PPC / ppc

text_structure.xml 717 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Piotr Zgorzelski, Małgorzata Gosiewska, Włodzimierz Czarzasty i Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Rafała Bochenka, Filipa Kaczyńskiego, Martę Kubiak i Piotra Saka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Rafał Bochenek i Piotr Sak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Rafał Bochenek i Marta Kubiak.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ElżbietaWitek">Protokół 55. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ElżbietaWitek">Komisja do Spraw Petycji przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy — Kodeks wykroczeń, druk nr 1971.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2283.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ElżbietaWitek">To nie teraz, panie pośle, momencik.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła stanowisko w sprawie informacji o działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2021 r., druk nr 2310.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, mogę prosić o odrobinę ciszy? Posłowie zwracają uwagę, że nie słyszą, co czytam.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#ElżbietaWitek">Bardzo państwa proszę, naprawdę. Jest nas na sali ponad 400 osób, każdy powie coś po cichu i robi się duży hałas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 2315 i 2314.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 7-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, a także 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#ElżbietaWitek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 3 czerwca 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej, czyli tworzenia tzw. rejestru ciąż, o przedstawienie której wnosił Koalicyjny Klub Poselski Lewicy (Nowa Lewica, Razem).</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#ElżbietaWitek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#ElżbietaWitek">Informacja w tej sprawie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PiotrSak">Uprzejmie informuję, że dzisiaj odbędą się następujące posiedzenia Komisji.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PiotrSak">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PiotrSak">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PiotrSak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PiotrSak">— Zdrowia — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PiotrSak">— Gospodarki i Rozwoju — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PiotrSak">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 11.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PiotrSak">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PiotrSak">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PiotrSak">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PiotrSak">— Spraw Zagranicznych — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PiotrSak">— Ustawodawczej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PiotrSak">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PiotrSak">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PiotrSak">— Obrony Narodowej — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PiotrSak">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PiotrSak">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PiotrSak">— Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PiotrSak">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PiotrSak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PiotrSak">— Zdrowia — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PiotrSak">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 17.30.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#PiotrSak">Jednocześnie odbędą się posiedzenia następujących zespołów parlamentarnych:</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#PiotrSak">— Parlamentarnego Zespołu Przyjaciół Harcerstwa — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#PiotrSak">— Parlamentarnego Zespołu Strażaków — godz. 17.30. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Premierze! Rząd PiS, rząd Zjednoczonej Prawicy wdraża nowy program 5–10–15: 5 zł bochenek chleba, 10 zł litr paliwa, 15 zł litr oleju spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#KrzysztofPaszyk">Doprowadziliście do tego, że emeryci, renciści, osoby żyjące w ubóstwie będą jesienią zbierali chrust w lesie. Dziewięciokrotne podwyżki stóp procentowych, 7-procentowa inflacja.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#KrzysztofPaszyk">Wasza pani premier mówiła kiedyś, że dacie radę. No, nie dajecie rady. Liczymy dzisiaj, pani marszałek, na Konwent Seniorów, na rozszerzenie porządku obrad o informację dotyczącą działań rządu zwalczających drożyznę. Konwencje wyborcze, demagogia, propaganda…</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Właśnie, demagogia i propaganda.)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#KrzysztofPaszyk">…nie przykryją fatalnej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle, za to wystąpienie, w którym nie było wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Tomasz Trela, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#TomaszTrela">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, że państwo w zeszłym roku oszukali Polki i Polaków, mówiąc, że nie będzie inflacji, będzie deflacja, to my wiemy. Ale, panie premierze — to jest do pana pytanie — jak pan mógł, wiedząc, że będzie inflacja, wiedząc, że będzie można zarobić na obligacjach Skarbu Państwa, kupić obligacje Skarbu Państwa za 4600 tys. zł…</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#TomaszTrela">…i nie poinformować Polek i Polaków, że można na tym zarobić? Jak pan w ogóle śmie, reprezentując polski rząd… Najpierw ukrył pan majątek i dał żonie, kupił pan taniej działkę, drożej sprzedał, a teraz jeszcze robi pan interesy na obligacjach Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Widocznie mamy dobrego premiera.)</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#TomaszTrela">Oczekujemy i żądamy, że wyjdzie pan tu i teraz i przedstawi informację, kiedy, na jakich warunkach, na jakich zasadach kupił pan obligacje Skarbu Państwa. Ludzie powinni to wiedzieć. Dość tych waszych kłamstw, oszustw i obelg wobec obywateli. Ludzie nie mają za co żyć, a pan będzie 0,5 mln zł zarabiał każdego roku. Wstyd.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście znowu nie było żadnego wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JakubRutnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja z wnioskiem formalnym, z wielką prośbą o uzupełnienie porządku obrad. Patrzę tutaj na pana premiera i pana prezesa. Zwracam się w imieniu tysięcy mieszkańców należących do spółdzielni mieszkaniowych, które nie są w tej chwili objęte ochroną Urzędu Regulacji Energetyki. Są spółdzielnie w Nowym Tomyślu, w Nowej Rudzie i w wielu innych miejscowościach, gdzie ludzie są traktowani, panie premierze, jak przedsiębiorcy. Czynsz w tych spółdzielniach wzrósł z 700 zł do blisko 2 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JakubRutnicki">Szanowni Państwo! Jest rozwiązanie. Koalicja Obywatelska przygotowała projekt ustawy, druk nr 2111. Od lutego ten projekt ustawy nie jest rozpatrywany. Ci ludzie są zdesperowani. Panie prezesie, wysłali do pana prezesa Kaczyńskiego zaproszenie i list, wysłali też do posłów PiS-u, posłowie PiS-u z okręgu nie robią nic. Spółdzielnia mieszkaniowa wysłała także do pana premiera Morawieckiego pismo z prośbą o podjęcie natychmiastowych działań. Trzeba działań, są rozwiązania, trzeba tym ludziom pomóc. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle… Panie pośle, ten projekt… Panie pośle Rutnicki… Panie pośle, ja nie wiem — czy stąd rzeczywiście nie słychać na sali niczego, co ja mówię? Ciekawe, jak głosowania przeprowadzamy, skąd państwo wiecie, nad czym głosować. To ciekawe.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle…</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ja też pismo od spółdzielców na ręce…)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dobrze…</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę przyjąć.)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, chodzi o projekt, który jest w komisji w tej chwili, tak?</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale niestety nie jest procedowany. 4 miesiące…)</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, ale pytam, czy chodzi o ten projekt. Tak? O ten projekt?</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak. To jest ten projekt, który jest zamrożony. Trzeba pomóc tym ludziom.)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#ElżbietaWitek">Dobrze. On nie jest zamrożony, jest w komisji. Panie pośle, proszę mówić, jak jest, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale nie ma działań, ludzie są zdesperowani, proszą o pomoc. Tysiące ludzi w spółdzielniach mieszkaniowych. Chcecie im pomagać…)</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Mariusz Kałużny.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: …pomóc…)</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Mariusz Kałużny, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MariuszKałużny">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W rocznicę tak ważnego wydarzenia trzeba dzisiaj w tym miejscu przemówić.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MariuszKałużny">Panowie, policzmy głosy; chyba SLD nie skrewi i Lech Wałęsa; panowie, wy nie wiecie, jak oni daleko zaszli — to są wasze słowa.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to przecież koledzy chcieli odwołać…)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MariuszKałużny">I wczoraj Donald Tusk wychodzi i wyraża swoje zadowolenie, że brał udział w nocnej zmianie.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Węgiel jest po 3 tys. Co ty gadasz?)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MariuszKałużny">Wyraża zadowolenie, że nie było lustracji, co spetryfikowało układy komunistyczne w Polsce. Wyraża zadowolenie, że dokonało się uwłaszczenie nomenklatury partyjno-ubeckiej. Donald Tusk wyraża zadowolenie z całej patologii III RP, z tych wszystkich umów gazowych, z tych wszystkich problemów. Takie zadowolenie wyraża Donald Tusk. I wy dzisiaj mówicie: lustracja, umowy gazowe, energetyka. Tam jest praprzyczyna. Praprzyczyna. Gdybyście wtedy nie wzięli się za władzę, dzisiaj nie byłoby problemu.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie mają na chleb i na węgiel!)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Chrust zbierają!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MariuszKałużny">Ostatnie zdanie, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MariuszKałużny">My, nasze środowisko, będziemy wracali do tej idei 4 czerwca…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MariuszKałużny">…sprawiedliwego, uczciwego, demokratycznego państwa polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pani poseł Paulina Hennig-Kloska.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pani marszałek, wniosek przeciwny. Zgodnie z regulaminem mam prawo do wniosku przeciwnego. Wniosek przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pani poseł Paulina Hennig-Kloska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie Prezesie! Panie Premierze! Pozwalacie kwitnąć mafii węglowej w Polsce. Węgiel, który w kopalni kosztuje 1 tys. zł, na rynku detalicznym kosztuje już 3 tys. zł. Państwowy węgiel, krajowy węgiel z państwowych kopalni, którymi zarządzają wasi ludzie. Kto na to pozwala?</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PaulinaHennigKloska">Dzisiaj robienie dopłat do takiego bałaganu na rynku pośredników, którzy pompują cenę węgla, będzie jak budowanie piramidy finansowej. Weźcie się za rynek węgla. Prosiliśmy 2 tygodnie temu, by premier złożył informację, jak zamierza opanować sytuację z krajowym węglem. Pan poseł mówił zawsze, że Unia Europejska pompuje ceny węgla. Unia Europejska nie ma nic wspólnego z tym, że za węgiel, który jest po 1 tys. zł w kopalni, na rynku detalicznym trzeba zapłacić 3 tys. zł. Ani Unia, ani Putin — to wy za to odpowiadacie. Pozwalacie kwitnąć mafii węglowej.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo. Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę o zabranie głosu panią minister Annę Moskwę.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest Cieślak?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AnnaMoskwa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Do Polski nie płynie rosyjski węgiel i jesteśmy z tego dumni.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#AnnaMoskwa">Wprowadziliśmy sankcje. Od 16 kwietnia do Polski nie płynie rosyjski węgiel. Jesteśmy z tego dumni.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#AnnaMoskwa">Natomiast takimi debatami jak teraz, tymi wypowiedziami w mediach, których jest pełno, napędzacie państwo spekulacje, napędzacie panikę,…</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#AnnaMoskwa">…napędzacie wysokie ceny i zachęcacie nieuczciwych pośredników do spekulowania. PGG jest w trakcie zawierania nowych umów ze wszystkimi pośrednikami. Są to umowy franczyzowe, gwarantujące taką samą cenę, jaka jest w sklepie PGG. Jest to bardzo dobra cena, taka sama jak, według GUS, w 2021 r. Sytuacja jest pod kontrolą, pod warunkiem że państwo będziecie z nami współpracować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Zwracam się z wnioskiem formalnym o uzupełnienie porządku obrad, by premier Mateusz Morawiecki przedstawił Sejmowi informację, co ustalił w sposób tajny z Brukselą w ramach tzw. kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#KrzysztofBosak">W 2020 r. zapowiadano tutaj, że rząd wynegocjuje pieniądze na odbudowę polskiej gospodarki. Teraz słyszymy, że w KPO poza inwestycjami jest 280 różnego rodzaju tzw. kamieni milowych, czyli zobowiązań do podwyższania kosztów życia Polakom w imię realizowania obłędu eurokratów. Nie są to pieniądze na inwestycje, nie są to sprawy związane z konfliktem o sądy — a mówiono opinii publicznej, że jest to negocjowane — nie są to sprawy objęte traktatami. To dotyczy opłat za auta, ograniczenia wjazdu dla aut, podwyższania wieku emerytalnego, zmian powodujących wzrost cen ciepła i prądu.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#KrzysztofBosak">Panie Premierze! Proszę tutaj przedstawić informację, co pan ustalił z Brukselą. Dlaczego zdradził pan wyborców?</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście to nie był wniosek formalny, bo porządek został ustalony.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#ElżbietaWitek">Na tym kończymy wnioski formalne, pani poseł. To nie jest żadna debata.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2290 i 2314).</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#ElżbietaWitek">Zanim poproszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedstawienie sprawozdania komisji, ogłoszę 3 minuty przerwy, żebyście państwo mogli opuścić salę, jeżeli idziecie na posiedzenie komisji, a żeby pan poseł mógł spokojnie przedstawić sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#ElżbietaWitek">3 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 21 do godz. 10 min 23)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie 1. punktu porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, druki nr 2290 i 2314.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PiotrZgorzelski">Zanim jeszcze pan poseł zacznie przedstawiać sprawozdanie, zwrócę się z bardzo serdeczną prośbą do wszystkich państwa posłów o wyciszenie dyskusji lub przeniesienie jej poza salę sejmową, ponieważ z szacunku dla pana posła chcielibyśmy wysłuchać sprawozdania komisji w tak istotnej, ważnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#ZdzisławSipiera">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 2290.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#ZdzisławSipiera">Sejm na 55. posiedzeniu w dniu 26 maja tego roku skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 7 czerwca 2022 r. wnosi, aby Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#ZdzisławSipiera">Jednocześnie komisja przedstawia na żądanie wnioskodawców dwa wnioski mniejszości, pierwszy i drugi, ale z taką uwagą, że nad obydwoma wnioskami, i pierwszym, i drugim, powinno się głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#ZdzisławSipiera">Chciałbym jednocześnie przedstawić informację o tym, że w głosowaniu komisji nad tą ustawą głosów za było 20, przeciw był 1 głos, 0 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#ZdzisławSipiera">Dużo poprawek, duża, ale bardzo merytoryczna praca nad tą ustawą. I tu należą się słowa podziękowania skierowane do wszystkich posłów w tej komisji za merytorykę, za taki element właśnie pochylenia się nad tymi sprawami istotnymi przede wszystkim dla naszych braci Ukraińców, ale również za to, że tutaj uzyskujemy pewien konsensus. To było widać podczas prac tej komisji i z tego też powodu te słowa posła sprawozdawcy powinny tutaj paść, bo udaje się w tych ważkich sprawach, aczkolwiek nie takich prostych, uzyskiwać ten konsensus. Oby on jak najdłużej trwał. Dlatego też wnoszę, żeby po tych poprawkach, które zostały wniesione w komisji i przyjęte, Sejm ten projekt ustawy przyjął. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Marta Kubiak, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#MartaKubiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo przepraszam panią poseł.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PiotrZgorzelski">Jeszcze raz zwracam się do obecnych na sali posłów o wyciszenie dyskusji lub przeniesienie jej poza salę sejmową.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MartaKubiak">24 lutego 2022 r. rosyjskie wojska bestialsko zaatakowały Ukrainę. Od tego dnia granicę polsko-ukraińską przekroczyło już ponad 3,5 mln uchodźców z Ukrainy. Są to głównie kobiety i dzieci, które musiały uciekać przed bombardowaniem osiedli mieszkalnych, szkół, przedszkoli i szpitali. Niestety wojna na Ukrainie trwa nadal. W związku z tą sytuacją konieczne jest doprecyzowanie i uzupełnienie przepisów ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MartaKubiak">Proponowany projekt ustawy zapewnia przede wszystkim odpowiedni standard ochrony obywateli Ukrainy związany z wykonywaniem przez nich pracy w Polsce. Ponadto przewiduje rozwiązania, które służyć będą samorządom w stabilnym zapewnieniu opieki nad najmłodszymi dziećmi uchodźców w sytuacji, gdy ich rodzice pracują. Projekt ustawy doprecyzowuje również przepisy, które mają na celu eliminację przypadków ubiegania się i pobierania świadczeń przez obywateli Ukrainy, którzy wyjechali z Polski. Potrzebne są także zmiany dotyczące kwestii związanych z nauką języka polskiego, dlatego projekt ustawy uprawnia powiatowe urzędy do organizacji szkoleń z języka polskiego dla cudzoziemców. Wojewodowie z kolei uzyskają dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL. W obecnej sytuacji konieczne jest także uproszczenie procedur związanych z przebudową, remontem lub zmianą sposobu użytkowania budynków lub ich części będących w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego i przeznaczonych docelowo na cele mieszkalne. Przepisy wynikające ze zmian ustawy rozszerzają też uprawnienia Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Agencja będzie miała możliwość przyjmowania w formie darowizny, przechowywania, wydawania oraz wywożenia na terytorium Ukrainy obok produktów leczniczych także wyrobów medycznych.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#MartaKubiak">Sytuacja za naszą wschodnią granicą i zapewnienie choć namiastki bezpieczeństwa przyjętym przez nas uchodźcom wymagają szybkich i zdecydowanych rozwiązań. Dlatego zmiany w ustawie są konieczne, a proponowane regulacje powinny pilnie wejść w życie. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Zgłaszam również w imieniu klubu poprawki do projektu.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PiotrZgorzelski">Przekazuję poprawki.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Tomasz Szymański przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#TomaszSzymański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#TomaszSzymański">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, nad którą dzisiaj debatujemy, ma za zadanie zmierzyć się, i de facto mierzy się, z problemami, z którymi muszą się zmierzyć również przebywający na terenie Polski Ukraińcy, obywatele Ukrainy, którzy są objęci, jak doskonale wiemy, ochroną czasową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. To ustawa, która w konsensusie, w pełnym konsensusie, przeszła batalię sejmową — wczorajsza praca w komisji pokazała, że są sprawy ważne, są sprawy kluczowe, są sprawy priorytetowe. Podczas prac tej komisji wspólnie ustaliliśmy pewne rzeczy, które są warunkami brzegowymi, tak żeby pobyt Ukraińców, którzy — jeszcze raz powtórzę — są objęci ochroną czasową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stał się pobytem w sposób kompetentny i kompletny przygotowanym.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#TomaszSzymański">Ustawa reguluje szereg rzeczy związanych z rynkiem pracy, ze szkoleniami obywateli Ukrainy, w tym jakby uzupełnia te braki kadrowe związane z podmiotami medycznymi. Reguluje też opiekę nad dziećmi oraz edukację dzieci w wieku przedszkolnym, a także w zakresie obowiązku szkolnego. Ułatwia również obywatelom Ukrainy dostęp do obiektów budowlanych przeznaczonych na cele mieszkalne i pobyt w tych obiektach.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#TomaszSzymański">Cieszę się, szanowni państwo, że wczorajsze obrady komisji przebiegały w sposób merytoryczny i pozbawione były elementów zaskoczenia. Panie ministrze, dziękuję za to. Posłom PiS-u również, bo wsłuchaliście się w sposób kompetentny, rzeczowy w różne głosy i, co najważniejsze, wyciągnęliście wnioski z uwag wpływających ze strony samorządowej. Dziękuję więc za to. Były to może zaczątki takiej prawdziwej debaty z przedstawicielami Związku Miast Polskich. Wsłuchaliście się w potrzeby, opinie samorządowców, którzy wyartykułowali państwu to, co należy w tej ustawie zmienić, jakie przyjąć rozwiązania prawne, żeby ta ustawa była dobrą ustawą. I cieszę się, że tak w rzeczy samej się stało.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#TomaszSzymański">Szanowni Państwo! Są oczywiście jeszcze pewne rzeczy, o których będziemy dyskutować, są jeszcze pewne rzeczy, które należałoby poprawić. Mam na myśli m.in. to, o czym wczoraj wspominałem w komisji, sprawy dotyczące zespołów do spraw orzekania o niepełnoprawności, tego, jak powinny być finansowane zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, tego, że te pieniądze powinny trafiać na rzecz powiatowych zespołów. Mówiliśmy o kwotach, konkretnych, wyliczonych kwotach, które są niezbędne. Mówiliśmy o kwocie 500 zł za rozpatrzenie każdego wniosku przez zespół do spraw orzekania. Ta kwota powinna być przez rząd zrekompensowana.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#TomaszSzymański">Mówiliśmy również o tym, panie ministrze, że należy dać szansę osobom, które wjechały w sposób legalny na teren Rzeczypospolitej Polskiej i mają zaświadczenie o niepełnosprawności, i dać im czas, 6 miesięcy, na załatwienie wszystkich niezbędnych dokumentów po to, by mogły stanąć przed zespołem i ubiegać się o to prawo na terytorium RP.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#TomaszSzymański">Mnóstwo rzeczy, o których rozmawialiśmy, znalazło nasze uznanie, znalazło nasz konsensus. Zakres spraw i materii, które zostały wczoraj poruszone, był bardzo szeroki. Zostaje nam jeszcze parę rzeczy do dopracowania, ale liczę na to, szanowni państwo, że właśnie będzie tak jak wczoraj na posiedzeniu komisji, które było przykładem tego porozumienia, znalezienia konsensusu i przede wszystkim słuchania niezwykle ważnej strony społecznej, bo to ona będzie konsumowała tę ustawę, którą przyjmiemy dzisiaj, że będziecie państwo nadal tak czynili.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#TomaszSzymański">My z kolei, tak jak się umówiliśmy, poprawek nie będziemy składać. Oczywiście domyślam się, panie ministrze, że znowu będzie poważna praca nad tą ustawą, czyli będą kolejne jakieś wersje opracowywane w takim samym duchu, w takiej samej atmosferze, i będzie pan otwarty na nasze dobre propozycje, co widać zresztą na dzisiejszym przykładzie. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Wiesław Szczepański, który przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WiesławSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu klubu Lewicy mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WiesławSzczepański">To już kolejna nowelizacja, nad którą pracujemy. Z tego, co wiemy, prawdopodobnie jesienią albo późnym latem będziemy mieli kolejną, bo przecież będzie zbliżał się rok szkolny i wtedy będziemy wiedzieli, ile dzieci będzie uczęszczało do szkół, dzieci ukraińskich do polskich szkół.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WiesławSzczepański">Jak wiemy, od 24 lutego do Polski wjechało ponad 3800 tys. Ukraińców, ale z tej liczby tylko ok. 1200 tys. sięgnęło dzisiaj po PESEL. Cieszę się, że po prostu rząd, dostrzegając ten problem, w tej nowelizacji podjął problem rozwiązania kwestii zakwaterowania tych osób, które po PESEL nie sięgnęły, bo przecież ta ustawa pozwala również osobom, które przygarnęły te osoby, na wypłatę 40 zł.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#WiesławSzczepański">Zasmucę trochę pana posła Szymańskiego, ale niestety jeden głos przeciw tej ustawie był i to był głos Konfederacji, która myślę, że notorycznie głosuje — witam pana, panie pośle — przeciwko tej ustawie. Trudno, panowie się nie zgadzają z tymi rozwiązaniami. Pozostałe kluby były jednolite, jeśli chodzi o kwestię głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#WiesławSzczepański">Co ustalono wczoraj na komisji? Otóż to, o czym mówił wcześniej pan minister. Została zgłoszona poprawka, która mówi wprost o kwestii związanej jednak z zakupem węgla. Mieliśmy w tej ustawie wcześniejszej zapis o tym, że agencja rezerw strategicznych otrzyma w formie decyzji od premiera określoną kwotę z Funduszu Dróg Samorządowych, dróg lokalnych. Nie było mowy o kwestii zwrotu, nie było mowy o kwestii dotyczącej wysokości. W poprawce, która została zgłoszona przez pana posła Kaletę, który zresztą wiele poprawek wczoraj na posiedzeniu komisji zgłaszał i rząd mu dziękował za te poprawki, mamy zapis, że ta kwota jest do 1,5 mld zł i jednocześnie te środki powinny wrócić w przyszłym roku. Mam tylko nadzieję, panie ministrze, że te środki, które będą na rok przyszły w funduszu dróg, po prostu będą o tę kwotę większe, a nie uzupełnione tylko o kwotę 1,5 mld.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#WiesławSzczepański">Również zostały zmienione zapisy dotyczące możliwości zakwaterowania uchodźców w kwaterach, które nie spełniają wymogów mieszkaniowych. Wczoraj poprzez poprawkę wpisaliśmy, że również będzie to możliwe w podmiotach, w których co najmniej 50% udziału ma samorząd, czy to gminny, czy wojewódzki, czy powiatowy. A więc to jest też rozwiązanie być może wychodzące naprzeciw temu, czego oczekują dzisiaj przedsiębiorcy, którzy przyjęli do siebie uchodźców, bo przecież wiemy, że zbliża się powoli, jest już prawie w pełni sezon urlopowy, a bardzo wiele tych osób mieszka w ośrodkach wypoczynkowych. Dziś chciałoby się je z tych ośrodków wypoczynkowych wyprowadzić i znaleźć miejsce gdzieś w innym zakwaterowaniu, bo przecież przedsiębiorcy też chcieliby w inny sposób zarabiać.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#WiesławSzczepański">Zgłosiliśmy jako klub dwie poprawki. Jedna poprawka została przez nas uwzględniona jako wniosek mniejszości, nieprzyjęta, dlatego że zgadzamy się z tym, żeby osoby, które tu przyjechały, miały swobodną możliwość przebywania w strefie Schengen. Druga dotyczyła kwestii Ukrainek, które zostały zgwałcone na terytorium Ukrainy, i pomocy prokuratora, jeżeli chodzi o możliwość aborcji. Ona przez państwo nie została uwzględniona. Tę poprawkę powtórnie za chwilę zgłosimy. Natomiast zdajemy sobie sprawę, że potrzeba jeszcze wielu rozwiązań, które będą na bieżąco przez rząd realizowane.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#WiesławSzczepański">Cieszę się, że znaczna część rzeczy, o których mówiliśmy wcześniej w zakresie kwestii socjalnych, kwestii edukacyjnych, również kwestii gospodarczych, bo przecież mamy kwestię biomasy, została w tym projekcie uwzględniona, choć zdajemy sobie sprawę, że przy okazji tego problemu, sytuacji w Ukrainie, rząd wykorzystuje ten projekt ustawy do tego, aby tam wprowadzać zapisy, które z Ukraińcami niewiele mają wspólnego. A więc rozumiem, że ta ustawa też służy rządowi do tego, żeby zasłaniając się w pewnej części tym, co się dzieje po stronie ukraińskiej, wprowadzać zapisy, które mogą iść szybką ścieżką.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#WiesławSzczepański">Jedynym plusem naszej dzisiejszej debaty jest to, że od posiedzenia Sejmu, na którym mieliśmy pierwsze czytanie, do dzisiejszej debaty minęło jednak kilkanaście dni, co pozwoliło w odróżnieniu od innych prac na to, abyśmy mogli się szeroko zagłębić w tę ustawę. Biuro Legislacyjne przepracowało, zgłosiło ponad 100 poprawek czy uwag i one udoskonalają tę ustawę, nie zmieniają jej merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#WiesławSzczepański">Mam nadzieję, że wejście tej ustawy w życie rozwiąże wiele problemów, które na dzień dzisiejszy mają miejsce, a ustawowo nie były rozwiązane. Składając tę jedną poprawkę, panie marszałku, chciałbym powiedzieć, że mój klub będzie głosował za uchwaleniem tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PiotrZgorzelski">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, obecnych na sali państwa posłów, że naszym obradom przysłuchuje się grupa młodzieży, która przybyła z miejscowości Brzeszcze na zaproszenie pani poseł Doroty Niedzieli. Powitajmy ją bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PiotrZgorzelski">Teraz proszę pana ministra Marka Biernackiego o przedstawienie stanowiska Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#MarekBiernacki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! Witam bardzo serdecznie. Teraz się dopiero zestresowałem mocno, jak jest taka wspaniała publika.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#MarekBiernacki">Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści dotyczące sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, druki nr 2290 i 2314.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#MarekBiernacki">Ta ustawa, o czym wielokrotnie mówiliśmy w Sejmie, jest niezwykle potrzebna i muszę stwierdzić z żalem, że na pewno nie jest to nasza ostatnia dyskusja nad problemem Ukraińców, którzy wbrew własnej woli musieli opuścić swój kraj, swoją ojczyznę i znaleźli się wśród nas, potrzebując pomocy. Nigdy jeszcze w powojennej historii państwo polskie nie spotkało się z podobnym problemem. I o tym musimy pamiętać zawsze w debacie. Zakładamy, że będziemy spotykać się jeszcze w ramach komisji i nowelizować tę ustawę. Musimy też pamiętać, że jak dotąd to my przez wieki byliśmy emigrantami, uchodźcami i to nas wszędzie przyjmowano, tak jak po powstaniu listopadowym, po II wojnie światowej czy też po 13 grudnia. I o tym też pamiętajmy. Warto to powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#MarekBiernacki">Wydaje się jednak, że nie wszystkie zaproponowane rozwiązania powinny znaleźć się właśnie w tym dokumencie, w tym akcie. Mam wrażenie, że po raz kolejny spróbowano podłączyć pod tak ważną ustawę, dotyczącą bądź co bądź pomocy ludziom, Ukraińcom, rozwiązania z całkiem innego zakresu. Chodzi tu o odnawialne źródła energii czy też wprowadzenie przepisów epizodycznych, które mają umożliwić przekierowanie w 2022 r. wolnych środków z niektórych funduszy celowych, m.in. z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg, na zakup surowców energetycznych przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych w celu wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz uzupełniania niedoboru zapasów, powstałego w wyniku wprowadzonych sankcji, które spowodowały ograniczenia importu.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#MarekBiernacki">Oczywiście jeżeli chodzi o źródło tej poprawki, problemu, to jest to wojna, brutalna agresja rosyjska na Ukrainę. I z tego sobie zdajemy sprawę. Ale uważam, że powinno to być w odrębnym akcie. Powinna to być odrębna debata i inne komisje powinny się tym zająć. Problem z węglem będzie narastał. Spodziewaliśmy się tego. I chwała polskiemu rządowi i polskiemu państwu, że zdają sobie sprawę z uzależnienia naszej gospodarki od węgla kamiennego, m.in. od antracytu z Donbasu. Wiedzieliśmy, że taka sytuacja nastąpi. I też dlatego trzeba, aby w najbliższym czasie odbyło się posiedzenie Sejmu, na którym należy jasno i czytelnie i przedyskutować całą tę złożoną sytuację. A dokumenty i akty prawne powinny być tu odrębne i rozpatrywane nie w ramach komisji MSWiA, nie powinno to być włączane w prace naszej komisji. Uważam też, że rząd na pewno pochyli się na następnych posiedzeniach nad tą sprawą i, jak pojawią się nowelizacje, spójny program będzie spływał na posiedzenia innych komisji, do innych komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#MarekBiernacki">Poprawki, które zostały wprowadzone, są popierane przez nasz klub, bo mają na celu poprawę sytuacji dzieci ukraińskich, wprowadzenie nauki języka, chodzi tu też o możliwość zajęcia pustostanów, co jest bardzo ważne, przez samorządy i usprawnienie ich zajmowania i przekazywania emigrantom, uchodźcom.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#MarekBiernacki">Przewidywane są też w ustawie rozwiązania mające np. na celu umożliwienie skutecznego eliminowania przypadków ubiegania się o świadczenia i pobierania ich przez obywateli Ukrainy, którzy nie mają do nich prawa z uwagi na utratę prawa do legalnego pobytu w Polsce. Co do zasady jest to słuszne. Chciałbym jednak w tym momencie też przypomnieć, że znacznej części Ukraińców, uchodźców, emigrantów, którym na podstawie naszej ustawy z 12 marca przysługiwały prawa, pewne uprawnienia i którzy złożyli wnioski o wypłatę świadczeń w marcu, do dziś nie wypłacono tych środków. Mówiłem o tym podczas pierwszego czytania i powtarzam to teraz.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#MarekBiernacki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Niestety należy liczyć się też z tym, że jeszcze nieraz będziemy zmuszeni dostosowywać nasze prawo do zmieniającej się dynamicznie rzeczywistości związanej z agresją Rosji, państwa rosyjskiego na niepodległą Ukrainę. Już dziś chciałbym zasygnalizować problem, który wydaje się niezwykle istotny z punktu bezpieczeństwa państwa. Praktycznie od początku wojny w Ukrainie obserwujemy lawinowy wzrost tzw. fake newsów uderzających wprost w przebywających w naszym kraju uchodźców, Ukraińców. Może to mieć potencjalnie ogromny, negatywny wpływ na atmosferę w relacjach polsko-ukraińskich. Fałszywe informacje na temat Ukraińców, posądzanie ich o bandytyzm, napady i kradzieże, a jednocześnie zapominanie, że 96% uchodźców stanowią kobiety i dzieci, powoduje, że ta atmosfera może gęstnieć. Byłoby właściwe, gdyby polskie służby, w tym służby specjalne, dokonały pogłębionej analizy tych działań oraz przedstawiły Wysokiej Izbie wnioski dotyczące tego, jakie środki zaradcze, w tym legislacyjne, należy przedsięwziąć, by zminimalizować tego typu zagrożenie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz przedstawiciela koła Konfederacja. Będzie to pan poseł Krzysztof Tuduj, który przedstawi stanowisko koła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kontynuując linię, w której polska racja stanu jest najważniejsza, nie jesteśmy przeciwko pomaganiu naszym gościom ukraińskim, uchodźcom, ale też chcemy podkreślać wagę zdrowego rozsądku w tym wszystkim. Dlatego zgłaszamy tutaj kilka poprawek w drugim czytaniu. Natomiast na jedną kwestię chciałbym zwrócić szczególną uwagę, chodzi mianowicie o prawo do nabycia obywatelstwa polskiego, które miałoby przysługiwać w terminie 10 lat. Czyli to jest znaczące podwyższenie, wzorem Szwajcarii, szanowni państwo. Przyczyna takiego pomysłu leży w trosce o stabilność polityczną, o stabilność naszego państwa, naszego narodu. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich skutków tej potężnej migracji, nie jesteśmy w stanie przewidzieć tego, czy ona się jeszcze nie powiększy. Dlatego z ostrożności powinniśmy troszczyć się właśnie o to dobro, jakim jest grupa ludzi, którzy posiadają pełnię praw obywatelskich w Polsce. Dlatego zgłaszamy te poprawki i prosimy o ich przyjęcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PiotrZgorzelski">Wystąpienie w imieniu koła kontynuował będzie pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim ofiarom wszystkich wojen, na wschód, na zachód, północ i południe od Polski. Ale my tu jesteśmy w Polsce. To jest Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Wiemy, gdzie jesteśmy.)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#GrzegorzBraun">Naszym zadaniem i naszą delegacją ustawową, konstytucyjną, jest dbanie o bezpieczeństwo, wolność i dobrostan polskich obywateli. Tworzycie państwo — tym cyklem, całym serialem, jak słusznie tutaj prognozuje kolega czcigodny, serialem niekończącym się — tworzycie nową kategorię mieszkańców, quasi-obywateli, którym przysługiwać zaczynają rozmaite prawa bez nakładania obowiązków. I to jest niebezpieczne, i to jest ryzykowne. I to ryzyko niestety się potwierdza, ponieważ idziemy w koszta ekonomiczne, finansowe, społeczne, docelowo oczywiście polityczne. To państwo mówicie o zniknięciu państwa, jakim jest Rzeczpospolita Polska, i optujecie już całkiem publicznie, rozgłośnie, gromko — i ze strony lewicy z lewej, i ze strony lewicy z prawej — reklamujecie projekt unii państw, a więc stworzenia nowego państwa. Oburzaliście się, kiedy mówiliśmy, przewidująco, że to już nie pomoc uchodźcom wojennym, że to masowe przesiedlenie. Dziś to fakt. Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej Magierowski w Waszyngtonie mówi, że z tych 3,5 mln, wedle jego przewidywań, osiedlą się w naszym kraju ze 2 mln.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#GrzegorzBraun">Szanowny Panie Ministrze! Nie możemy żadną miarą popierać żadnej z ustaw nowelizacji do nowelizacji niekończących się ustaw z cyklu Ukrainiec+. Nie z sentymentów czy resentymentów, ale zgodnie z naszym poczuciem interesu narodowego, polskiej racji stanu. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Tomasz Zimoch, który przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Trzeci miesiąc debaty sejmowej i dobrze, że po raz pierwszy nowelizacja tak potrzebnej ustawy nie przebiegała w sposób gwałtowny. Był czas na dokładniejsze analizy. Ponawiamy prośbę o przyjęcie kilku poprawek Koła Parlamentarnego Polska 2050. Ponieważ nie będzie już możliwe uzasadnianie tych poprawek na kolejnym posiedzeniu komisji, zrobię to obecnie.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#TomaszZimoch">Część obywateli Ukrainy traktuje Polskę jako kraj tranzytowy i planuje osiąść w innym kraju Unii Europejskiej. Zdarza się, że nie uzyskują potwierdzenia wjazdu na przejściu granicznym, potrzebują go jednak do wykazania daty wjechania do strefy Schengen, a jedyny sposób na uzyskanie potwierdzenia wjazdu obywatel Ukrainy ma obecnie przez złożenie wniosku o numer PESEL. Organizacje pozarządowe sygnalizują, że nadanie numeru PESEL bywa traktowane przez inne państwa członkowskie Unii jako deklaracja ubiegania się o ochronę tymczasową w Polsce, a co za tym idzie, utrudnia uzyskanie ochrony tymczasowej w innym państwie członkowskim. Poprawka zakłada zatem, by zarejestrowanie takiego wjazdu, nie zaś pobytu, miało miejsce bezpośrednio w placówce Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#TomaszZimoch">Uzasadniając kolejną poprawkę, powiem, że Straż Graniczna uważa, odwołując się do kodeksu granicznego Schengen, że zarówno zaświadczenie o ochronie czasowej, jak i zarejestrowany PESEL nie zastępują wizy, karty pobytu, co powoduje, że w sytuacji wyjazdu z Polski do Ukrainy, po okresie dłuższym niż 90 dni od wjazdu do Polski, nie można wjechać z powrotem do Polski i należy odczekać 90 dni poza strefą Schengen. Po upływie tych 90 dni od przyjazdu do Polski, co do zasady, objęci ochroną cudzoziemcy nie powinni opuszczać Polski.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#TomaszZimoch">Słyszymy wprawdzie ze strony ministerstwa, a także przedstawicieli Straży Granicznej o możliwym paraliżu na przejściach, ale zwracamy również uwagę na konieczność rejestracji dzieci wraz z opiekunami na granicy. Wolontariusze na dworcach, w wielu miejscach Polski, spotykają nastoletnie dzieci podróżujące samotnie po naszym kraju, bez jakiejkolwiek opieki. Niesie to bardzo duże ryzyko nasilenia procederu handlu ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#TomaszZimoch">Koło Parlamentarne Polska 2050, wsłuchując się w głosy tysięcy Polaków, którzy udzielają pomocy od wielu miesięcy, wsłuchując się w głosy wolontariuszy, organizacji pozarządowych, przedstawia od 3 miesięcy pomysły rozwiązania właśnie w formie sejmowych poprawek. Dlatego apelujemy po raz kolejny i prosimy o przyjęcie tych rozwiązań, a konieczną nowelizację ustawy oczywiście poprzemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Stanisław Żuk, który przedstawi stanowisko koła Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#StanisławŻuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw to bardzo ważna nowela. Pozwoli ona na doprecyzowanie i uzupełnienie istniejących przepisów i da możliwość zapewnienia odpowiedniego standardu ochrony obywatelom Ukrainy, również tym najmłodszym.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#StanisławŻuk">Co przewidują najważniejsze zmiany? Wprowadzone zostaną rozwiązania służące racjonalnemu i stabilnemu zapewnieniu przez samorządy opieki nad dziećmi uchodźców w wieku 3–5 lat, w szczególności w sytuacji gdy ich rodzice pracują. Zaletą takiego rozwiązania jest również to, że uciekający przed wojną obywatele Ukrainy zyskują kolejną możliwość podjęcia pracy w Polsce, bo to właśnie osoby z tego kraju będą opiekunami.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#StanisławŻuk">Urzędy pracy będą mogły organizować szkolenia z języka polskiego dla cudzoziemców. Koszty z tym związane będą finansowane z Funduszu Pracy. Wprowadzone zostaną ułatwienia, jeśli chodzi o organizowanie nauki osób przybyłych z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#StanisławŻuk">Dotyczy to także zapewnienia równego dostępu do wsparcia w postaci dodatkowej nauki języka polskiego dla osób będących oraz niebędących obywatelami polskimi, które kształciły się za granicą. Wojewodowie uzyskają dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL. Uproszczone zostaną procedury związane z przebudową, remontem lub zmianą sposobu użytkowania budynków będących w posiadaniu samorządu terytorialnego z przeznaczeniem docelowo na cele mieszkalne.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#StanisławŻuk">Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie mogła przyjmować w formie darowizny, przechowywać i wydawać oraz wywozić na Ukrainę obok produktów leczniczych także wyroby medyczne. Zwiększona zostanie ochrona obywateli Ukrainy związana z wykonywaniem przez nich pracy w Polsce, co pozwoli na to, aby zagwarantować im pracę w warunkach nie gorszych niż wskazane w powiadomieniu o powierzeniu pracy. Doprecyzowane zostaną przepisy pozwalające na eliminację przypadków ubiegania się o świadczenia i pobierania ich przez obywateli Ukrainy, którzy opuścili Polskę.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#StanisławŻuk">Jako koło Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia, mając na względzie fakt, iż wiele przedstawionych w projekcie zmian jest w istocie pożądanych, i jak wspomniałem na wstępie, pozwala wprowadzać rozwiązania, które dadzą możliwość zapewnienia odpowiedniego standardu ochrony obywateli Ukrainy, popieramy proponowane rozwiązania i jesteśmy za przyjęciem ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Joanna Senyszyn, która przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska Partia Socjalistyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej w sprawie zmiany ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego kraju.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JoannaSenyszyn">Popieramy solidarność z osobami uciekającymi przed nieludzkim traktowaniem i śmiercią. Mamy moralny obowiązek wspierać Ukrainę także poprzez odpowiednie przepisy prawa. Należy minimalizować formalności stawiane obywatelom Ukrainy, zapewniać im bezpieczeństwo, zabezpieczać finansowo, ułatwiać dostęp do usług, a także umożliwić pokonywanie barier językowych i kulturowych. Bardzo ważne jest przyznawanie nowych narzędzi pomocowych samorządom i naszym rodakom, którzy z własnej inicjatywy, z dobroci serca udzielają pomocy. Zasługują na podziękowania i wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JoannaSenyszyn">Zmiana ustawy zakłada m.in. organizację szkoleń z języka polskiego dla cudzoziemców oraz wsparcie ukierunkowane na znalezienie pracy. Rozwiązania te słusznie opierają się na edukacji i motywacji. Należy ułatwiać obywatelom Ukrainy swobodne życie i podjęcie legalnej pracy w naszym kraju. Niezbędne jest doradztwo zawodowe i umożliwianie przebranżowienia względem zawodu wykonywanego wcześniej w Ukrainie. Ustawa zawiera również rozwiązania, które mają poprawić jakość i bezpieczeństwo pracy cudzoziemców. Istotne są wszystkie działania, które ograniczą wyzysk oraz łamanie praw pracowniczych, jeżeli chodzi o obywateli Ukrainy. Muszą oni mieć takie same warunki pracy jak Polacy. Nie ma i nie będzie zgody na nielegalne niskie pensje czy wydłużony czas pracy.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#JoannaSenyszyn">Koło Parlamentarne PPS popiera działania i rozwiązania, które polepszają sytuację obywateli Ukrainy w Polsce. Równocześnie trzeba pamiętać, że bardzo wielu Polaków żyje w biedzie, że ledwo wiążą koniec z końcem, a w związku z szalejącą inflacją, w maju 13,9%, konieczne jest podniesienie jeszcze w tym roku płacy minimalnej i pochodnych. Pamiętając o obywatelach Ukrainy, nie możemy bowiem zapominać, że państwo ma przede wszystkim obowiązki wobec własnych obywateli. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PiotrZgorzelski">Na tym zakończyliśmy prezentację stanowisk klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PiotrZgorzelski">Do pytań zapisało się 30 osób.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze do tej listy dopisać, to bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam ją.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#RyszardWilczyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Stwierdził pan, i słusznie, że obywatele Ukrainy przebywający u nas muszą się usamodzielnić i musimy im w tym bezwzględnie pomóc. Czy byłby pan uprzejmy monitować ministra zdrowia, bo u to u niego leży bardzo wiele wniosków o uznanie dyplomów, a lekarzy potrzebujemy? Znam przypadek, gdy osoba czeka już 9 tygodni na uznanie dyplomu. Gdyby to się zdarzyło, lekarka, która jest pediatrą, mogłaby już podjąć pracę. To się nie dzieje. Jednocześnie bardzo bym prosił o informację pisemną: ile wpłynęło wniosków do ministra zdrowia w tej sprawie? Jak długo trwa oczekiwanie na uznanie tych wniosków? To jest dość ważna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#RyszardWilczyński">Jednocześnie jedno pytanie szczegółowe. Poświęciliście państwo sporo uwagi temu, aby uczyć Ukraińców języka polskiego. Bardzo słusznie. Jednocześnie chciałbym zapytać o pojęcie instytucji szkoleniowej: Czy w tym mieści się również organizacja pozarządowa i jak rozumieć to pojęcie instytucji szkoleniowej? Bo oczywiście mogą uczyć również organizacje pozarządowe, które mają w swoich szeregach osoby potrafiące wykonać tę usługę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ta nowelizacja przebiega w normalnych warunkach parlamentarnych, co należy podkreślić, w drodze dialogu z samorządami, organizacjami pozarządowymi i opozycją. Przewiduje m.in. możliwość organizowania szkoleń z języka polskiego dla naszych sąsiadów z Ukrainy przez samorząd powiatowy ze środków pochodzących z Funduszu Pracy. Określa górny limit 2 tys., w wyjątkowych przypadkach 3 tys. Ale ta ustawa, i chciałbym prosić o odpowiedź przedstawiciela resortu edukacji, przewiduje w art. 165 Prawa oświatowego nowelizację pkt 11, w którym skreśla się wyrazy „szkół mistrzostwa sportowego” i „szkół sportowych”. Chodzi o okresy przygotowawcze, w których organizuje się naukę języka polskiego. Ten pkt 11 mówi o tym, że tam gdzie się nie organizuje… To znaczy, że w szkołach mistrzostwa sportowego będą mogły być organizowane okresy przygotowawcze, do 2 lat, w zakresie nauki języka, przez organy prowadzące. Czy o to chodzi w tym zapisie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Urszula Nowogórska, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#UrszulaNowogórska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#UrszulaNowogórska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie techniczne dotyczące tego projektu ustawy. Jak państwo wiecie, środki z funduszu zapasów inwestycyjnych i funduszu budowy dróg będą przesuwane na zakup materiałów energetycznych, które mają podbudować i podnieść bezpieczeństwo energetyczne w naszym kraju. Chciałam zapytać, panie ministrze — i pewnie poproszę o odpowiedź na piśmie, bo trudno wymagać danych technicznych w tym momencie — czy wiadomo, jaka to konkretnie kwota, jakie i skąd będą zakupione materiały energetyczne i jak potem one będą redystrybuowane, jeżeli chodzi o mieszkańców czy też instytucje na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#UrszulaNowogórska">Drugie pytanie dotyczy urzędów pracy. Urzędy pracy będą tymi instytucjami, które będą uczyły Ukraińców języka polskiego. Chciałam zapytać, jak będą dokonywały weryfikacji wniosków, kto będzie instytucją szkoleniową, jak to się będzie odbywało technicznie i kto tak naprawdę będzie beneficjentem tych wniosków — czy indywidualnie każda z osób pochodzenia ukraińskiego, czy jakoś to będzie scedowane na samorządy, czy jakieś inne instytucje. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ArturDziambor">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tworzenie jakichkolwiek dodatkowych praw dla obywateli Ukrainy jest oczywiście nieuczciwością wobec Polaków. Myślę, że po tym czasie, który już mija, powinniśmy iść raczej w tę stronę, żeby wyrównywać szanse, czyli nie tworzyć dodatkowych kategorii obywateli. Skoro powitaliśmy ich u siebie i skoro oni zostają u nas, to powinni być po prostu traktowani uczciwie, ale uczciwie przede wszystkim właśnie względem Polaków. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ArturDziambor">Po drugie, w tej ustawie jest kilka zapisów, które są łudząco podobne do zapisów ustawy lex Czarnek. Chciałbym zapytać o konkrety. Mamy informację o tym, że jest ok. 700 tys. dzieci ukraińskich uchodźców, które muszą wejść w system edukacyjny. Od nowego roku szkolnego najprawdopodobniej będą traktowane jako standardowi uczniowie. Chciałem zapytać, jakie będą koszty tej operacji, skąd będą te pieniądze, kto będzie za to płacił, jak będzie podwyższona subwencja i w jaki sposób będzie to rozliczane. To są konkrety, o które pytam również w komisji edukacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#EwaKozanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym ma na celu m.in. polepszenie ochrony praw cudzoziemców objętych ustawą, które wiążą się z wykonywaniem przez nich pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ma na celu również poprawę skuteczności działań kontrolnych w tym zakresie. Obywatele Ukrainy, którzy migrują, z uwagi na brak wiedzy o polskich przepisach prawa, nieznajomość języka i trudną sytuację materialną są grupą szczególnie narażoną na możliwość wyzysku przez nieuczciwych pracodawców. Często też mogą stać się ofiarami handlu ludźmi. Panie ministrze, mam pytanie: Czy zakres kompetencyjny Państwowej Inspekcji Pracy, określony w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy z 13 kwietnia 2007 r., dzięki dokonanym zmianom pozwoli na bardziej skuteczne egzekwowanie prawa od podmiotu powierzającego pracę na podstawie umowy prawa cywilnego i zapewni odpowiednie standardy ochrony praw cudzoziemców objętych ustawą szczególną? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście co do tego, że trzeba pomagać, nikt porządny w Polsce nie ma żadnych wątpliwości, natomiast dobrze by było, gdyby ta pomoc, po pierwsze, była kierowana do tych, którzy naprawdę jej potrzebują, a po drugie, nie stanowiła jakiejś formy nieuczciwego dodatkowego dochodu dla Polaków, którzy wykorzystują trudną sytuację Ukrainy. Mam pytanie do pana ministra — bardzo proszę o odpowiedź na piśmie — czy są planowane jakiekolwiek mechanizmy dotyczące właśnie kontroli tego, czy obywatele Ukrainy, którzy mają przebywać w domach… Na tych obywateli otrzymywane są różnego rodzaju dodatki. Czy to jest lub będzie w jakiś sposób weryfikowane? A po drugie, czy będą weryfikowane przypadki, w których obywatele Ukrainy posiadają środki wystarczające do tego, aby żyć w Polsce, utrzymać się w Polsce i nie korzystać z tej pomocy, która być może jest potrzebna innym potrzebującym? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Joanna Senyszyn, Polska Partia Socjalistyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nowelizowanej ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadzane są, bardzo słusznie, różnego rodzaju uproszczenia i udogodnienia. W art. 28 dotyczącym dziennego opiekuna dla dziecka także upraszcza się różnego rodzaju wymogi i zarazem wydłuża się wiek dziecka, które może być objęte taką opieką, z 3 lat do 5 lat, a więc dotyczy to już nie tylko wieku żłobkowego, ale także dzieci kwalifikujących się do przedszkola. Ponieważ, jak wiemy, w Polsce jest dramatycznie mało miejsc w żłobkach i przedszkolach, co bardzo ogranicza aktywność zawodową Polek, mam pytanie: Czy takie rozszerzające i ułatwiające przepisy będą dotyczyć także polskich dzieci? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Iwonę Marię Kozłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie byłabym sobą, gdyby nie zapytała o osoby z niepełnosprawnościami i ich sytuację na terenie Polski.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Chciałabym zapytać, czy ministerstwo rozważa jednak uznanie ukraińskich dokumentów i orzeczeń o niepełnosprawności w ciągu tych 6 miesięcy, które proponowała Koalicja Obywatelska. Dalej: Kto z ramienia rządu jest odpowiedzialny za wsparcie i prowadzenie osób z niepełnosprawnościami przybywających do Polski w dążeniu do uzyskania właściwych dokumentów? Często te osoby borykają się z problemem nawiązania jakiegokolwiek kontaktu chociażby z instytucjami, które umożliwiłyby im uzyskanie tych dokumentów. Zgłaszają się do mojego biura organizacje pozarządowe, które robią wszystko, aby pomóc osobom z niepełnosprawnościami z Ukrainy. Często osoby niepełnosprawne, które trafiają do nas, w Ukrainie były samodzielne, samodzielnie funkcjonowały, a tutaj, po przyjeździe do Polski, borykają się z problemem nauki języka polskiego, z problemami w znalezieniu osoby, która pomogłaby im w zdobyciu dokumentów. Trudno im się odnaleźć w polskiej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#IwonaMariaKozłowska">Jeszcze ostatnie pytanie. Chciałabym zapytać o osoby niesłyszące i niedosłyszące. Czy wśród milionów osób docierających z Ukrainy do Polski są również osoby z tego typu schorzeniami? Czy te osoby, osoby niesłyszące i niedosłyszące, mogą liczyć na kontakt z tłumaczem ukraińskiego języka migowego? Bo to też stwarza moc problemów, jeśli chodzi o przybywających do nas chorych i niepełnosprawnych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prosiłbym o odpowiedź na pytanie: Czy osoba, która wjechała do Polski po 24 lutego i przebywa tu na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy Ukraińcom, może wyjechać na kilka dni do innego kraju Unii Europejskiej i wrócić bez problemu do Polski, nie obawiając się problemów związanych z tym, że jest objęta ochroną tymczasową, która automatycznie legalizuje przekraczanie granic strefy Schengen w okresie jej obowiązania? Prosiłbym jeszcze również o odpowiedź na pytanie: Czy takie przekraczanie granic na terenie Unii Europejskiej jest możliwe przez całe 18 miesięcy? Bardzo bym prosił o odpowiedź na te dwa pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PiotrZgorzelski">Pytanie teraz zada pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Są jakieś normy, których śrubowaniu akurat my, Konfederacja, może nie zawsze sprzyjamy, bo my chcielibyśmy, żeby ludzie normalnie decydowali, na własną rękę, gdzie lubią, chcą mieszkać, gdzie, uważają, jest bezpiecznie się osiedlić, ale wy kochacie te normy, śrubujecie je — normy higieniczne, rejestr zabytków i temu podobne — i teraz jednym ruchem uchylacie to wszystko, kasujecie normy budowlane. Normalny człowiek musi latać do urzędu, spełniać te normy, jest czołgany, wzywany do uzupełniania, poprawiania, a wy to kasujecie z tego powodu, że jest wojna na Ukrainie, są uchodźcy wojenni i cała ta wasza propagandowa narracja. Nie trzeba tworzyć problemów, to potem nie popadnie się w sprzeczności w czasie ich rozwiązywania.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#GrzegorzBraun">Pytanie o budownictwo mieszkaniowe, którego rozkwit jeszcze w marcu prognozował ambasador Deszczyca. Czy te pustostany dla Ukraińców+ w tej ustawie to jest realizacja tego, na coście się dogadali z Deszczycą w marcu, o czym on informował w mediach ukraińskich, czy to jeszcze nie jest wasze ostatnie słowo i będziecie problemy mieszkaniowe Ukraińców w Polsce rozwiązywać coraz bujniej i coraz kosztowniej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MichałGramatyka">Czcigodny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska 2050 złożyła poprawkę, w myśl której istnieje możliwość wydłużenia świadczenia pieniężnego dla osób, które przyjmują m.in. emerytów, niepełnosprawnych, matki z dziećmi. Niestety ta poprawka nie zyskała pozytywnej rekomendacji komisji, oczywiście — przy docenieniu naszej inicjatywy — zagłosowaliście państwo przeciw. Padły jakieś mgliste zapowiedzi, że ten temat zostanie rozwiązany w rozporządzeniu Rady Ministrów, a szczególnie uzasadnione przypadki będą oddane do dyspozycji gmin. Natomiast problem polega na tym, że żaden gminny urzędnik raczej nie dokona rozszerzającej interpretacji takiego przepisu, bo będzie się obawiał odpowiedzialności, w szczególności odpowiedzialności finansowej.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MichałGramatyka">Wszyscy czujemy, że to jest dobra propozycja. Mam taką propozycję, żeby ją przyjąć, nie ze względów politycznych, ale właśnie po to, żeby uniknąć ludzkich dramatów, żeby ułatwić tym ludziom życie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Grzegorz Wojciechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! „Uchodźca” to jest określenie raczej terytorialne, uchodźca jest z określonego terenu, zresztą tak mówi prawo międzynarodowe. Uchodźcami byli również obywatele polscy, na to warto zwrócić uwagę, chociażby studenci medycyny, którzy studiowali na uczelniach w Ukrainie. Chodzi o innych obywateli, zwłaszcza pochodzących z krajów, które nie do końca dbają o swoich obywateli, obywateli, którzy znaleźli się w takiej sytuacji i przybyli na terytorium Polski. Na jaką pomoc mogą tutaj liczyć? Bo w tej chwili skupiamy się na obywatelach Ukrainy, którzy przybywają do naszego kraju jako kraju sąsiedniego, a w przypadku tamtych obywateli to niekoniecznie musi być kraj sąsiedni. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pani poseł Ewa Kołodziej, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#EwaKołodziej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szacunki wskazują, że obecnie w Polsce przebywa prawie 3200 tys. obywateli Ukrainy, zarówno obywateli, którzy przybyli do Polski po rozpoczęciu rosyjskiej agresji na ich kraj, jak i tych, którzy przybyli dużo wcześniej. Żadna to tajemnica, że większość z nich korzysta z pomocy osób prywatnych, organizacji pozarządowych, samorządów i przedsiębiorców. Przedstawiciele tych grup jasno wskazują, że pomoc ze strony rządu nie jest wystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#EwaKołodziej">Z danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, iż jedynie 160 tys. obywateli Ukrainy znalazło zatrudnienie w Polsce. Czy zatem nie powinniśmy dążyć do zapewnienia legalnego zatrudnienia jak największej grupie uchodźców? Pytam więc w imieniu przedsiębiorców o zasadność wprowadzania przepisów mówiących o tym, że pracodawca będzie zobowiązany w powiadomieniu podać liczbę godzin pracy zatrudnionego przez niego uchodźcy. Przecież już czas pandemii dokładnie pokazał nam, że nie jesteśmy w stanie wszystkiego przewidzieć i zaplanować. Dlaczego zatem chcemy dodatkowo obciążać przedsiębiorczych obywateli? Proponowane przez rząd przepisy to kolejne utrudnienia, biurokracja i nadmierne obciążenie dla pracodawców. Może to czas, żeby w końcu zacząć ich wspierać? Dziękuję ślicznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Mam do pana trzy pytania i bardzo uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. To są pytania skierowane do pełnomocnika rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#JanSzopiński">Pytanie pierwsze: Ile osób z Ukrainy znalazło schronienie w obiektach, które są własnością Skarbu Państwa? Mam na myśli instytucje typu ośrodki wypoczynkowe, typu bursy i inne tego typu obiekty, które są własnością rządu. Ile tych osób znalazło schronienie w obiektach, które są własnością różnych Kościołów? I pytanie trzecie. Wojewodowie pomagają różnym organizacjom społecznym, różnym organizacjom pozarządowym.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#JanSzopiński">Panie Ministrze! Czy informacja o tej pomocy wojewodów dla różnych organizacji pozarządowych nie mogłaby być informacją publicznie otwartą, czyli jakim organizacjom, na co i za co wojewodowie pomagają? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest w Internecie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan minister mógł odpowiedzieć w czasie dla siebie przeznaczonym, ale uznał, że ta informacja należy się panu już w tym momencie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PiotrZgorzelski">Jest w Internecie.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Szopiński: Będę szukał.)</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak wynika z badań opublikowanych wczoraj, większość Polaków, choć przychyla się do pomocy Ukraińcom, jest jednak przeciwna przyznawaniu im w Polsce świadczeń typu 500+ i zasiłków socjalnych takich jak rodzinny kapitał opiekuńczy, dlatego że pomoc powinna być tymczasowa, a włączanie ich w nasz system społeczny nie wygląda na pomoc tymczasową. Ważniejsza więc byłaby debata nad tym, żeby wsłuchać się w ten głos Polaków i jednak zrewidować to, że włączyliśmy ich w nasz system, a także pokazać, że pomoc musi mieć jednak swoje granice. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Piotr Kaleta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PiotrKaleta">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! No właśnie, przed chwilą przedstawiciel Konfederacji powiedział o tym, że trzeba byłoby wsłuchiwać się w głos Polaków.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, na tym posiedzeniu przedstawiciele niemalże wszystkich klubów stwierdzili jednogłośnie, że prace Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych są merytoryczne i osiągany jest jakiś konsensus, że to jest dobra praca, dobra współpraca.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PiotrKaleta">Tutaj trzeba byłoby sobie zadać pytanie, ponieważ są rzucane różne sugestie czy nawet, można powiedzieć, obelgi w naszą stronę ze strony Konfederacji, ile razy Konfederacja zabrała głos w czasie tych posiedzeń komisji. Ja przynajmniej sobie nie przypominam, a nie przypominam sobie również, żebym na którymś z tych posiedzeń komisji nie był obecny. W związku z tym mówienie o tym, że państwo chcecie prowadzić jakąś debatę, jakąś dyskusję, to po prostu fikcja, to bzdura. Państwo, jak się okazuje, nie macie nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PiotrKaleta">I kwestia dotycząca tego, co powiedział tutaj również przedstawiciel Konfederacji, że dlatego że tu chodzi o polską rację stanu, oni będą przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PiotrKaleta">Panie Pośle! Niech pan zrozumie jedną rzecz. Mówiąc słowa: szczęść Boże, które są piękne, które są pięknym polskim pozdrowieniem, niech pan pamięta, że o polską rację stanu w tej chwili walczą Ukraińcy, po to również, żeby pan mógł przychodzić na posiedzenie Wysokiej Izby i te swoje głupoty opowiadać. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mówimy w tej ustawie, która dotyczy zmiany ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy itd., itd., o przerzuceniu 3 mld zł na rzecz Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Ta agencja ma zakupić węgiel. Komu ma ten węgiel zakupić? Czy Ukraińcom, czy Polakom? W jakiej wysokości ten węgiel będzie zakupiony? Ile za te 3 mld zł agencja planuje zakupić węgla? Po jakiej cenie ten węgiel będzie sprzedawany? Do kogo on trafi? Czy trafi do indywidualnych gospodarstwach, do tych 4 mln Polaków, którzy dzisiaj czekają na węgiel, czy trafi do spółek Skarbu Państwa? Jakiego typu węgiel zostanie zakupiony przez agencję i w jakich ilościach? O to pytają się dziś Polacy, bo dzisiaj nie wiedzą, za ile to będzie i co rząd im obiecuje.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#KrzysztofGadowski">I ostatnie pytanie. Czy ten element jest częścią jakiejś strategii rządu w sprawie uzupełnienia tego braku węgla? Czy państwo taką strategię stworzycie i przedstawicie tu, w Sejmie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł Wiesław Buż jest obecny na sali?</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PiotrZgorzelski">A zatem pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Mówicie, że popieracie tę ustawę, bo chcecie pomagać, tak bardzo jesteście dobrzy. Tymczasem pomagać to pomagają Polacy od początku tej wojny efektywnie, z dobroci serca, dobrowolnie i na miarę swoich finansowych możliwości. To, co wy chcecie zrobić, popierając tę ustawę, to zmuszać Polaków, żeby z pustoszejących przez inflację portfeli finansowali nieefektywne, instytucjonalne systemy dystrybucji.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#KonradBerkowicz">Dlatego poddaję pod rozwagę słowa śp. Mirosława Dzielskiego, który napisał kiedyś tak: Ludzie żyjący w świecie, w którym opieką zajmuje się państwo, nie pomogą sobie wzajemnie. W ten sposób powstaje samotny tłum, w którym jednostka jest bezradna. Kto pomoże bliźniemu w sytuacji, gdy na państwowe programy pomocy płaci ciężkie podatki i gdy istnieją zajmujące się pomocą społeczną wyspecjalizowane państwowe instytucje?</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#KonradBerkowicz">Jeszcze jeden cytat: Automatyczna i anonimowa pomoc upaństwowiona nie tylko deprawuje ludzi, ale także izoluje ich od siebie. Dlaczego mam ci pomóc — powiada jeden do drugiego — skoro na pomoc udzieloną przez państwo płacę tak wysokie podatki? Współczesny samotny tłum to w dużej mierze dzieło socjalizmu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Wiesław Buż.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WiesławBuż">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wstępna mapa rozmieszczenia uchodźców ukraińskich w Polsce informuje i daje wiedzę o tym, które miasta i metropolie wybrali uchodźcy do zamieszkania. Pojawia się więc wiele pytań o to, jak rząd zamierza tym samorządom udzielić pomocy i jaka to będzie pomoc. Uważam, że zachodzi konieczność systemowego uregulowania wszystkich spraw dotyczących pomocy. Jak zwiększyć udział pomocy osobowej i finansowej? Tam, szczególnie w tych samorządach, w których rejonie ulokowali się, znaleźli swoje miejsce zamieszkania uchodźcy, trzeba szczególnej pomocy. Jak tym samorządom udzielić takiej pomocy? To trzeba wszystko formalnie uregulować. Należy się spodziewać przesilenia we wszystkich dziedzinach. Co rząd zamierza zrobić? Co należy zrobić, aby ludność tych miast i obszarów nie eksplodowała zniechęceniem do gościnności dla uchodźców ze względu na kurczącą się dotychczasową dostępność wszelakich usług? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Szymański, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#TomaszSzymański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#TomaszSzymański">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Z konkretnym pytaniem zwrócili się do mnie mieszkańcy, oczywiście obywatele Ukrainy, objęci ochroną czasową, którzy chcą podjąć legalne zatrudnienie. Oczywiście nie ma przy tym żadnych problemów, aczkolwiek pojawił się nieprzewidziany problem związany z dostępem do uzyskania zgody na prowadzenie pojazdów mechanicznych, czyli po prostu na odbycie kursu na prawo jazdy w Polsce. Otóż te osoby nie mają prawa jazdy, nawet ukraińskiego, chciały zapisać się do szkoły nauki jazdy, tam otrzymały informację, poświadczoną w kilku wydziałach komunikacji, że nie mogą uzyskać profilu kandydata na kierowcę, ponieważ takowy profil uzyskuje się po 180 dniach pobytu na terytorium RP. Sprawa wydaje się z pozoru łatwa i prosta do załatwienia. Dlatego, panie ministrze, bardzo proszę o sprawdzenie, czy faktycznie termin wynoszący 180 dni jest konkretny. Czy nie można w tym akurat aspekcie przygotować jakichś odrębnych przepisów, które by umożliwiały uzyskanie profilu kandydata na kierowcę, żeby zdobyć uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania. Pierwsze jest związane z emigracją. Mówimy, że ok. 3800 tys. Ukraińców przyjechało do Polski i kilkaset tysięcy wyjechało, i potem być może znowu wróciło. Jest pytanie, gdzie najwięcej wyjechało z powrotem: czy z powrotem do Ukrainy, czy do innych państw ościennych Polski. Jak jest prowadzona ewidencja? Bo zawsze w takim systemie przy takiej masie może być odsetek nieuczciwości. Mówiąc krótko: ktoś był w Polsce, nabrał świadczeń, potem pojechał do Niemiec, tam znowu były świadczenia, wrócił. Czy ta migracja jest monitorowana w skali Europy? I czy jest monitorowana również w Polsce, jeżeli chodzi o przemieszczanie się i powrót, i wydawanie świadczeń w tym kontekście?</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie: Czy faktycznie dla tych metropolii, które mają najwięcej uchodźców, nie powinny być zorganizowane jakieś świadczenia specjalne, np. środki na naukę języka właśnie w tych miejscowościach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Jacka Protasa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JacekProtas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od kilkunastu tygodni pracujemy intensywnie nad ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy, bardzo ważnym aktem prawnym, który reguluje rozwiązania pomagające radzić sobie w tej trudnej sytuacji. Ostatnio nawet pan minister zaczął słuchać głosów opozycji, organizacji samorządowych. Za to jesteśmy wdzięczni, na pewno ułatwi to działanie. Natomiast mam dwa pytania. Po pierwsze, czy w tej ustawie rzeczywiście musimy się zajmować przesuwaniem środków między funduszami celowymi na budowanie rezerw strategicznych węgla kamiennego? Co to ma wspólnego z pomocą obywatelom Ukrainy? