text_structure.xml 659 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Borowski oraz wicemarszałkowie Donald Tusk, Tomasz Nałęcz i Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarekBorowski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Dorotę Arciszewską-Mielewczyk oraz pana posła Zdzisława Kałamagę.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MarekBorowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Zdzisław Kałamaga.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MarekBorowski">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc. Już państwo zajęli.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MarekBorowski">Czy są komunikaty?</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#DorotaArciszewskaMielewczyk">Informuję, że ze względu na wagę rozpatrywanych spraw i ich pilność za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym obędzie się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny bezpośrednio po zakończeniu głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składzie osobowym Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MarekBorowski">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 1505.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MarekBorowski">W związku z tym po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy. Punkt ten rozpatrzymy w dzisiejszym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MarekBorowski">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 1506.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MarekBorowski">W związku z tym po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MarekBorowski">Punkt ten rozpatrzymy w dzisiejszym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MarekBorowski">Informuję również, że trzecie czytanie projektu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa przeprowadzimy o godz. 14.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Europejskiej o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie nienaruszalności suwerennych kompetencji państwa w dziedzinie moralności i kultury.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Roberta Smolenia oraz przeprowadził dyskusję. W dyskusji zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#MarekBorowski">Sejm podjął decyzję o przystąpieniu do głosowania po doręczeniu paniom i panom posłom zestawienia zgłoszonych poprawek. Zestawienie poprawek zostało wyłożone na ławy poselskie.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu w druku nr 1422.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#MarekBorowski">Komisje przedstawiają jednocześnie cztery wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#MarekBorowski">We wnioskach mniejszości nr 1, 3 i 4 wnioskodawcy proponują nadanie projektowi uchwały nowego brzmienia. Poddam te wnioski pod głosowanie w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#MarekBorowski">Przyjęcie któregoś z tych wniosków będzie oznaczało podjęcie uchwały w brzmieniu proponowanym przez wnioskodawcę i bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#MarekBorowski">Chwila przerwy, bo wyrabiamy kartę.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad 1. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. wniosku mniejszości, a tym samym za podjęciem uchwały w brzmieniu proponowanym przez wnioskodawcę, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#MarekBorowski">Głosowało 401 posłów. Za opowiedziało się 118, przeciw - 280, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad 3. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości, a tym samym za podjęciem uchwały w brzmieniu proponowanym przez wnioskodawcę, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#MarekBorowski">Głosowało 403 posłów. Za opowiedziało się 97, przeciw - 296, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad 4. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. wniosku mniejszości, a tym samym za podjęciem uchwały w brzmieniu proponowanym przez wnioskodawcę, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#MarekBorowski">Głosowało 407 posłów. Za opowiedziało się 93, przeciw - 309, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#MarekBorowski">W 1. poprawce wnioskodawca proponuje, aby w projekcie uchwały na początku skreślić wyrazy: „Zmierzając ku integracji z innymi krajami europejskimi w ramach Unii Europejskiej, w obliczu zbliżającego się referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej”.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#MarekBorowski">Głosowało 410 posłów. Za opowiedziało się 90, przeciw - 314, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#MarekBorowski">W 2. poprawce wnioskodawca proponuje, aby projekt uchwały zawierał sformułowanie: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że polskie prawodawstwo w zakresie ochrony życia ludzkiego we wszystkich fazach jego rozwoju nie podlega żadnym ograniczeniom w drodze regulacji międzynarodowych”.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#MarekBorowski">Głosowało 410 posłów. Za opowiedziało się 163, przeciw - 227, wstrzymało się 20.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#MarekBorowski">W 2. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje, aby w projekcie uchwały dodać zdanie drugie w brzmieniu: „Sejm wzywa rząd Rzeczypospolitej Polskiej do ponownego podjęcia kwestii nienaruszalności polskiego prawodawstwa w dziedzinach moralności i kultury w negocjacjach z krajami Unii Europejskiej oraz doprowadzenia do uszczegółowienia dotychczasowej deklaracji rządowej i podniesienia jej na poziom zastrzeżenia traktatowego o charakterze protokołu uznawanego wielostronnie”.</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł Zawisza ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#komentarz">(Poseł Artur Zawisza: Tak, pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#MarekBorowski">Tak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#ArturZawisza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do rządu, bowiem wniosek mniejszości, nad którym za chwilę będziemy głosować, ma charakter wezwania skierowanego do rządu, wezwania, w którym rząd byłby niejako zobowiązany - jak przed chwilą pan marszałek odczytywał - do ponownego podjęcia kwestii nienaruszalności polskiego prawodawstwa w negocjacjach z krajami Unii Europejskiej i doprowadzenia do podniesienia dotychczasowej deklaracji rządowej na poziom zastrzeżenia traktatowego o charakterze protokołu uznawanego wielostronnie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#ArturZawisza">Stąd pytanie. Czy rząd chce uzyskać takie upoważnienie od parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej? Czy rząd chce być wyposażony w tę dodatkową możliwość negocjacyjną, tę możliwość, o której słyszał i do której był wzywany już wielokrotnie przede wszystkim ze strony Episkopatu Polski, ze strony sił politycznych, takich jak Prawo i Sprawiedliwość, ze strony takich organizacji społecznych, jak Polska Federacja Ruchów Obrony Życia, wreszcie w deklaracji wydanej przed kilkoma tygodniami przez tzw. zjazd gnieźnieński, w którym uczestniczyli także prominentni przedstawiciele rządu i parlamentu? Czy rząd chce stanąć wraz z Sejmem w tych negocjacjach na tej właśnie platformie? I tu jeszcze jedno wyjaśnienie. Nie mówimy przecież w tym wniosku mniejszości o zastrzeżeniu traktatowym tylko w odniesieniu do Traktatu akcesyjnego, ale do wszelkich innych traktatów, które mogą być negocjowane i podpisywane przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Czy rząd chce wzmocnienia ze strony parlamentu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, odpowie minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rząd jest rad i jest zobowiązany i wdzięczny parlamentowi za udzielanie mu poparcia w każdym przedsięwzięciu, w którym reprezentuje nasz kraj. Natomiast jeszcze raz powtarzam, jakie jest stanowisko rządu w tej sprawie. Prawo europejskie nie obejmuje tych kwestii, które są przedmiotem inicjatyw zgłaszanych m.in. w tej chwili w Sejmie. Nie ma żadnych podstaw do tego, aby się obawiać, iż prawo europejskie kiedykolwiek będzie wkraczało w te obszary regulacji. To jest prawnie niemożliwe. Wedle dzisiejszego stanu prawa europejskiego ono nie zajmuje się takimi kwestiami. Aby mogło zajmować się takimi kwestiami, musiałyby ulec zmianie bądź to traktaty europejskie, bądź też w przypadku przyjęcia traktatu konstytucyjnego ów traktat konstytucyjny. Najlepszą formą wpływania na stan prawa europejskiego jest to, co robimy w tej chwili w Konwencie Europejskim, to, co będziemy robili w trakcie konferencji międzyrządowej przyjmującej traktat konstytucyjny. Wtedy bez naszego głosu nic nie może ulec zmianie, w każdym razie ustawodawstwo europejskie, prawo europejskie nie może zmienić się w kierunku, którego my byśmy sobie nie życzyli. W związku z tym z prawnego punktu widzenia nie widzimy tu żadnego zagrożenia i żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jednocześnie, uwzględniając ten oczywisty fakt, iż w części polskiego społeczeństwa, iż w części środowisk występują pewne elementy zaniepokojenia, niejasności co do tej sprawy, rząd, jak paniom i panom posłom wiadomo, wydał deklarację interpretującą przepisy prawa europejskiego w tym względzie i dołączył ją z naszej strony do Traktatu akcesyjnego. W tej sytuacji, mówiąc z prawnego punktu widzenia, nie ma możliwości rozpoczynania negocjacji i w gruncie rzeczy trudno byłoby uzasadnić prawnie potrzebę występowania z taką inicjatywą. Oczywiście, parlament ma pełne i święte prawo wyrażenia swego stanowiska w każdej sprawie, także w tej, przy czym będzie to miało charakter polityczny i moralny, będzie to bardziej adresowane do polskiego społeczeństwa niż do partnerów europejskich, którzy po prostu nie bardzo wiedzą, o co chodzi, gdy proponujemy negocjowanie i ustalanie czegoś, co nie jest przedmiotem regulacji europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za...</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MarekBorowski">Słucham? Panowie, nie będziemy ciągnąć tego w nieskończoność.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopuszański: Chcę wyjaśnić, o co chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MarekBorowski">Ale wszyscy wiedzą, o co chodzi, panowie.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł Łopuszański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanŁopuszański">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JanŁopuszański">Panie Ministrze Spraw Zagranicznych! W kontekście pańskiej odpowiedzi, której pan nam przed chwilą udzielił, mam do pana dwa pytania. Po pierwsze, powiedział pan, że prawo europejskie nie zajmuje się kwestiami, nad którymi w tej chwili debatuje parlament. Jeżeli tak, to skąd się wzięło to, że np. Malta, np. kiedyś tam Irlandia w sprawach, o których dzisiaj debatuje parlament, wnosiły zastrzeżenia o charakterze traktatowym, czyli wielostronnie zobowiązujące. To się wzięło znikąd?</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JanŁopuszański">Po drugie, jeżeli my jako Rzeczpospolita w tej chwili będziemy podejmowali działania zmierzające do... Nie, przepraszam, dobrze, zatrzymajmy się na tym pytaniu. Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jurek też ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Zawisza: Jeszcze ja mam dodatkowe pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MarekBorowski">Przepraszam, panie pośle Zawisza. Pan poseł Jurek.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Mogę poczekać.)