PPC / ppc

text_structure.xml 698 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Piotr Zgorzelski, Włodzimierz Czarzasty, Ryszard Terlecki i Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Daniela Milewskiego, Rafała Bochenka, Magdalenę Łośko i Paulinę Matysiak.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Daniel Milewski i Rafał Bochenek.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Daniel Milewski i Magdalena Łośko.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#ElżbietaWitek">Protokół 72. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych, druk nr 3051.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ElżbietaWitek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o aplikacji mObywatel, druk nr 3050.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#ElżbietaWitek">Słyszę sprzeciw, słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Konwiński: Do czego sprzeciw?)</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#ElżbietaWitek">Chodzi o uzupełnienie porządku dziennego o projekt ustawy o aplikacji mObywatel.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#ElżbietaWitek">Słyszę sprzeciw, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#ElżbietaWitek">Za chwileczkę poddam go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#ElżbietaWitek">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem sprawę tę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za skróceniem terminu, o którym mowa w art. 37 ust. 4 regulaminu Sejmu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#ElżbietaWitek">U kogo nie działa? Czy u wszystkich państwa działa?</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#ElżbietaWitek">Głosowanie było już zamknięte, prawda?</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 406 posłów. 233 — za, 60 — przeciw, 113 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o obligacjach, ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#ElżbietaWitek">— o wykonaniu Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, w zakresie współpracy w sprawach karnych.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3044, 3048, 3053, 3047, 3045 i 3057.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy ratyfikacyjnej oraz w pierwszym czytaniu projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#ElżbietaWitek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie dotowania bez obiektywnych kryteriów z pieniędzy publicznych fundacji, stowarzyszeń i spółek powiązanych z politykami PiS — sytuacja w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju), Ministerstwie Edukacji i Nauki, Ministerstwie Sportu i Turystyki, Ministerstwie Sprawiedliwości, Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwie Klimatu i Środowiska, o której przedstawienie wnosi Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#ElżbietaWitek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#ElżbietaWitek">Informacja w tej sprawie, a także wykaz ustaw, które Senat przyjął bez poprawek, dostępne są w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 3051).</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#ElżbietaWitek">Czy w tej sprawie ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#ElżbietaWitek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 3051?</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 409 posłów. 390 — za, 5 — przeciw, 14 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#ElżbietaWitek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#RafałBochenek">Panie i Panowie Posłowie! Mały komunikat: duszpasterstwo parlamentarzystów zaprasza panie i panów posłów na rekolekcje wielkopostne. Rekolekcje odbędą się w dniach 8 i 9 marca br. w kaplicy sejmowej. W każdym z tych dni o godz. 7.30 będzie odprawiona msza święta z nauką rekolekcyjną. Rekolekcje poprowadzi ks. dr Marek Szymuła.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#RafałBochenek">Jeszcze informacja na temat odbywających się posiedzeń komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#RafałBochenek">W dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#RafałBochenek">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#RafałBochenek">— Infrastruktury — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#RafałBochenek">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#RafałBochenek">— Zdrowia — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#RafałBochenek">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#RafałBochenek">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#RafałBochenek">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#RafałBochenek">— Infrastruktury — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#RafałBochenek">— Zdrowia — godz. 11.15,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#RafałBochenek">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 11.45,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#RafałBochenek">— do Spraw Petycji — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#RafałBochenek">— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#RafałBochenek">— Zdrowia — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#RafałBochenek">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej wspólnie z Komisją Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#RafałBochenek">— do Spraw Petycji — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#RafałBochenek">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#RafałBochenek">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#RafałBochenek">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#RafałBochenek">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#RafałBochenek">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#RafałBochenek">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#RafałBochenek">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#RafałBochenek">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#RafałBochenek">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#RafałBochenek">— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 17.30,</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#RafałBochenek">— Zdrowia — godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#RafałBochenek">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 19. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, tragiczna śmierć kogoś bliskiego zawsze jest dramatem, ale śmierć dziecka jest dramatem niewyobrażalnym.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#ElżbietaWitek">Dotyczy to syna naszej koleżanki parlamentarzystki.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#ElżbietaWitek">Zatrzymajmy się na chwilę. Bardzo państwa proszę o uczczenie minutą ciszy tragicznie zmarłego chłopca.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Chwila ciszy)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj mu świeci. Amen.)</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kto za to odpowie?)</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#ElżbietaWitek">Mamy, proszę państwa, wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pani poseł Iwona Hartwich, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#IwonaHartwich">Pani Minister! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nasi kochani niepełnosprawni i rodzice, witajcie i czujcie się w Sejmie jak u siebie. Tego nie usłyszymy od tej strony. Od tej tak.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#IwonaHartwich">Pani marszałek, pani marszałek Witek, bardzo panią proszę, żeby nad ustawą, którą godzinę temu złożyłam, procedowanć jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Trzeba było 3 lata temu.)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#IwonaHartwich">Jest to możliwe, wierzymy mocno, że pani jako kobieta, jako matka przychyli się do tej prośby.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Pani jest posłem i powinna wiedzieć — 3 godziny temu złożyłam wniosek…)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#IwonaHartwich">Zastanawiałam się, czy powiedzieć „prośba” czy nawet „żądanie”, bo rodzice, którzy protestują dzisiaj w Sejmie, mówią, że wręcz żądają, żeby ten projekt został poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#IwonaHartwich">Mam tutaj w ręku, proszę państwa, 1217 zł, w takim woreczku. I pytam, kto z państwa parlamentarzystów z PiS-u chce się zamienić na te pieniądze na życie dla osoby niepełnosprawnej, niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Na miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ty się zamień.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ElżbietaWitek">Droga pani, pani poseł Hartwich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#IwonaHartwich">Kto? Kto?</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł! Czy pani mnie słyszy?</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, bardzo…</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani by się wstydziła.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#IwonaHartwich">Pytam, który chce, może pan Kaczyński…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, czy pani może się zwrócić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#IwonaHartwich">…na 1217…</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ElżbietaWitek">Czy mnie naprawdę nie słychać?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, proszę… Pani poseł, bardzo panią proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#IwonaHartwich">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ElżbietaWitek">Ale proszę poczekać. Chciałabym pani odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, powiedziała pani, że godzinę temu złożyła pani podpisy. Komitet jest zarejestrowany i projekt obywatelski, pani poseł, będzie procedowany tak jak każdy inny projekt obywatelski — a mamy ich jeszcze kilka — zgodnie z procedurą.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zamrażarka.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#ElżbietaWitek">Pani doskonale wie… Pani poseł, przyjmuję tę prośbę…</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Zapraszamy panią marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#ElżbietaWitek">Czy pani da mi dokończyć? Pani poseł, pani wie, że w tej chwili musi być przeliczone 100 tys. podpisów. Pani poseł, wszystkie projekty obywatelskie mają obowiązek być czytane w Sejmie i tak będzie również z tym projektem. Zgodnie z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Czy pani może potraktować ten projekt jako symbol?)</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, proszę powiedzieć innym obywatelom, że ich projekty są gorsze.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Dobrze. Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#ElżbietaWitek">Ale, panie pośle, nie było wniosku formalnego, więc nie może być wniosku przeciwnego.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Katarzyna Kotula, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#ElżbietaWitek">Przepraszam, pani poseł, jeszcze pani minister Maląg poprosiła o głos.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MarlenaMaląg">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Odpowiedzialność za słowa z tej mównicy sejmowej jest bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Wszystko przez Balcerowicza.)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Do tematu.)</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#MarlenaMaląg">Rząd Prawa i Sprawiedliwości, Prawo i Sprawiedliwość od 2015 r. zmienia sytuację polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Oddajcie Fundusz Solidarnościowy! Oddajcie pieniądze z Funduszu Solidarnościowego!)</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#MarlenaMaląg">Zmienia sytuację polskich rodzin, rodzin z małymi dziećmi i seniorów, i osób niepełnosprawnych. Warto byłoby, abyśmy w tej kulturze dialogu, w tym dialogu, który my cały czas prowadzimy z osobami niepełnosprawnymi, również tutaj ten dialog prowadzili.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Niepełnosprawni zapraszają.)</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#MarlenaMaląg">Te oszczercze słowa, które padają z ust pani poseł… Fundusz Solidarnościowy to jest fundusz, który został stworzony i dzięki temu funduszowi realizowane są takie programy jak asystencja osób niepełnosprawnych…</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Nie ma asystencji!)</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#MarlenaMaląg">…opieka wytchnieniowa i centra opiekuńczo-mieszkalne.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#MarlenaMaląg">Niegodne jest, aby poseł kłamał tutaj z mównicy sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale prawdę proszę mówić.)</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#MarlenaMaląg">Programy funkcjonują, w tym roku tylko na te programy razem z centrami opiekuńczo-mieszkalnymi przeznaczamy blisko 1 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! Również nie jest prawdą to, co mówi pani poseł Hartwich, że Fundusz Solidarnościowy jest przeznaczany na inne cele. Nie, Fundusz Solidarnościowy wspiera osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#MarlenaMaląg">Wszystkie środki, które są przekazywane z daniny solidarnościowej, są przekazywane na programy, o czym wielokrotnie mówiliśmy, wielokrotnie na to odpowiadaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: I kto stworzył ten fundusz?)</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#MarlenaMaląg">I, szanowni państwo, renta socjalna, czyli projekt, który został teraz złożony. Przypomnę, że to dzięki naszym działaniom ta renta socjalna została zrównana do 100% renty przy całkowitej niezdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Hardie-Douglas: Dzięki mojemu protestowi. Nieprawda, pani kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#MarlenaMaląg">Ta renta jest waloryzowana tak jak inne świadczenia emerytalno-rentowe. Dzisiaj, od 1 marca wszystkie świadczenia są zwaloryzowane. A więc renta socjalna wynosi 1588 zł,…</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#MarlenaMaląg">…tak jak minimalna emerytura i tak jak renta przy całkowitej niezdolności do pracy. Dobro osób niepełnosprawnych jest dla nas ważne. Prowadzimy dialog z opiekunami osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Pani minister, jak pani nie wstyd? Pani kłamie!)</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie? Była pani tam?)</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#MarlenaMaląg">W przyszłym tygodniu mamy kolejne spotkanie i wypracowujemy systemowe rozwiązania. Dowodem tego, że rząd prowadzi systemowe rozwiązania, jest przyjęcie strategii na rzecz osób niepełnosprawnych wypracowanej właśnie z środowiskami osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#MarlenaMaląg">Nie działamy na emocjach, tak jak pani poseł chce zadziałać na emocjach, uprawiać tutaj teatr, pokazując jakieś pieniądze, jeszcze nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#MarlenaMaląg">Bo renta socjalna, tak jak powiedziałam, jest waloryzowana. Te osoby również otrzymują i trzynastą, i czternastą emeryturę, również te świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#MarlenaMaląg">Szanowni Państwo! W tym momencie wprowadziliśmy również, w tej kadencji, możliwość dorabiania do tych świadczeń, takie były też oczekiwania.</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Jeszcze nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#MarlenaMaląg">Proponowałabym, pani poseł, żeby zanim pani coś powie, zastanowiła się. Wprowadziliśmy możliwość dorabiania do tych świadczeń i osoby będące na rencie socjalnej też z tego przywileju korzystają, tak jak inni renciści, którzy są w systemie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#MarlenaMaląg">A więc powtórzę raz jeszcze: 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, Fundusz Solidarnościowy i programy z tego funduszu. To jest wsparcie dla osób niepełnosprawnych, to jest waloryzacja świadczeń. Chodzi o to, abyśmy przede wszystkim poprawiali sytuację osób niepełnosprawnych. I dalej będziemy tę sytuację zmieniać, poprawiać…</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#MarlenaMaląg">…w dialogu, w ludzkim dialogu, w kulturalnym dialogu z osobami niepełnosprawnymi, co czynimy.</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#MarlenaMaląg">Kolejne spotkanie, z tego, co pamiętam, mamy zaplanowane na 16 marca i cały czas ten dialog się toczy.</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#MarlenaMaląg">Trudno, szanowni państwo, powiedzieć, że rząd, w którym wsparciem osób niepełnosprawnych zajmuje się pełnomocnik rządu pan minister Paweł Wdówik, osoba z niepełnosprawnością, nie pochyla się z empatią i wsparciem nad sprawami osób niepełnosprawnych. Ale to my zaczęliśmy zmieniać i rozumieć tę sytuację.</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-15.44" who="#MarlenaMaląg">Powiem tak: dzisiaj blisko 40 mld zł w stosunku do ponad 15 mld w roku 2015. To mówi samo za siebie. Ale co jest najważniejsze? Najważniejsza jest godność i niezależne życie tych osób. Wdrożenie konwencji o prawach osób niepełnosprawnych jest dla nas priorytetem. Na te rozwiązania pracujemy i one zostaną przedstawione, bo to są faktyczne oczekiwania środowisk osób niepełnosprawnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.46" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#ElżbietaWitek">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Katarzyna Kotula, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KatarzynaKotula">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Po prostu przestańcie kłamać. Przez ostatnie 8 lat po prostu nic nie zrobiliście dla osób z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: A słuchała pani?)</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#KatarzynaKotula">To wy złożyliście do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w 2014 r. Wyrok zapadł i nie został zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#KatarzynaKotula">Proszę mi powiedzieć, jak przeżyć za 620 zł. Jak przeżyć za 1217 zł?</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam, nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#KatarzynaKotula">Dzieci z niepełnosprawnościami, z wadami genetycznymi muszą co roku stawać przed komisjami.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#KatarzynaKotula">Reforma systemu orzecznictwa. Słyszymy ciągle tylko same niespełnione obietnice.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jaki jest wniosek?)</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#KatarzynaKotula">Likwidacja zakazu pracy przy pobieraniu świadczenia pielęgnacyjnego. Złożyłam ustawę w tej sprawie ponad 2 lata temu. Nic się nie dzieje.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam…)</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#KatarzynaKotula">Na zimnej sejmowej posadzce znów śpią ludzie.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale jaki wniosek?)</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#KatarzynaKotula">To grupa osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Znów tu nocują, bo wy ich oszukaliście.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#KatarzynaKotula">Znów tutaj nocują, bo są już po prostu bezradni.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#KatarzynaKotula">Odmieniacie słowo: rodzina przez wszystkie przypadki, ale tak naprawdę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł. Oczywiście żadnego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#KatarzynaKotula">…interesuje was tylko PiS-owska rodzina. To dla nich macie setki milionów…</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Pani Krystyna Skowrońska z kartką: Chcemy godnie żyć. Popatrzmy w oświadczenie majątkowe — czy nie żyje godnie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście znowu nie było wniosku formalnego, więc może pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050, złoży wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Tomasz Zimoch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dzisiaj szczególnie potrzebna jest w tej sali cisza. Cisza to połączenie w bólu i solidarność z jedną z nas. Ale dzisiaj potrzebny jest w tej sali także krzyk, krzyk związany z upadkiem mediów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#TomaszZimoch">Polska 2050 i, mam nadzieję, cała opozycja zmienią system zarządzania mediami. Wkrótce przedstawimy całościowy plan naprawy mediów…</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale gdzie jest wniosek?)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#TomaszZimoch">…autorstwa Adama Rudawskiego, byłego świetnego dyrektora Radia Szczecin. Zlikwidujemy Radę Mediów Narodowych. W skład Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nie wejdzie żaden aktywny polityk.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#TomaszZimoch">Na wybór władz apolitycznych mediów nie będzie miała wpływu żadna posłanka, jakakolwiek posłanka.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#TomaszZimoch">Wniosek już jest. To wniosek o przerwę, by pani marszałek, pan premier i pan minister kultury Gliński wreszcie przygotowali i rozwiązali sprawę powoływania i odwoływania zarządów mediów publicznych, by zapewnić zgodność ustaw z konstytucją. 6 lat temu Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok stwierdzający niezgodność…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TomaszZimoch">…z konstytucją. Mnie się nie podoba to wszystko…</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ złożył pan wniosek formalny o przerwę, jest wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Berkowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#KonradBerkowicz">Pani Hartwich ma tabliczkę z napisem: Chcemy godnie żyć.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Hartwich: Nie, nie, ja tutaj jestem, nie mam kartki.)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#KonradBerkowicz">No to pani z Platformy. Pani Hartwich krzyczy większe frazesy. A ja przypomnę, że niespełna 2 lata temu Konfederacja złożyła poprawkę do ustawy, zgodnie z którą każdy, kto pobiera zasiłek opiekuńczy, mógłby jednocześnie podjąć pracę, nie tracąc tego zasiłku. PiS głosował przeciw, wy, Platforma i pani Hartwich, wstrzymaliście się od głosu. Jesteście hipokrytami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ElżbietaWitek">Ponieważ został zgłoszony formalny wniosek o przerwę, poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za zarządzeniem przerwy w obradach?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 410 posłów. 183 — za, 221 — przeciw, 6 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Robert Winnicki, Konfederacja, z wnioskiem formalnym.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#RobertWinnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polska branża transportowa to jest 7% polskiej gospodarki, to jest 800 tys. zatrudnionych. W tej chwili na całej ścianie wschodniej odbywa się dramat. Skąd ten dramat? Oczywiście z PiS-owskiego nieładu podatkowego, oczywiście z powodu drożyzny, oczywiście z powodu Pakietu Mobilności, za którym wszyscy głosowaliście, oczywiście z powodu szaleńczej polityki wschodniej, która prowadzi do tego, że dzisiaj białoruscy przedsiębiorcy koszą naszych z rynku. Łukaszenka zaaresztował kilkadziesiąt samochodów, wy zamykacie przejścia, jest nieuczciwa konkurencja, a inspekcja transportu drogowego ma wprost powiedziane, żeby nie kontrolować przewoźników ukraińskich, białoruskich. Chodzi o to, żeby oni mogli swobodnie działać na naszym rynku, w przeciwieństwie do transportu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie rozumiesz…)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#RobertWinnicki">Zarzynacie przewoźników na całej ścianie wschodniej swoją polityką i oni wam tego nie wybaczą.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#RobertWinnicki">Żądamy radykalnych działań rządu, odwrotnych do tych, które są realizowane. Prowadzicie do katastrofy gospodarczej na całej ścianie wschodniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#RobertWinnicki">A pan Wąsik wczoraj kłamał w Polsacie na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#RobertWinnicki">Pan jest kłamcą i oszustem…</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#ElżbietaWitek">Oczywiście nie było żadnego wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#ElżbietaWitek">Poseł Artur Dziambor, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#ArturDziambor">Szanowni Państwo! Wczoraj odbyło się wysłuchanie publiczne na temat ustawy, która nazywa się lex pilot. Żeby zamydlić oczy w dyskusji, wrzuciliście tam taki absurdalny pomysł, żeby pierwsze pięć kanałów to były kanały TVP. Średnio wyszkolona małpa potrafi guziki naciskać, więc nie wiem, jaki elektorat miał trafić do tego dzięki wam.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#ArturDziambor">Natomiast chciałem powiedzieć, że nie to jest najważniejsze. W tej ustawie najważniejsze jest to, że chcecie czytać maile, chcecie czytać nasze komunikatory, chcecie sprawdzać historię naszych przeglądarek. Nie tylko nas, was i ludzi, którzy nas słuchają — chcecie wszystkich inwigilować, chcecie wszystkich podglądać. Nawet nie wątpię w to, że wy to już teraz robicie, tylko nielegalnie, ale chcecie to zalegalizować. Wycofajcie się z tej ustawy. Ona jest skandaliczna.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#ElżbietaWitek">Bez wniosku formalnego.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#ElżbietaWitek">Może pan poseł Dariusz Klimczak z Koalicji Polskiej złoży wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#DariuszKlimczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rodzice, opiekunowie i same osoby niepełnosprawne dzisiaj walczą o bardzo ważną sprawę — o podwyższenie renty socjalnej do minimalnej krajowej. Wszyscy zgadzamy się, że to jest niezwykle ważna sprawa, szczególnie w dobie powszechnej drożyzny, gdy chociażby świadczenia rehabilitacyjne poszły bardzo mocno w górę. Według wstępnych obliczeń wychodzi na to, że aby spełnić ten postulat, wystarczy 600 mln zł. Czy to jest problem dla rządu Prawa i Sprawiedliwości? Wczoraj premier Morawiecki obnosił się z tym, w jak znakomitej kondycji jest budżet państwa, więc co za problem przeznaczyć te pieniądze i zakończyć ten protest? Sami posłowie Joński i Szczerba uszczelnili wasz budżet o dużo większe kwoty, więc przeznaczmy te pieniądze na osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#DariuszKlimczak">Zgłaszam wniosek formalny o przerwę i wprowadzenie tego punktu do porządku obrad. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, wniosek o przerwę był już poddany pod głosowanie, więc zgodnie z regulaminem nie poddam go po raz kolejny pod głosowanie. I, panie pośle, jeszcze raz podkreślam, że projekty obywatelskie rządzą się swoimi przepisami i będą procedowane tak jak każde inne, zgodnie z regulaminem i z ustawą.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 30 do godz. 10 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o aplikacji mObywatel (druk nr 3050).</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana Adama Andruszkiewicza o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AdamAndruszkiewicz">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o aplikacji mObywatel wynika z bardzo dynamicznego rozwoju tej aplikacji, która została utworzona przed kilkoma laty. Można powiedzieć, że została utworzona w celu przygotowania projektu takiego cyfrowego portfela na nasze dokumenty, z których korzystamy na co dzień. Jak doskonale wiemy, ta aplikacja rozwijała się dynamicznie przez wiele lat, natomiast jej najbardziej dynamiczny rozwój przypada na ostatnie 2 lata, w czasie których została pobrana ponad 9 mln razy, a na co dzień, jak wiemy z danych, z aplikacji mObywatel korzysta już 6 mln Polaków załatwiających swoje sprawy.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Dzięki ustawie zyskujemy przede wszystkim możliwość potwierdzania naszej tożsamości za pośrednictwem aplikacji mObywatel, która będzie obowiązywać na równi z dokumentem tradycyjnym, czyli dowodem osobistym. Można powiedzieć wprost, że ustawa wprowadza przede wszystkim jedną bardzo dużą, radykalną, wręcz rewolucyjną dla społeczeństwa zmianę polegającą na tym, że dokument cyfrowy potwierdzający naszą tożsamość będzie traktowany w państwie polskim na równi z dowodem osobistym, jednakowoż z dwoma wyjątkami. Jednym wyjątkiem jest przekraczanie granicy, ponieważ jest to już kwestia umów międzynarodowych, a drugim jest wydawanie wniosku o nowy dowód osobisty, ponieważ to jest już kwestia bezpieczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo. Czy mogę prosić o wyciszenie rozmów?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy mogę prosić państwa posłów o wyciszenie rozmów, ewentualnie o przeniesienie ich poza salę sejmową?</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AdamAndruszkiewicz">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Ustawa będzie również wprowadzać zmiany, o których chciałbym za chwilkę powiedzieć, natomiast warto przy tym powiedzieć, że sama inicjatywa projektu ustawy to bardzo innowacyjny pomysł polegający na tym, że jest to pierwsza ustawa w naszym państwie, szanowni państwo, która jest dedykowana aplikacji. Aplikacja mObywatel, czyli ten nasz cyfrowy portfel na dokumenty, stanie się nie tylko powszechnie respektowana, ale również będzie największym tego typu narzędziem w dużych krajach Unii Europejskiej. Będziemy największym państwem Unii Europejskiej z powszechnie respektowanym i dostępnym cyfrowym portfelem, w którym znajdziemy nasze potwierdzenie tożsamości. Znajdziemy w nim nasze prawo jazdy, znajdziemy w nim Kartę Dużej Rodziny, znajdziemy w nim kartę, legitymację emeryta i rencisty, znajdziemy w nim również mLegitymację dla młodzieży, uczniowską czy studencką.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Przechodzę do pozostałych założeń ustawy. Warto także wspomnieć, że na mocy ustawy przewidujemy zapewnienie użytkownikowi aplikacji mObywatel możliwości posługiwania się nowym środkiem identyfikacji elektronicznej znanym jako profil mObywatel. Będzie można go wprost porównywać do funkcjonalności profilu zaufanego.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Chciałbym również bardzo serdecznie podziękować za dotychczasową przychylność ze strony rządu Prawa i Sprawiedliwości, jeśli chodzi o tę ustawę. Rada Ministrów przyjęła ten projekt ustawy w zeszły wtorek. Bardzo szybko trafił do parlamentu, za co bardzo dziękuję. Jest to projekt ustawy, który nie budzi szerszych wątpliwości. Wydaje się, że jest to zrozumiałe, że w XXI w. obywatele oczekują tego, żeby w sytuacjach, w których np. zapomną portfela, mogli załatwiać swoje sprawy za pomocą aplikacji, która jest na telefonie, która jest aplikacją bezpieczną, która nigdy nie stała się przedmiotem jakiegoś masowego ataku czy wycieku danych. To jest dla nas niezwykle ważne.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Trzeba również dodać, że sama ustawa tworzy bardzo dobre podstawy prawne to tego, żeby aplikacja była w przyszłości rozwijana, żeby aplikacja była użytkowana również przez np. jednostki samorządu terytorialnego, które w ramach tego narzędzia będą mogły chociażby zawierać swoje karty mieszkańca. Jeśli np. mieszkaniec danej miejscowości będzie miał pobraną aplikację mObywatel, a jego miejscowość będzie chciała tam zawrzeć swoją kartę mieszkańca, która będzie predysponować chociażby do korzystania z komunikacji lokalnej, miejskiej, to będzie taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o duże zmiany, to absolutnie należy dodać, że celem projektu jest to, aby studenci, uczniowie mieli w pierwszej kolejności możliwość korzystania z mLegitymacji na telefonie. Będą one wydawane na równi z dokumentami w tradycyjnym rozumieniu i będą powszechnie respektowane.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o ciekawostki, to moim zdaniem na szczególną uwagę zasługuje fakt, że chcemy również docelowo udostępnić w aplikacji mObywatel tymczasowe elektroniczne prawa jazdy, które będą obowiązywać chwilkę, tuż po uzyskaniu pozytywnej oceny, po zdaniu egzaminu na prawo jazdy. Wówczas zanim będziemy czekać na to, aż dostaniemy ten tradycyjny dokument, będziemy mogli już posługiwać się mPrawem jazdy na swoim telefonie.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#AdamAndruszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje się, że jest to niezwykle potrzebny projekt ustawy. Chcemy, żeby Polska nadal dynamicznie się rozwijała. Mamy XXI w. Polska przoduje w wielu kwestiach, jeśli chodzi o cyfryzację w Europie. Góruje także nad państwami zachodnimi, z czego bardzo się cieszymy. Widzimy dynamiczny rozwój profilu zaufanego, który jest naszym kluczem do administracji, za pośrednictwem którego potwierdzamy tożsamość i załatwiamy swoje sprawy urzędowe, nie wychodząc z domu. Dzisiaj niemal 15 mln użytkowników korzysta na co dzień z profilu zaufanego. Z aplikacji mObywatel, tak jak mówiłem wcześniej, ale może nie było tego słychać, ponieważ mieliśmy szmer na sali, korzysta na co dzień 6 mln Polaków. Aplikacja ma ponad 9 mln pobrań. Wszystkie dokumenty, które są zawarte w elektronicznej aplikacji, na czele z dokumentem potwierdzającym naszą tożsamość, na mocy ustawy staną się powszechnie respektowane w naszym państwie, a każdy obywatel będzie mógł załatwiać swoje sprawy i potwierdzać tożsamość także przy użyciu aplikacji mObywatel.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#AdamAndruszkiewicz">To są główne założenia, panie marszałku. Jesteśmy oczywiście do dyspozycji Wysokiej Izby. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę pana posła Dariusza Stefaniuka, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DariuszStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Tak jak powiedział minister, de facto bardzo kompleksowo mówiąc o projekcie mObywatel, ja również tak myślę — jest to jedna z lepszych inicjatyw rządu, jeżeli chodzi o wyjście naprzeciw oczekiwaniom naszych obywateli. Wielu z nas posługuje się tą aplikacją, wielu z nas ułatwia ona życie. Bardzo dobrze, że rozrosła się już do 9 mln pobrań i liczba tych pobrań cały czas rośnie, że pracujemy nad nową ustawą, która stworzy warunki do jeszcze większego rozwoju tej aplikacji. Zaimplementowanie do tej aplikacji dodatkowych dokumentów, jak chociażby np. legitymacji osób niepełnosprawnych i szeregu innych, pozwoli naszym obywatelom korzystać z nich w formie cyfrowej i poruszać się już bez tych papierowych czy plastikowych dokumentów tożsamości czy dokumentów, które będą potwierdzały pewne uprawnienia. Myślę, że to jest dobra inicjatywa w stosunku do studentów, w stosunku do uczniów, w stosunku do emerytów, rencistów. Tak że pomysł, żebyśmy mogli dokonywać opłat poprzez tę aplikację, jest bardzo pozytywny i zasługuje na uwagę.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#DariuszStefaniuk">My jako klub Prawo i Sprawiedliwość absolutnie popieramy ten projekt, będziemy głosować za. Teraz będą trwały prace w komisji i myślę, że posłowie będą jeszcze składali swoje inicjatywy, swoje wnioski, tak żeby ten projekt był jak najbardziej doskonały, bo będzie służył wszystkim obywatelom naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#DariuszStefaniuk">Należy tylko pamiętać, że aplikacja mObywatel niestety nie upoważnia nas do przekraczania granicy strefy Schengen, ale mam nadzieję, że to kiedyś się spełni, że powstanie taka aplikacja, chociażby na bazie aplikacji mObywatel, dzięki której nasi rodacy będą mogli się poruszać po całej Europie, mając tylko smartfona i dowód osobisty w tym smartfonie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Konrad Frysztak, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy można prosić o wyciszenie rozmów, także telefonicznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#KonradFrysztak">Dzień dobry, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#KonradFrysztak">Wysoka Izbo! Może na początek chciałbym zwrócić uwagę, że na galerii jest grupa z Białegostoku na zaproszenie posła Truskolaskiego. Serdecznie państwa witam, dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PiotrZgorzelski">Pozdrawiamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To marszałek powinien.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Klub Koalicji Obywatelskiej — Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej i Zielonych będzie popierał rozwiązania zawarte w tej ustawie. Jedyne, na co można zwrócić uwagę, to fakt, że ta ustawa przychodzi o kilka lat za późno. To przepisy, które powinny dawać tej aplikacji możliwości już w momencie jej stworzenia, czyli tuż po roku 2017.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#KonradFrysztak">Panie ministrze, mam nadzieję, że ten projekt, który został przedłożony, w toku prac w komisji uda się poszerzyć. Zwracam uwagę, że można rozszerzyć to chociażby o kwestię legitymacji emeryta i rencisty, tego tam nie znalazłem. I druga kwestia, panie ministrze, to kwestia bardzo techniczna, wynikająca…</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#KonradFrysztak">Jest? Przepraszam, to w takim razie… Ta ustawa wpłynęła wczoraj po południu, więc być może gdzieś mi to umknęło. Bardzo dziękuję. To w takim razie dobry krok, tym bardziej należy ten projekt poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#KonradFrysztak">Zwracam uwagę na pewien detal. W ramach aplikacji znajduje się zakładka mPojazd. Ta zakładka mPojazd uwzględnia tylko pojazdy, których jesteśmy właścicielami w ramach dokumentu, jakim jest dowód rejestracyjny, ale przypominam i zwracam uwagę na fakt, że dzisiaj inne przepisy dają możliwość zgłoszenia nabycia. I te samochody, te pojazdy nie są uwzględnione w aplikacji, a co za tym idzie, teoretycznie nadal powinniśmy posiadać fizycznie dokumenty bądź po prostu ich nie posiadać i zostawić to policjantowi w ramach kontroli. Ale wydaje mi się, że to jest rozwiązanie, które można uszczegółowić na etapie przepisów wprowadzających w ramach rozporządzenia. Wszystkie zgłoszone pojazdy, zgłoszone nabycia również powinny się wyświetlać w zakładce mPojazd. To bardzo ważne. To ułatwia życie: dane badania technicznego, dane, jak długo posiadamy obowiązkowe ubezpieczenie — to wszystko tam jest.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#KonradFrysztak">Zwracam uwagę, że na dziś ustawa nie daje możliwości funkcjonowania poprzez zbliżenie NFC. Kilka tygodni temu parlamentarzyści otrzymali możliwość pobrania legitymacji poselskiej, legitymacji senatora w aplikacji mObywatel, ale nadal nie możemy korzystać z niej na tych samych zasadach co z karty plastikowej i to NFC powinno zostać tam zaimplementowane. Są dowody osobiste, jest coraz większa ilość dokumentów, które posiadają chip umożliwiający funkcjonowanie poprzez zbliżenie, poprzez przeciągnięcie. Kiedy mamy z naszych portfeli wyjąć dokumenty plastikowe: te dodatkowe rzeczy powinny być również w aplikacji zawarte i to jest mój postulat, który będziemy również zgłaszać na posiedzeniu komisji w toku czytania. Sam kierunek jest bardzo dobry, oceniam go jako pozytywny. Szkoda jedynie, że trochę późno, ale lepiej późno niż wcale. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Dariusz Kurzawa zaprezentuje stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DariuszKurzawa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#DariuszKurzawa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To jest mój mObywatel. Cieszę się z tego już od kilkunastu miesięcy i bardzo dobrze, że ta platforma będzie rozwijana. Mam nadzieję — podobnie jak moi przedmówcy — że uda się włączyć tutaj jeszcze kilka nowych dokumentów, ale też w przyszłości rozszerzyć to poza granice kraju. Każdy z nas ma przy sobie smartfon i dobrze by było, żeby tego typu aplikacje były respektowane w ramach Unii Europejskiej. Żyjemy w XXI w. i taki kierunek cyfryzacji jest jak najbardziej zrozumiały.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#DariuszKurzawa">My jako Koalicja Polska będziemy oczywiście popierać ten projekt. W czasie drugiego czytania zgłosimy też swoje poprawki, zwłaszcza dotyczące dokumentów związanych z osobami nieletnimi. Na tym etapie oczywiście jesteśmy za. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże i ratuje się kto może, kiedy rząd Zjednoczonej łże-Prawicy przychyla nieba obywatelom. Bo taka jest teoria do tego dorobiona.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Bezczelny pan jest.)</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#GrzegorzBraun">Taka jest teoria dorobiona, że to dla obywatela, że frontem do narodu, że to nam ma być łatwiej dotrzeć, skomunikować się, skontaktować się, załatwić. W praktyce chodzi o to, że to władzy reprezentowanej tu przez PiS-owską kreaturę…</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Bezczelny pan jest.)</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#GrzegorzBraun">…która jest doskonałą figurą, postacią, rzeczywiście doskonałym heroldem pseudopostępu…</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#GrzegorzBraun">W tym projekcie, szanowni państwo, chodzi o to, że to władzy ma być łatwiej sięgnąć obywatela, Polaka, rodaka po to, żeby go zgnębić. W tym projekcie, który jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie pośle, przepraszam. Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#GrzegorzBraun">Tak, panie marszałku, słucham z uwagą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PiotrZgorzelski">Do kogo pan się zwrócił, nazywając go kreaturą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#GrzegorzBraun">Kreatura, postać wykreowana, fikcyjna, panie marszałku, poniekąd fikcyjna.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie kłam.)</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#GrzegorzBraun">Postać, która nie miałaby bytu politycznego, a z całą pewnością nie na tej scenie, gdyby jej ktoś nie wykreował. Czy to wystarczające wyjaśnienie?</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PiotrZgorzelski">Nie. Użył pan obelżywego słowa, a teraz tchórzliwie pan zmienia sposób myślenia.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Brawo, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#GrzegorzBraun">Nie. Użyłem słowa wieloznacznego, panie marszałku. Użyłem słowa wieloznacznego.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#GrzegorzBraun">Wracam do tematu. W tej ustawie, która jest kolejną waszą wrzutką, panie Andruszkiewicz…</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#GrzegorzBraun">Wczoraj do odczytania przez nasze biuro prawne w późnych godzinach popołudniowych — wraz z uzasadnieniem ponad 200 stron. No, ale choć czasu nie za wiele, udało nam się odkryć, co w tej ustawie zaszyliście — art. 38, który ma zintegrować rozmaite dowody tożsamości z eurokołchozowym paszportem COVID-owym. Cały świat szydzi z tego, co wyrabialiście przez ostatnie lata pod pretekstem walki z mniemaną pandemią, ale, jak widać, totalniactwo nie odpuszcza, totalniactwo w natarciu. Dlatego wnoszę, panie marszałku, o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Jak zwykle.)</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#GrzegorzBraun">Wnoszę o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu z ostrożności procesowej, dlatego że nie jesteśmy w stanie doczytać się, jakie jeszcze „lub czasopisma” zaszyliście w tym projekcie. Jest rzeczą szczególnie perfidną to, że pod pretekstem służenia obywatelom szykujecie kolejne zamachy na wolność, godność, bezpieczeństwo Polaków. Jest rzeczą szczególnie żałosną, że każecie nam procedować nad tymi projektami w przyspieszonym trybie w takich właśnie okolicznościach.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#GrzegorzBraun">Dlatego w pierwszym czytaniu odrzućmy ten projekt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PiotrZgorzelski">Najprawdopodobniej po zakończeniu tego punktu przystąpimy do głosowania nad tym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PiotrZgorzelski">Tymczasem zapraszam na mównicę pana posła Michała Gramatykę w celu przedstawienia stanowiska Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 5 lat czekałem na tę ustawę. Pierwsza wersja mObywatela pojawiła się w 2017 r., była wówczas dedykowana wyłącznie systemowi Android. Rok później pojawiła się kolejna wersja, która obsługiwała inny najpopularniejszy system operacyjny. To jest ustawa przełomowa, przynajmniej moim skromnym zdaniem, ale też zdaniem mojego ugrupowania. To jest ustawa, która de facto zrównuje dokumenty elektroniczne z dokumentami tradycyjnymi. Już nigdy więcej Straż Marszałkowska w polskim Sejmie nie będzie mogła odmówić wpuszczenia gościa tylko dlatego, że posługuje się elektronicznym dowodem osobistym. Dzisiaj ma to miejsce w zasadzie na co dzień. Kiedy nawet poseł Rzeczypospolitej, świeżo wówczas wybrany w 2019 r., okazał aplikację mTożsamość przy wejściu do Sejmu, to od Straży Marszałkowskiej usłyszał: u nas takie dokumenty nie obowiązują. Już więcej tak nie usłyszy, dlatego że ustawowo te dokumenty zostały zrównane z dokumentami tradycyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MichałGramatyka">Bardzo dobrym pomysłem i bardzo dobrym rozwiązaniem jest również otwarcie platformy mObywatel na inne dokumenty. Już dzisiaj w mObywatelu można wgrać sobie np. małopolską kartę metropolitalną, legitymację posła czy senatora albo legitymację adwokacką. Jest miejsce na inne dokumenty, jest odpowiednie odesłanie, dyspozycja blankietowa w tym prawie, że te dokumenty również będą miały taki sam status jak dokumenty tradycyjne. Chapeau bas, panie ministrze, to jest naprawdę dobrze napisane i to jest dobre prawo.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#MichałGramatyka">Czego mi brakuje? Brakuje mi precyzji w dookreśleniu momentu, kiedy te przepisy będą wchodzić w życie. W większości przypadków jest to uzależnione od komunikatu pełnomocnika prezesa Rady Ministrów do spraw cyfryzacji, czyli szefa resortu cyfryzacji. Ale nie mamy żadnej informacji, kiedy te komunikaty będą wydawane. Jedyną cezurą czasową jest odesłanie do możliwości technicznych wtedy, kiedy pojawią się takie możliwości techniczne. Mam nadzieję oczywiście, że one pojawią się szybko. Państwo, cały zespół odpowiedzialny za mObywatela pracuje szybko i efektywnie, więc liczę na to, że te komunikaty będą pojawiały się szybko.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#MichałGramatyka">Nie zmienia to faktu, że nie ma nic na temat terminu wydawania tych komunikatów. Nie ma również słowa na temat wsparcia asystentów głosowych, a to jest fundamentalnie ważne dla osób niepełnosprawnych, dla osób niewidzących albo niedowidzących, dla osób, które mają ograniczone możliwości poruszania się, interakcji ze smartfonem. Dobrze byłoby również, aby idąc zgodnie z pewną modą czy pewnym zwyczajem światowym, otworzyć kod tej aplikacji. O to Polska 2050 będzie apelowała podczas prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#MichałGramatyka">Oczywiście całe prawo może liczyć na nasze poparcie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Senyszyn przedstawi stanowisko koła Lewica Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej w pełni popiera rządowy projekt ustawy o aplikacji mObywatel.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JoannaSenyszyn">Aplikacja mObywatel już funkcjonuje w Polsce. W 2018 r. zostały udostępnione usługi: mLegitymacja szkolna i mLegitymacja studencka, a następnie mPojazd, mPrawo jazdy i punkty karne, Małopolska Karta Aglomeracyjna, Bilkom — bilety kolejowe. Chyba jedną z największych usług w moim odczuciu — ponieważ wszyscy albo chorowaliśmy, albo chorujemy, albo będziemy chorować — jest e-recepta, która rzeczywiście zrewolucjonizowała funkcjonowanie pacjentów, a także lekarzy, którzy te recepty wystawiają. Rzeczywiście ułatwiła ona życie wszystkim chorym, zwłaszcza chorym na choroby przewlekłe, gdyż nie muszą już biegać do swojego lekarza, tylko mogą to wszystko załatwić właśnie za pomocą e-recepty, która zresztą jest powtarzalna. Oprócz tego mamy Kartę Dużej Rodziny, unijny certyfikat COVID, mamy legitymację dotyczącą ulgowych usług transportowych, legitymację emeryta-rencisty, adwokacką, poselską. Według danych ze stycznia 2023 r. aplikacja mObywatel została pobrana ponad 9 mln razy.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#JoannaSenyszyn">Okazuje się, że można procedować takie projekty ustaw, które są sensowne, ponad podziałami i że wtedy prawie wszystkie kluby i koła je popierają. Bardzo mnie to cieszy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PiotrZgorzelski">Czy pan poseł Jan Szopiński jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Poseł Rafał Adamczyk: Ja zacznę.)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PiotrZgorzelski">To prosimy teraz pana posła Adamczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozmawiamy o projekcie ustawy o aplikacji mObywatel, która będzie umożliwiała okazywanie w formie elektronicznej swoich dokumentów przez Polki i Polaków. Rada Ministrów w ostatni wtorek przyjęła ten projekt ustawy. Myśmy go dostali, niestety, jak zawsze w przypadku złych czy dobrych — w tym wypadku dobrego — projektów ustaw, na ostatnią chwilę do przeanalizowania.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#RafałAdamczyk">Ważnym elementem w tym projekcie ustawy jest obszar dotyczący samorządów lokalnych, które będą mogły wprowadzać różnego typu dokumenty w postaci elektronicznej. Na pewno padnie wiele pytań dotyczących realizacji terminów wprowadzania poszczególnych części aplikacji, które będą mogły być udostępniane przez mObywatela.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#RafałAdamczyk">Ale najważniejsze jest to, żeby nie tylko grupa 9,5 mln obywateli na tę chwilę korzystała z tej aplikacji, tylko jak największa liczba. Pamiętajmy, eliminujemy dokumenty dotychczas wypełniające nasze kieszenie, dowody osobiste, prawa jazdy, legitymacje czy też inne, z których korzystamy na bieżąco.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#RafałAdamczyk">Ważnym elementem jest również to, o czym wcześniej wspominał kolega poseł — forma uaktualnienia w przypadku tej części, która obowiązuje na tę chwilę, jeśli chodzi o mPojazd, czyli forma zbywania, nabywania i dysponowania środkami komunikacji, jakimi są samochody, żeby to zostało uaktualnione i ułatwiło życie posiadaczom samochodów czy też motocykli.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#RafałAdamczyk">Dziękuję w imieniu klubu Lewicy. Nie będziemy przeciwko tej ustawie, będziemy ją popierać.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#RafałAdamczyk">Dalszą część przedstawi pan Jan Szopiński, który właśnie wchodzi na salę.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest wejście. Nie słyszał pierwszej części.)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PiotrZgorzelski">Co prawda pan poseł Szopiński nie słyszał pierwszej części, ale mamy nadzieję…</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Ale będzie kontynuował.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PiotrZgorzelski">…że będzie to kontynuacja.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Szopiński: To klubowe jest?)</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Konkrety, Janek…)</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan poseł jest niczym… pana posła.)</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#komentarz">(Poseł Jan Szopiński: Ale to jest klubowe?)</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#PiotrZgorzelski">Tak, wystąpienie klubowe, panie pośle. Proszę drugą część.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż w drugiej części chciałem skoncentrować się nad trybem pracy w rządzie i w Wysokiej Izbie nad tą ustawą. Jeżeli dzisiaj słyszymy, że niemożliwe jest procedowanie nad projektem ustawy dotyczącej niepełnosprawnych, to chciałbym zająć się tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JanSzopiński">Otóż Rządowe Centrum Analiz pisze, że miało jeden dzień na wydanie opinii w sprawie tej ustawy. Tempo nieprawdopodobne, nie wiadomo dlaczego. Rządowe Centrum Analiz pisze tak: Projekt ustawy znacząco różni się od projektu skierowanego na etapie zespołu do spraw programowania pracy rządu. Istotnie rozbudowano zakres przedmiotowy projektu tej ustawy i w ocenie Rządowego Centrum Analiz zakres zmian wprowadzonych w projekcie wymaga aktualizacji wpisu do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Ponadto biorąc pod uwagę zakres zmian w projekcie ustawy w zakresie przetwarzania danych osobowych, zasadnym jest skonsultowanie nowego tekstu projektu z prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Chcę powiedzieć, że taka analiza z udziałem pana prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie nastąpiła podczas pracy nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JanSzopiński">Jeszcze gorzej jest, jeśli chodzi o opinię Rządowego Centrum Legislacji dotyczącą tej stawy. Otóż Rządowe Centrum Legislacji w listopadzie br. napisało, że w dniu 19 czerwca skierowało uwagi do tej ustawy, a do 30 listopada nikt z ministerstwa nie zechciał udzielić odpowiedzi, jeśli chodzi o uwagi skierowane przez Rządowe Centrum Legislacji. Ponadto Rządowe Centrum Legislacji kwestionuje proces procedowania nad tym dokumentem i uznaje proces procedowania nad tym dokumentem za niezgodny z obowiązującymi dla procedowania nad dokumentami rządowymi regułami określonymi w regulaminie pracy Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JanSzopiński">Chciałbym uprzejmie prosić, aby rząd, kierując do Sejmu projekty ustaw, zechciał wczytywać się w regulamin i słuchać własnych komórek, które odpowiadają za proces przygotowywania w Polsce ustaw. Poproszę o odniesienie się do tych spraw, które poruszyłem, na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#GrzegorzBraun">Cyfryzacja, brawo. Konfederacja jako formacja polityczna, która najlepiej komunikuje się z rodakami właśnie za pośrednictwem mediów internetowych, cyfrowych, mogłaby w teorii przyklasnąć takim projektom, ale my zawsze zapytamy, czy w Polsce, po już kompletnym scyfryzowaniu wszystkich i wszystkiego, znajdzie się miejsce dla Polaka — z waszego punktu widzenia może dziwaka, może kogoś egzotycznego — analogowego. Czy zostawicie miejsce dla ludzi, którzy nie mają, nie posiadają, nie władają, nie posługują się… dla ludzi, którzy nie mają życzenia wchodzić do tej rzeczywistości, odnajdywać się i urządzać w tym nowym wspaniałym świecie, którego jesteście budowniczymi? Choć z pozoru takie ustawy wyglądają niewinnie, pytamy, czy znajdzie się miejsce dla rezerwatu polskich Indian analogowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Gawkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konieczność nabycia umiejętności dostrzegania wpływu nowych technologii na życie człowieka, odpowiedniego ich implementowania, koordynacji i opieki nad człowiekiem przy użyciu nowych technologii to dla państwa nie tylko wyzwanie, lecz także zobowiązanie. Musimy dać obywatelowi poczucie, że w cyfrowym świecie nie pozostaje sam, nie jest pozostawiony sam nie tylko w użytkowaniu, lecz także w użytkowaniu.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#KrzysztofGawkowski">Zwracam się do pana ministra z pytaniem o aplikacje, nie tylko o mObywatel. Jaką tarczą cyberochrony są one otoczone? Jak państwo zamierza wzmacniać proces komunikacji między obywatelem a państwem, żeby świat cyfrowy nie był przeszkodą, żeby nie okazało się, że jest pułapką na obywatela? Usługi cyfrowe będą się rozrastały. Bardzo ważne jest to, żebyśmy pilnowali cyberbezpieczeństwa, żeby nie zawieść obywatela na manowce i nie pozostawić go bezbronnym w cyfrowym świecie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo panią poseł Monikę Falej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Takie aplikacje mają ułatwiać życie obywatelkom i obywatelom naszego kraju. To ma być portfel, który jest w telefonie. Możliwość posługiwania się nim wszędzie i w każdej okoliczności ma być ułatwieniem. Chciałabym jednak zaznaczyć pewną kwestię, zwrócić się do pana ministra z pytaniem oraz z apelem od osób z niepełnosprawnościami. Tego typu aplikacje wymagają dopracowania, jeśli chodzi o wersje dla osób niedosłyszących, niesłyszących oraz osób niewidzących. Mam bardzo gorącą prośbę o to, żeby ta aplikacja była dla tych osób dostępna i ułatwiała życie również im, podobnie jak osobom pełnosprawnym, które będą z niej korzystać bez problemu. Osoby z pewnymi dysfunkcjami wzroku i słuchu mają z tym problem. Więc gorąca prośba o rozszerzenie aplikacji, ułatwienie jej obsługi, polepszenie tej aplikacji i dostosowanie jej do potrzeb tej grupy osób. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Konrad Frysztak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zwracam się pytaniem do pana ministra, kiedy w aplikacji mObywatel w zakładce: pojazd pojawi się możliwość pobrania danych samochodów, których nabycie zostało zgłoszone. Tak jak wspominałem, jest to zasadne ze względu na to, że tak naprawdę właścicielem pojazdu jest posiadacz aplikacji, ten, kto zgłosił nabycie, ale dane tego pojazdu nie są zaciągane. To jest niezrozumiałe. Uważam, że powinno być to zrealizowane tak, aby dostęp do bazy swoich pojazdów miał każdy obywatel na takich samych zasadach. Chodzi o te samochody, które zostały zakupione, ich nabycie zostało zarejestrowane, samochody zostały przerejestrowane. To jest ta różnica. Zgłoszenie nabycia nie wiąże się z przerejestrowaniem pojazdu To jest tylko zgłoszenie w odpowiednim urzędzie. Niestety, tych danych w aplikacji nie widać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Rusiecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przyznam, że z dużą satysfakcją przyjąłem ten projekt ustawy. Sam wielokrotnie interweniowałem w tej sprawie, walczyłem o to, aby elektroniczne dokumenty miały taką samą moc jak te tradycyjne, plastikowe. Cieszę się, że oprócz dowodu osobistego znajdą się tam tak potrzebne rzeczy jak legitymacja studencka, legitymacja uczniowska — przysłuchują się nam uczniowie, więc pewnie jest się z tego ucieszą — oraz wiele różnych innych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#GrzegorzRusiecki">Chciałbym zapytać, panie ministrze, kiedy do tego dojdzie, bo rzeczywiście termin wejścia w życie jest płynny. Jak pan prognozuje? Kiedy te wszystkie możliwości wynikające z korzystania z dokumentów cyfrowych będą dostępne? Kiedy będzie można z nich korzystać? Czy ministerstwo już dzisiaj planuje rozszerzenie aplikacji mObywatel o kolejne możliwości? Myślę chociażby o kwestiach związanych z ubezpieczeniem społecznym, o możliwości bezpośredniego dostępu do konta ZUS. Chodzi nie tylko o korzystanie z legitymacji emeryta, lecz także o wgląd do tego konta.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#GrzegorzRusiecki">Trzecie pytanie dotyczy tego, co już się pojawiało, czyli ułatwienia korzystania z tej aplikacji również osobom niepełnosprawnym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Proste pytanie. Prosiłbym o pisemną odpowiedź: Jaka będzie forma wsparcia osób niedowidzących i niedosłyszących w ramach korzystania z aplikacji mObywatel? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać: Skoro system mObywatel ma powstać dość szeroko i ma posłużyć obywatelom, a nie tylko rządowi i służbom specjalnym, to może warto poszerzyć go o funkcję informacji dla obywatela. Chociażby w 100% gotowy jest, jak rozumiem, system wsparcia procesów wyborczych i poziom zabezpieczenia. To, co jest zapisane w projekcie tej ustawy, w 100% identyfikuje użytkownika i można tego systemu użyć do głosowania zdalnego, internetowego w każdych wyborach. A zatem proszę dołożyć możliwość głosowania przez tę aplikację lub przez ePUAP. Skoro jest taka bezpieczna i nowoczesna, to chyba nie będzie z tym problemów. Uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Gramatyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Czcigodny Panie Ministrze! Obok polskiego Sejmu twierdzą dla analogowych dokumentów są banki. Nic nie załatwimy w bankach w oparciu o mObywatela. Obawiam się, że również wprowadzenie w życie przepisów tej ustawy tego faktu nie zmieni, dlatego że ustawa nie zawiera odniesień do Prawa bankowego, a banki oczywiście będą mądrzejsze niż klienci i będą się powoływały na przepisy Prawa bankowego, gdzie expressis verbis wskazany jest dowód osobisty. Zanim banki zmienią swoje procedury, pewnie dużo wody w Wiśle upłynie.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#MichałGramatyka">Czy Ministerstwo Cyfryzacji może potwierdzić albo zaprzeczyć, że w relacjach pomiędzy klientami a bankami będziemy również mogli posługiwać się mObywatelem, a jeżeli nie wynika to wprost z przepisów tej ustawy, to czy mają państwo jakąś agendę wprowadzenia takiej możliwości dla klientów banków? Dzisiaj jest to niemożliwe ze względu na Prawo bankowe i na wewnętrzne przepisy, tzw. compliance korporacji bankowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Beata Strzałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#BeataStrzałka">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projektowana ustawa ma na celu w szczególności stworzenie podstaw prawnych do funkcjonowania aplikacji mObywatel oraz usług w niej udostępnionych i świadczonych.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#BeataStrzałka">Jedną z proponowanych możliwości jest zapewnienie dokonywania płatności w ramach usług świadczonych przez podmioty publiczne w tej aplikacji. Chciałabym zapytać, jakie to będą płatności. Drugie pytanie dotyczy dokumentów: Czy wśród dokumentów, które będą upowszechniane, znajdzie się legitymacja emerytów służb mundurowych, która dotychczas nie funkcjonowała w tym systemie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Ewa Kozanecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Aplikacja mObywatel bardzo potrzebna, długo oczekiwana przez obywateli, nie wymaga fizycznie posiadania dokumentów, a więc i wygodna. Pozwala potwierdzić tożsamość i załatwić sprawy urzędowe z wykorzystaniem usług on-line.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#EwaKozanecka">Panie Ministrze! Mam pytanie, bo wielu obywateli, mieszkańców pyta: Czy ta aplikacja jest bezpieczna dla użytkowników i jakie są to zabezpieczenia? Czy można rozszerzyć tę aplikację o usługę dotyczącą legitymacji osób niepełnosprawnych, bo w tym katalogu w ustawie nie widać tej usługi dotyczącej osób niepełnosprawnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Fabisiak — nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa w swoim zamierzeniu ma sprawić, że dokumenty w aplikacji mObywatel będą tak samo ważne jak dokumenty w formie tradycyjnej. Niemniej jednak rodzi się pytanie odnośnie do bezpieczeństwa tej aplikacji, szczególnie że dane w niej zawarte pochodzą z rejestrów państwowych. Jak wiemy, w polskiej cyberprzestrzeni identyfikowanych jest coraz więcej incydentów, w tym ataków przeprowadzonych przez hakerów również na instytucje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#MałgorzataPępek">Chciałam zapytać: Czy ministerstwo w związku z tym może zapewnić Polaków, że aplikacja jest w 100% bezpieczna, jeżeli chodzi o ochronę danych osobowych i czy gromadzone przez aplikację mObywatel dane będą szyfrowane? Czy informacje przechowywane w aplikacji będą bezpieczne dla użytkownika nawet po ewentualnym zgubieniu telefonu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zbigniew Babalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#ZbigniewBabalski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#ZbigniewBabalski">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję i gratuluję kolejnej bardzo dobrej inicjatywy. Za pana sprawą, działaniem platforma jest rozszerzana. Jestem przekonany, że to nie jest koniec, że za jakiś czas wyjdzie pan z nową propozycją, chociażby uwzględniając te pytania, które dzisiaj na tej sali padają.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#ZbigniewBabalski">Chciałbym zapytać: Jak Polska z tym projektem ustawy i z aplikacją mObywatel wygląda na tle Unii Europejskiej? Czy jesteśmy trochę z tyłu? Czy jesteśmy z przodu? W jaki sposób ewentualnie próbujemy, żeby to było kompatybilne z aktami prawnymi w krajach Unii Europejskiej? Czy ewentualnie możemy podać przybliżony czas, jeżeli już teraz występują problemy z korzystaniem z aplikacji mObywatel w krajach Unii Europejskiej? Czy jest jakiś przybliżony czas, że te problemy po prostu znikną? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę osób zapisanych do pytań zamyka pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PiotrZgorzelski">Czy jest pani poseł Senyszyn?</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PiotrZgorzelski">Prosimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie przedstawione są koszty wejścia w życie ustawy. Przez najbliższych 10 lat wyniosą 232 700 tys. zł. Samo wprowadzenie ustawy, a więc w tym roku zerowym, ma nas kosztować 34,4 mln. W pierwszym roku to będzie 20,6 mln, ale w drugim roku już koszty spadną do 17,9 mln i następnie będą rosły do 10. roku do 21,7 mln, czyli średniorocznie jedynie o 2% z kawałkiem.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JoannaSenyszyn">Czy takie są szacunki inflacji? Czy to inne względy zadecydowały o tym, że relatywnie mało będą te koszty rosnąć, bo tylko o 2%? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz proszę na mównicę sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana ministra Adama Andruszkiewicza, po to aby odniósł się do zadanych pytań i wystąpień klubowych oraz kół.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PiotrZgorzelski">Prosimy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PiotrZgorzelski">Panie ministrze, jeszcze taka mała informacja. Przybyła właśnie pani poseł Fabisiak, jeśli pan minister by pozwolił, bo ona była zapisana na listę osób zadających pytanie…</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Fabisiak: Bardzo dziękuję, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: Brawa dla pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JoannaFabisiak">Mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy dzieci. Dzieci bardzo często nie mają komórek, więc w ich wypadku aplikacja będzie rzeczą trudną, a przy podróżowaniu muszą się czymś legitymować. Pytanie: Czy wobec tego ważne będą także legitymacje papierowe?</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JoannaFabisiak">Pytanie drugie dotyczy Polaków mających obywatelstwo, a czasami dwa obywatelstwa, mieszkających poza granicami. Czy aplikacja ta obejmie także te osoby? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana ministra na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AdamAndruszkiewicz">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#AdamAndruszkiewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się najpierw do wystąpień klubowych. Panie pośle Stefaniuk, z Prawa i Sprawiedliwości, bardzo dziękuję za to wystąpienie. Wychwyciłem z pytań, że był kazus przekraczania granicy. To pytanie się pojawia wielokrotnie w kontekście naszej ustawy. Oczywiście będziemy pracować nad umiędzynarodowieniem aplikacji mObywatel. To absolutnie docelowo będzie także nasz cel. Pewnie ciężko sobie wyobrazić, by w przyszłości nie było możliwości korzystania przy przekraczaniu chociażby strefy Schenegen, granicy za pomocą dokumentów elektronicznych, więc rząd tutaj jak najbardziej tego typu posunięcie również rozważa w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#AdamAndruszkiewicz">Było wystąpienie przedstawiciela z Koalicji Obywatelskiej, pana posła Frysztaka, jeśli chodzi o kwestie dotyczące chociażby tego, że aplikacja troszkę późno jest respektowana powszechnie. Panie pośle, to są działania, które podejmujemy od kilku lat. Przede wszystkim odpowiedzią naszej ustawy jest dynamiczny rozwój tej aplikacji. Wszyscy wiemy, że dopiero pod rządami Prawa i Sprawiedliwości tego typu rozwiązania się pojawiły, także warto jednak to zdecydowanie docenić.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o działalność zbliżeniową mLegitymacji poselskiej, to myślę, że także to jest kwestia rozmowy z Kancelarią Sejmu, więc będziemy o tym…</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Poseł Konrad Frysztak: To jest jako kazus, ogólnie NFC, dla wszystkich dokumentów.)</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#AdamAndruszkiewicz">Rozumiem, rozumiem, będziemy o tym generalnie też rozmawiać. Myślę, że to absolutnie w przyszłości także powinno być technicznie wykonalne.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pana posła Kurzawę z PSL-u, to tutaj również pojawiła się kwestia przekraczania granicy. Już oczywiście w tej kwestii odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeżeli chodzi o kwestię, o której powiedział pan poseł Braun, to pominę, panie pośle, pańskie kalumnie, ponieważ są one żenujące, na poziomie, można powiedzieć, rynsztoku wręcz.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan ma problem ze słuchaniem ze zrozumieniem. Proszę słuchać ze zrozumieniem.)</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#AdamAndruszkiewicz">Nie, to nie są problemy: kto mnie wykreował, panie pośle… Dziękuję za kreację moim rodzicom, którzy przyczynili się do mojej kreacji, panie pośle. Kto pana kreuje, to sobie jeszcze na to pytanie może kiedyś odpowiemy.</u>
          <u xml:id="u-94.10" who="#AdamAndruszkiewicz">Wróćmy, szanowni państwo, do kwestii dotyczących chociażby bezpieczeństwa i honorowania dokumentów tradycyjnych. Absolutnie prosiłbym, żeby posłowie Konfederacji nie mówili o tym, że ktoś w Polsce planuje likwidować dokumenty tradycyjne, gotówkę, płatności, bo one będą zachowane, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-94.11" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Już parę rzeczy się spełniło.)</u>
          <u xml:id="u-94.12" who="#AdamAndruszkiewicz">Dokumenty tradycyjne będą zachowane, płatności będą zachowane, gotówka także będzie zachowana. Proszę się o to nie martwić.</u>
          <u xml:id="u-94.13" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Gwarantuję.)</u>
          <u xml:id="u-94.14" who="#AdamAndruszkiewicz">Wracając, szanowni państwo, do pana posła Szopińskiego, który…</u>
