text_structure.xml 225 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Otwieram posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z koalicyjnym programem rządowym „Solidarne Państwo”. Witam posłów i zaproszonych gości. Stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołu z posiedzenia Komisji w dniu 20 czerwca 2007 r. wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń. Porządek dzienny został państwu doręczony na piśmie. Czy są do niego uwagi? Nie ma uwag. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przystępujemy do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1756). Prezydium Komisji przygotowało dodatkowe materiały do pracy. Wszyscy otrzymali wykaz opinii ze wskazaniem poszczególnych artykułów ustawy. Przy każdym artykule został wskazany numer pisma, które zawiera uwagi, zastrzeżenia czy pozytywne opinie. Ponadto rząd przygotował dwa załączniki. Pierwszy otrzymaliście państwo wczoraj, drugi – dziś, rano. Załączniki zawierają wyjaśnienia do poszczególnych zmian czy stanowisko rządu do poszczególnych uwag. Materiał przygotowany przez rząd ułatwi nam pracę. Nie będziemy musieli powtarzać wszystkich argumentów. Podczas procedowania poszczególnych zmian oczywiście będzie można wracać do tematu, zadawać pytania, czy też zgłaszać uwagi i wnioski zgodnie z regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proponuję następujący tryb procedowania: najpierw rozpatrywanie poszczególnych zmian, następnie – po rozpatrzeniu części ogólnej Kodeksu karnego – dyskusja dotycząca dwóch opinii ogólnych. Czy są uwagi do zaproponowanego trybu procedowania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia tytułu projektu ustawy: „Ustawa z dnia ... o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw”. Czy do tytułu ustawy są uwagi lub wnioski? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Stwierdzam, Komisja przyjęła tytuł projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia art. 1. Zmiana nr 1. Przypominam, że do zmiany nr 1 w opinii nr 15 zgłoszono uwagi. Rząd wskazuje, że te uwagi nie są zasadne.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Uwagi zgłosił również Komitet Ochrony Praw Dziecka. Przedstawiciele Komitetu uczestniczą w posiedzeniu. Proszę o przedstawienie – jeżeli państwo uznają za istotne – swoich uwag. Natomiast jeśli państwo chcieliby zgłosić poprawkę, to musi ją zgłosić poseł, niekoniecznie będący członkiem Komisji. Przypominam, że jest taka możliwość zgłaszania poprawek.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Udzielam głosu przedstawicielce Komitetu Ochrony Praw Dziecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzedstawicielkaKomitetuOchronyPrawDzieckaAnnaZientara">Komitet Ochrony Praw Dziecka zgłosił uwagę do § 2a w art. 10 Kodeksu karnego. Ten przepis zakłada pewien automatyzm w podejściu do nieletniego. Jeżeli nieletni ponownie popełni czyn określony w § 2, to będzie odpowiadał na takich zasadach jak dorosły, niezależnie od jego cech i warunków osobistych. Zatem nieletni, u którego mogą występować wady rozwojowe lub jego rozwój psychiczny nie będzie odpowiadał jego wiekowi, będzie odpowiadał jak dorosły, mimo że mentalnie jest małym dzieckiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę przedstawiciela rządu o odniesienie się do wypowiedzi przedstawicielki Komitetu Ochrony Praw Dziecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Nie możemy zgodzić się z tym stanowiskiem. Nie wolno rozpatrywać § 2a bez § 2, który przewiduje, iż nieletni będzie odpowiadać na zasadach określonych w Kodeksie karnym, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Czyli wcześniej nieletni podlegał procesowi resocjalizacyjnemu. Ponowne popełnienie przez niego przestępstwa oznacza, że zabiegi resocjalizacyjne nie odniosły skutku.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawiedliwosciBeataKempa">Zatem § 2a jest w tym przypadku zasadny. Nie można zahamować fali przestępczości nieletnich, zwłaszcza szczególnie zdemoralizowanych, a każdy kto zajmował się resocjalizacją wie, że są takie przypadki, obecnie nawet bardzo wiele, jeżeli będzie się oczekiwać w nieskończoność, że te osoby rzeczywiście poprawią się. Po wyczerpaniu katalogu możliwości, a także uwzględniając fakt, że sąd ze względu na warunki osobiste może podjąć decyzję o rozpatrywaniu sprawy przez sąd rodzinny, należy wobec najgroźniejszych nieletnich przestępców, którzy nie dają pozytywnych rokowań resocjalizacyjnych w warunkach wolnościowych zastosować § 2a. Może to spowodować zahamowanie fali przestępczości nieletnich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselStanislawChmielewski">Występuję w imieniu Komisji Ustawodawczej. Chcę zwrócić uwagę, że zestawienie opinii, o którym mówił pan przewodniczący, nie zawiera opinii pana dr Michała Królikowskiego. To jest opinia dość ogólna, ale jednocześnie wskazująca na zagrożenie niekonstytucyjności rozwiązań zawartych w projekcie. Prosiłbym, aby Komisja brała pod uwagę również tę opinię, bo powinniśmy kompleksowo rozpatrywać cały projekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Każdy poseł otrzymał wszystkie opinie i bierze pod uwagę wszystkie opinie. Zestawienie, o którym mówiłem, ma charakter pomocniczy, ułatwiający pracę Komisji. Nie jest to jednak dokument wiążący. Członkowie Komisji, a także posłowie nie będący członkami Komisji, mogą te opinie otrzymać w Biurze Analiz Sejmowych lub w sekretariacie Komisji. Jeśli pan poseł ma wątpliwości wynikające z przytoczonej opinii, to proszę zadać pytanie przedstawicielom rządu lub ewentualnie zgłosić poprawkę. Na tym ma polegać nasza praca.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Opinia jest pomocnym dokumentem, z którego można – ale nie ma konieczności – korzystać. Autorzy opinii mają swoje zdanie na ten temat. Nie ustalałem, kto ma sporządzać opinie. Różne osoby sporządzały opinie. Mam również swoją opinię. Nie będę jej prezentował, bo są różne teorie na temat funkcji prawa karnego i jego represyjności. Na poprzednim posiedzeniu Komisji prezentowałem swoje stanowisko i stanowisko ugrupowania, z którego wywodzę się. To nie jest tajemnica.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 1. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 1.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 2. Proszę przedstawiciela rządu o krótkie wyjaśnienia na czym polega zmiana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ProkuratorwMinisterstwieSprawiedliwosciTomaszSzafranski">Zmiana nr 2 odnosi się do art. 12. Projekt nowelizacji przewiduje daleko idącą zmianę dotyczącą sytuacji, gdy prawo karne zajmuje się kompleksem czynów bądź zachowań sprawcy popełnionych w warunkach pewnej łączności, czyli w krótkich odstępach czasu i w warunkach swoistego funkcjonalnego podobieństwa między czynami.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#ProkuratorwMinisterstwieSprawiedliwosciTomaszSzafranski">Dotychczas ta sytuacja jest rozwiązywana na gruncie dwóch instytucji. Mianowicie, w art. 12 jest konstrukcja tzw. czynu ciągłego, zaś w art. 91 § 1 – konstrukcja tzw. ciągu przestępstw. Te dwie konstrukcje zastąpiły na gruncie obecnie obwiązującego Kodeksu karnego, znane z Kodeksu karnego z 1969 r., pojęcie przestępstwa ciągłego. Zastąpiły jednak ze złym skutkiem. Wątpliwości co do funkcjonalności tych przepisów pojawiły się zarówno w nauce prawa, jak i w orzecznictwie.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#ProkuratorwMinisterstwieSprawiedliwosciTomaszSzafranski">Jakie są błędy podstawowe tych dwóch regulacji? Obecne art. 12 i art. 91 mają tak określane przesłanki stosowania, że w niektórych stanach faktycznych dochodzi do wątpliwości, który z tych przepisów powinien być zastosowany. Innymi słowy – ich konstrukcja nie określa jasno granic rozdzielających sytuacje, które powinny być rozpatrywane jako popełnione w warunkach czynu ciągłego od sytuacji, które powinny być rozpatrywane jako ciąg przestępstw. Prowadzi to do daleko idących konfuzji sądowych, do odmiennych poglądów przyjmowanych przez poszczególne sądy. Nawet autorzy Kodeksu karnego z 1997 r., choć byli promotorami tych zmian, dostrzegają te wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#ProkuratorwMinisterstwieSprawiedliwosciTomaszSzafranski">Proponowana nowelizacja zakłada powrót do sprawdzonego pojęcia przestępstwa ciągłego. Jaka jest dodatkowa wartość tej regulacji? W art. 12 wprowadza się tzw. normatywną definicję przestępstwa ciągłego. Za przestępstwo ciągłe będzie odpowiadał tylko ten, kto popełnił dwa lub więcej czynów skierowanych przeciwko takiemu samemu dobru w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności. W takim wypadku za wszystkie czyny zostanie wymierzona jedna kara na podstawie art. 56a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Do art. 12 zgłoszono uwagi w dwóch ekspertyzach. Odnośnie uwagi prof. Jacka Giezka rząd stwierdza, iż do rozważenia jest zastąpienie pojęcia „takiej samej trwałej sposobności”.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Prof. Andrzej Zoll w swojej opinii przedłożył cztery uwagi. Rząd nie proponuje zmian w tym przypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Państwo posłowie otrzymali szczegółowe wyjaśnienia rządu w sprawie uwag prof. Giezka i prof. Zolla. W art. 12 § 1 proponujemy skreślenie wyrazu „trwałej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zapytuję Biuro Legislacyjne, czy poprawka musi być przedłożona na piśmie, czy można ją zgłosić ustnie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Jeżeli Komisja przyjmie taki sposób, to można zgłaszać ustnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Odczytam proponowane brzmienie przepisu art. 12 § 1: „Odpowiada za przestępstwo ciągłe ten, kto dopuszcza się dwóch lub więcej czynów skierowanych przeciwko takiemu samemu dobru, podjętych w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przejmuję tę poprawkę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tej poprawki? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania do zmiany nr 2? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 2 wraz z poprawką. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 2 wraz z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 3 dotyczy art. 18. W obecnie obowiązującym Kodeksie karnym, w art. 18 określone są tzw. sprawcze postaci popełnienia przestępstwa. Nowelizacja zakłada wprowadzenie nowej normatywnej postaci sprawstwa, mianowicie tzw. sprawstwa zlecającego. Za sprawstwo będzie odpowiadał także ten, kto zleca innej osobie wykonanie czynu zabronionego w zamian za udzieloną lub obiecaną jej korzyść majątkową lub osobistą.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego dostrzegamy celowość wprowadzenia takiej zmiany? W literaturze przedmiotu podnoszono, że sytuacja opisana w sformułowaniu, które przytoczyłem, powinna być traktowana w systemie prawa karnego jako sprawstwo. Na gruncie obecnego Kodeksu karnego nie ma możliwości takiego potraktowania tego rodzaju zachowania. Może być jedynie traktowane jako ewentualne podżeganie do przestępstwa, a to nie odpowiada istocie zachowania osoby, która zleca popełnienie przestępstwa innej osobie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagi do tej zmiany. Rząd przedstawił wyjaśnienia. Czy strona rządowa chciałaby zgłosić poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Nie zgłaszamy poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Podtrzymujemy argument, który zawarliśmy w naszych wyjaśnieniach dotyczących stanowiska Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę przedstawić kwestię, bo jest bardzo ważna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#ProkuratorwMSprokuratorTomaszSzafranski">Biuro Legislacyjne podniosło argument, że wprowadza się pojęcie zlecenia wykonania czynu zabronionego, bez wyjaśnienia co należy przez to rozumieć. I dalej stwierdza, że „analiza słownikowa tego pojęcia oraz pojęcia „poleca” nie prowadzi do wyraźnego ich rozróżnienia. Zasadnym wydaje się wyjaśnienie w ustawie, co oznacza zlecenie innej osobie wykonania czynu zabronionego”.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#ProkuratorwMSprokuratorTomaszSzafranski">Nie podzielamy tego stanowiska. Uważamy je za arbitralne. W języku zarówno słownikowym, jak i potocznym różnica pomiędzy poleceniem a zleceniem jest zupełnie równoznaczna. Nie wchodząc w szczegóły, ta różnica wiąże się z odmiennymi relacjami pomiędzy osobą zlecającą czy polecającą a drugą osobą, do której supozycja tej osoby jest kierowana. W związku z tym, naszym zdaniem, nie ma potrzeby wprowadzania definicji słownikowej sprawstwa zlecającego, tym bardziej że byłoby to novum kodeksowe. W tradycji polskiego prawa karnego nie wprowadza się definicji innych niż opisowe, istniejące w art. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 3? Nie widzę zgłoszeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W zmianie nr 3 w lit. b, w § 1a proponujemy dodać przecinek przed wyrazami „poleca jej wykonanie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Myślę, że nie ma sprzeciwu wobec przyjęcia propozycji. Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Proszę o chwilę namysłu. Czasami wiele zależy od przecinka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Naszym założeniem nie jest zmiana merytorycznego brzmienia tego przepisu. Jeżeli państwo uważają, że nasza propozycja zmienia treść merytoryczną, to wycofujemy ją. Zgodnie z zasadami interpunkcji w tym miejscu powinien być przecinek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Poprawka została wycofana.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 3. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 3.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 4. Do tej zmiany pan prof. Andrzej Zoll złożył wiele uwag. Proszę przedstawiciela rządu o przedstawienie zmiany oraz stanowiska wobec uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W art. 25, który dotyczy kontratypu obrony koniecznej, wprowadzamy dwie zasadnicze zmiany. Po pierwsze – w odniesieniu do obecnie obowiązującego przepisu dotyczącego osoby, która przekracza granice obrony koniecznej w warunkach tzw. afektu astenicznego, czyli pod wpływem silnego wzburzenia lub strachu uzasadnionych okolicznościami, projektowany stan prawny wprowadza negatywną przesłankę procesu w postaci nie podlegania karze.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Obecnie przepis przewiduje odstąpienie od wymierzenia kary. Prowadzi to do niekorzystnych konsekwencji dla broniącego się, mianowicie kierowanie przeciwko niemu aktu oskarżenia, następnie postawienie przed sądem w roli oskarżonego i dopiero sąd może zastosować tę instytucję.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po zmianie sytuacja będzie dla niego znacznie korzystniejsza. Prokurator ustalając, że doszło do przekroczenia granic obrony koniecznej, ale pod wpływem strachu, wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, będzie miał prawo umorzyć postępowanie na etapie przygotowawczym.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Druga zmiana polega na wprowadzeniu przepisu, który będzie dotyczył wypadków, gdy broniący się jest atakowany w szczególnej przestrzeni, mianowicie we własnym domu, pomieszczeniu, lokalu, samochodzie, innymi słowy – w takiej przestrzeni, w której każdy ma prawo czuć się szczególnie bezpiecznie i nie być niepokojony przez intruzów. W tym wypadku będą również obowiązywać warunki obrony koniecznej. Przekroczenie granic obrony koniecznej w sytuacji obrony przed napastnikiem we własnym domu, pomieszczeniu, samochodzie będzie traktowane jako usprawiedliwiony warunek obrony koniecznej z przekroczeniem granic, który prowadzi do niepodlegania karze. Pod warunkiem, że nie dojdzie do rażącego przekroczenia granic obrony koniecznej.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Niektórzy krytycy tego rozwiązania twierdzili, że jest to zbyt daleko idące uprawnienie do obrony we własnym domu czy samochodzie. Nie zgadzam się z tą opinią. Jeżeli ktoś broniąc się rażąco przekroczy, czyli zastosuje rażąco niewspółmierny sposób obrony w stosunku do niebezpieczeństwa zamachu, bądź rażąco wykroczy poza czasowe granice obrony, wówczas będzie podlegał karze za przekroczenie granic na zasadach ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Szczegółowo odnieśliśmy się do zastrzeżeń zgłoszonych do proponowanego rozwiązania. Uważamy, iż nie ma podstaw do uwzględnienia żadnego z zastrzeżeń. Jeśli państwo posłowie poruszycie konkretny problem, to udzielimy szerszych wyjaśnień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy do zmiany nr 4 są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzedstawicielZwiazkuZawodowegoProkuratorowiPracownikowProkuraturyRPPawelMarcinkiewicz">Nie kwestionuję § 3 w art. 25, ponieważ – naszym zdaniem – jest sformułowany prawidłowo. Natomiast § 2a, co zostało wskazane w niektórych opiniach, wydaje się całkowicie zbędny. Uważam, że jest to nieuprawniona wręcz amerykanizacja polskiego prawa karnego, która nie znajduje żadnego uzasadnienia w praktyce. Jestem praktykującym prokuratorem i wiem, że naprawdę nie ma potrzeby wprowadzania takiego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzedstawicielZwiazkuZawodowegoProkuratorowiPracownikowProkuraturyRPPawelMarcinkiewicz">Wydaje się, że 100% przypadków, które kwalifikowałyby się z § 2a, może być umorzone na podstawie § 3. Jeżeli uznajemy, że specyficznym przypadkiem obrony koniecznej jest odpieranie zamachu we własnym pomieszczeniu, mieszkaniu, domu czy pojeździe, to praktycznie każdy taki przypadek będzie działaniem pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami zamachu. Zatem § 2a jest zbędny. Stanowi psucie prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WiceprezesNaczelnejRadyAdwokackiejJoannaAgackaIndecka">Wszystkie elementy zawarte w § 2a mogą być wyinterpretowane z zakresu obecnego brzmienia art. 25. Chciałabym zwrócić uwagę na pojęcie „odpierając zamach związany z wdarciem się do domu”. Ten związek w rozumieniu normatywnym jest bardzo luźny. Wcześniej było wdarcie, potem przerwa, następnie zamach. Czy wówczas wszystkie te okoliczności zostaną ujęte w ramach kwalifikacji, czy nie? Można wyobrazić sobie sytuację, że ktoś wdziera się i następuje bezpośrednie atakowanie osoby, ale można wyobrazić sobie sytuację, gdy między wdarciem i atakiem upłynął jakiś okres czasu. Może wystąpić takie rozdzielenie tych dwóch działań. Wówczas ten przepis będzie usprawiedliwiał działania, które nie powinny się mieścić w ramach obrony koniecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#DyrektorBiuraPrezydialnegowProkuraturzeKrajowejDariuszKuberski">Sądzę, że wyrażone opinie nie zasługują na uwzględnienie. Problem poruszony, szczególnie w drugiej wypowiedzi, można rozwiązać w oparciu o ogólną regułę stosowania przepisów dotyczących ekscesu ekstensywnego. Zatem tego rodzaju problem interpretacyjny nie istnieje na bazie proponowanej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#DyrektorBiuraPrezydialnegowProkuraturzeKrajowejDariuszKuberski">Natomiast nie zgodziłbym się z poglądem, iż mamy do czynienia z super fluum ustawowym. Jednak jest to forma odmienności oceny działania potencjalnego sprawcy w sensie faktycznym, w kontekście szczególnej sytuacji motywacyjnej, gdy dobra natury osobistej powinny – nie tylko z subiektywnego, ale i z obiektywnego punktu widzenia – podlegać szczególnej ochronie z uwagi na miejsce i sytuację, w której osoba atakowana znajduje się. W tym kierunku zmierzają proponowane zmiany przepisów prawa materialnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Chciałbym pani mecenas zwrócić uwagę na to, że pojęcie wdarcia nie jest pojęciem nowym. To pojęcie występuje w zespole znamion występku z art. 193 § 1, czyli przepisu, który konstytuuje przestępstwo naruszenia miru domowego. Zarzuty zawarte w opiniach, dotyczące trudności interpretacyjnych z wykładnią tego pojęcia, są niezasadne. Dotychczas sądy radziły sobie ze stosowaniem tego pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zarzut, że to przejaw rzekomej amerykanizacji prawa – rozwiązanie nawiązuje niejako do rozwiązań anglosaskich – i jest to psucie prawa, opiera się na założeniu, że prawo kontynentalne jest w sposób istotny lepsze od amerykańskiego. Wydaje się, że prawo amerykańskie działa dotychczas lepiej niż nasze prawo. Zatem powinniśmy podchodzić do rozwiązań anglosaskich w sposób otwarty.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponowane rozwiązanie, zbliżone do rozwiązań anglosaskich, występuje również w niektórych ustawodawstwach europejskich, m.in. w prawie belgijskim występuje bardzo podobna regulacja, która uprzywilejowuje broniącego się w szczególnej przestrzeni, prawnie chronionej, jak dom, czy mieszkanie.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ostatnia kwestia – nie chodzi tylko o łatwe stosowanie przepisu. Przepisów nie konstruuje się w celu łatwego ich stosowania przez sędziego, czy prokuratora. Chodzi o wysłanie istotnej informacji do obywateli, zarówno tych, którzy mogą stać się osobami odpierającymi zamach, jak i tych, którzy mogą przedsięwziąć przestępny zamach. Innymi słowy – wprowadzenie tego przepisu daje pewne, bardzo pożądane społecznie, wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa. Osoba, która przebywa we własnym domu czy samochodzie ma świadomość, że w sytuacjach kolizyjnych prawo stanie po jej stronie. Natomiast osoba, która będzie chciała zaatakować inną osobę w przestrzeni prawnie chronionej musi wiedzieć, iż może spotkać się z retorsją adekwatną do zagrożenia ofiary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o zabranie głosu przedstawicielkę Naczelnej Rady Adwokackiej. Szkoda, że państwo nie przysłaliście, zgodnie z moją prośbą, uwag na piśmie. Mielibyśmy wówczas przygotowane stanowiska. Posłowie mieliby więcej czasu na przemyślenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Myślę, że każdy obywatel ma na uwadze bezpieczeństwo we własnym domu, mieszkaniu, czy lokalu. Natomiast chodzi o formułę, która nie zachęcałaby do działań drugiej strony. W tym przypadku pokrzywdzony otrzymuje niejako impuls. Tego impulsu obawiamy się. Myślę, że impuls nie powinien iść w kierunku zmiany przepisów, lecz być może pouczania społeczeństwa, że posiada określone uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Pracowałam w amerykańskich instytucjach karno-materialnych. Zazdroszczę Amerykanom, że mają określone gwarancje przeciwstawiane szerokim prawom, które im przysługują. My mówimy tylko o rozszerzeniu Kodeksu karnego z jednej strony, natomiast nie mówimy o tych gwarancjach z drugiej. Zatem trudno to porównywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Prosiłbym jeszcze o przedstawienie stanowiska rządu w sprawie zastrzeżeń pana prof. Andrzeja Zolla, iż proponowany przepis w zakresie, w którym odparcie zamachu polegać będzie na pozbawieniu życia napastnika, pozostaje w sprzeczności z art. 2 lit. a Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Ten zarzut uważamy za niezasadny. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności zakazuje umyślnego pozbawienia życia w sytuacji, w której nie mamy do czynienia z przemocą wobec osoby. Zatem jeśli osoba odpierająca zamach skierowany wyłącznie przeciwko mieniu, umyślnie dokona zabójstwa, to w sposób rażący przekroczy granice obrony koniecznej. Nie mieści się to w tej sytuacji, o której mowa w § 2a. Przewiduje on, że musi wystąpić rażące przekroczenie, żeby zasługiwało na karę.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Stopień rażącego przekroczenia będzie wyrażony w tym, co ujmuje Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, czyli pozbawieniem kogoś umyślnie życia. Mówię umyślnie dlatego, że może zdarzyć się nieumyślne pozbawienie życia w ramach obrony koniecznej. Jest to zupełnie inna sytuacja, gdy odpierający zamach nie chce, ale jednak powoduje śmierć napastnika. Natomiast umyślne pozbawienie życia w sytuacji, gdy zamach nie był skierowany przeciwko osobie, będzie interpretowane jako rażące przekroczenie granic obrony koniecznej w rozumieniu § 2a. Nie dostrzegamy tutaj żadnej sprzeczności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">Nie usłyszałem, dlaczego niewystarczające jest wprowadzenie § 3 do art. 25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Posłowie to zrozumieli. Rząd udzielił wyjaśnień. Pan również otrzymał wyjaśnienia w sprawie swoich wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy do art. 25 ktoś z państwa posłów zgłasza wnioski formalne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Zgłaszam propozycję poprawki o charakterze legislacyjnym. Proponujemy w zmianie nr 4 lit. a, w art. 25 § 2a dodać przecinek po wyrazach „obrony koniecznej” i dalej „odpierając zamach związany z wdarciem się do domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia, na ogrodzony teren lub do pojazdu”. Takie brzmienie przepisu jest lepsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zgadzamy się ze stanowiskiem Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę pana mecenasa o powtórzenie proponowanego brzmienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Przepis będzie brzmiał w następujący sposób: „Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej, odpierając zamach związany z wdarciem się do domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia, na ogrodzony teren lub do pojazdu... i dalej jak w przedłożeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#ZastepcadyrektoraDepartamentuLegislacyjnoPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwosciJerzyLabuda">Lepsze stylistycznie byłoby przesunięcie wyrazu „pojazd” na początek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Może nie tyle na początek, lecz w ten sposób: „do domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia, pojazdu lub na ogrodzony teren”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przejmuję poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W zmianie nr 4 lit. b, w art. 25 § 3 proponujemy skreślenie przecinka po wyrazie „wzburzenia”. Uważamy, że przecinek w tym miejscu jest zbędny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Akceptujemy tę propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zatem skreślamy przecinek po wyrazie „wzburzenia”.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia zmiany nr 4 z poprawkami przedstawionymi przez Biuro Legislacyjne, które przejąłem? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 4.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 5. Zmiana dotyczy art. 26 § 4. Zgłoszono kilka uwag. Proszę o przedstawienie zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Przepis dotyczy tzw. stanu wyższej konieczności. W obecnym stanie prawnym stan wyższej konieczności występuje w dwóch postaciach: jako kontratyp, czyli okoliczność wyłączająca bezprawność czynu, wtedy gdy ratujący jedno dobro poświęca dobro wartości mniejszej oraz jako okoliczność wyłączająca winę, gdy stosunek między dobrami poświęcanym i ratowanym jest inny.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Na czym polega istotna postulowanej zmiany? Mianowicie, obecnie, aby potraktować stan wyższej konieczności jako zachowanie legalne, które wyłącza bezprawność czynu, osoba szczególnie zobowiązana do chronienia danego dobra – funkcjonariusz publiczny, policjant, strażak czy pracownik ochrony, który zobowiązał się do ochrony pewnego mienia chociażby w trybie umowy zawartej z przedsiębiorcą, może się uchylić od tego obowiązku, jeżeli wykaże, że co prawda nie ochronił dobra, które miał obowiązek chronić, ale poświęcił dobro o wartości mniejszej niż to, które ostatecznie zostało obronione. Naszym zdaniem taka sytuacja nie jest racjonalna. Prowadzi do osłabienia ochrony istotnych dóbr społecznych, czyli tych, które powinny być chronione przez funkcjonariuszy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Postulujemy zmianę zakładającą, iż funkcjonariusz publiczny, który ma obowiązek chronić dane dobro, nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste, tylko wtedy będzie korzystał z cech legalności działania, gdy naprawdę to dobro, które poświęcił będzie miało wartość oczywiście niższą od dobra ratowanego. Innymi słowy – tylko w tych krańcowych wypadkach, gdy nie dałoby się uzasadnić aksjologicznie zasadności trwania przy ochronie dobra, które zobowiązał się chronić, zachowanie będzie legalizowane. W pozostałych wypadkach oczekujemy, bo jest społecznie opłacalne, żeby ten, komu ustawa nakazuje chronić dobro, nawet z narażeniem się na szwank osobisty, chronił to dobro w sposób należyty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy do zmiany nr 5 są pytania lub wnioski? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 5. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 5.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozdziału 4 dotyczącego kar. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 6. Zmiana nr 6 dotyczy art. 32.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 6 wiąże się z generalną zmianą systemu kar, którą przyjmuje projekt nowelizacji. Prowadzi ona do skreślenia kary 25 lat pozbawienia wolności rozumianej jako kara odmienna rodzajowo. Proszę zwrócić uwagę, że obecnie w Kodeksie karnym kara pozbawienia wolności występuje w trzech postaciach rodzajowych: tzw. terminowa kara pozbawienia wolności, którą wymierzamy od miesiąca do 15 lat pozbawienia wolności oczywiście z modyfikacjami wynikającymi ze szczególnego przepisu, kara punktowa, czyli kara 25 lat pozbawienia wolności oraz kara dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Przedłożona nowelizacja proponuje tylko dwie kary pozbawienia wolności: karę dożywotniego pozbawienia wolności oraz karę terminową, w tym wypadku od miesiąca do 25 lat pozbawienia wolności. Wyjaśnienia zawiera tabelka, którą państwo otrzymali.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponujemy rezygnację z kary punktowej. W sytuacji wydłużenia kary terminowej od miesiąca do 25 lat pozbawienia wolności, kara punktowa 25 lat pozbawienia wolności jest zbędna. Natomiast wydłużenie okresu kary terminowej umożliwi efektywniejsze wymierzanie kary, adekwatnej do ciężaru czynów w przypadku ciężkich zbrodni oraz umożliwi indywidualizowanie wyroku zgodne z tzw. zasadą wewnętrznej sprawiedliwości wyroku. Chodzi o sytuację, gdy kilku współsprawców popełniło ten sam czyn np. we współdziałaniu, ale ich rola była różna. Uzasadnione wymierzenie jednemu np. kary 25 lat pozbawienia wolności, ale drugi zasługuje na 20 lat, a trzeci na 14 lat pozbawienia wolności. W obecnym stanie prawnym nie ma możliwości wymierzenia kary między 15 a 25 lat pozbawienia wolności. Występuje luka normatywna w zakresie szacowania ciężaru tego rodzaju kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Do zmiany nr 6 zgłoszono opinie. Jedna popiera proponowane rozwiązanie, w drugiej są dwa zastrzeżenia. Ministerstwo wyjaśnia, że niezasadne. Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Różnica między 15 lat a 25 lat nie jest tylko i wyłącznie luką w zakresie systemu. Jest to wskazanie, że kara 25 lat pozbawienia wolności, o czym przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości doskonale wiedzą, jest wyjątkowo – choć ostatnio coraz częściej – wymierzana za najcięższe przestępstwa. Wypełnienie tzw. luki między karą 15 lat a 25 lat pozbawienia wolności spowoduje wzrost represyjności systemu, przeciwko czemu protestowaliśmy. Podtrzymuję ten protest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Kara 25 lat pozbawienia wolności ma historyczne uzasadnienie w polskim systemie prawa. Została wprowadzona w miejsce kary dożywotniego pozbawienia wolności przez Kodeks karny z 1969 r., ponieważ wówczas uznawano, że zasady humanizmu socjalistycznego oraz zasada resocjalizacji wykluczają możliwość orzeczenia kary izolacyjnej na zawsze, jaką jest – przynajmniej teoretycznie – kara dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W 1995 r. przywrócono karę dożywotniego pozbawienia wolności w polskim systemie prawnym. Wówczas powinno się skreślić karę 25 lat pozbawienia wolności jako niepotrzebną, ponieważ cele izolacyjne są spełniane przez karę dożywotniego pozbawienia wolności. Natomiast wprowadzane obecnie wydłużenie okresu kary terminowej do lat 25 ma na celu uelastycznienie możliwości orzekania kar w przypadku najcięższych przestępstw, w szczególności zbrodni zabójstwa, kiedy sądy mają problem z dostosowaniem wymiaru kary, z zapewnieniem tzw. wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, do okoliczności czynu, ponieważ jest np. kilku współsprawców, z których jeden otrzymuje wyrok dożywotniego pozbawienia wolności, drugi – 25 lat, trzeci – najmniej winny zostaje skazany na 15 lat, chociaż powinien otrzymać wyrok 20 lat pozbawienia wolności, ale nie można orzec takiego wyroku.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Druga przyczyna rozszerzenia kary terminowej jest taka, że sprawca, który popełnia szereg ciężkich przestępstw np. gwałt ze szczególnym okrucieństwem, rozbojów z bronią w ręku albo innych ciężkich występków czy nawet zbrodni, ale nie zagrożonych karą 25 lat pozbawienia wolności czy karą dożywotniego pozbawienia wolności, nawet gdyby tych przestępstw dopuścił się kilkanaście czy kilkadziesiąt razy, a takie przypadki są notowane, nie może zostać skazany na karę łączną, czyli karę obejmującą wszystkie jego czyny w wysokości wyższej niż 15 lat pozbawienia wolności. Innymi słowy – wobec takiego sprawcy nie możemy zastosować izolacji wieloletniej, chociaż ze wszechmiar jest to wskazane. Zmiana wysokości kary terminowej daje tę możliwość.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zatem zmiana nr 6 ma dwa uzasadnienia: wewnętrzna sprawiedliwość wyroku, większa elastyczność w orzekaniu za najcięższe przestępstwa oraz możliwość dopasowania kary do ciężaru wielu przestępstw popełnianych przez jednego sprawcę, z których jednak żadne nie było zagrożone karą najcięższą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselMichalWojcik">Sądzę, że jest to jedna z najbardziej interesujących media, części Kodeksu karnego. Debatujemy, czy przepisy mają być bardziej represyjne, czy nie. Chciałbym się odnieść zarówno do opinii nr 3, jak również do wypowiedzi pani mecenas. Chodzi o to, żeby przepisy były represyjne. Mówię to w obliczu ostatnich wydarzeń, szczególnie brutalnych czynów dotyczących także dzieci. Należy umożliwić sądom większą elastyczność w wymierzaniu kary. Podzielam stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości. Popieram proponowane uchylenie pkt 4 w art. 32.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselMichalWojcik">Natomiast nie podzielam opinii eksperta, że kara orzekana w granicach do 25 lat będzie miała charakter wyłącznie eliminacyjny. Moim zdaniem, ta kara będzie miała charakter resocjalizacyjny. To, co powiedziałem, potwierdzają niektóre orzeczenia sądowe.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PoselMichalWojcik">Nie mogę również zgodzić się ze stanowiskiem zawartym w opinii nr 3: „Wydaje się, że obostrzenia nie zawsze są adekwatne do rzeczywistej społecznej szkodliwości penalizowanych zachowań”. I dalej – „brak adekwatności zagrożenia karnego w stosunku do wartości chronionego w zakazie karnym dobra prawnego może prowadzić do postrzegania proponowanego systemu sankcji jako niesprawiedliwego”. Należy zastanowić się, kogo i czyje dobro chronimy – ofiary czy przestępcy? Wspomniał o tym pan przewodniczący, wskazując na stanowisko Prawa i Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselStanislawChmielewski">W kontekście zmiany nr 6 prosiłbym o wyjaśnienia w kwestii art. 148 § 2, w którym pozostaje kara 25 lat pozbawienia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Nie ma błędu w tym miejscu. Art. 148 § 2, który – jakiś czas temu – został znowelizowany wprowadził karę względnie oznaczoną, czyli karę 25 lat pozbawienia wolności, albo karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatem opierał się na dwóch karach rodzajowo różnych. Obecnie przy tym samym brzmieniu tego przepisu należy rozumieć, że ustawodawca w art. 148 § 2 ustanowił zwykłą, terminową karę pozbawienia wolności, której dolna granica wynosi lat 25 i jest tożsama z górną granicą, która również wynosi 25 lat pozbawienia wolności. Jest to jedyny wyjątek występujący w Kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Wyjątkiem było wprowadzenie kary względnie oznaczonej, analogicznie wyjątkiem jest pozostawienie sankcji w takiej wysokości wobec najcięższych przypadków zbrodni zabójstwa. Nie można w tym przypadku mówić o błędzie. Przyjęcie takiej konstrukcji jest świadomą decyzją ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Pozostawienie kary terminowej w wysokości 25 lat, z dolną granicą w wysokości 25 lat, naprawia wszystkie błędy, jakie posiada konstrukcja obecnie obowiązująca w szczególności w zakresie nadzwyczajnego złagodzenia kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są jakieś wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 6. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 6.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 7. Zmiana dotyczy art. 33. Zostały zgłoszone trzy uwagi, które rząd uważa za niezasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 7 jest jedną z kolejnych zmian z zakresu systemu sankcji. Nowelizacja przewiduje zmiany granic rodzajowych w zakresie terminowej kary pozbawienia wolności, ale także w wypadku kary ograniczenia wolności oraz kary grzywny. Art. 33 dotyczy kary grzywny.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Pierwsza zmiana polega na tym, że z uwagi na chęć poszerzenia zakresu wypadków, w których sąd mógłby reagować na przestępstwo grzywną, czyli elementem dolegliwości ekonomicznej, nie tylko typowym środkiem pozbawienia wolności, zwiększamy maksymalną ilość stawek dziennych grzywny. Obecnie można wymierzyć z tytułu grzywny jedynie 360 stawek, proponujemy wzrost do 720. Podkreślam, jeżeli będzie możliwość wymierzania większej ilości stawek dziennych, zastosowanie grzywny będzie się poszerzać. W tych wypadkach, w których obecnie z uwagi na ciężar czynu musi być orzeczona kara pozbawienia wolności, będzie można oddziaływać grzywną, jeżeli uznamy, że grzywna jest adekwatnym środkiem oddziaływania na przestępcę. Proponowane rozwiązanie związane jest z postępującym wzrostem zamożności obywateli. Wraz z rozwojem gospodarczym państwa grzywna – jak w państwach zachodnich – będzie zyskiwać coraz większe znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Pozostałe zmiany tego przepisu zawarte są w trzech kolejnych paragrafach. Po pierwsze – projekt przewiduje przywrócenie tzw. obligatoryjnej podstawy grzywny kumulatywnej, czyli takiej grzywny, która jest orzekana łącznie z karą pozbawienia wolności wtedy, gdy sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej bądź osiągnął korzyść majątkową. Jest to tzw. względna obligatoryjność. Sąd może nie orzekać tej grzywny, mimo zaistnienia przesłanek jej orzeczenia, w przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności, które przeciwko temu przemawiają.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Istotna zmiana dotyczy także § 4. Proponujemy podniesienie maksymalnej granicy wymiaru stawki dziennej grzywny. Dlaczego? Uważamy, że wysokość stawki dziennej powinna być dostosowywana do statusu majątkowego i sytuacji materialnej sprawcy. Z uwagi na daleko idące rozwarstwienie majątkowe obywateli, postrzegamy jako celowe podniesienie górnej granicy wymiaru. Chodzi o sprawiedliwe stosowanie grzywny, także wobec osób, których sytuacja finansowa jest tak dobra, że oddziaływanie obecnymi wysokościami stawki dziennej byłoby traktowane jako nadmierna pobłażliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Chciałbym zwrócić uwagę, iż z legislacyjnego punktu widzenia, odwołanie w art. 33 § 2 do art. 32 pkt 5 jest nieprawidłowe. § 2 przewiduje, iż „sąd wymierza grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wymienionej w art. 32 pkt 3 i 5”. W pkt 5 nie wymienia się kary pozbawienia wolności. Proszę zwrócić uwagę na brzmienie art. 32, którego Komisja – poza uchyleniem pkt 4 – nie zmieniła. Przepis mówi, że karami są... i wymienia pozbawienie wolności. Zatem kara dożywotniego pozbawienia wolności nie jest z punktu widzenia systematyki Kodeksu karnego karą pozbawienia wolności, ale karą odrębną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Argument nie jest zasadny. Kara pozbawienia wolności de lege lata występuje w Kodeksie karnym w trzech postaciach: kara terminowa do 15 lat, kara 25 lat pozbawienia wolności i kara dożywocia. Pozostawiamy dwie postaci, ale dalej substancjonalnie jest to kara pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego konieczne jest odwołanie także do art. 32 pkt 5, który dotyczy kary dożywotniego pozbawienia wolności? Proszę zwrócić uwagę na obecne brzmienie art. 33 § 2. Gdyby argument pana mecenasa był zasadny, to już w obecnie obowiązującym przepisie, który przewiduje, że sąd może wymierzyć grzywnę obok kary pozbawienia wolności, nie byłoby sformułowania „wymienionej w art. 32 pkt 3”. Dodając to sformułowanie w 1997 r. prawodawca uznał, że samo posłużenie się określeniem kary pozbawienia wolności nakazywałoby odczytywanie tego przepisu jako stosującego się także do dwóch pozostałych rodzajów kary pozbawienia wolności. Dostrzegamy tę konsekwencję. Utrzymując tego rodzaju konstrukcję, przez odwołanie się do przepisów pkt 3 i 5, utrzymujemy zarazem tradycję prawną w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Nie do końca zgadzam się z tą opinią. Czy nie należałoby nadać przepisowi następującego brzmienia: „Sąd wymierza grzywnę także obok kary wymienionej w art. 32 pkt 3 i 5...”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Nie wyrażamy zgody na wprowadzenie takiej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zatem nikt nie zgłasza poprawki. Proszę o rozważenie takiej ewentualności w drugim czytaniu. Czy są inne wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 7. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 7.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 8.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana nr 8 dotyczy art. 34. Projekt podnosi górną rodzajowo karę ograniczenia wolności z dotychczasowych 12 miesięcy do lat 2. W naszej ocenie, uczyni to karę ograniczenia wolności bardziej dolegliwą, poszerzając zakres wypadków, w których będzie mogła być traktowana jako adekwatny do realiów konkretnej sprawy środek reakcji karnej, przy równoczesnym zwiększeniu możliwości indywidualizacji jej wymiaru.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Ta kara jest orzekana najczęściej – przynajmniej taka jest praktyka ostatnich lat – wobec osób, które uchylają się od obowiązku uiszczania alimentów. Zatem słuszne jest podniesienie górnej granicy wymiaru kary ograniczenia wolności, która jest orzekana z obowiązkiem pracy społecznie użytecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy ktoś z państwa chciałby zadać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselMichalWojcik">Chciałbym poprzeć stanowisko pani minister. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, żeby nie zwiększać represyjności także przy ograniczeniu wolności.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PoselMichalWojcik">Jeden z ekspertów w swojej opinii dowodzi, że wobec braku środków na finansowanie pracy kuratorów nie należałoby wprowadzać tej propozycji. Prosiłbym panią minister o odniesienie się do tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Karę ograniczenia wolności orzeka się z jednoczesnym dozorem kuratora. Kuratorzy nadzorują wykonanie kary pozbawienia wolności, co wchodzi w zakres ich obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Kara ograniczenia wolności jest bardziej skuteczna niż kara w zawieszeniu. Okresy tej kary są krótsze niż okresy zawieszeń kary pozbawienia kary pozbawienia wolności. Zatem na pewno będzie większa rotacja, ale nie powinno to spowodować szczególnych zakłóceń w nadzorze kuratora nad wykonaniem kary ograniczenia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 8. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 8.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 9 dotyczy uchylenia § 3 w art. 35. Przepis, który proponujemy uchylić ma następujące brzmienie: „Miejsce, czas, rodzaj i sposób wykonywania obowiązku pracy, o którym mowa w § 1, sąd określa po wysłuchaniu skazanego”.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponujemy tę zmianę z dwóch powodów. Po pierwsze – nie ma żadnych podstaw, by utrzymywać wprowadzone przez Kodeks z 1997 r. konsensualne uzgadnianie treści wyroku pomiędzy sądem a oskarżonym. Oskarżony, przy pełnym respektowaniu jego praw i poszanowaniu godności, jest osobą pociąganą do odpowiedzialności, a sąd w oparciu o konkretny stan faktyczny powinien wydać sprawiedliwy wyrok. Zawarty w obecnych przepisach obowiązek wysłuchania skazanego jest dysfunkcjonalny.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ponadto prowadzi do niebezpiecznego skutku, który rzadko jest dostrzegany. Proszę zwrócić uwagę na tryby orzekania np. bez obecności oskarżonego. W postępowaniu uproszczonym zapada wyrok zaoczny, pod nieobecność oskarżonego w warunkach określonych ustawowo. Stosowany jest też tzw. nakaz karny. Nakaz karny to wyrok karny w prostych sprawach, wydawany na posiedzeniu bez udziału stron. Oskarżony dowiaduje się o nakazie dopiero po otrzymaniu odpisu wyroku. Co więcej – nakaz karny przewiduje, że można wymierzyć tylko karę grzywny i karę ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zachodzi zatem pewna sprzeczność. Z jednej strony przepis nakazuje wysłuchanie oskarżonego przed orzeczeniem ograniczenia wolności i określeniem obowiązków, a z drugiej – można orzekać ograniczenie wolności w trybie nakazu karnego bez obecności oskarżonego. Jest to oczywisty błąd prawodawcy, który dopuszcza wzajemnie sprzeczne regulacje.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponując uchylenie tego przepisu, po pierwsze – dostosowujemy stan prawny do sytuacji, gdy treść wyroku nie jest koncyliacyjnie uzgadniana z oskarżonym, po drugie – umożliwiamy zgodne z prawem orzekanie ograniczenia wolności w trybie nakazowym i w trybie zaocznym. Przepis ten w zakresie w jakim stwierdza, że sąd określa obowiązek pracy w zakresie miejsca, czasu i rodzaju jest zbędny, ponieważ tylko i wyłącznie sąd, a nie inny podmiot, może w procesie karnym wyznaczać treść wyroku.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Chodzi o pewne aksjologiczne załamanie wartości i ról uczestników procesu w relacji do jego dysponenta, jakim jest sąd. Dlatego należy wyeliminować przepisy, które w sensie dyspozytywnym nakazywały sądowi realizację pewnych obowiązków wobec podsądnego.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">To samo odnosi się do dalszej części przepisów w zakresie analizy osobowo-poznawczej, a także możliwości stosowania środków probacji, gdzie sąd właściwie byłby obligowany do czynienia pewnych ustaleń i ujawniania ewentualnego dalszego sposobu działania wobec podsądnego. Zatem wyeliminowanie tych przepisów z Kodeksu karnego z aksjologicznego punktu widzenia jest jak najbardziej zasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Rozumiem, że przedstawiana argumentacja z punktu widzenia aksjologicznego została przyjęta i przesądzona. Chciałabym jednak zwrócić uwagę, że uchylenie tego przepisu spowoduje eliminację szeregu praw osób skazanych. Uważam, że koncyliacja została przedstawiona w niewłaściwym aspekcie. Chodzi również o poszukiwanie przez sąd najlepszego sposobu wykonania konkretnych kar. Sąd może, ale nie musi wysłuchać pewnych wniosków skazanego. Ta możliwość sprzyja racjonalności sposobu wykonania kary. Proszę Komisję o rozważenie tej kwestii nie tylko w relacji sąd – skazany, ale również w aspekcie sposobu wykonywania kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Chciałbym zwrócić uwagę, że zostaje zachowana możliwość zmiany sposobu i czasu wykonania obowiązku pracy. Ta kwestia jest uregulowana w przepisach prawa karnego wykonawczego. Jeśli osoba skazana w trakcie odbywania kary złoży wniosek o zmianę trybu wykonywania pracy ze względu na zmianę sytuacji, to wniosek – jeżeli będzie uzasadniony – zostanie uwzględniony przez sąd wykonawczy. Nie eliminujemy tej możliwości. Zarzut ograniczania praw osób skazanych jest niezasadny.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Przepis, który proponujemy uchylić stwierdza, iż sąd określa miejsce, czas, rodzaj i sposób wykonywania obowiązku pracy po wysłuchaniu skazanego. Wysłuchanie skazanego możliwe jest przed zamknięciem przewodu sądowego, czyli przed naradą w przedmiocie wyroku. Czyli dochodzi do sytuacji, gdy sąd w składzie kolegialnym przed podjęciem decyzji w zakresie winy, pyta podsądnego na jaką karę się zgodzi. Innymi słowy – ujawnia przypuszczenie co do treści przyszłego wyroku będąc nieuprawniony, bo jeszcze nie rozstrzygnął w przedmiocie odpowiedzialności, co więcej – sędzia dawałby w ten sposób do zrozumienia ławnikom, iż uważa, że w tej sprawie dojdzie do skazania. Dlaczego? Bo przed głosowaniem pyta oskarżonego, jakiej karze ograniczenia wolności chce się poddać.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Prowadzi to do naruszenia zasady niezależności członków składu orzekającego oraz zasady domniemania niewinności. Przed ogłoszeniem wyroku pyta się oskarżonego, tak jakby już został on uznany za osobę winną popełnienia przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselMichalWojcik">Jak kwestia pracy przymusowej ma się do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka? Ten problem już pojawia się na gruncie obowiązującego prawa. Czy po uchyleniu tego zapisu nie powstanie większy problem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Myślę, że chyba inaczej czytamy ten przepis – zwracam się do pana prokuratora Tomasza Szafrańskiego – ponieważ art. 35 mówi wyraźnie, że sąd określa sposób wykonywania obowiązków po wysłuchaniu skazanego, a nie osoby, która nie została jeszcze skazana. W związku z tym odnosi się nie do fazy przed, lecz po wydaniu wyroku.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WiceprezesNRAJoannaAgackaIndecka">Jeżeli przyjmujemy, że w toku postępowania wykonawczego można zmieniać sposób wykonywania obowiązku, to wydaje się – z praktycznego punktu widzenia – że sąd powinien od razu wysłuchać skazanego, aby nie dopuścić do późniejszego kolejnego rozstrzygania tej kwestii. Zamiast czekać do komplikacji w trybie wykonawczym warto chyba wysłuchać skazanego od razu i, jeżeli sąd uzna za stosowne, przyjąć jego wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Chciałbym zwrócić uwagę, iż sąd po wydaniu wyroku nie może wysłuchać skazanego, ponieważ w wyroku muszą być określone wszystkie elementy, o których mowa w przepisach. Nie ma możliwości, żeby sąd najpierw wydał wyrok, a następnie go uzupełnił. Zatem przepis jest niewykonalny. Już przed 7 laty proponowano jego skreślenie. Podobnie uchylenie tego przepisu było proponowane w projekcie ówczesnego ministra sprawiedliwości Lecha Kaczyńskiego. Natomiast nie zmieniamy przepisów w zakresie ewentualnej modyfikacji obowiązków w postępowaniu wykonawczym.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Jeżeli chodzi o argument ewentualnej sprzeczności z Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka, to proszę zauważyć, że już obecne przepisy nie nakazują uwzględnienia zdania oskarżonego. Decyzję podejmuje sąd, nakładając odpowiedni obowiązek. Zatem ta sprzeczność występuje zarówno na gruncie obecnych przepisów, jak i proponowanych. Uważamy, iż jest pozorna, dlatego że skazany, aczkolwiek został na niego nałożony odpowiedni obowiązek, w tym przypadku obowiązek pracy, może się od jego wypełniania skutecznie uchylić. Wówczas będzie wdrażana kara zastępcza pozbawienia wolności. Zatem nie ma mowy o zmuszeniu go do pracy, czy o pracy przymusowej. Natomiast jest element zachęty, żeby – zanim zostanie skazany na karę pozbawienia wolności – spróbował jednak odbyć karę w warunkach wolnościowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Pani mecenas słusznie wskazała istotny błąd obecnych unormowań. Fakt, że prawodawca posłużył się pojęciem skazanego w art. 35, ale także w art. 72 § 1, art. 73, art. 74, świadczy po prostu o błędzie. Proszę zwrócić uwagę, w art. 72 jest napisane, iż zawieszając wykonanie kary sąd może zobowiązać skazanego i następnie wymienia się obowiązki probacyjne. Czy na etapie postępowania wykonawczego orzeka się o obowiązkach probacyjnych? Chodzi oczywiście o osobę, w stosunku do której w pierwszej instancji podejmowane jest rozstrzygnięcie. Natomiast prawodawca de lege lata posłużył się we wszystkich tych przepisach pojęciem skazanego zamiast oskarżonego, ale dając takie niesprawne wskazanie, że chodzi o rozstrzygnięciu o karze po już ustaleniu, iż doszło do popełnienia przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Gdyby chodziło tutaj o przepisy, które dotyczą fazy postsądowej, po postępowaniu jurysdykcyjnym, to one nie mają prawa znajdować się w Kodeksie karnym, zostałyby umieszczone w Kodeksie karnym wykonawczym. Jest to nic innego jak swoista pomyłka, polegająca na posłużeniu się pojęciem skazanego w przepisach Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 9. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 9.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 10. Zmiana dotyczy art. 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana w art. 39 ma związek z wydłużeniem okresu kary terminowej. Nie będę zatem powracał do wcześniej przedstawionej argumentacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">W opinii pana dr Warylewskiego został postawiony zarzut niekonstytucyjności. Proszę o odniesienie się do tego zarzutu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W opinii pana dr Warylewskiego jest postawiony zarzut, że sformułowanie „Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej...” w pewien sposób deprecjonuje zasady ogólne wyrażone w art. 37. Należy zauważyć, iż ustawa – Kodeks karny może być zmieniona przez inną ustawę. Kodeks karny jako ustawa ma analogiczną rangę, jak inne ustawy szczególne. Stąd podniesienie możliwości, że jakaś ustawa szczególna wprowadziłaby inną karę niż przewidziana w części ogólnej w tym przepisie, jest chybione. Dlatego, że na gruncie obecnych przepisów również istnieje taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Natomiast nie dostrzegam zarzutu niekonstytucyjności w odniesieniu do tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Może zbyt ogólnie to ująłem. Strona rządowa twierdzi, że zmiana jest zgodna z prawem.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselAdamRogacki">Chciałbym zgłosić poprawkę do art. 37. W proponowanym brzmieniu po wyrazach „w miesiącach i latach” dodać zdanie: „Kary poniżej trzech miesięcy wymierza się w miesiącach i tygodniach”. Umożliwi to większą elastyczność przy wyborze kary. Obecnie można wymierzać karę 1, 2 albo 3 miesięcy. Przyjęcie poprawki umożliwiłoby wymierzenie kary w tygodniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o dokładne sprecyzowanie propozycji poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselAdamRogacki">W art. 37 po kropce dodaje się zdanie w brzmieniu: „Karę poniżej trzech miesięcy wymierza się w miesiącach i tygodniach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przychylamy się do tej poprawki. Sądzę, że umożliwia ona przede wszystkim większą elastyczność przy wymiarze kar krótkoterminowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy pod względem legislacyjnym zapis będzie poprawny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselAdamRogacki">Zastanawiam się, bo w którymś miejscu jest mowa o karze poniżej miesiąca wymierzanej w tygodniach. Czy nie będzie sprzeczności?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę nie dyskutować poza mikrofonem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselAdamRogacki">Po otrzymanych wyjaśnieniach podtrzymuję poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zapis nie budzi wątpliwości z legislacyjnego punktu widzenia. Rząd wyraża zgodę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki zgłoszonej przez pana posła Adama Rogackiego? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są inne propozycje poprawek do art. 37? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 10. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 10.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 11. Zmiana nr 11 dotyczy art. 38.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana dotycząca art. 38 polega na uchyleniu § 2 i 3. Jak zostało wskazane, także w uzasadnieniu projektu nowelizacji, w kontekście ogólnych zmian w systemie kar przewidzianych przez projekt te przepisy są zbędne. Są to tzw. normy puste, które nie będą miały odniesienia do obecnej sytuacji związanej z modyfikacjami, w szczególności zasad nadzwyczajnego obostrzenia kary oraz granic rodzajowych poszczególnych kar. Dlatego Kodeks karny nie powinien zawierać norm pustych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 11? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 11. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 11.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozdziału 5 Środki karne. Zmiana nr 12 dotyczy art. 39.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W art. 39 rozszerzamy katalog środków karnych o środek w postaci pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych oraz o zakaz wstępu na imprezy masowe, a także opublikowanie wizerunku sprawcy i obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Komitet Ochrony Praw Dziecka wyraża negatywną opinię w sprawie wprowadzenia nowego środka karnego w postaci pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych. Uważamy, że to uregulowanie jest zbędne. Art. 23 Kodeksu postępowania karnego nakłada zarówno na prokuraturę, jak i sąd, obowiązek informowania sądu rodzinnego o przestępstwach przeciwko dzieciom. Taki obowiązek jest również zawarty w Kodeksie postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Zwracamy uwagę, iż ten środek karny sąd może orzec tylko i wyłącznie w wyroku, czyli – jak wskazuje praktyka – nawet w kilka lat po popełnieniu przestępstwa przeciwko dzieciom. Sąd rodzinny może działać bardzo szybko. Może wydać tzw. decyzję zabezpieczającą czy orzekać w trybie nagłym o umieszczeniu dziecka w odpowiedniej placówce, aby odseparować je od krzywdzących rodziców. Sąd karny nie ma takiej możliwości. Musi czekać na zakończenie postępowania dowodowego.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Środek karny w postaci pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych istniał w Kodeksie karnym z 1969 r. Nie został wprowadzony do obecnego Kodeksu karnego, co zostało pozytywnie ocenione przez doktrynę. Wskazywano, iż sąd karny nie jest kompetentny w tych sprawach. Środek karny jest środkiem represyjnym. Sąd karny orzekając nie bierze pod uwagę dobra dziecka, lecz osobę sprawcy. Sąd rodzinny orzeka uwzględniając, tylko i wyłącznie, dobro dziecka. Sąd rodziny – w przeciwieństwie do sądu karnego – permanentnie zajmuje się sprawami dotyczącymi krzywdzenia dzieci. Zatem ma doświadczenie w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Pozbawienie praw rodzicielskich jako środek represyjny musi być określone czasowo. Jeżeli będzie orzeczone czasowe pozbawienie władzy rodzicielskiej, to czy dziecko może być oddane do adopcji? Pozytywna odpowiedź oznacza zmianę orzeczenia. Sąd rodzinny orzeka bezterminowe pozbawienie praw rodzicielskich. Dlatego można oddać dziecko do adopcji.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Czasowe pozbawienie praw rodzicielskich oznacza jego przywrócenie po upływie określonego czasu. Zatem może dojść do sytuacji, że rodzicowi – mimo braku postępów resocjalizacji – zostanie automatycznie przywrócona władza rodzicielska nad dzieckiem. Zatem znów pojawi się ryzyko, że dziecko będzie przez niego krzywdzone.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Chcielibyśmy zwrócić uwagę na kwestię praw opiekuńczych. Dotyczy to osób ubezwłasnowolnionych. W art. 23 Kodeksu postępowania karnego, o którym wspominałam nie ma mowy o osobach ubezwłasnowolnionych, lecz małoletnich. Uważamy, że ten problem można rozwiązać przez odpowiednią zmianę art. 51 Kodeksu karnego, który nakazywałby zawiadamianie sądu rodzinnego o czynach wymierzonych przeciwko osobie ubezwłasnowolnionej, która przebywa pod opieką, lub poszerzenie art. 23 Kodeksu postępowania karnego o obowiązek zawiadamiania sądu rodzinnego przez prokuraturę i sądy karne o krzywdzeniu osób ubezwłasnowolnionych.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Chciałabym zwrócić uwagę, że nie tylko Komitet Ochrony Praw Dziecka wyraża się negatywnie o tej zmianie, również opinia ekspertów jest negatywna.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">W pierwotnej wersji, przesłanej do Komitetu Ochrony Praw Dziecka, była mowa o ograniczeniu praw rodzicielskich. Dlatego opinia Komitetu, którą otrzymała Komisja dotyczy ograniczenia praw rodzicielskich. Natomiast strona rządowa dokonała pewnych zmian. Stąd w jednym punkcie nasza opinia jest nieaktualna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDMagdalenaRutkiewicz">Obecnie pozbawienie władzy rodzicielskiej funkcjonuje bezterminowo. Jako środek karny będzie orzekane od 1 do 10 lat, co zmienia kategorię. W tym okresie dziecko nie może być oddane do adopcji. Jest terminowe.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PrzedstawicielkaKOPDMagdalenaRutkiewicz">Chciałam jeszcze raz podkreślić, że patrzyliśmy na Kodeks karny tylko ze względu na dobro dziecka. Chcielibyśmy, aby proponowane rozwiązanie zostało usunięte.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Rozumiem, że państwo proponujecie skreślenie zmiany nr 12 lit. a. Powinni państwo przedstawić konkretną propozycję. Może przejąłby ją któryś z posłów?</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">Podzielam argumenty, które podnieśli przedstawiciele Komitetu Ochrony Praw Dziecka. Jesteśmy również przeciwni zapisowi odnośnie pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych. Wydaje się bardziej zasadne, jeżeli rzeczywiście projektodawcy chodziło o szybkie rozstrzygnięcie tych kwestii, rozważenie zmian w innych przepisach, które to regulują, np. w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, poprzez zobowiązanie sądu, do którego wpływa taka sprawa do niezwłocznego podjęcia działań w zakresie rozważenia potrzeby pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych ewentualnie ograniczenia tych praw. Natomiast nie należy wprowadzać tego środka do Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDMagdalenaRutkiewicz">W uzasadnieniu tych zmian zawarliście państwo argument kompletnie przeciwny, to znaczy, że jeżeli pozbawienie władzy rodzicielskiej będzie środkiem karnym orzekanym przez sąd karny, to będzie to się odbywało szybciej. Zwracam uwagę, że sąd rodzinny jest w stanie w ciągu 12 godzin podjąć działanie dla dobra dziecka. W sądzie karnym proces może trwać wiele lat. Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest orzekane na końcu postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselStanislawChmielewski">W imieniu Komisji Ustawodawczej i swoim zgłaszam poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany nr 12 lit. a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Pan poseł może zgłosić poprawkę w swoim imieniu. Każdy poseł ma prawo zgłosić poprawkę. Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu do przedstawionej opinii i zgłoszonej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Podniesiono wiele zarzutów. Odniosę się kolejno do każdego z nich. Po pierwsze – instytucja, którą proponujemy nie jest novum w prawie polskim. Kara dodatkowa w postaci ograniczenia bądź pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych funkcjonowała z powodzeniem przez lata. Nie odnotowano przypadków, które świadczyłyby o jaskrawym pokrzywdzeniu uprawnień bądź podopiecznych czy małoletnich, bądź osób, którym ograniczono czy pozbawiono ich władzy rodzicielskiej lub opiekuńczej. Zagrożenie, o którym mówili przedmówcy jest abstrakcyjne, nie oparte na empirii.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po drugie – projekt przewiduje jedynie fakultatywną przesłankę orzekania tego środka. Nie będzie tak, że przy skazaniu za jakiekolwiek przestępstwo sąd karny będzie musiał orzec w przedmiocie pozbawienia czy ograniczenia praw rodzicielskich. To znaczy, że po ten środek sąd karny będzie sięgał w sytuacjach wyjątkowych, drastycznych czynów, które nakazują także w drodze karnej orzeczenie prewencyjnego środka karnego gwarantującego np., że ta osoba przez najbliższe 10 lat nie będzie mogła wykonywać władzy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po trzecie – wprowadzenie projektowanej nowelizacji nie prowadzi do uchylenia – za wyjątkiem art. 51 Kodeksu karnego, który w tej sytuacji jest niepotrzebny, ale także błędny normatywnie – art. 23 Kodeksu postępowania karnego. Innymi słowy – sąd w toku procesu dostrzegając konieczność zawiadomienia sądu rodzinnego, wysyła w trybie art. 23 Kodeksu postępowania karnego, stosowne zawiadomienie i sąd rodzinny będzie mógł orzec ograniczenie bądź pozbawienie władzy rodzicielskiej lub opiekuńczej. Sąd rodzinny orzeka bezterminowo, następnie sąd karny rozstrzygając w przedmiocie winy i biorąc pod uwagę wszelkie ujawnione okoliczności, istotne zarówno dla faktu przestępności zachowania, ale także dla oceny wykonywania – lub nadużywania – władzy rodzicielskiej przez daną osobę, będzie mógł orzec w przedmiocie środka karnego.