text_structure.xml 116 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Pragnę wszystkich serdecznie powitać. Nazywam się Zbigniew Leraczyk. Jestem posłem, a także radnym Rady Miejskiej Bielska-Białej.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Chciałbym teraz poprosić prezydenta Bielska-Białej, pana Bogdana Traczyka, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrezydentBielskaBiałejBogdanTraczyk">Jestem zaszczycony mogąc gościć państwa w murach ratusza. Szczególnie serdecznie witam członków sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz pana przewodniczącego, Jana Marię Jackowskiego. Witam także delegacje zagraniczne przybyłe z Żyliny, Cadcy i Frydka Mistka. Witam wszystkich obecnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Otwieram wyjazdowe posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Witam panie posłanki, panów posłów i wszystkich państwa.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Tematem naszego dzisiejszego posiedzenia jest współpraca kulturalna regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski na przykładzie byłego województwa bielskiego. Jeżeli nie usłyszę uwag, uznam, że porządek został przyjęty. Uwag nie słyszę. Stwierdzam, że porządek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJanMariaJackowski">W tej części posiedzenia zostaną zaprezentowane wystąpienia merytoryczne. Mam przed sobą listę 12 osób. Proszę zatem o wypowiedzi trwające nie dłużej niż 5 minut. Po przerwie otworzę dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJanByra">Chciałbym dowiedzieć się, kto reprezentuje rząd na dzisiejszym posiedzeniu Komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Generalny Konserwator Zabytków, pan Aleksander Broda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Zanim rozpoczną się wystąpienia merytoryczne, chciałbym powiedzieć kilka słów na temat współpracy kulturalnej regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski. Swoje wystąpienie zatytułowałem: „Czesko-polsko-słowacki tygiel regionalny”.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Na wstępie chciałbym wytłumaczyć znaczenie tego tytułu. „Tygiel” według Aleksandra Brücknera i jego słownika etymologicznego oznacza słoik. Słownik ilustrowany języka polskiego podaje, że „tygiel” to naczynie używane do topienia metali. Niewątpliwie oba znaczenia odzwierciedlają specyfikę regionu Beskidów, zamieszkałego przez Polaków, Słowaków i Czechów.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Myślę, że w dzisiejszych wystąpieniach nieraz padną przymiotniki: „polski”, „czeski”, „słowacki”. Kolejność nie odgrywa tu większej roli. Żyjemy od wieków w tyglu, z którego, jak z naczynia służącego do topienia metali, można wydobyć piękny, użyteczny i uniwersalny przedmiot.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Możemy powrócić do tradycji tych ziem, starannie przechowywanych jak w słoiku, gdy granice, które chciały dzielić nasze narody i społeczeństwa, wyznaczały tylko linie na mapie. W rzeczywistości nasz folklor, nasze zwyczaje, nasza wiara przenikały się wzajemnie i dziś możemy czerpać z tego bogactwa. Tego bogactwa wystarczy i dla przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Bardzo dobrym przykładem jest nasze miasto Bielsko-Biała. Na dziedzictwo tych dwóch grodów składają się, oprócz wcześniej wymienionych trzech kultur, kultura niemiecka, żydowska i austriacka. Jest to niezaprzeczalna wartość tej ziemi i tylko od nas zależy to, czy stracimy tak cenny dar, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Możemy śmiało powiedzieć o sobie, niewiele jest takich regionów w Polsce, że mamy we krwi zdolność do szeroko rozumianego współistnienia z sąsiadami. Historia, mimo to, płatała nam figle i nad Olzą, i nad Popradem, ale wychodziliśmy z tego zwycięsko.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Cieszy mnie bardzo obecność gości z Żyliny, Cadcy i Frydka Mistka. Nim padną głosy o naszych wspólnych przedsięwzięciach kulturalnych, z którymi nierozerwalnie idą również turystyczne, handlowe i gospodarcze, powitajmy ich gorącymi oklaskami.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Życzę wszystkim gościom miłego pobytu w naszym mieście, wielu spotkań i ciekawych wrażeń. Mam nadzieję, że nasze dokonania was zainteresują, a wasze uwagi i spostrzeżenia przyniosą nam korzyść w działaniach na przyszłość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Pragnę poinformować wszystkich, że pan poseł Zbigniew Leraczyk był inicjatorem naszego dzisiejszego posiedzenia. Myślę, że już teraz mogę podziękować za to, że mogliśmy się spotkać w Bielsku-Białej i omówić problematykę regionów przygranicznych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Chciałbym także powiedzieć, że kilka miesięcy temu spotkaliśmy się z przedstawicielami parlamentu czeskiego, z którymi rozmawialiśmy o bilateralnej wymianie kulturalnej. To dzisiejsze posiedzenie jest echem tamtego spotkania.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełJanMariaJackowski">W tej chwili przechodzimy do wystąpień merytorycznych. Proszę o zabranie głosu pana Bogdana Kocurka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Moje krótkie wystąpienie będzie miało charakter ogólny i posłuży jako wprowadzenie do dalszych wystąpień, już bardziej szczegółowych, które zaprezentują moje koleżanki i moi koledzy.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Południowa część obecnego województwa śląskiego, obejmująca swoim obszarem byłe województwo bielskie, a dzisiaj określane pojęciem subregionu „Beskidy” jest terenem pogranicza. Tu bowiem w przysiółku Trzycatek stykają się trzy granice: czeska, słowacka i polska. To położenie ma duży wpływ na stałe i dynamicznie rozwijające się interdyscyplinarne kontakty transgraniczne z Republiką Czeską i Słowacką, w tym także na organizowane wspólnie przedsięwzięcia o charakterze kulturalnym i turystycznym.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Kontakty kulturalne w szczególny sposób zaczęły się rozwijać po zmianach ustrojowych, dokonanych w naszych krajach, zwłaszcza z chwilą powstania samodzielnych Republik Czeskiej i Słowackiej.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Początkowe formy współpracy w zakresie kultury miały charakter okazjonalny, często wykorzystywane były tutaj kontakty nieformalne np. działalność Stowarzyszenia Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, kontakty prywatne, czy też związki rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Współpraca ta po rozpadzie Czechosłowacji obejmuje:</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">a) współpracę z Republiką Czeską, dotyczy gminy Śląska Cieszyńskiego i miasta Bielska-Białej.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">b) współpracę z Republiką Słowacką — oprócz Bielska-Białej, głównie dotyczy Żywiecczyzny. Bardzo intensywne kontakty ze Słowacją posiada także Związek Gmin Babiogórskich (obecne województwo małopolskie).</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W pierwszym etapie współpraca ta rozwijała się często z inicjatywy władz państwowych byłego województwa bielskiego oraz władz samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Z czasem kontakty te przekształcały się w bieżące formy współpracy, zwłaszcza pomiędzy niektórymi samorządami ze strony polskiej, czeskiej i słowackiej oraz instytucjami kultury.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W chwili obecnej najbardziej wskazanym kierunkiem współpracy opartej na zasadzie partnerstwa, jest współpraca poszczególnych samorządów zarówno po stronie polskiej, czeskiej, jak i słowackiej. Znaczny już jest w tym obszarze dorobek gmin beskidzkich.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Obszar ten winien być wzbogacony o kontakty i stałe formy współpracy między nowymi powiatami polskimi a ich odpowiednikami w Czechach i na Słowacji, a także o dalsze nawiązywanie bezpośrednich kontaktów pomiędzy instytucjami kultury czy też grupami artystycznymi.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Uważam bowiem, iż ta forma w chwili obecnej jest najbardziej efektywna, prosta i oszczędna, niepotrzebna jest tu bowiem ingerencja administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Bardzo ważną rzeczą są bezpośrednie kontakty młodzieży. Chciałbym w tym miejscu przypomnieć, iż pierwsze posiedzenia Międzyrządowych Grup Roboczych ds. Współpracy i Rozwoju Kulturalnego Polski ze Słowacją i Czechami odbyły się właśnie w Beskidach -ze Słowacją w Żywcu, z Czechami w Cieszynie.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Kultura pogranicza to kultura wzajemnego przenikania i uzupełniania. W kulturze pogranicza naszych narodów można dostrzec podobieństwo, wspólne elementy, nie ma znaczących barier we wzajemnym komunikowaniu się i odbiorze. Teren pogranicza to także obszar przenikania różnych kultur i uzupełniania się.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W przypadku tego regionu spotykamy elementy kultury niemieckiej, austriackiej, żydowskiej, czeskiej i słowackiej, występujące we wspólnym dziedzictwie kulturowym.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Po roku 1990 wspólnie przystąpiliśmy do realizacji programu: „Beskidy bez granic”, który obejmuje także elementy kulturowe. Ułatwieniem jego realizacji było złagodzenie przepisów paszportowych i łatwiejsze przekraczanie granic, budowa i uruchomienie nowych przejść granicznych. Program ten obejmował wspólną promocję polsko-czesko-słowacką, głównie jego pogranicza. Działania w zakresie kultury podejmowane są w dwóch obszarach. Pierwszy to ochrona dziedzictwa kulturowego. Odkrywanie na nowo tych elementów w kulturze naszej i tradycji, które są wspólne i nas łączą.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">To właśnie w Bielsku-Białej ostatnie chwile życia i twórczości spędził wielki malarz słowacki Peter Michał Bohun. Tu znajduje się jego grób, stała ekspozycja w Muzeum Okręgowym, tu co roku odbywa się konkurs plastyczny imienia Petra Michała Bohuna „Bohunowa Paleta” dla dzieci polskich i słowackich.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Z kolei w Cieszynie działał ksiądz Jerzy Trzanowski, czy też Jura Trzanowski — pastor ewangelicki, który przetłumaczył Biblię na język słowiański, często określany mianem „Słowiański Luter”.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W 1990 roku w polskim i Czeskim Cieszynie działacze jeszcze wtedy Stowarzyszenia Solidarności Polsko-Czechosłowackiej byli po raz pierwszy organizatorami Festiwalu Teatralnego „Na Granicy”. Festiwalu, który odbywa się po obu stronach granicy i gdzie bilet zastępuje paszport. Festiwal ten jest nadal organizowany w swej pierwotnej formule. Pozwala na poznanie środowisk teatralnych i na prezentację aktualnych, najlepszych przedstawień polskich, czeskich, a także słowackich. I Festiwal był prezentacją sztuk Vaclava Havla.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Wymienić tu chciałbym także takie imprezy jak: Święto Trzech Braci, nawiązujące do legendy o spotkaniu trzech piastowskich braci w Cieszynie, podzielonym granicą, czy też Cieszyńską Jesień Jazzową.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Nie można tutaj pominąć również faktu, iż teren Śląska Cieszyńskiego, jego czeskiej części określanej pojęciem Zaolzie, zamieszkują Polacy kultywujący swoją tradycję i kulturę.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Wiele przedsięwzięć kulturalnych wspieranych jest przez beskidzkie samorządy, instytucje kultury. Wymienię tutaj chociażby „Gorolskie Święto”.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Wspomnieć należy także, iż studentami Uniwersytetu Śląskiego - filii w Cieszynie są mieszkańcy zamieszkali po drugiej stronie Olzy, w Republice Czeskiej. Podobnie jak niektórzy wykładowcy. Ma też miejsce współpraca filii Cieszyńskiej z Uniwersytetem w Ostrawie.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Bardzo cenną inicjatywą Bielska-Białej jest cykliczny wernisaż plastyczny z udziałem profesjonalnych plastyków polskich, czeskich i słowackich pod nazwą „Salon Beskidy”. Stało się rzeczą normalną, iż w większych imprezach kulturalnych odbywających się w naszym regionie uczestniczą grupy artystyczne czy twórcy kultury z Czech i Słowacji. Wymienię tutaj: Tydzień Kultury Beskidzkiej, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalkowych w Bielsku-Białej, Święto Pieśni Chóralnej „Śląski Trojok”, organizowany cyklicznie przez Polski Związek Chórów i Orkiestr oraz Zrzeszenie Chórów Czeskich, odbywający się przemiennie po obu stronach granicy. Od 4 lat odbywają się przemiennie w Bielsku-Białej i w Żywcu oraz w Cadcy Dni Kultury Słowackiej i Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W Bielsku-Białej odbywają się także spotkania młodzieży pod nazwą Międzynarodowe Spotkania Teatralne „Razem”.