text_structure.xml
41.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Otwieram posiedzenie Komisji Łączności z Polakami za Granicą, przepraszam za to lekkie spóźnienie.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Stwierdzam, że jest kworum.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie było uwag do protokołu z poprzedniego po siedzenia Komisji, zatem uznaję, że został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dzisiaj, poza sprawami bieżącymi, mamy jeden punkt: rozpatrzenie Informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli pt. „Prawidłowości działań dotyczących sprzedaży dotychczasowej siedziby i najmu powierzchni biurowej pod nową siedzibę Konsulatu Generalnego RP w Kolonii”. Tę informację przedstawi przedstawiciel NIK.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Witam zaproszonych gości: pana Bogdana Skwarkę – dyrektora Departamentu Administracji Publicznej w NIK, panią wicedyrektor Magdalenę Bratkowską, pana Jacka Junoszę-Kisielewskiego – dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą, panią Agnieszkę Frydrychowicz-Tekieli – zastępcę dyrektora w Biurze Infrastruktury Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz prezesa Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” – pana Janusza Skolimowskiego.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Czy są jakieś uwagi do porządku dziennego?</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie ma, uznaję, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Przepraszam, nie przywitałem pana prezesa Uczkiewicza, ale witam.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę, zaczynamy punkt pierwszy: rozpatrzenie informacji NIK na temat siedziby Konsulatu Generalnego RP w Kolonii. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Zanim oddam głos panu dyrektorowi Skwarce i zespołowi w celu przedstawienia szczegółowych wyników tej kontroli, to parę słów, jeśli można.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Kontrola była przeprowadzona na wniosek i zlecenie sejmowej komisji stosownym dezyderatem i dotyczyła działań podejmowanych przez MSZ w sprawie sprzedaży siedziby Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej w Kolonii przy Lindenallee 7 (bardzo ładny adres). Nasze badania kontrolne obejmowały okres od 1 stycznia 2009 do 31 grudnia 2013. Robiliśmy je w MSZ i, oczywiście, korzystaliśmy z pełnej dokumentacji przekazanej przez Konsulat Generalny w Kolonii.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">W ramach kontroli poddaliśmy ocenie rzetelność analizy finansowej stanowiącej podstawę dla decyzji o sprzedaży siedziby konsulatu i decyzji o najmie powierzchni biurowej pod nową siedzibę, po drugie – przestrzeganie obowiązujących procedur przy sprzedaży dotychczasowej siedziby Konsulatu Generalnego w Kolonii i, po trzecie – przestrzeganie obowiązujących procedur przy najmie powierzchni biurowej pod nową siedzibę.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">NIK nie oceniała ostatecznej decyzji o sprzedaży dotychczasowej siedziby konsulatu a tylko rzetelność przeprowadzonych analiz i wycen wartości nieruchomości. Te wyceny stanowiły dla Ministra Spraw Zagranicznych podstawę podjęcia stosownej decyzji.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Wyniki kontroli wskazują głównie na to, że w MSZ decyzja o najmie powierzchni biurowej pod nową siedzibę konsulatu na okres 10 lat została podjęta w sytuacji, kiedy jeszcze nie była pewna kwestia sprzedaży dotychczasowej siedziby stanowiącej własność rządu polskiego. Skutkiem tego, od połowy sierpnia 2013 roku zaistniała sytuacja, w której równolegle finansowane były koszty użytkowania, utrzymania tych dwóch siedzib. W ocenie NIK rozpoznanie możliwości zbycia nieruchomości było niezbędne w szczególności, że tę sprzedaż utrudniał fakt, że dotychczasowa siedziba znajdowała się w atrakcyjnej części Kolonii, posiadała budynek wpisany na listę zabytków.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, z informacji, które uzyskaliśmy z MSZ już po zakończeniu kontroli, wynika, że 20 listopada 2014 roku ostatecznie został rozstrzygnięty przetarg na sprzedaż nieruchomości przy Lindenallee, przy czym planowany termin przeniesienia własności nieruchomości ma nastąpić do 31 marca tego roku. Miesięczny koszt utrzymania starej siedziby, gdyby była użytkowana, wynosiłby średnio 12 tys. 600 euro, czyli rocznie około 150 tys. euro. Miesięczny koszt najmu nowej siedziby – 37 tys. 400 euro. To tyle takiego zarysu a teraz, bardzo proszę, pana dyrektora o szczegółowe informacje.