text_structure.xml 21.3 KB
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełJanLityński">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej. Witam członków Komisji i zaproszonych gości. W dniu dzisiejszym rozpatrzymy stanowiska Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełJanLityński">- o świadczeniach pieniężnych przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzanych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PosełJanLityński">- o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PosełJanLityński">Rozumiem, że pani senator Anna Bogucka-Skowrońska przedstawi nam drugi punkt. Nie ma dzisiaj reprezentanta Senatu, który przedstawiłby nam pierwszy punkt. Proszę Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu o wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PosełJanLityński">Czy są uwagi do porządku dziennego? Nikt się nie zgłasza. Rozumiem, że porządek obrad został przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Według przepisu regulaminu nieobecność senatora nie wpływa na obradowanie Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanLityński">Nasze obradowanie rozpoczniemy od punktu drugiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Senat wprowadził dwie poprawki do ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, przyjmując stanowisko senackiej Komisji Praw Człowieka i Praworządności.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Poprawki te nie zmieniają filozofii zmian wprowadzonych przez Sejm, natomiast mają doprecyzować i wyłączyć dowolność wykładni danych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Pierwsza poprawka. Zapis sejmowy był następujący: „(...) dawanie schronienia osobom narodowości żydowskiej lub innym osobom, za ukrywanie których w latach 1939–1945 groziła kara śmierci”. Zapis ten mógłby wprowadzać błędne rozumienie, iż za ukrywanie przestępców lub zbrodniarzy hitlerowskich, można otrzymać uprawnienia kombatanckie. Biorąc pod uwagę, iż ustawa ta zawiera pewną definicję określającą działanie kombatantów uznane jest tam, że „kombatantami są ludzie, którzy walczyli o niepodległość i suwerenność ojczyzny”.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">W związku z tym Senat sprecyzował ten zapis w następujący sposób: „dawanie schronienia osobom narodowości żydowskiej lub innym osobom, za ukrywanie których w latach 1939–1945, ze względu na ich narodowość lub działalność na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, groziła kara śmierci”.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Dodaliśmy wyraz „narodowość”, ponieważ ukrywanie tych osób mogło powodować wykonanie kary śmierci, a jeżeli chodzi o działania, to wykorzystany jest tutaj cały zakres pojęciowy ustawy. To jest poprawka pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Druga poprawka zmierza do wyłączenia spod działania ustawy wprowadzonego przez Sejm zwrotu „była funkcjonariuszem odpowiednich organów Polskiej Partii Robotniczej, które sprawowały nadzór nad instytucjami, o których mowa w lit. a) i b) bądź nad zadaniami, o których mowa w lit. c)”.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Chodzi tutaj o nadzór nad organami w strukturze służby bezpieczeństwa. Litera c) - są to zadania operacyjne związane bezpośrednio ze zwalczaniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Określenie „była funkcjonariuszem odpowiednich organów” powodowałoby w praktyce spory co do wykładni, w związku z tym sprecyzowaliśmy to w następujący sposób: „była funkcjonariuszem organów bądź jednostek organizacyjnych PPR lub PZPR”. Dlaczego wprowadziliśmy zapis „jednostek organizacyjnych”? Zapis ten wprowadziliśmy dlatego, że „organami”, są te struktury, które znajdują się w statucie i mają określone zadania, natomiast jednostki organizacyjne mogą być powoływane doraźnie. Takie struktury istniały, na przykład komisja do walki z bandytyzmem. W związku z tym uznaliśmy, iż takie sformułowanie będzie prawidłowe.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Teraz przytoczę dalszą część zdania: „do których właściwości rzeczowej” - tutaj musimy zachować takie sformułowanie, ponieważ nadzór jest uprawnieniem merytorycznym,</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">W dalszej części jest zapisane „(...) i centralnej”. Uznaliśmy, iż należy to zaznaczyć, gdyż działały takie organy. Pragnę powiedzieć, iż podczas dyskusji zostały zweryfikowane te organy. Organy te działały na poziomie powiatu. Istniały pewne wydziały, np. wydział administracyjny, wydział spraw politycznych. Numeratywne wyliczenie nie byłoby celowe w samej ustawie. Uważam, iż ta poprawka doprecyzowuje intencje przepisu wprowadzonego przez Sejm. Można powiedzieć, iż Senat niczego nie zmienił, lecz podzielając intencję ustawodawczą Sejmu doprecyzował te dwa przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanLityński">Otwieram dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosłankaAlicjaMurynowicz">Moje pytanie kieruję do pana Jacka Taylora.