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Drugi obszar działań to współpraca między instytucjami kultury. Wiele instytucji kultury ma podpisane umowy na stałą współpracę ze swoimi odpowiednikami, i tak np. Wojewódzki Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej z Regionalnymi Ośrodkami Kultury w Cadcy i Dolnym Kubinie na Słowacji, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Bielsku-Białej z biblioteką we Frydku-Mistku, Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej z Muzeum w Liptowskim Mikulaszu na Słowacji, Muzeum w Cieszynie z Muzeum w Czeskim Cieszynie, Dom Narodowy w Cieszynie z Miejskim Domem Kultury w Czeskim Cieszynie. Współdziałania te dotyczą głównie wspólnych przedsięwzięć kulturalnych, wymiany wystaw, wizyt studialnych itp. Nawiązano wiele partnerskich, a nawet przyjacielskich kontaktów między gminami, poszczególnymi grupami artystycznymi oraz twórcami.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Mamy nadzieję, iż istniejące formy współpracy kulturalnej będą się rozwijały zwłaszcza w ramach utworzonego w ubiegłym roku Euroregionu Śląsk Cieszyński i tworzonego aktualnie z partnerem słowackim Euroregionu Beskidy. Dobrym zwiastunem jest także propozycja utworzenia w Bielsku-Białej Instytutu Południowego. Liczymy tutaj na wsparcie państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Mam nadzieję, iż mimo zmian administracyjnych hasło: „Beskidy bez granic” będzie aktualne, a w polityce regionalnej określonej przez nowe województwo samorządowe śląskie współpraca z Czechami i Słowacją znajdzie się wśród priorytetów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Chciałbym serdecznie powitać pana Rudolfa Opatrila, konsula Republiki Czeskiej w Katowicach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Galeria Bielska BWA od wielu lat prowadzi współpracę przygraniczną ze Słowacją i z Czechami. Początkowo były to kontakty przypadkowe. Od 4 lat stale współpracujemy z Kysucką Galerią w Cadcy, z Povażską Galerią w Żylinie oraz z Muzeum „Beskid” we Frydku Mistku.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Najważniejszym naszym przedsięwzięciem jest „Salon Beskidy”. Założenie tej wystawy jest następujące: każda z galerii przygotowuje prace siedmiu artystów. Tę wystawę zorganizowaliśmy po raz pierwszy w 1995 roku. Była to pierwsza edycja, której towarzyszył katalog wydany w postaci pocztówek.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">W tym roku organizujemy drugą edycję i ten fakt podkreśla ważność podjętej wspólnie inicjatywy. Muszę tu dodać, by sprawiedliwości stało się zadość, że inicjatorem i pomysłodawcą przeglądu sztuki polskiej, czeskiej i słowackiej jest były dyrektor galerii w Cadcy, pan Rudolf Gerat. Gdyby nie on, pewnie nasza współpraca nie rozrosłaby się do takich rozmiarów.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Współpracujemy nie tylko przy okazji wystawy. Organizujemy również wystawy indywidualne. Najczęściej swoje prace prezentują artyści mieszkający w Bielsku lub okolicach, ale nie tylko. Zorganizowaliśmy m. in. wystawę Michała Klisia, Waldemara Dudy, a w Żylinie Teresy Sztwiertni i artystów z Łodzi. Wystawy te chcemy kontynuować. Jeśli chodzi o Żylinę, podpisaliśmy już umowę, z Cadcą prowadzimy współpracę na bieżąco w zależności od naszych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Chcemy się w ten sposób poznać. Najlepszym językiem jest uniwersalny język sztuki. Staramy się spotykać bez tłumaczy i wtedy szukamy takich możliwości porozumiewania się, by nasze języki nie stanowiły bariery. Chcemy wkrótce zorganizować kilkudniowe spotkanie plenerowe.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Brakuje nam niestety katalogu, który prezentowałby dokonania wszystkich trzech stron.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Chciałabym jeszcze powiedzieć kilka słów o Muzeum Andy Warhola w Medzilaborcach na Słowacji. Muzeum mieści się wiele kilometrów stąd, a jednak ze sobą współpracujemy. Dzięki temu mogliśmy w Polsce podziwiać pierwszą dużą wystawę Andy Warhola. Niestety, obecnie kontakty się rozluźniły, gdyż zmieniła się dyrekcja muzeum. Nie ograniczamy naszej współpracy do regionów przygranicznych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#DyrektorGaleriiBielskiejBWAMałgorzataKubicaBilska">Na koniec chciałabym zwrócić uwagę na pewien problem, a mianowicie odprawy graniczne, które wymagają wielu formalności. Przewożenie eksponatów odbywa się na podstawie tzw. karnetu Ata. Mam więc prośbę do parlamentarzystów o próbę rozwiązania tej kwestii. Bywa bowiem tak, że na granicy jesteśmy traktowani jak zbiegli przewoźnicy towaru. Zdarza się, że stoimy na granicy przez 8 godzin. Musimy wszystkie eksponaty wyładować, po to, by za chwilę je załadować. Jest to największa bariera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Wojewódzki Ośrodek Kultury podlega od 1 stycznia br. marszałkowi śląskiemu. Wcześniej podlegał wojewodzie bielskiemu. Moja instytucja zajmuje się kulturą nieprofesjonalną. Główną naszą specjalnością jest folklor i sztuka ludowa. Na tej właśnie dziedzinie chciałbym się skoncentrować. Nie będę opisywał naszej działalności. Powiem tylko, że prowadzimy szeroko pojętą współpracę.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Chciałbym natomiast podzielić się z państwem kilkoma refleksjami natury ogólnej. Jeśli chodzi o folklor, to niewątpliwie ogromnym wydarzeniem była nasza obecność na festiwalu w Vychodnej. Jest to najbardziej prestiżowy festiwal folklorystyczny na Słowacji. Mieliśmy możliwość podpatrzenia innych, zwłaszcza, że sami jesteśmy organizatorem Tygodnia Kultury Beskidzkiej.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Okazało się, że folklor cieszy się tam ogromnym zainteresowaniem i że zespołów folklorystycznych jest bardzo dużo. Podczas trwania Tygodnia Kultury Beskidzkiej w Żywcu i w Wiśle publiczność bawiła się do 2-giej nad ranem. Podobnie się dzieje na Słowacji.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Zauważyłem jednak, że Słowacy trochę inaczej podchodzą do folkloru. Nadają tej dziedzinie sztuki większy wymiar. Traktują ją w kategoriach patriotycznych. Na Słowacji imprezy te przygotowuje się według bardzo precyzyjnego scenariusza. Konferansjerzy mają przygotowane na kartce teksty swoich wystąpień. W Polsce zakłada się pewien luz i swobodę.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">W ubiegłym roku ogłosiliśmy konkurs na zabawkę, której tematem przewodnim miały być koniki. Konkurs był zorganizowany przez strony: polską, czeską i słowacką. Okazało się, że ze strony słowackiej otrzymaliśmy bardzo piękne prace, ale głównie prace dziecięce. Wtedy zorientowaliśmy się, że mamy do czynienia z partnerem, który ogromną wagę przywiązuje do edukacji folklorystycznej. My to również robimy, ale w sposób improwizowany. Nie mamy systematyki i ogólnego programu. Może program edukacji folklorystycznej, który prowadzony jest w szkołach, zbliży nas do naszych przyjaciół na Słowacji.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Dużym zaskoczeniem była dla nas obecność dziecięcego zespołu z niewielkiej wioski Orawskie Wesele. Dzieci nie tylko potrafiły się bawić, ale widać było po nich efekt działania edukacyjnego. Polska rewanżuje się występami polskich zespołów. Jeśli chodzi o wymianę doświadczeń, to my oferujemy swobodę działań, a nasi sąsiedzi staranność w przygotowaniach imprez.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">W tym roku powtarzamy konkurs na zabawkę. Tematem będą ptaki. Oprócz Czechów i Słowaków, zaprosiliśmy także do współpracy Węgrów. Chcemy też zorganizować przegląd dziecięcych zespołów folklorystycznych. Myślimy o wspólnych warsztatach z polskimi i słowackimi instruktorami.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Jeśli chodzi o niedogodności, to popieram panią Małgorzatę Kubicę-Bilską, która mówiła o trudnościach na granicy. Borykamy się także z problemami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#DyrektorWojewódzkiegoOśrodkaKulturywBielskuBiałejLeszekMiłoszewski">Na koniec chciałbym powiedzieć, że w kapelach folklorystycznych często występują zarówno Polacy, jak i Słowacy. Do takiego wymieszania składu dochodzi spontanicznie. Muzyka zbliża ludzi. Etnomuzykolodzy byliby pewnie niezadowoleni, bo powstaje nowa wartość kulturowa, ale nam pozostaje się tylko cieszyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej współpracuje intensywnie z instytucjami kulturalnymi, władzami lokalnymi północnej Słowacji od 1991 roku. Na pierwszym miejscu należy tu wymienić współpracę z Galerią Petra Michała Bohuna w Liptowskim Mikulaszu, muzeum sztuki o profilu zbliżonym do naszej placówki.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Z Galerią tą wiąże nasze muzeum umowa o stałej współpracy, na którą składają się różnorodne formy działalności muzealnej, a więc: wymiana wystaw czasowych, organizacja wspólnych wystaw oraz konkursów plastycznych dla dzieci i młodzieży, wymiana informacji naukowych i wydawnictw, a także wspólne propagowanie twórczości wybitnego artysty, malarza słowackiego, Petra Michała Bohuna, który część swojego życia spędził w Bielsku-Białej i tutaj zmarł w 1879 roku.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Formami tego propagowania są:</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">— wystawy w Polsce i na Słowacji,</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">— sesje naukowe,</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">— odnowienie grobu artysty w Bielsku-Białej,</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">— upamiętnienie zamieszkiwania Bohuna w jednym z domów w Bielsku-Białej, nazwanie jednej z ulic miasta imieniem Bohuna,</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">— wspólne badania naukowe.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Współpracę tę uważamy za wielce owocną, mającą trwałe podstawy i dobre perspektywy m.in. planowana jest wspólna wystawa zatytułowana: „Zbójnictwo w sztuce Polski i Słowacji”, chociaż borykamy się z brakiem środków finansowych i w Polsce, i na Słowacji.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Na drugim miejscu trzeba wymienić współpracę z władzami miasta Dolnego Kubina oraz gminy Velicna, miejsca urodzenia wspomnianego Petra Michała Bohuna. Tu głównym wspólnym przedsięwzięciem jest organizacja od 1997 roku wielkiego konkursu plastycznego pod nazwą „Bohunowa Paleta”. Obecnie trwa trzecia edycja tego konkursu, w którym jak dotąd wzięło udział kilkadziesiąt szkół polskich i słowackich różnego szczebla i ok. 5 tys. uczestników od lat 5 do 18.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Konkurs ten związany przede wszystkim z zagadnieniem szeroko rozumianego portretu jest interesującą konfrontacją szkół polskich i słowackich. Konfrontacja ta niestety wypada zdecydowanie na niekorzyść Polski, obnażając słaby poziom nauczania plastyki w naszym kraju. Pod tym względem nie mamy się co równać z państwowym i samorządowym szkolnictwem słowackim o rozbudowanej sieci szkół artystycznych. Należy obawiać się, że planowana reforma oświaty prawdopodobnie zniszczy resztki kształcenia artystycznego, które jeszcze w Polsce istnieją.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Inną płaszczyzną współpracy, szczególnie ze wspomnianą gminą Velicna, tj. dawną siedzibą żupy węgierskiej, zniszczoną doszczętnie przez wojska Jana III Sobieskiego przy powrocie spod Wiednia, jest, prócz upamiętniania postaci Petra Michała Bohuna, organizacja występów różnych grup artystycznych w obu zaprzyjaźnionych miejscowościach m.in. znakomitych chórów słowackich w bielskich świątyniach oraz polskich zespołów folklorystycznych w Velicnej na tamtejszych dorocznych „jarmorkach”.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">W zamierzeniach planuje się wspólne opracowanie dziejów emigracji ze słowackiej Orawy do bielsko-białego okręgu przemysłowego w czasach zaboru austriackiego.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Na koniec chciałbym wymienić naszą współpracę z Matica Slovenska w Martinie, a zwłaszcza z tamtejszym Muzeum Słowackiego Ruchu Narodowego, przejawiająca się w szerokiej wymianie informacji naukowych oraz wspólnych sesjach naukowych związanych z twórczością Petra Michała Bohuna oraz innych artystów słowackich.