text_structure.xml 103 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy - Prawo spółdzielcze. Witam przybyłych gości. Informuję, że minister Jolanta Szymanek-Deresz zgłosiła trzeciego eksperta z zespołu ekspertów, który pracował nad tym projektem ustawy. Tym ekspertem jest prof. dr hab. Henryk Cioch. Dobrze się składa, ponieważ pan profesor był także proponowany przez posła Pawła Poncyljusza. Porządek obrad został państwu dostarczony. Jeżeli nie ma do niego uwag, przystępujemy do pracy. Przypominam, że na ostatnim posiedzeniu zakończyliśmy pracę nad pkt 10 w art. 23 par. 1. Przeprowadziliśmy długą i kontrowersyjną dyskusję. Został zgłoszony wniosek, żeby zostawić tę regulację w brzmieniu zaproponowanym w przedłożeniu projektowanej ustawy. Drugi wniosek najdalej idący został zgłoszony przez posła Pawła Poncyljusza, żeby skreślić cały pkt 10. Poseł Edmund Borawski zaproponował skreślenie słów: "jeżeli powoduje to powstanie zobowiązania spółdzielni przekraczającego kwotę określoną w statucie". Nie mogliśmy ostatnio przegłosować tych wniosków, ponieważ nie było kworum. Proponuję, żebyśmy rozstrzygnęli tę kwestię w głosowaniu. Wnioskiem najdalej idącym jest skreślenie pkt 10. Zanim poddam ten wniosek pod głosowanie proszę, żeby prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk przypomniała argumentację wnioskodawców projektowanej regulacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Przedmiotem naszych rozważań miały być uregulowania zawarte w art. 19 i 20 z uwagami zgłoszonymi przez prokurator Małgorzatę Ostrowską, Krajową Radę Radców Prawnych, prof. Zdzisława Niedbałę i po części uwagi posła Edmunda Borawskiego dotyczące nowej regulacji par. 5 w art. 20. Zacznę od zdania drugiego w art. 19 par. 1, w którym chodzi w szczególności o sankcję nieważności wyboru. Opowiadam się za utrzymaniem tej sankcji. Na dzień dzisiejszy przy regulacji zawartej w art. 56 zdanie pierwsze, konieczne jest dopowiedzenie jaka sankcja, czyli wadliwość czynności wchodzi w grę, przez wyraźne wskazanie na sankcję bezwzględnej nieważności. Poza tym trzeba wskazać na ogólną tendencję prawa cywilnego, że jeżeli chcemy zmierzać ku takiej sankcji, a taka jedynie wydaje się uzasadniona, to powinno być to expressis verbis wyrażone w przepisie ustawy. Kolejna najbardziej sporna kwestia dotyczyła pewnych trudności ze sprecyzowaniem momentu, w którym aktualna będzie regulacja zawarta w par. 4, jeżeli powstały okoliczności wymienione w par. 3 po dokonaniu wyboru do rady nadzorczej. Jest tu potrzebne ścisłe jednoznaczne uregulowanie konsekwencji naruszenia zakazu przewidzianego w par. 3. Powstały pewne trudności z ustaleniem tego momentu w przypadku osoby bliskiej, która pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu. W pozostałych przypadkach daje się bardzo precyzyjnie określić moment ustania stosunku członkostwa w radzie. Powinno być to rozstrzygane w odniesieniu do poszczególnych spraw. Często jest to przedmiotem postępowania dowodowego w kwestii wstępnej. Chodzi o sprawy, w których można wytoczyć powództwo o ustalenie nieważności wyboru osoby, która nie powinna łączyć funkcji, albo przy powództwie o ustalenie, że jednak członkostwo w radzie nie ustało. Na zasadach ogólnych art. 189 k.p.c. wytoczenie takiego powództwa jest dopuszczalne. W stosunku do regulacji obecnej w art. 57 ustawy - Prawo spółdzielcze, dodano osobę, która pozostaje we wspólnym pożyciu. Jest to efekt ewolucji w kształtowaniu się stosunków społecznych i uznanie zdarzeń, które w praktyce nie są rzadkie. Zdarzają się sytuacje, że osoba bliska członkowi zarządu, dostaje bardzo korzystne zlecenie na wykonanie pracy, usługi dla spółdzielni, a honorarium jest ustalane w oderwaniu od stosowanych stawek. Nie zgadzam się z sugestią prof. Zdzisława Niedbały, która jest wyrażona do art. 20, ale odnosi się także do art. 19, że w zasadzie przyczyny te powinny stanowić podstawę odwołania. Odwołanie stanowi tylko uprawnienie spółdzielni, odpowiedniego jej organu. W tym przypadku nie chodzi tylko o uprawnienie, ale o ściśle sprecyzowaną sankcję na wypadek naruszenia zakazów przewidzianych w art. 19 i 20. Jeśli chodzi o kwestie poruszone przez posła Edmunda Borawskiego do art. 20, należy powiedzieć, że z natury rzeczy art. 20 będzie się odnosił do członków spółdzielni. Z całego układu stosunków wynika konieczność zachowania przez nich pewnej lojalności do spółdzielni i powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Z ustawy wynika, że na dzień dzisiejszy członkiem rady może być tylko i wyłącznie członek spółdzielni. W przypadku członków zarządu sytuacja ta może wyglądać inaczej. Zakaz zajmowania się interesami konkurencyjnymi w przeważającej liczbie wypadków będzie odnosił się do członków.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Wprowadzenie poprawki sugerowanej przez pana posła pozbawiłoby tę regulację znaczenia prawnego. W celu wyjścia naprzeciw wątpliwościom powstałym w tym zakresie, proponujemy dodanie art. 20 z oznaczeniem 1, przy pozostawieniu art. 19 i 20 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie ustawy. Art. 20 z oznaczeniem 1 dawałby radzie nadzorczej możliwość stwierdzenia ustania członkostwa w radzie nadzorczej, rozwiązanie umowy upoważniającej do kierowania przedsiębiorstwem lub wygaśnięcia prokury w tych przypadkach, które są określone w art. 19 par. 4 i art. 20 par. 4. Zaraz przeczytam taką propozycję. Muszę od razu zastrzec, że taka uchwała rady nadzorczej, a w razie jej zdekompletowania na skutek tych okoliczności ewentualna uchwała walnego zgromadzenia, miałaby charakter wyłącznie deklaratywny. Do samego ustania stosunku członkostwa w radzie nadzorczej lub zarządzie w przypadku art. 19 par. 3 i art. 20 par. 4 dochodziłoby z mocy prawa w momencie zrealizowania się tych wszystkich okoliczności. Rada na mocy proponowanej przeze mnie uchwały stwierdzałaby jedynie tę okoliczność. Podkreślam, że taka uchwała miałaby jedynie walor deklaratoryjny i nie wykluczałaby możliwości wytoczenia powództwa o ustalenie, że do ustania stosunku członkostwa w radzie lub zarządzie w ogóle nie doszło, bo nie ziściła się działalność konkurencyjna lub że doszło do tego z inną datą wcześniejszą lub późniejszą. Ma to pewne znaczenie nawet dla kwestii odpowiedzialności cywilnej. Uchwała ta miałaby charakter porządkowy, przypieczętowujący pewne zdarzenia, które nastąpiły w spółdzielni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Dziękuję za te wyjaśnienia. Pani profesor została przez nas poproszona na ostatnim posiedzeniu Komisji, żeby wyjaśniła nasze wątpliwości dotyczące art. 19 par. 3 i 4. Par. 1 został przez nas w głosowaniu przyjęty, jednak pozostawiliśmy do rozstrzygnięcia par. 3 i 4. Proponuję, żebyśmy przystąpili do rozstrzygnięcia w głosowaniu zaproponowanego art. 20 z oznaczeniem 1, gdy pani profesor poda na piśmie jego treść. Wrócimy do tego jutro. Nie dopuszczam już do dyskusji na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselLukaszAbgarowicz">Chcę powiedzieć, że wraz z posłem Jerzym Polaczkiem podpisujemy się pod tą poprawką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Wracamy do rozpatrzenia pkt 10 w par. 1 art. 23. Jakie jest stanowisko pani profesor do wykreślenia pkt 10, co proponuje w poprawce poseł Paweł Poncyljusz? Co spowoduje wykreślenie tego punktu? Przypominam, że zostały zgłoszone w tej sprawie dwie poprawki. Poprawka pierwsza, posła Pawła Poncyljusza, żeby skreślić pkt 10. Poseł Edmund Borawski proponuje skreślić część zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">W dniu dzisiejszym zgłosiłam do tego punktu poprawkę. Sprowadza się ona do tego, żeby pkt 10 brzmiał następująco: "podejmowanie uchwał w sprawie nabycia udziałów albo akcji w spółce". Jaką formułę prawną ma mieć przystąpienie do przedsiębiorców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Posłanka Anna Borucka-Cieślewicz zgłosiła tę poprawkę w dniu dzisiejszym, więc nie mamy jej przed oczami. Proponuję nie rozpatrywać więc pkt 10 i przejść do pkt 11 w brzmieniu: "oznaczenie najwyższej sumy, do której spółdzielnia może zaciągać zobowiązania". Do tego punktu nikt nie zgłosił poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzedstawicielkaMinisterstwaSprawiedliwosciTeresaOstrowska">Przypominam, że w stanowisku rządu jest pytanie, jaki skutek ma podjęcie tej uchwały. Czy ta regulacja ma zastosowanie wobec osób trzecich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Na początku posiedzenia otrzymaliśmy stanowisko rządu. Proszę, żeby pani prokurator zwracała Komisji uwagę na przepisy, do których rząd ma uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Okoliczności tej nie ujawnia się na zewnątrz, jest to kwestia wewnętrzna. Może ona ewentualnie wpływać na odpowiedzialność członków zarządu, którzy zawrą umowę, z której będzie wynikać zaciągnięcie zobowiązania przewyższającego tę kwotę bez wymaganej uchwały walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#EkspertKomisjiWaldemarWitkowski">Przepis ten jest bardzo złym zapisem, ponieważ paraliżuje on możliwość działania spółdzielni. Zobowiązaniem jest także podjęcie się wykonania przez spółdzielnię konkretnej pracy, wykonania usługi. To jest także zobowiązanie. Myślę, że intencją autorów było, żeby dotyczyło to zobowiązań kredytowych, bo rzeczywiście w praktyce banków jest tak, że bank przed udzieleniem kredytu żąda uchwały zebrania przedstawicieli lub walnego zgromadzenia. Jeżeli dodamy wyrazy "zobowiązań kredytowych", wyjaśni to tę kwestię. Natomiast pojęcie zobowiązań jest bardzo szerokie i ogólne, więc przepis ten mógłby paraliżować działanie spółdzielni. Przed podpisaniem jakiegoś kontraktu, spółdzielnia musiałaby zwołać walne zgromadzenie członków i uzyskać zgodę na jego podpisanie. Moim zdaniem jest to poważny błąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Jak jest to uregulowane w obecnie obowiązującej ustawie - Prawo spółdzielcze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">W obecnie obowiązującej ustawie jest to sformułowane w sposób następujący: "oznaczanie najwyższej sumy zobowiązań, jaką spółdzielnia może zaciągnąć". W projekcie także jest mowa o sumie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselRomualdAjchler">Czym ten przepis różni się w stosunku do poprzedniej ustawy? O ile pamiętam taki przepis funkcjonuje i do tej pory nie było kontrowersji ze strony rządu. Uważam, że pytania rządu nie powinny powstać, ponieważ przepis ten zdaje egzamin. W praktyce jest rzeczywiście tak, jak mówi pan Jerzy Jankowski, że dotyczy to wszystkich zobowiązań, także zobowiązań w formie zaciągniętych kredytów bankowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKrajowejRadySpoldzielczejJerzyJankowski">Nie zapominajmy, że jest ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, która stanowi, że jeżeli chcemy zaciągnąć kredyt na modernizację lub remont, to i tak wszyscy muszą indywidualnie wyrazić na to zgodę. Mówimy o niebezpieczeństwie polegającym na tym, że jak nie ograniczymy tego punktu do zobowiązań kredytowych, będzie to dotyczyło wszystkich zobowiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła pkt 11 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pkt 11 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 12 w par. 1 art. 23 w brzmieniu: "wybór delegatów na zjazd związku spółdzielczego, którego spółdzielnia jest członkiem". Do tego punktu nie zostały zgłoszone poprawki. Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła pkt 12 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pkt 12 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 13 w par. 1 art. 23 w brzmieniu: "uchwalanie zmian statutu".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Jestem od dzisiaj członkiem Komisji, dlatego nie mam jeszcze całkowitej wiedzy w tym zakresie. Czy uchwalenie zmian statutu wymaga aktu notarialnego dla wszystkich podmiotów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Nie wymaga takiego aktu. Serdecznie witam panią w składzie naszej Komisji. Cieszymy się, że mamy tak dobrego fachowca. Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła pkt 13 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pkt 13 w par. 1 art. 23 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 14 w brzmieniu: "podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie lub w statucie". Do tego punktu zgłosił poprawkę poseł Paweł Poncyljusz i posłanka Anna Borucka-Cieślewicz. Poseł Paweł Poncyljusz proponuje, aby pkt 14 brzmiał: "podejmowanie uchwał w sprawie zasad dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej spółdzielni przy jej tworzeniu, sprawowaniu zarządu lub nadzoru". Czy podtrzymuje pan tę poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Proponuje pan także drugą wersję pkt 14, aby brzmiał on: "walne zgromadzenie nie może także podejmować uchwały w innych sprawach, z zachowaniem art. 23". Którą wersję pan podtrzymuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Jakie przesłanki kierowały panem posłem do zgłoszenia zawężającej poprawki? Zapis w projekcie prezydenckim jest szerszy i ułatwia działanie. Doprecyzowuje tylko to, co nie zostało wyżej wymienione. Pana propozycja jest zawężająca. Chciałabym poznać pana intencje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Może pan wycofać te poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Nie chcę ich wycofać, chociaż myślę, że wiele osób byłoby z tego zadowolonych. W związku z dualizmem tych propozycji, podtrzymuję wersję, w której proponuję pkt 14 i 15 w nowym brzmieniu. Wycofam poprawkę, w której jest mowa o podejmowaniu przez walne zgromadzenie uchwał w innych sprawach. Odczytam poprawkę, którą chcę, żeby została przyjęta. Pkt 14 otrzymałby brzmienie: "podejmowanie uchwał w sprawie zasad dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej spółdzielni przy jej tworzeniu, sprawowaniu zarządu lub nadzoru". Pkt 15 brzmiałby: "obciążenie hipoteką nieruchomości". W tej sprawie kwestia jest oczywista. Obciążanie hipoteką nieruchomości powinno być decyzją, którą podejmuje walne zgromadzenie, a nie inne organy spółdzielni. Spółdzielcy powinni zdawać sobie sprawę z tego, że dana nieruchomość będzie posiadała obciążenia i prawo dysponowania nią będzie ograniczone do momentu spłacenia tych obciążeń. Wydaje mi się, że jest to dość proste. W pkt 14 chodzi o to, aby uregulować zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej spółdzielni przy jej tworzeniu, sprawowaniu zarządu lub nadzoru. Jest to w jakimś stopniu powrót do koncepcji uregulowania całego pakietu problemów związanych z niegospodarnością zarządu lub sprawowania nadzoru, w tym przypadku przez radę nadzorczą. Muszą być jakieś szczególne zasady dochodzenia roszczeń, na które oczywiście umówi się najważniejsze ciało w spółdzielni mieszkaniowej, czyli walne zgromadzenie. Nie może być tak, że zarząd podejmie decyzję i odpowiada trzykrotną wartością średniego miesięcznego wynagrodzenia, co na dzień dzisiejszy jest adekwatne do strat, jakie ponosi spółdzielnia z tytułu źle podjętych decyzji lub złego nadzoru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Do tego punktu przedłożyła także propozycję posłanka Anna Borucka-Cieślewicz. Proszę o przedstawienie uzasadnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Punkt 14 jest bardzo szeroki i można w nim ująć różne rzeczy. Spółdzielcy skierowali do nas prośbę, żebyśmy przede wszystkim zagwarantowali określone przepisy. W swoich poprawach proponuję inną wersję pkt 14 oraz dopisanie pkt 15 w brzmieniu: "podejmowanie uchwał w sprawie dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej spółdzielni przy jej tworzeniu, sprawowaniu zarządu lub nadzoru", co jest prawie tożsame z tym, co poseł Paweł Poncyljusz zgłasza jako pkt 14. Dodatkowo proponuję dodać pkt 16 w brzmieniu: "podejmowanie uchwał w sprawie zgłoszonych wniosków przez członków spółdzielni i uchwalonych przez Zebranie Grupy Członkowskiej", który odnosi się do tego, co zgłaszają członkowie na grupach członkowskich, a co przechodzi w formie wniosków i potem w zasadzie gdzieś znika. Członkowie spółdzielni prosili o zagwarantowanie w ustawie, żeby nie było znikania wniosków grup członkowskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Wnioski grup członkowskich miałyby być przejmowane przez walne zgromadzenie. Jesteśmy teraz w artykule, który określa kompetencje walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Oczywiste jest, że ten punkt dotyczy spółdzielni, które funkcjonują w formie zebrania przedstawicieli członków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzedstawicielKrajowejRadySpoldzielczejJacekUrbanski">Nie mam nic przeciwko rozbudowaniu par. 1 w art. 23. Chcę skoncentrować się nad istotą pkt 14. Jest to przepis, który pozwala członkom na przesunięcie spraw w danym momencie z uwagi na ich specyfikę do właściwości walnego zgromadzenia lub zebrania przedstawicieli. Przepis ten nie stanowi, o jakich sprawach będziemy mówili. Będziemy mówili o sprawach w zależności od potrzeby, aby każdy z członków na swoim zgromadzeniu mógł się wypowiedzieć. Czym innym jest dodanie propozycji, o której powiedziała pani posłanka. Ten punkt otwiera furtkę w sytuacji, gdy np. złożono propozycję, żeby o dożywianiu kotów decydowało walne zgromadzenie. Jeżeli może o to dbać prezydent Lech Kaczyński, to my także możemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Chodzi o istotne sprawy dla członków spółdzielni, a nie o dożywianie kotów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Nasze prawo spółdzielcze stoi na takim gruncie, że statut w systemie enumeratywnym musi zawierać pewne postanowienia wskazane w ustawie, czemu służy par. 1 w art. 23. Z uwagi na zasadę swobody umów, a dominuje taka koncepcja, że statut jest szczególnego rodzaju umową, zostawia się członkom pewien margines swobody do uregulowania niektórych kwestii ponad to, co ustawodawca nakazuje walnemu zgromadzeniu. Pkt 14 trzeba moim zdaniem odczytywać tak, że chodzi o podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie. To są nadal elementy obligatoryjne. Ta ustawa oraz ustawy szczególne w innych przepisach będą wskazywać, co ma zostać określone. To nie jest wyczerpujący katalog. Katalog pełny będzie wynikał z innych przepisów ustawy lub ze statutu. Członkowie mogą przyjąć w statucie na zasadzie swobody umów, że walne zgromadzenie będzie jeszcze rozpatrywać jakieś sprawy. Trzeba przyjąć, ku czemu skłania się Sąd Najwyższy, taką koncepcję, że musi być ściśle przestrzegany podział kompetencji między organami. W art. 12 par. 1 napisaliśmy, że walne zgromadzenie jest najwyższym organem, nie z powodu, że może wszystko przyjąć do swojej gestii, lecz dlatego, że ustawodawca daje mu pewną grupę kompetencji, a inną dadzą mu członkowie w statucie spółdzielni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Z odpowiedzi, którą uzyskałam od posła wnioskodawcy tej poprawki zrozumiałam, że poprawka ta idzie w kierunku uszczegółowienia sprawy. Pkt 14 w brzmieniu prezydenckim jest szerszy i lepszy dla członków spółdzielni, ponieważ mogą oni zawrzeć w statucie sprawy, które my możemy pominąć. Zapisując coś z wyszczególnieniem poszczególnych punktów tworzymy katalog zamknięty. Wówczas narażamy się na niebezpieczeństwo, że czegoś zapomnimy i pominiemy. Życie jest bogatsze niż nasza wyobraźnia. Zapis projektodawców jest zapisem najlepszym z omawianych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzedstawicielKrajowegoZwiazkuBankowSpoldzielczychAdamKnych">Pracujemy nad artykułem mówiącym o kompetencjach walnego zgromadzenia. Tak jak powiedziała prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk, pkt 14 otwiera pewną furtkę, z której można skorzystać i wypełnić ją określoną treścią, jaką chcą członkowie. Postulat, aby dodawać kolejne punkty dotyczące obciążania hipoteki, wydzierżawiania albo ustanawiania ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości, mija się z celem. Nie można co dwa miesiące do różnych spraw zwoływać walnego zgromadzenia. Można przyjąć koncepcję, że spółdzielnia działa w pewien nieskrępowany sposób i czynności, które są wykonywane na bieżąco wykonuje zarząd. Zarząd robi wszystko, co nie jest zastrzeżone do kompetencji innych organów. Można też przyjąć koncepcję, że wszystko robi walne zgromadzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Zwracam uwagę, że pkt 14 tak, jak na gruncie aktualnie obowiązującej ustawy z września 1982 r., która była nowelizowana, można zamienić na par. 2 w brzmieniu: "podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie, ustawach lub w statucie". Tak się składa, że są jeszcze trzy ustawy: o spółdzielniach mieszkaniowych, o bankach spółdzielczych i o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Walne zgromadzenie lub zebranie przedstawicieli to najwyższa władza, która zawsze będzie decydować, czy chce posiadać inne kompetencje, czy też nie. Jest to bardzo istotne, także gdy dojdziemy do omawiania organu kontrolno-nadzorczego. W małych spółdzielniach tego organu nie ma. Kontrola jest sprawowana przez członków. W większych spółdzielniach jest rada nadzorcza, ale może mieć tylko kompetencje kontrolno-nadzorcze w stosunku do zarządu. Nie ma natomiast kompetencji związanych z zarządzaniem, dokonywaniem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Z tego powodu kompetencje walnego zgromadzenia i zebrania przedstawicieli są bardzo ważne. Członkowie spółdzielni powinni decydować, czy chcą posiadać dodatkowe kompetencje. Oczywiście następuje to kosztem zarządu, którego kompetencje nie są i nie będą wymieniane. Z tych powodów wynika moja propozycja, żeby pkt 14 zastąpić odrębnym paragrafem w brzmieniu: "podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie, ustawach lub w statucie".