PPC / ppc

text_structure.xml 1.08 MB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4699 4700 4701 4702 4703 4704 4705 4706 4707 4708 4709 4710 4711 4712 4713 4714 4715 4716 4717 4718 4719 4720 4721 4722 4723 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4738 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 4753 4754 4755 4756 4757 4758 4759 4760 4761 4762 4763 4764 4765 4766 4767 4768 4769 4770 4771 4772 4773 4774 4775 4776 4777 4778 4779 4780 4781 4782 4783 4784 4785 4786 4787 4788 4789 4790 4791 4792 4793 4794 4795 4796 4797 4798 4799 4800 4801 4802 4803 4804 4805 4806 4807 4808 4809 4810 4811 4812 4813 4814 4815 4816 4817 4818 4819 4820 4821 4822 4823 4824 4825 4826 4827 4828 4829 4830 4831 4832 4833 4834 4835 4836 4837 4838 4839 4840 4841 4842 4843 4844 4845 4846 4847 4848 4849 4850 4851 4852 4853 4854 4855 4856 4857 4858 4859 4860 4861 4862 4863 4864 4865 4866 4867 4868 4869 4870 4871 4872 4873 4874 4875 4876 4877 4878 4879 4880 4881 4882 4883 4884 4885 4886 4887 4888 4889 4890 4891 4892 4893 4894 4895 4896 4897 4898 4899 4900 4901 4902 4903 4904 4905 4906 4907 4908 4909 4910 4911 4912 4913 4914 4915 4916 4917 4918 4919 4920 4921 4922 4923 4924 4925 4926 4927 4928 4929 4930 4931 4932 4933 4934 4935 4936 4937 4938 4939 4940 4941 4942 4943 4944 4945 4946 4947 4948 4949 4950 4951 4952 4953 4954 4955 4956 4957 4958 4959 4960 4961 4962 4963 4964 4965 4966 4967 4968 4969 4970 4971 4972 4973 4974 4975 4976 4977 4978 4979 4980 4981 4982 4983 4984 4985 4986 4987 4988 4989 4990 4991 4992 4993 4994 4995 4996 4997 4998 4999 5000 5001 5002 5003 5004 5005 5006 5007 5008 5009 5010 5011 5012 5013 5014 5015 5016 5017 5018 5019 5020 5021 5022 5023 5024 5025 5026 5027 5028 5029 5030 5031 5032 5033 5034 5035 5036 5037 5038 5039 5040 5041 5042 5043 5044 5045 5046 5047 5048 5049 5050 5051 5052 5053 5054 5055 5056 5057 5058 5059 5060 5061 5062 5063 5064 5065 5066 5067 5068 5069 5070 5071 5072 5073 5074 5075 5076 5077 5078 5079 5080 5081 5082 5083 5084 5085 5086 5087 5088 5089 5090 5091 5092 5093 5094 5095 5096 5097 5098 5099 5100 5101 5102 5103 5104 5105 5106 5107 5108 5109 5110 5111 5112 5113 5114 5115 5116 5117 5118 5119 5120 5121 5122 5123 5124 5125 5126 5127 5128 5129 5130 5131 5132 5133 5134 5135 5136 5137 5138 5139 5140 5141 5142 5143 5144 5145 5146 5147 5148 5149 5150 5151 5152 5153 5154 5155 5156 5157 5158 5159 5160 5161 5162 5163 5164 5165 5166 5167 5168 5169 5170 5171 5172 5173 5174 5175 5176 5177 5178 5179 5180 5181 5182 5183 5184 5185 5186 5187 5188 5189 5190 5191 5192 5193 5194 5195 5196 5197 5198 5199 5200 5201 5202 5203 5204 5205 5206 5207 5208 5209 5210 5211 5212 5213 5214 5215 5216 5217 5218 5219 5220 5221 5222 5223 5224 5225 5226 5227 5228 5229 5230 5231 5232 5233 5234 5235 5236 5237 5238 5239 5240 5241 5242 5243 5244 5245 5246 5247 5248 5249 5250 5251 5252 5253 5254 5255 5256 5257 5258 5259 5260 5261 5262 5263 5264 5265 5266 5267 5268 5269 5270 5271 5272 5273 5274 5275 5276 5277 5278 5279 5280 5281 5282 5283 5284 5285 5286 5287 5288 5289 5290 5291 5292 5293 5294 5295 5296 5297 5298 5299 5300 5301 5302 5303 5304 5305 5306 5307 5308 5309 5310 5311 5312 5313 5314 5315 5316 5317 5318 5319 5320 5321 5322 5323 5324 5325 5326 5327 5328 5329 5330 5331 5332 5333 5334 5335 5336 5337 5338 5339 5340 5341 5342 5343 5344 5345 5346 5347 5348 5349 5350 5351 5352 5353 5354 5355 5356 5357 5358 5359 5360 5361 5362 5363 5364 5365 5366 5367 5368 5369 5370 5371 5372 5373 5374 5375 5376 5377 5378 5379 5380 5381 5382 5383 5384 5385 5386 5387 5388 5389 5390 5391 5392 5393 5394 5395 5396 5397 5398 5399 5400 5401 5402 5403 5404 5405 5406 5407 5408 5409 5410 5411 5412 5413 5414 5415 5416 5417 5418 5419 5420 5421 5422 5423 5424 5425 5426 5427 5428 5429 5430 5431 5432 5433 5434 5435 5436 5437 5438 5439 5440 5441 5442 5443 5444 5445 5446 5447 5448 5449 5450 5451 5452 5453 5454 5455 5456 5457 5458 5459 5460 5461 5462 5463 5464 5465 5466 5467 5468 5469 5470 5471 5472 5473 5474 5475 5476 5477 5478 5479 5480 5481 5482 5483 5484 5485 5486 5487 5488 5489 5490 5491 5492 5493 5494 5495 5496 5497 5498 5499 5500 5501 5502 5503 5504 5505 5506 5507 5508 5509 5510 5511 5512 5513 5514 5515 5516 5517 5518 5519 5520 5521 5522 5523 5524 5525 5526 5527 5528 5529 5530 5531 5532 5533 5534 5535 5536 5537 5538 5539 5540 5541 5542 5543 5544 5545 5546 5547 5548 5549 5550 5551 5552 5553 5554 5555 5556 5557 5558 5559 5560 5561 5562 5563 5564 5565 5566 5567 5568 5569 5570 5571 5572 5573 5574 5575 5576 5577 5578 5579 5580 5581 5582 5583 5584 5585 5586 5587 5588 5589 5590 5591 5592 5593 5594 5595 5596 5597 5598 5599 5600 5601 5602 5603 5604 5605 5606 5607 5608 5609 5610 5611 5612 5613 5614 5615 5616 5617 5618 5619 5620 5621 5622 5623 5624 5625 5626 5627 5628 5629 5630 5631 5632 5633 5634 5635 5636 5637 5638 5639 5640 5641 5642 5643 5644 5645 5646 5647 5648 5649 5650 5651 5652 5653 5654 5655 5656 5657 5658 5659 5660 5661 5662 5663 5664 5665 5666 5667 5668 5669 5670 5671 5672 5673 5674 5675 5676 5677 5678 5679 5680 5681 5682 5683 5684 5685 5686 5687 5688 5689 5690 5691 5692 5693 5694 5695 5696 5697 5698 5699 5700 5701 5702 5703 5704 5705 5706 5707 5708 5709 5710 5711 5712 5713 5714 5715 5716 5717 5718 5719 5720 5721 5722 5723 5724 5725 5726 5727 5728 5729 5730 5731 5732 5733 5734 5735 5736 5737 5738 5739 5740 5741 5742 5743 5744 5745 5746 5747 5748 5749 5750 5751 5752 5753 5754 5755 5756 5757 5758 5759 5760 5761 5762 5763 5764 5765 5766 5767 5768 5769 5770 5771 5772 5773 5774 5775 5776 5777 5778 5779 5780 5781 5782 5783 5784 5785 5786 5787 5788 5789 5790 5791 5792 5793 5794 5795 5796 5797 5798 5799 5800 5801 5802 5803 5804 5805 5806 5807 5808 5809 5810 5811 5812 5813 5814 5815 5816 5817 5818 5819 5820 5821 5822 5823 5824 5825 5826 5827 5828 5829 5830 5831 5832 5833 5834 5835 5836 5837 5838 5839 5840 5841 5842 5843 5844 5845 5846 5847 5848 5849 5850 5851 5852 5853 5854 5855 5856 5857 5858 5859 5860 5861 5862 5863 5864 5865 5866 5867 5868 5869 5870 5871 5872 5873 5874 5875 5876 5877 5878 5879 5880 5881 5882 5883 5884 5885 5886 5887 5888 5889 5890 5891 5892 5893 5894 5895 5896 5897 5898 5899 5900 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Sejmu Włodzimierz Czarzasty, Ryszard Terlecki, Małgorzata Kidawa-Błońska, Piotr Zgorzelski i Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry, witam państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Paulinę Matysiak, Karolinę Pawliczak, Filipa Kaczyńskiego i Piotra Saka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłanki Paulina Matysiak i Karolina Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Paulina Matysiak i Piotr Sak.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PaulinaMatysiak">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PaulinaMatysiak">— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach — o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PaulinaMatysiak">— Zdrowia — o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wspólnie z Komisją Rolnictwa i Rozwoju Wsi — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Unii Europejskiej — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PaulinaMatysiak">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#PaulinaMatysiak">— Zdrowia — o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#PaulinaMatysiak">— Ustawodawczej — o godz. 11.30,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Petycji — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#PaulinaMatysiak">— Finansów Publicznych — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#PaulinaMatysiak">— Infrastruktury — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#PaulinaMatysiak">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — o godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#PaulinaMatysiak">— Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komisją Polityki Społecznej i Rodziny — o godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Petycji — o godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#PaulinaMatysiak">— Kultury i Środków Przekazu — o godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Kontroli Państwowej — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#PaulinaMatysiak">— Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#PaulinaMatysiak">— Obrony Narodowej — o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#PaulinaMatysiak">— do Spraw Kontroli Państwowej — o godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#PaulinaMatysiak">— Kultury i Środków Przekazu — o godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#PaulinaMatysiak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — o godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#PaulinaMatysiak">— Łączności z Polakami za Granicą — o godz. 19.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Już wiemy, jak dzisiaj pracujemy.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o poselskim projekcie uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów, druk nr 3368.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych,</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">— o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3348, 3366, 3359 i 3351.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy w związku z tym do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zaczniemy od pytania nr 6, bo tak się jakoś zdarzyło, że tak ma być.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytanie nr 6 jest takie: posłowie Sławomir Nitras oraz Marta Wcisło zadadzą pytanie w sprawie przejęcia przez Orlen Grupy Azoty Puławy. Jest to pytanie do prezesa Rady Ministrów. Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiadał będzie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Maciej Małecki, którego witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym poproszę pana posła Sławomira Nitrasa.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SławomirNitras">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#SławomirNitras">8 lat temu Grupa Azoty była drugą największą spółką, jeśli chodzi o kapitalizację Skarbu Państwa, drugą największą spółką. Powstała po procesie integracji czterech zakładów wielkiej chemii: Kędzierzyn-Koźle, Tarnów, Police i Puławy, komasując całą branżę i tworząc gigantycznego jak na środkowoeuropejskie warunki gracza, stabilnego ekonomicznie, zdywersyfikowanego, który był w stanie walczyć z najlepszymi. Był tak ciekawą, tak dużą, ważną grupą, że doszło do próby wrogiego przejęcia przez rosyjski kapitał. I obroniliśmy Grupę Azoty przed rosyjskim kapitałem. Po 8 latach… Grupa w międzyczasie wpadła w łapy…</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Morawieckiego.)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#SławomirNitras">…pana Brudzińskiego, pana Sasina, pana Morawieckiego. Obsadzili tę spółkę swoimi kolegami, którzy wsławili się tym, że najpierw dokonywali rekordowych wpłat na kampanie wyborcze tych panów — w przypadku pana Brudzińskiego to kilkaset tysięcy złotych w ciągu kilku tygodni, Grupa Azoty przez prezesów do Brudzińskiego — a później doprowadzili zakład na skraj bankructwa. Dzisiaj, w I kwartale tego roku, grupa wygenerowała stratę w wysokości 550 mln zł, tyle, ile mniej więcej warte są dzisiaj Puławy, bo pomysłem na zmianę, na reformę jest to, że oddamy grupę Puławy Orlenowi za taką kwotę. W 3 miesiące zniszczyliście, straciliście dorobek pracy pokoleń w Puławach. Pokoleń. W 3 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba! PiS-owska hańba!)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#SławomirNitras">Dzisiaj mamy do czynienia z sytuacją… Co najbardziej wygenerowało te straty? Ceny gazu od monopolisty — przestrzegamy przed monopolami — jakim jest Orlen. Dzisiaj Orlen de facto przejmuje za darmo Puławy i de facto niszczy całą grupę, bo pozostałe zakłady nie są w stanie samodzielnie funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#SławomirNitras">Chciałbym zadać pytanie. Wolałbym panom Sasinowi i Brudzińskiemu, a nie człowiekowi, który w tej sprawie miał niewiele do powiedzenia, ale panu zadaję pytanie, a poprzez pana Brudzińskiemu, Sasinowi i Morawieckiemu, zaangażowanemu zresztą jako bank w próbę wrogiego przejęcia: Co z tymi wszystkimi zakładami? Co z tymi ludźmi? Co z dorobkiem 50, 60, 70 lat funkcjonowania zakładów? Dlaczego zniszczyliście polską grupę wielkiej chemii zdolną konkurować z całym światem?</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Oj, za chwileczkę. Będzie pytanie dodatkowe. Zaraz będzie odpowiedź. Damy radę jakoś, zorganizujemy to. Teraz pan minister, po panu ministrze pani poseł, dobrze? A potem znowu pan minister i nikt nie będzie usatysfakcjonowany, jak zwykle w tej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od kilku sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Pan ma odpowiadać.)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MaciejMałecki">Pierwsza rzecz, w 2012 r. umieściliście państwo Azoty na liście spółek do prywatyzacji, bo wyprzedawaliście wszystko, co było cięższe od powietrza…</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie sprzedano.)</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MaciejMałecki">…a później, kiedy do kupna Azotów zgłosił się rosyjski oligarcha, przyjaciel Władimira Putina Wiaczesław Kantor z firmą Acron…</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamiesz, człowieku, jak z nut.)</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#MaciejMałecki">…to powiedzieliście: ojejku, jest problem, Azoty, które chcemy sprzedać, chce kupić rosyjski oligarcha. I to była taka historia.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Morawiecki, Morawiecki.)</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#MaciejMałecki">Zwracam uwagę, że znów, w kolejnym ataku Platformy na polski rząd…</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#komentarz">(Głos z sali: To my wygenerowaliśmy te straty?)</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#MaciejMałecki">…pomijacie kompletnie okoliczności, które od kilku lat mają miejsce na świecie, przede wszystkim rolę Władimira Putina. Przypomnę, Władimir Putin to jest ten zbrodniarz z Kremla…</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(Głos z sali: On obsadzał zarząd.)</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#MaciejMałecki">…z którym robiliście politykę resetu.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Reset to musi być w pierwszej kompanii.)</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#MaciejMałecki">I przypomnę, w I kwartale br., który jest zwykle najlepszy dla producentów nawozów, Grupa Azoty zanotowała 555 mln straty netto, ale rok wcześniej miała 882 mln czystego zysku.</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Podnieśliście ceny nawozów, podnieśliście marże.)</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#MaciejMałecki">Czyli u progu wojny, u progu rosyjskiej agresji Putina na Ukrainę, Putina, z którym Donald Tusk spacerował po molo, którego zaprosił na obchody wybuchu II wojny światowej…</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Którego ukochał Kaczyński, naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#MaciejMałecki">…z którym umawiał się, nie wiemy, na co, bo nie chce odpowiedzieć, po tej agresji skoczyły ceny gazu do największych w historii…</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#komentarz">(Głos z sali: I za własny gaz też musieliśmy zapłacić.)</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#MaciejMałecki">…bo Rosja używała gazu, używała ropy do wywierania wpływu politycznego, do destabilizowania innych krajów i całej europejskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale strata jest w tym roku, a gaz jest tani.)</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#MaciejMałecki">I w związku z tym, że w Unii Europejskiej byli politycy tacy jak Donald Tusk, który zamiast ostrzegać Europę przed Putinem tak jak prezydent Lech Kaczyński…</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: o Azotach.)</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#MaciejMałecki">…wolał uściski z Putinem i politykę resetu…</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Kaczyński chciał resetu, mów o Azotach, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#MaciejMałecki">…doszło do takiej sytuacji, w której ceny gazu mamy najwyższe na świecie. W lutym Azoty zmniejszyły produkcję nawozów w porównaniu z lutym 2022 r. o 34%, a nawozów wieloskładnikowych — o 59%. To jest ta zmiana. Po drodze była jeszcze pandemia COVID-19, którą też chcecie przemilczeć.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale w pandemii był zysk 800 mln.)</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#MaciejMałecki">Grupa Orlen przystępuje do analizy możliwości akwizycji Grupy Azoty Puławy. Spółka nie przesądza o wyniku tych prac, ale perspektywa transakcji wydaje się bardzo obiecująca…</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze się zastanówcie.)</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#MaciejMałecki">…ponieważ umożliwia integrację dwóch dużych producentów nawozów azotowych — Grupa Azoty Puławy i Anwil — a oba zakłady posiadają silną pozycję rynkową i w ostatnich latach rozbudowywały nowoczesne jednostki do produkcji nawozów będące odpowiedzią na oczekiwania rynku. Konsolidacja w obszarze nawozów azotowych pozwoli efektywniej zarządzać, skupić się na optymalnym wykorzystaniu posiadanych instalacji i umocnieniu pozycji na rynkach europejskich. Skonsolidowany podmiot w ramach silnej, zintegrowanej pionowo i surowcowo grupy…</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak skonsolidowany, jak grupę dzielicie?)</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#MaciejMałecki">…ma większą szansę na przetrwanie i utrzymanie pozycji konkurencyjnej na rynku.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla kogo konkurencja?)</u>
          <u xml:id="u-7.35" who="#MaciejMałecki">Wszyscy mamy nadzieję, że obecna trudna sytuacja popytowo-podażowa na rynku nawozów spowodowana manipulacjami Rosji na rynku gazu, a następnie zbrojną agresją Rosji na Ukrainę ma charakter przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-7.36" who="#MaciejMałecki">Grupa Orlen posiada duże doświadczenie w procesach konsolidacji realizowanych w kraju i za granicą. Biorąc pod uwagę liczbę i wartość transakcji, Orlen jest liderem pośród krajowych podmiotów realizujących procesy akwizycji, połączeń i integracji. Posiada nie tylko doświadczenie branżowe w sektorze nawozowym, ale również kompetencje umożliwiające skuteczną realizację procesów transakcyjnych i integracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.37" who="#MaciejMałecki">Chcę też mocno przypomnieć, że trudna sytuacja na rynku nawozowym dotyczy wszystkich firm w Europie.</u>
          <u xml:id="u-7.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale tylko wy wpadliście na pomysł, żeby swoje…)</u>
          <u xml:id="u-7.39" who="#MaciejMałecki">I np. w I kwartale Yara, norweski gigant, jeden z największych producentów nawozów azotowych na świecie, zatrzymała połowę swojej produkcji, wskazując na spadek popytu na nawozy i jednoczesny spadek cen. Czeski Agrofert, spółka, która funkcjonuje w Czechach, na Słowacji i w Niemczech…</u>
          <u xml:id="u-7.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-7.41" who="#MaciejMałecki">…ograniczyła produkcję we wszystkich zakładach, w niektórych o 30%.</u>
          <u xml:id="u-7.42" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-7.43" who="#MaciejMałecki">Także Zakłady Azotowe Puławy odnotowały ograniczone zapotrzebowanie na swoje produkty, a co za tym idzie — niższe wolumeny sprzedaży, co wpłynęło na wyniki spółki.</u>
          <u xml:id="u-7.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak zarządzacie.)</u>
          <u xml:id="u-7.45" who="#MaciejMałecki">Anwil z Grupy Orlen też został dotknięty kryzysem energetycznym i zawirowaniami związanymi z wysokimi cenami gazu. Anwil, podobnie jak Puławy i inni producenci, kupuje gaz na zasadach rynkowych, bez preferencji z tytułu funkcjonowania w Grupie Orlen.</u>
          <u xml:id="u-7.46" who="#komentarz">(Głos z sali: Od spółki Skarbu Państwa.)</u>
          <u xml:id="u-7.47" who="#MaciejMałecki">Lepsza sytuacja Anwilu jest związana z dywersyfikacją działalności: produkcja PVC, produkcja chemikaliów obok produkcji nawozów.</u>
          <u xml:id="u-7.48" who="#komentarz">(Głos z sali: Grupa Azoty ma zdywersyfikowaną działalność, proszę pana.)</u>
          <u xml:id="u-7.49" who="#MaciejMałecki">I ta dywersyfikacja umożliwia łagodniejsze przejście przez okresy trudniejsze dla branży nawozowej. To także efekt systematycznych działań związanych z optymalizacją produkcji, redukcją energochłonności, ze sprawnością, dostępnością instalacji.</u>
          <u xml:id="u-7.50" who="#MaciejMałecki">Przypominam, że Orlen działa na zasadach rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-7.51" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale my pana o Azoty pytamy.)</u>
          <u xml:id="u-7.52" who="#MaciejMałecki">I trzeba pamiętać, że Orlen kupuje gaz indeksowany do międzynarodowych rynków, akurat gaz do giełdy niemieckiej. To jest rzecz podstawowa.</u>
          <u xml:id="u-7.53" who="#MaciejMałecki">W pierwszej części odpowiedzi tyle, panie marszałku. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.54" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ponieważ widzę, że dzieci na górze wychodzą, państwo na górze wychodzą, chciałbym pozdrowić naszych gości z Powiatowego Zespołu Szkół w Łopusznie. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, że dopiero teraz, ale po prostu ktoś zabierał głos, co zresztą nie jest jego winą, tylko przywilejem. Osoby te przyjechały na zaproszenie pani poseł na Sejm Agaty Wojtyszek. Miło was widzieć. Dziękujemy wam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy dalej do realizacji programu.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marta Wcisło.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pańska wypowiedź to skandal. Pan mówi dzisiaj nie o Azotach, tylko o Orlenie. Pan przyszedł tu lobbować na rzecz Obajtka czy pan przyszedł odpowiadać na pytanie, co z Grupą Azoty? My dzisiaj chcemy wiedzieć, jaka będzie przyszłość Azotów.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MartaWcisło">Doprowadziliście swoimi politycznymi rządami, na czele których w Azotach stoi nominat partyjny, szef gabinetu politycznego Sasina, do tego, że wstrzymaliście produkcję — nie ma produkcji, nie ma zysków — po czym chcecie oddać Azoty Obajtkowi za przysłowiową czapkę gruszek, tak jak oddaliście Lotos?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MartaWcisło">Jesteście w stanie wszystko zniszczyć. Pracuje tam 3,5 tys. osób, które żyją z Azotów, całe Puławy żyją z Azotów. A wy co? Obajtek to, Obajtek tamto. Obajtek królem gospodarczym? Może wobec tego zróbcie tak: niech Obajtek zarządza wszystkimi firmami. To jest skandaliczne.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MartaWcisło">Szanowni Państwo! Chciałabym zapytać, dlaczego mimo niskich cen gazu — ceny gazu spadły dziesięciokrotnie, z 300 euro za megawatogodzinę do 30 — Azoty nie produkują. Dlaczego wstrzymujecie produkcję? Po to, aby później wycenić majątek spółki? Czy chcecie zaniżyć majątek spółki do tego stopnia, aby Orlen przejął Puławy za zawyżoną cenę gazu?</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MartaWcisło">Przecież Azoty kupują gaz od Orlenu.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Głos z sali: No o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#MartaWcisło">Skandal, skandal. Na to patrzą ludzie, na to patrzą wasi wyborcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MartaWcisło">I zwracam się do posłów PiS-u z Lubelszczyzny: Jak wam nie wstyd patrzeć na to, co robi wasza partia? Wstyd i hańba.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko teraz niech pan mówi o Azotach, nie o Orlenie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MaciejMałecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja odnoszę wrażenie, że posłowie Platformy Obywatelskiej nie tylko próbują skierować odpowiedzialność własną, Donalda Tuska i Władimira Putina na rząd Prawa i Sprawiedliwości…</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nas nie obchodzą pańskie wrażenia.)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#MaciejMałecki">…ale i nie są nawet zorientowani, nie wiedzą, jakie pytanie zadali.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pan nic do powiedzenia o Azotach, tak?)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#MaciejMałecki">Bo państwo zadaliście pytanie w sprawie przejęcia przez Orlen Azotów.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#komentarz">(Głos z sali: I pytamy o Grupę Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#MaciejMałecki">Jednocześnie za każdym razem kiedy pada nazwa Orlen, krzyczycie, jakby was ktoś wrzątkiem oblewał.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo pytamy o Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#MaciejMałecki">To przypominam jeszcze raz, że fuzje dzieją się na zasadach rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co ta fuzja?)</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#MaciejMałecki">Grupa Orlen posiada bogate doświadczenie co do przeprowadzonych przejęć i fuzji.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Orlen nas nie interesuje, tylko Grupa Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#MaciejMałecki">Fuzje Orlenu zawsze były realizowane z poszanowaniem przejmowanych podmiotów i prowadziły do dalszego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, Lotos widzieliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#MaciejMałecki">Tym się różni inwestowanie przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w rozwój firm od chaotycznej, bezmyślnej wyprzedaży majątku narodowego przez naszych poprzedników.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Tym się różni, że oddajecie…)</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#MaciejMałecki">W obszarze nawozowym dobrym przykładem jest przejęcie przez Orlen kontroli nad spółką Anwil.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Co z Grupą Azoty?)</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#MaciejMałecki">To właśnie we Włocławku przeprowadzono szereg inwestycji, które rozszerzyły zakres działalności, w szczególności rozpoczęta w 2019 r. inwestycja budowy trzeciej linii nawozowej, która zwiększy moce produkcyjne nawozów azotowych o 50%.</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Co z Grupą Azoty?)</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#MaciejMałecki">Równocześnie Anwil pozostaje podmiotem lokalnym…</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#komentarz">(Głos z sali: My nie chcemy o… tylko o Azotach.)</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#MaciejMałecki">…zapewniając prawie 1700 miejsc pracy oraz aktywnie wspierając lokalne inicjatywy społeczne i sportowe.</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#komentarz">(Głos z sali: 3500 osób w Puławach.)</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#MaciejMałecki">Drodzy Państwo! Zadajcie pytanie o przyszłość Grupy Azoty, a nie o fuzję z Orlenem, to wtedy będziecie słuchali odpowiedzi na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Czytał pan treść pytania? Co z Grupą Azoty?)</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#MaciejMałecki">Natomiast potencjalne przejęcie przez Orlen Zakładów Azotowych Puławy doprowadzi do zwiększenia konkurencyjności na rynku nawozów…</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Między własnymi firmami.)</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#MaciejMałecki">…bo największy podmiot będzie posiadał mniejszy udział na rynku niż obecnie. Obecnie cała Grupa Azoty posiada ok. 60% rynku, Anwil posiada 17% rynku. Środki ze sprzedaży mogą pozwolić Grupie Azoty na dalszy rozwój w zakresie zarówno nawozów, jak i linii biznesowych, np. polimerów.</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Pan się chyba nie słyszy, naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#MaciejMałecki">Grupa Orlen…</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Grupa Azoty.)</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#MaciejMałecki">…nigdy nie prowadzi przejęć dla samego przejęcia rynku lub wyprzedaży majątku.</u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Tylko dla sprzedaży.)</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#MaciejMałecki">Dobrym przykładem jest sam Anwil i jego rozwój w ramach grupy kapitałowej, podkreślam, w zakresie przyszłości przejmowanych przez Orlen zakładów. Wszystkie procesy konsolidacyjne są realizowane przy dużej aprobacie społecznej.</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Tak, jasne.)</u>
          <u xml:id="u-13.36" who="#MaciejMałecki">Pracownicy mogą liczyć na gwarancję stabilnego zatrudnienia i perspektywę rozwoju zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-13.37" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Zapraszam na protest do Puław.)</u>
          <u xml:id="u-13.38" who="#MaciejMałecki">Za każdym razem, kiedy z państwa ust pada nazwa: Lotos i słyszę atak, słowa, że Orlen konsolidował Lotos, PGNiG i grupę Energa, przypominam, że ten Lotos chcieliście wepchnąć w rosyjskie łapy.</u>
          <u xml:id="u-13.39" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: A zrobiliście to wy.)</u>
          <u xml:id="u-13.40" who="#MaciejMałecki">Nie tylko Donald Tusk mówił, że nie ma żadnych przeszkód, żeby sprzedać Lotos Rosjanom…</u>
          <u xml:id="u-13.41" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A wy sprzedaliście.)</u>
          <u xml:id="u-13.42" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-13.43" who="#MaciejMałecki">…ale wysłaliście zaproszenia do rosyjskich firm, do firm Władimira Putina, żeby kupowały Lotos.</u>
          <u xml:id="u-13.44" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-13.45" who="#MaciejMałecki">Tym rosyjskim firmom, firmom Putina, otworzyliście wnętrze Lotosu na badanie due diligence, głębokie badanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MaciejMałecki">Taka jest prawda o waszych rządach. I to było w ramach resetu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Dojną krowę sobie zrobiliście z Azotów. Dojną krowę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MaciejMałecki">Donald Tusk postawił reset z Putinem ponad polską rację stanu, którą reprezentował śp. prezydent Lech Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Sprzedaliście wszystko. Wy sprzedaliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">No dobra, już przedstawiliśmy…</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Poseł Marta Wcisło: Tak, bo 3500 ludzi…)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mogę, pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Po oświadczeniach politycznych jest zasadne, aby w trybie sprostowania pan poseł Nitras zacytował pytanie, które było skierowane do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#SławomirNitras">Bardzo dziękuję, panie marszałku. Tak naprawdę to jest też dla pana wiedzy o tym, jak zachowują się ministrowie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#SławomirNitras">Pan sugerował, że pytaliśmy o Orlen, o Lecha Kaczyńskiego i o Putina. Przeczytam tylko treść pytania, które do pana skierowaliśmy, i niech pan się zastanowi, na jakie pytanie z tych, które tutaj są zadane, pan odpowiedział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, niech pan przeczyta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#SławomirNitras">Proszę odpowiedzieć na pytania w związku z planami Ministerstwa Aktywów Państwowych wobec Grupy Azoty SA. Przypominam, że Grupa Azoty SA zanotowała gigantyczną stratę, w wysokości 555 mln, za I kwartał 2023 r. Jednocześnie opinia publiczna została poinformowana o liście intencyjnym podpisanym między Grupą Azoty a PKN Orlen w sprawie przejęcia Grupy Azoty Puławy, stanowiącej kluczowy element funkcjonowania Grupy Azoty. Biorąc pod uwagę fakt, że trudna sytuacja finansowa Grupy Azoty wynika z dyktowania wysokich, monopolistycznych cen gazu przez PKN Orlen, proszę o wyjaśnienie, jaką politykę wobec Grupy Azoty prowadzić będzie nadzór właścicielski. Można odnieść wrażenie, że świadomie doprowadzono do kryzysu finansowego Grupy Azoty, aby za bezcen mogła zostać przejęta przez PKN Orlen.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#SławomirNitras">Nie powiedział pan słowa o Tarnowie, nie powiedział pan słowa o Policach, nie powiedział pan słowa o Kędzierzynie-Koźlu. Wiele powiedział pan natomiast o tym, że Orlen musi za darmo przejąć Puławy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle, serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania…</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Bezczelność!)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale odnosił się pan, w ostatnich słowach właściwie robiąc wykład polityczny.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki: Ale wcześniej mówiłem o tych rzeczach, co do których pan poseł zarzuca, że nie…)</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale jak pan mówił, to już nie ma się do czego odnosić.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Joanna Borowiak, Lidia Burzyńska i Zbigniew Grzegorz Hoffmann zadadzą pytanie w sprawie programu „Maluch+” mającego na celu tworzenie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i wsparcie rodziców w powrocie do pracy. Pytanie jest do ministra rodziny i polityki społecznej. Odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pani minister Barbara Socha.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Joannę Borowiak.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Grzegorz Hoffmann: Trochę odwrotnie, panie marszałku. Może ja rozpocznę.)</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Możecie tak się zamienić.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Grzegorz Hoffmann.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ZbigniewGrzegorzHoffmann">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#ZbigniewGrzegorzHoffmann">Panie Marszałku! Pani Minister! Koleżanki i Koledzy! Szeroko pojęta polityka prorodzinna to niewątpliwie, obok zapewnienia bezpieczeństwa Polakom, jeden z priorytetów rządów Prawa i Sprawiedliwości. Realizujemy takie programy, jak program wsparcia rodzin w wychowaniu dzieci „Rodzina 500+”, na który przeznaczyliśmy ponad 230 mld zł, czy program „Dobry start” — wyprawka szkolna dla dzieci. Poprzez tworzenie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 wspieramy także tych rodziców, którzy po urodzeniu dziecka decydują się na powrót do aktywności zawodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JoannaBorowiak">Właśnie w tym celu Prawo i Sprawiedliwość, rząd Prawa i Sprawiedliwości realizuje program „Maluch+”, który od ubiegłego roku jest programem wieloletnim, z budżetem zwiększonym do 5,5 mld zł. A pragnę przypomnieć, że w 2018 r. zwiększyliśmy finansowanie tego programu ze 151 mln do 450 mln zł. Dzięki temu znacząco zwiększyła się liczba placówek oraz miejsc opieki przeznaczonych dla dzieci do lat 3.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JoannaBorowiak">Program „Maluch+” wspiera rozwój instytucji opieki nad dziećmi: żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Dofinansowanie na utworzenie miejsc opieki mogą otrzymać gminy, a także podmioty prywatne, fundacje, stowarzyszenia, osoby fizyczne. Bardzo zależy nam na tym, żeby powstawało jak najwięcej miejsc opieki nad dziećmi do lat 3, aby przykryć białe plamy, które w Polsce jeszcze funkcjonują, a także po to, żeby dać rodzicom, którzy po urodzeniu dziecka chcą kontynuować aktywność zawodową, taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JoannaBorowiak">Pani Minister! Prosimy o odpowiedź na pytanie o efekty realizacji programu „Maluch+” od 2015 r., ze szczególnym uwzględnieniem tych ostatnich lat, kiedy to nastąpiło znaczące zwiększenie finansowania programu. Spodziewamy się, że liczba miejsc opieki nad maluchami znacząco wzrosła. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#BarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Program „Maluch+” to program, który został rozpoczęty przez naszych poprzedników 2015 r. z budżetem 150 mln. W wyniku tego programu mieliśmy w Polsce niespełna 3 tys. instytucji opieki i 84 tys. miejsc w żłobkach. Od 2015 r., kiedy rząd Prawa i Sprawiedliwości przejął władzę, polityka prorodzinna przeżyła swoją rewolucję. Rozpoczęliśmy od programu „Rodzina 500+”, który znacząco zmienił rzeczywistość polskich rodzin. W kolejnym roku zwiększyliśmy 3-krotnie budżet programu „Maluch+”. Po kilku latach naszych rządów mamy w Polsce ponad 8 tys. instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, ponad 230 tys. miejsc, to znaczy, że w ciągu tych 6 lat trzykrotnie wzrosła liczba miejsc.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#BarbaraSocha">Program przeżył też inne radykalne zmiany. Przypomnę chociażby o stałej kwocie dofinasowania w wysokości 400 zł miesięcznie do każdego miejsca, każdego dziecka w żłobku, dla tych dzieci, którym nie przysługuje rodzinny kapitał opiekuńczy. Rodzinny kapitał opiekuńczy to jest kolejna ogromna zmiana w ogóle w filozofii podejścia do opieki nad dziećmi do lat 3, dlatego że ten instrument pozwala rodzicom na swobodny wybór formy opieki, jaką chcą zapewnić swoim dzieciom, w tym również na finansowanie opieki żłobkowej.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#BarbaraSocha">Na początku tego roku ogłosiliśmy zupełnie nową edycję i nową rewolucyjną zmianę w programie „Maluch+”. Program stał się programem wieloletnim i to jest ogromna zmiana, która zasadniczo zmienia możliwości samorządów, które chcą przystąpić do programu, które chcą stworzyć na swoim terenie miejsca opieki żłobkowej. Drugą zasadniczą zmianą, która zupełnie odmienia filozofię tego programu, jest dofinansowanie przez 3 lata, aż przez 3 lata, funkcjonowania tych nowo utworzonych miejsc w kwocie ponad 830 zł. Dzięki tym dwóm zmianom w nowym naborze do edycji, która rozpoczyna się w tym roku, aż 991 samorządów przystąpiło do programu „Maluch+”. Dzięki temu liczba tzw. białych plam, czyli gmin, w których nie ma żadnej instytucji opieki nad dziećmi, spadnie w tej edycji z 1100 do 664 gmin, a zatem ponad 400 nowych samorządów, w których do tej pory nie było żłobków, przystępuje do programu. Ta mapa bardzo intensywnie się wypełnia i z tego bardzo się cieszymy.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#BarbaraSocha">Na koniec podam konkretny przykład jednego miasta, powiem jak to wygląda w przypadku m.st. Warszawy. Przypomnę, budżet całego programu „Maluch+” za naszych poprzedników dla całej Polski to było 150 mln, w bieżącej edycji samo m.st. Warszawa otrzymuje z rządowego programu „Maluch+” 234 mln. To jest o 80 mln więcej na samą Warszawę, niż było za waszych rządów na całą Polskę rocznie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Lidię Burzyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#LidiaBurzyńska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#LidiaBurzyńska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Z wielką rozwagą i szacunkiem odnoszę się do informacji, które przekazała pani minister. Te 150 mln, które w 2015 r. przejęliśmy, może tak ogólnie powiem, na troskę, na dofinansowanie opieki nad dziećmi do lat 3… Dzisiaj bez wątpienia zaopiekowanie i troska, aby wzmocnić, aby dać możliwość realizowania się rodzinom, matkom zawodowo, jest o wiele, wiele większa. Dlatego też, szanowna pani minister, mam takie pytanie: Ile miejsc powstało teraz, kiedy rządzi Prawo i Sprawiedliwość, gdzie troska o zaopiekowanie się dziećmi do lat 3 bardzo zwiększyła się, ile miejsc powstało w woj. wielkopolskim, kujawsko-pomorskim i śląskim, a konkretnie chodzi mi o powiat częstochowski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o liczbę utworzonych miejsc, to przez te kilka lat, o których mówiłam, ta liczba zmieniła się z 83 tys. do 232 tys. dokładnie, a zatem ponad 150 tys. miejsc przybyło. Bieżąca edycja, którą ogłosiliśmy w tym roku, to jest finansowanie utworzenia kolejnych 100 tys. miejsc, co łącznie da już liczbę ponad 330 tys. I w naszym przekonaniu po zakończeniu tej edycji tzw. nasycenie miejscami żłobkowymi, o ile one się rozłożą w miarę równomiernie na terenie Polski, będzie już praktycznie wystarczające na pokrycie potrzeb, chociaż ciągle istnieją samorządy, gminy, które nie przystąpiły jeszcze do tego programu. Dlatego zdecydowaliśmy w ramach bieżącej edycji, której I etap został już rozstrzygnięty, w której już nabór zakończyliśmy, o ponownym uruchomieniu naboru w tzw. trybie ciągłym, tzn. tak, by samorządy, które zmienią zdanie, które jednak będą chciały przystąpić do programu, mogły to uczynić również w trakcie trwania tej edycji, tym bardziej że jest to edycja wieloletnia, a zatem bez tego ciągłego naboru oznaczałoby to, że dopiero za kilka lat mogłyby być kolejne nabory, tak jak to było do tej pory, jak było wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BarbaraSocha">Jeżeli chodzi o szczegółowe dane i liczby dotyczące kolejnych gmin, to taką odpowiedź przekażemy na piśmie. Nie mam przy sobie takich dokładnych danych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">To pytanie zadadzą posłowie Gabriela Lenartowicz i Wojciech Saługa. Pytanie kierowane będzie do ministra klimatu i środowiska.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Gabriela Lenartowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#GabrielaLenartowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Do pani minister Moskwy skierowaliśmy to pytanie, bo pani minister stała się twarzą i wzięła na siebie koordynację całej sytuacji ponaprawczej, bo taka była zapowiadana po tragicznych wydarzeniach, jeśli chodzi o katastrofę na Odrze.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#GabrielaLenartowicz">Obecnie widzimy, co się dzieje w Kanale Gliwickim, i wygląda na to, że mamy powtórkę nie z rozrywki, tylko z tragedii. Tak naprawdę mamy kanał w sensie dosłownym. Ten chaos, który obserwowaliśmy w ubiegłym roku, powtarza nam się ponownie, bo Odrą, rzekami zajmują się aż cztery resorty: infrastruktura, czyli bagno polskie, a ściślej Wody Polskie; MSWiA, które nie zarządza kryzysem, tylko go z reguły wywołuje; ministerstwo klimatu, a ściślej Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, który nadal nie ma porządnego monitoringu kadr i wystarczających pieniędzy; i jeszcze doszło rolnictwo, bo w tej chwili to ministerstwo rolnictwa jest największym beneficjentem zapowiadanych przez panią minister Moskwę pieniędzy przeznaczonych na monitoring. Nie wiem, czy pan minister wie, że w tej chwili to minister rolnictwa będzie prowadził monitoring Odry, bowiem na mocy porozumienia z minister Moskwą instytut rybactwa dostał 250 mln. Ale te 250 mln dostał z narodowego funduszu kosztem innych działań monitoringowych na działania, które się rozpoczną — umowa była w maju tego roku — a zakończą się za 3 lata. W tej chwili nic z tego się nie zadziało.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#GabrielaLenartowicz">Chciałam zapytać o to, kto przeprowadził z końcem maja eksperyment naukowy w Kanale Gliwickim — zapowiadał to wojewoda opolski — który rzekomo miał pomóc w zwalczaniu złotych alg, a po 2 tygodniach na nowo zaczęła się tragedia i śnięcie ryb.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">O odpowiedź poprosimy sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Jacka Ozdobę.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JacekOzdoba">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o problematykę, na którą pani poseł zwróciła uwagę, na pewien, można powiedzieć, podział kompetencji na różne przestrzenie czy właściwie na różne resorty, to tak jest. Oczywiście nie uchylamy się od odpowiedzi w przypadku obszarów, za które ministerstwo bezpośrednio nie odpowiada. Rzeczywiście tak jest, że pani minister Anna Moskwa wzięła na swoje barki to zadanie związane ze zwalczaniem złotych alg, mimo że kwestia wód czy pozostałych spraw nie leży w jej kompetencji. To jest kwestia odpowiedzialności za państwo. Naprawdę tu, już powiem indywidualnie, jako poseł chylę czoła, że pani minister stanęła na wysokości zadania.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JacekOzdoba">Jeżeli chodzi o eksperyment, o którym pani mówiła, to dotyczy przede wszystkim zweryfikowania, jakie środki mogą wpłynąć na to, żeby zminimalizować liczbę alg w wodzie. Według badań ekspertów, biologów, różnego rodzaju specjalistów, profesorów, kadry zagranicznej ze Stanów Zjednoczonych i z Wielkiej Brytanii niestety ten gatunek jest wyjątkowo mocno inwazyjny. Najprawdopodobniej jest z nami dłużej niż ta i poprzednia kadencje sejmowe. Problem polega na tym, że jego akumulacja może wystąpić również w wodzie, która niekoniecznie musi mieć wysoki poziom zasolenia. Spadek zasolenia może wywołać sytuację stresogenną w przypadku upuszczania toksyn. Żeby to zobrazować odnośnie do pewnego monitoringu pod względem zawartości złotych alg w swoistych ławicach… Rzeczywiście to utrudnia możliwość zweryfikowania, jaki jest tak naprawdę stopień, jeśli chodzi o złote algi. My wprowadziliśmy monitoring 24-godzinny na podstawowe parametry fizykochemiczne wody. Dzisiaj przedmiotem analiz jest to, jak wygląda sytuacja m.in. natlenienia czy przewodności zasolenia. Daje to możliwość weryfikacji, jaki jest w tej chwili stan m.in. Kanału Gliwickiego, gdzie dodatkowo przeprowadzane są regularne badania interwencyjne.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JacekOzdoba">Odpowiadając na pytanie pani poseł — rzeczywiście instytut rybactwa śródlądowego ma prowadzić taki monitoring i badania jako ten właściwy pod względem kwestii ichtiologicznych. Nie da się ukryć, że np. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska jest instytucją, która nawet nie posiada wyników badań, bo nie możemy ich udostępniać, tylko to ma wojewódzki inspektorat ochrony środowiska. Jeśli chodzi o Centralne Laboratorium Badawcze, jest to niczym badanie morfologii krwi zleconej przez lekarza. Dlatego 13 czerwca wprowadzono zarządzanie kryzysowe. Odra będzie monitorowana w okresie, kiedy jest najniższy poziom wody. Przy okazji może być też problem z przewodnością, z kwestią temperatury, aby w ciągłym monitoringu zarządzania kryzysowego weryfikować stan związany z Odrą pod względem ewentualnych zakwitów czy wypuszczania toksyn przez Prymnesium parvum.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JacekOzdoba">Z tego, co widzę, chyba nie ma przedstawiciela Wód Polskich ani Ministerstwa Infrastruktury, ale z informacji, które posiadamy, wynika, że Ministerstwo Infrastruktury dokonało likwidacji zidentyfikowanych nielegalnych zrzutów w bardzo dużym procencie. Sądzę, że na to pytanie, jeżeli pani poseł będzie zainteresowana, odpowie właściwy minister. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Saługę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WojciechSaługa">Szanowni Państwo! Odra od roku umiera na naszych oczach, a pan minister Ozdoba mówi, że 13 czerwca powołaliście komisję i będziecie monitorować to, co się dzieje. Nie dzieje się to na Renie, na Dunaju, na Łabie, ale właśnie na Odrze. Od roku jedyną waszą odpowiedzią są trzy pompy strażackie w Kędzierzynie-Koźlu, które napompowują tlen do Odry. Bo raz tlenu jest za mało, a raz jest za dużo, i nawet tego nie wiecie.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WojciechSaługa">Powiem panu ministrowi, dlaczego Odra umiera. Odra umiera, ponieważ do ochrony środowiska podchodzicie jak do lewackiej ideologii, a każdy ekolog to jest dla was oszołom, bo do ochrony środowiska podchodzicie z kpiną, nonszalancją i beztroską. Rżniecie lasy, likwidujecie farmy wiatrowe, nie dbacie o ich rozwój. O smogu czy o Turowie mówicie z kpiną i nonszalancją, że to jest nieistotne. Skąd, panie ministrze, algi w Odrze? W Renie, Dunaju, jeszcze raz mówię, w Łabie ich nie ma. Bo zamieniliście Odrę w ściek pełen toksyn i trucizn. W tym, żeby to ukryć przed społeczeństwem, przeszkadzają wam jeszcze te ryby, które żyją. Katastrofa ekologiczna na Odrze to katastrofa wielkich rozmiarów. Znajdą się na to paragrafy i odpowiecie za to.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JacekOzdoba">Szanowny Panie Pośle! Szanowny Panie Marszałku! Jeżeli chodzi o zasolenie, to poziom zasolenia od 1995 r. nie odbiegł diametralnie od normy, tego, co było, można powiedzieć, średnią, rocznym wynikiem. Od 1995 r. zasolenie… Zresztą w ogóle problem zasolenia występuje nie tylko w Polsce, ale występuje też w innych krajach. Np. w Niemczech niektóre rzeki są bardziej zasolone niż najbardziej zasolona rzeka w Polsce. Przeprowadziliśmy badania związane z zawartością algi w innych akwenach, i w tej chwili nie identyfikujemy tego poza Kanałem Gliwickim, poza Odrą. W głównych nurtach ten problem raczej nie występuje, problemem są starorzecza. Alga jest identyfikowana również na Bałtyku, więc istnieje prawdopodobieństwo, że została przyniesiona wraz z wodami balastowymi w ramach żeglugi śródlądowej, co rzeczywiście stanowi problem. Nie podchodziłbym do tego z łatwością oceny tej sytuacji, bo to jest tak, jakbyśmy powiedzieli, że ktoś ma pretensje, że ktoś jest chory. Oczywiście z tym, że ktoś się do tego przyczynił, związanych jest wiele czynników.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JacekOzdoba">Można powiedzieć, że jeżeli chodzi o branie odpowiedzialności, to pewnie wszystkie rządy po 1945 r. są odpowiedzialne za stan rzek w Polsce, za zawartość m.in. mułów. W tym zakresie chodzi m.in. o pozwolenia wodnoprawne, które były wydawane przez samorządy związane akurat nie z partią rządzącą, tylko z partią dzisiaj opozycyjną. Ale nie chodzi o to, żebyśmy teraz przerzucali się odpowiedzialnością, kto jest winien, a kto nie. Mam nadzieję, że one zostaną zmienione. Tu mogę zgodzić się z panią poseł, że w przyszłości trzeba zastanowić się nad tym, jaki miks zawartości zrzutów jest realizowany, jeżeli chodzi o głównego inspektora ochrony środowiska. Jeżeli chodzi o kompetencje, za które ja bezpośrednio mogę odpowiedzieć, to wszystkie kontrole zostały przeprowadzone bardzo skrupulatnie i zrobiliśmy wszystko, co jest możliwe, pod względem również monitoringu, monitoringu interwencyjnego, doszkolenia Centralnego Laboratorium Badawczego, zakupu nowej aparatury, nowego sprzętu. Tych próbek już w tej chwili są tysiące — to już lekko można powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: Za środki unijne.)</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#JacekOzdoba">M.in. oczywiście też za środki unijne. Sprzęty pochodziły również z wcześniejszych lat, niektóre były też zakupione za naszych lat. Jeżeli już tak wspólnie — jak pani tutaj — wspomagamy Inspekcję Ochrony Środowiska, to wiele z tych działań dzisiaj jest możliwe do realizacji dzięki zupełnie innej sytuacji Inspekcji Ochrony Środowiska, która oczywiście ma jeszcze wiele zadań i wiele jeszcze do zrobienia w samej strukturze inspektoratu ochrony środowiska, jeżeli chodzi o nielegalną działalność. Ale pamiętajmy o tym, że tu problemem są niektóre legalnie działające instytucje, które posiadają pozwolenia wydane, tak jak wspomniałem, nie przez rząd Zjednoczonej Prawicy, ale przez wcześniejsze ekipy czy też władze samorządowe, co wtedy było w tamtych kompetencjach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania, chociaż tematyka będzie kontynuowana.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłanka Anita Kucharska-Dziedzic i posłanka Wanda Nowicka w imieniu klubu parlamentarnego Lewicy zadadzą pytania w sprawie kryzysu na Odrze i w Kanale Gliwickim. Na te pytania będą odpowiadali pan minister Ozdoba i pan minister Gróbarczyk.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Anitę Kucharską-Dziedzic o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie! Bardzo się cieszę, że właściwie już padło pytanie o Odrę i sytuację na Odrze, bo być może pomogę państwu uściślić wasze odpowiedzi, zadając tzw. pytania dodatkowe. Bo polaliście panowie trochę nomen omen wody, brudnej wody.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Jak wygląda tryb postępowania w przypadku, gdy wystąpi ponowne zagrożenie katastrofą, czyli teraz? Pani Moskwa zadeklarowała, że wprowadziliście państwo procedury. Jakie procedury? Po 10 miesiącach od katastrofy na Odrze dokładnie te same ścieki przemysłowe i ta sama solanka płyną do Odry, które płynęły rok temu. Jedyna różnica jest taka, że namnożyła się w Odrze złota alga, znajdując w brudnej wodzie doskonałe warunki do bytowania. Mamy dramatycznie dużo kolejnych śniętych ryb, i to dokładnie w tych miejscach, gdzie prowadziliście państwo eksperymentalne wytrucia alg. Co ciekawe, zanim półgębkiem przyznaliście, że to znowu algi, odpowiadaliście, że to przyducha. W lipcu i sierpniu zeszłego roku był problem z uzyskaniem dostępu do efektów badań wody. Sytuacja się powtarza, bo znów padają ryby. Dlatego grzecznie proszę o udostępnienie wszystkich surowych wyników badań przeprowadzonych przed, po i w trakcie realizacji eksperymentów mających na celu zwalczanie złotej algi, przeprowadzonych na przełomie maja i czerwca 2023 r. Może być na piśmie, jeśli nie macie ze sobą.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Mogę składać kolejne doniesienia do prokuratury o niedopełnieniu obowiązków przez waszych dyrektorów i prezesów, bo przez 10 miesięcy nie cofnęliście czy ograniczyliście ani jednego pozwolenia wodnoprawnego. Pan Gróbarczyk planuje weryfikację pozwoleń za 2,5 roku. Jak chcecie poprawić parametry wody w najbliższych miesiącach, latem, czyli do końca waszych rządów? Jak ograniczycie zrzut silnie zasolonych wód kopalnianych oraz ich odsalanie, skoro podwyżkę opłat za wpuszczanie soli planujecie za 7 lat? Ergo, kiedy wprowadzicie obowiązek czasowego wstrzymywania bądź ograniczania zrzutów, tak długo zapowiadany? Kiedy wdrożycie wasze własne rekomendacje ze wstępnego raportu rządowego o przyczynach katastrofy na Odrze, opublikowanego w październiku 2022 r.? To wszystkie pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan minister Jacek Ozdoba.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JacekOzdoba">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#JacekOzdoba">Co do zakresu, o który pani pytała, jeżeli chodzi o procedurę, to procedura wygląda mniej więcej w ten sposób, że grono ekspertów określiło poziom zawartości w 1 l — jest to właściwie określenie liczby złotej algi — powyżej 50 mln. Jest to określane już jako stopień alertowy. Procedura wskazuje dokładne postępowanie, co należy robić w sytuacjach, kiedy rzeczywiście ten poziom się pojawia. Pragnę zwrócić uwagę na pewien fakt, że sama zawartość czy samo to, że złota alga znajduje się, kumuluje w 1 l np. powyżej 50 mln, nie oznacza, że dochodzi do wyrzutu toksyn. Więc to jest trochę problematyczne, bo wtedy nawet zmniejszenie gwałtownie zasolenia może spowodować, że ten wyrzut toksyn nastąpi. Mieliśmy taką sytuację: w jednym z miejsc w różnych próbkach liczba złotej algi była znaczna, a zasolenie było znikome, co pokazuje, że ten gatunek jest rzeczywiście wyjątkowo trudny do zwalczenia i inwazyjny.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JacekOzdoba">Z rozmów, które przeprowadzaliśmy m.in. z profesorem ze Stanów Zjednoczonych, wynika, że ten problem nie został tam praktycznie w ogóle wyeliminowany z uwagi na to, że ten gatunek jest tak inwazyjny, że bardzo szybko się odtwarza i trudno jest tak naprawdę w tej chwili powiedzieć, jaki jest na to złoty środek. Stąd Instytut Ochrony Środowiska na polecenie pani minister przeprowadzał eksperymenty w zakresie środków, które mogą wpływać na to, przynajmniej minimalizować skutki funkcjonowania czy zmniejszać przede wszystkim liczebność złotej algi w 1 l.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#JacekOzdoba">To, co pani powiedziała, jeżeli chodzi o kwestie… Eksperci — nie wiem, czy pani takimi dysponuje — wcale w tak oczywisty sposób też nie odpowiadają, co ciekawe. Bo ta polemika akademicka jest bardzo rozwinięta i tak naprawdę jest bardzo zagadkowa, ponieważ te gatunki również nie we wszystkich częściach świata w taki sam sposób reagują. W Chinach np. złota alga czy literatura chińska zupełnie inaczej reaguje na czynniki atmosferyczne, a inaczej może reagować ta, która jest akurat w tym położeniu geograficznym Europy. Więc to jest coś, co jest naprawdę gigantycznym wyzwaniem, dlatego jeszcze raz apeluję, żeby nie podchodzić do tego tematu jako do czegoś, co ktokolwiek wywołał, bo można tu się przepychać, przerzucać tego gorącego kartofla, ale można też zastanowić się tak naprawdę, jak z tą chorobą walczyć. Nie jestem przekonany, czy o wszystkich tych receptach, które pani wypisała, lekarz powiedziałby, że będą skuteczne w tej walce, że będzie to panaceum na to, aby zwalczyć złotą algę.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#JacekOzdoba">W pozostałym zakresie odpowie minister właściwy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Ministro! Obecność złotej algi w Kanale Gliwickim została wreszcie oficjalnie potwierdzona przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba guzik nacisnąć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chyba nie włączyła pani mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WandaNowicka">Halo?</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba kartę włożyć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Karta by się przydała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WandaNowicka">Przepraszam, od początku.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WandaNowicka">Halo, halo? Tak, dobrze. Przepraszam, pierwszy raz korzystam z tego urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WandaNowicka">Obecność złotej algi w Kanale Gliwickim została wreszcie oficjalnie potwierdzona przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. O algach już dawno informowali aktywiści, eksperci, m.in. dr Bogdan Wziątek. Ministerstwo Klimatu i Środowiska po wydobyciu z kanału 0,5 t ryb jeszcze w sobotę twierdziło, że to nie algi powodują kolejną katastrofę ekologiczną, tylko gwałtowny spadek tlenu w wodzie.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WandaNowicka">Obecnie temperatura w Kanale Gliwickim stale się podnosi, poziom wód jest coraz niższy, a ścieki, zwłaszcza zrzuty wód zasolonych z kopalń, nadal uwalniane są w ogromnych ilościach. Mnóstwo padłych ryb zalega na dnie Kanału Gliwickiego i dodatkowo pogarsza stan wód. Od roku rząd nie poinformował, które zakłady w województwie śląskim zasoliły wodę. Ministra Moskwa bagatelizuje rolę zrzutów pokopalnianych w powstaniu katastrofy w kanale.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WandaNowicka">Proszę o odpowiedź na piśmie, a także na sali na następujące pytania: Co rząd zrobił, aby ochronić Kanał Gliwicki i ograniczyć jego zasolenie? Które śląskie kopalnie zanieczyszczają Kanał Gliwicki? Które zakłady — Bumar, KGHM, zakład odwadniania kopalń czy jakieś inne? Prawie 20 km Kanałów: Gliwickiego i Kędzierzyńskiego jest pozbawione nadzoru i monitoringu. W efekcie nie można stwierdzić algi w miejscach śnięć. Dlaczego nie jest wprowadzony monitoring występowania algi w sekcjach 0, 1 i 2 Kanału Gliwickiego oraz w ujściu Kanału Kędzierzyńskiego do Kanału Gliwickiego? Proszę o pełny opis procedur kryzysowych, które rzekomo zostały opracowane przez sztab kryzysowy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra Marka Gróbarczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MarekGróbarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#MarekGróbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ramach działań w zakresie niedopuszczenia do ponownej sytuacji, z jaką mieliśmy do czynienia na Odrze, podjęliśmy działania krótkoterminowe i długoterminowe.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Ale jakie?)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#MarekGróbarczyk">Krótkoterminowe oczywiście są w dużym stopniu ograniczone, ponieważ mamy do czynienia przede wszystkim ze zrzutami zakładów pracy oraz zrzutami ścieków z oczyszczalni ścieków. Więc zahamowanie tego, co państwo proponujecie, wiąże się z zamknięciem największych zakładów pracy, jak również pozbawieniem ludzi możliwości zrzutu ścieków. Sytuacja oczywiście diametralnie zmienia się w ramach norm, które są cały czas zaostrzane w ramach ekspozycji czy też uchwalanych kolejnych rezolucji i dyrektyw w ramach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#MarekGróbarczyk">Aby dostosować tę sytuację czy też przygotować odpowiednie działania, trzeba dać odpowiednią ilość czasu poszczególnym zakładom pracy. Dlatego też okres realizacji, który zakładamy w ustawie w ramach rewitalizacji Odry, to 7 lat, co pozwoli na osiągnięcie odpowiedniej jakości ścieków poprzez cały pakiet inwestycji. Wielokrotnie wskazywaliśmy, że to jest blisko 3 tys. km kanalizacji, którą trzeba wybudować w miastach i w gminach. Do tego trzeba wybudować czy też zmodernizować blisko… 123 oczyszczalnie ścieków. Więc bardzo państwa proszę o ważenie słów w tym zakresie, jeżeli mogę prosić, bo jeśli państwo mówicie: zamknąć, to trzeba zamknąć Polskę. Proszę nie dopuścić do tego…</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A co przez te 7 lat?)</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#MarekGróbarczyk">…żebyśmy w wyniku takich sytuacji spowodowali ogromny kryzys w Polsce. Czy dzisiaj można zamknąć Turów? Sami sobie państwo odpowiedzcie na to pytanie. Dlatego przygotowaliśmy krótkoterminowe działania…</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie?)</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#MarekGróbarczyk">…i przeglądnęliśmy wszystkie pozwolenia wodnoprawne w ramach Wód Polskich, ale tak jak mówił pan minister Ozdoba, jeszcze do tego dochodzą pozwolenia zintegrowane, które wydawali i wydają marszałkowie…</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie cofnęliście?)</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#MarekGróbarczyk">…chociażby pani marszałek Polak, która będzie musiała mieć więcej czasu, bo sama o to prosiła. Może nie jako marszałkowie prosili… Dlatego zakładamy 18 miesięcy. Możemy to skrócić nawet do miesiąca, ale nikt w urzędach marszałkowskich nam tego nie przygotuje, bo to dzisiaj zależy tylko od marszałków, jak szybko zweryfikujemy w ich obszarze wydawane pozwolenia. Natomiast my już wszystko zweryfikowaliśmy…</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#komentarz">(Głos z sali: A Wody Polskie zweryfikowali?)</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#MarekGróbarczyk">…i jest 30 zakładów pracy w całej Polsce, które przekraczają normy zrzutowe, ale one mają dopuszczenie na podstawie odpowiednich rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#komentarz">(Głos z sali: A czy dopuszczenie na przekraczanie mają?)</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#MarekGróbarczyk">Oczywiście, że mają dopuszczenie na przekraczanie, bo te pozwolenia zostały wydane dawno temu, kiedy ich normy znajdowały się na odpowiednim poziomie zgodnie z unijnymi bądź jeszcze wcześniejszymi normami, które były wydawane przed wejściem Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#komentarz">(Poseł Anita Kucharska-Dziedzic: Ale nie zweryfikowaliście ich.)</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#MarekGróbarczyk">Dzisiaj chcemy dać im czas na to, żeby wybudowali odsalarnie, nowe oczyszczalnie ścieków, zbiorniki retencyjne…</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Odra nie ma czasu czekać.)</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#MarekGróbarczyk">…i to wszystko, szanowni państwo, zablokowaliście czy chcieliście zablokować poprzez blokadę ustawy o rewitalizacji Odry.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#MarekGróbarczyk">Bardzo proszę o przyjęcie tej ustawy, bo dopiero ona spowoduje prawidłowe funkcjonowanie zakładów…</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Detonowanie a rewitalizacja.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#MarekGróbarczyk">…i poniesienie czystości rzeki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpowiedź na piśmie prosimy. Dokładną.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Następne pytanie zada pan poseł Paweł Bejda z Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska, w sprawie kontraktów na zakup sprzętu wojskowego. Odpowiadał będzie pan minister Wojciech Skurkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PawełBejda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Popierając rząd w kwestii potrzeby zwiększenia liczebności Sił Zbrojnych i większych nakładów na ich modernizację techniczną, klub Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego poparł ustawę o obronie Ojczyzny. Zaproponowaliśmy jednak, aby co najmniej 50% wydatków na modernizację techniczną Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej trafiało do polskich zakładów. Szacowaliśmy, że może to być nawet 25 mld zł, które każdego roku trafiałoby na konta polskich zakładów zbrojeniowych. Ku naszemu zaskoczeniu politycy PiS, którzy publicznie chwalą się wspieraniem polskich zakładów zbrojeniowych, w tym oczywiście minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, odrzucili naszą propozycję. Tak, proszę państwa, w ubiegłym roku PiS swoimi decyzjami pozbawił polskie zakłady ponad 20 mld zł rocznie i warto, aby o tym wiedzieli wszyscy rodacy, w tym szczególnie pracownicy polskich zakładów zbrojeniowych.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PawełBejda">Dzisiaj już widzimy, dlaczego politycy PiS zablokowali poprawkę klubu Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zrobili to po to, aby jak najwięcej pieniędzy polskiego podatnika wydawać w innych krajach. Obecnie może to być już grubo ponad 70% wydatków na modernizację Sił Zbrojnych, ale okazuje się, że to i tak za mało, skoro nawet po niemalże trzykrotnym zwiększeniu wydatków na obronność minister Błaszczak zadłuża naszą ojczyznę w skali niespotykanej w naszej historii. Może to być już kwota nawet 76 mld zł. Warto pamiętać, że w czasach Gierka zadłużono Polskę na kwoty, które następne pokolenia spłacały przez kilkadziesiąt lat. Ministrowi Błaszczakowi niewiele brakuje, aby dorównać Gierkowi w zadłużeniu Polski, a długu tego nie będzie spłacał PiS, będą go spłacać nasze dzieci i wnuki.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Prawnuki.)</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PawełBejda">Dlatego też zadaję pytania. Po pierwsze, dlaczego nie poparł pan, panie ministrze Błaszczak, poprawki Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego do ustawy o obronie Ojczyzny, aby każdego roku co najmniej połowa wszystkich wydatków na modernizację techniczną Sił Zbrojnych trafiała do polskich zakładów? Po drugie, ile wynosi już zaciągnięty przez ministra Błaszczaka kredyt na zakup czołgów, haubic i samolotów w Korei Południowej? Po trzecie, ile ma wynosić cały kredyt na zakup od Korei Południowej wymienionego sprzętu wojskowego? Po czwarte, na jaki okres został zaciągnięty kredyt, ile mają wynosić raty i kiedy mają być spłacane? I po piąte, ile wynosi całkowity koszt obsługi kredytu w Korei Południowej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">1,5 minuty dłużej.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Za niesubordynację nagana, ale pytania zasadne.)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłuchajcie, możecie to przedłużać, możemy to przedłużać. Problem polega na tym, że nasi koledzy i z PSL, i z Platformy, i z Lewicy, i z PiS-u będą po prostu siedzieli do godz. 4 nad ranem. Więc myśląc o nich, proszę…</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Taka praca.)</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobrze, powiedz to, bracie, tym, którzy siedzą do godz. 4 nad ranem.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie chcielibyśmy, żeby pani posłanka Ewa Kozanecka patrzyła na nas złym wzrokiem. Chciałem jeszcze przywitać wycieczkę ze Szkoły Podstawowej w Markowicach. Witamy was serdecznie, witamy.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Na początek chciałbym jeszcze raz podziękować Wysokiej Izbie za poparcie ustawy o obronie Ojczyzny. Przypomnę, że tę ustawę przyjęliśmy praktycznie jednomyślnie, jednogłośnie. W tej ustawie znalazł się również szereg propozycji, które zgłaszała opozycja, o czym pewnie za chwilę powiem.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Chciałbym tu sprostować, szanowni państwo, jedną kluczową kwestię z wystąpienia pana posła Pawła Bejdy. Nie jest prawdą, że polski, rodzimy przemysł obronny traktujemy po macoszemu. Potencjał polskiego przemysłu zbrojeniowego wykorzystujemy w 100%. Wszystko to, co polski przemysł zbrojeniowy jest w stanie wyprodukować, przygotować, zaoferować Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej, kupujemy i realizujemy w formie zamówień, zarówno zamówień krótkoterminowych, jak i długoterminowych. Nie jest prawdą, że ten przemysł traktujemy po macoszemu.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Oczywiście odrębną kwestią jest potencjał polskiego przemysłu. Jako parlamentarzysta, ale też wiceminister obrony narodowej chciałbym, a wręcz oczekiwałbym, że ten potencjał będzie się jak najbardziej intensywnie rozwijał i zmierzał w takim kierunku, że innowacyjność, jak również terminowość staną się cechami, które bez wątpienia będą zadowalała Siły Zbrojne, Ministerstwo Obrony Narodowej i państwa jako parlamentarzystów i członków Komisji Obrony Narodowej. Jeszcze raz powtórzę: potencjał polskiego przemysłu zbrojeniowego jest wykorzystywany przez Ministerstwo Obrony Narodowej w 100%.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o pytania, bo większość tych pytań dotyczyła Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, to panie pośle, nie jest prawdą też to, że chodzi tu o jakieś widzimisię ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka. Przypomnę tylko, że po pierwsze, ustawa o obronie Ojczyzny i jej nowelizacja z 2022 r. dały możliwość dywersyfikowania wpływów na Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych czy przekazywania środków finansowych na ten fundusz również w formie pożyczek i kredytów. Tak więc instrumentów finansowych, które mogą zasilić Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych, jest naprawdę bardzo dużo. Pragnę tu również przypomnieć, że to nie minister obrony narodowej odpowiada za fundusz wsparcia, dysponentem tego funduszu jest Bank Gospodarstwa Krajowego i wszelkie zobowiązania zaciągane na rzecz funduszu muszą mieć akceptację, zgodę ministra finansów. My tylko wskazujemy, jakie elementy mogą być kupowane za pomocą środków, które są zdeponowane w ramach Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Pragnę zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię, która znalazła się w ustawie o obronie Ojczyzny i która zresztą była propozycją opozycji. Przedstawiliśmy Wysokiej Izbie, a szczególnie Komisji Obrony Narodowej, pakiet wzmocnienia. To państwo postulowaliście, aby przedstawić taki pakiet na lata 2023–2025. Uczyniłem to, szanowni państwo, na niejawnym posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej, gdzie moi współpracownicy, najważniejsi generałowie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, odpowiedzialni również za modernizację techniczną Wojska Polskiego, przedstawili szczegółowo harmonogramy dostaw, informacje o tym, w jakich obszarach będzie modernizowana polska armia w najbliższych latach, do końca 2025 r., jakie zakupy będą realizowane, gdzie te zakupy będą realizowane. Przecież państwu przekazano tę wiedzę na niejawnym posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej. Przecież państwo również ten dokument, Pakiet Wzmocnienia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2023–2025, jednomyślnie przyjęliście, ten dokument został przyjęty bez nawet jednego głosu sprzeciwu, zaakceptowaliście te działania ministra obrony narodowej na najbliższe lata.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#WojciechSkurkiewicz">I jeszcze jedna, kluczowa kwestia. Środki finansowe, które są zdeponowane w ramach Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, nie są przeznaczane wyłącznie na zakupy, które są realizowane poza granicami kraju. Przecież szereg zamówień na rzecz Sił Zbrojnych jest finansowanych z funduszu wsparcia, a te zamówienia są realizowane chociażby przez takie firmy jak Rosomak SA, PGZ, WZE, PIT-RADWAR, Jelcz czy PZL-Świdnik SA. To są tylko pierwsze lepsze przykłady, które mam na podorędziu, przykłady zamówień, które są realizowane w ramach Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Jesteśmy w określonej sytuacji, która istnieje od ponad roku, związanej z wojną za naszą wschodnią granicą. My musimy dzisiaj przezbroić polską armię całkowicie, wyposażyć ją w najnowocześniejszy sprzęt. I trzeba to zrobić w taki sposób, jaki wskazywał były już wicepremier do spraw obronnych pan premier Jarosław Kaczyński. Nie mogą to być działania tzw. homeopatyczne. Nam nie potrzeba pięciu czy dziesięciu sztuk danego sprzętu. My musimy kupować sprzęt w setkach sztuk, bo zdajemy sobie sprawę, że bezpieczeństwo Rzeczypospolitej, bezpieczeństwo Polaków jest najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PawełBejda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam jeszcze pytania dotyczące spraw, które zbulwersowały całą Polskę. Chodzi o kupowanie haubic K9, kiedy mamy sprawdzone na wojnie w Ukrainie polskie haubice Krab, likwidację produkcji czołgów w Bumarze-Łabędy i rosyjską rakietę.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PawełBejda">Po pierwsze, dlaczego kupił pan, panie ministrze, stare koreańskie haubice K9 wyprodukowane w 2008 r., zamiast kupić nowoczesne haubice Krab z Huty Stalowa Wola? Po drugie, dlaczego pozbawił pan gliwicki Bumar produkcji czołgów i innych pojazdów gąsiennicowych? I po trzecie, dlaczego nie zestrzelono rosyjskiej rakiety, która przebywała w polskiej przestrzeni powietrznej przez ponad pół godziny? Przypomnę, że Turcy w 2015 r. zestrzelili rosyjski samolot, który w tureckiej przestrzeni powietrznej był tylko 17 sekund. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pół godziny ta rakieta była? Ciekawe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Kontrakty ze stroną koreańską to jest oczywiście jeden z elementów, kierunków zakupów realizowanych przez Siły Zbrojne, przez Ministerstwo Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Huta Stalowa Wola jest kluczowym zakładem, jeżeli chodzi o zamówienia realizowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Armatohaubica Krab, która jest realizowana w tym zakładzie, i modułowe dywizjony ogniowe, które są kupowane w ramach zobowiązań i w ramach zamówień realizowanych w Hucie Stalowa Wola — to się odbywa i to jest cały czas realizowane. W tym obszarze absolutnie nic się nie zmienia. Te zamówienia, które zostały zdeponowane, są realizowane. Były również kolejne, które są realizowane przez Polską Grupę Zbrojeniową, przez Hutę Stalowa Wola.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Pragnę również zwrócić uwagę, że portfel zamówień Huty Stalowa Wola to te zamówienia, które są lokowane nie tylko przez Ministerstwo Obrony Narodowej, ale również przez stronę ukraińską, co nie jest chyba żadną tajemnicą. Myślę, że więcej na ten temat może odpowiedzieć minister aktywów państwowych. Nie czuję się tutaj upoważniony do przedstawiania szczegółowo informacji.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! My Hutę Stalowa Wola wspieramy i będziemy wspierać. Pragnę zwrócić panu uwagę na jeszcze jedną kwestię, że za chwilę Huta Stalowa Wola będzie realizowała gigantyczny kontrakt na rzecz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, który nazywa się Borsuk. Ten kontrakt będzie wielomiliardowy i będzie rozłożony na najbliższe lata, a sprzęt, który będzie wchodził na wyposażenie Sił Zbrojnych, będzie liczony w setkach egzemplarzy czy nawet ponad 1 tys. A więc to jest ten obszar, który jest realizowany.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Odpowiadając na pytanie o armatohaubice produkcji koreańskiej K9, przypomnę, że z tych wzorców koreańskich korzystała Huta Stalowa Wola przy tworzeniu armatohaubicy Krab. Chcemy realizować te zamówienia i chcemy również spolonizować to zamówienie przez to, że będzie w Polsce produkowana armatohaubica K9. Chcemy w przyszłości wypracować wspólny model bardzo nowoczesnego uzbrojenia, bardzo nowoczesnej armatohaubicy, która będzie skupiała w sobie najlepsze elementy z polskiej myśli technologicznej, czyli armatohaubicy Krab, i z koreańskiej armatohaubicy K9. Chcemy, żeby to był wspólny produkt w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Pragnę jeszcze zwrócić uwagę, że praktycznie wszystkie zamówienia, które realizujemy w Korei, chcemy polonizować. Dotyczy to też czołgów K2, których produkcję również chcemy uruchomić. Oczywiście pierwsze egzemplarze, pierwsze 180 sztuk będzie do Polski sprowadzone, ale już dalsza część tego kontraktu będzie realizowana na podstawie polskiego przemysłu obronnego i w oparciu o niego. To też będzie kolejne gigantyczne zamówienie, bo tych czołgów w sumie kupujemy ok. 1 tys. sztuk. A więc 180 zakupionych w Korei, ale pozostała część tego zamówienia będzie realizowana w Polsce i będzie realizowana wyłącznie przy zaangażowaniu firm w ramach Polskiej Grupy Zbrojeniowej.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Bartuś zada pytanie panu ministrowi Maciejowi Wąsikowi.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam panią poseł, bo jak nie pozdrowię, to wyjdą z sali i będą na nas zagniewani.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo serdecznie witam uczniów liceum z Międzychodu, nauczycieli również. Dzień dobry, kłaniamy się.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, pani poseł. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#BarbaraBartuś">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! 24 lutego ub.r. Rosja napadła na Ukrainę. Wtedy nasze poczucie bezpieczeństwa zostało bardzo zagrożone i wszystkie oczy zwróciły się głównie na to, co dzieje się właśnie tam, na Ukrainie, na te mordy, na to, co robią tam żołnierze rosyjscy.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#BarbaraBartuś">Jednakże nie możemy zapominać o naszym sąsiedzie, o Białorusi, bo przecież te pierwsze ataki, ataki na polską granicę, ten atak migrantów przysyłanych przez służby specjalne Białorusi to było takie preludium właśnie do tego, co stało się później w Rosji. To była chęć zdestabilizowania sytuacji u nas, w Polsce. Ten tzw. atak hybrydowy nie jest bez przyczyny. Naprawdę na to, jak postępuje reżim białoruski, nasze oczy muszą być zwrócone, właśnie na to, co robi reżim na naszej granicy. Nie możemy być także obojętni w sprawie wyroku na Andrzeja Poczobuta, nie możemy zapominać o nobliście Alesiu Bialackim, bo jest to naszym obowiązkiem — naszym obowiązkiem wobec tych ludzi, wobec mieszkańców Białorusi, wobec naszego sąsiada, jeśli chodzi o nasze, Polaków, i naszego państwa bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#BarbaraBartuś">Dlatego, szanowny panie ministrze, chciałabym zwrócić się z pytaniem, tak jak ono zostało zapisane, o sankcje, które Polska wprowadza w odniesieniu do reżimu białoruskiego, w odniesieniu do ludzi z tego reżimu, ale też ogólnie o działania naszego rządu, a szczególnie ministerstwa spraw wewnętrznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Maciej Wąsik.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MaciejWąsik">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MaciejWąsik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Droga Młodzieży! Rzeczywiście graniczymy z państwem, które jest państwem totalitarnym. Białoruś to najbliższy sojusznik totalitarnej Rosji, sojusznik Putina. Przypomnę, że z terenu Białorusi atakowana jest Ukraina, ale przypomnę także, że w 2020 r. odbyły się tam wybory, a protest opozycji po sfałszowanych wyborach na Białorusi został krwawo stłumiony. Polska udziela pomocy białoruskim opozycjonistom oraz białoruskim obywatelom. Przypomnę, że tylko w zeszłym roku schronienie w Polsce na podstawie wizy humanitarnej albo na podstawie ochrony międzynarodowej znalazło ok. 70 tys. obywateli białoruskich, którzy nie chcieli funkcjonować w reżimie Łukaszenki.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MaciejWąsik">Tak jest, zgadzam się, w 2021 r. reżim Łukaszenki pod kierownictwem Władimira Putina rozpoczął wojnę hybrydową na polskiej granicy, rozpoczął ściąganie na Białoruś, do Mińska samolotami ogromnej liczby osób, które szukają szczęścia w Europie Zachodniej, i te osoby były kierowane na polską granicę. My zareagowaliśmy bardzo szybko, zbudowaliśmy zaporę, postawiliśmy Straż Graniczną, wojsko, Policję w stan najwyższej gotowości, ale też rozpoczęliśmy działania, które mają skłonić reżim białoruski do cofnięcia się.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#MaciejWąsik">Szanowni Państwo! Oprócz kwestii, o których mówiliśmy, jak wojna czy atak hybrydowy, rzeczywiście polski działacz Andrzej Poczobut został skazany wiosną tego roku na 8 lat więzienia. Ten wyrok został podtrzymany pod koniec maja przez sąd apelacyjny, 8 lat bezwzględnego więzienia. Także inni polscy działacze podlegają represjom, tamtejsza opozycja również jest tłumiona. W związku z tym Sejm już w 2022 r. uchwalił ustawę, na podstawie której mogliśmy nakładać na Rosję i Białoruś własne sankcje. Uznawaliśmy wówczas, że działania podejmowane na mocy rozporządzeń przez Unię Europejską są niedostateczne, i zaczęliśmy obejmować zarówno osoby, jak i podmioty gospodarcze sankcjami. Dzisiaj na liście sankcyjnej znajduje się 377 obywateli Białorusi i 62 podmioty, w tym dwie polskie spółki powiązane z kapitałem białoruskim. Wśród osób objętych sankcjami są wszyscy parlamentarzyści, członkowie parlamentu białoruskiego. Restrykcje dotyczą również sędziów, 76 osób, są to osoby wytypowane przez nas, przez nasze służby, ale także przez przebywającą w Polsce opozycję białoruską jako osoby, które były nadzwyczaj usłużne reżimowi, zwalczały opozycję, dopuszczały się wyroków także na polskich działaczach. Restrykcje obejmują siedmiu prokuratorów, są tam też przedstawiciele administracji szczebla lokalnego, m.in. dlatego, że są to osoby odpowiedzialne za niszczenie polskich cmentarzy, na których pochowani są m.in. żołnierze Armii Krajowej, polskich pomników, a także oczywiście funkcjonariusze i pracownicy struktur siłowych, głównie odpowiedzialni za organizowanie ruchu migracyjnego na polską granicę. Są tam także osoby zaangażowane w działalność propagandową, sportowcy i działacze sportowi, którzy w sposób szczególny wykazują poparcie dla Aleksandra Łukaszenki.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#MaciejWąsik">Chciałbym także podkreślić, że dokonaliśmy sankcji gospodarczych w postaci zamknięcia przejść granicznych w województwie podlaskim. Na trzy przejścia drogowe, które mamy z Białorusią, dwa zostały zamknięte, a decyzją ministra spraw wewnętrznych i administracji został ogłoszony zakaz wjazdu samochodów ciężarowych i naczep, które są zarejestrowane na Białorusi. Chciałbym też przekazać, że w tej chwili trwają intensywne działania służb polskich wobec białoruskich firm transportowych zarejestrowanych w Polsce. Dążymy do tego, żeby dokładnie zweryfikować, rozpoznać tę sytuację. Jestem ogromnym zwolennikiem tego, żeby te firmy równie szybko znalazły się na liście sankcyjnej prowadzonej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, liście prowadzonej na podstawie ustawy z kwietnia zeszłego roku, którą Wysoki Sejm raczył przyjąć. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o pytanie dodatkowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! To ja bardzo dziękuję. Dziękuję za tę listę sankcyjną. Jako przewodnicząca polskiej delegacji do OBWE i organizator ubiegłorocznej sesji OBWE w Polsce chcę powiedzieć, że mieliśmy bardzo dobrą współpracę z ministerstwem, i niech to będzie też kolejny raz okazja do podziękowań. Za tę współpracę i za tę determinację bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#BarbaraBartuś">Wiemy, że nie tylko parlamentarzyści zostali wpisani na listę sankcyjną jako osoby niepożądane. Wiemy też, że reżim Łukaszenki to nie tylko ludzie, którzy znajdują się w samej Białorusi. Przecież Białoruś, tak jak Rosja, funkcjonowała w różnych organizacjach. Ludzie Putina i ludzie Łukaszenki zostali rozesłani po różnych organizacjach, są zatrudniani w różnych biurach OBWE. Te osoby też znalazły się na liście sankcyjnej. Za to bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#BarbaraBartuś">Chciałabym jeszcze powiedzieć kilka słów na temat przejść granicznych, bo to też jest temat kontrowersyjny. Pan minister na pewno może się odnieść do tego tematu przemytu przez Białoruś, który był.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">To już nie tym razem, pani poseł. Może pani napisać do pana ministra prośbę o coś na piśmie. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MaciejWąsik">Pani Poseł! Powiem jeszcze jedną ważną rzecz, która nie zmieściła się w moim podstawowym wystąpieniu. Otóż za chwilę wejdą sankcje europejskie. My je wdrożymy ustawą rządową, która wraz z autopoprawką już wyszła z rządu i idzie do Sejmu. Chodzi o to, żeby w ogóle zamknąć możliwość transportu rosyjskiego i białoruskiego w całej Unii Europejskiej. To będzie bardzo ważny ruch gospodarczy, który przy okazji oczywiście wzmocni nasz transport, bo to jest dosyć duży konkurent.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MaciejWąsik">Chciałbym także powiedzieć o bardzo odpowiedzialnej, mądrej postawie polskich związków sportowych, które na arenie międzynarodowej są ogromnym orędownikiem silnych sankcji na sportowców Rosji i Białorusi, pomimo różnych sytuacji i różnych osób związanych z reżimami Putina i Łukaszenki, które są w we władzach europejskich czy światowych związków. Postawa polskich związków powoduje, że im naprawdę bardzo trudno przywrócić sportowców rosyjskich i białoruskich do zawodów szczebla europejskiego. Chociaż ciągle te działania są podejmowane. Chciałbym bardzo podziękować tym polskim związkom, na czele z Polskim Związkiem Szermierczym, który w zasadzie zrezygnował, doprowadził do tego, że europejska federacja odebrała Polsce zawody, dlatego że nie chcieliśmy zgodzić się na wpuszczenie sportowców z Rosji i Białorusi, pomimo presji ze strony federacji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Barbara Dziuk i Monika Pawłowska z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie panu ministrowi Pawłowi Lewandowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dziuk.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Choma: Ja w imieniu pani Barbary Dziuk, która niestety bierze udział w posiedzeniu komisji, gdzie trwają głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam bardzo, czyli pan poseł Kazimierz Choma.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#KazimierzChoma">Pytanie, które jest skierowane do pana ministra cyfryzacji, którego serdecznie witam, dotyczy projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#KazimierzChoma">Kradzież tożsamości jest szczególnym rodzajem zagrożenia wobec danych, którego celem jest uzyskanie nieuprawnionego dostępu do informacji. Osiągnięcie tego celu zazwyczaj nazywa się wyciekiem lub naruszeniem danych. Często jest to wynik zewnętrznego cyberataku albo umyślnego lub nieumyślnego ujawnienia danych przez użytkownika systemów teleinformatycznych. Cyberprzestępcy korzystają z takich wycieków. Jest to jeden ze sposobów uzyskania danych uwierzytelniających użytkownika, pod którego się podszywają. Zagrożenia wobec bezpieczeństwa danych wskazywane są przez Agencję Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa, ENISA, jako jedno z głównych zagrożeń w ostatnich latach. Jest to związane ze zwiększającą się ilością czasu spędzanego przez użytkowników w Internecie, ponieważ zwiększa się dostępność usług on-line w coraz to nowych dziedzinach. Chodzi m.in. o serwisy społecznościowe, bankowość, serwisy pacjenta czy załatwianie urzędowych spraw.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#KazimierzChoma">Sposoby uzyskania dostępu do danych są bardzo różne. Czasami wyciek następuje wskutek nieuważności samego użytkownika, np. podczas zapisywania dokumentów lub korzystania z niezabezpieczonych nośników danych. Coraz częściej słyszy się o atakach przeprowadzanych na duże instytucje. Ich następstwem są wycieki tysięcy rekordów z ich baz danych.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#KazimierzChoma">Rząd Prawa i Sprawiedliwości nie zgadza się na to, żeby nieświadoma osoba ponosiła konsekwencje działań oszustów. Dlatego też chciałbym zadać pytanie: Jakie są korzyści projektowanego rozwiązania? Od kiedy będzie obowiązywać projekt?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pan minister Paweł Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PawełLewandowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PawełLewandowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rzeczywiście problemy poruszane przez posłów Prawa i Sprawiedliwości są ważnymi problemami, który należałoby jak najszybciej rozwiązać. Dlatego celem ustawy, którą udało się uchwalić, jest umożliwienie posiadaczom numeru pesel zastrzegania numeru pesel w rejestrze zastrzeżeń tych numerów, czego efektem będzie ochrona osoby przed zaciągnięciem na jej dane zobowiązania finansowego, takiego jak kredyt, pożyczka, otwarcie rachunku rozliczeniowego, zbycie nieruchomości czy wydanie duplikatu karty SIM przez przedsiębiorców w dziedzinie telekomunikacji. To jest jeden z wektorów ataku, czyli podszywanie się, wykorzystywanie tego numeru po to, by wyłudzać inne dane, które mogą służyć do popełniania innych przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PawełLewandowski">W przypadku zaciągnięcia zobowiązania lub podjęcia czynności, pomimo istniejącego zastrzeżenia, osoba nie będzie ponosiła odpowiedzialności za te zobowiązania. Takie podmioty jak banki, instytucje kredytowe czy notariusze będą zobowiązane do weryfikacji istnienia zastrzeżenia takiego numeru pesel przed zawarciem umowy lub podjęciem czynności. Zastrzeżenia i cofnięcia zastrzeżenia będzie mógł dokonać każdy pełnoletni posiadacz numeru pesel za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel lub osobiście w urzędzie gminy. Zastrzeżenie zostanie odnotowane w nowo utworzonym rejestrze, do którego dostęp będą mogły uzyskać m.in. banki, skoki, firmy pożyczkowe i notariusze oraz inne zainteresowane podmioty, np. firmy telekomunikacyjne i zakłady ubezpieczeń. Główne korzyści to stworzenie ram prawnych umożliwiających utworzenie rejestru oraz szeregu usług służących ochronie obywateli przed dokonywaniem wyłudzeń na skradzione dane identyfikujące osoby.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PawełLewandowski">Uruchomienie projektu związanego z zastrzeżeniem numeru PESEL pozwoli na: nieodpłatne zabezpieczenie posiadaczy numeru przed negatywnymi skutkami kradzieży ich tożsamości; objęcie nim czynności prawnych najczęściej wykorzystywanych do wyłudzeń przez przestępców korzystających z cudzej tożsamości; utworzenie usług umożliwiających zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL w dowolnej chwili oraz sprawne zarządzanie statusem zastrzeżenia w zależności od potrzeb, w tym również zastrzeganie prewencyjne; zdjęcie odpowiedzialności z osoby za zobowiązania zaciągnięte bez jej wiedzy i zgody, mimo istniejącego zastrzeżenia numeru PESEL; ograniczenie negatywnych skutków wypłat gotówkowych dokonywanych pod wpływem zabiegów socjotechnicznych, tzw. oszustwa na wnuczka; umożliwianie zastrzeżenia numeru PESEL dla osób wykluczonych cyfrowo, tj. w oddziale banku, placówce SKOK-u, na poczcie lub w urzędzie gminy; ograniczenie negatywnych skutków użycia skradzionej tożsamości do wydawania osobie nieuprawnionej duplikatu karty SIM, m.in. na zmianę kanału autoryzacji bankowości elektronicznej; zapobieganie określonym czynnościom służącym rozporządzaniu nieruchomością albo prawami do niej przez osobę podszywającą się pod właściciela lub posiadacza określonego prawa do nieruchomości oraz zmniejszenie strat sektora finansowego wynikających z wyłudzeń dokonanych na skradzione dane osobowe.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PawełLewandowski">Proponowane rozwiązania zaczną w pełni obowiązywać od 1 czerwca 2024 r. Od tego momentu wejdzie w życie obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL. Do tego czasu podmioty oraz instytucje zobowiązane do weryfikacji istnienia zastrzeżenia będą miały czas na podłączenie się do rejestru oraz wprowadzenie procedur pozwalających na zastosowanie projektowanych rozwiązań w swoich strukturach organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PawełLewandowski">Uruchomienie systemu oraz e-usług umożliwiających zastrzeżenie swojego numeru PESEL planowane jest natomiast poprzez komunikat ministra, który określi datę wdrożenia nie późniejszą niż 31 grudnia tego roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Monika Pawłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#MonikaPawłowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Projektowana ustawa ma za zadanie wprowadzenie rozwiązań zapobiegających posługiwaniu się skradzionymi danymi identyfikującymi osobę przy zaciąganiu różnego rodzaju zobowiązań, np. w postaci kredytów i pożyczek, oraz otwierania rachunków rozliczeniowych przeznaczonych do wykorzystania w działalności przestępczej. A więc pytanie brzmi: Jakie są dokładne założenia projektu ustawy, mające na celu ochronę tożsamości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PawełLewandowski">Starałem się bardzo wyczerpująco pokazać wszystkie rozwiązania, które wskazaliśmy w naszej ustawie. Przede wszystkim chodzi właśnie o numer PESEL, który jest głównym wektorem ataku, dzięki któremu przestępcy mogą wyrządzić najwięcej szkód, pozyskać w sposób nielegalny dane i osiągnąć różne inne korzyści wynikające z posiadania tego numeru.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PawełLewandowski">Kiedy myśleliśmy o tej ustawie, to myśleliśmy przede wszystkim o osobach starszych, które często są wykorzystywane poprzez zastosowanie tzw. socjotechniki, metody na wnuczka. Przede wszystkim o nich myśleliśmy, albowiem oni najczęściej padają ofiarami, o czym ciągle słyszymy. Są realizowane różne programy policyjne, akcje informacyjne. Natomiast wychodzimy z założenia i jesteśmy przekonani, że dzięki wprowadzeniu takiego rejestru, który jest innowacyjny — w niewielu krajach podobne systemy działają, jesteśmy w tym zakresie awangardą — przede wszystkim ci ludzie przestaną być oszukiwani prostymi metodami, np. metodą na wnuczka, i dzięki temu będą mogli czuć się bezpiecznie w świecie cyfrowym, który nie jest do końca przez nich rozpoznany.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PawełLewandowski">Oczywiście przedstawiciele wszystkich innych kategorii społecznych, kategorii wiekowych również będą mogli poczuć się dużo bezpieczniej. Państwo będzie im gwarantowało, że nie będą musieli potem latami udowadniać, że nie dokonali czynności prawnej, tylko dlatego, że ktoś w nieuczciwy sposób posłużył się ich danymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy — Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3370.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, Marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pytania zadają panowie posłowie Jarosław Urbaniak i Cezary Tomczyk. To pytanie jest skierowane do ministra aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Urbaniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JarosławUrbaniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym zacząć od tego, że to jest pytanie w sprawach bieżących, pan marszałek z pewnością to potwierdzi, a nie w sprawach historycznych. Chodzi o to, że panowie zawsze opowiadacie o historii, a nie o tym, co jest bieżące. A nas interesuje to, co się dzieje w spółkach Skarbu Państwa za tego rządu, od ostatnich 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#JarosławUrbaniak">Zaczęło się od stwierdzenia: pokora, praca, umiar, a niewiele później usłyszeliśmy tu, na tej sali, że te pieniądze im się należały. Jak tak sobie przypominam te pracę, pokorę i umiar, to wydaje mi się, że najlepszym tego przykładem jest minister wielokrotnego użytku Janusz Kowalski, który — a propos tego pytania — zdążył w spółkach Skarbu Państwa za waszych czasów przytulić 2,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#JarosławUrbaniak">Pytam o Bizancjum tłustych kotów. Już kolejny raz Wirtualna Polska zrobiła badania, ile nominaci PiS-u zarabiają w spółkach Skarbu Państwa. Prawie 0,5 mld zł pensji, 45 mln zł nagród, i to zaledwie w 19 badanych spółkach. Panowie macie nadzór nad ponad 400 spółkami Skarbu Państwa. Nawet nie w 5% spółek Skarbu Państwa padają tak ogromne kwoty. Rekordzista zarobił 13 mln zł, cztery osoby — ponad 10 mln zł, 19 osób — między 5 a 10 mln zł, 50 osób — między 2 a 5 mln zł. Dlaczego? Dlatego że w waszych spółkach Skarbu Państwa omija się np. ustawę kominową. Nie tak dawno przecież było posiedzenie komisji do spraw energii, na którym prawnik Orlenu powiedział, że ich w Orlenie ustawa okołobudżetowa nie obowiązuje. Pytania: Skąd te pieniądze? To pieniądze z wielkich marż, które Polacy płacą za paliwa, gaz, prąd. Te pieniądze wyciekają poprzez wpłaty tych waszych nominatów na rzecz partii.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#JarosławUrbaniak">Ale żeby było konkretnie i żeby pan minister nie opowiadał tutaj znowu na okrągło, to na koniec mocno w sprawach bieżących. Chciałem zapytać o panią Stanisławę Kasprzycką, nowego członka zarządu PGNiG Technologie. To kobieta, która nie ma żadnego doświadczenia biznesowego, która nie ma żadnego doświadczenia w gazownictwie i w przemyśle naftowym — nauczycielka plastyki. Po tym wszystkim, po tych doniesieniach Wirtualnej Polski, po tym jak Jarosław Kaczyński mówi o tłustych kotach…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kończymy, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JarosławUrbaniak">…we własnych spółkach, wy dajecie stanowisko członka zarządu PGNiG Technologie kobiecie, która nie ma absolutnie żadnego doświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JarosławUrbaniak">I proszę konkretnie odpowiedzieć na to bieżące pytanie.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A więc konkretnie. Rzeczywiście warto powiedzieć, jak wygląda obecna sytuacja, panie pośle. Świeżo po objęciu władzy Prawo i Sprawiedliwość w 2016 r. przyjęło ustawę o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących spółkami Skarbu Państwa, która ukróciła właśnie, panie pośle, obchodzenie limitów związanych z wynagrodzeniami w zarządach spółek Skarbu Państwa, co było nagminną praktyką za czasów rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Uszczelniono zakres obowiązywania przepisów związanych z ustawą kominową z 2000 r., ponieważ ona dotyczyła tylko tych spółek, w których Skarb Państwa miał większościowy udział, tzn. był większościowym akcjonariuszem lub udziałowcem. Nowa ustawa ma zastosowanie również do spółek, w których Skarb Państwa ma chociażby jeden udział lub jedną akcję, dzięki czemu obejmuje więcej podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#AndrzejŚliwka">Oczywiście rozumiem waszą filozofię, bo ten plan powszechnej prywatyzacji, który był przez was realizowany w 2011 r., 2012 r., doprowadził do tego, że większość spółek ważnych z perspektywy bezpieczeństwa czy energetycznego, czy militarnego zeszła z perspektywy ponad 50%, jeżeli chodzi o akcjonariat, do poziomu poniżej. Mogę wymieniać te spółki. To jest przykładowo KGHM, to są spółki z sektora bankowego.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Lotos.)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#AndrzejŚliwka">Lotos prywatyzowaliście, tu macie rację, tak, pan poseł Tomczyk ma rację, prywatyzowaliście Lotos. Powiem więcej: pan Aleksander Grad nawet wysłał do prezesa Olechnowicza pismo o tym, żeby cały Lotos sprywatyzować, żeby podjął rozmowę z podmiotami powiązanymi wprost z Kremlem.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: A kto sprywatyzował Lotos? Kto sprywatyzował Lotos? Przecież sprzedaliście Lotos, sprzedaliście Lotos.)</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#AndrzejŚliwka">Panie pośle, zaraz się oczywiście do tego odniosę, bo niestety pan poseł manipuluje. Ale wrócę do…</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#AndrzejŚliwka">Panie marszałku, jakbym mógł się wypowiedzieć… Pan poseł… Rozumiem te emocje.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#AndrzejŚliwka">Rozumiem te emocje, które mają posłowie Platformy Obywatelskiej. Jest to oczywiście związane z tym, w jaki sposób zarządzali tymi spółkami, jak prywatyzowali te spółki, jak doprowadzili do tego…</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Boli, boli, rosyjska ropa.)</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#AndrzejŚliwka">…że chociażby do Grupy Azoty wszedł oligarcha rosyjski.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Ale panie ministrze, prosiłem, sprawy bieżące, nie historyczne.)</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#AndrzejŚliwka">Ale panie pośle, żeby być precyzyjnym — właśnie przez działania Prawa i Sprawiedliwości do roku 2016…</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#AndrzejŚliwka">Panie marszałku, jeżelibym mógł dokończyć, będę za to wdzięczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem pana posła z Prawa i Sprawiedliwości poprosić, żeby nie przeszkadzał panu ministrowi, bo pan minister się peszy i może źle odpowiedzieć. W związku z tym proszę panu ministrowi nie przeszkadzać w imię kultury naszej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#AndrzejŚliwka">Panie marszałku, w żaden sposób się nie peszę.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#AndrzejŚliwka">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AndrzejŚliwka">Wracając do rzeczy — został wprowadzony podział związany z wynagrodzeniem po 2016 r., jest część stała, jest część zmienna, zależna od obiektywnych, mierzalnych czynników. Tego za waszych rządów nie było. Za waszych rządów dochodziło do patologii. Nawet Najwyższa Izba Kontroli, która była zarządzana przez waszego kolegę partyjnego, pana Krzysztofa Kwiatkowskiego, stwierdziła nieprawidłowości z tym związane. Za waszych rządów dochodziło do patologii, gdy spółki z olbrzymimi stratami wypłacały swoim prezesom gigantyczne wynagrodzenia. Może przywołam raport Najwyższej Izby Kontroli, która stwierdziła, że…</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Bieżące.)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#AndrzejŚliwka">…pomimo pogarszających się wyników finansowych kontrolowanych spółek w latach 2011–2015 wzrosły wynagrodzenia kadry kierowniczej, w tym głównie członków zarządu, co miało bezpośredni wpływ na wysokość wypłacanych odpraw. Wartość łącznych przychodów ze sprzedaży obniżyła się z 250 mld zł do 180 mld zł, zaś wynik finansowy netto zmniejszył się z 30 mld zł do straty 200 mln zł. Brak powiązania pomiędzy kształtowaniem wynagrodzeń mających wpływ na wysokość wypłacanych odpraw a wynikami ekonomiczno-finansowymi był szczególnie widoczny w przypadku spółek, w których wynagrodzenia członków zarządu były ustalone z wyłączeniem ograniczeń zawartych w ustawie kominowej. To mówił NIK za rządów pana prezesa Kwiatkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: No tak, a teraz do Orlenu…)</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#AndrzejŚliwka">Konkluduję — stan ten zaczął się zmieniać, stan ten zaczął się stopniowo poprawiać po wprowadzeniu w 2016 r. zasad wynagradzania określonych w ustawie o wynagrodzeniach zarządu.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Ale czasu panu nie starczy, żeby powiedzieć cokolwiek o bieżących sprawach.)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#AndrzejŚliwka">Żeby nie być gołosłownym — Orlen w 2014 r. poniósł stratę 5800 mln. W tym samym roku spółka wypłaciła panu prezesowi Krawcowi blisko 3 mln zł. Łącznie pan prezes Krawiec zainkasował ponad 21 mln zł. Lotos w 2014 r. poniósł stratę prawie 1,5 mld zł. Niech pan poseł zgadnie, ile pan prezes Olechnowicz zarobił.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Ale ja wiem, pan to przeredaguje, będzie niezła praca magisterska z historii.)</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#AndrzejŚliwka">Zarobił 1,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#AndrzejŚliwka">W 2014 r. JSW poniosła stratę na poziomie blisko 1,5 mld zł, przepraszam, 650 mln zł, co nie przeszkadzało panu prezesowi Jarosławowi Zagórowskiemu, osobie, która jest kolegą osoby, która zadawała pytania — nie widzę tu pana posła Poncyljusza — otrzymać blisko 900 tys. zł wynagrodzenia. Jeżeli mamy porównać, panie pośle, wynagrodzenia, które wasi partyjni nominaci otrzymywali, z tymi, które są obecnie…</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Pan ma mówić o pani Kasprzyckiej, o miliardach, które wyprowadzacie…)</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#AndrzejŚliwka">…to podam przykład PKN Orlen, gdzie za każdy 1 mln zysku prezes Orlenu za waszych rządów dostawał do kieszeni 3740 zł, w obecnej sytuacji jest to 190 zł. W przypadku JSW za każdy 1 mln zysku za waszych rządów prezes spółki, która była spółką strategiczną, jeżeli chodzi o kwestie wydobywcze, otrzymywał 6900 zł, obecnie jest to 360 zł. I mogę tak wymieniać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o pytanie dodatkowe…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AndrzejŚliwka">Ale, panie marszałku, jeżeli mógłby pan pozwolić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Będzie miał pan drugą część swojej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AndrzejŚliwka">Ale, panie marszałku, jeżeli mógłby pan pozwolić, bo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie pozwolę.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Cezary Tomczyk.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">A pan minister w drugiej części uzupełni swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#CezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest rzeczywiście coś niesamowitego, że wchodzi przedstawiciel ministerstwa na mównicę sejmową i kłamie. Po prostu kłamie w sposób absolutnie ordynarny.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#CezaryTomczyk">Jak pan może wejść na mównicę i powiedzieć, że nie sprywatyzowaliście Lotosu? Przecież wy go zlikwidowaliście, nie tylko sprywatyzowaliście. Lotosu już nie ma. To jest wasza zasługa. To jest coś, co się nie mieściło w głowie naprawdę nikomu w Polsce, a wy przez ten proces przeszliście, zlikwidowaliście absolutnie topową markę. Pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#CezaryTomczyk">Druga sprawa. Przychodzi pan i mówi, że ustawa kominowa obowiązuje w każdej spółce Skarbu Państwa, nawet jeżeli Skarb Państwa ma tam 1%. To dzisiaj pana pytam, niech pan odpowie wprost. Dlaczego w takim razie ta ustawa nie obowiązuje Orlenu? Dlaczego Orlen może nie korzystać z ustawy okołobudżetowej i z zamrożenia na podstawie roku 2016, tak jak mówi ustawa okołobudżetowa? Dotyczy to całej sfery budżetowej, tylko nie Orlenu.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#CezaryTomczyk">Panie marszałku, bardzo proszę jeszcze o kilka zdań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, dlatego że pana kolega przegiął — minutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#CezaryTomczyk">Ale już, panie marszałku, kończę…</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest ważne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale dajcie spokój. Słuchajcie, mam 15 minut do skończenia tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A ministrowi pan nie pozwolił, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#CezaryTomczyk">Panie marszałku, już kończę, tylko jeszcze jedno zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jedno zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#CezaryTomczyk">Jest taki tekst, który słyszałem tutaj, w Sejmie, że w jednej spółce Skarbu Państwa są zwolnienia grupowe, bo poseł PiS-u się rozwiódł z żoną i zwalnia się jej rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#CezaryTomczyk">To jest dzisiaj obraz tego, jak wygląda zarządzanie spółkami Skarbu Państwa według państwa. Bo jesteście kłamczuchami i tyle.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo! Wstyd!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan minister.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AndrzejŚliwka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#AndrzejŚliwka">Powiem jedną zasadniczą rzecz.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: I na temat, panie ministrze, na temat.)</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#AndrzejŚliwka">Pan poseł nie rozumie, czym jest fuzja, czym jest prywatyzacja. To jest kompromitujące, ale pan poseł ma do tego prawo. Ale wysokim przejawem hipokryzji jest to, że wchodzi tu poseł Platformy Obywatelskiej, partii, która miała instrukcję finansową, gdzie członkowie tej partii musieli wpłacać właśnie z ramienia partii 10% miesięcznego wynagrodzenia z tytułu sprawowania funkcji. To była wasza instrukcja finansowa.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest kłamstwo, to jest kłamstwo, pan poseł…)</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#AndrzejŚliwka">Ale jeżeli szukacie osób, które naprawdę funkcjonowały i były tłustymi kotami, to podam wam kilka nazwisk.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Dlaczego łamiecie ustawę okołobudżetową?)</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#AndrzejŚliwka">Pan poseł Michał Gramatyka będący radnym Sejmiku Śląskiego, wybrany z list Platformy Obywatelskiej, za 68 dni zarobił ponad 600 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#AndrzejŚliwka">Aleksander Grad — zarabiał blisko 100 tys. zł miesięcznie w Polskiej Grupie Energetycznej, zajmując się czym? Nieistniejącą elektrownią atomową. Ale powiem więcej. Za waszych rządów PGE EJ członkowie zarządu otrzymali 100 mln zł — 100 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Dlaczego nie przestrzegacie ustawy okołobudżetowej?)</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#AndrzejŚliwka">Po odejściu z atomowej spółki PGE pan minister, pan prezes Grad w lutym 2014 r. został kim? Został wiceprezesem Tauronu i na tym stanowisku zarobił ponad 1 mln zł. Już nie będę mówił o panu Bartłomieju Sienkiewiczu, który był ministrem spraw wewnętrznych za waszych rządów, gdzie przez lata zarabiał w Orlenie, jego spółka zarabiała w Orlenie ponad 10 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: A może pan odpowiedzieć na pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#AndrzejŚliwka">Szanowni Państwo! Powiem jedną rzecz. Jestem zbulwersowany tym, co państwo mówicie.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: My też.)</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#AndrzejŚliwka">Ale zasadnicza kwestia jest taka. Panie marszałku, jeżeli pan marszałek pozwoli na sam koniec, myślę, że cr?me de la cr?me waszego funkcjonowania w spółkach Skarbu Państwa. Cytuję: Platforma wskazuje tego człowieka i nie ma dyskusji o tym, czy on jest dobry, czy nie, tak jak dzisiaj. Czy się nadaje, czy nie. Czy może iść do takiej spółki, czy nie. W d… to mamy, w d… mamy kto. Wymyślcie kogoś, k… kto będzie, znaczy w d… Może być Jan Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Janusz. Janusz Kowalski. Pytałem o niego — 2,5 mln zł…)</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#AndrzejŚliwka">Tylko chodzi o to, że Platforma jest silna i mówi: Kowalski Jan będzie i cham nie obchodzi, Mirek, co ty masz do niego, czy uważasz, że on jest k… ekspertem, czy nie. To mówił pan poseł Sławomir Neumann, który…</u>
          <u xml:id="u-104.20" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Ale niech pan odpowie, dlaczego nie przestrzegacie ustawy okołobudżetowej w Orlenie. Niech pan odpowie.)</u>
          <u xml:id="u-104.21" who="#AndrzejŚliwka">Panie Pośle! Po pierwsze, pan myli ustawę okołobudżetową z ustawą kominową. Więc powiem państwu tak.</u>
          <u xml:id="u-104.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Konkretne pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-104.23" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Ale dlaczego nie przestrzegacie ustawy okołobudżetowej?)</u>
          <u xml:id="u-104.24" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie stand-up, tylko Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.)</u>
          <u xml:id="u-104.25" who="#AndrzejŚliwka">Szanowni Państwo! Wasze działania, które doprowadziły do tego, że spółki przynosiły gigantyczne straty, a wasi prezesi zarabiali miliony, były kompromitacją.</u>
          <u xml:id="u-104.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, dwa razy tyle.)</u>
          <u xml:id="u-104.27" who="#AndrzejŚliwka">My te rzeczy zmienialiśmy, zmieniamy.</u>
          <u xml:id="u-104.28" who="#AndrzejŚliwka">Panie Pośle! Pan zasadniczo nie rozumie jednej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-104.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Ustawa okołobudżetowa.)</u>
          <u xml:id="u-104.30" who="#AndrzejŚliwka">Może to panu wytłumaczę.</u>
          <u xml:id="u-104.31" who="#AndrzejŚliwka">Panie Pośle! Ustawa okołobudżetowa obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-104.32" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Czyli ustawa okołobudżetowa nie obowiązuje?)</u>