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JacekProtas">Po drugie, czy rzeczywiście pożyczka 1,5 mld zł z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych jest celowa? Przypomnę, że dzisiaj samorządy są w takiej sytuacji, że inflacja i rosnące koszty inwestycji powodują, że coraz więcej własnych środków muszą dopłacać do inwestycji, żeby je w ogóle zrealizować. Po drugie, drogi w całym województwie podlaskim są zrujnowane przez służby jeżdżące czy budujące tzw. wielki mur. Czy rzeczywiście możemy sobie pozwolić na to, żeby przesuwać te środki do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, a nie pomóc samorządowcom w realizacji jakże potrzebnych inwestycji drogowych?</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedowana nowelizacja zakłada m.in. rozszerzenie katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestracji obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL. Należy zaznaczyć, że obowiązująca ustawa o pomocy obywatelom tego kraju daje uprawnienia aż czterem organom do pozyskiwania danych dotyczących informacji pozwalających ocenić liczbę Ukrainek i Ukraińców np. z bazy ZUS czy KRUS. Nadanie takiego uprawnienia także Głównemu Urzędowi Statystycznemu wydaje mi się w mojej ocenie niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#MałgorzataPępek">Jaki jest tego cel, skoro istnieje obawa naruszenia zasady minimalizacji danych, zgodnie z którą przetwarzanie danych osobowych musi być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co jest niezbędne w realizacji celów, na potrzeby których dane osobowe są przetwarzane, oraz zasady ograniczenia celów wynikającej z RODO? Po co usilnie próbuje się rozszerzyć katalog o kolejny podmiot publiczny, skoro wyraźnie widać, że nie ma takiej potrzeby? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mam prawa wjazdu do swojego biura w Białowieży, ale mogę za to odwiedzić kraj ogarnięty wojną, dlatego pojechałam do Ukrainy, by zawieźć pomoc humanitarną. Wszystkim Polkom i Polakom przekazuję z tego miejsca najszczersze wyrazy wdzięczności od sióstr i braci Ukraińców, które płyną stamtąd do nas na każdym kroku, ze Lwowa, z Kijowa, ze zniszczonej Buczy czy z Irpienia. Moi rozmówcy obiecali, że jeśli kiedykolwiek byłaby taka potrzeba — oby nie — to zrobią dla nas dokładnie to samo. Wiem, że z każdym miesiącem będzie coraz trudniej, bo nasze chęci, a przede wszystkim środki, są ograniczone, ale wytrwajmy w tej pomocy, jak najdłużej się da, bo nie widać końca tej strasznej wojny.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#KlaudiaJachira">Apeluję do rządu, żeby się ogarnął i przestał przywłaszczać sobie zasługi polskiego społeczeństwa, żeby przestał używać ich w grze z Unią: pomagamy Ukrainie, więc dawajcie kasę i nie wymagajcie, żebyśmy byli praworządnym krajem. To Polki i Polacy pomagają, bo są empatyczni, a to, co naprawdę myślicie o uchodźcach, jest widoczne na granicy polsko-białoruskiej.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A już prawie było mądrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PiotrBorys">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PiotrBorys">Szanowny Panie Marszałku! Mam pytanie do pana ministra o element strategiczny i przewidywalny. Pracujemy nad ustawą w sposób przypominający gaszenie pożaru, reagujemy doraźnie. Moje pytanie jest kluczowe: Czy pan minister naprawdę ma jakiś pomysł i jest w stanie przewidzieć, co stanie się w sytuacji, kiedy po 120 dniach skończy się finansowanie pomocy dla polskich rodzin, które przyjęły pod swój dach Ukraińców? Czy przewidujecie dalszą pomoc dla samorządów, które tworzą te ośrodki? Jaka liczba osób, która objęta jest taką pomocą, może po jej utracie pozostać bez pomocy, a dokładniej bez dachu nad głową? Ile z tych osób jest w stanie pracować albo ile osób pracuje, aby utrzymać się w Polsce bez tego wsparcia? Wróżę tutaj dużo potencjalnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PiotrBorys">Po drugie, kwestia systemu edukacji. 189 tys. ukraińskich dzieci jest objętych polskim systemem edukacji. Pozostali objęci są ukraińskim systemem edukacji. Moje pytanie brzmi: Czy macie pomysł na to, aby tym dzieciom, które pozostaną w Polsce dłużej, zapewnić kursy językowe? Czy macie jakiś strategiczny pomysł na to, aby te dzieci były w stanie korzystać z polskiego systemu edukacji w sposób bardziej efektywny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę teraz pana posła Waldemara Sługockiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WaldemarSługocki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania, jedno generalne, a drugie szczegółowe, mianowicie chciałbym zapytać pana ministra o finansowe skutki regulacji. Oczywiście podajecie państwo w tym projekcie ustawy poszczególne koszty związane chociażby z wprowadzeniem szkolenia językowego, z kwestiami związanymi z wydawaniem odpowiednich zaświadczeń, chociażby orzeczeń lekarskich o niesprawności. Naturalnie są tam określone kwoty. Piszecie też państwo w tym dokumencie o tym, ile środków będzie przeznaczonych na interwencję energetyczną.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WaldemarSługocki">Moje pytanie jest dość generalne. Chciałbym, aby pan minister był tak uprzejmy i podał konkretne kwoty, jeśli chodzi o środki, jakie poszczególne resorty będą musiały wygenerować na realizację tej ustawy, i powiedział, w jakiej mierze koszty poniosą poszczególne samorządy. Myślę przede wszystkim o samorządzie szczebla podstawowego, o gminach i powiatach, bo one w tej ustawie występują.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WaldemarSługocki">Mam ostatnie, bardzo precyzyjne pytanie, panie ministrze. Według strony prezesa Rady Ministrów, pana premiera Morawieckiego, budżet Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg w tym roku wynosi 2,73 mld zł. Chcecie państwo przesunąć 1,5 mld zł na interwencję energetyczną. Czy przesunięcie tych środków nie zaburzy realizacji harmonogramu Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg w tym roku? Pamiętajmy, że dziś 8 czerwca, a lato sprzyja prowadzeniu inwestycji drogowych. Czy nie ma zagrożeń dla terminowości realizacji inwestycji drogowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Rusieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#GrzegorzRusiecki">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pomoc dla Ukrainy to nie tylko nasz obowiązek — wynika ona z potrzeby, z solidarności, z odpowiedzialności. Polacy zdali egzamin, otwarli swoje serca. Teraz czas na rząd. Staramy się realizować tę pomoc już od kilku miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#GrzegorzRusiecki">Chciałbym zapytać: Czy samorządy mogą liczyć na realne wsparcie w zakresie zapewnienia opieki w żłobkach i przedszkolach? Czy rząd zapewni odpowiednie środki dla samorządów w tym zakresie? To jest ogromna odpowiedzialność rządu, aby uniknąć antagonizmów, pytań, dlaczego moje dziecko nie dostało się do przedszkola czy do żłobka, a dziecko z innego państwa już tak. Bardzo proszę o precyzyjną odpowiedź w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#GrzegorzRusiecki">Chciałbym również zapytać: Co stanie się z obywatelami Ukrainy, którzy przebywają na terenie Polski i chcieliby wyjechać na okres letnich wakacji na tydzień lub dwa tygodnie do krajów Europy Zachodniej? Czy po powrocie do Polski będą mogli dalej korzystać z tych praw? Czy mogą wrócić tutaj bez obawy o swoją przyszłość?</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#GrzegorzRusiecki">I ostatnie pytanie. Bardzo wiele mówimy o kwestii szybkiego przyłączenia Ukrainy do Unii Europejskiej. Czy w związku z tym polski rząd pracuje nad kompleksowym rozwiązaniem kwestii pobytu czy pracy obywateli Ukrainy w Polsce, np. poprzez częściowe zniesienie karty stałego pobytu, tak aby ten pobyt był stały, stabilny i aby oczywiście odciążyć urzędy wojewódzkie, które są w tej chwili bardzo obciążone? Bardzo proszę o odpowiedź na te pytania na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Mateusza Bochenka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Problemy, o których dyskutujemy w zasadzie od momentu agresji Rosji na Ukrainę, nie pojawiły się wówczas, natomiast właśnie wtedy uwypukliły się. One w znaczącym stopniu dotknęły także różne obszary. Wspomnę chociażby opiekę nad najmniejszymi dziećmi, czyli dostępność żłobków czy przedszkoli. Ten problem występował już wcześniej. On się w okresie tej agresji i przyjazdu naszych gości z Ukrainy nasilił. Warto także wspomnieć chociażby opiekę zdrowotną, dostęp do lekarzy specjalistów, oczekiwanie na zabiegi, operacje czy kwestie z obszaru polityki mieszkaniowej. Te trudności są tym większe dzisiaj, kiedy rosną stopy procentowe, kiedy w tym obszarze także mamy do czynienia z kryzysem. Dlatego potrzebne tutaj są kompleksowe działania, tak wspierające Ukrainę, jak i mocno ukierunkowane na wsparcie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#MateuszBochenek">I ostatnie moje pytanie, dotyczące kwestii węgla, które już wybrzmiało dzisiaj, a mianowicie: Do kogo trafi ten węgiel, na jakich zasadach i kiedy? Dzisiaj rosnące ceny węgla sprawiają, że te pytania oczywiście się pojawiają, i w związku z tym, że również w tej ustawie ten wątek wybrzmiewa, prosiłbym o udzielenie odpowiedzi na te pytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nasi przyjaciele z Ukrainy, którzy przyjechali do Polski, nie zrobili tego z własnej woli. Uciekali przed piekłem wojny, żeby ratować życie swoje, życie swoich dzieci. Zatem naszym moralnym obowiązkiem jest to, by wspierać ich we wszystkich dziedzinach, w których możemy. Chciałbym raz jeszcze podziękować wszystkim Polakom, organizacjom pozarządowym, ochotniczym strażom pożarnym, kołom gospodyń wiejskich, gminom za niezwykle piękne wsparcie, zwłaszcza w tym pierwszym okresie, kiedy napływ Ukraińców był bardzo duży. Oczywiście potrzebne są tutaj rozwiązania instytucjonalne, ale wnioskuję i raz jeszcze proszę o to, żeby w tych rozwiązaniach zauważyć i dostrzec bardzo silną pozycję organizacji pozarządowych, ale również samorządów.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Chciałbym na zakończenie zadać jedno pytanie, ponieważ do mojego biura zgłaszają się osoby, którym nie zostały wypłacone jeszcze środki finansowe. Chciałbym zapytać, panie ministrze, jakie zaległości są w tym zakresie — chodzi o tę kwotę 40 zł — i ewentualnie kiedy te środki mogą być wypłacone. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PiotrZgorzelski">Pytanie zada teraz pan poseł Tomasz Piotr Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#TomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Agencja rezerw strategicznych będzie dysponowała węglem kamiennym. Pytanie: Skąd będzie ten węgiel? Teraz płynie podobno siedem statków z Kolumbii, ale to są statki, które wiozą miał węglowy. Pytanie: Panie ministrze, jak będzie wyglądała struktura tych rezerw strategicznych? Czy pan ma wiedzę, ile potrzebujemy ekogroszku, ile potrzebujemy miału węglowego, jakiego węgla potrzeba dla jakich kotłów?</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#TomaszPiotrNowak">Jeżdżę po składach opałowych, oglądam je w tej chwili w Wielkopolsce, np. w miejscowości Umień, i jestem przerażony pustką w tych składach. Rolnicy czy mieszkańcy wsi z najbliższych okolic docierają do tych składów węglowych i słyszą: nie ma, nie ma, nie ma. Pytanie: Czy w tych składach węglowych znajdzie się węgiel z rezerw strategicznych, czy też będą oni musieli jechać do Katowic albo do Czech?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#TomaszPiotrNowak">Panie ministrze, ciekawa sprawa z Czechami. Teraz, niedawno pojechali ludzie z Wielkopolski do Czech, kupili 24 t węgla, tona z transportem do Wielkopolski kosztowała 1400 zł — ekogroszek. Jak to się dzieje, że w Czechach można, a u nas tak to wychodzi, jak wychodzi?</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#TomaszPiotrNowak">I jeszcze tylko pytanie do ministra Zyski związane z biomasą rolniczą. Mamy kotły biomasowe, mamy energetykę biomasową. Czy nam nie grozi to, że zabraknie nam również tej biomasy? A perspektywicznie na przyszłość, poza tymi latami, czy będziecie kontraktować biomasę u naszych rolników i jakiego areału upraw potrzeba, żeby zrównoważyć system w przypadku braku biomasy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę posłów zapisanych do głosu zamyka pan poseł Tomasz Zimoch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Od wielu miesięcy zapowiadane jest powstanie europejskiej platformy solidarności. Ma ona określać możliwości i oferty krajów członkowskich dotyczące przyjmowania uchodźców. Ba, pan nieraz, uzasadniając odrzucenie poprawek Koła Parlamentarnego Polska 2050, właśnie mówił, że taka platforma lada moment powstanie, więc poczekajmy. Chciałem się dowiedzieć: Co z tą platformą? Czy to prawda, że dzisiaj ruszyła polska platforma solidarności? Czy pan to potwierdza, czy tak rzeczywiście jest, czy to jest wiadomość, która wczoraj po posiedzeniu komisji została błędnie przekazana? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Paweł Szefernaker, który udzieli odpowiedzi na wcześniej zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PawełSzefernaker">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym bardzo serdecznie podziękować za tę debatę. My w tej chwili wychodzimy z etapu pomocy humanitarnej i przechodzimy do etapu pomocy systemowej. I ta ustawa jest pierwszą odpowiedzią na te problemy, które przed nami w najbliższych tygodniach, w najbliższych miesiącach, a które właśnie pojawią się w związku z pomocą systemową, jeżeli chodzi o funkcjonowanie tych uchodźców wojennych z Ukrainy, którzy będą chcieli pozostać w Polsce przez kolejny czas, na dłużej.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PawełSzefernaker">Od 10 maja na polskiej granicy jest trend, w ramach którego więcej osób wyjeżdża z Polski, niż do Polski przyjeżdża. Część osób wraca na Ukrainę, szczególnie na zachodnią Ukrainę, tam gdzie jest możliwość bezpiecznego przeżycia w kolejnych miesiącach. Część osób, które pozostają w Polsce, próbuje tutaj w miarę normalnie żyć. To jest pod tym względem bardzo wyjątkowa migracja. Nie tylko pod tym względem, że w dziewięćdziesięciu paru procentach to są kobiety z dziećmi, ale także pod tym względem, że osoby, które są w wieku produktywnym, podejmują pracę w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PawełSzefernaker">Jedna z pań posłanek mówiła o tym, że tylko blisko 200 tys. osób podjęło pracę. Szanowni państwo, 470 tys. Ukraińców w bazie PESEL to są osoby w wieku produktywnym, z czego blisko 200 tys. podjęło pracę. To pokazuje, że ok. 40% osób legalnie w Polsce pracuje, funkcjonuje, pracuje także na polską gospodarkę. A w ostatnich tygodniach, gdzie mamy do czynienia także z większą możliwością podjęcia pracy sezonowej, ta liczba osób lawinowo rośnie. W związku z tym to jest wyjątkowa migracja osób, które chcą tutaj godnie, normalnie funkcjonować. Myślę, że powinniśmy się z tego cieszyć i stworzyć jak najlepsze warunki, aby te osoby mogły tutaj normalnie żyć. I rzeczywiście ta ustawa to pierwszy etap przygotowywania takich warunków i odpowiedzi na problemy, które się pojawiają, choćby związane właśnie z nauką języka polskiego czy też z funkcjonowaniem na rynku pracy, z opieką nad dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#PawełSzefernaker">Jeden z posłów, mam przekonanie, że w ogóle nie czytał tej ustawy, bo pyta, jakie są rozwiązania. No właśnie pan będzie dzisiaj nad tymi rozwiązaniami głosował. To jest związane z przedszkolami i żłobkami. W związku z tym, że brakuje miejsc, na mocy tej ustawy powstaną dla dzieci z Ukrainy dodatkowe miejsca w tzw. klubikach dziecięcych. Właśnie ta ustawa jest odpowiedzią na tego typu kwestie.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Odpowiadam na część pytań, które dzisiaj padły: parlament przyjął takie rozwiązania w poprzednich nowelizacjach, które sprawiają, że w ustawie jest delegacja ustawowa, jeżeli chodzi o przesłanki, komu przedłużyć te 120 dni. Te przesłanki będą w rozporządzeniu do tej ustawy. Chciałbym potwierdzić, powtórzyć, że jeżeli chodzi o osoby, które potrzebują ze względów obiektywnych dalszej pomocy, to świadczenie 40 zł na pomoc polskim rodzinom, które pomagają uchodźcom, będzie kontynuowane w tych przypadkach, gdzie obiektywnie osoby nie mogą podjąć pracy i 4 miesiące to za mało czasu, aby mogły w Polsce usamodzielnić się, zaadaptować i żyć normalnie. I w najbliższym czasie to rozporządzenie będzie przedstawione, nie ma potrzeby nowelizacji ustawy w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#PawełSzefernaker">Jeżeli chodzi o wypłacanie tych środków, które m.in. do samorządów trafiają na pomoc uchodźcom, to proszę państwa, ponad 2 mld zł to są środki, które dotarły do samorządów, zostały przekazane przez wojewodów z Funduszu Pomocy Uchodźcom Wojennym z Ukrainy. Te środki są niezwłocznie wypłacane samorządom. Nie zawsze jest tak, że samorządy też na bieżąco się o to zwracają. W związku z tym, jeżeli są pojedyncze przykłady, gdzie te środki nie docierają do osób czy nie dotarły jeszcze do osób, które o nie wystąpiły, to jestem przekonany, że mówimy tu o pojedynczych przykładach, a nie o jakimś błędzie w systemie. Systemowo te środki do samorządów trafiają.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#PawełSzefernaker">Konkludując, szanowni państwo: nie jest zagrożone finansowanie dróg w związku z przesunięciem środków na zakup węgla. Przypomnę, że w tej chwili są wydawane rekordowe środki z budżetu centralnego na budowę dróg w Polsce, także dróg samorządowych. Choćby ostatnio mieliśmy rozstrzygnięcie funduszu inwestycji strategicznych Polski Ład, gdzie ok. 15 mld zł to są środki, które idą do samorządów z budżetu centralnego na budowę właśnie dróg lokalnych. A więc to są środki, które na taką skalę nigdy nie trafiały do samorządów, w związku z tym dziś finansowanie dróg w związku z tymi przesunięciami, które proponujemy na pewien czas, nie jest zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Myślę, że warto powiedzieć o tym, że te rozwiązania, które przyjmujemy, są przede wszystkim w interesie Polski i Polaków. Bo są tu posłowie, którzy próbują szczuć jeden na drugiego, którzy próbują pokazywać, że ktoś ma jakieś dodatkowe prawa. Nie, proszę państwa. To warto stąd powiedzieć. Nikt nie ma tutaj dodatkowych praw. Osoby, które przybyły do Polski, uciekając przed bombami spadającymi na ich domy, otrzymują legalny pobyt w Polsce tak jak każdy inny cudzoziemiec, który o ten pobyt tutaj wystąpi. Tylko że dostają z mocy prawa, na mocy ustawy, którą polski parlament przyjął. Ale to nie daje żadnych dodatkowych praw. To są takie prawa, które ma każdy, kto ma legalny pobyt w Polsce, więc proszę nie kłamać, proszę nie wprowadzać opinii publicznej w błąd. To nie są żadne dodatkowe prawa.</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Myślę, że dzisiaj powinniśmy być dumni z tych wszystkich, którzy podejmują pracę w Polsce, pomagać tym, którzy chcą wrócić na Ukrainę, żeby dalej odbudowywać swój kraj, żeby żyć w rodzinnym kraju, w swojej ojczyźnie.</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#PawełSzefernaker">Jeżeli chodzi o kwestie, które państwo również przedstawiali, związane z zakupem przez rząd węgla, to tak, proszę państwa, to dzisiaj jest bardzo ważna sprawa. W związku z tym, że jest to efekt sytuacji, jaką mamy na Ukrainie, i problemy surowcowe na całym świecie są związane z sytuacją agresji Rosji na Ukrainę, to trzeba jasno powiedzieć, w związku z tym w tej ustawie są także te przepisy, które muszą jak najszybciej wejść w życie, aby węgiel dla Polaków był tańszy. I po to to jest w tej ustawie, żeby to jak najszybciej weszło w życie, tak żeby Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych zakupiła węgiel, aby na rynku tego węgla nie zabrakło i żeby on w normalnych cenach, a nie w bańkach spekulacyjnych, tj. w cenach wynikających w tej chwili ze spekulacji na rynku, trafiał do Polski, do Polaków. Po to są te rozwiązania w tej ustawie. Jeszcze raz dziękuję za dyskusję, za debatę. Bardzo proszę o przyjęcie tych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#PawełSzefernaker">Jeżeli chodzi o pytania związane z platformą solidarności, to jest rozwiązanie, które tworzy w tej chwili Komisja Europejska, aby między państwami Unii Europejskiej, które przyjmują uchodźców, wymiana informacji dotycząca uchodźców była jak najlepsza. Liczymy na to, że to jak najszybciej zostanie zrealizowane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-108.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze o tych prawach jazdy.)</u>
          <u xml:id="u-108.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Reszta na piśmie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#ZdzisławSipiera">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#ZdzisławSipiera">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Potwierdziło się to, o czym mówiłem jako poseł sprawozdawca komisji. Dyskusja na posiedzeniu komisji i na posiedzeniu Sejmu jest merytoryczna. Ale trudno, proszę państwa, nie odnieść się do kilku uwag, które na tej sali padają. Te uwagi idą w Polskę, idą w świat.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#ZdzisławSipiera">Po pierwsze, tą ustawą, którą nowelizujemy od samego początku, kiedy ten problem powstał, nie jesteśmy w stanie rozwiązać wszystkich problemów. To jest wyłącznie kwestia reagowania na sytuację, która następuje. I też proszę zrozumieć, że rząd reaguje błyskawicznie, szybko, że wyciąga wnioski z tego, co jest, żeby właśnie takim elementom się przeciwstawiać. Ale to nie oznacza, że jesteśmy w stanie natychmiast wszystkie problemy rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#ZdzisławSipiera">Trudno zgodzić się z tezą, którą głosi pan poseł Braun jako przedstawiciel Konfederacji, że to Polacy tworzą problemy, że to polski rząd tworzy problemy. Proszę państwa, to jakaś jest hipokryzja. To nie Polacy tworzą problemy. To prezydent Rosji, to Rosja stworzyła te problemy, które dzisiaj jako Polacy i Ukraińcy wspólnie rozwiązujemy — my w swoim zakresie jako polski parlament i polski rząd, a Ukraińcy w swoim zakresie. Tak, to prawda, że to jest problem. Musimy dzisiaj na ten problem odpowiadać, nie będąc twórcami tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#ZdzisławSipiera">Jedna uwaga, która jest elementem bardzo istotnym, proszę państwa, przy okazji tego, i to widać dokładnie na tej sali i w komisji, że od 3 lat w Polsce polski rząd zarządza kryzysem pandemicznym, a dzisiaj — wojennym. I zobaczcie państwo, jak szybko te elementy są wprowadzane i później realizowane. Dzisiaj padają z tej mównicy słowa jednej poseł, że Polacy są empatyczni, a w tytule: rząd jest mało empatyczny. Proszę państwa, przypomnę, bo to chyba jakaś schizofrenia, że ci empatyczni Polacy wybrali Prawo i Sprawiedliwość do rządzenia.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#ZdzisławSipiera">To Prawo i Sprawiedliwość dzisiaj wykonuje te czynności i ma prawo do tego. To jest właśnie ta gra na emocjach, która mówi: Polacy są dobrzy, ale rząd jest zły. Nie, proszę państwa, to nie jest prawda. Polacy są fantastycznym narodem, Polacy odpowiadają, ale rząd jest właśnie tym, który na to zapotrzebowanie odpowiada. I te elementy są w tym programie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#ZdzisławSipiera">Proszę państwa, na końcu jeszcze skieruję słowa do ministra Szefernakera, bo jest osobą, która w rządzie odpowiada, takie otrzymał obowiązki, za koordynację całej akcji pomocy Ukraińcom, i jednocześnie jest osobą, która bezpośrednio współpracuje z samorządami. I oto słyszę, że samorządy są zadowolone. Tak, dlatego że ta współpraca istnieje od dawna. A co słyszę jako poseł, który nadzorował też pewne działania przez wiele lat? Że samorządy wiecznie są niezadowolone. Tak, oczywiście, niektóre może są, te wielkie, ale większość spraw jest załatwiana bez rozgłosu, codziennie w komunikacji. I dzisiaj widać doskonale w przypadku tej ustawy, jak to jest rozwiązywane. I tu, panie ministrze, na pana ręce, na ręce rządu składam podziękowania, że potraficie to państwo zrobić, że pan minister potrafi ze swoją załogą to zrobić. Rozumiem, że w pewnym zakresie niektórzy, bo absolutnie podkreślam, że mamy większościową współpracę i porozumienie, niestety na tym problemie, który jest problemem wielu Polaków, chcą ugrać jakieś małe, własne interesy polityczne. To jest wstyd i hańba, ale widocznie demokracja też zakłada, że musi być taki plankton, który to absolutnie musi wykorzystywać.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#ZdzisławSipiera">Jeszcze raz dziękuję za tę dyskusję, za tę merytoryczną pracę. Mam nadzieję, że za godzinkę będziemy to kontynuowali i przyjmiemy te potrzebne rozwiązania dla Polski, dla Polaków i dla Ukraińców. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2205 i 2260).</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Grzegorza Matusiaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#GrzegorzMatusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#GrzegorzMatusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#GrzegorzMatusiak">Sejm na 54. posiedzeniu w dniu 12 maja 2022 r. zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#GrzegorzMatusiak">Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 12 maja 2022 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PiotrZgorzelski">Pierwszy głos zabierze ponownie pan poseł Grzegorz Matusiak, który tym razem przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, chyba że jest jakaś inna opcja, bo pan poseł widnieje w rozpisce, że tak się wyrażę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#GrzegorzMatusiak">Ja tylko krótko przekażę, że stanowiskiem klubu Prawo i Sprawiedliwość jest poparcie obecnego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#GrzegorzMatusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję za lakoniczną, treściwą wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Krzysztof Gadowski w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jeszcze nie tak dawno strasznie przeżywaliśmy tragedię w górnictwie — 26 zgonów górników w Jastrzębskiej Spółce Węglowej, w tym również ratowników górniczych. 20 kwietnia, Pniówek, wybuch metanu — dziewięciu górników traci życie, siedmiu zostało uznanych dzisiaj za zaginionych, dlatego że przerwano akcję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#KrzysztofGadowski">23 kwietnia, kopalnia Zofiówka, dochodzi do podziemnego wstrząsu. 10 górników traci życie. Cały czas żyliśmy nadzieją, w trakcie prowadzenia akcji, od jej momentu do końca, że uda się uratować górników. 20 kwietnia do kopalni Pniówek przyjeżdża premier, przyjeżdża również prezydent, ale 2 dni później, po tej wizycie rząd Prawa i Sprawiedliwości składa w Sejmie projekt ustawy dotyczący likwidacji Specjalistycznego Urzędu Górniczego, instytucji, która jest jedyna w Polsce w zakresie takiej specjalistycznej działalności, która ma kontrolować, wspierać…</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Skandal.)</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#KrzysztofGadowski">…i chronić górników i ich pracę. Co jest głównym argumentem za likwidacją tego urzędu? Jest nim, proszę państwa, zmiana organizacji funkcjonowania zakładów górniczych w kontekście likwidacji kopalń.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#KrzysztofGadowski">Panie Premierze! Panie Ministrze! Apeluję o refleksję. Wdowy górnicze, górnicy nie czekali na ten pierwszy akt legislacyjny dotyczący likwidacji instytucji która ma dbać o ich bezpieczeństwo. Stawiam po raz kolejny pytanie: Czy likwidacja Specjalistycznego Urzędu Górniczego przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa pracy górników? Cały czas chcemy poznać premiera, ministra odpowiedź na to pytanie. A może też prezydenta, który był w jednej czy drugiej kopalni.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#KrzysztofGadowski">W świetle tych ostatnich tragicznych wydarzeń w górnictwie powinniśmy jednak dążyć do jednego — do rzetelnego i transparentnego wyjaśnienia przyczyn i okoliczności tych zdarzeń. Tak, rzetelnego i transparentnego. Nieodzowne w tym zakresie staje się włączenie pod bezpośredni nadzór premiera prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, który jest jednocześnie centralnym organem administracji państwowej. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powinien podlegać premierowi. Nie może dochodzić do tego, tak jak jest dzisiaj, że w jednym resorcie, czyli w resorcie aktywów państwowych, jest nadzór nad górnictwem oraz nadzór nad organami, które mają je kontrolować, sprawdzać i dbać o bezpieczeństwo pracy górników.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#KrzysztofGadowski">Panie Premierze! Panie Ministrze! Wdowy górnicze, górnicy czekają na wprowadzenie tych zmian. Platforma Obywatelska, wychodząc im naprzeciw, składa dzisiaj poprawki do projektu ustawy zmierzające do tego, aby Wyższy Urząd Górniczy został objęty bezpośrednim nadzorem premiera. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Tomasz Piotr Nowak, który będzie kontynuował wystąpienie klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#TomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! To jest ustawa, która łączy zmiany strukturalne, co jest bardzo dyskusyjne, w Wyższym Urzędzie Górniczym, ze sprawami bardzo ludzkimi dotyczącymi tego, że mówimy o definicji odkrywki, definicji przodka, w związku z tym, że ludzie mają kłopoty z dochodzeniem swoich praw emerytalnych. Często dochodzenie kończy się w sądach. Ta druga część ustawy ze względu na aspekt ludzki jest bardzo wskazana i potrzebna. Aczkolwiek nie rozumiem, dlaczego te rozwiązania nadal wykluczają część górników, np. węgla odkrywkowego, w tym wypadku maszynistów dowożących węgiel do stacji nawęglania w elektrowni, spod osłony tej ustawy i spod jej rozwiązań. Należy potraktować sprawę definicji odkrywki i przodka bardzo kompleksowo, tak żeby dotyczyło to wszystkich ludzi związanych właśnie z całym cyklem wydobywania, przewozu tego węgla, tak ażeby sprawy, które do tej pory działy się w ich życiu, mogły być uwzględnione później w postępowaniu wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#TomaszPiotrNowak">W związku z tym wprowadzamy kolejną poprawkę, z prośbą, żeby jednak uwzględnić wszystkich, a nie tylko niektórych, nie ma tu bowiem wtedy sprawiedliwości dziejowej, a na sprawiedliwość dziejową, w tym wypadku czytaj, prościej: sprawiedliwość państwa polskiego — liczy wiele osób. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Maciej Konieczny, który przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypomnijmy, że głównym założeniem omawianej ustawy jest likwidacja Specjalnego Urzędu Górniczego i przejęcie jego kompetencji przez Wyższy Urząd Górniczy. Mówimy o kwestiach dotyczących bezpieczeństwa w górnictwie, kwestiach, które szczególnie teraz wydają się ważne i istotne w kontekście tragicznych wypadków, z którymi mieliśmy do czynienia w Jastrzębskiej Spółce Węglowej. Ludzie oczekują, że będzie lepiej, że będzie większa gwarancja tego, że kwestie bezpieczeństwa będą traktowane poważnie, a dochodzenia dotyczące wypadków będą obiektywne i skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MaciejKonieczny">Niestety w trakcie procedowania nad tym konkretnym rozwiązaniem nie usłyszeliśmy, dlaczego to ma usprawnić te kwestie. Słyszeliśmy, dlaczego być może nie zaszkodzi, dlaczego to przejęcie może odbyć się bez szkód dla procesu i dla nadzoru nad górnictwem, ale nie wiemy, jak miałoby to poprawić sytuację, a takie są w tym momencie oczekiwania ludzi. Dlatego ta poprawka Koalicji Obywatelskiej, poprawka, która oddaje nadzór nad Wyższym Urzędem Górniczym bezpośrednio premierowi, to jest coś, co jest potrzebne, co Lewica poprze i co trafia w tym momencie w oczekiwania górników, w oczekiwania związków zawodowych, w oczekiwania tych wszystkich, którzy mają nadzieję na obiektywny i skuteczny nadzór, dochodzenie sprawiedliwości i wyjaśnianie przyczyn wypadków górniczych.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#MaciejKonieczny">Druga kwestia to jest kwestia definicji, które mają być doprecyzowane i tym samym mają ułatwić orzecznictwo, ujednolicić je niejako w kwestiach emerytalnych. To jest oczywiście krok potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#MaciejKonieczny">Ta ustawa ma charakter mocno techniczny, ale dotyka szerszego zagadnienia, które jest kluczowe, drażliwe, szczególnie w ostatnich tygodniach, czyli kwestii górnictwa i węgla. I tutaj cały czas nie wiemy, na czym stoimy, a problemy się piętrzą. A więc może zacznijmy od tego pytania, które ja powtarzam za każdym razem: Co się dzieje z procesem notyfikacji umowy społecznej w sprawie górnictwa? Czy coś w tej kwestii ruszyło do przodu? Cały czas tkwimy w stanie zawieszenia, od wielu miesięcy. Nie wiemy, jak długo polskie kopalnie będą fedrować, nie wiemy, czy opłaca się inwestować w dane kopalnie, czy nie. Mamy górnictwo Schrödingera, które istnieje i nie istnieje w tym samym czasie, bo nie wiemy, czy mamy akceptację Unii Europejskiej, czy nie, dla tego planu odchodzenia od węgla w dłuższym okresie.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#MaciejKonieczny">Kolejna kwestia. Wobec sankcji, potrzebnych, koniecznych i słusznie nałożonych na Rosję, w Polsce już teraz zaczyna dramatycznie brakować węgla opałowego, a ceny ekogroszku szybują w kosmos. Mamy wiosnę, lato właściwie, i perspektywa najbliższej zimy i sezonu opałowego naprawdę powinna nas w tym kontekście bardzo niepokoić. I tutaj wyjaśnienia rządu i także rozwiązania nie napawają optymizmem. Minister Moskwa zapowiada import 8 mln t węgla przez polskie porty, chociaż jest oczywiste, że fizycznie jest to niemożliwością. Nie mówiąc już o tym, że o ten węgiel będzie się biło kilka krajów, a my mamy jeszcze inne rzeczy, które będziemy musieli sprowadzić morzem. Innymi słowy, to jest kompletnie nieprawdopodobny plan i ten sezon opałowy może być naprawdę ciężki.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#MaciejKonieczny">Kolejna rzecz. Minister Sasin zapowiada zwiększenie wydobycia polskiego węgla o 2 mln t, choć już teraz górnicy fedrują na maksa, a niedoinwestowane polskie górnictwo po prostu nie jest w stanie wyciągnąć z siebie więcej. I to jest szczególnie ważne w kontekście tej ustawy, bo to, co proponuje minister Sasin, jest zwyczajnie skrajnie niebezpieczne. Celów ministra Sasina nie da się zrealizować, nie narażając zdrowia i życia górników, a tymczasem zapowiadamy dociśnięcie jeszcze pedału gazu do dechy, jednocześnie likwidując organy nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#MaciejKonieczny">Problemem są oczywiście także pośrednicy narzucający spekulacyjne marże na węgiel opałowy. Dowiadujemy się, że więcej osób pracuje przy pośrednictwie niż przy wydobyciu, a minister Moskwa zapowiada, że podpisze korzystne umowy z pośrednikami. To dlaczego spółki węglowe do tej pory podpisywały niekorzystne? To jest jakaś taka sytuacja, jakby dzisiaj dopiero ministerstwo dowiedziało się, jak to działa, dlaczego nie działa, i zaczynało to naprawiać. Lepiej późno niż wcale, ale jest to również bardzo niepokojące. Gwarantowana cena końcowa dla ludzi, pominięcie pośredników tam, gdzie to jest możliwe, to oczywiście są słuszne kierunki. W tym kierunku trzeba iść.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#MaciejKonieczny">W kontekście tej konkretnej ustawy — Lewica poprze poprawki, które mogą pomóc w kwestii bardziej obiektywnej i bardziej sprawiedliwej procedury nadzoru i wyjaśniania wypadków górniczych. Cieszymy się, że dojdzie do doprecyzowania pewnych pojęć, co ułatwi dochodzenie swoich racji górnikom. Cały czas nie rozumiemy, dlaczego w tym momencie miałaby nastąpić likwidacja Specjalistycznego Urzędu Górniczego i w jaki sposób miałaby ona pomóc w nadzorze nad polskim górnictwem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PiotrZgorzelski">A teraz pan poseł Mieczysław Kasprzak przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MieczysławKasprzak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bezpieczeństwo górników jest ważne i trzeba robić wszystko, aby podnieść poziom tego bezpieczeństwa. Rząd uznał, jeżeli chodzi o Specjalistyczny Urząd Górniczy, że jego likwidacja i umieszczenie zadań tej instytucji gdzie indziej będzie korzystniejsze. Sprawa jest dyskusyjna. Poprzemy natomiast tę poprawkę, którą tutaj zgłoszono.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MieczysławKasprzak">Jeżeli chodzi o samo górnictwo, to trzeba się szerzej zastanowić nad tym, bo dzisiaj mamy totalny chaos. W górnictwie mamy totalny chaos. Przez 7 ostatnich lat karmiono Polaków ruskim węglem i to było dobrze. Dzisiaj po bohatersku odcinamy się od tego węgla i jesteśmy bohaterami, ale przez 7 lat było to dobre, bośmy karmili się tym węglem. Można było zacząć wcześniej myśleć, że jest to ruski węgiel. Nie robiliśmy tego. Można było w energię odnawialną inwestować, a myśmy blokowali to cały czas — blokowaliśmy wiatraki, teraz zablokowaliśmy fotowoltaikę. I prawdą jest to, że po tej ustawie, która została wprowadzona, po tych zmianach praktycznie fotowoltaika, inwestycje w prosumencką fotowoltaikę nie istnieją. I mówienie, że będą magazyny energii, że jest wsparcie… nie, to nie funkcjonuje w tej chwili. To nie funkcjonuje, więc są tu potrzebne odważne działania.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#MieczysławKasprzak">Mówiłem o chaosie. Miało nie być inflacji, jest inflacja. Ceny energii miały nie wzrastać, a rosną i nie widać końca. To wszystko przekłada się na drożyznę w naszych sklepach. Jeżeli chodzi o energetykę, to na każdej działce. I tutaj cały czas widać ten chaos, to dreptanie w miejscu. Nie ma pomysłu, jak dzisiaj wyjść z tej ogromnej inflacji i drożyzny — nie ma pomysłu. Rząd do tej pory nie przedstawił żadnego pomysłu. Oprocentowanie — co miesiąc stawki w górę. Natomiast dosypuje się z drugiej strony pieniędzy i to się tak pięknie kręci. Gdy są pytania o to, kiedy to się zatrzyma, to nikt nie wie, kiedy to się zatrzyma. Czy to się na 10 czy na 20% zatrzyma? Ceny paliw na stacjach — w tej chwili jest dramat, zmiana kilka razy dziennie.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#MieczysławKasprzak">Ale to jest obraz tego, jak rządowi brakuje koncepcji funkcjonowania systemu energetycznego, bo tu trzeba, mówiąc o węglu, szerzej myśleć, patrzeć na system energetyczny. Zgłaszaliśmy te pomysły, w tej chwili też je zgłaszamy. 100 dni trwa wojna na Ukrainie. Pytanie, co w tym zakresie zrobiono, żeby sankcje, które są nakładane przez Unię Europejską i przez nas pośrednio, nie miały tak ogromnego wpływu na życie Polaków. W zasadzie nic nie zrobiono. Wiatraki jak były zablokowane, tak dalej są, tania energia z wiatraków jest zablokowana. Dołożyliśmy do tego jeszcze fotowoltaikę, pompy ciepła. Moglibyśmy się przestawić na elektryczne ogrzewanie, ale są potrzebne pompy ciepła — produkujemy w Polsce pompy ciepła — 5-procentowy VAT na urządzenia do energii odnawialnej. To wszystko można robić, to jest w naszym zasięgu. Tego się nie robi, tylko jest wielki lament, że jest drożyzna. Tak, Polacy widzą tę drożyznę i pytają, kiedy to się skończy. W tej chwili jest lament, jeśli chodzi o szukanie węgla. Mieliśmy mieć węgiel na 200 lat, a w tej chwili jeździmy po całym świecie i szukamy węgla. Ktoś nie przewidział tego, nie zbilansował tego. Wystarczyło pół roku i wszystko się rozsypało. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Grzegorz Braun, a w następnej kolejności — także wystąpienie w imieniu koła — pan poseł Konrad Berkowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże polskim górnikom, tym, co pod ziemią, i tym, co na ziemi się trudzą i biedzą.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#GrzegorzBraun">Życzymy im najlepiej, ale po procedowaniu nad tym projektem, po jego przejściu przez komisję, szanowni państwo, wstyd się przyznać, my dalej nie rozumiemy, dlaczego on w ogóle został wniesiony. My dalej nie rozumiemy, dlaczego, poza hasłem, którym akurat to my powinniśmy szermować, nie wy, redukcji struktur administracji i biurokracji — na to się nie powołujecie — ma zniknąć ten Specjalistyczny Urząd Górniczy. Dlaczego w czasie, kiedy akurat górnictwo, bezpieczeństwo — co wiemy po wypadkach na kopalniach Pniówek i Zofiówka — jest pod znakiem zapytania i potrzeby kraju w tej dziedzinie okazują się z dnia na dzień niezaspokojone i nie do zaspokojenia dotychczasowym trybem, dlaczego teraz, w pół przeprawy chcecie zmieniać konie, dokonywać reorganizacji? Ponieważ akurat w tej dziedzinie Prawa geologicznego i górniczego zdążyliście już w tej kadencji wzniecić bardzo wiele niepokojów, podejrzeń o to, że, mówiąc krótko, coś knujecie, ja tu ze strony koła Konfederacja wyrażam ten sceptycyzm. My z ostrożności procesowej, po prostu dlatego, że nie wiemy, co tam kombinujecie, tego projektu nie będziemy popierać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PiotrZgorzelski">I pan poseł Konrad Berkowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Jak zwykle rozmawiamy o grupach zawodowych, a przypominam, że gospodarka jest po to, żeby służyć konsumentom. Powiedzmy więc przy okazji o tym, jak służycie konsumentom w kwestii węgla. Ogłosiliście tutaj, że jesteście tak przeciw Rosji, że wprowadzicie embargo na węgiel, ale zapomnieliście, że jak jest handel między dwoma podmiotami, wymiana handlowa, to zawsze jest dlatego, że jest korzystny dla obydwu stron. My nie robiliśmy łaski Rosji, że kupowaliśmy węgiel, tylko kupowaliśmy go, bo po prostu jest tańszy. W efekcie embarga na złość dziadkowi odmroziliście sobie, a właściwie wszystkim Polakom, uszy.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#KonradBerkowicz">W efekcie mamy niesamowity problem z ceną węgla, a nawet z dostępnością węgla, tak dalece idący problem, że ministerstwo zachęca tutaj Polaków do zbierania chrustu i ułatwia to Polakom. A więc następnym razem pamiętajcie: jeżeli kupujemy coś z jakiegoś kraju, to dlatego, że nam się to opłaca. My dużo mniej zaszkodziliśmy tym Rosji, niż zaszkodziliśmy sobie. A polscy politycy powinni dbać o interes Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Mirosław Suchoń w imieniu Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Przedłożony projekt ustawy ma za zadanie wprowadzenie zmian w dwóch obszarach. Po pierwsze, dotyczy likwidacji czy zniesienia organu nadzoru górniczego, czyli dyrektora Specjalistycznego Urzędu Górniczego, oraz likwidacji urzędu, który go obsługuje, po drugie, zakłada wprowadzenie zmian w ustawie o emeryturach i rentach z FUS-u polegających na dodaniu przepisów zawierających definicję odkrywki kopalni oraz przodka, co ma w sposób oczywisty ułatwić dochodzenie słusznych praw emerytalnych. I o ile ta druga zmiana w mojej ocenie nie budzi wątpliwości — to jest oczywiste, że te definicje powinny być tak skonstruowane i obecne w przepisach, aby ułatwiały obywatelom dochodzenie ich praw — o tyle cały czas czekamy na wyjaśnienia ze strony ministerstwa, co tak naprawdę w dziedzinie bezpieczeństwa górniczego ma wprowadzić ta zmiana administracyjna, czyli likwidacja jednego z organów nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Wszyscy wiemy, że kwestia bezpieczeństwa w kopalniach jest niezwykle ważna. Ostatnie wypadki pokazały, że to bezpieczeństwo w kopalniach wymaga zdecydowanej poprawy. Niestety zmiana administracyjna nic tutaj nie zmieni i wydaje się, że rząd sam nie ma pomysłu, jak wprowadzić takie mechanizmy, które to bezpieczeństwo na grubie zapewnią. Czekamy, kiedy rząd wreszcie powie, co zamierza w tej sprawie zrobić.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#MirosławSuchoń">Ale myślę, że oprócz kwestii bezpieczeństwa tym drugim niezwykle ważnym problemem, który dzisiaj spędza sen z powiek chyba większości obywatelom, są nie tylko domy, które są ogrzewane jakąś formą węgla czy oleju opałowego, ale także mieszkańcy spółdzielni mieszkaniowych, którzy w większości to ciepło, które mają w domach, mieszkaniach, pozyskują właśnie z węgla. Martwią się o to, gdzie go kupić, a jeżeli już, to za jaką kwotę.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#MirosławSuchoń">Dzisiaj rząd PiS dał zielone światło mafii węglowej i mafia węglowa dzisiaj drenuje portfele Polaków. Pytam, dlaczego wy chcecie dopłacać jeszcze mafii węglowej za to, że drenuje portfele Polaków, a nie chcecie spowodować, że ta mafia po prostu trafi tam, gdzie powinna, czyli za kraty. Wszyscy dzisiaj patrzymy z przerażeniem na to, że systemy informatyczne, które wasi ludzie wprowadzają w przypadku sprzedaży węgla za pomocą Internetu, umożliwiają tej mafii węglowej wykupywanie tego węgla przed klientami, przed tymi, którzy ogrzewają domy węglem czy innymi nośnikami, jak np. olej opałowy. Jak to jest możliwe, że w państwie, które dysponuje takim zapleczem informatycznym, mafia węglowa hula od lewa do prawa, tak jak się jej podoba, a rząd nic z tym nie robi? Pierwsza rzecz, której oczekujemy, to zastopowanie działań mafii węglowej. Dzisiaj oczekujemy od rządu PiS realnych działań w tym zakresie. Nie pompowania środków do kieszeni mafii, tylko posadzenia jej za kraty, tam, gdzie powinna trafić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Dowody, panie pośle. Jaka mafia?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PiotrZgorzelski">Na tym zakończyliśmy wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PiotrZgorzelski">Do pytań zapisało się 20 osób.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze do nich dopisać?</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać, i poproszę o odpowiedź na piśmie, jaką rolę w Wyższym Urzędzie Górniczym pełni projekt „Życie z górnictwem”. Budżet tego projektu wynosi 3,2 mln zł i, jak czytamy na stronach internetowych, w ramach tego projektu Polska i Saksonia za te miliony mają organizować konferencje oraz wyjazdy studyjne polegające na zwiedzaniu zakładów górniczych w Saksonii. Ta fundacja zasilana jest przez szereg spółek z udziałem Skarbu Państwa. Pytam o to, gdyż ostatnią aktywność tej fundacji zgodnie z informacją na jej stronie datuje się na rok 2019, a polegała ona na organizacji konkursu fotograficznego niemającego nic wspólnego z bezpieczeństwem w górnictwie. Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Górnicy węgla brunatnego regionu konińskiego od dłuższego czasu domagają się równego traktowania, jeśli chodzi o ochronę socjalną zwalnianych górników, tak jak górników węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#TadeuszTomaszewski">Odbywają się stosowne prace. Ostatnio na posiedzeniu podkomisji do spraw sprawiedliwej transformacji tutaj, w Sejmie, pan minister Piotr Pyzik zobowiązał się, że do 13 czerwca przedstawi szczegółowe rozwiązania dotyczące tychże pracowników. Sprawa jest bardzo pilna, dlatego że władze grupy kapitałowej ZE PAK ogłosiły w kwietniu dodatkowe przyśpieszenie planów związanych z zakończeniem funkcjonowania wszystkich bloków węglowni do końca 2024 r., co oznacza przyśpieszenie planów zwolnienia pracowników, górników właśnie tej grupy kapitałowej. Potrzebują pomocy i wsparcia. W tym celu miały być również uruchomione środki z funduszu sprawiedliwej transformacji.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać, na jakim etapie jest właśnie sprawa funduszu sprawiedliwej transformacji między Komisją Europejską a polskim rządem i na jakim etapie jest plan pomocy górnikom węgla brunatnego ze strony rządu, o którym mówił pan minister Piotr Pyzik. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PiotrZgorzelski">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Naszym obradom przysłuchuje się młodzież ze szkół z Leszna, która przybyła do Sejmu na zaproszenie pana posła Wiesława Szczepańskiego. Powitajmy ją bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana poseł Rafała Adamczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prosiłbym o informacje, co państwo od czasu tych tragicznych zdarzeń w kopalniach, tych wypadków, zrobiliście celem podniesienia bezpieczeństwa pracujących tam w tej chwili górników. Co robicie, żeby zabezpieczyć odpowiednie ilości węgla dla odbiorców indywidualnych? I trzecie pytanie pośrednio związane z dzisiejszym punktem — emerytury stażowe. Kiedy w końcu będą emerytury stażowe? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę teraz pana posła Mirosława Suchonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak jak mówiłem w wystąpieniu w imieniu koła, rząd dał zielone światło mafii węglowej i ta mafia drenuje portfele Polaków.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Chciałbym zapytać, kiedy rząd przedsięweźmie środki, które spowodują, że ta mafia straci dostęp do źródła, czyli do węgla. Kiedy straci dostęp do ekogroszku i kiedy wreszcie ten ekogroszek będzie trafiał w ręce ludzi, którzy naprawdę potrzebują węgla do tego, żeby ogrzewać swoje domy i swoje mieszkania? Dzisiaj pierwszeństwo w tym zakupie ma mafia węglowa. Kupuje po 1 tys., a później sprzedaje po 2 tys., 2,5 tys., 3 tys. zł. Jak ludzie mają to wytrzymać? A wasz rząd to toleruje.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#MirosławSuchoń">Drugie pytanie. Panie ministrze, przez lata rząd twierdził, że węgiel to jest surowiec strategiczny Polski. Dzisiaj, po wprowadzeniu embarga, okazało się, że mówiliście chyba o węglu rosyjskim. No i pytanie jest takie: Dlaczego przez te lata nic nie zrobiliście, żeby jednak nie dochodziło do takich sytuacji, że kiedy nie ma zasilenia węglem z jednego źródła, nagle tego węgla po prostu nie można wyprodukować? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Małgorzatę Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głównym założeniem tej ustawy jest likwidacja Specjalistycznego Urzędu Górniczego i przejęcie jego kompetencji przez Wyższy Urząd Górniczy. Niemniej jednak, patrząc na obecny głęboki kryzys związany z dostępnością węgla, należy się zastanowić, czy wyżej wymienione zmiany powinno się wprowadzać akurat w tym momencie. Dla Polaków ważniejsze jest, po ile i czy w ogóle kupią węgiel, żeby ogrzać zimą swoje domy, żeby nie było tak jak teraz, że proponuje się 3 tys. zł za tonę ekogroszku. Bo ostatnie zapewnienia ministra Jacka Sasina, że w Polsce nie zabraknie węgla, nie tylko nie uspokajają, lecz także prowadzą do jeszcze większego niepokoju.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MałgorzataPępek">Wobec powyższego proszę o odpowiedź na pytanie, kiedy rząd podejmie w końcu działania zmierzające do usprawnienia sprzedaży węgla w naszym kraju. Zachęcacie Polaków, żeby wstrzymali się z zakupem węgla, tylko problem w tym, że ludzie już wam nie wierzą, bo co innego mówicie, a co innego robicie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pod koniec pierwszego dziesięciolecia obecnego wieku w górnictwie utworzono wiele spółek. Niektóre z nich sprywatyzowano, inne do dziś działają jako spółki Skarbu Państwa i funkcjonują w górnictwie. Taką spółką jest m.in. Bestgum z Bełchatowa, firma specjalizująca się w wulkanizacji taśm, ale i w wielu innych dziedzinach pracy górniczej. Spółki te były utworzone w celu ograniczenia kosztów. Szczególnie chciałbym zwrócić uwagę na patologię, jaką jest wykorzystywanie pracy ludzi na odcinkach czysto górniczych za płacę już niegórniczą. To jest problem dotyczący zarówno płacy, jak i stażu, chodzi o zaliczenie tej pracy do warunków szczególnych, w których faktycznie ta praca jest świadczona. Zwracam się tu o to, by pochylić się nad problemami ludzi z tych spółek. Jest to bardzo ważna sprawa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Konrad Berkowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Na kilkanaście kopalń w Kompanii Węglowej mamy prawie 200 organizacji związkowych, które pobierają kilkadziesiąt milionów złotych. Więc moje pytanie brzmi: Kiedy skończycie ze związkokracją w państwowych kopalniach?</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Ewa Kozanecka: Są niezależne.)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#KonradBerkowicz">Kiedy wreszcie skończycie z nieefektywnym, marnotrawczym z zasady, państwowym zarządzaniem kopalniami i oddacie je w ręce prywatne? Kiedy uwolnicie nas od absurdalnego udziału w opłatach emisyjnych, które zwiększają o kilkadziesiąt procent ceny energii?</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic panu do tego.)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#KonradBerkowicz">I kiedy wreszcie pozwolicie na to, co postulowaliśmy od wielu lat, czyli na pozyskiwanie energii z atomu, tak żeby być realnie niezależnymi od innych państw, a nie machać szabelką od dziesiątków lat i być uzależnionymi np. od Rosji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: W sprawie sposobu prowadzenia dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł do mnie?</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Formalnie chciałbym do Wysokiej Izby w sprawie sposobu prowadzenia dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, a potem pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MieczysławKasprzak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mamy totalny chaos od ostatnich 7 lat, jeżeli chodzi o górnictwo, o węgiel. Raz mamy go za dużo, raz za mało, raz go brakuje, raz są kolejki. Dzisiaj też kolejki za węglem stoją. Wychodzi rzecznik rządu i mówi: Polacy, nie kupujcie węgla. No to jest paranoja. Ludzie stoją, bo się obawiają, bo ceny z dnia na dzień coraz wyższe, a rzecznik rządu mówi: nie kupujcie węgla. Polacy nie wierzą tym obietnicom, bo tych deklaracji było już zbyt wiele.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, czy może pan umożliwić spokojną wypowiedź panu posłowi, który w tym momencie ma czas?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MieczysławKasprzak">No to, panie pośle, kupować węgiel czy nie kupować? Pytanie zasadnicze.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Mosiński: Kupować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, proszę nie dyskutować z panem posłem, bo nie taka jest formuła tego punktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#MieczysławKasprzak">Ale zaczął ze mną dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#MieczysławKasprzak">Ten chaos należy przerwać. Dlatego też mam pytanie, jeżeli pan minister jest w stanie odpowiedzieć: Na jakich zasadach? Pani minister tutaj przed chwilą mówiła, że węgiel już będzie, że kupiliśmy węgiel gdzieś na świecie. Tylko na jakich zasadach on będzie sprzedawany? Bo już ci lokalni sprzedawcy pytają w tej chwili, do mnie też przychodzą, na jakich zasadach to ma być sprzedawane. Polacy też by chcieli się dowiedzieć. Ten, kto ma piec na ekogroszek, na pewno wcześniej czy później zechce kupić ten węgiel. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Formalnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#GrzegorzBraun">Z wnioskiem formalnym o zmianę w sposobie prowadzenia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Pan już wkroczył w tę tematykę, którą chciałbym tu podnieść, na przykładzie czcigodnego pana posła, który tam siedzi i mamrocze, wchodząc w częstotliwość mówców, których chcielibyśmy wysłuchać. Jest oczywiście znakomitą tradycją tej Izby dogadywanie i pokrzykiwanie, nawet i judzenie, oby w sposób merytoryczny i atrakcyjny. Ale, panie marszałku, albo proszę przesadzić pana posła tak, aby siadł bliżej pani protokolantki,…</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#GrzegorzBraun">…tak żeby ona mogła zapisać to, co on tam mamrocze, albo proszę włączyć ten mikrofon, który jest w ławie pana posła, żebyśmy wszyscy mogli podziwiać jego wenę, jego inwencję i jego bystre ad rem riposty, albo proszę eksmitować pana posła z Wysokiej Izby, dlatego że przeszkadza, nic nie wnosi, mamrocze. I to jest właśnie PiS-owskie procedowanie.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana posła Mosińskiego: panie pośle Mosiński, czy mogę pana prosić o zachowywanie się spokojnie, tak aby posłowie, którzy występują na mównicy, mogli spokojnie się wypowiedzieć? Bo choć na ogół nie zgadzam się z panem posłem Braunem, to stwierdzam, że akurat w tym momencie miał rację, bo pana mamrotania na pewno nie pomagają w wystąpieniach poselskich.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Mosiński: Nie pozwolę sobie na obrażanie.)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie, ja prowadzę obrady, a pan przeszkadza w prowadzeniu obrad, i taka jest między nami różnica.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PiotrZgorzelski">Teraz bardzo proszę panią poseł Ewę Kozanecką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wprowadzenie zmian do procedowanej ustawy ma na celu doprecyzowanie i uzupełnienie pojęć górniczych. Zostały one sformułowane po konsultacjach środowisk branżowych ze specjalistami i zaproponowane brzmienie ma ułatwić, umożliwić Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych sprawne rozpatrywanie wniosków pracowników o przyznanie emerytur górniczych. Mam w związku z tym pytanie, czy rzeczywiście zmiany w ustawie usprawnią procedury przyznawania emerytur górniczych bez konieczności kierowania spraw, wniosków na drogę sądową i czy nie przedłużą się procedury wydawania decyzji emerytalnych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Tomasz Piotr Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#TomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zegar tyka, zbliża się 13 czerwca, pana obietnica złożona podczas posiedzenia podkomisji do spraw sprawiedliwej transformacji w obecności związków zawodowych, górników z PAK, Konin, Turek była bardzo konkretna. Czy rząd przyjmie projekt ustawy, który umożliwi traktowanie górników i energetyków zagłębia konińskiego tak jak górników z kopalni węgla kamiennego na Śląsku? I czy ewentualnie tę ustawę związkową, pod którą w tej chwili są zbierane podpisy na terenie Wielkopolski Wschodniej, przejmie rząd albo posłowie Prawa i Sprawiedliwości? W końcu wystarczyłoby 15. Czy pod obrady Sejmu trafi projekt, zgodnie z którym emerytury i urlopy górnicze dla górników z Wielkopolski Wschodniej będą takie jak dla tych ze Śląska? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Krzysztof Gadowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#KrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja może będę mówił o bezpieczeństwie górniczym. Chciałem się spytać pana ministra, na jakim etapie są prace komisji, które funkcjonują dzisiaj w celu dojścia do tego, co było przyczyną tych wypadków. Na jakim państwo jesteście etapie? Czy będą jakieś konferencje publiczne dotyczące tych etapów, w jakim miejscu jest komisja, co sprawdziła?</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#KrzysztofGadowski">Kolejne pytanie, ono przyszło od wdów górniczych. Na jakim etapie są wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania za poniesione straty moralne i fizyczne w związku ze śmiercią ich mężów górników? Czy one są już wypłacane? W jakiej formie będą wypłacane? Czy to będzie forma ugody, czy będzie się toczyła sprawa w ramach procesu sądowego? I kolejne pytanie: Czy regulacje będą mówiły o tej samej wysokości, czy rekompensaty będą przyznawane w tej samej kwocie dla wdów i dla sierot? A ostatnie pytanie dotyczy wdowy po górniku, który zginął ostatnio w kopalni Pniówek. Ta pani ma rodzić za 2 miesiące. Czy tej pani będzie przysługiwała również renta specjalna przyznawana przez premiera? Jeśli pan minister nie odpowie, to bardzo bym prosił o odpowiedź na piśmie, niektóre szczegóły pewnie wymagają jeszcze sprawdzenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Grzegorz Matusiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#GrzegorzMatusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#GrzegorzMatusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam takie pytanie: Czy Specjalistyczny Urząd Górniczy jest w likwidacji, czy tylko zmieniają się kompetencje, jeżeli chodzi o Wyższy Urząd Górniczy, tak że przejmuje on tych pracowników, przejmuje obowiązki? I czy to nie będzie powodować pogorszenia się bezpieczeństwa w kopalniach?</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#GrzegorzMatusiak">Druga rzecz. Czy pan minister ma świadomość, kto jest w tej mafii węglowej? Bo powoływał się na to pan Suchoń i myślę, że dostarczy dokumenty, które będą stwierdzać, kto jest w tej mafii i kto tę mafię reprezentuje, ponieważ bardzo często tutaj padało słowo: mafia.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#GrzegorzMatusiak">No i, panie Braun, mamrotanie a mówienie, dyskusja to są różne poziomy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Proszę docenić, panie marszałku, że nie wnioskuję o ripostę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Krystynę Skowrońską o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#KrystynaSkowrońska">Najpierw może, skoro mój przedmówca mówił o języku polskim, to proszę zwrócić uwagę swojej pani marszałek, jak mówi do posłów, że wrzeszczą. Proszę jej również zwrócić uwagę na język parlamentarny. Ale teraz do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#KrystynaSkowrońska">Likwidacja Specjalistycznego Urzędu Górniczego, te zadania przejmie Wyższy Urząd Górniczy, o czym mówili moi koledzy posłowie Nowak i Gadowski. Chcę się zapytać, jak to zwiększy i poprawi bezpieczeństwo górników, i po drugie, jaki będzie tryb odwołania, bo to jest ważne. I jest to moment, w którym trzeba wreszcie zapytać — pan minister zarządza aktywami państwowymi w górnictwie — jak i kiedy ten ekogroszek będzie tańszy, bo państwo jeszcze nic nie zrobili w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#KrystynaSkowrońska">I mam takie pytanie i sentencje do przedłożenia z listów, które do nas spływają: Za Tuska zarabiałem 2,5 tys. i mogłem sobie kupić 1250 l oleju z rzepaku, a teraz za tę kwotę mogę kupić 166 l oleju. Dalej. Za najniższą za Tuska 1230 zł mogłem kupić 625 l oleju, 2,5 t ekogroszku, a teraz za najniższą nawet tony nie kupię, bo ekogroszek kosztuje 3 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#KrystynaSkowrońska">Proszę państwa to jest ocena waszych rządów. Pokażcie wreszcie, kto na tym zarabia i ma te nieuzasadnione zyski. Wyście się zwracali w sprawie gazu do Norwegii. To wreszcie pokażcie tu, w Polsce, podmioty, które mają niegodziwy zysk. Co zrobiliście, jeżeli w stosunku do innych państw mówicie o niegodziwym, nienależnym wyższym zysku? Co zrobiliście? Nie opowiadajcie i nie czarujcie Polaków, bo po prostu inflacja jest najlepszą oceną tego, jak rządzicie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najpierw taka uwaga ogólna — prośba o mniej obłudy, bo zdaje się miesiąc temu, 2 miesiące, a co najmniej 3, 4 miesiące temu na tej sali słyszałem, żeby wstrzymać import węgla z Rosji. I teraz, gdy import węgla z Rosji jest wstrzymany, bo jest wojna i są sankcje, to krzyczymy, dlaczego nie ma węgla w Polsce i dlaczego jest po tyle. To właśnie jest efekt tego, że wstrzymaliśmy import węgla i teraz trzeba szukać rozwiązań. Po prostu pytać, jak szybko ten problem rozwiążemy, a nie mówić, że to się działo bez przyczyny. Bo to tutaj były postulaty, żeby węgiel z Rosji wstrzymać, jeżeli chodzi o import.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MarekDyduch">Mam pytanie dotyczące Specjalistycznego Urzędu Górniczego. On się zajmował przede wszystkim nadzorem nad budowlami w sferze górniczej, tam chodzi zwłaszcza o budowle, przepływ energii itd., czyli był bardzo specjalistyczny, jak nazwa wskazuje. I teraz przeniesienie go do Wyższego Urzędu Górniczego, który zajmuje się głównie funkcjonowaniem kopalń, bezpieczeństwem w kopalniach itd., sposobem wydobycia, będzie wprowadzać zamieszanie. Czy warto było likwidować ten specjalistyczny urząd? I tak część ludzi pójdzie do Wyższego Urzędu Górniczego, czy warto więc było likwidować instytucję, która się w tych sprawach już wyspecjalizowała i miała doświadczenie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Piotr Borys.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PiotrBorys">Szanowny Panie Marszałku! Te zmiany budzą jednak wiele obaw. Jest pytanie o zasadność likwidacji Specjalistycznego Urzędu Górniczego, gdzie są, po pierwsze, fachowcy, a po drugie, jest cały zakres nadzoru — nad skipami, windami, wentylacją, dziesiątkiem różnych rzeczy, które w strukturze kopalni funkcjonują. To wymaga przecież nadzoru. Powstaje wiele wątpliwości co do zasadności.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PiotrBorys">Jeśli chodzi o instancję odwoławczą, to zawsze był nią prezes Wyższego Urzędu Górniczego. Kto będzie w tej chwili instytucją odwoławczą w tych wielu sprawach? Więc tutaj nie ma jakby logiki. Jeżeli coś dobrze funkcjonuje i przywykliśmy do pewnego standardu działania i procedur, to po co to zmieniać? Czy za tym kryje się jakaś intencja i czy to wpłynie na poziom bezpieczeństwa w kopalniach? Mówię to także jako mieszkaniec zagłębia miedziowego. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PiotrBorys">I po drugie, mam pytanie dotyczące mojego regionu, sprawiedliwej transformacji i całych nieszczęść, które są w Turowie, z karami, problemami funkcjonowania. Czy ostatecznie zostawiacie państwo Turów bez pomocy blisko 1 mld zł z tytułu transformacji energetycznej, bez tych środków? Proszę o odpowiedź w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#GrzegorzBraun">Ponieważ mowa o paliwach, o potrzebach grzewczych ojczyzny, mam pytanie: Na ile państwo wyceniacie cenę wiązki chrustu na stacjach Orlen w najbliższych kwartałach, jak ona będzie rosła? Żart. Prawdziwe moje pytanie, poważne, grubego kalibru, ponieważ dalej tu wertuję i googluję i dość mało intuicyjne są strony tych waszych urzędów. Tak jak wszystkie rządowe, są maksymalnie nieintuicyjne, żeby się trudniej było doszukać. Pytanie jest takie: Jak zakręci się karuzela stanowisk? To znaczy kto wyleci, kto zostanie? Jakie będą personalia w tym tak transformowanym Wyższym Urzędzie Górniczym? Kto pójdzie na emeryturę? Czy przewidziane są jakieś odprawy? Bo być może tu jest odpowiedź na pytanie, po co to wszystko robicie. Bo być może chodzi o to, żeby jednym zrobić dobrze, a drugich, takich mniej naszych może posunąć? Proszę pomóc mi rozwikłać tę zagadkę. W personaliach, jeśli można, w personaliach specjalistycznego i wyższego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Matusiak: RODO.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Mateusz Bochenek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Fakt jest taki, że problemów nie brakuje także w obszarze górnictwa. Dzisiaj ludzie zadają sobie pytanie oczywiście o kwestie dotyczące węgla, jego dostępności, ale przede wszystkim o ceny węgla, które, jak wszystko w ostatnim czasie, rosną w sposób niestandardowy. Te ceny galopują z dnia na dzień, a kwestia węgla i opału na zimę jest absolutnie kwestią podstawową. Moje pytanie dotyczy właśnie tego, jak to wszystko będzie wyglądało w perspektywie najbliższych dni, tygodni, jeśli chodzi o dostępność i ceny węgla.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#MateuszBochenek">Druga kwestia dotyczy samej ustawy: W jaki sposób poprawi ona bezpieczeństwo górników? Co z umową społeczną w sprawie górnictwa? Ale także co stało się z miliardami ze sprzedaży CO2, które miały być przeznaczone na transformację energetyczną? Przypomnę, że czysta energia to nie tylko ten właśnie fakt, że jest ona czysta, ale to także energia tańsza i gwarantująca nasze bezpieczeństwo. Dlatego bardzo proszę o informację również w tym obszarze. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Monika Rosa.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałam spytać, czy jest harmonogram wzrostu wydobycia węgla w polskich kopalniach. I jeśli taki harmonogram jest, to jak on wygląda z podziałem na lata? Czy oznacza to nowe inwestycje? Jeśli tak, to jak finansowo państwo to widzicie, z podziałem na Bogdankę i PGG, oraz czy te inwestycje, np. na PGG w nowe ściany, już ruszyły, czy państwo na coś czekacie? Prosiłabym o odpowiedź i tutaj, z mównicy, i na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#MonikaRosa">Moje drugie pytanie dotyczy pierwszych wniosków z prac komisji dotyczących katastrofy w kopalni Pniówek. Czy takie pierwsze wnioski już są? Dlaczego o to pytam? Ponieważ czekanie 2, 3, 5, 12 miesięcy na wyniki kompleksowej analizy może sprawić, że błędy mogą się powtórzyć. Mówi się o złej wentylacji, mówi się o tym, że był pożar na zrobach ścian, tym samym ściana nie miała prawa jechać, a jednak jechała. I stąd pytanie, czy takie wnioski już są i czy zostały wdrożone rekomendacje już na tym etapie, żeby poprawić bezpieczeństwo górników. I moje trzecie pytanie: Kiedy zwykli ludzie doczekają się realnych cen u producenta, jeśli chodzi o węgiel i ekogroszek? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Dobromir Sośnierz.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#DobromirSośnierz">Państwo uzasadniacie wprowadzenie tego projektu tym, że wskutek tego, że zwijamy te nasze kopalnie, konieczna jest optymalizacja zatrudnienia, a jednocześnie w uzasadnieniu tego projektu, w ocenach skutków regulacji, jest wyraźnie napisane, że nikt nie straci pracy, że to nie będzie miało wpływu na rynek pracy, bo nikt tej pracy nie straci. No i proszę, to jest właśnie optymalizacja na miarę naszych możliwości. Na cóż nam ta optymalizacja w takim razie? — pytam. Czy ktoś może mi to wytłumaczyć? Jaki jest sens tej optymalizacji, skoro ilość pasożytów ciążących na górnictwie nie zmieni się ani o jedną sztukę? Będzie się to sprowadzało, jak rozumiem, do odkręcenia tabliczek na drzwiach i przykręcenia nowych. Jeśli tak, to ja bym wnioskował o rozdanie nam tych tabliczek. Będziemy mieli jakąś pamiątkę po reformowaniu Polski na miarę naszych możliwości za tej kadencji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł Janusz Kowalski jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie ma, to w związku z tym, że wyczerpała się lista osób zapisanych do pytań, proszę o wystąpienie pana ministra Piotra Pyzika, podsekretarza stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, który udzieli odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PiotrPyzik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję wszystkim uczestnikom debaty za wszystkie pytania, które zadali. Postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania. Gdybym nie zdążył albo odpowiedzi nie byłyby satysfakcjonujące, prosiłbym o ich ponowienie i na drodze pisemnej oczywiście jak zwykle odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PiotrPyzik">Zacznę może nie tyle od pytań, co od debaty, bo tu się pojawiły pierwsze wątpliwości, pytania. W bardzo wielu pytaniach była poruszona kwestia SUG-u jako pewnego elementu, może nawet i totemicznego, bezpieczeństwa w górnictwie. Okej, tylko rzecz polega na tym, że celem zmiany, którą proponujemy i która była uzgodniona m.in. z szefem Wyższego Urzędu Górniczego, była, jak któryś z panów posłów powiedział, właśnie redukcja, optymalizacja i likwidacja biurokracji. To tak w dużym skrócie oczywiście. Gdyby ktoś z państwa chciał więcej informacji na ten temat, to zapraszam. Według naszych analiz, ocen to nie wpłynęło ani nie wpłynie na stan bezpieczeństwa w polskich kopalniach. Projektowane zmiany — mówię tu o reorganizacji WUG-u — nie wpłyną na zwiększenie wydatków organów nadzoru górniczego z budżetu państwa oraz będą miały korzystny wpływ na optymalizację kosztów i bardziej efektywne wykorzystanie przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego posiadanych zasobów. To jeśli chodzi o tę pierwszą kwestię.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PiotrPyzik">Aha, jeszcze dodam jedną rzecz. Były takie uwagi dotyczące tego, że ten wniosek się pojawił akurat w okolicznościach tych katastrof. Szanowni państwo, wszyscy, którzy siedzieli… Może to jest złe słowo. Wszyscy, którzy pracowali przy wnioskach legislacyjnych, wiedzą, że one nie powstają z dnia na dzień. Takie sytuacje wydarzają się niezwykle rzadko i są incydentalne. Mogę stwierdzić, że Departament Górnictwa pracował nad tym już parę tygodni przed tym, zanim to zostało złożone. A to, że to wyszło akurat tym momencie, to, panie pośle, przypadek, po prostu straszliwy przypadek.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#PiotrPyzik">Kwestia definicji. Jeśli chodzi o definicje, musimy na tę kwestię popatrzeć szerzej. Pan poseł Nowak, jeśli dobrze pamiętam, pytał o tych transportowców. Tak, w rozmowach ze stroną społeczną… To są rozmowy prowadzone, jak panowie wiecie, i w zespole trójstronnym, i wielosegmentowo, zwłaszcza jeśli chodzi o wschodnią Wielkopolskę, a dokładniej — węgiel brunatny, jak również ten element ZE PAK-u, czyli prywatnej kopalni w przestrzeni państwowych spółek, spółek Skarbu Państwa. My nad tym pracujemy, jak obydwaj panowie posłowie wiecie, już od dłuższego czasu. To jest tak, że napotykamy opór ze strony społecznej w pewnych przestrzeniach, jeśli chodzi o katalog osób, które mogłyby podlegać tym urlopom górniczym, tym wszystkim świadczeniom, na podstawie ich pracy w górnictwie brunatnym, tak to określę.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#PiotrPyzik">To z kolei kompiluje też pewne problemy, o których ktoś z państwa wspominał… Pani poseł Kozanecka. Jest mianowicie kwestia spraw sądowych. W trybie normalnym ci ludzie, nie mając satysfakcji odnośnie do swojego zakładu pracy, pracodawców, kierują sprawy do sądu. To jest oczywistą oczywistością. Żeby zapobiec tym działaniom, żeby zapobiec takiej reakcji na te wszystkie zjawiska, prowadzimy rozmowy z panem ministrem Szwedem, z ministerstwem rodziny, ale również z ZUS-em w tej przestrzeni. Z tego, co pamiętam, chyba na następnym spotkaniu zespołu trójstronnego i ZUS, i pan minister Szwed czy przedstawiciele Ministerstwa Rodziny się pojawią i te wszystkie kwestie, jak się wydaje, dogadają. Chodzi o taką rzecz, że też nie chcemy… To jest ta obietnica, którą złożyłem. To się musi na to przełożyć. Mianowicie nie obiecałem, że ta ustawa przejdzie. Obiecałem, że zrobię wszystko, żeby wszystkie zainteresowane podmioty, które powinny wyrazić swoją opinię, nie tylko ją wyraziły, ale również aktywnie wzięły udział w rozwiązaniu całości tego problemu. Wiem, że paru posłów w bardzo aktywny sposób też zabiega o to, żeby od swojej strony te kwestie rozwiązać. Zresztą z panem posłem Nowakiem jesteśmy w miarę regularnym kontakcie.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#PiotrPyzik">I tu w jaką stronę idziemy? Tu idziemy w stronę może nie tyle sprawiedliwości dziejowej, bo to już trochę za grubo… Mnie wystarczy, jeżeli wszystkie rozwiązania w przestrzeni węgla brunatnego przygotujemy w duchu sprawiedliwości społecznej. Dlatego nie ukrywam, że są sytuacje, gdy jesteśmy naciskani, żeby np. — z całym szacunkiem dla sekretarek, to jest już taka legendarna historia, jeśli chodzi o te spotkania — panie sekretarki dostawały 14. pensję, to 14. wynagrodzenie. Nikomu niczego nie żałuję, ale my też, mówię to jako przedstawiciel Ministerstwa Aktywów Państwowych, staramy się być depozytariuszem interesów ponad 38 mln Polaków, którzy nie pracują w energetyce, powiedzmy, tej brunatnej. Rozumiem interes branżowy, ale sprawiedliwość społeczna musi być podstawą wszystkiego, co wcale nie znaczy, że to ma być urawniłowka, że tak powiem, zacytuję klasyka.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#PiotrPyzik">Tu odpowiem precyzyjnie, jeśli chodzi o transportowców. Tam jest taki zasadniczy problem, że oni tę czynność, jeśli chodzi o transport węgla, wykonują poza granicami zakładu, a to z kolei jest tą kością niezgody, że jak spoza, to z całym szacunkiem… To tak jak w przypadku kierowcy, który odebrałby z jakiejś innej firmy węgiel czy jakieś inne rzeczy, wywoził je i jeździł, a który też nie dostanie uprawnień wynikających z przepisów o górnictwie.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#PiotrPyzik">Tu jest jeszcze jedna rzecz. Odnoszę wrażenie — bo jak państwo mnie znacie, unikam pewnych, powiedzmy, politycznych historii — że w przypadku ZE PAK taki nurt delikatnie się pojawia, więc od razu wyjaśnijmy pewne kwestie. Nie, nie ma takiej sytuacji, żeby pracownicy prywatnych firm nie mieli takich samych uprawnień jak ci ze spółek Skarbu Państwa, oczywiście przy założeniu, że wszystkie wymagania ustawowe, które zostaną wprowadzone, te osoby spełniają. Nie da się ukryć, że w tej sytuacji z jednej strony, niestety muszę stwierdzić, na dziś nie widzę podstaw do objęcia tych transportowców — nazwijmy tę grupę w ten sposób — dobrodziejstwem, czyli udzieleniem im tego benefitu, jeśli chodzi o korzystanie z tej ustawy, ale z drugiej strony myślę, że to wzmocniło ministerstwo rodziny i ZUS i wypracujemy jakieś rozwiązania. Nie mówię, nie obiecuję, że to będą dla nich dobre rozwiązania w sensie takim, jak oni sobie tego życzą czy jak usłyszeliśmy dzisiaj, ale postaramy się, żeby tak jak w przypadku każdej branży, każdego zawodu, trud człowieka nie szedł na marne, zwłaszcza na starość.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#PiotrPyzik">Tutaj jest bardzo wiele elementów dotyczących polityki. Okej, bo taki nurt zaczyna się pojawiać, jeśli chodzi o politykę węglową rządu Mateusza Morawieckiego i pana premiera Sasina, idący w takim kierunku, że od 7 lat nic się nie stało. Nie mogło się nic stać w sytuacji, którą, po pierwsze, zastaliśmy. Po drugie, odniosę się do innej kwestii, mianowicie sprowadzania węgla. Węgla rosyjskiego państwo polskie nie sprowadza od 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#PiotrPyzik">Ale po kolei. W poprzednich kadencjach miałem zaszczyt zasiadać w Izbie i dwie, trzy kadencje temu była taka sytuacja dotycząca JSW, ale też Jaworzna. Była to bardzo bolesna szkoła. Mówię o tym, co spotkało górników w Jastrzębiu, a wynikało z pewnej polityki ówczesnego rządu w stosunku do górnictwa. Co mam na myśli? Mam na myśli kwestie takie, że górnictwo… Tu nie chcę tytułować tego do dzisiejszej opozycji sensu stricto, dlatego że wszyscy wiemy, co się działo w górnictwie przez lata. Niedoinwestowanie skutkuje dzisiaj tym, że te kopalnie, które działają i które mogą działać, działają na tym, na czym mogą i potrafią. Co się działo z potencjalnymi zyskami w różnych latach, kiedy węgiel miał swoją sinusoidę, znaczy maksimum swojej sinusoidy czy tam minimum, to już jest inna kwestia. Tego nie chciałbym poruszać.</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#PiotrPyzik">Co do sprowadzania węgla rosyjskiego padały tutaj bardzo odważne tezy. Chciałbym wyjaśnić więc jedną kwestię. Mianowicie to nie państwo polskie kupowało ten węgiel, tylko kupowały go firmy prywatne. To jest segment prywatny, natomiast niezwykle istotny, jeśli chodzi o swoich klientów, istotnych dla państwa polskiego, jak i dla odbiorców tego węgla. To są zwłaszcza małe ciepłownie, to jest tzw. mały biznes rolniczy, tak to ogólnie nazwę, czyli np. rolnicy, którzy produkują żywność w szklarniach, w sensie warzywa, owoce, pomidory, ogórki, tego typu rzeczy. Okej, ale też jest kwestia najistotniejsza, mianowicie to są indywidualni odbiorcy.</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#PiotrPyzik">I tu podstawowa sprawa: Dlaczego tak się działo przez wiele lat? Otóż przez wiele lat rynek był przyzwyczajany do sytuacji, która na czym polegała? Na tym, że Rosjanie sprzedawali ten węgiel po cenach dumpingowych, a w pewnym momencie zaczęliśmy się wszyscy orientować, że to ma jakiś swój cel i jakiś swój sens. Jaki? To wiemy nie od pół roku. Od pół roku to ja jestem w MAP-ie na tym stanowisku, z powodu zajmowania którego mam zaszczyt do państwa przemawiać. Wiele miesięcy wcześniej wszyscy wiedzieliśmy, że to idzie w złym kierunku. Konia z rzędem czy nawet królestwo temu, kto by to przewidział odpowiednio wcześniej, ale wydaje mi się, że i tak sytuacja Polski w kontekście całej tej sytuacji nie jest zła. Uważam, że nawet jest korzystna.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#PiotrPyzik">Widzę, że czas się kończy, a chciałbym odpowiedzieć jeszcze na parę pytań, przynajmniej ustnie. Wszyscy państwo czy większość z państwa pytała o ten węgiel, o ekogroszki, o te wszystkie kwestie dotyczące cen, nadzoru nad — dokładnie rzecz ujmując — PGG itd.</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#PiotrPyzik">Szanowni Państwo! Nie mam wiedzy w takim sensie, że ktoś do mnie przyszedł i powiedział: Iksiński z jakimś Kowalskim coś tam zmajstrowali. Zbieżność nazwisk, jeżeli istnieje, to jest przypadkowa. Rzecz polega na tym, że jako osoba, która nadzoruje działanie tych firm, nie mogę powiedzieć czy nakazać — powiedzieć to ja może mogę teoretycznie wszystko — prezesowi firmy, żeby wykonywał konkretne działania: idź w lewo, idź w prawo itd., dlatego że zarząd ma organ nadzorujący, czyli radę nadzorczą, która ma obowiązek nadzorować te wszystkie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#PiotrPyzik">Właściwie po każdym takim poważniejszym incydencie oczywiście też dostaję jakieś sygnały, ale kwestia jest taka, jeżeli ktoś z państwa posiada wiedzę taką procesową, chyba tak się to nazywa, proszę uprzejmie zgłaszać to do właściwych organów, bo Ministerstwo Aktywów Państwowych nie jest Ministerstwem Sprawiedliwości ani żadnym takim. Natomiast w moich działaniach nadzorczych bardziej chodzi o zwiększenie efektywności działań zarządów, a nie, jak by to powiedzieć, o szukanie jakichś rozwiązań przedprocesowych czy procesowych. To pozostawiam już organom do tego powołanym. Natomiast ze swojej strony staram się zrobić wszystko, żeby mechanizmy kontrolne nie tylko zaistniały, ale w miarę napływu informacji o specyfice, powiedzmy, niewłaściwego działania… Staram się dowiedzieć, czy istnieje taka możliwość, że tak się dzieje, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#PiotrPyzik">Ministerstwo Aktywów Państwowych nie ma nawet chyba tylu pracowników, żeby przy każdej bramie w każdej kopalni ustawić, że tak powiem, czujkę i stwierdzić, że węgiel, który w danym momencie jest w tej kopalni, wyjeżdża legalnie czy nielegalnie, został sprzedany w sposób właściwy czy nie. Nie, to zrobi audyt na podstawie materiałów księgowych, że tak powiem. Uważam, że sprawiedliwość może nie tak bardzo szybko, jak byśmy chcieli, ale dotrze do tych wszystkich osób, zapuka do drzwi tych wszystkich, którzy przyczyniają się do tych rzeczy, które dzieją się w chwili obecnej na rynku.</u>
