje, że na tym przełomowym zebraniu władz Związku Polaków w Niemczech 8 listopada były wyrażane wprost takie obawy. To były obawy wyrażane na tym posiedzeniu. To wtedy niejako przyspieszono pracę nad tym znakiem, łącznie z akceptacją pierwowzoru wyglądu graficznego. A dlaczego akurat wtedy, 8 listopada? 6 listopada, czyli 2 dni wcześniej, odbyły się wybory do Reichstagu i było już jasne, że te wybory spowodują nieuchronne dojście do władzy Adolfa Hitlera. To miało miejsce właściwie kilka miesięcy później, bo w styczniu 1933 r. Adolf Hitler zaczął pełnić funkcję kanclerza. A jakie były motywy Hitlera, jak był już wtedy prezentowany, właśnie w początkach listopada, te jego, nazwałbym to, zamierzenia… No, „Mein Kampf” itd. Ale przede wszystkim atmosfera, która się wtedy wytworzyła… Dla ówczesnych twórców tego znaku było jasne, że należy po prostu podjąć niezbędne działania. Nawiasem mówiąc, na tym zebraniu nie tylko tym się zajmowano, nie tylko znakiem Rodła, chociaż do naszych czasów przetrwało to jako pozostałość najbardziej widoczna. Mówiono wtedy m.in. o tym, jak zachować polskość pod zbliżającą się nieuchronnie władzą hitlerowską. Mało tego, już wtedy przewidywano – nie chciałbym tu cytować tej pozycji – że następnym krokiem Hitlera będzie agresja na Polskę, już wtedy. Tak że ja tutaj nie sugeruję, że ktokolwiek chciał – i to trzeba wyraźnie powiedzieć – czy w ogóle miał zamiar przyjmować swastykę, wprost przeciwnie. Zagrożenie narzucenia tej swastyki – wobec reszty obywateli niemieckich tak zrobiono przecież; to był jedyny symbol, który mógł być w państwie niemieckim używany – spowodowało, że Polacy poszli krok do przodu. Związek Polaków w Niemczech uciekł do przodu w tym znaczeniu, że wymyślił własny symbol i tym symbolem, mówiąc w cudzysłowie, się zasłonił, to znaczy jego posiadanie uniemożliwiło narzucenie symboliki hitlerowskiej. Nie wiem, czy jasno się wyraziłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Senatorze, oczywiście, ja chciałem, żeby tu była jasna sytuacja. No, z samego tekstu, jeżeli ktoś nie zna historii Związku Polaków w Niemczech…</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Tak, okoliczności historyczne… To wiem.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">…to można to traktować czy tłumaczyć opacznie. Dziękuję, to mi wystarczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Jak mówię, te 2 dni są tutaj bardzo charakterystyczne. Tuż po wyborach, kiedy było już jasne, że Hitler na pewno dojdzie do władzy, co zresztą ziściło się za kilka miesięcy. No, a potem zdawano sobie sprawę, że z tych jego hitlerowskich zamierzeń będzie realizowany też atak na Polskę. Wtedy było jasne, że trzeba zachować pierwiastek polski na terenie Niemiec, no i m.in. zapobiec możliwości narzucenia znaku swastyki. I to zrobiono.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Nie widzę zgłoszeń do dalszych pytań.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#WicemarszałekMarekPęk">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#WicemarszałekMarekPęk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę o zabranie głosu pana senatora, marszałka Bogdana Borusewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#SenatorBogdanBorusewicz">Wchodzimy na pewną nową ścieżkę i musimy sobie z tego zdawać sprawę. Ja uważam, że należy pamiętać o Związku Polaków w Niemczech. Pamiętamy, były wystawy, była uchwała rocznicowa. A tu jest uchwała dotycząca znaku. Otóż, nie tylko Związek Polaków w Niemczech miał znak – rodło – ale także inne organizacje albo w ogóle inne grupy etniczne miały znaki. Np. znakiem Kaszubów, którzy też przetrwali mimo niemieckiego ucisku, jest gryf. Mam pewne obawy, że otwieramy taki worek z pomysłami. Mam tu pewne obawy i publicznie o tym mówię. No, jednak trzeba ograniczać tę aktywność uchwałodawczą. Zresztą pan senator sprawozdawca wielokrotnie Senat do tego wzywał. A tu otwieramy taką furtkę. No, trudno nam będzie po tym odpowiedzieć, jeśli chodzi o następny znak – no, choćby gryf właśnie – że nie. Bo jest precedens. Więc pójdziemy w te znaki.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#SenatorBogdanBorusewicz">To jest w zasadzie uchwała historyczna. Ja do niej po tym wyjaśnieniu, po tej uwadze… Bo ja przecież doskonale o tym wiem, że w związku Polaków nie było żadnych pomysłów, żeby swastyka była znakiem tego związku. Wiem o tym, ale ponieważ tekst jest pisany tak dość, że tak powiem, felietonowo, a nie oświadczeniowo, to to jedno zdanie, na które zwróciłem uwagę, może wywołać jakieś komentarze czy uwagi. Pan senator to wyjaśnił. I dobrze. Mamy to w stenogramie, więc jakichś innych wyjaśnień być nie może. I zgadzam się z pana wyjaśnieniem. Tak. Rodło… Związek Polaków w Niemczech był organizacją, która w niedługim czasie po dojściu Hitlera do władzy podlegała represjom, w zasadzie to została zlikwidowana. Jej członkowie byli represjonowani, zostali rozstrzelani, część trafiła do obozów. Nie chcę już tu mówić, dlaczego część trafiła do obozów, a część została rozstrzelana. To jest sytuacja, o której ta uchwała nie mówi, więc nie będę w to wnikał.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#SenatorBogdanBorusewicz">To jest uchwała historyczna, ale w tej uchwale na końcu jest jedno zdanie, które się odnosi do dnia dzisiejszego i które mówi, że Senat „wyraża wdzięczność tym wszystkim, którzy obecnie pod tym znakiem działają dla dobra Polski i Polaków”. Ja oczywiście doskonale wiem, o kogo chodzi, pan senator też wie. Tu jest taki myk, który pan zastosował, żeby wesprzeć obecny podmiot, który tak samo się nazywa, a według mnie nie ma ani łączności personalnej, ani organizacyjnej z tym dawnym, przyjął tylko taką samą nazwę. W związku z tym ja zgłoszę poprawkę, która to zdanie zmienia w taki sposób, żeby ta część odnosząca się do dnia dzisiejszego i do tej innej organizacji została z tego zdania usunięta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekMarekPęk">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekMarekPęk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Szanowny Panie Marszałku Borusewicz, ja chciałbym przede wszystkim uspokoić, rozwiać ewentualne obawy, ale być może właśnie dla celów dokumentacyjnych zacytować fragment, który omawia, jak wyglądało to zebranie 8 listopada 1932 r. i jakie tam sobie wtedy działacze, którzy przewodzili całemu Związkowi Polaków w Niemczech, postawili cele: po pierwsze, należy przygotować do najcięższych lat walki 1,5-milionową społeczność polską żyjącą nad Odrą, na Pomorzu Zachodnim i Wschodnim oraz na wychodźstwie na ziemiach połabskich, w Westfalii i w Nadrenii. To był pierwszy cel. My oczywiście nie mówimy o tym w uchwale, bo my się koncentrujemy na tym widomym znaku, który wtedy powstał. Cel drugi: należy ratować i ocalać od zapomnienia wszystkie ślady polskości na ziemiach wiekowego zaboru pruskiego, od Prus Wschodnich po Odrę i Nysę Łużycką. To były udokumentowane cele tego działania wtedy. Ten znak miał być widomym symbolem, pod którym związek miał się jednoczyć. Ale nie tylko związek, także ogólnie cała społeczność polska w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Jeśli chodzi o tę uwagę co do ostatniego zdania, w którym się mówi o współczesności, to tu nie chodzi tylko o Związek Polaków w Niemczech sensu stricto, czyli organizację. Rzeczywiście w tym związku jedną z jego jednostek, komórek jest Kapituła Znaku Rodła. To jest po prostu organizacja, która chroni dobre imię tego znaku, znaku Rodła. Ale to wcale nie znaczy, że go zawłaszcza, wprost przeciwnie.