          <u xml:id="u-104.33" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Nie odpowiedział pan na żadne pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-104.34" who="#AndrzejŚliwka">Tylko zasadnicza kwestia jest taka, że ustawa kominowa Orlenu obowiązuje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.36" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-104.37" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Urbaniak: Orlen twierdzi co innego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ma pan 15 sekund, bo nie zabierał pan głosu, więc nie ma trybu sprostowania, ale ponieważ został pan pociągnięty po nazwisku, w związku z tym bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czas — 15 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A przede wszystkim: Panie Ministrze! Już panu jeden z posłów powiedział: ministrowi polskiego rządu kłamać z tej mównicy nie wypada. Nie 68 dni, tylko 68 plus 180. Nie z listy Platformy Obywatelskiej, tylko radny bezpartyjny.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale z układu…)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#MichałGramatyka">Niech mi pan wskaże innego radnego wojewódzkiego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MichałGramatyka">…zważywszy na całą historię Rzeczypospolitej w województwie śląskim, który pracowałby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#MichałGramatyka">…przez kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale wstyd za taki czas tyle pieniędzy zarabiać.)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#MichałGramatyka">A co najważniejsze…</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MichałGramatyka">…pan i pańscy koledzy… zarządowi.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Mariusz Trepka oraz Tadeusz Chrzan chcą zadać pytanie panu ministrowi Włodzimierzowi Bernackiemu w sprawie programu „Poznaj Polskę”.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Mariusza Trepkę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#MariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W pierwszych słowach chciałbym bardzo podziękować za program „Poznaj Polskę”, bo to doskonała okazja do tego, aby dzieci i młodzież poznawały walory przyrodnicze i kulturowe naszego kraju, to również szansa na odkrywanie zabytków kultury, tradycji, historii i osiągnięć polskiej nauki. Wycieczki mają walor nie tylko rekreacyjny, ale i przede wszystkim edukacyjny.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#MariuszTrepka">Dofinansowanie Ministerstwa Edukacji i Nauki pozwala uatrakcyjnić zajęcia lekcyjne, dzięki czemu nauka nabiera praktycznego wymiaru. Bardzo wiele szkół już skorzystało z programu „Poznaj Polskę”. Dzieciaki i młodzież zwiedzają ciekawe miejsca w Polsce. To jest wielka szansa na to, aby nasze dzieci i młodzież właśnie poznawały Polskę. Ten program pięknie się w to wpisuje i bardzo serdecznie za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#MariuszTrepka">Panie ministrze, mam konkretne pytania: Ilu uczniów w ramach trzeciej edycji skorzystało z programu i wyjechało na wycieczki edukacyjne? Ile środków zostało przeznaczonych w tej edycji i poprzednich edycjach na wycieczki w ramach programu „Poznaj Polskę”, jeśli chodzi o powiaty myszkowski, częstochowski, lubliniecki, kłobucki i miasto Częstochowę? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki pan minister Włodzimierz Bernacki.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WłodzimierzBernacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za to pytanie, ponieważ to jest swego rodzaju sprawozdanie dotyczące przede wszystkim strony finansowej, ale też strony czysto ilościowej opisującej efekty działania programu „Poznaj Polskę”. Oczywiście pozostaje kwestia dotycząca treści, z którymi dzieci mogły się zetknąć w trakcie tych wyjazdów, i to naprawdę jest trudne do przecenienia.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WłodzimierzBernacki">Dotychczasowa wartość dofinansowań, jeśli chodzi o obecną edycję, a więc teraz realizowaną, wiosna, lato 2023 r., to jest kwota 48 673 131 zł. Jeśli chodzi o liczbę dofinansowań wycieczek, to w tym roku jest to 5738. Jeśli chodzi o liczbę uczniów, to jest to 218 742. A więc są to liczby bardzo, bardzo znaczące.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WłodzimierzBernacki">Natomiast jeśli chodzi o rozbicie na poszczególne powiaty, to chciałbym przedstawić te efekty w skali obecnej edycji, a więc roku 2023, ale też wskazać poprzednie lata, a więc rok 2021, wiosenną edycję 2022 r. i jesienną edycję 2023 r. Nawiasem mówiąc, te daty pokazują też intencje wprowadzenia tego programu. Z jednej strony, owszem, jest to, co ważne dla kształtowania i budowania wiedzy historycznej i wychowania, ale z drugiej strony proszę pamiętać, że to był moment, kiedy wychodziliśmy z pandemii, a więc czymś istotnym, ważnym było to, aby dzieci na nowo weszły w grupy rówieśnicze i miały kontakt ze światem zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WłodzimierzBernacki">Jeśli chodzi o powiat myszkowski, w edycji roku 2021 kwota dofinansowania wyniosła 54 tys., edycji wiosennej roku 2022–67 tys., edycji jesiennej 2022 r. — 103 tys. Jeśli chodzi o edycję 2023 r., a więc obecną, to jest 156 964 zł, czyli prawie 157 tys. Ogólna kwota to jest 381 862 zł, jeśli chodzi o powiat myszkowski. To naprawdę imponująca kwota. Jeśli chodzi o powiat częstochowski, to jest kolejno: 145 tys., 147 tys., 232 i w obecnej edycji 372 960 zł. Jeśli chodzi o powiat lubliniecki, to jest kolejno: 136, prawie 137 tys., 260 tys., w edycji jesiennej 2022 r. nieco mniej, bo 73 tys., i wreszcie w edycji obecnej 147 388 zł. Jeśli chodzi o powiat kłobucki, to jest: 168 686 zł, kolejna edycja — 239 496 zł, jesień 2022 r. — 341 954 zł i edycja obecna — 278 234 zł.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WłodzimierzBernacki">Jest pewien wyjątek, to jest miasto Częstochowa, sam jestem zaskoczony tymi danymi. W edycji roku 2021 to jest zero złotych. Jeśli chodzi o edycję wiosenną, to jest 49 tys. To jest najmniej ze wszystkich powiatów. Jeśli chodzi o edycję jesienną 2022 r., to jest zero złotych i jeśli chodzi o edycję 2023 r., to jest 9 tys., zaznaczam, 9982 zł w zestawieniu chociażby z powiatem częstochowskim, w przypadku którego było 372 960 zł.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#WłodzimierzBernacki">Ogólnie jeśli chodzi o zestawienie, to po kolei: największa kwota dotyczy powiatu kłobuckiego, to jest 1 028 371 zł, powiat częstochowski — 898 651 zł, później jest powiat lubliniecki — 617 753 zł, myszkowski — 381 862 zł, Częstochowa — 59 486 zł. To jest zadziwiające. Ogólna kwota w tych wszystkich edycjach wynosi 2 986 124 zł dla wszystkich powiatów, które tutaj wyliczyłem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Chrzan.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#TadeuszChrzan">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! To bardzo optymistyczne dane. Jeżeli słyszymy o tym, że dzięki temu programowi ponad 200 tys. młodych ludzi może zwiedzać Polskę, jeżeli słyszymy, że choćby w przypadku tego powiatu kłobuckiego, o który pytał mój kolega, jest ponad 1 mln zł wydatków, to rzeczywiście dane są bardzo optymistyczne i bardzo budujące. Pragnę potwierdzić, że z mojego okręgu wyborczego, z mojego pięknego Podkarpacia też przyjeżdża tu wiele wycieczek, np. dzisiaj grupa z mojego pięknego powiatu jarosławskiego będzie w Warszawie, będzie zwiedzać m.in. Sejm.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#TadeuszChrzan">Panie Ministrze! Mam jedno pytanie. Ciągle słyszę, że na Podkarpaciu jest bardzo duże zainteresowanie tym programem, tym projektem, z czego wynika moje pytanie. Po pierwsze, czy w tej realizowanej obecnie edycji można jeszcze składać wnioski, czy szkoły mogą jeszcze składać wnioski i liczyć na dofinansowanie do tych wycieczek? Po drugie, jeżeli już nie można składać wniosków, bo podejrzewam, że program, ta edycja jest w trakcie realizacji, więc pewnie będzie o to trudno, to czy w związku z tym, że jest tak duże zainteresowanie programem, resort ma informacje o tym, co uczniowie najchętniej odwiedzają, gdzie program jest realizowany zgodnie z założeniami? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WłodzimierzBernacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem jeszcze uzupełnić pierwszą wypowiedź, bo podałem tam wartości dotyczące tylko wymienionych powiatów, natomiast łączna wartość dofinansowań w tych kolejnych czterech edycjach wynosi 180 934 420 zł, a więc prawie 181 mln zł. Liczba dofinansowanych wycieczek wynosi 19 479. Liczba uczniów wynosi 918 060. To są naprawdę imponujące liczby.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WłodzimierzBernacki">Jeśli chodzi o najczęściej odwiedzane miejsca, to na miejscu pierwszym jest Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Rzeczywiście atrakcyjność tego miejsca spowodowała też, że uruchomiliśmy program SOWA. Chodzi o strefy odkrywania i kształtowania wyobraźni. Do końca roku będzie ponad 30 tych miejsc.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WłodzimierzBernacki">Wracam do odpowiedzi. Kolejne najczęściej odwiedzane miejsce to Kraków. Na trzecim miejscu jest Zamek Królewski w Warszawie. Kolejne miejsce to Hydropolis, czyli interaktywne muzeum wody we Wrocławiu. Na kolejnym miejscu są Łazienki Królewskie. Dalej jest stare miasto w Toruniu, Muzeum Powstania Warszawskiego, Zamek Królewski na Wawelu, kopalnia soli w Wieliczce. Taki wygląda ten wewnętrzny ranking.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WłodzimierzBernacki">Jeśli chodzi o kolejne programy, to chcielibyśmy… Ta edycja jest już zamknięta. Realizacja trwa w okresie wiosny i lata. Koniec roku jest już za tydzień, zatem chcielibyśmy uruchomić kolejną edycję jesienią. Prowadzone są rozmowy z Ministerstwem Finansów. Mam nadzieję, że zakończą się one sukcesem, tak jak sukcesem jest realizacja tego programu.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WłodzimierzBernacki">Będziemy starali się zrealizować w tym roku jeszcze jeden projekt. Ten projekt dotyczy dofinansowania do wycieczek i wyjazdów poza granicę Rzeczypospolitej Polskiej. Ten program będzie przewidywał możliwość dofinansowania do wycieczek śladami Polaków w Europie. Na razie nie mamy zbyt wiele tych środków, ale mam nadzieję, że to dofinansowanie będzie większe.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#WłodzimierzBernacki">Edukacja dotyczy nie tylko miejsc w obrębie murów szkoły. Edukacja i wychowanie dotyczą również przestrzeni poza tymi murami. To również odwiedzanie miejsc ważnych z punktu widzenia kultury i historii Polski, miejsc znajdujących się nie tylko w Polsce, ale, mamy nadzieję, także poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#WłodzimierzBernacki">Cała nadzieja w tym, że te programy będą realizowane. To jest zupełna nowość. Przypomnę tylko, z jaką awanturą zetknęliśmy się, kiedy kilka lat temu składaliśmy projekt ustawy dotyczącej realizacji tego programu. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Elżbieta Płonka i Katarzyna Sójka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą teraz pytania panu ministrowi Waldemarowi Krasce.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Elżbieta Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rak szyjki macicy jest ważną przyczyną zachorowalności i umieralności kobiet na świecie. Polska ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowalności na ten nowotwór i umieralności kobiet z powodu tego nowotworu. Codziennie sześć Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy. Codziennie cztery Polki umierają na ten nowotwór. Większość zachorowań na raka szyjki macicy dotyczy kobiet w wieku od 50. roku życia do 74. roku życia. Wiąże się to z infekcją wirusem HPV, wirusem brodawczaka ludzkiego. Jest to najczęstsza infekcja przenoszona drogą płciową.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#ElżbietaPłonka">Są dwie formy profilaktyki, jeśli chodzi o tego raka. Pierwsza forma to szczepienie przeciw rakotwórczym typom brodawczaka ludzkiego — chodzi o 80% inwazyjnych typów, to jest HPV 16 i 18. Druga forma profilaktyki to populacyjne badania cytologiczne kobiet. Szczepienia oczywiście nie zwalniają z badań cytologicznych.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#ElżbietaPłonka">Mam pytanie: Jak dotychczas wyglądała profilaktyka, jeśli chodzi o ten nowotwór? Do kogo skierowane są bezpłatne szczepienia, do jakich grup i w jakim systemie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim pan dojdzie, odczytam komunikat.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Komisja Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej, druk nr 3333.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu proponuje, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WaldemarKraska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Powszechny program szczepień przeciwko HPV realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2023 i uzupełnia bezpłatny program szczepień ochronnych dzieci i młodzieży o nowy zakres ochrony przed chorobami wywołanymi przez HPV. Minister zdrowia, wprowadzając szczepienia przeciwko HPV, rozszerza zakres ochrony przed rakiem szyjki macicy i innymi chorobami nowotworowymi związanymi z ludzkim wirusem brodawczaka.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WaldemarKraska">Szczepienia w powszechnym programie szczepień mają charakter zalecanych szczepień ochronnych, dla których zakup szczepionek od 1 czerwca 2023 r. został objęty finansowaniem przez ministra zdrowia, zgodnie z obwieszczeniem ministra zdrowia z dnia 23 lutego 2023 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych, dla których zakup szczepionek został objęty finansowaniem. Zgodnie z obwieszczeniem szczepienie przeciwko HPV jest szczególnie zalecane dziewczętom i chłopcom w 12. i 13. roku życia, do ukończenia przez nich 14. roku życia, w systemie dwudawkowym.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#WaldemarKraska">Źródłem finansowania szczepionek do realizacji szczepień przeciwko HPV zgodnie z przepisami ustawy z 7 października 2020 r. o Funduszu Medycznym są środki pochodzące z subfunduszu terapeutyczno-innowacyjnego. Szczepienie przeciwko HPV jest wskazane zgodnie z rekomendacjami Zespołu ds. Szczepień Ochronnych dla ministra zdrowia z 17 sierpnia 2020 r., dotyczącymi wprowadzenia powszechnego programu szczepień przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka u dziewcząt i chłopców. Datą rozpoczęcia finansowania szczepień przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka HPV i wprowadzenia możliwości szczepień w punktach POZ jest 1 czerwca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#WaldemarKraska">Z uwagi na schemat szczepienia, obejmujący szczepienia dzieci do 14. roku życia, przyjęto granicę wiekową realizacji szczepień u dzieci od ukończenia przez nie 11. roku życia do ukończenia przez nie 14. roku życia. Decyzją ministra zdrowia jako pierwszy został objęty programem rocznik 2010, czyli szczepienia rozpoczynają dzieci urodzone po 31 grudnia 2009 r. W 2023 r. szczepienia będą dotyczyły dzieci urodzonych w latach 2010 i 2011.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#WaldemarKraska">Celem takiej decyzji było przyjęcie regulacji skutkującej ujednoliceniem realizacji szczepienia w ramach jednego roku kalendarzowego. Dopuszczono możliwość zaszczepienia dzieci z rocznika 2010, które w dniu wejścia w życie przepisów rozpoczęły 14. rok życia. Odpowiadające wiekowo wymaganiom, wskazane tym samym do szczepienia, są dzieci 12- i 13-letnie, a te, które przed dniem rozpoczęcia programu otrzymały już pierwszą dawkę poza programem, mogą otrzymać kolejną dawkę już w ramach programu. Uprawnione do świadczeń są osoby posiadające prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#WaldemarKraska">Szczepienia są wykonywane w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, które mają kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia i spełniają określone warunki realizacji świadczeń związanych z leczeniem. Usługa przeprowadzania szczepień zostaje odrębnie wyceniona jako produkt rozliczeniowy.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#WaldemarKraska">Rodzic decyduje, gdzie chce zaszczepić dziecko. Świadczenie może być wykonywane poza świadczeniodawcą POZ, niezależnie od złożonej deklaracji wyboru. A więc rodzic ma prawo do zmiany przychodni i do skorzystania z tego świadczenia w dowolnym miejscu w kraju. Do kwalifikacji, do przeprowadzenia szczepień są upoważnieni lekarze, felczerzy, pielęgniarki, położne, ratownicy medyczni, higienistki szkolne, czyli te osoby, które posiadają niezbędne przeszkolenie w zakresie szczepień ochronnych.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#WaldemarKraska">Do szczepień są w tej chwili dopuszczone dwie szczepionki: Cervarix i Gardasil. To są szczepionki, które będą podawane w formacie dwudawkowym, z tym że druga dawka nie powinna być podana później niż 12 miesięcy od podania dawki pierwszej. Zalecany, rekomendowany okres to 6 miesięcy po przyjęciu dawki pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#WaldemarKraska">Szczepionki są przekazywane do Państwowej Inspekcji Sanitarnej, stamtąd, po zgłoszeniu zapotrzebowania przez POZ-ety, zostają im przekazane. Rozliczenie następuje przez Narodowy Fundusz Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#WaldemarKraska">Rejestracja na szczepienie odbywa się przez centralny system e-zdrowie. Dzieci uprawnione do szczepienia dostają przez IKP możliwość zapisania się na szczepienie, tak że można się dowiedzieć o tym szczepieniu i zapisać na nie właśnie przez internetowe konto pacjenta, telefonicznie, za pośrednictwem infolinii 989, albo bezpośrednio w punkcie u świadczeniodawcy, czyli u lekarza rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#WaldemarKraska">Do wyboru są dwie szczepionki. Prawo wyboru, którą szczepionkę dziecko otrzyma, należy do rodziców. Rada Przejrzystości Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przygotowała ocenę skuteczności obu tych szczepionek i pokazała, że te szczepionki są porównywalne, jeżeli chodzi o ich skuteczność kliniczną. Na dzisiaj mamy w Polsce zaszczepione przeciwko HPV 12 153 osoby. Wyznaczono 102 815 terminów szczepień. Nowych zapisów jest 27 tys. Do programu zgłosiło się 3810 punktów szczepień. Uprawnionych do szczepień jest 830 tys. osób. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Katarzyna Sójka.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Sójka: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">I co tam u pani poseł słychać?</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, niech pan nie kłamie, nie włożyła karty. Kłamczuchy!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#KatarzynaSójka">Jestem, jestem. Bardzo serdecznie dziękuję, karty nie miałam włożonej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#KatarzynaSójka">Panie Marszałku! Moje pytanie uzupełniające do pana ministra. Panie ministrze, to bardzo dobra informacja, myślę, że dla wszystkich Polek, dla wszystkich dzieci, ale też dla wszystkich matek, bo to też przyszłość naszych córek.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#KatarzynaSójka">Szczepionka przeciwko HPV, jej wprowadzenie oczywiście — też o to chciałam zapytać. Rozumiem, że to będzie program coroczny, każdego kolejnego roku będziemy mieć informację, który rocznik może przystąpić do tego szczepienia. Wprowadzenie szczepionek przeciwko HPV to oczywiście wspaniała informacja i bardzo dobra kolejna propozycja dla kobiet. Wprowadzenie tych szczepionek do kalendarza szczepień spowoduje, mamy taką nadzieję, przyszłościowo zmiany.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#KatarzynaSójka">Moje pytanie: Czy ministerstwo w tej sytuacji ma jakieś opracowane informacje, jakie są perspektywy, po jakim czasie będziemy widzieć konkretny efekt w postaci obniżenia ilości zachorowań na raka szyjki macicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">A w międzyczasie przywitam Bydgoską Radę Seniorów oraz Młodzieżową Radę miasta Bydgoszczy, które do nas przybyły na zaproszenie posła Jana Szopińskiego. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WaldemarKraska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Pani Poseł! Rzeczywiście ten program już jest cykliczny, on na stałe jest wpisany, będziemy co roku szczepić kolejne roczniki. Efekty oczywiście będą po kilkunastu latach. Mamy informacje z krajów, gdzie to zostało wprowadzone już kilkanaście lat wcześniej, i rzeczywiście daje to bardzo dobre efekty, więc mam nadzieję, że ten nowotwór w postaci raka szyjki macicy zostanie w Polsce wyeliminowany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do ostatniego pytania.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłowie Barbara Dziuk i Grzegorz Wojciechowski zadadzą pytanie panu ministrowi Kalecie.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na spotkaniu 12 maja br. z przedstawicielem Departamentu Stanu USA Polska i Stany Zjednoczone obok Wielkiej Brytanii i Litwy określone zostały jako państwa najbardziej zaangażowane w pomoc dla Ukrainy. Należy zaznaczyć, czym jest zbrodnia agresji. Jest ona zazwyczaj popełniana przez najwyższych przywódców polityczno-wojskowych danego kraju przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub niezależności politycznej innego państwa. Zbrodnie agresji obejmują inwazję, okupację wojskową, aneksję z użyciem siły, bombardowanie i wojskową blokadę portów. Wszystkie te zbrodnie zostały popełnione przez Rosję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#BarbaraDziuk">Pragnę zaznaczyć, iż Rzeczpospolita Polska jest jednym z inicjatorów międzynarodowego zespołu śledczego, jego aktywnym członkiem. Nasz kraj popiera też powołanie Międzynarodowego Centrum Ścigania Zbrodni Agresji Przeciwko Ukrainie, które będzie współpracować z międzynarodowym zespołem śledczym.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#BarbaraDziuk">Polska podobnie jak Stany Zjednoczone wspiera dyplomatyczne działania Ukrainy zmierzające do przyjęcia Konwencji o współpracy międzynarodowej w badaniu i ściganiu zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i innych zbrodni międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#BarbaraDziuk">Panie ministrze, mam pytanie: Jakie najbardziej zdecydowane działania i zmierzające do pociągnięcia do odpowiedzialności wszystkich winnych popełnianych na terenie Ukrainy zbrodni wojennych zostały podjęte przez wymienione państwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł jeszcze, tak?</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Wojciechowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">29 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska i Stany Zjednoczone mają bardzo podobne poglądy, również cele, jeżeli chodzi o odpowiedzialność za skutki agresji rosyjskiej na Ukrainie. Oba państwa współpracują na forum zarówno Rady Praw Człowieka ONZ, jak i w ramach grupy 40 państw w Hadze, o których mówiła moja koleżanka.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#GrzegorzWojciechowski">W związku z czym mam pytanie: Jakie były główne tematy rozmów i czy były wyciągnięte jakieś wnioski w tym zakresie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#SebastianKaleta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie postawione przez państwa posłów jest bardzo ważne, ponieważ jest to ważny element aktywności Polski na arenie międzynarodowej w zakresie kwestii czysto prawnych i funkcjonowania międzynarodowego systemu odpowiedzialności prawnej. Od pierwszego dnia agresji zbrodniczej Rosji na Ukrainę Polska podjęła zdecydowane działania w zakresie pociągania do odpowiedzialności winnych tych zbrodni, a w pierwszej kolejności wszczynania odpowiednich postępowań.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#SebastianKaleta">Pan minister Zbigniew Ziobro jako prokurator generalny po pierwszych doniesieniach polecił wszczęcie postępowania w sprawie zbrodni napastniczej, co stanowiło podstawę do dalszych działań natury procesowej. Te działania zostały podjęte w oparciu o instrumenty współpracy międzynarodowej, które pozwalają prokuraturom wielu państw prowadzić wspólnie postępowania, w szczególności dowodowe. I miesiąc po wszczęciu tego postępowania razem z prokuratorem generalnym Ukrainy i Prokuraturą Generalną Litwy Polska zawiązała precedensowy międzynarodowy zespół śledczy w oparciu o unijne instrumenty właśnie współpracy między prokuratorami, do którego przystąpiły w kolejnych miesiącach inne państwa naszego regionu, jak: Słowacja, Estonia, Łotwa, i co jest bardzo istotne, przystąpił Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze, jego prokuratura. To też jest precedensowe zdarzenie, które jest realizowane w ramach tego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#SebastianKaleta">Ten międzynarodowy zespół śledczy wymienia się dowodami, zbiera dowody. Polska prokuratura jest tutaj, w tym procesie, oczywiście poza ukraińską, jedną z wiodących prokuratur. Prokuratura ukraińska ma tysiące postępowań, dziesiątki tysięcy dowodów. Uchodźcy, nierzadko niestety zanim dotarli do Polski, doświadczyli bezpośrednio agresji rosyjskiej poprzez bycie świadkami nalotów, bycie świadkami bombardowań, bycie świadkami konkretnych zbrodni żołnierzy rosyjskich. Swoją wiedzę przekazywali nierzadko polskim prokuratorom już w Polsce, gdzie znaleźli bezpieczną przystań. Jak dotąd polska prokuratura przesłuchała 1700 takich osób. Istotne jest — chcę uprzedzić ewentualne pytania — że polska prokuratura i polskie służby podejmowały działania z inicjatywy tych osób, ponieważ nie chciały naruszać, można powiedzieć, prywatności tych osób, które przeżywały traumy. Chodzi o to, żeby dzięki akcjom informacyjnym podejmowanym wspólnie przez stronę ukraińską i polskie służby takie osoby wiedziały, jeśli mają wiedzę, gdzie mogą się zgłosić. Zabezpieczano również materiały zdjęciowe i materiały wideo od osób, które takie materiały posiadały. 2 tygodnie temu polska prokuratura oficjalnie przekazała pełny materiał dowodowy dotyczący kilku zbrodni wojennych Rosji prokuraturze ukraińskiej właśnie przez instrument międzynarodowego zespołu śledczego. To jest najważniejsza praktyczna aktywność Polski. Istotne jest to, że wszyscy z partnerów wymienionych w pytaniu przy każdej okazji bardzo chwalą sobie współpracę z polską prokuraturą i doceniają wysiłek, który polscy prokuratorzy wkładają w pomoc Ukrainie, jeśli chodzi o wymierzanie sprawiedliwości wobec zbrodniarzy wojennych z Rosji.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#SebastianKaleta">Inną sprawą jest odpowiedzialność decydentów. Sprawy z tych postępowań będą prowadzone albo przez państwo ukraińskie, albo przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze. Natomiast istotnym elementem jest zbrodnia agresji. Polska jest jednym z promotorów pomysłu powołania specjalnego trybunału do spraw agresji i wszystkie spotkania, które państwo przywołaliście w pytaniu, dotyczą właśnie tego problemu. Polska jest zwolennikiem tego, żeby powstał specjalny trybunał, ale popieramy też wszystkie rozwiązania, które mają w efekcie doprowadzić do pociągnięcia do odpowiedzialności przywódców państwa rosyjskiego. Jeśli chodzi o zbrodnię agresji, to te postępowania mają dotyczyć decydentów, a nie bezpośrednio tych, którzy wykonują rozkazy. To są dwa obszary. Rzeczywiście prawo międzynarodowe niestety w tym obszarze nie ma pełnego instrumentarium, dlatego też oczywiście to, że pewne działania państwa rosyjskiego są zakwalifikowane jako zbrodnie wojenne… Natomiast jeśli chodzi o międzynarodowe instrumentarium prawne, to nie ma uniwersalnych narzędzi, jeśli chodzi o pociąganie do odpowiedzialności. Właśnie dlatego w różnych gremiach — przede wszystkim w ONZ, ale dotyczy to również formatów dwustronnych i wielostronnych — trwają rozmowy na temat utworzenia trybunału do spraw agresji. Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości uczestniczyli w kilkunastu związanych z tym konferencjach i spotkaniach gremiów na poziomie Unii Europejskiej, ONZ, czy też państw będących stroną Statutu Rzymskiego tworzącego Międzynarodowy Trybunał Karny.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#SebastianKaleta">Polska aktywnie uczestniczy również w tworzeniu instrumentów pomocniczych, które proponuje Unia Europejska, jeśli chodzi o międzynarodowe centrum koordynacyjnedo spraw ścigania zbrodni agresji. Chodzi o instrumenty dotyczące wymiany dowodów przez Eurojust. Polska ma dowody, więc przekazujemy te dowody Eurojust. Są pomysły, żeby usprawnić te procedury na poziomie funkcjonowania Eurojust. Pan minister Ziobro wielokrotnie spotykał się z prokuratorem generalnym Ukrainy, z prokuratorem Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze, z ministrami sprawiedliwości oraz przedstawicielami departamentu stanu. Ta działalność Ministerstwa Sprawiedliwości na forum międzynarodowym jest istotna, ale najważniejsze jest to, że jeśli chodzi o odpowiedzialność za zbrodnie rosyjskie, to Polska jako sojusznik Ukrainy podejmuje aktywne działania, żeby winni tych zbrodni zostali ukarani.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Barbarę Bartuś o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Polska jest liderem, jeśli chodzi o udzielanie pomocy Ukrainie, w tym pomocy humanitarnej. Jest także liderem w podejmowaniu działań mających na celu ściganie zbrodni, które są dokonywane na Ukrainie. Te zbrodnie to np. mordy i gwałty, w tym gwałty dokonywane na kobietach na oczach dzieci. Ostatnio słyszymy też bardzo dużo o zbrodni porywania dzieci. To jest bardzo ważne. Te dzieci są porywane, wywożone.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#BarbaraBartuś">Panie Ministrze! Wspomniał pan już o tym, co jest robione. Tak jak powiedziałam, z własnego doświadczenia wiem, że Polska jest liderem. Ukrainie bardzo zależy na tym, żeby nie tylko wygrać wojnę, lecz także ukarać sprawców — nie tylko decydentów, lecz także tych, którzy gwałcą. Czy udało się już osiągnąć jakieś rezultaty? Czy wiadomo coś więcej na temat porywanych dzieci? Czy uda się odnaleźć te dzieci? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#SebastianKaleta">Dziękuję, pani poseł, za to uzupełniające pytanie.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#SebastianKaleta">Tak, w tej sprawie już toczy się postępowanie. Międzynarodowy Trybunał Karny w ramach postępowania, którego stroną jest Polska — Polska była również bezpośrednim inicjatorem, jeśli chodzi o wszczęcie postępowania przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym w Hadze — wystosował dwa międzynarodowe nakazy aresztowania, które, o czym mogę też Wysoką Izbę poinformować, zostały już oficjalnie zakomunikowane stronie polskiej i innym państwom będącym stroną Statutu Rzymskiego. To oznacza, że jeśli osoby wskazane przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze, czyli m.in. Władimir Putin, pojawią się na terenie państw, w których ten nakaz obowiązuje… Te państwa mają obowiązek zatrzymania ich i dostarczenia do Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. To są konkretne działania, które pokazują, że społeczność międzynarodowa i międzynarodowe organy odpowiedzialne za pociąganie do odpowiedzialności za zbrodnie wojenne podjęły aktywne działania. Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze w ramach tego instrumentu, którego Polska była inicjatorem, zebrał materiały dowodowe i mógł sprawnie postawić zarzuty zarówno Putinowi, jak i osobie odpowiedzialnej za politykę wobec dzieci uprowadzanych z Ukrainy. Chodzi o panią Lwową, jeśli dobrze pamiętam nazwisko. W tej sprawie podejmowane są zdecydowane działania. Mamy konkretne procesowe decyzje Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Jest to również niejako zapowiedź tego, że prokuratura Międzynarodowego Trybunału Karnego będzie zmierzała do aktywnego formułowania zarzutów w kolejnych wątkach, co również pokazuje, że jest dynamiczna współpraca między wszystkimi zaangażowanymi instytucjami, i co jest istotne, w tym procesie również Polska pełni wiodącą rolę, bo inicjowaliśmy postępowanie przed Trybunałem, jesteśmy razem z prokuraturą haską członkiem zespołu śledczego i właśnie w ramach tego zespołu te dowody na uprowadzanie dzieci przez Rosjan, na zbrodnie na dzieciach zostały zgromadzone również dzięki aktywności polskich służb, aktywności Ministerstwa Sprawiedliwości, by te wszystkie instrumenty współpracy po prostu sprawnie funkcjonowały.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykamy ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam uczniów Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sandomierzu. Witam was serdecznie. Jesteście? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie dostępu do zabiegu przerywania ciąży oraz przestrzegania praw pacjentek w związku ze śmiercią pacjentki w szpitalu w Nowym Targu, o przedstawienie której wnosił Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy (Nowa Lewica, PPS, Razem).</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przypominam również, że przestawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony…</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Uwaga. Proszę państwa, przeszkadzacie mi trochę. Ja jestem po to, jak wiecie, żeby wam pomóc, nam pomóc. W związku z tym spieszmy się troszeczkę.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zwracam się do koleżanek i kolegów posłów, czas jest ustalony na 2 minuty na każdego z państwa, ale zgłosiło się 48 osób, 49. Chcę poinformować — i proszę sobie nie myśleć, że specjalnie o tym informuję — że o godz. 12.50 przejmuje prowadzenie obrad pan marszałek Terlecki. W związku z tym miałbym…</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To po 1,5 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jakbym mógł prosić o brak komentarza, lepiej bym się czuł.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym proponuję państwu po minucie, bo po prostu nie wszyscy z państwa zabiorą głos. Tak?</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Okej.)</u>
          <u xml:id="u-139.15" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalamy minutę na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-139.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Katarzynę Kotulę.</u>
          <u xml:id="u-139.17" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-139.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KatarzynaKotula">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wczoraj niestety ministerstwo nie było aktywne w zakresie omawianej sprawy, ale był za to aktywny prezes Jarosław Kaczyński i powiedział, że śmierć pani Doroty to wielkie oszustwo, propagandowe nadużycie, propaganda i urojona rzeczywistość. Panie prezesie, pan najlepiej wie, co to znaczy stracić bliską osobę w dramatycznych okolicznościach.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#KatarzynaKotula">24 maja w szpitalu w Nowym Targu zmarła pani Dorota. Pani Dorota była w 5. miesiącu ciąży. Została zdiagnozowana z bezwodziem. Zalecono pozycję leżącą, a następnie 3 dni pani Dorota spędziła w pozycji Trendelenburga z nogami powyżej głowy. Pomimo że wskaźniki zakażenia rosły, lekarze przyjęli standardową w Polsce postawę wyczekującą. Pani Dorota zmarła po 3 dniach w szpitalu na sepsę, ponieważ dla lekarzy tego szpitala imię Jana Pawła II, które nosi szpital, i święte relikwie w tym szpitalu okazały się ważniejsze od leczenia i ratowania życia.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#KatarzynaKotula">Panie ministrze, bardzo żałuję, że żaden przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia nie pojawił się na zwołanym przeze mnie wczoraj posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Reprodukcyjnych. Była Naczelna Izba Lekarska, byli przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Porozumienia Rezydentów, był nawet krajowy konsultant ds. ginekologii, a także obecne tutaj dzisiaj Biuro Rzecznika Praw Pacjenta. Były tam także przede wszystkim organizacje kobiece, które od lat wyręczają państwo w pomocy kobietom, w dostępie do bezpiecznej aborcji. Były też posłanki Lewicy, którym bardzo dziękuję, które interweniują od 2 lat w polskich szpitalach zawsze, kiedy pacjentki tego potrzebują. Chcę wam przypomnieć, że możecie na nas liczyć.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#KatarzynaKotula">We wtorek byłyśmy w ministerstwie, bo chciałyśmy się spotkać z ministrem i spokojnie porozmawiać. Chciałyśmy zaprosić ministerstwo na posiedzenie zespołu, ale nie zostałyśmy wpuszczone. Rozumiem, że wczoraj chcieli nas państwo ukarać. Ale chcę państwu powiedzieć, że pomimo tych wszystkich dużych emocji, które przetoczyły się w ostatnich dniach, jednak udało nam się wczoraj usiąść razem i dwa zupełnie odległe światy: środowiska lekarskiego, które dotychczas nie brało udziału w tej debacie, organizacji kobiecych i polityczek, usiadły razem, żeby debatować i rozmawiać o tym, co trzeba zrobić natychmiast. Co trzeba zrobić natychmiast, żeby kobiety w polskich szpitalach nie umierały i żeby czuły się bezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#KatarzynaKotula">Rzecznik praw pacjenta przyznał na konferencji prasowej w ministerstwie, że doszło do złamania prawa. Zabierzcie się wreszcie do roboty i zróbcie coś. Zróbcie coś, żeby kobiety w Polsce nie umierały w ciąży w szpitalach, żeby się nie bały, bo lekarze się boją, bo nie wiedzą, jak robić aborcję, albo dlatego, że nad ich głową wiszą relikwie świętych. Obowiązujące prawo i śmierć tych kobiet to jest wasza polityczna odpowiedzialność. To prawo jest złe, jest opresyjne, skutkuje przemocą wobec kobiet i w czasie waszych rządów tego nie zmienimy, i my to wiemy, i to jest jasne, ale potrzebujemy Ministerstwa Zdrowia, które ma sumienie, ale nie klauzulę. Przychodzimy z gotowymi rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#KatarzynaKotula">To są wnioski z wczorajszego bardzo dobrego spotkania, a także nasze propozycje, co trzeba zrobić i zmienić, żeby nawet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego to prawo było przestrzegane. Pan minister Niedzielski powinien stać dzisiaj na straży przestrzegania tego prawa. Tak, wiemy, że wydaliście w 2021 r. wytyczne, tylko te wytyczne nie działają. Co robicie dzisiaj, panie ministrze, żeby wszyscy lekarze to prawo respektowali, prawo, że zdrowie i życie kobiety naprawdę — naprawdę — jest najważniejsze? Jakie konsekwencje ponoszą ci, którzy je łamią? Jakie konsekwencje ponoszą szpitale, które nie realizują podstawowego świadczenia medycznego, jakim jest przerywanie ciąży? Jakie kary będziecie nakładać na te szpitale? Czy zareagujecie w końcu? Ile jeszcze kobiet musi umrzeć, żeby by tak się stało?</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#KatarzynaKotula">Chcę dzisiaj pana zapytać, dlaczego nie przystąpiono do szkolenia lekarzy, w czasie kiedy wiadomo było, że lekarze — którzy mówią o tym otwarcie, wczoraj powiedzieli to na spotkaniu naszego zespołu — w Polsce nie wiedzą, jak przerywać ciążę. Ba, nie wiedzą nawet, jak stosować ten naprawdę podstawowy lek, mizoprostol, lek, który wielu kobietom może po prostu uratować życie. Panie ministrze, chcemy włączyć do specjalizacji ginekologicznej i położniczej szkolenie z zakresu aborcji. Chcemy, żeby lekarze przestali używać tego leku off label. Tak go dzisiaj używają, ale otwarcie mówią, że zupełnie się na tym nie znają, nie wiedzą, jak mają to robić. Proponujemy rejestrację tego leku, proponujemy szkolenia, proponujemy szkolenia według najnowszych standardów, wytycznych WHO, bo dzisiaj Polki zasługują na to, żeby być leczone zgodnie z najnowszymi standardami i żeby ich życie było ratowane.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#KatarzynaKotula">Chcemy — i to nam wczoraj obiecał konsultant krajowy do spraw ginekologii i położnictwa — żeby organizacje kobiece Aborcyjny Dream Team i Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny brały udział w pracach tej komisji. Przestańmy ścigać te organizacje. Zacznijmy się od nich uczyć.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#KatarzynaKotula">Chcemy zwiększenia budżetu rzecznika praw pacjenta, bo Biuro Rzecznika Praw Pacjenta to jedyna instytucja w Polsce, na którą pacjentki naprawdę mogą w tej sprawie liczyć. Działa, jednak zbyt wolno z powodu braku wystarczającego finansowania.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#KatarzynaKotula">Prosimy o konkretne odniesienie się do tych wszystkich postulatów, które pan usłyszał i jeszcze w naszych pytaniach usłyszy. Nie proszę pana w imieniu posłanek, nie proszę pana w imieniu polityczek. Proszę pana w imieniu pacjentek, bo pacjentki chcą dzisiaj usłyszeć, co zrobicie, żeby ich zdrowie i życie naprawdę były najważniejsze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dałem trochę czasu na zapisywanie się do pytań.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze chce się zapisać?</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam serdecznie. Trudną rolę ma pan dzisiaj. Może nawet nie tylko dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Głównym celem opieki medycznej nad kobietą w ciąży jest zapewnienie prawidłowego przebiegu ciąży oraz jak najwcześniejsza identyfikacja czynników ryzyka, umożliwiająca objęcie pacjentek opieką okołoporodową odpowiadającą ich potrzebom zdrowotnym. W tym zakresie należy zwrócić uwagę na to, że przepisy rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej regulują tę kwestię głównie w zakresie przebiegu ciąży, porodu, połogu i opieki nad noworodkiem. Część trzecia standardu została poświęcona identyfikacji najczęstszych czynników ryzyka powikłań okołoporodowych. Oceny występowania czynników ryzyka dokonuje osoba, która sprawuje opiekę nad ciężarną. W przypadku stwierdzenia ich występowania ciężarna, rodząca lub noworodek powinni pozostać pod opieką lekarza położnika lub lekarza oddziału neonatologicznego o odpowiednim stopniu referencyjności, zapewniającego opiekę prenatalną lub neonatologiczną.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WaldemarKraska">Należy również wskazać, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach przerywania ciąży przerwanie ciąży może być dokonane przez lekarza w przypadku, gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego. To są dwa przypadki, w których przerwanie ciąży jest w naszym kraju dopuszczalne, i to trzeba bardzo mocno w tej chwili zaakcentować, powiedzieć. Decyzja o tym, czy wystąpiły okoliczności, w których ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety — powtarzam: zdrowiu lub życiu kobiety, to są rozłączne kryteria — jest i może być podejmowana wyłącznie przez lekarza w odniesieniu do konkretnego przypadku.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WaldemarKraska">Należy również pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty podstawowym obowiązkiem lekarza jest wykonywanie zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami, środkami zapobiegania chorobom, ich rozpoznawania oraz leczenia, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#WaldemarKraska">Dodatkowo w dniu 7 listopada 2021 r. na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia został opublikowany komunikat zwracający uwagę na obowiązujące obecnie regulacje prawne w przypadku sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu kobiety ciężarnej, np. w przypadku podejrzenia krwotoku do jamy macicy czy też zakażenia samej jamy macicy. Wskazano w nim, że zgodne z prawem jest niezwłoczne zakończenie ciąży w oparciu o obowiązujące przepisy ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Ustawa ta wprost wskazuje na przesłanki zagrożenia życia lub zdrowia matki. Trzeba podkreślić, że te przesłanki są rozłączne. Wystąpienie tylko jednej z nich jest wystarczającą prawną przesłanką dla podjęcia reakcji przez lekarza. Oczywiste jest, że pacjentka na każdym etapie prowadzenia ciąży musi być informowana o aktualnych ryzykach związanych z jej zdrowiem. W komunikacie podkreślono z całą mocą, że lekarze nie mogą obawiać się podejmowania oczywistych decyzji — podkreślam: lekarze nie mogą obawiać się podejmowania oczywistych decyzji — w oparciu o swoje doświadczenie i dostępną wiedzę medyczną.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#WaldemarKraska">Wraz z komunikatem pojawiła się także informacja krajowego konsultanta do spraw położnictwa i ginekologii, w której wskazywano postępowanie w przypadku przedwczesnego odpływania płynu owodniowego. Dodatkowo minister zdrowia zarządzeniem z 12 czerwca br. powołał zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży. W skład tego zespołu wchodzi 16 osób, przewodniczącym jest krajowy konsultant w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Do zadań zespołu należy opracowanie wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z przerywaniem ciąży w przypadkach stwierdzenia wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 4a ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zawierających w szczególności sposób oceny i potwierdzania przesłanek dla dopuszczalności przerywania ciąży, przesłanki dla konieczności zlecania dodatkowych konsultacji medycznych mających na celu określenie stanu zdrowia ciężarnej, sposób postępowania z ciężarną w przypadku stwierdzenia stanu zagrożenia jej życia i zdrowia, materiały szkoleniowe dla pracowników medycznych oddziałów ginekologiczno-położniczych.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#WaldemarKraska">Należy również wskazać, że postępowanie w sprawie pacjentki w Nowym Targu przeprowadził rzecznik praw pacjenta. Informacja o tym postępowaniu jest umieszczona na jego stronie internetowej. Zgodnie z informacjami rzecznika praw pacjenta w szpitalu w Nowym Targu doszło do naruszenia praw pacjenta. Po otrzymaniu informacji o tym tragicznym zdarzeniu niezwłocznie zostały podjęte działania z urzędu. W sprawie skorzystano z opinii konsultanta krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii prof. Krzysztofa Czajkowskiego, a także z opinii wewnętrznego eksperta dr n. med. Moniki Sadowskiej. W sprawie stwierdzono naruszenia praw pacjenta w odniesieniu do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymogom aktualnej wiedzy medycznej, informowania o stanie zdrowia pacjenta, a także prowadzenia dokumentacji medycznej.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#WaldemarKraska">W toku postępowania wykazano szereg nieprawidłowości, które wystąpiły w trakcie pobytu pacjentki na oddziale szpitala w Nowym Targu. W chwili przyjęcia pacjentki do szpitala wykonano badania diagnostyczne, w tym USG, zalecono podanie dożylnie antybiotyku. W kolejnych dniach nie podjęto żadnych dodatkowych działań wobec narastającego miana CRP, czyli wskaźnika stanu zapalnego. Nie wdrożono na czas adekwatnej antybiotykoterapii w związku z rozwijającym się stanem zapalnym. Nie zaproponowano pacjentce indukcji poronienia 22 maja, czyli dzień po przyjęciu do szpitala, wobec narastającego CRP. Nie prowadzono prawidłowego nadzoru nad stanem ogólnym ani położniczym ani nie wdrożono właściwego postępowania terapeutycznego we właściwym czasie w związku z pogarszającym się stanem zdrowia pacjentki z 23 na 24 maja br. Nadzór nad ciężarną nie był prowadzony z zachowaniem należytej staranności ani zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#WaldemarKraska">Rzecznik praw pacjenta w piśmie skierowanym do szpitala zalecił opracowanie procedur dotyczących wdrożenia zasad postępowania w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu kobiety, przeszkolenie personelu medycznego w zakresie standardów opieki porodowej, a także przeprowadzenie szkoleń oraz przekazanie informacji o ich terminach, agendach oraz osobach, które będą w tych szkoleniach uczestniczyły. Zobowiązano także do pouczenia personelu medycznego w zakresie podejmowania niezbędnych działań diagnostycznych w celu określenia stanu zdrowia ciężarnej oraz płodu.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#WaldemarKraska">Szanowni Państwo! Trzeba podkreślić, że w przypadku pacjentki z Nowego Targu, tak jak wcześniej w przypadku pacjentki z Pszczyny, nie doszło do naruszenia praw pacjenta z powodów prawnych czy ideologicznych. Jeszcze raz podkreślam, nie doszło do naruszenia praw pacjenta z powodów prawnych czy ideologicznych.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A jakich?)</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#WaldemarKraska">W obu przypadkach zarówno rzecznik praw pacjenta, jak i konsultant krajowy potwierdzili błąd medyczny. Warto w tym momencie zwrócić uwagę państwu, którzy sugerujecie związek wskazanych błędów z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, że wskazane orzeczenie nie odnosi się do tych przypadków, ponieważ trybunał nie zajmował się przesłankami zdrowia i życia kobiety w aspekcie prawa do aborcji. Prawo do aborcji w przypadku zagrożenia zdrowia kobiety lub w przypadku zagrożenia życia kobiety jest niekwestionowane. Proszę państwa, to musi wybrzmieć bardzo wyraźnie z tej mównicy: jeżeli jest zagrożone życie czy zdrowie kobiety, prawo do aborcji w tej chwili w naszym kraju przysługuje. Muszę państwu powiedzieć, że Prawo i Sprawiedliwość także nie poparło projektu, który był rozpatrywany w tej izbie, zaostrzającego prawo aborcyjne.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#WaldemarKraska">Na koniec kilka danych statystycznych, bo myślę, że one dobrze odzwierciedlą stan, w jakim w tej chwili jesteśmy. Główny Urząd Statystyczny na swojej stronie publikuje informacje o zgonach związanych z ciążą, porodem i okresem połogu. Przytoczę kilka liczb. W roku 2006 takich zgonów w naszym kraju było 11, w 2007 r. — 11, w 2008 r. — 19, nie pamiętam, żeby była w tej izbie dyskusja na ten temat. Kolejne lata to są mniej więcej podobne liczby: 9, 5, 9, w roku 2009–9, w roku 2021–7, czyli mniej więcej cały czas ta liczba utrzymuje się na pewnym poziomie. Oczywiście za każdą taką liczbą kryje się ludzki dramat i musimy starać się, aby tych niepotrzebnych zgonów było jak najmniej.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Zmieńcie przepisy.)</u>
          <u xml:id="u-142.14" who="#WaldemarKraska">Stąd wszystko to, co w tej chwili uruchomiliśmy i co robimy już od wielu lat — aby były jasne wytyczne, jeśli chodzi o ciążę i stan zagrożenia życia i zdrowia kobiety.</u>
          <u xml:id="u-142.15" who="#WaldemarKraska">Jeszcze jedna statystyka, o której chciałem powiedzieć, to jest statystyka dotycząca umieralności matek na 100 tys. urodzonych…</u>
          <u xml:id="u-142.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Statystykami nie wyczyści pan sumienia.)</u>
          <u xml:id="u-142.17" who="#WaldemarKraska">Ale to są rzeczy, które trzeba powiedzieć otwarcie.</u>
          <u xml:id="u-142.18" who="#WaldemarKraska">Jeżeli popatrzymy na ostatnie dane, z roku 2020, w Polsce umieralność matek na 100 tys. urodzonych żywych dzieci to jest 2,5. Jeżeli spojrzymy np. na Niemcy, to jest to 3,6, na Norwegię — 3,6, na Stany Zjednoczone — 23…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, w drugiej części pan odczyta statystyki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WaldemarKraska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Naprawdę…)</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma za co bić brawa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Śmierć człowieka jest tragedią…</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Było wstać…)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla was nie, nawet wstać nie potraficie.)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#JózefaSzczurekŻelazko">…ale śmierć matki i dziecka jest szczególnym dramatem. Dlatego tu, w tej Izbie, chciałabym złożyć najbliższym zmarłej pacjentki wyrazy głębokiego współczucia.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było wstać wczoraj.)</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Panie marszałku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">40 sekund pani zostało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wysoka Izbo! Wykorzystywanie tej tragedii do zbicia kapitału politycznego, do manipulowania ludźmi jest szczególną podłością.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Widzę, widzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Skandaliczne słowa pani poseł Kotuli, która zmanipulowała słowa prezesa Prawa i Sprawiedliwości Jarosława Kaczyńskiego, są dobitnym dowodem na to.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie?)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Pan prezes powiedział: łączenie tej śmierci z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego to wielkie oszustwo.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowni państwo, doskonale, panie i panowie posłowie, wiecie, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie ma żadnego wpływu na to, co się zdarzyło w szpitalu w Nowym Targu.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Aaa…)</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Dlatego nie manipulujcie ludźmi, nie podgrzewajcie emocji.</u>
          <u xml:id="u-150.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-150.8" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wam nigdy nie zależało na losie kobiet.</u>
          <u xml:id="u-150.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ratujcie kobiety, nie zabijajcie kobiet.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Nigdy nie współczuliście kobietom. Te wskaźniki, o których mówił pan minister, świadczą o tym, jak dbaliście o kobiety, w czasach kiedy rządziliście.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zabijajcie kobiet.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Kobiety, żeby kupić zeszyty dzieciom w szkole, musiały pracować za 4 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Musiały pracować do 67. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skończył się czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Taki los stworzyliście kobietom.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas!)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">A teraz udajecie, że je bronicie.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Koniec!)</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nam się wyłącza mikrofon, jak… A wy chcecie nie wiadomo ile czasu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, radziłbym trochę mieć dystans do tego. Bo jeżeli pani poseł mówiła 40 sekund dłużej, a wszystkim będę wyłączał po 1 minucie, to i pani wyłączę.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ja jestem przygotowana.)</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">A jak pani poseł mówiła dłużej, to może by pani wpadła na taki pomysł, żeby i pani mówiła dłużej.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Rosa.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MonikaRosa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zabija nas prawo, bo zakaz aborcji zabija.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#MonikaRosa">Decyzja pseudotrybunału jest waszą hańbą. Zabija nas wasza ideologia, którą niesiecie na sztandarach. Zabija nas klauzula sumienia. Zabija nas obojętność lekarzy wobec naszych tragedii. Bo jak to jest możliwe, panie ministrze, proszę mi to wyjaśnić, że czeka się na umarcie płodu, narażając zdrowie i życie kobiety. Proszę mi wyjaśnić, jak to jest możliwe, że klauzula sumienia lekarza albo całego szpitala, nazwa szpitala decyduje o zdrowiu i życiu kobiety i tę kobietę zabija. Jak to jest możliwe, że lekarze nie wiedzą, jak zrobić w Polsce aborcję? Jak to jest możliwe, że sekuje się organizacje, ekspertki, przyjaciółki aborcyjne, które ratują życie kobiet? To tylko i wyłącznie dzięki nim ta skala śmierci kobiet w ciąży w Polsce jest tak niewielka. Proszę mi wyjaśnić, panie ministrze, jak Jarosław Kaczyński może mówić o urojonej rzeczywistości, o propagandzie. To jest nasza rzeczywistość, to jest rzeczywistość kobiet, które leżą w szpitalach i teraz sięgają po telefon do koleżanki, do prawnika, do mediów, bo boją się o swoje życie.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Magdalena Biejat, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MagdalenaBiejat">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mówił pan dzisiaj dużo o prawie. Więc oprócz tego prawa, na które pan się powoływał, jest jeszcze takie prawo, które mówi o tym, że kto pomaga kobiecie w aborcji, której ona chce, której potrzebuje, ten podlega karze więzienia do lat 3. Tym prawem zasłaniają się lekarze, kiedy odmawiają nam prawa do życia i zdrowia, do ochrony naszego życia i zdrowia. W Sejmie od 2 lat leży ustawa Lewicy, która wykreśla aborcję z Kodeksu karnego. Czy państwo, stając na straży pacjentek i wychodząc naprzeciw lekarzom, którzy też o to proszą, poprzecie tę ustawę?</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#MagdalenaBiejat">Jest jeszcze jeden zapis w prawie, który utrudnia dbanie o zdrowie i życie pacjentek i którym zasłaniają się lekarze, którzy nie chcą nam pomóc. To klauzula sumienia. Czy wykreślicie ją wreszcie z prawa? Bo, szanowni państwo, klauzula sumienia musi odejść.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale ma zabawę.)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Fajnie się bawicie.)</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy się wszyscy bawicie życiem kobiet. Hańba i wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana to śmieszy? Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, niech pan zaczyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#JacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Prowadzimy tę debatę w cieniu kolejnej tragicznej śmierci ciężarnej kobiety w jednym ze szpitali w Polsce. Chciałbym to podkreślić: śmierci, której można było uniknąć. Można byłoby uniknąć, gdyby podejście rządu do tego problemu było inne, niż zaprezentował tu pan minister Kraska. Bowiem z jego perspektywy, jak rozumiem z perspektywy rządu, Ministerstwa Zdrowia, wszystko jest okej. Wydano komunikaty, wytyczne, zalecenia, ale kobiety w szpitalach, panie ministrze, umierają, więc widać wyraźnie, że to prawo jest źle skonstruowane. Zresztą nie ja to wymyśliłem.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Sójka: Ale nie ma… niż za waszych czasów.)</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#JacekProtasiewicz">To wasz prezydent Andrzej Duda w tydzień po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który zaostrzył prawo aborcyjne w Polsce, zaproponował zmiany i wprowadzenie jeszcze jednej przesłanki przerywania ciąży związanej z letalnymi wadami płodu. Czy nie rozumiecie, że to prawo drakońskie, ale przede wszystkim szkodliwe, które doprowadza ciężarne kobiety w Polsce do śmierci w szpitalach, należy zmienić?</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wykreślamy z listy pana posła.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Śmierć pani Doroty jest kolejną tragedią, której można było uniknąć, gdyby tylko życie kobiet nie było w Polsce przedmiotem politycznych targów. To wy doprowadziliście do tego, że jest. Ministerstwo Zdrowia jest od tego, by zapewnić ochronę życia pacjentek, panie ministrze. Pozwalacie na to, że tak nie jest, bo pozwalacie na istnienie placówek, które w całości zasłaniają się klauzulą sumienia, i pozwalacie im na to, by nie wykonywały ustawy. 3 dni zwlekania z decyzją lekarza nie jest błędem lekarskim, panie ministrze. Jest w pewien sposób świadomą decyzją, tym bardziej że mamy za sobą historię wielu takich tragedii. Pan tu przedstawia statystyki, ale każdy taki przypadek powinien wam dawać do myślenia i mówić wam o tym, że po prostu pozwalacie na czynienie zła, gdy upieracie się przy swoim. Zmieńmy prawo. Zadbajmy o zdrowie i życie Polek.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ten dramat, który opisał, zbadał pan rzecznik praw pacjenta, nie upoważnia was do formułowania tak skandalicznych tez, iż lekarze z obawy o rozwiązania prawne zaniedbują swój podstawowy obowiązek, jakim jest ratowanie życia i zdrowia kobiet. Wy dzisiaj tak naprawdę szczujecie na lekarzy i na cały personel medyczny, mówiąc i oskarżając lekarzy o to, że lekarze obawiają się czegokolwiek.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, was oskarżamy.)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy złożyliście wniosek…)</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Głos z sali: PiS to zrobił.)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#AnnaKwiecień">Lekarze są pełni empatii i wrażliwości. Lekarze walczą codziennie o zdrowie swoich pacjentów. Dzisiaj 180 tys. lekarzy walczy o zdrowie i życie pacjentów, którzy zgłaszają się do nas. Natomiast jednostkowy przypadek, tragiczny, dramatyczny — my wyrażamy ogromne współczucie — nie pozwala wam formułować tak skandalicznych tez.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Relikwie sobie w domach wieszajcie, a nie w szpitalach.)</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#AnnaKwiecień">Wy z tego tytułu ustawiacie pacjentów przeciwko całemu personelowi medycznemu.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To wasza wina.)</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wina Kaczyńskiego.)</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#AnnaKwiecień">Od tego są odpowiednie instytucje, żeby zbadać, co się stało w tym przypadku. Prawo nie zostało zmienione. Art. 30 ustawy o zawodzie lekarza…</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Byli wczoraj lekarze, mówili, że nie uczą się aborcji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Barbara Nowacka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#BarbaraNowacka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Słucham i myślę, że trzeba być albo cynikiem, albo głupcem, żeby nie wiedzieć, jak zmienia się porządek prawny i jak zmienia się atmosfera wokół szpitali po wprowadzeniu zmian przez pseudotrybunał. Wy doskonale wiedzieliście, jak to się skończy. Mieliście pełną świadomość, a jeśli nawet nie ogarnęliście tego, to tłum na ulicach w 2020 r. wam o tym mówił: że Polki będą umierały, bo sprowadziliście strach na lekarzy, na pielęgniarki, na szpitale, na instytucje.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pani? Głupoty mówi.)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie szczujcie na lekarzy i pielęgniarki.)</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#BarbaraNowacka">To wasze organizacje i wspierane przez was fundamentalistyczne grupy powodowały strach. My prosimy lekarzy i pielęgniarki, żeby byli odważni, a polityków, żeby się opamiętali, bo polityczną odpowiedzialność za śmierć każdej kobiety ponoszą ci, którzy doprowadzili do tego obrzydliwego prawa, czyli politycy PiS-u i Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#BarbaraNowacka">Panie Ministrze! Jak panu nie wstyd opowiadać, że w Niemczech umiera więcej kobiet? Pan jest ministrem rządu polskiego, pan ma dbać, żeby Polki nie umierały, a nie cieszyć się, że gdzie indziej umiera więcej. Hańba!</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Niemców jest 80 mln.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Wystarczy jedno zdanie: uchyla się art. 152 Kodeksu karnego, żeby już żaden lekarz nie mógł nigdy powiedzieć, że nie wykonał potrzebnej aborcji, bo boi się prokuratora albo więzienia. Wystarczy jedno zdanie: uchyla się art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, żeby już żaden szpital z relikwiami Jana Pawła II albo bez nie mógł odmówić kobietom tego zwykłego, normalnego świadczenia medycznego, jakim jest przerwanie ciąży. Wystarczy jedno zdanie w ustawie: każda osoba ma prawo do świadczenia opieki zdrowotnej w postaci przerwania ciąży do końca 12. tygodnia jej trwania, żeby Polki mogły w końcu przestać bać się zachodzić w ciążę.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Drogie Polki! Drogie Kobiety! Drogie Dziewczyny! Lewica ma odwagę, żeby te trzy zdania stały się obowiązującym prawem. Lewica i wy macie odwagę powiedzieć: my, kobiety, wstajemy z kolan, a klauzula sumienia musi iść do kosza.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Doprowadzicie do tego, że nie będzie położników i lekarzy.)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Będziecie szukać lekarza z sumieniem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MirosławSuchoń">Proszę się uspokoić. Trzeba było dyskutować, zanim kierowaliście do trybunału, tzw. trybunału ten haniebny wniosek.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MirosławSuchoń">Pan minister Kraska powiedział, że lekarze nie mogą bać się podejmowania decyzji. Ale, panie ministrze, prawdą jest to, co dzisiaj piszą media w Polsce, czyli to, że pomiędzy pacjentką a lekarzem stoi dzisiaj prokurator, wasz prokurator, waszego rządu. A jeżeli przypadkiem dojdzie do tego, że lekarz okaże niezależność i podejmie decyzję, to oczywiście usłużne posłanki i posłowie PiS-u zaraz pobiegną do prokuratury, żeby ta zbadała, czy cokolwiek się tam nie stało. To jest absolutnie haniebne. Nie ma dziś na sali tych, większości tych, którzy podpisali ten haniebny wniosek: posłów Prawa i Sprawiedliwości, Konfederacji, o dziwo, Wolnościowców.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#MirosławSuchoń">Nie ma przedstawicieli Trybunału Konstytucyjnego. Zastanawiam się, czy oni tak naprawdę wiedzą, co zrobili. Prawdopodobnie nie zdają sobie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Pytanie, czy starczy panu odwagi, żeby wyjść poza polityczny teatr, który funduje nam Prawo i Sprawiedliwość, i rzeczywiście zadbać dziś o bezpieczeństwo kobiet. Bo dzisiaj jest ten moment, w którym albo stanie pan po stronie kobiet, po stronie bezpieczeństwa, albo nadal pan będzie twarzą tego cyrku, który tutaj widzimy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanka Karolina Pawliczak, niezrzeszona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#KarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Kaczyński! To pan żyje w swojej urojonej rzeczywistości. To pan ręcznie wysterował prawo, tak by niemoc barbarzyńskich przepisów zabijała kobiety. To pan ze swoim politycznym PiS-owskim obozem ponosi pełną polityczną odpowiedzialność za los tych kobiet, za ich stracone życie, zdrowie, za cierpienie ich rodzin i najbliższych. Zastanawiam się, co pan czuje, gdy słyszy pan o kolejnej niewinnej śmierci spowodowanej wprowadzeniem do naszego prawa waszych PiS-owskich urojeń. Co pan czuje i co pan myśli? Czy to naprawdę jest taka znieczulica i pustka? Czy nie poruszają pana historie tych kobiet, sióstr, matek, córek? Jakim trzeba być człowiekiem, by spokojnie żyć ze świadomością wprowadzenia nieludzkiego prawa? Nie potrafi pan nawet wstać, by uczcić ich śmierć. Jest pan żałosnym, oderwanym od rzeczywistości człowiekiem.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy jesteście żalośni.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#KarolinaPawliczak">Mam nadzieję, że spotka pana sprawiedliwość i kara…</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#KarolinaPawliczak">…a historia, na której kartach haniebnie się pan zapisuje, pana wreszcie rozliczy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Siejecie tę nienawiść…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Milczanowską z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#AnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Hańbą i wstydem jest, że zbijacie kapitał polityczny, żerując na ludzkiej tragedii. Dzisiaj wasze cyniczne uśmiechy podczas tej debaty najlepiej o tym świadczą.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy się śmiejecie, wy.)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#AnnaMilczanowska">Skandaliczne jest, że ciągle kłamiecie, mówiąc, że w Polsce nie można dokonać aborcji. Od 1993 r. jest w Polsce ustawa o planowaniu rodziny, art. 4a, który mówi, że można dokonać aborcji, jeżeli ciąża zagraża życiu, i można dokonać aborcji, jeżeli ciąża zagraża zdrowiu kobiety.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Na papierze.)</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#AnnaMilczanowska">Przestańcie kłamać. Dość tych fałszywych emocji, dość obrażania naszych liderów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#AnnaMilczanowska">Spójrzcie prawdzie w oczy.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Wasza wina!)</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#komentarz">(Głos z sali: To o to chodzilo?)</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#komentarz">(Głos z sali: A ołtarzyk już macie?)</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze, że powiedzieliście wreszcie prawdę, o co wam chodzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani marszałkini Małgorzata Kidawa-Błońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po śmierci pani Izy z Pszczyny już ani jedna kobieta nie miała umrzeć, ani jedna, a mijają kolejne miesiące i kobiety umierają.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: 19 za waszych czasów.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I umierają nie dlatego, że w szpitalach nie ma lekarzy, tylko przez prawo, które stworzyliście, przez atmosferę strachu kobiety nie są ratowane. Pan minister podawał statystyki. Wiem, że niestety tak jest, że czasami kobieta umiera w połogu, ale te kobiety można było uratować, tylko trzeba było podjąć działania. One umarły przez bezczynność, dlatego że lekarze bardziej boją się prokuratora generalnego niż wytycznych ministra zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Po 2 latach pan minister mówi, że trzeba podjąć działania, uściślić przepisy. Po 2 latach, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda, prawda.)</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani nie przeszkadza.)</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zmarnowaliście 2 lata i kolejne rodziny straciły matki, córki, żony, a pan prezes Kaczyński mówi o urojonej rzeczywistości i propagandzie.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panie prezesie, niech pan pójdzie do tych rodzin, pójdzie do tych matek czy ojców, którzy stracili córki, i powie im, że to jest propaganda i urojona rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Poseł Jagna Marczułajtis-Walczak: Niech pani nie przeszkadza.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Szanowna pani, te pogrzeby się odbywają. Te rodziny straciły bliskich i nic nie zrobiono.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Za waszych czasów co roku umierały pacjentki, to są fakty.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Scheuring-Wielgus, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JoannaScheuringWielgus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Lewica od lat walczy o legalną aborcję, ale nawet jeżeli uda nam się w którymś momencie ją wprowadzić, to jednak trzeba też zlikwidować klauzulę sumienia. Klauzula sumienia to efekt działalności katolickich lobbystów i konserwatywnych polityków, którzy umieścili to wstrętne coś w zapisach prawa. Zrobili to po to, aby w zgodzie z prawem można się było tym zasłaniać i odmówić wykonywania zabiegów. W praktyce dotyczy to w większości aborcji, dlatego mam apel do przyszłych ginekologów: nie zostawajcie ginekologami, jeżeli macie poglądy konserwatywne. Możecie wybrać inną specjalizację, bo jeżeli jesteś ginekologiem, to w ramach swojej pracy musisz dokonywać aborcji, podawać tabletki poronne czy robić cesarskie cięcia. Do konserwatywnych lekarzy ginekologów, którzy są teraz: Panowie, dlaczego igracie naszym życiem? Dlaczego wasz światopogląd stoi nad naszym zdrowiem, nad naszym bezpieczeństwem i nad naszą godnością? W idealnym świecie, którego chce tylko Lewica, każda kobieta powinna mieć prawo do przerywania ciąży bezpiecznie i za darmo, bez tłumaczenia się komukolwiek, bez czekania na to, co mówią politycy, ksiądz czy sumienie ginekologa. Klauzula sumienia do kosza.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Nie o ratowaniu życia i zdrowia…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zakaz aborcji zabija, ale chciałem spytać o coś innego: Czy prowadzicie badania, z czego w Polsce wynika społeczne zapotrzebowanie na aborcję? Dlaczego kobiety muszą sięgać po tę ostateczność? Czy ktoś sprawdził, jak to się dzieje, że według Niebieskiej Linii 30 tys. kobiet rocznie jest ofiarami zgwałceń, a w 2021 r. nie dokonano ani jednego zabiegu aborcji ciąży z czynu zabronionego? Przemoc domowa wobec kobiet jest wszechobecna, ale waszą odpowiedzią od 10 lat jest utrzymywanie zastrzeżenia wobec art. 55 konwencji stambulskiej. Przemoc domową w dalszym ciągu w Polsce ścigamy z oskarżenia prywatnego. Zakazy i nakazy nic nie dadzą, trzeba edukacji, trzeba uczyć, czym jest bezpieczna antykoncepcja, trzeba ograniczać społeczne zapotrzebowanie na aborcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Sójka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pozwolę sobie również przywitać uczniów i opiekunów z Ostródy. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#KatarzynaSójka">Szanowny Panie Marszałku! Ja też zakrzyknę: ani jednej więcej śmierci, ani dziecka, ani matki. Mówię to jako matka, jako lekarz i jako poseł. Śmierć każdej matki i każdego dziecka jest wielką tragedią.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś!)</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś za wczoraj!)</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#KatarzynaSójka">Ale dodam jeszcze: ani jednej więcej oszukanej kobiety, bo to, co dzisiaj robi opozycja, to oszukiwanie kobiet.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś kobiety!)</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Przeproś! Przeproś! Przeproś!)</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#KatarzynaSójka">Posłanki z Platformy i Lewicy brutalnie, bezwzględnie i z premedytacją wykorzystują tragedie kobiet do swoich potrzeb, wykorzystujecie Polki do polityki, do swojej kampanii kłamstwa, manipulując słowem, by Polki się bały i myślały, że aborcja nie jest możliwa.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ani jednej więcej!)</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#KatarzynaSójka">A aborcja w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia matki jest w Polsce w pełni legalna.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie widzimy.)</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest obowiązkiem.)</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ciszej Lewica.)</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#KatarzynaSójka">Przez jaki wyrok Trybunału Konstytucyjnego za rządów Platformy w 2008 r. zmarło 19 kobiet w ciąży?</u>
          <u xml:id="u-188.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś!)</u>
          <u xml:id="u-188.15" who="#KatarzynaSójka">Wniosek i wyrok Trybunału Konstytucyjnego w 2020 r. w ogóle tego nie dotyczył i nie zmienił żadnych przepisów prawnych, które obowiązują w tym zakresie. Dodam, że kobiety ciężarne niestety umierają także w krajach, gdzie aborcja jest legalna w 100%, więc wasza teza jest w 100% oszustwem.</u>
          <u xml:id="u-188.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#KatarzynaSójka">Szczujecie na lekarzy, a lekarze nie mają problemu z prawem w tym zakresie. Wiedzą, że jeśli jest potrzebna aborcja, to ją proponują i wykonują w Polsce. Aborcja w Polsce w tym zakresie…</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś kobiety!)</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Teraz głos zabierze pani posłanka Katarzyna Lubnauer z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 19 kobiet w 2008 r. zmarło przez was, wtedy kiedy wy rządziliście.)</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Można by mieć wątpliwości, jakie są intencje Prawa i Sprawiedliwości, gdyby nie słowa Jarosława Kaczyńskiego z 2016 r. o tym, że będziecie dążyć do tego, żeby przypadki ciąż bardzo trudnych, kiedy dziecko jest skazane na śmierć, mocno zdeformowane, kończyły się jednak porodem, by to dziecko mogło być ochrzczone i pochowane.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#KatarzynaLubnauer">Wiemy, że od początku to planowaliście i nie jest urojoną rzeczywistością to, że Polki boją się w Polsce być w ciąży. Nie jest urojoną rzeczywistością to, że pani Iza z Pszczyny i Dorota z Nowego Targu nie żyją. Nie jest urojoną rzeczywistością to, że prawo w Polsce zabija, i nie jest urojoną rzeczywistością to, że PiS i Konfederacja zafundowali to Polkom.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#KatarzynaLubnauer">I chciałam powiedzieć jeszcze jedną rzecz: mówicie, że to sprawa polityczna, że to lekarze, że to szpital. To zaznaczmy: na czele tego szpitala stoi też polityk PiS-u, radny Prawa i Sprawiedliwości pan Marek Wierzba. Człowiek Suwerennej Polski, człowiek obozu PiS.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#KatarzynaLubnauer">I taka atmosfera jest w tym szpitalu, że Dorota z Nowego Targu nie doczekała się dziecka, tylko śmierci.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Daria Gosek-Popiołek, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#DariaGosekPopiołek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#DariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kobiety w ciąży, rodzące nie czują się bezpiecznie na polskich oddziałach ginekologiczno-położniczych. Ich obawy są uzasadnione i to nie chodzi o indywidualne odczucia. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w 37 szpitalach, kontrolę nad tym, czy opieka nad kobietami roniącymi jest odpowiednia. I w żadnym z tych szpitali taka opieka tym kobietom nie była zapewniona, a mówimy o kobietach szczególnie wrażliwych, w krytycznej sytuacji ich życia. Żaden szpital nie zaoferował im pełni tego, co powinny otrzymać. Od lat kobiety mówią, że w wielu szpitalach standardy opieki okołoporodowej są fikcją, i mówią o traumatycznych przeżyciach.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie uciekajcie…)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#DariaGosekPopiołek">Ja się pytam, gdzie są kontrole NFZ-u. Gdzie jest państwo polskie, żeby egzekwować podstawowe przepisy, które zabezpieczają życie i zdrowie pacjentek w ciąży na każdym etapie? I szanowni państwo, potrzebujemy państwa, które egzekwuje przepisy prawa, nie przepisy kościelne, bo klauzula sumienia — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polską rządzą ludzie, którzy nienawidzą kobiet i którzy dla politycznych celów zgotowali Polkom piekło. Którzy w imię ideologii realizują założenia ultrakonserwatywnych fundamentalistów. My nie godzimy się z dramatem i lękiem kobiet, których życie i zdrowie jest zagrożone. Nie godzimy się na okrutne prawo, przez które umierają młode Polki. To złe prawo zgotował nam Jarosław Kaczyński. To złe prawo zawdzięczamy autorom wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, pod którym podpisali się posłowie i posłanki PiS-u i wszyscy z Konfederacji. Dziś wy wszyscy zrzucacie odpowiedzialność na lekarzy, choć to wy nad nimi postawiliście prokuratora, który ma drakońskie prawo w ręce, i to wy promujecie klauzulę sumienia. To wy, którzy właśnie uciekliście z sali — zobaczcie państwo, dzisiaj nie ma nikogo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#MonikaWielichowska">Ja nie zmanipuluję słów Kaczyńskiego i dokładnie je zacytuję, który w 2016 r. powiedział: Będziemy dążyli do tego, by nawet przypadki ciąż bardzo trudnych, kiedy dziecko jest skazane na śmierć, mocno zdeformowane, kończyły się jednak porodem, by to dziecko mogło być ochrzczone, pochowane i miało imię.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#MonikaWielichowska">Kiedy młode Polki zabija okrutne prawo, ten sam Kaczyński określa, że to propaganda i urojona rzeczywistość. Zwracam się do wszystkich, którzy nas oglądają i którzy nas słuchają: wszystko jest w waszych rękach. Tę złą władzę trzeba pogonić w jesiennych wyborach. Wtedy każda Polka będzie bezpieczna i miała opiekę medyczną na miarę XXI w. — nie opiekę polityka PiS-u, księdza czy prokuratora. Będzie zaopiekowana przez lekarza. Wtedy w życie wejdzie prawo do bezpiecznej, legalnej, dostępnej i darmowej aborcji. Powróci dostęp do antykoncepcji, edukacja seksualna w szkołach…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MonikaWielichowska">…dostęp do badań prenatalnych i zostanie uporządkowana kwestia klauzuli sumienia.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kotula.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, że to powiem, ale prowadzę te obrady i taka naszła mnie refleksja. Może nie powinienem dzielić się refleksjami. Myślę, że zwykle na sali są ci ludzie, których poruszane tematy interesują tak naprawdę i którzy nimi się przejmują. I też są ludzie, których nie ma na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drogie Kobiety! Jesienią Lewica i Koalicja Obywatelska wygrają te wybory. A jeśli Lewica wygra te wybory, to wiemy na pewno, że aborcja będzie bezpieczna, legalna, darmowa i dostępna. Ale zanim tak się stanie, mamy już dzisiaj dla was pakiet konkretnych rozwiązań — to pakiet „Bezpieczna pacjentka”. Nr 1: dekryminalizacja, likwidacja art. 152 Kodeksu karnego — do kosza. Klauzula sumienia do kosza. Szpitale wolne od świętych. Aborcyjny Dream Team i Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny w zespole Ministerstwa Zdrowia, które będzie opracowywało szkolenia, rekomendacje i wytyczne. Szkolenie z tego, jak robić bezpieczną aborcję, także farmakologicznie. Rejestracja i szkolenie z zakresu używania mizoprostolu. Nauka o tym, jak robić aborcję na specjalizacji ginekologiczno-położniczej. Przede wszystkim kary dla szpitali, które mają kontrakt, ale nie wykonują aborcji.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#KatarzynaKotula">Na dziś to, co najważniejsze — i chcę podziękować posłance Monice Falej za to, że wczoraj w Sejmie złożyła tę konkretną ustawę — to jedno zdanie: klauzula sumienia do kosza.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AgnieszkaPomaska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Politycy PiS mówią, że to nie ich wina i nie ich odpowiedzialność. To ja może po kolei udowodnię, że jest dokładnie odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AgnieszkaPomaska">Małopolska kurator oświaty Barbara Nowak porównała aborcję do masowych mordów. Agenci CBA w Szczecinie wparowują do gabinetu ginekologicznego i zabezpieczają karty pacjentek. Posłowie PiS, 106 posłanek i posłów PiS, podpisują się pod wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego i w konsekwencji tego mamy dzisiaj te dramaty, które dzieją się w polskich szpitalach.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#AgnieszkaPomaska">To jest wasza wina i wasza odpowiedzialność. I nie jest tak, jak mówi prezes Kaczyński. To nie jest urojona rzeczywistość. Urojona rzeczywistość jest w głowie prezesa Kaczyńskiego, któremu nawet kule do szpitala ochroniarze czy dyrektor szpitala muszą przynosić. To jest człowiek, który żyje w urojonej rzeczywistości. A dramaty kobiet, dramaty polskich rodzin są po prostu smutną rzeczywistością. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kretkowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#KatarzynaKretkowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Prawo mamy okrutne, fanatyczne i powodujące śmierć kobiet. Ale dzisiaj mówimy w kontekście sytuacji, którą prawo dopuszcza. Ratowanie życia bądź zdrowia kobiety jest dopuszczone nawet tym niesławnym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Ministrze! Dlaczego toleruje pan to, że dochodzi do takich tragedii w polskich szpitalach, że Polki umierają, że są całe województwa, które nie wykonują aborcji w żadnym szpitalu? Dlaczego pan to toleruje? Dlaczego toleruje pan szpital w Nowym Targu, który z założenia nie wykonuje aborcji i w którym musiało w końcu dojść do śmierci? Dlaczego toleruje pan sytuację, w której lekarze podpisują deklarację wiary, gdzie zapisano, że ludzkie ciało i życie będące darem Boga są święte i nietykalne od poczęcia? Dlaczego toleruje pan to, że się wymusza na studentach medycyny, zanim podejmą studia, podpisanie ślubowania, iż będą szanowali życie od poczęcia? Klauzula sumienia do kosza.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2021 r. po śmierci Izabeli z Pszczyny konsultant krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii przygotował wytyczne dotyczące postępowania w przypadku przedwczesnego odpływu płynu owodniowego. Do czego doszło w XXI w., że lekarz ma ratować zdrowie i życie według wytycznych, bo boi się PiS-owskich decydentów, boi się konsekwencji, kiedy podejmie samodzielną decyzję o życiu i zdrowiu kobiety, decydując się na terminację ciąży?</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Ministrze! Jak może pan w ogóle mówić o nielicznych przypadkach śmierci kobiet? Nawet jedna śmierć kobiety, która mogła być uratowana, która mogła żyć i cieszyć się macierzyństwem, mogła być szczęśliwą matką, nie powinna mieć miejsca. Agnieszka, Marta, Anna, Justyna, Izabela, Dorota podjęły świadome decyzje, że chcą być matkami, szczęśliwymi matkami, ale nie dano im na to szansy, a Jarosław Kaczyński nazywa śmierć, tragedię kobiet, całych rodzin propagandą.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Skandal!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Anita Kucharska-Dziedzic, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">W naszym pięknym, katolickim kraju nader często zdarza się, że biali, heteroseksualni, wychowani w wierze katolickiej mężczyźni gwałcą kobiety. Gwałcą także dziewczynki, swoje córki, wnuczki, siostrzenice i bratanice. I choć mamy katolickie sumienie, to jednak ono zabrania pomagać ofiarom zgwałceń i kazirodztwa. W polskich szpitalach praktycznie nie terminuje się ciąż pochodzących z gwałtu i kazirodztwa. Ofiary tego typu przestępstw muszą peregrynować od szpitala do szpitala, szukając szpitala i lekarza bez sumienia. W Polsce nie dostaje się automatycznie antykoncepcji postkoitalnej. Zgwałcone jej nie dostają. Sumienie pozwala gwałcić i sumienie pozwala rodzić dzieci z gwałtów i z kazirodztwa.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Protokoły WHO, Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące postępowania klinicznego w przypadku zgwałcenia i przemocy w Polsce nadal nie obowiązują. Sumienie katolickie pozwala wam oferować leki antyretrowirusowe poekspozycyjne na HIV, HBV i HCV lekarzom, pielęgniarkom i ratownikom, którzy są po kontakcie ze śliną i krwią, ale nie pozwala wam to sumienie oferować tych leków zgwałconym kobietom i dziewczynkom. Klauzula sumienia? Dość.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dorota, Agnieszka, Izabela. To imiona kobiet, które umarły w polskich szpitalach przez drakoński zakaz aborcji. Dorota była w 20. tygodniu ciąży, gdy trafiła do szpitala w Nowym Targu. Bezwodzie. Kazano jej przez 3 dni leżeć z nogami do góry. Zmarła w środę 24 maja. Zabił ją wprowadzony przez PiS i Konfederację zakaz aborcji. Zabiło ją przyzwolenie PiS-u i Konfederacji na klauzulę sumienia.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MałgorzataTracz">Polki boją się rodzić dzieci, boją się zachodzić w ciążę, ryzykując własnym życiem. Boją się, że przy komplikacjach w ciąży stracą życie. Boją się, że zostaną przez państwo skrzywdzone. Państwo, które powinno otoczyć je opieką, a tak naprawdę je katuje. Ale mówimy: dość, mówimy: ani jednej więcej, bo my to zmienimy, przywrócimy Polkom ich prawa, już niedługo.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Marcelina Zawisza, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MarcelinaZawisza">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Już w 2005 r. dyrektor szpitala im. Jana Pawła II w Nowym Targu zapowiedział, że na terenie lecznicy nie będą wykonywane zabiegi aborcji. Co więcej, w tej informacji prasowej czytamy, że część szpitali im. Jana Pawła II podpisała zobowiązanie dotyczące zakazu aborcji, bo wymagała tego kuria.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MarcelinaZawisza">Mam więc pytanie do Ministerstwa Zdrowia i NFZ-etu: Ile szpitali straciło kontrakty, ponieważ nie wywiązywały się z obowiązku wykonywania wszystkich świadczeń z koszyka świadczeń gwarantowanych, w tym prawa do aborcji właśnie z powodu zagrożenia życia i zdrowia?</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#MarcelinaZawisza">Ile takich umów szpitali z kuriami skontrolowaliście i na tej podstawie wszczęliście postępowanie w celu odebrania kontraktu w związku z nierealizowaniem świadczeń? Ile, pytam. Ile jeszcze kobiet musi umrzeć? A jeśli ktoś chce się chować za klauzulą sumienia i nie jest w stanie ratować kobiet, to niech zmieni zawód. Klauzula sumienia do kosza.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Posłanka Katarzyna Maria Piekarska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Polska to jest kraj, gdzie za pomoc w aborcji przez podanie ciężarnej tabletki wczesnoporonnej, można trafić do więzienia. Polska to jest kraj, gdzie pracownicy czeskiej ambasady żywo interesowali się, co robią nasze obywatelki w czeskich gabinetach ginekologicznych. Polska to jest kraj, gdzie w dużej części aptek niestety nie można dostać dopuszczalnej, legalnej tabletki dzień po. Polska, i bardzo przykro mi to powiedzieć, to nie jest kraj przyjazny kobietom.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Panie ministrze, mam pytanie. Mówił pan, że kobieta, która znajdzie się w trudnej sytuacji, w podobnej do sytuacji pani Doroty, będzie mogła zadzwonić, będzie mogła uzyskać pomoc. To ja pana pytam, gdzie taka pacjentka, która nagle trafi do szpitala, znajdująca się w podobnej sytuacji będzie mogła zadzwonić, ponieważ telefon, o którym pan mówił, do rzecznika praw pacjenta nie jest telefonem całodobowym, on działa, przynajmniej według informacji na stronie, do godz. 18. Może zatem, jeżeli rzeczywiście jest dobra wola po pana stronie, trzeba uruchomić taki całodobowy telefon, gdzie naprawdę byłby ktoś decyzyjny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">…kto mógłby pomóc w podobnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">I drugie pytanie. Jeżeli na dyżurze w szpitalu jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Jeszcze tylko jedno pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ktoś go nie zada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Jeżeli na dyżurze w szpitalu jest lekarz, który stosuje klauzulę sumienia, to czy nie powinien jednocześnie dyżurować drugi, który tej klauzuli sumienia po prostu nie stosuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Oczywiście jestem za tym, żeby tę klauzulę znieść. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Paulina Matysiak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! To jest naprawdę niesamowite, że rząd, którego jest pan częścią, z jednej strony głośno mówi o wspieraniu polskich rodzin, a z drugiej pozbawia te rodziny kolejnych kobiet — żon, matek, sióstr, córek, kobiet, które umierają w szpitalach, bo nie otrzymały należnej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PaulinaMatysiak">Ile jeszcze kobiet z zagrożoną ciążą ma umrzeć, aby przejrzeli państwo na oczy? Ile jeszcze potrwa przyzwolenie na to, aby lekarze ukrywali przed pacjentkami informacje i nie decydowali o usunięciu ciąży, która zagraża ich życiu i zdrowiu? Przecież w świetle i tak już barbarzyńskich przepisów ta przesłanka nadal obowiązuje. Kiedy doczekamy się sprzeciwu wobec tego bezprawia?</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PaulinaMatysiak">Kobiety w Polsce zasługują na szacunek i na godne traktowanie, zgodne z wiedzą naukową, a nie zabójczą ideologią i klauzulą sumienia, które prowadzą jedynie do kolejnych tragedii. Każdy, kto stoi w tej sprawie bezczynnie, ma na rękach krew niewinnych Polek. Klauzula sumienia do kosza.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Gapińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#ElżbietaGapińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Izabela, Dorota, Agnieszka — to nie żadna propaganda, to żony, córki, matki, to wasz wyrzut sumienia, bo przez wasze drakońskie prawo umierają kolejne kobiety. Ale wy macie sumienie czyste, bo nieużywane. Ile jeszcze kobiet zapłaci zdrowiem lub życiem w związku z decyzją Trybunału Konstytucyjnego? Panie ministrze, ile jeszcze czasu będziecie się bezczynnie przyglądać, jak umierają kobiety? Jak możecie spokojnie spać i mienić się katolikami?</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#ElżbietaGapińska">Mówię wam: mamy dość, nie będziemy milcząco przyglądać się temu, co robicie. Młode dziewczyny boją się zachodzić w ciążę, bo gdyby pojawiły się problemy i gdyby trafiły do szpitala, to nie miałyby poczucia bezpieczeństwa. Boją się, że nie otrzymają pomocy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia, chociaż pan minister mówił zupełnie co innego.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#ElżbietaGapińska">Ani jednej więcej — to także apel do lekarzy: bądźcie odważni, dbajcie o życie i zdrowie waszych pacjentek, a my zawsze staniemy po waszej stronie. Państwo musi wspierać młode kobiety, które chcą urodzić dziecko. Ani jednej więcej.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prezes Kaczyński i cały PiS w sprawie ciężarnych Polek umierających w szpitalach wybrali najbardziej haniebną postawę — zaprzeczają. Prezes Kaczyński uznał, że to nieprawda, że ciężarne umierają. Ma czelność zadać kłam rodzinom, które składają doniesienia do prokuratury po śmierci córki, siostry czy żony. Czyli zaprzecza tragediom kobiet i ich rodzin, które cierpią w wyniku straty najbliższej osoby, co nigdy nie powinno się wydarzyć w XXI w. To ohydne i niewyobrażalne.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WandaNowicka">Tymczasem rodzące Polki w przypadku komplikacji ciążowych panicznie boją się pójść do szpitala, bo już wiedzą, że mogą liczyć tylko na cud albo organizacje kobiece. Kiedy wreszcie prezes Kaczyński zrozumie, że Izabela, Anna i Dorota nie zmarły w wyniku zwykłego błędu lekarskiego, tylko w wyniku fanatycznej ideologii, która jest źródłem haniebnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzonego na wniosek PiS?</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WandaNowicka">Czekanie na śmierć płodu, by ratować kobietę, to barbarzyństwo. Medycyna nie ma tu nic do rzeczy. I to jest wasza wina. Proszę o odpowiedź na piśmie. Panie ministrze, czy zaprosicie organizacje kobiece, FEDERA czy Aborcyjny Dream Team, do zespołu ministerialnego, bo ich przedstawicielki są najlepszymi ekspertkami od aborcji. I tylko to mogłoby nas przekonać, że chcecie naprawdę ratować kobiety. Czy poprzecie ustawę Moniki Falej o zniesieniu klauzuli sumienia? Ona nadaje się tylko do kosza.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#MirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słuchamy tutaj dzisiaj, jak działają przepisy wprowadzone przez pseudotrybunał Julii Przyłębskiej, przypomnę, na wniosek posłanek i posłów PiS-u, których tutaj dzisiaj nie ma, nie wytrzymali. We wrześniu 2021 r. w szpitalu w Pszczynie, w moim okręgu wyborczym, umiera 30-letnia Iza, będąca w ciąży, wskutek wstrząsu septycznego, ponieważ były złe przepisy i lekarze nie dokonali na czas zabiegu aborcyjnego. Pomimo krzyku na ulicach: ani jednej więcej, panie ministrze, nic nie zrobiliście. Nie dokonaliście refleksji i zmian w przepisach. Kolejna ofiara to 37-letnia pani Agnieszka z Częstochowy. Następna ofiara to 33-letnia Dorota, mieszkanka Nowego Targu.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#MirosławaNykiel">Pytam, panie ministrze, ile kobiet jeszcze musi umrzeć, żebyście zrozumieli, że to nie propaganda, tylko wasze złe przepisy. Nie żyją młode kobiety. Prawo przez was stanowione zabija, o czym krzyczą Polki i Polacy na ulicach polskich miast. Straciliście słuch? Panie ministrze, nie przerzucajcie odpowiedzialności na lekarzy, nie nazywajcie tragedii kobiet propagandą. Zmieńcie złe prawo. Pośle Kaczyński i wy wszyscy, służalcze posłanki i posłowie PiS-u, których tu dzisiaj nie ma, jesień już blisko, nie zapomnimy, a o wybaczeniu nawet nie myślcie.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Prokop-Paczkowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wysłałam do pana zapytanie. Liczę na odpowiedź już dziś, bo pan na pewno to wie. Ilu lekarzy pracujących w polskich szpitalach stosuje klauzulę sumienia? I jaki jest to procent w stosunku do ogółu lekarzy? W ilu polskich szpitalach nie ma żadnego lekarza, który nie zasłania się klauzulą sumienia, szczególnie na oddziałach ginekologicznych?</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MałgorzataProkopPaczkowska">Panie Ministrze! Zanim obalimy klauzulę sumienia, która nadaje się tylko do śmietnika, żądam od pana, aby jeszcze dzisiaj na wszystkich oddziałach ginekologicznych i we wszystkich polskich przychodniach pojawiły się w widocznych miejscach na dużych kartkach nazwiska lekarzy zasłaniających się klauzulą sumienia. Czas start, maile i telefony działają szybko. Te listy hańby muszą być jawne, aby kobiety wiedziały, że muszą z tych miejsc uciekać natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę autorkę ustawy w sprawie zlikwidowania klauzuli sumienia panią posłankę Monikę Falej z klubu parlamentarnego Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie! Trafiacie do szpitala w ciężkim stanie. Musicie mieć zabieg, a lekarz wam mówi, zgodnie z prawdą i z prawem w Polsce, że wam tego zabiegu nie wykona. Umieracie w cierpieniach. To jest właśnie polska rzeczywistość, bo klauzula sumienia pozwala na to, żeby nie usunąć ciąży, ale pozwala również na to, żeby zabić kobietę. Dlatego mam do was pytanie, do wszystkich: Kto się godzi na to, by umierały kobiety? Kto pozwala na to, żeby klauzula sumienia była priorytetem dla lekarzy? To jest właśnie ten moment, kiedy trzeba jasno powiedzieć: klauzula sumienia zabija. Dlatego w imieniu Lewicy złożyłam projekt o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z usunięciem art. 39, który mówi o klauzuli sumienia. Klauzula sumienia do kosza. Nigdy więcej śmierci kobiet.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PiotrBorys">Panie Kaczyński! Śmierć Doroty nie jest urojoną rzeczywistością, jest faktem. To pan żyje w urojonej rzeczywistości. Polecam panu taką książkę Larsa von Triera „Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet”. Wy nienawidzicie kobiet. Doprowadziliście waszym wnioskiem do pseudotrybunału, że zaostrzono prawo aborcyjne, które de facto dzisiaj w Polsce zabija kobiety. Jako mężczyźni w Polsce nie zgadzamy się z tym, aby nasze żony, partnerki i córki bały się zachodzić w ciążę, bały się rodzić, a na końcu umierały w szpitalach. To jest wasza odpowiedzialność. Odpowiecie za to wszystko w jesiennych wyborach. Odpowiecie za to wszystko przed polskim społeczeństwem. Odpowiecie za to wszystko również po śmierci, kiedy odpowiecie przed Bogiem, bo wasze miejsce jest tam, gdzie ono jest.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Ueberhan, klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po śmierci Doroty, śmierci, której można było uniknąć, gdyby na czas dokonano terminacji ciąży, minister zdrowia zamierza powołać zespół, który ma dopracować wytyczne dotyczące aborcji. Panie ministrze, ale jest problem, nie jest jedyny, ale jest podstawowy: lekarze nie potrafią wykonywać tego zabiegu. Mało tego, lekarze nie wiedzą, jak podawać tabletki aborcyjne. Sprzęt jest, tabletki w szpitalu są, ale wiedzy i umiejętności brak. Nikt na medycynie tego nie uczy. Wiemy to od studentów, lekarzy rezydentów, również obecnych na wczorajszym posiedzeniu zespołu.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#KatarzynaUeberhan">Panie Ministrze! Kiedy znajdzie się to w programie nauczania na specjalizacji położnictwo i ginekologia? Ale jak już się nauczą, to muszą przestać chować się za klauzulą sumienia. Lewica ma na to rozwiązanie, jak właśnie usłyszeliśmy. Mamy ustawę złożoną przez Monikę Falej, która wysyła klauzulę sumienia tam, gdzie jest jej miejsce: na śmietnik historii. Klauzula sumienia — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy twoja śmierć jest lepsza niż moja? Czy jak umiera twój brat, to cały kraj musi być w żałobie od 13 lat? A jak umierają nasze siostry i prosimy was o chwilę ciszy tu, na tej sali, to nawet nie chce wam się wstać na 1 minutę. Czy wasi bliscy bardziej cierpią i przez to mają prawo do nieograniczonej i najlepszej opieki, podczas gdy nasi muszą umierać na porodówkach i w kolejce na OIOM?</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#KlaudiaJachira">O śmierciach tych młodych kobiet, które odchodziły w cierpieniu i opuszczeniu, bo uchwaliliście tak okrutne prawo, że nawet lekarze bali się im pomóc, wasz prezes powiedział: Takich spraw nie ma, one zostały wymyślone przez propagandę. To jest część urojonej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#KlaudiaJachira">Jak długo będziecie stosować dwie miary: dla siebie łagodną, a bezwzględną dla nas? Nawet w obliczu śmierci nie okazujecie szacunku. Barbarzyńcy bez serc u władzy.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Anita Sowińska.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wam, PiS-owi, wydaje się, że te konkretne historie kobiet i ich rodzin to tylko wyjątek od reguły waszego chorego prawa. Tak nie jest, to są konkretne dramaty kobiet i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MagdalenaŁośko">Kobiety w Polsce boją się rodzić i ten strach towarzyszy im przez cały okres ciąży. A powinno być odwrotnie: kobieta powinna czuć się bezpiecznie i wiedzieć, że w przypadku kryzysowej sytuacji otrzyma pomoc. Dziś tej pewności nie ma. Nie może być tak, że o tę pomoc musi błagać i krzyczeć, aby w końcu została dostrzeżona i wysłuchana, tak jak to miało miejsce w Bydgoszczy. Nie każda kobieta ma na to siłę.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#MagdalenaŁośko">Nazywacie się obrońcami życia, a tymczasem przedkładacie jedno życie nad życie innych, zwłaszcza kiedy na kobietę czekają w domu jej kolejne dzieci. I choć mocno się zapieracie, to tym bardziej balansujecie na cienkiej linii życia i śmierci. A my, kobiety, chcemy rodzić po ludzku, nie w męczarniach i w cierpieniach, skazane na same siebie. Bezduszne prawo i system opieki okołoporodowej muszą się zmienić, tak jak muszą zmienić się wasze rządy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polskie państwo jest słabe: nie chroni skutecznie zdrowia i życia rodzących kobiet, zasłaniając się błędami lekarskimi. Polskie prawo po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego przyczynia się do dramatu kobiet.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#TadeuszTomaszewski">Posłanki PiS, politycy Prawicy w sposób szydzący mówią o dzieciach urodzonych dzięki leczeniu niepłodności metodą in vitro. Rząd PiS zlikwidował program leczenia niepłodności refundowany przez państwo, dzięki któremu urodziło się w ciągu 3 lat ponad 22 tys. dzieci. To samorządy z udziałem Lewicy dają nadzieję rodzinom na własne dzieci. Tak jest w Wielkopolsce, gdzie samorząd wojewódzki wspólnie z 36 gminami i powiatem gnieźnieńskim realizuje taki program.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Ministrze! Do pana pytanie: skoro są to programy legalne, to dlaczego polski rząd nie chce wesprzeć tych programów? Jak sami się boicie, to dajcie szansę samorządom.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#TadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! Zdrowie i życie kobiet rodzących jest najważniejsze. PiS-owska klauzula sumienia — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dziś na temat związany z tragiczną śmiercią Doroty w Nowym Targu oraz innych kobiet, które zmarły w szpitalach w całej Polsce z powodu braku przerwania ciąży. To smutne fakty, które pokazują, jak ważna jest kwestia legalnej i bezpiecznej aborcji. Niestety brak dostępu do bezpłatnej oraz bezpiecznej aborcji zagwarantowanej ustawowo naraża kobiety na niebezpieczeństwo i grozi im utratą życia, a u lekarzy powoduje strach przed podejmowaniem odpowiednich działań.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Każda kobieta ma prawo do decydowania o swoim ciele oraz swoim życiu, a brak prawa do przerwania ciąży lub ograniczenie tego prawa wprowadza je w sytuacje skrajnie niebezpieczne. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety miały dostęp do prawdziwej opieki medycznej i były traktowane z szacunkiem. Prawo powinno być ukierunkowane na zapewnienie kobietom dostępu do bezpłatnych, legalnych i bezpiecznych metod przerywania ciąży.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Dorota to jedno z wielu imion i każda z tych kobiet zasługuje na naszą pamięć i hołd, dlatego nie wolno nam zapominać o ich losie i należy dążyć do zmiany prawa na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa kobiet.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adrian Zandberg, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#AdrianZandberg">Panie Ministrze! Przyszedłem wysłuchać pańskiej informacji po tragedii w Nowym Targu i oczekiwałem, że powie pan coś konkretnego. Ale usłyszeliśmy tutaj biurokratyczne pustosłowie, a miejscami, proszę wybaczyć, ale niezgodny z prawdą bełkot, bo tylko tak da się określić pana stwierdzenie, że do tej tragedii nie przyczyniła się ideologia.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#AdrianZandberg">Panie Ministrze! W tym szpitalu od wielu, wielu lat nie przeprowadza się terminacji ciąży ze względów ideologicznych. Od kilkunastu lat w Polsce, proszę państwa, są całe regiony, w których nie przeprowadza się legalnych terminacji ciąży. Kolejne rządy nic z tym nie robiły. I to jest hańba dla tego parlamentu i dla tego państwa, które nie stoi na straży prawa, które samo ustanowiło.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#AdrianZandberg">Chcę powiedzieć bardzo jasno i jednoznacznie: to, że pozwalacie na to, że są szpitale w Polsce, które nie przeprowadzają legalnych zabiegów, a wy dajecie im cały czas kontrakty, to jest coś, co musi się skończyć i co się skończy, kiedy w Polsce władzę obejmie Lewica.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#AdrianZandberg">Chcę powiedzieć bardzo jasno i jednoznacznie: wtedy do takich miejsc nie popłynie ani jedna złotówka.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo! Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#AdrianZandberg">A tzw. klauzula sumienia, czyli nieudzielanie pacjentkom świadczeń, do których mają prawo, trafi tam, gdzie jest jej miejsce, czyli do kosza.</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#KrystynaSkowrońska">Agnieszka, Justyna, Dorota, Ania, Agata, Izabela — to wasze grzechy, to wy zgotowaliście piekło kobiet. Wasza dzisiejsza obrona jest skandaliczna, panie ministrze. Sumienia nie macie, jeśli zasłaniacie się statystykami.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#KrystynaSkowrońska">Oskarżamy PiS o stworzenie warunków, w których kobiety boją się zachodzić w ciąże, o to, że kobiety ciężarne umierają w szpitalach, o stosowanie klauzuli sumienia, o wydanie takiego wyroku przez Trybunału Konstytucyjnego, do czego doprowadzili posłowie PiS i Konfederacji. To wasza polityczna odpowiedzialność. Dziękuję wszystkim, którzy wczoraj i każdego dnia protestowali i protestują w sprawie tego, żeby rodzące kobiety nie umierały w szpitalach. Matki oczekują na dziecko, a wy zasłaniacie się klauzulą sumienia. Jak wam nie wstyd? Ani jednej więcej! Ani jednej więcej!</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Cezary Grabarczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#CezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ani jednej więcej. W Polsce złe, drakońskie prawo zgotowało kobietom piekło. Ale to piekło nie wypadło z segregatora. Nie wypadło z pudełka.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Wystrzeliło.)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#CezaryGrabarczyk">To piekło kobiet jest efektem zaostrzenia prawa przez pseudotrybunał na wniosek posłanek i posłów PiS.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#komentarz">(Poseł Anita Czerwińska: Kłamiesz! Przestań kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#CezaryGrabarczyk">O piekło dla kobiet wnioskowali też posłowie Konfederacji. Kobiety: nasze żony, partnerki, córki i siostry umierają przez to złe prawo. Ale wiatr zmian już wieje. Ten wiatr pomoże nam zmienić złe prawo. Przywrócimy kobietom prawo do decyzji o legalnej aborcji. Kobiety nie mogą w tej sprawie walczyć same. Panowie, do roboty. Ani jednej więcej.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Rutka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MarekRutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Primum non nocere, czyli po pierwsze, nie szkodzić — to jedna z naczelnych zasad w medycynie. Pacjent korzystający z porady lekarskiej lub pomocy medycznej w sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia lub bezpośredniego zagrożenia życia musi mieć absolutną pewność, że zostanie mu udzielona pomoc zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Wiedza i tylko wiedza naukowa winna być wyznacznikiem zakresu udzielonej pomocy medycznej. Podkreślam: chodzi o wiedzę naukową, a nie wiarę, przekonanie, zabobony czy ideologię, bez względu na to, kto jest jej autorem. Zadaniem pacjenta, o ile jest on oczywiście przytomny, nie może być analizowanie tego, czy szpital, do którego wiezie go karetka pogotowia, został zawierzony takiemu czy innemu świętemu, czy na terenie placówki medycznej zdeponowano relikwie, tak jak w szpitalu w Nowym Targu, w którym znajdują się płyny ustrojowe pochodzące z wnętrza świętego. Pukiel włosów, ząb czy paznokieć nie może być podstawą do odmowy udzielenia świadczenia medycznego finansowanego ze składek wszystkich podatników, świadczenia medycznego znajdującego się w katalogu procedur finansowanych przez fundusz zdrowia. Dziś lekarz, powołując się na klauzulę sumienia, może odmówić wykonania transfuzji krwi lub uczestniczenia w transplantacji narządu, jeśli jest to sprzeczne z jego wiarą i przekonaniami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MarekRutka">Pacjent w takiej sytuacji może zakończyć żywot zgodnie z sumieniem lekarza, w majestacie prawa, z powodu powołania się na wiarę w takiego czy innego boga. Klauzula sumienia — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Obaz, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#RobertObaz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zarówno każdy z nas, jak i członkowie rodzin każdego z nas mogą trafić do szpitala. Powinniśmy czuć się tam dobrze zaopiekowani, tzn. mieć zapewnione nie tylko podstawowe kwestie, ale też pełne empatii, odpowiednie podejście i dostęp do prawidłowego leczenia.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#RobertObaz">Pan minister mówił o tym, że mamy procedury, możemy dzwonić, będą nowe procedury. Tylko że, panie ministrze, te kobiety dzwoniły, SMS-owały ze swoimi rodzinami, bo to była ich jedyna nadzieja. Rozmawiały ze swoimi rodzinami, prosiły rodziny o reakcje. Niestety, to się nie udało. Trudno dzisiaj oceniać, czy był to błąd lekarski, niechęć, ale często w tym wszystkim pojawia się słynna klauzula sumienia. Sumienie jest wtedy, kiedy wstajemy rano i możemy sobie spojrzeć prosto w oczy. Dlatego klauzula sumienia — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! 14 czerwca 2023 r. pracował Parlamentarny Zespół ds. Praw Reprodukcyjnych. Jako mąż i ojciec chciałbym dowiedzieć się, co było powodem tego, że żaden z przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia nie dotarł na posiedzenie tego zespołu. Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź w tej sprawie. A co do klauzuli sumienia, klauzuli ze średniowiecza — do kosza.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo i Sprawiedliwość zafundowało kobietom piekło. Zafundowaliście je z pełną premedytacją i nie liczą się dla was wasze córki, żony, nie liczą się dla was kobiety. Macie je gdzieś. Ale to, że kobiety umierają, to jest wasz grzech. Każdy z was powinien i każda z was powinna dzisiaj wejść tutaj, na mównicę, i przeprosić. Przeprosić za to, że prawa kobiet w Polsce są deptane. Są deptane i nie są szanowane.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#KrzysztofGawkowski">Polski parlament, miejsce, w którym powinno tworzyć się prawo, a stworzono klauzulę sumienia, stworzono ideologię. Zamiast w tej Izbie mówić o prawach, wy pozwalacie na to, żeby kobiety traktować ideologią.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#KrzysztofGawkowski">Takie dokumenty, takie akty prawa jak klauzula sumienia muszą lądować w koszu. Jak Lewica dojdzie do władzy, to klauzuli sumienia na pewno nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Henryka Krzywonos-Strycharska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ani jednej więcej. Czy wy zdajecie sobie sprawę, co czuje kobieta, która musiała przejść aborcję? Jestem pewna, że nie. Co czuje, gdy zastanawia się, co się stało z jej dzieckiem, jakie by było, gdzie by urosło, co by mogła, czy by była z niego dumna. Wy sobie z tego nie zdajecie sprawy, nie macie pojęcia o tym.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Tak, myślicie na pewno: Co to jest? Wśród was siedzi człowiek, który był nazwany skrobakiem. Wszyscy o tym mówili, ale dzisiaj jest w PiS-ie i jest cudownym człowiekiem, który popiera akt sumienia czy jakkolwiek go tam nazwać.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Piecha. Ile tysięcy aborcji zrobił?)</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#HenrykaKrzywonosStrycharska">Chciałam powiedzieć, że z roku na rok przeżywam to, że straciłam dziecko. Z roku na rok myślę…</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wyłączajcie jej.)</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie słychać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#RyszardTerlecki">A, jeszcze pani poseł Iwona Hartwich.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#IwonaHartwich">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PiS-owcy! Jesteście ohydnymi barbarzyńcami. Jest jeszcze jeden aspekt tej ważnej sprawy, tej trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#IwonaHartwich">Każecie rodzić matkom dzieci niepełnosprawne i zostawiacie je samym sobie. Dajecie im 4 tys. zł. Wiecie, na co starcza dzisiaj 4 tys. zł? Dzisiaj starcza tak naprawdę na dwa koła od wózka inwalidzkiego. Zostawiacie je, pozbawiacie je pomocy.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#IwonaHartwich">Pamiętaj, matko, która urodzisz dziecko niepełnosprawne w Polsce: zostaniesz etatową żebraczką, żebraczką o wszystko. Będziesz zbierała nakrętki, będziesz zbierała każdą złotówkę na rehabilitację swojego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#IwonaHartwich">Chciałam państwu powiedzieć, że dzisiaj osoby niepełnosprawne żyją za 1445 zł. To są osoby chore od urodzenia. Jest projekt ustawy, pod którym podpisało się 200 tys. obywateli. Proszę…</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie słychać.)</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Chamstwo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AnitaSowińska">Wprowadziliście prawo, które zabija kobiety. Ale zapewniam was, że tak jak Polki wywalczyły sobie ponad 100 lat temu prawa wyborcze, tak teraz wywalczymy, że klauzula sumienia trafi do kosza. Strzeżcie się gniewu kobiet.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez sumienia, bez sumienia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#RyszardTerlecki">Teraz proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Magdalenę Biejat.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#RyszardTerlecki">Wcześniej pozdrowię Koło Gospodyń Wiejskich z Rajbrotu z samorządu gminy Lipnica Murowana, które przyjechało na zaproszenie pani poseł Józefy Szczurek-Żelazko.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#MagdalenaBiejat">Panie Ministrze! Z pana wystąpienia wynikają dwie rzeczy. Pierwsza jest taka, że pan nas nie słucha, ponieważ nie odpowiedział pan na żadne pytanie zadane przez Katarzynę Kotulę.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A jakie padło?)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#MagdalenaBiejat">Druga rzecz, która jasno wynika z tego, co pan powiedział, jest taka, że nie wie pan, o czym pan mówi. Szkoda, że nie przyszedł pan wczoraj na posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Reprodukcyjnych, bo wtedy by się pan dowiedział. Dowiedziałby się pan wtedy, że żyjemy w dwóch równoległych rzeczywistościach. W rzeczywistości jednej żyje Prawo i Sprawiedliwość i Ministerstwo Zdrowia, które uważają, że wszystko jest super. W drugiej rzeczywistości żyją pacjentki, żyją aktywistki i żyją ci, niestety nadal zbyt mało liczni, lekarze, którzy chcą pomagać swoim pacjentkom. Jest to rzeczywistość stygmatu aborcyjnego, jest to rzeczywistość zakazów, jest to rzeczywistość, w której wyżej stawia się życie płodu niż życie kobiety.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#MagdalenaBiejat">Mówi pan, że mało kobiet w Polsce umiera w związku z komplikacjami związanymi z ciążą i porodem.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: To jest człowiek, człowiek, który ma godność.)</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#MagdalenaBiejat">Wie pan, dlaczego tak mało kobiet umiera w Polsce? Bo ratują je organizacje kobiece. Bo ratuje je Aborcyjny Dream Team, bo ratuje je FEDERA,…</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#MagdalenaBiejat">…bo ratują je posłowie i posłanki Lewicy. Gdyby pan był wczoraj na posiedzeniu zespołu, to usłyszałby pan te historie. Usłyszałby pan o Sylwii w 18. tygodniu ciąży, która to ciąża była zagnieżdżona w bliźnie po cesarskim cięciu, z łożyskiem wrastającym przez bliznę do pęcherza moczowego. Ta kobieta nie dostała, wbrew polskiemu prawu, wsparcia i pomocy w polskim szpitalu.</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#MagdalenaBiejat">Nie umarła i nie straciła zdrowia i życia tylko dlatego, że dzięki Aborcyjnemu Dream Teamowi trafiła do kliniki w Holandii.</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Hańba, wbrew polskiemu prawu nie dostała.)</u>
          <u xml:id="u-270.13" who="#MagdalenaBiejat">Usłyszałby pan historię pani Ani, która w pierwszym trymestrze ciąży pozamacicznej trafiła do polskiego szpitala i lekarze czekali nie wiadomo na co, mimo że z tej ciąży nigdy nie mogło być dziecka.</u>
          <u xml:id="u-270.14" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Ekspertka od powikłań i ciąży.)</u>
          <u xml:id="u-270.15" who="#MagdalenaBiejat">Nie straciła jajowodu, nie straciła możliwości ponownego zajścia w ciążę tylko dzięki temu, że do szpitala zadzwoniła FEDERA, która zaczęła interweniować w jej sprawie. I proszę mi powiedzieć, panie ministrze, czy pan wie, ile kobiet straciło zdrowie w polskich szpitalach, dlatego że są lekarze, którzy czekają, zamiast im pomagać. Czy pan wie, ile kobiet straciło szansę na ponownie zajście w ciążę, bo lekarze przyjmowali niczym nieuzasadnioną postawę wyczekującą? Nie wie pan tego, bo nie ma takich statystyk. Takie statystyki prowadzi Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA, takie statystyki prowadzi Aborcyjny Dream Team, ale wy nie chcecie ich słuchać. Czas, żebyście zaczęli ich słuchać.</u>
          <u xml:id="u-270.16" who="#MagdalenaBiejat">Proszę mi powiedzieć, panie ministrze, jak to jest, że mówi nam pan dzisiaj o prawie, które nie jest przestrzegane. Mówi nam pan dzisiaj o prawie, a jednocześnie są w Polsce szpitale, które podpisały z Kościołem katolickim zobowiązania niewykonywania aborcji w zamian za możliwość używania imienia Jana Pawła II. Czy odpowie pan na pytanie Katarzyny Kotuli, co zamierzacie z tym zrobić? Czy będą kary finansowe dla szpitali, które nie wywiązują się z podstawowych umów, z kontraktów zawieranych z NFZ-etem na podstawową usługę medyczną, podstawowy zabieg medyczny, jakim jest przerywanie ciąży, kiedy zdrowie i życie kobiety jest zagrożone?</u>
          <u xml:id="u-270.17" who="#MagdalenaBiejat">Mówi pan o standardach i wytycznych. Ale, panie ministrze, albo nikt tych państwa standardów nie przeczytał, albo nikt ich nie traktuje poważnie. A więc mam pytanie: Co państwo zrobicie, żeby one wreszcie zaczęły obowiązywać w każdym szpitalu, w każdej klinice, na każdym oddziale położniczo-ginekologicznym? Bo na razie niestety jest tak, że nie obowiązują we wszystkich. Mówi pan, że zgodnie z prawem lekarze mają obowiązek stosować najnowszą wiedzę medyczną. Wczoraj na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Reprodukcyjnych byli lekarze, za co im bardzo dziękuję. Bardzo dziękuję za to, że przyszliście i za to, że zabraliście głos. Ci lekarze mówili bardzo jasno: nie uczymy się na studiach, nie uczymy się na specjalizacji, jak przerywać ciążę zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną. Nie mamy informacji, nie jesteśmy do tego szkoleni. Potrzebujemy szkoleń, potrzebujemy zmiany programu nauczania na studiach medycznych, potrzebujemy zmiany programu specjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-270.18" who="#MagdalenaBiejat">Panie Ministrze! Czy wy o to zadbacie, żeby ci lekarze, którzy chcą pomagać kobietom, ci lekarze, którzy chcą stosować najnowszą wiedzę medyczną, zgodnie z najnowszymi standardami dbać o zdrowie i życie swoich pacjentek, mieli do tego narzędzia? Lekarze państwa o to proszą.</u>