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Nie wchodząc dalej w szczegóły tych działań, pragnę jeszcze dodać kilka słów ogólnych wrażeń z 8-letniej już współpracy naszej placówki ze Słowacją. Należy zwrócić uwagę na zauważoną przez nas wielką chłonność kultury polskiej i jej znajomość u Słowaków.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Wielką rolę odgrywa tu Kraków ze swymi zabytkami, muzeami i uczelniami, gdzie zresztą także studiuje młodzież słowacka. Wydaje się, że ta chłonność i przyjazna otwartość na naszą kulturę leży jak najbardziej w interesie państwa polskiego i powinna być podtrzymywana. Ma to realne przełożenie na działania gospodarcze i polityczne. Tylko, że to propagowanie kultury polskiej, będące najtańszą formą polskiego eksportu, musi mieć zapewnione minimum środków finansowych. Niestety jest to upokarzająca bariera, tym bardziej że część współpracy polsko-słowackiej odbywa się za prywatne środki pracowników muzealnych lub w najlepszym razie z funduszy na działalność socjalną.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Przy widocznej biedzie materialnej pracowników polskiego muzealnictwa i głoszonych przez głównego funkcjonariusza państwowego w dziedzinie kultury i sztuki tezy o zbędności polskich muzeów, stawia tą całą owocną współpracę polsko-słowacką pod znakiem zapytania.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Są jednak i jaśniejsze aspekty sprawy. Olbrzymią rolę odegrało uruchomienie nowych przejść granicznych w Beskidach, co pozwoliło nie tylko zaoszczędzić na czasie i benzynie, ale także zintensyfikować wyjazdy.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#DyrektorMuzeumOkręgowegowBielskuBiałejdrJerzyPolak">Przede wszystkim cieszy zauważany fakt, że jesteśmy ze Słowakami sobie nawzajem potrzebni, że jesteśmy bliskimi, również w mowie, narodami, czego symbolem może być i to, że po obu stronach Beskidów i Tatr za narodową pieśń uważa się „Góralu, czy ci nie żal?”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Na tym zakończyliśmy wystąpienia merytoryczne przedstawicieli Bielska-Białej, głównych animatorów życia kulturalnego. Dawne województwo bielskie zostało w taki sposób podzielone, że 3 powiaty znajdują się obecnie w województwie śląskim, a pozostała część w Małopolsce.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Przystępujemy teraz do wysłuchania wystąpień przedstawicieli Cieszyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Chciałbym tylko uściślić, że wysłuchaliśmy wystąpień osób, które na temat współpracy kulturalnej regionów przygranicznych mogły powiedzieć najwięcej. Na sali są jednak obecni różni przedstawiciele świata kultury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Mam świadomość, że na sali są różni przedstawiciele świata kultury i mówiąc o głównych animatorach życia kulturalnego myślałem tylko o części reprezentantów tego środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Chciałbym w imieniu Cieszyna podziękować za zaproszenie. Moim zadaniem jest przedstawienie państwu krótkiej historii Cieszyna i początków współpracy.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Cieszyn jest miastem nadgranicznym i liczy ok. 38 tys. mieszkańców, ale razem z 25 tys. mieszkańców Czeskiego Cieszyna tworzy prawie 70-tys. organizm miejski, przez który przebiega granica państwowa. Granica ta do roku 1989 rzeczywiście dzieliła, czyniąc Cieszyn miastem kresowym.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Znaczne utrudnienia w przekraczaniu granicy i świadomie stymulowane postawy nieufności i podejrzliwości w sytuacji historycznych uwarunkowań Śląska Cieszyńskiego prowadziły w ślepy zaułek.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Podpisana w takiej atmosferze w dniu 3 maja 1985 roku umowa dekretująca przyjaźń pomiędzy Cieszynem i Czeskim Cieszynem, a zawarta pomiędzy radami narodowymi i komitetami partyjnymi nic nie zmieniła, bo nie mogła.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych dzięki inicjatywie kilku osób skupionych w Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej poczyniono pierwsze kroki w celu zbliżenia i wzajemnego zrozumienia.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Spektakularnymi, ale jednocześnie skutecznymi na wielu płaszczyznach, okazały się wielkie manifestacje przeciwko budowie koksowni w Stonawie po czeskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Prawdopodobnie te protesty zbliżyły mieszkańców po obu stronach Olzy w dążeniu do normalności, a to oznaczało po prostu odejście skompromitowanej władzy.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">To prawda, że strona polska wykazała większą inicjatywę. To właśnie w Cieszynie 21 sierpnia 1989 roku w 21 rocznicę inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację padły po raz pierwszy ze strony polskiej słowa „Przepraszam”. I nie byliśmy wtedy osamotnieni, bo zaszczycili nas swoją obecnością i wsparciem liczni posłowie i przedstawiciele Senatu.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">W tym samym czasie władze czeskie, aby nie dopuścić do spotkania nad brzegami Olzy zamknęły Rynek w Czeskim Cieszynie i okoliczne ulice pod pretekstem dezynfekcji. Dezynfekcja nie pomogła i niedługo potem doszło do aksamitnej rewolucji umożliwiającej normalne kontakty, które w grupie członków SPCZS (a jej członkiem był Vaclav Havel) zaowocowały inicjatywą Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Na Granicy.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Uznaliśmy, że kultura, a w tym przypadku teatr, może pełnić rolę pomostu w przełamywaniu uprzedzeń, nieporozumień i niedomówień.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">W ciągu 10 lat nasze miasta gościły najciekawsze i najlepsze teatry Polski, Czech i Słowacji. Przewidziano warsztaty teatralne dla studentów i młodzieży. Te kontakty i przyjaźnie zaowocują w przyszłości. Możemy się pochwalić, że w ubiegłym roku gościliśmy ministra kultury Republiki Czeskiej, Pavla Dostala i panią minister kultury i sztuki Joannę Wnuk-Nazarową. Podpisano wtedy nową umowę o współpracy kulturalnej. Być może jeszcze w tym roku dojdzie do spotkania trzech ministrów.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">W naszej sytuacji politycznej wiele z zadań, które stawiała sobie Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka, zostało przejęte przez przedstawicieli obu miast, czego wyrazem było podpisanie w 1996 roku umowy o współpracy między Cieszynem a Czeskim Cieszynem, w ramach której sprawy kultury znalazły ważne miejsce. Ale to już inna historia.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#CzłonekZarząduMiastaCieszynaMarianDembiniok">Powiem tylko, że dwa mosty znajdujące się w Cieszynie są mostami jednokierunkowymi. Od lat prosimy, by te mosty były dwukierunkowe. Mosty są po to, aby łączyć, a nie dzielić. Jest to paradoks.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Potrzeba, nie polityka jest matką mostów - chyba że budujemy atrapy. Od 1918 roku mieszkamy w mieście podzielonym granicą. W tym 60-tysięcznym mieście są 2 teatry, 2 muzea, 2 kina, 2 miejskie biblioteki oraz dodatkowo biblioteki specjalistyczne, 2 ośrodki kultury, 2 szkoły muzyczne.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Budowanie współpracy — to jednak wciąż przełamywanie uprzedzeń, a także tendencji do jej ograniczania tylko do środowisk polonijnych. To przedzieranie się przez „targową” codzienność, która utrwala negatywne stereotypy Polaka i Czecha. Wzajemne kontakty w kulturze i edukacji pozwalają na obdarowywanie się tym, co najlepsze. W bliskości zagranicy, która jest „tuż obok” trzeba odnaleźć to, co nieznane i twórcze.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Ważna jest informacja, która pozwala na wybór — tu nie wszystko zostało zrobione, całkiem niedawno np. pojawiły się plakaty regularnie anonsujące ofertę Sceny Polskiej w Czeskim Cieszynie. Zaczął się ukazywać niezależny dwujęzyczny miesięcznik „Nad Olzą”.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Nie ma wspólnego kalendarza wydarzeń kulturalnych, więc na razie serdecznie zapraszam do Cieszyna:</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">— już w marcu na wspólny koncert uczniów szkół muzycznych Cieszyna i Czeskiego Cieszyna,</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">— w kwietniu na „Kino na granicy” — I przegląd filmów czeskich oraz spektakl Sceny Polskiej z Czeskiego Cieszyna grany w teatrze im. A. Mickiewicza,</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">— w czerwcu na Święto Trzech Braci,</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">— w październiku na Cieszyńską Jesień Jazzową oraz Festiwal Teatralny „Na Granicy”,</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">— w listopadzie na X Dekadę Muzyki Organowej i Chóralnej.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Imprezy kulturalne stwarzają dobre okazje do poznania i współdziałania, ale nie można na nich poprzestać. Warto wspomnieć o mało widocznej, a trwającej od wielu lat współpracy Książnicy Cieszyńskiej z Biblioteką Główną Czeskiej Akademii Nauk w Pradze oraz Instytutem Śląskim w Opawie. Owocem tej współpracy są wspólne badania, konferencje naukowe, publikacje. Książnica jest nietypową komunalną biblioteką starającą się o status biblioteki naukowej, posiadającą unikalne, o ponadregionalnej wartości zbiory książek zabytkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Cieszyńska filia Uniwersytetu Śląskiego - Instytut Sztuki, Pedagogiki Muzycznej, Instytut Nauk Społecznych i Nauk o Kulturze współpracują z Uniwersytetem Śląskim w Ostrawie oraz z Uniwersytetem w Opawie - badania naukowe, wymiany pracowników i studentów, obozy i staże naukowe, wystawy i koncerty są już codziennością.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Coraz więcej organizacji pozarządowych utrzymuje ścisłe kontakty ze swoimi partnerami z „Zaolzia”, czego owocem są m.in. wspólne plenery fotograficzne czy powstanie orkiestry Śląska Cieszyńskiego, złożonej z muzyków polskich i czeskich, która w rocznicę powstania Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego dała pierwszy koncert.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Kontakty w edukacji nie są ani tak spektakularne, ani tak codzienne. Niemniej jednak są szkoły, zwłaszcza średnie, które podtrzymują wzajemnie wieloletnie kontakty rad pedagogicznych, realizują uczniowskie projekty, przełamując przekonanie młodzieży o mniejszej atrakcyjności tego typu współpracy. Rzeczywistość pogranicza jest wyzwaniem dla nauczycieli. Właśnie tu formy działania wydają się historyczne, gdy wcale nie abstrakcyjna tolerancja — jako zdolność do rozumienia „innego” staje się palącą potrzebą chwili.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#NaczelnikWydziałuEdukacjiKulturyiKulturyFizycznejwCieszynieEwaGołębiowska">Jeśli chodzi o problemy, to telefonowanie z Cieszyna do Czeskiego Cieszyna jest wciąż telefonowaniem do innego kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Cieszyński Ośrodek Kultury „Dom Narodowy” bardzo aktywnie włączył się na przełomie lat 80 i 90 do codziennej, regularnej, systematycznej współpracy w dziedzinie kultury z rozmaitymi instytucjami czeskimi i słowackimi. W ciągu tych 10 lat, mimo rozmaitych przeszkód, o których była już tutaj mowa, udało się wypracować kilka dużych, spektakularnych form współpracy, o których już mówiono. Imprezy w ciągu tych lat stały się imprezami rutynowymi. Myślę tu o Festiwalu Teatralnym „Na Granicy”. Materiały na temat tych przedsięwzięć znajdziecie państwo w przygotowanym przez nas zestawie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Wydaje mi się, że Cieszyński Ośrodek Kultury, który jest naturalnym zapleczem dla wszystkich inicjatyw i który współpracuje z czeskocieszyńskim Ośrodkiem Kultury, ale także z polskimi partnerami na Zaolziu, wywiązuje się ze swoich zadań.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Minione lata spowodowały, że obie części miasta, które są kulturowo jednolite, zbliżyły się do siebie. Poza organizowaniem takich imprez jak: Święto Trzech Braci, Festiwal Teatralny „Na Granicy” czy Cieszyńska Jesień Jazzowa widzimy potrzebę organizowania innych przedsięwzięć od podstaw np. organizowanie projektów skierowanych głównie do młodzieży. Chodzi o współpracę w wymiarze europejskim. Nasze kraje, miejmy nadzieję, staną się wkrótce członkami Unii Europejskiej. Nasza placówka powinna europeizować ten region.