</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ArturZawisza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wobec tego dalej idące pytanie do rządu, a w szczególności do pana ministra spraw zagranicznych. Czy studiował przypadek Republiki Irlandii, która w roku 1992 wynegocjowała podobny, jaki my dzisiaj postulujemy, protokół dodatkowy w trakcie procesu ratyfikacyjnego traktatu z Maastricht, i czy studiował dużo bliższy w czasie i bardzo adekwatny do naszej sytuacji przypadek Republiki Malty, która w roku 2003 wynegocjowała zastrzeżenie traktatowe o charakterze protokołu uznawanego wielostronnie i to właśnie w odniesieniu do Traktatu akcesyjnego? Czy pan minister studiował te przypadki i jakie wyciągnął z tych studiów wnioski?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, zwracam uwagę, że debata na ten temat już się odbyła. Wszystkie te kwestie i pytania już padły. Proszę bardzo, dopuszczam jeszcze pana posła Jurka i na tym kończymy pytania i głosujemy. Nie, panie pośle, już dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jurek, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Pytanie dotyczy zachowania ministra rządu, który się zobowiązał do tego publicznie podczas zjazdu gnieźnieńskiego.)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MarekBorowski">Dobrze, proszę bardzo, pan poseł Jurek i pan poseł Macierewicz i kończymy pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MarekJurek">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#MarekJurek">Pan minister spraw zagranicznych po raz kolejny twierdzi, że prawodawstwo europejskie nie ingeruje w sferę moralną. Chcę zapytać, dlaczego rząd tak uparcie twierdzi, że takiej ingerencji nie ma? Dlaczego rząd tak uparcie twierdzi, że tego rodzaju ingerencji się nie podporządkowuje, skoro na posiedzeniu Komisji Europejskiej, a wczoraj pan przewodniczący Kaczyński w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości zwracał już parokrotnie uwagę na list pana ministra Truszczyńskiego skierowany do mnie, w którym wyjaśnia, że zmiany w polskim Kodeksie pracy wprowadzające niezdefiniowane w naszym prawie pojęcie orientacji seksualnej, zasadę tzw. niedyskryminacji homoseksualnej, jest implementacją dyrektyw Unii Europejskiej. Właśnie chodzi o to, żeby przed tego rodzaju rzekomymi implementacjami rzekomych zaleceń nas chronić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Macierewicz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra Cimoszewicza. Jak to jest, panie ministrze, jeżeli, jak pan mówi, rząd, a zwłaszcza nasi partnerzy w ogóle nie wiedzą, o co chodzi, a równocześnie pani minister Hübner, jak poinformowała po tzw. zjeździe gnieźnieńskim Katolicka Agencja Informacyjna, zobowiązała się do tego publicznie, że poprze stanowisko Episkopatu domagającego się dwustronnego traktatu wobec rządu. I pytanie następne, do pana premiera tym razem, czy rzeczywiście pani minister poparła, czy też były to puste słowa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie pana posła Łopuszańskiego jest skierowane nie do polskiego rządu, tylko do rządu maltańskiego i do rządu irlandzkiego. Trudno mi jest w ich imieniu odpowiadać, czym się kierowały, zajmując takie stanowisko, jakie zajęły.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze poseł Giertych, panie marszałku, i będzie komplet.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">To nie jest brak uprzejmości, to jest po prostu oczywisty fakt i oczywista logika.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po drugie... Czy państwo chcą usłyszeć odpowiedź, czy państwo chcą słyszeć samych siebie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po drugie, pytanie pana posła Zawiszy dotyczy raczej tego, co studiowałem, a nie sprawy, o której tutaj dyskutujemy. Mogę zapewnić pana posła Zawiszę, że studiowałem wiele, także oczywiście te przypadki, o których tutaj mowa, i w moim głębokim przekonaniu, podzielanym, wyrażanym także przez rząd, jest tak, jak już to po raz kolejny zresztą państwu posłom przedstawiłem. Kwestia interpretacji jednego elementu, mianowicie zasady niedyskryminacji, zwłaszcza w prawie pracy, to jest oczywiście rzecz podlegająca dyskusji, debacie i oczywiście musimy się liczyć z tym, że w różnych krajach różnie się interpretuje tę zasadę niedyskryminacji, w różnym zakresie. Natomiast nie jest mi znana oficjalna interpretacja, która miałaby charakter obowiązujący w skali całej Unii Europejskiej i w każdym parlamencie narodowym trwają dyskusje, jak głęboko należy rozwijać konsekwencje zasady niedyskryminacji wyrażane także w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie, nie potrafię, mówiąc zupełnie szczerze, skomentować wypowiedzi pana posła Macierewicza, ponieważ nie jest mi znana taka deklaracja, która zawierałaby obietnicę poparcia dla żądania zawieraniu traktatu dwustronnego, a w szczególności, powtarzam, nie dostrzegam takiego problemu zwłaszcza w kontekście podpisywania Traktatu akcesyjnego w najbliższych dniach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 410 posłów. Za opowiedziało się 162, przeciw - 224, wstrzymało się 24.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie nienaruszalności suwerennych kompetencji państwa w dziedzinie moralności i kultury, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Kultury i Środków Przekazu oraz Komisję Europejską, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#MarekBorowski">Głosowało 407 posłów. Za opowiedziało się 374, przeciw - 25, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie suwerenności polskiego prawodawstwa w dziedzinie moralności i kultury.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Alicję Murynowicz oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#MarekBorowski">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#MarekBorowski">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#MarekBorowski">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#MarekBorowski">W 1. poprawce do art. 22 ust. 5 Senat proponuje, aby w razie niewydania decyzji przez właściwy organ w terminie 60 dni od dnia otrzymania orzeczenia o ustaleniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych przysługiwało odwołanie.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#MarekBorowski">W 2. poprawce do art. 22 ust. 6 Senat proponuje, aby odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych nie przysługiwało od decyzji wydanej w trybie art. 16 oraz od decyzji odmownej wydanej w tym trybie.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 1. i 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#MarekBorowski">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna wynosi 205. Za opowiedziało się 2 posłów, przeciw - 407, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#MarekBorowski">W poprawkach 3. i 4. Senat proponuje zmiany o charakterze redakcyjnym.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu 3. i 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#MarekBorowski">Głosowało 409 posłów. Większość bezwzględna wynosi 205. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową.</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Zdzisława Podkańskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#MarekBorowski">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#MarekBorowski">Poprawki od 1. do 5. Senat zgłosił do art. 1 ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy o języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#MarekBorowski">W poprawce 1. lit. a i b do zmiany 2. dotyczącej art. 11b ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby ust. 1 stanowił, że właściwy minister, o którym mowa w tym przepisie, powołuje i odwołuje Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, zwaną dalej komisją, oraz jej przewodniczącego i członków, oraz aby skreślić ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, lit. a i b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.48" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.49" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.50" who="#MarekBorowski">Głosowało 411 posłów. Większość bezwzględna wynosi 206. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.51" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.52" who="#MarekBorowski">W poprawce 2. do zmiany 2. Senat proponuje zmianę redakcyjną dotyczącą art. 11b ust. 3 pkt. 7 i 9 ustawy nowelizowanej.</u>
          <u xml:id="u-22.53" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.54" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.55" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.56" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.57" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.58" who="#MarekBorowski">Głosowało 412 posłów. Większość bezwzględna wynosi 207. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.59" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.60" who="#MarekBorowski">W poprawce 3. do zmiany 2. Senat proponuje zmianę redakcyjną dotyczącą art. 11d ust. 2 pkt 1 ustawy nowelizowanej.</u>
          <u xml:id="u-22.61" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.62" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.63" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.64" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.65" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.66" who="#MarekBorowski">Głosowało 411 posłów. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.67" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.68" who="#MarekBorowski">W poprawce 4. do zmiany 2. Senat proponuje zmianę redakcyjną dotyczącą art. 11d ust. 2 pkt 2 ustawy nowelizowanej.</u>
          <u xml:id="u-22.69" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.70" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.71" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.72" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.73" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.74" who="#MarekBorowski">Głosowało 411 posłów. Za opowiedziało się 27, przeciw - 383, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-22.75" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.76" who="#MarekBorowski">W poprawce 5. do zmiany 2. Senat proponuje, aby w art. 11d ust. 4 ustawy nowelizowanej skreślić wyrazy „dysponenta III stopnia środków budżetu państwa”.</u>
          <u xml:id="u-22.77" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.78" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.79" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.80" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.81" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.82" who="#MarekBorowski">Głosowało 411 posłów. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.83" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.84" who="#MarekBorowski">W poprawce 6. Senat proponuje, aby w ustawie nowelizowanej po art. 1 dodać nowy artykuł stanowiący, że powołanie Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, jej przewodniczącego i członków, nastąpi w ciągu 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-22.85" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.86" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.87" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem 6. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.88" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.89" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.90" who="#MarekBorowski">Głosowało 411 posłów. Wszystkie głosy były przeciw.</u>
          <u xml:id="u-22.91" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.92" who="#MarekBorowski">Na tym Sejm zakończył rozpatrywanie stanowiska Senatu do ustawy o zmianie ustawy o języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-22.93" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 31. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 1506).</u>
