PPC / ppc

text_structure.xml 540 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godzinie 9 minut 00)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Marek Ziółkowski, Krzysztof Putra i Ryszard Legutko)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#BogdanBorusewicz">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#BogdanBorusewicz">Powracamy do rozpatrywania punktu pierwszego porządku obrad...</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Mazurkiewicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#AndrzejMazurkiewicz">Panie Marszałku, z uwagi na fakt, iż Klub Senatorski Prawa i Sprawiedliwości toczy w tej chwili długą i zaciętą dyskusję nad czekającymi nas głosowaniami, mam w imieniu klubu prośbę o godzinną przerwę, tak abyśmy mogli wnikliwie rozpatrzyć poprawki, nad którymi będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Godzina?!)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Może pół godziny?)</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A może przełóżmy to na następne posiedzenie...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#BogdanBorusewicz">Zarządzam przerwę do godziny 10.10.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 9 minut 01 do godziny 10 minut 11)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę zajmować miejsca.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#BogdanBorusewicz">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#BogdanBorusewicz">Senatorowie sekretarze zajęli już miejsca przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#BogdanBorusewicz">Państwo Senatorowie, za chwilę przystąpimy do głosowań, proszę zajmować miejsca.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#BogdanBorusewicz">Powracamy do rozpatrywania punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam też, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Zdrowia senator Janinę Fetlińską o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JaninaFetlińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JaninaFetlińska">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Zdrowia z posiedzenia w dniu 19 lipca bieżącego roku, podczas którego rozpatrywano wnioski zgłoszone podczas drugiego czytania projektu ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JaninaFetlińska">Na posiedzeniu komisji rozpatrywano sześć wniosków zgłoszonych w drugim czytaniu oraz poprawki już przedstawione Wysokiej Izbie podczas dyskusji w dniu 19 lipca. Łącznie na posiedzeniu Komisji Zdrowia rozpatrywano jedenaście wniosków do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JaninaFetlińska">Komisja pozytywnie zaopiniowała siedem poprawek.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JaninaFetlińska">Są to poprawki pierwsza i trzecia, która mają charakter wyłącznie językowy.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JaninaFetlińska">Dotyczy to również poprawek zgłoszonych przez Komisję Zdrowia i pozytywnie przez nią zaopiniowanych już podczas pierwszego czytania ustawy na posiedzeniu komisji w dniu 18 lipca, przedstawionych Wysokiej Izbie podczas drugiego czytania. W obecnym zestawieniu są to poprawki: piąta, szósta i dziewiąta. Dotyczą one uściślenia zapisów określających zasadę obliczenia podstawy kwoty należnej świadczeniodawcom - poprawki piąta i szósta - oraz dających prawną możliwość przekazania środków z Narodowego Funduszu Zdrowia na podwyżki niektórym zakładom opieki zdrowotnej prowadzonym w formie jednostki budżetowej, o czym mówi poprawka dziewiąta.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JaninaFetlińska">Także pozytywnie komisja zaopiniowała poprawki czwartą i dziesiątą, zgłoszone przez pana senatora Karczewskiego. Poprawka czwarta ma charakter doprecyzowujący i ma na celu uściślenie podstawy kwoty należnej świadczeniodawcom w przypadku umów zawieranych na przykład na okres półrocza. Utrzymanie zapisów art. 3 ust. 1 spowodowałoby uzyskanie przez dany zakład opieki zdrowotnej połowy należnej na wzrost wynagrodzenia kwoty. W trakcie dyskusji zgłaszano zastrzeżenia, miała je na przykład pani senator Gelert, także zastępca prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zastrzegał, że bywają umowy niesymetryczne, niższe albo wyższe w pierwszym półroczu, i to może wywrzeć pozytywny albo negatywny wpływ na wysokość kwoty zobowiązań. Podobne problemy mogą się pojawiać także wtedy, gdy umowa jest zawarta na przykład na okres dziewięciu miesięcy. Niemniej jednak komisja przyjęła tę poprawkę stosunkiem głosów 6 za, 2 przeciw.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JaninaFetlińska">Poprawka dziesiąta, a druga autorstwa senatora Karczewskiego, ma na celu wyeliminowanie jednoprocentowego dolnego progu wzrostu wynagrodzeń i pozostawienie jedynie ograniczenia maksymalnego wzrostu wynagrodzeń do 40% wynagrodzenia danej osoby w ostatnim kwartale. Tę poprawkę przyjęto jednogłośnie. Zapis o jednoprocentowej minimalnej podwyżce budził wiele zastrzeżeń strony społecznej i właściwie to uzasadnienie przeważało w toku dyskusji prowadzonej przez senatorów w Komisji Zdrowia, a także wśród przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JaninaFetlińska">To są te poprawki, które zyskały poparcie komisji.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JaninaFetlińska">Nie zyskały pozytywnej opinii Komisji Zdrowia wnioski pana senatora Michała Okły, to znaczy poprawki druga i jedenasta, które mają na celu rozszerzenie zakresu ustawy na lekarzy i lekarzy dentystów odbywających staż specjalizacyjny w ramach rezydentury, a także lekarzy i lekarzy dentystów odbywających staż podyplomowy. Głównym powodem nieprzyjęcia tych poprawek, zgodnie z argumentacją Ministerstwa Zdrowia, jest po prostu brak możliwości zrealizowania podwyżki ze względu na źródło finansowania tej grupy lekarzy szkolących się, to znaczy budżet państwa. Wprowadzenie tych poprawek powodowałoby konieczność zmiany planu ustawy budżetowej. W związku z tym podczas głosowania poprawki te uzyskały 2 głosy za, 6 przeciw i zostały zgłoszone jako wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JaninaFetlińska">Nie zyskała także poparcia Komisji Zdrowia poprawka siódma, pani senator Tomaszewskiej i pana senatora Szymańskiego, mająca na celu ograniczenie kręgu osób uprawnionych do podwyżki. Chodzi o osoby, których wynagrodzenie odpowiada kwocie co najmniej dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski” dla celów emerytalnych. W dyskusji autorzy zgłosili autopoprawkę, obniżyli ten pułap do siedmiokrotności tego wynagrodzenia; jest to poziom wynagrodzenia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Pan senator Alexandrowicz i pani senator Gelert mówili o pięciokrotności tego wynagrodzenia, o siedmiokrotności tego wynagrodzenia mówił pan senator Żelichowski. Ostatecznie za poprawką zagłosowała 1 osoba, 2 były przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JaninaFetlińska">Nie uzyskała także poparcia poprawka zgłoszona przeze mnie, poprawka ósma, której celem było wprowadzenie upoważnionych przedstawicieli samorządów zawodów medycznych do uzgadniania podwyżek ze świadczeniodawcami. Poprawka ta budziła wątpliwości legislacyjne, mimo że z zapisów ustawy o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych, z art. 4 ust. 2 pkt 2, wynika, że samorząd pielęgniarski realizuje swoje zadania przez negocjowanie warunków pracy i płacy. Zgłosiłam nawet autopoprawkę do tej poprawki, która miała jeszcze uściślać, że samorząd w ciągu czternastu dni od chwili uprawomocnienia się ustawy powinien wskazać tego upoważnionego przedstawiciela we wniosku do dyrektora zakładu, niemniej ta poprawka nie uzyskała poparcia ani rządu, ani senatorów. Szczególnie pan senator Karczewski tu podkreślał, że dużym utrudnieniem byłoby dodawanie przedstawicieli wszystkich samorządów do przeprowadzenia podwyżki. Powodowałoby to po prostu wprowadzenie zbyt wielu osób i utrudniałoby sprawne przeprowadzenie tej podwyżki, a przecież związki zawodowe reprezentują wszystkie zawody. W tej sytuacji ta poprawka nie uzyskała poparcia.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JaninaFetlińska">Wysoka Izbo! Po rozpatrzeniu ustawy na posiedzeniu Komisji Zdrowia wnoszę o jej uchwalenie wraz z przyjętymi przez Komisję Zdrowia poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę mniejszości komisji, pana senatora Michała Okłę, o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MichałOkła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MichałOkła">Chcę zgłosić dwie poprawki, które powinny być poddane pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MichałOkła">Poprawka druga. W art. 2 pkt 5 lit. a po wyrazach „Fundusz Pracy” dodaje się wyrazy „w tym kwoty wypłacane lekarzom i lekarzom dentystom odbywającym staż podyplomowy określony w przepisach wydanych na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz odbywającym specjalizację określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty”.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MichałOkła">Poprawka jedenasta. W art. 9 dodaje się ust. 4 w brzmieniu: „Minister właściwy do spraw zdrowia przekaże świadczeniodawcom środki na wzrost wynagrodzeń dla lekarzy, lekarzy dentystów odbywających staż podyplomowy określony w przepisach wydanych na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz odbywających specjalizację określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w wysokości wynikającej z art. 3 ust. 1”.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MichałOkła">Poprawki te mają zapewnić równy dostęp do podwyżek wszystkim lekarzom pracującym na terenie jednostek służby zdrowia. Rezydenci, zanim dostaną się na rezydenturę, muszą zdać test kwalifikacyjny. Są to najlepsi z najlepszych i to właśnie oni zostali pominięci w tej podwyżce, podczas gdy ludzie, którzy nie dostali się na rezydentury, a pracują w szpitalu, robią w szpitalu specjalizację, czyli ci, którzy nie zdali tych testów, mogą te podwyżki uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MichałOkła">Uważam, że tak będzie sprawiedliwie. I bardzo proszę Wysoką Izbę o podjęcie, w zgodzie ze swoim sumieniem, takiej decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BogdanBorusewicz">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, pani senator Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#EwaTomaszewska">Chcę zabrać głos w sprawie poprawki siódmej, której jestem współautorem.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#EwaTomaszewska">Otóż poprawka ta nawiązuje swoim merytorycznym zapisem wprost do celów ustawy. Ustawa została wypracowana wskutek strajków pracowników służby zdrowia, pracowników, którzy mają bardzo niskie dochody z pracy. Ponieważ wśród pracowników służby zdrowia występuje istotne zróżnicowanie dochodowe, ustawa w pierwszej swojej wersji dotyczyła wynagrodzeń pracowników zakładów publicznych. Obecnie jest znacznie rozszerzona i obejmuje także kontrakty pracowników zatrudnionych w jednostkach niepublicznych. Niektóre z tych kontraktów są dość wysokie i byłoby sprzeczne, zdaniem wnioskodawców, z celem ustawy, podwyższanie wynagrodzeń, które i tak są wysokie. W ten sposób środki, które miały służyć podwyższeniu najniższych wynagrodzeń, zostałyby w istotnej mierze skonsumowane przez dobrze zarabiające osoby, co byłoby sprzeczne z celem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#EwaTomaszewska">Stąd bierze się poprawka, która ogranicza możliwość uzyskania podwyżki z tytułu tej ustawy, nie dając szansy tym, których wynagrodzenia kształtują się powyżej siedmiokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. A więc to oznacza, że jeśli na przykład średnie wynagrodzenie wynosi 2,5 tysiąca zł, to osoba zarabiająca powyżej 17,5 tysiąca zł nie miałaby prawa do udziału w środkach publicznych przeznaczonych na tę podwyżkę, ponieważ nie jest osobą ubogą i podwyżka z tego tytułu jej się nie należy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#BogdanBorusewicz">Czy jeszcze ktoś z senatorów wnioskodawców chce zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy zatem do głosowania w sprawie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wniosek o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejno głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka pierwsza ma charakter językowy.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#BogdanBorusewicz">Jest to poprawka komisji poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę nacisnąć przycisk „za” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#BogdanBorusewicz">Kto przeciw? Proszę nacisnąć przycisk „przeciw” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę nacisnąć przycisk „wstrzymuję się” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#BogdanBorusewicz">Na 86 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#BogdanBorusewicz">Nad poprawką drugą i poprawką jedenastą głosujemy łącznie. Poprawki te zgłosił senator Okła. Zostały one poparte przez mniejszość komisji.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka druga zmierza do rozszerzenia zakresu ustawy na lekarzy i lekarzy dentystów odbywających staż podyplomowy oraz specjalizację.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka jedenasta nakłada na ministra zdrowia obowiązek przekazania środków na podwyżki wynagrodzeń dla wskazanych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Proszę nacisnąć przycisk „przeciw” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę nacisnąć przycisk „wstrzymuję się” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#BogdanBorusewicz">Na 85 obecnych senatorów 36 głosowało za, 45 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka trzecia ma charakter językowy. Poprawka została poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę o przycisk „za” i podniesienie... Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę nacisnąć przycisk „za” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Proszę nacisnąć przycisk „przeciw” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.28" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.29" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.30" who="#BogdanBorusewicz">Na 86 obecnych senatorów 86 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-11.31" who="#BogdanBorusewicz">Przyjęcie poprawki czwartej wyklucza głosowanie nad poprawką piątą.</u>
          <u xml:id="u-11.32" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka czwarta ma charakter doprecyzowujący i ma na celu uściślenie podstawy kwoty należnej świadczeniobiorcom...</u>
          <u xml:id="u-11.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Świadczeniodawcom.)</u>
          <u xml:id="u-11.34" who="#BogdanBorusewicz">Przepraszam, świadczeniodawcom: kwoty należnej świadczeniodawcom. Jest to poprawka senatora Karczewskiego poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.35" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.36" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę nacisnąć przycisk „za” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.37" who="#BogdanBorusewicz">Kto przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.38" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.39" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.40" who="#BogdanBorusewicz">Na 86 obecnych senatorów 57 głosowało za, 10 - przeciw, 19 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.41" who="#BogdanBorusewicz">Poprawki piątej w takiej sytuacji nie poddajemy pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-11.42" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka szósta, poprawka Komisji Zdrowia, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.43" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka szósta zmierza do zwiększenia rocznej stawki kapitacyjnej w 2007 r. w podstawowej opiece zdrowotnej w stosunku do umów zawartych w 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-11.44" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.45" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.46" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.47" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.48" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.49" who="#BogdanBorusewicz">Na 86 obecnych senatorów 82 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.50" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka siódma ma na celu ograniczenie kręgu podmiotów uprawnionych do podwyżki wynagrodzenia w zależności od wysokości pobieranego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-11.51" who="#BogdanBorusewicz">To jest poprawka pana senatora Szymańskiego i pani senator Tomaszewskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.52" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.53" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.54" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.55" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.56" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.57" who="#BogdanBorusewicz">Na 87 obecnych senatorów 46 głosowało za, 29 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.58" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.59" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka ósma zmierza do wprowadzenia obok organizacji związkowej przedstawicieli izb lekarskich, pielęgniarek i położnych, aptekarskich oraz Krajowej Rady Diagnostyków jako podmiotów, z którymi świadczeniodawca uzgadnia podwyższenie wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.60" who="#BogdanBorusewicz">To jest poprawka senator Fetlińskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.61" who="#BogdanBorusewicz">Przycisk za... Przepraszam, proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.62" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za poprawką? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.63" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.64" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.65" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.66" who="#BogdanBorusewicz">Na 87 obecnych senatorów 15 głosowało za, 62 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.67" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.68" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka dziewiąta zmierza do tego, aby publiczne zakłady opieki zdrowotnej działające w formie jednostek budżetowych miały prawną możliwość przeznaczenia środków uzyskanych od Narodowego Funduszu Zdrowia na podwyżki wynagrodzeń dla zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-11.69" who="#BogdanBorusewicz">Jest to poprawka Komisji Zdrowia poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.70" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.71" who="#BogdanBorusewicz">Kto za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.72" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.73" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.74" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.75" who="#BogdanBorusewicz">Na 87 obecnych senatorów 85 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.76" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.77" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka dziesiąta ma na celu wyeliminowanie z ustawy dolnego jednoprocentowego progu wzrostu wynagrodzeń; pozostawia jedynie ograniczenie wzrostu maksymalnego do 40% przeciętnego wynagrodzenia danej osoby w ostatnim kwartale.</u>
          <u xml:id="u-11.78" who="#BogdanBorusewicz">To jest poprawka senatora Karczewskiego poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-11.79" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.80" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.81" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.82" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.83" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-11.84" who="#BogdanBorusewicz">Na 87 obecnych senatorów 82 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.85" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.86" who="#BogdanBorusewicz">Poprawka jedenasta została już poddana pod głosowanie łącznie z poprawką drugą.</u>
          <u xml:id="u-11.87" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-11.88" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-11.89" who="#BogdanBorusewicz">Kto z państwa senatorów jest za podjęciem uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.90" who="#BogdanBorusewicz">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.91" who="#BogdanBorusewicz">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-11.92" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.93" who="#BogdanBorusewicz">Na 87 obecnych senatorów 56 głosowało za, 19 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-11.94" who="#BogdanBorusewicz">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-11.95" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Marek Ziółkowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarekZiółkowski">Wysoka Izbo, powracamy do rozpatrywania punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MarekZiółkowski">Komisja Zdrowia przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 197A.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 56 głosowało za, 23 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MarekZiółkowski">Uchwała została podjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że debata nad ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 200A.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#MarekZiółkowski">Stwierdzam zatem, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#MarekZiółkowski">Debata nad ustawą została zakończona, możemy obecnie przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#MarekZiółkowski">Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk senacki nr 196A.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-12.30" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.31" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.32" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.33" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.34" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-12.35" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-12.36" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-12.37" who="#MarekZiółkowski">Debata została zakończona. Możemy obecnie przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-12.38" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-12.39" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-12.40" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.41" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.42" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.43" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.44" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-12.45" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-12.46" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-12.47" who="#MarekZiółkowski">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-12.48" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z Regulaminem Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-12.49" who="#MarekZiółkowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Krzysztofa Piesiewicza, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-12.50" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KrzysztofPiesiewicz">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#KrzysztofPiesiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#KrzysztofPiesiewicz">Wczoraj wieczorem, po zakończeniu posiedzenia, Komisja Praw Człowieka i Praworządności przystąpiła do analizy piętnastu poprawek, które są przedstawione w druku nr 194Z. Komisja rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie następujących poprawek: drugiej, trzeciej, czwartej, piątej, ósmej, dziesiątej, trzynastej, czternastej i piętnastej.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#KrzysztofPiesiewicz">Chcę zaznaczyć, że poprawki, które komisja przyjęła, to poprawki redakcyjne, korygujące, uściślające, doprecyzowujące, nadające bardziej logiczne brzmienie itd., itd. W związku z tym istnieje podstawa i możliwość, i prosiłbym o to, Panie Marszałku, aby przegłosować je blokiem. Po pierwsze, były one przyjęte jednogłośnie, po drugie, były przyjęte bez sprzeciwu przedstawicieli rządu, i po trzecie, nie dotyczą meritum, a tylko zapisu, problemów językowych i konstrukcji normy. Tak że jest taka możliwość wynikająca z Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#KrzysztofPiesiewicz">Jeżeli chodzi o poprawki merytoryczne, to byliśmy w dosyć trudnej sytuacji. Komisja odrzuciła te poprawki, przy czym ja, senator Krzysztof Piesiewicz, wycofałem dwie poprawki, chociaż wydawały mi się one słuszne, ale niestety... Były one bardzo praktyczne, ułatwiające stosowanie instytucji świadka koronnego, ale zderzały się gdzieś tam z ogólnie pojętą etyką czy moralnością, bo niestety byłoby to za praktyczne i idące za daleko. Jeżeli zaś chodzi o poprawki senatora Łyczywka, to też wydawały się słuszne, ale niestety burzyłyby intencje rozszerzenia podmiotowego i przedmiotowego, albowiem wprowadzałyby możliwość karania za mniejsze przestępstwa świadków koronnych w czasie ich przesłuchiwania. Chociaż intencja jest dobra i gdyby ta poprawka była inaczej sformułowana, można byłoby ją przyjąć, to jednak przy takim sformułowaniu byliśmy w pewnych kleszczach i obie poprawki trzeba było odrzucić. Co nie znaczy, że nie będą tutaj przegłosowane.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#KrzysztofPiesiewicz">Rekomendując te poprawki, proszę o głosowanie łączne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MarekZiółkowski">Chciałbym zapytać senatorów wnioskodawców, którzy wycofywali swoje poprawki, czy chcieliby w tym momencie zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Piesiewicz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Piesiewicz, prócz tego senator Łyczywek, Anna Kurska, Elżbieta Rafalska, Bronisław Korfanty. Czy któraś z tych osób chciałaby w tym momencie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Łyczywek, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MarekZiółkowski">Nie, prawo mają tylko sprawozdawca i wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WłodzimierzŁyczywek">Proszę państwa, ja będę głosował za swoimi poprawkami, szczególnie za poprawką pierwszą. Argumentacja przeciwko tej poprawce brzmi mniej więcej tak, z tego, co w tej chwili usłyszałem z ust senatora Piesiewicza, że w stosunku do świadka koronnego trzeba by było wyłączać mniejsze przestępstwa. To chyba wygląda zupełnie inaczej. Albo źle zrozumiałem, albo pan senator coś pomylił, dlatego że w uzasadnieniu tej ustawy brzmi to inaczej: że powodowałoby to kłopoty w zakresie prowadzonych postępowań, bo w niektórych sprawach świadek koronny mógłby zeznawać jako świadek koronny, a w innych już nie. To prawda, że trzeba by wyłączać materiały do odrębnego postępowania. Tak brzmi uzasadnienie projektu ustawy i ustawy przyjętej przez Sejm. No, ale rozmawiamy jak ślepi o kolorach. To dlatego, że, jak mi się wydaje, jestem już chyba jednym z nielicznych, którzy występują w takich sprawach karnych. Nikt się tym nie przejmuje, proszę państwa. Prokuratorzy dalej - a występowałem w dziesiątkach takich spraw - w ogóle nie przejmują się problematyką tego, że w niektórych sprawach świadek koronny zeznawałby jako świadek koronny, a w innych trzeba by było napisać w protokole, że on zeznaje tylko w charakterze świadka, a nie świadka koronnego. Nikt się tym nie przejmuje. To w ogóle jest teoretyczny, wydumany problem, dlatego że jego w praktyce nie ma. A więc jeżeli to ma temu przeciwdziałać, to jest to bez sensu. Wczoraj nic nie mówiłem na ten temat, podawałem przykłady typu kradzieży lusterek samochodowych, takie przykłady żartobliwe, nie chciałem mówić o kwestiach politycznych. Ale można sobie wyobrazić, że na przykład w sprawach o zniesławienie grupą przestępczą będzie redaktor, dystrybutor i wydawca codziennej gazety. No, jeżeli to też jest grupa przestępcza, jeżeli to ma na myśli pomysłodawca tego przepisu, rozszerzającego działanie instytucji świadka koronnego na wszystkie możliwe przestępstwa, to wobec tego niebezpieczeństwo tym bardziej istnieje. To nie teoria spiskowa, ja tylko jestem zdumiony pomysłem, żeby coś, co jest instytucją nadzwyczajną, rozszerzać na wszystkie przestępstwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy obecnie do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#MarekZiółkowski">Komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MarekZiółkowski">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#MarekZiółkowski">W tym momencie przegłosujemy poprawkę pierwszą. Przypominam, że przyjęcie poprawki pierwszej wyklucza głosowanie nad poprawką drugą. Poprawka pierwsza utrzymuje obowiązujący dotychczas, zamknięty katalog przestępstw w sprawach, w których możliwe jest skorzystanie z zeznań świadka koronnego.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 28 głosowało za, 49 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, możemy zatem w tym momencie... Poprawka pierwsza została odrzucona. Zadaję zatem państwu pytanie, czy zgodnie z propozycją wnioskodawcy, pana senatora Krzysztofa Piesiewicza, moglibyśmy głosować blokiem nad poprawkami przyjętymi przez komisję. Raz jeszcze, dla pamięci, odczytam numery tych poprawek, zresztą mają je państwo na druku. To poprawki: druga, trzecia, czwarta, piąta, ósma, dziesiąta, trzynasta, czternasta i piętnasta.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów jest przeciwko głosowaniu blokiem nad wszystkimi tymi poprawkami? Nie widzę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#MarekZiółkowski">Możemy zatem przystąpić do głosowania blokiem nad tymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego bloku poprawek? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#MarekZiółkowski">Zatem stwierdzam, że Senat cały ten blok poprawek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym możemy przystąpić do głosowania nad poprawką dziewiątą.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziewiąta - to jest poprawka senatora Łyczywka - utrzymuje dotychczasowy stan prawny, w którym strona może zaskarżyć postanowienie o zawieszeniu postępowania karnego prowadzonego przeciwko osobie, której przyznano status świadka koronnego.</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.28" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.29" who="#MarekZiółkowski">30 senatorów za, 46 przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-16.30" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-16.31" who="#MarekZiółkowski">W tym momencie przystępujemy do głosowania nad poprawkami jedenastą i dwunastą, które należy przegłosować łącznie. Są to poprawki senatorów: Anny Kurskiej, Elżbiety Rafalskiej i Bronisława Korfantego. Poprawki te stanowią, że w przypadku gdy świadek koronny, którego sprawę prawomocnie umorzono, popełni jakiekolwiek przestępstwo umyślne, wznowienie postępowania będzie obowiązkowe, a nie fakultatywne. Ponadto w toczącym się w wyniku tego wznowienia postępowaniu sąd nie będzie mógł zastosować nadzwyczajnego złagodzenia kary.</u>
          <u xml:id="u-16.32" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.33" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.34" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.35" who="#MarekZiółkowski">Kto wstrzymuje się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.36" who="#MarekZiółkowski">Proszę o odczytanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.37" who="#MarekZiółkowski">86 senatorów obecnych, 49 - za, 23 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu, wszyscy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-16.38" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-16.39" who="#MarekZiółkowski">Poprawki czternasta i piętnasta zostały już przyjęte w bloku.</u>
          <u xml:id="u-16.40" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym możemy przystąpić do głosowania...</u>
          <u xml:id="u-16.41" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.42" who="#MarekZiółkowski">Proszę o ciszę, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-16.43" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.44" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-16.45" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.46" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.47" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.48" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.49" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.50" who="#MarekZiółkowski">86 senatorów obecnych, 58 - za, 6 - przeciw, 22 wstrzymało się od głosu, wszyscy głosowali.</u>
          <u xml:id="u-16.51" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-16.52" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, powracamy do rozpatrywania punktu siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-16.53" who="#MarekZiółkowski">Debata w sprawie tej ustawy została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.54" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Ustawodawcza przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Druki senackie nr 191A i 191B.</u>
          <u xml:id="u-16.55" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-16.56" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.57" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.58" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-16.59" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.60" who="#MarekZiółkowski">84 senatorów obecnych, 83 - za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-16.61" who="#MarekZiółkowski">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-16.62" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o paszach.</u>
          <u xml:id="u-16.63" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-16.64" who="#MarekZiółkowski">Głos mogą zabrać, zgodnie z Regulaminem Senatu, jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-16.65" who="#MarekZiółkowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, pana senatora Jerzego Chróścikowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
          <u xml:id="u-16.66" who="#MarekZiółkowski">Panie Senatorze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#JerzyChróścikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#JerzyChróścikowski">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska w sprawie ustawy o paszach.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#JerzyChróścikowski">W dniu wczorajszym po posiedzeniu Senatu i zakończonej debacie nad ustawą odbyło się posiedzenie naszej komisji, a na nim dyskusja na temat piętnastu poprawek. Poparte zostały poprawki: pierwsza, czwarta, piąta, szósta, siódma, ósma, dziewiąta, dwunasta, trzynasta i czternasta. Proszę w imieniu komisji o poparcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#JerzyChróścikowski">Poprawki druga i dziesiąta, a także łącznie poprawki trzecia, jedenasta i piętnasta, nie uzyskały poparcia. Jeśli mogę, to jako wnioskodawca chciałbym wspomnieć o tym, że poprawka piętnasta mówi, że chcemy wprowadzić w art. 64 okres opóźnienia wejścia w życie art. 15, który wchodziłby w życie po upływie dwóch lat od dnia ogłoszenia, dając ewentualnie czas rządowi na przeprowadzenie badań. I jeżeli ich wyniki będą pozytywne, to po dwóch latach dopuszczamy pasze z GMO, jeśli negatywne, to nie dopuszczamy. Ale dajemy czas, dwa lata, na to, żeby przygotować się do odpowiednich badań i dać sygnał do wycofania się z pasz z GMO. Dziękuję i proszę o poparcie w imieniu komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MarekZiółkowski">Czy senatorzy wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#MarekZiółkowski">W takim razie przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o paszach.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek. Zostaną za chwilę przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#MarekZiółkowski">Poprawka pierwsza, Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, poparta przez komisję, zmienia definicję pojęcia „państwo trzecie”, wyraźnie wskazując, że zakresem tego pojęcia nie będą objęte takie państwa jak Islandia, Lichtenstein i Norwegia, to znaczy państwa, które są członkami Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu i jednocześnie stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, proszę nacisnąć przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Analogicznie.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów 80 było za, 2 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#MarekZiółkowski">Zatem przyjęliśmy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#MarekZiółkowski">Przechodzimy teraz do głosowania nad poprawkami drugą i dziesiątą, nad którymi należy głosować łącznie. Są to poprawki senatora Chróścikowskiego. Poprawka druga zmierza do wprowadzenia zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz zanieczyszczonych chwastami odpornymi na środki ochrony roślin, a poprawka dziesiąta wskazuje karę za to wykroczenie.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#MarekZiółkowski">83 senatorów obecnych, 27 - za, 43 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawki zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad następnymi poprawkami. Są to poprawki: trzecia, jedenasta i piętnasta, nad którymi należy głosować łącznie - poprawki senatora Chróścikowskiego. Poprawka trzecia zmierza do wprowadzenia zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych lub organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego. Poprawka jedenasta wprowadza kary za to wykroczenie. Poprawka piętnasta przesuwa o dwa lata wejście w życie tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#MarekZiółkowski">Proszę o odczytanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#MarekZiółkowski">46 senatorów głosowało za, 33 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#MarekZiółkowski">Poprawka czwarta to jest poprawka Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, poparta przez komisję. Ma ona na celu uzupełnienie przepisu dotyczącego wymogów sporządzania wniosków o wpis zakładu do ewidencji poprzez wskazanie, że wniosek taki powinien być sporządzony w formie pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 77 było za, 2 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#MarekZiółkowski">Poprawka piąta to jest poprawka senatora Chróścikowskiego, poparta przez komisję. Likwiduje ona trudny do określenia w praktyce stosowania przepisu próg zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska, który umożliwia wojewodzie wprowadzenie ograniczeń, zakazów lub nakazów w zakresie wytwarzania, obrotu oraz stosowania pasz w żywieniu zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.42" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.43" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów 55 było za, 23 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.44" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.45" who="#MarekZiółkowski">Poprawka szósta jest to poprawka senatora Andrzejewskiego, poparta przez komisję. Dodaje ona przepis upoważniający wskazanych ministrów do wprowadzania czasowego zakazu wytwarzania, obrotu oraz stosowania pasz genetycznie zmodyfikowanych, jeżeli mogą one stanowić zagrożenie dla ludzi, zwierząt lub środowiska.</u>
          <u xml:id="u-18.46" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.47" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.48" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.49" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.50" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.51" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 70 było za, 11 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.52" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.53" who="#MarekZiółkowski">Nad poprawkami siódmą i dwunastą należy głosować łącznie. Są to poprawki senatora Chróścikowskiego, poparte przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-18.54" who="#MarekZiółkowski">Poprawka siódma likwiduje trudny do określenia w praktyce stosowania przepisu próg zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska, który zobowiązuje podmiot działający na rynku do podejmowania określonych działań. Poprawka dwunasta jest konsekwencją tej zmiany w przepisie karnym.</u>
          <u xml:id="u-18.55" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.56" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.57" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.58" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.59" who="#MarekZiółkowski">Proszę o odczytanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.60" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 57 było za, 21 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.61" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.62" who="#MarekZiółkowski">Poprawka ósma jest to poprawka senatora Chróścikowskiego, poparta przez komisję. Likwiduje ona trudny do określenia w praktyce stosowania przepisu próg zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska, który zobowiązuje powiatowego lekarza weterynarii do podejmowania określonych działań. Przypominam, że chodzi o skreślenie wyrazu „poważne”.</u>
          <u xml:id="u-18.63" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.64" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.65" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.66" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.67" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.68" who="#MarekZiółkowski">Proszę o odczytanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.69" who="#MarekZiółkowski">Na 83 obecnych senatorów 56 było za, 23 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.70" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.71" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziewiąta, chodzi tu o skreślenie wyrazu „poważnego”. W przepisie upoważniającym właściwych ministrów do wprowadzania określonych zakazów lub wymagań ze względu na ochronę zdrowia likwiduje ona niezdefiniowane pojęcie określające stopień zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-18.72" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.73" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.74" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.75" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.76" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.77" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.78" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów 61 głosowało za, 20 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.79" who="#MarekZiółkowski">Zatem poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.80" who="#MarekZiółkowski">Nad poprawką dziesiątą już głosowaliśmy, łącznie z poprawką drugą. Przypominam, że nad poprawką jedenastą też już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-18.81" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym teraz poprawka trzynasta. Jest to poprawka Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, poparta przez komisję. Wprowadza ona zmiany w ustawie o działach administracji rządowej w związku ze zmianą dotyczącą kompetencji ministra właściwego do spraw rolnictwa i przejęciem przez niego, z zakresu działu środowisko, spraw organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego i pasz genetycznie zmodyfikowanych.</u>
          <u xml:id="u-18.82" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.83" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.84" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.85" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.86" who="#MarekZiółkowski">Rozumiem, że konsultacje trwają.</u>
          <u xml:id="u-18.87" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.88" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 68 było za, 11 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.89" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.90" who="#MarekZiółkowski">Poprawka czternasta pozostawia delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw rolnictwa, uprawniającą do określenia wymagań, innych niż określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady, jakie powinny spełniać niektóre krajowe laboratoria referencyjne. Jest to poprawka Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, poparta przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-18.91" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.92" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę, przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.93" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.94" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.95" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.96" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.97" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 80 było za, 2 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.98" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.99" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przegłosowaliśmy wszystkie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.100" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o paszach w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-18.101" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.102" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa jest za przyjęciem uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.103" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.104" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.105" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.106" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 54 było za, 24 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.107" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o paszach.</u>
          <u xml:id="u-18.108" who="#MarekZiółkowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktu ósmego.</u>
          <u xml:id="u-18.109" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o spółdzielni europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-18.110" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że debata została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.111" who="#MarekZiółkowski">Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w której wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy. Jest to druk senacki nr 178A.</u>
          <u xml:id="u-18.112" who="#MarekZiółkowski">Za chwilę przeprowadzimy kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-18.113" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi przez komisję poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-18.114" who="#MarekZiółkowski">Uwaga, nad poprawkami pierwszą, drugą, trzecią i czwartą należy głosować łącznie. Zmierzają one do zapewnienia konsekwencji legislacyjnych wprowadzonego skrótu pojęcia „spółdzielnia europejska”.</u>
          <u xml:id="u-18.115" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.116" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.117" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.118" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.119" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.120" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.121" who="#MarekZiółkowski">Na 81 obecnych senatorów wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-18.122" who="#MarekZiółkowski">Poprawka piąta.</u>
          <u xml:id="u-18.123" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.124" who="#MarekZiółkowski">Czy mogę szanownych senatorów prosić o ciszę? Głosowanie wymaga skupienia.</u>
          <u xml:id="u-18.125" who="#MarekZiółkowski">Poprawka piąta zmierza do doprecyzowania przepisu w ten sposób, aby w odniesieniu do osoby fizycznej będącej podmiotem uczestniczącym dane identyfikacyjne tej osoby obejmowały nie tylko jej nazwisko, ale również imię, a także zawierały jej miejsce zamieszkania, gdyż pojęcie „siedziba” dotyczy jednostek organizacyjnych innych niż osoba fizyczna.</u>
          <u xml:id="u-18.126" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.127" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.128" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.129" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.130" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.131" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 83 było za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.132" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.133" who="#MarekZiółkowski">Poprawka szósta - odczytam, aczkolwiek nie rozumiem - precyzuje odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-18.134" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.135" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.136" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę, przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.137" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.138" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.139" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.140" who="#MarekZiółkowski">Na 82 obecnych senatorów 75 było za, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.141" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.142" who="#MarekZiółkowski">Poprawka siódma...</u>
          <u xml:id="u-18.143" who="#komentarz">(Sygnał telefonu komórkowego)</u>
          <u xml:id="u-18.144" who="#MarekZiółkowski">Proszę wyłączyć komórki.</u>
          <u xml:id="u-18.145" who="#MarekZiółkowski">Poprawka siódma zmierza do zapewnienia spójności terminologicznej z rozporządzeniem Rady w sprawie statutu spółdzielni europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-18.146" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.147" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.148" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.149" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.150" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.151" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-18.152" who="#MarekZiółkowski">Poprawka ósma zmierza do zapewnienia spójności terminologicznej w obrębie przepisów ustawy. Dodaje się w niej wyraz „wyłącznie”.</u>
          <u xml:id="u-18.153" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.154" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.155" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.156" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.157" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.158" who="#MarekZiółkowski">Na 83 obecnych senatorów 81 było za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.159" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziewiąta także zmierza do zapewnienia spójności terminologicznej w obrębie przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.160" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.161" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.162" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.163" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.164" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.165" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.166" who="#MarekZiółkowski">Na 82 obecnych senatorów 81 było za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-18.167" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziesiąta, znowu odczytam, eliminuje nieprecyzyjność odesłania.</u>
          <u xml:id="u-18.168" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.169" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Proszę, przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.170" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.171" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.172" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-18.173" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 83 było za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.174" who="#MarekZiółkowski">Poprawka jedenasta ma charakter redakcyjny. Wyraz „przepisach” zastępuje się wyrazem „przepisie”.</u>
          <u xml:id="u-18.175" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.176" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.177" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.178" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.179" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.180" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-18.181" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o spółdzielni europejskiej w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-18.182" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-18.183" who="#MarekZiółkowski">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały? Przycisk „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.184" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw? Przycisk „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.185" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał? Przycisk „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-18.186" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.187" who="#MarekZiółkowski">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.188" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, na 85 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-18.189" who="#MarekZiółkowski">Stwierdzam zatem, iż Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o spółdzielni europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-18.190" who="#MarekZiółkowski">Zakończyliśmy cykl głosowań dotyczących punktu dziewiątego. Za chwilę przystąpimy do rozpatrywania punktu dziesiątego porządku obrad, ale najpierw dziesięć sekund przerwy technicznej, dziesięć sekund na wyjście.</u>
          <u xml:id="u-18.191" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.192" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, chciałbym, abyśmy wrócili do obrad.</u>
          <u xml:id="u-18.193" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-18.194" who="#MarekZiółkowski">Przypominam...</u>
          <u xml:id="u-18.195" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.196" who="#MarekZiółkowski">Silentium.</u>
          <u xml:id="u-18.197" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym pierwszym posiedzeniu w dniu 13 lipca, a do Senatu została przekazana w dniu 14 lipca. Marszałek Senatu, zgodnie z regulaminem, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-18.198" who="#MarekZiółkowski">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 195, a sprawozdanie komisji w druku nr 195A.</u>