          <u xml:id="u-270.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.20" who="#MagdalenaBiejat">Lekarze proszą również o to, żeby wreszcie zarejestrować mizoprostol jako lek służący do przerywania ciąży, bo dzisiaj w szpitalach podawany jest off-label, niejako pokątnie, i to również jest postawione na głowie.</u>
          <u xml:id="u-270.21" who="#MagdalenaBiejat">Panie Ministrze! Proszę pana tutaj o jedno: proszę pana o to, żeby lekarze, którzy chcą nam pomagać, dostawali narzędzia i czuli się bezpiecznie, robiąc to, natomiast ci, którzy nie chcą nam pomagać, żeby byli za to karani.</u>
          <u xml:id="u-270.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#RyszardTerlecki">Teraz proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia pana Waldemara Kraskę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dlaczego państwo kłamiecie? Dlaczego kłamiecie i oszukujecie Polki i Polaków?</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego zabijacie Polki?)</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#WaldemarKraska">Z tej trybuny dzisiaj padły praktycznie same kłamstwa z państwa strony.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie? Które?)</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#WaldemarKraska">Wielokrotnie demonstracyjnie rwaliście klauzulę sumienia.</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, jeszcze raz to zrobię.)</u>
          <u xml:id="u-272.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przeszkadzaj.)</u>
          <u xml:id="u-272.10" who="#komentarz">(Głos z sali: A w ilu szpitalach?)</u>
          <u xml:id="u-272.11" who="#WaldemarKraska">Proszę mi przypomnieć, w którym roku została uchwalona klauzula sumienia? W 1997 r. Kto wtedy rządził?</u>
          <u xml:id="u-272.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, kto rządził?)</u>
          <u xml:id="u-272.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Lewica.)</u>
          <u xml:id="u-272.15" who="#WaldemarKraska">Kto wtedy rządził w tym kraju?</u>
          <u xml:id="u-272.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Lewica.)</u>
          <u xml:id="u-272.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Komuna.)</u>
          <u xml:id="u-272.18" who="#WaldemarKraska">Kto uchwalił klauzulę sumienia?</u>
          <u xml:id="u-272.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Komuna.)</u>
          <u xml:id="u-272.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-272.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Precz z komuną! Precz z komuną!)</u>
          <u xml:id="u-272.23" who="#WaldemarKraska">Klauzula sumienia, jeżeli państwo dokładnie przeczytacie, jest zawarta w artykule w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.</u>
          <u xml:id="u-272.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Wiemy, jak jest.)</u>
          <u xml:id="u-272.25" who="#WaldemarKraska">Nie może być ona zastosowana w przypadkach nagłych, w których zachodzi niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Tak podaje art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W sytuacji nagłej lekarz bez względu na swoje przekonania moralne zobowiązany jest do udzielenia pomocy.</u>
          <u xml:id="u-272.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-272.27" who="#WaldemarKraska">I to jest, proszę państwa, kłamstwo. Wmawiacie Polakom, że ta klauzula w tej chwili zabija Polaków. Nie, lekarze udzielają pomocy z całą swoją wiedzą i doświadczeniem medycznym. Nie wmawiajcie Polakom, że to Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło to prawo.</u>
          <u xml:id="u-272.28" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto wprowadził?)</u>
          <u xml:id="u-272.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie szczujcie na lekarzy.)</u>
          <u xml:id="u-272.30" who="#WaldemarKraska">Kłamiecie.</u>
          <u xml:id="u-272.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pan zrobił, żeby ratować polskie kobiety?)</u>
          <u xml:id="u-272.32" who="#WaldemarKraska">Mówiliście wielokrotnie, że to trybunał zaostrzył prawo aborcyjne.</u>
          <u xml:id="u-272.33" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto?)</u>
          <u xml:id="u-272.34" who="#WaldemarKraska">To jest wasze kolejne kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-272.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-272.36" who="#WaldemarKraska">Trybunał nie zajmował się przypadkami zdrowia i życia kobiet w aspekcie prawa aborcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-272.37" who="#komentarz">(Głos z sali: Powiedzcie, co zrobicie.)</u>
          <u xml:id="u-272.38" who="#WaldemarKraska">Nakręcacie w tej chwili spiralę emocji wśród Polaków, bo jest okres wyborczy. Nie grajcie życiem i zdrowiem Polaków. To jest perfidne.</u>
          <u xml:id="u-272.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Karzcie szpitale.)</u>
          <u xml:id="u-272.41" who="#komentarz">(Głos z sali: Stańcie po stronie pacjentek…)</u>
          <u xml:id="u-272.42" who="#WaldemarKraska">Wielokrotnie dzisiaj z tej mównicy obrażaliście prezesa Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-272.43" who="#komentarz">(Głos z sali: I bardzo dobrze…)</u>
          <u xml:id="u-272.44" who="#WaldemarKraska">Prezes powiedział wczoraj prawdę. Taka jest prawda, ale prawda was boli.</u>
          <u xml:id="u-272.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież to kłamca.)</u>
          <u xml:id="u-272.46" who="#WaldemarKraska">Na kłamstwie chcecie zbudować nasze przyszłe państwo. My na to nie pozwolimy.</u>
          <u xml:id="u-272.47" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Kotula: Pan jest ministrem zdrowia czy ministrem…)</u>
          <u xml:id="u-272.48" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pan lizusem Kaczyńskiego.)</u>
          <u xml:id="u-272.49" who="#WaldemarKraska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie…</u>
          <u xml:id="u-272.50" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-272.51" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Kotula: Ministerstwa się panu pomyliły.)</u>
          <u xml:id="u-272.52" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#RyszardTerlecki">Niech pani przestanie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Głos z sali: No przepraszam bardzo…)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#RyszardTerlecki">Niech pani przestanie przeszkadzać, bo zastosuję wobec pani przepisy regulaminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WaldemarKraska">Polscy lekarze — ja też jestem lekarzem — ratują życie i zdrowie Polaków. Nie zarzucajcie im, że robią coś wbrew sobie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba! Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#RyszardTerlecki">Wypowiedź pana ministra kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 40. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów (druki nr 3334 i 3368).</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Barbarę Bartuś o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#BarbaraBartuś">Marszałek Sejmu złożony przez posłów Prawa i Sprawiedliwości projekt skierowała do Komisji Spraw Zagranicznych. Wczoraj podczas posiedzenia komisji zostało przeprowadzone pierwsze czytanie oraz rozpatrzyliśmy przedstawiony projekt uchwały. Do tego projektu zostały wprowadzone poprawki. W sprawozdaniu przyjęliśmy projekt uchwały w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#BarbaraBartuś">„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów”</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#BarbaraBartuś">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża stanowczy sprzeciw wobec próby wprowadzenia na poziomie Unii Europejskiej mechanizmów przymusowej relokacji nielegalnych migrantów na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzania azylem i migracją oraz w sprawie procedury azylowej w kształcie uzgodnionym przez Radę Unii Europejskiej w dniu 8 czerwca 2023 r., przy sprzeciwie Polski oraz Węgier.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#BarbaraBartuś">Aktualna propozycja wprowadzenia tzw. paktu migracyjnego i towarzyszące jej stanowisko Rady Unii Europejskiej stanowią oczywiste nawiązanie do nieodpowiedzialnych propozycji przedstawionych podczas kryzysu migracyjnego w 2014 r. i 2015 r., w tym odrzuconego w 2016 r. projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#BarbaraBartuś">Wobec pojawiającej się po raz kolejny propozycji zmierzającej do narzucenia państwom członkowskim obowiązkowego przyjmowania nielegalnych migrantów lub zapłaty wysokich kar finansowych w przypadku odmowy, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że nadal aktualne pozostaje stanowisko Sejmu wyrażone w uchwałach z dnia 1 kwietnia i 21 października 2016 r.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#BarbaraBartuś">Nie zgadzamy się, aby państwo polskie ponosiło koszty społeczne i finansowe błędnych decyzji innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Polityka ’otwartych drzwi’, którą forsowały w ramach Unii Europejskiej Niemcy, łamiąc traktaty, okazała się fatalnym błędem. Jej negatywnym skutkiem są obecnie decyzje podejmowane na forum Rady Unii Europejskiej. Nie można powielać poprzednich złych decyzji z 2014 r. i 2015 r. Dotyczy to zarówno kierunków polityki Unii Europejskiej wyznaczonych przez Niemcy, jak i decyzji podejmowanych przez polityków rządu PO-PSL. Solidarność europejska nie może mieć formy szantażu — uległość albo kara finansowa. Decyzje w tak ważnej sprawie nie mogą być podejmowane poza kontrolą państw członkowskich lub wbrew nim z ominięciem zasady jednomyślności.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#BarbaraBartuś">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązuje Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do stanowczego sprzeciwu wobec takich praktyk.</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#BarbaraBartuś">Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca uwagę na fakt, iż w trakcie wojny na Ukrainie do Polski wjechało w poszukiwaniu bezpieczeństwa ok. 7 mln uchodźców z Ukrainy; do dzisiaj w naszym kraju pozostało ok. 1,5 mln z nich. W zaistniałej sytuacji próby dodatkowego obciążenia naszego kraju obowiązkiem przyjmowania nielegalnych imigrantów napływających do pozostałych państw członkowskich lub ustanowienia obowiązku zapłaty kar finansowych muszą budzić głęboki sprzeciw, gdyż przyjęcie proponowanych rozwiązań stanowiłoby bezprawną ingerencję w traktatowe kompetencje państw członkowskich oraz mogłoby doprowadzić do zwiększenia napływu nielegalnych migrantów na teren Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#BarbaraBartuś">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w pełni popiera niesienie i finansowanie pomocy humanitarnej w miejscach objętych konfliktem zbrojnym i krajach z nimi sąsiadujących”.</u>
          <u xml:id="u-276.10" who="#BarbaraBartuś">W imieniu Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył załączony, przedstawiony projekt uchwały przyjąć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan prezes, premier Jarosław Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawa i Sprawiedliwości oczywiście poprze tę uchwałę. Z jakich powodów?</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest dopiero urojony problem.)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#JarosławKaczyński">Otóż przede wszystkim decyzja Unii Europejskiej godzi w polską suwerenność, a skądinąd także w suwerenność innych państw europejskich. To jest najważniejsza sprawa, sprawa, która zresztą jest dzisiaj przedmiotem znacznie szerszego sporu, który nie dotyczy tylko tej sprawy, a który określi przyszłość Unii Europejskiej, określi także naszą przyszłość, nasze decyzje.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyszedł Sasin, to chyba on imigrantów do Polski ściągał.)</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#JarosławKaczyński">Powtarzam, to jest ten punkt nr 1.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#JarosławKaczyński">To jest decyzja sprzeczna także z traktatami. Przypomnę, że w 2018 r. ta kwestia miała wejść w sensie pozytywnym do konkluzji przy sprzeciwie trzech państw — Polski, Węgier i Czech. Nie weszła, zatem została w ten sposób negatywnie rozstrzygnięta, a teraz wraca. Krótko mówiąc, została tutaj podważona także stabilizacja decyzji. To jest coś, co dotyczy Unii Europejskiej, co jest jednym z elementów jej kryzysu, ale oczywiście dotyczy także Polski, bo trudno działać w organizacji, w której nieustannie zmienia się decyzje, nawet te, które z punktu widzenia traktatów powinny być decyzjami ostatecznymi.</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#JarosławKaczyński">Jest jeszcze jedna kwestia, którą trzeba traktować jako bardzo istotną. Otóż jest to kwestia dotycząca pewnych kontekstów tej decyzji. Otóż te konteksty czy ten kontekst to wszystko to, co działo się w Polsce po wybuchu wojny, po ataku Putina na Ukrainę. Przyjęliśmy wtedy kilka milionów uchodźców. Można mówić, że przyjęliśmy na stałe ok. 1,5 mln czy 2 mln uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#komentarz">(Głos z sali: 1,2 mln.)</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#JarosławKaczyński">Może 1,2 mln, wszystko jedno, nie spierajmy się w tej chwili o fakty.</u>
          <u xml:id="u-278.9" who="#JarosławKaczyński">W każdym razie gdyby to pomnożyć przez 22 tys. euro, to będzie to suma wynosząca pomiędzy 20 mld euro a 30 mld euro. Jeżeli chodzi o pomoc, jaką otrzymaliśmy, to przy bardzo dobrym liczeniu jest to 100 euro na jednego mieszkańca. To jest kpina z Polski, to jest dyskryminacja.</u>
          <u xml:id="u-278.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-278.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego na to pozwalacie?)</u>
          <u xml:id="u-278.13" who="#JarosławKaczyński">To jest wyjątkowo bezczelna dyskryminacja, dlatego nie zgodzimy się na to. Nie zgadza się na to także naród polski. To musi być przedmiotem referendum. Ta sprawa musi być przedmiotem referendum i my zorganizujmy to referendum. Pamiętajcie o tym. Polacy muszą wypowiedzieć się w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-278.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-278.15" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.16" who="#JarosławKaczyński">Jeżeli chodzi o chamstwo z waszej strony, to tak było i tak jest. Wspaniale to pokazaliście w Warszawie. Czegoś takiego dotąd w Polsce nie było.</u>
          <u xml:id="u-278.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#RyszardTerlecki">Głos zabierze pan poseł Paweł Kowal w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PawełKowal">Panie i Panowie! Obywatele Polski! Chciałbym wam, zwracam się także do tych, którzy siedzą na sali, i do pana marszałka, przede wszystkim obiecać, że czas kłamstwa, czas nienawiści, czas alchemików nienawiści, którzy mówią o tym, że imigranci przenoszą pasożyty i pierwotniaki, a jednocześnie sprowadzają do Polski najwięcej pracowników ze Wschodu, się kończy.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ostro o Tusku.)</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Schodzisz z mównicy?)</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#PawełKowal">Chciałbym powiedzieć Polakom, że to już ostatnie momenty tego czasu i stąd wynikają te wybuchy nienawiści na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakiej nienawiści?)</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#PawełKowal">Chciałem powiedzieć, jaka jest prawda. Pan premier jest jak Alicja w Krainie Czarów.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#PawełKowal">On udaje przed wami, że coś załatwił, a prawda jest taka, mówię to do wszystkich moich bliskich, do wszystkich Polaków, którzy powstali rok temu, żeby pomóc Ukraińcom, że premier niszczy wasz dorobek, nie jest w stanie utworzyć żadnej koalicji w Unii Europejskiej, żeby ochronić polskie interesy.</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo jest oszustem.)</u>
          <u xml:id="u-280.11" who="#PawełKowal">Oni przegrali w Unii Europejskiej. Oni powinni to załatwiać w innym miejscu, nie na tej sali. Ich jedyny koalicjant to Węgry, najbardziej toksyczny rząd w Europie.</u>
          <u xml:id="u-280.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.13" who="#PawełKowal">Sprawdźcie fakty dotyczące tej sprawy. Nie poszło im to, nie znaleźli żadnego wsparcia w Unii Europejskiej poza wsparciem Orbána. Oni nie są w stanie załatwić żadnej sprawy bez Orbána, a niestety Orbán ciągnie ich i Polskę na dno. To jest istota tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-280.14" who="#PawełKowal">Panie i Panowie! Zastanówcie się, jak to jest, że prawicowa premier Włoch dba o włoskie interesy. Zastanówcie się, jak to jest, że premier Grecji dba o greckie interesy i tworzy koalicję.</u>
          <u xml:id="u-280.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo nie ma Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-280.16" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Zastanówcie się…)</u>
          <u xml:id="u-280.17" who="#PawełKowal">Zastanówcie się, jak to jest, że polski premier nie jest w stanie obronić polskich interesów, a potem przychodzi tutaj…</u>
          <u xml:id="u-280.18" who="#komentarz">(Głos z sali: I szczuje.)</u>
          <u xml:id="u-280.19" who="#PawełKowal">…i chce sprawiać wrażenie, że jeżeli sobie tutaj pogada, to to załatwi. Nie.</u>
          <u xml:id="u-280.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.21" who="#PawełKowal">Twardo oczekujemy od rządu skuteczności na forum Unii Europejskiej. Zagrajcie wreszcie na miarę ambicji Polaków.</u>
          <u xml:id="u-280.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni nie mają europosłów.)</u>
          <u xml:id="u-280.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni nie mają takiej opozycji jak wy.)</u>
          <u xml:id="u-280.24" who="#PawełKowal">Zagrajcie na miarę aspiracji Polek i Polaków. Nie wstydźcie się, powiedzcie, że ponieśliście całkowitą porażkę. Nie umiecie prowadzić polityki w Europie, nie umiecie prowadzić polityki na miarę polskiej racji stanu, bo nie rozumiecie, co to jest polska racja stanu.</u>
          <u xml:id="u-280.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.26" who="#PawełKowal">Dla was liczy się racja waszej partii, dla was liczą się wasze małe interesy…</u>
          <u xml:id="u-280.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Miliony!)</u>
          <u xml:id="u-280.28" who="#PawełKowal">…dla was liczą się miliony dla rodziny. To jest istota waszej polityki.</u>
          <u xml:id="u-280.29" who="#PawełKowal">Żądamy stworzenia europejskiej koalicji na rzecz także polskich interesów. Nie odpuścimy wam tego.</u>
          <u xml:id="u-280.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzedawczyk!)</u>
          <u xml:id="u-280.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Targowica!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#RyszardTerlecki">O głos poprosił minister Szymon Szynkowski.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#komentarz">(Głos z sali: KPO! Gdzie jest KPO?)</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#komentarz">(Głos z sali: PiS załatwia KPO.)</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest KPO, nieudaczniku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Marszałku! Szanowni Państwo…</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przestań kłamać!)</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Myślę, że przy okazji debaty nad tą uchwałą warto przypomnieć, w szczególności ze względu na to, że głos przed chwilą zabrał pan poseł Paweł Kowal reprezentujący Platformę Obywatelską, 2014 r. i 2015 r., kiedy najpierw dyskutowano nad wprowadzeniem obowiązkowego mechanizmu relokacji migrantów, a następnie podejmowano decyzję w tej sprawie. Warto prześledzić stanowiska rządu z tamtego czasu — miałem okazję to zrobić — to, jak one były formułowane i jak z czasem ewoluowały. To bardzo pouczająca lekcja, w obliczu której członkowie, posłowie Platformy Obywatelskiej tak naprawdę powinni zamilknąć, nie zabierać tutaj głosu. Przybliżę państwu tamten czas.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">W latach 2014–2015 ta dyskusja toczyła się na dwóch poziomach: na poziomie wysokim, politycznym, czyli na poziomie Rady Europejskiej, i na niższym poziomie wykonawczym, czyli na poziomie rady skupiającej ministrów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, tzw. rady sektorowej JHA. Ostatecznie we wrześniu 2015 r. zapadła tam zaakceptowana przez reprezentanta Polski decyzja, żeby poprzeć rozporządzenie, które w swojej treści zawierało zapisy o mechanizmie obowiązkowej relokacji uchodźców. Ale do tego czasu trwały obrady, trwały dyskusje.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Bardzo wyraźnie widać, jak z czasem, począwszy od 2014 r., stanowisko rządu w tej sprawie ewoluuje. Otwiera się furtkę na wprowadzenie takiego mechanizmu. Już w czerwcu 2015 r. ta furtka jest otwarta na tyle, że Polska jeszcze przed wprowadzeniem mechanizmu obowiązkowej relokacji uchodźców dobrowolnie deklaruje, że jest w stanie przyjąć uchodźców w ramach relokacji. Dobrowolnie. Państwo, rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u, chcieliście zaproponować to dobrowolne przyjęcie, jeszcze zanim w ogóle wprowadzono tego rodzaju obowiązkowy mechanizm. To było wprost sprzeczne z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie są pieniądze z KPO?)</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Później, szanowni państwo, ta debata trwała dalej. 22 września zapadła decyzja. Stanowisko polskiego rządu jest takie: akceptujemy obowiązkowy mechanizm relokacji uchodźców, łamiąc solidarność Grupy Wyszehradzkiej. Polska była krajem — niestety, to jest bardzo wstydliwe — który złamał solidarność Grupy Wyszehradzkiej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Zdrada!)</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Nasi partnerzy byli tym głęboko zdumieni, a odbudowa relacji w ramach Grupy Wyszehradzkiej po tej decyzji, która do dzisiaj jest bardzo często pamiętana i przypominana, trwała kolejne lata.</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">22 września. Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji… Nawet nie wysłaliście tam ministra w tak ważnej sprawie. Pani minister Piotrowska miała wówczas inne sprawy do załatwienia, pewnie ważniejsze, może w ramach kampanii wyborczej i w okręgu.</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy też!)</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Jedzie tam wiceminister. I wiecie państwo, co ma zapisane w stanowisku na to posiedzenie Rady?</u>
          <u xml:id="u-282.16" who="#komentarz">(Głos z sali: U was minister ma wyrok 3 lata więzienia.)</u>
          <u xml:id="u-282.17" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Jakie jest stanowisko rządu? Nie ma potrzeby zabierania głosu. Państwo nie widzieliście potrzeby zabierania głosu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-282.18" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.19" who="#komentarz">(Głosy z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-282.20" who="#komentarz">(Głosy z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-282.21" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dzień później jest spotkanie Rady Europejskiej zwołane przez jej ówczesnego przewodniczącego Donalda Tuska. Na tym spotkaniu Polska wskazuje, że w imię jedności, w imię solidarności podjęła taką właśnie decyzję akceptującą ten mechanizm. Na wysokim poziomie politycznym, na poziomie premierów rządów potwierdza to, co stało się wcześniej na poziomie wykonawczym.</u>
          <u xml:id="u-282.22" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Później jest pewna symboliczna data, szanowni państwo. To jest bardzo ciekawa historia. Jeżeli państwo na moment skupicie uwagę, chciałem ją państwu przybliżyć. Ta ze wszech miar historyczna data to 12 listopada 2015 r. Wiecie państwo, że jest to dzień, kiedy po raz pierwszy spotkał się Sejm VIII kadencji, nowo wybrany, w którym większość posiadała Zjednoczona Prawica. Zgodnie z konstytucją pani premier Ewa Kopacz ma obowiązek złożyć z tej mównicy dymisję. Tego samego dnia w Valletcie na Malcie, bo Malta wówczas sprawuje prezydencję, odbywa się nieformalne posiedzenie Rady Europejskiej. W związku z tym, że pani premier Ewa Kopacz jest w Sejmie, nie ma jej na tym posiedzeniu Rady Europejskiej. Wysyła list do przewodniczącego Donalda Tuska, usprawiedliwiając tę nieobecność, wskazując, że będzie w Sejmie. To jest rzecz, która się zdarza. Jednocześnie przekazuje reprezentowanie Polski Czechom. To się oczywiście zdarza w takich nadzwyczajnych sytuacjach. Ale na to posiedzenie, mimo że nie ma tam premiera polskiego rządu, jest przygotowane formalne stanowisko rządu. Ci, którzy to stanowisko przygotowywali, pewnie jeszcze nie wiedzieli, że to będzie dokładnie ta data. Ono zostało formalnie przygotowane i zaakceptowane. Wiecie państwo, co jest w tym stanowisku z 12 listopada, które wówczas na szczęście nie zostało zaprezentowane na posiedzeniu Rady Europejskiej w Valletcie na Malcie? Otóż w tym stanowisku jest mowa o tym, że Polska już podejmuje intensywne przygotowania do wdrażania mechanizmu relokacji uchodźców. To jest deklaracja, która miała paść tam, na Malcie.</u>
          <u xml:id="u-282.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Zdrada!)</u>
          <u xml:id="u-282.24" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Na szczęście w ostatnim momencie, w jakim można było w tej sprawie właściwie zareagować, władzę przejmuje Prawo i Sprawiedliwość, Zjednoczona Prawica…</u>
          <u xml:id="u-282.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.26" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…i zaraz po przejęciu władzy jasno deklaruje: Nie będzie wykonywania mechanizmu relokacji uchodźców. Odwracamy skutki waszej decyzji, co przychodzi trudno, bo tak naprawdę trzeba ponad 2 lat dyskusji w Unii Europejskiej, żeby wszyscy zrozumieli, że mechanizm nie zadziałał, i żeby polski premier mógł w czerwcu 2018 r. w Radzie Europejskiej powiedzieć, że odnieśliśmy sukces, bo Rada Europejska podjęła decyzję, że nie będzie dalej realizowany mechanizm relokacji uchodźców. 2,5 roku musimy odkręcać skutki waszych złych decyzji, a dużo dłużej odbudowywać zaufanie w Grupie Wyszehradzkiej.</u>
          <u xml:id="u-282.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli u Orbána konkretnie.)</u>
          <u xml:id="u-282.28" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dzisiaj jest powrót do tych niedobrych pomysłów. Dzisiaj jest powrót do tych niedobrych pomysłów na forum Unii Europejskiej i dzisiaj minister jadący na posiedzenie Rady JHA jasno wyraża sprzeciw. On widzi potrzebę zabierania głosu w tej sprawie, on widzi potrzebę budowania koalicji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-282.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy był tam minister Mariusz K.?)</u>
          <u xml:id="u-282.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale był tam minister?)</u>
          <u xml:id="u-282.31" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">I nie jest prawdą, że w tej sprawie rozumieją nas tylko Węgrzy, bo w tej sprawie również cztery inne kraje wstrzymały się od głosu, a jeszcze wiele innych krajów również wyrażało swój sceptycyzm. I będziemy w tej sprawie na kolejnych etapach procesu legislacyjnego również wyrażać jasny głos sprzeciwu, ale też budować koalicję. Ale trzeba też sobie jasno powiedzieć: ten mechanizm, nawet jeśli wszedłby w życie, nie może zostać wykonany — w imię bezpieczeństwa, też w imię tego, że jest po prostu nieefektywny, szkodliwy, burzy zaufanie i narusza suwerenność krajów.</u>
          <u xml:id="u-282.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.33" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">My tego mechanizmu z tego powodu nigdy nie poprzemy, rząd Zjednoczonej Prawicy w tej sprawie ma jasne zdanie. Chciałem przypomnieć, jakie zdanie w tej sprawie miała ówcześnie rządząca Platforma Obywatelska i PSL, niestety tam te decyzje były jednoznaczne i zagrażały racji stanu. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Gdula, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#MaciejGdula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pomylił pan mównicę sejmową z katedrą uniwersytecką i zrobił wykład o historii Polski. Być może już po wyborach będzie pan mógł realizować się jako wykładowca uniwersytecki, a nie jako poseł.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#MaciejGdula">Ale teraz do meritum. Ta uchwała ma wymiar tylko symboliczny, nierealny, to jest tylko gest. Kto robi gesty? Gesty robi ktoś, kto jest słaby, ktoś, kto sobie nie poradził. I nie dziwię się, że to premier Morawiecki nie przedstawia tutaj stanowiska rządu, bo rząd zawalił.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#MaciejGdula">Mówicie, że ten mechanizm relokacyjny to jest takie straszne prawo, że godzi w suwerenność. I nie byliście w stanie żadnego z tych 25 krajów, oprócz Węgier, przekonać, żeby poparł polskie stanowisko?</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#MaciejGdula">To jest moim zdaniem dowód na to, że rząd sobie nie poradził.</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#MaciejGdula">Jeżeli chodzi o pieniądze, to my byśmy bardzo chcieli, żeby Polska dostała pieniądze na pomoc Ukraińcom.</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Robicie wszystko, żeby nie dostać.)</u>
          <u xml:id="u-284.7" who="#MaciejGdula">Dlaczego rząd nie był w stanie załatwić pieniędzy na Ukraińców?</u>
          <u xml:id="u-284.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo przeszkadzacie.)</u>
          <u xml:id="u-284.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.10" who="#MaciejGdula">Dlaczego? Dlaczego tych pieniędzy nie ma? Nie byliście w stanie dogadać się nawet z Niemcami…</u>
          <u xml:id="u-284.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-284.12" who="#MaciejGdula">…którzy byliby największymi beneficjentami tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-284.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale wy się dogadujecie z nimi, to wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-284.14" who="#MaciejGdula">Nie byliście, bo kierujecie się chorą logiką: im gorzej dla Niemiec, tym lepiej dla Polski. Z tym trzeba zerwać.</u>
          <u xml:id="u-284.15" who="#MaciejGdula">Jeżeli chodzi o mechanizm relokacji, to on rzeczywiście — i tu się z panem ministrem w jednej sprawie zgadzam — nie będzie skuteczny, dlatego my też nie jesteśmy wielkimi orędownikami tego systemu Ludzie będą swobodnie się przemieszczać po Europie, niezależnie od tego, do jakiego kraju zostaną przypisani.</u>
          <u xml:id="u-284.16" who="#MaciejGdula">Chciałbym teraz powiedzieć jeszcze o tym, dlaczego ta uchwała pojawia się akurat przed wyborami. Chcecie zmobilizować ludzi przez strach przed uchodźcami, przez strach przed obcymi. A ja chciałbym wam podziękować za to, że otworzyliście, pan premier Morawiecki, pan prezes Kaczyński, szeroko drzwi dla migracji w Polsce. Dziękuję wam za to. Sprawiliście, że Polska jest znowu wielokulturowa, są tutaj Ukraińcy, Białorusini, ale też Hindusi, Pakistańczycy, ludzie z Indonezji, z Gruzji.</u>
          <u xml:id="u-284.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale legalnie.)</u>
          <u xml:id="u-284.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Na określony czas.)</u>
          <u xml:id="u-284.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Płacą podatki.)</u>
          <u xml:id="u-284.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Pracują.)</u>
          <u xml:id="u-284.21" who="#MaciejGdula">Legalnie. Dlatego nikt nie kupi tej opowieści, tej waszej opowieści, że dzieje się straszna krzywda Polsce. Gdyby Lewica otworzyła granice tak szeroko jak wy dla migracji do Polski…</u>
          <u xml:id="u-284.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Legalnej.)</u>
          <u xml:id="u-284.23" who="#MaciejGdula">…grzmielibyście stąd, że Polska się kończy, że Lewica niszczy polską rodzinę, polski naród.</u>
          <u xml:id="u-284.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.25" who="#MaciejGdula">Na szczęście zrobiliście to wy, za co jestem wam wdzięczny.</u>
          <u xml:id="u-284.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-284.27" who="#MaciejGdula">Nie straszcie ludzi obcymi, bo ludzie w Polsce zrozumieli, że oni nie są zagrożeniem.</u>
          <u xml:id="u-284.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-284.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-284.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan nie wie, o co chodzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od 16 miesięcy polskie społeczeństwo, samorządy, organizacje pozarządowe, ale przede wszystkim Polacy udzielają na niespotykaną skalę ogromnej pomocy Ukraińcom, największej w historii powojennej Europy. Przyjmujemy uchodźców, pomagamy, dajemy miejsca pracy. Zamykanie przez instytucje unijne oczu na to i niebranie tego pod uwagę jest przez nas nieakceptowane. I jest totalnym błędem.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#WładysławKosiniakKamysz">Nie zgadzamy się na żadne mechanizmy automatyczne, nie zgadzamy się na niebranie pod uwagę polskiego wysiłku i również niezapłacenie za ten wysiłek.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#WładysławKosiniakKamysz">Tutaj kieruję do rządu naszą poprawkę i wniosek. Oczekujemy, że z tej debaty wypłynie wniosek, z którym rząd pojedzie do Unii Europejskiej i powie: Oczekujemy za tę pomoc dla Ukraińców w Polsce wsparcia finansowego — dla polskich przedsiębiorców, samorządowców, organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#WładysławKosiniakKamysz">Tak, te środki finansowe nam się należą. A dlaczego wy ich nie pozyskaliście do tej pory? Dlaczego nie wystąpiliście o nie? Dlaczego jesteście nieskuteczni?</u>
          <u xml:id="u-286.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Bambiki!)</u>
          <u xml:id="u-286.7" who="#WładysławKosiniakKamysz">Dlaczego nie zbudowaliście mniejszości blokującej do wprowadzenia mechanizmu automatycznego? Nie macie tam pozycji, nie potraficie tego wynegocjować, jesteście w tym względzie nieskuteczni. I nie trzeba organizować, panie prezesie, referendum w tej sprawie…</u>
          <u xml:id="u-286.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba!)</u>
          <u xml:id="u-286.9" who="#WładysławKosiniakKamysz">…bo wynik jest jednoznaczny. Wystarczy wyjechać za rogatki Warszawy i usłyszycie to, co my słyszymy.</u>
          <u xml:id="u-286.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.11" who="#WładysławKosiniakKamysz">Nie ma zgody Polaków na automatyczną relokację, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-286.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-286.13" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wy to mówicie, przed chwilą to de facto powiedziała Lewica, my to mówimy, mówi to większość, mówi to Paweł Kowal. Wszyscy tu mamy wspólne zdanie, więc naprawdę decyzja w tej sprawie jest już podjęta.</u>
          <u xml:id="u-286.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosuj za tym.)</u>
          <u xml:id="u-286.15" who="#WładysławKosiniakKamysz">Ale bądźcie w tej sprawie skuteczni. Dlaczego jesteście nieskuteczni w Unii Europejskiej? Dlaczego tego nie zablokowaliście? Gdzie jest Grupa Wyszehradzka? Gdzie jest wasza mniejszość blokująca? Gdzie są pieniądze na Ukraińców dla polskich przedsiębiorców, samorządowców i organizacji pozarządowych? Dlaczego nawet nie złożyliście o to wniosku?</u>
          <u xml:id="u-286.16" who="#komentarz">(Głos z sali: To wasza partia w Unii Europejskiej…)</u>
          <u xml:id="u-286.17" who="#WładysławKosiniakKamysz">To powinno być co najmniej 1 tys. euro na miesiąc na utrzymanie Ukraińca w Polsce. To są miliardy euro dla Polski. One są stracone i stracony jest czas, który poświęcacie na debatę, chociaż nikogo nie trzeba w tej sprawie przekonywać. Polaków nie trzeba przekonywać. Nas nie trzeba przekonywać. Trzeba się wykazać skutecznością.</u>
          <u xml:id="u-286.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosuj za tym.)</u>
          <u xml:id="u-286.20" who="#WładysławKosiniakKamysz">Tego w waszym działaniu brakuje. Nie jesteście w stanie budować porozumienia i koalicji na poziomie europejskim, która będzie skuteczna.</u>
          <u xml:id="u-286.21" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: …sam się z siebie śmieje…)</u>
          <u xml:id="u-286.22" who="#WładysławKosiniakKamysz">Dlatego nie możecie rządzić. Trzeba zbudować taką większość w Europie, która zablokuje głupi mechanizm, który jest nieskuteczny i nieprawdziwy.</u>
          <u xml:id="u-286.23" who="#WładysławKosiniakKamysz">Na koniec o waszej obłudzie. 136 tys. uchodźców z państw muzułmańskich. Kto to wprowadził do Polski? Kto zatrudnił w Orlenie 6 tys. pracowników z państw muzułmańskich?</u>
          <u xml:id="u-286.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pluj, nie wrzeszcz.)</u>
          <u xml:id="u-286.25" who="#WładysławKosiniakKamysz">Nie bądźcie tacy obłudni. Bo mówiliście, że nikt nie przyjedzie, a za waszych rządów przyjechało ich najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-286.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.27" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#RyszardTerlecki">Ponownie o głos poprosił…</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#RyszardTerlecki">Nie, nie ma pan teraz głosu, panie pośle. Pan będzie prostował na końcu.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Na końcu czego?)</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#RyszardTerlecki">Teraz o głos poprosił minister Szymon Szynkowski.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Kiedy będę prostował?)</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#RyszardTerlecki">Na końcu debaty.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Ale ja chciałem właśnie do ministra Szynkowskiego…)</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#RyszardTerlecki">Nic nie poradzę.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprostowanie akurat teraz…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PawełKowal">Proste pytanie do ministra Szynkowskiego. Ile razy członek rządu…</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#RyszardTerlecki">Ja się nie boję.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: … żeby się prezes nie dowiedział, że ministrowie nie jeżdżą na…)</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#RyszardTerlecki">Pan teraz nie ma głosu. Proszę opuścić mównicę.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Boicie się prawdy, ale prawda przyjdzie.)</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#RyszardTerlecki">Pan minister Szymon Szynkowski vel Sęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przepraszam, ale dwie kwestie, które padły, wymagają wyjaśnienia. Po pierwsze, zwracam się do pana posła Kowala. Cała różnica między filozofią rządów Platformy Obywatelskiej i PSL-u, jeśli chodzi o politykę zagraniczną, także politykę unijną, a filozofią rządów Zjednoczonej Prawicy, które trwają od 2015 r., polega na tym, że państwo uważaliście, że trzeba po prostu podążać z głównym nurtem. Oczywiście tym głównym nurtem bardzo często w wielu ważnych sprawach — także w tej sprawie — jest nurt stworzony przez Niemcy. Mamy więc być pewną przystawką do propozycji niemieckiej. Nasze stanowisko w tej sprawie jest takie, że polska racja stanu wymaga tego, żeby nie być przystawką do żadnego głównego dania, tylko żeby po prostu mieć własne suwerenne stanowisko zgodne ze swoją racją stanu. To jest fundamentalna różnica.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pan przewodniczący Kosiniak-Kamysz mówił, że w tej sprawie wszyscy są zgodni. Wystarczy wyjechać za rogatki Warszawy. Panie przewodniczący, w tej sprawie nie ma aż tak dużego znaczenia to, kto co mówi. Państwo rzeczywiście mówicie, że jesteście przeciwko temu mechanizmowi. W tej sprawie ma znaczenie to, co kto robił i zamierza robić.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Co państwo robiliście, to można zobaczyć w dokumentach. Wsparliście ten mechanizm.</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Mam w związku z powyższym pytanie. To jest pytanie, na które oczywiście możecie państwo odpowiedzieć. Może ono zawiśnie w próżni, ale przecież…</u>
          <u xml:id="u-290.8" who="#komentarz">(Głos z sali: My mieliśmy inne zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-290.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Kopacz.)</u>
          <u xml:id="u-290.10" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Stanowisko prezentowane przez wiceministra spraw wewnętrznych i administracji zostało zaakceptowane — takie są procedury — przez całą Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-290.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-290.12" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">A więc chyba i PSL akceptował to stanowisko, jak sądzę.</u>
          <u xml:id="u-290.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-290.14" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Warto więc w tej sprawie sięgnąć do tego, jak było.</u>
          <u xml:id="u-290.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-290.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-290.17" who="#komentarz">(Głos z sali: I po co kłamać?)</u>
          <u xml:id="u-290.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Zatkało?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos ma pan poseł Krystian Kamiński w imieniu Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#RyszardTerlecki">Ale wcześniej witamy uczniów Szkoły Podstawowej w Mierzycach, w powiecie wieluńskim, przybyłych na zaproszenie pana posła Rychlika.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konfederacja jednoznacznie opowiada się przeciwko jakimkolwiek formom relokacji imigrantów. Unia Europejska nie radzi sobie z tym problemem. Nie poradziła sobie 10 lat temu, nie radzi sobie dzisiaj i nie poradzi sobie za parę lat, bo wiemy, że to się nie skończy dzisiaj. Nie skończy się na jednej uchwale. Przecież miliony imigrantów przede wszystkim z Afryki tylko czeka na to, żeby dostać się do Europy. Nie możemy zgadzać się na żadną relokację. Dzisiaj przyjmiemy 30 tys., za rok 40 tys. a potem 50 tys. W tym kierunku to idzie. Oczekujemy od rządu jednoznacznego stanowiska, że Unia Europejska ma chronić swoje granice, a nie prowadzić relokację. Takie powinno być stanowisko rządu i tego oczekujemy. Inaczej nigdy nie zakończymy tego tematu. Póki będziemy ich wpuszczać, to tak to właśnie będzie wyglądało.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#KrystianKamiński">Platforma i PSL dzisiaj mówią, że są przeciwko relokacji. Sami się na to zgadzaliście. Gdybyście dzisiaj rządzili, to dobrze wiemy, że zgodzilibyście się na kolejne relokacje. Wam to nie przeszkadza, wy nie macie nic przeciwko temu. Wy najchętniej robilibyście to samo, co robi się na Zachodzie. Wielokulturowe społeczeństwa — już to zresztą słyszeliśmy — to jest wasz cel. Ale widzicie, co się dzieje na Zachodzie. Co się działo w ubiegłym tygodniu we Francji? Widzicie te zamachy.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Do Płocka wystarczyło jechać.)</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#KrystianKamiński">Tutaj kamyczek do was. W zeszłym roku sprowadziliście 136 tys. imigrantów z państw muzułmańskich. Mówicie, że to legalni imigranci. Nie no, jak legalni, to spoko. We Francji zamachu dokonała osoba, która przez 10 lat siedziała legalnie w Szwecji. Największego zamachu terrorystycznego w Szwecji dokonała osoba, która przyjechała legalnie do Polski do pracy.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#komentarz">(Głos z sali: W Polsce…)</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#KrystianKamiński">Tak że legalna imigracja nie jest żadnym rozwiązaniem. Jeśli chcą państwo zrobić jakiekolwiek referendum, to dodajcie pytanie, czy Polacy zgadzają się na to, żeby rząd PiS-u sprowadził 136 tys. imigrantów z państw muzułmańskich. Wtedy będziecie mieli odpowiedź na to wszystko.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Tu się zgadzamy.)</u>
          <u xml:id="u-292.7" who="#KrystianKamiński">Jestem przekonany, że Polacy powiedzą wam: nie. Dlaczego? Bo wiedzą, czym to się skończy.</u>
          <u xml:id="u-292.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-292.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni to jeszcze przemyślą.)</u>
          <u xml:id="u-292.10" who="#KrystianKamiński">Widzą, jak wyglądają społeczeństwa na Zachodzie, jaki jest rozkład, jak wiele jest przestępstw dokonywanych właśnie przez imigrantów. Polacy tego nie chcą. Więc, po pierwsze, rząd powinien na następnym spotkaniu Rady Europejskiej powiedzieć, żeby Unia Europejska zaczęła od uszczelniania granic. A PiS, jeśli nie chce być hipokrytą, powinien w tym referendum zadać również pytanie, czy Polacy zgadzają się na legalnych imigrantów, ale z państw muzułmańskich, i to 136 tys. Wtedy, jak zadacie to pytanie, to we wrześniu nie ma was u władzy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Rasista.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PawełZalewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy o migracji. Każda dyskusja o migracji w tej Izbie powinna zacząć się od podziękowania wszystkim Polakom, którzy otworzyli swoje serca, swoje domy na uchodźców z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PawełZalewski">To jest moralny obowiązek tej Izby. To jest istota polskiego stanowiska wobec migrantów.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PawełZalewski">Druga rzecz, bardzo istotna. Polska 2050, trzecia droga. Jesteśmy przeciwko mechanizmowi przymusowej relokacji z bardzo wielu powodów.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Też nam przykro.)</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#PawełZalewski">Najważniejszym powodem jest to, że to jest mechanizm niehumanitarny. On zmusza tych, którzy dostali azyl, bo przeżyli w swoim kraju straszne rzeczy… I teraz nagle oni mają mieszkać gdzieś, gdzie nie chcą. To jest mechanizm nie do przyjęcia i w oczywisty sposób my jesteśmy przeciwko temu mechanizmowi.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Twoi koledzy…)</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#PawełZalewski">Notabene cała Izba jest przeciwko temu mechanizmowi, ale wy uważacie, że zamiast walczyć skutecznie o polskie interesy, z których żadnego nie rozwiązaliście w Brukseli ani w Warszawie…</u>
          <u xml:id="u-294.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-294.9" who="#PawełZalewski">Otóż wy uważacie, że zamiast skutecznie walczyć o polskie interesy w Brukseli, wystarczy referendum. Referendum niczego nie rozwiąże. Notabene wszyscy tak naprawdę są przeciwko temu mechanizmowi, któremu też jesteście przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-294.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Głos Polaków…)</u>
          <u xml:id="u-294.11" who="#PawełZalewski">Po co więc? Otóż Jarosław Kaczyński dzisiaj… Panie prezesie, pan dzisiaj powiedział, po co jest to referendum. Otóż szuka pan kolejnego pola konfrontacji — to było bardzo widoczne w przemówieniu pana ministra Szynkowskiego — z Platformą Obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-294.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty gadasz?)</u>
          <u xml:id="u-294.13" who="#PawełZalewski">Szuka pan polaryzacji, tego mechanizmu, który zawsze dawał panu zwycięstwo. Otóż to nie jest ten moment. Dzisiaj nędza waszych rządów, panie premierze, jest powszechnie widoczna. Nie rozwiązaliście żadnego problemu Polaków.</u>
          <u xml:id="u-294.14" who="#komentarz">(Głos z sali: A miliony…?)</u>
          <u xml:id="u-294.15" who="#PawełZalewski">Edukacja leży, służba zdrowia leży, ludzie mają mniej pieniędzy mimo waszych programów. Dlaczego? Dlatego że wywołaliście gigantyczną inflację, która ukradła te pieniądze ludziom.</u>
          <u xml:id="u-294.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Obudź się.)</u>
          <u xml:id="u-294.17" who="#PawełZalewski">Otóż dzisiaj wszyscy to widzą i nie zakrzyczycie tego. Dzisiaj wszyscy to widzą. Niestety tak jest. Mówię to z wielką przykrością, panie prezesie. Nie ma takiej złej rzeczy, nie ma wartości, której byście nie poświęcili na rzecz technologii politycznej. To jest rzecz naprawdę straszna, bo zakładnikiem tego wszystkiego, tej waszej polityki jest zwykła ludzka przyzwoitość. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko koła w sprawie sprawozdania komisji o poselskim projekcie uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#JarosławSachajko">Wysoka Izbo! Omawiana uchwała jest niezwykle ważna nie tylko dla Polaków, ale także dla całego cywilizowanego świata. Nie powinniśmy się zgadzać na promocję i finansowanie handlu ludźmi w XXI w. przez mafię przemytników ludzi. Nie możemy się również zgodzić na przymusowe przenoszenie ludzi pomiędzy państwami, tak jakby byli oni zwierzętami. Każdy człowiek ma swoją niezbywalną godność i nie może być zmuszany do wyjazdu do innego państwa i tam siłą przetrzymywany. Nielegalni migranci są okłamywani w swoich krajach przez mafie, które pobierają ogromne pieniądze za obietnicę zamieszkania w Europie. Każde państwo zewnętrzne Unii Europejskiej jest na mocy traktatów związane obowiązkiem strzeżenia granic Unii Europejskiej przed nielegalną migracją.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#JarosławSachajko">Polska za swoje pieniądze wybudowała zaporę i dotrzymuje traktatów. Polska, tak jak inne państwa Unii Europejskiej, ma prawo samodzielnie kształtować swoją politykę migracyjną i nie możemy jako przedstawiciele Polaków zgodzić się na pozatraktatowe ustalenia i pozatraktatowe traktowanie. Jeżeli ktoś chce przyjechać do Polski i tutaj pracować, to są od lat oficjalne procedury uzyskiwania wiz. To jest jedyna droga dla migrantów ekonomicznych do przyjazdu do Polski, a nie przymusowe relokacje.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#JarosławSachajko">Popieramy wniosek prezesa Jarosława Kaczyńskiego w sprawie referendum ogólnokrajowego w sprawie przymusowych relokacji,…</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#JarosławSachajko">…po to aby brukselskim urzędnikom pokazać, jakie jest stanowisko Polaków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Girzyński, Polskie Sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#ZbigniewGirzyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest piękny obraz Jana Matejki, bardzo mało znany, a szkoda, bo powinien być znany chyba wszystkim w tej Izbie: przyjęcie Żydów w Polsce, na którym polski książę Władysław Herman przed płocką katedrą przyjmuje wyganianych i prześladowanych w Europie Zachodniej Żydów. Jeżeli trzeba, Polacy od początku swoich dziejów, jeszcze w średniowieczu, przyjmowali każdego, nie patrząc, czy jest z kraju muzułmańskiego, chrześcijańskiego, pogańskiego czy wyznającego religię mojżeszową, bo zawsze w Polsce było zrozumienie dla potrzeb tych, którzy realnie uciekają. Gdy w wieku XVI polskie zboże żywiło całą Europę, to w tym czasie polityk, biznesmen zachodniej Europy John Hawkins wymyślił atlantycki trójkąt handlowy: z Wysp Brytyjskich wieziono broń, alkohol, ubrania do Afryki. Tam wyładowywano statki, pakowano niewolników, wieziono ich do Ameryki, stamtąd brano towary, kawę, tytoń, cukier i wieziono do Europy. W ten sposób z Afryki wyekspediowano do Ameryki wiele milionów ludzi, którzy przyszli na świat i powinni mieszkać w Afryce. Zachód w czasach, kiedy w Polsce budowano prawa obywatelskie, najpierw przywileje szlacheckie, potem demokrację, której byliśmy twórcami w Europie, eksploatował cały kontynent afrykański, doprowadzając go do biedy. Jest taki piękny film, można go sobie obejrzeć w Internecie nieodpłatnie, pokazujący konferencję berlińską z drugiej połowy XIX w…</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To też Matejki?)</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#ZbigniewGirzyński">…jak kraje europejskie i nie tylko dzieliły Afrykę. Jest w Brukseli pomnik króla Leopolda II, który rządząc nie tylko Belgią, lecz także tzw. Wolnym Państwem Kongo, kazał ucinać ręce tym mieszkańcom tego państwa, którzy zbyt wolno lub w zbyt małej ilości zbierali kauczuk. Dziś mieszkańcy krajów afrykańskich wykorzystywanych przez wieki przez wiele krajów europejskich pukają do ich drzwi, żądając zapłaty za krzywdy, które im się stały. A co robi dzisiaj ta Europa, która ma zawsze usta pełne frazesów, która chce nas uczyć o praworządności? Stawia pomniki takim krwawym władcom, a od nas się domaga, żebyśmy to my płacili rachunki za krzywdy, które oni wyrządzili.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#ZbigniewGirzyński">Nigdy nie powinno tak być. Polacy mają zawsze i będą mieli zawsze współczucie dla tych, którzy tego potrzebują, ale nigdy nie dadzą sobie wmówić, żeby płacili za krzywdy, które nie oni wyrządzali.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#ZbigniewGirzyński">Będziemy jako koło Polskie Sprawy popierali rząd, i to każdy polski rząd, który będzie, tak jak obecny rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego, walczył o polskie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#DobromirSośnierz">Nie po raz pierwszy Unia Europejska pokazuje, że traktuje nas jak podbitą kolonię, której ludność nie ma nic do powiedzenia na temat tego, kogo chce u siebie gościć. Unia Europejska zawsze ma gębę pełną frazesów o demokracji, a nie potrafi nawet poprawnie przegłosować niczego w Parlamencie Europejskim, co pokazywałem wielokrotnie wyborcom w Polsce za mojego tam pobytu. Unia Europejska poucza cały świat na temat praworządności, a własne traktaty nie po raz pierwszy traktuje, jakby były z gumy.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#DobromirSośnierz">Relokacja nielegalnych migrantów jest jak obrót kradzionym towarem. Nie można legalizować nielegalnej imigracji w ten sposób, bo to ośmiesza Unię Europejską i kraje członkowskie.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#DobromirSośnierz">Koszty tej nielegalnej imigracji powinny ponosić kraje, które dopuściły do tej nielegalnej imigracji, nie upilnowały swoich granic i wpuściły migrantów na teren Unii Europejskiej. To one powinny ponosić w całości koszty tego, co się dzieje. A demokracja polega na tym, że ludzie zamieszkujący jakiś kraj sami decydują, co się w tym kraju może dziać, kogo do tego kraju zapraszają, poprzez to, że wybierają swoich przedstawicieli, a ci przedstawiciele podejmują jakieś tam decyzje. Próba narzucenia danemu krajowi jakichś decyzji, z którymi prawie w całości to społeczeństwo się nie zgadza, jest oczywistym złamaniem zasad demokracji, bo demokracja polega na tym, że dzieje się mniej więcej to, co ludzie z danego kraju chcą, żeby się działo z tym krajem. Narzucanie rzeczy sprzecznych z wolą ludności jest oczywistym złamaniem zasad demokracji, które podobno leżą u podstaw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#DobromirSośnierz">Tymczasem Unia Europejska traktuje ludzi jak pionki na mapie, i to zarówno gospodarzy, z których zdaniem się nie liczy, jak i samych migrantów, którzy wcale nie chcą tutaj przyjeżdżać. Oni ich przesuwają po prostu jak worek kartofli w miejsca, które sobie upatrzyli, nie pytając ich nawet o zdanie, i każą nam ich tu pod przymusem trzymać, żeby nie uciekli, jak w więzieniu.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#DobromirSośnierz">W związku z tym Wolnościowcy składają dwie poprawki. Chcielibyśmy dodać po akapicie trzecim akapit, który będzie brzmiał: Wzywamy do poszanowania suwerenności i podmiotowości zarówno gospodarzy, a więc społeczeństw przyjmujących migrantów, jak i gości, a więc samych uchodźców. Przymusowa relokacja grup ludzi jest praktyką totalitarną i redukującą do roli przedmiotów, a nie podmiotów zarówno tych, których obejmuje się programem przymusowego przesiedlenia, jak i gospodarzy tego miejsca i rodzi skojarzenia z ponurymi rozdziałami w historii naszego kontynentu. Idea demokracji zasadza się na przekonaniu o suwerenności mieszkańców danego terytorium, którzy wyrażają swoją wolę poprzez wyłonioną w drodze wyborów reprezentację. Narzucanie mieszkańcom danego kraju woli innych społeczeństw oznacza zredukowanie tego kraju do roli niesuwerennej kolonii i złamanie zasad demokracji, na których zbudowana jest Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#DobromirSośnierz">Druga poprawka zmienia niepoprawne wyrażenie „w Ukrainie” na „na Ukrainie”, bo język urzędowy wymaga stosowania utrwalonych tradycyjnych sformułowań,…</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#DobromirSośnierz">…a nie jakichś fajnopolackich nowinek.</u>
          <u xml:id="u-300.9" who="#DobromirSośnierz">Wolnościowcy poprą projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-300.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-300.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprostowanie, sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#RyszardTerlecki">Na galerii naszej dyskusji przysłuchują się uczniowie szkoły podstawowej w Stawiskach. Pozdrawiamy uczniów.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos ma pan premier Mateusz Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A sprostowanie?)</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#RyszardTerlecki">Na końcu.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Na końcu czego?)</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#RyszardTerlecki">Tego punktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MateuszMorawiecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako Prawo i Sprawiedliwość wiemy doskonale, że bezpieczeństwo jest na szczycie katalogu wartości, który nam przyświeca.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A co z rakietą?)</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#MateuszMorawiecki">Bezpieczeństwo musi być kluczowym punktem, którym się zajmujemy, bo bezpieczeństwo jest podstawą.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#MateuszMorawiecki">Bezpieczeństwo finansowe, bezpieczeństwo na granicach, bezpieczeństwo na ulicach. Dlatego dziś warto przywołać dane dotyczące bezpieczeństwa, bo 96% Polaków mówi, że czuje się bezpiecznie w swojej okolicy.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A Polki czują się niebezpiecznie.)</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#MateuszMorawiecki">Czują się bezpiecznie Polki, polskie kobiety, bo zadbaliśmy o bezpieczeństwo polskich kobiet i polskich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#MateuszMorawiecki">A jak ta sytuacja wygląda za granicą? Zapytajmy swoich znajomych, przyjaciół, jeśli ktoś ma, we Francji, w Niemczech, w Szwecji czy chociażby we Włoszech.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Zachwyceni są.)</u>
          <u xml:id="u-302.10" who="#MateuszMorawiecki">Otóż w wielu tych miastach, pięknych miastach, Paryż, Marsylia, Rzym, czy w innych miastach, miastach Północy, Sztokholmie, mamy do czynienia z dzielnicami grozy. Płoną opony, płoną samochody, kobiety boją się wieczorem wychodzić na spacer. Taka jest sytuacja w tamtych krajach.</u>
          <u xml:id="u-302.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Tego chcecie?)</u>
          <u xml:id="u-302.12" who="#MateuszMorawiecki">Oni również już dzisiaj wiedzą, że popełnili dramatyczny błąd. Ale jak zachowywała się Platforma Obywatelska, przypomnijmy to szanowni państwo, bo przecież, tutaj jest Sejm, a nie Bundestag, i wszyscy mamy prawo i obowiązek zagłosować za interesem Polski.</u>
          <u xml:id="u-302.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-302.15" who="#MateuszMorawiecki">Otóż w lipcu 2015 r.: przyjmiemy 2 tys. Wkrótce potem, we wrześniu 2015 r. mówi pan Trzaskowski, wówczas minister w rządzie pani premier Kopacz: przyjmiemy 7 tys. Ale nie minęły kolejne 2 miesiące i rzecznik rządu — jest tutaj dzisiaj, nie widzę go dzisiaj, uciekł przed tą dyskusją — pan Tomczyk, ówczesny rzecznik rządu, powiedział, że przyjmą praktycznie każdą liczbę. Tak wtedy mówiła Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-302.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak było.)</u>
          <u xml:id="u-302.17" who="#MateuszMorawiecki">Ale drodzy rodacy, stało się coś innego. Zablokowaliśmy tamtą nielegalną imigrację. Dlaczego? Dlatego że pan prezes Jarosław Kaczyński, wtedy podkreślając najwyższą wartość, jaką jest bezpieczeństwo Polaków,…</u>
          <u xml:id="u-302.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.19" who="#MateuszMorawiecki">…obronił Polskę, jeszcze będąc w opozycji, przed tą nielegalną falą. Pamiętajmy, szanowni państwo, kto nie pilnuje interesów własnych, interesów Polski, będzie musiał pilnować interesów obcych państw.</u>
          <u xml:id="u-302.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-302.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-302.22" who="#MateuszMorawiecki">I dlatego właśnie dzisiaj stoimy tutaj z tą uchwałą, aby przypomnieć tamten wielki koszmarny błąd. Dzisiaj wiele krajów Unii Europejskiej przyznaje, że to był koszmarny błąd, fatalny błąd, którego twarzami dzisiaj są pani kanclerz Angela Merkel i jej wierny pomocnik, wierny sojusznik Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-302.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.24" who="#MateuszMorawiecki">To jest twarz tamtego koszmarnego błędu, bo niestety, panie Donaldzie, trzeba wiedzieć, kiedy w interesie polskiej racji stanu trzeba czasami powiedzieć swoim sojusznikom: nein, a nie tylko: danke albo spasiba.</u>
          <u xml:id="u-302.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-302.27" who="#MateuszMorawiecki">My, Polacy, wiemy doskonale, co to jest współczucie, co to jest solidarność, nikt nie będzie nas uczył solidarności…</u>
          <u xml:id="u-302.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie się tego nauczyłeś?)</u>
          <u xml:id="u-302.29" who="#MateuszMorawiecki">…a już w szczególności Niemcy nie będą nas uczyć solidarności. To jakaś paranoja, żeby Niemcy odpowiedzialni za takie zbrodnie, którzy powinni nam zapłacić reparacje, dzisiaj jeszcze mieli czelność wzywać nas do solidarności. To nie jest żaden pakt migracyjny, to jest dyktat, to jest dyktat, który ma na celu zmienić również kulturowo Europę. Powiedzmy sobie tutaj szczerze: ma to na celu zniszczenie, zgwałcenie dotychczasowych struktur europejskich. Widzę już to wyraźnie w wielu innych krajach Unii Europejskiej — to się dzieje. Nie ma naszego przyzwolenia ani na nielegalną emigrację, ani na żadne płacenie za nieprzyjmowanych migrantów. Nie zgodzimy się na to.</u>
          <u xml:id="u-302.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.31" who="#MateuszMorawiecki">Zwrócę uwagę również na to, o czym powiedział pan prezes Jarosław Kaczyński.</u>
          <u xml:id="u-302.32" who="#MateuszMorawiecki">Szanowny Państwo! Wy, z Platformy Obywatelskiej, zwłaszcza obecni tam, w Unii Europejskiej, wiecie doskonale, jakie tam się toczą dyskusje na temat przyjmowania bądź nieprzyjmowania uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-302.33" who="#komentarz">(Głos z sali: A was tam nie ma, bo niczego nie wynegocjowaliście.)</u>
          <u xml:id="u-302.34" who="#MateuszMorawiecki">Co oznacza tak naprawdę te 22 tys. euro versus pieniądze, które dostaliśmy my na wsparcie uchodźców z Ukrainy?</u>
          <u xml:id="u-302.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile ci zapłacił?)</u>
          <u xml:id="u-302.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Z domu to wyniósł.)</u>
          <u xml:id="u-302.37" who="#MateuszMorawiecki">To tak naprawdę jest dyskryminacja, choć na to jest jeszcze dużo mocniejsze słowo i sami sobie dopowiedzcie jakie.</u>
          <u xml:id="u-302.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Kantor.)</u>
          <u xml:id="u-302.39" who="#MateuszMorawiecki">Niech nasi sąsiedzi ukraińscy też sobie przeanalizują i zapamiętają to, jak Unia Europejska traktuje muzułmańskich imigrantów z Afryki Północnej…</u>
          <u xml:id="u-302.40" who="#komentarz">(Głos z sali: A może trzeba było negocjować, a nie kłamać w Sejmie?)</u>
          <u xml:id="u-302.41" who="#MateuszMorawiecki">…bądź z Bliskiego Wschodu versus migrantów z Ukrainy, czy uchodźców z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-302.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo nie umiesz negocjować.)</u>
          <u xml:id="u-302.44" who="#MateuszMorawiecki">Nie jest tak, bo były takie głosy wcześniej, że to Polska została jakoś w szczególny sposób źle potraktowana. To jest wielka dyskryminacja wobec wszystkich krajów, całej flanki Europy Wschodniej, krajów, które otworzyły swoje drzwi. Czesi, Słowacy, Węgrzy, Litwini, Łotysze, Estończycy, Rumuni, Bułgarzy — wszyscy dostali po ok. 100 euro, już zaokrąglam w górę, pomocy dla jednego uchodźcy. Co to jest, Komisjo Europejska?</u>
          <u xml:id="u-302.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.46" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam…)</u>
          <u xml:id="u-302.47" who="#MateuszMorawiecki">Nie będą nam komisarze w Brukseli czy z Berlina dyktować, co mamy robić, jak mamy chronić nasze granice.</u>
          <u xml:id="u-302.48" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-302.49" who="#MateuszMorawiecki">Nasze granice, Wysoka Izbo, są oczywiście święte i dlatego dzisiaj, zgadzam się z głosami niektórych przedmówców, także z opozycji, także z Konfederacji, że to właśnie zewnętrzne granice muszą być chronione, my to podkreślamy od 8 lat. Muszą być skutecznie chronione. Tak jak w czerwcu 2018 r., będąc w mniejszości, skutecznie zablokowaliśmy to szaleństwo, ten koszmarny błąd tandemu Merkel i Tusk, Tuska, który szantażował, który straszył konsekwencjami, pamiętacie to państwo, który wzywał do tego, aby szybko, precyzyjnie zaplanować, kiedy przyjmiemy uchodźców z krajów Bliskiego Wschodu i z Afryki.</u>
          <u xml:id="u-302.50" who="#MateuszMorawiecki">Nie będzie ulegania żadnemu szantażowi, jesteśmy zdecydowani bronić polskiej suwerenności i bronić polskiego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-302.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.52" who="#MateuszMorawiecki">A Platformie Obywatelskiej, Koalicji Obywatelskiej chcę powiedzieć tak: drodzy państwo, drodzy rodacy, opozycja antyrządowa to demokracja, ale opozycja antypaństwowa to hańba.</u>
          <u xml:id="u-302.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.54" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-302.55" who="#MateuszMorawiecki">Dlatego wzywam wszystkich, wzywam całą Wysoką Izbę do głosowania za tą uchwałą, która jednoznacznie potępi cały ten pseudopakt, dyktat z Komisji Europejskiej. Nie zgadzamy się na to. Nawet jeżeli zostaniemy ostatecznie przegłosowani, Prawo i Sprawiedliwość jest i będzie jedynym gwarantem tego, że nasze granice dalej będą bezpieczne,…</u>
          <u xml:id="u-302.56" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.57" who="#MateuszMorawiecki">…a kobiety i dzieci będą mogli spokojnie spacerować wieczorami, a nie tak jak jest dzisiaj, jak to się dzieje w krajach Europy Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-302.58" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-302.59" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj, Pinokio!)</u>
          <u xml:id="u-302.60" who="#MateuszMorawiecki">Bo jesteśmy skoncentrowani na bezpieczeństwie i suwerenności, na najwyższych wartościach w dekalogu polskich wartości.</u>
          <u xml:id="u-302.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.62" who="#komentarz">(Głos z sali: To już nie chwyta.)</u>
          <u xml:id="u-302.63" who="#MateuszMorawiecki">Dlatego pozostaniemy bardzo zdecydowani w obronie tych wartości. Polska dzięki Prawu i Sprawiedliwości będzie dalej bezpieczna, będzie biało-czerwona i będzie silnym państwem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.64" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.65" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-302.66" who="#komentarz">(Część posłów wstaje i skanduje: Tu jest Polska! Tu jest Polska! Tu jest Polska!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zapisali się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Gosek: Sprostowanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę pytań i wyznaczam czas pytania — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, ale jak z tym sprostowaniem?)</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#RyszardTerlecki">Będzie na końcu.</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-303.7" who="#RyszardTerlecki">Na końcu punktu.</u>
          <u xml:id="u-303.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Na końcu czego?)</u>
          <u xml:id="u-303.9" who="#RyszardTerlecki">Punktu. Właśnie go kończymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Pytanie brzmi: Co pański rząd uczynił w ciągu półrocza, które upłynęło od chwili, kiedy z tej mównicy zwróciłem uwagę na to, iż dziennikarz śledczy Leszek Szymowski informuje o rejestracji Mateusza Jakuba Morawieckiego przez sowieckie, niemieckojęzyczne, tajne, policyjne…</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jedź do Moskwy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Sebastian Kaleta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#GrzegorzBraun">Panie marszałku…</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Mosze Kantora zapytaj.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#RyszardTerlecki">Pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#RyszardTerlecki">Pana posła nie ma.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#RyszardTerlecki">A, jest pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#SebastianKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt uchwały jest o tym, czy Polska zgadza się, by Niemcy swoim dyktatem bezprawnym, ponad naszymi zobowiązaniami powodowali, że Polacy zapłacą rachunki za niemieckie błędy. Za niemieckie herzlich willkommen, które Angela Merkel mówiła nie do architektów, nie do lekarzy, ale do młodych mężczyzn, którym nie chce się pracować.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ty sam wyglądasz jak…)</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#SebastianKaleta">A polska opozycja jak zwykle: Niemiec klaśnie, wy tańczycie.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#komentarz">(Poseł Agnieszka Pomaska: Co wynegocjowałeś w Radzie, Kaleta?)</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#SebastianKaleta">Należy sobie powiedzieć jasno: wy mówicie, że jesteście przeciw migracji, a jak głosujecie w Parlamencie Europejskim? Biedroń — za, Tusk — za. Wszyscy od was są za albo się wstrzymują, bo wy tych migrantów tutaj z Niemcami chcecie sprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
          <u xml:id="u-308.8" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Panie marszałku, mam sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-308.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Elżbieta Witek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#ElżbietaWitek">Nie, nie ma pan, panie pośle, żadnego sprostowania. Ale jest zmiana marszałka, ja nic nie wiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#RyszardTerlecki">Powiedziałem, że po tym punkcie jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#ElżbietaWitek">Po tym? Dobrze, panie pośle. Po tym punkcie — pan marszałek mi mówi.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panowie Premierzy! Wysoka Izbo! Polska ma najmniejsze bezrobocie, najwyższy wzrost gospodarczy. W Wielkiej Brytanii się obawiają, że ich przegonimy.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#GrzegorzLorek">Polska nie jest gubernatorstwem unijnym, a tak się wydaje unijnym biurokratom, którzy od razu grożą kontrybucją. Suwerenny kraj, jakim jest Polska, musi odmówić. Nie może być zgody na takie haniebne działanie unijne i takie działania, jakie wy popieracie.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Krawat poluzuj, bo się udusisz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! PiS kolejny raz próbuje sprawę uchodźców wykorzystać do dzielenia Polek i Polaków. Jak zawsze, gdy nie sprzyjają wam sondaże, spada poparcie, zaczynacie nakręcać sprawę uchodźców, nienawiść i strach.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co robił PZPN?)</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#JanSzopiński">W roku ubiegłym Polska przyjęła 136 tys. imigrantów z krajów muzułmańskich. W ubiegłym roku Polska przyjęła 70 tys. imigrantów z Białorusi. Tak, panie premierze, tu jest Polska. Tych danych nie zamażecie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Polacy pokazali, że dla tych, którzy uciekają przed wojną, mają otwarte serca. Gdy wybuchła wojna w Ukrainie, w polskich domach znalazło schronienie kilka milionów uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#RafałAdamczyk">Panie Premierze! A, nie ma pana premiera już.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#RafałAdamczyk">O, jest. Panie premierze, co pan zrobił do tej pory, żeby uzyskać środki z Unii Europejskiej na wsparcie, którego udziela państwo polskie Ukraińcom?</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Chciałem zapytać o owies.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypomnę wam, jak wyglądała wasza relokacja. We wrześniu 2015 r. chcieliście odbierać mieszkania komunalne w miastach, miasteczkach i wsiach matkom samotnie wychowującym dzieci, rodzinom wielodzietnym. Taki był pomysł Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 8 lat, 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#JanuszKowalski">Wtedy jako wiceprezydent Prawa i Sprawiedliwości powiedziałem: nie. Tysiące ludzi wyszło na ulice.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Tysiące?)</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#JanuszKowalski">Bo my jesteśmy partią, która chce bezpiecznych ulic. Wy jesteście partią popierania nielegalnej muzułmańskiej migracji. Na to nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: …muzułmanów.)</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#JanuszKowalski">Zapytamy miliony Polaków o to, czy chcą nielegalnych muzułmańskich imigrantów. My nie chcemy.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Całe kakao już dawno…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jan Kanthak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#JanKanthak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W końcu poznaliśmy program opozycji: herzlich willkommen für Deutschland.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Co robi… muzułmanów?)</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#JanKanthak">Bo wy byliście tchórzliwi wobec Niemiec, żeby się im przeciwstawić, i jesteście tchórzliwi, żeby bronić polskiego interesu.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kakao.)</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#JanKanthak">A już paradne jest, kiedy pan Kosiniak-Kamysz mówi, że jest przeciwny relokacji imigrantów.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#JanKanthak">Panie Kosiniak, niech pan nie zgrywa teraz tygryska, bo pan był w rządzie Platformy Obywatelskiej i pan gorąco popierał to, żeby imigranci trafili do Polski.</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: O Jezu, o Jezu!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#JanKanthak">Niech pan nie będzie tygryskiem.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kakao.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałem zapytać wszystkich na sali, czy z tym rokiem przestaniemy mieć problem dotyczący uchodźców, migrantów z Afryki. Przecież ten problem będzie narastał. Co roku miliony ludzi będą chciały tu przyjechać, aż Afryka przyjdzie do Europy. Zatrzymamy ich wszystkich tam, na morzu, te miliony? Nie zatrzymamy. Jest proste pytanie: Czy my, czy polski rząd wystąpił do Unii Europejskiej, żeby te problemy rozwiązywać tam? Tam są potrzebne inwestycje w szkoły, infrastrukturę i zdrowie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MarekDyduch">…bo inaczej cała Afryka przyjdzie tutaj.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o to, jakie koszty poniosła Polska, polski podatnik, polski obywatel na ochronę zewnętrznej granicy Unii Europejskiej z Białorusią w ostatnich 2 latach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pana prezesa Kaczyńskiego znowu nie ma i widać, że jest oderwany od rzeczywistości. Po co referendum, skoro nie ma sporu? Gdyby pan prezes Kaczyński częściej był na tej sali, toby wiedział, że emocje są inne. A tak to kulą w płot. Myślę, że to jest efekt desperacji. Przegrywacie, widzicie porażkę na horyzoncie i szukacie tego, co was wzmocni.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#MirosławSuchoń">Ale wśród tych komisarzy z Berlina, z Paryża jest komisarz Wojciechowski z PiS. Wy się lepiej zapytajcie swojego własnego nominata w Komisji Europejskiej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MirosławSuchoń">…dlaczego jest tak nieskuteczny, dlaczego ciągle przegrywa.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Władysław Teofil Bartoszewski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gdzie były nasze służby zagraniczne? Gdzie był pan premier, panie premierze, żeby zbudować koalicję blokującą na poziomie Unii Europejskiej ten zwariowany projekt przymusowych emigracji? Od tego mamy zawodową dyplomację, od tego mamy premiera rządu, żeby budował koalicje bilateralnie z poszczególnymi partnerami, tak aby blokować takie projekty, a nie żeby koszta tej absurdalnej sugestii, propozycji ponosili obywatele. Ja wiem, że rząd się wyżywi.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie są wasi posłowie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Paweł Lisiecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PawełLisiecki">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Unia Europejska stara się przerzucić odpowiedzialność za błędy polityki niemieckiej na takie państwa jak Polska. Polska, która pilnuje swoich granic, ma przyjmować teraz nielegalnych migrantów, którzy nie przyjechali do Polski, ale także w Polsce — okazuje się — nie chcą być. Relokacja ma być przymusowa zarówno dla państw narodowych, jak i samych migrantów. Na taki dyktat Polska nie może się zgodzić i powinno być referendum.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#PawełLisiecki">Natomiast opozycja, która tutaj dzisiaj mówi, że jest przeciwko relokacji, ta sama opozycja w Parlamencie Europejskim walczy o to, żeby Polska nie dostawała pieniędzy związanych z tym… żeby Ukraińcy, którzy są w Polsce, dostawali te pieniądze z Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#DariuszKlimczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak to się stało, że w ubiegłym roku pan prezydent Andrzej Duda przyznał polskie obywatelstwo aż 10 tys. obcokrajowców? Rekordowa liczba. Dlaczego rząd Prawa i Sprawiedliwości liberalizuje prawo przyznawania obywatelstwa polskiego? Dlaczego zrezygnowano z egzaminów z historii i systemów politycznych, skoro z tego nie zrezygnowały inne kraje, m.in. Wielka Brytania czy krytykowane przez was Niemcy? A wymagania językowe zostały obniżone do minimum, do poziomu B2. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Piotr Kaleta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PiotrKaleta">Szanowna Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! 16 lat temu wstępowaliśmy do Unii Europejskiej, wyzwalaliśmy się z jarzma czerwonej zarazy ze Wschodu. Ale wstępowaliśmy do innej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 19.)</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PiotrKaleta">Teraz, proszę państwa, okazuje się…</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 19, a nie 16.)</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#PiotrKaleta">Teraz okazuje się, że tam znowu dzieje się coś złego. Tam znowu pojawia się czy jak gdyby odkrywa swoje prawdziwe oblicze kolejna komuna, kolejni źli ludzie, którzy chcą zawładnąć w całości Europą.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#komentarz">(Głos z sali: 16, Kaleta.)</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#PiotrKaleta">Ja chciałbym powiedzieć o jednej rzeczy. My sobie z nimi poradzimy.</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteś zacofany.)</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#PiotrKaleta">Chciałbym powiedzieć komplement polskiej lewicy, polskiemu lewactwu. My z wami sobie poradzimy, bo jesteście niegroźni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PiotrKaleta">Jeśli chodzi o tamtych, potrzebujemy trochę więcej czasu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ale ty jesteś, Kaleta, tępy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jacek Ozdoba, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#JacekOzdoba">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Realizujecie politykę kryzysu opozycji, tzn. dzisiaj opozycja realizuje politykę w Unii Europejskiej kryzysu energetycznego. Ale, co więcej, chcecie naprawienia błędów Angeli Merkel. Jako sługusy z Berlina nie patrzycie na interes Polski…</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kakao, kakao.)</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#JacekOzdoba">…i tak jak w 2015 r. się myliliście, tak dzisiaj również się mylicie. A głosowanie przeciw tej uchwale jest głosowaniem przeciwko interesowi polskiemu.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Wojciechowski, tak się nazywa wasz komisarz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pan poseł Robert Gontarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#RobertGontarz">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Premierze! Wysoka Izbo! Polska jest krajem suwerennym i nie tylko mamy obowiązek, ale też musimy, szanowni państwo, dbać o interesy naszej ojczyzny, nie o interesy Berlina, nie o interesy Brukseli, tylko o interesy naszego kraju. I tak długo, jak będzie rządziło Prawo i Sprawiedliwość…</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To już niedługo.)</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#RobertGontarz">…nikt nie wpadnie na pomysł, żeby zastosować doktrynę: przyjmijmy ich, kim są, okaże się później. Dopóki będzie rządziło Prawo i Sprawiedliwość, będziemy dbali o bezpieczeństwo naszej ojczyzny, bo tak należy postępować, bo tak postępują polscy patrioci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Adam Andruszkiewicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W konstytucji, na którą tak bardzo często się powołujecie, stoi, jest bardzo jasno napisane, szanowni państwo, że…</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Prawo jazdy zrobiłeś już czy nadal… Jak to jest?)</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#AdamAndruszkiewicz">…naród polski jest gospodarzem Rzeczypospolitej Polskiej. I bardzo bym państwa prosił o to, żebyście, zanim przyjmiecie instrukcję z Brukseli czy z Berlina, jak się macie zachowywać w sprawie islamskich migrantów, poczekali na to, jak się wypowie polski naród. Bo polski naród powie bardzo jasno: nie chcemy nielegalnych imigrantów w naszych granicach.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: O tobie mówią, że jesteś agentem Moskwy…)</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#AdamAndruszkiewicz">Poczekajcie, aż będzie referendum, zanim będziecie się wypowiadać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Nie wyszła emocja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#ArturDziambor">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Śp. Stefan Kisielewski kiedyś powiedział: za każdym razem, gdy wszyscy się ze mną zgadzają, mam dziwne wrażenie, że się mylę. Mam nadzieję, że tym razem to nie przeszło też tak u was, ponieważ cała sala się z wami zgadza. Cała sala uważa, że tak, powinniśmy podjąć tę uchwałę, i cała sala uważa, że nie powinniśmy wpuścić nielegalnych imigrantów, tak jak Unia Europejska tego od nas chce, a i tak wywołaliście tutaj kłótnię, która trwa ponad godzinę, i będziecie przekrzykiwać się, kto jest bardziej patriotycznym Polakiem.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Robicie szopkę przedwyborczą. Głosujmy. Jesteśmy za.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ pan marszałek Terlecki obiecał sprostowanie panu posłowi Pawłowi Kowalowi, to, proszę bardzo, sprostowanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PawełKowal">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PawełKowal">To sprostowanie należy się przede wszystkim Polkom i Polakom, którzy nas słuchają.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Ooo… patriota.)</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#PawełKowal">Otóż w tym czasie, panie i panowie, kiedy rządzi Prawo i Sprawiedliwość, najwięcej przybyszów ze wschodu przyjechało do Polski. Dzisiaj Orlen, państwowa spółka, sprowadza ich dodatkowo kilkanaście tysięcy, a jednocześnie szczuje przeciwko tym przybyszom. Na tym polega ich alchemia nienawiści. Za błędy w negocjacjach odpowiada personalnie premier Mateusz Morawiecki. Wejdzie do historii jako ten, który nie dał rady w Radzie Europejskiej…</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamiesz! Kłamiesz!)</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#PawełKowal">…i minister Szynkowski vel Sęk. Pamiętajcie o tym przy urnach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#ElżbietaWitek">Pan minister Wąsik.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MaciejWąsik">Szanowni Państwo! Pan poseł Kowal mówi nieprawdę.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan ma wyrok.)</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Do więzienia!)</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#MaciejWąsik">W Polsce jest bezrobocie na poziomie 2,7%, najniższe w Europie.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przestępca.)</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#MaciejWąsik">W Polsce jest wskaźnik zatrudnienia najwyższy w historii, nigdy tyle osób nie pracowało.</u>
          <u xml:id="u-354.7" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Skazany.)</u>
          <u xml:id="u-354.8" who="#MaciejWąsik">I Polacy potrzebują pracowników sezonowych. Mówię do pana Władysława Kosiniaka-Kamysza i do pana Kowala. To nie jest tak, że sprowadziliśmy migrantów do Polski. Polskie rolnictwo, polski przemysł potrzebuje ludzi do pracy i oni przyjeżdżają do pracy i wracają do siebie.</u>
          <u xml:id="u-354.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-354.10" who="#MaciejWąsik">80% wszystkich przybyszów to Ukraińcy i Białorusini.</u>
          <u xml:id="u-354.11" who="#MaciejWąsik">Jeśli chodzi o Orlen, to nie Orlen zatrudnia, tylko duży koncern międzynarodowy, który realizuje tę inwestycję, zatrudnia obcokrajowców, którzy zbudują Olefiny II i wrócą do kraju.</u>
          <u xml:id="u-354.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-354.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawa!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#ElżbietaWitek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu uchwały, proponuję, aby Sejm przystąpił do głosowania nad tym projektem po doręczeniu paniom i panom posłom zestawienia poprawek.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#ElżbietaWitek">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy o godz. 14.30.</u>
          <u xml:id="u-355.7" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam przerwę do godz. 14.30.</u>
          <u xml:id="u-355.8" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 17 do godz. 14 min 36)</u>
          <u xml:id="u-355.9" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-355.10" who="#ElżbietaWitek">Witam młodzież ze szkół ponadpodstawowych z powiatu chrzanowskiego przybyłą na zaproszenie posła Marka Sowy. Witamy młodzież.</u>
          <u xml:id="u-355.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.12" who="#ElżbietaWitek">Przed głosowaniami mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-355.13" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Zgodnie z regulaminem Sejmu zgłaszam wniosek o przerwanie posiedzenia Sejmu do godz. 15. Kobiety w ciąży w polskich szpitalach umierają, boją się i umierają.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Część posłów uderza w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie no, na litość boską.)</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Co wy robicie?)</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#MonikaRosa">Polki umierają w polskich szpitalach, a Jarosław Kaczyński mówi nam, że to jest propaganda i urojona rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-356.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-356.7" who="#MonikaRosa">To nie jest urojona rzeczywistość, to są nasze rzeczywiste tragedie. Żądamy, panie premierze Kaczyński, przeprosin za bagatelizowanie naszych problemów, za haniebny wniosek i haniebny wyrok Julii Przyłębskiej, pana koleżanki.</u>
          <u xml:id="u-356.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamiesz.)</u>
          <u xml:id="u-356.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-356.10" who="#MonikaRosa">Żądamy przeprosin za słowa, że będziecie dążyli do tego, by nawet w przypadkach ciężkich i bardzo trudnych ciąż urodzić, pochować i nadać imię.</u>
          <u xml:id="u-356.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-356.12" who="#MonikaRosa">To nas zabija. My chcemy żyć. Chcemy legalnej, bezpiecznej aborcji bez klauzuli sumienia. Proszę wyjść i przeprosić Polki.</u>
          <u xml:id="u-356.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-356.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#ElżbietaWitek">Za chwileczkę będziemy głosować nad tym wnioskiem o przerwę.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pani minister Marlena Maląg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MarlenaMaląg">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Poseł!</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pani tu powinna teraz stać, tylko Kaczyński.)</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Przeproś, Kaczyński.)</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński za kobietą się chowa.)</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#MarlenaMaląg">Przestańmy uprawiać politykę, kiedy jest ludzka tragedia.</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#komentarz">(Część posłów uderza w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#MarlenaMaląg">Dzisiaj przede wszystkim wsparcie, jakie otrzymują polskie kobiety, jest przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w pełni realizowane.</u>
          <u xml:id="u-358.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Winny jest rząd.)</u>
          <u xml:id="u-358.8" who="#MarlenaMaląg">Przestańmy okłamywać społeczeństwo. Jeżeli zagrożone jest zdrowie i życie kobiety, w Polsce jest prawo do determinacji ciąży, jest prawo do aborcji. Przestańmy kłamać. Jeżeli chodzi o te dwa przypadki, te przypadki, o których mówimy, w poniedziałek wyraźnie pan minister Adam Niedzielski przedstawił informację. Był błąd lekarski, prowadzone jest postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-358.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Kaczyński, tchórzu!)</u>
          <u xml:id="u-358.10" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński, chodź i przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-358.11" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! Przestańmy na tragedii ludzkiej uprawiać politykę. To jest haniebne, tak się nie godzi. Zwracam się do państwa nie tylko jako minister, ale jako kobieta, jako matka dwóch dorosłych córek i wnucząt. Przestańmy tak opowiadać. Dzisiaj kobiety w Polsce, jeżeli jest zagrożone ich życie i zdrowie, mają prawo do aborcji. I tego nie dotyczył wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Nie okłamujcie Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-358.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Znamy te pani bajeczki. Kobiety nie żyją.)</u>
          <u xml:id="u-358.14" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-358.15" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Kaczyński, przeproś.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#ElżbietaWitek">Z wnioskiem przeciwnym pani poseł Siarkowska.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#AnnaMariaSiarkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co usłyszeliśmy przed chwilą, to było haniebne wykorzystywanie śmierci kobiet do celów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#AnnaMariaSiarkowska">To, co się dzisiaj dzieje, to jest atak na Kościół katolicki, to jest atak na życie dzieci przed narodzeniem. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie miał nic wspólnego z ratowaniem życia czy zdrowia kobiety.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A kobiety umierają.)</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#AnnaMariaSiarkowska">Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zniósł dyskryminację dzieci poczętych, które wy pozwoliliście zabijać tylko dlatego, że są chore. I to, co dzisiaj robicie, to jest po prostu sianie dezinformacji i sianie nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez ciebie kobiety umierają.)</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj, strażniczko patriarchatu.)</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#AnnaMariaSiarkowska">Wszystko robicie po to, żeby doprowadzić do destabilizacji wewnętrznej w państwie. Jesteście temu po prostu winni.</u>
          <u xml:id="u-360.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-360.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty masz w głowie kobieto? Siano.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ padł wniosek o przerwę, poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za ogłoszeniem przerwy?</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-361.5" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-361.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Żeby miał szansę przeprosić.)</u>
          <u xml:id="u-361.7" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To wy przeproście, do cholery jasnej.)</u>
          <u xml:id="u-361.8" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński, przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-361.9" who="#ElżbietaWitek">Głośniej, bo pana nie słyszę, głośniej.</u>
          <u xml:id="u-361.10" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 444 posłów. 200 — za, 239 — przeciw, 5 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-361.11" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-361.12" who="#ElżbietaWitek">Z wnioskiem formalnym pan poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WładysławKosiniakKamysz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako Trzecia Droga zgłosiliśmy…</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#WładysławKosiniakKamysz">Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. Pozdrowię was 16 października w ławach opozycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-362.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-362.6" who="#WładysławKosiniakKamysz">Zgłosiliśmy poprawkę do waszej uchwały. Pan premier wzywał do poparcia uchwały, a my wzywamy do poparcia naszej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-362.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.8" who="#WładysławKosiniakKamysz">A co w niej jest? Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązuje rząd Rzeczypospolitej Polskiej do zapewnienia środków finansowych z budżetu Unii Europejskiej na pokrycie kosztów utrzymania uchodźców z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-362.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.10" who="#WładysławKosiniakKamysz">Chcecie wzmocnienia z parlamentu polskiego? Chcecie jasnego stanowiska? To macie jasne stanowisko. Zagłosujcie za tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-362.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Za trudne, za trudne.)</u>
          <u xml:id="u-362.12" who="#WładysławKosiniakKamysz">Wywalczcie pieniądze z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-362.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie dadzą rady.)</u>
          <u xml:id="u-362.14" who="#WładysławKosiniakKamysz">I jutro wysyłamy wspólnie fakturę do Unii Europejskiej. Tylko miejcie odwagę tego wezwania wysłuchać i je poprzeć, bo dzisiaj żadnego euro nie przywieźliście z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-362.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-362.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#ElżbietaWitek">To nie był wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja, wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#GrzegorzBraun">No więc jeszcze raz: Mateusz Jakub Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie „Szczęść Boże”?)</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#GrzegorzBraun">Był czy nie był tajnym współpracownikiem Stasi, zarejestrowanym pod pseudonimami „Jakob”, „Student”?</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#komentarz">(Część posłów uderza w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy na sali jest lekarz?)</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#GrzegorzBraun">Ma felery czy nie ma w swojej biografii felerów, które mogą mieć charakter kompromatu, który mógłby stanowić podstawę do szantażu i tłumaczyć brak asertywności Mateusza Jakuba Morawieckiego w relacjach międzynarodowych?</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-364.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Lekarza.)</u>
          <u xml:id="u-364.8" who="#GrzegorzBraun">Składam wniosek formalny na podstawie art. 184 regulaminu Sejmu pkt 3 ppkt 1 o przerwanie tego posiedzenia do czasu wyjaśnienia tego faktu. Tego faktu, od którego ogłoszenia minęło już pół roku, a służby jawne i tajne Rzeczypospolitej Polskiej bynajmniej nie wzywają na przesłuchanie osób, które tę informację upowszechniły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#ElżbietaWitek">Nad wnioskiem o przerwę już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Katarzyna Kotula, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Wniosek przeciwny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#KatarzynaKotula">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To wy uprawiacie politykę na śmierci tych kobiet.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#KatarzynaKotula">Mieliście odwagę podpisać się pod wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Nie mieliście odwagi wczoraj wstać. Miejcie odwagę dzisiaj przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#KatarzynaKotula">Panie Prezesie Kaczyński! Niech pan wyjdzie na mównicę i przeprosi męża pani Doroty, matkę pani Izabeli z Pszczyny, rodziny wszystkich tych kobiet, których imiona znamy, które dzisiaj cierpią i płaczą, bo straciły kogoś bliskiego.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie no, jak Boga kocham.)</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-366.7" who="#KatarzynaKotula">Wnoszę o przerwę i wniosek o włączenie do porządku obrad informacji pana ministra zdrowia, który nie miał dzisiaj także odwagi tutaj przyjść i odpowiedzieć na nasze pytania. Klauzula sumienia do kosza,…</u>
          <u xml:id="u-366.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-366.9" who="#KatarzynaKotula">…dekryminalizacja i wyciągnięcie odpowiedzialności w stosunku do szpitali i lekarzy, którzy nie uratowali Doroty.</u>
          <u xml:id="u-366.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ludzie bez sumienia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, nad tym wnioskiem o przerwę już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Radosław Fogiel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Król: Pani marszałek, mogę…?)</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Tylko niech to będzie wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#ElżbietaWitek">A ciekawa jestem, czy poprzednie to były wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#RadosławFogiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pilnuję za każdym razem, pani marszałek, żeby to był wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#RadosławFogiel">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Składam wniosek formalny, żeby pan przewodniczący Kosiniak-Kamysz przestał być hipokrytą.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pani marszałek, to nie jest wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#RadosławFogiel">Panie Przewodniczący! Myśli pan, że jak pan się przefarbuje z PSL-u na Trzecią Drogę, to my zapomnimy, co PSL robi w Europejskiej Partii Ludowej?</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Wniosek przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-368.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-368.7" who="#RadosławFogiel">Przestańcie pisać rezolucje przeciwko Polsce, przestańcie blokować dla Polski pieniądze. Przestańcie blokować pieniądze dla Polaków,…</u>
          <u xml:id="u-368.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-368.9" who="#RadosławFogiel">…a nie pan wychodzi i udaje pan niewiniątko mówiące: niech Unia da pieniądze. To przestańcie blokować te pieniądze. Przestańcie atakować.</u>
          <u xml:id="u-368.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-368.11" who="#RadosławFogiel">Przestańcie wysyłać swoich posłów na granicę i oczerniać polskie służby, to wtedy rzeczywiście będzie łatwiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-368.13" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3369.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński, przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#ElżbietaWitek">Wobec propozycji zastosowania w tym przypadku art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz wysłuchania w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół zgłoszony został sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym sprawy te rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-369.7" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz na wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-369.8" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.9" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.10" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński się schował w ostatnim rzędzie i myśli, że go nie widać.)</u>
          <u xml:id="u-369.11" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-369.12" who="#ElżbietaWitek">To jest właśnie szacunek dla godności ludzkiej, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.13" who="#komentarz">(Głos z sali: O, przemówił. Przeproś.)</u>
          <u xml:id="u-369.14" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Kaczyński się schował…)</u>
          <u xml:id="u-369.15" who="#ElżbietaWitek">Panie Pośle Nitras!</u>
          <u xml:id="u-369.16" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Słucham, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-369.17" who="#ElżbietaWitek">Upominam pana, panie pośle Nitras, za to, co pan w tej chwili robi.</u>
          <u xml:id="u-369.18" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: A za co?)</u>
          <u xml:id="u-369.19" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 445 posłów. 434 — za, 11 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-369.20" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ale przecież to prawda. Schował się w ostatnim rzędzie, bo się boi.)</u>
          <u xml:id="u-369.21" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-369.22" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy śmierci Antoniego Abrahama.</u>
          <u xml:id="u-369.23" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-369.24" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o przyjęcie projektu uchwały z druku nr 3253.</u>
          <u xml:id="u-369.25" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-369.26" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w brzmieniu z druku nr 3253?</u>
          <u xml:id="u-369.27" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.28" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.29" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 442 posłów. 440 — za, nikt nie był przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-369.30" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął uchwałę w sprawie upamiętnienia 100. rocznicy śmierci Antoniego Abrahama.</u>
          <u xml:id="u-369.31" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 40. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów.</u>
          <u xml:id="u-369.32" who="#ElżbietaWitek">W trakcie drugiego czytania do projektu uchwały zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-369.33" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął decyzję o przystąpieniu do głosowania nad poprawkami bez odsyłania projektu uchwały do komisji.</u>
          <u xml:id="u-369.34" who="#ElżbietaWitek">Zestawienie poprawek zostało doręczone do druku nr 3368.</u>
          <u xml:id="u-369.35" who="#ElżbietaWitek">Komisja wnosi o przyjęcie projektu uchwały z druku nr 3368.</u>
          <u xml:id="u-369.36" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam zgłoszone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-369.37" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 1. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-369.38" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 1. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-369.39" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.40" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.41" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 437 posłów. 267 — za, 166 — przeciw, 4 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-369.42" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-369.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-369.44" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 2. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-369.45" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 2. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-369.46" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.47" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.48" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 441 posłów. 203 — za, 236 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-369.49" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-369.50" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad 3. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-369.51" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem 3. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-369.52" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.53" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.54" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 444 posłów. 216 — za, 227 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-369.55" who="#ElżbietaWitek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-369.56" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-369.57" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu uchwały z druku nr 3368, wraz z przyjętą poprawką?</u>
          <u xml:id="u-369.58" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-369.59" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-369.60" who="#komentarz">(Głos z sali: O, patrzcie, wyciągają. Wstyd, lewactwo!)</u>
          <u xml:id="u-369.61" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Wstyd, lewaki!)</u>
          <u xml:id="u-369.62" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Odwagi.)</u>
          <u xml:id="u-369.63" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 281 posłów. 242 — za, 5 — przeciw, 34 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-369.64" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął uchwałę w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów.</u>
          <u xml:id="u-369.65" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-369.66" who="#komentarz">(Część posłów wstaje i skanduje: Tu jest Polska! Tu jest Polska! Tu jest Polska!)</u>
          <u xml:id="u-369.67" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-369.68" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-369.69" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 50 do godz. 14 min 53)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3238 i 3356).</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie połączonych Komisji: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#AnnaPaluch">Projekt wpłynął do Sejmu w dniu 5 maja br., po czym 16 maja został skierowany do pierwszego czytania do wymienionych wyżej komisji. Pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu połączonych komisji w dniu 13 czerwca, a potem komisje przystąpiły do szczegółowych prac nad projektem. Rezultatem tych prac jest przedstawiane tutaj sprawozdanie zawarte w druku nr 3356.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiana ustawa wprowadza zmiany do ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz do 26 innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#AnnaPaluch">Zasadnicze cele zmian w Prawie geologicznym i górniczym i połączone z tym zmiany w innych ustawach to przede wszystkim, po pierwsze, ochrona złóż kopalin, co stanowi realizację zaleceń Najwyższej Izby Kontroli, po drugie, wprowadzenie do Prawa geologicznego i górniczego instrumentów prawnych związanych z transformacją energetyczno-klimatyczną, po trzecie, liberalizacja i uporządkowanie przepisów regulujących działalność prowadzoną na podstawie Prawa geologicznego i górniczego, po czwarte, usprawnienie działalności organów nadzoru górniczego, po piąte, zmiana przepisów regulujących działalność państwowej służby geologicznej.</u>
          <u xml:id="u-371.5" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W art. 6 ustawy wprowadza się definicję złoża strategicznego rozumianego jako złoże kopaliny, które ze względu na jego znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlega szczególnej ochronie prawnej. Złoże będzie mogło być uznane za strategiczne w drodze decyzji administracyjnej. Złoża, które zostaną udokumentowane po wejściu w życie niniejszej nowelizacji ustawy, będą mogły zyskać status strategicznych, oczywiście pod warunkiem spełnienia kryteriów, w drodze postępowania administracyjnego wszczynanego z urzędu przez centralny organ administracji geologicznej. Natomiast w przypadku złóż udokumentowanych wcześniej będzie 2-letni termin na dokonanie przeglądu złóż i kopalin oraz sprawdzenie, które z nich spełniają kryteria złoża strategicznego. Stroną postępowania administracyjnego w sprawie uznania złoża za strategiczne będzie podmiot, na rzecz którego zatwierdzono dokumentację geologiczną lub dodatek do dokumentacji geologicznej. Dla dokumentacji powstałych przed wejściem w życie nowelizacji stronami postępowania będą podmioty, którym przysługuje prawo do informacji geologicznej lub prawo do korzystania z informacji geologicznej zawartej w dokumentacji geologicznej.</u>
          <u xml:id="u-371.6" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Postępowanie w sprawie uznania złoża za strategiczne zgodnie z dodawanymi art. od 94a do 94c w Prawie górniczym i geologicznym będzie mogło zostać wszczęte z urzędu przez ministra właściwego do spraw środowiska nie później niż miesiąc od dnia zatwierdzenia dokumentacji geologicznej lub dodatku do dokumentacji geologicznej. Organ administracji geologicznej prowadzący postępowanie będzie zobowiązany zawiadomić gminę o jego wszczęciu. Gmina z kolei będzie mogła zająć stanowisko w formie postanowienia. Opinia ta nie będzie wiążąca dla organu.</u>
          <u xml:id="u-371.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to znaczy?)</u>
          <u xml:id="u-371.8" who="#AnnaPaluch">W przypadku złóż strategicznych inne są obowiązki gmin co do ujawniania złóż kopalin w dokumentach planistycznych. Obowiązkiem gminy będzie ujawnienie w dokumentach planistycznych złóż strategicznych w ciągu roku, a w przypadku innych niż strategiczne — w ciągu 2 lat. Koszt zmiany dokumentów planistycznych gminy poniesie podmiot, który otrzymał decyzję zatwierdzającą dokumentację geologiczną. Taki kształt przepisów powinien równoważyć interesy stron, tzn. interes publiczny, czyli ochronę złóż kopalin, i interes zrównoważonego rozwoju gminy, aby uwolnić od ścisłej ochrony tereny, gdzie racjonalne argumenty przemawiają za dopuszczeniem możliwości zagospodarowania terenu.</u>
          <u xml:id="u-371.9" who="#AnnaPaluch">Należy przypomnieć, że wspomniana już przeze mnie na wstępie kontrola NIK z 2017 r. ujawniła, że prawie 70% kontrolowanych gmin nie uwzględniało udokumentowanych złóż w swoich dokumentach planistycznych pomimo istnienia takiego obowiązku. I taka postawa prowadziła w konsekwencji do trwałej zabudowy terenu, na którym występują złoża, co w oczywisty sposób utrudnia albo uniemożliwia ich eksploatację. Mają temu zaradzić właśnie stanowione przepisy.</u>
          <u xml:id="u-371.10" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Aby ułatwić wykonanie zobowiązań wynikających z polityki klimatycznej Unii Europejskiej wprowadza się ułatwienia w lokalizacji inwestycji w odnawialne źródła energii na terenach znajdujących się ponad złożami kopalin, ale chodzi o inwestycje niezwiązane trwale z gruntem, których budowa nie uniemożliwi eksploatacji złoża w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-371.11" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Omawiana nowelizacja Prawa geologicznego i górniczego umożliwi rezygnację z koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, a działalność taka będzie mogła się odbywać na podstawie projektu robót geologicznych zatwierdzonego decyzją ministra właściwego do spraw środowiska. Przepisy przewidują także rozszerzenie możliwości prowadzenia działalności CCS, czyli działalności objętej dyrektywą CCS, czyli dyrektywą o wychwytywaniu i podziemnym składowaniu dwutlenku węgla. Przepisy przewidują rozszerzenie możliwości prowadzenia działalności CCS o projekty inne niż demonstracyjne w rozumieniu ustawy, również takie projekty, które nie spełniają minimalnych warunków brzegowych określonych w dyrektywie CCS, tzn. przewidują składowanie łącznie poniżej 100 kt dwutlenku węgla. Wprowadza się również przepisy, które umożliwiają połączenie wydobywania węglowodorów ze złoża z zastosowaniem intensyfikacji wydobycia dzięki zatłaczaniu dwutlenku węgla do złoża z jednoczesnym podziemnym składowaniem dwutlenku węgla.</u>
          <u xml:id="u-371.12" who="#AnnaPaluch">Umożliwienie przedsiębiorcom łączenia tych działań zmniejsza wysokie koszty prowadzenia działalności CCS, co dotąd było bardzo poważna barierą w rozwoju tej działalności. Zatłaczanie dwutlenku węgla do częściowo sczerpanych złóż węglowodorów prowadzi się w celu wspomagania wydobycia ropy naftowej już od ponad 50 lat, od 1972 r. W przypadku zakończenia eksploatacji złoża węglowodorów albo jego części i przeznaczenia do podziemnego składowania dwutlenku węgla, będzie konieczne rozliczenie zasobów złoża i sporządzenie dodatku do dokumentacji geologiczno-inwestycyjnej złoża węglowodorów. Podmiot prowadzący tę działalność będzie miał przez 5 lat prawo pierwszeństwa w odniesieniu do złożenia wniosku o udzielenie koncesji na podziemne składowanie dwutlenku węgla.</u>
          <u xml:id="u-371.13" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Nowelizacja przepisów dotyka również polskiej strategii wodorowej. Podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru zostaje uznane za inwestycję celu publicznego, podobnie jak podziemne bezzbiornikowe magazynowanie węglowodorów. Wyeksploatowane złoże ropy naftowej czy gazu ziemnego jest dobrze rozpoznane, a wykonane już urządzenia nadziemne mogą być ponownie wykorzystane, co zmniejsza koszty takich działań.</u>