          <u xml:id="u-94.15" who="#AdamAndruszkiewicz">Przepraszam, jeszcze był poseł Gramatyka wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-94.16" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A co z paszportem COVID-owym?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ja pomagam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AdamAndruszkiewicz">Panie pośle, pan swój czas już wyczerpał, bardzo panu dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pana posła Gramatykę i vacatio legis, wejście w życie przepisów, to oczywiście mamy vacatio legis 14 dni. Natomiast rzeczywiście jest tak, że będziemy pracować trochę sektorowo nad tymi przepisami, żeby one wchodziły w życie, bo jeżeli chodzi o te kwestie, które pan później poruszył także w pytaniach, np. dotyczące banków, to my tutaj będziemy rozmawiać o tym, żeby absolutnie mObywatel był respektowany w bankach, rozmawiamy z bankami. Być może trochę np. wydłużymy czas wejścia w życie ustawy dla nich, żeby się przygotowały, ale absolutnie sobie nie wyobrażam, żeby to było wydłużenie, nie wiem, wykraczające poza ten rok. To absolutnie musi być kwestia maksymalnie miesięcy, tak żeby wszystkie instytucje mogły się przygotować. Zresztą mówimy o tej ustawie od dłuższego czasu i te instytucje mają czas na to, żeby się przygotować i również swoje wewnętrzne regulaminy dostosować do tego. Uważam, że absolutnie cyfrowe dokumenty zawarte w mObywatelu są wręcz bezpieczniejsze nawet dokumenty tradycyjne i dużo trudniej podrabialne, jeśli chodzi o weryfikację danych.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AdamAndruszkiewicz">Pan poseł Szopiński tutaj odnosił się do kwestii współpracy chociażby z Rządowym Centrum Analiz, Rządowym Centrum Legislacji. Poprosił o odpowiedź na piśmie. Takiej odpowiedzi naturalnie panu posłowi udzielimy.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#AdamAndruszkiewicz">Przechodzę do pytań. Szanowni państwo, na pytanie pana Brauna o zachowanie tradycyjnych form komunikacji obywatela z państwem już odpowiedziałem, takie formy będą zachowane. Tutaj nikt nie planuje ich likwidować.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Gawkowskiego w kontekście bezpieczeństwa, cyberbezpieczeństwa naszych rozwiązań cyfrowych, to odpowiemy panu posłowi na piśmie. Wydaje mi się, że to jest tak ważna i tak szeroka kwestia, że zdecydowanie warto, żebyśmy ją poruszyli w tej formie komunikacji. Absolutnie mogę zapewnić Polaków, że ich dane są bezpieczne, zresztą tak jak mówiłem w czasie swojego pierwszego wystąpienia, nie było żadnego masowego ataku na dane ani wycieku danych naszych obywateli, co, myślę, jest taką egzemplifikacją tego, co tutaj państwu przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pytanie pani poseł Falej, takie pytania również się pojawiały, o przyjazność tej aplikacji wobec osób niepełnosprawnych, zdecydowanie to są słuszne głosy, my je popieramy. Jako rząd Prawa i Sprawiedliwości robimy wszystko, żeby osoby niepełnosprawne miały jednak troszkę lżej w życiu, i staramy się, żeby aplikacja mObywatel także miała przyjazny interfejs dla osób niepełnosprawnych. Pracujemy nad tymi rozwiązaniami i mam nadzieję, że będą one szybko wdrażane. Na pewno to dostrzegamy, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#AdamAndruszkiewicz">Pytanie pana posła Frysztaka dotyczące danych pojazdów w aplikacji mObywatel — również, panie pośle, odpowiemy panu na piśmie, ponieważ weryfikujemy kwestię tego, jak szybko możemy to załatwić.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Rusieckiego o terminy wejścia w życie i sektorową współpracę z Platformą Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, taka współpraca funkcjonuje na co dzień, panie pośle. My z ZUS-em rozmawiamy, czego dowodem jest chociażby to, że ostatnio w mObywatelu znalazła się mLegitymacja emeryta i rencisty. Co do terminów wejścia w życie poszczególnych przepisów tej ustawy, myślę, że całościowo będziemy chcieli, żeby ona weszła jak najszybciej, ale sektorowo być może będziemy trochę te terminy dopasowywać do różnych instytucji. Ale tak jak powiedziałem wcześniej, mam nadzieję, że najpóźniej te rozwiązania wejdą w życie wczesną jesienią tego roku, czyli np. we wrześniu. Taki jest cel. Nie jest absolutnie celem, żeby to było gdzieś za rok, za dwa. Mam nadzieję, że zmieścimy się w tym półroczu lub w ciągu 6–7 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#AdamAndruszkiewicz">Pan poseł Adamczyk również poruszył kwestię osób niepełnosprawnych i prosił o odpowiedź na piśmie, taką odpowiedź oczywiście dostanie.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#AdamAndruszkiewicz">Pan poseł Szopiński, głosowania zdalne. Również o odpowiedź na piśmie prosił pan poseł i taką odpowiedź oczywiście otrzyma.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#AdamAndruszkiewicz">Panu posłowi Gramatyce już odpowiedziałem w kontekście Prawa bankowego, że rozmowy z bankami są prowadzone. My te głosy słyszymy i będziemy na nie odpowiadać, ale banki oczywiście będą respektowały docelowo mObywatela.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#AdamAndruszkiewicz">Pani poseł Strzałka pytała również o kwestię płatności. Chodzi tu generalnie o usługi publiczne, np. o kwestię płatności podatków. Będzie można płacić podatki przy użyciu rozwiązań, które generuje Ministerstwo Finansów czy e-Urząd Skarbowy. Zresztą już dzisiaj możemy rozliczyć PIT, to też jest w tym kierunku ukłon.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o emerytów mundurowych, absolutnie toczymy rozmowy z emerytami mundurowymi, tak żeby również ich mLegitymacja mogła znaleźć się w mObywatelu.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#AdamAndruszkiewicz">Pani poseł Kozanecka pytała o przepisy dotyczące osób niepełnosprawnych, żeby także ich mLegitymacja się tam znalazła. Absolutnie, szanowni państwo, pani poseł, ta ustawa zawiera przepisy, które umożliwią w przyszłości to, aby właśnie osoby niepełnosprawne, ze środowiska osób niepełnosprawnych, miały też swoje dokumenty w mObywatelu, w naszym cyfrowym portfelu.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#AdamAndruszkiewicz">Pani poseł Pępek pytała o kwestię bezpieczeństwa, ochrony danych. Tak, dane są w zdecydowanej większości przechowywane na urządzeniach, na których aplikacja jest dostępna, ale są szyfrowane.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#AdamAndruszkiewicz">Pan poseł Babalski — bardzo dziękuję, panie pośle, za pański głos — pytał o rozwiązanie, które rząd Prawa i Sprawiedliwości implementuje dzisiaj tą ustawą w naszym państwie. Jest to rozwiązanie niezwykle innowacyjne, będziemy największym, panie pośle, krajem Unii Europejskiej, który daje obywatelom cyfrowy portfel na dokumenty. Żadne duże państwo, ani Francja, ani Niemcy, takich rozwiązań nie ma i na pewno będą nam tego zazdrościć. Już dzisiaj słyszymy, że obywatele tamtych państw często spoglądają na nas jako na kraj innowacyjny, można wręcz powiedzieć. Tutaj absolutnie nie mamy żadnych kompleksów wobec Zachodu, a wręcz odwrotnie, pracujemy nad umiędzynarodowieniem mObywatela, tak żeby te kwestie były załatwione należycie, o tym również wcześniej mówiłem. Generalnie, jeśli chodzi o taki cyfrowy portfel na dokumenty, gdzie każdy ma swoje dokumenty w wersji elektronicznej i są one respektowane przez państwo, to on bodajże jest tylko w kilku krajach, pewnie na palcach jednej ręki takie kraje można policzyć. I są to mniejsze kraje, takie jak Estonia, gdzie tego typu rozwiązania funkcjonują, ale żaden duży kraj takich innowacyjnych rozwiązań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#AdamAndruszkiewicz">Pani poseł Senyszyn pytały o koszty. One są uzgadniane z Ministerstwem Finansów, są opracowane specjalne plany, jak będzie wyglądał rozwój aplikacji w poszczególnych latach. Proszę pamiętać, że rozwój aplikacji, dokładanie kolejnych komponentów generuje koszty. My to wszystko mamy zaplanowane na kilka lat do przodu, w związku z powyższym mamy różnice w kosztach, ale absolutnie jest to także kwestia do wyjaśnienia, jeśli będzie pani poseł oczekiwała tego na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#AdamAndruszkiewicz">Pani poseł Fabisiak rzutem na taśmę zapytała o legitymacje papierowe. Tak, pani poseł, one absolutnie będą. Jeśli chodzi o dzieci, o młodzież, będą respektowane również te tradycyjne legitymacje papierowe. To jest forma dobrowolna, jeśli chodzi o mLegitymację. Jeśli uczniowie, studenci będą chcieli z niej korzystać, będą mogli, ale nie będzie ona obligatoryjna, będą oni mogli również korzystać z tych tradycyjnych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#AdamAndruszkiewicz">Jeśli chodzi o pytanie o osoby np. z dwoma obywatelstwami, to myślę, że tutaj takiego problemu nie będzie. Jeśli ktoś jest obywatelem Polski, ma wydany PESEL, także będzie mógł korzystać z mObywatela na mocy polskiego prawa i tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#AdamAndruszkiewicz">To chyba wszystko, panie marszałku. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PiotrZgorzelski">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PiotrZgorzelski">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy o godz. 11.45. Ogłaszam przerwę do tej godziny.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 30 do godz. 11 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, chciałam bardzo serdecznie powitać grupę górników ratowników, którzy brali udział w akcji w Turcji. Jesteśmy wam ogromnie wdzięczni.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Dziękujemy! Dziękujemy! Dziękujemy!)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#ElżbietaWitek">Bardzo dziękujemy jeszcze raz za tę bohaterską postawę i za to, co panowie zrobiliście. Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o aplikacji mObywatel.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#ElżbietaWitek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#ElżbietaWitek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 3050?</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#ElżbietaWitek">Już wszyscy państwo zagłosowali?</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 390 posłów. 8 — za, 379 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-98.14" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił, a tym samym skierował ten projekt ustawy do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-98.15" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę się jeszcze nie rozchodzić.</u>
          <u xml:id="u-98.16" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby Sejm, na podstawie art. 39 ust. 3 regulaminu Sejmu, wyznaczył termin przedstawienia sprawozdania w terminie umożliwiającym rozpatrzenie go na bieżącym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-98.17" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-98.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-98.19" who="#ElżbietaWitek">Słyszę sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-98.20" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania nad tą propozycją.</u>
          <u xml:id="u-98.21" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji przedstawienia przez komisję sprawozdania w terminie umożliwiającym rozpatrzenie go na bieżącym posiedzeniu Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-98.22" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-98.23" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-98.24" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 390 posłów. 233 — za, 20 — przeciw, 137 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-98.25" who="#ElżbietaWitek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-98.26" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 1 minutę przerwy.</u>
          <u xml:id="u-98.27" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.28" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 53 do godz. 11 min 55)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym (druki nr 1768, 1768-A i 3014).</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pan posła Tomasza Ławniczaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#TomaszŁawniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym, druki nr 1768 i 1768-A.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#TomaszŁawniczak">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 73 ust. 1 i 2 regulaminu Sejmu, skierowała 16 listopada 2021 r. powyższy projekt ustawy do pierwszego czytania. Projekt przewiduje zmianę ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Proponowane zmiany dotyczą poszczególnych przepisów ustawy, referendum przeprowadzanego z inicjatywy organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego, referendum przeprowadzanego na wniosek mieszkańców, referendum przeprowadzanego na wniosek mieszkańców w sprawach innych niż odwołanie organu jednostek samorządu terytorialnego, kampanii referendalnej, wreszcie trybu przeprowadzania i ustalania oraz ogłaszania wyników referendum.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#TomaszŁawniczak">Nowelizacja zakłada również obniżenie progów liczby mieszkańców, które są wymagane do przeprowadzenia referendum lokalnego z inicjatywy mieszkańców. Zgodnie z proponowaną ustawą, referendum lokalne będzie można przeprowadzić w dzień wolny od pracy dwa razy w ciągu kadencji organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego. Po raz pierwszy — nie wcześniej niż przed upływem 18 miesięcy od dnia wyboru tego organu i nie później niż po upływie 24 miesięcy od dnia wyboru tego organu, a po raz drugi — nie później niż przed upływem 12 miesięcy od dnia upływu kadencji tego organu i nie później niż przed upływem 6 miesięcy od dnia upływu kadencji tego organu, a więc, generalnie rzecz biorąc, między 1,5 rokiem a 2 latami, a potem, licząc od końca kadencji, między okresem rocznym a okresem półrocznym. Co ważne, ograniczenie to nie będzie miało zastosowania do referendum w sprawie odwołania organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego oraz w sprawie odwołania wójta, również burmistrza i prezydenta miasta, bowiem art. 5 ustawy, opisujący ten problem, pozostaje niezmieniony. Te terminy, podkreślam to mocno jeszcze raz, dotyczą tylko tzw. referendów merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#TomaszŁawniczak">W nowelizacji przewidziano także wydłużenie terminu z 60 dni do 6 miesięcy od dnia powiadomienia o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum na zebranie podpisów przez tych, którzy chcą poprzeć inicjatywę przeprowadzenia referendum lokalnego. Proponowana ustawa przewiduje również wydłużenie terminu z 14 dni do 30 dni na usunięcie uchybień w przypadku zwrócenia inicjatorowi referendum lokalnego wniosku o jego przeprowadzenie ze względu na niespełnienie warunków formalnych. Jest to zmieniony art. 16 ust. 4 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#TomaszŁawniczak">Projekt zakłada wreszcie, iż referendum lokalne będzie ważne, jeżeli weźmie w nim udział co najmniej 15% uprawnionych do głosowania; zgodnie z dotychczasowymi rozwiązaniami ważność referendum uzależniona była od 30% frekwencji. W przypadku referendum w sprawie odwołania organu jednostek samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich będzie ono ważne, jeżeli liczba wyborców, która weźmie w nim udział, będzie stanowić co najmniej 3/5 liczby głosów oddanych w wyborach na odwoływany organ.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#TomaszŁawniczak">W trakcie posiedzenia wysokich komisji padło wiele pytań dotyczących różnych kwestii poruszanych przez wszystkie 20 zmian zawartych w procedowanej ustawie. Omówiono poszczególne procedury czynności referendalnych.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#TomaszŁawniczak">Wniosek o wysłuchanie publiczne został odrzucony. Wysokie komisje odrzuciły też dwie poprawki wniesione podczas rozpatrywania treści ustawy po pierwszym czytaniu. Jednak podczas gorącej dyskusji przedstawiciele wszystkich klubów zapowiedzieli wniesienie poprawek podczas drugiego czytania. Takie poprawki wniesie też Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#TomaszŁawniczak">Jako sprawozdawca bardzo dziękuję wszystkim posłom poszczególnych klubów za dyskusję. Zapowiadane poprawki powinny doprecyzować wiele zapisów, które od strony legislacji budziły wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#TomaszŁawniczak">Należy zaznaczyć, że przedmiot projektu ustawy nie jest objęty zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#TomaszŁawniczak">Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych po przeprowadzeniu pierwszego czytania i rozpatrzeniu tego projektu ustawy w dniu 8 lutego br. wnoszą, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić przedstawiony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Piotr Kaleta, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PiotrKaleta">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Referenda. Referenda to przecież w sumie nie jest nic innego jak to, że chcemy oddać głos w sprawach ważnych, dotyczących samorządu, mieszkańców, także żeby nie czekali oni niejako na to, co wydarzy się po okresie sprawowania władzy poszczególnych samorządów, w tym czasie, kiedy następuje najważniejsze referendum, czyli po prostu wybory nowych bądź udzielenie absolutorium czy poparcia dla już funkcjonujących władz. Są przecież też takie sytuacje, kiedy rzeczywiście trzeba się wypowiedzieć w sprawach ważnych, w sprawach bardzo istotnych, dotyczących kwestii lokalnej społeczności. Myślę, że ten projekt, ta propozycja ustawy idzie w dobrym kierunku, bo przecież chodzi właśnie o bardzo szerokie pojęcie i bardzo szerokie przedstawienie tego wszystkiego, co moglibyśmy nazwać społeczeństwem obywatelskim. Oczywiście są również sprawy, co do których przedmiotowy projekt ustawy zakłada, żeby nie rozmawiać o sprawach drobnych, sprawach, które może wśród lokalnej społeczności nie są istotne, ale też, żeby inicjatywa pozostawała rzeczywiście po stronie obywateli, po stronie mieszkańców. Myślę, że to jest właśnie intencja, jeśli chodzi o kwestie dotyczące wnioskodawców projektowanej propozycji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PiotrKaleta">Tak jak zostało tu już powiedziane, ona nie dotyczy kwestii związanych z odwołaniem władz gminy, władz miasta czy innych władz, ale dotyczy przede wszystkim spraw, które dzieją się w danym momencie. Czasami, proszę państwa, głos obywateli, głos społeczeństwa jest głosem niezwykle istotnym, niezwykle ważnym i decydującym.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#PiotrKaleta">Wydaje mi się, że to jest propozycja, która mogłaby iść, jeżeli oczywiście zostanie w dobry sposób, we właściwy sposób zinterpretowana… To jest również krok, z którego mogą przecież korzystać też władze poszczególnych samorządów. Bo przecież nie ma nic lepszego niż to, by właśnie w czasie funkcjonowania kadencji odwołać się w takiej formule do głosu wyborców. Myślę, że generalnie nie powinniśmy się obawiać ani tego, żeby taki projekt ustawy czy może takie mechanizmy zostały przekazane społeczności lokalnej, ani tego, żeby w pewien sposób mogły je inicjować władze samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, jak to z reguły bywa, nie zawsze projektowane, przedstawiane propozycje na samym początku są właściwe. Nigdy nie jest tak, że tej ustawy, każdej ustawy nie można poprawić, sprawić, żeby była lepsza, właściwsza, bardziej konkretna czy merytoryczna. Ale tak jak powiedziałem, wydaje mi się, że kierunkowo jest to krok, jest to propozycja we właściwym kierunku, godna rozważenia przez Wysoką Izbę, godna również tego, żeby doprecyzowywać ją, przepracować ją właśnie na posiedzeniach połączonych komisji, żebyśmy mogli wszystkie wątpliwości wyjaśnić i żeby ona w formule ostatecznej mogła wyjść z Wysokiej Izby do Senatu w kształcie, który zadowalałby wszystkie osoby, także wszystkie środowiska, dla których kwestia wypowiadania się, jeśli chodzi o sprawy lokalne, jest bardzo istotna.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałbym na ręce pana marszałka złożyć dziewięć poprawek, które tak na dobrą sprawę mają charakter doprecyzowujący. Również chodzi o to, że w art. 6 poprawki mają charakter uspójniający, czyli tak na dobrą sprawę nie zmieniają niejako istoty, treści ustawy, tylko idą w kierunku właśnie doprecyzowania i wskazania obszarów, w których w imieniu mojego środowiska politycznego chcielibyśmy jeszcze tę ustawę poprawić, sprawić, żeby była jeszcze bardziej przejrzysta, lepsza, chcielibyśmy iść w kierunku jej ulepszenia.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, myślę, że istotą czy clou tego wszystkiego jest to, żebyśmy faktycznie w sposób rzeczywisty, konkretny mogli również w sprawach lokalnych, takich, które się dzieją tu i teraz, oddać głos mieszkańcom, tak żeby oni z tego przywileju, z tego prawa mogli korzystać i żeby także w formule międzykadencyjnej mogli brać tak samo czynny udział w kształtowaniu rzeczywistości swoich małych ojczyzn, być może również w kształtowaniu sfery finansowej, bo przecież tematy, które mogą być poruszane w czasie referendów, są oczywiście różne.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości deklaruję poparcie tej ustawy, jednocześnie doprecyzowując ją poprawkami, które składam na ręce pana marszałka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Waldy Dzikowski, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WaldyDzikowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WaldyDzikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż projekt ustawy prezentowany przez przedstawiciela wnioskodawców, a jest wśród nich pan poseł Sachajko, ma dobre intencje. Chce się w nim wzmocnić demokrację bezpośrednią, co można uznać za dobry kierunek, ale ten projekt, zresztą jak też całe sprawozdanie, jest usiany błędami zarówno merytorycznymi, jak i legislacyjnymi, które sprawiają, że nie nadaje się on do dalszego procedowania w tej formule, w której został przedstawiony, nawet w formie tego sprawozdania, które zostało przez pana posła sprawozdawcę zaprezentowane.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WaldyDzikowski">Pokuszę się o krótką charakterystykę tego projektu, wyjaśnienie, dlaczego jego konstrukcja jest aż tak zła. On się składa z dwóch warstw. Po pierwsze, chodzi o próbę wprowadzenie zmiany techniczno-organizacyjnej, mianowicie o wydłużenie terminów odwołań, a także powołania organu, czyli WSA, w końcu NSA, do rozstrzygania sporów pomiędzy inicjatorami referendum a komisarzem czy też wojewodą. I powiedzmy, że to dobrze. Ludzie czy wnioskodawcy reprezentujący inicjatywę referendalną nie poruszają się w tym zakresie tak sprawnie jak przedstawiciele administracji, wójtowie, burmistrzowie czy też inni przedstawiciele biurokracji.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#WaldyDzikowski">Ale te terminy są aż tak długie, że pokusiłem się o to, żeby to policzyć. Od samego momentu wystąpienia z inicjatywą uchwałodawczą, czyli tą referendalną, do realizacji wyniku przez organ wykonawczy, w przypadku gdyby wynik referendum był pozytywny, jeśli weźmie się pod uwagę terminy maksymalne dla wnioskodawców, może minąć rok. Wyobrażacie sobie to państwo? Rok. Przy tak dynamicznie rozwijającym się środowisku jak samorząd terytorialny, gmina, powiat, województwo to znaczy: nie do zrobienia. Pewne rzeczy się dezaktualizują. Doceniam intencje, ale dobrymi intencjami piekło jest wybrukowane. Rok od inicjatywy do realizacji. Niemożliwe. Dlatego pokusiliśmy się w tych poprawkach o zmianę tego terminu, tak żeby to było racjonalne, żeby to referendum miało sens, żeby nie zgubiło po drodze swojego sensu i tematu, po prostu. Tak nie można. Okazuje się, że ten zapis, który był błędny, żeby zabezpieczyć przed chaosem… Powiem tak: wzmacnianie demokracji lokalnej, uczestnictwa mieszkańców, partycypacji… Jest cienka linia między wzmacnianiem tej demokracji a chaosem, który może powstać w przypadku zastosowania nieracjonalnych przesłanek, które są w tym projekcie. To po pierwsze. I te poprawki to realizują: chodzi o to, żeby znaleźć jakieś pozytywne rozwiązanie, a jednocześnie nie pozwolić na to, żeby ten projekt stał się po prostu śmieszny w swojej ostatniej wersji.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#WaldyDzikowski">Po drugie, są tu też kwestie ustrojowe. Te poprawki mają charakter zmniejszający w sposób matematyczny i statystyczny o połowę. Było 30%, jeśli chodzi o ważność, robimy 15%, było 10%, robimy 5%, a nawet 2,5% w przypadku województw. Wystarczy 10%, żeby pozbierać uprawniające do przeprowadzenia głosowania podpisy. Zwykła matematyka i statystyka nic nie dają. Chciałem powiedzieć wnioskodawcom, że tak naprawdę to zmniejszamy w ten sposób ilość uczestniczących. W zwykły matematyczny, statystyczny sposób: kiedy dzieli się przez dwa, zmniejsza się w ten sposób ilość uczestniczących. Ułatwienia są tylko techniczno-organizacyjne. Nic tu nie wpływa na wzmocnienie demokracji. Chciałem to uzmysłowić wnioskodawcom, doceniając ich trud.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#WaldyDzikowski">W związku z tym staramy się to naprawić. Trzeba wziąć pod uwagę procesy socjologiczne, ważność tych referendów, które się odbyły, ile się ich odbyło itd. I próbujemy znaleźć złoty środek. W poprawkach, które przedstawiamy, staramy się znaleźć złoty środek, zmniejszając te zaklęte 30%, 10% czy 5%, ale w sposób racjonalny i nie na podstawie zwykłej matematyki, czyli dzielenia przez dwa, tylko biorąc pod uwagę procesy socjotechniczne i to, jak w międzyczasie inne referenda zostały zweryfikowane przez historię. W związku z tym staramy się ucywilizować ten projekt naszymi poprawkami, tak żeby miał on sens.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#WaldyDzikowski">Nie może być bowiem tak, że pan poseł Sachajko w odniesieniu do naszych i Biura Legislacyjnego wątpliwości, pytany, mówi, że uzgodnił to z posłami PiS. No nie za bardzo tak można. Jeszcze raz powtarzam: doceniam filozofię, ideę, ale ona musi być poparta konkretnymi argumentami i rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#WaldyDzikowski">Panie Marszałku! Składam 12 poprawek w imieniu swojego klubu i liczę na rozsądek. Chodzi o to, żeby nie popsuć ustroju samorządów. Bo to może być naprawdę szkodliwe. Żeby tylko nie było tak, że to porozumienie, a w zasadzie tylko i wyłącznie dil polityczny, pomiędzy posłami Kukiza a PiS zamieni się w uchwalenie bzdurnej ustawy. Bardzo bym prosił o rozsądek.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Szczepańskiego, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WiesławSzczepański">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Lewicy przedstawić stanowisko odnośnie do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym. Wpłynął on do Sejmu, przypominam, 29 października 2021 r., zaś autopoprawkę zgłoszono rok później — 28 września 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WiesławSzczepański">Przypominam, że w pierwotnej wersji koło Kukiz’15 wsparte głosami Prawa i Sprawiedliwości proponowało rozwiązania, aby referendum było wiążące bez względu na próg frekwencyjny. Co by to oznaczało? To by oznaczało, że jeżeli tylko osoba, która sama zainicjowała referendum, poszłaby do referendum, byłoby ono ważne. Powiem, że wtedy to rozwiązanie byłoby w ogóle abstrakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WiesławSzczepański">Przedmiotowy projekt ustawy dotyczy m.in. zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego. Przewiduje m.in. wprowadzenie reguły, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji, zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnej do zainicjowania referendum, zagwarantowanie inicjatorom referendum 6-miesięcznego — przypominam, że dotychczas było to 60 dni — terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum, wydłużenie terminu na zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego odrzucającej wniosek mieszkańców w sprawie przeprowadzenia referendum czy też wydłużenie terminu na usunięcie braków formalnych we wniosku o referendum, a także wydłużenie terminu na złożenie do sądu administracyjnego skargi na postanowienie komisarza wyborczego odrzucającego wniosek o przeprowadzenie referendum.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WiesławSzczepański">Ten projekt zakłada również wydłużenie terminu na wniesienie skargi kasacyjnej, stworzenie możliwości utrwalenia pracy komisji wyborczej za pomocą aparatu fotograficznego oraz kamer, zwiększenie liczby mężów zaufania wyznaczonych do pracy w komisji wyborczej i obniżenie progu wyborczego, o czym mówił mój przedmówca, przykładowo do 15%.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WiesławSzczepański">W dniu 8 lutego Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych i komisja samorządu rozpatrzyły ten projekt. W odpowiedzi na jakiekolwiek propozycje samorządu czy posłów opozycji w sprawie poprawek bądź wycofania się z niektórych zapisów słyszeliśmy wtedy, że to przecież realizacja umowy zawartej w maju i w czerwcu 2021 r. między Pawłem Kukizem a Jarosławem Kaczyńskim. To jeden z postulatów, które mają być zrealizowane. Z ust posła sprawozdawcy słyszeliśmy, że tak musi być, bo tak uzgodniono z Prawem i Sprawiedliwością.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#WiesławSzczepański">Niektóre zapisy tej ustawy są według nas rzeczywiście dobre i potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Ławniczak: Nie posła sprawozdawcy, tylko…)</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#WiesławSzczepański">Pana posła Sachajki. Przepraszam, panie pośle. Pana posła Sachajki. Wtedy był posłem sprawozdawcą, posłem wnioskodawcą.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#WiesławSzczepański">Chcielibyśmy po prostu powiedzieć, że niektóre zapisy tej ustawy są dobre, ale niektóre, według nas i samorządów, są po prostu kuriozalne. Można wierzyć, że dobrymi chęciami jest wybrukowane niebo, ale niestety nie rozwiązania siłowe.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#WiesławSzczepański">Według wnioskodawców przyjęcie tej ustawy daje większą kontrolę obywateli nad władzą. Jednakże zdaniem organów samorządowych to obniżenie rangi instytucji referendum lokalnego i niestety daje to możliwość wykorzystywania w niektórych przypadkach tej ustawy do — brudnej czasami — gry politycznej. Również eksperci mówią, że te zmiany nie rozwiązują podstawowego problemu.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#WiesławSzczepański">Samorządowcy wskazują również, że zmobilizowana grupa przeciwników władz samorządowych będzie mogła dzisiaj odwołać organy w dużo prostszy sposób, niż było to dotychczas. Usunięcie jednego słowa „istotne” będzie oznaczało, że przy takim określeniu zakresu możliwych tematów referendalnych będzie można dzisiaj przeprowadzać referendum z każdego powodu. Załóżmy — śmieję się — że np. to, czy marynarka pana wójta czy prezydenta jest ładna albo w jakiej marynarce chodzić. Abstrahuję od tego, ale brak wyrazu „istotny” oznacza, że wnioskodawcy będą mogli dzisiaj przeprowadzić referendum na każdy temat. Prosiłbym państwa, byście jednak wycofali się z tego zapisu i wrócili do poprzednich zapisów.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#WiesławSzczepański">Problemem jest kwestia mężów zaufania. To, że jest zwiększona ich liczba, to w porządku, ale dzisiaj, na co wskazują również rzecznik ochrony danych osobowych i Biuro Legislacyjne, oni będą mogli fotografować, oni będą mogli robić zdjęcia zarówno komisji wyborczej, jak i osób wchodzących. Stają się normalnymi administratorami danych osobowych. Pytanie, w jaki sposób te dane będą przechowywane. Do kogo będą przekazywane? Macie tu państwo wskazanie, że to powinno być zmienione.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#WiesławSzczepański">Powiem tak, po pierwsze, widzę, że rząd wstydzi się tego projektu, bo stanowiska rządu nie ma. Państwo również w swoim zakresie mieliście problem, kogo wybrać na posła sprawozdawcę, bo po prostu nikt nie chciał być posłem sprawozdawcą, jeśli chodzi o ten dokument. Współczuję panu posłowi, ale gratuluję również przedstawienia tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#WiesławSzczepański">Mój klub składa, panie marszałku, osiem poprawek i od ich przyjęcia uzależniamy podjęcie decyzji, jak głosować w przypadku tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PiotrZgorzelski">Zbiór poprawek się powiększa.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PiotrZgorzelski">Teraz prosimy o zabranie głosu panią poseł Urszulę Nowogórską, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#UrszulaNowogórska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Pośle Sprawozdawco! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu swojego klubu — Koalicji Polskiej — PSL, Unii Europejskich Demokratów i Konserwatystów Marka Biernackiego wygłosić stanowisko w odniesieniu do sprawozdania komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym, druki sejmowe nr 1768, 1768-A i 3014.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#UrszulaNowogórska">Wysoka Izbo! Referendum lokalne stanowi jedno z najważniejszych instrumentów bezpośredniego oddziaływania wspólnoty samorządowej na zadania publiczne, na zadania rozwojowe oraz na zadania organów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#UrszulaNowogórska">Zgodnie z zasadą korporacyjności wyrażoną w art. 16 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej wszyscy mieszkańcy jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowią z mocy prawa wspólnoty samorządowe. Tym samym to mieszkańcy stanowią podstawy istnienia jednostek samorządu terytorialnego i ich dobra.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#UrszulaNowogórska">Również w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lutego 2003 r., sygn. akt K 30/02, trybunał wskazał, że wspólnota samorządowa traktowana jest jako zbiorowość posiadająca podmiotowość w sensie polityczno-socjologicznym, dającą jej prawo do wypowiadania się bezpośrednio o sprawach dotyczących tej wspólnoty. To rzeczywiście jest bardzo ważne, bardzo istotne i kształtuje wartość i demokratyczne struktury naszego państwa, daje możliwość bezpośredniego oddziaływania obywatelom na kształt podejmowanych decyzji w samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#UrszulaNowogórska">Chciałam powiedzieć, że rzeczywiście wszystko jest w porządku, natomiast na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych rozgorzała bardzo żywiołowa dyskusja. Przedstawiciele środowisk zarówno Związku Powiatów Polskich, jak i Związku Miast Polskich bardzo mocno wskazywali na to, że projekt zawiera niepotrzebne zapisy, które wręcz komplikują ten projekt, nadając mu momentami elementy chaosu, momentami — elementy śmieszności, nawet powiedziałabym, dalej idąc — elementy destabilizacji lokalnej.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#UrszulaNowogórska">Żeby przybliżyć zapisy tego projektu ustawy, należałoby powiedzieć, że istotą zmian w tej ustawie jest m.in. wprowadzenie reguły, że referenda miałyby się odbywać dwukrotnie w trakcie kadencji samorządowej w terminie ujednoliconym dla całego kraju. Inne zmiany to: zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum z 10% i 5% do 5% i 2,5%, wydłużenie do 6 miesięcy z 60 dni czasu na zbieranie podpisów pod wnioskiem o referendum i wydłużenie terminów na zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego, wydłużenie terminów na usunięcie braków formalnych we wniosku o referendum, wydłużenie terminu na złożenie w sądzie administracyjnym skargi na decyzję komisarza wyborczego. Mój przedmówca również wspominał, że komisarze wyborczy będą mieli możliwość fotografowania, nagrywania prac komisji wyborczej. Będzie również możliwość zwiększenia liczby mężów zaufania.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#UrszulaNowogórska">Jeżeli chodzi o zmniejszenie progu frekwencji, od którego zależy ważność referendum, to dziś przy referendach dotyczących kwestii merytorycznych próg wynosi 30% oczywiście uprawnionych do głosowania, natomiast w ustawie jest propozycja, aby było to 15%. W przypadku referendów dotyczących odwołania wójtów, burmistrzów, prezydentów do ważności miałoby wystarczyć 3/5 głosów oddanych w tych wyborach na odwoływany organ. Obecnie jest to 3/5 głosów wszystkich, którzy brali udział w danych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#UrszulaNowogórska">Tak jak powiedziałam, wiele korporacji zgłosiło ostry sprzeciw wobec zapisów ustawy. Ustawa wymaga gruntownej przebudowy, innego podejścia do wielu kwestii. Zresztą było o tym mówione również na posiedzeniu komisji, na którą przed chwilą się powołałam.</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#UrszulaNowogórska">To, jak zachowa się mój klub, zależy od tego, jakie będzie państwa podejście do zgłoszonych poprawek. Rzeczywiście, co do zasady, referendum jest bardzo ważne i należy się obywatelom, natomiast pewne kwestie zapisane w tej ustawie wprowadzają chaos i destabilizację. Należy to po prostu poprawić. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz pan marszałek Stanisław Tyszka przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#StanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#StanisławTyszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 4 konstytucji mówi, że władza zwierzchnia Rzeczypospolitej Polskiej należy do narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Problem z demokracją bezpośrednią w Polsce jest taki, że ona nie funkcjonuje. Jeżeli funkcjonuje, to funkcjonuje jako farsa od 30 lat. Funkcjonuje jako farsa przez to, że zostały zapisane tak wysokie progi ważności referendów, zarówno merytorycznych, jak i odwoławczych. Referenda zazwyczaj wyglądają tak, że pieniądze podatników są wyrzucane w błoto, gdyż ich wyniki są nieważne i marnowana jest olbrzymia energia obywateli, którzy chcieliby coś zmienić w swoich małych ojczyznach bądź odwołać złego włodarza, wójta, burmistrza czy prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#StanisławTyszka">Przytoczę pokrótce statystyki z ostatnich czterech kadencji. Kadencja 2006–2010–62 referenda odwoławcze, 12 wiążących, kadencja 2010–2014–114 referendów i tylko 15 wiążących, kadencja 2014–2018–45 referendów, 4 wiążące, kadencja 2018–2021–44 referenda i tylko 6 referendów wiążących. Kupa pieniędzy i kupa energii wyrzucone w błoto. Jeden z wójtów wypowiedział się w ten sposób: referendum wygrywa się przez niską frekwencję. I taka jest prawda. Popieramy kierunek tej ustawy, która jest rzeczywiście, przyznaję tutaj rację przedmówcom, bardzo kiepsko napisana w zasadniczym aspekcie, tj. w aspekcie obniżenia progów frekwencyjnych zapewniających ważności referendów w przypadku referendów odwoławczych. Ciekaw jestem bardzo, czy Prawo i Sprawiedliwość przed chwilą tego zapisu swoją poprawką nie zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#StanisławTyszka">Tutaj apel do kolegów z Kukiz’15, żeby może uważniej pilnowali tego porozumienia. Jest tam również wiele zapisów niekontrowersyjnych, dotyczących wydłużenia terminów zaskarżania, terminów obniżenia liczby podpisów potrzebnych do złożenia wniosku. Kontrowersyjnym zapisem jest to, że ogranicza się referenda merytoryczne tylko do dwóch w przypadku kadencji, tymczasem może być lokalna potrzeba organizowania ich częściej. Nagrywanie i fotografowanie rzeczywiście może zostać podważone, tak jak zostały podważone w momencie, gdy PiS to zgłaszał w wyborach powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#StanisławTyszka">Szanowni Państwo! Ważna kwestia polityczna. To jest element porozumienia politycznego między Pawłem Kukizem a Prawem i Sprawiedliwością. Ja bym bardzo nie chciał, żeby taka ustawa, chociaż kierunkowo ją popieram, była pretekstem do popierania rządów populizmu i socjalizmu. Kukiz’15 dostał bardzo silny mandat w 2015 r. i w 2019 r. To mandat, który każe nam stać na straży zdrowia, bezpieczeństwa obywateli. Mamy do czynienia z rządem, który doprowadził do ponad 200 tys. nadmiarowych zgonów. Mamy do czynienia z rządem, który zubożył społeczeństwo poprzez galopującą inflację. Apeluję do kolegów z Kukiz’15, żeby nie popierali tego rządu pod pretekstem uchwalenia takich projektów, nawet jeżeli wnoszą element pozytywny do funkcjonowania naszego narodu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Zimoch przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ten projekt wcale nie ułatwi przeprowadzania referendów lokalnych i nie przyczyni się do zwiększenia ich wpływu na życie lokalnych społeczności. Ten projekt był już zakurzony w sejmowej szafie, w ruch poszły ściereczki, kurz zniknął, rozpoczęło się procedowanie. Jest to bowiem projekt posłów PiS i Kukiz’15. To układ, młodzież zapewne powiedziałaby: deal, a młodzież siedzącą na galerii przy okazji serdecznie witam. To deal polityczny między tymi ugrupowaniami. Poseł sprawozdawca nawet nie wspomniał, że na posiedzeniu komisji poseł wnioskodawca powiedział: Podtrzymuję tę poprawkę w takim brzmieniu, jakie zostało uzgodnione z Prawem i Sprawiedliwością i posłami Kukiz’15, i nie wiem, co państwa śmieszy. No jak ma nie śmieszyć?</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#TomaszZimoch">I kolejna wypowiedź posła Sachajki z posiedzenia komisji, do którego nie docierały krytyczne uwagi ani legislatorów, ani strony społecznej. Poseł Sachajko powiedział: Poprawka i cała ustawa została uzgodniona już z grupą posłów Kukiz oraz Prawa i Sprawiedliwości. A przecież Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich uznał, że projekt jest niepotrzebny, bo udokumentował, że istniejące instrumenty dotyczące możliwości wypowiadania się przez mieszkańców są wystarczające. Zwrócił uwagę na dwie bardzo ważne kwestie: na art. 170 konstytucji, ale przede wszystkim na Europejską Kartę Samorządu Lokalnego. Te przepisy bardzo jednoznacznie wskazują, jak mówił przedstawiciel miast polskich, w jaki sposób mają być konstruowane władze i w jaki sposób mieszkańcy mogą mieć wpływ na ich wybór. Strona społeczna wyraźnie zasugerowała, by nie procedować nad tym projektem. Mogę tylko powtórzyć za przedstawicielem miast polskich: to zły projekt, zapewne z dobrymi intencjami.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#TomaszZimoch">Koło Parlamentarne Polska 2050, by nie powtarzać przytoczonych już tutaj innych argumentów, za kontrowersyjne uważa m.in. przepisy ustalające dwa dni referendalne w ciągu kadencji, co paradoksalnie osłabia przecież prawa obywatelskie, zakaz łączenia referendów z dniem wyborów samorządowych i obniżenie progów ważności referendum z 30% do 15% frekwencji przy referendum zwykłym i z 3/5 wyborców biorących udział w wyborach do 3/5 wyborców konkretnego burmistrza przy referendum personalnym.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W parlamencie powinniśmy przyjmować dobre projekty ustaw, a przede wszystkim nie mogą to być ustawy przyjmowane i opierane na dealach politycznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Stanisław Żuk przedstawi stanowisko koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#StanisławŻuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padło tu kilkakrotnie nazwisko mojego kolegi. Ja nazywam się Stanisław Żuk, też jestem posłem tego Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#StanisławŻuk">Przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym zakłada zmiany, których celem jest wzmocnienie demokracji lokalnej. Czy zmiana tych przepisów jest konieczna? Uważamy, że tak. Obecna ustawa o referendach jest niewystarczająca. Weźmy choćby pod uwagę obowiązujące dziś progi wyborcze wynoszące 30% udziału uprawnionych do głosowania w przypadku referendów merytorycznych i 3/5 wszystkich osób, którzy brali udział w danych wyborach, by odwołać organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego. Tak wysokie progi frekwencyjne sprawiają, że referenda lokalne merytoryczne czy odwoławcze są wysoce nieskuteczne. Lokalne społeczności, nawet jeśli mają rację i chcą zmiany, przegrywają z powodu braku frekwencji. Zatem istota proponowanych przez nas zmian sprowadza się do tego, by ludzie mieli rzeczywiście poczucie sprawczości na swoje otoczenie.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#StanisławŻuk">Przytoczę kilka propozycji ustawowych. Jedną z nich jest wprowadzenie reguły, że referenda miałyby się odbywać dwukrotnie w trakcie kadencji samorządowej, z wyjątkiem referendum za odwoływaniem organów jednostek samorządu terytorialnego. Zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum: z 10% do 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy lub powiatu, 2,5% mieszkańców województw. Wydłużenie czasu do 6 miesięcy i 60 dni na zbieranie podpisów pod wnioskiem o referendum. Dłuższy termin na zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego odrzucającego wniosek mieszkańców o przyjęcie referendum. Dłuższy termin na usunięcie braków formalnych we wniosku o referendum. Dłuższy termin na złożenie w sądzie administracyjnym skargi na decyzję komisarza wyborczego odrzucającą wniosek o przeprowadzenie referendum. Zwiększenie liczby mężów zaufania w komisji. I wreszcie najważniejsza z proponowanych zmian, żeby referendum było ważne: zmniejszenie progów frekwencji do 15% uprawnionych do głosowania i 3/5 głosów oddanych w wyborach w przypadku odwołania organu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#StanisławŻuk">Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Referenda to wyraz demokracji, to narzędzie wpływu na lokalną ojczyznę i poczucie wspólnoty. To narzędzie konsultacyjne wszelkich działań, a nie tylko środek restrykcyjnych poczynań. Jako koło Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia, mając na względzie te argumenty, wnoszę o przyjęcie ustawy. Jako człowiek, który 24 lata, sześć kadencji spędził jako radny wszystkich szczebli samorządu terytorialnego, uważam, że nie ma żadnego zagrożenia dla funkcjonowania samorządu, jeżeli ta ustawa zostanie przyjęta. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Artur Dziambor, koło Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#ArturDziambor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po tej ilości poprawek, które zostały zgłoszone, to my w tym momencie rozmawiamy o tzw. kocie w worku, więc nie ma sensu chyba rozmawiać o tej ustawie, która została złożona w takim kształcie, w jakim została złożona, ale porozmawiajmy o tym, jak mogłoby być i dlaczego tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#ArturDziambor">Po pierwsze, cieszę się, że teraz nagle wszyscy przypominają sobie o czymś takim jak demokracja bezpośrednia. To bardzo miłe. Moje ugrupowanie przy zakładaniu od razu wpisało sobie zasady demokracji bezpośredniej do deklaracji ideowej. Przypomnę, że jedyną osobą, która wcześniej o tym wspominała, jest były prezydent Komorowski, który w swojej kampanii wyborczej, przegranej kampanii wyborczej, zaproponował, żeby referenda były bez potrzebnego progu frekwencyjnego i żeby zawsze były wiążące, niezależnie od wyników, przyznając że w merytorycznych referendach po prostu ci, który nie poszli zagłosować, nie mają zdania albo ich to nie interesuje, a ci, którzy poszli zagłosować, to ich to interesuje, ich to obchodzi i im na tym zależy. Dlatego taka właśnie sytuacja powinna zaistnieć. Jeżeli chodzi o referenda odwoławcze, tutaj bym się troszkę powstrzymywał, jeżeli chodzi o ten próg, który sobie chcemy obniżyć czy państwo chcecie obniżyć, ponieważ to spowoduje, że oczywiście będą działy się igrzyska w miastach większych czy nawet w mniejszych, tam gdzie będzie trzeba odwołać albo gdzie będzie chciała wasza partia zrobić akcję przeciwko nielubianemu prezydentowi, burmistrzowi, to oczywiście zbierzecie wśród swoich wyborców odpowiednią liczbę ludzi, którzy mogą zagłosować, a ci, którzy są za, często mogą po prostu zignorować taki dzień referendów. To jest po prostu trudna sytuacja do przedyskutowania.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#ArturDziambor">Rzeczywiście jest tak, że powinniśmy iść w tę stronę. Rozwiązania demokracji bezpośredniej powinny być wprowadzane. Mógłby w tym momencie zainteresować się tym prezydent, na podstawie chyba art. 125 konstytucji mógłby zainicjować odpowiednie referendum. Niestety nie ma takiego zainteresowania. Są małe kroczki, małe puszczanie oczka co do tego, że może jednak tam troszkę byśmy ten próg zmienili, może coś.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#ArturDziambor">Rzeczywiście zbiórka podpisów musi być, powinna być, nie musi być, ale powinna być wydłużona. Ja mam za sobą kilka takich akcji referendalnych. Jedną z nich prowadziłem w Sopocie w środku lata. Nie wyobrażacie sobie, jak ciężko spotkać mieszkańca Sopotu w Sopocie w środku lata, a ja akurat się porwałem na taką zbiórkę podpisów i niestety wtedy poległem, ponieważ trzeba było zebrać odpowiednią ilość podpisów i paruset podpisów mi zabrakło, dosłownie kilku dni zabrakło mi do tego, żeby się takie referendum odbyło — merytoryczne referendum, które wtedy chciałem zorganizować.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#ArturDziambor">Rzeczywiście należy nad tym pracować, tylko jeśli chodzi o te wszystkie poprawki, które zostały złożone, ja nie wiem, co one mówią. W związku z czym spotkamy się w komisji i będziemy nad tym pracować. Mam nadzieję, że chociaż coś z tego pomysłu przejdzie, ponieważ to jest dobry kierunek. Tylko niech to będzie wykonane dobrze, a nie po PiS-owsku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Szramka, poseł niezrzeszony, ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PawełSzramka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Społeczeństwo obywatelskie czy też demokracja bezpośrednia to hasła, które są bardzo bliskie memu sercu. Natomiast jeśli chcemy dążyć do tej idei, czyli do oddania większej władzy obywatelom, musimy to robić odpowiedzialnie. Teraz procedujemy nad ustawą, jak już wspomnieli moi przedmówcy, co do której nie wiemy za bardzo, jaki będzie miała kształt, bo pojawiło się tyle poprawek, że może ona być wywrócona absolutnie do góry nogami. Dlatego zanim podejmiemy decyzję, życzyłbym sobie, żeby to był taki projekt ustawy, który wszyscy będziemy mogli poprzeć, tak żeby to wyszło z Sejmu jako ponadpartyjne porozumienie. Bo jeśli to będzie projekt, który przegłosuje tylko opcja rządząca, siłą, wbrew opozycji, to może się okazać, że idea, którą mamy przed sobą, czyli zwiększenie demokracji bezpośredniej, będzie wyśmiana przez to, że ten projekt będzie nieprzygotowany i tym samym będzie prowadził do chaosu, a nie do wprowadzania demokracji bezpośredniej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PiotrZgorzelski">Na tym zakończyliśmy wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeśli ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze dopisać do listy 21 osób, to jest właśnie ten moment, zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Braun.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli już nikt więcej, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania…</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Tam jeszcze jest, panie marszałku, na końcu…)</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze pan poseł Berkowicz.)</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#PiotrZgorzelski">Jeszcze pan poseł Berkowicz, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym zapraszam na mównicę pana posła Krystiana Kamińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt pomimo słusznych intencji jest źle napisany. Poprawilibyśmy go już w komisji, ale nie mogliśmy.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#KrystianKamiński">Zapis przebiegu posiedzenia. Poseł Sachajko: „Panie przewodniczący, ta poprawka i cała ustawa została uzgodniona z grupą posłów Kukiz’15 oraz Prawa i Sprawiedliwości. Została ona złożona… Oczywiście te dwie uwagi — jeżeli wszystkie strony uważają, że należy je uwzględnić — złożyłem do tej poprawki”. Okazało się, że legislatorzy powiedzieli, że te poprawki się kompletnie nie nadają się do procedowania. No i wtedy poseł Sachajko: „Bardzo przepraszam. W takim razie, skoro mamy aż tak dużo wątpliwości, podtrzymuję tę poprawkę w takim brzmieniu, jaka została uzgodniona z Prawem i Sprawiedliwością i posłami Kukiz’15… Nie wiem, co państwa śmieszy…”.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#KrystianKamiński">Nie śmieszy. Smuci. Smuci, że nie mogliśmy normalnie nad tym procedować. Smuci, że dzisiaj posła Sachajki nie ma, że Pawła Kukiza nie ma. Ich sztandarowy projekt ich nie interesuje. I smuci, że tak żenująco wygląda procedowanie nad ustawami w Sejmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże rodacy, którzy będziecie mogli wypowiedzieć się wreszcie w sposób skuteczny, odwołując np. waszego nie ulubionego, tylko wręcz przeciwnie, wójta czy nawet prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#GrzegorzBraun">Pytanie: Po co ten limit? Z jakiego powodu dwa referenda na kadencję i wystarczy? A jeżeli są jakieś gminy — czego ja osobiście bym nie polecał — które chcą co dzień żyć atmosferą referendalną i chcą stale, permanentnie przeżywać te emocje w życiu publicznym, i jeżeli stać będzie na to te gminy, to dlaczego im tego zabraniać? A jeśli jakaś gmina zechce się nawet postawić w stan likwidacji na skutek odciągnięcia wszystkich rąk od pracy i skierowania ich do urn wyborczych, to dlaczego my tu, w Warszawie, mielibyśmy tego zabraniać? To bardzo konkretne pytanie, o odpowiedź na nie poproszę sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Myślę, że wszyscy powinni zobaczyć transmisję z tego posiedzenia komisji i to — o czym panowie posłowie wcześniej mówili — co się na nim działo. Były wnioski, poprawki składane, wycofywane.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#RafałAdamczyk">Jak ważny ten projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym jest dla posła wnioskodawcy, świadczy to, że nie widzę go dzisiaj na sali. Posłowi sprawozdawcy współczuję. A okaże się, co się wydarzy, to wszystko będziemy mieli na najbliższym posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych — kilkadziesiąt wniosków, poprawek. Ciekawe, czy to w ogóle da się uratować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, czy projekt ten należy traktować jeszcze jako projekt złożony w imieniu partii pana Kukiza, czy jest to projekt firmowany przez Prawo i Sprawiedliwość. Jest to na pewno deal pomiędzy tymi dwiema partiami, jako że na posiedzeniu komisji przedstawiciel partii pana Kukiza w sprawie wątpliwości odsyłał do Prawa i Sprawiedliwości, informując, że z partią zostało to wszystko uzgodnione. Na sali nie ma tego wnioskodawcy. Mniemam, że chyba wstydzi się tego projektu, skoro dzisiaj na debatę nie przyszedł.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#JanSzopiński">W projekcie ustawy szczególne niejasności budzi przepis o terminie przeprowadzania referendum. Samorządy zwracają uwagę, że zapis jest sformułowany tak, jakby referenda musiały się odbywać obowiązkowo i musiały być przeprowadzane w każdym samorządzie dwukrotnie w każdej kadencji bez względu na to, czy ktoś o nie wnioskuje, czy też nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Praca nad tą ustawą pokazuje, jak Prawo i Sprawiedliwość traktuje Wysoką Izbę. Ważniejsze jest porozumienie między parlamentarzystami a Prawem i Sprawiedliwością zawarte na Nowogrodzkiej niż prace w komisji parlamentarnej. W efekcie mamy sprawozdanie, które jest krytykowane zarówno przez Biuro Analiz Sejmowych, jak i wszystkich występujących, a dodatkowo zgłoszone poprawki właściwie na nowo będą powodowały pisanie ustawy. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, dlaczego w dalszym ciągu upieracie się przy nadaniu uprawnień dla mężów zaufania, którzy będą mieli możliwość nagrywania prac obwodowych komisji. To będzie powodowało po prostu, krótko mówiąc, zepsucie dobrej atmosfery pracy w komisji, ale z drugiej strony zagraża też konstytucyjnym wartościom związanym z ochroną danych osobowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja bym bardzo chętnie chciał był posłem sprawozdawcą, ale miałem wyśmienitego kolegę, który to przejął.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Szczepański: Trzeba było się do komisji przenieść.)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#GrzegorzLorek">Ja jestem w komisji samorządu.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#GrzegorzLorek">Natomiast, szanowni państwo, mnie nie dziwi to, że wszelkiej maści stowarzyszenia samorządowe są przeciwko. W kadencji 2014–2018 mieszkańcy decydowali o odwołaniu 45 organów wykonawczych i 15 organów stanowiących, co oznacza, że te referenda po prostu w naszym kraju nie istnieją. Próg, który jest w ustawie, uniemożliwia jakiekolwiek odwoływanie organów. Jeżeli tego nie zmienimy, to możemy w ogóle wykreślić pojęcie referendów, dlatego że tylko kilka referendów, dosłownie kilka referendów, okazało się skutecznymi. Uważam, że powinniśmy nad tym procedować. Jest to ustawa całkowicie zasadna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niejasna jest filozofia tej ustawy. Te płachty złożonych poprawek dowodzą tego najlepiej. Rzeczywiście będzie to ustawa napisana na nowo, ponieważ ona z jednej strony ma zwiększać demokrację bezpośrednią, ale to jest bzdura. Te formalne zapisy: że dwa razy, że co tyle a tyle… Wyobraźcie sobie: państwo jest proste. Niech każdy samorządowiec pomyśli. Jest uchwalenie planu miejscowego i ludzie chcą referendalnie ustalić, jak będzie wyglądał zapis tego terenu, tego planu miejscowego. Ileż oni mają przed sobą przeszkód, aby doprowadzić w ogóle do referendum? Czemu ma służyć to referendum? Komu ma służyć? Na pewno nie ludziom, na pewno nie lokalnej społeczności, bowiem ta ustawa w tym kształcie doprawdy nikomu nic nie daje. Wszyscy chyba zatem czekają na to, że dzięki tym poprawkom przynajmniej kształt tej ustawy zmieni się na tyle, że samorząd będzie mógł funkcjonować i ludzie, mieszkańcy lokalni będą mogli cokolwiek osiągnąć dzięki tej formie protestu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kwestia referendum jest oczywiście niezwykle ważną sprawą. To jest ważna instytucja w demokracji, trzeba powiedzieć, że niewykorzystywana w naszym państwie zgodnie z potencjałem, jaki niesie ze sobą dla publicznej debaty i rozstrzygania najważniejszych spraw przez obywateli. W wielu państwach instytucja referendum cieszy się bardzo dużym zaufaniem i wręcz stanowi jeden z istotnych elementów procesu podejmowania decyzji. W Polsce też tak powinno być. Natomiast ja mam zasadnicze wątpliwości co do 15-procentowego progu, który został zaproponowany w projekcie ustawy. Otóż tego rodzaju rozwiązanie spowoduje, że to będzie raczej początek sporów społecznych. Pytanie: Czy np. w tym obszarze nie może dojść do zmian, żeby ten próg znacząco podwyższyć? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt słusznie wywołuje sprzeciw organizacji samorządowych, gdyż jest niepotrzebny i może generować zupełnie niepotrzebne konflikty społeczne. Zawarte w ustawie obniżenie progu ważności referendum spowoduje zalew tego rodzaju inicjatyw pod wszelkimi pretekstami i de facto kłopoty dla samorządów, które takie referenda będą musiały przeprowadzać. Chciałam zapytać, dlaczego w myśl ustawy termin ewentualnego referendum miałby wyznaczać marszałek Sejmu, który nie jest organem w żaden sposób powiązanym z jednostkami samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MałgorzataPępek">Szanowni Posłowie! Prawdziwego społeczeństwa obywatelskiego nie buduje się na bazie konfliktów generowanych przez referendum. Czas, żebyście to w końcu zrozumieli i żeby ten zły projekt został wyrzucony do kosza. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy projekt w istocie antyobywatelski, sprzeczny z art. 170 konstytucji i z art. 3 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. Nietrudno sobie wyobrazić sytuację, że lokalni populiści będą np. organizowali referendum na temat tego, że woda ma być za darmo w jakimś mieście. Doprowadzi to, w ramach trochę walki z samorządem ze strony rządu, nie tylko do osłabienia finansowego, ale i do chaosu, jeśli chodzi o mieszkańców danej gminy.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#ZdzisławWolski">Dotychczasowe zapisy wydają się wystarczające. Ja od 1994 r. byłem radnym miasta Częstochowy, przez trzy kadencje przewodniczącym rady. W moim mieście w 2009 r. odwołano ówczesnego prezydenta, na szczęście dla mieszkanek i mieszkańców Częstochowy, a np. nie udało się odwołać Zygmunta Frankowicza w Gliwicach — również na szczęście dla mieszkańców Gliwic. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PiotrZgorzelski">Zygmunta Frankiewicza.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Klaudia Jachira.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konieczność wprowadzenia projektu o referendach lokalnych wnioskodawcy uzasadniają większym dostępem do demokracji bezpośredniej. Problem jest tylko i aż taki, że władza nie słucha głosu ludzi. Jeżeli naprawdę chcieliby się wsłuchać w głos polskiego społeczeństwa, to nie ignorowaliby setek tysięcy kobiet, które przez kilka miesięcy walczyły na polskich ulicach o swoje podstawowe prawa, masowych protestów w sprawie Sądu Najwyższego i niezawisłego sądownictwa, strajku nauczycieli, młodzieży, która domaga się dymisji ministra Czarnka, ludzi na ulicach protestujących przeciwko zniszczeniu Trybunału Konstytucyjnego i setek innych protestów. To jest i był głos obywatelek i obywateli, których nie tylko ignorujecie, ale i tłumicie od 8 lat zastępami Policji, traktujecie gazem, Pegasusem, są oni nielegalnie zatrzymywani, aktywiści są ciągani po sądach, jest szczucie w TVPiS. Niestety nie ma to nic wspólnego z żadną demokracją, a tym bardziej demokracją bezpośrednią, lecz raczej z praktykami znanymi ze wschodnich dyktatur.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Referendum lokalne jest ważną formą podejmowania decyzji bezpośrednio przez obywateli. Ten projekt poselski, który powstał bez żadnych konsultacji, mało tego, nie zgodzono się nawet na wysłuchanie publiczne, wzbudza bardzo dużo kontrowersji. Jest wadliwie skonstruowany pod względem merytorycznym, legislacyjnym, a na posiedzeniu komisji wnioskodawca nie zgadzał się na żadne zmiany. Mało tego, dzisiaj podczas drugiego czytania nie ma go na sali plenarnej. Jak to wygląda? Czy to nie jest tak, że Kukiz’15 chce za wszelką cenę mieć jakiś sukces tuż przed wyborami? Bo proponowanie wydłużenia terminu od zainicjowania referendum do rozstrzygnięcia ośmiesza tę formę podejmowania decyzji przez obywateli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Wiesław Szczepański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WiesławSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie chciałbym skierować do rządu, ale go nie ma. Widać, że najprawdopodobniej tak Prawo i Sprawiedliwość traktuje swojego mniejszego koalicjanta, że nie ma stanowiska rządu wobec tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WiesławSzczepański">Natomiast skieruję dwa pytania do pana posła sprawozdawcy. Panie pośle, czy nie uważa pan, że termin 6 miesięcy na zbieranie podpisów jest jednak terminem dość długim? Może się okazać, że w tym czasie problem, w związku z którym wnioskują mieszkańcy — nieistotny, załóżmy, dzisiaj problem — sam się rozwiąże. A więc referendum po 6 miesiącach, a jak jeszcze dołożymy do tego założenie komitetu, to po prostu problem będzie rozwiązany. Czy nie lepszym niż 6 miesięcy terminem byłyby 3 miesiące?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WiesławSzczepański">Drugie moje pytanie: Jak zamierzacie państwo rozwiązać problem w zakresie ochrony danych osobowych? Jednak mężowie zaufania stają się administratorami danych osobowych. W jaki sposób państwo… Czy składacie państwo poprawkę, która będzie mówiła, jak te dane powinny być gromadzone i jak te dane potem powinny być zabezpieczone i komu przekazywane? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jacek Protas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JacekProtas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy dzisiaj nad zmianą zasad prowadzenia referendum lokalnego. Przed chwileczką słyszałem od jednego z posłów PiS-u, że ma to umożliwić obywatelom łatwiejsze odwołanie złej władzy samorządowej. Moje pytanie zatem brzmi: Dlaczegóż nie chcecie umożliwić obywatelom w drodze referendum odwołania złego rządu? Dlaczego traktujecie nierówno samorząd i rząd Rzeczypospolitej? Wprowadźcie takie rozwiązania, żeby przy takich progach, jakie proponujecie dla samorządu, również można było zły, szkodliwy rząd Rzeczypospolitej odwołać.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#JacekProtas">Wprowadziliście wcześniej kadencyjność dla wójtów, burmistrzów i prezydentów. Dlaczego nie wprowadzicie kadencyjności dla posłów? Jeżeli wójt i burmistrz nie mogą pracować więcej niż dwie kadencje, bo, nie wiem, zasiedzieli się, to może trzeba by zadbać, żeby nie było tak, że poseł czy senator zasiada w tych ławach 20–25 lat. Traktujmy obywateli Rzeczypospolitej równo.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zbigniew Babalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#ZbigniewBabalski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#ZbigniewBabalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolego Pośle! Jak nie daj Boże wygracie wybory w przyszłości, to będziecie mieli okazję to wszystko zmienić.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#ZbigniewBabalski">Referendum to instrument bezpośredniego oddziaływania mieszkańców, wyborców, którzy dokonali takiego, a nie innego wyboru. Sam akt, nad którym dyskutujemy, wart jest pochylenia się. Co zastanawiające, obym nie wywołał wilka z lasu, nie padł wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu, czyli coś w tym projekcie jednak jest.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#ZbigniewBabalski">W związku z tym zgłoszono poprawki. Czasami się zdarzało, że było ich jeszcze więcej, a procedowanie ustawy się odbyło, więc dajmy temu projektowi szansę. Być może w czasie dalszego procedowania dojdziemy do konsensusu i ten projekt zostanie wprowadzony w życie.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#ZbigniewBabalski">Większość z państwa, chyba się nie mylę, ma za sobą historię pracy w samorządzie, czy to w najmniejszym samorządzie, czy w samorządzie wojewódzkim. Wiemy, jak to funkcjonuje. Aktywność mieszkańców wzmaga się przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#ZbigniewBabalski">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#ZbigniewBabalski">Po wyborach ta aktywność dotyczy mniej więcej 5–6%. Próg wynoszący 15% jest progiem, który można przyjąć, jeśli chodzi o przeprowadzanie referendów.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#ZbigniewBabalski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam państwa serdecznie. Będę prowadził obrady przez najbliższe 3 godziny.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje się, że kwestie związane z referendum lokalnym są tym elementem, który mógłby połączyć wszystkie ugrupowania tej Izby przysłuchujące się tym wystąpieniom. Wszyscy jesteśmy za tym, żeby ten czynnik społeczny w postaci mieszkańców odgrywał jak największą rolę zarówno w wyborach samorządowych, jak i w referendach.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#GrzegorzRusiecki">Niestety trzeba powiedzieć uczciwie, że ten projekt ustawy jest ewidentnym przykładem niechlujstwa legislacyjnego. Nie wspomnę już o tym, że w tej chwili na sali nie ma nikogo z wnioskodawców, a więc z koła Kukiz’15, nie ma nikogo z rządu. Nikt się nie podpisuje pod tym projektem, za to mamy kilkadziesiąt poprawek. Postarajmy się, aby na posiedzeniu komisji rzeczywiście popracować nad tym projektem ustawy tak, żebyśmy wszyscy mogli się pod nim podpisać, żeby mógł wejść w życie.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#GrzegorzRusiecki">Wydaje się, że ten półroczny okres przygotowywania referendum jest rzeczywiście zbyt długi. Na podstawie doświadczenia nabytego przy zbieraniu podpisów trzeba by się zastanowić, czy w tej chwili powinno dalej obowiązywać podawanie numeru PESEL. Wielu mieszkańców boi się podawać numer PESEL, ponieważ nie są pewni, w jakim celu ten numer PESEL zostanie wykorzystany. Stwórzmy z tej ustawy dobry projekt, stwórzmy dobre prawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten pomysł dobrze pokazuje, co tak naprawdę jest dla was ważne. Paweł Kukiz mówił w wywiadach wprost, że gdy poprzecie tę ustawę i ustawę o sędziach pokoju, to znowu będzie głosował z PiS-em. To zwykły handel. Boicie się, że stracicie większość, więc kilka miesięcy przed wyborami ze względu na własny interes postanowiliście przepchnąć projekt, który wywróci samorządy do góry nogami.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#FranciszekSterczewski">Proponowane w ustawie drastyczne obniżenie progu w referendach lokalnych do 15% to droga do chaosu. Samorządowcy ostrzegają przed tym niemal jednym głosem.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Czego się boicie?)</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#FranciszekSterczewski">Te przepisy będą wykorzystywane do paraliżowania władz samorządowych. Nawet Biuro Legislacyjne Sejmu ma wątpliwości co do zgodności tej ustawy z konstytucją. Społeczeństwo obywatelskie buduje się w oparciu o dialog i współpracę, a nie przez konflikt. Tą ustawą dolewacie oliwy do ognia wojny polsko-polskiej. To ślepa uliczka. Mówimy: nie dla politycznego handlu kosztem obywateli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Norbert Kaczmarczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#NorbertKaczmarczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt powinien łączyć Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#NorbertKaczmarczyk">Widzimy pewnego rodzaju różnice zdań, jeśli chodzi o podejście do referendum, ale jednak nie padł wniosek o odrzucenie, czyli każdy z nas myśli, że projekt jest potrzebny, jednak nie ma zgody co do całości projektu i być może do podejścia wnioskodawcy do samego projektu.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#NorbertKaczmarczyk">Uważam, że problem polega przede wszystkim na edukacji społeczeństwa, bo to daje olbrzymi oręż społeczeństwu. Jednocześnie powinniśmy w tym projekcie postawić na edukację. Kto z państwa, którzy oglądają tę transmisję, rozróżnia ordynację większościową od proporcjonalnej? Kto z państwa rozumie, czym różni się lista do parlamentu od samodzielnego startu do Senatu? Dlaczego kiedy w wyborach do Senatu mamy szyldy partyjne, to chętniej głosujemy na takich kandydatów? Trzeba to wytłumaczyć obywatelom. Wtedy referendum będzie również skuteczną bronią w obronie demokracji i dobrej praktyki w samorządzie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Czerniak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JacekCzerniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JacekCzerniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest chyba tajemnicą, że ten projekt ustawy jest efektem porozumienia politycznego czy, jak mówią niektórzy, dealu politycznego. Na to wskazuje podejście posła wnioskodawcy, który na posiedzeniu komisji mówił wprost, że nie jest możliwe, żeby zostały wprowadzone jakiekolwiek poprawki, żeby coś zostało zmienione, bo wszystko zostało uzgodnione z Prawem i Sprawiedliwością.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: A pakt senacki nie jest porozumieniem?)</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#JacekCzerniak">Dlaczego nie padł wniosek o odrzucenie? Dlatego że rzeczywiście idea jest bardzo dobra, ale przypomnę państwu, że dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane. Co to znaczy? To znaczy, że nawet najlepszy zamiar, jeżeli ma niewłaściwe zastosowanie, jest niewiele wart. Te propozycje, które zostały przedstawione, wprost osłabiają instytucję referendów, czyli demokracji bezpośredniej, a nie ją wzmacniają. Sprawiają, że w samorządach może powstać jeszcze większa walka polityczna.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#JacekCzerniak">Jesteśmy zdania, że ten projekt należy ulepszyć, dlatego zgłosiliśmy poprawki. Te poprawki, jeżeli zostaną przyjęte, poprawią właśnie tę ideę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Rozmawiamy o referendum, a dzisiaj w kuluarach Sejmu protestują osoby z niepełnosprawnościami. Złożyły projekt obywatelski, którym Sejm się nie zajmuje. Ględzicie na tej sali, zamiast pomagać osobom z niepełnosprawnościami. Czy temu ma służyć referendum? Temu, że na Podkarpaciu, jak podają media, przewodnicząca rady powiatu zleciła pobicie starosty i jego zastępcy? Temu ma służyć? Temu ma służyć instytucja referendum?