          <u xml:id="u-18.199" who="#MarekZiółkowski">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Janusza Kubiaka, jest już przy mównicy, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.200" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszKubiak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanuszKubiak">Zmiana ustawy wywołana sprawozdaniem zawartym w pozycji nr 195 wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 lipca 2004 r., w którym to Trybunał Konstytucyjny wskazał niekonstytucyjność ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, a chodzi tu o art. 84d ust. 2–4. Chodzi o instytucję przepadku korzyści majątkowych przyjętych przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów prawa. Wynika to z pewnej niespójności i niekompletności rozwiązań przyjętych w dotychczasowej w ustawie. Jest to projekt rządowy. Sejm zajmował się tym zarówno w kwietniu, jak i w lipcu, kiedy to ustawa została przyjęta, a następnie przekazana do Senatu.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanuszKubiak">Trybunał Konstytucyjny zauważył, że w ordynacji wyborczej do samorządu gminy, powiatu i województwa brakuje wskazania, kto ponosiłby odpowiedzialność za naruszenie zasad finansowania w toku kampanii wyborczej, jak również tego, kogo obciąża przepadek korzyści majątkowych uzyskanych z naruszeniem przepisów tejże ordynacji. Jest tu także ujęta problematyka wyjaśnienia nadwyżki finansowej z tym związanej. Trybunał wskazał też na tryb sądowy, związany ze stwierdzeniem uzyskania korzyści majątkowych, oraz na to, że ten tryb nieprocesowy, który wynikał z dotychczasowej ustawy, był nieadekwatny, czyli nie mógł być stosowany, jeżeli chodzi o obciążanie i orzekanie zwrotu na rzecz Skarbu Państwa nadwyżek czy korzyści uzyskanych w ten sposób.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanuszKubiak">Dlatego trybunał zlecił dochodzenie tych korzyści naczelnikowi urzędu skarbowego, wskazując jednocześnie na konieczność jednoznacznego określenia podmiotów odpowiedzialnych za naruszenie zasad finansowania w toku kampanii wyborczej i obciążenie związanych z tym korzyści majątkowych, prawidłowego określenia trybu dochodzenia roszczeń Skarbu Państwa oraz stworzenia spójnej regulacji dotyczącej postępowania komitetów wyborczych z nadwyżkami.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JanuszKubiak">Opiniowana ustawa zawiera uzupełnienie braków dostrzeżonych przez Trybunał Konstytucyjny. Z zapisów wynika, że odpowiedzialność za rozliczenie korzyści majątkowych ponoszą te same podmioty, które ponoszą odpowiedzialność za inne zobowiązania komitetów wyborczych na przykład partii politycznej czy organizacji. Ustawa reguluje już jednoznacznie przepadek na rzecz Skarbu Państwa przyjętej z naruszeniem przepisów korzyści majątkowej, oznacza organ oraz to, że postępowanie będzie się toczyło przed sądem okręgowym właściwym ze względu na siedzibę organu badającego sprawozdanie finansowe danego komitetu wyborczego. Oczywiście powierzono to naczelnikowi urzędu skarbowego. Postępowanie egzekucyjne związane z nadwyżkami będzie się toczyło w trybie administracyjnym, a nie cywilnym.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanuszKubiak">W toku postępowania uchwałodawczego Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wniosła poprawki. W większości są to poprawki, mogę powiedzieć, doprecyzowujące. Jest też jedna taka poprawka, dotycząca tego druku. Otóż art. 3 mówi o tym, że jeżeli chodzi o tryb wejścia przepisów w życie, odnosi się do art. 1. Tymczasem w toku prac nad tą zmianą w Sejmie został wprowadzony art. 2. Związane jest to z kolejnymi zmianami w ustawie o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustawach, mam na myśli zmianę art. 5, a dotyczy ona biernego prawa wyborczego w wyborach na prezydenta, wójta i burmistrza. Chodzi o to, żeby już w najbliższych wyborach obowiązywało prawo, że osoby ubiegające się o ten mandat, nie mogą być karane. Po prostu były takie przypadki, jak prezydenta Gorzowa czy prezydenta Piotrkowa Trybunalskiego, że osoby te przebywały w zakładzie karnym. I żeby to uregulować, wprowadza się w tej zmianie art. 2. Chodzi o to, żeby takich przypadków nie było i żeby było to rozpatrywane już na etapie kandydowania, czyli rejestracji kandydatów na przyszłych burmistrzów, wójtów. I stąd ten art. 2, który zakłada, że zmiany mają wejść już od tej kadencji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytanie do pana senatora sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, senator Ryszard Ciecierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Senatorze, chciałbym zapytać, nad iloma jeszcze epizodycznymi, kosmetycznymi zmianami w ustawie o ordynacji wyborczej do rad gmin pracuje Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JanuszKubiak">Komisja samorządu terytorialnego pracuje nad zmianami, które są w dzisiejszym porządku obrad, i o ile mi wiadomo, jest jeszcze zmiana, taki projekt wpłynął do marszałka Sejmu. Mogę teraz tylko powiedzieć, że na bieżąco pracujemy nad tym, co tu jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarekZiółkowski">Jeszcze jedno pytanie, Panie Senatorze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#RyszardCiecierski">Ja się doliczyłem czterech zmian ordynacji wyborczej, które już są w trakcie opracowań, i słyszę o tym, że kolejne zmiany są właśnie projektowane w Sejmie. Czy pan senator uważa, że taki sposób procedowania, taki sposób dokonywania zmian w ustawach, że mamy wiele kosmetycznych zmian następujących po sobie w niedalekich odstępach czasu, to dobry sposób procedowania, czy to daje nam w praktyce dobre ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JanuszKubiak">Panie Senatorze, proszę się nie obrazić, ale powiem tak: nie jest to inicjatywa ani komisji, ani senatorów, są to inicjatywy innych uprawnionych organów ustawowych i na to wpływu komisja nie ma. Te zmiany akurat, które ja przedstawiam, wynikają z wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Uchylę się więc od odpowiedzi na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MarekZiółkowski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana senatora?</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałbym spytać, ile jest jeszcze w tej chwili w toku prac w Sejmie, w Senacie i w rządzie poprawek, inicjatyw legislacyjnych dotyczących ordynacji wyborczej do rad gmin. Czy jest ich dziesięć, czy dwie, ile? Ze wszystkich stron płyną do nas informacje, dlatego zadaję to pytanie, o następnych inicjatywach legislacyjnych dotyczących ordynacji wyborczej, które mają wejść jeszcze przed najbliższymi wyborami. Ile jest tych inicjatyw? Uzupełniając te pytanie, które padło...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JanuszKubiak">Nie jestem w stanie odpowiedzieć panu precyzyjnie, ale myślę, że przedstawiciel rządu czy przedstawiciel Sejmu, czy przedstawiciel Senatu, każdy byłby w stanie odpowiedzieć za siebie. To, co wiem, powiedziałem: takie prace i takie projekty spływają, ale nie jestem w stanie określić ich liczby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PiotrAndrzejewski">Pytanie: czy komisja zastanawiała się nad prawidłowością legislacyjną takiego strzelania „śrutem legislacyjnym” zamiast zaproponowania jednolitej regulacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JanuszKubiak">Były takie wypowiedzi również na posiedzeniu komisji czy nawet wspólnych posiedzeniach komisji samorządowej z innymi komisjami senackimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PiotrAndrzejewski">I pytanie następne dotyczące już problematyki konstytucyjnej. Czy komisja zastanawiała się nad tym, że w art. 84, powielającym zresztą inne, jak twierdzę, antykonstytucyjne przepisy, bez przepisu penalizacyjnego ustanawia się nawiązkę? To dotyczy zdania drugiego w proponowanej redakcji, powtórzonej zresztą z dawnej redakcji, ale tym samym weryfikowanej co do jej zgodności z konstytucją. Art. 84d mówi bowiem, że korzyści majątkowe przyjęte przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów, rozumiem, że jakichkolwiek przepisów ustawy, podlegają przepadkowi na rzecz skarbu państwa. W zdaniu drugim zaś mówi się, że jeżeli korzyść majątkowa została zużyta lub utracona, przepadkowi podlega jej równowartość. Jest to nawiązka, ukryta forma nawiązki. No bo mogły zostać zużyte prawidłowo, a komitet wyborczy musi płacić karę w postaci równowartości tych zużytych - to jest nawiązka. Zresztą pan senator referent jako prawnik wie, że wszystkie przepisy penalizacyjne wymagają w myśl konstytucji stosownych norm penalnych. No jest ukryta norma karna tego typu w dyspozycji ordynacji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PiotrAndrzejewski">Czy zastanawialiście się państwo na posiedzeniu komisji nad zgodnością tego przepisu z konstytucją i z prawami człowieka, a w zasadzie z gwarancją, że nikt nie może być karany bez przepisu penalizacyjnego? Czy zastanawialiście się nad zgodnością tego przepisu z konstytucją, czy w ogóle podlegał on weryfikacji pod tym względem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#JanuszKubiak">Jeżeli chodzi o równowartość, bo mówimy o tym, że w razie utraty lub zużycia...</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: To jest forma nawiązki.)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#JanuszKubiak">Tym tematem komisja się nie zajmowała - tyle powiem w skrócie. Ale jeżeli mógłbym powiedzieć już nie w imieniu komisji, ale we własnym, to chciałbym jedynie wypowiedzieć się w ten sposób: mówimy o kwestii konfuzji, czyli utraty lub zużycia czy zamiany ewentualnie tej korzyści majątkowej. Rozpatrując natomiast rangę ustawy konstytucyjnej, wolałbym się nad tym spokojnie zastanowić, nie chciałbym pochopnie podejmować decyzji.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jasne, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#JanuszKubiak">Mówię otwarcie: nie było to rozpatrywane.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa, zgodnie z tym, co pan senator powiedział, była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MarekZiółkowski">Chciałbym powitać pana ministra Jarosława Zielińskiego i zapytać, czy chciałby pan minister zabrać głos w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JarosławZieliński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JarosławZieliński">Chciałbym bardzo krótko powiedzieć o tej sprawie, ponieważ ona była dokładnie analizowana podczas wcześniejszych etapów procesu legislacyjnego. Powiem tylko tyle, że jest to inicjatywa wynikająca z konieczności uregulowania kwestii, które stały się przedmiotem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Staraliśmy się w czasie prac nad tą ustawą nie rozszerzać materii tej ustawy, nie dopuścić do rozszerzenia materii projektu ustawy, a takie próby także były podejmowane. Jeżeli chodzi o powód, dla którego rząd zgłosił tę inicjatywę ustawodawczą, to w gruncie rzeczy jest wszystko.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JarosławZieliński">By odpowiedzieć na pytanie, które wynika z niepokoju o to, że dużo inicjatyw pojawia się w pewnym czasie, zwłaszcza przy końcu kadencji, powiem tylko tyle, że jest to jedyna rządowa inicjatywa, jedyny rządowy projekt zmiany ustawy o ordynacji wyborczej. W tej chwili rząd nie pracuje nad innymi projektami, które dotyczą tego zagadnienia, tej materii. Ale, jak wyjaśniałem podczas prac komisji, to zresztą jest oczywiste, trudno odbierać prawa do inicjatywy ustawodawczej tym podmiotom, które takie prawo mają, i trudno przewidywać, jakie się jeszcze inicjatywy pojawią.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JarosławZieliński">Wszyscy wiemy, że zapowiadana jest poselska inicjatywa, ale trudno o niej w tej chwili mówić, ponieważ jeszcze nie znamy ostatecznego kształtu tej inicjatywy ani etapu prac nad nią, sam nie znam, chociaż pewne informacje zapewne i wśród posłów, i wśród senatorów są na ten temat powtarzane. Ale mówimy o tym, co jest faktem. Faktem jest to, że mamy do czynienia z tą jedną jedyną rządową inicjatywą ustawodawczą. I powtarzam: nad innymi projektami ustaw, nad innymi zmianami rząd w chwili obecnej prac legislacyjnych nie prowadzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarekZiółkowski">Panie Ministrze, proszę na chwileczkę jeszcze zostać.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Ryszard Ciecierski, proszę bardzo, pytanie do pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#RyszardCiecierski">Pan minister powiedział nam, że to jedna jedyna rządowa inicjatywa i że starają się nie dopuścić do rozszerzenia tej inicjatywy. Tak jak powiedział pan senator Andrzejewski, mamy do czynienia ze śrutem legislacyjnym, Panie Ministrze. Czy uważa pan, że takie pozostawienie spraw samodzielnemu biegowi, bez zainteresowania ze strony resortu, jest właściwym postępowaniem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie Senatorze!</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JarosławZieliński">Prawdę mówiąc, nie do końca rozumiem to pytanie. Jeżeli można prosić o sprecyzowanie tego pytania czy dopowiedzenie w taki sposób, by było jaśniejsze, byłbym zobowiązany. Co rząd pozostawia poza swoją, nie wiem, aktywnością czy kontrolą? Jak to rozumieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Ministrze, pan użył stwierdzenia „staraliśmy się nie dopuścić”. Rozumiem więc, że panowie zamiast sprawę uregulować od początku do końca, decydują się na regulacje fragmentaryczne, po kawałeczku, bo to akurat nie dotyczyło orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. I to państwo robicie. Nie uważacie zaś za stosowne, żeby pochylić się w tym momencie nad całą ustawą i przedstawić taki projekt, który byłby praktycznie najbardziej użyteczny i nie powodowałby tego efektu śrutu legislacyjnego, jak pięknie określił pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JarosławZieliński">Panie Senatorze, jest jedna poprawka, która tak naprawdę została dodana z obszaru rozszerzającego inicjatywę rządową. I rząd, po zastanowieniu się nad nią, po analizie jej wymiaru i jej znaczenia, uznał, że można się do niej przychylić. Pozostaje jednak pytanie, czy terminy pozwolą i czy odpowiednie decyzje zostaną podjęte, aby to, co jest bardzo, że tak powiem, napięte w czasie, jeśli chodzi o wejście w życie przepisów tej ustawy, zdążyło dotyczyć nowej kadencji i zbliżających się wyborów do samorządów.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JarosławZieliński">Jeżeli zaś chodzi o jakieś głębsze uregulowania, całościowe, bardziej kompleksowe, nad tym będziemy się zastanawiać. W chwili obecnej nie ma takiej inicjatywy. To była reakcja na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Nie chcę powiedzieć, że rząd nie dostrzega potrzeby bardziej całościowego pochylenia się nad ordynacją, ale w tej chwili takie prace nie trwają. Zresztą uważam, że byłoby niezbyt dobrze, gdybyśmy tuż przed końcem kadencji takie głębsze zmiany inicjowali. Mówię to w imieniu rządu, co oczywiście nie oznacza, że taki punkt widzenia muszą podzielać wszyscy uprawnieni do inicjatywy legislacyjnej. Być może będzie też tak, iż inicjatywa poselska - ale to jest na chwilę obecną raczej pytanie, a nie twierdzenie - zyska przychylność ze strony rządu. Jesteśmy przed rozpatrywaniem ewentualnej inicjatywy poselskiej, której jeszcze nie znamy, która oficjalnie jeszcze nie została nam przedstawiona. Być może więc będą jeszcze prowadzone jakieś głębsze prace dotyczące zmian w ordynacji, ale nie z inicjatywy rządu.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JarosławZieliński">Wydaje mi się, że ta sprawa powinna być przedmiotem spokojnej refleksji, ale później, w czasie, który pozwoli nam na bardzo dokładną, wszechstronną analizę rozwiązań prawnych, tak, aby ewentualne zmiany mogłyby być stosowane w odniesieniu do przyszłych kadencji.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JarosławZieliński">Chciałbym powtórzyć, że zgłoszona w Sejmie poprawka, dotycząca organów wykonawczych, osób, które kandydują, i tego, kiedy wchodzi w życie ten przepis, zyskała przychylność rządu z tego względu, że reguluje ważną materię. Uznaliśmy, że mimo iż rzeczywiście rozszerza ona wyjściową materię ustawy, jest na tyle ważna, że można się do niej przychylić. Byłoby chyba niedobrze, gdybyśmy z formalnego względu uznali, że należy to zablokować.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#JarosławZieliński">Mam tylko nadzieję, że zarówno działania podejmowane w procesie legislacyjnym, jak i działania związane z wyznaczaniem terminów wyborów na tyle będą sprawne i zharmonizowane, że to wszystko, co teraz jest przedmiotem naszej uwagi, zacznie funkcjonować od najbliższej kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Ciecierski jeszcze jedno pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Ministrze, czy nie sądzi pan, że taka powściągliwość rządu stwarza pole do inicjatyw epizodycznych i bałaganu legislacyjnego? Czy nie uważa pan, że byłoby celowe, gdyby rząd energiczniej działał w takich sytuacjach, kiedy zachodzi konieczność jakichś ogólnych uregulowań, a nie tylko podejmował regulacje szczegółowe i bardzo ze sobą nieskoordynowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JarosławZieliński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JarosławZieliński">Panie Senatorze, trudno mi się zgodzić z takim podejściem do sprawy, z taką oceną, że brak inicjatywy rządu powoduje, że pojawiają się inne inicjatywy. Właściwie to, co chciałem powiedzieć, wynika już z poprzedniego fragmentu mojej wypowiedzi. Powtórzę w skrócie: wydaje się, że nie jest dobrze, kiedy w pośpiechu, w krótkim czasie przy końcu kadencji - a dużo czasu na te ewentualne inicjatywy nie mieliśmy, jak wiadomo - podejmuje się głębokie zmiany, które w sposób zasadniczy zmieniają sytuację, zmieniają ordynację wyborczą. Ja nie twierdzę, proszę to tak przyjąć, nie twierdzę, że taka refleksja nie jest potrzebna. Ona jest potrzebna, oczywiście, ale w chwili obecnej rząd nie przedstawił innej inicjatywy oprócz tej, która tak naprawdę konsumuje to, co należy uczynić po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. To był punkt wyjścia i chciałbym to jeszcze raz mocno podkreślić. Inne zmiany, być może potrzebne - gdybym miał powiedzieć od siebie, dodałbym, że zapewne potrzebne - powinny być podejmowane w spokojnym trybie, który umożliwi uwzględnienie wszystkich aspektów tych trudnych zagadnień i spowoduje, że te rozwiązania nie będą odczytywane jako działania doraźne. Ale jeżeli interesująca i dojrzała w sensie legislacyjnym inicjatywa pojawi się ze strony innych podmiotów do tego uprawnionych - to też chcę powtórzyć - rząd się nad tym z wielką uwagą pochyli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MarekZiółkowski">Nie widzę więcej chętnych do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#MarekZiółkowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#MarekZiółkowski">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu, o konieczności zapisywania się do głosu i jeżeli będą wnioski o charakterze legislacyjnym, o obowiązku składania podpisanych wniosków do czasu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#MarekZiółkowski">Do dyskusji zapisał się pan senator Ryszard Ciecierski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#RyszardCiecierski">Pracujemy dzisiaj już nad dwoma inicjatywami, a w ogóle nad kilkoma zmianami ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw. Debatujemy w tej chwili nad pierwszą z tych zmian i, jak pan senator dosadnie określił, zaczynamy produkować śrut legislacyjny. Jak wynika z przebiegu zdarzeń, mimo wielu inicjatyw pojawiających się już w tej chwili i zapowiadanych, te wszystkie inicjatywy przebiegają bez...</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Synchronizacji.)</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#RyszardCiecierski">...koordynacji, synchronizacji; dziękuję. Komisje senackie pracują w tej chwili, jeżeli dobrze policzyłem, nad czterema projektami kolejnych zmian. Słyszymy też o następnych zmianach.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#RyszardCiecierski">Pan minister tak pięknie mówi, że jeżeli będą dobre zmiany, to ministerstwo oczywiście je zaakceptuje. Dziękuję za tę kurtuazję, ale proszę zauważyć, że mamy do czynienia ze zmianami kosmetycznymi, z wielokrotnym zmienianiem jednej ustawy, po kawałku pracujemy. Tworzymy więc wielki bałagan, wielką legislacyjną plagę.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#RyszardCiecierski">Nie odnosząc się szczegółowo do proponowanych zmian, chcę do wszystkich inicjatorów zaapelować o większą powściągliwość, o poszukiwanie koordynacji. A do resortu, jeżeli wolno, kieruję prośbę o to, żeby podjąć próby koordynacji i wyprzedzenia ewentualnych zmian, tak żeby nasze prawo było zharmonizowane, żeby nie było śrutu legislacyjnego, żeby nie było epizodycznych ustaw, Panie Ministrze. Jeśli jest jednak taka potrzeba, to powinniśmy stosować zmiany gruntowne, które umożliwią harmonizację wszystkich artykułów. Nie wyobrażam sobie sytuacji, w której będziemy przystępować codziennie, w kolejnych dniach do nowelizacji następnego artykułu. Ile razy należy wracać do tej samej ustawy, w jakich odstępach czasu?</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#RyszardCiecierski">Przyjęta praktyka jest wadliwa. Proszę więc o refleksję Wysokiej Izby nad tym problemem w celu unikania bałaganu, którego jest w tej chwili w nadmiarze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MarekZiółkowski">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MarekZiółkowski">Zgodnie zatem z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#MarekZiółkowski">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw zostanie przeprowadzone dzisiaj wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Ministrze, za obecność podczas rozpatrywania tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#MarekZiółkowski">Kończymy zatem rozpatrywanie punktu dziesiątego.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#MarekZiółkowski">A teraz przystępujemy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o dokumentach paszportowych.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm w dniu 13 lipca, 14 lipca została przekazana do Senatu, a marszałek Senatu, zgodnie z regulaminem, skierował ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje przygotowały swoje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#MarekZiółkowski">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 193, a sprawozdania komisji w drukach nr 193A i 193B.</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Zbigniew Romaszewski, sprawozdawca Komisji Praw Człowieka i Praworządności, jest gotów do boju.</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Ustawa o dokumentach paszportowych jest związana z unormowaniami przewidzianymi w rozporządzeniu Rady Europy nr 22/52/2004 z 13 grudnia 2004 r., które to rozporządzenie dotyczy zabezpieczeń i danych biometrycznych zawartych w paszportach.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Myślę, że przez pewne niedopatrzenie czy ewentualnie brak zrozumienia problemu Polska przyjęła na siebie obowiązek, że nowe paszporty będzie wydawać od dnia 28 sierpnia 2006 r. Jednak czas płynął, paszporty się nie pojawiały, a prace znajdowały się w bardzo złym stanie. Niemniej, niezależnie od naszych realnych możliwości, ministerstwo spraw wewnętrznych w poprzedniej kadencji takie zobowiązanie podjęło, a ministerstwo w tej kadencji musi to zobowiązanie wykonać, bo w przeciwnym wypadku po dniu 28 sierpnia po prostu przestanie istnieć możliwość wydawania nowych paszportów, będzie jedynie możliwe wydawanie paszportów tymczasowych. I to jest jeden z problemów, przed którym stanęliśmy na posiedzeniu komisji. Problem dotyczy przede wszystkim tego, jak procedować w tak krótkim czasie, żeby rzeczywiście ustawę przyjąć i żeby ministerstwo było w stanie wykonać te zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, cała ustawa zajmuje się czym? Przede wszystkim ustala słowniczek terminów, które są wprowadzone. Wprowadza też jedną nowość, novum, czyli określa, że dokumenty paszportowe stanowią własność Rzeczypospolitej Polskiej, co pozwoli na odzyskiwanie dokumentów, które byłyby zatrzymywane za granicą. Wprowadza również zasadę, że wyrażenie zgody na wyjazd dziecka przez oboje rodziców nie jest obligatoryjne, że w wypadku, kiedy taka zgoda stanowi poważną przeszkodę w rozwiązaniu istotnych problemów, może wystarczyć zgoda tylko jednego z rodziców. Może być przypadek na przykład nagłej choroby czy czegoś takiego, kiedy drugiego z rodziców nie ma.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Oczywiście uregulowane jest, na podstawie jakich to dokumentów wydawane są dokumenty paszportowe. Taki dokument paszportowy jest wydawany po przedstawieniu odpowiednich dokumentów i opłaceniu należnych opłat. Ustawa przewiduje pięćdziesięcioprocentową obniżkę opłat paszportowych dla emerytów, rencistów, a osoby po siedemdziesiątym roku życia w ogóle nie będą płaciły za wydanie paszportu. Myślę, że to jest, że tak powiem, realna przesłanka umożliwiająca wyjazd za granicę osób znajdujących się w trudnych warunkach materialnych i że tu jest realizowana jakaś zasada równości. Sądzę, że trzeba powitać z dużym uznaniem zauważenie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Zrezygnowano również z dotychczasowego zapisu art. 6 ust. 2, który wydanie paszportu pozostawiał właściwie pewnej decyzji uznaniowej. Obecnie odmowa wydania paszportu ma charakter obligatoryjny, ale dotyczy ona tylko instytucji uprawnionych i spory, czy w wypadku zaległości podatkowych, czy czegoś tam innego należy czy nie należy wydać odpowiedni paszport, zostały wyeliminowane.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Ponadto wprowadzona jest, zresztą istniejąca dotychczas, instytucja tymczasowych paszportów wydawanych przez urzędy konsularne w wypadku zaginięcia paszportu, zniszczenia paszportu, kradzieży lub sytuacji dosyć szczególnych, kiedy ingerencja konsula jest po prostu niezbędna ze względu na życiowe problemy osoby występującej o taki paszport. W takim wypadku nie jest również obowiązujące spełnienie wszystkich warunków do wydania paszportu, bo chodzi o to, żeby nie powstała sytuacja, że ktoś, kto jest za granicą i komu skradziono paszport, ale z jakichś tam powodów w tej chwili nie zasługuje na ten paszport, nie jest w stanie w ogóle powrócić do kraju. Takie problemy ustawa też przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Nie mamy w tej chwili do czynienia z możliwością wpisywania dzieci do paszportu, istnieje zaś instytucja tymczasowego paszportu wydawanego dzieciom, przy czym o ile w wypadku osób dorosłych ważność paszportów tymczasowych może sięgać nawet pięciu lat, o tyle w wypadku małych dzieci, dzieci do piątego roku życia, paszport taki jest ważny tylko do dwunastu miesięcy, przede wszystkim ze względu na szybkie zmiany fizyczne dziecka. W wypadku dzieci, które ukończyły piąty rok, taki paszport tymczasowy może być wydawany na okres pięciu lat. Te paszporty dzieci czy też paszporty w jakichś innych szczególnych wypadkach, mimo że generalnie przy wydawaniu paszportu obowiązkowe jest posiadanie odpowiedniego numeru PESEL, bo to aktualnie jest w zasadzie jedyna baza, na której może się oprzeć ministerstwo spraw wewnętrznych, baza, która funkcjonuje i która jest dosyć stabilna, można wydawać bez zamieszczania w nich numeru PESEL.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Uwzględniono też, co się prawdopodobnie uwzględniało zawsze, tylko że tym razem stało się to legalne, możliwość wydawania dwóch paszportów, i to zarówno paszportów normalnych, prywatnych, jak i paszportów dyplomatycznych czy paszportów służbowych. Problem polega po prostu na tym, że konflikt izraelsko-arabski jest na tyle silny, że jak masz wizę z Izraela, to nie możesz wjechać do krajów arabskich, i vice versa - jak masz wizy z krajów arabskich, masz trudności z wjazdem do Izraela. Wobec tego, żeby ten problem ominąć i nie wymieniać za każdym razem paszportu, stworzono taką możliwość. Ja muszę powiedzieć, że dla mnie to też jest korzystne, ponieważ odbywałem podróże na Kubę, a wiza amerykańska tam jest bardzo niepożądana. Tak że również o takich sprawach trzeba pamiętać i o tym pomyślano.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Cóż dalej mamy ważnego... No, bardzo jednoznacznie sprecyzowano, jakie dane wpisywane są do paszportów, i stąd pomysły włączania jakichś dodatkowych tytułów naukowych, pseudonimów itd. zostały wyeliminowane. Jest bardzo dokładnie sprecyzowane, co ten paszport musi zawierać.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#ZbigniewRomaszewski">Przyjęto również zasadę, że dokument paszportowy zgłoszony jako utracony i następnie odnaleziony nie może być ponownie użytkowany jako dokument uprawniający do przekroczenia granicy. Jeżeli ktoś, a taki obowiązek ciąży na obywatelu, zgłosi utratę lub zniszczenie paszportu, to od tego momentu ten paszport przestaje po prostu obowiązywać i jeżeli nawet gdzieś tam się znajdzie, to i tak on już jest nieważny i trzeba sobie wyrobić nowy paszport, no, żeby uniknąć po prostu zamieszania w tej sprawie. Do tej pory taki przepis nie obowiązywał, co mogło powodować pewne komplikacje.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#ZbigniewRomaszewski">Ewidencję wydanych i utraconych paszportów prowadzi minister spraw wewnętrznych. Również minister spraw wewnętrznych jest organem właściwym do ponoszenia odpowiedzialności za wszelkie problemy dotyczące wydawania paszportów. Minister wyznacza też jedną instytucję, która będzie się zajmowała drukiem paszportów, i on jest odpowiedzialny za to, ażeby system po prostu dobrze funkcjonował.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, no, novum w tym nowym paszporcie, który będzie teraz wydawany - oczywiście dotychczasowe paszporty ważne są do momentu utracenia przez nie ważności, tak że nikt nie będzie zmuszony biegać i ubiegać się o nowe paszporty, one swoją ważność zachowują - to jest to, że nowy paszport wzbogacony jest o tak zwane dane biometryczne, czyli oprócz klasycznego zdjęcia i podpisu, które są w normalnym paszporcie i które są jakąś identyfikacją, są tam wprowadzone dane biometryczne, wobec czego będzie fotografia zarejestrowana w systemie informatycznym, która może być przekazywana właściwie wszędzie, i w ciągu trzydziestu sześciu miesięcy zostanie również wprowadzony, zanotowany, zakodowany odcisk palca, który będzie pozwalał na identyfikację danej osoby.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, sama ustawa regulująca dość szczególne problemy, no, była obarczona pewną liczbą błędów. Zostały one wytknięte przez nasze Biuro Legislacyjne, które z dużą, że tak powiem, rzetelnością pracowało nad ustawą. No i w tej sytuacji stanęliśmy przed problemem, co z tą ustawą robić. Wniosek ministerstwa spraw wewnętrznych był taki, ażeby jednak te poprawki, które nie były poprawkami o charakterze zasadniczym, uwzględnić dopiero w kolejnej nowelizacji, która zresztą jest szykowana, bo bałagan, który w tej chwili panuje w systemach informatycznych, jest bardzo duży i te sprawy muszą zostać w najbliższym czasie uregulowane, ustawa regulująca te problemy jest przewidywana i to wszystko zostanie uwzględnione. Chodziło więc o to, żeby tym razem tych poprawek, z którymi zresztą ministerstwo się zgadzało, nie przyjmować i przyjąć ustawę bez poprawek. W głosowaniu, które odbyło się w komisji, przyjęliśmy ustawę bez poprawek; 2 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu. Tak że my popieramy jednak propozycję ministerstwa spraw wewnętrznych, mając zobowiązanie ze strony ministerstwa, że ono zauważone błędy, zauważone poprawki uwzględni w dalszych nowelizacjach, w pracy nad nową ustawą.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#ZbigniewRomaszewski">To jest chyba wszystko, co miałem do zreferowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MarekZiółkowski">Proszę pana senatora Andrzeja Jarocha, sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AndrzejJaroch">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Ja już oczywiście nie będę wracał do tych treści, które były omawiane na posiedzeniu komisji, a które tak szeroko i wyczerpująco przedstawił mój przedmówca.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AndrzejJaroch">Posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odbyło się 17 lipca 2006 r. Obecni byli senatorowie członkowie komisji, poseł sprawozdawca, pana Andrzej Dera, rząd reprezentował wiceminister w MSWiA oraz dyrektorzy właściwych departamentów, obecni byli też przedstawiciele Biura Legislacyjnego Senatu.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#AndrzejJaroch">Pokrótce tylko chciałbym powiedzieć, czego dotyczyła dyskusja. Ona zresztą, tak jak wynikało z poprzedniego sprawozdania, była, no, silnie, że tak powiem, zdeterminowana tym odniesieniem, którym był fakt przyjęcia przez rząd poprzedniej kadencji określonego na 28 sierpnia bieżącego roku sztywnego terminu wprowadzenia do paszportów danych biometrycznych. Bo to silnie wpływa na możliwości działania resortu. Podczas prowadzonej dyskusji, rozpatrywania propozycji poprawek większość senatorów uznała, że nie można, doskonaląc tekst ustawy, stworzyć zagrożenia wstrzymaniem wydawania paszportów, dokumentów, których w tej chwili tak liczna rzesza Polaków potrzebuje niemalże na co dzień w swoim życiu, bo to jest dokument niezbędny, jeśli chodzi chociażby o pracę poza granicami Polski, nie mówiąc o innych ważnych powodach, dla których nie można tego dobra publicznego obywateli pozbawiać, a takie zagrożenie realnie występuje. Rzeczywiście omawiano bardzo szeroko mankamenty przepisów, szczegółowych przepisów w ustawie, wskazywano, żeby tutaj tylko tak pokazać szanownym paniom i panom senatorom, czego dotyczyły te fragmenty dyskusji, pewne mankamenty, zgodnie zresztą z opinią Biura Legislacyjnego. Dotyczyły one na przykład trudności w udokumentowaniu uprawnień do ulg, tak twierdzono w dyskusji. Przedstawiciel resortu wskazywał oczywiście na realne możliwości uniknięcia takich trudności. Pewien fragment dyskusji poświęcono przepisom dotyczącym wniosków o wydanie dokumentu paszportowego osobie ubezwłasnowolnionej, wskazywano na pewne niedoskonałości tych zapisów. Wskazywano możliwe ograniczenia, jakie stwarza zapis art. 43 ust. 1 stanowiący, że paszporty tymczasowe wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia wojewoda właściwy ze względu na miejsce stałego pobytu osoby ubiegającej się, ograniczenia, które mogą wystąpić zwłaszcza wtedy, gdy osoba nie ma określonego miejsca stałego pobytu, a takie przypadki się zdarzają. Bezdomni są, no, dość liczną częścią społeczności Polaków.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#AndrzejJaroch">Ale, jak powiedziałem, generalnie po przeprowadzeniu tej dyskusji, rozpatrzeniu wszystkich propozycji poprawek, jakie trafiły do komisji, większość senatorów, 1 senator wstrzymał się od głosu, 1 był przeciw, przyjęła projekt ustawy bez poprawek. W związku z tym mam zaszczyt w imieniu komisji wnieść do Wysokiej Izby, aby Wysoki Senat raczył przyjąć ustawę bez poprawek, a nasze sprawozdanie i projekt uchwały przedstawiamy w druku nr 193B. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chce skierować do obu senatorów sprawozdawców nietrwające dłużej niż minutę pytanie? Nie widzę chętnych do zadania takich pytań.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#MarekZiółkowski">Witam pana ministra Piotra Piętaka, podsekretarza stanu w tym ministerstwie, i zapytuję, czy pan minister chciałby zabrać głos w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Piętak: Nie. Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby skierować pytanie do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Piotr Wach.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PiotrWach">Ja mam pytanie związane z art. 20 ustawy. Chodzi mianowicie o rozporządzenie, które minister spraw wewnętrznych ma wydać w związku z nowymi, uchwalanymi teraz przez nas przepisami paszportowymi. To rozporządzenie dotyczy różnych rzeczy, ale taką całkowitą nowością są tu te dane biometryczne. I jest tu mowa o sposobie pobierania danych biometrycznych i zamieszczania ich w dokumentach - to jest właśnie jeden z wymogów, ma to być opisane w rozporządzeniu - a także o konieczności weryfikacji przez osoby ubiegające się o wydanie paszportu danych biometrycznych zawartych w wydawanym dokumencie. Moje pytanie jest następujące... To znaczy mam więcej niż jedno pytanie. Podstawowe pytanie: w jakim stopniu ministerstwo jest przygotowane do wydania rozporządzenia związanego z wydawaniem paszportów, a w szczególności jeśli chodzi o te nowe sprawy związane z danymi biometrycznymi?</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PiotrWach">Drugie pytanie jest następujące: kto jest właścicielem danych biometrycznych w postaci cyfrowej i kto przechowuje te dane? Kto jest właścicielem tych danych w kontekście tego rozporządzenia o konieczności ich weryfikacji przez osoby ubiegające się o wydanie paszportu?</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PiotrWach">A trzecie pytanie to jakby echo pewnej dyskusji prasowej, która wywiązała się w związku z uprawnieniami zakładów fotograficznych do wykonywania tego typu zdjęć i wydawania ich w formie cyfrowej. Ja już nie pamiętam, czy to zakłady miały się ubiegać o licencje... Jak ta sprawa wygląda i czy jest wystarczające zabezpieczenie od strony prawnej i praktycznej wykonywania tych zdjęć spełniających te wymogi? Swoją drogą, jest dodatkowe pytanie o format: czy ten format na pewno jest zdefiniowany? Chodzi o format cyfrowy czy też bitowy zdjęcia. Czy on będzie określony również w tym rozporządzeniu, czy może był on wcześniej znany? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PiotrWach">To było kilka pytań, ale one wszystkie dotyczą właśnie tej nowości, a mianowicie konieczności pobierania danych biometrycznych i sposobu ich przechowywania itd. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Krzysztof Putra)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#KrzysztofPutra">Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan senator Kubiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanuszKubiak">Ja mam pytania związane z zagrożeniami dla tych dokumentów biometrycznych. Czy dokumenty te, zawierające te chipy, układy scalone czy też mikroprocesory, będą trwałe? Bo, zwłaszcza zważywszy na wielkość paszportu i, że tak powiem, na sposoby ich przechowywania, noszenie ze sobą, czy to w tylnej kieszeni, czy to na klatce piersiowej, gdzie człowiek się poci itd.... Chodzi mi też o kwestię kompatybilności tych czytników w poszczególnych krajach, zważywszy na normę ISO 14443, dotyczącą tych układów scalonych. Jako że nie mamy w tej kwestii praktyki, pytam, jak to będzie wyglądało.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JanuszKubiak">Następne pytanie związane jest z techniką, a właściwie z praktyką, której w tym wypadku nie ma, i identyfikacją osób oraz ich tożsamości. Ile takich doświadczeń było i jak to będzie wyglądało?</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JanuszKubiak">Chodzi mi również o całą infrastrukturę związaną z tak zwanym kluczem publicznym PKI. Jak będzie wyglądało na granicy odczytywanie tych danych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#KrzysztofPutra">Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan senator Ciecierski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#RyszardCiecierski">Chciałbym zapytać o problemy organizacyjne. Znane są mi w tej chwili trzy systemy wydawania paszportów. Oczywiście organem wydającym jest wojewoda, ale wojewoda korzystał z pomocy: albo samorządów gmin, które wykonywały wszystkie prace pomocnicze przy wydawaniu paszportów; albo powiatów, które odziedziczyły to po dawniejszych urzędach rejonowych, bo one też prowadziły takie prace; albo - i to jest trzeci sposób - bezpośrednio wydziału paszportowego urzędu wojewódzkiego, gdzie te paszporty były wydawane. Państwo ładnie opisali wszystkie problemy dotyczące realizacji tej ustawy, jej skutki, ale nie widać tu, co się stanie z tymi powierzeniami. Bo tych pieniędzy, które wojewoda przekazał na powierzenia, nie będzie mógł wycofać i przeznaczyć na wykonywanie zadań w urzędzie wojewódzkim, gdyż są one zapisane w ustawie. Tak że to będą straty w budżecie, w płacach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zadać pytanie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PiotrPiętak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PiotrPiętak">Przede wszystkim chciałbym podziękować za te pytania, nie tylko te, które padły tutaj, ale także te przedstawione na forum Sejmu, ponieważ świadczą one o zaskakująco wysokiej wiedzy, a takiej ja osobiście się nie spodziewałem. I dlatego dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PiotrPiętak">Otóż pytania, które mi zadano, dotyczą, praktycznie rzecz biorąc, całości spraw organizacyjno-technicznych, które postaram się wyjaśnić po kolei.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PiotrPiętak">Przede wszystkim jeżeli chodzi o rozporządzenia, to rozporządzenia te są już w trakcie opracowywania, w końcowej fazie. W zasadzie rozporządzenie, o którym pan senator mówił, jest już w tej chwili w drukarni, jest drukowane, i ono już wchodzi w życie.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PiotrPiętak">Jeżeli chodzi o format zdjęcia, jest to format związany z tak zwaną organizacją ICAO, czyli Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego. I te właśnie zdjęcia będą w takim formacie.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PiotrPiętak">Problem trzeci, problem związany z zakładami fotograficznymi. Chciałbym państwu, paniom i panom senatorom, przypomnieć, że to właśnie z inicjatywy Prawa i Sprawiedliwości w poprzedniej kadencji... Nie kryję, że miałem w tym pewien udział, bo zaproponowałem wtedy klubowi parlamentarnemu, żeby nie robić, w imię ochrony... To znaczy wychodziłem z bardzo prostego założenia, że jeżeli zrobimy całkowicie bezpieczny system - tak jak to zrobiono na przykład w Szwecji, gdzie wstawiono do urzędów kolumny, oczywiście wszystko to jest zgodne, wszystkie normy są kontrolowane przez bardzo drogie, licencjonowane programy, na które, co chcę przypomnieć, Polska oczywiście nie ma pieniędzy, bo jest biednym krajem... No więc zaproponowałem, oczywiście w porozumieniu z cechami rzemiosł, by te zdjęcia mogły być wykonywane także przez zakłady fotograficzne. Wyszedłem tu z bardzo prostego założenia: jeżeli te zakłady nie robiłyby tego, to po prostu ilość upadłości w tej sferze byłaby bardzo duża. Bo musimy zwrócić uwagę, że od 10 do 20% marży w wypadku fotografów jest związane właśnie ze zdjęciami do paszportów i dowodów osobistych itd. Dlatego też te zdjęcia... I to jest oczywiście największy problem organizacyjny. Jest to też ogromny wysiłek ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Przyznaję szczerze, że gdybym wiedział, jaki to będzie wysiłek - a jestem od dwóch miesięcy ministrem spraw wewnętrznych odpowiedzialnym za paszporty - to w tej chwili bym tego ryzyka nie podjął. Mimo to uważam, że opłaciło się nam to, z bardzo prostego powodu: wzbudziło pewną inicjatywę społeczną, a co ważniejsze, nawiązała się bardzo cenna dla mnie relacja między drobnymi przedsiębiorcami a administracją samorządową i rządową, która to relacja pozwoliła na poznanie nawzajem kłopotów jednej i drugiej strony, co według mnie będzie w przyszłości owocowało.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PiotrPiętak">Pytania dotyczące wszelkiego rodzaju bezpieczeństwa. Oczywiście to minister spraw wewnętrznych i administracji... I tu jest jeszcze informatyzacja... No, ja zawsze mówię, że niestety mój zwierzchnik ma tych tytułów w tej chwili za dużo, no ale fakt jest faktem. Niemniej jednak to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji jest odpowiedzialne za informatyzację. Pan Zbigniew Romaszewski bardzo pięknie i bardzo sprawiedliwie powiedział coś, co ja też mogę powiedzieć jako informatyk, który pracował dwadzieścia lat na Zachodzie: że od takiego bałaganu jak w systemach polskich, różnego rodzaju systemach, to się trochę włosy jeżą na głowie. No ale jeżeli chodzi o bezpieczeństwo i tak zwane certyfikaty, to wszystko jest zabezpieczone. To mogę zagwarantować, ręczę za to swoją osobą. Ten system będzie tworzony... Już właściwie jest stworzony. Chciałbym paniom i panom senatorom przypomnieć, że w poprzednich dwóch latach stworzono prototyp tego systemu w odniesieniu do paszportu dyplomatycznego. A więc nie byliśmy całkowicie... Gdyby tego nie zrobiono, to absolutnie nie moglibyśmy zrobić tak gigantycznej operacji organizacyjno-technicznej. I właśnie za ten system odpowiada minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PiotrPiętak">Organizacja. Jeżeli chodzi o organizację, o którą pan senator był łaskaw spytać, to wydaje mi się, że przede wszystkim... No, to jest sprawa podstawowa. Jak państwo wiecie, paszporty biometryczne wchodzą w życie, dlatego że na całym świecie rozwija się terroryzm. Dlatego też na całym świecie wprowadza się te paszporty, aby móc skontrolować przepływ ludności i wyłapywać dzięki danym biometrycznym te osoby, które zagrażają bezpieczeństwu publicznemu. Stąd wielki problem prawny, ponieważ dotychczas w polskim prawie obowiązywała... W ramach polskiej dystrybucji paszportów, najogólniej rzecz biorąc, zawiązywano wiele porozumień. Oczywiście to wojewoda był za to odpowiedzialny, ale mógł rozdysponować swoje uprawnienia właśnie na starostwa, powiaty. Podpisywano także porozumienia na przykład z biurami podróży. W tej chwili jest to absolutnie niemożliwe. Jest to absolutnie niemożliwe ze względu na to, że uprawnienia osoby, która ma przyjmować wnioski, a przede wszystkim wydawać paszporty, muszą być bardzo mocno zdefiniowane. Tak więc niestety, przynajmniej w pierwszej fazie będą one wydawane głównie przez wojewodę, po prostu przez administrację rządową.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#PiotrPiętak">Chciałbym tu zaznaczyć jedno: ten system nie jest zamknięty. Konsekwencje tego systemu są takie, że, proszę państwa, zmniejszy się bardzo znacznie liczba wydawanych paszportów i przyjmowanych wniosków. I to jest właściwie najważniejszy problem społeczny. Podam tylko krótki przykład: w samym województwie opolskim dotychczas istniało sześćdziesiąt sześć punktów przyjmowania wniosków i wydawania paszportów. One były rzeczywiście... No, akurat w tamtym województwie związane to było po prostu z obietnicami wyborczymi - dlatego to robiono. No ale to był po prostu czysty absurd. Teraz zaś będzie tych punktów sześć. I wszyscy są zadowoleni, bo będą mieli do nich w miarę blisko.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#PiotrPiętak">Ale są regiony w Polsce, gdzie mamy ogromne problemy. I tego chyba dotyczyły pytania pana senatora. Otóż chciałbym zwrócić uwagę, że rynek biometryczny rozwija się dopiero od dwóch lat - w związku z tym, że biometria pojawiła się nagle, po 11 września, po tej znanej, tragicznej dacie - i zaczął się rozwijać nagle. Ten rynek biometryczny rozwija się, ale jest bardzo nowy, musimy go więc kontrolować. Na przykład nasi specjaliści - a chciałbym przypomnieć, że zgodnie z obowiązującą doktryną wszystkich partii, z doktryną taniego państwa, tych specjalistów my nie mamy - muszą krążyć po Europie, wyszukując najlepsze i najtańsze czytniki.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#PiotrPiętak">Chciałbym też powiedzieć, że mieliśmy już kilka niespodzianek pozytywnych. Dwa miesiące temu czytnik, dzięki któremu rozpoznaje się dane biometryczne na ekranie, kosztował 2 tysiące euro, a w tej chwili już staniał, już ma niższą cenę. Czyli choć dwa miesiące temu wiedzieliśmy, że będziemy mogli mieć czterdzieści miejsc wydawania paszportów, to w tej chwili możemy powiedzieć, że będziemy mieli ich sześćdziesiąt. Ale też przypuszczamy, że we wrześniu czy październiku, w ramach permanentnie prowadzonych rozmów z samorządami i z wojewodami, będziemy mogli już mówić, że - szczególnie w kilku województwach, a myślę tu na przykład o warmińska-mazurskim, które jest rzeczywiście bardzo dużym województwem i tam powinno się dołożyć co najmniej dwa czy trzy punkty - będziemy mieli tych punktów jeszcze więcej.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#PiotrPiętak">I ostatnia sprawa, sprawa najprostsza dla mnie, ministra spraw wewnętrznych i administracji, który przeżył dwadzieścia lat na Zachodzie i tam rozpoczynał pracę, zmywając wagony, zbierając truskawki... Otóż wiem doskonale, bo w ciągu ostatnich kilku miesięcy robiłem takie badania statystyczne, jak istotną obecnie sprawą dla bardzo wielu ludzi - choć nie wiemy, dla jakiej ich liczby - jest po prostu posiadanie paszportu. Chodzi o to, że ci ludzie wyjeżdżają na Zachód i - ponieważ, niestety, na Zachodzie nie ma takiej korupcji jak u nas - nie otrzymują pracy, bo nie mają paszportu. I dlatego to jest tak ważny problem, nie tylko techniczno-organizacyjno-prawny, ale także społeczny.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#PiotrPiętak">Stąd moje usilne prośby pod adresem zarówno pana senatora Romaszewskiego, jak i innych senatorów, aby przyjąć tę ustawę bez poprawek. Ja po prostu, praktycznie rzecz biorąc, w ciągu dwóch miesięcy niewiele więcej mogłem zrobić - zdaję sobie z tego sprawę. Ale chciałbym zaznaczyć, że nie wszystkie te poprawki są do przyjęcia, bo one są dyskusyjne. Gdyby nie były dyskusyjne, bym się nie odważył... No ale one są, niestety, dyskusyjne, i to w bardzo poważnym stopniu, bo w Sejmie bardzo dużo nad tymi sprawami dyskutowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#PiotrPiętak">Jeżeli nie odpowiedziałem na wszystkie wątpliwości, to oczywiście proszę o zadanie mi pytania, bo mogłem jakieś pytanie pominąć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#PiotrPiętak">Jeszcze chyba pan senator...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#KrzysztofPutra">Pan senator Ciecierski, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RyszardCiecierski">Tak, jeżeli można.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#RyszardCiecierski">Właściwie nie dowiedziałem się, Panie Ministrze, czy pieniądze zapisane w budżecie wojewody na zadania zlecone, po rozwiązaniu umów powierzenia - na przykład z tymi sześćdziesięcioma gminami - będą mogły być wykorzystane w wydziałach paszportowych urzędu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Piętak: Nie, nie będą...)</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#RyszardCiecierski">Czy też to będzie strata dla tych wydziałów, bo będą miały więcej pracy, ale nie będą mogły skorzystać z tych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PiotrPiętak">Nie, nie będą mogły. Na razie przynajmniej, Panie Senatorze, nie będą mogły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RyszardCiecierski">Nie będą mogły. Tak? Rozumiem. Czyli w tych województwach, gdzie były zadania powierzone, wydziały paszportowe będą pracować w gorszych warunkach finansowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PiotrPiętak">To niespecjalnie... Dlaczego w gorszych warunkach? Przede wszystkim one będą w o wiele lepszych warunkach pracowały, ponieważ dostały... Cały personel jest przecież... Panie Senatorze, ja rozumiem, że mówi pan w tej chwili o problemach etatów, najzwyczajniej w świecie. Oczywiście, my te wszystkie protesty, które spływają do nas bardzo licznie, przyjmujemy. Ale proszę zrozumieć jedno: wydawanie paszportu biometrycznego jest związane z o wiele większą dyscypliną, przede wszystkim pod względem bezpieczeństwa. Nie wszyscy ludzie będą mogli to robić, bo nie wszyscy ludzie mają takowe uprawnienia. Teraz żeby przyjąć wniosek i wydać odpowiedni dokument paszportowy, który zawiera dane biometryczne, to, niestety, trzeba mieć odpowiednie uprawnienia, a ich nie zdobywa się w ciągu tygodnia. No niestety, bardzo mi przykro, ale tak jest. Ja sam to przechodziłem, żeby mieć dostęp do niektórych danych. To jest procedura, która trochę trwa.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PiotrPiętak">Odpowiadam w ten sposób też dlatego, że chcę po prostu zwrócić uwagę także na to, iż dzisiaj mamy już chyba 20 lipca, a te paszporty muszą być wydawane od 28 sierpnia, a więc mamy już nieprawdopodobnie mało czasu.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PiotrPiętak">Chciałbym też podkreślić, że my jesteśmy w permanentnym kontakcie z wojewodami, mogę nawet powiedzieć, że w kontakcie codziennym, i te problemy rozwiązujemy, powoli, ale skutecznie - tak mi się przynajmniej wydaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#KrzysztofPutra">Jeszcze pan senator Ciecierski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#RyszardCiecierski">Muszę doprecyzować pytanie. Te urzędy wojewódzkie, ci wojewodowie, którzy powierzyli swoje zadania i nie mogą w tej chwili odzyskać tych etatów dla swojego urzędu wojewódzkiego, będą musieli wykonywać te zadania w gorszych warunkach niż ci wojewodowie, którzy nie powierzali zadań i wszystkie etaty zachowali u siebie. Czy pan minister widzi jakieś lekarstwo na to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PiotrPiętak">W tej chwili nie widzę na to żadnego lekarstwa. Lekarstwo widzę tylko w jednym: w takiej oto sprawie, że personel, który będzie przyjmował wnioski paszportowe i przede wszystkim wydawał paszporty, musi być bardzo dobrze przeszkolony. I to jest nasza główna... No, ja przyznaję szczerze, jest to moja obsesja, bo jako informatyk doskonale wiem, że czasami oczy człowieka są o wiele lepsze niż oprogramowanie, które można kupić na rynku i które jest po prostu złe. I to od tych ludzi będzie to wszystko zależało. I oni są teraz szkoleni w podwójnym sensie, bo... Niech pan senator zwróci uwagę na jedno: cały paszport biometryczny będzie zawierał obecnie tylko dane twarzy, a więc cały problem związany z paszportem biometrycznym będzie polegał tylko i wyłącznie na odpowiedzi na jedno pytanie, to znaczy czy zdjęcie zrobione w zakładzie fotograficznym jest dobre i spełnia normy ICAO, czy nie. To zdjęcie będzie podlegało podwójnej weryfikacji: weryfikacji w zakładzie fotograficznym oraz weryfikacji przez urzędnika.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PiotrPiętak">Na razie, niestety, Panie Senatorze, mogę powiedzieć to szczerze, nie chciałbym podawać sum, nie chciałbym mówić, ile mamy pieniędzy na wprowadzenie paszportów, a ile kosztuje oprogramowanie, które by odpowiedziało prawie ze stuprocentową pewnością... Jedno takie oprogramowanie kosztuje około 1,5 miliona zł. To jest po prostu dla naszego kraju... Przypominam państwu senatorom, że jesteśmy biednym krajem. Przepraszam, że tak mówię, nie chcę bynajmniej deprecjonować Polski, ale w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej jesteśmy bardzo biednym krajem.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PiotrPiętak">Chcę powiedzieć jeszcze jedno i podkreślić to bardzo silnie. Wspominał już o tym pan senator Romaszewski. Otóż wszystkie inne państwa, które tworzyły trzon Europy, wprowadzają paszport magnetyczny w tak zwanej formule fakultatywnej. One to po prostu wywalczyły, bo mają wpływ...</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PiotrPiętak">Panie Senatorze, już pan uzyskał odpowiedź...</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#komentarz">(Senator Ryszard Ciecierski: Panie Marszałku, jeśli wolno, to uzupełnię pytanie, bo nie dostałem odpowiedzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#KrzysztofPutra">Panie Senatorze, ale już ostatni raz. Dyskusja się przeciąga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Marszałku, bardzo dziękuję za pozwolenie.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#RyszardCiecierski">Panie Ministrze, moją obsesją są warunki obsługi mieszkańców. Na przykład Opolszczyzna. Cieszę się, że będą dobrze wyszkoleni pracownicy, będzie ich jednak relatywnie mniej niż w innych województwach. Boję się, że to pogorszy obsługę naszych mieszkańców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PiotrPiętak">Ale, Panie Senatorze, to pogorszy obsługę nie tylko pana województwa, ale całej Polski. Żeby była jasność, proszę państwa...</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Senator Ryszard Ciecierski: Inni mają więcej etatów.)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PiotrPiętak">Absolutnie.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PiotrPiętak">Proszę państwa, Wysoka Izbo, nie chciałbym mówić o tym, o czym mówiłem na posiedzeniach komisji. Jeżeli państwo byli w Polsce, gdy wprowadzono nowe dowody osobiste - mnie wtedy nie było i dowiaduję się o tym z rozmów z urzędnikami, które uważam za swój obowiązek - to wiedzą państwo, jak to wyglądało. Może użyję bardzo mocnego słowa, ale dla kadry urzędniczej, którą się często tak bardzo krytykuje - a ja po pobycie na Zachodzie uważam, że kadra urzędnicza w Polsce wcale nie jest taka zła - to był horror. Oni do dzisiaj żyją w traumie psychicznej, że coś takiego może się powtórzyć. To bowiem było przygotowane i wydawane w skandaliczny sposób. Musieliśmy, Panie Senatorze, podjąć pewne wyzwanie. Co jest najważniejsze? Najważniejsze jest to, żeby ci ludzie byli dobrze przygotowani, a ja - przepraszam bardzo - w budżecie nie znajduję ani złotówki więcej. Mogę tylko obiecać panu, że jeżeli w ciągu najbliższego tygodnia znajdziemy czytniki, które będą jeszcze tańsze niż w tej chwili, to oczywiście dołożymy je w pana województwie czy w innych województwach. Cały czas, niech państwo pamiętają, dyskutujemy z wojewodami, gdyż oczywiście doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, jaki to jest ogromny problem społeczny. Nic więcej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#KrzysztofPutra">Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#KrzysztofPutra">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#KrzysztofPutra">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów, art. 46 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu do czasu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Janusza Kubiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JanuszKubiak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#JanuszKubiak">Konsekwencją dyrektywy Rady Europy z 13 grudnia 2004 r. jest wprowadzenie paszportów biometrycznych. W tej chwili wprowadzony paszport biometryczny, którego datą graniczną jest 28 sierpnia 2006 r., będzie zawierał wizerunek twarzy. Przepisy i regulacje w tym zakresie będą uzupełniane, chodzi między innymi o odcisk kciuka i inne dane identyfikujące daną osobę. Jak potwierdził przed chwilą pan minister, wiąże się to z zapewnieniem bezpieczeństwa i spowodowane jest przede wszystkim konsekwencjami ataku 11 września na World Trade Center.