          <u xml:id="u-174.16" who="#PiotrPyzik">Tu jeszcze bardzo ważna informacja. Ministerstwo Aktywów Państwowych, moja skromna osoba w gruncie rzeczy, odpowiada za węgiel krajowy. Zaraz odpowiem pani poseł na pytanie dotyczące zwiększenia wydobycia. Kwestia jest taka, że ja działam w przestrzeni węgla krajowego. Natomiast jeśli chodzi o import węgla, w myśl ustawy o działach jest to kwestią merytoryczną ministerstwa klimatu, czyli pani minister Anny Moskwy. Dlatego to ona działa w przestrzeni importowej. Z zapewnień, które mamy z ministerstwa, wynika, że wszystkie rozwiązania co do importu i zaspokajania potrzeb rynku zostaną dokonane, natomiast po bliższe informacje bardzo proszę udać się do pani minister Anny Moskwy.</u>
          <u xml:id="u-174.17" who="#PiotrPyzik">Pani poseł pytała o kwestię kopalń, o wznowienie produkcji. Szanowni państwo, tak jak powiedziałem, odpowiadając za produkcję węgla krajowego, jeżeli tak można uznać, muszę tu postawić pewne tezy. Pierwsza teza jest taka, że stan, który zastałem, stan prawny jest taki, że mamy do czynienia z Komisją Europejską, która nam wytycza pewne procedury, pewne kierunki, a wynika to z procesu notyfikacyjnego umowy społecznej zawartej w maju ub.r. To oznacza, że… Jak by to powiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-174.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
          <u xml:id="u-174.19" who="#PiotrPyzik">Pani marszałek, ze względu na wagę sprawy prosiłbym o przedłużenie czasu, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PiotrPyzik">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PiotrPyzik">To jest podstawowa sprawa. W związku z tym dzisiaj w momencie, w którym polskie górnictwo tak po prostu wznowiłoby działania, Komisja Europejska słusznie by powiedziała, że nie przestrzegamy pewnych regulacji, pewnych rozwiązań prawnych. A my jesteśmy jako państwo nie tylko lojalnym członkiem projektu europejskiego, który nazywa się Unia Europejska, ale również jesteśmy krajem demokratycznym, krajem, który stara się rozstrzygnąć przynajmniej kwestię pozyskania tej energii w swojej własnej przestrzeni, bo chcemy… Chciałbym to bardzo zaakcentować: nasz rząd zrobi wszystko, żebyśmy byli niezależni energetycznie, najbardziej jak to się da.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PiotrPyzik">O co chodzi z tymi kopalniami? Rzecz jest bajecznie prosta, ale i trudna, z drugiej strony niejako, do zrealizowania, gdyż wznowienie wydobycia węgla oznacza: wariant pierwszy — wznawiamy prace w jakichś korytarzach konkretnych kopalń ze względu na analizy, które wskazują, że to jest najbardziej efektywne pod względem rentowności działań. Ale żeby to zrobić, kopalnia musi zakupić maszyny, urządzenia, zatrudnić ludzi, i to nie jest 10, 20 ludzi, ale to są setki ludzi. Z drugiej strony jest też taka kwestia, że czas potrzebny na reorganizację takiej ściany to jest — w zależności od tego, jaka to jest ściana, jakie są po prostu uwarunkowania techniczne — moim zdaniem minimum 2–3 lata, realnie od 3 do 5 lat. To jest okres, po którym możemy się spodziewać — gdyby zapadła decyzja, że chcemy w całości uruchamiać polski węgiel — że realnie rynek zostanie nasycony polskim węglem.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PiotrPyzik">Ale to nie jest wszystko. Jest kwestia taka, że jeżeli mówimy o kopalni, o reaktywacji, że tak powiem, działań kopalni, to musimy też obliczyć — bo to jest istota sprawy — czas, w jakim ta kopalnia na tej ścianie będzie wydobywała węgiel. Jeżeli inwestycja ma trwać od 3 do 5 lat i kosztować setki milionów — bo o takich kwotach mówimy — to nie można zrobić tak, że po tych 3, 5, 7 latach, gdy ta kopalnia zacznie wydobywać ten węgiel, to będzie to robiła 1 rok czy 2 lata, bo tak po prostu się nie da. Żaden dyrektor kopalni czy prezes jakiejś firmy górniczej nigdy nie podpisze czegoś takiego, takiego wniosku, bo po prostu będzie się bał.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#PiotrPyzik">Szanowni Państwo! Chciałbym podkreślić najważniejszą rzecz: nam potrzebne są na dzień dzisiejszy analizy dotyczące krajowego systemu energetycznego, bo węgiel wydobywamy nie po to, żeby wydobyć ładny czarny węgiel, tylko po to, żeby zaspokoić coś, co nazywamy krajowym systemem energetycznym. To jest clou sprawy: bilans energetyczny musi nam się zgadzać. Tak jak ktoś tutaj powiedział, chodzi nam o to, żeby każdy Polak bez względu na barwę polityczną, na wszystkie swoje przekonania miał w domu kontakt, w którym ma prąd. Prąd może nie jest tani, ale chodzi o to, żeby każdego Polaka, każdego obywatela naszego kraju było stać na prąd.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#PiotrPyzik">Rzecz najistotniejsza z punktu widzenia rządu i mojej skromnej osoby: węgiel czy surowce, które na tę energię mają pójść, na prąd w kontakcie, mają być polskie. Bo to jest dzisiejsza definicja suwerenności państwa polskiego. Sugerowałbym popatrzenie na to jeszcze w innym kontekście. Ktoś tutaj to poruszał. Jesteśmy krajem przyfrontowym. Czy nam to się podoba, czy nie, nic po 24 lutego nie będzie takie samo, jakie było wcześniej. I musimy z tym żyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#MałgorzataGosiewska">O głos prosi również sprawozdawca komisji pan poseł Grzegorz Matusiak.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle, ale już tak króciutko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#GrzegorzMatusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#GrzegorzMatusiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Poprawka zgłoszona przez Platformę Obywatelską, dotycząca nadzoru nad Wyższym Urzędem Górniczym to jest poprawka, która… Właściwie nie wiem, czy ona ma sens, bo zmiana nadzoru nad Wyższym Urzędem Górniczym nastąpiła w 2004 r. Trzeba wziąć pod uwagę, że minęło tyle lat i dzisiaj, powiedzmy, jeśli chodzi o tę propozycję zmiany, nie widzę tu specjalnie sensu.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#GrzegorzMatusiak">W dzisiejszej wypowiedzi pana Dobromira Sośnierza — tak, jest tutaj, na sali plenarnej — padło, że… Otóż pracownicy urzędu górniczego to są przede wszystkim osoby o wysokich kwalifikacjach, o rozległej wiedzy i przede wszystkim dbający o bezpieczeństwo górników. Nie są pasożytami. Jeżeli pan ma na tyle dobrej woli, to niech pan z tej mównicy przeprosi tych wszystkich pracowników, ewentualnie spotka się z nimi i wyjaśni tę sytuację, ustali, kto jest dla pana pasożytem. Tak samo można powiedzieć o nas, o parlamentarzystach. Niektórzy będą mówić, że też jesteśmy pasożytami. To jest bardzo nieuczciwe i niewłaściwe.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czasami tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#GrzegorzMatusiak">O, odezwał się. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, bardzo proszę… Dobrze?</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2262 i 2283).</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej przedstawiam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#AnnaPaluch">Projekt zawarty jest w druku nr 2262. Wpłynął do Sejmu 10 maja 2022 r., 16 maja został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu komisji, a 25 maja po przeprowadzeniu pierwszego czytania połączone komisje przystąpiły do szczegółowych prac nad projektem, czego wynikiem jest przedstawiane tu przeze mnie sprawozdanie połączonych komisji zawarte w druku nr 2283.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Dyrektywa Rady 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych powinna była zostać wdrożona w pełni do dnia 31 grudnia 2015 r., kiedy to upływał okres przejściowy wynegocjowany na etapie przystępowania Polski do Unii Europejskiej. Nie została. Na dzień upływu tego terminu było wykonanych 31% niezbędnych urządzeń, co stwierdzał stosowny raport Najwyższej Izby Kontroli z 2015 r. Obecnie występują także braki w zakresie wyznaczania aglomeracji, tzn. podejmowania uchwał przez właściwe miejscowe rady w uzgodnieniu z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie, oraz w zakresie określenia wymogów, jakie musi spełniać aglomeracja. Mówimy tu o przepisach art. 3, art. 4, art. 5 ust. 1 i art. 10 dyrektywy ściekowej. Przeciw Polsce toczy się obecnie postępowanie o uchybienie zobowiązaniom dyrektywy ściekowej, co polega przede wszystkim na niepodejmowaniu koniecznych działań przez gminy, a także braku skutecznych mechanizmów mobilizujących i sankcyjnych wobec zobowiązanych.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#AnnaPaluch">Procedurą naruszeniową jest objętych 1285 aglomeracji na 1587 ujętych w piątej aktualizacji „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”. Oczywiście gmin, które nie spełniają wymogów, jest więcej, bo przecież jedna aglomeracja może obejmować jedną lub więcej gmin.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#AnnaPaluch">Zarzuty Komisji Europejskiej podniesione w uzasadnionej opinii obejmują: przede wszystkim brak systemów zbierania ścieków komunalnych albo indywidualnych, zapewniających ten sam poziom ochrony środowiska, kiedy przyłączenie do systemu powoduje nadmierne koszty, a także niewystarczający poziom oczyszczania ścieków. Mankamenty w zakresie zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych wytykają także raporty Najwyższej Izby Kontroli, późniejsze niż ten z 2015 r., przywołany przeze mnie na początku. Ścieki zbierane taborem asenizacyjnym są często kierowane do oczyszczalni niespełniających wymagań. Gminy nie wykonują kontroli częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Z kolei przedsiębiorcy wykonujący usługi opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości płynnych nie są w wystarczający sposób kontrolowani, tzn. nie składają wymaganych sprawozdań, a brak jest instrumentów prawnych do cofnięcia im zezwolenia na wykonywanie tych usług w przypadku niewywiązywania się z obowiązków sprawozdawczych. Nie ma też jasno określonych zasad postępowania z nieczystościami ciekłymi z instalacji przydomowych, a w wielu gminach nie ma podmiotów odbierających takie nieczystości.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przepisy dotyczące pozwoleń wodno-prawnych dla przydomowych oczyszczalni ścieków rodzą bardzo wiele problemów interpretacyjnych. Podobnie niejasne są przepisy dotyczące wyznaczania zmiany albo likwidacji aglomeracji. Brak jest też precyzyjnie określonych zasad współpracy gmin z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie w zakresie aktualizacji „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”, a także sprawozdań z realizacji „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”, a przecież oczywiste jest to, że sprawozdania te są podstawowym źródłem wiarygodnych danych w tym zakresie. Powinny być jak gdyby punktem wyjścia do planowania dalszych koniecznych działań.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Projekt wprowadza zmiany do ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne, do ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz do ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. W ustawie — Prawo wodne wprowadza się 15 zmian. Idą one w tym kierunku, żeby uczynić zadość wszystkim, jeśli chodzi o mankamenty, które wymieniłam w pierwszej części swojego wystąpienia. Ale chcę zwrócić uwagę na jedną z tych 15 zmian, mianowicie na dodanie działu XIa: Administracyjne kary pieniężne. Kary te mogą być nakładane za nieprzekazywanie poprawionych sprawozdań, czyli to jest ten mechanizm, w ramach którego w przypadku, gdy sprawozdanie jest niepełne, można żądać jego uzupełnienia lub poprawienia, ponadto i za jedno, i za drugie można dyscyplinować. Podobnie ma się rzecz w odniesieniu do przekazywania poprawionych albo uzupełnionych ankiet na potrzeby aktualizacji „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”, a kara wymierzana przez właściwy organ Wód Polskich może wynosić do 10 tys. zł. Kary mogą być wymierzane, kiedy aglomeracja nie spełnia warunków, o których mowa w art. 87a, a gminy ponoszą te koszty proporcjonalnie do wielkości równoważnej liczby mieszkańców danej gminy w aglomeracji. Ten przepis oczywiście odpowiada na kwestie związane z tym, że często aglomeracja jest stworzona przez dwie lub więcej gmin i rozłożenie ciężaru musi być proporcjonalne. Co do wysokości kar, gminy ponoszą je proporcjonalnie do wielkości równoważnej liczby mieszkańców danej gminy w aglomeracji, a ich wysokość wynosi do 200 zł za każdą równoważną liczbę mieszkańców odpowiadającą ładunkowi zanieczyszczeń, który nie jest zbierany i oczyszczany zgodnie z wymogami zawartymi w tym powołanym już art. 87a. Wprowadzane zmiany mają zapewnić realizację przez wszystkie gminy inwestycji w prawidłowo wyznaczonych aglomeracjach, a także właściwe warunki prawne, organizacyjne i finansowe, umożliwiające wykonanie wszystkich zadań zaplanowanych w „Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych”.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W trakcie prac nad projektem wprowadzono kilka poprawek legislacyjnych w art. 2, 7 i 9. Połączone komisje natomiast odrzuciły propozycję poprawki, o którą zabiegała Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie, do dodawanego art. 87a ustawy — Prawo wodne. Ta poprawka niweczyłaby uzgodnienia dokonywane w przeszłości z Komisją Europejską, jako że niezbywalny jest warunek, że 98% ścieków z aglomeracji powyżej 2 tys. RLM-ów powinno trafić do oczyszczania przez sieci kanalizacyjne, a pozostałe 2% ładunku zanieczyszczeń powinno trafić do oczyszczania w sposób również niepogarszający jakości środowiska.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Całość tych zmian z art. 1, trzeba to zaznaczyć, czyni zadość wymogom Unii Europejskiej. Chcę tu zwrócić uwagę na konieczność realizacji kamienia milowego odnoszącego się do monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, który jest ujęty w KPO. To jest reforma B3.1. „Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na terenach miejskich”, zawarta w celu B3. „Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska”.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#AnnaPaluch">Jak mówiłam, projekt odnosi się do trzech ustaw. Trzeba tu wspomnieć również o zarzutach formalnych, czyli chodzi o nieco wcześniejszy etap niż w przypadku Prawa wodnego, w związku z nieprawidłową transpozycją części przepisów Dyrektywy 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotyczącej zarządzania jakością wody w kąpielisku i uchylającej Dyrektywę 76/160/EWG. Chodzi w szczególności o nieprawidłową transpozycję przepisów tejże dyrektywy. Chcę zwrócić uwagę, że w Prawie wodnym uchwalonym 20 lipca 2017 r. jest cały rozdział dotyczący jakości wody w kąpieliskach, który prawie expressis verbis, słowo w słowo, wprowadza przepisy dyrektywy. Jednak, jak widać, wymaga to doprecyzowania, dlatego następuje to w omawianym projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#AnnaPaluch">Chcę również, Wysoka Izbo, zwrócić uwagę na przepisy dotyczące Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Chodzi o przeznaczanie środków z dotacji celowych z budżetu państwa przyznawanych PGW WP. Są również przepisy, które precyzują te kwestie. Są także przepisy, które odpowiadają na brak możliwości wprowadzenia przez Wody Polskie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii, co uniemożliwia pełne wykorzystanie majątku zarządzanego przez Wody Polskie, czyli pełne wykorzystanie potencjału tych nieruchomości Skarbu Państwa, którymi Wody Polskie zarządzają, i należy te przepisy, że tak powiem, doprecyzować.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Całość sprawozdania połączonych komisji została przyjęta 30 głosami za, bez głosów przeciwnych i przy pięciu głosach wstrzymujących się. W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej proszę o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji w druku nr 2283. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł, za wyczerpujące sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MałgorzataGosiewska">Wysoka Izbo! Z galerii przysłuchuje się naszym obradom grupa uczniów ze Szkoły Podstawowej w Niegowie, która przyjechała na zaproszenie pana posła Mariusza Trepki. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#MałgorzataGosiewska">Mam nadzieję, że będzie to dla was bardzo interesująca lekcja.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Mariusz Trepka, więc młodzież zasiadła na galerii we właściwym czasie.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MariuszTrepka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najpierw pozdrowię moich uczniów ze Szkoły Podstawowej w Niegowie i mieszkańców Niegowa.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#MariuszTrepka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy dostosowuje prawo krajowe do prawa unijnego, dokładnie do dyrektywy 97/271/EWG, zwanej dyrektywą ściekową. Projekt wprowadza również zmiany w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne i innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#MariuszTrepka">Projektowane zmiany mają na celu, w pierwszym punkcie, konieczność realizacji kamienia milowego odnoszącego się do monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, ujętego w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności, w ramach reformy B3.1. „Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na terenach wiejskich”, zawartego w celu B3. „Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska”.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#MariuszTrepka">Chodzi o dostosowanie obowiązujących przepisów w celu spełnienia przez Polskę w pełni wymagań ww. dyrektywy, doprecyzowanie procedur związanych z wyznaczeniem, zmianą lub likwidacją aglomeracji, usprawnienie procedur związanych z „Krajowym programem oczyszczania ścieków komunalnych”, w szczególności procedur sprawozdawczych, doprecyzowanie zakresu sprawozdawczego, zmiany w zakresie zgód wodnoprawnych w przedmiocie działań wymagających uzyskania zgody wodnoprawnej, zapewnienie odpowiedniej jakości oczyszczania ścieków doprowadzanych taborem asenizacyjnym ze zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków, w zależności od wielkości aglomeracji, z której pochodzą, a także o ustanowienie administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie zobowiązań aglomeracji w zakresie ich dostosowania do wymogów ww. dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#MariuszTrepka">Projekt wprowadza również uszczegółowienie i doprecyzowanie obowiązków gmin, w szczególności ewidencji i sprawozdań w zakresie gospodarowania nieczystościami ciekłymi, doprecyzowanie i wyodrębnienie kwestii dotyczących opróżniania osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości z przydomowych oczyszczalni ścieków, w zakresie obowiązków związanych z utrzymaniem czystości i porządku odnoszących się do właścicieli nieruchomości, gmin i przedsiębiorców prowadzących swoją działalność w tym zakresie, doprecyzowanie zakresu i procedury przyjmowania wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy zakłada także wyeliminowanie wątpliwości w zakresie formy przyznawania dotacji Wodom Polskim z budżetu państwa i wprowadzenie możliwości przyznawania dotacji podmiotowych zamiast wyłącznie dotacji celowych. Przedmiotowa zmiana ma zapewnić dostosowanie formy przyznawanych dotacji do wymogów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy przewiduje także realizację wniosków Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy będzie miał wpływ na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców odbierających nieczystości ciekłe z instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków od właścicieli nieruchomości, gdy do prowadzenia tej działalności będzie konieczne uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w tym zakresie. Obowiązek uzyskania zezwolenia dla przedsiębiorców dotychczas prowadzących działalność gospodarczą w tym zakresie nie będzie wiązał się z powstaniem nowych kosztów dla przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy będzie miał pozytywny wpływ na gospodarstwa domowe w zakresie zastąpienia obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego przez zgłoszenie wodnoprawne. Ponadto rozszerzone zostaną obowiązki informacyjne przedsiębiorców ubiegających się o uzyskanie zezwolenia na opróżnianie osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych z instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Projekt ustawy jest zgodny z prawem unijnym.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#MariuszTrepka">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie opiniuje projekt ustawy i będzie głosował za jego przyjęciem. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawi pan poseł Artur Łącki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#ArturŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku nr 2262.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#ArturŁącki">Projekt ma na celu dostosowanie przepisów polskich do prawa unijnego, czyli do tzw. dyrektywy ściekowej, regulującej zasadę odprowadzania ścieków w miastach oraz zarządzanie jakością wody w kąpieliskach. Zmiana przepisów umożliwi też zamknięcie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz uniknięcie ewentualnych kar w przypadku skierowania przez Komisję Europejską sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#ArturŁącki">Ustawa — Prawo wodne, regulująca m.in. kwestie gospodarki ściekowej, obowiązuje od 1 stycznia 2018 r. O tym, że trzeba w niej wprowadzić zmiany, wiadomo było od dawna, a w maju 2020 r. rząd dostał to napisane czarno na białym. Komisja Europejska wystosowała wtedy uzasadnioną opinię w związku z uchybieniem zobowiązaniom ciążącym na Polsce, dotyczącą wypełnienia tzw. dyrektywy ściekowej. Komisja przypominała m.in. to, że wymogi dyrektywy powinny zostać spełnione do 2015 r. Tymczasem ponad 1 tys. aglomeracji nadal nie posiada systemu zbierania ścieków komunalnych spełniającego unijne wymogi. Przez 2 lata rząd nie wykonał żadnego ruchu. Dopiero zapowiedź skierowania sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i widmo płacenia miliardowych kar skłoniły rządzących do zabrania się do pracy. Najwyższa Izba Kontroli szacuje, że kary za te uchybienia mogą wynieść nawet 6 mld euro.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#ArturŁącki">Zaniechania rządu wprost przyczyniły się do podtrzymania także w przypadku tej ustawy niechlubnej tradycji stanowienia prawa na chybcika. Materiały członkowie komisji otrzymali dosłownie parę godzin przed posiedzeniem komisji. Pomimo to aktywnie uczestniczyliśmy w pracach komisji i zgłaszaliśmy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#ArturŁącki">Po szczegółowej analizie i konsultacjach składamy również kolejne poprawki, m.in. poprawkę zmieniającą zapis, zgodnie z którym proponowany przepis sankcyjny zakłada ograniczenie przypadków dostarczania nieczystości ciekłych do oczyszczalni ścieków, które nie zapewniają właściwego poziomu oczyszczania dla ścieków pochodzących z aglomeracji. Projektodawcy proponują, że kara będzie nakładana nie na wytwórcę ścieków, ale na firmę asenizacyjną, która jest tylko dostarczycielem tych ścieków do oczyszczalni. Przecież jeżeli firma odbierająca ścieki będzie miała ponosić ryzyko płacenia kar nie za swoje grzechy, to po prostu zrezygnuje z odbioru i efekt będzie odwrotny do oczekiwanego, ponieważ ilość odbieranych ścieków jeszcze się zmniejszy.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#ArturŁącki">Autorzy ustawy w uzasadnieniu do niej wymienili 11 obszarów prawa, których dotyczą projektowane zmiany, oraz przywołują cztery raporty NIK-u, wnioski z których zostaną zrealizowane dzięki zmianom wprowadzonym tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#ArturŁącki">Projekt zakłada również wyeliminowanie wątpliwości w zakresie formy przyznawania Wodom Polskim dotacji z budżetu państwa i wprowadzenie możliwości przyznawania dotacji podmiotowych zamiast wyłącznie dotacji celowych. Zapewni to dostosowanie formy przyznawanych dotacji do wymogów prawa. Ponadto Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie będzie mogło prowadzić działalność gospodarczą także w zakresie odnawialnych źródeł energii innych niż tylko elektrownie wodne.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#ArturŁącki">Mimo że projekt przygotowany został na ostatnią chwilę, to jednak zdążono umieścić w nim zapis o konieczności uzyskiwania opinii Wód Polskich przy uchwalaniu wieloletnich planów budowy i modernizacji w gminach. Na posiedzeniu komisji próbowano nas uspokajać, że to tylko opinia. Teoretycznie tak, ale który mały, biedny samorząd pozwoli sobie na jej lekceważenie i realizację inwestycji bez jej uwzględnienia? Przecież wtedy o rządowym dofinansowaniu może zapomnieć. W dodatku Wody Polskie mają przecież także uprawnienia kontrolne i mogą nakładać kary na samorządy za niespełnienie warunków ustawy. Mimo wniosków na posiedzeniu komisji, aby doprecyzować te przepisy, rządowa większość nie uwzględniła ich i w końcu nie wiadomo, kto, za co, ile razy i z jaką częstotliwością może nakładać kary na samorządy za uchybienia ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#ArturŁącki">Tak przy najróżniejszych sposobnościach PiS powoli i konsekwentnie stara się ograniczyć znaczenie i rolę samorządów lokalnych, skrzętnie upychając po różnych ustawach narzędzia, którymi będzie można dyscyplinować zbyt samodzielnych i niezależnych włodarzy Polski powiatowej.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#ArturŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska podejmuje próbę zmiany niekorzystnych zapisów w tym projekcie ustawy, mając nadzieję, że racjonalne argumenty przekonają wnioskodawców do przyjęcia proponowanych przez nas poprawek. Wierzymy, że zwycięży rozsądek, mamy jednak świadomość, że może to być trudne. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że Polski nie stać na płacenie kolejnych kar za zaniedbania wynikające m.in. z opieszałości i braku kompetencji rządu. Dlatego Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska, kierując się odpowiedzialnością za stan finansów państwa, będzie głosował za przyjęciem tego projektu ustawy, nawet gdy nie zostaną uwzględnione wszystkie nasze poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MałgorzataGosiewska">I pan poseł Przemysław Koperski w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PrzemysławKoperski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Dzisiaj oprócz gości ze szkoły podstawowej mamy, gościmy również ambasadora Tanzanii, który zwiedza budynek parlamentu. Może w tej chwili nie ma go akurat na galerii, ale bardzo serdecznie pozdrawiam pana ambasadora.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PrzemysławKoperski">Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu parlamentarnego Lewicy co do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2262.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PrzemysławKoperski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niemal 6 mld euro może wynieść kara za niewdrożenie przez Polskę w latach 2016–2020 unijnej dyrektywy, tzw. dyrektywy ściekowej, dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Postępowanie w tej sprawie wszczęła Komisja Europejska w 2018 r. Sprawę bada również NIK. Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że na poziomie krajowym administracja publiczna nie zapewniła prawidłowego planowania i monitorowania zadań w zakresie gospodarki ściekami, ale także skutecznego wdrażania wymogów zawartych w przepisach krajowych i międzynarodowych. Z kolei kontrolowane przez NIK samorządy gminne nie zawsze zapewniały standardy prawidłowego zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych oraz nadzoru nad postępowaniem z nimi. Przyczyny tego to czasami błędy i zaniechania kontrolowanych jednostek, ale również niewystarczające regulacje prawne, na co zwraca uwagę Najwyższa Izba Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PrzemysławKoperski">Dzisiaj poprzez ten projekt ustawy można to naprawić. Pragnę jednak zwrócić uwagę, że państwa członkowskie Unii Europejskiej były zobowiązane do pełnego spełnienia wymogów dyrektywy już dawno. Komisja Europejska poinformowała, że ponad tysiąc aglomeracji miejskich w Polsce nie dysponuje systemami zbierania ścieków komunalnych, co jest tożsame z faktem, że ścieki są odprowadzane do jezior, rzek, do morza bez jakiegokolwiek wymaganego oczyszczania. W kolejnych 415 polskich aglomeracjach, w których ścieki odprowadzane są na tzw. obszarach wrażliwych, nie wprowadzono wymaganych przez dyrektywę bardziej rygorystycznych zasad oczyszczania ścieków. W kwestii kroków prawnych, które podjęła Komisja Europejska wobec Polski, wypowiedział się również prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” i wskazał, że ta dyrektywa nie została w Polsce wdrożona na czas.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PrzemysławKoperski">Chcę zwrócić uwagę, że szacuje się, iż w całym polskim sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym tylko na potrzeby implementacji tej dyrektywy, która jest jakby niezbędna, żebyśmy mieli w Polsce czystą wodę, potrzeba ok. 44 mld zł. Państwo w ramach programów zakładacie przeznaczenie na ten cel ok. 20 mld. Brakuje więc 20 mld na to, żebyśmy mieli w Polsce w końcu czystą wodę i nie spuszczali ścieków do morza i do jezior. Dlatego tak ważne jest odpowiednie finansowanie jednostek samorządu terytorialnego, które muszą te zadania wykonywać. Zwracam się z prośbą o to, żeby jednak projekt ustawy Lewicy przewidujący wzrost dochodów w podatku PIT dla jednostek samorządu terytorialnego do 70% w końcu wprowadzić pod obrady Sejmu i go przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PrzemysławKoperski">Bardzo serdecznie dziękuję. Dalszą część naszego stanowiska przedstawi poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MałgorzataGosiewska">1 minuta 51 sekund.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić uwagę na zapisane w projekcie ustawy kary administracyjne, które mogą być nakładane na różne instytucje i podmioty przez Wody Polskie. Kary te zgodnie z zapisem projektu mają wpływać na konto instytucji, która je nakłada, i stanowić jej przychód. Jest to idealne rozwiązanie, ale niestety wyłącznie dla jednej strony. To odrobinę tak, jakby dać uprawnienia policjantom do wystawiania mandatów, z których środki wędrowałyby wprost do ich budżetów. W związku z tym mamy wątpliwości dotyczące drogi odwoławczej. W przypadku nałożenia takiej kary będzie można za pośrednictwem Wód Polskich wystąpić do ministerstwa środowiska. A zatem czy ministerstwo środowiska jest przygotowane do rozpatrywania setek, a może i tysięcy skarg na nałożone kary przez Wody Polskie, które mogą uczynić z systemu nakładania kar źródło finansowania swoich wydatków? Tak być nie powinno i apelujemy o to, aby resort zastanowił się nad zapisami dotyczącymi nakładania kar, które tutaj przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#JanSzopiński">Biorąc pod uwagę możliwości, jakie nakłada na Polskę Unia Europejska w sprawie implementacji i wdrożenia w Polsce tych rozwiązań, będziemy głosowali za projektem tej ustawy. Jednak uprzejmie prosimy, aby to, o czym powiedziałem, jeśli nie teraz, to w przyszłości, zostało naprawione. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#MałgorzataGosiewska">I pan poseł Andrzej Grzyb w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Obecnie obowiązujące: ustawa — Prawo wodne, ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach oraz ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę muszą ulec zmianom, a to w związku z faktem, że od długiego czasu niestety mamy spór w zakresie regulacji pomiędzy tymi ustawami a tzw. dyrektywą ściekową z 1991 r. W projekcie ustawy rząd jako wnioskodawca stwierdza, że jedynym środkiem usuwającym zastrzeżenia i wniosek Komisji Europejskiej jest zmiana ustaw i brak jest alternatywnych środków, które by pozwalały na wykonanie postanowień tejże dyrektywy, jak również zaleceń Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#AndrzejGrzyb">Tu musimy stwierdzić, że w 2019 r. nie oczyszczaliśmy, odprowadzaliśmy bez oczyszczenia prawie 3,7 mld m3 ścieków, w 2020 r. — już prawie 5,7 mld m3, czyli o 2 mld m3 wzrosła ta ilość. Łącznie mamy 1571 aglomeracji w ramach „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”. I jak stwierdza raport NIK-u, jeśli chodzi o spełnianie warunków dyrektywy z 1991 r., w zakresie wydajności oczyszczalni ścieków, która jest programowana według ładunku, jaki jest generowany na obszarze aglomeracji, tylko 23% tychże aglomeracji spełnia te warunki, 365 takich aglomeracji, tj. 22% RLM-ów. Wymagane standardy oczyszczania ścieków w zależności od wielkości aglomeracji spełnia 475 aglomeracji, tj. 1/3 i odpowiednio 40% równoważnej liczby mieszkańców. Wyposażenie aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych dających w przybliżeniu nawet do 100% obsługi spełnia 406 aglomeracji, tj. 1/4 i 23% równoważnej liczby mieszkańców. Łącznie te trzy warunki, które są przedmiotem oceny, w świetle dyrektywy spełnia 337 na 1571 aglomeracji. To jest 21% ludności i 21% wszystkich aglomeracji, które są w „Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych”. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że w momencie, kiedy były tworzone te aglomeracje, motywacja do ich poszerzania była również związana z faktem, że być może wtedy będzie łatwiej uzyskać dofinansowanie tego trudnego projektu.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#AndrzejGrzyb">Dużym problemem są zbiorniki bezodpływowe. Jeżeli średnio każdy mieszkaniec, według średniego zużycia, zużywa 150 l wody, z czego 130 l stanowią ścieki na osobę, to tutaj mamy bardzo dużo do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#AndrzejGrzyb">Komisja Europejska w lutym 2022 r. złożyła wniosek do Trybunału przeciwko Polsce w związku z nieprzestrzeganiem tejże dyrektywy w zakresie oczyszczania ścieków. Dyrektywa zobowiązywała bowiem Polskę do wypełnienia postanowień do końca roku 2015. Tymczasem, jak już mówiono, 1183 aglomeracje nie spełniają tego warunku, w 1282 aglomeracjach ścieki nie są odpowiednio oczyszczane, a 415 aglomeracji na obszarach wrażliwych również nie spełnia standardów, które byłyby adekwatne akurat w przypadku tych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#AndrzejGrzyb">W 2018 r. Komisja skierowała do Polski wezwanie do usunięcia tych uchybień, a 14 maja 2020 r. przekazała uzasadnioną opinię, dlaczego powinniśmy usunąć te uchybienia. Z kolei we wrześniu 2020 r. opublikowano sprawozdanie, dziesiąte sprawozdanie, gdzie oceniono postępy, w tym Polski, w tym zakresie. W końcu 2021 r. Ministerstwo Infrastruktury w odpowiedzi na wszczęte postępowanie przekazało do konsultacji projekt zmiany Prawa wodnego, nad którym dzisiaj procedujemy, jednocześnie też wskazało, co uczyniliśmy w Polsce. Musimy powiedzieć, że mamy ogromne zaległości mimo zainwestowania ponad 80 mld zł w realizację krajowego planu oczyszczania ścieków komunalnych.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#AndrzejGrzyb">NIK wylicza, że za niewdrożenie grozi nam ok. 6 mld euro kary w oparciu o podstawy takiej kalkulacji.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#AndrzejGrzyb">A zatem kwestia odpowiedzialności, sposobu egzekucji, kar za niewykonanie zadań, kwestia zbiorników bezodpływowych, odpowiedniego usunięcia i realizacji zadań w tym zakresie — wszystko to znajduje się w tej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AndrzejGrzyb">Uwaga końcowa: samorządy stwierdziły, że 14 dni na konsultacje takiego projektu z poważnymi konsekwencjami to było nieco za mało. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Urbaniak w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dyskutujemy właśnie nad realizacją starej już dyrektywy unijnej, która teraz będzie także kamieniem milowym w ramach Krajowego Planu Odbudowy, czyli narzuconego w Brukseli Polsce projektu. PiS się na to zgodził i będzie w ten sposób próbował ratować budżet, by nie stracić władzy. To tak słowem wstępu.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MichałUrbaniak">Sama ustawa wymaga, by polskie samorządy dostosowały swoje oczyszczalnie ścieków zgodnie z tymi unijnymi dyrektywami, oczywiście pod groźbami sankcji. Dotyczy to także oczyszczalni przydomowych. Czy państwo nie widzą tutaj pewnej przesady? Czy naprawdę nie uważają państwo, że Unia ze swoimi kompetencjami wchodzi zdecydowanie za daleko? Buduje się też nowe uprawnienia i kompetencje dla PGW Wody Polskie. W zasadzie mam wątpliwość, czy jest to potrzebne, pomimo dość istotnego znaczenia strategicznego samych Wód Polskich w krajowej gospodarce zarządzania zasobami wodnymi. Pytanie, czy po raz kolejny nie ignorujecie konstytucyjnej zasady pomocniczości, bo macie ogromną tendencję do centralizacji tego, co się w Polsce dzieje. W zasadzie jedyna pozytywna rzecz to właśnie zmiana dotycząca zgody wodnoprawnej na zgłoszenie.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#MichałUrbaniak">Trzeba też przypomnieć o wymaganiach Unii Europejskiej, na które się państwo zgodzili, na które zgodził PiS, by dostać w ogóle pieniądze z KPO. To będzie jeszcze łącznie 48 reform, 116 kamieni milowych, będą 54 inwestycje — zobaczymy, jak na nich wyjdziemy — i będzie 166 wskaźników. Pytanie, w jakim tempie chcecie to realnie zrealizować, bo wiemy, że większość tych decyzji jest pewnie uzgadniana z lewicowo-liberalną opozycją, choćby na poziomie Parlamentu Europejskiego. Wymagania te dotyczą chyba wszystkich już obszarów naszego życia — od kwestii ustrojowych po energetykę, choćby po domowe oczyszczalnie ścieków. Chyba nie ma obszaru, w którym Unia Europejska czegoś od nas nie chce.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#MichałUrbaniak">Mówicie państwo o niepodległości, o suwerenności, chcecie ją pielęgnować, a po raz kolejny mamy sprzedaż naszej decyzyjności do Brukseli. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MałgorzataGosiewska">38 sekund — tyle panu kolega zostawił.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#GrzegorzBraun">Podsumujmy. Zaglądacie państwo Polakom, rodakom głęboko do kieszeni, do portfela, zaglądacie nam do kominków, ponieważ wprowadziliście te przepisy, które każą meldować, czym się kto dogrzewa, zwłaszcza najbliższej zimy to będzie istotne, wiązka chrustu+, a teraz chcecie zaglądać nawet tam, gdzie król piechotą chodzi. Tam nurkujecie, żeby wyciągnąć od Polaków pieniądze. Nie sprzeciwiamy się czystości wód, powietrza, zdrowemu życiu w Polsce. Sprzeciwiamy się omnipotencji administracji, sprzeciwiamy się…</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#GrzegorzBraun">Pani marszałek, to ważne zdanie.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#GrzegorzBraun">…administracyjnemu trybowi nakładania kar, często drakońskich. Żądamy, byście się zmitygowali. Chodźmy do sądu, jeżeli są spory, jeśli są konflikty, ale niech to nie będą decyzje uznaniowe urzędników.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#GrzegorzBraun">Jest tu dzisiaj ktoś z Wód Polskich w ogóle na tej sali?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję panu bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#GrzegorzBraun">Pani marszałek, czy pani może zapytać, czy jest ktoś z Wód Polskich? Bo to jest ustawa o omnipotencji Wód Polskich, więc dobrze by było…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan minister będzie się odnosił.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha w imieniu klubu Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JoannaMucha">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 wobec ustawy zawartej w druku nr 2262.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! Jaki mamy stan wyjściowy, o którym rozmawiamy w tej ustawie? Otóż przede wszystkim mamy brudną i zanieczyszczoną wodę. I to jest tak naprawdę najważniejsza rzecz, która dotyczy tej ustawy: brudna i zanieczyszczona woda w polskich rzekach i w polskich jeziorach. Mamy też 21% polskich aglomeracji, które są dostosowane do ustaw, do dyrektyw unijnych, czyli takich, które zapewniają, że wody blisko nich położone mogą mniej ucierpieć. 21%. Mamy 1000 aglomeracji, które nie są dostosowane, i kolejnych 415, gdzie jest wiele do poprawienia. Mamy perspektywę płacenia 6 mld euro kar za brak dostosowania, za to, że po prostu zanieczyszczamy polskie rzeki i polskie jeziora.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#JoannaMucha">I w tej oto sytuacji dostajemy ustawę, która absolutnie nie jest ustawą idealną, ale konieczną, ustawę budzącą też nasze wielkie zastrzeżenia, głównie ze względu na to, że nakłada na samorządy odpowiedzialność za to, czego nie zrobił rząd. Dzisiaj dostajemy ustawę, w której samorządy mają płacić kary, które są stosunkowo niewielkie, 10 tys. zł, ale nie wiadomo, w jakim trybie i w jakiej częstotliwości te samorządy mają płacić te kary.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Nie zna pani reguł obowiązujących w samorządzie gminnym?)</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#JoannaMucha">Powiedziałabym panu ministrowi tak: panie ministrze, może niech pan sam siebie ukarze za to, że pan tak długo zwlekał z tym, żeby przedstawić nam te rozwiązania, tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#JoannaMucha">Pani posłanka sprawozdawczyni powiedziała, że rzeczywiście termin dostosowania do tej dyrektywy upłynął w 2015 r., z końcem 2015 r. To prawda, ale od tego czasu mieliście państwo 7 lat. To jest tak, jakby Platforma w 2014 r. zrzucała winę na rządy PiS-u. Mieliście 7 lat na to, żeby to zrobić. I nie zrobiliście nic.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#JoannaMucha">Jeszcze raz powtórzę, że jest to ustawa, która jest potrzebna, która jest konieczna, bo to jest ustawa, która dostosowuje nas do tzw. dyrektywy ściekowej. Jest to ustawa, która dotyczy zarządzania jakością wody w kąpieliskach, gdzie też mamy bardzo wiele do zrobienia. I jest to też realizacja kamienia milowego dotyczącego kontroli monitorowania indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Jest to ustawa konieczna, dlatego za nią zagłosujemy, nadal mając bardzo negatywną opinię na temat pracy tego rządu, na temat tego, że ten rząd po prostu próbuje zwalać odpowiedzialność na innych zamiast porządnie pracować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#MałgorzataGosiewska">Ale zanim przejdziemy do pytań, chciałabym bardzo serdecznie przywitać harcerzy, którzy przyjechali do nas z Wilna, środowisko drużyny „Trop” im. Andrzeja Małkowskiego, współtwórcy polskiego skautingu. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednym z istotnych elementów polityki państwa wspierającej gospodarkę wodną jest przeciwdziałanie temu, co miało miejsce w ostatnich latach, mianowicie wysychanie zbiorników wodnych. Tak się działo i dzieje na Pojezierzu Gnieźnieńskim w Wielkopolsce, w Kujawsko-Pomorskim, gdzie susza, działalność kopalni węgla brunatnego oraz inne przyczyny powodują, że część zbiorników wodnych w ogóle zniknęła, a w części, jak pokazują badania, lustro wody obniżyło się o kilka metrów. Został przedstawiony plan przez gospodarstwo Wody Polskie naprawy tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałbym zapytać: Czy są zabezpieczone środki na wdrażanie tego planu i jak będzie można korzystać ze środków KPO na inwestycje zwiększonej zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich? Czy z tego programu będzie można również korzystać przy realizacji tych projektów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stan gospodarki ściekowej w Polsce jest w fatalnym stanie. Ok. 80% systemów zbierania i oczyszczania ścieków wymaga modernizacji albo po prostu wybudowania.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AnitaSowińska">Mam pytanie w związku z tym, że obecne systemy zbierania i oczyszczania ścieków są skonstruowane w ten sposób, że ścieki komunalne i ścieki przemysłowe są łączone ze sobą, co podraża koszty przetwarzania tych ścieków, dlatego że w ściekach przemysłowych są bardzo często substancje nietypowe, często również niebezpieczne, one są mieszane ze ściekami komunalnymi i oczywiście ten system jest mniej efektywny i drogi, i niezgodny z gospodarką obiegu zamkniętego. W związku z tym mam pytanie: Czy w przypadku projektowania nowych lub modernizacji istniejących systemów brana jest pod uwagę opcja rozdzielenia strumieni ścieków komunalnych i przemysłowych od samego początku, czyli u źródła ich powstawania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałbym zapytać o specyficzną sytuację miejscowości, które położone są wokół zbiorników wodnych, które stanowią zaplecze, rezerwuar wody dla wielu miejscowości. To są takie sytuacje jak np. w powiecie bielskim, żywieckim, jezioro Porąbka czy Jezioro Żywieckie, gdzie z racji ukształtowania terenu, ale też przyjętego sposobu zabudowy nigdy nie będzie wystarczającej ilości odbiorców, żeby prowadzić pracę nad budową kanalizacji z wykorzystaniem środków finansowych unijnych czy rządowych, centralnych.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#MirosławSuchoń">Chciałbym zapytać, czy planowane są jakieś zmiany, dlatego że tutaj jest bardzo wiele domostw, które w sposób oczywisty wpływają na jakość tych wód, a gminy nie mogą prowadzić inwestycji, ponieważ, krótko mówiąc, ich na to nie stać, w związku z tym potrzebowałyby jakiejś linii wsparcia. Czy państwo o tym myślicie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Zaraz będzie.)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#MałgorzataGosiewska">Nie będziemy czekać na panią poseł, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#EwaKozanecka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw dotyczy przede wszystkim i m.in. realizacji kamienia milowego odnoszącego się do monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków ujętego w KPO i Zwiększania Odporności, w ramach reformy B3.1. „Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na terenach wiejskich” zawartego w celu B3. „Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska”. To z kolei wiąże się z dostosowaniem przepisów w celu spełnienia przez Polskę w pełni wymagań dyrektyw tzw. środowiskowych.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#EwaKozanecka">Mam pytanie w związku z tym. Panie ministrze, czy projekt ustawy nie wpłynie negatywnie na rodzinę, osoby starsze, niepełnosprawne i innych obywateli czy na gospodarstwa domowe? Jaki będzie miał wpływ na działalność podmiotów odbierających nieczystości? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pracujemy nad nowelizacją Prawa wodnego. Chciałabym więc zapytać, czy planujecie państwo dostosować przepisy Prawa wodnego do specustawy mieszkaniowej, chodzi o tzw. lex deweloper, którą sami przygotowaliście, bo obecnie nie ma możliwości procedowania nad zgodą wodnoprawną dla inwestycji mieszkaniowych planowanych na podstawie właśnie specustawy lex deweloper, ponieważ niektóre przepisy Prawa wodnego nie zostały znowelizowane. Dotyczy to głównie lokalizacji na obszarach zagrożonych powodziami, mimo że — podkreślam — inwestor może uzyskać zgodę na tę lokalizację tychże inwestycji na podstawie odrębnych przepisów. Proszę uprzejmie pana ministra o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#RyszardWilczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na gruncie procedowania nad tą ustawą trzeba postawić pytanie: Dlaczego tak źle wam idzie implementacja prawa unijnego? Można by podejrzewać rodzaj sabotażu, niechęci czy niekompetencji, ale chyba nie, bo tutaj musi być jakaś premedytacja. Przeciągacie strunę tak daleko, jak się da, pojawia się groźba kar i dopiero wtedy jest reakcja. Wydaje się, że to jest zupełnie fatalne postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#RyszardWilczyński">W uzasadnieniu ustawy piszecie, że w przypadku ponad 700 aglomeracji jest sprzeczność z wymogami dyrektywy ściekowej, ale jednocześnie w tym samym czasie cały czas były otwarte źródła finansowania na budowę kanalizacji w miejscach, które nie były dostosowane do dyrektywy ściekowej, więc to jest rodzaj jakiejś schizofrenii. Proszę wytłumaczyć ten fenomen.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#RyszardWilczyński">Skutki, jakie były, mogę wymienić. PROW 2014–2020 — otworzyliście możliwość finansowania kanalizacji ściekowych z działania: Podstawowe usługi dla ludności i odnowa wsi i okazało się, że na to, co szło na życie społeczności wiejskich, na infrastrukturę społeczną, nie zostało prawie nic, bo wszystko poszło w kanalizację. Taka polityka nie może być uprawiana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#KonradBerkowicz">Dokładacie kolejny kamyczek do biurokratycznego ogródka, a właściwie biurokratycznej bezkresnej gęstwiny, w której coraz trudniej normalnemu Kowalskiemu się odnaleźć i poruszać. Co gorsze, przyznajecie tej machinie biurokratycznej kolejne kompetencje, w tym przypadku kompetencje do uznaniowego karania finansowego za naruszenia, i to karania takiego, jak słyszymy z tej mównicy, które jest na rzecz — chodzi o finanse — instytucji karającej.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#KonradBerkowicz">Czy nie sądzicie, że jednak takimi sprawami jak dbałość o czystość powietrza, wód, gleb i przestrzeganie w związku z tym pewnych reguł powinna się zajmować jakaś specjalna służba, która kierowałaby takie sprawy do rozstrzygnięcia przez sąd, tak żeby nie skazywać normalnych mieszkańców na wszechwładzę machiny biurokratycznej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#GrzegorzBraun">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Proszę moje pytanie potraktować jako urzędowe, formalnie zadowalające doniesienie publiczne i proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#GrzegorzBraun">Sprawa aferalna, z każdym dniem i tygodniem coraz bardziej — zakup przez Wody Polskie dronów, które mają monitorować, mam nadzieję, że właśnie nie prywatne posesje, no ale, załóżmy, wały powodziowe i rozmaite tamy i instalacje. Bezpieczeństwo przede wszystkim. Więc te drony, proszę mi napisać, ile kosztowały. Czy prawdą jest, że taki dron, sztuka plus różne bajery do skanowania terenu to może nawet i milion złotych? To już jest mienie wielkiej wartości — już nie znacznej, a wielkiej. Czy prawdą jest, że te drony w okręgowych stacjach Wód Polskich leżą od ubiegłego roku, płacimy za ich ubezpieczenie, a one nie działają? Proszę mi o tym napisać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle, pytanie zostało zadane. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Wiesław Buż, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WiesławBuż">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ramach nowelizacji Prawa wodnego zostają doprecyzowane dotychczasowe obowiązki gmin. Zainteresowane gminy będą zawierać porozumienia, w których określą ustaloną gminę właściwą do przeprowadzenia działań w ramach krajowego oczyszczania ścieków komunalnych oraz właściwą do dokonania obszarów granic i aglomeracji.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WiesławBuż">Czy w tej kwestii nie powinien decydować ostatecznie jakiś nadrzędny, ustawowy organ administracji? Czy nie uzbrajamy tą ustawą regionalnych zarządów Gospodarstwa Wodnego Wód Polskich w zbyt duże kompetencje? Opiniowanie, sprawozdawczość, prawo do nakładania kar pieniężnych sprawiają, że nie jest to przyjazne prawo wobec gmin i aglomeracji.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WiesławBuż">Jeden zapis dla mnie jest szczególnie niepokojący, a dotyczy on m.in. prawa do wydania opinii i zaleceń w sprawach dotyczących połączenia gmin. Obawiam się, że uprawnienie może być często ogranicznikiem realizacji chęci połączenia lub przyłączenia obszaru do danej gminy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Myślę, że głównym problemem odprowadzania ścieków i tworzenia kanalizacji są koszty. W ciągu 21 lat zrobiliśmy ok. 85 tys. km sieci kanalizacji. Średnio to nawet nie jest 2 tys. rocznie.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MarekDyduch">Więc pytanie jest takie, bo myślę, że innych problemów nie ma, nie chodzi o przepisy, nie chodzi o inne rzeczy, tylko o znalezienie środków, żeby porobić kanalizację, porobić oczyszczalnie ścieków, złożyć to w jakąś jedną całość. Ile jeszcze potrzeba nakładów, żeby zrealizować ten program? Bo wydaje mi się, że to jest klucz do myślenia, czy trzeba się wzajemnie wspierać — mówię o samorządach i państwie — i ile kilometrów ścieków musimy wybudować, żeby zakończyć ten program i w jakim czasie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WandaNowicka">Najwyższy czas na wdrożenie dyrektywy ściekowej. Tak długa zwłoka w implementacji była nie do zaakceptowania. Trudno się dziwić, że Komisja Europejska wszczęła postępowanie przeciwko Polsce, dlatego napisałam interpelację, kiedy wreszcie rząd zajmie się tą sprawą. I dobrze, że rząd wreszcie przygotował projekt ustawy wdrożeniowej.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WandaNowicka">Ale mam pytanie, panie ministrze, i bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. W odpowiedzi na moją interpelację minister Gróbarczyk poinformował, że środki na inwestycje w zakresie gospodarki wodno-ściekowej w kwocie 204 mln euro są zawarte w Krajowym Planie Obudowy. Ale co będzie, jeżeli nie spełnicie trzech kamieni milowych uzgodnionych z Komisją Europejską, bez czego nie wpłyną tak bardzo potrzebne i oczekiwane przez Polki i Polaków pieniądze? Bo jeżeli nie dotrzymacie słowa i nie zrealizujecie kamieni milowych, to nie tylko nie będzie pieniędzy z KPO…</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę to powiedzieć w europarlamencie.)</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WandaNowicka">…ale również będziemy płacić ogromne kary. Gdzie w takim przypadku znajdziecie fundusze na wdrożenie dyrektywy?</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#WandaNowicka">Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MartaWcisło">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Ustawa wdrożeniowa dostosowująca przepisy polskie do unijnych, na którą mieliście 7 lat, oczywiście jest procedowana w ostatniej chwili. Polsce grożą ogromne kary, a te kary rząd przerzuca na samorząd.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MartaWcisło">Mam pytanie, panie ministrze. Wody Polskie mają nakładać kary na samorządy. W jakiej wysokości? Czy to będą takie kary jak za odprowadzanie wód opadowych? Wody Polskie dziesięciokrotnie podniosły taksę za odprowadzanie wód opadowych. W Lublinie, który płacił rocznie 1 mln zł, dziś pobierane są kwoty w wysokości 10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MartaWcisło">I drugie pytanie: Jakie inwestycje przeprowadziły Wody Polskie w tym zakresie, aby rzeki, do których odprowadzane są wody opadowe, nie zalewały terenów? Bo notorycznie rzeka Bystrzyca i inne rzeki wylewają.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#MartaWcisło">I trzecie pytanie: Jak będą rozliczane samorządy, które są zrzeszone w systemie aglomeracyjnym? A więc jest kilkanaście gmin, część gmin spełnia wymogi, a część nie. Czy wszystkie będą dziesięciokrotnie karane?</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#MartaWcisło">Proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Wystarczy ustawę przeczytać. O wszystkim tam jest, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Wieczorek, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#DariuszWieczorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Myślę, że odpowiedzią na te wszystkie problemy jest jedno słowo: pieniądze, bo trzeba sobie zadać pytanie, dlaczego samorządom nie zależy, aby tę sieć kanalizacyjną budować, i dlaczego tej sieci nie buduje. Bo są ważniejsze sprawy i środki są przeznaczane na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#DariuszWieczorek">W związku z tym rodzą się pytania. Jak rząd chce zachęcić samorządy do tego, ażeby wypełniać zapisy tego projektu ustawy i wypełniać zapisy dyrektyw unijnych? Prosiłbym więc o informację, z jakich środków finansowych na dzisiaj mogą korzystać samorządy i na jakich zasadach. Jak jest planowane wydatkowanie tych środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy, zakładając, że będziemy mieli dostęp do środków z Krajowego Planu Odbudowy?</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#DariuszWieczorek">I ostatnia kwestia. Jest wiele sieci kanalizacyjnych, które właśnie ze względu na to, że gminy wykorzystywały prawo i mówiły, że nie mają możliwości finansowych, technicznych przyłączenia, często są budowane przez samych właścicieli domów. Czy planujecie, ażeby, mówiąc krótko, uprościć procedurę przekazywania i odkupywania przez gminy tych prywatnych sieci? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Panie Ministrze! W omówieniu tych zastrzeżeń, które zostały zgłoszone ze strony Komisji Europejskiej, jest stwierdzenie, że jeśli chodzi o te ponad 1500 aglomeracji, które nie wypełniają postanowień tejże dyrektywy, część zastrzeżeń dotyczy wymogów formalnych i że w gruncie rzeczy relatywnie łatwo byłoby usunąć te zastrzeżenia w stosunku do części aglomeracji, gdyby te wymogi formalne zostały spełnione. Czy tak jest w istocie i ilu aglomeracji to dotyczy?</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#AndrzejGrzyb">Druga rzecz to jest kwestia osadów ściekowych. Mówię o tym przy okazji. Osady ściekowe to nie jest tylko problem, jak je zagospodarować. W gruncie rzeczy one stanowią cenny substrat, bo w osadach ściekowych znajduje się do 30% fosforanów. Zgodnie z dyrektywą nawozową akurat te osady ściekowe są też możliwe do wykorzystania jako źródło fosforanów. I pytanie o koncept: W jaki sposób w Polsce chcemy zagospodarowywać te osady ściekowe? Nie, żeby je spalać, bo to jest najczęstszy kierunek zagospodarowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#ArturŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proszę dopisać mnie do pytania pana posła Wieczorka dotyczącego tych prywatnych sieci, czy wreszcie zmusimy jakimś przepisem gminy, bo to trzeba zrobić, do odkupywania tych sieci, na których wybudowanie oczywiście wydała pozwolenie, a później właściwie nie wiadomo, kto jest ich właścicielem i co z tym robić. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#ArturŁącki">Druga: wracam do tych nieszczęsnych wozów asenizacyjnych. Przy takim zapisie sankcyjnym, w przypadku tego, jak zrobiliście to w tej ustawie, może się zdarzyć sytuacja, że ci ludzie po prostu przestaną wozić te nieczystości, a zmiana beczki na tzw. łódkę, na podwoziu, to żaden problem. I może się okazać, że albo te usługi strasznie podrożeją, albo w ogóle ich nie będzie i będziemy mieli wielki problem. Czy nie trzeba się zastanowić, żeby to jakoś inaczej rozwiązać?</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#ArturŁącki">Te dwie sprawy: przepis sankcyjny i prywatne sieci kanalizacyjne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam jedno bardzo istotne pytanie dotyczące treści niniejszego projektu. Mowa w nim o ściekach komunalnych, o istotnych zmianach dotyczących liczby osób zamieszkujących teren danej aglomeracji.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#JanSzopiński">Mam pytanie do pana ministra: Czy rząd nie widzi potrzeby wprowadzenia ewentualnych poprawek do treści tego dokumentu, poprawek, które uwzględniałyby zmienioną sytuację w Polsce, jeśli idzie o liczbę ludności przebywającej w danych miastach? Dokładnie chodzi o kwestię dotyczącą naszych gości z Ukrainy. Czy rząd nie widzi takiej potrzeby, aby napływ ludności na istotne tereny miejskie uwzględnić w ramach zapisów w tej ustawie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! To rzeczywiście Solidarna Polska jest liderem przygotowania przepisów zaostrzających prawo w zakresie ścigania przestępstw przeciwko środowisku. Takie przepisy dzisiaj przygotowywane są w Ministerstwie Klimatu i Środowiska przez wiceministra Jacka Ozdobę. Jestem przekonany, że będzie w tej sprawie ponadpolityczny konsensus.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JanuszKowalski">Ale w tej sprawie jestem zwolennikiem przede wszystkim wzmocnienia instytucjonalnego i skutecznego nadzoru Wód Polskich nad samorządami, bo przykład Warszawy, gdzie od 16 lat rządzi Platforma Obywatelska i w sposób absolutnie nieudolny doprowadziła do zanieczyszczenia Wisły, do afery Czajki… Hanna Gronkiewicz-Waltz, Rafał Trzaskowski, ci tzw. Europejczycy, są odpowiedzialni za największą katastrofę ekologiczną w Unii Europejskiej. Dobrze, że Wody Polskie zyskają możliwość realnego nadzoru nad takimi właśnie samorządami, bo zdarzają się niestety samorządowcy, którzy zamiast pracować zajmują się eventami, czego efekt widzimy tutaj, w Warszawie — największa afera ekologiczna Platformy Obywatelskiej, która od 16 lat nie potrafi w sposób skuteczny doprowadzić do końca jednej kwestii, czyli Czajki do użyteczności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Chyba panu się coś pomyliło. Niech pan nie wychodzi. Niech pan słucha.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MałgorzataPępek">Najwyższa Izba Kontroli informowała, że niewdrożenie w latach 2016–2020 tzw. unijnej dyrektywy ściekowej może kosztować polskich podatników nawet 6 mld euro kary. Widocznie mamy dużo pieniędzy, skoro będziemy pracować tylko na kary. Planowanie i monitorowanie zadań w zakresie gospodarowania ściekami co prawda nie należy w Polsce do rzeczy najłatwiejszych, ale nie oznacza też, że należało przez tych kilka lat w tej sprawie nie robić prawie nic.