          <u xml:id="u-371.14" who="#AnnaPaluch">Podobnie jak w poprzednio omawianym wypadku przedsiębiorcom, którzy posiadali koncesje na wydobywanie węglowodorów lub soli ze złoża i zakończyli eksploatację złoża, będzie przysługiwało przez 5 lat wyłączne uprawnienie do złożenia wniosku o udzielenie koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru. Przedsiębiorca będzie wykonywał prace geologiczne na podstawie projektu robót geologicznych zatwierdzonego przez organ administracji geologicznej.</u>
          <u xml:id="u-371.15" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W celu ochrony zasobów płytko zalegających wód leczniczych lub solanek, które można łatwo zniszczyć niefachowo wykonywanymi pracami, wprowadza się zmiany w przepisach art. 3 pkt 2a Prawa geologicznego i górniczego. Natomiast wkopy i otwory wiertnicze, bo tego dotyczy ten artykuł, o głębokości do 30 m poza obszarami górniczymi, służące poborowi wód leczniczych lub solanek do 5 m3 na dobę, będą zwolnione z rygorów Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-371.16" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Stanowione przepisy zostają uproszczone i zliberalizowane z korzyścią dla podmiotów zobowiązanych do ich stosowania. Trudno tu z uwagi na szczupłość czasu, który mam na wystąpienie, i na obszerny charakter zmian, nad którymi procedowano w obydwu komisjach, wgłębiać się w szczegóły i relacjonować dokładnie wszystko. Powiem tylko krótko, że w istotnym zakresie ogranicza się obowiązki informacyjne, respektuje się swobodę zawierania umów o współpracy pomiędzy uprawnionymi podmiotami, wydłuża się do 5 lat okres, w którym będzie przysługiwało prawo pierwszeństwa — tutaj wspomnę o zmianach w art. 15 Prawa geologicznego i górniczego — oraz prawo do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej, o którym jest mowa w art. 99 ust. 3 Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-371.17" who="#AnnaPaluch">W trosce o ochronę naszego wspólnego interesu, czyli o zachowanie cennych złóż, wprowadza się przepisy umożliwiające skuteczniejszą walkę z nielegalną eksploatacją kopalin. M.in. organy nadzoru górniczego będą mogły uzyskać informację o pojazdach i ich właścicielach dzięki zmianie w art. 80c Prawa o ruchu drogowym. Przypominam, że oprócz Prawa geologicznego i górniczego 26 innych ustaw jest zmienianych w taki sposób, żeby były one spójne ze zmianami wprowadzonymi do Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-371.18" who="#AnnaPaluch">Zmienia się zatem również art. 80c Prawa o ruchu drogowym. Przepisy te mają funkcję prewencyjną, odstraszającą. Także ustalenie podwyższonych opłat dla podmiotów, które prowadzą nielegalną eksploatację, zapewni dochody zarówno jednostkom samorządu terytorialnego, jak i Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które to dochody zgodnie z ustawą normującą działalność tego funduszu mogą być przeznaczane na tę dziedzinę, z której są pozyskiwane.</u>
          <u xml:id="u-371.19" who="#AnnaPaluch">Przypominam, że wprowadza się również 10-letni okres przedawnienia dla decyzji ustanawiających opłaty podwyższone, co w oczywisty sposób ułatwi egzekucję tychże opłat.</u>
          <u xml:id="u-371.20" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W trakcie prac połączonych komisji wprowadzono do projektu ustawy cztery poprawki. W pierwszej z tych poprawek, w zmianie 76. do Prawa geologicznego i górniczego, wprowadza się dwie dodatkowe przesłanki odmowy zatwierdzenia projektu robót geologicznych, tzn. gdy projektowane roboty mają być wykonywane poza obszarem dopuszczającym lokalizowanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla lub na obszarze objętym projektem innego podmiotu lub też gdy projektowane roboty mogą zagrażać interesowi publicznemu.</u>
          <u xml:id="u-371.21" who="#AnnaPaluch">Kolejna poprawka dotyczy art. 21, który zawiera zmiany do ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Związana z tym poprawka polega na dodaniu po art. 63 artykułów z przepisami przejściowymi: art. 63a-63c. Konieczność wprowadzenia tych przepisów przejściowych jest konsekwencją legislacyjną poprawki do art. 21. Oczywiście Biuro Legislacyjne dostało upoważnienie do uporządkowania numeracji stanowionych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-371.22" who="#AnnaPaluch">Wracając do poprawki do art. 21, podkreślę, że projekt ustawy, o którym mówię, reguluje kwestie mające istotne znaczenie dla transformacji energetycznej zarówno na poziomie kraju, jak i na poziomie przedsiębiorstw. Jednym z zagadnień regulowanych w projekcie zmian ustawy jest stworzenie ram prawnych dla rozwoju technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, czyli wspomnianego już przeze mnie systemu CCS. Poprawki dotyczące art. 21 i dodanie tych dodatkowych przepisów przejściowych są powiązane z materią projektu i odnoszą się do zmian w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, która reguluje funkcjonowanie tegoż właśnie systemu w Polsce. Jednym z istotnych elementów systemu, mającym bardzo duże znaczenie dla energetyki i przemysłu w Polsce, jest właśnie technologia CCS, która pozwoli zmniejszyć emisję z instalacji, a tym samym obniżyć koszty funkcjonowania w systemie. To jest szczególnie istotne w sektorach bardzo energochłonnych, o wysokim udziale emisji procesowych, tzn. takich emisji, które powstają w wyniku reakcji chemicznych zachodzących w procesie produkcyjnym. Są to tym samym emisje, których nie można uniknąć. Chodzi np. o taki sektor jak produkcja cementu. Jest to bardzo emisyjny sektor. W tym wypadku metoda CCS jest jedną z aktywności wchodzących w zakres systemu handlu uprawnieniami do emisji, które są wymienione w załączniku do ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji. Zmiany wprowadzane poprawkami dotyczą właśnie tych elementów tego systemu handlu, które w przyszłości mogą wpłynąć na rozwój w Polsce działalności wynikającej z dyrektywy CCS.</u>
          <u xml:id="u-371.23" who="#AnnaPaluch">Kolejna poprawka polega na skreśleniu art. 70, zawierającego upoważnienie prezesa Rady Ministrów do wydania rozporządzenia dotyczącego przeniesienia planowanych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-371.24" who="#AnnaPaluch">Pani marszałek, jeszcze pół minuty. Bardzo proszę, już kończę.</u>
          <u xml:id="u-371.25" who="#AnnaPaluch">W zmienionej ustawie następuje włączenie państwowej służby hydrogeologicznej do państwowej służby geologicznej. Jest ono realizowane omawianą tutaj nowelizacją i nastąpi nie, jak pierwotnie projektowano, w połowie tego roku, tylko od stycznia 2024 r., a zatem nie ma potrzeby przenoszenia wydatków. Poprawka, o której mówię, usuwająca art. 70, modyfikuje również treść do tej pory art. 72, czyli ostatniego, o wejściu w życie. Po przenumerowaniu przez Biuro Legislacyjne jest to art. 76, ostatni w tej ustawie. Określa on termin wejścia w życie omawianych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-371.26" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Całe sprawozdanie połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw zostało przyjęte 19 głosami za przy 2 głosach przeciw. Nie było głosów wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-371.27" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz komisji energii i klimatu proszę o uchwalenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji w druku nr 3356. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Wojciech Zubowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WojciechZubowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WojciechZubowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3238.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WojciechZubowski">Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz sejmowa komisja ochrony środowiska dyskutowały nad tym projektem podczas wtorkowego posiedzenia. Ustawa jest spora, bo dokument wraz z uzasadnieniem i opiniami liczy ponad 900 stron. Jest też sporo wprowadzonych zmian. Pozwolę sobie przytoczyć je w formie skrótowej, bez wdawania się w szczegóły poza nielicznymi przypadkami.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#WojciechZubowski">W projekcie regulujemy kwestie dotyczące m.in. połączenia państwowej służby hydrogeologicznej z państwową służbą geologiczną, ochrony złóż kopalin, inwestycji OZE nad złożami kopalin, podziemnego składowania dwutlenku węgla, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania wodoru, wkopów i otworów wiertniczych w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych, zmiany koncesji łącznej dla wodorów, umowy o współpracy, dowodu istnienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, szczególnych uprawnień podmiotu, który sfinansował prace geologiczne, obowiązków informacyjnych, realizacji zadań przez PSG, dodatku do projektu robót geologicznych, nielegalnej eksploatacji, co jest bardzo ważne, udziału organów nadzoru górniczego w udzielaniu i stwierdzaniu wygaśnięcia koncesji udzielanych przez starostę, kwalifikacji górniczych, szkoleń w górnictwie, nadzoru i kontroli wykonywanych przez organy nadzoru górniczego, uprawnień organów nadzoru górniczego jako oskarżyciela publicznego, dokumentacji geologicznej i elektronicznych kopii projektów robót geologicznych. Mógłbym jeszcze wymienić kilka tych punktów.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#WojciechZubowski">Szanowni Państwo! Pani poseł sprawozdawca Anna Paluch mówiła o tym szczegółowo. Chciałem tylko podkreślić, że w ustawie poruszany jest naprawdę szeroki zakres tematów. Co ważne, ten projekt realizuje też zalecenia wynikające z raportu Najwyższej Izby Kontroli w sprawie gospodarki złożami kopalin i ich ochrony.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#WojciechZubowski">Dlaczego o tym mówię? Dlatego że z olbrzymim zdziwieniem przyjęliśmy wniosek opozycji, by odrzucić ten projekt. Mało tego, proszę państwa, uzasadnieniem tego wniosku miała być rzekoma ochrona samorządów i planów zagospodarowania przestrzennego, mimo że ten projekt ma właśnie za zadanie pomóc w swego rodzaju legalizacji tych planów, ponieważ, co w bardzo dobitny sposób potwierdziła też kontrola Najwyższej Izby Kontroli, jednostki samorządu terytorialnego nie uwzględniały w planach zagospodarowania przestrzennego złóż kopalin, mimo ciążącego na nich obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#WojciechZubowski">Nie będę zarzucał opozycji, że tak naprawdę chodzi wam o to, by nie weszły w życie zapisy o ochronie złóż, ściganiu nielegalnej eksploatacji czy uprawnieniach organów nadzoru górniczego jako oskarżyciela publicznego, bo źle by to świadczyło o posłach Wysokiej Izby. Nie będę też wypominał tego, w jaki sposób uzasadniono złożenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#WojciechZubowski">Zamiast tego powiem, że klub Prawa i Sprawiedliwości chce walczyć z nielegalną eksploatacją kopalin będących nie tylko dobrem narodowym, ale często także strategicznym surowcem energetycznym. Chcemy naprawić błędy wskazane w raporcie Najwyższej Izby Kontroli, który został podpisany przez pana Krzysztofa Kwiatkowskiego, obecnego senatora totalnej opozycji, bo w przeciwieństwie do części osób na tej sali merytoryka ma dla nas znaczenie i potrafimy się zgodzić z czymś, co jest autorstwa polityka opozycji, jeżeli ma to sens.</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#WojciechZubowski">Dlatego też składamy wniosek o dalsze prace nad tym ważnym projektem, a wraz z nim pozwalamy sobie jeszcze złożyć do tego projektu poprawki wynikające z prac nad powiązanymi ustawami, które toczą się obecnie w naszym parlamencie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Gadowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska chciałbym złożyć sprawozdanie dotyczące omawianego projektu ustawy, przedstawić stanowisko klubu wobec projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#KrzysztofGadowski">Przed chwilą słyszeliśmy o wielu kwestiach poruszonych w tej ustawie, które rzeczywiście należy rozstrzygnąć. Wiele z tych kwestii, które zostały ujęte w tej ustawie, rozstrzygnięto pozytywnie, ale jednym z głównych elementów regulacji zawartych w tej ustawie, zawartych w projekcie ustawy jest wprowadzenie nowo utworzonej kategorii złóż kopalin — tzw. złóż strategicznych, a także mechanizmów ochrony tych złóż.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#KrzysztofGadowski">Wprowadza się postępowanie mające na celu wydanie decyzji o utworzeniu obszarów specjalnego przeznaczenia w zakresie wydobywania kopalin ze złoża o podstawowym znaczeniu dla gospodarki komunalnej, dla gospodarki narodowej, a więc chodzi o uznanie złoża za złoże strategiczne. Nic w tym dziwnego, natomiast elementy dotyczące zabezpieczenia tego złoża i wprowadzenia tej procedury pozostawiają wiele do życzenia.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#KrzysztofGadowski">Na podstawie przepisów tego projektu ustawy o decyzji dotyczącej tego, czy będzie to złoże strategiczne, czy nie, będzie decydował praktycznie jednoosobowo główny geolog kraju. Wszystko to będzie się działo na podstawie decyzji administracyjnej. Gmina i właściciel tego terenu pozostają poza tą całą procedurą. To postępowanie jednoznacznie wyprzedziłoby postępowanie dotyczące uwarunkowań środowiskowych i samo postępowanie koncesyjne. Zgodnie z projektem tej ustawy gmina ma obowiązek ujawnić i udokumentować to złoże strategiczne w wielu dokumentach, m.in. w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Ten przepis był już dawno…)</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#KrzysztofGadowski">Dodatkowym elementem, który z tego wynika, jest ujawnienie tych informacji w przypadku wprowadzenia zakazu trwałej zabudowy na tym terenie.</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#KrzysztofGadowski">Co jest tego konsekwencją? Oczywiście obniżenie wartości tych nieruchomości i brak odszkodowania. To jest jednoznaczne. I co się dzieje? Gminy protestują. To są dokumenty, które wysłano do komisji, wysłano do ministerstwa. Oczywiście trwały konsultacje, ale te konsultacje i argumenty przedstawiane przez gminy w ogóle nie zostały uznane. Kto protestuje? Śląski Związek Gmin i Powiatów — to 155 jednostek samorządu terytorialnego, w tym 15 gmin na prawach powiatu. Stowarzyszenie Gmin Górniczych to kolejne kilkadziesiąt gmin. Samodzielnie również interweniują jednostki samorządu terytorialnego jak gminy Rybnik, Żory, Gliwice, Bytom, Ruda Śląska, Zabrze, urzędy marszałkowskie, fundacje. Konkretne analizy i decyzje prawne, porównania przygotowane w tym zakresie składają również kancelarie eksperckie.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#KrzysztofGadowski">Samorządy podkreślają w swoich uwagach przede wszystkim m.in. ograniczenie roli władzy samorządowej i lokalnej społeczności, ograniczenie władzy planistycznej gminy, eliminacje procesu konsultacji społecznych i oczywiście bezprecedensowe ograniczenie prawa własności, a także obniżenie wartości nieruchomości w związku z zakazem zabudowy i brakiem jakiejkolwiek rekompensaty w tym zakresie. Jak podkreślają, niezrozumiałe jest na pewno wykluczenie gminy z postępowania o wydaniu decyzji o uznaniu złoża za strategiczne. Możliwość wydawania niewiążącej opinii, o której państwo tu dzisiaj mówicie, przez wójta i burmistrza jest fikcją. Samorząd tu nie jest stroną tego postępowania. Jest też wyłączenie z pojęcia strony w postępowaniu właścicieli nieruchomości gruntowych, mimo że narusza się ich prawa i obowiązki, pozbawia się ich prawa odwołania od decyzji czy też złożenia skargi do sądu administracyjnego. Oczywiście to skandal, że jeździcie po Polsce, rozmawiacie z Polakami, a chcecie centralnie wprowadzać takie decyzje. Dlaczego nie chcecie tego konsultować z mieszkańcami, samorządowcami? Te zarzuty i uwagi potwierdziły również kancelarie prawne.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#KrzysztofGadowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ochrona złóż to istotny temat, który wymaga pochylenia się nad nim. Mówią również o tym samorządy, które podzielają te opinie. Jednak ochrona złóż nie tylko musi być oparta na kryterium wartości samego złoża, ale przede wszystkim musi uwzględniać wartości szeroko rozumianego interesu społecznego opartego na jasnych i czytelnych zapisach konstytucji i prawa Unii Europejskiej. Chodzi o ochronę własności, zasadę proporcjonalności, zasadę decentralizacji władzy publicznej, zasadę samodzielności jednostki samorządowej, prawo do sądu i prawo do skutecznego odwołania się, zasadę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#KrzysztofGadowski">…zasadę zrównoważonego finansowania.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#KrzysztofGadowski">Dlatego klub Koalicji Obywatelskiej wnosi o ponowne rozpatrzenie tego projektu. Klub wnosi o odrzucenie projektu w tej wersji, jaka jest, i ponowne rozpatrzenie tej części tej ustawy, w której jest mowa o zasadach związanych z ustanowieniem złoża strategicznego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pan poseł Maciej Konieczny, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#MaciejKonieczny">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rządzący powołują się na raport NIK-u i mówią, że jest problem związany z ochroną złóż strategicznych, z ochroną złóż kopalnych, które mają znaczenie dla całego kraju. Pewnie tak jest. Dane dotyczące gmin mówią jasno, że coś tutaj nie działa. Tylko że to, że jest problem, nie oznacza, że każde rozwiązanie jest właściwe. To, że coś nie działa, nie znaczy, że trzeba w to z całej siły walnąć młotkiem. A takie można odnieść wrażenie, patrząc na te rozwiązania, które, mówiąc nieco kolokwialnie, jadą po bandzie.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#MaciejKonieczny">Bo czego chce rząd? Rząd chce, żeby ponad głowami samorządów, bez ich zgody zdecydować, czy na danym obszarze można budować, czy w ogóle nie można budować niczego trwałego w związku z tym, że znajduje się tam zasób strategiczny dla kraju. To jest decyzja mocno arbitralna, bo te kryteria naprawdę nie są szczególnie precyzyjne. To nie oznacza, że tam faktycznie zaraz powstanie kopalnia i że tą decyzją rząd postanowił czy władza centralna postanowiła, że w kluczowym interesie kraju w tym momencie zaczynamy tam budować kopalnię, żeby zabezpieczyć nasze bezpieczeństwo energetyczne. Nie, to oznacza, że ktoś centralnie podjął decyzję, nie musząc liczyć się z interesem władz lokalnych, z interesem lokalnej społeczności. Chodzi o to, że — powiedzmy — na wszelki wypadek zabezpieczymy tam sobie możliwość przyszłej eksploatacji i taki teren może być trwale wyłączony z rozwoju. Ludzie tam mieszkający są skazani właściwie na utratę majątku, na brak możliwości normalnego życia i rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#MaciejKonieczny">To jest sytuacja, w której rząd Prawa i Sprawiedliwości w kwestii energetyki i górnictwa raz jeszcze próbuje iść na rympał, iść na skróty, licząc, że tym razem się uda. Raz jeszcze w skomplikowanej kwestii zasobów strategicznych, która naprawdę łączy w sobie splot różnych interesów i perspektyw, próbuje rozwiązania polegającego na arbitralnych decyzjach władzy centralnej, z pominięciem samorządów, bez precyzyjnych kryteriów, nieokreślonych na czas, bo tak. Jak to się kończy? Już widzieliśmy, jak takie chodzenie na skróty się kończy chociażby w przypadku Turowa. Mamy tam taką sytuację: Po co nam pełnoprawna decyzja środowiskowa, jak mamy warunkową? Jakoś to będzie. Tam też próbowano pójść na skróty i wszyscy wiemy, jak to się skończyło. Teraz jest wielka panika, teraz jest straszenie ludzi na potrzeby kampanii wyborczej. Teraz jest niepewność, czy to bezpieczeństwo miejsc pracy i wydobycia będzie zapewnione. Jest jeszcze konieczność naprawiania błędów przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#MaciejKonieczny">Chcielibyśmy, żeby te sprawy, które są kluczowe dla bezpieczeństwa energetycznego kraju, były załatwiane solidnie, porządnie, w sposób pewny i stabilny. A więc jeżeli już teraz co do tego rozwiązania prawnego są wątpliwości, jeśli chodzi o jego konstytucyjność, są wątpliwości co do tego, na ile ono chroni podstawowe prawa, a więc są podejrzenia, że będzie ono w przyszłości kwestionowane i podważane, to mamy sytuację, w której po raz kolejny możemy się spodziewać tego, że problem zostanie nie rozwiązany, a zagmatwany po trzykroć w związku z tym chodzeniem na skróty.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#MaciejKonieczny">To nie znaczy, że w tej ustawie nie ma rzeczy dobrych. Ubolewam nad tym, że przez to złe rozwiązanie dotyczące zasobów strategicznych nie możemy zagłosować za rzeczami, które są dobre i potrzebne. To chociażby ramy prawne dla systemu CCS, czyli systemu składowania dwutlenku węgla, carbon capture and storage, na potrzeby polskiego przemysłu, głównie cementowni. To najistotniejsze, żeby wyeliminować emisję CO2 z przemysłów, które nieuchronnie wiążą się z dużymi emisjami. To ważne, żeby to rozróżnić i żeby nie budować złudzenia, że wychwytywanie dwutlenku węgla może stanowić jakieś trwałe rozwiązanie dla polskiej energetyki, ani nie tworzyć złudzenia, że tu mamy cudowną technologię, która pozwoli nam po wieczność palić węglem. Tak nie jest, ale jest to technologia potrzebna dla przemysłu cementowego, chemicznego. Polska jest istotnym producentem cementu i jest ważne, żebyśmy w tej technologii byli liderem. To bardzo dobrze, że te rozwiązania się pojawiają. Oczywiście także jeżeli chodzi o magazynowanie wodoru, ta technologia w przyszłości może się okazać kluczowa. Ważne, żeby być na to przygotowanym.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#MaciejKonieczny">Jutro będziemy głosować nad ustawą, którą z przyjemnością poprę. To ustawa dotycząca odnawialnych źródeł energii. Tam jest bardzo wiele rozwiązań, dotyczących chociażby spółdzielni energetycznych, klastrów energetycznych, wiatraków na morzu, biometanowni, tego wszystkiego, co ma stanowić o przyszłości polskiej energetyki opartej na źródłach zielonych, na energetyce jądrowej, na wiatrakach na morzu i lądzie, ale także na takich stabilnych źródłach jak biometan. Mam wrażenie, że to przygotowywane na rympał rozwiązanie dotyczące złóż strategicznych to trochę krok wstecz względem tych dobrych rzeczy, które są i w tej ustawie, i w ustawie, którą będziemy przyjmować jutro. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Bardzo opasła regulacja pt. projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze, poza tym prawem jednocześnie zmienia 10 innych ustaw i odnosi się do różnych celów, ale te najważniejsze to ochrona złóż kopalin w Polsce. Moi przedmówcy wskazywali na zagrożenia z tym związane, w szczególności dotyczące ochrony prawa własności, planowania przestrzennego i zabezpieczenia tychże zasobów w planach przestrzennych bez odpowiedniej zgody zarówno samorządów, jak i właścicieli gruntów.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#AndrzejGrzyb">Mamy też kwestię włączenia państwowej służby hydrologicznej do państwowej służby geologicznej — to akurat wydaje się właściwą decyzją — i wprowadzenie definicji złoża strategicznego. Nikt nie kwestionuje tego, że złoża strategiczne powinny być z jednej strony udokumentowane, a z drugiej strony — zdefiniowane.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#AndrzejGrzyb">Jest też wprowadzenie do prawa górniczego przepisów dotyczących m.in. składowania CO2. Nie jestem takim optymistą co do możliwości wykorzystania tej technologii. Po pierwsze, ona jest bardzo droga, a po drugie, zgodnie z dotychczasowymi przepisami i dyrektywą w sprawie CCS do tej pory nie wprowadziliśmy w Polsce żadnego projektu pilotażowego.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#AndrzejGrzyb">Są też zmiany w postępowaniu koncesyjnym, jak również zmiany dotyczące składowania odpadów pod ziemią, jak mi się wydaje, w sposób szczególny na potrzeby przyszłych siłowni jądrowych, ale nie tylko. To również będzie wymagało uzyskania aprobaty społecznej, także jeżeli chodzi o samorządy, na których terenie takie składowanie odpadów potencjalnie miałoby mieć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#AndrzejGrzyb">Mamy też zmiany w zakresie prowadzenia robót górniczych czy też obowiązków gmin, które zostały zobowiązane do tego, aby w planach zagospodarowania przestrzennego, po pierwsze, uwzględniać podmioty, które udokumentowały złoża, a po drugie, uwzględniać złoża strategiczne. Zważywszy na dotychczasowe doświadczenia w tym zakresie… Nie wszystkie plany to zatwierdzały, ale też musimy zdać sobie sprawę… Tak było np. w Wielkopolsce. Był olbrzymi protest na złożu Oczkowice, jeżeli chodzi o węgiel brunatny, zgodnie z oczekiwaniem społecznym i oczekiwaniem tamtejszych samorządów. Również Sejmik Województwa Wielkopolskiego nie zaaprobował tej propozycji. Z tego typu sytuacjami będziemy mieli do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#AndrzejGrzyb">Ta nowela to 72 artykuły, ale w art. 1 mamy 135 zmian, i zrobiliśmy to na jednym posiedzeniu komisji. Tego typu dokument wymagałby dużo lepszej i pogłębionej oceny, jakiej bym chciał, bo on jest ważny i wszyscy wiemy, że akurat szereg tych zmian jest potrzebny. Część z nich jest oczywiście związana z tym, co proponuje Najwyższa Izba Kontroli. Dotyczy to m.in. zakresu spraw związanych z ochroną złóż kopalin czy też ewentualnym zastępczym wykonywaniem przez wojewodów zadań z zakresu m.in. dokumentowania złóż kopalin, podziemnego składowania, złóż wód podziemnych, magazynów podziemnych.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#AndrzejGrzyb">Tutaj szczególnie wybijają się takie sprawy, które w moim odczuciu są niezmiernie ważne. To m.in. kwestia CCS, czyli podziemnego składowania CO2. Jak powiedziałem, do tej pory, mimo że wprowadziliśmy dyrektywę nr 31 z 2009 r., nie mamy żadnej technologii demonstracyjnej. Po drugie, są nowe technologie związane z carbon capture and utilization, a więc z wykorzystaniem dwutlenku węgla. Po trzecie, kwestia bezzbiornikowego składowania, magazynowania substancji, w tym również wodoru. To jest też niezmiernie ważne jako kluczowe ogniwo w łańcuchu dostaw, przesyłu, magazynowania i wykorzystania wodoru. Tutaj trzeba dodać, że są to też inwestycje celu publicznego i zmiana, że tak powiem, w zakresie kompetencji organów administracji geologicznej w związku z budową np. obiektów jądrowych. Przesuwa się to w kierunku ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-381.7" who="#AndrzejGrzyb">Na koniec chciałbym podkreślić to, co wydaje mi się niezmiernie ważne, a co wybrzmiało już w innych wystąpieniach. Chodzi o kwestię konsultacji tego projektu i uwzględnienie wszystkich tych postulatów, które zostały wniesione przez samorządy. Wydaje mi się, że w przypadku każdej legislacji sukces osiągamy wtedy, kiedy ważni interesariusze, w szczególności ci reprezentujący interesy publiczne, ale również interesy osób prywatnych, mają możliwość pełnego wyrażenia swojej opinii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-381.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę pana posła Krzysztofa Bosaka z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Ale najpierw chciałam przywitać uczniów VI i VII klasy ze Społecznej Szkoły Podstawowej w Szczecinku i uczniów II klasy z Zespołu Szkół nr 1 w Koszalinie, którzy przyjechali do Sejmu na zaproszenie pana posła Lubczyka. Witamy w Sejmie bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Drodzy Goście! Dzisiaj rząd daje nam nowelizację ustawy — Prawo geologiczne, która wygląda ciekawie. Mamy tutaj uproszczenia, mamy tutaj ułatwienia, mamy tutaj definiowanie złóż strategicznych, mamy nawet możliwość ponownego otwarcia wydobycia w zamkniętych kopalniach. Jakby to wszystko podsumować, to wygląda to tak, jakby rząd przygotowywał się na jakiś taki intensywny rozwój górnictwa i szykował się co najmniej na upadek unijnej polityki klimatycznej i renesans korzystania właśnie z węgla albo z innych kopalin. Tymczasem przecież jest to całkowicie sprzeczne z polityką, którą ten rząd realizuje. Przypomnijmy, jaka to jest polityka.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#KrzysztofBosak">Rząd w porozumieniu z Komisją Europejską systemowo zwija polskie górnictwo. Rząd w tym zakresie obiecał cały szereg najróżniejszych rzeczy. Kopalnie nie tylko są łączone, likwidowane, a wydobycie jest wstrzymywane. Mieliśmy nawet zdjęcia z wysadzania szybów i zalewania ich wodą. Przypomnijmy, że od kiedy PiS przejął władzę, postawiono w stan całkowitej likwidacji aż 14 kopalń, a wydobycie węgla spadło. Przypomnijmy, ponieważ to nie musi być oczywiste, że zostały zlikwidowane: kopalnia Brzeszcze Wschód, kopalnia Anna, kopalnia Jas-Mos, kopalnia Pokój I, kopalnia Makoszowy, która była bezmetanowa, co może mieć znacznie w kontekście nowych regulacji Unii Europejskiej, kopalnia Krupiński, w której duże złoża węgla pozostają niewydobyte, kopalnia Wieczorek I, kopalnia Śląsk, kopalnia Wieczorek II, kopalnia Mysłowice-Wesoła I, kopalnia Rydułtowy I, kopalnia Piekary I, kopalnia Jastrzębie III, kopalnia Pokój II. Drogi PiS-ie, wasz dorobek to zwijanie polskiego górnictwa w dużo szybszym tempie, niż wcześniej robiła to Platforma. Wydajecie ogromne pieniądze na przekwalifikowywanie górników i usunięcie ich z zawodu. Przypominam, że wasz rząd realizuje plan wygaszenia wszystkich kopalń do 2049 r. W 2022 r. wydaliście na to 6 mld zł. Do roku 2031 zarezerwowaliście na likwidację polskiego górnictwa 28 mld zł. Uzależniacie Polskę od importu węgla. Najpierw dopuszczaliście — również przez spółki Skarbu Państwa — import węgla rosyjskiego — w tej chwili sami organizujecie import z Indonezji, z Kolumbii, z RPA. Tylko w 2022 r. importowaliśmy 17 mln t węgla kamiennego przy zapotrzebowaniu na 67 mln t — to jest następstwo waszej polityki. Zwijacie polskie górnictwo i importujecie coraz więcej. Teraz przynosicie nam projekt, który ma tutaj coś upraszczać i przyspieszać? Może wy nie wiecie, jaka jest strategia waszego rządu, a może próbujecie wprowadzić w błąd opinię publiczną. Tutaj trzeba działać transparentnie. Konfederacja nie zgadza się na taką hipokryzję, jaką prezentuje ten rząd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Korzystanie z tych technologii, których ramy są ujęte w tej ustawie, prawdopodobnie będziemy musieli rzeczywiście uregulować w polskim prawie. Mówię o CCS, czyli carbon capture and storage, mówię o bezzbiornikowym składowaniu wodoru. To są technologie, które jako technologie uzupełniające z całą pewnością będą nam potrzebne w transformacji klimatycznej. Na pewno nie załatwią za nas tej transformacji, ale z całą pewnością będą przydatne, ale, panie ministrze, nie można tego robić w taki sposób, jaki proponujecie w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#JoannaMucha">Podstawowe pojęcia w tej ustawie to zakaz zabudowy, zabezpieczenie możliwości eksploatacji i złoże strategiczne, które jest tak zdefiniowane, że tym złożem strategicznym może być właściwie absolutnie wszystko. Najważniejsze konsekwencje tych zapisów, które są w tej ustawie, to utrata wartości nieruchomości bez kompensacji i bez odszkodowań oraz ograniczenie samorządów, jeśli chodzi o korzystanie z narzędzi planowania przestrzennego. Można powiedzieć jednoznacznie, że lobby węglowe naprawdę ma się dobrze.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#JoannaMucha">Zacytuję państwu tylko kilka fragmentów z opinii, np. zarządu Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce: Ustawa wprowadza daleko idące ograniczenia na rzecz potencjalnych przyszłych i niepewnych korzyści z eksploatacji złoża bez jakiejkolwiek pewności, że do rozpoczęcia używania zasobów dojdzie. Zapisy ograniczają rolę władz samorządowych oraz lokalnych społeczności. Bezprecedensowo ograniczają prawo własności, co w konsekwencji obniży wartość nieruchomości. W związku z zakazem zabudowy nie ma żadnej formy rekompensat czy odszkodowań. Zapisy mają na celu jedynie wzmocnienie uprawnień decyzyjnych centralnej administracji. Jednoznacznie dają przedsiębiorcom górniczym korzyści w kwestii dostępności do złoża. To zaledwie drobna część tych cytatów. Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej napisał: godzą one w istotę samorządu terytorialnego, interes społeczności lokalnych, prawa właścicieli nieruchomości oraz naczelne zasady ochrony środowiska. Kolejny cytat: przyznaje zdecydowany prymat interesowi gospodarczemu przedsiębiorców zajmujących się wydobyciem węgla.</u>
          <u xml:id="u-385.4" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! Nie w ten sposób powinniśmy kształtować nasze relacje społeczne, nie w ten sposób, że jedna grupa społeczna czy jedna grupa przedsiębiorców korzysta na tym, że jakaś inna grupa ma w sposób absolutnie wyraźny stracić. Tak na marginesie mam taką refleksję. Za chwilę będziemy tutaj rozmawiali o terenach zdegradowanych. Rząd próbuje jak kukułcze jajo podrzucić samorządom te tereny zdegradowane, natomiast gdy mówimy o gruntach nad złożami, próbuje po prostu odebrać możliwości prowadzenia na nich gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-385.5" who="#JoannaMucha">Będziemy głosowali niestety przeciwko tej ustawie, mając świadomość, że musimy nad tymi tematami pracować w przyszłości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Stanisław Żuk, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#StanisławŻuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Koła Poselskiego Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy — Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3238.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#StanisławŻuk">Projekt ustawy przewiduje rozwiązania dotyczące połączenia państwowej służby hydrogeologicznej z państwową służbą geologiczną, które obecnie znajdują się w dwóch różnych działach administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#StanisławŻuk">Ochrona złóż kopalin. Obowiązujące regulacje prawne nie zapewniają prawidłowej ochrony złóż o strategicznym znaczeniu dla gospodarki krajowej. Na brak niezbędnych uregulowań prawnych zwróciła uwagę Najwyższa Izba Kontroli w informacji o wynikach kontroli przeprowadzonej w 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#StanisławŻuk">Kolejne zagadnienie dotyczy inwestycji OZE nad złożami kopalin. Proponowane rozwiązanie umożliwi priorytetowe traktowanie inwestycji, które nie będą trwale związane z gruntem, a ich budowa nie doprowadzi do trwałej zabudowy w sposób uniemożliwiający eksploatację złoża w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#StanisławŻuk">Podziemne składowanie dwutlenku węgla — kolejne zagadnienie w omawianym projekcie ustawy. Jednym z zaproponowanych rozwiązań jest wprowadzenie przepisów, które umożliwią połączenie wydobywania węglowodorów ze złoża z zastosowaniem intensyfikacji wydobycia polegającej na zatłaczaniu CO2 do złoża z jednoczesnym składowaniem CO2.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#StanisławŻuk">Kolejne zagadnienie: oddzielne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru. Magazynowanie wodoru jest możliwe w wyeksploatowanych złożach węglowodorów albo kawernach solnych, dlatego przedsiębiorcy, którzy posiadali koncesje na wydobycie węglowodorów, po zakończeniu eksploatacji złoża będą mieli wyłączne prawo do złożenia wniosku o udzielenie koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodorów w przestrzeni objętej poprzednio koncesją.</u>
          <u xml:id="u-387.6" who="#StanisławŻuk">Ponadto projekt ustawy obejmuje zmianę koncesji łącznej dla węglowodorów, umowę o współpracy, dowód istnienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, szczególne uprawnienia podmiotu, który sfinansował prace geologiczne, i jeszcze wiele innych obszarów. Ponadto, tak jak tu zostało wspomniane wcześniej, następują zmiany w ustawach, m.in. w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawie o gospodarce nieruchomościami, ustawie — Prawo ochrony środowiska, ustawie — Prawo wodne, i wiele innych zmian.</u>
          <u xml:id="u-387.7" who="#StanisławŻuk">Szanowni Państwo! My jesteśmy krajem w środku Europy, cywilizowanym. Mamy swoje doświadczenia. Naprawdę nie rozumiem wielkiego alarmu, że powstaje tutaj jakiś zamach na samorządność. Mam akurat 24-letnie doświadczenie bycia radnym na wszystkich poziomach samorządowych, z sześciu kadencji. Wiem, jak funkcjonują samorządy, ale również reprezentuję branżę górniczą.</u>
          <u xml:id="u-387.8" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Czyli przedsiębiorcom…)</u>
          <u xml:id="u-387.9" who="#StanisławŻuk">Proszę mi wierzyć, że m.in. w słynnym już Turowie, który jest ciągle nękany z różnych powodów, ludzie przychodzą i proszą, żeby ich wykupić, bo oni jak najszybciej chcą mieć pieniądze i zmienić miejsce zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-387.10" who="#StanisławŻuk">Generalnie jako koło Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia popieramy projekt ustawy i będziemy głosować za jego przyjęciem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-387.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwsze pytanie, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-388.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-388.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tym nierównym sporze: państwo kontra obywatel ustawodawcy po raz kolejny stają po stronie państwa. Ta ustawa pozwoli ministrowi klimatu i środowiska decydować o tym, które złoża w Polsce zostaną uznane za strategiczne, i o tym, gdzie w związku z tym wprowadzić np. zakaz zabudowy. Te przepisy chcą zmusić gminy do uwzględnienia decyzji ministra w dokumentach planistycznych bez możliwości odwołania się od niej do niezawisłego sądu, pozbawią właścicieli nieruchomości położonych na terenie rzekomo złóż strategicznych prawa do odszkodowania za spadek wartości działki czy ograniczą prawo do korzystania z niej. Tymczasem obywatel w starciu z państwem nie powinien być bezbronny, a ten projekt właśnie do tego zmierza. Lokalne społeczności nie powinny być pomijane, a przede wszystkim najwyższy czas, by w obliczu katastrofy klimatycznej strategiczne były nie złoża węglowodorów, ale nasze zdrowie, powietrze, którym oddychamy, woda, którą pijemy, całe środowisko. Przede wszystkim jako państwo polskie za strategiczne powinniśmy przyjąć przejście na odnawialne źródła energii.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowe przepisy mają dać ministrowi prawo do określania złóż strategicznych, jednocześnie nie określają one ich ścisłej definicji. Co to oznacza w praktyce? Nic innego, jak pełną samowolę ministrów w wyznaczaniu obszarów, które mogą być wykluczane z prawa do zabudowy. Jest to otwarcie drogi do poważnych nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#JanSzopiński">Autorzy w uzasadnieniu powołują się na opinię NIK-u. Szanowni państwo, jakoś nie pamiętam, by w ostatnich latach rząd przejmował się zaleceniami NIK-u.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Przeczytaj najpierw.)</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#JanSzopiński">Tym razem jest jednak inaczej. Czyżbyście, panie i panowie, chcieli otworzyć drzwi do spekulacji gruntami?</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#JanSzopiński">Bardzo uprzejmie poproszę o odpowiedź na moje wątpliwości na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#RafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź, bo zapewne w ministerstwie znajduje się stanowisko Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z 7 czerwca 2023 r., który to zarząd reprezentuje 155 gmin i powiatów z terenu województwa śląskiego, w sprawie przedmiotowego druku zawierającego projekt ustawy. Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To oczywiście jest problem i nie ma co uciekać od dyskusji, w jaki sposób można rozwiązać problemy związane z planowaniem przestrzennym. Wiemy, że w naszym państwie nie jest to najmocniejsza strona działania w sferze publicznej, natomiast sposób, w jaki państwo próbują to rozwiązać, jest najgorszy z możliwych.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#MirosławSuchoń">Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, dlaczego państwo nie konsultowali tego z samorządami aż do momentu osiągnięcia takiego stanu przepisów, żeby one odpowiadały z jednej strony na potrzeby w zakresie zabezpieczenia tych ewentualnych miejsc, a z drugiej strony na potrzeby samorządów. Z jakich przyczyn w projekcie ustawy nie znalazł się zapis dotyczący choćby rekompensowania gminom utraconych dochodów? Przecież takie tereny bardzo często można przeznaczyć pod inwestycje, co znowu oznacza konkretne dochody dla gmin. Państwo de facto pozbawiają te gminy możliwości dochodowych. W związku z tym bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na zadane przeze mnie pytania na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niestety to już kolejna ustawa, znowu rządowa, którą trudno nazwać prawem, chyba że mamy na myśli prawo kaduka. Bo jak inaczej nazwać tak arbitralne wyznaczanie terenów strategicznych i deptanie praw i obywateli, i samorządów? Tymczasem najbardziej strategiczne pokłady w naszym kraju to pokłady rozumu, zdrowego rozsądku, logiki, przyzwoitości, szacunku do bliźnich. W związku z tym proponuję, by cały obszar naszego pięknego kraju objąć decyzją o obszarze złóż strategicznych, z zakazem ingerencji w te złoża tych, którzy uczynili z naszego kraju folwark partyjny i mienią się jego właścicielami, i to w nieskończony sposób. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Co to jest?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Jak słucham opozycji, to tak się zastanawiam, że w latach 60. i 70. przede wszystkim nie mielibyśmy zbiornika nad Soliną, nie mielibyśmy słynnego Turowa ani mojego Bełchatowa. Mówię o tym, że państwo byście w życiu nie pozwolili, żeby istniały jakiekolwiek złoża strategiczne w Polsce. A chcę wam przypomnieć, że Niemcy uruchamiają elektrownie brunatne i ruszyli swoje złoża, i to w pobliżu Turowa, i nie mają problemu z energetyką.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Co to ma wspólnego z ustawą?)</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#GrzegorzLorek">No ma dużo wspólnego, proszę pana, bo ta ustawa pozwala uniknąć wątpliwości interpretacyjnych i sankcjonuje pojęcie złóż strategicznych, a nie ma państwa suwerennego, proszę pana posła, bez złóż strategicznych. Dzięki Bełchatowowi, dzięki Turowowi mamy energię.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#BartłomiejDorywalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja ze swojej strony pragnę bardzo serdecznie podziękować rządowi, ministerstwu środowiska i osobiście panu ministrowi za przedłożenie tak długo oczekiwanego projektu zmiany Prawa geologicznego i górniczego.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#BartłomiejDorywalski">Proponowane zmiany są niezwykle istotne dla firm wydobywczych w Polsce, dotyczą szerokiego unormowania przepisów ułatwiających wydobycie surowców niezbędnych dla całej polskiej gospodarki. Te zmiany to być albo nie być dla takiej spółki Skarbu Państwa jak Siarkopol, zatrudniającej ok. 850 osób. Gwarantują przyspieszenie procesu ubiegania się o koncesję na wydobycie siarki z nowych złóż i perspektywiczne funkcjonowanie spółki, która zaopatruje wszystkie spółki Grupy Azoty w siarkę i jest jedyną kopalnią siarki rodzimej na świecie, wydobywającą siarkę w ilości przemysłowej. Aktualnie jest to 0,5 mln t rocznie. Serdecznie dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To jest ustawa wywłaszczeniowa. Jeden człowiek, główny geolog kraju, będzie mógł decydować o tym, gdzie jest złoże strategiczne, i pozbawi ludzi ich majątku, prawa do procesu, do odwołania i do odszkodowania. To od widzimisię głównego geologa kraju będzie zależało, czy zablokuje rozwój gmin położonych np. na złożach węgla brunatnego czy kamiennego, który nigdy nie zostanie wydobyty, albo na złożach zwykłego żwiru.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#AnitaSowińska">W związku z tym mam pytanie do pana ministra, kto jest inicjatorem tej ustawy, kto chce się uwłaszczyć na majątku Polek i Polaków, ponieważ ta ustawa doprowadzi przede wszystkim do manipulacji i spekulacji na rynku nieruchomości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#ZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Obszerna ustawa, która wprowadza daleko idące zmiany, konsultowana była przez zaledwie 21 dni. Jak można w tak krótkim okresie dokonać wszechstronnej oceny tego projektu i skutków, jakie on ze sobą niesie? Chciałam zapytać, dlaczego kryteria uznania złóż za strategiczne są tak ogólnikowe. Dlaczego dokładnie nie doprecyzowano pojęcia złóż strategicznych? Tym bardziej że uznanie złóż za strategiczne niesie daleko idące konsekwencje dla gmin, które nie mają prawa się odwołać, i dla właścicieli gruntów. I pytam: Co z gminami uzdrowiskowymi? Obszary górnicze zajmują często bardzo dużą część poszczególnych miejscowości. Co będzie, jeżeli te obszary będą uznane za strategiczne? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#KrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak słyszę przedstawicieli PiS-u, to mam wrażenie, że wracamy do czasów pełnej komuny: My wiemy najlepiej; centralnie to ma być tak, w całej Polsce, w tym punkcie; my to zrobimy idealnie; wy macie nas słuchać; za to jesteście odpowiedzialni; zero rekompensat, zero pieniędzy; robić, pracować i wykonywać to, co chcemy wcielić w życie.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#KrzysztofGadowski">Panie ministrze, czemu pan odmawia samorządom bycia stroną w tym postępowaniu? Czemu pan odmawia prawa odwołania się od tych decyzji? Czemu pan odmawia złożenia skargi do sądu administracyjnego na decyzje właściwie pana, bo głównego geologa kraju? Czemu Prawo i Sprawiedliwość odmawia rekompensat za utracone wartości w przedmiocie, o którym dzisiaj mówimy, i nieruchomości? Przecież te nieruchomości mogą dziesiątkami lat stać puste i nie można będzie na nich nic wybudować.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#KrzysztofGadowski">Panie ministrze, czy o to chodziło Prawu i Sprawiedliwości? Zapomnieliście o wartościach, z jakimi szliście do tej władzy.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-407.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Kto to mówi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anna Krupka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#AnnaKrupka">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W Grzybowie w gminie Staszów w województwie świętokrzyskim od 1966 r. funkcjonują kopalnia i zakłady chemiczne siarki. Dziś to Grupa Azoty Siarkopol, która jest największym przedsiębiorstwem na świecie prowadzącym kopalniane wydobycie siarki rodzimej metodą poziemnego wytopu, jednocześnie przyjazną środowisku. To największy pracodawca w gminie i w regionie. Obecnie wydobycie siarki odbywa się na terenie kopalni Osiek. Jednak aby przedsiębiorstwo mogło się rozwijać, konieczne jest powstanie nowej kopalni.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#AnnaKrupka">I z tego miejsca chciałam bardzo serdecznie podziękować panu ministrowi, że m.in. złoża siarki będą mogły być uznane w myśl ustawy za złoża strategiczne. To bardzo ważna ustawa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jarosław Sachajko, klub Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Cieszę się, że pani docenia Kukiz’15, ale to na razie jest jeszcze koło, ale może coś się zmienić.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#JarosławSachajko">Państwo Ministrowie! Chciałbym zapytać, czy główny geolog kraju ma wiedzę, ile takich złóż może być uznanych za złoża strategiczne w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałbym się upewnić, na jakiej podstawie główny geolog kraju może określić złoże strategiczne. Czy musi zrobić badania, musi zrobić szacunek? Przecież tam trzeba zrobić jakieś odwierty, żeby to określić, prawda? Tutaj słyszę, że to jest takie widzimisię, że jedna osoba może coś zrobić.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Dokumentacja… musi być.)</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#MarekDyduch">Po drugie, czy złoża strategiczne, jak się je określi, to od razu podlegają wydobyciu czy eksploatacji? Bo znam takie złoże np. kaolinu, które leży koło mojej miejscowości, największe w Europie, odkryte w latach 60., i do dzisiaj nie jest eksploatowane. Chciałbym, żebyśmy to wyjaśnili, bo tu chodzi nie o jakąś politykę, tylko o rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#MarekDyduch">I wreszcie pytanie trzecie. Parę lat temu czy paręnaście lat temu były robione odwierty w sprawie materiałów ropopochodnych zawartych w łupkach bitumicznych. Mieliśmy nadzieję, że Polska będzie Kuwejtem. Chciałbym zapytać, czy wstrzymane już jest w ogóle odkrywanie tych łupków, czy jest szansa, żebyśmy spróbowali jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#AdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie wiem, czy jeszcze jest pani szeregowa poseł Jachira, ale chciałbym na początku do niej się odnieść, bo chyba nie doczytała bądź też niedoinformowana jest, że to właśnie europoseł z jej ugrupowania, były pan premier, prof. Buzek, również wpisał się, i to jest godne podkreślenia, na listę osób, które wspierają listę surowców krytycznych, listę surowców strategicznych dla Polski, i taka lista funkcjonuje. Jest na nią wpisane m.in. złoże: węgiel koksowy, który jest bardzo ważny, strategicznie ważny dla funkcjonowania Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W związku z tym również Unia Europejska dba o to, by zaznaczyć i mocno podkreślić zasadność funkcjonowania złóż strategicznych dla funkcjonowania gospodarek narodowych i gospodarki Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#AdamGawęda">Jeżeli chodzi o złoża strategiczne, to ani polityk, ani — z całym szacunkiem — główny geolog nie decyduje o tym, gdzie jest złoże zlokalizowane. W związku z tym lista surowców krytycznych, strategicznych dla funkcjonowania gospodarki jest bardzo ważna i ta ustawa to podkreśla.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#AdamGawęda">Jeszcze jedna kwestia…</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#AdamGawęda">Pani marszałek, dosłownie parę sekund.</u>
          <u xml:id="u-415.4" who="#AdamGawęda">Wypowiadał się tu pan poseł, przedstawiciel Konfederacji, wskazując na likwidowane kopalnie. Otóż pomylił się, bo likwidowane kopalnie to m.in. kopalnia Anna. Tak na marginesie, przez 20 lat byłem pracownikiem tej kopalni. To jedna z tych kopalń, która w sposób katalogowy sczerpała złoża. W związku z tym nie można mówić o tym, że likwidacji podlegają kopalnie, bez uwzględnienia aspektu posiadanych złóż. To jeden z przykładów nietrafionych przytoczonych przez pana posła, bo to jedna z kopalń bądź również ruchów w przypadku kopalni Rydułtowy, bo nie zlikwidowano kopalni Rydułtowy, tylko jej część, która czerpała złoża i która została przekazana do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam teraz przywitać uczniów ze Szkoły Podstawowej im. św. Franciszka z Asyżu z Rozborza, z gminy Przeworsk, z województwa podkarpackiego. Młodzież przyjechała na zaproszenie pana posła Chrzana. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz pytanie zadaje pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiany godzą w istotę samorządu terytorialnego, interes społeczności lokalnych, prawa właścicieli nieruchomości oraz zasady ochrony środowiska będącego dobrem wspólnym wszystkich obywateli, w tym ustrojową zasadę zrównoważonego rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#MałgorzataPępek">Totalnym nieporozumieniem jest, że właściciele nieruchomości położonych na terenie złóż strategicznych nie będą mieli nawet prawa do żadnego odszkodowania za spadek wartości działki czy ograniczenie prawa do korzystania z niej, bo od takiej decyzji nie jest przewidziana droga odwoławcza.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#MałgorzataPępek">Autorzy ustawy są świadomi, że gminy, w których będą znajdowały się udokumentowane złoża, znajdą się w sytuacji, w której będą zmuszone do objęcia zakazem zabudowy znacznej części swojego obszaru, powodując zastój gospodarczy czy drastyczny spadek wartości nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#MałgorzataPępek">Jak jednostki samorządu terytorialnego mają się w tej sytuacji rozwijać? Wycofajcie się z tej ustawy, póki jeszcze czas. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-417.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pana ministra Piotra Dziadzię o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#PiotrDziadzio">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przetoczyła się tutaj długa dyskusja, ale mam wrażenie, że dyskusja absolutnie niemerytoryczna. Podnosiliście państwo zarzuty, które wynikają z kompletnego niezrozumienia prawa, które jest przedstawiane do rozpatrzenia przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Te zmiany, które są dzisiaj proponowane, wychodzą naprzeciw oczekiwaniom samorządów. Powiem więcej: ustawa była konsultowana w ramach pracy wspólnej rządu i samorządu przez pół roku. Ustawa jest akceptowana przez KWRiST. Ustawa, tak jak mówię, była konsultowana społecznie.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Dzisiaj jest taka sytuacja, że mamy wiele złóż rozrzuconych na terenie naszego kraju, które podlegają ustawowej ochronie od 22 lat. To, że dzisiaj sądy uznają prawa do tego, że nie można zabudowywać danych obszarów nad złożami, wynika właśnie z tego, że złoża podlegają ochronie.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#PiotrDziadzio">Ustawa, którą prezentujemy w tej chwili, pozwala i będzie pozwalała na uwolnienie dużej ilości gruntów, których dzisiaj nie można w żaden sposób zabudować. To jest ustawa prospołeczna, to jest ustawa, która pokazuje i otwiera nam możliwości zabezpieczenia złóż, które mają największą wartość dla państwa polskiego. Zabezpieczamy te surowce nie tylko dla siebie, ale także na następne 2–3 i kolejne pokolenia. To jest ustawa konieczna dla racjonalnego i pełnego wykorzystania zasobów naturalnych naszego kraju, jakim są zasoby surowcowe.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Przewijał się w dyskusji temat obszarów górniczych, kopalni podziemnych, węgla kamiennego. Widać brak zrozumienia tej ustawy. Ta ustawa ma wprowadzić ochronę złóż i to nie jest arbitralna decyzja jednej osoby, jak tu zostało wskazane, tylko jest ona poparta merytoryczną wiedzą, fachową wiedzą geologiczną. Państwo pokazujecie, że tej wiedzy geologicznej nie posiadacie, sami przyznajecie się do tego w tej dyskusji, że nie posiadacie tej wiedzy geologicznej, więc dyskusja powinna być oparta na merytoryce i tym, co ja państwu tutaj mówię.</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#PiotrDziadzio">Właściwe służby geologiczne, które mają do tego predyspozycje, kompetencje i wiedzę, ocenią wartość i przydatność z punktu widzenia przyszłych pokoleń zasobów, które chcemy chronić.</u>
          <u xml:id="u-419.6" who="#PiotrDziadzio">Konsultacje, które będą prowadzone z gminą, z samorządem terytorialnym, będą określały i pozwolą określić sposób zagospodarowania albo wydzielenia części tego złoża, które już dzisiaj jest zagospodarowane. Czyli dajemy możliwość określenia — w rozmowach, w negocjacjach, w tych konsultacjach, łącznie z gminą, z powiatem, ze starostwem — jaki obszar gminy czy obszaru już jest zabudowany i jaki obszar powinniśmy wydzielić, bo już dzisiaj jest zagospodarowany. I wówczas wypracujemy obszary i wykreślimy w mapach obszary, które będą podlegały ścisłej ochronie. Dlatego że ochrona złóż jest konieczna, jest nam potrzebna z perspektywy kolejnych pokoleń, tzw. zasady zrównoważonego rozwoju, o której już było tutaj powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-419.7" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! To jest wyjście naprzeciw, dlatego że nad tymi złożami nadal będzie można prowadzić działalność rolniczą, działalność związaną z posadowieniem inwestycji nietrwale związanych z gruntem, czyli odnawialnych źródeł energii. Czyli tą ustawą dajemy możliwość — co dzisiaj nie jest w ogóle możliwe z punktu widzenia funkcjonującego prawa — że na złożach, które uznane zostaną za strategiczne — a ich naprawdę nie będzie wiele, dlatego że te kryteria, które są określone w art. 94, jasno, jeśli byście państwo przeczytali, definiują te parametry — będzie można prowadzić inną działalność, która będzie przynosiła korzyść gminom, a również będzie ona korzystna z punktu widzenia transformacji energetycznej, transformacji klimatycznej i transformacji, jakim nasz kraj będzie podlegał.</u>
          <u xml:id="u-419.8" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Wiele pytań skupiało się głównie na wartości gruntu, utracie wartości gruntu. Szanowni państwo, o jakiej spekulacji my mówimy? O jakiej utracie wartości gruntu, kiedy już dzisiaj ochrona złóż istnieje? O czym my mówimy? Spekulujecie państwo, próbujecie wprowadzić społeczeństwo w takie, jak by to nazwać, oszustwo w pewnym sensie, dlatego że wartość tych gruntów w żaden sposób się nie zmieni. Już dzisiaj mają one określoną wartość, bo wszyscy wiedzą, że te grunty są zlokalizowane nad złożami. Nie spekulujmy, nie oszukujmy, nie kłammy.</u>
          <u xml:id="u-419.9" who="#PiotrDziadzio">Państwo wiecie dokładnie, że jeśli złoże jest udokumentowane, jeśli jest inwestor, który zamierza prowadzić działalność górniczą na danym obszarze, nie wywłaszcza nikogo, tak jak państwo mówicie, tylko rozmawia z właścicielami i za rynkową cenę odkupuje grunt. Tak wygląda dzisiejsza rzeczywistość. Ustawa tego nie zmienia w żaden sposób. Więc nie możecie państwo zakłamywać rzeczywistości, która istnieje.</u>
          <u xml:id="u-419.10" who="#PiotrDziadzio">Porządkowanie zasad, których brakowało w naszym prawie w tej chwili, jest konkretną działalnością, która przyniesie z punktu widzenia rozwoju danych obszarów lepsze perspektywy rozwojowe. Dzisiaj gminy, samorządy są w niepewności, czy możemy cokolwiek zrobić na tym terenie, czy nie możemy. Bo od ponad 20 lat istnieje, tak jak powiedziałem, ochrona złóż i sądy wydają takie decyzje, i będą wydawały. Bez wyłączenia, bez argumentów, które państwu tutaj przedstawiłem, bez tej ustawy dalej będziemy mieć niepewność prawną, dalej nie uwolnimy mnóstwa hektarów, tysięcy hektarów gruntów, które są przeznaczone na eksploatację. Ta ustawa ma do tego doprowadzić, ma je uwolnić. Zacznijcie państwo czytać właściwie regulacje, które są przedstawiane, i oceniajcie je realnie, a nie zakłamujcie rzeczywistości. Myślę, że to jest chyba najważniejsze, co chciałem państwu powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-419.11" who="#PiotrDziadzio">Na sam koniec powiedziałbym jeszcze jedną rzecz. Nie ma arbitralnej decyzji jednoosobowej i nie będzie. Powiedziałem, że to będzie podlegało specjalistycznej ocenie i wiedzy, wiedzy geologicznej. To jest bardzo specjalistyczna wiedza z wielu obszarów.</u>
          <u xml:id="u-419.12" who="#PiotrDziadzio">Szanowni Państwo! To nie jest tak, że ktoś arbitralnie powie: tu jest złoże. To są parametry, to są wartości, to jest możliwość wykorzystania tego złoża w szerokich aspektach, nie tylko energetycznych, ale również ekonomicznych, społecznych itd. To jest bardzo szeroka analiza i to będzie konsultowane, również społecznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sprawozdawcę komisji panią poseł Annę Paluch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Przede wszystkim chcę podziękować za te deklaracje poparcia omawianego projektu, które tutaj padły z mównicy ze strony kół poselskich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#AnnaPaluch">To jest ważna ustawa. Nie będę już i nie chcę dublować wyjaśnień pana ministra, ale odnosząc się do dyskusji, które odbywają się niejednokrotnie na posiedzeniach Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, stwierdzam pewną niekonsekwencję posłów opozycji.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Gminy, na których terenie znajdują się złoża, mają pewne zadania o charakterze ogólnonarodowym, które muszą uwzględnić przy wykonywaniu swojego władztwa planistycznego. W podobnej sytuacji są np. inne gminy, na których terenie znajdują się parki narodowe. Tzn. są też zadania o charakterze ogólnonarodowym, które powodują ograniczenia w rozwoju gospodarczym i w kształtowaniu polityki przestrzennej, i gminy się z tym liczą i uwzględniają te zadania. Państwo niejednokrotnie w dyskusjach w komisji środowiska pytacie: Dlaczego nie ma postępów w obejmowaniu ochroną przyrody nowych terenów? Jak gminom się nie podoba, to powinno to zostać narzucone z góry. Dlaczego rząd tego nie ustala? A w odniesieniu do gmin, na których terenie znajdują się złoża kopalin, macie zupełnie inne stanowisko: Ręce precz od polityki planistycznej gminy!</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#AnnaPaluch">Szanowni Państwo! Po pierwsze, czytajcie projekty ustaw, o których się wypowiadacie. A po drugie, bądźcie konsekwentni i patrzcie szerzej.</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#AnnaPaluch">Jeszcze raz dziękuję, szanowni państwo, za deklaracje poparcia przedmiotowego projektu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (druki nr 3280 i 3359).</u>
          <u xml:id="u-422.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panią poseł Barbarę Dziuk o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#BarbaraDziuk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej chcę przedłożyć sprawozdanie dotyczące druku nr 3280, rządowego projektu ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#BarbaraDziuk">25 kwietnia br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych. Projektowana ustawa autorstwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska ma rozwiązać problem odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w przeszłości bez zabezpieczenia, w szczególności przez podmioty należące w przeszłości lub do chwili obecnej do Skarbu Państwa. Skutkiem pozostawiania tych odpadów mogą być emisje substancji do wód powierzchniowych i podziemnych, emisje substancji do powietrza, a także zanieczyszczenie powierzchni ziemi, a finalnie również zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#BarbaraDziuk">Problemem są niestety przypadki, które zdarzają się, gdy wyegzekwowanie wykonania obowiązku wyeliminowania lub ograniczenia wpływu na środowisko zgromadzonych odpadów jest bardzo trudne, ponieważ zdeponowanie odpadów nastąpiło dawno temu, a na przestrzeni wielu lat tereny, na których znajdują się odpady, znalazły się we władaniu wielu podmiotów, w tym również podmiotów prywatnych, gdyż następował podział gruntów i ich własności.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#BarbaraDziuk">Na wielkoobszarowych terenach zdegradowanych oprócz składowisk odpadów znajdują się także miejsca, na których znajdują się odpady o nieuregulowanym statusie prawnym. Miejsc tych nie można klasyfikować jako obiekty budowlane przeznaczone do składowania odpadów w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach. Należy zwrócić uwagę, iż problem dotyczy głównie odpadów gromadzonych w przeszłości na wielkoobszarowych terenach państwowych zakładów przemysłowych, w czasach przed obowiązywaniem szczególnych przepisów regulujących gospodarowanie odpadami w sposób zapewniający właściwy poziom ochrony środowiska. Przykładami terenów, gdzie stwierdzono występowanie omawianych problemów, są m.in. tereny dawnych Zakładów Chemicznych Zachem w Bydgoszczy, byłych Zakładów Chemicznych Organika-Azot w Jaworznie, Zakładów Przemysłu Barwników Boruta w Zgierzu, ale także w moim mieście, w Tarnowskich Górach, byłych Zakładów Chemicznych Tarnowskie Góry. To bomba ekologiczna, która tyka od ponad ćwierć wieku.</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#BarbaraDziuk">Tu muszę zaznaczyć, że obecnie problemy formalnoprawne z wyrejestrowaniem tych zakładów z KRS zostały zlikwidowane.</u>
          <u xml:id="u-423.5" who="#BarbaraDziuk">Co do kwestii finansowania, oceny skutków regulacji, w projekcie wskazano też źródła, z których będzie można uzyskać środki na likwidację niebezpiecznych odpadów. Jednym z nich jest KPO. Na finansowanie prac badawczo-koncepcyjnych zarezerwowano kwotę 55 mln euro. Jednak dodatkowe prace terenowe związane z poprawą stanu środowisku będą musiały być sfinansowane z innych źródeł krajowych i europejskich. Kolejnym źródłem ma być m.in. program FEnIKS — na ten cel zarezerwowano 40 mln euro — regionalne programy operacyjne i Fundusz InvestEU na zasadach gwarancji kredytowej ze strony Unii Europejskiej. W projekcie dodano, że finansowania w formie zwrotnej i bezzwrotnej mogą udzielać Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-423.6" who="#BarbaraDziuk">Co ważne, nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-423.7" who="#BarbaraDziuk">Najistotniejsze rozwiązania projektu ustawy. Zdefiniowany zostanie wielkoobszarowy teren zdegradowany oraz składowiska historycznych odpadów przemysłowych i miejsca gromadzenia historycznych odpadów przemysłowych. Główny inspektor ochrony środowiska będzie miał obowiązek prowadzenia ewidencji zarówno rozpoznanych, jak i dotychczas nierozpoznanych wielkoobszarowych terenów zdegradowanych. Wskazane zostaną organy administracji, które będą odpowiedzialne za poprawę stanu środowiska na wielkoobszarowych terenach zdegradowanych. Chodzi o wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub, dla terenów zamkniętych, regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Organy administracji będą miały podejmować działania dotyczące poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym, w miarę dostępności środków na ten cel, w tym wkomponowania kompleksowej oceny stanu środowiska oraz opracowania i wykonania planu jego poprawy. Przewiduje się wydanie przez starostę na wniosek wójta, burmistrza lub prezydenta miasta decyzji w sprawie poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym oraz zgodnych z nią decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości lub zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości. Przepis wskazuje, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta staje się posiadaczem odpadów zgromadzonych na wywłaszczonej lub czasowo zajętej nieruchomości. Pojawia się uprawnienie dla wójta, burmistrza lub prezydenta miasta wykonującego projekt poprawy stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym dające pierwszeństwo w pozyskaniu będącej przedmiotem postępowania egzekucyjnego i komorniczego nieruchomości, na której projekt ma być wykonany. Zobowiązuje się wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do zapewnienia funkcjonowania instalacji i urządzeń ochrony środowiska, które powstały w związku z wykonywaniem projektu poprawy stanu środowiska. Wprowadza się zakaz sprzedaży przejętych nieruchomości do czasu zakończenia wykonywania projektu poprawy stanu środowiska oraz, w przypadku funkcjonowania na danej nieruchomości instalacji ochrony środowiska, do czasu, gdy jej funkcjonowanie jest konieczne do zachowania właściwego stanu. Zagwarantowany jest zwrot poniesionych kosztów poprawy stanu środowiska w przypadku zwrotu nieruchomości. Zobowiązuje się wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do wydania decyzji dotyczącej zabezpieczenia wielkoobszarowego terenu zdegradowanego przez ogrodzenie, prowadzenie wizyjnego systemu kontroli lub ograniczenie sposobu jego używania, jeżeli jest to konieczne z uwagi na ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-423.8" who="#BarbaraDziuk">Podsumowując: obecne przepisy są mało efektywne, a zagadnienie wielkoobszarowych terenów zdegradowanych jest dodatkowo skomplikowane z uwagi na kwestie pozostające przynajmniej częściowo poza zakresem przepisów dotyczących ochrony środowiska, takie jak obecność zdegradowanych infrastruktury i budynków, upadłość przedsiębiorstw i określenie ich następców prawnych, problemy z określeniem własności gruntów, handel zanieczyszczonymi nieruchomościami oraz kwestie dopuszczalności pomocy publicznej. Wobec tego przepisy o gospodarce odpadami lub z zakresu ochrony powierzchni ziemi okazują się nieefektywne w odniesieniu do rozwiązywania tego rodzaju problemów poszczególnych terenów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-423.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Barbara Dziuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#BarbaraDziuk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość chcę przedłożyć stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych, druk nr 3280.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#BarbaraDziuk">Projekt ustawy dotyczy usunięcia i ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi wielkoobszarowych terenów zdegradowanych. Odpady, o których mowa w tej ustawie, to zaszłości kilkudziesięcioletnie, zgromadzone na terenach zakładów przemysłowych w przeszłości, w czasach przed obowiązywaniem szczegółowych przepisów regulujących gospodarowanie odpadami. Przykładami terenów objętych regulacją ustawy są tereny m.in. Zakładów Chemicznych Zachem w Bydgoszczy, Zakładów Chemicznych Organika-Azot w Jaworznie, Zakładów Chemicznych „Tarnowskie Góry”, Zakładów Przemysłu Barwników „Boruta” w Zgierzu. Ustawa dotyczy możliwości finansowania usunięcia tych zaszłości odpadowych, co w dużym stopniu poprawi efekt ekologiczny.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#BarbaraDziuk">Klub Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie opiniuje ustawę i składa poprawki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#AgnieszkaPomaska">Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#AgnieszkaPomaska">Panie i Panowie Posłowie! Ustawa jest oczywiście niezwykle ważna, obowiązek rekultywacji PRL-owskich terenów poprzemysłowych powinien być obowiązkiem państwa. Problem polega na tym, że ta ustawa nakłada na samorządy realizację tych zadań jako zadań własnych, nie gwarantując ich finansowania. Ta ustawa nie zabezpiecza żadnych środków, jest wręcz, jeśli chodzi o wskazanie środków, wyjątkowo kuriozalna, ale o tym powiem za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#AgnieszkaPomaska">Po pierwsze, w proponowanej wersji projektu nie uwzględniono najistotniejszych uwag samorządów. Rząd tylko udawał, że słucha tych uwag, ale żadnej nie uwzględnił. Po drugie, należy zwrócić uwagę na to, że istniejące szkody w środowisku zostały spowodowane przez przedsiębiorstwa, których właścicielem był Skarb Państwa. Dlaczego zatem w tej ustawie kosztami tego obciążamy w pierwszej kolejności samorządy? Po trzecie, projekt ustawy, tak jak powiedziałam, nie gwarantuje środków finansowych na realizację zadań, wskazane źródła zewnętrzne nie są pewne ani adekwatne do potrzeb, a potrzeby są bardzo duże. Ta ustawa w dużej mierze dotyczy Bydgoszczy. Szacuje się, że w przypadku samej Bydgoszczy koszty realizacji tej ustawy wyniosą 2–4 mld zł. Te widełki są szerokie — i to też jest bardzo ciekawa sprawa — dlatego że rząd nie przewidział, sam minister na posiedzeniu komisji nie był w stanie powiedzieć, jakie są koszty wdrożenia tej ustawy, a koszty są tu bardzo duże.</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#AgnieszkaPomaska">Na koniec wyjątkowa perełka. Bardzo się cieszę, że jest na sali pan minister Ozdoba — autor wielu ciekawych słów o Krajowym Planie Odbudowy, m.in. takich, że Krajowy Plan Odbudowy to jest jakaś lichwa. Otóż powiem państwu, że głównym źródłem finansowym, jeżeli chodzi o realizację tej ustawy, ma być Krajowy Plan Odbudowy. W związku z tym chciałam pana ministra zapytać: Jak idą negocjacje w zakresie pozyskania dla Polski środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy? Czy odniósł pan minister na tym polu jakiś sukces? Bo wprowadzacie w życie kolejne pomysły i wydajecie pieniądze, których po prostu nie macie, przy czym nie zanosi się, żebyście je w najbliższym czasie pozyskali. Więc, panie ministrze, co się stało z tymi pieniędzmi, którymi chwaliliście się na bilbordach w całym kraju? Na bilbordy wydaliście ponad 10 mln zł. Te 10 mln zł można było przeznaczyć m.in. na rekultywację PRL-owskich terenów poprzemysłowych, a wyście wyrzucili te pieniądze po prostu w błoto. Podkreślę: to nie są wasze pieniądze, to są pieniądze mieszkanek i mieszkańców także tych terenów, o których mówi ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-427.4" who="#AgnieszkaPomaska">W związku z tym, panie ministrze, mówię: sprawdzam i składam dwie poprawki. Po pierwsze, chciałabym, żeby w tej ustawie dopisano, że zadania określone w tej ustawie stanowią zadania zlecone gminie, tak żeby to państwo czuło się odpowiedzialne za pokrycie kosztów, jeśli np. — a na razie jest to bardzo prawdopodobne — nie otrzymamy pieniędzy z KPO. I druga poprawka. Chodzi o dopisanie do tych źródeł finansowania wprost budżetu państwa. Bo tak jak powiedziałam, ta ustawa dotyczy szkód wyrządzonych przez spółki Skarbu Państwa. W związku z tym to Skarb Państwa powinien poczuwać się do tego, żeby ponieść koszty tych wszystkich inwestycji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-427.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ta ustawa jest bardzo potrzebna i dlatego Lewica ją poprze.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#MarekDyduch">Po pierwsze, jest potrzebna, bo w samej ustawie jest wymienionych pięć ośrodków, które są bombą ekologiczną mogącą wybuchnąć w każdej chwili. Np. jeżeli chodzi o Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy, prezydent Bydgoszczy powiedział, że gdyby te substancje wpłynęły do Wisły, to narobiłyby więcej szkód niż to, co wydarzyło się na Odrze rok temu. O wiele więcej. W każdej chwili ta bomba ekologiczna może wybuchnąć gdziekolwiek, dlatego musimy mieć świadomość, że trzeba tę ustawę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#MarekDyduch">Po drugie: Kto jest dzisiaj właścicielem? Były to zakłady komunistyczne, bo wtedy dużych zakładów prywatnych nie było, pani poseł. Dlatego one są komunistyczne, bo wtedy zatrudniały kilkadziesiąt, kilkaset tysięcy ludzi, żeby mieli oni robotę. Dzisiaj właścicielami są ci, którzy to wykupili: prywatni właściciele, zakłady, które jeszcze istnieją, albo samorządy. Żadnego z tych podmiotów nie stać na to, żeby zapłacić za zbilansowanie tych złóż i ich rekultywację, w związku z tym ta ustawa włącza państwo polskie, włącza odpowiedzialność za to, żeby ten problem uregulować. Nie niszczy samorządów, tylko włącza państwo polskie w tę odpowiedzialność. Jak ktoś czyta inaczej, to ja tego nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#MarekDyduch">Wreszcie jest pewien problem z finansowaniem. Wszystkie źródła, które dzisiaj są wskazane, na razie nie są efektywne. Ale to nie znaczy, że jutro nie będzie można z tych źródeł pozyskać. Aż się boję, jak opozycja wygra te wybory — nie boję się, nawet chcę — i będzie miała ten problem. Sama sobie serwuje budżet państwa i inne kwestie, jeśli chodzi o ten problem. Pamiętajmy o tym. Dlatego Lewica poprze tę ustawę, bo ona otwiera drogę do załatwienia tego problemu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałam powitać na galerii sejmowej uczniów i nauczycieli z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Gosławicach, którzy przyjechali do Sejmu na zaproszenie pana posła Ryszarda Galli. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">A teraz bardzo proszę pana posła…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#AnitaSowińska">Ja drugą część.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Aha, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#AnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Problemów do rozwiązania w ochronie środowiska jest dużo i od nas, polityków i polityczek, wymaga się konsekwencji i determinacji, aby potrzebne zmiany wprowadzać krok po kroku, nawet jeżeli są między nami głębokie podziały polityczne i nawet jeżeli nie wszyscy są z tych zmian zadowoleni. Tego wymagają od nas wyborcy, abyśmy podejmowali mądre decyzje dla dobra ludzi i dla środowiska.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#AnitaSowińska">Lewica od początku tej kadencji naciskała na rząd i domagała się zmian w prawie w zakresie rozwiązania ogromnego problemu bomb ekologicznych, pozostałości po zakładach chemicznych takich jak Boruta w Zgierzu, Zachem w Bydgoszczy, Wistom w Tomaszowie Mazowieckim, Tarnowskie Góry czy Organika-Azot w Jaworznie. Dowodem na to są nasze interpelacje, zabieranie głosu na posiedzeniach komisji i konferencje prasowe. Jesteśmy konsekwentni, jeżeli chodzi o ochronę środowiska. Nie chowamy głowy w piasek. Powiedzieliśmy A i mówimy B. Zmiany w prawie są konieczne.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#AnitaSowińska">Bomby ekologiczne zakopane w ziemi są ogromnym zagrożeniem dla ludzi i środowiska. W każdej chwili może dojść do zatrucia wód, np. rzeki Bzury, która przepływa tuż obok składowiska w Zgierzu, i jeśli nastąpi podmycie odpadów, a w dobie kryzysu klimatycznego jest to prawdopodobne, to zagraża to nie tylko zniszczeniem ekosystemu rzeki, ale przede wszystkim miejscowościom położonym nad Bzurą jak Łęczyca, Łowicz i Sochaczew. Zagraża również Bałtykowi.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#AnitaSowińska">Samorządy będą miały trudne zadanie. To prawda. Będą musiały przygotować kompleksową ocenę stanu środowiska na obszarze zdegradowanym, a następnie przygotować projekt poprawy stanu środowiska. W projekcie planu samorząd będzie musiał określić sposób i harmonogram usuwania odpadów, zabezpieczenia składowisk przed wyciekiem, rekultywacji i remediacji terenu. Będzie mógł również zdecydować o wybudowaniu tymczasowych instalacji służących oczyszczaniu środowiska. To nie będą łatwe decyzje, ale są one konieczne, ponieważ katastrofa ekologiczna spowodowana przez zaniechanie tych działań może mieć znacznie gorsze konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#AnitaSowińska">Ustawa ma wiele wad, spośród których główną jest brak finansowania. Mimo to Lewica zagłosuje za tą ustawą i rekomendujemy to wszystkim posłom i posłankom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa dotycząca obszarów poprzemysłowych, zdegradowanych dotyczy de facto pięciu obszarów w Polsce. Są to obszary, które przed wejściem w życie ustawy o odpadach z 2001 r. miały już taki status i jednocześnie, jak powiedział pan minister Ozdoba, są to obszary powyżej 10 ha, więc relatywnie duże obszary, które są objęte tą degradacją. To jest oczywiście znaczące ograniczenie podmiotowe tej ustawy, ponieważ w trakcie dyskusji chociażby w komisji wskazywano, że takich lokalizacji jest w Polsce więcej. Kryterium, które zostało dobrane, o którym mówiłem wcześniej, wskazuje na to, że to nie załatwia sprawy takich bomb ekologicznych, jak mówiono w dyskusji, w innych miejscach, jak np. Bełchatów, Nowa Huta, pewnie wiele zakładów, które gdzieś tam zgromadziły sole pohartowniane, itd.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#AndrzejGrzyb">Szczególnie niebezpieczne są nagromadzone w przeszłości te odpady, które nie są zabezpieczone od podłoża, bez wykonania warstwy rekultywacyjnej. I taki stan rzeczy sprawia, że zagrożenie w tych miejscach jest nie tylko zagrożeniem dla gleb, ale przede wszystkim dla wód podziemnych. I jednym z tych przykładów jest właśnie przykład Zachemu w Bydgoszczy.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#AndrzejGrzyb">Często na obszarach zdegradowanych występują też odpady, które mają, jak to się określa, nieuregulowany status prawny. Tak naprawdę nie wiadomo, co to jest. Dopiero po odkryciu można stwierdzić, co się znajduje na tych obszarach. Obecne regulacje prawne nie pozwalają na postępowanie, sprawne postępowanie w wypadku tych wielkopowierzchniowych obszarów zdegradowanych, aby ograniczyć ich negatywny wpływ na środowiska. Wskazane są gminy jako właściwe do rozwiązania tych problemów, ale też trzeba przyznać, że te gminy mają wiele racji, kiedy mówią, że one nie są przygotowane merytorycznie i kadrowo do zakresu spraw, które im ta ustawa powierza. I wskazują kilka takich elementów. Po pierwsze, że stają się spadkobiercami szkód środowiskowych spowodowanych przez nieistniejące już podmioty gospodarcze. Przejmują niejako to dziedzictwo. Po drugie, zadania związane z poprawą środowiska stanowić będą zadanie własne gminy. Natomiast mają ogromne wątpliwości co do możliwości ich sfinansowania, ponieważ te źródła finansowania, które zostały wskazane, nie są pieniędzmi aktualnie zapisanymi w budżecie czy pieniędzmi, które będą w przyszłości zapisane w budżecie, tylko pochodzą akurat z funduszy europejskich, również z KPO, co do którego rozpoczęcia funkcjonowania mamy poważne wątpliwości, kiedy to nastąpi, ponieważ wszystko zależy od rozpatrzenia ustawy o sądzie przez Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#AndrzejGrzyb">Ponadto należy też wskazać, że to, czego się obawiają również samorządy, dotyczy skomplikowanych stosunków własnościowych, ponieważ przecież następował tam pewien obrót prawny tymi nieruchomościami. Tam są nowi właściciele, tam jest wiele firm małych, średnich, tam są również powierzone w ramach dzierżawy te obiekty, więc to też trzeba będzie rozwiązać. Zważywszy na ważność tych spraw, również dla tych lokalnych samorządów, na konieczność znalezienia jakiegokolwiek rozwiązania prawnego, które usystematyzuje, w jaki sposób należy postępować, aby w ogóle rozwiązać ten problem, nawet te samorządy, które składają takie zastrzeżenia, mówią, że ta ustawa powinna wejść w życie, ponieważ w momencie, kiedy pojawią się pieniądze, a nie będzie rozwiązań ustawowych, nie będziemy mogli w ogóle rozpocząć całego tego procesu remediacji, rekultywacji na tych terenach, zabezpieczenia i usunięcia szkód. Zważywszy na to, uważam, że tę ustawę, mimo jej wad, należy poprzeć. I taką rekomendację Klub Parlamentarny Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe da swoim posłom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-435.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałabym przywitać koło gospodyń wiejskich z gminy Klonowa. Panie z koła gospodyń przyjechały z wójtem gminy, a cała grupa przyjechała na zaproszenie pana posła Polaka. Bardzo serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Chciałabym także przywitać dzieci z niepublicznej szkoły mistrzostwa sportowego MKS Zagłębie Lubin, które przyjechały na zaproszenie pana posła Piotra Borysa. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">O zabranie głosu bardzo proszę pana posła Krzysztofa Tuduja z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#KrzysztofTuduj">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowna Wysoka Izbo! Drodzy Państwo! Myślę, że piękna, czysta Polska bez śmieci to jest nasz wspólny interes. Innych głosów raczej żadne kluby ani koła nie zabiorą, więc kierunek ustawy jest jak najbardziej słuszny, ze wszech miar słuszny. Aczkolwiek powątpiewam trochę, i to jest smutne, że do sprzątnięcia takich rzeczy trzeba osobnej ustawy, i to po ćwierćwieczu czy dłuższym okresie, bo są to śmieci po spółkach jeszcze PRL-owskich, więc to leży od dawna. Czy nie było jakiejś innej podstawy prawnej, żeby to sprzątnąć? A jeśli nie, to pytanie, czy w przypadku każdych śmieci i takich rzeczy będziemy pisać osobne ustawy. Wydaje się, że to powinno być objęte jakąś generalną regulacją. Natomiast jeśli już stawiamy takie zadanie przed samorządom, to pierwsza podstawowa rzecz w tej kwestii dotyczy tego, by nie dać obowiązku, tylko dać finansowanie na takie dodatkowe zadanie, bo samorządy na to przygotowane nie są. I tutaj mamy oczywiście niespodziankę, bo połowa, ponad połowa tych środków, środków, które miały być przeznaczone właśnie na tę rekultywację tych wielkoobszarowych terenów, miała pochodzić z KPO. I tych pieniędzy jak do tej pory nie ma. Wygląda na to, że ich nie będzie, przynajmniej nie widać nadziei na to, żeby były. Jak więc będziemy głosować nad ustawą, która narzuci obowiązek na samorządy, a jednocześnie nie da im potrzebnego finansowania? To jest głęboki nonsens.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#KrzysztofTuduj">Natomiast przy okazji rozmowy o czystym środowisku i problemach ze śmieciami chciałbym krótko poruszyć dwa wątki. Pierwszy jest taki, że do Polski ciągle przyjeżdża bardzo dużo śmieci z zagranicy, szczególnie dotyczy to zachodniej Polski. Oczywiście można to tłumaczyć, że jest na tym dobry interes. Ale prawda jest taka, że jeśli na tym jest dobry interes, to mogłaby to robić Europa Zachodnia. I tutaj przypominam postulat Konfederacji, którym jest zakaz wwożenia śmieci do Polski, zakaz zaśmiecania Polski śmieciami z zagranicy. Niech one sobie zostają tam, gdzie są produkowane. To jest jeden wątek. I drugi wątek, szanowni państwo. W przypadku tych polskich śmieci, ich segregacji, utylizacji, właściwego bądź niewłaściwego przetworzenia niestety spotykamy się z działalnością przestępczą, też z przestępczością zorganizowaną, bo są takie doniesienia w wielu miejscach. Brakuje trochę uprawnień, brakuje trochę przepisów prawnych, żeby w przypadku tych rzeczy skuteczniej karać. Chciałbym zaproponować, może pan minister usłyszy, aby postarać się o regulacje, żeby nadać uprawnienia dochodzeniowo-śledcze wojewódzkim inspektoratom ochrony środowiska, ludziom, którzy mają narzędzia, są kompetentni do tego i rozumieją głęboko…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#KrzysztofTuduj">…sprawę czystego środowiska, żeby mogli doprowadzać do końca przed sąd ludzi, którzy nam Polskę zaśmiecają. Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#JoannaMucha">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Rząd podrzuca samorządom obszary zdegradowane jak wielkie kukułcze jaja, a tak naprawdę wielkie tykające bomby ekologiczne.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#JoannaMucha">Te tereny nigdy nie należały do samorządów. Nie samorządy je zatruły, nie samorządy są winne wieloletnich zaniedbań w ich rekultywacji, ale to samorządy mają dzisiaj zająć się naprawianiem tego, co przez dziesięciolecia było psute.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#JoannaMucha">Może przynajmniej owe samorządy dostaną środki na te działania? Ale niestety nie. Rząd formułuje nowe zadania własne dla gmin, ale nie daje na nie wystarczających środków. A mówimy tu, szanowni państwo, o miliardach, bo tyle będzie kosztowało przywrócenie tych terenów do użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#JoannaMucha">Środki unijne — 55 mln z KPO, tego samego KPO, którego rząd nie jest w stanie pozyskać dla Polski. 40 mln z programu FEnIKS. Co to jest 40 mln w kontekście miliardów, które trzeba wydać na ten cel?</u>
          <u xml:id="u-441.5" who="#JoannaMucha">Zadaniem gminy będzie rozpoznanie terenu zdegradowanego, przeprowadzenie badań, oszacowanie negatywnego oddziaływania, zasięgu zanieczyszczenia. No rzeczywiście, polskie gminy są wyspecjalizowane w tego typu działaniach. Ale zastanówmy się chwilę, czy przypadkiem nie ma w polskim porządku instytucjonalnym jakiejś innej jednostki, która byłaby wyspecjalizowana w tego właśnie typu działaniach. No jest. To jednostki, które powinny być wyspecjalizowane w takich działaniach. Ależ oczywiście, że są. Są to RDOŚ. Rozumiem, że rząd przyznaje tą ustawą, że RDOŚ albo nie mają umiejętności, albo nie mają środków, albo nie mają ochoty na zajęcie się tym, do czego są powołane. Bo jakie inne miałoby być wytłumaczenie?</u>
          <u xml:id="u-441.6" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! W tej debacie nie mówimy o terenach. My mówimy o ludziach. Ludziach, którzy mieszkają w bezpośrednim sąsiedztwie bomb, które od czasu do czasu wybuchają pożarem, wyciekiem, zatruciem wód. Mówimy o ludziach, którzy są ustawicznie truci. I mówimy o rządzie, który ma dwie lewe ręce. Jedną pokazuje ludziom gest pani Lichockiej, a drugą przerzuca własne zadania na innych.</u>
          <u xml:id="u-441.7" who="#JoannaMucha">Mimo wszystko, szanowni państwo, samorządowcy mówią, że chcą, żebyśmy tę ustawę przyjęli, i mówią nam wprost: Ta władza przeminie, zmieni się, przyjdzie inna władza, która będzie w stanie pozyskać środki unijne na tę zmianę. Dobrze, żeby były zmiany prawne dla tej wielkiej zmiany, która jest potrzebna, w związku z tym prawdopodobnie zagłosujemy za tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Iwona Michałek, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#IwonaMichałek">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Czyste środowisko to gwarancja zdrowego życia, a wiemy, że w Polsce jest wiele obszarów wymagających przywrócenia przyrodzie i człowiekowi. Niestety mamy wiele obszarów jeszcze nieprzebadanych, bo samorządy nie posiadają na to odpowiednich środków finansowych. Ten projekt specustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych jest dedykowany pięciu wymienionym w projekcie obszarom, a wiemy, że do tej listy trzeba by dopisać jeszcze inne.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#IwonaMichałek">Ta ustawa, bardzo potrzebna, ma jednak duże braki głównie dotyczące oczywiście finansowania. Obszary zdegradowane historycznie należały do Skarbu Państwa i wtedy zatruwały gleby. Dlaczego więc teraz obowiązek zrekultywowania nakłada się na samorządy, nie zapewniając odpowiedniego finansowania? Przecież odsyłanie do KPO jest w obecnej sytuacji co najmniej dziwne. Dlaczego rząd nie chce rozwiązać tego problemu przez podległe mu podmioty, np. RDOŚ? Przecież tam są odpowiednie siły, odpowiednie narzędzia, odpowiedni ludzie i oni powinni się tym zająć. A jeżeli już mają to robić samorządy, to powinny to robić na zlecenie rządu, tak aby mieć zapewnione finansowanie. W obecnym kształcie ustawa dobrze brzmi, ale są małe szanse na jej realizację z powodu braku środków.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#IwonaMichałek">Ustawa jest potrzebna, ale wymaga jeszcze pracy, dlatego posłowie Porozumienia będą wspierać działania poprawiające projekt. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">I ostatni głos zabierze pan poseł Stanisław Żuk, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#StanisławŻuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projektowana ustawa o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych ma rozwiązać problem odpadów niebezpiecznych, gromadzonych w przeszłości bez zabezpieczenia, w szczególności przez podmioty należące do Skarbu Państwa. Skutkiem pozostawienia tych odpadów mogą być emisje substancji do wód powierzchniowych i podziemnych, emisje substancji do powietrza, zanieczyszczenie powierzchni terenu, a finalnie również zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#StanisławŻuk">W ustawie zostały zdefiniowane wielkoobszarowy teren zdegradowany oraz składowiska odpadów przemysłowych i miejsca gromadzenia tych odpadów. Określone zostaną zasady wywłaszczania nieruchomości lub czasowego ich zajęcia, by było możliwe przeprowadzenie odpowiednich prac odtworzeniowych na terenie zdegradowanym.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#StanisławŻuk">Określa się też zasady ustalania wysokości odszkodowań dla podmiotów władających danymi nieruchomościami, a także nakładania opłat w związku ze wzrostem wartości nieruchomości wyniku uprzątnięcia terenu.</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#StanisławŻuk">Na głównego inspektora ochrony środowiska nałożony zostanie obowiązek prowadzenia ewidencji wieloobszarowych terenów zdegradowanych.</u>
          <u xml:id="u-445.4" who="#StanisławŻuk">Projekt wskazuje ponadto organy administracji: wójta, burmistrza, prezydenta lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które będą odpowiedzialne za poprawę stanu środowiska na tych terenach w miarę dostępności środków na ten cel. Ich zadaniem będzie też wykonanie kompleksowej oceny stanu środowiska oraz opracowanie i realizacja planu jego poprawy.</u>
          <u xml:id="u-445.5" who="#StanisławŻuk">Co prawda, w załączniku do nowych przepisów wskazano tylko pięć rozpoznanych wieloobszarowych terenów zdegradowanych w kraju, dla których niezbędne jest podjęcie szybkich działań, jednak lista ta będzie mogła być rozszerzona.</u>
          <u xml:id="u-445.6" who="#StanisławŻuk">Nowe przepisy poprzez coroczną opłatę mają mobilizować określone organy do podejmowania działań w celu poprawy jakości środowiska, wykorzystania środków krajowych i unijnych do likwidacji wieloobszarowych terenów zdegradowanych. W ocenie skutków regulacji projektu wskazano też źródła finansowania, z których można uzyskać środki na likwidację niebezpiecznych odpadów.</u>
          <u xml:id="u-445.7" who="#StanisławŻuk">Szanowni Państwo! Na posiedzeniu komisji to podnosiłem. Wydaje mi się, że można było się zastanowić nad ustawową regulacją tego, aby jeśli chodzi o przedsiębiorców, których działalność ma ogromny wpływ na tereny, którymi dysponują, którzy m.in. kończą działalność albo w trakcie działalności degradują teren, pomyśleć o stworzeniu specjalnego funduszu dotyczącego likwidacji takich terenów. Jest to możliwe. Są branże, które według takiego pomysłu funkcjonują. Myślę, że to byłoby bardzo korzystne. Jest to pewna sugestia na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-445.8" who="#StanisławŻuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tereny przemysłowe, w tym wieloobszarowe tereny zdegradowane, posiadają niejednokrotnie wyjątkowe uwarunkowania kulturowe, charakter miejsca czy też ukształtowanie. Dzięki przedłożonej ustawie istnieje możliwość przywrócenia właściwego stanu tych obszarów i przystosowania terenów degradowanych do pełnienia zupełnie nowych funkcji.</u>
          <u xml:id="u-445.9" who="#StanisławŻuk">Mając to na uwadze, Koło Poselskie Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia popiera proponowane rozwiązania i opowiadamy się za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-445.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#MałgorzataKidawaBłońska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pierwszy pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-446.5" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pana posła nie ma.</u>
          <u xml:id="u-446.6" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-446.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mieszkańcy Bydgoszczy od wielu lat apelują, piszą wnioski, wręcz proszą wszystkie możliwe urzędy państwowe z Ministerstwem Środowiska na czele o pilną, natychmiastową pomoc w sprawie zdegradowanych setek hektarów ziemi, które pozostawiły po sobie Zakłady Chemiczne Zachem.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#JanSzopiński">Przez te wszystkie lata do Bydgoszczy były przysyłane przeróżne komisje, które albo nie widziały w ogóle żadnych zagrożeń, albo stwierdzały, że owszem, tereny te wymagają jakichś tam prac, ale po pierwsze, nie ma pieniędzy, a po drugie, nie jest aż tak źle. Nagle pojawia się projekt ustawy, w którym tereny po bydgoskim Zachemie wymieniane są na pierwszym miejscu jako tereny najbardziej skażone i wymagające pilnej interwencji.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#JanSzopiński">Chciałbym zapytać pana ministra, skąd te rozbieżności pomiędzy raportami ministerialnych specjalistów badających te tereny kilkanaście miesięcy temu a obecnymi zapisami tego projektu. Chciałbym też uprzejmie zapytać i poprosić o odpowiedź na piśmie: Kiedy Bydgoszcz może liczyć na realną pomoc i w jakiej wysokości? Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak niebezpieczne są odpady w środowisku, wszyscy wiemy. Jest to zagrożenie dla życia i zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#RafałAdamczyk">Moje pytanie, na które chciałbym uzyskać pisemną odpowiedź, brzmi: Kiedy i w jakiej wysokości trafią zgodnie z rządowym projektem ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych środki finansowe na rekultywację terenów po zakładach chemicznych w Jaworznie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rzeczywiście to jest bardzo poważny problem. Ja sam pamiętam, kiedy np. w gminie Chybie na Śląsku Cieszyńskim zostało odkryte nielegalne składowisko trujących opadów. Ono zostało podpalone, był potężny problem z tym, kto ma się tym zająć. Gmina oczywiście została pozostawiona sama sobie, rząd wtedy nie chciał pomagać. Podobnie jest w Czechowicach-Dziedzicach. Proszę o odpowiedź na pytanie dotyczące tego, kiedy znajdą się środki finansowe na właśnie ten teren zdegradowany w Czechowicach-Dziedzicach.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#MirosławSuchoń">Ta ustawa jest też okazją do zadania pytania, co z mafią śmieciową na Dolnym Śląsku. Alarmowałem o tym już wiele miesięcy temu. Właśnie na Dolnym Śląsku działacze Prawa i Sprawiedliwości roztoczyli parasol ochronny nad tymi, którzy truli mieszkańców, pod pozorem składowania odpadów zwykłych składowali odpady niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Kiedy wreszcie ci, którzy powinni trafić do więzienia, trafią do tego więzienia za trucie mieszkańców i niszczenie ich zdrowia i życia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Są w areszcie.)</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Wcale nie. Dalej chodzą wolno i dalej są pod waszym parasolem. Nie pana, tylko kolegów z PiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Panowie, ale…</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wskazał pan na… Jak to będzie w protokole, to pan będzie się tłumaczył.)</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Pan się powinien tłumaczyć, co pan w tej sprawie zrobił, dlaczego pańscy koledzy…)</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o spokój. Panowie, przepraszam bardzo. Panowie, jeżeli macie ochotę rozmawiać… Przepraszam bardzo, panie ministrze i panie pośle, głos zabiera pani poseł Gabriela Lenartowicz.</u>
          <u xml:id="u-452.8" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa niewątpliwie jest krokiem w dobrym kierunku. Ma jedną poważną zaletę. Chodzi o pilność. To zniesienie barier formalnoprawnych, organizacyjnych, które powodowały, że nawet te zidentyfikowane bomby, nawet jeśli były pieniądze, nie mogły być likwidowane właśnie z tych przyczyn. Dotyczyło to m.in. składowiska po Zakładach Chemicznych Tarnowskie Góry. Ale tę część ustawy odbieram ze wszech miar pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#GabrielaLenartowicz">Druga ważną wadą — myślę, że ministerstwo środowiska też się ze mną zgodzi — jest to, że ta ustawa nie jest do końca systemowa, czyli nie dotyczy wszystkich, i już identyfikowanych, i przyszłych, historycznych bomb ekologicznych, bo możemy to tak nazwać, tylko wieloobszarowych, a to nie zawsze z obszarem ma coś wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#GabrielaLenartowicz">Kolejną, podnoszoną już tu wadą, którą też można zlikwidować, jest to, że to powinno być zadanie zlecone państwa. Nie dlatego, że to były zakłady komunistyczne czy zakłady Polski Ludowej, bo niektóre były XIX-wieczne, czy to polskie, czy to nawet pruskie, ale dlatego, że to jest zagrożenie bezpieczeństwa obywateli, a zażegnywanie go jest zadaniem państwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#TomaszGłogowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W załączniku do ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych wymienionych jest pięć miejsc, którym jest ona dedykowana. Jest to oczywiście katalog otwarty. Spośród tych pięciu obszarów wyróżnia się teren po Zakładach Chemicznych Tarnowskie Góry, gdyż proces zabezpieczenia niebezpiecznych odpadów wytworzonych przez to przedsiębiorstwo jest realizowany od lat. Tyle że przez ostatnich 8 lat, że zacytuję klasyczkę, nic w tej sprawie się nie wydarzyło.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dziuk: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#TomaszGłogowski">Ani jedna ciężarówka nie przewiozła odpadów z Czarnej Huty, dzielnicy Tarnowskich Gór, do sarkofagu przygotowanego do ich zabezpieczenia. Ostatni etap prac, a zabezpieczono już 2/3 odpadów, wykonano w czasie rządów Platformy Obywatelskiej. Dobrze, że PiS chyba zdąży chociaż z przyjęciem prawa umożliwiającego dokończenie likwidacji tych odpadów.</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#TomaszGłogowski">O wiele rzeczy można by pytać w tej sprawie, zdążę zapytać o dwie.</u>
          <u xml:id="u-455.4" who="#TomaszGłogowski">W projekcie wspomniano, że głównym źródłem finansowania tych zadań będą środki z KPO, ale jak wiadomo, robicie wszystko, aby Polska ich nie dostała. Więc jak? Samorządy poradzą sobie z tym zadaniem, panie ministrze, ale jeśli będą miały zapewnione finansowanie. Czy będą miały?</u>
          <u xml:id="u-455.5" who="#TomaszGłogowski">Jeśli o samorządach mowa, to burmistrz Tarnowskich Gór był jednym z tych, z którymi konsultowano założenia ustawy. Pan burmistrz zgłosił swoje uwagi do realizacji ustawy wynikające z odmienności sytuacji w Tarnowskich Górach. Chciałem zapytać pana ministra, czy uwagi burmistrza Tarnowskich Gór zostały uwzględnione przez ministerstwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#AnitaSowińska">Główną wadą tej ustawy jest brak zagwarantowanych źródeł finansowania. Rząd wskazuje na środki z Unii Europejskiej, głównie z KPO, które sam zablokował. Brak źródeł finansowania spowoduje, że ta ustawa będzie martwa, podobnie jak martwa jest ustawa z 2019 r., nakładająca na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast obowiązek usuwania odpadów niebezpiecznych, gdy stanowią one zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi albo dla środowiska.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#AnitaSowińska">Jak zauważyła Najwyższa Izba Kontroli, w ślad za nowymi zadaniami nie zapewniono gminom środków finansowania na ich realizację, co jest sprzeczne z konstytucją. Przykładem tego martwego przepisu jest nowe, powstałe w 2019 r. składowisko toksycznych odpadów w Rogowcu koło Bełchatowa. Marszałek województwa łódzkiego jest zobowiązany decyzją sądu do jego zlikwidowania, a tego nie robi.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#AnitaSowińska">W związku z tym mam pytanie: Czy pan minister wie o składowisku odpadów niebezpiecznych w Rogowcu, które powstało za pana kadencji, i w jaki sposób wpływa pan na marszałka województwa łódzkiego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#MagdalenaŁośko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych dotyczy terenów historycznie zdegradowanych, również w województwie kujawsko-pomorskim. To tereny po byłych Zakładach Chemicznych Zachem w Bydgoszczy. Tereny historyczne, a problem współczesny, zagrażający zdrowiu i życiu mieszkańców. Problem o ogromnych rozmiarach i wymagający ogromnych nakładów finansowych i wielkiego zaangażowania. Usunięcie niebezpiecznych zanieczyszczeń pozachemowych w Bydgoszczy to dziś koszt ok. 4 mld zł. Tymczasem środki na rekultywację terenu według ustawy mają pochodzić z KPO, którego — uwaga — nie mamy. Mgliste finansowanie w zapisach ustawy daje podstawę, aby sądzić, że te rozwiązania niestety nie będą wdrożone, będą tylko widniały na papierze. Żaden samorząd nie jest w stanie sam rozwiązać wielomiliardowego problemu. Środki z Unii Europejskiej są doraźne, a nie systemowe.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#MagdalenaŁośko">Dlatego apeluję do pana ministra w imieniu mieszkańców Bydgoszczy o wskazanie również budżetu państwa jako źródła finansowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta ustawa budzi nadzieję na rozwiązanie problemu, z którym nikt przez lata nie mógł sobie poradzić. Szczególnie bliska jest mi sprawa wymienionej w ustawie zgierskiej Boruty. Dobrze pamiętamy przerażający pożar tego składowiska, z którym kilka lat temu w pocie czoła walczyli dzielni strażacy. Niestety to miejsce nadal stanowi tykającą bombę i poważne zagrożenie dla środowiska i życia ludzkiego, co budzi strach wśród mieszkańców Zgierza i okolic. Potwierdzają to zresztą badania przeprowadzone rok temu. Niestety nadal nie uporządkowano tego terenu, a każdy dzień zwłoki przybliża nas do katastrofy. Do tej pory byliśmy głównie świadkami ciągnących się procesów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#PaulinaMatysiak">Dlatego w imieniu tych mieszkańców chciałabym zapytać: Jak szybko po wejściu w życie tej ustawy będą mogli oni liczyć na konkretne działania? Kiedy rozpocznie się usuwanie odpadów i rekultywacja zgierskiej Boruty? Czy mogą państwo zapewnić, że samorząd otrzyma na ten cel niezbędne środki? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę na mównicę panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Specustawa, której głównym celem jest przywrócenie terenów zdegradowanych do ponownego wykorzystania — brzmi dobrze, ale diabeł jak zawsze tkwi w szczegółach. Przede wszystkim kwestie związane z finansowaniem tych przedsięwzięć stanowią najsłabszy element projektowanych przepisów. Nie można nakładać na samorządy kolejnych obowiązków bez pokrycia ogromnych kosztów ich realizacji. Poza tym wymienionych w projekcie pieniędzy z KPO wskutek waszych działań jak nie było, tak nie ma. Dlaczego specustawa dotyczy tylko wybranych obszarów o powierzchni powyżej 10 ha? W małych miastach i wsiach również są tereny, na których znajdują się bomby ekologiczne. Taka sytuacja występuje w moim regionie w Czechowicach-Dziedzicach w powiecie bielskim oraz w Kaczycach w gminie Zebrzydowice w powiecie cieszyńskim. Mieszkańcy tych miejscowości również zasługują na to, żeby żyć w czystym środowisku. Dlaczego odbieracie im taką możliwość? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią poseł Zofię Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Ta ustawa jest potrzebna, ale nawet najlepsze przepisy niczego nie zmienią, jeżeli nie będzie zapewnione finansowanie, a tak jest w tym przypadku. Głównym źródłem finansowania mają być fundusze unijnie, Krajowy Plan Odbudowy, który się oddala, a nie przybliża, środki własne czy fundusz ochrony środowiska. Narodowy fundusz jest bardzo mgliście przedstawiony, a fundusze wojewódzkie nie mają na ten cel pieniędzy — tak wynika z projektu ustawy. Dlaczego budżet państwa nie wspiera rekultywacji zdegradowanych terenów, która jest absolutnym priorytetem? To nie tylko obszary wyłączone z gospodarowania, ale także zagrożenie zdrowia i życia mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#ZofiaCzernow">Chciałam zapytać, jaki jest stosunek pana ministra do miasta Trzebini. To szkody górnicze i wielkie problemy ludzi, którzy boją się kolejnego dnia. Jaki jest stosunek do tej tragedii? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jestem przedstawicielką Zgierza. Na początek muszę powiedzieć, że ta długo oczekiwana ustawa, poza ogromną nadzieją, pewnie wiele nie zmieni. Zgierz rzeczywiście jest bardzo doświadczony. Od razu, przepraszam, sprostuję to, o czym mówiła pani posłanka Paulina Matysiak. Pożar w Zgierzu nie ma nic wspólnego ze składowiskiem. To nie dotyczy składowisk, nie dotyczy przedmiotowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Ministrze! Chcę zapytać o taką rzecz. Pana ugrupowanie, i nie tylko pana ugrupowanie, rząd, blokuje KPO. Co roku występuję o środki finansowe w ramach budżetu, jakiekolwiek środki, na jakąkolwiek aktywność związaną właśnie z tym składowiskiem. Do tej pory żadne pieniądze… Przez wiele lat nie ukazała się złotówka z budżetu. W związku z tym o jakich pieniądzach państwo mówicie w ramach tego projektu? Pieniądze z budżetu — nie. Pieniądze z KPO — nie. Gdzie chcecie szukać pieniędzy? Bardzo sympatyczna ustawa, tylko nic nie tworzy.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie marszałku, jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#AgnieszkaHanajczyk">Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie, panie ministrze. Wracam do Zgierza. Ta ustawa wchodzi pod koniec lipca. Chcę zapytać, co mam powiedzieć mieszkańcom. Co ta ustawa oznacza dla Zgierza? Co konkretnie samorząd będzie mógł zrobić z Borutą lub ze składowiskiem za Bzurą?</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Samorząd musi najpierw sam to wypracować.)</u>
          <u xml:id="u-467.5" who="#AgnieszkaHanajczyk">O ile zmniejszy się liczba pożarów i interwencji straży pożarnej? Ile metali ciężkich i innych związków nie przedostanie się do środowiska wraz z deszczem? Ile beczek nie przerdzewieje?</u>
          <u xml:id="u-467.6" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Samorząd nie zrobił nic.)</u>
          <u xml:id="u-467.7" who="#AgnieszkaHanajczyk">Nie ma, panie ministrze, odpowiedzi na te pytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-467.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Kurzawa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Pani nie wychodzi, pani poseł. Niech pani poczeka.)</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#komentarz">(Poseł Agnieszka Hanajczyk: Nie ma odpowiedzi, panie Matuszewski, na te pytania. Od wielu lat nie potrafi pan odpowiedzieć na te pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#DariuszKurzawa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jestem posłem z byłego województwa bydgoskiego, mieszkam w Bydgoszczy i w tej chwili bardzo mi bliskie są tematy związane z Zachemem. Od wielu lat słyszałem o tym problemie, jeszcze jako wicemarszałek województwa odpowiedzialny także za ochronę środowiska. Przygotowywaliśmy programy, aby móc zlikwidować to zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#DariuszKurzawa">Często słyszymy o tym, że w naszym kraju realizuje się wiele ciekawych pomysłów, choćby w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pieniądze są przeznaczane na geotermię — np. na geotermię w Toruniu, dla ojca Tadeusza Rydzyka, wydano ok. 30 mln — i na wiele innych takich projektów, nie tylko w województwie kujawsko-pomorskim, ale także w całej Polsce. Czy nie warto byłoby, zamiast w bezsensowny sposób rozdawać te pieniądze, przygotować w ramach tego funduszu duży program dla samorządów? Mogłyby skorzystać z tych środków, realizować inwestycje i wreszcie zacząć pracować nad tą bombą ekologiczną, jaką jest Zachem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska bardzo potrzebuje rozwiązania kwestii odpadów, wysypisk poprzemysłowych, tych bomb ekologicznych. Niestety wasz projekt tej kwestii nie rozwiązuje. Dlaczego? Ano dlatego, że jest odbiciem urojonej rzeczywistości, w jakiej żyjecie. Planujecie finansowanie go z KPO i z innych środków europejskich, czyli ze środków, których napływ do Polski jednocześnie blokujecie. Czy to wasze cwaniactwo? Bo wygląda to tak, jakbyście lewą ręką gasili pożar na stercie drewna, a prawą w tym samym czasie podlewali stertę benzyną. Albo jak z Odrą — ratujecie życie w Odrze, jednocześnie wydając zgody na kolejne zrzuty do niej ścieków poprzemysłowych przez spółki pana Sasina.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Jako posłowie Koalicji Obywatelskiej z ziemi łódzkiej przez ostatnie 8 lat złożyliśmy wiele pism, interpelacji, a także poprawek do budżetu, które gwarantowałyby środki finansowe na rekultywację składowisk po Borucie w województwie łódzkim. Pytam: Kiedy trafią tam środki finansowe i w jakiej wysokości? Na wszystkie pytania poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na tej sali chce mi się albo śmiać, albo płakać przy tych postulatach. Przecież ten problem trwa od 1990 r., 33 lata, a może jeszcze dłużej, bo to gdzieś tam funkcjonowało. Żadne ugrupowanie nie wniosło takiego projektu. Najpierw wszyscy cedowali to na właścicieli, na tych, co kupowali takie złoża z odpadami, mówiąc: A samorząd niech sobie z tym radzi. Wszyscy to odpychali. Teraz słyszę, że wszystko zrzucamy na samorządy. No nie, bo dzisiaj samorządy częściowo mają te tereny. Nie zrobią tego, bo nie mają kasy.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#MarekDyduch">Ta ustawa mówi, że rząd włącza się w tę sytuację. Po raz pierwszy rząd mówi: bierzemy odpowiedzialność na siebie. Nie ma pieniędzy? Za parę miesięcy możemy mieć ten problem. Zobaczymy, jak wtedy ci, którzy dzisiaj są w opozycji, będą mówić o pieniądzach.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mając na uwadze te pięć terenów zdegradowanych, których dotyczy ustawa, mam pytanie: Jaka kwota zostanie przeznaczona na przywrócenie tych zdegradowanych terenów środowiska? Czy były brane pod uwagę inne tereny? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Dziuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mówimy dzisiaj o bardzo ważnej ustawie, o ustawie, która tak naprawdę daje możliwość sfinansowania usunięcia bomb ekologicznych. Chcę tylko przypomnieć, że teren, który reprezentuję, to Tarnowskie Góry. Przez 8 lat nic nie można było tam zdziałać, ponieważ w przeszłości sprzedano teren za przysłowiowy grosz osobie prywatnej. To był jeden problem. Drugi problem to niewyrejestrowanie z KRS zakładów chemicznych. Na mój wniosek przy udziale wojewody śląskiego udało się je wyrejestrować. W związku z tym chciałam zapytać pana ministra, jak będzie wyglądało finansowanie usunięcia bomby w Tarnowskich Górach, ponieważ z tego co wiemy, szacuje się, że potrzebne będzie ok. 150 mln zł. Myślę, że jeśli pojawi się możliwość finansowania, to będziemy mogli szybko podjąć działania.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#BarbaraDziuk">Chciałam bardzo podziękować za tę specustawę, którą wypracowała komisja ochrony środowiska m.in. na mój wniosek, wszystkim pracownikom ministerstwa środowiska. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#MarekMatuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję, że ta długo wyczekiwana przez mieszkańców Zgierza ustawa, która pozwoli ostatecznie rozwiązać problem likwidacji toksycznych odpadów stanowiących pozostałość po Zakładach Przemysłu Barwników Boruta przy ul. Miroszewskiej, wejdzie w życie.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#MarekMatuszewski">Jako mieszkaniec Zgierza bardzo zabiegałem o to, żeby zgierska bomba ekologiczna została dopisana do powyższej listy. Dziękuję rządowi Prawa i Sprawiedliwości za ten projekt ustawy. Chciałbym też podziękować pani poseł Barbarze Dziuk za upór i konsekwencję w dążeniu do tego, aby ta ustawa była procedowana.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#MarekMatuszewski">W tym miejscu trzeba przypomnieć, że przez 8 lat rządów Platformy i PSL nic w tej kwestii nie było robione. Nie było nawet woli poruszenia tego tematu ani tematu przejęcia przez Skarb Państwa terenów po prywatnej spółce, która je dzierżawiła. Panie ministrze, co musi zrobić miasto Zgierz, aby móc skorzystać z finansowania procesu rekultywacji odpadów niebezpiecznych po zakładach Boruta w Zgierzu?</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#komentarz">(Głos z sali: KPO…)</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#MarekMatuszewski">Panie Ministrze! Mam pytania. Jakie będą źródła finansowania? Kiedy rozpocznie się finansowanie procesu rekultywacji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Tak jak powiedział jeden z moich przedmówców z opozycji, to bardzo pięknie, bardzo dobrze, jest to epokowe wydarzenie. Po raz pierwszy państwo polskie bierze odpowiedzialność za historyczne pozostałości. Nie mówimy tu o nowych śmieciach, o przywożonych śmieciach, tylko mówimy o dużych obszarach, które dostaliśmy w spadku po zakładach, które kiedyś dawały ludziom pracę i dawały państwu dochód. Dzięki tej ustawie dopiero otwieramy drzwi do ich rekultywacji. Bez tej ustawy nie byłoby tego początku. Dlatego, wielce szanowni panie i panowie posłowie, powinniśmy uchwalić tę ustawę. Dopiero ona daje możliwości rekultywacji i finansowania tej rekultywacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz zapraszam na mównicę pana ministra Jacka Ozdobę, sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Panie marszałku, jeszcze ja w ramach sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#PiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo, panie ministrze, pani poseł prosiła jeszcze o sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam tylko odnieść się do słów posłanki Hanajczyk. Mam nadzieję, że pani posłanka nie miała na myśli tego, że olbrzymi pożar w Parku Przemysłowym Boruta, który miał miejsce 5 lat temu, nie zagrażał mieszkańcom Zgierza. Faktycznie składowisko mieści się obok samych zakładów. Pożar był gaszony przez ponad ćwierć tysiąca strażaków. Był to bardzo niebezpieczny pożar, który zagrażał nie tylko mieszkańcom Zgierza, lecz także Łodzi, Ozorkowa, Aleksandrowa. To tylko pokazuje, że naprawdę jest wiele do zrobienia i musimy dbać o dobro mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PiotrZgorzelski">Myślę, że teraz już bez żadnych problemów wkroczy na mównicę i odpowie na pytania pan minister Jacek Ozdoba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#JacekOzdoba">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#JacekOzdoba">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Na wstępie chciałbym bardzo podziękować pani poseł Dziuk, panu posłowi Matuszewskiemu i panu posłowi Lorkowi za to, że bardzo wspierali działania zmierzające do tego, aby w przyszłości ten problem mógł być rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#JacekOzdoba">Rzeczywiście jest to przełomowa ustawa. Żaden rząd nigdy nie przygotował rozwiązań na poziomie ustawowym. Zespół ekspertów, zespół doradców ocenił, że te pięć miejsc wskazanych w ustawie wymaga dodatkowych regulacji ustawowych i takie też zostały przygotowane. W pozostałych miejscach gdzie historycznie lub przez działanie zorganizowanych grup przestępczych zostały porzucone odpady i nie ma możliwości ściągnięcia kosztów za sprzątnięcie od damy czy też dżentelmena, który popełnił to przestępstwo, problem może być rozwiązany bez konieczności specjalnych regulacji ustawowych. To pokazuje, że państwo polskie podchodzi do tego problemu bardzo odpowiedzialnie.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#JacekOzdoba">Co do argumentów, które padały podczas tej dyskusji, to muszę przyznać, że pan poseł Dyduch mnie zaskoczył. Panie pośle, naprawdę muszę pana pochwalić, ale nie wiem, czy to nie będzie pocałunek śmierci.</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Przytulić.)</u>