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, panie prezesie, szanowno państwo. Kilka szczegółów dotyczących sprzedaży nieruchomości przy Lindenallee, którą dla skrócenia będą nazywał starą siedzibą a MediaPark jako nową siedzibę.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Żeby pokazać o czym mówimy to w naszej informacji na samym końcu są zdjęcia zarówno starej siedziby jak i nowej siedziby. Poprzednio mieliśmy prezentować te zdjęcia, ale ponieważ one znalazły się w informacji, zrezygnowaliśmy z tego zamiaru. Jednak można porównać, o czym mówimy, szczególnie dla tych państwa, którzy nie mieli okazji być w Kolonii i oglądać tych dwóch siedzib.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Kilka szczegółów. Powierzchnia starej siedziby – bardzo duża, powierzchnia gruntu to prawie 9 tys. m2, powierzchnia budynków – 6 tys. m2, 7 obiektów, 4 budynki zadaszone, łączniki, wiata, największy budynek pięciokondygnacyjny reprezentacyjno-mieszkalny – prawie 2122 m2, przy czym jest to budynek zabytkowy a więc jego koszty utrzymania są znacznie większe niż normalnego budynku. Dodatkowo jest potrzeba remontu, o czym świadczą zdjęcia zamieszczone w naszej informacji.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Wycena tej nieruchomości. Wycena była dokonana przez dwie wyspecjalizowane firmy. Pierwsza wycena w marcu 2013 roku – prawie 6,7 mln euro, druga wycena to niższa kwota – 4,9 mln euro. Ta różnica wynikała m.in. ze spadku cen nieruchomości, były też inne przyczyny, ponieważ każda firma ma swoje metody wyceny. Ostatecznie ustalono, że wywoławcza cena przetargowa nieruchomości to 7 mln euro.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Przyczyny są doskonale znane – przeniesienie ambasady z Kolonii do Berlina, stąd też zmniejszył się zakres zadań i nie była potrzebna taka liczba pracowników jak poprzednio. Liczba etatów w konsulacie była ustalona na 19,5. W trakcie kontroli ona zmieniała się, były prawie 23 etaty, ale od 1 stycznia 2012 roku do połowy sierpnia przesunięto z Kolonii do Berlina prawie 11 osób, a więc liczba pracowników zmniejszyła się.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">MSZ zleciło wyspecjalizowanej firmie DTZ Company zaproponowanie pewnych rozwiązań co do przyszłości starej siedziby. Zaproponowano trzy warianty. Pierwszy – to renowacja i modernizacja dawnej siedziby, drugi – sprzedaż dawnej siedziby i wynajem nowej, trzeci – podział dawnej siedziby i sprzedaż zbędnej części. Analiza dokonana przez firmę wskazała na dwa warianty. Jako niefunkcjonalny i nieekonomiczny odrzucono wariant utrzymania i remontu starej siedziby. Zaproponowano wariant drugi i trzeci, czyli sprzedaż dawnej siedziby lub jej podział i sprzedaż zbędnej części. Ta decyzja miała zostać podjęta przez Ministra Spraw Zagranicznych. W tym przypadku wybrano wariant drugi – oczywiście, po analizie wszystkich spraw związanych z kosztami.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Teraz kilka słów dotyczących chronologii. W sierpniu 2012 roku Minister Spraw Zagranicznych zaakceptował wariant sprzedaży całości nieruchomości starej, dotychczasowej siedziby i wynajęcia nowej siedziby. W listopadzie 2012 roku zapadła decyzja o wynajęciu powierzchni biurowej przy ulicy MediaPark 5 w Kolonii. W marcu 2013 roku zawarto umowę najmu na okres 10 lat a we wrześniu 2013 roku ogłoszono przetarg. Stwierdziliśmy, że okres od momentu zawarcia umowy do momentu ogłoszenia przetargu jest długi, prawie 6 miesięcy. Stwierdziliśmy, że mógł być on troszeczkę krótszy. We wrześniu 2013 roku był pierwszy przetarg – nieudany. Wpłynęła jedna oferta, która była o 2 mln niższa niż zakładano, czyli poniżej 5 mln. W dodatku była nieważna, dlatego że oferent nie wpłacił wadium. Grudzień to otwarcie nowej siedziby i działania po zakończeniu kontroli.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Jeśli się mylimy, to proszę MSZ o korektę, ale w lipcu 2014 roku, a więc po długim okresie rozpisano drugi przetarg, też się nie powiódł. We wrześniu 2014 roku – trzeci, obniżono cenę o 10% do wysokości 6,3 mln euro. Na szczęście w listopadzie 2014 roku przetarg zakończył się sukcesem. Zgłosiły się dwie firmy. Oferowały mniej więcej podobne kwoty. Była taka dogrywka ustna, wygrała jedna z tych firm.