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#JanuszKubiak">Paszport biometryczny będzie nadal czterdziestodwustronicowym dokumentem z okładką, ze stronicami, z perforacją, będzie wyposażony w tak zwany układ scalony. Skupię się tutaj może przede wszystkim na zagadnieniach związanych z tym zagrożeniem. Kwestia techniki. Czy faktycznie bez tego doświadczenia i tej praktyki będzie to działało sprawnie i nie będzie przeszkód? Tego nie jesteśmy w stanie dziś stwierdzić, mimo że oczywiście już funkcjonują paszporty dyplomatyczne, jest ich jednak niewiele. Dlatego mam wątpliwości, czy istniejące zagrożenia, być może hipotetyczne, nie staną się zagrożeniami praktycznymi. Czy faktycznie norma ISO 14443 - na której opiera się w związku wydawanymi paszportami Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego jako agenda ONZ - będzie wystarczająca, czy trzeba będzie wprowadzić jeszcze bardziej zaostrzone normy, żeby to było przestrzegane? Kwestia również techniki i związanej z tym infrastruktury. Czy wszystkie państwa, do których będzie się polski obywatel udawał, będą mogły faktycznie te dane biometryczne odczytać? Tak że tu mam takie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#JanuszKubiak">I jeszcze jedna wątpliwość natury legislacyjnej. Rozumiem - za co pan minister nie ponosi odpowiedzialności - że były pewne opóźnienia związane z legislacją w tym zakresie. Ustawa została uchwalona przez Sejm dopiero tydzień temu. Poprawki, które były podnoszone, mimo że komisja rekomenduje przyjęcie ustawy bez poprawek, jak stwierdził sam minister, są dyskusyjne. Chciałbym, mimo wszystko, złożyć jedną poprawkę, znając przebieg postępowania, wiedząc, że głosowanie nad tymi uchwałami i ustawami będzie dzisiaj, i wiedząc, iż marszałek Sejmu, marszałek Jurek, powiedział, iż w piątek, czyli jutro, będą rozpatrywane ustawy omawiane na tymże posiedzeniu Senatu. Moja poprawka dotyczy art. 14 i 15 i odnosi się do osoby ubezwłasnowolnionej. Z przepisu wynika, że dotyczy to osoby ubezwłasnowolnionej, bez rozgraniczenia, czy całkowicie, czy częściowo, jak również osoby, która ma możliwość podjęcia czynności ograniczonych, czyli do trzynastego roku życia. Chodzi o uzupełnienie. Jest to jak gdyby poprawka językowa, ale ją składam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#KrzysztofPutra">Głos zabierze pan senator Przemysław Alexandrowicz.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Zgodnie z art. 3 ustawy, o której mówimy, paszport jest dokumentem przysługującym każdemu polskiemu obywatelowi. Jest dokumentem powszechnym. I mamy taką oto sytuację, że tą ustawą o dokumentach paszportowych wprowadzono powszechny obowiązek pobierania od nas wszystkich odcisków palców. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 1 paszport tymczasowy, który jest pozbawiony danych biometrycznych, czyli także tych odcisków palców, wydaje się małoletnim do lat pięciu. A więc także dzieciom, które ukończyły pięć lat, będzie się - co prawda po trochę dłuższym vacatio legis, bo wynoszącym do trzydziestu sześciu miesięcy - pobierać odciski palców.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Muszę powiedzieć, że dla mnie jest to wiadomość smutna. Jeśli spojrzeć z historycznej perspektywy, to widać, jakim złudzeniom, niebezpiecznym złudzeniom, ulegali inicjatorzy Rewolucji Francuskiej, którzy twierdzili, że po obaleniu feudalnego porządku wyzwolą ludzi i zapewnią im pełną wolność, uwolnią od poddaństwa. Staną się oni wolnymi obywatelami. Tym złudzeniom ulegały też rozmaite ruchy liberalne, w pewien sposób także socjalistyczne w wieku XIX. Gdybyśmy dzisiaj spojrzeli na sytuację obywatela w wolnym, liberalnym, demokratycznym państwie początku XXI wieku i porównali ją z sytuacją osiemnastowiecznego poddanego absolutnego władcy, to okazałoby się, że tamten był wolny, a my jesteśmy niewolnikami. Tamten był wolny od obowiązku służby wojskowej, wolny od posiadania paszportów i dowodów osobistych, wolny od kontroli granicznych, chyba że przewoził jakieś towary, wtedy płacił myto. Tam było oczywiste, że rzemieślnik w ramach zdobywania doświadczeń jeździ po różnych krajach i uczy się od różnych mistrzów, że student średniowiecznego jeszcze uniwersytetu jeździ po rozmaitych uniwersytetach, nie oglądając się na żadne paszporty, dokumenty, wizy, nie podlegając dziesiątkom drobiazgowych regulacji. Tymczasem mamy kolejny triumf państwowego „lewiatana” nad naszą wolnością, nad naszą indywidualnością, nad naszymi niezbywalnymi prawami do tej indywidualności, do prywatności. Kiedy czytaliśmy w książkach science fiction, że obywatelom będzie się wszczepiać numery do głów czy rąk, to wydawało nam się to absurdalną i fantastyczną historią. A jesteśmy o krok od tego. Bo jak lepiej ustrzec się przed terroryzmem? W końcu dokument można podrobić, odciski palców też można zmienić, chociaż to jest pewnie trudne, ale słyszeliśmy nawet o przeszczepianiu skóry na palcu i o wkładaniu jakichś nakładek na oko w soczewkach kontaktowych, żeby tęczówka była inna. Można więc wszczepić ten chip poszczególnemu obywatelowi. I jeśli chodzi o wizję zawartą w Apokalipsie, że każdemu zostanie nadany numer Bestii, bez którego nie będzie można nic sprzedać ani nic kupić, bez którego nie będzie można podróżować - to już mamy NIP oraz PESEL. Można powiedzieć, że ta wizja apokaliptyczna się spełnia. Brakuje nam jeszcze pieczęci na czole. Tego jeszcze nie ma, ale jesteśmy o krok od tego.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Muszę powiedzieć, że przyjmuję to z ogromnym smutkiem i z głęboką wewnętrzną niezgodą. To zupełnie nie tak miało być. Gdzie są te granice, gdy wreszcie powiemy: nie, nasza wolność nam na to nie pozwala. Nasze niezbywalne, nadane nam przez Boga, prawo do wolności.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Ubolewam nad tym, że musimy podejmować taką regulację. Osobiście wstrzymam się od głosowania nad tą ustawą, uznając, że traktowanie nas wszystkich, włącznie z dziećmi po ukończeniu piątego roku życia, w ten sposób, w jaki dotychczas w cywilizowanych krajach traktowało się przestępców, urąga naszej godności.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#KrzysztofPutra">Informuję też, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Janusz Kubiak.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#KrzysztofPutra">W trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, a więc zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o dokumentach paszportowych zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2006 r. Do Senatu została przekazana w dniu 26 czerwca 2006 r. Marszałek Senatu w dniu 27 czerwca 2006 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#KrzysztofPutra">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 182, a sprawozdanie komisji w druku nr 182A.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#KrzysztofPutra">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, panią senator Annę Kurską, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#AnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#AnnaKurska">Komisja obradowała w tej sprawie 29 czerwca, mając na uwadze fakt, że ta ustawa jest projektem rządowym, który wpłynął do Sejmu w marcu i został zaakceptowany 23 czerwca, po czym w bardzo szybkim tempie rozpatrzono go u nas w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#AnnaKurska">Jest to ustawa, która zmierza do złagodzenia przepisów regulujących zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy. Z jednej strony ma zapewnić skuteczność dochodzenia należności od często niewypłacalnych sprawców szkód, a z drugiej strony łagodzi rygory, i to w taki sposób, że właściwie daje szeroką gamę możliwości. Mając bowiem na uwadze warunki rodzinne i życiowe funkcjonariusza, który spowodował szkodę, można, żeby uniknąć sądu, zawrzeć ugodę z tymże funkcjonariuszem, a także rozłożyć mu należność na raty. No i w ogóle - mówiąc tak po prostu - po bardzo, może nawet przesadnie, łagodzących formach mało co zostaje z tej należności, którą on powinien zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#AnnaKurska">Jednocześnie jest jeszcze jedna zaleta tej ustawy: wprowadza się możliwość naprawienia szkody przez sprawcę nie tylko w drodze zapłaty odszkodowania, ale również przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego. Jeżeli ktoś potrafi, powiedzmy, naprawić to, co zniszczył, to jest jego sukces.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#AnnaKurska">Ponadto daje się sądowi uprawnienia do obniżenia wysokości odszkodowania, tak że zawieranie ugody w zasadzie sprowadza się niekiedy do symbolu, rozkłada się należność na raty. To jest więc bardzo liberalna, ulgowa ustawa, czego źródłem jest rzeczywiście chyba tylko to, że są to funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, a Sejm dodał teraz jeszcze Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencję Wywiadu, których nie było w ustawie z 1999 r. Wydaje mi się, że to jest główna treść, którą chciałabym państwu przekazać. Jeżeli są pytania, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senator sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#KrzysztofPutra">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#KrzysztofPutra">Chciałbym tu przywitać pana ministra Jarosława Zielińskiego.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos może zabrać obecny na posiedzeniu przedstawiciel rządu.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#KrzysztofPutra">Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński: Nie, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#KrzysztofPutra">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu, związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan senator Ludwik Zalewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#LudwikZalewski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#LudwikZalewski">Panie Ministrze, ustawa określa i, powiedzmy, normalizuje sposób zwrotu czy pokrycia szkód w mieniu. Jednakże to nie rozwiąże istniejącego problemu strachu, tak bym to nazwał, policjantów przed podejmowaniem decyzji związanych z ewentualnymi szkodami w mieniu. Szkody w mieniu występują i dalej będą występować. Nie chciałbym mnożyć przykładów, ale weźmy chociażby takie użycie broni. Policjant często boi się jej użyć, woli sam ponieść szkodę. Pościg, sprawy związane z wynikłymi z tego szkodami, albo, powiedzmy, poszukiwanie groźnych przestępców, wejście czy wyważenie drzwi itd., itd. No, ale nie chodzi mi tu o mnożenie przykładów.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#LudwikZalewski">A ta obecna sytuacja, jaką mamy w Policji? Młodzi ludzie poszukują pracy za granicą, a nie w Policji. Mamy około 10% wakatów, zresztą w różnych placówkach to się różnie waha, i nie chodzi tylko o wysokie wymagania czy kwalifikacje. Często trudno jest rozróżnić, tak się stało nawet w tej ustawie, szkodę powstałą nieumyślnie wskutek nienależytego wykonywania. Taki mały drobiazg: za nienależyte wykonanie obowiązków funkcjonariusz pokrywa szkodę w granicach rzeczywistej straty nawet po rozwiązaniu stosunku służbowego. Jest to argument jednak bardzo poważny.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#LudwikZalewski">W związku z tym ja mam pytanie, Panie Ministrze. Czy nie należałoby pomyśleć w pierwszej kolejności o tym, co ja nazwałbym bezpieczeństwem policjantów lub nawet funkcjonariuszy wymienionych w omawianej ustawie? Możliwe, że planuje się w resorcie podjęcie jakichś prac, na przykład nad ubezpieczeniem funkcjonariuszy od odpowiedzialności cywilnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zadać pytanie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi. Zapraszam na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JarosławZieliński">Chciałbym odpowiedzieć, Panie Senatorze, najprościej, jak to jest możliwe. Otóż my tą nowelizacją nie zmieniamy ustawy ani nie modyfikujemy art. 4 ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. A tenże artykuł mówi, że funkcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności majątkowej za szkodę, po pierwsze, w takim zakresie, w jakim organ lub jednostka, o których mowa w art. 1 ust. 1, albo inna osoba, przyczyniły się do powstania szkody lub jej zwiększenia, i po drugie, na co chciałbym zwrócić uwagę pana senatora, za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#JarosławZieliński">Oczywiście w zakresie, o którym pan senator mówił, mogą się pojawić obszary dyskusyjne. Wydaje mi się jednak, że po to, aby uniknąć dalszych wątpliwości, te sprawy mogłyby być rozwiązywane w toku jeszcze innych ewentualnych zmian. Ale tego rodzaju prace w tej chwili nie zostały podjęte, zwłaszcza jeżeli chodzi o inicjatywę rządową. Pomysł, który pan senator przedstawił, jest interesujący, ale dzisiaj trudno mi powiedzieć, czy ten kierunek postępowania, ten kierunek regulacji, byłby najwłaściwszy i czy zyskałby poparcie.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#JarosławZieliński">Każdy funkcjonariusz doskonale zna swoje uprawnienia i swoje obowiązki, a przynajmniej musimy przyjąć takie założenie, i wie, jak w danej sytuacji postępować. Zmiany, które proponujemy w nowelizacji, dotyczą, ja użyłbym takiego słowa, chyba najwłaściwszego dla sytuacji, którą ta ustawa opisuje, zracjonalizowania tych różnych okoliczności, które się wiążą z odpowiedzialnością funkcjonariusza. Zracjonalizowania, bo tu słowo „złagodzenie”, które w różnych opiniach się pojawia, nie jest najwłaściwsze. To jest zracjonalizowanie, a być może uelastycznienie tych form i okoliczności, w których funkcjonariusz ma naprawić wyrządzoną szkodę. Taka jest intencja tej ustawy, taka jest intencja tego projektu zmiany, o której dzisiaj rozmawiamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa chce jeszcze zadać pytanie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#KrzysztofPutra">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#KrzysztofPutra">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów, art. 6 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu do czasu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#KrzysztofPutra">Dla porządku informuję, że senator Jan Szafraniec swoje przemówienie w dyskusji złożył do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2006 r. Do Senatu została przekazana w dniu 26 czerwca 2006 r. Marszałek Senatu w dniu 27 czerwca 2006 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#KrzysztofPutra">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 179, a sprawozdanie komisji w druku nr 179A.</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#KrzysztofPutra">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Stanisława Koguta, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#StanisławKogut">23 czerwca Sejm uchwalił kolejną ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym. Ten akt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#StanisławKogut">Ustawa przewiduje obowiązek uzyskania przez określonych zarządców infrastruktury i przewoźników kolejowych autoryzacji bezpieczeństwa i certyfikatu bezpieczeństwa jako dokumentów uprawniających do prowadzenia działalności.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#StanisławKogut">Ustawa wprowadza do polskiego prawa przepisy dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych, zmieniającej dyrektywę Rady 95/18/WE i 2001/14/WE, oraz wprowadza przepisy dyrektywy 2004/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r., zmieniającej dyrektywy Rady 96/48/WE i 2001/16/WE dotyczące interoperacyjności.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#StanisławKogut">Nowelizacja koncentruje się na sprawach bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Warunkiem tego bezpieczeństwa jest stosowanie wspólnych, europejskich warunków technicznych, TSI. TSI są to szczegółowe wymagania odnoszące się do poszczególnych składników podsystemów. Z tym wiąże się również wprowadzenie wspólnych wymagań bezpieczeństwa, w skrócie CST, a także dostosowanie do nich krajowych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#StanisławKogut">Z bezpieczeństwem wiąże się również powołanie, rozdziałem 5a ustawy, Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych. Komisja, stała, niezależna, działająca przy ministrze transportu, nie obejmuje swoim działaniem ustalenia winy i odpowiedzialności, to są bowiem funkcje organów ścigania i sądów. Komisja ma przygotować zalecenia pozwalające zminimalizować groźbę podobnych wypadków w przyszłości. Służyć temu będzie ogłaszanie raportów komisji w Dzienniku Urzędowym Ministra Transportu.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#StanisławKogut">Koncepcja Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych nieprzypadkowo jest zbieżna z konstrukcją Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych. Te rozwiązania sprawdzają się we wszystkich rodzajach transportu.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#StanisławKogut">Senacka Komisja Gospodarki Narodowej spostrzegła, że ustawa zawiera wiele niespójności terminologicznych w stosunku do pojęć stosowanych w ustawie o transporcie kolejowym i w innych aktach prawnych. Zauważyliśmy również przypadki braku wewnętrznej spójności terminologicznej w tekście. Używano na przykład pojęcia „infrastruktura” zamiast „infrastruktura kolejowa”, pojęcia „sieć” zamiast „sieć kolejowa”, pojęcia „trasa” zamiast „trasa pociągu” itp. Używano również pojęć sprzecznych z terminami stosowanymi w innych ustawach, jak „leasingobiorca” zamiast „korzystający”, w rozumieniu art. 709 kodeksu cywilnego, czy „podmiot prowadzący działalność gospodarczą” zamiast „przedsiębiorca”.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#StanisławKogut">Znawcy języka, panowie profesorowie zwracali tutaj uwagę na to, że rok 2006 jest Rokiem Języka Polskiego, i że należy stosować takie wyrazy, które są używane w Polsce. Przy czym rację mieli pewnie i jedni, i drudzy, bo z kolei Ministerstwo Transportu argumentowało, że w kodeksach cywilnych, w umowach leasingowych itd. takie pojęcia są stosowane. Taka niespójność stoi jednak w sprzeczności z podstawową zasadą tworzenia prawa - zasadą konsekwencji terminologicznej.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#StanisławKogut">Wypada w tym miejscu podziękować przedstawicielowi Biura Legislacyjnego za rzetelną i zaangażowaną pomoc w pracach komisji. W sumie Biuro Legislacyjne naniosło dwadzieścia trzy poprawki, które Komisja Gospodarki Narodowej przejęła. Nasze poprawki mają w związku z tym charakter legislacyjny. Nie zmieniają koncepcji przyjętej w tekście nadesłanym przez Sejm, koncepcji zaproponowanej przez rząd, usuwają jedynie niektóre luki, niedokładności, sprzeczności z zasadami przyzwoitej legislacji.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#StanisławKogut">Tak określiłbym nawet te poprawki, które były dyskutowane na posiedzeniu komisji szerzej, jak na przykład nowe brzmienie art. 18 ust. 5, dotyczące dostępności szkoleń dla pracowników firmy konkurencyjnej, czy poprawka dwudziesta siódma, usuwająca przepis upoważniający do uwzględniania w umowie pomiędzy ministrem a zarządem infrastruktury kosztów, opłat udostępniania infrastruktury w rezultacie dotacji z budżetu i Funduszu Kolejowego. Oba te przepisy nie kreują rzeczywistości prawnej w sposób bezwzględny, ich redakcja nie powinna więc budzić znacznych emocji.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#StanisławKogut">Nie ma w naszych poprawkach propozycji kontrowersyjnych, proszę więc Wysoki Senat o ich poparcie.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#StanisławKogut">Chciałbym również serdecznie podziękować Ministerstwu Transportu za przygotowanie nowelizacji tej ustawy i dostosowanie jej do prawa unijnego, a także za harmonijną współpracę z Komisją Gospodarki Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#StanisławKogut">Jako senator sprawozdawca raz jeszcze proszę Wysoki Senat o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#KrzysztofPutra">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister transportu.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#KrzysztofPutra">Chciałbym przywitać pana ministra Mirosława Chaberka i prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, pana Wiesława Jarosiewicza.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#KrzysztofPutra">Czy przedstawiciele rządu chcą zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu Mirosław Chaberek: Panie Marszałku, bardzo bym prosił o umożliwienie mi zabrania głosu, chodzi o trzy sprawy, które...)</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#KrzysztofPutra">Bardzo serdecznie zapraszam pana ministra na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MirosławChaberek">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MirosławChaberek">Ja chciałbym jednak wrócić do trzech spraw. Uważamy, że trzy sprawy wymagają jeszcze, żeby Wysoka Izba się nad nimi pochyliła. Ja tak szybciutko je zrelacjonuję.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MirosławChaberek">Chodzi przede wszystkim o poprawkę czwartą, polegającą na tym, że w art. 1 w pkcie 2 lit. c, w pkcie 46 lit. b po wyrazie „euro” komisja zaproponowała dodanie wyrazu „lub” i oznaczenie pozostałej części tekstu jako lit. c. To zmienia troszeczkę merytoryczny wydźwięk. Ta zmiana polega na tym, że treść tej części oznaczonej literką c jest następująca: „mający oczywisty wpływ na regulacje bezpieczeństwa kolei lub na zarządzanie bezpieczeństwem”. To nie jest tylko... „lub” dotyczy tylko lit. a i b, chodzi o to, że do lit. a i b odnosi się to stwierdzenie: „mający oczywisty wpływ na regulacje bezpieczeństwa kolei lub zarządzanie bezpieczeństwem”. Naszym zdaniem taka redakcja, jaka była w propozycji rządowej, jest jednak bliższa temu, co chcielibyśmy przekazać w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#MirosławChaberek">Druga kwestia dotyczy poprawki czternastej, polegającej na tym, że dla art. 1 pktu 8, art. 18d ust. 5 przyjęto następujące brzmienie: „Jeżeli przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury nie ma warunków do organizowania szkoleń, o których mowa w ust. 1–3, lub przeprowadzania egzaminów - i tutaj właśnie wprowadzono słowo „może”, czyli coś fakultatywnego - może zlecić szkolenie powołanemu podmiotowi świadczącemu tego typu usługi szkoleniowe lub skierować pracownika do innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury, który odpłatnie, po wyrażeniu zgody - i tutaj znowu jest pewna fakultatywność - może zrealizować takie szkolenie. Opłata za szkolenie lub egzamin stanowi dochód podmiotów prowadzących szkolenie lub egzamin”. Chodzi tu właśnie o to słowo „może”, dlatego że dyrektywa mówi, że państwo musi zapewnić, ma obowiązek zapewnienia.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#MirosławChaberek">I teraz krótki komentarz. Trzeba pamiętać, że to nie chodzi o szkolenia takie na przykład, jak dla kierowców, po których nadawałoby się uprawnienia do kierowania pojazdem szynowym. Tu chodzi o takie szkolenie, które jest zwyczajowo i prawnie usankcjonowane w kolejnictwie, polegające na tym, że każdy, nawet polski motorniczy, gdy jedzie po raz pierwszy na szlak, musi raz przejechać ten szlak z inną osobą, żeby się z nim zapoznać. To jest zapoznanie się ze szlakiem. A więc nie ma tu mowy o nadawaniu jakichś ekstrauprawnień, to jest tylko zapoznanie się ze szlakiem. Tutaj chodzi o taką sytuację, gdy maszynista z innego kraju musi zapoznać się ze szlakiem, z zastosowanymi tam urządzeniami, szczególnymi warunkami na tej trasie. I teraz jeżeli do tego zapisu wprowadzimy słowo „może”, to każdy będzie odsyłał do kogoś innego i w ten sposób nie zrealizujemy narzuconego przez dyrektywę obowiązku, że państwo musi zapewnić szkolenie. No to jest obowiązek nałożony na państwo. Alternatywa byłaby taka, że państwo musiałoby powołać jakąś instytucję państwową, która by ewentualnie zaznajamiała ze szlakiem. Uważamy, że to jest po prostu wzajemna przysługa, bo przecież nasi maszyniści tak samo mogą jechać na inne szlaki, jest zresztą takie założenie, że oni też będą w ten sposób zaznajamiani ze szlakami.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#MirosławChaberek">Tak że uważamy, że należałoby wyeliminować tę fakultatywność, bo obawiamy się, że przez to nie zostanie zrealizowany obowiązek zaznajamiania ze szlakiem.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#MirosławChaberek">I trzecia kwestia, też chciałbym prosić Wysoką Izbę, żeby się jeszcze raz nad nią pochyliła, dotyczy art. 1 pkt 8, art. 18d ust. 5. Jest to element... Może jednak przytoczę ten ustęp: jeżeli przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury nie ma warunków do... O przepraszam, przepraszam najmocniej, nie tę kartkę wziąłem. Wycofuję ostatnie zdanie. Chodzi o poprawkę dwudziestą siódmą polegającą na tym, że w art. 1 pkcie 17 skreślono lit. b, czyli punkt w brzmieniu: umowa, o której mowa w art. 38 ust. 2, może stanowić, że obniżenie planowanego kosztu udostępniania infrastruktury kolejowej i wysokości opłat za korzystanie z niej o przewidywane nakłady na remonty i utrzymanie infrastruktury kolejowej pochodzące z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego, może dotyczyć wszystkich kolejowych przewozów osób albo kolejowych przewozów osób wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych. Tutaj chcieliśmy zachować większą elastyczność co do narzędzia realizacji polityki transportowej państwa. Chodziło o to, żeby jeżeli dotacje państwa będą zbyt skromne, raczej koncentrować środki albo na obniżeniu stawek w ruchu pasażerskim, albo ograniczyć to do usług publicznych. Inaczej, jeżeli dotacja będzie mała, a rozdzielimy ją na wszystkie rodzaje przewozów, to mało się to odczuje, nie będzie można na przykład wzmocnić roli transportu kolejowego w zakresie dowozu do szkół, do pracy itd. To tyle jeśli chodzi o meritum mojej prośby. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów chce zadać takie pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#KrzysztofPutra">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#KrzysztofPutra">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów, art. 46 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców, a przede wszystkim o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu do czasu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#KrzysztofPutra">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Koguta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#StanisławKogut">Ja chciałbym poinformować tylko, że wszystkie poprawki, które przedstawił pan minister, były omawiane na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej i po prostu zostały przegłosowane.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#StanisławKogut">Sprawa pierwsza, dotycząca szkolenia. To szło w tym kierunku, że my jako PKP SA posiadamy także spółki szkoleniowe. Znajomość szlaku - pan minister ma rację, zawsze się przeprowadza takie szkolenie, ale przeprowadza się przez zakłady taboru, te zakłady, gdzie są maszyniści, którzy wykonują daną usługę. Zmierzaliśmy do tego, żeby było podobnie jak w innych krajach Europy i świata. Poszczególne koleje: francuskie, niemieckie, włoskie czy amerykańskie, mają takie własne ośrodki szkolenia, mają symulatory, na których faktycznie przeprowadza się wszystkie szkolenia. I to były główne zadania, bo faktycznie my jako izba refleksji mamy tworzyć takie ustawy, które by były zgodne z przepisami, ale także nie dyskryminowały polskiego podmiotu, a w zapisie przedstawionym przez ministerstwo jednoznacznie szło się w kierunku likwidacji tych centrów szkoleniowych.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#StanisławKogut">Druga rzecz, o której była mowa, skreślenie ust. 5b. No to też zostało przegłosowane. Drodzy Państwo, w tym momencie mówimy o przewozach dla osób wykonywanych na podstawie świadczenia usług publicznych, ale nie możemy o jednym zapominać, że jeżeli nie będzie dotacji właściwych do przewozów pasażerskich, nastąpi wskrośne finansowanie skarg do przewozów, jak było za czasów peerelowskich. I w związku z tym jaki program będzie realizowany? Ja już powiedziałem o Śląsku, o przewozie węgla z Katowic do Gdańska. Wszyscy dążymy do tego, żeby faktycznie był dostęp do infrastruktury, żeby cena była niższa i żeby 1 t węgla mniej kosztowała. I to tyle.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#StanisławKogut">Miałem nie zabierać już głosu, ale Komisja Gospodarki Narodowej poparła wszystkie poprawki przedstawione przez Biuro Legislacyjne, i to zdecydowaną większością głosów, poparła także dwie poprawki zaproponowane przeze mnie - żeby była jasna sprawa, bo to było bardzo długo dyskutowane na posiedzeniu komisji gospodarki. Dziękuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#KrzysztofPutra">Informuję też, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożył pan senator Marek Waszkowiak.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#KrzysztofPutra">W trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, więc, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu, proszę Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym pierwszym posiedzeniu w dniu 13 lipca 2006 r. Do Senatu została przekazana w dniu 14 lipca 2006 r. Marszałek Senatu w dniu 14 lipca 2006 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#KrzysztofPutra">Przypominam ponadto, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 190, a sprawozdanie komisji w drukach nr 190A i 190B.</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#KrzysztofPutra">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Jerzego Szmita, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie rozpatrywanej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#JerzySzmit">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#JerzySzmit">Chciałbym przedstawić sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z prac nad uchwaloną przez Sejm w dniu 13 lipca 2006 r. ustawą o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#JerzySzmit">Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 24 maja 2004 r. i weszła w życie w czternaście dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 32–36, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#JerzySzmit">Ustawa o Narodowym Planie Rozwoju stanowi kluczowy akt prawny w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania środków Unii Europejskiej przeznaczonych na wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Praktyka kilkunastu miesięcy stosowania ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju ujawniła wiele istotnych nieścisłości i mankamentów w jej przepisach. W związku z tym zaistniała konieczność pilnego wprowadzenia do wymienionej ustawy zmian, które usprawniają proces realizacji programów finansowych ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w ramach Perspektywy Finansowej na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#JerzySzmit">Planowana nowelizacja ma na celu usunięcie najważniejszych barier hamujących realizację Narodowego Planu Rozwoju. Z uwagi na fakt, że w odniesieniu do funduszy strukturalnych obowiązuje tak zwana zasada n+2, w myśl której środki Unii Europejskiej przeznaczone dla danego kraju członkowskiego w alokacji na dany rok i niewykorzystane przez ten kraj członkowski w ciągu kolejnych dwóch lat ulegają anulowaniu. Niniejsza ustawa będzie kształtowała porządek prawny i zakres dotyczący Narodowego Planu Rozwoju do końca roku 2008, czyli do ukończenia realizacji programów i projektów finansowych w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#JerzySzmit">Nowelizacja ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju jest jednym z priorytetowych założeń programu naprawczego, zwiększającego absorpcję funduszy strukturalnych w ramach NPR 2004–2006, który został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 6 grudnia 2005 r. Na kolejny okres programowania zostanie opracowana nowa ustawa, która wprowadzi nowe zasady programowania i finansowego stymulowania rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i w szczególności będzie stanowiła podstawę prawną organizującą proces programowania na lata 2007–2013, a następnie proces realizacji programów dotyczących tego okresu. Jest to uzasadnione zarówno wadami obecnie obowiązującej ustawy o Narodowym Planie Rozwoju, ujawnionymi w trakcie jej obowiązywania, jak i tym, że obecnie obowiązująca ustawa o Narodowym Planie Rozwoju jest dostosowana do postanowień rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich nr 1260/1999 ustanawiającego przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych, które w przyszłym okresie budżetowym Unii Europejskiej na lata 2007–2013 nie będzie już obowiązywało.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#JerzySzmit">W związku z tym proponuje się wprowadzenie do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju wyszczególnionych zmian.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 1 nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. Rozdział pierwszy, przepisy ogólne.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#JerzySzmit">Zmiany zaprojektowane w części ustawy dotyczącej przepisów ogólnych mają na celu doprecyzowanie, zgodnie z przedstawionym uzasadnieniem, okresu obowiązywania ustawy, a także wprowadzenie niezbędnego z punktu widzenia systemu realizacji Narodowego Planu Rozwoju uszczegółowienia w podziale kompetencji instytucji odpowiedzialnych za jego realizację.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#JerzySzmit">W związku z tym wprowadzono zmiany w art. 1 ustawy oraz nowe definicje dotyczące instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty, a także instytucji właściwej do spraw prowadzenia kontroli wyrywkowej oraz instytucji właściwej do spraw wystawienia deklaracji zamknięcia pomocy.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#JerzySzmit">Konieczność ograniczenia okresu obowiązywania ustawy o Narodowym Planie Rozwoju do okresu programowania 2004–2006 wynika z faktu, że jest ona dostosowana do postanowień rozporządzenia Rady WE 1260/1999 wprowadzającego ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych. I tak jak powiedziałem wcześniej, nie będzie to już obowiązywało w następnym okresie programowania.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#JerzySzmit">Wprowadzenie do porządku ustawowego instytucji właściwej do spraw prowadzenia kontroli wyrywkowej oraz instytucji właściwej do spraw wystawienia deklaracji zamknięcia pomocy przez dodanie pktów 4a i 4b w art. 2 ustawy uzupełnia, niekompletny do tej pory, katalog podmiotów biorących udział w procesie kontroli funduszy strukturalnych. Dzięki tej zmianie zostaje odzwierciedlona w krajowym systemie wdrażania struktura instytucji kontrolnych zarysowana w rozporządzeniu Komisji WE 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych oraz rozporządzenia nr 1386/2002 z dnia 29 lipca 2002 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania zarządzeń Rady nr 1164/94 w zakresie systemów zarządzania i kontroli pomocy przyznanej z Funduszu Spójności i procedury dokonywania korekt finansowych.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#JerzySzmit">Funkcje obydwu instytucji wprowadzanych do ustawy realizować winien generalny inspektor kontroli skarbowej za pomocą podległych mu struktur, z zachowaniem dbałości o funkcjonalne rozdzielenie zapewniające niezależność tych instytucji od struktury instytucji płatniczej oraz instytucji zarządzających programami operacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-87.13" who="#JerzySzmit">Kolejna zmiana w art. 2 ma na celu dokonanie rozróżnienia między pojęciem instytucji zarządzającej i instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty. Definicja instytucji zarządzającej zamieszczona w pkcie 5 została doprecyzowana przez wprowadzenie odniesień do obowiązujących w tym zakresie przepisów wspólnotowych, a dodatkowo w pkcie 5a została wprowadzona nowa definicja instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty IZ PWW.</u>
          <u xml:id="u-87.14" who="#JerzySzmit">IZ PWW jest odrębnym podmiotem względem instytucji zarządzających poszczególnymi programami operacyjnymi, jak również Strategią Funduszu Spójności. IZ PWW nie przygotowuje, nie zarządza i nie nadzoruje bezpośrednio realizacji poszczególnych programów operacyjnych. Pełni ona funkcję ogólnej koordynacji wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce jako kraju członkowskim Unii Europejskiej, zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady nr 1260/1999 r.</u>
          <u xml:id="u-87.15" who="#JerzySzmit">Zmiana brzmienia definicji partnerów społecznych i gospodarczych zamieszczona w art. 2 pkt 8 przepisów ogólnych jest związana z wejściem w życie ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki, która zastąpiła ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o Komitecie Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-87.16" who="#JerzySzmit">W art. 2 pkt 12 nowelizacji proponuje się wprowadzenie do definicji pojęcia „regionalny program operacyjny” przepisu polegającego na uściśleniu, że za przygotowanie regionalnego programu operacyjnego odpowiada minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Należy podkreślić, że wprowadzenie tego przepisu stanowi próbę skorygowania nieścisłości, jaka została popełniona na etapie konstruowania przepisów o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. W rzeczywistości w obecnym okresie programowania nie istnieją regionalne programy operacyjne, przygotowane i zarządzane przez zarząd województwa. Jedynym regionalnym programem operacyjnym realizowanym w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004–2006 jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, który został przygotowany przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Dotyczy to również uzupełnienia programu. Tak więc przepisy proponowane w tym względzie w projekcie nowelizacji mają na celu jedynie przeniesienie na grunt prawa faktów, które mają miejsce w rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-87.17" who="#JerzySzmit">Zmiana proponowana w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju ma na celu doprecyzowanie okresu programowania, do którego odnosi się ten dokument, a tym samym okresu jego obowiązywania.</u>
          <u xml:id="u-87.18" who="#JerzySzmit">Propozycja uchylenia przepisu art. 4 ust. 1 pkt 1 wynika z przyjętego założenia, że ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju ma charakter czasowy i odnosi się do konkretnego, jednego, okresu programowania.</u>
          <u xml:id="u-87.19" who="#JerzySzmit">Rozdział drugi. Przygotowanie Narodowego Planu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.20" who="#JerzySzmit">Zmiana przepisu w art. 5 pkt 4 ma charakter formalny i wynika z faktu wejścia w życie nowej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-87.21" who="#JerzySzmit">Uchylenie ust. 2 art. 6 jest konsekwencją przyjętego założenia, że ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o NPR odnosi się wyłącznie do okresu programowania 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-87.22" who="#JerzySzmit">Zasadnicza zmiana w rozdziale drugim polega na zniesieniu podstawy prawnej do wydawania uzupełnień programów w formie rozporządzeń. Ograniczenie liczby aktów wykonawczych ma służyć odformalizowaniu i odbiurokratyzowaniu procedur wdrażania programów i projektów w ramach Narodowego Planu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.23" who="#JerzySzmit">Proponowana zmiana jest zgodna z założeniami Programu Naprawczego Zwiększającego Absorpcję Funduszy Strukturalnych w ramach NPR 2004–2006, który jak mówiłem wcześniej został przyjęty przez Radę Ministrów 6 grudnia 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-87.24" who="#JerzySzmit">Dotychczasowy przepis w art. 11 ust. 3 został uszczegółowiony przez wprowadzenie pktu 3 ustanawiającego wymóg przygotowania i załączania do uzupełnienia programu operacyjnego informacji o trybie składania wniosków o dofinansowanie realizacji projektu. W art. 11 ust. 1 wprowadzone zostało także odesłanie do art. 18 ust. 3 rozporządzenia Rady nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych, uszczegóławiające system realizacji programu, w którym zostały określone podstawowe wymogi względem uzupełnienia programu. Dodatkowo wprowadzony został przepis mówiący o tym, że uzupełnienia wraz z załącznikami powinny uwzględniać zasadę równego dostępu do pomocy wszystkich kategorii beneficjentów w ramach programu oraz zapewniać przejrzystość reguł stosowanych przy ocenie projektów.</u>
          <u xml:id="u-87.25" who="#JerzySzmit">Instytucja zarządzająca została zobowiązana do podawania treści uzupełnienia programu do publicznej wiadomości, w szczególności na stronie internetowej, a poza tym do ogłaszania w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu o miejscu publikacji uzupełnienia oraz terminie, od którego jest ono stosowane.</u>
          <u xml:id="u-87.26" who="#JerzySzmit">Rozdział 3 „Organy i instytucje odpowiedzialne za przygotowanie i realizację Planu”. Propozycja zmiany w rozdziale 3 polega na rozróżnieniu, zgodnie z definicjami zamieszczonymi w art. 2 pkt 5 i pkt 5a nowelizacji, kompetencji instytucji zarządzającej, mówi o tym art. 18, i instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty, mówi o tym art. 18a. Wprowadzenie art. 18a pozwala na określenie roli i kompetencji instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty jako silnego centrum koordynującego wdrażanie funduszy strukturalnych we wszystkich programach operacyjnych. W sytuacji odejścia od nadmiernej regulacji wielu aspektów wdrażania funduszy za pomocą sztywnych aktów wykonawczych do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju potrzebne jest ustawowe umocowanie kompetencji w zakresie formułowania wytycznych i standardów w wielu obszarach systemu wdrażania funduszy strukturalnych. Wprowadzenie wymienionego przepisu pozwoli na zwiększenie przejrzystości systemu i rozróżnienie kompetencji instytucji zarządzających programami od kompetencji instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty. Przepisy art. 18a są konsekwencją wprowadzania definicji IZ PWW do Przepisów ogólnych w rozdziale I ustawy.</u>
          <u xml:id="u-87.27" who="#JerzySzmit">Wprowadzenie proponowanego przepisu w art. 22 ustawy o NPR zostało dokonane na prośbę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przedstawioną na etapie konsultacji międzyresortowych. Umożliwi to sprawne powierzanie jednego z działań realizowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA.</u>
          <u xml:id="u-87.28" who="#JerzySzmit">Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 22 ust. 1 instytucja zarządzająca bądź zarząd województwa mogą dokonywać wyboru instytucji wdrażających niebędących jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Do wyboru instytucji wdrażających niebędących instytucjami sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, z wyłączeniem fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa.</u>
          <u xml:id="u-87.29" who="#JerzySzmit">Uchylenie art. 23 ma na celu usprawnienie procesu wyboru projektów i dostosowanie systemu wdrażania funduszy strukturalnych do rzeczywistych potrzeb i możliwości. Praktyka ostatnich miesięcy pokazała, że w wypadku większości programów komitety sterujące nie były w stanie, między innymi ze względu na dużą liczbę projektów, spełnić zadań, do których zostały powołane, stanowiąc jedynie niepotrzebne wydłużenie proceduralnej ścieżki wyboru projektów. Zniesienie ustawowego wymogu istnienia komitetów sterujących nie przesądza definitywnie o obligatoryjnym ich wyeliminowaniu z systemu wdrażania wszystkich programów. Przepis art. 11 ust. 3 pkt 2 pozostawia kwestie ustalenia optymalnych dla danego programu zasad wyboru projektów w gestii właściwych instytucji zarządzających.</u>
          <u xml:id="u-87.30" who="#JerzySzmit">Rozdział 4 „Finansowanie realizacji Planu”. Zmiana brzmienia przepisu art. 26 ust. 2, 3 i 6 jest konsekwencją uchylenia art. 23, dotyczącego komitetów sterujących.</u>
          <u xml:id="u-87.31" who="#JerzySzmit">Zmiana projektowana w art. 27 ust. 1 wynika z konieczności doprecyzowania tego przepisu przez wskazanie, że dofinansowanie projektów z publicznych środków wspólnotowych, rozumiane jako zwrot części wydatków poniesionych przez beneficjenta, dotyczy wyłącznie wydatków kwalifikowanych.</u>
          <u xml:id="u-87.32" who="#JerzySzmit">Zmiana proponowana w art. 28 polega na uchyleniu upoważnienia ustawowego, które umożliwiałoby określenie w formie rozporządzenia trybu składania, wzorów wniosków o dofinansowanie projektów oraz wzorów umów o dofinansowanie projektów i wynika z potrzeby odformalizowania i odbiurokratyzowania procesów wdrażania programów i projektów w ramach Narodowego Planu Rozwoju. Uchylony przepis został zastąpiony przepisem pozwalającym na uelastycznienie tego systemu. Instytucja zarządzająca została zobowiązana do podawania wzoru wniosku o dofinansowanie realizacji oraz wzoru umowy o dofinansowanie projektu do publicznej wiadomości, w szczególności na swojej stronie internetowej, a poza tym do ogłaszania w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu o miejscu publikacji tych wzorów oraz o terminie, od którego są one stosowane. Dodatkowo w projekcie wyszczególnione zostały niezbędne elementy, jakie powinien zawierać każdy wniosek i każda umowa dofinansowania projektu. Proponowana zmiana jest zgodna z założeniami „Programu naprawczego zwiększającego absorpcję funduszy strukturalnych w ramach NPR 2004–2006”.</u>
          <u xml:id="u-87.33" who="#JerzySzmit">Rozdział 7 „Monitorowanie realizacji Planu”. Zmiany w art. 39 mają charakter formalny. Zmiana brzmienia art. 39, polegająca na uchyleniu lit. f w ust. 4 pkcie 1, jest konsekwencją uchylenia art. 33, dotyczącego jednostek monitorująco-kontrolnych. Konieczność nowelizacji art. 39 ust. 4 pkt 2 lit. b ustawy o Narodowym Planie Rozwoju wynika z uchylenia przepisu art. 23 ust. 4 pkt 4. Obecny art. 39 ust. 4 pkt 2 lit. b ustawy wymaga uzupełnienia o treści zawarte w znoszonym art. 23 ust. 4 pkt 4, wprowadzone przez znowelizowany art. 21 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-87.34" who="#JerzySzmit">Charakter zmian w art. 42 również należy określić jako formalny, ponieważ wynikają one głównie ze zmian w zakresie kierowania działami administracji rządowej. Komitety, o których mowa w art. 42, zostały powołane w roku 2004 i działają obecnie w ustalonym składzie. Najważniejsza zmiana wprowadzona w art. 42 polega na wprowadzeniu do niego podstawy prawnej do powoływania komitetu monitorującego programy, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2, czyli na stworzeniu podstawy prawnej funkcjonowania Komitetu Monitorującego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Brak tej podstawy był oczywistym niedopatrzeniem na etapie konstruowania pierwotnego tekstu ustawy. Z uwagi na dotychczasowe doświadczenia we wdrażaniu Narodowego Planu Rozwoju zmieniony został także przepis regulujący częstotliwość posiedzeń komitetu monitorującego. Zaproponowany tryb pozwoli na podniesienie efektywności prac komitetu oraz na dostosowanie częstotliwości spotkań do rzeczywistych potrzeb. Pozostałe zmiany w art. 42 mają charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-87.35" who="#JerzySzmit">Zasadnicza zmiana w rozdziale 7 dotyczy uchylenia art. 43, który stanowi podstawę prawną do utworzenia jednostek monitorująco-kontrolnych. Zmiana ta z jednej strony jest podyktowana potrzebą skoordynowania i usprawnienia systemu kontroli, a z drugiej strony jest konsekwencją wprowadzonych w rozdziale 9 projektu ustawy modyfikacji związanych z koniecznością dostosowania systemu kontroli i realizacji programów i projektów w ramach Narodowego Planu Rozwoju do wymagań określonych w rozporządzeniu Komisji. Przez uchylenie art. 43 zlikwidowana zostanie odrębna instytucja jednostek monitorująco-kontrolnych poszczególnych funduszy strukturalnych. Potrzeba istnienia tego typu instytucji nie wynika z przepisów prawa europejskiego. Dotychczasowa praktyka wykazała, że istotną i faktycznie realizowaną funkcją tych jednostek było wytyczenie standardów i interpretowanie zasad kwalifikowalności wydatków ponoszonych w poszczególnych funduszach strukturalnych, a kompetencje w zakresie kontroli i monitorowania funduszy strukturalnych pokrywają się z kompetencjami instytucji prowadzących kontrolę wyrywkową bądź kompetencjami instytucji zarządzających programami oraz instytucji zarządzającej Podstawami Wsparcia Wspólnoty. W związku z potrzebą uporządkowania systemu wdrażania w warunkach polskich zasadne jest zniesienie w ustawie przepisu ustanawiającego jednostki monitorująco-kontrolne. Ich kompetencje w zakresie interpretowania i wydawania wytycznych do ogólnych zasad kwalifikowalności wydatków przejmie IZ PWW.</u>
          <u xml:id="u-87.36" who="#JerzySzmit">Zmiana w art. 45 ust. 8 wynika z przyjęcia ogólnej koncepcji, aby zrezygnować z narzucania w ustawie obligatoryjnej kwartalnej częstotliwości spotkań komitetów monitorujących. Wymagana ustawą częstotliwość spotkań ma teraz wynosić pół roku. Analogiczna zmiana została zaproponowana w art. 42 w odniesieniu do komitetów monitorujących programy operacyjne. Zmiana dotyczy częstotliwości minimalnej wymaganej w trybie ustawowym. Nie wyklucza częstszych spotkań komitetów wynikających z potrzeb bieżących.</u>
          <u xml:id="u-87.37" who="#JerzySzmit">Rozdział 8 „Sprawozdawczość”. Najważniejsza zmiana w rozdziale 8 polega na zniesieniu ustawowego wymogu sporządzania sprawozdań okresowych w trybie kwartalnym. Określenie częstotliwości składania sprawozdań okresowych pozostawia się w gestii instytucji zarządzających. Nadano nowe brzmienie art. 47 ust. 2 i 3. Tym samym uchyla się dotychczasowy przepis ust. 3 w art. 47 zawierający upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzeń określających wzory sprawozdań. Równolegle jednak instytucja zarządzająca, która opracowuje wzory sprawozdań, zostanie zobowiązana do podawania do publicznej wiadomości obowiązujących wzorów sprawozdań dla beneficjentów, w szczególności na swojej stronie internetowej, oraz do ogłaszania w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu o miejscu ich publikacji oraz o terminie, od którego są one stosowane. Proponowane zmiany wynikają z doświadczeń zgromadzonych w czasie ostatnich miesięcy realizacji Narodowego Planu Rozwoju. Mają one na celu uelastycznienie i dostosowanie systemu sprawozdawczości do rzeczywistych potrzeb w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-87.38" who="#JerzySzmit">Jednocześnie projektuje się umocnienie kompetencji ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego w zakresie ustalania trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości oraz trybu rozliczeń przez doprecyzowanie przepisu art. 47 ust. 2. Przepis pkt 2 art. 47 ust. 2 obecnie obowiązującej ustawy zostanie uchylony, ponieważ w projekcie nowelizacji zagadnienie kontroli zostało uregulowane kompleksowo w rozdziale 9.</u>
          <u xml:id="u-87.39" who="#JerzySzmit">Zmiany w art. 49 mają na celu uelastycznienie systemu sprawozdawczości przez usunięcie w ust. 1 punktów określających zakres sprawozdań rocznych. Poza tym, z uwagi na koniec okresu realizacji kontraktów wojewódzkich, uchylony został obecnie obowiązujący ust. 3 w art. 49 dotyczący zmian w kontraktach. W realizowanych przepisach art. 49 instytucje odpowiedzialne za przygotowanie poszczególnych sprawozdań zostały wskazane zgodnie ze słowniczkiem zawartym w art. 2 ustawy, co zwiększa przejrzystość i czytelność wymienionych przepisów w odniesieniu do systemu realizacji Narodowego Planu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.40" who="#JerzySzmit">Rozdział 9 „Kontrola realizacji projektów i programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności”. Nowa treść całego rozdziału 9 ustawy w sposób znacznie bardziej adekwatny odzwierciedla w warunkach polskich strukturę i organizację procesów kontroli w funduszach strukturalnych zarysowaną w Rozporządzeniu Komisji nr 438/2001 ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych. Ustalone zostają wyraźnie dwa poziomy kontroli: poziom instytucji zarządzającej programem oraz poziom instytucji właściwej do spraw kontroli wyrywkowej. Określone zostają zadania instytucji właściwej do spraw wystawienia deklaracji zamknięcia pomocy oraz IZ PWW w procesach kontroli funduszy strukturalnych. Zgodnie z wymogami prawa wspólnotowego określone są zakresy i przedmiot kontroli. Treść art. 56 daje obecnie upoważnienie dla ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego do wydawania rozporządzenia określającego tryb przeprowadzenia kontroli realizowanej w ramach środków funduszy strukturalnych przez instytucję zarządzającą programami. Tryb przeprowadzenia kontroli wyrywkowych natomiast, w przypadku programów operacyjnych funduszy strukturalnych i projektów funduszy spójności powinien być wyodrębniony w ustawie o kontroli skarbowej. Upoważnienie to zamieszczone było dotychczas w art. 47, łącznie z upoważnieniem do określenia trybu i terminu sprawozdawczości oraz trybu rozliczeń projektów i programów operacyjnych. W art. 56b ustawa w proponowanej wersji powołuje Komitet do spraw Kontroli i Audytu Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności, który ma stać się forum uzgodnień dla wszystkich jednostek uczestniczących w systemie kontroli funduszy strukturalnych oraz innych, pozasystemowych organów kontroli państwowej w zakresie koordynacji metod i planów prowadzenia kontroli oraz podsumowywania i wymiany informacji o wynikach kontroli. W obecnej sytuacji poważnym problemem jest brak koordynacji prowadzonych kontroli, owocujący nakładaniem się ich terminów i zakresów w tych samych instytucjach.</u>
          <u xml:id="u-87.41" who="#JerzySzmit">Rozdział 10 „Ocena skuteczności i efektywności realizacji Planu”. Przepis art. 60 obecnej ustawy o Narodowym Planie Rozwoju został błędnie utworzony w celu realizacji wymogów Komisji Europejskiej związanych z przeprowadzeniem oceny w połowie okresu programowania wynikających z Rozporządzenia Rady nr 1260/1999. Z uwagi na fakt, że Polska przystąpiła do Unii Europejskiej w połowie 2004 r., a więc po połowie obecnego okresu programowania obejmującego lata 2000–2006, przepis art. 60 nie znajduje zastosowania w zakresie realizowanym przez Narodowy Plan Rozwoju w latach 2004–2006, w związku z czym w niniejszym projekcie proponuje się jego uchylenie. Zmiany w art. 57 i 61 mają charakter techniczny i są konsekwencją uchylenia art. 60.</u>
          <u xml:id="u-87.42" who="#JerzySzmit">Rozdział 11 „Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe”. Uchylenie ust. 1 i 11 oraz zmiana brzmienia ust. 2 w art. 68 wynikają z przeniesienia do art. 42 podstawy prawnej do powoływania komitetu monitorującego programy, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 - stworzenie podstawy prawnej funkcjonowania Komitetu Monitorującego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. W art. 1 pkt 29 ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw wyszczególnione zostały przepisy, w których sformułowanie „minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego” zostanie zastąpione określeniem „Instytucja Zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty”.</u>