          <u xml:id="u-485.5" who="#JacekOzdoba">Nie będę więc tego robił.</u>
          <u xml:id="u-485.6" who="#JacekOzdoba">Pani Poseł! Z drugiej strony słuchałem debaty ze strony Platformy Obywatelskiej. Ona ma dwie płaszczyzny. Jedna płaszczyzna jest trochę na gruncie małego dziecka, które mówi zawsze „nie”. Nie wiem, coś się z wami dzieje. Już w tej chwili stan się pogarsza. Już jest naprawdę tak zaawansowana niechęć w stosunku do wszystkiego, co jest związane z tym, że ktoś może myśleć inaczej czy o innych sprawach. Ale ustawa jest naprawdę dobra. Jest chwalona przez samorządy, jest chwalona przez większość nawet w parlamencie, a wy po prostu wrzuciliście sobie na agendę, na tapet, żeby wywrócić całą tę ustawę, ten cały stolik.</u>
          <u xml:id="u-485.7" who="#JacekOzdoba">Ale jest tutaj też pewna hipokryzja. Padało hasło: KPO. Jeżeli tej ustawy nie będzie, a nawet byłyby środki z KPO, to nie będzie też tych pieniędzy. Jeżeli więc chcecie te pieniądze np. na ten cel z KPO, to i tak ta ustawa musi być przyjęta. Bardzo cenne są — akurat nieobecna jest pani poseł Pomaska — słowa pani poseł. Bo wiadomo, że już nie chcecie środków z KPO. To jest bardzo ważne oświadczenie, które pokazuje, że niestety Platforma Obywatelska w sposób tylko i wyłącznie oratorski potrafi to przedstawić, a kiedy dochodzi do pewnych zmian, kiedy dochodzi do pewnych propozycji zmian legislacyjnych, niestety nie chce dobrych rozwiązań ustawowych. To, co dzisiaj jest również przedmiotem tej całej dyskusji, pokazuje, że tak naprawdę nie chcecie odpowiedzialności za państwo i nie chcecie rozwiązać problemu, który nigdy nie był rozwiązany. Nie przepycham się i nie mówię o tym, że przez dwie kadencje Platforma tego nie zrobiła, że SLD tego nie zrobił, że AWS tego nie zrobił, że wszystkie rządy po 1989 r. tego nie zrobiły, tylko chcę się skupić na rozwiązaniu problemów. To jest różnica między nami.</u>
          <u xml:id="u-485.8" who="#JacekOzdoba">Kiedy jest propozycja zawężania źródeł finansowania, to należy się zastanowić tak naprawdę, jak do tego podejść. Bardzo prosto odpowiem: samorządy nie będą musiały zrealizować żadnego zadania, jeżeli nie będzie pieniędzy. Wy tych pieniędzy też nie chcecie, bo nie będzie tej ustawy, więc nie chcecie tego problemu rozwiązać. Co więcej, kwestia zebrania dokumentacji… Pan poseł Matuszewski pytał, co miasto Zgierz musi zrobić. Miasto Zgierz musi po prostu zebrać materiały związane z tym, żeby to mniej więcej wycenić. Niektóre miasta to zrobiły. Pani poseł Dziuk mówiła, jak wygląda sytuacja w Tarnowskich Górach i gdzie to można zrobić, i jak tam jest przygotowana dokumentacja. Samorządy dopiero wtedy będą miały obowiązek, jak się znajdą pieniądze. Wystąpiłem o kwestię etatów dodatkowych dla samorządów. Tylko że Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę na jedną rzecz: samorządy nie korzystają z etatów, które mają, więc trudno, żebyśmy dodatkowo dokładali etaty, z których i tak być może nie skorzystają.</u>
          <u xml:id="u-485.9" who="#JacekOzdoba">Co do dalszych działań, to jest już kwestia finansowa, która ma pojawić się tak naprawdę z szerokiego katalogu. Nawet jeżeli dzisiaj uważacie, że problemem jest kwestia budżetowa i chcecie odrzucenia tej ustawy, to ja tego nie rozumiem, bo ta ustawa daje możliwość… Z budżetu i ze środków własnych gminy, i z narodowego funduszu ochrony środowiska, z programu FEnIKS, do tego z Krajowego Planu Odbudowy. Tak naprawdę więc o co wam chodzi? To nie chodzi o to, żeby tylko zablokować dobry projekt? Mam nadzieję, że podczas głosowania wycofacie się z propozycji wyrzucenia do kosza tego projektu, bo sądziłem, że tak jak w przypadku nowelizacji Kodeksu karnego, gdy podnosiliśmy dolną i górną granicę odpowiedzialności karnej m.in. za nielegalne importowanie do Polski odpadów, uda się ponad podziałami przyjąć tego typu ustawy. Tak było. Zagłosowaliście za, za co bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-485.10" who="#JacekOzdoba">Wprowadziliśmy również system SENT. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przygotował takie przepisy, które w transgranicznym przemieszczaniu uszczelniły system — chodzi o specjalny wydział do spraw zwalczania przestępczości środowiskowej. Wiele spraw, które dzisiaj bierze na tapet prokuratura, pokazuje, że skutecznie walczymy z przestępcami na gruncie odpadowym.</u>
          <u xml:id="u-485.11" who="#JacekOzdoba">Tereny zdegradowane, tereny historyczne, które dotyczą okresu i funkcjonowania… — niektóre tereny były degradowane nawet jeszcze przed wojną, a później, następnie jeszcze kilka zakładów było degradowanych — mają trudną strukturę właścicielską. Rozumiem, że nie chcecie tego uregulować. Platforma Obywatelska nie chce uregulować struktury właścicielskiej, tak aby państwo polskie mogło rozwiązać problem. To nie jest moja uwaga o tym, że to jest potrzebne, tylko uwaga wynikająca z wielu lat rozwiązywania problemów, a właściwie nierozwiązywania, bo nikt tego nigdy nie rozwiązał. Ale co jest dzisiaj potrzebne? Wiele kroków, które są możliwe do zrealizowania tylko i wyłącznie wtedy, kiedy będzie ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-485.12" who="#JacekOzdoba">Jedyna uwaga, która pada na tej sali cały czas, to była kwestia finansowa. Kwestia finansowa już została wskazana: jeżeli pojawią się pieniądze, to będą przeznaczone na ten ważny cel. Nie rozumiem też argumentacji, bo to już nie jest nawet prymitywna dyskusja, tylko ona naprawdę przybiera kształt, który jest zastanawiający, bo wydaje mi się, że polski parlamentarzysta powinien głosować za projektami, które są dobre dla kraju. Chyba na tym polega istota bycia w polityce, że nawet jeżeli na co dzień nie zgadzamy się ze sobą, możemy mieć różną ocenę prowadzenia strategii politycznej, taktyki, formy prowadzenia polityki, to jeżeli mamy projekt ustawy, który po prostu jest dobry dla Polski, to blokowanie go jest czymś, co jest dla mnie abstrakcyjne. Dlatego ta ustawa, sądzę, jest ważnym sygnałem dla wyborców o tym, w jakim tak naprawdę miejscu jesteśmy. Jeżeli dzisiaj ktoś chce wspierać ekologię, głosuje za tą ustawą. Ktoś chce rozwiązać problem — głosuje za tą ustawą. Ktoś chce, aby wreszcie państwo polskie wzięło odpowiedzialność razem z samorządami za problem — głosuje za tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-485.13" who="#JacekOzdoba">Ustawa również wskazuje czy właściwie wymusza współpracę pomiędzy różnymi organami, w tym Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska, regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska, wojewódzkimi inspektoratami ochrony środowiska, stroną samorządową, tworząc całość mechanizmu państwa potrzebnego do tego, żeby ten problem rozwiązywać.</u>
          <u xml:id="u-485.14" who="#JacekOzdoba">Na zakończenie: ubolewam nad tym, że ta dyskusja odbiegała od istoty problemu. Jeszcze raz bardzo dziękuję panu posłowi, bo mam wrażenie, że z posłów opozycji tylko dwie osoby to przeczytały: pani poseł i pan poseł. Przyznaję, że reszta niestety albo nie doczytała tego projektu, albo po prostu briefy, skróty, które były, są niewystarczające, lub też tak bywa, że w pewnym momencie gorączka polityczna zaczyna przybierać kształt, który odchodzi od merytorycznej pracy na rzecz dobrych rozwiązań legislacyjnych, a chyba jesteśmy w Sejmie — przynajmniej mam takie wrażenie — 460 posłów jest w parlamencie po to, aby przyjmować rozwiązania, które będą korzystne dla Polski, a nie będą szkodzić. A więc jestem zaskoczony, rozczarowany, że większość projektów była… No, mamy jeszcze czas, panie pośle, rozumiem, że pan też poprze ten projekt i będzie pan entuzjastycznie nastawiony, chyba że pan go nie przeczytał, ale mam nadzieję, że tak akurat nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke pokazał gest, który oznacza mielenie powietrza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#JacekOzdoba">Panie marszałku, ale pana rolą nie jest ocena wypowiedzi czy też, jak rozumiem, interpretowanie gestów, które pokazuje pan poseł, bo…</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale pan marszałek interpretuje mój gest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#PiotrZgorzelski">Moją, a pan poseł Korwin-Mikke jest bardzo zadowolony z tego faktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#JacekOzdoba">To panowie sobie wyjdziecie po pracy i może o tym porozmawiacie, ale zanim to zrobicie, mam nadzieję, że zagłosujecie za tym projektem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pani poseł sprawozdawca zechce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wsłuchiwałam się we wszystkie wypowiedzi wszystkich posłanek i posłów i tak naprawdę bardzo jestem wdzięczna, że klub SLD poprze tę ustawę. Stwierdzenie, że jest to ustawa bardzo potrzebna, że samorządy oczekują właśnie takich działań, które będą umożliwiać podejście do aplikowania o finansowanie w odniesieniu do zneutralizowania bomb ekologicznych, jest bardzo dobre. Tak że tu chciałam podziękować. Mam nadzieję, że jeszcze ci, którzy twierdzili, że ustawa jest dobra, ale coś tam, w głosowaniu zagłosują za, bo to jest w obronie środowiska naturalnego, a przecież my wszyscy jako ludzie jesteśmy częścią środowiska naturalnego i jesteśmy zobowiązani do zadbania o środowisko naturalne.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#BarbaraDziuk">A jeszcze odnosząc się do tego, że ustawa rzeczywiście jest takim momentem przełomowym, naprawdę chciałam podziękować Ministerstwu Środowiska za pochylenie się nad tym bardzo złożonym tematem, który nie był prosty do zredagowania, do przeprocedowania. Znalezienie takiego złotego środka jest bardzo dobre i tutaj wielki ukłon w kierunku pracowników Ministerstwa Środowiska. Chcę podkreślić też zaangażowanie posłów. Chciałam bardzo podziękować posłowi Markowi Matuszewskiemu, który przede wszystkim zabiegał o wpisanie również bomby w Zgierzu, która tak naprawdę od lat była zaniedbana. Nie były podjęte żadne kroki formalne, aby stworzyć merytoryczną dokumentację, tak aby przygotować efekt finalny w postaci pozyskania środków finansowych. Z kolei Tarnowskie Góry, z tego, co zdążyłam się zapoznać jako sprawozdawca, są najlepiej przygotowane, ale to też była kwestia wizyty, posiedzenia komisji ochrony środowiska, na mój wniosek, wypracowania dezyderatu, chodziło o możliwość finansowania tego przez rząd, o zaakceptowanie na posiedzeniu przez stronę rządową finansowania dotyczącego tej bomby. A w konsekwencji z rozmów z samorządowcami, którym również chciałam podziękować, wynikło, że trzeba stworzyć tę specustawę. Specustawa jest w miarę możliwości dobrze skrojona. Są możliwości zabezpieczenia, aplikowania, finansowania. Ten model, który wybrali zarówno pracownicy, jak i pan minister, jest naprawdę oczekiwany i bardzo dobry.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#BarbaraDziuk">Bardzo wszystkim dziękuję i liczę na to, że wszyscy ponad podziałami zagłosujemy za tą ustawą, bo przecież zdrowie, życie, ochrona środowiska są ponad podziałami politycznymi. Zachęcam do podjęcia tej decyzji. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-491.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-492.5" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3277 i 3348).</u>
          <u xml:id="u-492.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Agatę Katarzynę Wojtyszek o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 24 maja 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej do pierwszego czytania. Komisje Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 13 czerwca 2023 r. wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Omawiany projekt dotyczy zmian w 12 ustawach, m.in. ustawie o publicznym transporcie zbiorowym czy ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Najważniejsze zmiany dotyczą zwiększenia z 800 mln zł do 1 mld zł budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, utrzymania na stałe obecnego poziomu dopłaty z funduszu dla organizatorów publicznych transportów w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu od 2024 r., umożliwienia wojewodom zawierania z organizatorami, oprócz rocznych umów o dopłatę, również umów wieloletnich o dopłatę z funduszu rozwoju przewozów autobusowych nawet do 10 lat, utrzymania możliwości ubiegania się o dopłatę z budżetu państwa, jeśli chodzi o stosowanie ulg ustawowych za przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznego transportu.</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">W wielu rejonach kraju nadal nie ma wystarczającego dostępu do autobusowej komunikacji publicznej lub nie funkcjonuje ona w ogóle. Wynika to z postępującej likwidacji przez przewoźników niedochodowych, lecz ważnych z przyczyn społecznych linii regularnych. Tym samym pasażerowie są pozbawiani kolejnych połączeń autobusowych, a w związku z tym — dostępu do publicznego transportu zbiorowego. Zjawisko to przybiera formę tzw. białych plam komunikacyjnych, które przekłada się na wykluczenie społeczne dużej części obywateli.</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Mając na uwadze ten fakt, rząd Prawa i Sprawiedliwości przyjął ustawę z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2464, zwaną dalej ustawą o funduszu. Przepisy tej ustawy weszły w życie 18 lipca 2019 r. Fundusz rozwoju przewozów autobusowych stanowi instrument wsparcia jednostek samorządu terytorialnego będących organizatorami publicznego transportu zbiorowego w realizacji zadań własnych, dotyczących zapewnienia funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Wprowadzenie mechanizmu wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego pomaga w przeciwdziałaniu wykluczeniu komunikacyjnemu i likwiduje białe plamy transportowe na mapie kraju.</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Do czasu powstania funduszu ze względu na niewystarczające środki finansowe jednostki samorządu terytorialnego poza miastami nie podejmowały się organizacji takich przewozów, a obywatele zamieszkujący zwłaszcza obszary położone z dala od dużych ośrodków miejskich byli pozbawieni dostępu do komunikacji publicznej. Niewystarczający dostęp do autobusowej komunikacji publicznej przełożył się na wykluczenie społeczne dużej części obywateli w wielu regionach kraju.</u>
          <u xml:id="u-493.6" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Fundusz jest pierwszym narzędziem wsparcia finansowego jednostek JST w organizacji publicznej transportu drogowego. Rozwiązania przewidziane w ramach funduszu stwarzają jednostkom samorządu terytorialnego, które są organizatorami publicznego transportu zbiorowego, warunki do uruchamiania autobusowych przewozów o charakterze użyteczności publicznej, a także do tworzenia spójnej i zorganizowanej sieci transportu publicznego na ich obszarze z uwzględnieniem dofinansowania przewozów.</u>
          <u xml:id="u-493.7" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Dofinansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ze środków funduszu przyczynia się do uruchomienia nowych linii komunikacyjnych, zwiększenia dostępności komunikacji autobusowej dla pasażerów, również na obszarach, na których ta komunikacja obecnie nie istnieje lub nie funkcjonuje w wymiarze, który mógłby zaspokoić podstawowe potrzeby obywateli. Funkcjonowanie funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej. Od 2020 r. dysponent funduszu przewiduje kwoty w wysokości corocznie 800 mln zł, a teraz przewidywana zmiana to podniesienie tej kwoty do 1mld zł.</u>
          <u xml:id="u-493.8" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">W 2019 r. jako wojewoda świętokrzyski razem z wieloma samorządami miałam przyjemność wprowadzać ten program na teren mojego województwa. To samo czynili inni wojewodowie we wszystkich innych województwach. Pierwsze linie autobusowe powstały już we wrześniu 2019 r. To było chociażby w gminie Końskie w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, gdzie po kilku latach funkcjonowania można stawiać te miejsca za wzór dla innych samorządów. Przez kilka lat zostały tam stworzone dobrze funkcjonujące systemy komunikacyjne.</u>
          <u xml:id="u-493.9" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Niestety nie wszystkie białe plamy komunikacyjne udało się zlikwidować. Nie wszystkie samorządy od początku rozpoczęły działania w zakresie likwidacji tych plam, a też nie wszystkie z jednakową intensywnością zajęły się tematem. Zatem konieczne są dalsze działania, aby te białe plamy komunikacyjne likwidować.</u>
          <u xml:id="u-493.10" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">3 lata praktycznego funkcjonowania funduszu pokazały skuteczność jego funkcjonowania i zasadność przyjętych rozwiązań. W ramach projektowanych rozwiązań zaproponowano takie, które pozwolą na usprawnienie funkcjonowania istniejącego już funduszu i zapewnią organizatorom jeszcze większą dostępność do środków. W ramach zmian ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej zaproponowano możliwość zawierania wieloletnich umów o dopłatę z funduszu oraz zmianę sposobu podziału. Podział ten jest dokonywany w oparciu o takie kryteria jak: powierzchnia, liczba mieszkańców województwa, wartość produktu krajowego brutto województwa oraz zaspokojenie potrzeb przewozowych na obszarze województwa. 3 lata praktycznego funkcjonowania funduszu wskazują na poprawność funkcjonowania aktualnego sposobu dystrybucji środków, z tego względu zasadne jest utrzymanie funkcjonujących obecnie rozwiązań, które sprawdzają się w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-493.11" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Obecnie przewidziano utworzenie rezerwy w kwocie stanowiącej równowartość 5% środków przewidzianych na dofinansowanie zadań własnych organizatorów dotyczących zapewnienia funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w zakresie przewozów autobusowych, tj. 40 mln zł. Utworzenie rezerwy w ramach środków funduszu, pozostanie w dyspozycji ministra właściwego do spraw transportu, zapewni większą elastyczność w dysponowaniu środków funduszu i pozwoli na szybką reakcję dysponenta, w przypadku gdy w danym województwie środki funduszu będą na poziomie niewystraczającym do realizacji wszystkich wniosków organizatorów. Nowy sposób podziału wynika z konieczności uwzględnienia wieloletnich umów o dopłatę z funduszu.</u>
          <u xml:id="u-493.12" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">W projektowanej ustawie we wniosku dodano też obligatoryjny element, tj. datę uruchomienia każdej linii komunikacyjnej, na której będą wykonywane przewozy autobusowe o charakterze użyteczności publicznej. Nowy element wniosku ma związek z art. 11e ustawy o funduszu, zgodnie z którym linie komunikacyjne nieuruchomione w terminie wskazanym we wniosku nie będą podlegać dofinansowaniu ze środków funduszu, a środki przeznaczone na ich finansowanie będą uznawane za środki niezaangażowane.</u>
          <u xml:id="u-493.13" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">W projektowanej ustawie wprowadzono również uprawnienia dla wojewody do żądania dokumentów związanych z wykorzystywaniem środków z funduszu bez wszczynania kontroli, o której mowa w art. 18. Taki przepis wzmocni kontrolę wojewody nad prawidłowością wydatkowania środków.</u>
          <u xml:id="u-493.14" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Zwiększono maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie funduszu w latach 2024–2033. Począwszy od 2024 r., ustalono maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej do kwoty 400 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-493.15" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Potrzeba dokonania tych zmian wynika ze stale rosnącego zainteresowania organizatorów publicznego transportu zbiorowego możliwością korzystania ze środków z tego programu. Z roku na rok organizatorzy wnioskują o coraz większe kwoty wsparcia. W 2022 r. dopłatą z tego funduszu objęto 5705 linii komunikacyjnych, a kwota dopłaty, o którą wnioskowali organizatorzy, to 774,7 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-493.16" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">W związku z rosnącym zainteresowaniem organizatorów publicznego transportu korzystaniem z tego funduszu stosownie do zapotrzebowania zgłaszanego przez organizatorów w 2023 r. wojewodowie będą mogli ogłaszać kolejne nabory wniosków o objęcie dopłatą z funduszu. W związku z powyższym należy przewidywać, że w 2023 r. wojewodowie podpiszą z organizatorami publicznego transportu zbiorowego umowę o dopłatę na całą kwotę planowanych przychodów funduszu.</u>
          <u xml:id="u-493.17" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Mając na uwadze tak ważny temat, jakim jest komunikacja publiczna i dostosowanie tej komunikacji do potrzeb naszych mieszkańców, zasadne jest przyjęcie omawianej ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Mariusz Trepka, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#MariuszTrepka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3277.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy reguluje trzy dziedziny transportu — transport drogowy rozumiany jako organizacja transportu zbiorowego, autobusowego, kwestie związane z organizacją transportu kolejowego oraz kwestie związane z rozwojem transportu lotniczego.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#MariuszTrepka">Zasadnicze kwestie dotyczące transportu drogowego, które zostały ujęte w projekcie, są związane z rozwojem funduszu autobusowego. Planowane przychody Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej zostają zwiększone z kwoty 800 mln zł, która jest teraz zapewniona, do kwoty 1 mld zł. W związku z tym ten wzrost wyniesie 200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#MariuszTrepka">W chwili obecnej samorządy organizują blisko 6,5 tys. linii komunikacyjnych, które są finansowane z funduszu rozwoju przewozów autobusowych. Te linie są dofinansowywane na podstawie 885 wniosków. Od 2024 r. na organizację transportu zbiorowego, inaczej mówiąc: autobusowego, będzie zapewniona kwota 1 mld zł. Niezmieniona pozostaje stawka dopłaty za 1 wozokilometr, która wynosi 3 zł. Wysokość tego dofinansowania przyjęła się i jest ona zachętą do organizacji linii użyteczności publicznej, którą należy utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-495.4" who="#MariuszTrepka">Kolejną istotną kwestią jest możliwość zawierania przez wojewodę i organizatora transportu zbiorowego rocznych umów o dopłatę, a także wieloletnich umów o dopłatę z tego funduszu. To element dotyczący usystematyzowania, ciągłości i stałej zachęty do tego, aby składać wnioski w jednym formularzu i w sposób stały organizować transport zbiorowy na obszarze gminy, powiatu i województwa przez kolejne lata, oczywiście jeżeli nie zostanie zmieniony jego zakres.</u>
          <u xml:id="u-495.5" who="#MariuszTrepka">Kolejną kwestią jest utrzymanie dotychczasowych zasad rynku przewozu osób, które działają od wielu lat. To rozwiązanie przewiduje utrzymanie systemu zezwoleń na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym.</u>
          <u xml:id="u-495.6" who="#MariuszTrepka">Następną ważną kwestią jest wspólny zakres transportu drogowego i kolejowego, zapewnienie pasażerom możliwości zakupu biletu z ulgą ustawową w przewozach komercyjnych oraz w przewozach o charakterze użyteczności publicznej. Taka refundacja była w ostatnich latach przedłużana cyklicznie co roku. Aktualnie ma ona występować ciągle.</u>
          <u xml:id="u-495.7" who="#MariuszTrepka">Następną ważną kwestią jest wprowadzenie na obszarze województwa zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego obowiązującego w jego granicach. Uczestnictwo w takim systemie będzie dobrowolne. Jest to nowe rozwiązanie, którego celem jest ułatwienie współpracy organizatorom publicznego transportu zbiorowego i zapewnienie pasażerom lepszej oferty przewozowej.</u>
          <u xml:id="u-495.8" who="#MariuszTrepka">Kwestią związaną z rozwojem transportu kolejowego jest umożliwienie zwiększenia środków funduszu kolejowego o wpływy ze skarbowych papierów wartościowych, co ma pozwolić na realizację projektu modernizacji infrastruktury kolejowej w Rejonie Przeładunkowym Małaszewicze, a także zapewnić środki na realizację nowych inwestycji dworcowych pogrupowanych wedle priorytetów.</u>
          <u xml:id="u-495.9" who="#MariuszTrepka">Następne usprawnienia dotyczą kwestii związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji kolejowych. Chodzi zwłaszcza o uregulowanie tytułu prawnego nieruchomości zajętych pod drogi budowane lub przebudowywane w ramach inwestycji kolejowych i przekazywanie ich w zarząd właściwemu zarządcy drogi.</u>
          <u xml:id="u-495.10" who="#MariuszTrepka">Kolejna kwestia dotyczy komponentu lotniczego. Chodzi o zwiększenie poziomu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego poprzez zapewnienie stosowania przepisów prawa Unii Europejskiej, które wprowadzają wymagania w zakresie biegłości językowej osób kierujących pojazdami na terenie lotniska.</u>
          <u xml:id="u-495.11" who="#MariuszTrepka">Drugą kwestią jest zapewnienie instytucjonalnych i prawnych podstaw rozwoju bezzałogowych statków powietrznych w Polsce poprzez umożliwienie Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej prowadzenia działalności w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-495.12" who="#MariuszTrepka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Paulina Matysiak przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przedstawię stanowisko klubu Lewicy w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3277 i 3348.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#PaulinaMatysiak">Komunikacja zbiorowa to dla nas kluczowy i bardzo ważny element usług publicznych, do których dostęp powinno gwarantować silne państwo. Potrzeby transportowe Polek i Polaków muszą być spełniane, zwłaszcza tam, gdzie nie dociera jeszcze żaden pociąg i żaden autobus. Wykluczenie transportowe stanowi bolączkę dla niemalże 14 mln Polaków — to są szacunki sprzed kilku lat, nie ma żadnych nowszych — osób, które mieszkają zwłaszcza w mniejszych miasteczkach i na wsiach. Konsekwencji tego wykluczenia można wymienić wiele, w wielu przypadkach stanowi ono istotną barierę w dostępie do lepszego zatrudnienia, do edukacji, ochrony zdrowia czy kultury. Pod tym względem jest jeszcze wiele do zrobienia, to nie ulega żadnej wątpliwości. Jako Lewica patrzymy z ogromnym zainteresowaniem na każdą inicjatywę, której celem jest poprawa funkcjonowania systemu transportowego w Polsce, gdyż doskonale wiemy, że nadal jest on daleki od ideału.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#PaulinaMatysiak">Prezentowany przez rząd projekt zmiany ustawy o publicznym transporcie zbiorowym i niektórych innych ustaw zawiera szereg rozwiązań, które stanowią próbę uporządkowania pewnych kwestii w zakresie funkcjonowania transportu publicznego w Polsce, a także bezpieczeństwa, inwestycji i innych aspektów mniej lub bardziej związanych z głównym tematem.</u>
          <u xml:id="u-497.3" who="#PaulinaMatysiak">Ze wszystkich zmian na pierwszy plan wysuwa się przede wszystkim nowelizacja Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, dzięki której będzie możliwe zawieranie wieloletnich umów. Jest to zmiana, o potrzebie której mówiono wielokrotnie, lecz przez długi czas nie mogła doczekać się wejścia w życie. Można zadać pytanie, dlaczego dopiero teraz, ale generalnie i tak lepiej późno niż wcale, panie ministrze. Wieloletnie umowy pozwolą na stabilne finansowanie i planowanie połączeń autobusowych i zdecydowanie zachęcą kolejne samorządy do składania wniosków, ponieważ otrzymają one gwarancję dofinansowania na okres dłuższy niż jeden rok. Do tej pory dotacje były przyznawane wyłącznie na rok, co dla niektórych mogło stanowić pewną przeszkodę w podjęciu decyzji o skorzystaniu z tego programu. Dlatego tę zmianę zawartą w projekcie ustawy można zdecydowanie ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-497.4" who="#PaulinaMatysiak">Nie zmienia to jednak faktu, że Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych nie jest pozbawiony wad. Jego idea jest słuszna, a praktyka pokazała, że nie wszędzie wykorzystuje się go w przemyślany sposób. Są oczywiście godne pochwały przykłady, zwłaszcza związki powiatowo-gminne, których oferty przewozowe opierają się na dotacjach z programu. Ale są też niestety sytuacje, które budzą uzasadniony niepokój i skłaniają do zadania pytania, czy dane połączenia rzeczywiście odpowiadają na potrzeby pasażerów. Zdarza się, że na dotowanej linii autobus kursuje tylko dwa czy trzy razy w ciągu dnia, a w weekendy wcale lub w małym stopniu. Czy rozkład jazdy z taką częstotliwością stanowi wartą uwagi alternatywę w codziennych podróżach? Czy pozwala na komfortową przesiadkę do innego środka transportu? Z pewnością przydałoby się określenie pewnych minimalnych standardów, aby za każdym razem oferta przewozowa była atrakcyjna dla pasażerów, aby godziny odjazdu odpowiadały na ich potrzeby i były np. skorelowane z odjazdami pociągów ze stacji, przy której zatrzymuje się autobus. Należy w tym miejscu podkreślić, że w walce z wykluczeniem transportowym nie liczy się to, że coś jeździ, tylko to, jak jeździ.</u>
          <u xml:id="u-497.5" who="#PaulinaMatysiak">Są też samorządy, które z racji decyzji władzy centralnej mają do dyspozycji mniej środków, przez co szukają oszczędności wszędzie tam, gdzie się da, choć często na szkodę mieszkańców. To spotyka komunikację miejską, której oferta w takim przypadku ulegnie pogorszeniu, jednak nie może ona skorzystać z dofinansowania w ramach funduszu. Często miejski przewoźnik obsługuje także okoliczne gminy, które rezygnują z tego ze względu na koszty i uruchamiają stare-nowe linie w ramach FRPA. Tym samym niestety likwiduje się na danym obszarze spójny, zintegrowany system transportowy, który już funkcjonował.</u>
          <u xml:id="u-497.6" who="#PaulinaMatysiak">W projekcie znajdziemy też zapisy techniczne dotyczące wypłacania z budżetu państwa rekompensat za ulgi ustawowe. Przy tej okazji warto dodać, że nadal system ulg w transporcie publicznym jest chaotyczny i nieuporządkowany. W zależności od środka transportu przysługują zupełnie różne ulgi, co nie tylko wywołuje problemy wśród pasażerów i dla nich, ale też utrudnia integrację systemów na wielu poziomach.</u>
          <u xml:id="u-497.7" who="#PaulinaMatysiak">Proponowane zmiany wprowadzają m.in. możliwość wyproszenia z pojazdu pasażerów, którzy zakłócają pracę kierującego i stanowią zagrożenie, czy obowiązek znajomości np. języka angielskiego przez kierujących pojazdami na lotniskach — i one oczywiście nie budzą też kontrowersji.</u>
          <u xml:id="u-497.8" who="#PaulinaMatysiak">Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie głosować za tym projektem. Składamy natomiast do niego cztery poprawki, one dotyczą zmian w ustawie dotyczącej Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. Jest to umożliwienie z jednej strony uruchamiania takich przejazdów przez podmioty, które prowadzą komunikację miejską w tej części, która jest wykonywana poza granicami administracyjnymi miasta, tj. danie priorytetu dla związków międzygminnych i powiatowo-gminnych, podniesienie stawki dotacji i także przygotowanie jednego wzoru formularza dla wszystkich województw — obecnie każde województwo przygotowuje taki wzór samo. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-497.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#PiotrZgorzelski">Przyjmuję poprawki.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Urszulę Nowogórską, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu klubu Koalicji Polskiej — PSL-u, Unii Europejskich Demokratów, Konserwatystów Marka Biernackiego stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy, zawartego w druku sejmowym nr 3277, o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#UrszulaNowogórska">Celem ustawy jest m.in. poprawa funkcjonowania przewozów drogowych osób w transporcie zbiorowym publicznym. Ma ona również zapewnić spójność komunikacyjną kraju, eliminować białe plamy transportowe i zapobiegać wykluczeniu komunikacyjnemu obywateli. Jak tutaj zostało wcześniej zasygnalizowane, ustawa, nad którą w tej chwili procedujemy, zmienia ok. 12 innych ustaw i zamyka się w sferze trzech obszarów komunikacyjnych, czyli: drogowego, kolejowego i lotniczego.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Najważniejsze rozwiązania, które zawiera ta ustawa, dotyczą m.in. zwiększenia z 800 mln do 1 mld zł budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej i to rozwiązanie pozwoli na zwiększenie dostępności transportu publicznego dla pasażerów.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#UrszulaNowogórska">Od 2024 r. utrzymane zostanie na stałe obecny poziom dopłaty z funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyżej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu. Wojewoda również będzie mógł zawierać z organizatorem oprócz umów o dopłatę także wieloletnie umowy do 10 lat o dopłatę z funduszu rozwoju przewozów autobusowych. Rozwiązanie to zapewni większą przewidywalność i stabilność dopłat, a tym samym zachęci organizatorów do organizacji przewozów, zwłaszcza na tych obszarach, gdzie dostępność transportu jest obecnie niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-499.4" who="#UrszulaNowogórska">Utrzymana również zostanie możliwość ubiegania się o dopłatę z budżetu państwa. Jeśli chodzi o stosowanie ulg ustawowych na przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznego transportu zbiorowego, rozwiązanie to umożliwi z kolei szeroką dostępność biletów ulgowych dla pasażerów zarówno w przewozach o charakterze użyteczności publicznej, jak i przewozach realizowanych przez tzw. przewoźników komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-499.5" who="#UrszulaNowogórska">Również należy wspomnieć, że w czasie stanu wyjątkowego, stanu wojennego, stanu klęski żywiołowej oraz stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii w celu usuwania ich skutków zarządca infrastruktury kolejowej będzie mógł nie pobierać opłaty podstawowej związanej z rodzajem wykonywania przewozów oraz opłaty rezerwacyjnej za niewykorzystanie przydzielonej przepustowości lub będzie mógł pobierać opłatę podstawową obniżoną nie więcej niż o 50% wysokości.</u>
          <u xml:id="u-499.6" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Należy też wspomnieć, co również zostało tutaj zasygnalizowane, że ustawa daje możliwość czy też otwiera możliwość rozbudowy lądowego kolejowego portu przeładunkowego w Małaszewiczach, który znajduje się na granicy polsko-białoruskiej i który zyskał bardzo na znaczeniu po wybuchu wojny na Ukrainie, dlatego że jest to tzw. jedwabny szlak, który otwiera możliwość transportu towarów z Chin do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-499.7" who="#UrszulaNowogórska">Ta ustawa daje możliwość przejęcia przez Cargotor pod kontrolą PKP-PLK i zapewni spółce pieniądze na przebudowę tego hubu przeładunkowego. I dzięki temu ma się poprawić przepustowość portu, ma się zwiększyć wolumen przeładowywanych kontenerów, jak również ma być stworzona możliwość przyjmowania w tym miejscu pociągów o długości ponad nawet 1 km.</u>
          <u xml:id="u-499.8" who="#UrszulaNowogórska">Chciałam z tego miejsca zadać pytanie panu ministrowi, jak państwo przewidujecie — z uwagi na to, że Unia Europejska odmówiła finansowania przebudowy tego hubu przeładunkowego z Małaszewiczach — sfinansowanie tej inwestycji, bo planowana wstępnie wysokość inwestycji opiewała na kwotę ok. 4 mld zł, a pewnie teraz będzie to dużo więcej. Jak państwo zamierzacie to zrobić? W jakim czasie? Przez jakiego inwestora i jaka będzie stopa zwrotu inwestycji w stosunku do poniesionych nakładów?</u>
          <u xml:id="u-499.9" who="#UrszulaNowogórska">Oczywiście mój klub Koalicji Polskiej będzie przyglądał się temu projektowi ustawy, ale będzie go popierał z uwagi na ważność i zasadność zapisów, które się w nim znajdują. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Michała Urbaniaka, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od tego, że lewica najczęściej mówi o wykluczeniu komunikacyjnym. Ta jej polityka, którą także realizuje ten rząd i Unia Europejska, może doprowadzić do wykluczenia komunikacyjnego wielu Polaków. Bo wielu posłów mówi o zaletach komunikacji zbiorowej, o tym, że chyba najlepiej by było całkowicie na nią przesiąść, że należy wprowadzać także strefy czystego transportu, bo to pada w debacie publicznej, i zakazać np. wjazdu samochodom spalinowym do centrów miast. Oczywiście niemożliwe jest, by kompletnie załatać wszystkie białe plamy w transporcie publicznym, bo pamiętajmy o tym, że jest to ekonomicznie nieopłacalne.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#MichałUrbaniak">Pytanie też, co z ludźmi z małych miejscowości, którzy nie mają transportu zbiorowego, który będzie bardzo trudny do utrzymania, bo mają np. dwa autobusy dziennie ze swojej wsi do miasta. Odbierając tym ludziom prawo do wjazdu samochodem spalinowym do miasta, odbieracie im też często pracę i możliwość normalnego życia. Oczywiście taka liberalna opozycja z lewicą spod znaku tęczowego, sojowego latte nie widzi w tym nic złego, bo wielu z nich mieszka głównie w centrach dużych miast, a zwykli Polacy z mniejszych miejscowości są według nich zaściankowi, nieekologicznie przecież jedzą mięso, czasem hodują je, a w dodatku są konserwatywni, bo chodzą do kościoła. Dla nich jest pogarda. Dla nich jest likwidacja tego, co pozwala im pracować. To będzie wykluczanie tych ludzi z życia publicznego, a ci, którzy to robią, bunkrują się w swoich właśnie mieszkaniach na zamkniętych osiedlach.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#MichałUrbaniak">Komunikacja miejska w dużych miastach oczywiście będzie działać. Komunikacja publiczna w ogóle w większych aglomeracjach będzie działać. W tych mniejszych, jeśli pozwolimy na likwidowanie samochodów spalinowych, doprowadzi do tego, że wykluczenie komunikacyjne będzie większe, niezależnie od tej ustawy, która kilka rzeczy na pewno usprawnia.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#MichałUrbaniak">Ale żeby nie wykluczać ludzi komunikacyjnie, to trzeba też obniżyć koszty transportu. Tu Konfederacja jasno mówi o tym, że należy obniżyć VAT na paliwo do 15%, obniżyć akcyzę do 10%, obniżyć opłatę paliwową do 1,7% i zlikwidować opłatę emisyjną, a także zablokować zakaz sprzedaży samochodów spalinowych po 2035 r. — co chce nam wprowadzić Unia Europejska, bo niedawno było głosowanie w Parlamencie Europejskim w tej sprawie — aby nikt nie był wykluczony przez absurdy lewicy z Unii Europejskiej i tego parlamentu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-501.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Mirosława Suchonia, Koło Parlamentarne Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw — po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony projekt ustawy zawiera w sobie propozycje zmian w 12 ustawach, które dotyczą obszaru drogowego, kolejowego i lotniczego, w gruncie rzeczy dotyczą obszaru transportu szeroko pojętego. Oczywiście wśród tych propozycji, które zostały zawarte w projekcie, są zmiany dobre, dyskusyjne i takie, co do których będziemy wnosić poprawki.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#MirosławSuchoń">Myślę, że na uwagę zasługuje propozycja zmiany dotycząca przejazdów ulgowych. Ta propozycja zmierza do tego, aby przejazdy ulgowe były realizowane również przez tych przewoźników, którzy nie wykonują przewozu o charakterze użyteczności publicznej, co oczywiście powinno poszerzyć dostępność dla tych, którzy posiadają uprawnienia do przejazdów ulgowych.</u>
          <u xml:id="u-503.4" who="#MirosławSuchoń">Wspomnę też o propozycji, która dotyczy firmy Cargotor, czyli jednej ze spółek, która w tym momencie jest częścią grupy PKP Cargo. Wydaje się, że to jest istotny element dotyczący jednego z naszych przejść granicznych, ale przypomnę, że w ustawie jest również propozycja znaczącego dofinansowania w kwocie niemalże 4400 mln zł. I oczywiście pytanie jest o sposób zarządzania spółką PKP Cargo, z której ta spółka będzie wydzielona i przeniesiona do Polskich Linii Kolejowych, bo przecież tego typu inwestycje powinny być prowadzone, ale wszyscy wiemy, jak zarządzana jest PKP Cargo. I dzisiaj widać wyraźnie, że słabe zarządzanie, słabe wyniki finansowe kładą się cieniem na inwestycje kluczowe.</u>
          <u xml:id="u-503.5" who="#MirosławSuchoń">Składamy do tej ustawy sześć poprawek, które dotyczą przepisów w zakresie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych. Będziemy proponować przyjęcie rozwiązania, aby minister jednak ustalał warunki minimalne dla przewozów z wykorzystaniem środków funduszu. Wydajemy naprawdę duże środki i to powinno również powodować wzrost jakości. Nasze poprawki zmierzają do przyznania pierwszeństwa związkom powiatowo-gminnym, międzygminnym i związkom powiatów. Wszyscy wiemy, i to było podnoszone podczas prac w komisji, że to są lepsze rozwiązania. Proponujemy zmianę stawki z 3 na 6 zł, ale także nowy mechanizm, czyli w przypadku gdyby wnioski składały związki powiatowo-gminne, tę dotację, tę minimalną kwotę można by było zwiększyć o 30%, a gdyby to były porozumienia obejmujące więcej niż jeden powiat i wszystkie gminy — wtedy o 50%. W związku z tym mechanizmem 10-letnim proponujemy już od tego roku, aby ten fundusz wzmocnić o dodatkowe 200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-503.6" who="#MirosławSuchoń">Na ręce pana marszałka składam stosowne poprawki i proszę Wysoką Izbę o ich przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, który przedstawi stanowisko koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy zwiększenia z 800 mln zł do 1 mld zł budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej od 2024 r., utrzymania na stałe obecnego poziomu dopłaty z funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu, umożliwia wojewodom zawieranie z organizatorami, oprócz rocznych umów o dopłatę, wieloletnich umów o dopłatę z funduszu rozwoju przewozów autobusów, utrzymania możliwości ubiegania się o dopłatę z budżetu państwa, jeżeli chodzi o stosowanie ulg ustawowych za przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznymi transportu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-505.3" who="#JarosławSachajko">Wysoka Izbo! Jesteśmy społeczeństwem wciąż na dorobku, społeczeństwem, które próbuje po tych latach komuny się wzbogacić. Dlatego też jako Kukiz’15 nie popieramy żadnych rozwiązań, które miałyby ograniczać możliwości wjazdu do centrów miast, jak również nie zgadzamy się na to, aby był zakaz sprzedaży samochodów spalinowych po 2035 r. I tu trzymam za słowo, że polski rząd złoży wniosek do TSUE, aby zablokować to bardzo złe dla Polaków, a właściwie dla wszystkich Europejczyków, rozwiązanie, aczkolwiek ten projekt ustawy popieramy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Dobromira Sośnierza, który przedstawi stanowisko Wolnościowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#DobromirSośnierz">Ustawa po raz kolejny dosypuje pieniędzy do studni bez dna, jaką jest nierentowny transport.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#DobromirSośnierz">Próbujemy na grunt transportu przeszczepić sposób działania znany np. ze służby zdrowia, gdzie już dawno empirycznie udowodniono, że dosypywanie pieniędzy do upaństwowionego centralistycznego systemu nie jest w stanie rozwiązać problemów. Nie ma takich pieniędzy, których nie jesteśmy w stanie przepalić na deficytowe przejazdy. Trzeba to sobie jasno powiedzieć, to jest worek bez dna.</u>
          <u xml:id="u-507.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-507.4" who="#DobromirSośnierz">Zawsze znajdą się ludzie, którzy będą chcieli kolejny przystanek, kolejna linię, kolejny autobus o kolejnej godzinie. To nie ma końca, potrzeby zawsze są większe niż możliwości.</u>
          <u xml:id="u-507.5" who="#DobromirSośnierz">I jaki jest najlepszy model postępowania w takiej sytuacji, kiedy zasoby są ograniczone, a potrzeby nie? Najlepszym modelem rozwiązania takich sytuacji jest zdecentralizowany model rozproszonego podejmowania decyzji w specyficznej sieci neuronowej, jaką tworzą klienci i usługodawcy, czyli, mówiąc prościej, wolny rynek. Wolny rynek wymusza kierowanie ograniczonych zasobów tam, gdzie są najbardziej efektywnie wykorzystane, czyli tam, gdzie jest największa potrzeba. Metodą prób i błędów miliony klientów i tysiące przedsiębiorców próbują znaleźć punkt równowagi między swoimi możliwościami i oczekiwaniami.</u>
          <u xml:id="u-507.6" who="#DobromirSośnierz">Urzędnik ma w takim razie dwie możliwości. Może podjąć taką samą decyzję, jaką podjęliby wolni ludzie w procesie dobrowolnej wymiany. Wtedy okej. Ale po co? Jeśli urzędnik miałby kopiować rynek, to będzie tylko zbędnym ogniwem spowalniającym proces. W dodatku nie zrobi tego przecież za darmo. Druga możliwość jest taka, że podejmie inną decyzję niż decyzja, którą podjęliby uczestnicy wymiany. To spowoduje, że jakiś autobus będzie kursował na mniej chcianej i mniej optymalnej trasie, czyli na gorszej. Czyli praca urzędnika może być albo zbędna, albo szkodliwa.</u>
          <u xml:id="u-507.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-507.8" who="#DobromirSośnierz">Urzędnik może więc spowodować tylko tyle, że ograniczone zasoby zostaną rozlokowane błędnie, czyli mniej efektywnie. I nie poniesie żadnych konsekwencji, bo za jego błędy zapłacą przecież podatnicy, a nie on. Im więcej pieniędzy przeżre system dofinansowania, tym więcej błędnych impulsów i zachęt zostanie wygenerowanych przez urzędników. Urzędnik zachęcający do nierentownego przewozu jest po prostu zawodowym sabotażystą pilnującym, żeby jedne autobusy jeździły przepełnione, a drugie puste.</u>
          <u xml:id="u-507.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-507.10" who="#DobromirSośnierz">Do tego się to tak naprawdę sprowadza.</u>
          <u xml:id="u-507.11" who="#DobromirSośnierz">Na rynku regulowanym przez państwo coraz mniej opłaca się inwestować, chyba że dokładnie pod subwencję. Nikt nie może być pewny, że ktoś za publiczne pieniądze nie uruchomi zaraz deficytowej konkurencji, z którą nie będzie w stanie wygrać, nie mając dotacji. Nie mówię już o innych setkach przepisów, które zmieniają się jak w kalejdoskopie i powodują podniesienie bariery wejścia na rynek i podniesienie ryzyka. Dotyczy to każdego rynku, na który państwa wkracza. Sama tylko możliwość w ogóle, że państwo wejdzie na jakikolwiek rynek, natychmiast go deformuje. Nikt o zdrowych zmysłach nie wybuduje np. publicznego basenu na rynkowych zasadach, wiedząc, że w każdej chwili gmina może postawić nieopodal subsydiowany basen miejski. Taka inwestycja zwraca się latami, a nikt nie da gwarancji, co komu strzeli do głowy po kolejnych wyborach. Jak wyglądałby handel, gdyby władze dopłacały do tych deficytowych sklepów? Możemy sobie tylko wyobrazić. Państwo powinno mieć konstytucyjny zakaz konkurowania ze swoimi obywatelami w jakichkolwiek usługach, do których wykonywania władza nie jest potrzebna, czyli właściwie w większości wypadków.</u>
          <u xml:id="u-507.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Joński przedstawi wraz z panem posłem Franciszkiem Sterczewskim stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#DariuszJoński">Tak, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#DariuszJoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3277.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#DariuszJoński">Klub Koalicji Obywatelskiej i parlamentarzyści Koalicji Obywatelskiej co do zasady popierają walkę, tę realną walkę z wykluczeniem transportowym obywateli. Myślę, że dziś już nikogo nie ma co przekonywać do transportu zbiorowego, szczególnie po pandemii.</u>
          <u xml:id="u-509.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nas pan nie przekona.)</u>
          <u xml:id="u-509.4" who="#DariuszJoński">Może pan jeździć samochodem, ale jest coraz więcej takich ludzi. I nie mówią o tym tylko statystyki i sondaże. Wystarczy dzisiaj skorzystać z transportu zbiorowego, żeby zobaczyć, ile osób korzysta. To wynika nie tylko z mody na transport zbiorowy, ale również z uwagi na szalejącą drożyznę, inflację. Jest to sposób na to, aby nie stracić wszystkich oszczędności, biorąc pod uwagę dwa razy wyższą inflację w Polsce niż w Unii Europejskiej. Dlatego też Polacy przesiedli się na transport zbiorowy. Są takie trasy kolejowe i autobusowe, że ciężko zdobyć nawet bilet kolejowy czy autobusowy. W związku z tym warto zwrócić uwagę na kilka faktów.</u>
          <u xml:id="u-509.5" who="#DariuszJoński">Początek działania tego funduszu rozwoju przewozów autobusowych przypadł na pandemię, która i tak dziesiątkowała skromną już sieć międzymiastowych połączeń. Warto zwrócić uwagę, że według danych GUS-u w 2020 r. spadek regionalnych przewozów autobusowych wynosił aż 65%. Pod koniec 2021 r. według badań Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN aż 26% sołectw pozostawało bez komunikacji autobusowej. Co to oznacza? To oznacza, że mieszkańcy ok. 10 tys. miejscowości w Polsce w 2021 r. nie mieli żadnego dostępu do transportu publicznego, a chcieliby mieć. W związku z tym oczywiście zainteresowanie samorządów z roku na rok jest coraz większe, jeśli chodzi o program dopłat. Natomiast samorządy często nie są w stanie tego finansować, dlatego że są w złej sytuacji finansowej. Rząd zabrał dużą część dochodów jednostek samorządu terytorialnego, tym samym nie są w stanie tego finansować. W związku z tym, żeby faktycznie coraz więcej osób mogło korzystać, żeby było coraz więcej tych linii z roku na rok, a według tych statystyk przybywa ich ok. 1,5 tys., potrzebne są pieniądze. I dlatego też zgłaszamy dwie poprawki. Pierwsza dotyczy urealnienia wozokilometra, a druga dotyczy podwojenia budżetu na dopłaty, jeśli chodzi o transport zbiorowy. Tylko w taki sposób możemy to urealnić i zrobić wszystko, żeby faktycznie te przewozy autobusowe były atrakcyjne i żeby faktycznie się odbywały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-509.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Franciszka Sterczewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#FranciszekSterczewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Fundusz rozwoju przewozów autobusowych, zwany hucznie PKS+, miał przywrócić Polkom i Polakom transport autobusowy, ale ten program, podobnie jak „Kolej+”, okazał się spektakularną porażką. Tylko za rządów PiS-u było 350 tys. km linii autobusowych, w tym 130 tys. km od wprowadzenia PKS+. Upadły PKS Radom, PKS Wałcz, PKS Gniezno, PKS Częstochowa itd., a kolejne są na skraju wytrzymałości. De facto zostawiliście PKS-y na lodzie. To prawdziwy dramat wielu regionów Polski. I zamiast wprowadzić coś raz a porządnie wprowadzacie po prostu co chwilę zmiany w tej ustawie, już bodajże dziewiąty raz, czyli częściej niż raz na pół roku. Teraz proponujecie kolejne zmiany. Samorządy i przewoźnicy od lat apelowali o wieloletnie umowy. Bardzo fajnie, że akurat ten zapis się tu znalazł. Ale reszta to są rozwiązania pozorowane i półśrodki. Stawka to 3 zł za 1 wkm. Całościowy budżet, tj. 1 mld, to zwyczajnie za mało, żeby osiągnąć realne zmiany, zwłaszcza że na zamkniętym spotkaniu ministerstwa z marszałkami województw w marcu tego roku ministerstwo obiecało 1,2 mld. Pan minister wczoraj temu zaprzeczał, ale marszałkowie wiedzą, co słyszeli. W każdym razie nawet ta kwota byłaby zbyt mała, żeby naprawdę cokolwiek zmienić. To ledwie wyrównanie inflacyjne. To po prostu są grosze. Sami trzy razy więcej wydajecie na propagandę TVP. Dlatego proponujemy zwiększenie tego funduszu nie o 1/4, tak jak proponuje PiS, ale dwa razy, czyli do 1,5 mld zł. Poza tym, żeby ten fundusz jakkolwiek przystawał do realiów gospodarczych, to należy tu zwiększyć stawkę: 5 zł za wozokilometr w przypadku związków powiatowo-gminnych, a w przypadku związków powiatów i innych — 6 zł. Takie zgłaszamy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#FranciszekSterczewski">Szanowni Państwo! Stajemy przed szansą, żeby realnie przyczynić się do zmniejszenia problemu wykluczenia komunikacyjnego w Polsce, dlatego mam nadzieję, że w trybie prac komisji uda się poprzeć te poprawki i osiągnąć ten cel. To byłby piękny prezent dla Polek i Polaków na wakacje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze dopisać do listy osób zadających pytania?</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam tę listę.</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pracujemy nad zmianą ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, która jednak nie wpływa na najważniejsze kwestie: poczucie sprawiedliwości, równe traktowanie samorządów. Dlaczego rząd PiS, dzieląc publiczne środki na dofinansowanie zakupu taboru niskoemisyjnego dla miast, robi to po uważaniu?</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#MałgorzataChmiel">Centrum Unijnych Projektów Transportowych rozstrzygnęło konkurs na dofinansowanie zakupu taboru dla komunikacji miejskiej, a w uzasadnieniu napisano, że pieniądze będą dzielone w sposób uznaniowy. Gdańsk wystąpił o pieniądze na dofinansowanie zakupu 11 tramwajów oraz 3 autobusów elektrycznych i pieniędzy nie otrzymał. A w uzasadnieniu napisano, że pomimo spełnienia wymaganych w konkursie kryteriów, ze względu na uznaniowy charakter konkursu nie otrzyma środków. Proszę o odpowiedź na piśmie: Dlaczego Gdańsk jest gorszy od innych miast? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#PiotrZgorzelski">Jest za to pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, przedsiębiorstwa PKS mają problem z płynnością i upadają, a to dlatego, że nie ma w tym funduszu żadnych zachęt do tego, aby samorządy rozwiązywały problemy komunikacyjne wspólnie. Zresztą wybrzmiało to w wystąpieniu przedstawiciela samorządów podczas obrad komisji. Przedsiębiorstwa PKS nadal będą upadać, dlatego że nie ma możliwości wykreowania odpowiedniej ilości pracy dla tego rodzaju firmy w sytuacji, w której taka działalność obejmuje tylko jedną gminę. Po prostu nie ma takiej możliwości. Konstrukcja funduszu powoduje, że z jednej strony propagandowo wygląda to bardzo dobrze, ale z drugiej strony faktycznie nie ma możliwości, żeby korzystać z efektu synergii. Powstaje pytanie, czy ministerstwo zdążyło przez tę noc rozważyć zalety proponowanych przez samorządy rozwiązań i poprze poprawkę zgłoszoną przez Polskę 2050, która ten problem rozwiązuje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Paulina Matysiak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałabym dopytać o kwestię, która w zasadzie nie została nam na posiedzeniu komisji wyjaśniona. Skoro wydajemy środki publiczne, pieniądze na to, żeby uruchamiać kolejne połączenia i linie autobusowe, dlaczego ministerstwo nie chce wymagać od wnioskodawców jakiegoś konkretnego standardu, jeżeli chodzi o uruchamiane linie? Wiemy, że są sytuacje, że można dostać dofinansowanie na linie, które funkcjonują tylko od poniedziałku do piątku, że bardzo często jest tak, że w wielu miejscowościach ten transport nie funkcjonuje w weekendy. Nie jest tak, że w sobotę nie potrzebujemy się dostać do różnych miejscowości. Ostatnio pomagałam mieszkańcom spod Łasku, kiedy zostali oni z tygodniowym wyprzedzeniem poinformowani o tym, że znika z rozkładu jazdy autobus w sobotę. Bardzo wielu mieszkańców było tym żywotnie zainteresowanych. Czemu nie chcecie państwo wprowadzić wymogów? Skoro wydajemy pieniądze publiczne, wymagajmy odpowiedniego standardu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych to ważny instrument ograniczania wykluczenia komunikacyjnego obywateli. Z danych wynika, że w ubiegłym roku z dofinansowaniem funduszu funkcjonowało blisko 5700 takich linii. Chciałem jednak zapytać, jak na dzień dzisiejszy wygląda to pokrycie, jeśli chodzi o dostępność dla mieszkańców w poszczególnych gminach. Na dzień dzisiejszy według oceny resortu mamy ok 2,5 tys. gmin. Do ilu tych gmin jeszcze nie docierają autobusy komunikacji publicznej?</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#TadeuszTomaszewski">Druga kwestia. Chodzi o aktywność samorządów w pozyskiwaniu środków z funduszu, bo z tych informacji wynika, że największe zainteresowanie wykazały samorządy województwa mazowieckiego, a najmniejsze — lubuskiego. Czy to wynika tylko z wielkości tych województw czy z jeszcze innych kwestii związanych z aktywnością samorządu, z pozyskiwaniem środków z tego funduszu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#PiotrZgorzelski">Pana posła Marka Dyducha nie widać.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#PiotrZgorzelski">Widać za to pana posła Jarosława Sachajkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#JarosławSachajko">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie można się nie zgodzić z tym, co powiedział pan poseł Dobromir Sośnierz, że z pieniędzy publicznych nie da się zapewnić wszystkim wszystkich połączeń, ale powinniśmy zapewnić przynajmniej minimalną ilość, aby nie było wykluczenia. Chciałem wobec tego zapytać, jak ministerstwo szacuje, ile jeszcze takich białych plam wykluczeniowych mamy w tej chwili w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mój głos będzie troszeczkę inny od głosów poprzedników, ponieważ Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych spełnia swoją rolę. Mogę powiedzieć na przykładzie mojego miasta Garwolina, gdzie w 2008 r. jako starosta otrzymałem PKS-y za symboliczną złotówkę. 220 osób pracowało wtedy w firmie i firma nadal istnieje. Wtedy w moim regionie PKS-y przejęło pięć czy sześć miast więcej. W tej chwili te PKS-y funkcjonują tylko w Garwolinie, a w pozostałych miastach w tych supercentrach powstały centra handlowe. Dzięki funduszowi rozwijamy połączenia. Oczywiście są braki, ale one są na bieżąco monitorowane i mam nadzieję, że dzięki środkom, które teraz zwiększamy, te braki w przypadku połączeń niedzielnych, wieczornych, zwiększenia liczby połączeń uda się uzupełnić. Bardzo panu dziękuję w imieniu mieszkańców powiatu garwolińskiego.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Kurowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#IwonaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Również uważam, że do transportu publicznego, tak samo jak do opieki zdrowotnej i do szkół, trzeba dopłacać, żeby tego wykluczenia publicznego, tych białych plam komunikacyjnych nie było. Bardzo zasadne jest dopłacanie do przewozów w miejscach, w których nie opłaca się tych przejazdów organizować. Prywatni przewoźnicy mają to do siebie — i trudno im się dziwić, że tak robią — że jeżdżą tylko na takich liniach, które zapewniają zysk. To jest sprawa naturalna. Natomiast ludzie potrzebują jeździć w różnych kierunkach również z najtrudniejszych, najmniej dostępnych kierunków.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#IwonaKurowska">W uzasadnieniu ustawy pojawiło się zdanie, że chodzi o to, żeby zapewnić spójną sieć komunikacyjną. Mam pytanie: Czy będzie to monitorowane? Czy rzeczywiście na poziomie gmin czy powiatów jest prowadzony monitoring w celu zapewnienia spójnej sieci komunikacyjnej na terenie danego samorządu terytorialnego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-525.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z jednej strony transport autobusowy ma wiele zalet, z drugiej strony na szali mamy przytłaczające dane, które nie napawają optymizmem. W 2020 r. odnotowano spadek o blisko 65% regionalnych przewozów autobusowych. W 2021 r. 26% sołectw pozostawało w ogóle bez jakichkolwiek linii autobusowych. 10 tys. miejscowości w Polsce nie miało żadnego dostępu do transportu publicznego, wiele linii zostało ograniczonych, zmniejszono ich częstotliwość lub skrócono trasy. Takie są fakty. Obywatele potrzebują rozwiązania długofalowego, które z roku na rok realnie wyprowadzi transport publiczny na prostą. Mam pytanie: Jakie propozycje w tej kwestii ma rząd? W ilu miejscowościach wykluczonych komunikacyjnie powróci transport? Kiedy obywatel dostrzeże realne polepszenie w kwestii skomunikowania mniejszych miejscowości? To są pytania, które interesują społeczeństwo najbardziej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wykluczenie komunikacyjne niestety jest faktem. Ono dotyczy bardzo wielu małych miejscowości, ale w sensie globalnym, biorąc pod uwagę cały kraj, dotyczy przynajmniej kilku milionów mieszkańców naszego kraju. Zatem tutaj jest konieczna interwencja państwa, ale taka, która będzie interwencją systemową i na wiele lat. Bowiem jeśli były oferowane przetargi na 1 rok, to dla żadnego przewoźnika, nikgo, kto konstruuje pewną inżynierię finansową, nie jest to opłacalne. Natomiast jeśli te przetargi rzeczywiście będą wieloletnie, to przewoźnik będzie mógł zainwestować, np. w sprzęt, i będzie mógł w tym przetargu wziąć udział. Uważam, że w tej trudnej sytuacji samorządów absolutnie konieczna powinna być interwencja rządowa i powinny być na to przeznaczone znaczne środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#DobromirSośnierz">Moje retoryczne pytanie idzie bardziej w kierunku Lewicy, która ustami posłanki Matysiak domaga się jeszcze większego marnotrawstwa i mówi, że nie tylko w tygodniu, ale i w weekendy ludzie mają potrzeby i fajnie byłoby dofinansować przejazdy całotygodniowe, tak żeby przewoźnik zobowiązał się z góry, że będzie kursował w weekendy, niezależnie od obłożenia. A przecież, co ciekawe, Lewica popierała zakaz handlu w niedzielę, żeby sprzedawcy mogli odpocząć, niezależnie od potrzeb konsumentów. Tutaj nagle każe w niedzielę harować kierowcom autobusów, bo ludzie mają potrzeby. Ludzie mają nieograniczone potrzeby. Niektórzy mają potrzebę zrobienia w niedzielę zakupów, niektórzy chcą się wytańczyć albo zrobić sobie tatuaż. Czy te wszystkie potrzeby będziemy finansować?</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#DobromirSośnierz">Poseł Joński powiedział, że w czasie pandemii okazała się wyższość transportu zbiorowego nad indywidualnym. To chyba najgorszy możliwy przykład, kulą w płot. Właśnie w czasie pandemii ludzie zaczęli jeździć prywatnymi autami, a nie autobusami, żeby się nie zarazić, więc to zupełnie absurdalny pomysł. Wnosimy o odrzucenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Transport publiczny, w zasadzie wykluczenie komunikacyjne to poważny problem. Ok. 14 mln Polek i Polaków mieszka w miejscowości, w której albo nie ma w ogóle autobusu, nic nie przyjeżdża, albo autobus przyjeżdża dosłownie dwa razy na dobę. To jest katastrofa. Tą ustawą po raz kolejny udajecie, że coś robicie. Kierunkowo to może mieć sens, ale tak naprawdę to jest ściema. Chciałbym spytać: Z jakimi samorządami było to konsultowane? W jaki sposób ta niewielka waloryzacja do 1 mld ma poprawić sytuację PKS+, który mimo tyluletniej działalności wciąż nie rozwiązuje problemów, wciąż kolejne PKS-y upadają, tak jak wspominałem, PKS Częstochowa, PKS Gniezno itd. Jaki jest strategiczny cel, jaki jest plan, panie ministrze, i do ilu miejsc komunikacja autobusowa ma wrócić? Jakich skutków spodziewacie się po wprowadzeniu tej ustawy? Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Janusza Korwin-Mikkego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Parę lat temu jechałem pociągiem z Nowego Sącza do Krakowa. Pociąg składał się z pięciu wagonów. W ostatnim siedział kolejarz, który płacił za bilet 20% ceny, w pierwszym wagonie siedziałem ja, który nie płaciłem nic, reszta pociągu była pusta. To jest oczywiście możliwe, dlatego że do tego pociągu dopłacano z jakiegoś tam funduszu.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#JanuszKorwinMikke">Kolega Sośnierz próbował włożyć państwu jakiś elementarz ekonomii do głów, ale to jest kompletnie beznadziejne. Mam tylko takie jedno pytanie jako ilustrację do tego, co mówił wielce czcigodny poseł Sośnierz. Mianowicie dlaczego w Polsce nie ma czegoś takiego, co się w Brazylii nazywa lotaçäo, a na Ukrainie, w Rosji — marszrutka? Dlaczego nie ma? Bo nieuczciwa konkurencja państwowych firm uniemożliwiła powstanie tego typu prostego rozwiązania, które zaspokaja potrzeby ludności. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-535.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Pozwólcie, że w naszym wspólnym imieniu przywitam przebywających na galerii uczniów ze szkoły podstawowej w Turzy Śląskiej, którzy przybyli tu na zaproszenie pani poseł Teresy Glenc. Witamy bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#KrystynaSkowrońska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#KrystynaSkowrońska">Witam wszystkich. Witam młodzież na galerii. Jechałam pociągiem, w którym był większy tłok. Mój poprzednik mówił, że pociąg był tylko dla niego.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym o coś zapytać pana ministra i poprosić o udzielenie odpowiedzi na piśmie. W Centrum Unijnych Projektów Transportowych został rozstrzygnięty konkurs na dofinansowanie zakupu taboru komunikacji miejskiej. Chciałabym zapytać: Ile wniosków złożyły samorządy z Podkarpacia? Jakie wsparcie otrzymały samorządy? Które? I zwyczajowo pytam: Jak tam postępy prac na dworcu w Mielcu? Poproszę również o udzielenie odpowiedzi na piśmie, tak abyśmy już sobie tutaj nie mówili, w którym roku ta linia była zamknięta i że musiała być zamknięta. Pan minister wie i ja wiem, że zabiegam o to od 2016 r. Interesuje mnie, czy ten dworzec będzie ukończony wcześniej niż w 2034 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-537.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marek Dyduch.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#MarekDyduch">Panie marszałku, dziękuję za umożliwienie mi wystąpienia, mimo że się spóźniłem.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#MarekDyduch">Często jeżdżę komunikacją publiczną i zauważyłem, że instytucje prywatne, które mają dofinansowanie ze środków publicznych, czy to samorządowych, czy innych, między miastami, wykorzystują rozporządzenie ministra, zgodnie z którym ulgę mają tylko inwalidzi. Słusznie, oczywiście, mają tę ulgę. Natomiast we wszystkich podmiotach publicznych, czy państwowych, czy samorządowych, jakichkolwiek, gdzie jest komunikacja publiczna, emeryci mają ulgę, a w prywatnych jej nie mają. A przecież ci starsi ludzie, którzy nie mają samochodu, muszą się poruszać, jeździć do lekarza itd., mówię o emerytach. Jeżeli taki podmiot ma dofinansowanie publiczne, to powinno to być ujednolicone. Ulgi, które obowiązują w przypadku jednej komunikacji, przy dofinansowywaniu przez państwo innych komunikacji, prywatnych… Powinny być te same zasady. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę osób zapisanych do pytań zamyka pan poseł Dariusz Joński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł też pyta?</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Kurowska: Nie, nie, ja chciałam się zapisać do następnego punktu, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#DariuszJoński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#DariuszJoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj nie jest problemem to, czy ludzie chcą, czy nie chcą korzystać z komunikacji zbiorowej, bo ludzie bardzo chcą korzystać z komunikacji zbiorowej, szczególnie na tych dłuższych odcinkach. Muszę powiedzieć, że to, co się ostatnio dzieje, chociażby jeśli chodzi o miejscówki na trasach Poznań — Warszawa, Łódź — Warszawa czy Warszawa — Wrocław, najlepiej pokazuje, że problem jest gdzie indziej: brakuje taboru. Odbyłem rozmowę z konduktorem, który musi wysłuchiwać tych wszystkich żali pasażerów, którzy np. nie mogą przejechać pociągiem relacji Warszawa — Wrocław, dlatego że skład mieści, powiedzmy, 300–350 osób, a chętnych jest prawie 1200. Trzeba wydawać miejscówki, dlatego że ci ludzie nie są w stanie tam wejść, bo inaczej ten skład nie dojechałby na miejsce. To jest, wydaje mi się, wyzwanie: nie tylko dopłata, ale jeszcze kwestia taboru. Naprawdę apeluję do rządu, żeby jednak przenalizował możliwość zakupu, wypożyczenia, wpuszczenia dodatkowych pociągów, być może komercyjnych, tak żeby ci ludzie mogli z tego korzystać, bo coraz więcej ludzi ma problem z zakupem biletu na pociąg. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-541.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Zapraszam do udzielenia odpowiedzi na pytania, ale także do odniesienia się do wystąpień klubowych…</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Ale jeszcze ja sprostowanie chciałam…)</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#PiotrZgorzelski">Ale nie miałem…</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Pan poseł Sośnierz mnie wywoływał. Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-542.5" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-542.6" who="#komentarz">(Poseł Paulina Matysiak: Naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-542.7" who="#PiotrZgorzelski">Sprostowanie jeszcze…</u>
          <u xml:id="u-542.8" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Zgadzam się, panie marszałku. Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-542.9" who="#PiotrZgorzelski">O, pan minister szarmancko mówi, że się zgadza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#PaulinaMatysiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#PaulinaMatysiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałam się odnieść do tego, co mówił pan poseł Sośnierz. Proszę państwa, tak, mamy potrzeby transportowe także w soboty i niedziele. Uczniowie, którzy nas oglądają, doskonale zdają sobie z tego sprawę. Jeżeli mieszkają w mniejszej miejscowości, będą chcieli w sobotę albo w niedzielę podjechać do większego miasta, aby zobaczyć się ze znajomymi, będą chcieli pojechać do kina, będą chcieli pojechać do muzeum. Mnóstwo osób jest zamkniętych w swoich domach właśnie w weekendy. Nie mogą np. dojechać w sobotę na zakupy, nie mogą dojechać w sobotę do pracy, nie mogą odwiedzić rodziny, nie mogą w niedzielę pojechać do kościoła. I tak, te osoby zasługują na to, żeby w ich miejscowości zatrzymywał się autobus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#PiotrZgorzelski">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan minister Rafał Weber, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Rozpocznę od podziękowań dla moich współpracowników za przygotowanie tego dużego projektu ustawy. Praca nad nim trwała dosyć długo, chcieliśmy go dobrze przekonsultować z samorządami. O tym też za chwilę powiem.</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#RafałWeber">Ostatnie miesiące to duże przyspieszenie, scalenie kilku projektów w jeden. Duży wysiłek legislacyjny, tak że podziękowania dla państwa dyrektorów departamentów transportu drogowego, lotnictwa i kolejowego za tę pracę.</u>
          <u xml:id="u-545.3" who="#RafałWeber">Konsultacja z samorządami odbywała się w ramach choćby komisji wspólnej rządu i samorządu. W ramach tej komisji reprezentowane są wszystkie samorządy od małych gmin wiejskich poprzez powiaty, a także urzędy marszałkowskie. Kolejowa część ustawy uzyskała pozytywną opinię KWiRST-u, część autobusowa formalnie też uzyskała pozytywną opinię, natomiast dyskusja była bardzo żywa, jeżeli chodzi o samorządy. Ścierały się różne poglądy, jeżeli chodzi o podejście do pierwszeństwa korzystania z funduszu autobusowego. My uznaliśmy, że zasady, która została stworzona w roku 2019, nie będziemy zmieniać z kilku powodów, dlatego trzymamy się pierwotnych ustaleń sprzed 4 lat: najpierw gminy i później kolejne jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-545.4" who="#RafałWeber">Natomiast najważniejsze jest to, że od samego początku, czyli od 2019 r., środków w rządowym Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych nie brakowało. W tym roku podchodzimy już pod wyczerpanie puli. Na tę chwilę środki jeszcze są. Myślę, że z racji tego, że upływ roku jest, jaki jest, jesteśmy niemalże w połowie roku, ci, którzy mieli złożyć wniosek, taki wniosek złożyli. Być może będą pojawiały się kolejne wnioski, ale w naszej ocenie kwota, która w tej chwili jest do dyspozycji, wystarczy, żeby w tym roku zaspokoić chętne samorządy. Natomiast zgodnie z tą ustawą, i tutaj było to podkreślane kilkukrotnie, zwiększamy pulę na Fundusz autobusowy od 2024 r. do 1 mld zł. Będziemy reagować na bieżąco, wtedy kiedy będzie ona wyczerpywana, wtedy kiedy będzie większe zainteresowanie samorządów, wtedy tę pulę będziemy zwiększać.</u>
          <u xml:id="u-545.5" who="#RafałWeber">Przypomnę, Wysoka Izbo, że to jest pierwszy tego typu finansowy instrument, który wspiera organizacje transportu zbiorowego, a dokładnie transportu autobusowego. Nasi poprzednicy w tym zakresie nie zrobili nic, tzn. zrobili jedno. Zrobiliście, szanowni państwo, jedno: w 2011 r. nałożyliście obowiązek na samorządy organizacji transportu zbiorowego i tyle. Nie było żadnego instrumentu, żadnego narzędzia finansowego, które pozwoliłoby na bieżące organizowanie transportu publicznego, szczególnie w małych gminach, w mniejszych powiatach, tam gdzie ten transport nie jest związany z komunikacją miejską. Dopiero działania rządu Prawa i Sprawiedliwości takie narzędzie stworzyły.</u>
          <u xml:id="u-545.6" who="#RafałWeber">Teraz słyszę licytację, kto da więcej. Kto da więcej, kto zwiększy pulę łączną? Kto chce dołożyć więcej do wozokilometra?</u>
          <u xml:id="u-545.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Bo zawsze tak robiliście.)</u>
          <u xml:id="u-545.8" who="#RafałWeber">To „sprawdzam” było już między 2007 r. a 2015 r. Wtedy było, szanowna pani poseł, szanowni państwo, równe zero. Ni mniej, ni więcej, tylko 0 zł na organizacje transportu zbiorowego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-545.9" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Samorządy. To jest słowo klucz, jeżeli chodzi o organizację transportu. Uważamy, że samorządowcy z poziomu gminy, powiatu, województwa wiedzą lepiej, jakie są potrzeby komunikacyjne w jednostkach samorządu terytorialnego, którymi zarządzają. Dlatego ten instrument ma charakter wsparcia, natomiast po te środki muszą sięgać samorządowcy. Sięgają z coraz większym zainteresowaniem. Widać to po ilości stworzonych linii komunikacyjnych. W tej chwili to blisko 6,5 tys. linii komunikacyjnych, które dociera do blisko 4,8 tys. miejscowości. To są liczby, które mówią same za siebie. Można oceniać, czy to dużo, czy to mało. Natomiast właśnie rozpoczęliśmy tym mechanizmem wsparcie transportu, organizacje transportu zbiorowego w 2019 r., w międzyczasie 2 bardzo trudne lata, rok 2020 i 2021, które były związane z pandemią, z dużo mniejszą mobilnością polskiego społeczeństwa, szkoły zdalne, praca zdalna — to wszystko powodowało, że wykorzystanie autobusów, zresztą pociągów również, było dużo mniejsze. Wiele przedsiębiorstw prywatnych, gdyby nie wsparcie rządu, tego okresu by nie wytrzymało. A fundusz istniał, fundusz pomagał w przetrwaniu, a teraz pomaga w rozwoju transportu zbiorowego i jestem przekonany, że w najbliższych latach tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-545.10" who="#RafałWeber">Szczegółowe pytania dotyczyły PKS-ów. Wypowiedź pana posła Woźniaka chyba najlepiej obrazuje rzeczywistość. Ten samorządowiec, który naprawdę chce zaspokajać potrzeby komunikacyjne, wykorzystuje do tego, jeżeli oczywiście dysponuje takim przewoźnikiem, swojego przewoźnika, potrafi go utrzymać, potrafi nim dobrze zarządzać i tam nie ma problemu z płynnością finansową takich przedsiębiorstw. Jest wiele takich przykładów. Znam też takie przykłady z Podkarpacia. Chociażby powiat stalowowolski, który też kilkanaście lat temu przejął PKS, i dzięki temu funduszowi organizuje kilkadziesiąt linii użyteczności publicznej, które z jednej strony zaspokajają potrzeby komunikacyjne mieszkańców regionu, a z drugiej strony utrzymują firmę w miarę stabilnej kondycji. Tak że jest to kolejny dobry i pozytywny przykład, że jeżeli się chce dobrze zarządzać takim majątkiem, to można. Gdzie jest inaczej? No właśnie, tam gdzie to podejście do zarządzania tego typu przedsiębiorstwami jest inne.</u>
          <u xml:id="u-545.11" who="#RafałWeber">Kwestia kolejna, która była poruszona i na posiedzeniu Komisji Infrastruktury, i teraz tutaj podczas tej dyskusji, wymogi i standardy, jeżeli chodzi o tworzenie linii autobusowych.</u>
          <u xml:id="u-545.12" who="#RafałWeber">Szanowni Państwo! Po pierwsze, one są. Wojewodowie określają to w naborze, np. punktując wyżej takie wnioski, które wykazują większą częstotliwość połączeń. Gdyby tak nie było, to nie byłoby gradacji tych wniosków. Ta gradacja spowodowała, że w sześciu województwach po pierwszym rozstrzygnięciu pewne jednostki samorządu terytorialnego były poza dofinansowaniem. Oczywiście tam później zareagowaliśmy i przesunęliśmy środki finansowe z tych województw, w których one nie były wykorzystane. Natomiast to pokazuje, że po pierwsze te wymogi, te standardy są, a po drugie nie widzę nic złego, jeżeli chodzi o dofinansowanie autobusu, który kursuje dwa razy dziennie, o jego częstotliwość. Niech on w tej chwili kursuje dwa razy dziennie. Jeżeli ta linia się sprawdzi, jeżeli ta linia się przyjmie, jeżeli będzie więcej pasażerów, będzie kursował kilka razy dziennie. Od tego się zaczyna, szanowni państwo. Naprawdę nie bagatelizowałbym, nie odkładał na bok takich wniosków, nie mówił, że takie linie są niepotrzebne, bo od czegoś trzeba zacząć. Nie zawsze trzeba zaczynać od 10 połączeń dziennie, nie zawsze trzeba zaczynać od całotygodniowego obsadzania i wskazywania takich połączeń. Można zacząć od dwóch, trzech połączeń między poniedziałkiem a piątkiem i weryfikować, czy faktycznie te linie mają sens. Bo my nie dopłacamy w ramach dbałości o środki publiczne. Nie chcemy dopłacać do kursów, które wożą powietrze, nie chcemy, aby te środki były wykorzystane tylko po to, żeby pokazać, że są jakieś linie, które funkcjonują. Chcemy, aby z tych połączeń korzystali ludzie. Te linie obronią się tylko wtedy, kiedy ludzie będą z nich korzystać, a środki z funduszu będą dodatkiem, będą niwelować deficyt, który może faktycznie wystąpić, bo tych pasażerów nie będzie na tyle dużo, żeby wygenerować zysk. Taka jest idea tego funduszu. Tej idei będę do samego końca bronił.</u>
          <u xml:id="u-545.13" who="#RafałWeber">Kwestia transportu kolejowego. Dzisiaj tutaj również była dyskusja na temat kolei. Krótkie podsumowanie naszych rządów, już ponad 7 lat odpowiedzialności za polską kolej. 45% więcej zatrzymań ogólnopolskiego przewoźnika PKP Intercity dziennie. Gdy zaczynaliśmy, to było 326 zatrzymań, teraz tych zatrzymań jest 463. Tak że to pokazuje, że zwiększamy dostępność komunikacyjną tam, gdzie oczywiście są linie kolejowe.</u>
          <u xml:id="u-545.14" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Co to jest liczba zatrzymań?)</u>
          <u xml:id="u-545.15" who="#RafałWeber">Podobnie zwiększyła się liczba dziennych kursów, które są realizowane przez ogólnopolskiego przewoźnika. Nie będę mówił o inwestycjach infrastrukturalnych, które w ostatnim czasie miały miejsce. Wiele już się udało, jeżeli chodzi o transport kolejowy, np. przywróciliśmy zlikwidowane za czasów Platformy Obywatelskiej połączenie kolejowe Mielca. Tam 12 lat kolej nie funkcjonowała, ale dzięki naszym staraniom, dzięki…</u>
          <u xml:id="u-545.16" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Co to jest liczba zatrzymań?)</u>
          <u xml:id="u-545.17" who="#RafałWeber">Zaraz powiem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-545.18" who="#RafałWeber">Dzięki temu, że podjęliśmy decyzję o tym, żeby linię L-25 przebudować, od 1 września 2021 r. pociągi docierają do Mielca.</u>
          <u xml:id="u-545.19" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma dworca.)</u>
          <u xml:id="u-545.20" who="#RafałWeber">Również rząd Prawa i Sprawiedliwości podjął decyzję o tym, aby zmodernizować dworzec PKP w Mielcu.</u>
          <u xml:id="u-545.21" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-545.22" who="#RafałWeber">Nastąpi to wcześniej niż w 2034 r., a taka data chyba tutaj została podana, i to dużo wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-545.23" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-545.24" who="#RafałWeber">Tak że niwelujemy wykluczenie komunikacyjne, również w takich ośrodkach 60-tysięcznych jak Mielec. Nasi poprzednicy degradowali kolej, my natomiast w kolej inwestujemy.</u>
          <u xml:id="u-545.25" who="#RafałWeber">Co to znaczy liczba zatrzymań? To jest miejsce, w którym można do pociągu wsiąść i można z niego wysiąść legalnie. Nie w biegu, nie w trakcie jazdy, tylko na przystanku, na stacji, przy dworcu. To jest liczba zatrzymań, która, jeszcze raz powtarzam, została w ciągu ostatnich 7 lat zwiększona o 45%.</u>
          <u xml:id="u-545.26" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Liczba przystanków.)</u>
          <u xml:id="u-545.27" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na te pytania, które zostały zadane i co do których była prośba o odpowiedź pisemną, my oczywiście takich odpowiedzi udzielimy, z wyjątkiem jednego pytania, cytuję dokładnie, dlaczego Gdańsk jest gorszy od innych miast. My nie uważamy, żeby Gdańsk był gorszy od innych miast. I tyle. To jest moja odpowiedź. Myślę, że tutaj w formie pisemnej ona potrzebna nie jest.</u>
          <u xml:id="u-545.28" who="#RafałWeber">Jeszcze raz bardzo gorąco dziękuję również za dyskusję na posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Jak sądzę, spotykamy się jutro, aby ocenić poprawki, które zostały przez państwa posłów złożone. Jutro będzie przedstawione stanowisko rządu w sprawie tych poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-545.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pani poseł sprawozdawca zechce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę się odnieść do państwa wypowiedzi. Cieszę się, że zauważyliście państwo, że białe plamy należy eliminować, że trzeba przywracać połączenia autobusowe. Przypomnę tylko, że w 2011 r. nikt inny, tylko Platforma Obywatelska i PSL nałożyły na samorządy obowiązek utrzymania transportu bez środków finansowych i nikt inny, tylko właśnie Prawo i Sprawiedliwość w 2019 r. przywróciło możliwe transporty.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Podam też i kolejny raz powtórzę: kilka samorządów z mojego województwa… Końskie — gdzie od razu rozpoczęto przywracanie połączeń autobusowych — dziś super to funkcjonuje i dojeżdża się do najmniejszych miejscowości tej gminy.</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: 8 lat rządzicie.)</u>
          <u xml:id="u-547.4" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Powiat opatowski stworzył swój własny transport komunikacyjny i do tego powiatu również dojeżdżają np. uczniowie ze szkół z sąsiednich powiatów, bo to połączenie mają zrealizowane idealnie. Za to, panie ministrze, bardzo dziękuję, za wsłuchiwanie się w głosy samorządów. Bo to na ich wniosek kolejny raz Prawo i Sprawiedliwość pochyla się nad przygotowanym już wcześniej projektem i uzupełnia go, poprawia, dodaje nowe formy, chociażby umowy na okres 10-letni.</u>
          <u xml:id="u-547.5" who="#AgataKatarzynaWojtyszek">Jeśli chodzi o połączenia kolejowe, to pragnę podkreślić, że połączenie ze Skarżyska przez Końskie do Tomaszowa Mazowieckiego na linii nr 25, które państwo zlikwidowaliście, zostało po 12 latach przywrócone przez Prawo i Sprawiedliwość. Tuż po uruchomieniu tego połączenia pociągi wypełniły się pasażerami. Bardzo dziękuję za to połączenie oraz za uruchomienie wszystkich linii kolejowych na terenie mojego województwa i w każdym innym miejscu. Dziękuję. Wiem, że ta ustawa jest bardzo dobra.</u>
          <u xml:id="u-547.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję…</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Skowrońska jeszcze chciała, tak?</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Bardzo krótko. Pan jest rzetelny i umożliwia wszystkim wypowiedzenie się. Pan minister przez co najmniej 3/4 swojej wypowiedzi nie odpowiadał na pytania, ale opowiadał o ostatnich 8 latach. Pani poseł sprawozdawca również przekroczyła tryb, który przysługuje sprawozdawcy, bo opowiadała o tym, jak była wojewodą. To nie było na temat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-550.5" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 26. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy — Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3302 i 3370).</u>
          <u xml:id="u-550.6" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Tomasza Zielińskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#TomaszZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy — Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3302.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#TomaszZieliński">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierowała 26 maja 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży do pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#TomaszZieliński">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży 14 czerwca przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła projekt ustawy. W trakcie dyskusji zgłoszono wnioski o wysłuchanie publiczne, o powołanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu, o dodatkowe skierowanie projektu do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz do Komisji Zdrowia, o wystąpienie o opinię do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Wszystkie wnioski zostały odrzucone przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#TomaszZieliński">Podczas posiedzenia następujące kluby i koła zgłosiły poprawki: Prawo i Sprawiedliwość — 25 poprawek, Koalicja Obywatelska — 18 poprawek, Polska 2050 — cztery poprawki. 25 poprawek zgłoszonych przez posłów Prawa i Sprawiedliwości uzyskało poparcie komisji, 22 pozostałe poprawki zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-551.4" who="#TomaszZieliński">Poprawki, które zostały przyjęte, dotyczyły m.in. wprowadzenia dodatkowych regulacji umożliwiających przejście nauczycieli na emeryturę o 10 lat wcześniej niż jest to przewidziane w przepisach ogólnych dotyczących wieku emerytalnego, ułatwienia w uzyskaniu przez cudzoziemców i obywateli polskich na stałe mieszkających zagranicą certyfikatu znajomości języka polskiego jako języka obcego bez zdawania egzaminu, zmian w stypendiach doktoranckich oraz zniesienia zakazu zatrudniania doktorantów w charakterze nauczycieli akademickich i pracowników naukowych.</u>
          <u xml:id="u-551.5" who="#TomaszZieliński">Poprawki, które zostały odrzucone, miały na celu m.in. wykreślenie proponowanych przepisów dotyczących Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, zwiększenia wielkości części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego do 3% PKB, zmianę zasad przechodzenia nauczycieli na wcześniejsze emerytury oraz inne niż zaproponowane w projekcie ujęcie zasad przyznawania stypendium doktoranckiego.</u>
          <u xml:id="u-551.6" who="#TomaszZieliński">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu 14 czerwca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-551.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze ponownie pan poseł Tomasz Zieliński. Tym razem będzie prezentował stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#TomaszZieliński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#TomaszZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy — Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3302. Należy zaznaczyć, że przedstawiony projekt ustawy jest w wielu wypadkach odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowiska oświatowe, akademickie czy samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#TomaszZieliński">Planowana nowelizacja w zakresie zmian w ustawie — Karta Nauczyciela obejmuje m.in. zapewnienie prawa do emerytury na szczególnych zasadach nauczycielom, którzy podjęli pracę na stanowisku nauczyciela przed wprowadzeniem reformy emerytalnej w 1999 r., czyli jest to powrót do wcześniejszej emerytury po przepracowaniu co najmniej 30 lat, w tym 20 lat przy tablicy. Doprecyzowano rozwiązania związane z okresem, za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczyciela oraz zasady odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela przez osoby nieposiadające przygotowania pedagogicznego rozpoczynające pracę w szkole. Wprowadzono regulację, na mocy której w roku szkolnym 2023/2024 nauczycielom zatrudnionym w liceach ogólnokształcących, technikach i branżowych szkołach pierwszego stopnia będzie można przydzielać godziny ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w ustawie — Karta Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#TomaszZieliński">W ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych proponuje się rozszerzenie katalogu nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.</u>
          <u xml:id="u-553.4" who="#TomaszZieliński">W ustawie o instytutach badawczych zmiany zaproponowane w projekcie mają przede wszystkim charakter techniczny i doprecyzowujący.</u>
          <u xml:id="u-553.5" who="#TomaszZieliński">Zaproponowano również wprowadzenie kilku rozwiązań merytorycznych. Dotyczą one m.in kwalifikacji wymaganych od kandydatów na dyrektora instytutu badawczego, okresu sprawowania funkcji przewodniczącego rady naukowej i ustalania planu działalności instytutu badawczego.</u>
          <u xml:id="u-553.6" who="#TomaszZieliński">Zmiany w ustawie — Prawo oświatowe dotyczą m.in. umożliwienia udziału w pracach komisji konkursowej wyłaniającej dyrektora szkoły radnemu danej jednostki samorządu terytorialnego. Zwiększono kompetencje organu sprawującego nadzór pedagogiczny, uzależniając połączenie szkół i placówek w zespół od uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty. Wyposażono nadzór w skuteczne narzędzia w zakresie kontroli nad szkołami niepublicznymi, zabezpieczono w roku szkolnym 2023/2024 odpowiednie warunki kształcenia, wychowania i opieki uczniom szkół ponadpodstawowych poprzez umożliwienie tworzenia dodatkowych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.</u>
          <u xml:id="u-553.7" who="#TomaszZieliński">Propozycje nowelizacji ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczą m.in. przesunięcia terminu finalizacji przewodów doktorskich na dzień 31 grudnia 2024 r. Wprowadzono ułatwienia w zakresie pozyskania pozwolenia na tworzenie studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz ubiegania się o pozwolenie na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym. Zwiększono studentom dostęp do stypendium socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-553.8" who="#TomaszZieliński">Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa dotyczą kontynuacji obecnych rozwiązań finansowych wobec samorządów na lata 2024 i 2025.</u>
          <u xml:id="u-553.9" who="#TomaszZieliński">Zmiany w ustawie o Instytucie Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego dotyczą m.in. umożliwienia tworzenia przez instytut podmiotów zależnych będących jednostkami organizacyjnymi mającymi siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wprowadzono jednocześnie kadencyjność funkcji dyrektora instytutu i zastępcy dyrektora.</u>
          <u xml:id="u-553.10" who="#TomaszZieliński">W ustawie o języku polskim zaproponowano rozszerzenie kręgu osób, które będą mogły wnioskować o wydanie certyfikatu znajomości języka polskiego jako obcego bez konieczności zdania egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-553.11" who="#TomaszZieliński">Ponadto w ustawie proponuje się dokonanie zmiany nazw: Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej na Uniwersytet Bielsko-Bialski, Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu na Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego i Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach na Uniwersytet w Siedlcach.</u>
          <u xml:id="u-553.12" who="#TomaszZieliński">Jednocześnie, panie marszałku, w imieniu klubu parlamentarnego składam poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-553.13" who="#TomaszZieliński">Konkludując, stwierdzam, że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, biorąc powyższe pod uwagę, będzie głosował za uchwaleniem niniejszej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-553.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Kinga Gajewska przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#PiotrZgorzelski">Od razu popraweczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#KingaGajewska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedowanie nad tą ustawą urąga wszelkim zasadom parlamentaryzmu. Wszelkim.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#KingaGajewska">W jednej projektowanej ustawie można zmienić tylko jedną ustawę, o tym mówią zasady, które państwo przyjęliście, rozporządzenie podpisała pani premier Beata Szydło, a w tej jednej ustawie zmieniacie 15 ustaw. Pytałam pana posła prowadzącego, jaki związek mają ze sobą te ustawy, bo jest co prawda wyłom odnośnie do tego rozporządzenia, że można obradować na temat różnych ustaw, ale muszą one mieć ze sobą związek. A więc jaki związek mają ze sobą zmiana Karty Nauczyciela, dodawanie nowych kompetencji kuratorom oświaty, wydłużanie kadencji dyrektorom, zmiany w instytutach badawczych, w instytucie im. Maksymiliana Kolbego? Co to ma ze sobą wspólnego?</u>
          <u xml:id="u-555.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Tworzenie uczelni medycznych.)</u>
          <u xml:id="u-555.4" who="#KingaGajewska">Tworzenie uczelni medycznych.</u>
          <u xml:id="u-555.5" who="#KingaGajewska">Ciężko mi będzie skupić się na wszystkim, bo ustawa miała 98 stron wraz z uzasadnieniem, 5 minut przed rozpoczęciem posiedzenia komisji pan poseł — też o tym nie wspomniał — złożył 50 stron poprawek, po czym dzisiaj, po jednym dniu, też przypomniało się, że trzeba pewnie zmienić inne ustawy, więc pan poseł złożył kolejne poprawki. Tyle w kwestii tego, jak procedowaliśmy nad ustawą.</u>
          <u xml:id="u-555.6" who="#KingaGajewska">Kwestie merytoryczne. Jeden z najniebezpieczniejszych przepisów, jeszcze się po prostu nie nauczyliście, prezydent Duda dwa razy zawetował lex Czarnek i po raz kolejny, po raz trzeci, tylnymi drzwiami wśród zmian w tych 15 ustawach — myśleliście, że społeczeństwo się nie dowie, że to przeoczy — nadajecie nowe kompetencje kuratorom oświaty. Czyli w tych ustawach chodzi o to, żeby było więcej Barbary Nowak w polskiej szkole.</u>
          <u xml:id="u-555.7" who="#KingaGajewska">Proszę państwa, w tej ustawie dajecie również możliwość samorządom tworzenia nowych miejsc, aby uporządkować bałagan, który sami zrobiliście, a teraz próbujecie to rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-555.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-555.9" who="#KingaGajewska">W tym roku we wrześniu do liceów pójdzie 1,5 mln uczniów. Od 20 lat nie było tylu uczniów w liceach. W liceach kiedyś 3-letnich, w tych samych budynkach, musi się zmieścić pięć roczników. Rozwiązania, które proponujecie, są na rok 2023/2024, a ta sytuacja będzie miała miejsce do 2027 r. Pięć roczników do 2027 r. będzie w polskich liceach. Ale oczywiście, choć samorządy sobie radzą doskonale i poradzą sobie z tą sytuacją, musicie władować w to kuratora oświaty. To kurator oświaty znowu będzie musiał wydać pozytywną opinię, czy mu się podoba połączenie szkoły, zmiana lokalizacji.</u>
          <u xml:id="u-555.10" who="#KingaGajewska">Kolejną szalenie niebezpieczną propozycją, która znowu została zawetowana przez prezydenta Dudę, jest to, że jeżeli szkoła niepubliczna nie będzie chciała spełnić tzw. kaprysów kurator oświaty pani Barbary Nowak, gdy ta będzie ich zadręczała jakimiś pismami, i w ciągu kilku dni, a może sobie wymyślić nawet jeden dzień, nie rozwiążą problemu, to pani kurator Nowak będzie mogła wszcząć procedurę likwidacji szkoły i wykreślić ją z ewidencji szkół. Przecież już mieliście nauczkę.</u>
          <u xml:id="u-555.11" who="#KingaGajewska">Wrócę jeszcze do samorządów. Samorządy mają w konstytucji zapisane enumeratywnie wszelkie instytucje, które mogą kontrolować je finansowo, a państwo, gwałcąc tę zasadę, wprowadzają do tego przepisu, w którym nie ma kuratora oświaty, właśnie kuratora oświaty. Wszystko będzie musiał pozytywnie zatwierdzać kurator oświaty.</u>
          <u xml:id="u-555.12" who="#KingaGajewska">Kolejna rzecz dotyczy emerytur, o czym pewnie będą mówiły panie posłanki. Minister Czarnek kolejny raz oszukał nauczycieli. Obiecał im powrót do art. 88, do świadczeń kompensacyjnych, do możliwości szybszego pójścia na emeryturę i ich po prostu oszukał. Jakiekolwiek rozmowy odbywające się w ministerstwie po prostu kończyły się fiaskiem. A więc co zrobił minister? Dał posłom do podpisania projekt ustawy. Po co? Po to, żeby kolejny raz ominąć konsultacje społeczne. Pragnę obiecać i pragnę zapewnić — ostatnie zdanie — że kiedy wygramy wybory, żaden poseł z koalicji rządzącej nie będzie traktował w taki sposób partnerów społecznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-555.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Katarzyna Kretkowska przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw jest legislacyjnym potworkiem,…</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#KatarzynaKretkowska">…po prostu ofiarą gwałtu dokonanego przez ministra Czarnka na zasadach procesu legislacyjnego oraz na partnerach społecznych. Gwałtu dokonanego przez grupę usłużnych posłów PiS, którzy tego potworka oficjalnie firmują.</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#KatarzynaKretkowska">Pierwsze czytanie projektu odbyło się wczoraj na posiedzeniu komisji edukacji i nauki. Na 5 minut przed posiedzeniem wpłynęło do komisji 50 stron zmian, poprawek skierowanych przez jednego z posłów firmujących projekt, co nie dało szansy na zapoznanie się z nimi. Projekt, który zmienia Kartę Nauczyciela i 15 innych ustaw, jako poselski nie był konsultowanym społecznie. Zmienia on nie tylko Kartę Nauczyciela, ale także Prawo oświatowe, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, prawo o ubezpieczeniach społecznych, finansowanie zadań oświatowych, wcześniejszych emerytur nauczycielskich, świadczeń kompensacyjnych, studiów medycznych, Sieci Badawczej Łukasiewicz i instytutu Kolbego. Jak stwierdziło wczoraj na posiedzeniu komisji nasze Biuro Legislacyjne, zmieniane ustawy nie są ze sobą związane, są to po prostu równorzędne projekty i takimi powinny być. To projekty 15 różnych ustaw, a procedowanie nad nimi w jednym projekcie to po prostu kuriozum. To wyłom, jeśli chodzi o zasady techniki ustawodawczej — cytuję.</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#KatarzynaKretkowska">Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego napisała, iż przedłożony w ten sposób projekt zmian pakietu ustaw w sposób rażący — cytuję — narusza obowiązujące w Polsce zasady techniki prawodawczej, stanowiące treść załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów. Słowa te są po prostu kompromitacją Przemysława Czarnka, który jako minister nauki i szkolnictwa wyższego powinien spalić się ze wstydu, czytając takie podsumowanie Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ale pan minister Czarnek nic sobie z tego nie robi, na zasadzie: dorwałem się do stołka, mam tę władzę. I co mi zrobicie? Nic mi nie zrobicie.</u>
          <u xml:id="u-557.5" who="#KatarzynaKretkowska">Związek Powiatów Polskich napisał do posłów, iż fakt, że projekt, który powoduje zmiany w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego, nie został skierowany do zaopiniowania przez organizacje samorządowe reprezentowane w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, jest z kolei złamaniem art. 36 ust 6 regulaminu Sejmu. Wczorajszy apel Związku Miast Polskich w czasie pierwszego czytania, by dać czas organizacjom samorządowym na zapoznanie się z projektem i złożenie uwag, pozostał bez echa. Z prośbą o to samo zwrócił się wczoraj Związek Nauczycielstwa Polskiego, z którym zmiany dotyczące świadczeń dla nauczycieli powinny być konsultowane w pierwszej kolejności. Także zostało to zignorowane.</u>
          <u xml:id="u-557.6" who="#KatarzynaKretkowska">W tym projekcie zmieniającym 15 projektów roi się od błędów, roi się od niedoróbek i naprawdę brak jest racjonalnych przesłanek, ażeby tego typu zmiany nie były po prostu ustalane ze stroną społeczną przy jednym stole na normalnych zasadach. Jeżeli tak nie jest, to świadczy to jedynie o tym, że zwycięża jakaś buta, samozadowolenie czy po prostu ignorancja władzy. A zatem minister Czarnek raczej czegoś się boi i w związku z tym chce przepchnąć w ten sposób, bez konsultacji, swój projekt, tym razem jakiś kolejny lex Czarnek do kwadratu, mając nadzieję, że ludzie tego nie zauważą.</u>
          <u xml:id="u-557.7" who="#KatarzynaKretkowska">Czego dotyczy projekt? Mogę tutaj wypunktować tylko sygnalnie. Jest tu oszukiwanie nauczycieli. Obiecywano im powrót do emerytur stażowych, kiedyś zawartych w art. 88 Karty Nauczyciela, tymczasem zamieszczono tu zupełnie inne rozwiązanie, dotyczące tylko 19 tys. nauczycieli, a nie 700 tys. Ponadto proponowane świadczenia będą niższe niż minimalna emerytura i w związku z tym nauczyciele zostaną postawieni w pierwszej kolejce do pomocy społecznej. Poza tym nauczyciel na wcześniejszej emeryturze będzie mógł pracować tylko na pół etatu i tylko za zgodą kuratora.</u>
          <u xml:id="u-557.8" who="#KatarzynaKretkowska">Mamy w tym projekcie centralistyczne, autorytarne zapędy ministra Czarnka i posła Kaczyńskiego, które mają być realizowane właśnie przez urząd kuratora z nadania politycznego PiS-u. Co ten kurator będzie mógł zrobić?</u>
          <u xml:id="u-557.9" who="#KatarzynaKretkowska">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-557.10" who="#KatarzynaKretkowska">Będzie mógł wziąć pod but szkoły niepubliczne, pozbawić samorządy decyzyjności w zakresie zatrudniania pracowników.</u>
          <u xml:id="u-557.11" who="#KatarzynaKretkowska">Zawarte w tym pakiecie zmiany dotyczące szkolnictwa wyższego zostały bardzo krytycznie, negatywnie ocenione przez radę nauki i szkolnictwa wyższego. Otwieranie bez ładu i składu uczelni medycznych bez zaplecza szpitalnego, klinicznego, badawczego, co proponuje się w tym projekcie, zostało druzgocąco ocenione przez Naczelną Radę Lekarską.</u>
          <u xml:id="u-557.12" who="#KatarzynaKretkowska">Wszystkie nasze wczorajsze uwagi, wnioski, co już przytoczył poseł sprawozdawca, zostały odrzucone. W związku z tym nie widzimy możliwości poparcia tego projektu. Złożyliśmy jeszcze poprawki, które, mamy nadzieję, uratują te świadczenia nauczycielskie. Będą one rozpatrywane w trakcie kolejnego głosowania.</u>
          <u xml:id="u-557.13" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tego nie można uratować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Klimczak przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#DariuszKlimczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Teoretycznie ten projekt miał dotyczyć doprecyzowania, uzupełnienia przepisów związanych z awansem zawodowym nauczycieli i oceną ich pracy, tych przepisów, które zostały wprowadzone rok temu. Projekt miał wyjaśnić wątpliwości interpretacyjne, a w praktyce mamy do czynienia z projektem ustawy, który kumuluje 15 różnych ustaw, które nie są nawet ze sobą związane w kontekście zagadnień. Jednym słowem to jest legislacyjny groch z kapustą rodem z republik bananowych. To jest naprawdę wstydliwy projekt, a jeżeli dołączymy do tego poprawki, które już przed chwilą zostały zaprezentowane, to może będzie łącznie nie 15 ustaw, ale 25 ustaw.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#DariuszKlimczak">Wracam do tych norm…</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#DariuszKlimczak">Sześć, tak? Jeszcze sześć, czyli łącznie 21.</u>
          <u xml:id="u-559.3" who="#DariuszKlimczak">Projekt oczywiście powinien być przedstawiony jako przedłożenie rządowe. Powinien być skonsultowany de facto, jeżeli chodzi o wszystkie te ustawy, przynajmniej z komisją samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-559.4" who="#DariuszKlimczak">Na posiedzeniu komisji emocje budziły głównie dwie kwestie związane z przepisami dotyczącymi emerytur nauczycielskich i liberalizacji studiów medycznych.</u>
          <u xml:id="u-559.5" who="#DariuszKlimczak">Co do kwestii emerytalnych, osobiście uważam, że przepisy, które państwo zaproponowali, nie dają żadnej gwarancji, że ta emerytura będzie godna. Mam nadzieję, że nauczyciele nie będą musieli przekonywać się o tym wszystkim w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-559.6" who="#DariuszKlimczak">Druga sprawa to propozycja zliberalizowania przepisów umożliwiających ubieganie się o pozwolenie na utworzenie studiów medycznych przez te podmioty, które nie spełniły warunków związanych z poddaniem się ewaluacji jakości działalności naukowej. Oczywiście pominę kwestie dotyczące jakości, które były podnoszone przez rektorów szkół wyższych, nie z tego powodu, że uważam, że nie są najważniejsze, ale ze względu na to, że nie mamy tutaj zbyt wiele czasu.</u>
          <u xml:id="u-559.7" who="#DariuszKlimczak">Deficyt lekarzy jest faktem. Nie rozwiążemy tego sposobami zaproponowanymi w tej ustawie bez równoległych działań dotyczących ułatwień, jeśli chodzi o szkolenia specjalizacyjne dla lekarzy. Tutaj jest największy problem, tutaj są największe blokady. Taśmowe kształcenie lekarzy nic nie da, skoro i tak ten lekarz nie będzie miał miejsca na specjalizacji, nie będzie miał miejsca rezydenckiego. I tak prędzej czy później będzie chciał wyjechać za granicę. To jest smutna sprawa, dlatego uważam, że powinniśmy te sprawy prowadzić równolegle. Im więcej miejsc na studiach o odpowiedniej jakości, tym więcej miejsc na specjalizacjach.</u>
          <u xml:id="u-559.8" who="#DariuszKlimczak">Poza tym bardzo łatwo jest zliberalizować przepisy dotyczące tworzenia miejsc kształcenia — dużo trudniej utworzyć te miejsca. Chyba każda uczelnia, która marzy o tym, żeby kształcić medyków, już nieraz się o tym przekonała. Nawet największe uniwersytety medyczne mają problemy chociażby z lokalizacją swoich klinik, które muszą lokalizować w obcych bazach szpitali wojewódzkich, miejskich itd. Czy ktoś się tym zainteresował? Czy ktoś zainteresował się kwestią tego, jak wyglądają umowy pomiędzy tymi podmiotami a uniwersytetami? Ile pieniędzy brakuje na tego typu porozumienia?</u>
          <u xml:id="u-559.9" who="#DariuszKlimczak">W projekcie znalazły się także zapisy zmieniające Prawo oświatowe, zmierzające do zwiększenia nadzoru kuratora nad szkołami i placówkami niepublicznymi. To znana kwestia. Od samego początku Prawo i Sprawiedliwość starało się zwiększyć tzw. nadzór pedagogiczny kuratora nad szkołą, a wszyscy doskonale wiemy, że chodzi przede wszystkim o nadzór polityczny PiS-u nad szkołą, nad samorządem terytorialnym, nad samorządem rodzicielskim i uczniowskim, bo na tym się to kończy.</u>
          <u xml:id="u-559.10" who="#DariuszKlimczak">Przechodzę do wisienki na torcie, czyli poprawki dotyczącej rozszerzenia kręgu osób, które będą mogły wnioskować o wydanie certyfikatu znajomości języka polskiego bez konieczności zdania egzaminu. Pięknie się to komponuje z naszą poprzednią debatą dotyczącą polityki migracyjnej. W Polsce za rządów PiS-u następuje bardzo dynamiczna liberalizacja przepisów dotyczących pozwolenia na pracę, przyznawania obywatelstwa i zmniejszania kryteriów, chociażby tych językowych.</u>
          <u xml:id="u-559.11" who="#DariuszKlimczak">Mamy do czynienia z absurdalną sytuacją, bo z jednej strony implementujemy przepisy europejskie dotyczące zawodów regulowanych, w których jest śruba dotycząca wymagań związanych z tymi zawodami, a z drugiej strony liberalizujemy przepisy dotyczące pracowników, którzy przyjadą do nas z zagranicy, w tym także przepisy dotyczące kwestii językowych. To dotyczy bardzo ważnego obszaru tematycznego związanego z medycyną. Język i komunikacja są w zawodach medycznych kluczowe, dlatego uważam, że wasze przepisy są niespójne — nie tylko w tej ustawie, ale w większości legislacji, które przedstawiacie w tej Izbie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale będziecie przeciw czy za?)</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Klimczak: Trzeba wywnioskować z tego, co mówiłem.)</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Janusza Korwin-Mikkego, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wbrew temu, co podejrzewa centrolewica i lewica, to nie jest jakiś perfidny pomysł jego ekscelencji Przemysława Czarnka, tylko jest to typowy wykwit działającej i rozszalałej biurokracji, która nawet czasami jest dowcipna.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, to jest autentyczny dowcip, bo w ustawie — Karta Nauczyciela itd. dowiadujemy się rzeczy ciekawej. Otóż, jak wiadomo, parę dni temu Trybunał Konstytucyjny powiedział, że Sąd Najwyższy ma trzymać mordę na kłódkę i nie wtrącać się do tego, co nie… I w zamian za to od razu w tej ustawie upoważniamy Sąd Najwyższy do — uwaga — prowadzenia działalności edukacyjnej, naukowej, wydawniczej oraz muzealnej w zakresie historii polskiego sądownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem historii sądownictwa najwyższej instancji. Przecież to jest naprawdę przekomiczne. Cała ta ustawa to jest jeden wielki bełkot biurokratyczny z różnej dziedziny, cicer cum caule oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, dyskutujemy o Karcie Nauczyciela, zamiast ją po prostu zlikwidować. Zajmujemy się różnymi rzeczami. Pomyślcie państwo o strasznej rzeczy — przez 8 lat tych przepisów nie było i przez 8 lat jakoś to wszystko działało. Jakie to niedopatrzenie, że tej ustawy 8 lat temu nasza biurokracja dzielnie nie przygotowała.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, gdyby ludzie zobaczyli, nad czym my tu debatujemy, np. że Sejm zajmuje się tym, czy szkoła wyższa w Radomiu ma się nazywać tak czy inaczej… Przepraszam, ale nie od tego jest Sejm. Za co oni nam płacą? Czy po to się płaci posłom solidne honoraria, żeby zajmowali się takimi duperelami?</u>
          <u xml:id="u-561.4" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, ta ustawa powinna być oprawiona w ramki i pokazywana w szkołach na lekcjach, jak nie należy robić ustaw. Czegoś takiego to jeszcze w życiu nie widziałem. Widziałem różne okropne ustawy, widziałem ustawy naprawdę perfidne. To jest czysty wymysł naszej kochanej biurokracji. Oczywistą jest rzeczą, że koło Konfederacji nawet nie pochyli się nad tą ustawą i nie będziemy tego dalej analizowali, po prostu nie będziemy za nią głosować. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-561.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Gramatyka przedstawi stanowisko koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#PiotrZgorzelski">Od razu poprawki, tak?</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#komentarz">(Poseł Michał Gramatyka: Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To wszystko, co tu, z tej mównicy, jest mówione, to jest prawda. Ta ustawa to jest totalny legislacyjny miszmasz. Nie wiadomo, co w tej ustawie robi Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Nie za bardzo wiadomo, co w tej ustawie robi Sieć Badawcza Łukasiewicz, której życzę serdecznie powodzenia z okazji zbliżającego się święta tego akurat podmiotu, jakże ważnego dla polskiej nauki.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#MichałGramatyka">Ale można tę ustawę uratować poprzez przyjęcie poprawki trzeciej drogi: Polskiego Stronnictwa Ludowego, Koalicji Polskiej i Polski 2050 Szymona Hołowni. Ta poprawka zwiększa część oświatową subwencji ogólnej do 3% produktu krajowego brutto. Poprawka jest skonsultowana z rządem. Sam pan minister Rzymkowski wyraził swoje życzliwe zainteresowanie takim właśnie zwiększaniem finansowania polskiej edukacji. Warto wspomnieć, że takie podniesienie części oświatowej subwencji ogólnej doprowadzi do sytuacji, w której całość wydatków na edukację w warunkach Polski będzie wynosiła ok. 6% produktu krajowego brutto, czyli mniej więcej tyle, ile dziś wydaje Estonia. Dziś mamy mniej więcej 4,9% PKB, czyli mniej więcej tyle, ile wydaje Litwa. Fajnie by było, gdyby nas było stać na 7% PKB. Tyle mniej więcej wydaje Szwecja. A eksperci z Banku Światowego policzyli, że wzrost finansowania oświaty o 1% w odniesieniu do PKB powoduje wzrost samego PKB w dalekim horyzoncie również o 1 punkt procentowy. To bardzo ważne, dlatego że to definiuje przyszłość młodych Polek, młodych Polaków we wchodzeniu w dorosłe życie. Tymczasem od 2004 r. w Polsce finansowanie edukacji w relacji do PKB spada. Kiedyś to było 5,6%, dzisiaj to jest 4,9%. I oczywiście pieniędzmi wszystkiego nie załatwimy, ale mamy na to pomysł. Mamy projekt, program „Edukacja dla przyszłości”, gdzie akcentujemy takie właśnie wyzwania, jakie niesie ze sobą rozwijający się świat.</u>
          <u xml:id="u-563.2" who="#MichałGramatyka">Mam nadzieję, że ta poprawka zostanie poparta. Bardzo chciałem podziękować naszym partnerom z demokratycznej opozycji za wczorajsze głosowanie za tą poprawką. Liczę na to, że głosowanie przeciw tej poprawce koleżanek i kolegów z prawej strony sali sejmowej było pomyłką, bo skoro wasz minister mówi, że to jest dobre rozwiązanie, skoro Biuro Legislacyjne mówi, że ono jest legislacyjnie bezpieczne, dlatego że zakorzenione jest dopiero w budżecie na 2024 r., a nie w obecnym, to chyba nie pozostaje nic innego, jak to poprzeć dla dobra polskich uczennic, dla dobra polskich uczniów. Raz wznieśmy się ponad partyjne interesy i poprzyjmy coś, co jest naprawdę dobre. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-563.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę, który przedstawi stanowisko koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! W imieniu koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy — Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-565.2" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy doprecyzowania i uzupełnienia rozwiązań dotyczących w szczególności oceny pracy oraz awansu zawodowego nauczycieli, wprowadzonych ustawą z dnia 5 sierpnia 2002 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych, czyli 14, innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-565.3" who="#JarosławSachajko">Projekt zawiera również regulacje dotyczące zapewnienia prawa do przechodzenia na emeryturę na szczególnych zasadach nauczycielom, którzy podjęli pracę na stanowisku nauczyciela przed wprowadzeniem reformy emerytalnej w 1999 r., kiedy to system emerytalny przewidywał dla nauczycieli odrębne zasady przechodzenia na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-565.4" who="#JarosławSachajko">Wysoka Izbo! Mamy dużo zastrzeżeń do tego, że tutaj jest regulowanych aż 15 ustaw. To jest projekt poselski, posłowie znaleźli jakieś połączenie, chyba głównie przez ministerstwo, które to wszystko spaja.</u>
          <u xml:id="u-565.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nazwiska posłów, nazwiska posłów.)</u>
          <u xml:id="u-565.6" who="#JarosławSachajko">Kiedyś był taki kabaret, w którym pytano pracowników, czy są bardzo związani ze swoją firmą, a oni odpowiadali, że tak, szczególnie przez kasę zapomogowo-pożyczkową. Tutaj przez pana ministra jest połączenie, aczkolwiek przynajmniej w przypadku części związanej z wcześniejszymi emeryturami nad tym projektem trzeba dalej procedować. Trzeba go poprzeć, tak aby ci nauczyciele, którzy są zmęczeni i nie mogą dłużej pracować jako nauczyciele, mogli przejść na wcześniejsze emerytury i pracować gdzie indziej.</u>
          <u xml:id="u-565.7" who="#JarosławSachajko">To nie jest tak, że jak ktoś przechodzi na wcześniejszą emeryturę, to znaczy, że ma mieć taką samą emeryturę jak ci wszyscy, którzy pracują do 65. roku życia. Jeżeli ktoś przechodzi na wcześniejszą emeryturę, a jest jeszcze zdrowy, to może pracować i wypracowywać sobie gdzie indziej tę emeryturę. Zastanawiają tylko te ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-565.8" who="#JarosławSachajko">Co do lekarzy, to oczywiście chcemy mieć lekarzy na bardzo wysokim poziomie, tylko w tej chwili sprowadzamy lekarzy z różnych części świata, którzy są dużo gorzej wykształceni niż polscy lekarze, niż nawet ci lekarze, którzy będą w tej chwili kształceni. Dlatego cieszę się, że jest ten projekt ustawy, dziękuję za niego. I idźmy do przodu.</u>