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Czy art. 2, który stanowi, że spółdzielnia działa na podstawie ustawy, innych ustaw i statutu nie konsumuje pana uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselRomualdAjchler">Modyfikując pkt 14 proponuje pan, żeby brzmiał on następująco: "Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie, ustawach lub w statucie". Czy nie wystarczyłoby w kontekście pytania, które przedstawił pan Jerzy Jankowski, aby zapis był następujący. "Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawach lub w statucie". Rozumiem, że przez sformułowanie "w ustawie" należy rozumieć ustawę obecnie omawianą. Jeżeli napiszemy "w ustawach", to będzie to dotyczyło także tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Nie. Będzie dotyczyło trzech innych ustaw spółdzielczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselRomualdAjchler">Za dwa miesiące może tych ustaw być pięć. Uważam, że zostanie to skonsumowane w sformułowaniu: "podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawach lub w statucie", bez wymieniania ustawy i innych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmuWojciechPaluch">Wystarczy, że będziemy trzymać się terminologii, którą wcześniej przyjęliśmy w art. 3 par. 3, czyli "ustawie, innych ustawach lub w statucie".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Proponuję przyjąć takie rozwiązanie, do którego doszliśmy po długiej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Par. 1 w zdaniu wstępnym brzmi: "Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy:", dalej są enumeratywnie wymienione właściwości. Katalog ten powinien być zamknięty. Pkt 14 niepotrzebnie go nam otwiera. Dobrze by było, żeby jak proponuje prof. Henryk Cioch, pkt 14 przenieść do oddzielnego paragrafu i tam ująć tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">W związku z sugestiami prof. Henryka Cicha mam prośbę, żeby te ustawy wymienić. Wydaje się, że jest potrzeba zredagowania tego przez Biuro Legislacyjne KS. Nie możemy mówić, że nieznanych nam w dniu dzisiejszym ustaw nie należy wpisać. Jeżeli powstaną kolejne ustawy, istnieją przepisy przejściowe, w których umieścimy taką zmianę. Nie możemy nie dookreślić tych ustaw. Przepis powinien być precyzyjny. Poseł Romuald Ajchler zaproponował brzmienie omawianego przepisu. Należy to sformułować zdecydowanie inaczej, że ponadto, poza właściwościami określonymi w par. 1, należy uwzględnić par. 2. Zdecydowanie chciałabym zasugerować Biuru Legislacyjnemu KS, że gdy będzie przygotowywana poprawka, wymienić ustawy regulujące tę materię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Chcę nawiązać do wypowiedzi prof. Henryka Ciocha. Myślę, że to koresponduje z intencją wnioskodawców i opinią prof. Małgorzaty Wrzołek-Romańczuk, żeby w par. 1 stworzyć zamknięty katalog, który by został jasno określony. Wyłączylibyśmy pkt 14 z par. 1, dodając par. 2 w brzmieniu: "Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy również podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie, innych ustawach lub w statucie".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Nie mam uwag do propozycji posła Jerzego Polaczka. Mam natomiast uwagę do wypowiedzi posłanki Krystyny Skowrońskiej. Po pierwsze nie używa się wyrazu "ponadto", lecz "również". Po drugie nie praktykuje się wymieniania innych ustaw. Gdybyśmy to mieli zgrupowane w jednej przedmiotowej ustawie, to można by było ją wymienić. Natomiast zawsze istnieje problem, że o jakiejś ustawie nie wiemy lub może jakaś dojść. Używa się sformułowania "w odrębnych przepisach". Obecnie jest rozpatrywany projekt ustawy o spółdzielniach socjalnych. Za każdym razem przy pojawieniu się nowej ustawy musielibyśmy dokonać nowelizacji prawa spółdzielczego. Wiem, że ułatwiłoby nam zadanie, jeśli bylibyśmy w stanie enumeratywnie wymienić poszczególne tytuły ustaw. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że jakaś ustawa zostanie uchylona, zostanie zmieniony tytuł lub zostanie uchwalona nowa ustawa. Takiego zabiegu dokonuje się tylko w odniesieniu do jednej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Chcę kontynuować myśl pana mecenasa nie od strony legislacyjnej, lecz merytorycznej, czyli od strony regulacji prawa materialnego. W praktyce jest tak, że ustawy szczególne nakazują członkom uregulować określone kwestie w statucie. Nie będzie żadnych wątpliwości, ponieważ ustawy te odeślą członków do statutu. Wrócimy do tego, o czym mówiłam wcześniej. Legislacyjnie pan mecenas już to uzasadnił. Nie ma możliwości, że jakaś przestrzeń nie zostanie uregulowana. Będzie istniał obowiązek pewnego uregulowania, natomiast o reszcie zadecydują członkowie. Tylko tyle, ile wybiorą, zostanie w statucie uregulowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Proponuję zgodzić się z propozycją prof. Henryka Ciocha, żeby w miejsce pkt 14 tę poszerzoną regulację przenieść do par. 2. Proszę Biuro Legislacyjne KS o odczytanie propozycji posła Jerzego Polaczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Par. 1a brzmiałby następująco: "Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy również podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w ustawie, innych ustawach lub w statucie".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Czy prof. Henryk Cioch akceptuje brzmienie tego paragrafu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Czy w świetle nowej poprawki, która jest wynikiem szerokiej dyskusji posłowie Anna Borucka-Cieślewicz i Paweł Poncyljusz podtrzymują swoje poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wycofuję swoją poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Podtrzymuję swoją poprawkę. Jestem skłonna wycofać pkt 16, ale proszę o przegłosowanie poprawek do pkt 14 i 15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawek posłanki Anny Boruckiej-Cieślewicz? Stwierdzam, że Komisja przy 3 głosach za, 6 przeciwnych i 4 wstrzymujących się odrzuciła poprawki posłanki Anny Boruckiej-Cieślewicz. Kto jest za przyjęciem poprawki posła Jerzego Polaczka? Stwierdzam, że Komisja 12 głosami, przy braku przeciwnych i 2 wstrzymujących się przyjęła poprawkę posła Jerzego Polaczka. Przystępujemy do rozpatrzenia drugiej poprawki posła Pawła Poncyljusza, który proponuje dodać pkt 15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do rozpatrzenia par. 2 pkt 1 w art. 23 w brzmieniu: "Przepisów par. 1 pkt 7 nie stosuje się do: 1/ spółdzielni mieszkaniowych w zakresie ustanawiania odrębnej własności lokali i domów jednorodzinnych na rzecz członków spółdzielni oraz przenoszenia własności lokali lub domów jednorodzinnych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub domu jednorodzinnego".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKSMariaIwaszkiewicz">Mam pytanie do prof. Małgorzaty Wrzołek-Romańczuk. Z tego co pamiętam, w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie mówi się odrębnie o domach jednorodzinnych, lecz nakazuje się stosowanie przepisów ustawy dotyczących lokali. Moim zdaniem należy wykreślić wyrazy "i domów jednorodzinnych", a pozostawić "ustanawiania odrębnej własności lokali na rzecz członków spółdzielni oraz przenoszenia własności lokali na rzecz członków spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Istotnie art. 52 stanowi, że do istniejących w dniu wejścia w życie praw do domów jednorodzinnych i lokali budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 2 z oznaczeniem 1, który dotyczy spółdzielczych własnościowych praw do lokali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKSMariaIwaszkiewicz">Art. 2 ust. 3 stanowi, że do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy ustawy dotyczące lokali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 2 w brzmieniu: "banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakresie zbywania nieruchomości przedsiębiorstw, gospodarstw rolnych, zakładów i innych wyodrębnionych jednostek organizacyjnych, nabytych w wyniku realizacji zabezpieczenia udzielonych kredytów".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Użyto tu sformułowań "ustanawianie odrębnej własności" i "przenoszenie własności lokalu". Jaka jest między nimi różnica?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Kwestia ta została niedawno wyjaśniona przez prof. Krzysztofa Pietrzykowskiego i sędziego Sądu Najwyższego Geralda Bieńka. Nie budzi wątpliwości, że najczęściej mamy do czynienia z jedną czynnością dwuczłonową. Najpierw mamy do czynienia z wyodrębnieniem własności lokalu, a następnie przeniesieniem jej w ramach jednej złożonej czynności prawnej. Może być taka sytuacja, na co pozwala zarówno ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, jak i ustawa o własności lokali, że właściciel wyodrębni własność dla siebie i w danym momencie dalej się nic nie dzieje. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa. Klasyczna jest taka, że jednocześnie następuje wyodrębnienie i przeniesienie własności i tak ta czynność powinna być nazywana. Omawiany przepis nawiązuje do tych przekształceń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PoslankaAnnaBoruckaCieslewicz">Oznacza to, że przekształcenie składa się z dwóch części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła par. 2 w art. 23 wraz z poprawką. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła par. 2 w art. 23 wraz z poprawką. Poseł Paweł Poncyljusz proponuje, żeby dopisać art. 23 z oznaczeniem 1 w brzmieniu: "Statut spółdzielni określi uprawnienia i obowiązki przedstawicieli na zebranie przedstawicieli". Czy podtrzymuje pan tę poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Co na ten temat sądzi prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Może wypracujemy tu pewne rozwiązanie. Na posiedzeniach naszego zespołu przytaczamy poglądy doktryny i prace dr Wojciecha Jastrzębskiego, że przedstawiciel, to taki sam członek organu, jak członek zarządu lub rady. To, czy nam się to wydaje prima facie naturalne, czy nie, doszliśmy do takiego wniosku, że przedstawiciel jest członkiem organu o nazwie zebranie przedstawicieli. To zebranie ma równorzędną pozycję z walnym zgromadzeniem. Należy więc uznać, że przedstawiciel ma takie prawa i obowiązki, jak członek, który uczestniczy w walnym zgromadzeniu. W doktrynie nie budzi wątpliwości, że przedstawiciel nie jest pełnomocnikiem grupy członkowskiej, która go wybrała. Teoretycznie i praktycznie zdarza się, że niekoniecznie musi głosować tak, jakby chciała grupa członkowska, która go wybrała. Przedstawiciel uzyskuje samodzielną pozycję. Można rozważać odpowiedzialność przedstawiciela, który działa na szkodę, ale raczej na zasadach ogólnych. Skłaniałabym się do takiej odpowiedzi, że nie ma potrzeby regulowania uprawnień i obowiązków przedstawicieli, bo one są takie same, jak członka walnego zgromadzenia, czyli każdego członka spółdzielni, w szczególności w zakresie uczestnictwa w zebraniach przedstawicieli, aktywności, głosowania itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Czy podtrzymuję pan w świetle tego wyjaśnienia swoją poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Problem prawdopodobnie nie jest taki prosty. To co pani profesor powiedziała jest zasadne. Życie jest jednak bardziej skomplikowane niż się wydaje. Może powstać sytuacja, gdy przedstawiciel na zebraniu przedstawicieli nie reprezentuje grupy. W tym momencie zaprzecza to idei robienia zebrania przedstawicieli. Organizowanie zebrań przedstawicieli, a najpierw grup członkowskich jest tłumaczone tym, że ma to być głos większej grupy, którą reprezentują przedstawiciele i podejmują