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja oczywiście znam np. wiceprezes Związku Polaków w Niemczech, panią Annę Wawrzyszko, ale znam też inne osoby, które do tego znaku się odwołują i go propagują tutaj, w Polsce. To jest np. pan Tadeusz Szczyrbak, który jest prezesem Fundacji „Rodzina Rodła” z Wrocławia. To jest np. także pan Kazimierz Głowacki, prezes Klubu Rodła w Mannheim, założyciel ponad 10 klubów na terenie Polski. Więc to nie jest tak, że znak Rodła jest symbolem tylko jednej organizacji. Wprost przeciwnie, on stał się pewnego rodzaju znakiem wiążącym wszystkich Polaków, którzy działają w Niemczech. Mało tego, występuje też w wielu symbolach graficznych, które są używane tutaj, w Polsce. My znamy takie znaki, proszę państwa, Szanowni Słuchacze, które mają znaczenie szersze niż tylko logotyp pewnej organizacji. Prosty przykład: kotwica Polski Walczącej. Kotwica Polski Walczącej to jest w tej chwili, praktycznie rzecz biorąc, znak ogólnopolski, mało tego, jest chroniony specjalną ustawą. Nie traktujemy go już wąsko, jako symbolu jednej organizacji, jednego nurtu, ale traktujemy go jako coś, co jest już symbolem ogólnonarodowym. Jeślibyśmy mieli zrobić tu taką swoistą stratygrafię, to na najwyższym piętrze byłyby symbole narodowe – godło, hymn, barwy – które mają ochronę konstytucyjną i specjalną ustawę, a tuż pod nimi byłyby symbole używane przez cały naród polski, rozumiane przez cały naród polski. Typowym przykładem jest tu właśnie kotwica Polski Walczącej, która też ma ochronę ustawową. Takim znakiem jest też rodło. Taki znakiem graficznym, stosunkowo świeżym, najświeższym, jest też znak „Solidarności”, z którym identyfikuje się chyba każdy polski obywatel. Można tych znaków wymienić więcej. A jaka jest ich cecha charakterystyczna? Przede wszystkim są one rozumiane przez Polaków. Zasadnicza większość obywateli polskich – jeśli nie wszyscy – nie dość, że rozumie znaczenie tego znaku, to jeszcze się z tym znakiem identyfikuje. Nie są one zawłaszczane przez żadną z organizacji. I chcielibyśmy, żeby tak było. To tyle, jeśli chodzi o wyjaśnienia dla pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja bym prosił, żeby – jeśli państwo mogą – przyjąć tekst tej projektowanej uchwały w wersji pierwotnej, uzgodnionej. Ale oczywiście możemy się zastanowić nad ewentualną poprawką.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Ja chciałbym jeszcze tylko na jedną rzecz historyczną, która jest w wspomniana w tekście uchwały, zwrócić uwagę. Chodzi o tę uroczystość Zaślubin Rodła z Wisłą. My jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że zaślubiny to były Polski z morzem – Haller, pierścień, Puck itd. Ale była jeszcze jedna uroczystość, w rok 1934, o której w tym tekście jest mowa. Dlaczego ona była tak wyrazista? Ja państwu zacytuję, również z tej pozycji Edmunda Jana Osmańczyka „Wisła i Kraków to Rodło”, drobny fragment, który opisuje tę uroczystość: „Ponadtrzytysięczny pochód ruszył w kierunku Placu Trzech Krzyży, następnie Nowym Światem do Alej Jerozolimskich i w dół, na Wybrzeże Kościuszkowskie, niosąc sztandary biało-czerwone, które obok nieznanego warszawiakom znaku polskości – tu właśnie mówi się o rodle – miały wyhaftowane zapomniane już dawno w Warszawie polskie nazwy osiedli Nadodrza i Prus Wschodnich, miast i wsi Mazur, Warmii, Powiśla, Kaszub, Pomorza Szczecińskiego, ziemi pilskiej, koszalińskiej, zielonogórskiej i babimojskiej, ziemi wrocławskiej i opolskiej”. Być może byli też tam przedstawiciele Kaszubów, Panie Marszałku. Chyba raczej także byli w tej manifestacji.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#SenatorJerzyCzerwiński">Reasumując, proszę Wysoką Izbę o podjęcie tej uchwały po to, abyśmy mogli zamknąć taką jakby klamrą te obchody – to byłby nasz skromny udział w tych obchodach – związane z setną rocznicą utworzenia Związku Polaków w Niemczech, ale także symbolu rodła, którego Związek Polaków w Niemczech był autorem, stając się potem pewnym punktem zbornym, punktem skupienia dla działalności Polaków w Niemczech. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Bogdan Borusewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Zgadzam się, że powinniśmy tę uchwałę podjąć, i to na obecnym posiedzeniu. W związku z tym wnoszę o wyznaczenie komisji terminu przygotowania dodatkowego sprawozdania w celu przeprowadzenia trzeciego czytania projektu uchwały jeszcze na tym posiedzeniu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dla porządku informuję, że pan senator Aleksander Szwed złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Informuję, że wniosek o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył senator Bogdan Borusewicz.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">W związku z tym, że został złożony wniosek o charakterze legislacyjnym, Senat kieruje projekt uchwały do Komisji Ustawodawczej. Senator Borusewicz zgłosił wniosek o wyznaczenie komisji terminu przygotowania dodatkowego sprawozdania w celu przeprowadzenia trzeciego czytania projektu uchwały jeszcze na tym posiedzeniu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Jeżeli nie usłyszę głosów sprzeciwu, uznam, że Senat przyjął przedstawioną propozycję. Nie słyszę głosów sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Na tym w zasadzie wyczerpaliśmy porządek.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Ogłaszam przerwę w obradach do godziny 19.00.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">20.00.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">A, przepraszam, oczywiście. Pomyliłem się, przepraszam. A więc przerwa do godziny 20.00.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#SenatorSekretarzMariuszGromko">Szanowni Państwo, przedstawiam komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#SenatorSekretarzMariuszGromko">Wspólne posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Komisji Nadzwyczajnej do Spraw Klimatu oraz Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności w sprawie rozpatrzenia wniosków złożonych do ustawy o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej odbędzie się dziś w sali nr 217, 5 minut po ogłoszeniu przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#SenatorSekretarzMariuszGromko">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji spotyka się na posiedzeniu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw. Posiedzenie komisji odbędzie się 10 minut po ogłoszeniu przerwy w sali nr 176.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#SenatorSekretarzMariuszGromko">Posiedzenie Komisji Ustawodawczej poświęcone rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych na posiedzeniu Senatu do projektu uchwały w 90. rocznicę powstania znaku Rodła odbędzie się 25 minut po ogłoszeniu przerwy w sali nr 176. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Ogłaszam przerwę do godziny 20.00.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Do której?</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Przerwa do godziny 20.00.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 18 minut 48 do godziny 20 minut 17)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Szanowni Państwo Senatorowie, przypominam – to jest wiadomość na chwilę obecną, więc proszę się tak za mocno do niej nie przywiązywać – że kolejne posiedzenie Senatu jest zaplanowane na dni 11, 12 i 13 stycznia 2023 r. Porządek obrad tego posiedzenia zostanie państwu dostarczony drogą elektroniczną.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu jedenastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 882 Z.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Bogdana Zdrojewskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#SenatorSprawozdawcaBogdanZdrojewski">Komisja Nauki, Edukacji i Sportu rekomenduje odrzucenie wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek, przyjęcie wszystkich poprawek oraz przyjęcie ustawy wraz z poprawkami. Dodatkowo komisja rekomenduje głosowanie łączne nad poprawkami technicznolegislacyjnymi, tj. poprawkami nr 1, 11–13, 15 oraz 17–22. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Czy senator sprawozdawca, pan senator Kazimierz Wiatr, lub pan senator Zdrojewski jako wnioskodawca chce jeszcze zabrać głos? Mam wrażenie, że nie. Pan senator Wiatr, przypomnę, był sprawozdawcą wniosku mniejszości Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie w przypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości Komisji Nauki, Edukacji i Sportu o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Ożóg, proszę zerknąć, czy wysłał pan sygnał. No, trudno.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 98 senatorów, 44 – za, 54 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#komentarz">(Głosowanie nr 61)</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec odrzucenia wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-183.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Nad poprawkami legislacyjnymi nr 1, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22 możemy głosować łącznie, jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-183.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W związku z tym głosujemy nad wymienionymi przed chwilą poprawkami, tj. nr 1, 11, 12, 13, 15, 17–22.</u>