          <u xml:id="u-22.94" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-22.95" who="#MarekBorowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-22.96" who="#MarekBorowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-22.97" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.98" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1506, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.99" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.100" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.101" who="#MarekBorowski">Głosowało 412 posłów. Za było 392, przeciw - 7, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-22.102" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm dokonał zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-22.103" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 32. porządku dziennego: Zmiany w składzie osobowym Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (druk nr 1505).</u>
          <u xml:id="u-22.104" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu na podstawie art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o sejmowej komisji śledczej, w związku z art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składzie osobowym Komisji Śledczej.</u>
          <u xml:id="u-22.105" who="#MarekBorowski">Informuję, że kandydat na członka tej komisji pan poseł Robert Strąk złożył oświadczenie, że w stosunku do jego osoby nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 4 ustawy o sejmowej komisji śledczej.</u>
          <u xml:id="u-22.106" who="#MarekBorowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-22.107" who="#MarekBorowski">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-22.108" who="#MarekBorowski">Przypominam, że w myśl art. 2 ust. 1 ustawy o sejmowej komisji śledczej zmian w składzie osobowym komisji dokonamy bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-22.109" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.110" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składzie osobowym Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, w brzmieniu proponowanym w druku nr 1505, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.111" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.112" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.113" who="#MarekBorowski">Głosowało 401 posłów. Większość bezwzględna wynosi 201. Za opowiedziało się 122 posłów przeciw - 140, wstrzymało się 139.</u>
          <u xml:id="u-22.114" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm nie dokonał zmian w składzie osobowym Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-22.115" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.116" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo, proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-22.117" who="#MarekBorowski">Zgodnie z ustaleniami Konwentu Seniorów Sejm obecnie rozstrzygnie wniosek, czy głosowanie nad zapowiedzianym wnioskiem o odrzucenie informacji rządu o postanowieniach Traktatu akcesyjnego i zadaniach z niego wynikających przeprowadzić na bieżącym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-22.118" who="#MarekBorowski">Wniosek w sprawie tego głosowania poddam pod rozstrzygnięcie Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-22.119" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.120" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o przeprowadzenie głosowania nad zapowiedzianym wnioskiem o odrzucenie informacji rządu o postanowieniach Traktatu akcesyjnego i zadaniach z niego wynikających na bieżącym posiedzeniu Sejmu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.121" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.122" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-22.123" who="#MarekBorowski">Głosowało 413 posłów. Za opowiedziało się 160, przeciw - 248, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-22.124" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.125" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Przypominam, że po wprowadzeniu trzeciego czytania projektu ustawy o ustroju rolnym, spotykamy się o godz. 14 na głosowaniach.</u>
          <u xml:id="u-22.126" who="#MarekBorowski">Obecnie ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-22.127" who="#MarekBorowski">Po przerwie przystąpimy do kolejnego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 37 do godz. 9 min 42)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#DonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 33. porządku dziennego: Informacja rządu o postanowieniach Traktatu akcesyjnego i zadaniach z niego wynikających.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To wielki zaszczyt, że na kilka dni przed podpisaniem Traktatu akcyjnego mogę wystąpić przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej. Wszystkie ważne dla Polski wydarzenia powinny być omawiane tutaj - w polskim parlamencie. Tak jest dzisiaj, w przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obradujemy na 5 dni przed podpisaniem traktatu w sprawie przystąpienia Polski do Unii. Podpisanie traktatu będzie miało miejsce 16 kwietnia w Atenach. Przygotowywaliśmy się do tego przez wiele lat intensywnej pracy. Wprawdzie podpisanie Traktatu akcesyjnego będzie przede wszystkim uroczystym i formalnym zwieńczeniem procesu negocjacji o członkostwo Polski w Unii, to jednak nie należy umniejszać ani symbolicznej wymowy tego tego wydarzenia, ani jego politycznych skutków.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Oto w miejscu, które jest kolebką europejskiej kultury i demokracji, nastąpi zakończenie kolejnego etapu na drodze do jedności naszego kontynentu. Demontujemy resztki żelaznej kurtyny dzielącej przez wiele dziesięcioleci Europę. Dlatego też ta dzisiejsza dyskusja jest potrzebna także po to, aby podkreślić rangę wydarzenia, którego oczekujemy za kilka dni w Atenach.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Podpisanie Traktatu akcesyjnego jest przypieczętowaniem wyboru Polski, wyboru dokonanego w 1989 r. To wybór demokracji, bezpieczeństwa państwa i rozwoju gospodarki. To również wybór europejskiego myślenia, wyraz woli współpracy i współdecydowania o kształcie i przyszłości naszego kontynentu oraz umacniania pozycji Europy w świecie. Zakończenie negocjacji i podpisanie Traktatu akcesyjnego potwierdzają ogrom zmian, jakie zaszły w naszym kraju w ostatnich kilkunastu latach. Decyzja o rozpoczęciu procesu rozszerzenia, podjęta przez Radę Europejską w Kopenhadze w 1993 r., określała wymogi, jakie państwa kandydujące muszą spełnić, aby móc przystąpić do Unii Europejskiej. Warunki te, tzw. kryteria kopenhaskie, obejmowały:</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">- po pierwsze, osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości narodowych;</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">- po drugie, istnienie sprawnej gospodarki rynkowej, jak również zdolność konkurowania na jednolitym rynku;</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">- po trzecie, zdolność do przejęcia wspólnotowego dorobku prawnego i wywiązywania się z zobowiązań wynikających z członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zgoda obecnych członków Unii Europejskiej na przyjęcie Polski jest dowodem na to, że nasze wysiłki dały bardzo wymierne i bardzo dobre rezultaty. Polska jest państwem rozwiniętym pod względem politycznym i ekonomicznym, zdolnym do funkcjonowania w ramach Unii Europejskiej. Nasza droga do Unii i wysiłki ostatnich kilkunastu lat okazały się sukcesem.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Poszczególne rządy, które obejmowały od 1989 r. ster państwa, konsekwentnie realizowały politykę zmierzającą do integracji z Unią Europejską. W tych działaniach zarówno obecny rząd, jak i poprzednie zawsze mogły liczyć na poparcie większości społeczeństwa. W pierwszym okresie po przełomie 1989 r. było to poparcie wręcz entuzjastyczne. Wraz z podejmowaniem kolejnych zobowiązań i konkretnych wysiłków oprócz poparcia pojawiały się głosy sprzeciwu i zwątpienia. Rząd wysłuchuje z uwagę tych głosów. Często są one wyrazem obaw przed czymś nowym bądź też wyrazem zmęczenia trudnościami, jakie wielu Polaków odczuwa w okresie transformacji. Czasem wynikają one jednak z małej wiedzy o Unii Europejskiej, jej zasadach i zakresie działania.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W dyskusjach nad przyszłością Polski przeciwnicy wejścia do Unii Europejskiej proponują rozwiązania alternatywne w postaci budowania naszej przyszłości na ekonomicznym sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi, zwrócenia się w kierunku Europy Wschodniej, zwarcia innych układów - np. z ugrupowaniem NAFTA - czy też, w najbardziej skrajnych przypadkach, izolacji Polski. Jeszcze raz powtórzę to, co już wielokrotnie mówiłem - to nie są scenariusze realistyczne, a tym samym dające Polsce szansę na rozwój. Historycznie, geograficznie, kulturowo i w zasadniczym stopniu gospodarczo przynależymy do Europy. Tego oczywistego faktu nie wolno lekceważyć. Naszą przyszłością jest wejście do Unii Europejskiej. Patrzmy na nasze wejście do Unii Europejskiej jako na szansę. Skorzystajmy z niej.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! W traktacie, który zostanie podpisany w Atenach, mieści się cały dorobek trwających prawie pięć lat negocjacji. Z prawnego punktu widzenia Traktat akcesyjny jest umową międzynarodową. Umową bardzo złożoną, biorąc pod uwagę zarówno jej przedmiot, jak i formę. Traktat akcesyjny będzie stanowił prawną podstawę członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej oraz pozostałych dziewięciu nowych państw w Unii Europejskiej. Takie rozwiązania prawne było stosowane w przypadku każdego wcześniejszego rozszerzenia. Na wyjątkowość obecnego rozszerzenia składa się liczba przyjmowanych nowych członków i przekroczenie linii historycznych podziałów. Traktat określa warunki naszego członkostwa - jest on przełożeniem na język prawa wyników negocjacji. Od strony formalnej jest to umowa wyjątkowo złożona. Będzie podpisana przez 25 państw - obecnych i przyszłych członków Unii. Chcę podkreślić, że stronami traktatu nie są ani Wspólnoty, ani Unia Europejska. To państwa europejskie, w tym Polska, są jego sygnatariuszami. Traktat został sporządzony w 21 językach - językach oficjalnych wszystkich tych państw-stron.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Prace nad tak obszerną i złożoną umową międzynarodową wymagały czasu oraz zaangażowania bardzo wielu osób. Redagowanie traktatu było prowadzone równolegle z toczącymi się negocjacjami akcesyjnymi. Rozpoczęło się w pierwszej połowie ubiegłego roku i dotyczyło w pierwszej kolejności technicznych zmian w prawie wspólnotowym. Następnie prace skoncentrowane były na projektach traktatowych postanowień zawierających zapis wyników negocjacji. Wszystkie sformułowania musiały zostać uzgodnione przez 25 państw. Był to proces skomplikowany. Po stronie polskiej prace redakcyjne koordynował pełnomocnik rządu Rzeczypospolitej do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej. W redagowanie traktatu włączeni byli przedstawiciele wszystkich resortów oraz dziesiątki wspomagających ich ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Byłbym zobowiązany panu posłowi Giertychowi, gdyby umożliwił mi wykonanie mojego zaszczytnego obowiązku także wobec pana posła Giertycha i umożliwił mi przedstawienie informacji rządu.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Niech pan nie będzie arogancki, panie premierze.)