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Na zakończenie powiem tylko, że wydaje nam się, że Cieszyn i Czeski Cieszyn mogłyby za pośrednictwem ministerstw kultury i sztuki starać się w europejskich instytucjach kultury o przyznanie statusu Europejskiego Miasta Kultury, czyli tytułu, który w tym roku posiada Weimar, a w roku przyszłym będzie posiadać aż 9 miast, wśród nich Praga i Kraków. Jeśli Rada Miejska zaakceptowałaby taki pomysł, to byłby to spektakularny sukces. Apelowałbym zatem o wsparcie tej idei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KierownikBiuraPromocjiiInformacjiwCieszynieRenataKarpińska">Omawiając współpracę polsko-czeską należy wspomnieć o powstałym w 1991 roku Związku Komunalnym Ziemi Cieszyńskiej, który w 1993 roku podpisał umowę o współpracy ze stroną czeską, oraz o Stowarzyszeniu Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza”, które ze swoim czeskim odpowiednikiem zawarło kontrakt o współpracy regionalnej Euroregionu Śląsk Cieszyński.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#KierownikBiuraPromocjiiInformacjiwCieszynieRenataKarpińska">W ramach struktur zrealizowano wiele inicjatyw, chciałam zwrócić uwagę na wspólną publikację mapy polsko-czeskiej „Śląsk Cieszyński”, wydanie polsko-czeskiego kalendarza imprez, wspólne stoisko na Międzynarodowych Targach Turystycznych w Brnie i Katowicach oraz wspólne opracowanie projektów do programów europejskich PHARE Credo.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#KierownikBiuraPromocjiiInformacjiwCieszynieRenataKarpińska">Pierwszy program, Inforeg 2000 ma na celu aktywizację agencji informacji przygranicznych - systemu wzajemnego informowania się o możliwościach wykorzystania potencjału kulturalnego, turystycznego, sportowego i gospodarczego oraz wspólną promocję regionu.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#KierownikBiuraPromocjiiInformacjiwCieszynieRenataKarpińska">Drugi program, Regiontour zakłada ustalenie tras rowerowych po obu stronach granicy o dł. ok. 600 km oraz wspólną publikację materiałów promocyjnych.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#KierownikBiuraPromocjiiInformacjiwCieszynieRenataKarpińska">Oba projekty są w trakcie realizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję za te wypowiedzi. Na tym zakończyliśmy prezentację Cieszyna. Przechodzimy do prezentacji Żywca i proszę przedstawiciela tego miasta o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Na wstępie w imieniu władz Żywca chciałabym podziękować za zaproszenie i przeprosić za to, że skład naszej delegacji jest tak skromny, bo jednoosobowy. Niestety, w tym samym czasie odbywa się sesja Rady Miejskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Współpraca Żywca ze słowackim miastem Cadca została zapoczątkowana 20 lat temu. Była to wymiana doświadczeń z zakresu pracy urzędów miejskich i informacji o potrzebach i możliwościach inwestycyjnych rynku polskiego i słowackiego.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Współpraca ta szczególnie nasiliła się w latach 90. Latem 1991 roku zostały nawiązane pierwsze kontakty na płaszczyźnie ochrony środowiska z inicjatywy grupy działaczy słowackich, a jesienią 1996 roku doszło do spotkania granicznego na Wielkiej Raczy, gdzie określono ramy działań na rzecz ochrony Beskidów.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W roku 1991 gościła u nas z roboczą wizytą delegacja ekologów słowackich. W ramach tej wizyty doszło do spotkania działaczy słowackiego Związku Ochrony Przyrody z władzami miasta, takimi organizacjami jak: Polski Klub Ekologiczny, Liga Ochrony Przyrody, Towarzystwo Ochrony Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Goście zwiedzali wtedy również elektrownię szczytowo-pompową Porąbka-Żar oraz zbiorniki zaporowe w Tresnej Porąbka-Żar Czarniec.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">15 października 1992 roku podpisano pierwszą umowę o współpracy między miastem Cadcą a miastem Żywcem. Porozumienie to obejmowało kontakty miasta w zakresie kultury, sportu, oświaty i organizacji społecznych, jak również współpracy urzędów miasta, wymiany własnych doświadczeń w dziedzinach gospodarki i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">27 listopada natomiast została podpisana umowa o współpracy pomiędzy Miejską Biblioteką Publiczną w Żywcu a Biblioteką w Cadcy.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W roku 1993 zebrała się komisja ekspertów ds. granicznych Polski i Słowacji. 28 lipca właśnie w Żywcu, w Starym Zamku podpisano protokół dotyczący przejść granicznych na odcinku granicy polsko-słowackiej.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W lutym 1995 roku rozpoczęły się rozmowy na temat organizacji dużej imprezy kulturalnej. Strona słowacka zaprezentowała chór mieszany i dziecięcy z Kysut, orkiestrę kameralną, wystawy rzeźby, haftów twórców ludowych z Kysut, książki słowackiej oraz potrawy kuchni regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W kwietniu na stadionie Klubu Sportowego w Żywcu rozegrano pierwszy mecz piłki nożnej między radnymi naszego miasta a radnymi miasta Cadcy. Rozgrywki te po dzień dzisiejszy są kontynuowane przez działające na terenie miasta kluby sportowe.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W roku 1996 w ramach Pierwszych Dni Kultury Polskiej na Słowacji, region Żywiecczyzny, zorganizowanych pod patronatem ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji, nasz region prezentował wystawy malarstwa m. in. Mirosława Cieślaka, grafiki Doroty Waluś i Barbary Stasicy, fotograficzną, prezentującą walory miasta Żywca, wystawę książki polskiej, rzemiosła artystycznego, kowalstwa, tkaniny i świec oraz beskidzkiej sztuki ludowej obejmującej bibułkarstwo, zabawkę, haft, rzeźbę. Imprezę tę wzbogacały występy znanych żywieckich zespołów, jak Reprezentacyjny Zespół Folklorystyczny Miasta Żywca „Ziemia Żywiecka”, Żywiecka Orkiestra Dęta czy Miejska Orkiestra Kameralna oraz prezentacje filmów Studia Filmów Rysunkowych Bielska-Białej.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Mieszkańcy Cadcy mieli również możliwość zapoznania się z regionalnymi wyrobami kuchni polskiej prezentowanymi przez Koło Gospodyń Wiejskich z Milówki. Imprezy nie ograniczały się tylko do Cadcy, ale również organizowane były imprezy towarzyszące, m. in. w Bratysławie, w Turzovce, Oscadnicy czy Skalitem.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Od kilku już lat uczestniczymy w Targach Turystycznych w Żylinie, gdzie na wspólnym stoisku naszego regionu prezentowane były wyroby rzemieślnicze, oferty turystyczne oraz materiały promujące walory turystyczno-rekreacyjne naszego miasta. Pozwalało to na nawiązanie kontaktów między przedsiębiorstwami i biurami turystycznymi.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W naszej współpracy wiele uwagi poświęcamy wymianie dzieci i młodzieży prowadzonej głównie przez Międzyszkolny Ośrodek Kultury i Sportu oraz szkoły podstawowe organizujące wyjazdy na obozy sportowo-rekreacyjne, kolonie i wycieczki, podczas których uczniowie poznają kulturę, historię i życie mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Pomyślnie układa się współpraca pomiędzy miejskimi jednostkami kultury, sportu i turystyki, m.in. takimi jak: Muzeum w Żywcu, Zespół Zamkowo-Parkowy, Żywiecki Ośrodek Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna czy Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, utrzymującymi kontakty z podobnymi placówkami w Cadcy.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Współpraca ta nie polega tylko na organizowaniu imprez, ale również na wymianie doświadczeń, poszukiwaniu nowych źródeł finansowania wspólnych przedsięwzięć. Do tradycji już należy udział delegacji słowackiej na wszelkiego typu uroczystościach miejskich, państwowych czy międzynarodowych organizowanych w naszym mieście.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Zespoły słowackie i czeskie uczestniczą w organizowanych już od kilku lat w pięknych, zabytkowych wnętrzach Starego Zamku w Dniach Muzyki Dawnej i w spotkaniach z muzyką średniowiecza i renesansu w wykonaniu zespołów oraz solistów z Polski i z zagranicy, wykonywanej na oryginalnych instrumentach oraz kopiach instrumentów dawnych.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Dużym powodzeniem cieszyła się zorganizowana przez Zespół Zamkowo-Parkowy oraz Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, filia w Katowicach, wystawa grafiki Albina Brunovsky'ego, znanego słowackiego twórcy, absolwenta Bratysławskiej Szkoły Sztuk Stosowanych oraz Akademii Sztuk Pięknych, laureata wielu nagród i wyróżnień. Jego twórczość mogli podziwiać, oprócz mieszkańców Żywca, także mieszkańcy Chicago, Paryża, Berlina, Genewy, Wiednia, Rzymu, Tokio i wielu, wielu innych.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Dzięki staraniu władz miasta Cadca i miasta Żywca podpisano dnia 10 sierpnia 1997 roku na Żywieckim Rynku akt zbliźniaczenia, będący umową o partnerstwie i współpracy. W dniu 16 stycznia 1998 roku tę samą umowę podpisano w mieście Cadca. Podpisanie tych aktów potwierdziło wolę dalszej współpracy oraz jest dowodem naszej wieloletniej przyjaźni i świadectwem budowy wspólnej Europy.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Z bliźniaczym miastem Cadca organizujemy wspólne seminaria i konferencje. Jako priorytetowe uznajemy współdziałanie w zakresie wspólnej promocji kulturalnej, ochrony środowiska czy ruchu turystycznego. Duży nacisk kładziemy również na wymianę ofert gospodarczych, informacji o potrzebach i możliwościach rynku pracy, zwłaszcza w strefie przygranicznej, które mogą pomóc w rozwiązywaniu lokalnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">Współpraca z Cadcą ma szczególne znaczenie w strategii rozwoju lokalnego i pojmowana jest bardzo szeroko jako współpraca regionu transgranicznego, obejmującego Beskid Żywiecki, Kysuce i Zachodnią Orawę. Uważamy, że stosunki ze Słowacją powinny ulegać rozwojowi. Dlatego też w najszerszym wymiarze polityka w kontaktach z sąsiadami powinna koncentrować się w głównej mierze na popieraniu kontaktów między ludźmi, zwłaszcza pomiędzy młodzieżą i odbiurokratyzowaniu współpracy kulturalnej i naukowej.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#NaczelnikWydziałuOświatyKulturyTurystykiiSportuwŻywcuJoannaGruszka">W dobie jednoczenia się naszego kontynentu wymiana doświadczeń oraz sprawdzonych w innych regionach metod zarządzania służy lepszemu poznaniu, a także zbliżeniu narodów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję bardzo. Na tym zakończyliśmy prezentację Polski. Teraz wysłuchamy wystąpień przedstawicieli z Czech i Słowacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Cieszę się bardzo, że mogę mówić o współpracy miast Bielska-Białej i Żyliny. Szczególnie myślę tu o współpracy Povażskiej Galerii z Galerią Bielską. Zanim zacznę mówić o pozytywach tej współpracy, chciałbym kilka słów powiedzieć na temat przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Od 1993 roku byłem pracownikiem Urzędu Miejskiego w Żylinie. Chociaż może się wydawać, że to nie ma nic wspólnego z tematem naszego dzisiejszego spotkania, to już w tym czasie nastawiony byłem na współpracę polsko-słowacką.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Byłem formalnym i praktycznym organizatorem dwóch wystaw, które zorganizowaliśmy w Polsce. Pierwsza wystawa miała miejsce w Instytucie Słowackim w Warszawie, a druga w Urzędzie Miasta Bielska-Białej. Chodziło tutaj o towary i oferty firm, które prowadzą wymianę handlową z Polską i firm, które chciały w przyszłości pojawić się na polskim rynku.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">To był początek. Bardzo ważną datą dla Povażskiej Galerii w Żylinie jest 30 października 1997 roku. Właśnie w tym dniu została podpisana umowa o współpracy między Bielsko-Białą a Żyliną. Ze strony polskiej podpisał ją, obecny dzisiaj, pan Zbigniew Leraczyk, a ze strony słowackiej, w zastępstwie Jana Sloty, inż. Milan Gavlak.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Umowa zawierała trzy punkty, w trzecim punkcie była mowa o rozwijaniu współpracy kulturalnej. Nasza Galeria skontaktowała się z panią Małgorzatą Kubicą-Bilską, dyrektorem Galerii Bielskiej BWA, i podpisaliśmy umowę o wzajemnej współpracy, wymianie wystaw i sprzedaży katalogów. Umowa zawierała ok. 15 pkt. To była podstawa współpracy pomiędzy dwoma Galeriami i miastami.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Jestem plastykiem, mieszkam w regionie Żyliny już kilkadziesiąt lat. Mogę powiedzieć, że znam się bardzo dobrze na polskim malarstwie, polskiej grafice i innych dziedzinach plastyki, które mają w Polsce bardzo wysoki poziom.