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Projektowana nowelizacja nie stoi na przeszkodzie, żeby w danej sprawie, w której wcześniej sąd rodzinny orzekł bezterminowe pozbawienie władzy rodzicielskiej, sąd karny orzekł w przedmiocie środka karnego i stwierdził, że nastąpi to np. na 10 lat. Będzie wtedy zbieg dwóch podstaw do stosowania wyłączenia we władzy rodzicielskiej. Jestem przekonany, że gdyby zaistniała taka sytuacja, to sąd karny wcześniej zwróci się do sądu rodzinnego uznając celowość takiego działania. Jeżeli sąd rodzinny po zbadaniu sprawy stwierdzi, iż nie ma podstaw, to sędzia w procesie karnym nie orzeknie tego środka, bo będzie kierował się także pewnym autorytetem badań przeprowadzanych przed sądem rodzinnym. Nie uwzględnienie decyzji sądu rodzinnego będzie podstawą do wstępnego zarzutu apelacyjnego i kwestionowania decyzji sądu karnego.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Jeszcze raz podkreślam, projektowana regulacja nie jest nowością. Występowała z powodzeniem w poprzednio obowiązujących kodeksach. Jest regulacją fakultatywną. Sąd może, a nie musi stosować tego środka. Kiedy zatem będzie stosował? W wypadkach krańcowo niezbędnych.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Projektowana regulacja nie zmniejsza kompetencji sądu rodzinnego. Nie wyłącza celowości – w niektórych wypadkach – powiadomienia już na etapie toczącego się procesu o celowości podjęcia interwencji. Zbieg podstaw nie jest błędem. Jest to regulacja przeznaczona do sytuacji krańcowych, gdy charakter bezprawia, stopień naruszenia obowiązków, stopień działania na szkodę dziecka uzasadnia, aby niezależnie od ewentualności bezterminowego orzekania przez sąd rodzinny, sąd karny podjął decyzję.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego zdecydowaliśmy się na wprowadzenie tej regulacji? Dlatego, żeby w sprawach groźnych przestępstw na szkodę podopiecznych i nieletnich, społeczeństwo nie miało wrażenia, że sądy rozstrzygające w przedmiocie odpowiedzialności karnej uchylają się od rozpatrzenia istotnych okoliczności związanych z ochroną interesów osób nieletnich czy podopiecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Chcę zwrócić uwagę, że skoro sąd karny – jak powiedział przedstawiciel strony rządowej – będzie podążał za orzeczeniem sądu rodzinnego, to po co ma badać sprawę, wówczas będzie przedłużało się postępowanie dowodowe sądu karnego, a tym samym wydanie wyroku. Kara jest bardziej dolegliwa, jeśli jest jak najszybciej wymierzona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Do argumentów, które podał pan prokurator Szafrański, dodam argumenty z punktu widzenia praktyki. Projektodawca w szczególności brał pod uwagę praktykę w tych bardzo ważnych i newralgicznych sprawach. Możemy litować się nad tymi dziećmi, ale też możemy je chronić.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zadaniem państwa jest skuteczna ochrona dzieci przed przestępcami, szczególnie tymi, którzy dokonują przestępstw w zaciszu czterech ścian. Proszę zwrócić uwagę na treść art. 40a § 1. Kiedy sąd może orzec pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych? W razie skazania za przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece. Najczęściej – właściwie w 100% – te kwestie pojawiają się przy przestępstwie znęcania się nad rodziną. Co robi sąd rodzinny po otrzymaniu zawiadomienia przez prokuraturę czy sąd karny? Najczęściej zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia winy przez sąd karny.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Druga kwestia – jeszcze raz powtarzam, czy te dzieci chronimy czy też się nad nimi litujemy? Fundowanie tym dzieciom kolejnego postępowania, po zakończeniu postępowania karnego, czyli kolejnej traumy, kolejnych wizyt w domu wszystkich osób, które mają sporządzić opinię, czy też kolejnych zeznań nie sprzyja ich prawidłowemu rozwojowi, a już na pewno nie chroni je w sposób należyty, jeśli chodzi o rozwój emocjonalny.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Trzeci argument – jeżeli sąd orzeka bezwzględną karę pozbawienia wolności wobec sprawcy przestępstwa, to skazany za kratami decyduje w istotnych sprawach dziecka, bo nie jest pozbawiony praw rodzicielskich. Może np. nie zgodzić się na wyjazd dziecka na kolonie za granicą. Rodzic, który jest na wolności może, np. zwrócić się do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody. Ale postępowanie trwa zazwyczaj tyle czasu, że sprawa staje się nieaktualna. W przypadku orzeczenia środka karnego nie byłoby tych problemów. Osoba zza krat decyduje o losach dziecka i – co znam ze swojej praktyki zawodowej – nie zabiegając o kontakty z dzieckiem, nawet listowne, mówi „nie” w sprawach istotnych dla dziecka, nie kierując się jego dobrem.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Chciałabym też zwrócić uwagę, że w wypadku skazywania za szczególnie okrutne przestępstwa przeciwko własnym dzieciom czy domownikom reakcja powinna być natychmiastowa. Te dzieci przeżywają dramat przez ciągnące się postępowania.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Kończąc chcę zaznaczyć, iż o takim orzeczeniu sąd karny zawiadamia sąd rodzinny. Jeżeli sąd karny orzekł ten środek, np. na 1 rok, a sąd rodzinny uzna, że sytuacja nad wymaga kontroli, to może ograniczyć prawa rodzicielskie, nie musi ich pozbawiać, w trosce o dobro małoletnich dzieci. Bardzo często zarzucano sądowi karnemu, że uchyla się od podjęcia decyzji w sprawie małoletnich dzieci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Czy mogę jeszcze coś dodać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Nie, dziękuję bardzo. Trzeba przekonywać posłów. Posłowie nie zadają pytań. Jak mówiłem na początku są różne podejścia do polityki karnej. Państwo macie taką opinię, większość obecna na sali – inną.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do głosowania. Kto jest za przyjęciem poprawki pana posła Stanisława Chmielewskiego, aby w zmianie nr 12 skreślić lit. a?</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Stwierdzam, że Komisja odrzuciła poprawkę, przy braku głosów za, 7 przeciwnych i 1 wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są inne propozycje do zmiany nr 12? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 12. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 13.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 13 dotyczy art. 40 § 2, który określa przesłanki orzekania środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Projekt proponuje zmianę przesłanek, mianowicie przywrócenie obligatoryjnego orzekania w przedmiocie pozbawienia praw publicznych w przypadku skazania za zbrodnię. Takie rozwiązanie jest zgodne z tradycją prawa polskiego. Na gruncie poprzednich kodyfikacji przyjmowało się, iż osoba, która dopuszcza się ciężkiego czynu takiego, jak zbrodnia powinna być pozbawiona możliwości wpływu na sprawy publiczne.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W odniesieniu do orzekania tego środka w zakresie występków proponujemy również zmianę przesłanki przez wskazanie, że warunkiem fakultatywnej – w tym wypadku – możliwości orzeczenia pozbawienia praw publicznych jest wymierzenie kary pozbawienia wolności nie krótszej niż 2 lata za przestępstwo, popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 13. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 13.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 14.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana nr 14 dotyczy art. 40a. Proponowany przepis wyraźnie podkreśla, kiedy sąd może orzec pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych. § 2 przewiduje, iż odpis wyroku przesyła się właściwemu sądowi rodzinnemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Komitet Ochrony Praw Dziecka zgłosił na piśmie uwagi do zmiany nr 14. Proszę – o ile zachodzi taka potrzeba – o zwięzłe zaprezentowanie stanowiska. Posłowie znają je.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Pani minister powiedziała, że będzie można stosować ten przepis w przypadku znęcania się rodziców nad dziećmi. Przepis mówi o przestępstwie przeciwko rodzinie i opiece. Jednocześnie projekt nowelizacji Kodeksu karnego przenosi znęcanie z rozdziału „Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece” do rozdziału „Przestępstwa przeciwko wolności”. Dostrzegam zatem pewien dysonans, jeśli chodzi o przedmiot znęcania się i treść art. 40a § 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Podniosła pani bardzo ważną kwestię. Proszę pana dyrektora o przedstawienie naszego stanowiska w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przenosimy przestępstwo przeciwko opiece i rodzinie określone w art. 207 do przestępstw przeciwko wolności do art. 191a. Zamierzamy przedstawić propozycję zmiany odpowiedniego artykułu Kodeksu postępowania karnego, w którym określone są warunki uczestnictwa w postępowaniu i przesłuchania małoletniego poniżej lat 15.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Art. 40a § 1 wskazuje niejako na dwie grupy przestępstw. Pierwsza grupa – to przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, druga – to inne przestępstwa popełnione na szkodę małoletniego lub osoby pozostającej pod opieką albo we współdziałaniu z nimi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Art. 40a nie określa, że chodzi o przestępstwo z odpowiedniego rozdziału Kodeksu karnego, który jest poświęcony przestępstwom przeciwko rodzinie i opiece, lecz dotyczy przestępstw skierowanych przeciwko dobru, jakim jest rodzina i opieka. Dlatego przeniesienie przestępstwa znęcania się z typem kwalifikowanym, jakim jest znęcanie się nad rodziną do innego rozdziału nie pociąga konsekwencji, że nie będzie objęte dyspozycją tego przepisu. Np. gdyby w tym przepisie była mowa o przestępstwach przeciwko mieniu, to byłoby jasne, że są to przestępstwa nie tylko wymienione w odpowiednim rozdziale Kodeksu karnego, ale również, np. przestępstwa wymienione w ustawach szczególnych, które również dotyczą przestępstw przeciwko mieniu.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Innymi słowy – tytuł rozdziału nie decyduje w tym przypadku. Byłoby inaczej, gdybyśmy w tym przepisie wymienili konkretnie rozdział Kodeksu karnego i wskazali, że chodzi o te przestępstwa, ale tak nie jest. Wskazaliśmy tylko dobro, jakie jest chronione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są formalne wnioski do zmiany nr 14. Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 14. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 14.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do zmiany nr 15. Zmiana dotyczy art. 41b.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Art. 41b określa przesłanki nowego środka karnego w postaci zakazu wstępu na imprezy masowe. Ten środek karny nie jest novum w prawie polskim, bo występuje w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych. Ale obecny stan jest dalece niespójny i dysfunkcjonalny. Mianowicie, prawodawca poprzednio uznał, że taki środek może być stosowany w przypadku ukarania za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu imprez masowych, natomiast nie ma w Kodeksie karnym możliwości stosowania adekwatnego środka w przypadku popełnienia cięższego czynu godzącego w bezpieczeństwo takich imprez.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Usuwamy tę lukę. Proponujemy wprowadzenie takiego środka karnego. Imprezy masowe będziemy rozumieć na gruncie tych przepisów jako imprezy sportowe, artystyczne w rozumieniu ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponowany przepis umożliwia – zgodnie z europejskimi tendencjami, których najlepszym wyrazicielem jest chociażby instytucja tzw. bannig order w prawie anglosaskim – stworzenie instrumentów pozwalających na eliminowanie niebezpiecznych uczestników imprez masowych, takich jak np. koncerty, imprezy sportowe, mecze piłkarskie. Chodzi o stworzenie możliwości skutecznego orzekania zakazu wobec sprawcy, który popełnił przestępstwo w związku z imprezą masową, którego złamanie będzie skutkowało pociągnięciem do odpowiedzialności w trybie art. 234 jako naruszenie zakazu stadionowego.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Instytucja jest bardzo precyzyjne sformułowana. Zwracam uwagę na dwa bardzo istotne elementy. W celu wzmocnienia oddziaływania prewencyjnego płynącego z tego środka projektujemy by sam zakaz mógł być uzupełniony przez niezawisły sąd – który oszacuje potrzeby w tym zakresie dodatkowymi – dwoma fakultatywnymi elementami. Mianowicie, sąd będzie mógł zakaz połączyć z obowiązkiem stawiennictwa oskarżonego we właściwej jednostce policji w oznaczonych terminach. Jeżeli np. bezprawie zostanie popełnione w związku z uczestnictwem w meczach piłkarskich danej drużyny w danym mieście – chodzi o pseudokibica, który dokonuje aktów wandalizmu czy przemocy na meczach – sąd niezależnie od orzeczenia zakazu stadionowego np. na 5 lat będzie mógł orzec, że np. przez 12 miesięcy dana osoba ma obowiązek stawiać się we właściwej jednostce policji w dniach i godzinach odbywania meczy piłkarskich ligowych przez daną drużynę w danej miejscowości. Innymi słowy – policja będzie mogła kontrolować, czy ta osoba stawiając się należycie podporządkowuje się zakazowi.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Drugi element fakultatywny, który może być łączony z zakazem stadionowym to zakaz opuszczania kraju w wyznaczonych terminach. Chodzi o uniemożliwienie tzw. eksportu chuliganów. Byłoby niedobrze, gdyby wobec sprawcy objętego w Polsce zakazem stadionowym wystąpiła pewnego rodzaju bezradność. W Polsce nie wolno mu chodzić chociażby na mecze, ale może jeździć za polską reprezentacją na mecze poza granicami Polski przynosząc wstyd, napastując ludzi, godząc w bezpieczeństwo tej imprezy.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Obecnie brak środka, który mógłby umożliwić zatrzymanie takiej osoby na lotnisku czy na granicy. W tym wypadku niezawisły sąd zdecyduje o tym, czy dana osoba – z uwagi na to, co dotychczas popełniła – powinna być pozbawiona także możliwości uczestniczenia – przez okres adekwatny do stopnia winy i ciężaru czynu oraz potrzeb prewencyjnych – w imprezach masowych za granicą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Eksperci pozytywnie opiniują tę zmianę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PoselMarekAst">Prosiłbym o odniesienie się do zarzutu dr Raglewskiego o niekonstytucyjności zapisu w projektowanym art. 41b § 2, czyli dodatkowego obostrzenia związanego z zakazem opuszczania kraju w trakcie imprez masowych. Dr Raglewski podnosi, że stanowiłoby to naruszenie zasady proporcjonalności z art. 31 konstytucji i sugeruje, że praktycznie ten skutek można byłoby osiągnąć wyłącznie poprzez obowiązek stawiennictwa osoby, której ten zakaz dotyczy w jednostce organizacyjnej policji w trakcie odbywanie się imprezy masowej poza granicami kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Chcieliśmy się również przyłączyć do tego zarzutu. Zakaz opuszczania kraju nie jest odrębnym środkiem, lecz sposobem realizacji innego środka karnego. Ten sposób realizacji środka karnego jest nieco nadmiernym obciążeniem dla obywateli. Może budzić wątpliwości, jeżeli bierzemy pod uwagę zasadę proporcjonalności. Podzielamy opinię eksperta, że ten sam cel może być osiągnięty za pomocą środka nakazu stawiennictwa w odpowiedniej jednostce policji w dni odbywania się imprezy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">W jaki sposób będzie kontrolowany zakaz wyjazdu na imprezę zagraniczną? Przedstawiciele rządu stwierdzili, że w przypadku imprez krajowych jednostka policji będzie miała takie informacje i może to sprawdzić. Natomiast terminy imprez zagranicznych nie zawsze są powszechnie znane, a sąd określa tylko rodzaj takiej imprezy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasady proporcjonalności należałoby zastanowić się, który z obowiązków jest cięższy. Jeżeli wobec sprawcy został orzeczony zakaz stadionowy połączony z obowiązkiem stawiennictwa w jednostce policji, to można przypuścić, że obowiązek stawienia się w określonej jednostce policji jest obowiązkiem cięższym niż hipotetyczny tylko zakaz opuszczania kraju, ponieważ w wielu przypadkach dana osoba w ogóle nie zamierza opuszczać kraju. Stąd zakaz opuszczania kraju będzie miał znaczenie tylko wówczas, gdy osoba ta w danym okresie, w ściśle określonym krótkim przedziale czasu w okolicach imprezy masowej, będzie chciała opuścić kraj.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Ponadto proszę zwrócić uwagę, że jeżeli mamy do czynienia ze zorganizowaną grupą kibiców jadącą np. na mecz piłkarski, który odbędzie się następnego dnia w Niemczech, to obowiązek stawiennictwa np. we wtorek o godz. 18.00 w komisariacie policji w danej miejscowości w Polsce, nie umożliwia powstrzymania danej osoby przed wyjazdem, pomimo że zamiar tej osoby jest ewidentny z okoliczności. Autokar pełen kibiców jedzie na mecz, który odbędzie się następnego dnia, ale obowiązek stawienia się w jednostce policji skonkretyzuje się dopiero następnego dnia. Wówczas będziemy mogli stwierdzić, że ta osoba rzeczywiście nie stawiła się w jednostce policji. Dlatego uważamy, że nie ma sensu w tak jednoznacznych okolicznościach czekać, aż ta osoba dopuści się złamania zakazu. Co więcej – jak zawsze będą problemy z dowiedzeniem, że za granicą na imprezie masowej był sprawca objęty krajowym zakazem, aczkolwiek możemy w drodze czy pomocy prawnej, czy współpracy policyjnej takie dowody uzyskać. Ale nie ma powodu czekać, aż dojdzie do zajść, czy złamania zakazu, skoro w pewnych okolicznościach możemy powstrzymać sprawcę przed dopuszczeniem się de facto złamania zakazu.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Natomiast wracając do pierwszej kwestii, wydaje mi się, że jest to środek o porównywalnej dolegliwości. Natomiast w żaden sposób nie dostrzegam, żeby różnił istotnie się co do dolegliwości dla sprawcy od obowiązku meldowania się na komisariacie policji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego, naszym zdaniem, nie jest wystarczające dla realizacji celów prewencyjnych stawianych przed tym środkiem, stosowanie obowiązku stawiennictwa w komisariacie? Nam naprawdę nie chodzi o stworzenie podstawy, aby osoby obejmowane zakazem stadionowym pociągać jedynie do odpowiedzialności, czyli żeby one łamały ten przepis, a sądy skazywały je za kolejne przestępstwo. Chodzi nam o to, żeby one szanowały ten przepis i żeby nie uczestniczyły w imprezach w okresie wyznaczonym przez sąd.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Jeżeli będzie tylko orzeczony obowiązek stawiennictwa w jednostce policji, to organy na granicy, np. straż graniczna, nie będą miały możliwości powstrzymania tej osoby przed wyjazdem.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Stosowne służby – w zakresie, w jakim to będzie możliwe – będą informowane o osobach, w wypadku których opuszczenie kraju jest z mocy decyzji sądu limitowane w określonych terminach. Jeżeli w danym okresie dana osoba ma wynikający z wyroku karnego zakaz opuszczania kraju, służby będą zobowiązane do podjęcia czynności zmierzających do niedopuszczenia do wyjazdu z kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Skazany ma określony zakaz. Impreza masowa odbywa się, np. w Niemczech. Czy to znaczy, że w okresie trwania tego zakazu nie może wyjechać, np. na Ukrainę do chorej babci? Jeżeli tak, to byłoby to nadmierne obciążenie i naruszałoby zasadę proporcjonalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W treści przepisu nie ma wskazanego kraju, do którego wyjazd jest zakazany. Argument podniesiony przez pana mecenasa można by odnieść do Czech i Słowacji. Zatem musielibyśmy zacząć tworzyć kryterium krajów bliskich i dalekich. Np. mecz, który odbywa się w Czechach. Autokar jedzie przez Słowację, to wówczas zakaz nie działa, aczkolwiek jeżeli pojedzie przez Czechy, to straż graniczna będzie mogła interweniować.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Naszym zdaniem, ewentualne przypadki losowe, na które zwrócił uwagę pan legislator, wymagające wyjazdu w innym celu będą do uwzględnienia w postępowaniu wykonawczym, ponieważ w postępowaniu wykonawczym sąd na wniosek może zmodyfikować ten zakaz w taki sposób, żeby np. dopuścić wyjazd na Ukrainę w celach rodzinnych, aczkolwiek skądinąd w tym terminie nie byłoby to możliwe ze względu na zakaz karny.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Natomiast zwróćmy uwagę, że zakaz karny opuszczania kraju dotyczy wyznaczonych terminów, są to wąskie ramy czasowe zakreślone tak, żeby zakaz rzeczywiście miał efekt prewencyjny, ale nie stanowiły zbytniej dolegliwości. W pozostałych terminach sprawca może swobodnie wyjeżdżać do każdego kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 15. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 15.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 16. Zmiana dotyczy zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Jest to zmiana sposobu określenia przesłanki fakultatywnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na zawsze, o których mowa w tym przepisie. Zmiana nr 16 jest następstwem generalnej zmiany w projekcie nowelizacji w zakresie określenia skutków przestępstw, których następstwem jest szkoda na zdrowiu osoby będącej przedmiotem przestępstwa. Mianowicie, projekt nowelizacji przewiduje, że w zakresie w jakim obecnie jest mowa o pojęciu ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nastąpi przywrócenie dawniej stosowanego pojęcia ciężkiego uszkodzenia ciała bądź ciężkiego rozstroju zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego postulujemy generalnie odejście od pojęcia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu? Dlatego, że pojęcie to nie odpowiada wszelkim stanom faktycznym, które wchodzą w grę w takich sytuacjach. Pojęcie uszczerbku w języku polskim wiąże się zawsze z pewnym elementem nieodwracalności. Uszczerbek oznacza trwałą szkodę. Natomiast istotą uszkodzeń ciała – jeśli tak można powiedzieć – jest w wielu wypadkach odwracalność, względnie jej przemijający charakter. Dlatego, naszym zdaniem, przyjęte przez Kodeks z 1997 r. pojęcie uszczerbku jest niefunkcjonalne. Postulując powrót do pojęcia ciężkiego uszkodzenia ciała, bądź ciężkiego rozstroju zdrowia, musimy także dostosowawczo zmodyfikować ten przepis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselElzbietaRatajczak">Opowiadam się zdecydowanie za surowym karaniem osób, które w stanie nietrzeźwym prowadzą pojazdy. Natomiast na końcu § 3 jest sformułowanie: „gdy był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia”. Wiem, że bywają przypadki, że ludzie będąc w szoku, widząc masakrę, której są często sprawcami, uciekają. Z drugiej strony uciekają też ci, którzy nie zawsze są przerażeni tym, co się stało, ale uprzytamniają sobie, że są nietrzeźwi i uciekają z miejsca wypadku.