          <u xml:id="u-87.43" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 2 nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.44" who="#JerzySzmit">W art. 2 nowelizacji wprowadza się zmiany w ustawie z dnia 29 lipca 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Agencja ta pełni istotną rolę we wdrażaniu niektórych programów operacyjnych. Ze względu na przeniesienie funkcji instytucji zarządzających programami operacyjnymi z byłego Ministerstwa Gospodarki i Pracy do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego zasadne jest, aby minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego posiadał pewien wpływ instytucjonalny na funkcjonowanie agencji. Proponowana nowelizacja wprowadza przepisy uprawniające tego ministra do: wyrażania opinii w sprawie powołania i odwołania prezesa agencji, wskazywania jednego spośród członków rady agencji, opiniowania rocznych planów działania agencji i sprawozdań z ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-87.45" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 3 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.46" who="#JerzySzmit">W art. 3 nowelizacji wprowadza się zmiany w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Konieczność wprowadzenia wymienionych zmian w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w ustawie o NPR wynika z faktu dokonania zmian w kompetencjach ministra właściwego do spraw pracy oraz ministra właściwego do spraw pracy oraz ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Jednocześnie istnieje potrzeba wprowadzenia mechanizmów silniej motywujących samorządy województw i powiaty do realizacji projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-87.47" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 4 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.48" who="#JerzySzmit">Art. 4 zawiera przepis przejściowy utrzymujący czasowo w mocy akty wykonawcze wydane na podstawie art. 11 ust. 5, art. 28 oraz art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju do czasu ich uchylenia w drodze rozporządzenia przez właściwego ministra.</u>
          <u xml:id="u-87.49" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 5 projektu nowelizacji o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.50" who="#JerzySzmit">Art. 5 zawiera przepisy przejściowe utrzymujące czasowo w mocy akty wykonawcze wydane na podstawie art. 47 ust. 2 oraz art. 56 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju do czasu wydania nowych przepisów na podstawie zmienionej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-87.51" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 6 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.52" who="#JerzySzmit">Art. 6 zawiera przepis przejściowy określający, że zarządzenie wydane na podstawie art. 23 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju zachowują moc do czasu ich uchylenia przez właściwego ministra.</u>
          <u xml:id="u-87.53" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 7 projektu nowelizacji ustawy o NPR.</u>
          <u xml:id="u-87.54" who="#JerzySzmit">Art. 7 zawiera przepis przejściowy określający, że komitety monitorujące powołane na podstawie dotychczasowych przepisów wykonują swoje zadania do czasu powołania komitetów monitorujących na podstawie art. 42 ust. 1. i ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-87.55" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 8 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju: art. 8 projektu nowelizacji stanowi o ważności umów dotyczących finansowania z Funduszu Pracy projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju i innych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 109 ust. 11 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-87.56" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 9 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju: przepisy przejściowe w art. 9 przewidują zastosowanie dotychczasowych regulacji w stosunku do spraw wszczętych, ale niedokończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-87.57" who="#JerzySzmit">Zmiany proponowane w art. 10 projektu nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju: art. 10 nowelizacji określa termin wejścia w życie przepisów nowelizacji ustawy o Narodowym Planie Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-87.58" who="#JerzySzmit">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej po długiej dyskusji, która odbyła się w obecności przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, pana ministra, który udzielił nam wielu stosownych wyjaśnień, proponuje, aby Wysoki Senat raczył przyjąć proponowaną ustawę bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.59" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Ryszard Legutko)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo panu senatorowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#RyszardLegutko">Teraz proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Mirosławę Nykiel, aby zabrała głos i przedstawiła sprawozdanie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MirosławaNykiel">Z uwagi na to, że mój kolega, mój przedmówca omówił ustawę w sposób bardzo szczegółowy, ja oszczędzę czas państwa i skrócę swoje wystąpienie do niezbędnego minimum.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MirosławaNykiel">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej przedkładam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#MirosławaNykiel">Ustawa o Narodowym Planie Rozwoju to kluczowy akt prawny, który reguluje przepisy w zakresie pozyskiwania, wykorzystywania środków Unii Europejskiej jako wspierających rozwój gospodarczy Polski w latach 2004–2006. Ustawa ma na celu wprowadzenie zmian, które przyczynią się do lepszej absorpcji środków unijnych, zarówno z Funduszu Spójności, jak i funduszy strukturalnych. Obowiązująca ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju ujawniła wiele nieścisłości, błędów w jej przepisach, czego skutkiem jest bardzo niski procent wykorzystania środków unijnych. Jak dowiedziałam się przed chwilą, na koniec czerwca wynosi on około 16%. Zmiany przepisów o Narodowym Planie Rozwoju to eliminacja błędów i nieścisłości. Powodują one też przyspieszenie i usprawnienie realizacji programów. Są również związane z potrzebą dostosowania regulacji prawnych do przyjętego modelu realizacji zasad programowania i partnerstwa, stosowanych w funduszach strukturalnych. Przedkładana ustawa wprowadza zmiany w aktach prawnych wynikających z przeniesienia funkcji instytucji zarządzających z ministerstw gospodarki i pracy do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#MirosławaNykiel">Wszystkie zmiany generalnie można podzielić na cztery kategorie.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#MirosławaNykiel">Pierwsza to zmiany, które mają uprościć procedury, przyspieszyć realizację programów i utworzyć elastyczny system realizacji.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#MirosławaNykiel">Druga kategoria to zmiany dotyczące konieczności ograniczenia obowiązującej ustawy do okresu programowania na lata 2004–2006, co wynika ze zmian przepisów po stronie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#MirosławaNykiel">Trzecia kategoria to zmiany wynikające z nowelizacji obowiązującego prawa, czyli ustawy o finansach publicznych czy ustawy o zamówieniach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#MirosławaNykiel">I czwarta kategoria - zmiany wynikające z doprecyzowania pojęć i zakresów zadań definiowanych w ustawie o Narodowym Planu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#MirosławaNykiel">Pragnę pokrótce omówić zmiany porządkujące system instytucjonalny wdrażania funduszy strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-89.10" who="#MirosławaNykiel">Ustawa wprowadza instytucję zarządzającą podstawami wsparcia Wspólnoty oraz likwiduje jednostki monitorująco-kontrolne. Instytucja zarządzająca podstawami wsparcia Wspólnoty ma stanowić silne centrum koordynujące wdrażanie funduszy. Ma być odpowiedzialna za formułowanie wytycznych i za określanie standardów. To bardzo ważne centrum pozwoli na jednolitą interpretację przepisów, co skutkować powinno lepszym poziomem wykorzystania środków w poszczególnych programach operacyjnych. Omawiana ustawa wprowadza wiele zmian, które uelastyczniają procedury i przyspieszają procesy realizacji programów. Do najważniejszych zaliczyć trzeba likwidację komitetów sterujących, które, jak już tutaj było powiedziane, zostały źle ocenione i stanowiły kolejną barierę w pozyskiwaniu środków. Ze zmian, które zmierzają do uelastycznienia procedur i przyspieszenia procesów realizacji programów, wymienię tylko te najistotniejsze. Jest to zmiana dotycząca kwalifikacji wydatków, trybu składania i wyboru wniosków, wzorów umów. Do tej pory wymagały one wydania rozporządzenia i współpracy międzyministerialnej, a zgodnie z obecną ustawą spoczywać to będzie na jednym podmiocie i będzie podane do informacji publicznej w Internecie lub w „Monitorze”. Obecna ustawa zmienia też częstotliwość okresów sprawozdawczych z trzech do sześciu miesięcy, co w sposób wydatny przyspieszy i uelastyczni wdrażanie projektów. Jak wiem z własnej praktyki, ta sprawozdawczość, oceniana przez wiele różnych instytucji, w długich okresach powodowała zatory w przekazywaniu transz płatniczych. Wiem, że bardzo wiele podmiotów realizujących projekty unijne z tym się boryka, a zatem to bardzo istotna zmiana. Ważne są jeszcze instytucje kontrolujące. Otóż novum w tej ustawie, w systemie kontroli, polega na tym, że wprowadza się tak zwany plan kontroli i wcześniej ten plan jest uzgodniony. To ma istotne znaczenie, ponieważ, jak wiemy, te kontrole w praktyce nakładały się często na siebie, co przeszkadzało w sprawnej realizacji programów.</u>
          <u xml:id="u-89.11" who="#MirosławaNykiel">Kończąc, dodam jeszcze, że omawiana ustawa wprowadza zmiany, na które długo czekaliśmy. Są to zmiany idące w dobrym kierunku, a zatem rekomenduję w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej przyjęcie omawianej ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#RyszardLegutko">Bardzo dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Do strony rządowej.)</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#RyszardLegutko">A, to za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#RyszardLegutko">Nie ma pytań?</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#RyszardLegutko">Rozpatrywana ustawa była rządowym projektem. Do przedstawienia stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu. Reprezentuje go pan Władysław Ortyl, sekretarz stanu.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#RyszardLegutko">Bardzo serdecznie witam pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#RyszardLegutko">Czy pan minister chciałby zabrać głos w tej sprawie i przedstawić stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WładysławOrtyl">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WładysławOrtyl">Do tych informacji, które zostały bardzo wyczerpująco przedstawione przez senatorów sprawozdawców, chciałbym dodać kilka rzeczy, które podkreślą jeszcze raz wagę nowelizowanej ustawy, wagę tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#WładysławOrtyl">Chcę powiedzieć, że ten dokument jest kluczowy dla wdrażania całej pomocy z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w naszym kraju. Decyduje w dużej części o poziomie absorpcji i wykorzystania tych środków. Jest oczywiście częścią szerokiego programu naprawczego, który jest wdrażany przez rząd. Ten program naprawczy w głównych swoich założeniach, jeśli chodzi o swoje główne przesłanie, został już wdrożony, że przypomnę ustawę - Prawo zamówień publicznych, niemniej jednak wymaga jeszcze dalszych prac. Stąd konieczność nowelizacji tej ustawy, nowelizacji, która umożliwi dalsze uproszczenia i dalsze przyspieszenie absorpcji środków. Chcę przypomnieć, że ustawa ta będzie, że tak powiem, zamknięta, nie będzie obowiązywała przez ten okres wdrażania, czyli do roku 2006, a potem moc obowiązującą będzie miała do roku 2008. Po prostu funkcjonuje tutaj zasada N+2.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WładysławOrtyl">W tej chwili w całym systemie, jaki ta ustawa generuje, jest około stu czterdziestu rozporządzeń i one w znacznej części krępują wszelkie możliwe zmiany. Proces zmiany rozporządzenia trwa od trzech do sześciu miesięcy. Tak że po anulowaniu części regulacji, które są z mocą rozporządzenia, będzie można te zmiany wprowadzać szybciej i po prostu prościej.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#WładysławOrtyl">Sytuacja jest taka, cały ten system był tak skonstruowany, że te wymagania były większe niż to, co przed nami stawiała Komisja Europejska. Teraz powodujemy pewną deregulację, jednocześnie pamiętając o tym, że wzmacniamy, poprawiamy system kontroli, upraszczamy go, czynimy go bardziej sprawnym, aby nie myśleć o tym, że regulacja może wprowadzić jakieś problemy z absorpcją, z kwalifikowalnością środków. Na tę nowelizację czekają instytucje, które pracują w tym systemie i wdrażają te programy, czekają także beneficjenci. Wniosków i uwag jest bardzo dużo. Przedkładają je, tak jak powiedziałem, beneficjenci, instytucje wdrażające, samorządy; liczne wnioski płyną także od posłów, od senatorów, co oczywiście bardzo sobie cenimy. Te wnioski są wykorzystywane do bieżącej korekty, były także wykorzystywane do zmian w tej ustawie. Oczywiście ustawa jest bardzo złożona, można też powiedzieć, że trudna, sama materia nowelizacji jest też rzeczą złożoną.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#WładysławOrtyl">Myślę, że szybkie wdrożenie tej ustawy da dodatkowy impuls do lepszego wykorzystania funduszy pomocowych w naszym kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję. Ale proszę jeszcze tutaj pana ministra. Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#RyszardLegutko">Bo teraz, zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu, państwo senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę pytania do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa takie pytanie chce zadać?</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MariuszWitczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#MariuszWitczak">Panie Marszałku, mam pytanie, myślę, bardzo istotne, jeżeli idzie o kwestię absorpcji środków unijnych. A mianowicie jakie działania podjęło ostatnimi czasy to, stosunkowo młode ministerstwo, aby przyśpieszyć proces podpisywania umów z beneficjentami i wreszcie realizować skutecznie z beneficjentami wnioski dotyczące różnych płatności?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#MariuszWitczak">Następne moje pytanie. Jaki macie państwo pomysł na to, aby skutecznie walczyć z pewnymi decyzjami zarządów województw, które miały miejsce? Mam na myśli na przykład przyznawanie środków unijnych według klucza partyjnego. Takie kontrowersje bardzo często w kraju się pojawiały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WładysławOrtyl">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WładysławOrtyl">Oczywiście wszyscy wiemy, że podaż tych projektów na tym, w cudzysłowie, rynku wykorzystania funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, jest bardzo dobra. Na to nie narzekamy. Niejednokrotnie w niektórych priorytetach wartość wniosków to nawet około 800% w stosunku do tego, jakie są możliwości danego priorytetu czy danego programu.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WładysławOrtyl">Problem zaczyna się w momencie, kiedy mamy do czynienia z podpisywaniem umów, z kontraktowaniem. Tu rzeczywiście są pewne problemy, które odeszły już trochę w niepamięć. Dotyczyło to sytuacji, kiedy wojewoda... Bo jako instytucja pośrednicząca bardzo długo podpisywał on umowy odnoszące się do zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego, no, podpisywał to może źle powiedziane, ale sprawdzane były szczegółowo, najpierw sprawdzano je w urzędzie marszałkowskim, a potem jeszcze raz przed podpisaniem tej umowy - w urzędzie wojewódzkim; trwała złożona korespondencja między urzędami, a potem jeszcze z beneficjentem. W tej chwili ten proces trochę się uprościł, bo wszyscy, po pierwsze, zapoznali się z tym systemem, a po drugie, mają świadomość tego, że te instytucje były czynnikami, które hamowały tę pozytywną absorpcję. Oczywiście uprościliśmy to tak, że zmienione zostały wymagania, które były stawiane. Chodzi o konieczność przedkładania pełnych dokumentów już na etapie składania wniosku - teraz te dokumenty przedkładane są w momencie, kiedy mamy do czynienia z akceptacją, z akceptowaniem tej umowy. Tak więc nie powoduje to już tego, żeby do tego czasu beneficjent niepotrzebnie przykładał siły do przygotowania pełnej, bardzo skomplikowanej formuły wniosku.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#WładysławOrtyl">Jak walczyć z upolitycznieniem decyzji zarządów województw, które w przypadku zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego są tą ostateczną instancją podejmującą decyzje o zatwierdzeniu listy projektów? Przede wszystkim trzeba doprowadzić do takiej sytuacji, żeby ta instytucja jednoznacznie za to odpowiadała. Temu służy między innymi spowodowanie, że komitet sterujący nie jest obligatoryjny w tym przypadku i w związku z tym marszałek, zarząd nie może się tłumaczyć, że to komitet sterujący zalecił, że komitet sterujący zaproponował. To prowadziło do rozmywania pewnych decyzji, a jednocześnie mogło być powodem manipulacji, wykorzystywania instrumentalnego tego komitetu.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#WładysławOrtyl">Oczywiście, jakimś problemem jest także sprawa komisji oceny projektów, która składa się z ekspertów lokalnych, a ci mogą ulegać pokusie, mogą ulegać pewnym wpływom, oczywiście i politycznym, i osobistym. Chcemy, żeby w przyszłej Perspektywie Finansowej ta lista ekspertów była budowana na poziomie kraju, ale z takim zaleceniem, żeby eksperci z danego regionu nie przyjeżdżali tam i nie oceniali projektów we własnym środowisku, w województwie, z którego pochodzą. Oczywiście, trzeba mieć świadomość tego upolitycznienia, pewne decyzje albo będą tylko podejrzewane o to, albo faktycznie będą podjęte z tych racji politycznych. Całkowicie nie da się tego wyeliminować. Idealnie nie da się tego zrobić, natomiast te nasze zabiegi, o których powiedziałem, plus wprowadzenie w przyszłej Perspektywie Finansowej tak zwanego planu inwestycyjnego, czyli załącznika, który z góry by pokazywał, jakie projekty w danym województwie czy w danym obszarze działania programu - jako przykład podam programy „Infrastruktura i środowisko” czy „Transport” - są najważniejsze. Projekty te nie byłyby wybierane w tej zbędnej, skomplikowanej procedurze konkursowej, bo ona często prowadzi do tego, że jakiś błąd w podpisie, błąd w dokumencie powoduje, iż ważny, istotny dla rozwoju gospodarczego projekt, projekt, który czasami był jakimś wąskim gardłem i od iluś tam lat nie dawało się rozwiązać tego problemu, wypada z powodu względów formalnych i proceduralnych. To jest po prostu, naszym zdaniem, niedopuszczalne. W przypadku projektów z tego planu inwestycyjnego będą także konsultacje społeczne; oczywiście opublikowane to będzie wcześniej. Tak więc to nie pozwoli, żeby ktoś, poddając się pod taki osąd społeczny, dawał projekty, które nie mają znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#WładysławOrtyl">Dodatkowo chcemy, aby te procedury konkursowe, bo one jednak zostaną, były uproszczone, a jednocześnie przeprowadzane w dwóch etapach. Chodzi o to, aby na podstawie prostego wniosku można było sporządzić tak zwaną krótką listę, a dopiero później byłby składany właściwy wniosek, tak jak powiedziałem, uzupełniany o te dokumenty. Nie chcielibyśmy, aby około 80% beneficjentów odchodziło z kwitkiem, tak jak w przypadku przedsiębiorców, z których około 90% nie uzyskuje wsparcia, bo jaki będzie w tym momencie poziom niezadowolenia, poziom oceny dostępności tych środków? Niezależnie od tego, że słyszymy, iż one się słabo wykorzystują, przez tego beneficjenta, który chce korzystać z tej pomocy, i tak jest generowana ocena negatywna.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#WładysławOrtyl">W wypadku regionalnych programów operacyjnych chcemy i zalecamy, właściwie wymagamy, w nowej perspektywie wymagamy od zarządów, aby około 40% środków było kierowanych na szeroko rozumiane działania związane z gospodarką, z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, żeby około 20% było na projekty lokalne, czyli powiatowe, gminne - one w tym momencie nie mogą już być użyte przez samorządy wojewódzkie - a 7% na infrastrukturę społeczną. Takie ramy, jak sądzę, w jakimś stopniu to, o co pan senator Witczak pytał, eliminują, ale nie eliminują tego w całości, jakichś idealnych rozwiązań oczywiście nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#RyszardLegutko">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#RyszardLegutko">Skoro nie, to dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#RyszardLegutko">Teraz otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#RyszardLegutko">Ponieważ jednak nikt do dyskusji się nie zapisał... nie zapisał się, ale jeszcze ma czas się zapisać...</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#komentarz">(Senator Mariusz Witczak: Zapisuję się, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#RyszardLegutko">W związku z tym przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów, o konieczności zapisywania się do głosu, Panie Senatorze, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców i o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu do czasu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kogut: Proszę mnie zapisać, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#RyszardLegutko">Jako pierwszy pan senator Witczak.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MariuszWitczak">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#MariuszWitczak">Wysoka Izbo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#MariuszWitczak">Rzeczywiście pewne zmiany, które państwo proponujecie, wychodzą naprzeciw usprawnianiu systemu, który będzie, mam nadzieję, służył poprawie absorpcji szeroko rozumianych środków unijnych, choć myślę, że jeśli chodzi o ten optymizm, który związany jest z tymi poprawkami, to nie do końca przyniosą one takie rezultaty, które są rysowane chociażby w opisie, w uzasadnieniu ustawy. Ale jeszcze raz pragnę podkreślić, że kierunek jest słuszny i bardzo dobrze, że wiele takich uelastycznień, usprawnień w tych zapisach nowelizujących ustawę się pojawiło.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#MariuszWitczak">Chciałbym jednak skoncentrować się na jednej kwestii, która dosyć mocno, przyznam szczerze, mnie zdumiewa. Mianowicie w ustawie funkcjonuje art. 14, artykuł, który obligował rząd, a tak naprawdę ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, do przygotowania kolejnego planu, planu na lata 2007–2013 w terminie do 31 marca bieżącego roku. Jak wiadomo, ten plan nie został przygotowany. Ja znam argumentację strony rządowej, bo miałem przyjemność chociażby z panem ministrem na ten temat dyskutować, ale przyznam się szczerze, że nie bardzo przyjmuję tę argumentację. Argumentacja jest bowiem tak, że strona unijna przestała wymagać od nas budowania takiego planu. Ale, Szanowni Państwo, zapis ustawowy funkcjonuje. Ktoś porywczy powiedziałby, że niezrealizowanie tego zapisu to jest otarcie się o Trybunał Stanu. Ja do porywczych nie należę i nie będę ruszał tego, ale należałoby w tym państwie respektować prawo i realizować ustawy.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#MariuszWitczak">Powiem więcej. Jeżeli nawet strona unijna nie wymagała od nas przygotowania planu, który zwał się, czy zwie się w tej ustawie narodowym planem rozwoju, to nic nie stało na przeszkodzie, aby przygotować plan, który i tak będzie czymś, jak mniemam, dla nas uniwersalnym, bo my i tak potrzebujemy wiedzieć, jakie mamy priorytety infrastrukturalne, jakie kwestie są niezbędne w latach przyszłych do rozwoju naszego państwa. Zatem chyba nie nazwa była problemem, ale zawartość. I tę zawartość, myślę, należało przygotować, a na pewno do tego obligowało prawo. Co więcej, ten artykuł nadal pozostaje artykułem martwym, który może być przez wszystkich czytany, a który pozostał niezrealizowany. Nawet zastanawiam się, tak już na marginesie, czemu nie został on wykreślony w toku wprowadzania tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#MariuszWitczak">Szanowni Państwo, mam wrażenie, że ta ustawa jest nieco pospiesznie przygotowana. Mam też wrażenie, że państwo przygotowujecie nowy dokument i pewnie do niego przywiązujecie większą wagę. Ale to też nie zwalnia nas od tego, aby zachować należną dbałość legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#MariuszWitczak">Tutaj pojawia się bardzo dużo takich, powiedziałbym, nierzetelności legislacyjnych, niedoróbek legislacyjnych. Przykładowo pozostawienie art. 5 - mówię w tym momencie o druku senackim - oznacza, że pomimo uchylenia podstawy prawnej do wydawania rozporządzeń, mają one funkcjonować w systemie prawa do czasu uchylenia ich na mocy decyzji ministra. Ale jeżeli minister będzie miał kaprys i ich nie uchyli, to będzie jakaś kuriozalna sytuacja. W sumie jest niedopuszczalne takie oto zachowanie, aby uchylić podstawę prawną do wydawania rozporządzeń, a zostawić w mocy przepis wykonawczy. To się kłóci jak najbardziej z praktyką rzetelnej legislacji, a niegdyś na ten temat szerzej wypowiedział się również Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#MariuszWitczak">Podobnie rzecz ma się również z art. 7, wobec którego można podnieść te same zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#MariuszWitczak">Ja życzę, aby ten następny dokument był dokumentem rzetelnie przygotowanym. Wiem, że egzystencja tej ustawy jest ograniczona. A jest to sprawa niebłaha, bo plan rozwoju na najbliższe lata dla naszego państwa jest czymś szalenie ważnym, zatem mam nadzieję, że jak najszybciej taki dokument zostanie przygotowany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#RyszardLegutko">Teraz pan senator Kogut.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Pani Senator! Panowie Senatorowie! Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#StanisławKogut">Ja będę miał akurat odmienny pogląd od mojego przedmówcy, pana senatora. Ta ustawa nie była budowana w pośpiechu. Chciałbym z tej mównicy, w tej Izbie, izbie refleksji podziękować Ministerstwu Rozwoju Regionalnego, zwłaszcza panu ministrowi Ortylowi i ministrowi Nowakowskiemu, którzy faktycznie jeździli po województwach i konsultowali to z burmistrzami, wójtami, starostami, marszałkami. Wszystkie poprawki naniesione w tej ustawie są wynikiem głosu z dołu. Ja uczestniczyłem w tych spotkaniach i mogę powiedzieć jedno: dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#StanisławKogut">To od burmistrzów i wójtów płynęły sygnały, aby zlikwidować komitety sterujące. Argumenty były takie, że to jest tylko przykrywka do tego, żeby pan marszałek przeprowadził te inwestycje, których potrzebuje. Jeżeli chcemy przykładu, to służę przykładem. W jednym z województw pan marszałek - nie będę wymieniał opcji, bo to nie miejsce na walkę - do panów wójtów powiedział tak: proszę przygotować po wniosku z każdej gminy, wnioski poprzechodzą. Zarobiły firmy konsultingowe, zarobiły firmy prawne, a przeszedł wniosek na operę i operetkę, które mu były potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#StanisławKogut">Następna sprawa. Panie Ministrze, o jeszcze jedno proszę: zrealizujcie panowie to, co proponują konwenty wójtów, burmistrzów, starostów, czyli to, żeby w tych programach 40% poszło bezpośrednio na gminy, na gminy i miasta, bo się okazuje, że jest naprawdę ogromna niesprawiedliwość, jeżeli chodzi o te podziały przez marszałków.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#StanisławKogut">Ja powiem, że ja też jestem, Kolego Senatorze, za tym... kolega tam rozmawia bardzo owocnie, ale powiem, że jestem, Kolego, za tym, żeby faktycznie w wypadku tych programów nie decydowała polityka, ino decydował rozwój gospodarczy naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#komentarz">(Senator Mariusz Witczak: Zgadzamy się.)</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#StanisławKogut">Ale ja mogę podać przykład, że akurat pan marszałek z pańskiej partii w jednym z województw ma inny pogląd. Nie chcę jednak nikogo atakować. Bo, tak jak mówię, powinna decydować gospodarka, tak żeby faktycznie te algorytmy, Panie Ministrze, były we właściwy sposób naliczane na lata 2007–2013, jeżeli chodzi o województwa, żeby było to właściwie naliczane z tych programów spójności i z programów strukturalnych. Bo ja zdecydowanie popieram propozycję rządu, że tę całą ścianę wschodnią należy faktycznie uaktywnić, gdyż tam jest bardzo duże bezrobocie, jest słaba komunikacja i trzeba iść w tym kierunku, żeby tam nastąpił rozwój. I przyjęta przez rząd strategia jest strategią słuszną.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#StanisławKogut">Ale też, Drodzy Państwo, trochę może i krytycznych uwag. Jeżeli się bierze bezrobocie, to nie można go brać w samym województwie, w metropolii. Ja podam przykład Krakowa, bo akurat Małopolskę bardzo dobrze znam. W Krakowie stopa bezrobocia wynosi prawie 5%, ale jeżeli weźmie się tereny, gdzie mieszkają Łemkowie - pan senator Niesiołowski miał okazję zwiedzać kiedyś ze mną te rejony - to stopa bezrobocia wynosi tam ponad 33%. I Drodzy Państwo, Panie Ministrze, proszę, żeby to brać powiatami, a nie metropoliami, bo w metropoliach jest naprawdę bardzo dobrze. I proszę, żeby to przekazać. Ja gdzie mogę, wczoraj na spotkaniu z panem premierem Jarosławem Kaczyńskim też, o ten algorytm proszę, proszę o to, żeby wziąć wariant czwarty, który preferuje całą ścianę wschodnią, i bardzo, bardzo słusznie, tak żeby zmniejszyć tę dysproporcję, żeby nawet tym Łemkom czy innym naszym rodakom faktycznie pomóc.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#StanisławKogut">A za tę ustawę i za tę dużą społeczną konsultację, której byłem świadkiem, całemu ministerstwu naprawdę serdecznie, serdecznie dziękuję, bo to wpłynie na rozwój, niezależnie od tego, z jakiego ugrupowania kto jest. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#RyszardLegutko">Pan senator Łyczywek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WłodzimierzŁyczywek">Ja w zasadzie zajmę tylko jedną minutkę albo nawet mniej.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WłodzimierzŁyczywek">No, nie wiem, czy to jest izba refleksji. Bo ja się nie zgadzam z tym, co mówił pan senator Kogut, i wydaje mi się, że w jego przemówieniu to była izba pochlebstwa. No, to już w żadnym wypadku mi się nie podoba. To zwracanie się dziesięciokrotnie do pana ministra, że najlepiej, jak tylko można, że dziękuję itd., no, to jest takie...</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WłodzimierzŁyczywek">Ale chciałbym powiedzieć tylko jedno, Panie Senatorze: skoro pan tak apeluje o tę ścianę wschodnią, to powinien pan się zapoznać ze stopą bezrobocia w całym kraju. Jak by się pan dobrze z nią zapoznał, to by pan zobaczył, że te 30% u Łemków to jest nic w porównaniu z tym, co jest na granicy dawnych województw szczecińskiego i koszalińskiego. W Łobzie jest ponadpięćdziesięcioprocentowe bezrobocie. Okolice Łobza, Białogardu, czyli ściana wschodnia województwa zachodniopomorskiego, po zlikwidowaniu pegeerów to jest prawdziwa ściana wschodnia, a nie ta ściana wschodnia, jaką wy sobie wyobrażacie, ponieważ jest to, że tak powiem, jakieś historyczne uwarunkowanie. Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#RyszardLegutko">Pan senator Szymura, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JerzySzymura">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie na dwie uwagi, jakie dotyczyć będą tych wszystkich prac związanych z wykorzystaniem funduszy europejskich.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JerzySzymura">Otóż to, co chciałbym powiedzieć, to jest szersza uwaga i ona dotyczy pewnej filozofii działania naszego rządu i naszego parlamentu. Mianowicie wydaje mi się, taka jest przynajmniej moja opinia, iż te działania, które są prowadzone przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w tym właśnie obszarze, to są działania, które robione są pod hasłem: zróbmy wszystko, aby pieniądze, które uzyskujemy z Unii Europejskiej, wydać. To jest jakby pierwszy priorytet. I oczywiście trudno się z tym nie zgodzić, bo byłoby źle, gdybyśmy zmarnowali to, co ma stanowić zasadniczy zasób, z którego mamy korzystać w najbliższym czasie i który ma zwiększyć konkurencyjność naszego państwa i w zasadzie dopiero zapewnić pewien szeroko rozumiany komfort życia w kolejnych latach. Dlatego też, mimo że ta sprawa nie była powszechnie dyskutowana, uważam, że dobrze byłoby nad tym się zastanowić, może nie na etapie uchwalania tej ustawy, ale następnych, i jednak z pewną refleksją na te sprawy spojrzeć.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#JerzySzymura">Proszę zwrócić uwagę na to, że ustawa o zamówieniach publicznych poszła właśnie w tę stronę, aby zmniejszyć wszelkiego rodzaju ograniczenia, aby przyśpieszyć ten proces dotyczący rozpatrywania zamówień publicznych. I co więcej, tak to rzeczywiście zostało zrealizowane. Tymczasem w moim przekonaniu nie była poważnie rozpatrywana koncepcja polegająca na tym, aby wyeliminować wszelkiego rodzaju nieprawidłowości dotychczas funkcjonujące w systemie zamówień publicznych. W rezultacie doszło do tego, że w wypadku pojedynczej osoby faktycznie nie zawsze funkcjonuje to dobrze. Praktycznie z wolnej ręki można robić zamówienia na znaczne kwoty. I wprawdzie można powiedzieć tak: cóż to znaczy 200 tysięcy zł - w przypadku większych kontraktów mamy do czynienia z kwotami rzędu 0,5 miliona zł, kilkudziesięciu milionów złotych - 200 tysięcy zł to nic, ale proszę zwrócić uwagę na to, że jeśli chcemy dbać o to, aby rozwijały się małe i średnie przedsiębiorstwa, to kluczową sprawą jest to, aby dokumenty prawne, które powstają w parlamencie, sprzyjały rozwojowi tych najlepszych małych i średnich przedsiębiorstw, aby była pozytywna selekcja, aby rzeczywiście zapewnić taki mechanizm wyboru oferentów, który preferuje tych najlepszych. I ja sobie zdaję sprawę z tego, że termin jest pilny i że trzeba po prostu podejmować tego typu działania. Nie ma zasadniczo obaw o to, że to rozluźnienie może pójść w złą stronę, ponieważ fundamentalną sprawą są nie tyle przepisy, ile ludzie, którzy faktycznie je wykonują. Ale uważam, że podczas prac nad tą nową ustawą ta kwestia wymagałaby zastanowienia.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#JerzySzymura">Druga kwestia to jest kwestia tak zwanych algorytmów. Wydaje mi się, że w naszej Izbie i również w czasie debaty w komisjach, no, powtarzanych jest wiele mitów na temat zamożności czy braku zamożności w naszym kraju. Proszę zwrócić uwagę na to, że funkcjonujący w Polsce system statystyki państwowej nie w pełni oddaje rzeczywistość w naszym kraju. I to jest sprawa zasadnicza. Mówimy bowiem o tym, że ten region wschodni jest regionem ubogim, a z drugiej strony dane bankowe pokazują, że to właśnie w województwie podkarpackim zamożność mierzona stanem kont obywateli jest największa w Polsce. I oto pojawia się dziwne zjawisko, że praktycznie rzecz biorąc pomoc społeczna dla tych właśnie regionów... Ja nie wchodzę w to, gdyż tak na dobrą sprawę nie mam pełnej wiedzy, bo takiej wiedzy nie ma i to jest zasadniczy problem, który w ogóle występuje w naszych pracach. Chcemy, aby faktycznie znacznie bardziej wspomóc regiony wschodnie, bo tam w istocie rzeczy jest największy problem, ale prawdą jest też to, że znaczna część tego społeczeństwa pracuje z różnych powodów na Zachodzie czy w Stanach Zjednoczonych i praktycznie rzecz biorąc z tych wynagrodzeń nie idą żadne środki na wsparcie naszego systemu pomocy społecznej. Tymczasem ci starsi ludzie, ci ludzie, którzy są w trudnej sytuacji, w tym momencie de facto finansowani są przez tych, którzy pracują w innych regionach Polski.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#JerzySzymura">Wysoka Izbo! Nie chciałbym tutaj przedstawiać jednoznacznych opinii na ten temat, bo tak jak mówię, nie ma jednoznacznych danych. Chciałbym jednakże wskazać na pewne zjawiska, o których powinniśmy pamiętać, o których powinniśmy mówić.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#JerzySzymura">Na przykład powszechnie uważa się, że region śląski jest regionem niezmiernie zamożnym. Dam przykład tego regionu, z którego jestem senatorem, regionu zachodniego województwa śląskiego, regionu rzeczywiście bogatego. Ale proszę zwrócić uwagę na to, że takie miasto jak Jastrzębie jeszcze niedawno liczyło ponad sto tysięcy mieszkańców. A dzisiaj jest tak, że czterdzieści tysięcy mieszkańców wróciło na swoje rodzime tereny, ale wróciło z rentami górniczymi. Tymczasem w powszechnej opinii społecznej funkcjonuje to tak, jakoby to faktycznie państwo stale dofinansowywało przemysł, górników i emerytów górniczych. Problemy związane z bezrobociem w tym akurat okręgu są niezmiernie poważne. Tam praktycznie całe osiedla są zupełnie bez pracy. Jednak w odczuciu społecznym funkcjonuje to tak, jakoby był to jeden z najbogatszych regionów kraju i w dodatku finansowany przez budżet państwa, tych najbiedniejszych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#JerzySzymura">To są absolutne mity. Dlatego też uważam, że przed tworzeniem nowego ustroju w zakresie dysponowania środkami na rozwój trzeba po prostu dokładnie te wszystkie kwestie przeanalizować, biorąc pod uwagę rzeczywiste dane i informacje, które są na ten temat, i w większym stopniu inwestować w te regiony, w te przedsięwzięcia, które dają największy zwrot zainwestowanych środków, a równocześnie zapewniają lepszą przyszłość i tym bogatszym regionom, i tym mniej bogatym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#RyszardLegutko">Lista głosów w dyskusji została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#RyszardLegutko">Głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#RyszardLegutko">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#RyszardLegutko">Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2006 r. Do Senatu przekazano ją 26 czerwca. Marszałek Senatu 27 czerwca tego roku zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#RyszardLegutko">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 180, a sprawozdanie komisji w druku nr 180A.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#RyszardLegutko">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Czesława Żelichowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#CzesławŻelichowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#CzesławŻelichowski">Mam zaszczyt w imieniu senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawić sprawozdanie komisji z prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Panie i panowie senatorowie otrzymali druki nr 180 i 180A, które dotyczą przedmiotowej sprawy. Projekt ustawy to projekt rządowy rozpatrywany przez Sejm i znajduje się w drukach nr 526 i 636.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#CzesławŻelichowski">Nowelizacja eliminuje błąd w ust. 2 art. 8 ustawy określającym warunki, które powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Błąd ten polega na niewłaściwym odesłaniu w zdaniu końcowym tego ustępu: do art. 7 ust. 3 ustawy zamiast do art. 7 ust. 3a pkt 2 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#CzesławŻelichowski">Ostatecznie art. 8 ust. 2 otrzymuje brzmienie: przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości powinien we wniosku dodatkowo określić, po pierwsze, rodzaje odpadów komunalnych odbieranych od właścicieli nieruchomości, po drugie, sposób realizacji obowiązku ograniczenia masy odpadów ulegających biodegradacji składowanych na składowisku odpadów, oraz udokumentować gotowość ich przyjęcia przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, spełniającego wymagania odnośnie do miejsc odzysku i unieszkodliwiania, o których mowa... - i tutaj następują powołania prawne.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#CzesławŻelichowski">Sejm uchwalił ustawę na dwudziestym posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2006 r. Do Senatu została przekazana w dniu 26 czerwca 2006 r. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zajmowała się tym projektem na posiedzeniu, które odbyło się w dniu 29 czerwca. Ustawa została przez komisję zaopiniowana pozytywnie - siedmiu senatorów głosowało jednogłośnie za przyjęciem tej ustawy bez poprawek. Rekomenduję więc Wysokiej Izbie jej przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę pytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa chciałby zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#RyszardLegutko">Jest pytanie, więc, Panie Senatorze, proszę nie uciekać.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#RyszardLegutko">Pan senator Waszkowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekWaszkowiak">Ja mam do pana senatora pytanie w sprawie takiego bardzo delikatnego zagadnienia: między rynkiem a systemem. Czy komisja rozważała budowanie pewnego systemu odbioru odpadów w kontekście wolnego rynku, a zatem i cen? Czy to jest we właściwych proporcjach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#CzesławŻelichowski">Panie Senatorze, nie było dyskusji na ten temat. Bez dyskusji wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Senator Marek Waszkowiak: Ale jest to problem, pan zdaje sobie z tego sprawę?)</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#CzesławŻelichowski">Oczywiście, że tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#RyszardLegutko">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#RyszardLegutko">Rozpatrywana ustawa była rządowym projektem ustawy. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu. Rząd reprezentują pan Piotr Styczeń, sekretarz stanu, i pani Elżbieta Szyszko, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Miejskiej.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#RyszardLegutko">Bardzo serdecznie witam państwa.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę pytania do przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa senatorów chce takie pytanie zadać?</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#RyszardLegutko">Pan senator Owczarek, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#komentarz">(Senator Andrzej Owczarek: Chciałbym zabrać głos w dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#RyszardLegutko">Aha, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-109.13" who="#RyszardLegutko">To nie ma pytań, tak?</u>
          <u xml:id="u-109.14" who="#RyszardLegutko">W takim razie otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-109.15" who="#RyszardLegutko">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemówienia senatorów, konieczności zapisywania się do głosu oraz obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym do marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-109.16" who="#RyszardLegutko">Do dyskusji zapisał się pan senator Owczarek.</u>
          <u xml:id="u-109.17" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AndrzejOwczarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#AndrzejOwczarek">Nie chciałbym dyskutować o tym, co było meritum spraw omawianych na posiedzeniu komisji, ponieważ chodziło o ewidentny błąd legislacyjny. Może się tylko rodzić pytanie, jak może do takiego błędu dojść. Chciałbym mówić o tym, o czym zaczął mówić pan senator Waszkowiak, o utrzymaniu czystości w gminach i o tym, jakie realne instrumenty gminy w tej chwili posiadają.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#AndrzejOwczarek">Wydaje mi się, że sytuacja gmin jest w tej chwili bardzo trudna. Nakładane są ciągle nowe obowiązki w zakresie utrzymania czystości. W ciągu dwóch lat powinny zniknąć składowiska śmieci, które są niebezpieczne dla środowiska. W ciągu czterech lat musi dojść do sytuacji, że te odpady, które mogą ulec biodegradacji, w 25% mają być kompostowane, a w tej chwili kompostowane są tylko w 4%. I odpowiedzialna za to jest gmina, która praktycznie nie ma ani instrumentów finansowych, ani instrumentów prawnych, w każdym razie ma niewielkie instrumenty.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#AndrzejOwczarek">Od początku istnienia samorządu jest możliwość wprowadzenia tak zwanego podatku śmieciowego. Z tym że uzależnione jest to, po pierwsze, od tego, czy rada zechce ogłosić referendum, a po drugie, co jest ważniejszym problemem, od tego, czy referendum będzie ważne. W ogóle myślę, że w tej Izbie powinniśmy kiedyś się nad problemem referendów w gminach głęboko zastanowić, gdyż ustanowienie progu ważności decyzji referendalnych na wysokości 30% uczestnictwa w referendum likwiduje praktycznie tę jakże ważną społecznie instytucję, dzięki której społeczeństwo może się bezpośrednio wypowiadać w ważnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#AndrzejOwczarek">Chcąc wprowadzić podatek śmieciowy w gminie, w której kiedyś byłem burmistrzem, przeprowadziliśmy kalkulację, ile ten podatek by wynosił. Okazało się, że w gminie, gdzie nie wszyscy mają podpisane umowy na odbiór odpadów, mniej by ludzie płacili, niż płacą, ze względu na powszechność planowanego podatku.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#AndrzejOwczarek">Chciałbym zaapelować do państwa z ministerstwa, aby jak najszybciej zajęto się rozwiązaniem tego problemu. Można by wprowadzić ten podatek śmieciowy, który umożliwi gminom lepsze pilnowanie firm zajmujących się zbieraniem śmieci i da dodatkowe środki finansowe na realizację tych zadań. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#RyszardLegutko">Pani senator Nykiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MirosławaNykiel">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MirosławaNykiel">Ja wypowiem się w tym samym duchu, w którym wypowiadał się mój przedmówca. Chciałabym zwrócić uwagę, że ten projekt usuwa tylko błąd, który, jak już kolega powiedział, nie powinien zaistnieć.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MirosławaNykiel">Na czternastym posiedzeniu Senatu złożyłam oświadczenie dotyczące omawianej ustawy, a dokładnie: problemu złego systemu zarządzania odpadami komunalnymi w Polsce. Dlaczego powracam do tej sprawy? Otóż zgodnie z dyrektywą ramową o odpadach Polska zobowiązana jest, między innymi, do utworzenia i utrzymania zintegrowanej i wystarczającej w skali kraju sieci urządzeń i instalacji do unieszkodliwiania odpadów, instalacji opartych na najlepszych dostępnych technikach oraz efektywnych ekonomicznie.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#MirosławaNykiel">W starych krajach Unii Europejskiej to administracja rządowa odpowiedzialna jest za usługi w zakresie usuwania i zagospodarowania odpadów komunalnych. Posiada ona jednak pulę pieniędzy wpłacanych przez mieszkańców jako zanieczyszczających oraz właścicielstwo, czyli dysponuje strumieniem odpadów komunalnych. Firmy wykonujące czynności związane z usuwaniem i zagospodarowaniem odpadów są w większości firmami prywatnymi, które za swoje usługi rozliczają się z administracją gminną, a wyłaniane są zgodnie z zasadami udzielania zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#MirosławaNykiel">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie! Zgodnie z wypowiedzią pana Antoniego Jaszczaka, ministra budownictwa, i z planowaną nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w tym likwidacji referendum, to, na co chciałabym zwrócić uwagę w moim wystąpieniu, to fakt, że w Polsce istnieje zły model zarządzania zagospodarowaniem odpadów komunalnych, niepozwalający na prawidłową i racjonalną gospodarkę nimi. Wprowadzenie monopolu gmin na gospodarkę odpadami nie będzie całkowitym rozwiązaniem problemu. Jeżeli rząd zaproponuje likwidację obowiązku przeprowadzania referendum w sprawie przyjęcia całości zadań związanych z gospodarką odpadami przez gminy, będziemy nad tymi propozycjami dyskutować. Wprowadzenie właściwych podstaw prawnych, w celu usprawnienia systemu zarządzania gospodarowaniem odpadami, jest niezbędne i wymaga szerokiej debaty oraz przemyślanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#MirosławaNykiel">Konieczne jest jednak stworzenie systemu, w którym obywatele nie będą zmniejszać ilości oddawanych odpadów poprzez wyrzucanie śmieci w lasach, w przydrożnych rowach czy też na polach. Jest to kwestia nie tylko odpowiednich zapisów ustawowych, ale przede wszystkim świadomości ekologicznej. Aby chronić środowisko przed zagrożeniami powodowanymi przez odpady, należy zapobiegać ich powstawaniu, redukować ich ilość oraz zamieniać bardziej szkodliwe na mniej groźne.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#MirosławaNykiel">Konieczne jest stworzenie sprawnego i przejrzystego systemu promującego produkty, które nie będą przyczyniać się do zwiększenia ilości i szkodliwości odpadów, systemu, który będzie wspierał czystą produkcję. Należy zoptymalizować system zbierania i segregowania, a w zakresie recyklingu zmniejszyć jego koszty i tworzyć rynki zbytu dla produktów ponownie wytwarzanych. Wymaga to mnóstwa pracy, ale przede wszystkim świadomości, że robimy to dla nas samych.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#MirosławaNykiel">Potrzeba kampanii dla dialogu ze społeczeństwem. Wszyscy lubimy spędzać czas w czystym, niezanieczyszczonym środowisku. Sam fakt opróżniania koszów z wszystkich odpadów i przekazywanie ich odpowiednim firmom, które zajmują się ich wywozem, nie jest jednak równoznaczne z polityką ekologiczną. Odpady te trafiają na ciągle rozrastające się wysypiska śmieci, które powodują powstawanie metanu, a w związku z gniciem resztek organicznych mogą występować zakażenia, nieprzyjemny zapach czy rozmnażanie szkodliwych gryzoni. Surowce, które mogłyby zostać wykorzystane na nowo, są marnotrawione.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#MirosławaNykiel">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie! Rząd podejmuje decyzję, czy gmina powinna przyjąć całość obowiązków związanych z zagospodarowaniem odpadów, czy też pozostać przy obecnie funkcjonujących przepisach. Tak jak wspomniałam wcześniej, bez względu na decyzję w omawianej materii nie spowoduje ona wystarczającego usprawnienia systemu zarządzania gospodarowaniem odpadami komunalnymi.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#MirosławaNykiel">Musimy zwracać uwagę na to, jak ważny jest odzysk czy recykling, jak ważna jest strategia zrównoważonego wykorzystania surowców naturalnych. Musimy podjąć dialog ze społeczeństwem, który będzie efektywny i skuteczny, oraz zaproponować konkretne programy ułatwiające działanie tym, którzy rozumieją zbliżające się zagrożenia ze strony biodegradacji środowiska i którzy przeciwdziałają temu procesowi.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#MirosławaNykiel">Wyrażam nadzieję, że podczas dyskusji nad czekającą nas kolejną nowelizacją ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach nie będziemy dyskutować już nad wyeliminowaniem oczywistych błędów ani też zastanawiać się, kto powinien odpowiadać za gospodarkę odpadami, tylko wprowadzimy przepisy pozwalające na wdrożenie skutecznego systemu proekologicznego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#RyszardLegutko">Pani senator Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#EwaTomaszewska">Chciałabym tylko dodać kilka krótkich uwag do tej debaty. Otóż uważam, że powinniśmy bardzo zdecydowanie pilnować spójności ustaw: dotyczących recyklingu, ochrony środowiska i gospodarki odpadami, bo one w pewnych kwestiach się uzupełniają i winny być komplementarne i spójne. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#EwaTomaszewska">Druga kwestia. Jeśli chodzi o odpady w gminach, często słuchamy przez radio rozmaitych nawoływań do segregowania śmieci właśnie w takim celu, by zanieczyszczenie środowiska było jak najmniejsze, a odzyskiwanie poszczególnych rodzajów materiałów jak największe, tymczasem jest to praktycznie niemożliwe w istniejących warunkach, choćby ze względu na brak pojemników w konkretnych, niezmiennych miejscach, takich, żeby się te pojemniki dawało znaleźć i śmieci do nich dowieźć.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#EwaTomaszewska">I jeszcze jedna kwestia, dość taka typowa dla śmieci polskich, a nietypowa dla śmieci gdzie indziej. Otóż, nasze śmieci, mówię choćby o Warszawie, są śmieciami wilgotnymi, spalanie ich jest bardzo trudne, bardzo trudne są metody oddzielania ich. Gdyby to, co może być kompostem, było oddzielane na etapie segregacji jeszcze przez osoby indywidualne, byłby ten problem znacznie łatwiejszy do rozwiązania na poziomie gmin. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#RyszardLegutko">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#RyszardLegutko">Informuję jednocześnie państwa senatorów, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#RyszardLegutko">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#RyszardLegutko">Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dwudziestym posiedzeniu 23 czerwca 2006 r. Do Senatu przekazano ją 26 czerwca. Marszałek Senatu 27 czerwca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#RyszardLegutko">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 183, a sprawozdania komisji w drukach nr 183A, 183B.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#RyszardLegutko">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Andrzeja Owczarka, o zabranie głosu i przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AndrzejOwczarek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AndrzejOwczarek">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej na swym posiedzeniu w dniu 29 czerwca omawiała projekt ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych i proponuje Wysokiej Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AndrzejOwczarek">Ustawa wprowadza dwie zasadnicze zmiany. Pierwsza z nich to poszerzenie katalogu grobów wojennych o groby osób cywilnych i wojskowych, które straciły życie wskutek represji okupanta niemieckiego albo sowieckiego po 1 września 1939 r., o groby i cmentarzyska prochów ofiar niemieckich i sowieckich obozów oraz o groby osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym w okresie od 1944 r. do 1956 r.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#AndrzejOwczarek">Druga zmiana dotyczy przywrócenia nadzoru nad grobami i cmentarzami administracji państwowej. W związku z ustawą kompetencyjną od 1 stycznia bieżącego roku nadzór ten przeniesiono na wójtów, burmistrzów i prezydentów. W praktyce nie sprawdziło się to z dwóch powodów. Po pierwsze, pozbawiono władze państwowe instrumentu prawnego w konfliktach lokalnych dotyczących szczególnie grobów i cmentarzy ukraińskich, niemieckich, białoruskich i litewskich. W ostatnich latach rząd Rzeczypospolitej zawarł wiele umów dwustronnych z innymi państwami dotyczących opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi, przyjmując na siebie konkretne zobowiązania, których samorządy nie musiały wypełniać. Po drugie, wiele samorządów nie miało wystarczających środków na utrzymanie grobów i cmentarzy wojennych. Zresztą środki zabezpieczone zarówno w budżecie państwa, jak i w budżecie... One wynoszą tylko 5 milionów zł, więc są niewielkie, a liczba ustalonych grobów i cmentarzy wojennych wynosi w chwili obecnej dziesięć tysięcy pięćset.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#AndrzejOwczarek">Inne ważne zmiany to przekazanie decyzji o ekshumacji i przenoszeniu zwłok do innych grobów wojewodzie, który ma także wyłączność na wydawanie zezwoleń na wszelkiego rodzaju prace budowlane związane z grobami i cmentarzami wojennymi. Uchylono zakaz fotografowania grobów oraz cmentarzy wojennych, uchwalony jeszcze w 1933 r. Ustawa upoważnia wojewodę do podpisywania porozumień z samorządami w celu powierzenia im opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi z jednoczesnym przekazaniem funduszy, o ile samorząd postawi taki warunek.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#AndrzejOwczarek">Jeszcze raz prosimy o przyjęcie ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#RyszardLegutko">Teraz poproszę pana senatora Boronia, sprawozdawcę Komisji Kultury i Środków Przekazu, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PiotrBoroń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PiotrBoroń">Mam zaszczyt rekomendować państwu senatorom ustawę o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych. Nowelizacja została zainicjowana przez rząd i uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na posiedzeniu 23 czerwca 2006 r. Senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu rozpatrywała zmiany w ustawie na swoim posiedzeniu w dniu 4 lipca i jednomyślnie zaopiniowała je pozytywnie, 10 głosami za.