text_structure.xml
66.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 38)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jerzy Chróścikowski)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Szanowni Państwo, pozwolicie, że rozpoczniemy posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jest to nasze kolejne, dwudzieste pierwsze posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Mamy dzisiaj do rozpatrzenia jeden punkt, jest to: informacja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat stanu prac nad paktem dla obszarów wiejskich.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Mamy dzisiaj, można powiedzieć, 2 informacje: pierwszą przedstawioną przez pana ministra rolnictwa, a drugą – przez Ministerstwo Rozwoju. Jak wiemy, te 2 ministerstwa pracują nad dużym projektem, w związku z tym będziemy chcieli wysłuchać dwóch stanowisk, ale wiodącym ministrem będzie pan minister rolnictwa i rozwoju wsi.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Na posiedzeniu obecny jest wiceminister, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pan Ryszard Zarudzki, którego witam.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Dzień dobry.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Z panem ministrem jest również dyrektor Departamentu Strategii, Analiz i Rozwoju, pan Waldemar Guba, którego również witam. Ministerstwo Rozwoju, na tę chwilę, jak widzę, reprezentuje pani zastępca dyrektora Departamentu Strategii Rozwoju pani Renata Calak. Z Najwyższej Izby Kontroli jest wicedyrektor Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pan Grzegorz Brzostek. Związki, organizacje rolnicze, w tym także Centrum Doradztwa Rolniczego, są dość licznie reprezentowane na naszym dzisiejszym posiedzeniu – tak że witam państwa. Witam wszystkich państwa senatorów. Witam przedstawicieli naszego biura, sekretariatu, a także osoby, które zechciały uczestniczyć w naszym posiedzeniu.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Panie Ministrze, my już mieliśmy okazję się spotkać tutaj w takiej wąskiej grupie na posiedzeniu sekcji rolnictwa Narodowej Rady Rozwoju przy panu prezydencie i mieliśmy okazję wysłuchać tych informacji. Pozwoliłem sobie również… Pomyślałem, że dobrze byłoby, żebyśmy jako komisja senacka zapoznali się z tymi materiałami, które jakby budzą zainteresowanie państwa senatorów, jeśli chodzi o ten ważny etap, który jest przed nami, abyśmy się już włączali w prace nad paktem dla obszarów wiejskich, bo to jest dla nas bardzo istotny temat. Kiedyś taki pakt miał być, ale nie został wdrożony. W roku 2000, o ile dobrze pamiętam, taki pakt był przygotowany, ale rzeczywiście nie wszedł w życie. Myślę, że gdybyśmy wtedy mieli ten pakt, gdyby on wtedy został przyjęty, to dzisiaj bylibyśmy o wiele dalej do przodu. Ale, jak to mówią, życie ściele swoje ścieżki, koalicje się zmieniają, a paktu jak nie było, tak nie ma. Mam nadzieję, że teraz wypracujemy ten pakt, że to będzie pakt rzeczywiście jakby połączony z szerokim działaniem w ramach Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, które jest uwzględniane w filarze V.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Panie Ministrze, ja już nie będę wnikał w szczegóły, myślę, że pan najlepiej to zrobi. Proszę o wprowadzenie…</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Aha, przepraszam, jeszcze nie przywitałem naszej pani poseł, europoseł, pani Wiśniewskiej – witam panią.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Panie i Panowie Senatorowie! Zaproszeni Goście! Pani Poseł!</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Dziękuję za zaproszenie na dzisiejsze spotkanie. Dzielimy się tymi informacjami…</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">…Rozumiem, że ważne jest, aby ta informacja też mogła dotrzeć do internautów, którzy teraz mogą nas oglądać – więc przepraszam za ten błąd, też tak się zdarza – a wiem to, bo sam wielokrotnie oglądałem posiedzenia komisji. To, że nas jest tutaj niewiele, nie oznacza, że tak jest w rzeczywistości, bo wiem, że szereg osób ogląda posiedzenia komisji senackich.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Dokument „Pakt dla obszarów wiejskich” wynika z programu działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który został zaproponowany przez ministra Jurgiela na konferencji prasowej otwierającej naszą pracę w ministerstwie rolnictwa w grudniu. Istotne jest to, że „Pakt dla obszarów wiejskich” wpisuje się w Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w tzw. plan premiera Morawieckiego; tutaj, patrząc na taki jakiś logiczny porządek, jest to filar V „Zrównoważony rozwój społeczny i regionalny”. Jak już wspomniałem, ma być to społeczne i polityczne porozumienie dotyczące wsparcia obszarów wiejskich. Tak więc tutaj są 2 strony, o których mówiłem. Tutaj chodzi o takie szukanie konwencji, można powiedzieć tak: nie pytaj, co ja mogę zrobić, powiedz, co ty możesz zrobić. To jest taka konwencja aktywizacji, animacji i poszukania pewnej wspólnoty lokalnej. Oczywiście będziemy mieli tutaj pewne obszary tematyczne, wskazanie źródeł finansowania. Jeśli chodzi o pakt, to dotyczy on nie tylko finansowania i środków unijnych, ale także środków krajowych. Mechanizmy finansowania różnych przedsięwzięć są jednym z elementów pracy nad paktem, w czerwcu temu będzie poświęcona konferencja. I tutaj, jak widzimy, mamy integrować zaangażowane podmioty na rzecz rozwoju i animować się, współpracować, tworzyć partnerstwa, rzeczywiste partnerstwa, na zasadzie: jestem dobrowolnie, zobowiązuję się do pewnych zadań, tworzymy to, co dzisiaj… Mieliśmy takie spotkanie z przedstawicielami instytutów, gdzie tworzyliśmy takie partnerstwa, ale to był tylko taki zalążek, to było takie dość jednostronne partnerstwo. Ale partnerstwo jest też tutaj kluczem, jeśli chodzi o poszukiwanie wspólnych działań na rzecz dobra wspólnego. Więc jeśli chodzi o funkcje paktu dla obszarów wiejskich, to jest ich kilka. Jest to przede wszystkim zapewnienie odpowiedniego ukierunkowania wsparcia na rzecz obszarów wiejskich. No, tu są takie podstawowe… takie szczegółowe, powiedzmy, ogólniki… Dotyczy to regionalnych programów, programu rozwoju, budżetu i funduszy krajowych. O tym mówiliśmy, że nie ogranicza się to tylko do środków krajowych.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">I teraz oczywiście trzeba powiedzieć też bardzo precyzyjnie, że pakt będzie stanowił i stanowi jeden z elementów programu PiS, Prawa i Sprawiedliwości na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">„Pakt dla obszarów wiejskich” a Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Zakres paktu będzie skorelowany z zaprezentowanymi przez Ministerstwo Rozwoju założeniami dla Strategii na rzecz Odpowiedzialnego rozwoju, tak, jak już wspominałem. W pracach nad Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju uczestniczy ministerstwo, jeśli chodzi o potrzeby obszarów wiejskich. W pakcie chodzi też o wykorzystanie… Pakt nie zawsze mówi o nowych środkach przeznaczonych na pewne określone działania. Pakt mówi o tym, jak efektywnie je wykorzystywać, na jakie obszary je przeznaczać, wskazuje pewne kierunki działań. Mamy wyodrębnionych 18 obszarów priorytetowych, np. jeden z nich dotyczący obszarów wiejskich… Ale także są obszary dotyczące kapitału ludzkiego, kapitału społecznego, społeczeństwa obywatelskiego. Mówimy o rolnictwie, o obszarach wiejskich, a tu takie historie… Jest to bardzo ważne i to też podkreślaliśmy na spotkaniu u prezydenta, że sprawy dotyczące pracy na rzecz wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego, czyli już takiej aktywnej działalności, są tutaj kluczem i pakt to też obejmuje. Oczywiście także infrastruktura… Ale o tym jeszcze będziemy mówić.