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Chcieliśmy z panią dyrektor zaprezentować w północnym zakątku Słowacji artystów z Polski, którzy poszerzyliby horyzonty naszych twórców w dziedzinie malarstwa, grafiki itp. Mogę powiedzieć, że jest bardzo duże zainteresowanie tymi wystawami.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Współpraca jest obustronna. Często się spotykamy, wymieniamy wystawy, polecamy sobie artystów, których można by wystawić.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Nasza Galeria bierze udział w otwarciach wystaw organizowanych przez Galerię Bielską BWA. Pani dyrektor, Małgorzata Kubica-Bilska doradza nam, co powinniśmy zobaczyć i co powinniśmy sprowadzić do Povażskiej Galerii. Bardzo ważna jest, przy tej współpracy, współpraca urzędów miejskich, urzędów powiatowych, wojewódzkich, a także starostów powiatowych i wojewódzkich, którzy są gwarantami naszej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Po podpisaniu umowy w 1997 roku miała miejsce wystawa pani Elżbiety Bińczak-Hańderek, regionalnej artystki.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Bardzo interesująca dla nas była też wystawa grafików z Bielska-Białej, która prezentowała wszystkie dziedziny sztuki, począwszy od fotografii, przez grafikę, malarstwo po instalacje. Wystawa ta miała miejsce wiosną 1998 roku.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Inną bardzo ciekawą wystawą była wystawa pana Henryka Wańka. Na mnie i na artystach słowackich, którzy odwiedzili tę wystawę, zrobiła ona ogromne wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">W 1999 roku odbyła się wystawa prac artystów łódzkich: Aleksandra Mańczaka i Grzegorza Przyborka. Wystawa przedstawiała fotografie w specyficzny sposób ukierunkowane na człowieka, pokazujące stosunek między człowiekiem a polską przyrodą.</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Dużym rezonansem w środowisku naszych plastyków odbiła się wystawa pani Teresy Sztwiertni. Wystawa zakończyła się 22 lutego br., czyli przed kilkoma dniami.</u>
          <u xml:id="u-23.14" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Przygotowujemy dalsze projekty z panią dyrektor Małgorzatą Kubicą-Bilską. Mamy już przygotowanych twórców, których chcielibyśmy zaprezentować się Polakom. Myślę tu o rysunku słowackim z lat 1970–1990, wystawa była już prezentowana w Oslo, a także o malarstwie Wincentego Hloznika. Jest to narodowy twórca słowacki, który zmarł w 1998 roku.</u>
          <u xml:id="u-23.15" who="#DyrektorPovażskiejGaleriiwŻylinienaSłowacjiJosefKrakovsky">Jest jeszcze wiele projektów, o których można by wiele mówić, ale czas ucieka. Mam nadzieję, że nasza współpraca będzie się dalej rozwijała i że uda nam się przedstawić artystów słowackich, którzy zainteresują publiczność polską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję bardzo. Teraz głos zabierze przedstawicielka Frydka Mistka, znajdującego się w Czechach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#DyrektorGaleriiweFrydkuMistkuwCzechachZuzankaBrizova">Serdecznie dziękuję za zaproszenie. Chciałabym przedstawić państwu śmiały pomysł, a mianowicie wspólny projekt polsko-czesko-słowacki, dotyczący współpracy kulturalnej. Wszyscy wiemy, że bariery nie tkwią w ludziach, a w braku środków finansowych. Chcielibyśmy przy pomocy naszych posłów przedstawić ten projekt Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełJanMariaJackowski">O tym bardzo interesującym i cennym pomyśle będziemy dyskutowali w drugiej części posiedzenia, już po przerwie. Wracamy teraz do Słowacji. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Cadcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Jestem zaszczycona, że zostałam zaproszona na to dzisiejsze spotkanie. Serdecznie za nie dziękuję. Jestem jednak troszeczkę zaskoczona tym, że jedynie ja zostałam zaproszona, dlatego że współpraca Cadcy z Rzeczpospolitą Polską jest bardzo bogata i jest organizowana przede wszystkim przez Urząd Miasta Cadcy, który tutaj, niestety, nie jest reprezentowany.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Galeria Kysucka stanowi tylko małą cząstkę tej współpracy. Bardzo mnie pocieszył dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury, pan Leszek Miłoszewski, który bardzo dobrze się wypowiadał o naszej współpracy. Na pewno przekażę te słowa pani dyrektor Urzędu Miejskiego w Cadcy.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Jesteśmy małym miastem i wszyscy bierzemy udział w imprezach wspólnie organizowanych m. in. w Dniach Kultury Polskiej na Słowacji, czy w Dniach Kultury Słowackiej w Polsce, które odbywają się w Żywcu, Bielsku-Białej i Toruniu. Przedstawiciele Żywca, Bielska-Białej i Torunia gościli u nas podczas Dni Kultury Polskiej w Cadcy.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Cadca leży w obszarze przygranicznym, o czym świadczy chociażby to, że w powiecie Cadca znajduje się 5 przejść granicznych. Ze względu na swoje kuriozalne położenie Cadca już w średniowieczu należała częściowo do Księstwa Cieszyńskiego, a częściowo do Śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">O ile moi przedmówcy wspominali współpracę od roku 1990, ja muszę sięgnąć aż do czasów średniowiecza, bo od tamtego czasu datuje się nasza współpraca. Pamiątką po polskiej królowej, Jadwidze, jest w Cadcy aleja lipowa, którą ona własnoręcznie wysadziła.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Współpraca do II wojny światowej miała charakter sporadyczny, potem została zerwana. Do tego stopnia byliśmy sobie nieprzychylni, że tory kolejowe łączące Cadcę ze Zwardoniem zostały zdemontowane. W latach 90. po zmianach politycznych w Polsce i na Słowacji, tory te zostały ponownie położone.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Jeśli chodzi o współpracę kulturalną, nie czekaliśmy aż do położenia torów. Kultura nie wymaga takich ułatwień i nawiązaliśmy kontakty. Mogłabym tu długo wymieniać wspólne przedsięwzięcia i wystawy polsko-słowackie, ale to bardzo by wydłużyło nasze posiedzenie. Dlatego też skoncentruję się tylko na dwóch inicjatywach polsko-czesko-słowackich, które są dla mnie bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Pierwsza inicjatywa dotyczy Przeglądu Twórczości Uczniów Średnich Szkół Artystycznych pt. „RemArt”. Wystawa tej twórczości będzie się odbywać już po raz szósty. Bardzo nas cieszy, że w tych wystawach biorą udział uczniowie ze szkół artystycznych w Bielsku-Białej i Katowicach.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Jest to bardzo korzystne dla obu stron, gdyż wystawy umożliwiają spotkania, wymianę doświadczeń, a także zapewniają możliwość porównania prezentowanego poziomu artystycznego. Muszę ze wstydem przyznać, że nasze szkoły muszą dużo jeszcze popracować, by mogły równać się z polskimi szkołami.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">W roku 1993 był w Galerii Kysuckiej ówczesny dyrektor Galerii Narodowej w Bratysławie i on pierwszy zaproponował utworzenie wspólnej wystawy trzech przygranicznych państw: Polski, Czech i Słowacji. Ta myśl odbiła się dużym echem i we mnie, i w byłym dyrektorze galerii, panu Rudolfie Geracie. Pan Rudolf Gerat nie miał problemów z językiem polskim, a ja z językiem czeskim, więc on pojechał do Bielska-Białej, a ja do Frydka Mistka.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Nie chcąc mówić tylko o przyjemnościach, muszę powiedzieć o kilku uciążliwych kwestiach. Chciałabym zwrócić uwagę na tzw. karnet Ata, który jest niezbędny do przewozu dzieł sztuki przez granicę, a który jest bardzo kosztowny. Myśmy przedstawili już ten problem słowackim posłom. Apeluję teraz do posłów polskich, by spróbowali rozwiązać tę kwestię ze strony polskiej.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">Innym problemem, jest przejście graniczne w Skalitem. Droga na przejściu granicznym Skalite-Zwardoń jest w bardzo złym stanie. Jadąc do państwa na dzisiejsze spotkanie korzystaliśmy z przejścia granicznego Czeski Cieszyn-Cieszyn.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#DyrektorKysuckiejGaleriiwCadcynaSłowacjiOlgaKasajova">To wszystko, co chciałam państwu powiedzieć. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję za wszystkie wypowiedzi. Zarządzam 20 minutową przerwę, po której przejdziemy do części dyskusyjnej naszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Wznawiam wyjazdowe posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Po wysłuchaniu wszystkich prezentacji, muszę powiedzieć, że współpraca kulturalna regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski układa się modelowo. Trudno znaleźć tego typu przykłady współpracy na ścianie wschodniej czy zachodniej, przynajmniej na taką skalę.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Cieszy mnie to, że pomimo zmian politycznych i gospodarczych jakie zaszły we wszystkich trzech krajach, a także pomimo wprowadzenia przez Polskę reformy administracyjnej, kontakty kulturalne tych regionów pozostają żywotne.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PosełJanMariaJackowski">Przypominam sobie z czasów wcześniejszych różne bariery, takie jak chociażby przekraczanie granicy, które jednak nie ograniczyły kontaktów naszych narodów. To świadczy o bardzo silnych związkach kulturowych w tym właśnie regionie Europy.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PosełJanMariaJackowski">Myślę, że powinniśmy naszą dyskusję tak ukierunkować, by można było sformułować wnioski. Zapewne w toku dyskusji padną pytania. Proszę państwa posłów, by w swoich wypowiedziach przede wszystkim skupili się na tym, co moglibyśmy zrobić w kwestii barier z punktu widzenia naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PosełJanMariaJackowski">Państwa animatorów życia kulturalnego proszę o formułowanie oczekiwań, które posłowie mieliby spełnić. Pewne rozwiązania na pewno będą wymagały ustaleń międzynarodowych. Jednakże dobre kontakty, jakie mamy z parlamentarzystami czeskimi i słowackimi, powinny ułatwić rozwiązywanie utrudnień i znoszenie barier.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PosełJanMariaJackowski">Otwieram dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJanByra">Z wielką uwagą wysłuchałem wypowiedzi gospodarzy i gości. Zazwyczaj jest tak, że podczas rozmów dotyczących współpracy kulturalnej, padają gorzkie słowa pod adresem władz i głównie słyszy się wołanie o zwiększenie środków finansowych. W wypowiedziach państwa nie dostrzegłem ani niezadowolenia, ani skarg. Współpraca kulturalna regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski jest szeroka i wszechstronna.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełJanByra">Nasuwa mi się jeden wniosek, a mianowicie, że państwo od Komisji Kultury i Środków Przekazu niczego nie oczekujecie. Być może poseł Zbigniew Leraczyk powinien zaprosić do Bielska-Białej członków sejmowej Komisji Transportu i Łączności, by mogli oni przekształcić mosty jednokierunkowe w dwukierunkowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chciałbym na marginesie tej dyskusji wywołać pewne problemy, których pewnie dzisiaj nie rozwiążemy, ale chyba warto je sobie uświadomić. Tym bardziej że na dzisiejszym posiedzeniu spotkali się i działacze samorządowi i politycy.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Przez ostatnie lata dużo zmieniło się w pojmowaniu polskiej polityki zagranicznej. Nie jest już ona wyłączną domeną agend rządowych, rządu i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Polityka kulturalna, a przynajmniej jej fragmenty, rozgrywa się dzisiaj także na poziomie samorządów, szczególnie samorządów działających na terenach przygranicznych.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Polityka zagraniczna Polski musi być skoordynowana, musi być zorganizowana i musi być konsekwentna. Dlatego właśnie warto się zastanowić nad tym, czy wszystko dzisiaj, w organizmie koordynowania polityki zagranicznej, jest właściwie skonstruowane. Jakie są możliwości wpływania Ministerstwa Spraw Zagranicznych na zachowania samorządów? I vice versa.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Tradycyjnie już stosunki kulturalne w obrębie danego regionu regulują umowy. O takiej umowie mówi się zawsze w kategoriach generalnych, bardzo ogólnych, a przecież warto w umowie uwzględnić punkt widzenia samorządów. Punkt widzenia społeczności lokalnych, które na co dzień współpracują ze swoimi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Reasumując chciałbym zwrócić uwagę na potrzebę wypracowania przez samorządy i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspólnej polityki zagranicznej. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Po drugie: Pani Ewa Gołębiowska, naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Kultury Fizycznej, bardzo pięknie powiedziała, że „potrzeba, nie polityka jest matką mostów”. Można jednak odwrócić to stwierdzenie i powiedzieć, że potrzebą polskiej polityki zagranicznej są mosty.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Mosty, które pozwolą nam dotrzeć do świadomości pełnej wielu uprzedzeń. O niektórych uprzedzeniach wspominali reprezentanci Cieszyna. Na szczęście te uprzedzenia i nieufności są przełamywane, choć nadal tkwią np. w stosunkach polsko-ukraińskich czy w stosunkach polsko-litewskich, czego przykładem może być sprawa Puńska. Pozostają też nieufności w obszarze stosunków polsko-niemieckich. Wydaje mi się, że najmniej tej nieufności jest na południu, między Czechami a Słowakami. Polska zmieniła niemal wszystkich swoich sąsiadów, jednakże nadal ma potrzebę budowania mostów. To jest bardzo ważne, szczególnie w kontekście Unii Europejskiej. Kiedy Polska, Czechy i Słowacja znajdą się w Unii, nie będzie problemu z przewożeniem dzieł sztuki, gdyż nie będzie już obowiązywało cło. Jednakże bardzo wskazana jest naturalność we wzajemnych stosunkach.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chciałbym powiedzieć o inicjatywie, która rodzi się w kręgu Komisji Kultury Rady Europy, a mianowicie o dywersyfikacji językowej. Język polski, czeski i słowacki wywodzą się z tej samej rodziny językowej. Niestety, nie możemy obyć się bez tłumacza. Mamy trudności w porozumiewaniu się. Obecnie, kiedy Europa dąży do modelu zunifikowanej kultury, wytwarzają się mechanizmy obronne. Mechanizmy, które mają nas bronić przed unifikacją, czyli przed pewnego rodzaju ubóstwem.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Powstaje zatem pomysł, by w Europie, w systemie edukacji europejskiej, wprowadzić trzy języki, których obligatoryjnie uczyłby się młody człowiek. Dzisiaj szkoły nauczają języka rodzimego i języka pełniącego rolę lingua franca, czyli języka angielskiego Komisja Kultury Rady Europy chce wprowadzenia do szkół obowiązkowej nauki jednego z języków sąsiada. De facto uczniowie uczyliby się w szkołach trzech języków: rodzimego, uniwersalnego i języka sąsiada.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Koncepcja dywersyfikacji językowej jest bardzo dobrym rozwiązaniem. W związku z tym chciałbym zapytać, czy w państwa planach jest wprowadzenie do szkół języka sąsiada. Nieprawdą jest, że Polacy i Czesi potrafią się obyć bez tłumacza. W prostych kwestiach tak, ale nie przy omawianiu bardziej złożonej problematyki. Podobnie jest z Polakami i Słowakami, chociaż znana jest polska legenda mówiąca o tym, że słowacki jest bliższy językowi polskiemu niż językowi czeskiemu.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chciałem poruszyć ten temat, gdyż prędzej czy później staniemy w obliczu tej koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Na zakończenie chciałbym powiedzieć kilka słów na temat propozycji, którą wysunął przedstawiciel Cieszyna, a mianowicie by Cieszyn i Czeski Cieszyn ubiegały się o tytuł Europejskiego Miasta Kultury. Obawiam się, że w najbliższym czasie nie będzie to możliwe. W roku 2000 Kraków będzie jednym z miast, które ten tytuł piastuje. W dotychczasowym mechanizmie otrzymywania tego tytułu decydującą rolę odgrywa Ministerstwo Kultury i Sztuki. Jeżeli Ministerstwo Kultury i Sztuki utrzyma się w strukturze rządu, bo jak państwu wiadomo, czekają nas nie tylko zmiany personalne, ale także zmiany w samej strukturze rządu, będziemy się starali zainteresować resort kultury promocją Cieszyna. Uważam, że jest to doskonały kandydat. Mam też nadzieję, że Ministerstwo Kultury i Sztuki nie zostanie zlikwidowane, gdyż potrzebne jest ciało dbające o rozwój, a przede wszystkim o poziom kultury.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Warto też pomyśleć o tym, by miasta przygraniczne mogące się pochwalić dobrymi stosunkami sąsiedzkimi zawalczyły o trofea Rady Europy, takie jak: flaga Rady Europy, dyplom czy też tablica. Dałyby one także korzyści materialne.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#PosełAndrzejUrbańczyk">Chciałbym podziękować państwu za wypowiedzi pełne optymizmu i spokoju. Jest to jedna z nielicznych debat o kulturze, w której nie wyczuwa się tonu histerii. Nie myślę tu tylko o histerii na tle finansowym, ale także o histerii wypływającej z niepokoju o struktury. Daje to siłę i państwu, i nam, politykom, do dalszych rozważań o polityce zagranicznej Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Wszyscy członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu nie chcą likwidacji Ministerstwa Kultury i Sztuki. Być może resort ten należałoby przeprofilować. Obecnie nawet w krajach nie posiadających do tej pory resortu kultury, jak w Anglii czy Portugalii, takie ministerstwa utworzono. Nie można w sposób skoordynowany prowadzić polityki kulturalnej państwa bez ministerstwa, można jedynie dyskutować nad sposobem jej realizacji.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Pan przewodniczący Andrzej Urbańczyk zadał pytanie i myślę, że pani Zuzanka Brizova, która mówiła o wspólnym projekcie polsko-czesko-słowackim, mogłaby na nie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#DyrektorGaleriiweFrydkuMistkuwCzechachZuzankaBrizova">Jeśli chodzi o nauczanie języka sąsiada w szkołach, nie mam nic przeciwko tej idei. Chciałabym podać przykład rodem z czeskich szkół średnich. Po odłączeniu Czech od Słowacji młodzież ma kłopoty z rozumieniem języka słowackiego. Młodzież czeska nie czyta książek słowackich, nie ogląda telewizji. Zaczyna zatem wyrastać bariera językowa między narodami, które kiedyś się świetnie rozumiały.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#DyrektorGaleriiweFrydkuMistkuwCzechachZuzankaBrizova">Podobnie jest w czeskiej strefie przygranicznej. Kiedyś wszyscy oglądali telewizję polską i rozumieli język polski. Nie mówili biegle po polsku, ale mogli się porozumieć. Obecnie wszyscy oglądają telewizję satelitarną i nie rozumieją języka polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Jest z nami konsul Republiki Czeskiej w Katowicach, pan Rudolf Opatril. Cieszymy się bardzo z tej obecności i prosimy o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Powiem tylko, że w przerwie mieliśmy okazję wymienić kilka uwag i zgodziliśmy się, że współpraca na szczeblu rządowym między Pragą a Warszawą wymaga większej liczby kontaktów roboczych, a mniej ogólnych deklaracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">Jestem zaszczycony mogąc uczestniczyć w dzisiejszym posiedzeniu. Myślę, że nasza debata dobitnie pokazuje, że współpraca kulturalna regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski jest na bardzo wysokim poziomie i stale się ulepsza.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">19 lutego br. w Ostrawie miało miejsce spotkanie premierów z Polski i Republiki Czeskiej. Ostrawa jest miastem pogranicza i pojawiły się tam wątki, które dzisiaj były poruszane. Widać więc, że granica polsko-czeska odgrywa bardzo ważną rolę.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">Zawsze powtarzam, że mniej się powinno mówić o granicach, a więcej o spotkaniach.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">Bardzo mi się spodobała idea połączenia Cieszyna i Cieszyna Czeskiego. Wiem, że nie nastąpi to prędko, ale na pewno przekażę ten pomysł naszemu rządowi.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">Myślę też, że należy poszerzyć przejścia graniczne. Należy umożliwić społecznościom przygranicznym spotykanie się. Tak naprawdę istnieją tylko dwa duże przejścia graniczne. Potrzebna jest też droga szybkiego ruchu. Ważne jest też ponowne uruchomienie autostrady A1 D47.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#KonsulRepublikiCzeskiejwKatowicachRudolfOpatril">Dzisiejsze wystąpienia były bardzo ciekawe. Zaproponowałem panu przewodniczącemu, Janowi Marii Jackowskiemu, że przekażę czeskim posłom informację o chęci spotkania się z nimi polskich posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Bardzo dziękuję za tę deklarację. Kto z państwa chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełPiotrGadzinowski">Cieszyliśmy się, że nie padły dzisiaj pytania o pieniądze, ale wcześniej czy później się one pojawią. Mamy dopiero początek roku. Samorządy jeszcze nie wiedzą, do kiedy wystarczy im środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełPiotrGadzinowski">Chciałem także powiedzieć, trochę żartobliwie, że Kraków powinien się zrzec tytułu Europejskiego Miasta Kultury na rzecz Cieszyna.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełPiotrGadzinowski">Jeśli chodzi o koncepcję zaprezentowaną przez posła Andrzeja Urbańczyka, dotyczącą nauczania języka sąsiada, to uważam, że dzieje się to w sposób naturalny. Po 1990 roku, kiedy mieliśmy okres komercjalizacji kultury, zlikwidowano pewne instytucje państwowe np. padło Wydawnictwo „Śląsk”, wzajemne kontakty zaczęły się odbudowywać. I tak w Krakowie podczas Festiwalu Kabaretów „Paka” był obecny znakomity bard czeski — Jarosław Nohavica, który śpiewał po czesku i po polsku, ponieważ pani z Cieszyna przetłumaczyła tekst piosenki. Wtedy właśnie ludzie uczyli się i czeskiego, i polskiego. Piosenka zniosła wszelkie bariery. Niepotrzebny był tłumacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DyrektorartystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Chciałem nawiązać do kwestii nauczania np. języka polskiego w Czechach. Mamy doskonałych ambasadorów w Czechach, którzy wspaniale wypełniają rolę pośrednią. Mamy Polaków, mieszkających m.in. na Zaolziu, którzy w sieci polskich placówek oświatowych porozumiewają się po polsku, ale jednocześnie świetnie znają język czeski. Są to osoby dwukulturowe i dwujęzyczne. Osoby te spełniają rolę kontaktową i umożliwiają zbliżanie się do siebie Czechów i Polaków. Należy pielęgnować narodowość polską w Czechach i pokazywać to, co mamy najlepszego.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DyrektorartystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">W Czeskim Cieszynie funkcjonują dwa zespoły: zespół Polskiej Sceny i zespół Czeskiej Sceny. Coraz częściej obie sceny wspólnie przygotowują projekty. Ostatnio wystawiliśmy wspólnie przedstawienie „Edith i Marlene”, w którym oba zespoły występują jednocześnie i wypowiadają kwestie w swoich językach. Przedstawienie to zjednoczyło obie widownie. Myślę, że w takim właśnie działaniu tkwi idea zbliżania obydwu narodów.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#DyrektorartystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Jeśli chodzi o naukę języka polskiego w Czechach, to mogę z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że jesteśmy do tego zadania przygotowani. W Czeskim Cieszynie jest bardzo wielu polonistów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Chciałbym zabrać głos w sprawie formalnej. Państwo posłowie byli zaskoczeni tym, że żadna z wypowiedzi nie poruszała kwestii finansowych. Chcę powiedzieć, że nie było zakazu poruszania tego tematu i że każdy, kto o środki finansowe poprosi, zostanie wysłuchany.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Zapewniam państwa, że we wszystkich szczeblach samorządu brakuje pieniędzy; i w wojewódzkim, i w powiatowym, i w gminnym. Obecni tu dyrektorzy mogliby powiedzieć, w jakim stopniu borykają się z problemami finansowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">W ostatniej części swojej wypowiedzi wspomniałem o propozycji utworzenia w Bielsku-Białej Instytutu Południowego. Pomysł ten zrodził się w nowych strukturach nowego województwa śląskiego, w urzędzie marszałkowskim. Wiem, że trwają w tej chwili prace przygotowawcze.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Zamiarem Instytutu Południowego jest pełnienie podobnej funkcji jak w przypadku kontaktów z Instytutem Wschodnim czy Instytutem Zachodnim. Apeluję, by jednym z wniosków naszego dzisiejszego posiedzenia było wsparcie utworzenia w Bielsku-Białej Instytutu Południowego. Nie będzie on zastępował kontaktów już istniejących, ale wydaje mi się, że nadszedł czas, by skoordynować i uporządkować kontakty transgraniczne.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Jeśli chodzi o finanse, to dobrze by było, by Ministerstwo Kultury i Sztuki opracowało program dotyczący współpracy kulturalnej pogranicza, a tym samym zabezpieczyło środki finansowe na realizację tego programu. Wiem, że obecnie funkcjonuje system grantów według nowych zasad. Powinnością samorządów na pograniczu polsko-czesko-słowackim jest realizowanie wspólnego programu.