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Proszę zwrócić uwagę na jeden fakt: w marcu 2013 roku zawarto umowę najmu na okres 10 lat, ale był pewien okres adaptacji i trwał on do połowy sierpnia. Od połowy sierpnia 2013 roku, co jest istotne, ponosimy koszty funkcjonowania albo utrzymywania dwóch siedzib, a więc starej i nowej. Chciałbym dodać, że koszt jednego metra nowej siedziby przy MediaPark (powierzchnia – 968,5 m2) to prawie 30,7 euro. Dlaczego taka wysoka? Cena oferowana przez wynajmującego na początku była o wiele niższa, bo wynosiła 16 euro. Wynajmujący zobowiązał się do poniesienia kosztów adaptacji w wysokości ponad 1 mln 100 tys. euro i te koszty adaptacji zostały wliczone w cenę czynszu, a więc strona polska przez 10 lat musi spłacić to, co zostało poniesione przez wynajmującego przez ten okres adaptacyjny, tzn. ponad 1 mln 100 tys. euro. Koszt miesięczny najmu tej nieruchomości łącznie z opłatą różnego rodzaju mediów, wynajęciem garażu – 37 tys. 388 euro.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Na zakończenie kontroli mamy taką sytuację, że mamy dwie siedziby. Przypomnę, że koszt starej siedziby, gdyby ona funkcjonowała, to prawie 150 tys. euro rocznie i mamy nieruchomość nową, której koszty również ponosimy. Tutaj prezentujemy porównanie tych kosztów. Mówię o kosztach funkcjonowania, dlatego że w przypadku starej siedziby wliczyliśmy również koszty związane z remontem. Są one bardzo wysokie, bo 4,5 mln euro. Nie badaliśmy, czy akurat tak dużo trzeba na remont tej nieruchomości. Przyjęliśmy taką wycenę, jaką przyjęło MSZ.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Jeśli chodzi o nową siedzibę, to mamy tutaj koszty najmu i eksploatacji – ponad 4 mln 400 tys. euro. Konsulat musiał jeszcze dokonać pewnych dodatkowych nakładów na adaptację tej nowej siedziby i to wyniosło dodatkowo 452 tys. euro. Jeśli weźmie się pod uwagę te dwa koszty to, biorąc pod uwagę remont, koszty funkcjonowania dawnej siedziby byłyby wyższe w perspektywie 10 lat. Koszty nowej siedziby są niższe.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Jaka jest ocena NIK? Naszym zdaniem, decyzja o sprzedaży i najmie została podjęta przedwcześnie. Naszym zdaniem należało bardziej synchronizować te dwie daty a więc – najmu i sprzedaży. Już mija praktycznie rok i cztery miesiące. Trzeba jeszcze dodać 3 miesiące, zanim de facto nowy właściciel obejmie tę nieruchomość i zacznie ponosić koszty utrzymania. To wynosi prawie rok i siedem miesięcy a więc bardzo długo okres czasu, kiedy strona polska utrzymuje dwie siedziby – starego konsulatu i nowego. We wniosku pokontrolnym do Ministra Spraw Zagranicznych napisaliśmy, żeby przy następnej tego rodzaju transakcji jednak bardziej dokonywał rozeznania sytuacji w celu większej synchronizacji i uniknięcia ponoszenia kosztów utrzymywania dwóch siedzib. Chodzi też o wyeliminowanie pewnych przypadków dotyczących procedury wewnętrznej uregulowanej zarządzeniami Ministra Spraw Zagranicznych dotyczących wynajmowania nieruchomości. Procedura dotycząca samej sprzedaży, czyli wykonywanie ściśle litery prawa, była poprawna. Jednak prawo nie określi, kiedy jest najlepszy moment do sprzedaży albo wynajęcia danej nieruchomości.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">To chyba wszystko.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#DyrektorDepartamentuAdministracjiPublicznejwNajwyższejIzbieKontroliBogdanSkwarka">Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Może teraz MSZ by się do tego ustosunkowało?</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#ZastępcadyrektoraBiuraInfrastrukturywMinisterstwieSprawZagranicznychAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Dziękuję, panie przewodniczący. Bardzo dziękujemy NIK, panu prezesowi i panu dyrektorowi za przedstawienie podsumowania tej kontroli.