najważniejsze decyzje dla danej spółdzielni. Rozumiem, że teraz nie ma związku to, czego chce grupa członkowska do tego, co mówi przedstawiciel na zebraniu przedstawicieli. W ten sposób wracamy do idei zebrań przedstawicieli, którą kwestionowałem wielokrotnie na posiedzeniach Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselEdmundBorawski">Wydaje mi się, że ta dyskusja do nikąd nie prowadzi, ponieważ każdorazowo na zebrania przedstawicieli przygotowany jest porządek i regulamin obrad, który określa prawa i obowiązki każdego przedstawiciela, który w nim uczestniczy. Zebranie przyjmuje ten regulamin. Chcę dodać, że przedstawiciel ma większe uprawnienia niż członkowie zarządu, bo ci nie głosują. Prawa i obowiązki są zawarte w regulaminie obrad każdorazowo przyjmowanym na walnym zgromadzeniu lub zebraniu przedstawicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Proszę powrócić do par. 2 pkt 1, ponieważ przyjęta redakcja zaproponowana przez panią profesor spowodowała, że zapis nie oddaje tego, co zostało powiedziane. Powiedzieliśmy, że spółdzielnia może ustalać odrębną własność niekoniecznie wtedy, gdy ktoś chce przenieść na siebie tę własność, lecz w ogóle. Teraz ten zapis uniemożliwia takie działanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Omawiamy teraz poprawkę zgłoszoną przez posła Pawła Poncyljusza, żeby dodać art. 23 z oznaczeniem 1. Później wrócimy do art. 23 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Kwestia, o której poseł Paweł Poncyljusz wspomina i przedstawił to w formie poprawki, została skonsumowana w art. 22 par. 2 w brzmieniu: "Do zebrania przedstawicieli stosuje się odpowiednio przepisy ustawy i przepisy postanowienia statutu o walnym zgromadzeniu".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Nie do końca się z tym zgadzam. W przypadku walnego zgromadzenia mamy bardzo prostą zasadę, że każdy członek spółdzielni ma taki sam równy głos w organie, który decyduje o wyborze rady nadzorczej i zarządu oraz decyduje o najważniejszych sprawach dla spółdzielni. W przypadku zebrania przedstawicieli procedura jest o wiele bardziej skomplikowana, szczególnie jeśli chodzi o relacje między grupą członkowską, a tym kto został wydelegowany na zebranie przedstawicieli. Nie do końca się zgadzam z tym, że art. 22 par. 2 konsumuje to, o co mnie chodzi, czyli żeby jasno, wyraźnie i nie w regulaminie, lecz w ustawie, określić zasady, jakie regulują stosunki między przedstawicielem, a grupą członkowską. Na dzień dzisiejszy przedstawiciele są od nikogo niezależni. Z drugiej strony próbujemy stwierdzić, że jest to taka sama demokracja, jak w przypadku walnego zgromadzenia, a nie jest to prawdą, co pani profesor potwierdziła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Proponuję nie robić tego podziału, bo gdyby przyjąć filozofię pana posła, to zebranie niczego by nie uchwaliło. Jeżeli będzie 300 przedstawicieli i każda grupa będzie chciała załatwić swój interes, to w jaki sposób podjąć jedną uchwałę, np. w sprawie wydania wspólnych pieniędzy. Nie da się tego przeprowadzić. Po to się głosuje, a jeżeli się przegrywa głosowanie, to zawsze jest ktoś, kto nie jest zadowolony i podporządkowuje się woli większości. Jeżeli mówimy o tym, że przedstawiciele wybierani na zebraniu grupy członkowskiej nie zawsze głosują tak, jakby chcieli ich członkowie, to nie znaczy, że głosują źle. Nie zawsze jestem zadowolony z tego jak głosują niektórzy posłowie, na których głosowałem, bo nie pilnują moich interesów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Zakończyliśmy dyskusję. Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki posła Pawła Poncyljusza, żeby dodać art. 23 z oznaczeniem 1? Stwierdzam, że przy 3 głosach za, 9 przeciwnych i braku wstrzymujących się Komisja odrzuciła poprawkę posła Pawła Poncyljusza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Zgłaszam to jako wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Teraz zauważyłem, że w art. 23 par. 2 pkt 2 nie ma przecinka po wyrazach "zbywania nieruchomości", co dość mocno zmienia treść. Art. 23 par. 1 pkt 7 brzmi następująco: "podejmowanie uchwał w sprawie zbycia, nabycia lub wydzierżawienia nieruchomości, przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego spółdzielni, jej zakładu albo innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej". Par. 2 wyłącza ten przepis w odniesieniu do banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Użyto tam jednak sformułowania "w zakresie zbywania nieruchomości przedsiębiorstw".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Pan Adam Knych słusznie zauważył, że w pkt 2 po słowie "nieruchomości" nie ma przecinka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Może ułatwiłoby sprawę, gdyby po słowach "banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych" postawić kropkę, a resztę wykreślić. Wiadomo, że chodzi o wyłączenie par. 1 pkt 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Nie można tego wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselRomualdAjchler">Być może dysponujemy innym tekstem. Proszę przeczytać przepis, o którym pan mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Komisja zadecydowała, że z art. 23 par. 1 pkt 7 wykreśla się słowa "nabycia lub wydzierżawienia", co przenosi do kompetencji rady nadzorczej. Oznacza to, że w pkt 7 pozostał zapis: "podejmowanie uchwał w sprawie zbycia, nabycia lub wydzierżawienia nieruchomości, przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego spółdzielni, jej zakładu albo innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej". W art. 23 par. 2, który będzie par. 3, w pkt 2 wyłącza się stosowanie par. 1 pkt 7 do banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakresie zbywania nieruchomości przedsiębiorstw, gospodarstw rolnych, zakładów i innych wyodrębnionych jednostek organizacyjnych. W tym zakresie należałoby zwoływać walne zgromadzenie, żeby bank spółdzielczy zbył nieruchomość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Rzeczywiście zabrakło tu przecinka. Mam nadzieję, że Biuro Legislacyjne KS wyłapało by ten błąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Jest to przecinek o charakterze merytorycznym. Teraz wiemy, że został popełniony błąd. Nie chodzi tu tylko o interpunkcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Zgadzam się z wypowiedzią pana mecenasa, że ten przecinek zmienia treść przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Rozumiem, że zakończyliśmy omawiać ten punkt. Proszę o powrót do pkt 1, bo przyjęliśmy go w takim brzmieniu, żeby można było skonsumować to, o czym mówiła pani profesor. Należy po wyrazach: "spółdzielni mieszkaniowych w zakresie ustanawiania odrębnej własności lokali" skreślić wszystko do wyrazu "oraz", czyli także słowa "na rzecz członków spółdzielni". Pozostawienie tego zapisu powoduje, że spółdzielnia może dokonać ustanowienia odrębnej własności, jedynie gdy będzie chciała tę własność przenieść. Pani profesor mówiła, że może być taka sytuacja, że ustala się odrębną własność, a dopiero potem się ją przenosi, gdy ktoś o to wystąpi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Pkt 1 brzmiałby następująco: "spółdzielni mieszkaniowych w zakresie ustanawiania odrębnej własności lokali oraz przenoszenia własności lokali na rzecz członków spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Rozumiem intencję i ją analizuję. Są zmiany, które wymagają przeczytania. Najdrobniejsza zmiana może zmienić sens przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzedstawicielkaMSTeresaOstrowska">W ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych jest wyraźnie określone, że spółdzielnia może wyodrębnić własność. Tam jest usytuowane prawo lokatorskie i zakaz zbywania. Zgadzam się z propozycją pana Jerzego Jankowskiego, bo jest ona w pełni trafna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Mam wątpliwość, czy należy skreślić budownictwo jednorodzinne. W istniejących przepisach o spółdzielniach mieszkaniowych przepis odnosi się do już istniejących praw do domów jednorodzinnych, czyli działa wstecz. Co będzie, jeżeli spółdzielnia teraz wybuduje dom jednorodzinny? Jeżeli to skreślimy, przepis ten nie będzie odnosił się do tych sytuacji. Według mnie nie należy tego skreślać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzedstawicielkaMSTeresaOstrowska">Art. 2 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stanowi, że do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy dotyczące lokali, co dotyczy stanów przeszłych oraz obecnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKSMariaIwaszkiewicz">Art. 2 odnosi się do tych domów jednorodzinnych, które mają powstać, a art. 52 do tych, które istniały w dniu wejścia w życie ustawy. Nie ma tu więc tego niebezpieczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">To sformułowanie w treści obecnej jest nieaktualne po ostatnich wyrokach Trybunału Konstytucyjnego. Jak wiemy ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, którą się nie zajmujemy, jest w 2/3 nieaktualna. Przepisy tej ustawy słusznie zostały zaskarżone. Przykładowo, jeśli chodzi o odrębną własność lokali w spółdzielniach mieszkaniowych członkostwo właścicieli nie jest obligatoryjne. Dlatego proszę, aby prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk odczytała treść tego przepisu, jaką proponujemy z uwzględnieniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Czy jest to propozycja do pkt 1 w par. 2, który będzie par. 3?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Tak. Punkt ten brzmiałby następująco: "spółdzielni mieszkaniowych w zakresie ustanawiania odrębnej własności lokali oraz przenoszenia własności lokali lub domów jednorodzinnych na rzecz osób, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub domu jednorodzinnego".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do ponownego przegłosowania pkt 2 w art. 23 par. 2. Kto jest za przyjęciem pkt 2 po dodaniu do niego przecinka po słowach "zbywania nieruchomości"? Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie przyjęła pkt 2 wraz z poprawką. Przejmuję zaproponowaną przez prof. Małgorzatę Wrzołek-Romańczuk poprawkę do pkt 1 w art. 23 par. 2. Przystępujemy do głosowania. Kto jest za przyjęciem pkt 1 w par. 2 w brzmieniu zaproponowanym przez prof. Małgorzatę Wrzołek-Romańczuk? Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie przyjęła pkt 1 w par. 2 art. 23 wraz z poprawką. Ogłaszam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Wznawiam obrady. Przystępujemy do rozpatrzenia art. 24 par. 1 w brzmieniu: "Zarząd zwołuje walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku w ciągu sześciu miesięcy po upływie roku obrotowego". Poseł Paweł Poncyljusz proponuje dodać par. 1 z oznaczeniem 1 w brzmieniu: "Porządek obrad walnego zgromadzenia ustala rada z uwzględnieniem wniosków zgłoszonych przez członków zebrań grup członkowskich".