</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#KrystynaSkowrońska">Ogarnijcie się. Pieniądze poszły na TVP, na szczucie ludzi zamiast na wsparcie ochrony zdrowia, poszły na Pegasusa, na podsłuchiwanie ludzi. Państwo chcecie tym projektem…</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: A ile na służbę zdrowia?)</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#KrystynaSkowrońska">Na służbę zdrowia płacą ludzie. Niech pan poseł Babalski w tej chwili zamilknie. Jak będzie czas, to będzie pan mówił.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Niech pani na mnie nie krzyczy.)</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#KrystynaSkowrońska">Chcę powiedzieć, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Olszewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#KrystynaSkowrońska">…gdybyście państwo zapytali, to bez referendum powiedzą: odejdźcie.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Niech się pani tak nie denerwuje. Niech pani nie krzyczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Olszewski.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kto to tam tak kłusuje?</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam, panie pośle. Apel o dystans również do pana.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PawełOlszewski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Obniżenie progu przy referendum do tak niskiego poziomu jest absolutnie skandaliczne. Wprowadzi to anarchizację samorządów i doprowadzi do sytuacji, w których zdecydowana mniejszość będzie mogła przeprowadzać lokalne hucpy.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Co z prawami mniejszości?)</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PawełOlszewski">Doprowadzi to do sytuacji, w której np. ponad 50% wyborców z dużego miasta wybierze włodarza, a później 7%, zdecydowana, niereprezentatywna mniejszość, będzie mogło co chwilę dokonywać zmian, które zdestabilizują skuteczne zarządzanie samorządem. Jako Koalicja Obywatelska złożyliśmy więc szereg poprawek, m.in. w tym zakresie, i liczymy na to, że ten kukizowo-PiS-owski układ polityczny jednak te poprawki zaakceptuje. Wówczas będzie przestrzeń do tego, aby rozmawiać o tym projekcie. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KonradBerkowicz">Instytucja referendum w pewnych, określonych sprawach jest ważna i warta uwagi, ale ta ustawa jest tak napisana, że w oczywisty sposób, nawet jak zostanie formalnie uchwalona, nie zafunkcjonuje w rzeczywistości. Dlatego mam pytanie. Czy państwo napisaliście ją tak fatalnie i nie poprawiliście jej właśnie dlatego, że nie potraficie jej napisać tak, żeby zafunkcjonowała? Nie sądzę. Przecież potrafiliście wdrożyć w życie najbardziej brawurowe pomysły, idee, z zakazem wchodzenia do lasu na czele. Czy może ta ustawa celowo jest tak źle napisana i będzie tak wprowadzona, żeby de facto nie zafunkcjonowała, a formalnie uchwalicie ją tylko dlatego, że jest elementem dealu, jest dla Pawła Kukiza pretekstem do tego, żeby sprzedał swoje idee i popierał bolszewicki, totalniacki i antyobywatelski rząd? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Chciałam podziękować.)</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sprawozdawcę komisji pana posła Tomasza Ławniczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#TomaszŁawniczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się do kilku poruszanych kwestii merytorycznych, do tych, które były poruszane najczęściej.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#TomaszŁawniczak">Mianowicie nikt nie zanegował, co charakterystyczne, tego, że trzeba przeprowadzić zmiany w przepisach, a to dlatego, że tak naprawdę obecne przepisy ustawy o referendum lokalnym z 2000 r. są w dużej mierze martwe. Pan poseł Tyszka podał liczby. W trakcie czterech ostatnich kadencji samorządów w każdej kadencji przeprowadzanych było po kilkadziesiąt referendów na 2477 gmin i miast w Polsce, na 314 powiatów ziemskich, na 16 województw samorządowych, wreszcie na kilkanaście dzielnic m.st. Warszawy. Mamy ponad 2800 samorządów terytorialnych. Instytucja referendum zostaje uruchomiona w kilkudziesięciu przypadkach na kadencję. Jednocześnie z tych kilkudziesięciu przypadków zaledwie 10–15%, raz więcej, raz mniej, to referenda skuteczne. 80–90% nie może podołać tym wyzwaniom statystycznym, liczbowym, progom liczbowym, które określa ustawa. W związku z tym propozycja, nad którą oczywiście można jeszcze dyskutować, zmiany progów poprzez ich obniżenie to kierunek prowadzący do tego, aby aktywizować społeczeństwo i naprawdę przywrócić życiowy charakter rozwiązaniom prawnym dotyczącym referendów.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#TomaszŁawniczak">Dalej sprawa dwóch terminów. To odnosi się do referendów merytorycznych, bo referenda nad odwołaniami nie zmieniają swojego charakteru, opisanego w art. 5. Z jednej strony wydłużamy możliwość zbierania podpisów. Praktyka ostatnich 20 lat pokazuje, że społeczności lokalne, które podejmowały inicjatywę odnośnie do referendum, bez obsługi administracyjnej nie były w stanie podołać tym progom, które wyznacza im ustawa. W związku z tym mamy wydłużenie tego z jednej strony i obniżenie progów z drugiej strony. Są też te dwa terminy: w pierwszych latach funkcjonowania samorządu, między 1,5 roku a 2 latami, i drugi termin, między rokiem a pół roku przed końcem kadencji samorządu. Ma je wyznaczyć nie marszałek Sejmu — już to oczywiście wprowadzono, to był nieuprawniony przepis — tylko prezes Rady Ministrów, po to aby w znacznej części gmin, tam gdzie powstają tego rodzaju inicjatywy, można było — tutaj też jest to dodane, myślę, że inne kluby też dodały wyraz „można”, a nie „koniecznie trzeba” — przeprowadzić referendum w jednej, drugiej, trzeciej, piątej i dziesiątej sprawie merytorycznej. Wówczas będziemy mieć wyznaczony przez premiera termin do tego, aby — w różnorodnej palecie, w ten dzień referendalny, jeden albo drugi w czasie kadencji samorządu — w skali kraju odbywały się referenda lokalne, co poprzez swoje nagłośnienie będzie mieć też profrekwencyjny charakter.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#TomaszŁawniczak">Następnie będziemy oczywiście przypatrywać się poprawkom co do terminów zbierania podpisów. Czy ma być 6 miesięcy, czy też nie obniżyć tego do innej liczby miesięcy? Natomiast proszę zauważyć, że rzeczywiście wielu posłów zwracało uwagę na to, że 60 dni przy tych wymogach dotyczących zebrania podpisów po prostu nie starcza na to, aby takie referendum uruchomić. Nie sądzę, aby te przepisy, te propozycje, które — niejeden poseł to podkreślał — idą w dobrym kierunku, prowadziły do destabilizacji samorządów terytorialnych. Badania przeprowadzone przez główne ośrodki opinii publicznej od 1990 r. po drugą dekadę XXI w. wskazują, że w ostatnim 30-leciu aktywność społeczności lokalnych nie zmniejszyła się, ale zwiększyła się, m.in. poprzez frekwencję w wyborach samorządowych. Ona ciągle nie jest zadowalająca. Najniższa frekwencja jest zawsze w wyborach europejskich, potem są wybory samorządowe, a największa frekwencja jest zawsze w wyborach prezydenckich. Natomiast te działania, te zapisy mają pobudzać społeczności lokalne do profrekwencyjności w ich działaniach. Myślę, że to są najważniejsze kwestie, które zostały poruszone w tej dyskusji, przynajmniej w kilku głosach był poruszany każdy przedstawiony przeze mnie temat.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#TomaszŁawniczak">Szanowni Państwo! Będziemy oczywiście rozpatrywać i pochylimy się nad wszystkimi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Szczepański: Panie pośle, a nagrywanie?)</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#TomaszŁawniczak">To znaczy, jeśli chodzi o sprawę nagrywania, mogę powiedzieć, że mój klub wprowadził taki zapis w ustawie, jaki jest w Kodeksie wyborczym, aby nie było tutaj problemów. Oczywiście on też budzi wątpliwości, ale to będzie elementem dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#TomaszŁawniczak">To jest ważny element, żeby też sprawy związane z RODO i innymi problemami nie zostały tutaj naruszone.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#TomaszŁawniczak">Panie Marszałku! Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim przejdziemy do następnego punktu, chciałem przywitać serdecznie uczniów i nauczycieli ze szkoły z Lubonia pod Poznaniem. Witam was.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia (druki nr 2975 i 3000).</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jerzego Polaczka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę przedstawić sprawozdanie w sprawie rządowego projektu ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia. Pragnę podkreślić, iż celem tej regulacji jest wdrożenie szeregu międzynarodowych aktów prawnych zarówno Unii Europejskiej, jak i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Lista tych dokumentów jest zawarta w uzasadnieniu projektu ustawy, tak że nie będę ich ponownie tutaj odczytywał. Natomiast chciałbym, po drugie, zwrócić uwagę na to, iż projekt w sposób bardzo racjonalny, systemowy porządkuje zagadnienia związane z homologacją pojazdów, ich wyposażenia i części poprzez przeniesienie z obowiązującej ustawy — Prawo o ruchu drogowym całego rozdziału: Homologacja i dostosowanie go w tej nowej, omawianej dzisiaj w Wysokiej Izbie ustawie do wymagań zawartych w przepisach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JerzyPolaczek">W projekcie, który jest rozpatrywany w Sejmie, wyznaczono dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego jako organ, który udziela homologacji, sprawuje nadzór nad rynkiem oraz we właściwy sposób prowadzi bazę danych w ramach elektronicznych świadectw zgodności, które wydają producenci pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JerzyPolaczek">Kolejna kwestia regulowana w ustawie to kwestia procedury homologacji pojazdów, przedmiotu wyposażenia lub części, montażu dodatkowej instalacji zasilania gazem pojazdu oraz określenia zasad postępowania dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego oraz służb technicznych związanych z tymi procedurami.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#JerzyPolaczek">Projekt ustawy zawiera także przepisy o charakterze proceduralnym, związanym z wydawaniem, zmianą, cofaniem, zawieszaniem świadectw homologacji albo dokumentów równoważnych tym świadectwom, jak np. indywidualne dopuszczenie pojazdu, bądź też o charakterze technicznym, wskazującym wymagania obowiązujące w procesie wprowadzania nowych pojazdów oraz przedmiotów ich wyposażenia lub części na rynek w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#JerzyPolaczek">W wyniku dostosowania krajowych regulacji do przepisów międzynarodowych w obszarze procedur homologacyjnych polscy producenci będą mieli możliwość wprowadzenia na rynek każdego państwa Unii Europejskiej nowego pojazdu, przedmiotu wyposażenia lub części bez potrzeby uzyskiwania dodatkowych dokumentów. Konsekwencją tego będzie zniesienie barier dla przepływu polskich towarów na rynku unijnym, w szczególności pojazdów i części motoryzacyjnych, a warto zwrócić uwagę na to, iż Polska jest również znaczącym producentem, eksporterem szeregu części dla przemysłu motoryzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#JerzyPolaczek">Harmonizacja na gruncie krajowego prawa wymogów dotyczących dokumentów technicznych z regulacjami Unii Europejskiej czy Organizacji Narodów Zjednoczonych w odniesieniu do konstrukcji nowych pojazdów oraz ich przedmiotów wyposażenia lub części przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym w wyniku wyposażenia tychże pojazdów w dodatkowe systemy w zakresie wspierania kierowców oraz niechronionych uczestników dróg. Tak na marginesie warto tutaj przywołać choćby statystyki dotyczące poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego z ostatnich kilku lat — spadek kosztów społecznych wypadków w Polsce z 56 mld zł w 2018 r. do 39 mld zł w roku 2021, zapewne również spadek tych kosztów w minionym 2022 r. Warto również przy okazji tego aktu prawnego zaznaczyć, że Polska dzięki staraniom rządu i parlamentu, za sprawą nowelizacji, które zostały przyjęte w ostatnich latach, doprowadziła do spadku liczby rannych, zabitych o mniej więcej trzydzieści kilka procent. Po raz pierwszy liczba zabitych w wypadkach spadła poniżej 2 tys. w roku 2022. To jest uwaga na marginesie tej dyskusji, bardzo takiej, można powiedzieć, hermetycznej, technicznej, ale mówimy o polityce konkretu, która przyczynia się w konsekwencji do tego, że na polskich drogach pojazdy zarówno poruszają się w sposób bezpieczniejszy, jak i wyposażone są w dodatkowe elementy, które lepiej chronią kierowców i innych uczestników ruchu.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#JerzyPolaczek">Kolejna kwestia jest związana z tym, że przepisy tej nowelizacji przyczyniają się również do poprawy jakości powietrza i ograniczenia szkodliwego wpływu zanieczyszczeń pochodzących z transportu drogowego poprzez sukcesywne udoskonalanie procedur badań homologacyjnych, które są odniesione do emisji zanieczyszczeń w nowych pojazdach, przy uwzględnieniu nowych kierunków rozwoju, np. elektromobilności, jak również możliwości rynkowych, zarówno od strony technologicznej, po stronie producentów pojazdów, jak i od strony ekonomicznej, która uwzględnia możliwości finansowe obywateli danego kraju.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#JerzyPolaczek">Na skutek wejścia w życie ustawy zaczną obowiązywać procedury krajowej homologacji typu pojazdu oraz krajowego indywidualnego dopuszczenia pojazdu dla pojazdów kategorii S, czyli maszyn ciągniętych za pojazdem rolniczym, co jest szczególnie ważne dla sektora rolnictwa w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-170.8" who="#JerzyPolaczek">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Projekt ustawy zachowuje i doprecyzowuje przewidzianą obecnie w ustawie — Prawo o ruchu drogowym procedurę homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdów do zasilania gazem oraz wprowadza alternatywną możliwość uzyskania świadectwa homologacji dodatkowej instalacji zasilania gazem pojazdu na zgodność z regulaminem ONZ nr 115. Dodatkowo projekt wprowadza możliwość uzyskania homologacji dodatkowej instalacji zasilania gazem pojazdu w odniesieniu do ciągników rolniczych, zgodnie z postulatami branży działającej w tym zakresie. W związku z wyznaczeniem w Polsce organu nadzoru rynku zgodnie z przepisami unijnymi wzmocni się współpraca z organami tych państw członkowskich oraz producentami pojazdów celem sprawnej eliminacji z rynku europejskiego pojazdów i ich wyposażenia, w których zostały stwierdzone nieprawidłowości zagrażające bezpieczeństwu, ochronie zdrowia i środowiska.</u>
          <u xml:id="u-170.9" who="#JerzyPolaczek">Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo! Jako poseł sprawozdawca chciałbym podkreślić, iż regulacja — projekt rządowy — omawiana w Komisji Infrastruktury uzyskała pełne poparcie klubów parlamentarnych. Tym bardziej cenię sobie, że mogę tutaj wskazać, iż Komisja Infrastruktury rekomenduje poparcie przedmiotowej ustawy i wnosi, aby Wysoki Sejm przyjął sprawozdanie komisji, którego mam zaszczyt być sprawozdawcą. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-170.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Mariusza Trepkę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#MariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczące sprawozdania o rządowym projekcie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia, druk nr 2975.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#MariuszTrepka">Przyjęcie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia UC80 jest niezbędne do zapewnienia zgodności polskiego prawodawstwa z prawodawstwem unijnym i wynika z faktu, iż obowiązują: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych, zwane dalej rozporządzeniem 167/2013; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców, zwane dalej rozporządzeniem 168/2013; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 715/2007 i (WE) nr 595/2009 oraz uchylające dyrektywę 2007/46/WE — zwane dalej rozporządzeniem 2018/858.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#MariuszTrepka">Projekt ustawy UC80 w art. 3 wyznacza Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego (TDT) do pełnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej funkcji organu udzielającego homologacji oraz organu nadzoru rynku. Obszar działania dyrektora TDT w ramach pełnienia tych dwóch funkcji obejmuje procedury homologacji zarówno unijne, jak i krajowe. W odniesieniu do wskazania organu nadzoru rynku oraz organu właściwego do spraw homologacji zostały wykorzystane przepisy art. 6 ust. 1 rozporządzenia 2018/858 umożliwiające umieszczenie tych kompetencji w ramach jednego organu — dyrektora TDT.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#MariuszTrepka">W strukturze organu zostaną wydzielone odrębne komórki organizacyjne wykonujące działalność w sposób niezależny od siebie, dzięki czemu zostaną wypełnione wymagania dotyczące podziału ról i obowiązków, które zostały wskazane w przepisach unijnych. Wdrożenie ww. przepisów jest niezbędne do zapewnienia zgodności polskiego prawodawstwa z prawodawstwem międzynarodowym, a tym samym zapobieżenia powstania utrudnień dla polskich przedsiębiorców w funkcjonowaniu na rynku unijnym oraz uniknięcia nałożenia na Polskę kar za niewdrożenie przepisów unijnych. Pełna implementacja ww. przepisów nie będzie możliwa w ramach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. — Prawo o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#MariuszTrepka">W efekcie przejęcia obowiązków polskiej władzy homologacyjnej przez dyrektora TDT z dniem 1 stycznia 2014 r. i podjęciem działań zmierzających do określenia sposobu wykonywania czynności przez podmioty działające na rynku doposażania pojazdów należących do kategorii M i N w dodatkowe instalacje zasilania gazowego, pojawiła się konieczność wprowadzenia modyfikacji obowiązującego porządku prawnego.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#MariuszTrepka">Szanowni państwo, w projekcie ustawy wprowadzono procedurę zawieszenia wydanego świadectwa homologacji montażu dodatkowej instalacji zasilania gazem w przypadku, gdy stwierdza się, że podmiot niewłaściwy wykonał tę instalację. Należy jednocześnie zauważyć, że w art. 69 ust. 2 wskazano maksymalne stawki wysokości opłat za poszczególne czynności, które są analogiczne jak stawki opłat obowiązujące aktualnie w ustawie — Prawo o ruchu drogowym, np. za wydanie świadectwa homologacji typu UE pojazdu nie więcej niż 1600 zł i nie więcej niż 400 zł za zmianę takiego świadectwa.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#MariuszTrepka">W ramach oceny skutków regulacji projektowanej ustawy uwzględniono przeprowadzenie ewaluacji wysokości opłat po 2 latach od przyjęcia ustawy. Celem ewaluacji będzie sprawdzenie, czy wysokość stawki godzinowej na poziomie 3,75% przeciętnego wynagrodzenia…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MariuszTrepka">…nie generuje nadmiernych zysków bądź strat dla TDT oraz obciążeń dla rynku, jak również, czy rzeczywiste liczby godzin potrzebnych do przeprowadzenia każdej z 21 czynności wskazanych w art. 69 pokrywają się z szacowanymi liczbami godzin…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#MariuszTrepka">…na etapie projektowania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#MariuszTrepka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super. Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Lasek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Celem projektu ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia jest dostosowanie polskich przepisów do przepisów Unii Europejskiej. Mimo że przepisy te są bezpośrednio stosowane, państwa członkowskie zostały zobowiązane do wskazania organów udzielających homologacji oraz do stworzenia na mocy prawa krajowego podstaw do powołania służby technicznej wraz z odpowiednimi procedurami.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MaciejLasek">Projekt ustawy wyznacza dyrektora TDT do pełnienia funkcji organu udzielającego homologacji oraz organu nadzoru rynku. Projekt utrzymuje też aktualny krajowy system homologacji dotyczący sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdu do zasilania gazem oraz wprowadza dodatkową możliwość uzyskania homologacji zgodnie z regulaminem ONZ nr 115. Obie procedury będą funkcjonować równolegle, a wybór procedury należeć będzie do podmiotów chcących dokonywać montażu takich instalacji w pojazdach.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MaciejLasek">Według projektodawcy dotychczas wydane świadectwa homologacji sposobu montażu instalacji do zasilania gazem zachowają ważność po wejściu w życie ustawy, zatem możliwy będzie dalszy montaż instalacji w oparciu o te świadectwa. W projekcie wprowadzono także procedurę zawieszenia wydanego świadectwa homologacji montażu dodatkowej instalacji zasilania gazem pojazdu w przypadku stwierdzenia zagrożenia, np. dla bezpieczeństwa ruchu drogowego na skutek montażu takiej instalacji.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#MaciejLasek">Niestety, przewidziany poziom opłat, które mogą ponosić przedsiębiorcy podczas kontroli montażu instalacji gazowych przez pracowników TDT, jest, można powiedzieć, nie do przyjęcia. Stawka za godzinę pracy inspektora podczas prowadzenia kontroli określona została na 3,75% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, czyli 274,87 zł, a maksymalna opłata za przeprowadzenie kontroli jest założona na poziomie 8000 zł. Dla porównania: stawki opłat pobieranych przez inspekcję weterynaryjną wynoszą maksymalnie 112,80 zł za pierwszą godzinę kontroli i za każde kolejne 15 minut — 14,80 zł. Stawki za kontrolę jakości handlowej wynoszą 120–150 zł za godzinę i ponoszone są jedynie przy negatywnym wyniku kontroli. A np. stawki Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa wynoszą od 2022 r. 55 zł za godzinę pracy kontrolera. Przy założonej w projekcie maksymalnej opłacie za przeprowadzenie kontroli na poziomie 8 tys. zł przy tej stawce, która została zaproponowana, kwota ta odpowiadać będzie 29 godzinom pracy kontrolera. Przy czym nie wiemy, jak bardzo czasochłonne są czynności obciążone opłatą, i nie wiadomo, co do nich będzie zaliczane. Nie przewiduje się również żadnej ścieżki weryfikacji dostępu przedsiębiorcy do danych o czasie i czynnościach wykonanych w ramach naliczonej opłaty czy odwołania w tym zakresie. Nie wiadomo, czy czas dojazdu kontrolera do przedsiębiorcy będzie zaliczany do czasu wykonywania czynności kontrolnych. Nie wiadomo, czy kontrola po wydaniu zaleceń będzie nową kontrolą, czy kontynuacją tej, w ramach której wydano zalecenia naprawcze, i czy w związku z tym będzie rozliczana dodatkowo, czy też będzie wolna od opłat. Brak jest również ograniczeń co do liczby kontroli, które przecież mogą być spowodowane np. nieuprawnionymi donosami, czy ich częstotliwości albo określenia górnego limitu opłat w ciągu roku dla jednego przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#MaciejLasek">Dla większości warsztatów montujących instalacje gazowe w pojazdach kwota opłaty za kontrolę na poziomie 8 tys. zł nierzadko stanowi kwotę ich miesięcznego dochodu lub nawet go przekracza i może być dla nich zabójcza.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#MaciejLasek">Należy podkreślić, że naliczenie opłat w maksymalnej wysokości jest wysoce prawdopodobne. Realne jest także ryzyko używania donosów celem sprowokowania kontroli jako sposobu na pozbycie się konkurencji, dlatego ograniczenie się jedynie do ustalenia maksymalnej kwoty kontroli jest dla przedsiębiorców nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#MaciejLasek">Wnosimy, panie marszałku, o urealnienie tych założeń i przyjęcie stawki za godzinę pracy podczas kontroli maksymalnie na poziomie 2% przeciętnego wynagrodzenia, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że maksymalna wysokość opłaty za czynności kontroli zgodności montażu dodatkowej instalacji zasilania gazem nie może być wyższa niż 4 tys. zł. Jeżeli te poprawki nie uzyskają poparcia podczas dalszych prac nad projektem, klub Koalicji Obywatelskiej wstrzyma się od głosu i doprowadzi do zmniejszenia wysokości wymienionych opłat oraz wprowadzenia mechanizmów umożliwiających ich weryfikację podczas prac w Senacie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zanim poproszę pana posła Kopca, chciałem serdecznie powitać uczniów szkół ponadpodstawowych z powiatu tczewskiego. To są laureaci młodzieżowego konkursu obywatelskiego, którzy do Sejmu zostali — i słusznie, bo są laureatami — zaproszeni przez pana posła Marka Biernackiego. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł z wami jest? Pan poseł się zagubił.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">No to dobrze.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#MaciejKopiec">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Drogie Uczennice! Drodzy Uczniowie! Druk nr 2975, czyli ustawa o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia, to nowelizacja, która ma na celu stworzenie jednolitych i przejrzystych przepisów w obszarze homologacji typu pojazdów oraz ich przedmiotów wyposażenia i części spójnych z prawem międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#MaciejKopiec">Zaproponowane zmiany dostosowują polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych i uwzględniają postęp techniczny przemysłu motoryzacyjnego. Wprowadzone rozwiązania w założeniach mają zwiększyć konkurencyjność polskich przedsiębiorców na unijnym rynku, poprawić bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz zmniejszyć jego negatywny wpływ na środowisko naturalne.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#MaciejKopiec">Najważniejsze rozwiązania tego projektu to: zharmonizowanie wymogów technicznych i procedur z przepisami międzynarodowymi w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa w obszarze homologacji typu pojazdów oraz ich wyposażenia, wyznaczenie dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego jako organu właściwego w sprawach homologacji oraz nadzoru rynku, określenie zasady wyznaczania służb technicznych w celu rzetelnego i prawidłowego przeprowadzania badań na potrzeby procedur homologacyjnych, wprowadzenie alternatywnej możliwości uzyskania świadectwa homologacji dodatkowej instalacji gazowej na zgodność z regulaminem ONZ oraz usystematyzowanie sposobu naliczania opłat za wydane dokumenty homologacyjne.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#MaciejKopiec">Te rozwiązania w obszarze homologacji obejmują producentów, dystrybutorów oraz importerów pojazdów, przedmiotów wyposażenia i części oraz podmioty dokonujące montażu dodatkowej instalacji zasilania gazem LPG w samochodach.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#MaciejKopiec">Dotychczasowe świadectwa homologacji mają zachować swoją ważność. Nie będzie konieczności ponownego ich uzyskiwania, jednak przewidziana jest możliwość zawieszenia homologacji w przypadku stwierdzenia zagrożenia w ruchu drogowym. To też budzi wątpliwości, o czym trochę dalej.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#MaciejKopiec">Projekt w założeniach jest bardzo dobry, jednak pojawiają się liczne głosy sprzeciwu ze strony społecznej. Z jednej strony wątpliwości dotyczą opłat, które mają ponosić firmy montujące instalacje LPG, bo projekt umożliwia nałożenie na nich opłaty za kontrolę w wysokości nawet 8 tys. zł, co, jak powiedział pan poseł Lasek, często może być dla małych firma zabójcze. Z drugiej strony wątpliwości budzi brak porządnych konsultacji społecznych i wysłuchania głosów polskich obywateli. Chodzi o to, żeby projekt przystawał do rzeczywistości oraz był jednoznaczny. Branża zwraca uwagę, że zapisy można interpretować w taki sposób, że tuż po ich wejściu w życie będzie istniało — mimo zapewnień ministerstwa — ryzyko wygaśnięcia obowiązujących aktualnie świadectw homologacji, a co za tym idzie, uziemienia milionów samochodów zasilanych gazem.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#MaciejKopiec">Klub Lewicy będzie głosował zależnie od wyników dalszych prac legislacyjnych nad tą ustawą oraz tego, czy strona rządowa w końcu wysłucha strony społecznej. 3,5 mln użytkowników samochodów zasilanych LPG oraz małe firmy, które montują te instalacje, zasługują na stabilne i przejrzyste prawodawstwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Poselskiego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawić nasze stanowisko wobec sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia, druki nr 2975 i 3000. Projekt ten dotyczy dostosowania polskiego prawa do przepisów m.in. UE, ale ten rząd jednak przy każdej takiej okazji musi dołożyć punkty, które wprowadzają wiele złych i niepotrzebnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#StefanKrajewski">Przedsiębiorcy określili tę ustawę mianem wyjątkowo szkodliwej, co może mieć daleko posunięte konsekwencje dla rodzimego biznesu. Nie powinniśmy dopuścić do wprowadzenia absurdalnych i w efekcie niszczących polskie firmy przepisów. W ocenie przedsiębiorców i prawników ww. projekt zawiera wysoce szkodliwe zapisy, które w wielu miejscach są niejasne i niedoprecyzowane. Chodzi głównie o branżę autogazu, w przypadku której województwo podlaskie, z którego jestem, jest prawdziwym zagłębiem. W całej Polsce to już setki firm i tysiące miejsc pracy. W projekcie można znaleźć wiele zapisów destrukcyjnych dla polskich firm. Można przy tym odnieść wrażenie, że funkcjonuje bardzo silne lobby urzędu, jakim jest Transportowy Dozór Techniczny. Pozostawienie projektu w obecnym kształcie będzie wysoce szkodliwe dla całej branży autogazu, która skupia głównie małe i średnie przedsiębiorstwa. W tym obszarze działa kilka tysięcy firm w Polsce, które będą musiały zmierzyć się z dodatkowymi obowiązkami. Do tego dochodzić będzie ogromne ryzyko dla właścicieli pojazdów zasilanych autogazem, a jest ich w Polsce 3,5 mln. Istnieje ogromne ryzyko wygaśnięcia świadectw homologacji i — jak już było mówione — te samochody mogą przestać być dopuszczone do ruchu.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#StefanKrajewski">Po pierwsze, mimo że Ministerstwo Infrastruktury twierdzi, że dotychczasowe homologacje nie stracą ważności, to przedsiębiorcy podnoszą, że proponowane przepisy są tak nieprecyzyjne, iż interpretacja może być dowolna, a wręcz może oznaczać upadek polskich firm.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#StefanKrajewski">Po drugie, stworzone zostanie państwo w państwie i superurząd za sprawą Transportowego Dozoru Technicznego. Wedle projektu aż do 8 tys. zł ma kosztować kontrola plus wynagrodzenie dla pracowników TDT za każdą godzinę kontroli mogącej trwać 12–16 godzin, a tych może być wiele. To kolejne zagrożenie dla firm i ich płynności finansowej.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#StefanKrajewski">Kuriozalne jest uzasadnienie ustawy, iż na tak wysokich opłatach zyskają rodziny pracowników TDT. A co z rodzinami pracowników firm i właścicieli tychże firm, które montują autogaz? Ponadto jeśli chodzi o firmy produkujące samochodowe instalacje gazowe, podlegają one kontroli kilku podmiotów, tymczasem mają płacić duże kwoty za sprawdzanie tego samego przez TDT. Kwota 8 tys. zł za kontrolę zaproponowana w ustawie jest rażąco zawyżona w odniesieniu do realnych kosztów pracy. TDT jest urzędem i powinien obsługiwać powierzony zakres prac, a nie firmą posiadającą monopol na usługi i czerpiącą z tego tzw. premię monopolową.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#StefanKrajewski">Po trzecie, proponowane przepisy nakładają odpowiedzialność na producentów samochodowych instalacji gazowych za ewentualne zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowia i ochrony środowiska. To kuriozalne, bo w przypadku samochodu, który zepsuł się na drugim końcu Polski, nie wiadomo kto go naprawiał, odpowiedzialność za to spada na producenta instalacji gazowej. Wygląda na to, iż konsultacje społeczne do projektu wymienionej ustawy były, a i tak nic nie zostało z nich wzięte, zostały wyrzucone do kosza.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#StefanKrajewski">Mając na względzie ww. argumenty, ten projekt nie znajdzie poparcia w klubie Koalicji Polskiej. Bo z jednej strony słyszymy, jak to Unia Europejska chce nam zakazać samochodów, a z drugiej strony na skutek działań polskiego rządu duża branża, która prężnie się rozwija od lat, może mieć wiele problemów, co w ostateczności może nawet doprowadzić do upadłości wielu firm. Dlatego też nie zagłosujemy, nie będziemy popierać, jeżeli te wszystkie poprawki, które były zgłaszane i które zmienią część przepisów, nie zostaną przyjęte. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KrystianKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedujemy nad rządowym projektem ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia. Celem przedłożonego projektu jest zapewnienie zgodności prawa polskiego z przepisami międzynarodowymi oraz z prawem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#KrystianKamiński">Co piszą sami wnioskodawcy? Ich celem jest usystematyzowanie wszelkich kwestii dotyczących procedury kontroli zgodności, dostosowanie przepisów krajowych do regulacji o charakterze międzynarodowym, usprawnienie obrotu gospodarczego w odniesieniu do pojazdów z zamontowaną instalacją do zasilania gazem.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#KrystianKamiński">Powyżej wskazane rozwiązanie przynosi następujące efekty: zwiększenie zapotrzebowania na montaż instalacji przez niezależne zakłady montujące, zwiększenie liczby instalacji w zakresie homologacji i montażu, możliwość skutecznego monitorowania zmian na rynku paliw gazowych i metod doposażenia pojazdów we właściwe instalacje, jednolitą interpretację i stosowanie prawa.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#KrystianKamiński">Celem projektu jest wyeliminowanie niewłaściwych praktyk polegających na wydawaniu wyciągów ze świadectwa homologacji przez nieuprawnione zakłady nienadzorowane, przez właścicieli świadectw homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdu do zasilania gazem, posiadającego świadectwo homologacji na obecnych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#KrystianKamiński">Zastanówmy się, co z tego projektu będzie wynikało w praktyce. W ocenach skutków regulacji z jednej strony możemy przeczytać, że ów projekt zastąpi dotychczasowe przepisy znajdujące się w kilku różnych aktach prawnych, z drugiej — i to ciekawe — możemy przeczytać, że wdrożenie nowego systemu opłat, nawet jeśli jednostkowo, spowoduje nieznaczne wzrosty kosztów dla producentów pojazdów i części. Czyli po wprowadzeniu tej ustawy na pewno pojawią się nowe opłaty.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Ile?)</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#KrystianKamiński">Piszą państwo o nieznacznym wzroście kosztów dla producentów pojazdów i ich części, jednak te „nieznaczne” wzrosty kosztów dla przedsiębiorców, pracowników i wszystkich Polaków mamy permanentnie od kilku lat. Jesteśmy przekonani, że w tym kierunku państwo jak zawsze pójdą, że na początku będą to nieznaczne, a potem jak zwykle coraz większe. Wypada zadać dwa konkretne pytania, jak piszą branżowe pisma: Czy nie doprowadzi to do uziemienia 3,5 mln kierowców, którzy jeżdżą obecnie samochodami na gaz? W drugiej kwestii: Czy to nie urzędnik będzie decydował, jaka instalacja gazowa jest właściwa, a nie fachowiec, który dobierze instalację według doświadczenia zawodowego i fachowej wiedzy? Czy nie zepsuje państwo tym sposobem sprawnie działającego rynku? Patrząc przez pryzmat tego, że akceptujecie wszelkie kamienie milowe, które mają doprowadzić do całkowitego zlikwidowania rynku samochodów spalinowych — przypominam, opłaty na nowe samochody od 2024 r., opłaty na wszystkie samochody spalinowe od 2026 r., strefa zakazu wjazdu od 2024 r. — mamy podejrzenie, że również ten projekt będzie do tego służył, żeby zlikwidować samochody w Polsce, dlatego zgłaszamy wniosek o odrzucenie tego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Rozumiem, że wniosek pan przyniesie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Poseł Krystian Kamiński: Zaraz przyniosę, sekundę.)</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050, Demokracja Bezpośrednia, przepraszam, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, moja pomyłka. Nic złośliwego. Tak coś mi w głowie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście znam pana marszałka, w związku z czym nie dopatruję się żadnej złośliwości, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzięki bardzo. Przepraszam jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#MirosławSuchoń">Przejdźmy do meritum.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przyjęcie przepisów, które rząd przedłożył Wysokiej Izbie, jest niezbędne w celu zapewnienia zgodności polskiego prawodawstwa z prawodawstwem unijnym. Mimo że przepisy, co zostało zresztą podniesione w uzasadnieniu, wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane, to jednak poszczególne państwa członkowskie zostały zobowiązane do powołania lub wyznaczenia organów udzielających homologacji oraz do stworzenia na mocy prawa krajowego podstaw do powołania służby technicznej oraz procedur dotyczących jej oceny, zawieszania oraz całkowitego lub częściowego cofnięcia uprawnienia do wykonywania badań w zakresie kategorii działań, do których została wyznaczona.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#MirosławSuchoń">Zgodnie z kształtem tych regulacji międzynarodowych projekt ustawy w art. 3 wyznacza dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego do pełnienia na terytorium Rzeczypospolitej funkcji organu udzielającego homologacji oraz organu nadzoru rynku. Warto przy tym zaznaczyć, jeżeli chodzi o działania tej instytucji w ramach pełnienia tych dwóch funkcji, że będą obowiązywały procedury homologacji zarówno unijne, jak i krajowe. I zasadniczo projekt wpisuje się w potrzebę dostosowania naszego systemu prawnego do wymogów unijnych. Warto też zauważyć, że to może również oznaczać pozytywny wpływ na działania przedsiębiorców na tym konkurencyjnym unijnym rynku, gdzie rzeczywiście te procedury są spójne. I to od decyzji przedsiębiorcy zależy w dużej mierze to, jak to zostanie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#MirosławSuchoń">Niestety projekt ustawy budzi również kontrowersje. Po pierwsze, ze względu na dosyć wysokie, można ocenić, kwoty przewidziane w ramach wynagrodzenia za pełnienie czynności kontrolnych, czynności sprawdzających: 275 zł i maksymalnie 8 tys. zł, przy czym trzeba zauważyć, że zostanie to przeznaczone na pokrycie działalności i prac pracowników Transportowego Dozoru Technicznego. Niemniej jednak uważamy, że z jednej strony są to stawki, zwłaszcza jeżeli popatrzymy na inne obszary, dosyć wysokie i nie zostały w odpowiedni sposób uzasadnione, a z drugiej strony będą one dotyczyły przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#MirosławSuchoń">I teraz, panie ministrze, podstawowe pytanie jest takie: Czy w tak trudnej sytuacji gospodarczej, przy tak wielkich problemach naszych przedsiębiorców warto dodatkowo obciążać te firmy takimi wysokimi kosztami? Naszym zdaniem nie. Potrzebna jest tu jakaś reasumpcja w myśleniu. Oczekujemy, że poprawki, które przewidują obniżenie tych kwot, zostaną po prostu przez Wysoką Izbę przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#MirosławSuchoń">Ten projekt rodzi również problemy dla rynku autogazu. Też go zauważamy i będziemy oczekiwali pewnej poprawy myślenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgłosiło się 11 osób.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze dopisać?</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zgłosiło się 12 osób.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">O zabranie głosu bardzo proszę pana posła Grzegorza Brauna z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże kierowcom, którzy są prześladowaną mniejszością w Rzeczypospolitej Polskiej!</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#GrzegorzBraun">To, że to jest implementacja kolejnej normy eurokołchozowej, w ogóle nie jest żadnym argumentem. Na kogo właściciele warsztatów, którzy serwują takie usługi, przerzucą koszta tych kar, którymi ich będzie łoić Transportowy Dozór Techniczny? Oczywiście na klientów. Tych klientów, bo powiedziałem o mniejszości, którzy korzystają z instalacji gazowych, mamy w Polsce ponad 3 mln. Odczepcie się, zejdźcie z nas, dajcie nam żyć. Chcącemu nie dzieje się krzywda. Kierowcy to zaradni ludzie, potrafią wybierać.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#GrzegorzBraun">Pytanie do pana ministra: Kto ma na koniec na tym zarobić? Producent którego typu instalacji gazowej ma być beneficjentem tego ustawodawstwa, które tutaj forsujecie? Sprzeciwiamy się temu, dlatego że występujemy po stronie wolności i bezpieczeństwa polskich kierowców. Każdy z nas jest kierowcą albo pasażerem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy wprowadza nowy system naliczania opłat za wydawanie dokumentów homologacyjnych w systemie opłat za godziny pracy przedstawiciela TDT w wysokości 3,75% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanej przez prezesa GUS. Bardzo bym prosił o informację, na jakiej podstawie została wyliczona i skąd pochodzi wysokość procentowa wyliczona przez ministerstwo w tym konkretnym projekcie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Do tego projektu mam dwie zasadnicze wątpliwości. Pierwsza z nich to kwestia, czy Polska na dzień procedowania nad tym projektem jest jeszcze pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Jeżeli tak, to czy poruszające się po unijnych drogach pojazdy muszą spełniać określone wymogi unijne, wspólne wymogi techniczne? Jeżeli na oba pytania odpowiedź jest twierdząca, to chciałbym zapytać, jakie przesłanki kierowały projektodawcą przy rozdziale homologacji indywidualnych na krajowe oraz unijne.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JanSzopiński">Samochód rejestrowany w Polsce ma pełne prawo poruszania się po drogach całej Unii. Czy proces homologacji pojazdów w Polsce jest w jakiś sposób upośledzony w stosunku do procesu unijnego, że pojazdy muszą być poddawane indywidualnej ocenie i uzyskiwać niezależne certyfikaty? Uprzejmie poproszę, panie ministrze, o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie odnośnie do opinii sporządzonej przez Biuro Analiz Sejmowych, w której jest mowa o nieznacznym wzroście kosztów, który dotknie producentów pojazdów. Jakiego rzędu są to nieznaczne koszty?</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#MałgorzataPępek">Chciałam również zwrócić uwagę na inny problem związany z pojazdami. Niedługo staniemy się jednym z nielicznych państw w Europie, w którym jeszcze nie stworzono przepisów, które umożliwiałyby legalne poruszanie się po drogach samochodów wyposażonych w retrofity. Zalet używania retrofitów jest bardzo dużo, począwszy od zwiększenia bezpieczeństwa, a skończywszy na ekologii. Więc kiedy polski rząd podejmie to zagadnienie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Resort infrastruktury przygotował już w sierpniu 2021 r. projekt ustawy, który miał obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. W tej chwili rząd bardzo się spieszy, aby uniknąć sankcji za niewdrożenie przepisów unijnych. Większość zapisów ma obowiązywać od 1 kwietnia 2023 r., a więc jest bardzo mało czasu — w wielu branżach, chodzi nie tylko o instalację gazową — ale również dla producentów, dystrybutorów pojazdów, handlarzy pojazdami, wyposażeniem pojazdów, częściami samochodowymi. Jest to robione gwałtownie, nie daje czasu różnym instytucjom, producentom, handlowcom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Olszewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PawełOlszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ten projekt jest implementacją prawa unijnego i co do zasady w zakresie kierunku chyba nie budzi jakichś większych kontrowersji, chodzi bardziej o niuanse, które mogą być ewentualnie poprawione w Senacie. Jedna rzecz zasadnicza, o co bym apelował bardziej do pana ministra, nawet nie zadając pytania, to jest kwestia opłat, którą poruszaliśmy na posiedzeniu komisji. Jeśli nasze poprawki, które złożył pan poseł Lasek, będą zaakceptowane, to ze swojej strony gwarantuję bardzo sprawne przeprowadzenie komisji i zdobycie pełnej większości do poparcia tego projektu. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Od lat w Polsce pojawia się tysiące ciągników z Białorusi, z tej samej Białorusi od Łukaszenki, który jest sojusznikiem Putina. Tu te ciągniki są rejestrowane. Często nie spełniają one norm emisyjnych, homologacje typu nie są aktualne, a starostwa, na które spadł obowiązek, skarżą się, że gubią się w rejestracji. Ursus upadł, wiele mniejszych firm produkujących ciągniki ledwo… ciągnie i mam wrażenie, że brakuje państwa reakcji.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">W procedowanej ustawie w art. 72 ust. 16 likwidujecie przepis, który stanowi jakiekolwiek sankcje za niezgodne z prawem dopuszczenie pojazdu na rynek polski, a zatem unijny. Zanim ustawa się pojawi, to może być wielkie eldorado dla niektórych. Wiem, że każde z ministerstw zaangażowanych w ten projekt otrzymało korespondencję w tej sprawie od jednej z firm produkcyjnych. W jakim zakresie te zastrzeżenia zostały wzięte pod uwagę? Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Lasek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam pytanie — hipotetyczna sytuacja. Jestem właścicielem firmy zakładającej instalacje LPG do samochodów. Mój konkurent wysyła wniosek czy donos, jak to zwać, tak to zwać, że moje instalacje są niewłaściwie montowane. Prezes Transportowego Dozoru Technicznego nie może sobie pozwolić na to, żeby nie wysłać kontroli. Jeżeli donos, wniosek będzie zrobiony przez profesjonalistę pod tym względem, będzie wymagał bardzo dokładnego sprawdzenia. Załóżmy, że koszt tej kontroli to będzie 8 tys. zł i że ona wykaże, że jednak nie ma żadnych uchybień. Co w takim przypadku?</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Nie ma opłaty.)</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#MaciejLasek">Nie ma opłaty? Ale w ustawie tego nie znalazłem.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#MaciejLasek">Bardzo dziękuję za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Procedujemy nad projektem ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia. Sam projekt ustawy, co tutaj już wielokrotnie było powiedziane, nie budzi większych kontrowersji. Jest to implementacja przepisów międzynarodowych, dotyczy instalacji gazowych tak popularnych, coraz bardziej popularnych w polskim społeczeństwie z uwagi na bardzo wysokie koszty paliwa, benzyny czy oleju.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#GrzegorzRusiecki">Natomiast rzeczywiście wątpliwości budzi poziom opłat, które mogą ponosić przedsiębiorcy podczas kontroli montażu instalacji gazowych, które są przeprowadzane przez pracowników Transportowego Dozoru Technicznego. Stawka godzinowa wyznaczona na kwotę niemalże 275 zł i maksymalna kwota 8 tys. wydają się bardzo wysokie. I stąd moje pytanie, panie ministrze: Na jakiej podstawie określono właśnie takie stawki? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowością w tym projekcie jest obowiązek zgłoszenia do dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego informacji dotyczącej zagrożenia dla środowiska powstałego w wyniku montażu instalacji gazowej. Chciałem wobec powyższego zapytać: Czy państwo macie dane, jaka jest na dzień dzisiejszy awaryjność instalacji gazowych? Czy podawane są tam również przyczyny? Np. awaria w wyniku złego użytkowania czy złej instalacji dokonywanej przez przedsiębiorców. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#TadeuszTomaszewski">I drugie pytanie, dotyczące właśnie dodatkowych kosztów: Jak z punktu widzenia nowych rozwiązań ustawowych przedsiębiorcy zajmujący się instalacjami gazowymi będą ponosić nowe opłaty? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#KrystynaSkowrońska">Tam, w holu Sejmu, protestują niepełnosprawni, którzy mają 1200 zł na miesiąc. I nikt z nimi nie rozmawia, ani marszałek Sejmu, ani żaden minister. Omijacie ich szerokim łukiem. Jeżeli Obajtek organizuje konferencję i ustala maksymalne ceny paliw, z których ma ogromne zyski, to płacimy my wszyscy. Państwo tam jesteście, w pierwszych rzędach. I chcę zapytać, czy wam nie wstyd, że poza wysoką ceną paliwa proponujecie również bardzo wysokie, podwyższone opłaty za homologację. Tego poprzednio nie było. Te 3,75% za godzinę średniej krajowej, panie ministrze, te prawie 200 zł… Jak wam nie wstyd? Jak wam nie wstyd wyciągać, wtedy kiedy protestują osoby z niepełnosprawnościami? O nich powinniście w pierwszej kolejności pomyśleć. Im się należą pieniądze, a nie Obajtkowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście w projekcie ustawy, w OSR-ze to uzasadnienie kosztowe zostało przedstawione — trzeba też oddać sprawiedliwość. Chociaż, panie ministrze, jeżeli spojrzymy na koszty prądu, obsługi śmieci, generalnie mediów w przypadku czterech pracowników, które wynoszą 10 tys. zł, to jednak wydaje się, że to jest dosyć wysoka kwota. Ale doceniam to, że zostało to — tak jest w OSR-ze — jakoś tam rozpisane i była próba uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#MirosławSuchoń">Natomiast bardzo bym prosił, żeby pan minister bardzo dokładnie przedstawił sytuację dotyczącą przedsiębiorców prowadzących stacje montażu instalacji LPG, ponieważ jest to bardzo, ale to bardzo ważny element rynku motoryzacyjnego w Polsce. Nie chcielibyśmy, aby zakłady, które montują te instalacje, przedsiębiorcy zostali pokrzywdzeni tą ustawą. Stąd nasza troska i prośba do pana ministra o bardzo kompleksowe, dokładne wyjaśnienie tej sprawy i rozwianie wątpliwości, bo dzisiaj jest ich za dużo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Rafała Webera o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na samym początku chcę bardzo gorąco podziękować wszystkim tym, którzy pracowali nad tym projektem ustawy. To praca niełatwa, żmudna, rozłożona w czasie na przestrzeni ostatnich kilku lat. Naprawdę dochowaliśmy wszelkiej staranności, aby uwzględniając też głosy branży, do czego za chwileczkę odniosę się w sposób bardzo szczegółowy, przygotować ten projekt ustawy. Słuszne są uwagi tych, którzy mówią, że wdrożenie tego prawa unijnego, dyrektyw, rozporządzeń, powinno nastąpić wcześniej, ale właśnie woleliśmy poświęcić na to taką ilość czasu, która pozwoliła na przygotowanie optymalnego projektu. Bardzo gorąco dziękuję całemu zespołowi w Ministerstwie Infrastruktury, departamentowi transportu drogowego, departamentowi prawnemu, a także dyrektorowi i pracownikom Transportowego Dozoru Technicznego za pracę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#RafałWeber">Bardzo dziękuję również branży, tym, którzy są tym projektem ustawy i tymi przepisami najbardziej zainteresowani. Oni również brali żywy, aktywny udział w konsultacjach. Szereg uwag, propozycji zostało w tym projekcie ustawy ujętych. I odnosząc się do tych, którzy w to wątpią, przytoczę początek pisma, które wpłynęło do Ministerstwa Infrastruktury pod koniec poprzedniego roku. Pismo datowane na dzień 8 grudnia 2022 r., podpisane przez prezesa największego zrzeszenia motoryzacyjnego w Polsce, zrzeszenia, które skupia producentów części motoryzacyjnych pojazdów w Polsce. W pierwszym zdaniu związek zwraca się do nas z uprzejmą prośbą o możliwie jak najszybsze przyjęcie przepisów projektu ustawy o systemach homologacji pojazdów oraz ich wyposażenia UC80. I to jest, szanowni państwo, najlepsza odpowiedź na wszelkiego rodzaju manipulacje, kłamstwa, które padały z tej mównicy i były podnoszone przez tych, którzy albo tego projektu w ogóle nie przeczytali, w ogóle się nim nie zainteresowali, albo zostali źle zbriefowani przez swoich współpracowników.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#RafałWeber">Możecie państwo poprzeć wniosek jednej z organizacji, bodajże chyba koła poselskiego, które złożyło wniosek o odrzucenie tego projektu w drugim czytaniu. Jeżeli to się wam nie uda, oczywiście możecie zagłosować przeciwko tej ustawie później na sali plenarnej, ale co powiecie tysiącom osób, które pracują w tych przedsiębiorstwach? Co im powiecie? Powiecie, że faktycznie chcieliście, aby stracili szansę na rozwój swojego podmiotu gospodarczego? Faktycznie pokiwacie głowami i powiecie: zrobiliśmy to z pełną odpowiedzialnością, wiedziałem, co robię, głosując za odrzuceniem tego projektu albo przeciwko jego uchwaleniu? Jeżeli tak, proszę bardzo, to jest państwa autonomiczna decyzja, każdy z was posiada wolny mandat, ma prawo do tego, aby wyrazić swoją opinię w głosowaniu nad tym projektem ustawy. Natomiast chcąc być z państwem uczciwy — czuję się do tego zobowiązany — chcąc położyć wszystkie karty na stole, a także chcąc oddać szacunek tym, którzy na ten projekt ustawy oczekują, bo faktycznie został on przygotowany w sposób optymalny, muszę powiedzieć o tym, że organizacja zrzeszająca największą liczbę producentów części samochodowych w Polsce popiera go i prosi nas o to, aby ten projekt ustawy został jak najszybciej przyjęty. Co z tą wiedzą zrobicie — państwa wola, państwa decyzja, państwa wybór.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#RafałWeber">A teraz co do kwestii opłat, które wzbudziły tutaj wiele emocji: zapewne nie wiecie — i też to rozumiem, bo trudno w tak specyficznej branży, w specyficznej sprawie mieć konkretną wiedzę — że te opłaty już funkcjonują, i to w takiej wysokości, o której tutaj mówiliście, którą określa ustawa w sposób maksymalnie adekwatny. Oczywiście realizowane są one w inny sposób, nie poprzez przepisy tego aktu prawnego, ale ten akt prawny odzwierciedla w sposób maksymalny to, co w tej chwili obowiązuje na rynku, jeżeli chodzi o opłaty za kontrolę zgodności montażu, instalacji. To jest coś, z czym mamy do czynienia w tej chwili w rzeczywistości gospodarczej. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#RafałWeber">Po drugie, skąd to naliczenie, czyli skąd stawka, która tutaj była przywoływana, czyli 3,75 minimalnego wynagrodzenia w Polsce? Otóż jest to model, jest to system stosowany również w innych ustawach. Na takiej podstawie funkcjonują również inne opłaty. To jest dokładnie kopia tego, co już w polskim systemie prawnym obowiązuje, stąd nasza decyzja o tym, żeby ten sprawiedliwy model zastosować. Wysokość opłaty dokonywanej przez przedsiębiorcę będzie odpowiednia do nakładu pracy potrzebnej do wydania jakiejś decyzji. To jest chyba oczywista oczywistość, że jest to sposób najlepszy z możliwych, jeżeli chodzi o ukształtowanie opłaty.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#RafałWeber">I to nie jest tak, że tę opłatę będzie pobierał tylko i wyłącznie Transportowy Dozór Techniczny, że TDT będzie miał monopol w tym zakresie. Również inne podmioty, jeżeli oczywiście przedsiębiorcy do nich zwrócą się o wydanie zgodności homologacyjnej, będą obowiązane tymi przepisami ustawy. A państwo chcecie żeby oni robili to za darmo? To jest tak, jakbyście oczekiwali od piekarza, że otworzy na oścież drzwi swojej piekarni, żeby każdy, kto ma ochotę na bułkę, wszedł po tę bułkę i po prostu sobie ją wziął. To jest to samo oczekiwanie, które jest przez was formułowane. Albo to jest tak, jakbyście chcieli, żeby ten piekarz nie mógł ustalić ceny bułki w takiej wysokości, jaką sobie wyliczył. Albo jest wolny rynek, albo wolnego rynku nie ma. My i tak, tutaj to przyznaję, podjęliśmy pewne czynności, żeby tę maksymalną kwotę ograniczyć do 8 tys. w tym jednym przypadku. To jest pewnego rodzaju kompromis, chodzi o to, że nie więcej niż tyle. I faktycznie postąpiliśmy w sposób regulowany, właśnie dlatego żeby połączyć jedno z drugim. Z jednej strony chodzi o to, żeby móc pobierać opłatę w wysokości odpowiadającej wymiarowi czasu, jaki pracownicy danego podmiotu będą poświęcać na wydanie jakiejś decyzji, ale z drugiej strony — żeby ta wysokość nie była nieograniczona.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#RafałWeber">Tak że to jest ten model, ten schemat, który przyświecał nam i przyświeca nadal przy tworzeniu tych przepisów. Cieszę się bardzo, że niektóre wątpliwości udało się rozstrzygnąć też tutaj, z mównicy. To kieruję do pana posła Laska. Odsyłam do art. 52 ust. 4 ustawy, tam jest określony ten temat, o który pan pytał, czyli temat bezpodstawnej kontroli. Tam jest jasno wskazane, że taki przedsiębiorca opłaty za taką kontrolę nie ponosi. I zachęcam wszystkich, którzy są tym tematem zainteresowani, aby naprawdę przeczytali ten projekt ustawy, aby wsłuchali się w głos branży, wsłuchali się w głos tych, których wypowiedzi tutaj przytaczam.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#RafałWeber">Jestem gotowy do dalszej dyskusji na posiedzeniu Komisji Infrastruktury i później, jeżeli Wysoka Izba oczywiście na to pozwoli, na posiedzeniu komisji senackich czy na posiedzeniu plenarnym Senatu.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#RafałWeber">Jeszcze raz bardzo gorąco dziękuję wszystkim tym, którym zależy na tym, aby polski przemysł motoryzacyjny mógł się rozwijać. Naprawdę te przepisy są oczekiwane przez przedstawicieli tego przemysłu. To, o czym mówiliśmy, czyli zniesienie barier w dostępie do rynku Unii Europejskiej, jest clou tej ustawy. Jestem przekonany, że ta ustawa przysłuży się rozwojowi motoryzacji w naszym kraju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł sprawozdawca o coś by chciał uzupełnić wypowiedź pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Super.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję posłom i posłankom.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Z związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-215.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-215.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3010 i 3044).</u>
          <u xml:id="u-215.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jerzego Polaczka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-215.13" who="#WłodzimierzCzarzasty">A, znowu pan dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-215.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JerzyPolaczek">Dziękuję za życzliwość, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w kolejnym punkcie porządku posiedzenia przedstawić sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie zmiany ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw, zawartym w druku nr 3010.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#JerzyPolaczek">Projekt procedowany w Sejmie wdraża tym razem przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady oznaczonej nr 2019/520 w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii. Wymieniona przeze mnie dyrektywa ma zwiększyć konkurencyjność europejskiej usługi opłaty elektronicznej — ta opłata jest w skrócie nazywana usługą EETS — tak aby ułatwić pojawienie się większej liczby dostawców tejże usługi w Europie i tym samym w Polsce, ale również, co chcę bardzo mocno podkreślić, umożliwić polskim firmom uzyskanie statusu dostawcy tejże europejskiej usługi opłaty elektronicznej. Tym samym projektowane zmiany powinny usprawnić uiszczanie opłat elektronicznych przez polskich obywateli, którzy poruszają się na drogach w całej Europie. Podstawowymi założeniami europejskiej usługi opłaty elektronicznej są: po pierwsze, jedna umowa umożliwiająca rozliczanie opłat elektronicznych pobieranych za poruszanie się na terenie całej Unii Europejskiej, po drugie, jedno rozliczenie za opłaty elektroniczne naliczone w danym okresie oraz, po trzecie, jedno interoperacyjne urządzenie pokładowe służące do naliczania tychże opłat.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stosownie do postanowień dyrektywy projekt omawianej ustawy przewiduje złagodzenie podstawowych warunków świadczenia usługi EETS dla dostawców tejże usługi — obowiązek zawarcia przez nich umów z podmiotami pobierającymi opłaty będzie obejmował cztery państwa członkowskie w czasie 36 miesięcy od dnia rejestracji, a nie wszystkie państwa w ciągu 24 miesięcy, jak to jest do tej pory. Zmianie ulegną również przesłanki wykreślenia dostawcy europejskiej usługi opłaty elektronicznej z rejestru. Ponadto wprowadzono jednoznaczny obowiązek wypłaty wynagrodzenia dostawcom przez podmioty pobierające opłaty wraz ze szczegółowo określonymi zasadami ustalania jego wysokości, a także obowiązek informowania z wyprzedzeniem dostawcy usługi o wszelkich zmianach systemów, które wpływałyby na jego funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#JerzyPolaczek">Chcę podkreślić, iż omawiany projekt ustawy w żaden sposób nie wpływa na rodzaje pojazdów objętych opłatą elektroniczną czy opłatą za przejazd autostradą, a także na wysokość stawek tych opłat oraz na sieć dróg objętych w Polsce tymi opłatami. Europejska usługa opłaty elektronicznej jest swego rodzaju sposobem na uiszczenie opłat i, co chcę podkreślić, ma ona charakter fakultatywny, co oznacza, że dany kierowca czy przewoźnik sam decyduje, czy zechce z niej skorzystać czy nie.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#JerzyPolaczek">Oprócz kwestii związanych z usługą EETS projekt ustawy zakłada wprowadzenie ustanowionego dyrektywą mechanizmu transgranicznej wymiany danych o naruszeniach obowiązku uiszczenia opłat drogowych, której celem jest zwiększenie skuteczności egzekucji tych opłat od użytkowników dróg z innych państw członków Unii Europejskiej. Będzie to możliwe dzięki wyznaczeniu punktu kontaktowego do wymiany danych oraz określeniu krajowych podmiotów uprawnionych do wymiany danych, tj. w tym przypadku głównego inspektora transportu drogowego — w zakresie naruszeń obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej — oraz szefa Krajowej Administracji Skarbowej — w zakresie naruszeń obowiązku wnoszenia opłaty za przejazd autostradą. Proponowane rozwiązania pozwolą na uzyskiwanie przez polskie służby kontrolne danych o kierowcach z innych państw Unii Europejskiej, którzy przejeżdżając przez teren Rzeczypospolitej, nie uiścili opłaty elektronicznej czy opłaty za przejazd autostradą, i ułatwi to dochodzenie tych opłat od obywateli innych państw Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#JerzyPolaczek">Na koniec pragnę wskazać, że projekt ustawy zawiera także zmiany w ustawie o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg mające umożliwić przyspieszenie ogłoszenia naborów na zadania powiatowe oraz na zadania gminne na rok 2024. Mając na względzie obecną sytuację jednostek samorządu terytorialnego, duże potrzeby w zakresie inwestycji drogowych, a także sytuację na rynku wykonawców robót drogowych, potrzebne jest zapewnienie w przepisach możliwości ogłaszania przez wojewodów naborów na rok 2024 wcześniej, tak aby jeszcze w 2023 r., do końca bieżącego roku, zawrzeć z burmistrzami, prezydentami miast, oczywiście również ze starostami powiatów umowy o dofinansowanie zadań powiatowych oraz zadań gminych.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#JerzyPolaczek">Podsumowując — proponowane zmiany z jednej strony usprawnią podróżowanie po drogach europejskich dla polskich obywateli dzięki ułatwieniom w uiszczaniu opłat drogowych, a z drugiej strony przyspieszą małe inwestycje drogowe na drogach samorządowych gminnych i powiatowych.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#JerzyPolaczek">Komisja Infrastruktury na posiedzeniu w dniu wczorajszym zgodnie procedowała merytorycznie nad przedmiotowym projektem. Został on przyjęty jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#JerzyPolaczek">W związku z powyższym tym bardziej z satysfakcją mogę wnieść do Wysokiego Sejmu, aby raczył uchwalić załączony projekt ustawy, zawarty w druku nr 3010. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę ponownie pana posła Jerzego Polaczka z Prawa i Sprawiedliwości. Rozumiem, że partia nadal ta sama.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JerzyPolaczek">Panie Marszałku! Miło mi przede wszystkim, że mogę tutaj pozdrowić pana marszałka jako prowadzącego w tej chwili posiedzenie parlamentu. Natomiast nie wykorzystam całego czasu przewidzianego na wystąpienie klubowe z tej racji, iż chwilę temu referowałem jako poseł sprawozdawca projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#JerzyPolaczek">Chciałbym tylko w sposób bardzo syntetyczny powtórzyć te elementy, które są związane z poparciem tego projektu. Po pierwsze, złagodzenie zgodnie z przepisami europejskimi podstawowych warunków świadczenia europejskiej usługi opłaty elektronicznej. Po drugie, to, iż ta ustawa w żaden sposób nie wpływa na rodzaje pojazdów objętych opłatą elektroniczną czy opłatą za przejazd, na wysokość tych stawek w sieci dróg w Polsce. Po trzecie — co warte też podkreślenia — ta regulacja wprowadza mechanizm transgranicznej wymiany danych o naruszeniach obowiązku uiszczenia opłat drogowych, co konkretyzując, będzie pozwalało głównemu inspektorowi transportu drogowego w sposób szybszy ustalać naruszenie obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej, a szefowi Krajowej Administracji Skarbowej — ustalać naruszenie obowiązku wnoszenia opłat za przejazd autostradą, w szczególności od obywateli innych państw Unii Europejskiej, którzy takich opłat nie uiścili. Po czwarte — tak jak referowałem to chwilę temu — tenże projekt zawiera zmiany dotyczące ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg, umożliwiając przyspieszenie ogłoszenia naborów na nowe inwestycje drogowe, na zadania gminne na rok 2024 już do końca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#JerzyPolaczek">Reasumując, chcę jeszcze raz podkreślić, że te zmiany usprawniają polskim obywatelom podróżowanie po drogach europejskich i ułatwiają im kwestię uiszczenia opłat drogowych, a z drugiej strony w drugiej części ustawy, która dotyczy zmiany ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg, pozwalają przyspieszyć, tak jasno bym powiedział, oczekiwane przez samorządy inwestycje na własnej infrastrukturze samorządowej. Tym bardziej ten projekt zasługuje na poparcie. Już uzyskał jednogłośne poparcie wszystkich klubów i kół parlamentarnych reprezentowanych w Komisji Infrastruktury. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam przyjemność zaprezentować stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie projektu ustawy z druku nr 3010, rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#GrzegorzRusiecki">Projekt ma na celu implementację przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwienia transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii w zakresie, w jakim jest to konieczne, by zapewnić prawidłowe stosowanie tegoż systemu w krajowym porządku prawnym.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#GrzegorzRusiecki">Przepisy unijne stworzyły ramy prawne umożliwiające oferowanie europejskiej usługi opłaty elektronicznej, tzw. European Electronic Toll Service, zwanej usługą EETS, certyfikowanym dostawcom. Usługa EETS ma na celu umożliwienie użytkownikom, którzy podpiszą umowę z dostawcą, uiszczanie opłat za przejazdy po drogach i obiektach infrastruktury drogowej na terenie Unii Europejskiej w systemach elektronicznych poprzez zawarcie jednej umowy z dostawcą EETS i za pomocą jednego urządzenia pokładowego. Zgodnie z założeniami przyjętymi przez prawodawcę unijnego, po zawarciu umowy o świadczenie usług EETS z dostawcą EETS, użytkownik będzie rozliczał się bezpośrednio z tym dostawcą z tytułu opłat naliczanych przez podmioty pobierające opłaty drogowe w sposób elektroniczny. Trzeba podkreślić, że wprowadzenie przez unijnego ustawodawcę ram prawnych dla funkcjonowania usługi EETS nie ma na celu ingerencji w podstawowe zasady poboru opłat za przejazd na terenie Unii Europejskiej. W związku z powyższym projektowana ustawa wdrażająca dyrektywę w żaden sposób nie wpłynie na rodzaje pojazdów objętych opłatą, wysokość stawek opłat czy sieć dróg płatnych. Wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje wzrostu obciążeń użytkowników dróg z tytułu opłat za przejazdy pobieranych na terenie Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#GrzegorzRusiecki">W tym zakresie, Wysoka Izbo, projekt ustawy nie budzi żadnych wątpliwości. Natomiast niestety, co bywa już niemal normą przy projektach implementujących przepisy unijne, rząd Prawa i Sprawiedliwości dołącza wrzutkę, która jest kompletnie niezgodna z zakresem regulacji. Tym razem chodzi o zmianę zawartą w art. 6 projektu ustawy, dotyczącą ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. Widać w tej propozycji wyraźnie, że PiS boi się tegorocznych wyborów parlamentarnych, ich przegrania. Co więcej, wie już o tym, że przegra. To jest w sumie dobra wiadomość dla społeczeństwa. W związku z tym chce z dużym wyprzedzeniem ogłosić nabór na zadania powiatowe oraz gminne na rok 2024. W ustawie przyjęto możliwość, aby nabory na rok 2024 — tu chciałem podkreślić: tylko na rok 2024 — wojewodowie mogli ogłaszać wcześniej, tak aby jeszcze jesienią 2023 r. móc zawrzeć z jednostkami samorządu terytorialnego umowy o dofinansowanie zadań powiatowych oraz zadań gminnych. Ma to być zapewne kolejny element kartonowej kampanii propagandowej PiS prowadzonej z publicznych pieniędzy, a na to naszej zgody nie ma. Reguły są po to, żeby ich przestrzegać, nawet w roku wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#GrzegorzRusiecki">Dlatego w tym zakresie, panie marszałku, składamy poprawkę dotyczącą wykreślenia art. 6 stanowiącego wyjątek od reguły i dającego PiS-owi możliwość prowadzenia kampanii parlamentarnej z wykorzystaniem środków publicznych. Od poparcia tej poprawki klub uzależnia poparcie całej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Karolina Pawliczak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#KarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niniejsza ustawa dotyczy m.in. wdrożenia dyrektywy 2019/520 Parlamentu Europejskiego z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych. Przyjęto w niej również rozwiązania dotyczące funduszu rozwoju dróg; m.in. wojewodowie będą mogli przyspieszyć ogłoszenie naborów na zadania powiatowe i gminne w ramach tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#KarolinaPawliczak">Jak widać, zbliżają się wybory, bo i na ten rok są kolejne obietnice dofinansowania budowy dróg powiatowych i gminnych z publicznych pieniędzy. Mam tylko nadzieję, że inwestycje te nie obejmą ani nie będą dotyczyć jedynie tych samorządów, gdzie rządzi PiS. Postarajcie się, by te środki trafiały również do samorządów, które przez czas waszych rządów doznały znacznych obciążeń.