          <u xml:id="u-565.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Dziambor przedstawi stanowisko koła Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#ArturDziambor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biegunka legislacyjna w tym momencie zyskuje jakieś nowe oblicze. Gdy patrzę na tę ustawę, to przypomina mi ona czas pandemiczny, kiedy jedną ustawą potrafiliście zmienić 50 innych ustaw, nie patrzeć w ogóle na jakiekolwiek głosy opozycji, nie słuchać w ogóle tego, co opozycja ma do powiedzenia, blokowo głosować nad odrzuceniem np. 185 poprawek jednej partii, ponieważ z tą partią w ogóle nie będziecie dyskutować i nie ma sensu nawet czytać tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Przede wszystkim technicznie jest to znowu wciśnięcie ustawy jako projektu poselskiego. Jest to pewien wytrych, macie taką metodę w Prawie i Sprawiedliwości, że posłowie in blanco podpisują ustawy, a potem wy udajecie, że to wyszło nie z rządu czy z ministerstwa, tylko właśnie od posłów. Pod tą ustawą podpisało się 30 posłów, z czego naliczyłem jedynie chyba pięciu czy sześciu, którzy są członkami komisji edukacji. Powinniśmy się cieszyć, że w Prawie i Sprawiedliwości jest aż tylu wybitnych specjalistów od edukacji, którzy nie znaleźli się w komisji edukacji. To oznacza, że macie długą ławkę, albo oznacza to, że po prostu posłowie podpisują się pod czymkolwiek, niekoniecznie wiedząc, pod czym się podpisują. Tego byśmy nie chcieli, dla dobra polskiej szkoły.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#ArturDziambor">Co do rzeczy, które są w tej ustawie, to mamy tu wspomnianą już zmianę nazw kilku uczelni. Wcześniej było to robione dość ceremonialnie, tzn. była osobna ustawa, która była uchwalana przez Sejm, a uczelnia przeżywała to, że oto zamiast akademii nazywa się teraz uniwersytetem. Tu robicie to po cichutku, w jednym punkcie — ustawa na kilkadziesiąt stron, a to jest tylko jeden punkcik. Nie wiem, to chyba brak szacunku dla tych uczelni, już pomijając fakt, tak jak poseł Korwin-Mikke wspomniał, że Sejm w ogóle nie powinien zajmować się czymś takim i nigdy nie powinien mieć tego typu władzy.</u>
          <u xml:id="u-567.3" who="#ArturDziambor">Dopisaliście też małą zmianę mówiącą o tym, że w procesie wybierania dyrektora może brać udział radny miejski, gminny czy powiatowy. To jest żadna zmiana, natomiast jak ja proponowałem na posiedzeniu komisji, żebyście z tej ustawy wyrzucili reprezentację związków zawodowych i zamiast tego wzmocnili reprezentację rodziców, to odrzuciliście tę poprawkę, podczas gdy przedstawiciele związku zawodowego są w oczywistym, logicznym sporze z dyrektorem. A więc cały czas utrzymujecie sytuację, w której to dyrektor jest wybierany przez ludzi, którzy są teoretycznie jego wrogami, ponieważ muszą z nim walczyć o to, jak wygląda praca nauczyciela w szkole.</u>
          <u xml:id="u-567.4" who="#ArturDziambor">I kolejna, ostatnia już rzecz, o której wspomnę, dopóki czas mi się nie skończy. Doprecyzowanie często oznacza wymuszenie. Tam jest kwestia doprecyzowania kwalifikacji zawodowych i mówicie o kursie pedagogicznym dla czynnych zawodowo nauczycieli. To jest dosyć ciekawy paradoks, że żeby dostać się na kurs pedagogiczny dla czynnych zawodowo nauczycieli, trzeba być nauczycielem, a żeby zostać nauczycielem, trzeba mieć skończony kurs pedagogiczny. Brałem udział w takim kursie pedagogicznym, byłem nauczycielem języka angielskiego przez 7 lat w sektorze prywatnym, a na 8. rok trafiłem do szkoły publicznej i niestety musiałem pójść na taki kurs pedagogiczny. Przez cały rok traciłem co drugi weekend mojego życia. To było kompletnie bez sensu, nic mi to nie dało, ten kurs pedagogiczny to jest totalna fikcja. Już dawno powinien być zlikwidowany, a wy go jeszcze wzmacniacie. Do zobaczenia przy pytaniach.</u>
          <u xml:id="u-567.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze dopisać się do listy chętnych do zadawania pytań?</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#PiotrZgorzelski">To bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę,</u>
          <u xml:id="u-568.4" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-568.5" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejny raz zmieniacie Kartę Nauczyciela, teraz razem z 15 innymi ustawami, i wprowadzacie to jako projekt poselski, czyli bez przeprowadzenia konsultacji z najbardziej zainteresowanymi środowiskami, czyli z nauczycielami. Nie wiem, jak można robić to w ten sposób. Dobra szkoła to przyszłość naszych dzieci i całego naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#MałgorzataChmiel">Samorządy ze swoich, wydrenowanych przez PiS budżetów finansują prawie połowę wydatków na edukację, która powinna być finansowana z budżetu państwa. Realne pensje nauczycieli za rządów PiS-u są z roku na rok coraz niższe. Nauczyciel zaczynający pracę zarabia najniższą krajową, a taki z dziesięcioletnim stażem ma 90 zł więcej niż minimalna krajowa. To ma być godna płaca na miarę kształcenia następnych pokoleń? Te podwyżki, którymi tak chętnie rząd się chwali, trzeba rozpatrywać nie tylko w stosunku do inflacji, ale też innych zmiennych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początek ogromne wyrazy uznania — zmieniamy 15 ustaw, które mają dotyczyć polskiej oświaty, bez konsultacji tego ze środowiskiem nauczycielskim. Pięknie. Natomiast gdy przygotowujemy tego typu ustawy, to należy dokładnie się wczytać. Mianowicie pan minister Czarnek proponuje wersję willa+, tym razem wersję zagraniczną, jako że w zapisie dotyczącym Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego w art. 3 ust. 2 jest wprowadzony zapis dotyczący możliwości nabywania nieruchomości, które będą przeznaczone na realizację zadań instytutu, które są za granicą.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#JanSzopiński">Pytanie drugie: Czy Polacy udający się za 6 lat do lekarza będą mieli obowiązek pytania lekarza, jaką on ukończył uczelnię? — bo przynajmniej nie tę, którą tutaj proponujecie, uczelnię felczerów. Bo jeżeli Naczelna Rada Lekarska napisała w swojej opinii to, co napisała, to ja proponuję, abyście panowie ministrowie to przeczytali. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę pana posła Rafała Adamczyka, jednego z liderów rankingu.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest lider, pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-572.3" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: I wciąż ucieka wszystkim goniącym.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#MirosławSuchoń">Zamierzam zadać miażdżące pytanie, panie ministrze, bo oczywiście wszystko jest ważne, ale kwestia podstawowa to środki finansowe. Jeżeli nie będzie finansowania, to trudno mówić o tym, że jakakolwiek ustawa cokolwiek zmieni, dlatego że dzisiaj jakość zarówno bazy, ale przede wszystkim jakość edukacji — mam na myśli nauczycieli — również zależy od finansowania. Dzisiaj jest tak, że ci najbardziej zaangażowani powoli zaczynają rozważać odejście, bo nie da się w takich warunkach pracować. Nie da się w takich warunkach odpowiadać za wykształcenie młodego pokolenia. Więc mam pytanie, panie ministrze: Po pierwsze, czy rząd pozytywnie zaopiniuje poprawkę zwiększającą wydatki na subwencję do 3% PKB? Po drugie, czy w związku ze zmianą Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej na uniwersytet ta uczelnia będzie mogła liczyć na dodatkowe środki finansowe i na odpowiedź pozytywną? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jerzy Hardie-Douglas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#JerzyHardieDouglas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoły niepubliczne uwierają was jak kamień w bucie. To jeden z ostatnich elementów systemu edukacji, nad którym nie macie pełnej kontroli. Do szkół niepublicznych uciekają uczniowie ze szkół publicznych. Uciekają przed Czarnkiem, przed indoktrynacją, ideologizacją nauczania. Dzięki takim ludziom jak pożal się Boże minister Czarnek w ciągu ostatnich lat liczba uczniów w szkołach niepublicznych podwoiła się. W szkołach tych uczy się już 600 tys. młodych ludzi. Nie możecie tego znieść. Wymyśliliście więc, że podporządkujecie szkoły poprzez swoich kuratorów, politycznych nominantów, takie panie Nowak. Teraz niepodporządkowanie się szkoły zaleceniom kuratora, nawet tym niewynikającym wprost z obowiązującego prawa, ma skutkować jej likwidacją. Haniebne zapisy. To, co nie przeszło w utrącanej dwa razy lex Czarnek, wprowadzacie tylnymi drzwiami w pozornie niezwiązanej z tym tematem ustawie o zmianie Karty Nauczyciela. Mam nadzieję, że nie zdążycie tych bzdur wprowadzić w życie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Szumilas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#KrystynaSzumilas">Miały być emerytury dla nauczycieli, a wyszło jak zwykle, to znaczy pan minister Czarnek oszukał nauczycieli dwa razy. Po pierwsze, obiecał, że będzie powrót do art. 88, który został zlikwidowany przez AWS w 1999 r. Tego zobowiązania pan minister nie dotrzymał. Ale tragiczniejsze jest to, że te przepisy dotyczące emerytur powodują, że nauczyciele, którzy przejdą na emerytury, będą mieli emerytury głodowe, bo państwo nie zadbaliście o wynagrodzenia nauczycieli. Tak wygląda relacja minimalnej płacy nauczyciela do minimalnego wynagrodzenia. Gdyby wynagrodzenie nauczyciela rosło tak jak płaca minimalna, to nauczyciel, który przechodzi na emeryturę, zamiast 4500 zł miałby 6500 zł. Ale państwo spauperyzowaliście ten zawód, spowodowaliście, że nauczyciele zubożeli, a teraz mówicie łaskawie, że mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Obiecaliście, że będziecie ją inaczej liczyć, ale jak zwykle z obietnic wyszło wielkie zero.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Olichwer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#TomaszOlichwer">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Aby uniknąć organizacji konsultacji, PiS złożyło ten projekt jako inicjatywę poselską, a szkoda, gdyż ta ustawa kryje istotny bubel. Skupię się tylko na dwóch kwestiach, a mianowicie, po pierwsze, ustawa ta zakłada obniżenie wymagań dla uczelni przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela. Po drugie, co budzi jeszcze większą grozę, ustawa ta zakłada obniżenie wymagań, jeśli chodzi o tworzenie kierunków lekarskich. Czy naprawdę w taki sposób chcecie państwo wypełnić braki kadrowe w edukacji i w opiece zdrowotnej? Zamiast gorączkowo wypełniać braki, proponuję adekwatnie wynagradzać nauczycieli, lekarzy i medyków. Wtedy chętni do pracy w tych zawodach na pewno się znajdą.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzaty Pępek nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-580.2" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panowie Ministrowie! Omijacie jeden z najważniejszych kamieni milowych i dlatego to jest chyba powód tego, że pomieściliście w tym jednym projekcie różne ustawy. Dlatego że w przyszłości każdy projekt musi być konsultowany — to jest obowiązek, jaki nakładają kamienie milowe.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#KrystynaSkowrońska">Czego tak naprawdę potrzeba, to nie tych drobiazgów, o których państwo mówicie. Polska szkoła i nauczyciele potrzebują podwyżki — 20%. Nie ma tego. Samorządy potrzebują większej subwencji oświatowej, bo muszą dopłacać — powinniście im przekazać środki na utrzymanie, na płace. Tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#KrystynaSkowrońska">Mówiono tutaj o edukacji, uczelniach wyższych, kształceniu na kierunku lekarskim. Pauperyzujecie rozwiązania, które są w tym zakresie. I jeszcze jedno. Lex kurator Nowak to jest skandal i woła o pomstę do nieba. Wycofajcie się z tego, bo taka pani kurator Nowak może rozwiązać z dnia na dzień szkołę niepubliczną, w której rodzice ogromnym wysiłkiem realizują różne rozwiązania w miejscach, w których samorząd podjął decyzję, że szkoły publicznej nie będzie prowadził. Nauczyciele czekają, żebyście ich wreszcie poważnie traktowali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#AleksanderMiszalski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta ustawa udaje, że formuje system ocen nauczycieli i ten system jest wyjątkowo opresyjny, co widać jak na dłoni na przykładzie takiej Małopolski. Pani kurator Nowak wdraża kolejne postępowania dyscyplinarne przeciwko różnym nauczycielom, którzy jej nie pasują. Dlaczego jej nie pasują?</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#AleksanderMiszalski">To jest system dyscyplinowania nauczycieli, system oceniania jest również częścią tego karygodnego systemu, którym dyscyplinujecie nauczycieli, i to pani Nowak właśnie robi. Strajk nauczycieli — to pierwsza rzecz. Jak poinformował nauczyciel rodziców o tym, że jest strajk — dyscyplinarka. Akcja HejtStop — dyscyplinarka. Zaprowadzenie uczniów na „Dziady” do teatru — dyscyplinarka. Spotkania o konstytucji — dyscyplinarka.</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#AleksanderMiszalski">Oczywiście nawet pan minister Czarnek odrzuca te chore wnioski dyscyplinarne, ale wtedy pani kurator ma drugie narzędzie — system ocen. Daje niską ocenę i co? Nauczyciel się może odwołać do komisji przy kuratorium, zresztą przy dyscyplinarkach to działa w ten sam sposób: rzecznicy dyscypliny, komisje dyscyplinarne, przewodniczący sądów dyscyplinarnych — wszyscy są powoływani przez panią kurator Nowak. Ten system przy takich kuratorach jak pani kurator Nowak jest chory. Już pytałem państwa, a również komisje, kiedy zajmiecie się tym, żeby ten system zmienić i żeby odebrać pełnię władzy nad nauczycielami takim kuratorom jak pani kurator Nowak.</u>
          <u xml:id="u-583.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Przemysław Drabek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#PrzemysławDrabek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#PrzemysławDrabek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta ustawa ma dla mnie osobiście, ale i dla całego subregionu południowego województwa śląskiego bardzo ważny wydźwięk, bo zmienia nazwę Akademii Techniczno-Humanistycznej właśnie na Uniwersytet Bielsko-Bialski, bo ten uniwersytet jest wyczekiwany od wielu lat, od ponad 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-585.2" who="#PrzemysławDrabek">Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej powstała w 2001 r. w wyniku przekształcenia utworzonej w 1969 r. filii Politechniki Łódzkiej w Bielsku-Białej w samodzielną jednostkę. Uczelnia jest jedyną akademicką uczelnią publiczną z siedzibą w subregionie południowym województwa śląskiego. Ugruntowana, ponad 50-letnia tradycja współpracy uczelni z kluczowymi przedsiębiorstwami regionu, instytucjami kultury, jednostkami ochrony zdrowia, placówkami oświaty sprawia, że jej oferta badawcza i dydaktyczna jest adekwatna do oczekiwań zmieniającego się świata i potrzeb społecznych. Z tego miejsca chciałbym bardzo serdecznie podziękować panu ministrowi, szczególnie panu ministrowi Czarnkowi, który naprawdę włożył w to ogrom pracy i dał duże wsparcie dla uczelni po to, żeby można było to zrealizować. Chciałbym również podziękować wszystkim pracownikom Akademii Techniczno-Humanistycznej właśnie za to, że bardzo dobrze przygotowali uczelnię do tej zmiany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-585.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-585.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A Polacy podziękują wam w październiku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Marszałku! Wysoka Izbo! Świat się zmienia. Jeśli chcemy, by Polacy byli obywatelami Europy i świata, to rzeczywiście trzeba postawić na naukę. Ale na naukę, gdzie państwa jest mało. Wy chcecie stworzyć PiS-owską szkołę, szkołę ideologiczną. Zrozumcie jedną rzecz: szkoła, do której państwo włazi, gdzie wprowadza swoich ideologów, gdzie chce ręcznie sterować, to jest najgorsza szkoła. Taką szkołę już mieliśmy. Wycofajcie się z tego. Będziecie się tego kiedyś, w przyszłości wstydzić.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Drabek: To są wasi ideolodzy tam, gdzie wisi tęczowa flaga…)</u>
          <u xml:id="u-587.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Proszę państwa, jeśli chcemy mieć dobrą szkołę, musimy zapłacić nauczycielom. Nie liczcie na to, że ludzie, którzy będą zarabiać najmniejszą krajową, przyjdą do tego zawodu. Jeśli mówicie o samorządach, zapytajcie wójtów i burmistrzów.</u>
          <u xml:id="u-587.3" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Drabek: Samorządy mają ogromne środki, wiedzą, gdzie je wydawać.)</u>
          <u xml:id="u-587.4" who="#KrzysztofGrabczuk">Subwencja na oświatę procentowo jest najniższa w historii, od 30 lat. Nie potraficie tego zrobić, więc jeśli nie potraficie, to na koniec waszej kadencji przynajmniej tego nie psujcie, zostawcie to. Mam nadzieję, że nie zdążycie popsuć polskiej szkoły. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-587.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#IwonaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Dla mnie osobiście jako dla wieloletniego nauczyciela, dyrektora szkoły, przedstawiciela organu prowadzącego szkoły powiatowe oraz nauczyciela języka polskiego pracującego za granicą ta ustawa ma dwa bardzo ważne punkty. Po pierwsze, dopuszczenie do tego, aby nauczyciele pracujący za granicą mogli zdawać egzaminy kwalifikacyjne elektronicznie, w formie wideokonferencji. Bardzo za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#IwonaKurowska">Druga sprawa — zniknęło to ograniczenie dawania godzin ponadwymiarowych, przydzielania godzin ponadwymiarowych nauczycielom w przypadku niektórych przedmiotów. To było rzeczywiście bardzo ograniczające, ponieważ brakuje nauczycieli i możliwość dania komuś, kto chce pracować, godzin ponadwymiarowych w większym wymiarze, niż określa Karta Nauczyciela, jest bardzo słuszne. Za to bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#IwonaKurowska">Pytanie mam takie: Ilu polskich nauczycieli, nauczycieli języka polskiego w ogóle pracuje za granicą? Przy tej okazji serdecznie pozdrawiam wszystkich nauczycieli, którzy pracują za granicami Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#MichałKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwukrotnie nauczyciele, rodzice, dyrektorzy, związki zawodowe, organizacje pozarządowe, polityczki i politycy Koalicji Obywatelskiej zablokowali lex Czarnek. Dwukrotnie doszło do zablokowania realizacji fanatycznych pomysłów Przemysława Czarnka dotyczących szkoły. I Przemysław Czarnek teraz nie ma odwagi, żeby złożyć swój projekt ustawy po raz trzeci. Co zatem robi? Rękami posłów PiS składa projekt ustawy, który niby dotyczy wielu zmian w oświacie, ale za jego pośrednictwem przemyca się zamach na niepubliczną edukację, na niepubliczne szkoły. Proponujecie rozwiązanie, zgodnie z którym, co jest jasne, jeśli dyrektor niepublicznej szkoły w ciągu 7 dni nie wykona poleceń kuratora oświaty, politycznego urzędnika wskazanego przez ministra Czarnka, to ten kurator oświaty będzie mógł taką szkołę natychmiast skreślić i zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#MichałKrawczyk">Natomiast chcę zwrócić się do wszystkich podmiotów prowadzących niepubliczne szkoły w Polsce: róbcie swoje. Jeśli ktokolwiek będzie chciał dokonać zamachu na wasze funkcjonowanie, staniemy po waszej stronie, a po wyborach uchylimy tę chorą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Powiedzmy szczerze: nie będzie dobrej szkoły bez dobrze opłacanych nauczycieli. Jak ich opłacacie, najlepiej pokazuje ta grafika. Tu jest jeszcze i tak bardziej optymistycznie niż będzie za chwilę, dlatego że te 6% to jest w sytuacji, w której pensja minimalna wynosi 3490 zł, a nauczyciela — 3690 zł. Za moment pensja minimalna będzie wynosiła 3600 zł, a nauczyciela — w dalszym ciągu 3690 zł, czyli nie o 6%, a o 2,5% więcej niż płaca minimalna. W przyszłym roku płaca minimalna ma wynosić 4224 zł, czyli jej wysokość powoli dogania już wysokość pensji nauczyciela dyplomowanego i przegania wysokość pensji nauczyciela mianowanego. Uczyniliście z nauczycieli biedaków, doprowadziliście do sytuacji, w której tylko jakiś masochista może zostać w przyszłości nauczycielem.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#KatarzynaLubnauer">Powiem więcej: podobnie jest na uczelniach wyższych. Złożyliśmy dzisiaj projekt ustawy o podwyżkach dla pracowników uczelni wyższych, ponieważ nauczyciel uczelni, asystent zarabiają 3605 zł, czyli o 5 zł więcej niż ma wynosić pensja minimalna od 1 lipca. Zróbcie coś z tym, tak żeby do edukacji przychodzili najlepsi i żeby im godnie płacono, bo na razie uczyniliście z nauczycieli pariasów.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Twórcy tej ustawy mówią do nas, że mamy uchwalić, że nauczyciel ma podawać dane dziedzinowe. Chciałbym wiedzieć, co to są dane dziedzinowe, bo wolałbym, żeby coś było uchwalane w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#JanuszKorwinMikke">Natomiast finansowanie oświaty ma odbywać się według następującego wzoru, panie marszałku. Muszę odczytać ten wzór w nawiasie. Wzór ten brzmi następująco. Wzt równa się: kreska ułamkowa, w liczniku ułamek, w którego liczniku znajduje się, uwaga, Wbt — 1 — (Ot…</u>
          <u xml:id="u-595.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Autora spytaj, co znaczy. Posła Zielińskiego spytaj, co to znaczy.)</u>
          <u xml:id="u-595.3" who="#JanuszKorwinMikke">Ale czy wy rozumiecie, że my mamy to uchwalić? My mamy…</u>
          <u xml:id="u-595.4" who="#komentarz">(Głos z sali: …to Wbk?)</u>
          <u xml:id="u-595.5" who="#JanuszKorwinMikke">Nie, tam jeszcze jest Wbt…</u>
          <u xml:id="u-595.6" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Pana posła Zielińskiego trzeba spytać.)</u>
          <u xml:id="u-595.7" who="#JanuszKorwinMikke">Otóż my to uchwalimy i potem się okaże, że z tego wyjdzie, że trzeba zapłacić milion, albo wyjdzie, że tylko tysiąc, bo ktoś się pomylił w jakimś wskaźniku. Ale my przecież będziemy nad tym głosować. Jak my możemy nad takim czymś w ogóle głosować? Koledzy, no błagam. Nie pozwólmy się traktować jak kompletnych idiotów.</u>
          <u xml:id="u-595.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-595.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#ArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#ArturDziambor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To kontynuujemy. Art. 182 ust. 3. Pensje profesorów. Profesor uczelni publicznej w Polsce aktualnie zarabia 7210 zł, czyli na rękę coś ciut ponad 5 tys. zł, ale nie to najbardziej razi. Tutaj jest podane, ile dokładnie dostają promotor, promotor pomocniczy oraz recenzent pracy doktorskiej. Promotor za wieloletnią, bardzo trudną, tytaniczną pracę — oczywiście doktorant najwięcej się napracuje, ale promotor jest drugi zaraz po nim — dostanie 5984 zł, promotor pomocniczy — 3605 zł, recenzent — 1946 zł, i to są kwoty brutto, więc rzeczywiście to jest jeszcze dużo mniej. To są ludzie, którzy biorą gigantyczną odpowiedzialność za przyszłość polskiej szkoły, za to, jakich doktorantów, czyli przyszłych doktorów habilitowanych, przyszłych profesorów wypuszczą na rynek. I wy im tyle płacicie.</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Mam jedno pytanie: Czy wam nie jest po prostu wstyd?</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja…</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#MałgorzataGosiewska">Przepraszam, nie.</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Przez kilka ostatnich dni mieliśmy do czynienia z haniebnym atakowaniem lekarzy przez posłów opozycji. Chodzi o lekarzy, którzy pracują ponad swoje siły, pracują często tak jakby pracowali na dwóch etatach. A dlaczego? A dlatego, że mamy za mało lekarzy, a państwo jeszcze chcą ich wypchnąć z Polski i obrażają.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#JarosławSachajko">Dlatego mam pytanie do pana ministra lub posła wnioskodawcy: Ile dzięki tej ustawie powstanie w Polsce nowych miejsc na studiach medycznych? Chodzi o to, żeby lekarze mogli, a nawet musieli pracować mniej, bo pracowanie przez tyle godzin stanowi jednak zagrożenie również naszego życia. Kierowcy mają tachografy, a lekarze mogą pracować na dwóch etatach.</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Nauczyciele po tej ustawie też…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ten projekt to jest kolejny policzek, właściwie kolejna obelga i kpina ze środowiska nauczycielskiego. Minister napisał ustawę, potem wstydził się sam ją przedłożyć i chciał uniknąć konsultacji społecznych, dyskusji ze środowiskiem, więc wykorzystał kwit podpisany in blanco przez parlamentarzystów z Prawa i Sprawiedliwości. W tym projekcie zmienia się 15 projektów ustaw, właściwie dziwię się, że nie ma tam zmian dotyczących choćby gospodarowania odpadami, bo to przecież taki śmietnik, szanowni państwo. I wszystko dzieje się w momencie, w którym ten rząd ogłosił wysokość najniższych pensji krajowych. W ciągu 2 lat najniższe pensje wzrosną o 43%. To o ile wzrosną w tym samym czasie pensje nauczycieli, panie ministrze? 3690 zł — to jest wynagrodzenie nauczyciela początkującego, 4300 zł będzie już za chwilę wynosić najniższa pensja krajowa. To jest żenujące, to jest po prostu wstyd dla polskiego rządu i to jest ośmieszanie nauczycieli po raz kolejny.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#KatarzynaKretkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak jak już mówiłam, w tym niekonsultowanym projekcie roi się od błędów, niedoróbek. Np. w art. 9 zaproponowano, by przedłużyć termin zamykania przewodów doktorskich do dnia 31 grudnia 2024 r. Problem polega tylko na tym, że jednocześnie nie proponuje się przedłużenia obecnych studiów doktoranckich, które zostaną wygaszone na mocy ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w dniu 31 grudnia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#KatarzynaKretkowska">Co to powoduje? Mianowicie doktoranci tzw. trybu przejściowego, którzy studiują według starego trybu, a bronią według nowego trybu, zostaną kompletnie pominięci w tych zmianach, bo nie otwierają już przewodów doktorskich, zatem nie można im ich przedłużyć. Tym samym mają oni tylko 4,5 roku na napisanie rozpraw doktorskich, podczas gdy wszystkie inne roczniki, czyli nie 2018/2019, mają lat 6, i to zarówno ci, którzy idą starym trybem, jak i ci, którzy idą nowym trybem w szkołach doktorskich.</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#KatarzynaKretkowska">Ponieważ wpłynęło to dzisiaj, nie byłam w stanie tego złożyć w formie poprawki. Będziemy to i inne sprawy składać do Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-604.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#DariuszKlimczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#DariuszKlimczak">Panie Ministrze! Chciałbym wrócić do wątku, który poruszyłem w swoim wystąpieniu klubowym, a mianowicie do relacji liczby studentów — chodzi o zwiększanie liczby miejsc na studiach medycznych — do liczby specjalizacji. Czy istnieje jakiś zespół lub indywidualnie pana ministerstwo, Ministerstwo Zdrowia, a może stały komitet Rady Ministrów, czy ktoś pracuje nad tym, żeby te dwie kwestie zlokalizowane w różnych działach w administracji połączyć, żeby wiedzieć, że za wzrostem liczby miejsc na studiach medycznych idzie także wzrost liczby miejsc na specjalizacjach? A może jakaś większa reforma trybu specjalizacji lekarskich? O odpowiedź poproszę na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-606.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, ministra Dariusza Piontkowskiego o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#DariuszPiontkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy rzeczywiście porusza wiele problemów związanych z edukacją na tym szczeblu niższym i jest odpowiedzią na sygnały, które płynęły ze środowiska nauczycielskiego.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#DariuszPiontkowski">Najwięcej mówiło się na temat przywrócenia prawa do specjalnej emerytury nauczycielskiej, która kiedyś funkcjonowała i pozwalała skorzystać z tego prawa po 30 latach pracy. Ten projekt poselski to prawo nauczycielom przyznaje. Przyznaje w nieco zmienionej formule, ale tym nauczycielom, którzy chcieliby skorzystać i spełnią te warunki, daje taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#DariuszPiontkowski">Otwarcie, wyraźnie mówi się w uzasadnieniu tej ustawy, że skorzystanie z tego prawa będzie oznaczało, że wysokość tej emerytury będzie mniejsza niż wysokość emerytury w przypadku powszechnego wieku emerytalnego. Wydaje się to oczywiste, bo przecież kapitał zgromadzony przez mniejszą liczbę lat pracy, a także dłuższa przewidywana liczba miesięcy życia powodują, że statystycznie ta emerytura musi być niższa niż emerytura z powszechnego wieku emerytalnego, ale znaleźć się może jednak jakaś grupa nauczycieli w szczególnej sytuacji, która z tego prawa będzie chciała skorzystać. Jest to więc spełnienie jednego z częściej pojawiających się postulatów nauczycieli. Natomiast nikt nauczycieli nie zmusza do tego, aby z tego prawa korzystać.</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#DariuszPiontkowski">Jest tam również drugi element od dawna poruszany przez część środowiska nauczycielskiego. Zmierza to do tego, aby poszerzyć prawa do świadczenia kompensacyjnego, które obejmuje większość nauczycieli, ale niektóre środowiska, związane choćby z poradniami pedagogiczno-psychologicznymi, były dotąd w ustawie pomijane. Ten projekt poselski uzupełnia tę lukę, a nikt z państwa nawet nie zająknął się na ten temat. Zajęliście się państwo natomiast swoimi fobiami, które wygłaszacie już od wielu lat, nie oglądając się na rzeczywistość i na to, co rzeczywiście w projektach ustaw się pojawia.</u>
          <u xml:id="u-607.4" who="#DariuszPiontkowski">Państwo pewnie z powodów czysto propagandowych posługują się nazwiskiem jednego z urzędników państwowych, tak jakby każda ustawa dotycząca systemu oświaty, prawa oświatowego czy karty nauczyciela zaczynała się od tego nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-607.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani Nowak tyle zrobiła dobrego, że hej.)</u>
          <u xml:id="u-607.6" who="#DariuszPiontkowski">Rozumiem, że bardzo lubicie tego urzędnika i jeżeli przynajmniej raz dziennie tego nazwiska nie wymienicie, to nie możecie spokojnie spać, ale to oznacza, że też nie potraficie rzetelnie spojrzeć na to, co znajduje się w projektach ustaw, bo w żadnym projekcie ustawy, także w tym, nie pojawia się żadne nazwisko urzędnika państwowego…</u>
          <u xml:id="u-607.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze tego by brakowało.)</u>
          <u xml:id="u-607.8" who="#DariuszPiontkowski">…i żadna ustawa nie jest tworzona pod jakiegokolwiek urzędnika państwowego. Jedyne imię i nazwisko, jakie się pojawia w tej ustawie, o ile mnie pamięć nie myli, to jest Maksymilian Maria Kolbe, czyli patron…</u>
          <u xml:id="u-607.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze Łukasiewicz.)</u>
          <u xml:id="u-607.10" who="#DariuszPiontkowski">…instytutu mającego doprowadzić do tego, aby szerzej był znany język polski, aby pomóc Polakom utrzymać znajomość języka polskiego. Mam nadzieję, że akurat to nazwisko państwu nie przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-607.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A nazwiska Łukasiewicza pan nie widział?)</u>
          <u xml:id="u-607.12" who="#DariuszPiontkowski">Państwo mówili o wynagrodzeniach nauczycieli i o tym, ile one wynoszą, odnosząc to do wynagrodzenia minimalnego. Po pierwsze, wyraźnie trzeba zaznaczyć, że rząd Prawa i Sprawiedliwości w końcu doprowadził do tego, że ludzie najmniej zarabiający mają zdecydowanie szybciej podnoszone wynagrodzenia, niż wzrasta przeciętne wynagrodzenie w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-607.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale nie nauczyciele.)</u>
          <u xml:id="u-607.14" who="#DariuszPiontkowski">Tego państwo nie chcą zauważyć, bo — jak rozumiem — w waszym interesie jest wspomaganie tylko tych, którzy mają już miliony, chcą zarobić kolejne miliony, niekoniecznie zgodnie z polskim prawem…</u>
          <u xml:id="u-607.15" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Wasza lista milionerów.)</u>
          <u xml:id="u-607.16" who="#DariuszPiontkowski">…i wszystkie afery, które były w czasach rządów PO-PSL, wyraźnie pokazują, że to są właśnie interesy ludzi, których chcecie chronić.</u>
          <u xml:id="u-607.17" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Nie, nie zależy nam na tym, wy macie listę milionerów.)</u>
          <u xml:id="u-607.18" who="#DariuszPiontkowski">Staramy się przede wszystkim zgodnie z zasadą pomocniczości pomagać tym, którzy z trudnością radzą sobie w życiu. Stąd tak duże wzrosty minimalnego wynagrodzenia. Jednocześnie trzeba wyraźnie powiedzieć, że w ciągu kilku lat rządów Prawa i Sprawiedliwości podnieśliśmy wynagrodzenia nauczycieli, w zależności od stopnia awansu zawodowego, od czterdziestu kilku do 76%.</u>
          <u xml:id="u-607.19" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Panie ministrze! Hello! Hello!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, to jest sala sejmowa. „Hello” to może nie tutaj.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Inflacja!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#DariuszPiontkowski">To oznacza, że przekazujemy o wiele więcej miliardów złotych z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Dostajecie też wiele.)</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Subwencja jest 1,94% PKB…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#DariuszPiontkowski">Platforma Obywatelska boi się przypominania tego, jak wysoka była subwencja oświatowa w czasach ich rządów. Gdy Polacy słusznie odebrali wam możliwość sprawowania władzy w Polsce, subwencja oświatowa wynosiła nieco ponad 40 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: 2,2% PKB.)</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie przeszkadzać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#DariuszPiontkowski">Na rok 2023 zaplanowano ponad 64 mld zł, czyli prawie 60% więcej.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#DariuszPiontkowski">Pani poseł tutaj głośno mówi o PKB. Dziękuję, że pani o tym przypomina, bo znaczący wzrost PKB, pani poseł, oznacza, że…</u>
          <u xml:id="u-613.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Jest wysoka inflacja.)</u>
          <u xml:id="u-613.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jest duża inflacja.)</u>
          <u xml:id="u-613.4" who="#DariuszPiontkowski">…polska gospodarka pod rządami Prawa i Sprawiedliwości rozwija się znacznie szybciej niż pod rządami Platformy Obywatelskiej. Jednocześnie minimalne wynagrodzenia wzrastają w stopniu znacznie większym niż w czasach rządów Platformy Obywatelskiej, co oznacza, że rząd potrafi zadbać o Polaków. Rozumiem, że was to boli i dlatego tak głośno krzyczycie.</u>
          <u xml:id="u-613.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Nauczyciele dla pana są milionerami, którzy nie zasługują na podwyżki.)</u>
          <u xml:id="u-613.6" who="#DariuszPiontkowski">Jeśli chodzi o braki kadrowe, o których ktoś tutaj wspominał, co prawda ta ustawa nic na ten temat nie mówi, natomiast informacje, które kuratorzy oświaty zbierają od kilku lat… Wcześniej w ogóle tego nie sprawdzaliście. Widocznie baliście się o to zapytać albo nie wpadliście na taki pomysł, bo, nie daj Boże, coś by trzeba było z tym zrobić. Wtedy Donald Tusk poza mówieniem, że nic nie może, w zasadzie nic by z tą sprawą nie zrobił. Wiemy, że dyrektorzy zgłaszają zapotrzebowanie na nauczycieli rzędu kilku tysięcy osób, wobec 700 tys. nauczycieli, którzy pracują w polskich szkołach, przedszkolach i innych placówkach. To jest bardzo niewielki element ruchu kadrowego, który w tej chwili się odbywa, bo z państwa przyczyny, o czym nie chcecie pamiętać i z którego to powodu bardzo głośno protestujecie, doszło do chaosu w szkołach ponadpodstawowych. To wasze decyzje o przymusowym rozpoczęciu nauki w wieku 6 lat doprowadziły do powstania dwóch półtorakrotnych roczników. Ci uczniowie w tej chwili trafiają do szkoły średniej. To dlatego samorządy i szkoły średnie mają w tej chwili problem z tym, aby znaleźć miejsca do nauki dla uczniów, którzy rozpoczynają edukację w szkołach ponadpodstawowych. My, mówię o Prawie i Sprawiedliwości, w tej ustawie, idąc za sugestią samorządów, wprowadzamy dodatkowe ułatwienia, które mają pomóc im rozwiązać ten problem i uporać się w najbliższym roku, kiedy będzie nagromadzenie tych problemów… W przyszłym roku z kolei będzie rocznik znacznie, prawie dwukrotnie mniejszy w porównaniu do tego i wówczas przynajmniej część tych problemów powinna zniknąć.</u>
          <u xml:id="u-613.7" who="#DariuszPiontkowski">Była tu mowa również o szkole niepublicznej, o jednym uprawnieniu kuratora dotyczącym kontrolowania tego, co dzieje się w szkole, a w zasadzie o możliwości interweniowania w sytuacji, kiedy szkoła niepubliczna nie udostępnia jakiejkolwiek dokumentacji. Państwo podnoszą alarmy, kiedy jakaś szkoła niepubliczna znika, przestaje funkcjonować, nie wiadomo, co zrobić z jej uczniami. Wówczas pytają państwo, co zrobił kurator, co zrobił minister. Jednocześnie żądacie, żeby odbierać im jakiekolwiek kompetencje. My chcemy doprowadzić do tego, aby kurator mógł interweniować w sytuacjach nadzwyczajnych, aby pomagał chronić dzieci i ich rodziców przed takimi sytuacjami, które będą im szkodziły.</u>
          <u xml:id="u-613.8" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale to kurator może zamknąć szkołę.)</u>
          <u xml:id="u-613.9" who="#DariuszPiontkowski">Ale tylko i wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, jeszcze raz powtarzam.</u>
          <u xml:id="u-613.10" who="#DariuszPiontkowski">Pojawia się sprawa oceny nauczycieli. Nie wiem, co państwo akurat z tą ustawą wiążą, jeśli chodzi o ocenę, bo tutaj są raczej drobne zmiany techniczne. System oceny nauczycieli tak naprawdę nie zmienił się od co najmniej kilkunastu lat, czyli nie zmienił się także za rządów Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-613.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Nie, no zmieniacie co chwilę.)</u>
          <u xml:id="u-613.12" who="#DariuszPiontkowski">Jak rozumiem, wtedy ten system również był polityczny. Chociaż nie, przepraszam, według państwa nie był polityczny, bo żaden urzędnik mianowany przez Donalda Tuska bądź panią Ewę Kopacz nie jest urzędnikiem politycznym, bo był mianowany przez Platformę Obywatelską. Polityczni urzędnicy są tylko wtedy, kiedy mianuje ich ktoś z innej opcji politycznej.</u>
          <u xml:id="u-613.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Kiedy są polityczni.)</u>
          <u xml:id="u-613.14" who="#DariuszPiontkowski">Urzędnik, który słucha Donalda Tuska, nie jest urzędnikiem politycznym. On jest tylko i wyłącznie wcieleniem doskonałości Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-613.15" who="#DariuszPiontkowski">Tak to, szanowni państwo, nie działa. We wszystkich państwach demokratycznych naturalne jest, że partie, które uzyskują władzę w danym kraju, także w Europie Zachodniej, także w Stanach Zjednoczonych, mianują nie tylko ministrów, ale i wielu urzędników, dzięki którym mogą sprawować rządy i podejmować decyzje. Chyba trudno byłoby wyobrazić sobie, że w okresie swoich rządów powoływalibyście na urzędy urzędników, którzy otwarcie mówią: Mamy zupełnie inne poglądy niż pan Donald Tusk, ale chcemy być urzędnikami apolitycznymi.</u>
          <u xml:id="u-613.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: 8 lat, panie ministrze. Co zrobiliście? Zniszczyliście szkołę, zniszczyliście nauczycieli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#DariuszPiontkowski">Państwo doprowadziliście do czystek w urzędach państwowych, w urzędach publicznych. My mianujemy ludzi, do których mamy zaufanie, którzy są uczciwi i myślą podobnie jak my. Trudno prowadzić politykę oświatową czy jakąkolwiek inną politykę poprzez urzędników, którzy otwarcie twierdzą, że mają inne poglądy, i negują sposób prowadzenia polityki, w tym wypadku oświatowej.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#DariuszPiontkowski">Nie ma jakiegoś politycznego oceniania nauczycieli. A już to, co mówił jeden z posłów — że to kurator ocenia nauczycieli — oznacza, że po prostu zupełnie nie zna systemu.</u>
          <u xml:id="u-615.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Dyrektorów.)</u>
          <u xml:id="u-615.3" who="#DariuszPiontkowski">Oceny nauczycieli dokonuje dyrektor szkoły.</u>
          <u xml:id="u-615.4" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: A dyrektorów szkół, którzy są nauczycielami?)</u>
          <u xml:id="u-615.5" who="#DariuszPiontkowski">Na koniec: ta ustawa rozwiązuje wiele spraw, które postulowały związki zawodowe, sami nauczyciele, ale także samorządy, i pozwala rozwiązać przynajmniej część problemów, które w polskiej oświacie pozostawały nierozwiązane od wielu lat. Warto tę ustawę uchwalić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-615.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan minister Wojciech Murdzek również zgłosił chęć odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#MałgorzataGosiewska">Panie ministrze, mamy bardzo duże opóźnienie, więc proszę naprawdę ograniczyć się do niezbędnego minimum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#WojciechMurdzek">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Rzeczywiście, na jeden aspekt może zwrócę uwagę, bo on się pojawiał w wypowiedziach co najmniej trzech posłów, a mianowicie kształcenie lekarzy. Ogromna prośba, żebyście państwo, śledząc zapisy ustawy, ale wszystkie procedury, zwrócili uwagę, że żadna z ustaw pozwalająca kształcić lekarzy nie jest ustawą, która zmienia standardy ich kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#WojciechMurdzek">Polska Komisja Akredytacyjna ma akredytację amerykańską, ma w tej chwili otwarty proces akredytacji międzynarodowej i tam te standardy są naprawdę bardzo precyzyjne, bardzo wysokie. Tych standardów nie zmieniamy. Jeżeli je kiedyś będziemy zmieniać w porozumieniu z Ministerstwem Zdrowia, to będzie osobny temat, ale one raczej będą wyższe niż niższe. W związku z tym nie należy wprowadzać w błąd.</u>
          <u xml:id="u-617.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: To skąd negatywna opinia…)</u>
          <u xml:id="u-617.3" who="#WojciechMurdzek">Wnioski każdej z uczelni starających się to są wnioski, które zawierają po 4 tys. stron i więcej. W tym wniosku musi być pokazana cała kadra naukowa, są tam ludzie z ogromnym dorobkiem naukowym, z ogromnym dorobkiem praktycznym. Rzeczywiście mówienie o kształceniu felczerów obraża tych ludzi, którzy mają tytuły i ogromny dorobek zawodowy, i decydują się uczyć na tych uczelniach.</u>
          <u xml:id="u-617.4" who="#WojciechMurdzek">Wymogi, które są do spełnienia, to są wymogi odpowiedniej ilości przepracowanych godzin poświęconych nauczaniu, które są bardzo precyzyjne.</u>
          <u xml:id="u-617.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: A godziny na dojazdy do prosektorium i do szpitala?)</u>
          <u xml:id="u-617.6" who="#WojciechMurdzek">I tutaj w odniesieniu do zarzutów…</u>
          <u xml:id="u-617.7" who="#WojciechMurdzek">Pani Marszałek! Można prosić? Bo to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie się zachowujecie troszeczkę jak w przedszkolu, ale cóż, panie same sobie wystawiacie wizytówkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#WojciechMurdzek">Mówimy o szkolnictwie wyższym, nie o przedszkolu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#MałgorzataGosiewska">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-620.2" who="#MałgorzataGosiewska">A pani dalej swoje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#WojciechMurdzek">Nauki kliniczne zabiegowe, zwracam uwagę tylko na nauki bardzo praktyczne, to jest ponad 1000 godzin. Praktyczne nauczanie kliniczne — ponad 900 godzin, praktyczne praktyki zawodowe — ponad 600 godzin. Żeby to się działo, we wniosku musi być wpisane miejsce wykonywania tychże praktyk, bardzo szczegółowo opisane. Podobnie mówiłem o kadrze, bardzo szczegółowy opis każdego z pracowników naukowych. Łącznie tzw. punkty ECTS to jest 5700 godzin, które muszą być zrealizowane, i to jest bezwzględny wymóg, w związku z tym nie mówimy o słabej jakości.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#WojciechMurdzek">Wielokrotnie przeznaczaliśmy rządowe decyzje czy przez nasze ministerstwo, czy przez Ministerstwo Zdrowia wiele milionów na wsparcie tych szkół, żeby tworzyć pracownie symulacji, żeby tworzyć dobre warunki. Jak państwo zauważycie, będziemy w najbliższej poprawce kolejne 90 mln dedykować uczelniom medycznym, po to żeby standardy nauczania były też w godnym miejscu realizowane. W związku z tym bardzo ogromna prośba, żeby rzeczywiście tutaj z szacunkiem odnieść się do tych miejsc. Na posiedzeniu komisji była mowa o przykładzie Zielonej Góry. Proszę spojrzeć na wyniki w ewaluacji właśnie nauczania w Zielonej Górze związanego z naukami medycznymi i zobaczyć w rankingach.</u>
          <u xml:id="u-621.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zielona Góra powstała w 2015 r.)</u>
          <u xml:id="u-621.3" who="#WojciechMurdzek">Miejsca, że tak powiem, realizacji praktycznej części też są tam bardzo skrupulatnie przestrzegane. Mógłbym dłużej mówić, ale była prośba pani marszałek. Zastosuję się. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-621.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam…</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Zieliński: Jeszcze jedno słowo.)</u>
          <u xml:id="u-622.3" who="#MałgorzataGosiewska">A, pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-622.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo krótko proszę. Naprawdę mamy 1,5 godziny opóźnienia albo i więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#TomaszZieliński">Pani Marszałek! Dosłownie minutka, chciałem bardzo podziękować za tę dyskusję i za wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#TomaszZieliński">Szanowni Państwo! W toku oceny tej ustawy przez kluby i koła usłyszałem jasną deklarację pana posła Jarosława Sachajki, że będą popierać tę ustawę, jasną deklarację pana posła Janusza Korwin-Mikkego, że będą przeciwko tej ustawie, inne kluby i koła nie były w stanie się wypowiedzieć, jak będą podchodzić do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-623.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Dziambor: Przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-623.3" who="#TomaszZieliński">A, przeciw, przepraszam bardzo. Więc rozumiem, że te rozwiązania, które są naprawdę bardzo dobre, i tak będą przez większość opozycji jutro poparte. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#MałgorzataPępek">Propozycja odnośnie do wcześniejszych emerytur dla nauczycieli jest niczym innym jak hasłem wyborczym, które ma być powtarzane podczas kampanii jako obietnica, którą spełnił PiS.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#MałgorzataPępek">Szkoda tylko, że najprawdopodobniej nikt z niej nie będzie chciał skorzystać z prostej i najważniejszej przyczyny — skorzystanie z niej to wyrok na siebie i zgoda na głodową emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#MałgorzataPępek">Ta ustawa celowo została tak stworzona, żeby rząd mógł obwieścić światu przywrócenie wcześniejszych emerytur, a wcale nie ma przy tym na celu dobra interesów nauczycieli. Te zmiany to tylko danie sobie sloganu wyborczego, a nie dobra zmiana dla tej grupy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-625.3" who="#MałgorzataPępek">Chciałabym uzyskać odpowiedź na pytanie, o ile procent niższą emeryturę od normalnej otrzyma statystyczny nauczyciel po wejściu w życie procedowanej ustawy. Jakie są przewidywania w kwestii liczby osób, które skorzystają z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#KrzysztofSzulowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zaproponowane zmiany w procedowanej ustawie dotyczą w części instytutów badawczych. Obejmują one m.in. dodanie zapisów, że instytut badawczy działa na podstawie planu działalności instytutu określającego najważniejsze do zrealizowania zadania w danym roku, konieczności wprowadzenia do statutu określeń w zakresie trybu pracy organów, wprowadzenia pojęcia subwencji, które obok dotacji mają być ujęte w planach finansowych, zmian dotyczących organów instytutu: dyrektora, zastępców, rady naukowej.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#KrzysztofSzulowski">Są to zmiany o charakterze porządkującym bądź służące usprawnieniu działania instytutów i służące pełniejszemu wykorzystaniu ich potencjału.</u>
          <u xml:id="u-626.2" who="#KrzysztofSzulowski">Osobiście chciałbym wskazać na wielkie oczekiwanie przez środowiska naukowe instytutów badawczych jak również instytutów PAN zmian w jeszcze innej ustawie, tych zmian na razie nie zaproponowano, tj. w ustawie — Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 137, w zakresie wysokości miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, którym objęci są nauczyciele akademiccy, i na objęcie tymi współczynnikami naukowców także z tych instytucji. Nie powinno być zróżnicowania na naukowców korzystających z tych przywilejów i tych, których niestety ten przywilej omija, przez co ich zarobki są znacznie niższe, a do tego rozwarstwienia doszło na przestrzeni szeregu ostatnich lat. Na pewno, tak jak zaproponowane dzisiaj zmiany, takie zmiany służyłyby wykrzesaniu jeszcze większego potencjału instytutów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projekty ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował projekt do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-627.3" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 27. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 3129).</u>
          <u xml:id="u-627.4" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Jarosława Sachajkę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-627.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu posłów, którzy podpisali się pod tą ustawą, mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#JarosławSachajko">Przedłożony projekt wprowadza zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej nazywanej ustawą PIT, oraz z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej nazywanej ustawą o podatku CIT.</u>
          <u xml:id="u-628.2" who="#JarosławSachajko">Zróżnicowanie rozwoju gospodarczego w Polsce występowało zawsze, niezależnie od obowiązującego systemu społeczno-gospodarczego. Wynika to zarówno z uwarunkowań naturalnych w postaci występowania dużych złóż surowców, jak i politycznych, dotyczących lokalizacji dużych inwestycji o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej. Przykładem są Gdynia czy Centralny Okręg Przemysłowy z okresu międzywojennego, a w czasach nam bliskich — gazoport Świnoujście czy Centralny Port Lotniczy. Pozytywnym następstwem dużej inwestycji jest trwałe tworzenie miejsc pracy, wzrost potencjału gospodarczego regionu, przyspieszenie procesu urbanizacji przestrzennej, wzrost demografii, wzrost społeczny oraz ekonomiczny.</u>
          <u xml:id="u-628.3" who="#JarosławSachajko">Duże ośrodki gospodarcze i aglomeracje z racji swojego potencjału mają coraz większą siłę przyciągania inwestycji, co ma dobre, ale i złe strony. Do zjawisk negatywnych zaliczyć należy m.in. wzrost cen działek i mieszkań, brak terenów pod budowę mieszkań, niedostatek miejsc parkingowych, powstawanie korków ulicznych i przeciążenie komunikacji miejskiej. Taką cenę płacą za przyspieszony rozwój wielkie ośrodki miejskie, tj. Warszawa, Poznań, Łódź, Wrocław, jak też aglomeracje trójmiejska czy śląska. Korzyści płynące z rozwoju dużych ośrodków miejskich co do zasady omijają tereny Polski powiatowej, pogłębiając dyskryminację w rozwoju poszczególnych części kraju. Odpływ ludności z mniejszych ośrodków miejskich czy też wsi powoduje brak impulsów rozwojowych, a co za tym idzie — wzrost bezrobocia i zubożenie społeczeństwa zamieszkującego te obszary. Jest to proces samonapędzający się, pogłębiający podział na tzw. Polskę A i Polskę B. Bez ustawowej regulacji wspomagającej procesy inwestycyjne w regionach słabo rozwiniętych gospodarczo z wysokim poziomem bezrobocia odwrócenie tego trendu jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-628.4" who="#JarosławSachajko">Projektowane regulacje mają na celu wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia, będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Instrumentem służącym osiągnięciu tego celu ma być skrócenie okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat do — w zależności od poziomu bezrobocia — 5 albo 10 lat. Możliwość ta ma objąć gminy położone w powiatach o wysokim bezrobociu oraz jednocześnie niskim dochodzie podatkowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Są to zatem obszary zagrożone procesem wyludnienia.</u>
          <u xml:id="u-628.5" who="#JarosławSachajko">W ocenie projektodawców będzie to bardzo atrakcyjna zachęta dla inwestorów do tworzenia miejsc pracy, tam gdzie występuje ważny problem społeczny. To rozwiązanie korzystne dla finansów publicznych państwa wspierające równomierny rozwój Polski, pozytywnie wpływające na rozwiązanie problemów społecznych, socjalnych, zdrowotnych i ekonomicznych. Zakłada się, że wprowadzenie projektowanych zmian w długofalowej perspektywie znajdzie przełożenie na rozwój tych obszarów w kraju, wspierając inwestycje oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Projekt jako instrument kierowania inwestycji dotyczących tylko nowych inwestycji realizowanych po wejściu w życie nowych przepisów jest celowy, gdyż nie zmniejsza dochodów gmin, a jednocześnie stymuluje budowę nowych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-628.6" who="#JarosławSachajko">Wskazać należy, że obowiązujące regulacje w podatkach dochodowych zawierają już przepisy skierowane do określonych grup podatników, to np. mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą. Proponowane przepisy wprowadzają rozwiązania, które są zarówno w zakresie podmiotowym, jak i przedmiotowym w pewien sposób wzorowane na tych, które już funkcjonują w systemie prawnym. Obecnie zakres podmiotowy podatników z grupy małych i średnich przedsiębiorstw podyktowany jest m.in. tym, że podmioty takie mają często mniejsze możliwości rozwoju spowodowane np. większymi trudnościami w pozyskaniu środków finansowych na rozwój prowadzonej działalności czy też działaniem na lokalnym rynku. Stąd też skierowanie projektowanych rozwiązań do wskazanej grupy podatników działających na określonych obszarach jest uzasadnione i pozwoli na większy i szybszy rozwój lokalnych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-628.7" who="#JarosławSachajko">Należy podkreślić, że propozycje przewidziane w projekcie nie pozostają w sprzeczności czy też nie są konkurencyjne wobec innych obowiązujących już przepisów w zakresie amortyzacji. Trzeba zaznaczyć, że proponowane rozwiązania adresowane są do tych podatników, którzy wytwarzają, budują określone środki trwałe. Ma to na celu z jednej strony wsparcie podatników, którzy samodzielnie podejmują wskazane działania inwestycyjne, a z drugiej wyeliminowanie sytuacji odnośnie do możliwości objęcia regulacjami istniejących już budynków, tak aby wspierać nowe inwestycje dokonywane przez podatników.</u>
          <u xml:id="u-628.8" who="#JarosławSachajko">Art. 1 i art. 2 projektu ustawy o zmianie ustawy PIT oraz art. 7 i art. 16 w ustawie CIT określają zasady ustalania przez podatników indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Rozwiązanie przewidziane projektem adresowane jest do określonej grupy podatników PIT i CIT, czyli podatników posiadających status mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. — Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z założeniami projektu podatnicy PIT i CIT spełniający ww. wymóg będą mogli indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne dla wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych we własnym zakresie budynków czy lokali niemieszkalnych i budowli zaliczanych do grupy pierwszej i drugiej klasyfikacji środków trwałych. Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych są to budynki i lokale — grupa pierwsza oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej — grupa druga. Rozwiązanie ma na celu wsparcie przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w gminach o wysokiej stopie bezrobocia oraz jednocześnie niskim dochodzie w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Z tego względu warunkiem możliwości stosowania indywidualnie ustalonej stawki amortyzacji jest objęta nią nieruchomość, która znajduje się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, oraz dochód na mieszkańca gminy jest niższy niż 80% dochodu na mieszkańca dla kraju. Proponuje się ponadto uzależnienie dopuszczalnego okresu amortyzacji od wysokości przeciętnej stopy bezrobocia w powiecie położenia nieruchomości. Dla nieruchomości znajdujących się w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 150% do 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 10 lat, zaś wobec nieruchomości znajdujących się w powiecie o przeciętnej stopie bezrobocia powyżej 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-628.9" who="#JarosławSachajko">Projektowane rozwiązanie znajdzie zastosowanie wyłącznie wobec środków trwałych po raz pierwszy wprowadzanych do ewidencji. Wysokość wyżej wymienionych wskaźników ustalana będzie z zastosowaniem danych w tym zakresie gromadzonych i publikowanych przez właściwe organy: prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w zakresie stóp bezrobocia oraz ministra właściwego do spraw finansów publicznych, który ogłaszać będzie corocznie w drodze obwieszczenia w dzienniku urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wskaźniki dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca dla poszczególnych gmin — czyli jest to wskaźnik G — stanowiących podstawę do wyliczenia rocznych kwot części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat na dany rok dla gminy. Stosowane dane będą ogłaszane w drodze obwieszczenia do końca każdego roku. Projektowane rozwiązanie stanowiło będzie pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych bezpośrednio w obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis.</u>
          <u xml:id="u-628.10" who="#JarosławSachajko">Szacuje się, że wsparcie udzielone w ramach projektowanych regulacji nie osiągnie wartości mogących negatywnie wpływać na swobodę konkurencji ani wymianę handlową między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-628.11" who="#JarosławSachajko">Wysoka Izbo! Uprzejmie proszę o poparcie tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-629.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-629.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pani poseł Ewa Szymańska.</u>
          <u xml:id="u-629.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#EwaSzymańska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie przedłożonego przez grupę posłów projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z druku nr 3129.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#EwaSzymańska">Projektowana ustawa ma na celu wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia będących jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Instrumentem służącym osiągnięciu tego celu ma być skrócenie okresu amortyzacji budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat do 5 lub 10 lat w zależności od poziomu bezrobocia. Obejmie to gminy położone w powiatach o wysokim bezrobociu, a jednocześnie niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca, czyli obszary potencjalnie zagrożone procesem wyludnienia.</u>
          <u xml:id="u-630.2" who="#EwaSzymańska">W ocenie projektodawców będzie to bardzo atrakcyjna zachęta dla inwestorów do tworzenia miejsc pracy, która przy okazji będzie korzystna dla finansów publicznych państwa, będzie wspierać równomierny rozwój Polski, wpływać na rozwiązywanie problemów społecznych, socjalnych, zdrowotnych i ekonomicznych. Zakłada się, że wprowadzenie projektowanych zmian w długoterminowej perspektywie przełoży się na rozwój tych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-630.3" who="#EwaSzymańska">Rozwiązanie przewidziane w projekcie obejmie określone grupy podatników PIT i CIT, czyli podatników posiadających status mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy — Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z założeniami projektu podatnicy ci będą mogli indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne dla wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych, wytworzonych we własnym zakresie budynków, lokali niemieszkalnych i budowli zaliczanych do I i II grupy w klasyfikacji środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-630.4" who="#EwaSzymańska">Jak już mówiłam, rozwiązanie ma na celu wsparcie przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w gminach o wysokim stopniu bezrobocia oraz jednocześnie niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Warunkiem stosowania indywidualnie ustalonej stawki amortyzacyjnej jest położenie nieruchomości na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz dochód na mieszkańca gminy jest niższy niż 80% dochodu na mieszkańca kraju. Proponuje się ponadto uzależnienie długości dopuszczalnego okresu amortyzacji od wysokości przeciętnej stopy bezrobocia w powiecie, w którym położona jest nieruchomość. Dla nieruchomości znajdujących się w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 150% do 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 10 lat, a dla nieruchomości znajdujących się w powiecie o przeciętnej stopie bezrobocia powyżej 200% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju proponuje się, aby okres amortyzacji nie mógł być krótszy niż 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-630.5" who="#EwaSzymańska">Projektowane rozwiązanie znajdzie zastosowanie wyłącznie do środków trwałych, co już mówiłam, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji po 31 grudnia 2022 r. Wysokość wyżej wymienionych wskaźników ustalana będzie z zastosowaniem danych gromadzonych i publikowanych przez właściwe organy, tj. prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w zakresie stóp bezrobocia oraz ministra właściwego do spraw finansów publicznych w zakresie wskaźników dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca dla poszczególnych gmin stanowiących podstawę do wyliczenia rocznych kwot części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat na dany rok dla gmin. Stosowne dane będą ogłaszane w drodze obwieszczenia do końca każdego roku.</u>
          <u xml:id="u-630.6" who="#EwaSzymańska">Projektowane rozwiązanie stanowiło będzie pomoc de minimis. Wnioskodawcy szacują, że wsparcie udzielane w ramach projektowanych regulacji nie osiągnie wartości mogących negatywnie wpłynąć na swobodę konkurencji ani wymianę handlową między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Projekt zakłada wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-630.7" who="#EwaSzymańska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera przedłożony projekt ustawy i będzie głosował za jego uchwaleniem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-631.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Ten projekt został bardzo szczegółowo przedstawiony przez pana posła Sachajkę. Pani poseł Szymańska w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości przedstawiła i powtórzyła to, co zawiera uzasadnienie do projektu. A zatem chcemy pomóc albo ten projekt zamierza pomóc przedsiębiorcom w zakresie zapłaty podatku PIT i CIT w przypadku małych, mikro- i średnich przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#KrystynaSkowrońska">Zacznę od końca. Ten projekt miał trochę szczęścia, bo przeleżał się tylko od 5 października 2022 r. Ten termin wejścia w życie tej pomocy w gminach, które mają wysoki wskaźnik bezrobocia i niskie dochody, pokazuje, że tym przedsiębiorcom pomożemy, bo oni nowo wprowadzone środki trwałe na ewidencji będą mogli skrócić o okres amortyzacji w zależności od tego, w jakiej gminie ten podmiot prowadzi działalność. I zgoda, ale po stronie atrakcyjności inwestowania nie ma jednej rzeczy. Nie ma takiej rzeczy, która mówi, że te osoby, te podmioty będą zatrudniały więcej osób. Zależy nam na tym, aby nie tylko utrzymać tam tego przedsiębiorcę. Państwu dzisiaj zależy, żeby go tylko tam utrzymać z uwagi na mało atrakcyjną gminę, która może mieć kłopoty, bo ma niskie dochody, nie będzie atrakcyjna jako miejsce dla inwestowania, bo inwestycje przenoszą się tam, gdzie jest dobry dojazd, gdzie są dobre warunki w środowisku. I jak ta biedna gmina ma zbudować atrakcyjność, czyli dojazd, drogę, żeby ten przedsiębiorca się rozwinął? To jest rzecz niezwykle istotna. W tym projekcie brakuje mi drugiej nogi. Bo jeżeli mówimy, że pomagamy małym, mikro- i średnim przedsiębiorcom, którzy pracują w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia, o niskim dochodzie, to powinniśmy im, czyli tym samorządom, dać również wsparcie, bo one będą miały ubytek w dochodach. One, jeżeli będą miały ubytek w dochodzie z PIT-u, a samorząd powiatowy z CIT-u, w tym zakresie w dalszym ciągu będą mało atrakcyjne w przypadku inwestowania. Jeżeli państwo zaplanowali, to trzeba by tą drugą nogą wesprzeć tą ustawę, żeby tym samorządom, które dzisiaj mają kłopoty, mają niskie dochody, mają niski wskaźnik bezrobocia, nie zatrudnia się tam osób — wiemy, bo o tym mówi ten wskaźnik bezrobocia — pomóc, trzeba im znaleźć jakiś sposób rekompensowania utraty tej części dochodów. Inaczej w dalszym ciągu te gminy mogą pozostać biednymi, dlatego że amortyzacja środków trwałych wartości materialnych i prawnych polega na tym, że zmniejszy się płacony podatek. Okej, będzie atrakcyjny przedsiębiorca w zakresie pomocy de minimis, ale samorząd w tej części, która będzie częścią subwencji przeznaczoną dla samorządu, powinien otrzymać rekompensatę. Jeśli chcielibyśmy mieć komplementarną ustawę, to należałoby tak zrobić. Chciałabym zapytać pana ministra, czy państwo jesteście na takie rozwiązane przygotowani, żeby komplementarnie tę część ubytku, którą mógłby potencjalnie zastosować przedsiębiorca, czyli podmiot czy osoba prawna prowadząca działalność, mały, mikro- i średni przedsiębiorca, samorządowi zrekompensować. To jest jedna rzecz.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#KrystynaSkowrońska">Co się stało, że dzisiaj ta opinia rządu w zakresie projektu tej ustawy jest dobra? Bo myślę, że to musiało być uzgadniane również z rządem. Jak powiedziałam, mieliście państwo szczęście, bo przeleżało to tylko od października 2022 r. Nasuwa się od razu uwaga dotycząca terminu wejścia w życie ustawy. Inne ustawy, nawet bardzo potrzebne, przedkładane przez Koalicję Obywatelską, dotyczące wspierania przedsiębiorców czy podwyżek dla nauczycieli, leżą po prostu w zamrażarce. Pomoc dla kobiet, to, o czym dzisiaj mówiliśmy, leży w zamrażarce. I ta zamrażarka powinna być wreszcie otwarta, już chyba czas najwyższy. Nie spełniliście warunków kamienia milowego w zakresie przekazywania projektów innych klubów do procedowania. Oczekuję na odpowiedź pana ministra w zakresie zadanego pytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-632.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kretkowska w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-633.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#KatarzynaKretkowska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Klub parlamentarny Lewicy nie ma zastrzeżeń odnośnie do założeń tego projektu. Założenia są jak najbardziej słuszne, żeby wspomóc regiony słabo rozwinięte gospodarczo, z wysokim poziomem bezrobocia, odwrócić ten trend, który powoduje, że przedsiębiorcy, osoby, które chcą inwestować swoje środki, szukają miejsc, regionów, gdzie to rozwinięcie jest wysokie, a nie niskie. I jak najbardziej wsparcie mikro-, małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w takich gminach, które są jednocześnie gminami o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca, trudno kwestionować.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#KatarzynaKretkowska">Instrument, który ma służyć osiągnięciu tego celu, czyli skrócenie okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat, w zależności od poziomu bezrobocia, do 5 czy 10 lat, także nie budzi zastrzeżeń. Brakuje natomiast w tym projekcie — może nie było to celem tego projektu — oszacowania skutków finansowych i pokazania, że te dochody samorządów, które będą uszczuplone z tytułu PIT-u i CIT-u, będą uzupełnione przez ustawodawcę, przez rząd w postaci takiego czy innego świadczenia kompensującego ubytek dochodów bieżących. Dochody bieżące samorządów już obecnie są dramatycznie uszczuplone. Uszczuplone zostały reformą podatkową, która także była słuszna w założeniach, ale ta kompensacja dla samorządów nie nastąpiła, nie mówiąc już o tragedii związanej z subwencją oświatową, która trafia do samorządów w wysokości tylko 50%, czasami 60% tej, która winna trafiać. To wszystko wpływa na brak środków bieżących, a tylko środki bieżące mogą finansować wydatki bieżące. Samorządy nie mogą brać kredytów po to, żeby finansować tzw. wydatki bieżące, czyli utrzymanie wszystkich placówek na terenie gminy służących tak naprawdę codziennemu życiu ludzi, od żłobków, przez szkoły, kulturę, sport i rekreację, aż po cmentarze komunalne. Tutaj, w tym projekcie, brakuje wskazania, że to uszczuplenie dochodów będzie samorządom rekompensowane.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#KatarzynaKretkowska">Rzeczywiście dziwna była droga tej ustawy. Pojawiła się w październiku, gdzieś tam pojawiła się w pracach Sejmu chyba w lutym, potem została wycofana. Mam nadzieję, że nie kryją się za tym jakieś niecne intencje i że w drugim czytaniu nie pojawią się niespodziewane wrzutki do tej ustawy. Projekt w tej postaci zasługuje na to, żeby być dalej procedowany na posiedzeniach komisji, i takie jest zdanie naszego klubu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#JacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Rozpoczynamy dzisiaj prace nad poselskim projektem zmian w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz od osób prawnych. Tak na marginesie, państwo nas oglądający, czy wiecie, która to już jest nowelizacja tych ustaw w ostatnim czasie? Tak naprędce doliczyłem się co najmniej pięciu w ostatnim roku, a nad jedną z nich — tak, nad jedną z nich, dotyczącą ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych — debatowano ledwie wczoraj. To w połączeniu z równie częstymi zmianami ustawy o podatku VAT tworzy obraz niezłego bałaganu w polskim systemie podatkowym będącego efektem nieudolnych rządów Prawa i Sprawiedliwości. Brawo wy, posłowie PiS i sojusznicy, koalicjanci.</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#JacekProtasiewicz">W obecnym projekcie z druku nr 3129 posłowie proponują skrócenie okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 do 10 lub nawet 5 lat, w zależności od tego, czy na danym terenie stopa bezrobocia jest prawie dwukrotnie czy też ponad dwukrotnie wyższa niż uśredniona stopa bezrobocia w całym kraju. Dodatkowym warunkiem wprowadzenia tego mechanizmu musi być również to, że dochód na mieszkańca danej gminy nie jest wyższy niż 80% takiego dochodu liczonego w skali ogólnokrajowej. Co ważne, autorzy tego projektu wyraźnie podkreślają, że nowe regulacje dotyczyć będą wyłącznie tych podatników, którzy dopiero budują takie nieruchomości. Czy jest to propozycja sensowna? A i owszem. Pozwoli inwestującym przedsiębiorcom zmniejszyć wymiar odprowadzanego podatku PIT lub CIT. Czy jednak rzeczywiście będzie to znacząca korzyść, jak w uzasadnieniu zachwalają autorzy nowych regulacji, zwłaszcza dla średnich, małych oraz mikroprzedsiębiorców? O, tu śmiem wątpić, albowiem znaczące zmniejszenie płaconego podatku przyniesie ta ustawa tym, którzy zainwestują w budowę budynków gospodarczych lub budowli niemieszkalnych wielomilionowe kwoty. Dla tych, których na takie inwestycje nie stać, a dotyczy to większości małych, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw — mikro- to jest zatrudniających do dziewięciu pracowników — które prowadzą swoją działalność zazwyczaj w dzierżawionej nieruchomości lub wynajętym lokalu, ewentualna korzyść z tej ustawy będzie dużo, dużo mniejsza. Wygląda więc na to, że mamy do czynienia z kolejnym propagandowym wykwitem PiS-u, który ma pokazać, jak to ta partia i ten rząd chcą ulżyć polskim przedsiębiorcom, dla których prowadzenie biznesu w realiach, które stworzyli — najwyższej od 20 lat inflacji oraz bałaganu prawnego — staje się prawdziwą udręką. Da się to jakoś sprzedać w nadchodzącej kampanii, ale realne efekty tego projektu znane będą dopiero po wyborach. Stąd moim zdaniem ta ponadpółroczna zamrażarka, okres, który ten projekt przeleżał u pani marszałek w lasce marszałkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-636.3" who="#JacekProtasiewicz">Dlatego w imieniu Koalicji Polskiej proponuję wam, autorzy tego projektu, rządzie reprezentowany dzisiaj przez pana wiceministra, jeśli naprawdę chcecie pomóc polskim przedsiębiorcom w tych niełatwych, trudnych dla nich czasach, skorzystajcie z naszych już dawno wypracowanych w dialogu z przedsiębiorcami rozwiązań. Po pierwsze, zamiast wprowadzać kolejne, najwyższe od lat podwyżki składki ZUS-owskiej — w tym roku jest ona o prawie 20% wyższa niż w poprzednim i wynosi już ponad 1,5 tys. zł co miesiąc, a czasami dochodzi nawet do 2 tys. zł — wprowadźcie dobrowolny ZUS. Przedsiębiorca płaci tyle, ile w danym miesiącu może, na ile go stać. Zaufajcie Polakom, zwłaszcza tym, którzy prowadzą działalność gospodarczą, czyli tym, którzy biorą odpowiedzialność w swoje ręce, są odpowiedzialni i rozumieją, że od wysokości odłożonego kapitału emerytalnego zależeć będzie ich przyszła emerytura, więc naciąganie państwa masowo nie będzie miało miejsca.</u>
          <u xml:id="u-636.4" who="#JacekProtasiewicz">Po drugie, wróćcie do starych, tych sprzed Polskiego Ładu, a de facto bezładu, zasad rozliczania składki zdrowotnej, która była odliczana od podatku, a dzisiaj znacząco zmniejsza dochody i zwiększa obciążenia okołopodatkowe. Wreszcie zmniejszcie ceny nośników energii, a zwłaszcza paliwa, energii i gazu. Macie kontrolę nad spółkami Skarbu Państwa. Możecie to zrobić. Mówicie, że jesteście rządem, który może wszystko. Zróbcie to, ponieważ to zabija polską przedsiębiorczość. Chcę tylko zaznaczyć, że w roku 2022 aż o 30% wzrosła liczba bankructw i niewypłacalności.</u>
          <u xml:id="u-636.5" who="#JacekProtasiewicz">Wracam do samego projektu ustawy. Ponieważ w jakimś stopniu, może niewielkim, może średnim, pomysły tam zawarte mogą ulżyć, mogą mieć pozytywny wpływ na działalność polskich przedsiębiorców, klub Koalicji Polskiej będzie za dalszymi pracami w komisji nad tym projektem, tylko mamy nadzieję, że z poważnie traktowanymi przedstawicielami środowisk gospodarczych i samorządów terytorialnych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-637.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#JanuszKorwinMikke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś jeden z kolegów Wolnościowców dał wykład z ekonomii, który nie spotkał się ze zrozumieniem ze strony wielce czcigodnych posłów na sali. Niestety znów muszę zrobić to samo. Bez większych nadziei, ale jednak do tego przystąpię.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#JanuszKorwinMikke">Otóż, Wysoki Sejmie, przedsiębiorca to jest człowiek, który działa dla zysku. Jeżeli ten człowiek działa dla zysku, to stara się podjąć optymalną decyzję. W związku z tym lokuje swoją firmę tam, gdzie daje ona największe zyski, czyli jest najbardziej potrzebna społecznie. Stara się lokować ją tam, gdzie jest najtańsza siła robocza, z kolei najbliższe… itd. Natomiast jeżeli my dajemy temu przedsiębiorcy jakąś ulgę za cokolwiek, za ulokowanie się w jakiejś gminie, gdzie jest duże bezrobocie, w gminie, w której on by tego nie zrobił, gdyby nie ta ulga, to znaczy, że podjęliśmy nieoptymalną gospodarczo decyzję. To znaczy, że tu nastąpiła strata gospodarcza. I my chcemy generować straty gospodarcze w imię czego?</u>
          <u xml:id="u-638.2" who="#JanuszKorwinMikke">Otóż jedną z wartości również Unii Europejskiej jest różnorodność. Dlatego są np. w Anglii wrzosowiska, gdzie praktycznie nikt nie mieszka, i są miasta jak Londyn czy Manchester, bardzo zagęszczone. Nie ma najmniejszego powodu, żeby to wyrównywać. Wy natomiast chcecie to wyrównać. Otóż całkiem możliwe, że z jakichś powodów przy optymalnym działaniu wolnego rynku jakaś ulica się wyludni i będzie z niej wrzosowisko, tak jak w Anglii. No to będzie. Dlaczego nie ma być różnorodnie? Dlaczego wszystko musi być jednakowe? Wy chcecie, żeby wszystko było jednakowe. Jak jest jednakowo, to wtedy biurokracji łatwiej jest rządzić. Nie potraficie zrozumieć, że różnorodność jest też pięknem. Nikt nie broni ludziom z miejsca, gdzie jest bezrobocie, przenieść się do miasta, gdzie akurat brakuje rąk do pracy.</u>
          <u xml:id="u-638.3" who="#JanuszKorwinMikke">A wszelka, powtarzam: wszelka, jakakolwiek ingerencja państwa w wolny rynek powoduje zawsze gospodarczą stratę. Powtarzam: to można zrobić w imię jakiegoś celu wojskowego, strategicznego. Owszem, można. Natomiast robienie tego w celu pseudogospodarczym jest oczywistym nonsensem. Nie ma najmniejszego powodu, żeby jakiekolwiek ulgi tutaj stosować. Dlatego ta cała ustawa jest niepotrzebna albo i szkodliwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-638.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle, o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Muszę powiedzieć, że z satysfakcją odnajduję wśród osób, które poparły ten projekt ustawy, tych posłów, którzy zaciekle przez wiele lat walczyli ze skróceniem okresu amortyzacji. Były takie projekty ustaw w poprzedniej kadencji Sejmu i ci posłowie raz za razem głosowali przeciwko. Ten projekt ustawy pokazuje, że być może dotarła do nich ta prosta prawda, że zamożność bierze się z pracy, że pieniądze biorą się z ciężkiej pracy ludzi, że dochód narodowy jest kreowany przez polskie, działające w Polsce firmy, czyli za tym wszystkim, co widzimy, stoi ciężka praca ludzi. Przez wiele lat rząd PiS systematycznie niszczył tych, którzy ciężko pracują, tych, którzy mają odwagę prowadzić w Polsce działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#MirosławSuchoń">Pojawia się projekt ustawy, który powinien pojawić się już dawno i powinien dotyczyć nie tylko wybranych przedsiębiorców z terenów, które są dotknięte tymi wskaźnikami, które dzisiaj w tym projekcie ustawy zostały przedstawione, ale także wszystkich przedsiębiorców w Polsce. Zwłaszcza dzisiaj, kiedy prowadzenie działalności przypomina jakąś nieprawdopodobną walkę na arenie, na której państwo okłada przedsiębiorców z jednej, z drugiej strony, dokładając im kolejne obciążenia biurokratyczne i finansowe, uważając, że każdy przedsiębiorca jest winny, zanim zdoła wytłumaczyć się z podejmowanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-640.4" who="#MirosławSuchoń">Ta ustawa powinna znaleźć się w komisji, o co niniejszym w imieniu Polski 2050 wnoszę. Niemniej jednak to jest bardzo malutki kroczek.</u>
          <u xml:id="u-640.5" who="#MirosławSuchoń">Nasz 10-punktowy plan: Polska na sześć, skierowany do przedsiębiorców, do ludzi aktywnych, przedsiębiorczych, obejmuje bardzo konkretne punkty. Trzeba by zacząć od przewidywalności podatkowej. Rząd PiS zmienia system podatkowy niemalże z dnia na dzień i jak rękawiczki w zimie. To jest niepoważne. To powoduje, że w Polsce przedsiębiorcy nie mogą prowadzić w normalny sposób działalności. Wprowadziliście składkę zdrowotną w formie podatku, która dzisiaj niszczy polskie firmy. To powoduje, że tak jak w zeszłym roku ponad 100 tys. firm więcej zadeklarowało zawieszenie działalności. Nie były w stanie utrzymać tych obciążeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#MirosławSuchoń">Pani marszałek, wnoszę o przekazanie projektu do komisji, natomiast apeluję o zdrowy rozsądek, jeżeli chodzi o podejmowanie decyzji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Omawiany projekt dotyczy skrócenia okresu amortyzacji na obszarach, gdzie bezrobocie jest wyższe niż średnie bezrobocie w Polsce oraz gdzie są niskie dochody. Będzie on miał długofalowe skutki i odmieni oblicze Polski gminnej i powiatowej w wielu aspektach. Ta ustawa będzie punktem zwrotnym, powstrzymującym wyludnianie się obszarów wiejskich i małomiasteczkowych. Będzie instrumentem finansowym wspierających lokalną przedsiębiorczość. Będzie magnesem dla kapitału zewnętrznego polskiego i zagranicznego. Będzie też dźwignią szybkiego wzrostu dochodów budżetów gmin i bogacenia się mieszkańców. Najważniejszym walorem tej ustawy jest to, że jest ona korzystna dla wszystkich w każdym obszarze życia.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Niewiarygodne po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#JarosławSachajko">Gospodarczo wzmacnia komercyjne inwestycje produkcyjne i usługowe. Działa antyinflacyjnie. Tworzy miejsca pracy tam, gdzie ich najbardziej brakuje. Uruchamia rodzimy kapitał z lokat bankowych i otwiera przed bankami olbrzymią perspektywę polityki kredytowej. Społecznie przeciwdziała wyludnianiu obszarów wiejskich, ale też przeciwdziała przeludnieniu dużych miast i aglomeracji, uwalniając je od takich negatywnych zjawisk jak niewydolność komunikacyjna, mieszkaniowa, stały nadmierny wzrost kosztów najmu mieszkań i usług komunalnych.</u>
          <u xml:id="u-644.3" who="#JarosławSachajko">Odnośnie do pracowników — pomaga poprzez zmniejszenie napływu z małych miejscowości pracowników gotowych podjąć pracę za mniejsze pieniądze. Chodzi o to, że koszty życia na wsi czy w małych miastach są niższe niż w dużych miastach, co z kolei psuje rynek pracy, jeśli chodzi o mieszkańców aglomeracji i dużych miast, gdzie koszty utrzymania są duże.</u>
          <u xml:id="u-644.4" who="#JarosławSachajko">Aspekt ekologiczny — skorzysta środowisko poprzez zmniejszenie emisji spalin i pyłów związanych z komunikacją.</u>
          <u xml:id="u-644.5" who="#JarosławSachajko">Można by wymieniać jeszcze bardzo wiele dobroczynnych walorów tej ustawy, o czym obszernie mówiłem państwu w uzasadnieniu. Kończąc, dodam tylko jeszcze rzecz bardzo ważną dla tej ustawy. Otóż w rachunku ciągnionym jest ona bezkosztowa dla budżetu. Co więcej, będzie ona znaczącym instrumentem trwałego wzrostu PKB Polski. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-644.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-645.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-645.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński z klubu Lewica zada pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-645.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie dalej jak w dniu wczorajszym obradowaliśmy nad projektem posłów obozu Zjednoczonej Prawicy związanym z podatkami. Dzisiaj też obradujemy w sprawie podatków. Ale ja chciałbym zadać takie pytanie: Ile jest mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców, którzy w tych najbiedniejszych regionach kraju natenczas budują nowe budynki? Ilu jest tych, których po 2 latach restrykcji pandemicznej, katastrofy inflacyjnej i po Nowym Ładzie stać jeszcze na budowanie budynków? Mają państwo orientację? Bardzo poproszę o odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#komentarz">(Poseł Artur Soboń: Nikogo nie stać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła, który jest reprezentantem wnioskodawców. Panie pośle, to jest oczywiście projekt, który powinien dotyczyć w mojej ocenie wszystkich firm w Polsce. Skrócenie okresu amortyzacji to jest coś, co z pewnością w tych trudnych czasach, przy bardzo niskim wskaźniku inwestycji, dramatycznie niskim, poniżej 17%, do czego doprowadził rząd PiS, byłoby zasadne. Jeszcze bardziej zasadne byłoby ujęcie wszystkich w ramach podatku estońskiego. Czy w tej ustawie mogą znaleźć się te zapisy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#KrystynaSkowrońska">Pytanie do pana ministra: Które powiaty zyskają na takim rozwiązaniu? Próbowałam zrobić taki pobieżny rachunek. Janów Lubelski — bezrobocie 5,2%, Zamość — 8,1%, przy średniej w kraju — 2,9%, Mielec — 4,4%. Jeśli chodzi o dochody, to jeszcze tego nie wyliczałam. A zatem oczekuję, że pan minister powie, których powiatów to dotyczy, bo myślę, że pan poseł wnioskodawca zrobił to pod swój powiat, a nie jako ogólne rozwiązanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-650.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Procedowana ustawa, pozwalająca skrócić okres amortyzacji z 40 lat do 5, 10 lat dla przedsiębiorców, którzy zainwestują na terenach o dużym bezrobociu, jest bardzo ważna i oczekiwana.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#GrzegorzAdamWoźniak">Pytanie do pana ministra: Czy będzie górny limit wartości inwestycji, jaką będzie można odliczyć w ramach tej amortyzacji? Bo to jest bardzo ważne dla przedsiębiorców, żeby wiedzieć, czy to są setki tysięcy czy miliony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#IwonaKurowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najbardziej w tej ustawie zasługuje na uwagę fakt, że rząd Prawa i Sprawiedliwości próbuje przeciwdziałać wyludnieniu. W Internecie pełno jest ofert o domach do sprzedaży w Hiszpanii czy we Włoszech za 1 euro. Te miejscowości straszą. Podobno w Hiszpanii ponad 3 tys. miejscowości jest już opustoszałych. To, panie pośle, też jest strata gospodarcza. Pan mówił o stracie gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-654.2" who="#IwonaKurowska">W mojej ocenie tak.</u>
          <u xml:id="u-654.3" who="#IwonaKurowska">A pytanie do pana ministra. W uzasadnieniu pojawiła się dwa razy informacja, że ta ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2023 r., ale że można ją stosować do nowych budynków. Więc tak naprawdę od kiedy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-654.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczekiwania przedsiębiorców są bardzo skromne. Po pierwsze, przedsiębiorcy oczekują trwałości prawa. Co państwo robicie? Cały czas to prawo zmieniacie. Po drugie, oczekują stabilizacji cen. Co państwo robicie? Jako spółki Skarbu Państwa podwyższacie im cenę za energię o 1000%. Oczekują tanich kredytów. Jakie państwo proponujecie kredyty? Powyżej 10%. Oczekują również tego, że z dnia na dzień nie będą musieli płacić dodatkowych podatków. Dziękuję bardzo. 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-657.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#JanuszKorwinMikke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Wnioskodawcy! Wyobraźcie sobie kraj, który składa się tylko z dwóch gmin, jak np. Liechtenstein. Jedna jest bogata, w niej jest pełno przedsiębiorstw, a druga jest biedna. Dajemy zachętę i wszyscy przedsiębiorcy z tej bogatej gminy przenoszą się teraz do tej drugiej. Powiedzcie: Jaki jest zysk dla Liechtensteinu z takiej operacji? Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Soboń: Nie jest to dochodowy podatek, tylko inwestycyjny)</u>
          <u xml:id="u-659.3" who="#MałgorzataGosiewska">Szanowni państwo, ale potem sobie porozmawiacie, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#JacekProtasiewicz">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#JacekProtasiewicz">Pytanie do pana ministra. Skutkiem wprowadzenia tej ustawy może być ubytek w dochodach z podatku samorządu terytorialnego na szczeblu gminnym i powiatowym. Czy rząd przewiduje rekompensatę, w jakiej wysokości i w jakim mechanizmie? I po drugie: Czy pan minister zna dane z roku 2022, które mówią, że w zeszłym roku zamknięto lub zawieszono o 80 tys. więcej firm, niż ich w tym czasie powstało, i czy wie, jak temu zaradzić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Ja tak siedzę i się przysłuchuję. Część posłów nie wierzy, że inni posłowie mogą mieć pomysły na ustawy, i cały czas przypisuje tę ustawę rządowi. To jest mój autorski pomysł, a właściwie przedsiębiorców, z którymi współpracuję.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#JarosławSachajko">Mam pytanie do pana ministra: Jak pan minister ocenia skalibrowanie tych wskaźników, które będą uprawniały do skróconego okresu amortyzacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#ArturŁącki">Tak, jest to, pani marszałek, projekt pana posła, ale to rząd będzie go wdrażał.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#ArturŁącki">Panie Ministrze! To jest dobry projekt, idzie w dobrym kierunku, bo skrócenie amortyzacji do 5 lat to prawdziwa pomoc dla podatnika. Będzie mniejszy dochód z podatku, gminom trzeba będzie to jakoś zrekompensować.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#ArturŁącki">Ale, panie ministrze, tych ludzi będzie niewielu. Sami się chwalicie tym, że w Polsce jest niskie bezrobocie, więc będzie ich niewielu. Ten projekt trzeba wprowadzić dla wszystkich polskich przedsiębiorców: małych, średnich i mikro. Wtedy będzie to naprawdę dobry projekt.</u>
          <u xml:id="u-664.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-664.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Dla wszystkich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-665.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów ministra Artura Sobonia o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-665.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: Jest dla wszystkich, tylko nie wszędzie.)</u>
          <u xml:id="u-665.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#ArturSoboń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem podziękować i wyrazić oczywiście pozytywną opinię rządu na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Kryteria, które wnioskodawcy zaproponowali, czyli wskaźnik stopy bezrobocia w wysokości 150% stopy bezrobocia w Polsce oraz dochód na mieszkańca niższy niż 80% dochodu przypadającego na mieszkańca Polski, są w moim przekonaniu właściwymi kryteriami interwencji w postaci szybszej amortyzacji i zachęty do realizacji inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#ArturSoboń">Co do tego, że to jest dla wszystkich, to myślę, że nikt nie ma żadnych wątpliwości, także pan poseł, natomiast nie jest wszędzie, tzn. tylko w tych miejscach, w których te kryteria będą spełnione. Te preferencje będą zachęcały do realizacji inwestycji, tym samym do rozwoju gospodarczego, wzrostu wpływów dla samorządów z podatku od nieruchomości, krótko mówiąc, pobudzenia impulsu dla lokalnej gospodarki. Natomiast limit, który w tym przypadku jest, nie wynika z naszych krajowych przepisów, ale z naszej obecności w Unii Europejskiej. To jest 200 tys. euro, czyli limit pomocy de minimis, który obejmuje mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-666.2" who="#ArturSoboń">Co do samego projektu, to uważamy, że pewne korekty techniczne powinny mieć tutaj miejsce. Wiem, że pan poseł Jarosław Sachajko, który jest liderem, wnioskodawcą projektu, przygotował tego typu poprawki. Nie chcę już o nich mówić z mównicy. Myślę, że będziemy o nich rozmawiać na posiedzeniu komisji. Po pewnych korektach ten projekt z całą pewnością daje szansę na to, aby na terenie tych powiatów, w których te warunki zostaną spełnione… Odpowiem pani poseł Skowrońskiej na piśmie, jeśli chodzi o to, które dokładnie powiaty spełniają dzisiaj te warunki. Będzie to zachęta do realizacji dodatkowych nakładów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-666.3" who="#ArturSoboń">Uczciwie mówiąc, jako Ministerstwo Finansów oczywiście nie potrafimy powiedzieć, jak dokładnie będzie wyglądał ubytek z punktu widzenia fiskalnego. Przyjęliśmy jakieś założenia co do skali tych inwestycji w poszczególnych powiatach i założyliśmy, że będzie to ok. 117 mln zł, natomiast w zamian za to będzie miał miejsce wzrost wpływów z podatku dochodowego, wzrost wpływów z podatku od nieruchomości i rozwój gospodarczy. Z punktu widzenia tych terenów, na których będą realizowane te projekty, z całą pewnością będzie to korzystny impuls gospodarczy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-666.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale co z terenami, na których…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam pana posła Jarosława Sachajkę jako przedstawiciela wnioskodawców. Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan minister mnie wywołał, żebym powiedział o tej poprawce, którą chcę złożyć. Chodzi tu o pewność dla przedsiębiorcy, chodzi o to, żeby przedsiębiorca uzyskał możliwość tej skróconej amortyzacji już w momencie uzyskania pozwolenia na budowę, a nie w momencie ukończenia tej inwestycji, bo w międzyczasie mogłoby się zdarzyć, że w gminie coś się poprawiło i nie mógłby on z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#JarosławSachajko">Pani poseł Skowrońska w swoim wystąpieniu mówiła, że ta ustawa nie jest atrakcyjna. Nie wiem, czy ona nie jest atrakcyjna. Czas pokaże. W mojej ocenie ona jest bardzo atrakcyjna. Jeżeli mogę odzyskać swoją inwestycję, swoje zainwestowane pieniądze w ciągu 5 lat, a nie 40 lat, to dla mnie to jest wielka atrakcyjność, szczególnie na obszarach wiejskich, gdzie te budynki i budowle niekoniecznie będą zyskiwały na wartości, a mogą tracić na wartości. Pani poseł Skowrońska mówiła, że jeśli biedna gmina może sobie zbudować infrastrukturę i drogi, to jest to najważniejsze. Dzięki temu, że powstaną tam właśnie takie inwestycje, że będą tam miejsca pracy, ta biedna gmina przestanie być biedna. O to chodzi w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#JarosławSachajko">Często pojawiała się tutaj informacja, również u szanownej pani poseł Skowrońskiej, że gminy będą miały ubytek w dochodach. Potencjalnie będą miały ubytek w dochodach, ale możemy powiedzieć, że będą miały ubytek w dochodach, których nigdy by nie miały, więc nie będzie tu żadnego ubytku w dochodach. Będą miały zysk.</u>
          <u xml:id="u-668.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale inne gminy będą miały.)</u>
          <u xml:id="u-668.5" who="#JarosławSachajko">Pan poseł Korwin-Mikke krzyczy tu, że inne gminy będą miały. Panie pośle, może pan jako przedsiębiorca, bo był pan przedsiębiorcą, postawi się w roli tego przedsiębiorcy, któremu w ogóle może nie opłacać się inwestycja, jeśli ma uzyskać zwrot po 40 latach. Proszę sobie wyobrazić takiego małego przedsiębiorcę czy mikroprzedsiębiorcę, który chce wybudować masarnię. Buduje tę masarnię i po 40 latach coś mu się zwraca, czyli buduje to dla wnuków. Chodzi tutaj właśnie o to, żeby on chciał wybudować w tej swojej miejscowości masarnię, żeby te zainwestowane pieniądze zwróciły mu się po 5 latach, a nie po 40 latach. Po to jest ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-668.6" who="#JarosławSachajko">Pani Katarzyna Kretkowska pytała o uszczuplenie dochodów i uzupełnienie dochodów. Tak jak powiedziałem, trudno by było tu coś uzupełniać, gdyby ta inwestycja w tej gminie w ogóle nie powstała. Była tutaj jakaś sugestia o niecnych intencjach i wrzutkach. Nie wiem, może pani poseł ocenia swoją miarą, może ma pani niecne intencje, składa pani projekty ustaw, a później próbuje pani robić wrzutki. Proszę nie oceniać w taki sposób pozostałych kolegów, a szczególnie posłów z koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
          <u xml:id="u-668.7" who="#JarosławSachajko">Pan Jacek Protasiewicz wyjątkowo się nie popisał, bo powiedział na początku, że zmiany w podatkach są częste i tu znowu jest zmiana w podatkach. Panie pośle, pan nie wie, że posłowie też mogą to składać, jeśli chodzi o podatki. Niech się pan weźmie do roboty, niech pan przygotuje jakieś projekty. Może…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę nie oceniać pracy innych posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#JarosławSachajko">Nie oceniam, ale pan poseł mnie ocenił i zarzucił mi, że mam z tym coś wspólnego, że ten projekt nie jest mój. Ten projekt jest mój, przygotowałem go i wiem, o co w nim chodzi.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#JarosławSachajko">Kolejną haniebną kwestią, jak zwykle dotyczy to pana posła Protasiewicza, jest mówienie, że jest to propagandowa wrzutka PiS-u. Jak może to być wrzutka PiS-u, skoro to jestem posłem wnioskodawcą i ja to przygotowałem? Z tego, co zrobił pan poseł Protasiewicz, najśmieszniejsze jest mówienie: weźcie nasze propozycje, propozycje PSL-u, dobrowolny ZUS. Panie pośle, to nie jest wasza propozycja. To jest propozycja Kukiz’15, którą wpisali państwo do swojego programu wyborczego, a później państwo mówią, że to jest państwa propozycja. To nie jest państwa propozycja. To jest propozycja Kukiz’15. Chodzi o dobrowolny ZUS. Trzeba przypomnieć, że nie dotrzymują państwo obietnic wyborczych, bo nie poparli państwo referendum lokalnego, więc obawiam się, że państwo nie poparliby też dobrowolnego ZUS-u, tak jak nie dotrzymali państwo obietnicy wyborczej dotyczącej referendum lokalnego.</u>
          <u xml:id="u-670.2" who="#JarosławSachajko">Pan Janusz Korwin-Mikke mówił, że przedsiębiorca to człowiek, który działa dla zysku. Właśnie o to chodzi — więcej zaufania do przedsiębiorców. Przedsiębiorcy myślą i umieją liczyć. Jeżeli skracamy im okres amortyzacji, to zakładam, że będą chcieli wyciągnąć swoje pieniądze z banku, będą chcieli te pieniądze zainwestować, bo będą mieli z tego zysk.</u>
          <u xml:id="u-670.3" who="#JarosławSachajko">Dziękuję za poparcie tej ustawy panu posłowi Mirosławowi Suchoniowi. Mirosław Suchoń mówił, że powinno to dotyczyć wszystkich firm. To dotyczy wszystkich firm, nie ma tutaj dyskryminacji. Tylko to dotyczy tych firm, które będą chciały zainwestować w tych miejscach, które będą wychodziły z przedstawionego algorytmu.</u>
          <u xml:id="u-670.4" who="#JarosławSachajko">Nie ma pani poseł Skowrońskiej, która zarzuciła mi prywatę. Znowu — może to taka sugestia ze względu na pani poseł ugrupowanie czy może sama pani tak postępuje, wszystko robi pod siebie. Pomyliła się pani, to rozwiązanie nie jest robione pod siebie i pod miasto Zamość, miasto Zamość z tego nie skorzysta. Ale jak można coś powiedzieć i uderzyć, aby uderzyć, to pani poseł Skowrońska zawsze jest na miejscu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#JarosławSachajko">Pani Iwona Kurowska z mównicy powiedziała, że rząd tą ustawą przeciwdziała wyludnianiu się… I znowu — nie rząd, bo to jest projekt poselski. A więc nie przypisujmy wszystkiego rządowi. I rzeczywiście pani Kurowska zauważyła, że w projekcie są inne daty wejścia. Ustawa została złożona w październiku ub.r. Myślałem, że uda się ją przygotować do końca roku. Nie zdążyliśmy jej przeprocedować, dlatego te daty będą musiały być zmienione.</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#JarosławSachajko">Pan Krzysztof Grabczuk mówił o trwałości prawa. Oczywiście trwałość prawa jest bardzo ważna, ale skoro możemy prawo zmienić na korzyść przedsiębiorców, to dlaczego mamy tego nie zrobić? Mówił o stabilizacji cen paliwa. To trzeba trochę niżej zejść, pod ambasadę rosyjską, i tam apelować, żeby się w końcu wojna skończyła i żebyśmy po prostu mogli gospodarować tak jak przed wojną. Mówił też o tanich kredytach. Tu mi się wydaje, że to jeden z jakichś ekspertów Platformy mówił, że Narodowy Bank Polski powinien ustalić stopę referencyjną wyższą lub równą inflacji. Czyli wtedy kredyty byłyby tańsze niż teraz czy byłyby kilkukrotnie droższe? Poza tym banki same kreują cenę pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-672.2" who="#JarosławSachajko">Pan Janusz Korwin-Mikke mówił o kraju, który ma dwie gminy. W Polsce mamy dużo więcej gmin, jest ich ok 2,5 tys., a więc ten przykład jest nie na miejscu. Inny to jednak jest kraj.</u>
          <u xml:id="u-672.3" who="#JarosławSachajko">Co do rekompensaty dla gmin, o której mówił pan poseł Protasiewicz, to tutaj ta rekompensata nie będzie przewidziana.</u>
          <u xml:id="u-672.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To ja mówiłam.)</u>
          <u xml:id="u-672.5" who="#JarosławSachajko">Do pani się odnosiłem, odsłucha sobie pani, na samym początku i w trakcie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-672.6" who="#JarosławSachajko">Rekompensaty nie ma, bo tak jak powiedziałem, ta ustawa wykreuje dopiero te inwestycje, a nie można rekompensować czegoś, czego by w ogóle nie było. Właśnie to da duże dochody dla tych gmin i będzie rozwój.</u>
          <u xml:id="u-672.7" who="#JarosławSachajko">Pan Artur Łącki mówił, żeby był dobrobyt dla wszystkich. Oczywiście wszyscy byśmy tak chcieli, żeby to było dla wszystkich i żeby wszyscy byli bogaci. Jednocześnie tutaj był taki postulat, że trzeba byłoby składkę zdrowotną odliczyć. Państwo w różnym czasie o różne rzeczy postulują. Czasami państwo mówią, że jest za mało pieniędzy na służbę zdrowia. Pojawiło się rozwiązanie, które sprawia, że tych pieniędzy jest więcej w służbie zdrowia. Przy okazji innej ustawy mówi się: Nie, tu jest źle, bo tutaj ktoś za to płaci. Państwo nie ma żadnych swoich pieniędzy, państwo ma tylko te pieniądze, które pobierze w podatkach, daninach i w inny sposób, odbierając nasze, przez Polaków wypracowane, dochody. A więc tu trzeba byłoby o tym pamiętać i mieć jakąś spójność w swoim przekazie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-672.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz w trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-673.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-673.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#JacekProtasiewicz">Tak jest, dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#JacekProtasiewicz">Po pierwsze, chciałbym pani podziękować za to strofowanie pana posła Sachajki, żeby trzymał pewien poziom debaty. Po drugie chcę powiedzieć, że 40 posłów podpisało się pod tym wnioskiem i widziałem tam tylko chyba trzy nazwiska z Kukiz’15, nawet lider, zdaje się, nie podpisał tego projektu. Po trzecie, panie pośle, słuchałem pana uzasadnienia. Pan tak dukał, czytając nieporadnie to uzasadnienie, że chyba tylko przedszkolak uwierzyłby, że pan jest jego autorem, drogi panie pośle. Naprawdę, bądź pan poważny…</u>
          <u xml:id="u-674.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, teraz pana upominam.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Mogę?)</u>
          <u xml:id="u-675.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pół minuty, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-675.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: Pani marszałek, ja też bym chciał. Jedno zdanie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-675.4" who="#MałgorzataGosiewska">Nie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-675.5" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: Dobrze, to ja dziękuję, nie będę się odnosił do tego.)</u>
          <u xml:id="u-675.6" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-675.7" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń: Jedno zadanie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-675.8" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#ArturSoboń">Chcę powiedzieć panu posłowi i całej Wysokiej Izbie, że wnioskodawcą, autorem tej ustawy jest poseł Jarosław Sachajko, żeby nie było w tym zakresie żadnych wątpliwości. Panie pośle Protasiewicz, pan poseł Sachajko zna jak nikt tutaj treść tej ustawy, także intencje wnioskodawców, bo jest to projekt…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie ministrze, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#ArturSoboń">…który rzeczywiście jest projektem polityki spójności, polityki zrównoważonego rozwoju, polityki wsparcia Polski powiatowej, polityki wsparcia nie tylko dużych miast, nie tylko tych ośrodków, które są bogate, ale także tych, które mają swoje aspiracje, które my dzisiaj tą ustawą wspieramy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-679.2" who="#MałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawarty w druku nr 3129, do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-679.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-679.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-679.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3309).</u>
          <u xml:id="u-679.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Tadeusza Woźniaka o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Panie Rzeczniku Praw Dziecka! Przedstawiciele organizacji pozarządowych i grup społecznych obecni na galerii! Drodzy Rodacy! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie i opinii publicznej zawarty w druku nr 3309 poselski projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. To jego tytuł oficjalny.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#TadeuszWoźniak">Projekt ten ma też inny tytuł, który już zaczął funkcjonować w obiegu społecznym: to ustawa Kamilka z Częstochowy. Kiedy rozpoczynano prace nad rozwiązaniami zawartymi w projekcie, nikt nie przewidywał, że ich przyspieszenie oraz tempo prac w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej będą miały swoją przyczynę w wielkiej tragedii dziecka. Kamilek zmarł 8 maja 2023 r., po strasznych przeżyciach i w okolicznościach, których nie powinien doświadczyć żaden człowiek, a przede wszystkim dziecko. Nigdy nie zapomnimy o Kamilku, a także o innych dzieciach, które doświadczyły okrutnej przemocy. Dziś mówimy stanowczo: Dość przemocy wobec dzieci! Uczynimy wszystko, co w naszej mocy, aby dzieci w Polsce były bezpieczne. Nikt nie ma prawa krzywdzić dzieci — my wszyscy musimy czuć się odpowiedzialni za zapewnienie im bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#TadeuszWoźniak">Ustawa Kamilka z Częstochowy oddaje hołd Kamilkowi, ale także wszystkim innym dzieciom, które straciły życie w Polsce na skutek przemocy. Ta społeczna nazwa projektu ustawy została nadana przez Polki i Polaków wrażliwych na krzywdę dziecka. Wszystkim państwu bardzo dziękuję za państwa determinację na rzecz ochrony dzieci przed przemocą i bardzo serdecznie witam państwa przedstawicieli na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu. Bardzo dziękuję za tak duże społeczne poruszenie, aby ustawa była jak najszybciej procedowana.</u>
          <u xml:id="u-680.3" who="#TadeuszWoźniak">Gorąco wierzę, że przez wzgląd na tragiczne okoliczności towarzyszące pracy nad przedłożonym Wysokiej Izbie projektem ustawy wszystkie kluby i koła, a także posłowie niezrzeszeni okażą się zgodni w dążeniu do uchwalenia dobrego i kompletnego aktu prawnego w celu ochrony dzieci przed przemocą i nieludzkim traktowaniem. Niech to będzie nasza wspólna ustawa — bez względu na barwy polityczne i przekonania w innych sprawach. Wierzę, że w tej konkretnej sprawie połączy nas szczytny cel. Przecież nie może być inaczej. Jeśli nie miałaby połączyć nas troska o dobro dzieci, to cóż innego mogłoby nas kiedykolwiek połączyć?</u>
          <u xml:id="u-680.4" who="#TadeuszWoźniak">Celem przedłożonego projektu ustawy jest wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą zbudować w Polsce silny i efektywny system ochrony osób małoletnich. Na przestrzeni ostatnich 30 lat zrobiono dużo, aby owe bezpieczeństwo wzmocnić, ale nadal wiele jeszcze wyzwań przed nami.</u>
          <u xml:id="u-680.5" who="#TadeuszWoźniak">Projekt powstał jako rezultat prac, których przedmiotem była analiza aktualnie obowiązujących rozwiązań pod kątem ich skuteczności i efektywności, nad którymi przez wiele miesięcy pracowali eksperci z zakresu ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Dziękuję panu ministrowi sprawiedliwości, prokuratorowi generalnemu Zbigniewowi Ziobro za koordynowanie działań i wieloletnią walkę na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Dziękuję panu ministrowi Michałowi Wójcikowi, panu ministrowi Marcinowi Romanowskiemu, rzecznikowi praw dziecka oraz wszystkim, którzy w ostatnich latach podejmowali wysiłki, aby chronić dzieci przed przestępstwem, a przede wszystkim przed zbrodnią.</u>
          <u xml:id="u-680.6" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Co szczególnie ważne i wymaga wyraźnego podkreślenia, projekt zakłada wzmocnienie rodziny i każdego dziecka w sytuacji, gdy doświadcza ono krzywdzenia. Ustawa wprowadza szereg rozwiązań dotyczących ochrony dzieci, takich jak: reprezentacja dziecka w postępowaniach sądowych, wysłuchanie dziecka, szkolenia dla sędziów rodzinnych, ochrona osób pokrzywdzonych przez sprawcę przestępstwa, ocena ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej na szkodę osoby małoletniej, standardy ochrony małoletnich w instytucjach, analizy śmiertelnych oraz ciężkich przypadków krzywdzenia dzieci oraz strategia przeciwko przemocy i przestępcom seksualnym wobec dzieci.</u>
          <u xml:id="u-680.7" who="#TadeuszWoźniak">Przejdę teraz do przedstawienia najważniejszych założeń ustawy.</u>
          <u xml:id="u-680.8" who="#TadeuszWoźniak">Szkolenia dla sędziów rodzinnych. To ciąg dalszy działań ukierunkowanych na wzmocnienie kompetencji sędziów, jeśli chodzi o komunikację z osobami o szczególnych potrzebach, a więc także z dziećmi. Projekt przewiduje obowiązek szkoleń dla sędziów rodzinnych. Zmiana dokonuje się w obrębie ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych i polega na wskazaniu obligatoryjnego zestawu szkoleń koniecznych do odbycia przez sędziów orzekających w sprawach rodzinnych i opiekuńczych co 4 lata. Wnioskodawcy stoją na stanowisku, iż odpowiedzialność, jaka ciąży na sędziach rodzinnych, implikuje nieodzowność ich właściwego przygotowania i stałego podnoszenia kwalifikacji także w dziedzinach pozaprawnych. Sędziom rodzinnym dla prawidłowego wykonywania obowiązków niezbędna jest wiedza z zakresu psychologii, umiejętność rozpoznawania symptomów krzywdzenia dziecka i prowadzenia postępowania, w którym pojawia się spór o dziecko, tak by interes dziecka był należycie chroniony.</u>
          <u xml:id="u-680.9" who="#TadeuszWoźniak">Ochrona przed sprawcą. Projekt gwarantuje osobom pokrzywdzonym przestępstwami o ciężkim charakterze, w tym osobom małoletnim, prawo do uzyskania informacji w sytuacji, gdy skazany sprawca popełnionego na ich szkodę przestępstwa, odbywający karę pozbawienia wolności, ma opuścić miejsce odbywania kary z jakiegokolwiek powodu. Chcemy przez to uniknąć zaskakiwania pokrzywdzonego niespodziewanym powrotem sprawcy przestępstwa do miejsca zamieszkania czy choćby do tej samej miejscowości. W związku z tym, gdy skazany popełnił przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub czyn określony w rozdziale XXV Kodeksu karnego lub w art. 207 Kodeksu karnego, pokrzywdzony będzie informowany z urzędu o zwolnieniu skazanego z zakładu karnego, o ucieczce skazanego z zakładu karnego, a także o wydaniu decyzji o udzieleniu skazanemu czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego. Dla poczucia bezpieczeństwa pokrzywdzonych wiedza ta będzie miała duże znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-680.10" who="#TadeuszWoźniak">Ocena ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej na szkodę osoby małoletniej. Ocena ryzyka jest podstawą podejmowania skutecznych działań wobec sprawców przestępstw. Rozpoznanie ryzyka stwarzanego przez sprawców przestępstw oraz czynników związanych z powrotem do zachowań przestępczych ma decydujące znaczenie dla identyfikacji odpowiednich skutecznych form interwencji mających zmniejszyć ryzyko recydywy. W ocenie wnioskodawców stwierdzenie występowania wskazanego ryzyka musi być uwzględnione przy podejmowaniu decyzji kończących postępowanie w danej sprawie. Tylko w ten sposób będzie możliwe zastosowanie środków reakcji właściwych dla oskarżonego, a przez to dających szansę na jego resocjalizację w warunkach dostosowanych do indywidualnej sytuacji. W rezultacie wpłynie to znacząco na zwiększenie ochrony małoletnich. Z powyższych względów proponujemy wprowadzenie oceny ryzyka jako elementu obligatoryjnego w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osoby małoletniej.</u>
          <u xml:id="u-680.11" who="#TadeuszWoźniak">Standardy ochrony małoletnich w instytucjach. Projekt wprowadza obowiązek posiadania procedur skutecznego reagowania w sytuacji podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, czyli tzw. standardy ochrony małoletnich. Musimy mieć pewność, że dzieci są bezpieczne w każdym miejscu, gdzie spędzają czas. Standardy ochrony małoletnich to dokument, który krok po kroku wskazuje, jak należy postępować, aby dziecku nie działa się krzywda. Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich spoczywać będzie na organach zarządzających różnego rodzaju placówkami, na organizatorach różnego rodzaju działalności oraz na podmiotach prowadzących np. usługi noclegowo-hotelarskie oraz turystyczne.</u>
          <u xml:id="u-680.12" who="#TadeuszWoźniak">Analiza przypadków krzywdzenia dzieci. W projekcie wprowadzany jest ustawowy obowiązek analizy przypadków, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszkodzenia ciała. Wzorując się na modelu Wielkiej Brytanii, proponujemy powołanie w tym celu specjalnego zespołu. Zespół ten będzie składać się z niezależnych ekspertów. Będzie miał on za zadanie zbadać każdy przypadek, aby zidentyfikować, czy i jaka instytucja lub procedura zawiodły. Wszystko po to, abyśmy wyciągając właściwe wnioski, mogli udoskonalać system. Warto podkreślić, że takie analizy oraz strategie przeciwko przemocy i przestępstwom seksualnym wobec dzieci są już wstępnie prowadzone przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-680.13" who="#TadeuszWoźniak">Projekt ustawy zobowiązuje do utworzenia zespołu do spraw ochrony małoletnich, którego zadaniem będzie przygotowanie krajowego planu przeciwdziałania przemocy na szkodę dzieci oraz krajowego planu przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich. Plany te przyjmowane będą przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-680.14" who="#TadeuszWoźniak">Dodam, że Ministerstwo Sprawiedliwości wspólnie z kilkudziesięcioma innymi instytucjami, w tym m.in. z Policją, Strażą Graniczną, państwowym instytutem badawczym NASK, Ministerstwem Cyfryzacji, Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwem Edukacji i Nauki oraz Ministerstwem Sportu i Turystyki, przygotowało już teraz oparty na międzynarodowym standardzie WeProtect Global Alliance Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępczości przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich na lata 2023–2026. Plan ten może stanowić cenny punkt wyjścia dla prac zespołu powołanego po wejściu w życie omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-680.15" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu wnioskodawców wyrażam przekonanie, że proponowane w projekcie ustawy rozwiązania przyczynią się do istotnego zwiększenia bezpieczeństwa małoletnich. Proszę o życzliwą debatę, o pytania, o uwagi i ewentualne poprawki. Wierzę, że wolą nas wszystkich tutaj obecnych, a także wolą społeczeństwa polskiego jest sprawne procedowanie, tak abyśmy mogli jak najwcześniej rozpocząć wdrażanie tych potrzebnych i oczekiwanych rozwiązań. Niech każda z pań i każdy z panów posłów ma poczucie, że to nasz wspólny wkład w ochronę dzieci przed przemocą.</u>
          <u xml:id="u-680.16" who="#TadeuszWoźniak">Proszę Wysoką Izbę o poparcie przedstawionego projektu i skierowanie go do dalszych prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-680.17" who="#TadeuszWoźniak">Na tym w zasadzie zakończyłbym moje wystąpienie, ale z upoważnienia autorów mam również zaszczyt przedstawić apel, jaki został sformułowany przez Polki i Polaków poruszonych śmiercią Kamilka oraz innych skrzywdzonych dzieci. Bardzo serdecznie państwu dziękuję za ten apel oraz jeszcze raz dziękuję za państwa obecność na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu. Kłaniam się bardzo.</u>
          <u xml:id="u-680.18" who="#TadeuszWoźniak">Treść apelu: My, obywatele działający ponad wszelkimi podziałami, apelujemy do posłów wszystkich ugrupowań politycznych zasiadających w Sejmie o podjęcie pozytywnego głosowania nad projektem nowelizacji ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tj. ustawy Kamilka z Częstochowy. Nowelizacja ta uszczelnia system i zakłada szereg rozwiązań, który przyczyni się on do ochrony dzieci będących ofiarami przemocy. Z całą mocą żądamy, aby sprawa tak wielkiej wagi, jaką jest ocalenie najbardziej bezbronnych obywateli naszego kraju, nie stała się przedmiotem walki politycznej lub kampanii wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-680.19" who="#TadeuszWoźniak">Apelujemy, aby chęć zmiany systemu była początkiem dialogu z zachowaniem szacunku do tak istotnego tematu. Nie chcemy być świadkami przepychanek politycznych w sprawach dzieci. Prosimy o uszanowanie pamięci skrzywdzonych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-680.20" who="#TadeuszWoźniak">Apelujemy, aby każdy z państwa podjął głęboką refleksję nad przypadkami Kamilka z Częstochowy, Blanki z Olecka, Hani z Kłodzka, Oskarka z Piotrkowa, Leonka z Garwolina i innych dzieci, które na przestrzeni lat były krzywdzone niezależnie od tego, jaka partia polityczna sprawowała rządy. Pozytywne głosowanie nad projektem pomoże zatrzymać dramat kolejnych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-680.21" who="#TadeuszWoźniak">Jesteśmy grupą ludzi nienależącą do żadnych ugrupowań politycznych. Mamy różne poglądy, ale łączy nas jeden cel — zatrzymanie przemocy wobec dzieci. Spotykamy się w mediach społecznościowych w zorganizowanych grupach jak „Pamięci Kamilka z Częstochowy”, „Kamilek z Częstochowy — nie milcz, reaguj”, „Ustawa Kamilka z Częstochowy”, „Pomagamy — dzieci katowane”, „Ratujemy polskie dzieci”. Jest nas łącznie ponad 30 tys. obywatelek i obywateli. Jest także wiele innych grup indywidualnych, prywatnych osób, których nie jesteśmy w stanie wymienić. A petycję zorganizowaną przez Częstochowskie Stowarzyszenie Etoh w sprawie natychmiastowego uchwalenia ustawy poparło również ponad 34 tys. obywatelek i obywateli.</u>