          <u xml:id="u-183.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.16" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.17" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.18" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 98 senatorów, 97 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.20" who="#komentarz">(Głosowanie nr 62)</u>
          <u xml:id="u-183.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-183.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.23" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.25" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Panowie Senatorowie Bogucki i Majer, proszę zerknąć na wysłanie sygnału. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.27" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 98 senatorów, 54 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.28" who="#komentarz">(Głosowanie nr 63)</u>
          <u xml:id="u-183.29" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-183.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.31" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.32" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.34" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.35" who="#komentarz">(Głosowanie nr 64)</u>
          <u xml:id="u-183.36" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-183.37" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.38" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.39" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.40" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.41" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.42" who="#komentarz">(Głosowanie nr 65)</u>
          <u xml:id="u-183.43" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-183.44" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.45" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.46" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.47" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Golba, proszę zerknąć.</u>
          <u xml:id="u-183.48" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.49" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.50" who="#komentarz">(Głosowanie nr 66)</u>
          <u xml:id="u-183.51" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 6.</u>
          <u xml:id="u-183.52" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.53" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.54" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.55" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.56" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.57" who="#komentarz">(Głosowanie nr 67)</u>
          <u xml:id="u-183.58" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 7.</u>
          <u xml:id="u-183.59" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.60" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.61" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.62" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.63" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.64" who="#komentarz">(Głosowanie nr 68)</u>
          <u xml:id="u-183.65" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 8.</u>
          <u xml:id="u-183.66" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.67" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.68" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.69" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.70" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 53 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.71" who="#komentarz">(Głosowanie nr 69)</u>
          <u xml:id="u-183.72" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 9.</u>
          <u xml:id="u-183.73" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.74" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.75" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.76" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.77" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.78" who="#komentarz">(Głosowanie nr 70)</u>
          <u xml:id="u-183.79" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 10.</u>
          <u xml:id="u-183.80" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.81" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.82" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.83" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Panowie senatorowie… Pan senator Bosacki, proszę zerknąć, czy…</u>
          <u xml:id="u-183.84" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.85" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.86" who="#komentarz">(Głosowanie nr 71)</u>
          <u xml:id="u-183.87" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 14.</u>
          <u xml:id="u-183.88" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.89" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.90" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.91" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.92" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.93" who="#komentarz">(Głosowanie nr 72)</u>
          <u xml:id="u-183.94" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 16, ostatnia.</u>
          <u xml:id="u-183.95" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.96" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.97" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.98" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.99" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.100" who="#komentarz">(Głosowanie nr 73)</u>
          <u xml:id="u-183.101" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-183.102" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.103" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.104" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.105" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.106" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.107" who="#komentarz">(Głosowanie nr 74)</u>
          <u xml:id="u-183.108" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-183.109" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu dwunastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-183.110" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Komisja Ustawodawcza, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o wprowadzenie poprawek do ustawy – druk senacki nr 878 A.</u>
          <u xml:id="u-183.111" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-183.112" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.113" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 1.</u>
          <u xml:id="u-183.114" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.115" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.116" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.117" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.118" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 96 – za, 1 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-183.119" who="#komentarz">(Głosowanie nr 75)</u>
          <u xml:id="u-183.120" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 2 i 4 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-183.121" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.122" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.123" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.124" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-183.125" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.126" who="#komentarz">(Głosowanie nr 76)</u>