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#KarolinaPawliczak">Przyspieszenie wystąpi również przy ogłaszaniu naborów na zadania powiatowe i gminne. Mamy także szybsze zawieranie z samorządami umów na dofinansowanie i dłuższy czas dla nich na realizację inwestycji. Nie chcę tego krytykować, ale można było te rozwiązania przyjąć dużo wcześniej. Jesteśmy za uproszczeniem procedur. One mają służyć społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#KarolinaPawliczak">W związku z niezadowalającym postępem działań mających na celu zapewnienie dostępu do usługi EETS na drogach objętych elektronicznymi systemami poboru opłat Komisja Europejska podjęła prace mające na celu dokonanie oceny już przyjętych rozwiązań i zaproponowanie ich modyfikacji w celu zapewnienia skutecznego rozwoju tej usługi. Jednocześnie, jak wskazano w analizie przeprowadzonej przez Komisję Europejską, brak zastosowania jednego, wspólnego urządzenia pokładowego w elektronicznych systemach poboru opłat drogowych na terytorium Unii Europejskiej powoduje koszty i obciążenia dla użytkowników, którzy muszą wyposażać swoje pojazdy w wiele urządzeń pokładowych, aby móc bez przeszkód poruszać się po drogach w różnych krajach.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#KarolinaPawliczak">Podjęcie prac nad projektowaną ustawą jest bezwzględnie konieczne, ponieważ ma na celu wdrożenie prawa wtórnego Unii Europejskiej, jako że zakres stosowania ww. przepisów unijnych obejmuje kwestie związane z poborem danin, jakimi są opłaty drogowe, a obowiązek ich uiszczania wynika z przepisów rangi ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#KarolinaPawliczak">Klub Lewicy poprze te rozwiązania legislacyjne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JanSzopiński">Przystępując do lektury tego projektu, byliśmy pełni nadziei, że zajmiemy się w końcu kosmicznymi opłatami za korzystanie z polskich autostrad. Niestety jedyne, co kosmicznego w tym dokumencie znaleźliśmy, to wzmianka o unijnym programie kosmicznym oraz o skutecznym ściąganiu opłat za podróżowanie po naszym pięknym kraju. Zdajemy sobie sprawę z tego, że prezes partii rządzącej raczej nigdy nie podróżował samochodem poza granice naszego kraju, a już na 100% nigdy nie wnosił żadnych opłat autostradowych. Stąd też pytanie, czy prezes partii rządzącej zdaje sobie sprawę z tego, że na terenie części krajów europejskich roczny abonament za użytkowanie wszystkich autostrad jest tańszy niż jednorazowy przejazd wybranymi autostradami z jednego krańca Polski na drugi. To wszystko oczywiście w sytuacji, gdy dochody społeczeństwa w tych krajach są dużo wyższe niż w Polsce. Czy rządzący mają wiedzę, że tuż za naszą zachodnią granicą istnieje kraj, w którym poruszanie się pojazdami do 3,5 t jest całkowicie bezpłatne? Chwalicie się państwo oddanymi kilometrami dróg, ale zapominacie, że coraz częściej Polaków nie stać na korzystanie z tych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JanSzopiński">Chciałem zapytać, kiedy zostanie uregulowana kwestia opłat za użytkowanie dróg w Polsce i kiedy zakończy się proces drenowania kieszeni polskich kierowców. To są wątpliwości, które mamy odnośnie do ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Wnosimy o to, aby przyjrzeć się kwestii dotyczącej wysokości opłat na polskich autostradach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawić stanowisko wobec sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3010 i 3044.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#StefanKrajewski">Projekt ten dotyczy wdrożenia do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/520 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii. Podkreślić należy, że do stosowania przepisów projektowanej ustawy obowiązane będą te podmioty pobierające opłaty drogowe, które wykorzystują w tym celu systemy elektroniczne, w których stosowane są urządzenia pokładowe, tzw. OBU, lub technologia automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, tzw. ANPR.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#StefanKrajewski">To dostosowanie do przepisów Unii Europejskiej i zmiany, rozwiązania które są proponowane, nie budzą wątpliwości. Zdajemy sobie sprawę z tego, że to trzeba zrobić. Chcę się jednak skupić na zmianach zawartych w art. 6 projektu ustawy, dotyczących ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. Proponowane zmiany mają na celu przede wszystkim umożliwienie przyspieszenia ogłoszenia naborów na zadania powiatowe oraz zadania gminne na rok 2024.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#StefanKrajewski">Co zmieni się w tym 2024 r.? Otóż to, że te nabory nie będą miały wpływu na wyniki wyborów w 2023 r., więc trzeba dokonać zmian po raz kolejny i zrobić tzw. wrzutkę, by wszyscy politycy Prawa i Sprawiedliwości, niezależnie od tego, czy są w parlamencie, czy będą kandydować w wyborach, mogli już jeździć, obiecywać te inwestycje i tradycyjnie przekazywać kartoniki, do których chyba przywykliśmy. Jak to będzie robione w takim tempie, to wskutek tych zmian w 2024 r. może brakować w Polsce tektury, bo już po kilka razy będziecie jeździć z tymi samymi kartonikami, przekazywać je z rąk do rąk. To jest pewne. Tak to już jest, tak to robicie.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#StefanKrajewski">Widzimy dzisiaj, co się dzieje z przekazywaniem wozów strażackich. Najpierw jest konferencja na temat tego, że będą przekazywane wozy strażackie, druga konferencja będzie przy okazji podpisywania umów, a trzecia będzie przy okazji przekazania tego wozu. Tak samo będzie z tymi drogami, z tymi inwestycjami.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#StefanKrajewski">Każdy zdaje sobie sprawę z tego, że te inwestycje są potrzebne, ale nie jest tak, że przesuwając te rozstrzygnięcia na 2023 r., zdejmiecie problemy z samorządów. Wręcz odwrotnie, przysporzycie im tych problemów. Na jakich zasadach to wszystko rozstrzygnąć? Jak to zaplanować już w tym roku, jeśli chodzi o 2024 r.? Zrobicie wszystko, żeby wygrać te wybory, więc myślę, że do końca kadencji pojawi się tutaj dużo takich projektów z planowanymi bądź nieplanowanymi zmianami. Oby tylko wygrać te wybory.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#StefanKrajewski">Mam nadzieję, że nawet jeśli nie przejdzie ta poprawka złożona przez Koalicję Obywatelską, a ta zmiana, ta ustawa przejdzie dzięki waszej większości głosów, to i tak nie przyczyni się ona do wygrania przez was wyborów, bo społeczeństwo już się nie nabierze na te obietnice, które składacie, zwłaszcza na te kartonowe obietnice. Zaczyna robić się z tego inwestycja kartonowa, a nie inwestycja drogowa.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#StefanKrajewski">Nie poprzemy tych zmian w tym proponowanym zakresie, chyba że zostanie wprowadzona poprawka, która została złożona wcześniej przez kolegę, i ten pkt 6 zostanie z tej ustawy wykreślony, zmieniony. Oczywiście od tego uzależniamy dalsze poparcie projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże, rodacy, zmotoryzowani, kierowcy, pasażerowie, wy wszyscy, którzy jesteście większością prześladowaną przez rządy Zjednoczonej łże-Prawicy, większością, bo doprawdy kto nie korzysta z uroków motoryzacji, ten istotnie znajduje się w mniejszości wspólnie z prezesem waszej partii!</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Mam pytanie: Dlaczego w Polsce płacimy za drogi dwa razy? Dlaczego płacimy i chcecie, żebyśmy płacili, w systemie, który na razie niby jest opcjonalny, niby jest do wyboru — kto nie chce, ten nie musi — ale wkrótce może stać się obowiązkowy i podzielić obywateli na dwie kategorie, na ludzi i podludzi? Płacimy przecież również opłatę paliwową. W zeszłym roku było to, zdaje się, ponad 6 mld skoszonych od kierowców, a więc od klientów transportu, bo przecież rozkłada się to na ogół obywateli.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#GrzegorzBraun">Dokąd prowadzi ta droga, na którą wprowadzacie naród? Oczywiście do zniewolenia. Na początek brzmi to miło. Mówi się, że chodzi o ułatwienie, że jest jedna maszynka do obsługiwania tego systemu na terenie całego eurokołchozu, ale to jest droga do zniewolenia, droga do 15-minutowego miasta. Przypomnę, że w Polsce mieliśmy już taki eksperyment. Pierwsze 15-minutowe miasto nazywało się Oświęcim i tam rzeczywiście w 15 minut od wejścia do wyjścia można było załatwić różne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#GrzegorzBraun">Jeśli chodzi o państwo, w którym już osiągnięto ten ideał, do którego nas prowadzicie, to znaczy: samochody dla wybranych, to Korea Północna na pewno realizuje ten ideał. W Warszawie za czasów Bieruta to właśnie władza ludowa miała pomykać, notabene również zwężanymi, ulicami Warszawy, Śródmieścia, które były zwężane z innych powodów niż dzisiaj, ale również były to powody doktrynalne, np. żeby zasłonić kościół Zbawiciela z perspektywy MDM-u. Władza pomykała Czajkami z Wiejskiej na Rakowiecką lub z powrotem, a ludożerka miała chodzić na piechotę bądź też jeździć metrem, które wtedy zaczynano budować. Miłe złego początki. Wszystko jest pięknie wytłumaczone jako udogodnienie, ale okaże się bramką, która nie otwiera szeroko perspektyw przyszłości i nowoczesności, tylko się zamyka, a nawet zatrzaskuje.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#GrzegorzBraun">Szanowny Panie Ministrze! Po co ta totalna inwigilacja na terenie całego eurokołchozu? Jak widzę — kończę już, panie marszałku — wszyscy państwo oswoiliście się z tym, że to jest takie naturalne, że tablice są fotografowane, że rejestrowane jest każde miejsce waszego przejazdu, pobytu. To nie jest normalne, to nie jest świat wolnych ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#GrzegorzBraun">To jest świat totalniacki. Proszę nas do niego nie prowadzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Wzajem. I ja dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony przez rząd projekt ustawy ma na celu implementację przepisów europejskich w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwienia transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczania opłat drogowych w Unii.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Interesujące jest tło, jeżeli chodzi o to, w jaki sposób doszło do uchwalenia tych przepisów w Unii Europejskiej, ponieważ bezpośrednią przyczyną były nieudane de facto próby doprowadzenia do tego, aby pobór opłat w Unii Europejskiej przebiegał w sposób sprawny, dla przedsiębiorców kompleksowy, aby nie trzeba było w każdym z państw korzystać z innego systemu poboru opłat, co bardzo często, np. w przypadku pojazdów ciężarowych, sprowadzało się do instalowania wielu rożnych urządzeń, które umożliwiały ten pobór w różnych państwach. I czasem pojazdy, zwłaszcza pojazdy ciężarowe, wyglądały jak choinka obwieszona właśnie takimi pudełeczkami. To była ta zła historia, z którą należało zerwać. To oczywiście napotykało na poważne przeszkody w postaci różnego rodzaju administracyjnych prób blokowania przedsiębiorców wykonujących na rzecz transportu drogowego usługę wdrażania opłat, poboru opłat w różnych państwach. Częściowo takie próby miały miejsce na terenie Rzeczpospolitej. Na uwagę zasługuje fakt, że przez wiele lat w Polsce nie było jednego systemu, nie było nawet możliwości wprowadzenia takiego systemu, który umożliwiałby pobór opłat na różnych autostradach, i tych, które są zarządzane przez generalną dyrekcję, i tych zarządzanych przez koncesjonariuszy. Wprowadzenie takiego jednego systemu nastąpiło dopiero niedawno. W zasadzie prywatny operator umożliwia takie wprowadzenie, korzystanie z jednego systemu. To w sposób bezpośredni ułatwia działalność zarówno przedsiębiorcom, jak i obywatelom, którzy poruszają się po tych drogach. Oczywiście te przepisy należy wspierać. W tym zakresie nie ma żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#MirosławSuchoń">Natomiast do dobrego projektu, jak to jest w zwyczaju Prawa i Sprawiedliwości, wkłada się jakąś, potocznie mówiąc, minę. I tą miną jest ewidentnie polityczny, wyborczy pomysł, aby środki na rok 2024 były dzielone już w roku 2023, by pan minister mógł jeździć po Polsce z takimi kartonowymi tabliczkami i obiecywać, że tutaj powstanie droga, a tam powstanie chodnik.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Co do zasady ten pomysł nie jest zły, bo ten, kto wie, jak długo trwają przygotowania do realizacji inwestycji, wie też, że powinno się działać wcześniej. Natomiast chcę państwu, obywatelom…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#MirosławSuchoń">Na koniec, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#MirosławSuchoń">…obiecać i zapowiedzieć, że te wszystkie inwestycje, które zostały zapowiedziane, będą zrealizowane…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeszcze raz dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MirosławSuchoń">…zwłaszcza po najbliższych wyborach, kiedy rząd Prawa i Sprawiedliwości odejdzie w tę złą pamięć historii. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, zanim rząd Prawa i Sprawiedliwości odejdzie, na pewno pan odejdzie z mównicy. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Minister Weber też odejdzie.)</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Dobromira Sośnierza, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">40 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#DobromirSośnierz">W ogóle nie popieram tego, żeby państwo pobierało od nas opłaty, i jeszcze to wykorzystywało, za jeżdżenie drogami, które budujemy w większości za nasze podatki, i żeby jeszcze do tego wykorzystywało jakieś śledzące nas aplikacje. Tym bardziej nie popieram, żeby tę trudną sztukę inwigilacji podnosić na poziom Unii Europejskiej, żebyśmy uzgadniali to między sobą i z innymi rządami, które próbują łupić swoich obywateli, wspólnie łupili i dzielili się doświadczeniami w łupieniu obywateli.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#DobromirSośnierz">Nie rozumiem, dlaczego rząd, który ogólnie jest socjalistyczny w każdej sprawie, realizuje — to cała seria, bo nie tylko ten rząd, ale też wszystkie poprzednie rządy były socjalistyczne — jeden postulat z dziedziny stricte anarchokapitalistycznej, czyli prywatyzację dróg. To nawet ja jako libertarianin i anarchista nie popieram prywatyzacji dróg, a państwo to popieracie. Pozwalacie budować płatne drogi przy udziale różnych państwowych środków koncesji, rozmaitej materialnej i niematerialnej pomocy publicznej. Budujemy biznesy, prywatne biznesy, a później musimy jeszcze pompować te biznesy z własnej kieszeni. Tego nie rozumiem. Dlaczego akurat ta jedna rzecz, co do której nawet znaczna część libertarian zgadza się, że to powinno pozostać w rękach państwa? Drogi publiczne powinny być publiczne. Państwo uparli się realizować taki dziwaczny model. Nie znajduje to mojego zrozumienia.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Rafał Weber: Ale to nie my…)</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#DobromirSośnierz">Wiem, że nie wy pierwsi to wynaleźliście. Rozumiem, że twórczo to kontynuujecie. Nadal umowa ze Stalexportem nie została ujawniona. Nikt się tego nie może doprosić w tym państwie z dykty i kartonu, żeby obywatele zobaczyli, co przez tyle lat podpisywaliście. I jeszcze nie potraficie tego zmienić. Tak że rozumiem, że to nie jest wasz wynalazek, inwencja tego rządu. To jest takie oskarżenie odnośnie do całej klasy politycznej, która to rozwija. Natomiast to twórczo jest kontynuowane w tej sprawie. Państwo również kontynuujecie politykę płacenia wam za autostrady, które zbudowaliście z naszych własnych pieniędzy, nakładając jakiś dodatkowy haracz, i to nie tam, gdzie on powinien być nakładany, jeśli w ogóle. Akurat jeżdżenie autostradami jest najbezpieczniejsze, najbardziej optymalne z każdego właściwie punktu widzenia. Jeśli ktoś ma dojechać z punktu A do punktu B, to niech jedzie autostradą. Dlaczego za najlepszy, najbezpieczniejszy wybór nakładamy na niego dodatkową karę? Jeśli już, to powinien dostać karę ten, który jedzie dookoła. Absolutnie nie rozumiem sensu tego wynalazku i zdzierania z nas pieniędzy za to, za co i tak sami płacimy w formie podatków, żeby to wybudować.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#DobromirSośnierz">Tak że nie będziemy pomagać w tym niezbożnym dziele poszerzania inwigilacji obywateli za pomocą kolejnych aplikacji na szczeblu unijnym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Osób chętnych do zadawania pytań jest 11.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze zapisać?</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#GrzegorzBraun">Kolejna okazja, żeby zapytać, panie ministrze, czy w tym zapale modernizacji i cyfryzacji i otwierania Polakom drogi, jak wam się zdaje, w szeroki świat, a w rzeczywistości do eurokołchozu, do miasta 15-minutowego, do obozu koncentracyjnego z pewnymi udogodnieniami typu Netflix w każdym baraku, zostawiacie ścieżkę wolną, może boczną, czy zostawiacie rezerwat, może ciasny, ale własny dla Polaka rodaka analogowego. Czy będzie można uzyskać przyzwolenie pana ministra na to, żeby nie partycypować, żeby się nie logować, żeby nie być częścią tego systemu, którego wy staliście się pod fałszywą flagą biało-czerwoną rzecznikami wobec Polaków? Czy będzie w Polsce miejsce na rezerwat dla Indian analogowych? Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, Rafał Adamczyk, Lewica. Przepraszam bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w ramach uwag składanych do ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych ustaw w art. 13mc ust. 1 pkt 2 projektu poddał pod rozważenie projektodawcy zakres udostępnianych danych, udostępnianych przez Krajowy Punkt Kontaktowy krajowym punktom kontaktowym utworzonym w innych państwach członkowskich, gdzie obok numeru PESEL przewiduje się udostępnienie takich danych, jak data urodzenia, miejsce zamieszkania czy numer REGON. Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź, czy państwo będziecie podtrzymywali tę część udostępnianych danych Polek i Polaków w innych krajach Unii Europejskiej i czy macie inne rozwiązanie w tym obszarze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z treści uzasadnienia wynika, że dzięki wdrożeniu projektu ustawy w Polsce będzie możliwe stosowanie w pełni systemu EETS, czyli każdy płatnik będzie mógł zawrzeć stosowną umowę upoważniającą do stosowania jednolitych zasad oraz urządzeń do poboru opłat. Jest to rozwiązanie bardzo potrzebne i faktycznie upraszczające wiele procedur, z którymi borykały się firmy transportowe. Trzeba zwrócić uwagę na to, że prognozowany koszt wdrożenia systemu jest stosunkowo niewielki i nie będzie obciążał w dużym stopniu wydatków Skarbu Państwa. Skoro już jednak będziemy mieli wspólne unijne rozwiązania techniczne, to chciałbym zapytać, czy w ślad za tym będą wdrożone wspólne taryfikatory i czy dla odbiorcy końcowego będzie wiązało się to ze wzrostem czy z obniżeniem opłat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przekazywanie danych osobowych pomiędzy podmiotami publicznymi powinno odbywać w sposób zapewniający bezpieczeństwo na odpowiednim poziomie i na ściśle określonych zasadach. W kontekście wdrożenia procedowaną ustawą do polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy 2019/520 Parlamentu Europejskiego i Rady należałoby rozważyć zakres danych, który ma być udostępniany przez Krajowy Punkt Kontaktowy punktom utworzonym w innych państwach członkowskich. Jaki jest cel pozyskiwania takich danych, jak data urodzenia czy miejsce zamieszkania, jeżeli celem jest uwiarygodnienie tożsamości? Czy przekazywanie wszystkich tych danych, włącznie z numerem PESEL, jest konieczne przy zastrzeżeniu szczególnego charakteru tego numeru identyfikacyjnego i warunków jego przetwarzania, które są określone w art. 87 rozporządzenia 2016/679? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do pana posła Michała Jacha: Panie pośle, jakby pan był tak troszeczkę ciszej, to byśmy byli bardzo panu wdzięczni.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałam zapytać, jakie jest merytoryczne uzasadnienie, aby przyspieszyć rozpatrzenie jednorazowo w roku 2023 remontów czy modernizacji dróg powiatowych i lokalnych planowanych na rok 2024. Nie byłoby takiego pytania i nie byłoby wątpliwości z naszej strony, gdyby wprowadzono to jako regułę, jako zasadę, że rok wcześniej rozpatruje się plan remontu dróg czy dofinansowania konkretnych dróg. Niestety, jest to jednorazowe i tylko w roku 2023 na rzecz roku 2024. Jest to absolutnie rozstrzygnięcie wyborcze, dlatego pytam: Z budżetu państwa dofinansowuje się ten fundusz w roku 2024 w trzykrotnie wyższej kwocie niż w roku bieżącym, więc jaka kwota będzie podlegała podziałowi? I kto otrzyma te pieniądze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#ZofiaCzernow">To są po prostu niedopuszczalne rozwiązania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#GrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dyskutujemy o projekcie ustawy dotyczącej pobierania opłat. Ona co prawda nie reguluje kwestii związanych z wysokością opłat ani z drogami, na których pobierane są opłaty, ale przy okazji tej dyskusji, panie ministrze, chciałbym zadać pytanie i prosiłbym o odpowiedź zarówno tutaj, jak i na piśmie, chyba że nie jesteśmy w stanie w tej chwili udzielić na to pytanie odpowiedzi. Chodzi konkretnie o to, czy polski rząd w chwili obecnej planuje rozszerzenie katalogu dróg, na których będzie pobierana opłata i czy prawdą jest, że regulacje w tym zakresie rząd polski ujął również w tzw. kamieniach milowych w ramach negocjacji KPO z Komisją Europejską. Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to projekt, który wdraża unijne zasady pobierania opłat w sposób elektroniczny. Niestety, nie ma tu żadnych rozwiązań, które chroniłyby indywidualnych użytkowników dróg czy przedsiębiorców. Wydaje się, że głównym zapisem w roku przedwyborczym jest dla rządu PiS zmiana w ustawie o rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. Było to mówione. Chodzi o to, żeby już w tym roku wojewodowie z PiS w towarzystwie działaczy samorządowych, ministerialnych, politycznych z PiS z wielką pompą ogłaszali, jakie to drogi w danej gminie czy w danym powiecie powstaną, a o to, czy powstaną, niech martwią się następcy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Interoperacyjność systemów elektronicznych, szczególnie jeśli chodzi o zbieranie danych z różnych źródeł, to ważna i komplementarna ustawa, szczególnie, że ma swoje źródła w przepisach Unii Europejskiej. Chciałbym dopytać, jakie prowadziliście konsultacje społeczne i jak wygląda proces zabezpieczenia danych, które będziecie zbierali, szczególnie w kontekście jednopokładowych urządzeń, które mają dawać informacje dla odbiorców systemu. Czy te urządzenia mają jednolitą homologację? Jak są one zabezpieczone od strony cybernetycznej? Czy cyfrowa interoperacyjność tych urządzeń była już przedmiotem waszych badań? Jak będzie wyglądała implementacja, jeżeli chodzi o wymianę wszystkich urządzeń, które są teraz? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W kontekście tej ustawy chciałbym zapytać o jedną rzecz, która pojawia się często na spotkaniach z mieszkańcami, których posesje położone są przy drogach wojewódzkich przy których nie ma chodników lub w przypadku których istnieje potrzeba poprawy bezpieczeństwa np. na przejściach dla pieszych. Czy z rządowego funduszu dróg można przekazać… czy można ubiegać się o dofinansowanie budowy chodników przy drogach wojewódzkich, czy tak jak w przypadku wcześniejszych nowelizacji ustaw chodzi o obwodnice? Pytam o drogi wojewódzkie i ewentualnie drogi na terenach miejskich, gdzie są siedziby miast na prawach powiatów.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#TadeuszTomaszewski">Drugie pytanie. 1 grudnia został wprowadzony nowy system poboru opłat elektronicznych e-TOLL. Chciałbym zapytać o porównanie wpływów z 2021 r. z wpływami z roku 2022, jeśli chodzi o autostradę A2 na odcinku Poznań — Stryków. Prosiłbym uprzejmie o informację pisemną. Wiem, że zajmuje się tym KAS, ale państwo możecie uzyskać tę informację. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Pierwsze pytanie brzmi: Kiedy będą środki z KPO? 242 mld zł czeka na Polskę w Unii Europejskiej. Wy się nie możecie dogadać. Wy się naprawdę nie możecie przez 2 lata dogadać, żeby te pieniądze trafiły do Polski. Co takiego się stało, że w roku 2023 będziecie dzielili pieniądze, że jak zwykle będziecie stali z karteczkami rozdawali niektórym samorządom? To jest wasz własny podział. My doskonale wiemy, które samorządy na Podkarpaciu nie dostają pieniędzy, a które pieniądze dostają. Pan też to doskonale wie. W jednym przypadku nie potraficie państwo zadbać o pieniądze europejskie, a w innym przypadku chcecie podzielić pieniądze, których jeszcze nie ma. Pytanie, czy to będzie dzielone tak jak pieniądze na wille — między swoich. W jaki sposób dzielone będą te pieniądze? Nie zbudowaliście mieszkań komunalnych, a teraz chcecie rozdawać pieniądze. Od tego jesteście, tylko willa+. To was trzyma przy życiu.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Oczywiście, że dla swoich będzie.)</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Młodzi, pamiętajcie o tym.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, jedna rzecz to organizacja systemu poboru opłat, natomiast niezwykle ważne jest to, na których drogach pobiera się te opłaty. Myślę, że każdy, kto ma choć trochę orientacji w tym, jak w innych państwach wygląda system poboru opłat, wie, że tam w takim systemie, jaki obowiązuje w Polsce, nie ma ważnych dróg krajowych, dróg tranzytowych. W ich przypadku ten system nie działa i opłat się nie pobiera. Niestety na południu Polski jest droga krajowa nr 1, na której nie działa system poboru opłat. Tam jeżdżą tureckie tiry, estońskie tiry, tiry z całego świata, które nie płacą, poruszając się po polskich drogach. Natomiast obok jest droga nr 81, na której nie uświadczy się żadnego tira z zagranicznymi numerami rejestracyjnymi. Pytanie, czy rząd Prawa i Sprawiedliwości zrobi coś w kierunku poprawy konkurencji, żeby wszystkie…</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana ministra Rafała Webera o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#RafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#RafałWeber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytania dotyczące przedmiotowego projektu ustawy, skupię się faktycznie na dwóch zagadnieniach, które były poruszane zarówno w wypowiedziach w imieniu klubów i kół, jak i w pytaniach indywidualnych państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#RafałWeber">Pierwsza kwestia to system poboru opłat. Rozwieję wątpliwości, które pojawiły się w niektórych wypowiedziach, chociaż w innych padała prawda — nie podejmujemy w tej ustawie żadnych działań, żadnych decyzji związanych z poszerzeniem sieci dróg szybkiego ruchu, jeżeli chodzi o ich płatność, czy to związaną z pojazdami powyżej 3,5 t, czy to z pojazdami poniżej 3,5 t. Zresztą tutaj w ostatnich latach prowadziliśmy bardzo konserwatywną politykę. W czasach rządów Prawa i Sprawiedliwości nie objęliśmy żadnego odcinka autostrady, już nie wspominając o drogach ekspresowych, opłatą, jeżeli chodzi o korzystanie przez pojazdy lekkie, te rozumiane jako pojazdy osobowe. Jesteśmy tutaj bardzo konserwatywni, stoimy na stanowisku, że właśnie drogi szybkiego ruchu powinny służyć do tego, aby zbierać ruch tranzytowy, również pojazdów lekkich, powinny być wykorzystywane do tego, aby przemieszczać się po Polsce, stąd nasze świadome decyzje w tym zakresie pomimo tego, że część opozycji taki sposób działania krytykuje, uznaje, że powinniśmy jednak od tych, którzy korzystają z tej sieci dróg, pobierać opłaty. My od pojazdów lekkich nie pobieraliśmy opłat, nie wprowadziliśmy żadnych nowych odcinków w ciągu ostatnich 7 lat i nie mamy zamiarów, czy to w tej ustawie, czy to w jakimś innym akcie prawnym, aby takie decyzje podejmować. Nie podnosimy również tą ustawą jednostkowych stawek za korzystanie z dróg płatnych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#RafałWeber">Pan poseł Jan Szopiński — szkoda, że wyszedł — poruszył bardzo ważną kwestię, kwestię koncesjonowanych odcinków autostrad. Szanowni państwo, to pytanie, dlaczego tak się stało i dlaczego na tych zasadach, na których jest w tej chwili każda z tych koncesji podpisana, powinno zostać zadane przedstawicielom formacji politycznych, za czasów których te decyzje były podejmowane. A to nie były decyzje za czasów rządów Prawa i Sprawiedliwości, czy to w ostatnich 7 latach, czy to w kadencji 2005–2007, tylko za czasów rządów czy to SLD, czy to Platformy Obywatelskiej. To państwo dopuściliście do tego, że są w Polsce koncesjonowane odcinki autostrad, i to jeszcze niektóre takie, na których polskie państwo nie ma w ogóle żadnego wpływu na wysokość opłaty. To państwo są winni tego, że w taki sposób te umowy są skonstruowane. Natomiast to, co możemy powiedzieć w tej chwili, to to, że w 2027 r. wygasa koncesja na odcinek A4 Kraków — Katowice i jeżeli będziemy mieli nadal wpływ na kształtowanie polityki transportowej w Polsce, to ten odcinek powróci do państwowego zarządzającego. Tak że to jest decyzja, która zostanie przez nas podjęta wtedy, kiedy będziemy mieli takie możliwości. Tak że to my jesteśmy tymi, którzy ograniczają czy minimalizują opłaty drogowe w Polsce, które są ponoszone przez kierowców, szczególnie kierowców pojazdów lekkich. Natomiast jeżeli chodzi o pojazdy powyżej 3,5 t, to mamy najniższą po Bułgarii, jeżeli chodzi o wysokość, stawkę opłat za korzystanie z polskiej infrastruktury drogowej. To żebyście państwo i wszyscy, którzy nas słuchają — pozdrawiam również młodych ludzi na galerii — mieli świadomość tego, jak ta sytuacja wygląda.</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#RafałWeber">I drugi zakres, zakres związany z rządowym Funduszem Rozwoju Dróg. Tak, szanowni państwo, i w roku 2023 są wybory, i w roku 2024 są wybory. Cokolwiek byśmy w tej materii zrobili, będziemy przez opozycję, przez was posądzeni o to, że działamy w trybie wyborczym, jeżeli nie wyborów parlamentarnych, to w trybie wyborów samorządowych czy europejskich, które przecież w pierwszym półroczu roku poprzedniego zostaną przeprowadzone. Tak że używając waszego toku myślenia, mógłbym powiedzieć tak, że te zmiany, które proponujemy, mają uniknąć wykorzystywania Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg do tego, żeby na tym instrumencie realizować kampanię samorządową, bo faktycznie przed wyborami samorządowymi rozstrzygnięcia nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: …to nie będzie ten rok.)</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#RafałWeber">Rozstrzygnięcie będzie kilka miesięcy wcześniej, tak że nie będzie ono miało wpływu na kampanię samorządową czy kampanię do Parlamentu Europejskiego, które czekają nas w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#RafałWeber">Z pytań konkretnych, które też tutaj w tej materii padały. Pan poseł Tomaszewski — Ministerstwo Infrastruktury w ostatni piątek ogłosiło nabór dla wojewódzkich zarządców dróg na dofinansowanie budowy chodników, ścieżek pieszo-rowerowych, ciągów rowerowych czy to bezpiecznych przejść dla pieszych. 30 dni na składanie wniosków przez zarządców infrastruktury wojewódzkiej. Zachęcamy do tego, bo faktycznie widzimy tutaj duże potrzeby, szczególnie na drogach wojewódzkich, które przebiegają przez mniejsze miejscowości, przez małe miasteczka. Tam do tej pory… Tam widzimy takie potrzeby…</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A co poprzednio robiliście?)</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Jezus, na bazar, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-264.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Na bazarze też się o to pytają.)</u>
          <u xml:id="u-264.11" who="#RafałWeber">Widzimy tam takie potrzeby, marszałkowie to sygnalizują, stąd decyzja, która wynika z obecnych przepisów ustawy, o tym, żeby ten nabór uruchomić.</u>
          <u xml:id="u-264.12" who="#RafałWeber">Natomiast jeżeli chodzi o zadania gminne i powiatowe, bo tutaj też część z państwa powątpiewa, czy za środkami, które zostały przeznaczone na te inwestycje, idą faktyczne zamierzenia, idą faktyczne działania samorządów, spieszę z informacją, że w latach 2019–2022 dofinansowanie uzyskało ponad 12,5 tys. zadań gminnych i powiatowych w całej Polsce. W roku 2023, czyli w tym roku, kolejnych 1800 inwestycji zostanie zrealizowanych, tak że jest to wymierny efekt już blisko 5-letniego funkcjonowania Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Cieszymy się bardzo, że on w tak znaczny sposób zmienia jakość infrastruktury drogowej na poziomie samorządowym, szczególnie gminnym i powiatowym, bo tam zdiagnozowaliśmy największe potrzeby. Zresztą w raporcie Najwyższej Izby Kontroli, który też jest, drodzy państwo, oceną waszych rządów, w raporcie stworzonym w roku 2014…</u>
          <u xml:id="u-264.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: NCBiR.)</u>
          <u xml:id="u-264.14" who="#RafałWeber">…czyli po 6 latach rządów Platformy Obywatelskiej, stwierdzono, że 72% dróg samorządowych w Polsce jest w stawnie złym albo niezadawalającym. Tak wyglądała infrastruktura drogowa za czasów Platformy Obywatelskiej. My podjęliśmy już działania zmierzające do tego, żeby przede wszystkim było więcej środków w systemie dofinansowania samorządów. Realizujemy te zadania samorządowe czy wspieramy zadania samorządowe za pośrednictwem wielu programów: rządowy program rozwoju dróg, to po pierwsze, rezerwa subwencji ogólnej, to po drugie, ale też Program Inwestycji Strategicznych, to po trzecie. W ramach dwóch dużych edycji Programu Inwestycji Strategicznych 27 mld zł trafiło do polskich samorządów, po to aby poprawiać infrastrukturę drogową na każdym poziomie, i gminnym, i powiatowym, i wojewódzkim. Tak że to jest skala wsparcia rządu Prawa i Sprawiedliwości, jeżeli chodzi o kwestie związane z bezpieczeństwem transportowym Polski lokalnej. Dziękuję Wysokiej Izbie za dyskusję…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#RafałWeber">…teraz, na posiedzeniu plenarnym, a także na wczorajszym posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Dziękuję wszystkim tym, którzy pracowali nad tym projektem ustawy. Tutaj patrzę w kierunku współpracowników z Departamentu Dróg Publicznych, a także Departamentu Prawnego Ministerstwa Infrastruktury. Dziękuję naszym partnerom społecznym. Ten projekt ustawy też był konsultowany i praca nad nim trochę trwała, ale przygotowaliśmy wyrób, który jest wyrobem w naszej ocenie dobrym, potrzebnym, który przysłuży się rozwojowi zarówno transportu, jak i infrastruktury drogowej w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2990 i 3048).</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Andrzeja Gawrona o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AndrzejGawron">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy z druku nr 2990 to nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. Sejm skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Gospodarki i Rozwoju w celu rozpatrzenia. Komisja wczoraj, 6 marca, rozpatrzyła projekt ustawy, który implementuje do naszego systemu prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/1 z dnia 11 grudnia 2018 r. Dyrektywa ta ma na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania unijnych reguł konkurencji na rynku wewnętrznym przez krajowe organy do spraw konkurencji. Środkiem do realizacji tego celu jest ustanowienie minimalnego zakresu uprawnień organów krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej. Dyrektywa zmierza do zapewnienia, aby wszystkie krajowe organy ochrony konkurencji posiadały uprawnienia odpowiadające zasadniczo uprawnieniom Komisji Europejskiej w już obowiązujących przepisach. Wdrożenie postanowień dyrektywy pozwoli na zwiększenie wykrywalności niedozwolonych porozumień, co z kolei powinno się przełożyć na zwiększenie stopnia ochrony i dobrobytu konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#AndrzejGawron">Przedstawię najważniejsze zagadnienia, jakie obejmuje projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#AndrzejGawron">Pojęcie przedsiębiorstwa. Ustawa o ochronie konsumentów i konkurencji w obecnym brzmieniu nie posługuje się pojęciem: przedsiębiorstwo lecz pojęciem: przedsiębiorca, przez które należy rozumieć zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. — Prawo przedsiębiorców. Dlatego proponowana nowelizacja ustawy wprowadza pojęcie przedsiębiorstwa jako jednostki gospodarczej, nawet jeśli składa się ona z kilku osób fizycznych lub prawnych. Chodzi o to, by Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów miał możliwość zidentyfikowania wszystkich podmiotów należących do odpowiedzialnej za ewentualne naruszenie jednostki gospodarczej. Istotne jest tutaj zapewnienie możliwości zidentyfikowania spółki dominującej i nałożenie na nią kar za praktykę stosowaną przez jedną ze spółek zależnych, w przypadku gdy spółka dominująca i jej spółka zależna stanowią taką właśnie jednostkę gospodarczą. Istotne w tym zakresie jest stwierdzenie, czy spółki stanowią jeden organizm gospodarczy i czy spółka dominująca wywiera na spółkę zależną decydujący wpływ. Decydujący wpływ oznacza istnienie powiązań ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych takiego rodzaju, że spółka zależna nie określa samodzielnie swojego zachowania na rynku, lecz co do zasady stosuje się do wskazówek udzielanych przez spółkę dominującą, w szczególności kiedy spółka dominująca posiada cały lub prawie cały kapitał spółki zależnej.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#AndrzejGawron">Uporządkowanie przepisów umożliwi pociągnięcie do odpowiedzialności również przedsiębiorcy dominującego, w przypadku gdy naruszenia ustawy przez zawarcie niedozwolonego porozumienia lub nadużycia pozycji dominującej dopuści się przedsiębiorca zależny. Projektowane przepisy przewidują, że w przypadku posiadania przez spółkę więcej niż 90% udziału w innej spółce okoliczność wywierania decydującego wpływu będzie objęta wzruszalnym domniemaniem. Wskazany próg procentowy jest wysoki i niebudzący wątpliwości ze względu na skutki, jakie niesie ze sobą wykonywanie praw wynikających z posiadania prawie wszystkich udziałów w spółce. W takim wypadku uzasadnione jest domniemanie istnienia między podmiotami takich powiązań ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych, które skutkują brakiem samodzielności spółki zależnej. Wzruszalny charakter domniemania będzie zaś służył ochronie przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#AndrzejGawron">W projektowanych przepisach przewidziano również mechanizm fakultatywności wszczęcia postępowania przeciwko przedsiębiorcy wywierającemu decydujący wpływ. Rozwiązanie to ma służyć zwiększaniu skuteczności ścigania naruszeń reguł konkurencji, a zarazem zapewnieniu skuteczności wdrażania przez Polskę prawa unijnego. Takie rozwiązanie pozwoli na koncentrację materiału dowodowego, przyspieszenie postępowania oraz zapewnienie spójności rozstrzygnięć bez uszczerbku dla prawa stron do obrony i możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. Należy wskazać tutaj na praktykę decyzyjną Komisji Europejskiej, która niejednokrotnie korzystała ze swobody w wyborze podmiotów, przeciwko którym prowadziła postępowania, np. prowadząc postępowanie jedynie przeciwko podmiotowi dominującemu lub omijając podmioty pośrednie w wielopoziomowych strukturach kapitałowych. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału taka elastyczność nie narusza prawa do obrony, ponieważ nie jest ono zależne od sytuacji pozostałych podmiotów występujących w postępowaniu.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#AndrzejGawron">Chciałbym również opowiedzieć o karach. Ważnym obszarem dyrektywy są przepisy dotyczące kar. Pozwolę sobie pokrótce wspomnieć, że wśród wielu rozwiązań w tym zakresie największe zmiany dotyczą doprecyzowania przepisów regulujących zasady obliczania kar nakładanych na związki przedsiębiorców, kar pieniężnych obliczanych proporcjonalnie do światowego całkowitego obrotu przedsiębiorstw, okresowych kar pieniężnych nakładanych za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Powyższe zmiany dotyczące kar wynikają wprost z przepisów dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#AndrzejGawron">Środki zaradcze o charakterze strukturalnym. Kolejnym wymogiem dyrektywy jest umożliwienie prezesowi UOKiK nałożenia na przedsiębiorców naruszających przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów dowolnych środków zaradczych o charakterze strukturalnym, które są proporcjonalne do popełnionego naruszenia i konieczne do skutecznego zaprzestania tego naruszenia. Środki strukturalne to takie środki, które ingerują w strukturę przedsiębiorstwa. Środek ten nakładany jest w wyjątkowych sytuacjach. Należy zauważyć, że przed nałożeniem takiego środka prezes urzędu będzie miał obowiązek skonsultowania go z przedsiębiorcą, co pozwoli przedsiębiorcy na przedstawienie swoich racji, a prezesowi na wybór środka najbardziej dostosowanego do potrzeb i specyfiki danego rynku i przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#AndrzejGawron">Niezależność urzędu. Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek przyjmowania regulacji zapewniających niezależność organów antymonopolowych. Rozwiązania są wzorowane na przepisach dotyczących innych organów, chociażby Urzędu Regulacji Energetyki, Urzędu Komunikacji Elektronicznej czy Urzędu Transportu Kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#AndrzejGawron">Uzasadnienie zarzutów. Rozwiązaniem wychodzącym naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców jest wprowadzenie obligatoryjnego uzasadnienia zarzutów, które będzie wydawane na etapie wszczęcia postępowania. Zgodnie z propozycją postanowienie o wszczęciu postępowania wymaga uzasadnienia zawierającego wyjaśnienie zarzutów stawianych przedsiębiorcy oraz informacje o zasadach wymiaru kary pieniężnej w przypadku stwierdzenia, że przedsiębiorca dopuścił się naruszenia przepisów ustawy. Propozycja ta pozwoli przedsiębiorcy na zapoznanie się z zarzutami prezesa na wczesnym etapie postępowania, co z kolei umożliwi skuteczniejszą obronę w postępowaniu.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#AndrzejGawron">Ochrona informacji uzyskanych w postępowaniu przed prezesem urzędu. W celu zapewnienia właściwej ochrony określonej kategorii dokumentów w postępowaniu przed prezesem urzędu zgodnie z dyrektywą zaproponowano szereg zmian w ustawie przewidujących ochronę w zakresie udostępniania oświadczeń w ramach programu łagodzenia kar, oświadczeń przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej występującej z wnioskiem o odstąpienie od kary pieniężnej lub jej obniżenie, propozycji ugodowych lub oświadczeń stron.</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#AndrzejGawron">Kontrola, przeszukanie, pomoc Policji. Rozwiązania w zakresie pomocy Policji wzorowano na przepisach rozporządzenia MSWiA z dnia 15 marca 2019 r. w sprawie asystowania komornikowi przez Policję. W konsekwencji zaproponowano wprowadzenie odrębnych regulacji w zakresie pomocy Policji lub innego organu kontroli państwowej w toku kontroli i toku przeszukania.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#AndrzejGawron">Łagodzenie kar. W projekcie, dokonując wdrożenia przepisów dyrektywy, dokonuje się również szeregu szczegółowych zmian programu łagodzenia kar mających na celu zwiększenie atrakcyjności i skuteczności programu, będącego niezwykle cennym źródłem wiedzy o naruszeniach mających miejsce na rynku.</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#AndrzejGawron">Wzajemna pomoc. Projekt wdraża dyrektywę regulującą wzajemną pomoc obejmującą współpracę krajowych organów ochrony konkurencji państw Unii Europejskiej w egzekwowaniu zakazów przewidzianych w art. 101 i art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Uregulowane zostają zasady tej współpracy w następujących obszarach: współpraca w zakresie czynności dochodzeniowych, współpraca dotycząca notyfikacji, czyli powiadamiania o aktach administracyjnych lub innych dokumentach, współpraca w zakresie egzekucji decyzji o nałożeniu kar pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-268.13" who="#AndrzejGawron">W trakcie procedowania nad rządowym projektem ustawy zgłoszone zostały również dodatkowe poprawki, głównie dotyczące osób niepełnosprawnych. Biuro Legislacyjne i niektórzy posłowie wyrazili zastrzeżenia co do zakresu poprawek wychodzącego poza zakres procedowanej ustawy. W głosowaniach Komisja Gospodarki i Rozwoju przyjęła te poprawki, uwzględniając istotne argumenty przedstawione na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-268.14" who="#AndrzejGawron">Reasumując, projekt nowelizacji przepisów wprowadza zasadę odnośnie do naruszenia prawa przez przedsiębiorcę wywierającego decydujący wpływ na jednostkę, która dopuściła się naruszenia prawa. Procedowany projekt ustawy przyczyni się do usprawnienia działań urzędu poprzez ich większą transparentność i skuteczność, zapewni zgodność obowiązujących przepisów z uregulowaniami Unii Europejskiej, a przede wszystkim wzmocni pozycję uczciwych przedsiębiorców na konkurencyjnym rynku. W rezultacie skorzystają również konsumenci.</u>
          <u xml:id="u-268.15" who="#AndrzejGawron">Komisja Gospodarki i Rozwoju wnosi, by Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony w sprawozdaniu projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Teraz będę pragnął się nie pomylić.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Witam serdecznie zespół „Ściernianeczki” z Bierunia i powiatu bieruńsko-lędzińskiego.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zespół ten przybył do nas na zaproszenie pani poseł Bożeny Borys-Szopy.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy wszystko było dobrze?</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">To super. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-269.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-269.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-269.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Jadwigę Emilewicz, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-269.11" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-269.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym bardzo proszę pana posła Tadeusza Aziewicza z Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#TadeuszAziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania Komisji Gospodarki i Rozwoju w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, druki sejmowe nr 2990 i 3048.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#TadeuszAziewicz">Wysoki Sejmie! Przypominam, że omawiany projekt dotyczy transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego, nazywanej potocznie ECN+, mającej na celu nadanie organom ochrony konkurencji państw członkowskich nowych uprawnień w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Państwa członkowskie zostały zobowiązane do przyjęcia regulacji wynikających z tej dyrektywy do 4 lutego 2021 r. W pierwszym czytaniu mówiłem o tym, jak ślimaczyły się rządowe prace, w efekcie mamy do czynienia z 2-letnim opóźnieniem.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#TadeuszAziewicz">Materia jest trudna, dotyczy specjalistycznej wiedzy, zatem oczywiste wydawało się, że w momencie kiedy projekt został przekazany Komisji Gospodarki i Rozwoju, zostanie powołana podkomisja nadzwyczajna, która podda dyskusji i szczegółowej analizie jego zapisy, tak aby wypracować optymalny tekst kluczowej dla ochrony konkurencji i konsumentów regulacji. Taka praktyka była stosowana w poprzednich kadencjach. Tak się jednak nie stało, rządząca większość odrzuciła stosowny wniosek, tłumacząc się krótkim terminem narzuconym przez Prezydium Sejmu. Myślę, że wspomniana wcześniej rządowa ślamazarność jest prawdziwą przyczyną narzucenia parlamentowi tempa, które skutkuje obniżeniem jakości i powagi jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#TadeuszAziewicz">Dyskusja na forum komisji wykazała, że pomimo wielomiesięcznych uzgodnień rozpatrywany projekt budzi bardzo poważne kontrowersje wśród organizacji przedsiębiorców oraz prawników zajmujących się ochroną konkurencji, jednak wszystkie poprawki zgłoszone przez te organizacje i przyjęte przez posłów zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#TadeuszAziewicz">Natomiast najbardziej kuriozalne — wywołało to też emocjonalne reakcje — było przegłosowanie przez komisję poprawek zgłoszonych przez posła PiS Jana Warzechę, mających się do przedłożenia jak piernik do wiatraka. Dotyczyły one m.in. działalności Polskiej Organizacji Turystycznej, świadczeń pielęgnacyjnych czy orzekania o niepełnosprawności. W efekcie rządząca większość zaśmieciła ustawę, której istotą jest ochrona konkurencji i konsumentów…</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#TadeuszAziewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#TadeuszAziewicz">…zaśmieciła regulacjami dotyczącymi zagadnień kompletnie niezwiązanych z jej przedmiotem. Stało się to pomimo protestów Biura Legislacyjnego Sejmu Rzeczypospolitej, jednoznacznie wskazującego, że wykraczają one poza zakres przedłożenia, co oznacza złamanie zasady trzech czytań, czyli złamanie konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#TadeuszAziewicz">Co ciekawe, obecny na sali pan Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, którego zapamiętałem jako zwolennika niezależności organu antymonopolowego, uznał wspomniane poprawki za zasadne. Podkreślam to, bo jednym z ważniejszych zapisów omawianego projektu jest zwiększenie niezależności prezesa UOKiK, czyli doprowadzenie do tego, aby prezes był bardziej odporny na polityczne naciski, również dotyczące psucia dobrych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#TadeuszAziewicz">Ustawa wprowadza 5-letnią kadencję prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wraz z określeniem zamkniętego katalogu przesłanek, na podstawie których będzie mógł być on odwołany. Zgodnie z projektem kadencyjny prezes ma być powoływany w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. W pierwszym czytaniu zwracałem uwagę, że w czasie kiedy spółki Skarbu Państwa zostały opanowane przez następców Misiewicza, ponoć wybranych w konkursach, a pan minister Czarnek rozdaje podmiotom związanym z PiS różne nieruchomości, pewnie też w otwartym i konkurencyjnym trybie, do takich rozwiązań trzeba podchodzić z dużą ostrożnością.</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#TadeuszAziewicz">Nie wiem, czy podobne refleksje przyświecały też autorowi projektu, panu prezesowi Chróstnemu, albowiem projekt ten zawiera też zapis, że z dniem wejścia w życie omawianej ustawy rozpoczyna się pierwsza 5-letnia kadencja urzędującego w tym dniu prezesa, czyli pana prezesa Chróstnego, bez konkurencyjnego naboru, oczywiście o ile nie zostanie do tego czasu odwołany.</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#TadeuszAziewicz">Mając świadomość głębokiej niezręczności sytuacji, przedstawiamy Wysokiej Izbie poprawkę, zgodnie z którą rozwiązania dotyczące kadencyjności prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wejdą w życie po upływie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy…</u>
          <u xml:id="u-270.13" who="#TadeuszAziewicz">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-270.14" who="#TadeuszAziewicz">…a do tego czasu obowiązki te będzie pełnił prezes urzędujący we wspomnianym dniu.</u>
          <u xml:id="u-270.15" who="#TadeuszAziewicz">Wysoka Izbo! Zarówno dla mnie, jak i dla pozostałych członków naszego klubu głosowanie przeciwko implementacji do naszego prawa ważnej i potrzebnej dyrektywy było niezmiernie przykre. Odpowiadają za to ci, którzy dopuścili się złamania zasad poprawnej regulacji, zaśmiecenia ustawy, na której opiera się system ochrony konkurencji i konsumentów w Polsce. Składamy poprawki, które są efektem naszych przemyśleń i odbytej na posiedzeniu dyskusji, licząc na opamiętanie, bez nadmiernych złudzeń. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-270.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Adrian Zandberg, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Urząd ochrony konkurencji musi być instytucją silną i musi być instytucją niezależną, a to, co widzieliśmy w czasie pandemii i w ostatnich miesiącach, pokazuje z całą mocą na rynku, że podmioty gospodarcze i związki często wchodzą w zmowy cenowe i działają na niekorzyść konsumentów. Może im się przeciwstawić tylko instytucja publiczna, która jest sprawna, niezależna, i wyposażona w odpowiednie narzędzia prawne. Dlatego Lewica, tak jak zapowiadałem już podczas pierwszego czytania, popiera transpozycję europejskich rozwiązań, które wzmocnią urząd, które wyposażą UOKiK w nowe narzędzia do walki z nieuczciwymi biznesami nadużywającymi swojej pozycji rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#AdrianZandberg">W tej propozycji jest sporo rzeczy, które są bardzo sensowne. Jak wszyscy wiemy, do naruszeń reguł konkurencji często przyczyniają się związki przedsiębiorstw, więc organy ochrony konkurencji muszą mieć narzędzia, żeby je za to skutecznie karać. Słusznie mówi o tym dyrektywa, słusznie, że te przepisy wprowadzamy. To samo dotyczy kar za utrudnianie kontroli powiązanych z obrotami, bo państwo nie może być bezbronne wobec nieuczciwych biznesów.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#AdrianZandberg">Dobrze wreszcie, że ujednolicamy przepisy w ramach Unii, bo sytuacja, w której przestępcy i oszuści kalkulują sobie, w którym kraju Wspólnoty mogą liczyć na najniższą karę bądź brak kary, szkodziła wszystkim i szkodziła całej gospodarce europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#AdrianZandberg">Proszę Państwa! Mam nadzieję, że urząd nieco śmielej niż dotąd będzie korzystał ze swoich kompetencji, bo dziś po miesiącach ostrego wzrostu kosztów życia chyba już wszyscy widzą, jak często duże podmioty nadużywają swojej pozycji, żeby zmaksymalizować zysk kosztem całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#AdrianZandberg">Cierpliwie czekam, panie prezesie, na efekty, na wyniki kontroli w spółce Orlen, tej, którą rozpoczął pan po naszym ostatnim spotkaniu w siedzibie urzędu. Cierpliwie czekam, bo uważam, że ta kontrola to ważny test dla kierowanej przez pana instytucji, ważny test tej niezależności, o której wielokrotnie i słusznie pan mówił na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#AdrianZandberg">Tych branż, którym warto się przyjrzeć, jest oczywiście więcej. Wszyscy pamiętamy, jak rosły ceny żywności w marketach, często w oderwaniu od realnych kosztów. Pamiętamy, jak na półkach sklepowych trudno było znaleźć realny efekt zerowego VAT-u, i to raczej nie był przypadek. Potrzebujemy, szanowni państwo, silnego, ale też — to warto podkreślić — niezależnego urzędu ochrony konkurencji po to, żeby skutecznie przeciwstawiać się oligopolom żerującym na budżetach milionów polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#AdrianZandberg">Proszę Państwa! Co do poprawek merytorycznych, które nie wykraczają poza treść ustawy, klub Lewicy poprze znaczną część z nich. Problem naruszenia tajemnicy, który był poruszany podczas dyskusji, wydaje nam się ważki i wątpliwości w tej sprawie, które pojawiły się w ostatnich dniach, powinny zostać jednoznacznie rozwiane. Jeśli strona rządowa nie przychyli się do tych poprawek podczas prac w Sejmie, to myślę, że warto wrócić do tego podczas prac senackich. Uważam też, że ta niezręczność, o której wspominał mój przedmówca, jest faktycznie niezręcznością i warto by było także i tutaj wątpliwości rozwiać, rozważając bardzo poważnie tę poprawkę, o której była przed chwilą mowa.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#AdrianZandberg">Wreszcie, proszę państwa, podczas pierwszego czytania mówiłem o złej praktyce, która jest w tym parlamencie dość częsta, tzn. o tym, że rząd odwleka załatwienie ważnych spraw, czekając, aż pojawią się wymogi unijne. Dzisiaj niestety mamy do czynienia z inną złą praktyką, tzn. z tym, że strona rządowa na ostatnią chwilę dorzuca do ustawy przepisy, które z tą ustawą nie mają kompletnie nic wspólnego. Cały czas nie usłyszałem wiarygodnej odpowiedzi na pytanie, co wspólnego z ochroną konkurencji ma uregulowanie współpracy funduszu osób niepełnosprawnych z Agencją Rezerw Materiałowych. Jest to, moim zdaniem, dosyć absurdalne, żeby te przepisy umieszczać w tej ustawie, i chętnie bym usłyszał z tej mównicy, co myśli na ten temat prezes urzędu.</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#AdrianZandberg">Panie Prezesie! Naprawdę, ale tak bez owijania w bawełnę,…</u>
          <u xml:id="u-272.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.10" who="#AdrianZandberg">…bo dużo pan mówił, panie prezesie, i słusznie, o wadze niezależności urzędu, o tym, że autorytet urzędu jest zbudowany właśnie na jego niezależności. Więc chcę panu powiedzieć, panie prezesie, że takie praktyki legislacyjne tę niezależność stawiają pod znakiem zapytania, a autorytet urzędu po prostu ośmieszają. Warto by było, moim zdaniem, żeby z pozycji prezesa uświadomił pan to tym, którzy na ostatnią chwilę w ten sposób niezbyt poważny traktują proces stanowienia prawa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#MieczysławKasprzak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dzisiaj nad bardzo ważną ustawą, która ma chronić konsumentów, zbiorowe interesy konsumentów przed zakusami i wykorzystywaniem przez duże monopole, duże zmowy. To jest ustawa tzw. antymonopolowa, wydawać by się mogło, że dyskutowana w tak chaotyczny sposób, bo szybko, bo nie było czasu na dyskusję, a ustawa bardzo poważna i istotna.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#MieczysławKasprzak">Budzi to wiele kontrowersji. Dlaczego? Dlatego że ze zmowami monopolowymi mamy bardzo często do czynienia, tutaj zresztą przedmówcy mówili. Dotyczy to przede wszystkim rynku żywności, gdzie te zmowy są widoczne. Duże monopole wykorzystują to, zaniżając ceny, zaniżając ceny u rolników, a zawyżają ceny dla konsumentów. Wtedy tworzy się wielu pośredników i to jest też złe rozwiązanie w sektorze energetycznym. Mamy też dzisiaj monopolizację, nie ma konkurencji. Od kilku lat już obserwujemy niszczenie konkurencji i to powoduje, że dzisiaj jedna osoba może mieć wpływ na to, jakie ceny są w energetyce globalnej. To jest bardzo złe rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#MieczysławKasprzak">Złym rozwiązaniem jest to, co zostało tutaj już też wyeksponowane, że w ostatniej chwili wrzuca się rzeczy niezwiązane z ustawą. I z tym mamy do czynienia od dłuższego czasu. Przykładem, bo przed chwilą dyskutowaliśmy o ustawie wiatrakowej, jest tu ustawa wiatrakowa. Na karteczce wrzucono, wbrew temu, co rząd wcześniej ustalił, wynegocjował… Przez 2 lata rząd pracował nad tym, żeby ta ustawa była dobra. Mieliśmy prawo wierzyć, że taka jest intencja rządu. Tymczasem nagle pojawia się poprawka poselska. O dziwo, tę poprawkę napisał również ten poseł, którego nazwisko tutaj się pojawiło, który przygotował poprawki i wrzucił pod koniec procedowania nad tą ustawą. Dziwny zbieg okoliczności. Takie praktyki nie mogą mieć miejsca. Jeżeli bowiem zastanawiamy się wszyscy… Przecież wszystkim nam powinno zależeć na dobrych rozwiązaniach, skutecznym prawie, bo to prawo powinno być skuteczne, nie może być to robione ad hoc. Jeżeli przez 2 lata można było zwlekać, to można było to odłożyć jeszcze na miesiąc…</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Aziewicz: Nawet 2 tygodnie.)</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#MieczysławKasprzak">…albo 2 tygodnie i przygotować dobrą ustawę, przedyskutować to. Propozycja powołania podkomisji była słuszna, wtedy można by się przyglądnąć każdemu zapisowi. Nie może być tak: tempo, bo czas, bo od 4 godzin już siedzimy. Tak nie można.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#MieczysławKasprzak">Będziemy popierać zgłoszone poprawki, natomiast sytuacja jest skomplikowana, bo z jednej strony chodzi o implementację, czyli musimy dostosować nasze prawo, ale z drugiej strony ta ustawa jest zła. Na końcowym etapie prac, jeszcze po posiedzeniu komisji, które dzisiaj się odbędzie, zobaczymy, czy będzie można poprzeć tę ustawę w takim wydaniu czy nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dziwne przekonanie, że jak prywaciarz zdobędzie 70% rynku, to nazywa się go monopolistą, natomiast jak państwo tak robi, to już nie jest monopolistą. Wspomnijmy tu, że niektóre aspekty energetyki elektrycznej, a także np. działania Orlenu w dziedzinie dysponowania czterotlenkiem ołowiu też naruszałyby ustawę antymonopolową. Natomiast my zgłosiliśmy projekt… Nie było czasu go omówić, bo nie powołano komisji. A wtedy sprawę załatwiono by w minuty. Chodzi o projekt, który oparty jest o pomysł dotyczący tego, że również urząd antymonopolowy jest monopolistą. W związku z tym, żeby tego uniknąć, złożyliśmy projekt — zaraz go złożę do laski marszałkowskiej — dotyczący powołania co najmniej trzech urzędów. Chodzi o to, żeby ze sobą konkurowały. Kto dostanie więcej zgłoszeń, ten dostanie więcej pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#JanuszKorwinMikke">I teraz proszę zwrócić uwagę, że przeciwko temu był głos prezesa, który jest tym zainteresowany. Komisja wzięła pod uwagę głos osoby zainteresowanej, bo przecież prezes traci wtedy 2/3 swojej władzy. Po drugie, argument, jaki padł, był następujący: nie można tego zrobić, bo tego nie ma w żadnym innym kraju Unii Europejskiej. W ten sposób nigdy nie będzie można nic zrobić, bo w którymkolwiek kraju ktoś będzie chciał to wprowadzić, to nie będzie mógł, ponieważ tego nie ma w żadnym innym kraju Unii Europejskiej. Tego typu argumentacje są niedopuszczalne. Polska nie może być liderem w żadnej dziedzinie, bo tego nie ma w Unii Europejskiej. Tak nie wolno rozumować. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#GrzegorzBraun">Tak, zaiste.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#GrzegorzBraun">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Panie Ministrze! To jest właściwie jedyny temat, który powinien absorbować Wysoką Izbę. To jest jedyne zadanie, które widzimy w dziedzinie gospodarki, jedyna rola do odegrania przez państwo: zapobieganie zmowom kartelowym, stanie na straży równości obywateli wobec prawa w tym aspekcie, jakim jest równy dostęp do rynków. To jest rzeczywiście rzecz godna uwagi. I nad tą ustawą zatem, nie powiem, że z przyjemnością, ale z powagą procedujemy wraz z państwem. Nie kontestujemy tego ustawodawstwa.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#GrzegorzBraun">Problem w tym, że to spadło jak zwykle z kosmosu, tzn. to jest implementacja normy eurokołchozowej, że państwo tylko dlatego tutaj się martwicie o konkurencję i konsumentów, że Bruksela tak kazała. Pojawia się zatem pytanie postawione już tutaj niejeden raz: Czy jesteście państwo skłonni podskoczyć większym czy będziecie tylko wdeptywać w ziemię małych i polować na drobnych łamaczy praw dotyczących równości w dziedzinie gospodarczej? Czy wreszcie Rzeczpospolita Polska zabierze się za wielkich monopolistów, którzy przybywają do nas najczęściej zza granicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony przez rząd projekt ustawy dokonuje transpozycji dyrektywy mającej na celu nadanie organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnień w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego. To zadanie jest niezwykle ważne, istotne i dla gospodarki kluczowe z wielu względów, m.in. ze względu na to, że uczciwa konkurencja daje konsumentom możliwość wyboru, takiego wyboru, który jest wyborem naturalnym, nieopartym na mechanizmie np. sztucznego zawyżania cen bądź też sztucznego ograniczania konkurencji. Oczywiście wielka w tym rola niezależnego urzędu, który, mając właściwe narzędzia, potrafi w taki sposób oceniać działania rynkowe, w taki sposób prowadzić kontrolę, że ta konkurencyjność może istnieć i może być czymś, co ten rynek napędza. Niestety mamy wrażenie, że ta ustawa czy te przepisy nie do końca znajdują odzwierciedlenie w takich kluczowych aspektach.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#MirosławSuchoń">Po pierwsze, zgodnie z zasadami ujętymi w dyrektywie ustawa wprowadza pewne rozwiązania dotyczące niezależności prezesa, m.in. 5-letnią kadencję i bardzo ograniczony katalog przesłanek, które umożliwiają usunięcie prezesa ze stanowiska. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nabór był konkurencyjny, natomiast jeżeli patrzymy na sytuację, w której to prezes Rady Ministrów de facto dokonuje wyboru prezesa — oczywiście w oparciu o wyniki konkursu, ale jeżeli popatrzymy na obecną władzę, to zobaczymy, że konkurs nie jest najmocniejszą stroną rządu Prawa i Sprawiedliwości — to wydaje się, że to raczej ma na celu zapewnienie trwania prezesa na stanowisku nawet po upływie obecnej kadencji parlamentu. W związku z tym zasadne wydawałoby się jednak odsunięcie tego mechanizmu o kilka miesięcy, tak żeby rzeczywiście był to nabór konkurencyjny i tak żeby prezes pochodził z tego konkurencyjnego naboru.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#MirosławSuchoń">Po drugie, niepokoi fakt, że można oczekiwać od przedsiębiorców wszystkich możliwych informacji, niekoniecznie tych, które są związane z kontrolą. To też bardzo mocno ingeruje w działalność przedsiębiorców. Natomiast jeżeli popatrzymy np. na rolę UOKiK w stosunku do spółek Skarbu Państwa, to zobaczymy, że to całkowicie rozjeżdża się z rozumieniem konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#MirosławSuchoń">Pytanie, panie prezesie, jest więc takie, czy jednak nie należałoby odsunąć tego wyboru, a po drugie pytanie jest o rolę w zakresie spółek Skarbu Państwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jakuba Kuleszę, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#JakubKulesza">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#JakubKulesza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo antymonopolowe jest jedną z praktyk interwencjonizmu państwowego, które teoretycznie mają na celu ochronę konkurencji i konsumentów przed monopolami i ma doprowadzić do poprawy ogólnej sytuacji rynkowej. Tymczasem liczne analizy teoretyczne i empiryczne, a także szkoły ekonomii dowodzą, że prawo antymonopolowe jest tworzone na podstawie niejasnych przesłanek ekonomicznych i niekoniecznie służy procesowi konkurencji oraz szeroko pojętemu interesowi publicznemu.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#JakubKulesza">Bagatelizowanie takiej wielowymiarowości konkurencji i nierealistyczność zakładanego przez zwolenników prawa antymonopolowego modelu konkurencji doskonałej, na której w dużej części bazuje myślenie o polityce antymonopolowej, jest po prostu bardzo nietrafione. Każda interwencja rządowa — czy w postaci prawa antymonopolowego, czy kontroli cen — jest de facto ograniczeniem suwerenności konsumenta. To konsument podejmuje swobodne decyzje, jest centralnym punktem teorii ekonomicznych, ponieważ to on decyduje, czy dany produkt jest dla niego użyteczny i czy jego cena odpowiada subiektywnemu wartościowaniu użyteczności oferowanego produktu. Natomiast gdy w naturalną relację pomiędzy sprzedającym a kupującym wkracza organ antymonopolowy, autonomię konsumenta zastępuję arbitralna ocena zjawiska zachodzącego w procesie konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#JakubKulesza">Historia regulacji antymonopolowych wskazuje, że jest ona często używana jako narzędzie protekcjonalizmu i walka z bardziej efektywnymi konkurentami.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#JakubKulesza">Prawo antymonopolowe może przynosić efekty odwrotne od zamierzonych, może zostać użyte do kreowania nieefektywności. W Polsce instytucją, która realizuje prawo antymonopolowe, jest UOKiK — Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pytanie, czy popieramy zwiększenie niezależności UOKiK-u w sytuacji, w której nie popieramy istnienia takiej instytucji, jaką jest UOKiK i całe prawo antymonopolowe. Otóż gdy mam do wyboru UOKiK bardziej zależny od rządu, z tymi kompetencjami, które ma, i UOKiK mniej zależny od rządu z tymi samymi kompetencjami, co ma, to patrząc na to, jaka jest jakość dzisiejszych rządów, raczej skłaniam się do wersji — jak już ta instytucja ma istnieć — żeby był on bardziej niezależny.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#JakubKulesza">Choć w idealnym świecie najlepiej by było, gdyby go w ogóle nie było. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Jadwiga Emilewicz, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JadwigaEmilewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w zakresie ustawy, którą dziś omawiamy, o ochronie konkurencji i konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#JadwigaEmilewicz">Przede wszystkim, odnosząc się może nie do samej ustawy, ale do wszystkiego, co zostało powiedziane przez poprzedników, chciałam powiedzieć, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów działa w Polsce dobrze.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: PKN Orlen — widać.)</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#JadwigaEmilewicz">Najlepszym tego dowodem jest to, że rzeczywiście stoi on na straży tego, żeby na rynku nie było praktyk monopolistycznych. Jego decyzje w zakresie likwidacji przewag konkurencyjnych, monopolu w handlu detalicznym, nadużywania pozycji dominującej w obrębie platform sprzedażowych czy wreszcie we współpracy z Inspekcją Handlową — usuwania z obrotu towarów zakazanych prawnie to jedne z nielicznych osiągnięć Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, które dobrze wpływają na działalność rynku. Chodzi o to, co tutaj zostało powiedziane. Dzisiaj dyskutujemy o ustawie, która jest ustawą implementacyjną. Natomiast myślę, że najistotniejsze jest to, że znaczna część rozwiązań przewidzianych w ustawie jest zbieżna z unijnymi standardami i ta implementacja w istocie nie zmienia w sposób znaczący porządku prawnego dotyczącego funkcjonowania dotychczas UOKiK-u w Polsce. Za tę aktywność urzędowi należy się także podziękowanie.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#JadwigaEmilewicz">W odniesieniu do uwag, które tutaj z państwa strony padały, dotyczących tego, jak wygląda rynek obrotu paliwami płynnymi, chciałabym przypomnieć, że w zakresie tzw. fuzji Orlenu i Lotosu badanie konkurencyjności rynku przebiegało na poziomie Komisji Europejskiej. Zarówno w zakresie handlu detalicznego, jak i produkcji sektora rafineryjnego każdy z tych elementów był przedmiotem badania — w tym przypadku nie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale Komisji Europejskiej. Warto o tym także pamiętać, formułując zarzuty, czy aby na pewno ten rynek jest konkurencyjny i czy nie mamy do czynienia z monopolem.</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#JadwigaEmilewicz">O czym jest mowa w niniejszej ustawie? Przede wszystkim jej celem jest zwiększenie skuteczności egzekwowania unijnych reguł konkurencji na rynku wewnętrznym przez krajowe organy do spraw konkurencji państw członkowskich. Dyrektywa ta — a zatem i ta ustawa — zmierza do tego, aby wszystkie krajowe organy ochrony konkurencji posiadały uprawnienia odpowiadające zasadniczo uprawnieniom Komisji Europejskiej. Zakres tej regulacji dotyczy wielu elementów, dotyczy pojęcia przedsiębiorstwa. Nowy wprowadzony element: nie tylko jeden, ale i wiele podmiotów będzie mogło być przedmiotem badania, stwierdzenia i wyeliminowania naruszenia kadencyjności prezesa UOKiK-u, uzasadnienia zarzutów obszaru dotyczącego żądania informacji, obszaru dotyczącego programu łagodzenia kar. Ale chodzi także o kontrolę i pomoc Policji w zakresie czynności prowadzonych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz oczywiście cały szereg przepisów przejściowych.</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#JadwigaEmilewicz">Wymienię tylko niektóre z elementów tej regulacji. W zakresie pojęcia przedsiębiorstwa… Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł podjąć działania wtedy, gdy decydującym wpływem na przedsiębiorstwo naruszające prawo konkurencji dysponuje jeden, jak i wiele podmiotów. To jest ta nowość, której dziś prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie posiada. Mamy zmiany w zakresie doprecyzowania kar pieniężnych nakładanych na związki przedsiębiorców. Wprowadza się obliczenie kar proporcjonalne do światowego całkowitego obrotu przedsiębiorstw. Wprowadza się także okresowe kary pieniężne. Mamy także regulacje dotyczące środków zaradczych o charakterze strukturalnym. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł oddziaływać na przedsiębiorców, wprowadzając dowolne środki o charakterze strukturalnym, ingerującym w strukturę przedsiębiorstw. Mamy także przepisy dotyczące kadencyjności prezesa UOKiK-u oraz zapewniające bezstronność i przeciwdziałanie konfliktowi interesów. Te wprowadzone przepisy są adekwatne i podobne do tych, które obowiązują w przypadku prezesa URE, UKE czy UTK. Potwierdzona zostaje 5-letnia kadencja prezesa UOKiK-u wraz z przesłankami jego odwołania.</u>