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PoselElzbietaRatajczak">Czy jest możliwość rozgraniczenia tych dwóch sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Sformułowanie, które przytoczyła pani poseł pozostało nie zmienione w stosunku do stanu obowiązującego. W tym zakresie projekt nie przewiduje żadnej zmiany. Obecnie obowiązujący przepis mówi o stanie nietrzeźwości, wpływie środka odurzającego lub ucieczce z miejsca zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Sąd ma obowiązek ocenić, jakie były przesłanki oddalenia się sprawcy z miejsca zdarzenia. Innymi słowy – nie każde oddalenie się z miejsca zdarzenia odpowiada normatywnemu pojęciu zbiegnięcia. Zbiegnięcie – to oddalenie się w pewnych konkretnych okolicznościach, motywowane pewnymi nie akceptowanymi społecznie przyczynami. Gdy sprawca – jak pani poseł powiedziała – oddala się w sytuacji pewnego szoku, dysfunkcji psychicznej, nie kontroluje swego zachowania, to nie będzie odpowiadał za to, że zbiegł z miejsca zdarzenia. Podobnie, jak nie będzie odpowiadał na gruncie art. 188, który również mówi o zbiegnięciu z miejsca zdarzenia. Wykazanie, że opuszczenie miejsca zdarzenia nie było wynikiem suwerennej decyzji sprawcy, ale wynikiem np. zupełnej utraty panowania nad swoim zachowaniem, potwierdzoną przez biegłych psychiatrów, spowoduje, że przekreślamy możliwość przyjęcia, że to oddalenie było zbiegnięciem. Zatem nie będzie podstaw do orzeczenia środka karnego na zawsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 16. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 16.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 17. Rząd proponuje poprawkę. Proszę o jej przedstawienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Z tego, co pamiętam, jest to poprawka Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana nr 17 w art. 43 ma charakter dostosowawczy w związku ze zmianami, które przyjęliśmy w art. 39. Dotyczy okresów, na które jest orzekane pozbawienie praw publicznych oraz obowiązki i zakazy wymienione w art. 39.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Propozycję zgłosił pan mecenas Janusz Raglewski. Rząd w uwagach zaznaczył, że byłoby możliwe uwzględnienie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proponowane rozwiązanie – na co zwrócił uwagę jeden z ekspertów – nie uwzględnia nowego środka karnego w postaci pozbawienia praw rodzicielskich lub opiekuńczych.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proponujemy następującą modyfikację treści § 1: „Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych, obowiązek lub zakazy oraz pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych wymienione w art. 39...” i dalej jak w przedłożeniu.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Poza tym wydaje się konieczne – co też wynika z opinii eksperta – uzupełnienie w ten sam sposób § 2 w art. 43, którego nie obejmuje nasza propozycja. § 2 w art. 43 brzmiałby następująco: „Pozbawienie praw publicznych, obowiązek lub pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych, obowiązek lub zakaz obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia”.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o przedłożenie poprawki na piśmie. Nie będziemy jej teraz rozpatrywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Chciałbym prosić o przedłożenie poprawki na piśmie. Poprawka przedstawiona ustnie przez pana dyrektora różni się od tego, co państwo przedstawiliście w materiale. Chcielibyśmy poznać różnicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przedstawimy poprawkę na jutrzejszym posiedzeniu Komisji, albo dzisiaj w trakcie przerwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Odkładamy rozpatrywanie zmiany nr 17.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 18. Zmiana dotyczy art. 44 § 3.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Dotychczas sąd, zgodnie z § 3, zamiast przepadku mógł orzec nawiązkę na rzecz Skarbu Państwa. Wprowadzamy nowy podmiot, na rzecz którego będzie można orzekać nawiązki. Tym podmiotem będzie Fundusz Pomocy Ofiarom Przestępstw, utworzony przez ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 18. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 18.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana nr 19 dotyczy art. 46 Kodeksu karnego. Zasadniczemu przekonstruowaniu w projekcie ulega instytucja naprawienia szkody. Rząd kierował się tutaj priorytetem zapewnienia pełnej ochrony interesów pokrzywdzonego w postępowaniu karnym poprzez to, że przyznajemy pokrzywdzonemu prawo żądania naprawienia szkody albo zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wypadku skazania za każde przestępstwo, w wyniku którego taka szkoda, albo krzywda nastąpiła.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Projekt przewiduje – jak wspomniał pan dyrektor Łabuda – utworzenie Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw, do zadań którego należałoby udzielanie pomocy. Zatem art. 46 stanowi swoiste novum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagę na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#LegislatorWojciechMiller">Zadaliśmy pytanie, czy niemożliwe byłoby osiągnięcie celów stawianych przed środkiem z art. 46 przy fakultatywnej podstawie jego orzekania. Resort odniósł się do naszej uwagi. Znamy wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 19. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 19.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 20.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Art. 47 został zmieniony w projekcie nowelizacji. Po pierwsze – zmiana dotyczy wskazania nowego beneficjenta nawiązek orzekanych w wypadku skazania za określone przestępstwa, którym będzie Fundusz Pomocy Ofiarom Przestępstw. Działalność Funduszu będzie podlegała kontroli ministra sprawiedliwości, co zapewni najbardziej skuteczne i efektywne zarządzanie orzekanymi środkami.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po drugie – projekt w sposób odmienny niż w stanie obowiązującym określa przestępstwa, za które skazanie może uzasadniać orzeczenie nawiązek. Mianowicie, w projekcie odwołujemy się do konkretnych przepisów art. 173, 174, 177 oraz art. 355 § 1 lub 2 dopełnionych pozostałymi przesłankami. Dotychczasowy przepis odwoływał się do określenia rodzajowego przestępstw przez pryzmat dobra, w które przestępstwo godzi. Naszym zdaniem, proponowana nowelizacja i zakres przestępstw przyjętych w projekcie jest bardziej adekwatny do potrzeb polityczno-kryminalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Komitet Ochrony Praw Dziecka przedłożył na piśmie opinię do zmian nr 20 i 22. Proszę o ewentualne uzupełnienie pisemnej wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Komitet Ochrony Praw Dziecka zwrócił uwagę, iż tworzony jest kolejny państwowy podmiot centralny. Mamy poważne wątpliwości co do uzasadnienia, że do obsługi Funduszu wystarczy stworzenie tylko jednego etatu, co w połączeniu z zakresem zadań i kompetencji Funduszu wydaje nam się mało realne. Przypuszczamy, że trzeba będzie zatrudnić dużą liczę osób, co będzie generowało ogromne koszty działania Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PrzedstawicielkaKOPDAnnaZientara">Zwracamy również uwagę, że nawiązki czy świadczenia będą porównywalne do grzywny, ponieważ będą również orzekane na rzecz podmiotu państwowego. Przypominamy, iż obowiązuje ustawa z 2005 r. o kompensacji. Ponadto w wyroku określony jest podmiot, na rzecz którego będzie wpłacana nawiązka czy świadczenie pieniężne, co ma funkcję wychowawczą wobec sprawcy przestępstwa, ponieważ w pewnym sensie nawiązuje do naprawienia szkody. Jeśli chodzi o przestępstwa przeciwko życiu, to nawiązka jest zasądzana na rzecz stowarzyszenia, które pomaga ofiarom tego typu przestępstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Dotychczasowa praktyka wykazała, że – z całym szacunkiem do instytucji, na rzecz których były orzekane te nawiązki – pomoc ofiarom przestępstw była rozproszona. Propozycja nowelizacji zawiera zupełne przewartościowanie filozofii ochrony i pomocy ofiarom przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Obsługa Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw jest kwestią organizacyjną. Zwracam uwagę, że rozdziałem środków Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej zajmuje się również jedna osoba. Zatem organizacyjnie jesteśmy w stanie podołać tym kwestiom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 20. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 20.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 21.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana dotyczy art. 49. Przewidujemy podniesienie górnej granicy świadczenia pieniężnego, które może być orzeczone w procesie karnym do kwoty 30 tys. zł. Jest to spójne z wcześniejszymi zmianami dotyczącymi chociażby granic kary grzywny. Skoro traktujemy jako fakt, potwierdzony empirycznie, daleko idące rozwarstwienie majątkowe obywateli podlegających działaniu prawa karnego, to musimy także umożliwić efektywne stosowanie środków prawa karnego w wyższych kwotach.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Natomiast, co istotne, art. 49 nie obejmuje według projektowanego brzmienia dotychczasowego § 2 jako zbędnego w sytuacji zmian dotyczących pozostałych przepisów objętych projektem nowelizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 21. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 21.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 22.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 22 jest konsekwencją wprowadzenia nowego scentralizowanego podmiotu, który będzie maksymalnie efektywnie zarządzał pomocą dla pokrzywdzonych. Środki Funduszu Pomocy Ofiarom Przestępstw nie będą rozproszone. Zatem dotychczasowy przepis art. 49a jest zbędny, bo nie będzie możliwości przekazywania środków orzeczonych w wyroku do stowarzyszeń, organizacji i fundacji, o których mowa w art. 49a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 22. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 22.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 23.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W projektowanym art. 50a wprowadzamy instytucję publikowania wizerunku sprawcy. Jest to nowy środek karny, którego sposób wykonania jest określony dalej w przepisach wykonawczych, w Kodeksie karnym wykonawczym. Będzie stosowany w jednym przypadku obligatoryjnie, w pozostałych – fakultatywnie. Przypadek obligatoryjny dotyczy skazań za przestępstwa z art. 178a § 1, jak również za wypadki komunikacyjne w stanie nietrzeźwym, generalnie wszędzie, gdzie będzie możliwość również orzeczenia przepadku pojazdu mechanicznego. Natomiast fakultatywnie w pozostałych przypadkach, jeżeli sąd uzna, że społeczne oddziaływanie tego środka będzie właściwe.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W sposobie wykonania chodzi o to, żeby informacja o skazaniu trafiała do społeczeństwa. Proces karny jest jawny. Społeczeństwo jest zainteresowane sposobem karania postępowania naruszającego przyjęte zasady. Dostrzegamy potrzebę szerszego niż obecnie informowania społeczeństwa, że kara jest rzeczywiście nieuchronna. Wizerunek sprawcy będzie publikowany w internecie na stronie prowadzonej przez ministra sprawiedliwości przez 6 miesięcy od dnia skierowania wyroku do wykonania.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Mamy nadzieję, że zwiększając, zwłaszcza dolegliwość skazania z art. 178a, zwiększymy społeczne oddziaływanie i pewnego rodzaju potępienie, jakie wiąże się z wyrokiem skazującym, jednocześnie nie uciekając się do środków np. izolacyjnych, które stanowiłyby oczywiście alternatywę dla zwiększenia dolegliwości. Zatem jest to próba zwiększenia faktycznej dolegliwości wyroku skazującego – przy jednoczesnym niestosowaniu środków izolacyjnych kary pozbawienia wolności – poprzez mechanizmy społeczne, które może powodować, że sprawcy będą się powstrzymywać od naruszeń prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 23. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 23.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 24. W tej zmianie proponuje się uchylenie art. 51. Komitet Ochrony Praw Dziecka przedłożył opinię na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 24. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 24.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Art. 53 § 1 określa tzw. dyrektywy sądowego wymiaru kary. Dokonujemy tutaj jednej, ale istotnej zmiany. Mianowicie, w treści tego przepisu, w zakresie w jakim formułowana jest dyrektywa generalno-prewencyjna, czyli dyrektywa, która nakazuje sądowi uwzględniać w jaki sposób wyrok zostanie odebrany przez osoby inne niż sprawca przestępstwa, proponujemy zastąpienie sformułowania dotychczasowego: „uwzględnianie celów, potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa” sformułowaniem, które istniało poprzednio w polskim prawie karnym: „cele w zakresie społecznego oddziaływania kary”.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego taka zmiana została zaproponowana? Otóż, ujęcie obowiązujące ogranicza się do tzw. pozytywnego oddziaływanie generalno-prewencyjnego. Chodzi jedynie o stabilizowanie w świadomości prawnej przekonania, że norma obowiązuje. Natomiast obecny Kodeks karny całkowicie pomija aspekt negatywny generalnej prewencji.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Aspekt negatywny polega na tym, by normy prawa karnego, jak również orzeczenia wydawane w oparciu o te normy, kierowały do społeczeństwa czytelną informację, że łamanie prawa jest nieopłacalne. Czyli, żeby powstrzymywały innych od popełniania przestępstwa. Oddziaływanie w ten sposób uwzględniające komunikat do innych osób nie oznacza, że w centrum zainteresowania nie jest sprawca przestępstwa, ponieważ w każdym wypadku nawet po zmianie tego przepisu, wymiar kary będzie limitowany zasadą winy. Ale w ramach swobodnego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, sędzia będzie zobowiązany wziąć pod uwagę generalną prewencję, także w aspekcie negatywnym. Chodzi o to, czy wzgląd na społeczne oddziaływanie kary nie przemawia przeciwko orzeczeniu kary w danym wymiarze, albo czy nie przemawia za orzeczeniem kary w wymiarze odmiennym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 25. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 25.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 26.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Art. 56a jest jedynie następstwem zmiany dotyczącej art. 12 i art. 91 § 1. Chodzi o wprowadzenie instytucji przestępstwa ciągłego. Skoro art. 12 przewiduje jakie czyny, jakie zachowania i jakie sytuacje stanowią przestępstwo ciągłe, to musi być także przepis, który formułuje następstwa popełnienia przez sprawcę przestępstwa ciągłego. To jest właśnie przepis art. 56a, który wskazuje, że w wypadku gdy sprawca jest skazywany za przestępstwo ciągłe, a więc przestępstwo w ramach, którego dochodzi do wielu zachowań, sąd będzie mógł wymierzyć karę do podwójnej górnej granicy ustawowego zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">To podwojenie górnej granicy jest związane z istotą przestępstwa ciągłego. Skoro nie sądzimy jednego czynu, ale pewną ciągłość przestępczej aktywności, to prawodawca musi mieć możliwość wymierzenia kary wyższej niż przewidziana w górnej granicy zagrożenia za typ danego przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy do art. 56a są uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">Jeden z ekspertów słusznie – moim zdaniem – zauważył, że proponowane brzmienie art. 12 pozwala na przyjęcie tej konstrukcji w sytuacji, gdy kilka czynów, podejmowanych w warunkach określonych w tym przepisie, realizuje znamiona różnych przestępstw w części szczególnej, w tym również kwalifikowanych surowiej.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">Wydaje się, że rząd nie kwestionuje takiej interpretacji, wskazując tylko na stosowanie w tym przypadku art. 11 § 3, czyli odpowiedzialności z przepisu przewidującego surowszą karę. Jak interpretować proponowany art. 56a w sytuacji, gdy kilka czynów przeciwko takiemu samemu dobru jest kwalifikowanych z różnych przepisów? Jak stosować przepis, który daje podstawę do podwyższenia tej granicy?</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PrzedstawicielZZPiPPRPPawelMarcinkiewicz">Proponuję umieszczenie w tym przepisie odniesienia do art. 11 § 3 albo jednoznacznej wskazówki, że chodzi o przepis surowiej zagrożony, który ma być podstawą do obostrzenia kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">To rzeczywiście istotna kwestia, jakim zagrożeniem ustawowym sąd powinien się kierować, gdy mowa o podwójnej górnej granicy. Ale została ona już dawno rozstrzygnięta. Podobna kwestia istniała na gruncie Kodeksu karnego z 1969 r., który również operował pojęciem przestępstwa ciągłego. Sąd Najwyższy w uchwale z 1972 r. stwierdził, że zasady wyrażone w ówczesnym art. 10 (obecnie art. 11) mają zastosowanie również do przestępstwa ciągłego.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Jeżeli kwalifikacje będą różne i kary będą różne, to wówczas – na zasadzie art. 11 – należy brać pod uwagę kwalifikację najsurowszą. Wydaje się, że nie ma potrzeby przesądzania normatywnego tej sprawy, która została już przesądzona pod rządami Kodeksu z 1969 r., który posługiwał się tym samym pojęciem. Naszym zdaniem, jest to czytelna regulacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 26. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 26.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 27.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana dotyczy art. 58. Przywracamy instytucję recydywy ogólnej. Przesłanką stwierdzenia takiej recydywy będzie uprzednie prawomocne skazanie sprawcy za przestępstwo umyślne albo za podobne przestępstwo nieumyślne. Recydywa ogólna stanowić będzie okoliczność wpływającą na zaostrzenie kary w ramach zwyczajnego jej wymiaru, zaś w przypadkach, gdy ustawa daje możliwość wyboru rodzaju kary – okoliczność wykluczającą co do zasady możliwość orzeczenia kary łagodniejszego rodzaju. W wyjątkowych wypadkach, gdy szczególne okoliczności sprawy związane z czynem, osobą sprawcy przemawiać będą za takim rozstrzygnięciem, sąd będzie miał możliwość orzeczenia kary łagodniejszego rodzaju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 27. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 27.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 28.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 28 dotyczy art. 59 prowadząc do daleko idącego przekonstruowania zawartej w nim instytucji. Projekt wprowadza możliwość, by sąd w wypadkach, gdy przestępstwo należy do kategorii drobnych i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, oddziaływał na sprawcę atypowo, czyli odmiennie niż wynika z ogólnych zasad. Proponujemy, żeby w takiej sytuacji była po pierwsze – możliwość wymierzenia sprawcy bardzo krótkiej kary pozbawienia wolności, która może przewartościować myślenie osoby karanej i której koszty będą niewielkie. Po drugie – postulujemy możliwość, aby w drobnych sprawach w uzasadnionych wypadkach sad mógł odstąpić od wymierzenia kary, pod warunkiem, że równocześnie będzie oddziaływał środkiem karnym. To jest bardzo ważny przepis, który dopełnia system założeń aksjologicznych projektu.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Często zarzucano przedłożonemu projektowi, że prowadzi do wzrostu represyjności prawa karnego. Prawdą jest, że w zakresie gdzie jest to uzasadnione, gdzie chodzi o ochronę najbardziej istotnych dóbr społecznych, przewidujemy wzmocnienie ochrony. Natomiast przewidujemy także rozwiązania wprowadzające możliwość łagodnego karania sprawców błahych przestępstw, wtedy kiedy kara surowsza nie jest uzasadniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 28. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 28.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 29.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana dotyczy art. 60. Z dotychczasowego brzmienia art. 60 wyłączamy instytucję tzw. małego świadka koronnego, którą umieszczamy w art. 60a. Natomiast w art. 60 pozostawiamy zasady nadzwyczajnego złagodzenia kary. Zasady te ulegają jednak pewnemu przemodelowaniu. Zmiany polegają przede wszystkim na tym, że utrzymując zasadę dotychczas wyrażoną, iż kara nadzwyczajnie złagodzona to kara wymierzana poniżej dolnej granicy zagrożenia, ale nie niższa niż 1/3 tej dolnej granicy, rozciągamy tę zasadę na wszystkie przypadki, gdy przestępstwo jest zagrożone karą co najmniej trzech miesięcy pozbawienia wolności. Wówczas kara nadzwyczajnie złagodzona będzie wynosić 1 miesiąc lub 2 miesiące albo – uwzględniając wcześniej przyjętą poprawkę – np. 1 miesiąc 2 tygodnie, czy 2 miesiące 2 tygodnie.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W obecnym stanie prawnym za pewne przestępstwa zagrożone karą np. od 6 miesięcy do lat 8 nadzwyczajne złagodzenie nakazuje sądowi stosowanie w takim przypadku kary grzywny bądź ograniczenia wolności. Przedłożony projekt przewiduje możliwość wymierzenia krótkoterminowej kary pozbawienia wolności według zasad ogólnych. Uważamy, że jest to naprawienie błędu, na który zwracano uwagę w literaturze i komentarzach, że tak daleko idące uprzywilejowanie sprawców niektórych występków pozostawia wiele wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Jeżeli jednak inne przepisy mówią o orzeczeniu obowiązkowego środka karnego, to jednak zważywszy, iż nadzwyczajne złagodzenie kary może również dotyczyć sytuacji, które nie zasługują na orzeczenie takiego środka – jak np. pozbawienie praw publicznych w przypadku skazania za zbrodnię, ale z nadzwyczajnym złagodzeniem kary, co wskazuje na pewną atypową okoliczność jaka legła u podstaw tego wyroku – to przewiduje się możliwość odstąpienia od nakazu orzeczenia środka karnego w takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Ostatnia zmiana, bardziej techniczna, polega na sprecyzowaniu, co się dzieje, gdy przestępstwo jest zagrożone karami alternatywnymi bądź w ogóle nie jest zagrożone karą pozbawienia wolności. Dotychczasowe przepisy nie odpowiadały jednoznacznie w jaki sposób należy nadzwyczajne złagodzić tego typu karę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 29. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 29.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 30.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Art. 60a obejmuje instytucję małego świadka koronnego, która obecnie jest zawarta w przepisach art. 60 § 1 – 3 Kodeksu karnego. Dokonujemy tutaj bardzo istotnych zmian konstrukcyjnych mających na celu podniesienie efektywności tej instytucji. Instytucja małego świadka koronnego, czyli innymi słowy pewnego uprzywilejowanego traktowania sprawcy bezprawia, który zdecydował się na współpracę z organami ścigania, opiera się na założeniu, że informacje pozyskane od takiej osoby są na tyle opłacalne, że jest społecznie uzasadnione zliberalizowanie jego odpowiedzialności karnej, ponieważ informacji udzielił tych informacji.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dotychczasowe przepisy budziły pewne wątpliwości, czy osoba, która udziela informacji, musi je następnie potwierdzać w toku postępowania karnego. Wątpliwości dotyczyły również zawartego w sformułowaniu: „ujawni wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące przestępstw” pojęcia „ujawni”. Czy chodzi o kryterium obiektywne, czyli przekazanie informacji nieznanych organowi ścigania, czy o kryterium subiektywne, czyli przekaże organowi ścigania informację, będąc przekonanym, że ten ich nie zna, podczas gdy może okazać się, iż organ ścigania je znał. Ujawnienie w drugim znaczeniu prowadziło do sytuacji, gdy niejako nie było za co nagradzać sprawcy przestępstwa, którego pomoc nie przydała się, natomiast w oparciu o istniejące interpretacje były wątpliwości, czy mimo to prawodawca nie zobowiązał do liberalizowania jego odpowiedzialności karnej.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dokonujemy tutaj trzech bardzo istotnych zmian. Po pierwsze – wskazujemy w art. 60a § 1, że chodzi o sprawcę, który współdziałał z inną osobą lub z większą grupą osób, podczas gdy obecny przepis dotyczy jedynie konfiguracji co najmniej trzyosobowej.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po drugie – wskazujemy w § 4, że warunkiem stosowania dobrodziejstw § 1 i 2 jest potwierdzenie przez sprawcę informacji, które przekazał, gdy zostanie wezwany do złożenia wyjaśnień lub zeznań.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ponadto w § 2 przesądzamy wątpliwość, co oznacza „ujawnia”. Podtrzymujemy kryterium obiektywne: „ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie, dotychczas nieznane temu organowi, istotne informacje”. Dokonujemy także dalszych zmian konstrukcyjnych, porządkujących kształt tej instytucji o nieco mniejszej randze, które zostały szeroko opisane w uzasadnieniu projektu.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po uchwaleniu zmiany będą szanse na znacznie szersze zastosowanie instytucji małego świadka koronnego z korzyścią zarówno społeczną, jak i dla sprawcy, który zdecyduje się na wsparcie organów ścigania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi do tej zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Proponujemy, aby § 3 w art. 60a otrzymał następujące brzmienie: „Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawcy zarzuca się przestępstwo zagrożone surowszą karą niż kara przewidziana za ujawniony czyn zabroniony”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Akceptujemy tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przejmuję poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są inne uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 30 wraz z poprawką. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 30 wraz z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 31.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ta zmiana ma de facto charakter dostosowawczy. Jest następstwem przeniesienia instytucji tzw. małego świadka koronnego z dotychczasowych przepisów art. 60 § 1 do 3 do art. 60a. Skoro nastąpiła zmiana oznaczenia przepisu, w którym jest ta instytucja, musieliśmy to uwzględnić także w art. 61 § 1, który odwołuje się przy przesłankach odstąpienia od wymiaru kary do sytuacji związanej właśnie z małym świadkiem koronnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 31. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 31.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 32. Wiem, że Biuro Legislacyjne miało uwagi do art. 64.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W zmianie dotyczącej art. 63 wprowadza się zasady zaliczania okresu rzeczywistego pozbawienia wolności, np. tymczasowego aresztowania w sprawie, w której sprawca został skazany na grzywnę określoną kwotowo. Tego przepisu obecnie brakuje. W Kodeksie karnym z 1997 r. nie uwzględniono, iż grzywny kwotowe są przewidziane w ustawach szczególnych, stąd nie dostosowano zapisów do takiej możliwości. Zatem przedłożona propozycja naprawia ewidentną lukę w tym zakresie. Zważywszy, że jest to grzywna określona kwotowo, przy przeliczaniu na równowartość dni, przyjmujemy równoważnik określony w innych przepisach Kodeksu karnego, w art. 33, mając na względzie status majątkowy sprawcy, czyli to, o czym mowa w art. 33 § 4 Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Ponadto wykreśla się z obecnego brzmienia tego przepisu środek karny przewidziany w art. 39 pkt 2b, ponieważ uważamy, że jest to norma pusta. Nie ma odpowiadającego rodzajowo środka zapobiegawczego, który mógłby być stosowany i który można by następnie zaliczyć na poczet wykonania tego środka, o którym mowa w tym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W § 1 w zdaniu po średniku, proponujemy skreślenie przecinka po wyrazach „na poczet grzywny określonej kwotowo”. Uważamy, że przecinek jest w tym miejscu zbędny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jakie jest stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Myślę, że nie ma to większego znaczenia merytorycznego. Przychylamy się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Zastanawiamy się, czy w § 2 nie należałoby się powołać na Kodeks postępowania karnego, czyli „odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych określonych w Kodeksie postępowania karnego”. Poprzednio były wskazane konkretne dwa przepisy Kodeksu postępowania karnego. Rozumiem, że obecnie chodzi o wszystkie środki. Czy są inne środki, poza określonymi w K.p.k?</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Okazuje się, że są, np. przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, czyli trzeba rozszerzyć na wszystkie środki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po pierwsze – przyjęta przez nas zmiana określenia tej przesłanki nie prowadzi do żadnych negatywnych rezultatów. Uwaga pana mecenasa właściwie odwołuje się do argumentu historycznego, ponieważ obecnie obowiązujący Kodeks karny odwołuje się do Kodeksu postępowania karnego, to projekt nowelizacji również powinien to czynić. Nie ma racjonalnych podstaw.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Świadomie odwołujemy się tutaj tylko do pojęcia środków zapobiegawczych. Pojęcie to jest w języku prawniczym, jak i prawnym jednoznaczne. Natomiast po pierwsze – nie można wykluczyć wprowadzenia nowych środków zapobiegawczych, związanych chociażby z rozwojem prawa karnego, także mocą ustaw szczególnych, po drugie – trzeba uwzględnić, że ustawy szczególne już de lege lata, bodajże ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zawierają unormowania, które muszą być traktowane jako środki zapobiegawcze. Gdybyśmy posługiwali się zawężającym określeniem doprowadzilibyśmy do sytuacji, gdy przepis korzystny dla oskarżonego, nie miałby po prostu zastosowania. Zatem doszłoby do negatywnej z punktu widzenia interesu oskarżonego luki prawnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 32. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 32.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 33.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana nr 33 dotyczy art. 64, czyli zasad regulujących odpowiedzialność recydywisty recydywy specjalnej. Recydywę ogólną omawialiśmy wcześniej. Tutaj mamy do czynienia z odpowiedzialnością osób, które popełniają w pewnym krótkim odstępie czasu, po odbyciu 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, przestępstwo podobne do tego, za które były już skazane. To jest charakterystyka recydywy specjalnej. W tym zakresie przewidujemy pewne zwiększenie dolegliwości karnej. Albowiem sąd wymierzając karę takiej osobie musi wymierzyć karę w wysokości powyżej dolnej granicy, natomiast może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana w stosunku do obecnego stanu prawnego polega na pewnym zaostrzeniu dolnej granicy, czyli niemożliwe stanie się wymierzenie kary w najniższym możliwym wymiarze przewidzianym za dany typ przestępstwa. Jest to zaostrzenie stosunkowo nieznaczne, ponieważ ten warunek może być spełniony nawet przy wymierzeniu kary wyższej o 1 miesiąc od dolnej granicy. Sądzimy, że tego typu zaostrzenie powinno być uwzględnione, aczkolwiek uważamy, że w szczególności ostrze przepisów przeciwko recydywistom powinno być skierowane w sytuacji recydywy specjalnej kwalifikowanej tzw. multirecydywy, o której mowa w § 2 art. 64. W tym przypadku przewidujemy zdecydowane zaostrzenie sankcji w dolnej granicy.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Okazuje się bowiem, że – taka tendencja jest odnotowywana we wszystkich krajach – że niewielka grupa sprawców przestępstw odpowiada za znaczną część czynów przestępnych. W Polsce można szacować, że 5% sprawców odpowiada za ok. 25% wszystkich przestępstw. Zatem jest to grupa sprawców szczególnie niebezpiecznych dla porządku prawnego. Przeciwko nim zasadniczo jest wymierzony ten przepis mówiący o multirecydywie, który wprowadza wymóg, aby kara wymierzona tym recydywistom była w wysokości co najmniej podwójnej dolnej granicy kary, co oznacza znaczące zaostrzenie najniższego możliwego wymiaru kary. Uważamy, że to zaostrzenie powinno odnosić się do wszystkich przypadków przestępstw, z wyjątkiem zbrodni o najcięższym charakterze, przy których dolne granice są określone tak wysoko, że dalsze ich zaostrzanie prowadziłoby do nadmiernego zawężenia sędziowskiego uznania wymiaru kary.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Proponowane zmiany w stosunku do obecnego stanu polegają na poważniejszym potraktowaniu multirecydywistów oraz pewnej zmianie przesłanek, jakie przestępstwa mogą prowadzić do multirecydywy. W tym przypadku rezygnujemy z kradzieży z włamaniem jako przestępstwa, które nie zawsze ma charakter ciężki gatunkowo, natomiast wprowadzamy przesłankę użycia przemocy wobec osoby jako tę, która powinna stanowić, że jest to sprawca rzeczywiście szczególnie niebezpieczny dla społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Wprowadzamy dodatkowo ograniczenie, że kara wymierzana na tej podstawie nie może przekroczyć 25 lat pozbawienia wolności. To jest potrzebne ze względu na to, że niektóre ciężkie zbrodnie właśnie w górnej granicy mają 25 lat i dalsze ich zaostrzenie mogłoby doprowadzić do przekroczenia tej granicy. Wprowadzamy również możliwość, że jeżeli sąd ze szczególnych powodów, które musi uzasadnić, uzna, iż stosowanie tych zasad byłoby naruszeniem ogólnych dyrektyw wymiaru kary, to może od ich stosowania odstąpić w wyjątkowych przypadkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Dziękuję za obszerne wyjaśnienie. Ale Komisja przyjęła zmianę nr 32. Nie przerywałem, ponieważ art. 64 nie był omówiony. Zatem otrzymaliśmy wyjaśnienia post factum.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozparzenia zmiany nr 33.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 33 jest wyrazem bardzo istotnego, jednego z pierwszoplanowych celów tej nowelizacji, czyli dalszego wzmocnienia ochrony interesów pokrzywdzonego w procesie karnym. Art. 66 § 3 określa przesłanki, przy zaistnieniu których dopuszczalne jest zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania w odniesieniu do czynów zagrożonych karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponowana zmiana po pierwsze – koresponduje ze zmianami w art. 46, który dotyczy obowiązku naprawienia szkody. W art. 66 przewidujemy poszerzenie nakładania tego obowiązku nie tylko na szkodę materialną, ale także na tzw. szkodę niematerialną, czyli innymi słowy krzywdę. Dlatego w treści § 3 znajduje się także pojęcie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Po drugie – projekt wymaga, aby warunkiem takiej ugody było pojednanie, naprawienie szkody, bądź zawarcie przed sądem ugody co do sposobu naprawienia szkody. W obecnym stanie prawnym jest mowa jedynie o uzgodnieniu sposobu naprawienia szkody. Innymi słowy – obecnie jest wymagane by takie uzgodnienie nastąpiło poza salą sądową, chociażby w drodze swobodnej rozmowy oskarżonego z pokrzywdzonym. Zobowiązaniom przyjętym w tak zawartej ugodzie, oskarżony po korzystnym zakończeniu sprawy, często nie sprosta.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponujemy, aby ugoda była zawarta przed sądem, ponieważ wówczas – w przeciwieństwie do innej ugody – stanowi tytuł egzekucyjny. Można nadać klauzulę wykonalności. Jeżeli np. ugodą jest objęte zobowiązanie do zapłaty tytułem odszkodowania kwoty 5 tys. zł, to można prowadzić egzekucję komorniczą i w ten sposób zabezpieczyć interes pokrzywdzonego. Zatem jest to zmiana wyłącznie na korzyść pokrzywdzonego, nie godząca w interesy oskarżonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 33. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 33.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 34.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 34 odnosi się do instytucji warunkowego umorzenia postępowania i ma na celu jej uelastycznienie. Po pierwsze, w tym przepisie przewidujemy szerszą niż w obecnym stanie prawnym, możliwość nakładania obowiązków probacyjnych związanych z tą instytucją. Odwołujemy się także do nowej treści obowiązków z art. 72.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ponadto – co istotne – zmieniając przepisy § 3 i 4 w art. 67 jesteśmy zmuszeni zmienić odwołanie do art. 74 Kodeksu karnego, który obecnie mówi, że czas i sposób wykonania nałożonych obowiązków określa się po wysłuchaniu skazanego, a w wypadku niektórych obowiązków wręcz wymagana jest zgoda. To jest konsekwencja założenia, o którym już mówiłem. Uznajemy, że w zakresie w jakim istnieje imperium sędziowskie co do kształtowania treści wyroku, sąd – aczkolwiek powinien działać dla dobra także oskarżonego w zakresie w jakim jest to uzasadnione – nie powinien być jednak zobowiązywany do uzgadniania treści rozstrzygnięcia. Dlatego proponując nowelizację art. 74 § 1, polegającą na usunięciu obowiązku wysłuchania i uzgadniania treści w zakresie obowiązków probacyjnych, także musimy dokonać stosownych zmian dostosowawczych w art. 67 § 3 i 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Proponujemy sformułowanie „do naprawienia szkody w całości albo w części” zamiast „lub w części”. Rozumiem, że strona rządowa podziela tę opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są inne uwagi do zmiany nr 34? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 34. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 34.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 35.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W zmianie nr 35 przewidujemy wydłużenie okresu gwarancyjnego, jeśli idzie o warunkowe umorzenie postępowania. Wydłużamy ten okres z 6 miesięcy do 1 roku. To będzie dotyczyło też pozostałych przypadków, które będziemy omawiać przy rozpatrywaniu kolejnych artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 35. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 35.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 36.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W zmianie nr 36, w art. 69 § 1 rezygnujmy z dopuszczalności warunkowego zawieszenia wykonania kary ograniczenia wolności i kary grzywny, ponieważ jest to swoiste nałożenie na siebie dwóch kar wolnościowych.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W art. 69 § 3 projekt przewiduje, że z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary nie będą mogli korzystać sprawcy działający w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej, natomiast do recydywistów działających w warunkach recydywy specjalnej w typie podstawowym, jak również sprawców, którzy byli uprzednio co najmniej dwukrotnie skazani na karę pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem, warunkowe zawieszenie wykonania kary będzie mogło być stosowane tylko w wyjątkowych i szczególnie uzasadnionych wypadkach.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Pan dyrektor Łabuda przedstawi poprawkę, którą proponujemy do zmiany nr 36.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Rząd złożył poprawkę do art. 69 § 4. W związku z rezygnacją z instytucji warunkowego zawieszenia kary grzywny i kary ograniczenia wolności autopoprawka zmierza do wyeliminowania tych instytucji z § 4. Została zgłoszona na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Rozumiem, że autopoprawka miałaby w stosunku do przedłożenia polegać tylko na zmianie § 4. § 1, 2 i 3 są takie same jak w przedłożeniu, natomiast § 4 otrzymałby brzmienie: „Wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności w szczególnie uzasadnionych wypadkach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag do poprawki. Przejmuję tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi do tej zmiany z uwzględnieniem poprawki? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 36 wraz z poprawką. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 36 wraz z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 37.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana art. 70 ma charakter dostosowawczy. Dostosowujemy treść tego przepisu do przyjętej w projekcie rezygnacji z możliwości warunkowego zawieszania wykonania kary grzywny i kary ograniczenia wolności.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ponadto w § 3 wprowadzamy przepis, który wyraźnie formułuje zasadę, która obecnie z przepisu nie wynika, że okres próby wydłuża się o czas, w którym wykonywano wobec danej osoby karę o charakterze izolacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 37. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 37.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 38.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 38 dotyczy zmian w zakresie sposobu określania niektórych środków probacyjnych, które można łączyć z instytucją warunkowego zawieszenia wykonania kary. Proponujemy w art. 72 § 1 pkt 5 zastąpienie dotychczasowej formuły określającej obowiązek, która brzmi: „powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających” sformułowaniem „powstrzymywania się od spożywania napojów alkoholowych lub od używania środków odurzających”.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego wprowadzamy tę zmianę? Otóż, na bazie obecnego stanu prawnego dochodziło do zaiste konfudujących kontrowersji, czy dany stan związany z zachowaniem sprawcy jest już nadużywaniem alkoholu, czy nie jest. Jak wiadomo w zakresie pojęcia nadużywania alkoholu każdy ma własną miarkę. W związku z tym dochodziło do sytuacji, kiedy bezsporne było, że osoba ukarana za przestępstwo i objęta zakazem nadużywania alkoholu, tego alkoholu nie tylko używa, ale i nadużywa, co było jednak trudne do wykazania chociażby w toku postępowania wykonawczego. Uznajemy, że jeżeli sąd będzie za celowe uważał wyeliminowanie alkoholu z życia danej osoby przez określony w wyroku okres, to powinien nałożyć obowiązek powstrzymania się od spożywania alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego spożywania a nie używania? Aby nie doprowadzić do absurdu, gdy ktoś mógłby wywodzić, że zakaz używania alkoholu oznacza także zakaz używania alkoholu do celów dezynfekcyjnych. Pamiętam, że tego rodzaju argumenty pojawiały się na etapie prac nad projektem.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W art. 72 § 1 pkt 7c wprowadzamy dodatkowy obowiązek probacyjny. W związku z warunkowym zawieszeniem sąd może nakazać sprawcy wykonanie określonej pracy społecznie użytecznej.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W zakresie § 2 zmiana treści przepisu dotyczy dostosowania jego brzmienia do znowelizowanego art. 46 § 1, czyli chodzi o formułę, że obowiązek może obejmować także zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, a nie tylko naprawienie szkody.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proponujemy dodanie § 3, który określa – w związku dodaniem punktu 7c do § 1 – w jakim wymiarze praca społecznie użyteczna może być nakładana w związku z warunkowym zawieszeniem. W tym wypadku limit wynosiłby 50 godzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 38. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 38.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 39.