          <u xml:id="u-183.127" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-183.128" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.129" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.130" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.131" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.132" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.133" who="#komentarz">(Głosowanie nr 77)</u>
          <u xml:id="u-183.134" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 5 i 6 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-183.135" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.136" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.137" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.138" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.139" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.140" who="#komentarz">(Głosowanie nr 78)</u>
          <u xml:id="u-183.141" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 7.</u>
          <u xml:id="u-183.142" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.143" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.144" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.145" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.146" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.147" who="#komentarz">(Głosowanie nr 79)</u>
          <u xml:id="u-183.148" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 8.</u>
          <u xml:id="u-183.149" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.150" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.151" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.152" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.153" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.154" who="#komentarz">(Głosowanie nr 80)</u>
          <u xml:id="u-183.155" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-183.156" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-183.157" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-183.158" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-183.159" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-183.160" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-183.161" who="#komentarz">(Głosowanie nr 81)</u>
          <u xml:id="u-183.162" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-183.163" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu trzynastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-183.164" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 870 Z.</u>
          <u xml:id="u-183.165" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, panią senator Joannę Sekułę, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#SenatorSprawozdawcaJoannaSekuła">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na swoim posiedzeniu rozpatrzyła wnioski zgłoszone w toku debaty i rekomenduje Wysokiemu Senatowi przyjęcie wniosków zawartych w punktach: 2, 4, 6, 13, 14, 17, 19, 22, 24 i 27. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przypomnę, że wnioski w trakcie dyskusji zgłosili państwo senatorowie Sekuła, Kochan i Bury.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 1 i 11 należy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką nr 12.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#komentarz">(Głosowanie nr 82)</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.16" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.17" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 43 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.18" who="#komentarz">(Głosowanie nr 83)</u>
          <u xml:id="u-185.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-185.20" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.23" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, wstrzymał się 1 senator.</u>
          <u xml:id="u-185.25" who="#komentarz">(Głosowanie nr 84)</u>
          <u xml:id="u-185.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-185.27" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.28" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.29" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.31" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 54 – za, 43 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.32" who="#komentarz">(Głosowanie nr 85)</u>
          <u xml:id="u-185.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 5.</u>
          <u xml:id="u-185.34" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.35" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.36" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.37" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Panie Senatorze Arndt, proszę zobaczyć, czy wysłał pan sygnał.</u>
          <u xml:id="u-185.38" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.39" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-185.40" who="#komentarz">(Głosowanie nr 86)</u>
          <u xml:id="u-185.41" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 6.</u>
          <u xml:id="u-185.42" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.43" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.44" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.45" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.46" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.47" who="#komentarz">(Głosowanie nr 87)</u>
          <u xml:id="u-185.48" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 7 i 18 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-185.49" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.50" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.51" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.52" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.53" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.54" who="#komentarz">(Głosowanie nr 88)</u>
          <u xml:id="u-185.55" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 8.</u>
          <u xml:id="u-185.56" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.57" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.58" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.59" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.60" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 51 – za, 45 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.61" who="#komentarz">(Głosowanie nr 89)</u>
          <u xml:id="u-185.62" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 9 i 20 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-185.63" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.64" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.65" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.66" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.67" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 51 – za, 45 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.68" who="#komentarz">(Głosowanie nr 90)</u>
          <u xml:id="u-185.69" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 10.</u>
          <u xml:id="u-185.70" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.71" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.72" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.73" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.74" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-185.75" who="#komentarz">(Głosowanie nr 91)</u>
          <u xml:id="u-185.76" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Otrzymałem informację, że w przypadku poprawek nr 13, 14, 17, 19, 24 i 27 osiągnięto porozumienie i możemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-185.77" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, tak zarządzimy.</u>
          <u xml:id="u-185.78" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosujemy łącznie nad poprawkami nr 13, 14, 17, 19, 24 i 27.</u>
          <u xml:id="u-185.79" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.80" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.81" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.82" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.83" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-185.84" who="#komentarz">(Głosowanie nr 92)</u>