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Pakt obejmuje jakby 2 części, chociaż to może za dużo powiedziane… Jest pakt krótkookresowy, który obejmuje rozwiązania w ramach istniejących instrumentów. Można powiedzieć, na szybko to, co mamy, koordynujemy, próbujemy to wykorzystać i próbujemy… To jest jak gdyby takie też spojrzenie… Polityka spójności i tak przecież jest wykorzystywana nie tylko w miastach, ale także na obszarach pozamiejskich i w małych miasteczkach. I tutaj w pakcie krótkookresowym możemy już wskazywać konkretne rozwiązania na rok, na 2 lata, na 3 lata, które byłyby przedmiotem… No, jest pewien problem, tutaj warto by rozmawiać o tym, jak to się przełoży na konkretne narzędzia. Mamy kilka propozycji, nawet robiliśmy warsztaty. Tak więc ta praca trwa, ten pakt krótkookresowy jest na 2 lata, maksymalnie na 3 lata.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Jeśli chodzi o pakt długookresowy… Czyli chodzi o priorytety, o pewne zmiany istniejących… Bo rzeczywistości od razu się nie zmieni, od razu nie wyrzucimy tego wszystkiego, co mamy… Musi być taki okres, w którym stopniowo będą przekształcane możliwości działania Prawa i Sprawiedliwości, chociażby z tego podejścia, jakie mamy, że – i to jest ważne też założenie w ramach paktu – odchodzimy od modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnego, aż strach wymówić, na rzecz modelu zrównoważonego rozwoju obszarów. I tutaj jest też ta zasadnicza jak gdyby linia i szukania zgodności tych wszystkich elementów, i jej równowagi, którą w pakcie też staramy się mieć w tyle głowy, kiedy pracujemy nad poszczególnymi elementami. Jeśli chodzi o pakt długookresowy, to tutaj odnosi się to do takiego konkretnego działania – już jesteśmy na etapie, kiedy pracujemy nad zespołami… Tutaj będą już zmiany instytucjonalne, czytaj: np. łączenie instytucji, łączenie inspekcji, podejmowanie takich działań, powiedziałbym, trwające ponad wspomniane 3 lata, które będą wymagały okresu przygotowania, który będzie umożliwiał je uskutecznienie – tak, jak już powiedziałem, łączenie agencji, łączenie inspekcji – lub też definiował pożądaną instytucjonalną i organizacyjną możliwość działania na rzecz obszarów wiejskich. Mówię trochę ogólnikami, co może być mniej czy bardziej ciekawe, ale proszę, możemy później w dyskusji o tym porozmawiać. Pomysłów jest wiele, trwa burza mózgów, ale nie chcę na tym etapie tak publicznie szczegółowo ich omawiać.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Jeśli chodzi o potencjalne sposoby wzmocnienia, ukierunkowania wsparcia obszarów wiejskich w polityce spójności… Bo można teraz powiedzieć: no dobrze, pięknie to brzmi, pięknie tu pan, Panie Ministrze, mówi, ale jakieś konkrety w tej całej filozofii dotyczącej paktu by się przydały. Więc np. jeśli chodzi o ukierunkowanie wsparcia obszarów wiejskich w polityce spójności, to przede wszystkim są kryteria wyboru, które nie wymagają specjalnych zmian, szczegółowe kryteria wyboru w komitetach monitorujących dotyczące ukierunkowania pieniędzy, które są w ramach lokalnych regionalnych środków – mówię np. o regionalnym programie operacyjnym. Są to kryteria merytoryczne skutkujące uzyskaniem przez wnioskodawcę dodatkowych punktów w przypadku projektów konkursowych. I w ramach tego mamy kryteria bezpośrednie i pośrednie, gdzie są konkretne propozycje do wdrożenia. Dalej, dedykowane działania, np. rozwój – czyli takie tematyczne – na obszarach Natura 2000. Następnie jest beneficjent – zaproponowanie grupy beneficjentów. To jest też ukierunkowanie na obszary zagrożone wykluczeniem czy marginalizacją i troszkę przedefiniowanie tej rzeczywistości, jeśli chodzi o chociażby określenie w taki czy w inny sposób beneficjenta. I na końcu jest wydzielenie koperty i dedykowane nabory.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Jeśli chodzi o potencjalne sposoby wzmocnienia wsparcia obszarów wiejskich, to są to: innowacyjne działania, działania informacyjno-promocyjne, projekty zintegrowane, instrument Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność. Tu chciałbym się na chwilę zatrzymać. Bardzo niedobra rzecz się stała. O pozostałych też myślę… Te sposoby ukierunkowania wsparcia w ramach paktu to są takie już nasze metodologiczne sposoby oddziaływania, w jaki sposób i na czym się skupiamy w ramach paktu. Skoncentruję się tutaj na jednej rzeczy, mianowicie instrument RLSK. Tutaj chodzi o podejście Leader, ale chodzi też o to, że Komisja Europejska dopuszczała w nowym okresie 2007–2013 uruchomienie takiego mechanizmu w ramach podejścia Leader. Czyli Leader finansowany w ramach programu rozwoju obszarów… Leader, przypomnę, to partnerstwo trójsektorowe, to jest jak gdyby funkcjonujące już w Polsce od pierwszego okresu programowania, od czasu uzyskania członkostwa w Unii, jak pamiętamy, to były lata 2004–2006, 2007–2013… W przypadku lokalnych grup rybackich podobnie jest podejście Leader, czyli trójsektorowe partnerstwo… Trójsektorowe tzn. sektor publiczny, sektor społeczny i sektor prywatny, czyli przedsiębiorcy z samorządem i społeczeństwo obywatelskie, w najszerszym zakresie dogadują się między sobą, mówią, co potrzebują, wymyślają strategię… „wymyślają” to może złe słowo, raczej wypracowują partycypacyjny oddolny sposób, strategię, a następnie dostają środki. Na czym polegał problem, jeśli chodzi o sytuację, którą zastaliśmy i która niestety jest nie do odwrócenia, a jest warta podkreślenia? Tylko w dwóch województwach samorządy – bo to było na poziomie samorządów – zgodziły się, żeby ten mechanizm zastosować, że nie tylko lokalne grupy działania… A lokalnych grup działania w Polsce na dzień dzisiejszy – mam najświeższe informacje – jest 290, czyli 94%… właściwie całe obszary wiejskie są pokryte… I w dwóch województwach są one wspierane z regionalnych programów operacyjnych, czytaj: z polityki spójności, czytaj: z Europejskiego Funduszu Społecznego i z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ale co to znaczy? Co znaczy to rzeczywiste przekazywanie środków na rzecz obszarów wiejskich, na społeczność lokalną w województwie kujawsko-pomorskim? Ja znam tę sprawę dość precyzyjnie, zajmowałem się tym, stąd przyszedłem trochę do ministerstwa… Proszę o chwilę uwagi, bo to jest ciekawe, to są informacje mniej znane, mało się o tym mówi, a właściwie zamiatało się to pod dywan, a teraz jak gdyby do tego tematu wracamy. Mianowicie 90 milionów euro województwo kujawsko-pomorskie przeznaczyło na Leadera, czyli 360 milionów zł. Leader, tak więc lokalne grupy działania na swoje strategie połączyły pieniądze z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, też na Leadera, które były, i wypracowały strategię, a w województwie podlaskim – to drugie województwo – 60 milionów euro, czyli 6 razy… czyli po przeliczeniu to jest 240 milionów. To trzeba nie dla jednej, tylko dla wszystkich, przy czym mało z tego… Nawet jeśli część tych środków – i to jest znowu budowanie takiej dobrej perspektywy i ja uważam, że to jest dobra perspektywa – idzie na obszary miejskie, to tu naprawdę to dzieje się tylko za obopólną zgodą i dla wspólnego dobra, który… Chociaż też jest dużo problemów. I pytanie: dlaczego nie miałoby być tak w 16 województwach? Dlaczego zaniechano takich działań? Dlaczego nie podejmowano tutaj… Ja rozumiem wszystkie trudności biurokratyczne, ja wiem, jak u mnie w moim macierzystym województwie, w województwie pomorskim się działo. Ale to był jeden z takich mechanizmów, który umożliwiał łączenie, tym bardziej że w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich bezdyskusyjne jest to, że jest 13,5 miliarda euro, czyli w porównaniu do tego, ile było wcześniej, czyli 17,2 miliarda, jest o 5,2 miliarda euro mniej, a wiemy, że mówiono później, że z polityki to się zrefunduje. To jeśli tak, to trzeba było pójść w ten mechanizm. Gdyby tak było, bylibyśmy w zupełnie innej sytuacji, jeśli chodzi o różne realizacje działań, przedsiębiorczość, no i wszystkie sprawy kulturalne, związane z rozwojem, budowaniem społeczeństwa, kapitału społecznego i szereg innych inicjatyw lokalnych. I to właśnie w jakimś sensie włączamy do paktu.</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Tutaj chciałbym dodać jeszcze jedno: „Pakt dla obszarów wiejskich” –diagnoza, a także analiza potrzeb. W opracowaniu założeń paktu uwzględniono dokumenty strategiczne – to jest ważne – które są wymienione, to są powstałe takie nasze podstawowe, fundamentalne dokumenty takie, jak: program rozwoju, „Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym” z maja 2016 r., który był ważnym raportem, nasza kierunkowa zintegrowana strategia rozwoju i program Prawa i Sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Pakt a analiza zgłoszeń. Jeśli chodzi o stan prac, zgłosiliśmy… Żeby potwierdzić potrzebę zajęcia się różnymi aktualnymi sprawami, zwróciliśmy się do samorządów, instytucji, ekspertów, organizacji społecznych z prośbą o przedstawienie nam swoich potrzeb. Zebraliśmy 457 zgłoszeń. Pogrupowaliśmy te zgłoszenia. Wnioski z tego były takie… Bo one ukierunkowały nas na główne tematy będące w zakresie zainteresowania… Tak więc identyfikowaliśmy potrzeby. Gospodarowanie… Wyszło to, co jest takie też społecznie akceptowalne, a więc: gospodarowanie zasobami wodnymi, ochrona gleb i wody, rozwój przedsiębiorczości, modernizacja energetyki. Chcieliśmy się upewnić… I z województwa te dane przesyłano… Oczywiście niektórzy myśleli, że jak przyślą fiszkę, to zaraz będą mogli nam przesyłać faktury. Dlatego trochę staraliśmy się wytłumaczyć, że nie tędy droga. Ale to było rzetelnie zrobione i mamy te potrzeby zidentyfikowane. Na podstawie tych potrzeb stworzone były obszary priorytetowe paktu. Te obszary priorytetowe były też określone w ramach takiej wcześniejszej propozycji, później je potwierdzaliśmy i przekształciliśmy… Później wynikały tutaj takie nasze już przedsięwzięcia w ramach paktu. Ale tu chciałbym wskazać obszary priorytetowe, które dotyczą obszarów… To nie jest rangowanie, takie według ważności, ale według nich jak gdyby identyfikowaliśmy jakby pewną konkretność dotyczącą obszaru i budowanie paktu: gospodarka zasobami, ochrona gleb, wód, pielęgnowanie zasobów środowiska, modernizacja energetyki. I to się nam potwierdziło później, jeśli chodzi o to, co jest ważne dla społeczności lokalnej. I na tym etapie jest też utworzony zespół konsultantów, ekspertów z różnych środowisk, który spotykał się już czterokrotnie. W ramach tego zespołu, też poszerzając grupę osób, na ostatnim spotkaniu potworzyliśmy zespoły robocze. I w ramach takiego uzupełnienia wydzieliliśmy też te rzeczy, które dotyczą Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, i te, które mogłyby być realizowane z innych też środków, ale były spójne z tymi wcześniejszymi. Te główne obszary dotyczą: energii na wsi, dotyczą infrastruktury technicznej, dotyczą zasobów naturalnych, budowania kapitału społecznego, społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorczości i dalszych przedsięwzięć, takich horyzontalnych. Tu są jeszcze szczegóły, ale nie chciałbym państwa zanudzać, jeśli chodzi o ten temat w aspekcie ogólnym, i przedłużać swojego wystąpienia.</u>
<u xml:id="u-5.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Podsumowanie. Jesteśmy w trakcie pracy nad paktem. Zakończyliśmy pewien etap… Ten nasz dokument na razie jeszcze jest taką wersją roboczą, która nie jest do upowszechniania, jest to nasz wewnętrzny dokument roboczy, który… Są porobione karty głównych przedsięwzięć, jak my to widzimy. W czerwcu będziemy mieli… Bo szukamy też środków finansowych, które byłyby w ramach nowych instrumentów, narzędzi finansowania. Tu są nie tylko środki unijne. Będziemy tutaj pracować dalej nad różnymi rozwiązaniami, a przede wszystkim nad tymi konkretnymi pakietami przedsięwzięć, które później będziemy starali się realizować, czyli wdrażanie to jest osobna sprawa. Oczywiście tutaj w ramach tego, co w tej chwili też się dzieje, włączamy się do prac – to jest istotne – ponieważ pakt będzie dokumentem rządowym i on będzie w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju takim motorem napędowym współpracy, koordynacji, efektywności i takiej bardzo przemyślanej, bo z pustego i Salomon nie naleje… A czasami tych pieniędzy jest tyle, ile jest… Chodzi o to, żeby te pieniądze wydać najlepiej, jak to jest możliwe.</u>
<u xml:id="u-5.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">To tak skracając już zakończenie, dodam, że te prace zespołów uruchamiamy na tym etapie. Czas nas trochę goni ze względu na prace nad Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, ale wspólnie to koordynujemy i myślę, że damy radę. To tyle z mojej strony. Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Mamy dość obszerną informację i na piśmie, i tutaj jeszcze poszerzoną, przedstawioną przez pana ministra.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Za chwilę pozwolę sobie poprosić panią dyrektor Departamentu Strategii Rozwoju Renatę Calak, aby materiał, który dostaliśmy, podpisany przez pana ministra, o ile dobrze pamiętam, Kwiecińskiego, który rzeczywiście dał nam możliwości pokazania, jak to jest również ze środkami programu operacyjnego założonymi dla województwa… Ale również rozmawialiśmy wcześniej z panem ministrem Kwiecińskim na spotkaniu u pana prezydenta, że to są etapy realizacji tej strategii. Ten pierwszy etap miał być realizowany do połowy maja. Mamy połowę maja za sobą, więc teraz jest czas, kiedy można przekazać pewną informację, co zrobiono na tym pierwszym etapie, a w jakie prace możemy dalej się włączyć. Pan minister już poszedł krok dalej, można powiedzieć, i szerzej to omówił, ale również od pani dyrektor chciałbym usłyszeć krótką prezentację.