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#MałgorzataPępek">Co jest powodem tego, że nad tak ważnym projektem procedujemy dopiero teraz? Czy w ramach ustawy rozważana jest możliwość podwyższenia poziomu dofinansowania zadań dotyczących gospodarki ściekowej w formie bezzwrotnej na terenach objętych „Krajowym programem oczyszczania ścieków komunalnych”? Co z jednostkami samorządu terytorialnego, których nie stać na wkład własny w realizacji tych inwestycji, a uczestniczą w „Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych”? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#MałgorzataGosiewska">I ostatnie pytanie zada pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo bym prosił o informacje, jakie środki w tym roku już zostały wydatkowane przez poszczególne regionalne oddziały gospodarstwa Wody Polskie w poszczególnych częściach naszego kraju, ile z tych środków były przeznaczone na ochronę przeciwpowodziową. Jak wiemy doskonale, powódź powoduje jednak wylewanie wody i ewentualne zanieczyszczenia tych wód poprzez biologiczne oczyszczalnie ścieków. Ile tych środków wydano do końca maja? Ile jeszcze planujecie wydać? Jakie inwestycje planujecie, ze szczególnym uwzględnieniem RZWG w Gliwicach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Marka Gróbarczyka o udzielenie odpowiedzi na postawione pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#MarekGróbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku może parę słów, które należy powiedzieć w zakresie realizacji przede wszystkim czy wdrożenia Prawa wodnego, co wiąże się oczywiście z polityką ściekową. Dotyczy to bardzo wielu pytań, które tutaj padły. Tymczasem te pytania państwo sami sobie powinniście zadać, przede wszystkim chodzi o Platformę Obywatelską i PSL, bo Prawo wodne powinno zostać przyjęte w ramach planu dotyczącego gospodarki ściekowej do 2015 r. Nic takiego się nie stało. A już chyba największą hipokryzją wykazała się tutaj pani poseł Mucha, która była ministrem w rządzie, do którego należał obowiązek realizacji tych zadań, natomiast teraz, jak się okazuje, za nic nie jest już odpowiedzialna. Zostawmy to jednak na boku.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#MarekGróbarczyk">Szanowni Państwo! W ramach realizacji polityki ściekowej po raz pierwszy uzyskaliśmy dodatni wynik, jeśli chodzi o liczbę aglomeracji, które spełniają normy w zakresie polityki ściekowej w stosunku do liczby tych, które nie spełniają tych norm. Już 847, chodzi o rok 2021, spełnia te warunki, 677 w dalszym ciągu ich nie spełnia. W związku z tym realizacja programu oparta jest o przyjęty krajowy program oczyszczania ścieków, który ma za zadanie dostosować sytuacje we wszystkich aglomeracjach i generalnie politykę ściekową do odpowiedniej jakości ładunków ścieków zrzucanych do polskich wód.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#MarekGróbarczyk">Odpowiadając na pytania państwa… Pan poseł Tomaszewski zadał pytanie, odbiegając od tematu, w zakresie przede wszystkim polityki przeciwsuszowej. Uruchomiliśmy kilka niezwykle istotnych programów, które mają za zadanie przede wszystkich retencjonowanie wody. To są programy dotyczące rozwoju retencji, rozwoju retencji korytowej i dolinowej, przeciwdziałania skutkom suszy. Te programy mają za zadanie bezwzględnie podnieść w okresie do 2027 r. retencjonowanie wody w Polsce do poziomu 15%. Przypomnę, że dzisiaj ten poziom osiąga 7%, jeśli chodzi o ilość zatrzymywanej wody przypływającej przez obszar Polski.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#MarekGróbarczyk">Pani poseł Sowińska pytała o kwestie ścieków przemysłowych. Nie ma takiej możliwości, aby budować oddzielne oczyszczalnie dla zakładów produkcyjnych i dla ludności zamieszkującej daną miejscowość. Każdy zakład ma za zadanie przeprowadzenie procesu podczyszczenia ścieków i zrzutu ich do systemu ogólnego, gminnego, który jest dostępny na danym obszarze. Te ścieki muszą po prostu spełniać normy i nie można ich zrzucać bez przeprowadzenia procesu podczyszczenia.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli chodzi o pana posła Suchonia, to tak, bezwzględnie tak — przewidzieliśmy środki związane z inwestycjami w zakresie obszarów pozaaglomeracyjnych. Zresztą całość kwoty, którą oszacowaliśmy na podstawie szóstej aktualizacji „Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych”, to jest 13,5 mld zł. Zakładamy inwestycje na tym poziomie. W tym obszarze przygotowaliśmy odpowiednie programy, które mają za zadanie wsparcie gmin w związku z realizacją tych zadań. To jest BGK, które w ramach swojego programu inwestycyjnego będzie przekazywać 4 mld zł rocznie na tę politykę. Następnie w ramach programu FEnIKS na lata 2001–2027 na realizację polityki ściekowej wyasygnowano ok. 4,5 mld zł. Do tego programy regionalne, a więc RPO, które są jeszcze nieokreślone, ale one również będą przewidywały inwestycje i zapewnienie środków na realizację polityki wodno-ściekowej. Są też oczywiście środki NFŚ i WFŚ — to wartość blisko 3600 mln zł. Te środki trafią na politykę wodno-kanalizacyjną w obszarach aglomeracyjnych, bo to są dla nas najistotniejsze elementy, aby aglomeracje uzyskały wskaźnik, który będzie odpowiednią podstawą przede wszystkim do oszacowania pozytywnego elementu działania polityki wodno-ściekowej.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#MarekGróbarczyk">Pozaaglomeracyjne działania w zakresie wsparcia gmin to programy pilotażowe i priorytetowe w ramach NFŚ, to jest blisko 710 mln zł, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, z tym że z rozliczeniem do 2025 r., to jest 376 mln zł, program inwestycji samorządowych FIZAN, który również zakłada wsparcie dla samorządów w ramach aplikowania o środki, Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności a więc KPO — 918 mln zł, rządowy fundusz Polski Ład — 4,8 mld zł. Dodatkowo z budżetu państwa zostały wyasygnowane 4 mld zł. Są też działania subwencyjne, subwencja rozwojowa wynosząca 3 mld zł. A więc środki, które zostały przygotowane na tę okoliczność, pokrywają zapotrzebowanie — 13,5 mld. Nie jesteśmy w stanie stwierdzić ostatecznie, jakie są potrzeby gmin, bo to są właśnie zadania gmin, aby oszacować swoje działania. Demagogia, którą państwo próbujecie się posługiwać… Z jednej strony chcecie, ażeby dokładnie ustalać, co mają robić gminy, a z drugiej strony mówicie, że nie możemy wchodzić w kompetencje gminy — to jest po prostu odwracanie kota ogonem. Przygotowaliśmy takie rozwiązania, które mają pomóc gminom, chociażby opiniowanie ich programów działania, abyśmy wiedzieli, aby Wody Polskie wiedziały, jaki jest zakres inwestycji, czy on będzie realizowany zgodnie z programem KPOŚK i czy będzie dotyczył aglomeracji. Tak więc to jest oczywiste, a to jest krytykowane przez państwa posłów, że nie można czegoś takiego robić. Jak w takim razie mieć kontrolę, czy w ogóle wiedzieć, co się dzieje?</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#MarekGróbarczyk">To bezwzględnie zadania własne gminy. Odbył się cały proces negocjacyjny i uzyskaliśmy kompromis w pewnych obszarach, nie we wszystkich obszarach, chociażby w przypadku kar. Gminy, samorządy nie chcą nakładać kar na mieszkańców, którzy nie dostosują swoich systemów do sieci zrzutowej, a jest to zadanie gminy. Z drugiej strony chcą one, abyśmy realizowali politykę właśnie w oparciu o sankcje, które powinny być nałożone. To był jeden z głównych powodów sporów. Drugi to oczywiście czas realizacji tej inwestycji. W związku z tym, że uzyskaliśmy kompromis z Komisją Europejską, do 2027 r. ma być zakończona ta polityka. Na tej podstawie została przyjęta ta data, co jest niezgodne z tym, czego żądają samorządy.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#MarekGróbarczyk">Oczywiście jeśli chodzi o wielkość aglomeracji, nie będziemy tego regulować, bo to jest przecież zadanie samorządowe, aby gminy dogadały się ze sobą i stwierdziły, jakie są obszary aglomeracyjne, bo przecież to jest przede wszystkim ich obowiązek, a nie nakaz państwa czy zabieranie kompetencji, o które cały czas państwo walczycie, chcecie, żeby gminy miały te kompetencje. To jest dualizm obecny w państwa pytaniach, którego po prostu nie rozumiemy.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli chodzi o kwestie inwestycji, to już powiedziałem: 13,5 mld. Ma to być zrealizowane ostatecznie do 2027 r. 40 aglomeracji nie będzie spełniać wszystkich wymogów związanych z „Krajowym programem oczyszczania ścieków komunalnych”, ale to też zależy przede wszystkim od gmin, które muszą przygotować rozwiązania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli chodzi o uchodźców z Ukrainy, to mamy normy w zakresie budowy sieci wodno-ściekowych — 120 osób na kilometr bieżący nowo wybudowanej sieci. To będzie podstawą przede wszystkim do późniejszych rozmów z Komisją Europejską, jeśli faktycznie ten problem będzie narastał, a na pewno będzie, jeśli chodzi o wzrost liczby mieszkańców Polski. Zakładamy, że będziemy musieli przeprowadzić negocjacje i ewentualnie zmienić pewne obostrzenia.</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#MarekGróbarczyk">Szanowni Państwo! Myślę, że na resztę pytań odpowiemy na piśmie. Na większość pytań, myślę, odpowiedziałem. Dziękuję państwu bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MałgorzataGosiewska">O głos prosiła również poseł sprawozdawca pani Anna Paluch.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odnoszę wrażenie na podstawie wypowiedzi i klubowych, i przy pytaniach, że państwo posłowie mnie nie słuchali. Zaczęłam od informacji, że na 31 grudnia 2015 r., czyli na dzień upływu terminu derogacji dyrektywy ściekowej, 31% niezbędnych urządzeń było wykonanych. To był ten termin ostateczny. A państwo jakby w ogóle tego nie słuchali. Słuchałam o zaniechaniach, opieszałości i braku kompetencji rządu. Którego?</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#AnnaPaluch">Pozwolę sobie państwu przypomnieć, że ten termin 31 grudnia 2015 r. to był termin ostateczny do wykonania 100% niezbędnych urządzeń, ale były jeszcze terminy pośrednie: 31 grudnia 2010 r., gdy 86% ładunku zanieczyszczeń powinno być usunięte, i 31 grudnia 2013 r., gdy 91% ładunku zanieczyszczeń winno być usunięte. I co zrobił ówczesny rząd PO-PSL? Wyrzucił z polskiego prawa obydwa te terminy pośrednie, żeby to wyglądało ładnie. To, proszę państwa, pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#AnnaPaluch">Kwestia druga. Usłyszałam tutaj, że gminy mają płacić za to, czego nie zrobił rząd, jedna z pań poseł tak się wyraziła. Przypominam uprzejmie, że od uchwalenia ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oczyszczanie ścieków komunalnych to zadanie własne gminy. Może pani poseł sięgnie do ustawy i to przeczyta. Proszę państwa, nie jest prawdą, że gminy zostały zostawione same sobie. Na dzień upływu terminu wdrożenia dyrektywy, czyli gdzieś w okolicach 2015 r., szacowano koszt koniecznych do wykonania inwestycji na ok. 40 mld zł. Oczywiście czas upływa, ale przypominam, że jednym z pierwszych projektów ustaw rozpatrywanych w początkach poprzedniej kadencji Sejmu, w grudniu 2015 r. — druk nr 103 — był projekt ustawy, który prowadziłam wtedy jako sprawozdawca i wcześniej jako wnioskodawca, dotyczący tego, żeby gminom znieść kary za odprowadzanie ścieków nieoczyszczonych. Chodzi o to, żeby ich jeszcze dodatkowo nie drenować z pieniędzy i żeby przeznaczyły te pieniądze na wykonanie niezbędnych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#AnnaPaluch">Kary za odprowadzanie ścieków nieoczyszczonych były, proszę państwa, w prawie i one wracają po tych kilku latach. Ciekawa jestem — pewnie sprawdzenie tego miałoby dużą wartość poznawczą — ile gmin, którym te kary faktycznie darowano, podjęło jakieś wysiłki, żeby rzecz, o której wszyscy wiedzieli, że trzeba ją wykonać, została wykonana. A więc, proszę państwa, generalnie najwyższy czas zająć się meritum, a nie biciem piany i hochsztaplerką. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (druki nr 2071 i 2315).</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Tadeusza Aziewicza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#TadeuszAziewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#TadeuszAziewicz">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej dotyczy morskich farm wiatrowych budowanych w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego. Dotyczy też urządzeń służących do wyprowadzania z nich mocy. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, spowodowanie, aby spełniały one odpowiednie wymogi w zakresie wytrzymałości, nośności i stateczności konstrukcji, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania oraz ochrony środowiska. Projekt wprowadza system certyfikacji służący potwierdzaniu spełniania przez morskie farmy wiatrowe i urządzenia wyprowadzające moc odpowiednich wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska na poszczególnych etapach realizacji inwestycji. W ramach tego systemu zadania dotyczące certyfikacji nadzoru nad morskimi farmami wiatrowymi w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej na Morzu Bałtyckim będą wykonywane przez tzw. uznane organizacje, które będą mogły uzyskać upoważnienie do realizacji zadań w tym zakresie. Projektowane przepisy określają zakres wymagań, których spełnienie będą potwierdzać certyfikat zgodności projektowej, certyfikat dopuszczenia do eksploatacji i certyfikat bezpieczeństwa eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#TadeuszAziewicz">Projektowane rozwiązanie wydaje się analogiczne do funkcjonującego w Polsce oraz na całym świecie systemu nadzoru administracji państwowej nad budową i eksploatacją statków morskich i platform wiertniczych. Opiera się ono na działalności wyspecjalizowanych instytucji uznanych przez Komisję Europejską, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, w zakresie wspólnych reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądu statków.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#TadeuszAziewicz">Wysoka Izbo! Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej po dyskusji na posiedzeniu w dniu 7 czerwca rozpatrzyła projekt i jednogłośnie rekomenduje Wysokiemu Sejmowi jego przyjęcie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Kacper Płażyński.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#KacperPłażyński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Dzieje się, dzieje się i oczywiście przyklaskujemy temu projektowi, bo to jest kolejny krok ku stworzeniu zrównoważonego miksu energetycznego w polskim domu i w polskiej gospodarce. Kwestia certyfikatów, ustalenia pewnych procedur to jest krok konieczny do tego, aby budowa pierwszych wiatrowych elektrowni na morzu mogła rzeczywiście ruszyć już za 2 lata, tak żebyśmy już za 4 lata cieszyli się z płynącego z nich prądu.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#KacperPłażyński">Za rządów Prawa i Sprawiedliwości ta inwestycja ruszyła z kopyta. Wcześniej nie było nawet poważnych planów w zakresie wykorzystania wiatru nad Bałtykiem, a wielka szkoda, bo to jest doskonałe źródło energii. Morze Bałtyckie ma takie uwarunkowania, takie właściwości, że bardzo dużo jest dni sztormowych, wietrznych i ten prąd jest, w porównaniu z innymi obszarami morskimi, po prostu bardzo opłacalny ekonomicznie. W związku z tym nasze plany, które konsekwentnie realizujemy, realizuje rząd Prawa i Sprawiedliwości, to znaczy zbudowanie elektrowni jądrowej — przepraszam, to też jest bardzo ważne — elektrowni wiatrowych do 2030 r., które mają zasilić naszą gospodarkę nawet do 7 GW, a do 2040 r. do 10 GW, to są plany bardzo ważne, strategiczne dla naszego bezpieczeństwa, również dla naszego portfela w kontekście emisji CO2 i certyfikatów z tym związanych. Tak więc rekomendujemy poparcie tego projektu, to jest projekt dobry i potrzebny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Aziewicz w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#TadeuszAziewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tym razem w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#TadeuszAziewicz">Wysoki Sejmie! Występując w roli sprawozdawcy Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, przedstawiłem główne cele omawianego projektu. Przypominam, że dotyczy on morskich farm wiatrowych budowanych w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego oraz urządzeń służących do wyprowadzania z nich mocy. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, spowodowanie, aby spełniały one odpowiednie wymogi w kluczowych obszarach. W tym celu będzie stosowany system certyfikacji służący potwierdzaniu spełnienia przez morskie farmy wiatrowe i urządzenia wyprowadzające moc odpowiednich wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska na poszczególnych etapach realizacji inwestycji. Zadania w tym zakresie będą realizowane przez tzw. uznane organizacje, które uzyskają stosowne upoważnienia. Projektowane przepisy określają zakres wymagań, których stwierdzenie będą potwierdzać certyfikat zgodności projektowej, certyfikat dopuszczenia do eksploatacji i certyfikat bezpieczeństwa eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#TadeuszAziewicz">Proponowane rozwiązanie nie budzi kontrowersji, wydaje się zgodne z europejskimi standardami. Przygotowując stanowisko klubu, konsultowałem się z Krajową Izbą Gospodarki Morskiej oraz ekspertami, którzy mają dorobek w dziedzinie bezpieczeństwa. Podmioty te nie zgłosiły zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#TadeuszAziewicz">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska rekomenduję Wysokiemu Sejmowi przyjęcie sprawozdania Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Wieczorek w imieniu klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#DariuszWieczorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Mam przyjemność w imieniu klubu Lewica przedstawić opinię dotyczącą ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#DariuszWieczorek">Uspokajając pana ministra, uspokajając Wysoką Izbę, chcę powiedzieć, że klub Lewicy popiera ten projekt ustawy. Jest to projekt, który rzeczywiście wprowadza rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa, jeżeli chodzi o inwestycje związane z budową farm wiatrowych na morzu, ale również kwestie dotyczące wyprowadzania energii elektrycznej wyprodukowanej przez te farmy, co jest niewątpliwie bardzo istotne. Takie uporządkowanie jest bardzo potrzebne i bardzo celowe. W związku z tym myślę, że w Wysokiej Izbie ten projekt ustawy nie będzie wzbudzał jakichś kontrowersji, bo jest on niezbędny, aby w ogóle ten proces uruchomić.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#DariuszWieczorek">Oczywiście ten projekt ustawy to okazja do tego, aby niestety mocno skrytykować działania rządu w tej i w poprzedniej kadencji, rządu Zjednoczonej Prawicy, jeżeli chodzi o kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym i z rozwojem energetyki wiatrowej, w tym energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#DariuszWieczorek">Pan poseł Kowalski kiwa głową, bo jest wielkim zwolennikiem węgla. Natomiast Lewica jest wielkim zwolennikiem odchodzenia od węgla i dzisiejszy kryzys energetyczny najlepiej pokazuje, kto w tym wszystkim miał rację, a zaniedbania i brak działań ze strony rządu Zjednoczonej Prawicy w tej i w poprzedniej kadencji doprowadziły do takiej sytuacji, jaką mamy dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#DariuszWieczorek">Przypomnę tylko, że jeżeli chodzi o kwestie dotyczące ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, to została ona przyjęta 17 grudnia 2020 r. Czyli mówiąc krótko, straciliście 5 lat — objeliście rządy w 2015 r. — żeby dla tych inwestycji przeprowadzić przynajmniej formalnoprawne oprzyrządowanie. Dlaczego straciliście? Straciliście dlatego, że w 2015 r. i 2016 r. mówiliście publicznie — to co dzisiaj pan poseł Kowalski i jego koledzy mówią — że węgla mamy na 200 lat i całą gospodarkę będziemy opierali na węglu. To jest wasza wina, że dzisiaj płacimy 1200 zł za 1 MWh energii produkowanej z węgla, natomiast ostatnie aukcje, jeżeli chodzi o energię produkowaną z wiatraków, to jest kwota 160–200 zł za 1 MWh. Dlatego Polacy muszą wiedzieć, przez kogo dzisiaj mamy takie ceny energii w Polsce. Przez was, właśnie przez te zaniechania. W 2016 r. podjęliście decyzję, która praktycznie wstrzymała rozwój energetyki wiatrowej na lądzie. Co to spowodowało? Spowodowało to to, że dzisiaj, krótko mówiąc, mamy wielkie problemy, jeżeli chodzi o sieci energetyczne, o inwestycje w energię odnawialną. Tym samym wstrzymaliście również jakiekolwiek procesy dotyczące rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Przypomnę tylko, że dzisiaj, jeżeli chodzi o potencjał Morza Bałtyckiego, jest to potencjał oceniany na ok. 93 GW. Przy 40 GW, jakich potrzebuje Polska, widzimy, jaki to jest potencjał.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#DariuszWieczorek">Jeżeli chodzi o Polskę, planujecie, że do 2040 r. wybuduje się 11 GW. Panie ministrze, my już na to naprawdę nie mamy czasu. Dzisiaj Niemcy mają już ponad 1 GW i do 2030 r. planują, że będą mieli następne 20 GW. W związku z tym dzisiaj, przyjmując ten projekt ustawy, chcemy widzieć wyraźnie, jakie macie plany, jeżeli chodzi o budowę tych elektrowni, i jak koncerny energetyczne w tym zakresie realizują politykę rządu dotyczącą polityki energetycznej. Bo żeby była jasność: koncerny energetyczne w tej sprawie podpisały porozumienie w 2021 r., co najlepiej świadczy o tym, co robiły przez 6 lat, od roku 2015. Nic. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MałgorzataGosiewska">To chyba niedobry czas, by odwoływać się do niemieckiej polityki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Sawicki, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MarekSawicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#MarekSawicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zabierając głos w imieniu PSL, Koalicji Polskiej w sprawie ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, pragnę także, podobnie jak mój poprzednik, powiedzieć, że wspieramy i akceptujemy tę ustawę i będziemy za nią głosować. Bo oczywiście warunki produkcji i przesyłu energii wiatrowej z Bałtyku muszą być określone i muszą spełniać standardy i wymagania, tak żeby to było i bezpieczne, i uzasadnione ekonomicznie.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MarekSawicki">Tak naprawdę ta debata dzisiaj rzeczywiście powinna być debatą o energetyce odnawialnej, o bezpieczeństwie energetycznym, o samowystarczalności energetycznej. Chcę powiedzieć wyraźnie, że wszystkie rządy przez ostatnie 20 lat miały na swoim koncie duże zaniechania i duże zaniedbania w zakresie energetyki odnawialnej, bo jeśli popatrzymy dzisiaj chociażby na te tak mocno krytykowane Niemcy, to potencjał ich rolnictwa jest o ok. 30% wyższy od naszego, a jednocześnie mają one 9 tys. biogazowni, a Polska ma niespełna 130. Czas najwyższy, żebyśmy dla energii odnawialnej stworzyli warunki do tego, żeby nie tylko ją produkować, ale także przesyłać. Do dzisiaj podstawowym elementem blokującym rozwój energetyki wiatrowej, fotowoltaiki, a także biogazowni są sieci przesyłowe — brak sieci przesyłowych i brak mocy przyłączeniowych dla energetyki, dlatego w przyszłym tygodniu w imieniu mojego klubu będę składał projekt ustawy, który pozwoli również samorządom powiatowym na budowanie powiatowych pierścieni przesyłu energetycznego i przesyłu biogazu. Jeśli mówimy dzisiaj o kwestii energetyki biogazowej, to oczywiście budowanie turbiny czy przetwarzanie biogazu na energię elektryczną wiąże się zawsze z tzw. ciepłem skojarzonym. Jeszcze będziemy mówili o powiatowych pierścieniach energetycznych i potrzebach całego powiatu, wtedy mamy do dyspozycji co najmniej osiem, 15, a może 20 biogazowni.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#MarekSawicki">Są takie tereny, na których hodowla zwierzęca jest bardzo silnie, intensywnie rozpowszechniona. Gdyby były biogazownie, nie byłoby także problemów odorowych, nie byłoby także problemów środowiskowych. Chcemy, żeby złączyć te trzy elementy — wiatr, słońce i biogaz — w jeden pierścień energetyczno-gazowy. Kiedy nie mamy wystarczającej ilości energii ze słońca, z wiatru, wtedy rzeczywiście potrzebna jest energia z biogazowni. Biogazownie zamknięte w jednym pierścieniu produkują prąd wtedy, kiedy brakuje go w tym systemie. Natomiast kiedy go w systemie nie brakuje, to ten gaz może być sprężany, oczyszczany i przeznaczany także do transportu samochodowego. Może być również przeznaczony do produkcji wodoru, a wiemy, że projekty, prototypy samochodów wodorowych już są i niebawem także Polska ma je produkować seryjnie. Trzeba więc pozwolić samorządom powiatowym w konsorcjach czy spółdzielniach, razem z miejscowymi przedsiębiorcami, nie tylko na budowę biogazowni, nie tylko na zakładanie instalacji fotowoltaicznych czy budowanie wiatraków, ale przede wszystkim na inwestowanie w sieci przesyłowe. To oczywiście może odbywać się z udziałem PGNiG-u, jeśli chodzi o gaz, może odbywać się z udziałem także polskich sieci energetycznych, jeśli chodzi o energię elektryczną, ale ważne jest, żeby uczestniczyli w tym samorządowcy i lokalni przedsiębiorcy, bo oni dają gwarancję zgody społecznej na tego typu inwestycje i tego typu instalacje.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#MarekSawicki">Jeszcze dzisiaj mamy sytuację, w której na giełdzie… Jeśli chodzi o tradycyjną konwencjonalną energetykę, za 1 MWh to jest ok. 1 tys. zł, czasami ponad 1 tys. zł. Rzeczywiście energia odnawialna — czy to z wiatru, czy ze słońca, czy z biogazu — jest już często tańsza nie tylko o 50%, ale nawet o więcej procent. Wydaje mi się, że to rozwiązanie jest możliwe do wprowadzenia właśnie na terenie powiatów, przynajmniej tych, które mają miasta do 50 tys. mieszkańców, bo w ciągu 3–5 lat w tych powiatach można uzyskać całkowitą samowystarczalność energetyczną w oparciu o energię odnawialną. A polski węgiel i polskie zasoby gazu będą potrzebne jeszcze długo przemysłowi, energetyce konwencjonalnej, chociażby do produkcji nawozów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń w imieniu Polski 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Projekt ustawy zawiera przepisy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego. Dla osiągnięcia tego celu w projekcie przewidziano szereg przepisów, które wdrażają odpowiednie mechanizmy dotyczące nadzoru nad projektowaniem, budową i później eksploatacją morskich farm wiatrowych i zespołów urządzeń. Ten system będzie obejmował certyfikaty oraz czynności nadzorcze dotyczące poszczególnych rodzajów na etapie budowy i eksploatacji tych farm.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Morskie farmy wiatrowe — myślę, że mamy taką świadomość — mają być jednym z filarów polskiego systemu energetycznego, a przy tym również stanowić impuls, silny impuls do rozwoju gospodarki. Zgodnie z założeniami polityki energetycznej do 2040 r. moc zainstalowana w offshore ma sięgać ok. 5,9 GW do 2030 r., a później, do 2040 r., może to być nawet 11 GW energii pozyskiwanej właśnie z morskich farm wiatrowych, czyli jest to niezwykle duży potencjał, też niezwykle duże wyzwanie.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#MirosławSuchoń">Trzeba jednak powiedzieć, że to nie jest debata o tym projekcie, bo on jest oczywiście słuszny, idzie w dobrą stronę i będziemy go popierać. Natomiast jest to również debata o energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych. Trzeba z przykrością powiedzieć, że gdyby w 2016 r. rząd PiS i posłowie PiS nie zablokowali rozwoju energetyki wiatrowej, blokując w zasadzie już nawet wybudowane instalacje, to dzisiaj przy kryzysie energetycznym bylibyśmy w zupełnie innym miejscu. Warto przypomnieć, że te państwa, które czerpią dużą część energii z odnawialnych źródeł, mają inflację niższą niż np. Polska, która miała opierać swoją energetykę na węglu. Dziś wiemy, że rząd przez wiele lat kłamał, okłamywał Polaków, twierdząc, że węgiel to jest polski surowiec strategiczny. Po wprowadzeniu embarga na węgiel rosyjski okazało się, że strategiczny węgiel Prawa i Sprawiedliwości to jest tak naprawdę węgiel rosyjski. Dzisiaj wiemy, że przez wiele lat PiS wspierał zbrojenia rosyjskie, pozwalając na zwiększanie importu węgla do Polski, co jest absolutnie naganną praktyką, natomiast skutkiem tych wszystkich zaniedbań przez wiele lat i skutkiem zatrzymania rozwoju energetyki wiatrowej jest m.in. dzisiejszy kryzys energetyczny, z którym mamy w Polsce do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Polska 2050 jest zwolennikiem szybkiego rozwoju obszaru związanego z pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych. Uważamy, że to, na co dzisiaj trzeba postawić, ale nie sięgając do kieszeni ludzi, tylko stosując środki z funduszy unijnych, to jest rozwój sieci przesyłowych. Dzisiaj wzywam na koniec również rząd do tego, aby podjął skuteczne działania w celu pozyskiwania środków właśnie z Funduszu Odbudowy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Urbaniak w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, o którym rozmawiamy, dotyczący morskich elektrowni wiatrowych jest całkiem sensowny. Nie mam specjalnych uwag do samego projektu ustawy. Widzę celowość takiej ustawy, widzę jej sens, bo regulacje związane z tym, by morskie elektrownie wiatrowe mogły w ogóle funkcjonować, są strategiczną potrzebą naszego państwa. Powiem więcej, Konfederacja mocno kibicuje, by morskie elektrownie wiatrowe stanęły w końcu na Bałtyku.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MichałUrbaniak">Ale przy okazji, skoro generalnie mamy na tej sali w tej kwestii konsensus, pozwolę sobie zwrócić uwagę na inną ważną kwestię. Trzeba pamiętać, że ten projekt ustawy pojawił się tak szybko, bo wiemy, że jest to kolejny kamień milowy w Krajowym Planie Odbudowy. Mimo że ta ustawa jest akurat sensowna, to musicie ją wprowadzać po raz kolejny, bo i tak Unia wam każe, a każe, bo zgodziliście się na to, że będziecie brać z Unii pieniądze w zamian za podporządkowanie także innych działów polskiej gospodarki właśnie brukselczykom. Zgadzacie się strategicznie na likwidację kopalni, zgadzacie się na opodatkowanie ciężko pracujących ludzi, tylko dlatego, że np. jeżdżą samochodami spalinowymi.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#MichałUrbaniak">Krajowy Plan Odbudowy będzie dla nas pożyczką, a nie prezentem z Brukseli, bo 60% tych pieniędzy, 60 mld, które dostaniemy w ramach KPO jako dotację, to mają być środki na zieloną transformację i zieloną mobilność, elektromobilność, a nie np. na walkę z inflacją, co dzisiaj też jest potrzebne, nie na walkę z wysokimi cenami paliw. Wiemy, że pieniądze, które mają przyjść, to są także pieniądze, które będą was podporządkowywać politycznie.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#MichałUrbaniak">Chciałbym dowiedzieć się też, szanowny panie ministrze, ile z tych pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy pójdzie na inne ważne dla nas inwestycje i na inne bezpieczne źródła energii, jak np. elektrownie jądrowe, bo plan zakłada, z tego, co wiem, że właśnie tutaj nie będzie dofinansowania. Myślę, że jesteście w stanie to załatwić, skoro wasz rząd tak często wstaje z kolan. Pamiętajmy, że już sprzedajecie kopalnie, sprzedajecie nasze szanse, nasze marzenia o tym, by w końcu powstała elektrownia jądrowa. Jeśli nie załatwicie tutaj pieniędzy, to czy ściągniecie je od Polaków, czy może jest na to jakiś inny magiczny sposób?</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#MichałUrbaniak">Pamiętajmy o tym, że globalna energetyka cały czas rośnie, cały czas potrzeba więcej megawatów i wiele państw może się na tym bogacić, a my, jako Polska, możemy mieć z tym problem, ponieważ skupienie się tylko i wyłącznie na energii odnawialnej nie zaspokoi naszych potrzeb energetycznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zadaje pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii to jedno z założeń wynikających z Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#TadeuszTomaszewski">Chciałbym zapytać pana ministra, jakie programy przewidziane są w Krajowym Planie Odbudowy, jeśli chodzi o odnawialne źródła energii, które będą wspierane, i zapytać też o ten projekt, o którym dzisiaj rozmawiamy. Czy energetyka wiatrowa też znajduje się wśród tych kamieni milowych? Jeśli tak, to jakie kwoty będą na to przeznaczone?</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#TadeuszTomaszewski">Druga rzecz dotyczy nowelizacji tzw. ustawy odległościowej, o którą zabiegają samorządy, dlatego że od dłuższego czasu nie mogą realizować polityki mieszkaniowej, przez co apelują do rządu o zmianę tejże ustawy. Na jakim etapie znajdują się prace i kiedy ten projekt trafi do parlamentu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Energia pochodząca z wiatru jest najtańszą energią w Polsce. Np. w grudniu, najdroższym miesiącu od lat, cena prądu bez energetyki wiatrowej byłaby dwa razy wyższa. Pomimo tych oczywistych korzyści ekonomicznych PiS z uporem maniaka blokuje rozwój energetyki wiatrowej na lądzie, a plany budowy farm wiatrowych na morzu nie wykorzystują całego potencjału, który szacowany jest na 28 GW.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#AnitaSowińska">Powierzchnia polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej to ok. 22,5 tys. km2. W uchwalonym w czerwcu 2021 r. planie zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich akweny przeznaczone pod morską energetykę wiatrową mają zaledwie 2 tys. km2. Mam pytanie: Dlaczego tak mało? Dlaczego całkowicie zablokowaliście rozwój najtańszej energetyki na lądzie i opóźniacie rozwój energetyki wiatrowej na morzu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem zapytać, na jakim etapie są prace nad projektem ustawy, która ma odblokować możliwość realizacji farm wiatrowych na lądzie. To jest niezwykle ważna rzecz, żeby umożliwić gminom takie planowanie, które zapewni tę część niezależności energetycznej od zewnętrznych dostawców. Energetyka wiatrowa może być niezwykle silnym impulsem do tej niezależności.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#MirosławSuchoń">Mam pytanie. Jest ustawa, jest projekt ustawy, rząd nad nim pracuje, ale chyba bardzo wolno. Bardzo bym prosił o informację, na jakim etapie są prace nad projektem i kiedy zostanie on skierowany do Wysokiej Izby. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Aziewicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#TadeuszAziewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W trakcie dyskusji, która odbyła się na forum Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, przedstawiciel organizacji branżowej sugerował, że wprowadzenie omawianej regulacji może spowodować spowolnienie w realizacji inwestycji pilnych w kontekście bezpieczeństwa Polski. Nie zapamiętałem, ale pan minister odniósł się do tego poglądu, a jako sprawozdawca komisji jednak czuję się w obowiązku dopytać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Morska energetyka wiatrowa jest uznawana za obszar pozyskiwania energii odnawialnej z największym potencjałem rozwoju, dlatego państwo musi wspierać rozwój odnawialnych źródeł energii. Dobrze, że dzisiaj ten projekt jest procedowany, szkoda, że tak późno.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#MałgorzataPępek">Przepisy określają certyfikat zgodności projektowej, certyfikat dopuszczenia do eksploatacji i certyfikat bezpieczeństwa eksploatacji zgodnie z przepisami Unii Europejskiej. Jest to projekt bardzo potrzebny i zapewniający bezpieczeństwo energetyczne. Każda tego typu nowa inwestycja związana z energetyką wiatrową jest zasadna, musimy wykorzystywać potencjał Morza Bałtyckiego. Chciałam zapytać, jak będą realizowane projekty morskich farm wiatrowych i czy rząd posiada plan rozwoju dla tych inwestycji. Jak się przedstawia strategia rozwoju? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Wieczorek, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#DariuszWieczorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Boję się, bo pan poseł Kowalski od pół godziny już tutaj, jak widzę, chce wejść na tę mównicę.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#DariuszWieczorek">Ale rozumiem, że jeszcze minutę wytrzymasz?</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#DariuszWieczorek">No to super.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MałgorzataGosiewska">Skąd ten strach, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#DariuszWieczorek">No właśnie nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Nakręca się.)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#DariuszWieczorek">Pytanie mam następujące. Rozmawiamy o farmach wiatrowych na morzu, rozmawiamy o wielkich gigawatach, jeżeli chodzi o moc. Pytanie dotyczy sieci przesyłowych. Niestety to jest kolejna porażka rządu PiS, bo jeszcze w 2016 r. siłą rozpędu na budowę sieci przesyłowych wydawano ponad 2 mld zł, ale już w roku 2020 była to kwota niecałego miliarda złotych, a więc to jest wąskie gardło. I pytanie jest takie. W Krajowym Planie Odbudowy są również przewidziane środki na sieci przesyłowe, bo bez tego nie będziemy mogli rozwijać tej energetyki. A więc jak planujecie uruchomienie tych środków i na jakie inwestycje planujecie te środki przekazać? Chodzi o to, ażeby ta sieć mogła odebrać energię elektryczną wyprodukowaną na morzu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#MałgorzataGosiewska">Tylko proszę nie straszyć pana posła.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wieczorek: Tak, bo ja się tu bałem, tak że…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiadając szanownemu koledze Dariuszowi Wieczorkowi, posłowi, z którym bardzo lubię debatować, odpowiem faktami. Po pierwsze, OZE stanowią najdroższą energię wytwarzaną na świecie, bez dotacji nie istnieją. Model niemiecki — 13 mld euro dotacji w 2021 r. Morskie farmy wiatrowe — zdecydowanie tak, ale bez dotacji one nie powstaną. W KPO to jest 15 mld zł. Skoro jest to tak opłacalne, dlaczego firmy same za to nie zapłacą?</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile to węgla?)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#JanuszKowalski">Kolejna rzecz. Najtańsza w Polsce jest energia elektryczna wytwarzana z węgla, tylko jest ona sztucznie opodatkowana przez Unię Europejską podatkiem EU ETS, o czym też warto pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#JanuszKowalski">Innymi słowy farmy wiatrowe na lądzie, czyli ustawa odległościowa, to jest w mojej ocenie wyłącznie wsparcie lobby niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Matko, człowieku…)</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#JanuszKowalski">Pamiętajmy, Niemcy wybudowali pełno wiatraków i co? I zużycie, zapotrzebowanie na węgiel rośnie, ze 107 mln t w 2020 r. do 126 mln t w 2021 r. W związku z tym stawiajmy na polski węgiel, brońmy polskiego węgla, nie idźmy w kierunku niemieckiego modelu, który zbankrutował.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#ArturŁącki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! W tej ustawie wszystkie urządzenia, które mają służyć do budowy farm wiatrowych na morzu, podlegają certyfikacji, jeśli chodzi o wszystkie techniczne certyfikaty. Tych certyfikatów jest naprawdę dużo. Mam pytanie: Czy jak firmy zagraniczne Unii Europejskiej będą stawiały takie farmy w swoich krajach, w Niemczech, w Belgii, w Holandii, powiedzmy — Belgia nie ma dostępu do morza, przepraszam — to też będą musiały uzyskać takie same certyfikaty? Chodzi o to, czy te firmy będą podlegały takim samym przepisom, czy my przypadkiem za dużo tego nie robimy, jeśli chodzi o naszych przedsiębiorców. Jednego certyfikatu nie znalazłem i o niego chcę zapytać. To jest przecież infrastruktura krytyczna, nie chcielibyśmy, żeby jakieś dziwne firmy zaczęły nam ją budować. Czy będzie przewidziany certyfikat bezpieczeństwa ABW dla firm, które będą chciały budować tę infrastrukturę? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać o morskie farmy wiatrowe. Czytamy w omawianym dokumencie, że spełniają one wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska morskiego, co dla wszystkich jest zrozumiałe. Dalej jednak czytamy, że mają one pełnić rolę obiektów ochrony granicy państwowej na morzu oraz obronności państwa. I w związku z tym pytanie, panie ministrze: Czy stawiane na terenach przybrzeżnych farmy wiatrowe są obiektami militarnymi i podlegają jurysdykcji Ministerstwa Obrony Narodowej? Czy farmy te posiadają i posiadać będą obsadę wojskową i czy MON partycypuje w kosztach utrzymania farm wiatrowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam takie pytanie. Byłbym wdzięczny, jakby pan był uprzejmy mi odpowiedzieć pisemnie, jeżeli robiliście takie porównanie, jeśli chodzi o wiatraki o podobnych parametrach, mocy, na morzu i na lądzie. Jaki jest koszt budowy na morzu i jaki jest koszt budowy na lądzie wiatraków o podobnych parametrach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#ArkadiuszMarchewka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W tej ustawie przewidziano zasady dotyczące certyfikowania tych urządzeń, które będą częściami morskich farm wiatrowych. Tutaj rodzi się zasadnicze pytanie, czy te certyfikaty, które powinny być uzyskiwane, nie są zbyt obciążające inwestycje, które planowane są do rozwoju, dlatego że certyfikacji, za którą trzeba będzie oczywiście zapłacić, będą podlegać nie tylko te urządzenia, które będą na morzu, te transformatorownie, które będą w części morskiej, ale też to, co znajduje się w części lądowej. Pytanie, dlaczego tak jest. Bo kiedy patrzymy na projekty, które dotyczą części lądowych, też w zakresie energetyki, to one nie muszą być w taki sposób certyfikowane.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#ArkadiuszMarchewka">Chciałbym zapytać pana ministra: Czy nie uważa pan, że to jest po prostu nakładanie na rozwój energetyki wiatrowej na morzu dodatkowych obciążeń, które będą wyłącznie podwyższać koszty realizacji tych projektów, bo skoro na lądzie nie trzeba w ten sposób certyfikować tych części lądowej infrastruktury, to dlaczego ta część, która odprowadza energetykę od strony morza i jest na lądzie, musi podlegać dodatkowym procedurom? Dlaczego w ten sposób planujecie to obciążyć? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W tych dwóch kontekstach. Jeżeli chodzi o pierwszy, czyli o certyfikację, to chciałbym zapytać: Czy są już polskie firmy, które mogłyby spełniać warunki, które będą podlegać certyfikacji? Chodzi mi o to, czy w jakiejś części polski przemysł, polskie instytucje gospodarcze mogłyby uczestniczyć przy budowie farm wiatrowych na morzu i czy możemy takie instytucje przygotować pod tym kątem.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie. Tu poseł Wieczorek podkreślał, że oczekując na inwestycje farm fotowoltaicznych na morzu, wstrzymujemy takie inwestycje na lądzie, bo blokujemy pewne moce i sieci. Chciałbym zapytać: W relacji do tego, kiedy planowalibyśmy te inwestycje na morzu, ile stracimy potencjału w tych inwestycjach, które mogłyby być zrobione na lądzie, wstrzymując takie same inwestycje na lądzie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: A ile tracimy w ogóle tych inwestycji?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Kurzawa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#DariuszKurzawa">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Cieszymy się bardzo z tych inwestycji. Słyszymy tutaj o tym, że one wreszcie zostaną zrealizowane. Ale warto byłoby jeszcze po raz kolejny przypomnieć, że w roku 2016 rząd PiS-u powstrzymał inwestycje i dopiero teraz farmy mają szansę się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#DariuszKurzawa">Mam nawet takie najważniejsze pytanie. Otóż wszyscy pytamy o kwestie związane z certyfikatami, z certyfikacją tych firm, z budową tych farm wiatrowych, a co będzie, kiedy te farmy przestaną działać? W jaki sposób zostaną zutylizowane? Czy nie warto się nad tym zastanowić, kiedy będziemy certyfikować poszczególne firmy, kiedy będziemy przygotowywać określone programy, bowiem za 50 lat czy za 30, kiedy trzeba będzie to wszystko rozbierać, trzeba będzie to zutylizować, to ten problem zostawimy naszym dzieciom? Warto się w tej chwili już zastanowić, jak go rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#DariuszKurzawa">Mam pytanie: Czy są w ogóle jakiekolwiek plany związane z utylizacją tych budowli po wykorzystaniu już ich mocy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#KrzysztofGawkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Odnawialne źródła energii od wielu lat mogły być tym fundamentem, który będzie budował bezpieczeństwo energetyczne Polski. Jednak rząd Prawa i Sprawiedliwości przez 7 lat nie dostrzegał zielonych źródeł energii. Zeroemisyjność stanowiła problem, a myślenie, czynienie tego pozostawało tylko w planach, kiedy mówiono o samochodach elektrycznych i ich milionie. To ciekawe, ile milionów samochodów elektrycznych po Polsce dzisiaj jeździ. A rozwiązania zielonej energii to umiejętność dostrzegania problemów w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#KrzysztofGawkowski">Chciałem, panie ministrze, zapytać o to, czy trwają prace, inwestujecie bądź sięgacie do źródeł naukowych, które pozwoliłyby na magazynowanie energii. Odnawialne źródła energii to tylko część przemysłu energetycznego, potrzebne są też magazyny. Na świecie ta praca już się rozpoczęła. Chciałbym się dowiedzieć, jak w Polsce wygląda koncepcja magazynowania energii, która będzie powstawała z odnawialnych źródeł energii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#KonradBerkowicz">Pan poseł Gawkowski wspomniał tu o samochodach elektrycznych. To ja panu posłowi może zwrócę uwagę, bo to jest dobry przykład, jaka jest ta zielona energia. Emissions Analytics jakieś 2 lata temu już zwrócił uwagę po pierwszych badaniach, że ilość cząstek stałych wydobywających się ze zużywających się opon jest ponad 1000 razy większa niż cząstek stałych wydobywających się z rury wydechowej. Po 2 latach serii badań właśnie opublikowano badania, według których jest 1850 razy więcej cząstek stałych z opon zużywanych niż z rury wydechowej, ze spalin. A co ciekawe, co najpiękniejsze w tym wszystkim, samochody elektryczne są średnio o kilkaset kilogramów cięższe od samochodów spalinowych, w związku z czym samochody elektryczne emitują najwięcej cząstek stałych i są najbardziej groźne dla środowiska. Gratuluję rządowi i całemu światu bohaterskiej walki o środowisko. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#DariuszKlimczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podstawowe pytanie: Kiedy rząd zlikwiduje zasadę 10 h bądź przystąpi do jej modyfikacji? Na jakim etapie są prace — chciałbym, żeby o tym powiedział pan minister.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#DariuszKlimczak">Druga sprawa. Dlaczego w połowie GPZ w Polsce jest zablokowany dostęp do mocy? W jakim celu jest to zrobione? Czy to jest cel dotyczący właśnie tej energii wiatrowej morskiej czy jest to w jakimś innym celu? Wszyscy wiemy, że w związku z tym projektem będziemy musieli poczekać przynajmniej dekadę. Czy w tym czasie nie można było tej mocy wykorzystać dla tych, którzy już dzisiaj chcą inwestować w energię odnawialną? To są podstawowe pytania. Jeżeli pan minister jeszcze by dodał, jaka jest perspektywa dotycząca modernizacji sieci przesyłowych, tak żeby móc wykorzystać tę energię, która dzisiaj jest możliwa do produkcji, to będę wdzięczny. Poproszę o odpowiedź także na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trzeba rozwijać budowę farm wiatrowych i lądowych, i morskich, zwłaszcza w obliczu wojny i z powodu oczywiście dbałości o klimat. Natomiast proszę nie opowiadać, panie ministrze, że w najbliższych latach wybudujecie morskie farmy wiatrowe, bo to nieprawda. Wszyscy fachowcy od tego tematu twierdzą, że potrzeba 9–10 lat, żeby to zrealizować. Przecież oprócz budowy wiatraków trzeba pozyskać statki do ich obsługi. To wyszkolenie pracowników, logistyka, transport, rozbudowa portów obsługujących farmy, budowa miejsc obsługi elektrowni wiatrowych, budowa sztucznych wysp, o czym wiecie. Oprócz produkowania prądu przez wiatraki trzeba przecież stworzyć całą linię przesyłową, żeby to odprowadzać po dnie morskim.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MałgorzataChmiel">Na pewno trzeba dążyć do jak największej transformacji naszej energetyki i iść w stronę OZE. Trzeba przede wszystkim odblokować energetykę wiatrowo-lądową, którą zabiliście w 2016 r., uchwalając tzw. ustawę odległościową. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#GrzegorzBraun">To są oczywiście bardzo niebezpieczne urojenia, które owocują brednią ekonomiczną. Wiadomo, że grunt jest tu czysto ideologiczny. Tak jest. Gdyby nie system eurokołchozowych zachęt, bodźców, dopłat, toby tego w ogóle nie było. Tak jest. To są niemieckie wiatraki z duńskim silnikiem czy odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#GrzegorzBraun">Proszę mi odpowiedzieć na pytanie… Mam nadzieję, że panowie ministrowie nie wierzycie, że taki kraj jak Polska naprawdę można ogrzać i napędzić wiatrakami do mielenia ptaków, ale odpowiedzcie mi, jak sobie wyliczyliście to, ile ich ma być docelowo — skoro są wyliczenia na wszystko: na płoty przy autostradach, na rozmaite implementacje norm unijnych. To wszystko jest wyliczone. Ile ich ma być docelowo i ile ich potrzeba, żeby taki kraj jak Polska był już nimi nasycony? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Marka Gróbarczyka o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#MarekGróbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym państwu bardzo serdecznie podziękować za poparcie tej ustawy. Ona jest niezwykle ważna, kończy cały proces legislacyjny związany z realizacją morskich farm wiatrowych w obszarze naszych kompetencji. Przypomnę, że najistotniejszy element procesu legislacyjnego to przede wszystkim rozporządzenie koncesyjne, które zostało przygotowane i przegłosowane. Na tej podstawie mogliśmy uwolnić 11 obszarów lokalizacyjnych na ok. 10 GW. W obecnym czasie trwa proces przyznawania koncesji. Mogę państwu powiedzieć, że napłynęły już 132 wnioski w tym zakresie. Realizujemy to oczywiście na podstawie rozporządzenia i zakładamy, że proces koncesyjny zostanie zakończony do końca tego roku. Tak że idziemy zgodnie z planem, z terminami, przede wszystkim jeśli chodzi o realizację legislacyjną w zakresie naszych kompetencji w kwestii zakończenia procesu koncesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#MarekGróbarczyk">Większość tych pytań nie jest skierowana do nas jako do ministerstwa, w związku z czym odpowiemy państwu na piśmie. To jest kompetencja ministerstwa energii i klimatu, pana ministra Zyski. Po uzyskaniu odpowiedzi prześlemy je do państwa.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#MarekGróbarczyk">Oczywiście jesteśmy odpowiedzialni za budowę terminala offshore’owego, to jest już kompetencja Ministerstwa Infrastruktury. Na ten cel zostało przygotowane 237 mln euro. Został wybrany terminal instalacyjny w porcie zewnętrznym w Gdańsku oraz porty serwisowe czy też serwisowo-instalacyjne w Ustce oraz w Łebie. Proces ten jest monitorowany w zakresie realizacji inwestycji. Oczywiście cały proces koncesyjny jest opiniowany i kontrolowany przez ABW. Jest to jeden z elementów ujętych w rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli chodzi o część morską i lądową, to nie można rozdzielić tego systemu, przede wszystkim ponieważ w zakres wyprowadzenia mocy wchodzi system dupleksowy. Energia musi być przesyłana również w drugą stronę, chociażby do podgrzewania i ochrony, już nie mówiąc o wzbudzeniu odpowiednich elementów generatora. W związku z tym przyjmujemy, że ten system jest całością, jeśli chodzi właśnie o wyprowadzenie mocy oraz podłączenie do odpowiednich GPZ.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#MarekGróbarczyk">Oczywiście pani poseł Chmiel…</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-296.7" who="#MarekGróbarczyk">Jeśli chodzi o sztuczne wyspy, to nie buduje się, nie sypie się żadnych sztucznych wysp. Tu się chyba rozumiemy. To monopile, które są wbijane, więc to nie jest…</u>
          <u xml:id="u-296.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Wiem. Ja wiem dokładnie, jak to się buduje. Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-296.9" who="#MarekGróbarczyk">Dobrze, bardzo się cieszę.</u>
          <u xml:id="u-296.10" who="#MarekGróbarczyk">W związku z tym na resztę pytań, szanowni państwo, odpowiemy na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#MałgorzataGosiewska">Czy pan poseł Aziewicz jako sprawozdawca…</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#MałgorzataGosiewska">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#MałgorzataGosiewska">W takim razie zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#MałgorzataGosiewska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-297.6" who="#MałgorzataGosiewska">Zarządzam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-297.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 19 do godz. 16 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę państwa posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, druk nr 2311.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, druk nr 2318.</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-298.9" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-298.10" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-298.11" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-298.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-298.13" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, czy mogę prosić o obniżenie tonu? Bo naprawdę nic nie słychać.</u>
          <u xml:id="u-298.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak w ulu.)</u>
          <u xml:id="u-298.15" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2316.</u>
          <u xml:id="u-298.16" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-298.17" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-298.18" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-298.19" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-298.20" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz, Koalicja Obywatelska, z wnioskiem formalnym.</u>
          <u xml:id="u-298.21" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgłaszam wniosek formalny o przerwę i ogłoszenie decyzji o dymisji gnębiciela Michała Cieślaka — ministra w rządzie PiS.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Szanowni Państwo! Jakim trzeba być człowiekiem, żeby donieść na pracownicę poczty z Pacanowa, która miała odwagę w swojej bezradności pożalić się na drożyznę i niskie zarobki?</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jako urzędnik?)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Jaką miała odwagę…</u>
          <u xml:id="u-299.6" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Szanowni Państwo! Co otrzymała w zamian? Otrzymała w zamian informację, że będzie zwolniona, i to dyscyplinarnie. A co powiedziała ta kobieta? Tylko tyle: powiedziałam, ile wydaję pieniędzy, kiedy jadę zatankować, a ile zarabiam. 3 tys. zł. Kiedy spłacę kredyty, zostają mi jakieś grosze na życie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Panie Ministrze! Proszę przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Do dymisji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#ElżbietaWitek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 2314-A.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#ElżbietaWitek">Witamy młodzież szkolną z Zaborowa, która przysłuchuje się naszym obradom. Witam serdecznie was i waszych opiekunów.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#ElżbietaWitek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#ZdzisławSipiera">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dodatkowe sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2290.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#ZdzisławSipiera">Sejm na 56. posiedzeniu w dniu 8 czerwca br. skierował ponownie projekt ustawy zawarty w druku nr 2314 do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych po rozpatrzeniu poprawek na posiedzeniu w dniu 8 czerwca br. wnosi, aby Wysoki Sejm poprawki 3. i 14. przyjął, natomiast poprawki 1., 2. oraz od 4. do 13. odrzucił. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2314.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#ElżbietaWitek">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 1. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 1. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 451 posłów. 11 — za, 440 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.10" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.11" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 2. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.12" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.13" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.14" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 2. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.15" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.16" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.17" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 451 posłów. 213 — za, 227 — przeciw, 11 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.18" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.19" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 3. poprawką, z którą łączy się poprawka 14.</u>
          <u xml:id="u-304.20" who="#ElżbietaWitek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-304.21" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-304.22" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.23" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem poprawek 3. i 14.?</u>
          <u xml:id="u-304.24" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.25" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.26" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 450 posłów. 431 — za, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 19.</u>
          <u xml:id="u-304.27" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-304.28" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 4. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.29" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.30" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.31" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 4. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.32" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.33" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.34" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 450 posłów. 181 — za, 226 — przeciw, wstrzymało się 43.</u>
          <u xml:id="u-304.35" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.36" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 5. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.37" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.38" who="#ElżbietaWitek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości 1. i 2.</u>
          <u xml:id="u-304.39" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.40" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 5. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.41" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.42" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.43" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 451 posłów. 212 — za, 239 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.44" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.45" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 1. wnioskiem mniejszości, z którym łączy się 2. wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-304.46" who="#ElżbietaWitek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-304.47" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.48" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem wniosków mniejszości 1. i 2.?</u>
          <u xml:id="u-304.49" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.50" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.51" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 213 — za, 225 — przeciw, 11 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.52" who="#ElżbietaWitek">Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.53" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 6. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.54" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.55" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.56" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 6. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.57" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.58" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.59" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 451 posłów. 214 — za, 237 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.60" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.61" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 7. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.62" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.63" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.64" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 7. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.65" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.66" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.67" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 214 — za, 228 — przeciw, 10 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.68" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.69" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 8. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.70" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.71" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.72" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 8. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.73" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.74" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.75" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 14 — za, 434 — przeciw, 4 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.76" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.77" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 9. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.78" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.79" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.80" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 9. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.81" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.82" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.83" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 11 — za, 434 — przeciw, 4 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.84" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.85" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 10. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.86" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.87" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.88" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 10. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.89" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.90" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.91" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 11 — za, 407 — przeciw, 31 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.92" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.93" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 11. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.94" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.95" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.96" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 11. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.97" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.98" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.99" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 446 posłów. 210 — za, 236 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.100" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.101" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 12. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.102" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.103" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.104" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 12. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.105" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.106" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.107" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 445 posłów. 183 — za, 259 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-304.108" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.109" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 13. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-304.110" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-304.111" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-304.112" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 13. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-304.113" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.114" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.115" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 141 — za, 308 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.116" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-304.117" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-304.118" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2314, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-304.119" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-304.120" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-304.121" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 450 posłów. 439 — za, 11 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-304.122" who="#ElżbietaWitek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-304.123" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Finansów Publicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową (druki nr 2276 i 2281).</u>
          <u xml:id="u-304.124" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, mogę prosić o spokój? Trochę ciszej, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-304.125" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ZdzisławSipiera">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sprawozdanie dwóch komisji, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Finansów Publicznych, o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową, druk nr 2276.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#ZdzisławSipiera">Marszałek Sejmu skierowała w dniu 20 maja tego roku uchwałę Senatu w powyższej sprawie do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższej uchwały na posiedzeniu w dniu 24 maja br. roku wnosi, aby Wysoki Sejm sześć poprawek odrzucił, poprawki 1., 3., 4., 5., 6. i 7. oraz dwie poprawki przyjął — 2. i 8., z uwagą, że nad poprawkami 1. i 3. oraz 4., 6. i 7. należy głosować łącznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#ElżbietaWitek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawki Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 1. poprawką, z którą łączy się 3. poprawka.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad nimi łącznie.</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#ElżbietaWitek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-306.6" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-306.7" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 1. i 3.?</u>
          <u xml:id="u-306.8" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-306.9" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-306.10" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 227 — za, 222 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-306.11" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-306.12" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 2. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-306.13" who="#ElżbietaWitek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-306.14" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-306.15" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za odrzuceniem 2. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-306.16" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-306.17" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-306.18" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 2 — za, przeciw — 450, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-306.19" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-306.20" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 4. poprawką, z którą łączą się poprawki 6. i 7.</u>
          <u xml:id="u-306.21" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad nimi łącznie.</u>
          <u xml:id="u-306.22" who="#ElżbietaWitek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-306.23" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-306.24" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 4., 6. i 7.?</u>
          <u xml:id="u-306.25" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-306.26" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-306.27" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 228 — za, 224 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-306.28" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-306.29" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 5. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-306.30" who="#ElżbietaWitek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-306.31" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-306.32" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za odrzuceniem 5. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-306.33" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-306.34" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-306.35" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 227 — za, przeciw — 225, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-306.36" who="#ElżbietaWitek">Sejm odrzucił poprawkę bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-306.37" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 8. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-306.38" who="#ElżbietaWitek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-306.39" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-306.40" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za odrzuceniem 8. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-306.41" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-306.42" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-306.43" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 1 — za, przeciw — 451, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-306.44" who="#ElżbietaWitek">Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-306.45" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową.</u>
          <u xml:id="u-306.46" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o uchwale Senatu w sprawie ustawy o Akademii Kopernikańskiej (druki nr 2273 i 2293).</u>