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#ZastępcadyrektoraBiuraInfrastrukturywMinisterstwieSprawZagranicznychAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">W naszej opinii ocena jest generalnie pozytywna. NIK nie zakwestionowała rzetelności analiz finansowych będących podstawą podjęcia decyzji o sprzedaży starej siedziby konsulatu generalnego. NIK oceniła również pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, czynności techniczne zmierzające do najmu nowej powierzchni biurowej. Nieprawidłowości miały charakter proceduralny – przede wszystkim w ramach wewnętrznych uregulowań w MSZ. Konkretnie chodzi o to, że pewne czynności nie odbywały się w kolejności chronologicznej ustalonej w zarządzeniu nr 33 Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie zasad i trybu pozyskiwania nieruchomości.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#ZastępcadyrektoraBiuraInfrastrukturywMinisterstwieSprawZagranicznychAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">NIK sformułowała dwa wnioski pokontrolne, które naturalnie zostaną uwzględnione przy realizacjach sprzedaży i najmu nieruchomości na potrzeby naszych placówek zagranicznych.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#ZastępcadyrektoraBiuraInfrastrukturywMinisterstwieSprawZagranicznychAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">To tak tytułem ogólnej reakcji.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Proszę bardzo, pytania.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Pan poseł Kwiatkowski, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">Panie przewodniczący, jeśli można, to miałbym prośbę do przedstawicieli NIK, abyśmy zobaczyli slajd z kosztami, bo mam do tego pytania a nie wiem, czy dobrze zrozumiałem.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełAdamKwiatkowski">Był taki slajd pokazujący stronę podzieloną na dwie części. Tutaj państwo pokazali koszt funkcjonowania konsulatu w starej siedzibie i koszt funkcjonowania w nowej siedzibie. Rozumiem, że te koszty remontowe, które zostały wliczone w koszt działania starego konsulatu, zostały poniesione przez MSZ czy nie zostały poniesione? Chodzi mi o to, byśmy tutaj mieli jasność.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#DyrektordepartamentuwNIKBogdanSkwarka">Nie, nie zostały poniesione. To są pewne przewidywane koszty, gdyby dawna siedziba konsulatu nadal pozostała w rękach Polski. Tak wyliczyło MSZ koszty remontu siedziby. Jest kilka zdjęć pokazujących wygląd niektórych pomieszczeń w starym konsulacie.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">Mam jeszcze jedno pytanie do MSZ.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełAdamKwiatkowski">Czy możemy poznać kwotę, za jaką została sprzedana ta nieruchomość?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Podczas trzeciego przetargu, czyli konkretnie 20 listopada zeszłego roku, generalnie sprzedaliśmy drożej niż wynosiła kwota wywoławcza.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">W trzecim czy w pierwszym podejściu?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">W trzecim, dlatego że w pierwszym podejściu, kiedy cena wywoławcza wynosiła siedem milionów, oferent przedstawił ofertę o dwa miliony za niską, więc siłą rzeczy przetarg nie mógł być rozstrzygnięty.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Drugi przetarg odbył się analogicznie – ta sama kwota wywoławcza, ta sama oferta de facto nieważna.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Trzeci przetarg został rozstrzygnięty. Kupujący jest wyłoniony, cena to 6 mln 795 euro, jest to kilkaset euro więcej niż wynosiła cena wywoławcza. Było dwóch oferentów i przetarg zakończył się w formie licytacji ustnej. Było większe zainteresowanie. De facto ta cena jest bardzo satysfakcjonująca, bo zbliżona do kwoty pierwszego przetargu, która początkowo była uznana przez rynek za zawyżoną.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Jeśli mogę, to chciałabym się jeszcze odnieść do kwestii remontu. Tak jak już tutaj było podniesione, modernizacja czy też remont starej siedziby było jedną z opcji. Oczywiście to rozważaliśmy, natomiast kwota remontu w ramach MSZ była przewidywana nawet na około 6 mln euro. To są poważne sumy.