          <u xml:id="u-284.7" who="#JadwigaEmilewicz">Chciałabym jednocześnie w imieniu klubu złożyć trzy poprawki do projektu ustawy. Pierwsza z nich dotyczy uspójnienia regulacji w zakresie okazywania upoważnienia do przeprowadzania przeszukania oraz legitymacji służbowej w toku przesłuchania oraz w sytuacji, gdy jest możliwe — tutaj w odniesieniu do przedsiębiorcy — ustalenie obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym nałożenie kary pieniężnej. Maksymalna wysokość kary wynosić będzie równowartość 2 mln euro. Druga poprawka — zgodnie z jej brzmieniem prezes UOKiK-u będzie mógł żądać wszelkich koniecznych informacji na potrzeby prowadzonych postępowań nie tylko od przedsiębiorców, ale także od osób fizycznych. Trzecia poprawka ma charakter porządkowy, ujednolicający. W związku z tym, że projekt ustawy przewiduje zmiany w art. 15 § 3, niezbędne jest ujednolicenie i wprowadzenie koniecznych zmian legislacyjnych. Te trzy poprawki składam na ręce pana marszałka, jednocześnie rekomendując Wysokiej Izbie przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mamy taką sytuację. Na godz. 16 został zwołany Konwent Seniorów. Od godz. 16 obrady będzie prowadził pan marszałek Terlecki.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym pozwolę sobie ogłosić 10 minut przerwy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 55 do godz. 16 min 12)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#RyszardTerlecki">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 6. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#RyszardTerlecki">Mamy grupę posłów zapisanych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-286.5" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, pierwszy pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#GrzegorzBraun">Ochrona konsumentów przed zgubnymi praktykami monopolistycznymi. W dziedzinie mediów, w dziedzinie dostępu do informacji mamy niestety całą niekończącą się serię tłumienia wolności słowa, debaty publicznej, co samo w sobie jest przestępstwem kodeksowym, np. w odniesieniu do pracy dziennikarzy. Telewizja wRealu24, portal NCzasTV — to są przypadki z ostatnich miesięcy. Nas, Konfederację, dotknęło przecież takie represyjne działanie ze strony wielkiego brata, tj. skasowanie naszego największego w polskiej przestrzeni internetowej profilu facebookowego. I pytanie, jak się za to zabieracie. Od czasu, kiedy ta ustawa była tu po raz pierwszy, przestała być szefową YouTube pani Wojcicki, kuzynka premiera Morawieckiego. Czy jesteście w stanie nawiązać walkę z takimi gigantami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Projekt umożliwia nakładanie kar na związki przedsiębiorców, zakłada też zmianę sposobu ustalania kary za naruszenie prawa konkurencji przez zastąpienie jej maksymalnego pułapu określonego kwotowo pułapem określonym jako procent obrotu. Chodzi o karę pieniężną nie większą niż 3%. W jaki sposób państwo to wyliczyliście? W jaki sposób stwierdziliście, że 3% to będzie skuteczna kara dla przedsiębiorców? I bardzo bym prosił o odpowiedź pisemną w tym obszarze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że rząd chyba opisuje w tym dokumencie swoje własne doświadczenia. Gdy czytam o kartelu, który skupia konkurentów, którzy za plecami społeczeństwa zawarli porozumienie w celu osiągnięcia nieuprawnionych zysków, skojarzenia nasuwają się same. I rodzi się pytanie, dlaczego kontroli opisanej w dokumencie poddawani mają być tylko przedsiębiorcy i osoby niebędące przedsiębiorcami, mające jednak wpływ na tych ostatnich, natomiast nie ma tutaj mowy np. o politykach. Przecież żadne porozumienie przedsiębiorców nie może wyrządzać tyle zła, co porozumienie polityków, i żadne porozumienie przedsiębiorców nie może wydrenować rynku z pieniędzy do tego stopnia, do którego może doprowadzić porozumienie pazernych i niezaspokojonych polityków, ich krewnych i znajomych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Maria Janyska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#MariaMałgorzataJanyska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej Izbie nastąpiła już całkowita degeneracja stanowienia prawa, a wczorajsze posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju było tego dobitnym przykładem. Do niezwykle ważnej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wrzucono zakres z zupełnie innych ustaw, z pominięciem trzech czytań, ze złamaniem konstytucji, bez pracy we właściwych komisjach. I mam pytanie do pana prezesa UOKiK-u.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#MariaMałgorzataJanyska">Panie Prezesie! Jak pan sądzi, czy można mieć do pana zaufanie? Czy można ufać, że będzie pan walczył o uczciwą ochronę konkurencji i konsumentów, podczas gdy nie przeszkadza panu nieuczciwe stanowienie prawa? Pan przykłada do tego rękę, ponieważ pan mówi, że argumenty, które przedstawiono z zupełnie innego zakresu, którego pan nie prowadzi, pana zaspokajają. A wiecie państwo, dlaczego tak robicie? Zwracam się do PiS-u. Dlatego że sami uznaliście Trybunał Konstytucyjny za atrapę. Wiecie, co z niego zrobiliście. Wiecie, że cokolwiek tu zrobicie, nie zostanie uchylone i nie zostanie ukarane.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#MirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wrzutka wrzutkę goni w każdej ustawie. Przypomnę, że do ustawy COVID-owej wrzuciliście bezkarność+, a do ustawy o komunikacji elektronicznej wrzuciliście zapisy o inwigilacji Polek i Polaków. Później pod presją opozycji i opinii społecznej musieliście się z tego wycofać. W przypadku procedowanej ustawy poseł Aziewicz już omówił te wrzutki. To jest skandaliczne, że krok po kroku niszczycie parlamentaryzm. Chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że ustawa wprowadza przepisy o 5-letniej kadencji prezesa UOKiK-u i będzie dotyczyć urzędującego już od 3 lat prezesa.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#MirosławaNykiel">Panie Ministrze! Proszę o odpowiedź na pytanie, czy przyjmiecie poprawkę Koalicji Obywatelskiej wprowadzającą konkurs na to stanowisko, czy zabetonujecie to stanowisko dla urzędującego prezesa. To, co robią rządzący, świadczy o tym, że nie wierzą w wygrane wybory i próbują na wszelkie sposoby zabezpieczyć swoich. Z parlamentaryzmem nie ma to nic wspólnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niezależność organu antymonopolowego w swoim zamierzeniu powinna być zabezpieczeniem gospodarczych wolności jednostki wobec jego uznaniowej władzy. To, że w naszym kraju za obecnego rządu tak nie jest, widać było chociażby po wchłonięciu Lotosu przez Orlen, co pozwoliło tej firmie tak naprawdę zmonopolizować rynek paliw, czego efekty widzieliśmy dobitnie na przełomie roku. Prawo unijne wymaga, by był to organ niezależny. Dlaczego więc z dniem wejścia w życie ustawy rozpoczyna się I kadencja prezesa urzędującego w dniu wejścia w życie ustawy? Dlaczego proponuje się na 5-letnią kadencję obecnego prezesa, co do którego jest wiele pytań i wątpliwości, jeżeli chodzi o niezależne działanie? Wszyscy widzimy, że spółki państwowe traktowane są przez ten podmiot nieco inaczej niż spółki prywatne. Czemu wobec tego ma służyć ten zapis? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Jaros, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#RyszardTerlecki">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zdzisław Wolski, również Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niektóre przepisy ustawy prowadzą do naruszenia fundamentalnych zasad państwa prawa, bo przedsiębiorcy czy inne podmioty ponosić mogą odpowiedzialność na zasadach, które nie istniały w chwili dokonania czynu, i mogą być karani za czyny, które nie podlegały karze w chwili ich popełnienia. Wątpliwości budzi prawo prezesa UOKiK-u do ponownego wniosku o przeszukanie, a powinno być zabezpieczenie, że ten ponowny wniosek jest możliwy, gdy prezes ma kolejne dowody czy pojawiły się faktycznie nowe okoliczności. A w proponowanych zapisach nie ma nawet określonych terminów, w których to przeszukanie miałoby być dokonane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiciele Rządu! Przecież robicie taką rzecz, taką zasłonę dymną. My chcemy się dowiedzieć od Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, od pana prezesa, na jakich warunkach Saudi Aramco kupiło udziały w Rafinerii Gdańskiej — nie możemy. Do PKN Orlen chcą wejść z kontrolą przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli — państwo ich nie wpuszczacie. A zatem proszę powiedzieć, które państwowe firmy kierowane przez przedstawicieli PiS-u będziecie państwo kontrolować. Bo jak na razie to państwo chcecie mieć tylko fotele i wysokie wynagrodzenia, a my pytamy o rzeczy najważniejsze. Jeśli do spółki publicznej nie może wejść Najwyższa Izba Kontroli, a prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie interesuje się i nie podaje, dlaczego było drogie paliwo w Orlenie, to ten urząd po prostu jest fikcyjny i jest atrapą. A wejście rozwiązania dotyczącego zamówień dla organizacji sportu bez przetargów to jest również taka atrapa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Abstrahując, może nie abstrahując, ale pomijając w moim pytaniu nieścisłości, które dotyczą funkcjonowania Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, chciałem zapytać — bo uważam, że ta instytucja wbrew temu, co mówią niektórzy posłowie Konfederacji, jest potrzebna, przecież wiemy, że monopol zabija gospodarkę, a nie ją rozwija — w związku z tym chciałem zapytać, ile interwencji podjął rząd w przeciągu ostatnich 2 lat. Ile z nich skończyło się karami bądź przywróceniem czy zmianami, które dotyczą uprawiania polityki monopolistycznej? Jakie efekty w tym przedziale czasu urząd osiągnął, jeżeli chodzi o regulacje zjawisk monopolistycznych w Polsce? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Gawron, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#AndrzejGawron">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Chciałem zapytać o wielkie koncerny z branży IT, czyli te, które działają w Internecie, te, które działają w branży telekomunikacji. Ostatnio, chyba w zeszłym roku, słyszeliśmy o takiej zmowie reklamowej bardzo dużych firm, można powiedzieć — korporacji światowych; to zostało ujawnione w Stanach Zjednoczonych. Czy zapisy w tej ustawie, jeżeli będą takie nadużycia dotyczące dominującej pozycji na rynku czy niedozwolonych porozumień, pomogą w tym, żeby te wielkie koncerny poniosły za to karę? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos zabierze prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pan Tomasz Chróstny.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#TomaszChróstny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#TomaszChróstny">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wiele pytań, które padły, i uwag, które dotyczyły zarówno przepisów procedowanej ustawy, jak i wykraczających poza zakres kompetencji, które mamy, pozwolę sobie zebrać całościowo, tak żeby odpowiedzieć na te zagadnienia, które państwo poruszaliście podczas swoich wystąpień, zarówno w pierwszej, jak i w drugiej części.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#TomaszChróstny">Pierwsza sprawa. Sporo uwag dotyczyło kadencyjności, która wynika wprost z przepisów dyrektywy. Dyrektywy, która — przypomnę — ma przede wszystkim na celu zwiększenie skuteczności działania urzędów antymonopolowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Jednym z tych elementów jest nie tylko zapewnienie, żeby — tak jak to ma miejsce dzisiaj i tak jak ma to miejsce od kilku lat — nabór odbywał się w otwartej, konkurencyjnej procedurze, ale również zabezpieczenie pod kątem stabilności funkcjonowania tego typu instytucji.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#TomaszChróstny">Poprawka, którą państwo zgłosiliście, którą zgłosiła Koalicja Obywatelska, nie ma wcale na celu zwiększenia niezależności. Zaproponowaliście państwo przesunięcie momentu powołania prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, według nowej procedury, o 9 miesięcy. Macie de facto państwo nadzieję na to, że kolejny wynik wyborczy pozwoli właśnie wam wybrać nowego prezesa UOKiK-u.</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#TomaszChróstny">Stąd jest… Bardzo dziękuję za przyznanie tego, pani poseł. Stąd jest pytanie, pani poseł: Według jakiej procedury? Według otwartego i konkurencyjnego naboru, w którym został wybrany obecny na sali pan poseł Tadeusz Aziewicz, wcześniej m.in. należący do Kongresu Liberalno-Demokratycznego i do Unii Wolności…</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę pana…)</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#TomaszChróstny">…czy też może według modelu, w którym prezesem UOKiK-u był pan Adam Jaser, wcześniej minister w KPRM-ie za czasów premiera rządu Donalda Tuska?</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A pana kto wybrał? PiS!)</u>
          <u xml:id="u-307.9" who="#TomaszChróstny">Który z tych modeli według państwa, jest otwarty i demokratyczny, tak żeby rzeczywiście dać jasno do zrozumienia, w jaki sposób państwo chcecie zapewnić tę niezależność?</u>
          <u xml:id="u-307.10" who="#TomaszChróstny">Gdy przyszedłem do administracji publicznej, równo 5 lat temu, bez żadnych doświadczeń zarówno politycznych, jak i w administracji publicznej, dla mnie było bardzo jasne i oczywiste, że być może wchodzę na miesiąc, być może na pół roku, być może na rok. Ale służba Polsce zawsze jest zaszczytem, więc moment, w którym będę odwołany, niezależnie od tego, czy to będzie jutro, czy to będzie za miesiąc, jest momentem, na który jestem gotowy. Wówczas zgodnie z przepisami, które zostały zaproponowane, proszę państwa…</u>
          <u xml:id="u-307.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#TomaszChróstny">…w otwartej, konkurencyjnej procedurze naboru zostanie wyłoniony kolejny prezes UOKiK-u. W związku z tym tego typu zmiana może zostać przeprowadzona również przed upływem vacatio legis. Jestem na nią gotowy w każdym momencie. Chciałbym państwa o tym zapewnić.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#TomaszChróstny">Jeżeli chodzi o kontrowersje, o których wspomniał też pan poseł Aziewicz, to bez wątpienia, proszę państwa, wczoraj było troszkę tych kontrowersji. Może pozwolę sobie wspomnieć tylko o jednej poprawce, która została złożona, zgodnie z którą odpowiedzialność spółek matek za naruszenia spółek córek stosowałaby się do naruszeń, które rozpoczęły się po wejściu w życie niniejszej ustawy. Proszę państwa, nic tylko rozpocząć naruszenia jeszcze przed momentem wejścia w życie niniejszej ustawy, aby później przez wiele, wiele lat pozostawać bezkarnym. Tego dotyczyła państwa poprawka złożona podczas wczorajszego posiedzenia komisji. Państwo de facto chcecie, aby największe korporacje, największe spółki mogły realizować m.in. niedozwolone porozumienia bez odpowiedzialności, która dzisiaj wynika z przepisów i ma być wzmocniona na mocy tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#TomaszChróstny">Przypomnę, że te przepisy mają zwiększyć niezależność instytucji, mają uspójnić mechanizmy, w oparciu o które działają urzędy antymonopolowe w państwach członkowskich Unii Europejskiej. To są zarówno mechanizmy dotyczące ustalania kar, mechanizmy dotyczące odpowiedzialności związków przedsiębiorców, jak i te dotyczące m.in. kwestii przeszukania czy ochrony tzw. LPP, a zatem ochrony prawnych informacji, które posiadają zewnętrzni radcowie czy adwokaci. To są niezwykle ważne mechanizmy, które rzeczywiście służą temu, żeby jeszcze lepiej, jeszcze skuteczniej wypełniać te obowiązki, które spoczywają na nas jako na Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów, stąd te zmiany, nad którymi wczoraj procedowaliśmy. Rzeczywiście są to przede wszystkim zmiany o charakterze legislacyjnym. Służą temu, aby te normy tworzenia prawa, tak jak to było wypracowane wspólnie z Biurem Legislacyjnym, były jak najlepiej wypełnione.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#TomaszChróstny">Nawet ta dyskusja, która trwała w pierwszej części, w której rozpatrywano postulat formułowany m.in. przez pana posła Adriana Zandberga, przypomnę, że dotyczył on wzmocnienia urzędu odpowiedzialnego za ochronę konkurencji, a także postulat pana posła Jakuba Kuleszy, który w imieniu Wolnościowców wskazywał, że tego typu instytucji w ogóle nie powinno być, pokazuje, w obrębie jakich ram prawnych urząd musi wciąż wybierać pomiędzy wolnością przedsiębiorców, z jednej strony, a zapewnieniem rzetelnego zadbania o uczciwe relacje na rynku, z drugiej strony, oraz jak przez wiele lat urząd musiał się z tym borykać.</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#TomaszChróstny">To jest to zadanie, które mamy. To są te wyzwania, z którymi dzisiaj borykamy się na rynku. To nie tylko wyzwania popandemiczne. Dotyczą również działań zbrojnych prowadzonych za naszą wschodnią granicą. Nieraz te działania są niewystarczające. Podejmujemy m.in. te dalsze kroki po to, aby zmieniały się te narzędzia, które mamy, a także żebyśmy mogli jeszcze skuteczniej realizować zadania dzięki tym narzędziom, które już teraz są dostępne.</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#TomaszChróstny">Odpowiem na pytanie pana posła Gawrona. Te działania, które prowadzimy, obejmują ok. 1000 wydawanych decyzji rocznie. W zeszłym roku nałożono ok. 430 mln zł kar za czyny i praktyki związane z ograniczaniem konkurencji lub za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. W zeszłym roku odbyło się również 20 tys. kontroli m.in. pod kątem bezpieczeństwa produktów, ponieważ z tym borykają się konsumenci. Trzeba powiedzieć też o wsparciu polskiego rządu w notyfikacji programów pomocowych, zarówno tych największych, które mają największą skalę oddziaływania, jak i tych mniejszych, jeżeli chodzi o pomoc de minimis.</u>
          <u xml:id="u-309.6" who="#TomaszChróstny">Podobnie było w 2020 r. i 2021 r., kiedy te działania były skierowane względem największych firm na polskim rynku, tych z sektora finansowego, m.in. banków i firm pożyczkowych. Ich działania bardzo mocno dotykają konsumentów. W zeszłym roku również aktywność dotycząca choćby egzekwowalności wakacji kredytowych miała na celu zapewnienie ochrony konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-309.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Aziewicz: „Mieszkanie+”.)</u>
          <u xml:id="u-309.8" who="#TomaszChróstny">Z drugiej strony mamy bardzo stanowcze działania, jeżeli chodzi choćby o sieci handlowe, po to, aby zadbać właśnie o uczciwą konkurencję pomiędzy przedsiębiorcami w tym sektorze i ochronę tych najmniejszych producentów, hodowców, rolników. To są te działania, które były prowadzone. Chodzi o decyzje wydawane właśnie z tego powodu względem Jerónimo Martins, Eurocash czy względem Kauflandu. Chodzi też o decyzję z zeszłego roku, kiedy przedmiotem decyzji była spółka z grupy Animex, największego globalnego producenta, jeżeli chodzi o wieprzowinę.</u>
          <u xml:id="u-309.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A wobec Orlenu? A Orlen?)</u>
          <u xml:id="u-309.10" who="#TomaszChróstny">Tak, pani poseł, również chodzi o decyzje dotyczące rynku energii. Prowadzimy bardzo jasne działania, żeby zadbać zarówno o prawa i interesy konsumentów, jak i o uczciwą konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-309.11" who="#TomaszChróstny">Nieraz narzędzia, które były wypracowane m.in. na tej sali, nie są odpowiednie względem nadzwyczajnej sytuacji, z którą się borykamy. Tak samo jest w wielu innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-309.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A wynik?)</u>
          <u xml:id="u-309.13" who="#TomaszChróstny">Stąd biorą się działania tego typu jak dzisiejsza ustawa, która ma wzmocnić te narzędzia, którymi dysponujemy, aby jeszcze lepiej egzekwować uczciwość na rynku, chronić zarówno uczciwych przedsiębiorców, jak i konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-309.14" who="#TomaszChróstny">Naturalnie etap prac parlamentarnych to taki etap, gdzie również państwo jako parlamentarzyści macie możliwość zgłaszania tych poprawek. Wczoraj zgłoszono tego typu poprawki, jeżeli chodzi o ochronę osób niepełnosprawnych. Na sali obecny jest pan minister Paweł Wdówik, jeżeli chcielibyście państwo uzyskać dodatkowe informacje w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-309.15" who="#TomaszChróstny">Jeżeli chodzi o propozycje nieobecnego pana posła Korwin-Mikkego dotyczące podziału UOKiK-u na szereg innych instytucji — w poprawce był UOKiK nr 1, UOKIK nr 2 i UOKiK nr 3 — to, proszę państwa, nie ma tutaj jakiejkolwiek efektywności wykorzystania środków publicznych. Ponadto zgłaszanie tego typu bardzo poważnej zmiany o charakterze systemowym do przepisów przejściowych również absolutnie nie może spotkać się z pozytywną opinią z naszej strony.</u>
          <u xml:id="u-309.16" who="#TomaszChróstny">Oczywiście padały tutaj zarzuty, które nas kompletnie nie dotyczą, m.in. dotyczące tego, że wydaliśmy zgodę na fuzję Orlenu i Lotosu. Proszę państwa, padło już z tej mównicy, że to Komisja Europejska badała tę procedurę, tę koncentrację, to połączenie. Przypomnę państwu, że to Komisja Europejska stwierdziła, że po spełnieniu warunków nie dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-309.17" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Sposób wypełniania warunków jest istotny.)</u>
          <u xml:id="u-309.18" who="#TomaszChróstny">To Komisja Europejska, nie my. Dlatego bardzo proszę, aby też o tym pamiętać, bo łatwo państwu przychodzi przypisywanie tego bezpośrednio nam.</u>
          <u xml:id="u-309.19" who="#TomaszChróstny">A zatem co roku podejmujemy działania również względem tych największych podmiotów, bo mamy świadomość tego, że jako instytucja musimy być silni wobec najsilniejszych. Nie możemy być, tak jak to było przez wiele lat, silni, ale wobec słabych. Musimy być jak najbardziej silni względem tych, którzy mają największą siłę na rynku, stąd te działania, czy to jeżeli chodzi o rynek finansowy, czy to jeżeli chodzi o sieci handlowe, ale także, proszę państwa, jeżeli chodzi o tych największych przedsiębiorców. Kilka tygodni temu wydawaliśmy decyzję względem Allegro, ale prowadzimy postępowania, jeżeli chodzi m.in. o Della, Amazona, jeżeli chodzi o największe firmy. I tu rzeczywiście, jeżeli chodzi o Big Tech, jest ogromne wyzwanie z punktu widzenia nie tylko Polski, ale całej Unii Europejskiej. Są prowadzone działania, w tym wzmocnienie kompetencyjne, które występuje zarówno w polskim UOKiK-u, jak i w Komisji Europejskiej, aby względem tych największych firm z branży IT, z sektora Big Tech, również zapewnić skuteczność i ochronić mniejszych uczestników rynku, przy czym ochronić w zakresie, w jakim przewidują to przepisy prawa. Działamy na podstawie prawa i w granicach prawa, stąd m.in. postulat, abyśmy wkraczali w sferę związaną z wolnością słowa, jest absolutnie niewłaściwy w stosunku do urzędu, który ma zadbać o uczciwe relacje w gospodarce, o uczciwe relacje między przedsiębiorcami a konsumentami, ale także w ramach ochrony konkurencji pomiędzy przedsiębiorcami.</u>
          <u xml:id="u-309.20" who="#TomaszChróstny">Bardzo dziękuję tym z państwa, którzy rzeczywiście bardzo przyczynili się do powstania tego projektu i ze zrozumieniem jako posłowie, zarówno dzisiaj podczas posiedzenia, jak i w dniu wczorajszym podczas prac w komisji, popierali szereg zmian, które zostały wypracowane. To zmiany, które — przypomnę — mają przede wszystkim służyć uczciwości na rynku i temu, żeby urząd, którym mam zaszczyt obecnie kierować, mógł wypełnić swoją rolę przewidzianą właściwymi przepisami. Bardzo dziękuję. Wszystkiego dobrego.</u>
          <u xml:id="u-309.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#RyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Gospodarki i Rozwoju w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#RyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#RyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3009 i 3053).</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#RyszardTerlecki">Proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedstawiam sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#AnnaPaluch">Projekt ustawy z druku nr 3009 wpłynął do Sejmu 3 lutego 2023 r., po czym został skierowany do pierwszego czytania do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Pierwsze czytanie przeprowadzono po decyzji komisji o skróceniu 7-dniowego terminu. Przeprowadzono je 9 lutego. Komisja po pierwszym czytaniu przyjęła wniosek o przekazanie projektu celem przeprowadzenia nad nim szczegółowych prac do Podkomisji stałej do spraw monitorowania gospodarki odpadami. Posiedzenie tej podkomisji odbyło się 27 lutego. Sprawozdanie komisji ochrony środowiska przyjęto 6 marca, a zatem w terminie zakreślonym przez panią marszałek. Sprawozdanie to zawarte jest w druku nr 3053.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Celem omawianego tu projektu ustawy jest dokonanie transpozycji do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Wysoka Izbo, ogromna i rosnąca z roku na rok ilość odpadów z tworzyw sztucznych w morzach i oceanach ma szkodliwy wpływ na ekosystemy, na różnorodność biologiczną i na zdrowie ludzi, jako że odpady te trafiają do łańcucha pokarmowego człowieka, a są przecież wartościowym materiałem, który powinien zostać ponownie użyty, zamiast zanieczyszczać środowisko. Produkty jednorazowego użytku, których dotyczą omawiane tu przepisy, to butelki na napoje, niedopałki papierosów, patyczki higieniczne, opakowania po słodyczach i chipsach, artykuły higieniczne, torby, sztućce, słomki i mieszadełka do napojów, kubki na napoje i pokrywki, balony i patyczki do tych balonów, pojemniki na żywność. Te produkty to ok. 80% odpadów znajdowanych na plażach. Dyrektywa 2019/904, jak również procedowana ustawa dotyczą także narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierające tworzywa sztuczne. Trzeba zatem zapewnić mechanizmy i regulacje dla ustanowienia gospodarki w obiegu zamkniętym, zwiększyć możliwość ponownego użycia oraz udział materiałów poddanych recyklingowi, aby w roku 2030 poddawać mu wszystkie opakowania polimerowe.</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Proponowane w projekcie rozwiązania to m.in., po pierwsze, wprowadzenie bodźców ekonomicznych dla zmniejszenia stosowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, takich jak kubki na napoje czy pojemniki na żywność ujęte w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-311.5" who="#AnnaPaluch">Po drugie, zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku, takich jak patyczki, sztućce, talerze, mieszadełka, pojemniki na żywność i na napoje z polistyrenu ekspandowanego i inne ujęte w załączniku nr 7 do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-311.6" who="#AnnaPaluch">Po trzecie, oznakowanie w sposób czytelny i nieusuwalny produktów lub opakowań produktów takich jak podpaski, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne, kubki na napoje i inne ujętych w załączniku nr 8 do ustawy. Sposób oznakowania tych produktów jest określony w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej 2020/2151 z 18 grudnia 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-311.7" who="#AnnaPaluch">Po czwarte, informowanie konsumentów o szkodliwym wpływie na środowisko produktów ujętych w załączniku nr 10 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne, zachęcanie konsumentów do selektywnego zbierania odpadów powstałych z tychże produktów, informowanie o dostępnych systemach ponownego użycia, dostępnych systemach zbierania i recyklingu, zachęcanie do stosowania opakowań wielokrotnego użytku, zapoznawanie z systemem oznakowania tych produktów.</u>
          <u xml:id="u-311.8" who="#AnnaPaluch">Po piąte, wprowadzenie rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych ujętych w załączniku nr 9 do ustawy — oczywiście cały czas mamy tutaj na myśli ustawę o obowiązkach przedsiębiorców — przy czym dla produktów ujętych w sekcji I tego załącznika takich jak pojemniki na żywność, na napoje, paczki, owijki, pojemniki na napoje o pojemności do 3 l, kubki i lekkie plastikowe torby na zakupy rozszerzona odpowiedzialność producenta obejmuje pokrycie kosztów zbierania odpadów w publicznych systemach, uprzątania, transportu i przetwarzania odpadów. Dla produktów ujętych w sekcji II, jak chusteczki nawilżane i balony, rozszerzona odpowiedzialność producenta obejmuje koszty prowadzenia kampanii edukacyjnych, uprzątania, transportu, przetwarzania odpadów oraz koszty gromadzenia danych i sprawozdawczości. Dla wyrobów tytoniowych z filtrami z tworzyw sztucznych ujętych w sekcji III załącznika nr 9 rozszerzona odpowiedzialność producenta obejmuje koszty prowadzenia kampanii edukacyjnych, koszty uprzątania odpadów, zbierania odpadów pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów, w tym koszty infrastruktury i jej funkcjonowania oraz koszty transportu i przetwarzania tychże odpadów.</u>
          <u xml:id="u-311.9" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W celu zniechęcenia konsumentów do nabywania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych zostają one objęte opłatą pobieraną przez jednostki handlu detalicznego, hurtowego lub jednostki gastronomiczne, a także w urządzeniach vendingowych. Maksymalna stawka opłaty w przypadku produktów ujętych w załączniku nr 6 do ustawy to 1 zł, a rzeczywista stawka zostanie określona w rozporządzeniu — jak zwykle w takich przypadkach. Opłata doliczana do ceny produktu będzie wnoszona przez przedsiębiorców na rachunek właściwego marszałka województwa w terminie do 15 marca następnego roku. W przypadku jej niewniesienia marszałek określi w drodze decyzji wysokość zaległości, a jeżeli ta decyzja nie zostanie wykonana, naliczy opłatę dodatkową w wysokości 50%. Marszałek naliczy sobie 5% z pobranych opłat jako koszty egzekucji i obsługi administracyjnej, a ściągnięte opłaty przekaże na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z przeznaczeniem na wykonanie celów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-311.10" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Maksymalne stawki opłaty dla produktów wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców dla produktów ujętych w sekcji I tego załącznika wyniosą 0,20 zł, czyli 20 gr, za 1 kg każdego produktu. Dla produktów wymienionych w sekcjach II i III wyniosą 3 gr za sztukę produktu. Rzeczywiste stawki zostaną — podobnie jak w poprzednim przypadku — określone w rozporządzeniu. Opłata ta będzie przekazywana przez przedsiębiorcę na rachunek właściwego marszałka województwa, który z kolei będzie przekazywał tę opłatę na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, czyli podobnie jak w poprzednio omawianym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-311.11" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W projekcie ustawy wprowadzono także możliwość wyznaczenia autoryzowanego przedstawiciela, który może przejąć w drodze pisemnej umowy i wykonywać na terytorium kraju obowiązki wynikające z ustawy. Wprowadzono także obowiązek wyznaczenia upoważnionego przedstawiciela, gdy przedsiębiorca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terenie kraju, a sprzedaje produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 9 do ustawy lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Ten przedstawiciel jest odpowiedzialny za wykonywanie na terytorium tego państwa obowiązków wynikających z dyrektywy 2019/904.</u>
          <u xml:id="u-311.12" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! W art. 1 wprowadza się 19 zmian do ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. W art. 2 wprowadza się dwie zmiany do ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Art. 3 zawiera zmianę do ustawy z 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej. To właśnie Inspekcja Handlowa będzie kontrolować przestrzeganie przepisów art. 3b ust. 1–3 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne lub pakujących urządzenia vendingowe i oferujących sprzedaż napojów lub żywności za pomocą tych urzadzeń. W art. 4 wprowadza się pięć zmian do ustawy z 27 kwietnia 2001 r. — Prawo ochrony środowiska. Art. 5 zawiera zmianę do ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym. W art. 6 wprowadza się 10 zmian do ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. W art. 7 wprowadza się 11 zmian do ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. W tej ustawie zawarty jest przepis, by wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje w butelkach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 l zapewnił udział wagowy w tych opakowaniach od 2025 r. 25% tworzyw z recyklingu, a od 2030 r. 30% tworzyw sztucznych z recyklingu. Inny przepis tej ustawy nakłada obowiązek selektywnej zbiórki butelek jednorazowych z tworzyw sztucznych od 2025 r. — 77%, a od 2029–90%. W art. 8 wprowadza się dwie zmiany do ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne. Art. 9 zawiera zmiany do ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy — Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Art. 10 zawiera zmiany do ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw. Art. 11 zawiera dwie zmiany do ustawy z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Art. 12–22 to przepisy przejściowe.</u>
          <u xml:id="u-311.13" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Na etapie przyjmowania sprawozdania komisji wprowadzono do projektu siedem poprawek. Pięć z nich jest rezultatem debaty z udziałem strony społecznej prowadzonej w trakcie podkomisji, a ich przygotowanie wymagało współpracy rządu i Biura Legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-311.14" who="#AnnaPaluch">Kolejne dwie poprawki gremialnie krytykowane przez opozycję są wprowadzone na usilne prośby samorządów lokalnych. Poprawka dodająca art. 10 zapewnia przedsiębiorstwom energetycznym, głównie samorządowym, możliwość ubiegania się o wypłatę wyrównania stosowanych wobec uprawnionych odbiorców energii ulg, przez wykluczenie wątpliwości interpretacyjnych, a także umożliwia dokonanie jednokrotnej korekty wniosku o wyrównanie zgodnie ze skorygowaną ceną dostawy ciepła zastosowaną w okresie rozliczeniowym.</u>
          <u xml:id="u-311.15" who="#AnnaPaluch">Poprawka, która dodaje art. 11, wydłuża okres działania ustawowego systemu dystrybucji węgla, który na dziś pozwala mieszkańcom składać wnioski o zakup węgla, do 15 kwietnia tego roku. Poprawka ta umożliwi zakup niesprzedanego węgla wszystkim obywatelom, którym przysługuje dodatek węglowy, umożliwi sprzedaż węgla mieszkańcom innych gmin, znosi limity ilościowe, utrzymuje preferencyjną cenę węgla i zwolnienie z podatku akcyzowego. Tak na marginesie przypomnę, że to rząd PO-PSL wprowadził w 2012 r. podatek akcyzowy na węgiel, i to bez przepisów przejściowych, że zapasy z poprzedniego roku — nie było nawet możliwości zrobienia spisu z natury — były obejmowane wstecz akcyzą. To? propos fuszerek legislacyjnych, o których tyle wczoraj słuchaliśmy na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-311.16" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Komisja w głosowaniu odrzuciła dwie poprawki proponowane przez posłów opozycji. Wniosek o wykreślenie zmian od 1. do 3. w art. 4 został odrzucony 15 głosami przeciw, przy 7 za i 1 wstrzymującym. Nie znalazł akceptacji komisji również wniosek o przyjęcie nowego brzmienia zmiany 2. i zmiany 5. w art. 6 odnoszącym się do ustawy o gospodarce opakowaniami. Zapis ten niezawierający konsekwencji legislacyjnych, a przede wszystkim wprowadzający chaos kompetencyjny i organizacyjny, został odrzucony przez komisję 15 głosami przeciw, przy 7 za, bez głosów wstrzymujących. Nie można zastąpić przecież kilkuzdaniowym zapisem całej ustawy, która czeka na prace sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-311.17" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Całość sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw komisja przyjęła 15 głosami za, przy 1 przeciwnym i 6 wstrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-311.18" who="#AnnaPaluch">Proszę Wysoką Izbę o uchwalenie tego projektu zawartego w sprawozdaniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w druku nr 3053. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Barbara Dziuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#BarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Prawa i Sprawiedliwości dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3009 i 3053.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#BarbaraDziuk">W związku z wejściem w życie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, zwanej dalej dyrektywą 2019/904, jest konieczna transpozycja przepisów tej dyrektywy do polskiego prawa.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#BarbaraDziuk">3 lutego 2023 r. do Sejmu wpłynął ww. projekt ustawy. Projekt wprowadza zmiany w szeregu ustaw, m.in. w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, ustawie o odpadach, ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Część zapisów omawianego projektu będzie wchodziło w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia. Niektóre od dnia 1 stycznia 2024 r. Dla niektórych z kolei wyznaczone są odrębne terminy.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#BarbaraDziuk">Klub Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie opiniuje powyższe procedowanie ustawy. Zgłaszam poprawkę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy zawartego w drukach sejmowych nr 3009 i 3053 dotyczącego zmian w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#MagdalenaŁośko">Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy mają stanowić implementację przepisów prawa europejskiego zawartych w dyrektywie 2019/904. Należy jednak wspomnieć, że termin transpozycji upłynął 3 lipca 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#MagdalenaŁośko">Zamysłem twórców tej ustawy jest wprowadzenie obowiązku pobierania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego i hurtowego oraz jednostki gastronomiczne opłaty od nabywającego produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. W ustawie wskazano maksymalną stawkę opłaty, wynoszącą 1 zł za jedną sztukę opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, natomiast rzeczywista stawka opłaty zostanie określona w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw klimatu. Opłata będzie przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z tych produktów i raz w roku będzie przekazywana na odrębny rachunek bankowy marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce jej pobrania. W ustawie wskazano również na podział tych środków jako dochodów narodowych funduszy ochrony środowiska. Przedsiębiorcy zobligowani będą do prowadzenia sprawozdań i ewidencji nabycia i sprzedaży opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. W ustawie określono również wysokość kar administracyjnych za jej nieprzestrzeganie. Wprowadzenie opłaty ma na celu zniechęcenie konsumentów do nabywania opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na rzecz opakowań i produktów alternatywnych, a w rezultacie — zmniejszenie ich stosowania.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#MagdalenaŁośko">Zgadzamy się co do zapisów samej ustawy. W tej sprawie zostały przeprowadzone szerokie konsultacje społeczne. Wypracowane zapisy ustawowe w większości zostały zaakceptowane. Zgłaszamy poprawki, które umożliwią użytkownikowi końcowemu nabywanie produktów, napojów lub żywności do własnego opakowania wielorazowego użytku, co zmniejszy ilość jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych w środowisku.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#MagdalenaŁośko">Ale ta wspomniana akceptacja była do czasu, bo w trakcie prac podkomisji i komisji PiS zgłosił poprawki, które z uwagi na ich niekonstytucyjny charakter nie mogą zostać zaakceptowane. Część z nich dotyczy usprawnienia realizacji inwestycji z zakresu budowy energetyki jądrowej. Owszem, sprawa energetyki jądrowej jest niezwykle ważna. Sprawy istotne z punktu widzenia państwa tym bardziej nie powinny być wrzucane do ustawy w sposób niekonstytucyjny, przy jednoczesnym podaniu w wątpliwość całości ustawy i pominięciu zasady trzech czytań.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#MagdalenaŁośko">W dniu wczorajszym, na posiedzeniu komisji ochrony środowiska, w toku prac nad ustawą PiS wrzucił kolejne poprawki, dotyczące ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła i preferencyjnego zakupu węgla. Wiceprzewodnicząca komisji pani poseł Anna Paluch, która zgłaszała te poprawki, sama zaznaczała, że mogą one budzić wątpliwości natury konstytucyjnej. Te same wątpliwości zgłaszali również legislatorzy. W przypadku ww. poprawek powinien powstać osobny projekt nowelizacji ustawy. Zwracali na to uwagę m.in. obecni na posiedzeniu komisji przedstawiciele samorządów. Należałoby w całości przepracować, przedyskutować osobne projekty, żeby te zapisy nie budziły jakichkolwiek wątpliwości konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-315.6" who="#MagdalenaŁośko">Podsumowując, sama ustawa generalnie zmierza w dobrym kierunku i daje podwaliny pod system kaucyjny w Polsce, który jest, jak wiemy, mocno wyczekiwany, ale wadliwe poprawki niestety będą powodowały wątpliwości co do całości ustawy. Dziękuję bardzo. Przekazuję poprawki panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-315.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#AnitaSowińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko koalicyjnego klubu Lewicy wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3009 i 3053. Jest to ustawa zwana ustawą o ograniczeniu plastiku.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#AnitaSowińska">Obecny model gospodarowania opiera się na zasadzie liniowej, czyli polega na pozyskaniu surowców, produkcji wyrobów, następnie ich wykorzystaniu, zużyciu i wyrzuceniu. Jest to nieodpowiedzialne podejście, które prowadzi do niszczenia zasobów Ziemi. Na obecnym poziomie konsumpcji my, ludzie, zużywamy 1,7 razy więcej zasobów — czyli prawie dwukrotną ilość — niż wynoszą zasoby planety. W sposób symboliczny prezentuje to dzień długu ekologicznego, który w ubiegłym roku przypadł na 28 lipca, podczas gdy 30 lat temu przypadał na grudzień. W Polsce jest jeszcze gorzej, ponieważ Polska jest oczywiście krajem wysoko rozwiniętym. Więcej korzystamy, ale również więcej wyrzucamy. U nas dzień długu ekologicznego przypada na 2 maja. Oznacza to, że od maja do grudnia, czyli przez większość roku, my wszyscy żyjemy na kredyt naszych dzieci i wnuków. Zaciągamy u nich dług, nie pytając ich wcale o zdanie.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#AnitaSowińska">Przyczyną tego stanu rzeczy są odpady, a wręcz góry odpadów. Plastik jest jednym z najgorszych z nich, bo jest trwały, lekki i wygodny w użyciu. Ale konsekwencje jego użycia w nadmiernych ilościach są zatrważające. Małe plastikowe elementy, takie jak słomki, mieszadełka, pałeczki do uszu, przedostają się do ekosystemu i powodują śmierć zwierząt, np. ryb, żółwi czy ptaków. Butelka wyrzucona do lasu będzie się tam rozkładała ok. 500 lat, a to przecież nie koniec. Plastikowe śmieci rozkładają się na mikroplastik, a te drobne cząsteczki zanieczyszczają wody i glebę, a następnie przedostają się również do naszego pożywienia.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#AnitaSowińska">Oczywiście jest jeszcze recykling, ale i on nie jest idealnym rozwiązaniem, ponieważ plastik traci swoje właściwości w trakcie przetwarzania. Recykling jest raczej sposobem na uspokojenie naszego sumienia, ale nie rozwiązuje sprawy, podobnie jak nie rozwiązuje jej spalanie odpadów.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#AnitaSowińska">Rozwiązaniem jest gospodarka obiegu zamkniętego. My, ludzie, nie tylko w Polsce, musimy tak skonstruować nasz system, aby oszczędnie gospodarować zasobami Ziemi i nie zaciągać długu u naszych dzieci i wnuków, bo to jest po prostu nieetyczne i niesprawiedliwe, że zabieramy im przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#AnitaSowińska">Unia Europejska, przyjmując strategię zielonego ładu, wyznaczyła kierunek wdrażania gospodarki obiegu zamkniętego w państwach unijnych, które mają przecież wysoki ślad ekologiczny. Filarami tej gospodarki obiegu zamkniętego są trzy elementy, tj. system kaucyjny, czyli butelki zwrotne, szczególnie te wielokrotnego użytku, rozszerzona odpowiedzialność producencka, która ma poprzez mechanizmy finansowe zachęcać producentów do ekoprojektowania wyrobów, a także dyrektywa plastikowa, o której właśnie dzisiaj rozmawiamy. Natomiast chcę wyraźnie podkreślić, że ta dyrektywa bez wdrożenia systemu kaucyjnego i rozszerzonej odpowiedzialności producenckiej jest jak stołek na jednej nodze, a nie na trzech nogach.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#AnitaSowińska">Chcę też podkreślić, że przedsiębiorcy już sami zaczęli dostosowywać się do przepisów dyrektywy, wyprzedzając opieszałe działania rządu, bo ta ustawa, ta dyrektywa powinna być wdrożona do polskiego prawa już 2 lata temu. W sklepach bez problemu można już kupić przecież papierowe pałeczki do uszu zamiast plastikowych, można kupić drewniane sztućce i mieszadełka do napojów, które ulegają biodegradacji. W restauracjach coraz częściej rezygnuje się z niepotrzebnych słomek. To są przykłady rozwiązań, które pokazują, że da się i że można prowadzić biznes mający mniejszy wpływ na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#AnitaSowińska">Jestem przekonana, że przedsiębiorcy dostrzegą szansę w nowych przepisach i ich kolejnym krokiem będzie to, że nie tylko zamienią plastikowe talerze na papierowe, ale również zaczną wykorzystywać naczynia wielokrotnego użytku, po prostu talerze. Czy można sobie wyobrazić popularny fast food używający talerzy wielokrotnego użytku? A czemu nie? Można. Lewica składa poprawki do tego projektu i będzie głosować za tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Grzyb w imieniu klubu Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Gospodarka w obiegu zamkniętym oznacza podjęcie szeregu różnych działań w zakresie zarówno formalnoprawnym, jak i rzeczowym. Szkoda, że nie mamy w polskim parlamencie w ogóle debaty na ten temat, czyli o tym, jak widzimy gospodarkę obiegu zamkniętego w Polsce. Ona rzeczywiście jest bardzo powiązana z innymi, licznymi elementami.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#AndrzejGrzyb">Ten omawiany projekt ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej jest, jak już mówiono, transpozycją dyrektywy 2019/904 w zakresie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, w sposób szczególny zaś tych produktów, które mają charakter jednorazowy: zarówno tych, które znajdują się na liście dziesięciu najbardziej, że tak powiem, inkryminowanych produktów, których stosowanie zostało zakazane, jak i tych, które też są jednorazowe, ale mają zupełnie inny charakter i inne zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#AndrzejGrzyb">Tworzywa sztuczne oczywiście stanowią problem środowiskowy, dlatego że rozkładają się przez długi czas, a część z nich poza zanieczyszczaniem powierzchni ziemi, gleb, zanieczyszcza również, i to w znacznym stopniu, wody oceaniczne i morskie. Plastiki stanowią prawie 50% wszystkich morskich odpadów, a produkty jednorazowe stanowią ponad 2/3 tego wolumenu.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#AndrzejGrzyb">Trzeba również powiedzieć, że cel regulacji, który został określony w ustawie, to przede wszystkim zmniejszenie ilości odpadów pochodzących z produktów jednorazowych, również poprzez zakaz wprowadzania ich do obrotu. Cel ten można osiągnąć czy proponuje się osiągnąć przez z jednej strony wprowadzenie opłat w stosunku do pewnych kategorii produktów, które zostały wymienione w załączniku nr 6, zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowych, które są wymienione w załączniku nr 7, wprowadzenie widocznych i nieusuwalnych oznaczeń, które znajdują się albo na opakowaniu, albo na samym produkcie, informowanie klientów o szkodliwości stosowania tych produktów dla środowiska i zapewnienie oczywiście co najmniej 1/4 recyklatu w roku 2025 i 30% recyklatu w roku 2030, jeżeli chodzi o butelki jednorazowego użytku o pojemności do 3 l.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#AndrzejGrzyb">Jest jeszcze sprawa kontrowersyjna w szczególności dla producentów opakowań butelek, mianowicie stosowanie zakrętek i wieczek trwale przymocowanych. W przypadku niektórych produktów, również produktów przeznaczonych chociażby dla dzieci, kwestionowano to ze względów bezpieczeństwa. Chodzi tu też o obligatoryjne poziomy zbiórki pojemników, butelek: 77% od roku 2025 i 90% od roku 2030.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#AndrzejGrzyb">Chciałbym tu zwrócić uwagę, że procedujemy nad harmonizacją dyrektywy 2019/904, ale ta właśnie dyrektywa wraz ze zmianą rozporządzenia 2019/1020 oraz dyrektywą 94/62/WE mają ulec rychłej zmianie, bowiem 30 listopada ub.r. wpłynął wniosek Komisji Europejskiej dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady — jeszcze raz podkreślam: rozporządzenia — w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, który ma mieć formę rozporządzenia, ponieważ nie udało się osiągnąć celów zawartych w dyrektywie 94/62/WE.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#AndrzejGrzyb">Determinacja prezydencji szwedzkiej oraz szybki postęp prac w Parlamencie Europejskim sprawiają, że niewykluczone, iż to nowe rozporządzenie pojawi się jeszcze w roku 2023, więc będziemy mieli do czynienia z sytuacją, że oto dokonujemy w chwili obecnej zmiany, a za chwilę nowe rozporządzenie nałoży na nas nowe obowiązki związane z tymi regulacjami.</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#AndrzejGrzyb">Już w chwili obecnej nakładamy szereg obowiązków na przedsiębiorców, które dotyczą licznych elementów, bowiem ustala się przede wszystkim stawki opłat, również nakłada się obowiązki sprawozdawcze na wprowadzającego do obrotu, te obowiązki są nakładane także na państwo.</u>
          <u xml:id="u-319.8" who="#AndrzejGrzyb">Ale chciałbym zwrócić uwagę, że jest kilka zmian, o których mówiła pani poseł sprawozdawca, zresztą w sposób bardzo rzetelny, które wykraczają poza zakres zmiany ustawowej. To właśnie art. 4, art. 10, art. 11. Uznaję, że nawet mimo zasadności tego nie powinno się jednak robić tak, że się wykracza poza regulację ustawową, a wręcz powinno się to wprowadzać w innej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#AndrzejGrzyb">Stąd składam stosowne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Urbaniak w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#MichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Skoro dyskutujemy o zmniejszeniu ilości odpadów, warto zwrócić uwagę, że dzisiaj wielu ludzi karze się za niesortowanie śmieci, a za ich sortowanie nie przysługuje żadna gratyfikacja, która mogłaby zachęcić do tego Polaków. Tutaj ciekawa rzecz. Pani poseł sprawozdawca zwróciła uwagę na to, jakie odpady lądują na plażach. Jestem ciekaw, czy w przyszłości ktoś będzie w stanie policzyć, ile z takich odpadów jednorazowych to będą maseczki po COVID-zie, ponieważ to też produkt z tworzywa sztucznego.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#MichałUrbaniak">Jak zwykle — zamiast zaproponowania Polakom realnych udogodnień, które mogłyby łączyć przyjemne z pożytecznym, tutaj będą kolejne obowiązki i kolejne quasi-podatki dla przedsiębiorców, którzy i tak już zostali zgnębieni w trakcie lockdownu. Te przepisy uderzą m.in. w gastronomię, która podczas rządów PiS mocno doświadczyła tego, jak można zdemolować gospodarkę zamykaniem branż i rozpędzeniem inflacji. To typowy dla pookrągłostołowego układu sposób myślenia, że lepiej Polakom utrudnić życie, niż je ułatwić.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#MichałUrbaniak">Jako Konfederacja uważamy, że dobrym rozwiązaniem, gdyby to miało być implementowane, byłoby także nagradzanie Polaków poprzez wprowadzenie systemu kaucyjnego, ponieważ choćby części produktów plastikowych możemy używać wiele razy, są to np. butelki. System sortowania śmieci, skupowania tych butelek mógłby pomóc w tym, by je dobrze sortować. Takie systemy działają w wielu państwach — w Niemczech, w Chorwacji. Może warto skorzystać z już działających rozwiązań. Zwracam na to uwagę, ponieważ wiele podmiotów gospodarczych już dzisiaj mówi o tym, że jeśli to będzie implementowane, to ta ustawa bez dobrego systemu kaucyjnego będzie dla nich niemal niemożliwa do realizacji i będzie bardzo utrudniać życie.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#MichałUrbaniak">To też być może zachęciłoby wielkie koncerny, które najwięcej plastiku dzisiaj produkują, by zmienić sposób gospodarowania tym plastikiem. Widzimy bowiem, że dzisiaj wielu wpływowych ludzi na świecie nie interesuje się śladem węglowym, a wmawiają zwykłemu, prostemu człowiekowi, że musi ograniczyć transport, musi ograniczyć to, co je, musi ograniczyć liczbę ubrań, z których korzysta — właśnie w imię ekologii. A prawda jest taka, że to w imię ideologii. Wielcy tego świata w ogóle się tym nie przejmują, sami latają odrzutowcami. Skończmy z takim kłamstwem.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha w imieniu koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#JoannaMucha">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#JoannaMucha">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta dyrektywa to jest projekt cywilizacyjny. Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że uczestniczymy w uchwalaniu projektu, który ma naprawdę ogromne znaczenie. Wśród megatrendów, które są wymieniane w ostatnim czasie jako te najważniejsze, które zmieniają nasze życie, jednym z wymienianych najczęściej jest właśnie kwestia przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Dotychczas mieliśmy gospodarkę, która polegała na tym, żeby coś wyprodukować, użyć, a potem wyrzucić. Ta gospodarka prowadziła do tego, że góra śmieci rosła w sposób absolutnie niezwykły. Ta góra śmieci, po pierwsze, nas zatruwała, bo te śmieci po niedługim czasie przekształcały się w mikroplastik, który zatruwał najpierw środowisko naturalne, organizmy w nim żyjące, a później bezpośrednio nas, zmniejszała bioróżnorodność, doprowadzała po prostu do szerokiego zatrucia środowiska. Co gorsza, wiele z tych odpadów było w sposób niekontrolowany spalanych, co doprowadzało do dodatkowych, dotkliwych kosztów ekologicznych. Za chwilę przejdziemy na gospodarkę o obiegu zamkniętym, która polega na tym, że ten proces: wyprodukować, użyć i wyrzucić — się zapętli, czyli będziemy zużywali te zasoby, które do tej pory wyrzucaliśmy, bo te zasoby są niezwykle cenne i ich wyrzucanie to niezwykłe marnotrawstwo.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#JoannaMucha">Ta dyrektywa, ta transpozycja, nad którą pracujemy, daje rozwiązania takie jak bodźce ekonomiczne do zmniejszenia zużycia, zakaz wprowadzania do obrotu jednorazowego plastiku, kwestie oznaczeń, kwestie informacji, zachęcanie do selektywnego zbierania odpadów i recyklingu, odpowiednie zapisy dotyczące transportu, kosztów, edukacji. To są zapisy, które są nam niezwykle potrzebne, nam jako mieszkańcom naszej planety, bo ten proces zużywania zasobów i tracenia zasobów naprawdę musimy zakończyć.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#JoannaMucha">To mógł być również bardzo dobry projekt — projekt, który na początku, jak by się mogło wydawać, transponował dyrektywę w sposób bezpośredni. Ale niestety zamieniliście państwo ten projekt po prostu w legislacyjny bezwstyd. To jest ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami, o opłacie produktowej, a nie o energetyce jądrowej, nie o źródłach ciepła, nie o dodatku węglowym, nie o akcyzie. Ze wszystkiego, naprawdę, z każdego dobrego projektu potraficie zrobić coś, co jest dla nas trudne do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#JoannaMucha">Nie jestem w stanie powiedzieć, jak nasze koło zagłosuje w sprawie tego projektu, dlatego że nie wiem, co jeszcze w nim się znajdzie. Bo znaleźć się może absolutnie wszystko, co nie przejdzie przez komitet stały w innym trybie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#JoannaMucha">Legislacyjny bezwstyd.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, koło Wolnościowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#DobromirSośnierz">Oczywiście problem ze śmieciami, które ludzkość wytwarza, jest realny. Jedne rozwiązania są lepsze, inne — gorsze. Jedne argumenty, które padają w tych sporach, są mądrzejsze, inne — mniej. Np. słyszeliśmy tutaj narzekanie na to, że butelka plastikowa rozkłada się 500 lat, ale z drugiej strony gdzie nam się właściwie spieszy z tym rozkładaniem? Albo że fajnie byłoby, gdyby były wielorazowe talerze w McDonaldzie. Ale myślę, że to dopiero wtedy jak pani Sowińska przyjdzie pozmywać.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#DobromirSośnierz">Natomiast na posiedzeniu komisji wywiązała się średnio mądra dyskusja. Okazało się, że politycy lewicowej opozycji doznali wzmożenia. Tam się na wyścigi licytowali, kto z własnym kubkiem chodzi po kawę, kto z własną torbą na jajka chodzi na targ. Niektórzy to nawet sobie sami podobno wystąpienia do Sejmu piszą. Takie cwaniaki. No, ale okazało się, że im wcale nie chodzi o to, żeby im było wolno tak robić, tylko oni chcą, żeby sprzedawca miał obowiązek dostosować się do ich upodobań. Słuchajcie, jak gdzieś tam nie chcą wam nalać kawy do waszego kubka, to po prostu idźcie gdzieś indziej, nie? Tam, gdzie wam pozwalają. Nie trzeba wszystkich do wszystkiego zmuszać. Nie trzeba całego życia pisać w ustawach.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#DobromirSośnierz">Sami narzekacie na nadproduktywność w tym względzie strony rządowej, ale sami we własnych poprawkach wychodziliście poza zakres przedłożenia. Oczywiście usiłowania usiłowaniami, ale mistrzostwo jednak należy się prawej stronie sali. Słyszałem takie plotki, że my szykujemy się do jakiegoś mistrzostwa, że to są treningi, że jest jakiś turniej organizowany i nasi zawodnicy właśnie teraz trenują — to są ostatnie przygotowania — i mają poważne szanse na złoto, jeśli chodzi o wrzutki kompletnie nie na temat do różnych ustaw. W tej mamy wrzutkę — przypomnijmy, że to jest ustawa o odpadach opakowaniowych — o akcyzie, o węglu, o energii atomowej. Czego my tam nie mamy. Po prostu fantazja ponosi.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#DobromirSośnierz">Z drugiej strony, wbrew tym plotkom, że to chodzi o mistrzostwo świata, zawodnicy, którzy przyszli z tym, mieli minę nietęgą. Pani Paluch, jak referowała, to sama mówiła, że jeśli chodzi o konstytucję, to może nie za bardzo, ale konstytucja to, wiadomo, nie noga, można sobie złamać. Ale jak prezentowała tę ustawę, to tak jakby jadła coś niedobrego. Pan minister Ozdoba też zadowolony nie był. Ewidentnie sami państwo czujecie, że to jest kabaret, co robicie z tych ustaw. Ewidentnie sami czujecie, że to jest paranoja. Macie większość, a nie możecie sobie napisać po prostu normalnie, legalnie ustawy, takiej od początku do końca? Przeprowadzić ją przez Sejm, jak należy? Serio musicie tak to robić? Serio musicie robić takie dziadostwo i państwo z kartonu mokrego? Nawet na takim odcinku, na którym naprawdę moglibyście sobie pozwolić, żeby zrobić to dobrze.</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MałgorzataGosiewska">Ech, tak.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas na pytanie — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze zadaje pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#GrzegorzBraun">Pytanie do pana ministra jednego lub drugiego. Naprawdę pan woli tekturowe słomki, które miękną w ustach? Woli pan te kubeczki, które jeszcze zanim tutaj doniosę z naszej stołówki zakładowej, to już ciekną?</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#GrzegorzBraun">Tu pani poseł z Lewicy proponowała, żeby były talerze wielokrotnego użytku. Rozumiem, że pani urządzi tam losowanie, kto po kim będzie jadł z tego talerza. Teatr absurdu.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#GrzegorzBraun">Implementacje eurokołchozowe są dla was świetną okazją do kontynuowania tresury narodu polskiego, który radziłby sobie jakoś tam — każdy orze, jak może — gdyby nie to, że chcecie wszystko pięknie uporządkować i chcecie wszystko podporządkować normie eurokołchozowej, nie wierząc w to, że istnieje jakiś naturalny przyrodzony porządek świata i że np. to, co jest dla kogoś odpadem, dla kogoś innego może być towarem, na którego utylizacji jeszcze zarobi.</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zamiast po prostu wprowadzić ustawę o jednorazowych opakowaniach, która ma na celu zmniejszenie ilości odpadów i zmierzanie w stronę gospodarki w obiegu zamkniętym, zamiast wreszcie, panie ministrze, zająć się potrzebnymi rozwiązaniami, czyli systemem kaucyjnym i rozszerzoną odpowiedzialnością producenta, z którymi jesteśmy opóźnieni 3 lata, co robi obecna władza? Na ostatnią chwilę wrzuca do ustawy — jeszcze raz powtórzę — o odpadach poprawki wychodzące totalnie poza zakres, dotyczące węgla, źródeł ciepła, energetyki jądrowej, podatku akcyzowego, czyli czterokrotnie łamie konstytucję. Owe wątpliwości konstytucyjne podnosiło kilkukrotnie Biuro Legislacyjne podczas posiedzenia komisji. Właściwie nie wiemy, czy za chwilę nie będzie kolejnych wrzutek niemających nic wspólnego z ochroną środowiska. Z normalnej ustawy o odpadach zrobiliście odpad, i to nienadający się do recyklingu, a jedynie, nomen omen, do kosza.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#AnitaSowińska">W ustawie został nałożony na producentów napojów obowiązek osiągnięcia rocznego poziomu selektywnego zbierania odpadów w wysokości 77% od 2025 r., czyli już za 2 lata. Ten cel nie będzie osiągnięty bez systemu kaucyjnego. Dlatego zadaję pytanie: Kiedy będzie wdrożony system kaucyjny? Kiedy przyjmiemy tę ustawę? Bo jeżeli chcemy, żeby to zaczęło działać za 2 lata, to musimy to przyjąć jeszcze w tym parlamencie. Naciskam i żądam odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest to dość duża nowelizacja, mająca wpływ zarówno na firmy, jak i na samorządy. Najbardziej niepokoi to, że procedowane przepisy nie stanowią spójnej całości z obecnie obowiązującymi regulacjami. Brakuje tutaj ustawy o rozszerzonej odpowiedzialności producenta, czyli systemowej podstawy, ale również systemu kaucyjnego, dzięki któremu rynek będzie w stanie pozyskać potrzebną ilość surowca.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#MałgorzataPępek">Ponadto, jak słusznie zauważa Konfederacja Lewiatan, w odniesieniu do obowiązku posiadania produktów alternatywnych przez handel i gastronomię obawy budzi zapis dotyczący kar przewidzianych z tytułu niedopełnienia tego obowiązku, do wysokości nawet 20 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#MałgorzataPępek">Proszę zatem o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest ograniczenie wysokości kary co najmniej o połowę lub wycofanie obowiązku posiadania opakowań alternatywnych wskazanych w załączniku nr 1 do przedmiotowego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pana posła Gawkowskiego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Wolski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#ZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pkt 9d zawiera definicję producenta, natomiast brak jednoznacznej definicji wprowadzającego do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Definicje zawarte w ustawie powinny być przejrzyste, nie mogą budzić wątpliwości interpretacyjnych, w tym brak jednoznacznego określenia, czy jednostki handlowe i gastronomiczne są czy nie wprowadzającymi produkty jednorazowego użytku. Jeżeli są, czy nie należy dołączyć przepisu przejściowego, który wyłączyłby jednostki gastronomiczne, które będą podlegały tejże ustawie, z obowiązków wynikających z ustawy z roku 2013, o tym była mowa, bo przy złej woli może to prowadzić do sytuacji podwójnych opłat za to samo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Unijna dyrektywa single-use plastic, której dotyczy ta ustawa, weszła w życie 2 lipca 2019 r. Czas na implementację tych rozwiązań państwa członkowskie miały do 2021 r. Przypomnę, że mamy marzec 2023 r. Przez waszą nieudolność Polki i Polacy czekają na te regulacje już niemal 4 lata.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#FranciszekSterczewski">Celem dyrektywy jest znaczne ograniczenie wykorzystywania plastiku, zwłaszcza w gastronomii. Owszem, są firmy odpowiedzialne, które wprowadzają proekologiczne zmiany same z siebie, ale są też takie, które bez regulacji nie zmienią nic.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#FranciszekSterczewski">Dlaczego rząd PiS godzi się na to, by Polska cały czas była wysypiskiem śmieci? Plastik jednorazowego użytku to aż 70% wszystkich śmieci morskich na terenach Unii Europejskiej. Przez jednorazowe słomki, kubeczki i talerzyki umierają zwierzęta, a naturalne środowisko jest zdegradowane. Te szkody są kompletnie niepotrzebne. Skończcie to marnotrawstwo czasu, przestańcie blokować te regulacje. Miejsce plastiku i waszej antyunijnej polityki jest na śmietniku historii. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#MagdalenaŁośko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W związku z tym, iż jest to ustawa dająca szansę na wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce, to szansa na wdrożenie gospodarki w obiegu zamkniętym, ale też szansa na wdrożenie systemu, który jest mocno wyczekiwany w kontekście zmniejszenia udziału tworzyw sztucznych w środowisku.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#MagdalenaŁośko">Mam pytanie do pana ministra o termin wprowadzenia systemu kaucyjnego. Kiedy możemy spodziewać się tej ustawy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Jaros, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#MichałJaros">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Dlaczego ustawodawca przewiduje istnienie tworzyw biodegradowalnych, które nadają się do kompostowania lub fermentacji, a nie pozwala na ich stosowanie jako zamienników zwykłych tworzyw sztucznych w produktach jednorazowych? Dodatkowo nie przewidziano możliwości zbierania biodegradowalnych tworzyw i innych biodegradowalnych opakowań, które są często zanieczyszczone organiką, wraz z bioodpadami. Jeżeli biodegradowalne opakowania nie trafią na kompostownię lub fermentację metanową wraz z bioodpadami, to nie trafią tam nigdy, i cała idea biodegradowalności traci sens istnienia.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#MichałJaros">Panowie Ministrowie! Proszę o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wydaje mi się, że wszystkie postulaty, które tutaj padają, jeżeli chodzi o ograniczenie i skuteczny recykling różnych odpadów, będą w jakiejś części postulatami, a w jakiejś części trzeba będzie administracyjnie to rozwiązać. Oczywiście w Polsce jest duży opór w stosunku do spalarni. Szczególnie do spalarni, które mają powstać. Mniejsze opory są w stosunku do spalarni, które już są.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#MarekDyduch">W związku z tym chciałem zapytać, czy są jakieś badania, czy spalarnie, które już istnieją, działają. Jaki jest efekt środowiskowy ich działalności? Jeżeli ten efekt jest korzystny, czy można to upublicznić i powiedzieć wszystkim, którzy protestują przeciwko spalarniom, że się mylą? A jeżeli efekt jest ujemny, czy możemy poinformować opinię publiczną, że to nie jest dobra droga? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Zajmujecie się plastikowymi patyczkami, które tutaj wzbudzają tyle emocji, jak to one zalewają naszą planetę i są niebezpieczne, a z drugiej strony jednocześnie te same wszystkie siły polityczne, które tutaj grzmią na te plastikowe patyczki, na siłę dotują, stymulują to, żeby przejść z samochodów spalinowych na samochody elektryczne, chcą zakazywać samochodów spalinowych. Niedawno przecież wszystkie siły poza Konfederacją wprowadziły zmianę, dzięki której samorządy za chwilę będą zakazywały wjazdu starszych samochodów spalinowych do miast, i to w sytuacji, w której nie ma, co przecież wiemy, żadnej skutecznej metody utylizacji akumulatorów samochodów elektrycznych. I to jest realny problem, to jest katastrofa ekologiczna, która nas czeka, nieporównywalna do tego, czym się dzisiaj zajmujecie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#UrszulaZielińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Do ważnego, potrzebnego projektu ustawy ograniczającego śmiecenie jednorazowym plastikiem partia rządząca dorzuciła już po pierwszym czytaniu kilka innych ustaw: o zakupie węgla, o cieple, o energetyce jądrowej i o podatkach. Naruszyła przy tym konstytucję, a konkretnie art. 118 i art. 119, które gwarantują trzy czytania projektów ustaw w Sejmie. Ale to nie wszystko. Jedna z tych przeszmuglowanych w drugim czytaniu ustaw, art. 11, zmiana druga, ust. 10, pozwala, żeby ten węgiel, który rząd z wielkim trudem i wielkim kosztem sprowadził, skupił z całego świata na ten sezon, po cenach preferencyjnych, czyli z dopłatą Skarbu Państwa, mógł kupić każdy w nieograniczonych ilościach do lipca tego roku. Każdy w nieograniczonych ilościach…</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Nie każdy.)</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#UrszulaZielińska">…czyli pośrednicy PiS-u, a nie staruszki, nie osoby ubogie i nie emeryci. Pośrednicy wykupią ten drogi węgiel po preferencyjnych cenach i sprzedadzą go staruszkom jesienią z kilkukrotną przebitką ceny. To jest absolutny skandal.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Przemysław Koperski, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PrzemysławKoperski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wczoraj na posiedzeniu sejmowej komisji ochrony środowiska proponowaliśmy wprowadzenie przepisów dotyczących systemu kaucyjnego w Polsce, a państwo zamiast tego złożyliście poprawkę, która reguluje kwestię obrotu węgla w ustawie, która jest ustawą antyplastikową. I ja mam pytanie: Jakie jest stanowisko rządu, jeżeli chodzi o tę jawnie łamiącą konstytucję poprawkę? Bo to była poprawka poselska.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#PrzemysławKoperski">I druga rzecz. Panie ministrze, pan nas zwodzi już ponad 3 lata, nas, konsumentów, producentów, że lada dzień, lada tydzień przygotuje pan ustawę o systemie kaucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Jacek Ozdoba: Już mówiłem tyle razy…)</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#PrzemysławKoperski">Wiem, bo pan minister mówi to już od 3 lat. Sprawdziłem swoje pierwsze notatki, które pochodzą z początku 2020 r. Jest 2023 r., a tej ustawy nadal nie ma. Panie ministrze, kiedy pan przestanie nas czarować i przedstawi w końcu te rozwiązania prawne?</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie czaruje, tylko mówi nieprawdę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Opłata produktowa to takie bardzo zgrabne określenie podwójnego pobierania opłaty za jedną usługę. Producent lub importer wprowadzający na rynek towar w opakowaniach płaci specjalny podatek lub, jak kto woli, opłatę, która ma stanowić zadośćuczynienie za negatywne oddziaływanie na środowisko. Te same koszty powiększone o daninę dla usługodawcy ponosi konsument za realną obsługę wywozu śmieci. Przemysł śmieciowy należy do najbardziej intratnych biznesów na świecie i wątpię, aby w Polsce wyglądało to inaczej. Chciałbym zapytać o losy tych setek milionów złotych pobranych od przedsiębiorców na przestrzeni 9 lat pobierania tej daniny. Proszę o przedstawienie przez pana ministra na piśmie kwoty, która wpłynęła do budżetu, oraz przedstawienie wszystkich inwestycji dedykowanych ekologii oraz ochronie środowiska, które zostały sfinansowane dokładnie z tych pieniędzy. Raz jeszcze proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#MałgorzataGosiewska">Na pytania pań i panów posłów odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Jacek Ozdoba.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#JacekOzdoba">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o pytania, które najczęściej się powtarzają, bardzo dziękuję za wsparcie projektu o systemie kaucyjnym. Kolejny raz powtórzę, że w ministerstwie klimatu praca nad projektem została zakończona. On został przekazany w ramach procesu legislacyjnego kancelarii premiera. Mam nadzieję, że rząd w najbliższym czasie się temu projektowi przyjrzy i zaakceptuje ten projekt. Tak samo jak państwu zależy mi na tym, żeby ten projekt powstał. On jest wypracowany na naprawdę gigantycznym konsensusie. Rzeczywiście w początkowej fazie mogliśmy zaproponować projekt, który niekoniecznie spotkał się z taką akceptacją różnych stron, które są zainteresowane systemem kaucyjnym. Postanowiliśmy przedłużyć konsultacje, rozmowy z branżą i analizy, które wykonaliśmy. To z tego wynika, że ten czas jest tak długi. Rozumiem, że niektórzy z państwa, a szczególnie Platforma Obywatelska, są w stanie zaproponować szybko projekt, ale przez 8 lat nie byli w stanie tego zrobić. Mam nadzieję, że przynajmniej w tym wypadku poprą rozwiązania, które są istotne. W aspekcie funkcjonowania systemu kaucyjnego pod względem porządku legislacyjnego ważne jest to, że system kaucyjny w kształcie zaproponowanym i przekazanym do kancelarii premiera, o czym wspomniałem, będzie możliwy do wprowadzenia po wejściu w życie czy właściwie po tym, kiedy na dalszym etapie zaawansowania w procesie legislacyjnym będzie obecnie omawiany projekt, ponieważ te dwa projekty się widzą i uzupełniają. Żeby wszedł na agendę projekt systemu kaucyjnego, musi być praktycznie ukończona procedura legislacyjna. Chodzi o to, by został podpisany obecny projekt ustawy, czyli implementacja dyrektywy single-use plastics, która jest wynikiem obowiązku unijnego i wynika z członkostwa. Brak tej implementacji byłby oczywiście związany z kwestią naruszeniową. Pragnę również zwrócić uwagę na to, że Polska czekała na to w procesie legislacyjnym, czekaliśmy na uzupełnienie wytycznych Komisji Europejskiej w zakresie niektórych produktów, ponieważ te wytyczne nie były jasne. To było niezbędnym elementem co do tworzonego projektu. On został dopracowany i te wytyczne oczywiście zostały uwzględnione. Odpowiadając więc na pytanie co do systemu kaucyjnego — chodzi o ten projekt oraz system kaucyjny — mam nadzieję, że to będzie w tym parlamencie, ale grono decyzyjne jest szersze. To nie jest moja jednoosobowa decyzja jako wiceministra. Trzymam kciuki za to, żeby ten projekt jak najszybciej się pojawił, a w pozostałych wątkach, które państwo tutaj poruszali, udzielimy odpowiedzi pisemnie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MałgorzataGosiewska">Czy pani poseł sprawozdawca…</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#MałgorzataGosiewska">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam poseł sprawozdawcę panią Annę Paluch do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#AnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#AnnaPaluch">Bardzo krótko, pani marszałek, odniosę się do tych uwag i pytań, które padły.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#AnnaPaluch">Chcę podkreślić i przypomnieć państwu posłom, że wobec każdej ustawy istnieje domniemanie konstytucyjności, dopóki właściwy organ, czyli Trybunał Konstytucyjny, nie wyda jakiegoś rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Jaki Trybunał Konstytucyjny?)</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#AnnaPaluch">Pani poseł, słuchałam cierpliwie, więc zechce pani też posłuchać.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#AnnaPaluch">Co do namawiania, żebyśmy pewne kwestie uregulowali projektem poselskim — takie sugestie padały w komisji i dzisiaj, w czasie debaty przy drugim czytaniu — przypominam państwu posłom, że kiedy pojawiają się jakieś projekty poselskie, to grzmicie, że skoro te przedłożenia powstały w ministerstwie, to na pewno są rządowe, i pytacie, dlaczego posłowie dają temu twarz. Odrobinę konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#AnnaPaluch">Pani poseł, która mówiła o legislacyjnym bezwstydzie, przypomnę, że rząd, w którym była słynną ministrą sportu, robił dokładnie to samo.</u>