          <u xml:id="u-185.85" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, przyjęcie poprawki nr 15 wykluczy głosowanie nad poprawką nr 16.</u>
          <u xml:id="u-185.86" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.87" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.88" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.89" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.90" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.91" who="#komentarz">(Głosowanie nr 93)</u>
          <u xml:id="u-185.92" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 21 i 25 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-185.93" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.94" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.95" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.96" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.97" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.98" who="#komentarz">(Głosowanie nr 94)</u>
          <u xml:id="u-185.99" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 22.</u>
          <u xml:id="u-185.100" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.101" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.102" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.103" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.104" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 51 – za, 44 – przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-185.105" who="#komentarz">(Głosowanie nr 95)</u>
          <u xml:id="u-185.106" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 23, 26 i 28 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-185.107" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.108" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.109" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.110" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.111" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 7 – za, 89 – przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-185.112" who="#komentarz">(Głosowanie nr 96)</u>
          <u xml:id="u-185.113" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-185.114" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-185.115" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-185.116" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-185.117" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Panowie Senatorowie Bierecki i Borowski, proszę sprawdzić, czy wysłali panowie sygnał.</u>
          <u xml:id="u-185.118" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-185.119" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-185.120" who="#komentarz">(Głosowanie nr 97)</u>
          <u xml:id="u-185.121" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-185.122" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu czternastego porządku obrad: ustawa o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-185.123" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie. Znajduje się ono w druku nr 883 Z.</u>
          <u xml:id="u-185.124" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Zygmunta Frankiewicza, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#SenatorSprawozdawcaZygmuntFrankiewicz">Komisje wnoszą o przyjęcie wszystkich 20 poprawek i ustawy w całości z poprawkami, przy czym poprawki od nr 3 do nr 6 oraz od nr 8 do nr 10, poprawka nr 13 oraz od nr 15 do nr 18 mogą być przegłosowane łącznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostała senator sprawozdawca, którą była pani senator Jolanta Hibner – wnioskodawcami byli państwo senatorowie Bieda, Frankiewicz i Gawłowski – chcą jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 1 i 14 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 52 – za, 43 – przeciw, 2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#komentarz">(Głosowanie nr 98)</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Uwaga, nad poprawkami nr 2 i 7 należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.16" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 52 – za, 44 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-187.17" who="#komentarz">(Głosowanie nr 99)</u>
          <u xml:id="u-187.18" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Otrzymałem propozycję, aby nad poprawkami nr 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 13, 15, 16, 17 i 18 głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-187.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Jeżeli nie usłyszę głosu sprzeciwu, to takie głosowanie zarządzimy. Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-187.20" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Zarządzam zatem łączne głosowanie nad wymienionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-187.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.23" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Jackowski zerknąłby, czy…</u>
          <u xml:id="u-187.25" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 96 – za, nikt nie był przeciw, 1 senator się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-187.27" who="#komentarz">(Głosowanie nr 100)</u>
          <u xml:id="u-187.28" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 11 ogranicza skład zarządu do 3 osób.</u>
          <u xml:id="u-187.29" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.31" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.32" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-187.34" who="#komentarz">(Głosowanie nr 101)</u>
          <u xml:id="u-187.35" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 12.</u>
          <u xml:id="u-187.36" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.37" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.38" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.39" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pani senator Jazłowiecka, proszę zobaczyć, czy wysłała pani sygnał.</u>
          <u xml:id="u-187.40" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.41" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, 53 – za, 44 – przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-187.42" who="#komentarz">(Głosowanie nr 102)</u>
          <u xml:id="u-187.43" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 19.</u>
          <u xml:id="u-187.44" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.45" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.46" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.47" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Komorowski, proszę zerknąć, czy wysłał pan sygnał.</u>
          <u xml:id="u-187.48" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania…</u>
          <u xml:id="u-187.49" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-187.50" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Nie Komarnicki, tylko Komorowski.</u>
          <u xml:id="u-187.51" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 50 – za, 44 – przeciw, 2 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-187.52" who="#komentarz">(Głosowanie nr 103)</u>
          <u xml:id="u-187.53" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka numer… To chyba wszystkie poprawki. Nie, jeszcze poprawka nr 20.</u>
          <u xml:id="u-187.54" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Poprawka nr 20.</u>
          <u xml:id="u-187.55" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.56" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.57" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.58" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.59" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 50 – za, 43 – przeciw, 3 senatorów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-187.60" who="#komentarz">(Głosowanie nr 104)</u>