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Na razie składane przez nas wnioski są traktowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki na równi z innymi wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Inna kwestia. Wydaje mi się, że wśród przyjaciół nie powinno być tematów tabu. Należy zacząć je poruszać. Należy jak najszybciej zakończyć wspólne badania interdyscyplinarne nad wydarzeniami z roku 1918, 1920, 1938, 1968.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Są to wydarzenia delikatne i wspominam o nich dzisiaj nie po to, by wywołać niepokoje, ale po to, by powstało wspólne wydawnictwo. Wiem, że komisja ekspertów komisji rządowej takie badania już rozpoczęła, natomiast uważam, że potrzebne jest wsparcie sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Jeśli chodzi o naukę języka polskiego w Czechach i języka czeskiego w Polsce, to zgadzam się z wypowiedzią pana Jerzego Batyckiego. Pan dyrektor wspomniał o ambasadorach Polski w Czechach. Takich osób mamy bardzo wiele. W Republice Czeskiej jest doskonale rozwinięta sieć szkolnictwa polskiego i musimy być naszym sąsiadom wdzięczni za to. Dobrymi przykładami mogą tu być Cieszyn i Trójwieś Beskidzka.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegoBogdanKocurek">Jeszcze raz podkreślam, że nie powinniśmy unikać trudnych tematów, ale powinniśmy wspólnie je omawiać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełCezaryStryjak">Chciałbym swoją wypowiedź skierować do samorządowców i pana prezydenta Bielska-Białej. Skłania mnie do tego moja wizyta w miejscowości Zittau, leżącej na pograniczu Polski, Czech i Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełCezaryStryjak">Byłem tam na zaproszenie Uniwersytetu w Zittau, który zorganizował debatę na temat zagrożeń i korzyści wynikających z faktu przystąpienia do Unii Europejskiej. Zwrócono mi wówczas uwagę, gdyż byłem jedynym parlamentarzystą z Polski, na to, że uniwersytety powinny być tworzone w większej ilości regionów przygranicznych. Nie chodzi tylko o kraje, które w niedalekiej przyszłości staną się członkami Unii, ale także o Białoruś czy Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełCezaryStryjak">Uniwersytet w Zittau jest modelowym przykładem współpracy między państwami. Na tym Uniwersytecie studiują studenci z Polski, Czech i Niemiec w proporcji 1/3. Uniwersytet ma podpisaną umowę m.in. z Politechniką w Gliwicach, także z Politechniką Wrocławską.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PosełCezaryStryjak">Na moje zapytanie dotyczące utworzenia podobnego uniwersytetu u zbiegu granic Polski, Czech i Słowacji, przedstawicielka Parlamentu Europejskiego, pani Elizabeth Schrőder, odpowiedziała, że uniwersytety zachodnie domagają się takiej inicjatywy. Wystarczy mieć budynki i część kadry profesorskiej, by Unia Europejska współfinansowała takie przedsięwzięcie.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełCezaryStryjak">Na zakończenie chciałbym prosić o odpowiedź któregoś z samorządowców, czy jest zainteresowanie, by taka placówka powstała w tym regionie przygranicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Proponuję, by po serii pytań przejść do odpowiedzi. Teraz proszę o zabranie głosu pana Aleksandra Brodę, Generalnego Konserwatora Zabytków, który od niedawna pełni tę funkcję i po raz pierwszy uczestniczy w posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">Chciałbym się odnieść jedynie do kwestii, która była poruszana w pierwszej części sesji. Większość państwa referująca formy współpracy z zagranicą mówiła o wystawach i o koszmarze, który się wiąże z przetrzymywaniem dzieł sztuki na granicy.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">Chciałbym dodać, że osoby przewożące dzieła sztuki muszą mieć także zaświadczenia od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, stwierdzające że dany przedmiot nie podlega zakazowi wywozu za granicę. Jest to sytuacja skomplikowana, szalenie wydłużająca cały proces uzyskania odpowiednich zezwoleń.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">W nowej wersji ustawy, która w tej chwili znajduje się w uzgodnieniach międzyresortowych, rozdział zatytułowany: „Wywóz dóbr kultury za granicę” zaczyna się od zdania, że „wywóz dóbr kultury za granicę jest dozwolony”. Oczywiście, są pewne wyjątki. Automatycznie nie podlegają zakazowi wywozu te wszystkie przedmioty, które powstały w ciągu 50 lat od daty złożenia wniosku.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">Podobne perturbacje dotyczą orkiestr, które muszą uzyskiwać od konserwatorów zabytków zaświadczenia pozwalające na wywóz różnych przedmiotów.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">Jeżeli biuro jest dobrze zorganizowane, takie zaświadczenie można uzyskać bardzo szybko, nie ciągnie się to tygodniami. Tak jest np. w starym województwie katowickim. Jest jeszcze jedna niedogodność, że wszystkie przedmioty mające otrzymać zezwolenie wywozu, muszą dojechać do siedziby danego konserwatora zabytków. Na szczęście są oddziały terenowe i w Bielsku-Białej na pewno taki oddział się znajduje.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#GeneralnyKonserwatorZabytkówAleksanderBroda">Ta sytuacja będzie trwać tak długo, dopóki nowelizacja ustawy nie zostanie uchwalona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełCzesławRyszka">Chciałbym się podzielić krótką refleksją, a następnie zadać pytanie. Kilka lat temu uczestniczyłem w papieskiej pielgrzymce z okazji dziękczynienia Jana Sarkandera, które miało miejsce w Skoczowie. Było tam wiele tysięcy Czechów.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełCzesławRyszka">Byłem też w Levocy na spotkaniu z Janem Pawłem II. W obydwu tych miejscach występowały zespoły parafialne i chóry.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełCzesławRyszka">Mówiono tu o ambasadorach, których mamy po obu stronach granicy i czeskiej i słowackiej. Uważam, że takimi ambasadorami są też polskie parafie. W związku z tym chcę zadać pytanie. Czy kontakty parafii przygranicznych są sporadyczne, czy częste? Czy nie powinno się wykorzystać kościoła, który jest nośnikiem kultury, do zacieśniania kontaktów? Czy jest jakaś instytucja, która taką inicjatywę popiera?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Nie mówiliśmy nic na temat środków finansowych i staramy się omijać ten temat. Myślę, że jednak tę problematykę należy podjąć.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Chciałbym nawiązać do mojej wcześniejszej wypowiedzi i powiedzieć o możliwości dostępu do kultury polskiej Polaków mieszkających na terenie Czech. Jesteśmy bardzo wdzięczni za to, że mamy teatr, który od 50 lat funkcjonuje na tym terenie.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Muszę wspomnieć o jednej kwestii utrudniającej funkcjonowanie „Sceny Polskiej”. „Scena Polska” w Czeskim Cieszynie jest teatrem zawodowym. Cześć zespołu wywodzi się z Zaolzia.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Polacy mieszkający w Czechach wysyłali swoje dzieci do polskich szkół teatralnych, a potem ta młodzież wracała i zasilała zespół „Sceny Polskiej”. Większość aktorów stanowią aktorzy kontraktowi z Polski. Większość realizatorów przygotowujących przedstawienia wywodzi się z Polski.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Istnieje duża dysproporcja w wysokości honorariów wypłacanych w Czechach i w Polsce. W Czechach honoraria generalnie są niższe. W związku z tym „Scena Polska” bardzo często nie może zatrudnić realizatorów na dobrym poziomie, gdyż nie może im zaoferować honorariów nawet zbliżonych do tych, które otrzymują w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#DyrektorArtystycznyScenyPolskiejwCzeskimCieszynieJerzyBatycki">Zwróciliśmy się już do Ministerstwa Kultury i Sztuki z prośbą o dofinansowanie jedynej tego typu placówki poza granicami kraju. Apeluję do państwa parlamentarzystów, by zechcieli poprzeć ten nasz wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Prosiłbym pana o dostarczenie Komisji Kultury i Środków Przekazu kopii wniosku złożonego przez dyrekcję teatru w Ministerstwie Kultury i Sztuki. To nam bardzo ułatwi działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJuliuszBraun">Jeśli chodzi o polski teatr w Czeskim Cieszynie, to sytuacja jest podobna do sposobu zatrudniania polskich nauczycieli na Wschodzie. Resort edukacji dopłaca polskim nauczycielom różnicę honorarium. Takie rozwiązanie można by i tu zastosować.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełJuliuszBraun">Sytuacja Cieszyna jest sytuacją wyjątkową. Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Kultury i Sztuki powinny wspólnie opracować program dla Cieszyna i okolic. Nie możemy kwestii Cieszyna porównywać z sytuacją Polaków na Wschodzie. Tam te działania sprowadzają się tylko do pomocy.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełJuliuszBraun">W Cieszynie powinno mieć miejsce modelowe działanie na zasadzie współpracy służącej porozumieniu obu krajów.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełJuliuszBraun">Myślę, że Czeski Cieszyn i Cieszyn powinny się starać o przyznanie tytułu Europejskiego Miasta Kultury. Wiem, że nie nastąpi to szybko, ale szanse są duże.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełJuliuszBraun">Mam też pytanie dotyczące Instytutu Południowego, o którym wspominał pan dyrektor Bogdan Kocurek. Gdyby zechciał pan powiedzieć więcej o tym zamyśle, zwłaszcza że pan oczekuje poparcia naszej Komisji.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełJuliuszBraun">Ostatnia sprawa: mam prośbę do pana prezydenta Bielska-Białej. Chodzi o sprawy finansowe. Chcielibyśmy otrzymać od państwa informację dotyczącą sytuacji finansowej placówek przejętych przez powiat grodzki, ewentualnie także przez powiat ziemski oraz placówek wojewódzkich przejętych przez Sejmik Wojewódzki, które znajdują się na terenie Bielska. Mamy sprzeczne informacje na temat sytuacji finansowej tego rodzaju instytucji w całej Polsce. Chodzi o budżet zeszłoroczny i budżet przewidziany na rok bieżący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Za chwilę przejdziemy do odpowiedzi. Chciałbym tylko zapytać pana posła Juliusza Brauna, który jest wiceprzewodniczącym sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, czy byłaby możliwość dofinansowania polskiego teatru w Czeskim Cieszynie ze środków, jakimi dysponuje np. Wspólnota Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJuliuszBraun">Odpowiem bez przygotowania. Myślę, że nie ma przeszkód formalnych, by taka pomoc została udzielona. Jednakże Wspólnota Polska jest ukierunkowana na Polaków mieszkających na Wschodzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Chciałbym przeprosić za to, że część delegacji z Cieszyna musiała opuścić posiedzenie. Jest to spowodowane trwającą właśnie sesją Rady Miasta poświęconej reformie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Cieszy mnie bardzo, że idea połączenia Czeskiego Cieszyna i Cieszyna, znalazła tak wielu zwolenników. Muszę jednak zastrzec, że na razie jest to idea prywatna, która już zaczęła kiełkować. Nabrała już rozpędu w obu częściach miasta. Idea ta formalnie musi być złożona przez rządy obu państw.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Chciałbym tu podać argument przemawiający na korzyść takiej idei. Jak państwu doskonale wiadomo, Śląsk Cieszyński został podzielony w roku 1920 decyzją ambasadorów w Spa. Byłoby dobrze, by ministrowie Unii Europejskiej symbolicznie zakończyli ten okres, decydując przy okazji o tym, by Czeski Cieszyn i Cieszyn stały się wspólnie kulturalną stolicą Europy.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Chciałbym jeszcze powiedzieć dwa słowa o programie nauczania języka któregoś z narodów sąsiedzkich. W tej dziedzinie są ogromne możliwości. Mówili już o tym panowie Jerzy Batycki i Bogdan Kocurek. Wiadomo, że polskie szkolnictwo za granicą musi się jakoś wybronić, szczególnie w kontekście zachodzących reform. Musimy o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Pani Zuzanka Brizova mówiła o tym, że Czesi dzięki telewizji polskiej rozumieli po polsku. Teraz telewizja satelitarna wyparła telewizję polską i Czesi nie rozumieją już języka polskiego. Być może telewizje lokalne powinny uwzględnić naukę języka sąsiedzkiego i stworzyć specjalne pasma. Telewizja polska nie nadaje programów poświęconych nauce języków obcych, w przeciwieństwie do telewizji czeskiej.