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosłankaAlicjaMurynowicz">W jaki sposób będzie odczytywał pan intencje pierwszej poprawki, ponieważ mówi się tutaj o latach 1939–1945? Jest jasne i oczywiste, że ukrywanie angielskiego lotnika będzie zgodne z intencją zapisaną w tej poprawce, a co będzie, jeżeli ktoś ukrywał spadochroniarza radzieckiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanLityński">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę. Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JacekTaylor">Odpowiadając na pytanie pani posłanki muszę powiedzieć, że wtedy, kiedy mówiła pani o datach, sądziłem, iż pytanie będzie zmierzało w kierunku dokładniejszego ich uściślenia. Spodziewałem się, iż pani posłanka zgłosi propozycję dopisania nazw miesięcy. Oczywiście tego uczynić nie można.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JacekTaylor">Uprawnienia takie będzie można otrzymać za ukrywanie lotnika radzieckiego, ale musi być spełniony tylko jeden warunek, iż za jego ukrywanie w odpowiednim czasie groziła kara śmierci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJanLityński">Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w dyskusji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełMarekDyduch">Sądzę, iż nie jest to tak oczywiste, jak powiedział pan Jacek Taylor. Wprowadzenie zapisu, iż ta działalność powinna być równorzędna z działalnością na rzecz suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej w powiązaniu z tym, iż groziła za to kara śmierci, może doprowadzić do tego, że każdy spadochroniarz radziecki będzie musiał udowodnić, że walczył o Polskę, a nie ją najeżdżał.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełMarekDyduch">Zawężenie tej sytuacji wprowadza wątpliwości interpretacyjne, ponieważ stwierdzenie, iż „za przechowywanie danej osoby groziła kara śmierci” jest - w moim odczuciu - wystarczające do tego, by osobom tym przyznać uprawnienia kombatanckie. Wnoszę, aby Komisji Polityki Społecznej odrzuciła ten zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJanLityński">Jaka będzie różnica pomiędzy jednym a drugim zapisem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JacekTaylor">Niezależnie od złych doświadczeń, jakie pan poseł miał z Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, należy powiedzieć, iż każda interpretacja Urzędu może być skontrolowana przez Naczelny Sąd Administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JacekTaylor">Interpretacja Urzędu będzie zgodna z intencją u duchem ustawy. Trzymając się przykładu żołnierza radzieckiego, należy pamiętać, że w ustawie z 24 stycznia 1991 r. jest mowa o stanowieniu podstawy do uprawnień w sytuacji, kiedy chodzi o służbę w armiach sojuszniczych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JacekTaylor">Armią sojuszniczą, od pewnego czasu wojny była Armia Radziecka. Odbyło się po podpisaniu umowy Sikorski-Majski. Była to dosyć wczesna faza wojny, gdyż odbyło się to w lipcu 1941 r. Od tej daty Armia Radziecka i jej żołnierze byli armią sojuszniczą.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JacekTaylor">Jakiekolwiek wątpliwości pana posła nie są uzasadnione. W tej nowelizacji jest powiedziane, iż przede wszystkim chodzi o narodowość lub o ukrywanie innych osób (wtedy nie decyduje narodowość), lecz zaangażowanie w działalność na rzecz suwerenności i niepodległości państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JacekTaylor">Zdecydowanie chodzi nam tutaj o ukrywających się przed okupantem i narażonych na represje. Są to osoby, które ukrywały się nie tylko ze względu na narodowość, gdyż chodzi tutaj np. o uciekinierów z obozów koncentracyjnych, więzień, a także ukrywających się żołnierzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJanLityński">Chciałbym poruszyć pewien problem. Argument o zbrodniach hitlerowskich nie jest trafny, ponieważ za ich ukrywanie nie groziła kara śmierci. Podobnie było ze zbrodniarzami pospolitymi. Moim zdaniem, nie ma niebezpieczeństwa, iż zapis sejmowy sejmowy przepuści ten zapis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełJanRulewski">Chciałbym być wdzięczny Senatowi za to, że sprecyzował zapisy i odpowiedział na wątpliwości dotyczące funkcjonariuszy różnych organów i instytucji partyjnych, które w sposób