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PiotrBoroń">Ustawę członkom komisji przedstawili i na pytania odpowiadali pan minister Tomasz Merta oraz pan Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PiotrBoroń">Pierwotna ustawa o grobach i cmentarzach wojennych pochodzi z 1933 r. Poprzednia nowelizacja miała miejsce 29 lipca 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#PiotrBoroń">W trakcie długiej dyskusji, wykraczającej wielokrotnie poza obszar nowelizacji, członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się szerzej katalogiem pojęcia grobów i cmentarzy wojennych. Były sugestie rozszerzenia tego pojęcia aż po ostatnie ofiary walk z komunizmem, ale komisję usatysfakcjonowała argumentacja, że w pojęciu „wojenne” mieszczą się jeszcze ofiary walk, które miały ciągłość od II wojny światowej, jak partyzantka do 1956 r., a o późniejszych, na przykład w roku 1970 czy 1981, powinna traktować specjalna legislacja. Zobowiązania co do takiego projektu poczynił, w porozumieniu z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pan Andrzej Przewoźnik.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#PiotrBoroń">Komisja zaakceptowała również argumentację inicjatorów w sprawie przywrócenia wojewodom uprawnień nadzorczych sprzed 2005 r., co powinno definitywnie zapewnić jednakową i ciągłą troskę o miejsca pamięci, niezależnie od nacji ofiar, na całym terytorium państwa polskiego, w tym na przykład uprawnienia do decyzji o ekshumacjach zwłok oraz przenoszeniu ich do innych grobów. Komisja przyjęła z zadowoleniem fakt uchylenia, dziś już kuriozalnego, a istniejącego od 1933 r., wymogu uzyskania zgody wojewody na fotografowanie grobów i cmentarzy wojennych, jak również doprecyzowanie nadzoru w kwestiach grobów wojennych i upoważnienie wojewodów do cedowania, w drodze porozumienia, na jednostki samorządu terytorialnego opieki nad grobami wraz z dyspozycją funduszami.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#PiotrBoroń">Biuro Legislacyjne w Kancelarii Senatu nie zgłosiło zastrzeżeń co do tych zmian, mam zatem zaszczyt w imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu rekomendować Wysokiej Izbie ustawę o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych i prosić o przyjęcie jej bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 44 ust. 5 Regulaminu Senatu przed przystąpieniem do dyskusji senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę pytania do senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#RyszardLegutko">Rozpatrywana ustawa była rządowym projektem. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister kultury i dziedzictwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 50 Regulaminu Senatu głos mogą zabrać obecni na posiedzeniu przedstawiciele rządu. Rząd reprezentują pan Tomasz Merta, podsekretarz stanu i generalny konserwator zabytków, oraz pan Andrzej Przewoźnik, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#RyszardLegutko">Witam panów bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#RyszardLegutko">Czy któryś z panów chciałby zabrać głos w sprawie omawianej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#TomaszMerta">Panie Marszałku, myślę, że senatorowie sprawozdawcy bardzo dobrze przedstawili motywy i całą materię tej ustawy, więc jeśli padną pytania czy głosy w dyskusji, które będą wymagały odpowiedzi, to dopiero wtedy pozwolę sobie zabrać głos, a w tej chwili pozostaje mi tylko prosić Wysoką Izbę o to, żeby ta ustawa, bardzo istotna, choć krótka, została przez Wysoką Izbę przyjęta przychylnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 44 ust. 6 Regulaminu Senatu senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż jedną minutę pytania do przedstawicieli rządu związane z omawianym porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać takie pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#RyszardLegutko">A zatem otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#RyszardLegutko">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu trwania przemówienia, o konieczności zapisywania się do głosu i o obowiązku składania podpisanych wniosków o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#RyszardLegutko">Do głosu zapisał się pan senator Wach.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PiotrWach">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PiotrWach">Zamierzam wyrazić poparcie dla tego projektu, nad którym obecnie dyskutujemy. Nie mam także zamiaru zgłaszać poprawek, o co sprawozdawcy apelowali. Jak słyszeliśmy, na polskiej ziemi znajduje się ponad dziesięć tysięcy różnej wielkości nekropolii. Chciałbym przy tej okazji powiedzieć o jednej z nich, a jednocześnie pokazać trudności w zarządzaniu takimi miejscami i w utrzymywaniu ich. Chodzi przecież o miejsca, które są bardzo ważne dla naszego narodu, dla naszej historii.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PiotrWach">Ja pochodzę z Opolszczyzny i mam w tej chwili na myśli Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach. Otóż jest to dość skomplikowana struktura, dlatego że jest to muzeum centralne, które podlega ministrowi kultury i ma tradycyjne zbiory - przede wszystkim spisy, katalogi, dane dotyczące więźniów wojennych, głównie więźniów stalagów i oflagów, w bardzo dużej liczbie - i które budzi nie coraz mniejsze, ale coraz większe zainteresowanie w kraju i za granicą, odgrywa bardzo istotną rolę... Ale nie o tym głównie chciałbym mówić. Chciałbym powiedzieć o wielkiej nekropolii, rozciągającej się na dziesiątkach hektarów, która obejmuje groby z różnych okresów historycznych dotyczących tych ziem, dobrze zachowane, w dobrym stanie groby z wojny francusko-pruskiej - o ile się nie mylę, to był rok 1871 - i groby wojenne z okresu I wojny światowej, gdzie leżą polegli z różnych stron Europy, polegli różnych narodowości.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PiotrWach">Dochodzi się następnie, na tym niewielkim w sumie obszarze, do grobów jeńców wojennych i grobów wojennych z okresu II wojny światowej, gdzie liczbowo dominują groby jeńców radzieckich, których jest chyba z pięćdziesiąt tysięcy. Był tam także obóz przejściowy dla uczestników powstania warszawskiego, którzy byli zakwalifikowani jako żołnierze. Również oni tam leżą. A ostatnim elementem tej nekropolii jest coś, co niektórzy przyjmują jako pewną wstydliwą kartę naszej historii, choć nie wiadomo na pewno, czy to nam należy to przypisywać. Mianowicie po roku 1945 był tam obóz dla Ślązaków, którzy byli traktowani przez naszą Służbę Bezpieczeństwa jak Niemcy i którzy również zginęli w tym obozie, na tym terenie. Tam jest ich nekropolia. Oczywiście, jest dyskusja tego typu, że te służby bezpieczeństwa występowały jako polskie, ale właściwie to były służby szkolone... One właściwie mogą być przypisane stronie sowieckiej. Niemniej jednak trzeba powiedzieć, że otwarcie tej karty, zrobienie porządnych grobów i napisu jest wynikiem odzyskania przez nasz kraj wolności, pełnej podmiotowości i wynikiem tego, że również takie karty historii nie są ukrywane.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PiotrWach">Nekropolia jest bardzo często odwiedzana przez młodzież i przez wycieczki, a to dlatego, że pokazuje coś bardzo wartościowo, a w każdym razie można wyciągnąć pewne istotne wnioski. Odwiedzający tę nekropolię widzą mianowicie brutalizację prowadzenia wojny i brutalizację traktowania ofiar wojny w ciągu historii. Otóż najstarsze groby, te z wojny prusko-francuskiej, są piękne, w tym sensie, że są obramowane, mają swoje pomniczki, nazwiska poległych, tak że przypominają groby w pełni cywilizowane i dobrze utrzymane. Ale ostatnia partia grobów, w szczególności groby jeńców z wojsk radzieckich, to są groby masowe, układane warstwowo, gdzie liczba zabitych ofiar była szacowana, ustalana metodą próbkowania i badań tego typu, ilu żołnierzy może tam być pochowanych. Widać, jak ta historia się zmieniała, i widać, że właśnie jej ostatni etap, który dotyczy, powiedziałbym, sowieckich czy polskich służb bezpieczeństwa zaraz po wojnie, dzięki wolności również odzyskał ten ludzki, humanitarny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PiotrWach">Czemu to mówię przy tej okazji? Mówię dlatego, że przez cały czas jest tutaj skomplikowana struktura podległości. Jest i muzeum, i nekropolia, która w swoim podstawowym charakterze podlegała i podlega władzom, mającym z mocy ustaw sprawować nad nią pieczę. Zarówno władzom samorządu wojewódzkiego, jak i miejscowej gminie, która miała to na swoim terenie i musiała się tym zajmować, stwarzało to ogromne kłopoty i trudności w zarządzaniu, utrzymaniu i właściwym eksponowaniu miejsca historycznego, miejsca pamięci. Dlatego też, mimo że projekt ustawy nie rozwiązuje wszystkich problemów, witamy go z uznaniem, ponieważ ustawa ułatwia utrzymanie w dobrym stanie tej i wielu innych nekropoli na Śląsku i w kraju, które, jak wiemy, są tak liczne, i ułatwia zarządzanie nimi. Pozostaje oczywiście problem środków finansowych. Przy tak dużej liczbie miejsc pamięci, które należałoby zachować i które wypada zachować w dobrym stanie, środki finansowe są konieczne i nie mogą być marginalnej wielkości. Wydaje mi się, że bardzo dobrym rozwiązaniem jest to, że ustawa poszerza katalog miejsc objętych pamięcią o czasy nam bliższe, a więc o czasy następujące po II wojnie światowej.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#PiotrWach">Myślę, że pomimo tylu presji budżetowych i tylu obciążeń budżetu państwa, o których tu mówiliśmy, a wczoraj mieliśmy okazję dyskutować o problemie służby zdrowia, podwyżkach... Trzeba powiedzieć, że jest jakąś szczególną cechą naszej ziemi to, że mamy tyle historycznych miejsc i że tylu żołnierzy, powstańców i tyle innych osób walczących czy to z własnej woli, czy przymuszonych przez system, poległo na naszej ziemi i spoczywa w niej. To także jest pewna wartość. Widzę to szczególnie w Łambinowicach, gdzie zjeżdżają ludzie z całego świata, gdzie szukają swoich przodków, którzy przy jakichś okazjach byli tam uwięzieni czy tam polegli. Ci ludzie z szacunkiem patrzą na to, że miejsca te są zadbane i w przyzwoitym stanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#RyszardLegutko">Pan senator Korfanty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#BronisławKorfanty">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#BronisławKorfanty">Kulturę i tożsamość każdego narodu mierzy się pamięcią o zmarłych i poległych, którzy oddali najcenniejszy skarb, jakim jest własne życie, za wolność i niepodległość własnego narodu wynikające z miłości do swojej ojczyzny. Nasz wielki wieszcz Cyprian Kamil Norwid napisał: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody, tracąc pamięć, tracą życie. Szanowni Państwo, groby i cmentarze stanowią szczególnie ważny element narodowej pamięci historycznej i stanowią fundament poczucia tożsamości każdego narodu. Wszystkie znajdujące się w naszym kraju groby i cmentarze wojenne są świadectwem narodowej jedności, patriotyzmu, są symbolem martyrologii społeczeństwa polskiego, a także wielką lekcją historii dla młodych pokoleń. Dlatego musimy te miejsca pamięci narodowej w sposób szczególny chronić i pielęgnować, wyrażając tym samym swoją wdzięczność i szacunek wszystkim tam spoczywającym. Istotnym problemem jest więc kwestia opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi. Wielka część tych miejsc pamięci uległa w ostatnich latach zaniedbaniu, dewastacji czy też całkowitemu zapomnieniu. Nie możemy dopuścić do tego, aby zaginęła pamięć o naszych przodkach, którzy oddali życie za naszą ojczyznę.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#BronisławKorfanty">Zgodnie z ustawą o grobach i cmentarzach wojennych to właśnie państwo powinno sprawować opiekę i przeprowadzać renowację zniszczonych nekropolii. Niestety, ustawa z dnia 29 lipca 2005 r., zwana kompetencyjną, przekazała wójtom, burmistrzom i prezydentom miast niektóre, przynależne do tej pory wojewodom, zadania w kwestii opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi. Ustawa ta doprowadziła niestety do destabilizacji zbudowanego jeszcze w 1933 r. i dobrze funkcjonującego systemu sprawowania przez państwo opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi. Zmiana tej przedwojennej jeszcze ustawy okazała się nieporozumieniem, gdyż w praktyce pozbawiała państwo jakiegokolwiek instrumentu prawnego w licznych kwestiach spornych, zarówno na płaszczyźnie lokalnej, jak i międzynarodowej. Poza tym samorządy nie otrzymały wraz z zadaniami dotyczącymi opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi środków na ich utrzymanie. W praktyce więc tylko nieliczne samorządy mogły przekazywać środki na te cele, ponieważ wiadomo, że pieniędzy brakuje na wszystko, i wtedy, gdy chodzi o problem grobów i cmentarzy, mówi się, że problem ten może jeszcze poczekać. Dlatego też, jako osoba bardzo przywiązana do tradycji narodowych oraz miejsc pamięci narodu polskiego, chciałbym wyrazić zadowolenie, iż opieka nad grobami i cmentarzami wojennymi powraca w gestię rządu i wojewodów. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#RyszardLegutko">To wyczerpuje listę dyskutantów.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#RyszardLegutko">Informuję, że głosowanie w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych zostanie przeprowadzone dziś wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#RyszardLegutko">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siedemnastego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#RyszardLegutko">Przypominam, że projekt ten został wniesiony przez Komisję Ustawodawczą i zawarty jest w druku nr 126. 20 kwietnia 2006 r. marszałek Senatu, zgodnie z art. 79 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1, 2, 3 i 4 Regulaminu Senatu, na wspólnych posiedzeniach komisji 17 maja, 6 czerwca oraz 18 lipca.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#RyszardLegutko">Komisje po rozpatrzeniu projektu przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie, które jest zawarte w druku nr 126S.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#RyszardLegutko">Przypominam, że zgodnie z art. 81 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu obejmuje przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy i przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#RyszardLegutko">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Czesława Żelichowskiego, o zabranie głosu i przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#CzesławŻelichowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#CzesławŻelichowski">Mam zaszczyt w imieniu senackiej Komisji Ustawodawczej oraz senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawić sprawozdanie komisji z prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Panie i panowie senatorowie otrzymali druki nr 126 i nr 126S, które dotyczą przedmiotowej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#CzesławŻelichowski">Projekt ustawy został wniesiony przez senacką Komisję Ustawodawczą w dniu 19 kwietnia 2006 r., a marszałek Senatu skierował projekt ustawy do dwóch komisji, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, w dniu 20 kwietnia. Obie komisje, Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, zajmowały się tym projektem na wspólnych posiedzeniach, które odbyły się trzykrotnie, 17 maja, 6 czerwca i kilka dni temu, 18 lipca.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#CzesławŻelichowski">Komisje po długotrwałej debacie przeprowadzonej podczas owych trzech posiedzeń wnoszą o odrzucenie projektu ustawy, co znajdziecie państwo w druku nr 126S. Głosowanie nie było jednomyślne. Za odrzuceniem głosowało 4 senatorów, 4 - przeciw i 3 wstrzymało się od głosu. W druku tym otrzymujecie państwo również informację o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej, przekazaną przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej 15 maja bieżącego roku, pod którą podpisała się sekretarz Komitetu Integracji Europejskiej, podsekretarz stanu, pani Ewa Ośniecka-Tamecka.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#CzesławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiana w ustawie dotyczy zaledwie kilku zapisów i w druku nr 126 mieści się na jednej stronie maszynopisu, jednakże dyskusja nad nią i dokumentacja, którą przyniosła, świadczy o tym, że budzi ona poważne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#CzesławŻelichowski">Projekt jest właściwie konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca bieżącego roku, który wskazał niezgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej niektórych rozwiązań prawnych, dotyczących praw wyborczych obywateli polskich oraz obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, które zostały wprowadzone ustawą o zmianie ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw z 16 kwietnia 2004 r. Trybunał stwierdził niekonstytucyjność tych rozwiązań, które przewidują wymóg wpisania do prowadzonego w gminie stałego rejestru wyborców najpóźniej na dwanaście miesięcy przed dniem wyborów, mówi o tym art. 6 ust. 1 ustawy, oraz niekonstytucyjność podobnego zapisu, dotyczącego obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, chodzi o art. 6a ust. 1 ordynacji samorządowej.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#CzesławŻelichowski">Ja pozwolę sobie przytoczyć pełne brzmienie zapisów tej ustawy o zmianie ustawy - ordynacja wyborcza, bo wydaje mi się to niezwykle istotne. Art. 5 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady”. Oznacza to, że z dotychczasowego tekstu usunięte zostało sformułowanie „z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1”, który to w całości zostaje uchylony w pkcie 2 ustawy o zmianie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#CzesławŻelichowski">Dalej, pkt 3 ustawy o zmianie ustawy mówi o tym, że w art. 6 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Prawo wybierania do rady gminy ma również obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej gminy”. Wykreśla się ciąg dalszy zapisu w tym punkcie, czyli tekst „oraz który z zastrzeżeniem ust. 2 został wpisany do prowadzonego w tej gminie stałego rejestru wyborców najpóźniej na dwanaście miesięcy przed dniem wyborów”. Ten tekst zostaje wykreślony. W ustawie o zmianie ustawy wykreśla się w art. 6a ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#CzesławŻelichowski">O ile nie wzbudziła większych kontrowersji konieczność dokonania zmiany zapisu art. 6, o tyle zapisy art. 6a, dotyczące możliwości uczestniczenia w wyborach samorządowych obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, przyniosły obfitą korespondencję zarówno z Komitetem Integracji Europejskiej, jak i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także zaowocowały analizami i informacjami o sytuacji w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#CzesławŻelichowski">Zgodnie z informacją opracowaną przez Biuro Informacji i Dokumentacji Kancelarii Senatu, zawarte jest to w druku OTE 444 z czerwca bieżącego roku, podstawą prawną do prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi jest art. 19 pkt 1 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz dyrektywa Rady 94/80/WE z dnia 19 grudnia 1994 r. Pojawia się tu problem, ponieważ co prawda wzajemność stosowania wyżej wymienionych przepisów nie stanowi podstawy do tego, żeby państwo członkowskie nie wprowadzało możliwości uczestniczenia w wyborach samorządowych obywateli Unii niebędących obywatelami danego kraju, jednakże połączone komisje uzyskały informacje zarówno z MSWiA, jak i Ministerstwa Spraw Zagranicznych w sprawie stosowania zasady wzajemności w odniesieniu do prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#CzesławŻelichowski">Sytuacja w państwach Unii Europejskiej wygląda bardzo różnie, począwszy od Grecji, Hiszpanii czy Portugalii, gdzie prawo wyborcze respektowane jest bez żadnych ograniczeń, przez Niemcy, gdzie możliwość głosowania obwarowana jest koniecznością spełnienia wielu warunków - oczywiście dotyczy to wszystkich obywateli, także obywateli niebędących obywatelami Niemiec, ale jeżeli szczegółowo przyjrzeć się tym warunkom, które należy spełnić, to na przykład przyjazd tuż przed wyborami uniemożliwia udział w głosowaniu, ponieważ jest to jeden z warunków - skończywszy na Łotwie, gdzie brakuje uregulowań prawnych w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#CzesławŻelichowski">Dyskusja na trzech posiedzeniach wyraźnie polaryzowała opinie członków komisji i skupiała się wokół problemu głosowania w wyborach lokalnych obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi. Ostatecznie połączone komisje, Komisja Ustawodawcza i Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, wnoszą o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#CzesławŻelichowski">Na koniec chciałbym także przypomnieć, że niestety trochę zbiegły się prace nad ustawą o zmianie ordynacji wyborczej samorządowej z pracami, które prowadzone są w Sejmie. Z tego, co wiem, także ten problem zostanie ujęty w projekcie sejmowym, czyli sprawa niejako się rozwiąże, jeżeli ten projekt zmian w ustawie - ordynacja wyborcza trafi do Senatu, ponieważ na pewno zostanie uwzględnione orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, a niezależnie od tego wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zapadł 1 marca 2006 r., z automatu powoduje, że zapisy ustawy z 2004 r. po prostu nie obowiązują.</u>
          <u xml:id="u-126.13" who="#CzesławŻelichowski">Panie Marszałku, Wysoka Izbo, zgodnie z decyzją komisji rekomenduję odrzucenie tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 81 ust. 2 regulaminu senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę pytania do sprawozdawcy komisji oraz do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawcy, a Komisja Ustawodawcza jako wnioskodawcę projektu upoważniła do jej reprezentowania pana senatora Piotrowicza.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#RyszardLegutko">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#RyszardLegutko">Pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PiotrAndrzejewski">Czy komisja rozważała interpretację przytoczoną przez Trybunał Konstytucyjny, dotyczącą tego, co i w jakim zakresie rozumiemy przez ogół mieszkańców? Chodzi o art. 16. Czy „ogół mieszkańców” jako podmiot praw i obowiązków jest to tylko incydent z dnia wyborów, czy jest to „ogół mieszkańców” połączonych jakąś więzią wspólnotową, która musi trwać przez jakiś czas? Bo od tego zależy to, jaką podmiotowość chronimy, czy podmiotowość przypadkową, przywiezioną autobusem, czy podmiotowość zamieszkałą i wykonującą jakieś prawa na danym terytorium. Czy komisja się tym zajmowała?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#RyszardLegutko">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#CzesławŻelichowski">Panie Senatorze, odbyła się dyskusja na ten temat. Ja byłem obecny na ostatnim posiedzeniu komisji 18 lipca i także na ten temat prowadzona była dyskusja, jednak istotą sprawy była, wydaje mi się, kwestia pojęcia zameldowania czy stałego zameldowania, co miałoby stanowić podstawę do wpisu do rejestru. Mówił o tym także przedstawiciel Państwowej Komisji Wyborczej, który na pierwszym posiedzeniu, 17 maja, prezentował trochę inne stanowisko niż na ostatnim posiedzeniu. Mówił on, że nie ma kolizji, nie ma takiego problemu, żeby uzależniać możliwość uczestniczenia w wyborach municypalnych od wpisu do stałego rejestru.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#CzesławŻelichowski">Tymczasem obecnie ani Komisja Ustawodawcza, ani Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w swoich rozwiązaniach legislacyjnych nie zmierzały w kierunku poszerzania kryteriów dotyczących - tak jak pan senator raczył zauważyć - tej wspólnoty, lokalności, czyli nie tylko tej możliwości, która wiąże się z tym, niejako zgodnie z tą ustawą i z dyrektywą Unii Europejskiej, iż tuż przed wyborami, mogą to być nawet dwa tygodnie, osoba niebędąca obywatelem polskim, ale będąca obywatelem Unii Europejskiej, może zjawić się w danej gminie, uzyskać stałe zameldowanie i uczestniczyć w wyborach samorządowych, w wyborach municypalnych. Oczywiście wiąże się to, tak jak nadmieniłem, ze stałym zameldowaniem, a potem z wpisem do rejestru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#RyszardLegutko">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#RyszardLegutko">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałbym usłyszeć, czy komisja zasięgnęła informacji, badała, jak to jest w starych krajach Wspólnoty Europejskiej, chociażby w Danii, w Anglii, we Francji, w Niemczech, w Holandii, w Hiszpanii. Pytam o to, bo trybunał zakwestionował albo raczej podał w wątpliwość pojęcie wspólnoty samorządowej, które zastąpił - proszę mi wybaczyć kolokwializm - pojęciem wspólnoty autobusowej, co oznacza, że można kogoś przywieźć na dzień wyborów, zameldować i będzie brał udział w wyborach. Chodzi o to, czy taka „wspólnota autobusowa” też jest dopuszczana, czy w tych krajach Unii Europejskiej uczestnictwo w niej zapewnia podmiotowość lokalną, samorządową. Czy było to badane i czy może pan zrelacjonować Senatowi, jak to wygląda w tych krajach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#CzesławŻelichowski">Oczywiście, że tak, komisja zajmowała się także tym tematem i już na pierwszym posiedzeniu, 17 maja, pojawiły się takie wątpliwości. Największym problemem jest fakt, że nie obowiązuje zasada wzajemności. Zatem to, że inne państwa Unii Europejskiej nie respektują art. 19 pkt 1 traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej ani dyrektywy Unii Europejskiej, nie stanowi podstawy do nierespektowania tego artykułu, jak i wprowadzenia dyrektywy w życie.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#CzesławŻelichowski">Połączone komisje uzyskały dwie zasadnicze informacje. Jedna z nich to informacja przedstawiona komisji 4 lipca przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych i przygotowana, podpisana przez panią Barbarę Tuge-Erecińską. Jest to informacja w sprawie respektowania zasady wzajemności w odniesieniu do prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii Europejskiej. Druga informacja zawarta jest w dokumencie przygotowanym przez Biuro Informacji i Dokumentacji Kancelarii Senatu, w druku OTE 444 o prawie głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych - regulacje wspólnotowe.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#CzesławŻelichowski">Zgodnie z dokumentami, które zostały nam przedstawione - ja mówiłem o tym we wstępie mojego wystąpienia - na przykład w Portugalii, w Grecji, w Hiszpanii praktycznie nie ma żadnych ograniczeń, czyli owa „wspólnota autobusowa” jest respektowana, zatem można tam przyjechać niejako w ostatniej chwili, zarejestrować się i uczestniczyć w wyborach municypalnych. I są sytuacje biegunowo odmienne, na przykład na Łotwie, gdzie w ogóle nie ma dotyczących tego regulacji, a w Niemczech wprawdzie nie ma braku wzajemności, ale warunki, które należy spełnić, aby uczestniczyć w wyborach samorządowych, są tak skomplikowane, że praktycznie osobie, która nie jest obywatelem Niemiec, a jest obywatelem Unii Europejskiej przyjeżdżającym tuż przed wyborami, owe warunki uniemożliwiają udział w wyborach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: A jak to wygląda w Danii?)</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#CzesławŻelichowski">Kwestię wyborów lokalnych w Danii reguluje ustawa z 18 maja 2005 r. o wyborach gminnych. Jak wynika z rozdziału 1 §1 powyższej ustawy, czynne prawo wyborcze w wyborach do gmin i regionów przysługuje osobom, które w dniu wyborów mają ukończone osiemnaście lat i stałe miejsce zamieszkania w danej gminie, poza tym posiadają obywatelstwo duńskie albo są obywatelami jednego z pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, albo są obywatelami Islandii lub Norwegii, albo bez przerwy przebywają na terenie królestwa duńskiego przez trzy lata przed dniem wyborów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#RyszardLegutko">Pani senator Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#EwaTomaszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#EwaTomaszewska">Panie Senatorze, ja mam takie pytanie. Czy zastrzeżenia Trybunału Konstytucyjnego obejmują kwestie zamieszkania i zarejestrowania, czy tylko kwestię rejestracji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#CzesławŻelichowski">Kwestię rejestracji, ponieważ zastrzeżenia i wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczą dwóch elementów. Dotyczą one praw wyborczych obywateli polskich, co zostało zakwestionowane ustawą czy nowelizacją z 2004 r., a chodziło o obowiązek wpisania danego obywatela do rejestru na dwanaście miesięcy przed datą wyborów. Oznaczałoby to ograniczenie praw wyborczych, czyli stworzenie pozakonstytucyjnego, dodatkowego warunku, który stanowiłby podstawę do udziału w wyborach municypalnych. Byłoby to ograniczenie praw wyborczych i z takiego założenia wyszedł Trybunał Konstytucyjny. Zakwestionowanie przez Trybunał Konstytucyjny art. 6 tejże ustawy w konsekwencji zrodziło zakwestionowanie także art. 6a, który zawiera analogiczne zapisy, dotyczące obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#RyszardLegutko">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#EwaTomaszewska">Jeśli mogę dopytać, to chciałabym usłyszeć odpowiedź na pytanie, czy to oznacza, że zmiana ustawy, która miała na celu przede wszystkim odniesienie się do werdyktu trybunału i wprowadzenie go w życie, czyli skorygowanie prawa tak, by nie było sprzeczności z konstytucją, w rezultacie w swej istocie jest znacznie szersza, bo dotyczy także spraw zamieszkania. Czy się nie mylę? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#CzesławŻelichowski">Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 1 marca 2006 r. powoduje w zasadzie bezprzedmiotowość - i z tego wynikają także nasze wątpliwości dotyczące inicjatywy ustawodawczej Senatu, na ten temat też już dziś rozmawialiśmy - otóż ten wyrok czyni naszą inicjatywę ustawodawczą w zasadzie bezprzedmiotową. Oznacza to, że jeżeli ta inicjatywa, ta ustawa zostanie przyjęta, to dokonamy tylko kosmetyki w zapisach ustawowych, zaś wyrok Trybunału Konstytucyjnego automatycznie powoduje, że obywatele polscy nie muszą dokonywać rejestracji, bo to ograniczało ich prawa wyborcze, a równocześnie nie powoduje ograniczeń praw wyborczych obywateli Unii Europejskiej, czyli nie muszą oni spełniać warunku związanego z co najmniej dwunastomiesięcznym zarejestrowaniem w rejestrach, byciem w tych rejestrach i zamieszkiwaniem na terenie danej gminy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#RyszardLegutko">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#RyszardLegutko">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#RyszardLegutko">Przypominam o wymogach...</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Senator Czesław Żelichowski: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#RyszardLegutko">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu, o konieczności zapisania się do głosu i o obowiązku składania podpisanych wniosków legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#RyszardLegutko">Proszę o zabranie głosu pana senatora Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PiotrAndrzejewski">Inicjatywa niniejsza jest rekomendowana jako do odrzucenia przez Senat. Jest to inicjatywa legislacyjna Senatu, w związku z czym możemy składać wszelkie wnioski do niej, związane z nowelizacją ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Takich inicjatyw jest wiele. Myślę, że dobrze by było, gdyby one zostały skanalizowane w jednym akcie prawnym, a nie były w wielu aktach uchwalanych czy to z inicjatywy rządu, czy to z inicjatywy Sejmu, czy to z inicjatywy Senatu. Ale skoro już ta inicjatywa jest, chciałbym się ustosunkować do tego, co jest jej przedmiotem.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PiotrAndrzejewski">Jej przedmiotem jest przede wszystkim to, co zauważył Trybunał Konstytucyjny, a mianowicie niezgodność dotychczasowych uregulowań z art. 19 ust. 1 traktatu konstytuującego Wspólnoty Europejskie, który mówi o równym traktowaniu w zakresie uprawnień elekcyjnych członków państw Unii Europejskiej. Rzeczywiście tak było. A zatem trzeba przyjąć podstawową dyrektywę, że osoby z państw Unii Europejskiej należy traktować tak samo jak osoby z państwa polskiego. Ale muszą one spełniać pewne wymogi. Te wymogi wynikają jednocześnie z przepisów konstytucji, z praw, które ma ogół mieszkańców, czyli z praw członków danej wspólnoty zamieszkującej na danym terytorium, która chce wyłonić swoje władze samorządowe, jak również z przepisów mówiących o szacunku dla tych praw i praw innych oraz równości praw w tym zakresie, czyli porównywalności sytuacji poszczególnych obywateli, jak i prawa do udziału w wyborach każdego obywatela w zakresie, który przewiduje i konstytucja, i ustawa - Ordynacja wyborcza. W dotychczasowych uregulowaniach ta nierówność między obywatelem polskim a obywatelem państw Unii była ewidentna. Stąd te przepisy utraciły moc.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#PiotrAndrzejewski">Jednak wykonanie orzeczenia trybunału nie może iść za daleko, to znaczy nie może pozbawiać mieszkańców gminy i określonej wspólnoty możliwości stosowania kryterium zamieszkiwania, rzeczywistego zamieszkiwania i brania udziału w życiu wspólnoty jako obyczajowego prawa warunkującego występowanie w jej imieniu. Należy przeciwdziałać temu, co jest tylko incydentem wyborczym ze względów politycznych, a co tak naprawdę wypacza sens funkcjonowania samorządu terytorialnego, zwłaszcza w komórkach gminnych, tam, gdzie wszyscy wszystkich znają i wiedzą, czego po danym obywatelu mogą się spodziewać, gdzie nie jest to uzależnione od chwilowo deklarowanej na użytek wyborów postawy politycznej. W związku z tym wydaje mi się, że jak wynika z odpowiedzi na pytanie, należy zinterpretować w sposób ścisły orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które słusznie negując nierówność praw obywateli Unii i obywateli Polski w dotychczasowych regulacjach, mówi też, że wymóg wpisywania się do stałego rejestru wyborców na dwanaście miesięcy przed wyborem jest niewątpliwie naruszeniem tych praw, o których mówi art. 16, 31, 32, 62 no i wreszcie art. 169 konstytucji. Jest to niewątpliwe. Ale czy ten wyrok pozbawia możliwości zrealizowania wymogów pewnego okresu zamieszkiwania na danym terytorium? Moim zdaniem, nie. I dlatego też pozwolę sobie zaproponować poprawki na wypadek, gdyby jednak Senat nie przyjął wniosku komisji o odrzucenie tej inicjatywy, który jest złożony. Poprawki te będą też funkcjonowały wobec wszelkich innych podejmowanych inicjatyw co do nowelizacji ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#PiotrAndrzejewski">Moje poprawki zmierzają do tego, żeby wprowadzić przepis, iż prawo wybierania do rady gminy, powtarzam: gminy, czyli tam, gdzie jest ta osobista znajomość i konsoliduje się specjalna wspólnota miejscowa, ma obywatel Polski, o którym mowa w art. 5 ust. 1 i który przez okres co najmniej dziewięciu miesięcy stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady. Jak wynikałoby z pytania, orzeczenie trybunału mówi o tym trybie rejestracji, ale nic nie mówi o wymogu domicylu i nic nie mówi o tym, jak należy rozumieć ogół mieszkańców stanowiących wspólnotę samorządową. Trudno kwalifikować, jest to sąd kwantyfikujący, osobę, która jest przywieziona na dzień wyborów w teczce, w ten sposób, że jest to mieszkaniec będący członkiem wspólnoty stanowiącej z mocy prawa wspólnotę samorządową. Wydaje mi się, że jest to przepis do wyinterpretowania i interpretuje się go właśnie w ten sposób, że jednak muszą istnieć jakieś więź, związek i znajomość między członkami tej wspólnoty i chęć współdziałania, nie tylko w przyszłości, ale już w dniu wyborów. Dlatego też proponuję takie rozwiązanie i jednocześnie zrównanie w tych prawach również obywateli Unii Europejskiej. I tego dotyczy jedna z moich poprawek, którą składam na ręce pana marszałka na wypadek, gdybyśmy jednak nie przyjęli odrzucenia tej inicjatywy przez Senat.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#PiotrAndrzejewski">Następna poprawka, Wysoki Senacie, oczywiście też zmierza do zademonstrowania przy okazji tej inicjatywy tego, co ja będę proponował i co będzie, mam nadzieję, proponował w przyszłości Senat, bo będę starał się skłonić go do przeprowadzenia wszystkich nowelizacji ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw. Otóż w związku z art. 190, dotychczasowym art. 190 ordynacji wyborczej, który mówi o istniejącej z mocy prawa niepołączalności niektórych przewidzianych w prawie funkcji bądź stanowisk z mandatem do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, proponuję dodanie do ordynacji nowelizacji ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, a także ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, nowelizacji, która zawiera przepis mówiący, że funkcjonariusze w okresie pełnienia służby w tych wszystkich służbach nie mogą sprawować mandatu radnego rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa. To jest postulat, który wskazuje, że decyzyjne organy samorządu nie mogą być infiltrowane i sterowane przez służby specjalne państwa. Jest to pewna zasada, której hołduję, i dlatego taki wniosek składam. Jednocześnie uważam, że ta ustawa nowelizująca wchodzi w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia, ale z wyjątkiem tych przepisów dotyczących nowelizacji tych ustaw o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, a także Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, bo mogą one wejść w życie dopiero wtedy, kiedy wejdą w życie te ustawy, które jeszcze w życie nie weszły. I taką poprawkę również składam na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje się, że przy tej okazji musimy sobie zadać pytanie: czy to, co nazywam szerokim, śrutowym strzelaniem legislacyjnym, o czym mówiliśmy niedawno, ma być zasadą funkcjonowania legislacji w Polsce, czy też należy temu jednak się przyjrzeć i komasować tego typu inicjatywy legislacyjne zmierzające do uregulowania jednego przedmiotu w jednym celu? Pytanie pozostawiam bez odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#RyszardLegutko">Pan senator Szmit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JerzySzmit">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#JerzySzmit">Myślę, że musimy jednak wrócić do początku i do meritum naszej dyskusji w tym punkcie. Otóż my rozmawiamy na temat inicjatywy Senatu będącej odpowiedzią na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który uchylił dwa punkty w ordynacji wyborczej do rad gmin, powiatów i sejmików województw. Nowelizacja tej ustawy została uchwalona w 2004 r. i nakładała na obywateli, którzy chcą brać udział w głosowaniu, obowiązek przebywania dwanaście miesięcy na terytorium danej gminy. Intencją tego było wprowadzenie ograniczeń dla obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski, bo jeżeli wprowadzaliśmy ograniczenie dla obywateli polskich, to naturalnie mogliśmy ograniczać w tych prawach obywateli Unii Europejskiej. No ale trybunał to uchylił i w związku z tym nasza inicjatywa, mówię o tej inicjatywie senackiej, o której dyskutujemy w tym momencie, miała za zadanie realizację wyroku trybunału, jednak tak naprawdę tylko w zakresie niewielkich zmian porządkujących ustawę. Bo jeżeli chodzi o meritum, to wyrok trybunału jest obowiązujący i dzisiaj nie ma obowiązku przebywania dwanaście miesięcy na obszarze danej gminy, aby można było realizować swoje podstawowe prawo wyborcze, czyli prawo do głosowania, podstawowe prawo konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#JerzySzmit">W tej sytuacji, jeżeli ponadto wiemy, że różne inicjatywy są zgłaszane również w Sejmie, wydaje się, że odrzucenie naszej inicjatywy jest dzisiaj tak naprawdę najwłaściwszym rozwiązaniem, o ile chcemy zrealizować ten cel, który stawiali sobie również ustawodawcy w Sejmie w 2004 r., czyli cel, aby jednak wprowadzić pewne ograniczenia dla obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski w zakresie możliwości głosowania w wyborach lokalnych. Bo tak naprawdę dopiero w tym momencie otwieramy sobie pole do jakiś konkretnych i bardzo szczegółowych działań. Jestem przekonany, że ta propozycja zgłoszona przez pana senatora Romaszewskiego... przepraszam, Andrzejewskiego, propozycja, która nadal ogranicza obywateli Polski w prawie do głosowania, no, ponownie będzie uchylona przez Trybunał Konstytucyjny, jeżeli do niego trafi. Jeżeli chcemy wprowadzać ograniczenia mające chronić nasze wspólnoty lokalne przed ludźmi, którzy chcą zmanipulować wybory, bo przecież o to chodzi, nie chodzi o to, że komuś odmawiamy prawa do głosowania, tylko chodzi o to, że zakładamy, że są siły, które kierując się złymi intencjami chcą zmanipulować nasze wybory, to na pewno nie zrobimy tego jednym prostym zapisem, który dzisiaj, no, napiszemy szybko, bo albo zostanie on uchylony przez Trybunał Konstytucyjny, albo wywoła protesty czynników europejskich, albo po prostu okaże się całkowicie ślepy i pusty, gdyż tak naprawdę nie do zrealizowania.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#JerzySzmit">W dzisiejszych pracach, w dyskusji, bo warto też o tym powiedzieć, padło pytanie, jaki zakres może mieć ewentualnie to ograniczenie tych praw. Były to naprawdę sporadyczne sytuacje, że obywatele Unii Europejskiej zgłaszali chęć do głosowania w Polsce, to było, nie wiem, mniej niż dwieście osób, tak że mówimy o takiej skali. No, o takiej skali zjawiska mówimy dzisiaj, tworząc uregulowania ustawowe. Nie wiem, czy tak naprawdę warto już dzisiaj się tym zajmować, bo może troszeczkę za wcześnie do tego się bierzemy.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#JerzySzmit">Tak więc podsumowując, powiem, że dzisiaj najwłaściwszym wnioskiem jest wniosek o odrzucenie tej inicjatywy senackiej. Bo jeżeli chcemy ograniczać - wracam do celu tej ustawy - udział obywateli Unii Europejskiej w naszych wyborach lokalnych, to naprawdę trzeba to lepiej przepracować i zrobić to w taki sposób, żebyśmy nie byli potem narażeni na uchylanie tego albo przez Trybunał Konstytucyjny, albo przez inne organy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#RyszardLegutko">Proszę, pan senator Alexandrowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Chciałbym najpierw sprostować jedną drobną nieścisłość w wypowiedzi pana senatora Andrzejewskiego. Otóż poprzednia regulacja także równo traktowała obywateli i Polski, i krajów Unii Europejskiej, bo zarówno wobec obywateli polskich, jak i wobec obywateli krajów Unii Europejskiej stosowała ten sam wymóg dwunastomiesięcznego zarejestrowania. Po wyroku Trybunału także zarówno obywatele polscy, jak i obywatele państw Unii Europejskiej są traktowani tak samo. Ten wyrok wszedł w życie automatycznie. Stąd też wydaje mi się, że nie ma specjalnego sensu podtrzymywanie tej inicjatywy ustawodawczej Senatu. Jeżeli Senat podzieli zdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, to po prostu zakończy bieg tej inicjatywy, ponieważ ona wtedy nie pójdzie do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Chciałbym jednak się odnieść do sprawy, która jest tutaj jednym z głównych wątków, czyli do obowiązku domicylu, do konieczności zamieszkiwania w gminie, przebywania w niej czy zarejestrowania się określony czas przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Otóż uważam, że Trybunał Konstytucyjny nie do końca czy może nie we wszystkim ma rację, aczkolwiek na posiedzeniu komisji - przepraszam, tu jeszcze jedna dygresja - dyskutowaliśmy, czy Trybunał kwestionował samą zasadę domicylu, czy tylko konieczność rejestrowania się w odpowiednim czasie. Faktem jest, że uprawnienia wyborcze mają wszyscy mieszkańcy danej gminy, powiatu czy województwa tworzący lokalną wspólnotę gminną, powiatową, wojewódzką. Ale teraz pytanie: jak zawiązuje się ta lokalna wspólnota? Czy ta lokalna wspólnota zawiązuje się poprzez przyjazd w dniu wyborów? Czy zawiązuje się ona poprzez przyjazd czterdzieści osiem godzin przed dniem wyborów? Bo teoretycznie można byłoby uzupełnić spis wyborczy w piątek przed wyborami, które są w niedzielę. Jeżeli więc miałaby to być przeszkoda czysto administracyjna, to wystarczyłoby, że dwa dni wcześniej ktoś by się zgłosił, tak jak w wypadku zaświadczeń wydawanych wtedy, kiedy chcemy w wyborach ogólnopaństwowych głosować w innym lokalu wyborczym niż ten, do którego jesteśmy przypisani. Wydaje mi się jednak, że wspólnota lokalna zawiązuje się nieco dłużej. Jeżeli ten wybór ma być świadomy, to myślę, że pewien, może nie dwunastomiesięczny, obowiązek domicylu, zamieszkiwania w tej wspólnocie lokalnej powinien być wprowadzony.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Wybory ogólnokrajowe to coś zupełnie innego. Każdy z nas ma swoje preferencje polityczne i czy będzie głosował w tym okręgu wyborczym, czy w tamtym, to będzie głosował na daną partię lub na senatora reprezentującego taką czy inną partię i może tego - nawet przy nieco mniejszej znajomości kandydatów - dokonać w innym okręgu wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#PrzemysławAlexandrowicz">Ale wybory samorządowe to jednak inny rodzaj wyborów. I dlatego głosując za odrzuceniem tego projektu ustawy jako bezprzedmiotowego wobec wejścia w życie ustaleń Trybunału Konstytucyjnego, postulowałbym jednak, aby rozważyć zapisanie w sposób zgodny z konstytucją jakiegoś minimalnego okresu zamieszkiwania w danej wspólnocie lokalnej, który uprawniałby do głosowania. Wiem, w czym tkwi problem. Prawo wyborcze jest zapisane jako powszechne i może się zdarzyć, że ktoś, kto wyprowadza się z jednej gminy, tam traci prawa wyborcze, a w nowej by ich nie miał, bo nie spełni tego obowiązku. Ale myślę, że w tym szczególnym przypadku, w przypadku wyborów lokalnych, można byłoby przyjąć jakąś konstrukcję prawną, która gwarantowałaby rzeczywiste uczestnictwo we wspólnocie lokalnej, by dopiero to uczestnictwo dawało prawo wyborcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Popieram pana pogląd.)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#RyszardLegutko">Pan senator Szaleniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#ZbigniewSzaleniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#ZbigniewSzaleniec">Zacząłbym od tego, że nie szanujemy sami siebie. Ta ustawa to inicjatywa senacka. Spotykaliśmy się, bodajże trzy razy, na posiedzeniach komisji, podczas których mogliśmy ją dopracować tak, żeby miała ręce i nogi, zdaniem większości. Ale, niestety, nikt w trakcie posiedzeń komisji nie próbował tego dokonać. Z góry, od pierwszego posiedzenia komisji, wszyscy byli raczej przeciw. Mówiono: a po co to robić, nagle, ni stąd ni zowąd, będą przyjeżdżać jakieś grupy mieszkańców, albo podnoszono inny bardzo atrakcyjny argument, że prawdopodobnie w krajach zachodnich nikt o Polaków nie dba. I mimo, że te argumenty padały pod wpływem opinii przedstawicieli rządu, przedstawicieli wszystkich środowisk, które na ten temat mogą coś powiedzieć, to jednak ciągle ta ustawa była jakoś tak traktowana jakby była złem koniecznym.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#ZbigniewSzaleniec">A przecież, proszę państwa, wystarczy się wczytać. W tej ustawie jest wyraźnie napisane, że podstawowy warunek brania udziału w wyborach, to jest stałe zamieszkiwanie na terenie gminy. I to jest zapis, który nie pozwala na to, żeby nagle dzień przed wyborami przyjechał autobus pełen pasażerów i żeby oni mogli zarejestrować się na listach. Nikt tych ludzi nie zarejestruje na listach w dniu wyborów. Trzeba udokumentować, że stale się zamieszkuje na terenie gminy. Potwierdzałem to u pana ministra tuż przed wystąpieniem i rzeczywiście tak jest. Tak że ten argument jest absolutnie nieadekwatny do tego, co jest zapisane w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#ZbigniewSzaleniec">Otrzymaliśmy materiały z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które wykazują, że w większości krajów Unii Europejskiej, czy może nawet we wszystkich, w każdym razie w tych, o których udało się uzyskać informacje, Polacy nie mają problemu z głosowaniem w wyborach lokalnych, nie mają problemu ani z kandydowaniem, ani z głosowaniem. Tak że tutaj obawy, że my wychodzimy naprzód, przed innych, również są nieudokumentowane.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#ZbigniewSzaleniec">Ja, Szanowni Państwo, uważam, że to, że Trybunał Konstytucyjny usunął te punkty, to z wypowiedzi mojego przedmówcy wynika, że usunął, to dobrze. Ale mieliśmy tutaj ostatnio posiedzenie, na którym był przedstawiciel Trybunału Konstytucyjnego, był pan prezes, i on wręcz zarzucał parlamentowi, że parlament nie podejmuje działań, aby orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jak najszybciej załatwiać. I Komisja Ustawodawcza podjęła taką próbę. Niestety, ta próba została storpedowana.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#ZbigniewSzaleniec">A więc ja apeluję, proszę państwa, o to, żeby wtedy, kiedy jest jakaś inicjatywa senacka, wszyscy zainteresowani senatorowie tak pracowali nad projektem, żeby nie upadł, żeby miał szansę przebicia się, zwłaszcza, jeżeli to wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#RyszardLegutko">Pani senator Rafalska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#ElżbietaRafalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#ElżbietaRafalska">Senator Szaleniec wywołał mnie do wypowiedzi, ponieważ to ja po trosze jestem sprawcą wniosku o odrzucenie projektu ustawy. Powiem, dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#ElżbietaRafalska">My procedowaliśmy nad tym projektem bardzo długo, ale ja nie robiłabym największego problemu z faktu, że tak poważnie rozmawiamy o inicjatywie ustawodawczej Senatu. Chyba to nie jest wstyd, że dostrzegamy czy też mamy pewne wątpliwości, nawet gdybyśmy mieli po uważnym rozpatrzeniu odrzucić własną inicjatywę na tym etapie, w tym miejscu, tuż przed wyborami. To chyba nie jakaś urażona duma powinna nami kierować.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#ElżbietaRafalska">Przypomnę może, że na samym początku padały pytania, czy to ma być kierowane do Państwowej Komisji Wyborczej, czy do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, czy do MSWiA, i że już samo to świadczy, proszę państwa, o tym, że poziom wiedzy nas wszystkich był wtedy prawie zerowy. My ten temat po prostu rozpoznawaliśmy. Nie jest to chyba błąd czy wina, jeżeli pytamy o zasadę wzajemności, na jakiej istnieje możliwość uczestnictwa w wyborach lokalnych polskiej młodzieży, czy Polaków, którzy pracują w Anglii, w Irlandii, Szkocji, o to, czy mogą brać udział w wyborach lokalnych. I nie mogliśmy wtedy otrzymać wiarygodnej odpowiedzi. Kolejne posiedzenia były przekładane, spotykaliśmy się i za każdym razem, proszę państwa, były inne informacje, często bardzo sprzeczne, często wzajemnie się wykluczające. Równocześnie do różnych komisji wpływały kolejne inicjatywy ustawodawcze związane ze zmianą ordynacji wyborczej. Im bliżej do wyborów samorządowych, tym więcej tych pomysłów, bardziej rozdrobnionych, bardziej rozpracowywanych na posiedzeniach komisji, rozszerzanych. Mamy chociażby naszą ustawę o pełnomocnictwie, związaną z wyborami: część z nas, gdy to podpisywała była przekonana, że to jest pełnomocnictwo, a potem okazało się, że jeszcze to, jeszcze tamto, jeszcze siamto i z jednej inicjatywy robi się zupełnie coś innego.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#ElżbietaRafalska">Podczas długich debat dotyczących ordynacji wyborczej, pojawiały się takie głosy, że tak właściwie obecnie obowiązująca ordynacja wyborcza nie uwzględnia nowych tendencji, nowej sytuacji, w jakiej znajdujemy się w ostatnich latach. Wykazywaliśmy sprzeczność między stałym zamieszkiwaniem a stałym zameldowaniem. Dzisiaj nie jesteśmy związani stałym meldunkiem, możemy mieć więcej niż jedno mieszkanie. Pracujemy w Warszawie, chcemy wybierać prezydenta Warszawy, a jesteśmy zameldowani gdzieś indziej. To był powód, dla którego uznaliśmy, że skoro Trybunał Konstytucyjny uchylił tamto rozwiązanie, nakładające kaganiec dwunastu miesięcy, to zostawmy to wszystko teraz w spokoju. Po wyborach samorządowych zróbmy to kompleksowo. Przyglądnijmy się ordynacji wyborczej. Niech zrobią to praktycy, niech zrobią to teoretycy, niech zrobią to eksperci, niech różne resorty nad tym pracują. Nie będzie zarzutu o upolitycznianie tej debaty, tej dyskusji, tego nacisku, że dzisiaj musimy zrobić, bo ktoś nie zdąży zmienić list albo okręgów albo z innego powodu, tylko zrobimy to, żeby kompleksowo rozwiązać problem.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#ElżbietaRafalska">I taki był główny powód złożenia tego wniosku, Panie Senatorze, że co posiedzenie to zupełnie inne oceny ze strony resortów, ze strony ekspertów, którzy sami też się w tych swoich ocenach gubili. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#RyszardLegutko">Proszę państwa, ja oczywiście nie chcę ograniczać, nie wolno mi zresztą ograniczać swobody wypowiedzi, ale mam takie wrażenie, że od pewnego czasu dyskusja dotyczy spraw niepozostających w oczywistym związku z przedmiotem naszych rozważań.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#RyszardLegutko">Przypominam, że mamy rozmawiać tutaj o ustawie. Jest wniosek komisji o odrzucenie tej ustawy. Wobec tego ustawa najprawdopodobniej przepadnie. Można oczywiście rozmawiać o okolicznościach, o warunkach, o kontekstach, ale trzymajmy się może meritum, nie dyskutujmy, proszę, o wszystkim, w tym o kondycji Senatu, bo ta dyskusja prawdopodobnie będzie trwać jeszcze bardzo długo. Ja tylko bardzo gorąco apeluję o, można powiedzieć, intelektualną dyscyplinę.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#RyszardLegutko">Bardzo proszę, pani senator Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AnnaKurska">Ja bardzo krótko. W zasadzie mam tylko jedną uwagę, taką mianowicie, że jeżeli chodzi o jakiekolwiek wybory, czy to do gmin, czy to do powiatów, to trudno sobie wyobrazić sytuację, że ten ktoś nie mieszka na stałe w danej gminie. Tu musi być wymagane przynajmniej dwa lata. Przecież głównym atutem człowieka, który występuje w imieniu takiej społeczności jest właśnie to, że on zna problemy tych ludzi, że on jest po prostu wrośnięty w tę społeczność. Tego mi tutaj brakuje.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AnnaKurska">Wydaje mi się, że to jest warunek sine qua non i dlatego ograniczam się tylko do tego stwierdzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo, pan senator Piotrowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#StanisławPiotrowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#StanisławPiotrowicz">Szanując czas, stosownie do apelu pana marszałka, chciałbym powiedzieć, że podzielam wywody moich przedmówców, w szczególności troskę o to, że wyborca powinien być jednak związany z gminą, w której przychodzi mu głosować. Przebijało to w wypowiedzi pana senatora Andrzejewskiego, pani senator Rafalskiej, pana senatora Alexandrowicza. Ja również podzielam tę troskę i uważam, że powinien być taki związek.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#StanisławPiotrowicz">Wielokrotnie w dyskusjach nad innymi ustawami odwołujemy się do porządku prawnego obowiązującego w krajach Unii Europejskiej, tam gdzie demokracja jest już dobrze zakorzeniona i sprawdzona w swym funkcjonowaniu. Dlatego też komisja czyniła wszystko, aby zorientować się, jak te kwestie są rozwiązane w starych krajach Unii Europejskiej. Nie uzyskaliśmy jednak pełnej informacji na ten temat. Trzeba więcej czasu, żeby tę sprawę zbadać i nie widzę powodów do pośpiechu tylko po to, by uchwalić dziś niedobre prawo.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#StanisławPiotrowicz">Pragnę zwrócić uwagę również na to, o czym wspomniał pan senator Szaleniec, że przecież jest mowa w ustawie, że wyborca ma stale zamieszkiwać w gminie. Ale, z tego co wiem, nie ma definicji stałego zamieszkania. Co kryje się pod tym pojęciem? I to też wymaga wyjaśnienia. Dziś na to pytanie też nie potrafimy odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#StanisławPiotrowicz">Dlatego też w wnioskuję, by na razie odrzucić projekt ustawy. Nie należy się kierować fałszywym przesłaniem, że to była nasza inicjatywa i powinniśmy w związku z tym kontynuować ten temat. Jeżeli dochodzimy do wniosku, że nie jesteśmy przygotowani do rozstrzygnięcia, to powinniśmy się powstrzymać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#RyszardLegutko">Lista dyskutantów została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#RyszardLegutko">Zgodnie z art. 81 ust. 3 Regulaminu Senatu...