          <u xml:id="u-306.47" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Witolda Czarneckiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WitoldCzarnecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 25 maja Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży rozpatrywała uchwałę Senatu w sprawie ustawy o Akademii Kopernikańskiej. Komisja nie poparła stanowiska Senatu, by tę ustawę odrzucić, natomiast jest za odrzuceniem uchwały Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#ElżbietaWitek">Przypominam, że Sejm odrzuca uchwałę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli Sejm nie odrzuci uchwały Senatu, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#ElżbietaWitek">Głosować będziemy nad wnioskiem o odrzucenie uchwały Senatu.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#ElżbietaWitek">W uchwale Senat proponuje odrzucić ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o odrzucenie tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem uchwały Senatu odrzucającej ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-308.8" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-308.9" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-308.10" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 452 posłów. 228 — za, 223 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-308.11" who="#ElżbietaWitek">Sejm odrzucił uchwałę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-308.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-308.13" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o Akademii Kopernikańskiej.</u>
          <u xml:id="u-308.14" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2272 i 2288).</u>
          <u xml:id="u-308.15" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Witolda Czarneckiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WitoldCzarnecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 24 maja Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych rozpatrywała uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw. Komisja nie poparła stanowiska Senatu, aby tę ustawę odrzucić, natomiast jest za tym, aby odrzucić uchwałę Senatu. Druk sejmowy nr 2288. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#ElżbietaWitek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#ElżbietaWitek">W uchwale Senat proponuje odrzucić ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o odrzucenie tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem uchwały Senatu odrzucającej ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-310.7" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-310.8" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 451 posłów. 228 — za, 212 — przeciw, 11 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-310.9" who="#ElżbietaWitek">Sejm odrzucił uchwałę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-310.10" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-310.11" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2274 i 2286).</u>
          <u xml:id="u-310.12" who="#ElżbietaWitek">Proszę pana posła Arkadiusza Mularczyka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#ArkadiuszMularczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Spraw Zagranicznych po rozpatrzeniu poprawek senackich wnioskuje, ażeby głosować za odrzuceniem uchwały Senatu odrzucającej ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#ElżbietaWitek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#ElżbietaWitek">W uchwale Senat proponuje odrzucić ustawę z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o odrzucenie tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-312.5" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem uchwały Senatu?</u>
          <u xml:id="u-312.6" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-312.7" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-312.8" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 450 posłów. 228 — za, 222 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-312.9" who="#ElżbietaWitek">Sejm odrzucił uchwałę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-312.10" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-312.11" who="#ElżbietaWitek">Na tym, proszę państwa, zakończyliśmy dzisiejsze głosowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-312.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.13" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 3 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-312.14" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 25 do godz. 16 min 29)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (druki nr 2183 i 2311).</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Daniela Milewskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#DanielMilewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm na 54. posiedzeniu w dniu 12 maja br. na podstawie art. 20 i 39 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich z druku nr 2183…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, mogę?</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, bardzo uprzejmie proszę osoby, które nie chcą zostać na sali, bo mają inne obowiązki: jakbyście państwo mogli po prostu salę opuścić, to bardzo uprzejmie proszę.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Inne osoby proszę o uwagę. Serdecznie proszę pana posła Brauna, serdecznie proszę innych posłów i inne posłanki, państwa z prawej strony sali — bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, przechodzimy do obrad.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, panie pośle. Ma pan czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#DanielMilewski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#DanielMilewski">…do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka celem rozpatrzenia. Komisja zajmowała się nim na dwóch posiedzeniach: 24 maja i 7 czerwca, ale na posiedzeniu 24 maja została powołana podkomisja, którą miałem zaszczyt prowadzić. Obradowała ona na posiedzeniach 27 maja i 2 czerwca celem szczegółowego rozpatrzenia projektu. Serdecznie dziękuję wszystkim, którzy brali udział w tych pracach, państwu posłom zarówno ze składu podkomisji, ze składu komisji sprawiedliwości, jak i spoza składu podkomisji i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Bardzo dziękuję przedstawicielom ministerstw: Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Edukacji i Nauki, przedstawicielom strony samorządowej reprezentowanej przez Związek Miast Polskich i Związek Powiatów Polskich i panu ministrowi Wójcikowi reprezentującemu również stronę samorządową w komisji wspólnej rządu i samorządu. Obecni byli przedstawiciele związków zawodowych. Rzeczywiście te obrady przebiegały w duchu zrozumienia, głębokiej refleksji nad tym projektem. Sprawozdanie podkomisji zostało przedstawione komisji sprawiedliwości wczoraj, tj. w dniu 7 czerwca. Komisja sprawiedliwości rozpatrywała ten projekt i ukształtowała jego ostateczną formę po naszej pracy w podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#DanielMilewski">Dzisiaj mam zaszczyt przedstawić państwu, zawnioskować, iż komisja sprawiedliwości po rozpatrzeniu projektu wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić ten przedłożony, załączony do przedstawionego przeze mnie sprawozdania, projekt ustawy, jednocześnie zastrzegając, iż zostały do tego projektu zgłoszone 23 wnioski mniejszości. Pragnę zwrócić uwagę na te wnioski, które zostały w sprawozdaniu określone jako nr 1, czyli dotyczące skreślenia preambuły. Wnioski 3., 4. i 5. są to wnioski, wokół których było najwięcej dyskusji zarówno podczas posiedzenia podkomisji, jak i komisji. Zatem jeszcze raz chciałbym przedstawić tę konkluzję. Jako komisja sprawiedliwości wnosimy, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 7-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jacka Kurzępę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, błagam panią posłankę Zielińską — uśmiecham się, macham ręką — i pana posła Szczepańskiego. Szanujemy bardzo posłów i posłanki. Możecie wyjść, pogadać. Proszę was, za chwilę wy będziecie mówili i będziecie chcieli, żeby było spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, panie pośle, czas liczymy od tego momentu.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#JacekKurzępa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość dotyczące projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, druk nr 2183.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#JacekKurzępa">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wyrażam pozytywną opinię wobec rządowego projektu ustawy z druku nr 2183. Stanowisko to jest wzmocnione przekonaniem, że procedowana ustawa w sposób należyty została poddana szerokim konsultacjom środowiskowym i społecznym. Prace nad nią bowiem rozpoczęły się w roku 2016, kiedy to pan minister Michał Woś powołał zespół do przygotowania założeń zmian w procesie wspierania i resocjalizacji nieletnich. Tego dokumentu nie ruszano od przeszło 40 lat. Dotyczy to ustawy z 23 października 1982 r. Wokół wszystko się zmieniło zarówno w sensie gospodarczym, politycznym, jak i psychospołecznym, wychowawczym czy edukacyjnym. Percepcja i obecność niektórych zjawisk i spraw dotyczących wychowania, socjalizacji, etyki i powinności świata wobec dzieci i młodzieży także ewaluowała, w tym w sposób znaczący w postrzeganiu i ocenianiu zagrożeń związanych z demoralizacją nieletnich oraz samego faktu zmieniania się specyfiki rozwojowej dzieci, w tym nieletnich. To są wystarczające przesłanki, by uznać, że potrzebne jest nowe spojrzenie na proces wspierania rozwoju i resocjalizacji nieletnich. To nowe spojrzenie skoncentrowane jest na prymacie dobra dziecka nieletniego, którego proces rozwoju może, acz nie musi dryfować w kierunkach niepożądanych społecznie. Świadomość tego skłania ustawodawcę do zastosowania dwóch perspektyw. Po pierwsze, chodzi o wzmocnienie pozytywne skierowane na stymulowanie nieletniego do samodoskonalenia — chodzi o świadomość samodoskonalenia się, autorefleksji i pracę nad sobą — a gdy to zawiedzie, o wykorzystanie szerokiego spektrum środowisk i instytucji, by stymulować korektę postawy poprzez synergię i logiczny ciąg zdarzeń w cyklu oddziaływania wychowawczego, wspierania rozwoju, poczynając od środowiska rodzinnego i mocnego akcentowania wychowawczej roli rodziców, także w sytuacji negocjowania i ustalania procedur korekcyjnych, metod oddziaływania resocjalizacyjnego w instytucjach szkoły, sądach do spraw nieletnich czy placówkach wychowania. Ciąg ten jest zatem kontynuowany poprzez instytucje edukacyjne, placówki wychowania, sądy do spraw nieletnich, kuratorów, sieć wsparcia i Policję. Atutem przyjmowanego rozwiązania jest skoncentrowanie działań wokół myśli: najpierw przeciwdziałaj, wspieraj, koryguj póki czas ku temu, nieinwazyjnie, wzmacniając pozytywnie. Dopiero wówczas, gdy oddziaływanie jest nieefektywne, sięgaj po środki mocniejsze, bardziej zdecydowane, pod warunkiem respektu wobec praw obywatelskich, poszanowania godności wychowanka i praw rodziców o współdecydowaniu o jego losach. Jest to rozwiązanie odpowiadające na wyzwania czasu i sytuacje wychowawcze, które dziś stają się udziałem rodziców, wychowawców, kuratorów i sędziów do spraw orzekania w sprawach nieletnich. Chodzi o akceptowalne rozwiązania dotyczące ograniczenia wolności, sytuacji przymusu bezpośredniego, posługiwania się monitoringiem, kontroli osobistej i diagnozowania możliwości bycia pod wpływem środków psychoaktywnych.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#JacekKurzępa">Do wielu pozytywnych rozwiązań, jakie niesie ze sobą ten projekt, warto dodać, że sąd może, a nie musi przedłużyć środek poprawczy wobec wychowanka w wieku do lat 24, ale w sytuacji gdy opuszcza on placówkę poprawczą, nie traci się go z pola widzenia, dalej wspiera i modeluje jego ścieżki ponownego powrotu do życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#JacekKurzępa">Dyskutowana ustawa przynosi te atuty, które uchylają zatem zarzuty o izolacyjnym charakterze tej ustawy. Uchylają również zarzuty o radykalizmie punitywnym tych zapisów. Uchylają również zarzuty dotyczące braku poszanowania dla praw ludzkich i obywatelskich i godzenia w godność wychowanków.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#JacekKurzępa">Wprost przeciwnie, przez wzgląd na troskę o skuteczność we wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, ich negocjacyjny charakter, w którym permanentnie partnerami są sam wychowanek i jego najbliżsi: rodzice, wychowawcy, kuratorzy, oraz zaproponowanie zapisów, które wyposażają kierowników procesu oddziaływania wychowawczego i korygującego w szeroką gamę narzędzi oddziaływania, ufając, że umiejętnie i z uwzględnieniem zindywidualizowanej perspektywy będą stosowane, w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwość rekomenduję przyjęcie ustawy z druku nr 2183.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Katarzynę Osos, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#KatarzynaOsos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z jednym, mam wrażenie, zgadzamy się wszyscy: zmiany są potrzebne. Obecny instytucjonalny system resocjalizacji nieletnich i obowiązujące standardy ustanowione 4 dekady temu oparte są na koncepcjach w dużej mierze nieprzystających do współczesnych realiów. Zmiany w postaci projektu ustawy obejmującego holistyczne podejście do kwestii wspierania i resocjalizacji nieletnich są więc szeroko oczekiwane. Projekt jednakże nie dokonuje rewolucyjnych modyfikacji w systemie resocjalizacji nieletnich, dość często powiela błędy obecnie obowiązującej ustawy, a ponadto zawiera szereg przepisów, które budzą wątpliwości pod kątem ich zgodności ze standardami ochrony praw człowiek.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#KatarzynaOsos">Dziś podkreśla się, że postępowanie w sprawach nieletnich nie powinno mieć charakteru restrykcyjnego, lecz powinno być ukierunkowane przede wszystkim na wychowanie. Klimat kontrolująco-restrykcyjny jest najmniej korzystny dla procesu resocjalizacji nieletnich, a niestety państwo utrzymujecie ten kierunek.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#KatarzynaOsos">Co istotne, projekt ustawy nie przewiduje również rozwiązań, które będą eliminowały nie tylko skutki, ale również przyczyny patologicznych zachowań. Projekt nie rozwiązuje również problemów związanych z dostępnością wykwalifikowanej kadry terapeutów, psychologów, pedagogów w MOW-ach czy zakładach poprawczych. Stąd w dobie systemowego braku specjalistów w obecnie funkcjonujących placówkach trudno oczekiwać nagłego wzrostu ich liczby w nowo tworzonych instytucjach, takich jak okręgowe ośrodki wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#KatarzynaOsos">O istotnych zmianach, które wprowadza projekt, była mowa podczas pierwszego czytania. Podczas prac podkomisji i komisji składaliśmy poprawki. Składając je, kierowaliśmy się przede wszystkim zasadą, że nieletniego należy wychować i przygotować do samodzielnego i odpowiedzialnego życia w środowisku pozainstytucjonalnym.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#KatarzynaOsos">Wychodzimy z założenia, że surowość prawa nie przekłada się na zmniejszenie liczby przestępstw i efektywną resocjalizację, że nieletni ze względu na swój wiek, brak doświadczenia czy patologiczne środowisko rodzinne są grupą szczególnie narażoną na różnego typu nadużycia. Stąd ważne jest, aby tworzyć odpowiednie ramy prawne respektujące ich odpowiednie prawa oraz wzmacniające ich ochronę.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#KatarzynaOsos">Niestety w większości poprawki zostały odrzucone. Zostały zgłoszone jako wnioski mniejszości, tak że liczę jeszcze na refleksję podczas trzeciego czytania, a dalszą część stanowiska przedstawi posłanka Elżbieta Gapińska.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Elżbieta Gapińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#ElżbietaGapińska">Gdyby to była ustawa o resocjalizacji i wsparciu nieletnich, tobyśmy ją popierali, gdyby to była ustawa, która by pomagała osobom, które pracują w instytucjach resocjalizacyjnych, tobyśmy ją popierali, ale to, proszę państwa, absolutnie nie jest taka ustawa. Ona idzie dokładnie w poprzek tego, o czym przed chwilą powiedziałam.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#ElżbietaGapińska">Chcę państwu powiedzieć, że ta ustawa idzie w kierunku karania młodych ludzi. Ona mówi o tym, że młody człowiek ma się dopasować, przystosować, adoptować do instytucji resocjalizacyjnej, w której się znalazł. Ale to nie jest proces resocjalizacji. To jest w ogóle poziom, o którym już dawno powinniśmy zapomnieć. Polski system resocjalizacji, proszę państwa, obecnie już nie przystaje do rozwiązań stosowanych na świecie i ta ustawa niestety wpisuje się w ten trend dotąd istniejącego myślenia. Jak można robić w kółko to samo i myśleć, że efekty będą inne? To jest po prostu nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#ElżbietaGapińska">Filozofia, która jest oparta na zwiększaniu surowości rozwiązań prawnych w stosunku do młodych ludzi, a potwierdzają to wszystkie badania, jest szkodliwa i niedobra w resocjalizacji. Praca resocjalizacyjna powinna mieć zupełnie inny charakter. Zmiany tej ustawy, które są związane z przypadkami precedensowymi opisywanymi przez media i które na tej podstawie wpisuje się w ustawę, w określone zapisy, nie mają charakteru systemowej zmiany myślenia o resocjalizacji młodych ludzi ani zmiany funkcjonowania placówek czy modyfikacji pracy wychowawczej, a dopiero wszystkie te działania razem mogłyby rzeczywiście spowodować skuteczną resocjalizację.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#ElżbietaGapińska">Zamiast prawdziwej ustawy o resocjalizacji, a taką, jak mówię, byśmy popierali, państwo proponujecie protezę, ponieważ nie wiadomo, dlatego i z jakiego powodu uważacie, że zwiększanie surowości prawa to skuteczność resocjalizacyjna. A wcale tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#ElżbietaGapińska">Czy zatem resocjalizacja powinna być procesem przystosowania podopiecznych do życia w placówce poprzez system kar i nagród, czy też programem usamodzielnienia wychowanka i otwarcia na środowisko zewnętrzne, poza instytucją? Tu różnimy się bardzo filozofią podejścia do resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#ElżbietaGapińska">Zapisy w preambule kompletnie nie znajdują odzwierciedlenia w treści ustawy. W preambule mowa jest bowiem o tym, jak ważna jest rodzina w procesie wychowania, a państwo w ogóle tego nie uwzględniacie w ustawie. Powinno nam zależeć na rozwiązaniach, których celem jest resocjalizacja nieletnich w warunkach wolnościowych w środowisku najbliższym, w którym każdy młody człowiek żyje.</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#ElżbietaGapińska">Tak jak pisze prof. Konopczyński: Jednym z mitów resocjalizacji jest traktowanie konfliktów z prawem jako choroby, którą leczy się, umieszczając nieletniego w placówce zamkniętej bez możliwości kontaktu ze społeczeństwem. Jak pisze cytowany przeze mnie prof. Konopczyński: Zaburzenia resocjalizacji nieletnich powinny skupiać się na umożliwieniu nieletnim pozytywnych interakcji ze społeczeństwem, szczególnie w zakresie środowisk najbliższych nieletniemu, a nie na izolowaniu ich w nowych typach placówek.</u>
          <u xml:id="u-322.7" who="#ElżbietaGapińska">W wielu krajach kładzie się nacisk na działania prewencyjne i profilaktyczno-opiekuńcze. Tego nie ma w tej ustawie. 10 lat to nie jest z pewnością wiek, w którym dziecko może świadomie stanąć przed sądem za demoralizację, która w jego przypadku jest efektem niekorzystnych oddziaływań rodzinnych, środowiskowych, rówieśniczych czy nieleczonych zaburzeń rozwojowych. Według prof. Konopczyńskiego wiek, który pozwala na sądowe postępowanie wobec osoby nieletniej, to co najmniej 12 lat. Dlaczego? Bo to jest także wiek, gdy u dziecka — dopiero w wieku 11–12 lat — pojawia się tzw. moralność autonomiczna. Moralność autonomiczna nakazuje postępowanie zgodnie z wyznawanymi normami bez względu na okoliczności, tzn. nie z przymusu, z obawy przed karą, tylko dlatego, że dziecko uważa takie postępowanie za słuszne. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego, umieszczanie w izbie adaptacyjnej powinno mieć miejsce tylko w przypadkach ostatecznych i powinno być dokładnie określone i zapisane w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-322.8" who="#ElżbietaGapińska">Jeżeli zależy nam na rzeczywistej resocjalizacji, to powinniśmy zapewnić, aby działania wobec nieletnich podejmowane przez sąd lub Policję odbywały się pod nadzorem specjalistów od resocjalizacji. Powinien być to zapis ustawowy.</u>
          <u xml:id="u-322.9" who="#ElżbietaGapińska">Mam nadzieję, że taka ustawa powstanie i że państwo pozwolicie, żeby wszystkie środowiska zgodnie nad nią pracowały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Ueberhan, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wspieranie i resocjalizacja nieletnich to ważne i trudne zadanie. Próbuje się z nim zmierzyć przedłożony rządowy projekt ustawy. Od razu nasuwa się pytanie: Dlaczego rozwiązania kodeksowe zawarto w ustawie, a nie w kodeksie? To nie jedyne pytanie, które należy tutaj zadać. Czy ustawa reguluje dostatecznie wszystkie obszary? Czy czyni to w sposób systemowy i holistyczny, tak jak chcieliby i powtarzają to jak mantrę projektodawcy? A przede wszystkim czy zawarte tu rozwiązania zagwarantują zapowiedzianą w tytule resocjalizację i wsparcie nieletnich?</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#KatarzynaUeberhan">Za nami praca w podkomisji i komisji, a ustawa nadal zawiera błędy obecnie obowiązującej ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. W dużej mierze utrzymuje status quo. Większość poprawek opozycji zmieniających czy skreślających wątpliwe rozwiązania nie została w toku prac uwzględniona. Te rozwiązania to niedostateczne wykorzystanie środków alternatywnych do postępowania sądowego, brak gwarancji, że detencja dziecka będzie miała charakter środka stosowanego jedynie w ostateczności, utrzymanie dwóch granic wieku, co może prowadzić do nierównego traktowania dzieci, brak odpowiednich środków chroniących nieletniego przed konfliktem interesów z jego rodzicami, brak kompleksowego podejścia do kwestii usamodzielnienia wychowanków placówek dla nieletnich. Ponadto projekt nadal zawiera regulacje, które budzą wątpliwości co do zachowania standardów ochrony praw człowieka, w tym praw dziecka: obligatoryjne stosowanie kontroli osobistej przy przyjęciu nieletnich do zakładów poprawczych, możliwość ograniczania kontaktów z rodziną, obligatoryjne stosowanie kajdanek przy konwojowaniu. Poza tym projekt tworzy nowy typ ośrodka wychowawczego, ale nie zawiera rozwiązań, które wspomagają już istniejące placówki w wykonywanych przez nie pracach.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#KatarzynaUeberhan">Choć należy docenić, co za każdym razem powtarzam, próbę sprostania wyzwaniu i całościowego uregulowania tematyki dzieci sprawiających problemy wychowawcze w jednym akcie prawnym, bo jest to konieczne i oczekiwane, to jednak czy projektodawcy stanęli na wysokości zadania, czy jedynie na wysokości swoich możliwości?</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#KatarzynaUeberhan">Nawet gdyby był to kodeks, nawet gdyby była to możliwa ustawa, to nadal nawet najlepsze prawo nie zastąpi dobrze przygotowanej, dobrze opłacanej kadry, którą dobrze się zaopiekowano. Każdy system bez względu na to, jak dobrze pomyślany, jak dobre byłyby przepisy go tworzące, będzie tylko lub aż tak dobry jak tworzący go, pracujący w nim i na jego rzecz ludzie, a ci zostali przez ten system zapomniani — niedoceniani, pozbawieni wcześniejszych uprawnień, jak chociażby prawa do wcześniejszego przejścia na emeryturę, zatrudniani za najniższe krajowe wynagrodzenia, niewaloryzowane do tego stopnia, że — jak usłyszeliśmy na posiedzeniu podkomisji od przedstawiciela związkowców — dodatek specjalny stał się z czasem dodatkiem wyrównawczym do minimalnego wynagrodzenia. Jest to skandaliczne i to kolejny równie ważny obszar, który wymaga natychmiastowego zbadania i naprawy, choć nie należy do materii tej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kotula, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt jest tak obszerny, że skupię się na tym jednym najbardziej kontrowersyjnym zapisie, do którego oczywiście podchodzę bardzo osobiście jako pedagożka z wieloletnim doświadczeniem.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#KatarzynaKotula">Rządowy projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich w jednym z zawartych w nim zapisów, czyli w art. 4, proponuje, aby dyrektorzy szkół zastąpili sędziów i mogli sami stosować wobec uczniów środki oddziaływania wychowawczego. Czym są te środki? To np. pouczenie, ostrzeżenie ustne albo ostrzeżenie na piśmie, przeproszenie pokrzywdzonego, przywrócenie stanu poprzedniego oraz wykonanie określonych prac porządkowych na rzecz szkoły. Zastosowanie środka oddziaływania wychowawczego nie wyłącza zastosowania kary określonej w statucie szkoły i de facto zgodnie z tym zapisem dyrektorzy szkół mogą stać się quasi-sędziami, a uczniowie będą podwójnie karani za to samo przewinienie.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#KatarzynaKotula">O ile pomysł odciążania sądów rodzinnych poprzez scedowanie pewnych obowiązków na dyrekcję szkoły może mieć swoje plusy, to te szczegółowe zapisy zawarte w ustawie zapalają jednak czerwoną lampkę zarówno u przedstawicieli uczniów, jak i u pedagogów i kadry zarządzającej szkołami. Należy przede wszystkim zastanowić się w tym miejscu, czy te instrumenty, które są dzisiaj, którymi do tej pory operowały szkoły, były wystarczające, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#KatarzynaKotula">I o ile możemy dyskutować — i o tym była dyskusja na posiedzeniu podkomisji — czy te środki oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia, w postaci przywrócenia do stanu faktycznego nie są jakimiś zapisami, których dyrektorzy być może dzisiaj potrzebują, to jednak ten zapis… Jako klub parlamentarny Lewicy przedstawiliśmy dwie poprawki. Pierwsza dotyczyła usunięcia ustępu dającego dyrektorom uprawnienia do wszystkich środków oddziaływania wychowawczego. Proponując drugą poprawkę, próbowaliśmy, staraliśmy się o to, żeby była zgoda na to, żeby zapis dotyczący określonych prac porządkowych na terenie szkoły został wykreślony. Niestety nie spotkało się to z akceptacją.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#KatarzynaKotula">Projekt nie uszczegóławia, na czym mogą polegać te prace, w jakim wymiarze można do nich zobowiązać ucznia ani według jakiej procedury. I teraz gdy puścimy wodze fantazji, to pytamy: Czy grabienie liści i mycie podłogi na szkolnym korytarzu pomimo zastosowania już kary wynikającej ze statutu szkolnego ma odbyć się tylko jednorazowo, czy uczeń może być skierowany do takich prac porządkowych na czas dłuższy? Jeśli tak, to na jak długo? Rodzi się wiele pytań, które wciąż pozostają bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#KatarzynaKotula">Warto powiedzieć, że w sprawach wychowawczych współczesna pedagogika raczej nie korzysta już z takich negatywnych, niewychowawczych narzędzi, uznając je za nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-326.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Niestety.)</u>
          <u xml:id="u-326.7" who="#KatarzynaKotula">Mówimy o środku wychowawczym wobec ucznia zdemoralizowanego.</u>
          <u xml:id="u-326.8" who="#KatarzynaKotula">Panie pośle, jak pan wychowa kilkuset uczniów, tak jak ja, to naprawdę będziemy mogli porozmawiać na równym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-326.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Widzimy efekty tego wychowania.)</u>
          <u xml:id="u-326.10" who="#KatarzynaKotula">Natomiast czym jest demoralizacja, tego ustawa nie precyzuje. Istnieje jednak obawa, że, po pierwsze, dyrektorzy będą tego środka nadużywali. Po drugie, to jest oczywiste, sprzątanie, prace porządkowe nie są wychowawcze, to jest wystawianie ucznia na szykany, na szyderstwo przede wszystkim ze strony innych uczniów. Warto zagłębić się w najnowsze badania dotyczące pedagogiki, a także neurobiologii dotyczące rozwoju dzieci. Rozumiałabym, gdyby ministerstwo szło w jakieś pozytywne rozwiązania, natomiast niestety jest to jeden z takich zapisów, zgodnie z którym Lewica zastanawia się jeszcze, jak zagłosuje nad tym projektem. A szkoda, bo jest tu też wiele dobrych, porządkujących zapisów. I niestety, tak jak mówiłam, proszę raz jeszcze przeczytać pedagogikę. Proszę wychować kilkuset uczniów, będziemy wtedy mogli porozmawiać. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-326.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez stresu.)</u>
          <u xml:id="u-326.12" who="#KatarzynaKotula">Pan nie wie, czy ze stresem, czy bez stresu. Prace porządkowe to nie jest wychowanie bez stresu czy ze stresem. Naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-326.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Tadeuszu, szach i mat był.)</u>
          <u xml:id="u-326.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Szach i mat był, pani Kasiu.)</u>
          <u xml:id="u-326.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Szanujmy się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, nie spłycajmy.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tadeuszu, widzę, obserwuję, nie kłóćcie się, bo nie ma potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#KrzysztofPaszyk">Na wstępie przyłączam się do apelu pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#KrzysztofPaszyk">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści chciałbym przedstawić stanowisko wobec sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, zawartym w druku sejmowym nr 2183.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#KrzysztofPaszyk">Wysoka Izbo! Doceniamy, panie ministrze, chęć podjęcia tej materii, jaką jest kwestia osób małoletnich, które wchodzą na niedobrą drogę, drogę konfliktów z prawem, z regułami życia społecznego. Natomiast z przykrością musimy powiedzieć, że trochę marnujemy potencjalną szansę na to, żeby uporać się z problemem w sposób kompleksowy, niebudzący — o czym mówili moi przedmówcy — konfliktów, wątpliwości czy uwag. Naszym zdaniem omawiany projekt nie rozwiązuje trzech najważniejszych problemów, których rozwiązanie poprawiłoby skuteczność oddziaływania wobec nieletnich sprawców czynów karalnych lub wykazujących wszelkiego rodzaju przejawy demoralizacji, zachowań przestępczych.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#KrzysztofPaszyk">Po pierwsze, obowiązujące, jak również projektowane rozwiązania przewidują ingerencję w proces wychowawczy nieletnich dopiero wówczas, gdy ci ostatni wykazują przejawy demoralizacji. I trzeba to powiedzieć z tego miejsca: oznacza to, że reakcja państwa na groźne symptomy w zachowaniu nieletnich bardzo często bywa spóźniona i jedynie usuwamy skutki, a nie leczymy przyczyn. Obowiązujący system dostrzega najczęściej problem nieletniego, gdy ten popełni czyn karalny, jest uzależniony od alkoholu albo środków odurzających, a te symptomy wskazują na to, że proces kroczenia niebezpieczną drogą zaczął się znacznie wcześniej niż wtedy, gdy ujawnimy sprawę. Krótko mówiąc, jako państwo reagujemy na te problemy zbyt późno, często kiedy już nie można skutecznie podjąć tej resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#KrzysztofPaszyk">Drugim poważnym zaniedbaniem, które czeka na nadrobienie od blisko 40 lat, jest stworzenie mechanizmów pozwalających na jednoczesne oddziaływanie na nieletnich i środowisko rodzinne. Od wielu lat wszędzie jest napisane, że rodzina jest najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka. Niestety niewiele z tego wynika w działaniu, w praktyce. Wciąż brakuje systemowych rozwiązań w zakresie tzw. pedagogizacji rodziny. Jeśli chcemy skutecznie resocjalizować młodych ludzi, musimy dotrzeć z pomocą nie tylko do nich samych, ale też do ich środowisk, do ich rodzin, bo w innym wypadku te działania będą nieefektywne.</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#KrzysztofPaszyk">Trzeci problem wiąże się z realną pomocą i wsparciem byłych wychowanków placówek zamkniętych w procesie ich powrotu do normalnego życia. Należy mieć świadomość, że wielu z nich od wczesnego dzieciństwa przemierza kolejne placówki resocjalizacyjne, zmienia środowiska. Nawet wychowanek, który pierwszy raz trafia do takiej placówki i opuszcza ją jako osoba pełnoletnia, zderza się z problemami, których nie znał jako dziecko. Często takie osoby wykazują się wyuczoną bezradnością, ponieważ dzisiejszy system uczy ich postaw roszczeniowych, a nie odpowiedzialności i kreatywności. Osoby takie mają problemy w rozwiązywaniu bieżących problemów, w ponownym wejściu do środowiska rodzinnego i tym podobne. A na dziś brak jest systemowych rozwiązań wspomagających ich w tym bardzo trudnym procesie ponownej adaptacji do społeczeństwa. Młody człowiek powinien być objęty pomocą również po opuszczeniu ośrodka, w którym był resocjalizowany. Tego bardzo brakowało dotychczas i brakuje tego również w projekcie, nad którym procedujemy.</u>
          <u xml:id="u-328.7" who="#KrzysztofPaszyk">Tych trzech podstawowych problemów nie rozwiązywano dotychczas, a szansa, którą dawał projekt, naszym zdaniem jest też zaprzepaszczona, stąd mamy problem z tym, aby bez zastrzeżeń ten procedowany projekt poprzeć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Grzegorza Brauna, koło Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże! — zwłaszcza nieletnim w tych nielekkich czasach. Projekt, który państwo, premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej prezentuje nam poprzez ministra sprawiedliwości, jest projektem wyjątkowej wagi, bo nieletni to — truizmy, banał — przyszłość. Wszystko, co tutaj robimy, tam się spełni albo tam się skompromituje, w tej przyszłości, w której oni będą, a nas już nie będzie. Ten projekt jest też wielkiej wagi, bo waży pewnie ze 2 kg, ma 900 stron wraz z uzasadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#GrzegorzBraun">Z jednej strony z ogromnym zainteresowaniem i życzliwością przypatruję się i przysłuchuję tej debacie, bo ona ma wyjątkowy poziom, bo jest poczucie wagi tej sprawy, ale z drugiej strony to jest oczywiście manifestacja monumentalnego zakłamania i hipokryzji ze strony władzy, która chce nieletnich tutaj werbalnie, oficjalnie, urzędowo wspierać, korygować i wychowywać, a przez ostatnie 2 lata niszczyła Polaków wszystkich kategorii wiekowych, ale w sposób szczególnie drastyczny i zbrodniczy tych najbardziej bezbronnych — nieletnich, małych, często wyrośniętych, ale jeszcze nie dorosłych ludzi, i oczywiście bezbronnych, chorych starców zabijaliście, szanowni państwo…</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#komentarz">(Głos z sali: COVID, przez szczepionkę.)</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#GrzegorzBraun">…a nieletnich wpędzaliście w choroby, uzależnienia, kompulsje. Panie pośle, statystyka. W 2021 r. w stosunku do 2020 r. nastąpił wzrost liczby zamachów samobójczych wśród nieletnich w Rzeczypospolitej Polskiej o 30–40% wśród dziewcząt, dziewczynek, dzieci, panie pośle, których pan ma rozsądną ilość — każdemu polecam, tak, brawo — dzieci płci żeńskiej. Niektórzy nauczyciele powiedzą, że 100% więcej dziewczynek próbuje odebrać sobie życie. Gdzie było wtedy Ministerstwo Sprawiedliwości, kiedy zbrodniarze z ministerstwa choroby i nagłej śmierci wydawali ukazy carskie, którym się wszyscy…</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszyscy.)</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#GrzegorzBraun">…podporządkowywaliście, łącznie z Prezydium Sejmu, rzecz jasna? Było jasne, że jest to brednia niemerytoryczna i bezprawna, kiedy w przedszkolach…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#GrzegorzBraun">Pan pozwoli, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie pozwolę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#GrzegorzBraun">Pan pozwoli. Jeszcze przypomnę, że…</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, nie pozwolę. Panie pośle, wyłączyłem panu mikrofon. Niech pan posłucha. Nie pozwolę na to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#GrzegorzBraun">Jesteście odpowiedzialni za degradację młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie chcemy tego słuchać, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, nie pozwolę na to, żeby pan, i muszę panu zwrócić na to uwagę, nazywał jakiegokolwiek urzędnika, bez względu na to, czy jest on z rządu PiS-u, czy z rządu Lewicy, czy Platformy Obywatelskiej, zbrodniarzem.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ale na szczęście pan nie ma tu nic do pozwalania.)</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pana, generalnie po prostu proszę.</u>
          <u xml:id="u-337.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Niedzielski zbrodniarz…)</u>
          <u xml:id="u-337.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Usunę za chwilę pana z sali i nie będzie pan do jutra włącznie brał udziału w posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-337.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Naród usunie pana z tego stanowiska.)</u>
          <u xml:id="u-337.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie będzie pan ministra Rzeczypospolitej, bez względu na to, z jakiej jest formacji, nazywał zbrodniarzem.</u>
          <u xml:id="u-337.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, zapraszam pana posła Tomasza Zimocha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Nikt nie ma wątpliwości, że istnieje potrzeba nowego uregulowania obszaru postępowania w sprawach nieletnich. Świat uległ zmianie, przez 40 lat nastąpił olbrzymi postęp choćby w dziedzinie psychologii rozwojowej człowieka. Być może nawet nowe regulacje prawne, jak to tutaj dyskutowaliśmy w czasie posiedzenia komisji, powinny zostać ujęte w formie kodeksowej. Do Sejmu trafił projekt, 417 artykułów, wraz z uzasadnieniem to 900 stron. Już choćby to powinno powodować spokojne procedowanie. Ekspresem załatwiajmy dzisiaj problemy z inflacją, drożyzną, brakiem węgla, a jeśli chcemy rzeczywistego wsparcia nieletnich, to powinniśmy wykazać w Sejmie staranność sięgającą Everestu.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#TomaszZimoch">Koło Polska 2050 zauważa i popiera zgłaszane uwagi, zastrzeżenia przez organizacje pozarządowe, samorządy zawodowe i specjalistów z dziedziny psychologii i resocjalizacji. Projekt rządowy w przedstawionym brzmieniu niestety nie zasługuje na przyjęcie, począwszy od preambuły.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Obawiam się, że niedługo każdy projekt będzie zawierał preambułę, a jak to mówi pana partyjny kolega: arengę, a przecież powinna ona mieć znaczenie w wyjątkowych uregulowaniach.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#TomaszZimoch">Zastrzeżenie budzi ustalenie minimalnego wieku odpowiedzialności w postępowaniach wobec dziecka w związku z demoralizacją — 10 lat. Podzielamy wątpliwości specjalistów, bo przecież decydujące powinny być realne potrzeby przeciwdziałania demoralizacji nieletniego, szczególnie w kontekście trudności w definiowaniu demoralizacji i jej przesłanek. Burze, sztorm, nawet huragan wątpliwości wywołuje przyznanie dyrektorowi szkoły zbyt dużego zakresu uznania odnośnie do stosowania środków wychowawczych bez określenia zasad, ich wymiaru. Dlaczego zapomniano o konieczności wyboru środków oddziaływania, by odpowiadały potrzebom psychofizycznym nieletnich?</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! To chyba pana słowa, cytuję: Chodzi o to, żeby dyrektor, zamiast kierować sprawę do sądu, co potem trwa, mógł od razu np. kazać grabić liście jesienią lub umyć korytarz. Można do tego katalogu dodać jeszcze nakaz zbierania chrustu w lesie. A usłyszał pan od specjalistów i wczoraj, i dzisiaj, zwłaszcza od pani poseł Katarzyny Kotuli, że nie tędy droga do właściwej resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#TomaszZimoch">Zastrzeżeń jest jeszcze więcej, choćby przesłanki stosowania izolacyjnych środków wychowawczych, określenie zasad orzekania najsurowszego środka poprawczego, proponowany sposób postępowania wobec nieletnich cierpiących na choroby psychiczne lub inne zakłócenia czynności psychicznych lub cierpiących z powodu uzależnienia. Spokój, a nie pośpiech, dialog, wyczulenie na uwagi specjalistów — to powinno być decydujące przy procedowaniu nad tym projektem w Sejmie. Dlatego koło Polska 2050 nie poprze tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgłosiło się 28 osób.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jeszcze ktoś ma ochotę się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-339.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-339.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Jana Szopińskiego z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-339.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam wątpliwość dotyczącą zasadniczych kwestii poruszanych w tym dokumencie, jako że wydaje mi się, że podstawową regułą i sprawą pierwszej wagi powinno być mimo wszystko zapewnienie bezpieczeństwa i dbałość o zdrowie i życie osób postronnych oraz rodziny, a dopiero na drugim planie powinniśmy się kierować dobrem osoby małoletniej. Sprawami kształtowania osobowości oraz rozwoju psychofizycznego osób małoletnich należy zająć się w sytuacji, gdy nie pociąga to za sobą zagrożenia dla innych ludzi, w warunkach całkowitego bezpieczeństwa również dla samego małoletniego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nowe przepisy mają obowiązywać w szkołach od września tego roku. Zgodnie z tymi przepisami dyrektorzy będą mogli resocjalizować uczniów. Mam takie pytanie: Czy ministerstwo przewiduje jakieś dodatkowe środki na szkolenia z zakresu prawa karnego albo jakieś krótkie kursy dla dyrektorów celem, nie chcę powiedzieć: douczenia, ale wskazania jakiejś drogi i formuły karania uczniów w szkołach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W polskich więzieniach obecnie jest osadzonych ponad 70 tys. więźniów. Jeśli nie chcemy, aby to niezłe miasteczko się zwiększyło, konieczna jest skuteczna resocjalizacja. Jest rzeczą oczywistą, potwierdzoną naukowo, że bardzo skutecznym sposobem jest wejście nieletniego na drogę edukacyjną, wtedy kiedy zacznie się uczyć. Nigdzie, ani w uzasadnieniu, ani na stronach ministerstwa, żadnego z ministerstw, nie znalazłam żadnej informacji o skuteczności tej edukacji. A jeśli to jest tak skuteczny sposób, to chciałabym spytać i prosić o odpowiedź na piśmie: Jaki procent młodzieży przebywającej w zakładach poprawczych, w schroniskach zdaje maturę, kończy szkołę podstawową, otrzymuje wykształcenie zawodowe pozwalające podjąć pracę?</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#JoannaFabisiak">Dlaczego ten sposób jest tak skuteczny? Z jednego powodu: on poprawia samopoczucie, ale w sensie podnoszenia własnej wartości tego młodego człowieka. A więc będę ogromnie wdzięczna, jeśli dostanę te dane na piśmie. Przekażę je kolegom w komisji i wszystkim zainteresowanym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Anita Sowińska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#AnitaSowińska">Wychowawcy resocjalizujący są w grupie pracowników najczęściej dotykanych syndromem wypalenia zawodowego. Jest to spowodowane dużym stresem wynikającym z zaangażowania tych osób oraz pracy w środowisku o podwyższonej ekspozycji na przemoc. Z drugiej strony wychowawcy nie są odpowiednio doceniani za swoją ciężką pracę. Mam tu na myśli nie tylko wynagrodzenia, które są żenująco niskie, ale również brak należnego szacunku dla tej społecznie potrzebnej pracy. W Polsce panuje bowiem przekonanie, że system penitencjarny powinien pełnić rolę kata, a nie przystosowywać osoby resocjalizowane do powrotu do społeczeństwa. W związku z tym mam dwa pytania do pana ministra: Jaki jest plan podwyżek wynagrodzeń dla wychowawców i wychowawczyń w ośrodkach resocjalizacyjnych? Czy ministerstwo podejmie działania edukacyjne w celu zmiany społecznego nastawienia do systemu penitencjarnego i jakie to będą działania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo Sprawiedliwości skupia się na karaniu nieletnich, pozwala na użycie wobec dzieci kajdanek czy przeszukanie osobiste, ale z drugiej strony to samo ministerstwo przez ostatnie 7 lat stawia się ponad prawem, ściga niezależnych sędziów, defrauduje fundusze, tworzy farmy trolli, prześladuje osoby LGBT i opozycję. Co taki młody człowiek, który zbłądził i przebywa, dajmy na to, w poprawczaku, może sobie myśleć o naszym wymiarze sprawiedliwości i o tych wszystkich ludziach z rządu, którzy złamali konstytucję, popełniali przestępstwa i do tej pory nie ponieśli za to żadnej kary, a teraz chcą zaostrzenia przepisów dla tych nieletnich?</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#KlaudiaJachira">Wiele szkół w Polsce nosi imię Janusza Korczaka. Nieprzypadkowo, bo miał on zupełnie inne podejście do nieletnich, niż teraz ma Ministerstwo Sprawiedliwości i minister Ziobro. Korczak stawiał nie na zaostrzanie kar, ale na edukację i samorządność. U niego to dzieci sądziły dorosłych. Zastanawiam się, jaki wyrok wydaliby ci mali sędziowie, gdyby przyszło im oceniać to, co dzieje się na szczytach obecnej władzy.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odkąd przejęliście władzę, tworzycie taką ilość, taki gąszcz przepisów, że nawet prawnicy mają problem z poruszaniem się wśród nich. Jakby tego było, mało tworzycie zapisy, które są niejasne, nieprecyzyjne i niezrozumiałe. Ten projekt ustawy jest tego przykładem. Nie dość, że sprowadzacie kwestię resocjalizacji do tematu kary, to jeszcze tworzycie zapisy, które nie tylko tym młodym ludziom, ale także prawnikom stworzą problem. Bo jak, panie ministrze, rozumieć zwrot „nałożenie kary w postaci wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły”? Nie dość, że na dyrektora przenosicie obowiązki sędziego, to dyrektor będzie sobie wymyślał dowolną karę. Może sprzątanie toalety szczoteczką, a może zamiatanie podwórka wokół szkoły?</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co w tym złego?)</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#BarbaraDolniak">Proszę państwa, tworzymy projekt ustawy dotyczącej nieletnich. W związku z tym musimy wprowadzić rozwiązania jasne i precyzyjne, bo w ten sposób kształtujemy osobowość młodego człowieka, a nie tworzyć rozwiązań, które wymierzającym karę pozwolą na dowolność. To na pewno nie jest sposób na resocjalizację młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dyrektor szkoły to jest ktoś.)</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#BarbaraDolniak">Ale nie wolno mu wymierzać kar według własnego uznania, bo ma zapis o dowolności w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedyś można było.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Maria Piekarska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">A potem poprosimy panią posłankę Katarzynę Kotulę.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Panie Ministrze! „Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie — naucz. Jeśli nie wie — wytłumacz. Jeśli nie może — pomóż” — tyle Janusz Korczak, blisko 100 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ta ustawa nie daje wystarczających narzędzi, aby pomagać, aby tłumaczyć. Ta ustawa to represyjność i karanie. Można powiedzieć, że ona jest sprzeczna z zasadami nowoczesnej pedagogiki. Tym samym tytuł tej ustawy również jest sprzeczny z jej treścią.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Mam konkretne pytania do pana ministra. Panie ministrze, czy nie sądzi pan, że brak regulacji odnośnie do wyznaczenia obrońcy z urzędu, jeżeli nie ma go z wyboru, w przypadku każdego nieletniego, nie tylko w określonych przypadkach, tak jak jest w tym projekcie… Byłoby to dobrym zabezpieczeniem interesów dziecka. Czy naprawdę sądzi pan, że karanie dziecka, bo tak to będzie odbierane, np. myciem toalet w szkole, jest dobrym postępowaniem i coś dobrego z tego wyniknie? Moim zdaniem nie. I ostatnie pytanie: Czy preambuła, która ma odniesienie do wartości chrześcijańskich, do wartości jednej z religii, naprawdę powinna znaleźć się w tej ustawie? Mamy przecież rozdział Kościoła od państwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam panią posłankę Pępek.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Poprosimy panią posłankę Katarzynę Kotulę, bo to wystąpienie usprawni obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałabym oficjalnie wycofać złożoną w drugim czytaniu poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#KatarzynaKotula">Korzystając z tego, że jestem na mównicy, panie pośle, chciałabym powiedzieć, że to nie sztuka iść w ilość, ale sztuka iść w jakość.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie za wycofanie wniosku — będziemy już mogli przejść do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">A teraz zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz to jest po prostu skandal.)</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, tamta wypowiedź była skandaliczna.)</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież to jest, panie marszałku… No co to jest?!)</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, to jest skandal.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo…</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani psycholog, która błędnie podaje się za psycholożkę.)</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#MałgorzataPępek">Widzieliśmy już wiele przypadków nierównego traktowania Polaków przez rząd. Teraz mamy do czynienia z kolejnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, przepraszam na chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panowie, tak patrzę…</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, może pan przeoczył.)</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Większego skandalu w Sejmie jeszcze nie było.)</u>
          <u xml:id="u-357.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Pan marszałek nie zauważył może. Komentując piątkę moich dzieci, powiedziała, cytuję: nie sztuka iść w ilość, tylko w jakość. Pozostawiam to ocenie państwa.)</u>
          <u xml:id="u-357.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest skandaliczna wypowiedź. Panie marszałku, powinien pan przywołać panią poseł do porządku. I ona jest…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MałgorzataPępek">Ale co to jest w ogóle?</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ale dobrze, już koniec.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, ponieważ pan Tadeusz…</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba bardziej prostackiej wypowiedzi w tym Sejmie nie było.)</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Znęcanie się nad czyimiś dziećmi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataPępek">Mam nadzieję, że koniec już tych kłótni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niech pan już nie krzyczy. Pan poseł Tadeusz Cymański zabrał w tej sprawie głos. Macha rękoma, że kończymy sprawę.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Widzieliśmy już wiele przypadków nierównego traktowania Polaków przez rząd. Teraz mamy do czynienia z kolejnym. Niestety tak jest. Zamiast tworzyć perspektywy skutecznej resocjalizacji nieletnich i wzorować się na znanych i sprawdzonych w krajach zachodnich wzorach, próbuje się tworzyć straszak na młodzież, robiąc z dyrektorów ośrodków wychowawczych i zakładów poprawczych sędziów. Spytajcie samych zainteresowanych o to, czy wolą, by wykonywanie prac społecznych nakazywał im bezstronny, niezawisły sędzia o wykształceniu prawniczym, czy pozbawiony tych przymiotów dyrektor. Czy w ogóle były szerokie konsultacje w tym zakresie? Czy rozmawiano na ten temat? Bo jakoś nie słyszałam, żeby odbywały się jakieś konsultacje społeczne, a ustawa, i to bardzo ważna ustawa, jest procedowana. Jakie mamy gwarancje, że po wejściu ustawy w życie nie będziemy mieli do czynienia z pogłębieniem się patologii w ośrodkach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Dziambor, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Patrzę na twarz, pojawił się uśmiech.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, Arturze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#ArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#ArturDziambor">Panie Marszałku! Mieliśmy wyjątkowy popis chamstwa ze strony pani poseł, ale mam nadzieję, że zostanie to w jakiś sposób odnotowane. Chciałem powiedzieć, że słucham opozycyjnych posłów i chociaż nie zgadzam się z tą ustawą, to we wszystkich wypowiedziach jest obecne utyskiwanie na kary, które ma wymierzać dyrektor. Pamiętam, jak byłem w podstawówce, jedna z nauczycielek miała taką metodę, że jak ktoś jej przeszkadzał na lekcji, to ona potem brała takiego najbardziej przeszkadzającego za rękę i chodziła nim po holu przez całe 10 minut w trakcie przerwy. Chodzenie za rękę było dla klasowego zakapiora taką traumą, że on już, wierzcie mi, nigdy w życiu nie przeszkadzał w lekcji. Dzisiaj zapewne oskarżyłby tę nauczycielkę o molestowanie seksualne, o straty moralne…</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#ArturDziambor">…i wymagałby usunięcia jej ze szkoły, z zawodu itd., ponieważ takiego czegoś nie wolno robić. To są absurdy.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#ArturDziambor">Natomiast jeżeli chodzi o ustawę, to przepraszam bardzo, ale zawsze uważałem, że podstawą jest rodzina. Jeżeli dziecko nie ma rodziny, to podstawą jest rodzina zastępcza, a nie instytucja, którą chcecie państwo wzmocnić. Tej instytucji nie powinno być. Powinniście wycofać się z tego, wzmocnić jednak rolę rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Rządowy projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich ma zastąpić przepisy, które mają już przeszło 40 lat. Mam jednak wrażenie, że ten projekt był pisany w XIX w. Szukam na tych 900 stronach przepisów dotyczących resocjalizacji i pytam, czy one są tam, gdzie mowa jest o ograniczaniu kontaktów z rodziną, czy tam, gdzie opisywane jest stosowane kajdanek, obligatoryjna obecność osoby trzeciej w czasie badania lekarskiego, czy słynna obligatoryjna kontrola osobista z koniecznością rozebrania delikwenta. Tak naprawdę to powinniście jeszcze dołożyć tam konieczność produkowania krat, pręgierz i dyby by się przydały, może wieże strażnicze, druty kolczaste, fosy, czarcie zapadki. Może w takim kierunku powinniście pójść? Ale na pewno, żeby być uczciwym, warto byłoby zmienić tytuł tej ustawy i nie pisać o resocjalizacji, tylko nazwać to projektem rządowym projektem zmierzającym do przekreślenia nadziei na skuteczną resocjalizację, do wzmożenia agresji oraz przyspieszającym przejście nieletnich na przestępcze zawodowstwo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Barbara Nowacka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#BarbaraNowacka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Spór, który tutaj toczymy, to tak naprawdę filozoficzny spór o to, czy państwo chcecie resocjalizacji czy zestawu penitencjarnego dla osób powyżej 10. roku życia. Mam wrażenie, że wy wcale nie chcecie młodzieży resocjalizować, tylko chcecie od razu tymi wszystkimi zapisami restrykcyjnymi, często poniżającymi, pozwalającymi na kary daleko wykraczające poza standardy współczesnych praw człowieka wprowadzić młode osoby nie w świat, w którym będą mogły się rozwijać, wyjść z patologii, często z niezawinionych przez nie błędów, a chcecie je wepchnąć faktycznie w system penitencjarny i w dalszą kryminalizację. Resocjalizacja ma pomagać osobom, które są narażone na przemoc, które żyją często w trudnych warunkach. Powiększenie tej przemocy przez przyzwolenie, często nadmierne, osobom do tego niepowołanym na stosowanie przemocy nie wyciągnie młodych ludzi z patologii i nie pomoże im się resocjalizować. Jeżeli nie zadbamy o podstawową godność, nawet młodej osoby, która popełniła błędy, ona w dorosłym życiu te błędy będzie wyłącznie powielała. Wiecie to jako specjaliści, a pan powinien to wiedzieć jako polityk. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Mam przed sobą Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej, podtytuł — Godność człowieka, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej: Nikt nie może być trzymany w niewoli lub poddaństwie. Nikt nie może być zmuszany do świadczenia pracy przymusowej lub obowiązkowej.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Więźniowie też?)</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#KatarzynaLubnauer">Rodzi się dość podstawowe pytanie, czy dyrektor szkoły może niezgodnie z kartą praw podstawowych zmuszać w ramach kar ucznia do tego, żeby wykonywał określoną pracę. Kto będzie ponosił…</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#KatarzynaLubnauer">Za zgodą ucznia.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#KatarzynaLubnauer">Jeżeli wpisujemy do tych zasad tę, że dyrektor może stosować tego typu kary, to zdajmy sobie sprawę z jednej rzeczy. Po pierwsze, wiemy, jak wygląda w ogóle zasada zgody ucznia. Po drugie, kto będzie odpowiadał, jeżeli coś się uczniowi stanie? Pamiętajmy, że jeżeli mówimy: prace porządkowe, to osoba, która ją wykonuje normalnie, musi znać zasady BHP, musi ich przestrzegać, musi być przeszkolona. W przypadku ucznia takiej sytuacji nie mamy. Po drugie, dyrektorzy nie prosili o to, żeby być sędziami. W związku z tym pytam przede wszystkim, czy ktoś zbadał ten projekt pod kątem zgodności z Kartą Praw Podstawowych?</u>
          <u xml:id="u-370.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Rosa, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy i zapisy w nim zawarte mają na celu uspołeczniać, resocjalizować czy łamać młodych ludzi i ich karać? Obniżacie państwo wiek nieletniości do 10 lat z lat 13, który był w poprzedniej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#MonikaRosa">Teraz pytanie brzmi. Czy naprawdę chcecie, żeby 10-letnie dziecko, nie wiem, stawało przed sądem, żeby umieszczać je w placówce resocjalizacyjnej? Czy chcecie naprawdę, żeby takie dzieci przebywały w jednej placówce np. 24-latkami, z 18-latkami?</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to jest nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#MonikaRosa">Taka osoba, młode dziecko nie może być w taki sposób karane, panie ministrze, po prostu nie może być w taki sposób traktowane, karane. Rozwój moralny, psychiczny po prostu na to nie pozwala.</u>
          <u xml:id="u-372.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-372.6" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś: To proszę przeczytać projekt, pani poseł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze…</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Woś: Przepraszam, jestem świadomy, ale nie mogłem na to nie reagować.)</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, ja panu coś powiem. Niech pan na mnie popatrzy. Mógł pan nie reagować, ale mam dla pana dobrą informację: przyjdzie na pana czas. Poprosimy i do wszystkich się pan odniesie.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">To było niegrzeczne, ale też panu nie zwrócę uwagi, bo szanuję wszystkich ludzi.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że żałuję, że szansa na to, aby stworzyć projekt ustawy, w sumie tak bardzo potrzebnej i oczekiwanej, która spełniałaby standardy nowoczesnej resocjalizacji, w dużej mierze została zmarnowana. Nie chcę przez to powiedzieć, że tam nie ma dobrych zapisów, bo one tam są.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#WandaNowicka">Natomiast chciałabym zapytać pana ministra o kwestię samotnych nastoletnich matek. Mianowicie, wiadomo, że aby matki mogły pełnić dobrze rolę matki — tego dotyczące zapisy są — nie wystarczy tylko jakby skupienie się na tej roli. Żeby one mogły na trwałe być dobrymi matkami, trzeba im pomóc w tym, żeby się dobrze wykształciły, żeby mogły pracować. W ogóle jest potrzebna cała obudowana polityka społeczna. Chciałam zapytać, co w tej sprawie możecie zaproponować, bo tutaj, w tej ustawie niestety tego nie widzę. Bo bycie samą matką nie jest wystarczające do tego, żeby rzeczywiście pozostać nią na trwałe i pełnić swoją funkcję w sposób zadowalający. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Śmiszek, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Panie Marszałku! Mam pytanie do pana ministra. Po co wprowadzacie przepisy, jaki jest cel przepisów, które czynią z dyrektora szkoły czy dyrektora placówki prokuratora, sędziego, a potem organ wykonawczy, jeśli chodzi o te przeklęte kary? Po co są w ogóle wprowadzone te przepisy, które są moim zdaniem już nawet nie z XIX w., ale rodem ze średniowiecza, które tak naprawdę mają doprowadzić do często publicznego upokorzenia młodego człowieka tylko po to, żeby dać mu nauczkę, a nie przywrócić go w pełni do społeczeństwa? Wasza wizja resocjalizacji polega na daniu komuś w kość, upokorzeniu, wyizolowaniu. To nie jest tak naprawdę metoda na przywrócenie młodego człowieka do społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#KrzysztofŚmiszek">Pamiętam dyskusję na tej sali sprzed kilku lat — obserwowałem ją wtedy z zewnątrz — o zniesieniu kar cielesnych wobec dzieci. Kto gardłował najgłośniej, żeby te kary cielesne wobec dzieci zachować? Prawica, m.in. pan poseł Cymański głośno mówił, że klaps to nie przemoc, że skarcenie małoletniego to nie jest przemoc.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: I słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#KrzysztofŚmiszek">Mam pytanie: Skąd się w prawicy bierze to zamiłowanie do przemocy, szczególnie wobec najsłabszych? Czy wy naprawdę uważacie, że bicie, upokarzanie, izolowanie kogoś ma doprowadzić do przywrócenia kogoś na łono społeczeństwa?</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Nie, nikt tak nie mówi.)</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#KrzysztofŚmiszek">To w ogóle nie jest droga do resocjalizacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Gapińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#ElżbietaGapińska">Każdy pedagog, psycholog, pedagog resocjalizacyjny wie, że przemoc rodzi przemoc. Państwo proponujecie system izolacyjny dla młodych ludzi, bardzo głęboką izolację, ale ta izolacja przecież nie będzie trwała wiecznie. W końcu ci młodzi ludzie wyjdą do społeczeństwa. Czy oni będą wtedy zresocjalizowani według tej ustawy, którą wy proponujecie? Nie będą. Czy oni się poprawią? Nie poprawią się. Po prostu państwo nie macie żadnego pomysłu, tymczasem w Sejmie była w piątek zorganizowana konferencja, byli specjaliści z zakresu resocjalizacji: i teoretycy, i praktycy, byli ludzie z młodzieżowych ośrodków wychowawczych, był prof. Konopczyński, byli sędziowie w sprawach nieletnich, byli ludzie, którzy zajmowali się nieletnimi od strony ich obrony. Może trzeba było tych ludzi posłuchać. Czy oni popierają waszą ustawę? Nie popierają. Czy mówią, że jest dobra? Mówią, że jest zła. Naprawdę, nie upierajcie się. My tę ustawę będziemy chcieli poprawić w Senacie i mam nadzieję, że to zrozumiecie i przyjmiecie.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MichałKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W młodzieżowych ośrodkach wychowawczych w Polsce obecnie przebywa prawie 4,5 tys. dzieciaków. To nie są święte dzieci. Każde z nich ma coś za uszami. Wiele z nich by się tam nie znalazło, gdyby nie środowisko, z którego pochodzą. Natomiast my jako społeczeństwo mamy wobec tych dzieciaków obowiązki. Naszym podstawowym obowiązkiem jest sprawić, by taki nastolatek już nigdy więcej do takiego ośrodka nie trafił, a co więcej, aby po wyjściu z tego ośrodka nigdy nie wrócił na drogę konfliktu z prawem. A jak jest teraz? 60% nastolatków w ciągu 5 lat po wyjściu z ośrodków wychowawczych skazywanych jest przez sądy prawomocnie za przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Bo nie ma resocjalizacji.)</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#MichałKrawczyk">Wasza ustawa jest niestety najlepszą drogą do tego, aby ten odsetek był jeszcze wyższy. Czy naprawdę chcecie stawiać przed sądami 10-letnie dzieci i sprawiać, aby znajdowały się w ośrodkach wychowawczych z pełnoletnimi przestępcami? Wy nie chcecie tych dzieciaków resocjalizować, chcecie je nauczyć zasady, że silniejszy ma rację, bo tego chcecie ich uczyć w ośrodkach wychowawczych, ale opresja nie jest drogą resocjalizacji. Posłuchajcie pedagogów, którzy czytając niektóre zapisy tej ustawy, załamują ręce. Te dzieciaki trzeba wydobyć z tego dołka, w którym się znalazły, a nie dawać im za to po głowie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Falej, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MonikaFalej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Resocjalizacja i wsparcie nieletnich realizowane są m.in. poprzez skierowanie nieletnich do ośrodków kuratorskich. Obecnie w Polsce — przynajmniej tak wynika ze strony internetowej — jest 97 takich miejsc, takich placówek. Jako wieloletnia wolontariuszka pracująca właśnie z nieletnimi w takich ośrodkach widzę, jak te ośrodki funkcjonują, jakie mają możliwości, jaki potencjał związany właśnie z wpływaniem wychowawczym na nieletnich. Niestety ze smutkiem stwierdzam, że są one mocno niedofinansowane, kadra jest też słabo opłacana, a naprawdę mogą przecież przynieść wielki pożytek dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#MonikaFalej">Stąd też moje pytanie, panie ministrze. Oczywiście ta ustawa ma wiele błędów i traktuje dzieci jak niewolników i osoby, wobec których można stosować przemoc. Czy jest jednak teraz możliwość wsparcia tych ośrodków finansowo, tak żeby można było prowadzić tam socjoterapię, muzykoterapię, arteterapię? Ponieważ to te elementy najlepiej wpływają na dzieci, a nie ich karanie i przerzucanie odpowiedzialności na dyrektorów. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Bardzo dobrze. Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Samo podjęcie prac nad zmianą przepisów dotyczących resocjalizacji jest jak najbardziej właściwe, natomiast po przeczytaniu poszczególnych przepisów i wywodzących się z nich norm prawnych trzeba powiedzieć, że ten projekt ustawy w dużym zakresie niestety nie spełnia oczekiwań dotyczących resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#GrzegorzRusiecki">Właściwy projekt ustawy powinien koncentrować się na dwóch kwestiach. Z jednej strony właśnie na resocjalizacji młodych ludzi, skrzywdzonych, poranionych przez życie, wychowujących się w niewłaściwym środowisku, bardzo często w niewłaściwej rodzinie, posiadających złe wzorce zachowań. Powinien skoncentrować się na pracy pedagogicznej, wychowawczej, psychologicznej.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#GrzegorzRusiecki">Z drugiej strony w projekcie powinno się skoncentrować na wsparciu samych pedagogów, psychologów, na zapewnieniu im odpowiednich warunków pracy, na zapewnieniu im również pomocy psychologicznej czy możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Natomiast niestety ani w pierwszym, ani w drugim obszarze ten projekt ustawy nie spełnia swoich oczekiwań. Koncentruje się na represji, a jeżeli chodzi o wsparcie dla pedagogów czy psychologów, to kompletnie nic w nim nie znajdujemy.</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Kinga Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#KingaGajewska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ta ustawa powstała dlatego, że system resocjalizacyjny w Polsce jest po prostu niewystarczający. Z badań wynika, że mniej osób wchodzi na drogę przestępczą po wyjściu z zakładów karnych niż po wyjściu z ośrodków wychowawczych. Najwyższa Izba Kontroli już dwukrotnie przygotowała raport, w którym rekomenduje kilka zmian. Pozwolę sobie poruszyć kwestię dwóch rekomendacji.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#KingaGajewska">Po pierwsze, wyspecjalizowanie ośrodków w ten sposób, aby odpowiadały na dysfunkcje, konkretne dysfunkcje, albo rozwiązywały konkretne problemy, jak np. kwestia nieletnich, które są w ciąży bądź już wychowują dzieci, tak aby stworzyć im warunki do wychowywania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#KingaGajewska">Po drugie, proponujecie państwo kary. Czy zwróciliście jednak państwo uwagę na problem niewystarczającej liczby psychologów i pedagogów w takich ośrodkach wychowawczych? Otóż z badań z 2021 r. wynika, że w ciągu tygodnia psycholog ma 24 minuty na rozmowę z takim wychowankiem. 24 minuty w ciągu tygodnia. Co jesteśmy w stanie zrobić w trakcie 24-minutowej rozmowy? Czy oprócz kar zajęliście się państwo również kwestią psychologów i pedagogów w takich ośrodkach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Konrad Berkowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#KonradBerkowicz">Problemy wychowawcze wynikają głównie z tego, że współczesna pedagogika opiera się na błędnym założeniu z zakresu antropologii filozoficznej, tzn. na melioryzmie, czyli wierze, która tu wybrzmiewała, że człowiek jest z natury dobry, a wszelkie zło pochodzi z zewnątrz, ze środowiska.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#KonradBerkowicz">Tymczasem właściwym fundamentem, fundamentem pedagogiki klasycznej, jest pejoryzm, który był głoszony np. przez Stanisława Lema, czyli przekonanie przeciwne, zgodnie z którym człowiek nie jest z natury zły, ale nie jest też z natury dobry, tzn. istnieją w człowieku pierwiastki zła i tym pierwiastkom, tym popędom w wychowaniu trzeba stawiać zdecydowane granice, a nie wierzyć w utopijne, bezstresowe wychowanie i bombardowanie miłością.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#KonradBerkowicz">Jak to się kończy, przekonał się Bertrand Russell, który założył szkołę opierającą się dokładnie na tym, co wy tu mówiliście. Założył szkołę, gdzie nie było hamulców, nie było kary, nie było ocen. Zobaczył dantejskie sceny, jak dzieci nawzajem wydłubują sobie oczy…</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Wcale tak nie mówimy.)</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#KonradBerkowicz">…i przed śmiercią zmienił pogląd w tej fundamentalnej kwestii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Dyduch, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chyba go nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Dolata, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#ZbigniewDolata">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! O tym, że ta ustawa jest dobra, że idzie we właściwym kierunku, świadczy ten ogromny atak ze strony środowisk lewicowo-liberalnych czy wręcz lewackich. Pan poseł Berkowicz powiedział właśnie o tych podstawach filozoficznych. To jest rzeczywiście brak podstawowej wiedzy i brak takiego podejścia do tego, czym jest wychowanie. Wychowanie to oddziaływanie na wychowanka poprzez umiejętne stosowanie kar i nagród. Nie można stosować wyłącznie kar i nie można stosować wyłącznie nagród. To jest rzecz oczywista. Jeśli atakujecie taki pomysł, że dyrektor szkoły może polecić uczniowi wykonywanie prac porządkowych, to zastanówcie się np. nad tym, co dzieje się w Japonii, bo tam nie ma sprzątaczek, tam dzieci sprzątają swoje szkoły i te szkoły lśnią czystością. To jest rzecz oczywista.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#ZbigniewDolata">Tej ustawy oczekiwali wszyscy pedagodzy, którym leży na sercu dobro dziecka, np. ci, którzy pracują w zakładach poprawczych. Miałem bardzo dużo próśb o to, żeby ten projekt ustawy jak najszybciej znalazł się w Sejmie, żeby był procedowany, ponieważ pedagodzy chcą mieć możliwość oddziaływania wychowawczego na te osoby, które są zdemoralizowane, żeby te osoby mogły wrócić do społeczeństwa jako pełnoprawni członkowie, którzy będą po prostu zachowywali się tak, jak byśmy tego oczekiwali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przy okazji procedowania nad tym projektem ustawy chcę zapytać o to, co słyszę od dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców: Dlaczego rząd tak niewiele robi, aby w szkołach było więcej pedagogów, psychologów, logopedów, nie mówiąc już o psychiatrii dziecięcej, do której dostęp jest wręcz niemożliwy?</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Resocjalizacja nie musi być karaniem dziecka za to, że znalazło się w takiej, a nie innej rodzinie. Przede wszystkim należy przeciwdziałać, podejmować działania profilaktyczne, które pozwolą na to, aby dziecko rzeczywiście mogło się dobrze rozwijać, aby miało dostęp do nauki, ale też żeby było bezpieczne i czuło się bezpiecznie. Proszę pamiętać, że wiele zachowań dziecko nabywa w środowisku rodzinnym, a więc proszę zająć się przede wszystkim wsparciem niezaradnych wychowawczo rodzin. Dziecko wówczas miałoby szansę na prawidłowe funkcjonowanie zarówno w szkole, jak i w swoim środowisku rówieśniczym. Proszę też pamiętać, że mamy pieczę zastępczą. Te osoby też trzeba wyposażyć we właściwą wiedzę, aby wiedziały, jak postępować z dziećmi z trudnościami wychowawczymi. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Karanie nie jest sztuką, to jest najłatwiejszy element. Sztuką jest wychowanie i zainteresowanie młodego człowieka. Dziecko z natury nie rodzi się złe. Mam wrażenie, że czasami państwo to upraszczacie i resocjalizacja wam się wiąże tylko i wyłącznie z karami.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#KrzysztofGrabczuk">W tej ustawie jest kilka dobrych zapisów, które mogłyby wejść w życie. Proszę państwa, oczywiście tego nikt nie podważa, podstawą jest rodzina, ale myślmy o tych dzieciach, które nie mają rodzin. Tutaj powinno by wejść państwo, również samorządy — w jaki sposób tym rodzinom pomóc. Wiele elementów jest potrzebnych, ale dwa są podstawowe. Po pierwsze, są potrzebne kadry, bardzo dobre kadry, a po drugie, są potrzebne pieniądze. Państwo rozdajecie miliony złotych na różnego rodzaju fundacje, 2 mld zł na tzw. telewizję publiczną, nazwaną powszechnie szczujnią. Przekażcie te pieniądze dla klubów sportowych, przekażcie dla organizacji sportowych, przekażcie, tak żeby tę młodzież zainteresować czymś innym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#GrzegorzBraun">Pytałem, panie ministrze, gdzie byliście, kiedy pod pretekstem walki z mniemaną pandemią w przedszkolach wygradzano taśmą policyjną kwadraty, sektory, żeby dzieci nie bawiły się jednym misiem. Gdzie byliście, kiedy wpędzano młode pokolenie w uzależnienia, kiedy działano bezpośrednio przeciwko ich zdrowiu, życiu, w przypadkach, w których to życie sobie próbują odbierać.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#GrzegorzBraun">A teraz zapytam, gdzie jesteście, kiedy wasz rząd przyjmuje obłudny program działań na rzecz tzw. równego traktowania, który oczywiście pod obłudnymi hasłami tolerancjonizmu otwiera, może nie szeroko wrota, ale różne furteczki dla propagatorów dewiacji i zwiększa zatem ryzyko bezkarności dewiacji. I zapytam — zapytam was, pogromców miękiszonów — jakie są statystyki wiążące dewiacje i propagandę dewiacji z tą demoralizacją, o której mowa w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 7 października ub.r., powiat tczewski, tylko jeden dzień, osiem prób samobójczych, osiem dziewcząt. Dzieci po próbach samobójczych, te statystyki rosną w zastraszającym tempie. Z roku na rok jest coraz gorzej. Tylko skuteczne takie próby w 2019 r. to 100 zgonów, rok później — 107, w ubiegłym roku — 127 prób, zgonów, a prób samobójczych było ponad 1200.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo często po narkotykach.)</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#MichałGramatyka">Jak w praktyce chcecie się zmierzyć z problemem wspierania i resocjalizacji takich nieletnich? Nieletnich, którzy podejmowali próby samobójcze, nieletnich, którzy doświadczają zaburzeń psychicznych, nieletnich uzależnionych od środków psychoaktywnych albo uzależnionych od alkoholu?</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Chcecie liberalizować.)</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#MichałGramatyka">Przesłanki ustawy w tym zakresie są niezwykle ogólnikowe, a sama ustawa jest bardzo represyjna. Nie daje nieletnim gwarancji procesowych, opiera się na dyskrecjonalnych uprawnieniach. Przecież to brzmi jak gotowy przepis na kolejne tragedie. Czy ktoś z was pomyślał o tych dzieciach w takich kategoriach?</u>