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselEdmundBorawski">Jest tu podstawowa niezgodność. Na rejonowych zebraniach członkowskich trzeba omówić porządek obrad, czyli musi być on zamknięty i uwzględniać propozycje uchwał, które będą podejmowane. Członkowie spółdzielni muszą się z nim zapoznać. Nie ma więc takiej możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Gdyby Komisja przyjęła tę poprawkę, w konsekwencji trzeba by było przyjąć, iż rada jest organem obligatoryjnym. Zostało przyjęte, że rada nie ma takiego charakteru. W małych spółdzielniach, w których liczba członków nie przekracza dziesięciu, kontrola będzie sprawowana bezpośrednio przez członków spółdzielni. W większych spółdzielniach do dwustu członków jest to organ fakultatywny o tyle, o ile statut tak stanowi. W dużych spółdzielniach powyżej dwustu członków jest to organ obligatoryjny. Założenie jest takie, żeby na wzór Kodeksu spółek handlowych przyjąć odpowiedzialność cywilną i karną nie tylko członków zarządu, ale również członków rady nadzorczej, likwidatora i lustratora. Nasze obawy wynikają stąd, że w małych spółdzielniach nie byłoby chętnych do pełnienia funkcji, które z reguły w małych spółdzielniach są pełnione nieodpłatnie. W dużych spółdzielniach, gdzie organ ten jest obligatoryjny, założenie jest takie, że jest ponoszona odpowiedzialność, ale nikt nie będzie ponosił odpowiedzialności nie otrzymując za to wynagrodzenia. Członkowie zarządu i rad nadzorczych w dużych spółdzielniach będą ponosić odpowiedzialność, ale będą otrzymywali wynagrodzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Dziękuję za uzasadnienie, że tej poprawki przyjąć nie można. Czy poseł Paweł Poncyljusz podtrzymuje swoją poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja par. 1 w art. 24 przyjęła w brzmieniu przedłożonym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła par. 1 w art. 24 w brzmieniu przedłożonym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia par. 2 pkt 1w brzmieniu: "Zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie: 1/ rady nadzorczej;". Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja pkt 1 w par. 2 art. 24 przyjęła w brzmieniu przedłożonym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pkt 1 w par. 2 art. 24 w brzmieniu przedłożonym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 2 w par. 2 w brzmieniu: "przynajmniej jednej dziesiątej liczby członków spółdzielni, nie mniej jednak niż trzech członków".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Mam prośbę o rozbudowanie tego punktu, aby brzmiał on następująco: "przynajmniej jednej dziesiątej liczby członków spółdzielni, a w spółdzielniach, o których mowa w art. 17 par. 3 przynajmniej połowy członków. W spółdzielniach liczących mniej niż stu członków statut może określić inną liczbę członków uprawnionych do wystąpienia z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia nie większą jednak niż połowa liczby członków spółdzielni". Chodzi o to, żeby w małych spółdzielniach, które liczą nie więcej niż dziesięciu członków, gdzie rady nadzorczej nie powołuje się, zwiększyć liczbę osób, które z takim dodatkowym żądaniem mogą wystąpić. Następnie chodzi o to, żeby w spółdzielniach, które liczą mniej niż stu członków, statut mógł określić inną proporcję, przynajmniej 1/10, ale nie więcej niż połowę. Jest to próba rozdziału tej praktyki spółdzielczej, która odwołuje się do różnych wielkości spółdzielni, jakie funkcjonują w praktyce. Utrzymana zostanie oczywiście zasada zawarta w pkt 2 tego artykułu zgodnie z intencją wnioskodawców, zostaną natomiast sklasyfikowane dwie dodatkowe sytuacje dla małych spółdzielni liczących nie więcej niż dziesięciu członków i dla tych, które liczą nie więcej niż stu członków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Czy nie rozważyłby pan, żeby górna granica nie wynosiła 50%, lecz przynajmniej 1/3, bo jest to zupełnie inne rozwiązanie. Przy określonych okolicznościach można w statucie uchwalić, że będzie wymagane 50%. Będzie dość trudne, aby w sytuacjach szczególnych członkowie mieli uprawnienie do zwołania zebrania przedstawicieli. Jeżeli będzie wymagana liczba 1/3 członków spółdzielni, to zostaną zachowane sytuacje, o które chodzi panu posłowi, czyli możliwość oddziaływania na funkcjonowanie spółdzielni, możliwość zwoływania walnego zgromadzenia, ale nie będzie tego specjalnego utrudnienia. Gdy przyjmiemy w statucie próg 50%, będzie to ograniczało możliwość zwołania walnego zgromadzenia. Z mojej praktyki wynika, że w bardzo wielu statutach spółdzielni jest zapisane, że 1/3 członków może zażądać zwołania zebrania przedstawicieli lub zebrania walnego zgromadzenia. Jest to więc rozsądniejsze rozwiązanie. Jeżeli pan poseł przedłożyłby w jednym z wariantów poprawki ułamek 1/3, to jestem skłonna za takim rozwiązaniem zagłosować. Można to nawet wprowadzić do ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Zostanie zachowana podstawowa zasada, która obowiązywała i obowiązuje w nowej propozycji, że zarząd jest zobowiązany do zwołania walnego zgromadzenia na żądanie 1/10 liczby członków spółdzielni. W tej propozycji jest także odniesienie do małych spółdzielni liczących mniej niż dziesięciu członków, co jest zakreślone na mniejszym poziomie, gdzie trzy osoby muszą z takim żądaniem wystąpić. W spółdzielniach do stu osób przedział ten można by zakreślić od 1/10 do połowy, co konsumowałaby się w zapisach statutowych i byłoby pozostawione do uznania spółdzielców. Obniżenie tego progu od 1/10 do 1/3 w mojej ocenie nie ma większego sensu. Mógłbym się zgodzić z taką autopoprawką autorów projektu ustawy, że zarząd zwołuje walne zgromadzenie na żądanie 1/10 liczby członków spółdzielni, ale nie mniej jednak niż pięciu członków. Byłoby to zbieżne z propozycją, którą przedkładam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Pamiętam, że nad tym przepisem długo dyskutowaliśmy. Trzeba zwrócić uwagę na następujące kwestie. Art. 24 par. 1 stanowi, że zarząd zwołuje nadzwyczajne walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku. Zwracam uwagę, że jeżeli zarząd nie wywiąże się z tego obowiązku, została wprowadzona odpowiedzialność karna zarządu w art. 161 pkt 4 projektu. Par. 2 dotyczy nadzwyczajnego walnego zgromadzenia. Wszystkie organy, które mają legitymację do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, są wymienione na zasadzie zamkniętej listy. Jeżeli w pkt 1 jest rada nadzorcza, to uprawnienie takie posiada rada nadzorcza. Jeżeli w spółdzielni nie ma rady nadzorczej, to takie uprawnienie posiadają członkowie. Mógłbym się zgodzić z posłem Jerzym Polaczkiem. Minimalna liczba członków spółdzielni została z dziesięciu osób zmniejszona do pięciu. Można więc napisać, że musi być nie mniej niż pięciu członków. W spółdzielni, która liczy pięciu członków, zwołanie walnego zgromadzenia następowałoby na żądanie wszystkich. Tu powstaje drugi problem, czyli zwołanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia na wniosek członków. Sytuacja określona w par. 2 dotyczy zwoływania walnych zgromadzeń. Jest jeszcze par. 3, który dotyczy zwołania zebrania przedstawicieli zwyczajnych i nadzwyczajnych. Wydaje mi się, że par. 2 określa wszystkie możliwe sytuacje podmiotów uprawnionych do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, czyli może to uczynić rada nadzorcza, członkowie, związek spółdzielczy lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Innych podmiotów nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Nie upieram się, żeby tą poprawkę podtrzymywać w tej pełnej formie, w jakiej została zaproponowana. Główną osią tej propozycji jest, aby nie było sytuacji takiej, że w tych niewielkich spółdzielniach, które liczą do stu członków, na wniosek kilku osób były dodatkowo zwoływane walne zgromadzenia. Generalnie chodzi o ograniczenie ewentualnych wniosków, które sprowadzałyby się do tego, że w małych spółdzielniach kilka razy w roku dochodziłoby do takich posiedzeń. Chodzi mi o podwyższenie tego progu w małych spółdzielniach. Nie może być tak, że z powodu jakichś prywatnych spraw kilka osób będzie w sposób skuteczny doprowadzało do kilku obrad walnego zgromadzenia w ciągu roku. To jest główna oś tej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Te małe spółdzielnie zostały przewidziane w par. 6, w których nie powołuje się rady nadzorczej. Tam walne zgromadzenie może być zwołane przez działających łącznie trzech członków spółdzielni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#EkspertKomisjiJolantaKwiatkowska">Chcę zwrócić państwa uwagę, że liczby trzy nie można zwiększyć do pięciu, ponieważ nie dotyczy ona minimalnej liczby członków spółdzielni. Członkami spółdzielni mogą być także osoby prawne. W przypadku osób prawnych minimalna liczba członków wynosi trzy. Gdyby było pięciu członków, to w spółdzielniach, które liczą trzech członków i stanowią je osoby prawne, nie można by było w ogóle zwołać walnego zgromadzenia, z powodu braku pięciu członków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Myślę, że poprawka posła Jerzego Polaczka idzie w dobrą stronę, bo nie można ciągle obradować na walnych zebraniach. Jestem skłonna, dołączając się do głosu posłanki Krystyny Skowrońskiej, apelować, żeby z 50% zmniejszyć ten próg do 1/3. Resztę przepisu pozostawiłabym bez zmian, że w przypadku spółdzielni, gdzie jest dziesięciu członków, prawo żądania walnego zgromadzenia miałoby nie mniej niż trzech członków, natomiast w spółdzielniach większych, prawo to miałaby 1/3 członków. Byłoby to najbardziej rozsądne i jednocześnie nie ograniczałoby prawa członków do zwoływania walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Proponuję przejść do innego punktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Przytoczę brzmienie art. 39 par. 1 pkt 2 dotychczasowej ustawy, który stanowi, że zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie przynajmniej 1/10 liczby członków spółdzielni, nie mniej jednak niż trzech członków, jeżeli uprawnienia tego nie zastrzeżono w statucie dla większej liczby członków. Być może odniesienie się do dotychczasowego brzmienia skonsumowałoby poprawkę pana posła, aczkolwiek propozycja posłanki Ewy Kralkowskiej wydaje się być także zasadna, ponieważ przy zapisaniu ułamka 1/3 od razu wiadomo, o co chodzi i każdy może łatwo policzyć, jaka liczba tych członków musi być w każdej spółdzielni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Poseł Jerzy Polaczek zaproponował, żeby na chwilę zostawić pkt 2. Proszę o zgłoszenie poprawki na piśmie. Przystępujemy do rozpatrzenia pkt 3, w brzmieniu: "związku spółdzielczego, w którym spółdzielnia jest zrzeszona lub Krajowej Rady Spółdzielczej". Poseł Paweł Poncyljusz proponuje wykreślić ten punkt. Taką samą poprawkę zgłosiła posłanka Anna Borucka-Cieślewicz. Czy poseł Paweł Poncyljusz podtrzymuje swoją propozycję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Na czyj koszt będzie się odbywało to walne zebranie? Rozumiem, że może powstać sytuacja, w której Krajowa Rada Spółdzielcza co chwilę będzie zwoływała walne zgromadzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Zebranie odbywa się na koszt spółdzielni. Mówimy tak, jakby jedynym aktywnym podmiotem był związek lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Trzeba to jednak widzieć w całym kontekście. Członkowie występują do związku, który występuje do zarządu o zwołanie walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#EkspertKomisjiJolantaKwiatkowska">Par. 2 dotyczy zwoływania walnego zgromadzenia przez zarząd. To, o czym mówi pan Jerzy Jankowski, jest uregulowane w innym miejscu. W omawianym punkcie jest zapisane, że związek albo Krajowa Rada Spółdzielcza ma występować do zarządu. Nie widzę tu uzasadnienia sytuacji, w których Krajowa Rada Spółdzielcza i związek występują do zarządu, żeby zwołał walne zgromadzenie lub zebranie przedstawicieli. Pan Jerzy Jankowski mówi o sytuacji, że jeżeli zarząd i rada nadzorcza nie zwołają walnego zgromadzenia, to członkowie występują do Krajowej Rady Spółdzielczej lub związku rewizyjnego i wówczas walne zgromadzenie jest zwoływane przez związek, a nie przez zarząd. To jest zapisane w następnych punktach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselZbigniewKrutczenko">W tym punkcie nie mówi się nawet, czy chodzi o uzasadniony wniosek. Powinniśmy określić z jakich powodów Krajowa Rada Spółdzielcza może zwrócić się o zwołanie walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Składam wniosek o wykreślenie tego punktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselRomualdAjchler">W którym miejscu w projekcie jest zapisana inna możliwość zwoływania przez Krajową Radę Spółdzielczą walnego zgromadzenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#EkspertKomisjiJolantaKwiatkowska">W art. 24 par. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Oczywiście można wszystko skreślić. Nie można jednak zapominać o kompetencjach związku i Krajowej Rady Spółdzielczej. W wyniku przeprowadzonej lustracji Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek mogą stwierdzić, że sytuacja w spółdzielni jest straszna. Gdy jej członkowie nie występują z wnioskiem, nie można zwołać walnego zgromadzenia lub zgromadzenia przedstawicieli, żeby powiedzieć jaka jest sytuacja spółdzielni. Tu chodzi o taki przypadek. Związkowi i Krajowej Radzie Spółdzielczej przypisuje się czynności lustracyjne, w wyniku których może zostać stwierdzona bardzo zła sytuacja. Wówczas nikt nie będzie mógł powiadomić tych ludzi o wynikach lustracji, bo Krajowa Rada Spółdzielcza i związek nie będą miały prawa żądać od zarządu, żeby zwołał zebranie przedstawicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przedyskutowaliśmy już pkt 3, wracamy więc do pkt 2. Poseł Jerzy Polaczek proponuje, aby pkt 2 w art. 24 par. 2 brzmiał następująco: "przynajmniej 1/10 liczby członków spółdzielni, nie mniej jednak niż trzech członków. W spółdzielniach liczących mniej niż stu członków statut może określić inną liczbę członków uprawnionych do wystąpienia z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia, nie większą jednak niż 1/3 liczby członków spółdzielni".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselEdmundBorawski">Zapisaliśmy w ustawie, że spółdzielnie osób prawnych mogą być tworzone przez trzy podmioty. W którym miejscu w tej propozycji jest stwierdzone, który z tych trzech podmiotów będzie mógł zwołać zebranie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Zarząd będzie mógł to zrobić zawsze, a jeśli chodzi o liczbę członków fizycznych, to nie mniej niż trzech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselEdmundBorawski">Jest jednak zapis wcześniejszy o możliwości założenia spółdzielni przez trzy podmioty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Może to pytanie jest celne, ale w projekcie prezydenckim nie ma rozwiązanego problemu, który pan podnosi. Jeżeli ma pan propozycję, to myślę, że większość z nas się z nią zgodzi. Na dzień dzisiejszy nie ma uwzględnionego scenariusza, że członkami spółdzielni są trzy podmioty prawne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przypominam, że art. 8 par. 2 stanowi, że spółdzielnia, której członkami w myśl statutu mogą być wyłącznie osoby prawne, powinna liczyć co najmniej trzech członków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Proponuję powrócenie do propozycji posłanki Ewy Kralkowskiej, aby w pkt 2 zapisać "przynajmniej 1/3 liczby członków spółdzielni". Otóż, jak pani przewodnicząca zauważyła, jeżeli chodzi o spółdzielnie osób prawnych, może być trzech członków. Przy utrzymaniu zapisu w brzmieniu dotychczasowym, wszyscy zgodnie musieliby chcieć zwołania walnego zgromadzenia. Jeżeli wprowadzimy ułamek 1/3, będzie to bardzo łatwe do obliczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Z kontekstu tej dyskusji wynika, że należy dla trzyosobowej spółdzielni osób prawnych znaleźć inną redakcję. Wydaje się, że nawet wprowadzenie ułamku 1/3 jest także rzeczą trudną. W tym przypadku każdorazowo niezadowolony członek spółdzielni, osoba prawna, mógłby dokonywać zwoływania zebrania walnego zgromadzenia. Należy więc przemyśleć tę kwestię. Poprosiłam o głos w kontekście zgłoszonej przez posła Jerzego Polaczka poprawki. Mówimy o dwóch rzeczach. Po pierwsze wskazujemy, że zarząd zwołuje walne zgromadzenie na żądanie przynajmniej 1/10 liczby członków spółdzielni, co jest zasadniczą wielkością. W drugiej części tego punktu jest zastosowana inna redakcja. Czy nie występuje jakaś kolizja w tym przepisie? Czy ta redakcja jest poprawna? Problem ten jest dość duży, o czym świadczy dyskusja. Powinniśmy przy tym minimalnym składzie spółdzielni składającej się z osób prawnych, znaleźć specjalną redakcję. Na ten temat powinni się wypowiedzieć eksperci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Powinniśmy pozostawić pkt 2. Rozstrzygniemy go jutro. Dajmy trochę czasu, żeby poseł Jerzy Polaczek jeszcze raz przeanalizował tę kwestię. Proszę także Biuro Legislacyjne KS oraz prof. Henryka Ciołka, żeby się nad tym zastanowili. Posłanka Ewa Kralkowska zaproponowała wykreślenie pkt 3 w art. 24 par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">W piątek będzie przyjmowana ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, zmianie ustawy Prawo spółdzielcze i innych ustaw. Trzeba być konsekwentnym. Nakłada się tam obowiązek, że spółdzielnia inwestująca ma być lustrowana raz w roku. Stwierdza się, że ma to robić Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek. Jeżeli te instytucje zostaną pozbawione prawa zwołania walnego zgromadzenia lub zgromadzenia przedstawicieli, gdy jest katastrofalna sytuacja w spółdzielni, to przepis ten będzie fikcyjny. Nie będzie można powiadomić o zaistniałej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselRomualdAjchler">Jeśli wykreślimy punkt, który daje prawo do zwoływania walnego zgromadzenia przez Krajową Radę Spółdzielczą, to pozbawimy ją przez to jakiejkolwiek kontroli władz spółdzielczych, a członkowie będą słyszeli tylko to, co przekażą im władze spółdzielni. Ze swojej praktyki poselskiej wiem, że jest wiele interwencji w spółdzielniach typu rolniczego, gdzie sprzedawane są grunty, a spółdzielcy o tym nic nie wiedzą. Krajowa Rada Spółdzielcza nie ma możliwości przeprowadzenia lustracji, bo spółdzielnia musi ją najpierw zlecić, a zarząd tego nie czyni. Daje to jeden oręż związkowi i Krajowej Radzie Spółdzielczej. Jeżeli tego typu sygnały będą przychodziły i zostanie dokonana lustracja, bo spółdzielnia zgodnie z ustawą powinna poddać się lustracji, to wówczas skreślenie tego punktu spowoduje brak możliwości przedstawienia wyników lustracji na walnym zgromadzeniu członków. Par. 5 dotyczy zebrania przedstawicieli. Przywołuje on par. 2 i 3. Jeśli wykreślimy możliwość zwoływania zebrania przez Krajową Radę Spółdzielczą, to jednocześnie musielibyśmy stwierdzić, czy par. 5 jest zasadny. Pozostawiłbym taką możliwość związkom. Nie obawiam się, że będzie to nadużywane. Jest to jedyna zewnętrzna kontrola, którą może przeprowadzić Krajowa Rada Spółdzielcza, bo resztę stanowią kontrole sterowane. Spółdzielnia sama może zlecić komuś kontrolę, lecz nie wiem, czy ta ocena będzie w pewnych kwestiach obiektywna. Byłem prezesem spółdzielni przez 33 lata. Wiele moich kolegów jest dzisiaj prezesami. Kontrole te są niewygodne, co rozumiem, ale musimy spojrzeć na tych szarych ludzi, którzy jedyną drogę odwołania mają do Krajowej Rady Spółdzielczej, która w obecnie obowiązującym prawie jest bezsilna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Mam propozycję pogodzenia wniosku posłanki Ewy Kralkowskiej i posła Romualda Ajchlera. Zasadne wydaje się, aby skreślić w par. 2 pkt 3. Podtrzymuję ten wniosek. Posła Romualda Ajchlera namawiam do tego, żebyśmy spróbowali zredagować nowy par. 5, który byłby zapisany w zupełnie innym miejscu. Pojawił się głos w dyskusji, że istnieje niebezpieczeństwo, że Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek w sytuacjach szczególnych po prostu uwezmą się na daną spółdzielnię. Zamiast par. 5 w innym miejscu można zapisać warunki w oparciu, o które Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek spółdzielczy, do którego spółdzielnia należy, mogłyby wystąpić do zarządu o zwołanie walnego zgromadzenia. Byłoby to czytelne pod względem legislacyjnym. Uniknęlibyśmy także tych sytuacji, o których mówi pan poseł. Spotykamy się w gronie, w którym każdy ma doświadczenie spółdzielcze. Ja mam 27-letnie doświadczenie. Bardzo do tego namawiam pana posła. Proszę ekspertów, aby nam w tym pomogli. Wyłączylibyśmy te wszystkie domniemania, że Krajowa Rada Spółdzielcza podejmuje celowe uchwały, żeby zwoływać walne zgromadzenia. Nie są wymienione sytuacje, w których Krajowa Rada Spółdzielcza występuje do zarządu o zwołanie walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PoselStanislawKalemba">Z praktyki wynika, że Krajowa Rada Spółdzielcza powinna mieć taką możliwość. Uważam, że Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek spółdzielczy nie będą zainteresowane, żeby wybiegać przed zarząd lub radę. Są jednak takie sytuacje, gdzie ta potrzeba występuje. Nie rozwiąże tego par. 5, który koresponduje z par. 2 pkt 3. Zgadzam się z posłanką Krystyną Skowrońską, że można by to zapisać w lepszy sposób. Uważam, że jest to propozycja dość potrzebna i w praktyce przydatna. Jeżeli jest jednak lepsza możliwość, to dlaczego mamy jej nie poszukiwać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Uważam, że pkt 3 będzie bardzo rzadko stosowany w praktyce. Czasami może się zdarzyć taka sytuacja, że Krajowy Związek Rewizyjny lub Krajowa Rada Spółdzielcza nakaże związkowi zwołanie walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Podtrzymuję swój wniosek o wykreślenie tego punktu. Zanim złożyłam ten wniosek rozważałam sytuację, żeby zostawić pkt 3 pod warunkiem sprecyzowania, w jakich okolicznościach Krajowa Rada Spółdzielcza będzie miała to uprawnienie. Wówczas nie byłoby nadużywania przepisu. Zgadzam się z posłanką Krystyną Skowrońską, że należy to umieścić w innym miejscu. Przy par. 5 można by sprecyzować, w jakich sytuacjach Krajowa Rada Spółdzielcza będzie posiadać te uprawnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselEdmundBorawski">Wydaje mi się, że w tej propozycji jest wszystko, ale pod warunkiem, że wykreślimy pkt 3. Par. 5 to wszystko konsumuje. Jeżeli wykreślimy pkt 3, to w par. 2 zostanie, że zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie rady nadzorczej lub członków w określonej liczbie. W przypadku, gdy zarząd nie zwoła walnego zgromadzenia, w par. 5 byłyby zawarte kompetencje związku, w którym dana spółdzielnia jest zrzeszona, a jeżeli nie jest zrzeszona, to Krajowej Rady Spółdzielczej. Nie idealizujmy związków i Krajowej Rady Spółdzielczej. Znam przypadek, że osoby postronne występowały z negowaniem spółdzielni, a Krajowa Rada Spółdzielcza nie ujawniała nazwisk, żeby skonfrontować czy są to członkowie tej spółdzielni, czy też nie. Wydaje mi się, że jeżeli pozostawimy tę możliwość, należy doprecyzować, w jakich warunkach i kto pokrywa koszty zwołania walnego zgromadzenia. W par. 5 jest powiedziane, że odbywa się to na koszt spółdzielni, w przypadku, gdy zarząd nie dopełni swojego obowiązku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Mam pytanie do prof. Henryka Ciocha. Czy jeżeli wykreślony zostanie pkt 3 z par. 2, wystarczający będzie par. 5?