warsztatowy prowadziły nadzór i wykonywały działania zmierzające do eksterminacji osób walczących o zachowanie suwerenności czy niepodległości RP. W związku z tym stawiam wniosek o przyjęcie poprawek w wersji proponowanej przez Senat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorAnnaBoguckaSkowrońska">Chodzi o to, że czasem dla samej czytelności ustawy wprowadza się zapis doprecyzowujący. Intencja tej ustawy pozostała nie zmieniona, że osoby narażające się na polach walki, jak i ci, którzy im pomagali udzielając schronienia, uzyskują uprawnienia kombatanckie. Senat zachował intencję ustawy, tylko wprowadził zmiany powodujące większą czytelność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełJanLityński">Pozostaje jednak pewna wątpliwość, np. przechowywanie osoby, która uciekła z obozu koncentracyjnego. W tym momencie przepis senacki nie jest spełniony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosłankaJolantaBanach">Pozwolę sobie wyjaśnić pewne sprawy. Pamiętam dobrze prace nad ustawą o kombatantach. Fakt powiązania gratyfikacji dla osób represjonowanych wynika z tego, że te represje musiały być wynikiem przyczyn: narodowościowych, rasowych, religijnych bądź były związane z walką o suwerenność i niepodległość. Taka była filozofia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosłankaJolantaBanach">Dlaczego tak zrobiono? Uczyniono tak dlatego, iż nie chciano odrywać represji od przyczyn, o których mówiłam, gdyż wtedy powstałoby dużo różnorodnych roszczeń. Przesądzono, że do roku 1956 gratyfikacje otrzymują represjonowani z przyczyn: rasowych, narodowościowych, religijnych i w związku z walką o suwerenność i niepodległość.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosłankaJolantaBanach">To wszystko było czytelne do chwili nowelizacji ustawy. W momencie, gdy przekroczyliśmy rok 1956 w nadawaniu uprawnień i w momencie, w którym przyznaliśmy uczestnikom wypadków grudniowych prawa do świadczeń z ustawy kombatanckiej bez powiązania wypadków grudniowych z przyczynami narodowościowymi, religijnymi, to „zaburzyliśmy” filozofię ustawy i filozofię gratyfikowania represjonowanych. Nie ma teraz powodu, by w poprawce Senatu być konsekwentnym, a w przypadku rozszerzenia uprawnień na uczestników wypadków grudniowych - nie być konsekwentnym. Jeżeli zaburzyliśmy filozofię ustawy w stosunku do represjonowanych, to w tym wypadku nie powinniśmy być tacy rygorystyczni i ograniczać te uprawnienia w związku z przyczynami narodowościowymi i walkami o suwerenność i niepodległość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełJanLityński">Nie zrozumiałem dobrze intencji pani posłanki. Rozumiem, że pani posłance chodzi o to, aby każdemu można było przyznać uprawnienia, nawet jeżeli ukrywał przestępcę kryminalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosłankaJolantaBanach">Chciałabym zaznaczyć, iż nie o to mi chodziło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełJanLityński">Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nikt się nie zgłasza. Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosełJanLityński">Kto z państwa opowiada się za przyjęciem pierwszej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełJanLityński">Za przyjęciem poprawki głosowało 11 posłów, wstrzymało się od głosu - 3 posłów. Stwierdzam, że poprawka została odrzucona. Głosujemy drugą poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosełJanLityński">W głosowaniu za poprawką opowiedziało się 11 posłów, wstrzymało się od głosu - 4 posłów. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosełJanLityński">Pozostał nam wybór sprawozdawcy. Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosłankaEwaTomaszewska">Proponuję pana posła Jana Lityńskiego, który był poprzednio sprawozdawcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełJanLityński">Czy są inne propozycje? Nie widzę. Czy ktoś jest przeciwny? Nikt się nie zgłasza. Dziękuję, przyjmuję kandydaturę.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełJanLityński">Pozostała nam do rozpatrzenia kolejna część porządku obrad. O ile mi wiadomo, możemy rozpatrywać kolejny punkt, który - jak już wspomniano - może być rozpatrywany bez obecności senatora sprawozdawcy. Kto z państwa zechciałby zreferować senacką zmianę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JacekTaylor">Senacka zmiana sprowadza się do skrócenia terminu z 31 grudnia 1999 r. na 30 września 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JacekTaylor">Zostało to podyktowane dostrzeżoną w Senacie ewentualnością, że mogą pojawić się wnioski składane w ostatniej chwili, które będą dotyczyć osób nowo zamieszkałych w granicach państwa i będą miały bardzo mało czasu na zgłoszenie swoich roszczeń.