</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeszcze ja. Chcę jeszcze zabrać głos. Wniosek formalny, Panie Marszałku. Z miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#RyszardLegutko">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PiotrAndrzejewski">W związku z tym, co tutaj powiedziano - a większość tych wypowiedzi oddaje różne aspekty tego, co jest wynikiem pracy komisji - podzielając pogląd, że jest to przedwczesne rozstrzygnięcie, a nie chcąc wywołać wrażenia, że działamy przeciwko orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, ani że działamy przeciwko dyrektywom i rozwiązaniom Unii Europejskiej, składam wniosek formalny o odesłanie do komisji. Kiedy komisja się tym zajmie, to jest jej rzecz. Wydaje mi się natomiast, że byłoby niedobrym sygnałem, gdybyśmy odrzucali tę inicjatywę jako inicjatywę będącą wykonaniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jest to niedobry sygnał. Dlatego wnoszę formalnie o odesłanie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PiotrAndrzejewski">To jest drugie czytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#RyszardLegutko">Rozumiem, że to jest głos przeciwny do wniosku przedstawionego przez komisję. Zgodnie z art. 81 ust. 3, drugie czytanie kończy się skierowaniem projektu do komisji w celu ustosunkowania się do wniosków. A więc proponuję, aby Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#RyszardLegutko">Proszę państwa, za chwilę... Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#RyszardLegutko">Proszę państwa, niczego, co powiedziałem, nie wycofuję. Zaraz ogłoszę przerwę, ale najpierw komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WaldemarKraska">Posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej w sprawie rozpatrzenia wniosków do ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WaldemarKraska">Posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odbędzie się dwadzieścia minut po ogłoszeniu przerwy w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#WaldemarKraska">Posiedzenie Komisji Spraw Unii Europejskiej odbędzie się w dniu 21 lipca, to jest w piątek, o godzinie 8.00 w sali nr 182.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#RyszardLegutko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#RyszardLegutko">Jeszcze skorzystam z okazji i podziękuję panu ministrowi Zielińskiemu, że się zjawił. Miło nam było gościć pana.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#RyszardLegutko">I teraz ogłaszam przerwę do godziny 17.00.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WaldemarKraska">Jeszcze jeden komunikat z ostatniej chwili: wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poświęcone rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do gmin, rad i powiatów i sejmików wojewódzkich, w dniu dzisiejszym pół godziny po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 15 minut 57 do godziny 17 minut 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu osiemnastego porządku obrad: informacja Rzecznika Praw Obywatelskich o działalności w 2005 r., z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#MarekZiółkowski">Pragnę powitać obecnego na posiedzeniu Senatu rzecznika praw obywatelskich, pana Janusza Kochanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#MarekZiółkowski">Witam, Panie Rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że zgodnie z art. 212 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że marszałek Senatu otrzymaną od rzecznika praw obywatelskich Informację, zawartą w druku senackim nr 172, skierował do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja Praw Człowieka i Praworządności na posiedzeniu w dniu 18 lipca zapoznała się z przedstawioną przez rzecznika praw obywatelskich informacją i poinformowała o tym marszałka Senatu.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#MarekZiółkowski">Proszę obecnie o zabranie głosu rzecznika praw obywatelskich, pana Janusza Kochanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#JanuszKochanowski">Panie Marszałku! Czcigodny Senacie!</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#JanuszKochanowski">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie Informację o działalności rzecznika praw obywatelskich w 2005 r., wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw i wolności obywatelskich. W tym okresie, jak wiadomo, nie piastowałem tego urzędu. Objąłem go 15 lutego, po złożeniu wymaganego prawem ślubowania. Jest to więc informacja mojego znakomitego poprzednika, pana profesora Zolla, rzecznika czwartej kadencji, a moje dzisiejsze wystąpienie zostanie w dużej części ukierunkowane na przyszłość, pro futuro, aby nie powtarzać treści zawartych w doręczonym państwu senatorom druku.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#JanuszKochanowski">Podobnie jak w latach ubiegłych rzecznik czwartej kadencji reagował na stwierdzone naruszenia prawa i nabrzmiałe problemy społeczne, wykorzystując szeroko przysługujące mu środki prawne, w tym wnioski do Trybunału Konstytucyjnego, przystępowanie do skarg konstytucyjnych, kasacji i skarg kasacyjnych, pytania prawne oraz wnioski do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego o ujednolicenie praktyki orzeczniczej, zaskarżanie decyzji i udział w postępowaniach sądowo-administracyjnych oraz w drodze wystąpień generalnych i wniosków legislacyjnych, mających charakter rekomendacji do określonych rozwiązań. Sprawdziła się w praktyce działalność wrocławskiego pełnomocnika rzecznika, ustanowionego za zgodą Sejmu w 2004 r., oraz pełnomocnika z siedzibą w Gdańsku, powołanego w roku 2005. W celu dalszego zbliżenia urzędu rzecznika do obywateli jest moim zamiarem zwrócenie się o wyrażenie zgody na ustanowienie kolejnego pełnomocnika w jednym z miast na południu Polski.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#JanuszKochanowski">Z informacji wyłaniają się, liczone w dziesiątkach tysięcy, ogromnie ważne sprawy, z którymi ludzie i inne podmioty mierzą się codziennie, a nie znajdując zrozumienia u władz i w urzędach, kierują je do rzecznika, poszukując ochrony i wsparcia. Reagowanie na skargi i wnioski było jednym z najbardziej istotnych elementów utrzymywania przez rzecznika więzi ze społeczeństwem, wydobywania niezbędnych norm z gąszczu przepisów, wskazywania sposobu właściwego postępowania, gdy prawo jest naruszane lub obchodzone, i przeciwdziałania urzędniczej bezduszności. Poddana ocenie Wysokiej Izby Informacja zawiera na ponad trzystu stronach rozliczne przykłady ewidentnych przypadków łamania i uszczuplania praw człowieka i obywatela. Informacja zdaje sprawę z wielopłaszczyznowej działalności rzecznika, udzielającego pomocy organizacjom pozarządowym w ramach prowadzonych programów aktywizacyjnych, takich jak Ruch Przeciwko Bezradności Społecznej, Edukacja dla Rozwoju, Pro Publico Bono, Społeczeństwo obywatelskie na rzecz prawa dostępu do informacji, Poradnictwo prawne i obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#JanuszKochanowski">Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, pozwolę sobie przypomnieć, że już w moim pierwszym sejmowym wystąpieniu po złożeniu ślubowania stwierdziłem, że dzięki działaniom moich poprzedników urząd rzecznika praw obywatelskich wpisał się na trwałe w system instytucji demokratycznego państwa prawnego. Jest moim zadaniem kontynuowanie pracy poprzedników i podnoszenie autorytetu tego urzędu. Mówiłem to 15 lutego 2006 r. Wolność i równość obywateli, poszanowanie praw innych, nieingerowanie w ich życie prywatne, tolerancja wobec odmiennych poglądów, z wyjątkiem tolerowania dyskryminacji, poszanowanie praw mniejszości i praw jednostki, respektowanie swobód religijnych, wolność prasy i zgromadzeń, oto podstawy ustroju demokratycznego Rzeczypospolitej Polskiej. Nie ma praw i wolności bez sprawnie funkcjonujących instytucji silnego państwa prawnego tworzonego przez wolnych obywateli. Nie ma wolnych obywateli i silnego państwa bez społeczeństwa obywatelskiego, które promuje cnoty obywatelskie i poczucie odpowiedzialności za dobro wspólne. Takie państwo jest warunkiem rozwoju jednostki, jest niezbędnym komponentem siły narodu i konkurencyjności kraju na arenie międzynarodowej. Przytoczone słowa pozostają w pełni aktualne.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#JanuszKochanowski">Dla realizacji moich zamierzeń przyjąłem cały szereg przedsięwzięć konkretyzujących poszczególne segmenty działań. Wśród nich pragnę skoncentrować się na zabiegach doskonalących proces tworzenia prawa. Współczesny kryzys prawa, którego istnienie jest intuicyjnie odczuwane przez nas wszystkich, ma swoje zasadnicze przyczyny w nadmiarze regulacji, w instrumentalnym podejściu do normotwórstwa oraz do stosowania prawa. Wszyscy wiemy, że jest za dużo złego prawa, że w ogóle jest za dużo prawa. Choroba ta zresztą dotyczy nie tylko nas, zbyt dużo prawa towarzyszy zawsze systemom skorumpowanym. Przed blisko dwoma tysiącami lat Tacyt pisał, że tak jak kiedyś cierpieliśmy z powodu zbrodni, tak teraz cierpimy z powodu praw. Im bardziej skorumpowana jest republika, tym liczniejsze są jej prawa. Tego rodzaju diagnoza, oczywiście w rozmiarach nieporównywalnie większych, ma zastosowanie także do naszej rzeczywistości. Wynika to z fałszywie pojętej roli państwa, z jego nadmiernego interwencjonizmu, z pozytywistycznej teorii prawa, zgodnie z którą wszystko musi być zapisane w przepisach i wreszcie z fałszywie pojętej roli parlamentu, który traktuje się jako rodzaj fabryki przepisów. Nie praw, lecz właśnie przepisów, produkowanych jak na fabrycznej taśmie, w sposób pozbawiony często zwykłego sensu i logiki.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#JanuszKochanowski">Stwierdzam z całą odpowiedzialnością, że nawet z pomocą wykwalifikowanego prawnika trudno rozeznać się w tym gąszczu prawnym. Jeden z teoretyków prawnych powiedział kiedyś, że jedyne, co pozwala nam zapanować nad przepisami prawa, to komputery. Awaria systemu spowodowałaby jednak, że nie byliśmy w stanie tego wszystkiego ogarnąć.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#JanuszKochanowski">Jako propozycję naprawy status quo proponuję między innymi deregulację, wprowadzenie rzeczywistej oceny skutków regulacji, kontroli następczej w postaci monitorowania funkcjonowania obowiązującego ustawodawstwa, wprowadzenie regulacji typu sunset, która polega na przyjęciu zasady automatycznej utraty mocy obowiązujących aktów prawnych, o ile w określonym czasie nie zostanie wyrażona polityczna wola ich utrzymania, poddanie prac związanych z polityką tworzenia prawa kontroli prewencyjnej wyspecjalizowanego organu o funkcji techniczno-legislacyjnej oraz monitorującej skutki legislacji. W podległym mi biurze rozpoczął działalność zespół do opracowania projektu reformy postępowania legislacyjnego, w tym rozważenia ewentualnego powołania takiej kontrolnej instytucji w postaci czy to rady stanu, czy rady prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#JanuszKochanowski">W tym miejscu pragnę nawiązać do publicznej deklaracji pana marszałka Borusewicza z 29 maja bieżącego roku, dotyczącej przyjęcia przez ten organ, przez Senat, powinności czuwania nad wykonywaniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Nie dostrzegam tu przeciwwskazań natury konstytucyjnej. Senat może wiele na tym polu zdziałać nawet bez zmiany konstytucji, jeśli zespoli monitoring wspomnianych orzeczeń z przysługującym mu prawem do inicjatywy ustawodawczej. W moim przekonaniu konieczne będą jednak zmiany w regulaminach obu izb parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#JanuszKochanowski">Równie ważne zadanie dotyczy wspierania przebudowy procedur sądowych w kierunku przestrzegania prawa do sądu zagwarantowanego w art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz w art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, w tym wyeliminowania przewlekłości w postępowaniach sądowych.</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#JanuszKochanowski">Poza reformą materialnej sfery stanowienia prawa i procedur legislacyjnych oraz usprawnienia działalności organów wymiaru sprawiedliwości istnieje potrzeba zwiększenia dostępności prawa w konkretnych sytuacjach dla osób najbiedniejszych. Najbogatsi poradzą sobie, stać ich bowiem na korzystanie z fachowej pomocy wybitnych prawników.</u>
          <u xml:id="u-161.11" who="#JanuszKochanowski">Rzecznik praw obywatelskich czwartej kadencji sygnalizował w obszernym wystąpieniu do ówczesnego ministra sprawiedliwości, że skoro w wyniku nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z sądu zdjęty został obowiązek udzielania stronom wskazówek i pouczeń o skutkach procesowych dla obu stron postępowania, to organy państwa winny wziąć na siebie taki obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-161.12" who="#JanuszKochanowski">Po opracowaniu projektu ustawy o dostępie do nieodpłatnej pomocy prawnej przyznawanej przez państwo osobom fizycznym, zamierzam powołać w biurze, jako pilotażowy, specjalistyczny zespół pomocy prawnej o charakterze konsultacyjno-interwencyjnym. Jest to kontynuowanie programu udzielania pomocy prawnej ofiarom przestępstw. W tym kontekście pragnę podkreślić wagę prac związanych z aktualizacją baz danych zawierających adresy organizacji pozarządowych niosących pomoc ofiarom przestępstw, prezentowanych na stronie internetowej rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-161.13" who="#JanuszKochanowski">Nadal będzie organizowana pod moim patronatem akcja tak zwanych dni prawniczych w gminach, w tym współpraca ze środowiskiem prawniczym, samorządem terytorialnym, organizacjami pozarządowymi, biurami porad obywatelskich, studenckimi poradniami prawnymi, tak zwanymi klinikami prawa i uniwersytetami trzeciego wieku.</u>
          <u xml:id="u-161.14" who="#JanuszKochanowski">Nie mogę nie nawiązać do skierowanego przeze mnie na samym początku urzędowania apelu do środowisk prawniczych o podjęcie wspólnych działań na rzecz całościowej reformy wymiaru sprawiedliwości i związanej z tym współpracy z ministrem sprawiedliwości w zakresie, w jakim obydwie „strony” uznają to za możliwe. W tym celu zwróciłem się do przewodniczącego zainicjowanego przeze mnie przed kilkoma laty Porozumienia Samorządów Zawodów Prawniczych i Organizacji Prawniczych o zorganizowanie tak zwanego okrągłego stołu dotyczącego reformy wymiaru sprawiedliwości. Jego zadaniem byłoby w szczególności wyselekcjonowanie zagadnień, które nadawałyby się do wspólnego podejmowania oraz takich, które mogłyby być przedmiotem dalszych dyskusji. Przede wszystkim służyłoby to potrzebnemu zbliżeniu środowisk prawniczych oraz kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości, bez którego trudno sobie wyobrazić skuteczną reformę wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-161.15" who="#JanuszKochanowski">W dalszym ciągu, w związku z pracami nad nowym kodeksem karnym, przewiduję przedstawienie podstawowych zasad, którym kodyfikacja ta powinna odpowiadać, oraz zorganizowanie na jesieni tego roku specjalnego seminarium z udziałem znanego na świecie profesora prawa Jamesa Q. Wilsona, które służyłoby przedstawieniu polskiemu środowisku naukowemu doświadczeń amerykańskich oraz nieco innego sposobu myślenia o prawie i odpowiedzialności karnej.</u>
          <u xml:id="u-161.16" who="#JanuszKochanowski">Proszę pozwolić mi na jeszcze jedną refleksję. Najlepsze nawet prawo nie może skutecznie oddziaływać na rzeczywistość społeczną bez zapewnienia należytej jakości procesowi jego stosowania zarówno przez sądy, jak i organy administracji. Według mnie, lepsze czy gorsze kodeksy, także ten, którego byłem i jestem przeciwnikiem, wywierają znacznie mniejszy wpływ na praktykę, niż można się było tego przedtem spodziewać.</u>
          <u xml:id="u-161.17" who="#JanuszKochanowski">Reforma wymiaru sprawiedliwości powinna obejmować nie tylko zmiany czy nowelizacje kodeksów karnych, ale i usprawnienie wielu zagadnień, takich jak, na przykład, informatyzacja procesu zarządzania sprawami, stworzenie niezbędnej sieci zakładów penitencjarnych, egzekucje prawa, czy wreszcie tak prozaicznych spraw, jak doprowadzenie czy dowożenie więźniów do sądów czy doręczanie pism procesowych. Jak wiadomo, wiele tych spraw podejmowanych jest w działaniach ministra sprawiedliwości, którym należy przyklasnąć. Niezależnie jednak od pozytywnego, z założenia, stosunku do nich, zadaniem rzecznika będzie ich monitorowanie z punktu widzenia gwarancji praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-161.18" who="#JanuszKochanowski">Jeszcze jedna sprawa. Wydaje się truizmem, że nowoczesny obrót gospodarczy potrzebuje skutecznych narzędzi umożliwiających rozstrzyganie sporów. Profesjonalni i merytorycznie przygotowani arbitrzy i mediatorzy są w stanie z jednej strony znacznie odciążyć państwowe sądownictwo gospodarcze i cywilne, z drugiej - przyczynić się do dalszego rozwoju inwestycji. Skorzystać z tego mogą i przedsiębiorcy, i państwo, i wymiar sprawiedliwości. Dlatego tak istotne jest, aby stworzone zostały ramy prawne i organizacyjne prawidłowego szkolenia tego rodzaju arbitrów i mediatorów. W dalszym ciągu mam zamiar patronować powołaniu międzynarodowego instytutu arbitrażowo-mediacyjnego, którego zadaniem byłoby przede wszystkim wszechstronne przygotowanie arbitrów i mediatorów.</u>
          <u xml:id="u-161.19" who="#JanuszKochanowski">Równie ważnym zadaniem jest promowanie przeze mnie skutecznej polityki informacyjnej. Ilustracją tego zagadnienia są działania na rzecz praktycznej realizacji prawa dostępu do informacji publicznej, unormowanego bezpośrednio w art. 61 konstytucji i rozwiniętego w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Tak jak mój poprzednik, uważam, że może być ono daleko bardziej skutecznym narzędziem walki z korupcją, niż na przykład sam kodeks karny. Dlatego w wielu przypadkach prawo do kontroli społecznej poprzez informację publiczną może być traktowane jako ważniejsze od ochrony prywatności, zwłaszcza gdy chodzi o funkcjonariuszy publicznych. W tym ostatnim aspekcie istotne znaczenie posiada niedawny wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 marca bieżącego roku. Nadmieniam, że 6 czerwca odbyła się na ten temat konferencja organizowana między innymi przy współudziale rzecznika, na temat: „Dostęp do informacji publicznej - rozwój czy stagnacja”, także przy współdziałaniu Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-161.20" who="#JanuszKochanowski">W związku z dużą ilością naruszeń pracowniczych, jakich dopuszczają się zagraniczni pracodawcy w stosunku do obywateli polskich pracujących w krajach Unii Europejskiej, oraz naruszeń praw Polaków poszukujących pracy w tych krajach, przedstawiłem ministrowi spraw zagranicznych swoje spostrzeżenia na ten temat. Działanie to jest częścią kompleksowego planu mającego na celu poprawienie sytuacji naszych obywateli pracujących za granicą, których liczbę ocenia się na blisko milion, a niektórzy nawet oceniają ją na dwukrotnie większą; wystarczy to odnieść do około dziesięciu milionów pracujących w Polsce - jest to 10%, 15%, a może nawet więcej. Są to przeważnie ludzie młodzi, w najlepszym okresie swojego życia i produktywności. Ale wielu z nich jedzie w nieznane. Niejednokrotnie są nieprzygotowani, wypchnięci poza granice przez warunki krajowe. Obserwując pierwsze wyjazdy do Wielkiej Brytanii, patrzyłem z przerażeniem na tych, którzy jechali tam ze 100, 200 funtami. Teraz jest już znacznie lepiej i powinniśmy być zadowoleni z otwierania przed Polakami nowych rynków pracy oraz z coraz wyższej oceny ich umiejętności. Nie usuwa to jednak potrzeby zapewnienia im ochrony, który to obowiązek spoczywa na instytucjach państwowych. Osoby podejmujące pracę za granicą stają się często ofiarami niedopuszczalnych praktyk. Znajduje to wyraz w nadchodzącej do mnie korespondencji. Występują nieprawidłowości w działaniu agencji - zarówno polskich, jak i zagranicznych - rekrutujących do pracy za granicą. Warunki życia i pracy także są odmienne od zapowiadanych, czego dobitnym dowodem mogą być ujawnione niedawno przez media dramatyczne, wręcz tragiczne w skutkach, przestępcze praktyki, z jakimi spotykała się część polskich obywateli w Republice Włoskiej. Podczas zorganizowanej przeze mnie w marcu tego roku konferencji „Praca Polaków za granicą - agencje pośrednictwa pracy” zwracano uwagę, że trudności te spowodowane są nieznajomością miejscowych warunków i języka, nawet w podstawowym zakresie, brakiem odpowiednich kwalifikacji, jakichkolwiek zasobów finansowych i rozeznania na miejscowym rynku pracy. Są sygnały o zdarzającej się nieuczciwości pośredników, a także o braku wiedzy o możliwości korzystania z pomocy w dochodzeniu swoich roszczeń i praw. W związku z naruszeniami prawa pracy polskie konsulaty przeprowadziły ponad czterysta interwencji. Nie mogą one jednak zapewnić wszystkim zgłaszającym się wyżywienia i mieszkania, znaleźć pracy, pokryć kosztów pobytu, a tym bardziej w szpitalu. Z danych szacunkowych wynika, że w państwach Unii Europejskiej podjęło legalnie zatrudnienie - powtarzam: legalnie - siedemset lub więcej tysięcy Polaków, z czego najwięcej w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Szwecji. Liczba pracujących na czarno nie jest możliwa do ustalenia, ale choćby ze wzrostu liczby tanich połączeń lotniczych z Wielką Brytanią i Irlandią wynika, że jest ona bardzo znaczna. Najwięcej uwagi wymaga więc sytuacja w tych właśnie krajach, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii. Jednocześnie nadchodzą informacje, że obywatele polscy przebywający w Wielkiej Brytanii i Irlandii mają utrudniony dostęp do opieki konsularnej z uwagi na zbyt skąpą obsadę kadrową tych urzędów. Niebawem mogą się pojawić podobne sygnały z kolejnych państw otwierających przed Polakami swoje rynki pracy.</u>
          <u xml:id="u-161.21" who="#JanuszKochanowski">Zaniepokojony tą sytuacją wystąpiłem do ministra spraw zagranicznych w marcu tego roku o wzmocnienie służb konsularnych. Zwróciłem się także do odpowiednich ośrodków naukowych za granicą z prośbą o przygotowanie ekspertyz na temat statusu prawnego polskich i nie tylko polskich pracowników w krajach Unii Europejskiej na gruncie prawa europejskiego i możliwości działań na rzecz ochrony tych praw. O tych inicjatywach i innych przedsięwzięciach mówiłem na konferencji prasowej 11 lipca 2006 r., po powrocie z Londynu, gdzie odbyłem szereg bardzo owocnych spotkań. Już wcześniej zainicjowałem debatę nad zagadnieniem podwójnego opodatkowania w krajach Unii Europejskiej i w innych państwach, w których pracują Polacy, oraz sięgnąłem po instrumenty prawne pozostające w mojej gestii w celu wypracowania kompleksowych rozwiązań w tej sprawie. Dlatego z zadowoleniem przyjąłem dzisiejszą informację prasową o podpisaniu nowej umowy polsko-brytyjskiej o unikaniu podwójnego opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-161.22" who="#JanuszKochanowski">Pomimo poprawy sytuacji gospodarczej nadal w centrum mojej uwagi pozostawać będą aktywne formy walki z bezrobociem. W szczególności konieczne będzie tu dokonanie oceny możliwości wykorzystywania funduszy unijnych na rozszerzanie działalności w zakresie przeciwdziałania bezrobociu i, tym samym, walce z nędzą. W tym celu zamierzam przeprowadzić analizy porównawcze programów i skuteczności działań innych państw europejskich w tym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń Wielkiej Brytanii, oraz wykonać szczegółową analizę zakresów działań i aktywności urzędów pracy oraz prywatnych agencji. Innym przedsięwzięciem będzie zorganizowanie przez pracowników naszego biura wyjazdu na tereny popegeerowskie w celu zbadania stanu zaangażowania i aktywności organów władzy lokalnej w przeciwdziałaniu bezrobociu i ubożeniu rodzin z tego środowiska.</u>
          <u xml:id="u-161.23" who="#JanuszKochanowski">Najważniejszym problemem, jaki postawiłem przed sobą i swoim urzędem w pierwszym roku działalności, jest opracowanie całościowej koncepcji umacniania rodziny. W tym przedmiocie uznałem za wiodące następujące tematy: realizację obowiązku szkolnego, udział rodziców w procesie edukacji, rodziny zastępcze, placówki wychowawcze i resocjalizacyjne dla nieletnich, opiekę nad samotnymi matkami, alimentację, rozwiązywanie konfliktów między rodzicami na tle prawa do kontaktów z dzieckiem, opiekę nad dziećmi uchodźców. Zespół prawa rodzinnego w moim biurze, a także powołana decyzją z kwietnia tego roku pełnomocnik do spraw rodziny, zostali zobowiązani do dokonania przeglądu organizacji społecznych zajmujących się sprawami rodziny i dzieci w celu nawiązania kontaktu i współpracy między nimi.</u>
          <u xml:id="u-161.24" who="#JanuszKochanowski">Z problemami rodziny koresponduje problematyka osób niepełnosprawnych, która trwale pozostaje w kręgu moich zainteresowań. Dostęp tych osób do przysługujących im praw, w tym do tych mających charakter społeczny, jest niewątpliwie znacznie utrudniony, a w wielu przypadkach wręcz niemożliwy.</u>
          <u xml:id="u-161.25" who="#JanuszKochanowski">W kwietniu tego roku odbyłem spotkanie z ministrem obrony narodowej Radosławem Sikorskim. Po tej wizycie, a także wizycie w jednej z jednostek, jestem w pełni przekonany, że problemy związane z obronnością państwa, w tym z działalnością Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej przebudowanych w ramach dostosowania do wymogów Sojuszu Północnoatlantyckiego, powinny pozostawać w stałym zainteresowaniu rzecznika. Trzy najważniejsze zagadnienia wymagające monitorowania w ścisłym współdziałaniu z kierownictwem resortu obrony narodowej to: warunki bytowe żołnierzy, wyszkolenie żołnierzy i sprawność wojskowa oraz zdolność bojowa wojska. Ze swojej strony raz jeszcze chciałbym zadeklarować wolę bliskiej i rzeczowej współpracy w tych wszystkich występujących w zhierarchizowanej strukturze wojskowej kwestiach, z których mogą wynikać zagrożenia dla praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-161.26" who="#JanuszKochanowski">W tym duchu, mając na uwadze informacje płynące ze środków masowego przekazu o aktualnej sytuacji na pograniczu Izraela i Republiki Libanu, skierowałem do ministra obrony narodowej wystąpienie artykułujące moje zaniepokojenie sytuacją żołnierzy pełniących służbę w polskich kontyngencie wojskowym wchodzącym w skład tymczasowych sił ONZ.</u>
          <u xml:id="u-161.27" who="#JanuszKochanowski">Kolejnym problemem, który często występuje w działalności rzecznika, jest ochrona praw lokatorów w zestawieniu z interesami właścicieli lokali. Zachodzi tu sytuacja wynikająca z przeciwstawnych interesów obydwu stron konfliktu. Obowiązujące od 5 lutego 2005 r. przepisy całkowicie wyeliminowały z obrotu prawnego tak zwaną eksmisję na bruk, utwierdzając mieszkańców, niekiedy nie najbiedniejszych, w przekonaniu, że mogą oni nie płacić czynszu, bo i tak w praktyce niczym to nie grozi. Konsekwencją niewyegzekwowanych wyroków sądowych są nie tylko zaległości w uiszczaniu należnych właścicielowi mieszkania opłat, ale przede wszystkim niszczenie substancji mieszkaniowej, doprowadzające w rezultacie do degradacji całego budynku.</u>
          <u xml:id="u-161.28" who="#JanuszKochanowski">Nie silę się na uogólnienia, ale wiele należy poprawić również w funkcjonowaniu władzy wykonawczej, jeśli chodzi o szeroko pojmowaną administrację, zarówno w wymiarze rządowym, jak i samorządowym. W tym zakresie tkwią wielkie możliwości usprawnienia jej działalności.</u>
          <u xml:id="u-161.29" who="#JanuszKochanowski">Rzecznik w przeciwieństwie do sądów i trybunałów nie ma kompetencji do rozstrzygania sporów, do narzucania swego stanowiska podmiotom kontrolowanym czy finalnego załatwiania spraw w rozumieniu administrowania. Skuteczność rzecznika zależy od siły jego argumentacji i właściwego reagowania na nie przez adresatów kierowanych wniosków. Ale skuteczność ta jest możliwa przede wszystkim z uwagi na istnienie sprawnego sądownictwa administracyjnego, do którego w odpowiednim momencie rzecznik może się odwołać. Mówiłem o tym podczas dorocznego Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego 24 kwietnia tego roku. W ostatnim okresie w blisko połowie spraw, w których rzecznik kierował skargi do wojewódzkich sądów administracyjnych, nie dochodziło do rozpraw sądowych, gdyż organy administracji uwzględniały skargi przed rozprawą. Dowodzi to wartości profilaktycznej funkcji sądowej i kontroli władzy publicznej. Możność zaskarżenia aktu władzy publicznej do sądów stanowi w polskim systemie prawnym istotne narzędzie w rękach rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-161.30" who="#JanuszKochanowski">Przełomem dla sądownictwa administracyjnego była jego reforma z dnia 1 stycznia 2004 r. Analiza skarg, które po tej dacie wpływały do biura rzecznika, skłania mnie do wyrażenia poglądu, że nie wszystkie uregulowania przewidziane w ustawie - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprawdziły się w praktyce. Wyselekcjonowane zagadnienia wymagające korekty ustawodawcy przedstawiłem w wystąpieniu generalnym przedłożonym prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wielu kwestiach podzielił moje stanowisko. Szczególnie ważna wydaje się potrzeba objęcia kognicją sądu administracyjnego aktów organu samorządu innego niż terytorialny, to jest zawodowego, gospodarczego czy uczelnianego. Wiele skarg dotyczyło także nadmiernego sformalizowania podstaw skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Pan prezes Janusz Trzciński był łaskaw zapewnić mnie, że otrzymam projekt nowelizacji ustawy w tych sprawach, nad którym trwają prace w Biurze Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Pozostaję w przekonaniu, iż ostateczny kształt projektowanych zmian przyczyni się do zapobieżenia powstawaniu rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Na tym tle pragnę poinformować, że w moim biurze rozpoczyna działalność specjalny zespół, którego zadaniem będzie napisanie projektu ustawy - Przepisy ogólne prawa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-161.31" who="#JanuszKochanowski">Z moich obserwacji wynika, że około 50–60% interesantów zgłasza się do biura rzecznika osobiście i telefonicznie z oczekiwaniem udzielenia im porady prawnej, dokonania oceny prawidłowości informacji udzielonych w innych urzędach i instytucjach, a także z prośbami o poradę w sprawach życiowych. Pozostali nawiązują do spraw już prowadzonych w biurze, na które oczekują odpowiedzi, bądź zakończonych odmową dalszej interwencji lub wniesienia środka zaskarżenia. Poza tym istotne znaczenie ma może fakt, że około 25% rozmówców nie chce ujawnić swoich danych osobowych, domagając się jednocześnie udzielenia porady w konkretnych sprawach. Przyjąłem zasadę, że referent prowadzący sprawę w zespole merytorycznym ma obowiązek udzielania pomocy pracownikowi Zespołu Przyjęć Interesantów w drodze uczestniczenia w rozmowie z interesantem zgłaszającym się osobiście lub wyznaczenia terminu rozmowy telefonicznej w czasie umożliwiającym przygotowanie się do sprawy. W konsekwencji powinna nastąpić w praktyce biura zmiana akcentu na rzecz uznania za najważniejsze załatwiania sprawy w kontakcie z interesantem. Dla pracowników Zespołu Przyjęć Interesantów będą organizowane szkolenia z zakresu psychologii społecznej i technik mediacyjnych. Trwają też prace nad uruchomieniem przyjaznych i łatwo dostępnych stron internetowych biura rzecznika. Te z pozoru oczywiste sprawy, w połączeniu z działalnością pełnomocników terenowych, powinny przyczynić się do poprawy skuteczności i dostępności kierowanego przeze mnie urzędu dla obywateli. Jest także moim zamiarem wydanie publikacji dla osób osiągających pełnoletność, publikacji zawierających informacje na temat wolności i praw człowieka i obywatela, co powinno przyczynić się do podniesienia świadomości prawnej w społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-161.32" who="#JanuszKochanowski">Mówiąc o młodzieży, nie sposób pominąć szczególnie aktualny w ostatnich dniach problem zmian w obowiązujących regulacjach prawnych co do zasad przeprowadzania i oceny egzaminu maturalnego. W sprawie tej zająłem, wspólnie z rzecznikiem praw dziecka i społecznym rzecznikiem praw ucznia, stanowisko wyrażające sprzeciw wobec zamiaru zmiany obowiązujących przepisów zawartych w §58 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, który to przepis jednoznacznie określa zasady zaliczania egzaminu maturalnego. W przywołanym rozporządzeniu nie ma mowy o jakichkolwiek możliwościach dokonywania korekty określonych z góry procentowych granic w ocenie wyników egzaminu maturalnego. Propozycja wprowadzenia doraźnych zmian w obowiązujących przepisach jest niezgodna z zasadą nieretroaktywności prawa. Stanowisko wyrażone przez ministra edukacji, nawet jeśli wynika z dobrych intencji, podważa zasadę zaufania do standardów państwa prawnego i elementarnych zasad sprawiedliwości, co w nauczaniu i wychowywaniu młodego pokolenia ma szczególne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-161.33" who="#JanuszKochanowski">Publiczna debata, a także sygnały od rodziców i nauczycieli związane ze skróceniem roku szkolnego 2005/2006 oraz z zapowiedzią przesunięcia terminu rozpoczęcia roku szkolnego 2006/2007 z 1 na 4 września były okazją do poruszenia w relacjonowanym piśmie efektywności wykorzystania czasu nauki w trakcie roku szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-161.34" who="#JanuszKochanowski">Ograniczone ramy czasowe mego wystąpienia nie pozwalają mi poruszyć tych wszystkich kwestii, w których rozwiązaniu brałem udział w okresie blisko półrocznego już pełnienia przeze mnie funkcji rzecznika praw obywatelskich. Część z nich została poruszona w dniu 18 lipca, podczas posiedzenia Komisji Praw Człowieka i Praworządności, w którym miałem zaszczyt uczestniczyć. Czuję się zatem zwolniony z ponownego przedstawiania mego stosunku do: szeroko nagłośnionej w mediach rezolucji Parlamentu Europejskiego, praw mniejszości narodowych, wolności zgromadzeń i wypowiedzi w środkach masowego przekazu, jawności życia publicznego, problematyki lustracyjnej czy aktualnego stanu opieki zdrowotnej. Dałem wyraz swojemu stosunkowi do tych zagadnień w oświadczeniach i komunikatach zamieszczonych na stronach internetowych rzecznika praw obywatelskich, a także dwukrotnie na forum Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-161.35" who="#JanuszKochanowski">Korzystając z okazji, chciałbym podziękować panu senatorowi Zbigniewowi Romaszewskiemu jako przewodniczącemu komisji, a także jej członkom, którzy cierpliwie wysłuchali mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-161.36" who="#JanuszKochanowski">Kończąc, chciałbym podkreślić, że możliwość wystąpienia przed Wysokim Senatem, a także planowane wystąpienie przed Sejmem mają dla mnie i mojego urzędu szczególne znaczenie. Jest to nie tylko wypełnienie ważnej, konstytucyjnej powinności oraz okazja do przedstawienia podejmowanych i projektowanych inicjatyw, ale jest to także okazja do podjęcia na tym wysokim forum - taką mam nadzieję - debaty o stanie przestrzegania praw i wolności człowieka i obywatela oraz o stanie państwa, które prawa te i wolności zabezpiecza. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo i proszę o pozostanie na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zadać pytanie rzecznikowi praw obywatelskich, panu Januszowi Kochanowskiemu?</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#MarekZiółkowski">Rozumiem, że pani senator Tomaszewska, pan senator Andrzejewski, pan senator Rau, pan senator Górecki i pan senator Wittbrodt. Taka jest kolejność w tej chwili... i jeszcze pani senator Fetlińska.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, pani senator Ewa Tomaszewska zada pytanie.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#MarekZiółkowski">Rozumiem, że to będzie minutowe pytanie, bo potem będzie...</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#EwaTomaszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#EwaTomaszewska">Pytań będzie więcej, mam nadzieję, że się zmieszczę w czasie.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#EwaTomaszewska">Pierwsza sprawa, naruszania praw związkowych. Nie wiem, w jakim stopniu urząd pana rzecznika zajmował się tą kwestią. Zdarzenia tego rodzaju są dość częste, a ostatnio dramatyczne. W ubiegłym tygodniu w związku ze sprawą we Frito Lay, o której pewnie pan rzecznik słyszał, sprawą pracownic usuwanych z pracy za odmowę świadczenia usług seksualnych kierownikowi, sprawa rozgrywa się przed sądem w Grodzisku, zaszły zdarzenia, no, nieprawdopodobne, a mianowicie prokuratura dokonała rewizji w domach działaczy związkowych. Zabrano dokumentację związkową, w szczególności deklaracje związkowe, wywierana jest presja na pracowników, by potwierdzali, że nie byli członkami związku. Wydaje mi się, że warto zainteresować się takimi sprawami. Nie wiem, czy tego rodzaju sygnały do pana rzecznika dochodziły.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#EwaTomaszewska">I stąd moje drugie pytanie, pytanie o nagminne naruszanie prawa pracowników do wynagrodzenia i do ochrony czasu pracy. Chciałabym zapytać, czy prowadzone są jakieś szczególne badania tego zjawiska w naszym kraju, zjawiska bardzo niepokojącego.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#EwaTomaszewska">Przy okazji - mam nadzieję, że się zmieszczę w czasie - chciałabym bardzo podziękować za podjęcie działań przeciw podwójnemu opodatkowaniu alimentów. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#MarekZiółkowski">Chciałbym zapytać, czy chce pan zebrać pytania, czy odpowiadać od razu.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Zebrać.)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#MarekZiółkowski">To może zbierzmy pytania, jeżeli... Przepraszam, ale decyzja należy do pana rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Do pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#MarekZiółkowski">To ja proponuję, żeby pan odpowiedział zbiorczo na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Świetnie.)</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#MarekZiółkowski">Zbierzemy więc te pytania.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#MarekZiółkowski">A teraz pan senator Andrzejewski jako następny pytający.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#MarekZiółkowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PiotrAndrzejewski">Kontynuując poprzednie pytanie, zapytam, czy rzecznik monitoruje, dostrzega niedopełnianie podstawowych obowiązków przez prokuraturę - jeśli chodzi o sądy, to nie wiem, bo sądy robią to, co chcą - reaguje na nie, i w jaki sposób. Prokuratura jako urząd państwowy uchyla się bowiem od ścigania przestępstw w zakresie przywłaszczania sobie przez nieuczciwych pracodawców wynagrodzenia za pracę, naruszania praw związkowych i powszechnego lekceważenia w Polsce praw związkowych i praw pracowniczych. Było pytanie o meritum, a ja pytam o nadużycia urzędu prokuratorskiego, który się uchyla i umarza gremialnie postępowania w tych sprawach, bardzo często mimo wniosków Państwowej Inspekcji Pracy, organizacji związkowych i samych pokrzywdzonych. Sprawa przybrała wymiar, no, pewnej patologii społecznej. Stąd moje pytanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#MarekZiółkowski">Kolejne pytanie - pan senator Zbigniew Rau, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ZbigniewRau">Panie Rzeczniku, pan był uprzejmy na początku swego wystąpienia skonstruować taki wręcz godny Monteskiusza argument wskazujący na ograniczenia wolności i praw obywatelskich wynikające z nadmiaru regulacji prawnych, wskazał pan tutaj, cytując Tacyta, na inflację postanowień prawa. Czy zechciałby pan, kontynuując ten argument, podzielić się z nami pewną refleksją? Czy dostrzega pan też ograniczenia wolności gospodarczej wynikające z przeregulowania gospodarki? I czy w pana ocenie gospodarka polska jest obecnie wystarczająco regulowana, czy przeregulowana? A jeśli przeregulowana, to w jakich dziedzinach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Dariusz Górecki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#DariuszGórecki">Panie Rzeczniku, ja mam cztery pytania.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#DariuszGórecki">Pierwsze dotyczy pozycji ustrojowej urzędu rzecznika praw obywatelskich. Otóż rzecznik praw obywatelskich, podobnie jak rzecznik praw dziecka czy generalny inspektor ochrony danych osobowych, może być odwołany przez Sejm, jeżeli sprzeniewierzy się złożonemu ślubowaniu. Czy zatem nie uważa pan, że jest to odpowiedzialność, no, w pewnym stopniu jednak polityczna? Bo Sejm, organ przecież superpolityczny, w drodze głosowania decyduje, czy miało miejsce sprzeniewierzenie się ślubowaniu, czy nie. A z kolei ten rodzaj odpowiedzialności, przynajmniej teoretycznie, potencjalnie, stwarza możliwość wywierania nacisków politycznych, jeśli chodzi o sposób sprawowania urzędu. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#DariuszGórecki">Drugie: jak wyglądają kontakty rzecznika z zagranicznymi ombudsmanami, rzecznikami z innych państw? Wiadomo, że są konferencje. Ale czy zdarzają się takie bezpośrednie ingerencje w konkretnych sprawach, oczywiście nieoficjalne, przy okazji konferencji, takie, że ombudsman z innego państwa zwraca uwagę na jakieś konkretne sytuacje u nas lub na odwrót, polski rzecznik zwraca uwagę na sytuację w innym państwie?</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#DariuszGórecki">Trzecia sprawa. Jak ocenia pan współpracę z rzecznikiem praw dziecka? Czy nie uważa pan, że może należałoby wyposażyć go w tak zwane twarde uprawnienia, aby nie musiał się wyręczać rzecznikiem praw obywatelskich? Czy obecny stan nie prowadzi w gruncie rzeczy do przedłużania załatwiania pewnych spraw? Bo wydaje się, że dzisiaj rzecznik praw dziecka dysponuje już wystarczającym aparatem i podejmowanie spraw za pośrednictwem rzecznika praw obywatelskich, no, może negatywnie wpływać na sprawność i terminowość załatwienia tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#DariuszGórecki">I wreszcie ostatnie pytanie. Czy w najbliższym czasie rzecznik praw obywatelskich zamierza wystąpić do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatyw ustawodawczych albo o wydanie lub zmianę jakichś aktów prawnych dotyczących praw i wolności obywatelskich, a jeżeli tak, to jakich? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MarekZiółkowski">Były cztery pytania, od czworga senatorów i proponuję, żeby pan teraz odpowiedział na te pytania. Następna czwórka już czeka z pytaniami.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Rzeczniku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JanuszKochanowski">Zacznę może od końca, dlatego że te pytania były najbardziej generalne, a później przejdę do tych pytań konkretnych.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#JanuszKochanowski">Zacznę od pozycji ustrojowej rzecznika, który może być odwołany w przypadku sprzeniewierzenia się ślubowaniu, z czego pan senator był łaskaw wyprowadzić wniosek, że w związku z tym pozycja rzecznika ma charakter polityczny i może być wrażliwa na ewentualne naciski polityczne. Wybór rzecznika jest aktem politycznym. Miałem możność przejść przez to i nie chciałbym przechodzić przez to po raz drugi. Ale później, proszę panów, to jestem odpowiedzialny tylko przed Bogiem, historią i własnym sumieniem. Nie wyobrażam sobie, aby ktokolwiek kiedykolwiek mógł wywierać nacisk na rzecznika tutaj stojącego. Chciałbym to zobaczyć. Jeśli w takiej sytuacji będę odmawiał komukolwiek czy w jakimkolwiek przypadku, to problemem będzie dla mnie to, w jak uprzejmej formie to uczynię. Nie odczuwam jednak żadnego dyskomfortu z tego powodu, tym bardziej że, może nie powinienem tego mówić, zakładam, że rzecznik powinien być wybierany tylko na jedną kadencję, aby nie miał gdzieś w podświadomości nieuświadomionego przekonania, że być może powinien być bardziej uprzejmy, bo może być ponownie wybrany. Dany rzecznik praw obywatelskich powinien być wybierany raz i w związku z tym nie przewiduję kandydowania po raz drugi, chociaż doświadczenie, jakie zyskałem, pokazuje mi, że kadencja rzecznika powinna mieć sześć, siedem lat, dlatego że na pewne zadania, które chce podjąć, musi być odpowiedni czas. Nie będę tu wchodził w szczegóły, ale niektóre zadania są bardziej długodystansowe, że tak powiem.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#JanuszKochanowski">Kontakty z rzecznikami, ombudsmanami innych krajów są, jak to zwykło się mówić w dyplomacji, bardzo owocne i szerokie, ale rzeczywiście tak jest. Pierwsza wizyta, jaką złożyłem, kurtuazyjna, to była wizyta u europejskiego rzecznika praw człowieka, którego niedawno widziałem w Poznaniu. Ona była kurtuazyjna tylko w założeniu, bo przerodziła się w wizytę roboczą, dlatego że bardzo usilnie go namawiałem, żeby zainteresował się prawami pracowników podejmujących pracę w krajach starej Unii. To nie należy do jego kompetencji, ale symbolicznie to jest możliwe. Miałem też spotkanie w maju tego roku, nie pamiętam kiedy dokładnie, w Brnie z ombudsmanami Grupy Wyszehradzkiej, których też spróbowałem przeciągnąć na swoją stronę. Niedawno we Wiedniu mieliśmy spotkanie z szerokim gremium ombudsmanów, z którymi również mówiłem o tym samym problemie, dla mnie stanowiącym w tej chwili najważniejszy problem, to jest problemie ochrony praw pracowników podejmujących pracę za granicą, który w wypadku innych krajów nie jest tak palący jak w wypadku Polski. Proszę sobie wyobrazić: to jest milion, półtora miliona, być może to są dwa miliony osób, bo wcześniej czy później taka cyfra, jeśli już nie jest osiągnięta, będzie osiągnięta. To jest problem polityki państwa. Staram się, przygotowuję teraz list do pana premiera, opisujący wszystkie działania rzecznika, list, którego dwie konkluzje są następujące: po pierwsze, że powinno to być przedmiotem polityki rządu oraz, po drugie, że powinno to być przeniesione na forum Parlamentu Europejskiego i instytucji europejskiej jako zagadnienie polityki europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#JanuszKochanowski">Rozmawiałem już na ten temat z wiceprzewodniczącym Parlamentu Europejskiego Saryuszem-Wolskim, bo mi było łatwo z nim w tej sprawie nawiązać kontakt, z polskim ambasadorem przy Radzie Europy, z komisarzem do spraw praw człowieka przy Radzie Europy i przy Unii Europejskiej, z ministrem spraw zagranicznych. Co prawda nie są oni ombudsmanami, ale w ten sposób zdałem panu sprawę, jak bardzo szerokie kontakty są już zawiązane.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#JanuszKochanowski">W listopadzie tego roku zapraszam do Warszawy wszystkich ombudsmanów krajów nowo przyjętych do Unii Europejskiej, ośmiu, nie dziesięciu, z wyjątkiem ombudsmanów Malty i Cypru, bo obywatele tych państw są już dawno wprowadzeni na ten rynek, w celu właśnie omówienia tego samego zagadnienia, a we wrześniu 2007 r. ombudsmanów dwudziestu pięciu krajów Unii, aby ten problem uczynić bardzo głośnym i aby w rezultacie tych konferencji opracować całą sferę zagadnień ochrony praw pracowniczych. Oczywiście będzie to robione w kontekście europejskim, nie w kontekście praw pracowniczych Polaków, mimo że mnie właśnie to obchodzi, bo inaczej nie byłoby to w sferze zainteresowania moich kolegów. I tak to się przedstawia. Wydaje mi się, że trudno o bardziej szeroką współpracę w ciągu pierwszych pięciu miesięcy. Ona jest dosyć łatwa.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#JanuszKochanowski">Jeszcze jedno. Będziemy zapraszali w przyszłym roku do Polski, to ma określony sens, którego nie potrzebuję wyjaśniać, wszystkich ombudsmanów krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, dlatego że pozycja ombudsmana w tamtych krajach ma często charakter symboliczny czy formalny. To jest taka akcja, która ma przenieść pewne doświadczenia w sposobie myślenia w kierunku wschodnim.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o współpracę z rzecznikiem praw dziecka, to jest ona bardzo dobra. Raz na dwa miesiące spotykają się ze sobą zespoły tych dwóch urzędów. Ostatnio namówiłem panią rzecznik praw dziecka do wystąpienia do ministra edukacji o wycofanie się z tego wiadomego postanowienia. Do tego dołączył się społeczny rzecznik praw ucznia, który jest moim doradcą.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi zaś o rozszerzanie uprawnień rzecznika praw dziecka, to jak już powiedziałem, byłbym raczej temu przeciwny, dlatego że nie widzę nic złego w tym, że mam w tym zakresie twarde uprawnienia, zwłaszcza że, jakkolwiek bardzo szanuję tę instytucję i nie tylko deklaruję współpracę, ale rzeczywiście współpracujemy bardzo owocnie, to jest jednak część funkcji, która została niejako wyłączona z funkcji rzecznika praw obywatelskich. Na szczęście te dzieci stają się później dorosłymi obywatelami, tak więc mogę powiedzieć, że zakres tej funkcji nie jest całkowicie uszczuplony. Nie jestem jednak aż tak szczodry w rozdawaniu uprawnień, które na razie przysługują rzecznikowi praw obywatelskich, a już zupełne byłbym przeciwny temu, aby tworzyć rzeczników dla różnego rodzaju pól działania, gdyż wtedy tracą oni swoją pozycję. Tak się składa, że występując we Wiedniu na tej niedawnej konferencji, miesiące mi się już pomyliły, mówiłem o polskim modelu rzecznika praw obywatelskich przeciwstawianym wszystkim innym modelom rzeczników. Dlaczego przeciwstawianym? Bo rzecznik praw obywatelskich w Polsce ma wspaniałe kompetencje, może prawie wszystko, z wyjątkiem inicjatywy ustawodawczej i jakiejś egzekucji. I ta pozycja jest znakomita. Niezależnie od różnego rodzaju trudności, kłopotów mogę panów zapewnić, że zakres kompetencji jest jedną z tych cech, które w sprawowaniu tego urzędu przynoszą i sprawiają satysfakcję.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#JanuszKochanowski">Czy zamierzam wystąpić z inicjatywą ustawodawczą w sprawach dotyczących wolności i praw człowieka? Zamierzam wystąpić z kilkoma inicjatywami, ale przyznam się, że trudno byłoby mi powiedzieć, czy one mają bezpośredni związek z wolnościami i prawami człowieka. No, wszystko w jakimś sensie ma z nimi związek. Zamierzam wystąpić, być może za wcześnie, by o tym mówić, ale skoro padło takie pytanie, to o tym powiem, z inicjatywą, i wówczas będę szukał sprzymierzeńców po stronie państwa senatorów, powołania, jak wspominałem, organu kontrolnego w zakresie procesu legislacyjnego. Ten projekt jest już w wykonaniu. Proces legislacyjny w Polsce jest, podobnie jest w wielu krajach, ale w Polsce jest to wyjątkowe, chory. Odwoływanie się do Trybunału Konstytucyjnego jest często zbyt spóźnione. Tak jak na końcu procesu jest organ kontrolny, sito w postaci Trybunału Konstytucyjnego, tak samo na początku tego procesu, ale przy parlamencie, powinien być inny organ, który by również spełniał tego rodzaju funkcję. Ta kwestia jest przeze mnie już dobrze opracowana. Mógłbym na ten temat, nie chcę przerazić pana senatora, długo mówić. Tak więc to jest. Jest jeszcze kilka innych projektów, równie kontrowersyjnych. Na ile one mają związek z prawami i wolnościami obywatelskimi? Mają go w tym sensie, że mają polepszyć stan prawa i usprawnić egzekucję prawa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#JanuszKochanowski">Skoro zacząłem od końca, to będę szedł od końca. Pan senator Rau pytał o inflację prawa, o to, czy dostrzegam jej związek z wolnością gospodarowania. Oczywiście, że tak. Gwałtowny rozwój ekonomiczny Polski na początku lat dziewięćdziesiątych był spowodowany między innymi nie tylko niskim punktem wyjścia i startu, ale także barkiem szeregu regulacji, które później zostały ustanowione. Myślę, że organizm gospodarczy się dusi i dlatego mówiłem o deregulacji. Deregulacja powinna być jednym z przedmiotów programu legislacyjnego rządu, to znaczy rząd... Jest taki słynny raport z 2001 r. - raport Mandelkerna, o ile nie przekręcam nazwiska - który mówił, że w Unii Europejskiej powinna nastąpić deregulacja około 40%. Taki sam cel - tak orientacyjnie - powinniśmy postawić sobie w naszym kraju. Wspominałem o bardzo kontrowersyjnej - chyba wspominałem? - regulacji typu sunset, kiedy ustawa, co do której nie istnieje wola polityczna jej utrzymania albo co do której nie ma aktów wykonawczych... Bo proszę sobie wyobrazić, że istnieje szereg ustaw, do których nie wydaje się później aktów wykonawczych. Co to znaczy? Oznacza to, że dana ustawa miała charakter czysto symboliczny. Chodziło o to, żeby pokazać jakąś aktywność, po czym o ustawie się zapomina. Otóż ta ustawa oczywiście powinna po jakimś czasie sama wygasać. Jest to ryzykowne z wielu względów, ale to jedno z możliwych rozwiązań. Idąc tym torem, można powiedzieć, że system koncesjonowania wymaga ciągle daleko idącego skoncesjonowania i sprawdzenia zezwoleń. Ale to jest temat sam w sobie.</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#JanuszKochanowski">Pan senator Andrzejewski pytał o niedopełnienie obowiązków prokuratorskich w zakresie przywłaszczania sobie rzeczy. Prokuratorskie organy...</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Odmawiają wydawania postępowań.)</u>
          <u xml:id="u-171.12" who="#JanuszKochanowski">Odmawiają, czyli nie podejmują się tego, co powinny.</u>
          <u xml:id="u-171.13" who="#JanuszKochanowski">Przyznam, że wolałbym, żeby pan senator powiedział mi to znacznie wcześniej, wtedy bym to podjął. Nie przyszło mi to do głowy, ale obiecuję, że to wykonam. Proszę też o współpracę, bo jest to zaniechanie nie tylko prokuratorskie, ale i senatorskie. Ale nie będę pana ścigał za to.</u>
          <u xml:id="u-171.14" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Z wzajemnością.)</u>
          <u xml:id="u-171.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-171.16" who="#JanuszKochanowski">Przechodzę również...</u>
          <u xml:id="u-171.17" who="#JanuszKochanowski">Nie wiem, czy to była zadowalająca odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-171.18" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: W pełni.)</u>