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselRomualdAjchler">Nie zależy mi na tym, w którym to będzie paragrafie. Nie ma to dla mnie zasadniczego znaczenia. Dla mnie zasadnicze znaczenie ma to, żeby Krajowa Rada Spółdzielcza i związek miały prawo zwołania walnego zgromadzenia. Chodzi o danie tej instytucji prawa, bo jest to w interesie spółdzielni i spółdzielców, a może być przeciwko interesowi zarządu lub tym, którym daliśmy uprawnienia do zwoływania walnych zgromadzeń. Chodzi mi o to, żeby założyć taki bezpiecznik. Wiem, jak postępują zarządy. Wprowadzają ludzi w błąd, a pod wpływem błędu podejmowane są uchwały walnego zgromadzenia. Są stosowane groźby, że jeżeli członkowie spółdzielni nie zgodzą się na kupno czegoś, to nie będzie pieniędzy na wypłaty. Ludzie pod wpływem tego typu gróźb, podejmują nie zawsze zgodne z interesem spółdzielni decyzje. Takie sytuacje muszą być przecięte. Powinna być możliwość ingerencji z zewnątrz. Członkowie spółdzielni nie zawsze będą musieli słuchać tych, którzy nie zawsze są w stosunku do nich uczciwi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PoselStanislawKalemba">Czy po wykreśleniu z par. 2 pkt 3 będzie mógł w całości być zrealizowany par. 5, z którego wynika, że Krajowa Rada Spółdzielcza będzie mogła zwołać walne zgromadzenie? Czy jest to jednoznaczne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Jest to nowa konstrukcja pociągająca za sobą konsekwencje, które znajdą odzwierciedlenie w dalszych przepisach tej ustawy. Tak się składa, że omówiłem ten projekt, w tym każdą nową konstrukcję. Omówienie tego projektu ukazało się tydzień temu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Czy moglibyśmy poprosić dla wszystkich członków Komisji to omówienie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPHenrykCioch">Tak, przywiozłem kilka egzemplarzy ze sobą. Nie będę teraz czytał tego dłuższego wywodu. Mogę powiedzieć, że Krajowa Rada Spółdzielcza jest traktowana jako związek spółdzielczy w odniesieniu do tych spółdzielni, które nie chcą się zrzeszyć w żadnym związku spółdzielczym. Przynależność związków spółdzielczych ma charakter fakultatywny. Nie może być takiej sytuacji, żeby spółdzielnia była wyłączona z lustracji. Jeżeli nie chce przynależeć do żadnego związku, to wtedy funkcję związku rewizyjnego sprawuje Krajowa Rada Spółdzielcza. Ma ona taki sam status prawny, jak związek spółdzielczy. W świetle par. 3 wniosek o zwołanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia składa do zarządu związek spółdzielczy i Krajowa Rada Spółdzielcza, ale w rozumieniu tej funkcji, jako związek spółdzielczy. Jeżeli wniosek ten nie zostanie uwzględniony, wchodzi w rachubę par. 2. Jeżeli w ciągu 6 tygodni ten wniosek nie zostanie uwzględniony, to zarząd ponosi konsekwencje, odpowiedzialność cywilną i karną. Szykujemy więc pewien bat. Są na posiedzeniu Komisji obecni prezesi spółdzielni, którzy mają wieloletnie doświadczenie. Prowadzę jako adwokat sprawy z zakresu prawa spółdzielczego, reprezentując zarówno członków, jak i spółdzielnie. Zarządy spółdzielni bardzo się boją tego przepisu. Zarząd powinien być dla członków spółdzielni, a nie członkowie dla zarządu. Par. 5 nie ma sensu bez pkt 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzedstawicielKZBSAdamKnych">Mam uwagę do par. 5, który stanowi, że jeżeli nie nastąpi zwołanie walnego zgromadzenia w określonym wcześniej terminie, to zwołuje je rada nadzorcza, związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona lub Krajowa Rada Spółdzielcza na koszt spółdzielni. Po wyrazach "Krajowa Rada Spółdzielcza" nie ma przecinka. Może to sugerować, że zwołanie walnego zgromadzenia na koszt spółdzielni odbywa się tylko, gdy czyni to Krajowa Rada Spółdzielcza. Może to budzić pewne wątpliwości. Gdyby ten przecinek był, należałoby uznać, że w każdym przypadku odbywa się to na koszt spółdzielni. Można by przekonstruować zapis w ten sposób, że walne zgromadzenie zwołuje na koszt spółdzielni rada nadzorcza, związek spółdzielczy lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Wydaje się jednak, że postawienie przecinka po zwrocie Krajowa Rada Spółdzielcza załatwia sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Toczymy spór o par. 2 pkt 3. Proszę ekspertów o wytłumaczenie, dlaczego Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek spółdzielczy może wystąpić z takim wnioskiem. Bez zapisania tego, wydaje się, że może to uczynić w każdej sytuacji. Jaki jest inny przepis, który stanowi, co jest podstawą do wystąpienia o zwołanie walnego zgromadzenia? Jaki jest to tryb i jakie są zarzuty w stosunku do działania zarządu? Rozumiem, że głównym powodem złej sytuacji jest zła praca zarządu. Powinniśmy wiedzieć, jakie są przypadki, w których Krajowa Rada Spółdzielcza ma omawiane kompetencje. Dla czystości procedowania powinniśmy zapomnieć, że istnieje par. 5. Jeżeli będziemy chcieli go sformułować i wymienić konkretne przesłanki, kiedy te dwa podmioty dokonują zwołania walnego zgromadzenia, będziemy mieć jasność sprawy. Może wtedy skończymy dyskusję i zgodzimy się na pozostawienie brzmienia zaproponowanego w projekcie prezydenckim, albo spróbujemy przeredagować par. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Proponuję dopisać po przecinku: "jeżeli wyniki lustracji to uzasadniają". Rozumiem, że pani poseł miała na myśli wskazanie, kiedy Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek mogą żądać zwołania walnego zgromadzenia. Jeżeli wyniki lustracji wykazują, że należy zwołać walne zgromadzenie lub zebranie przedstawicieli, to Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek mogą tego żądać. Jeżeli z protokołu lustracyjnego to nie wynika, to wtedy nie mogą tego uczynić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Spróbuję merytorycznie uzasadnić potrzebę wprowadzenia pkt 3 w art. 24 par. 2. Są sytuacje praktyczne, gdy skierowanie do organów żądania zainicjowania procesu zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, gdy powinno działać zebranie przedstawicieli, jest jedynym ratunkiem dla spółdzielni, w których dochodzi do pata związanego z powoływaniem przedstawicieli, funkcjonowaniem innych organów, powoływaniem rady nadzorczej i zarządu przez tych wadliwie ukonstytuowanych przedstawicieli. To jest cały łańcuch działań. Podstawową przyczyną jest sytuacja, gdy w spółdzielni istnieje spór co do prawidłowości powołania określonej liczby przedstawicieli. Wówczas jedyną racjonalną metodą postępowania jest zwołanie z inicjatywy związku spółdzielczego walnego zgromadzenia, aby wrócić do pewnej sytuacji wyjściowej i rozwiązać problem. Nie byłabym w stanie w racjonalny sposób podać katalogu sytuacji do pkt 3. Nie zgadzam się z panem przewodniczącym, że można to ograniczyć tylko do wypadku, gdy wyniki lustracji wskazują na nieprawidłowości. Katalog tych sytuacji jest znacznie bogatszy. Ktoś dzisiaj powiedział, że nasza wyobraźnia jest za uboga na to, żeby przewidzieć wszystkie sytuacje. Nie widzę więc możliwości legislacyjnej, ani merytorycznej limitowania sytuacji, w których żądanie zwołania mógłby skierować do zarządu związek spółdzielczy lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Podstawową zasadą jest ta przyjęta w par. 1, że to zarząd powinien sam wypełniając swój obowiązek ustawowy i zwołać walne zgromadzenie. Par. 2 stanowi, że zarząd zwołuje walne zgromadzenie na żądanie uprawnionych podmiotów. Dopiero subsydiarnie w razie bierności zarządu w tej materii wchodzi uprawnienie do zwołania walnego zgromadzenia przewidziane w par. 5. Forma warunkowa tego zdania przyjęta w projekcie wyraźnie wskazuje na subsydiarny charakter działania tych pozostałych organów. Wobec pewnych możliwych konfliktów między zarządem a radą nadzorczą, konieczne jest zawarowanie takiego uprawnienia dla organu zewnętrznego. Przechodząc wprost do pytania posłanki Krystyny Skowrońskiej, chcę powiedzieć, że nie można przepisów tej ustawy i każdej innej rozpatrywać w izolacji, a jedynie w kontekście wszystkich innych uregulowań, co stanowi wykładnię systemową. Mechanizm z par. 5 nie może zostać uruchomiony, jeśli nie będzie pkt 3. Trzeba powiedzieć, że aby limitować sytuacje, należy sięgnąć do przepisów dalszych tytułów, które regulują ustawowe cele funkcjonowania związków spółdzielczych, czyli udzielanie pomocy w działalności statutowej i reprezentacja. Prof. Henryk Cioch podkreślił, że Krajowa Rada Spółdzielcza wykonuje zadania związku spółdzielczego w stosunku do spółdzielni niezrzeszonej. To podstawowe założenie, czemu ma służyć funkcjonowanie związku, będzie limitować wypadki w konkretnych spornych sprawach, w których ten wniosek z pkt 3 w ogóle może być złożony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">W obecnie obowiązującym art. 39 Prawa spółdzielczego jest inna redakcja. Głosy w dyskusji do tego zmierzają. Art. 39 precyzuje, w jakich sytuacjach odbywa się zwołanie walnego zgromadzenia przez Krajową Radę Spółdzielczą i związek, w którym spółdzielnia jest zrzeszona. Jeżeli dzieje się źle w spółdzielni, nawet jednemu członkowi przysługuje prawo wniesienia zarzutów na działanie spółdzielni do prokuratury, a następnie po badaniu prokuratury do sądu. W każdej sytuacji można takie postępowanie rozpocząć. Spółdzielnia nie ponosi kosztów, ponieważ działanie prowadzi prokuratura, która powinna to zrobić w sposób bardzo szybki, jeżeli jest to działanie niezgodne ze statutem, związane z niegospodarnością spółdzielni lub występują jakiekolwiek procedury zastraszania pracowników, o których mówił poseł Romuald Ajchler. Próbujemy wprowadzać nowe rozwiązania. Czy jednak tryb, który istnieje obecnie w art. 39 nie jest trybem wystarczającym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PoslankaEwaKralkowska">Rozumiem, że sprawa jest trudna, ale nie stoi nic na przeszkodzie, żeby sprecyzować, kiedy Krajowa Rada Spółdzielcza będzie posiadała takie uprawnienie. Wiem, że par. 5 jest do zupełnie innej sytuacji, dlatego w ogóle z tym nie dyskutuję. Tego się nie da połączyć. Prezes Jerzy Jankowski proponował, żeby wprowadzić sformułowanie "jeżeli wyniki lustracji to uzasadniają", a