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana nr 39 dotyczy art. 73 § 2. W związku z tym, że eliminujemy możliwość orzeczenia kary warunkowo zawieszonej wobec recydywistów, multirecydywistów, nie ma potrzeby ich wymieniania w tym przepisie. Natomiast jest potrzeba określenia, że recydywiści, którzy wyjątkowo mogą korzystać z kary warunkowo zawieszonej, powinni podlegać obowiązkowemu dozorowi kuratora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Wyraz „wobec” występuje zbyt często w tej zmianie. Proponujemy następujące brzmienie: „Oddanie pod dozór jest obowiązkowe wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 § 1, a także sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych”. Zatem skreślamy dwukrotnie użyty wyraz „wobec”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Wyrażamy zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są inne uwagi do zmiany nr 39? Nie widzę zgłoszeń. Przejmuję tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 39. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 39.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 40.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 40 dotyczy art. 74, który określa zakres obowiązków sądu w związku z orzekaniem kary w zawieszeniu i łączeniem jej z obowiązkami probacyjnymi. Jest związane z tymi argumentami, które już podnosiłem. Uznajemy, że wyznaczanie treści wyroku przez wymuszanie wysłuchania oskarżonego, także w sytuacjach, gdy jest to niemożliwe, bo oskarżony jest nieobecny na procesie, bo jest postępowanie zaoczne, stoi w sprzeczności z założeniami funkcjonalnego prawa karnego. Dlatego art. 74 § 1 w projekcie nowelizacji pozbawiony jest treści, która wymusza wysłuchanie skazanego przed nałożeniem wymienionych w art. 72 obowiązków, jak również która wymusza uzyskanie zgody oskarżonego na obowiązek z art. 72 § 1 pkt 6. Jest to zatem zmiana prowadząca jedynie do podniesienia funkcjonalności tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 40. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 40.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 41.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zmiana nr 41 dotyczy art. 75. Chodzi o kwestię obligatoryjnego zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. Uważamy, iż nie ma podstaw do ograniczenia tej przesłanki jedynie do popełnienia przez sprawcę przestępstwa umyślnego podobnego do tego, za które orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Nasza propozycja nawiązuje do przesłanki, którą zawarliśmy w art. 58 § 1 kk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 41. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 41.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 42.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Jest to również przedłużenie okresu gwarancyjnego w przypadku zatarcia skazania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 42. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 42.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 43.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana nr 43 jest jedną z najważniejszych w projekcie nowelizacji. Odpowiada na postulaty nowoczesnego prawa karnego, które ma realizować funkcje ochronne wobec obywateli, ale spełnia również oczekiwania społeczne.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Nowelizowane są dwa przepisy. W art. 77 § 1 wyraźnie wskazujemy, że podejmując decyzję o udzieleniu sprawcy osadzonemu w zakładzie karnym warunkowego zwolnienia z reszty kary, sąd musi brać pod uwagę wzgląd na społeczne oddziaływanie kary. Innymi słowy – nie tylko względy indywidualno-prewencyjne muszą być uwzględnione, sąd musi także zbadać, czy zwolnienie danego sprawcy nie spowoduje wzburzenia społecznego, chociażby z uwagi na drastyczność czynu, za którego popełnienie został osadzony. Taka przesłanka musi istnieć, jeżeli chcemy doprowadzić do sytuacji, że warunkowe przedterminowe zwolnienie będzie racjonalnie stosowane. Dochodzi – o czym dobrze wiemy – do wielu pomyłek sądów penitencjarnych, które wypuszczają nadal niebezpiecznych sprawców na wolność, gdzie popełniają kolejne akty bezprawia. W wielu wypadkach sądy działają pod wpływem wprowadzającego w błąd zachowania sprawcy przestępstwa, który przez określony okres zachowuje się w sposób należyty, co jednak dalej nie umniejsza związanego z jego zachowaniem niebezpieczeństwa. Uwzględnianie okoliczności generalno-prewencyjnego oddziaływania w tych wypadkach umożliwi bardziej racjonalne stosowanie instytucji warunkowego zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana zawarta w § 2 jest również bardzo istotna. Wprowadzona jest w tym przepisie podstawa do orzekania przez sąd, w określonych wypadkach, opartych na szczegółowej analizie okoliczności sprawy, tzw. zakazu udzielania warunkowego zwolnienia. Instytucja zakazu warunkowego zwolnienia będzie miała szczególne znaczenie w odniesieniu do kary dożywotniego pozbawienia wolności, prowadząc do możliwości orzekania tzw. bezwzględnego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego wprowadzenie takiej zmiany jest niezbędne? Otóż, z chwilą likwidacji w polskim porządku prawnym kary o charakterze rzeczywiście eliminacyjnym, jaką była kara śmierci, pozostała kara dożywotniego pozbawienia wolności, która jednak rzadko jest wykonana w całości. Przeprowadzono wnikliwe badania, nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach, które łączą dożywocie z możliwością warunkowego zwolnienia. Okazało się, że sprawcy skazywani na karę dożywotniego pozbawienia wolności rzadko odbywają więcej niż kilkanaście – w Polsce 25 lat – pozbawienia wolności, ponieważ korzystają z dobrodziejstwa warunkowego zwolnienia. Natomiast nierzadko po wyjściu na wolność dopuszczają się kolejnego, zazwyczaj ciężkiego, aktu bezprawia.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Innymi słowy – wprowadzamy instytucję o charakterze wyjątkowym, bo dostosowanym do wyjątkowych sytuacji, gdy po pierwsze – czyn jest rażąco ciężki, w szczególności ciężkie zbrodnie zabójstwa, po drugie – charakter czynu, zachowanie i cechy sprawcy wskazują, że nie ma podstaw by myśleć o innych celach kary niż jedynie cel ochrony społeczeństwa. W takich wypadkach musi być możliwość orzekania kary, która będzie miała charakter rzeczywiście izolacyjny. Wierzymy, że ta możliwość będzie wykorzystywana przez sądy racjonalnie, co oznacza, że będzie stosowana jedynie w wypadkach krańcowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi do tej zmiany? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Prof. Andrzej Zoll stwierdził w swej opinii, że wprowadzenie prewencji generalnej rozumianej negatywnie do przesłanek stosowania warunkowego zwolnienia jest sprzeczne z art. 30 konstytucji. Proszę o stanowisko rządu w sprawie tej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Poddaliśmy tę argumentację wnikliwemu badaniu. Prof. Andrzej Zoll łączy niekonstytucyjność projektowanych regulacji w odniesieniu do art. 30 i art. 31 ust. 3 konstytucji z faktem, że kara dożywocia z wyłączeniem możliwości zwolnienia przestaje pełnić funkcję kary, do której istoty należy możliwość ponownej socjalizacji sprawcy. My stwierdzamy jednoznacznie: pogląd, że do istoty kary należy resocjalizacja sprawcy, nie jest poglądem, który zasługuje na uwzględnienie, ponieważ jest to pogląd niezwykle kontrowersyjny.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Resocjalizacja sprawcy jest jednym z celów kary, ale nie nadrzędnym, który wyłącza stosowanie innych. Podstawowym celem prawa karnego jest realizowanie funkcji ochronnej. Funkcja ochronna w przypadku sprawców ciężkich przestępstw polega również na tym, że uniemożliwiamy ponawianie karalnego bezprawia przez osadzenie bezterminowe. Jeżeli kara z wyłączeniem warunkowego zwolnienia będzie stosowana wobec absolutnie krańcowej kategorii sprawców, którzy popełnili najcięższe zbrodnie w okolicznościach nie pozwalających nawet myśleć o resocjalizacji – a mamy obowiązek ochronić społeczeństwo – to oczywiste jest, że w tym wypadku nie można powoływać się na żadne względy resocjalizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ale ponownie podkreślam, że pogląd, z którego autor opinii wysnuwa całą argumentację o niekonstytucyności, jest oparty na arbitralnym i zasługującym na zakwestionowanie założeniu, że celem kary jest funkcja resocjalizacyjna, która jest nadrzędna. Owszem, w wielu wypadkach, zwłaszcza drobniejszych przestępstw resocjalizacja sprawcy powinna i jest brana pod uwagę. Ale jest to jeden z istotnych celów kary, nie uchylający pozostałych i nie mogący eliminować potrzeb w zakresie zapewnienia ochrony społeczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#DyrektorBiuraPrezydialnegowProkuraturzeKrajowejDariuszKuberski">Żaden z nowoczesnych systemów prawa karnego w Europie nie wzdraga się przed stwierdzeniem, iż elementem wdrożenia sankcji karnej jest odpłata za uczynione zło i ta funkcja kary nie może być utracona z pola widzenia na etapie wprowadzania takich, a nie innych form reakcji państwa na przejawy patologii życia społecznego. Stąd, mając na uwadze komplementarność funkcji, jakie spełnia kara, ta formuła nowelizacji przepisu jak najbardziej broni się z punktu widzenia celów środków karnych przewidzianych w Kodeksie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 43. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 43.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">Ogłaszam przerwę do godz. 15.00.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#PrzewodniczacyposelMarekAst">[Po przerwie]</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Wznawiam posiedzenie. Powracamy do rozpatrzenia zmiany nr 17. Rząd przygotował propozycję nowego brzmienia zmiany nr 17. Biuro Legislacyjne otrzymało tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 17. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 17.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 44. Zmiana dotyczy zwolnień warunkowych.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PoselMichalWojcik">Prof. Andrzej Zoll stwierdza, iż zmiany w art. 78 nie mogą być ocenione pozytywnie. W odróżnieniu od pozostałych przesłanek negatywnej oceny tym razem zarzut dotyczy zbyt liberalnego potraktowania osoby skazanej. Podzielam to stanowisko. Chciałbym zaproponować poprawki. W § 3 – dodać uzupełnienie, iż możliwość warunkowego zwolnienia może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 1 roku.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PoselMichalWojcik">W § 1 proponuję zastąpić kropkę przecinkiem i po przecinku dodać wyrazy: „jednak nie wcześniej niż po 3 miesiącach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">§ 1 brzmiałby: „Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary, jednak nie wcześniej niż po 3 miesiącach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PoselMichalWojcik">Tak. W § 2 w kropkę zastąpić przecinkiem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Ale może będziemy od razu pytali rząd o stanowisko w poszczególnych paragrafach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przychylamy się do poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki w § 1? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PoselMichalWojcik">W § 2 w miejsce kropki przecinek i po przecinku dodać wyrazy „jednak nie wcześniej niż po 3 miesiącach”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Wyrażamy zgodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Biuro Legislacyjne nie wnosi zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki w § 2? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PoselMichalWojcik">W § 3 po średniku dodać wyrazy„warunkowe zwolnienie nie może nastąpić wcześniej niż po 1 roku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">§ 3 otrzymałby brzmienie: „Skazanego określonego w art. 64 § 1 można warunkowo zwolnić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PoselMichalWojcik">...po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast określonego w art. 64 § 2 po odbyciu trzech czwartych kary; warunkowe zwolnienie nie może nastąpić wcześniej niż po 1 roku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">To jest powtórzenie brzmienia obowiązującego. Rząd popiera tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Biuro Legislacyjne nie wnosi zastrzeżeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki w § 3? Nie widzę zgłoszeń. Stwierdzam, że Komisja przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 44 wraz z wcześniej przyjętymi poprawkami. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 44 wraz z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 45. Zmiana dotyczy art. 79.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 45. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 45.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 46. Proszę o stanowisko rządu w związku z opinią pana prof. Andrzeja Zolla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Rozumiem, że chodzi o opinię w sprawie wydłużenia okresu próby przy skazaniu na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Jeżeli mówimy o karze dożywotniego pozbawienia wolności, to mamy na myśli karę dożywotniego pozbawienia wolności. Fakt, że sprawca korzysta z możliwości warunkowego zwolnienia po upływie minimum 25 lat odbywania kary ewentualnie później, jeżeli sąd zaostrzy warunki, nie powinien przekreślać dożywotniego charakteru tej kary. Jeżeli skazany został warunkowo zwolniony z zakładu karnego, to powinien być poddany próbie do końca życia. W przeciwnym wypadku wprowadzilibyśmy karę terminową w miejsce kary dożywotniego pozbawienia wolności, co nie jest uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Nie można zgodzić się z poglądem, że po upływie pewnego okresu czasu, chociażby 10 lat należy uznać tę karę za wykonaną, przeciwnie – wyjątkowy charakter tej kary, polega na tym, że nigdy nie będzie wykonana w całości, będzie trwać aż do śmierci skazanego, zgodnie zresztą z jej nazwą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 46. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 46.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 47. Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Chodzi nam o sytuację, w której mielibyśmy do czynienia z karą dożywotniego pozbawienia wolności. Zgodnie z poprzednio przyjętym przepisem okres próby trwa do śmierci skazanego. Natomiast art. 82 przewiduje, iż „jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszego roku nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia”. Zatem w sytuacji skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności ten dalszy rok upływałby już od śmierci skazanego. Dopiero po upływie roku od śmierci skazanego taką karę uważano by za odbytą. Sądzimy, że w sytuacji skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności ten przepis powinien zostać zmieniony.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Naszym zdaniem, nie trzeba tu wprowadzać żadnej dodatkowej normy. Dlatego, że śmierć skazanego jest przesłanką ujemną prowadzenia postępowania wykonawczego. To wynika z przepisu art. 15 Kodeksu karnego wykonawczego. W przypadku śmierci postępowanie karne wykonawcze ulega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Postępowanie będzie umorzone, ale kary nie uzna się za odbytą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Trzeba się zastanowić nad znaczeniem pojęcia uznania kary za odbytą. Ono ma charakter normatywny związany z pewnymi konsekwencjami z zakresu wykonania kary, określonymi przez prawo wykonawcze. Skoro – jak powiedział pan dyrektor – zachodzi negatywna przesłanka, czyli skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności nie żyje, to kara przestaje być wykonywana z natury rzeczy. W takiej sytuacji określanie momentu uznania kary za odbytą w sposób oczywisty pozbawione jest jakiegokolwiek znaczenia praktycznego. To jest tylko żonglerka pewnym pojęciem, ponieważ już nie wchodzi w grę chociażby recydywa, dla której kwestia odbycia kary ma znaczenie. Nie wchodzą w grę inne kwestie z postępowania wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Można by ewentualnie ten przepis cyzelować, w tym sensie, żeby odnieść się do kwestii kary dożywotniego pozbawienia wolności, ale takie postępowanie miałoby negatywne konsekwencje. Po pierwsze – zatarcie jasności tego przepisu, po drugie – ocierające się o śmieszność normowanie sytuacji, w której uznanie kary za odbytą nie ma już żadnego znaczenia wobec niemożności zastosowania dalszych konsekwencji procesowych wobec osoby, która nie podlega już orzecznictwu żadnego sądu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi lub wnioski formalne? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 47. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 47.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 48. Zmiana dotyczy art. 84. Proszę o stanowisko rządu w sprawie opinii pana prof. Andrzeja Zolla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Uwaga pana prof. Andrzeja Zolla abstrahuje od bardzo istotnej kwestii. Autor opinii pominął fakt, że wprowadzamy nowy środek karny w postaci zakazu wstępu na imprezy masowe, w którego wypadku dolna granica czasu trwania wynosi 3 lata, nie 1 rok jak w przypadku innych terminowych środków, natomiast górna – 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Dlaczego wprowadzamy dolną granicę 3 lata? Dlatego, że zakaz wstępu na imprezy masowe w odniesieniu do wykroczeń w oparciu o przepisy ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych ma dolną granicę 2 lata. Nie mogliśmy doprowadzić do tak daleko idącej niespójności ustawy i Kodeksu karnego, żeby dolna granica środka orzekana za wykroczenie była dwukrotnie surowsza niż dolna granica środka orzekanego za przestępstwo. Chodzi również o względy celowościowe. Na chuliganów stadionowych celowe jest oddziaływanie co najmniej 3-letnim okresem zakazu wstępu na imprezy masowe.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Pan prof. Andrzej Zoll nie odniósł się do tej kwestii, że nie możemy ujednolicić normy z art. 84 do wszystkich środków karnych terminowych, ponieważ przyjmujemy różną granicę dolną w odniesieniu do zakazu wstępu na imprezy masowe, co broni całkowicie stanowiska projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 48. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 48.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 49. Biuro Legislacyjne zgłosiło uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Ta uwaga została wyjaśniona przez rząd. Państwo powołują się na brzmienie art. 37 K.k. Takie odczytywanie tego przepisu tłumaczy nasze wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 49. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 49.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 50. Zmiana dotyczy art. 88.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi lub wnioski formalne? Nie widzę. Stwierdzam, że zmiana nr 50 została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 51. Zmiana dotyczy art. 89.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">W art. 89 zakazujemy możliwości łączenia kary warunkowo zawieszonej z innymi karami. Taki postulat był od dawna formułowany w doktrynie, ponieważ obowiązujące uregulowanie doprowadziło do szeregu problemów w stosowaniu tej instytucji. Pojawiły się kontrowersje czy łączenie kar bezwzględnych z karami warunkowo zawieszonymi jest możliwe oraz czy jest możliwość, aby sprawca, który został skazany, np. w pierwszym procesie na karę bezwzględnego pozbawienia wolności, następnie w drugim odrębnym osobnym na karę pozbawienia wolności, a następnie kara ta została połączona z pierwszą, to czy ta kara orzeczona wyrokiem łącznym może być warunkowo zawieszona, pomimo tego, że sąd w pierwszym postępowaniu przesądził, że jest to kara bez warunkowego zawieszenia. Nie chcemy dopuścić do takiej możliwości, byłaby to za daleko idąca modyfikacja prawomocnych orzeczeń sądu. Dlatego proponujemy wprowadzenie zakazu łączenia kary warunkowo zawieszonej z innymi karami.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Uwaga prof. Zolla opiera się wyłącznie na stwierdzeniu, że są to kary jednorodzajowe i jako takie powinny podlegać łączeniom. To, czy powinny podlegać łączeniu, czy nie, wynika z decyzji ustawodawcy. Należy uwzględnić przyczyny, dla których nie powinny jednak podlegać łączeniu. Dolegliwość tych kar jest znacząco różna, nawet jeżeli Kodeks karny traktuje je jako kary jednorodzajowe. De facto są one często traktowane często przez sądy jako kary odrębnych rodzajów.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Występuje znaczący podział pomiędzy tymi, którzy otrzymują kary w zawieszeniu, a tymi którzy otrzymują kary bezwzględne. Dlatego wydaje nam się, że należy takie normatywne rozstrzygnięcie tutaj wprowadzić, pomimo że jest to kara na gruncie Kodeksu karnego jednorodzajowa, natomiast rozstrzyga to szereg problemów, które do tej pory spotykano w orzecznictwie i zapobiega to temu skutkowi, o którym mówiłem, czyli możliwości daleko idącej modyfikacji treści orzeczenia sadu prawomocnego wyroku, poprzez wyrok, który zapada później w odrębnym postępowaniu i dotyczy odrębnego czynu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 51. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 51.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 52. Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 52. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 52.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 53. Zmiana dotyczy uchylenia art. 91. Jest to wynik powrotu do konstrukcji przestępstwa ciągłego.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 53. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 53.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 54. Zmiana wynika ze skreślenia art. 91.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 54. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 54.</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozdziału 10 – Środki zabezpieczające. Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 55. Nie powinno być tutaj żadnych wątpliwości. Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PoselAnnaPaluch">Chciałabym prosić o wyjaśnienie przesłanek tego złagodzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiana dotycząca nowego brzmienia § 2 w art. 95 jest jedynie zmianą dostosowawczą. Nie ma tutaj żadnej liberalizacji przesłanek. Proszę zwrócić uwagę, że o ile w obecnym brzmieniu przepisu jest odesłanie do przepisów art. 78 § 1 i 2, to my odsyłamy do przepisów art. 78 § 1 – 3, ponieważ takie będą relewantne na gruncie nowego Kodeksu karnego. Poza tym całe brzmienie projektowanego przepisu § 2 jest tożsame z brzmieniem obowiązującym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 55. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 55.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 56. Zmiana dotyczy art. 96 § 3a. Z ekspertyz wynika, że nie ma tu większych problemów. Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 56. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 56.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 57. Zmiana dotyczy art. 97 § 2 i 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana w art. 97 dotyczy rozszerzenia możliwości orzeczenia o ponownym umieszczeniu w zakładzie karnym lub w zakładzie odwykowym, wówczas gdy sprawca zwolniony w okresie próby uchyla się od dozoru. W stanie obecnym brakuje tej przesłanki, gdy skuteczne uchylanie się od dozoru nie skutkuje wcale powrotem sprawcy do zakładu karnego. To było zresztą podnoszone jako błąd obecnego Kodeksu, także w doktrynie.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Druga zmiana w tym artykule dotyczy wydłużenia okresu gwarancyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 57. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 57.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 58. Zmiana dotyczy art. 98. Jest to następstwo projektowanej zmiany art. 78 Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania lub wnioski formalne? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 58. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 58.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 59. Zmiana dotyczy art. 99. Brak uwag krytycznych ze strony ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 59. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 59.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozdziału 11 dotyczącego przedawnień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PoselMichalWojcik">Sygnalizuję propozycję zmiany redakcji art. 104, czyli po zmianie nr 62.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 60.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiana dotyczy art. 102. Chodzi o wydłużenie terminu przedawnienia. W chwili obecnej wydłużenie terminu przedawnienia następuje z chwilą wszczęcia postępowania przeciwko osobie, co należy rozumieć – z chwilą postawienia zarzutów. Nasze rozwiązanie zmierza w tę stronę, aby moment wydłużenia terminu przedawnienia związanego z wszczęciem postępowania dotyczyło już wstępnej fazy in rem, czyli niekoniecznie związanej z przedstawieniem zarzutów. Jest to powrót do rozwiązania Kodeksu z 1969 r., który analogicznie ujmował tę kwestię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 60. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 60.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do zmiany nr 61.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Jest to zmiana dostosowawcza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 61. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 61.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę pana posła Michała Wójcika o przedstawienie propozycji zmiany nr 61a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PoselMichalWojcik">Chodzi o instytucję spoczywania biegu przedawnienia i zupełnie nową treść art. 104 § 1. Pozwolę sobie przeczytać propozycję: „Przedawnienie nie biegnie: pkt 1 jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego; nie dotyczy to jednak braku wniosku albo oskarżenia prywatnego, pkt 2 – jeżeli postępowanie karne zostało zawieszone, gdyż nie można ująć oskarżonego albo nie może on brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby , pkt 3 – w trakcie postępowania sądowego”.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PoselMichalWojcik">Chodzi tutaj przede wszystkim o zapewnienie, aby nie doszło do przewlekania procesów karnych. O ile w pkt 1 mamy przeszkodę natury prawnej, która już na dzisiaj występuje w przepisie aktualnie brzmiącym, to w pkt 2 i 3 mówimy o przeszkodach natury faktycznej, czyli np. art. 22 § 1 Kodeksu postępowania karnego, czyli spoczywanie biegu przedawnienia z powodu długotrwałej przeszkody leżącej po stronie oskarżonego, czy też w pkt 3 zawieszenie na cały czas okresu postępowania sądowego od chwili wniesienia oskarżenia do momentu wydania prawomocnego wyroku albo orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Biuro Legislacyjne sygnalizuje, że nie ma treści zmiany. Czy rząd zna treść zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przychylamy się do tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania do zmiany zaproponowanej przez pana posła Michała Wójcika? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Upoważniamy Biuro Legislacyjne do dokonania ewentualnych zmian redakcyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Redakcyjnie chyba wszystko jest w porządku. Natomiast to jest dość daleko idąca poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Rząd zaakceptował propozycję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 61a. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 61a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PoselMichalWojcik">Chciałbym jeszcze zgłosić propozycję dotycząca zmiany przepisu art. 105 § 1. To powinno być umieszczone przed zmianą nr 62.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PoselMichalWojcik">Propozycja polega na zastąpieniu jednego wyrazu. W aktualnym brzmieniu jest mowa o zbrodni. Chodzi o przestępstwa. Czyli w odniesieniu do...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę odczytać brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PoselMichalWojcik">„Przepisów art. 101 –103 nie stosuje się do przestępstw przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych”. Przed wielu laty prawdopodobnie popełniono błąd. To znaczy pojawiło się słowo zbrodnia, a przecież w art. 7 jest mowa o przestępstwach jako zbrodniach i występkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Zatem wyraz „zbrodnia” zastępujemy wyrazem „przestępstwo”. Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przychylamy się do tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">W zmianie nr 62 pan mecenas umieści lit. a i lit. b.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 62 wraz z poprawką zgłoszoną przez pana posła Michała Wójcika. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 62 wraz z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 63. Zmiana dotyczy art. 107. Eksperci nie mają uwag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Zmiany w art. 107 mają charakter wyłącznie dostosowawczy. W § 1 skreślamy zwrot „lub kary 25 lat pozbawienia wolności”, ponieważ ta kara znika z Kodeksu karnego. Natomiast w § 3 w przypadku skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności skreślamy przesłankę, że z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, ponieważ kara ta będzie wykonana dopiero z chwilą śmierci skazanego. W związku z tym w § 3 zostaje tylko przesłanka, że zatarcie skazania następuje z upływem 10 lat od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 63. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 63.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 64. Zmiana dotyczy art. 115.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W tzw. słowniku pojęć normatywnych w art. 115 postulujemy zmianę § 2, który definiuje ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu. Postulowana przez nas zmiana polega na tym, by sąd oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu zgodnie z tym przepisem, oceniał nie tylko rodzaj i charakter naruszonego dobra, ale także zagrożonego dobra. Dlatego, że występują przestępstwa tzw. materialne, które skutkują naruszeniem dobra prawnego, ale także przestępstwa narażenia na niebezpieczeństwo, chociażby sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy, w których wypadku nie ma skutków w postaci naruszenia dobra prawnego, a jest bezpośrednie niebezpieczeństwo tego naruszenia.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Proszę zwrócić uwagę, że w obecnym art. 115 § 2 jest mowa tylko o rodzaju i charakterze naruszonego dobra, a nie ma mowy o rodzaju i charakterze zagrożonego dobra. Innymi słowy – ta definicja wskutek błędu ustawodawcy jest niepełna, bo pozostawia poza zakresem oceny, o której mowa w tym przepisie te czyny, które nie są związane z naruszeniem, a jedynie zagrożeniem dobra prawnego. Ta zmiana spotkała z bardzo jednoznacznym poparciem m.in. prof. Jarosława Majewskiego, który potwierdził jej celowość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W lit. f w pkt 3 na końcu przed sformułowaniem „a także osoba prowadząca” powinien być przecinek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zgadzamy się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PoselMichalWojcik">Chciałbym zgłosić następującą poprawkę do art. 115 § 13 pkt 3: „sędzia, asesor sądowy, ławnik, prokurator, asesor prokuratury, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, asesor notarialny, komornik, asesor komorniczy, kurator sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy...”, czyli chodzi rozszerzenie katalogu funkcjonariuszy publicznych o asesora sądowego, asesora prokuratury, asesora notarialnego i asesora komorniczego.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PoselMichalWojcik">Myślę, że to jest zasadna poprawka z racji tej, że te osoby wykonują często analogiczne funkcje jak, np. sędzia, komornik, prokurator czy notariusz, a nie są chronione jako funkcjonariusze publiczni. Uważam, że tego rodzaju poprawka powinna być przez nas uwzględniona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Akceptujemy, z zastrzeżeniem, że w katalogu tych osób powinien być wymieniony referendarz sądowy, który jest obecnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W poprawce jest wymieniony sędzia, asesor sądowy, ławnik, prokurator. Myślę, że referendarz powinien zostać umieszczony przed ławnikiem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W brzmieniu oryginalnym jest umieszczony po notariuszu i po asesorze notarialnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Czyli „sędzia, asesor sądowy, ławnik, prokurator, asesor prokuratury, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, asesor notarialny, referendarz sądowy, komornik, asesor komorniczy, kurator sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych lub działających na podstawie ustawy...”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#DoradcaministrasprawiedliwosciJacekCzabanski">Trzeba jeszcze dopisać wyrazy: „a także osoba prowadząca, na podstawie ustawy, postępowanie dyscyplinarne lub postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej”. Wtedy otrzymamy pełne brzmienie tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę przekazać poprawkę na piśmie do Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Umknął jeszcze jeden element. Poprawka kończy się na osobie orzekającej w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy. Poprawka nie zawiera elementu odpowiedzialności zawodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Przedstawimy propozycję na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Proszę o przekazanie propozycji panu mecenasowi. Poczekamy chwilę. Proszę pana mecenasa o odczytanie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">W art. 115 § 13 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „sędzia, asesor sądowy, ławnik, prokurator, asesor prokuratury, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub funkcjonariusz organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, asesor notarialny, referendarz sądowy, kurator sądowy, komornik, asesor komorniczy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych lub odpowiedzialności zawodowej, działających na podstawie ustawy, a także osoba prowadząca na podstawie ustawy, postępowanie dyscyplinarne lub postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy pan poseł Michał Wójcik przyjmuje tę propozycję jako autopoprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PoselMichalWojcik">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 64 z poprawką. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 64 z poprawką.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie zmian do części ogólnej Kodeksu karnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Prosimy o powrót do art. 103.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Zastępca dyrektora departamentu w MS Jerzy Łabuda:</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Dr Magda Błaszczyk w odniesieniu do art. 103 § 2 podnosi argument, że przepis ten w sposób niezrozumiały pomija nowy środek karny opublikowania wizerunku sprawcy, jak również nie uwzględnia środka karnego podania wyroku do publicznej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">W związku z tym proponujemy, aby w art. 103 § 2 (zmiana nr 61) wyrazy „oraz 6 i 7” zastąpić wyrazami „6-9”.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Druga zmiana dotyczy dodanego § 3 w brzmieniu: „Przedawnienie wykonania kar i środków karnych nie biegnie w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności”. Jest to powtórzenie art. 15 § 4 Kodeksu karnego wykonawczego. Norma odnosi się do postępowania wykonawczego. Zatem jest zbędna w tym miejscu. Prosimy o skreślenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przejmuję propozycję. W art. 103 w § 2 wyrazy „6 i 7” zastępujemy wyrazami „6-9”. Skreślamy § 3.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła nowe brzmienie zmiany nr 61. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła nowe brzmienie zmiany nr 61.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do części szczególnej Kodeksu karnego do rozdziału 16. Zmiana nr 65. Rozumiem, że chodzi o zwiększenie wysokości kar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Zmiany dotyczące rozdziału 16 mają charakter dostosowawczy dwojakiego rodzaju. Po pierwsze – są to zmiany w sankcjach przepisów związane z rezygnacją z kary 25 lat pozbawienia wolności jako kary odrębnej rodzajowo, a jednocześnie z wydłużeniem kary terminowej pozbawienia wolności do lat 25. Otóż, w wypadkach, gdy w obecnych przepisach górna granica zagrożenia karą pozbawienia wolności za czyn przewidziany w tych przepisach miała być zlokalizowana w górnej granicy rodzajowej, czyli na linii 15 lat, prawodawca posługiwał się przepisem, że kara jest zagrożona karą pozbawienia wolności, np. od lat 3. I wtedy to oznaczało, że kara oscyluje od 3 lat do 15 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Wprowadzenie dłuższej terminowej kary pozbawienia wolności oznacza konieczność zmiany sankcji. W przeciwnym wypadku doszłoby do niepotrzebnego zaostrzenia tych przepisów, bo górna granica automatycznie zostałaby podniesiona o 10 lat. Zatem w każdym wypadku, gdy poprzednio limit kary pozbawienia wolności w przepisach części szczególnej oscylował na linii 15 lat, musimy teraz wyraźnie zaznaczyć to w przepisach.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Druga zmiana dostosowawcza związana jest z rezygnacją z pojęcia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i zastąpieniem go pojęciem ciężkiego rozstroju zdrowia bądź ciężkiego uszkodzenia ciała.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Typowa zmiana dostosowawcza dotyczy np. art. 118 § 1, który mówił o ciężkim uszczerbku na zdrowiu, my postulujemy ciężkie uszkodzenie lub ciężki rozstrój zdrowia osoby należącej do grupy, o której mowa w tym przepisie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Rozumiem, że pan prokurator omówił zamiany nr 65 i 66.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Odniosłem się do wszystkich zmian z rozdziału 16, czyli od art. 117 do art. 126, ponieważ są to zmiany wyłącznie dostosowawcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie ma widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 65. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 65.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania do zmiany nr 66?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PoselKrzysztofSzyga">Czy wyraz „albo” nie mógłby być zastąpiony przez wyraz „lub”, co byłoby bardziej zrozumiałe ze względów logicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Ta zmiana nie jest celowa, aczkolwiek rozumiem wątpliwość pana posła. Rzeczywiście jest istotna różnica wynikająca z zasad wykładni logicznej pomiędzy funktorem alternatywy rozłącznej, którym wyraz „albo” a funktorem alternatywy łącznej, którym jest wyraz „lub”. W tym wypadku uzasadnione jest jednak użycie funktora alternatywy rozłącznej. Dlatego, że za jedno przestępstwo można orzec tylko jedną karę. Skoro w sankcji danego przepisu występują dwa rodzaje kary, to orzeczenie jednej kary wyklucza orzeczenie kary drugiej.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Innymi słowy – zachodzą klasyczne warunki alternatywy rozłącznej, dla której tylko jeden z członów alternatywy może mieć charakter zdania prawdziwego, drugi musi być fałszywy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 66. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 66.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania do zmian nr 67-68? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmiany nr 67 – 68. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmiany nr 67-68.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozpatrzenia zmiany nr 69.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Wydaje się, że tutaj powinno być inne brzmienie nagłówka tego przepisu. Przepis składa się z dwóch paragrafów. Zatem powinno być: „art. 123 otrzymuje brzmienie:”</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Rozumiem, że legislacyjnie jest to przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 69. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 69.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmian nr 70-71? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmiany nr 70-71. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmiany nr 70-71.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MSTomaszSzafranski">W odniesieniu do nowelizowanych przepisów tego rozdziału tylko potrzeba dostosowawcza przemawia za modyfikacjami przepisów sankcji karnej, po to by chociażby w § 2 art. 127 kara pozbawienia wolności była zamknięta granicą 15 lat. Wobec zmian w systemie kar brak tej modyfikacji oznaczałby automatyczne podniesienie zagrożenia do 25 lat, obecnie projektowanej górnej granicy terminowej kary pozbawienia wolności. Nie ma w zakresie tych zmian żadnych modyfikacji z zespołu znamion ustawowej określoności czynu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 72, dotyczącej art. 127? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 72. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 72.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 73, dotyczącej art. 128? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 73. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 73.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 74, dotyczącej art. 130? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 74. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 74.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są uwagi do zmiany nr 75, dotyczącej art. 134? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-296.7" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 75. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 75.</u>
          <u xml:id="u-296.8" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Przechodzimy do rozdziału 18. Zmiana 76 dotycząca art. 140.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">W art. 140 § 2 zmieniamy dostosowawczo brzmienie znamienia dotyczącego skutków w zakresie zdrowia osoby dotkniętej przestępstwem. Zastępujemy pojęciem ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkim rozstrojem zdrowia pojęcie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#ProkuratorwMSTomaszSzafranski">Natomiast jest jeszcze druga zmiana w sankcji przepisu, mianowicie z uwagi na charakter tych następstw postulujemy by ta sankcja, skoro w dolnej granicy jest wyznaczona na granicy 2 lat pozbawienia wolności, w górnej granicy zgodnie z pewnymi systemowymi założeniami sięgała 15 lat pozbawienia wolności. W wypadku przestępstw, których następstwem jest skutek śmiertelny nie występują w Kodeksie karnym sankcje limitowane od góry 12 latami pozbawienia wolności, ta granica górna oscyluje na wysokości 15 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Czy są pytania? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja przyjęła zmianę nr 76. Sprzeciwu nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła zmianę nr 76.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Sądzę, że rozpatrywanie zmian w kolejnym rozdziale przełożymy na następne posiedzenie. Strona rządowa powinna mieć czas na zapoznanie się z opiniami ekspertów. Moglibyśmy przejść do rozdziału Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#SekretarzstanuwMSBeataKempa">Część ogólną opracowaliśmy. Myślę, że państwo posłowie są zadowoleni z tego opracowania. Do części szczególnej są pewne polemiki ekspertów. Zatem chcielibyśmy się do nich ustosunkować. Do przyszłej środy przedstawimy stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Dziękuję pani minister i rządowi za przygotowanie dobrych materiałów. To bardzo ułatwia pracę.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Wstępnie ustalamy termin następnego posiedzenia Komisji na przyszłą środę, godz. 10.00. Państwo posłowie otrzymacie zawiadomienia.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PrzewodniczacyposelKrzysztofJurgiel">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z koalicyjnym programem rządowym „Solidarne Państwo”.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>