          <u xml:id="u-187.61" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.62" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.63" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.64" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.65" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.66" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, 94 – za, nikt nie był przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-187.67" who="#komentarz">(Głosowanie nr 105)</u>
          <u xml:id="u-187.68" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o Funduszu Transformacji Województwa Śląskiego Spółce Akcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-187.69" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu piętnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-187.70" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Komisja Infrastruktury przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy – druk senacki nr 867 A.</u>
          <u xml:id="u-187.71" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie – nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.72" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Jeżeli nie będzie głosów sprzeciwu, Panie Marszałku, była sugestia, że można by było głosować…</u>
          <u xml:id="u-187.73" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przepraszam, nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-187.74" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Gdyby nie było głosów sprzeciwu, Panie Marszałku, mogłaby być sugestia z naszej strony, aby przegłosować je wszystkie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-187.75" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Jeżeli jest zgoda, Wysokiej Izby, na zblokowanie…</u>
          <u xml:id="u-187.76" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Tak.</u>
          <u xml:id="u-187.77" who="#MarszałekTomaszGrodzki">…to zarządzę takie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-187.78" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-187.79" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Zarządzam głosowanie zblokowane nad poprawkami nr 1–10.</u>
          <u xml:id="u-187.80" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.81" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.82" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.83" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.84" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-187.85" who="#komentarz">(Głosowanie nr 106)</u>
          <u xml:id="u-187.86" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy zatem do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia ustawy w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.87" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.88" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.89" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.90" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Pan senator Pociej, proszę zerknąć.</u>
          <u xml:id="u-187.91" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.92" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-187.93" who="#komentarz">(Głosowanie nr 107)</u>
          <u xml:id="u-187.94" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-187.95" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu szesnastego porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-187.96" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Infrastruktury przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek – druk senacki nr 866 A.</u>
          <u xml:id="u-187.97" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały o przyjęciu ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.98" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.99" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.100" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.101" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.102" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 95 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-187.103" who="#komentarz">(Głosowanie nr 108)</u>
          <u xml:id="u-187.104" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.</u>
          <u xml:id="u-187.105" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu siedemnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy tragicznej śmierci Prezydenta Gabriela Narutowicza.</u>
          <u xml:id="u-187.106" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przypominam, że przed przerwą w obradach został przedstawiony projekt uchwały – druk nr 849 – oraz została przeprowadzana dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-187.107" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do trzeciego czytania, które obejmuje jedynie głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-187.108" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Zatem głosujemy nad przedstawionym projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-187.109" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-187.110" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-187.111" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-187.112" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-187.113" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 96 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-187.114" who="#komentarz">(Głosowanie nr 109)</u>
          <u xml:id="u-187.115" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy tragicznej śmierci prezydenta Gabriela Narutowicza.</u>
          <u xml:id="u-187.116" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Powracamy do rozpatrywania punktu osiemnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w 90. rocznicę powstania znaku Rodła.</u>
          <u xml:id="u-187.117" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Senat po przeprowadzeniu drugiego czytania projektu uchwały skierował projekt do Komisji Ustawodawczej i zobowiązał komisję do przedstawienia jeszcze na obecnym posiedzeniu Senatu dodatkowego sprawozdania. Znajduje się ono w druku nr 876 X.</u>
          <u xml:id="u-187.118" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-187.119" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę sprawozdawcę, pana senatora Jerzego Czerwińskiego, o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#SenatorSprawozdawcaJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#SenatorSprawozdawcaJerzyCzerwiński">Komisja rekomenduje przyjęcie poprawki i podjęcie uchwały w całości z poprawką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Czy senator wnioskodawca, pan marszałek Bogdan Borusewicz, pragnie jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Nie.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy i wnioskodawcy w związku z przedstawionym dodatkowym sprawozdaniem.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Nie widzę chętnych do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#MarszałekTomaszGrodzki">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad przedstawioną poprawką, druk nr 876 X, a następnie – nad przyjęciem projektu w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do głosowania nad przedstawioną poprawką.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.12" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-189.13" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania… O, jedna osoba jeszcze…</u>
          <u xml:id="u-189.14" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.15" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 97 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-189.16" who="#komentarz">(Głosowanie nr 110)</u>
          <u xml:id="u-189.17" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy zatem do głosowania nad przyjęciem projektu uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-189.18" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-189.19" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-189.20" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-189.21" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-189.22" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Głosowało 94 senatorów, wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-189.23" who="#komentarz">(Głosowanie nr 111)</u>