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Ostateczna decyzja o podjęciu działań w celu najmu nowej powierzchni nie dotyczyła tylko kwestii zarządzania nieruchomościami, ale też funkcjonalności. Zależało nam na tym, żeby Polacy w Niemczech, generalnie interesanci korzystający z usług konsulatu RP w Kolonii, mogli być obsługiwani w funkcjonalnych, ergonomicznych pomieszczeniach, gdzie byłby też odpowiedni dostęp dla osób niepełnosprawnych. Obecnie są bardziej funkcjonalne i lepsze pomieszczenia również dla matek z dziećmi. Oczywiście, jest to bardziej nowoczesny budynek w porównaniu do poprzedniej zabytkowej siedziby. W naszej opinii odzwierciedla też wizerunek nowoczesnej Polski.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Jeszcze pan Adam Kwiatkowski.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">Mam jeszcze tylko jedno pytanie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PosełAdamKwiatkowski">Na ile została zawarta umowa najmu na ten konsulat?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Na 10 lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">To wszystko było podane, panie Adamie.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Swoją drogą zastanawialiśmy się nad racjonalnością pozbycia się tego historycznego budynku z powodu tego, co tam było poprzednio. Mniej było wątpliwości dotyczących samych procedur, które następnie miały miejsce, natomiast nasuwa się tutaj taka konkluzja – koszt roczny utrzymania jednego i drugiego budynku niewiele się różni. To jest jakby podstawowa wątpliwość, skąd takie larum i pośpiech w pozbyciu się tego budynku. Oczywiście, 100 tys. euro to jest dużo rocznie, ale jednak to są kwoty prawie porównywalne.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Tak, panie przewodniczący, to jest argument, który tutaj warto rozważyć, natomiast chodzi też o koszty osobowe.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Powierzchnia starej siedziby była ogromna w porównaniu do potrzeb konsulatu i w związku z tym ponad połowa pracowników czy też etatów zajmowała się administracją budynku. Z punktu widzenia zadań polityki zagranicznej i potrzeb konsularnych uznawaliśmy to za nieuzasadnione, dlatego też decyzja o poważnym zmniejszeniu etatów. Obecnie jest to około 20 etatów, a pamiętajmy, że zanim była ambasada PRL–u z Kolonii została przeniesiona już po zmianach do Berlina, to pracowało tam ponad 200 osób. Wtedy to było uzasadnione. Mogłabym też znaleźć dane, ile zaoszczędziliśmy na kosztach osobowych zmniejszając obecnie te etaty.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Jeszcze jedno pytanie: dlaczego zostało odrzucone trzecie rozwiązanie, tzn. podział tych budynków i zmniejszenie powierzchni?</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Gdyby był przyjęty trzeci wariant to rozumiem, że koszty roczne byłyby przynajmniej dwukrotnie mniejsze czy znacznie mniejsze niż te, które ponosimy w nowym budynku?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">To był wariant drugi brany pod uwagę. Jednak trudno było ocenić możliwość sprzedaży części tych budynków biorąc pod uwagę to, że generalnie nieruchomości są bardzo nietypowym towarem a szczególnie te, które służą czy też służyły w przeszłości celom dyplomatyczno-konsularnym. Często są już odpowiednio zaadoptowane.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Jedną z przyczyn były też trudności operacyjne przeprowadzenia tej operacji. Generalnie decyzja o najmie została uznana za najbardziej atrakcyjną i najtańszą, jeśli chodzi o obsługę ze strony MSZ.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie byłem ministrem spraw zagranicznych i pewnie nie będę, ale gdybym ja podejmował decyzję, to podjąłbym decyzję następującą: skompilujemy działalność konsulatu do części tego budynku, zmniejszymy liczbę zatrudnionych pracowników a pozostałe budynki dajemy na sprzedaż, nie podejmujemy decyzji o wynajęciu innego budynku, nie płacimy dwa razy za to samo, a poza tym – nie antagonizujemy środowisk polonijnych. Pewnie ze strony tych środowisk były protesty dotyczące sprzedaży tego budynku?</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Prawdę mówiąc, nie rozumiem tego.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę, czy są jeszcze pytania? Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#RadcaprawnywBiurzeDyrektoraGeneralnegoMinisterstwaSprawZagranicznychTomaszŁapiński">Tomasz Łapiński, radca prawny.