          <u xml:id="u-680.22" who="#TadeuszWoźniak">Niech państwa decyzja na obradach Sejmu będzie hołdem dla wszystkich dzieci, które straciły życie. Jeszcze raz prosimy w imieniu wszystkich dzieci, które doświadczyły okrutnego cierpienia, o zachowanie godności, kultury debaty, a także o to, aby państwa wystąpienia nie miały charakteru przepychanek politycznych.</u>
          <u xml:id="u-680.23" who="#TadeuszWoźniak">Podpisali w imieniu grupy „Pamięci Kamilka z Częstochowy” Piotr Kucharczyk, w imieniu grupy „Kamilek z Częstochowy — nie milcz, reaguj” Maria Twardzik, w imieniu grupy „Ustawa Kamilka z Częstochowy” Monika Horna-Cieślak, w imieniu grupy „Pomagamy — dzieci katowane” Marlena Wierzbicka, w imieniu grupy „Ratujemy polskie dzieci” Joanna Wołczańska, w imieniu grupy częstochowskiego Stowarzyszenia Etoh Dawid Sztajner.</u>
          <u xml:id="u-680.24" who="#TadeuszWoźniak">Panie i panowie, nic dodać, nic ująć. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-680.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-681.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-681.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
          <u xml:id="u-681.4" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#GrzegorzLorek">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Projekt został omówiony dokładnie przez posła sprawozdawcę, więc ja ograniczę się do przywołania przewidzianych w projekcie środków stanowiących nowość w polskim porządku prawnym. Chodzi mi o obligatoryjne, przewidziane ustawą standardy ochrony małoletnich. Musimy mieć pewność, że dzieci są bezpieczne w miejscach, gdzie przebywają: w szkole, w przedszkolu, na zajęciach sportowych, w klubach sportowych, na zajęciach muzycznych, w innych miejscach, gdzie spędzają czas. Dlatego ważne jest ustalenie bezpiecznych zasad przebywania w tych miejscach. Uzupełnieniem obowiązku posiadania standardów jest ich stosowanie. Dlatego istotna dla nas jest także kontrola wykonywania tych obowiązków. Będziemy to proponować na dalszym etapie, podczas składania poprawek, ale baza wyjściowa do dalszych prac została przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#GrzegorzLorek">Ważna jest także analiza przypadków krzywdzenia dzieci, bo będzie ona istotnym ogniwem oceny funkcjonowania systemu, choć jednocześnie mam nadzieję, że w przyszłości będzie jak najmniej przypadków dających podstawę do jej uruchomienia. Z każdą taką analizą będzie przecież wiązała się krzywda dziecka. Państwo musi jednak na pewno być na to przygotowane i posiadać odpowiednie mechanizmy i narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#GrzegorzLorek">Na koniec jeszcze dodam, że z zadowoleniem przyjmujemy propozycje dotyczące podstawy ustawowej dla strategii działania przeciwko przemocy i przestępstwom seksualnym wobec dzieci, także od dawna oczekiwanej. Cieszy mnie także, że druga z nich jest już prawie gotowa. Na ukończeniu są konsultacje wewnątrzresortowe i miejmy nadzieję, że wkrótce Rada Ministrów podejmie uchwałę o ich przyjęciu. To potwierdza, że popieramy rozwiązania ważne dla bezpieczeństwa dzieci i podejmujemy działania, by je wdrażać.</u>
          <u xml:id="u-682.3" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie i Panowie! Wysoka Izbo! Konkludując moje wystąpienie, proszę Wysoką Izbę o poparcie przedstawionego projektu. Zróbmy to także dla społeczeństwa, które czeka na tę ustawę. Z tego miejsca chciałbym zapewnić, że klub Prawa i Sprawiedliwości, Zjednoczona Prawica przychyla się do apelu, który otrzymaliśmy. Dajemy wyraz temu, że pamiętamy o Kamilku i o innych dzieciach. Nie chcemy, by podobne tragedie się powtórzyły, więc obiecujemy działać zawczasu.</u>
          <u xml:id="u-682.4" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie! Klub Prawo i Sprawiedliwość popiera przedłożony projekt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-682.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam panią poseł Monikę Rosę i proszę o przedstawienie stanowiska Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Po każdej nagłośnionej przez media śmierci dziecka poniesionej w wyniku przemocy domowej przez Polskę przechodziła fala oburzenia i wszyscy pytali: Dlaczego tak się stało? Dlaczego nikt nic nie widział? Dlaczego nikt nie zareagował? Dlaczego musiało dojść do tragedii? Pytaliśmy: Ile jeszcze dzieci musi umrzeć, zanim coś się zmieni? Aż doszło do tragedii niewyobrażalnej, której już nie można było przemilczeć. Do śmierci Kamilka z Częstochowy. I ciężko to mówić, ale ta śmierć przyczyniła się do tego, że w końcu, po latach pojawił się projekt ustawy, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom organizacji pozarządowych, ekspertów, ale przede wszystkim dzieci krzywdzonych w ich własnych domach. I to jest dobry projekt ustawy, dlatego wnosimy o skierowanie go do dalszych prac w komisji. To dobry projekt, na który niestety musieliśmy czekać długie lata. To projekt, o który apelowały organizacje, apelowali eksperci, aktywiści z zakresu ochrony praw dziecka, którzy mówili o tym, że jak powietrza potrzebujemy analizy przypadków pobić dzieci ze skutkiem śmiertelnym. I przepisy dotyczące tej analizy na szczęście są w tym projekcie ustawy. To jest bardzo ważny, milowy krok w zakresie ochrony dzieci. Bo tu nie chodzi o to, żeby wyciągać konsekwencje, ale chodzi o to, żeby system się uczył, żeby umieć wskazywać białe plamy, które sprawiają, że te dzieci wymykają się systemowi i umierają w swoich domach.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#MonikaRosa">Bardzo ważne były i są działania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, której chcę podziękować z tej mównicy. Kwestionariusz szacowania ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia dziecka jest bardzo ważny, służy do tego, by móc ocenić ryzyko dotyczące dziecka i ocenić, czy warto wyjąć je z domu. Standardy ochrony małoletnich są szalenie istotne w placówkach, które zajmują się edukacją, które zajmują się opieką nad dziećmi albo mogą się nimi zajmować, np. w Kościołach. Mam nadzieję, że krajowe plany ochrony dzieci przed przemocą powstaną szybko, bo sama zapowiedź niewiele znaczy.</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#MonikaRosa">Projekt przewiduje zmianę terminologii, np., zmianę nazwy „kurator” na „reprezentant dziecka”, bardzo ważne, i zmiany w kwestii wysłuchania dziecka. To wszystko stanowi ważny, ale dopiero pierwszy krok, który wciąż nie wypełnia pełnej koncepcji podmiotowości dziecka, pełnej koncepcji adwokata dziecka, którą prezentował poprzedni rzecznik praw dziecka Marek Michalak. Kluczowe będzie rzetelne przygotowanie pełnomocników i szkolenie sędziów.</u>
          <u xml:id="u-684.3" who="#MonikaRosa">To są bardzo ważne zmiany, ale na tej jednej łatce nie możemy poprzestać. Potrzebujemy zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, uwzględnienia podmiotowości dziecka, traktowania go nie jako przedmiotu władzy rodzicielskiej, ale podmiotu jej obowiązków, wzmocnienia pozycji dziecka w rodzinie, w szkole, w społeczeństwie. Potrzebujemy ustawy, która będzie mówiła o dziecku i o jego prawach. Potrzebujemy badań, statystyk i jasnego przekazu dla wszystkich: każda najmniejsza przemoc, nawet klaps, jest złem i nie możemy tego akceptować.</u>
          <u xml:id="u-684.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-684.5" who="#MonikaRosa">Potrzebujemy sieci centrów pomocy dzieciom z profesjonalną skoordynowaną pomocą, realnej współpracy międzyresortowej. Potrzebujemy wyjęcia dzieci z kampanii wyborczej,…</u>
          <u xml:id="u-684.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-684.7" who="#MonikaRosa">…tak aby żadnemu z polityków po prawej stronie nie przyszło do głowy atakować dzieci ze społeczności LGBT.</u>
          <u xml:id="u-684.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-684.9" who="#MonikaRosa">Popieramy skierowanie tego projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-684.10" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Maria Piekarska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#MałgorzataGosiewska">W pozostałym czasie pani poseł Katarzyna Maria Piekarska.</u>
          <u xml:id="u-685.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Wielce Szanowna Pani Marszałek! Panie! Panowie! Panie Ministrze! Nasi Szanowni Goście! To jest chyba w ogóle pierwszy przypadek, gdzie mogę powiedzieć, że zgadzam się z panem posłem Woźniakiem, można powiedzieć, w 100%. Ale to jest chyba taka sprawa, że istotnie kłócić się, nawet powiedziałabym, nie wypada.</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">To, co jest bardzo przykre, to to, że te przepisy były na wyciągnięcie ręki. Podsuwały je organizacje pozarządowe, postulował też poprzedni rzecznik praw dziecka pan Marek Michalak. I potrzeba było tak strasznej tragedii, żebyśmy się nad tymi projektami pochylili.</u>
          <u xml:id="u-686.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Już wcześniej nad tym pracowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-686.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Ale aby te wszystkie dobre zapisy, które pojawiły się w tym projekcie ustawy, były właściwie realizowane, potrzebne są szeroko prowadzone szkolenia dla sędziów i ich specjalizacja z zakresu wiedzy pozaprawnej, co od bardzo dawna postulowali przedstawiciele organizacji pozarządowych. Konieczne jest także wskazanie zarówno liczby minimalnej godzin, które sędziowie zobowiązani są odbyć w określonym czasie, ponieważ sama widziałam szkolenie dla sędziów, które trwało 1 godzinę. Tutaj mamy, że raz na 4 lata, ale może trzeba określić, że to muszą być rzeczywiście solidne szkolenia i nie tylko sędziów, bo także policjantów, prokuratorów, także lekarzy rodzinnych, żeby potrafiono rozpoznać zespół dziecka maltretowanego.</u>
          <u xml:id="u-686.4" who="#KatarzynaMariaPiekarska">I na końcu jeszcze, proszę państwa, potrzebna jest empatia nas wszystkich, sąsiadów, przypadków świadków krzywdzenia dzieci, żeby nie być obojętnym, żeby reagować wtedy, kiedy dzieje się dziecku krzywda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-686.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Kucharska-Dziedzic w imieniu klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-687.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kwiecień 2020 r. to było pierwsze pół roku sprawowania przeze mnie mandatu poselskiego. Po 20 latach pracy wolontariackiej w organizacji pomagającej ofiarom przemocy domowej i przemocy seksualnej zostałam posłanką. I w tym pierwszym półroczu pojawiła się szansa na wprowadzenie rozwiązania, które postulowaliśmy w NGOs przez dobrą dekadę, natychmiastowej izolacji sprawcy przemocy domowej. To był projekt, który wypadł z szaf Ministerstwa Sprawiedliwości, a opozycja go gorąco poparła i ku zaskoczeniu samego ministerstwa chciała nad nim ekspresowo procedować. Projekt przyjęto. Procedura ratuje życie.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Dziś mamy ostatnie pół roku tej kadencji i znów mamy projekt, który wypadł z szaf Ministerstwa Sprawiedliwości, który współtworzyły i opiniowały NGOs, który ochoczo popiera opozycja. Bo są takie chwile, które pokazują sens pracy politycznej i sprawowania mandatu poselskiego, kiedy dzięki naszej pracy i naszym głosom można uratować życie wówczas ofiar przemocy w rodzinie, dziś dzieci, ofiar źle pojmowanej władzy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-688.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Bo władza deprawuje, a władza absolutna deprawuje absolutnie. I choć to powiedzenie dotyczy władzy politycznej, to jednak podobnie jest w życiu prywatnym. Przemoc i władza są nierozerwalne, bo przemocowe jednostki czerpią radość ze sprawowania władzy nad drugim człowiekiem, a im marniejsze i patologiczniejsze jednostki, tym ich okrucieństwo kierowane jest na najbardziej słabych i bezbronnych, na dzieci. Więc dzieci trzeba chronić, nawet wbrew ich rodzicom. Nie władzę rodzicielską trzeba wspierać, ale życie i zdrowie dzieci, bo choć one nie głosują w wyborach, to jednak powinny być obywatelami chronionymi przez państwo polskie z całą mocą i siłą. Nie władza, ale opieka rodzicielska.</u>
          <u xml:id="u-688.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Cieszy zgoda na sprawdzanie, jaka instytucja, jaka procedura zawiodła, żebyśmy wyciągali wnioski i naprawiali system, w którym możliwe było zakatowanie lub skatowanie dziecka przez rodzica lub opiekuna. Cieszy wprowadzenie Standardów Ochrony Małoletnich w instytucjach, w szkołach, w klubach sportowych, na koloniach i obozach, w sanatoriach, we wszystkich miejscach, gdzie dzieci spędzają czas. Cieszy wprowadzenie kwestionariusza oceny zagrożenia życia i zdrowia dziecka. Koniec z uznaniowością prowokującą do bezczynności. Są przesłanki, to ratujemy życie i dziecko. To pięknie działa, gdy musimy wyprowadzić z domu domowego kata przy izolacji sprawcy przemocy w rodzinie. Cieszy system kontroli, bo każdy system musi mieć kły, by egzekwować obowiązki nałożone na instytucje. Cieszy reprezentant praw dziecka, kiedy rodzice nie powinni reprezentować dziecka, a dziecko nie może mówić swoim głosem, musi mieć profesjonalnego pełnomocnika. Koniec kropka. To dla kogoś, kto prowadzi zespół podmiotowości dziecka, nie podlega żadnej dyskusji. Cieszą szkolenia dla sędziów rodzinnych z zakresu psychologii i komunikacji z dzieckiem, by całe środowisko wiedziało, jak z szacunkiem słuchać dziecka, rozpoznać symptomy krzywdzenia i jak przestać wierzyć w pedofilskie bzdury Gardnera i by wszyscy sędziowie wreszcie zaczęli słuchać dziecka w sprawach rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-688.4" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Nie będzie dziś walki politycznej. Nie będzie, mam nadzieję, kłótni partyjnych. Nie będzie, mam gorącą nadzieję, gorszących opowieści o tym, jak bicie dzieci hartuje ich charakter, a molestowanie dziewczynek rozwija ich seksualność. I mam nadzieję, nie będzie opowieści o rzekomo niedopuszczalnej ingerencji w nierozerwalność polskiej rodziny. A jeśli ktoś chciałby tu dzisiaj straszyć norweskim Barnevernetem, to przypominam, że tam nie ma przypadków zakatowania dzieci przez rodziców. Czas, by w Polsce też tak było, by dzieci były bezpieczne cały czas i wszędzie, także we własnych rodzinach. Chrońmy dzieci. Powróćmy do pięknego hasła, że wszystkie dzieci nasze są. Niech państwo chroni najsłabszych, do tego zostało stworzone. Procedujmy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-688.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Paszyk w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o zajęcie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z góry przepraszam za głos. Od razu na wstępie w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska deklaruję również śladem wcześniej prezentowanych stanowisk klubowych pełne poparcie dla tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-690.2" who="#KrzysztofPaszyk">To jest dobry, wyczekiwany projekt, który wychodzi naprzeciw ofiarom tego strasznego procederu. Śmierć Kamila z Częstochowy i kilkuset innych, podobnych ofiar przemocy domowej na przestrzeni ostatnich kilkunastu, kilkudziesięciu lat smutkiem, ale też wstydem i hańbą kładzie się na wielu instytucjach, wielu organach władzy publicznej odpowiedzialnych za bezpieczeństwo małych dzieci w rodzinach. Dzisiaj jest ostatni dzwonek, wszyscy się co do tego zgodzimy, aby tę sprawę zmienić.</u>
          <u xml:id="u-690.3" who="#KrzysztofPaszyk">Ale myślę, że samą ustawą nie rozwiążemy tego problemu. Ja bym chciał dzisiaj w imieniu naszego klubu parlamentarnego, w imieniu Koalicji Polskiej, korzystając z obecności ministra sprawiedliwości i rzecznika praw dziecka, zachęcić obie te instytucje, oba te organy władzy publicznej do tego, aby postawić na zwiększanie świadomości społecznej co do tego problemu, bo prawo prawem… Oczywiście restrykcja i sankcja, tu zgodzę się z głosami przedmówczyń, są bardzo ważne, ale jeśli dzisiaj nie zmienimy, co jest bardzo smutne, niskiej świadomości co do tego, że krzyk dziecka za ścianą może oznaczać jego katowanie i w perspektywie śmierć, to nie będzie pełnej efektywności walki z tym procederem.</u>
          <u xml:id="u-690.4" who="#KrzysztofPaszyk">Macie, panie ministrze, bardzo obfity, hojny Fundusz Sprawiedliwości. Zachęcam was z pełną życzliwością do tego, abyście część środków z Funduszu Sprawiedliwości od zaraz, od jutra przeznaczyli na profesjonalne kampanie społeczne skierowane do różnych grup zawodowych, różnych grup społecznych, wreszcie różnych grup wiekowych Polaków, uświadamiające o tym problemie, pokazujące, jak reagować, w momencie kiedy za ścianą w kamienicy, bloku sąsiad, sąsiadka… Częstokroć w szkole rówieśnicy widzą siniaki, słyszą krzyki. Wszyscy, mówię to z doświadczenia, na różnych etapach edukacji z tym problemem spotykaliśmy się osobiście, tylko nas i wielu innych nikt nie nauczył, jak w związku z tym postępować, jak reagować.</u>
          <u xml:id="u-690.5" who="#KrzysztofPaszyk">Dzisiaj poza ustawą, którą — jak myślę — ponad podziałami szybko przeprocedujemy, dobrym rozwiązaniem byłoby postawienie na bardzo ważny element uzupełniający to nowe prawo, jakim będą właśnie kampanie uświadamiające Polaków, poprawiające świadomość skutków tego, co czasami widzimy i co jest niestety bardzo powszechnym zjawiskiem w naszym społeczeństwie. O to chcielibyśmy dzisiaj zarówno ministerstwo, jak i rzecznika praw dziecka poprosić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-690.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-691.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#KonradBerkowicz">W takiej krótkiej opowiastce Williama Burnsa czytamy: W ciemności dzikiej nocy statek rozbija się o skałę i tonie, lecz jeden z jego żeglarzy chwyta się desperacko kawałka wraku i zostaje wyrzucony na bezludną plażę. Rano dźwiga się na nogi i przecierając zasolone oczy, rozgląda się wokół, by się dowiedzieć, gdzie jest. Jedyną ludzką rzeczą, jaką widzi, jest szubienica. Krzyczy: Dzięki Bogu, cywilizacja!</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#KonradBerkowicz">Nazywacie tę ustawę hołdem dla Kamilka maltretowanego i zamordowanego przez ojczyma, a od niemal 8 lat okrywacie się hańbą, nie robiąc nic, żeby przywrócić karę śmierci w Polsce. Ta ustawa to co najwyżej półśrodek, zresztą szkodliwy, i to bardzo, ale o tym innym razem. Tak czy inaczej to polityka pozorowana. Dopóki w Polsce nie będzie wymierzana sprawiedliwość, dopóki w Polsce nie będzie wymierzana kara śmierci za bestialskie morderstwo z premedytacją, dopóty będzie postępowało rozprzężenie moralne w kraju i tacy człekokształtni, bo przecież nie ludzie, będą dokonywać takich ohydnych morderstw.</u>
          <u xml:id="u-692.2" who="#KonradBerkowicz">Przykład. Parę lat temu w Gdańsku skazany za zamordowanie żony po 25 latach wyszedł z więzienia. Okazało się, że nie radzi sobie w normalnym życiu poza więzieniem. Już się przyzwyczaił. Spotkał się więc z przypadkową kobietą, zamordował ją, zgłosił się na Policję i wrócił do więzienia. To jest namacalny przykład. Gdyby w Polsce istniała kara śmierci — a przynajmniej zagrożenie karą śmierci, ona nie musi być wykonywana często — to ta kobieta by żyła. Macie krew na rękach. Wszyscy, którzy sprzeciwiają się karze śmierci, mają krew na rękach, również krew Kamilka.</u>
          <u xml:id="u-692.3" who="#KonradBerkowicz">Poza karą śmierci do takich tragedii doprowadza wasze socjalistyczne rozdawnictwo. Jak wprowadzaliście 500+, mówiłem, że 500+ nie zwiększy dzietności, bo przecież nikt normalny, nikt o zdrowych zmysłach nie zdecyduje się na spłodzenie dziecka dla 500 zł. Rzeczywiście to nie zwiększyło dzietności, ale niestety jest margines patologii, są ludzie, którzy płodzą dzieci właśnie dla 500 zł. W takich patologicznych rodzinach dzieci nigdy nie będą bezpieczne. Proszę sprawdzić, kiedy ta kobieta z tym ojczymem zaczęli płodzić dzieci. Dokładnie wtedy, kiedy wprowadziliście 500+. Tworzycie patologię, ludzi, którzy normalnie by się nie zdecydowali na dzieci, ale jak jest 500+, to czemu sobie nie pyknąć? Skończcie niszczyć tkankę rodzinną. Skończcie z tym socjalistycznym rozdawnictwem, a dla bestialskich morderców — krawat z konopi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska w imieniu koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Wprowadzenie analizy przypadków krzywdzenia dzieci to konieczność. Tak naprawdę to rozwiązanie prawne, na które wszyscy czekamy od wielu lat. Brak ustawowych, obligatoryjnych standardów ochrony małoletnich we wszystkich instytucjach i podmiotach, powiedzmy sobie szczerze, to ogromne zaniedbanie państwa, zwłaszcza jeśli uwzględnimy to, że rozwiązania ujęte w tej ustawie to postulaty organizacji działających na rzecz dzieci sformułowane wiele lat temu. Gdyby zostały wprowadzone wcześniej, pewnie uniknęlibyśmy wielu tragicznych przypadków katowania dzieci ze szczególnym okrucieństwem, i tych, które znamy, takich jak przypadek Kamila z Częstochowy, i tych, o których nigdy nie słyszeliśmy i nigdy nie usłyszymy.</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#PaulinaHennigKloska">Jednym z ważniejszych elementów ustawy jest zapewne ustanowienie reprezentacji prawnej, ale w naszej ocenie trzeba iść, panie ministrze, dalej z tymi rozwiązaniami. W naszej ocenie należy ustanowić osobistego rzecznika dziecka. Bardzo dobrze byłoby, gdybyście ten postulat również rozpatrzyli. My o nim mówimy już od 3 lat. Głównym zadaniem takiego rzecznika byłoby właśnie reagowanie na wszelkie sygnały i podejrzenia, że dane dziecko może być ofiarą przemocy, okrucieństwa, zaniedbania czy demoralizacji, działanie na rzecz zaspokojenia wszystkich potrzeb dziecka, weryfikowanie standardu opieki, inicjowanie działań wspierających, korekcyjnych, naprawczych, monitorowanie ich efektów, a w wymagających tego sytuacjach oczywiście odbieranie dziecka z rodziny czy instytucji. Taki rzecznik mógłby prowadzić naprawdę wiele czynności, także szkolenia na temat sygnałów i objawów krzywdzenia dzieci poza bezpośrednim obszarem instytucjonalnym, inicjować zmiany systemowe tam, gdzie przyjęte rozwiązania w praktyce nie działają.</u>
          <u xml:id="u-694.2" who="#PaulinaHennigKloska">Kolejnym postulatem wartym rozważenia, który tylko częściowo ma być wprowadzony w życie, jest usprawnienie pracy sądów rodzinnych. Poza zakładanym w projekcie wsparciem szkolenia sędziów w zakresie psychologii czy pedagogiki musimy zwiększyć przede wszystkim liczbę etatów sędziowskich orzekających w tych sprawach. Poza tym promujemy promocję i rozwój idei rodzin wspierających, rozwój placówek wsparcia dziennego, wsparcie rodzin przeżywających kryzys wychowawczy, poza tym dofinansowanie funkcji asystenta rodziny.</u>
          <u xml:id="u-694.3" who="#PaulinaHennigKloska">Oczywiście potrzebne są także zmiany w kodeksie opiekuńczym. Na tę ustawę za długo czekaliśmy, panie ministrze. Bardzo dobrze, że ona dzisiaj jest. Oczywiście Koło Parlamentarne Polska 2050 postuluje procedowanie ponad podziałami politycznymi nad tą ustawą w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-694.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-695.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko w imieniu koła Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-695.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła parlamentarnego Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#JarosławSachajko">Projektowana ustawa ma na celu podwyższenie standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienie ich obrony, w tym także systemowej ochrony przed skrzywdzeniem, oraz podwyższenie poziomu poszanowania praw osób z niepełnosprawnością. Projekt ma na celu zatrzymanie przemocy wobec rodziny, aby więcej w Polsce nie powtórzyła się taka tragedia, jakiej przez lata doświadczał Kamilek. Deklarujemy pełne wsparcie dla tej ustawy i prac nad tą ustawą. Oczywiście możemy narzekać — bo tragedia się zdarzyła — że bardzo późno ta ustawa została wprowadzona, ale zawsze tak można mówić, że można było coś zrobić wcześniej, można było taką ustawę przygotować 20 czy 30 lat temu. Ważne, żebyśmy teraz tak ją dopracowali, aby nie trzeba było jej więcej nowelizować po kolejnej tragedii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, poseł niezależna.</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#HannaGillPiątek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa oczywiście rozwiązuje pewne problemy, ale po jej wprowadzeniu nadal będzie tak, że nie będzie zgłaszania przemocy domowej, bo jej się po prostu nie zgłasza. W Sejmie od miesiąca — liczę tutaj na państwa wsparcie również ponad podziałami — leży ustawa o tym, żeby każda przemoc w rodzinie była ścigana z urzędu. Tego wymagają od nas międzynarodowe konwencje, których ciągle nie wypełniamy. W tej chwili te zgłoszenia, a właściwie brak tych zgłoszeń powoduje to, że domowi oprawcy czuję się zupełnie bezkarni. Ten projekt nie ma nawet nadanego numeru druku. A kiedy zgłaszaliśmy takie rozwiązanie 2 lata temu, pan minister Romanowski powiedział, że nie wystarczyłoby policji i że miałaby za dużo roboty, gdyby przemoc domowa rzeczywiście była w Polsce ścigana z urzędu. Ocenę tego stwierdzenia pozostawiam państwu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-699.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-699.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-699.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-699.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#WandaNowicka">Oczywiście popieram, tak jak cały mój klub, projekt ustawy, ale chciałabym zwrócić uwagę na to, że my tego problemu tą ustawą niestety w całości nie rozwiążemy. Czas chyba najwyższy, żebyśmy pomyśleli nad zmianą, powiedziałabym, głównej przyczyny tego, dlaczego przemoc wobec dzieci jest ciągle tak powszechna. A jest nią m.in. pojęcie władzy rodzicielskiej. Jeżeli my ustalamy, że relacja między dzieckiem a rodzicami polega na tym, że dziecko jest własnością rodziców i że rodzic może robić wszystko z dzieckiem, to niestety jest podstawowy problem. Mam pytanie do wnioskodawców: Czy jesteście skłonni, by rozważyć zmianę, tzn. usunięcie z naszego systemu prawnego pojęcia władzy rodzicielskiej? Jest ono anachroniczne i praktycznie nie istnieje w międzynarodowych dokumentach.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać o to, czy państwo będą otwarci na procedowanie ponad politycznymi podziałami i na wprowadzenie dobrych rozwiązań do tego projektu. Dlatego że jako Polska 2050 domagamy się i postulujemy od bardzo długiego czasu wprowadzenie osobistego przedstawiciela dziecka. To też znajduje swoje uzasadnienie w opinii, którą skierowała do Wysokiej Izby komisja do spraw pedofilii. Pytanie: Czy państwo będą otwarci na takie dobre rozwiązania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-703.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#AnnaWojciechowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na szczęście zaczęły się prace nad zabezpieczeniem praw dziecka i mam nadzieję, że to jest tylko początek i dalsze prace będą postępowały. Potrzebna jest pomoc bezwzględna dzieciom, które są narażone na różnego rodzaju niebezpieczeństwa. Potrzebna jest fachowa opieka specjalistów. Czy są zabezpieczone środki z ministerstwa na reprezentanta dziecka, prawnika? Wysokie kwalifikacje wymagają właściwego wynagrodzenia. Niewystarczające wynagrodzenie może doprowadzić do rotacji, zmiany reprezentantów dziecka, co byłoby tragedią.</u>
          <u xml:id="u-704.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Falej, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-705.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Piecza zastępcza w Polsce bywa nader często wykorzystywana nie dla zapewnienia ochrony dziecku, nie dla zapewnienia mu opieki, ale by wzmocnić władzę rodzicielską nad dzieckiem, które nie chce mieć z rodzicem kontaktu. Dlatego mam pytanie do państwa, też do pana ministra: Co państwo chcecie zrobić, by dzieci nie były kierowane do pieczy po to, by nawiązać więź z rodzicem, z którym dziecko nie ma żadnej więzi? Władza to nie może być władza ani rodziców, ani państwa nad dzieckiem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kotula, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#KatarzynaKotula">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Chciałabym powiedzieć, że presja ma sens i chciałabym z tej mównicy bardzo podziękować Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, która od 2019 r. walczyła o te zmiany, i wszystkim fundacjom, które w ostatnich tygodniach działały na rzecz tego, żeby ta ustawa została pilnie uchwalona. Rzadko to się w polskim parlamencie faktycznie zdarza, a jednak ochrona dzieci przed przemocą, w tym przed przemocą seksualną, to są sprawy, co do których jest ponadpolityczna zgoda i konsensus.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#KatarzynaKotula">Panie Ministrze! Chciałabym tylko doprecyzować i zapytać o jeden szczegół, bo w pierwotnej ustawie art. 30 mówił o tym, że rzecznik praw dziecka w terminie do 3 lat od wejścia w życie ustawy raportuje do parlamentarzystów, do Sejmu i do Senatu. Chciałabym zapytać — art. 22j tej ustawy mówi tylko o rozporządzeniu ministerstwa — czy takie rozwiązanie też w tej ustawie się znajdzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-708.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Maria Piekarska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-709.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Mam pytanie. Panie ministrze, czy zamierzacie państwo przygotować antyprzemocową kampanię informacyjną skierowaną do różnych grup wiekowych? Czy zamierzacie państwo przygotować taką kampanię? To jest jedna sprawa. Chodzi o to, żeby ludzie reagowali na przemoc, żeby nie bali się po prostu reagować wówczas, kiedy dziecko jest po prostu krzywdzone. Jeżeli nie reagujemy, to to po prostu zabija.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-711.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-711.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-711.4" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę teraz chwilę poczekać…</u>
          <u xml:id="u-711.5" who="#MałgorzataGosiewska">No dobrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#GrzegorzLorek">Przepraszam, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#GrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać się pana ministra o pewien system. Jak wiemy, tragedia rozegrała się też dlatego, że pomoc społeczna w Częstochowie nie wiedziała, co się działo w Olkuszu. Czy można byłoby stworzyć system ogólnokrajowy, gdzie raz zarejestrowane dziecko… jeżeli widzielibyśmy, że obecna była przemoc, to np. w Gdańsku pokazywałaby się taka informacja? Chodzi o taki ogólnokrajowy system informacji dotyczących tragedii w rodzinach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Chciałam zapytać, kiedy przygotujecie państwo szkolenia w tym zakresie dla sędziów i jak będziecie państwo współpracować m.in. ze stowarzyszeniami. I jeszcze jeden apel. Ile środków z funduszu dotyczącego pomocy penitencjarnej, który państwo macie, przeznaczycie na szkolenia i na akcję informacyjną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-715.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#PiotrBorys">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wszystkimi z nas wstrząsnęła tragedia w Częstochowie. Myślę, że sprawa Kamilka wzbudziła w nas wszystkich potrzebę natychmiastowego działania. Ta ustawa idzie w dobrym kierunku, ale musimy powiedzieć jasno, że kolejnym krokiem musi być bezwzględnie stworzenie całej strategii przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Dziecko nie może być własnością, przedmiotem biologicznym w rękach oprawców. Chcę powiedzieć, że dziękujemy wszystkim organizacjom takim jak Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę i tym osobom, które pracowały nad całością. Musimy to naprawdę wdrożyć, żeby było to skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-717.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#WitoldZembaczyński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Rzeczniku! Z tego miejsca chcę wyrazić poparcie dla tego projektu ustawy w imieniu Koalicji Obywatelskiej, której jestem członkiem, jak również partii Nowoczesna. Niemniej jednak, debatując nad tą wrażliwą materią, trzeba zapytać, dlaczego tyle lat zajęło państwu przygotowanie takiego projektu. Czy nie można było go przygotować wcześniej? Kiedy właściwie rozpoczęły się nad nim prace? Czy dopiero tak wyraziste tragedie motywują polityków rządzących do działania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szkoda, że musiało umrzeć dziecko, 8-letni Kamilek, i wiele innych dzieci, abyście stworzyli lepsze prawo. My to prawo poprzemy, ale dobre prawo musi być nie tylko uchwalane, ale też wdrażane. Panie ministrze, co pan zrobi, jakie pan działania podejmie, żeby przekonać radnych w Zakopanem, w mieście, które jako jedyne w Polsce nie przyjęło uchwały antyprzemocowej, żeby ją przyjęło?</u>
          <u xml:id="u-720.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-720.3" who="#JagnaMarczułajtisWalczak">Od wielu lat radni z Prawem i Sprawiedliwością blokują uchwałę antyprzemocową. Co pan zrobi, by w końcu w mieście Zakopane została przyjęta uchwała antyprzemocowa?</u>
          <u xml:id="u-720.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-721.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Pani Marszałek! Dobrze, że w pewnym momencie ktoś doszedł do wniosku, że trzeba wreszcie zająć się analizą przypadku, że trzeba analizować, co zawiodło w systemie i jak ten system naprawić, żeby w przyszłości nie zawodziło.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#KatarzynaLubnauer">Natomiast ja mam dwa problemy. Po pierwsze, dlaczego zajęło to 8 lat? Dlaczego mimo tego, że przecież mówiły różne fundacje, mówiły różne środowiska, że trzeba się tym zająć, nie zrobiono tego wcześniej? Dlaczego musiał się zdarzyć przypadek Kamilka? Drugie pytanie: Dlaczego to jest w Ministerstwie Sprawiedliwości, a nie u rzecznika praw dziecka? Przy czym mam nadzieję, że ten rzecznik kiedyś się zmieni, bo ten jest akurat…</u>
          <u xml:id="u-722.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Nowacka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#BarbaraNowacka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Smutno, że musimy przez pół minuty zadawać pytania, jakby Sejm nie mógł debatować normalnie nad tak ważnym tematem. To pospieszanie tylko dlatego, że się znowu Sejm nie wyrobi, bo tak jest źle organizowany, budzi trochę smutek.</u>
          <u xml:id="u-724.1" who="#BarbaraNowacka">Chciałam zapytać, panie ministrze, wiele rzeczy jest uregulowanych: Kto będzie sprawował nadzór, kiedy dziecko będzie przebywało w placówkach prowadzonych przez instytucje Kościoła? Bo kiedy jest w szkole, to kuratorium. Kiedy jest w DPS, to gmina. A w instytucjach Kościoła? Szczególnie w tych, o których wiemy, że ukrywały przypadki pedofilii.</u>
          <u xml:id="u-724.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-725.2" who="#MałgorzataGosiewska">A pani poseł Nowackiej przypominam, że przed nami praca w komisjach, że wcześniej każdy z państwa miał czas dla klubu parlamentarnego na przedstawienie stanowiska. Tak że, pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-725.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: 30 sekund na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-725.4" who="#MałgorzataGosiewska">Nie przerywałam nikomu tak naprawdę przy wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-725.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#ElżbietaPłonka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziecko w sądzie jest nieme i mówię o tym często, ponieważ zajmuję się dziećmi i matkami, które są obarczone karami za niewydawanie dzieci. Moje pytanie dotyczy OZSS, ponieważ sąd nie chce wysłuchiwać terapeutów dziecka, psychologów dziecka, ponieważ ma OZSS, czyli opiniotwórczy zespół specjalistów sądowych, którzy bardzo często nie są w stanie ocenić potrzeb dziecka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-727.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Magdalena Biejat, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-727.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#MagdalenaBiejat">Wysoka Izbo! Oczywiście cieszę się, że wreszcie procedujemy nad tym projektem. Dziękuję wnioskodawcom, przede wszystkim organizacjom pozarządowym, zwłaszcza Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, za lata starań o to, żeby wreszcie trafił do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#MagdalenaBiejat">Mam szybkie pytanie. Dzisiaj wśród tych zapisów nie widzę jednego, który jest bardzo kluczowy, a który znacznie przyspieszyłby postępowania sądowe w sprawach dotyczących przemocy wobec dzieci. Dotyczy on uwzględnienia jako materiału dowodowego wszystkich materiałów zebranych przez pracowników pomocy społecznej i innych zaangażowanych w określenie skali przemocy i zagrożenia przemocą dzieci. Czy państwo rozważyliby wprowadzenie takiego zapisu w dalszych pracach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-728.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-729.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-729.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy polskie dzieci będą uczone o prawach dziecka i o mechanizmach, aby mogły bronić się przed przemocą? Kiedy przygotujecie szkolenia antyprzemocowe w obszarze sportu oraz akcje informacyjne? Dzieci i młodzież mają prawo cieszyć się sportem bez jakichkolwiek form krzywdzenia, wykorzystywania, niewłaściwych praktyk, przemocy fizycznej, psychicznej, molestowania, nawet gwałtów. Międzynarodowe konwencje nakładają na was te obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-730.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Na podstawie badań wiadomo, że w środowisku sportowym dochodzi do licznych nieprawidłowości. Skala problemu przemocy w Polsce jest nierozpoznana. Tam trafiają dzieci już w wieku 6, 7, 8 i 10 lat. Są narażone na przemoc, a nie są rozwinięte emocjonalnie i psychicznie. Kiedy zadbacie o polskie dzieci uprawiające sport? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-730.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-731.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-731.2" who="#MałgorzataGosiewska">O głos poprosił rzecznik praw dziecka pan minister Mikołaj Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-731.3" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę, panie ministrze, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-731.4" who="#MałgorzataGosiewska">Jednocześnie ze względu na późną porę, jest duże opóźnienie, proszę o konkretną wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#MikołajPawlak">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo krótko. Po pierwsze, dziękuję, bo to jeden z niewielu dni, w których można tutaj, w Izbie, spokojnie, rzeczowo i normalnie rozmawiać. Projekt przedstawiony przez grupę posłów odpowiada na wiele wystąpień, które przez rzecznika praw dziecka były w wielu aspektach wielokrotnie przedstawiane, chociażby wysłuchanie dziecka.</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#MikołajPawlak">Sprawa Kamila, to, co powiedziałem: nikt go nie wysłuchał, nie zobaczył.</u>
          <u xml:id="u-732.2" who="#MikołajPawlak">Kwestia reprezentanta dziecka też wielokrotnie podnoszona.</u>
          <u xml:id="u-732.3" who="#MikołajPawlak">Standardy w instytucjach. Odnośnie do pani poseł Niemczyk, to wczoraj było posiedzenie komisji sportu również w kwestii ochrony dzieci przed przemocą w instytucjach sportowych.</u>
          <u xml:id="u-732.4" who="#MikołajPawlak">Uszczelnienie w tzw. rejestrze pedofilów. Ta ustawa te rozwiązania zawiera i za to, że będzie rozpatrzona — ufam, że jeszcze przez ten parlament — serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-732.5" who="#MikołajPawlak">Również moje uwagi, poprawki, o które zwracał się pan poseł, zostały przedłożone. Pan minister również je otrzymał. Mam nadzieję, że one dla doprecyzowania, uszczelnienia tego całego systemu z perspektywy instytucji ochrony i kontroli praw są istotne, ponieważ ta praktyka też jest istotna. Z jednej strony ogólne założenia, z drugiej strony praktyka. Należy to uszczelnić, żeby nie było później zarzutu, że czegoś nie zauważyliśmy. Te uwagi przedstawiłem.</u>
          <u xml:id="u-732.6" who="#MikołajPawlak">Ostatnia sprawa, o którą apeluję. Dzisiaj w czasie posiedzenia połączonych komisji akurat zbiegło się to nasze posiedzenie nad tym projektem z informacją roczną rzecznika za ubiegły rok. Ten temat też został podniesiony. Uzupełnieniem, uszczelnieniem może być to, że instytucje, które zajmują się dziećmi w Polsce, będą miały obowiązek zawiadomić o najtrudniejszych przypadkach instytucje kontrolne, konstytucyjne państwa, czyli rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka. Mam nadzieję, że nad tym projektem, który jest złożony do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, niebawem, być może nawet w tym samym czasie, będziemy procedować. Myślę, że te dwa projekty wspólnie pozwolą nie tylko zbadać sytuację najtrudniejszych przypadków, ale być może zapobiec powstaniu tego typu sytuacjom.</u>
          <u xml:id="u-732.7" who="#MikołajPawlak">Dziękuję państwu bardzo za tę spokojną, a jednocześnie rzetelną, merytoryczną rozmowę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-733.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję też za wyrozumiałość.</u>
          <u xml:id="u-733.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Marcina Romanowskiego o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-733.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#MarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#MarcinRomanowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stoję przed państwem po raz trzeci, by przedstawić kolejne kompleksowe rozwiązania, które mają skutecznie chronić przed przemocą, chronić w sposób systemowy. Mam zaszczyt dzisiaj przedstawić stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości i odpowiedzieć na pytania dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-734.2" who="#MarcinRomanowski">To projekt, który społecznie został nazwany ustawą Kamilka po tragedii, która wstrząsnęła każdym z nas. Nie mamy wątpliwości, że musimy zrobić wszystko, co możliwe, aby takie zbrodnie więcej się nie wydarzały. To nasza wspólna odpowiedzialność. Jako Ministerstwo Sprawiedliwości, jako rząd podejmowaliśmy, podejmujemy i będziemy podejmować działania, które chronią dzieci przed przemocą, ponieważ najmłodsi zawsze wymagają obrony przed sprawcami okrutnych czynów. Jest to zadanie, które nigdy się nie kończy, zawsze będą rzeczy do naprawienia i usprawnienia. Projekt ustawy Kamilka to projekt, który był przygotowywany przez wiele miesięcy. Nie wypadł z szafy, tylko był przygotowywany z udziałem ekspertów z zakresu ochrony dzieci przed przemocą, również takich, którzy mają swoje doświadczenia i obserwacje, chociażby związane z zabójstwem 3,5-letniego Bartka w 2008 r. Jest też owocem naszej 4-letniej pracy nad szerokim spektrum rozwiązań. Wśród nich są przede wszystkim ustawy antyprzemocowe 1.0 i 2.0, które chronią osobę pokrzywdzoną, a nie sprawcę. Dziś w parlamencie po raz kolejny działamy na rzecz dzieci, dzieci, które cierpią. Pokazujemy, że dzieci krzywdzone muszą być widziane, muszą być słyszane, rozumiane i chronione.</u>
          <u xml:id="u-734.3" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Zaproponowane w projekcie liczne rozwiązania, jest ich kilkanaście, ocena ryzyka, inaczej prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa, standardy ochrony dzieci, Serious Case Review, czyli analiza przypadków krzywdzenia dziecka, czy też strategie przeciwdziałania przemocy i przestępstw na tle seksualnym, niewątpliwie znacząco wzmocnią standard ochrony dzieci. Są to rozwiązania niezwykle potrzebne, wolne od wszelkiej ideologii, a stanowiące kolejny krok w wypełnianiu luk systemu ochrony najmłodszych. Potwierdza to fakt, że projekt ten znalazł poparcie, ośmielę się powiedzieć, wszystkich, bo wszystkim nam leży na sercu dobro dzieci. I tak być powinno. To ważne, że potrafimy wyjść, stanąć ponad podziałami, ponad antypatiami, bo w innym przypadku tymi jedynymi pokrzywdzonymi byłyby dzieci.</u>
          <u xml:id="u-734.4" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Zaproponowane w projekcie rozwiązanie, analiza śmiertelnych i ciężkich przypadków krzywdzenia dzieci, jest wzorowane na brytyjskim modelu nazywanym Serious Case Review. Kiedy dziecko umiera lub zostaje poważnie skrzywdzone na skutek znęcania czy zaniedbania, istnieje możliwość zbadania sprawy w celu określenia, co można zrobić, aby lepiej chronić dzieci i zapobiegać podobnym zdarzeniom. Instrument ten jest bardzo dobrze oceniany. Zasadność tej drogi wyciągania lekcji potwierdzają również badania prowadzone w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości, gdzie od zeszłego roku prowadzimy takie analizy, badamy akta i poszukujemy odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób można było zapobiec tragedii dziecka. I ustawa Kamilka jest również po części efektem tych właśnie prac. Stąd też w naszym przekonaniu analiza uregulowana ustawowo z uprawnieniem dla ekspertów do uzyskania informacji z różnych źródeł, nie tylko akt sądowych, będzie w naszej ocenie przydatna także w polskich warunkach. Jej celem, podobnie jak rozwiązań brytyjskich, będzie ocena funkcjonowania systemu ochrony małoletnich oraz określenie tych właśnie działań poprawiających to funkcjonowanie. Końcowe wnioski, o które było pytanie, i zalecenia będą publiczne, będą publikowane w zbiorczym raporcie co 2 lata. Taki jest pomysł, który właśnie wypracowujemy. Mam nadzieję na dyskusję na temat tego pomysłu w ramach poprawek w komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-734.5" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Kolejnym działaniem, które też już jest realizowane, któremu projekt daje podstawę normatywną, jest plan przeciwdziałania przestępstwom seksualnym i obyczajowym na szkodę osób małoletnich. Przypomnę, że we wrześniu 2021 r., już wiele miesięcy temu, pan minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro powołał zespół do spraw przeciwdziałania tego typu przestępczości. Ma on charakter interdyscyplinarny, a w jego pracach uczestniczy wielu zaangażowanych ekspertów. To nie tylko eksperci z Ministerstwa Sprawiedliwości, jednostek nadzorowanych i podległych, takich jak chociażby wspomniany Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Instytut Sehna w Krakowie, Akademia Wymiaru Sprawiedliwości czy Centralny Zarząd Służby Więziennej, ale także z wielu innych instytucji: ministerstwa rodziny, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Edukacji i Nauki, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Komendy Głównej Policji, Komendy Głównej Straży Granicznej, NASK-u, Dyżurnetu, Biura Rzecznika Praw Dziecka, a także państwowej komisji. W ramach prac, co ważne, wspólnie wypracowaliśmy projekt pierwszego krajowego planu przeciwdziałania przestępczości seksualnej i obyczajowej na szkodę małoletnich. Zaproponowane w nim rozwiązania zyskały poparcie UNICEF-u. Jesteśmy na końcowym etapie prac rządowych.</u>
          <u xml:id="u-734.6" who="#MarcinRomanowski">Z kolei wczoraj chociażby, podczas spotkania z przedstawicielami WeProtect Global Alliance, uzyskaliśmy deklarację wsparcia przy jego wdrażaniu, tak jak wdrażane były ustawa antyprzemocowa 1.0, 2.0, a także ten krajowy plan działania. Również, mam nadzieję, ten projekt, o którym dzisiaj dyskutujemy, będziemy mogli wdrażać, przygotowując odpowiednie akty normatywne, przygotowując standardy, a przede wszystkim przygotowując i przeprowadzając szkolenia. To wsparcie WeProtect Global Alliance cieszy, bo rzeczywiście wzorem dla naszego planu był opracowany przez tę organizację model national response. Plan jest oparty na zasadzie koordynacji działań i dobrej współpracy instytucji, tak żeby w centrum działania i troski rzeczywiście zawsze było dziecko. Nie może być przecież tak, że kompetencja jednej instytucji się kończy, a drugiej jeszcze się nie zaczyna.</u>
          <u xml:id="u-734.7" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Na bazie doświadczeń przy tworzeniu tego planu przyjmujemy na siebie również obowiązek koordynacji prac nad drugim, komplementarnym planem przeciwdziałania wszelkiej innej przemocy wobec dzieci. Te dwa dokumenty będą, mam nadzieję, dzięki przyjęciu tej ustawy wyznacznikiem naszych działań na najbliższe lata.</u>
          <u xml:id="u-734.8" who="#MarcinRomanowski">W tym obszarze widzimy również wiele możliwości poprawy systemu, chociażby przygotowanie — odpowiadając na pytanie — standardów szkoleń dla sędziów, a także dla innych instytucji, przygotowanie zasad koordynacji i współpracy, o które pytał pan poseł Lorek, przygotowanie również wielu kampanii. Zresztą kampania już jest organizowana, ona trwa od kilkunastu tygodni, chodzi o kampanię antyprzemocową. 1 czerwca miałem przyjemność wspólnie z przedstawicielami UNICEF-u zainicjować wspólną kampanię Funduszu Sprawiedliwości Ministerstwa Sprawiedliwości i UNICEF-u ukierunkowaną na uwrażliwianie na sytuacje przemocowe. Również jest już w trakcie kampania z ministerstwem sportu, przekazaliśmy wiele materiałów, przygotowujemy wspólne szkolenia, aby uwrażliwiać środowisko sportowe na różne zagrożenia i pokazywać możliwości wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-734.9" who="#MarcinRomanowski">Przy tym musimy także pamiętać, że ważny jest właśnie ten czynnik ludzki, zaangażowanie wszystkich osób, wszystkich uczestników systemu i rzeczywiście regularne podnoszenie ich kompetencji. Dlatego właśnie ważnym elementem są i będą szkolenia, i w ramach tego planu, który już powstał, i w ramach tego, który mam nadzieję, powstanie, bo to ważny element również dzisiaj procedowanej ustawy, w której został przewidziany właśnie wspomniany obowiązek szkoleń dla sędziów z wydziałów rodzinnych. One niewątpliwie będą ważne, ich standardy przygotuje wspomniany zespół, a przeprowadzi te szkolenia Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury.</u>
          <u xml:id="u-734.10" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Projekt przewiduje również standardy ochrony dzieci. Zostały one ukształtowane tak, aby zagwarantować dzieciom bezpieczeństwo tam, gdzie się uczą, tam, gdzie wypoczywają, rozwijają się czy leczą. Najprościej mówiąc, będzie to właśnie ten zbiór zasad dla dorosłych, jak się zachowywać, jak postępować, by dzieci były prawidłowo zabezpieczone, żeby były zaopiekowane, bezpieczne, jak reagować, gdy podejrzewamy lub wiemy, że dzieje im się krzywda. Te standardy będą obowiązkowe w każdej instytucji, również tej o charakterze wyznaniowym.</u>
          <u xml:id="u-734.11" who="#MarcinRomanowski">Nie mogę też pominąć ważnej czynności postępowania cywilnego, jaką jest wysłuchanie dziecka. Ma ono na celu ustalenie stanowiska, woli, życzeń małoletniego na potrzeby wydawanego rozstrzygnięcia. Jednak by nie narażać dziecka na dodatkowy stres, będzie ono odbywać się w przyjaznych warunkach. Projekt realizuje ten zamiar, środki na ten cel są odpowiednio zabezpieczone. Przewidzieliśmy regulacje w zakresie podwyższenia wynagrodzeń w stosunku do tych, które są obecnie. Sposób reprezentacji dziecka, kwestia wynagrodzenia reprezentantów, a także zmiana nazewnictwa — to również jest ważne. Nie będzie już ustanawiany kurator, ale reprezentant, który będzie reprezentował dziecko. Bardzo ważny jest przepis, który wprost określa, że to sąd czuwa na reprezentantem, oraz przepis, który mówi o relacjach między reprezentantem dziecka a jego rodzicami. Właśnie tutaj te środki są zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-734.12" who="#MarcinRomanowski">Projekt wprowadza wreszcie narzędzia dla pracowników socjalnych, o czym dzisiaj również była mowa, czyli ten kwestionariusz oceny ryzyka, tak aby był on pomocny dla pracownika socjalnego, z jednej strony aby uchronić rodzinę przed bezpodstawnymi ingerencjami w życie rodzinne, ale z drugiej strony aby zagwarantować dziecku bezpieczeństwo, właśnie poprzez staranne przeanalizowanie jego sytuacji, czy rzeczywiście jego życie nie jest zagrożone. To rozwiązanie sprawdziło się w przypadku ustawy antyprzemocowej 1.0. Zakładamy, że analogicznie w tym przypadku również tak będzie. Tych nakazów wydawanych z wykorzystaniem tego narzędzia jest już ponad 10 tys. i tylko w trzech przypadkach okazały się one niezasadne.</u>
          <u xml:id="u-734.13" who="#MarcinRomanowski">Szanowni Państwo! Przedłożony projekt na pewno stanowi kolejny bardzo ważny krok wzmacniający ochronę dziecka oraz całej rodziny. Ta ustawa Kamilka to ustawa hołd, ale również konkretny wyraz praktycznej troski o najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-734.14" who="#MarcinRomanowski">I na zakończenie chciałbym w imieniu Ministerstwa Sprawiedliwości, a także własnym, bardzo podziękować wszystkim Polkom i Polakom za tak wielkie społeczne zaangażowanie i poparcie wyrażane dla tego projektu, w szczególności podczas dzisiejszych obywatelskich wieców, podczas zbierania podpisów pod petycją na rzecz ustawy Kamilka. Bardzo państwu za to dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#MarcinRomanowski">Dziękuję również za obecność na dzisiejszym posiedzeniu przedstawicieli społeczności zaangażowanych w działalność na rzecz ochrony dzieci. Na koniec również bardzo dziękuję pani marszałek Elżbiecie Witek za to, że możemy pracować nad tym projektem bez ani jednego dnia zwłoki w procesie legislacyjnym. Proszę Wysoką Izbę o poparcie przedstawionego projektu i jednocześnie deklaruję wspólne prace nad tymi rozwiązaniami, do czego zapraszam. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#MarcinRomanowski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-736.3" who="#MarcinRomanowski">Rozumiem, że pan poseł Tadeusz Woźniak jako przedstawiciel wnioskodawców również chciałby się odnieść do postawionych pytań.</u>
          <u xml:id="u-736.4" who="#MarcinRomanowski">Tylko, panie pośle, apeluję, mamy opóźnienie…</u>
          <u xml:id="u-736.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Wiem, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-736.6" who="#MarcinRomanowski">…więc proszę nie wykorzystywać całego czasu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-736.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Będę zdyscyplinowany.)</u>
          <u xml:id="u-736.8" who="#MarcinRomanowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Przede wszystkim bardzo dziękuję państwu za merytoryczną dyskusję, za wszystkie wypowiedzi w trosce o dobro dzieci i dzieci krzywdzonych w naszej ojczyźnie. Nie chcę tutaj zaogniać dyskusji, ale muszę powiedzieć, że z tezami pana posła Konrada Berkowicza nie mogę się zgodzić. Pewnie bylibyśmy w jednym ugrupowaniu, gdybyśmy się zgadzali we wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-737.1" who="#TadeuszWoźniak">Natomiast pani Wandzie Nowickiej, która pytała o zniesienie władzy rodzicielskiej, chciałem powiedzieć, że my jako wnioskodawcy nie rozważaliśmy w ogóle takiej możliwości. Pani poseł, władza musi być. Pani stanowi władzę ustawodawczą. Rząd stanowi władzę wykonawczą. Władzę. Tylko, proszę pani, władza nie jest po to, żeby się tą władzą upajać. Zawsze to powtarzam moim pracownikom: im więcej władzy, tym więcej służby. Władza to służba. Po to dano ci władzę, abyś służył tym, którzy ci tę władzę powierzają. Tak uważam. Pragnę też powiedzieć, że w naszych rodzinach mąż i żona mają równe prawa, mają równe obowiązki. Sprawują też władzę nad swoimi dziećmi, ale dla dobra tych dzieci, bo małe dziecko nie jest w stanie samo decydować za siebie. Pani chyba sama, wybaczy pani…</u>
          <u xml:id="u-737.2" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Mówi się: opieka, odpowiedzialność. Termin: odpowiedzialność, a nie: władza.)</u>
          <u xml:id="u-737.3" who="#TadeuszWoźniak">Dobrze, jak zwał, tak zwał, ale ten, kto ma władzę, może nawet polecenia wydawać, więc tutaj też musimy na to zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-737.4" who="#TadeuszWoźniak">Zaś pani poseł Biejat, a także panu rzecznikowi praw dziecka…</u>
          <u xml:id="u-737.5" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: 30 sekund na pytanie, proszę interweniować…)</u>
          <u xml:id="u-737.6" who="#TadeuszWoźniak">Staram się być bardzo ładny, elegancki…</u>
          <u xml:id="u-737.7" who="#TadeuszWoźniak">Chcę powiedzieć tylko, że w dobrej wierze pochylimy się nad wszystkimi składanymi propozycjami poprawek i naprawdę będziemy bardzo uczciwie się do tego odnosić.</u>
          <u xml:id="u-737.8" who="#TadeuszWoźniak">Ponieważ widzę, że część z państwa posłów jakoś została poruszona, nie chciałbym tego poruszenia podniecać. W związku z powyższym jeszcze raz tylko podziękuję państwu i proszę o dalsze zgodne procedowanie nad tą ustawą, abyśmy uchwalili naprawdę dobry akt prawny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-737.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-738.2" who="#MałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 3309, do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach celem rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-738.3" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk nr 3171).</u>
          <u xml:id="u-738.4" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę przedstawicielkę Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej panią Agnieszkę Pomaską o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-738.5" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł, na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-738.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-739.1" who="#AgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Goście! Mam wyjątkowy zaszczyt przedstawić obywatelski projekt o finansowaniu procedury in vitro z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-739.2" who="#AgnieszkaPomaska">Ta debata odbywa się w wyjątkowym czasie. Na ulicach polskich miast i miasteczek tysiące polskich kobiet i wspierających ich mężczyzn walczy o podstawowe prawa kobiet, walczy o prawo do bezpiecznej ciąży. Ale w tym momencie warto też przypomnieć, czego jeszcze te ostatnie 8 lat rządów Prawa i Sprawiedliwości pozbawiło polskie kobiety, polskie pary, polskie rodziny. Chodzi o dostęp do antykoncepcji awaryjnej, coraz bardziej ograniczony dostęp do badań prenatalnych i wreszcie, co jest przedmiotem dzisiejszej debaty, dostęp, jak się okazuje, do ciąży, który również ograniczono. Mowa o dostępie do procedury in vitro, do najskuteczniejszej metody wspierającej walkę z bezpłodnością.</u>
          <u xml:id="u-739.3" who="#AgnieszkaPomaska">Ta debata to przede wszystkim także test. To jest test na szacunek do drugiej osoby. To jest test dotyczący dobrych intencji. To jest też test z człowieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-739.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.5" who="#AgnieszkaPomaska">Apeluję do wszystkich na tej sali o przyzwoitość w tej debacie. To jest też test na przyzwoitość, zwłaszcza prawej strony sali, niestety dzisiaj niezbyt licznie reprezentowanej. To też pokazuje wasz stosunek do tej sprawy. To też pokazuje wasz stosunek do tych wszystkich, którzy dzisiaj marzą o dziecku. Nie zmarnujcie tej szansy. My kolejny raz dajemy wam tę szansę. Kolejne szanse marnujecie, ale nie zmarnujcie tej.</u>
          <u xml:id="u-739.6" who="#AgnieszkaPomaska">Czuję się przede wszystkim w obowiązku przypomnieć w pierwszej kolejności, z czym mierzą się kobiety, z czym mierzą się pary, rodzice, którzy starają się o dziecko z in vitro, którzy mają dzieci z in vitro, z czym mierzą się dorastające dzieci i już dorosłe osoby, które są na tym świecie dzięki in vitro. Przypomnę chociażby ten skandaliczny tzw. podręcznik ministra Czarnka, podręcznik do HiT, gdzie sugerowano, że in vitro to produkcja, a nawet hodowla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-739.7" who="#AgnieszkaPomaska">Pan minister Czarnek z tego podręcznika się wycofał, ale niestety znaleźli się ci, nawet na tej sali, którzy wzięli tę straszną lekcję z tego podręcznika. Całkiem niedawno pani posłanka Barbara Bartuś, właśnie z tej mównicy, powtórzyła te skandaliczne słowa o produkcji ludzi. Jan Duda, nazwisko nieprzypadkowe, samorządowiec PiS, w debacie samorządowej o in vitro mówił, że in vitro to eksperyment medyczny. Poseł Cymański, który dzisiaj jest posłem, zasiada bardzo regularnie w tej sali, mówił, że in vitro nie jest żadną radością.</u>
          <u xml:id="u-739.8" who="#AgnieszkaPomaska">Więc chcę dzisiaj powiedzieć wszystkim, którzy nas oglądają tutaj, na tej sali, i przed ekranami: po pierwsze, in vitro to nie eksperyment medyczny. To najskuteczniejsza metoda leczenia niepłodności.</u>
          <u xml:id="u-739.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.10" who="#AgnieszkaPomaska">Po drugie, dziecko poczęte dzięki in vitro to życie. Takie samo życie jak każde inne i nikt nie ma prawa odbierać godności żadnemu dziecku, z in vitro czy nie z in vitro.</u>
          <u xml:id="u-739.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.12" who="#AgnieszkaPomaska">Po trzecie, in vitro to dla wielu jedyna szansa na to, żeby cieszyć się tym szczęściem. W Polsce jest 1,5 mln par, 3 mln osób jest dotkniętych problemem niepłodności w Polsce. I po czwarte, niezwykle ważne: rodzice, którzy starają się o dziecko albo mają już dzieci z in vitro, to są bohaterowie. Im się należy szacunek i chciałabym, żebyśmy dzisiaj wszystkim tym dzieciom, wszystkim rodzicom oddali ten szacunek, ale przede wszystkim dali im brawami ogromne wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-739.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.14" who="#AgnieszkaPomaska">Jesteście wielcy i nigdy was samych nie zostawimy.</u>
          <u xml:id="u-739.15" who="#AgnieszkaPomaska">Ta ustawa nie ma barw partyjnych. Według ostatniego sondażu, sondażu z marca, który był robiony dla „Dziennika Gazety Prawnej” i RMF, 66% Polek i Polaków jest za tym, żeby finansować procedurę in vitro z budżetu państwa. Ale mam złą wiadomość dla polityków Prawa i Sprawiedliwości: 44% waszych wyborców też jest za tym, żeby finansować procedurę in vitro z budżetu państwa. Mam jeszcze gorszą wiadomość: wtedy, kiedy zbieraliśmy podpisy pod tym projektem, podpisywało się wielu zwolenników prawicy. Oni podchodzili do nas i mówili: Tak, niekoniecznie popieramy Koalicję Obywatelską czy partie opozycyjne, ale wiemy, że Prawo i Sprawiedliwość popełniło błąd, likwidując ten program. Wy macie dzisiaj szansę naprawić ten błąd. Macie szansę przyznać się do winy, macie szansę wyjść z tej ideologicznej nory i pokazać, że naprawdę jesteście ludźmi.</u>
          <u xml:id="u-739.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.17" who="#AgnieszkaPomaska">Przypomnę, że w latach 2013–2016 funkcjonował program finansowania in vitro z budżetu państwa. Ten program został wprowadzony wtedy, kiedy premierem był Donald Tusk. Donald Tusk do dzisiaj wspiera tę inicjatywę i wiem, że prędzej czy później in vitro wróci do budżetu państwa. W tym miejscu chciałabym bardzo serdecznie premierowi Tuskowi podziękować.</u>
          <u xml:id="u-739.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.19" who="#AgnieszkaPomaska">Jest jeszcze jedna osoba, która nie tylko jako premier kontynuowała ten program, ale jest sprawczynią tego, że dzisiaj siedzimy na tej sali i znowu dajemy ludziom nadzieję na to, że ten program wróci, że znowu będzie finansowany z budżetu państwa. Na sali jest pani premier Ewa Kopacz, na galerii…</u>
          <u xml:id="u-739.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.21" who="#AgnieszkaPomaska">…. Pani premier, chciałabym bardzo serdecznie podziękować przede wszystkim za to, że jest pani konsekwentna, ale także za to, że w sposób wyjątkowo konsekwentny, wyjątkowo oddany realizuje pani politykę wyjątkowo prorodzinną. Za to należą się ogromne brawa.</u>
          <u xml:id="u-739.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.23" who="#AgnieszkaPomaska">Przez te 3 lata z rządowego programu in vitro rządu PO-PSL urodziło się ponad 22 tys. dzieci. Te dzieci dalej się rodzą, mimo że program zlikwidowaliście. Ten program kosztował przez 3 lata 225 mln zł. To były wyjątkowo dobrze wydane pieniądze. Dzisiaj w tym projekcie proponujemy przeznaczać co roku, gwarantować w budżecie państwa 500 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-739.24" who="#AgnieszkaPomaska">Mam teraz do państwa prośbę, do tych, którzy są na sali, zwłaszcza po tej stronie, i do tych, którzy siedzą przed telewizorami i nas oglądają. Proszę na chwilę zamknąć oczy albo wyłączyć myśli z tej debaty i policzyć sobie, ile nowego szczęścia możemy mieć w Polsce, jeśli w ten sposób wydamy 500 mln zł. Pomyślcie, ile pieniędzy przez ostatnie 8 lat zostało zmarnowanych, i pomyślcie, jak świetnie można wydać 500 mln zł. Wydajmy je na szczęście, wydajmy je na życie, wydajmy je na radość polskich rodzin!</u>
          <u xml:id="u-739.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.26" who="#AgnieszkaPomaska">Ten projekt to także ogromna szansa na to, żeby wszyscy w Polsce mieli równy dostęp do tego niezwykle ważnego świadczenia. Niepłodność dotyczy w równym stopniu kobiet i mężczyzn, ale niepłodność też w równym stopniu dotyczy zamożnych osób i tych uboższych, tych biednych. Wyrównajmy szanse, dajmy każdemu w Polsce prawo do tego, żeby mógł starać się o dziecko. Przypomnę — to są 3 mln osób w Polsce. Dlaczego nie chcemy się na nich otworzyć? Dlaczego nie chcemy dać im tej radości? Zróbmy to. Możemy to zrobić właśnie dzięki temu projektowi.</u>
          <u xml:id="u-739.27" who="#AgnieszkaPomaska">Jest to niezwykle ważne także dlatego, że Polska wypada fatalnie, jeśli chodzi o dostęp do leczenia niepłodności. Wtedy, kiedy Prawo i Sprawiedliwość likwidowało ten program, obiecywało program alternatywny. I co? I nic. Nie zrobiliście w tej sprawie nic pozytywnego. Dowodem na to jest niestety ostatni atlas niepłodności sprzed kilku miesięcy, w którym Polska zajmuje 3. miejsce, 3. miejsce od końca spośród 46 państw z całej Europy. Za nami jest tylko Albania i Armenia. To mówi o waszej polityce. To jest bardzo ważny element, jeśli chodzi o demografię, to jest bardzo ważny element, jeśli chodzi o wspieranie polskich rodzin. Zabraliście to. My to po prostu oddamy Polkom i Polakom, ponieważ wiele zabraliście.</u>
          <u xml:id="u-739.28" who="#AgnieszkaPomaska">Na tej sali jest wiele osób, które wypełniają tę lukę. Na galerii i na sali mamy dzisiaj przedstawicielki i przedstawicieli organizacji pozarządowych takich jak Nasz Bocian i MRM. Pokażcie się.</u>
          <u xml:id="u-739.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.30" who="#AgnieszkaPomaska">To są organizacje, to są osoby, które na co dzień dbają o to, żeby wypełniać tę lukę powstałą przez katastrofalne rządy PiS-u. Bardzo wam za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-739.31" who="#AgnieszkaPomaska">Tę lukę wypełniają też samorządy. Muszę powiedzieć, że jestem niezwykle dumna z tego, że, jeżdżąc po całej Polsce i prowadząc kampanię pod hasłem: tak dla in vitro, spotykaliśmy się z przychylnością, niezwykłą przychylnością ludzi, ale też samorządowców, którzy pod wpływem tej kampanii postanowili wprowadzić swoje lokalne programy. W niektórych miastach te programy funkcjonują od kilku lat. W Gdańsku urodziło się już blisko 700 dzieci. Takie programy funkcjonują np. w niedużym Radomsku, 40-tysięcznym Radomsku. Wiem, że przedstawicielka tej gminy też siedzi na galerii.</u>
          <u xml:id="u-739.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.33" who="#AgnieszkaPomaska">Chcę pogratulować także tym wszystkim samorządom, które podjęły ten wysiłek finansowy, ten ogromny wysiłek finansowy. Oczywiście nie jest tak, że to powinno być zadanie samorządu. Finansowanie, wspieranie tych, którzy chcą mieć dzieci, powinno być obowiązkiem państwa, stąd wynika ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-739.34" who="#AgnieszkaPomaska">W trakcie prowadzenia tej kampanii w całej Polsce niezwykle ważnym elementem było zaangażowanie, tak jak powiedziałam, organizacji pozarządowych, samorządów, ale też posłanek i posłów. Chciałam podziękować całej tej stronie sali za to, że byliście tak aktywni, że wspieraliście nas mimo bardzo trudnej aury. Była zima, były śniegi, deszcze. Pamiętam wiele spotkań, które odbywały się w trudnych warunkach atmosferycznych, ale zawsze mieliście gorące serca. To było naprawdę wyjątkowe.</u>
          <u xml:id="u-739.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.36" who="#AgnieszkaPomaska">Chciałam podziękować w szczególny sposób dwóm osobom. Chciałam podziękować posłance Barbarze Nowackiej.</u>
          <u xml:id="u-739.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.38" who="#AgnieszkaPomaska">Były dni, w które odwiedzałyśmy dwa województwa, odwiedzałyśmy kilka miejscowości. Rzeczywiście ta aura, te śniegi, deszcze nigdy nam w tym nie przeszkadzały. Chciałam podziękować również Monice Wielichowskiej…</u>
          <u xml:id="u-739.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.40" who="#AgnieszkaPomaska">…za to, że koordynowała pracę naszego sztabu w całym kraju. Bez tego by się to nie udało.</u>
          <u xml:id="u-739.41" who="#AgnieszkaPomaska">Gdy patrzę na tę część sali, może nie wszyscy to widzą, po stronie Prawa i Sprawiedliwości siedzi dwóch posłów.</u>
          <u xml:id="u-739.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwoje.)</u>
          <u xml:id="u-739.43" who="#AgnieszkaPomaska">Przepraszam, dwoje posłów. Po tej stronie sali siedzi kilkadziesiąt posłanek i posłów, ale za tą częścią sali stoi pół miliona ludzi, pół miliona ludzi, którzy podpisali się pod tym projektem. Z tego miejsca bardzo, bardzo serdecznie dziękuję każdej z tych osób.</u>
          <u xml:id="u-739.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.45" who="#AgnieszkaPomaska">Na koniec chcę przypomnieć, że kiedy rząd PiS-u likwidował program in vitro, program finansowania in vitro z budżetu państwa, podnosił przeróżne argumenty. Ówczesny minister zdrowia podnosił m.in. argument, zgodnie z którym finansowanie in vitro z budżetu państwa jest niekonstytucyjne, bo finansując z podatków procedurę in vitro, łamie się sumienia wielu podatników. Mam gorący apel do wszystkich na tej sali i do wszystkich, którzy będą decydowali o tym projekcie: zajmijcie się w pierwszej kolejności własnymi sumieniami — nie mam wątpliwości, że jest się czym zajmować — a sumienia innych zostawcie w spokoju.</u>
          <u xml:id="u-739.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.47" who="#AgnieszkaPomaska">Chcę wam powiedzieć o jednej dobrej rzeczy, która z tej, bardzo często żenującej, dyskusji o prawie do tego, żeby mieć to wyjątkowe szczęście, żeby mieć dziecko, wynikła. W wyniku tej skandalicznej publikacji podręcznika do HiT-u zawiązała się inicjatywa dotycząca zbiórki na prawnika, który miał reprezentować rodziców poszkodowanych w związku z tymi treściami w podręczniku do HiT-u. Uzbierało się tak dużo tych pieniędzy, zebrało się tak dużo tych ludzi, którzy postanowili stanąć po stronie tych, którzy są przez ten rząd wytykani palcami, uzbierało się tego tak dużo, że tych środków starczyło również na kolejny program in vitro: in vitro to hit. Dzisiaj okazało się, że z tego programu jest już pierwsza ciąża.</u>
          <u xml:id="u-739.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-739.49" who="#AgnieszkaPomaska">Przeczytam tylko jedno zdanie, SMS-a od pary, od kobiety, która zaszła w ciążę dzięki temu programowi: dzieje się magia, której życzymy każdej z par. Życzę wszystkim tej magii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-739.50" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-740.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-740.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pani poseł Elżbieta Płonka.</u>
          <u xml:id="u-740.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#ElżbietaPłonka">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Szanowna Pani Poseł reprezentująca wnioskodawców! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, druk nr 3171.</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#ElżbietaPłonka">Szanowni Państwo! W tej Izbie powinniśmy mówić przede wszystkim o faktach, mniej o emocjach. Pragnienie macierzyństwa jest naturalnym pragnieniem i marzeniem zdecydowanej większości kobiet. Życzymy każdej kobiecie urodzenia dziecka.</u>
          <u xml:id="u-741.2" who="#ElżbietaPłonka">Projekt ustawy dotyczy wspomagania prokreacji, w tym zapłodnienia pozaustrojowego, i nakłada na ministra zdrowia obowiązek przygotowania, wdrożenia i finansowania programu profilaktyki leczenia niepłodności obejmującego również in vitro.</u>
          <u xml:id="u-741.3" who="#ElżbietaPłonka">Niepłodność jest stanem wymagającym złożonej diagnostyki, przede wszystkim medycznej, ale także przez rozpoznanie kodu hormonalnego w cyklu miesiączkowym kobiety. To właśnie oferuje naprotechnologia, która w efekcie leczy lub wykrywa przyczyny niepłodności, które można wyleczyć. Niestety in vitro to metoda zapłodnienia pozaustrojowego, zapłodnienia komórki jajowej poza organizmem kobiety, a następnie transferu zarodków do jej macicy w celu uzyskania ciąży. Jednak nie prowadzi ona do ustąpienia samego faktu niepłodności.</u>
          <u xml:id="u-741.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-741.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Borys: Ale dzieci się rodzą, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-741.6" who="#ElżbietaPłonka">Ale fakt niepłodności nie mija.</u>
          <u xml:id="u-741.7" who="#ElżbietaPłonka">Słuchajcie, przed chwilą krzyczeliście: Aborcja na życzenie! Spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-741.8" who="#ElżbietaPłonka">Nie jest to zabieg leczniczy. Nie poprawia on w żaden sposób stanu zdrowia kobiety.</u>
          <u xml:id="u-741.9" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-741.10" who="#ElżbietaPłonka">Proszę mi pozwolić powiedzieć, nie krzyczeć. Jestem lekarzem.</u>
          <u xml:id="u-741.11" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Niech pani nie leczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle Nitras, proszę nie obrażać. Odrobinę kultury, panie pośle. Chamstwo poza tą salą — bo pan z tego jest znany.</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#MałgorzataGosiewska">Damski bokser.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#ElżbietaPłonka">W ramach metody in vitro dochodzi do tworzenia większej liczby zarodków zapasowych, by następnie dokonać eugenicznej selekcji tych poczętych dzieci, którym będzie dane się narodzić. Aby jedno dziecko mogło przyjść na świat, inne muszą zostać zniszczone, nie powiem: zabite. W opublikowanych badaniach oszacowano, że każdego roku w procedurze in vitro powstaje ok. 2,5 mln embrionów ludzkich, z czego rodzi się zaledwie ok. 500 tys. dzieci. Co więcej, w USA aż ponad 70% klinik sztucznej prokreacji oferuje rodzicom możliwość wyboru np. płci dziecka, koloru oczu…</u>
          <u xml:id="u-743.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-743.2" who="#ElżbietaPłonka">…co prowadzi do konieczności wykonania dalszych badań genetycznych i uśmiercania kolejnych embrionów…</u>
          <u xml:id="u-743.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-743.4" who="#ElżbietaPłonka">Proszę poczytać na portalach klinik in vitro.</u>
          <u xml:id="u-743.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Maria Piekarska: Proszę nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-743.6" who="#ElżbietaPłonka">Nie kłamię. Czytałam na portalach.</u>
          <u xml:id="u-743.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-743.8" who="#ElżbietaPłonka">Mamy do czynienia z przyjmowaniem przez przemysł in vitro postaci współczesnej enklawy eugeniki, co przejawia się m.in. na etapie diagnostyki preimplantacyjnej, a w niektórych krajach — także aborcji selektywnej wskutek przypadkowego poczęcia nadliczbowego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-743.9" who="#ElżbietaPłonka">Po trzecie, dziecko traktowane jest w sposób rażąco przedmiotowy — przed chwilą walczyliśmy o prawa dzieci — na zasadzie towaru czy produktu, a nie pełnoprawnej osoby. Czy państwo wiecie, że sześć zarodków się zapładnia, dwa implantuje się kobiecie, a resztę się zamraża albo likwiduje?</u>
          <u xml:id="u-743.10" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani obraża matki i dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-743.11" who="#ElżbietaPłonka">W ramach metody in vitro często mamy do czynienia z sytuacją, w której materiał genetyczny pochodzi od anonimowego dawcy, zarówno plemnik, jak i komórka jajowa, co sprawia, że poczęte w ten sposób dziecko nie tylko nigdy nie pozna biologicznego ojca, ale nawet tak kluczowych dla zdrowia i życia kwestii, jak historia chorób genetycznych rodziny.</u>
          <u xml:id="u-743.12" who="#komentarz">(Poseł Rafał Adamczyk: Pani to proboszcz pisał?)</u>
          <u xml:id="u-743.13" who="#ElżbietaPłonka">Warto przytoczyć przypadek ginekologa z Hagi. Ojciec 500 dzieci na całym świeci, 40-letni dawca nasienia ma stanąć za to przed sądem.</u>
          <u xml:id="u-743.14" who="#ElżbietaPłonka">Wśród miast w Polsce, które dołączyły do programu zapłodnienia pozaustrojowego in vitro finansowanego z budżetu miasta w latach 2017–2020, jest Gdańsk. O połowę spadły urodzenia dzieci w ogóle, natomiast ilość dzieci…</u>
          <u xml:id="u-743.15" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Liczba. Dzieci są policzalne.)</u>
          <u xml:id="u-743.16" who="#ElżbietaPłonka">…z programu in vitro to 309. W kontekście liczebności miasta wprowadzenie programu nie wydaje się mieć znaczącego wpływu na demografię miasta, a więc metoda ta nie jest odpowiednia do realizacji założonego celu.</u>
          <u xml:id="u-743.17" who="#ElżbietaPłonka">Prawo i Sprawiedliwość jako partia prawicowa jest za życiem i za prawem naturalnym, dlatego mając zastrzeżenia moralne i bioetyczne, nie narzuca posłom trybu głosowania, pozostawiając możliwość podjęcia indywidualnej decyzji według własnego sumienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-743.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Wielichowska przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#MonikaWielichowska">Louise ma dziś 45 lat. Wiecie, kim jest ta dojrzała dziś kobieta, również będąca matką? Pierwszym dzieckiem na świecie urodzonym dzięki procedurze in vitro 45 lat temu. Już tyle lat świat zna dobro płynące z tej procedury. Przez ten czas wiele się wydarzyło. Ten czas zmienił świat dla wielu rodziców, dał im szansę na upragnione szczęście.</u>
          <u xml:id="u-745.1" who="#MonikaWielichowska">W 1987 r., 36 lat temu, ta szansa na szczęście przyszła też do Polski. W Polsce urodziła się Magda. To pierwszy polski cud, który przyszedł na świat dzięki in vitro. Dziś pani Magda jest szczęśliwą mamą dwóch córek.</u>
          <u xml:id="u-745.2" who="#MonikaWielichowska">To był początek. Od tego czasu tysiącom ludzi w Polsce in vitro dało szansę na to, by mogli stać się rodzicami. Pani Magda nigdy nie chciała w taki sposób włączać się życie publiczne, ale w 2015 r., gdy polski Sejm przyjął długo wyczekiwaną ustawę gwarantującą bezpłatny dostęp do in vitro, gdy wydawało się, że to szczęście będzie dostępne dla wszystkich, PiS ustami swoich senatorów, ustami przedstawicieli Kościoła postanowił wydać wojnę dzieciom poczętym w ten sposób. Pani Magda nie wytrzymała i napisała list. To jego fragment:</u>
          <u xml:id="u-745.3" who="#MonikaWielichowska">Coś we mnie pękło. Nie mogę już dłużej siedzieć bezczynnie i przysłuchiwać się tym wszystkim kłamstwom, pozwalać na obrażanie mnie i mojej rodziny. Czy wszyscy bogobojni obrońcy nienarodzonego życia wiedzą, jaką krzywdę wyrządzają nam, dzieciom poczętym pozaustrojowo, naszym rodzinom, wreszcie naszym dzieciom? To nie my jesteśmy źli. Źli są wszyscy, którzy zabraniają nam żyć, a zwłaszcza politycy o skrajnych, niebezpiecznych poglądach, bezrefleksyjni przedstawiciele Kościoła katolickiego oraz wszyscy, którzy robią z nas potwory i najchętniej by się wszystkich pozbyli.</u>
          <u xml:id="u-745.4" who="#MonikaWielichowska">Niestety nic z tego listu nie zrozumieliście. Minęło 8 lat, wydarzyło się przez ten czas jeszcze więcej złego. Zlikwidowaliście dofinansowanie in vitro, zastąpiliście je nieefektywną naprotechnologią, a haniebnych wypowiedzi waszych polityków nie będę nawet przytaczać, bo jest mi za nich po prostu wstyd.</u>
          <u xml:id="u-745.5" who="#MonikaWielichowska">W Polsce pogłębia się kryzys demograficzny i rośnie liczba par w wieku prokreacyjnym, które zmagają się z bezpłodnością. W 2021 r. liczba urodzeń spadła najbardziej od zakończenia II wojny światowej. Dziś macie szansę, żeby naprawić ten błąd, przywrócić polskim rodzinom nadzieję na rodzicielstwo i szczęście. Wróćmy do refundacji leczenia metodą in vitro, pomóżmy 3 mln młodych Polek i Polaków, nie odrzucajmy dobrodziejstw nauki.</u>
          <u xml:id="u-745.6" who="#MonikaWielichowska">Jako posłanki i posłowie Platformy Obywatelskiej, Koalicji Obywatelskiej zaangażowaliśmy się w zbiórkę podpisów pod obywatelskim projektem „Tak dla in vitro”, pod którym podpisało się prawie pół miliona ludzi, i jesteśmy z tego bardzo dumni.</u>
          <u xml:id="u-745.7" who="#MonikaWielichowska">Chciałam z tego miejsca zwrócić się do Polek i Polaków. Nie wiemy, co z tym projektem zrobi dzisiejsza władza. Nie zdziwię się, jeśli wyrzucą pół miliona podpisów, waszych podpisów, lub zamrożą w sejmowej komisji, bo nie mają szacunku do obywateli, co udowodnili już wielokrotnie. Ale jedno jest pewne, to wy, Polki i Polacy, możecie sprawić, że ten obywatelski projekt zostanie uchwalony już za 4 miesiące. Wystarczy pójść do wyborów i odsunąć tę złą władzę od rządów. Kiedy tak się stanie, jednym z pierwszych przyjętych projektów w nowym Sejmie będzie projekt „Tak dla in vitro”, bo in vitro to człowiek, in vitro to dobro, to szczęście, to miłość, in vitro to rodzina.</u>
          <u xml:id="u-745.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-746.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#BarbaraNowacka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! To miała być debata o szczęściu i miłości, tak jak ta zbiórka podpisów. Te pół miliona podpisów pokazało, że nie ma barw politycznych. Podchodzili do nas również wyborcy PiS-u i mówili: My też mamy dzieci z in vitro. Nie zgadzamy się z wami w prawie wszystkim, ale też chcemy mieć prawo do szczęścia.</u>
          <u xml:id="u-747.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-747.2" who="#BarbaraNowacka">Podchodziły do nas osoby niezamożne, które mówiły: Nie mam za bardzo poglądów politycznych, ale nie mam też pieniędzy na dziecko i chcę móc skorzystać z programu in vitro, dlatego będę was popierać, dlatego się podpisuję, bo wiem, że to dla mnie jedyna szansa.</u>
          <u xml:id="u-747.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-747.4" who="#BarbaraNowacka">Co dzisiaj robią politycy PiS? Ze smutkiem słucham pani doktor, która neguje medycynę.</u>
          <u xml:id="u-747.5" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Płonka: Pani się nie zna na medycynie.)</u>
          <u xml:id="u-747.6" who="#BarbaraNowacka">Korzysta pani przecież z tego, co pani daje medycyna. Nosicie okulary, korzystacie z zabiegów, operacji, transplantacji. To jest w porządku, tu nie mówicie o ingerencji, tu nie opowiadacie swoich średniowiecznych głupot,…</u>
          <u xml:id="u-747.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-747.8" who="#BarbaraNowacka">…a kiedy przychodzi do prawa kobiety i mężczyzny do posiadania dziecka, wtedy kiedy chcą mieć to dziecko, nagle mówicie, że nie, bo to niczego nie leczy. Ale daje miłość i szczęście.</u>
          <u xml:id="u-747.9" who="#BarbaraNowacka">Bardzo proszę, żebyście z szacunku dla każdego dziecka, które jest na świecie dzięki metodzie in vitro, namówili również waszych zwolenników, w tym pana ministra Czarnka, twórcę tego gniotu od HiT-u, kilku księży i biskupów, żeby przestali szczuć na dzieci, które urodziły się dzięki metodzie in vitro.</u>
          <u xml:id="u-747.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-747.11" who="#BarbaraNowacka">Z tego miejsca chcę serdecznie podziękować Małgorzacie Rozenek, Ewie Kopacz — autorce tej ustawy i takiemu naszemu spiritus movens…</u>
          <u xml:id="u-747.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-747.13" who="#BarbaraNowacka">…i wszystkim organizacjom pozarządowym nie tylko za to, że przygotowały tę ustawę, ale za to, że zawsze stają po stronie dzieci, po stronie szczęścia i po stronie miłości. I po tej stronie stanie Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-747.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#WandaNowicka">W imieniu Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, druk nr 3171.</u>
          <u xml:id="u-749.1" who="#WandaNowicka">Istotą projektu ustawy jest wprowadzenie bezterminowo finansowania procedury in vitro z budżetu państwa w kwocie nie mniejszej niż 500 mln zł. Lewica zdecydowanie popiera obywatelski projekt ustawy, bowiem leczenie niepłodności, choroby cywilizacyjnej, która dotyka ok. 3 mln osób w Polsce, musi być dostępne dla wszystkich osób czekających na upragnione dziecko, zgodnie z konstytucyjną zasadą równości, bez dyskryminacji ekonomicznej. Przypominam art. 68 konstytucji, który mówi: Obywatelom niezależnie od ich sytuacji materialnej władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-749.2" who="#WandaNowicka">Lewica gorąco popiera projekt obywatelski również dlatego, że jest on praktycznie tożsamy z projektem, który złożyłam w imieniu Lewicy ponad rok temu. Projekt Lewicy do tej pory nie doczekał się nawet numeru druku, dlatego bardzo się cieszymy, że projekt obywatelski, który jest również projektem Lewicy, może być procedowany jako inicjatywa obywatelska. Mamy nadzieję, że Sejm tę ustawę tak bardzo potrzebną i oczekiwaną społecznie przyjmie, bo Polki i Polacy mogliby mieć realny dostęp do dostępnej finansowo nowoczesnej metody leczenia niepłodności metodą in vitro zgodnie z najlepszymi standardami opieki medycznej. Jest to szczególnie pożądane w świetle katastrofy demograficznej, z którą w Polsce mamy do czynienia. Przypominam, że liczba porodów dramatycznie maleje. W roku 2022 osiągnęła dno, urodziło się 305 tys. dzieci, najmniej od II wojny światowej, a zmarło aż 448 tys. ludzi, czyli liczba zgonów jest większa od liczby porodów o blisko 150 tys. Odpowiedzialnemu rządowi powinna się zaświecić dawno lampka alarmowa i powinien wprowadzić on finansowanie in vitro, by poprawić dzietność w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-749.3" who="#WandaNowicka">In vitro jest bardzo skuteczną metodą zajścia w ciążę i w Polsce dzięki niej w ciągu blisko 40 lat jej stosowania urodziło się co najmniej 100 tys. dzieci. Gdyby była bardziej dostępna finansowo, byłoby dzieci jeszcze więcej. Przy okazji dyskusji nad finansowaniem in vitro z budżetu państwa nie sposób powstrzymać się od refleksji, że w Polsce cała medycyna dotycząca zdrowia reprodukcyjnego doświadcza wielu problemów natury politycznej, ideologicznej i finansowej.</u>
          <u xml:id="u-749.4" who="#WandaNowicka">Polacy i Polki od dawna doświadczają barier w dostępie nie tylko do in vitro, ale również do antykoncepcji, edukacji seksualnej czy aborcji. Ideologia i fanatyzm religijny, wpływ Kościoła katolickiego i organizacji fundamentalistycznych mają ogromny negatywny wpływ na politykę państwa w zakresie zdrowia reprodukcyjnego. Najnowsze osiągnięcia medycyny, zdobycze naukowe przegrywają z organizacjami typu Ordo Iuris, które de facto rządzą polityką zdrowotną, reprodukcyjną w Polsce, bo rząd jest posłuszny ich pomysłom rodem ze średniowiecza.</u>
          <u xml:id="u-749.5" who="#WandaNowicka">Muszę przypomnieć, że dostępność antykoncepcji jest poważnie ograniczona, co w kraju, w którym obowiązuje najbardziej represyjne prawo antyaborcyjne, prawo, które zabija kobiety, jest niewybaczalne. Polityka PiS nie daje kobietom szansy uniknięcia nieplanowanej ciąży. Zwykłe tabletki są zbyt drogie, antykoncepcja awaryjna dostępna tylko na receptę, a sterylizacja, czyli podwiązanie jajowodów, karalne. Z kolei kiedy kobieta pragnie zajść w ciążę, państwo również umywa ręce i pozostawia miliony niepłodnych osób same sobie. Był wprawdzie program rządowy w latach 2013–2016, w wyniku którego urodziło się ponad 22 tys. dzieci, ale już kolejny program wprowadzony przez rząd PiS-u w latach 2016–2020 doprowadził do urodzin mniej niż 300 dzieci przy ogromnych kosztach. Opierał się bowiem na przesłankach ideologicznych, czyli na postawieniu na tzw. naprotechnologię, która zawiodła na całej linii jako metoda zachodzenia w ciążę, co oczywiście było do przewidzenia.</u>
          <u xml:id="u-749.6" who="#WandaNowicka">Obowiązek leczenia niepłodności wzięły na siebie samorządy, z których wiele zaczęło wprowadzać programy in vitro dla swoich mieszkanek. Pierwszym samorządem, który wprowadził program, był samorząd Częstochowy pod rządami Lewicy, potem poszły za nią kolejne miasta. Ale nawet samorządy, które prowadzą te programy, chciałyby wreszcie, żeby państwo wzięło ten obowiązek, który jest tak naprawdę obowiązkiem państwa. Czas najwyższy rozwiązać kwestię in vitro w sposób systemowy i stabilny. Ustawa obywatelska pomoże ten problem ostatecznie załatwić. Klub Lewicy będzie głosował za tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-749.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-749.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#DariuszKlimczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pomimo późnej pory jestem naprawdę bardzo szczęśliwy, że mogę reprezentować mój klub i wygłosić stanowisko wobec tej ustawy. Oczywiście popieramy ją — PSL, Koalicja Polska popierają to rozwiązanie, ja całym sercem. Zresztą podpisałem się pod tym wnioskiem, kiedy zbieraliście państwo podpisy.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-751.2" who="#DariuszKlimczak">Nie mogłem uczynić inaczej jako współautor pierwszego w Polsce wojewódzkiego finansowanego przez sejmik programu leczenia niepłodności metodą in vitro w Łodzi. Dzisiaj trzeba podziękować każdemu z osobna, paniom i panom, którzy podpisali się pod projektem tej ustawy, że dzięki nim dzisiaj możemy na ten temat mówić, reprezentować ten wielki projekt w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-751.3" who="#DariuszKlimczak">Oczywiście to jest projekt obywatelski, ale trzeba oddać, że inicjatorami tej akcji, tego projektu były posłanki, byli posłowie Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-751.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-751.5" who="#DariuszKlimczak">Dzisiaj może trochę w stosunku do mojego klubu wrogo, mniej zaprzyjaźnieni, ale na pewno łączy nas szacunek do wszystkich dzieci, które zostały poczęte metodą in vitro.</u>
          <u xml:id="u-751.6" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: Łączy nas ta droga.)</u>
          <u xml:id="u-751.7" who="#DariuszKlimczak">Na pewno nas łączy i zawsze będzie łączyć szacunek dla wszystkich rodziców, którzy wciąż czekają na swoje dzieci. My państwa rozumiemy i — mam nadzieję — wygramy te wybory i szybko przywrócimy finansowanie tego programu, który jest unormowany prawnie. Jedyne, na co było stać rząd PiS-u, to odebrać finansowanie.</u>
          <u xml:id="u-751.8" who="#DariuszKlimczak">Szanowni Państwo! W związku z tym, że mam pewne doświadczenia w związku z realizacją tego programu, chciałbym zgłosić dwie małe uwagi. Pierwsza jest taka, że warto zwiększyć wartość tego finansowania. Z doświadczeń wynika, że każda para powinna mieć sfinansowany nie tylko zabieg in vitro, ale także wszystkie niezbędne i dostępne we współczesnej medycynie badania i zabiegi przygotowujące. Nie tylko chodzi o te procedury, które są podstawowe i w sposób zasadniczy wycenione: punkcja jajników, program ICSI czy transfer zarodków, stymulacja kontrolna itd., wszystko to, co jest w podstawie. Z naszych doświadczeń wynika, że to jest za mało. Powinny być finansowane wszystkie procedury, które są potrzebne parze do tego, żeby w pomyślny sposób przebiegła procedura in vitro, m.in. badania genetyczne, badania kariotypu, badania AZF, CFTR itd. To jest niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-751.9" who="#DariuszKlimczak">Druga sprawa. Uważam, że ten system trzeba zdecentralizować. Oczywiście opracowanie jednolitego programu oraz jego finansowanie — po stronie rządu, natomiast wdrożenie i realizacja — po stronie samorządu. Tak na marginesie powiem, że przed nami bardzo wiele pracy w związku z decentralizacją tego systemu i w następnej kadencji musi koniecznie powstać specjalna komisja, która zajmie się decentralizacją funkcji publicznych państwa.</u>
          <u xml:id="u-751.10" who="#DariuszKlimczak">Na koniec, bądźmy szczerzy: pewnie to jest pierwsze i ostatnie czytanie tego projektu. PiS zadba o to, żeby go albo utrącić, albo zamrozić. Ale co my możemy zrobić? Uważam, że powinniśmy wystąpić, wszyscy liderzy poszczególnych partii demokratycznych w tym parlamencie powinni wystąpić do organizacji samorządowych typu Związek Województw RP, Związek Powiatów Polskich, Unia Metropolii Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP itd., wszystkich tych organizacji, które mają swoje fundusze, o stworzenie specjalnego nowego funduszu, który będzie finansował powszechnie w całym kraju program leczenia metodą in vitro.</u>
          <u xml:id="u-751.11" who="#DariuszKlimczak">Dzisiaj jesteśmy w sytuacji, że niektóre miasta, niektóre samorządy finansują ten program albo finansują go sobie bogate osoby na własny koszt. My musimy zadbać o wszystkich…</u>
          <u xml:id="u-751.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-751.13" who="#DariuszKlimczak">…i uważam, że taki program powinien być sfinansowany, i nasi reprezentanci w samorządzie pewnie się na to zgodzą. Uważam, że te pieniądze samorządowi, jak tylko będziemy rządzić, zwrócimy co do grosza, ale na ten czas, kiedy rząd PiS-u nie chce go finansować, powinniśmy przedstawić tego typu projekt.</u>
          <u xml:id="u-751.14" who="#DariuszKlimczak">Szanowni Państwo! My skonstruujemy takie pismo, taki wniosek, zaprosimy do podpisu wszystkich liderów partii opozycji demokratycznej i mam nadzieję, że taki program szybko powstanie.</u>
          <u xml:id="u-751.15" who="#DariuszKlimczak">A na koniec do PiS-u: kiedy słyszałem wypowiedź pani poseł — naprawdę, gdyby żył autor książki „Mroki średniowiecza”, na pewno na podstawie pani wypowiedzi napisałby kolejną część.</u>
          <u xml:id="u-751.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-753">
          <u xml:id="u-753.0" who="#KonradBerkowicz">Przecieram oczy ze zdumienia, jak słyszę, co mówi tu, z mównicy, niegdyś liberalna Koalicja Obywatelska. Mówicie za pomocą tej ustawy piękną rzecz: dajmy ludziom 500 mln zł na określoną procedurę medyczną.</u>
          <u xml:id="u-753.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Wolność, wolność.)</u>
          <u xml:id="u-753.2" who="#KonradBerkowicz">Mówi się, że dzieci wierzą, że pieniądze biorą się z bankomatu, a wy się zachowujecie, jakbyście wierzyli, że pieniądze biorą się z budżetu państwa. Otóż pieniądze nie biorą się z budżetu państwa. Zachowujecie się jak małe dzieci, które wierzą w św. Mikołaja.</u>
          <u xml:id="u-753.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: A pan jak socjalista.)</u>
          <u xml:id="u-753.4" who="#KonradBerkowicz">Zachowujecie się, jakby rząd miał worek bez dna. A jak ktoś się nie zgodzi, aby na szczytną ideę dać 500 mln zł, to znaczy, że ma złą wolę. Bardzo proszę, mam pytanie: Czemu 500 mln zł, a nie 1 mld zł?</u>
          <u xml:id="u-753.5" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Strasznie masz ściśnięty umysł.)</u>
          <u xml:id="u-753.6" who="#KonradBerkowicz">Zrozumcie to, co mówiła wybitna kobieta Margaret Thatcher, bo powiedziała to bardzo prosto: Nie ma czegoś takiego jak publiczne pieniądze. Jeśli rząd mówi, że komuś coś da, to znaczy, że zabierze tobie, bo rząd nie ma żadnych własnych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-753.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie ten punkt.)</u>
          <u xml:id="u-753.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: To nie jest ustawa budżetowa.)</u>
          <u xml:id="u-753.9" who="#KonradBerkowicz">Wy nie proponujecie, aby coś komuś dać. Wy proponujecie prostą rzecz: zabrać 500 mln zł jednej grupie ludzi i dać 500 mln zł drugiej grupie ludzi. I uwaga: ci ludzie, od których zabierzecie 500 mln zł, zaraz będą potrzebować czegoś innego, więc będziecie musieli zabrać 500 mln zł tamtym ludziom i dać je z powrotem tym. Przerzucaniem pieniędzy z kupki na kupkę nie buduje się bogactwa.</u>
          <u xml:id="u-753.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zrozumiałeś ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-753.11" who="#KonradBerkowicz">Nikogo nie będzie stać na więcej w wyniku przerzucania pieniędzy z kupki na kupkę. Robicie dokładnie to co PiS, tylko macie inną agendę ideologiczną. To jest rozdawnictwo, które skończy się tylko tym… Bo to jest chyba dla was oczywiste, że z przerzucania pieniędzy z portfeli jednych Polaków do portfeli drugich nie będzie bogactwa. Więc czym to się kończy? Inflacją, zadłużeniem, hamowaniem gospodarki i hamowaniem wzrostu płac.</u>
          <u xml:id="u-753.12" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: To nie jest ustawa o pieniądzach, tylko o dzieciach.)</u>
          <u xml:id="u-753.13" who="#KonradBerkowicz">Zatem ludzi będzie w coraz mniejszym stopniu stać na różne rzeczy, np. na procedury medyczne. A przy okazji, ponieważ te przerzucane pieniądze muszą przechodzić przez ręce urzędników i polityków — to jest jasne, to się dzieje siłą rzeczy, taka jest rzeczywistość — będą po drodze częściowo rozkradane w wyniku rozmaitych nadużyć.</u>
          <u xml:id="u-753.14" who="#KonradBerkowicz">Wróćcie zatem do korzeni, do czasów, zanim Donald Tusk ogłosił, że jest jednak socjaldemokratą, czyli takim socjalistą, który uznaje oficjalnie demokrację, jak jeszcze był liberałem i mówił to samo. Wróćcie do korzeni i postulujcie nie przerzucanie pieniędzy z kupki na kupkę, a więc podnoszenie podatków, tylko obniżanie podatków, upraszczanie podatków, tak żeby ludzie mieli więcej w swoich portfelach, żeby gospodarka się rozwijała. To jest jedyna szansa, żeby ludzi było stać na więcej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-753.15" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest ten punkt.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-754">
          <u xml:id="u-754.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-754.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-755">
          <u xml:id="u-755.0" who="#JoannaMucha">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-755.1" who="#JoannaMucha">Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-755.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-756">
          <u xml:id="u-756.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-757">
          <u xml:id="u-757.0" who="#JoannaMucha">Panie Pośle! Czy mogłabym zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-757.1" who="#JoannaMucha">Szanowni Państwo! W pierwszych słowach chciałabym wyrazić wdzięczność dla wszystkich osób, które były inicjatorami i wnioskodawcami tej inicjatywy ustawodawczej. Chciałabym podziękować za tę inicjatywę ustawodawczą zarówno moim koleżankom i kolegom, jak i każdej osobie, każdemu Polakowi i każdej Polce, którzy się pod tym projektem podpisali. Ja również się pod nim podpisałam. Ludzie związani z Polską 2050 podpisywali się pod tym projektem, bo uważamy, że on jest cenny, ważny i potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-757.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-757.3" who="#JoannaMucha">Marzę o tym, żeby w moim kraju, w Polsce, ludzie byli leczeni za pomocą najnowocześniejszych metod o udowodnionej skuteczności, by w moim kraju każda para cierpiąca na niepłodność miała możliwość skorzystania z metody in vitro finansowanej z publicznych środków, metody o udowodnionej skuteczności, sprawdzonej naukowo przez dziesięciolecia badań, pani poseł. Marzę o Polsce, która będzie krajem szczęśliwych rodzin z dziećmi, które za mrocznych czasów PiS nie mogły się urodzić, bo ich rodziców nie było na to stać. Marzę o naszym kraju, o Polsce, w której zamożność nie będzie różnicowała rodzin na te z dziećmi i te bez dzieci. PiS zabiera dzisiaj dzieci biednym rodzinom, bo zabiera im szansę na staranie się o dziecko za pomocą metody in vitro. Marzę o tym, by w moim kraju nie było potrzeby zaciągania kredytów, by móc cieszyć się szczęściem rodzicielstwa. Marzę o tym, by w moim kraju korzystanie z metody in vitro, czyli metody medycznej, opartej na ugruntowanej wiedzy, nie było piętnowane. Marzę o tym, by w moim kraju, w Polsce, okrutne słowa złych, zaślepionych ideologią ludzi wobec dzieci były karane, a nie drukowane w podręcznikach. Marzę o tym, żeby w moim kraju, w Polsce, ludzie o różnych światopoglądach mogli żyć obok siebie, nie narzucając sobie wzajemnie stylu życia i akceptując różne wybory. Przecież nikt nikogo nie zmusza do korzystania metody in vitro, więc nikt nikomu nie powinien jej zabraniać, a brak finansowania jest tu właśnie przeszkodą.</u>
          <u xml:id="u-757.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-757.5" who="#JoannaMucha">Popieramy tę inicjatywę, podpisywaliśmy się pod tym projektem. Jeśli nawet nie zostanie on przyjęty podczas najbliższych głosowań, to zobowiązujemy się przed Polakami, że taką ustawę przyjmiemy jesienią tego roku. Inicjatywa dotycząca in vitro finansowanego ze środków publicznych znajduje się również w naszym programie, który ostatnio przedstawialiśmy. In vitro daje życie. Pomyślcie o rodzinach, dajcie im szansę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-757.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-758">
          <u xml:id="u-758.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-759">
          <u xml:id="u-759.0" who="#HannaGillPiątek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PiS wiele mówi o dzieciach, ale nie robi nic, żeby rodziło się ich więcej. Zastraszyliście polskie kobiety i dziwicie się, że 2/3 młodych Polek nie planuje posiadania potomstwa. Gratuluję strategii politycznej — wyludniacie Polskę skuteczniej od zaborców. A tym rodzinom, które chcą podjąć trud wychowania kolejnego pokolenia, zabraliście in vitro. Tu nie chodzi o po prostu brak jakiejś tam procedury medycznej. To nieludzki, okrutny zakaz. Zabieracie komuś możliwość patrzenia na uśmiech dziecka i na to, jak dorasta. Niepłodność jest w Polsce epidemią. Jeszcze większą epidemią jest hipokryzja. Zabieracie Polakom szansę na bycie rodzicami, a kiedy sami macie kłopot w rodzinach, to wtedy in vitro jest jak najbardziej dobre.</u>
          <u xml:id="u-759.1" who="#HannaGillPiątek">Spokojnie. Nie będę tutaj sypać przykładami. Sami wiecie. Wyobraźcie sobie, droga pani posłanko i drogi panie pośle PiS, że nie każda polska rodzina ma wujka szejka w spółce Skarbu Państwa, co lekką ręką z jednej wypłaty sfinansuje zabieg za 20 czy 30 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-759.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-759.3" who="#HannaGillPiątek">Nie każdy ma teściową w państwowym banku, która da na drogą klinikę.</u>
          <u xml:id="u-759.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-759.5" who="#HannaGillPiątek">Rolą państwa jest umożliwienie Polkom i Polakom powszechnego dostępu do procedury najlepszej z możliwych, naukowo potwierdzonej i skutecznej. Nie jest nią okadzanie, nie są nią zabobony o naprotechnologii, ale jest nią właśnie in vitro.</u>
          <u xml:id="u-759.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-759.7" who="#HannaGillPiątek">To właśnie in vitro powinno być już dawno w 100% refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. To jest hańba, że tego jeszcze nie ma. Tak po prostu: prawo do posiadania dzieci powinien mieć w tym kraju każdy, a nie tylko bogaty.</u>
          <u xml:id="u-759.8" who="#HannaGillPiątek">Cieszę się bardzo i dziękuję, że ten projekt jest. Dziękuję wszystkim inicjatorom, inicjatorkom, wszystkim, którzy zbierali podpisy, i wszystkim, którzy się pod nim podpisali.</u>
          <u xml:id="u-759.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-760">
          <u xml:id="u-760.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Karolina Pawliczak, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-761">
          <u xml:id="u-761.0" who="#KarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żyjemy w kraju, w którym praktycznie nie ma prawa do bezpiecznej aborcji. Żyjemy w kraju, w którym nie ma rzetelnej edukacji seksualnej. Wreszcie żyjemy w kraju, w którym nie refunduje się — poza heroicznym wsparciem przez niektóre samorządy — procedury in vitro. Do czego doprowadziliście wy, rządzący, kierujący się skrajnie prawicowymi, ortodoksyjnymi poglądami, że nie zagwarantowano podstawowych usług i świadczeń zdrowotnych, gdy w XXI w. w kraju dążącym do zachodnich standardów jednocześnie wprowadziliście średniowieczne zwyczaje?</u>
          <u xml:id="u-761.1" who="#KarolinaPawliczak">Resztką nadziei wierzę, że przecież nie zlekceważycie blisko 0,5 mln podpisów, bo stoją za nimi ludzie wrażliwi, empatyczni, otwarci na problemy 3 mln Polek i Polaków, którzy cierpią z powodu niepłodności, w przeciwieństwie do władzy, która okazała się nieczuła i bezduszna, kiedy w 2016 r. zabierała finansowanie in vitro, jedynej skutecznej metody leczenia niepłodności. Bo przecież w latach 2013–2016 doskonale działał ten program w Polsce. Program narodowy leczenia niepłodności był realizowany ze środków Ministerstwa Zdrowia i adresowany do wszystkich niepłodnych par spełniających określone kryteria. I wy to wszystko zniszczyliście.</u>
          <u xml:id="u-761.2" who="#KarolinaPawliczak">Gdyby nie wsparcie tego programu przez samorządy, wiele par straciłoby szansę na upragnione potomstwo. To wielka sprawa, że dziś nad tym projektem możemy procedować. Macie dziś też wielką i wyjątkową szansę — zwracam się do obozu władzy zdziesiątkowanego dziś przy tej debacie — po licznych waszych błędach, wypaczeniach, destrukcji państwa choć w tym obszarze polityki społecznej i prorodzinnej się zrehabilitować. Nie zmarnujcie tej szansy dla dobra społeczeństwa, ludzi pragnących dzieci, rodzin, na których podobno tak bardzo wam zależy. To swego rodzaju: sprawdzam. Nie zlekceważcie tego wielkiego, społecznego zawołania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-761.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-762">
          <u xml:id="u-762.0" who="#RyszardTerlecki">Mamy posłów zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-762.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-762.2" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-762.3" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek.</u>
          <u xml:id="u-762.4" who="#RyszardTerlecki">Jest pani?</u>
          <u xml:id="u-762.5" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-762.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, pół minuty…)</u>
          <u xml:id="u-762.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, niech pan chociaż pozwoli dłużej niż…)</u>
          <u xml:id="u-762.8" who="#RyszardTerlecki">Będę troszkę przedłużał.</u>
          <u xml:id="u-762.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan sobie nie żartuje z nas. Siedzimy tu po nocy. Robicie debatę w nocy.)</u>
          <u xml:id="u-762.10" who="#RyszardTerlecki">Nikt panu nie każe tu siedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-763">
          <u xml:id="u-763.0" who="#DariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Ten projekt to nie tylko podpisy, które były zbierane na ulicach. To także gminy, w których mieszkańcy zgłaszają projekty do budżetu obywatelskiego, żeby z budżetu obywatelskiego wspierane były rodziny, które potrzebują tej procedury. To jest skala empatii, jaką mają Polki i Polacy dla rodzin, które chcą mieć dzieci. Tej empatii nie ma tylko jedna grupa: politycy Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-763.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-764">
          <u xml:id="u-764.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-765">
          <u xml:id="u-765.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Pani Premier! Wysoka Izbo! Niepłodność jest klasyfikowana przez Światową Organizację Zdrowia jako choroba cywilizacyjna. Mamy w naszym kraju określone środowiska, które wiedzą lepiej od WHO, które widzą lepiej od naukowców, które tkwią w przekonaniu, że to tylko one mają prawo do decydowania, kto zostanie rodzicem i które dzieci mają prawo do szczęśliwego życia, a które mają być wytykane palcami. Panie premierze Morawiecki, czy polski rząd dostrzega setki tysięcy ludzkich tragedii związanych z problemem bezpłodności?</u>
          <u xml:id="u-765.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-766">
          <u xml:id="u-766.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-767">
          <u xml:id="u-767.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-767.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! 30 sekund pokazuje, jak bardzo ta władza nienawidzi ludzi. Projekt dotyczący in vitro jest tym projektem, który może ludzi uszczęśliwić, może spowodować, że ci, którzy chcą posiadać potomstwo, będą mogli je posiadać. Pytanie: Czy jesteście w stanie wznieść się ponad poziom swojego standardowego postępowania i dać ludziom szczęście? O to dziś apeluję. Dajcie ludziom szczęście, nie przeszkadzajcie, zacznijcie w końcu ludziom pomagać.</u>
          <u xml:id="u-767.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-768">
          <u xml:id="u-768.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-769">
          <u xml:id="u-769.0" who="#KatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! To pół minuty jest policzkiem dla 500 tys. osób, które zbierały podpisy i oddawały swoje podpisy.</u>
          <u xml:id="u-769.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-769.2" who="#KatarzynaKretkowska">Mam apel do posłów i posłanek PiS-u. Przecież nikt nikogo nie zmusza, żeby robił sobie zabieg in vitro. To jest tylko możliwość. W Poznaniu wtedy, kiedy byłam radną, z inicjatywy klubu radnych Lewicy i Platformy zaczęliśmy finansować program in vitro. 450 dzieci urodziło się dotąd w Poznaniu. Ale nie każdy żyje w mieście…</u>
          <u xml:id="u-769.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-770">
          <u xml:id="u-770.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-771">
          <u xml:id="u-771.0" who="#ElżbietaPłonka">Dostałam głos.</u>
          <u xml:id="u-771.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Kretkowska: Nikt nikogo nie zmusza, dajcie możliwość.)</u>
          <u xml:id="u-771.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-771.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-772">
          <u xml:id="u-772.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł, niech pani zejdzie z mównicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-773">
          <u xml:id="u-773.0" who="#ElżbietaPłonka">Proszę pani, nie rozumiem tego obozu opozycji, który mówi: aborcja na życzenie, a jednocześnie selekcja zarodków ludzkich w in vitro. I pan mówi, że to jest wolność człowieka?</u>
          <u xml:id="u-773.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt nikogo nie zmusza.)</u>
          <u xml:id="u-773.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Klauzula sumienia do kosza.)</u>
          <u xml:id="u-773.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Powinna pani oddać dyplom.)</u>
          <u xml:id="u-773.4" who="#ElżbietaPłonka">To w imię wolności, słuchajcie, państwo, za pierwszym razem jest 20% powodzenia w in vitro, trzeba robić drugie i trzecie, kobieta dostaje hormonów 150, jest bombardowana, niekoniecznie…</u>
          <u xml:id="u-773.5" who="#ElżbietaPłonka">Panowie, no bądźcie męscy. Bądźcie męscy, panowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-774">
          <u xml:id="u-774.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-775">
          <u xml:id="u-775.0" who="#ElżbietaPłonka">Selekcję nienarodzonych, a wad kilka razy więcej jest z in vitro. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-775.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani niech więcej książek czyta, a nie siedzi pani w konfesjonale.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-776">
          <u xml:id="u-776.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Szanowni Państwo! Pół miliona podpisów, a nad projektem obywatelskim debatujemy, procedujemy o godz. 23 i jest 30 sekund na zadanie pytania. Pół miliona podpisów to tyle samo, ile przyjechało 4 czerwca do warszawskiego ogrodu zoologicznego, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-776.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-776.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Szanowni Państwo! Bardzo chcę podziękować za te nieprawdopodobnie piękne emocje, jakie towarzyszyły zbieraniu tych podpisów, bo to były naprawdę wielkie, szczere emocje. Państwo nie jesteście tego w stanie zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-776.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-777">
          <u xml:id="u-777.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-778">
          <u xml:id="u-778.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Pan marszałek Terlecki również nie jest w stanie tego zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-778.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, niech pan nie przerywa, da dokończyć zdanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-779">
          <u xml:id="u-779.0" who="#RyszardTerlecki">Jest pani poseł Monika Rosa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-780">
          <u xml:id="u-780.0" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Pani Premier! Wysoka Izbo! In vitro to jest życie. To jest miłość, to jest nadzieja, to jest przyszłość. Starać się o dziecko to są bardzo emocjonalne i poważne słowa. Bardzo bym prosiła wnioskodawczynię o wyjaśnienie pani posłance, że to nie jest selekcja, to są haniebne słowa.</u>
          <u xml:id="u-780.1" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Płonka: Jest selekcja.)</u>
          <u xml:id="u-780.2" who="#MonikaRosa">Ile dzieci urodziło się z naprotechnologii? Ile ma szansę urodzić się z in vitro? Szczególnie przy wskazaniach medycznych jak endometrioza in vitro jest jedyną szansą na posiadanie dzieci. Nie szkodzić, pani poseł. Nie szkodzić. To powinno pani przyświecać.</u>
          <u xml:id="u-780.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-781">
          <u xml:id="u-781.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-782">
          <u xml:id="u-782.0" who="#AleksandraGajewska">Wiecie, jaka jest różnica pomiędzy nauką a waszą ideologią? Wasza ideologia zabija, a nauka daje życie.</u>
          <u xml:id="u-782.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-782.2" who="#AleksandraGajewska">To wy stworzyliście cywilizację śmierci.</u>
          <u xml:id="u-782.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Aborcja daje życie.)</u>
          <u xml:id="u-782.4" who="#AleksandraGajewska">Z jednej strony wydaliście wyrok śmierci na kobiety, z drugiej blokujecie pojawienie się życia. Wiecie, jak nazywa się taka filozofia działania? Ciemnota.</u>