</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Zwracam się do pana o stworzeni mi możliwości wykonania mojego obowiązku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DonaldTusk">Proszę kontynuować wystąpienie. Państwa posłów proszę o zachowanie spokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie jestem w stanie w pełnym skupieniu przedstawiać tej informacji Wysokiej Izbie, w sytuacji, w której posłowie uniemożliwiają mi po prostu robienie tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#DonaldTusk">Panie Ministrze! Proszę kontynuować wystąpienie. Atmosfera jak na nasze standardy jest wyjątkowo spokojna i chyba nie uniemożliwia kontynuowanie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#DonaldTusk"> Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">O postępie w redagowaniu traktatu na bieżąco była informowana Rada Ministrów. Stan prac nad traktatem rząd przedstawiał też na forum sejmowej Komisji Europejskiej. W połowie lutego tego roku wszystkie państwa uzgodniły treść traktatu. Projekt w języku angielskim podlegał niezbędnym korektom o charakterze technicznym oraz legislacyjno-językowym i został ostatecznie ukończony 25 marca. W oparciu o ten projekt przygotowany został tekst traktatu w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Chciałbym teraz krótko wspomnieć o strukturze traktatu. Obejmuje ona trzy zasadnicze dokumenty: traktat dotyczący przystąpienia do Unii Europejskiej, akt dotyczący warunków przystąpienia i dostosowań w traktatach europejskich oraz akt końcowy.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Właściwy traktat zawiera trzy artykuły. Pierwszy z nich stwierdza, że Polska oraz 9 innych państw stają się członkami Unii Europejskiej. Pozostałe mówią o kwestiach prawnych, czyli o sposobie wejścia w życie traktatu oraz określeniu języków autentycznych.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Warunki członkostwa zostały szczegółowo określone w akcie o warunkach przystąpienia oraz dostosowaniu traktatów, który stanowi integralną część traktatu. Akt akcesyjny składa się z 5 części dotyczących zasad, zmian w traktatach, postanowień stałych, postanowień tymczasowych oraz postanowień dotyczących wprowadzenia aktu w życie. Postanowienia aktu są uszczegółowione w 18 załącznikach. Jeden z nich - załącznik XII - zawiera przepisy dotyczące uzgodnionych z Polską okresów przejściowych. Ponadto do aktu akcesyjnego zostało dołączonych 9 protokołów. Akt końcowy nie jest częścią składową traktatu i nie stanowi źródła prawa pierwotnego. Jednak zgodnie z konwencją wiedeńską o prawie umów międzynarodowych zawarte w nim oświadczenia będą miały znaczenie prawnomiędzynarodowe przy interpretacji Traktatu akcesyjnego. Akt ten dokumentuje wszystkie czynności dokonane podczas Międzyrządowej Konferencji Akcesyjnej. Zawiera również 44 deklaracje złożone przez państwa sygnatariuszy traktatu. Wśród nich znajdują się 3 jednostronne deklaracje polskie.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Traktat dotyczący przystąpienia oraz akt końcowy zostaną podpisane przez upełnomocnionych przedstawicieli 25 obecnych i nowych członków Unii. Zgodnie z obowiązującymi procedurami w dniu 8 kwietnia tego roku Rada Ministrów wyraziła zgodę na podpisanie traktatu. Będzie dla mnie zaszczytem, gdy wraz z prezesem Rady Ministrów podpiszę go w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Jak już wspomniałem, proces redagowania Traktatu akcesyjnego był tłumaczeniem na język prawny wyników negocjacji. Postanowienia traktatu zawierają wszystkie te elementy, które były przedmiotem negocjacji akcesyjnych, w postaci odpowiadającej zapisom w dokumentach sporządzanych przy okazji tymczasowego zamykania negocjacji w poszczególnych rozdziałach. Od zamknięcia negocjacji w Kopenhadze 13 grudnia ubiegłego roku żaden z uprzednio uzyskanych warunków członkostwa nie uległ zmianie, a postanowienia Traktatu akcesyjnego odpowiadają temu, co sukcesywnie przedstawialiśmy Wysokiej Izbie w miarę postępu rokowań, w szczególności podczas posiedzenia Sejmu dnia 20 grudnia ubiegłego roku, czyli już po szczycie w Kopenhadze. W związku z tym wspomnę w tym miejscu tylko o najważniejszych zagadnieniach.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Oceniając całościowo rezultaty negocjacji na temat członkostwa w Unii Europejskiej, należy uznać je za bardzo korzystne dla Polski. Osiągnięte zostały wszystkie najważniejsze cele nakreślone w wyjściowym stanowisku negocjacyjnym oraz zrealizowane podstawowe priorytety negocjacyjne, zwłaszcza w tak istotnych obszarach, jak Rolnictwo oraz Budżet i finanse. Od dnia uzyskania członkostwa Polska będzie beneficjentem netto środków z budżetu Unii Europejskiej. Traktat akcesyjny przewiduje 37 466,5 mln euro środków na zobowiązania w latach 2004–2006 oraz 3385,5 mln euro na kompensaty budżetowe i ryczałty na zniwelowanie luki kasowej dla 10 krajów wstępujących do Unii Europejskiej. 19 246,5 mln euro, czyli ponad 47% całości środków, przypadnie Polsce. W ramach dodatkowych środków finansowych w pierwszych latach członkostwa Polska otrzyma 280 mln euro w latach 2004–2006 w ramach tzw. instrumentu Schengen, przeznaczonego m.in. na dostosowanie do unijnych reguł kontroli granic zewnętrznych, czyli naszej granicy wschodniej, oraz dostosowanie polskich lotnisk międzynarodowych do przepisów Schengen, a także 1442,8 mln euro na lata 2004–2006, umożliwiające stopniowe przeprowadzenie koniecznych adaptacji w strukturze finansów publicznych, co wymagać będzie utrzymania odpowiedniej płynności budżetowej, w szczególności w pierwszych latach po uzyskaniu członkostwa. Warto przy tym zauważyć, że tylko Polsce udało się wynegocjować dodatkowy miliard euro na niwelowanie negatywnych dla budżetu państwa skutków związanych z niedopasowaniem czasowym przepływów kasowych między budżetem Polski a budżetem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Równie istotnym osiągnięciem negocjacyjnym jest przyznanie producentom rolnym w Polsce dopłat bezpośrednich - takie rozwiązanie nie było rozważane w wyjściowym stanowisku Unii Europejskiej opierającym się na założeniach Agendy 2000. Wobec zdecydowanej postawy Polski i innych kandydatów Unia wyraziła zgodę na przyznanie nowym członkom dopłat do produkcji rolnej od początku ich przynależności do Unii. Polscy rolnicy uzyskają też możliwość otrzymania wsparcia w wysokości 1250 euro rocznie na gospodarstwo w ramach instrumentu wsparcia dla gospodarstw niskotowarowych.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jałmużnę.)</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dodatkowo Unia Europejska wyraziła zgodę na objęcie polskiego rolnictwa ogólną gospodarczą klauzulą ochronną zamieszczoną w Traktacie akcesyjnym. Na wniosek Polski klauzula ta będzie mogła być stosowana do ochrony sektora rolnego w przypadku wystąpienia zakłóceń powodujących pogorszenie jego sytuacji. Jednym z przewidzianych w klauzuli instrumentów ochronnych jest możliwość wprowadzenia monitoringu przepływów handlowych towarów rolnych między Polską i innymi krajami Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pojawiły się w ostatnich dniach głosy, które wskazują na rzekome zagrożenia dla Polski wynikające z niektórych przepisów Traktatu akcesyjnego. Mam na myśli głównie analizy dotyczące art. 23, który rzekomo daje Unii Europejskiej podstawy prawne do dokonania jednostronnych zmian warunków zawartych w traktacie w odniesieniu do postanowień związanych ze Wspólną Polityką Rolną. Taka interpretacja zawiera tyle nieścisłości, że w efekcie wprowadza w błąd opinię publiczną. Celem art. 23 jest stworzenie w okresie przedakcesyjnym prawnej możliwości uwzględnienia państw przystępujących do Unii w nowych rozwiązaniach, które mogą wejść w życie przed 1 maja przyszłego roku. Artykuł ten stanowi zabezpieczenie dla państw przystępujących przed wykluczeniem z nowych instrumentów prawnych i finansowych, które pojawią się do momentu przystąpienia tych państw do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zapis ten odnosi się do wszystkich państw przystępujących, z podobnego rozwiązania korzystano w traktatach akcesyjnych przy poprzednich rozszerzeniach Unii Europejskiej. Odnosi się to na przykład do takiego sektora, jak rynek tytoniu. W bieżącym roku może zapaść decyzja dotycząca utworzenia specjalnego funduszu na wypłaty rekompensat plantatorom rezygnującym z uprawy, bez tego przepisu plantatorzy z państw przystępujących nie mogliby być objęci tym instrumentem. Dotyczy to również nowych zobowiązań, które zostaną wypracowane w ramach przygotowywanej całościowej reformy Wspólnej Polityki Rolnej. Poszerzenie Unii Europejskiej o 10 nowych członków zbiega się w czasie z trwającym procesem jej wewnętrznej przebudowy, obejmującej również Wspólną Politykę Rolną.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pozwolą państwo, że krótko odniosę się do kierunków tej polityki. Propozycje zmian zmierzają do zracjonalizowania zasad polityki rolnej przez eliminowanie premiowania intensyfikacji produkcji rolnej, czyli uniezależnienie dopłat od wielkości produkcji, stopniowe zmniejszanie poziomu dopłat i skierowanie zaoszczędzonych środków na rozwój strukturalny wsi. Ponadto proponuje się uzależnienie wsparcia finansowego producentów rolnych od przestrzegania reguł ochrony środowiska naturalnego na obszarach wiejskich, stworzenie instrumentów finansowych wspierających przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pracy, jakości produkcji rolnej i bezpieczeństwa żywnościowego, a także znaczne uproszczenie mechanizmów finansowych. Istotne jest, że przewidywana redukcja płatności bezpośrednich nie będzie dotyczyła nowych członków Unii Europejskiej. Jednym z najważniejszych celów negocjacyjnych było dla nas jak najszybsze zrównanie skali finansowego wsparcia oferowanego rolnikom w dotychczasowych i nowych państwach członkowskich. Temu służy znana nam i zaakceptowana przez nas zasada stopniowego podnoszenia dopłat w takich krajach, jak Polska, i stopniowego obniżania ich w obecnych krajach Unii. Jest to proces oczywiście korzystny dla polskich rolników. Podkreślić należy również, że proponowany w ramach reformy system wypłacania dopłat dla producentów rolnych bazujący na powierzchni gruntów rolnych, a nie na wielkości produkcji, jest zbieżny z tym systemem, który wprowadzi Polska po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Przy tej okazji przypomnę, że Polska będzie uczestniczyła w rozmowach na temat reformy Wspólnej Polityki Rolnej, korzystając ze statusu aktywnego obserwatora, co oznacza możliwość wypowiadania się i zajmowania stanowiska wobec proponowanych kierunków zmian.