          <u xml:id="u-398.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chcę zapytać o dwie rzeczy. Pierwsza rzecz, o kwestię wyboru kadr. Przytoczę tutaj przykład Konstantynowa Łódzkiego, gdzie posłaliście dyrektora, który rozłożył cały system wychowawczy. Pytanie, czy ta ustawa jest oparta na tych doświadczeniach, które miały miejsce właśnie w Konstantynowie Łódzkim, gdzie nominat pana ministra Ziobry doprowadził do załamania systemu wychowawczego. Wychowanek, który brał udział w jednym ze zdarzeń, trafił do bardzo ciężkiego zakładu wychowawczego, a z kolei wychowawca miał postępowanie dyscyplinarne. Czy to jest ten model, który chcecie przyjąć w całej Polsce, który spowodował takie dramaty właśnie tam?</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#MirosławSuchoń">I drugie pytanie, panie ministrze. Przejrzałem tę ustawę dosyć dokładnie i nigdzie nie znalazłem, jak ma wyglądać system resocjalizacji. Co to w ogóle znaczy dla ministerstwa, co to znaczy w ustawie system resocjalizacji, jak ma wyglądać?</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan przeczyta, zamiast przeglądać.)</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#MirosławSuchoń">Jakie ma być, jakie ma mieć elementy, jakie wartości? Pytanie… Bo jest rzeczywiście dużo o różnych karach, dużo o sankcji, dyscypliny, natomiast tak naprawdę ta ustawa nie mówi, jak wychować takiego młodego człowieka, który ma problemy, ale jak go wychować na obywatela, który będzie mógł uczestniczyć w życiu publicznym, w życiu społecznym tak jak każdy inny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Cymański, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tadeuszu, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#TadeuszCymański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#TadeuszCymański">Spór jest dramatyczny i mam wiele pomysłów, ale muszę jeden tylko wybrać, bo czas krótki. To jest spór nie tylko o diagnozę, dlaczego tak jest, ale również o to, co robić. Ten spór toczy się tutaj ponad 20 lat. Pamiętam, może niektórzy na sali pamiętają, był taki moment historyczny, kiedy dwóch profesorów między sobą się trochę wadziło — to już było ponad 20 lat temu — i padła pewna wypowiedź. Chcę ją zacytować i niech pan ją skomentuje, bo to dotyczyło polityki, ale to dotyczy, jako żywo, również wychowania. Mianowicie, wiadomo, że dzieci, o których mówimy, a więc młodociani przestępcy, to często są ofiary. Ci sprawcy przestępstw są ofiarami swojego życia, są nieszczęśliwymi ludźmi i tego nikt nie kwestionuje, że trzeba im pomóc. Jak im pomóc? Natomiast to jest pytanie i spór o sposób wychowania.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#TadeuszCymański">Przechodzę do puenty. Panie ministrze, odpowiedź była taka: siła pozbawiona miłości prowadzi do przemocy i okrucieństwa, wiemy o tym. Ale jest druga strona tego medalu: miłość pozbawiona stanowczości i siły prowadzi do bezradności. Chciałbym, żeby pan to powiedział, bo to jest spór bardzo ważny. Dzisiaj nie ma karności, posłuszeństwa, jest Karta Praw Podstawowych, ale nie ma karty obowiązków. Władza rodzicielska ma być pieczą rodzicielską. Ja wychowywałem dzieci nie bezwzględnie, oskarżają mnie o bicie i katowanie. Nigdy nie biłem i nie katowałem. Ale zdarzyło mi się karcić. I przykre to były momenty. Tacy mądrzy jesteście, to wychowujcie ich, zobaczycie, co będziecie mieli.</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Elżbieta Płonka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowna Izbo! Wychowywanie dzieci to jest naprawdę wielkie zadanie. Dzieci trafiają do młodzieżowych ośrodków wychowawczych, dlatego że są w patologicznych rodzinach, że dotyka je kryzys środowiskowy, że walczą ze sobą poseparacyjnie ojciec z matką. Dzieci podejmują próby samobójcze. Poznałam ośrodek wychowawczy, w którym psycholog sobie nie poradził. Tutaj jest pytanie do pana ministra. Psycholodzy radzą, żeby była superwizja w tych ośrodkach. Czy jest przewidywany taki model? Psycholodzy zatrudniani przez ośrodki właściwie tak samo tracą możliwości, działając samotnie, więc muszą mieć pomoc zewnętrzną, czyli ocenę tej sytuacji z zewnątrz. Wtedy nie będą się gubić.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#ElżbietaPłonka">I druga rzecz. Bardzo dziękuję za to, że dyrektorzy mają takie uprawnienia, bo o to prosili mnie dyrektorzy szkół, z którymi się spotykałam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Michała Wosia o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję i za stanowiska klubów, i za głosy w tej debacie, nawet najbardziej krytyczne. Poza tymi skrajnie zmanipulowanymi czy opartymi na zupełnym kłamstwie, nieprawdzie, o czym za chwilę powiem, są czymś niezwykle istotnym i przyjmuję je z pokorą, bo mam głębokie przekonanie, że każdy z nich wynika z troski. Prawdą jest to, co m.in. jest zapisane w preambule, że właśnie wychowanie jest dobrem wspólnym całego społeczeństwa, i rzeczywiście tak powinno być. Dziękuję za to, że w pracach zwłaszcza podkomisji, a potem w pracach komisji było tyle dobrej współpracy, dobrych głosów, wzajemnego zrozumienia. To skutkowało tym, że państwo mimo swoich daleko idących zastrzeżeń, chociażby do preambuły czy do różnych nowych uprawnień, jednak nie zagłosowali przeciw, co było czymś dobrze przyjętym, dobrym sygnałem. Oczywiście jestem dobrej myśli co do dalszych etapów, bo rzeczywiście to wynika z troski, mam takie głębokie przekonanie. Natomiast skala niedomówień, skala uproszczeń, skala działań czy słów, które tutaj wynikały z przeczytania jednego czy drugiego raczej artykułu prasowego niżli projektu tej ustawy, pokazuje rzeczywiście, że ta debata może być czymś wartościowym, bo może wyjaśnić część wątpliwości, które się pojawiły.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Ustawą, być może to rzecz oczywista, ale nie likwiduje się głodu, ustawą nie znosi się ubóstwa itd. Tak samo ustawą niestety nie doprowadzimy do tego, że każdy dzieciak w Polsce będzie aniołkiem. Ustawa to narzędzia, pakiet narzędzi, które przekazujemy. Komu przekazujemy? Przekazujemy tym, którzy z dziećmi pracują, współpracują.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dyrektorom szkoły.)</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#MichałWoś">Rodzinie, rodzicom, którzy mogą ingerować, mają tutaj odpowiednie narzędzia. Nauczycielom, kuratorom, którzy w sposób szeroki działają — chociażby w ośrodkach kuratorskich, było o to pytanie. Co roku Ministerstwo Sprawiedliwości powiększa liczbę ośrodków. Rzeczywiście 6 lat temu było ok. 90 ośrodków, teraz już mamy 130 i co roku dokładamy kolejne. W tym roku otwieranych jest 10 nowych, są na to fundusze.</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#MichałWoś">Sędziowie, przede wszystkim środowiska sędziów rodzinnych będą te narzędzia wykorzystywali. Dyrektorzy jednostek resocjalizacyjnych, MOW-ów, zakładów poprawczych, a w przyszłości nowych ośrodków wychowawczych — to właśnie ci ludzie na co dzień robią wszystko, żeby te dzieci, najpierw będąc wychowankami, podopiecznymi systemu resocjalizacji, nie były później podopiecznymi systemu penitencjarnego. To jest cel tej ustawy. Wprowadzić nowoczesne metody, oparte na zdrowych przesłankach ku temu, żeby pomóc maksymalnie wielu dzieciom, wyciągnąć pomocną dłoń ze strony państwa, żeby one wyszły na właściwą ścieżkę i wróciły do tzw. normalnego społeczeństwa — to jest cel. W ramach tego celu są zaproponowane wszystkie te narzędzia, także narzędzie związane z dyrektorami szkół. Państwo nie zauważyli tej nowej — chwalonej, to powiem, poza niektórymi środowiskami — instytucji związanej z możliwością działania przez dyrektorów, która jest oparta na zgodzie, na współdziałaniu, na rodzinie. Zgoda rodziny, zgoda rodziców. Bez zgody rodziców albo opiekunów ta instytucja nie zadziała.</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-406.6" who="#MichałWoś">Co więcej, nie zadziała bez zgody nieletniego, tego nieletniego, który jak się nie będzie godził na grabienie liści, to ich nie będzie grabił, i kropka. I sprawa wraca na normalne tory.</u>
          <u xml:id="u-406.7" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Nie demonizujmy narzędzi, które mądrzy pedagodzy, mądrzy dyrektorzy przyjmują z wdzięcznością. Inni mądrzy dyrektorzy, nie przekreślam, jeśli nie będą chcieli z nich korzystać, nie będą z nich korzystać. Ale nie zabraniajmy tym, którzy chcą z nich korzystać, korzystania z tego narzędzia wedle ich oceny. Przecież oni najlepiej znają swoich wychowawców i swoich wychowanków.</u>
          <u xml:id="u-406.8" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Kolejna sprawa, która musi tutaj mocno wybrzmieć. Jako sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości chcę poinformować Wysoką Izbę, że ta ustawa jest ustawą przede wszystkim — w dużej mierze, i to był punkt wyjścia — konieczną. Dziękuję za te głosy, za to, o czym państwo mówili. Konieczność jest z perspektywy takiej, że obecna ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich jest ustawą czysto proceduralną, odnosi się do procedury sądowej. Przedstawiając projekt o wspieraniu resocjalizacji nieletnich, proponujemy ustawę, która ma zastąpić obecną procedurą sądową: postępowanie w sprawach nieletnich. Oczywiście nie jesteśmy zaślepieni. To już 5 lat pracy. Dlatego zespół specjalistów, wczoraj o tym na posiedzeniu komisji mówiłem, złożony jest w połowie z pedagogów, z osób, które są pedagogami i zajmują się resocjalizacją, a nie z prawników, sędziów, mimo że ustawa w dużej mierze ma charakter stricte proceduralny. Chodzi o to, żeby była możliwie kompleksowa w zakresie działań, za które odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości. Nie było klapek na oczach, że jest sąd rodzinny i nic poza tym. Dlatego byli pedagodzy, dlatego byli ci, którzy także proponowali rozwiązania do działania na przedpolu. Ale my tym obszernym projektem, zgoda, jesteśmy zobowiązani do reakcji, do uporządkowania reakcji państwa, do takiego ustandaryzowania reakcji państwa wobec osób, w przypadku których są już przejawy demoralizacji, nawet najmniejsze, wobec nieletnich, którzy popełnili czyn zabroniony, czyn karalny. Czyli ta ustawa odnosi się do nieletnich, a nie małoletnich — to jest inne pojęcie — nie niepełnoletnich, o czym też mówiłem na posiedzeniu komisji, nie dzieci. Tu oczywiście są dzieci, tzn. młodzież, ale nie jest prawdą, co tutaj padło, że obniżamy wiek odpowiedzialności. Wręcz przeciwnie. Obecna ustawa z czasów stanu wojennego prowadzi do tego, że właśnie 6-, 8-, 9-letnie dziecko może stanąć przed sądem i odpowiadać w ramach postępowania w sprawach nieletnich. My dajemy sztywną granicę wypracowaną przez ekspertów. Były różne dyskusje, jak tę granicę ustawić. Eksperci wskazali, że ten wiek 10 lat jest najbardziej optymalny na reakcję państwa, jeżeli są przejawy demoralizacji. Nie na zamykanie w zakładach poprawczych, szanowni państwo, tylko chociażby — i to też bardzo mocno w tym projekcie wybrzmiewa — na zobowiązanie rodziców do określonego zachowania, na zobowiązanie organizacji społecznych. Mimo opinii Biura Legislacyjnego celowo forsujemy to, żeby podkreślić te organizacje pozarządowe, które też są organizacjami społecznymi. Chodzi o to, żeby ten 10-, 11-letni dzieciak, jeśli nie musi, nie szedł do jednostek związanych z izolacją. Ta ustawa daje narzędzia. Decyduje sędzia, decyduje środowisko we współpracy z rodziną. Taki jest jej cel. Jeżeli chodzi o to, co państwo tutaj przez ostatnią godzinę, półtorej mówili i przedstawiali, kiwałem głową i w niektórych momentach nawet przyklasnąłem, bo państwo opisywali obecny system. Państwo opisywali to, co chcemy zmienić. I tym projektem zmieniamy to właśnie po to, żeby były bardzo szerokie narzędzia. Ale, szanowni państwo, przedłożenie narzędzi, przedstawienie narzędzi nie oznacza, że mamy z klapkami na oczach widzieć tylko radosne, uśmiechnięte dziecko. Proszę pamiętać, że jest to często młodzież, że są to nieletni bardzo zdemoralizowani, że są to sprawcy najcięższych przestępstw. I my, przewidując różne narzędzia, musimy prowadzić do tego stopniowania. Na jednego zadziała nadzór kuratora, na drugiego zadziała ośrodek kuratorski, ale jest kategoria nieletnich, którzy trafiają do zakładów poprawczych. Szanowni państwo, byłem w poniedziałek w zakładzie poprawczym w Zawierciu. Zapraszam. Czasami bywają państwo w zakładach penitencjarnych. Zapraszam do zakładów poprawczych. Akurat to jest zakład poprawczy dla dziewcząt. I te dziewczyny mi mówiły, że są wdzięczne — w normalnej rozmowie, nie były to jakieś wymuszone teatrzyki — że trafiły do tego miejsca, bo to im uratowało życie. I to jest konkretny cytat, słowo w słowo. Są wdzięczne, że trafiły do zakładu poprawczego, bo to im uratowało życie. I teraz mamy ustawą zamykać taką możliwość? Szanowni państwo, apeluję, proszę, rozmawialiśmy o tym na posiedzeniach podkomisji i komisji. Ta ustawa ma podejście systemowe, żeby możliwość stosowania narzędzi była dostosowana do konkretnego nieletniego.</u>
          <u xml:id="u-406.9" who="#MichałWoś">Cieszę się, że udało się to wyprostować, jeżeli państwo teraz mówią, że nie o to chodzi, że państwo przyjęli to do wiadomości, zrozumieli, że ta ustawa nie jest, co tutaj padło, jakimś represyjnym aktem prawnym, w przypadku którego myśli się tylko o tym, jak karać, tylko że ta ustawa ma cały pakiet narzędzi prawnych, które pozwalają osobom na tym znającym się najlepiej, pedagogom, specjalistom resocjalizacji i sędziom rodzinnym, tak stosować te narzędzia, żeby dostosowywać środki najlepiej pasujące do nieletnich. Z pewnością resocjalizacja jest w centrum, z pewnością dziecko jest w centrum i z pewnością jest cel, aby to dziecko wróciło, nauczyło się — bo niektórzy nie mówią o resocjalizacji, a wręcz o socjalizacji, bo miało złe wzorce, bo wywodzi się z patologicznego środowiska — żeby mogło normalnie żyć w społeczeństwie. Stąd indywidualny program resocjalizacyjny — też państwo mówili, że czegoś takiego nie ma — stąd mnóstwo warunków wolnościowych. Nawet gdy w przypadku kogoś jest zastosowany środek o charakterze izolacyjnym, żaden limit związany przepustkami, z innymi działaniami, które są narzędziami w ręku dyrektora tej placówki resocjalizacyjnej… I stąd wsparcie państwa. I w ramach tej filozofii podejścia do nieletniego i odpowiedniego stosowania narzędzi mamy zatrzymanie machiny państwa na poziomie szkoły, kiedy to jest właściwe, czasami na poziomie Policji, kiedy mamy do czynienia z jakimś wykroczeniem. W tej chwili jest tak, że każde wykroczenie, które jest wymienione jako przejaw demoralizacji albo czynu karalnego, ląduje w sądzie rodzinnym. Po co? Czasami wystarczy taka rozmowa, porządna rozmowa z policjantem. Tę sprawę można na tym etapie zatrzymać. Sądy powinny się zajmować najpoważniejszymi sprawami. Oczywiście nie może z ich pola widzenia, z ich oczu znikać to, co najważniejsze, czyli to, żeby dostosować narzędzia stosowane wobec nieletniego do konkretnej osoby, indywidualnej osoby, żeby one były jak najskuteczniejsze.</u>
          <u xml:id="u-406.10" who="#MichałWoś">Była mowa o tych 10 latach, że rzekomo to obniżamy. Nie, właśnie podnosimy. Jest sztywna granica 10 lat w przypadku demoralizacji. Co do czynów karalnych granica nie jest ruszana, zmieniana, czyli wynosi 13 lat, jak w chwili obecnej. Natomiast trzeba też pamiętać…</u>
          <u xml:id="u-406.11" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Dlaczego 10?)</u>
          <u xml:id="u-406.12" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Trzeba było słuchać, minister wyjaśniał.)</u>
          <u xml:id="u-406.13" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Rozmawialiśmy o tym na posiedzeniu komisji. I trzeba było słuchać także na posiedzeniu komisji, kiedy pan prof. Haak szczegółowo to wyjaśniał. Pani poseł akurat nie skorzystała z zaproszenia do uczestnictwa w podkomisji, natomiast w pracach podkomisji było to bardzo szczegółowo i szeroko poruszane — odsyłam do stenogramu, do protokołu — szczegółowo wyjaśnione przez szefa zespołu, który nad tym pracował. Niekwestionowany autorytet, największy autorytet w dziedzinie prawa nieletnich, w dziedzinie sądownictwa rodzinnego, osoba, która właściwie kształtowała sądownictwo rodzinne, czyli pan prof. Henryk Haak, sędzia rodzinny w stanie spoczynku, Uniwersytet Szczeciński, szczegółowo wyjaśniał, skąd decyzja o tym, że ten wiek jest ustawiony na poziomie 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-406.14" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Padło pytanie już szczegółowe — co do miłości, to koniec, wisienka na torcie, pamiętam, panie pośle — dlaczego nie kodeks. Otóż rzeczywiście są tu kwestie proceduralne, ale nie tylko kwestie proceduralne, czyli cały pakiet działań, które proponujemy i na przedpolu, w ramach demoralizacji i współpracy z rodziną, ale też na właśnie już po realizacji środka poprawczego albo środka wychowawczego, kiedy nieletni opuszcza zakład poprawczy. Ale też są kwestie czysto proceduralne. W sprawach nieletnich stosuje się przecież Kodeks postępowania cywilnego, chyba że chodzi o niektóre instytucje typu właśnie te związane z przepadkiem czy z innymi kwestiami, instytucje tradycyjnie związane z prawem karnym, to wówczas odpowiednio Kodeks postępowania karnego. Ciężko sobie wyobrazić, żebyśmy przygotowali trzeci kodeks, nazwali kodeksem ustawę, w której właściwie w całości odsyłalibyśmy do jednego czy drugiego kodeksu w ramach postępowań. Jest to więc decyzja czysto doktrynalna, legislacyjnie właściwa, wypracowana też w dyskusjach przez ekspertów, bo także to było przedmiotem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-406.15" who="#MichałWoś">Padły pytania o preambułę. Szanowni państwo, proszę zwrócić na to uwagę, bo to, co budziło mniejsze kontrowersje, to to, czy rodzic to matka i ojciec. My tutaj wątpliwości nie mamy. Natomiast większe kontrowersje po stronie opozycyjnej budziło to, czy chrześcijański system wartości jest dyskryminacyjny wobec reszty obywateli, czy nie. Otóż, szanowni państwo, w preambule jest wyraźne wskazane, że wychowanie, które respektuje chrześcijański system wartości, jest oparte na uniwersalnych zasadach etyki, czyli gramatycznie, fleksyjnie odnosimy się tu zdaniem do wychowania, które… Oczywiście są też głosy z drugiej strony, z prawej strony, dlaczego odwołujemy się do uniwersalnych zasad etyki, a nie jedynie do wartości chrześcijańskich. My tutaj proponujemy tego rodzaju rozwiązanie, które jest w pełni zgodne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-406.16" who="#MichałWoś">Z kolei mówienie o tym, że preambuła jest czymś mniej istotnym, co jest wręcz jakimś błędem w ramach procedury legislacyjnej czy w ramach przygotowania projektu, nie znajduje uzasadnienia. Odsyłam do „Zasad techniki prawodawczej”, ale także do tego, że obecna ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich także tę preambułę ma, czyli jest to w ramach jednego systemu. To też był bardzo mocny postulat aksjologiczny, także sędziów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-406.17" who="#MichałWoś">Szanowni Państwo! Króciutko tylko. Jeśli chodzi o obrońcę z urzędu, sąd może przyznać obrońcę zawsze, na każdym etapie.</u>
          <u xml:id="u-406.18" who="#MichałWoś">I jeszcze chciałbym się odnieść do tego, że co do matek jest tak, że my tutaj oczywiście realizujemy — nie ma pani poseł — cały pakiet. Szczegóły są w rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-406.19" who="#MichałWoś">Natomiast chciałbym powiedzieć i jeszcze raz podkreślić to, że ta ustawa jest reakcją państwa na demoralizację albo na czyny karalne, natomiast nie tracimy z pola widzenia działań związanych z innym systemem prawnym, czyli ustawy o wspieraniu rodziny i całego pakietu spraw z tym związanych.</u>
          <u xml:id="u-406.20" who="#MichałWoś">Panie Pośle Cymański! Miłość pozbawiona stanowczości — zdecydowanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#TomaszKostuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotowy projekt dotyczy według rządu kompleksowego uregulowania problematyki nieletnich, których zachowanie wymaga interwencji organów państwowych. W związku z tym planowane jest utworzenie nowych placówek dla nieletnich — okręgowych ośrodków wychowawczych oraz, co najważniejsze — wprowadzenie możliwości pozasądowego reagowania na niewłaściwe zachowanie nieletnich. Te regulacje budzą wątpliwości, przede wszystkim chodzi o możliwości w zakresie karania uczniów przez dyrektora placówki.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#TomaszKostuś">W związku z tym proszę o odpowiedź: W jakim stopniu dyrektor nakładający kary porządkowe na uczniów będzie podlegał kontroli? Czy te osoby będą przechodzić specjalistyczne kursy, które zapewnią odpowiednią wiedzę z zakresu prawa, tak aby nie dochodziło do samodzielnych decyzji, rozstrzygania, co według dyrektora placówki jest złe, a co dobre? Czy w związku z tymi pomysłami planuje się utworzenie nowych stanowisk pracy w kuratorium oświaty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (druki nr 2072 i 2278).</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Elżbietę Płonkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 7 marca senacki projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, druk nr 2072… Mam przyjemność i zaszczyt w imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedstawić sprawozdanie z prac komisji nad tym senackim projektem.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#ElżbietaPłonka">Projekt tej ustawy stanowi realizację postulatu zawartego w petycji indywidualnej wniesionej do Senatu Rzeczypospolitej, w której autor wystąpił z propozycją rozszerzenia regulacji art. 69 ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi o możliwość doręczeń na adres skrytki pocztowej.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#ElżbietaPłonka">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 24 maja br. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę…</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właśnie, a dlaczego nie ma pierwszego klubu?</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo niewygłoszone zostało złożone.)</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niewygłoszone. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">To bardzo proszę panią posłankę Katarzynę Marię Piekarską z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-411.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Wielce Szanowny Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ten projekt jest dowodem na to, że petycje mają sens, a ustawodawca słucha obywateli, ponieważ to właśnie petycja, co warto podkreślić, legła u podstaw powstania tej propozycji legislacyjnej, która została przygotowana przez Senat.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Wysoka Izbo! W każdym postępowaniu przed sądami, czy to karnym, czy to cywilnym, czy tak jak w tym przypadku — administracyjnym, kluczową rolę odgrywa skuteczne doręczenie wszelkich pism procesowych. W przedmiotowym projekcie postuluje się, aby na wniosek adresata, np. strony, doręczenie korespondencji procesowej mogło odbywać się oczywiście również na adres wskazanej skrytki pocztowej. To ważne rozwiązanie, ponieważ z praktyki wiadomo, że bywają problemy z doręczeniem korespondencji procesowej np. osobom bezdomnym albo cudzoziemcom, którzy są w trakcie procedury odwoławczej, np. przy uzyskaniu statusu uchodźcy. Zdarza się też, że adresaci korespondencji z sądu nie mogą lub nie chcą odbierać pism procesowych w miejscu zamieszkania. Warto tutaj nadmienić, że podobne regulacje obowiązują już w procedurze cywilnej oraz karnej. Sprawdziły się. Nie ma zatem powodu, aby również w procedurze przed sądami administracyjnymi rozwiązania proponowane w druku nr 2072 nie mogły się znaleźć. Warto podkreślić, że projekt w konsultacjach zyskał aprobatę korporacji prawniczych.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">A zatem, panie marszałku, koleżanki, koledzy posłowie, w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska popieram projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Śmiszek, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Lewicy przedstawić stanowisko odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Przede wszystkim trzeba wspomnieć, że nie byłoby tego projektu ustawy, gdyby nie zaangażowany obywatel, który wniósł petycję indywidualną. To z jego inicjatywy ten projekt, krótki, aczkolwiek niezwykle istotny, jest dziś rozpatrywany w Sejmie. To ważny mechanizm demokratyczny, w ramach którego obywatele mają pełne prawo do inspirowania prac parlamentu. Nie tylko inspirowania, ale także inicjowania prac parlamentu. Tak że wielkie podziękowania dla obywatela, który ten projekt ustawy złożył do Komisji do Spraw Petycji. Komisja do Spraw Petycji przekazała go do dalszego procedowania.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#KrzysztofŚmiszek">Projekt nie wzbudził żadnych kontrowersji podczas prac legislacyjnych w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Zakłada on wprowadzenie możliwości doręczenia w postępowaniach administracyjnych przesyłek pocztowych na adres skrytki pocztowej. Trzeba pamiętać, że tego typu rozwiązania funkcjonują już w innych procedurach. Kodeks postępowania cywilnego reguluje podobne rozwiązanie, również Kodeks postępowania karnego, a także Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Proponowane rozwiązanie docelowo ułatwi dostęp do sądu osobom, które z różnych przyczyn nie mogą odbierać korespondencji w miejscu zamieszkania, np. osobom w kryzysie bezdomności. Często też korzystanie ze skrytki pocztowej po prostu jest wygodne. Pozytywnie o tym projekcie wypowiedziały się prawnicze samorządy.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#KrzysztofŚmiszek">I na koniec: ten krótki, ale bardzo ważny projekt to tak naprawdę przybliżenie sądów obywatelom, to tak naprawdę realizacja konstytucyjnie gwarantowanego prawa do sądu. Sąd ma być blisko ludzi i korespondencja sądowa ma być łatwo dostępna, zatem ten projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom obywateli. Lewica będzie popierać ten ważny projekt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#KrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#KrzysztofPaszyk">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska chciałbym w kilku zdaniach przedstawić stanowisko klubu w sprawie sprawozdania komisji o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zawartym w drukach sejmowych nr 2072 i 2278.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#KrzysztofPaszyk">Śladem i wzorem moich przedmówców też symbolicznie chciałbym podziękować wnioskodawcy i Komisji do Spraw Petycji za przygotowanie tego projektu. To są zawsze bardzo wyjątkowe projekty, będące swoistego rodzaju obywatelskim sygnałem, postulatem zmian w systemie prawa. Myślę, że za każdym razem z szacunkiem pochylamy się nad tymi inicjatywami.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#KrzysztofPaszyk">Przedmówcy w szczegółach omówili istotę problemu, nie będę tego powtarzał. Powiem tylko, że również w Klubie Parlamentarnym Koalicja Polska projekt nie wzbudza najmniejszych kontrowersji, najmniejszych zastrzeżeń i jak najbardziej w toku dalszych prac parlamentarnych będziemy jako klub sprzyjać temu, aby jak najszybciej został uchwalony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050, się zbliża, jest coraz bliżej… Jest.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W postępowaniu przed sądami administracyjnymi na wniosek adresata doręczenie będzie mogło być dokonane na wskazany przez niego adres skrytki pocztowej. Wreszcie. Aż dziwne, że nikt wcześniej nie wpadł na taki pomysł. Brawa dla autora petycji. To pan Karol Pachnik, który we wrześniu 2020 r. skierował petycję do Senatu. Zwrócił on uwagę na to, że postępowanie sądowoadministracyjne to pierwsza regulacja procedur sądowych, która umożliwia w pełni dwustronną komunikację elektroniczną z sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#TomaszZimoch">W tym zakresie zdaniem autora petycji mecenasa Karola Pachnika regulacja jest wzorcowa, ale jak zauważył dalej, do tej pory nie przewidziano możliwości doręczania pism sądowych na adres skrytki pocztowej, a takie regulacje znajdują się przecież w Kodeksie postępowania karnego i w Kodeksie postępowania cywilnego. Raz jeszcze brawa dla pana Karola. Wiwat adwokatura.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#TomaszZimoch">Co ciekawe, mecenas Pachnik jest autorem i innych petycji. Mam nadzieję — a docierają do mnie takie sygnały, panie ministrze — że Ministerstwo Sprawiedliwości będzie otwarte na nowe propozycje regulacji, a podobno niektóre petycje są tam u was w ministerstwie hamowane. Przecież siła obywatelskich petycji jest ogromna. Przy okazji ogromna prośba do pana, panie marszałku. Czy nie można by zapraszać do Sejmu autorów petycji, kiedy procedujemy nad projektami ustaw, które powstały właśnie na podstawie tych petycji? Spróbujmy wprowadzić taki zwyczaj. Szkoda, że dzisiaj pan Karol Pachnik nie jest z nami tu, w Sejmie. Raz jeszcze gratulacje dla adwokata Karola Pachnika. Przyjmijmy tę ustawę w trybie mini-max, czyli minimum słów, minimum sporów, a maksimum dobrego prawa, nawet jak ta ustawa liczy tylko dwa artykuły. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem panu powiedzieć, panie pośle, że pana sugestia zostanie wzięta pod uwagę, gdyż akurat jako wicemarszałek odpowiadam za Komisję do Spraw Petycji. Muszę przegadać to z szefem Komisji do Spraw Petycji i oczywiście z panią marszałek Sejmu. Może to dobry pomysł. Dziękuję bardzo za ten pomysł.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zimoch: Panie marszałku, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">A proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Szanujemy pana partię, tak jak każdą inną.</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Dobromir Sośnierz, koło Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#DobromirSośnierz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#DobromirSośnierz">To jeden z niewielu projektów, którego nie ma sensu krytykować w tym Sejmie. Rzadko się to zdarza, ale super. Cieszę się z tej niezwykłej okazji. Co ciekawe, to jest taki problem, z którym do mnie zwrócił się jeden z wyborców już jakiś czas temu, bliżej początku kadencji. Zasugerowałem mu, że owszem, możemy w ramach Konfederacji zgłosić taki projekt poprawki, ale zasugerowałem mu, żeby się zwrócił do Komisji do Spraw Petycji. Oczywiście to nie pan adwokat, który to złożył… Ale być może jakoś się przyczyniłem do powstania tej ustawy, nie wiadomo, więc tym bardziej nie wypadałoby mi jej teraz krytykować.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#DobromirSośnierz">Natomiast jeśli już miałbym powiedzieć coś, trochę pomarudzić, to powiedziałbym, że to chyba niedobrze, że musimy ręcznie poprawiać takie rzeczy w każdej kolejnej ustawie. Chyba polskie prawo już dojrzało do tego, żeby napisać je w dużej części od nowa. Powinna być jakaś jedna ustawa o prawach, obowiązkach obywatela wobec państwa, wobec urzędów, w której byśmy uregulowali np. sposoby komunikowania się urzędników z obywatelem raz na zawsze. W jednej ustawie. Kiedy dojdzie jakaś nowa możliwość, pojawią się nowe techniczne wynalazki komunikacyjne, to już tylko w jednej ustawie to poprawimy, a nie będziemy grzebać raz w tym, raz w tamtym kodeksie, a potem jeszcze o czymś sobie przypominamy. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest ich sześć.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadawanie pytań — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak ktoś jeszcze z państwa chciałby się dopisać, to zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie ma nikogo, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-421.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Prawa człowieka w aspekcie sprawnie działającego wymiaru sprawiedliwości są dla nas wszystkich kluczową kwestią. Po tym, w jaki sposób działają sądy, odróżnia się praworządne kraje demokratyczne od tzw. republik bananowych. Poza prawem do bycia sądzonym przez niezależny, niezawisły, sprawiedliwy sąd każdy z obywateli ma niepodważalne prawo do tego, aby jego sprawy były rozpatrywane szybko i sprawnie, w tym również przez sądy administracyjne. W związku z tym cieszy ta ustawa i cieszy podjęcie tej kwestii w regulacjach przez wszystkie kluby będące w składzie tego Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-423.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-423.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rzeczywiście ta ustawa jest efektem petycji skierowanej do parlamentu. To zawsze jest niezwykle przyjemny moment z punktu widzenia prac Sejmu, kiedy sprawy kierowane przez obywateli znajdują odzwierciedlenie w projekcie ustawy. Natomiast ja mam pytanie do pana ministra. Bo była informacja, że są petycje, które są wstrzymywane przez ministerstwo, a mogłyby poprawić kontakty obywateli z instytucjami państwa. Mam prośbę o to, by pan minister był uprzejmy na piśmie przedstawić informację o tym, jakie petycje zostały skierowane do ministerstwa i z jakiego powodu są one wstrzymywane. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest dobra ustawa. Procedowana ustawa niewątpliwie ułatwi dostęp do sądów osobom, które z różnych przyczyn nie mogły odebrać korespondencji w miejscu zamieszkania. Duże znaczenie ma także dla bezdomnych, gdyż dostarczenie przesyłek do tych osób było dość problematyczne. Ważny jest również aspekt praktyczny z tego względu, że korzystanie ze skrytki pocztowej jest po prostu wygodniejsze. Jak powszechnie wiadomo, według ustawy zasadniczej każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, więc samo to, że będą mogli odebrać korespondencję ze skrytki, będzie dużym ułatwieniem. I jest wątpliwość: Czy możliwość doręczenia przesyłki sądowej poprzez skrytki pocztowe może spowodować przewlekłość postępowań, czy obawy te są nieuzasadnione? Ponieważ chodzi o to, żeby to było dobrze przekazane, jeśli chodzi o informację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje pytanie jest jak gdyby obok tej ustawy, bo rozwiązanie mówiące o tym, że korespondencję procesową można doręczać do skrytki pocztowej, jest rozwiązaniem dla sytuacji specjalnych. W normalnej sytuacji taka korespondencja przychodzi na adres domowy lub na wskazany adres. Jeśli adresata nie ma, listonosz zostawia powiadomienie. Potem oczywiście na poczcie trzeba to podpisać i wszystko wydaje się proste. Jednocześnie z moich dyżurów poselskich wynika, że bardzo często jest jakieś nieporozumienie, jakieś niedopracowanie, trudno mi to sprecyzować. Jeśli powiadomienie nie dociera do adresata, powoduje to całą masę komplikacji, m.in. czasami nie odbywają się rozprawy sądowe, czasami zainteresowany ma poczucie krzywdy, bo nie może uczestniczyć w postępowaniu, bowiem nie otrzymał tego zawiadomienia. Mam świadomość, że nie dotyczy to tej ustawy, jednak problem wydaje mi się na tyle społecznie istotny, że zwracam na niego uwagę. Robiłam to także w interpelacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Sebastiana Kaletę.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam pana bardzo serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#SebastianKaleta">Panie Marszałku! Bardzo serdecznie witam w tej dzisiejszej serdecznej atmosferze. Rzadko zdarza się nam na forum Sejmu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bo dzisiaj prowadzę i dlatego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#SebastianKaleta">…z taką sympatią się do siebie zwracać. To bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#SebastianKaleta">Projekt, który został złożony na podstawie złożonej petycji, zasługuje na poparcie. On usuwa pewną niekonsekwencję w procedurach. W procedurze cywilnej i karnej to rozwiązanie funkcjonuje, nie ma żadnych przeszkód, żeby i w procedurze sądowoadministracyjnej to rozwiązanie było obecne. Każde rozwiązanie w polskim prawie wprowadzone jest wtedy, jeśli jest zdiagnozowane zapotrzebowanie na konkretną procedurę. W tym przypadku okazało się, że takie uwagi nam zgłaszano, więc nie ma przeszkód, by wdrożyć to ułatwienie.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#SebastianKaleta">Pojawiły się pytania podczas tej debaty. Pan poseł Sośnierz wskazywał na postulat dojścia do takiego momentu, w którym będziemy mieli jednolity kontakt z urzędami czy to administracji, czy sądów, żeby była jasność i sprawność w doręczaniu. Taki system e-doręczeń jest wprowadzany i będzie również dotyczył sądów. Oczywiście wdrożenie trwa i jeszcze upłynie kilka lat, zanim ten system będzie w pełni funkcjonalny, niezawodny i będzie służył naszym obywatelom, natomiast już te działania są przyjęte w stosownej ustawie, realizowane są działania wdrożeniowe.</u>
          <u xml:id="u-432.3" who="#SebastianKaleta">Pojawiło się pytanie o petycje. Ja zajmuję się pewnym obszarem kompetencji ministra sprawiedliwości jako sekretarz stanu, natomiast wśród aktualnych petycji, które są przekazane do mojego rozpoznania, znajduje się petycja dotycząca wynagrodzenia aplikantów adwokackich i radcowskich. Ta petycja w ministerstwie jest bardzo wnikliwie analizowana i wskutek jej złożenia wskazujemy na konieczność przeprowadzenia badań i dokonania analiz, czy problem poruszony w petycji występuje i na jaką skalę. Ministerstwo w zakresie tej petycji deklaruje daleko posuniętą gotowość do współpracy. Gdyby te badania wykazały potrzebę, jeśli chodzi o regulowanie ustaw dotyczących adwokatów i radców, wówczas ministerstwo taki projekt przygotuje.</u>
          <u xml:id="u-432.4" who="#SebastianKaleta">Wydaje mi się, że wyczerpałem…</u>
          <u xml:id="u-432.5" who="#SebastianKaleta">Jeszcze pani poseł Fabisiak pytała o problemy z doręczeniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale poszła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#SebastianKaleta">Ale do protokołu warto…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#SebastianKaleta">Problem skuteczności doręczeń oraz tego, żeby nie dochodziło do sytuacji, że strona jest pokrzywdzona tym, że jest domniemanie doręczenia, częściowo rozwiązaliśmy doręczeniem przez komorników, natomiast trudno jest znaleźć perfekcyjny system, w którym zawsze będzie pewność, że korespondencja urzędowa faktycznie trafi pod adres, pod którym można zastać konkretną osobę, ponieważ ludzie często się przemieszczają, czasami zapominają zmienić adres. Szukamy takich rozwiązań, żeby była pewność, że prawa stron są zachowywane w postępowaniach, ponieważ to również wpływa na sprawność prowadzonych postępowań. Jeśli w toku postępowania występuje problem z uprzednim doręczeniem, to oczywiście potem rodzą się komplikacje i sprawa trwa dłużej, niż powinna. Czy ten system się finalnie sprawdzi i będzie docelowym systemem, jeszcze nie wiemy. Ta instytucja funkcjonuje w polskim prawie od ponad roku. Natomiast z tych informacji, jakie ministerstwo posiada, wynika, że do nas też wpływały skargi dotyczące doręczeń. Osobiście odczuwam, że tego rodzaju skarg po wprowadzeniu tych przepisów jest mniej. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#MarekAst">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zawartego w drukach nr 2072 i 2278.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#MarekAst">Senacki projekt przewiduje wprowadzenie zmiany w postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegającej na umożliwieniu na wniosek adresata doręczenia pisma na wskazany przez niego adres skrzynki pocztowej.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#MarekAst">W związku z tym, że możliwość ta jest przewidziana także w innych procedurach sądowych, wprowadzenie tego udogodnienia w postępowaniu przed sądami administracyjnymi wydaje się uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#MarekAst">W tej sytuacji Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość głosować będzie za przyjęciem zaproponowanej przez Senat nowelizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (druki nr 2269 i 2318).</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Marcina Porzucka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MarcinPorzucek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Finansów Publicznych procedowała dziś nad rządowym projektem ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. W toku dyskusji zgłoszono 12 poprawek. Wszystkie poprawki zostały przyjęte. Ostatecznie projekt został poparty przez 31 posłów. Nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MarcinPorzucek">Szczególną uwagę chciałem zwrócić na poprawkę dotyczącą przedłużenia funkcjonowania tarczy antyinflacyjnych do końca października. To są tarcze osłonowe, które mają wspierać Polaków w czasie inflacji, która szaleje na terenie całej Europy i całego świata i po epidemii, po wojnie jest wielką plagą, która dotyka cały nasz region. Notabene w Europie Środkowej Polska ma jedną z najniższych inflacji, a w całej Unii Europejskiej — drugi najniższy poziom bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#MarcinPorzucek">To tyle. Myślę, że ta ustawa jest szczególnie oczekiwana przez Polaków. Mam nadzieję, że będzie sprawnie procedowana i przyjęta przez Sejm, tak jak dzisiaj udało się to zrobić na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Gabrielę Masłowską z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#GabrielaMasłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#GabrielaMasłowska">Panie Marszałku! Rządowy projekt ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z druku nr 2269 po rozpatrzeniu przez podkomisję do spraw instytucji finansowych trafił dzisiaj do Komisji Finansów Publicznych. Na posiedzeniu Komisja Finansów Publicznych rozpatrzyła sprawozdanie, a także zgłoszone poprawki. Było ich 12. Po przeprowadzonej dyskusji jednogłośnie przyjęto przedłożony projekt.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#GabrielaMasłowska">W wyniku prac podkomisji i Komisji Finansów Publicznych podtrzymano rozwiązania zawarte w rządowym projekcie ustawy, tj. przede wszystkim zwiększenie alternatywnych możliwości pozyskiwania kapitału dla przedsiębiorców, obok pozyskiwania go w formie kredytów czy emisji papierów wartościowych, kredytów na inwestycje, w formie platform finansowania społecznościowego. Drugim celem, który jest zachowany po pracach podkomisji i komisji, jest wprowadzenie mechanizmu pomocy kredytobiorcom w związku ze wzrostem oprocentowania kredytów hipotecznych i zwiększeniem wysokości miesięcznych rat kredytu mieszkaniowego. W projekcie podtrzymano wakacje kredytowe, czyli umowy o zawieszenie spłaty kredytu na 1 miesiąc w kwartale w roku 2023 i 2 miesiące na kwartał w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. Trzeba podkreślić, że w formie jednej z poprawek wprowadzono trzeci cel tej ustawy, tj. przedłużenie stosowania tarczy inflacyjnej, która obniża akcyzę i VAT na nośniki energii i na nawozy, z 31 lipca do 31 października. Jednocześnie poprzez poprawki wprowadzono szereg zmian ujednolicających, doprecyzowujących przepisy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#GabrielaMasłowska">Najbardziej dyskutowana była kwestia wakacji kredytowych. Banki domagają się wprowadzenia kryteriów w zakresie dostępu do wakacji kredytowych. Chodzi o to, aby nie były one powszechne, dostępne dla wszystkich. Uzasadniają to m.in. dużą stratą dla banków, dużymi kosztami dla banków i grożą niestabilnością systemu bankowego — zdaniem banków — czego się zresztą można było spodziewać. Dlatego proponują wprowadzenie kryterium dochodowego, tak jak jest w przypadku dostępu do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Z wakacji kredytowych mogłyby korzystać osoby, w przypadku których spłata kredytu łącznie z odsetkami przekraczałaby 40–50% dochodu. Proponują także wprowadzenie dodatkowego kryterium powierzchni nieruchomości: 75 m2, 100 m2 w przypadku domu. To są rozwiązania, które naszym zdaniem ewidentnie mają na celu ochronę interesów banków.</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#GabrielaMasłowska">Natomiast stowarzyszenia reprezentujące kredytobiorców mają inny punkt widzenia. Twierdzą, że wysokie stopy procentowe generują bardzo wysokie zyski banków, chociażby do 20 mld w tym roku, w związku z podwyżką stóp procentowych. Twierdzą także, że jest pilna potrzeba odejścia od wskaźnika WIBOR, na podstawie którego banki wyznaczają oprocentowanie umów kredytowych. Zresztą zmianę wskaźnika WIBOR zapowiedział pan premier Morawiecki i prace nad tym się kończą. W ustawie jest ujęta procedura zastosowania alternatywnych wskaźników, a jaki to będzie konkretnie… Z wypowiedzi ministra finansów wynika, że nastąpi to wkrótce. Jednocześnie przedstawiciele kredytobiorców domagają się wakacji kredytowych w postaci aż 12 rat, czyli są to zupełnie inne stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-442.5" who="#GabrielaMasłowska">Uważamy, że projekt rządowy w formie, w której opuszcza Komisję Finansów Publicznych i jest kierowany do obecnego czytania, zawiera rozwiązania pośrednie i spełnia bardzo ważne cele, m.in. wzbogaca Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Jak państwo wiecie, daje on możliwość umorzenia aż 1/3 zaciągniętego kredytu. Jak państwo być może się orientują, wsparcie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców może wynosić maksymalnie 2 tys. i być wypłacane przez 36 miesięcy, co daje łączną kwotę 72 tys. zł. Jeśli raty pożyczki będą spłacane systematycznie, to może zostać umorzonych 100 rat, czyli 22 tys.</u>
          <u xml:id="u-442.6" who="#GabrielaMasłowska">Nie mamy czasu na szczegółowe omówienie tej kwestii, ale uważamy, że to jest bardzo dobry krok w kierunku pomocy kredytobiorcom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Izabela Leszczyna, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wykreślamy.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Daria Gosek-Popiołek, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#DariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jeszcze 2 tygodnie temu rozpoczynałam swoje przemówienie od tego, że poinformowałam, że rata kredytu hipotecznego za niewielkie, dwupokojowe mieszkanie, wzięte w kredycie na 25 lat to obecnie 2,5 tys. zł. To wzrost o ponad 50% w stosunku do raty z września poprzedniego roku. Te dane jednak bardzo szybko się dezaktualizują. Gdy banki usiądą do stolika ustalać WIBOR, znowu okaże się, że jest to więcej. Kiedy zapytamy ludzi, o ile wzrosły raty ich kredytów hipotecznych, słyszymy: o 1000 zł, 1500 zł, 1200 zł, 900 zł. To nie jest mityczne 200 zł czy 300 zł marszałka Karczewskiego.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#DariaGosekPopiołek">Tymczasem państwa projekt wraca z podkomisji komisji finansów i mamy za sobą tak naprawdę nie tylko obrady, ale również oceny samych kredytobiorców, a oni jasno mówią: wakacje kiedyś się skończą, a my nie wiemy, co się wydarzy, kiedy trzeba będzie z nich wrócić. Wobec tego mam bardzo konkretne pytania do pana ministra: Jakie działania podejmował i podejmuje rząd, by banki oferowały więcej kredytów hipotecznych o stałej, a nie zmiennej, stopie oprocentowania? Przypomnę, że Polska jest w tym zakresie ewenementem na skalę europejską — nigdzie indziej nie jest tak wiele kredytów opartych na zmiennej, bardzo ryzykownej, niekorzystnej dla klientów stopie oprocentowania. Co zrobiły w tej sprawie banki kontrolowane przez rząd? Czy tutaj znowu pojawił się jakiś imposybilizm? Jakie rozwiązania macie państwo dla ludzi, którzy już nie posiadają zdolności kredytowej? Jak wygląda zarządzanie masą spadkową po programie „Mieszkanie+”? Co z dziesiątkami tysięcy rodzin czy młodych, ciężko pracujących ludzi, którzy wciąż czekają na jakąkolwiek opcję mieszkania nie na kredyt czy nie kątem u rodziców?</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#DariaGosekPopiołek">Jesteśmy w kryzysowej sytuacji i potrzebujemy rozwiązania, które zmniejszy koszty kredytów dla zwykłych ludzi. I to rozwiązanie jest na stole, to rozwiązanie również głosami Prawa i Sprawiedliwości zostało odrzucone, chodzi o zmrożenie WIBOR-u do poziomu z 2019 r. na co najmniej 12 miesięcy. To realna pomoc, a nie chwilowa ulga. Co więcej, to rozwiązanie jest odporne na samobójczą politykę Narodowego Banku Polskiego i regularne podwyżki stóp procentowych. Ale to wszystko nie będzie działać, jeżeli nie będzie opcji alternatywnej wobec kredytów hipotecznych na mieszkania. I nie może być też tak, że w Polsce jedyną i domyślną alternatywą jest: albo kredyt hipoteczny, albo oczekiwanie na spadek po rodzicach. Państwo musi prowadzić realną politykę mieszkaniową, wspierać w tym samorządy, odpowiednio je dotować, by umożliwić im budowanie nie tylko mieszkań socjalnych czy komunalnych, ale także mieszkań na wieloletni wynajem, mieszkań dla ludzi zarabiających średnią krajową. Zamiast tego mamy gminy wyprzedające lokale komunalne i tereny pod zabudowę, klęskę programu „Mieszkanie+” i Pocztę Polską sprzedającą bardzo atrakcyjne działki, na których mogłoby powstać takie właśnie osiedle.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#DariaGosekPopiołek">Szanowni Państwo! Na kryzysie i rosnącym wskaźniku WIBOR zarabiają oczywiście banki, ale deweloperzy też się tego nie obawiają, dlatego że oni mają już plan B. Te mieszkania za moment skupować będą fundusze inwestycyjne. I jak się państwo polskie do tego przygotowało? Jakie macie narzędzia? Bo w przypadku Airbnb udajecie, że państwa polskiego nie ma i nie reagujecie na te rzeczy, które dzieją się z rynkiem mieszkaniowym. Pora zrozumieć, że mieszkalnictwo to sektor tak samo wymagający polityki jak edukacja czy zdrowie, tak samo wymagający namysłu, refleksji i systematycznej pracy. Potrzebujemy solidnych, szeroko zakrojonych inwestycji w mieszkania na tani wynajem. Potrzebujemy uporządkowania uczciwych kredytów hipotecznych, szybkich rozwiązań, takich jak zamrożenie WIBOR-u.</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#DariaGosekPopiołek">Zgłaszamy poprawkę, która sprawi, że większa grupa kredytobiorców będzie mogła skorzystać z tego wsparcia, jakim jest Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, ale nie mamy też wątpliwości: to, co państwo proponują, to jest zdecydowanie za mało. Nie możemy czekać do stycznia, a wy nie możecie mówić: zobaczymy, jak wasze raty będą się kształtować wtedy, kiedy już zdecydujemy, jaki wskaźnik zastąpi WIBOR. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam cię, Jacku, bardzo serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#JacekProtasiewicz">Drogi Włodzimierzu! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Zajmujemy się powtórnie, bo jest to drugie czytanie, projektem rządowym, który swój główny nacisk kładzie na pomoc posiadaczom kredytów hipotecznych. Nie jest to jedyny obszar, którym zajmuje się proponowana przez rząd ustawa. Wiele wrzutek, które miały miejsce podczas dzisiejszego posiedzenia komisji, zdaniem Biura Legislacyjnego Sejmu łamało zasady dobrej legislacji, bo dotyczyło kwestii podatkowych, a debata w Sejmie na ich temat powinna rozpoczynać się nie na posiedzeniu komisji, nawet najbardziej szlachetnej, ale na sesji plenarnej. To jest zasada, która przed rządami PiS była honorowana i szanowana przez wszystkie wcześniejsze ekipy. Nie jest to pierwsza z reguł dobrego parlamentaryzmu, którą PiS w swojej praktyce politycznej łamie.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#JacekProtasiewicz">Co jednak ważniejsze, debatujemy w dniu, kiedy Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny podniosła stopę referencyjną, czyli ten podstawowy wskaźnik, który wpływa na wysokość rat kredytów: nie tylko hipotecznych, ale wszelkich kredytów udzielanych w Rzeczypospolitej Polskiej. Nieuchronnie oznaczać to będzie wzrost oprocentowania kredytów, zwłaszcza hipotecznych, być może już od lipca, a więc całkiem niedługo, bo zaledwie za 3 tygodnie. A zatem poziom oprocentowania kredytów: i tych gotówkowych pożyczek, i kredytów hipotecznych, niebezpiecznie zbliża się w naszym kraju do 10%. A żeby uzmysłowić skalę, jak duży jest to problem, przywołam przykłady kilku państw europejskich. Np. na Słowacji oprocentowanie kredytów mieszkaniowych wynosi nieco ponad 1%, podobnie jest we Francji i Portugali, a w Finlandii — poniżej 1%.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#JacekProtasiewicz">Dlatego zdajmy sobie sprawę, w którym momencie jesteśmy jako Polacy po 7 latach rządzenia ekipy PiS-owskiej. Tak, drodzy obywatele, do was się zwracam. Ten rząd, rząd Mateusza Morawieckiego, jest swego rodzaju grupą rekonstrukcyjną sposobu rządzenia władz PRL-u. Dzielnie i z pełnym zaangażowaniem stara się rozwiązać problemy, które sam wywołał, wygenerował. Według propozycji rządu najważniejszym narzędziem pomocy kredytobiorcom stałyby się wakacje kredytowe, czyli zawieszenie spłat rat kredytowych: czterech w drugim półroczu tego roku i czterech w przyszłym roku. Rząd szczyci się tą propozycją, ale w wielu krajach europejskich takie zawieszenie spłat obowiązuje nawet do 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#JacekProtasiewicz">I wreszcie, co ważne, trzeba to przypomnieć, na wzrost wysokości rat kredytów decydujący wpływ ma rozpędzająca się inflacja, którą to właśnie Rada Polityki Pieniężnej oraz PiS-owski prezes Narodowego Banku Polskiego próbują zahamować podnoszeniem stóp referencyjnych. Tylko że tak wysoka inflacja w Polsce jest efektem wypuszczenia na rynek ogromnej ilości pieniądza. Stało się tak nie tylko na skutek nieodpowiedzialnych decyzji czy błędów PiS-owskiego premiera oraz PiS-owskiego prezesa NBP, ale również dlatego, że polityka PiS doprowadziła do nieopłacalności oszczędzania. Oprocentowanie depozytów bankowych było na tak niskim poziomie, że nie dziwota, że ludzie zaczęli masowo wyjmować swoje oszczędności z banków i lokować je głównie na rynku nieruchomości. I ceny mieszkań podskoczyły, i to bardzo wysoko. Żeby kupić dzisiaj podstawowe, małe, dwupokojowe mieszkanie, zwłaszcza młode rodziny musiały zaciągać coraz większe kredyty, w związku z czym nie w efekcie własnej niefrasobliwości, ale na skutek nieodpowiedzialnej i szkodliwej polityki PiS-owskich władz wpadały w pułapkę zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#JacekProtasiewicz">Dlatego klub Koalicji Polskiej składa do tego projektu kilka poprawek. Przede wszystkim realną pomocą dla kredytobiorców będzie zerowa marża banków udzielających kredyty. Dla uzmysłowienia, marża na poziomie 2% przy zadłużeniu wynoszącym 300 tys. zł to rata mniejsza o 500 zł, a te same 2% przy kredycie półmilionowym, 500 tys. zł, zostawia w kieszeniach już ponad 800 zł. I nie martwmy się o banki, bo one już zarabiają na różnicy pomiędzy depozytami a ratami udzielanych kredytów. Od kilku miesięcy wynosi ona prawie 4%, a więc nieźle zarabiają na tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#JacekProtasiewicz">Po drugie, proponujemy likwidację tzw. podatku Belki. W sytuacji, gdy zależy nam na tym, by ludzie oszczędzali, nie wolno odbierać im zysków z tych oszczędności. I proszę nie mydlić oczu, że jest to niemożliwe i wpłynie na budżet państwa albo zaszkodzi bankom. Nie po toście renacjonalizowali banki, żeby dzisiaj powiedzieć: nic nie możemy zrobić, nie możemy wpłynąć na ich decyzje. Myślcie o obywatelach, a nie o bankierach, myślcie o interesie obywateli, a nie o interesie bankierów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#JacekProtasiewicz">A poprawki, panie marszałku, przyniosę w ciągu 2, 3 minut, bo zostawiłem w szatni. Zaraz je panu dostarczę, w trakcie tej debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, będziemy z cierpliwością i przyjemnością czekać na pana poprawki.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Z przyjemnością nawet.)</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak, po prostu dzisiaj jest dobry dzień. Zła godzina minęła.</u>
          <u xml:id="u-447.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Kamiński, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-447.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedujemy nad rządowym projektem ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#KrystianKamiński">Pozwolę sobie skupić się na drugiej części, czyli kredytobiorcach. Dzisiaj dowiedzieliśmy się, że Rada Polityki Pieniężnej znowu podnosi stopy procentowe, więc kredyty znów pójdą w górę. I teraz pytanie: Czy to wina ludzi, którzy podpisywali te kredyty przy zmiennym oprocentowaniu, że nie wiedzieli, że tak będzie? Przecież ludzie, którzy podpisują te umowy, nie muszą być specjalistami, nie muszą wszystkiego wiedzieć. Wiedzą, że banki zarabiają, ale nie zakładają, że umowy, które będą podpisywali, będą tak nieuczciwe wobec nich. Niestety banki są w uprzywilejowanej pozycji i to trzeba ukrócić.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#KrystianKamiński">Dlaczego w ogóle dochodzi do podwyżki stóp procentowych? Z prostej przyczyny — inflacja. To inflacja, do której się przyczyniliście przez dodruk pieniądza podczas lockdownów, przez rozdawnictwo. Rozdajecie 2 mld zł rocznie na media publiczne. Rozdaliście 2,6 mld zł na odbudowę Pałacu Saskiego, z którego dopiero co kupili sobie nowe samochody. Ale też pozostali: Platforma, PSL, Lewica — 620 mln zł na dofinansowanie na dekodery i telewizory, 11,4 mld zł na czternaste emerytury. Zamiast częściej rewaloryzować te emerytury, nie opodatkowywać, to wrzucamy 11,4 mld zł. I to wszystko naturalnie podniesie inflację, bo rozdajecie pieniądze na lewo i prawo, a potem młodzi ludzie, młode małżeństwa muszą za to wszystko zapłacić w kredytach i w inflacji. W grudniu ze średnich zarobków 30% szło na kredyty i opłaty za mieszkanie. Na przełomie marca i kwietnia to było 60%. Sprowadzamy ludzi do poziomu, na którym muszą już co miesiąc liczyć, czy im starczy do końca miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#KrystianKamiński">Dodatkowo ludzie, którzy chcieli wziąć nowe kredyty, też mają ogromny problem. Jak podaje Biuro Informacji Kredytowej, w maju rok do roku było o 51% mniej wniosków kredytowych o kredyty hipoteczne. Także młodzi ludzie, którzy chcieliby teraz kupić własne mieszkania, nie mogą tego zrobić. A kto zyskuje na tej sytuacji? Jeśli premier jest banksterem, to oczywiście banki. Zysk netto banków w okresie styczeń — kwiecień to 9190 mln. 111% więcej rok do roku. Banki zyskują ogromnie, a tracą zwykli obywatele. I to trzeba zastopować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W zasadzie można by powiedzieć, że rząd stosuje obstrukcję, opóźniając zmiany w prawie kredytowym, które by miały wspomagać Polki i Polaków w dobie drastycznego i szybkiego wzrostu stóp procentowych, bo jak potrzeba pilnej ustawy, na której zależy rządowi, to potrafimy procedować nad nią jednej nocy, a jak mamy pomagać kredytobiorcom, to rząd długo zastanawia się nad proponowanymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PaulinaHennigKloska">Małego tego. To, co proponujecie, to zmiany niewystarczające. Nie pomogą osobom, które faktycznie znajdą się w najtrudniejszej sytuacji życiowej. Spójrzmy chociażby na wakacje kredytowe. Proponujecie je bardzo szeroko, w zasadzie dla wszystkich kredytobiorców niezależnie od zamożności i dochodów, ale proponujecie je bardzo płytko i w gruncie rzeczy zamrożenie jednej z trzech rat w przyszłym roku nie pomoże osobie, która utraci pracę i nie będzie miała z czego pokryć dwóch kolejnych rat, czyli taka osoba zacznie popadać w spiralę zadłużenia i w gruncie rzeczy będzie groziła jej utrata mieszkania, które dotychczas spłacała systematycznie.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#PaulinaHennigKloska">Takie rozwiązanie jest dla nas nie do przyjęcia, dlatego będę składać dzisiaj poprawkę, by dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej wprowadzić wakacje kredytowe do 10% długości trwania umowy, która pozostała jeszcze do spłaty, tak by faktycznie takie osoby miały szansę stanąć na nogi, a później spłacać tego typu raty zawieszone. Banki mówiły wyraźnie, że są gotowe rozmawiać o takim rozwiązaniu.</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#PaulinaHennigKloska">Kolejna rzecz, której absolutnie brakuje. Rozszczelnienie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Co z tego, że dokładamy tam pieniędzy, co z tego, że wniosek będzie można złożyć w trybie zdalnym, internetowo, skoro w gruncie rzeczy ten fundusz jest niedostępny dla wielu Polek i Polaków, którzy dzisiaj nie są w stanie spłacać swoich rat kredytowych, bo chociażby nie pokrywa wysokości raty albo nie spełniają one dochodu, bo koszty życia wzrosły i ten budżet domowy się nie klei nawet przy dużo wyższych dochodach, niż to uwzględnialiśmy, tworząc ten fundusz. Te parametry trzeba zmienić. I znowu: nie wiem, czego bronicie. Instytucje finansowe i ich przedstawiciele wyraźnie powiedzieli, są gotowi na tego typu zmiany. Propozycji ze strony rządu brak.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#PaulinaHennigKloska">I ostatnia rzecz. Zmiana wskaźników referencyjnych. Nie do przyjęcia tryb, w jakim pracujemy. Potrzebujemy pilnych i ważnych zmian systemowych. Dzisiejszy sposób wyznaczania WIBOR-u jest, po pierwsze, nietransparentny, po drugie, nie ma nic wspólnego z kosztem pieniądza, jakim obracają banki, a WIBOR jest szacowany na podstawie deklaratywnych transakcji, do których w gruncie rzeczy nie dochodzi albo dochodzi w bardzo małym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani posłanko. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PaulinaHennigKloska">Bo banki 2 mln pozyskują w zupełnie inny sposób, nie w sposób, który wyznaczany jest WIBOR. Dla nas to są założenia nie do przyjęcia, niewystarczające.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PaulinaHennigKloska">Rząd nie chce rozwiązać problemu, który będzie szkodził nam wszystkim, jeżeli pozostanie nierozwiązany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, jeszcze raz, serdecznie, pani poseł, za wypowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PaulinaHennigKloska">Składam poprawki Koła Parlamentarnego Polska 2050 i liczymy jednak, że rząd się znowu nad nimi w końcu pochyli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">A poprawki?</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Kwiatkowski.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wykreślamy.</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">I zapraszamy panią poseł Izabelę Leszczynę, na którą czekaliśmy, ale cieszymy się, że pani poseł przyszła, jest z nami.</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ja też się cieszę.)</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, mównica jest pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#IzabelaLeszczyna">Panie Marszałku! Bardzo dziękuję za wyrozumiałość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Z przyjemnością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#IzabelaLeszczyna">Rada Polityki Pieniężnej podniosła dzisiaj stopę referencyjną do 6%. Co to znaczy dla rodziny, która zaciągnęła kredyt w ubiegłym roku na 25 lat? Rata tej rodziny wzrosła o ponad 90%. A co to znaczy dla rodziny, która w ubiegłym roku zaciągnęła kredyt na 30 lat? Rata tej rodziny wzrośnie przez to o 112%. A co na to rząd PiS-u? PiS proponuje wakacje kredytowe, czyli mówi, że przez 8 miesięcy trzeba płacić ratę, przez 4 miesiące można jej nie płacić, ale uwaga, ta płacona przez 8 miesięcy jest dwa razy większa, czyli de facto ta rodzina zapłaci nie 12 rat, tylko 16 rat, bo przecież płaci ratę podwójną. I jak naprawdę potrzebujący mają sobie z tymi 16 ratami rocznie poradzić? PiS na to nie odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#IzabelaLeszczyna">Te wakacje są w dodatku pomyślane w taki sposób, że może z nich skorzystać osoba taka jak premier Morawiecki, która ma kilka domów, kilka mieszkań. Wystarczy, że będzie mieszkać w mieszkaniu, na które właśnie zaciągnęła ten kredyt, i będzie chciała wakacje kredytowe uzyskać na to kredytowane mieszkanie. Czy to naprawdę są osoby, które potrzebują pomocy? Trochę to jest tak jak z ulgą podatkową dla tych, co chcieli sobie kupić pałac. Myślę zresztą, że paru sobie kupiło, może nawet żona premiera, ale przecież się nie dowiemy, bo jej majątek jest ściśle tajny.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#IzabelaLeszczyna">Co jeszcze proponuje rząd? Rząd po raz kolejny chwali się Funduszem Wsparcia Kredytobiorców, też wprowadzonym przez Platformę Obywatelską w 2015 r. Problem z tym funduszem jest taki, że dzisiaj po wielu latach te warunki wsparcia są tak restrykcyjne, że małżeństwo, dwie osoby, nawet jeśli zarabia średnią krajową i ma troje dzieci, i tak nie zasługuje na wsparcie z tego funduszu, bo jest za bogate. To właściwie dla kogo jest ten fundusz? Po co się nim chwalić? Chyba że dla dobrego samopoczucia banków i premiera Morawieckiego. Jeden z prezesów mówił, że w maju o ten kredyt wystąpiło o wiele, wiele więcej kredytobiorców niż wcześniej. Oni wystąpili, bo jeszcze nie wiedzą, że po prostu wsparcia z tego funduszu nie dostaną, bo ich zarobki będą za wysokie.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#IzabelaLeszczyna">A co PiS odrzucił? PiS odrzucił naszą prostą, sprawiedliwą ustawę, ustawę złożoną przez klub Koalicji Obywatelskiej, która mówi w sposób najprostszy z możliwych: jeśli jesteś oszukany przez Glapińskiego, to przez 24 miesiące masz prawo płacić taką ratę, jaką płaciłeś w grudniu, prościej się nie da. Uwaga, nie chcemy finansować tych, co mają sześć domów i pięć mieszkań. Nasza pomoc jest dedykowana tylko tym, którzy mają jedno mieszkanie, nie mają prawa własności do żadnego innego. Wzięli kredyt, bo nie mieli gdzie mieszkać. Niestety tę ustawę niezgodnie z regulaminem Sejmu PiS odrzucił podczas prac komisyjnych. W ogóle ta ustawa nie stanęła na posiedzeniu plenarnym. Jakie są koszty? Otóż wyliczenia Związku Banków Polskich mówią, że wakacje kredytowe to dla banków koszt nawet 30 mld zł. Nasza ustawa to koszt 13, maksymalnie 15 mld zł. Zapewniam państwa, że kredytobiorcy woleliby płacić ratę z grudnia ub.r. przez 12 miesięcy, niż mieć wakacje kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#IzabelaLeszczyna">I na koniec jeszcze jedno. Jak można do implementacji dyrektywy o finansowaniu społecznościowym dołączyć kredytobiorców, a na koniec wrzucić do niej przedłużenie tzw. tarczy antyinflacyjnej, która okazała się tarczą proinflacyjną, o czym wszyscy mówili i przed czym ostrzegali? A teraz na to dowód. Benzyna bez VAT-u, akcyzy i innych opłat przed wprowadzeniem tarczy antyinflacyjnej w Polsce miała taką cenę, że tylko w pięciu krajach Unii Europejskiej ta cena była niższa. Uwaga, po wprowadzeniu tarczy antyinflacyjnej w 20 krajach Unii Europejskiej cena benzyny jest niższa niż w Polsce. Tak, to jest wykres sprzed tygodnia. A ten jest sprzed wprowadzenia tarczy antyinflacyjnej. Moje pytanie jest takie: Czy obniżyliście VAT na benzynę po to, żeby Orlen miał większe zyski, a Obajtek miał wyższą premię?</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do zadawania pytań zgłosiło się 15 osób.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dwie osoby.</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę się dopisać.</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czyli będzie 16, 17, 18.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-461.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-461.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Jana Szopińskiego z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-461.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Związek Banków Polskich w informacji przekazanej posłom w swojej opinii zwracał uwagę na pospolity charakter proponowanych wakacji podatkowych, których celem miało być przecież ratowanie budżetów domowych osób o najniższych dochodach, a nie uderzenie ekonomiczne w sektor bankowy. Dobrze się stało, że tej opinii Związku Banków Polskich nie uwzględniono propozycji zmian w tej ustawie, bo przecież banki są instytucjami samofinansującymi, działającymi w oparciu o zasadę ekonomii oraz konkurencyjności. Bankowcy zwracali uwagę, że proponowane przepisy prowadzą nie tyle do pomocy społeczeństwu, co do systemowego ograniczenia rentowności prowadzonej przez nie działalności. I dobrze, że stanęliśmy po stronie obywateli naszego kraju, a nie po stronie banków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kolejna podwyżka stóp procentowych to kolejny wzrost rat kredytów hipotecznych, to zapowiedź tragedii finansowej dla wielu tysięcy Polek i Polaków. Państwo powinno teraz pomagać kredytobiorcom, a pomoc powinna być skuteczna. Czy państwo w ministerstwie zamrozicie raty kredytów hipotecznych na poziomie z grudnia 2019 r.? Bo to byłaby skuteczna pomoc dla tych wszystkich, którzy zaciągnęli kredyty, a w tej chwili mają duże kłopoty finansowe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#MichałSzczerba">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj kolejna decyzja Rady Polityki Pieniężnej i kolejne stopy procentowe w górę. To oczywiście wpływa na dziesiątki, setki tysięcy kredytobiorców płacących co miesiąc raty. I jest pytanie, jaka jest w ogóle intencja rządu. Bo tak naprawdę będziecie pomagać nadal krezusom, którzy mają po kilka mieszkań, a w przypadku tych osób, którzy rzeczywiście potrzebują wsparcia w tej chwili, bo wiążą koniec z końcem, zbierają na swoje raty, ta pomoc przychodzi spóźniona. Wakacje kredytowe, które proponujecie, to jest tak naprawdę oddalenie w czasie zysków banków, które i tak przyjdą.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#MichałSzczerba">Natomiast pytanie jest następujące: Czy tę ustawę można jeszcze poprawić? Czy ona może realnie odpowiadać na potrzeby tych kredytobiorców, którzy w tej chwili myślą, co będzie z ich mieszkaniem, czy nie będą musieli tego mieszkania sprzedać, żeby oddać kredytu bankowi? I to wpływa również na ogólną sytuację gospodarczą, na ogólną percepcję, na postrzeganie tego, w jak trudnej sytuacji jesteśmy. Jesteśmy w czasie drożyzny, jesteśmy w czasie, kiedy blisko 70% Polek i Polaków mówi w tym roku już wprost: nie będziemy mieć urlopów, nie będziemy mieć wypoczynku, ponieważ rząd nas doi na wszystkim: na stacjach, w rachunkach za prąd, w rachunkach za gaz. A co się dzieje wtedy, kiedy ktoś rzetelnie, odpowiedzialnie krytykuje złą władzę? Jest propozycja zwolnienia dyscyplinarnego i dopiero presja opozycji, presja opinii publicznej, presja mediów powoduje to, że Poczta Polska wycofuje się z haniebnej decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pracujemy nad projektem ustawy o pomocy kredytobiorcom. Co zmieni ta ustawa? Nic, tylko odwlecze wyrok w czasie, bo wysokie raty i tak trzeba będzie spłacać. Czy z tą ustawą nie będzie tak, jak z kredytami bez wkładu własnego na mieszkanie? Jakoś nie ruszyło, tylko jeden bank zdecydował się wprowadzić takie kredyty do swojej oferty, i to pewnie pod przymusem, bo to państwowy bank PKO BP.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#MałgorzataChmiel">Polacy czekają na prawdziwą walkę z inflacją, przestańcie drukować pieniądze bez pokrycia. To jedyna szansa na wyjście z inflacji — obniżka rat kredytów. I przede wszystkim trzeba wspomóc wszystkie inwestycje, bo tylko one długofalowo pomogą nam wyjść z inflacji. Natomiast premier naszego rządu zabezpieczył się: wtedy kiedy pan Glapiński mówił, że na pewno nie będzie podnosił stóp procentowych, premier naszego rządu kupił za 4,6 mln swoich własnych pieniędzy obligacje i teraz im większa inflacja, tym większy zysk pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Skąd mógł wiedzieć?)</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#MałgorzataChmiel">Wstyd, panie premierze. Jeżeli pan o tym wiedział, dlaczego pan Polakom nie powiedział? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zadam niepopularne w tej Izbie pytanie: Czy wszystkim kredytobiorcom trzeba na pewno pomagać? Dziś, by wziąć kredyt hipoteczny na 500 tys. zł, trzyosobowa rodzina musi zarabiać 20 tys. zł brutto miesięcznie. Przepraszam, ale to nie jest najbiedniejsza część naszego społeczeństwa i zamiast licytować się na tej sali, kto da wszystkim po równo, dużo bardziej im pomożemy, jeśli nie będziemy bez końca zadłużać budżetu, jeśli powstrzymamy inflację i drożyznę. Wtedy pieniądz znów zyska na wartości, będzie wreszcie opłacało się oszczędzać, pracować i brać kredyt, którego raty nie sprawią, że zbankrutujemy.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#KlaudiaJachira">Swoją drogą zarobki naturalnie poprzez wzrost i koniunkturę gospodarczą powinny rosnąć na tyle, żebyśmy byli w stanie sobie odłożyć na własne mieszkanie w ciągu kilku lat. Ceny nieruchomości nie szaleją wtedy, gdy nie trzeba w nie uciekać z oszczędnościami. Nieodpowiedzialna polityka ekonomiczna tego rządu jest przyczyną kolejnych kryzysów, które jak zwykle próbuje się leczyć dosypywaniem pustych pieniędzy do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#KlaudiaJachira">Szanowni Państwo! Czy zauważyliście, że im więcej tarcz inflacyjnych, tym coraz wyższą mamy inflację?</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Czego nie ma i z czym będą się mierzyć poza dzisiejszą ustawą o pomocy kredytobiorcy? Bo przecież wartość pieniądza leci na łeb, na szyję. Nie ma realizowania celu polityki pieniężnej przez Narodowy Bank Polski. Przypomnę, że ten cel inflacyjny to 2,5% plus minus 1% odchylenia. Nie było tego, kiedy powoływało się prezesa nowego starego Narodowego Banku Polskiego. Jeżeli uczestniczył w debatach, to uczestniczył pół godziny — zaprezentował stanowisko i wyszedł.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#KrystynaSkowrońska">Potrzeba nam poważnej, porządnej strategii walki z inflacją, a tego nie ma. Dzisiaj chcemy rozwiązać problem kredytobiorców, ale nie mówimy o rozwiązaniu problemów tych, co dojeżdżają do pracy, tych, co płacą wyższe ceny za paliwo — na stacjach jest coraz drożej, tych, co idą do sklepów, kupują i patrzą, że coraz mniej w koszyku, tych, którzy idą po leki i również z tego powodu płacą wyższe ceny. Jeżeli nie będzie konkretnej polityki i strategii walki z inflacją, to naprawdę będziemy jeszcze mieli tutaj co najmniej 100 takich debat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#KrystynaSkowrońska">Kiedy będzie taka strategia i kiedy będą wreszcie wskaźniki referencyjne przygotowane przez rząd?</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jest pan poseł Miszalski?</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-477.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, jest jak zawsze.</u>