          <u xml:id="u-782.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-782.6" who="#AleksandraGajewska">Ale gwarantuję wam, za kilka miesięcy rozproszy ją światło normalności, a w polskich domach pełnych miłości pojawi się wiele małych istnień.</u>
          <u xml:id="u-782.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-782.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile się zamrozi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-783">
          <u xml:id="u-783.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Sławomir Nitras, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-784">
          <u xml:id="u-784.0" who="#SławomirNitras">To wstyd i brak szacunku wobec tego pół miliona podpisów, że debatujemy pod osłoną nocy — ze strachu, panie marszałku, taka jest prawda. Nie po to zbierano te pół miliona podpisów.</u>
          <u xml:id="u-784.1" who="#SławomirNitras">Państwo mówicie bardzo dużo o szacunku dla drugiego człowieka. Mam tylko prośbę, żebyście nie oceniali miłości tych rodziców i nie oceniali tych dzieci jako gorszych — pani to dzisiaj powiedziała. Bardzo o to proszę.</u>
          <u xml:id="u-784.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Płonka: Nie oceniamy, nie oceniamy miłości rodziców.)</u>
          <u xml:id="u-784.3" who="#SławomirNitras">Nas popiera pół miliona, a rząd reprezentuje przedstawiciel sekty. Sekty, która jest przeciwko edukacji seksualnej, przeciwko antykoncepcji. Proszę was, proszę was traktujcie ludzi poważnie.</u>
          <u xml:id="u-784.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-784.5" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: 1000 głosów, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-785">
          <u xml:id="u-785.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-786">
          <u xml:id="u-786.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zapytać, dlaczego na całym świecie od 40 lat metoda in vitro jest z takim dużym powodzeniem kontynuowana, tyle dzieci się rodzi, a w Polsce? W Polsce rząd PiS-u zabiera finansowanie in vitro, powodując, że tylko osoby zamożne mogą sobie pozwolić na posiadanie dzieci tą metodą. Dlaczego ten rząd stoi tylko za ludźmi zamożnymi? Dlaczego biedniejsi nie mogą posiadać dzieci?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-787">
          <u xml:id="u-787.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-788">
          <u xml:id="u-788.0" who="#KatarzynaLubnauer">Jedna na pięć par nie może naturalnie mieć dzieci. Nie może doczekać się tego, że utuli w rękach swoje własne dziecko. Natomiast to, co robi w tej chwili PiS, i zrobił to Konstanty Radziwiłł, który sam ma ośmioro dzieci, i zabrał tę szansę innym ludziom, to jest szczególne uderzenie w wasz elektorat, bo samorządy, tam gdzie jest więcej wyborców Koalicji Obywatelskiej, na ogół fundują in vitro. Natomiast tam, gdzie rządzi PiS, zwykle tego in vitro nie ma i nie ma na niego szansy. Zamożność i miejsce zamieszkania decydują, czy ktoś może zostać rodzicem.</u>
          <u xml:id="u-788.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-789">
          <u xml:id="u-789.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-790">
          <u xml:id="u-790.0" who="#MichałKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta ustawa powinna nazywać się ustawą o szczęściu, ustawą o szczęściu setek tysięcy polskich rodzin. Bardzo wiele osób tutaj na tej sali wie, jak ogromne szczęście towarzyszy rodzicom, gdy rodzi się dziecko. Ale 1,5 mln polskich par może nigdy tego szczęścia nie zaznać lub mieć z nim ogromny problem. I im z pomocą przychodzą nauka i medycyna, a państwo powinno tę pomoc wspierać, dlatego zagłosujcie za tą ustawą, dajcie ludziom szansę na uzyskanie największego szczęścia w ich życiu.</u>
          <u xml:id="u-790.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-791">
          <u xml:id="u-791.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Adam Szłapka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-792">
          <u xml:id="u-792.0" who="#AdamSzłapka">Pół miliona ludzi stoi za tą ustawą i tysiące rozmów na ulicach, gdy zbieraliśmy o podpisy. Powiem o jednej, bo ona mi szczególnie utkwiła. Pani Ewa, 32 rocznik, 91 lat — specjalnie przyszła złożyć ten podpis i ze łzami w oczach opowiadała o tym, jak cała rodzina zbiera pieniądze po to, żeby sfinansować in vitro jej wnuczce, bo bardzo pragną tego dziecka i nie mogą mieć finansowania z budżetu państwa tylko dlatego, że wy jesteście zadżumieni swoją ideologią.</u>
          <u xml:id="u-792.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-793">
          <u xml:id="u-793.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-793.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteśmy… naturalne. Nie jesteśmy zadżumieni.)</u>
          <u xml:id="u-793.2" who="#RyszardTerlecki">Ha, ha, ha! Zadżumiony…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-794">
          <u xml:id="u-794.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska pod rządami PiS-u to nie kraj dla kobiet. Odebraliście nam prawo do bezpiecznej ciąży, odebraliście nam także prawo do tej wymarzonej. Jak to jest, panie i panowie z PiS-u? Jak to jest, że zmuszacie kobiety do donoszenia ciąż niechcianych, z gwałtu, ciąż, które zagrażają ich życiu, a ciągle odmawiacie finansowania nowoczesnej procedury?</u>
          <u xml:id="u-794.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani czyta ustawę.)</u>
          <u xml:id="u-794.2" who="#MałgorzataNiemczyk">W ostatnich dniach tutaj, na tej sali, pokazaliście własną nieprzyzwoitość. Dzisiaj projekt daje wam szansę choć w tej kwestii stać się przyzwoitym. Dacie radę?</u>
          <u xml:id="u-794.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-795">
          <u xml:id="u-795.0" who="#RyszardTerlecki">Głos zabierze przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pani Agnieszka Pomaska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-796">
          <u xml:id="u-796.0" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-796.1" who="#AgnieszkaPomaska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Drodzy Goście! Niestety bardzo mi przykro, ale państwo nie zdali tego testu na człowieczeństwo, na przyzwoitość, na zdrowy rozsądek, ale w jakimś sensie mnie to w ogóle nie zaskoczyło.</u>
          <u xml:id="u-796.2" who="#AgnieszkaPomaska">Na początku, jak zobaczyłam prawą stronę tej sali, zobaczyłam pustki w ławach PiS-u, pomyślałam: szkoda, może jednak będzie o czym rozmawiać. Ale jak zobaczyłam, usłyszałam wystąpienie pani posłanki Płonki, to wszystko zrozumiałam. Strach pomyśleć, jeśli pani reprezentuje klub Prawa i Sprawiedliwości, ile głupot z tej mównicy jeszcze dzisiaj by padło, ile zniewag, ile przykrych słów wobec rodziców, wobec dzieci, które są na tym świecie dzięki in vitro, ile dramatów ludzkich działoby się dzisiaj w polskich domach, gdyby słyszeli jeszcze kilku posłów czy posłanek klubu Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo więc dziękuję, że nie jesteście tu dzisiaj obecni.</u>
          <u xml:id="u-796.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-796.4" who="#AgnieszkaPomaska">Rozumiem też, dlaczego pan marszałek dał tylko 30 sekund. Zobaczył, że pani posłanka znowu chce zabrać głos i chyba sam się przeraził. Absolutnie to rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-796.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-796.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-796.7" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Kapinos: Niech pani nie obraża.)</u>
          <u xml:id="u-796.8" who="#AgnieszkaPomaska">Ta debata jest poparta złożeniem pół miliona podpisów. Pół miliona osób chciało dzisiaj obejrzeć tą debatę. Wiele z tych osób ogląda tę debatę. Ale wiem, dlaczego tę debatę chcieliście ukryć. Wy macie usta pełne frazesów o rodzinie, o małżeństwie, podpieracie się religią, podpieracie się Kościołem, ale jak przychodzi do czynów, jak ludzie chcą zaznać szczęścia, jak chcą być rodzicami, jak chcą zakładać rodziny, to wy nie pomagacie, wy rzucacie kłody pod nogi. Dzisiaj rzuciliście kłody pod nogi tym wszystkim, którzy marzą o dziecku, którzy marzą o szczęściu. Wstyd, pani poseł, wstyd. I oczekuję, pani poseł, że pani dzisiaj wyjdzie i przeprosi, umiejętnie przeprosi.</u>
          <u xml:id="u-796.9" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Płonka: Nie przeproszę, nie ma za co.)</u>
          <u xml:id="u-796.10" who="#AgnieszkaPomaska">Pani posłanka Bartuś wyszła i przeprosiła, nie do końca umiejętnie, ale przeprosiła. Oczekuję, że pani zrobi to samo, bo to jest Wysoka Izba. My dzisiaj tutaj stanowimy prawo dla wszystkich Polek i Polaków. My dzisiaj nikogo do niczego nie zmuszamy. My dzisiaj mówimy o tym, że wszyscy ci, którzy chcą mieć dzieci, powinni dostać taką szansę, niezależnie, czy są bogaci, czy są biedni, czy są z dużego miasta, czy są z małego miasteczka. Pani próbuje im tę szansę odebrać.</u>
          <u xml:id="u-796.11" who="#AgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję za te wszystkie głosy posłów, niestety tylko posłów i posłanek opozycji, którzy wspierają ten projekt. Tak, to jest projekt, który przede wszystkim łączy. To jest projekt, który daje nadzieję na lepsze jutro, który daje nadzieję na to, że w Polsce w końcu będzie normalnie, który daje szansę tym wszystkim, którzy wierzą, że w Polsce może być normalnie. Niedługo przyjdzie weryfikacja, niedługo przyjdzie test dla takich osób jak pani. I życzę pani, żeby pani zmieniła zdanie w tej sprawie, żeby pani poczytała nie tylko portale, jak pani powiedziała, ale żeby pani zajrzała do literatury fachowej, żeby przede wszystkim porozmawiała pani z tymi wszystkimi, którzy dzisiaj czują się dotknięci tym, co pani robi.</u>
          <u xml:id="u-796.12" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Płonka: …dzieci z in vitro, ale nie będą one finansowane z budżetu państwa.)</u>
          <u xml:id="u-796.13" who="#AgnieszkaPomaska">To jest obowiązek państwa, żeby wspierać tych, którzy marzą o dzieciach. To jest obowiązek nas wszystkich. Nakłaniam panią do tego, żeby pani przyjęła sobie te słowa do serca.</u>
          <u xml:id="u-796.14" who="#AgnieszkaPomaska">Jeszcze raz dziękuję za rozsądek tej części sali, dziękuję za otwartość, dziękuję za gotowość do debaty o tym projekcie. I mam jeszcze jedną prośbę na koniec. Nie wiem, jaki będzie los tej ustawy w tej kadencji Sejmu. Spodziewam się, że trafi on do komisji, gdzie zostanie zamrożony. Ale ten projekt, obywatelski projekt ustawy nie traci daty ważności. Prędzej czy później każdy w tej Izbie będzie musiał podjąć decyzję. Apeluję do waszych sumień, do waszych serc: bądźcie ludzcy, bądźcie otwarci, bądźcie przede wszystkim życzliwi innym. Ta strona sali oblała ten test, ale my wszyscy możemy go dzisiaj zdać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-796.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-797">
          <u xml:id="u-797.0" who="#RyszardTerlecki">Głos zabierze kolejny przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pani Małgorzata Rozenek-Majdan.</u>
          <u xml:id="u-797.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Przedstawicielka, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-798">
          <u xml:id="u-798.0" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Panie Marszałku! Pani Premier! Wysoka Izbo! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Stoję przed wami jako aktywistka, wiceprzewodnicząca komitetu obywatelskiego „Tak dla in vitro”, prezeska fundacji, dzięki której, dzięki lekarzom, którzy z moją fundacją współpracują, rodzą się dzieci bardzo chciane, bardzo kochane. Przede wszystkim staje przed wami jako matka, matka trójki dzieci urodzonych dzięki metodzie in vitro.</u>
          <u xml:id="u-798.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.2" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Jestem również przedstawicielką środowisk pacjenckich, bo bardzo długo byłam pacjentką klinik leczenia niepłodności. Gdyby nie możliwość, którą in vitro mi stworzyło, prawdopodobnie nigdy nie zostałabym mamą, a to chyba najważniejsza rzecz, którą w swoim życiu mogę przeżywać.</u>
          <u xml:id="u-798.3" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Powiem zupełnie szczerze. Przygotowałam sobie takie mądre, merytoryczne wystąpienie o tym, dlaczego in vitro jest ważne, bo bardzo wzięłam sobie do serca to, co pani poseł powiedziała, żebyśmy rozmawiali o faktach, a nie o emocjach. Późniejszy przebieg tej debaty pokazuje, że jednak cały czas te emocje wokół tego tematu są ogromne. A ja liczyłam, że przyjadę tutaj i będę mogła porozmawiać o in vitro jako o najskuteczniejszej obecnie, nagrodzonej nagrodą Nobla w dziedzinie medyny metodzie leczenia niepłodności.</u>
          <u xml:id="u-798.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.5" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Każdy z was, kto mówi, że in vitro jest czymś więcej niż medycyną, ma rację, bo in vitro to jest cud, cud narodzin, który w tej sytuacji demograficznej, jaką mamy w Polsce, powinien być traktowany szczególnie dobrze. Nasze wyniki demograficzne naprawdę spowodują, że za kilka pokoleń będziemy mieli problem z wydolnością systemu finansowego państwa, a o to jako mama trójki dzieci naprawdę bardzo się martwię.</u>
          <u xml:id="u-798.6" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Ten systemowy plan leczenia, który przygotowaliśmy, ten projekt dla in vitro jest kompletny i ważny, dlatego że zajmuje się nie tylko merytorycznie ważnym elementem, jakim jest po prostu sam plan leczenia, ale też psychologicznym wsparciem pacjentów. Leczenie niepłodności jest naprawdę bardzo trudnym doświadczeniem i państwo opiekuńcze, państwo społeczne nigdy nie powinno zostawiać swoich obywateli bez pomocy z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-798.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.8" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Zwracam się ze szczególnie wielkim szacunkiem do posłów i posłanek większości rządzącej: to wasz głos, a to wynika z arytmetyki sejmowej, to wasz głos jest szczególnie istotny w tej sytuacji. To wasz głos zadecyduje, czy pół miliona osób, które podpisały się pod tym projektem, czy 3 mln osób, które z niepłodnością walczą na co dzień, dostaną pomoc od państwa, czy zostaną same, tak jak teraz.</u>
          <u xml:id="u-798.9" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Głos pół miliona ludzi, którzy podpisali się pod tym projektem, nie może zostać zignorowany. My, rodzice, naprawdę wiemy, jak trudnym czasem jest samo przejście przez leczenie niepłodności. I tak naprawdę również jako obywatele zdajemy sobie sprawę, że w naszych składkach, w naszych podatkach my to leczenie sobie zabezpieczyliśmy. To nie jest naszą winą, że akurat my mamy taką, a nie inną chorobę. Chcemy wiedzieć, że przystępując do tego wielkiego obywatelskiego projektu, jakim jest państwo, będziemy mogli liczyć na pomoc tegoż. Nie wtedy, kiedy światopoglądowo ktoś uzna, że to jest choroba, której nie należy wspierać.</u>
          <u xml:id="u-798.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.11" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Jako przedstawicielka środowisk medycznych, pacjenckich, aktywistka, prezeska fundacji i przedstawicielka również rodziców i dzieci, które urodziły się dzięki tej metodzie, bardzo was zapraszam do merytorycznej dyskusji. My naprawdę jesteśmy gotowi do tego, żeby odpowiedzieć na wszystkie pytania, rozwiać wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-798.12" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Padało w pani poseł przemówieniu wiele nieprawd, które po prostu bardzo łatwo jest zweryfikować na podstawie źródeł medycznych. My bardzo chętnie to zrobimy. My jesteśmy otwarci na debatę. My jesteśmy otwarci na to, żeby rozmawiać. I bardzo proszę w imieniu tych wszystkich ludzi, których dzisiaj reprezentuję, o wsparcie naszego projektu, bo ten projekt to jest życie. In vitro jest życiem.</u>
          <u xml:id="u-798.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.14" who="#MałgorzataRozenekMajdan">Bardzo dziękuję, pani premier, bardzo dziękuję wszystkim osobom, które wsparły nasz projekt i spowodowały, że nasz głos, rodziców, i głos naszych dzieci jest dzisiaj tutaj, w Wysokiej Izbie, słyszalny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-798.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-798.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-799">
          <u xml:id="u-799.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-799.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-799.2" who="#RyszardTerlecki">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zawarty w druku nr 3171, do Komisji Zdrowia w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-799.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-799.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-799.5" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 30. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r. (druki nr 3233 i 3351).</u>
          <u xml:id="u-799.6" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Barbarę Bartuś o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-800">
          <u xml:id="u-800.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r. Sprawozdanie to jest zawarte w druku nr 3351.</u>
          <u xml:id="u-800.1" who="#BarbaraBartuś">Celem związania Rzeczypospolitej Polskiej umową między rządem polskim a rządem państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży jest stworzenie ram prawnych do organizacji wszystkich wizyt studyjnych młodzieży izraelskiej w Polsce oraz młodzieży polskiej w państwie Izrael pod auspicjami ministerstw właściwych do spraw edukacji obydwu państw. Dzięki zapewnieniu wizyt studyjnych młodzieży obydwu państw, kolejne pokolenia młodzieży będą mieć okazję do poznania historii swoich narodów, w tym historii Holocaustu i innych zbrodni II wojny światowej. Ponadto celem umowy jest, aby wizyty studyjne odbywały się w miejscach związanych z polsko-żydowskim wielowiekowym dziedzictwem oraz historią i kulturą Polski i Izraela.</u>
          <u xml:id="u-800.2" who="#BarbaraBartuś">W marcu 2022 r. minister spraw zagranicznych notyfikował stronie izraelskiej potrzebę przygotowania umowy, która pozwoliłaby na realizację przyjazdów młodzieży izraelskiej do Polski i młodzieży polskiej do Izraela, służących pogłębianiu wiedzy o wielowiekowym współistnieniu Polaków i Żydów, o wpływie polskiego dziedzictwa na współczesny Izrael i o współczesnej Polsce, dbającej o miejsca pamięci i pozostałości żydowskiego dziedzictwa, jak również popierającej integrację młodych ludzi z Polski i Izraela. Podkreślić też należy, że ważną kwestią jest stworzenie możliwości wizyt studyjnych polskiej młodzieży w państwie Izrael.</u>
          <u xml:id="u-800.3" who="#BarbaraBartuś">Ponadto umowa reguluje wobec izraelskich wycieczek w Polsce, jak również wobec polskich wycieczek w Izraelu kwestie dotyczące przewodników turystycznych, wprowadzając regulację, że zasadą będzie wspólna obsługa wizyt studyjnych, zapewniona w miarę możliwości przez polskich i izraelskich przewodników turystycznych. Umowa zawiera również postanowienia dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa zorganizowanych wizyt studyjnych oraz mechanizmy współpracy jej stron w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa, w tym w bardzo istotnej kwestii wyrażenia zgody na wydanie funkcjonariuszom ochrony zaświadczeń konsularnych, jeśli chodzi o broń i amunicję. Zgodnie z projektowanym stanem prawnym w ramach umowy strona polska w całości przejmie odpowiedzialność za bezpieczeństwo i ochronę grup młodzieży izraelskiej. Kwestie dotyczące udziału oficerów ochrony izraelskiej będą wynikać z decyzji właściwych instytucji krajowych oraz oceny stanu bezpieczeństwa. W przypadku zwiedzania instytucji kultury lub miejsc pamięci objętych obowiązkową ochroną strona izraelska dostosuje się do wszystkich obostrzeń, zasad wynikających z dokumentacji ochronnej danej jednostki i regulaminów, w szczególności dotyczących wnoszenia na teren ww. jednostek broni, jak i przedmiotów oraz środków mogących zagrażać życiu i zdrowiu.</u>
          <u xml:id="u-800.4" who="#BarbaraBartuś">Grupom na terenie zwiedzanych obiektów towarzyszyć będzie w miarę możliwości w Polsce polski przewodnik władający w dostatecznym stopniu językiem angielskim lub hebrajskim, a w Izraelu analogicznie izraelski przewodnik władający językiem angielskim lub polskim. Standardem powinna też być sytuacja, w której każda z grup izraelskich spotka się podczas pobytu z grupą polskich uczniów. Umowa wpisuje się w proces normalizacji stosunków dyplomatycznych i współpracy pomiędzy Polską a Izraelem, który pozostaje jednym z kluczowych partnerów Rzeczypospolitej Polskiej na Bliskim Wschodzie, w tym potencjalnym dostawcą technologii obronnych i wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-800.5" who="#BarbaraBartuś">Z uwagi na fakt, że postanowienia umowy dotyczą spraw uregulowanych w ustawach lub takich, w których Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wymaga ustawy, takich jak kwestie broni i amunicji, odpowiedzialności stron za zapewnienie bezpieczeństwa członkom wizyt studyjnych czy usług hotelarskich i przewodników turystycznych, związanie Rzeczypospolitej Polskiej umową nastąpi w drodze ratyfikacji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Stosowny projekt ustawy o wyrażeniu zgody na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji umowy został przedstawiony przez rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego, a marszałek Sejmu skierowała projekt ustawy do Komisji Spraw Zagranicznych, gdzie na posiedzeniu w dniu wczorajszym odbyło się pierwsze czytanie, podczas którego zgłoszono oczywiście wniosek o odrzucenie, ale podczas głosowania wniosek o odrzucenie uzyskał poparcie jednego posła, więc został odrzucony, a komisja przedstawiony projekt ustawy przyjęła. W imieniu tej komisji wnioskuję, aby Sejm przedstawiony projekt ustawy załączony do sprawozdania raczył uchwalić bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-800.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-801">
          <u xml:id="u-801.0" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-801.1" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-801.2" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-802">
          <u xml:id="u-802.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Potrzeba związania Rzeczypospolitej Polskiej umową wynika z tego, że w związku z wyjazdami edukacyjnymi izraelskiej młodzieży do Polski odnotowaliśmy wiele problemów dotyczących przede wszystkim wzrostu negatywnych odczuć wobec Polski i Polaków wśród młodzieży izraelskiej po powrocie z takiego wyjazdu edukacyjnego. Polska postrzegana była przez młodzież izraelską przez pryzmat obozów śmierci i obozów koncentracyjnych, które podczas tych wizyt odwiedzała, a przedstawione jej tam treści prowadziły do tego, że jej nastawienie było negatywne. A przecież te obozy w Polsce umiejscowili na tym terenie w czasie II wojny światowej Niemcy. Jednocześnie uczestnicy tych wycieczek słyszeli od przewodników o grożących im w Polsce niebezpieczeństwach, a wrażenie to z pewnością potęgowała uzbrojona izraelska ochrona, która też często bardzo arogancko odnosiła się do innych zwiedzających albo w ogóle do postronnych osób. Nie do przyjęcia z polskiego punktu widzenia była również przyjęta przez stronę izraelską perspektywa nauczania o zbrodni Holokaustu bez odniesienia się do szerszego kontekstu historycznego, w tym do okupacji polskich ziem, do zbrodni również na polskim narodzie oraz na innych narodach i grupach etnicznych, a także do odpowiedzialności w tym zakresie obu totalitaryzmów, hitlerowskiego i sowieckiego.</u>
          <u xml:id="u-802.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc powyższe pod uwagę, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość deklaruję poparcie projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-802.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-803">
          <u xml:id="u-803.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-804">
          <u xml:id="u-804.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni w sprawie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-804.1" who="#MałgorzataTracz">Na wstępie chcę powiedzieć, że cieszy mnie, iż taka umowa powstała. Jest ważna dla relacji polsko-izraelskich, a szczególnie dla ich budowania pomiędzy przedstawicielami i przedstawicielkami najmłodszego pokolenia naszych narodów. Nie jest ona bez wad i szkoda, że tak długo musieliśmy na nią czekać, a problemy związane z wizytami studyjnymi młodzieży narastały latami.</u>
          <u xml:id="u-804.2" who="#MałgorzataTracz">W czerwcu ub.r. Izrael zawiesił wizyty studyjne młodzieży do Polski. Była to wielka szkoda dla relacji polsko-izraelskich, ale przede wszystkim dla młodych Polek i Polaków oraz młodych Izraelek i Izraelczyków, bo rzetelna edukacja na temat II wojny światowej, Holokaustu, ale także wielowiekowej wspólnej historii żydowsko-polskiej jest bardzo ważna i pomaga kształtować odpowiednie relacje między państwami.</u>
          <u xml:id="u-804.3" who="#MałgorzataTracz">W końcu rok po zawieszeniu wycieczek przychodzi nam pochylić się nad ratyfikacją umowy z marca, która ma zakończyć ten impas. Ta umowa, choć reguluje przebieg wizyt studyjnych, a w ich przebiegu, co bardzo ważne, uwzględnia nie tylko edukację na temat Holokaustu i II wojny światowej, ale też wiedzę o historii i kulturze Polski i Izraela, także tę współczesną, nie jest jednak idealna. W Izraelu kontrowersje wzbudza lista rekomendowanych destynacji wycieczek, na której obok wspaniałego muzeum Polin znalazły się również kontrowersyjne instytucje kultury. Na szczęście są to tylko miejsca rekomendowane. Z kolei w Polsce niektórych niepokoją ustalenia dotyczące kwestii zapewnienia bezpieczeństwa izraelskich wizyt studyjnych i choć lepsze niż do tej pory, wciąż umożliwiające w przypadku ryzyka dla bezpieczeństwa wizyty ochronę złożoną z izraelskich funkcjonariuszy z konsularnym zezwoleniem na broń i amunicją według poszczególnych krajowych przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-804.4" who="#MałgorzataTracz">Dało się to zrobić szybciej, dało się to zrobić lepiej, ale rząd PiS wolał skupiać się na pogłębianiu konfliktów z Unią Europejską niż normalizacji relacji z innymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-804.5" who="#MałgorzataTracz">Jako Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni poprzemy ratyfikację pomimo wad umowy, ponieważ uważamy, że jest to potrzebny krok na drodze do ocieplenia relacji polsko-izraelskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-805">
          <u xml:id="u-805.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Gdula, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-806">
          <u xml:id="u-806.0" who="#MaciejGdula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszymy się z tej umowy zawartej między Izraelem a Polską. Umowa jest potrzebna, dobrze, że rząd ją wynegocjował. Przypomnę, że Lewica także swoje zrobiła, ponieważ w czerwcu zeszłego roku Marek Rutka był w Knesecie i zachęcał do podpisania tej umowy. Ona jest bardzo dobrze napisana, stwarza przestrzeń dla dialogu, dla wzajemnego poznania, dla tego, żeby młodzież z Izraela przyjeżdżała do Polski, a z Polski jeździła do Izraela. W zasadzie nie ma się do czego przyczepić, jeżeli chodzi o treść umowy. Do uzasadnienia bym się przyczepił, ale nie chcę tego robić, bo chcę się skoncentrować na czymś innym.</u>
          <u xml:id="u-806.1" who="#MaciejGdula">My musimy tę umowę wypełnić treścią. Ta umowa jest dobrze sformułowana, ale za tym muszą iść odpowiednie działania, odpowiednie sposoby komunikacji, odpowiednia narracja władz publicznych. W tym kontekście mam bardzo dużo obaw, które potwierdziła dyskusja, którą mieliśmy na posiedzeniu komisji, przede wszystkim nad swobodą badań naukowych w Polsce. Muszę zaznaczyć, bardzo spokojnie, ale jednak stanowczo, że niedopuszczalne są takie wypowiedzi jak wypowiedzi ministra Czarnka, który groził polskim naukowcom, że obetnie finansowanie badań nad Holokaustem. Jeżeli mamy konfrontować się z przeszłością, czasami bolesną, to to musi się dziać w prawdzie. To jest prawda, kontynuując wczorajszą dyskusję, nie tylko polegająca na ustaleniu liczb, jakichś suchych faktów, ale to jest też zrekonstruowanie tego, czym był Holokaust, czym było bycie jego ofiarą, co to znaczyło być Żydem, który był prześladowany, przeznaczony do eksterminacji przez Niemców, którego w zasadzie czekała pewna śmierć przy schwytaniu i który nie mógł liczyć na pewną pomoc Polaków.</u>
          <u xml:id="u-806.2" who="#MaciejGdula">To jest refleksja nad tym, jakie konsekwencje miał Holokaust dla kultury polskiej. Polacy patrzyli na to, jak przemoc zadawali Niemcy, ale także patrzyli na to, jak przemoc zadawali Polacy. Nad tym wszystkim musimy się pochylić, badać to. To nie jest łatwy proces, dlatego mówię bardzo spokojnie. Nie zależy mi na kłótni, ale tutaj potrzeba bardzo dużo dobrej woli. I na zakończenie prośba o to, żebyśmy nie traktowali kwestii Holokaustu jako jakiegoś konfliktu, rywalizacji pamięci, kto jest większą, ważniejszą ofiarą. Musimy o przeszłości rozmawiać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-806.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-807">
          <u xml:id="u-807.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Władysław Bartoszewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-808">
          <u xml:id="u-808.0" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Nie mam czasu na dłuższe debaty historyczne, chociaż chętnie bym to wygłosił, ale nawet pan marszałek, jak ustali, to mnie nie dopuści do tego, żebym tak długo mówił. Musielibyśmy się osobno umówić.</u>
          <u xml:id="u-808.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Maria Piekarska: Chociaż byłoby to ciekawe.)</u>
          <u xml:id="u-808.2" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Natomiast z całą pewnością, po pierwsze, muszę powiedzieć, że jest to umowa potrzebna, jest to umowa ważna, ona oczyszcza teren, przygotowuje pewne rzeczy, które były zaniedbane przez wiele lat. Gratulacje dla pana ministra, że to jest dobrze wynegocjowana umowa. Skoro to już padło z tej mównicy, to nie mogę się zgodzić z tym, że są problemy z muzeami do oglądania, bo na 30 muzeów zaproponowanych i uzgodnionych przez obie strony trzy są kwestionowane, z czego dwa bezsensownie. Bo nie można kwestionować, że nie można odwiedzić ul. Rakowieckiej 37, bo jest to miejsce martyrologii Polaków i patriotycznych Żydów, nie można kwestionować muzeum Ulmów, bo koniec końców wkrótce cała rodzina — łącznie z dziećmi — zostanie beatyfikowania, dostaną tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Można kwestionować Ostrołękę, tu się zgadzam, ale to jest jedno z 30, więc nie przesadzajmy.</u>
          <u xml:id="u-808.3" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Jeśli chodzi o ogólne znaczenie tej umowy, to, drodzy państwo, Żydzi mieszkali z nami przez ponad 1 tys. lat. To nie jest ta sama sytuacja jak między nami a innymi narodami. Przez 200 lat mieli własny parlament, którego nie mieli w żadnym innym państwie, dopóki nie powstało państwo Izrael. Idea powstania Izraela, czyli ruch syjonistyczny, urodziła się w Katowicach. Bazylea przyszła później. W Katowicach był pierwszy kongres. Izrael stworzyli polscy Żydzi urodzeni, wychowani i wykształceni na najlepszych polskich uczelniach. Oni stworzyli państwo, częściowo wzorując się, niestety, również na polskim Sejmie sprzed 1923 r. Dlatego słynne wspólne słowo balagan, czyli bałagan, jest takie samo, jak było u nas przed 1926 r. Mamy dużo cech wspólnych — jest rzeczą ważną dla nas, żeby kontynuacja wiedzy o naszej wspólnej historii była propagowana wśród młodzieży. Bardzo dobrze, że polska młodzież będzie tam jeździła, bo tego nie dopatrzyliśmy w przeszłości. Teraz to zostanie sformalizowane.</u>
          <u xml:id="u-808.4" who="#WładysławTeofilBartoszewski">Jest to bardzo cenna inicjatywa. Jestem bardzo zadowolony, że to będzie miało miejsce. Oczywiście mój klub poselski będzie głosował za jak najszybszą ratyfikacją tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-808.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-809">
          <u xml:id="u-809.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-809.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-810">
          <u xml:id="u-810.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedujemy nad rządowym projektem ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r. Dlaczego akurat z państwem położonym w Palestynie mielibyśmy mieć taką umowę? Nie mamy takich umów z żadnym innym państwem na świecie. Przyjeżdżają zorganizowane grupy i nie ma żadnych problemów, a z wycieczkami z Izraela są. Nie dość, że przyjeżdżają z własną ochroną, która jest arogancka…</u>
          <u xml:id="u-810.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Sam by pan powiedział, dlaczego…)</u>
          <u xml:id="u-810.2" who="#KrystianKamiński">…to dodatkowo nauczają czy pokazują historię w sposób bardzo jednostronny i niekorzystny dla Polski, o czym wczoraj m.in. pan minister mówił. Ta umowa musi sankcjonować to, żeby oni, przyjeżdżając do Polski zachowali się normalnie, jak każda inna grupa. Jesteśmy bezpiecznym państwem, nikt nie musi przyjeżdżać tu z własną ochroną. Przyjeżdżają tu wycieczki z całego świata, ludzie zwiedzają, co chcą, a jedno państwo chce mieć zagwarantowane specjalne prawa. Nie uważam tego za słuszne. Nie widzę żadnych logicznych przesłanek ku temu, aby taka umowa wchodziła w życie, aby w ogóle powstawała. Tym bardziej, że nie jest to państwo obojętne wobec nas. Żydzi kłamali wiele razy na temat naszej historii. Przecież całkiem niedawno ich były premier Ja’ir Lapid mówił o polskich obozach śmierci. Kłamał o babci sprowadzonej do Polski i rzekomo zamordowanej przez Niemców i Polaków. Mówił, że Polacy są współwinni Holokaustu. Teraz zachowują się jak gdyby nigdy nic, wszystko jest w porządku. Dlaczego mielibyśmy im cokolwiek ułatwiać? Dlaczego mielibyśmy im iść na rękę? Nie widzę żadnego powodu.</u>
          <u xml:id="u-810.3" who="#KrystianKamiński">Dodatkowo — wczoraj o tym mówiłem — w holu Sejmu mamy wystawę na temat Palestyny. Są tam informacje o cały czas dokonywanych zbrodniach izraelskich. Jest tam nawet napisane: izraelskie siły okupacyjne, a my jak gdyby nigdy nic, nie przejmując się tym, podpisujemy z państwem, które takich rzeczy dokonuje, umowę. Uważam to za całkowicie niegodne. Uważam, że nie powinno do tego dochodzić. Zgłaszam wniosek o odrzucenie tej ustawy. Samo podpisywanie tej umowy uważałbym za całkowicie tragiczne w skutkach, ponieważ świadczyłoby to o tym, że w Polsce trzeba mieć specjalną ustawę, żeby mogły tu przyjeżdżać wycieczki z Izraela. Wiadomo, że to ich wina, ale na arenie międzynarodowej wyglądałoby to tak, że jeśli Żydzi w ogóle chcą przyjeżdżać do Polski, to muszą mieć specjalną ustawę, bo nie mogą bezpiecznie zwiedzać. Jest to całkowicie zły pomysł, trzeba go jednoznacznie odrzucać i o to apelujemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-811">
          <u xml:id="u-811.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-812">
          <u xml:id="u-812.0" who="#PawełZalewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stosunki z Izraelem są specjalne ze względu na to, że wielu obywateli tego państwa ma przodków, którzy mieszkali na terenach Rzeczypospolitej. Można powiedzieć, że te stosunki są częścią relacji wewnętrznych w Polsce, ale także w Izraelu. To jest szczególna sytuacja, która nie występuje w zasadzie w relacjach z żadnym innym państwem. To jest także sytuacja, w której historia — dobra i zła — ma szczególnie emocjonalny charakter zarówno w Polsce, jak i w Izraelu. Jest szansą, ale też potrafi być zagrożeniem.</u>
          <u xml:id="u-812.1" who="#PawełZalewski">Przez wiele lat — patrzę na pana Władysława Teofila Bartoszewskiego, bo to dzięki jego ojcu prof. Władysławowi Bartoszewskiemu — relacje polsko-izraelskie były traktowane jako wykorzystywana przez Polskę szansa. Bo Izrael to mały, ale bardzo ważny kraj, ważny punkt na świecie. To kraj niebywale rozwinięty, z nowoczesnymi technologiami, od którego możemy także wiele się nauczyć. Także Polska jest atrakcyjnym krajem dla Izraela i może wiele zaoferować. Ale niestety, państwa rząd to zepsuł, a awantura o wolność badań naukowych, którą wywołaliście w 2018 r., zepsuła te relacje i tak naprawdę one są zepsute do dzisiaj. Niedługo będzie drugi rok, jak nie ma polskiego ambasadora w Tel Awiwie. To jest sytuacja zupełnie nie do zrozumienia.</u>
          <u xml:id="u-812.2" who="#PawełZalewski">Na ostatnich lotniczych ćwiczeniach wojskowych, Blue Flag, w których wcześniej uczestniczyliśmy, nie było polskich sił powietrznych. W 75. rocznicę utworzenia państwa Izrael nie było żadnego polskiego akcentu. Dobrze, że ta umowa została wynegocjowana, dobrze, że ma taki charakter, dobrze, że jest ten aneks. Jestem przekonany, że młodzi Żydzi, przyjeżdżając do Polski, będą zwiedzali także muzeum Polin. Zobaczą, że Polska była nie tylko miejscem zagłady, ale także życia wielu, wielu Żydów. Mam nadzieję, że to będzie taki punkt, od którego zaczniemy naprawiać te zepsute przez państwa relacje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-812.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-812.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-813">
          <u xml:id="u-813.0" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zgłosili się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-813.1" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Katarzyna Piekarska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-813.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Maria Piekarska: A ile mam czasu?)</u>
          <u xml:id="u-813.3" who="#RyszardTerlecki">Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-814">
          <u xml:id="u-814.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jako osoba, która blisko od 3 dekad już działa na rzecz dobrych relacji polsko-izraelskich, tę umowę oceniam bardzo pozytywnie. Muszę też powiedzieć, że jest naprawdę dobrze wynegocjowana.</u>
          <u xml:id="u-814.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Mam pytanie, panie ministrze: Jak dzięki tej umowie może zwiększyć się liczba polskiej młodzieży, która będzie wyjeżdżała do Izraela, młodzieży, a także pracowników naukowych? Jaki to może być rząd wielkości? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-815">
          <u xml:id="u-815.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-815.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-815.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-815.3" who="#RyszardTerlecki">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-815.4" who="#RyszardTerlecki">Pan minister chce odpowiedzieć pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-815.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-816">
          <u xml:id="u-816.0" who="#PawełJabłoński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-816.1" who="#PawełJabłoński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo Posłowie! Padło tutaj jedno pytanie, ale też w samej dyskusji padło kilka głosów, do których chciałbym się w imieniu rządu odnieść, bo część spraw należy tutaj bardzo jednoznacznie przedstawić, część także sprostować.</u>
          <u xml:id="u-816.2" who="#PawełJabłoński">Cieszę się, że mamy generalnie bardzo duże i prawie, można powiedzieć, jednogłośne poparcie dla tej umowy, dlatego że ta umowa jest potrzebna, myślę, że przede wszystkim Polsce. To prawda w pewnym stopniu, tak jak powiedział przedstawiciel Konfederacji, że jest to umowa dość wyjątkowa, że z żadnym innym państwem takiej umowy nie mamy zawartej, ale potrzeba jej zawarcia wynikała właśnie z tego, że przez długie lata, przez praktykę ukształtowaną w zasadzie od lat 90. ta relacja między Polską a Izraelem oparta była o zwyczaje bardzo niewłaściwe. Mówiono tutaj o tym wielokrotnie, przedstawiała to pani poseł w sprawozdaniu, ja to krótko powtórzę, bo te kluczowe elementy były niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-816.3" who="#PawełJabłoński">Fatalne zachowania uzbrojonej ochrony funkcjonariuszy służb obcego państwa na naszym terytorium. Pewien zwyczaj, który się wykształcił i który kojarzył się przede wszystkim naszym obywatelom bardzo źle i negatywnie wpływał na odbiór tych wyjazdów, a dla samych uczestników tych wyjazdów sprawiał wrażenie, że Polska jest państwem niebezpiecznym. Także jeśli chodzi o sam program tych wyjazdów, sposób ich przeprowadzania, to w zasadzie doprowadzało to do tego, że ich młodzi uczestnicy byli pozbawieni realnej możliwości, po pierwsze, kontaktu ze swoimi rówieśnikami — czasami się to zdarzało, ale absolutnie nie było to regułą — i nie dowiadywali się też o historii Polski, nie dowiadywali się o historii stosunków polsko-żydowskich, polsko-izraelskich, o dziedzictwie wspólnym, także o historii tych ludzi, którzy są założycielami Izraela, którzy byli naszymi obywatelami — tego brakowało. I to powodowało, że te wyjazdy tak naprawdę w ogromnym stopniu utwierdzały negatywne stereotypy o Polsce.</u>
          <u xml:id="u-816.4" who="#PawełJabłoński">I to, z czym my przystępowaliśmy do negocjacji, to, jakie założenia mieliśmy, to było zatrzymanie i odwrócenie tego negatywnego trendu, doprowadzenie do tego, żeby tych wyjazdów do Polski było jak najwięcej, także żeby jak najwięcej było wyjazdów z Polski do Izraela — przejdę również do odpowiedzi na pytanie pani poseł nieco później — żeby młodzi ludzie z obu krajów mogli jak najwięcej dowiedzieć się o państwie, do którego jadą, i jak najlepiej poznać swoich rówieśników, bo uważamy, że to jest droga do budowy relacji opartych na prawdzie, opartych na poznaniu siebie nawzajem, poznaniu prawdy historycznej, ale także prawdy o teraźniejszości, dowiedzenie się o tym, że my tak naprawdę jesteśmy sobie bardzo bliscy, że są oczywiście różne fałszywe, negatywne stereotypy na temat Polski w Izraelu, także na temat Izraela w Polsce, ale właśnie to są stereotypy fałszywe.</u>
          <u xml:id="u-816.5" who="#PawełJabłoński">My przystąpiliśmy do rozmów na temat tej umowy z założeniem, żeby z tymi stereotypami walczyć i robić to nie poprzez płomienne deklaracje, wystąpienia czy wyłącznie reagowanie na negatywne wobec Polski stanowiska tego czy innego polityka — to też jest, oczywiście, bardzo ważne, żeby reagować — ale żeby budować u podstaw zmianę postawy społecznej, zmianę postawy społecznej wobec Polski w Izraelu, także — oczywiście na tym zależało bardziej stronie izraelskiej, ale nam też — zmianę postaw wobec Izraela w Polsce. I z tymi założeniami idą umowy, z tymi założeniami przystępowaliśmy do negocjacji i te założenia nam przyświecały przez cały czas trwania tych negocjacji. One rzeczywiście trwały długo. Zgadzam się, że można byłoby pewnie wynegocjować tę umowę szybciej, ale żeby to wynegocjować, wymagana jest zgoda obu stron.</u>
          <u xml:id="u-816.6" who="#PawełJabłoński">Te rozmowy były trudne. Po stronie izraelskiej w międzyczasie oczywiście zmieniał się rząd. To też wpływało na przebieg rozmów, ale cieszymy się z tego, że udało się doprowadzić do zawarcia porozumienia dokładnie zgodnie z założeniami, które mieliśmy przy rozpoczynaniu negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-816.7" who="#PawełJabłoński">Część z państwa wskazywała, zdaje się, że pani poseł z koalicji, że ta umowa czy też załącznik do niej wywołał pewne kontrowersje w Izraelu. Szanowni państwo, ta umowa została wynegocjowana i ustalona, uzgodniona wspólnie, od A do Z, razem z załącznikami, przez rząd Polski i przez rząd Izraela. Nie ma żadnych kontrowersji ani w rządzie polskim, ani w rządzie izraelskim co do treści tej umowy.</u>
          <u xml:id="u-816.8" who="#PawełJabłoński">Zdajemy sobie sprawę z tego, że jest część środowisk politycznych w Izraelu, zwłaszcza tych, które Polskę krytykowały, które wobec Polski zachowywały się w sposób bardzo niewłaściwy, o tym mówił też pan poseł Kamiński. Przecież to były minister spraw zagranicznych, były premier Izraela Polskę atakował, wyrzucił naszego ambasadora. To jest przyczyna, panie pośle, dlaczego nie ma ambasadora — został wyrzucony. To nie była przecież nasza decyzja.</u>
          <u xml:id="u-816.9" who="#komentarz">(Poseł Paweł Zalewski: Ale 2 lata, panie ministrze, 2 lata.)</u>
          <u xml:id="u-816.10" who="#PawełJabłoński">Ale to się zmieniło, dlatego że konsekwentnie prowadziliśmy negocjacje, konsekwentnie stojąc na tym stanowisku, które nam przyświecało od początku do końca. I te wszystkie kontrowersje, które gdzieś tam ktoś podnosi, taka czy inna osoba, czy z polityki, czy w prasie… Każdy ma prawo oczywiście oceniać to tak, jak chce, ale rząd Polski i rząd Izraela się w tej sprawie porozumiały, jesteśmy głęboko przekonani, że z korzyścią dla obu naszych państw, dla obu naszych narodów i dla realizacji naszych wspólnych interesów. Polska i Izrael mają ogromną liczbę wspólnych interesów, choćby w dziedzinie bezpieczeństwa, o czym mówiła pani poseł w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-816.11" who="#PawełJabłoński">Chcę też bardzo mocno podkreślić jeszcze jedną kwestię, kończąc temat tych rzekomych kontrowersji. Jeżeli jest tak, że ktoś mówi, w zasadzie jakikolwiek uczestnik życia publicznego, czy to polityk, czy naukowiec, czy publicysta, że muzeum rodziny Ulmów w Markowej to jest muzeum, którego należy za wszelką cenę unikać, to jest muzeum będące marzeniem negacjonistów Holokaustu — a takie zdania wypowiedział, i tak cytuje go izraelska prasa, pan Grabowski, naukowiec specjalizujący się rzekomo w tym zagadnieniu, a jednocześnie działający niestety w sposób moim zdaniem absolutnie oderwany od rzeczywistości, świadczący raczej o tym, że jemu na prawdzie nie zależy — jeżeli z tego typu atakami mamy do czynienia, to cóż, musimy się godzić z tym, bo mamy wolność słowa, każdy może mówić to, na co ma ochotę, ale jednocześnie my jako rząd mamy obowiązek przypominać, jaka jest prawda. Rodzina Ulmów, ludzie tacy jak oni, których były przecież w Polsce dziesiątki tysięcy, ratowali Żydów, ryzykowali życie, a często życie swoje poświęcali. I mamy dzisiaj mówić, że przypominanie jest kontrowersyjne? Przecież to jest podstawa naszej historii, żeby przypominać o bohaterstwie, żeby przypominać o ofiarach.</u>
          <u xml:id="u-816.12" who="#PawełJabłoński">To nie jest żadna rywalizacja. Tutaj pan poseł powiedział, że to ma być jakiś wyścig czy nie wyścig, kto bardziej cierpiał, kto był większą ofiarą. Absolutnie, nie chodzi tu o żaden wyścig, wręcz przeciwnie. My nie ścigamy się w ustalaniu, że ofiar było tyle milionów czy tyle milionów. Przypominamy cały czas konsekwentnie, że zarówno Polska, zarówno Polacy, jak i Żydzi, my wszyscy byliśmy ofiarą nazistowskich Niemiec. Myślę, że w tej sali nikomu nie muszę o tym przypominać, bo to jest rzecz w Polsce znana absolutnie powszechnie, że my jesteśmy ofiarą nazistowskich Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-816.13" who="#PawełJabłoński">Jesteśmy także ofiarą Holokaustu, Polska jako państwo. Nasi obywatele byli mordowani w Holokauście, 3 mln polskich obywateli. Ale ta prawda, że Polska jest ofiarą Holokaustu, ta prawda, że Polska jest ofiarą II wojny światowej, nie jest poza naszymi granicami powszechnie znana. Musimy sobie zdawać z tego sprawę. Jeżeli nie będziemy o tym mówić, nie będziemy o tym opowiadać, nie będziemy zapraszać innych do tego, żeby poznawali tę historię, żeby zapoznawali się z nią także w Polsce, w polskich instytucjach, w polskich muzeach, to ktoś inny tę historię będzie za nas opowiadał. I będzie ją opowiadał w sposób niekorzystny dla nas, w sposób taki, jak to niestety się dzieje, gdy przytacza się różne indywidualne przypadki kolaboracji, które miały miejsce w każdym narodzie — przecież zdarzały się także w narodzie żydowskim — ale te indywidualne przypadki nie mogą przyćmiewać historii. Historia jest taka, że Polska była ofiarą. Jeśli ktoś usiłuje unieważnić ten fakt przez to, że ten czy inny człowiek kolaborował z nazistowskimi Niemcami, to jest fałszerzem historii.</u>
          <u xml:id="u-816.14" who="#PawełJabłoński">Nie chcę wchodzić w kwestie swobody badań naukowych. W Polsce jest pełna swoboda badań naukowych, doskonale państwo o tym wiecie. Ale też nie jest tak, że polski rząd ma obowiązek finansować każde badania naukowe i każdego człowieka, który chce jakieś badania prowadzić, zwłaszcza jeżeli te badania mają charakter fałszujący historię lub w istocie ją wypaczający, bo to jest niestety bardzo poważny problem.</u>
          <u xml:id="u-816.15" who="#PawełJabłoński">Nie będę tego kontynuował, bo to nie jest temat tej umowy, ale nasze stanowisko jest takie, że ta umowa przyczynia się do poszerzenia zakresu prawdy. Prawdy o II wojnie światowej, prawdy o historii polsko-żydowskiej, także prawdy o relacjach polsko-izraelskich. My nad tym pracujemy i będziemy pracować cały czas.</u>
          <u xml:id="u-816.16" who="#PawełJabłoński">Padło tutaj takie sformułowanie, że sama umowa jest dobra, ale kluczowa jest jej realizacja i implementacja. Oczywiście pełna zgoda. W tej chwili jako rząd, jako poszczególne ministerstwa: MSZ, ministerstwo edukacji, ministerstwo kultury — razem z instytucjami izraelskimi, nie tylko z ministerstwami, ale także z instytucjami kultury, nauki, edukacji — będziemy wdrażać tę umowę. Będziemy realizować ten program w sposób jak najszerszy, jak najbardziej zachęcać ludzi młodych — nie tylko młodych, ale ta umowa dotyczy młodzieży — do tego, żeby tych wyjazdów było jak najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-816.17" who="#PawełJabłoński">Wyjazdów do Izraela z Polski także będzie dużo więcej niż do tej pory, bo uważamy, że to jest bardzo istotne, żeby młodzi ludzie z Polski poznawali historię, poznawali Izrael również od tej strony, która ma znaczenie dla naszych wzajemnych relacji. Przecież wielu Polaków, wielu Żydów polskiego pochodzenia to państwo zakładało.</u>
          <u xml:id="u-816.18" who="#PawełJabłoński">I tak naprawdę, kończąc to wystąpienie, chcę podziękować tym z państwa, którzy deklarują wsparcie dla tej umowy. Mam nadzieję, że zarówno proces jej ratyfikacji, jak i następnie wdrażania, funkcjonowania będzie nas wszystkich w Polsce łączył. Bo cel jest zasadniczy: celem jest to, żeby wzmacniać pozycję międzynarodową Polski poprzez docieranie z prawdziwymi informacjami jak najszerzej, do jak największej liczby ludzi. Nie tylko w Izraelu. Ona dotyczy obywateli Izraela i Polski, ale doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że ma także szersze znaczenie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-816.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-817">
          <u xml:id="u-817.0" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-817.1" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy, proponuję przystąpić do głosowania nad tym w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-817.2" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to tak postąpimy i będziemy głosować nad tym jutro.</u>
          <u xml:id="u-817.3" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-817.4" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o rządowym projekcie ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej (druki nr 3069 i 3333).</u>
          <u xml:id="u-817.5" who="#RyszardTerlecki">Proszę pana posła Leszka Kowalczyka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-818">
          <u xml:id="u-818.0" who="#LeszekKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-818.1" who="#LeszekKowalczyk">Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Komunikacja elektroniczna stanowi teraz narzędzie bardzo powszechne i stosowane przez miliony osób w Polsce. Z usług tych korzysta bardzo dużo osób. Jeżeli korzystają z nich miliony osób dziennie, to niestety te usługi są też wykorzystywane przez przestępców działających na szkodę przedsiębiorców telekomunikacyjnych, ale przede wszystkim użytkowników końcowych, czyli zwykłych, szarych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-818.2" who="#LeszekKowalczyk">Ostatnio pojawiły się ataki na osoby fizyczne z wykorzystaniem usług telekomunikacyjnych. Przestępcy stosują specjalne bramki internetowe. Podszywają się pod numery zaufanych instytucji, pod osoby publiczne. Dzwonią z rzekomo prawdziwego numeru. Próbują w ten sposób nakłonić do niekorzystnych działań, a nawet te osoby zastraszyć. Zjawisko to nosi nazwę CLI Spoofing. Polega ono na nieuprawnionym posłużeniu się przez użytkownika wywołującego połączenie głosowe numerem wskazującym na inną osobę lub instytucję po to, aby podszyć się pod nich, by moc łatwiej nakłonić ofiarę, odbiorcę takiego połączenia, do określonego działania, w szczególności do przekazania danych osobowych, niekorzystnego rozporządzenia mieniem lub instalacji złośliwego oprogramowania.</u>
          <u xml:id="u-818.3" who="#LeszekKowalczyk">Innym zagrożeniem dla użytkowników są fałszywe krótkie wiadomości tekstowe, SMS. Oszuści, podszywając się pod zaufane instytucje, próbują nakłonić nieświadome ofiary do ujawnienia danych osobowych czy informacji o karcie kredytowej czy do zainfekowania urządzenia przez kliknięcie w link wiadomości. Zjawisko to występuje pod nazwą smishing. W tej sytuacji konieczne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów dotyczących zwalczania nadużyć w komunikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-818.4" who="#LeszekKowalczyk">W ramach obecnych przepisów nie ma możliwości skutecznego przeciwdziałania nadużyciom w komunikacji elektronicznej. Proponowane rozwiązania mają służyć stworzeniu odpowiednich ram prawnych do podejmowania działań w zakresie zapobiegania nadużyciom w komunikacji elektronicznej przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, a w dalszej perspektywie pozwolą w większym stopniu niż obecnie ograniczyć skalę nadużyć i chronić bezpieczeństwo użytkowników.</u>
          <u xml:id="u-818.5" who="#LeszekKowalczyk">Projekt ustawy ma na celu wdrożenie przepisu art. 97 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej, dziennik urzędowy z dnia 17 grudnia 2018 r., zgodnie z którym organy mogą wymagać od podmiotów udostępniających publiczne sieci łączności elektronicznej lub świadczących publicznie dostępne usługi łączności elektronicznej zablokowania w indywidualnym przypadku dostępu do numerów lub usług, gdy jest to uzasadnione ze względu na oszustwo lub nadużycie. Szybki wzrost liczby tego typu przestępstw oraz fakt, że regulowana materia znajduje się na styku dziedziny Prawa telekomunikacyjnego i wyodrębniającego się materialnego prawa administracyjnego z zakresu cyberbezpieczeństwa, sprawiają, że konieczne jest ujęcie tego zagadnienie w odrębnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-818.6" who="#LeszekKowalczyk">Proszę państwa, wszyscy byliśmy zgodni co do ustawy. Tak naprawdę jest niezgodność tylko co do vacatio legis. Proponowane jest 30 dni, a będzie wniosek mniejszości, żeby było to 180 dni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-818.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-819">
          <u xml:id="u-819.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-819.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-819.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-819.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Robert Gontarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-820">
          <u xml:id="u-820.0" who="#RobertGontarz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt zaprezentować stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii o rządowym projekcie ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej, druk nr 3069.</u>
          <u xml:id="u-820.1" who="#RobertGontarz">Współczesne społeczeństwo powszechnie i codziennie korzysta z usług telekomunikacyjnych i z usług elektronicznych. W związku z tym coraz częściej pojawiają się różnego rodzaju nadużycia i działania, które mogą mieć znamiona przestępstw. W ostatnich miesiącach szczególnie nasiliły się takie ataki na osoby fizyczne, dlatego konieczne jest wprowadzenie odpowiednich rozwiązań legislacyjnych. Można tutaj zwrócić uwagę na takie zagrożenia, jak spoofing czy smishing. Smishing to zagrożenie ze strony krótkich wiadomości tekstowych, SMS. Polega ono na podszywaniu się pod zaufane instytucje. Myślę, że każdy z nas jednokrotnie albo wielokrotnie otrzymał wiadomości, czy to SMS-y, czy to wiadomości na różnych komunikatorach elektronicznych, z informacją, że trzeba coś dopłacić w banku bądź że jakieś jego zdjęcia są w Internecie. Chodzi o to, żebyśmy weszli w tę wiadomość i sprawdzili, co tam, w tym danym linku jest. Niejednokrotnie oznacza to po prostu wiadomość wysłaną przez wirusa, przez złośliwe oprogramowanie.</u>
          <u xml:id="u-820.2" who="#RobertGontarz">W takiej sytuacji konieczne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów, aby zwalczyć powstające nadużycia. Proponowane rozwiązania legislacyjne służą stworzeniu odpowiednich ram prawnych do podejmowania działań w zakresie zapobiegania nadużyciom w komunikacji elektronicznej przy współpracy z przedsiębiorstwami telekomunikacyjnymi. Przyjęte rozwiązania pozwolą w większym stopniu niż obecnie ograniczyć skalę nadużyć i chronić bezpieczeństwo użytkowników.</u>
          <u xml:id="u-820.3" who="#RobertGontarz">W kontekście zapobiegania nadużyciom w komunikacji elektronicznej oraz w związku z ich zwalczaniem w przedłożonym akcie prawnym określone zostają m.in. prawa i obowiązki przedsiębiorców telekomunikacyjnych, kompetencje prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zasady wnoszenia sprzeciwu przez nadawcę krótkich wiadomości tekstowych oraz przez podmiot posiadający tytuł prawny do domeny wobec wpisania domeny internetowej na listę ostrzeżeń, obowiązki dostawcy poczty elektronicznej oraz podmiotu publicznego związane ze świadczeniem, korzystaniem z poczty elektronicznej, szczególne zasady przetwarzania informacji objętych tajemnicą telekomunikacyjną.</u>
          <u xml:id="u-820.4" who="#RobertGontarz">Procedowany projekt ustawy ma również na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej przez wdrożenie przepisu art. 97 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiej i Rady Unii Europejskiej 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-820.5" who="#RobertGontarz">W związku z powyższym Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie opiniuje przedłożony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-821">
          <u xml:id="u-821.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-821.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Frysztak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-822">
          <u xml:id="u-822.0" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Ustawę przedłożoną w druku nr 3069 i sprawozdanie oceniamy jako klub Koalicji Obywatelskiej i Platformy Obywatelskiej co do zasady pozytywnie, zwłaszcza w dobie działań związanych z podszywaniem się w sieci pod instytucje warto zadbać o bezpieczeństwo użytkowników.</u>
          <u xml:id="u-822.1" who="#KonradFrysztak">Ale warte jest podkreślenia, że niestety po raz kolejny jest to ustawa, nad którą musieliśmy pracować wyłącznie w trakcie jednego posiedzenia Sejmu i już na tym posiedzeniu byliśmy zobowiązani jako komisja złożyć sprawozdanie. Niestety to spowodowało, że mamy poczucie, że ta ustawa nie jest dopracowana. Zwracam uwagę, że w czasie obrad komisji izby usługodawców zwracały uwagę, że niektóre przepisy są niejasne albo nieprecyzyjne. To zobowiązanie przyjął na siebie pan minister, aby w czasie prac nad tą ustawą w Senacie jeszcze ją dopracować. Mam nadzieję, że to zobowiązanie, panie ministrze, zostanie wypełnione.</u>
          <u xml:id="u-822.2" who="#KonradFrysztak">Zwracamy uwagę na artykuł, który pojawił się już w prawie komunikacyjnym. Ten artykuł mówił o tym, że prezes Urzędu Komunikacji będzie mógł, de facto będzie musiał, zatrzymać daną stronę internetową czy dany numer w ciągu 6 godzin. To, szanowni państwo, rodzi obawy, że taki mechanizm mógłby przez upolityczniony dziś urząd zostać wykorzystany chociażby w trakcie nadchodzącej kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-822.3" who="#KonradFrysztak">Dlatego, panie marszałku, jako klub Koalicji Obywatelskiej składamy poprawkę, aby ten punkt wchodził w życie w dniu 1 listopada 2023 r. Pozostałe przepisy ustawy oceniamy jako pozytywne i będziemy tą ustawę popierać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-822.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-823">
          <u xml:id="u-823.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-823.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-824">
          <u xml:id="u-824.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bezpieczeństwo informacji to pewien fenomen, który w dobie powszechnej rewolucji cyfrowej jest jednym z fundamentów bezpiecznego państwa. Ten fenomen zaliczyć można do tego, że o bezpieczeństwie cyfrowym możemy mówić w kontekście zarówno wielu pozytywnych emocji dających poczucie bezpieczeństwa obywatelowi, jak i niebezpieczeństw, które powodują przestępcy, ale pojawiają się też one w kontekście tego, jak szybko i dynamicznie zmienia się cyfrowa rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-824.1" who="#KrzysztofGawkowski">Zatem bezpieczeństwo informacji i cyfrowy rynek musi być tak regulowany, żeby nie przeszkadzał obywatelowi w możliwości korzystania z rynku, a jednocześnie dawał mu poczucie zaopiekowania przez państwo. W Polsce tworzone przepisy dotyczące nadużyć w komunikacji elektronicznej wychodzą naprzeciw oczekiwaniom dwóch grup korzystających na równych prawach z bezpieczeństwa informacji. Z jednej strony chodzi o grupę, która ma charakter instytucjonalny, zarówno publiczny, jak i prywatny, z drugiej — o obywatela. Te interesy grup często się łączą, przenikają, dają poczucie, że człowiek może liczyć na instytucje państwa. Biznes może liczyć na to, że będzie dobrze przez państwo chroniony, a jednocześnie nic, co w tym konglomeracie, w tej synergii działań się dzieje, nie będzie pomijane. Dlatego stworzenie przepisów, które będą dawały poczucie bezpieczeństwa informacyjnego, że rozwój społeczeństwa informacyjnego będzie wychodził naprzeciw technologii, to dobry kierunek.</u>
          <u xml:id="u-824.2" who="#KrzysztofGawkowski">Co jest w tej ustawie niepokojące? To, że pomimo zgłoszenia wielu poprawek podczas prac rządowych, zgłaszania informacji o tym, że potrzebne są szersze konsultacje z izbami, z obywatelami, te konsultacje nie zostały często wzięte pod uwagę, na co zwracali uwagę w komisji przedstawiciele izb. Osobiście mam takie też poczucie, że zbyt mało cały czas rozmawiamy o procedurze dotyczącej edukacji.</u>
          <u xml:id="u-824.3" who="#KrzysztofGawkowski">Klub Lewicy będzie popierał ustawę, bo uważamy, że takie rozwiązania trzeba w Polsce wdrożyć, szczególnie że w tamtym roku podczas procedowania nad przepisami dotyczącymi powołania cyberpolicji o nich mówiłem i pan minister Cieszyński odpowiadał o tym, że te przepisy są projektowane i pewnie w tym roku będziemy je przyjmowali. Dobrze, że to się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-824.4" who="#KrzysztofGawkowski">Mam tylko takie poczucie, że cały czas nie gospodarujemy i nie opiekujemy się ostatnim z tych elementów, czyli odpowiedzialnością człowieka. Mówię o edukacji. Zadaniem zarówno państwa, jak i ministerstwa, szeroko pojętej władzy publicznej jest to, żebyśmy w przypadku cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa informacji, polityk informacyjnych, systemów komunikacji elektronicznej wyrobili przeświadczenie, że to obywatel musi być tym, który pierwszy będzie stawiał tamę. Państwo będzie mu pomagało, tak jak w przypadku projektowanych przepisów dotyczących tego, że ograniczymy spoofing, czy będziemy robili wszystko, żeby nie było dużego zjawiska smishingu. Nie wyeliminujemy ich, to jest jasne. Mamy taką świadomość. Świadomość tego ma rynek. Świadomość tego mają eksperci. Nigdy nie będzie tak, że to się uda. Ale jeżeli sprawimy, że pojawi się wyraźny sygnał, że elementem kluczowym jest wyedukowanie społeczeństwa, jeżeli będziemy mieli wyedukowane społeczeństwo… Powinniśmy to rozpoczynać na poziomie szkoły podstawowej. Ja nawet nie wiem, czy nie powinniśmy rozpoczynać tego na poziomie klas I-III, może w klasie III. Taka świadomość społeczna będzie nam budowała coś, co nazywa się odpowiedzialnością społeczną za cyberbezpieczeństwo. I taka odpowiedzialność za cyberbezpieczeństwo sprawi, że te przepisy — choć słusznie, że jest ten projekt — nie będą wtedy tak potrzebne. Niestety bowiem często przestępcy bądź różne instytucje wykorzystują to, jakie możliwości daje cyfrowa technologia, korzystają z tego, że psychologiczny aspekt wiedzy o cyberbezpieczeństwie wciąż nie jest dostatecznie uwzględniany. Im bardziej będziemy to poprawiali, im więcej będziemy tu wkładali siły, pracy i przede wszystkim odpowiedzialności za to, żeby poziom bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni się podwyższał, tym więcej będziemy mieli z tego korzyści. Bez odpowiedniej edukacji nawet najlepsze przepisy, nawet takie przepisy jak te regulujące dzisiaj nadużycia w komunikacji elektronicznej, nawet takie, które będą dawały duże kompetencje prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej czy stwarzające też reguły definicji…</u>
          <u xml:id="u-824.5" who="#KrzysztofGawkowski">Za to chciałem podziękować, bo tych reguł definicyjnych do tej pory nie było. Dobrze, że ktoś pomyślał, że powinniśmy stworzyć definicję nadużycia w komunikacji elektronicznej, bo to daje poczucie, że czegoś można uczyć i kogoś można kształcić. Tu zawsze będziemy w defensywie. O takiej defensywie powinniśmy mówić i stawiać przede wszystkim na edukację. Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-824.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-825">
          <u xml:id="u-825.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Tomczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-826">
          <u xml:id="u-826.0" who="#JacekTomczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy do czynienia z projektem ważnym, niezwykle potrzebnym. Szkoda tylko, że prace nad nim w parlamencie trwały tak krótko. Komunikacja elektroniczna stanowi narzędzie powszechnie wykorzystywane w życiu codziennym przez współczesne społeczeństwo informacyjne. Z usług dostarczanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych codziennie korzysta wiele milionów osób. Usługi te są również coraz szerzej, w sposób coraz bardziej wyszukany wykorzystywane niestety przez przestępców w celu wyrządzenia szkód nie tylko po stronie przedsiębiorców telekomunikacyjnych, ale także użytkowników końcowych, obywateli, lub osiągniecia po prostu zwykłych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-826.1" who="#JacekTomczak">W ostatnich miesiącach nasiliły się różne ataki również na osoby fizyczne, podczas których wykorzystuje się usługi telekomunikacyjne. Przestępcy stosują coraz bardziej wyrafinowane środki. Stosują m.in. specjalne bramki internetowe, podszywają się pod numery zaufanych instytucji czy osoby publiczne i dzwonią z rzekomo prawdziwego numeru. Innym zagrożeniem dla użytkowników są także fałszywe krótkie wiadomości tekstowe, SMS-y. Te przykłady różnego rodzaju przestępczości w cyberprzestrzeni można by wymieniać długo, natomiast w tej sytuacji niewątpliwie konieczne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów dotyczących zwalczania nadużyć w komunikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-826.2" who="#JacekTomczak">Proponowane rozwiązania mają służyć stworzeniu odpowiednich ram prawnych umożliwiających podejmowanie działań z zakresu zapobiegania nadużyciom w komunikacji elektronicznej. Przepisy te wdrażają także art. 97 ust 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej, zgodnie z którym organy mogą wymagać od podmiotów ustanawiających publiczne sieci łączności elektronicznej lub świadczących publiczne udostępnienie usługi łączności elektronicznej zablokowania w indywidualnych przypadkach dostępu do numeru lub usług, jeśli jest to uzasadnione ze względu na oszustwo lub nadużycie.</u>
          <u xml:id="u-826.3" who="#JacekTomczak">Szybki wzrost liczby tego typu przestępstw oraz fakt, że regulowana materia znajduje się na styku dziedziny prawa telekomunikacyjnego i materialnego prawa administracyjnego z zakresu cyberbezpieczeństwa, sprawiają, że konieczne jest ujęcie tego w tej właśnie odrębnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-826.4" who="#JacekTomczak">Klub Koalicja Polska jest za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-827">
          <u xml:id="u-827.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-827.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-828">
          <u xml:id="u-828.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W każdym pokoleniu są przestępcy, każde pokolenie ma swoje techniki przestępcze. Jeszcze do niedawna zmagaliśmy się z kradzieżą tożsamości w odniesieniu do normalnych aktywności internetowych, jeszcze do niedawna zagrożeniem były wydarzenia typu: man-in-the-middle, czyli ktoś pomiędzy klientem a serwerem, do którego klient przesyła dane, a dzisiaj powszechnym zjawiskiem są oszustwa z wykorzystaniem sieci telekomunikacyjnych. Są to oszustwa, wobec których przeciętny Polak, przeciętna Polka, a w zasadzie przeciętny obywatel świata bywa bezradny. Jak tu bowiem nie wierzyć w SMS, który przychodzi od naszego banku z kodem potwierdzającym jakąś transakcję i w zasadzie nie budzi żadnych wątpliwości? Jak tu bowiem nie wierzyć w wiadomość od kuriera, który ma nam dostarczyć przesyłkę? Jak tu bowiem nie wierzyć w wiadomość np. ze szkoły naszego dziecka, dotyczącą zachowania tego dziecka albo ocen, które uzyskało? Dopiero potem, po fakcie, okazuje się, że to nie był bank ani kurier, że to nie była szkoła, że to był przestępca, który stosując kombinowane elementy z jednej strony socjotechniki i z drugiej strony czysto informatycznych zachowań, wyprowadził nas w pole i doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia tym, co posiadamy, czyli najczęściej oczywiście pieniędzmi. Tak więc to bardzo dobrze, że taka ustawa się pojawia, bo w pewien sposób zabezpiecza nas to przed najbardziej popularnymi i rozpowszechnionymi ostatnio oszustwami.</u>
          <u xml:id="u-828.1" who="#MichałGramatyka">Jest też parę innych bardzo pozytywnych elementów związanych z tym prawem. Podczas posiedzeń Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowych Technologii udało się np. poprawić przepisy karne, które rząd proponował w tej ustawie. I tutaj chapeau bas wobec pana ministra i twórców tego prawa, bo z kiepskich przepisów nagle zrobiliśmy dobre przepisy, mieszczące się w zasadach techniki legislacyjnej, a przede wszystkim — w zasadach rządzących prawem karnym.</u>
          <u xml:id="u-828.2" who="#MichałGramatyka">Przydałoby się dłuższe vacatio legis, w szczególności w przypadku tzw. listy DNO, czyli listy numerów, których nie należy uwierzytelniać. To vacatio legis dla tej listy dziś wynosi 30 dni. Dobrze by było, gdyby dni tych było 180, ale ten okres 180 dni, o ile dobrze słuchałem wystąpienia pana ministra, powinien przejść czy powinien zostać zaproponowany. Bardzo za to dziękuję, szczególnie w imieniu operatorów, którzy będą musieli się dostosować do przepisów tej ustawy. Dobrze by było, gdyby to dostosowanie obejmowało technologię możliwie najwyższej jakości.</u>
          <u xml:id="u-828.3" who="#MichałGramatyka">Oczywiście zagłosujemy za tą ustawą. To jest potrzebne prawo, to jest prawo wychodzące naprzeciw potrzebom Polek i Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-828.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-829">
          <u xml:id="u-829.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-829.1" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zapisali się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-829.2" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszeń do pytań.</u>
          <u xml:id="u-829.3" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-829.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-829.5" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-829.6" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-830">
          <u xml:id="u-830.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo bym prosił o przygotowanie odpowiedzi na piśmie na pytanie dotyczące tego, jak dzisiaj szacujecie straty dotyczące nadużyć w komunikacji elektronicznej. Bardzo bym prosił o rozbicie tych elementów na poszczególne obszary, żebyśmy mogli zobaczyć, w jakich są obszarach. Jeżeli dysponujecie danymi, np. z ostatnich 2, 3 lat, to też o takie dane bym poprosił. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-831">
          <u xml:id="u-831.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-831.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-832">
          <u xml:id="u-832.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W art. 3 projektu czytamy, że zakazane są nadużycia w komunikacji elektronicznej, w szczególności wysyłanie wiadomości SMS, w której nadawca podszywa się pod inny podmiot w celu nakłonienia odbiorcy tej wiadomości do określonego zachowania: otwarcia strony internetowej bądź instalacji oprogramowania. Czyżby to była chwila przełomowa? Czyżby ta ustawa była zapowiedzią rozliczeń w służbach? Oczywiście pytam z ironią. Bardzo mnie to interesuje, bo sama…</u>
          <u xml:id="u-832.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-833">
          <u xml:id="u-833.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-834">
          <u xml:id="u-834.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest oczywiście bardzo potrzebna ustawa, dlatego że trzeba bardzo czujnie zwalczać nadużycia w komunikacji elektronicznej, które są coraz bardziej bezczelne. Ale pytam: Dlaczego tak długo czekaliście? Dopiero pod presją Unii Europejskiej w przypadku wdrożenia prawa Unii Europejskiej i dyrektywy się tym zajęliście. O ile pamiętam, 2 lata temu była słynna afera z e-mailami pana ministra Dworczyka. Do tej pory nic z tym nie zrobiliście, dopiero teraz, nagle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-835">
          <u xml:id="u-835.0" who="#RyszardTerlecki">Na pytania odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pan minister Paweł Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-835.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-836">
          <u xml:id="u-836.0" who="#PawełLewandowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję za ogólne poparcie projektu ustawy, który przygotowaliśmy w Ministerstwie Cyfryzacji. Chciałbym zwrócić uwagę, że te przepisy nie zostały przygotowane pod presją Unii Europejskiej. Jesteśmy jedynym krajem w Europie, który ma takie przepisy. Nikt inny takich przepisów nie ma. Poza Unią Europejską tylko w Wielkiej Brytanii jest lista DNO jako jeden z elementów, który również wdrażamy.</u>
          <u xml:id="u-836.1" who="#PawełLewandowski">Bardzo chciałbym dodać, że ta ustawa jest elementem szerszego podejścia Ministerstwa Cyfryzacji do budowania bezpieczeństwa Polaków. Razem z tą ustawą mamy ustawy o zwalczaniu nadużyć w Internecie, o przeciwdziałaniu nadużyciom wobec dzieci w Internecie, zastrzeżeniu PESEL. To jest element szerokiego pakietu, którym chcemy stworzyć parasol ochronny dla Polaków, by ułatwić walkę z przestępczością w Internecie, jej nowymi formami, które się pojawiały.</u>
          <u xml:id="u-836.2" who="#PawełLewandowski">Ten projekt był szeroko konsultowany z izbami przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Część przedsiębiorców w całości go popiera, a część przedsiębiorców ma co do tego wątpliwości. Musieliśmy przyjąć jakieś rozwiązania, które starały się wypośrodkować wymagania jednych i drugich.</u>
          <u xml:id="u-836.3" who="#PawełLewandowski">Jeśli chodzi o edukację, cały czas prowadzimy mnóstwo działań i szkoleń. Nawet dzisiaj przeprowadziliśmy szkolenie on-line z zakresu walki z cyberprzestępczością dla tysiąca osób.</u>
          <u xml:id="u-836.4" who="#PawełLewandowski">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Gawkowskiego, oczywiście przygotujemy takie zestawienie, na ile to będzie możliwe. Natomiast wiele prywatnych podmiotów nie ujawnia strat, jakie ponosi w wyniku działań cyberprzestępców. Jest to tajemnica przedsiębiorstwa, oni tego nie raportują. Trudno takie dane znaleźć. Będziemy próbowali oczywiście to oszacować i przygotować takie rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-836.5" who="#PawełLewandowski">W szkole podstawowej już w klasach I-III obecnie są prowadzone działania w zakresie higieny cyfrowej, higieny internetowej. Jest to część programu nauczania. Oczywiście będziemy się starali ten program nauczania wzbogacać. Jako Ministerstwo Cyfryzacji razem z NASK-iem, naszą instytucją podległą, w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej posiadamy cały szereg programów, które nauczyciele mogą na co dzień wykorzystywać, by wzbogacić te lekcje dla młodzieży i dla dzieci, by pokazywać w sposób atrakcyjny, jak można zdobywać wiedzę, dzięki której będzie łatwiej nie nabrać się na poszczególne oszustwa czy identyfikować potencjalne wieloaspektowe zagrożenia, które występują w sieci.</u>
          <u xml:id="u-836.6" who="#PawełLewandowski">Jeszcze raz chciałbym podziękować za to, że kluby zasadniczo poparły naszą ustawę. Proszę o poparcie jej w czasie głosowań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-837">
          <u xml:id="u-837.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-837.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-837.2" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-837.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-837.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-837.5" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 41. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3259 i 3369).</u>
          <u xml:id="u-837.6" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Katarzynę Sójkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-838">
          <u xml:id="u-838.0" who="#KatarzynaSójka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-838.1" who="#KatarzynaSójka">Sejm na 77. posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2023 r., na podstawie art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Zdrowia w celu rozpatrzenia. Komisja Zdrowia po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w tym dniu wnosi, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-839">
          <u xml:id="u-839.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-839.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-839.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-839.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-840">
          <u xml:id="u-840.0" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3259 oraz nr 3369.</u>
          <u xml:id="u-840.1" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Wysoka Izbo! Projekt przewiduje możliwość dochodzenia w bardzo prosty i szybki sposób odszkodowań za szkody powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych. Jest to tryb pozasądowy, który jest bardzo korzystny zarówno dla pacjentów, tych przebywających w szpitalu, jak i dla podmiotów leczniczych, dlatego że uwalnia możliwości czy konieczność dochodzenia, przeprowadzenia wielu długotrwałych procesów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-840.2" who="#JózefaSzczurekŻelazko">W projekcie przewidujemy możliwość uzyskania przez pacjenta odszkodowania do 200 tys. zł za uszczerbek na zdrowiu, który powstał w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych, jak również istnieje możliwość uzyskania odszkodowania dla najbliższych pacjenta zmarłego w szpitalu. Tutaj jest kwota do 100 tys. zł. Środki te będą wypłacane z tzw. funduszu kompensacyjnego, którego dochody będą stanowiły odpisy z Narodowego Funduszu Zdrowia. W projekcie uwzględniono również nowe zadania dla rzecznika praw pacjenta związane m.in. z koniecznością analizy zdarzeń medycznych, przesyłania raportów do podmiotów leczniczych, których te zdarzenia dotyczą. W projekcie przewiduje się również powołanie pełnomocnika do spraw pacjenta w każdym szpitalu. Wprowadza się także uelastycznione zasady monitorowania podczas wykonywania świadczeń zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-840.3" who="#JózefaSzczurekŻelazko">Projekt jest propacjencki, długo wyczekiwany. Jest to projekt, który odpowiada na oczekiwania szeroko pojętego środowiska medycznego. Dlatego klub Prawa i Sprawiedliwości rekomenduje Wysokiej Izbie dalsze prace nad projektem i pozytywnie ocenia przedstawiony projekt. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-841">
          <u xml:id="u-841.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-841.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Marcelina Zawisza, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-842">
          <u xml:id="u-842.0" who="#MarcelinaZawisza">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jest to projekt, który wprowadza szybką ścieżkę odszkodowawczą dla osób, które w wyniku zdarzenia niepożądanego albo utracą zdrowie, albo utracą życie w szpitalu. Klub Lewicy cieszy się, że ten projekt jest procedowany szybko, ponieważ ta zmiana w prawie jest bardzo potrzebna, głównie z perspektywy pacjentów, którzy do tej pory musieli mierzyć się z dosyć długim i skomplikowanym procesem. Oceniamy pozytywnie to, że nie trzeba orzekać o winie, a jedynie o tym, że szkoda jest i pojawiła się.</u>
          <u xml:id="u-842.1" who="#MarcelinaZawisza">Mamy jedną wątpliwość, tzn. rzecznik praw pacjenta podczas posiedzenia komisji informował, że ten projekt dotyczy tylko szpitali ze względu na to, żeby nie zapchać systemu, wprowadzając te rozwiązania dla całego systemu ochrony zdrowia. My zaproponowaliśmy poprawkę już na posiedzeniu komisji i teraz chciałabym ją zgłosić w drugim czytaniu, żeby cały system ochrony zdrowia, finansowany z publicznego systemu, był objęty tym systemem kompensat już od 2026 r., co daje de facto 2 pełne lata na naukę, wdrożenie pewnych procedur, zatrudnienie i przeszkolenie osób, które mogłyby się tym zajmować. Dlaczego jest to ważne? Mówimy tutaj o opiece ambulatoryjnej, mówimy tutaj o zdarzeniach niepożądanych w podstawowej opiece zdrowotnej, mówimy tutaj np. o sytuacjach, które zdarzają się, tzn. wydanie niewłaściwego leku w aptece albo niewłaściwej dawki. W związku z tym naprawdę proszę o to, aby ministerstwo i rzecznik praw pacjenta pochylili się nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-842.2" who="#MarcelinaZawisza">Zgłaszam również drugą poprawkę dotyczącą obniżenia kwoty, którą trzeba wpłacić po to, żeby móc skorzystać z tego systemu. Ponownie powiem, że doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że osoba, która chce uzyskać kompensatę, będzie mogła być zwolniona na podstawie przepisów ogólnie obowiązujących. Ale bariera 300 zł dla osób, które najczęściej korzystają z systemu ochrony zdrowia, czyli osób chorych i osób starszych, może być po prostu barierą zaporową. Nie każdy ma możliwość i nie każdy czuje się komfortowo, musząc udowadniać, że nie ma środków finansowych, żeby wpłacić taką kwotę. W związku z tym składamy ponownie poprawkę zmniejszającą tę kwotę z 300 zł do 100 zł i również prosimy o to, aby ministerstwo i rzecznik praw pacjenta przychylili się do naszej prośby, aby obniżyć tę kwotę.</u>
          <u xml:id="u-842.3" who="#MarcelinaZawisza">Dziękuję bardzo. Będziemy popierać tę ustawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-843">
          <u xml:id="u-843.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-843.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-844">
          <u xml:id="u-844.0" who="#MichałGramatyka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdarzenia niepożądane to jest plaga dzisiejszych czasów wśród pacjentów, bo biedni, nieszczęśliwi ludzie, którzy padają ofiarami błędów medycznych, w zasadzie nie mają możliwości ustrzeżenia się przed nimi, a takie zdarzenia skutkują często do końca ich życia. Czasem ofiary błędów medycznych przez długie lata dochodzą swoich praw, czasem nie są w stanie ich dojść, za życia nigdy nie dostępują zadośćuczynienia, nie dostają odszkodowania. I w zasadzie to wystarczyłoby, żeby tę ustawę poprzeć. Koło Parlamentarne Polski 2050 oczywiście będzie popierać to przedłożenie.</u>
          <u xml:id="u-844.1" who="#MichałGramatyka">Warto zwrócić uwagę na kilka niekonsekwencji zawartych w tym prawie, np. rzecznik praw pacjenta zgodnie z nowelizacją ma zbierać informacje o zdarzeniach niepożądanych, ale zbieranie tych informacji nie zwiększy bezpieczeństwa pacjentów, dlatego że rzecznik nie ma uprawnień do podejmowania interwencji, czyli tak naprawdę aktywność rzecznika nie polepszy funkcjonowania szpitali.</u>
          <u xml:id="u-844.2" who="#MichałGramatyka">Generalnie, kiedy patrzy się na zmiany ustaw w obszarze ochrony zdrowia proponowane w ostatnich tygodniach przez resort, można odnieść wrażenie, że ministerstwo nie ma przemyślanej i skonsultowanej wizji systemu ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-844.3" who="#MichałGramatyka">Na tej sali dziś wiele było dyskusji o tym, jak to pacjenci, a szczególnie kobiety, coraz bardziej boją się o swoje życie, o swoje zdrowie. Złe prawo, a za złe prawo w wielu przypadkach ten rząd ponosi pełną i wyłączną odpowiedzialność, naraża pacjentów na coraz większe ryzyko. Lekarze często boją się podejmować decyzje i popełniają błędy, które potem kosztują ludzi zdrowie, a czasem życie.</u>
          <u xml:id="u-844.4" who="#MichałGramatyka">Czasem trudno się oprzeć wrażeniu, że to nie jest tworzenie systemu bezpieczeństwa dla pacjenta, ale systemu bezpieczeństwa politycznego przed zbliżającymi się wyborami. Takiego systemu, który ma przykryć działanie de facto na szkodę pacjentów przez całą kadencję. Ale tak jak powiedziałem na początku, uregulowania, które dotyczą możliwości zabezpieczania pacjentów, powodują, że będziemy tę ustawę popierać. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-845">
          <u xml:id="u-845.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-845.1" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zgłosił się jeden pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-845.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Znaczy, jestem mężczyzną? Po tylu latach.)</u>
          <u xml:id="u-845.3" who="#RyszardTerlecki">A to pani, przepraszam bardzo. Myślałem, że to pan poseł się zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-845.4" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-845.5" who="#RyszardTerlecki">Pół minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-846">
          <u xml:id="u-846.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł sprawozdawca powiedziała, że ta ustawa odpowiada na postulaty środowiska, natomiast chciałam zapytać, dlaczego nie była konsultowana ze środowiskiem.</u>
          <u xml:id="u-846.1" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Była.)</u>
          <u xml:id="u-846.2" who="#MałgorzataChmiel">No o ile wiem, to jest projekt poselski, w związku z tym nie przeszedł normalnej procedury konsultacji. To są oczywiście zapisy potrzebne, natomiast konieczne jest skonsultowanie z osobami, które na co dzień będą to wdrażać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-847">
          <u xml:id="u-847.0" who="#RyszardTerlecki">Na to pytanie odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Piotr Bromber.</u>
          <u xml:id="u-847.1" who="#RyszardTerlecki">Jedno pytanie, to proszę o krótką odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-848">
          <u xml:id="u-848.0" who="#PiotrBromber">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Panie, bo same panie na sali. Ten projekt, pani poseł, był konsultowany. Był konsultowany z organizacjami pacjentów. Tutaj wspólnie z panią poseł Józefą Szczurek-Żelazko uczestniczyliśmy dwukrotnie w spotkaniach z radą organizacji pacjentów przy ministrze zdrowia i wówczas…</u>
          <u xml:id="u-848.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: A z lekarskim środowiskiem też?)</u>
          <u xml:id="u-848.2" who="#PiotrBromber">Jeszcze raz było takie spotkanie — mogę tylko dokończyć, pani poseł? — radą organizacji pacjentów również działającą przy rzeczniku praw pacjenta. Tak że projekt był konsultowany. Jest projektem oczywiście poselskim, ale na tyle, ale na ile było możliwości, ten projekt był konsultowany.</u>
          <u xml:id="u-848.3" who="#PiotrBromber">Pozostaje mi też jeszcze co do zasady podziękować, bo większość wypowiadających się posłów zadeklarowało poparcie dla tego projektu. I dziękuję pani poseł Józefie Szczurek-Żelazko za podjęcie tej inicjatywy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-849">
          <u xml:id="u-849.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-849.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-849.2" who="#RyszardTerlecki">Nie.</u>
          <u xml:id="u-849.3" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-850">
          <u xml:id="u-850.0" who="#ElżbietaGelert">Klub Koalicja Obywatelska, mając na względzie, że projekt ustawy zabezpiecza zarówno interesy pacjenta, personelu medycznego, systemu ochrony zdrowia, jak i sądownictwa, pozytywnie opiniuje projekt ustawy i zagłosuje za jego przyjęciem. Jednocześnie będziemy na bieżąco analizować wykonanie tej ustawy, w szczególności w zakresie wysokości ustalonych w ustawie odszkodowań, gdyż pomimo zapisu o waloryzacji, wysokość kwot może być niezadawalająca, i wprowadzania tegoż systemu w lecznictwie otwartym i specjalistyce, o czym zapewniał pan rzecznik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-851">
          <u xml:id="u-851.0" who="#RadosławLubczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu poselskiego Koalicja Polska przestawiam stanowisko odnośnie do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3259 i 3369.</u>
          <u xml:id="u-851.1" who="#RadosławLubczyk">Pacjent zawsze powinien być w centrum polityki zdrowotnej. Musimy dążyć do zapewnienia ochrony praw pacjenta oraz wzmocnienia instytucji, która w jego imieniu będzie czuwać nad przestrzeganiem tych praw. Rzecznik praw pacjenta pełni tu niezwykle istotną rolę jako niezależny organ, który reprezentuje interes pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-851.2" who="#RadosławLubczyk">Ważne są aspekty takie jak: dostęp do informacji medycznej, zgoda pacjenta na zabiegi medyczne, prawo osób niezdolnych do wyrażenia zgody oraz mechanizmy skutecznego dochodzenia roszczeń. To ważne aspekty, które muszą być uwzględnione w ramach legislacji. Na posiedzeniu Komisji Zdrowia doszliśmy do pewnych słusznych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-851.3" who="#RadosławLubczyk">Klub poselski Koalicja Polska będzie głosował za projektem tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-852">
          <u xml:id="u-852.0" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawkę, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-852.1" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-852.2" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-852.3" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 15 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-852.4" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-852.5" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-852.6" who="#RyszardTerlecki">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-852.7" who="#RyszardTerlecki">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-852.8" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas — 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-852.9" who="#RyszardTerlecki">I jako pierwsza głos ma pani poseł Iwona Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-852.10" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-852.11" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-852.12" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Szymon Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-853">
          <u xml:id="u-853.0" who="#SzymonGiżyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stop-klatka pierwsza. Parafraza. Gdyby PO wdrażała swój program, pisany nocami, nosilibyśmy spodnie z jedną nogawką, a marynarki z trzema rękawami.</u>
          <u xml:id="u-853.1" who="#SzymonGiżyński">Stop-klatka druga. Parafraza. Donald Bławatek, wielki pan krzyknął zwierzętom: Mam was tam. A na to się odezwał jeż: Przepraszam bardzo, i mnie też.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-854">
          <u xml:id="u-854.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-855">
          <u xml:id="u-855.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez wiele lat, gdy byłam radną miasta Gdańska, opiekowałam się dzielnicą Osowa. Teraz, kiedy już jestem posłem, również nie zapomniałam o jej problemach. Osowianie zgłaszają się do mnie z prośbą o wsparcie zwłaszcza w trzech ważnych inwestycjach, które nie powstaną bez rządowego finansowania.</u>
          <u xml:id="u-855.1" who="#MałgorzataChmiel">Pierwsza inwestycja. Rząd w 2020 r. przedstawił listę 200 przystanków PKP, które będą wybudowane lub zmodernizowane. Jednym z zaplanowanych przystanków miał być przystanek w Osowej. Minęły 3 lata i program nie przewiduje już budowy przystanku PKM Gdańsk Osowa Północ. Przystanek Gdańsk Osowa Północ jest bardzo ważny dla mieszkańców Osowy i gmin ościennych. To przystanek o znaczeniu metropolitalnym, który byłby dobrym węzłem przesiadkowym dla użytkowników aut jadących z całego Trójmiasta.</u>
          <u xml:id="u-855.2" who="#MałgorzataChmiel">Drugą inwestycją jest budowa ul. Nowej Kielnieńskiej, która teraz, po otwarciu Trasy Kaszubskiej, a jeszcze bardziej po zakończeniu budowy Obwodnicy Metropolitalnej Trójmiasta, jest Osowej niezbędna. Obecna ul. Kielnieńska nawet po zakończeniu remontu nie jest w stanie przyjąć ruchu tranzytowego pomiędzy dwiema obwodnicami. Budowa Obwodnicy Metropolitalnej Trójmiasta bez budowy dróg dojazdowych z Gdańska nie będzie w pełni odgrywała swojej roli, a co gorsza, może spowodować jeszcze większe korki w dzielnicach za istniejącą obwodnicą Trójmiasta.</u>
          <u xml:id="u-855.3" who="#MałgorzataChmiel">Trzecią inwestycją wyczekiwaną przez mieszkańców jest budowa kładki pieszo-rowerowej nad obwodnicą Trójmiasta. Mieszkańcy w ciągu 2 tygodni zebrali ponad 2 tys. podpisów poparcia jej budowy do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Niestety generalna dyrekcja nie ma w planach na najbliższe lata realizacji tej kładki. Osowa nie ma połączenia pieszego i rowerowego z dzielnicami tzw. dolnego tarasu Gdańska. To powinien być priorytet. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-856">
          <u xml:id="u-856.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-856.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-856.2" who="#RyszardTerlecki">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-856.3" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-856.4" who="#RyszardTerlecki">Chwała Bogu, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-856.5" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Gonciarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-856.6" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-856.7" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Głogowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-856.8" who="#RyszardTerlecki">I wreszcie pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-856.9" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-857">
          <u xml:id="u-857.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! 15 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Wiatru. W tym dniu ma swoje święto wiatr — żywioł, który może być sprzymierzeńcem lub wrogiem. Jednocześnie powinniśmy wiedzieć, że jest to również żywioł, dzięki któremu ludzkość ma zieloną energię. Wykorzystujmy wiatr do pozyskiwania tej zielonej energii i dbajmy o nasze środowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-858">
          <u xml:id="u-858.0" who="#WaldemarAndzel">Oświadczenie w sprawie wsparcia dla samorządów</u>
          <u xml:id="u-858.1" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd Prawa i Sprawiedliwości dba o Polskę lokalną, dba o samorządy, gminy, powiaty, miasteczka i wsie. W 2023 r. subwencja ogólna dla samorządów wzrośnie o 18,2%, czyli o ponad 85 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-858.2" who="#WaldemarAndzel">W ciągu ostatnich lat budżet rządowego Programu Inwestycji Strategicznych wyniósł prawie 64 mld zł, a wraz z innymi programami, takimi jak Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg czy Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, były to prawie 92 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-858.3" who="#WaldemarAndzel">W stosunku do 2015 r. dochody samorządów wzrosły o 74%. Rząd Prawa i Sprawiedliwości jest prawdziwym przyjacielem polskich samorządów i żadna kłamliwa narracja opozycji tego nie zmieni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-859">
          <u xml:id="u-859.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie z 15 czerwca 2023 r. w 24. rocznicę kanonizacji św. Kingi przez Jana Pawła II w Starym Sączu</u>
          <u xml:id="u-859.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś, w przededniu 24. rocznicy kanonizacji św. Kingi, chciałabym uczcić pamięć tej niezwykłej świętej i wyrazić podziw dla niej, dla patronki polskich samorządowców.</u>
          <u xml:id="u-859.2" who="#BarbaraBartuś">Św. Kinga urodziła się w 1234 r. i była córką króla Węgier Béli IV. Jako małżonka księcia Bolesława Kinga została księżną krakowsko-sandomierską. Była władczynią głęboko przywiązaną do swojej nowej ojczyzny. Królewna Kinga wniosła do małżeństwa znaczny posag. Nieraz w trudnych dla Bolesława chwilach, szczególnie gdy musiał on wypłacić żołd wojsku, a skarb książęcy świecił pustkami, wykładała znaczne sumy z własnych zasobów.</u>
          <u xml:id="u-859.3" who="#BarbaraBartuś">W 1257 r. Bolesław Wstydliwy przekazał jej ziemię sądecką wraz z pełnią książęcej władzy. Niezwykłą osobowością wywarła ona ogromny wpływ na sprawy Małopolski w drugiej połowie XIII w. Po otrzymaniu na własność ziemi sądeckiej zajęła się jej administrowaniem. Karmiła biedaków, opiekowała się kobietami, które spodziewały się potomstwa, fundowała kościoły, osobiście angażowała się w sprawy sądowe, aby bronić sierot, wdów i ubogich. Wspierała także męża w podejmowaniu trudnych decyzji. Szczególną troską otaczała Stary Sącz, przyczyniając się do jego gospodarczego ożywienia.</u>
          <u xml:id="u-859.4" who="#BarbaraBartuś">Św. Kinga odegrała ogromną rolę nie tylko w dziejach religijnych Polski, lecz również w polityce i kulturze. Potrafiła łączyć głębokie życie modlitwy z troską o rozwój społeczny kraju nękanego przez najazdy Tatarów. Z jej osobą związane są liczne zabytki architektury i sztuki, a także bogactwo polskiego folkloru słownego. Fenomen Kingi spowodował, że jej postacią od początku zajmowali się nie tylko dziejopisarze, ale również teologowie, etnografowie i krajoznawcy.</u>
          <u xml:id="u-859.5" who="#BarbaraBartuś">Kanonizacji Kingi dokonał św. Jan Paweł II w Starym Sączu dnia 16 czerwca 1999 r. podczas swojej przedostatniej pielgrzymki do Polski. W homilii odczytanej przez kard. Macharskiego Ojciec Święty przypomniał drogę do świętości Kingi. 16 stycznia 2007 r. ks. bp Piotr Libera ogłosił, że św. Kinga została — stosowną decyzją Stolicy Apostolskiej — ustanowiona patronką polskich samorządowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-860">
          <u xml:id="u-860.0" who="#TeresaGlenc">W dniu wczorajszym obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. 14 czerwca 1940 r. do obozu koncentracyjnego Auschwitz dotarł pierwszy transport polskich więźniów. Zapoczątkowało to bodaj najtragiczniejszy i najbardziej bolesny rozdział we współczesnej historii, rozdział przepełniony okrucieństwem, jakiego świat nigdy nie powinien oglądać; okrucieństwem, jakiego człowiek nigdy nie powinien nie tylko wyrządzić, ale nawet o nim pomyśleć. W czasach, kiedy wiele środowisk chciałoby fałszować lub wymazywać z kart historii prawdę o niemieckich obozach, należy z całą stanowczością upominać się o pamięć o każdej ofierze zbrodniczego systemu III Rzeszy. Nigdy nie poznamy dokładnej liczby ofiar. Wiadomo, że w samym tylko obozie Auschwitz zginęło ponad milion osób. Zarówno tym ofiarom, które zidentyfikowano z imienia i nazwiska, jak i tym, których nazwisk już nigdy nie poznamy, należy się nasza pamięć, szacunek i modlitwa. Oby ich męczeństwo nigdy nie zostało zapomniane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-861">
          <u xml:id="u-861.0" who="#FryderykKapinos">Oświadczenie w sprawie uroczystego otwarcia Domu Dziennej Pomocy w Łysakowie</u>
          <u xml:id="u-861.1" who="#FryderykKapinos">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W czwartek 30 marca 2023 r. odbyło się uroczyste otwarcie Domu Dziennej Pomocy w Łysakowie, utworzonego dzięki współpracy gminy Czermin ze Stowarzyszeniem „Razem Tworzymy Dobro”. W styczniu br. gmina Czermin oraz Stowarzyszenie „Razem Tworzymy Dobro” podpisały umowę na realizację projektu dla seniorów pn. „Razem Tworzymy Dobro GC”. W ramach partnerstwa w projekcie gmina przekazała nieodpłatnie stowarzyszeniu do użytku budynek po byłej Szkole Podstawowej w Łysakowie na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. Wydzielona część budynku została odremontowana i przystosowana do potrzeb osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-861.2" who="#FryderykKapinos">Projekt przygotowany przez stowarzyszenie w ramach konkursu ogłoszonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie zakładał utworzenie domu dziennego pobytu dla 28 osób, klubu seniora dla 30 osób oraz zaangażowanie sąsiedzkich usług opiekuńczych dla 20 osób w ich miejscu zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-861.3" who="#FryderykKapinos">Dom dziennego pobytu to ośrodek wsparcia przeznaczony dla osób starszych. Personel zapewnia kilkugodzinną opiekę, w tym posiłki, a także organizację zajęć, m.in. ruchowych, artystycznych czy edukacyjnych. Jest to bardzo ważne miejsce z możliwością udziału w zajęciach terapeutycznych, skorzystania z pomocy psychologicznej, poradnictwa i wsparcia w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych oraz bieżących spraw życia codziennego. W budynku działa także klub seniora. W tym miejscu chciałbym serdecznie pogratulować realizacji tej inicjatywy wójtowi gminy Czermin panu Sławomirowi Sidurowi oraz dyrektorowi Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie panu Tomaszowi Czopowi.</u>
          <u xml:id="u-861.4" who="#FryderykKapinos">Chciałbym również bardzo serdecznie podziękować wszystkim, którzy angażują się w realizację takich projektów. Jestem pod wrażeniem rozwoju tworzenia i funkcjonowania placówek pomocy osobom starszym w naszym państwie. Najważniejsze motywy stworzenia takiego miejsca to podtrzymywanie aktywności społecznej, dobrej kondycji seniorów, sprawności intelektualnej, organizacji wolnego czasu i zaspokojenia potrzeby kontaktu z osobami starszymi w lokalnym środowisku. Spotkania ze znajomymi, nawiązywanie nowych kontaktów, przyjaźni, czas na odpoczynek, leczenie oraz osobisty rozwój są nadrzędnym celem, jakiemu ma to miejsce służyć. Dziękuję za to, że istnieje dla seniorów bezpieczne miejsce spotkań, ponieważ to oni kultywują nasze dziedzictwo kulturowe, są tym ogniwem, bez którego Polska nie byłaby taka, jaka jest dzisiaj. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-862">
          <u xml:id="u-862.0" who="#KrzysztofJanuszKozik">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Posłowie! Szanowni Obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej! Wczoraj obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.</u>
          <u xml:id="u-862.1" who="#KrzysztofJanuszKozik">W 66. rocznicę przybycia pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do KL Auschwitz Sejm w 2006 r. ustanowił 14 czerwca dniem pamięci wszystkich ofiar aresztów, więzień, obozów koncentracyjnych i obozów zagłady, osób, które zginęły z rąk Niemców w czasie II wojny światowej. Obchodzimy go, by uczcić pamięć tych ofiar, przypomnieć o tamtych dramatycznych wydarzeniach, ale również ku przestrodze, do czego prowadzą totalitarne rządy i obojętność społeczności międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-862.2" who="#KrzysztofJanuszKozik">Miejsce największej tragedii swoich ofiar Niemcy założyli w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. To właśnie 14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Lagerführer KL Auschwitz Karl Fritzsch powitał pierwszych więźniów brutalnymi słowami: Przybyliście tutaj nie do sanatorium, tylko do niemieckiego obozu koncentracyjnego, z którego nie ma innego wyjścia niż przez komin.</u>
          <u xml:id="u-862.3" who="#KrzysztofJanuszKozik">2 lata później powstał obóz Auschwitz II-Birkenau w Brzezince. Stał się on miejscem masowej eksterminacji Żydów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród 140–150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz, aż do dnia jego wyzwolenia 27 stycznia 1945 r., ginęli także Romowie i jeńcy wielu narodowości.</u>
          <u xml:id="u-862.4" who="#KrzysztofJanuszKozik">Pamięć o tych wydarzeniach i przede wszystkim ofiarach brutalnej niemieckiej ideologii jesteśmy winni przede wszystkim bohaterom naszej wolności, którzy w obronie ojczyzny oddali życie w walce z nazistami, ale również przyszłym pokoleniom, idąc za słowami papieża Benedykta XVI o nauce, która dla przyszłości ludzkości płynie z miejsca, gdzie nienawiść do ludzi doszła do swych najdalszych granic.</u>
          <u xml:id="u-862.5" who="#KrzysztofJanuszKozik">Warto podkreślić tutaj rolę instytucji i organizacji, których misją jest dbałość o prawdę historyczną, m.in. Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Muzeum Więzienia Pawiak jako oddziału Muzeum Niepodległości w Warszawie i wielu innych wspaniałych instytucji i stowarzyszeń z mniejszych miejscowości. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-863">
          <u xml:id="u-863.0" who="#GrzegorzLorek">Igiełka piotrkowskiego Judyma</u>
          <u xml:id="u-863.1" who="#GrzegorzLorek">Tuż przy wejściu do piotrkowskiego kościoła ojców Bernardynów na dawnym cmentarzu znajduje się dziwny pomnik. Dziś już nie potrafimy czytać wszystkich symboli jak nasi przodkowie. Są na nim ni to ptaki, ni to skrzydła, brak na nim krzyża, a wiadomo, że leży pod nim chrześcijanin — Jan Karol Samuel Hildebrand. Kim był? Ci, co znają historię tego człowieka, nazywają go, nawiązując do bohatera powieści Żeromskiego, piotrkowskim Judymem.</u>
          <u xml:id="u-863.2" who="#GrzegorzLorek">Wiemy, że urodził się w 1761 r. w Wartenbergu, a jego ojciec też był lekarzem. Jan Karol po pomyślnym ukończeniu studiów medycznych w Berlinie przez kilka lat pracuje jako nadworny konsyliarz, by po kilku latach rozpocząć pracę jako lekarz powiatowy w Piotrkowie. Tutaj rozwija szeroko działalność społeczną, walcząc z oporem miejscowych medyków przeciwnych nowoczesnym metodom leczenia. Ofiarnie zwalcza wybuchające w Piotrkowie i okolicach epidemie. Prowadzi szeroką korespondencję z Warszawską Ogólną Radą Lekarską, przekonując jej członków do swoich pomysłów medycznych.</u>
          <u xml:id="u-863.3" who="#GrzegorzLorek">Jednocześnie pomaga wszystkim potrzebującym. Jego szczególną uwagę absorbują ludzie biedni i odrzuceni, a przede wszystkim żydowska biedota. Sam prowadził aptekę, istniejącą do dziś, przygotowywał leki. Zalecał higienę osobistą i picie wody z czystych źródeł. Dziś to oczywiste, ale 200 lat temu…</u>
          <u xml:id="u-863.4" who="#GrzegorzLorek">Kiedy umarł w 1820 r., odprowadzały go tłumy. Jego trzech synów służyło w wojsku Królestwa Polskiego. Jeden z nich był lekarzem. Hildenbrand urodził się w Niemczech, ale wielu takich, co urodzili się nad Wisłą, nie mogło się z nim mierzyć. W czerwcu mija kolejna rocznica jego urodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-864">
          <u xml:id="u-864.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Każdego roku z powodu raka szyjki macicy umiera w Polsce ok 1,6 tys. kobiet. Część z nich umiera dlatego, że do lekarza zgłosiło się zbyt późno. A przecież jest to jeden z nowotworów profilaktykozależnych. I medycyna dysponuje metodami przeciwdziałania rakowi szyjki macicy. Są to cytologia, którą należy wykonać co roku, i szczepionki przeciwko wirusowi HPV.</u>
          <u xml:id="u-864.1" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Od 1 czerwca można bezpłatnie szczepić młodzież w wieku 12–13 lat. Jak mówią eksperci, procedurę szczepień podejmuje się w wieku nastoletnim, ponieważ ten wiek wyprzedza pierwszy kontakt z wirusem HPV. Niestety jak szacuje Ministerstwo Zdrowia, skorzysta z tej szczepionki zaledwie 20% uprawnionych. A jest to przecież bezpieczna szczepionka, dostępna od 17 lat.</u>
          <u xml:id="u-864.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Moim zdaniem informacje na temat szczepień pojawiły się w przestrzeni publicznej zbyt późno. Często rodzice nie wiedzą o możliwości zaszczepienia swoich pociech. A przecież czy może być coś lepszego niż podarować dziecku zdrowie?</u>
          <u xml:id="u-864.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Doświadczenia innych państw pokazują, że badania profilaktyczne i szczepionka sprawiają, że rak szyjki macicy jest wykrywany na tak wczesnym etapie, że daje to blisko 100-procentową gwarancję wyleczenia. Zapiszcie swoje dzieci na szczepienia przeciwko HPV. Uczyńmy Polskę strefą wolną od nowotworu szyjki macicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-865">
          <u xml:id="u-865.0" who="#AndrzejSzejna">Oświadczenie w sprawie braku środków z Krajowego Planu Odbudowy</u>
          <u xml:id="u-865.1" who="#AndrzejSzejna">Wysoki Sejmie! Rzadko się zdarza, aby rząd działał przeciwko obywatelom, ale obecny rząd robi to wręcz notorycznie. Miliardy euro, przyznane nam w ramach Krajowego Planu Odbudowy, nie docierają do Polski, ponieważ rząd PiS nie przestrzega podstawowych zasad, którymi kieruje się Unia Europejska. To jest działanie na szkodę państwa i wszystkich obywateli. Pieniądze, które Polska miała otrzymać z Unii Europejskiej, były przeznaczone na odbudowę gospodarki po tragicznym doświadczeniu, jakim była pandemia COVID-19. Pozostałe państwa korzystają z przyznanych im środków i zdecydowanie lepiej radzą sobie z obecnym kryzysem wywołanym wojną w Ukrainie. Polsce — jak żadnemu innemu państwu — przydałyby się te środki, ponieważ to Polki i Polacy wzięli na siebie ogromny ciężar pomocy Ukrainie w początkowej fazie wojny. Niestety rząd, zamiast podejmować działania zgodne z polską racją stanu, woli realizować swoją antyunijną politykę, która wyłącznie osłabia pozycję Polski w Europie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-866">
          <u xml:id="u-866.0" who="#JanSzopiński">Szanowna Pani Marszałek! W trakcie społecznego panelu dyskusyjnego pt. „Opiekun Osoby Zależnej — odpowiedzialność za jakość życia podopiecznego”, który w Bydgoszczy zorganizowała Fundacja Dignitate, wielokrotnie podnoszono problem dotyczący dużej części polskiego społeczeństwa, związany z potrzebą stworzenia możliwości połączenia opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny z obowiązkami pracy zawodowej, najczęściej w niepełnym wymiarze godzin, bez utraty prawa do otrzymywanych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-866.1" who="#JanSzopiński">Możliwość łączenia tych obowiązków wpłynie pozytywnie na stan psychofizyczny niezawodowych opiekunów. Nie bez znaczenia dla człowieka jest prawo wyboru. W obecnej sytuacji opiekunowie czują się przymuszeni do pozostawania w domu przy swoim bliskim. Nie podejmują ryzyka podjęcia pracy zawodowej z obawy, że mogą nie podołać wymaganiom współczesnego rynku pracy. Utrata świadczeń i trud związany z ich ponownym pozyskaniem skutecznie hamują opiekunów przed takim działaniem.</u>
          <u xml:id="u-866.2" who="#JanSzopiński">W związku z powyższym skierowałem do pani minister Marleny Maląg interpelację o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy rząd uwzględni w najbliższych działaniach legislacyjnych postulat Fundacji Dignitate oraz rodzin osób ze znacznymi niepełnosprawnościami dotyczący wprowadzenia możliwości połączenia opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny z obowiązkami pracy zawodowej bez utraty prawa do otrzymywanych świadczeń?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-867">
          <u xml:id="u-867.0" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowna Pani Marszałek! Moje oświadczenie dotyczy „Raportu o rozwoju i transformacji ciepłownictwa systemowego w Polsce”.</u>
          <u xml:id="u-867.1" who="#TadeuszTomaszewski">Raport w powyższej sprawie przedstawiła na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie.</u>
          <u xml:id="u-867.2" who="#TadeuszTomaszewski">Podstawowe postulaty dla ciepłownictwa systemowego wynikające z raportu to:</u>
          <u xml:id="u-867.3" who="#TadeuszTomaszewski">— stworzenie stabilnych ram prawnych (strategia dla sektora i w konsekwencji ustawa dedykowana ciepłownictwu);</u>
          <u xml:id="u-867.4" who="#TadeuszTomaszewski">— model regulacji powinien wspierać procesy inwestycyjne i zapewniać tzw. bankowalność przedsiębiorstw. Konieczne jest również uproszczenie formalne i organizacyjne procesu regulacji działalności branży ciepłowniczej;</u>
          <u xml:id="u-867.5" who="#TadeuszTomaszewski">— maksymalne zwiększenie efektywności pomocy publicznej (m.in. poprzez zwiększanie poziomu dofinansowania, eliminowanie barier administracyjnych, wykorzystanie środków z SFK czy ETS — środki z ETS powinny zostać w całości przeznaczone na inwestycje transformujące cały sektor energetyczny);</u>
          <u xml:id="u-867.6" who="#TadeuszTomaszewski">— poprawa rentowności oraz płynności sektora ciepłownictwa systemowego;</u>
          <u xml:id="u-867.7" who="#TadeuszTomaszewski">— konieczność wprowadzenia rozwiązań prawnych regulujących stan prawny infrastruktury liniowej i umożliwiających szybkie realizacje procesów inwestycyjnych. Rozwiązania te powinny być korelowane z planowaniem energetycznym realizowanym przez gminy;</u>
          <u xml:id="u-867.8" who="#TadeuszTomaszewski">— utrzymanie bieżącego dialogu z samorządami gospodarczymi, które są w stanie na bieżąco konsultować nowe przepisy, a także dostarczać niezbędne analizy rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-867.9" who="#TadeuszTomaszewski">Jeżeli rentowność oraz płynność finansowa sektora ciepłownictwa systemowego w Polsce nie zostanie podniesiona do odpowiedniego poziomu, nie będzie możliwości wykorzystania wszystkich unijnych i krajowych źródeł finasowania transformacji sektora.</u>
          <u xml:id="u-867.10" who="#TadeuszTomaszewski">Trzy najważniejsze rzeczy do zrobienia w bieżącej perspektywie to:</u>
          <u xml:id="u-867.11" who="#TadeuszTomaszewski">— jak najszersze wsparcie transformacji i modernizacji sektora dzięki środkom unijnym i krajowym,</u>
          <u xml:id="u-867.12" who="#TadeuszTomaszewski">— współpraca między rządem, parlamentem a samorządem gospodarczym w zakresie przygotowania ustawy dedykowanej ciepłownictwu,</u>
          <u xml:id="u-867.13" who="#TadeuszTomaszewski">— powołanie parlamentarnego zespołu ds. ciepłownictwa, który na bieżąco monitorowałby proces transformacji sektora (lub podkomisji).</u>
          <u xml:id="u-867.14" who="#TadeuszTomaszewski">Polskie ciepłownictwo czeka w ciągu najbliższych lat głęboka transformacja i szereg wyzwań związanych z niespotykaną dotychczas skalą nakładów inwestycyjnych na modernizację. Dlatego też wyznaczenie długofalowych celów oraz przyjęcie rozwiązań prawnych wspierających i przyspieszających transformację sektora ciepłowniczego jest działaniem niezbędnym w obecnych warunkach gospodarczych i legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-867.15" who="#TadeuszTomaszewski">Wobec powyższego proszę panią minister środowiska o zainteresowanie się tym ważnym tematem, który decyduje o jakości życia blisko 42% gospodarstw domowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-868">
          <u xml:id="u-868.0" who="#RyszardTerlecki">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra…</u>
          <u xml:id="u-868.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Do dziś.)</u>
          <u xml:id="u-868.2" who="#RyszardTerlecki">…do dziś, właśnie, do dziś, tj. do 16 czerwca 2023 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-868.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 01)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>