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pozytywnie należy także ocenić wynegocjowane przez Polskę okresy przejściowe na nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców. Pozwolą one zachować kontrolę nad obrotem najbardziej newralgicznymi kategoriami nieruchomości i uchronią polski rynek przed ewentualnymi negatywnymi zjawiskami, które mogłyby wystąpić w związku z pełną liberalizacją od dnia członkostwa. Z 12-letniego okresu przejściowego na nabywanie nieruchomości rolnych i leśnych przez cudzoziemców wyłączeni zostali jedynie ci rolnicy z krajów Unii, którzy legalnie mieszkają w Polsce, dzierżawią ziemię i pracują na zasadzie samozatrudnienia, czyli samodzielnie uprawiają tę ziemię. Mogą oni, jak wiemy, nabyć ziemię, którą uprawiają, jedynie po 3 lub 7 latach dzierżawy, a okres ten liczy się od momentu zawarcia umowy z datą pewną, to jest umowy posiadającej urzędowe potwierdzenie w formie pisemnej. Przyjęte rozwiązanie pozwala ocenić rzeczywiste intencje potencjalnych nabywców - uprawiając samodzielnie ziemię, potwierdzają oni, że nie nabyli jej w celach spekulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Chcę też po raz kolejny odnieść się do pewnych obaw, jakie są ostatnio formułowane w odniesieniu do przepisów Traktatu akcesyjnego mających związek z kwestią nabywania ziemi rolnej i leśnej. Pragnę jeszcze raz podkreślić, że regulacja zawarta w traktacie nie ogranicza prawa Polski do decydowania o kształcie ustroju rolnego państwa czy też o przepisach dotyczących administracyjnoprawnych zagadnień związanych z własnością. Polska zachowuje pełną swobodę ustalania ustroju rolnego, a prawo to nie jest ograniczone datą podpisania Traktatu akcesyjnego. Prawo wspólnotowe pozostawia w tym zakresie swobodę poszczególnym państwom członkowskim pod warunkiem, że regulacje tych kwestii nie będą prowadziły do naruszania zasady niedyskryminacji i równego traktowania wszystkich obywateli Unii, a takie naruszanie przecież nie jest naszą intencją i nie zmierzają w tym kierunku żadne projekty regulacji tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przepis zakazujący pogarszania sytuacji obywateli i innych podmiotów pochodzących z państw członkowskich Unii nie jest zgodą na dyskryminowanie obywateli polskich. Dotyczy on wyłącznie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców i tylko postanowienia zawarte w tej ustawie nie mogą być pogarszane w stosunku do stanu występującego w dniu podpisania traktatu. Pamiętajmy też, że w okresie przejściowym Polska będzie mogła utrzymać w mocy dotychczas obowiązujące ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Inne korzystne dla nas przepisy Traktatu akcesyjnego dotyczą okresu przejściowego do końca 2008 r. uzyskanego w obszarze: Swobodny przepływ towarów na dostosowanie dokumentacji rejestracyjnej do wymogów wspólnotowych, licznych okresów przejściowych w rozdziale: Środowisko, warunków uzyskanych w ramach rozdziału: Polityka konkurencji, szczególnie w odniesieniu do zasad udzielania pomocy publicznej przedsiębiorstwom działającym w specjalnych strefach ekonomicznych, a także rozwiązania odnoszące się do naprawy sytuacji w sektorze hutniczym. To tylko nieliczne z naszych sukcesów negocjacyjnych udokumentowanych w Traktacie akcesyjnym.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wymieniając te niekwestionowane osiągnięcia, mam oczywiście świadomość, że nie wszystkie rozwiązania spełniają do końca nasze oczekiwania. Tak na przykład jest w rozdziale: Swobodny przepływ osób, w którym nie udało się nam uniknąć rozwiązań przejściowych ograniczających naszym obywatelom dostęp do rynków pracy niektórych państw unijnych. Pomimo tego podpisując ten traktat, mam poczucie, że jest on dla Polski najlepszy z możliwych. W wielu ważnych kwestiach zawiera rozwiązania, jakich nie udało się wynegocjować innym państwom przystępującym. Jestem przekonany, że zapisane w traktacie warunki negocjacji stworzą dobre ramy instytucjonalne, prawne i ekonomiczne naszego uczestnictwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej, Traktat akcesyjny podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się państwa, zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi. Polska konstytucja przewiduje dwa tryby wyrażania zgody na ratyfikację traktatu przez prezydenta: bądź w ustawie, bądź w referendum ogólnokrajowym. Ze względu na doniosłość przystąpienia Polski do Unii rząd od początku stał na stanowisku, że w tej kwestii obywatele polscy powinni mieć możliwość osobistego, bezpośredniego zadecydowania. Referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii będzie miało miejsce prawdopodobnie 8 czerwca, jeżeli Wysoka Izba tak postanowi. Chcemy, aby termin był dogodny i aby dzięki temu jak najwięcej osób mogło wziąć udział w referendum. Szczegółowe zasady przeprowadzania referendum oraz kampanii referendalnej określa uchwalona przez Wysoką Izbę ustawa o referendum ogólnokrajowym. W kampanii referendalnej będzie miejsce dla wszechstronnego przedstawienia racji zarówno przez zwolenników, jak i przeciwników naszego wejścia do Unii Europejskiej. Istotną rolę odegra w niej właśnie parlament, bowiem ustawa określa, że partie polityczne, które w ostatnich wyborach osiągnęły odpowiedni próg, a także kluby poselskie, senatorskie i parlamentarne spełniające warunki dotyczące liczby zrzeszonych członków, będą uprawnione do prowadzenia nieodpłatnie kampanii referendalnej w programach radiowych i telewizyjnych nadawców publicznych.</u>
          <u xml:id="u-29.19" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Najważniejszym zadaniem rządu w najbliższym czasie jest kontynuowanie programu informowania społeczeństwa o warunkach naszego przystąpienia do Unii Europejskiej. Chcemy też, aby Polacy szukali wiedzy o Unii Europejskiej, aby ich decyzja nie opierała się wyłącznie na przeczuciach i emocjach. Od wiedzy na ten temat i zaangażowania obywateli w dużym stopniu zależy także jakość naszego przyszłego członkostwa. Zależy nam także na wysokiej frekwencji. Z jednej strony wyniki referendum będą wiążące, jeżeli weźmie w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Z drugiej - skala udziału obywateli w podejmowaniu tak ważnej decyzji będzie swoistym testem dojrzałości polskiej demokracji. Traktat będą musiały ratyfikować zarówno kraje przystępujące, jak i obecni członkowie. W przypadku wszystkich państw przystępujących, z wyjątkiem Cypru, przewidywana jest ratyfikacja traktatu w drodze referendum. Dwa kraje, czyli Malta i Słowenia, już się opowiedziały w głosowaniu powszechnym za przystąpieniem do Unii Europejskiej, a Węgry są dokładnie w przeddzień referendum, które zostanie przeprowadzone jutro. Przystąpienie Malty do Unii poparła 8 marca ponad połowa obywateli przy wysokiej, bo aż 90% frekwencji. 23 marca w referendum w Słowenii padło zdecydowane „tak”; prawie 90% oddających głosy wybrało Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-29.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli chodzi o perspektywy ratyfikacji Traktatu akcesyjnego przez kraje członkowskie Unii Europejskiej, to trzeba stwierdzić, że poparcie dla rozszerzenia Unii jest tam stabilne, choć w wypadku kilku krajów elity polityczne i kraje przystępujące będą musiały walczyć o jak najlepszy wynik. W krajach Unii proces ratyfikacyjny będzie miał charakter uzgodnień między głównymi ośrodkami władzy: głową państwa, rządem i parlamentem, przy czym w zdecydowanej większości przypadków głos ostateczny i decydujący będą miały parlamenty. Okres trwania ratyfikacji, procedur ratyfikacyjnych w poszczególnych krajach, jest różny. W Danii czy też Wielkiej Brytanii wynosi on zwykle około 3 miesięcy, a natomiast na przykład w krajach Beneluksu może potrwać znacznie dłużej. Dla zapewnienia pomyślnego przebiegu procesu ratyfikacji Traktatu akcesyjnego przez kraje członkowskie rząd podjął intensywne działania dyplomatyczne, realizowane w ramach programu promocji Polski w krajach członkowskich Unii Europejskiej w okresie ratyfikacji Traktatu akcesyjnego. Szczególną rolę miał i ma do odegrania parlament. Pragnę podziękować za wysiłki w rozwijaniu kontaktów międzyparlamentarnych z krajami Unii Europejskiej i prosić o ich kontynuację.</u>
          <u xml:id="u-29.21" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Po zakończeniu negocjacji Polska, wraz z pozostałymi krajami przystępującymi, została objęta procedurą informowania i konsultacji w sprawach rozpatrywanych przez Radę Unii. W ramach tej procedury jesteśmy informowani o wszelkich projektach aktów prawnych, komunikatach, zaleceniach lub inicjatywach, które mogą prowadzić do przyjęcia aktów prawa unijnego bądź podjęcia konkretnych działań przez instytucje unijne i państwa członkowskie. Stwarza nam to także możliwość przedstawiania własnego stanowiska we wszystkich omawianych sprawach. Do tej pory uczestniczyliśmy w kilku sesjach konsultacyjnych, podczas których przekazaliśmy nasze uwagi do projektowanych aktów prawnych bądź planowanych działań. Jest to, poza wszystkim, doskonała szkoła przygotowująca Polskę do przyszłego członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-29.22" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po podpisaniu traktatu, poczynając od 2 maja tego roku, Polska uzyska w Unii status aktywnego obserwatora. Przedstawiciele rządu, jak i parlamentu, będą brali udział w pracach unijnych instytucji z prawem zajmowania stanowiska wobec projektów aktów prawnych i dokumentów znajdujących się w porządku obrad. Stworzy to nam możliwość oddziaływania na kształt przyjmowanego prawa wspólnotowego i tym samym praktycznego współdecydowania o działaniach Unii jeszcze przed uzyskaniem członkostwa. Udział ten obejmie także wszystkie ciała utworzone na mocy prawa wtórnego, a więc różne komitety, agencje wspólnotowe, organy pomocnicze i grupy robocze. Po to, by udział przedstawicieli Polski w pracach instytucji unijnych był efektywny, rząd stworzy system koordynacji polityki europejskiej na potrzeby członkostwa w Unii. System ten będzie oparty na skutecznych mechanizmach uzgadniania stanowiska Polski w kwestiach omawianych i rozstrzyganych przez główne instytucje decyzyjne Unii, a przez to zapewni Polsce wpływ na decyzje podejmowane na tym forum. Dotyczy to zarówno sfery działań legislacyjnych, reform polityk unijnych, jak i działań zewnętrznych Unii. System ten zagwarantuje spójność działań rządu na forum wewnętrznym, jak i na forum unijnym, oraz stworzy ramy współpracy z parlamentem w sprawach europejskich.</u>
          <u xml:id="u-29.23" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W tym miejscu chciałbym podkreślić, jak ważny będzie także udział przedstawicieli parlamentu w pracach Parlamentu Europejskiego. Od momentu podpisania traktatu do chwili uzyskania członkostwa w Unii w pracach Parlamentu Europejskiego będzie brać udział 54 polskich obserwatorów oddelegowanych przez Sejm i Senat. Status obserwatora umożliwi przedstawicielom władzy ustawodawczej aktywny udział - z prawem zabierania głosu - w posiedzeniach wszystkich komisji parlamentarnych i w posiedzeniach grup politycznych Parlamentu Europejskiego. Ta forma udziału w pracach instytucji wspólnotowej, posiadającej w pełni demokratyczną legitymizację, jest nie do przecenienia w perspektywie przyszłorocznych wyborów do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 r., w których obywatele polscy będą uczestniczyć na pełnych prawach, jakie przysługiwać będą Polsce jako państwu członkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-29.24" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Zakończenie negocjacji w grudniu ub. roku i nieodległe już podpisanie Traktatu akcesyjnego nie oznacza, że na tym wyczerpują się nasze starania i wysiłki integracyjne. Od wielu lat trwa w Polsce proces dostosowywania prawnego i instytucjonalnego. Zobowiązania negocjacyjne, konieczność realizacji zadań związanych z Układem Stowarzyszeniowym, a także dynamika w rozwoju prawa wspólnotowego powodują, że działania dostosowawcze muszą być kontynuowane, a w niektórych sprawach konieczna jest wyraźna intensyfikacja tego procesu. Parlament odegrał i nadal odgrywa w tym względzie doniosłą rolę.</u>