          <u xml:id="u-359.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Żartuje pani.)</u>
          <u xml:id="u-359.8" who="#AnnaPaluch">Co do opóźnienia w implementacji dyrektywy chcę zaznaczyć, że w 2015 r. rząd Zjednoczonej Prawicy, który wszedł, że tak powiem, do ministerstw, w szczególności chodzi o ministerstwo środowiska, zastał 21 postępowań o naruszenie prawa europejskiego i o opóźnione wdrażanie dyrektyw.</u>
          <u xml:id="u-359.9" who="#AnnaPaluch">Co do kwestii dotyczących tego, że jakoby każdy… Nawet nie potrafię powtórzyć tego, co pani poseł chwilę temu opowiadała. Chodzi o ustawę dotyczącą sprzedaży węgla. Powiedziałam wyraźnie jako sprawozdawca projektu, że będą mogły tego dokonać tylko te osoby, które otrzymały zaświadczenie o uprawnieniu do nabycia, żadne inne. Zmiana dotyczy terminu. Pani poseł, proszę czytać przepisy ze zrozumieniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2933 i 3047).</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Tadeusza Woźniaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-360.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-360.8" who="#MałgorzataGosiewska">Państwo posłowie, panie ministrze, bardzo proszę o przeniesienie rozmów w kuluary. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.9" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam ogromny zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, zawartym w druku nr 2933. Sprawozdanie zawarte jest w druku nr 3047.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#TadeuszWoźniak">Sejm na 72. posiedzeniu w dniu 8 lutego 2023 r. zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia. Komisja rozpatrywała tenże projekt w dniu wczorajszym. Do projektu wpłynęło kilka poprawek. Po rozpatrzeniu poprawek i po głosowaniach nad poprawkami przyszedł czas na głosowanie nad całością projektu ustawy. Wyniki głosowania to 20 głosów za, zero przeciw i zero wstrzymujących się. W związku z tym Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 6 marca 2023 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Daniel Milewski, który już jest na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#DanielMilewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#DanielMilewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgodnie z tym, co powiedział pan sprawozdawca, podczas prac komisji Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość także zgłosił poprawki, m.in. takie, których celem było dostosowanie projektowanych zmian do rozwiązań przyjętych w Kodeksie postepowania cywilnego. Nasze poprawki miały na celu zachowanie spójności przepisów, tak aby wszystkie pouczenia w przypadku osób w postępowaniu karnym, w tym również w przypadku osób objętych europejskim nakazem aresztowania, miały charakter jednolity. Przewidziano, by utrzymać w mocy dotychczasowe rozporządzenie dotyczące pouczenia w przypadku osób objętych europejskim nakazem do czasu wydania nowego aktu wykonawczego, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy. Te przepisy mają na celu również wprowadzenie objaśnień dotyczących uprawnień i obowiązków tych grup osób. W zależności od grupy docelowej te pouczenia czy wyjaśnienia miały mieć formę opisową lub graficzną. Nasze poprawki zostały przyjęte przez komisję, jak powiedział pan sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#DanielMilewski">Oczywiście Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość niezmiennie opowiada się za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Arkadiusz Myrcha przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska pragnę podtrzymać ogólnie pozytywną ocenę projektowanej ustawy. Zmierza ona bowiem do zapewnienia szerszej ochrony osobom nieletnim, które mają status osoby podejrzanej bądź oskarżonej, co jest konsekwencją implementacji tzw. dyrektywy dziecięcej, która zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do zapewnienia pełnej ochrony prawnej osobom nieletnim.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Tak jak wspomniałem, ten projekt ustawy nie wzbudza szerszych kontrowersji — zarówno tu, w naszej Izbie, jak i w środowisku organizacji pozarządowych, w środowisku prawniczym. Niemniej jednak pojawiają się drobne wątpliwości co do samej realizacji tych postulatów czy postanowień projektowanej ustawy. Jedna z tych wątpliwości dotyczy art. 300 Kodeksu postępowania karnego, artykułu stanowiącego o prawie do informacji o osobie podejrzanej. Wszyscy doskonale bowiem wiemy, że informowanie o przysługujących podejrzanym prawach odbywa się często dość trudnym, hermetycznym, prawniczym językiem i mimo że co jakiś czas jest staranie, by te formularze były udoskonalane, to jednak nadal jest to informacja jedynie o obowiązujących przepisach. Rodzi się więc naturalna wątpliwość, że skoro te pouczenia często przysparzają problemów osobom dorosłym, to czy w stosunku do osób nieletnich ten sposób pouczenia nie powinien wyglądać nieco inaczej. W tym zakresie prosiłbym przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości o informację, czy są planowane zmiany w sposobie przekazywania tych pouczeń, zważając oczywiście na wiek osoby.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Podobną wątpliwość budzi kwestia prawa osoby podejrzanej do zapewnienia jej wsparcia osoby bliskiej czy asystenta rodziny, tak żeby mogła ona mieć na każdym etapie postępowania pomoc osoby pełnoletniej. Natomiast słusznie w tym aspekcie podnoszona jest wątpliwość, przede wszystkim przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, czy ten dość sztywno ustalony katalog, obejmujący mianowicie opiekuna prawnego, asystenta rodziny, nie powinien zostać stworzony bardziej elastycznie, tak by osoba zatrzymana, osoba nieletnia, mogła w sposób bardziej swobodny wskazać osobę pełnoletnią, która mogłaby jej towarzyszyć przy wszystkich czynnościach w postępowaniu przygotowawczym, a następnie w toku ewentualnego procesu. Bo przecież to nie zawsze musi być opiekun prawny — mówię o osobie, która cieszy się zaufaniem, która może w trudnych momentach pomóc osobie nieletniej. To nie musi być asystent rodziny, to czasami może być inny członek rodziny, to może być jakiś najbliższy przyjaciel, więc tutaj jest pod rozwagę kierowany apel o ewentualną modyfikację tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#ArkadiuszMyrcha">Oczywiście pozostaje ostatnia wątpliwość, która jest pewną zmorą polskiego wymiaru sprawiedliwości nie tylko w tym zakresie, nie tylko w kontekście osób nieletnich, ale ogólnie. Chodzi mianowicie o rejestrowanie audio i wideo czynności podejmowanych w toku postępowania przygotowawczego i w trakcie rozpraw sądowych. Wiemy doskonale, że gros tych czynności nie jest rejestrowane przez funkcjonariuszy. Dzieje się tak nawet w sytuacji, kiedy podejrzany nie ma obok siebie swojego obrońcy czy radcy prawnego pełniącego funkcję pełnomocnika z urzędu i gdy dochodzi do zadawania pytań, realizowane są konkretne czynności procesowe. Wydaje się, że polski wymiar sprawiedliwości i polskie sądownictwo powinny w tym zakresie poczynić jakieś dalej idące zmiany, tak żeby faktycznie osobom podejrzanym zapewnić możliwość rejestrowania wszystkich czynności w postępowaniu, w szczególności w postępowaniu przygotowawczym, jeżeli nie ma obok nich adwokata lub pełnomocnika z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#ArkadiuszMyrcha">To tyle wątpliwości, które pojawiają się po lekturze tego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak jak wspomniałem na początku, po przedłożonych poprawkach podtrzymujemy naszą pozytywną ocenę projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Ueberhan w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Lewicy w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku nr 2933, wraz ze sprawozdaniem komisji z druku nr 3047.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#KatarzynaUeberhan">Niniejszy projekt ustawy stanowi uzupełniające wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 maja 2016 r. w sprawie gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej wcześniejszą decyzję ramową Rady z 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#KatarzynaUeberhan">Zmiana ta ma również na celu uwzględnienie wniosku Komisji Europejskiej skierowanego w ramach procedury naruszeniowej dotyczącej niepełnego wdrożenia dyrektywy 2011/93/UE. By wypełnić przepisy wspomnianych dyrektyw unijnych, projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian w ustawach w polskim systemie prawnym: Kodeksie postępowania karnego, Kodeksie karnym, Kodeksie karnym wykonawczym, Kodeksie karnym skarbowym oraz ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#KatarzynaUeberhan">Zmiany w Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie karnym wykonawczym zmierzają do uściślenia i doprecyzowania obowiązujących przepisów odnoszących się do gwarancji procesowych przysługujących podejrzanym i oskarżonym, którzy nie ukończyli 18 lat. Zmiany w Kodeksie karnym są wymierzone w osoby dopuszczające się seksualnego wykorzystywania lub niegodziwego traktowania w celach seksualnych małoletnich. Ponadto w Kodeksie postępowania karnego i w Kodeksie karnym skarbowym przewiduje się zmiany w odnośnikach objaśniających relacje tych ustaw do obowiązków implementacyjnych wynikających z prawa Unii Europejskiej. Natomiast zmiana w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynika z potrzeby dodania nowego zadania dla asystenta rodziny, polegającego na towarzyszeniu oskarżonym, którzy nie ukończyli 18 lat, w trakcie posiedzenia albo rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#KatarzynaUeberhan">Aktualnie polskie prawo w zdecydowanej części wdrożyło już instrumenty prawa unijnego przewidziane we wspomnianych dyrektywach. Zaproponowane tutaj zmiany mają na celu doprecyzowanie zakresu stosowania przepisów m.in. poprzez ujednolicenie terminologii czy stosownie precyzyjnych określeń w sytuacji braku ich definicji w polskim prawie, jak to ma miejsce np. w przypadku terminu: nieletni. Wśród zmian projekt przewiduje również możliwość udziału w posiedzeniu sądu osoby trzeciej wskazanej przez oskarżonego w określonych przypadkach, tj. wówczas, gdy udział rodzica byłby sprzeczny z najlepszym interesem dziecka.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#KatarzynaUeberhan">Ponieważ powyższe zmiany wynikają z konieczności spełnienia wymogu zawarcia w przepisach krajowych odniesienia do wspomnianych dyrektyw unijnych, których postanowienia realizują wskazane ustawy, a wymóg ten wynika bezpośrednio z przepisów zawartych w tych dyrektywach, ponieważ udało się przy tej implementacji prawa unijnego uniknąć niepotrzebnych czy szkodliwych, kontrowersyjnych wrzutek, co czasami jest praktyką, zdarza się w podobnych projektach rządowych, poniższe przedłożenie w obecnej postaci, po pracach w komisji, po wprowadzonych poprawkach, nadal nie budzi wątpliwości. Zmiany wynikają wprost z unijnych dyrektyw, są potrzebne, oczekiwane i służą dobru osoby oskarżonej poniżej 18. roku życia, poprawiają jej sytuację, pozycję w postępowaniu. Z tych właśnie powodów klub Lewicy podtrzymuje swoją rekomendację i popiera niniejsze przedłożenie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Paszyk zabierze głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie, Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W odniesieniu do procedowanego projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego chcę powiedzieć, że ducha i nastroje towarzyszące pracom nad tym projektem najlepiej oddaje wynik głosownia na posiedzeniu komisji, jeśli chodzi o procedowane sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#KrzysztofPaszyk">Jest to jeden z niewielu projektów ustaw tej szeroko rozumianej materii procesowej, który wyjątkowo łączy wszystkie stronnictwa zasiadające w Sejmie. Wszyscy się zgadzamy, że wzmocnienie roli procesowej oskarżonego czy podejrzanego, który nie ukończył 18. roku życia, jest niezwykle ważne. Dotychczas w naszym porządku prawnym było wiele niedoregulowań w tym zakresie. Trzeba też oddać, że to, że dzisiaj rozmawiamy o tych zagadnieniach, jest związane z rozwiązaniami europejskimi, które implementujemy. Myślę, że tu — patrząc w stronę pana posła Brauna — czasami eurokołchoz też coś ciekawego zaproponuje, jeśli chodzi o porządki prawne krajowe w tym wypadku. Myślę, że nawet i pan poseł nie będzie tu podejmował znaczącej krytyki, ale to nawiasem mówiąc.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#KrzysztofPaszyk">Ciekawe rozwiązanie, które też jest warte uwagi, to podniesienie zagrożenia karą z 2 do 3 lat, jeśli chodzi o osoby, które przetwarzają, gromadzą lub modyfikują treści pornograficzne. To jest też pewna luka, której wypełnienie było niezwykle potrzebne. Kwestie udziału w procesie pełnomocnika prawnego czy opiekuna też jest z pewnością na korzyść.</u>
          <u xml:id="u-371.3" who="#KrzysztofPaszyk">Tak że, pani marszałek, Wysoka Izbo, podsumowując, chcę powiedzieć, że Klub Parlamentarny Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, który mam przyjemność reprezentować, niezmiennie dostrzega wiele pozytywów, które są zawarte w tym projekcie ustawy. Nic nie ulega zmianie w stosunku do stanowiska, które prezentowaliśmy przy pierwszym czytaniu. Będziemy dalej ten projekt popierać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-371.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Pośle! Czy potrzebuje pan motywacji ze strony eurokołchozu, żeby stawać po stronie słabszego i żeby popierać projekty rozwiązań prawnych, które sprawią, że państwo polskie, najjaśniejsza Rzeczpospolita, będzie — w tej akurat kwestii niestety incydentalnie — stawać po właściwej stronie i spełniać swoją rolę? A to jest rola obrońcy słabszych, obrońcy bezbronnych. I dlatego nie sposób nie popierać projektu, odnośnie do którego też uważamy, że w samą porę został przedłożony, projektu, który ma uczynić małoletnich mniej bezbronnymi wobec nielegalnych praktyk, takich jak np. doprowadzanie do czynności seksualnej.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#GrzegorzBraun">Moim zmartwieniem jest niski wymiar kary, jaki państwo ciągle przewidujecie. W czasie pierwszego czytania zachęcałem do tego, żeby adekwatnie traktować przestępców, jeśli nie realizatorów, wykonawców i podwykonawców, to zamawiających, zlecających, stojących najwyżej w hierarchii dżungli w tej branży, pożal się, filmowo-telewizyjnej, która żywi się ludzką bezbronnością, strachem i jest żerem dla dewiantów. 3 lata dla producenta pornografii dziecięcej czy młodzieńczej? Myślę, że to jest nieadekwatne. Zwracałem uwagę na to, że w art. 2 tego projektu powinniście państwo uzupełnić listę tych procederów, które są penalizowane, właśnie o zlecanie, przesyłanie, dlatego że stworzyliście sito, przez które niejeden prawnik z łatwością wyreklamuje swojego łajdackiego klienta, powołując się właśnie na to, że on osobiście w ogóle nie miał z tym do czynienia, że widział to gdzieś zza biurka, nie wiedział, nie słyszał, o co chodzi. Naprawdę karzmy rękę, a nie tylko miecz, choćby nie był ślepy w tym przypadku. To za niska penalizacja. Warto wprowadzić tutaj rozróżnienie.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#GrzegorzBraun">Cieszę się, że państwo polskie przynajmniej w tej sprawie nie staje po stronie silniejszego. Myślę, że to dobre zestawienie, bo po tym projekcie będziemy tutaj procedować nad projektem dotyczącym najbardziej bezbronnych, czyli tych, którzy jeszcze nie mieli szansy się narodzić. Mam nadzieję, że Wysoka Izba również konsensualnie zrozumie, że propagowanie wszystkich aktów, czynności godzących w dobro, zdrowie, życie, godność małoletnich powinno być penalizowane.</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#GrzegorzBraun">Konfederacja oczywiście popiera ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Zimoch w imieniu koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#TomaszZimoch">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#TomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Bardzo dobrze, że dotarł pan do nas na obrady. Wczoraj był pan rzucony na inne pole walki politycznej. Praca w komisji administracji nie była tak ciekawa — tak pewnie pan sobie pomyśli, ale nie jest tak, myli się pan. Była bardzo ciekawa, bo ma pan bardzo dobrą panią dyrektor, która, mam nadzieję, przekonała pana do naszych propozycji zmian w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#TomaszZimoch">Aby się nie powtarzać, przypomnę tylko to, że projektowana ustawa stanowi uzupełniające wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej. Zmiana ta ma również na celu uwzględnienie wniosku Komisji Europejskiej skierowanego w ramach procedury naruszeniowej, więc nie będę już zadawał tradycyjnego pytania o to, co jeszcze jest w szafach Ministerstwa Sprawiedliwości do wdrożenia i projektowania, procedowania w naszym parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#TomaszZimoch">Oczywiście zmiany te wiążą się także z koniecznością dokonania zmian w polskich kodeksach, a my jako Koło Parlamentarne Polska 2050 chcemy wyjść naprzeciw stanowisku, jakie jest dołączone do tego projektu, stanowisku Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15, dlatego ponownie składamy trzy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! Wierzymy, że pani dyrektor przekonała pana co do słuszności propozycji zmian, chociaż rzeczywiście powiedziała, że wszystko zależy również od pana.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#TomaszZimoch">Chcemy, by w tych poprawkach uwzględniono zjawisko tzw. groomingu, uwodzenia internetowego, które odbywa się przecież w sieci teleinformatycznej. Ucieszymy także posłów Konfederacji, bo domagamy się zaostrzenia kar,…</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#TomaszZimoch">…więc liczymy na poparcie, panie pośle. Przychylamy się do opinii państwowej komisji, która wskazała, że zaproponowana przez projekt zmiana w Kodeksie karnym nie stanowi pełnej implementacji dyrektywy, ale nie bójmy się tego, panie ministrze. Można poszerzyć to dostosowanie.</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#TomaszZimoch">Dla pełnej ochrony praw dzieci konieczne jest zaostrzenie kar za inne przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności małoletnich, stąd propozycja zaostrzenia kary za przestępstwo elektronicznej korupcji małoletniego poniżej lat 15. Przypomnę, że dotychczas możliwe było wymierzenie kary grzywny lub ograniczenia wolności. Podobne uzasadnienie odnosi się do kolejnych dwóch naszych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#TomaszZimoch">Panie Ministrze! 3 lata to nasza dobra propozycja, 3 lata pozbawienia wolności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#GrzegorzBraun">Czy mogę liczyć na to, panie ministrze, że gdy ta legislacja już wejdzie w życie, to będzie miała zastosowanie wobec tych agitatorów, którzy stanowią forpocztę tego biznesu, z którym chce pan walczyć? Pod pretekstem edukacji seksualnej wkraczają właśnie w życie małoletnich, łudzą, mamią, bałamucą i deprawują.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Ministrze! Mam pytanie o słowo: wizerunek, a więc przedstawienie plastyczne. Bardzo dobrze, że nie sprecyzowano, czy dotyczy to tylko taśmy filmowej — notabene nie ma już taśmy, jest dysk, jest zapis cyfrowy — czy także treści, które stanowią propagandę, zachętę do tego typu procederu. Wyobrażam sobie, że one również mogą wyczerpywać znamiona zabronionego czynu polegającego na doprowadzeniu do czynności seksualnej małoletniego, więc to również będzie ścigane. Czy będzie pan ścigał wdrożone pod pretekstem edukacji seksualnej programy, które zostały już przyjęte przez duże miasta?</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#BarbaraDolniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zgodnie z art. 360 § 2 Kodeksu postępowania karnego jeżeli prokurator sprzeciwi się wyłączeniu jawności, rozprawa odbywa się jawnie. Pytanie więc, czy zapis ten nie stoi w sprzeczności z postanowieniami art. 14, szczególnie z ust. 2, dyrektywy 2016/800. Jest tam bowiem postanowienie, zgodnie z którym państwa członkowskie zapewniają ochronę prywatności dzieci w postępowaniu karnym. W tym celu państwa członkowskie zapewniają, żeby rozprawy oraz posiedzenia sądowe z udziałem dzieci były zwyczajowo prowadzone z wyłączeniem jawności lub zezwalają sądom na podjęcie decyzji w sprawie prowadzenia takich rozpraw oraz takich posiedzeń sądowych z wyłączeniem jawności. U nas jest zapis, który ogranicza sąd, jeśli chodzi o możliwość podjęcia decyzji o wyłączeniu jawności w sytuacji, kiedy prokurator złoży sprzeciw. Tak więc zgodnie z tym zapisem decyzja prokuratora wiąże sąd i sąd nie może postąpić inaczej, czyli nie może wyłączyć jawności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiany zawarte w ustawie z jednej strony wprowadzają wysoki poziom gwarancji procesowych dla dzieci, a z drugiej strony podnoszą wymiar kar za przestępstwa pedofilii. To jest dobry kierunek. Chciałabym jednak zwrócić uwagę na fakt, że żeby te zmiany rzeczywiście przełożyły się na realne zmniejszenie się liczby przestępstw na tym tle, to samo zwiększenie wymiaru kary nie wystarczy. Podejmowane powinny być również działania mające na celu skuteczne monitorowanie i wykrywanie wszelkiego rodzaju dewiacji związane z dziecięcą pornografią. Niestety w tej materii mamy jeszcze dużo do zrobienia. Dlaczego jeśli słyszymy o zatrzymanych w kontekście czynów zabronionych wobec małoletnich, słyszymy głównie, że jest to zasługa organizacji pozarządowych? Czy problem leży po stronie lepszego monitorowania treści przez te organizacje? Czy wypracowały one lepsze metody śledcze, posiadając dużo mniejsze budżety? Dlaczego organy ścigania nie nadążają ze skutecznością działań za organizacjami pozarządowymi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Wolski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałem zadać pytanie i bardzo koncyliacyjnie podnieść kwestię kar. Otóż zaproponowana przez państwa kara pobawienia wolności do lat 2 wydaje się w przypadku przestępstw związanych z pedofilią jednak stanowczo za niska. My proponujemy, aby podnieść ten limit o 50%, czyli do 3 lat, co wydaje się i tak niezbyt dużą dolegliwością. Natomiast w przypadku tej kategorii przestępstw powinniśmy iść raczej w stronę zaostrzania kar i zwiększania dolegliwości, a nie w kierunku przeciwnym. Tak że apeluję do pana ministra, żeby stanąć po stronie tych, którzy są krzywdzeni. Wierzę, że pan minister to zrozumie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-384.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#MarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam w związku z tym projektem ustawy pytanie o młodocianych przestępców. Kiedyś w różnych okresach Polski były nawet gangi młodocianych przestępców. Ta przestępczość czasami była bardzo brutalna. Po pierwsze, chciałbym zapytać — teraz w mediach mało się o tym słyszy albo w ogóle się nie słyszymy — czy są jeszcze takie zjawiska jak młodociane gangi. Czy funkcjonują one w wielkich miastach? Przeważnie tam działały. Czy w Polsce — o tym też mniej się słyszy — są przestępstwa o charakterze mafijnym? Kiedyś były znane mafie. Dzisiaj zostały po tym tylko filmy. Czy są obszary takiej działalności? Czy jest dużo ludzi młodocianych, niepełnoletnich, którzy wciągani są w działalność przestępczą? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#KonradBerkowicz">Jeden z przedmówców zwrócił uwagę na rzecz zatrważającą. Zastanawiam się, jak doszło do tego, że w takim projekcie ktoś w ogóle był w stanie wpisać karę 3 lat więzienia dla producentów filmów pedofilskich. To jest kara, która grozi Polakowi, którego złapie się z marihuaną w kieszeni. To jest śmieszna kara. Odpowiedź na to pytanie daje z jednej strony prof. Wolniewicz, a z drugiej strony Stanisław Lem, którego tu wszyscy chwalili w 100. rocznicę jego urodzin. Otóż chodzi o brak kary śmierci. Usunięcie kary śmierci z systemu karnego powoduje osłabienie autorytetu i systemu karnego jako takiego. To powoduje rozprężenie, jeśli chodzi o wolę walki ze złem. Te same środowiska, które doprowadziły do usunięcia kary śmierci, później systematycznie bezwiednie dążą do tego, żeby obniżać kary za inne przestępstwa. Efektem jest tak skandaliczny zapis w tej propozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MałgorzataGosiewska">Ostatnie pytanie zada pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ten projekt idealnie pokazuje różnicę między europejskim standardem a PiS-owskim podejściem do prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#FranciszekSterczewski">Jeśli dziecko jest podejrzane lub oskarżone w postępowaniu karnym, to prawo unijne dba o zapewnienie mu ochrony prawnej na odpowiednim poziomie, szczególnie w procesie karnym, który przecież może wpłynąć na całe jego życie. Tymczasem rząd PiS kilka miesięcy temu przepchnął nowelizację k.k., która obniża dolną granicę wieku odpowiedzialności karnej. Dzieci pomiędzy 15. a 14. r.ż. będą mogły być sądzone jak osoby dorosłe za niektóre rodzaje zabójstw i innych przestępstw. Przecież to jakiś chory absurd. A najlepsze, że sami dostrzegliście ten problem i teraz próbujecie się z tego wycofywać rakiem. Mam lepszy pomysł. Skreślmy ten przepis i najlepiej całą tę bezsensowną ustawę wywalmy do kosza. Chrońmy dzieci przed fanatyzmem Ziobry. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MałgorzataGosiewska">Na pytania pań i panów posłów odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości minister Marcin Warchoł.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#MarcinWarchoł">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#MarcinWarchoł">Szanowna Pani Marszałek! Drodzy Państwo! Odniosę się do poszczególnych pytań. Pan poseł Myrcha zadał pytanie o język pouczeń. Tak, pracujemy w tej chwili, panie pośle, nad tym, żeby język pouczeń był jeszcze jaśniejszy, bardziej klarowny. W ostatnim czasie wprowadziliśmy w tym zakresie wiele zmian. To już dziś nie jest lista artykułów, paragrafów, które się przekazuje podejrzanemu, to są już pouczenia w zupełnie innym stylu. Staramy się cały czas zbliżać ten język prawny do języka, który byłby zrozumiały dla osób, które często po raz pierwszy stykają się z wymiarem sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#MarcinWarchoł">Druga sprawa. Rodzic, przedstawiciel i może dopiero wtedy powinien ingerować w to pełnomocnik rodziny? Tak, rzeczywiście tak jest. Najpierw rodzic, inny przedstawiciel dziecka, a dopiero na końcu będzie wchodził w grę pełnomocnik rodziny, który będzie miał znaczenie subsydiarne, niezastępujące przedstawicieli ustawowych czy też rodziców.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#MarcinWarchoł">Ostatnie pytanie dotyczyło rejestracji audiowizualnej. Już dziś obowiązuje ustawa, drodzy państwo, która przewiduje w tego typu sytuacjach, gdy są przesłuchiwani podejrzani małoletni, rejestracją audiowizualną. Ta ustawa została uchwalona, ale wejdzie w życie w przyszłym roku, Dziennik Ustaw Nr 289.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#MarcinWarchoł">Pytania pani poseł Dolniak. Pani poseł, dyrektywa absolutnie, w żaden sposób nie wyłącza możliwości szerszej jawności postępowań. Te rozwiązania, o których pani poseł wspomina, służą jawności, służą transparentności. Jawność jest elementem demokratyzacji procesu karnego. Dlatego też te rozwiązania absolutnie nie kolidują z dyrektywą. Dyrektywa tutaj daje państwom pełną elastyczność w zakresie tego, jak chcą kreować na swoim obszarze tajność czy jawność postępowań. My stawiamy na jawność. Chcę zauważyć, że dopuściliśmy media do sali rozpraw, dopuściliśmy przedstawicieli społecznych do sali rozpraw w szerszym zakresie, niż to miało miejsce wcześniej. Poprzez zmiany z 2016 r. do k.p.k. wprowadziliśmy w szerszym zakresie udział przedstawiciela społecznego, jak również mediów i ograniczyliśmy po prostu możliwość uznaniowego wyłączania jawności,</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#MarcinWarchoł">Tak, to jest bardzo ważne, żeby tutaj była jawność. Prokurator jest również rzecznikiem interesu publicznego i ma w tym momencie pełne prawo do wypowiedzenia się w zakresie tego, czy sprawa powinna być jawnie czy tajnie prowadzona.</u>
          <u xml:id="u-391.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Do wypowiedzenia się, a nie…)</u>
          <u xml:id="u-391.8" who="#MarcinWarchoł">Jest w tym wypadku absolutnie istotne, żeby… Stawiamy na jawność, na to, żeby rozprawy były jawne.</u>
          <u xml:id="u-391.9" who="#MarcinWarchoł">Pan poseł Marek Dyduch zapytał o przestępczość młodocianych. Zobowiązuję się, panie pośle, zapytać prokuraturę o te istotne informacje, również w zakresie zorganizowanych grup przestępczych.</u>
          <u xml:id="u-391.10" who="#MarcinWarchoł">Pytanie i zarazem wnioski pana posła Zimocha, które w dwóch punktach są trafne. Tak je oceniam. Zawsze popieramy zaostrzenie kar przeciwko pedofilom. Propagowanie pedofilii czy też publiczne prezentowanie treści pornograficznych małoletniemu jest zachowaniem absolutnie nagannym, więc próbę podwyższenia wymiaru kary z lat 2 do lat 3 uważam jako cenną. Będziemy to popierać w trybie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-391.11" who="#MarcinWarchoł">Natomiast jeśli chodzi o zmianę znamion typu czynu zabronionego, to problem jest nieco szerszy, bo wiąże się to z pytaniem o ewentualną dekryminalizację. Pamiętajmy, że część procesów już jest w trakcie. Gdy zmieniamy znamiona, to wówczas powstaje pytanie, czy przypadkiem nie dekryminalizujemy jakichś zachowań, czy dopisanie tutaj kolejnych znamion pomoże czy wręcz przeszkodzi. Zmiana znamion jest szerszym problemem, musimy przeprowadzić stosowne analizy. Nie jestem w stanie odpowiedzieć. Natomiast jeśli chodzi o zaostrzenie odpowiedzialności, dwie poprawki akceptujemy. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MałgorzataGosiewska">O udzielenie głosu prosił również sprawozdawca komisji pan poseł Tadeusz Woźniak.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#TadeuszWoźniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Po pierwsze, chciałbym jeszcze raz podziękować wszystkim członkom Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka za merytoryczną, a także spokojną dyskusję, bo nie zawsze bywa tak, że emocje nie biorą góry nad meritum sprawy.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#TadeuszWoźniak">Jednocześnie chciałbym podziękować także panu Tomaszowi Zimochowi za złożenie poprawek, dzięki czemu jutro z radością spotkamy się po raz kolejny na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka i pochylimy się nad tymi poprawkami, jak już zapowiedział pan minister. Mam nadzieję, że posłowie także podzielą to zdanie i niektóre z tych poprawek zostaną przyjęte. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#MałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#MałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#MałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz innych ustaw (druk nr 3008).</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pana Krzysztofa Kasprzaka o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#KrzysztofKasprzak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Reprezentuję 150 tys. Polaków, którzy podpisali się pod projektem obywatelskim „Aborcja to zabójstwo”. Ci ludzie to wasi wyborcy i pracodawcy. To oni was wybrali, żebyście ich reprezentowali w polskim parlamencie. To oni oczekują realnej ochrony życia.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#KrzysztofKasprzak">Historia zna wiele ludobójstw. Najbardziej znane jest oczywiście niemieckie z okresu II wojny światowej, błędnie przypisywane bliżej nieokreślonym nazistom. Niemcy z III Rzeszy zabili w obozach koncentracyjnych ok. 6 mln osób, a całościową liczbę ofiar niemieckich narodowych socjalistów historycy szacują na kilkadziesiąt milionów. Komunizm był systemem jeszcze bardziej ludobójczym, co niestety nie przebija się do świadomości ogółu społeczeństwa, może dlatego, że nawet w tym parlamencie zasiadają jego spadkobiercy wywodzący się z PZPR-u. Liczba śmiertelnych ofiar komunizmu to co najmniej 100 mln. Jednak oba te ludobójstwa, niemieckie i komunistyczne, nawet nie zbliżają się liczbą do liczby ofiar aborcji. Tylko w zeszłym roku zabito według WHO 44 mln dzieci nienarodzonych, a od ok. 1950 r. do roku 2020 zginąć przez aborcje miało od 1 mld do 1,5 mld dzieci. Świat nigdy nie widział większego ludobójstwa i zapewne nie zobaczy. Oby nie zobaczył. Polska, umożliwiając aborterom realizacje ich zbrodniczej działalności, ma swój niechlubny wkład w to ludobójstwo.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#KrzysztofKasprzak">Owszem, w Polsce dzięki przełomowemu wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r. liczba legalnych aborcji spadła. Niestety państwo toleruje szarą strefę, w której zabija się dzieci nienarodzone na trudną do określenia skalę. Środowiska aborcyjne chwalą się kilkudziesięcioma tysiącami zabitych dzieci. Wiemy, że każda liczba podawana przez aborcyjne feministki jest zmyślona, jednak należy przyjąć, że ofiar może być nawet kilka tysięcy rocznie. Ujawniony przez Fundację Życie i Rodzina raport z danymi z prokuratur jasno pokazuje, że w latach 2018–2022 ze wszystkich zgłoszonych spraw doszło do skazań tylko w mniej niż 7% przypadków.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#KrzysztofKasprzak">Podam najbardziej uderzający przykład z Prokuratury Regionalnej w Warszawie. Zgłoszono 166 przypadków przestępczości aborcyjnej, akt oskarżenia do sądu skierowano w zaledwie pięciu przypadkach, a skazano jedną osobę przez 5 lat. W Warszawie, w której promocja i pomocnictwo aborcji osiąga niespotykane rozmiary. Polskie państwo zasadniczo nie ściga zabijania dzieci nienarodzonych. Winne temu są nieadekwatne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Kilka tysięcy dzieci nienarodzonych w Polsce traktowane jest jako Untermenschen, podludzie, którym realna ochrona prawna się nie należy. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego państwo polskie prowadzi politykę dyskryminacji, pozwalając, żeby zabijano określoną grupę ludzi, politykę niosącą dalej idące skutki niż polityka segregacji rasowej w USA czy polityka apartheidu w RPA?</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Przyjrzyjmy się korzeniom aborcjonizmu, ideologii, której celem jest zabijanie dzieci nienarodzonych. W tym momencie nie można nie przywołać Margaret Sanger, założycielki największej organizacji proaborcyjnej na świecie Planned Parenthood, feministki, rasistki, współpracownicy hitlerowskich eugeników. Margaret Sanger wymyśliła projekt „Negro”, projekt „Murzyn”, którego elementem było eliminowanie poprzez aborcję ludności czarnoskórej. Do dzisiaj znaczna część klinik aborcyjnych w USA sytuowana jest w dzielnicach czarnych i Latynosów. Margaret Sanger to współpracownica niemieckich eugeników, np. Ernsta Rüdina, odznaczonego przez Adolfa Hitlera licznymi medalami za wkład w oczyszczanie rasy aryjskiej. Od Planned Parenthood, organizacji mającej korzenie nazistowskie i rasistowskie, granty przyjmowały polskie feministki i aborcjonistki, choćby Towarzystwo Rozwoju Rodzin, członek Federy.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! W Polsce bez przeszkód działają liczne organizacje, które odwołują się do ideologii aborcyjnej i kolaborują z organizacjami zakładanymi przez współpracowników Adolfa Hitlera. Myśl eugeniczna niemieckich socjalistów to nie jedyne korzenie ruchu aborcyjnego. Ku Klux Klan był organizacją założoną pod koniec XIX w. do zwalczania czarnych, Żydów i katolików, organizacją rasistowską dzielącą ludzi na rasy wartościowe i mniej wartościowe, w szczytowym okresie rozwoju liczącą kilka milionów członków. Kilku prezydentów USA było związanych z Ku Klux Klanem, tak jak i wielu czołowych polityków, głównie z ówczesnej Partii Demokratycznej. Podobnie jak kilku prezydentów w Polsce i wielu czołowych polityków ma związki z ruchem aborcyjnym. Tak, Wysoka Izbo, współczesny ruch aborcyjny jest jak Ku Klux Klan. Aborterzy wykluczają, dehumanizują i zabijają dzieci nienarodzone, a Ku Klux Klan wykluczał, dehumanizował i zabijał czarnych. Dzisiaj Amerykanie wstydzą się faktu istnienia Ku Klux Klanu. Nic dziwnego.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#KrzysztofKasprzak">Wy też powinniście się wstydzić — mówię to do lewej strony sceny politycznej — uczestnictwa w czarnych marszach, które z wulgarnymi hasłami domagały się zabijania dzieci, i tych chorych, i tych niechcianych, maszerując przez polskie miasta dokładnie tak, jak Ku Klux Klan maszerował przez amerykańskie, domagając się zabijania Murzynów. Kiedyś rasiści i zwolennicy zabijania identyfikowali się przez charakterystyczny biały strój Ku Klux Klanu, dzisiaj identyfikują się przez maseczki z piorunem i wypisany numer telefonu śmierci. Obie grupy chętnie podpaliłyby także kościoły, zresztą w Polsce już podpalacie. Bo jest jeszcze jedno oczywiste podobieństwo między ruchem aborcyjnym a Ku Klux Klanem: oba nienawidziły katolików i atakowały kościoły. Nic dziwnego, Kościół katolicki zawsze był ostoją wolności i stał na straży życia i godności człowieka.</u>
          <u xml:id="u-395.8" who="#KrzysztofKasprzak">Posłuchajcie, co założycielka największej aborcyjnej organizacji na świecie Margaret Sanger pisała w swojej autobiografii: Przyjęłam zaproszenie do wygłoszenia przemówienia dla sekcji kobiecej Ku Klux Klanu. Zaprowadzili mnie na podium, przedstawili i zaczęłam mówić. W końcu dzięki prostym obrazom osiągnęłam swój cel, przynajmniej tak mi się wydaje. Przedstawili mi dziesiątki zaproszeń do rozmów z podobnymi grupami.</u>
          <u xml:id="u-395.9" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Czy w Polsce mogłyby istnieć organizacje wzywające do zabijania Żydów albo czarnych? Czy mogłaby istnieć organizacja, która reklamowałaby numer telefonu, pod którym uzyskasz pomoc w zabiciu niechcianego Żyda czy czarnego? Czy tolerowalibyście ich działalność i aktywność, czy tolerowalibyście fakt, że otrzymują milionowe dotacje z zagranicy na swoją zbrodniczą działalność?</u>
          <u xml:id="u-395.10" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Projekt ustawy „Aborcja to zabójstwo” to krok w cywilizacyjnym rozwoju, odrzucenie haniebnej segregacji i dyskryminacji dzieci nienarodzonych. Jak wspomniałem wcześniej, obecne prawo nie wystarcza do zatrzymania przestępczości aborcyjnej, stąd propozycje legislacyjne zawarte w projekcie „Aborcja to zabójstwo”. Projekt zawiera przepisy, które delegalizują produkcję, dystrybucję i posiadanie materiałów z informacjami, jak zabić dziecko. Zakazują instruowania, jak zorganizować sobie wyjazd na aborcję za granicę. Zakazują reklamowania, jak zrobić sobie aborcję, omijając polskie prawo.</u>
          <u xml:id="u-395.11" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Rok temu jedna z organizacji ruchu aborcyjnego pochwaliła się zabiciem dziecka w 9. miesiącu życia płodowego. Zaszokowała tym nawet swoich zwolenników, którzy w komentarzach pytali przerażeni o powody. Odpowiedzią były bany i bezczelne twierdzenie, że każdy powód do aborcji jest dobry. Tak, Wysoka Izbo, temu ruchowi chodzi o zabijanie jak największej liczby dzieci, także w 9. miesiącu.</u>
          <u xml:id="u-395.12" who="#KrzysztofKasprzak">Wysoka Izbo! Środowiska lewicowe i aborcyjne na masową skalę posługują się kłamstwem w przestrzeni publicznej. Ogromne emocje zostały nakręcone przy okazji śmierci Izabeli z Pszczyny oraz jej dziecka. Winą za tę tragedię obarczano pro-liferów oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. Po kontroli NFZ-etu okazało się, że za śmierć kobiety odpowiadają lekarze, którzy popełnili błędy, a nie stan prawny w Polsce. Historia Izabeli z Pszczyny nie miała absolutnie żadnego związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, ale aborcjonistki dalej bezczelnie posługują się tym przypadkiem, nie chcąc przyznać do jawnej manipulacji. Podobne kłamstwa miały miejsce przy innych tego typu tragediach: Agnieszki z Częstochowy albo Justyny z Włodzisławia Śląskiego. Wspomnijmy też o ostatnim wyczynie środowisk aborcyjnych. Federa ogłosiła, że pomogła zabić dziecko niepełnosprawnej intelektualnie 14-latki, która już po kilku dniach okazała się 24-latką.</u>
          <u xml:id="u-395.13" who="#KrzysztofKasprzak">Środki do aborcji, którymi handlują polscy aborterzy, są śmiertelnie niebezpieczne. Zawsze zabijają dziecko, a czasem i matkę. Najpierw odcinają dziecko od pokarmu, który jest mu dostarczany z organizmu matki, a następnie, gdy już umrze, powodują jego wydalenie. Aborterzy doradzają: ciało dziecka najlepiej spuścić w toalecie lub wyrzucić do śmieci. Można też zakopać w ogródku. Służby znajdują potem zwłoki dzieci po aborcjach w ściekach, jak to miało miejsce niedawno w gminie Okonek w województwie wielkopolskim. Ale też w wielu innych miejscach w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-395.14" who="#KrzysztofKasprzak">Na koniec warto przytoczyć relację matek, które zabiły swoje dzieci. Oddajmy im głos, one wchodzą do sieci i piszą, co się naprawdę stało z ich dziećmi. Oddajmy głos matkom, które uświadamiają sobie, co zrobiły: Wiem, co czujesz. Sama też dokonałam aborcji, tylko że ja miałam zabieg. Byłam w 14. tygodniu ciąży. Wydawało mi się, że jak to zrobię, to moje problemy się skończą, a teraz tak bardzo żałuję. Myślę, co czuło to maleństwo, jak odrywano jego rączki, nóżki i główkę. Jak bardzo bolało, jak bardzo się broniło. To najgorszy okres w moim życiu, ale teraz już nic nie mogę zrobić i nie mogę cofnąć czasu. Ono już nie żyje, patrzę na inne małe dzieci i łzy same napływają mi do oczu. Już zawszę będę zastanawiać się, jak wyglądałoby moje maleństwo. Jaki kolor oczu by miało i kiedy by zaczęło kopać. Tego nie da się opisać: co to za ból, poczucie winy. Mam nadzieję, że moja historia uratuje choć jedną małą istotę. Głęboko w to wierzę.</u>
          <u xml:id="u-395.15" who="#KrzysztofKasprzak">Druga historia: Czy mogę liczyć na wasze wsparcie? Przeszłam niestety zabieg aborcji i nie potrafię z tym dalej żyć. Wolałabym się już nie obudzić, a teraz chcę odebrać sobie życie. Nie zasługuję na nie. Nie byłam do końca świadoma tej decyzji, podjęłam ją w afekcie, bałam się odmówić.</u>
          <u xml:id="u-395.16" who="#KrzysztofKasprzak">To piszą w Internecie kobiety, które przeszły przez piekło kobiet, które im zorganizowałyście. Efekt to dziecko pokrojone żywcem na kawałki i matka, która już wie, czym się kończy współpraca z wami. Przede wszystkim matka, która już was nie obchodzi, bo wam nie pasuje do waszej chorej wizji świata.</u>
          <u xml:id="u-395.17" who="#KrzysztofKasprzak">Zwracam się teraz do koalicji rządzącej — Zjednoczonej Prawicy. Dla obywateli, którzy licznie podpisali się pod projektem, będzie absolutnie niezrozumiały deklarowany brak poparcia dla poprawienia ochrony życia w Polsce. To ludzie są głównym pomysłodawcą inicjatywy „Aborcja to zabójstwo”. To oni dzwonili, pisali, przychodzili, zagadywali na naszych akcjach ulicznych, mówiąc o problemie nielegalnych aborcji, stykając się z nachalnie promowanym telefonem śmierci, wylewającą się promocją aborcji. To oni chcieli projektu „Aborcja to zabójstwo”. To wasz elektorat i wasi wyborcy wnieśli projekt do Sejmu. To oni na jesieni będą decydować, kogo poprzeć, i dostaną rzetelne informacje, czy robicie tego, co oni chcą.</u>
          <u xml:id="u-395.18" who="#KrzysztofKasprzak">Jest absolutnie niezrozumiałe, jakiego elektoratu szuka partia rządząca wśród czarnego protestu. Czy myślicie, że ktokolwiek, kto szedł z intencją atakowania i podpalania kościołów, kiedykolwiek odda na was głos? Dlaczego szukacie elektoratu w środowisku, w którym zebranie podpisów pod własnym obywatelskim projektem zajęło prawie 2 lata? Dlaczego przymilacie się środowisku, które z terenu Białorusi atakuje Polskę proaborcyjnymi bilbordami?</u>
          <u xml:id="u-395.19" who="#KrzysztofKasprzak">Rząd Zjednoczonej Prawicy przez lata ostrzegał przed zagrożeniem ze strony Rosji. Robił to na długo, zanim Rosja ukazała swe prawdziwe oblicze. Robił to wbrew rządom zachodnim, wbrew politykom opozycji zasiadającej po lewej stronie, którzy przez dekady prowadzili prorosyjską i proniemiecką. Czy rząd Zjednoczonej Prawicy naprawdę nie widzi, że dokładnie takim samym zagrożeniem dla niepodległości, trwałości i spójności państwa jest działanie organizacji aborcyjnych, ale także promujących LGBT i pseudoekologicznych? Czy macie świadomość, że brak waszych działań, przede wszystkim legislacyjnych, brak waszego zdecydowanego oporu tylko zachęca i rozzuchwala wrogów wolnej Polski? Dokładnie tak jak brak działań ze strony rządów zachodnich zachęcał i rozzuchwalał Putina. Dokładnie teraz, w tych dniach, przypada 80. rocznica legalizacji aborcji dla Polek przez Hitlera. Apeluję do posłów, żeby w głosowaniu nad projektem „Aborcja to zabójstwo” zagłosowali za życiem dla dzieci nienarodzonych i nie wpisywali się w haniebny kontekst historyczny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-395.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję panu przedstawicielowi.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pani poseł Elżbieta Płonka.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#ElżbietaPłonka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#ElżbietaPłonka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić opinię na temat podstawowy, jakim jest aborcja, dotyczącą projektu obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#ElżbietaPłonka">Rząd Prawa i Sprawiedliwości bronił i broni życia ludzkiego, w tym życia dziecka poczętego, na wielu płaszczyznach prawa i podejmowanych działań na rzecz wsparcia rodziny i wszystkich jej członków. Polskie prawo chroni życie dzieci w prenatalnym stadium rozwoju. Poczęte dziecko jest bezsprzecznie człowiekiem i jest chronione już w art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej w art. 2 — każdy ma prawo do życia. Ponadto ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r. oraz jej jednolity tekst po zmianach z dnia 3 sierpnia 2022 r. po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. potwierdzają ochronę dziecka poczętego również w przypadku wad wrodzonych i letalnych. Jedyne przypadki, jakie mogą być podstawą do wykonania aborcji z tej ustawy — to są rzeczy karne — to zagrożenie życia i zdrowia matki. Zatem obecny stan prawny jest dowodem na to, że aborcja nie jest w Polsce dopuszczalnym zdarzeniem. Nie ma aborcji na życzenie. To, że jest ona wykonywana w innych krajach, nie dotyczy Polski.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#ElżbietaPłonka">Podstawą tej ochrony w Polsce jest także Kodeks karny. Dostrzegamy jednak jako posłowie kryptoreklamy proaborcyjne na portalach i w różnych czasopismach i uważamy, że przypadki te wymagają postępowania na drodze prokuratorsko-sądowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MałgorzataGosiewska">W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska głos zabierze pani poseł Monika Wielichowska.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#MonikaWielichowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wspólnie z PiS pani Godek jest współautorką najbardziej restrykcyjnych przepisów aborcyjnych w Europie. Teraz pani Godek idzie za ciosem i chce jeszcze bardziej docisnąć i karać. Chce karać za mówienie o medycznym przerywaniu ciąży. Kim pani jest? Dlaczego z dręczenia kobiet zrobiła sobie pani misję swojego życia? To są pani siostry, przyjaciółki, może córki. Co złego wyrządziły pani kobiety? Skąd u pani bierze się taka nienawiść do kobiet?</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#MonikaWielichowska">PiS mówił: nie mamy z tym projektem nic wspólnego, będzie odrzucony w pierwszym czytaniu. Ale nie został. Więc zapytam: Co ten skandaliczny i nieludzki projekt, który uderza w prawa kobiet i jest niezgodny z polskim prawem, robi w porządku obrad? Powiem wam dlaczego. Dlatego że to władza, to PiS zgotował Polkom piekło kobiet, a wszystko zaczęło się od słów Kaczyńskiego wypowiedzianych w 2016 r.: będziemy dążyli do tego, by nawet przypadki ciąż bardzo trudnych, kiedy dziecko jest skazane na śmierć i mocno zdeformowane, kończyły się jednak porodem, by to dziecko mogło być ochrzczone, pochowane i miało imię. Ta zapowiedź dała impuls do działania PiS-owi i ultrakonserwatywnym fundamentalistom, dla których najważniejsze to urodzić — nieważne, czy dziecko z niepełnosprawnością, które zakończy życie w cierpieniach, nieważne, czy martwy płód i czy przy okazji trudnego porodu umrze matka.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale żeby żyło.)</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#MonikaWielichowska">Nieważne, czy dziecko z gwałtu — najważniejsze to urodzić. Wystarczy urodzić i oddać do adopcji. Prawda, pani Godek? Dziś w Polsce ciąże prowadzą prokurator, Episkopat Polski, polityk PiS-u i ultrakonserwatywni fundamentaliści.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#MonikaWielichowska">Drogie Polki! Drogie Kobiety! Jesteśmy w bardzo niebezpiecznym momencie. Dość tego! Musimy zacząć od początku, od traktowania kobiet podmiotowo, z szacunkiem. Kobieta nie jest przedmiotem, kobiet nie można zmuszać do heroizmu. Każda kobieta ma prawo decydowania o sobie i o swoim życiu, a polityk ma sprawić, żeby państwo przygotowało rodziców do świadomego rodzicielstwa. Ma zapewnić dostęp do edukacji, do nowoczesnej medycyny, opieki medycznej, a nie wchodzić z buciorami w ich życie.</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#MonikaWielichowska">Na koniec, drogie Polki, mam do was, kobiet, wielką prośbę. Dziś o wolności głośno mówią posłowie Konfederacji. Mamią ludzi młodych pustymi sloganami, a to właśnie oni wszyscy, cała jedenastka, podpisali ten haniebny wniosek do trybunału Julii Przyłębskiej,…</u>
          <u xml:id="u-399.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-399.7" who="#MonikaWielichowska">…którym zgotowali piekło kobietom. Nie dajcie się omamić! Nie dajcie się nabrać! Każdego dnia przypominajcie swoim mężom, braciom, partnerom, ojcom, że wolności nie można traktować wybiórczo, że wolności nie można udawać, że ktoś, kto zabiera wolność nam, kobietom, nie zasługuje na miano wolnościowca i nie zasługuje na wasz głos. Proszę, pamiętajcie o tym.</u>
          <u xml:id="u-399.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-399.9" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Wolność do zabijania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Nowacka w drugiej części czasu Koalicji Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#BarbaraNowacka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej wnoszę o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#BarbaraNowacka">Do hańby, którą przynosi ten projekt Izbie wysokiej, nie będę się odnosiła, bo wstydem jest zabraniać mówić. Od zakazu mówienia nie ubędzie zabiegów przerywania ciąży i nie ubędzie nieszczęść, dramatów ludzkich, na które skazaliście kobiety.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#BarbaraNowacka">Ale mówię do was, politycy PiS, bo to wy ponosicie odpowiedzialność za tę grupę i za całe piekło, które w ostatnich latach spotyka kobiety. To wy ponosicie odpowiedzialność za spadek dzietności Polek. To wy ponosicie odpowiedzialność za to, że Polki boją się w Polsce mieć dzieci, że Polki mają coraz mniej dzieci. To wy ponosicie odpowiedzialność za to, że szczególnie tym najbiedniejszym, odebraliście prawo do rodzicielstwa, zabierając refundacje in vitro. To wy ponosicie odpowiedzialność za utrudniony dostęp do antykoncepcji, za zniszczone życia, za brak badań prenatalnych, bardzo często ograniczony do nich dostęp. To wy ponosicie odpowiedzialność za dramaty i ból kobiet i ich rodzin. To wy ponosicie odpowiedzialność, bo to wy podjudzaliście do tych wszystkich złych czynów i te grupy fanatyczne, i wielu innych ludzi. Podburzaliście i doprowadziliście do śmierci Izabeli z Pszczyny. I macie tego świadomość, że to jest wasza wina. Wina nieludzkiego prawa, które doprowadziło do tego, że lekarze boją się udzielać pomocy, że kobiety boją się mieć dzieci.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Glenc: W ustach kobiety takie słowa to wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#BarbaraNowacka">My z tego miejsca jako Koalicja Obywatelska obiecujemy Polkom jedno: Nie będziecie się już bały, nie będziecie się bały fanatyków, będziecie miały prawo decydować, z kim,…</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#BarbaraNowacka">…kiedy i ile chcecie mieć dzieci. I nikt — ani biskup, ani prezes, ani żaden fanatyczny poseł nie zabroni wam tego. To jest nasze zobowiązanie, Koalicji Obywatelskiej i wszystkich kobiet i mężczyzn, którzy wychodzili na protesty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kotula w imieniu klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#KatarzynaKotula">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Procedowany projekt Kai Godek trzeba nazywać otwarcie projektem fanatyków i fundamentalistów. Fanatyków i fundamentalistów, których wy karmicie — wrogów kobiet.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#KatarzynaKotula">Ten projekt wymierzony jest w organizacje, które od lat wyręczają państwo w dostępie do aborcji, wymierzony jest przeciwko takim organizacjom jak Aborcyjny Dream Team, Aborcja bez granic, Fundacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, ale też przeciwko przyjaciółkom, matkom, koleżankom, ojcom, siostrom i mężom, którzy pomagają kobietom przerwać ciążę. I wszystkim tym, którzy tak jak ja otwarcie mówią, że pomagamy kobietom dzisiaj w Polsce w dostępie do aborcji.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#KatarzynaKotula">Ten projekt jest niezgodny z prawem europejskim i wyrokami europejskich trybunałów, ogranicza dostęp do informacji i godzi w wolność słowa, ale przede wszystkim, i pani Kaja Godek dobrze o tym wie, uderza w kobiety, w kobiety, wobec których państwo Prawa i Sprawiedliwości stosuje instytucjonalną przemoc, pozbawiając je fundamentalnego prawa do decydowania o swoim zdrowiu, ciele i życiu.</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#KatarzynaKotula">Chce pani zabronić pomagania innym kobietom, tymczasem dostęp do informacji o zdrowiu reprodukcyjnym, w tym o bezpiecznych metodach aborcji, to składowa podstawowej opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#KatarzynaKotula">Ponad 30 lat temu odebrano kobietom prawo do decydowania o sobie, a potem przyszedł PiS i jeszcze bardziej przykręcił śrubę. Odebraliście kobietom rządowe finansowanie in vitro, tabletkę dzień po bez recepty, aż w końcu politycznym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego odebraliście kobietom prawo do przerywania ciąży w przypadku wad płodu.</u>
          <u xml:id="u-403.5" who="#KatarzynaKotula">Co słyszą dzisiaj kobiety w gabinecie ginekologicznym, jeśli ich ciąża jest obarczona nieodwracalnymi wadami? Lekarze mówią: mam związane ręce, nie mogę pani pomóc. Ale możecie, drogie kobiety, korzystać ze wsparcia organizacji pozarządowych, takich jak Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Aborcja bez Granic czy Aborcyjny Dream Team. (22) 29 22 597, numer do Aborcji bez Granic — zna go dzisiaj prawie każda Polka. Możecie tam uzyskać informację, jak bezpiecznie zrobić aborcję, przerwać ciążę, ale też jak bezpiecznie wyjechać za granicę, jeśli będziecie tego potrzebowały.</u>
          <u xml:id="u-403.6" who="#KatarzynaKotula">Ten projekt wymierzony jest w aktywistki i organizacje, które żadnej z kobiet nigdy nie zostawią bez pomocy, pomogą wam tak, jak innej kobiecie pomogła Justyna Wydrzyńska, którą prokuratura ministra Ziobry ściga dziś niczym najgroźniejszego przestępcę. Takie kobiety jak Justyna są jedyną nadzieją dla wielu kobiet w Polsce. Jaką zbrodnię popełniła? Oddała innej kobiecie swoje tabletki. I dzisiaj pani Ania, której Justyna pomogła, pisze tak: Pani Justyno, dziękuję pani za to, że w najtrudniejszym momencie mojego życia, kiedy osoby najbliższe, bliskie, a także lekarze i lekarki zawiedli, pani jako jedna z nielicznych udzieliła mi pomocy. To był wyraz człowieczeństwa, w sytuacji gdy osoby, na których ciążył moralny, a na części z nich także prawny obowiązek udzielenia mi pomocy, stały z boku, umywając ręce, a pani podała mi swoją pomocną dłoń. To naprawdę wielka rzecz.</u>
          <u xml:id="u-403.7" who="#KatarzynaKotula">Wy wiecie, że żaden zakaz aborcji nie likwiduje aborcji, bo aborcje były, są i będą. 95% kobiet w Polsce przerywa swoją ciążę dzisiaj za pomocą aborcji farmakologicznej. To jest 107 osób dziennie, tyle, ile w waszych rządowych statystykach pokazuje się aborcji rocznie.</u>
          <u xml:id="u-403.8" who="#KatarzynaKotula">Według projektu Kai Godek, jeśli powiem, że swoją ciążę możesz przerwać tabletkami legalnie i bezpiecznie, zgodnie z wytycznymi WHO, jeśli powiem tutaj z mównicy: żeby zrobić aborcję, wystarczy połknąć jeden mifepriston, a po 24 godzinach wziąć cztery tabletki mizoprostolu, który wkładasz do jamy policzkowej i trzymasz 30 minut, jeśli powiem, że ten bezpieczny zestaw…</u>
          <u xml:id="u-403.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-403.10" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurowska: Wstyd! Instrukcja z mównicy sejmowej. Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-403.11" who="#KatarzynaKotula">…do aborcji możesz zamówić z womenhelp.org, będą mi grozić 2 lata więzienia.</u>
          <u xml:id="u-403.12" who="#KatarzynaKotula">Jako Lewica w przyszłym rządzie będziemy pilnować, żeby naprawdę przestrzegane były prawa kobiet, żeby kobiety były bezpieczne, żeby mogły być w ciąży wtedy, kiedy będą chciały w niej być, żeby miały dostęp do in vitro, badań i dobrej opieki w trakcie ciąży, nowoczesnej antykoncepcji, tabletki dzień po bez recepty oraz dostępnej, bezpiecznej i darmowej aborcji. Dopilnujemy też, żeby lekarze leczyli, a nie zasłaniali się klauzulą sumienia, bo lekarz to nie ksiądz, a szpital to nie kościół. Jest wiele do zrobienia, priorytetem jest liberalizacja prawa aborcyjnego, ale dopóki to nie nastąpi, będziemy dalej pomagać i przekazywać kobietom informacje, jak bezpiecznie zrobić w Polsce legalną aborcję albo jak i gdzie wyjechać za granicę. Będziemy je wspierać i będziemy je chronić. Będziemy też wspierać i chronić wszystkie te inicjatywy i organizacje, które pomagają dzisiaj kobietom w Polsce w dostępie do aborcji i rzetelnej informacji o niej.</u>
          <u xml:id="u-403.13" who="#KatarzynaKotula">Składam wniosek o odrzucenie tego haniebnego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-403.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#MałgorzataGosiewska">Walczyć o zwierzątka, o roślinki, a po prostu mordować dzieci.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Żelazowska, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#BożenaŻelazowska">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Procedowany dziś projekt ustawy jest absolutnie nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#BożenaŻelazowska">Ten projekt jest do odrzucenia już w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#BożenaŻelazowska">Dlatego, drodzy państwo, że jest to projekt totalnie oderwany od rzeczywistości. A jaka jest rzeczywistość? To kobiety wiedzą najlepiej. Kobiety boją się iść do ginekologa, bo nie mają poczucia bezpieczeństwa. Kobiety czują lęk, idąc do ginekologa, często za duże pieniądze. Nie wiedzą, kto może wykorzystać ich dane, gdzie te dane trafią i czy nie będą szantażowane, a nawet aresztowane, drodzy państwo. To oczywiście jest wina nieuczciwego państwa, które zamiast dbać o swoich obywateli, inwigiluje, podsłuchuje i chce skazywać tych, którzy tylko chcą godnie żyć. I bez zapisów tej skandalicznej procedowanej dziś ustawy kobiety mają bardzo trudną sytuację. Kobiety ze wsi, małych miejscowości, kobiety, których często nie stać na wizytę u ginekologa, często nie mają wcześnie i dobrze postawionej diagnozy. W tym kraju zamiast zadbać o dobrostan zdrowia kobiety, co wpływa też na zdrowie całej rodziny, w XXI w. kobiety są zastraszane albo ich po prostu nie stać na wizytę u lekarza.</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#BożenaŻelazowska">Dziś w Sejmie obradował Parlamentarny Zespół ds. Endometriozy. Ta poważna i przewlekła choroba wymaga dobrej i szybkiej diagnozy. Nie wiem, czy państwo wiecie, że często kobiety na dobrą diagnozę czekają kilkadziesiąt lat. Ta choroba powoduje ogromny ból. Kobiety powinny mieć jak najszybszy i jak najlepszy dostęp do lekarza ginekologa. W leczeniu ważne jest też zadbanie o psychikę kobiety. Nie dość, że dziś w naszym kraju kobiety są narażone na choroby, to ich psychika również jest wystawiana na największą próbę, strach. Domagamy się skrócenia kolejek do lekarzy, łatwiejszego dostępu do lekarzy specjalistów i dostępu do badań, które mogą wykryć wczesne stadium choroby.</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#BożenaŻelazowska">Co do badań prenatalnych. Zakończmy wreszcie ten spór. Pomóżmy kobietom. Proponujemy powrót do kompromisu aborcyjnego, który był kompromisem wielu środowisk. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego była zła i niszczyła dotychczasowe ustalenia. Nie bójcie się państwo referendum w tej sprawie, które proponujemy. Referendum jest często używanym narzędziem w państwach demokratycznych. Mężczyźni też chcą być słyszani. Ich głos też jest ważny, a wynik w drodze referendum mógłby doprowadzić do kompromisu, który wygasi ten spór na wiele lat. Natomiast ten projekt należy zdecydowanie odrzucić. Jest barbarzyński dla całego społeczeństwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#GrzegorzBraun">Bardzo dobry projekt, jasny i zwięzły. Wiadomo, o co chodzi. Gratuluję inicjatorom. Szczęść Boże zbieraczom!</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#GrzegorzBraun">Bardzo dziękuję za piękne i poruszające każdego normalnego człowieka wystąpienie. Mam wrażenie, że państwo po prostu w większości nie przeczytaliście tego projektu. Walczycie z jakimś fantomem, ale nie z tym, co tu zostało wniesione. Chodzi przecież o to, by podżeganie do przestępstwa, które notabene jest przestępstwem, rozdział IV Kodeksu karnego: podżeganie i pomocnictwo, w tej skonkretyzowanej sytuacji zostało w sposób szczególny napiętnowane, tak jak nie wahał się ustawodawca napiętnować propagowania ustrojów totalitarnych, mimo że podżeganie do przestępstwa samo w sobie jest karalne.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#GrzegorzBraun">Konfederacja, posłowie naszego koła popierają ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Robert Winnicki w drugiej części czasu dla Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Fachowcy od ciąż.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#RobertWinnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To jest też dobra okazja, żeby podziękować naszym koleżankom, naszym działaczkom, które zainicjowały zespół opieki okołoporodowej, który powołaliśmy w Sejmie. Ten zespół nie składa się z posłów Lewicy, nie składa się z posłów Platformy, PiS-u czy PSL-u. Ich te sprawy, jak widać, nie interesują, a jest bardzo dużo rzeczy, o których trzeba powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#RobertWinnicki">Trzeba powiedzieć o tym, że mnóstwo interwencji zostało przeprowadzonych w czasie, kiedy chodziło o separowanie dzieci od matek, rodziców od dzieci na oddziałach porodowych w okresie pandemii. To były posiedzenia zespołu z udziałem ekspertów, specjalistów i organizacji pozarządowych. W tym zakresie została wykonana ogromna praca. Czym jeszcze zajmują się nasze działaczki, które m.in. skupiają się w Fundacji Kobiety Wolności i Niepodległości? Opieką wytchnieniową dla mam dzieci chorych i z niepełnosprawnością, oddolnie. Państwo nie zajęło się tym w należyty sposób w ostatnich latach. Wsparciem finansowym dla hospicjów perinatalnych — Fundacji Gajusz w Łodzi, Pomorze Dzieciom w Gdańsku i innym. Tu również jest ogromne niedomaganie, jeśli chodzi o działalność państwa, a były takie obietnice w poprzednich latach, również przy okazji ustaw dotyczących ochrony życia nienarodzonego. Wsparciem finansowym i rzeczowym domów dziecka, edukacją, wsparciem prawnym i poradami dla przyszłych rodziców, pomocą psychologiczną, wsparciem rodziców po stracie, po poronieniu. W ramach działań tej fundacji nasze koleżanki, nasze działaczki przygotowują kilkudziesięciostronicowy raport.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#RobertWinnicki">Szanowni Państwo! To jest realna pomoc dla kobiet w ciąży. To jest realne wsparcie dla tych, którzy oczekują dzieci. To jest realne działanie na rzecz matek, ale i ojców, którzy powinni współpracować, a nie zabijanie dzieci nienarodzonych.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha w imieniu koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#JoannaMucha">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#JoannaMucha">Drogie Polki! Chcę wam powiedzieć w pierwszych słowach mojego wystąpienia, że to już jest ostatni akord tego szaleństwa. Nawet PiS doszedł już do ściany i zapowiada, że odrzuci ten potworny projekt w pierwszym czytaniu. Jeszcze kilka miesięcy i będziecie bezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#JoannaMucha">Składam wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tego projektu, pani marszałek, i takich wniosków zostało złożonych wiele. Chciałabym, żebyście, drogie Polki, zapamiętały, kto jak zachowuje się wobec tego projektu, i chciałabym, żebyście zapamiętały, w jaki sposób wobec tego projektu zachowuje się Konfederacja. Oni chcą wam naprawdę wprowadzić tutaj taliban.</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#JoannaMucha">We wszystkich społeczeństwach są takie osoby jak pani Kaja Godek, ale nie we wszystkich społeczeństwach takie osoby mogą rozwinąć skrzydła. Szanowni państwo z PiS-u, waszym dziełem jest nie tylko wyrok Trybunału Konstytucyjnego, przez który umierają polskie kobiety, przez który Polki boją się zachodzić w ciążę. Waszym dziełem jest też pani Kaja Godek. To wyście ją wypromowali. I doszliście do ściany. Czego jeszcze zażąda pani Kaja Godek? Czego jeszcze zażąda od polskich kobiet?</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#JoannaMucha">Z tego miejsca chcę obiecać wszystkim Polkom, że pierwszego dnia po tym, kiedy opozycja, dzisiejsza opozycja przejmie władzę, natychmiast powrócimy do stanu prawnego sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego — ale tylko tymczasowo. Natychmiast rozpiszemy panel obywatelski, po to żeby wypracował pytanie referendalne, a potem przeprowadzimy to referendum, mając pełną świadomość tego, jakie jest dzisiaj nastawienie Polaków do kwestii liberalizacji ustawy aborcyjnej. I to państwo doprowadziliście do tego, że ta zmiana nastąpiła. To jest wynik waszych działań. Jesteśmy przekonani o tym, że to Polki w referendum powinny podjąć te decyzje zgodnie ze swoim interesem.</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#JoannaMucha">Jesteśmy dzisiaj tuż przed Dniem Kobiet, więc chcę też obiecać wszystkim Polkom, że będą miały refundowane środki antykoncepcyjne, bo nie może być tak, żeby Polka nie miała kontroli nad swoją prokreacją, że piętnastolatki będą mogły samodzielnie pójść do ginekologa, nie będą potrzebowały do tego opiekuna czy rodzica, że powstaną poradnie dla kobiet, które doznały przestępstwa seksualnego, gdzie będzie zapewniona najlepsza możliwa pomoc, że będziemy w końcu miały poród bez bólu i że nigdy, naprawdę nigdy nie wrócimy do tak okrutnych projektów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#MałgorzataGosiewska">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jakub Kulesza, Wolnościowcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#JakubKulesza">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Usłyszeliśmy dzisiaj w trakcie tej dyskusji bardzo wiele o Parlamentarnym Zespole ds. Opieki Okołoporodowej — dziękuję bardzo za wspomnienie — słyszeliśmy dużo o aborcji. Szkoda, że nie usłyszeliśmy bardzo szczegółowo, jakim po prostu bublem ten projekt jest pod kątem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#JakubKulesza">Otóż ten projekt składa się z trzech części. Pierwsza część mówi o tym, czego się zakazuje. Problem w tym, że nie ma żadnych sankcji prawnych do tej części. To jest norma bez sankcji, czyli lege imperfecta, zwykła publicystyka. Żadnego znaczenia prawnego te przepisy nie mają. Druga część są to już zmiany w Kodeksie karnym, rzeczywiście, tylko to jest powielenie już istniejących przepisów. W polskim Kodeksie karnym istnieje typ podżegania czy pomocnictwa w przestępstwach, więc ta propozycja, którą dzisiaj zobaczyliśmy, nie jest w żadnym stopniu poszerzeniem zakresu kryminalizacji. W związku z tym te dwa obszary można wprowadzić, można ich nie wprowadzać, nie mają żadnego wpływu na kwestie karne.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#JakubKulesza">Natomiast trzeci obszar ma już znaczenie, ale jest wyjątkowym absurdem. Co możemy przeczytać? Otóż możemy przeczytać, że tej samej karze… Jest wcześniej wymienione, o jakie informacje chodzi, czyli informacje, które nawołują do przerywania ciąży na terenie kraju i poza jego granicami, lub w przypadkach innych niż wymienione w ustawie informacje o możliwości przerywania ciąży na terenie kraju i poza jego granicami. I uwaga, karze podlega nie tylko ten, kto, że tak powiem, publicznie prezentuje takie informacje, ale także tej samej karze podlega ten, kto w celu rozpowszechnienia produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot lub nośnik danych zawierające treść określoną w § 1. Co to oznacza? To oznacza, że jak w telefonie będę miał numer telefonu do płatnego mordercy, to nie jest to przestępstwo, nie pójdę siedzieć na 2 lata, ale jak będę miał numer telefonu do kliniki aborcyjnej, tak, to będzie już przestępstwo i będę mógł iść do więzienia.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#JakubKulesza">Rozumiem dyskusję o ochronie życia, ale to już jest zbyt daleko idąca ingerencja po prostu w wolność słowa, której żaden wolnościowiec nie może poprzeć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, poseł niezależna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#HannaGillPiątek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Fanatyczni radykałowie znowu rękami pani Kai Godek próbują dokonać kolejnego zamachu na prawa człowieka wobec połowy społeczeństwa w roku wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ona jest samodzielna, proszę mi wierzyć.)</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#HannaGillPiątek">Ten ciernisty kwiat z drutu kolczastego w przeddzień 8 marca jest pokazem buty i arogancji w stosunku do naszego bezpieczeństwa. Ofensywa ideologiczna skrajnej prawicy gra na nutach kremlowskiej dezinformacji. Śmierć kobiet nazywa ochroną życia, prawa człowieka — ideologią, a gnębionym i zastraszanym mniejszościom odmawia się nazywania ich ludźmi. Stąd nie dziwi bijąca z wystąpienia przedstawiciela wnioskodawców tak pogłębiona znajomość pojęć wziętych wprost z ideologii totalitarnych, granicząca wręcz z fascynacją.</u>