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Kolejna sprawa to jest traktowanie przez media problematyki pogranicza. Nie ma stacji telewizyjnej, którą można by nazwać stacją środkowoeuropejską, a która działałaby jak EuroNews, która nadaje po angielsku, niemiecku, hiszpańsku i po arabsku. Stworzenie takiej stacji byłoby bardzo dobrym rozwiązaniem i dla naszego regionu i dla regionów: czeskiego i słowackiego.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">W Cieszynie mamy pewne doświadczenia, jeśli chodzi o naukę języka polskiego. W Cieszynie mówi się zlepkiem archaicznego języka polskiego, czeskiego, niemieckiego z dużą naleciałością wpływów łacińskich. Powstała zatem swoistego rodzaju gwara, którą posługuje się ludność, która oparła się z jednej strony polonizacji, a z drugiej czechizacji. Jest to więc jedna z najbardziej europejskich gwar.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#DyrektorCieszyńskiegoOśrodkaKulturyDomNarodowyZbigniewMachej">Niestety, nie ma szkolnictwa czeskiego po stronie polskiej, ponieważ nie ma w Polsce mniejszości czeskiej. Fundacja Pogranicza działająca na pograniczu polskim, litewskim i białoruskim opracowuje projekty dotyczące szkół pogranicza. Podobna fundacja mogłaby powstać w naszych regionach przygranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Dziękuję bardzo za tę interesującą wypowiedź. Sprawa mediów podlega sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Wkrótce odbędzie się posiedzenie poświęcone reorganizacji telewizji i jej ośrodków regionalnych, więc będzie okazja do poruszenia tego tematu i omówienia go z przedstawicielami kierownictwa Telewizji Polskiej, jak i członkami Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Jest to bardzo istotny problem. Miałem okazję rozmawiać na ten temat także z ambasadorem Litwy. Telewizja powinna spełniać rolę kulturotwórczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#DziekanAkademiiSztukPięknychwKatowicachprofMichałKliś">Od wielu lat pracuję w Katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych. Jestem jej dziekanem już drugą kadencję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#DziekanAkademiiSztukPięknychwKatowicachprofMichałKliś">Dwa lata temu odbyło się podobne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Przewodniczącym był wtedy pan poseł Juliusz Braun. Chciałbym zacząć od tego, że przytoczę słowa Pabla Picassa, który powiedział, że artyści rozmawiają o pieniądzach, a biznesmeni o sztuce. Będę mówił z upoważnienia Rady Programowej Bielskiej Galerii BWA, która realizuje już od wielu lat bardzo ważną wystawę, zatytułowaną „Bielska Jesień”. Jest to wystawa ogólnopolska i boryka się z problemami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#DziekanAkademiiSztukPięknychwKatowicachprofMichałKliś">Jestem członkiem tej Rady Programowej i chciałbym prosić członków Komisji o to, by zechcieli wpłynąć na możliwości odczytywania tej wystawy jako programu sztuki współczesnej naszego pogranicza. Jest bowiem okazja, by mówić o artystach z 5 państw. Wystawa ta ma bowiem dalekosiężne plany. Prosimy zatem o wpływanie na Ministerstwo Kultury i Sztuki, by zechciało wspomóc finansowo to zaszczytne przedsięwzięcie.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#DziekanAkademiiSztukPięknychwKatowicachprofMichałKliś">Bielskie Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki, które się zawiązało w zeszłym roku, dąży do tego, by w Bielsku-Białej powstał Uniwersytet Bielski. Prosimy także o poparcie tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Obiecuję panu profesorowi, że będziemy pilnie śledzić tę inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam dyskusję. Przechodzimy do odpowiedzi. Jako pierwszy głos zabierze prezydent Bielska-Białej, pan Waldemar Jędrusiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">Chciałbym się odnieść do dwóch kwestii, a przede wszystkim do spraw finansowych.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">O finansach można mówić bardzo długo i rozwlekle lub bardzo krótko i zwięźle. Wybieram to drugie rozwiązanie. Jutro o 9 rano otrzymają państwo stosowne analizy finansowe i informację dotyczącą budżetu za okres 1996–1999. Generalnie można powiedzieć, że zawsze na kulturę brakuje środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">Bielsko-Biała jest miastem przychylnym kulturze w szerokim tego słowa znaczeniu. Nasze miasto robi wszystko, by środków finansowych na kulturę nie zabrakło. Obecnie środki są inaczej wydatkowane.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">Materiały dotyczące roku 1999 mam przed sobą, gdyby trzeba było na jakieś pytanie odpowiedzieć, służę swoją osobą. Jeśli chodzi o placówki podległe Sejmikowi Wojewódzkiemu, postaramy się i te materiały zdobyć.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">Jeśli chodzi o sprawę Uniwersytetu Bielskiego, to nie jest żadną tajemnicą, że Bielsko-Biała nie jest miastem uniwersyteckim. Bielsko-Biała liczy sobie 180 tys. mieszkańców i ma duże aspiracje pod względem kształcenia młodzieży i utworzenia uniwersytetu.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">W dniu 23 lutego br. odbyła się sesja Rady Miejskiej, na której została uchwalona sieć gimnazjów publicznych. Uwagi podnoszone przez młodzież, rodziców i nauczycieli zostały wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#WiceprezydentBielskaBiałejWaldemarJędrusiński">Chcemy, by w Bielsku-Białej powstał uniwersytet i zrobimy wszystko, by tak się stało. Nie wiem, czy będzie funkcjonował, opierając się na wzorcach Uniwersytetu w Zittau, ale pomysł jest na pewno godny rozpatrzenia. Problem stanowią budynki, kadry i finanse. Już pod koniec roku został powołany pełnomocnik ds. utworzenia uniwersytetu w Bielsku-Białej. Jednym z inicjatorów jest pan poseł Zbigniew Leraczyk, były prezydent Bielska-Białej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Baza, na której miałby powstać uniwersytet, jest związana z filią Politechniki Łódzkiej, gdyż znajduje się ona w Bielsku. Nasze działania idą w kierunku przekształcenia jej w samodzielne struktury. Prowadzimy już rozmowy. Senat Politechniki Łódzkiej w najbliższym czasie będzie tę kwestię podejmował.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełZbigniewLeraczyk">Być może uda nam się włączyć w nasze zamierzenie filię Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Gdyby uniwersytet miał funkcjonować podobnie jak Uniwersytet w Zittau, to filia w Cieszynie na pewno byłaby tym zainteresowana. Wymaga to jednak szczegółowego omówienia. Nie chciałbym dalej tego rozwijać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Chciałbym jeszcze parę słów powiedzieć o finansach. Nie dysponuję dokładnymi danymi, ale według naszej oceny, sytuacja placówek podlegających Sejmikowi Wojewódzkiemu jest dużo gorsza niż placówek znajdujących się w gestii powiatów.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">I tak w projekcie budżetu województwa śląskiego, w dziale „Ośrodki kultury” jest zapisana kwota 860 tys. zł. Kwota ta jest przeznaczona na Częstochowski i Bielski Ośrodek Kultury. Dla porównania powiem, że Bielski Ośrodek Kultury wykorzystał w roku ubiegłym kwotę 925 tys. zł. Wnioski zatem nasuwają się same.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Z muzeami jest jeszcze gorzej, gdyż w projekcie budżetu województwa śląskiego widnieje zapis 3 mln 100 tys. zł. Kwota ta jest przeznaczona na 6 czy 7 muzeów. Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej, znajdujące się w fatalnym stanie technicznym, wydało w zeszłym roku 1 mln 700 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Przechodzę teraz do odpowiedzi. Jeśli chodzi o współpracę kulturalną na niwie kościelnej, to problem ten omówię na dwóch przykładach. Obecnie na naszej ziemi znajdują się dwa kościoły: rzymskokatolicki i ewangelicko-augsburski. Bielsko-Biała jest siedzibą biskupstwa rzymskokatolickiego i ewangelicko-augsburskiego.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Współpraca kulturalna odbywa się po obu stronach granicy. Mamy wspaniałe chóry ewangelickie. Od kilku lat w Brennej odbywają się dożynki ekumeniczne. Idea ekumenizmu jest na co dzień realizowana w naszym regionie. Nigdy nie było między nami żadnych zadrażnień na tle religijnym.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">W 1995 roku miała miejsce wizyta Ojca Świętego w Skoczowie, o której wspominał pan poseł Czesław Ryszka. Byłem jednym z organizatorów tej pielgrzymki. Wtedy właśnie zrodziła się idea stworzenia szlaku imienia Jana Skarandera. Jest to święty narodów polskiego i czeskiego. Został kanonizowany przez Jana Pawła II w Ołomuńcu, w Republice Czeskiej.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Władze samorządowe przygotowały szlaki pielgrzymkowe, turystyczne i kulturalne. Wiodły one ze Skoczowa przez Holesov aż do Ołomuńca. Obecnie co roku w rocznicę pobytu papieża w Skoczowie organizowana jest impreza muzyczna o nazwie „Panorama chrześcijańska”. Biorą w niej udział różne grupy artystyczne, również z parafii Republiki Czeskiej.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Jeśli chodzi o Słowację, przykładem współpracy kulturalnej może być peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Kontakty parafialne są żywe i bardzo pomocne w krzewieniu kultury.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Przypadkiem mam dzisiaj przy sobie tygodnik katolicki „Gość Niedzielny”. Jest w nim wkładka Diecezji Bielsko-Żywieckiej, a także „Gość Niedzielny nad Olzą”.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Chcę też powiedzieć, że w Cieszynie co roku odbywa się pielgrzymka ku czci innego świętego, Melchiora Grodzieckiego. Jest on wspólnym świętym narodów polskiego i słowackiego i urodził się w Cieszynie. Relikwie tego świętego znajdują się w kościele Jezuickim w Czeskim Cieszynie.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Jeśli chodzi o Instytut Południowy, to przedsięwzięcie w tej chwili znajduje się w fazie ogólnej. Inicjatywa pochodzi z urzędu marszałkowskiego. Instytut ma funkcjonować na zasadach funkcjonowania Instytutu Zachodniego i Instytutu Wschodniego.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#ByłydyrektorWydziałuKulturySportuiTurystykiUrzęduWojewódzkiegowBielskuBiałejBogdanKocurek">Jeśli chodzi o zakres działań, to miałby on inspirować współpracę z Republiką Czeską i Słowacką. W przyszłości także z Węgrami i Austrią. Zajmowałby się też kwestiami takimi jak: edukacja, ochrona wspólnego dziedzictwa kulturowego, współpraca samorządów, instytucji kultury, jednostek pozarządowych, także przedstawicieli dyplomatycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełJanMariaJackowski">Prosiłbym bardzo o materiały dotyczące Instytutu Południowego. Ułatwi to nam pracę.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełJanMariaJackowski">Wyczerpaliśmy porządek naszego dzisiejszego posiedzenia. W kilku słowach je podsumuję.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełJanMariaJackowski">Chciałbym podkreślić, że jest to pierwsze w tej kadencji posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, w którym biorą udział goście z zagranicy. Jest nam bardzo miło, że zechcieli państwo uczestniczyć w posiedzeniu wyjazdowym naszej Komisji. W imieniu wszystkich posłów chciałbym państwu za to bardzo serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełJanMariaJackowski">Chciałbym też powiedzieć, że poruszana tu problematyka jak najbardziej podlega sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu. Jednakże w toku naszego spotkania wyraźnie unaocznił się fakt, że pewne kwestie wykraczają poza dziedzinę kultury. Poruszyliśmy tu temat polityki zagranicznej państwa, temat integracji europejskiej, a nawet problem ruchu granicznego.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełJanMariaJackowski">Dzięki temu spotkaniu otrzymaliśmy bardzo wiele informacji. Mogliśmy się bezpośrednio zapoznać z przebiegiem współpracy kulturalnej regionów przygranicznych Słowacji, Czech i Polski. Dawne województwo bielskie było przyczółkiem rozwoju tej współpracy. Obecnie jest przyczółkiem województwa śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełJanMariaJackowski">Jeszcze raz wszystkim państwu dziękuję. Pragnę zapewnić, że podjęte dzisiaj wątki będziemy kontynuowali na posiedzeniach Komisji Kultury i Środków Przekazu. Wnioski, które padły, będą punktem wyjścia do zredagowania opinii i dezyderatów.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełJanMariaJackowski">Zamykam wyjazdowe posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>