          <u xml:id="u-29.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przypomnę, że nasze przygotowania do sprostania wymogom członkostwa w Unii toczą się nieprzerwanie od podpisania Układu Europejskiego, a więc praktycznie od 1992 r. Istotną podstawą tych przygotowań stała się uchwała z 1992 r., w której Sejm podkreślał, iż stowarzyszenie z Unią Europejską będzie służyć przekształceniom i rozwojowi polskiej gospodarki oraz zapewni w przyszłości Rzeczypospolitej właściwe jej miejsce w jednoczącej się Europie. Szczyt Rady Europejskiej w Kopenhadze w 1993 r., jak już to przypomniałem, określił polityczne i gospodarcze warunki członkostwa dla państw stowarzyszonych, w tym dla Polski. Dzięki temu nasze działania integracyjne zyskały nową perspektywę - możliwość ubiegania się o członkostwo. W kolejnych latach opracowywaliśmy zatem programy dostosowawcze, odnoszące się nie tylko do wymogów Układu Europejskiego, ale także uwzględniające działania niezbędne do przygotowania Polski do przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa w Unii i do pełnego wykorzystania szans, jakie to członkostwo stworzy dla polskich obywateli i polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-29.26" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Podstawowym i najobszerniejszym dokumentem programowym polskiego rządu, służącym planowaniu dostosowań, był „Narodowy program przygotowania do członkostwa w UE” corocznie, aż do 2001 r., modyfikowany i uzupełniany o zobowiązania wynikające z negocjacji akcesyjnych oraz zaleceń i wskazówek Komisji Europejskiej. Ubiegłoroczny „Raport okresowy” komisji stwierdzał, że Polska wypełnia polityczne, instytucjonalno-prawne i rynkowe kryteria członkostwa, zaś do dnia przystąpienia będzie zdolna sprostać konkurencji w Unii Europejskiej. Konkluzje raportu, w połączeniu z wynikami 5 lat negocjacji, pozwoliły na zamknięcie rokowań w Kopenhadze 13 grudnia ub. roku. Było to możliwe dzięki bardzo intensywnej pracy rządów oraz parlamentów kolejnych kadencji.</u>
          <u xml:id="u-29.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Z oceny zawartej w piątym i zarazem ostatnim raporcie z realizacji w 2002 r. „Narodowego programu przygotowania do członkostwa w UE”, przyjętym przez Radę Ministrów 18 marca ub. roku, wynika jednoznacznie, że w 2002 r., niezwykle istotnym dla procesu negocjacji akcesyjnych, Polska zintensyfikowała działania dostosowawcze zarówno w sferze legislacyjnej, jak i instytucjonalnej. W ubiegłym roku Rada Ministrów przyjęła i przekazała do Sejmu 72 projekty ustaw dostosowawczych, z których 48 zostało podpisanych przez prezydenta, 1 ustawa oczekuje na podpis, 3 ustawy zostały uchwalone przez Sejm i przesłane do Senatu, 19 projektów znajduje się na etapie prac sejmowych w Komisji Europejskiej i pozostałych komisjach. Do marca tego roku wydano ponadto 588 aktów wykonawczych do ustaw, choć proces ten nie został zakończony i konieczne jest oczywiście jego kontynuowanie.</u>
          <u xml:id="u-29.28" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Bardzo istotnym elementem przygotowań do członkostwa jest doskonalenie działalności instytucji, bowiem decyduje to o skuteczności przestrzegania prawa. Rząd dokonał bardziej szczegółowej identyfikacji stanu dostosowań instytucjonalnych i określenia niezbędnego zapotrzebowania w zakresie zdolności administracyjnej w kontekście członkostwa, co zostało zawarte w raporcie w sprawie dostosowań instytucjonalnych w Polsce do wymogów członkostwa, w raporcie z kwietnia ub. roku. Szczególnie intensywne prace podjęto w dziedzinie przygotowania do pełnego wykorzystania funduszy wspólnotowych. Rząd przygotował w tym celu Narodowy Plan Rozwoju i projekty sektorowych programów operacyjnych. Prowadzone są prace nad przygotowywaniem kadr i instytucji zarządzających i kontrolujących wykorzystanie środków unijnych.</u>
          <u xml:id="u-29.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Szczególnie ważne są działania mające bezpośrednie konsekwencje dla obywateli, między innymi w takich obszarach, jak bezpieczeństwo żywności, ocena spełniania przez towary wymogów bezpieczeństwa czy ochrony środowiska, a także dostosowania instytucjonalne w rolnictwie, zwłaszcza jeśli chodzi o Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS), który jest niezbędny dla korzystania z dopłat wyrównawczych i innych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej.</u>
          <u xml:id="u-29.30" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Także w 2003 r. rząd kontynuuje proces przygotowań do członkostwa. Rząd przygotował wykaz projektów dostosowujących prawo polskie do prawa unijnego, obejmujący 71 projektów ustaw dostosowujących, w tym projektów nowelizacji ustaw już funkcjonujących w systemie prawnym, z czego Rada Ministrów przyjęła 8 projektów. Na kwiecień przewidziano przyjęcie przez Radę Ministrów 23 kolejnych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-29.31" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przedstawione dane najlepiej dowodzą, jak intensywne wysiłki podejmuje nasz kraj w celu dostosowania polskiego prawa do dorobku prawnego Unii. Pozytywna ocena Polski przedstawiona przez Komisję Europejską w ubiegłorocznym raporcie okresowym potwierdza, że proces dostosowawczy przebiega właściwie. Podkreślić należy jednak, że czeka nas jeszcze wiele zadań, które wymagają realizacji w najbliższym czasie. Osiągnięte sukcesy w procesie integracji powinny zatem stanowić czynnik mobilizujący, zarówno dla rządu, jak i parlamentu, do podejmowania następnych działań legislacyjnych oraz realizacji kolejnych etapów w procesie włączania Polski w struktury Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.32" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pragnę też wspomnieć o kontynuowanym monitoringu Komisji Europejskiej, dotyczącym stanu realizacji zobowiązań negocjacyjnych podjętych przez państwa wstępujące do Unii Europejskiej. Jego efektem ma być przedstawienie 5 listopada tego roku całościowego „Raportu monitorującego” za 2003 r. Radzie i Parlamentowi Europejskiemu na temat postępu dokonanego przez kraje przystępujące, w tym Polskę, w zakresie dostosowania naszego prawa do wymogów wspólnotowych oraz realizacji wymagań instytucjonalnych i organizacyjnych wynikających z członkostwa. Pozytywna ocena w raporcie monitorującym na temat Polski będzie miała ogromne znaczenie dla procesu ratyfikacji traktatu akcesyjnego przez państwa członkowskie Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.33" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proces dostosowawczy nie zakończy się z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Skuteczność procesu absorpcji prawa Unii do prawa polskiego jest w ogromnej mierze uzależniona od współpracy wszystkich instytucji biorących w tym udział.</u>
          <u xml:id="u-29.34" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Takie są konkretne zadania, które muszą być zrealizowane w najbliższej przyszłości. Od tego, jak wykorzystamy możliwości wynikające z uzyskanego statusu aktywnego obserwatora, jak będziemy kontynuować przygotowania instytucjonalne i dostosowanie prawa, w dużej mierze zależy jakość naszego uczestnictwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-29.35" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Tuż przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego zwracam się do wszystkich posłów o poparcie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. To z parlamentu będzie płynął znaczący głos w tej sprawie. W tym ważnym dla Polski i dla nas wszystkich momencie nie powinno być miejsca dla gry politycznej. Sprawa integracji europejskiej nie jest dziełem jednego ugrupowania politycznego. Na ten sukces złożyła się praca wszystkich rządów i wysiłki całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-29.36" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Apeluję też o zaangażowanie wszystkich sił politycznych oraz partnerów społecznych, którzy czują się odpowiedzialni za przyszłość naszego kraju, zwłaszcza w kampanii przedreferendalnej. Szczególnie w tym momencie konieczna jest zgoda narodowa wokół podejmowanych przez nas wspólnych wysiłków. Bardziej niż kiedykolwiek potrzebna jest jedność i zgoda w imię realizacji wspólnego dobra naszego społeczeństwa i państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-29.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#DonaldTusk">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 85 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#DonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Józef Oleksy, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej wita z satysfakcją i zadowoleniem wynegocjowany przez rząd traktat. Niezależnie od tego, jakie kto może z niego wydobywać wątpliwości i budować obawy, to jest spięcie okresu wieloletnich negocjacji, jest to spisanie warunków dla Polski korzystnych.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JózefOleksy">Traktat, o którym dziś debatujemy, jest symbolem powrotu Polski na należne jej miejsce wśród narodów Europy, jest ostatecznym przekreśleniem porządku jałtańskiego i restauracją normalności w skali całego kontynentu. Wchodząc do Unii, nasz kraj zyskuje umocnienie swojej międzynarodowej pozycji politycznej i gospodarczej. Przystąpienie do Unii jest powrotem kraju do światowej pierwszej linii. Właśnie z członkostwem udaje się nam przezwyciężyć ostatnie ograniczenia wynikające z powojennego podziału Europy i świata. Najtrwalszą konsekwencją Jałty stał się podział na świat jakby normalny i nienormalny. Przyjęcie Polski do Unii oznacza ostateczny koniec pojałtańskiej kwarantanny.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#JózefOleksy">Traktat będzie stanowił część prawa pierwotnego Unii. Wchodząc w życie, wprowadzi zmiany do istniejących dyrektyw i rozporządzeń. Tak jak ma to miejsce w obecnych krajach członkowskich, jego miejsce w hierarchii krajowych aktów prawnych określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JózefOleksy">Wiemy już, że Europejski Trybunał Sprawiedliwości przyznaje zapisom traktatowym pierwszeństwo w stosunku do konstytucji poszczególnych państw. W konsekwencji członkowie Unii, na równi starzy, jak i nowi, nie mogą uchwalać przepisów krajowych, które byłyby sprzeczne z niniejszym Traktatem akcesyjnym. Niektórzy wyprowadzają z tego rozliczne obawy o degradację polskiego konstytucyjnego porządku, i czynią całkiem niesłusznie, albowiem traktat jest również dobrowolnie przyjmowanym przez Polskę zobowiązaniem międzynarodowej umowy.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#JózefOleksy">W myśl traktatu Polska staje się stroną traktatów stanowiących podstawę Unii na równi z jej członkami założycielami. Aby taki stan rzeczy mógł realnie zaistnieć, konieczne było spełnienie warunków oraz dokonanie dostosowań opisanych w akcie przystąpienia. Do aktu tego dołączone są załączniki, protokoły polityczne oraz deklaracje wspólne i jednostronne. Stanowią one część integralną traktatu.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#JózefOleksy">Zgodnie z postanowieniami traktatu Polska musi przystąpić do wszystkich umów międzynarodowych zawartych przez dotychczasowe państwa członkowskie, w tym także nawet dotyczących włókiennictwa czy stali, oraz wypowiedzieć takie, które są nie do pogodzenia z członkostwem w Unii. Rozwiązana więc musi zostać w konsekwencji także umowa CEFTA.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#JózefOleksy">Formalnie ranga polskiej obecności w Unii będzie wyrażała się liczbą miejsc i głosów. Będziemy mieli 27 głosów w Radzie oraz 54 miejsca w Parlamencie Europejskim. Taką samą pozycję będzie miała Hiszpania. Podczas głosowań wymagających w Radzie większości kwalifikowanej będziemy dysponowali prawie 12% głosów koniecznych do podejmowania decyzji. Duże kraje założycielskie, takie jak Francja i Niemcy, będą dysponowały każde 12,5% głosów koniecznych.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#JózefOleksy">Podobnie mocną pozycję będzie miała Polska w ciałach konsultacyjnych Unii: w Komitecie Ekonomiczno-Społecznym (21 miejsc) oraz w Komitecie Regionów (także 21 miejsc).