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Tak jak pan przewodniczący mówił, my wysłaliśmy ten dokument, więc ja pokrótce będę się starała powiedzieć o tym, co się dzieje w resorcie w ramach spraw dotyczących prac nad Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, a także wydatkowaniem środków europejskich. Otóż jesteśmy na dosyć zaawansowanym etapie prac nad przygotowaniem założeń do Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, którą przygotowujemy oczywiście na bazie „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” zaprezentowanego przez pana premiera Morawieckiego, planu, który stanowi jakby wizję, w jakim kierunku będziemy modernizować Polskę, by uniknąć pułapki średniego wzrostu. Otóż dokładnie w poniedziałek odbył się komitet koordynujący polityki rozwoju, na którym był właśnie przewodniczy pan minister Kwieciński. I my w ramach naszego resortu wypracowaliśmy założenia do strategii odpowiedzialnego rozwoju, który później w konsekwencji będzie stanowił średniookresową strategię rozwoju kraju, wynikającą z ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Teraz przechodzimy do drugiego etapu, czyli ten projekt założeń będziemy już dostosowywać do wymogów ustawowych i będziemy przygotowywać ten dokument właściwy, czyli średniookresową strategię rozwoju kraju. I ten proces de facto chcemy przeprowadzić do lipca, żeby od lipca rozpocząć już taki oficjalny proces związany z konsultacjami społecznymi, z przeprowadzeniem oceny oddziaływania na środowisko, z przeprowadzeniem oceny ex ante.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Ale na tym etapie – nawet dzisiaj mieliśmy spotkanie z resortami, również pan minister rolnictwa mówił o swoich zespołach, które przygotowują „Pakt dla obszarów wiejskich” – prowadzimy zespoły w odniesieniu do wszystkich 5 filarów w ramach strategii odpowiedzialnego rozwoju. Teraz jesteśmy na etapie dopraszania poszczególnych resortów, ekspertów zewnętrznych, również przedstawicieli regionów. Ten etap obejmuje wypracowanie zapisów. Tak że poddajemy to jakby konsultacjom, poddajemy te zapisy procesowi konsultacji, prowadzimy dyskusję nad zapisami, które wprowadziliśmy do założeń strategii odpowiedzialnego rozwoju. Ale teraz de facto bardzo ważny jest ten proces związany z wypracowaniem projektów flagowych i wypracowaniem paktów dla różnych obszarów. Pan minister prezentował „Pakt dla obszarów wiejskich”. My również się zastanawiamy i będziemy przygotowywać inne instrumenty dla innych obszarów – będzie pakt albo program dla małych i średnich miast, będzie również pakt i propozycje dla miast, które straciły swoje funkcje społeczno-gospodarcze. Ja chciałabym też ze swojej strony podkreślić, że oczywiście my mamy ograniczenia finansowe, ale w ramach tych pakietów, rozwiązań będziemy również starali się zaproponować rozwiązania prawne, rozwiązania instytucjonalne i w przypadku niektórych elementów rozwiązania finansowe, co de facto jest poniekąd związane z dużym trzecim filarem w ramach strategii odpowiedzialnego rozwoju, dotyczącego kapitału dla rozwoju. Czyli nie ograniczamy się do tych środków, które mamy w ramach polityki spójności, w ramach wspólnej polityki rolnej, ale również chcemy w większym stopniu jakby pobudzić środki polskie.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Jeszcze chciałabym odnieść się do tej kwestii związanej z dostosowaniem niektórych instrumentów na tym etapie do większego wydatkowania środków na obszary wiejskie. Oczywiście my musimy tutaj brać pod uwagę zarówno szybkość wydatkowania środków europejskich, jak i jakość projektów, które są przygotowywane, jeśli chodzi o wydatkowanie w ramach perspektywy finansowej 2014–2020, bo jak państwo zapewne wiedzą, w stosunku do poprzedniego okresu programowania my de facto mamy ok. 6–9 miesięcy opóźnienia z wydatkowaniem tych środków. Więc w tym materiale, który był dla państwa przygotowany, my sugerowaliśmy zastosowanie różnych instrumentów, o których również mówił pan minister, dotyczących dostosowania kryteriów wyboru projektów, dostosowania ewentualnie szczegółowych opisów programów operacyjnych, a nie rozpoczynanie jakby renegocjacji programów samych z siebie, gdyż to może spowodować opóźnienie realizacji perspektywy finansowej 2014–2020. Więc de facto w tym procesie musimy zapewnić większą koordynację dostępnych instrumentów, żeby one się wzajemnie uzupełniały i żeby te instrumenty były realizowane oraz służyły temu samemu celowi, na który wspólnie się zgodzimy w strategii odpowiedzialnego rozwoju.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Z mojej strony to wszystko. Dziękuję. Jeśli są jakieś pytania, to bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Otwieram dyskusję.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Kto z państwa chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę bardzo, pan przewodniczący.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#SenatorWieslawKilian">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#SenatorWieslawKilian">Pani wspomniała, że ministerstwo jako koordynator podzieliło ten proces na 3 etapy. Pierwszy etap praktycznie już mamy za sobą, bo tutaj jest podany termin połowa maja, więc to już mamy za sobą. Mnie interesuje drugi etap. Pani też wspomniała o tym, że odbywają się konsultacje. Czy pani mogłaby szczegółowo przedstawić kilka punktów, na jakim etapie jesteśmy w zakresie tej strategii? Które z tych priorytetów, które nas interesują, państwa jako rząd interesują i na jakim etapie są prace nad nimi, jakie są uzgodnienia?</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#SenatorWieslawKilian">I drugie pytanie. Tutaj jest przedstawione też finansowanie w ramach RPO. Czy to będą tylko te pieniądze, które są w ramach RPO, czy rząd planuje również jakieś dodatkowe środki, a jeśli tak, to jakie to mogą być środki? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Pierwsze pytanie odnośnie do etapu. Jak wcześniej mówiłam, mamy zakończony… może „zakończony” to za dużo powiedziane… mamy wypracowany projekt założeń strategii odpowiedzialnego rozwoju i on wskazuje na te elementy, które pan premier pokazywał w planie odpowiedzialnego rozwoju jako wizja rozwoju kraju. Jest on ułożony w ramach struktury wynikającej z ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Czyli mamy diagnozę w danym filarze, co też jest opisane, na co stawiamy w ramach industrializacji w filarze I. Jest to jakby owskaźnikowane, jest pokazana wartość wskaźnika, dostępna, która najczęściej jest na okres 2014–2015. Pokazujemy też, do jakiego poziomu wskaźnika chcemy dojść w roku 2020, gdyż ta strategia ma horyzont czasowy do 2020 r., i pokazujemy, jakie działania musimy podjąć, by do tej pozycji dojść. W ramach również tego opisu pokazujemy instrumenty, które chcemy wdrożyć, żeby to osiągnąć. Przykładem jednego z takich instrumentów jest właśnie „Pakt dla obszarów wiejskich”, który porządkuje sferę dotyczącą obszarów wiejskich. Ale tych instrumentów jest dużo w zależności od tematu konkretnego filaru. I jak ten etap się skończy – czyli mamy projekt założeń, który był wypracowany bezpośrednio w Ministerstwie Rozwoju – chcemy rozpocząć wspólną pracę z poszczególnymi resortami i regionami, z ekspertami z danej branży, żeby te zapisy jakby zweryfikować i oczywiście je poprawić, uzupełnić, oszlifować, żeby przygotować już draft dokumentu, który będzie przygotowany do lipca i wtedy ten dokument jakby poddamy procesowi konsultacji wynikających z ustawy. Czyli ja sobie wyobrażam to tak, że kierownictwo ministerstwa będzie prezentowało ten dokument we wszystkich regionach, będą organizowane również konferencje branżowe, będzie to czas jakby poddawania tego dokumentu procesowi konsultacji. Na razie my jesteśmy na etapie wypracowania i weryfikacji tego, co przygotowaliśmy w ramach Ministerstwa Rozwoju, i włączania w ten proces wszystkich resortów i ekspertów branżowych w danym temacie.