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#RadcaprawnywBiurzeDyrektoraGeneralnegoMinisterstwaSprawZagranicznychTomaszŁapiński">Byłem jednym z członków komisji przetargowej i chciałem wyjaśnić, że ten zabytkowy budynek tak naprawdę jest nieprzystosowany do przyjęcia interesantów, bo to był budynek z wąskimi schodami i ciężko byłoby w nim przyjmować interesantów. Faktycznie interesanci byli przyjmowani w łączniku między budynkiem głównym a częścią administracyjną. To można przyrównać mniej więcej do tego namiotu, który tam jest, tylko że to był betonowy bunkier bardzo słabo oświetlony i prawdopodobnie w ogóle nie spełnia wymogów do przyjmowania interesantów. Tak naprawdę główną rolą konsulatów jest obsługa naszych obywateli, którzy potrzebują pomocy, a byli przyjmowani w warunkach skandalicznych. W tym momencie ta nowa siedziba de facto jest siedzibą adekwatną do przyjmowania interesantów. Możemy zerknąć na slajdy i zobaczyć, że w poprzednich warunkach ta sala operacyjna naprawdę wyglądała bardzo nieciekawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Proszę bardzo, pan poseł Pyzik.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PosełPiotrPyzik">Mam pytanie dotyczące tego nowego obiektu: jak tam wygląda historia dotycząca prądu, wody i innych mediów w takim sensie, czy to jest część w jakiś sposób wydzielona dla konsulatu czy to jest część całej tej zbiorowości?</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PosełPiotrPyzik">Czy mógłbym uzyskać odpowiedź na to pytanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo szczegółowe pytanie…</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PosełPiotrPyzik">Zaraz powiem, dlaczego.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dobrze.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">W tej chwili trudno jest mi odpowiedzieć na to pytanie. Ewentualnie mogłabym pisemnie…</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PosełPiotrPyzik">To ja pani odpowiem.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#PosełPiotrPyzik">Dwa czy trzy miesiące temu dostałem informację, że tam jest taka sytuacja, że jak np. w budynku dojdzie do awarii prądu to nie ma prądu w całym budynku i w konsulacie też nie ma prądu. Krótko mówiąc konsulat nie jest zabezpieczony od tej strony, o której mówię, tzn. dostępu do mediów w sposób, w który powinien być zabezpieczony.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#PosełPiotrPyzik">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">My to oczywiście sprawdzimy. Nie dostaliśmy informacji z konsulatu w tej sprawie. Zazwyczaj placówki nas informują, ponieważ – rzeczywiście – nie powinno być takich sytuacji.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#ZastępcadyrektorabiurawMSZAgnieszkaFrydrychowiczTekieli">Skoro pan poseł uzyskał taką informację to może coś takiego się zdarzyło.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Chciałeś jeszcze uzupełnić?</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PosełPiotrPyzik">Myślę, że poczekam na odpowiedź, jeśli można. Poproszę również Polaków, którzy mieszkają w Kolonii, żeby także przedstawili tę sprawę.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PosełPiotrPyzik">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Proszę bardzo, czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Przypominam, że ten temat wywoływał dużo emocji na posiedzeniu Komisji, ale dzisiaj tych emocji nie widzę.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PosełJerzyFedorowicz">Bo nie są potrzebne emocje w polityce…</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Panie pośle, wolałbym, żeby było trochę więcej emocji na posiedzeniu naszej Komisji, bo spadnie zainteresowanie działalnością naszej Komisji.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Jeszcze pani przewodnicząca Fabisiak. Czy ma pani jakieś pytanie w sprawie decyzji o zmianie siedziby konsulatu, bo już kończymy ten punkt?</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Nie w tej części, natomiast chciałabym przeprosić za spóźnienie, ale było otwarcie wystawy raperswilskiej. Są goście ze Szwajcarii, tak że musiałam im poświęcić trochę czasu.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Jasne, pracują też inne komisje.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie ma więcej pytań, panie pośle Kwiatkowski?</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">Panie przewodniczący w sytuacji, z którą mamy do czynienia, już nie może być więcej pytań.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#PosełAdamKwiatkowski">Jak słusznie zauważył pan przewodniczący, rzeczywiście, mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której polskie państwo utrzymywało przez jakiś czas dwie siedziby. Mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której doszło do zmiany na stanowisku konsula generalnego, który nie akceptował decyzji podejmowanych przez MSZ. Mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której środowiska polonijne prosiły o wsparcie ze strony MSZ. MSZ na to wszystko było głuche, stąd też nasze wnioski o kontrolę NIK.</u>