          <u xml:id="u-171.19" who="#JanuszKochanowski">To była tylko deklaracja, że wszystkie uwagi tego typu będę podejmował. Chyba po prostu nie przyszło mi do głowy, że trzeba ścigać prokuratorów - to bardzo interesujące, prawda? Oczywiście, trzeba ustalić jakąś konstrukcję tego, jak to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-171.20" who="#JanuszKochanowski">Prawa pracownicze do wynagrodzeń i czasu pracy, o co pani senator Tomaszewska mnie zapytała, istnieją i są przedmiotem zainteresowania oraz naszych prac. Miałem tutaj przygotowane dla państwa znacznie szersze wystąpienie, które trwało godzinę i piętnaście minut, ale pan senator Romaszewski zwrócił mi uwagę podczas naszej rozmowy, że jako rzecznik praw człowieka i obywatela jestem także rzecznikiem praw senatorów i że powinienem wybrać wersję krótszą. W tej dłuższej ja ustosunkowywałem się do tego zagadnienia. Czyli jest to przedmiotem pracy biura rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-171.21" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o podwójne opodatkowanie... Chodziło o to podwójne opodatkowanie, które dzisiaj zostaje częściowo uregulowane, czy o inne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#EwaTomaszewska">O podwójne opodatkowanie alimentów. Ale ja nie pytam o to, tylko dziękuję, bo wiem, że biuro pana rzecznika zajęło się tą sprawą. Uważam, że to bardzo dobrze, bo zgłaszają się do mnie osoby w tej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#JanuszKochanowski">Czyli odnotowuję to po stronie podziękowań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#JanuszKochanowski">Naruszenie praw związkowych. Przyznam się, że ta ostatnia sprawa nie była przedmiotem mojej uwagi. Odnotowałem to i zaraz jutro to zostanie zbadane. My oczywiście podejmujemy sprawy nie tylko wtedy, kiedy ktoś się do nas zwraca - tak jest łatwiej - ale także z urzędu. Nie potrafię odpowiedzieć na pytanie, czy ta sprawa jest już przedmiotem prac w moim biurze.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Tomaszewska: O dokumenty chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#JanuszKochanowski">A, o to chodzi? To mi ułatwi...</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje marszałek Bogdan Borusewicz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#BogdanBorusewicz">Ale teraz według kolejności, którą mam na... Przepraszam, pan senator się zgłaszał. A nie, nie. Moment, moment.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest lista.)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#BogdanBorusewicz">Właśnie, przecież jest lista.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#BogdanBorusewicz">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#komentarz">(Senator Czesław Ryszka: Nie wyczerpaliśmy kolejki?)</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#BogdanBorusewicz">Nie, nie. Panie Senatorze, mamy jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: On jest solenizantem, to może być...)</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#BogdanBorusewicz">...pięciu pytających.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#BogdanBorusewicz">Pana też wpisuję.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Wittbrodt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#EdmundWittbrodt">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#EdmundWittbrodt">Panie Rzeczniku, chciałbym podziękować za stanowisko w sprawie zaproponowanych przez ministra edukacji zmian w ocenie egzaminu maturalnego, za sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#EdmundWittbrodt">Chciałbym ponadto zadać trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#EdmundWittbrodt">Pierwsze: jak wygląda sprawa skarg na przewlekłość postępowania, jaka jest tendencja? Czy to się wydłuża, czy skraca?</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#EdmundWittbrodt">Drugie. Cieszymy mnie to, co pan mówi o lepszych regulacjach, o deregulacji. O tym się mówi również w Unii Europejskiej. Pytanie, czy widzi pan jakąś rolę rzecznika w kwestii przyjmowanych u nas regulacji unijnych?</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#EdmundWittbrodt">Ostatnie pytanie dotyczy tego, co pan podkreślił, czyli znaczenia dostępu do informacji publicznej, wagi tego. Jak ocenia pan odmowę ministra rolnictwa opublikowania listy osób otrzymujących dotacje unijną? Jak to pan rzecznik ocenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#BogdanBorusewicz">Pani senator Fetlińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#JaninaFetlińska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#JaninaFetlińska">Chciałabym poprosić pana rzecznika o bliższą informację na temat tej umowy polsko-brytyjskiej o unikaniu podwójnego opodatkowania. Chodzi mi o to, że wiele osób nie złożyło PIT za rok 2005 i niestety jest w konflikcie z polskim prawem. Czy to porozumienie, ta umowa w jakiś sposób ureguluje tę sytuację?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#JaninaFetlińska">Mam jeszcze pytanie, które może wyda się dziwne, ale ta sprawa mnie nurtuje. Nasi obywatele kończą studia, wyjeżdżają, pracują za granicą, na przykład w Wielkiej Brytanii. Będą płacić podatki, ale gdzie? Według tej umowy będą je płacić w Polsce, czy w Wielkiej Brytanii? Jeżeli w Wielkiej Brytanii, to i praca przygotowanego człowieka, i podatek idzie na to państwo. Czy nam nie należałoby się tutaj przynajmniej ten podatek, według skali brytyjskiej, na przykład, ale dla Polski? Jednak nasz wkład w to, że ta osoba, która pracuje na rzecz obcego kraju, jest dobrze przygotowana, był wielki. Może to jest pewna ekwilibrystyka, ale chyba uzasadniona i ze względów i społecznych, i ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#JaninaFetlińska">I następne pytanie, które chciałabym zadać. Nie wiem dokładnie, jak tutaj się zajęto samotnymi matkami w przepisach prawa, ale obawiam się takiego nadmiernego zajmowania się samotnymi matkami, bo czy nie będzie to powodowało takiej sytuacji... Jeżeli będą preferowane kobiety samotnie wychowujące dziecko, to czy nie będzie to zaburzało roli rodziny? Czy nie będzie to mobilizowało do rozwodów albo do życia w konkubinacie? Czasem nadmierna opieka może rodzić skutek wręcz szkodliwy dla rodziny. Zastanawiam się nad tym. Prosiłabym o stanowisko pana rzecznika w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#JaninaFetlińska">I kolejne pytanie. Zastanawiam się, czy w ogóle je zadać, ale to też mnie nurtuje. Mianowicie słyszę wiele o tym, Parlament Europejski wręcz stwierdził, że jesteśmy krajem, w którym się szerzy homofobia, niechęć do mniejszości. Czy nie sądzi pan rzecznik - pytam pana rzecznika jako osobę, która ma takie paneuropejskie doświadczenie, także w dyplomacji, i znakomicie zorientowaną w sprawach prawnych - czy nie sądzi pan rzecznik, że takie opinie, które mówią na przykład o tym, iż bliźniacy nie powinni pełnić dwóch najważniejszych funkcji w państwie, to jest jakiś rodzaj homofobii? Czy nie jest to przejaw jakiegoś ingerowania w specyficzne prawa mniejszości bliźniaków? Bo mnie na przykład to wydaje się w pewnym sensie śmieszne...</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#JaninaFetlińska">I ostatnie pytanie... No, to właściwie prośba o opinię. Czy nie sądzi pan rzecznik, że na przykład rzecznik praw dziecka, rzecznik praw pacjenta i rzecznik praw obywatelskich to powinna być instytucja homogenna? W jednej instytucji znajdowałyby się osoby, które zajmowałyby się tymi specyficznymi prawami. Czy nie widzi pan rzecznik potrzeby połączenia tych funkcji w jednym urzędzie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Czy ja mógłbym już odpowiedzieć...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski:...czy pan marszałek chciałby mi jeszcze utrudnić zadanie większą ilością pytań?)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#BogdanBorusewicz">Nie, nie, mogę panu ułatwić i przerwać pytania, ale prosiłbym o to, żeby pan odpowiedział...</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski:...zbiorczo? Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak. I ja bym zwolnił pana rzecznika z odpowiedzi na te pytania...</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#komentarz">(Senator Edmund Wittbrodt:...o mniejszość.)</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#BogdanBorusewicz">O pewną specyficzną mniejszość.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#BogdanBorusewicz">Bo to nie jest mniejszość, Pani Senator, absolutnie. To nie dotyczy tego...</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Rzeczniku, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#JanuszKochanowski">Pani Senator, znowu zacznę od końca. Czy rzecznik praw dziecka, pacjenta, nie powinni być skupieni w ramach instytucji rzecznika praw obywatelskich? Jak by tu powiedzieć, żeby nie powiedzieć... Jeśli chodzi o moje zapędy w sensie rozszerzania kompetencji, to ja się z panią senator absolutnie zgadzam. Ale istnieje określona sytuacja: mamy znakomitą współpracę z rzecznikiem praw dziecka, której bym nie wystawiał na szwank żadnego rodzaju wypowiedziami na ten temat. A rzecznik praw pacjenta, o ile wiem, jeszcze nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale mógłby być.)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#JanuszKochanowski">Poza panem...</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Sandauerem.)</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Sandauerem.)</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#komentarz">(Głos z sali: W Narodowym Funduszu Zdrowia.)</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#JanuszKochanowski">Tak? No, ale szczęśliwie nie jest zbyt aktywny. Jeśli chodzi o te zagadnienia, to one oczywiście należą do zakresu działania rzecznika. I tutaj nie ma żadnego problemu z nakładaniem kompetencji czy z brakiem kompetencji, nie odczułem tego. Nie ma takiego problemu. Czyli wszystko jest jak najlepiej, Pani Senator. Nie może być lepiej. A nawet jeśli mogłoby być lepiej, to nie narażajmy na szwank tej sytuacji, która jest obecnie, wchodząc w te zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#JanuszKochanowski">Homofobia... Jedno z pytań przeskakuję, zgodnie z poleceniem pana marszałka. Drugie dotyczyło homofobii. Rzeczywiście dochodzimy do sytuacji - ja dałem wyraz temu w specjalnym oświadczeniu po rezolucji Parlamentu Europejskiego, z którym wystąpiłem również na forum Sejmu - w której brak odmienności zaczyna być sytuacją naganną, a brak entuzjazmu wobec odmienności, seksualnych w tym przypadku, traktowany jest jako homofobia. Chyba nie powinniśmy temu ulegać. Jeśli nawet niektórzy czy znaczna większość obywateli tego kraju ma to nieszczęście, że jest tak bardzo zacofana, jak inni to widzą, to obowiązkiem rzecznika jest ochrona nie tylko kręgów najbardziej postępowych w tym zakresie, ale również tych, którzy jeszcze nie dorośli. A do nich, niestety, należy również rzecznik. Wydaje mi się, że ta rezolucja - dałem temu wyraz we w miarę oględny sposób - jest przejawem pewnej rewolucji kulturowej. Ale ci, którzy tej rewolucji kulturowej jeszcze nie podlegają, mają swoje prawa i również na ich straży zamierza stać rzecznik. Jesteśmy na jakimś zakręcie kulturowym. Co za tym zakrętem jest, trudno ocenić. Jednak reguły gry polegające na tym, że zarówno jedna, jak i druga strona ma prawo do swoich wolności i praw, są określone, w każdym razie dla mnie są jasne. Czyli brak entuzjazmu dla odmienności nie musi jeszcze być kwalifikowany jako homofobia.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#JanuszKochanowski">Dalej: czy opieka nad samotnymi matkami nie stanowi zagrożenia dla spoistości rodziny? Rzecznik ma o tyle łatwiejsze zadanie, że nie musi się nad tym zastanawiać, po prostu wie, że musi pomagać słabszemu. Jeżeli samotne matki dają sobie świetnie radę, to wówczas nie podejmuję się tego zadania. Jednak ewolucja w zakresie podejścia do rodziny na przestrzeni dziesiątków ostatnich lat jest widoczna. Kiedyś dzieci pozamałżeńskie były traktowane w sposób odmienny. Kiedyś osoby pozostające w konkubinacie były traktowane w sposób odmienny. Kiedyś także osoby rozwiedzione - ja to jeszcze pamiętam - były traktowane w inny sposób niż obecnie. Samotne matki - to samo. Były różnego rodzaju określenia, których tu nie będę używał. Zmieniła się pozycja rodziny. Czy to dobrze, czy nie? To zależy od poglądów. Jedni mówią, że dobrze, drudzy mówią, że źle. Ja powiem, że zadaniem rzecznika, który ma kadencję długości pięciu lat i nie musi patrzeć aż tak bardzo daleko, jest podejmowanie zagadnień w tym okresie. To jest znak czasu. Oczywiście zdawanie sobie sprawy z pewnych zagrożeń jest także moim zadaniem, natomiast nie powiedziałbym tak, jak pani senator to sformułowała: czy to nie będzie ze szkodą dla rodziny? Po prostu istnieją takie potrzeby i należy podejmować takie zadania. Tak to widzę.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#JanuszKochanowski">Teraz kwestia unikania podwójnego opodatkowania. Ponieważ tym się interesuję, na bieżąco śledzę, jak to będzie wyglądało, ale nie miałem dostępu do tych dokumentów... Otóż jest tak, że Polacy osiągający w roku podatkowym dochody wyłącznie z pracy najemnej wykonywanej w Wielkiej Brytanii nie będą obowiązani do składania zeznania w Polsce i płacić polskiego podatku dochodowego od tych wynagrodzeń. Jeśli chodzi o 2005 r., bo pani mnie o to pytała, to tutaj nie wiem, jakie są w tym zakresie rozwiązania. O ile pamiętam, to występowałem do pani wicepremier Gilowskiej w tej sprawie i proponowałem różnego rodzaju rozwiązania połowiczne, jak na przykład większe koszty uzyskania przychodu, jak na przykład odliczanie płaconego podatku czy opłaty na świadczenia społeczne, zdrowotne itd., itd. Czyli wysuwałem szereg inicjatyw, natomiast czy to w jakiś sposób zostanie załatwione generalnie, tego nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o to zjawisko, że wykształceni przez państwo polskie obywatele jadą, żeby podejmować pracę za granicą, na przykład lekarze, to nie byłbym skłonny do wysuwania tutaj daleko idących roszczeń. A to z tego względu, że oni wyjeżdżają, bo państwo polskie jednak nie wywiązało się czy nadal się nie wywiązuje ze stworzenia im odpowiednich warunków pracy. Tutaj bym nie wykazywał takiego daleko idącego, roszczeniowego podejścia. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że skoro w niektórych zawodach ponosimy wysokie koszty edukacji - chodzi na przykład o lekarzy - i w innych dziedzinach też, to być może już czas, aby pomyśleć o tym, że ten, kto wyjeżdża, być może powinien ponosić jakieś zwroty opłat na rzecz państwa polskiego. Ale to byłoby wtedy, gdyby na przykład otrzymywali stypendia. Cały system ekonomicznego wspierania studiów wyższych powinien być inaczej, moim zdaniem, pomyślany. Nie jest zadaniem rzecznika mówienie, że może w jakimś zakresie powinien być płatny, z szeroką sferą stypendiów, ale w tym kierunku powinniśmy pójść, jeśli chcemy odpowiednio wysoko zakreślić poziom edukacji. I wtedy znalazłoby się miejsce na zaspokojenie roszczeń zwrotnych państwa, które ponosi odpowiednio wysokie koszty, zwłaszcza jeśli chodzi o pewne typy edukacji.</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#JanuszKochanowski">Pan senator był łaskaw mi powiedzieć... Chodzi o ten sprzeciw w stosunku do ministra edukacji. Ponieważ mamy sygnały, że ten sprzeciw nie odnosi rezultatu, przyznam się, że będę się zastanawiał nad drogą konstytucyjną, to znaczy rozważenia, czy ta zmiana nie będzie sprzeczna z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o przewlekłość postępowania sądowego, to w naszym kraju jest ona tak duża, że zaprzecza ona podstawowemu prawo konstytucyjnemu i obywatelskiemu, jakim jest dostęp do sądu. Na to nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Tutaj potrzebna jest całościowa reforma wymiaru sprawiedliwości, całościowa, w kilkunastu ogniwach, piętnastu czy więcej. Ja się kiedyś bardzo szczegółowo tym zajmowałem, miałem przygotowany cały program i mnie się wydaje, że pan minister sprawiedliwości podejmuje bardzo energiczne działania, tak energiczne, że chyba są najbardziej efektywne w historii tego ministerstwa, o ile pamiętam. Zobaczymy, czy da sobie z tym radę. Przewlekłość postępowania nie tylko narusza podstawowe prawo dostępu do sądu, do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie, ale co więcej ma wielkie znaczenie gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-179.13" who="#JanuszKochanowski">Odmowa ministra rolnictwa dotycząca otrzymywania dotacji unijnych. Wydaje mi się, że to jest, tak prima facie, sprzeczne z dostępem do informacji publicznej, ale tylko to mogę powiedzieć tak na pierwszy rzut oka. Na pewno jednak to jest do zbadania.</u>
          <u xml:id="u-179.14" who="#komentarz">(Senator Edmund Wittbrodt: A regulacje unijne dotyczące rzecznika?)</u>
          <u xml:id="u-179.15" who="#JanuszKochanowski">Myślałem, że pan senator zapomni o tym pytaniu. No, nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-179.16" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-179.17" who="#JanuszKochanowski">Otóż wydaje mi się, że nie przypominam sobie przypadku, w którym... No, wtedy, kiedy by naruszały prawa i wolności człowieka, to generalnie zawsze, ale czy konkretne rozwiązania tego typu już budziły niepokój? W tym momencie egzaminu nie potrafię sobie przypomnieć właściwej odpowiedzi, bardzo przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Ciecierski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#RyszardCiecierski">Panie Rzeczniku, zainteresowały mnie problemy związane z deregulacją i z inflacją prawa. Proszę wybaczyć, że zapytam tak bardzo radykalnie: czy zadania i funkcja rzecznika nie świadczą o tym, że mamy do czynienia z inflacją prawa? Pańska ingerencja jest przecież potrzebna tylko w tych przypadkach, gdzie albo organy państwa nie działają, albo prawo nie działa. Myślę więc, że tutaj też moglibyśmy mówić o potrzebie swego rodzaju deregulacji, a może o inflacji prawa. Jeżeli idzie o osobę, to proszę wybaczyć, że tak śmiało sformułowałem pytanie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#RyszardCiecierski">A teraz to, o czym próbowałem czasami rozmawiać z panem w kuluarach. Jest piękny dział w kodeksie postępowania administracyjnego: skargi i wnioski obywateli. To jest 1/4 czy może 1/3 kodeksu postępowania administracyjnego. Praktycznie rzecz biorąc, z tych, jeżeli dobrze pamiętam, prawie pięćdziesięciu artykułów niewiele dla obywatela wynika. Obywatel musi swoje sprawy osiągać w procedurach administracyjnych, a nie w kodeksie. Czy, powiedzmy, w ramach tego zespołu ogólnego prawa administracyjnego, który państwo powołujecie, nie można byłoby rozważyć możliwości deregulacji w tej dziedzinie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AntoniSzymański">Panie Marszałku, Panie Rzeczniku, chciałbym zapytać o kwestie związane z organizacją biura rzecznika. Moje pytanie dotyczy biur poza Warszawą: we Wrocławiu oraz w Gdańsku. Jaka jest pańska ocena pracy tych biur i różnorodnych form działań, które podejmują? Czy zamierza pan, albo czy myśli pan o tym, żeby tego rodzaju biura, które, jak się wydaje, spowodowałyby, że rzecznik praw obywatelskich byłby bliżej obywatela, powoływać również w innych regionach kraju? Dalej w tym kontekście: czy liczba pracowników biura rzecznika jest wystarczająca? Czy ona jest w tej chwili optymalna, tak żeby biuro nie było zbyt potężne, jeśli chodzi o liczbę osób, ale żeby mogło wypełniać swoje zadania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#BogdanBorusewicz">Jeszcze pan senator Michalak, i poproszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PawełMichalak">Panie Rzeczniku, chodzi o naruszenia praw spółdzielców. Do naszych biur często przychodzą spółdzielcy, którzy skarżą się, że ich prawa zostały złamane, ba, że zostały nadszarpnięte interesy spółdzielni. W przypadkach, z którymi się spotkałem, prokuratura z zasady odmawiała zajęcia się tymi sprawami. Spółdzielcy kierowali sprawy przed sądy w drodze postępowania cywilnego i jedna ze spraw już została osądzona prawomocnym wyrokiem - chodzi mi o przekształcenie własnościowe i horrendalne opłaty. Druga sprawa też zostanie, mam nadzieję, wygrana. Tu chodzi o pozbawienie członkostwa spółdzielni przez statutowe ciało spółdzielni za nadmierną krytykę zarządu - tak brzmiało sformułowanie walnego zebrania członków spółdzielni, bardzo dużej. W związku z tym mam pytanie... Oczywiście, ja skierowałem w tej sprawie interpelację do ministra sprawiedliwości, pytając o działania prokuratury, która z zasady, jak mówię, generalnie odmawia zajęcia się tymi sprawami. I tutaj pytanie do rzecznika: czy rzecznik widzi jakąś swoją rolę w rozwiązywaniu tych spraw? Przecież tylko nieliczni spółdzielcy idą na drogę sądową. Oczywiście, długo by tu rozmawiać, dlaczego nie chcą zadzierać z zarządami spółdzielni, bojąc się różnych szykan, tak że...</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PawełMichalak">Może podam przykład. W tym momencie, w tej chwili, trzynastu spółdzielców prawomocnym wyrokiem sądu wygrało sprawę o zwrot pieniędzy zapłaconych za przekształcenie własnościowe, ale tym obciążeniem dotknięto pięciuset spółdzielców. Teraz nie ma, powiedzmy, reakcji prokuratury, która może by tu z urzędu wkroczyła, bo jest pięciuset poszkodowanych, a nie wiadomo, czy będzie ich stać, aby też przejść drogę sądową. Stąd właśnie to pytanie, czy rzecznik widzi tutaj jakąś swoją rolę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Rzeczniku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#JanuszKochanowski">Zaczynając znowu, zgodnie z tradycją, od końca: Panie Senatorze, rzecznik widzi swoją rolę, tylko proszę dać rzecznikowi szansę. To znaczy, jeśli pan senator zwróci się do mnie w tej sprawie, w każdej chwili jestem do dyspozycji, i mogę powiedzieć, że podejmiemy i zbadamy tę sprawę. Czy konkretnie jakieś odpryski tych spraw są już u nas rozpatrywane? Na to w tej chwili nie mogę konkretnie odpowiedzieć. Czyli, odrzucam panu piłeczkę, proszę mi dać tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#JanuszKochanowski">Dalsze pytania. Jeśli chodzi o organizację biura, to, jak na samym początku wspominałem, naszym zamiarem jest powołanie jeszcze jednego pełnomocnika, bo jak to badałem na samym początku bez żadnego wstępnego zdania na ten temat, to doszedłem do wniosku, że biura pełnomocników zdają egzamin i że tak, jak są we Wrocławiu i w Gdańsku, tak jeszcze jedno powinno być gdzieś na południu. Nie powiem, gdzie, bo razem z moimi współpracownikami badamy, gdzie jest odpowiednia liczba spraw. Ale w tej chwili orientujemy się na południe i w budżecie, który przygotowujemy, będzie propozycja, aby takie biuro dodatkowo stworzyć. Czyli tu w pełni podzielamy stanowisko pana senatora.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#JanuszKochanowski">Czy liczba pracowników w moim biurze jest wystarczająca? Nie znam biura, w którym liczba pracowników jest wystarczająca, każde biuro uważa, że jest ona niewystarczająca i że powinna rosnąć. Niedawno analizowałem liczbę spraw mojego biura na przestrzeni od 1988 r. do chwili obecnej w korelacji z liczbą pracowników i doszedłem do wniosku, że liczba moich współpracowników jest aż nadto wystarczająca. Jesteśmy w stanie poradzić sobie z tymi zadaniami i ta liczba powinna być w sposób naturalny nieco zredukowana, abym mógł wyjść naprzeciw hasłu czy idei taniego państwa, do której jestem szczerze przekonany. A więc jeśli pan senator chciałby mi zaproponować dodatkowe etaty, to jestem bardzo wdzięczny, ale...</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Senator Antoni Szymański: Pieniądze.)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#JanuszKochanowski">...ale nie jestem przekonany, że akurat mój urząd tego potrzebuje. Urząd jest sprawny, daje sobie radę. Być może powinien być nieco zmodernizowany, przyszedł już na to czas.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#komentarz">(Senator Antoni Szymański: Sprawnego, taniego urzędu.)</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#JanuszKochanowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#komentarz">(Senator Antoni Szymański: Sprawnego, taniego urzędu.)</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#JanuszKochanowski">Efektywnego także, nie można wylać dziecka z kąpielą. Wydaje mi się, że urząd rzecznika spełnia dobrze swoją funkcję, bez zaległości, co jest bardzo ważne, i że trzeba do tego podchodzić bardzo ostrożnie.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#JanuszKochanowski">Nie zamierzam natomiast występować o zwiększenie zatrudnienia. Dlatego że prawo Parkinsona jest mi bardzo dobrze znane i głęboko je chowam w swoim sercu.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#JanuszKochanowski">Kodeks postępowania administracyjnego, skargi i wnioski. Czy należy deregulować w tym zakresie? Może należałoby... To nie jest kwestia ani regulacji, ani ich braku. To jest kwestia pewnej kultury, kultury służebności w stosunku do obywatela. Ja pamiętam czasy, kiedy były takie książki skarg i wniosków, prawda, na sznurku, czy na jakimś powrozie, do których kto chciał albo kto mógł, ten się wpisywał. Teraz, niedawno wydano nawet takie książki, one znalazły się na rynku, niektóre zapisy są tam bardzo interesujące. Istnieją dwie postawy w stosunku do obywatela, postawa władcza i postawa służebna. Jednym z zagadnień dotyczących usprawnienia prac mojego urzędu jest chęć zmiany na przykład charakteru niektórych pism wychodzących od rzecznika, które powinny być bardziej zwyczajne, a nie tak trudne, że czasami ja nie jestem w stanie zrozumieć, co może nie dziwić, ale w końcu jest to jakiś sprawdzian. No powinno się zawsze mieć zakonotowane w pamięci, kto jest dla kogo, a to jest bardzo trudne. A może i nie takie trudne, w każdym razie o tym trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#JanuszKochanowski">Kwestia, czy jest tak wiele w tym zakresie w przepisach, czy nie jest, wydaje mi się wtórna, chociaż zgadzam się z tą myślą pana senatora, że jak jest zbyt wiele deklaracji, to przeważnie one do niczego nie prowadzą.</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#JanuszKochanowski">Chciałbym przejść do tej zasadniczej kwestii deregulacji i inflacji przepisów, nadmiaru prawa. W jednym z magazynów „Jus et lex”, którego jestem ciągle redaktorem, sir Christopher Staughton napisał taki artykuł „Za dużo prawa”. A Habermas powiedział, że życie współczesne jest skolonizowane przez prawo. Oczywiście nie prawo w sensie prawa, tylko prawo w sensie przepisów. W roku dwa tysiące którymś osiągnęliśmy rekord - około dwudziestu trzech tysięcy stron Dziennika Ustaw, nie licząc Monitora i innych rzeczy. Porównywałem to z Wielką Brytanią, nieco wcześniej, gdzie było trzy tysiące stron, a Paul Johnson, znakomity filozof konserwatywny, mówił, że te trzy tysiące stron to jest przejaw jakiejś aberracji i nierozumności - mówił oczywiście o Anglikach, nie o nas.</u>
          <u xml:id="u-187.14" who="#JanuszKochanowski">Inflacja prawa jest wszędzie, w Unii Europejskiej, także w systemach common law, ale oczywiście w znacznie mniejszym zakresie. Jest ona skutkiem szeregu przypadłości, jak powiedziałem. Po pierwsze, nadmiernych funkcji państwa, nadmiernie rozszerzonego interwencjonizmu, bo państwo działa przy pomocy przepisów. Po drugie, pozytywistycznej teorii prawa, że wszystko musi być zapisane w przepisach. Nieprawda, nie musi być. Po trzecie - coraz bardziej się niepokoję, w co brnę - fałszywie pojętej roli parlamentu. Parlament nie powinien pisać przepisów prawa, parlament powinien podejmować decyzje polityczne dotyczące zasad, na jakich akt prawny, projekt powinien być formułowany przez odpowiednie służby. Pisanie natomiast do niczego nie prowadzi, ta metoda prowadzi tylko do wielu błędów, których zresztą mamy rozliczne dowody, te dowody mogą być tutaj państwu przytaczane. Jest to także wyraz pewnej kultury etatystycznej, która jest chorobą naszych czasów w większym stopniu na kontynencie niż w systemach common law, które też cierpią na tę przypadłość, ale w znacznie mniejszym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-187.15" who="#JanuszKochanowski">Co można w tym zakresie zrobić? Bardzo dużo, ale nie wszystko. Na pewno można i trzeba z tym walczyć, walczyć przy pomocy, na przykład, planowo przeprowadzonej deregulacji. Deregulacja przeprowadzona tak jak program legislacyjny prac rządu. Wydaje się, że na razie niczego takiego nie ma. Przez rok lub więcej temu planowi rządu powinien towarzyszyć drugi plan - plan przeprowadzonych deregulacji. Rząd, który występuje z określonym problemem legislacyjnym, powinien przedstawiać także program prac deregulacyjnych, z którego powinien okresowo zdawać sprawę, informując, co mu się udało, a czego nie udało mu się w tym zakresie zrobić. Ponieważ nadmiar przepisów prawa jest pętlą, i tutaj jest zadanie dla rzecznika praw obywatelskich, dlatego się w to ładuję, jest wymierzony w wolność obywatelską. Każda regulacja powinna być podejmowana z tym przekonaniem i z tą świadomością, że jest ona wymierzona przeciwko wolności obywatelskiej i tylko wtedy powinna być podejmowana, gdy istnieje rzeczywiste dla niej uzasadnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Ryszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#CzesławRyszka">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#CzesławRyszka">Panie Rzeczniku, chciałbym poznać pański pogląd na następującą sprawę. W naszym kraju nie ma ustawy dekomunizacyjnej. Jest wprawdzie ustawa lustracyjna, ale ona nie obejmuje dziennikarzy. Być może w obecnej nowelizacji to się zmieni. I w związku z tym mam pytanie, czy kierownikowi zakładu, mam tu na myśli prezesa radia i telewizji, wolno zażądać od swoich pracowników, od dziennikarzy, oświadczeń, czy byli agentami lub tajnymi współpracownikami Służby Bezpieczeństwa. W konsekwencji oświadczenia, że byli, zapewne zostaną zwolnieni z pracy. Jak pan zapatruje się na taką kwestię jako rzecznik praw obywatelskich, rzecznik wszystkich obywateli, także byłych współpracowników? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Szmit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#JerzySzmit">Panie Rzeczniku, chciałbym zapytać o problem, który narasta w Polsce północnej i zachodniej, a dotyczy zgłaszania roszczeń do nieruchomości, będących dziś własnością obywateli Rzeczypospolitej bądź polskich podmiotów prawnych, przez osoby, które w latach sześćdziesiątych, bądź siedemdziesiątych wyjechały z Polski do Republiki Federalnej Niemiec, a dzisiaj próbują odzyskiwać pozostawiony wówczas w Polsce majątek. Dzisiaj praktyka jest taka, że te sprawy z reguły trafiają do sądów, sądy rozpatrują je bardzo różnie, ale za każdym razem powstaje poczucie krzywdy albo u tej, albo u tamtej strony. Chciałbym więc zapytać, czy pan widziałby jakiś systemowy sposób rozwiązania problemu niewątpliwego naruszania praw obywatelskich zarówno tych, którzy dzisiaj próbują odzyskiwać majątek, jak i tych, którzy dzisiaj nim dysponują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#BogdanBorusewicz">Jeszcze pan senator Szaleniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#ZbigniewSzaleniec">Panie Rzeczniku, ja chciałbym zadać pytanie, być może retoryczne, ale będzie to okazja, żebym jednocześnie tutaj w Senacie przedstawił swoje stanowisko w tej sprawie. Chodzi mi o ten skandal edukacyjny, bo tylko tak można nazwać amnestię maturalną. Jak pan widzi szanse podjętych przez pana działań, aby zmienić tę decyzję? Bo dzisiaj usłyszeliśmy od premiera, że raczej ją akceptuje i pewnie rząd ją też zaakceptuje. A więc jakie są szanse na to, żeby pana działania przyniosły jakiś efekt?</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#ZbigniewSzaleniec">Drugie pytanie dotyczy podwójnego opodatkowania. Mówimy tu dużo o opodatkowaniu tych, którzy wyjeżdżają do Anglii i cieszę się, tak jak i pan, że ta sytuacja się być może szybko zmieni. Prawdopodobnie jednak problem dotyczy również innych krajów, zwłaszcza Hiszpanii, dokąd wyjeżdża teraz sporo Polaków. Czy rzeczywiście takie problemy u pana się pojawiają?</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#ZbigniewSzaleniec">Na koniec pozwolę sobie na krótką uwagę. Bardzo podoba mi się pana podejście do własnej niezależności. Proszę tak trzymać. Myślę, że niektórzy będą zawiedzeni taką postawą, ale to jest dobra postawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JanuszKochanowski">Co do niezależności, to już uzgodniliśmy.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JanuszKochanowski">Zacznę od końca. Podwójne opodatkowanie w innych krajach, to jest w Hiszpanii, w Anglii itd. Tak jest, że jeśli chodzi o Anglię, to ja podejmowałem te sprawy głównie z urzędu, mimo że wpływały niektóre pisma, dlatego że akurat znałem ten teren, patrzyłem na to i widziałem, co się dzieje. Chociaż kwestia podwójnego opodatkowania była tylko jedną z kwestii. Ja byłem przerażony sytuacją tych ludzi, którzy jechali w nieznane kompletnie nieprzygotowani. Gdy pojechałem do Anglii tydzień czy dwa tygodnie temu, już nie pamiętam, i miałem spotkanie, jedno ze spotkań, w POSK, czyli w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym, w teatrze, to był to najistotniejszy problem, nad którym wszyscy najbardziej boleli.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#JanuszKochanowski">Myślę, że teraz, po Anglii, będziemy się zajmowali kolejno innymi krajami. Po prostu przez następny rok, tak sobie założyłem, zamierzam temat praw pracowniczych Polaków drążyć, doprowadzić do pewnych rezultatów. Jeśli byłby czas, to bym zaraz powiedział państwu, jakich. Po czym chcę odejść od tego tematu, gdyż są jeszcze inne sprawy do zajmowania się.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o amnestię maturalną, potoczne określenie, to ja nie zamierzam poprzestać na wystosowaniu razem z rzecznikiem praw dziecka i ze społecznym rzecznikiem praw ucznia pisma. Zamierzam walczyć przy pomocy wszelkich środków, które są do mojej dyspozycji, dlatego że chodzi mi o coś więcej, chodzi mi o standardy wychowania, standardy edukacji. To jest jeden z najważniejszych problemów cywilizacyjnych Polski, a także europejskich.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#JanuszKochanowski">Z całego mojego doświadczenia życiowego, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, wynika, że standardy edukacyjne w sferze powszechnej - nie elitarnej, ale powszechnej - lecą na łeb, na szyję. Moi studenci, których uczyłem przez dziesiątki lat, w ostatnim okresie - nie chodzi o te 5% najlepszych, bo te 5% jest teraz lepsze niż kiedykolwiek - przeciętnie są coraz gorzej przygotowani. Czasami nawet - a w końcu Uniwersytet Warszawski nie jest taki najgorszy - było strach o coś zapytać. I nie będę podawał przykładów, bo one byłyby zabawne. To jest wielki problem, jeden z najważniejszych problemów, przed którymi stoi Polska. Ale nie tylko Polska. Te same tendencje istnieją w Niemczech. Tylko oni spadają z wyższego poziomu i może szybciej się podniosą. Ten sam problem istnieje w Wielkiej Brytanii, wyłączając niektóre szkoły prywatne. Dla nas to jest problem: być albo nie być, problem narodowy i europejsko-cywilizacyjny. Dlatego przykład amnestii maturalnej, który mógłby wydawać się drobnym problemem, z mojego punktu widzenia jest zasadniczy. W tym piśmie wymienialiśmy szereg innych, drobnych, wydawałoby się, przykładów. A to rok szkolny zaczyna się zamiast pierwszego - czwartego, skoro są piątek, sobota, niedziela. A to są jakieś tam zwolnienia, a to są zastępstwa.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#JanuszKochanowski">My się pytamy: jak to jest? W krajach o wysokiej cywilizacji pracy godziny pracy, godziny lekcyjne, godziny wykładowe są ściśle przestrzegane. Jeden z moich przyjaciół, profesor amerykański, dziwił się, że w Polsce dwie godziny to godzina i trzydzieści minut. Nie mógł tego zrozumieć. Nie mógł zrozumieć, że się później zaczyna, a wcześniej kończy. Ja się kiedyś na moim wydziale spóźniłem i kajałem się przed moimi studentami, a oni mi powiedzieli: niech pan się nie przejmuje, inni nawet nie przychodzą. Powiedzmy, że teraz jest znacznie lepiej, na pewno lepiej, ale to jest świadectwo pewnej kultury pracy.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#JanuszKochanowski">Podobno w Ameryce Południowej - nigdy tam nie byłem, ale słyszałem od studentów stamtąd - jest jeszcze gorzej pod tym względem. Czyli to jest kulturowo-cywilizacyjny problem jakości pracy, jakości edukacji, naszej konkurencyjności na rynku międzynarodowym i tej młodzieży, która musi być przygotowana, a nie może mieć sprzedawanych dyplomów, tak jak to często jest w szkołach prywatnych. Przecież ona za ciężkie pieniądze swoje lub swoich rodziców otrzymuje często produkt, który jest całkowicie nieużyteczny. To jest, jak powiedziałem, problem, z którym wszyscy musimy walczyć, i w tym zakresie, w jakim to do mnie należy, nie zamierzam złożyć broni.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#JanuszKochanowski">Pan pytał mnie o roszczenia dotyczące mienia pozostawionego w latach 1968–1970? Nie widzę żadnej możliwości systemowego rozwiązania - może się mylę, może ktoś mi je podsunie - tego rodzaju problemu, sprawy, jak tylko odwoływanie się do podstawowych zasad, które muszą być w takim przypadku przestrzegane. Rezultat może być różny w konkretnym przypadku. Generalnie, o ile wiem, ci ludzie wyjeżdżali nie z własnej woli i z własnej chęci, i nie zawsze zrzekali się tych majątków dobrowolnie. Jeżeli nie wiemy, co, jak, to powinniśmy zrobić porządnie, czyli przestrzegać tych zasad, które zawsze obowiązują, podstawowych zasad systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#JanuszKochanowski">Czy prezes telewizji powinien się zwracać do swoich pracowników, aby przedstawili mu zaświadczenia, że nie współpracowali... Gdybym chciał się wykręcić od tego pytania, odpowiedziałbym, że żaden z tych dziennikarzy, do których prezes się zwrócił, nie zwrócił się jak na razie do rzecznika. Powiedziałbym, że w obecnym systemie prawnym nie widzę podstawy tego rodzaju, jak tylko w formie określonego apelu... Nie wiem, czy w instytucji państwowej można taki apel wystosować. W instytucji prywatnej czy w jakimś stowarzyszeniu, czy w klubie mógłbym się zwrócić do swoich przyjaciół i powiedzieć: byłoby dobrze, gdybyśmy rzucili karty na stół i powiedzieli, kim jesteśmy. Czy w instytucji państwowej jest to dopuszczalne? Wydaje mi się, że nie. Ale zmienię zdanie, jeśli ktoś mi uzasadni, że się mylę.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#JanuszKochanowski">Pogląd na komunizację i to, że ustawa lustracyjna nie obejmuje dziennikarzy. Ustawa lustracyjna, jak wiemy, została zakreślona stosunkowo wąsko do osób sprawujących pewne funkcje publiczne. Osobiście, gdyby to ode mnie zależało, rozszerzyłbym ustawę lustracyjną, która odchodzi już, jak wiemy, w przeszłość, na inne zawody zaufania publicznego - nauczycieli różnego szczebla, dziennikarzy, nie wiem, na jakie jeszcze. Byłbym raczej za szerszym niż węższym ujęciem, ale pod warunkiem, że jest to wykonalne ze względu na możliwości techniczne, na przykład Instytutu Pamięci Narodowej czy innego organu. Bo zaprojektować można sobie każde życzenie, później będzie ono trudniejsze w wykonaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Adamczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MirosławAdamczak">Panie Rzeczniku, wieczyste użytkowanie to jest jedna z form własności. W naszym kraju jest to forma, która, powiedzmy, sięga do czasów PRL. Jak pan sądzi, czy nie należałoby tego w kontekście przepisów Unii Europejskiej wreszcie unormować, żeby ta forma przestała funkcjonować u nas w kraju? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#BogdanBorusewicz">Pani senator Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AnnaKurska">Panie Profesorze, ja mam trzy kwestie z różnych dziedzin. Pierwsza to wojsko, druga to Romowie, a trzecia to cudzoziemcy.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Wojsko pierwsze? Druga?)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#AnnaKurska">Wojsko. Wojsko, Romowie...</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski: Romowie.)</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#AnnaKurska">...i cudzoziemcy, w szczególności Czeczeni. Interesuje mnie taka sprawa. Pan profesor pisze, że był pan w jednostkach wojskowych. Chcę się tylko dowiedzieć, czy był pan tam z własnej inicjatywy, czy otrzymywał pan skargi. Jeżeli tak, to jakie, związane z falą czy z innymi sprawami? To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#AnnaKurska">Drugie pytanie dotyczy Romów. Jest tu wzmianka o tym, że dzieci nie mają dostępu do nauki. U nas jest powszechny obowiązek nauczania. Nie bardzo więc rozumiem. Poza tym jest również wzmianka o przestępstwach dokonywanych na tle etnicznym. O jakie przestępstwa chodzi, oprócz tych opisanych w materiałach prasowych w „Dzienniku Bałtyckim”? O tym jest wzmianka.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#AnnaKurska">I wreszcie chodzi o ośrodki dla cudzoziemców oczekujących na status uchodźcy. Czy pan profesor nie widzi takiej możliwości, żeby ten czas, który oni tam spędzają, oczekując na decyzje władz, nie był czasem straconym, żeby jakoś ich integrować, żeby się uczyli języka polskiego, żeby był tłumacz? Wprawdzie wszyscy władają rosyjskim, ale czeczeńskiego nikt nie zna. Są to ludzie, którzy po prostu nie pracują, a taka bezczynność wpływa zawsze niekorzystnie.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#AnnaKurska">I wreszcie ostatnie pytanie, nawiązujące do pytania pana senatora Ryszki. Chcę je zadać z uwagi na pewien fakt, jaki miał miejsce w „Gazecie Wyborczej”: pan Maleszka przez szereg lat pisywał artykuły i był cenionym dziennikarzem, a nagle się okazało, że jest agentem, i natychmiast został zwolniony. Czy pana zdaniem dziennikarz nie jest też osobą, która, ponieważ komentuje różne zdarzenia, powinna jednak podlegać lustracji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Rzeczniku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanuszKochanowski">Zacznę, zgodnie z tradycją, od końca. O ile wiem, pan redaktor Maleszka nie został zwolniony, tylko przesunięty na inne pole działalności, mniej...</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Na bocznicę.)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#JanuszKochanowski">No tak. Trudno, żeby w dalszym ciągu był flagowym okrętem gazety. Otóż jeśli chciałaby pani wystąpić do rzecznika o obronę pana Maleszki, to na razie możemy to zostawić...</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Nie, nie, broń Boże.)</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#JanuszKochanowski">Ja już mówiłem o tym, że według mojej opinii dziennikarze powinni podlegać temu procesowi.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#JanuszKochanowski">Teraz przejdźmy do Czeczenów. Otóż złożyłem, zdążyłem już to zrobić, wizytę w jednym ośrodku dla Czeczenów w Warszawie, bo to było techniczne bardziej wykonalne. Mam jak najgorsze z tego pobytu refleksje. Po pierwsze, warunki, jakie tam zastałem, nie odpowiadają standardom, które w naszym kraju już istnieją. Wyznaczyliśmy prywatnemu dzierżawcy - bo tam państwo dzierżawi od jednostki prywatnej - trzymiesięczny termin na poprawienie tych warunków, po którym to terminie mamy się - przedstawiciele mojego biura - zjawić tam powtórnie.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Czy to był Dębak?)</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#JanuszKochanowski">To było na Bielanach, gdzieś tutaj w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#JanuszKochanowski">Po drugie, tu nie ma żadnej polityki. Skoro już mamy problem uchodźców i wiemy z doświadczeń innych krajów, w których ten problem występuje w daleko większej skali, jak to zagadnienie jest ważne, to moim zdaniem powinniśmy się zastanowić - tak jak pani powiedziała - nad ich integracją, czyli przygotowaniem... Żaden program integracji tam nie istnieje. Wydawało mi się tylko, w pojedynczych wypadkach, że niektórzy z tych Czeczenów byli przygotowywani do funkcji ochroniarzy, co akurat wydawało mi się adekwatne do ich umiejętności. Poza tym byli całkowicie zostawieni sami sobie. Jeśli my czegoś w tym zakresie nie zrobimy... Postanowiliśmy w moim biurze podjąć się wypracowania koncepcji tego, w jaki sposób powinniśmy sobie z tym zagadnieniem starać się poradzić, póki ono nie jest takim problemem, z którym nie będziemy sobie już mogli dać rady, tak jak to jest w niektórych krajach zachodnich - Anglii, Francji czy Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#JanuszKochanowski">Jest to nasz obowiązek względem nich, humanitarny, skoro mają w naszym kraju być albo mają pojechać - czy woleliby pojechać - do innych krajów europejskich. Jest to także problem naszych zobowiązań w stosunku do tego tworu, jakim jest Europa. Powinniśmy ich integrować, moim zdaniem, nie tylko w ten sposób, żeby przystosować ich do konkretnych polskich warunków. Nie. Powinniśmy patrzeć na to szerzej, mając gdzieś w pamięci zakonotowane, że oni akurat nie najbardziej chcą być w naszym kraju. Czyli powinniśmy przygotowywać ich alternatywnie, tak jak gdyby mieli zostać w Polsce, jeśli niektórzy z nich będą chcieli, na przykład z zakresu języka polskiego czy znajomości różnego rodzaju regulacji, ale także być może przygotowywać ich z języka angielskiego, żeby ich przystosować do warunków ogólnoeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#JanuszKochanowski">Jest to nie tylko nasz obowiązek, ale rozsądne podejście do problemu, który obecnie wcale nie jest rozwiązywany. To znaczy ci ludzie są gdzieś tam na przechowaniu. To, co robią, nikogo nie obchodzi. Wyasygnowywane są jakieś środki, trudno mi jest powiedzieć, jakie, jakieś regulacje formalnie są przez nas spełniane i na tym koniec. Problem jest całkowicie niezałatwiony i to stoi przed nami.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#komentarz">(Senator Anna Kurska: Chcieli na Zachód, tylko Zachód ich nie chce. Na tym polega problem.)</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#JanuszKochanowski">Tak daleko bym się już nie posuwał, żeby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#BogdanBorusewicz">My jesteśmy na Zachodzie, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze, ale ja bym prosił o nieprowadzenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JanuszKochanowski">Romowie. Brak dostępu do nauki wynika, oczywiście, nie tyle z braków możliwości czy powodów formalnych, ile z istnienia pewnej kultury. To jest bardzo trudny problem. Jak sobie z tym problemem poradzić, ja nie wiem, ale wiem, że bez edukacji problem Romów nie zostanie przez następne setki lat rozwiązany. Mówię o setkach lat, bo przez poprzednie setki lat nie został rozwiązany. Jest to, wydaje mi się, klucz do radzenia sobie z problemem romskim. To znaczy chodzi o staranie się o dokonywanie pewnej integracji kulturowo-edukacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#JanuszKochanowski">Wojsko. Czy były skargi, czy z własnej inicjatywy? Chyba pojechałem z własnej inicjatywy. To znaczy po rozmowie z ministrem obrony pomyślałem sobie, że skoro udało mi się coś tam od niego uzyskać - kwestia wyposażenia, butów, ubrań - to trzeba pojechać i zobaczyć, jak to wygląda. Wygląda średnio albo poniżej średniej. Nie wygląda dobrze. No cóż ja na to poradzę? Nie mówię o fali, ale mówię o ogólnym wrażeniu i wielu czynnikach, które się na to składają. No i w związku z tym rzecznik podzielił sobie zagadnienia, jak mówiłem, na wyposażenie, ćwiczenia, zdolności obronne. I będziemy się tym zajmowali, nie mając zbyt wiele nadziei na to, że rzecznik będzie decydującym czynnikiem w podniesieniu zdolności obronnej Wojska Polskiego. Jest to w każdym razie zadanie.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#JanuszKochanowski">Wieczyste użytkowanie. Czy tu są jakieś kwestie związane z Unią Europejską? Nie wiem, czy to ma coś z Unią Europejską... Proszę sobie wyobrazić, że w systemie prawa angielskiego istnieje lease, coś takiego zbliżonego, na przykład na dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć lat. Dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć lat temu to Wilhelm Zdobywca lądował i ktoś mu teraz lease... Rzeczywiście, wieczyste użytkowanie powinno być. Istnieją teraz formy, możliwości zamiany tego na własność. I tak to będzie prawdopodobnie realizowane. Wiem coś o tym, niekoniecznie dobrze, z własnego doświadczenia. Czyli powinno to iść w kierunku likwidacji wieczystego użytkowania, także z przyczyn ogólnych. Oczywiście, właściciel jest bardziej podmiotem odpowiedzialnym za mienie, które jest mu przydane. Kierunek - tak. Czy to jest sprzeczne z przepisami Unii - nie potrafię na to pytanie odpowiedzieć jasno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#BogdanBorusewicz">Są jeszcze dwaj senatorzy, którzy chcą zadać pytania.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Trybuła, proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#ZbigniewTrybuła">Panie Rzeczniku, jak pan ocenia, co prawda po krótkim okresie pana działalności jako rzecznika, skuteczność interwencji przez pana podjętych? Chodzi mi o to, jaki jest procent spraw pozytywnie załatwionych dzięki pana wystąpieniom jako rzecznika, ile jest rozpoczętych procedur, które zmierzają w dobrym kierunku dzięki pana interwencji? I czy to, jeżeli potrafi pan ocenić ten procent, pana zadowala? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Piotrowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#StanisławPiotrowicz">Panie Rzeczniku, ja chciałbym powiedzieć w ten sposób: prawo do prywatności jest jednym z istotnych praw człowieka; osoby publiczne, artyści estradowi, przyjmują na siebie pewne ograniczenia, jeśli chodzi o to prawo. Czy jednak nie uważa pan, że są pewne granice, których przekraczać bez zgody tych osób nie wolno? Czy nie sądzi pan, że są nadużycia w tej mierze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Rzeczniku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanuszKochanowski">Jeśli chodzi o prawo do prywatności osób publicznych, to niedawno zajmował się tym Trybunał Konstytucyjny i wydał bardzo dobre orzeczenie. Zresztą podobne orzeczenia były wydawane w sądach europejskich. Oczywiście, prawo do prywatności osób publicznych jest mniejsze, ale to nie znaczy, że ono nie istnieje i że tutaj należy... Szukam gwałtownie w swoich notatkach tego orzeczenia, ale służę nim panu senatorowi później, bo nie mogę go teraz w swoich materiałach znaleźć, choć miałem to przygotowane. Ale jest to właściwie rozwiązane. Mianowicie prywatność osób publicznych, takich jak państwo senatorowie, powinna być w jakimś zakresie zagwarantowana i wkraczać w nią można tylko wtedy, kiedy to jest związane ze sprawowaną funkcją publiczną. Co to konkretnie znaczy? To jest zupełnie inne pytanie i powinno być analizowane. Orzecznictwo Trybunału i orzecznictwo europejskie jest w tym zakresie w zupełności wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JanuszKochanowski">Skuteczność interwencji. Co to znaczy skuteczność? U nas istnieją oczywiście takie obliczenia, pozytywnie załatwione sprawy - 17%, 20%, w ośrodkach zamiejscowych - 25%. Ale co to jest ta skuteczność w tych pięćdziesięciu czy więcej procentach, kiedy ktoś zwraca się o radę prawną czy o pomoc innego rodzaju? Jaka jest skuteczność wtedy, kiedy rzecznik, jak w sprawach dotyczących pracy zagranicą, rozpoczyna całą batalię trwającą kilka miesięcy? Jeśli państwo będą chcieli przypisać mi zasługę podpisania tej dzisiejszej umowy, to ja gotów jestem, jako że sukces ma wielu ojców, wśród tych ojców się znaleźć. Ale oczywiście byłaby to przesada.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#JanuszKochanowski">Trudno powiedzieć w niektórych, zwłaszcza generalnych, sprawach, jaka jest skuteczność. Wydaje mi się, że możemy być z tej skuteczności zadowoleni. Te 17%, 20%, 25% spraw nie jest może oszałamiającym rezultatem, ale w wielu przypadkach skuteczność nie może być mierzona konkretnym efektem. Jeśli będziemy na przykład występowali w sprawie amnestii maturalnej, no to stuprocentowa skuteczność byłaby, gdyby wicepremier się z tego wycofał, ale jakąś skuteczność osiągniemy nawet w przypadku przegranej sprawy, bo coś uzmysłowimy. Niedawno... Już nie pamiętam, jakie było życzenie Trybunału, czy sądu, kiedy żeśmy przegrali... Ale ja spojrzałem na to i powiedziałem: nie szkodzi i tak mieliśmy rację. Przegrali w cudzysłowie oczywiście. Naszym zadaniem jest podnoszenie pewnych spraw. Istnieje taka skuteczność, która wypływa z pozycji rzecznika, ona jest duża, ona jest satysfakcjonująca, mimo że rzecznik nie ma władzy wykonawczej, nie ma egzekucji, nie ma inicjatywy legislacyjnej. Ale gdyby ktoś mnie zapytał, czy chciałbym, aby te możliwości zostały zwiększone, odpowiedziałbym, że nie. Mamy możliwości różnego rodzaju: odwoływania się do mediów i naciskania na organy władzy administracji państwowej. Jeśli na przykład będę występował z jakimś projektem ustawodawczym, to myślę, że znajdę sprzymierzeńców również na tej sali, w każdym razie będę ich tutaj szukał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#BogdanBorusewicz">Wysoka Izbo, dwa słowa, jeśli chodzi o najbliższy czas i porządek dzisiejszego posiedzenia. Otóż w tej chwili jeszcze jedna osoba chce zadać pytanie i cztery osoby zapisały do głosu w dyskusji. Przewodniczący jednego z klubów sygnalizował mi, że poprosi o krótką, piętnastominutową czy półgodzinną przerwę przed głosowaniem, przewodniczący innego klubu sygnalizował mi, że o 21.00 jest bardzo ważne zebranie i zapewne też będzie wniosek o przerwę.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#BogdanBorusewicz">Proszę wziąć to wszystko pod uwagę. Ja nie ograniczam dyskusji, ale jeżeli zarządzę przerwę o 21.00, to oczywiście głosowanie i następna część będzie jutro. To jest jasne.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, pani senator Bochenek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#KrystynaBochenek">Panie Rzeczniku, ja zadam troszeczkę inne pytanie, ciekawa jestem pana stanowiska. W zeszłym roku w prasie śląskiej pojawiła się taka propozycja, by była większa dostępność do rzecznika praw obywatelskich, zastanawiano się, czy nie powołać społecznego rzecznika praw obywatelskich w regionach. Ciekawa jestem, jakie jest pana zdanie w tej sprawie? Czy uważa pan, że to jest pomysł zupełnie chybiony? Czy widziałby pan jakąś zasadność w dalszej przyszłości takiego właśnie rozwiązania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanuszKochanowski">Wie pani, z chwilą kiedy zostałem wybrany na rzecznika praw obywatelskich, powstała idea powołania alternatywnego rzecznika. Ja oczywiście powitałem to z wielką radością, nie mówiąc już o mojej żonie, która miała nadzieję, że będzie miała alternatywnego, do którego będzie się mogła odwoływać. No to oczywiście jest żart.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JanuszKochanowski">Czy społeczny rzecznik w regionach? Jaką on będzie miał możliwość działania, jakie będzie miał pełnomocnictwa i aparat? My chcemy, jak już mówiłem, powołać kolejnego pełnomocnika rzecznika praw obywatelskich na południu kraju czy w tym rejonie, o którym pani mówiła - konkretnie wolałbym tego nie mówić - i to jest może wyjście naprzeciw tego rodzaju oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#JanuszKochanowski">Społeczny rzecznik - to brzmi dobrze, ale co się...</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Senator Krystyna Bochenek: Żeby współpracował z urzędem...)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#JanuszKochanowski">Oczywiście, że by współpracował, zwłaszcza ja bym z nim współpracował. Ale co to znaczy? Jest społeczny rzecznik praw ucznia. Akurat okazał się to bardzo miły i rozsądny pan, pan Osuch, bardzo dobrze się z nim współpracuje. Ale tylko dlatego, że jest miły i rozsądny, zapraszam go do różnych akcji, na przykład do podpisania pisma do pana wicepremiera Giertycha, zresztą współredagował to pismo. No ale gdybym na przykład doszedł do wniosku, że nie jest on tak miły i rozsądny, to nasza współpraca - tylko dlatego, że doszedłbym do takiego mylnego przekonania - od razu by ustała. Społeczny rzecznik praw człowieka to hasło, które dobrze brzmi, ale wolałbym, żeby przybrało konkretną postać, na przykład pełnomocnika, bo wtedy będzie miał budżet, pracowników, uprawnienia i pomoc rzecznika praw obywatelskich. Poza tym takie akcje przeważnie nie wypalają, to jest tylko taki luźny pomysł.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#JanuszKochanowski">Tylko jedno było pytanie, tak? Ja już się zgubiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu przemawiania senatorów oraz o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Ryszarda Bendera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#RyszardBender">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#RyszardBender">Przemawiam, gdyż pragnę stwierdzić, zanim postawię panu rzecznikowi pytania, że dopiero pan, Panie Rzeczniku, jak wynikało z pańskiego poprzedniego wystąpienia w Senacie, to było wtedy, gdyśmy pana powoływali na ten wysoki urząd, jak wynika także z pańskiego obecnego wystąpienia, zmierza do efektywnego dotarcia do obywateli za pośrednictwem urzędu, który pan reprezentuje. Zmierza pan do tego poprzez ustanawianie pełnomocników rzecznika w Polsce. Wymienił pan miejscowości, w których ci pełnomocnicy już funkcjonują, ale również zastanawia się pan nad tym, gdzie ustanowić przyszłych pełnomocników ze względu na liczbę spraw. Nie wiem, czy liczba spraw może być tu wyznacznikiem. W niektórych miejscowościach spraw jest mało, właśnie dlatego, że nie ma tam pełnomocnika, a ludność nie widzi możliwości dotarcia ze swoimi sprawami do Warszawy. W związku z tym to nie jest kryterium, które powinno decydować, czy w danej miejscowości powstanie urząd pełnomocnika.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#RyszardBender">Uważam, że bardzo ważne jest, żeby do rzecznika docierały informacje nie tylko poprzez tych, którzy mają śmiałość napisania listu, skargi, ale żeby także od swoich pełnomocników rzecznik mógł się dowiedzieć, jakie są potrzeby, jakie są zainteresowania społeczne, jakie istnieją problemy. I dlatego byłoby optymalnie, gdyby było możliwe - a sądzę, że chyba czas sprawić, że tak będzie - żeby w każdym województwie mogło powstać biuro pełnomocnika rzecznika do spraw obywatelskich. Wtedy wiadomości nie byłyby przypadkowe. Dotąd informacje, które uzyskiwali pańscy poprzednicy, były przypadkowe - nie wynikały one z obserwacji życia obywateli, opracowywano po prostu to, co wpłynęło. Pańscy poprzednicy, w moim przekonaniu, tkwili w kokonie tych informacji, które w jakiś sposób do nich dotarły. Oni sami tych informacji nie zbierali. Nie wiem, czy to było właściwe. Nierzadko te informacje były przypadkowe.