          <u xml:id="u-477.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-477.6" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Oczywiście, panie marszałku. Staram się nie zawodzić, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-477.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">To prawda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście rząd odpowiada za tak wysoką inflację, nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Natomiast podnoszenie stóp procentowych de facto jest próbą zatrzymania tego trendu wzrostu inflacji i w zasadzie można by powiedzieć, że ta ustawa to jest taka zbójecka sprawiedliwość. Doskonale wiecie, że działacie przeciwko temu, co robi dzisiaj bank centralny: pompujecie pieniądze, generujecie impuls poinflacyjny, więc zwieszacie ludziom raty kredytów, chcecie, żeby te raty zostały zawieszone.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#MirosławSuchoń">Natomiast, panie ministrze, pytam się, co z pozostałymi ludźmi, kiedy wreszcie rząd zacznie działać, współdziałać z bankiem centralnym i studzić tę inflację. Bo jeżeli będziecie zachowywać się tak, jak do tej pory, czyli działać przeciwko temu, co robi bank centralny, to inflacja w Polsce zostanie kolejnym królem, ona będzie z nami przez wiele miesięcy i ludzie stracą więcej, niż zyskają dzięki temu, co dzisiaj można w tej ustawie wyczytać. Więc pytanie jest takie: Kiedy wreszcie zaczniecie działać w taki sposób, żeby studzić inflację, a nie jeszcze podlewać benzyną inflacyjny ogień? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, która chciała dopisać się do listy… Niech pani się dopisze, dlatego że dwie osoby wypadły, więc bardzo chętnie wysłuchalibyśmy pani głosu.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adrian Zandberg.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Ja mogę drugi raz coś powiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie wiem, czy to jest dobry pomysł, ale jeżeli to sprawi pani wielką radość, to myślę, że możemy tak kiedyś zrobić.</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adrian Zandberg, klub parlamentarny Lewica, partia Razem.</u>
          <u xml:id="u-479.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-479.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Nie podobało się panu?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Lepsze oczywiście coś niż nic i dobrze, że rząd po wielu miesiącach, kiedy Lewica biła w tej sprawie na alarm, ruszył temat, ale wszyscy w tej Izbie wiemy, że to nie wystarczy. Wszyscy wiemy, że trzeba wziąć się w końcu za zmianę tej absurdalnej sytuacji, polegającej na tym, że w Polsce dominują kredyty ryzykowne, kredyty o zmiennej stopie, kredyty, które służą właścicielom kapitału zainwestowanego w banki, ale na dłuższą metę są skrajnie niekorzystne dla bezpieczeństwa polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#AdrianZandberg">Moje pytanie jest bardzo proste: Co chcecie państwo zrobić, ale realnie, a nie poprzez uprzejme proszenie banków, żeby łaskawie coś zrobiły, tylko realnie, mocą sprawczą państwa, żeby wyjść z tej kuriozalnej sytuacji, w której Polska już naprawdę odstaje od praktycznie wszystkich krajów Unii Europejskiej pod tym względem, odstaje w sposób groźny dla bezpieczeństwa polskich rodzin? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Dyduch, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polityka mieszkaniowa państwa to jest coś, co polega na finansowaniu poprzez samorządy np. budowania mieszkań komunalnych, w czym trzeba im pomóc, na finansowaniu spółdzielni mieszkaniowych, zarówno starych, jak i tych, które powstaną, na pomocy w kredytach preferencyjnych, żeby ludzie się organizowali i budowali swoje mieszkania i wreszcie na wsparciu dla indywidualnych osób, rodzin, które chcą kupić sobie tanie mieszkanie, z gwarancją kredytów hipotecznych. Wtedy można mówić o polityce państwa, która wspiera tego typu osoby.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#MarekDyduch">Przypomnę, że 80% osób, które biorą kredyty hipoteczne na budowę czy zakup mieszkania lub na budowę domu, to ludzie młodzi. Dzisiaj rząd proponuje doraźne rozwiązanie w momencie, gdy ci młodzi ludzie, młode małżeństwa wzięły kredyty hipoteczne po to, żeby mieć gwarancję własnego mieszkania, ale muszą przez prawie całe życie spłacać te kredyty. Przyjmujemy doraźne rozwiązanie w postaci przesunięcia kilkumiesięcznej pomocy dla tych osób. Jak ci młodzi ludzie będą szanować swój kraj, skoro ich z góry oszukujemy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na dzisiejszym posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych wprowadziliście państwo poprawkę, która ma przedłużyć działanie tzw. tarczy antyinflacyjnej. Chciałbym dzisiaj stanowczo zaprotestować przeciwko nazywaniu tych rozwiązań antyinflacyjnymi. To są rozwiązania osłonowe, rozwiązania, które posłowie Platformy Obywatelskiej, Koalicji Obywatelskiej oczywiście popierają, bo trzeba pomagać Polakom, których państwo niszczycie galopującą inflacją.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Zastanawiam się, dlaczego tak uparcie, powiedziałbym, że wręcz maniakalnie, nazywacie te rozwiązania antyinflacyjnymi. Pewnie dlatego, że chcecie sprawić wrażenie, że w ogóle macie jakiś pomysł, że wiecie, jak ten problem rozwiązać. Tymczasem waszym jedynym pomysłem jest przeczekanie, przeczekanie inflacji.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#KonradBerkowicz">To, że mówicie dzisiaj o inflacji, która wymusza podwyższanie stóp procentowych, że mówicie dzisiaj o konieczności wakacji kredytowych, to nie kryzys, ale rezultat, rezultat tego, że wasze rozumy były na wakacjach jakiś czas temu. Przypomnę, że to nie tylko PiS, ale wszyscy od PiS-u po Platformę i Lewicę głosowaliście za lockdownami, które przerwały łańcuchy dostaw, a to spowodowało, że teraz popyt jest większy niż podaż, a więc mamy inflację.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#KonradBerkowicz">To wy wszyscy, od lewa do prawa, głosowaliście za rozdawnictwem. Nawet dziś słyszymy, że Donald Tusk popiera 500+ zamieniony na 700+, a więc kolejny powód obecnej inflacji. Teraz krzyczycie, że rząd dodrukowuje pieniądze, co jest oczywiście skandaliczne, ale jest to wynikiem tego, że głosowaliście za tym rozdawnictwem ponad miarę. Można by pomyśleć, że nauczycie się na swoich błędach, ale teraz znowu proponujecie rozwiązania, które napędzą inflację.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#KonradBerkowicz">Mam jeszcze jedną uwagę do pani poseł Leszczyny, bo powiedziała, że ludzie oszukani przez pana Glapińskiego powinni mieć rekompensatę, chyba że mają więcej mieszkań niż jedno. Czy to oznacza, że tych, którzy mają więcej, można oszukiwać, a tych, którzy mają mniej, nie można? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wymienię kilka faktów. Po pierwsze, PiS-owski prezes Narodowego Banku Polskiego oszukał miliony Polaków, oszukał, bo powiedział, że nie będzie inflacji, a inflacja jest bardzo duża i będzie jeszcze większa. Po drugie, oszukał, bo powiedział, że nie będzie podnosił stóp procentowych, a podnosi niczym sprinter. Koszty życia w Polsce są dzisiaj wyjątkowo wysokie. Kolejna rzecz, proszę państwa, która zmieniła się w ciągu roku. Raty kredytów są dwa razy wyższe, ale jednocześnie banki zarabiają ponad 100% więcej. Państwo proponujecie wakacje kredytowe. Dla kogo te wakacje kredytowe?</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Po pierwsze, zaproponujcie obligacje przeciwko drożyźnie. Pan premier Mateusz Morawiecki wie, jak to robić, szybko może to wprowadzić w życie. On zabezpieczył swoje miliony.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Po drugie, wprowadźcie takie raty kredytów, jakie były w grudniu ub.r., bo inaczej wiele osób, które zaciągnęły kredyty w dobrej wierze, żeby kupić swoje prywatne mieszkanie, dzisiaj staje na skraju bankructwa. To jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Izabela Leszczyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#IzabelaLeszczyna">Panie Marszałku! Potrzebuję kilku sekund. Pan poseł Berkowicz pytał, czy można oszukiwać zamożnych, tych, co mają dwa mieszkania. Panie pośle Berkowicz, oczywiście, że nie można nikogo oszukiwać, ale państwo ma taką powinność, że powinno przede wszystkim pomagać tym, którzy w wyniku tego oszustwa mogą stać się bezdomni. Natomiast ci, co inwestują w nieruchomości, nie sądzę, żeby byli tak naiwni, że Glapiński mógł ich oszukać. Ale oczywiście pełna zgoda, oszukiwać nie wolno — i to dedykujemy panu prezesowi Glapińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#IzabelaLeszczyna">I moje pytanie do pana ministra Patkowskiego — tylko proszę o odpowiedź na piśmie, bo pan dość mętnie to kilka razy starał się wytłumaczyć, ale chyba nie bardzo panu szło. Mówi pan o wakacjach kredytowych, w mojej ocenie jednak coś innego, niż jest zapisane w ustawie. Otóż mówi pan, że łącznie to osiem rat, które będą przełożone na koniec okresu kredytowania, przy czym ten okres kredytowania nie będzie podlegał naliczaniu dalszych odsetek, nie będzie podlegał dodatkowym opłatom, czyli to będzie przeniesienie raty bez żadnych dodatkowych kosztów dla kredytobiorcy. Chciałabym otrzymać na piśmie, czy kapitał tych ośmiu rat będzie wyjęty z ogólnego kapitału, przeniesiony na koniec kredytowania, i jakim odsetkom wtedy będzie podlegał. Bardzo proszę o konkretną odpowiedź, bo ludzie po prostu nie wiedzą.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę,.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Po 4 miesiącach wzrostu stóp procentowych zyski banków wyniosły już ponad 9 mld zł. Ponad 9 mld zł netto to wynik sektora, który podnosi bardzo chętnie oprocentowanie kredytów, ale w ogóle nie podnosi oprocentowania depozytów, przez co sprawia, że cała polityka podnoszenia stóp procentowych idzie w komin, bo w gruncie rzeczy, żeby ściągnąć pieniądze z rynku, trzeba podnieść atrakcyjność depozytów albo wyemitować obligacje antyinflacyjne banku centralnego. Dlaczego rząd cicho przygląda się takim praktykom? Dlaczego rząd cicho pozwala na to, by na biedzie Polek i Polaków bogacił się sektor finansowy? Ten zysk daje wzrost — rok do roku 111%. Nie może być tak, że w dobie, kiedy Polakom żyje się bardzo trudno, kiedy nie są w stanie spłacać rat kredytów, to instytucje finansowe, Orlen czy spółki węglowe, czy pośrednicy sprzedający węgiel bogacą się na morgi. To jest rzecz nie do przyjęcia, rząd na to cicho pozwala.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Porzucek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Tylko spokojniej niż w Pacanowie.)</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: A, to pan! Nie, to nie pan.)</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Niech pan nie reaguje, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#MarcinPorzucek">Drogie panie, proszę o spokój. Pan prezes Jarosław Kaczyński wypowiedział się już na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#MarcinPorzucek">Szanowni Państwo! Pani poseł Leszczyna, ale już jej nie ma, przedstawiła przed chwilą osobliwy wykaz, jeżeli chodzi o ceny paliw. Ceny paliw w Polsce są jednymi z najniższych w całej Europie. Ale obok takich cen nominalnych warto spojrzeć także, ile razy do pełna można zatankować w danym kraju Unii Europejskiej, biorąc pod uwagę średnią pensję. I tutaj z pomocą służy nam Katarzyna Lubnauer, wpływowa pani polityk z Koalicji Obywatelskiej, która kilka dni temu przedstawiła nam, że w prawie wszystkich krajach środkowej Europy sytuacja kierowców jest gorsza, biorąc pod uwagę średnią pensję w tych krajach — na Łotwie, na Litwie, na Słowacji, w Bułgarii, w Rumunii, w Grecji, w Chorwacji, we Włoszech, w Portugalii. Taka sama sytuacja jest w Czechach. Faktycznie do Niemiec czy do Szwecji vel Norwegii trochę nam brakuje. Będziemy dążyć do tego, żeby to zmienić, ale w Europie Środkowej sytuacja jest zupełnie…</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale inflacja jest wyższa.)</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#MarcinPorzucek">Pani poseł, inflacja w krajach Europy Środkowej, w większości krajów Europy Środkowej jest wyższa niż w Polsce. Tak — Czechy, Estonia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-494.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie, tylko w Łotwie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Czesław Siekierski, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czesławie drogi, panie pośle, zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Wszyscy nawiązujemy do tego, wskazujemy, mówimy o tym, jakim obciążeniem stały się kredyty mieszkaniowe, jak one rosną. A więc pomoc dla kredytobiorców to jedno z najpilniejszych zadań, jakie należy zrealizować, tym bardziej że sytuacja jest dynamiczna, rosną stopy procentowe. Dziś także Rada Polityki Pieniężnej te stopy podwyższyła. Zapewne te zwyżki będą w kolejnych miesiącach, co powoduje, że rosną raty kredytów i rośnie obciążenie dla rodzin, które są obciążone tymi kredytami. Pytanie też, dlaczego, kiedy mamy tak dynamiczną sytuację od jesieni, tak późno podjęliśmy działania, prace nad rozwiązaniami, które by wsparły kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#CzesławSiekierski">Po drugie, te proponowane rozwiązania są zbyt skromne dla osób będących w trudnej sytuacji finansowej. I wreszcie, jakie koszty dają rzeczywiście wakacje kredytowe? Czy to jest 20 czy 30 mld? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#AnnaWojciechowska">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inflacja. Inflacja nie jest przypadkowa, nie znalazła się raptem, bo inflacja jeszcze była przed agresją rosyjsko-ukraińską i wszyscy o tym wiemy. Na moje pytanie zadane do prezesa Glapińskiego, ile pieniędzy zostało dodrukowane w roku 2021, wyobraźcie sobie państwo, że otrzymałam odpowiedź: 144 mld, ale nie miało to wpływu na politykę monetarną.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#AnnaWojciechowska">Chodzi mi teraz o ludzi, którzy znajdują się w bardzo trudnej sytuacji życiowej. O ludzi, którzy już nie mówią o kredytach na dom, na mieszkanie. Otrzymałam dużo maili od osób, które zaciągnęły kredyty po to, żeby się leczyć, proszę państwa, żeby leczyć chore dzieci, które wymagają operacji za granicą. Te kredyty zostały zaciągnięte z myślą, że za kilka lat się je spłaci, i niestety ta sytuacja również tych ludzi przerasta. W jaki sposób państwo pomoże tym, którzy wzięli kilkadziesiąt, czasami kilkaset tysięcy po to, żeby ratować życie ludzkie? Bo rząd nie spełnia swojej funkcji, rząd sobie z tym nie radzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-498.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rosną raty kredytów. Raty kredytów hipotecznych rosną w sposób wręcz niekontrolowany i stanowią gigantyczne obciążenie dla dziesiątek, dla setek, tysięcy polskich rodzin. Ale jest też proces dużo bardziej niepokojący. Otóż, spada zdolność kredytowa Polek i Polaków. Oni mogą zaciągać coraz mniejsze kredyty. To wszystko są ludzie, którzy wam uwierzyli. To wszystko są ludzie, którzy uwierzyli prezesowi banku centralnego. Dzisiaj mamy taką sytuację, że raty kredytów idą niepokojąco w górę, zdolność kredytowa Polek i Polaków spada, depozyty stoją w miejscu, a banki zarabiają fantastyczne pieniądze. Macie szansę jeszcze się zreflektować. Złożyliśmy poprawkę, która likwiduje tzw. podatek Belki. Tego podatku nie powinniście lubić chociażby przez jego nazwę. Może to jest mały, a ważny gest dla milionów Polek i Polaków? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#GabrielaMasłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#GabrielaMasłowska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Trwałą cechą systemu bankowego opartego na prywatnej własności jest to, że transmisja impulsów monetarnych, które uruchamia bank centralny, jest hamowana. One nie dopływają do gospodarki poprzez banki komercyjne, ponieważ one stosują swoją politykę opartą na prywatnej własności. I teraz tak: mamy taką sytuację, że bank centralny podnosi stopy procentowe, one podnoszą stopy procentowe od kredytów, żeby hamować wypływ pieniądza do gospodarki, hamować inflację, w ślad za tym banki powinny podnosić stopy depozytów, żeby ściągać pieniądz z drugiej strony do banków z gospodarki, tymczasem tego nie czynią. Wobec tego proszę mi powiedzieć, czy w tej sytuacji… To jest od dawna znana historia, nie stało się to teraz, zresztą wynika to z prywatyzacji sektora bankowego, w czym macie państwo, opozycja ogromne zasługi. Proszę państwa, w tej sytuacji w Polsce jeden z polskich banków, PKO, podniósł oprocentowanie depozytów. Czy pan minister ma wiedzę i może powiedzieć, jaki jest tego efekt? Czy napływają oszczędności do tego banku? Czy inne banki poszły w ślad za PKO i które? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Zaufanie obywateli do państwa to jest bardzo istotna cecha. Bardzo wiele osób, w szczególności młodzi ludzie z młodymi rodzinami, uwierzyło przedstawicielom państwa, prezesowi Narodowego Banku Polskiego i innym, decydując się na kredyty hipoteczne na swoje wymarzone pierwsze mieszkanie i często jedyne mieszkanie. Czy ta pomoc dla tej grupy jest wystarczająca? Chciałbym o to zapytać pana ministra, który mówił w czasie pierwszego czytania tejże ustawy, że niewielka grupa osób aplikowała do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców wcześniej, kiedy jeszcze oczywiście ta sytuacja nie była tak dramatyczna z powodu wzrostu właśnie stóp procentowych. W związku z powyższym chciałbym zapytać, czy w tej chwili obserwujecie państwo wzrost ilości osób, które aplikują do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Oczywiście inne zasady, mam nadzieję, będą w tym funduszu, które pozwolą szerszej grupie osób na skorzystanie z tej pomocy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Piotra Patkowskiego o odpowiedź na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#PiotrPatkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypomnę to, o czym mówiłem podczas pierwszego czytania oraz podczas prac w Komisji Finansów Publicznych. Zaproponowany projekt wsparcia dla kredytobiorców ma trzy zasady, opiera się na trzech filarach. Po pierwsze, ma na celu ulgę na już dla tych kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty, bez rozdzielania, bez szufladkowania, tak aby to miało charakter powszechny. Tym rozwiązaniem są wakacje kredytowe.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#PiotrPatkowski">Jednocześnie udrażniamy wsparcie dla osób najbardziej potrzebujących. Tu już jest wielokrotnie wspominany Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, który też, jak zauważyliśmy w maju, cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Natomiast oczywiście jako rząd, ale też zobowiązujemy do tego sektor bankowy, zachęcamy, żeby przekonywać kredytobiorców, tych, którzy są uprawnieni, do korzystania z tej formy wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#PiotrPatkowski">Zmiana systemowa, zmiana, której nie zaproponował żaden projekt opozycyjny, zmiana, która tak naprawdę ma na celu nie tylko pomóc tu i teraz, chociaż to jest bardzo ważne, ale ma systemowo rozwiązać ten problem — to wyznaczenie procedury wskazania zamiennika i ujednolicenia go z wyznaczanym przez GPW Benchmark wskaźnikiem alternatywnym. I to jest tak naprawdę kluczowa w tym momencie zmiana i kluczowa w tym momencie rzecz. Nie chodzi tylko o to, żeby pomóc doraźnie tu i teraz, chociaż przy obecnej sytuacji jest to bardzo istotne i bardzo ważne, ale chodzi o to, by podejść do tematu i rozwiązania problemów systemowo. Systemowe rozwiązanie jest w tym momencie najważniejsze, choć oczywiście jest najbardziej skomplikowane do przeprowadzenia. Wymaga bardzo aktywnej współpracy GPW Benchmark, instytucji bezpieczeństwa finansowego i sektora bankowego, ale podejmujemy działania, żeby to było. Ta ustawa wyznacza ramy, żeby to rozwiązanie systemowe przeprowadzić. Natomiast teraz przed nami pod auspicjami GPW Benchmark i KNF-u procedura wyznaczania. Tylko chcemy, żeby to było osiągnięte w ramach konsensusu.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#PiotrPatkowski">Natomiast kilka rzeczy… Rozwiązanie systemowe to jest też, szanowni państwo, przeznaczenie obligacji Skarbu Państwa tak, aby Polacy mogli kupować te obligacje detaliczne także po to, o czym mówiła pani przewodnicząca Masłowska, żeby zachęcać banki do tego, żeby podwyższały oprocentowanie swoich lokat. To też jest rozwiązanie systemowe, a nie rozwiązanie doraźne. Jeśli chodzi o obligacje detaliczne, to pewnie niedługo będziemy mieli dane, ile miliardów tych obligacji się rozeszło. Co do banków, szczerze mówiąc, takich danych nie mam. Pewnie ma je Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#PiotrPatkowski">Natomiast istotne jest co innego. Już widzimy przynajmniej po dwóch bankach — tak się składa, że są to banki z udziałem Skarbu Państwa — że bardzo wyraźnie podniosły oprocentowanie swoich lokat. Tak że to działa, to rozwiązanie systemowe dotyczące obligacji działa. To nie są natomiast rozwiązania konkurencyjne i to też jest istotne.</u>
          <u xml:id="u-506.5" who="#PiotrPatkowski">Kolejna rzecz to oczywiście powtarzane przez opozycję za każdym razem zaklęcie, ale zaklęcie, które należy odczarowywać. Mówicie państwo o drukowaniu pieniędzy, dosypywaniu pieniędzy, więc ja za każdym razem przypominam dane: deficyt całego sektora finansów publicznych Polski za rok 2021 r. to był 6. najniższy deficyt w Unii Europejskiej, więc coś tu nie gra. Państwo bez przerwy mówicie o pieniądzach bez pokrycia, a jednocześnie notujemy 6. najniższy deficyt w Unii Europejskiej. Gdzie są więc te państwa dane? Ja nigdy tego nie zrozumiem, jak to jest, że Polska notuje najniższe deficyty w Unii Europejskiej, mamy z jeden z niższych poziomów długu w stosunku do PKB, ale oczywiście to Polska drukuje pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-506.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A dlaczego ten dług taki drogi?)</u>
          <u xml:id="u-506.7" who="#PiotrPatkowski">Pani poseł Leszczyna. Pamiętam tylko, że jak zawsze się mówi, że Francuzi mają wyższe deficyty i Francuzi mają większy dług, to wtedy jest odpowiedź: Kto bogatemu zabroni? Ekonomia takimi prawami się nie rządzi. Fakt jest faktem, pani poseł. Mamy 6. najniższy deficyt za rok 2021. 2022 r. oczywiście jest wyzwaniem, ale do tego wyzwania stajemy.</u>
          <u xml:id="u-506.8" who="#PiotrPatkowski">Druga rzecz to oczywiście prezes Glapiński, który wzbudza bardzo duże kompleksy u Platformy Obywatelskiej. Nie dziwie się. Gdybym powołał prezesa Belkę na prezesa NBP, też miałbym z tego powodu kompleksy, prezesa polskiej bezradności.</u>
          <u xml:id="u-506.9" who="#PiotrPatkowski">Natomiast o tym, jaki dzisiaj Platforma Obywatelska ma tak naprawdę pogląd na tarczę antyputinowską, na obniżki podatków, świadczyły wypowiedzi podczas Komisji Finansów Publicznych, kiedy właściwie było przekonywanie, że nie ma po co obniżać VAT-u, nie ma po co obniżać akcyzy, bo to tylko podbija inflację. Oczywiście dane empiryczne za luty pokazują, że obniżka VAT-u i obniżka akcyzy zbijają inflację, wyniki za luty wprost to pokazują. Ekonomiści wprost mówią, że tarcza antyinflacyjna, antyputinowska zbija nam poziom rocznej inflacji od 1,5 do 2 punktów procentowych. Natomiast tarcza antyputinowska w wydaniu Platformy Obywatelskiej to jest, tak jak mówiła pani poseł Leszczyna, zabranie 500+, podwyżka VAT, jak to było w 2011 r., i prezes Belka jako prezes NBP. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W trybie sprostowania pani poseł Izabela Leszczyna.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#IzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Kłamstwo w wykonaniu ministrów PiS-u z tej mównicy nikogo nie dziwi, ale pan w tej chwili zrobił to wielokrotnie i w sposób skandaliczny.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#IzabelaLeszczyna">Jeśli odwołuje się pan do mojej wypowiedzi w rozmowie z redaktorem Piaseckim, to proszę sobie to przeczytać ze rozumieniem, odsłuchać i zapamiętać. Powiedziałam wyraźnie, że jestem zwolenniczką powiązania świadczeń socjalnych ze wzrostem gospodarczym, czyli ze wzrostem średniego wynagrodzenia, bo jak pan chce walczyć z ubóstwem na serio, a nie propagandowo, tak jak to robicie, to jest tylko jeden sposób. Społeczeństwo się bogaci, jest coraz większy dobrobyt, od kilkudziesięciu lat tak się dzieje w Polsce, więc skoro wszyscy zarabiają coraz więcej, to nie można zostawić świadczenia socjalnego na tak niskim poziomie, tylko ono musi nadążać za dobrobytem państwa. Tak się robi politykę społeczną i tego się wreszcie nauczcie.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-509.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-509.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-509.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2295 i 2316).</u>
          <u xml:id="u-509.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-509.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedstawiam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Projekt jest zawarty w druku nr 2295.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#AnnaPaluch">Komisja w dniu 8 czerwca, czyli dziś, przeprowadziła pierwsze czytanie tego projektu, a następnie szczegółowe prace nad projektem, w wyniku których powstało niniejsze sprawozdanie, zawarte w druku nr 2316.</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiany projekt wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/42/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów, a także zmieniającą dyrektywę 1999/13/WE. Ponadto wdraża także dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, a także dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/WE z 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#AnnaPaluch">W celu dokonania właściwej transpozycji dyrektywy 2008/50/WE ustawa z dnia 13 kwietnia 2012 r. wprowadziła podział kraju na strefy, w których dokonuje się oceny jakości powietrza.</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#AnnaPaluch">Wprowadziła także kluczowe definicje w regulowanym zakresie, np. poziomu informowania, czyli takiego stężenia substancji w powietrzu, powyżej którego istnieje zagrożenie zdrowia ludzkiego, a nawet przy krótkotrwałym narażeniu na działanie zanieczyszczeń, co wymaga natychmiastowej właściwej informacji. To pierwszy z brzegu przykład. Wprowadziła także takie definicje jak definicja krajowego celu redukcji narażenia na pył PM2,5, pułapu stężenia ekspozycji itd., itd. Cały ten, że tak powiem, kontent prawny został już wprowadzony, a przepisy uściślające i wprowadzające do polskiego porządku prawnego nowe regulacje z tego zakresu znajdują się w art. 1 projektu.</u>
          <u xml:id="u-510.6" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Dodatkową kwestią jest konieczna zmiana definicji stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, w związku z możliwością utraty przez polskie miasta statusu miasta powyżej 100 tys. mieszkańców w wyniku stwierdzonego przez Główny Urząd Statystyczny starzenia się społeczeństwa i stosunkowo wysokiej umieralności, co skutkuje zmniejszeniem liczby populacji miast poniżej 100 tys., a to ma podstawowe znaczenie dla interpretacji przepisów ustawy. Przykładami mogą być miasto Legnica czy miasto Kalisz, które dotychczas liczyły powyżej 100 tys. mieszkańców i tym samym — zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. — Prawo ochrony środowiska, do którego przecież włączono przepisy dyrektywy przy implementacji tych przepisów — stanowiły strefy, w których dokonuje się oceny jakości powietrza. Ale skoro utraciły status miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, sprawa się komplikuje. Proponuje się zatem zmianę definicji strefy wraz z uchyleniem upoważnienia do wydania aktu wykonawczego na podstawie art. 87 ust. 3 ustawy — Prawo ochrony środowiska i określenie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, wraz z ich nazwami, kodami i obszarami w załączniku do ustawy. Taki właśnie załącznik to jest zmiana 9. w art. 1.</u>
          <u xml:id="u-510.7" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Kolejna kwestia, którą normuje omawiany przeze mnie projekt ustawy, to maksymalny limit wydatków. Ten maksymalny limit wydatków sprecyzowany np. w art. 12 ust. 1 ustawy z 13 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska określał, że koszty utworzenia i utrzymania 32 nowych etatów do spraw jakości powietrza w 16 urzędach marszałkowskich będą pokrywane w ramach budżetów tych jednostek czy przy wsparciu wojewodów, zaś koszty realizacji zadań Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, Ministerstwa Środowiska czy jednostek samorządu terytorialnego będą pokrywane przez narodowy fundusz ochrony środowiska i 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-510.8" who="#AnnaPaluch">Wspomniana ustawa z 13 kwietnia 2012 r. nie uregulowała jednak maksymalnych wydatków sektora finansów publicznych na kolejne 10 lat, tzn. na lata 2022–2031. Podobnie jest z ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska i te limity, o których mówię, dla obu wymienionych ustaw są określone w art. 4 i art. 5 omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-510.9" who="#AnnaPaluch">W trakcie szczegółowych prac nad projektem zostało przyjętych 13 poprawek zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu w uzgodnieniu ze stroną rządową. Komisja przyjęła także dwie poprawki, w konsekwencji czego dodaje się dwa nowe artykuły. Po uporządkowaniu numeracji przez legislatorów to art. 2 i art. 6.</u>
          <u xml:id="u-510.10" who="#AnnaPaluch">Pierwszy z tych artykułów, czyli art. 2, odnosi się do ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Jest krótki, znajduje się w sprawozdaniu komisji, więc nie będę go przytaczać. Clou tej zmiany polega na wydłużeniu okresu na dokonanie przeglądu wymagań jakościowych dla paliw stałych z obecnie przyjętego terminu 2 lat do lat 4. Ta zmiana nie niesie skutków gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-510.11" who="#AnnaPaluch">Art. 6 odnosi się do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i wprowadza zmiany w art. 141a tej ustawy. Ona wynika z działalności Komisji Europejskiej, która w marcu tego roku się ocknęła, że pewne przepisy należy uregulować, i z mocą obowiązującą od 1 stycznia tego roku ten przepis działa. Jak gdyby z inicjatywy Komisji Europejskiej czy w związku z chęcią uzgodnienia naszych przepisów z przepisami europejskimi w taki sposób może niezbyt zgrabny prawnie i krytykowany wprowadzamy te przepisy, jednak wymaga tego prawo europejskie.</u>
          <u xml:id="u-510.12" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Te poprawki zostały przyjęte w głosowaniu w trakcie prac szczegółowych nad projektem. Poprawka dodająca art. 2 została przyjęta 13 głosami za, przy 8 przeciwnych i 2 wstrzymujących się. Poprawka dodająca art. 6 została przyjęta 13 głosami za, przy 8 przeciwnych i 1 głosie wstrzymującym się.</u>
          <u xml:id="u-510.13" who="#AnnaPaluch">Kolejne artykuły, art. 8–13, zawierają przepisy przejściowe. Art. 14 stanowi z kolei, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 1, 2, 9, art. 4 i art. 8 i art. 9, które wchodzą z dniem następującym po dniu ogłoszenia, oraz z wyjątkiem art. 5, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Całość sprawozdania komisji została przyjęta 13 głosami za, przy 6 głosach przeciw i 3 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-510.14" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa proszę o uchwalenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, zawartego w sprawozdaniu komisji w druku nr 2316. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-510.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Kazimierz Matuszny, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#KazimierzMatuszny">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#KazimierzMatuszny">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska, druk nr 2295.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#KazimierzMatuszny">Pani wiceprzewodnicząca, pani poseł Ania Paluch przedstawiła szczegółowo zakres, który ta zmiana obejmuje. Można by także powiedzieć, że poza tym, co wynika z prawa unijnego i jest pewnym przymusem prawnym, jest też — co zresztą było zauważalne w dyskusji w czasie prac komisji — takie sprzężenie zwrotne: rząd reaguje na sygnały ze strony samorządów, jeśli chodzi o to, jakie ewentualne korekty należy zrobić. Myślę, że w tych zmianach one były uwzględnione. Bardzo dziękuję pani poseł za te poprawki, które zostały wprowadzone. Myślę, że to też w jakimś sensie porządkuje nasze Prawo ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#KazimierzMatuszny">Debata — widzę koleżankę, panią poseł Gabrysię — była merytoryczna. Nie było za bardzo tematów, które wykraczały poza merytorykę, natomiast słowa przedstawicieli opozycji, których pozwolę sobie nie wymieniać, o tym, że podejmowane decyzje komisji to łamanie zasad państwa prawa, i tego typu konstrukcje myślowo-prawne… Chciałbym zauważyć, że to nie legislatorzy rządowi czy sejmowi decydują o prawie w Polsce, tylko parlament, a instytucją od oceny tych decyzji jest zupełnie inna instytucja. Nie wydaje mi się, że tego typu przesłanie z komisji do społeczeństwa — róbta, co chceta, bo nawet w komisji łamią prawo — jest przesłaniem dobrym. To tak już poza merytoryką.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#KazimierzMatuszny">Tak czy inaczej, klub Prawo i Sprawiedliwość oczywiście zdecydowanie popiera proponowaną ustawę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że przedstawię stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej dotyczące tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#GabrielaLenartowicz">Szanowni Państwo! Jak rzadko się zdarza, mamy przedłożenie rządowe. 12 artykułów, ale tyle… Ocena skutków regulacji, konsultacje, a jakże. I co z tego wynika? Miało być o czystym powietrzu i o wdrożeniu regulacji unijnych, a nie jest ani o czystym powietrzu, ani o zabieganiu o to czyste powietrze dla Polaków, tylko o czystej fikcji. Tak naprawdę ta ustawa to nie tylko czysta fikcja. To czyste kłamstwo. Chodzi zarówno o ten projekt, złożone poprawki, jak i relację wiceprzewodniczącej komisji z obrad komisji. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#GabrielaLenartowicz">Szanowni Państwo! 12 artykułów, z czego pusty art. 1, z którego dowiadujemy się, że aglomeracja powyżej 250 tys. mieszkańców jest taką aglomeracją i pozostanie nią nadal, a miasto powyżej 100 tys. mieszkańców, mimo że nie jest już miastem powyżej 100 tys. mieszkańców, pozostanie miastem powyżej 100 tys. tylko po to, żeby nic się nie zmieniło w tym, co zmieniamy.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#GabrielaLenartowicz">Następne kłamstwo: ta ustawa ma wdrażać dyrektywy Parlamentu Europejskiego. Nic bardziej błędnego. Ona miała naprawiać bałagan związany z poprzednim wdrożeniem trzech ustaw, które miały to poprawiać. To jest tak jak w tej anegdocie o kozie: najpierw tę kozę wprowadzacie, robicie piętrowy bałagan… Wystarczyło słuchać naszych propozycji w czasie uchwalania tych poprzednich ustaw i nie byłoby problemu naprawy tego bałaganu. Tylko że tej naprawy też nie ma. To też jest kłamstwo. Mamy kolejne dwa artykuły, które rzekomo mają to naprawiać, a są niekonstytucyjne, o czym mówi Biuro Legislacyjne, bo poprawiają ustawy, które już wygasły, zostały skonsumowane. W następnym ustępie wprowadza się kary, które też są niekonstytucyjne, bo dotyczą konsekwencji prawa miejscowego. Są niezgodne i z konstytucją, i z techniką legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#GabrielaLenartowicz">Do tego dochodzą kolejne… Mało, że tych kóz nie wyprowadzacie, to jeszcze wprowadzacie słonia do wielkiego składu bałaganu w postaci tych dwóch poprawek. Bo to nie są żadne poprawki, zresztą rzekomo poselskie, do przedłożenia rządowego. Nie wdrażają żadnych… Wprowadzają zupełnie inną materię ustawową, z zupełnie innej dziedziny. Jedna dotyczy handlu emisjami. To jest poprawka pani poseł pod tytułem, że jeśli uznamy, i to z mocą wsteczną od 1 stycznia, że biomasa, którą już spaliliśmy, to odnawialne źródło energii, i nie będziemy musieli tego badać, to tak będzie. Czyli jeśli ustalimy, że sobota jest w niedzielę, to w wyniku takiej poprawki tak się stanie. Już nie mówię o tym, że tym sposobem można wrzucić cokolwiek do każdej ustawy. Zresztą nie jest to odosobniona praktyka.</u>
          <u xml:id="u-514.5" who="#GabrielaLenartowicz">Kolejna poprawka mówi o tym, że teraz dotyczy to ustawy o jakości paliw. Teraz nie będziemy już sprawdzać tej jakości co 2 lata, tylko co 4 lata, mimo że termin kolejnego sprawdzenia mija dopiero za 2 lata i nie ma kwestii pilności takich zapisów.</u>
          <u xml:id="u-514.6" who="#GabrielaLenartowicz">Szanowni Państwo! Ta ustawa niczego nie załatwia, oprócz tego, że robi kolejny piętrowy bałagan. Z tego powodu, że nie możemy akceptować a priori niekonstytucyjnych zapisów, złej techniki legislacyjnej, która jeszcze niczego nie rozwiązuje, oprócz tego, że funduje nam kolejny nowy bałagan, klub Koalicji Obywatelskiej jest przeciwko temu projektowi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-514.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ani jednego merytorycznego zdania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PrzemysławKoperski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność zabrać głos w imieniu klubu parlamentarnego Lewicy w sprawie druku nr 2295 zawierającego projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PrzemysławKoperski">Nie chciałbym się w tej chwili skupiać nad tym, co można w tym projekcie zmienić, bo wiemy, jak działa arytmetyka, więc skupię się na sprawie merytorycznej dotyczącej jakości powietrza w Polsce. Pani dyrektor doskonale wie, pan minister też, że rok 2021 to rok, w którym mieliśmy gorsze powietrze niż w roku 2020, i to trzeba jasno i wyraźnie Polkom i Polakom powiedzieć. Dane za miniony rok są niestety bardzo pesymistyczne. Trzeba również powiedzieć o tym, że program „Czyste powietrze” stanął w miejscu. Państwo w 2018 r. obiecaliście 103 mld zł na program „Czyste powietrze”, a dane z 3 czerwca br. mówią o tym, że płatności są na poziomie 2900 mln, czyli niecałe 3% w połowie okresu wdrażania tego programu. To jest bardzo niepokojące. Dzisiaj, szanowni państwo, na wymianę pieców czeka 3 mln gospodarstw. To jest tyle samo co w roku 2018. Tutaj niestety nic pozytywnego się nie wydarzyło. Dlaczego o tym mówię? Bo chciałbym zwrócić uwagę na to, co wspólnie możemy zmienić. Wystarczy wprowadzić kilka działań, które sprawią, że ta zima nie spowoduje, że będziemy mieli jeszcze gorsze, bardziej zanieczyszczone powietrze niż w roku 2021. Drożejący węgiel, drożejący gaz i drożejące drewno mogą spowodować, że mieszkańcy będą sięgać po meble, opony, butelki PET i tym będą grzać swoje domostwa. Co można zrobić? Przede wszystkim trzeba przeznaczyć środki finansowe na program „Czyste powietrze”, te 100 mld zł, których brakuje. To można zrobić z pieniędzy rządowych i z KPO. To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#PrzemysławKoperski">Druga sprawa to prefinansowanie realizacji inwestycji w OZE i w termo-, a nie refinansowanie. Mieszkańcy zwracają się do nas z tym — jestem szefem Parlamentarnego Zespołu Antysmogowego — że czekają po kilka, kilkanaście miesięcy na zwrot zainwestowanych pieniędzy. Przy dzisiejszej inflacji to po prostu jest głęboko nieuczciwe. Chciałbym również — mieszkańcy się tego domagają — żeby piece na gaz również były objęte tymi dofinansowaniami, żeby można było realizować inwestycje, chociażby w pompę ciepła czy w fotowoltaikę. W związku z tym, że podzieliliśmy nasz głos na dwie osoby, to będę powoli kończył, ale chcę zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz: żeby ten poziom dofinansowania wynosił 90%, a dla najuboższych — 99%, żeby inwestycja w odnawialne źródła energii mogła się zwrócić w 7–10 lat. Wtedy jest realna szansa na to, że w roku 2027 będziemy mieli w Polsce czyste powietrze.</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#PrzemysławKoperski">W związku z tym zwracam się, panie ministrze, pani dyrektor, Wysoka Izbo, żeby te środki finansowe, te 100 mld zł, które państwo obiecaliście, w końcu uruchomić.</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#PrzemysławKoperski">Na końcu jeszcze jedna rzecz: pomoże w tym również uruchomienie linii energetycznej Chmielnicka — Rzeszów 750 kV i dostarczanie do Polski bardzo taniej energii elektrycznej z elektrowni atomowej w Ukrainie. Wtedy nie musielibyśmy już importować węgla i gazu, z których wytwarzamy prąd w naszych elektrowniach.</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#PrzemysławKoperski">Oficjalne stanowisko klubu przedłoży w dalszej części poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W obecnym stanie prawnym ocena jakości powietrza dokonuje się w podziale na trzy strefy, a jej wynikiem jest przypisanie każdej ze stref odpowiedniej klasy dla każdego z ocenianych zanieczyszczeń. Strefy te stanowią aglomeracje o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys., miasta o liczbie mieszkańców większej niż 100 tys. oraz pozostałe obszary województwa niewchodzące w skład miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tys. oraz aglomeracje. Z uznaniem przyjmujemy zaproponowane zmiany dotyczące definicji strefy, które spowodują uniezależnienie podziału Polski na strefy od danych demograficznych GUS w przypadku miast posiadających około i powyżej 100 tys. mieszkańców. Z uznaniem przyjmujemy, że utrzymanych zostanie w kraju 46 stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, tj. 12 aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 250 tys. i 18 miast, tak jak jest to obecnie.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#JanSzopiński">Głosowanie nad całością projektu tej ustawy uzależniamy od przyjęcia przez rząd propozycji ewentualnych zmian, które zostały zaproponowane w trakcie czytania w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ta nowela ustawy, która była prezentowana jako dosyć opasłe opracowanie w formie projektu, ma przede wszystkim związek z programem „Czyste powietrze”, co bezpośrednio jest związane ze zdrowiem. Wiemy, że ta sytuacja, jeśli chodzi o stan polskiego powietrza, sprawia, że w Polsce odnotowujemy w ciągu roku gdzieś w granicach 50 tys. osób umierających z powodu zanieczyszczenia tego powietrza. Zostały wprowadzone liczne programy, w tym te związane m.in. z programem „Stop smog” czy też z innymi programami, które zmierzają w kierunku elektromobilności, obniżenia emisyjności z transportu, a nie tylko z systemów grzewczych. Ale to wszystko jest w dalszym ciągu niewystarczające. W moim przekonaniu określenie czy porządkowanie, jakie są limity wydatków w postaci dotacji celowych, wydatków na inspektorat ochrony środowiska, wydatków z narodowego funduszu i wojewódzkich funduszy na kolejne 10 lat, to jest coś, co należy przyjąć, należy akceptować. W moim pojęciu nie ma potrzeby, aby to akurat krytykować.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#AndrzejGrzyb">Po drugie, jest to też realizacja przepisów, które są zawarte w wymienionych tu dyrektywach. Chodzi o trzy dyrektywy: w sprawie jakości powietrza, w sprawie emisji lotnych związków organicznych i w sprawie emisji przemysłowych. Ta zmiana definicji stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza w związku z utratą przez niektóre z miast statusu miasta powyżej 100 tys., to też nie jest coś, co, że tak powiem, w jakikolwiek sposób rewolucjonizuje polską sytuację. Jest to po prostu uporządkowanie, zważywszy na fakt, że niektóre z tych miast straciły status miasta powyżej 100 tys., i to niekoniecznie tylko ze względu na demografię, ale również ze względu na to, że ludzie budują swoje domy poza miastami i wyprowadzają się do tej strefy przymiejskiej. To jest ruch, który obserwujemy nie tylko w miastach, które mają status 100-tysięcznych, ale również w tych większych. Przykładem niech będą chociażby aglomeracje dużych miast wypełniających rolę stolic, miast wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#AndrzejGrzyb">Zmiany terminów przekazania sprawozdań okresowych i końcowych z realizacji programów w zakresie ochrony środowiska przez zarządy województw, przy czym dotyka to też samorządy szczebla zarówno gminnego, jak i powiatowego, i wprowadzone tutaj ewentualne sankcje za niedopełnienie — to jest to, na co zwracała uwagę poseł reprezentująca akurat klub Koalicji Obywatelskiej. Właśnie z tym związana jest pewna wątpliwość: Czy ze względu na miejscowy charakter tych rozstrzygnięć trzeba ustawowo wprowadzać restrykcje w związku z ewentualnymi opóźnieniami ze strony tych samorządów?</u>
          <u xml:id="u-520.3" who="#AndrzejGrzyb">Sprawa czwarta to uszczelnienie systemu zarządzania jakością powietrza i aktualizacja oraz określenie odpowiedzialności za nieprzestrzeganie ograniczeń określonych chociażby w uchwale sejmiku. I piąta sprawa, na którą zwracałem uwagę, to zmiana odnośnie do ustawy z 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków w związku z ustawą o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Chodzi o to, aby zapewnić możliwość wypłaty środków, co jest ważne ewentualnie dla przyszłych podmiotów wykonujących zadania termomodernizacji i remontów w ramach porozumień zawartych w latach 2023–2024, a przecież wiadomo, że one będą się toczyły dalej, będą obowiązywały aż do roku 2028. To jest pozytywna zmiana, którą należy wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-520.4" who="#AndrzejGrzyb">Natomiast chciałbym powiedzieć, że tak naprawdę powinniśmy poświęcić większą uwagę m.in. kwestii rozwoju fotowoltaiki. Za chwilę będziemy mieli regulacje, które będą nas zobowiązywały, jeśli chodzi m.in. o nowe inwestycje powyżej 250 m2, zarówno publiczne, jak i komercyjne, aby były tam umieszczane instalacje fotowoltaiczne. Jest kwestia rozwoju instalacji pomp ciepła, w szczególności tam, gdzie lokalizacja jest rozproszona, gdzie nie można centralnie doprowadzić ciepła. W unijnym programie repoweringu, czyli odnowienia czy zbudowania nowych możliwości ogrzewania, przewiduje się instalację prawie 10 mln pomp ciepła. A więc ten proces będzie postępował. 13% obiektów publicznych ma podlegać procesowi termomodernizacji. A więc ja bym bardziej zwracał uwagę na to, co jest dla nas wyzwaniem, a niekoniecznie tylko na to, co jest, że tak powiem, odnotowaniem drobnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-520.5" who="#AndrzejGrzyb">Natomiast absolutnie, jeżeli pani marszałek jeszcze pozwoli, uważam, że sprawa zdefiniowania kwestii ewentualnej biogazyfikacji, np. materii organicznej, a w szczególności tej odpadowej, zrównoważonej biomasy wymagałaby pewnie uregulowania w innej ustawie, a nie akurat w tej. To są te nieszczęśliwe zbiegi okoliczności, w których nawet słuszna idea ze względu na technikę legislacyjną i zasady legislacji nie powinna być włożona do innej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-520.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#GrzegorzBraun">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedkładam tutaj prawidłowo sygnowany wniosek naszego koła o odrzucenie tego projektu w całości, szanowni państwo, z bardzo pryncypialnych względów, mianowicie takich, że my nie możemy… Z jednej strony pękamy ze śmiechu, bo śmieszne są te litanie dyrektyw eurokouchozowych, śmieszna jest ta procedura implementacji, która właściwie zajmuje pewnie 90% sił przerobowych Wysokiej Izby. Implementujemy. Śmieszna jest sama nazwa ministerstwa klimatu, bo to jest jak z tego wierszyka, prawda, co to pan wojewoda decyduje o tym, że śnieg pada — taki przedwojenny wierszyk. Realia sanacyjne, ale wskrzeszane przez grupę rekonstrukcji historycznej sanacji. To wszystko śmieszy nas do rozpuku, a z drugiej strony nas to przeraża, dlatego że implementując te normy, państwo podnosicie koszta życia w Polsce i w związku z tym szkodzicie. Tworzycie problemy, a nie rozwiązujecie ich.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#GrzegorzBraun">Dziękuję. Kontynuować będzie kolega mój prześwietny Dobromir Sośnierz.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#DobromirSośnierz">Pierwotny cel tej ustawy niestety został przyćmiony wyczynami legislacyjnymi posłów PiS na posiedzeniu komisji środowiska. To jest niestety kolejna lekcja fatalnej PiS-owskiej szkoły legislacyjnej, w której za punkt honoru posłowie PiS stawiają sobie dorzucanie do własnych projektów, własnych rządowych projektów autopoprawek, których związek z przedłożeniem jest, delikatnie mówiąc, nadzwyczaj dyskusyjny i oparty raczej na luźnych skojarzeniach typu: oto coś o środowisku, to wrzucimy tam coś innego o środowisku. Na takiej właśnie zasadzie mamy tutaj dorzucone np. te poprawki o paliwie. Właśnie bez żadnych konsultacji społecznych, bez oceny skutków regulacji i często bez wymaganych trzech czytań dorzucacie jakąś de facto kolejną mini ustawę do ustawy, którą już uchwalamy, do jakiegoś Bogu ducha winnego projektu, w którym potem to tkwi jak jakieś ciało obce, jak drzazga w palcu i gorszy legislatorów i prawników. I po co to wam? Przecież macie tutaj większość. Możecie sobie uchwalić cokolwiek. Co wam szkodzi zrobić to raz porządnie, zgodnie ze sztuką, bez gwałcenia konstytucji i obyczajów politycznych? Dlaczego to wszystko musi być wiecznie takie dziadowskie?</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#DobromirSośnierz">Dlaczego projekty muszą być procedowane w 3 dni? Większość z nich to nie jest nawet nic pilnego i leżało to sobie to tam w ministerstwie przez wiele miesięcy albo nawet lat, a tutaj musi przechodzić przez 3 dni. Jak w poniedziałek wpada do Sejmu, to w czwartek wychodzi. Dlaczego tak musi być? Przecież w tej kadencji Sejmu słyszymy prośbę o skrócenie terminów ileś razy na każdym posiedzeniu. To skrócenie już jest regułą, a normalne procedowanie jest wyjątkiem. Przecież terminy po coś są. Może właśnie po to, żeby uniknąć takiej legislacji na łapu-capu, w której wyniku ciągle trzeba coś poprawiać, jak np. teraz w przypadku tych ustaw o Ukrainie. Przecież wy jako posłowie redukujecie się w ten sposób do roli jakichś marionetek. Przecież nie przeczytaliście tych poprawek, bo dostaliście też je na posiedzeniu komisji, pani Paluch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#DobromirSośnierz">Przecież głosowaliście nad nimi bez czytania. Zastąpią was jakimiś dmuchanymi marionetkami, które prezes sobie na noc wypompuje i schowa do szuflady.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#JoannaMucha">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 dotyczące przedłożenia rządowego zawartego w druku nr 2295.</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#JoannaMucha">Panie Ministrze! Po przeczytaniu tej ustawy byliśmy skłonni nawet głosować za jej przyjęciem. Co prawda, wydawała nam się z jednej strony dość techniczna, z drugiej strony dość pusta, jak to mówiła jedna z moich przedmówczyń, pani posłanka Gabriela Lenartowicz…</u>
          <u xml:id="u-528.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Prywatnie: Gabrysia…)</u>
          <u xml:id="u-528.4" who="#JoannaMucha">Gabriela, panie pośle, nie: Gabrysia. Gabriela. Prywatnie właśnie z tej mównicy nie wypada.</u>
          <u xml:id="u-528.5" who="#JoannaMucha">Więc ta ustawa wydawała się nam rzeczywiście trochę chaotyczna, trochę niedopracowana, o czym świadczyły poprawki legislacyjne w dużej liczbie. Natomiast po tych poprawkach, które zostały przyjęte nie przez komisję, tylko przez posłów PiS — bądźmy tutaj precyzyjni — ta ustawa nie nadaje się do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-528.6" who="#JoannaMucha">Po pierwsze, mamy poprawkę spoza zakresu tematycznego dotyczącą handlu emisjami. To nieprawda, że to wychodzi naprzeciw wymaganiom Komisji Europejskiej. Absolutnie nie ma takiej potrzeby, to jest nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-528.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Trzeba czytać ze zrozumieniem.)</u>
          <u xml:id="u-528.8" who="#JoannaMucha">Druga poprawka dotyczy wydłużenia z 2 do 4 lat okresu, jeżeli chodzi o sprawdzanie jakości paliw. To są po prostu poprawki, które pogarszają tę ustawę. Ona była średnia, taka sobie, ale teraz się po prostu do niczego nie nadaje.</u>
          <u xml:id="u-528.9" who="#JoannaMucha">Tak się składa, że dzisiaj rozmawialiśmy na tej sali o jakości wód. W tej chwili rozmawiamy o jakości powietrza. Ta jakość powietrza jest dramatycznie zła. Ludzie chorują i umierają, żyją krócej przez to, jaką mamy jakość powietrza. Jesteśmy u progu pewnie najgorszego sezonu grzewczego, jaki sobie możemy wyobrazić z punktu widzenia jakości powietrza z prostego powodu: będzie to sezon dramatycznego wzrostu ubóstwa energetycznego, a ubóstwo energetyczne zawsze przekłada się na pogorszenie jakości powietrza. I zamiast zajmować się na serio jakimikolwiek narzędziami, które mogłyby zapobiec temu, co się będzie działo, przedstawiacie państwo coś w rodzaju jakiegoś chocholego tańca, który polega na tym, że robimy pół kroku do przodu, trzy kroki w bok i cztery do tyłu. To jest nieodpowiedzialne, bo to jest właśnie ten powód, o którym powiedziałam, dla którego umierają Polacy. Ludzie umierają właśnie ze względu na dramatyczną jakość powietrza. Niestety jeśli te poprawki zostaną przyjęte, to nie będziemy mogli zagłosować za tą ustawą. Państwo sami w taki sposób przygotowujecie te ustawy, że po prostu uniemożliwiacie zagłosowanie za nimi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-528.10" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł, trzeba było być na komisji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-529.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-529.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pytanie zadaje pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-529.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-529.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich latach samorządy wydały na programy ochrony powietrza miliardy złotych. W wydatkach tych partycypował również budżet państwa. Wydawaliśmy pieniądze na termomodernizację, na likwidację pieców węglowych. Wydawaliśmy miliardy na przebranżowienie górników i likwidację kopalń. Dzisiaj rząd w obliczu kryzysu energetycznego wysyła Polaków po chrust do lasu. Mamy odłączyć nasze nowoczesne instalacje gazowe i ogrzewać domy zbieranymi w lasach mokrymi gałęziami. Czy rząd nie miał kontroli nad ilością węgla sprowadzanego z Rosji? Czy zgodnie ze słowami pana posła Suskiego Polska stoi w obliczu wyczerpania się zapasów gazu ziemnego i wbrew zapewnieniom w kolejny sezon grzewczy wejdziemy bez zapasów?</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#JanSzopiński">Mam pytanie i poproszę o odpowiedź na piśmie: Co z programem „Czyste powietrze”? Jakie środki w bieżącym roku przeznaczono na realizację tego programu i jak wygląda jego realizacja w Polsce? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowni Przedstawiciele Rządu! Krajowy Plan Odbudowy, załącznik do tego planu, „Czyste powietrze i efektywność energetyczna” przewiduje też właśnie jako drugi cel reformy zmianę opracowania dotyczącego programu priorytetowego „Czyste powietrze”. Chciałbym zapytać właśnie, na czym te zmiany mają polegać, bo w tych zapisach mówi się, że zaktualizowany program „Czyste powietrze” ma zostać przyjęty do dnia 31 marca 2023 r. Podobnie mówi się o sprawie dotyczącej zakończenia udzielania publicznego wsparcia na inwestycje w nowe, węglowe instalacje grzewcze do dnia 31 grudnia 2021 r., to oczywiście poza nami. Stąd moje pytanie brzmi, jak program „Czyste powietrze” może być wsparty środkami z Krajowego Planu Odbudowy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak ważne jest czyste powietrze, doskonale wszyscy sobie zdajemy z tego sprawę. Stąd moje pytanie. Czy możliwe jest, że planują państwo w ramach programu „Czyste powietrze” lub alternatywnego programu dofinansowania dla osób, które są właścicielami więcej niż jednego mieszkania w budynku bez wyodrębnionej księgi wieczystej, a chcą zlikwidować tzw. kopciuchy… Czy są plany na dofinansowanie takich inwestycji dla takich właścicieli? Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-535.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle, pytanie.</u>
          <u xml:id="u-535.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pani poseł przede mną?)</u>
          <u xml:id="u-535.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Ja nie. Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-535.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Chmiel zrezygnowała.</u>
          <u xml:id="u-535.6" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Zrezygnowałam.)</u>
          <u xml:id="u-535.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł zrezygnowała.</u>
          <u xml:id="u-535.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Czy jest pan minister? Jest. Dystans społeczny już nie obowiązuje, panie ministrze, zapraszam. Chciałbym się zapytać o te kwoty, które państwo próbowaliście upchnąć kolanem do tej ustawy, kwoty emisyjne. Przecież jako człowiek poczytalny pan rozumie, panie ministrze, że nie możemy się obronić przed katastrofą, którą sprowadza na nas przyjęcie schematu, w myśl którego każdy Polak docelowo będzie płacił za to, że oddycha, że zostawia jakiś ślad węglowy. Czy pan, panie ministrze, to sobie przeliczył, przyjąwszy ten ciężar, ile lat funkcjonowania mamy jeszcze przed sobą? Bo przecież ogrzewanie i napędzanie Polski wiatrakami do mielenia ptaków, to jest oczywista mrzonka, prawda? To się nigdy nie spełni, więc czy naprawdę, panie ministrze, zmierzamy do zamknięcia górnictwa węglowego w Polsce, zamiast z niego korzystać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję. Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#GrzegorzBraun">I czy naprawdę będziemy czyścić powietrze przez czyszczenie przestrzeni miejskiej z Polaków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#AleksanderMiszalski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Niestety wciąż Polacy wciąż oddychają trującym powietrzem. Znajdujemy się absolutnie w światowej czołówce, jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza. Ta ustawa niestety niczego nie załatwia. Co więcej, rządowy program walki z zanieczyszczeniem powietrza „Czyste powietrze” okazał się klapą. Wciąż mamy do wymienienia 2,5 mln pieców na paliwa stałe i wciąż wydatkowano zaledwie parę procent tej kwoty, która była.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#AleksanderMiszalski">Co więcej. Radni sejmiku w województwie małopolskim podjęli próby cofnięcia się w walce o czyste powietrze. To samo zresztą dzieje się w łódzkim sejmiku. A problem jest poważny, ponieważ co roku umiera przedwcześnie 45 tys. osób ze względu na zanieczyszczenie powietrza. Skuteczność polskich programów również trafiła do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, co niestety może się skończyć dla nas bardzo słono, jeśli chodzi o koszty. Mało tego, WHO po długich badaniach podniosła normy i przyjęła nowe normy jakości, a my wciąż jesteśmy w plecy.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#AleksanderMiszalski">Dlatego chciałbym zapytać, po pierwsze, co rząd planuje zrobić, by naprawdę zadbać o czyste powietrze, czyli by program „Czyste powietrze” zaczął realnie działać, a po drugie, czy rząd planuje uwzględnić w swojej polityce rekomendacje WHO względem zwiększenia poziomu norm i w końcu zacząć realnie walczyć o zdrowie Polaków? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#MagdalenaŁośko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt wskazuje miasta, które mogą stracić status miasta powyżej 100 tys. mieszkańców. Wzrastająca umieralność i najwyższy poziom nadmiarowych zgonów w Polsce zbierają oczywiście swoje żniwo i w tym momencie wskazywane jest to również w uzasadnieniu ustawy. Ale do tego swoje dołoży również ZUS, głodząc emerytów i rencistów, którzy wydają swoje emerytury, renty, trzynastki, czternastki na drożyznę w sklepach, na podwyżki cen opłat, prądu i węgla. Spoglądając na puste garnki i portfele, za to mogą obejrzeć TV PiS za 2 mld zł, wysłuchać propagandy o cudzie gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Do rzeczy, pani poseł. Proszę się odnieść do projektu.)</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#MagdalenaŁośko">Omawiany projekt przewiduje monitorowanie jakości powietrza. Pytanie, czy będziecie je monitorować tak samo, jak zdrowie i jakość życia Polek i Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W ostatnich dniach przesunęliśmy pewne programy, jeżeli chodzi o realizację przyjmowania ścieków, w ostatnich tygodniach przesunęliśmy realizację, jeżeli chodzi o odpady, a teraz przesuwamy realizację, jeżeli chodzi o czyste powietrze.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#MarekDyduch">Wiadomo, że w państwie na tak poważne programy nie wystarczy środków, bo tam są ogromne, miliardowe nakłady. W część możemy włączyć polskich obywateli, którzy np. chcą inwestować w fotowoltaikę, jak mówimy przy okazji czystego powietrza, ale trzeba dać im gwarancję. Jak zachęcali Polaków, żeby budowali instalacje fotowoltaiczne, to mówili: dostaniecie 5 tys. Po 2 latach czy po 1,5 roku mówili: dostaniecie 3 tys., bo tylu ludzi zechciało to zrobić, a teraz mówili, że nie dostaniecie. Czy nie możemy Polakom dać gwarancji, włączyć ich w jeden, drugi czy trzeci program i zakończyć któryś z nich powodzeniem? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Karolina Pawliczak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W obecnym stanie prawnym oceny jakości powietrza dokonuje się w podziale na trzy strefy, a jej wynikiem jest przypisanie każdej ze stref odpowiedniej klasy, odpowiadającej każdemu z ocenianych zanieczyszczeń.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#KarolinaPawliczak">Poproszę o informację na temat tego, czy mieszkańcy Kalisza, miasta z mojego okręgu, wymienianego w niniejszej ustawie, mogą czuć się bezpiecznie, jeśli chodzi o tworzone strefy, w których dokonuje się oceny jakości powietrza. Pytam o to dlatego, że jest to jedno z ostatnich miast, które walcząc od dekad o obwodnicę, nie może się jej doczekać, a kolejne interpelacje, wnioski, zapytania zderzają się ze ścianą. Jak widać, również ta kadencja nie przyniesie żadnych pozytywnych rozwiązań. Zapewniam państwa, że brak obwodnicy w Kaliszu ma ogromny wpływ na oddziaływanie na środowisko, na potężne nasilenie ruchu oraz na jakość powietrza, na poziom zanieczyszczenia powietrza. Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem posłem ze Śląska, w moim regionie leży aż 17 z 50 miast, które mają najgorsze powietrze w Unii Europejskiej. To jest zbadane empirycznie. W 2017 r., a jakże, tuż przed wyborami, Prawo i Sprawiedliwość zaprezentowało epokowy, spektakularny, ponadczasowy dokument pod tytułem „Program dla Śląska”. Jedna z jego części dotyczyła poprawy jakości powietrza w moim regionie. Wpadł mi ostatnio w ręce raport z realizacji tego programu. Po 5 latach jego realizacji, pomimo szumnie zapowiadanej w 2017 r. wartości projektów wynoszącej 13,5 mld zł, po licznych korektach na przestrzeni ostatnich 5 lat z zapowiedzi pozostało już niespełna 7 mld zł, przyznanych środków już tylko 4 mld zł, a po 5 latach realizacji wydano zaledwie 1 mld zł. Czy ktoś z was jeszcze pamięta, co zapowiadaliście w tym programie? A może jak zwykle państwo przypomnicie sobie o tym tuż przed kolejnymi wyborami?</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#KonradBerkowicz">W Krakowie, panie pośle, podobno jest największy smog, a jest tam największa długość życia i najmniej chorób układu oddechowego. Poddaję pod rozwagę.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#KonradBerkowicz">Przed chwilą słyszałem, jak politycy tzw. opozycji płakali nad inflacją spowodowaną rozdawnictwem, a jednocześnie teraz słyszę o tym, że należy dorzucać miliardy na program „Czyste powietrze”, że należy jeszcze bardziej zaciskać regulacyjnego pasa w tej kwestii. Czy wy nie rozumiecie, że tymi lockdownami, rozdawnictwem i tym wszystkim doprowadziliście nas do sytuacji, w której po prostu nie stać nas na pewne rzeczy i trzeba odpuścić? Nie można mieć ciastka i zjeść ciastka jednocześnie.</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#KonradBerkowicz">Mam jeszcze pytanie do pani poseł Paluch, bo dowiedzieliśmy się od posła Sośnierza, że spore połacie tej ustawy pojawiły się w ostatniej chwili w formie tzw. poprawki. Mam pytanie: Czego się pani poseł wstydzi, że nie chce pani wcześniej pokazać, co tam pani nabazgroliła? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Proszę sobie przeczytać projekt ustawy. Jest dostępny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#DobromirSośnierz">Mam pytanie: Jak to się stało, że gdy państwo uchwalali wcześniej te kryteria dotyczące miast powyżej 100 tys. mieszkańców, nie przewidzieli państwo, że jakieś miasto może spaść poniżej tych 100 tys. mieszkańców? Albo to kryterium było od początku niepotrzebne i trzeba go było nie ustalać, albo było do czegoś potrzebne, lecz w takim razie dlaczego jest teraz zmieniane i rozmontowywane?</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#DobromirSośnierz">Dlaczego oczekujecie teraz, że w sprawach dużo bardziej ryzykownych, np. w kwestii polityki klimatycznej, skoczymy na główkę do pustego basenu? Mamy wierzyć, że tym razem przewidzieliście konsekwencje? Wydaje mi się, że jest to nader ryzykowne myślenie. Jak to się stało, że nie przewidzieliście konieczności tej zmiany? Dlaczego od razu nie pomyśleliście o tym, żeby…</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#DobromirSośnierz">…w takim razie nie było tego kryterium? Czekam na odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pragnę państwa zapewnić, że w tej ustawie nie ma ani słowa o finansowaniu programu „Czyste powietrze” czy generalnie o finansowaniu poprawy jakości powietrza. Jest za to napisane o finansowaniu urzędników, ale tylko w takich aspektach, że przesuwamy pieniądze z jednej zakładeczki budżetowej i zasilamy to z innych źródeł tymi samymi kwotami, co zresztą jest, tak jak już powiedziałam, niezgodne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#GabrielaLenartowicz">Chciałam tylko zapytać: Kiedy wreszcie zabierzecie się za rzeczywistą poprawę jakości powietrza? Są pieniądze, jest 270 mld euro z REPowerEU. Sami w kamieniach milowych i w KPO wpisaliście to, co macie zrealizować, tylko jakoś nie możecie się do tego zabrać. Kiedy wreszcie naprawdę o to zadbacie i zrobicie to, co do was należy? Jeśli nie potraficie tego zrobić, to w poprzedniej kadencji dwa razy składany był projekt ustawy mojego autorstwa w tej sprawie, a teraz ten sam projekt jest zaktualizowany przez Senat. Jest do państwa dyspozycji. Zrobiliśmy za was robotę, może wystarczy po nią sięgnąć.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę, pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#CzesławSiekierski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Mam pytanie odnośnie do zapisów, jeśli chodzi o wdrażanie dyrektyw unijnych, jaka była opinia urzędu pana ministra Szymańskiego, bo urząd na pewno opiniował projekt tej ustawy. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#CzesławSiekierski">Po drugie, kwestia poruszanego tu wrażliwego problemu jakości powietrza, która systematycznie z roku na rok się pogarsza. Wzrasta z tego powodu śmiertelność. Mówi się o 40 tys. osób w ubiegłym roku zmarłych właśnie z powodu złej jakości powietrza, z powodu smogu. Czytałem ekspertyzy zachodnie, które mówią, że to jest 60 tys., a nawet więcej, jeśli chodzi o liczbę zgonów właśnie z powodu jakości powietrza. Jak to jest w rzeczywistości? Czy macie pewne analizy w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#CzesławSiekierski">Jeśli chodzi o uchwały samorządów wojewódzkich, regionów na rzecz ograniczenia smogu i poprawy jakości powietrza, jakie chcecie podjąć działania w sytuacji braku dobrych paliw i wysokich kosztów, aby mogły one dać jakiś pozytywny efekt? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#PrzemysławKoperski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Każdy mieszkaniec Polski może dowiedzieć się, wchodząc na stronę GIOŚ, jaka jest jakość powietrza w Polsce. To co do zasady, co do idei. Ale jaka jest prawda? Część mieszkańców miast ma te dane faktycznie z pierwszej ręki, ponieważ znajdują się tam stacje pomiaru jakości powietrza, a pozostali w większości opierają się na przygotowywanych przez państwa modelach matematycznych. Ta ustawa dotyczy również tego, że będzie można korygować te ustalenia wynikające z modeli matematycznych. Jest w województwie śląskim prężnie rozwijające się miasto, które wysyła wnioski od wielu lat do państwa, żeby zlokalizować tam stację pomiaru jakości powietrza, żeby mieszkańcy nie musieli już opierać się na przygotowywanych przez państwa modelach matematycznych, tylko na prawdziwych danych. Bardzo bym prosił pana ministra o odpowiedź na piśmie, kiedy Czechowice-Dziedzice otrzymają stację pomiaru jakości powietrza. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zadanie ostatniego pytania panią poseł Urszulę Zielińską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiem panu posłowi na pytanie, dlaczego pani poseł Paluch wstydziła się podzielić z posłami swoimi wrzutkami legislacyjnymi, które zrobiła w przypadku w sumie niekontrowersyjnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Ja pani nie upoważniłam do bycia moim rzecznikiem.)</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#UrszulaZielińska">Dlatego że te wrzutki legislacyjne były zupełnie sprzeczne z zasadami ochrony środowiska, zupełnie poza przedłożeniem tej ustawy, po prostu zupełnie bezprawne, krótko mówiąc. Dlatego wstydziła się to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#UrszulaZielińska">Mam pytanie. Majowy raport Polskiego Alarmu Smogowego jest naprawdę zatrważający. Analiza pokazuje, jeżeli chodzi o kontrolowanie jakości domowych palenisk i spalanego w nich paliwa, że na tę kontrolę największy wpływ ma fakt, czy dana gmina posiada straż miejską lub gminną. Co to oznacza w praktyce? To oznacza, że w gminach bez straży taki system praktycznie nie istnieje, że w 8 na 10 gmin w Polsce taki system nie istnieje. Czy państwo macie świadomość tego problemu? Co robicie, żeby ten problem rozwiązać? Co robicie, żeby program „Czyste powietrze” nie istniał tylko na papierze, ale żeby dał nam faktycznie czyste powietrze?</u>