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Drugie pytanie dotyczyło środków. W tabeli państwo mają pokazane alokacje w ramach zarówno regionalnych programów operacyjnych perspektywy 2014–2020, jak i programów krajowych, które przeznaczają część swojej alokacji na obszary wiejskie. Więc to jest jakby pokazane, ile środków jest przeznaczone w ramach regionalnych programów operacyjnych i w ramach programów krajowych.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#ZastepcaDyrektoraDepartamentuStrategiiRozwojuwMinisterstwieRozwojuRenataCalak">Jeszcze jedno dopowiem. Jak państwo wiedzą, w ministerstwie był przygotowany plan związany z poprawą efektywności i przyspieszeniem wydatkowania środków w ramach perspektywy 2014–2020. Ten dokument jest na bieżąco monitorowany i z tego dokumentu wynika, ile środków de facto już zostało wydatkowanych na te obszary, bo tu mamy jakby pokazane, ile regiony i programy krajowe planują wydać, a w tym dokumencie, który przedstawia monitoring wydatkowania środków, pokazujemy, ile de facto konkursów zostało ogłoszonych, ile instytucji zostało poddanych już procesowi desygnacji, jaka alokacja środków jest wydatkowana, ile konkursów jest planowanych. Tak więc to są dane pokazujące, jak perspektywa finansowa jest realizowana w praktyce.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#SenatorWieslawKilian">Pani dyrektor powiedziała tak ogólnie, a moje pytanie dotyczyło takiej kwestii. Czy oprócz tego, co jest zapisane w RPO i w tym… Czy oprócz tego rząd przewiduje jeszcze dodatkowe środki? Bo tu mamy podane, że w ramach RPO i tych propozycji… Jeżeli robimy jakiś program, projekt, to zakładamy, że oprócz pieniędzy, które były wcześniej zapisane w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich czy RPO, programu rozwoju regionalnego, to było wcześniej zapisane, bo wiadomo, że Unia przygotowując budżet dla naszego kraju, określiła w ramach poszczególnych grup określone pieniądze. I moje pytanie jest takie: czy oprócz tych pieniędzy, które tu państwo przedstawiliście, będą z rządu desygnowane dodatkowe jakieś pieniądze?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#SenatorWieslawKilian">Jeśli chodzi o moje pierwsze pytanie, to pani znowuż trochę ogólnie na nie odpowiedziała. Moje pytanie było szczegółowe: w jakim momencie jesteśmy w tym drugim etapie? Chciałbym, żeby pani wymieniła kilka takich szczegółowych priorytetów. Co rząd zamierza zrobić w zakresie tego paktu? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Myślę, że pan minister Zarudzki wymieniał te priorytety, które są… One już tutaj były wymieniane. Chodzi o to, żebyśmy tutaj pracowali niejako kompleksowo, nie pani minister… nie Ministerstwo Rozwoju… Bo my dzisiaj rozmawiamy o pakcie dla obszarów wiejskich. Pani z Ministerstwa Rozwoju oczywiście mówiła, powiedziałbym tak ogólnie, o całej strategii, o pięciu filarach. W związku z tym odpowiedź na pytanie była i jest w materiałach, które są przygotowane przez ministra rolnictwa. W związku z tym trudno oczekiwać w tej chwili, na ile uda nam się, myślę, wspólnie wypracować jeszcze całą tę strategię łącznie, bo jesteśmy na etapie konsultacji, które będziemy… I myślę, że tu pan przewodniczący, który chce uzyskać pewną odpowiedź… Jesteśmy na etapie podstawowym, czyli pokazujemy dzisiaj społeczeństwu, że nie ukrywamy prac, które są prowadzone, tylko pokazujemy je, pokazujemy, że jesteśmy otwarci, pokazujemy szersze konsultacje, które jeszcze są nawet tutaj w parlamencie polskim, które jeszcze nie są poddane do publicznej dyskusji. Więc my w parlamencie rozmawiamy na razie na dużym stopniu ogólności, jak rozumiem, co pozwoli ministerstwom również szybciej podjąć działania, konsultując to z parlamentem. Ja tak to rozumiem.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Czy pan minister chciałby jeszcze odnieść się do tych szczegółów? Bo te priorytety to właśnie są wymieniane szczególnie przez…</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Jeśli chodzi o strategię, to na tym etapie bardziej mówimy, że tak powiem, o ogólnych szczegółach. Myślę, że jesteśmy na etapie procedowania naszych dokumentów. Ja dlatego użyłem takiego słowa… Bo z jednej strony Ministerstwo Rozwoju pracuje nad strategią, a my nad paktem, czyli dokumentem, w którym szuka się porozumienia. Dla mnie w ostatnim czasie było takie bardzo budujące to, że w ramach zespołu, jak się buduje pewną grupę, jak się chce jak gdyby zaangażować, to nie ma lepszej rekomendacji, jak to, że ludzie chcą pracować w grupie na rzecz paktu. I mam takie właśnie doświadczenie, że bardzo proszą, żeby ich włączyć do pracy nad paktem. Nie ma jak gdyby lepszej rekomendacji, iż mimo że część osób odchodzi… A więc pakt – ja zwróciłbym uwagę na ten element – jest szukaniem tego porozumienia, on potrzebuje pewnego procesu, ale chodzi o to, żeby za tym też poszły konkrety. Na razie jesteśmy na etapie ogólnych szczegółów… może inaczej, szczegółowych ogólników. Ale w planowaniu tak jest i tutaj tego nie przeskoczymy.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Pani poseł Wiśniewska.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoJadwigaWisniewska">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoJadwigaWisniewska">Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Pani Dyrektor! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoJadwigaWisniewska">Przez lata wiedzieliśmy, że środki unijne były w różny sposób dystrybuowane i wydawane, a skuteczność ich wydawania, była najoględniej mówiąc, różna. Propozycja, którą państwo przedstawiacie, wydaje się być bardzo spójna i przemyślana. Rzeczywiście polska wieś potrzebuje paktu, który będzie służył harmonijnemu rozwojowi polskiej wsi. I życząc państwu oczywiście powodzenia w realizacji tego bardzo ambitnego i, nie ukrywam, bardzo trudnego zamierzenia, które może być kołem zamachowym dla polskiej wsi, jeśli chodzi o rozwój i efektywne wydatkowanie środków unijnych, chciałaby zapytać o pewną kwestię związaną z tym, że jesteśmy w trakcie obecnej perspektywy finansowej. Ile środków z PROW już zostało wydatkowanych i jaka ich wielkość jest zakontraktowana? Czy macie państwo takie informacje?</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Pani Poseł, ja chciałbym odpowiedzieć. Tak, na bieżąco to monitorujemy. Powiem tak, ten półroczny okres… Ja nadzoruję działania w ramach resortu, jeśli chodzi o Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, czyli też tworzymy w departamentach, które mi podlegają, prawo, np. rozporządzenia czy też nowelizujemy kierunkowe ustawy o rozwoju obszarów wiejskich, o płatnościach bezpośrednich i o rozwoju lokalnym kierowanym przez społeczność. Tak to wygląda z mojego punktu widzenia, jeśli chodzi o Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. 