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#RyszardBender">Ombudsman, o którym mówimy, to, jak wiemy, jest wymysł skandynawski, ale później ten urząd, analogiczny do naszego rzecznika - tak my go tytułujemy, znalazł ugruntowanie w Wielkiej Brytanii. Przed wielu laty miałem możliwość rozmawiać z ombudsmanem angielskim. On, w moim odczuciu, ma duże kompetencje, wielkie, znaczące pełnomocnictwa. U nas, w Polsce, nagle nastąpiła taka sytuacja, że obok rzecznika praw obywatelskich zaczęli pojawiać się różni inni rzecznicy. Mówimy ciągle o dobrej współpracy z rzecznikiem praw dziecka, ale słyszymy, że istnieje też społeczny rzecznik praw ucznia, ktoś tutaj mówił, że istnieje już rzecznik praw pacjenta, zastanawialiśmy się razem, czy tak rzeczywiście jest, czy nie. Takie drobnicowanie tych rzeczników nie jest dobre, to krępuje pana profesora Kochanowskiego i będzie krępowało jego następców, a pewnie krępowało też poprzedników. Tak myślę, mimo że nie słyszałem, żeby podnosili jakiś protest. Boję się, że kiedyś rzeczywiście pani Kinga Dunin czy pani Szczuka poproszą, żeby był odrębny rzecznik dla niewiast, odrębny rzecznik dla mężczyzn. A wtedy pański urząd podzieli się przynajmniej na dwie części. Dajmy temu spokój. Jeśli możemy, umacniajmy ten urząd. Sprawmy, żeby te oddziały rzeczywiście mogły powstawać. Może zbyt daleko się posuwam, ale nie zaszkodziłoby, gdyby w każdym województwie był pełnomocnik i taki rzecznik mógł zaistnieć. W związku z tym byłbym przeciwny temu, co mówi pani senator, żeby jeszcze pomyśleć nad społecznym rzecznikiem. Byłoby to dublowanie, potem ktoś by jeszcze powiedział: rzecznik półspołeczny, półpaństwowy. Dajmy spokój mnożeniu bytów.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#RyszardBender">Chciałbym zwrócić się z pytaniem, a nawet dwoma, do pana rzecznika. Wspominał pan o kontaktach, które pan utrzymuje, z tymi ombudsmanami. Ale czy po pierwsze, zaistniała myśl, a po drugie, czy zaistniały już możliwości stworzenia na przykład jakiejś unii, konferencji stałej rzeczników, żeby mogła nastąpić wymiana stanowisk, wymiana poglądów? Jeśli nie, to czy nie warto byłoby, żeby pan, żeby Polska zainicjowała powstanie takiej konferencji?</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#RyszardBender">I ostatnie pytanie. Nowa emigracja Polaków, w szczególności w Wielkiej Brytanii, niesie ze sobą obok aktywów, możliwości zarobków, które nie są dostępne w kraju, wiele pasywów, trudności związanych z bytowaniem, z przebywaniem na emigracji. Pragnę zapytać pana rzecznika, czy Polacy w Wielkiej Brytanii, gdy pewne sprawy staną się dla nich tak trudne, że sami im nie podołają, będą mogli liczyć na pomoc po pierwsze, pana, po drugie, czy będą mogli liczyć również na pomoc rzecznika, czyli tego ombudsmana, w Wielkiej Brytanii? A może obu panów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę o zabranie głosu pana senatora Szafrańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JanSzafraniec">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JanSzafraniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Rzeczniku!</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#JanSzafraniec">Właściwie moje wystąpienie będzie bardzo krótkie, będzie miało charakter rozbudowanego pytania.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#JanSzafraniec">Otóż chcę poruszyć głośny już dzisiaj incydent związany z osobą pana Łukasza Wróbla, organizatora wystawy „Wybierz życie” instalowanej w kilku miastach Polski. Celem tej wystawy było przybliżenie i zarazem uświadomienie społeczeństwu pełnej, jakkolwiek okrutnej, prawdy o technice i skutkach zabijania istot ludzkich w okresie przedurodzeniowym.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#JanSzafraniec">Zorganizowanie wystawy było działaniem w obronie konstytucyjnego porządku w zakresie prawnej ochrony życia, zagwarantowanej każdej osobie ludzkiej - art. 84 konstytucji mówi o tym, że Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#JanSzafraniec">Pan Wróbel instalując wystawę niewątpliwie działał w wymiarze uprawnień konstytucyjnych, chociażby w wymiarze art. 54 konstytucji, który mówi, że każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#JanSzafraniec">Niestety, pan Łukasz Wróbel został postawiony przed sądem w Łodzi, Lublinie i w Białymstoku. W Łodzi został postawiony przed sądem za wykroczenie z art. 141 kodeksu wykroczeń. Ten artykuł brzmi: kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie, napis lub rysunek albo używa słów nieprzyzwoitych, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 zł albo karze nagany. I został również postawiony przed sądem z art. 51 - w Lublinie i w Białymstoku. Art. 51 kodeksu wykroczeń brzmi: kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#JanSzafraniec">Szanowny Panie Rzeczniku, postawienie pana Łukasza Wróbla przed sądem za wykroczenia z tych artykułów uważam za urąganie rozsądkowi, prawdzie i sprawiedliwości. Postawienie go przed sądem właśnie z tych artykułów nosi, moim zdaniem, znamiona jakiegoś jawnego prześladowania o charakterze ideologicznym. Dlatego też zwracam się do pana o niezwłoczne zajęcie się tym skandalicznym łamaniem praw człowieka i obywatela w ramach przysługujących panu kompetencji konstytucyjnych, mam na myśli art. 208 ustawy o rzeczniku praw obywatelskich mówiący, że rzecznik stoi na straży wolności i praw człowieka. Będę wdzięczny panu rzecznikowi za zapoznanie mnie z pana stanowiskiem w tej sprawie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Szymański, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AntoniSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#AntoniSzymański">Pomny na tę informację pana marszałka o planach na dzisiejszy wieczór skrócę moją wypowiedź do kilkunastu zdań, które, wydaje się, są bardzo istotne. Pan rzecznik poinformował nas o tym, że powstała komórka, która zajmuje się problemami rodziny. Uważam to za niezmiernie ważne i w związku z tym liczę na współpracę Senatu, senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej z organem konstytucyjnym, którym jest rzecznik praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#AntoniSzymański">Chciałbym zwrócić uwagę na najsłabszą stronę, jeśli chodzi o rodzinę w Polsce, która naszym wspólnym działaniem powinna być wspomożona, myślę o rodzinach wielodzietnych. W Polsce jest dziesięć i pół miliona rodzin, z czego dwa i pół miliona rodzin to rodziny bezdzietne, a nieco ponad milion to rodziny wielodzietne. Te rodziny wielodzietne wychowują trzy i pół miliona polskich dzieci, czyli 30% polskich dzieci. Twarde dane zaprezentowane dwa dni temu w Senacie przez przedstawicieli Głównego Urzędu Statystycznego mówią o tym, że 40% dzieci z rodzin wielodzietnych żyje poniżej minimum egzystencji. Żyjąc poniżej minimum egzystencji, mają utrudniony dostęp do usług edukacyjnych, mają utrudniony dostęp do leczenia, mają utrudniony dostęp do dóbr kultury.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#AntoniSzymański">Pragnę zwrócić uwagę, że konstytucja w art. 72 mówi o szczególnej opiece państwa, takim ładzie społeczno-gospodarczym, który będzie rozwiązywał problemy rodzin, w tym problemy rodzin najsłabszych. Niewątpliwie wśród rodzin najsłabsze są rodziny wielodzietne.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#AntoniSzymański">Liczę zatem na współpracę i uwagę rzecznika praw obywatelskich, jeśli chodzi o problem rodzin wielodzietnych. Z całą pewnością potrzebny jest tu szczegółowy program, a nie tylko akcje, które co jakiś czas się pojawiają. Potrzebne są bardzo jasne uregulowania w różnych dziedzinach, w szczególności dziedzinie podatkowej, w kwestii pomocy społecznej, w sprawach dotyczących możliwości kształcenia również w szkołach wyższych. Sygnalizuję tylko ten problem.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#AntoniSzymański">W kontekście tego, o co pytała pani senator Fetlińska - czy nie zwracamy czasem nadmiernej uwagi na rodziny niepełne, w których matki bądź ojcowie wychowują samotnie dzieci - rzecznik odpowiedział, że tam, gdzie potrzebna jest pomoc, tam trzeba pomagać. To myślenie jest mi bardzo bliskie, na pewno pani senator również, ale są takie rozwiązania, które popychają rodzinę w stronę samotności. Jednym z takich rozwiązań jest ustawa o zaliczce alimentacyjnej, która uprawnia do zaliczki alimentacyjnej rodziny biedne, ale tylko wtedy, kiedy mamy do czynienia z separacją, rozwodem bądź w ogóle nie został zawarty związek małżeński; jeśli rodziny są w trudniejszej sytuacji niż rodziny pełne i mają uprawnienie do alimentów, bo sąd takie orzekł, państwo nie daje uprawnienia do zaliczki alimentacyjnej. Takie prawo to wyraźne łamanie konstytucji, która daje równe uprawnienia różnym typom rodzin, a ono sprzyja rodzinom niepełnym, wręcz tworzeniu takich rodzin. Troszeczkę uregulowaliśmy sytuację, jeśli chodzi o świadczenia rodzinne, bo były wysokie świadczenia rodzinne dla rodzin niepełnych, co popychało i nadal jeszcze popycha wiele rodzin do tego, żeby się rozwodzić, być w separacji. Ten proces został wzmocniony tymi rozwiązaniami, udało się to parlamentowi niedawno zmienić. Ale te złe rozwiązania pewno jeszcze są, choćby rozwiązanie o zaliczce alimentacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#AntoniSzymański">I ostatni problem, który chciałbym poruszyć; nie ukrywam, że będę w tej sprawie występował również do ministra pracy i polityki społecznej. Chodzi o zobowiązanie konstytucyjne do pomocy kobietom w ciąży, w trudnej sytuacji, przed i po urodzeniu dziecka - tak mówi konstytucja. Otóż w 1993 r. za uchwaleniem ustawy o planowaniu rodziny, o ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży poszło rozporządzenie, które rzeczywiście przewidywało dobre formy pomocy kobietom ciężarnym w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej. To rozporządzenie było zmieniane tak dalece, aż przez eseldowski rząd cztery lata temu zostało zupełnie odrzucone. W tej chwili nie ma pomocy dla kobiet w ciąży, które są w dramatycznej sytuacji materialnej. Z całą pewnością konstytucja, zdrowy rozsądek i znajomość sytuacji kobiet w trudnych sytuacjach wskazuje na to, że ta pomoc, która kiedyś była udzielana, powinna być przywrócona.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#AntoniSzymański">Apeluję o zajęcie się tymi kwestiami, apeluję troszkę pod swoim adresem, bo jestem ustawodawcą, apeluję też pod adresem rządu, ale w związku z tym, że pan rzecznik bardzo wyraźnie zadeklarował chęć działania na rzecz rozwiązywania problemów rodzin, umacniania rodziny, liczę na współpracę, aktywność w tej sprawie również pana rzecznika. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę pana senatora Romaszewskiego o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Panie Marszałku, jeżeli pozwoliłoby to nam głosować, to ja rezygnuję. Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#BogdanBorusewicz">Czy pan rzecznik praw obywatelskich chciałby jeszcze zabrać głos i w sposób zwięzły ustosunkować się do wystąpień senatorów w dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JanuszKochanowski">Chwileczkę, chwileczkę... Chwileczkę, bo zgubiłem jedną kartkę, bardzo przepraszam. To będzie zwięźle, tylko...</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Marszałek Bogdan Borusewicz: Proszę bardzo, bez tej jednej kartki na pewno będzie jeszcze zwięźlej.)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#JanuszKochanowski">Otóż, tak się składa, że na wszystkie pytania mogę odpowiedzieć pozytywnie. Pan senator Bender mówił o tym, że w każdym województwie powinien być pełnomocnik rzecznika praw obywatelskich. Nie miałbym nic przeciwko temu, ale to jest kwestia pieniędzy. W przyszłym budżecie planujemy półtora miliona złotych na otworzenie biura pełnomocnika na południu Polski, a potem może będzie jeszcze tego rodzaju możliwość.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#JanuszKochanowski">Czy osoby, które znajdują się w określonej sytuacji, mogą w związku z migracją liczyć na pomoc rzecznika praw obywatelskich i ombudsmana w Wielkiej Brytanii? Akurat nie. Działanie na rzecz konkretnej osoby na przykład w Londynie czy w Edynburgu nie należy do moich kompetencji. To nie jest sfera działania polskiego rzecznika praw obywatelskich i nie jestem pewny, czy także nie jest ombudsmana parlamentarnego, parliamentary health ombudsman, któremu składałem wizytę - to chyba nie do tej pani też należy. Myślę, że istnieją do tego określone instytucje, takie jak urzędy konsularne. Poza tym wystąpiłem do liaison officers, oficerów łącznikowych, przy ministerstwach pracy każdego kraju, gdzie jest powyżej pięćdziesięciu tysięcy obywateli polskich, oraz do pana marszałka Senatu z taką inicjatywą, aby stworzyć specjalny, nowy fundusz dla osób, które potrzebują pomocy prawnej za granicą, i spotkałem się, mogę powiedzieć, z wielką życzliwością pana marszałka, niezależnie od tego, jak tę życzliwość powinienem sobie interpretować.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#JanuszKochanowski">Pan senator Szafraniec mówił o Łukaszu Wróblu. Myśmy w tej sprawie podjęli działania z urzędu natychmiast po wydaniu skazującego wyroku, tak że sprawa jest w toku. Rzeczywiście, budzi ona niepokój. Ja pamiętam, że podobna wystawa była w holu Sejmu, czyli jeśli to może być w Sejmie, to zgorszenie, któremu panowie, państwo podlegali... W każdym razie występujemy w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#JanuszKochanowski">Dalej, kwestia współpracy z Senatem - oczywiście, że będziemy o to występowali. To samo, jeśli chodzi o aspekt dotyczący pomocy kobietom w ciąży przed i po urodzeniu dziecka.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#JanuszKochanowski">Sprawa rodziny. Rodzina, którą kiedyś przed laty uważałem za rzecz tak naturalną jak powietrze i woda, okazuje się węzłowym problemem cywilizacyjnym i kulturowym. Jakiegokolwiek problemu dotykamy, to gdzieś u jego podstaw leżą problemy związane z rodziną, można by na ten temat wiele mówić. Dlatego w moim urzędzie jest powołany pełnomocnik do spraw rodziny i jest to przedmiotem zadań specjalnego zespołu prawa rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#JanuszKochanowski">Chętnie bym odpowiedział na pytanie pana senatora Romaszewskiego, ale rozumiem, że ono nie padło. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję rzecznikowi praw obywatelskich, panu Januszowi Kochanowskiemu, za przedstawienie informacji o działalności w 2005 r. oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#BogdanBorusewicz">Stwierdzam, że Senat zapoznał się z tą informacją.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#BogdanBorusewicz">Za chwilę ogłoszę przerwę do godziny 20.00.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę o komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#MieczysławSzyszka">Marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#MieczysławSzyszka">Pięć minut po ogłoszeniu przerwy odbędzie się zebranie klubu Prawa i Sprawiedliwości w sali nr 217.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#BogdanBorusewicz">Ogłaszam przerwę do godziny 20.00.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#BogdanBorusewicz">O godzinie 20.00 przystępujemy od razu do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 19 minut 31 do godziny 20 minut 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#KrzysztofPutra">Proszę zajmować miejsca.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#KrzysztofPutra">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziewiętnastego porządku obrad: zmiana w składzie komisji senackiej.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że wniosek Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich w tej sprawie zawarty jest w druku nr 203.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#KrzysztofPutra">Proszę sprawozdawcę Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, pana senatora Dariusza Góreckiego, o zabranie głosu i przedstawienie wniosku komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#DariuszGórecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#DariuszGórecki">W imieniu Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich mam zaszczyt przedłożyć projekt uchwały w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#DariuszGórecki">Otóż pan senator Zbigniew Szaleniec złożył rezygnację z pracy w Komisji Ustawodawczej, z członkostwa w tej komisji. Na posiedzeniu w dniu 18 lipca bieżącego roku Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich rozpatrzyła ten wniosek i przychyliła się do niego. W tej sytuacji proszę Wysoką Izbę o podjęcie uchwały, której projekt zawarty jest w druku nr 203. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich projektem uchwały w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że projekt ten zawarty jest w druku nr 203.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#KrzysztofPutra">Na 77 obecnych senatorów 77 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej.</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-226.12" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-226.13" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-226.14" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek, druk senacki nr 195A.</u>
          <u xml:id="u-226.15" who="#KrzysztofPutra">Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę przeprowadzimy kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-226.16" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi przez komisję poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-226.17" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-226.18" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o ciszę, będzie nam łatwiej i szybciej, sprawniej poprowadzimy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-226.19" who="#KrzysztofPutra">Poprawka pierwsza ma na celu ujednolicenie terminologii ustawy.</u>
          <u xml:id="u-226.20" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.21" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za jej przyjęciem? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.22" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.23" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.24" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.25" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.26" who="#KrzysztofPutra">Na 77 obecnych senatorów 76 było za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-226.27" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-226.28" who="#KrzysztofPutra">Poprawka druga ma na celu doprecyzowanie przepisu określającego przesłanki stanowiące podstawę do obliczenia terminu przekazania nadwyżki środków uzyskanych przez komitety wyborcze na cele kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-226.29" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.30" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.31" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.32" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.33" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.34" who="#KrzysztofPutra">Na 77 obecnych senatorów 76 było za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-226.35" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-226.36" who="#KrzysztofPutra">Poprawka trzecia zmierza do tego, aby skierowanie do sądu pozwu przeciwko podmiotom ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu wyborczego następowało zarówno wtedy, gdy nie nastąpiło ich dobrowolne przekazanie na konto urzędu skarbowego, jak również w sytuacji, gdy nie nastąpiło wydanie urzędowi skarbowemu korzyści majątkowej o charakterze niepieniężnym.</u>
          <u xml:id="u-226.37" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.38" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.39" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę nacisnąć przycisk „przeciw” i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-226.40" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.41" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.42" who="#KrzysztofPutra">Na 77 obecnych senatorów 57 było za, 20 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-226.43" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-226.44" who="#KrzysztofPutra">Poprawka czwarta zmierza do usunięcia wątpliwości dotyczących terminu, od którego będzie stosowana ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-226.45" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.46" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.47" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.48" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.49" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.50" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 76 było za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-226.51" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-226.52" who="#KrzysztofPutra">Poprawka piąta przyspiesza termin wejścia w życie niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-226.53" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.54" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.55" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.56" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.57" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.58" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 70 było za, 1 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-226.59" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-226.60" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-226.61" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.62" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.63" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.64" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-226.65" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-226.66" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 74 było za, 2 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-226.67" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-226.68" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o dokumentach paszportowych.</u>
          <u xml:id="u-226.69" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-226.70" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabierać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-226.71" who="#KrzysztofPutra">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego, i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Na posiedzeniu był rozpatrywany wniosek, złożony przez senatora Kubiaka, dotyczący nieprecyzyjnego użycia w ustawie terminu „osoba ubezwłasnowolniona”. Niezależnie od tego, że wszystkim prawnikom krwawiło serce, komisja, która już poprzednio odrzuciła kilkanaście poprawek zgłoszonych przez Biuro Legislacyjne, podtrzymała swoje stanowisko i tym razem również głosowała za przyjęciem ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#KrzysztofPutra">Czy senator wnioskodawca Janusz Kubiak lub pozostały senator sprawozdawca Andrzej Jaroch chcą jeszcze zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o dokumentach paszportowych.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty zostały przedstawione następujące wnioski.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#KrzysztofPutra">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek, pkt I druku nr 193Z.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#KrzysztofPutra">Senator wnioskodawca Janusz Kubiak przedstawił wniosek o wprowadzenie poprawek do ustawy, pkt II druku 193Z.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#KrzysztofPutra">Czy mógłbym prosić państwa senatorów o ciszę? Będzie łatwiej.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, pkt I druku nr 193Z, a następnie, w przypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami, pkt II druku nr 193Z, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem komisji, popartym przez połączone komisje, o przyjęcie ustawy o dokumentach paszportowych bez poprawek, pkt I druku nr 193Z.</u>
          <u xml:id="u-228.10" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-228.11" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.12" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.13" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.14" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-228.15" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 53 było za, 4 - przeciw, 20 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-228.16" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o dokumentach paszportowych.</u>
          <u xml:id="u-228.17" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-228.18" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-228.19" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-228.20" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności przedstawiła projekt uchwały, w którym wniosła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, druk senacki nr 182A.</u>
          <u xml:id="u-228.21" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-228.22" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-228.23" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.24" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.25" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-228.26" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-228.27" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 69 było za, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-228.28" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-228.29" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-228.30" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-228.31" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-228.32" who="#KrzysztofPutra">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Stanisława Koguta, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#StanisławKogut">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej mam zaszczyt poprosić o pozytywne głosowanie nad ustawą o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#StanisławKogut">Komisja Gospodarki Narodowej wyraziła w głosowaniu pozytywne stanowisko wobec trzydziestu jeden poprawek, w tym dwadzieścia trzy poprawki były to poprawki zgłoszone przez Biuro Legislacyjne. Komisja prosi, aby nad poprawkami drugą, szóstą, siódmą, ósmą, dziewiątą, dziesiątą, dwunastą, trzynastą, szesnastą, siedemnastą, osiemnastą, dziewiętnastą, dwudziestą, dwudziestą pierwszą, dwudziestą drugą, dwudziestą trzecią, dwudziestą piątą, dwudziestą dziewiątą i trzydziestą głosować łącznie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#KrzysztofPutra">Czy senator wnioskodawca Marek Waszkowiak chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#komentarz">(Senator Marek Waszkowiak: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja oraz senator wnioskodawca przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#KrzysztofPutra">Poprawki pierwsza i piąta zmierzają do tego, aby ze względu na fakt, że wprowadzone do ustawy o transporcie kolejowym pojęcia „wypadek” i „poważny wypadek” mają rozłączne zakresy treściowe, dokonać modyfikacji definicji określeń „wspólne wskaźniki bezpieczeństwa CSI” oraz „postępowanie” w celu uwzględnienia w nich unormowania odnoszącego się do poważnych wypadków.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.14" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 78 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.15" who="#KrzysztofPutra">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-230.16" who="#KrzysztofPutra">Teraz będziemy głosowali nad poprawkami łącznie. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.17" who="#KrzysztofPutra">To będą poprawki druga, szósta, ósma...</u>
          <u xml:id="u-230.18" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.19" who="#KrzysztofPutra">Przepraszam, poprawki: szósta, siódma, ósma, dziewiąta, dziesiąta, dwunasta, trzynasta, szesnasta, siedemnasta, osiemnasta, dziewiętnasta, dwudziesta, dwudziesta pierwsza, dwudziesta druga, dwudziesta trzecia, dwudziesta piąta, dwudziesta dziewiąta, trzydziesta.</u>
          <u xml:id="u-230.20" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.21" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.22" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.23" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.24" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.25" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 78 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.26" who="#KrzysztofPutra">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-230.27" who="#KrzysztofPutra">Poprawka trzecia...</u>
          <u xml:id="u-230.28" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.29" who="#KrzysztofPutra">Poprawka trzecia zmierza do zapewnienia zgodności definicji pojęcia „modernizacja” z dyrektywą Rady w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości.</u>
          <u xml:id="u-230.30" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.31" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.32" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.33" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.34" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.35" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 77 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-230.36" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.37" who="#KrzysztofPutra">Poprawka czwarta zmierza do zapewnienia zgodności definicji pojęcia „poważny wypadek” z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych.</u>
          <u xml:id="u-230.38" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.39" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.40" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.41" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.42" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.43" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 78 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.44" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.45" who="#KrzysztofPutra">Poprawka piąta była już przegłosowana łącznie z poprawką pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-230.46" who="#KrzysztofPutra">Poprawka jedenasta zmierza do rezygnacji z regulacji, która jest przedmiotem unormowania kodeksu postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-230.47" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.48" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.49" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.50" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.51" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.52" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 77 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.53" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.54" who="#KrzysztofPutra">Poprawka czternasta zmierza do ustanowienia...</u>
          <u xml:id="u-230.55" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.56" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę...</u>
          <u xml:id="u-230.57" who="#komentarz">(Głos z sali: O powagę.)</u>
          <u xml:id="u-230.58" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o uwagę. Tak, rozumiem, że wszyscy są już zmęczeni.</u>
          <u xml:id="u-230.59" who="#KrzysztofPutra">Poprawka czternasta zmierza do ustanowienia zasady, w myśl której jeżeli przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury nie ma warunków do organizowania szkoleń dla maszynistów i drużyn pociągowych lub przeprowadzenia egzaminów, może zlecić szkolenie powołanemu podmiotowi świadczącemu tego typu usługi szkoleniowe lub skierować pracownika do innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury, który odpłatnie, po wyrażeniu zgody, może zrealizować takie szkolenie, przy czym opłata za szkolenie lub egzamin stanowi dochód podmiotów prowadzących szkolenie lub egzamin.</u>
          <u xml:id="u-230.60" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.61" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.62" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.63" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.64" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.65" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 51 głosowało za, 8 - przeciw, 20 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.66" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.67" who="#KrzysztofPutra">Poprawka piętnasta zmierza do modyfikacji przepisu upoważniającego do wydania rozporządzenia, tak aby wytyczne dotyczące jego treści odnosiły się do całego zakresu spraw przekazanych do uregulowania w tym rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-230.68" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.69" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.70" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.71" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.72" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.73" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 73 głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.74" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.75" who="#KrzysztofPutra">Poprawka dwudziesta była już przegłosowana łącznie z poprawką osiemnastą.</u>
          <u xml:id="u-230.76" who="#KrzysztofPutra">Poprawka dwudziesta czwarta zmierza do wyczerpującego określenia wytycznych dotyczących treści rozporządzenia, do wydania którego został zobowiązany minister właściwy do spraw transportu.</u>
          <u xml:id="u-230.77" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.78" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.79" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.80" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.81" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.82" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 77 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.83" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.84" who="#KrzysztofPutra">Poprawka dwudziesta szósta zmierza do skreślenia zbędnej regulacji art. 28 ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym w brzmieniu nadanym przez ustawę, zgodnie z którą wydawane przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych zalecenia w zakresie poprawy bezpieczeństwa oraz zapobiegania poważnym wypadkom, wypadkom lub incydentom nie mogą obejmować ustalania winy lub odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-230.85" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.86" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.87" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.88" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.89" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.90" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 76 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.91" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.92" who="#KrzysztofPutra">Poprawka dwudziesta siódma zmierza do określenia terminu przedstawienia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych i prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego przez właściwe podmioty informacji o realizacji zaleceń w zakresie bezpieczeństwa wydanych przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-230.93" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.94" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.95" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.96" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.97" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.98" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 75 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.99" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.100" who="#KrzysztofPutra">Poprawka dwudziesta ósma zmierza do skreślenia unormowania, zgodnie z którym umowa zawarta pomiędzy ministrem właściwym do spraw transportu a zarządcą może stanowić, że obniżenie planowanego kosztu udostępnienia infrastruktury kolejowej i wysokości opłat za korzystanie z niej o przewidywane nakłady na remonty i utrzymanie infrastruktury kolejowej, pochodzące z budżetu państwa i funduszu kolejowego, może dotyczyć wszystkich kolejowych przewozów osób albo kolejowych przewozów osób wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych.</u>
          <u xml:id="u-230.101" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.102" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.103" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.104" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.105" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-230.106" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 67 głosowało za, 6 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.107" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.108" who="#KrzysztofPutra">Poprawka trzydziesta pierwsza zmierza do takiej modyfikacji przepisu przejściowego, aby zapobiec sytuacji, w której zarządcy i przewoźnicy kolejowi, obowiązani do uzyskania odpowiednio autoryzacji bezpieczeństwa albo certyfikatu bezpieczeństwa, nie wystąpią o ich wydanie do prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a zarazem wydane im przed dniem wejścia w życie ustawy świadectwa bezpieczeństwa zachowają ważność.</u>
          <u xml:id="u-230.109" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.110" who="#KrzysztofPutra">Kto jest za? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.111" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.112" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.113" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-230.114" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 75 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-230.115" who="#KrzysztofPutra">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-230.116" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-230.117" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.118" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za podjęciem uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.119" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.120" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.121" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.122" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 77 głosowało za, 1 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-230.123" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.124" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-230.125" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-230.126" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-230.127" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.128" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-230.129" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, druki senackie nr 190A i 190B.</u>
          <u xml:id="u-230.130" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-230.131" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.132" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.133" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.134" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.135" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.136" who="#KrzysztofPutra">Na 78 obecnych senatorów 75 głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.137" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Planie Rozwoju oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-230.138" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.</u>
          <u xml:id="u-230.139" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.140" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.</u>
          <u xml:id="u-230.141" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wniosła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, druk senacki nr 188A.</u>
          <u xml:id="u-230.142" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-230.143" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.144" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.145" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.146" who="#KrzysztofPutra">Kto wstrzymał się od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.147" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.148" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 79 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-230.149" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.</u>
          <u xml:id="u-230.150" who="#KrzysztofPutra">Powracamy do rozpatrywania punktu szesnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych.</u>
          <u xml:id="u-230.151" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.152" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych.</u>
          <u xml:id="u-230.153" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Kultury i Środków Przekazu przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, druki senackie nr 183A i 183B.</u>
          <u xml:id="u-230.154" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-230.155" who="#KrzysztofPutra">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-230.156" who="#KrzysztofPutra">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały? Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.157" who="#KrzysztofPutra">Kto jest przeciw? Proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.158" who="#KrzysztofPutra">Kto się wstrzymał od głosu? Proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-230.159" who="#KrzysztofPutra">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.160" who="#KrzysztofPutra">Na 79 obecnych senatorów 79 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-230.161" who="#KrzysztofPutra">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych.</u>
          <u xml:id="u-230.162" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że porządek obrad piętnastego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-230.163" who="#KrzysztofPutra">Przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-230.164" who="#KrzysztofPutra">Przypominam, że zgodnie z art. 49 ust. 2 Regulaminu Senatu oświadczenia nie mogą trwać dłużej niż pięć minut. Przedmiotem oświadczenia mogą być sprawy związane z wykonywaniem mandatu, przy czym nie może ono dotyczyć spraw będących przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Senatu. Nad oświadczeniem senatorskim nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-230.165" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.166" who="#KrzysztofPutra">Przypominam państwu senatorom, że zgodnie z art. 49 ust. 2a Regulaminu Senatu marszałek odmówi przyjęcia niewygłoszonych oświadczeń, których treści nie można ustalić lub których wygłoszenie przez senatora nie byłoby możliwe w przysługującym na to czasie, czyli w ciągu pięciu minut.</u>
          <u xml:id="u-230.167" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.168" who="#KrzysztofPutra">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-230.169" who="#komentarz">(Głos z sali: Andrzejewski.)</u>
          <u xml:id="u-230.170" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.171" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę państwa senatorów o zachowanie powagi. Kto chce opuścić salę, to bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-230.172" who="#KrzysztofPutra">Panie Senatorze, przepraszam, ale musimy chwilę odczekać, żeby można było wygłosić to oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-230.173" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-230.174" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o nieprowadzenie rozmów na sali plenarnych posiedzeń Senatu. Jeszcze raz bardzo proszę o zachowanie ciszy. No, właśnie.</u>
          <u xml:id="u-230.175" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę, głos zabierze pan senator Piotr Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PiotrAndrzejewski">Na podstawie art. 20 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora i art. 49 Regulaminu Senatu członkowie polsko-libańskiej grupy parlamentarnej i senatorowie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zwracają się do ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej oraz prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PiotrAndrzejewski">Bez wiedzy i woli władz Libanu dokonano z jego terytorium pozapaństwowych aktów zbrojnych wobec państwa Izrael, które przez to państwo zostały określone jako akty terrorystyczne. Odpowiedzią stały się działania militarne mające charakter wojny z sąsiadującym państwem Libanem. Czy więc, po pierwsze, charakter rozszerzenia akcji pacyfikacyjnej prowadzonej przez państwo Izrael na terenie Libanu odpowiada normom prawa międzynarodowego spetryfikowanego w traktatach i umowach oraz Karcie ONZ, czy też stanowi naruszenie obowiązującego systemu prawa?</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PiotrAndrzejewski">Po drugie, czy stosowanie zasady odpowiedzialności zbiorowej, rozszerzonej na ludność cywilną, oraz niszczenie infrastruktury gospodarczej, komunikacyjnej, energetycznej i majątkowej państwa, z którego terytorium dokonano pozapaństwowych aktów agresji, odpowiadają obowiązującemu systemowi prawa międzynarodowego, czy też doznają ograniczeń z tego prawa wynikających?</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PiotrAndrzejewski">Po trzecie, czy wobec zajęcia przez państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej stanowiska w przedmiocie przeciwdziałania eskalacji interwencyjnych działań odwetowych prowadzonych przy użyciu środków wojennych na terenie Libanu - na przykład interwencja Francji - i artykułowania woli czynnego włączenia się państw Unii Europejskiej w zapobieganie eskalacji konfliktu oraz przeciwdziałanie łamaniu praw człowieka na terytoriach nim objętych w warunkach prowadzenia niewypowiedzianej wojny państwo polskie rozważy inicjowanie i ustalenie wspólnego stanowiska i współdziałania w ramach tak zwanej Grupy Wyszehradzkiej i Trójkąta Weimarskiego?</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#PiotrAndrzejewski">Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej w imię obrony zachowania międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka wnoszą o wystąpienie państwa polskiego z żądaniem zawieszenia broni na terenie konfliktu i przystąpienia do negocjacji, z udziałem podmiotów prawa międzynarodowego, w przedmiocie przeciwdziałania konfliktowi środkami pokojowymi oraz powołania specjalnej komisji w tym zakresie przez Organizację Narodów Zjednoczonych i Wspólnoty Europejskie. Podpisało dwudziestu senatorów.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#PiotrAndrzejewski">Składam to na ręce pana marszałka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Ewę Tomaszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#EwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#EwaTomaszewska">W nawiązaniu do wygłoszonego w czerwcu oświadczenia na temat międzynarodowej konferencji parlamentarzystek, która miała miejsce w Sofii w dniach 19–20 czerwca, konferencji w sprawie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, chciałabym poinformować, że do Senatu wpłynęła rezolucja uchwalona na tej konferencji i że udział delegacji polskiej był dość istotny, choćby dlatego, że wprowadziła ona do zapisów rezolucji, do jej pktu 3, gwarancje dotyczące prawa do życia, a także wsparła wprowadzony przez inne delegatki zapis o potrzebie zabezpieczenia dzieci przed pornografią w mediach, szczególnie w internecie. Zgodnie ze zobowiązaniem złożonym w trakcie wygłaszania oświadczenia przekazuję do dokumentów Senatu tekst rezolucji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#KrzysztofPutra">Głos zabierze pan senator Sławomir Sadowski.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#SławomirSadowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#SławomirSadowski">Oświadczenie kieruję do pana Jerzego Polaczka, ministra transportu.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#SławomirSadowski">Zwracam się do pana ministra z prośbą o wznowienie przewozów pasażerskich na linii kolejowej Elbląg - Braniewo, przebiegającej przez stacje Bogaczewo, Stegny, Słobity, Młynary, Kurowo Braniewskie, Chruściel, Bemowiznę.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#SławomirSadowski">Za wznowieniem funkcjonowania linii kolejowej na tym odcinku przemawiają następujące argumenty.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#SławomirSadowski">Po pierwsze, działalność PKP w zakresie przewozów pasażerskich winna uwzględniać nie tylko maksymalizację zysków, lecz również dobro społeczne, co stanowi jednocześnie kierunek działań rządu, naszego premiera, pana Jarosława Kaczyńskiego, określony w Programie Rozwoju Województw Polski Wschodniej. Celem tego programu jest podniesienie dostępności komunikacji, ograniczenie bezrobocia, rozwój przedsiębiorczości, wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży wiejskiej z wykorzystaniem zasobów tych województw oraz ich przygranicznego położenia.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#SławomirSadowski">Po drugie, dochody na tej linii zapewniają bardzo duże przewozy towarowe. Nie ma też potrzeby ponoszenia nakładów na tę linię i jej infrastrukturę, bo tory są w idealnym stanie.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#SławomirSadowski">Po trzecie, obszary północno-wschodnie regionu elbląskiego są dotknięte bezrobociem strukturalnym. W powiecie braniewskim oscyluje ono w granicach 40%, z czego ponad 60% to osoby długotrwale bezrobotne, bezrobotne ponad dwa lata. Podobna sytuacja ma miejsce w powiecie ziemskim elbląskim. Dlatego może dziwić zmniejszenie przez sejmik województwa warmińsko-mazurskiego dotacji na przewozy regionalne o 5,8 miliona zł.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#SławomirSadowski">Po czwarte, tegoroczna zima udowodniła, że komunikacja samochodowa jest zawodna i ze względu na długość tras o wiele droższa. Niektóre miejscowości w regionie elbląskim nie były skomunikowane. Obecnie pracodawcy nie są skłonni do usprawiedliwiania nieobecności i spóźnień w pracy z powodów komunikacyjnych. Ta sytuacja uniemożliwia wielu ludziom pozyskanie stałej pracy. Uniemożliwia też edukację młodzieży wiejskiej, znacznie podrażając naukę.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#SławomirSadowski">Po piąte, obliczenia podróżnych były przeprowadzone po niekorzystnym przesunięciu rozkładu jazdy. Dane, które pochodzą z Ministerstwa Transportu i Budownictwa - tutaj jest wymienione pismo z 26 stycznia 2006 r. - wykazują, że pociąg 91123 przewoził, ja podaję dane statystyczne, 76,6 osoby, a pociąg 91122 przewoził 59,9 osoby. W tym miejscu warto wskazać, że korzystne obłożenie pasażerskie może zrealizować na przykład autobus szynowy typu SA106–003 mający pięćdziesiąt osiem miejsc siedzących. Zadanie to może także zrealizować pociąg mający w swoim składzie kilka wagonów. Wiele miejscowości na trasie Braniewo-Elbląg jest odciętych od świata. Na przykład z miejscowości Chruściel nie odjeżdża obecnie ani jeden pociąg pasażerski bądź autobus.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#SławomirSadowski">Panie Ministrze! W imieniu społeczności mieszkającej wzdłuż wymienionej linii kolejowej proszę pana o wznowienie przewozów pasażerskich.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#SławomirSadowski">Z szacunkiem, Sławomir Sadowski, senator RP. Ponadto podpisali senatorowie: Stanisław Kogut, Marek Waszkowiak i Jerzy Szmit. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#KrzysztofPutra">Głos zabierze pan senator Antoni Szymański.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#AntoniSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#AntoniSzymański">Chciałbym zwrócić się do pani minister pracy i polityki społecznej Anny Kalaty z oświadczeniem w sprawie przywrócenia czy też rozszerzenia pomocy materialnej dla kobiet ciężarnych w trudnej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#AntoniSzymański">Mamy zobowiązanie konstytucyjne, które mówi o tym, że kobiety w ciąży, które są w trudnej sytuacji materialnej, wymagają wsparcia państwa. Nadto ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z 1993 r. zobowiązała ministra pracy i polityki społecznej do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Po uchwaleniu tej ustawy ówczesny minister pracy i polityki społecznej takie rozporządzenie wydał. Udzielano bardzo sensownej, racjonalnej pomocy, która rocznie wynosiła około 40 milionów zł. Po kilku latach tę pomoc zmniejszano, mimo że były potrzeby w tym zakresie. Tę pomoc zredukowano za poprzedniej kadencji, kiedy uchwalano pierwszy budżet, z inicjatywy rządu.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#AntoniSzymański">W tej chwili mamy taką sytuację, że zobowiązanie ustawowe i zobowiązanie konstytucyjne nie są realizowane. Mamy świadomość tego, że w Polsce rodzi się dużo mniej dzieci niż w 1993 r., ale jest pewna grupa kobiet, które są w dramatycznej sytuacji materialnej. I tym kobietom ze względu na ich szczególną sytuację, ze względu na to, że one w tym czasie muszą szczególnie dbać o swoje zdrowie, bo dbają również o zdrowie poczętego dziecka, potrzebna jest pomoc prawna, pedagogiczna, a także pomoc materialna.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#AntoniSzymański">Apeluję do pani minister o to, żeby ta pomoc materialna była, bo jest to bardzo ważny problem i należy go rozwiązać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#KrzysztofPutra">Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Annę Kurską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#AnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#AnnaKurska">Moje oświadczenie kieruję do pana Jana Szyszki, ministra środowiska.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#AnnaKurska">Zwracam się do pana ministra o pilne zapobieżenie dewastacji środowiska przez wydanie stosownych zarządzeń, które zahamują samowolne ścinanie przydrożnych drzew pod pretekstem konieczności poprawy bezpieczeństwa na drogach. Nie znajduje to żadnego uzasadnienia w przepisach prawa, a oprócz niszczenia malowniczego elementu krajobrazu stwarza ogromne pole do nadużyć związanych między innymi z pozyskiwaniem poszukiwanego materiału tartacznego.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#AnnaKurska">Nadmieniam, że moja interwencja dotyczy wyłącznie dróg powiatowych i wiejskich, przy których w całym kraju dokonywane są wycinki starych dębów, jesionów, lip, a nawet brzóz. Posłużę się tu przykładem wycięcia kilku tysięcy wieloletnich drzew w 2004 r. i 2005 r., rosnących przy drodze z Mikołajek do Orzysza i dalej do Giżycka i Węgorzewa, a więc przy jednej z pięknych i uczęszczanych tras turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#AnnaKurska">Groźba unicestwienia dziesiątek tysięcy drzew, która zawisła nad alejami w ramach fałszywie rozumianej modernizacji dróg, zmusza wszystkich, którym drogie są walory polskiego malowniczego krajobrazu, będącego atrakcją również dla turystów z zagranicy, do bicia na alarm w przedmiocie ochrony naszych dróg i alei przed zniszczeniem ekologicznym. W przeciwnym bowiem razie upodobnimy się do USA, gdzie można przejechać kilkadziesiąt stanów, widząc wyłącznie beton.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#AnnaKurska">W końcu pragnę nadmienić, że poprawę bezpieczeństwa na drogach można uzyskać bez wycinania przydrożnych drzew, stosując barierki ochronne, tablice odblaskowe umieszczane na drzewach, czy wprowadzając ograniczenia prędkości. Wycinka drzew powinna być ostatecznością.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#AnnaKurska">Reasumując, apeluję za Stowarzyszeniem na rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba”: ratujmy aleje i drzewa przydrożne, stanowiące niepowtarzalny i malowniczy element naszego unikalnego już krajobrazu.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#AnnaKurska">Wiem, że ochrona środowiska jest przedmiotem szczególnej troski pana ministra, dlatego wierzę, że podzielając pogląd, iż zagrożeniem jest każdy dzień zwłoki w przeciwdziałaniu dewastacji drzewostanu, położy pan kres panoszącej się samowoli. Z wyrazami szacunku, Anna Kurska. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#KrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#KrzysztofPutra">Informuję, że protokół piętnastego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej szóstej kadencji, zgodnie z art. 39 ust. 3 Regulaminu Senatu, zostanie udostępniony senatorom w terminie trzydziestu dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój nr 255.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#KrzysztofPutra">Zamykam piętnaste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej szóstej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 20 minut 54)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>