          <u xml:id="u-415.3" who="#HannaGillPiątek">Ten projekt jest tak bezsensowny, że aż szkoda o nim gadać. Choćby z tego powodu, że przecież połowa ciąż naturalnie kończy się poronieniem samoistnym, często nieświadomym. A więc według pani Godek choćby za wiedzę o tym należałoby wsadzić do więzień wszystkie Polki w wieku reprodukcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-415.4" who="#HannaGillPiątek">Naprawdę wystarczy już ofiar — naszych córek, sióstr, żon, przyjaciółek i matek. Lekarze w demokratycznym państwie nie mogą bać się ratować życia kobiet. Czy po ginekologach i położnikach, którzy zostali zastraszeni przez prokuraturę i działania służb, teraz pora na aktywistki, które informują o możliwości dokonania legalnej aborcji? Czy naprawdę prawo Polek do samodecydowania o własnym ciele ma zostać do końca pogrzebane, tak jak chcą tego ortodoksi i bigoci? Nie, bo Polska to demokratyczny kraj w Unii Europejskiej, a nie republika wyznaniowa wzorowana na islamskich satrapiach. W zdumienie wprawiają fascynacje Wschodem środowisk skrajnej prawicy. Jak wam się w Polsce nie podoba, to proszę, Putin zaprasza. A nasze służby specjalne zamiast sprawdzać źródła finansowania inspiratorów, ciągłego podpalania podwalin praw człowieka w Polsce zajęte są zajmowaniem dokumentacji lekarskich w gabinetach ginekologicznych. A Polki są bezbronne. Rzeczpospolita abdykowała w obronie ich praw i bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-415.5" who="#HannaGillPiątek">Panowie! Porozmawiajcie z żonami, a nie z biskupami — tu mówię do panów z Konfederacji. Czy naprawdę jesteście tak naiwni, myśląc, że uda się Polki przymusić do rodzenia dzieci za wszelką cenę? Odpowiedzią jest nasz strajk reprodukcyjny i krach demograficzny. Nie będziemy rodzić w kraju, w którym można to przypłacić życiem. Aborcja, jak każdy inny zabieg medyczny, powinna być bezpieczna i legalna, a prawo do informacji jest prawem człowieka.</u>
          <u xml:id="u-415.6" who="#HannaGillPiątek">Pani Marszałek! Składam wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-415.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-415.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Elżbieta Witek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Pawła Szramkę, posła niezrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#PawełSzramka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że niektóre osoby sądzą, że jeśli zamiecie się problem pod dywan, to tego problemu nie będzie. Niestety tak się nie dzieje. I w tak ważnej kwestii potrzebujemy odpowiedzialnych decyzji, odpowiedzialnego prawa. Natomiast ta ustawa niestety z odpowiedzialnością nie ma nic wspólnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pani poseł Joanna Senyszyn, Lewica Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Lewicy Demokratycznej uznaje obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży za kolejny krok wrogów kobiet, którzy owładnięci antyaborcyjną obsesją już sami nie wiedzą, czego jeszcze zabronić przede wszystkim niezamożnym kobietom. Bo trzeba mieć świadomość, że ustawowy zakaz aborcji stanowi instytucjonalną przemoc wobec kobiet, ale zarazem wchodzi w zabroniony konstytucyjnie zakres dyskryminacji ze względu na poziom zamożności. Kobiety zamożne nie mają problemu z usunięciem ciąży, a biedne mają, bo nie stać ich na wydatek kilku tysięcy złotych w polskim podziemiu aborcyjnym, które zostało stworzone właśnie przez ustawę z 1993 r. i lobbuje niewątpliwie za istnieniem dalszych zakazów. Nie stać ich na wyjazd za granicę lub zakup farmakologicznych środków poronnych.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#JoannaSenyszyn">Projekt ustawy jest sprzeczny z art. 19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, który mówi, że każdy człowiek ma prawo do wolności opinii i wyrażania jej. Prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechnienia informacji i poglądów wszelkimi środkami, bez względu na granice. Projekt ustawy jest sprzeczny z art. 11 Karty Praw Podstawowych, dotyczącym wolności wypowiedzi informacji. Każdy ma prawo do takiej. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. I wreszcie Projekt ustawy jest sprzeczny z art. 54 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechnienia informacji. A więc musimy mieć świadomość, że zakaz informacji tak naprawdę wyprowadza Polskę z Unii Europejskiej, ponieważ Karta Praw Podstawowych jest integralnym elementem traktatu lizbońskiego. Projekt ustawy jest także sprzeczny z Konstytucją Rzeczpospolitej.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#JoannaSenyszyn">Czy rzeczywiście Polska musi iść drogą Putina i drogą Rosji, zabraniając Polkom nawet informowania o tym, do czego mają prawo? Bo przecież musimy mieć świadomość, że Polki mają prawo wiedzieć o legalnej aborcji, mają prawo do edukacji seksualnej, mają prawo dostępności do środków antykoncepcyjnych. Niestety nasze państwo nam tego zabrania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#ElżbietaWitek">Zakończyliśmy wystąpienia klubowe i kół.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zgłoszonych do zadawania pytań została zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#ElżbietaWitek">Rozpoczyna pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pani poseł, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pytanie dotyczy ustawodawców takich projektów, tzn. tych, którzy planują taki projekt ustawy. Ale tak naprawdę nie wiem, czy warto ich pytać, dlatego że oni są owładnięci obsesją i w związku z tym nie myślą logicznie, skoro taki projekt przedstawiają. Czy rzeczywiście jesteście lobbowani przez antyaborcyjne podziemie? Bo już w poprzednich projektach ustaw tak to wyglądało. A teraz: Dlaczego chcecie się kierować rozwiązaniami, które są w putinowskiej Rosji, i dlaczego chcecie zabronić Polkom dostępu do informacji? Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WandaNowicka">Pseudoprojekt pani Godek o niewątpliwie totalitarnych korzeniach jest karykaturą ustawy, bo jedynym jego celem jest szkodzenie kobietom, a u jego źródeł są fanatyzm i chęć zniewolenia Polek.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: O czym pani mówi?)</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#WandaNowicka">Zajadłym fundamentalistom nie wystarcza całkowity zakaz aborcji. Za nic mają śmierci kobiet w wyniku haniebnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Marzy im się zakaz protestów społecznych na ulicach, kary więzienia za edukację seksualną. Teraz chcą wsadzać do więzienia osoby informujące o możliwości przerwania ciąży. Co dalej? Może wieloletnie kary więzienia dla kobiet jak w Nikaragui? Ale to nie tylko w głowie tej pani roją się haniebne antykobiece projekty. Zakaz aborcji z uwagi na wady płodu został wprowadzony z inicjatywy PiS-u i przez PiS-owskich funkcjonariuszy w tzw. Trybunale Konstytucyjnym. Bo Godek próbuje szkodzić kobietom, a wyście realnie zaszkodzili. I nawet jeśli odrzucicie ten projekt, to i tak nie uda wam się odkleić od antykobiecej twarzy Kai Godek.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-423.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepszą kobietą jest niż ty, kobieto.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#MonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie! Aborcja to prawo człowieka.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: A prawo dziecka?)</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#MonikaFalej">Prawa człowieka są niezbywalne, przyrodzone i wynikają z podstawowej ludzkiej godności.</u>
          <u xml:id="u-425.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Dziecko nie jest człowiekiem?)</u>
          <u xml:id="u-425.4" who="#MonikaFalej">Nie chcesz aborcji, nie rób jej sobie, nie ma najmniejszego problemu. Ale nie zmuszaj innych kobiet do cierpienia, tak jak teraz próbujecie to robić. To jest bardzo proste. Zawsze znajdą się faceci w garniturach czy w sutannach, czy demony, tak jak pani Godek, które będą wkładać swoje łapy w naszej ciała w ciała naszych córek, sióstr i matek. Będą mówić wam, że nie możecie decydować o sobie. Polki i tak będą robić aborcje, robiły, będą robić, bo to się akurat dzieje. Bogate będą wyjeżdżać za granicę, ale biedne będą cierpieć w podziemiu. Będą tam robić zabiegi, które będą szkodzić ich zdrowiu. Chcę wam jasno powiedzieć: w Lewicy będziecie mieć wsparcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#MonikaFalej">Będą informacje na naszych social mediach, tam dostaniecie tę informację. Nie boimy się waszych kar ani waszych projektów.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#AgnieszkaDziemianowiczBąk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polkom w aborcji nie powinny pomagać organizacje pozarządowe, działaczki kobiece, NGO-sy z zagranicy. Polkom w aborcji — dostępnej, bezpłatnej i legalnej, a przede wszystkim bezpiecznej — powinno pomagać ich własne państwo. Ale tak długo, jak długo rządzą w Polsce prawicowi fanatycy, to my, kobiety, musimy pomagać sobie nawzajem. Ja nie będę się zwracać do wnioskodawców tego barbarzyńskiego projektu. Chcę się zwrócić do wszystkich Polek, wszystkich tych kobiet, od których ich własne państwo się odwróciło, skazując je na lęk i cierpienie. Nie jesteście same. Poselska sieć ratunkowa powstała dla was. Razem z Federą my, posłanki Lewicy, pomagamy i będziemy pomagać kobietom, które potrzebują aborcji. Potrzebujecie wsparcia, dzwońcie, jesteśmy dla was.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Katarzyna Ueberhan, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czy Polska to kraj, w którym ryby i kobiety głosu nie mają? Nie, nie zamkniecie nam ust. Jeśli zakażecie mówić o aborcji, będziemy informować Polki my, posłanki Lewicy, tu, z mównicy sejmowej, o tym, że samodzielnie wykonana aborcja farmakologiczna jest w Polsce możliwa, legalna i bezpieczna. To o dostępie do legalnej, bezpiecznej aborcji powinniśmy teraz debatować. W Polsce trwa przed sądem sprawa aktywistki za pomoc w aborcji. Pierwsza taka w Europie sprawa polityczna, sprawa Justyny Wydrzyńskiej, sprawa z empatii. Justyna pomaga, tak jak każda z nas. Pomagałyśmy, pomagamy i pomagać będziemy w aborcjach i w informowaniu o nich. Informowałyśmy, informujemy, informować będziemy o tym, jak bezpiecznie wykonać aborcję. Mówiłyśmy, mówimy i mówić będziemy: „Masz prawo wiedzieć, jak wykonać aborcję, masz prawo decydować o tym, czy chcesz być w ciąży”. Nie zamknięcie nam ust.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#GrzegorzBraun">Państwa tutaj chroni immunitet materialny, ale to nie zmienia faktu, pani marszałek, że tutaj podżega się do przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, to jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#GrzegorzBraun">Z tej mównicy dziś wieczorem systematycznie nawoływano do łamania prawa, które choć mnie osobiście nie zadowala, obowiązuje w Rzeczypospolitej Polskiej, i myślę, że to domaga się reakcji Prezydium, które w innych przypadkach bywa nadaktywne.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#GrzegorzBraun">Pytanie do sprawozdawcy. Jeszcze raz bardzo dziękuję za uzasadnienie tego pięknego w swej prostocie projektu. Pytanie o te statystyki. Wspomniał pan, że zaledwie 7% spraw wniesionych trafia na taśmę produkcyjną wymiaru sprawiedliwości. Czy może pan to rozwinąć i powiedzieć, jak to wygląda w liczbach? Ile jest przypadków zgłaszanych, ile doczekało się procedowania i ilu przestępców,…</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#GrzegorzBraun">…zbrodniarzy ukarano?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Teresa Glenc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#TeresaGlenc">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prawo powinno chronić przede wszystkim obywateli, ze szczególnym uwzględnieniem tych najbardziej bezbronnych.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#TeresaGlenc">Dzieci w okresie prenatalnym to bezsprzecznie istoty najbardziej niewinne i bezbronne.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-435.4" who="#TeresaGlenc">Czy i w jaki sposób zapisy proponowanej ustawy zapewnią pełniejszą ochronę życia dzieci w pierwszym stadium rozwoju? To pytanie do wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-435.5" who="#TeresaGlenc">Przerwanie ludzkiego życia przed urodzeniem jest brutalną ingerencją w instynkt macierzyński. Tak, kochane panie, jesteście matkami i powinnyście o tym wiedzieć, że to jest brutalna ingerencja w instynkt macierzyński. Czy proponowane zapisy tej ustawy będą narzędziem wsparcia kobiet w ciąży, by uniknąć dramatów — i tu, uwaga — ogromnych dramatów dotyczących ogromnego bólu psychicznego, jakim jest syndrom poaborcyjny, zespół, na który cierpią osoby, które wykonały aborcję?</u>
          <u xml:id="u-435.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#PaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ten projekt jest zły, ten projekt jest niebezpieczny i jak najszybciej powinien zniknąć z Sejmu. To właśnie takie projekty doprowadziły do tego, że dzisiaj Polki w obawie o swoje życie i zdrowie jeżdżą po świecie, szukając pomocy, bo w Polsce bardzo często tej pomocy na czas otrzymać nie mogą. To właśnie Agnieszka z Częstochowy, Izabela z Pszczyny przypłaciły swoim życiem przez działalność takich osób jak pani Kaja Godek, fundamentalistów, a niektóre kobiety przypłacają swoim zdrowiem.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Brednie.)</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#PaulinaHennigKloska">To takie projekty doprowadziły do tego, że dzisiaj mamy najniższy po II wojnie światowej wskaźnik dzietności, bo to m.in. przez was Polki boją się dziś rodzić dzieci i zachodzić w ciążę. Będziemy odrzucać ten projekt w pierwszym czytaniu, bo on jest niedorzeczny i nigdy nie powinien zostać poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam, pani poseł Małgorzata Kidawa-Błońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#MałgorzataKidawaBłońska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Co jakiś czas w naszym Sejmie pojawia się pani Kaja Godek ze swoim kolejnym projektem ustawy. Kolejna ustawa, która wprowadza obostrzenia, kary, zakazy, kary więzienia. Ustawy są coraz bardziej restrykcyjne, ale nie rozwiązują żadnego problemu, z którym borykają się Polki. Nie stwarzają tego, że Polska staje się bezpieczniejsza dla kobiet, bo to są ustawy przeciwko bezpieczeństwu kobiet, przeciwko zdrowiu kobiet, przeciwko wolnemu wyborowi kobiety. Słuchajcie, uwierzcie, że kobieta potrafi sama podejmować decyzję. A jeżeli tak wszyscy martwimy się — bo wszyscy martwimy się o to i chcemy, żeby kobiety w Polsce czuły się bezpiecznie — to przygotujmy to i zastanówmy się, jak pomóc kobietom, które zmagają się z niepłodnością, które są ofiarami gwałtu, które mają dzieci z niepełnosprawnościami, które samotnie wychowują dzieci albo popadły w skrajną biedę. Zastanówmy się, jak pomagać tym kobietom. Zastanówmy się… Bo tutaj mówi się: pomagajmy najsłabszym. To pomagajmy tym kobietom, które znajdują się w szpitalu, mają dwójkę dzieci w domu i lekarz nie udziela im pomocy, dlatego że boi się podjąć decyzję, i te kobiety umierają.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#MonikaRosa">Aborcja była, aborcja jest i aborcja będzie. O aborcjach będziemy mówić, w aborcjach będziemy pomagać i aborcje będziemy robić. Aborcja w Polsce jest możliwa dzięki organizacjom pozarządowym, a powinna być możliwa dzięki temu, że państwo zapewnia legalną, bezpieczną, dostępną i darmową aborcję.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Nawoływanie do przestępstwa.)</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#MonikaRosa">Co najmniej 100 osób dziennie dokonuje aborcji dzięki tabletkom, dzięki pomocy organizacji pozarządowych. Kiedy skończy się wasza zła, okrutna i nieludzka władza, aborcja w Polsce będzie legalna, bezpieczna, darmowa i dostępna, bez klauzuli sumienia.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: A my będziemy w więzieniach… Co pani mówi?)</u>
          <u xml:id="u-441.5" who="#komentarz">(Poseł Teresa Glenc: Co pani wie, co będzie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#AleksandraGajewska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To wielki wstyd dla państwa polskiego, że pani Godek, zamiast być na marginesie debaty publicznej, dzisiaj w polskim parlamencie prezentuje swój projekt oparty na nieludzkich, pełnych nienawiści bredniach. Chcę pani powiedzieć jasno: pani chore fantazje nie będą decydowały o prawach, wolnościach, zdrowiu i życiu kobiet. Powiem pani jeszcze jedno: to, że jest pani elementem całego systemu upokarzania ludzi, nie ochroni pani przed odpowiedzialnością za wszystkie pani słowa i za wszystkie pani czyny.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Co ty mówisz? Jakim elementem?)</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#AleksandraGajewska">Tak, to jest, proszę państwa, system. Wyrok pseudotrybunału, po którym fanatycy, wiwatując, podrzucają panią Godek do góry. Wyrazy poparcia płynące z Kościoła. Politycy, którzy załatwiają posady pani Godek. To jest system. To wy odpowiadacie za to co, że ta pani jest dzisiaj na sali, że w Polsce panuje nieludzkie prawo. Wczoraj wymyśliliście więzienie za aborcję, dzisiaj — za informowanie o niej.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Glenc: Zastanówcie się, kto was popiera.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 22 292 25 97 to numer Aborcji bez Granic.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Druga mądra.)</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#MałgorzataTracz">Jeśli ktoś potrzebuje pomocy, może zadzwonić i uzyskać pomoc. To numer, który skutecznie wyręcza państwo w udzielaniu pomocy, numer, który spędza sen z powiek pani Godek, czego przykładem jest procedowany dzisiaj projekt. Zapisy tej ustawy uderzają w osoby niosące pomoc, w osoby takie jak Justyna Wydrzyńska, która już od miesięcy zmaga się z aparatem represji tej władzy. Za to, że bezinteresownie pomogła innej kobiecie. Wiem, że przedstawiciele komitetu i niektórzy zasiadający w tych ławach marzą tylko o tym, aby Polkom zgotować drugi Gilead z „Opowieści podręcznej”, ale nie ma takiej opcji. Aborcja była, jest i będzie, a legalna aborcja to nasze prawo.</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#AgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Nie będę zwracała się do pani Kai Godek, bo wiemy, że ona tutaj robi tylko i wyłącznie kampanię wyborczą i wie, że ten projekt nie przejdzie. Ale zwrócę się do mojej prawej strony, bo tak naprawdę to wy jesteście prowodyrami tej żenującej dyskusji, bo to przez was dzisiaj kobiety cierpią. Niechciane ciąże będą na świecie niezależnie od tego, jak bardzo restrykcyjne prawo będziecie chcieli wprowadzić. Aborcja nie zniknie, nawet jeśli będziecie aresztować karty w gabinecie ginekologicznym, tak jak miało to miejsce w Szczecinie. Aborcja nie zniknie, bo nie możemy zmuszać kobiet do tego, żeby rodziły ciężko uszkodzone płody. Aborcja nie zniknie, bo kobiety mają prawo decydować o sobie.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#AgnieszkaPomaska">I jeszcze jedno: tak jak widzieliśmy hipokryzję w fundacji Ordo Iuris — wiemy, o czym mówimy — tak samo zwracam się do was. Uważajcie, co mówicie i co robicie, bo pewnie w waszych szeregach tej hipokryzji również nie brakuje. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-447.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Spójrzcie na siebie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Gdzie są granice waszej nienawiści w stosunku do kobiet? Zabraliście kobietom prawo do macierzyństwa, zabierając in vitro finansowane z budżetu państwa. Zabraliście antykoncepcję awaryjną, bez recepty z pobudek czysto ideologicznych. Zabraliście kobietom w dramatycznych sytuacjach prawo do usunięcia ciężko uszkodzonego płodu.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziecka, nie płodu.)</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#KatarzynaLubnauer">Skazujecie je na obserwację cierpienia umierających dzieci. I teraz po raz kolejny chcecie zabrać coś kobietom. Tak, być może nie przegłosujecie tego projektu, ale tylko dlatego, że zbliżają się wybory i wiecie, że kobiety by się za to zemściły przy urnach. Ale chciałam zapewnić, że nadejdzie kres tego łajdactwa i kobiety w Polsce będą miały bezpieczną, legalną aborcję. My do tego doprowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-449.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Tak jest, no pewnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Elżbieta Gapińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#ElżbietaGapińska">Kiedy przeczytałam o tej inicjatywie ustawodawczej, to naprawdę pomyślałam, że to jest żart, bo ciężko jest uwierzyć, że nie zauważyliście, że żyjemy w XXI w., kiedy codziennie mamy dostęp do ogromnych ilości informacji zawartych w Internecie. Może rozwińcie się bardziej i zaproponujcie zablokowanie całego Internetu, żeby informacje o aborcji nie mogły dotrzeć do Polek? Serio myślicie, że możecie ustawą zamknąć Polkom usta? Przez takie pomysły jak te, które w tej chwili prezentuje pani Kaja Godek, wiele młodych polskich kobiet boi się zajść w ciążę. Wasza propozycja to standardy krajów autorytarnych, gdzie zamyka się ludzi w więzieniu za to, że mają własne zdanie, ale to nie są standardy europejskie: kontrolować, zamykać, narzucać swój światopogląd, ale gdy ktoś buntuje się, to karać więzieniem, a macie możliwości dowiedzieć się o tym, bo jak nie Pegasus, to inny podsłuch albo życzliwy sygnalista, albo CBA w gabinecie ginekologicznym. I tak, winny czy niewinny, i tak wyląduje w więzieniu. Przestańcie atakować kobiety, zostawcie nas w spokoju.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Przestańcie zabijać dziewczynki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Katarzyna Maria Piekarska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Pani Marszałek! Polska to nie jest kraj przyjazny kobietom. Jak bardzo trzeba nienawidzić kobiety, aby w ogóle przygotować taki projekt? Jak bardzo trzeba nienawidzić kobiety, aby przepisy penalizujące informację dotyczącą możliwości bezpiecznego przerwania ciąży wzorować na propagowaniu faszyzmu i nienawiści? Bo to są te przepisy. Jak bardzo trzeba nienawidzić kobiety, aby za samo posiadanie ulotki z numerem telefonu, który przed chwilą pokazywała tutaj pani posłanka Rosa, skazywać na 2 lata więzienia? To jest po prostu jakiś skandal.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Za…telefonu…)</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#KatarzynaMariaPiekarska">To proszę przeczytać, panie pośle, dokładnie ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#KatarzynaMariaPiekarska">Mam wrażenie, że tutaj trwa jakiś wyścig. Może jest jakiś konkurs ogłoszony, o którym my nie wiemy, pt. Kto bardziej przyłoży kobietom? I tutaj widzę, że jest rywalizacja: pani Kaja Godek kontra pani prezes nieprezes Przyłębska. Kto zwycięży? Zobaczymy. Mam nadzieję, że zwyciężą kobiety.</u>
          <u xml:id="u-453.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od pamiętnego orzeczenia pseudo-Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r. Polska przypomina łódź na wzburzonym morzu. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego rozwiązała worek pełen ogromu nieszczęść i tragedii kobiet, ale też różnych skrajnych pomysłów i projektów dotyczących aborcji, z czym mamy dzisiaj właśnie do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Destrukcyjny organ Julii Przyłębskiej swoim orzeczeniem wprowadził niezgodę wśród Polek i Polaków. Coś, co z trudem zostało wypracowane i zaakceptowane też w niełatwej atmosferze, jest teraz systematycznie niszczone. Większość Polaków, nawet jeżeli sama nie akceptuje aborcji, uważa, że nie ma w tej kwestii prawa narzucać swego zdania innym, tym, którzy myślą inaczej i coś innego chcą zrobić w kwestiach dotyczących ich samych. Tyle mówi się o demografii, o spadającej liczbie urodzeń, a Polki po prostu boją się zachodzić w ciążę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Tadeusza Woźniaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#TadeuszWoźniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#TadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Drodzy Państwo! Drogie Panie przede wszystkim! Jutro wasze święto. W art. 2 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka — podkreślam: w polskiej ustawie, w obowiązującym polskim prawie, systemie prawnym — mogą panie przeczytać, że dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności. Powiedzcie, dlaczego chcecie mordować dzieci. Czy dziecko to nie człowiek? Według was dziecko to jednak nie człowiek, bo polska ustawa mówi, że to jest człowiek.</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#TadeuszWoźniak">Ja uważam, że należy zakazać propagowania zbrodniczej aborcji, tak jak zakazane jest propagowanie zbrodniczego faszyzmu i zbrodniczego komunizmu. Ale żeby nie było tak, że tylko ja jestem tym oszołomem, bo już nie raz słyszałem na swój temat takie wypowiedzi z waszej strony, to pragnę wam powiedzieć, że pani Kolenda-Zaleska i pani Brygida Grysiak, wasze gwiazdy z TVN, w bardzo zdecydowany sposób opowiadały się przeciwko aborcji. Mówią o pani Czubaszek, że po prostu postradała zmysły…</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#TadeuszWoźniak">…i chwaliła się — podobnie jak polskie posłanki na tej sali się tym chwaliły — że zamordowała własne dziecko.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan nie wie, o czym mówi.)</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Mam troje dzieci, więc chyba jednak tak.)</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Sam je pan urodził?)</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Marię Kurowską.</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#MariaKurowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aborcja to jest zabójstwo i projekt tej ustawy jest dobry. Aborcja to nie tylko zabójstwo. Aborcja to piekło kobiet. Bo co może być gorszego od tego, że kobieta zabije własne dziecko, a potem chodzi z tą świadomością?</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#MariaKurowska">Bycie matką to największe szczęście i każda matka, która doświadczyła urodzenia dziecka, to wie. Natomiast gdy słucham was, koleżanki z Lewicy, z opozycji, to się zastanawiam, bo przecież wasze dzieci słuchały albo będą słuchać tego, co mówicie. To, jak walczycie o to, abyście mogły zabijać własne dzieci, zostaje w przestrzeni publicznej. I oby was nie spotkało to, co kiedyś tę dziennikarkę, która walczyła o to, aby dzieci niepełnosprawne się nie rodziły, aby je zabijać, przyszła do domu i zobaczyła zapłakaną córeczkę, bo też miała niepełnosprawną córeczkę. I córeczka jej powiedziała: Mamusiu, to ty byś mnie zabiła? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Wolnościowcy.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#DobromirSośnierz">Szczerze mówiąc, już miałem nie przychodzić na tę debatę, żeby nie słuchać tych diabolicznych jęków powtarzanych z jednej debaty na drugą. Ale właśnie jedna z kobiet mnie poprosiła, żebym przyszedł i powiedział, po raz kolejny przypomniał wam, feministkom, że nie mówicie w ich imieniu. Nie macie prawa mówić w imieniu kobiet.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#DobromirSośnierz">Wydawałoby się, że jest granica obłędu, że człowiek zderza się z rzeczywistością, wchodzi prosto na ścianę i stwierdza, że jego światopogląd wymaga jednak korekty. Ale wy mówicie do pani Kai Godek, do posłanek z PiS-u, które tu wychodzą, że one nienawidzą kobiet. Czy jest jakaś granica obłędu? One same siebie nienawidzą?</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Chcemy, żeby kobiety miały wybór, nie zakaz. Zrozum to, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#DobromirSośnierz">Czy wy macie coś nie po kolei w głowie?</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-463.5" who="#DobromirSośnierz">Problem jest gdzie indziej. Problem jest w tym, co krzyczała tutaj pani Tracz; w czasie gdy ktoś tam przemawiał, pani Tracz krzyczała: Nie ma czegoś takiego jak instynkt macierzyński. Wy po prostu reprezentujecie takie kobiety. Zwyrodniałe baby.</u>
          <u xml:id="u-463.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-463.7" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Wybór, nie zakaz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Agnieszka Górska.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, panie pośle i pani poseł! Panie pośle, pani poseł!</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, panie pośle Sośnierz, czy pan słyszy, co ja mówię? Panie pośle Sośnierz!</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-464.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 30 do godz. 19 min 33)</u>
          <u xml:id="u-464.8" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-464.9" who="#ElżbietaWitek">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 9. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-464.10" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pani poseł Agnieszka Górska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#AgnieszkaGórska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aborcja to zabójstwo. To fakt.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#AgnieszkaGórska">Prawo do życia to prawo każdego człowieka i każdego Polaka gwarantowane w konstytucji — nie do zabijania, ale do życia. Z ust opozycji często pada hasło wolności. Gdzie jest wasza granica wolności? Czy w imię wolności nawołujecie do zabijania? Deklarowane tu puste hasła wypowiadane z tak ogromną nienawiścią przez kobiety, przez matki budzą po prostu przerażenie. Dlaczego przeszkadzają wam małe, niewinne dzieci? Małe rączki, nóżki, które podczas zabiegu aborcji są niejednokrotnie rozrywane, uśmiercane. Dlaczego te niewinne osoby, nienarodzone dzieci, bo to przecież Polki i Polacy, przez was tak bardzo są znienawidzone?</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#AgnieszkaGórska">Zostawiam was z tym obrazem i z myśleniem o czynach, do których nawołujecie. Tak dla życia, nie dla zabijania.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pan poseł Piotr Uściński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#PiotrUściński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej — każdy ma prawo do życia. Polska konstytucja również chroni życie każdego człowieka. Dlaczego wy, którzy nosiliście kiedyś na tej sali koszulki z napisem: konstytucja, nie chcecie chronić polskiej konstytucji, nie chcecie chronić przepisów międzynarodowych, nie chcecie chronić życia dzieci nienarodzonych?</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#komentarz">(Poseł Aleksandra Gajewska: Szkoda, że nie chronicie żyjących dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#PiotrUściński">W 2013 r., to już 10 lat temu, złożyłem do prokuratury wniosek o ściganie jednego z portali, jednej z przeglądarek internetowych, która reklamowała aborcję, reklamowała turystykę aborcyjną: umieszczała w Polsce płatną reklamę i jeszcze zarabiała na tym pieniądze. Portal zarabiał pieniądze na reklamie aborcji. I co się wtedy okazało? Nie ma żadnych przepisów. Tutaj, w tej Izbie, odpowiadał wiceminister sprawiedliwości Platformy, że nie ma przepisów, które mogą przeciwdziałać temu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#ElżbietaWitek">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, mam tylko jedną prośbę do was. Jest nas niewielu na sali. Każdy z obecnych na sali ma prawo do wypowiedzenia własnego poglądu. I bardzo proszę, żeby nie stosować takich technik. Ja też jestem kobietą i nie chcę, żeby ktoś wypowiadał się w moim imieniu. Ja mogę mieć inne poglądy, ale respektuję wszystkie. Macie prawo je wypowiedzieć, ale bardzo proszę o to, żebyśmy się zachowywali… Po to jest ten Sejm, po to jest ta debata, żeby te poglądy wyrazić, a potem rozstrzygnąć wszystko w głosowaniu. Na tym polega demokracja. I proszę państwa o zachowanie spokoju.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-468.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Babalski: Brawo, pani marszałek!)</u>
          <u xml:id="u-468.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo o zabranie głosu zastępcę przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej panią Kaję Godek.</u>
          <u xml:id="u-468.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-468.7" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, wniosek formalny na końcu. W tej chwili jesteśmy w trakcie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-468.8" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#KajaGodek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Nie rozmawiamy dzisiaj o aborcji w sytuacjach ekstremalnych. Rozmawiamy o aborcji na życzenie. Żebyście mieli świadomość, o czym jest ta debata. To jest debata o aborcji na życzenie, o aborcji: bo tak, bo sobie chcę, bo ja sobie kiedyś zrobiłam, to teraz namówię jak najwięcej młodych dziewczyn, które są jeszcze nieuformowane, które może są w jakiejś głupiej sytuacji przez głupie zachowanie, ja sobie je namówię. O tym dzisiaj rozmawiamy.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#KajaGodek">I drodzy państwo, pojawiło się kilka wątków. Wolność słowa. Uwielbiam jak spadkobiercy PZPR mówią na tej Izbie o wolności słowa. Uwielbiam, jak Lewica mówi o wolności słowa. Mam jeszcze kilka pootwieranych procesów za wypowiedzi. Państwo wtedy nie krzyczą. Nawet tu są osoby, które mnie sądzą za wypowiedzi, chociaż te wypowiedzi w ogóle ich nie dotyczyły. I to jest standard. Robicie to z bardzo wieloma działaczami, z bardzo wieloma osobami, które się wypowiadają przeciwko aborcji, przeciwko homolobby, przeciwko różnym patologiom, które Lewica ze sobą przynosi do życia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#KajaGodek">I teraz tak, szanowni państwo, to nie jest powielenie przepisów, co bardzo mocno chcę podkreślić. Drodzy państwo, raport z prokuratur. Odpowiedziało nam w terminie 70% prokuratur. Widzimy, jak wygląda ściganie aborcji w Polsce. W sumie w latach 2018–2022, czyli w latach jeszcze przed wyrokiem TK i po wyroku TK, na 887 zgłoszeń w prokuraturach wyroki zapadły w 61 sprawach. I są to naprawdę skrajne przykłady. Np. w Łodzi — 131 zgłoszeń, 13 aktów oskarżenia skierowanych do sądu, tylko 7 skazań. To jest mniej niż 10%. W Poznaniu — 64 zgłoszenia, 5 aktów oskarżenia do sądu, 4 skazania. W Warszawie — 166, 5 aktów oskarżenia do sądu. W przypadku 166 zgłoszeń ludzi, którzy zobaczyli, że dzieje się coś złego, poszli z tym do prokuratury, 5 razy skierowano akt oskarżenia do sądu. I jak popatrzymy na mapę w przypadku prokuratur, jak te prokuratury odpowiadają, ile jest tych spraw i ile jest skazań, to zobaczymy, że to nie jest kwestia jakiegoś jednego prokuratora, który gdzieś siedzi i wszystkie sprawy uwala. To jest problem systemowy. Te przepisy trzeba uszczegółowić po to, żeby realnie chronić życie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-469.3" who="#KajaGodek">I teraz kolejne wątki. Trochę się zastanawiałam, czy posłanki Lewicy pokażą, o co chodzi w tym projekcie. Tak, pokazały oczywiście. Tak, powinny panie iść do więzienia za promowanie tutaj telefonu śmierci, za informowanie, w jaki sposób zabić człowieka. Tak, panie powinny iść do więzienia.</u>
          <u xml:id="u-469.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-469.5" who="#KajaGodek">Oczywiście panie chroni immunitet, ale wszystkie inne osoby immunitetu nie mają. A wam rzeczywiście trzeba by te immunitety cofnąć. Bardzo dziękuję, niektóre wystąpienia bardzo dobitnie pokazały, że dzisiaj mamy do czynienia w Polsce z poważnym problemem. Czy jesteście dotowani…</u>
          <u xml:id="u-469.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Tak, z finansowaną przez ruskich akcją po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-469.7" who="#KajaGodek">Zrzecze się pan immunitetu? Bo ja chciałabym pana za to pozwać. Zrzecze się pan?</u>
          <u xml:id="u-469.8" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: A o czym ja mówiłem?)</u>
          <u xml:id="u-469.9" who="#KajaGodek">Powiedział pan w tej chwili, że jesteśmy finansowani z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-469.10" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Słuchała pani? Niech pani dobrze słucha. Akcja ruskich trolli.)</u>
          <u xml:id="u-469.11" who="#komentarz">(Głos z sali: …tylko wiedz, co mówisz.)</u>
          <u xml:id="u-469.12" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Właśnie dokładnie to powiedziałem: Mamy do czynienia z akcją ruskich trolli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, bardzo proszę. Prosiłam o to, prawda?</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#KajaGodek">Padły pytania o finansowanie, przez kogo jesteśmy finansowani. Jesteśmy organizacją finansowaną przez obywateli, którzy widzą, że trzeba zrobić porządek w sprawie ochrony życia w Polsce. Nie ukrywamy tego, że mamy koszty. Mówimy o tym. Ludzie nam wpłacają, dlatego że widzą te akcje, widzą, że trzeba wesprzeć obronę życia. Od razu mówimy, że jeżeli ten projekt dzisiaj zostanie odrzucony, to rozpocznie to debatę o aborcji. Tylko ta debata nie będzie się toczyła w Sejmie. Będzie się toczyła w okręgach. Od razu mówimy, że koszty tej debaty na ulicach i w Internecie wynoszą 70 tys. Nie ukrywamy tego przed nikim. Liczymy na to, że obrońcy życia będą wpłacać, żeby taką debatę i taką kampanię prowadzić.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#komentarz">(Część posłów trzyma kartki z napisem: Tak dla życia.)</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#KajaGodek">Szanowni Państwo! Kolejny wątek, spadek dzietności. W sprawie spadku dzietności zapraszam na ul. Miodową do ministra Niedzielskiego, bo spadek dzietności miał miejsce przez lockdown. Drodzy państwo, lockdown w gospodarce spowodował, że rodziny nie miały się z czego utrzymać. Niektóre branże były zamknięte przez kilkanaście miesięcy, ludzie nie mieli jak zarabiać pieniędzy. Czy państwo się dziwią, że w takiej sytuacji ludzie nie decydują się na kolejne dzieci? Przecież to jest zupełnie normalne. I kwestia lockdownu w służbie zdrowia, przede wszystkim w opiece okołoporodowej. Czego byliśmy świadkami przez ostatnie 3 lata? Świadkami wyganiania mężów z porodówek, konieczności rodzenia w maskach. Kobiety, które przyjeżdżały, będąc na zaawansowanym etapie porodu, musiały czekać 20 minut, bo lekarze robili test na COVID. Oddzielanie matek od noworodków, wyrzucanie rodziców z OIOM-ów, gdzie leżały wcześniaki, wyrzucanie kobiet, które chciały wejść, odciągnąć pokarm i nakarmić chore dziecko — to wszystko się działo w służbie zdrowia. I państwo później się dziwią, że kobiety nie chcą mieć dzieci? Jak kobiety mogą nie chcieć mieć dzieci? Przecież jest taka fantastyczna służba zdrowia. Po prostu wszystko czeka tylko na to, żeby poprowadzić ciążę i urodzić dziecko. I potem wychodzą takie artystki z Lewicy, stają tutaj i mówią: przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego kobiety nie chcą w Polsce mieć dzieci. To jest po prostu jakaś kpina.</u>
          <u xml:id="u-471.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.4" who="#KajaGodek">Iza z Pszczyny, kobiety z Częstochowy i z Wodzisławia Śląskiego — toczą się postępowania w prokuraturach.</u>
          <u xml:id="u-471.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Śmiszek: Ze Świdnicy.)</u>
          <u xml:id="u-471.6" who="#KajaGodek">Czekam na jakieś klarowne wyjaśnienie, w jaki sposób można ścigać w prokuraturze wykonywanie prawa. Nie, drodzy państwo, te sprawy są w prokuraturze, ponieważ tam prawo złamano.</u>
          <u xml:id="u-471.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.8" who="#KajaGodek">Być może rzeczywiście w niektórych przypadkach się zdarza, że lekarze, chociaż nie mają związanych rąk, myślą, że mają związane ręce, dlatego że państwo z lewej strony każdą śmierć kobiety ciężarnej albo kobiety po porodzie witacie z radością, bo możecie robić swoją kampanię.</u>
          <u xml:id="u-471.9" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Skandal — to, co pani mówi. Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-471.10" who="#KajaGodek">Bo możecie sobie robić kampanię.</u>
          <u xml:id="u-471.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.12" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Dobrze, że pani nie ma immunitetu teraz, bo to są słowa na pozew tak naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-471.13" who="#KajaGodek">I to wy kolportujecie fake news, że lekarze nie mogą ratować kobiety w ciąży w sytuacji zagrożenia życia. Kłamiecie. Dobrze wiecie, że kłamiecie. Czekacie, aż umrą kolejne kobiety. Bierzecie je sobie na sztandary i na ich śmierci robicie swoje kampanie.</u>
          <u xml:id="u-471.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.15" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: To jest skandal, co pani mówi.)</u>
          <u xml:id="u-471.16" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Tak? I was naprawdę wspierają ruskie farmy trolli.)</u>
          <u xml:id="u-471.17" who="#KajaGodek">Być może rzeczywiście kiedyś w szpitalu ktoś, kto nie czytał przepisów, się nie wczytywał, ale usłyszał w telewizji…</u>
          <u xml:id="u-471.18" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Krew na rękach.)</u>
          <u xml:id="u-471.19" who="#KajaGodek">…od kłamliwych przedstawicieli środowisk aborcyjnych, że nie można ratować kobiety w sytuacji zagrożenia życia, jeżeli jest w ciąży, był opieszały w swoich działaniach. I przez to kobiety giną. Ale to jest wasza wina.</u>
          <u xml:id="u-471.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jak można tak kłamać?)</u>
          <u xml:id="u-471.22" who="#KajaGodek">Kazałam koleżankom, które tutaj weszły, włączyć stoper i sprawdzić, po jakim czasie padnie „faszyzm” i „Putin”. W sumie długo, bo chyba z 35 minut, państwo wytrzymali. Ale serio, drodzy państwo, Polska, jeśli nie zrobi porządku z zabijaniem dzieci nienarodzonych, spłynie krwią.</u>
          <u xml:id="u-471.23" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: My jesteśmy za tym, żeby Putin padł. Tym się różnimy.)</u>
          <u xml:id="u-471.24" who="#KajaGodek">Putin popiera aborcję, szanowny panie.</u>
          <u xml:id="u-471.25" who="#KajaGodek">Drodzy Państwo! W sytuacji zagrożenia wojną i w sytuacji, kiedy naród musi zewrzeć szyki, porządek moralny i silne państwo, silny naród to rzeczy absolutnie niezbędne. Jeżeli zaczynamy zabijać najsłabszych i najmłodszych, demolujemy porządek moralny. I to te osoby, które dzisiaj krzyczą za aborcją, robią przysługę wrogom Polski.</u>
          <u xml:id="u-471.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-471.27" who="#KajaGodek">Robią przysługę tym siłom, którym zależy na tym, żeby Polskę zdemolować, bo od tego, że zabija się najsłabszych i najmłodszych, przechodzi się później do tego, że zabija się też innych.</u>
          <u xml:id="u-471.28" who="#KajaGodek">Na koniec: fundujecie kobietom piekło. Fundujecie kobietom piekło, bo aborcja jest piekłem. Jest piekłem dla dziecka, jest piekłem dla kobiety.</u>
          <u xml:id="u-471.29" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Piekłem jest zmuszanie do heroizmu.)</u>
          <u xml:id="u-471.30" who="#KajaGodek">Dlatego teraz mówię do ciebie.</u>
          <u xml:id="u-471.31" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Nie jestem na ty z panią.)</u>
          <u xml:id="u-471.32" who="#KajaGodek">Ty, która dałaś zabić swoje dziecko i wiesz, że to nie było spędzenie zarodka ani usunięcie płodu, wiesz, że oni ciebie użyli, żeby zarobić pieniądze i zrobić swoją politykę, i wykorzystali twoją sytuację i twój kryzys, ty, która płaczesz nocami w poduszkę albo nie możesz rano wstać i normalnie funkcjonować, która patrzysz, jak inne dzieci bawią się i dorastają w twoim otoczeniu, i myślisz nieustannie, jak wyglądałoby twoje dziecko, czy mówiłoby: mama, czy byłoby podobne do ciebie…</u>
          <u xml:id="u-471.33" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Śmiszek: Wyczyściłaś sobie sumienie?)</u>
          <u xml:id="u-471.34" who="#KajaGodek">…czy robiłoby te wszystkie rzeczy, które robią dzieci w twoim otoczeniu, na które codziennie patrzysz, możesz teraz zrobić dwie rzeczy: możesz zostać ze swoim bólem albo możesz zrobić coś dla swojego dziecka. Już mu nie wrócisz życia, oni już doprowadzili cię do tego, że to dziecko zabiłaś, ale możesz oddać temu dziecku sprawiedliwość i uratować kolejne dzieci, na które oni czyhają. Idź na najbliższy komisariat Policji, a najlepiej do prokuratury, i poproś o możliwość zgłoszenia, że nakłoniono cię do aborcji. Jeśli nie wiesz jak, to poproś o wyjaśnienie, jak złożyć takie zgłoszenie. Można znaleźć gotowiec w Internecie, albo można złożyć je ustnie. Pracownicy Policji albo prokuratury powinni spisać to, co powiesz, i na tej podstawie powstanie zgłoszenie podejrzenia popełnienia przestępstwa. Weź ze sobą wydruki maili, SMS-ów, billingi rozmów, zrzuty ekranów z forów internetowych — wszelkie dowody na to, jak kontaktowałaś się z mordercami twojego dziecka. Jeśli jeszcze ją masz, weź kopertę, w której przyszła do ciebie przesyłka. Weź dokumentację lekarską z konsultacji, które miałaś przed aborcją lub po niej, nawet jeśli nie powiedziałaś lekarzowi, co miało miejsce. Weź wyniki testów ciążowych z krwi i moczu na obecność beta HCG sprzed aborcji i z czasu po niej. Wszystko, co ma jakikolwiek związek ze sprawą, wszystko, co posiadasz. Podaj świadków twoich kontaktów z aborterami, jeśli tacy świadkowie byli: nazwisko i dane do kontaktu. To nie muszą być koniecznie świadkowie tego, jak robiłaś te aborcje, ale świadkowie, którzy byli z tobą przed, którzy widzieli twoje zachowanie w trakcie, którzy wiedzieli twoje zachowanie po. Podaj tych świadków, bo ich zeznania i to, co powiesz na temat tego, jak nakłaniano cię do aborcji, będą miały ogromną wagę w przygotowaniu postępowania i w postawieniu zarzutów. Podaj nazwiska osób z grup aborcyjnych, z którymi się kontaktowałaś. One często robią to jawnie i wiadomo, jak się nazywają. Prawdopodobnie portale społecznościowe nie podadzą ich danych, ale to nie szkodzi. Wiele osób, które trudnią się doradztwem w zakresie aborcji i organizują aborcje, mówi o tym jawnie. Weź to wszystko, idź na komisariat lub do prokuratury, działaj. Nie bój się. Prawo cię nie ukarze, ale może uda się skazać ludzi, którzy cię w to wpakowali i zamordowali twoje dziecko. Zrób to dla swojego maleństwa, któremu nie wrócisz życia, ale które na ciebie patrzy. Pewnie już ci wybaczyło, kocha cię i ci kibicuje. Działaj. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-471.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#ElżbietaWitek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#ElżbietaWitek">Ten wniosek poddam pod głosowanie o godz. 20.15.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#ElżbietaWitek">Wniosek formalny, pani poseł Monika Wielichowska.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#MonikaWielichowska">Pani marszałek, bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#MonikaWielichowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skończyliśmy debatę nad tym haniebnym projektem, ale nie wybrzmiała informacja na temat tego, czy Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu, a takie były zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#MonikaWielichowska">Chciałabym prosić panią marszałek o informację, czy ten wniosek został złożony, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: A słuchała pani?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł. Dobrze pani wie, że to nie jest wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#ElżbietaWitek">Zamykam ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam przerwę do godz. 20.15.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale informacja…)</u>
          <u xml:id="u-474.4" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-474.5" who="#ElżbietaWitek">Proponuję wypić dobrą kawę i się uspokoić. Dotyczy to obu stron.</u>
          <u xml:id="u-474.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 50 do godz. 20 min 22)</u>
          <u xml:id="u-474.7" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-474.8" who="#ElżbietaWitek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdania o poselskich projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-474.9" who="#ElżbietaWitek">— o utworzeniu Akademii Piotrkowskiej,</u>
          <u xml:id="u-474.10" who="#ElżbietaWitek">— o utworzeniu Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.</u>
          <u xml:id="u-474.11" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 3062 i 3063.</u>
          <u xml:id="u-474.12" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-474.13" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusjach nad tymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-474.14" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-474.15" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-474.16" who="#ElżbietaWitek">Wniosek formalny, pan poseł Borys Budka.</u>
          <u xml:id="u-474.17" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#BorysBudka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rano Wysoka Izba uczciła minutą ciszy śmierć młodego człowieka, śmierć niewinnej osoby, którą zabiła nienawiść, szczucie i to, co robiły media publiczne.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pedofil zabił.)</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#BorysBudka">Szanowni Państwo! Nie wykorzystaliście tej chwili, żeby milczeć. Zrobiliście rzecz ohydną, zrobiliście rzecz niegodną, zrobiliście rzecz, która wykracza poza jakiekolwiek standardy. Wykorzystaliście media publiczne do szczucia, do ataku na biednego, młodego człowieka. To nie mieści się w żadnych kanonach. To coś, wobec czego żaden przyzwoity człowiek, żaden ojciec, żadna matka nie mogą przejść obojętnie. Ja też mam córkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#BorysBudka">Każdy z nas ma dziecko.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tuskowi to powiedz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, panie pośle. Panie pośle, czy…</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#ElżbietaWitek">Poseł Piotr Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Wniosek przeciwny.)</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#PiotrKaleta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, co stało się z tym biednym chłopcem, jest rzeczą niesamowitą.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamcy i hipokryci.)</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Milcz!)</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#PiotrKaleta">Żaden ojciec, żadna matka nigdy nie powinni doświadczyć takiego cierpienia, jakiego doświadczyła pani poseł Magdalena. Żaden człowiek, żadna matka, żaden rodzic nie powinien tego doświadczyć.</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Powiedz to w TVP Info.)</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#PiotrKaleta">Ale też prawda jest taka, że nie jest godne to, że państwo robicie z tego zagrywkę polityczną.</u>
          <u xml:id="u-479.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Zobacz, co robi TVP Info.)</u>
          <u xml:id="u-479.7" who="#PiotrKaleta">Jeżeli, proszę państwa, szczerość człowieka, który przemawiał przede mną… Powinien wiedzieć o jednej rzeczy, że w polskiej kulturze, jeżeli ktoś mówi szczerze o takich sprawach, o śmierci drugiego człowieka, to nawet powinien godnie wyglądać. Pan nawet o tym nie pomyślał, żeby wyglądać tak, jak należy to uczcić, z odpowiednim krawatem, na czarno, tak jak się czci osobę zmarłą. To było niegodne, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-479.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-479.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Zejdź z mównicy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Pani marszałek, z wnioskiem formalnym. Mam prawo…)</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#ElżbietaWitek">Po tym.</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#ElżbietaWitek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#ElżbietaWitek">Odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu skierował ten projekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-480.6" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-480.7" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 3008, zechce nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-480.8" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-480.9" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-480.10" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 426 posłów. 300 — za, 99 — przeciw, 27 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-480.11" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-480.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-480.13" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-480.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Był wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-480.15" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-480.16" who="#ElżbietaWitek">Zgłosi pani po przerwie, pani poseł. Ogłosiłam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-480.17" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 20 min 26 do godz. 20 min 28)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#RyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#RyszardTerlecki">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#RyszardTerlecki">Z wnioskiem formalnym pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Niestety nawet tragedia nie powstrzymała prawej strony sali, politycznej przed dalszymi kłamstwami i manipulacją. PiS-owscy nominaci zasiadający w telewizji publicznej nawet w taki dzień jak dziś nie potrafili powstrzymać się od szerzenia kłamstwa i manipulacji. W sposób skandaliczny zmanipulowała dzisiaj telewizja publiczna, powtarzając przez cały czas, że… (Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#RyszardTerlecki">To nie jest wniosek formalny, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PaulinaHennigKloska">Proszę mi nie wyłączać mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#RyszardTerlecki">To nie jest wniosek formalny. Proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#RyszardTerlecki">O, znalazł się Nitras.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#PaulinaHennigKloska">Proszę mi włączyć mikrofon.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Zgłaszam wniosek o przerwę, by ktoś z telewizji publicznej przyszedł tu i przeprosił Szymona Hołownię za zmanipulowanie jego słów przez telewizję publiczną.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#RyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dozorze technicznym (druki nr 3026 i 3029).</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#RyszardTerlecki">Proszę pana posła Leszka Kowalczyka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#LeszekKowalczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiany…</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#LeszekKowalczyk">Mogę kontynuować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#RyszardTerlecki">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#LeszekKowalczyk">Zmiany w ustawie umożliwiają szybsze pozyskiwanie i wprowadzenie do użytku sprzętu wojskowego podlegającego dozorowi technicznemu wyprodukowanego w innym kraju.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#LeszekKowalczyk">W wyniku podjętych w Ministerstwie Obrony Narodowej prac analitycznych zidentyfikowano obszary działań wykonywanych przez Wojskowy Dozór Techniczny, które wymagają dokonania odpowiednich zmian. Proponowane zmiany mają na celu wzmocnienie obronności Rzeczypospolitej Polskiej przez wprowadzenie przepisów umożliwiających szybsze pozyskiwanie i wprowadzenie do użytku w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych urządzeń podlegających dozorowi technicznemu, które zostały wyprodukowane w innym państwie, na potrzeby tych jednostek organizacyjnych. Zmiany te mają również na celu doprecyzowanie zasad dotyczących wykonywania dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi należącymi do wojsk obcych sojuszniczych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#LeszekKowalczyk">W ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym przewidziano możliwość wyłączenia stosowania niektórych przepisów ustawy w stosunku do wojsk sojuszniczych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz w stosunku do urządzeń technicznych przeznaczonych do eksploatacji przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej wytworzonych w innym państwie na potrzeby jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony lub przez niego nadzorowanych. Urządzenia techniczne wyprodukowane zgodnie z prawem w innych państwach na potrzeby wojsk obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak też jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych będą mogły zostać objęte dozorem technicznym również wówczas, gdy nie były objęte polskim dozorem technicznym w fazie ich projektowania i wytwarzania.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#LeszekKowalczyk">Art. 20a pkt 3 i 4. Przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żołnierze wojsk obcych i personel cywilny im towarzyszący nie będą potrzebowali wydawanych przez polskie jednostki dozoru technicznego zaświadczeń kwalifikacyjnych do obsługi i konserwacji urządzeń, w przypadku gdy obsługują i konserwują urządzenia techniczne należące do wojsk obcych lub za które wojska te są odpowiedzialne.</u>
          <u xml:id="u-490.4" who="#LeszekKowalczyk">Art. 22 ust. 5. Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu należące do wojsk obcych przebywających na terytorium Polski lub za które są one odpowiedzialne, będą mogły być eksploatowane bez konieczności uzyskania decyzji szefa Wojskowego Dozoru Technicznego zezwalających na eksploatację, jeżeli przewidywać to będą przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe, a w szczególności ustawa z dnia 23 września 1999 r. o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zasadach ich przemieszczenia się przez to terytorium, Dz. U. z 2018 r. poz. 2010 oraz z 2022 r. poz. 655.</u>
          <u xml:id="u-490.5" who="#LeszekKowalczyk">Art. 50 ust. 1 pkt 1 lit. b. Projektowane przepisy umożliwią eksploatację, w tym obsługę i konserwację, urządzeń technicznych użytkowanych przez wojska obce przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz sprzętu wojskowego pozyskiwanego przez Siły Zbrojne RP z innych państw na potrzeby jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych.</u>
          <u xml:id="u-490.6" who="#LeszekKowalczyk">Przedkładany projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Wejście w życie zmian ustawy nie spowoduje dodatkowych wydatków dla budżetu obrony narodowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#RyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów oraz 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#RyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-491.3" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwsza pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dozorze technicznym, druk nr 3026.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#EwaKozanecka">Proponowane zmiany w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym mają na celu wzmocnienie obronności Rzeczypospolitej Polskiej przez wprowadzenie przepisów umożliwiających szybsze pozyskiwanie i wprowadzanie do użytku w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych urządzeń podlegających dozorowi technicznemu, które zostały wyprodukowane w innym państwie. Ponadto zmiany te mają doprecyzować zasady dotyczące wykonywania dozoru technicznego nad wszelkimi urządzeniami należącymi do wojsk sojuszniczych przebywających na terenie naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#EwaKozanecka">Dokonywane zmiany w art. 20a ustawy w obowiązującym brzmieniu wyłączają stosowanie przepisów art. 8, 9 i 20 ustawy w odniesieniu do urządzeń technicznych dopuszczonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w państwie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu lub Republice Turcji. W projektowanych zmianach rozszerzono zakres wyłączeń stosowania przepisów ustawy określonych w art. 20a poprzez dodanie pkt 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#EwaKozanecka">Wyłączenie obowiązku uzgadniania dokumentacji technicznej wytwarzania urządzeń technicznych, posiadania przez zakład wytwarzający uprawnień do wytwarzania urządzeń technicznych, przeprowadzania badań w toku wytwarzania urządzeń technicznych, uzgadniania wymagań technicznych przez importera urządzeń obejmowałoby również urządzenia techniczne wyprodukowane zgodnie z prawem w innym państwie na potrzeby jednostek organizacyjnych podległych Ministerstwu Obrony Narodowej, jak również wojsk sojuszniczych przebywających na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, które realizują swoją misję w ramach umów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#EwaKozanecka">Takie wyłączenie jest niezbędne dla objęcia dozorem technicznym urządzeń technicznych nieposiadających dopuszczenia do obrotu na rynku Unii Europejskiej i nieobjętych polskim dozorem technicznym w fazie ich projektowania i wytwarzania, a będących na wyposażeniu wojsk sojuszniczych. Głównie chodzi o sprzęt, który jest na wyposażeniu armii Stanów Zjednoczonych i innych armii, które przebywają na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-492.5" who="#EwaKozanecka">Wnioski, które płyną z prowadzonej przez Ukrainę wojny obronnej, wskazują, że w sytuacji zagrożenia integralności państwa bardzo trudne staje się pozyskanie wszelkich dostępnych materiałów wojennych, a przede wszystkim sprzętu wojskowego. Polskie Siły Zbrojne pozyskują sprzęt, w tym urządzenia objęte dozorem technicznym, również spoza grupy państw, o których mowa w art. 20a pkt 1 i 2. Proponowane zmiany w ustawie dadzą możliwość szybszego pozyskiwania i wprowadzania do użytku Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej urządzeń podlegających dozorowi technicznemu wyprodukowanych w innym państwie, przyczyniając się do wzmocnienia obronności kraju. Również usprawnią one funkcjonowanie polskich Sił Zbrojnych, jak i tych, które są obecnie w Polsce w ramach misji.</u>
          <u xml:id="u-492.6" who="#EwaKozanecka">Przedkładany projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, a wejście w życie zmian ustawy nie spowoduje dodatkowych wydatków dla budżetu obrony narodowej. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera przedłożony projekt i wnosi o dalsze procedowanie nad nim. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-492.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Poncyljusz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#PawełPoncyljusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Koalicji Obywatelskiej odnosi się pozytywnie do nowelizacji tej ustawy. To jest oczywiście nowelizacja techniczna. Ma ona pozwolić na sformalizowanie i zalegalizowanie wielu rodzajów sprzętu będącego na wyposażeniu wojsk sojuszniczych, które tymczasowo czy przez dłuższy czas będą przebywać na terenie Polski, a trudno będzie wymagać od producentów tego sprzętu takich samych reguł, jak od polskich producentów, choćby z powodu odległości geograficznej i choćby z tego powodu, że tamte armie, tamte kraje mają swoje dozory techniczne. A więc nie ulega wątpliwości, że trzeba to zrobić. Ja panu ministrowi tylko sugerowałem, że może warto byłoby przemyśleć, aby takie bardziej liberalne podejście do dozoru technicznego również dotyczyło produkcji polskiej. Pan minister zadeklarował na posiedzeniu komisji, że zostanie dokonany taki przegląd.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#PawełPoncyljusz">Ale, panie ministrze, ponieważ mało rozmawiamy o czymś, co jest, wydaje się, dzisiaj najważniejsze, czyli o zakupach sprzętu wojskowego dla polskiej armii, również o wysyłce sprzętu wojskowego polskiej armii na Ukrainę, to chciałem zadać pytanie tego dotyczące. Nie mamy za bardzo okazji na posiedzeniach komisji obrony rozmawiać na ten temat, więc możliwe, że to jest jedna z niewielu szans na taką rozmowę. Chciałem zapytać, o jaką sumę pieniędzy wystąpił polski rząd w ramach rekompensaty za wysyłany sprzęt wojskowy na Ukrainę. Mamy statystyki, które pokazują, że to ok. 2,5 mld dolarów — za tyle Polska wysłała sprzętu…</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#PawełPoncyljusz">…na teren Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-494.4" who="#PawełPoncyljusz">Ale jest też pytanie: Ile Polska dostała już albo dostanie zwrotu z tego powodu, że ten sprzęt został wysłany? Państwo się tym za bardzo nie chwalicie ani nie informujecie, ale jest jakaś koincydencja wydarzeń. W maju 2022 r., dokładnie 16 maja, składa w Polsce wizytę sekretarz skarbu Stanów Zjednoczonych Janet Yellen i dosłownie 2 tygodnie później pojawiają się informacje, m.in. na portalu tvp.info.pl, o tym, jak to Polska wysłała 18 pierwszych armatohaubic Krab, ponad 250 czołgów T-72, haubice samobieżne 2S1 Goździk, również wyrzutnie BM-21 oraz rakiety R-27. A więc jest tu pewna koincydencja i w związku z tym pytanie jest takie: Czy rząd Stanów Zjednoczonych rekompensuje rządowi polskiemu koszty poniesione w związku z wysyłaniem tego sprzętu?</u>