4% na płatności… Ale 4% z puli środków, które są dostępne w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, jest na kontach beneficjentów. Czy to jest dużo, czy mało? No można powiedzieć… Wydajemy 42 rozporządzenia, 30 jest wydanych, pozostałe… Ten rok… Teraz zakończyliśmy nabór. Maszyna ruszyła. Ta maszyna nabiera rozpędu. Jest pan prezes izby rolniczej Szmulewicz, który może też uzupełnić moje informacje. Np. teraz jest nabór w przypadku modernizacji gospodarstw rolnych… Uruchamiamy, jeśli chodzi o modernizacje gospodarstw, program „Młody rolnik”… Środków w ramach naborów mamy na 4 miliardy zł… Taki jest nabór, ale nie wszystkie wnioski będą przyjęte. Maszyna ruszyła, ale trzeba to opracować, trzeba podpisać umowy. Beneficjenci muszą zrealizować… Dzisiaj przyszedłem bezpośrednio z agencji restrukturyzacji, gdzie w zespołach roboczych dyskutowaliśmy na temat przeglądu ram wykonania, jak zrealizujemy wskaźniki na 31 grudnia 2018 r. W PROW wcześniej wskaźniki nie były takie istotne – w polityce spójności tak – ale były czymś oczywistym. I teraz się zastanawiamy, gdzie mamy… Bo później pieniądze będą nam zabierane czy przesuwane w taki niekorzystny dla nas sposób. Kontraktujemy pieniądze, organizujemy też agencję i struktury, żeby te wnioski… Było 30 tysięcy wniosków. Jeśli chodzi o nabory, które teraz były na program „Młody rolnik”, na modernizację, na 4 różne komponenty – informacja na dzisiaj, bo wnioski jeszcze spływają pocztą – mamy 30 tysięcy wniosków. Z dzisiejszej informacji dotyczącej ram wychowania… Mamy problem z prawem wodnym. Dyrektywa wodna to jest kluczowa sprawa, która blokuje nam wdrażanie niektórych działań i nie zdążymy zrealizować wskaźników… Takie są problemy.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Jeśli chodzi o wykorzystanie, nie jestem tutaj… jestem dużym optymistą, bo bardzo intensywnie pracujemy i zagrożenie na tym etapie raczej… Ten rok do końca to jest… Utworzyliśmy harmonogram, nie było tego do tej pory. Jedną z pierwszych rzeczy, jaką ogłosiliśmy w grudniu na konferencji w ramach programu rozwoju, było to, żeby rolnicy, samorządowcy – czyli też chodziło o zadania delegowane, które są w ramach PROW – wiedzieli, w którym miesiącu które działanie będzie uruchomione. Więc jest czas na przygotowanie, na przygotowanie dobrych wniosków, na stworzenie sytuacji finansowych poprzez samorządy, żeby mogły zabezpieczyć w budżecie środki. Tak że na tym etapie 4 to nie jest dużo, ale trudno, żeby było inaczej w przypadku takiego procesu aplikacji środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Tutaj pani poseł rzuciła słuszną uwagę, ale ja przypominam, że przecież my mamy jeszcze w czasie realizacji działanie, które trwało przecież… Chodzi o zasadę „n+2” lub „n+3” w zależności od tego, w ramach jakiego działania… Agencja realizuje jeszcze… realizowała zadania z poprzedniej perspektywy, w związku z tym też wykonywania było dużo i pytanie tylko jest takie, czy już jesteśmy na etapie końcowym, jak wygląda zrealizowanie PROW 2007–2014…</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#Gloszsali">2013.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">…2007–2013, przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Panie Przewodniczący, 2007–2013 zamknięty został trzydziestego… Chodzi o zasadę „n+2”, bo teraz aż do 2023 mamy zasadę „n+3”. Tak więc jeśli chodzi o 2007–2013, to koniec był 31 grudnia 2015 r., wykorzystanie było na poziomie 99,89%… chociaż może mylę się w liczbach po przecinku. Od razu chcę powiedzieć, że to pięknie wygląda, że pieniądze nie wrócą do Brukseli i zostały wykorzystane. Ale to nie oznacza, że w tym procesie pracy i realizacji programu rozwoju te pieniądze były słusznie wykorzystywane. To jest troszkę inny temat, jeśli chodzi o strukturę wydatkowania tych pieniędzy i problemy z tym związane. Ale generalnie jeśli chodzi o stary PROW, bo tak już go nazywamy, etap mamy zamknięty. Tryb odwołania, ewentualnie sprawy sądowe, ale to już z budżetu krajowego będziemy…. Ale to nie są duże środki.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Czyli rozumiem, że jeśli są pewne opóźnienia z wdrażaniem nowego PROW 2014–2020, też były związane z realizacją końcówki starego PROW, jak pan minister powiedział, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Użyłbym słowa, że są jakieś trudności z wdrażaniem, które wynikają z obiektywnych rzeczy. Chodziło o to, że nie było prawa wodnego – ono jest teraz procedowane w Sejmie – więc trudno mówić… Opóźnienia w tym momencie są, ale nie są spowodowane winą ani ministerstwa, ani agencji.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Pan Wiktor Szmulewicz. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PrezesZarzaduKrajowejRadyIzbRolniczychWiktorSzmulewicz">Ja tylko chciałem dodać do tego jedną rzecz. Dopiero w 2015 r. praktycznie wiele przepisów wykonawczych jakby wyszło z Unii Europejskiej, więc plan realizacji wydatkowania środków na lata 2014–2020 można dopiero rozpocząć od tego roku. Wcześniej nie można było wielu rzeczy wdrażać, bo nie było różnych przepisów wykonawczych w tej kwestii, więc 2014 r. był praktycznie martwy, jeśli chodzi o nowy PROW. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Dodam jeszcze, że był tam też problem z zadaniami delegowanymi, ze definiowaniem, tych problemów było więcej. Póki co, myślę, że idziemy w dobrym rytmie i ja tutaj na razie nie widzę większych zagrożeń. Myślę, że jesteśmy w bliskim kontakcie z izbą, która nas monitoruje, ale tak po przyjacielsku monitoruje, i to tworzy dobrą współpracę.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Pan przewodniczący. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#SenatorWieslawKilian">Mam pytanie do pana ministra. Tutaj w pkcie 3 jest zapisane „wahadłowa mobilność przestrzenna”. Na czym ma polegać ta wahadłowa mobilność przestrzenna? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Ale pan trafił w dobry temat. To teraz następne pół godziny… Nie. Ja pokażę.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę powiedzieć w skrócie, bo to nie jest posiedzenie seminaryjne, żebyśmy robili tutaj wykłady.</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Ale akurat… Powiem panu tak. To są te nasze fiszki… Dalej, proszę bardzo… Jest: wahadłowa mobilność przestrzenna. Współpracujemy z fantastycznymi osobami, jedną z nich jest pan doktor Łysoń, który zaproponował te obszary, a kluczowe obszary dostęp do… wahadłowa mobilność przestrzenna… I w ramach tego mamy szereg… Ja nie wiem, czy ja mam to rozwinięcie wahadłowej… Chodzi o, można powiedzieć, takie skoncentrowane i przemyślane działanie na rzecz dostępu mieszkańców czy przemieszczania się mieszkańców na obszarach wiejskich. Są to też autostrady, drogi powiatowe, drogi gminne, drogi dojazdowe. To przemieszczanie się od miejsca… Chodzi o taką mobilność pracowniczą, która umożliwiłaby przemieszczanie się z miejsca zamieszkania czy do miejsca pracy, czy do szkoły. I wahadłowa mobilność… Powstały nawet na ten temat opracowania. Tutaj w pakcie tę wahadłowość rozumiemy tak, że takie przemyślane działania… że jak mamy tam zrobić jedno, tu zrobić drugie, tam trzecie i razem to nie tworzy jakiejś spójności… Tutaj na rzecz przemieszczania się… A problemem szczególnie na obszarach peryferyjnych jest sprawa dojazdu, sprawa komunikacji, nie tylko komunikacji drogowej, ale także komunikacji kolejowej, czasami też są drogi wodne… Chodzi o udrożnienie ich w ramach danego obszaru. Mówimy o rozwoju terytorialnym w zależności od obszaru, a to jest taki jeden pomysł na to, żeby robić coś efektywnie. I ta mobilność przestrzenna – Panie Dyrektorze, powinniśmy tutaj uzupełnić – była przez nas bardzo szeroko dyskutowana, ale najbardziej ona dotyczyła infrastruktury służącej lokalnej społeczności, pracownikom, dzieciom dojeżdżającym do szkoły, matkom, turystom, dojeżdżającym turystom, tworzenie takiej sieci przyjaznych połączeń, które umożliwiają komunikowanie się między miejscami, komunikowanie się przez ludzi, w zależności od potrzeb.