<u xml:id="u-41.2" who="#PosełAdamKwiatkowski">Kontrola NIK stwierdziła nieprawidłowości (nie wiem, jakiej wagi), ale nieprawidłowości i rozumiem, że w przyszłości będą one naprawione. Oby MSZ jak najrzadziej sprzedawało nasze nieruchomości, bo to też jest pewne nasze bogactwo. Ja niespecjalnie zostałem przekonany do tego, że to są jakieś wielkie oszczędności dla budżetu, natomiast to się już stało. Dla mnie wyniki tej kontroli w jakimś sensie potwierdzają naszą dyskusję, te emocje, które były wśród Polaków w Niemczech, ale to już – niestety – stało się i w żaden sposób nie jesteśmy w stanie tego zmienić.</u>
<u xml:id="u-41.3" who="#PosełAdamKwiatkowski">Ja nie zmieniam swojego zdania, które tutaj wielokrotnie wyrażałem. Moim zdaniem, jest to decyzja, która była złą decyzją i nie powinno jej być. Niestety, fakty i te decyzje w sensie formalnym zostały przez MSZ zrealizowane i tyle. Teraz przez 10 lat będziemy mieli konsulat w jakimś miejscu, które było nam tutaj pokazywane, a co będzie dalej, to rozumiem, że czas pokaże.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Pan przewodniczący, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Wiemy, że Polacy przyzwyczaili się do tego obiektu, przy czym to nie wina MSZ, że w Niemczech przeniesiono stolicę do Berlina. Kiedyś byliśmy z delegacją w tym budynku. Miał wielkie sale recepcyjne. One były przystosowane do siedziby ambasady i akurat te sale trudno było adaptować na normalne pomieszczenia biurowe i stąd ta sytuacja.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Ja tutaj się uspokoiłem, ponieważ myślałem, że są jakieś powalające koszty wynajmu tej nowej siedziby nieporównywalne do funkcjonowania starego obiektu. Okazuje się, że jest inaczej.</u>
<u xml:id="u-43.2" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Wiadomo, że Polacy, którzy na stałe tam zamieszkują, po prostu związali się z tym budynkiem i stąd powstał ten problem emocjonalny.</u>
<u xml:id="u-43.3" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Akurat z pozycji członka Komisji uspokoiłem się również po kontroli NIK, że nie stwierdzono tak jakiś nadużyć. Zwrócono uwagę na ten przedział czasowy – czy można go było przewidzieć? W sytuacji gdy przygotowuje się nowy budynek, można było również domniemywać, że od ręki sprzeda się stary. Ten proces się przeciągnął, to tyle.</u>
<u xml:id="u-43.4" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Żeby była jasność, to nie ja się tłumaczę i nie muszę tłumaczyć akurat MSZ, tylko ja to widziałem. Byłem tam kilka lat temu jeszcze jako członek Komisji Łączności z Polakami za Granicą, gdzie byliśmy w delegacji śladami prześladowanych dzieci z rodzin polskich. Stwierdzam, jak wygląda sytuacja.</u>
<u xml:id="u-43.5" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli w tej chwili stwierdza się, że są dobre warunki dla pracowników, dla potrzeb konsulatu, to uważam, że tu jest jakaś prawidłowość – oczywiście, że z emocjonalnym uszczerbkiem dla Polaków, którzy tam zamieszkują, uszczerbkiem patriotycznym.</u>
<u xml:id="u-43.6" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie ma więcej pytań, uwag?</u>
<u xml:id="u-44.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Zamykam ten punkt.</u>
<u xml:id="u-44.3" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Sprawy bieżące. Chciałem państwa poinformować, że wczoraj odbyło się spotkanie w budynku MSZ z prezydiami trzech komisji: Komisji Łączności z Polakami za Granicą, senacką i Spraw Zagranicznych. Na tym spotkaniu przedstawiciele MSZ przedstawili dokładny stan konkursu dotyczącego polityki pomocowej oraz innych kwestii związanych z pracami MSZ dotyczącymi Polonii i Polaków za granicą. Spotkanie trwało prawie dwie godziny. Nie informowałem o tym wcześniej, ponieważ dostałem informację bodajże dwa dni przed spotkaniem, ale cieszę się, że doszło do takiego spotkania. To już jest kolejne spotkanie z udziałem ministra spraw zagranicznych, tak że troszeczkę zmienia się charakter naszych relacji.</u>