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JacekTaylor">Według Sejmu termin ma upłynąć z dniem 31 grudnia 1999 r., natomiast Senat zwrócił uwagę, iż są osoby, które wracają na stałe do Polski, należy więc dać im więcej czasu na zorientowanie się w sytuacji prawnej. W związku z tym termin został przesunięty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosłankaAnnaFilek">Proszę o wyjaśnienie, w jaki sposób skracanie terminu ma dać większe szanse.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosłankaAlicjaMurynowicz">Moje pytanie jest bardzo podobne, zwłaszcza że w ustawie nie ma mowy o tym, iż skracając ten termin jednocześnie wydłużamy okres składania wniosków. Uprzejmie proszę o przytoczenie punktu regulaminu sejmowego, w którym jest mowa, że bez obecności senatora sprawozdawcy można kontynuować obrady nad tym problemem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełJanLityński">Czy mogę prosić Biuro Legislacyjne o wypowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Art. 50 ust. 2 regulaminu Sejmu mówi:</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">„Do udziału w posiedzeniu, na którym jest rozpatrywana uchwała Senatu, Komisje zapraszają senatora sprawozdawcę reprezentującego komisje Senatu, które omawianą ustawę rozpatrywały. Przewodniczący posiedzenia udziela głosu senatorowi sprawozdawcy, na jego wniosek, poza kolejnością wystąpień. Nieobecność senatora sprawozdawcy nie wstrzymuje rozpatrzenia uchwały”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełJanLityński">Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? A może ktoś z państwa ma przy sobie treść ustawy? Tak. Proszę Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu o przytoczenie odpowiedniego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Ust. 6, który przyjęła izba, brzmiał:</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">„W stosunku do osób, które uzyskały stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po dniu 31 grudnia 1999 r. nie stosuje się przepisów ust. 5”.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Ust. 5 brzmi: „Wnioski, o których mowa w ust. 1, zainteresowane osoby mogą składać do Kierownika Urzędu do dnia 31 grudnia 1999 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełAnnaFilek">Rozumiem, iż w ten sposób propozycja Senatu jest korzystniejsza, ponieważ dla osób, które zamieszkiwały już na terenie Polski, datą graniczną jest 31 grudnia 1999 r., a dla tych, którzy nie mieszkają na terenie Polski, nie stosuje się tego przepisu. Moim zdaniem, rozwiązanie to jest korzystniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełJanLityński">Proponuję zamknąć ten punkt i nie rozpatrywać go do końca, ponieważ powinniśmy dobrze przyjrzeć się przepisom, a nie jesteśmy w stanie tego uczynić. Jeżeli państwo podzielą moją opinię, to zamkniemy ten punkt i na następnym posiedzeniu rozpatrzymy go ponownie. Czy ktoś jest przeciwny tej propozycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosłankaEwaMańkowska">Uważam, iż sprawa jest oczywista i interpretując zapis przekazany przez Senat, a także to, co mamy w ustawie, łatwo jest logicznym rozumowaniem wydedukować, że jeżeli przesuwa się termin z grudnia na wrzesień, to osoby, które przyjechały w końcu roku, nie mają ograniczenia w zameldowaniu. Nie widzę żadnego problemu w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełJanLityński">Czytam uzasadnienie Senatu i nie znajduję wyjaśnienia tego problemu. Uzasadnienie mówi, że osoby te będą musiały złożyć wniosek do 31 grudnia. Nie wiem, co się stanie z tymi osobami po dniu 31 grudnia. Tego tam nie ma. Proszę spojrzeć na wyjaśnienie Senatu, które zamiast wyjaśnić problem, wprowadza wątpliwości. Jeżeli nie będzie obecny na kolejnym posiedzeniu senator sprawozdawca, to pani posłanka Ewa Tomaszewska zgodziła się zreferować ten problem.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełJanLityński">Czy jeszcze ktoś ma jakieś wątpliwości? Czy pani posłanka Ewa Mańkowska chciałaby poddać tę decyzję pod głosowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosłankaEwaMańkowska">Państwo uczynicie tak, jak uważacie, że będzie to najlepsze. Jestem przekonana o tym, co przed chwilą powiedziałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełJanLityński">Prawdopodobnie jest tak, jak mówi pani posłanka, lecz musimy się o tym przekonać. Uznaję, iż Komisja zgodziła się na rozpatrzenie tego problemu na następnym posiedzeniu. Dziękuję państwu. Zamykam posiedzenie Komisji Polityki Społecznej.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>