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Rozumiem, że mamy w tej chwili też dużo informacji, które pozwolą nam parlamentarzystom jakby włączyć się aktywnie, zanim będzie to konsultowane w szerokim rozumieniu, w związku z tym cieszę się…</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Panie Przewodniczący, powiem tylko tyle, że…</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">…że pan minister i pani dyrektor mogli nam przestawić takie założenia, żebyśmy już jako parlamentarzyści mieli wcześniej wiedzę, którą my wykorzystamy również w naszych pracach nad dokumentami. Bo ja rozumiem, że tam będą dokumenty, które rzeczywiście będą wymagały wielkich konsultacji. Stąd muszę podziękować panu ministrowi Jurgielowi i panu ministrowi Kwiecińskiemu, którzy rzeczywiście dużo wkładają pracy w to, żeby razem to współgrało, żebyśmy mieli tę tzw. dobrą mobilność, jak tutaj mówimy, do tego działania.</u>
<u xml:id="u-28.4" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
<u xml:id="u-28.5" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Paweł Tomczak, dyrektor Biura Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Ja muszę powiedzieć, że z zadowoleniem i satysfakcją przyjęliśmy informację o podjęciu prac nad paktem dla obszarów wiejskich. Nadmienię, że nasza organizacja od wielu lat postulowała, aby tego typu przedsięwzięcia podjąć, trochę tak w kontrze do realizowanych działań w ramach Krajowej Polityki Miejskiej, chociaż to nie powinno być w kontrze, tylko powinno to współgrać, żeby po prostu to były zrównoważone działania.</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Pan przewodniczący też wspomniał o pakcie dla rolnictwa i rozwoju wsi. Ja też pamiętam, współuczestniczyłem w tych działaniach i z żalem stwierdzam, że nie doszło do wdrożenia i realizacji planów, bo gdyby tak było, to teraz chyba faktycznie byśmy byli w całkowicie innym punkcie. Też nadmienię, że czytając materiały Ministerstwa Rozwoju, z zadowoleniem dostrzegłem, że ministerstwo również zauważyło rzeczy, które my akcentujemy, czyli ogromne zróżnicowanie problemów polskich obszarów wiejskich. Podam prosty przykład. Jak mówimy o kwestiach demograficznych, to, uśredniając, na polskiej wsie zwiększa się liczbę mieszkańców, jednak, jak patrzymy jakby w szczegółach, to wiemy, że to zwiększenie dotyczy obszaru wokół metropolii, ale jest szereg obszarów, gdzie w ostatnich latach doszło nawet do zmniejszenia liczby mieszkańców do kilkunastu czy kilkudziesięciu procent. I mówię, że tak jest, może nie na podstawie danych statystycznych, ale faktycznie na podstawie takiego prostego mechanizmu weryfikującego – np. były deklaracje śmieciowe i zauważyliśmy, że w niektórych miejscach statystyka w stosunku do rzeczywistych deklaracji liczby mieszkańców bardzo się różni. Tak że to jest cenne, że dostrzega się, że trzeba zastosować różnego rodzaju narzędzia w różnych obszarach, że nie da się jedną miarą tych działań realizować na terenie całego kraju.</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Cenne jest też to, że dostrzega się konieczność zwiększenia efektywności i lepszego ukierunkowania wsparcia na obszary wiejskie realizowanego na poziomie regionalnym i krajowym; mówimy o wykorzystaniu środków krajowych oraz Unii Europejskiej, chodzi o skonsolidowanie zadań, o spójność. I to jest też ważne, że tutaj wspominaliśmy o środkach, które w tej chwili mamy, ale trzeba zastanowić się też nad wygenerowaniem w tej chwili, nad koncepcją szukania środków krajowych do rozwijania czy realizacji tych przedsięwzięć, które zostaną wypracowane. Trzeba też pomyśleć już o jakimś takim działaniu pomostowym w układzie perspektywy po 2020 r., szczególnie o środkach na realizację działań infrastrukturalnych. Ja nadmienię, że nasza organizacja zrobiła badania, z których wynika, że gminy wiejskie szacują swoje plany inwestycyjne na poziomie 96 miliardów, z tego oczekują, że 2/3 działań inwestycyjnych jest możliwa do realizacji w momencie, kiedy będzie 66 miliardów w ramach wsparcia… wsparcia czy kredytów, bo tutaj może być różna forma współfinansowania. Wtedy będzie możliwe zrealizowanie tych planów inwestycyjnych. Nadmieniam, że mimo ogromnego wysiłku, który gminy wiejskie na obszarach wiejskich włożyły w realizację od początku lat dziewięćdziesiątych, niektóre z tych gmin są dopiero w połowie drogi realizacji niezbędnych działań, takich podstawowych infrastrukturalnych działań związanych z zapewnieniem odpowiedniego standardu życia mieszkańców. Tu nie chodzi o jakieś rzeczy ponad, tylko chodzi o podstawowe standardy, zresztą do zapewnienia których jesteśmy zobowiązani naszymi zobowiązaniami traktatowymi; mówię szczególnie o standardach środowiskowych.</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Tak że ogromne są wyzwania, z jednej strony takie infrastrukturalne, z drugiej strony też natury społecznej, dotyczące budowania, zwiększenia kapitału społecznego. I tutaj prawdopodobnie zderzymy się w pewnym momencie w ramach prac nad paktem, nad szeregiem różnych propozycji, z możliwościami i trzeba będzie wyważyć, co faktycznie może mieć istotny wpływ na zmianę obecnej sytuacji, co może być prorozwojowe, a co może zahamować… przerwać pewną stagnację, która na obszarach wiejskich zaistniała, co może być też w niektórych miejscach impulsem do rozwoju. I to chyba będzie taki newralgiczny i strategiczny moment w ramach prac nad paktem.</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Ale co jest ważne? W tych wszystkich przedsięwzięciach powinniśmy mocno zastanowić się nad komponentem sfinansowania krajowego… Ja nie mówię, że już obecnie, ale w perspektywie najbliższych kilku lat powinniśmy wdrażać pilotaże, jak te środki mogłyby funkcjonować i na jakich zasadach. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Rozumiem, że tu pytań nie było, raczej potwierdzenie tego działania, które rząd podejmuje. Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na jedną rzecz. W 2007 r., jak przyjmowaliśmy tę politykę na lata 2007–2013, też były założenia do RPO i też były wymieniane tabele, jak tutaj, ile każde województwo zakłada mniej więcej środków na wsparcie obszarów wiejskich. Nie wiem, czy Ministerstwo Rozwoju ma takie możliwości sprawdzenia i zrobienia dla nas takiej analizy przedstawiającej, jak wyglądała realizacja, jeśli chodzi o środki w ramach programu w 2007 r., który, o ile dobrze pamiętam, był prezentowany w Sejmie, w Senacie, kiedy właśnie zapisywaliśmy, gdzie te środki miały iść. Ciekawy jestem, jak to wygląda, a akurat chyba nikt o to nie pytał. Będę miał prośbę, żeby jeśli to jest możliwe, została przygotowana dla naszej komisji taka informacja, nie musi być natychmiast, ale wtedy, kiedy będzie to możliwe. Chodzi o to, żebyśmy wiedzieli, pokazali społeczeństwu, że w ramach RPO zakładano, że dane województwo zrobi tyle, tamto województwo tyle, i jak te województwa wykorzystały środki na obszary wiejskie.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Tutaj pamiętamy, że środków na nową politykę rolną, a dokładnie mówiąc na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, mamy znacznie mniej, niż mieliśmy w poprzedniej perspektywie, ale zostały dołożone środki z polityki spójności, o których mówiliśmy. I pytanie jest takie: jak się uda w ramach tego pakietu zrealizować te przeszło 5 miliardów, które tu obiecywano? A jak pamiętamy, jeśli chodzi o tę część na rozwój obszarów wiejskich i nasze dochody szczególnie rolnicze, zostaliśmy tutaj troszkę ograniczeni. Przypomnę, że jeśli chodzi o pewne działania, które zostały poprowadzone w tej perspektywie, zostaliśmy pozbawieni środków, które mieliśmy – chodzi o tzw. 13+2, czyli środki na nasze tzw. programy historyczne, które realizowaliśmy – one zostały nam obcięte. Ja to wielokrotnie w poprzedniej kadencji pokazywałem, że polscy rolnicy stracili ok. 10 miliardów zł, które mogli uzyskać w ramach 13+2, kiedy można było realizować tzw. programy historyczne… Tam spadająco… Tam był spadek z 85% do 50%, taka była skala… Ale obliczaliśmy, że 8–10 miliardów zł rolnicy z tego tytułu stracą, dlatego w zamian za to mieli dostać więcej w ramach polityki spójności. Ale to nie przekłada się bezpośrednio na dochody rolnicze, tylko pośrednio na, można powiedzieć, styl życia i komfort, jaki rolnicy będą mieli, jeśli chodzi o możliwości innych źródeł dochodu, ale nie wprost… I stąd dzisiaj cierpimy bardzo mocno w rolnictwie z powodu braku wsparcia finansowego. Nawet ostatnio zwracałem uwagę panu ministrowi w czasie dyskusji o mleczarstwie, że przecież można jeszcze ewentualnie… czy nie można byłoby podjąć działań – bo były takie możliwości, one są jakby zapisane – dotyczących tzw. użytków zielonych. Chodziło o możliwości, których pozbawiono producentów i hodowców bydła. Mówiliśmy o tym, że były możliwości dofinansowania, to była zróżnicowana płatność, która została zlikwidowana. Powiem więc. Ja nadal zwracam się tutaj do pana ministra – ja już mówiłem to panu Jurgielowi wtedy na tym spotkaniu – czy jest możliwe ponowne przywrócenie tego działania, bo to by dało nam znaczne środki finansowe, które zrekompensowałyby właśnie dochody rolników, szczególnie producentów i hodowców bydła. I to jest problem. Powinniśmy jeszcze zastanowić się, czy jest możliwe takie działanie, bo zabrano nam środki finansowe na wyrównanie dochodów rolniczych… bezpośrednich w konkurencji z tamtymi krajami, które uzyskały utrzymanie status quo, a Polska nie jest traktowana na równi… nawet według średniej Unii Europejskiej, bo jesteśmy poniżej średniej europejskiej.</u>
<u xml:id="u-30.3" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę, Panie Ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Poproszę pana dyrektora Gubę, dyrektora Departamentu Strategii, Analiz i Rozwoju, o odniesienie do tej sprawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#DyrektorDepartamentuStrategiiAnaliziRozwojuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiWaldemarGuba">Ja mogę tylko potwierdzić, że, jeśli dobrze zrozumiałem, chodzi o degresywne płatności krajowe, o jakby kontynuację płatności związanych… Potwierdzam to, co pan przewodniczący powiedział, środki z krajowego budżetu, które jeszcze teoretycznie… Z tym, że tam jest taka też zależność. Trzeba pamiętać o tym, że to była płatność nazywana płatnością zwierzęcą do TUZ z jakąś, z tego, co pamiętam, minimalną obsadą. I tutaj po wprowadzeniu płatności związanych z produkcją… Bo tam jest przewidziane 13%, że w przypadku ewentualnego wprowadzenia czy powrotu do tych płatności… I tutaj pojawia się dylemat czy problem podwójnego finansowania, który trzeba by wziąć pod uwagę. Więc też nie wiemy, jak to wpłynęłoby np. na możliwość utrzymania stawek tych płatności do bydła. To są takie techniczne rzeczy. Ale tutaj chciałem to potwierdzić.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Ja chciałem dodać, że…</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Ja chcę jeszcze zasygnalizować jedno. Cały czas mamy problem dotyczący hodowców bydła. Mamy poważny problem dotyczący producentów mleka, którzy dzisiaj rzeczywiście nie mogą na rynku funkcjonować. Dlatego ja cały czas podkreślam, jak można w ramach środków krajowych ewentualnie wesprzeć, bo Unia nas w ogóle nie wspiera i dlatego prawie na każdym spotkaniu będę mówił, jak szukać środków, możliwości wsparcia. Chodzi nie tylko o to, co Unia nam da… Unia dała możliwości, a my sobie sami je ograniczyliśmy i dlatego… No, to zrobiła poprzednia koalicja, ale ja pytam teraz tutaj obecnych, czy biorą pod uwagę takie możliwości.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardZarudzki">Panie Przewodniczący, ja odpowiem. W gronie współpracowników podejmiemy ten temat i przedyskutujemy go już wewnętrznie. Tak że zobaczymy… Można powiedzieć, że to prawda, że budżet nie jest z gumy, ale z drugiej strony doskonale rozumiemy pańskie intencje. Te 3 rynki wrażliwe, które są szczególnie dotknięte, takie, jak rynek mleka, wieprzowiny oraz rynek owoców i warzyw… a mówimy teraz o rynku mleka… I szukanie każdego dobrego pomysłu jest tutaj bardzo dobrą inicjatywą. Przedyskutujemy to w gronie współpracowników. Dziękuję za tę podpowiedź.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Czy są jeszcze pytania?</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#DyrektorBiuraZwiazkuGminWiejskichRPPawelTomczak">Jeszcze takie uzupełnienie. Nawiązując do zapytania pana przewodniczącego, powiem, że jest to bardzo dobre pytanie. Taka analiza byłaby bardzo cenna, ponieważ wiem, że praktyka była taka, że zakładano, że będzie 40% środków na obszary wiejskie w jakimś regionalnym programie i w ramach tych 40% ujęte były też duże inwestycje w porty lotnicze, w autostrady, licząc proporcjonalnie do liczby mieszkańców obszarów wiejskich i pozostałych obszarów. I to też było ujmowane jako element wsparcia dla obszarów wiejskich, tak że to było bardzo ciekawe.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Skoro nie widzę więcej pytań, wyczerpaliśmy porządek dzisiejszego posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Bardzo dziękuję gościom. Dziękuję panu ministrowi, pani dyrektor, a także gościom, którzy zechcieli nas odwiedzić – jak pani poseł, która ostatnio zawsze nas odwiedza. Miło nam, Pani Poseł. Mam nadzieję, że pani to wykorzysta w pracach Parlamentu Europejskiego…</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Tak że liczymy na wsparcie.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#PrzewodniczacyJerzyChroscikowski">Dziękuję. Zamykam posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 47)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>