<u xml:id="u-44.4" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Czy są jeszcze jakieś inne sprawy?</u>
<u xml:id="u-44.5" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Pan poseł Kwiatkowski, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PosełAdamKwiatkowski">Panie przewodniczący, chciałbym poprosić, żebyśmy na następnym posiedzeniu otrzymali od MSZ informację na temat sytuacji Polaków z Mariupola, bo media donoszą o tym, co dzieje się z kolejną grupą naszych rodaków na wschodzie Ukrainy. Wydaje mi się, że byłoby dobrze, żeby Komisja została o tym poinformowana a także o planach MSZ – czy i jakie plany w kontekście pomocy naszych rodakom są w MSZ i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych?</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Już oddaję głos pani przewodniczącej.</u>
<u xml:id="u-46.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Informowałem już pana ministra Schetynę na temat sytuacji Polaków w Mariupolu, bo istotnie zwróciła się do nas grupa około trzydziestu osób, które chciałyby skorzystać z tego programu, którym byli objęci Polacy z Doniecka i Ługańska. Sygnalizowałem także sprawę prawie 50 Polaków, którzy wcześniej przyjechali do Polski i ich status jest niedookreślony. Sugerowałem, żeby tę grupę około pięćdziesięciu Polaków też włączyć do tego programu, który był realizowany przez MSZ, a teraz jest realizowany przez MSW. Sygnalizowałem to wczoraj i oczywiście też będę chciał, żeby była informacja na temat tych trzech grup. Tych grup będzie coraz więcej – mam nadzieję, że nie będzie ich za dużo, ale wraz z przesuwaniem się frontu osoby polskiego pochodzenia pewnie będą się do nas zgłaszały w większej liczbie, niestety.</u>
<u xml:id="u-46.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Pani przewodnicząca, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-47.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Chciałabym państwa zaprosić i zachęcić do obejrzenia wystawy o Muzeum Polskim w Rapperswilu, której otwarcie było dwie godziny temu.</u>
<u xml:id="u-47.2" who="#PosełJoannaFabisiak">To trochę inna część świata, inny problem, ale też ma pewien element może smutny, bo Muzeum Polskie w zamku w Rapperswilu zostało ustanowione przed 145 laty. W październiku będzie taka dość okrągła rocznica. Muzeum zajmuje piętro, na parterze natomiast jest działalność komercyjna i jest na tyle agresywna, że chce wyprzeć muzeum. Jest to trudna sytuacja. Mimo dwuletnich już rozmów na różnych poziomach i różnych gremiów na razie nie ma szczęśliwego zakończenia. Może nie warto tak mówić publicznie, ale drugie dno jest dosyć trudne. Zawsze pieniądze wygrywają ze sztuką i z kulturą.</u>
<u xml:id="u-47.3" who="#PosełJoannaFabisiak">Na dzisiejszym otwarciu wystawy był ambasador, który tłumaczył, że jednak będą jeszcze podjęte rozmowy między dwoma ministrami spraw zagranicznych, bowiem muzeum gromadzi zbiory przesyłane przez Polaków z całego świata, a więc nie są tylko zbiory szwajcarskie. To szczególne muzeum i szczególne miejsce. Muzeum jest szczególne o tyle, że pierwsze muzeum narodowe w Szwajcarii. Jest więc wiele argumentów a ten argument – jak twierdził ambasador – jest ważny dla ministra.</u>
<u xml:id="u-47.4" who="#PosełJoannaFabisiak">Niestety, wczoraj nie mogłam być na spotkaniu zorganizowanym przez pana ministra Schetynę, ale zapewniam o podjęciu takich rozmów, natomiast państwa bardzo zachęcam do obejrzenia tej wystawy, bo zbiory są wspaniałe. Zachęcam także do lobbowania w każdy możliwy sposób, bo jest to ważne dla Polaków na całym świecie, ponieważ oni stworzyli to muzeum.</u>
<u xml:id="u-47.5" who="#PosełJoannaFabisiak">Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-48.1" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Czy są jeszcze jakieś sprawy?</u>
<u xml:id="u-48.2" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Nie ma.</u>
<u xml:id="u-48.3" who="#PrzewodniczącyposełAdamLipiński">Dziękuję państwu, zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>