spółdzielnia na to nie reaguje. W tym przypadku widzę potrzebę, żeby takie uprawnienie było. Natomiast uprawnienie dane bardzo szeroko, bez wskazania konkretnych sytuacji, jest dla mnie uprawnieniem za szerokim, ponieważ ubezwłasnowolnia spółdzielnię. Nie wiem, czy istnieje taka potrzeba. Mogę wycofać swój wniosek o skreślenie tego punktu, jeżeli sprecyzujemy w jakiej sytuacji Krajowa Rada Spółdzielcza będzie miała takie uprawnienie. Jeżeli nie sprecyzujemy tego, to podtrzymuję swój wniosek i w głosowaniu Komisja rozstrzygnie tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Posłanka Ewa Kralkowska odniosła się do poprawki zaproponowanej przez pana Jerzego Jankowskiego, aby dopisać wyrazy "jeżeli wyniki lustracji to uzasadniają". Prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk powiedziała, że byłoby to zawężenie tego przepisu i nie można stworzyć takiego katalogu. Biuro Legislacyjne KS jest w posiadaniu ustawy dotychczas obowiązującej. Art. 39 określał w jakich sytuacjach jest to możliwe. Przy zaproponowanej w projekcie redakcji, dającej duże możliwości, faktycznie powstaje pytanie, czy w takim brzmieniu przepis ten powinien zostać przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#EkspertKancelariiPrezydentaRPMalgorzataWrzolekRomanczuk">Nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że art. 39 par. 5 doprecyzowuje te wypadki. Odnosi się on do par. 2 i 3, które stanowią o uprawnionych do żądania zwołania walnego zgromadzenia, tak samo jak w art. 24 par. 2 i 3 omawianego projektu. Tu faktycznie występuje analogia. Sugerują państwo, że już w obecnie obowiązującej ustawie są doprecyzowane warunki, w których to zwołanie walnego zgromadzenia jest możliwe. Jest to subsydiarne zwoływanie walnego zgromadzenia przez uprawnione podmioty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKSWojciechPaluch">Jest to oczywiście kwestia merytoryczna. Na dobrą sprawę par. 5, który obecnie obowiązuje i paragraf projektowany, jest ten sam, ale nie taki sam. Różni się jedynie pkt 3. W projekcie zaproponowano, żeby na żądanie Krajowej Rady Spółdzielczej walne zgromadzenie było zwoływane. Taka jest wola projektodawcy. Jeżeli tego punktu zabraknie, to par. 5 będzie nadal funkcjonował. Oczywiście możemy spróbować wymienić kryterium, kiedy walne zgromadzenie może być zwołane na wniosek związku spółdzielczego lub Krajowej Rady Spółdzielczej, ale wtedy trzeba podać konkretne przypadki. Niewątpliwie to wymienienie będzie trudne. Pan prezes wspomniał tylko o jednym przypadku. Bez tego wskazania będzie to ogólna norma. Gdy te dwa podmioty będą chciały zwołania walnego zgromadzenia, będą to mogły zrobić. Są to oczywiście kwestie merytoryczne. Jeśli padną jakieś propozycje, Biuro Legislacyjne KS spróbuje to zredagować i wymienić te warunki. Do tej pory został podany jeden warunek, który możemy wziąć pod uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PrzewodniczacyPrezydiumZgromadzeniaOgolnegoKRSJerzyJankowski">Sugeruję, żeby ta możliwość wynikała z lustracji. Bez względu na to, czy będzie to dotyczyło życia ekonomicznego spółdzielni, czy też naruszenia ustawy, to wiadomo, że wtedy należy zwołać walne zgromadzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselEdmundBorawski">Jest bardzo przykre, że patrzymy na spółdzielczość, jak na mafię. To się cały czas przewija. Dopatrujemy się tendencyjności i złodziejstwa. To jest podmiot gospodarczy funkcjonujący na normalnym rynku, samodzielny. Musi jedynie łożyć "haracz" na rzecz związku i Krajowej Rady Spółdzielczej, z czego nic nie ma. Nie oszukujmy się. Trzeba to powiedzieć. W związku z tym nie chciałbym, żebyśmy tworzyli kolejną "specustawę", która dopuści zniszczenie spółdzielczości. W tej chwili znów możemy świadomie doprowadzić do zniszczenia spółdzielni mleczarskich przez czyjeś chimeryczne zachowanie. Na pomysły ludzi nie ma rozwiązania. W związku z tym nie zgadzam się z prof. Henrykiem Ciochem, ani z prof. Małgorzatą Wrzołek-Romańczuk. Przedstawiciel Biura Legislacyjnego KS powiedział, że gdyby pkt 3 w par. 2 nie było, ustawa ta funkcjonowałaby i prawo do zwołania walnego zgromadzenia miałyby Krajowa Rada Spółdzielcza lub związek rewizyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#EkspertKomisjiJolantaKwiatkowska">Mam wątpliwość dotyczącą omawianej sprawy, jeżeli pkt 3 zostałby utrzymany. Jak będzie wyglądało zwoływanie grup członkowskich, bo omawiany artykuł dotyczy także zebrań przedstawicieli w sytuacji, gdy ustawowo jest obowiązek, żeby zebranie przedstawicieli było poprzedzone zebraniami grup członkowskich? Kto będzie zwoływał zebrania grup członkowskich? O ile pamiętam w paragrafie dotyczącym zebrań grup członkowskich nie ma żadnej wzmianki na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselRomualdAjchler">Proponuję, żebyśmy przemyśleli jeszcze kwestię dotyczącą pkt 3 i nie rozstrzygali go dzisiaj. Mam uwagę do posła Edmunda Borawskiego. Przez 14 lat, które minęło od chwili transformacji, zostało zlikwidowanych mnóstwo spółdzielni. Wówczas spółdzielnie nie miały żadnego obowiązku zrzeszać się w związkach i poddać się kontroli. Obowiązek ten wynikał niejednokrotnie z przepisów prawa, ale nie można było zmusić spółdzielni, żeby faktycznie poddała się temu. W przypadku, gdy spółdzielnia nie poddawała się lustracji, sąd mógł wykreślić ją z listy spółdzielni. Byłem prezesem spółdzielni i być może do tych spółdzielni powrócę. Wiem, co się dzieje w terenie. Wiem, jak spółdzielcy z górnych półek uwłaszczyli majątek spółdzielni. To nie dotyczy jedynie spółdzielni mleczarskich, ale wielu innych spółdzielni. Znam takie przypadki, szczególnie w spółdzielniach rolniczych, gdzie formalnie jest to spółdzielnia, ale cały majątek jest własnością jednej osoby, prezesa spółdzielni. Znam przypadki, w których prezesi w takich sytuacjach dysponują uchwałami walnego zgromadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PoselEdmundBorawski">Kiedyś funkcjonowały PGR, w których pracowało tysiące ludzi. Dzisiaj też stanowią własność jednostek, o czym pan doskonale wie. Dotychczas wszystkie spółdzielnie są zrzeszone w związkach spółdzielczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Proponuję przyjąć propozycję posła Romualda Ajchlera, żeby nie rozstrzygać teraz tej kwestii. Mam prośbę, żeby Biuro Legislacyjne KS, eksperci, posłanki Krystyna Skowrońska i Ewa Kralkowska pomyśleli, jak można doprecyzować tę regulację, żeby nie było wątpliwości, które się zrodziły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Z uwagi na to, że jutro są dwa posiedzenia Komisji, proponuję zakończyć teraz prace. Jesteśmy zmęczeni, a ostatnia wymiana zdań świadczy o tym, że powinniśmy zakończyć dzisiejsze posiedzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Proponuję jeszcze rozpatrzyć par. 3 i 4 art. 24, bo do nich nikt nie zgłosił poprawek. Przystępujemy do rozpatrzenia par. 3 w art. 24 w brzmieniu: "W spółdzielniach, w których walne zgromadzenie jest zastąpione przez zebranie przedstawicieli, zarząd zwołuje je także na żądanie: 1/ 1/3 przedstawicieli na zebranie przedstawicieli; 2/ zebrań grup członkowskich obejmujących co najmniej 1/5 ogólnej liczby członków spółdzielni".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PoselPawelPoncyljusz">Dlaczego nie możemy zastosować takiego samego rozwiązania, jak w paragrafie poprzednim, czyli że co najmniej 1/10 przedstawicieli na zebranie przedstawicieli wystarczy do tego, żeby zebranie to zostało zwołane? Może należy obniżyć ten próg z 30%, który jest zaproponowany w par. 3, do 10%, co jest w par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PoslankaKrystynaSkowronska">Proszę nie prowadzić takich dywagacji. Sam pan wcześniej stwierdził, że nie wszyscy delegaci są reprezentantami grup członkowskich. Są takie spółdzielnie, gdzie liczba delegatów na zebranie przedstawicieli wynosi 20 osób. Tak zapisany przepis mógłby spowodować, że dwóch delegatów będzie miało co jakiś czas śmieszny pomysł i trzeba będzie zwoływać zebrania przedstawicieli. Dotychczas zapisy dotyczące walnego zgromadzenia, jego zwoływania w trybie nadzwyczajnym były analogiczne i dobrze funkcjonowały w tym przypadku. Jeżeli pan poseł chce zgłosić poprawkę, będziemy ją rozpatrywać i dyskutować. Tak naprawdę nie chcemy przeszkadzać w działaniach spółdzielni. Może się zdarzyć, że dwóch czy trzech członków spółdzielni spotka się, napisze wniosek i trzeba będzie zwoływać zebranie przedstawicieli nawet w dużej spółdzielni. Sposób reprezentacji i klucz wyboru delegatów nie są określone. W spółdzielniach wygląda to bardzo różnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja par. 3 w art. 24 przyjęła w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła par. 3 w art. 24 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Przystępujemy do rozpatrzenia par. 4 w art. 24 w brzmieniu: "Żądanie zwołania walnego zgromadzenia lub zebrania przedstawicieli powinno być zgłoszone na piśmie z podaniem celu jego zwołania". Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja par. 4 w art. 24 przyjęła w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła par. 4 w art. 24 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Do par. 5 w art. 24 w brzmieniu: "W wypadkach wskazanych w par. 2 i par. 3 zarząd zwołuje walne zgromadzenie /zebranie przedstawicieli/ w takim terminie, aby mogło się ono odbyć w ciągu sześciu tygodni od dnia wniesienia żądania. Jeżeli to nie nastąpi w tym terminie, zwołuje je rada nadzorcza, związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada Spółdzielcza na koszt spółdzielni", poseł Edmund Borawski zgłosił poprawkę, żeby sześć tygodni wydłużyć do trzech miesięcy. Nie będziemy tego dzisiaj rozstrzygać. Proszę, żeby pani profesor przemyślała tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PoselEdmundBorawski">Sześć tygodni na zwołanie zebrania przedstawicieli jest naprawdę zbyt krótkim okresem. Konsekwencje, które dalej propozycja ustawy przewiduje, są dość przykre dla zarządu. Dwa tygodnie wcześniej musi być podana informacja. Muszą odbyć się zebrania rejonowe z członkami spółdzielni. W związku z tym potrzebny jest odpowiedni czas. Muszą się odbyć zebrania członkowskie przed każdym zebraniem przedstawicieli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PoslankaZofiaGrzebiszNowicka">Przystępujemy do rozpatrzenia par. 6 w art. 24 w brzmieniu: "W spółdzielniach, w których nie powołuje się rady nadzorczej, walne zgromadzenie może zostać zwołane także przez działających łącznie trzech członków spółdzielni. Zwołując walne zgromadzenie powinni oni wskazać sprawy, które mają być przedmiotem jego obrad. Tak zwołane walne zgromadzenie może podejmować uchwały, jeżeli jest na nim obecnych więcej niż połowa członków spółdzielni". Przystępujemy do głosowania. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja par. 6 w art. 24 przyjęła w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła par. 6 w art. 24 w brzmieniu zaproponowanym w projekcie. Zamykam posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy - Prawo spółdzielcze.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>