</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#JózefOleksy">Polska, podobnie jak wszystkie pozostałe 25 państw członkowskich, będzie miała swojego przedstawiciela w składzie Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#JózefOleksy">Z kolei art. 30, dotyczący postanowień tymczasowych, zawiera ważne dla nas postanowienie, iż w roku 2004 pierwszego dnia roboczego każdego miesiąca Polska będzie otrzymywała z budżetu Unii poza wszystkim 1/8 specjalnych kwot ryczałtowych środków na poprawę naszej płynności budżetowej. Oznacza to, że jakkolwiek w pierwszym roku członkostwa płacić będziemy 2/3 składki, to otrzymywać będziemy pełne płatności. Wyniosą one z tytułu owych ryczałtów odpowiednio 442 mln euro w roku 2004, 550 mln w 2005 r. i 450 mln w roku 2006. Ponadto 1 mld euro - o czym pan minister mówił - na rzecz Polski, objęty specjalnymi ryczałtowymi środkami na poprawę płynności budżetowej, będzie brany pod uwagę przy wszelkich obliczeniach dotyczących podziału funduszy strukturalnych na lata 2004–2006.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#JózefOleksy">Niektórzy sceptycy wątpią, czy to dużo, i wątpią, czy warto było o to się bić. Myślę, że obywatele ocenią, że warto, bo w trudnej polskiej sytuacji takie duże kwoty są rzeczywiście skutecznym zasileniem trudnego przecież w Polsce nie od dziś budżetu. Polska ma zapewnioną pozycję finansowego beneficjenta netto od pierwszego roku członkostwa. Ponadto Unia zobowiązuje się (art. 34) przekazywać Polsce tzw. środki przejściowe w celu wzmocnienia możliwości administracyjnych we wprowadzaniu w życie i egzekwowaniu ustawodawstwa wspólnotowego w dziedzinach, w których nie mogą zostać zastosowane fundusze strukturalne, oraz w celu promowania wymiany doświadczeń pomiędzy równorzędnymi organami państw członkowskich. Z tego tytułu Polska otrzyma w latach 2004–2006 kolejno około 100, 60 i 30 mln euro.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#JózefOleksy">Art. 35 tworzy instrument finansowy Schengen jako formę pomocy od dnia przystąpienia do końca 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#JózefOleksy">Słynne klauzule ochronne, o których już tyle w Polsce dyskutujemy, zostały zapisane w art. od 37 do 39 i przewidują, że jeżeli przed końcem trzyletniego okresu następującego po rozszerzeniu pojawią się poważne trudności utrzymujące się w jakimś sektorze gospodarki, nowe państwo członkowskie będzie mogło zwrócić się o zezwolenie na podjęcie środków ochronnych w celu naprawienia sytuacji i dostosowania danego sektora do wspólnego rynku. W takim samym wypadku także każde z obecnych państw członkowskich będzie mogło ubiegać się o zezwolenie na podjęcie środków ochronnych w stosunku do jednego lub kilku nowych państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#JózefOleksy">Na żądanie zainteresowanego państwa Komisja, w ramach procedury nadzwyczajnej, określi niezbędne środki ochronne, a także warunki i zasady wprowadzenia ich w życie. Jeżeli nowe państwo członkowskie przyjętych w negocjacjach zobowiązań nie wypełni i spowoduje poważne naruszenie funkcjonowania rynku wewnętrznego (w tym zobowiązań w ramach polityk sektorowych dotyczących działalności o charakterze transgranicznym), wówczas komisja będzie mogła podejmować odpowiednie środki najwyżej do końca trzyletniego okresu następującego od dnia przystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#JózefOleksy">Zastrzega się zarazem, że takie środki ochronne nie będą stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między państwami członkowskimi. Również jeżeli w nowym państwie członkowskim wystąpią braki w transpozycji lub wprowadzaniu w życie dyrektyw ramowych (lub jakichkolwiek innych instrumentów współpracy) związanych z wzajemnym uznawaniem w obszarze prawa karnego, Komisja będzie mogła podjąć odpowiednie środki. Powołanie się na klauzule ochronne będzie możliwe, na podstawie wyników monitorowania, także przed przystąpieniem. W takim przypadku klauzula wejdzie w życie w pierwszym dniu członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#JózefOleksy">Zarazem środki takie będą mogły być utrzymane nie dłużej niż będzie to ściśle niezbędne. Uważam, że klauzule ochronne powinniśmy potraktować jako wyzwanie i ostrzeżenie, imperatyw do dalszego działania, a nie szykanę. W deklaracji nr 35 również Polska zastrzega sobie możliwość wystąpienia o klauzulę ochronną w wypadku zagrożenia na skutek obowiązywania wspólnej unijnej taryfy celnej, zastrzeżenia ochrony konkurencyjności polskich owoców miękkich, wiśni, jabłek i innych produktów. Jest tu więc działanie dwustronne tych klauzul i myślę, że jest wielką przesadą czynienie z obecności klauzul ochronnych, zresztą zawsze obecnych w praktyce Unii Europejskiej także wiele lat temu, jakiegoś strasznego zagrożenia dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#JózefOleksy">Pozostałe postanowienia przejściowe dotyczą zakazu wprowadzania kontroli granicznych pomiędzy państwami członkowskimi w związku z korzystaniem przez nowych członków z przyznanych im okresów przejściowych. Mówi o tym art. 40. Kolejne artykuły dają komisji prawo podjęcia działań, które okazałyby się przejściowo niezbędne dla ułatwienia przyjęcia przez nowych członków rozwiązań właściwych dla Wspólnej Polityki Rolnej lub wspólnotowych regulacji weterynaryjnych (art. 41 i 42).</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#JózefOleksy">Każde nowe państwo członkowskie będzie miało prawo powołania jednego spośród swoich obywateli na członka Komisji. Jednakże kadencja tych pierwszych komisarzy, podobnie jak wszystkich już zastanych, którzy zostali powołani w 2000 r., upłynie 31 października 2004 r. Nowa Komisja będzie składała się nie z 30, lecz jedynie z 25 komisarzy (po jednym z każdego państwa) i podejmie obowiązki od 1 listopada 2004 r. Jej kadencja upłynie 31 października 2009 r. Oznacza to, że z kolei jej skład może ulec powiększeniu w razie przyjęcia Rumunii i Bułgarii, tak jak się to obecnie przewiduje w roku 2007.</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#JózefOleksy">Art. 46 przewiduje powołanie 10 dodatkowych sędziów do Trybunału Sprawiedliwości oraz 10 dodatkowych sędziów do Sądu Pierwszej Instancji.</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#JózefOleksy">Także skład Trybunału Obrachunkowego zostanie powiększony poprzez powołanie 10 nowych członków - wszystkich na 6-letnią kadencję. O 95 nowych członków powiększone zostaną Komitet Ekonomiczno-Społeczny oraz Komitet Regionów. Rada powoła także nowy skład Komitetu Naukowo-Technicznego. We wszystkich tych instytucjach będą przedstawiciele Polski i będą wpływać na charakter działań tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-31.20" who="#JózefOleksy">Zasadniczy korpus traktatu stanowią załączniki składające się na ponad 90% jego objętości. Załącznik nr I jest wykazem przepisów dorobku Schengen w postaci, w jakiej zostały włączone w ramy Unii (załącznik ten odnosi się do art. 3). Pozostałe (od II do XVIII) załączniki odnoszą się do 20 obszarów negocjacyjnych oraz okresów przejściowych przyznanych poszczególnym państwom przystępującym. Polski dotyczy, przypomnę, cały załącznik XII, liczący 500 stron. W sumie do Polski odnosi się ok. 100 stron całego tekstu traktatu. Jakakolwiek próba streszczenia na tej sali zawartości tej części omawianego dokumentu musiałaby się sprowadzać do dadaistycznego kolażu cytatów. Po przeczytaniu całości nabiera się też przekonania, że na wszystko jest jakaś dyrektywa, a poza traktatem już żadna rzeczywistość nie istnieje. Tak nie jest. Unia jest przeregulowana. Jest to dość powszechna opinia i dlatego Konwent Europy postanowił, że dalszy rozwój reform wewnętrznych Unii nie może się dokonywać drogą mnożenia szczegółowych, skomplikowanych i niezrozumiałych dla obywateli przepisów. I my to popieramy.</u>
          <u xml:id="u-31.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Biurokracja.)</u>
          <u xml:id="u-31.22" who="#JózefOleksy">Powiedzmy sobie otwarcie: zawartość tych wszystkich dokumentów, na które składa się ustawodawstwo dotyczące na przykład zagłówków samochodowych, zbiorników ciśnieniowych, szkła kryształowego, etykietowania obuwia, certyfikacji chmielu itd., łatwo oceniać ironicznie. To wdzięczne zadanie pozostawiam tym z państwa, którzy czują się na siłach zastępować satyryków, oraz tym, którym względy zdrowia i bezpieczeństwa, a także tzw. bezpieczeństwa prawnego wobec produktów są obojętne. Z drugiej strony trudno zaprzeczyć, że zawartość załączników może wprowadzać w zakłopotanie. Taka jednak jest złożoność świata, w którym żyjemy i który sami na podobieństwo totalnego hipermarketu stworzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-31.23" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.24" who="#JózefOleksy">Wypada jednocześnie się zgodzić, że rozmach regulacyjny Unii Europejskiej można wyprowadzić bezpośrednio z ambicji francuskich encyklopedystów czasów Oświecenia. Połączenie jednak, choćby tylko w wymiarze gospodarczym oraz spraw wewnętrznych, dorobku prawnego 25 państw jest z kolei zadaniem iście benedyktyńskim. Okazuje się więc, że połączenie jednego z drugim jest możliwe. Tych 5,5 tys. stron nie powinno przysłonić nam faktu, że o takie harmonijne połączenie zapału i cnoty właśnie nam w Europie chodzi.</u>
          <u xml:id="u-31.25" who="#JózefOleksy">Właśnie w załącznikach znajdujemy wynegocjowane przez Polskę okresy przejściowe, w tym 12-letni na zakup ziemi przez cudzoziemców. Głęboko w załącznikach ukryte są również wymowne przemilczenia, z których wynika, iż w stosunku do polskich lekarzy nie wprowadza się obowiązku poświadczenia kwalifikacji, albowiem kształcenie lekarzy w Polsce zawsze spełniało standardy unijne. Trzeba zdawać sobie sprawę, że każdy przyznany kandydatom okres przejściowy oznacza wymierne pogorszenie warunków konkurencji dla obecnych państw członkowskich. Generalnie każdy okres przejściowy oznacza korzystniejsze dla nas rozłożenie koniecznych do poniesienia kosztów. Łącznie Polska uzyskała 37 okresów przejściowych w 11 obszarach negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-31.26" who="#JózefOleksy">Najważniejsze wynegocjowane odroczenia w zakresie wdrożenia prawa unijnego dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-31.27" who="#JózefOleksy">- hutnictwa, którego restrukturyzację będziemy mogli realizować do końca 2006 r.,</u>
          <u xml:id="u-31.28" who="#JózefOleksy">- specjalnych stref ekonomicznych, naruszających unijne przepisy o swobodzie konkurencji, dla których znaleziono wyjście w postaci zezwolenia na rozłożenie procesu odchodzenia od ulg podatkowych dla małych i średnich firm aż do końca 2011 r.,</u>
          <u xml:id="u-31.29" who="#JózefOleksy">- obowiązku utrzymywania 90-dniowego zapasu paliw płynnych dopiero od 2008 r.,</u>
          <u xml:id="u-31.30" who="#JózefOleksy">- 3-procentowej stawki VAT na środki do produkcji rolnej przez 4 lata,</u>
          <u xml:id="u-31.31" who="#JózefOleksy">- 7-procentowej stawki VAT na nowe mieszkania przez 4 lata,</u>
          <u xml:id="u-31.32" who="#JózefOleksy">- zerowej stawki VAT na niektóre książki i czasopisma, czyli najważniejsze, przez 4 lata,</u>
          <u xml:id="u-31.33" who="#JózefOleksy">- dostosowania polskich dróg do unijnych norm przenoszenia nacisku na oś do 2010 r.,</u>
          <u xml:id="u-31.34" who="#JózefOleksy">- dostosowania 485 zakładów przetwórczych w przemyśle spożywczym w czasie od 3 do 4 lat.</u>