          <u xml:id="u-189.24" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w 90. rocznicę powstania znaku Rodła.</u>
          <u xml:id="u-189.25" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Informuję, że porządek obrad pięćdziesiątego piątego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-189.26" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-189.27" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Informuję państwa senatorów, że oświadczenia złożone do protokołu zostaną zamieszczone w urzędowej wersji sprawozdania stenograficznego.</u>
          <u xml:id="u-189.28" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Oświadczenia nie mogą trwać dłużej niż 5 minut. Przedmiotem oświadczenia mogą być sprawy związane z wykonywaniem mandatu, przy czym nie może ono dotyczyć spraw będących przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-189.29" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Marszałek odmówi przyjęcia niewygłoszonych oświadczeń, których treści nie można ustalić lub których wygłoszenie przez senatora nie byłoby możliwe w przysługującym na to czasie 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-189.30" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Nad oświadczeniem senatorskim nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-189.31" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-189.32" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Teraz poproszę o przeniesienie dyskusji do kuluarów, zanim poproszę pierwszego senatora o wygłoszenie oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-189.33" who="#MarszałekTomaszGrodzki">Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan senator Janusz Pęcherz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#SenatorJanuszPęcherz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#SenatorJanuszPęcherz">Swoje oświadczenie senatorskie składam na ręce pani Elżbiety Witek, marszałek Sejmu RP.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#SenatorJanuszPęcherz">W ostatnich 2 miesiącach zetknąłem się przynajmniej 2-krotnie z sytuacjami, że na otwarcie wystaw poświęconych Marii Konopnickiej – 27 października 2022 r.; i Józefowi Wybickiemu – 28 listopada 2022 r. w Senacie RP nie zdążyli przybyć zaproszeni uczniowie szkół z Polski, co było spowodowane bardzo szczegółową ich kontrolą przez Straż Marszałkowską. Z mojej wiedzy wynika, że wycieczki szkolne z opiekunami przybyły po odbiór przepustek o określonej i prawidłowej godzinie. Trudno sobie wyobrazić, jak wielkie rozczarowanie towarzyszyło wspomnianym dzieciom i młodzieży, dla których przybycie do Sejmu i Senatu RP to olbrzymie przeżycie.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#SenatorJanuszPęcherz">W związku z powyższym zwracam się do pani marszałek o rozważenie możliwości przyspieszenia procedur kontroli uczestników wycieczek szkolnych odwiedzających tak licznie polski parlament.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#SenatorJanuszPęcherz">Drugie oświadczenie kieruję do pana Andrzeja Adamczyka, ministra infrastruktury. To również ciekawe oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#SenatorJanuszPęcherz">Wyborcy z mojego okręgu wyborczego zgłaszają mi w ostatnim czasie sytuacje dotyczące trudności związanych z zakupem biletu z miejscówką na dworcach kolejowych z powodu niby braku miejsc w pociągach InterCity. Często po wejściu do pociągu bez ważnego biletu wraz z miejscówką okazuje się, że jednak wolne miejsca są dostępne, ale trzeba uiścić opłatę w wysokości 150 zł i wykupić bilet.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#SenatorJanuszPęcherz">Zadaję więc pytanie: jak działa system rezerwacji biletów kolejowych, czy działa on na pewno właściwie i czy nie ma potrzeby jego usprawnienia?</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#SenatorJanuszPęcherz">Zaznaczam, że ja również często mam kłopot z elektronicznym zamówieniem biletu na określony pociąg i na określoną godzinę odjazdu, głównie z dworca kolejowego Warszawa Centralna, a rezerwacji nie dokonuję na ostatni moment.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#SenatorJanuszPęcherz">Proszę pana ministra o zainteresowanie się tym problemem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Bogdan Borusewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">I proszę o wygłoszenie oświadczenia pana senatora Stanisława Gawłowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#SenatorStanisławGawłowski">Panie Marszałku, ja swoje oświadczenie chciałbym skierować do ministra spraw wewnętrznych i administracji, a robię to w imieniu swoim i pani senator Sekuły.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#SenatorStanisławGawłowski">Dzisiaj dotarły do nas informacje o poważnym postrzeleniu siebie samego przez komendanta głównego Policji, Jarosława – a to imię, jak wiadomo, zobowiązuje – Szymczyka.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#SenatorStanisławGawłowski">Pozwolę sobie na zdanie komentarza. Od wielu miesięcy cały świat pomaga Ukrainie, wozi broń na Ukrainę – czy też „do Ukrainy”. Mamy jeden przypadek, gdy broń z Ukrainy została wywieziona, a jest to ten przypadek: pan komendant główny miał wywieźć granatnik z Ukrainy do Polski.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#SenatorStanisławGawłowski">Chciałbym w związku z tym zapytać: czy pan komendant główny Policji miał pozwolenie na przewóz tego rodzaju broni między Ukrainą a Polską?</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#SenatorStanisławGawłowski">Chciałbym zapytać: czy pan komendant główny Policji ma pozwolenie na tego rodzaju broń?</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#SenatorStanisławGawłowski">Chciałbym zapytać: czy broń była przechowywana we właściwym miejscu i we właściwych warunkach? Jak wszyscy wiemy, są do tego specjalne pomieszczenia, sejfy. Czy w gabinecie komendanta głównego Policji tego typu miejsce się znajdowało?</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#SenatorStanisławGawłowski">Chciałbym wreszcie – w kontekście informacji sprzed kilku lat, że ten gabinet był przygotowany do tego, by przeprowadzać tam rozmowy o charakterze tajnym, poufnym, a więc miał specjalnie zbudowaną klatkę antypodsłuchową – zapytać: jakie są straty wywołane tego typu wybuchem w gabinecie pana komendanta głównego? I kto te straty pokryje?</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#SenatorStanisławGawłowski">Wreszcie chciałbym zapytać: czy pan komendant główny jest jeszcze komendantem głównym? Bo po tego typu czynnościach ktoś taki powinien być natychmiast wyrzucony. Ale jeżeli nie, jeżeli pan minister ma co do tego wątpliwości, to czy pan komendant główny – informacje prasowe, medialne, mówią o tym, że trafił do szpitala – ma dopuszczenie właściwego lekarza do pracy na tym stanowisku? Bo być może szkody, rany, które odniósł, dyskwalifikują go do pracy na tym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#SenatorStanisławGawłowski">Rzecz jest arcypoważna, choć te pytania, które zadaję, mogą świadczyć, że sobie żartuję. Nie, wręcz odwrotnie, bo komendant główny świadczy o swoim szefie, o panu ministrze Kamińskim. Czy pan minister Kamiński ma zamiar podać się do dymisji? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">No, ale życzymy powrotu do zdrowia. Tak, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Panie Marszałku, każdemu człowiekowi życzymy zdrowia, a panu komendantowi szczególnie – na emeryturze.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę o zabranie głosu panią senator Alicję Chybicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#SenatorAlicjaChybicka">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#SenatorAlicjaChybicka">Swoje oświadczenie, kieruję do pana premiera, może też do pani marszałek Witek, a także do nas, czyli do senatorów.