          <u xml:id="u-494.5" who="#PawełPoncyljusz">No i jest druga rzeczywistość. Chodzi o decyzję Rady Europejskiej w październiku 2022 r. o rozszerzeniu kwot i rozszerzeniu zakresu działania Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju. Obecnie, już teraz, w lutym 2023 r., zgodzono się na limit do 7 mld euro. To też znalazłem na stronach instytucji europejskich, a nie na żadnych stronach polskiego rządu. Polska podobnież wystąpiła o 10 mld zł zwrotu z tytułu udzielonej pomocy militarnej dla Ukrainy. A więc chciałem dowiedzieć się, czy prawdą jest, że państwo o to wystąpili do instytucji europejskich. Bo wtedy też trochę inaczej wyglądają kwoty pomocy dla Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-494.6" who="#PawełPoncyljusz">Z tego, co wyczytałem na stronach europejskich, a nie na stronach rządowych, 30 mln euro już zostało przelane. Mam pytanie o resztę. Zasadnicze pytanie brzmi, czy macie państwo konkretne oczekiwania, czy przedstawiliście konkretne oczekiwania, jeśli chodzi o kwoty zwrotu od Stanów Zjednoczonych za pomoc militarną udzieloną Ukrainie. Czy jakieś pieniądze z tego tytułu już wpłynęły do budżetu? Pytanie, do którego budżetu: czy to jest budżet MON, czy to wpływa do budżetu państwa. To tyle.</u>
          <u xml:id="u-494.7" who="#PawełPoncyljusz">Oczywiście samą ustawę będziemy popierali. Jest to po prostu ustawa techniczna i uszczegóławiająca. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Krutul, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#PawełKrutul">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Oficerowie! Wysoka Izbo! Ustawa o zmianie ustawy o dozorze technicznym odpowiada na wyniki prac analitycznych Ministerstwa Obrony Narodowej, które zidentyfikowało obszary działań wykonywanych przez Wojskowy Dozór Techniczny, które wymagają dokonania odpowiednich zmian. Proponowane zmiany mają na celu wzmocnienie obronności Rzeczypospolitej przez wprowadzenie przepisów umożliwiających szybsze pozyskiwanie i wprowadzanie do użytku w jednostkach organizacyjnych podległych MON lub przez niego nadzorowanych urządzeń podlegających dozorowi technicznemu, które zostały wyprodukowane w innych państwach na potrzeby tych jednostek organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#PawełKrutul">Kontyngenty wojskowe sojuszu NATO w Polsce liczą już ok. 12 tys. żołnierzy. Ta liczba będzie się zwiększać, i dobrze, ponieważ sytuacja militarna przy naszej wschodniej granicy jest niepewna. W związku z tym potrzebna jest zmiana ustawy, która doprecyzuje zasady dotyczące wykonywania dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi należącymi do wojsk naszych sojuszników.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#PawełKrutul">Przebywający na terytorium Polski żołnierze wojsk obcych i personel cywilny im towarzyszący nie będą potrzebowali wydawanych przez polskie jednostki dozoru technicznego zaświadczeń kwalifikacyjnych do obsługi i konserwacji urządzeń w przypadku, gdy obsługują i konserwują urządzenia techniczne należą do wojsk obcych, za które wojska te są odpowiedzialne. Urządzenia będą mogły być eksploatowane bez konieczności uzyskiwania decyzji szefa Wojskowego Dozoru Technicznego zezwalającej na eksploatację, jeżeli przewidywać to będą przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe. Projektowane przepisy umożliwią eksploatację, w tym obsługę i konserwację, urządzeń technicznych użytkowanych przez wojsko obce przebywające na terytorium Rzeczypospolitej oraz sprzętu wojskowego pozyskiwanego przez Siły Zbrojne RP z innych państw na potrzeby jednostek organizacyjnych podległych MON lub przez nie nadzorowanych.</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#PawełKrutul">Klub Lewicy popiera powyższą ustawę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Bejda, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#PawełBejda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Oficerowie! Ten projekt ustawy nie zmusza nas do jakiegokolwiek podejmowania działań innych niż te, które uważamy za słuszne. Nie wzbudza on kontrowersji. Oczywistą oczywistością jest to, że sprzętu zagranicznego jest coraz więcej. Dobrze, że Ministerstwo Obrony Narodowej wychodzi temu naprzeciw i zmienia te przepisy. Jeżeli coś nie jest projektowane w Polsce, to trudno byłoby nie zmieniać tych przepisów, ale można by było działać trochę inaczej. Rozmawialiśmy o tym. Chodzi o naszą poprawkę, poprawkę Koalicji Polskiej, dotyczącą tego, aby przynajmniej 50% środków z budżetu państwa pozostawało w polskich zakładach zbrojeniowych. Może dzięki niej moglibyśmy zmieniać mniej przepisów.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#PawełBejda">Panie ministrze, mam pytanie. Pan poseł Poncyliusz powiedział, że jest to jedyna taka okazja, żeby również w Sejmie rozmawiać na ten temat. Panie ministrze, proszę powiedzieć, czy państwo wystąpiliście np. do Niemiec… Jest taki program Ringtausch. Kiedy Czesi przekazali 40 czołgów T-72, to otrzymali od Niemiec 14 Leopardów. Z tego, co wiem, to my przekazaliśmy Ukrainie ok. 370 czołgów. Pytanie, czy państwo przystąpiliście do tego programu. Jak to się mówi, darowanemu koniowi nie patrzy się w zęby. Trzeba liczyć każdą złotówkę.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#PawełBejda">W mojej ocenie olbrzymie kontrowersje wzbudza to, że generalnie nie pozyskujemy offsetu. Chcę tylko przypomnieć, że za F-35 Polska nie otrzymała offsetu. Szwajcaria przy zakupie samolotów F-35 ze Stanów Zjednoczonych uzyskała 5 mld dolarów offsetu, a Finlandia 4 mld dolarów offsetu. Oczywiście jeden i drugi kraj działał zgodnie z zamówieniami publicznymi. Państwo przystąpili do działania bez zamówień publicznych. To samo dotyczy Korei Południowej, wszystkich zakupów, które są pozyskiwane. Na moją interpelację dostałem od państwa odpowiedź, że nie był opracowany podstawowy interes bezpieczeństwa państwa. To jest dokument, który pozwala na podejmowanie wszelkich działań, aby offset trafił do Polski. Oczywiście państwo tłumaczyliście się, że działacie w potrzebie chwili, że trzeba to robić już. Okazuje się, że nie dość, że ten sprzęt — mówię np. o armatohaubicach K9 z Korei Południowej — jest stary, bo z 2008 r. — oczywiście część tego sprzętu — to jeszcze ten napływ tego sprzętu nastąpi za kilka lat. W związku z tym to nie jest tak, że ten sprzęt od razu trafi do Polski.</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#PawełBejda">Oczywiście tych różnego rodzaju pytań i różnego rodzaju kontrowersji jest naprawdę sporo. Nawet wczoraj wizytowaliśmy jako Komisja Obrony Narodowej Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne w Poznaniu. Oczywiście mają one duży potencjał, ale z naszych rozmów wynika, że pierwsze czołgi, mówię o tych koreańskich czołgach, będą zmontowane w 2026 r. Mówi się, że będzie to w granicach 30 czy 40 czołgów, a potem docelowo może to być 50 czy 60 czołgów.</u>
          <u xml:id="u-498.4" who="#PawełBejda">Mam takie pytanie: Ile lat potrzeba, aby wypełnić te wszystkie zobowiązania i aby te wszystkie czołgi, które są zamówione, zostały złożone i zeszły z tych linii produkcyjnych? Myślę, że przede wszystkim powinniśmy podjąć działania, usiąść do stołu, panie ministrze, i rozmawiać na ten temat, aby jak najwięcej tych środków finansowych szło do polskich zakładów zbrojeniowych. Budżet jest niemały. Przypomnę, że chodzi o 150 mld zł na obronność w 2023 r., z czego 98 mld zł pochodzi z budżetu państwa, a reszta jest z funduszu, czyli jest poza wszelką kontrolą Sejmu. Powinniśmy jak najszybciej usiąść i rozmawiać o tym, panie ministrze, aby jak największa część tego budżetu i przyszłorocznego budżetu po prostu szła do polskich zakładów zbrojeniowych, aby było jak najwięcej polskiego komponentu w różnego rodzaju uzbrojeniach. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-498.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Oficerowie! Wysoka Izbo! Rzeczywiście przedłożenie jest techniczne i trudno szukać w nim kontrowersji. Będzie porządek na kilku biurkach. Z całym szacunkiem, niech tak się stanie. Nie stajemy okoniem.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#KrzysztofTuduj">Korzystając z okazji, tak jak moi poprzednicy chciałem troszkę poszerzyć refleksję i debatę dotyczącą kwestii tych czołgów, które mamy. Niewiele państw na świecie ma dwa rodzaje najnowocześniejszych czołgów. Państwo zgotowali nam taki los. Chodzi o czołgi Leopard, Abrams, a teraz też K2. Powstała też wizja produkcji w Polsce czołgów K2PL. To, że będziemy w Polsce produkować czołgi, to oczywiście korzystna sprawa, tak powinno być. Podczas tej wizytacji dowiedzieliśmy się również, że te czołgi będą miały bardzo liczne komponenty produkowane w Polsce i będzie miała miejsce bardzo mocna kooperacja z polską zbrojeniówką.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#KrzysztofTuduj">To oczywiście cieszy, ale przy tej okazji pojawia się szersze pytanie. W 2015 r. porzucono polską koncepcję czołgu PL-01 Concept, czołgu, który doczekał się już swojego prototypu. W 2016 r. miał powstać całkowity prototyp, a w 2018 r. miała rozpocząć się seryjna produkcja. Podnoszę tę kwestię, bo według tych projektów, opisów ten czołg również dzisiaj robi bardzo mocne wrażenie m.in. tym, że oprócz trzech członków załogi mieściłby również czterech żołnierzy desantu. To ciekawa koncepcja. Jest też wiele innych wizjonerskich rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#KrzysztofTuduj">Ta koncepcja zrodziła się właśnie po 2010 r., a te czołgi K2 to jednak trochę wcześniejsza koncepcja. Mówiąc krótko, gdybyśmy w 2018 r. zaczęli produkcję polskich czołgów, to gdzie bylibyśmy dzisiaj? Gdzie bylibyśmy dzisiaj? Ile mielibyśmy nowoczesnych polskich czołgów? Nie da się ukryć, że w tej sytuacji zakupy czołgów sprawiają wrażenie, jakby były chaotyczne, jakby były polityczne, jakby były oczywiście spóźnione. Jest tutaj duża niepewność. Jak mówię, w tym wszystkim cieszy i na pochwałę zasługuje to, że K2PL będzie robiony w Polsce i w dużym stopniu będzie to oparte o polski przemysł. Mimo wszystko stać nas było na więcej. Niestety zabrakło wyobraźni i konstatuję to ze smutkiem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Po przedstawieniu sprawozdania komisji mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dozorze technicznym.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! W istocie jest to projekt techniczny, który ma umożliwić szybsze realizowanie niektórych dostaw, z jednej strony w pewien sposób czyniąc zadość wymogom nadzoru technicznego, a z drugiej strony uznając również kompetencje organów zagranicznych do czynienia czynności nadzorczych. Będzie to także prowadziło do zmiany, ta ustawa będzie prowadziła do zmiany w obszarze wymagań dotyczących dozoru, jeśli chodzi o wojska sojusznicze, które przebywają na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Można powiedzieć, że będzie to w pewien sposób podobne do tego, co dzieje się w przypadku, kiedy Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej wykonują różnego rodzaju misje pokojowe czy sojusznicze na terenie innych państw.</u>
          <u xml:id="u-502.3" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście jest to projekt, który nie budzi kontrowersji, natomiast rzeczywiście jest to też okazja do porozmawiania trochę szerzej właśnie o polskim przemyśle zbrojeniowym, o jego roli, o jego potencjale i o możliwościach, które stoją przed tym przemysłem, zwłaszcza w sytuacji, w której w perspektywie kilku czy kilkunastu lat zamierzamy jako państwo wydać na zbrojenia nawet do 500 mld zł. To może być potężny zastrzyk.</u>
          <u xml:id="u-502.4" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Mam pytanie: Czy te środki w dużej części trafią do polskiego przemysłu, czy też trafią za granicę?</u>
          <u xml:id="u-502.5" who="#MirosławSuchoń">Dzisiaj jednak widzimy, że prym wiodą zakupy zagraniczne, co więcej, nawet wtedy, kiedy jest mowa — np. kolega tu mówił o polonizacji czołgu K2PL — jednak to są bardzo mgliste zapowiedzi. Mieliśmy wczoraj posiedzenie komisji i oczywiście od strony biznesowej są pewne zapowiedzi działań, natomiast wolelibyśmy, żeby takie decyzje i takie priorytety były również realizowane wtedy, kiedy jest decyzja polityczna. Innymi słowy, jeżeli minister Błaszczak jedzie do Korei i mówi: kupimy od was ileś tam czołgów czy ileś tam dział, to powinien w drugim zdaniu mówić: i weźmiemy też technologię, po to żeby nasze firmy mogły produkować na miejscu w Polsce dobre produkty przemysłu zbrojeniowego.</u>
          <u xml:id="u-502.6" who="#MirosławSuchoń">I tego, panie ministrze, brakuje, bo z informacji, które otrzymujemy, wiemy, że tutaj prace trwają w obszarze biznesowym, i to dobrze, ale polityka powinna dać bardzo szeroką autostradę do transferu technologii. Tak że popieramy projekt, a teraz oczekujemy zdecydowanego postawienia na polski przemysł zbrojeniowy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-502.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#RyszardTerlecki">Posłowie zgłosili się do pytań.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszeń do pytań.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania — 0,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-503.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-503.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: No żartuje pan.)</u>
          <u xml:id="u-503.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw, panie marszałku! Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-503.7" who="#RyszardTerlecki">Zawsze może pan zrezygnować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#GrzegorzBraun">Nie może pan arbitralnie zmieniać czasu wystąpień. Nie może pan tego robić. Musi pan to poddać pod głosowanie, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#RyszardTerlecki">Mam nadzieję, że liczymy panu czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#GrzegorzBraun">Tak wygląda debata publiczna — 30 sekund…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#RyszardTerlecki">Na pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#GrzegorzBraun">…więc wykorzystam je, żeby powiedzieć, że ta ustawa jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#RyszardTerlecki">To nie jest debata, debata była na posiedzeniu komisji. To jest pytanie do ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#GrzegorzBraun">Niech pan nie przeszkadza. Jak pan nie potrafi organizować debaty publicznej, to niech pan nie przeszkadza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#RyszardTerlecki">Zaraz panu się skończy czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#GrzegorzBraun">To drobna ustawa, drobny kamyczek do całej mozaiki. Obraz, jaki się wyłania, to już pełna nie wasalizacja, ale lokaizacja Wojska Polskiego w relacji z jedynie słusznym sojusznikiem. Pytanie, co dalej. Czy będą popi w polskich mundurach wzorem stalinowskim, a Amerykanie pełniący obowiązki Polaków w Wojsku Polskim?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Hańba, panu panie marszałku Terlecki! Hańba panu za takie postępowanie na tym urzędzie, na piastowanie którego pan nie zasługuje.)</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#RyszardTerlecki">Jasne, niech pan zejdzie z mównicy na razie. Jasne, pan zasługuje na mandat posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#MarcinKulasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed Polską wielki proces polonizacji czołgów K2. Pytam: Co z zakładami Łabędy? Czy zostaną włączone w proces produkcji czołgów K2 w Polsce? Czy w ten proces będzie włączona Huta Stalowa Wola? Ile czołgów K2PL powstanie w Polsce? Czy modernizacja polskiej armii zabezpieczy miejsca pracy w Polsce? Czy będzie transfer technologii? Czy polską zbrojeniówkę czeka rozkwit, czy może powolna likwidacja? Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#RyszardTerlecki">Gratuluję, to jest merytoryczne, konkretne pytanie dotyczące konkretnej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Krutul, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PawełKrutul">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Korzystając z okazji, że pan minister jest dzisiaj z nami, chciałbym zapytać, czyby pan minister uchylił rąbka tajemnicy, jak wygląda koalicja czołgowa, jeżeli chodzi o zbiórkę, że tak powiem, czołgów Leopard w Europie, w Unii Europejskiej, na świecie. Jakie są to ilości i kiedy zamierzamy je przekazać naszym sąsiadom?</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PawełKrutul">I drugie pytanie, bo dzisiaj się pojawiło, że pierwsze FA-50 pojawią się w sierpniu. Czy coś więcej pan minister może na ten temat powiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, jaką wartość może mieć sprzęt czy będzie miał sprzęt, który będzie podlegał przepisom, które właśnie Wysoka Izba proceduje i które pewnie zostaną przyjęte, bo tutaj nie ma sporu. Natomiast pytanie, o jakiej wartości sprzęt chodzi w przypadku tego rodzaju przepisów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam pytanie, ponieważ ustawa jest bardzo potrzebna, oczekiwana i procedowanie jest szybkie, bo wiadomo, że jest potrzebna w kontekście również naszego bezpieczeństwa i trwającej wojny na Ukrainie, proszę o odpowiedź. Czy rzeczywiście i jak te zmiany wpłyną na bezpieczeństwo Polski, też na bezpieczeństwo naszych sąsiadów za wschodnią granicą? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Oficerowie! Wysoka Izbo! Nowoczesna broń to optyka i amunicja. Mam pytanie, czy przewidujemy do nowych czołgów produkcję amunicji w oparciu o nasze zakłady i rozwój optyki, bo optyka pola walki się ciągle zmienia i powinna być udoskonalana. Mam uprzejmą prośbę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać, czy koreańskie samoloty będą serwisowane w Wojskowych Zakładach Lotniczych w Bydgoszczy i kiedy zakończy się koncert nieobsadzenia dyrektorskiego i prezesowskiego w Wojskowych Zakładach Lotniczych w Bydgoszczy? Kiedy jeden i drugi resort zechcą spojrzeć na problemy tego zakładu pracy w Bydgoszczy, ważnego zarówno z punktu widzenia miejsc pracy, jak i ważnego z punktu miejsca obrony narodowej w Polsce? Uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#KrystynaSkowrońska">Żeby nie posuwać się do maili pana ministra Dworczyka, chciałam zapytać pana ministra, jak będziecie państwo nas informować, parlament i Komisję Finansów Publicznych, jeżeli chodzi o budżet, o pakietach wsparcia. Jakie są pakiety wsparcia? Stany Zjednoczone mówią o 10. pakiecie. I o umowach offsetowych? Przy zakupie F-16 offset wynosił 9,5 mld dolarów. Jaki offset przy zakupie sprzętu dla polskiej armii?</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#KrystynaSkowrońska">I tak jak mój poprzednik pytam m.in. o amunicję i o budowę m.in. bobrów czy armatohaubic w zakładach w Stalowej Woli. O to bym bardzo prosiła. Jaki to będzie tryb?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-527.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Borsuków.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#KonradBerkowicz">To, ile teraz kupujecie sprzętu, gdy przestraszyliście się wojny u sąsiadów, pokazuje, że od dekad byliśmy państwem całkowicie rozbrojonym, a wy mimo to prowadziliście politykę pozorowaną. Przykłady: w 2019 r. w ramach rzekomej modernizacji kupiliście 20 wyrzutni HIMARS, teraz kupujecie 500 wyrzutni; do wybuchu wojny mieliśmy 90 nowoczesnych armatohaubic, teraz podpisujecie kontrakty na prawie 700 sztuk. Można sobie wyobrazić, co by było, gdybyśmy 2 lata temu zostali zaatakowani przez jakiekolwiek państwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#RyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#RyszardTerlecki">Teraz głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan Wojciech Skurkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-529.2" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Rozumiem, że większość pytań, które padły z tej mównicy, była luźno związana z ustawą o zmianie ustawy o dozorze technicznym, nad którą dziś procedujemy. Bardzo dziękuję wszystkim klubom za poparcie tej bardzo krótkiej i bardzo merytorycznej zmiany w ustawie o dozorze technicznym. Ta ustawa usprawni funkcjonowanie urzędu Wojskowego Dozoru Technicznego, jak również wdrażanie nowoczesnego sprzętu spoza Unii Europejskiej — Stany Zjednoczone, Korea — na wyposażeniu polskiego wojska, ale przede wszystkim także użytkowanie tego sprzętu przez armie sojusznicze, te, które pojawiają się w Polsce, są obecne i też prowadzą szereg działań. Za to serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Jeżeli chodzi o szereg pytań, które dotyczą obrony narodowej, a jakby są z boku dzisiejszej tematyki — szanowni państwo, kilka odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Po pierwsze, jeżeli chodzi o pytania pana posła Pawła Poncyljusza, szanowni państwo, myślałem, że byłaby wyśmienita okazja podczas jutrzejszego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej, kiedy będzie omawiany plan finansowy funduszu wsparcia, ale to posiedzenie zostało przełożone na kolejny, bliżej nieznany termin.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Takiego przewodniczącego PiS dał.)</u>
          <u xml:id="u-530.4" who="#WojciechSkurkiewicz">Zobowiązuję się przygotować wyczerpującą odpowiedź na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-530.5" who="#WojciechSkurkiewicz">Przypomnę, że we wrześniu dokonaliśmy nowelizacji przepisów dotyczących funduszu wsparcia i wprowadziliśmy możliwość dywersyfikacji wpływu środków na fundusz wsparcia. M.in. to są te środki, o które pytał pan poseł Poncyljusz. Do tej pory mamy już deklaracje przyznania tych środków czy te środki już trafiły na konto funduszu wsparcia w wysokości 27 600 tys. euro — to, co już jest z refundacji, jeśli chodzi o poniesione wydatki czy sprzęt oddany stronie ukraińskiej. W procedurze jest jeszcze kilka dodatkowych wniosków. Mam nadzieję, że szczegóły będę mógł przedstawić na posiedzeniu niejawnym, jeżeli chodzi o te refundacje. My zresztą uczestniczymy w szeregu mechanizmów, które mogłyby nam refundować poniesione nakłady czy sprzęt przekazany stronie ukraińskiej, ale przepraszam, to nie jest arena i forum do tego, bo to są informacje niejawne, więc w trybie niejawnym zapewne się spotkamy, przy okazji omawiania funduszu wsparcia te informacje przekażę.</u>
          <u xml:id="u-530.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To poprosimy, żeby pan minister wystąpił do komisji finansów, jak będziemy o tym mówić.)</u>
          <u xml:id="u-530.7" who="#WojciechSkurkiewicz">Dobrze, to porozmawiamy jeszcze po moim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-530.8" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o te zamówienia, które są realizowane dziś, to proszę mieć świadomość, że o offsecie tak wiele się mówi, ale offset też decyduje o tym, że sprzęt jest o wiele droższy. Podejmując decyzje zakupowe dotyczące sprzętu, za każdym razem staramy się to polonizować i wkomponować w tę przestrzeń polski przemysł obronny. Tak było w przypadku chociażby programu Wisła, zakupu baterii rakiet Patriot. Tutaj jest również udział polskiego przemysłu zbrojeniowego. M.in. chociażby platforma do Wisły to są samochody Jelcz. Podobna sytuacja będzie, jeżeli chodzi o program HIMARS. Pierwszy raz w historii to będzie nie na pojazdach Oshkosh, tylko na pojazdach Jelcz…</u>
          <u xml:id="u-530.9" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Jakieś MOL-e przyleciały.)</u>
          <u xml:id="u-530.10" who="#WojciechSkurkiewicz">…to będzie platforma, która będzie wykorzystywana w tych zestawach, które będą w kolejnych transzach dostarczane na wyposażenie polskiego wojska.</u>
          <u xml:id="u-530.11" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Pani poseł Skowrońska pytała o borsuki. Bojowy wóz piechoty Borsuk, który będzie produkowany w Hucie Stalowa Wola, to jest olbrzymie zamówienie, to jest 1400 wozów, które mają trafić na wyposażenie polskiego wojska. To jest zamówienie przełomowe. Nie było w historii polskiego przemysłu obronnego tak znaczącego, tak dużego kontraktu. A przypomnę również, że Huta Stalowa Wola jest producentem raków, krabów, jak również innego uzbrojenia, które jest wykorzystywane przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-530.12" who="#WojciechSkurkiewicz">Dlatego też m.in. pokusiliśmy się o współpracę ze stroną koreańską, jeżeli chodzi o armatohaubice K9 — ze względu na konieczność jak najszybszego dostarczenia tego sprzętu na wyposażenie polskiego wojska. Przypomnę, że z tych zasobów, które mamy w Siłach Zbrojnych, z tych modułów ogniowych, które są na wyposażeniu polskiego wojska, część oddaliśmy stronie ukraińskiej i skutecznie jest ona wykorzystywana przez stronę ukraińską. Przypomnę również o tym, że strona ukraińska złożyła w Hucie Stalowa Wola zamówienie na bodajże 54 sztuki. Oprócz tego Huta Stalowa Wola jest zobowiązana zrealizować zamówienie na rzecz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej. Pan premier Mariusz Błaszczak złożył zamówienie na bodajże cztery moduły ogniowe w Hucie Stalowa Wola. To jest naprawdę bardzo duży wachlarz zamówień, jeżeli chodzi o tę firmę.</u>
          <u xml:id="u-530.13" who="#WojciechSkurkiewicz">Kolejny obszar: czołgi K2. Tak, w istocie w umowie jest zapisane, że pierwszych 180 sztuk to będą czołgi wyprodukowane w Korei, ale już kolejne — do 1 tys., czyli 820 sztuk — będą produkowane w Polsce. Będziemy w ten sposób odtwarzać, odbudowywać swoje kompetencje. Jest umowa ze stroną koreańską. Nie znam szczegółów tej umowy. Myślę, że więcej w tej sprawie może powiedzieć minister aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-530.14" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kulasek: Ostatnio była informacja, że 500 w Poznaniu, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-530.15" who="#WojciechSkurkiewicz">Proszę? Jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-530.16" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kulasek: Ostatnio była informacja, że 500 tylko w Poznaniu, a nie 820.)</u>
          <u xml:id="u-530.17" who="#WojciechSkurkiewicz">Jeszcze raz powtórzę: zamawiamy 1 tys. czołgów. 180 jest zamawianych u strony koreańskiej — dostarczanych gotowych egzemplarzy.</u>
          <u xml:id="u-530.18" who="#komentarz">(Poseł Paweł Bejda: Nie, panie ministrze, 500 ma być z Korei, 500 wyprodukowane.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#RyszardTerlecki">Ale nie jesteście państwo w komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#WojciechSkurkiewicz">Przepraszam, być może wprowadzam państwa w błąd. Zmęczenie materiału. To jest zupełnie inna rzecz. W tej sprawie umowy wykonawcze między Polską Grupą Zbrojeniową a stroną koreańską jednoznacznie wskazują na to, że będziemy polonizować ten produkt. Chcemy, aby Polska stała się w przyszłości, razem z Koreą, eksporterem na rynki trzecie, szczególnie na rynki europejskie.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#WojciechSkurkiewicz">Jeżeli chodzi o Bumar-Łabędy, to było wielkie larum, że wycofujemy się z realizacji kontraktu na modyfikację czołgów T-72. Przypomnę: modyfikację, a nie modernizację. Wycofujemy się, szanowni państwo, dlatego, że te czołgi przekazaliśmy stronie ukraińskiej i ta umowa staje się bezprzedmiotowa. Bumar-Łabędy cały czas realizuje projekt Leopard. Jeśli chodzi o wszystkie czołgi, które mają być zmodernizowane w ramach tego projektu, to jest to realizowane w Łabędach i mam nadzieję, że ten kontrakt będzie doprowadzony do szczęśliwego zakończenia.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#WojciechSkurkiewicz">Szanowni Państwo! Ostatnia kwestia, dotycząca programów czołgowych, a szczególnie koalicji, jeżeli chodzi o donację dla strony ukraińskiej. Dziś minister obrony narodowej, premier Mariusz Błaszczak jest w Sztokholmie. Jednym z kluczowych punktów rozmów z ministrem Pistoriusem odnośnie do tworzenia tych koalicji — bo przypomnę, że są dwie koalicje czołgowe na rzecz Ukrainy — będzie kwestia części zamiennych i podzespołów do tych czołgów, które mają być przekazane Ukrainie. Jest szereg krajów zainteresowanych przekazaniem czołgów stronie ukraińskiej, ale niestety nie ma części zamiennych. One często są niesprawne, a przecież nie chodzi o to, żeby w wojnie uczestniczyły niesprawne czołgi. Dlatego też propozycja, którą jednoznacznie wyartykułował pan premier Błaszczak, mówi o tym, że przygotujemy miejsce, specjalny hub, gdzie będziemy remontować, naprawiać czołgi czy dawać szybką możliwość ich modernizacji, żeby mogły służyć Ukrainie, ale oczekujemy dostawy sprzętów, części zamiennych. To powinno być po stronie niemieckiej, dlatego że to Niemcy są wytwórcą czołgów Leopard. Na tym nam wszystkim szczególnie zależy. Zapewne bardzo mocno zależy na tym też państwom koalicji z Ramstein, które są donatorami czołgów na rzecz Ukrainy. Jestem przekonany, że po tych rozmowach w Sztokholmie, szczególnie po tej jutrzejszej części, będziemy już mądrzejsi i będziemy już po ustaleniach wstępnych odnośnie do realizacji tych zadań na rzecz Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#WojciechSkurkiewicz">My już jesteśmy gotowi. Przekazaliśmy Ukrainie pierwsze cztery czołgi, mam na myśli czołgi Leopard. Kolejnych 10 sztuk bodajże już w tym tygodniu będzie przekazanych stronie ukraińskiej, będzie przetransportowanych na Ukrainę. Przypomnę również, że razem z żołnierzami sojuszniczymi szkolimy żołnierzy ukraińskich na czołgach Leopard. Jest to bardzo intensywne szkolenie. Wszystko robimy tak, aby ten sprzęt jak najszybciej trafił na Ukrainę i był skutecznie wykorzystywany w walce.</u>
          <u xml:id="u-532.4" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kulasek: FA-50.)</u>
          <u xml:id="u-532.5" who="#WojciechSkurkiewicz">Samoloty FA-50 w istocie trafią do polskich Sił Zbrojnych. Znajdą się na wyposażeniu polskiego wojska w drugiej połowie tego roku. Jest wielce prawdopodobne, że będzie to sierpień. Jeżeli chodzi o stacjonowanie, to pierwszy dywizjon będzie stacjonował w Mińsku Mazowieckim.</u>
          <u xml:id="u-532.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-533.2" who="#RyszardTerlecki">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-533.3" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 7 marca.</u>
          <u xml:id="u-533.4" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-533.5" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś z pań i panów posłów jeszcze chce się dopisać do listy?</u>
          <u xml:id="u-533.6" who="#RyszardTerlecki">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-533.7" who="#RyszardTerlecki">Wobec tego listę zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-533.8" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas oświadczenia na 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-533.9" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Olszewski: Panie marszałku, o dwie prosimy.)</u>
          <u xml:id="u-533.10" who="#RyszardTerlecki">Dobra, 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-533.11" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Coraz gorszy ten Sejm albo marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-533.12" who="#RyszardTerlecki">Pierwsza pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#MonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Ministrowie! Panie Ministrze Infrastruktury! Dzień poselski w Braniewie — i spotkania z przedstawicielkami i przedstawicielami samorządu — to dzień bardzo wielu inspiracji. Skala poruszonych problemów wychodzi poza lokalne możliwości tego samorządu. Wskazuje się, że w polityce państwa dotyczącej takich miast jak Braniewo brakuje uwzględnienia kompleksowych rozwiązań. Na terenie miasta znajduje się szereg terminali węglowych. W części z nich przeładowywany jest węgiel z importu. Dziennie przejeżdża przez centrum miasta ponad 380 pojazdów z tysiącami ton węgla. Największymi importerami są spółki Skarbu Państwa: Węglokoks, Polska Grupa Energetyczna Paliwa. Sytuacja dotycząca infrastruktury drogowej i zabudowy w obrębie dróg staje się dramatyczna. Nawierzchnie ulegają licznym uszkodzeniom, studzienki wodno-kanalizacyjne zapadają się, sieć kanalizacyjna ulega awariom. Pękają ściany budynków, a wielowiekowe zabytki odbudowane z ruin podlegają procesom degradacji. Z powodu specyfiki surowca w mieście występuje zapylenie bardzo mocno rzutujące na stan zdrowia mieszkanek i mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#MonikaFalej">Niestety Braniewo mimo starań nie zostało zakwalifikowane do „Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020–2030”. Problemy miasta tak szczególnie położonego, skazanego na usytuowanie w nim wielkich terminali węglowych wymagających zaplecza drogowego nie znalazły zrozumienia w projektach państwa. Brakuje koordynacji działań w kontekście planowanej inwestycji kolejowej w obrębie Braniewa. Obwodnica bowiem wspólnie ze wspomnianą inwestycją umożliwiłaby wyprowadzenie transportu samochodowego poza centrum miasta.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#MonikaFalej">Panie Ministrze! Proszę o dokonanie stosownych analiz dotyczących infrastruktury braniewskiej, bo ten temat będzie wymagał dalszego monitoringu. Dziękuję i bardzo proszę o pomoc i uwzględnienie obwodnicy Braniewa dla Braniewa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę jeszcze raz zwrócić uwagę Wysokiej Izbie na małą piękną miejscowość w moim heimacie, na Palowice. To piękne miejsce nie tylko ze względu na cudowne walory przyrodnicze, na Pojezierze Palowickie, ale także dom i mała ojczyzna wielu wspaniałych ludzi, którzy niestety od miesięcy żyją w zawieszeniu i stresie, nie znając przyszłości. CPK i domalowanie do niego linijki, szprychy KDP niszczą życie zwykłych obywateli. Najgorsze jest to, że władza nie słucha ludzi, którzy chcą szukać rozwiązań. Mieszkańcy Palowic pokojowo protestują nawet kilka razy w miesiącu, walcząc o ukochane domy. Warto podkreślić, bo często politycy z PiS niestety zakłamują rzeczywistość i ośmieszają zwykłych ludzi, że mieszkańcy Palowic nie są przeciwni inwestycji. Są przeciwni niepotrzebnej dewastacji miasteczka i zrównania go z ziemią, dlatego chcą rozmawiać, proponują i analizują różne rozwiązania. Po wielu miesiącach można nawet powiedzieć, że są już grupą specjalistów, która proponuje konstruktywne rozwiązania, ale niestety strona rządowa nadal nie słucha.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#MaciejKopiec">Śledząc ostatnią debatę w TVP Katowice na temat CPK i kolei dużych prędkości w kontekście województwa śląskiego ciężko było zrozumieć argumenty przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości. Pan poseł Adam Gawęda, broniąc inwestycji CPK, stwierdził, że jest ona składową obronności Polski i powstaje również po to, by odstraszać Rosję i szybciej przerzucać oddziały wojskowe czy sprzęt wojskowy na terenie kraju. Mniej protestów i więcej konstruktywnego działania. Tak podsumowała sytuację związaną z CPK radna sejmiku śląskiego z PiS pani Beata Kocik. Albo to kompletna ignorancja, albo po prostu brak szacunku do mieszkańców naszego województwa, którzy od wielu miesięcy starają się na własną rękę komunikować z ministerstwem oraz spółką CPK, tworząc plany i próbując przedstawić argumenty, wkładając w to wiele pracy, gdy rządzący traktują ich jak niewartych wysłuchania.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#MaciejKopiec">Kolejny protest, tym razem w formie spaceru po Pojezierzu Palowickim, odbędzie się już 19 marca. Zapraszam szczególnie zacnych posłów z PiS z regionu. Tym razem może się pojawią, choć do tej pory nie odpowiedzieli na zaproszenia mieszkańców. Ciężko rozmawiać z ludźmi i znać ich problemy bez kontaktu z ludźmi. Stara prawda mówi, że jeżeli nie wiesz, jak się zachować, po prostu zachowaj się przyzwoicie. Szczerze polecam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Olszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#DariuszOlszewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Olimpijskie wartości to szacunek, przyjaźń, dążenie do doskonałości oraz czysta gra, fair play. Ministrowie sportu z 34 krajów podpisali oświadczenie, w którym wyrazili stanowisko w sprawie startu rosyjskich i białoruskich sportowców w międzynarodowych zawodach jako zawodników neutralnych. Wśród 34 sygnatariuszy oświadczenia znalazło się 25 państw Unii Europejskiej oraz Wielka Brytania, USA, Kanada, Nowa Zelandia, Korea Południowa, Japonia, Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Wśród sygnatariuszy dokumentu jest minister sportu i turystyki Kamil Bortniczuk, któremu chciałbym podziękować za wzorową postawę w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#DariuszOlszewski">Jako poseł oraz prezes Polskiego Związku Rugby, ale przede wszystkim jako polski patriota chciałbym wyrazić sprzeciw wobec decyzji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, który dopuścił rosyjskich i białoruskich sportowców do startu w zawodach rozgrywanych w Azji. To z kolei uchyla furtkę do możliwości udziału zawodników z Rosji w przyszłorocznych igrzyskach w Paryżu. Choć prezydent MKOL Thomas Bach deklaruje się jako zwolennik podtrzymania sportowych sankcji wobec krajów odpowiedzialnych za inwazję na Ukrainę, to komitet nie wyklucza udziału zawodników z Rosji i Białorusi podczas igrzysk pod neutralną flagą. Zgodę na start w azjatyckich zawodach wyraziła już tamtejsza rada olimpijska.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#DariuszOlszewski">Nie możemy siedzieć w tej sprawie cicho. Jako wiceprzewodniczący Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki wyrażam sprzeciw wobec jakichkolwiek ruchów pozwalających na udział rosyjskich i białoruskich sportowców w międzynarodowych rozgrywkach. Igrzyska olimpijskie są świętem sportu i wartości, które wspiera rodzina olimpijska, nie ma tam miejsca dla sportowców z kraju, który atakuje Ukrainę i morduje niewinnych ludzi, siejąc nienawiść i zło.</u>
          <u xml:id="u-538.3" who="#DariuszOlszewski">Jeszcze raz chciałbym wyrazić sprzeciw wobec decyzji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Musimy jako kraj zrobić wszystko, aby Rosjanie i Białorusini zostali ukarani i nie mogli przez najbliższe lata brać udziału w międzynarodowych zawodach sportowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#GrzegorzBraun">W trybie oświadczenia poselskiego chciałbym odnotować świeży sukces parlamentaryzmu polskiego na Litwie. Akcja Wyborcza Polaków na Litwie — Zjednoczenie Chrześcijańskich Rodzin potwierdza swoją, chwała Bogu, wciąż trwałą i mocną pozycję w regionie, rejonie solecznickim, rejonie wileńskim. Tam Polacy są u siebie. Nie są gośćmi, nie wyjeżdżali zagranicę. To granica wyjechała za nich.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#GrzegorzBraun">Szczęść wam Boże, Polacy, rodacy na Litwie, na Białorusi, na Ukrainie! Ten sukces na Litwie nie powinien przesłaniać z różnych względów tragicznego obrazu zaniku polskości na terenach, które należały niegdyś do kształtujących polską cywilizację w czasach Rzeczypospolitej, ale też później. Dziś polskość zanika na skutek działań i zaniechań, także rządu warszawskiego. W tym kontekście chciałbym wezwać do madziaryzacji polskiej polityki w tej dziedzinie, ponieważ Węgrzy, w odróżnieniu od rządu warszawskiego, asertywnie upominają się o swoich rodaków na Rusi Zakarpackiej, a tam i na całej Ukrainie szkolnictwo polskie ma zostać poddane rutenizacji, tj. ukrainizacji, zgodnie z zapowiedziami tamtejszych kijowskich oficjeli, już w tym roku, już w roku 2023. Czy tak się stanie? Czy może Warszawa jednak zdobędzie się na jakiś mocny głos i wyraziste stanowisko w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Bukowa Góra to wzniesienie o wysokości 366 m n.p.m., położone na południe od Podbuczyn — przysiółka Ujejsca, dzielnicy miasta Dąbrowa Górnicza.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#RafałAdamczyk">Wzgórze porośnięte jest naturalnym drzewostanem bukowym z siedliskiem tych roślin. Obecnie nadleśnictwo przeprowadza tam wycinkę drzew. Z tego miejsca proszę i apeluję do pani minister klimatu i środowiska o nadzór i weryfikację działań związanych z wycinką tych drzew w Dąbrowie Górniczej. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaszczytny jubileusz stulecia działalności śpiewaczej obchodzi jeden z najbardziej zasłużonych dla bydgoskiej i kujawsko-pomorskiej kultury chór mieszany Dzwon działający przy domu kultury Orion w Bydgoszczy pod dyrekcją pani Agnieszki Jędrzejewskiej-Stachury.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#JanSzopiński">Chór mieszany Dzwon jest jednym z najstarszych chórów na Pomorzu i Kujawach, śpiewającym w czterogłosie utwory sakralne, patriotyczne, ludowe i rozrywkowe. Aktualnie śpiewa w nim 29 osób. Warto jednak pamiętać, że w czasie 100-letniej działalności przez estradę chóru przewinęło się kilka pokoleń wspaniałych miłośników muzyki, śpiewaczy i niezapomnianych artystów. Bydgoszczanie są wdzięczni chórowi za tysiące koncertów na bydgoskich estradach, a także za promocję miasta na krajowych i zagranicznych koncertach, w różnych konkursach i na festiwalach, gdzie zdobywał liczne nagrody i wyróżnienia. Nagrań pieśni wykonanych przez chór można posłuchać w serwisie YouTube, na Facebooku i innych mediach elektronicznych.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#JanSzopiński">Mieszkańcy dzielnicy mówią, że jak Błonie są ich małą ojczyzną, tak Dzwon jest sercem, duszą i kulturowym głosem tej małej ojczyzny. Jako poseł na Sejm i wieloletni samorządowiec z uznaniem przyjmuję obchody jubileuszu stulecia chóru. Będzie to na pewno ważne wydarzenie muzyczne i kulturalne dla mieszkańców Bydgoszczy, w której muzyka chóralna jest pielęgnowana od pokoleń dzięki wspaniałym i zaangażowanym działaczom stowarzyszeń muzycznych. Dlatego za wspaniałe osiągnięcia chóru chciałbym z tego miejsca serdecznie podziękować całemu zarządowi i wszystkim członkom chóru mieszanego Dzwon oraz wszystkim sojusznikom i sympatyków chóru, a w szczególności dyrekcji domu kultury Orion oraz wspaniałemu mecenasowi bydgoskiej kultury — Zarządowi i Radzie Nadzorczej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 1 marca w całej Polsce odbyły się uroczystości upamiętniające żołnierzy wyklętych. Kim byli? Byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej Rosji. Walcząc, musieli zmierzyć się z wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich bandami reakcyjnego podziemia, wrogami ludu. Mobilizacja i ich walka były pierwszym odruchem obrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji, przeciwko narzuconym siłą władzom komunistycznym, przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej obejmującej teren całej Polski. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120–180 tys. Większość ich akcji było wymierzonych w oddziały zbrojne UB, KBW czy MO. Dotknęły ich ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło ok. 9 tys. konspiratorów. Kolejne kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Żołnierze wyklęci dzięki swojej działalności przyczynili się do opóźnienia kolejnych etapów utrwalania systemu komunistycznego. Aż do powstania „Solidarności” byli najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Od 2011 r. obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Ustawę o ustanowieniu tego święta skierował do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej śp. prezydent Lech Kaczyński. Wybór daty, 1 marca, nie jest przypadkowy. Upamiętnia on mord dokonany na przywódcach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawiłość w więzieniu przy ul. Rakowieckiej strzałem w tył głowy. Chcę przypomnieć jeszcze jeden fakt z tamtych dni. 7 marca 1949 r., dokładnie 84 lata temu, w więzieniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na mjr. Hieronimie Dekutowskim, ps. Zapora, jednym z legendarnych bohaterów walk o niepodległość, dowódcy oddziałów partyzanckich walczących z Niemcami i przejmującymi władzę w Polsce komunistami.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Dziś żołnierze wyklęci są dla nas żołnierzami niezłomnymi. Dzięki nim Polska jest prawdziwie wolna i niepodległa. Cześć ich pamięci!</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 22 stycznia 1863 r. manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczął się największy w XIX w. polski zryw narodowy — powstanie styczniowe, które w pamięci zbiorowej jest symbolem sprzeciwu wobec rosyjskiego zaborcy.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#BartłomiejDorywalski">W wielu miejscach województwa świętokrzyskiego w sposób szczególny upamiętnia się wydarzenia z tamtych lat. Jedną z takich miejscowości jest Sobków, gdzie w dniu 20 lutego 1863 r. obozowały wojska gen. Mariana Langiewicza. Stacjonowało ok. 6 tys. żołnierzy uzbrojonych w broń sieczną i palną. To właśnie stamtąd oddziały powstańcze udały się w dalszą drogę, by pod Małogoszczem stoczyć bitwę z rosyjskimi siłami zbrojnymi.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#BartłomiejDorywalski">19 lutego br. w Sobkowie odbyły się obchody 160. rocznicy tamtego wydarzenia, a swój początek miały na cmentarzu parafialnym, gdzie zapalono znicze na mogiłach poległych powstańców. Następnie w kościele parafialnym pw. Stanisława Biskupa i Męczennika pan Stanisław Osowski wygłosił referat dotyczący wydarzeń i potyczek powstańców styczniowych. O oprawę muzyczną zadbał zespół Korytniczanki, który zaprezentował pieśni patriotyczne, zaś msza święta odprawiona została przez ks. proboszcza Leszka Molendę. Po mszy świętej wszyscy zgromadzeni przemaszerowali do miejscowego parku na dalszą część uroczystości, którą otworzył wójt Sobkowa pan Tomasz Chaja. Uroczystości obejmowały odsłonięcie pomnika i poświęcenie tablicy upamiętniającej ten zryw niepodległościowy. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął wicepremier prof. Piotr Gliński.</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#BartłomiejDorywalski">W pamięci mieszkańców do dziś pozostał czas powstania styczniowego, po którym w 1869 r. Sobków, za pomoc powstańcom, został ukarany odebraniem praw miejskich. Podczas uroczystości wójt Sobkowa pan Tomasz Chaja zapewnił zebranych o rozpoczęciu starań mających na celu odzyskanie tych praw, czego serdecznie wszystkim życzę. Wierzę w to, że 1 stycznia 2024 r. Sobków ponownie będzie miastem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-548.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Katyń. Nazwa tej miejscowości będąca symbolem martyrologii narodu polskiego na wschodzie niezmiennie budzi grozę, rzucając długi cień. Kiedy 17 września 1939 r. polską granicę na wschodzie przekroczyły oddziały Sowietów, polskie oddziały, po niesławnym rozkazie gen. Juliusza Rómmla, były w chaosie. Nie wiedziano też, w jakim charakterze wkracza Armia Czerwona, tym bardziej że sami Sowieci twierdzili wielokrotnie, iż mają pomóc w walce z Niemcami. Nie znano założeń podpisanego 23 sierpnia 1939 r. paktu Ribbentrop — Mołotow dzielącego Polskę pomiędzy jej wrogów. Niemcy nacierali od zachodu, a właśnie na wschodzie, na Kresach odtwarzano powoli i formowano nowe jednostki. Do tamtejszych ośrodków zapasowych wpływali oficerowie rezerwy, mający stanowić kadrę tych jednostek. W większości zostali zagarnięci przez czerwoną zarazę. Oficerowie po starannej selekcji zostali umieszczeni w kilku obozach: w Kozielsku, w Starobielsku i Ostaszkowie. Byli tam trzymani w oczekiwaniu nie wiadomo na co. Pozwolono im na szczątkową korespondencję, a nawet próbowano indoktrynować — raczej z marnym skutkiem. Stalin i jego akolici zdecydowali się w końcu z różnych przyczyn rozwiązać ten problem.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#GrzegorzLorek">5 marca 1940 r. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego podjęło decyzję o wymordowaniu ponad 20 tys. polskich jeńców wojennych, urzędników oraz policjantów. Większość z nich rozstrzelano w lasach pod Katyniem, Charkowem i w Miednoje. Zginęli tylko dlatego, że byli elitą polskiego narodu. 2 dni temu była kolejna rocznica tego wydarzenia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#JacekKurzępa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką radością chcę poinformować przede wszystkim lubuszan, ale również was, drodzy rodacy, że zespół badaczy Uniwersytetu Zielonogórskiego skończył badania dotyczące tego, co z nami zrobiła pandemia. Projekt badawczy był realizowany w Uniwersytecie Zielonogórskim przez 2 lata przez 30 pracowników tego projektu — 17 pracowników naukowo-badawczych, 12 pracowników administracji. Przeanalizowano aspekty dotyczące pandemii w różnych wymiarach życia teatru szkolnego, czyli zapytano, co się stało z uczniami w czasie zdalnego nauczania, co się działo z nauczycielami w sytuacji, kiedy część opinii publicznej uznawała, że zrejterowali z posługi pedagogicznej, wychowawczej i zrezygnowali z etosu zawodu nauczycielskiego. Te badania absolutnie, szczególnie w tomie „Szkoła a pandemia”, pokazują, że etos zawodu nauczycielskiego w sposób piękny był realizowany. Jednocześnie przyjrzeliśmy się rodzinie w czasie pandemii, czyli skoro pytaliśmy o dzieci, jak one sobie dawały radę, to zapytaliśmy również rodziców tych dzieci, co się z nimi działo i jakie aspekty były funkcjonalne, a jakie nie. W efekcie — te cztery tomy. Jestem z tego dumny. Dziękuję zespołowi pracowników Uniwersytetu Zielonogórskiego. Sam w tym projekcie zarobiłem w roku 2021 83 tys. zł, co daje miesięcznie 2200 zł; w roku 2022–52 tys., co daje średnio 2756 zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#KlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś w Sejmie, na chwilę przed Dniem Kobiet, odbyła się kolejna odsłona piekła kobiet. Są w Polsce ludzie, którzy czerpią chorą satysfakcję ze znęcania się nad Polkami i chcieli karać więzieniem za informowanie o aborcji. Nawet w Watykanie czy Afganistanie, rządzonym przez talibów, prawo nie jest dla kobiet tak surowe. Projekt na szczęście już w pierwszym czytaniu trafił tam, gdzie jego miejsce, do kosza, a ja chcę was z tego miejsca zapewnić, drogie siostry, że zbliża się prawdziwy Dzień Kobiet połączony nie z kwiatkiem czy rajstopami, ale z pełnią naszych praw. Już niedługo nadejdzie dzień, w którym nikt nam nie będzie mówił, jak mamy żyć, kogo kochać, czy mamy mieć potomstwo. Nikt nie będzie decydował za nas o naszym własnym ciele. Dzień, w którym nie tylko informowanie, ale też sama aborcja będzie bezpieczna i legalna, a dostęp do środków antykoncepcyjnych — darmowy i powszechny. Dzień, w którym przestaniemy być traktowane jak żywe inkubatory. Już niedługo nadejdzie dzień, gdy kobiety przestaną umierać na polskich porodówkach, a te z nas, które chcą mieć dzieci, nie będą się więcej bać zachodzić w ciążę w Polsce. Co więcej, będą mogły skorzystać z darmowego programu in vitro. Nadejdzie dzień, że będziemy chciały żyć na powrót w tym kraju, żyć na własnych zasadach.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#KlaudiaJachira">Już niedługo nastaną prawdziwe dni kobiet, gdy tylko partia — piekło kobiet straci władzę. Bo co do tego, że straci, nie mam najmniejszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2016 r. rząd PiS wprowadził ustawę tzw. 10H, zabijając budowę elektrowni wiatrowych na 99% terenów Polski. Gdyby 10H nie było wprowadzone, tobyśmy mieli 19% więcej energii z wiatru, co pozwoliłoby zaoszczędzić 6 mln t węgla, którego nie musielibyśmy sprowadzać. Nawet premier Morawiecki powiedział, że to są najbardziej restrykcyjne zapisy w całej Europie. Teraz to zmieniacie, ale nie dlatego, żeby Polacy mieli tańszy prąd, tylko dlatego, że to jest jeden z warunków pozyskania pieniędzy z KPO.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#MałgorzataChmiel">Prąd z wiatru to najtańsza energia. Gdyby nie ten PiS-owski zakaz, Polacy zaoszczędziliby 7 mld zł rocznie na rachunkach za prąd. To pieniądz, który został wydrenowany z kieszeni Polaków. Nie byłoby takiego ubóstwa energetycznego, upadających firm, inflacja byłaby mniejsza. Przede wszystkim energia z wiatru na lądzie jest czysta, a w Polsce smog zabija rocznie ok 48 tys. Polaków. Tyle mniej dzieci i dorosłych byłoby chorych na raka.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#MałgorzataChmiel">Ale w imię walki z Ziobrą, zamiast przyjąć ustawę konsultowaną od dawna, przez wasz rząd zresztą, czyli dotyczącą minimalnej odległości 500 m, wprowadziliście poprawkę nabazgraną na kolanie przez pana Suskiego zwiększającą odległość o 200 m, co wyklucza ponad połowę terenów z możliwości budowy elektrowni wiatrowych. To jest kolejna deforma. Pytam się, dlaczego nie 150 m, nie 300 m, dlaczego nie 60 m. Żadnych wyliczeń, żadnych konsultacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#MałgorzataChmiel">Niby popieracie czystą energię, ale puszczacie oko do…</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#MałgorzataChmiel">Już mógłby mi pan dać dokończyć zdanie, no naprawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#RyszardTerlecki">2 minuty to jest bardzo dużo czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niedługo minie pół roku od otwarcia przekopu Mierzei Wiślanej. W ostatnich miesiącach port morski w Elblągu odmieniany był przez wszystkie przypadki, często jednak w przestrzeni publicznej pojawiały się nieprawdziwe informacje, ponieważ port jako teren często mylony był ze spółką zarządzającą.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#ZbigniewZiejewski">Port w Elblągu to obszar usytuowany wzdłuż rzeki Elbląg mający ponad 400 ha powierzchni. 46% tej powierzchni należy do prywatnych inwestorów, 30% do gminy miasta Elbląg, a 24% do Skarbu Państwa. Z kolei zarząd portu morskiego w Elblągu to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której właścicielem jest elbląski samorząd. Powołana została w celu administrowania w imieniu miasta gruntami komunalnymi. Pogłębienie 900 m toru wodnego prowadzącego do elbląskiego portu to zadanie Skarbu Państwa i powinno zostać zrealizowane przez urząd morski. Samorząd Elbląga nie ma kompetencji do wykonania tego zadania. Przeznaczenie środków finansowych na ten cel będzie naruszeniem dyscypliny finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#ZbigniewZiejewski">To główne wnioski wynikające z opinii prawnej przygotowanej przez Centrum Ekspertyz i Analiz Prawnych dotyczącej zakresu kompetencji do pogłębiania utrzymania torów wodnych na wewnętrznych przepływowych wodach morskich w granicach portu. Analiza potwierdza rację elbląskiego samorządu, który od początku stoi na stanowisku, że pogłębienie ostatniej prostej toru dostępowego należy do wyłącznej kompetencji urzędu morskiego. Miasto Elbląg czeka na pogłębienie toru wodnego.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#ZbigniewZiejewski">Chciałbym zaznaczyć, że takie samo pogłębienie toru wodnego Świnoujście — Szczecin wykonał urząd morski, i port w Elblągu czeka na taką samą decyzję. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Hanna Gil-Piątek?</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Krutul: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Waldemar Andzel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczanie mam w sprawie rekordowej waloryzacji rent i emerytur wprowadzonej przez rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#WaldemarAndzel">Na waloryzację rent i emerytur przeznaczyliśmy w tym roku 44 mld zł. To gigantyczna rekordowa kwota, którą chcemy wyrazić troskę o seniorów, emerytów i rencistów. Obniżony przez nas wiek emerytalny jest przywilejem. My dajemy społeczeństwu wybór. Stosujemy system zachęt, by pracować dłużej. Seniorzy mogą skorzystać np. z rozliczenia PIT-0. Za rządów PO ponad 80% uprawnionych przechodziło od razu na emeryturę, u nas jest to 60%.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#WaldemarAndzel">Tylko, szanowni państwo, co to były za emerytury? Cofnijmy się o 9 lat, kiedy to Donald Tusk chwalił się podniesieniem rent i emerytur o 36 zł. Wpiszcie sobie w wyszukiwarkę internetową frazę „Donald Tusk podwyższa emerytury o 36 zł” i zobaczycie dumne napisy mass mediów: Donald Tusk rozdaje pieniądze. Tusk sypnął obietnicami. Tak, panie premierze Tusk, muszę się zgodzić z panem w jednej kwestii: jak się wybiera łajdaków do rządzenia, to się ma łajdackie rządy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#EwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 1 marca w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych podczas bydgoskich obchodów tego święta z mojej inicjatywy przy udziale Poczty Polskiej nastąpiła uroczysta prezentacja znaczka pocztowego z wizerunkiem ks. abp. Antoniego Baraniaka mająca na celu upamiętnienie arcybiskupa jako niezłomnego świadka wiary i obrońcy Kościoła.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#EwaKozanecka">Abp Antoni Baraniak urodził się 1 stycznia 1904 r. we wsi Sebastianowo w Wielkopolsce i od zawsze wychowywany był w duchu głębokiej wiary i patriotyzmu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1930 r., a 3 lata później został sekretarzem prymasa Polski Augusta Hlonda. Po jego śmierci został sekretarzem ks. prymasa Stefana Wyszyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#EwaKozanecka">Abp Baraniak był biskupem niezłomnym i odegrał ogromną rolę w życiu Kościoła oraz w historii powojennej Polski. Był prześladowany, więziony i nieludzko torturowany w więzieniu na ul. Rakowieckiej w Warszawie, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Komuniści bezskutecznie usiłowali wymusić na nim zeznania obciążające prymasa Wyszyńskiego, co miało doprowadzić do procesu sądowego, a w rezultacie osłabić pozycję Kościoła w Polsce. Jego nieustępliwość podczas aresztowania i bezlitosnych 145 przesłuchań to największy dowód jego wiary i męstwa. Pomimo brutalnych tortur, bicia, głodzenia pozostał wierny Bogu, Kościołowi, ojczyźnie, człowiekowi, a zwłaszcza prymasowi Wyszyńskiemu. Taka postawa zasługuje na wyrazy najwyższego uznania i szacunku. Choć abp Antoni Baraniak nie nosił munduru, lecz sutannę, nie walczył bronią, lecz mając w sercu wartości najwyższe, takie jak Bóg, honor, ojczyzna, to z całą pewnością zasługuje na miano niezłomnego żołnierza Kościoła. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Tuduj, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#KrzysztofTuduj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#KrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem podzielić się taką refleksją. Mianowicie, żeby państwo polskie dobrze funkcjonowało, to jest bardzo ważne, powinno było oparte na ludziach odpowiedzialnych. Niestety w Polsce grasuje taka choroba, ona jest też zaraźliwa, która polega na tym, że odpowiedzialność z siebie jest zrzucana za pomocą różnego rodzaju zaświadczeń, papierów, dokumentów, dyplomów, czegoś, co odsuwa odpowiedzialność od człowieka. Ta mentalność zaświadczeń i papierów jest bardzo szkodliwa i uczy nieodpowiedzialności. Uczy tego, że jeżeli w papierach się coś zgadza, to znaczy, że się zgadza. A to jest głęboka nieprawda, bo właśnie prawda i rzeczywistość są najistotniejszą częścią, a nie to, co jest w papierach.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#KrzysztofTuduj">Mówię to, szczególnie mając na względzie raporty, jakie są składane w wojsku, dotyczące stanu danych jednostek, stanu danego sprzętu. Apeluję o to, aby były one składane w sposób odpowiedzialny, w sposób zgodny z prawdą, żebyśmy mogli być pewni tego, że jesteśmy, powiedzmy, silni albo przynajmniej, że wiemy, jacy jesteśmy. A nie w momencie, kiedy przychodzi testować tę rzeczywistość, okazuje się, że na papierze jesteśmy potęgą, a rzeczywistość wygląda znacznie inaczej. Tak że tym apelem kończę. Odpowiedzialność osobista — nie zaświadczenia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#DariuszBąk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 r. na wniosek prezydenta Lecha Kaczyńskiego Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych sprawił, że powstała rozstrzelana armia polska, a 1 marca stał się dniem, w którym prawda odnosi zwycięstwo nad kłamstwem. Żołnierze wyklęci chcieli Polski wolnej, suwerennej, bez obcych zwyczajów i przymusów. Byli ludźmi honoru szanującymi orła i krzyż, a nazywano ich bandytami. Sądzono w procesach pokazowych, oskarżając o zdradę. Za sprawą niesprawiedliwych wyroków skazywano ich na śmierć, ciężkie więzienia, historyczną banicję.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#DariuszBąk">1 marca, w dniu narodowego święta żołnierzy niezłomnych, warto zapytać: Kto naprawdę walczy z nami o niesprawiedliwe sądy? Nie potrafi przyznać racji niezłomnym? Dlaczego i dziś trzeba nam walczyć o orła i krzyż? Trudno jest stać, gdy chcą cię rzucić na kolana, ale trudno też uwierzyć, że nasz dumny naród da się złamać.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#DariuszBąk">Przez Polskę przepływa fala, wzrastająca fala pamięci i czci żołnierzy wyklętych. Młodzi ludzie uczestniczą w biegach Tropem Wilczym, w inscenizacjach, poznają prawdziwą historię. Rzymski historyk Tytus Liwiusz mówił: słowa uczą, przykłady pociągają. Pozostajemy w nadziei, że rośnie pokolenie Polaków, mocarzy ducha. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#MariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym o godz. 15 do Sejmu, do kaplicy sejmowej, został wprowadzony wizerunek najpiękniejszej, najlepszej, najmądrzejszej — i długo by jeszcze to naj — kobiety świata, Matki Bożej. Matki Bożej w tym wizerunku, który przedstawiam. Matki Bożej, która jest brzemienna, a w rękach trzyma strzały złamanego gniewu Bożego. Dlaczego ten wizerunek jest taki ważny dla naszego narodu? Drodzy państwo, bo Matka Boża właśnie w tym wizerunku ukazała się wojskom bolszewickim w 1920 r. Gdy bolszewicy zobaczyli najpierw 14 sierpnia 1920 r. w Ossowie tę Matkę Bożą, a następnie gdy zobaczyli ją w Radzyminie na drugi dzień, inni oczywiście, wtedy i jedni, i drudzy rzucili się w panice do ucieczki. Zostawili broń, armaty, uciekali spanikowani. Kryli się po stodołach i mówili, że mieli niezwykłe zdarzenie, że widzieli Matkę Bożą, a oni do Matieri Bożej strielat nie budut. Oni mogą strzelać do polskich żołnierzy, ale nie do Matki Bożej. W naszej historii przeszło to jako Cud nad Wisłą. Rzeczywiście Matka Boża odegrała rolę zasadniczą w dziejach naszego narodu. To również przed jej wizerunkiem Jan II Kazimierz 1 kwietnia 1656 r. złożył insygnia władzy królewskiej i modlił się o zwycięstwo Polski, gdy była tragiczna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#MariaKurowska">Szanowni Państwo! Uważam, że powinno się przywrócić pamięć tamtych dni z 1920 r. i przywrócić hołd, cześć Matce Bożej, która odegrała wtedy tak zasadniczą rolę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Paweł Krutul, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#PawełKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jako podlaski poseł zaapelować do premiera Mateusza Morawieckiego, do ministra MSWiA Mariusza Kamińskiego o wsparcie podlaskich przedsiębiorców. Chciałbym zauważyć, że na terenie naszego województwa mamy zamknięte już drugie przejście graniczne. My to rozumiemy. Musimy pomagać naszym sąsiadom, wspierać Ukrainę, wspierać ludność białoruską, która chce też walczyć z reżimem Łukaszenki. Niemniej jednak podlascy przedsiębiorcy z tego względu ubożeją i są zmuszani — poprzez to, że jest zamknięta granica — do zwalniania pracowników. Potrzebne jest wsparcie, potrzebne jest wsparcie finansowe. Przykładowo województwo podlaskie stoi międzynarodowym transportem tirowym. Jesteśmy jednym z największych regionów mających taki biznes na swoim terenie, ale nie jesteśmy w stanie konkurować z firmami europejskimi z tego względu właśnie, że jest zamknięta granica. Dlatego apeluję jeszcze raz do pana premiera, do pana ministra, żeby wesprzeć podlaskich przedsiębiorców, żeby ten trudny okres, zrozumiały okres, te firmy zdołały przetrwać i nie były zmuszane do zwalniania pracowników. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na 1 marca — rocznicę rozstrzelania przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” — przypada w naszym kraju, ustanowiony z inicjatywy prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego, Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#BarbaraBartuś">Chcąc oddać hołd bohaterom niezłomnym walczącym o wolną i suwerenną Polskę, tak jak w całej Polsce, tak również w Gorlicach od 10 lat organizujemy uroczyste obchody.</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#BarbaraBartuś">Tegoroczne gorlickie obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” miały miejsce 26 lutego i były objęte honorowym patronatem marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek. Uroczystość rozpoczęliśmy w Bazylice Mniejszej w Gorlicach od mszy świętej w intencji ojczyzny oraz wszystkich żołnierzy podziemia niepodległościowego, a kontynuowaliśmy w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych w Gorlicach.</u>
          <u xml:id="u-574.3" who="#BarbaraBartuś">Jak napisał w swoim liście do organizatorów i uczestników gorlickich obchodów prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński: „Dziękujemy Bohaterom Podziemia Niepodległościowego za Ich wkład w naszą dzisiejszą wolność oraz składamy Im hołd za to, że nie zgodzili się na zło, że nie dali przyzwolenia na wewnętrzną i zewnętrzną niewolę, że podejmowali walkę”.</u>
          <u xml:id="u-574.4" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieganie o rzetelną wiedzę na temat podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej to coś więcej niż znajomość historii. To swoista walka i zmaganie się o charakter i ducha narodu, o to, jakim społeczeństwem będziemy i na jakich wartościach będziemy budować naszą przyszłość. I choć może się wydawać, że to sformułowania zbyt górnolotne, to przecież wciąż są tacy, dla których żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych i partyzantki poakowskiej to bandyci. Nawet wśród parlamentarzystów jest wielu takich, dla których mjr Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka nie zasługiwał na uczczenie minutą ciszy w Sejmie, nawiązując do wydarzeń sprzed roku. Dlatego poznawanie prawdy, przywracanie i upamiętnienie polskich patriotów jest tak ważne.</u>
          <u xml:id="u-574.5" who="#BarbaraBartuś">Program obchodów obejmował prelekcję byłego prezesa IPN dra Jarosława Szarka, który przedstawił historię kilku żołnierzy niezłomnych, oraz odbyło się wręczenie nagród laureatom VIII Gorlickiego Konkursu Pieśni Patriotycznej i ich występ razem z Zespołem Estradowym Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej z Nowego Sącza.</u>
          <u xml:id="u-574.6" who="#BarbaraBartuś">Z tego miejsca chciałabym serdecznie podziękować współorganizatorom i uczestnikom tej pięknej gorlickiej uroczystości. Dziękuję mediom za transmisję i jednocześnie zachęcam do zobaczenia tego wydarzenia na mojej stronie na Facebooku oraz na RTvG.pl.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#KrzysztofKubów">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jednym z najważniejszych zadań, które przed sobą postawiłem jako poseł z zagłębia miedziowego, było i jest nieustające wspieranie rozwoju mojego regionu. Dlatego z satysfakcją chciałbym poinformować, że tylko w tej kadencji Sejmu gminie Gaworzyce udało się uzyskać 32 095 345 zł, a gminie Przemków — 30 628 103 zł środków na inwestycje infrastrukturalne na terenie gmin w ramach prowadzonych programów rządowych. W przypadku gminy Gaworzyce wspomniane środki zostaną przeznaczone m.in. na: przebudowę i rozbudowę budynku młyna w miejscowości Gaworzyce, z dofinansowaniem ze środków krajowych w wysokości 10 800 000 zł, budowę sieci kanalizacyjnej w miejscowościach Grabik, Śrem, Korytów oraz modernizację oczyszczalni ścieków w Wierzchowicach, z dofinansowaniem ze środków krajowych w wysokości 9 025 000 zł. Natomiast w przypadku gminy Przemków wspomniane środki zostaną przeznaczone m.in. na: przebudowę dróg gminnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą w miejscowości Przemków, Wysoka, Jakubowo Lubińskie, z dofinansowaniem ze środków krajowych w wysokości 10 818 792 zł, budowę i modernizację infrastruktury drogowej, wodociągowo-kanalizacyjnej oraz oświetleniowej na Osiedlu Głogowskim w Przemkowie, z dofinansowaniem ze środków krajowych w wysokości 9 480 206 zł.</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#KrzysztofKubów">Chciałbym serdecznie podziękować rządowi za stworzenie możliwości, dzięki którym samorządy mogą w tych niełatwych czasach przeprowadzać niezwykle ważne inwestycje, które w sposób trwały i widoczny wpływają na jakość życia mieszkańców regionu. Pochwały należą się również władzom samorządowym, które nie boją się sięgać po powyższe środki i rzetelnie realizować kolejnych inwestycji. Bardzo się cieszę, że mogę obserwować i wspomagać dynamiczny rozwój mojego regionu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#AgnieszkaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z radością informuję, że 27 lutego z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbyło się wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych zorganizowane dla Dolnoślązaków pt. „Myśmy Rebelianci”. Licznie zebrani mieszkańcy Wrocławia i regionu odśpiewali pieśni i piosenki partyzanckie, patriotyczne oraz z okresu Drugiej Konspiracji.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#AgnieszkaSoin">Płk Antoni Olechnowicz, ppłk Anatol Sawicki czy ppłk Ludwik Marszałek „Zbroja” — to tylko niektóre nazwiska niezłomnych związanych z Dolnym Śląskiem.</u>
          <u xml:id="u-576.2" who="#AgnieszkaSoin">Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych ustanowiony został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego i prezesa IPN Janusza Kurtyki.</u>
          <u xml:id="u-576.3" who="#AgnieszkaSoin">Od 12 lat Prawo i Sprawiedliwość wraz z patriotycznymi organizacjami czyni starania, by przywracać pamięć o tych, którzy przez lata ulegli zapomnieniu, o których pamięć była deptana, a prawda zakrzywiona. To oni nierzadko oddali swoje życie za miłość i w obronie ojczyzny. Rozpiera mnie duma, że pamięć o niezłomnych bohaterach naszej ojczyzny jest wciąż żywa.</u>
          <u xml:id="u-576.4" who="#AgnieszkaSoin">To nasza powinność i odpowiedzialność polityczna, by edukować najmłodsze pokolenia o tym, kim byli żołnierze wyklęci i jaką cześć należy im oddawać. Temu służą takie inicjatywy jak wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych, które są okazją do przypomnienia, jak ważną rolę odegrali bohaterzy, niezłomni, wyklęci na drodze ku wolności naszego kraju. Niech zawsze będzie oddana im cześć i chwała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#RyszardTerlecki">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do dnia 8 marca 2023 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 54)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>