          <u xml:id="u-560.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Edwarda Siarkę o odpowiedź na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#EdwardSiarka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Bardzo serdecznie dziękuję za dyskusję i zadane pytania. Postaram się na część z tych pytań odpowiedzieć. Ale na samym początku od razu chcę powiedzieć, że wbrew temu, co państwo tutaj mówili, występując w imieniu klubów czy w ramach dyskusji, z założenia projekt rządowy dotyczący Prawa ochrony środowiska, który dzisiaj państwu przełożyliśmy, nie ma być projektem rewolucyjnym ani projektem, który de facto rozwiązuje wszystkie problemy związane z ochroną powietrza w Polsce. Przecież w przypadku tego projektu rządowego od samego początku w dyskusji mówimy o tym, że przede wszystkim ma na celu m.in. uporządkowanie pewnych rzeczy i danie nam takich instrumentów, które pozwolą, abyśmy to, co wypracowano przez ostatnie 2 lata, zwłaszcza na szczeblu samorządowym, i to, co wypracowano w tzw. strefach w ramach realizacji programu ochrony powietrza, nie uległo dewaluacji. Chodzi o to, że rzeczywiście w obowiązujących przepisach zostały wyznaczone strefy — przypomnę, że tych stref mamy w Polsce 46 — i zgodnie z zapisami dotyczącymi badania jakości powietrza w przypadku tych stref te badania się odbywają. W ustawie z 2010 r. zdecydowano — nie teraz, nie obecny rząd o tym zdecydował, ale poprzedni rząd w 2010 r. — że opiera się to na danych GUS-u dotyczących liczby ludności w danych strefach. Oparcie się na danych GUS-u spowodowało, że w momencie, kiedy liczba ludności była poniżej 100 tys., np. w przypadku takich miejscowości, miast jak Legnica i Kalisz, znaleźliśmy się w trudnej sytuacji pod koniec roku 2021. Zresztą w prasie odbywała się bardzo szeroka dyskusja, podniosły to również środowiska ekologiczne, że coś należy z tym zrobić, żeby nie doszło do takiej sytuacji, że cała praca, która do tej pory została wykonana, straci na aktualności, dlatego że te miasta stracą status strefy. W związku z tym chodzi o to, żeby nie powstało ryzyko konieczności przygotowania przez samorządy wojewódzkie nowych programów ochrony powietrza w przypadku tych stref, dlatego m.in. jest ta zmiana. To jest pierwszy podwód.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#EdwardSiarka">Drugi powód również był przez samorządy podnoszony. Państwo bardzo często podnosicie argument, że kosztem samorządów odbywa się realizacja jakichś programów. W tym projekcie decydujemy o tym, że samorządy mają otrzymać środki finansowe na monitorowanie jakości powietrza w tych strefach i w poszczególnych województwach. Mianowicie otrzymają dedykowane pieniądze z budżetu państwa na realizację tych zadań — po dwa etaty na każde województwo. Mowa jest o tym, że na realizację tych zadań będą przeznaczone 32 etaty. I to jest wyjście naprzeciw oczekiwaniom samorządów. A państwo mówicie, że nie dostrzegamy tych potrzeb. Skądinąd w trakcie konsultacji nad tym projektem to właśnie samorząd bardzo pozytywnie oceniał te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#EdwardSiarka">Przejdę w tej chwili do rzeczy, która, wydaje mi się, jest kluczowa, choć jak gdyby odbiegała od dyskusji nad tym projektem, ale pojawiała się w związku z elementami dyskusji dotyczącymi walki o czyste powietrze. Mógłbym, proszę państwa, na wiele zadanych tutaj pytań odpowiedzieć bardzo politycznie. Jeśli chcemy walczyć o czyste powietrze, to, proszę państwa, proszę m.in. nie prowadzić działalności, która blokuje nam obecnie wprowadzenie w życie Krajowego Planu Odbudowy — KPO. Otóż w tym programie m.in. mamy zapisanych ponad 40% środków właśnie na te działania związane z przebudową naszego systemu elektroenergetycznego, ciepłowniczego.</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#EdwardSiarka">O tym, jakie mamy tam środki, pozwolę sobie w tym momencie również powiedzieć. Mianowicie w Krajowym Planie Odbudowy mamy zagwarantowane środki na realizację programu, można powiedzieć, czystego powietrza — 3200 mln euro, tj. ponad 14 mld zł. M.in. te środki, zgodnie z zapisami w KPO, wystarczą nam na realizację, wymianę 800 tys. kopciuchów i, jak dobrze pamiętam, 300 modernizacji kotłowni w 300 szkołach. Tak zapisaliśmy to enumeratywnie w programie. Również program FEnIKS przewiduje bardzo duże środki na realizację zadań związanych z ochroną powietrza. To jest 2100 mln euro środków, które będą mogły być skierowane na realizację bardzo popularnych w Polsce programów związanych chociażby z fotowoltaiką, pompami ciepła, konieczną termomodernizacją itd.</u>
          <u xml:id="u-562.4" who="#EdwardSiarka">Mamy nowy program, zupełnie nowy, który został uruchomiony w tym roku — to jest „Moje ciepło”. Chciałem zwrócić na to uwagę, dlatego że jest on kierowany przede wszystkim do ludzi młodych, wchodzących w dorosłość, którzy decydują się na budowę nowych mieszkań. Takiego programu do tej pory nie było. I oni mogą również skorzystać z programu realizowanego przez narodowy fundusz ochrony środowiska. Na ten program jest zabezpieczonych 600 mln zł — jest zabezpieczonych w KPO. Dodatkowo zabezpieczone są środki na energetykę wiatrową.</u>
          <u xml:id="u-562.5" who="#EdwardSiarka">To, o czym mówimy bardzo często na tej sali: 3200 mln euro mamy zabezpieczonych w KPO, środki na sieci przesyłowe, tj. 300 mln euro. Dzięki temu będzie można przebudować ok. 400 km sieci energetycznych. To jest konieczne, jeśli rzeczywiście chcemy rozwijać dalej energetykę związaną z odnawialnymi źródłami energii, bo właśnie sieci są tą barierą, która nie pozwala nam w pełni rozwijać tego programu. I w końcu w KPO mamy bardzo duży program wodorowy, tj. 800 mln euro na produkcję, magazynowanie, wykorzystywanie właśnie wodoru w działaniach energetycznych. Tak więc tych programów jest bardzo dużo i myślę, że one pozwolą nam na pewną transformację w krótkim czasie, ale to jest też proces.</u>
          <u xml:id="u-562.6" who="#EdwardSiarka">Nie wiem, dlaczego próbujemy często myśleć o programie ochrony powietrza w ten sposób, że dokonamy tu jakiejś rewolucji. Nie, to jest program, który musimy realizować w sposób ewolucyjny. Jeden program da się szybciej realizować, inny trochę dłużej, ale to wszystko wymaga czasu. Niemniej konsekwentnie dążymy do tego, aby wymieniać źródła ciepła. I rzeczywiście nasze ciepłownictwo potrzebuje bardzo dużo środków, które by wprowadziły je naprawdę w XXI w.</u>
          <u xml:id="u-562.7" who="#EdwardSiarka">Jeśli chodzi o wymianę pieców, to jeżeli mielibyśmy mówić o liczbach, poinformuję, że do tej pory zostało w ramach tych wszystkich programów realizowanych przez narodowy fundusz ochrony środowiska wymienionych ok. 450 tys. kopciuchów. Ale droga przed nami, zgadzam się, jest długa, bo rzeczywiście w tej ewidencji, która wpływa w tej chwili do ministerstwa klimatu, mamy jeszcze bardzo dużo pieców tradycyjnych, które wymagają wymiany.</u>
          <u xml:id="u-562.8" who="#EdwardSiarka">Pan poseł Szopiński pozwolił sobie wrócić do tematu, który ostatnio stał się przedmiotem memów. Otóż proszę państwa, ja nigdzie w swoim wystąpieniu — mówiłem to na posiedzeniu komisji — nie używałem i nigdy nie użyłem sformułowania, że oto mamy w ciepłownictwie korzystać z chrustu. Nigdzie takiego sformułowania nie użyłem, nie udzielałem żadnych takich wywiadów, ale mimo wszystko powstały ciekawe memy i stałem się, że tak powiem, osobą, która osiągnęła w Internecie, w mediach społecznościowych największe zasięgi. Mimo że nic takiego nie powiedziałem. Natomiast warto w tym momencie powiedzieć, że Lasy Państwowe uruchomiły dodatkową pulę drewna opałowego, to są pozostałości pozrębowe, które pozwalają mieszkańcom terenów wiejskich korzystać z naszych zasobów. Powtarzam jeszcze raz: z naszych zasobów, ekologicznych i odnawialnych, bo takie jest drewno i tak też Komisja Europejska traktuje obecnie ten surowiec drzewny. Więc, jeszcze raz podkreślam, uruchomiliśmy taką pulę i jest ona do pozyskania. Te działania — i to chcę bardzo wyraźnie powiedzieć — są również działaniami przeciwinflacyjnymi. Także to jest ważne, że Lasy Państwowe prowadzą też taką działalność prospołeczną, polegającą na tym, że ten surowiec jest dostępny. A liczymy, że w Polsce mamy w tej chwili pewnie ok. 2 mln różnego rodzaju źródeł ciepła, które są opalane drewnem w różnej postaci.</u>
          <u xml:id="u-562.9" who="#EdwardSiarka">Jeśli idzie jeszcze o programy, które realizuje narodowy fundusz ochrony środowiska, który ma je realizować dalej, programy związane z ochroną środowiska, z ochroną powietrza, to muszę powiedzieć, że tutaj planowane są dalsze działania i będą jeszcze duże zmiany w tym względzie. O szczegółach oczywiście w tym momencie nie jestem w stanie powiedzieć, bo nie mamy czasu, żeby szczegółowo to omawiać, ale myślę, że to może być przedmiotem posiedzenia komisji ochrony środowiska, bo tutaj przewidziano szereg działań narodowego funduszu ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-562.10" who="#EdwardSiarka">Pan poseł Adamczyk zapytał o kwestię, która jest, proszę państwa, w tych programach zupełnie oczywista. Otóż, proszę mi wybaczyć, ale kwestia własności jest oczywista. Jeśli ktoś chce korzystać ze środków publicznych, musi mieć własność. Jeśli kwestia własności nie jest wyjaśniona, jeśli nie jest jasne, kto jest właścicielem nieruchomości, to nie możemy udzielać dofinansowania, udzielać środków publicznych do realizacji jakichś zadań. To jest zupełnie oczywiste, tym bardziej że w wielu miejscach, np. w budynkach wielorodzinnych, to dofinansowanie może sięgać 220 tys. zł. Mówimy o dużych pieniądzach.</u>
          <u xml:id="u-562.11" who="#EdwardSiarka">Następnie pan poseł Braun zapytał o kwestię węgla. Otóż przy realizacji tych wszystkich programów — panie pośle, proszę pamiętać, że mamy również taki dokument jak polityka energetyczna państwa do 2040 r. — nawet jeśli mówimy o jakichś ograniczeniach dotyczących skorzystania z kopalin, to węgiel cały czas jest mimo wszystko przewidziany jako ten surowiec, który będziemy wykorzystywali. W jakiej ilości i w jaki sposób, to jest zupełnie inna sprawa, ale mimo wszystko z węgla jako swoich zasobów będziemy korzystali. Mam nadzieję, że po obecnej dyskusji, która odbyła się w Parlamencie Europejskim, który odrzucił szereg zapisów dotyczących pakietu Fit for 55, może się okazać, że naprawdę możemy obserwować bardzo duży powrót tej kopaliny, jaką jest węgiel. Ale tak jak mówiłem, musimy właściwie ten węgiel wykorzystywać, bo myślę, że wszystkim nam leży na sercu to, aby go spalać w sposób sprawny, abyśmy nie mieli do czynienia ze smogiem.</u>
          <u xml:id="u-562.12" who="#EdwardSiarka">Jeśli idzie o instalacje fotowoltaiczne — pan poseł Dyduch o to pytał — muszę powiedzieć, że one cieszą się w Polsce wyjątkową popularnością. Na tle europejskim tutaj jesteśmy wyjątkowymi liderami. Z tego, co pamiętam z danych, to miesięcznie w Polsce przybywa 600 MW mocy z fotowoltaiki. Te programy — powiedziałbym dzisiaj, że nawet bez względu na to, czy one są dofinansowane, czy nie — cieszą się bardzo, bardzo dużą popularnością wśród naszych mieszkańców. To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-562.13" who="#EdwardSiarka">Pan poseł Gramatyka. Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o Śląsk, do tej pory w ramach programów związanych z ochroną środowiska, ochroną powietrza wydano 670 mln, w ramach różnych projektów.</u>
          <u xml:id="u-562.14" who="#EdwardSiarka">Pan poseł Siekierski. Otóż my w tej chwili dostrzegamy, że uchwały antysmogowe, które sejmiki województwa przyjęły, w wielu miejscach zawierają zapisy bardzo ambitne. Może okazać się tak, że ta kompetencja, która przez rząd została przekazana samorządom, będzie musiała być w wielu miejscach przez samorządy wojewódzkie przedyskutowana. Tam są różne problemy wynikające również z terminów, ale nie chcę się wdawać w te tematy, w tę tematykę, w dyskusję szerszą. To jest kompetencja, tak jak powiedziałem, samorządów.</u>
          <u xml:id="u-562.15" who="#EdwardSiarka">Ostatnie pytanie dotyczyło stacji pomiarowych. Chcę powiedzieć, że jeśli mówimy o stacjach pomiarowych, obojętnie gdzie, w jakim miejscu i w jakim mieście byłyby one usytuowane, zawsze muszą spełniać kryteria reprezentatywności zgodnie z dyrektywami unijnymi. To tyle. Bardzo serdecznie dziękuję, pani marszałek. Na resztę pytań, tak jak państwo prosili, ministerstwo odpowie na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-562.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią poseł Annę Paluch, sprawozdawcę komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#AnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Cierpliwie wysłuchałam wszystkich wystąpień klubowych i oczywiście pytań państwa posłów. Jedna kwestia, która się nasuwa, to jest delikatna prośba — trzymajcie się faktów, drodzy państwo. 19 maja projekt omawiany dzisiaj wpłynął do laski marszałkowskiej, 25 maja został skierowany do komisji środowiska, a 8 czerwca jest sprawozdanie komisji — szczęśliwie 3 tygodnie, a słyszeliśmy tutaj o 3 dniach i błyskawicznym procedowaniu. Gdzie tu zgodność z faktami?</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Wysłuchaliśmy tutaj filipik, żalów dotyczących jakości powietrza, tego, ile osób choruje, ile mamy śmierci, jak to jest po prostu ciężkie i uciążliwe. Z drugiej strony zapowiadacie państwo głosowanie przeciw ustawie, która ma na celu przede wszystkim zapewnienie finansowania w najbliższych 10 latach tych zadań, które wynikają z systemu zarządzania i oceny jakości powietrza, za których realizację odpowiada samorząd województwa, w tym zwłaszcza za przygotowanie programów ochrony powietrza i programów działań krótkoterminowych. To są zadania przyjmowane w drodze uchwał sejmiku i stanowią podstawę do prowadzenia działań ukierunkowanych na poprawę jakości powietrza. Żeby te działania podjąć, trzeba utrzymać 32 etaty w 16 urzędach marszałkowskich. Do tej pory było to robione za pieniądze jednostek samorządu terytorialnego, teraz będzie finansowane przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#AnnaPaluch">Kolejna kwestia to jest prowadzenie przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska pomiarów jakości powietrza w zakresie pyłu PM2,5. Tutaj znowu jest kwestia ustanowienia źródeł finansowania zadań, tych zleconych administracji samorządu terytorialnego z zakresu administracji rządowej, z budżetu samorządu województwa na środki budżetu państwa, na środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, co przez lata postulowały samorządy. I wy, przyjaciele samorządów z Platformy Obywatelskiej, mówicie, że będziecie głosować przeciwko tej ustawie. To jest 10 lat utrzymania ciągłości — z troski o stan powietrza.</u>
          <u xml:id="u-564.4" who="#AnnaPaluch">Kolejna kwestia, proszę państwa, to finansowanie w latach 2024–2033 zadań Inspekcji Ochrony Środowiska i Inspekcji Handlowej oraz Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego związanych z prowadzeniem pomiarów kontrolnych w zakresie lotnych związków organicznych w niektórych farbach i lakierach. Chodzi o tę dyrektywę, o której mówiłam w pierwszym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-564.5" who="#AnnaPaluch">Proszę państwa, kolejnym celem tej nowelizacji jest zachowanie ciągłości funkcjonowania systemu oceny i zarządzania jakością powietrza przez zmianę definicji stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza. Przecież jeżeli w Kaliszu czy w innym mieście, które było 100-tysięczne… Uprzejmie informuję posłów z Platformy Obywatelskiej, że kontynuujemy działania, które dwie kadencje temu zaczął rząd przez was autoryzowany. My nie mówimy, że to, co zrobiła Platforma, jest złe i że w czambuł to potępiamy. My kontynuujemy zadania, które uważamy za właściwe.</u>
          <u xml:id="u-564.6" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Jak to nie? A program mieszkaniowy?)</u>
          <u xml:id="u-564.7" who="#AnnaPaluch">Proszę łaskawie wysłuchać spokojnie. Ja was bardzo spokojnie słuchałam.</u>
          <u xml:id="u-564.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Proszę prawdę mówić.)</u>
          <u xml:id="u-564.9" who="#AnnaPaluch">A więc, proszę państwa, jeżeli w Kaliszu zaczęto wprowadzanie programów dotyczących jakości powietrza, to co się stanie, jeżeli ta strefa zostanie zlikwidowana przez taki sposób jej zdefiniowania? Trzeba utrzymać ciągłość pewnych działań dotyczących ochrony powietrza. To jest oczywista oczywistość. Chcemy kontynuować działania w zakresie ochrony powietrza podjęte dwie kadencje temu, kiedy były implementowane przepisy dotyczące ochrony powietrza. Przecież w efekcie tych działań wszystkim obywatelom zostanie zapewniony dostęp do bieżącej informacji. Mówiłam o poziomie informowania. Jeżeli stężenie pewnych substancji jest niebezpieczne, to nawet krótkotrwałe narażenie na kontakt z tymi substancjami będzie skutkowało negatywnie. Obywatel ma prawo do szybkiej informacji, żeby móc się chronić. Te wszystkie działania — uszczegóławiamy to, uszczelniamy system, stabilizujemy finansowanie — mają służyć ochronie powietrza i ochronie obywateli przed narażeniem na szkodliwe substancje. Przecież celem tych działań jest jak najszybsze osiągnięcie właściwych norm jakości powietrza, skrócenie czasu narażania obywateli na ponadnormatywne stężenia substancji i poprawa zdrowia i komfortu życia naszych mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-564.10" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Kwestia poprawek. Nie upoważniłam żadnej z pań poseł, żeby była moim rzecznikiem i mówiła, czy ja się wstydzę, czy nie wstydzę za poprawki, które zgłosiłam. Jestem przekonana, że poprawki były dobre i właściwe. Poprawka, którą dodaje się obecny art. 6, dotyczyła dodania do projektu ustawy przepisu, w ramach którego została zaproponowana zmiana, która wykonuje rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/388, uwaga, z dnia 8 marca 2022 r. Czy to moja wina czy wina polskiego rządu, że Komisja Europejska się obudziła 8 marca tego roku i zmieniła rozporządzenie nr 2066 z 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie jednej z dyrektyw Parlamentu? Rozporządzenie przewiduje możliwość przedłużenia do roku 2023 obowiązku wykazywania kryteriów zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do biopaliw, biopłynów i paliw z biomasy wykorzystywanych do spalania, co będzie tożsame z przyjęciem, że spalanie w 2022 r. paliw z biomasy, biopłynów i biopaliw raportowane w ramach systemu ETS będzie traktowane jako zeroemisyjne. To jest na korzyść wszystkich producentów biopaliw. Dlaczego mamy tego nie zrobić? Bo państwu się to nie podoba? Bo są jakieś zarzuty formalne? To Komisja Europejska zaspała. Mogła zrobić to wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-564.11" who="#AnnaPaluch">A zatem, proszę państwa, rozważcie, czy koniecznie chcecie być przeciw. Chcę jeszcze raz podkreślić, że zmiana przepisów ustawy — Prawo ochrony środowiska i tych innych ustaw jest konieczna do zapewnienia stabilnego finansowania realizacji zadań kluczowych z punktu widzenia poprawy jakości powietrza w Polsce, i to zadań realizowanych przez samorządy terytorialne. Wy, przyjaciele samorządów, co deklarujecie przy każdej okazji, będziecie głosować przeciwko tej ustawie? Zastanówcie się. Te zadania polegają na przygotowaniu programów ochrony powietrza, planów działań krótkoterminowych, aktualizowaniu, monitorowaniu ich realizacji, sprawdzaniu postępów. Wszelkie próby opóźniania prac nad tym projektem ustawy czy sprzeciw wobec przyjęcia tych rozwiązań to… Skutek będzie oczywisty: brak środków, głównie dla administracji samorządowej, na realizację zadań z zakresu ochrony powietrza. A więc proszę to spokojnie rozważyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W załączniku do projektu ustawy, który określa strefy, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, oraz ich nazwy, kody i obszary, zapisano, iż miasto Bielsko-Biała jest samodzielną strefą, natomiast powiaty: bielski, cieszyński, pszczyński i żywiecki należą do strefy śląskiej. Pomijając fakt, iż część ziem Bielska-Białej i wskazanych powiatów leży w Małopolsce i nazwanie ich strefą śląską dowodzi indolencji autorów tego aktu prawnego, proszę o wyjaśnienie, z jakich powodów podjęto decyzję o rozdzieleniu tych jednostek administracyjnych w różnych strefach. Pragnę zwrócić uwagę, iż gminy położone na ww. terenie stanowią Aglomerację Beskidzką, a podejmowane w ramach różnych programów działania muszą obejmować całość tego terenu, aby można było dokonać ich prawidłowej ewaluacji. W związku z tym rozdzielanie ich jest szkodliwe z punktu widzenia skuteczności instrumentów mających na celu poprawę jakości powietrza. Uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proponuję, aby Sejm przystąpił do trzeciego czytania bez odsyłania projektu ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-567.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-567.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Huberta Dominika Massalskiego reprezentowanego przez radcę prawnego Michała Niemirowicza-Szczytta z dnia 31 lipca 2019 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Pawła Jacka Lisieckiego (druk nr 2285).</u>
          <u xml:id="u-567.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Piotra Uruskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#PiotrUruski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Huberta Dominika Massalskiego reprezentowanego przez radcę prawnego Michała Niemirowicza-Szczytta z dnia 31 lipca 2019 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Pawła Jacka Lisieckiego.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#PiotrUruski">Marszałek Sejmu VIII kadencji na podstawie art. 7c ust. 1b ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora skierowała w dniu 19 września 2019 r. powyższy wniosek do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#PiotrUruski">Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych po rozpatrzeniu tego wniosku na posiedzeniu w dniu 24 maja 2022 r. na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora przedkłada propozycję odrzucenia wniosku oskarżyciela prywatnego Huberta Dominika Massalskiego z dnia 31 lipca 2019 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Pawła Jacka Lisieckiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przypominam, że Sejm zgodnie z art. 133 ust. 6 regulaminu Sejmu rozpatruje sprawozdanie komisji, wysłuchując jedynie sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Prawo do zabrania głosu przysługuje również posłowi, którego wniosek dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-569.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nad sprawozdaniem tym nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-569.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-569.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 8 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-569.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-569.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-569.8" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Tak, Urszula Zielińska.)</u>
          <u xml:id="u-569.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-569.10" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-569.11" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Tomasz Zieliński.</u>
          <u xml:id="u-569.12" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, 3 minuty na wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#TomaszZieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu 5 czerwca br., w 30. rocznicę obalenia pierwszego rządu wybranego przez Sejm w wolnych wyborach, w Tomaszowie Lubelskim odsłonięto pomnik, popiersie śp. premiera Jana Olszewskiego. Pomnik ten został usytuowany przy nowo powstałym rondzie im. premiera Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#TomaszZieliński">Jan Olszewski jest osobą znaną każdemu dorosłemu Polakowi. Od najmłodszych lat był zaangażowany w działalność społeczną. Był członkiem harcerstwa, Szarych Szeregów, uczestnikiem powstania warszawskiego. Po wojnie pracował jako dziennikarz, a następnie poświęcił się palestrze. Był jednym z najświetniejszych adwokatów naszych czasów. Niestrudzenie bronił działaczy opozycyjnych represjonowanych przez władzę komunistyczną. Reprezentował rodziny w procesach politycznych. Jako działacz opozycji antykomunistycznej był współzałożycielem Komitetu Obrony Robotników. Miał ogromne zasługi przy tworzeniu NSZZ „Solidarność”, a następnie jako premier rządu polskiego dążył do gruntownych reform wewnętrznych, oczyszczenia życia politycznego oraz przystąpienia Polski do Paktu Północnoatlantyckiego. Poseł na Sejm trzech kadencji, doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego, kawaler Orderu Orła Białego.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#TomaszZieliński">Bardzo cieszy fakt, że inicjatywa nadania imienia nowemu rondu pojawiła się wśród mieszkańców Tomaszowa. Pomysł ten podniesiony przez wicestarostę Jarosława Korzenia spowodował powołanie komitetu inicjatywy uchwałodawczej, którym miałem zaszczyt kierować. Komitet przygotował odpowiedni projekt uchwały rady miasta, bardzo szybko uzyskał on poparcie ponad tysiąca mieszkańców i w konsekwencji rada miasta 25 lutego 2022 r. podjęła uchwałę, nadając rondu przy zbiegu ulic Żwirki i Wigury, Ordynackiej i Alei Sportowej nazwę: rondo im. premiera Jana Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#TomaszZieliński">Wraz z tą decyzją pojawiła się kolejna inicjatywa, która miała na celu dodatkowe uhonorowanie Jana Olszewskiego poprzez budowę pomnika, popiersia byłego premiera.</u>
          <u xml:id="u-570.4" who="#TomaszZieliński">W tym miejscu pragnę podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania tego pomnika. Dziękuję inwestorom, Stowarzyszeniu „Nowoczesność i Tradycja” na czele z prezes Krzysztofą Nagowską, starostwu tomaszowskiemu na ręce starosty Henryka Karwana. Dziękuję za wsparcie budowy Robertowi Gutowi, byłemu pełnomocnikowi Jana Olszewskiego, oraz dużej grupie mieszkańców miasta. Dziękuję wykonawcom popiersia, lubelskim artystom Marii i Piotrowi Prusom, oraz za przygotowanie postumentu Janowi, Sabinie, Pawłowi Pastuszkom, józefowskim kamieniarzom.</u>
          <u xml:id="u-570.5" who="#TomaszZieliński">Żywię głęboką nadzieję, że przed tym pięknym pomnikiem przystanie niejedna osoba, patrząc głęboko w oczy premiera, i czytając umieszczony na postumencie napis: Czyja będzie Polska?, w duchu także sobie zada pytanie: Ile ja zrobiłem, aby Polska była Polską? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-570.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Sławomir Skwarek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#SławomirSkwarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiany, jakie zaszły po 1989 r., wyzwoliły szereg pytań o to, w jaki sposób skutecznie przygotować społeczeństwo do świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu społeczno-gospodarczym i politycznym. Rozpoczęły się wówczas próby zdefiniowania, właściwie zredefiniowania miejsca w społeczeństwie do ślicznych naówczas uniwersytetów ludowych.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#SławomirSkwarek">Wsparcie dla odbudowy uniwersytetów ludowych zakładał przygotowany przez zespół pod kierownictwem pana prof. Piotra Glińskiego program wyborczy Prawa i Sprawiedliwości przedstawiony w Katowicach w 2015 r. Zapowiadane wsparcie rządowe zaskutkowało konsolidacją istniejących uniwersytetów ludowych. W marcu 2016 r. w Wieżycy powstała ogólnopolska sieć uniwersytetów ludowych jako stowarzyszenie. Włączyło się ono bardzo aktywnie w prace nad przygotowaniem i wdrożeniem rządowego programu wsparcia dla uniwersytetów ludowych, będąc aktywnym i bardzo wymagającym partnerem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#SławomirSkwarek">18 czerwca 2020 r. Rada Ministrów przyjęła nowy program wsparcia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pod nazwą „Program wspierania rozwoju uniwersytetów ludowych na lata 2020–2030”. Głównym jego celem jest rozwój edukacji dorosłych w formie grundtvigiańskich uniwersytetów ludowych. Budżet programu to każdego roku ponad 9 mln zł przyznawanych w ramach konkursów w czterech priorytetach. Owocem programów jest wsparcie dla istniejących i tworzonych uniwersytetów oraz m.in. ogólnopolska konferencja zapowiedziana na dzień 10 czerwca br. To inicjatywa ogólnopolskiej sieci uniwersytetów ludowych i Narodowego Instytutu Wolności pod honorowym patronatem marszałka Sejmu pani Elżbiety Witek pn. „Uniwersytety ludowe wobec wyzwań współczesności”. Konferencji towarzyszyć będzie otwarcie wystawy pn. „Szkoła dla życia”. To wystawa ukazująca uniwersytety ludowe na ziemiach polskich na przestrzeni dziejów. Zapraszam na konferencję.</u>
          <u xml:id="u-572.3" who="#SławomirSkwarek">Zapraszam do wspólnego, aktywnego budowania społeczeństwa obywatelskiego. Zapraszam do wspierania idei i dzieł uniwersytetów ludowych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-572.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#WandaNowicka">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Tzw. rejestr ciąż wszedł w życie. Piekła kobiet ciąg dalszy. Najpierw PiS wprowadził prawie całkowity zakaz aborcji, ale to nie wystarczyło, bo kobiety, chodzi o połowę Polek, ze strachu przed represyjnym prawem prawie przestały rodzić. Katastrofa demograficzna jest faktem. Różnica między liczbą zgonów a liczbą urodzeń przeraża. W 2021 r. zmarło blisko o 200 tys. osób więcej niż się urodziło. PiS chce skłonić kobiety do rodzenia jedynymi znanymi sobie sposobami, czyli represjami, a konkretnie rejestracją wszystkich ciąż. W każdym kraju gromadzenie danych na temat zdrowia pacjentów mogłoby mieć pewien sens, jednak w Polsce zbieranie danych wrażliwych na temat kobiet i ich ciąż przeraża, zwłaszcza że dostęp do nich będzie miała prokuratura, Policja za zgodą sądu. Z drugiej strony nie słychać o rejestracji osób z chorobami kręgosłupa ani o dostępie prokuratury do tych danych. Można zapytać: Dlaczego właśnie ciąże mają być rejestrowane, a nie schorzenia ortopedyczne? Kobiety mają prawo się bać. Po co prokuraturze informacja na temat ich ciąż? Czy władza zamierza prowadzić śledztwo, gdy dziecko się nie urodzi? Albo gdy kobieta w ciąży będzie chciała wyjechać za granicę, to czy policjant będzie ją indagował, w jakim celu wyjeżdża? Takie ryzyko nie poprawi zaufania kobiet do instytucji publicznych. I więcej dzieci z tego na pewno się nie urodzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#JacekKurzępa">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czasy, które dokonują się na naszych oczach, szczególnie w kontekście okrucieństwa wojny rosyjsko-ukraińskiej spychają nas w zdumienie i przerażenie. Zdumiewa nas, że takie bestialstwo, dehumanizacja i zezwierzęcenie nadal, mimo doświadczenia hekatomby II wojny światowej i późniejszych wojen, m.in. w Afganistanie, Czarnogórze, Serbii, Kongu, Beninie, są możliwe. To wymusza na nas pytanie o kondycję rasy ludzkiej, o jej niefrasobliwość, a może o determinację w dążeniu do samozagłady, o wszystko to, co różni nas od innych istot. Pozostawiam to pytanie do rozstrzygnięcia przez każdego z nas indywidualnie.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#JacekKurzępa">Jednakże w tym czasie w kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej wracam wspomnieniami do pierwszych miesięcy 1945 r., do czasu po zajęciu Śląska przez żołnierzy Armii Czerwonej, którzy dobrali się do niewiast polskich i czeskich, bez względu na ich wiek, by oddać się niepohamowanym chuciom, przepraszam za zwrot, gwałcąc co popadnie. W tym też czasie i miejscu wiele osób konsekrowanych, sióstr zakonnych nie porzuciło swojego charyzmatu, niosąc dobrą nowinę, pocieszenie i realną pomoc tym, do których zostały posłane.</u>
          <u xml:id="u-576.2" who="#JacekKurzępa">Bł. Maria Magdalena Paschalis i dziewięć jej towarzyszek: siostry Juliana Kubitzki, Rosaria Schilling, Klara Schramm, Anna Jadwiga Thiennei, Marta Rybka, Lucja Hermann, Jadwiga, Agnieszka Topfer, Anna Elmerer, Helena Goldberg zginęły z rąk bestii w mundurach Armii Czerwonej, pozbawione czci niewieściej, niewinności ofiarowanej panu Bogu, traktowane jak lalki do użycia po wielokroć w aktach zbiorowych, okrutnych i bezdusznych gwałtów. W cichym cierpieniu zbliżały się do ran Chrystusa, oddając swoje niewinne życie, gdyż nie chciały porzucać swoich podopiecznych, wyrzec się wiary, by w swojej niezłomności trwać mimo wszystko.</u>
          <u xml:id="u-576.3" who="#JacekKurzępa">W najbliższych dniach we Wrocławiu dokona się ich beatyfikacja. Zapraszam was, Dolnoślązacy, zapraszam was, Polacy. Gremialnie udajcie się do świątyń, wszędzie tam, gdzie są ślady bohaterskich elżbietanek i kobiet polskich. Obmadlajmy je, to jest czas świętych kobiet.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#MałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe, stopę referencyjną do 6%. To dla przeciętnej rodziny oznacza opłaty wyższe o 150–200 zł. Takie są skutki polityki tego rządu, bo przyczyny tej inflacji tylko częściowo są obiektywne. Większość tych kwestii wynika z nieudolności tego rządu, do tego doprowadził, kiedy chronił banki.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#MałgorzataChmiel">W zeszłym roku prezes Narodowego Banku Polskiego pan Glapiński przekonywał o 0-procentowej stopie i mówił, że nie będzie inflacji. Polacy w to uwierzyli — 460 tys. osób od tego czasu wzięło kredyty hipoteczne na mieszkania Uwierzyli, a teraz czują się oszukani, bo to wszystko, co mówił prezes Glapiński, okazało się nieprawdą. Są zmuszeni do sprzedaży niedokończonych budów, mieszkań i domów. A co w tym czasie zrobił premier naszego rządu? Za 4,6 mln zł swoich pieniędzy kupił obligacje indeksowane inflacją. Teraz zarabia krocie na zwiększającej się inflacji.</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#MałgorzataChmiel">Panie premierze, szkoda że pan nie podzielił się tym przeczuciem o zbliżającej się inflacji z Polakami, pewnie też kupiliby obligacje zamiast mieszkań na kredyt, których się nie są w stanie już teraz spłacać.</u>
          <u xml:id="u-578.3" who="#MałgorzataChmiel">Panie premierze, zadbać o swoje pieniądze pan potrafił, ale na pieniądzach Polaków to już panu nie zależy? Co to za premier rządu? Wstyd, że Polska się takiego doczekała. Cóż, bankier powinien zamiast tego zmusić banki do podniesienia stopy procentowej depozytów, czyli naszych oszczędności, i wyemitować obligacje z oprocentowaniem na poziomie inflacji. Chociażby te dwa działania bardzo by pomogły, ale nie, chroni się przede wszystkim banki, bo nasz premier jest byłym bankierem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Telewizja rządowa pokazała tylko fragment wypowiedzi Ursuli von der Leyen o zatwierdzeniu KPO, ale ani słowem nie wspomniała o spełnieniu przez Polskę koniecznych warunków, by te pieniądze do nas popłynęły. Ciekawe, czyżby mocodawcy redaktorów telewizyjnych bali się całej wypowiedzi przewodniczącej? Dlatego muszę spytać pana premiera Kaczyńskiego, jakie ma pan dalsze plany.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#KlaudiaJachira">Z jednej strony chwalicie się, że KPO zostało zatwierdzone, a z drugiej — na swojej konwencji PiS-u w sobotę śmiejecie się z Unii. Więc jaki jest wasz cel: kasa czy wartości? Ziobro czy Unia?</u>
          <u xml:id="u-580.2" who="#KlaudiaJachira">Obiecaliście przewodniczącej, że coś tam wprowadzicie, a potem i tak pod innymi szyldami będziecie ścigać sędziów i niszczyć praworządność w Polsce. Jeszcze nie zdążyła od nas wyjechać, a już się z niej śmiejecie, że taka naiwna, że można ją łatwo okłamać, a kasa i tak popłynie. Zachowujecie się jak niedojrzałe dzieci, które się cieszą, że oszukały nauczycielkę. A inni jeszcze wam biją za to brawo. Zapominacie, że mowa jest nie o drobiazgach, tylko o 57 mld euro, które można wydać z pożytkiem dla kraju lub można je utopić, tak jak te miliardy wydane na Ostrołękę.</u>
          <u xml:id="u-580.3" who="#KlaudiaJachira">Dostaliście od Unii kredyt zaufania i nie wolno wam go zmarnować. Na ten kredyt zapracowały miliony Polek i Polaków, którzy przez 30 lat wprowadzali na polskiej ziemi demokrację i wolny rynek, budowali międzynarodowe sojusze gwarantujące nam bezpieczeństwo, a ostatnio przyjęli pod swe dachy miliony uchodźców z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-580.4" who="#KlaudiaJachira">Śmiejąc się z Unii, śmiejecie się z tych, którzy swoim życiem zapłacili za to, że żyjemy w wolnym europejskim kraju. Stajecie w jednym rzędzie ze wspólnikami Putina. Czy o to wam chodzi? Kogo oszukujecie w sprawie praworządności? Unię? Nie, samych siebie oszukujecie.</u>
          <u xml:id="u-580.5" who="#KlaudiaJachira">Każda dyktatura ma swój kres. Co po was zostanie? Garstka ustawionych partyjnych oligarchów i zubożałe społeczeństwo? Hiperinflacja? Zatrute środowisko i największy w tysiącletniej historii państwa polskiego dług publiczny? Chcecie naprawdę, żeby tak zapamiętano wasze rządy? Nie? To przestańcie oszukiwać Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-580.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Anna Pieczarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#AnnaPieczarka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę serdecznie podziękować panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz ministrowi infrastruktury Andrzejowi Adamczykowi za przekazanie pieniędzy na remont mostu nad Dunajcem w Ostrowie w powiecie tarnowskim. Most w Ostrowie został wybudowany w 1971 r. Zaprojektowany został i służyć miał dla ruchu lokalnego jako połączenie Tarnowa z gminami z zachodniej części powiatu, ale później zaczął pełnić inną rolę. Jednocześnie z otwarciem odcinka autostrady Kraków -Tarnów i węzła w Wierzchosławicach miał powstać również łącznik autostradowy z nowym mostem. Tak się jednak nie stało. W ostatniej chwili projekt został okrojony o ten właśnie łącznik. Ruch samochodów, w tym ciężarowych, puszczono przez nieprzystosowaną do tego drogę przez gminę Wierzchosławice i most powiatowy w Ostrowie.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#AnnaPieczarka">Stan techniczny coraz bardziej obciążonego mostu w Ostrowie mimo przeprowadzonych systematycznie prac remontowych był coraz gorszy. W trosce o bezpieczeństwo użytkowników starostwo powiatowe w Tarnowie zlecało fachowe ekspertyzy. Dwie ostatnie wykonane w 2019 r. nie pozostawiały wątpliwości — przeprawę trzeba było zamknąć i wyłączyć z ruchu kołowego i dla pieszych, bo zagrożone było bezpieczeństwo. Nie można było ryzykować życia ludzi.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#AnnaPieczarka">Samorząd powiatowy zdecydował się kompleksowo to wyremontować, gdyż była to najszybsza droga. Budowa nowego mostu wymagałaby wielu pozwoleń, w tym środowiskowych. Poszukiwaliśmy różnych źródeł finansowania inwestycji, bo jej koszt przekroczył możliwości finansowe powiatu tarnowskiego. Tutaj z pomocą przyszedł polski rząd. Na pierwszy etap prac polegający na rozebraniu starego mostu, wzmocnieniu filarów i przełożeniu znajdującej się nad przeprawą kanalizacji z gminy Wierzchosławice pan premier Mateusz Morawiecki przekazał z rezerwy budżetu państwa 4 mln zł. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł 7 mln zł. Umowa po przetargu na drugi etap prac opiewała na blisko 28 mln zł. Rząd dofinansował to przedsięwzięcie kwotą blisko 19 mln zł, a pieniądze pochodziły z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Wzniesiona została już nowa stabilna konstrukcja. W piątek 3 czerwca wznowiony został ruch komunikacyjny na moście w Ostrowie. Zakończyły się kłopotliwe objazdy dla wielu mieszkańców powiatu tarnowskiego, którzy musieli nadkładać wiele kilometrów, by dojechać np. do pracy w Tarnowie.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#AnnaPieczarka">Jeszcze raz w imieniu swoim, a także samorządu powiatu tarnowskiego i mieszkańców Ziemi Tarnowskiej dziękuję panu premierowi i panu ministrowi za udzielone wsparcie finansowe. Zapraszam na uroczyste otwarcie odnowionego mostu w dniu 18 czerwca. Dziękuję, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#MaciejKopiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ceny paliw w Polsce są już tak wysokie, że na samą myśl o tankowaniu większość ludzi ma dreszcze, chyba że pół rodziny pracuje w spółkach Skarbu Państwa, a działki od kurii wpadają do majątku za darmo, jak żonie premiera.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#MaciejKopiec">Zjednoczona Prawica oczywiście ma stałe wytłumaczenie: winni są Unia, Putin, opozycja, zły Zachód. Winni są wszyscy, ale na pewno nie rządzący. No to policzmy. Baryłka ropy kosztuje ok. 120 dolarów. Mniej więcej tyle samo kosztowała w latach 2011–2014. Paliwo dziś kosztuje w Polsce 8 zł za 1 l, jeszcze, bo pylony Orlenu są już gotowe na co najmniej 10 zł za 1 l. W latach 2011–2014 średnia cena za 1 l benzyny wahała się pomiędzy 4 zł a 5 zł. Mamy 100-procentową podwyżkę ceny paliwa przy takiej samej cenie surowca i przy nieuwzględnieniu akcyzy i VAT-u. Mit, że PiS, jastrząb Glapiński i książę Obajtek nie odpowiadają za ceny paliw, upadł.</u>
          <u xml:id="u-584.2" who="#MaciejKopiec">W TVPiS powiedzą wam, że Niemcy też płacą za paliwo dużo. Fakty? Za średnią wypłatę Niemiec kupuje 1300 l paliwa, Polak — jedynie 600 l. Złotówka jest dzisiaj walutą śmieciową. Ropa kupiona za dolary jest najdroższa w historii. Glapiński może wpisać sobie w portfolio zrujnowanie wartości złotego. Można było wejść do strefy euro i uniknąć tej sytuacji, ale zwyciężyło PiS-owskie straszenie drugą Grecją. W zeszłym tygodniu Chorwacja oficjalnie przyjęła euro, zastosuje je od 1 stycznia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-584.3" who="#MaciejKopiec">Jaki jest wasz prawdziwy stosunek do ludzi? Taki jak w skrócie PiS, czyli: pogarda i szczucie. Sprawdziła to dyrektorka poczty w Pacanowie, miejscu, w którym PiS zdobyło 65% poparcia, a Andrzej Duda — ponad 70% poparcia. Miała odwagę powiedzieć ministrowi, że nie ma za co żyć. Prawie straciła pracę. Minister chciał ją zwolnić za wszelką cenę tylko dlatego, że powiedziała prawdę. Praktyki rodem z Białorusi. Minister Cieślak został upomniany tylko dlatego, że trwa już kampania wyborcza, cykl dla partii, słońca narodu — Kaczyńskiego najważniejszy. Podobno będzie dymisja — okej, ale czekamy jeszcze na 22 dymisje pozostałych ministrów, którzy doprowadzili Polskę do ubóstwa, a ludzi posłali do lasów na narodowe zbieranie chrustu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-584.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#GrzegorzBraun">Tu coś zostało po jednym z poprzednich mówców. Do archiwum, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże! Dobry wieczór, rodacy, zapóźnieni słuchacze tej debaty. Nie ma miejsca na tej trybunie, w tej przestrzeni publicznej, tu w Sejmie i na zewnątrz na to, żeby odnotować poziom zakłamania życia publicznego. To poziom podnoszony stale i systematycznie już nie tylko poprzez manipulacje bieżące w mediach głównego ścieku, w mediach kontrolowanych przez grupę aktualnie trzymającą władzę, kontrolowanych czy zależnych od totalnej opozycji, ale również poprzez ingerencje bezpośrednio cenzorskie, prokuratorskie i policyjne, poprzez nękanie publicystów i uczonych.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#GrzegorzBraun">I chciałbym tu do protokołu podyktować listę przypadków, przykładów, które dowodzą, że to już nie są żarty. W ostatnich dniach ruszyła nagonka na prof. Stanisława Bielenia. Gwiazda Śmierci, a jakże. W awangardzie prasa gadzinowa, donosiciele studenci. O co chodzi? Chodzi o wypowiedzi uczonego, akademika, nauczyciela uniwersyteckiego odbiegające od poprawności politycznej dyktowanej przez wzmożenie wojenne. Wypowiedzi, nie wiem w szczegółach, czy definiowane jako sceptyczne, czy definiowane jako niedostatecznie entuzjastyczne wobec tego, co w głównym ścieku dominuje na temat naszych wschodnich sąsiadów, na temat wojny rosyjsko-ukraińskiej, powodują, że jest już prowadzone od góry, od rektora postępowanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-586.3" who="#GrzegorzBraun">Pan prof. Andrzej Zapałowski, Rzeszów, Podkarpacie. Tam zawiadomienie do prokuratury, szanowni państwo, złożone przez, jak słyszę, rektora uczelni. Panowie Wojciech Olszański, Marcin Osadowski opuścili w ostatnich dniach, tygodniach, w pewnym odstępie czasu mury aresztu. Trafili tam za wypowiedzi niepoprawne politycznie, jednakowoż wypowiedzi, szanowni państwo, a nie rękoczyny. Jacek Międlar, któremu sąd — znowu inna historia, inne treści, inne tematy — wymierzył karę już niestety prawomocnie, w drugiej instancji, znowu za wypowiedzi, publikacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#GrzegorzBraun">Itd., itd. Różna tematyka: czy o Ukraińcach, czy o Żydach, czy o czym tam, czego poprawność polityczna nie przewiduje. Za to spotykają dziś w Polsce represje — już nie jest to rutynowe nękanie ze strony, jak powiedziałem, prasy gadzinowej, czy „Gazety Polskiej”, czy „Gazety Wyborczej” — prokuratorskie, policyjne i sądowe. Mamy aresztantów, mamy więźniów politycznych. I to się dzieje niestety przy pełnej, zdaje się, aprobacie elity rządzącej, czy ze strony aktualnego układu rządowego, czy ze strony ich mniemanych przeciwników.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#GrzegorzBraun">Ciąg dalszy nastąpi. Dziękuję, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Decyzją ministra zdrowia z PiS-u rozszerzono katalog danych Systemu Informacji Medycznej m.in. o informacje w sprawie alergii, grupy krwi, stosowanej antykoncepcji oraz ciąży. To właśnie ta ostatnia grupa informacji wzbudza kontrowersje i budzi niepokoje. Minister zdrowia tłumaczy, że zaproponowane rozwiązania będą ułatwieniem dla medyków, cytuję: zbieranie danych ma na celu wyłącznie wymianę informacji pomiędzy pracownikami medycznymi podejmującymi leczenie konkretnego pacjenta. Jednak Naczelna Izba Lekarska zauważa, że rejestr jest narzędziem, a jego wykorzystanie zależne jest od intencji. No właśnie, pytanie jest o intencję.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#MonikaFalej">W przypadku podania leków czy niektórych procedur diagnostycznych, np. RTG, w cywilizowanych krajach zawsze zakłada się, że kobieta jest potencjalnie w ciąży, a gdy zachodzi taka potrzeba, wykonuje się test ciążowy, więc informacja ta nie jest lekarzowi niezbędna. Żaden wpis w rejestrze nie stanowi zabezpieczenia. Kobieta może być w ciąży od niedawna, może o tym nawet nie wiedzieć, więc rejestr ciąż w państwie rządzonym przez skrajną prawicę, która walczy z kobietami, zaostrza prawo aborcyjne, zawsze będzie budzić niepokoje, zawsze będzie budzić lęk. Jest to kolejne ograniczanie praw reprodukcyjnych Polek. Zachodzi zatem podejrzenie, że nie chodzi o bezpieczeństwo, a o represje i ściganie tych kobiet, które poronią, czy to samoistnie, czy dokonując aborcji za granicą. Czy czeka je prokurator, proces, więzienie? Teoretycznie nie, ale tylko teoretycznie. Próbuje się nas uspokoić, że rejestr ciąż tak naprawdę niewiele zmienia, bowiem Kodeks karny nie zawiera odpowiedzialności karnej za przerwanie własnej ciąży. W tej chwili nie zawiera. Gdy tylko prawica zechce ten zapis zmienić, rejestr stanie się najlepszym narzędziem w rękach władzy do polowania na czarownice. Polki będą inwigilowane, represjonowane. Wtedy naprawdę będzie można się bać. I tak myślę, proponuję, żeby zamiast rejestru ciąż wprowadzić rejestr pedofili w sukienkach — z imieniem, nazwiskiem i adresem parafii, do której po wykryciu przestępstwa zwierzchnicy oprawcę przenieśli. Tak do wglądu w celu wyłącznie informacyjnym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Piotr Adamowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#PiotrAdamowicz">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#PiotrAdamowicz">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Skutkiem II wojny światowej była nie tylko śmierć milionów ludzi, zniszczenie domostw i obiektów przemysłowych. Skutkiem były też straty dóbr kultury — nieruchomych i ruchomych. Wiele zabytków zostało zniszczonych, wiele do dziś znajduje się poza miejscem pierwotnego przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#PiotrAdamowicz">Rewindykacja dzieł utraconych nie jest działaniem prostym. Jest procesem bardzo żmudnym. Podczas wojny ewakuowano z Gdańska wiele cennych zabytków. Wśród nich z kościoła Mariackiego gotycki ołtarz Trójcy świętej Bractwa św. Jerzego. Po roku 1945 znalazł on swoje nowe miejsce w Berlinie. Po kilkudziesięciu latach to cenne dzieło wróciło do bazyliki Mariackiej. Stało się to dzięki decyzji władz kościoła ewangelickiego w Niemczech. Może ktoś zapytać, co ewangelicy mieli w tej sprawie do powiedzenia. Wyjaśnię. Po wystąpieniu Marcina Lutra kościół Mariacki pozostawał w gestii protestantów przez 400 lat, by katolickim stać się ponownie w roku 1945. Rozmowy o powrocie ołtarza toczone przez przedstawicieli niemieckich ewangelików i katolików z Polski z powodów prawnych i politycznych nie były łatwe, ale finał jest pomyślny. Należy też zauważyć, że toczyły się one bez zaangażowania czynników rządowych. I dobrze, bo byłyby bardziej skomplikowane.</u>
          <u xml:id="u-592.3" who="#PiotrAdamowicz">Słowa uznania za cierpliwość i zdolność do porozumienia należą się obu Kościołom. Już niedługo katolicy i ewangelicy, Polacy i Niemcy będą mogli wspólnie świętować powrót do bazyliki Mariackiej w Gdańsku wyjątkowego dzieła sztuki. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-592.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Karolina Pawliczak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#KarolinaPawliczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wczoraj cały kraj obiegła informacja o skandalicznym i haniebnym zachowaniu ministra Cieślaka, który postanowił zemścić się na naczelniczce Poczty Polskiej w Pacanowie za to, że poskarżyła się na swój los i trudne warunki życia. Gdyby sprawa nie stała się tak medialna, gdyby nie reakcja obronna wielu ludzi, gdyby nie solidarność z pracownicą, która w dobrej wierze występowała w swoim, ale i w wielu innych pracowników imieniu, podejrzewam, że droga do zwolnienia byłaby bardzo krótka. To był pokaz arogancji i bufonady władzy w najczystszej postaci, bo do władzy trzeba, rozumie się, podchodzić z pokorą, uległością, bez unoszenia głowy i głosu, by nie urazić jaśnie wielmożnej osoby. Nie, panie ministrze, to nie ten czas ani nie ta epoka. Pomylił pan czas, w którym można funkcjonować, a przede wszystkim pomylił pan swoją rolę i funkcję, bo ona jest służebna wobec społeczeństwa. Ma pan pomagać i wspierać, mając ku temu ogromne narzędzia, wszak minister to ważna funkcja wykonawcza. Nie zdał pan tego egzaminu, a takie zachowanie to hańba.</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#KarolinaPawliczak">Reakcja prezesa Kaczyńskiego z uwagi na społeczne potępienie tej sytuacji właściwa i mam nadzieję, że pan Cieślak natychmiast pożegna się ze stanowiskiem, ale może w ślad za tym należałoby przejrzeć pozostałe swoje partyjne kadry, bufonady, nepotyzmu i zajmowania kolejnych państwowych, jak i samorządowych spółek. Mówił pan przecież o tym, że czas skończyć z rodzinami, które obsadzają intratne państwowe posady. Dlaczego zatem nie reaguje pan na skandaliczną i równie nagłośnioną sprawę obsadzenia spółki samorządowej przez syna jednej z europarlamentarzystek PiS-u pani Andżeliki Możdżanowskiej? Przykłady, podejrzewam, że można byłoby mnożyć. Proszę udowodnić, że pana działania nie są tylko prowizorką pod publikę, ale założeniem, które ma za zadanie oczyścić spółki z partyjnych nominatów. W przeciwnym razie to, co pan dziś mówił, będzie jedynie potwierdzeniem obłudy, arogancji i zakłamania waszej PiS-owskiej władzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Moje oświadczenie dotyczy zaniechania władz publicznych w zakresie wsparcia procesu transformacji energetycznej górników węgla brunatnego regionu konińskiego. Zdesperowani górnicy piszą do prezesa Rady Ministrów: Wobec dotychczasowego braku wsparcia ze strony władz w procesie transformacji energetycznej w regionie konińskim i wynikających z tego zwolnień tysięcy pracowników my, związkowcy ze związków zawodowych górniczych i energetycznych Grupy Kapitałowej ZE PAK, zwracamy się bezpośrednio do pana o interwencję i pilne procedowanie obywatelskiego projektu zmiany ustawy emerytur pomostowych dla górników węgla brunatnego i energetyków pracujących w sektorze węgla brunatnego. Chodzi o przyznanie tych samych praw, które od 20 lat przysługują górnikom węgla kamiennego na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#TadeuszTomaszewski">Transformacja energetyczna w Polsce dzieje się tu i teraz. Nieuchronną konsekwencją jest likwidacja miejsc pracy stworzonych wcześniej. Tylko w ciągu dekady odeszło prawie 5 tys. pracowników. Dziś grupa kapitałowa postanowiła w kwietniu ogłosić, iż przyspiesza plany i zakończenie pracy wszystkich kotłów węglowych do końca 2024 r. Wobec powyższego przyspieszy również zwalnianie pracowników tejże grupy.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#TadeuszTomaszewski">Cały czas nie zostały uruchomione środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, który miał wspierać takie regiony jak Wielkopolska Wschodnia w przeprowadzeniu transformacji energetycznej. Również Fundusz Modernizacyjny zasilany środkami ze sprzedaży uprawnień do CO2, którego to ZE PAK w ub.r. roku zapłacił do budżetu państwa ponad 800 mln zł. Górnicy uważają, że są to środki, które wystarczą na wdrożenie programu takiego jak dla górników węgla kamiennego. Dlatego też postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i przygotować właśnie ten obywatelski projekt ustawy o emeryturach pomostowych. Tę sprawiedliwość energetyczną definiują tak, że oczekują wyrównania warunków dla wszystkich jej uczestników pilnych potrzeb związanych z sektorem węgla brunatnego, który szybciej niż węgiel kamienny będzie podlegał transformacji.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wnoszę, aby pan premier i jego służby oraz odpowiedni ministrowie chcieli zająć się rzeczywiście problemami transformacji energetycznej w regionie konińskim. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#WaldemarAndzel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświadczenie mam na temat premiera Jana Olszewskiego w 30. rocznicę upadku utworzonej przez niego Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#WaldemarAndzel">Rząd Jana Olszewskiego rozpoczął budowę niepodległego państwa polskiego. Tak ostatnio powiedział w jednym z wywiadów minister Antoni Macierewicz i trudno się z nim nie zgodzić. Wyeliminowanie rosyjskiej agentury czy nawiązanie współpracy z NATO to tylko niektóre z dokonań tego demokratycznego rządu.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#WaldemarAndzel">Należy z całą stanowczością podkreślać te zasługi właśnie dzisiaj, kiedy widzimy, jak bardzo bezpieczeństwo Polski zależy od jej obecności w Sojuszu Północnoatlantyckim. Szwecja, Finlandia, a nawet Japonia w obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę chcą jak najszybciej przystąpić do NATO. Decyzje te podejmowane są pospiesznie, w lęku przed kolejnym rosyjskim atakiem. W tej kwestii mieliśmy wielkie szczęście i zaszczyt, że premierem był właśnie Jan Olszewski. Cześć jego pamięci. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#CzesławSiekierski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Rozpoczął się sezon zbioru owoców miękkich, myślę w tej chwili o truskawkach. Nie wiem, pewnie nie jest państwu znana informacja, że cena koszyczka truskawek obranych z szypułek jest w granicach 9–10 zł, chodzi o 2 kg, a nieobranych — w granicach 6–7 zł przy koszcie zbioru, jaki się płaci pracownikom od 2 do 3 zł za jeden koszyczek. A więc przy tych cenach trudno jest mówić o opłacalności produkcji i aż się prosi zadać pytanie, gdzie jest ten słynny koncern, holding, grupa spożywcza, która miała wspomagać rolników, jeśli chodzi o interwencje na rynku. Wiem, że to jest trudne, że ten produkt — chodzi o truskawki — jest produktem bardzo wrażliwym, ale rolnicy oczekują na pomoc. Jest ona niezbędna, jeśli chcemy zapewnić ciągłość produkcji w kolejnych latach.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#CzesławSiekierski">Drugi problem, do którego chcę się odnieść, to problem inflacji, drożyzny, wzrostu kosztów utrzymania. To dotyka wiele polskich rodzin, jest to temat bardzo często podnoszony na naszych spotkaniach. Otóż trzeba jednoznacznie stwierdzić, że brakuje strategii walki z inflacją, a więc działań Rady Polityki Pieniężnej, jeżeli chodzi o politykę pieniężną, a także jeśli chodzi o działania rządu i politykę fiskalną kraju.</u>
          <u xml:id="u-600.2" who="#CzesławSiekierski">Dzisiaj mamy kolejny wzrost stóp procentowych, zostały one podniesione przez Radę Polityki Pieniężnej. Oczywiście pytanie o skalę. Pierwszy, ten sygnalny, wzrost jesienią był zbyt późno. Nie chcę mówić o innych błędach, jakie zostały popełnione przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Reasumując: brak jest zgrania między polityką pieniężną Rady Polityki Pieniężnej a polityką fiskalną rządu. Wprawdzie kolejne tarcze antyinflacyjne w części dokonują pewnej obniżki VAT-u na paliwo i to daje pewien efekt w krótkim okresie, daje pewne działanie osłonowe, ale w dłuższym okresie są to mniejsze wpływy do budżetu, co powiększa deficyt.</u>
          <u xml:id="u-600.3" who="#CzesławSiekierski">Tak że by warto zapytać o sprawy związane z wydatkami, które są poza budżetem, poza kontrolą Sejmu czy o problemy Krajowego Planu Odbudowy, ale to może przy następnej okazji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-600.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jutro Parlament Europejski zagłosuje nad projektem rezolucji dotyczącej decyzji Komisji Europejskiej o sfinansowaniu polskiego Krajowego Planu Odbudowy pomimo nie spełnienia przez Polskę warunku, który określić można krótko i dobitnie — bycie państwem prawa.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#UrszulaZielińska">Oto ważny fragment tego projektu rezolucji: Parlament Europejski wyraża wyraźne zaniepokojenie pozytywną oceną przez Komisję przedłożonego przez Polskę Krajowego Planu Odbudowy. Biorąc pod uwagę istniejące i wciąż trwające naruszenia przez Polskę wartości zapisanych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, w tym praworządności i niezależności sądownictwa, Parlament Europejski przypomina, że istnienie takich naruszeń zostało należycie udokumentowane w wielu orzeczeniach sądowych, ocenach i stanowiskach instytucji Unii Europejskiej, w tym w niniejszej rezolucji oraz w toczącym się postępowaniu wobec Polski na podstawie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej. Parlament przypomina, że przestrzeganie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz przestrzeganie nadrzędności prawa Unii Europejskiej nie podlegają negocjacjom i nie mogą być traktowane jako karta przetargowa.</u>
          <u xml:id="u-602.2" who="#UrszulaZielińska">Parlament ubolewa, że polskie Krajowy Plan Odbudowy nie przewiduje natychmiastowego przywrócenia wszystkich bezprawnie zawieszonych sędziów na ich poprzednie stanowiska, i wzywa rząd Polski do przyspieszenia tego procesu, a Komisję — do jego monitorowania. Parlament potępia obecne traktowanie niektórych sędziów, którzy po przywróceniu do orzekania zostali następnie przeniesieni do innego wydziału lub zmuszeni do urlopu.</u>
          <u xml:id="u-602.3" who="#UrszulaZielińska">Parlament usilnie wzywa Radę, aby zatwierdziła polski plan odbudowy dopiero wtedy, gdy będzie on w pełni zgodny z wymogami rozporządzenia w sprawie Funduszu Odbudowy, a w szczególności z wymogiem ochrony interesów finansowych wszystkich krajów Unii Europejskiej przed nadużyciami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-602.4" who="#UrszulaZielińska">Parlament Europejski przypomina, że współpraca oparta na wzajemnym poszanowaniu i wzajemnym zaufaniu między państwami członkowskimi, Unią Europejską i ich władzami nie może funkcjonować bez poszanowania praworządności.</u>
          <u xml:id="u-602.5" who="#UrszulaZielińska">Mam nadzieję, że ta rezolucja zostanie jutro na forum Parlamentu Europejskiego przyjęta, polska praworządność — w końcu przywrócona, a środki z polskiego planu odbudowy trafią tam, gdzie powinny trafić od początku — do ludzi, a nie do skorumpowanego nierządu.</u>
          <u xml:id="u-602.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 14 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawcy. W związku z tym składam wyrazy wdzięczności i uznania wszystkim wspierającym honorowe krwiodawstwo oraz dzielącym się czymś bezcennym dla potrzebujących — własną krwią, która ratuje życie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#GrzegorzLorek">Barkowice — a czemu nie?</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#GrzegorzLorek">Polskie zasoby archiwalne zostały mocno uszczuplone przez ostatnią wojnę. Niektóre większe miasta, jak choćby Piotrków, straciły większość źródeł dotyczących swojej historii. Swego rodzaju paradoksem jest to, że zachowały się niekiedy dokumenty świadczące o historii mniejszych lub całkiem małych miejscowości, potwierdzające ich kilkusetletnie korzenie.</u>
          <u xml:id="u-605.2" who="#GrzegorzLorek">W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie jest pergaminowy dokument wydany przez kancelarię księcia krakowskiego i łęczyckiego Konrada I, stwierdzający wyznaczenie przez komornika granic między terenem klasztoru cystersów w Sulejowie a klasztorem norbertanów w Witowie dla wsi Barkowice. Wynika z tego, że ta istniejąca do dziś wieś już niedługo będzie obchodzić 800-lecie istnienia. Jednak znalezione w pobliżu pozostałości osad świadczą, że ludzie mieszkali w tamtej okolicy już 1800 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-605.3" who="#GrzegorzLorek">Tamte Barkowice sprzed 800 lat leżały nad brzegiem Pilicy, jednej z najładniejszych polskich rzek. Dzisiejsze zaś, nadal położone nad wodą, są usytuowane nad Jeziorem Sulejowskim i stały się ośrodkiem turystycznym odwiedzanym przez mieszkańców Piotrkowa i Łodzi. Powstały na przełomie lat 60. i 70. poprzedniego wieku sztuczny zbiornik zmienił krajobraz okolic Barkowic. Zalew budowany był z myślą o zaopatrzeniu w wodę pobliskiej Łodzi, ale obok tego stał się lokalną mekką dla miłośników żeglarstwa i sportów wodnych.</u>
          <u xml:id="u-605.4" who="#GrzegorzLorek">Barkowice Mokre leżą dziś w gminie Sulejów, która boryka się z wieloma problemami. Największy jest problem dotyczący drogi S12. Droga pomiędzy Sulejowem a Piotrkowem nazywana jest przez mieszkańców drogą śmierci. Sytuacja ta wymaga natychmiastowego uregulowania. Droga ta byłaby dla Barkowic szansą umożliwiającą lepsze skomunikowanie ze światem.</u>
          <u xml:id="u-605.5" who="#GrzegorzLorek">Barkowice Mokre — taka zwykła wieś, a 800 lat dziejów…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kilka dni temu prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko nominatowi PiS, byłemu dyrektorowi Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej Tomaszowi M., zarzucając mu wyrządzenie szkody jednostce, którą kierował, na kilkaset tysięcy złotych. Wcześniej wielką czujność wykazali pracownicy studia i poinformowali mnie o sowich podejrzeniach, za co bardzo im dziękuję. Okazało się jednak, iż ten partyjny nominat był wcześniej karany za poważne przestępstwo. Kuriozalny w tej sytuacji wydaje się fakt, iż Tomasz M. przed nominowaniem go na dyrektora studia był prezesem jednej ze spółek Skarbu Państwa. Okazało się, że PiS nominuje na wysokie stanowiska przestępców.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#MirosławSuchoń">W związku z tym zwracam się do pana premiera Morawieckiego o udzielenie informacji: Ilu skazanych przestępców zostało nominowanych przez rząd PiS w latach 2015–2022 na stanowiska w jednostkach i spółkach podległych rządowi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#JanSzopiński">Przedstawiciele emerytów mundurowych, którzy podjęli pracę po zakończeniu służby, a wstąpili do niej przed 2 stycznia 1999 r., zwracają uwagę na niesprawiedliwe dla nich regulacje prawne obowiązujące w Polsce, skutkujące nierównym traktowaniem ich w świadczeniach realizowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#JanSzopiński">Zgodnie z obowiązującymi przepisami od całej tej grupy odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne do ZUS, tak jak od wszystkich zatrudnionych. Jednak po zakończeniu pracy ZUS odmawia wypłaty zgromadzonego kapitału. Przyznaje emeryturę, a następnie zawiesza jej wypłatę, powołując się na art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej, której zapis stanowi, że mundurowi, którzy służbę rozpoczęli przed 2 stycznia 1999 r., mają prawo tylko do jednego świadczenia, wyższego lub wskazanego przez siebie.</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#JanSzopiński">Funkcjonariusze, którzy założyli mundur po 2 stycznia 1999 r., zgodnie z art. 95 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS mają prawo do dwóch świadczeń, jeśli po zakończeniu służby podjęli pracę w cywilu. Emerytury emerytów ZUS, którzy podjęli pracę po udaniu się na emeryturę, są systematycznie rewaloryzowane. Taki stan rzeczy wyklucza z możliwości uzyskania drugiej emerytury ogromną — kilkadziesiąt tysięcy osób — grupę emerytów mundurowych, którzy wstąpili do służby przed 2 stycznia 1999 r. W opinii tych emerytów mundurowych, którzy uzyskali prawo do drugiej emerytury, a nie jest ona im wypłacana, jest to rażąca niesprawiedliwość społeczna, szczególnie wobec faktu, że składki na ZUS były i są odprowadzane, a na kontach zgromadzony jest kapitał emerytalny.</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#JanSzopiński">W związku z powyższym skierowałem w tej sprawie interpelację do pani minister Marleny Maląg i proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Jak do opisanej w interpelacji nierówności w traktowaniu w polskim prawie emerytów mundurowych odnosi się minister rodziny i polityki społecznej i czy pani minister planuje wszczęcie procedury legislacyjnej, której celem będzie zniesienie tych nierówności?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 9 czerwca 2022 r., do godz. 9. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 45)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>