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#SenatorAlicjaChybicka">Otóż dostałam list z prośbą o pomoc w ufundowaniu dla Ukrainy… Jak wiemy, w Ukrainie w tej chwili jest ciemno, głodno, zimno, ale ludzie giną tam także z tego powodu, że na polu walki nie ma szpitali polowych. Prośba, którą dostałam, opiewa na sumę 100 milionów euro. Chodzi o 25 zestawów polowych. To są kontenery, w sumie takie szpitale polowe, oczywiście z odpowiednim personelem. Piszą do mnie, że w tej chwili potrzebne są 24 zestawy szpitalne, po 1 na 100 km frontu. No, oczywiście pod warunkiem, że znajdą się pieniądze na zakup, szkolenie, wyposażenie, ochronę, pracę wszystkich zaangażowanych.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#SenatorAlicjaChybicka">To nie tylko prośba o pomoc w zebraniu tych pieniędzy. A być może zamiast łożyć na propagandę telewizyjną, dałoby się, Panie Premierze, odpalić z tej propagandy te 100 milionów euro? To uratuje jakieś życia ludzkie, a propaganda na pewno nikomu życia nie uratuje.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#SenatorAlicjaChybicka">Oni proszą także o kontakty z europosłami, z decydentami w innych krajach. Będą wdzięczni za każdego e-maila, za każdy telefon, który pomoże doprowadzić sprawę do szczęśliwego końca. Podpisał to Zbigniew Dobkowski z firmy EMASMED.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#SenatorAlicjaChybicka">Zwracam się też z apelem: gdyby ktokolwiek chciał w tym pomóc… My też możemy próbować, tylko że ta suma jest dosyć duża. Ja myślę, że to takie indywidualne możliwości przekracza. Ale jako lekarz wyobrażam sobie, że bardzo ważną kwestią jest pierwsza pomoc, ta natychmiastowa pomoc udzielana nie przez pojedynczego sanitariusza, tylko w takim właśnie szpitalu polowym. To niewątpliwie pozwoli uratować wiele żyć ukraińskich żołnierzy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana senatora Jerzego Wcisłę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#SenatorJerzyWcisła">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#SenatorJerzyWcisła">Swoje oświadczenie kieruję do ministra infrastruktury, pana Andrzeja Adamczyka.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#SenatorJerzyWcisła">Szanowny Panie Ministrze, ku końcowi zmierza budowa drogi wodnej znanej jako Kanał przez Mierzeję Wiślaną. Z założenia miała ona połączyć port w Elblągu z Morzem Bałtyckim, ale dzisiaj nie wiadomo, czemu ma służyć. Okazuje się bowiem, że inwestycja decyzją rządu nie zostanie doprowadzona do portu w Elblągu. Zatem pod względem transportowym nie będzie ona miała żadnego znaczenia. Dodatkowo rząd podczas jej realizacji odmówił współpracy z Komisją Europejską, twierdząc, że nie musi z nią uzgadniać przedsięwzięć o charakterze militarnym. Dzisiaj Komisja nie wyraża zgody na wsparcie rozbudowy portu środkami unijnymi, uznając zgodnie z narracją rządu, że kanał nie jest budowany do celów transportowych. Z tego powodu Elbląg stracił już 200 milionów zł. W rezultacie port i miasto Elbląg z winy rządu PiS znajduje się w gorszej sytuacji niż bez tej inwestycji, na którą wydano ok. 2 miliardów zł ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#SenatorJerzyWcisła">Dlatego apeluję do rządu, po pierwsze, o podjęcie działań, by zmienić cel budowy Kanału przez Mierzeję Wiślaną i w specustawie, obok istotnego interesu bezpieczeństwa państwa, dopisać realizację potrzeb transportowych. Po drugie, apeluję o odstąpienie od absurdalnego żądania, by miasto Elbląg partycypowało w finansowaniu budowy kanału przez mierzeję, inwestycji państwowej i wykonywanej na gruntach i wodach podlegających państwowej administracji. Po trzecie, apeluję o zaprzestanie kłamliwej propagandy, że rząd chce wesprzeć rozwój portu, proponując portowi 100 milionów zł. Te mityczne 100 milionów zł ma trafić do Elbląga tylko po to, by Elbląg zapłacił nimi za dokończenie budowy kanału, a w zamian, czyli za darmo, przekazał port państwu. W rzeczywistości więc rząd chce dać portowi pieniądze na dokończenie własnej inwestycji, a nie na rozwój portu. Po czwarte, apeluję o zaprzestanie szantażowania Elbląga, że jeżeli miasto nie przekaże państwu portu, to budowa kanału przez mierzeję nie zostanie dokończona. I po piąte, apeluję o dokończenie budowy kanału przez mierzeję, co spowoduje, że do portu w Elblągu będą mogły wpływać statki o wyższych parametrach i co jednocześnie umożliwi samorządowi pozyskanie środków unijnych na dostosowanie portu w Elblągu do parametrów nowej drogi wodnej.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#SenatorJerzyWcisła">Panie Ministrze, jeżeli rząd chce wesprzeć rozwój portu w Elblągu i doprowadzić do tego, że ten port stanie się rzeczywiście czwartym portem Rzeczypospolitej, to wystarczy, że zrobi to, o co wnoszę. Niepodjęcie tych działań będzie świadczyło o tym, że rząd PiS chce przede wszystkim wykorzystać budowę kanału do przejęcia portu w Elblągu i nie interesuje rządu to, że Elbląg już stracił z powodu tej polityki 200 milionów zł na rozbudowę portu. Jeżeli rząd nie naprawi swoich błędów, to elblążanie wam tego nie zapomną.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#SenatorJerzyWcisła">Jeszcze jedno, Panie Marszałku, krótkie oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#SenatorJerzyWcisła">Oświadczenie kieruję do ministra infrastruktury, pana Andrzeja Adamczyka.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#SenatorJerzyWcisła">Szanowny Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#SenatorJerzyWcisła">Cieszy mnie niespodziewany wzrost zainteresowania ministerstwa rozwojem elbląskiego portu. Szkoda, że objawia się ono przede wszystkim blokowaniem działań samorządu elbląskiego, który jest właścicielem tego portu. Otóż Ministerstwo Infrastruktury zablokowało sprzedaż 2 działek znajdujących się w granicach portu, działki przy ul. Warszawskiej i Bulwarze Zygmunta Augusta i działki na rogu ul. Świętego Ducha i Bulwaru Zygmunta Augusta. Obie działki położone są w odległości ok. 2 km od nabrzeży portowych, od których oddzielają je 4 mosty, w tym 2 niezwodzone, stanowiące istotną przeszkodę w wykorzystaniu dla potrzeb portowych. Działki znajdują się w centrum miasta o wybitnie turystycznych walorach. Sugestia ministerstwa, że sprzedaż działek może negatywnie wpłynąć na rozwój portu, pozbawiona jest jakichkolwiek racjonalnych podstaw ani nie ma odniesienia do planów miasta, za to ewidentnie decyzja ministerstwa szkodzi miastu, gdyż w przypadku jej utrzymania Elbląg straci ok. 4 milionów zł oraz 2 ważne inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#SenatorJerzyWcisła">Proszę zatem pana ministra o odwołanie swoich decyzji blokujących rozwój miasta. Samorząd ma prawo decydować o kierunkach swojego rozwoju, a ewentualne uprawnienia do ingerencji ze strony rządu muszą być oparte na niezaprzeczalnych dowodach uzasadniających taką ingerencję. Proszę o informacje, jakie konkretne argumenty są podstawą do decyzji o zablokowaniu tych sprzedaży. Sugeruję też podjęcie decyzji o dokończeniu inwestycji budowy kanału przez mierzeję, bo w obecnym stanie ta inwestycja, mimo wydania 2 miliardów zł, w żaden sposób nie przyczyni się do rozwoju portu w Elblągu. Przypomnę, że inwestycja bez żadnego uzasadnienia kończy się ok. 1 km przed nabrzeżami portu, w związku z czym żaden statek o parametrach…</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#komentarz">(Sygnał timera)</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#SenatorJerzyWcisła">…pozwalających na wykorzystanie kanału do portu nie dopłynie. To najlepszy sposób, by rzeczywiście wesprzeć rozwój elbląskiego portu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">To było ostatnie oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Informuję, że protokół pięćdziesiątego piątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji zostanie udostępniony senatorom w terminie 30 dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój 255.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#WicemarszałekBogdanBorusewicz">Zamykam pięćdziesiąte piąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej X kadencji.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 21 minut 14)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>