          <u xml:id="u-31.35" who="#JózefOleksy">Najwięcej, bo 9 okresów przejściowych uzyskaliśmy w ochronie środowiska, z których najważniejsze oznaczają odroczenie kosztownych inwestycji narzucanych elektrowniom i ciepłowniom w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza - pyłów, tlenków azotu i siarki - do 2017 r. oraz samorządom w zakresie zrzutu ścieków komunalnych - do 2015 r. Ponadto na wprowadzenie zintegrowanego systemu kontroli zanieczyszczeń unia zgodziła się zaczekać do roku 2010, a na modernizację i budowę nowych składowisk odpadów - do 2009 r. lub nawet 2012 r. Niebezpieczeństwo więc skumulowania niezbędnych inwestycji wynika z wieloletnich zaniedbań w dziedzinie ochrony środowiska w Polsce. Przyjmowany unijny system prawny opiera się przede wszystkim na odpowiedzialności producenta. Polska uzyskała w tym obszarze najkorzystniejsze warunki ze wszystkich kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-31.36" who="#JózefOleksy">Wszystko to oznacza, że obywatele Unii gotowi są cierpliwie czekać, aż będzie nas w Polsce stać na to, aby pozwolić im odczuć pożądane skutki poszerzenia w bardzo istotnym dla jakości życia wymiarze. Nasze zanieczyszczenia, proszę państwa, nie zatrzymują się bowiem na granicach i przyjęcie nas do Unii nie przyniesie nagłej poprawy. Będziemy przez jakiś czas zagrożeniem z tymi zanieczyszczeniami dla pozostałych krajów Unii.</u>
          <u xml:id="u-31.37" who="#JózefOleksy">Nasze największe osiągnięcie - 12-letni okres przejściowy w nabywaniu ziemi rolnej przez cudzoziemców oraz 5 lat na zakup domów letniskowych jest przede wszystkim sukcesem społecznym i politycznym. Dla polskich rolników oznacza to jednak przede wszystkim, zwróćmy na to uwagę, że przez to wartość ich gospodarstw nie wzrośnie szybko, a tym samym nie poprawi się ich zdolność kredytowa. Nie ma bowiem rynku ziemi, nie ma rynkowej ceny ziemi. Coś za coś. Hamowanie okresem przejściowym w tym obszarze ruchu przepływu kapitałowego oznacza niekorzyść dla rolników, nie podniesie się wartość tego, czym gospodarują. Ile na każdym z tych okresów przejściowych zaoszczędzamy, trudno wyliczyć. Z kolei także implementacja wielu dyrektyw wymaga trudnych do zmierzenia kosztów bezinwestycyjnych. Ponadto wiele uzyskanych ustępstw nie ma charakteru okresu przejściowego, jak np. korzystniejsze dla Polski rozłożenie rat wypłat zaliczek w ramach programów strukturalnych i spójności, zastosowanie uproszczonego systemu dopłat czy też prawo do ich dofinansowywania z budżetu krajowego. Uzyskane przez Unię okresy przejściowe dotyczą natomiast swobodnego przepływu osób oraz stopniowego dochodzenia do pełnego wymiaru dopłat bezpośrednich do rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-31.38" who="#JózefOleksy">Co jednak to wszystko oznacza w praktyce i jaki będzie miało wpływ na życie codzienne polskich obywateli i ich rodzin? To jest informacja, którą winniśmy przy tej debacie przekazać w społecznych sygnałach społeczeństwu. Całkowita wartość korzyści uzyskanych dzięki przestrzeganiu unijnych przepisów o ochronie środowiska w latach 2000–2020 wyniesie, jak obliczają uczeni, co najmniej 40, a możliwe, że i ponad 208 mld euro. Dla porównania koszty wdrożenia koniecznego w tym celu acquis szacuje się na 22 do 42 mld euro. Największe korzyści uzyskamy dzięki wdrożeniu dyrektyw dotyczących czystości powietrza. Oczywiście, trudno zdrowie przeliczać na pieniądze. Z pewnością jednak trafia do przekonania obywateli argument, że najbogatsze kraje europejskie na ochronie środowiska nie oszczędzają, a zarazem ich powietrze i woda są o wiele czystsze od naszych. Wskaźniki długości życia nie są sfałszowane i nie biorą się znikąd. W tym miejscu można wspomnieć, że np. dodatkowe 8 lat na uzupełnienie dokumentacji i rejestrację niektórych leków oznacza, że wiele lekarstw będzie mogło przez ten czas być nadal dostępnych na rynku krajowym i w dotychczasowej cenie, niezależnie od rygorów, które obowiązują inne kraje członkowskie Unii Europejskiej. Jakość życia w Polsce przekłada się zarówno na wpływy z turystyki, jak i wolumen inwestycji zagranicznych. Podejmowane działania sprzyjać będą powstawaniu nowych rynków, poprawie biologicznej jakości zasobów wykorzystywanych w rolnictwie, rybołówstwie i leśnictwie. Każda suma transferowana do Polski oznaczać może poprawę koniunktury gospodarczej. Inwestycje prośrodowiskowe są pod tym względem równie skuteczne, jak amerykańskie bazy wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-31.39" who="#JózefOleksy">Dostosowania do standardów unijnych tworzą miejsca pracy w sektorach wcześniej niedocenianych. Działanie na rzecz ochrony środowiska naturalnego jest sensowne i zawsze się opłaca. Kto twierdzi inaczej, to tak, jakby mówił, że nie warto mieć dzieci, bo to bardzo kosztowna inwestycja. Nie oczekuję zatem takich argumentów ze strony przeciwników poszerzenia. W poprzednim ustroju ćwiczyliśmy działania nieopłacalne w imię tzw. wyższych celów. Wydobywaliśmy węgiel, aby wytapiać więcej stali i produkować więcej czołgów. Ochrona środowiska, owszem, przypomina samonapędzający się mechanizm, ale jego skutki są miłe i sensowne, jeśli nie zbawienne dla społeczeństwa. Dzięki członkostwu w Unii tani samochód nie będzie musiał być samochodem używanym i to wiele znaczy dla tysięcy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-31.40" who="#JózefOleksy">Ochrona praw i rozwój świadomości konsumentów oznaczają wyzwolenie się spod presji środowiskowych i branżowych grup nacisku, które wmawiają nam, że ich interes jest powszechnym dobrem, a polską racją stanu - istnienie państwowych monopoli. W wymiarze mentalnościowym oznacza to zmianę porównywalną ze zniesieniem cenzury.</u>
          <u xml:id="u-31.41" who="#JózefOleksy">Unia jest światem na miarę regionów, samorządów oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Wielkie koncerny ponadnarodowe dadzą sobie radę wszędzie. W warunkach transformacji potrzebujemy takiego klimatu prawnego, który promuje indywidualną aktywność i tworzy lokalną tkankę społeczną.</u>
          <u xml:id="u-31.42" who="#JózefOleksy">Z traktatu jasno wynikają wynegocjowane przez Polskę warunki członkostwa. Najistotniejsze są korzyści, jakie odniosą polscy konsumenci, producenci i eksporterzy w związku z przystąpieniem do Unii oraz implementacją prawa europejskiego w ramach polskiego porządku prawnego. Chciałbym zwrócić uwagę m.in. na podwyższenie limitu kwot transakcji nierejestrowanych, ustalenie ścisłych kryteriów polityki budżetowej w zakresie inflacji, deficytu i długu publicznego oraz fiskalnej, jak ujednolicenie VAT i akcyzy, zniesienie ceł na granicach wewnętrznych, w tym zwłaszcza ceł antydumpingowych, które były zmorą polskich eksporterów. Procedury kontroli jakościowej jakości produktów spożywczych i opakowań oraz ograniczenie swobody przypisywania im wartości leczniczych otworzą polskim produktom drogę na rynek wszystkich krajów członkowskich, a zarazem przyczynią się do podniesienia jakości życia mieszkańców naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-31.43" who="#JózefOleksy">Ograniczenie czasu dopuszczalnej nieprzerwanej pracy kierowców i rozwój żeglugi śródlądowej przyniosą poprawę bezpieczeństwa i stanu środowiska naturalnego. Powiększenie rynku polskich firm przewozowych i kurierskich, możliwość uzyskiwania ochrony patentowej na całym obszarze Unii, udział polskich uczonych w finansowanych przez Unię pracach badawczych to kolejne przykłady nowych szans i otwierających się możliwości. Udział w jednolitym rynku wyzwoli dynamikę, która doprowadzi do faktycznego zliberalizowania naszego dostępu do rynku pracy w starych państwach członkowskich. Już dziś, proszę państwa, 300 tys. polskich obywateli legalnie pracuje za granicą. Nawet żelazna kurtyna, wizy i kolejki po paszport nie były dla Polaków poważną przeszkodą. Członkostwo w Unii pozwoli zalegalizować aktywność może nawet o wiele większej liczby naszych rodaków, co nie oznacza, że będziemy zachęcać do wyjazdów czy że w wyjazdach na rynek wspólny będziemy upatrywać głównego remedium na bezrobocie. Problem bezrobocia musi być rozwiązywany tu, w Polsce, ale będzie to jakaś dodatkowa szansa, zwłaszcza dla zaradnych ludzi młodych. Chodzi też przecież o to, by poprzez członkostwo w Unii uruchomić nowe rezerwy i pewien entuzjazm kolejnego pokolenia w walce o własną lepszą przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-31.44" who="#JózefOleksy">Swoboda przepływu usług oznacza z kolei, że dla każdej innowacji i pomysłu będzie można znaleźć partnera. Brak kontrahentów i zbytu w najbliższej okolicy zamieszkania nie będzie przekreślał szans ludzi ambitnych i zdolnych, nie będzie ograniczał inicjatyw przekraczających dziś lokalne horyzonty i aspiracje.</u>
          <u xml:id="u-31.45" who="#JózefOleksy">Część immanentna traktatu to dołączone do niego protokoły i deklaracje. Protokół VII stwierdza, że żadne postanowienia traktatowe nie mogą ograniczyć stosowania na Malcie np. krajowych przepisów dotyczących aborcji. Tej samej sprawy dotyczy dołączona do traktatu deklaracja polskiego rządu w sprawie moralności publicznej. Protokół VIII z kolei zawiera warunki uznania pomocy udzielanej polskiemu hutnictwu za zgodną z rynkiem wewnętrznym oraz określa datę restrukturyzacji. Także i dwie polskie deklaracje są tam obecne, zgłoszone przez rząd, dotyczące konkurencyjności polskich producentów niektórych owoców oraz sprzedaży rynkowej określonych farmaceutyków.</u>
          <u xml:id="u-31.46" who="#JózefOleksy">Traktat stał się przedmiotem skrupulatnej analizy ze strony środowisk prawniczych. Pozwala on Polsce wprowadzać krajowe ograniczenia w stosunku do własnych jej obywateli. Krytycy tego zapisu przypuszczają, że jego intencją jest zmobilizowanie strony polskiej do uporządkowania kwestii agrarnych jeszcze przed podpisaniem traktatu. Znamy dyskusję pełną emocji na ten temat. Słusznie zauważają, że używanie w tym celu Traktatu akcesyjnego jest grubą przesadą.</u>
          <u xml:id="u-31.47" who="#JózefOleksy">Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt tej sprawy. Otóż z podobną sytuacją mamy do czynienia w zapisach regulujących swobodny przepływ osób. Obecne kraje członkowskie mają pełną swobodę niekorzystania z przyznanych im ograniczeń w dopuszczaniu obywateli nowych państw członkowskich do owego krajowego rynku pracy. Zauważmy, że czyniąc tak, do czego zobowiązało się już kilka państw członkowskich, niekoniecznie bardzo od nas oddalonych, państwa te działają, formalnie rzecz biorąc, na niekorzyść własnych obywateli. Dołączona do Traktatu akcesyjnego deklaracja nr 15 potwierdza prawo państw członkowskich do jednostronnego rezygnowania z przyznanego im przez Polskę okresu przejściowego w dostępie do ich rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-31.48" who="#JózefOleksy">Dzięki członkostwu w Unii polskie firmy poprawią swoją konkurencyjność oraz będą miały możliwość ekspansji na rynku wewnętrznym 25 krajów. Muszą się oczywiście do tego przygotować, będzie to zwiększony rygor konkurencyjności i większe zagrożenia. W polskiej gospodarce wzmocnione więc muszą być procesy modernizacyjne i restrukturyzacyjne, wymuszona zostanie w pewnym stopniu racjonalizacja wykorzystania narodowych zasobów, otwierająca nowe możliwości wzrostu gospodarczego. Otrzymamy od Unii znaczącą pomoc finansową, umożliwiającą rozbudowę infrastruktury i likwidację opóźnień cywilizacyjnych, w tym także na szczeblu regionalnym. Ale nie stanie się to wyłącznie poprzez działanie Unii Europejskiej. Pomysł, koncepcja i część środków musi znaleźć się także w Polsce i o tym powinniśmy więcej dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-31.49" who="#JózefOleksy">Przejęcie unijnych standardów w zakresie ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności oraz polityki społecznej przyczyni się do podniesienia jakości życia Polaków, wcześniej czy później, nie z dnia na dzień, jak wielu oczekuje, ale przecież to jest rzecz na dziesięciolecia, a nie na jeden sezon i jedną kadencję Sejmu. Osiągnięte rezultaty negocjacji umożliwią strukturalne przekształcenie polskiego rolnictwa. Bez dostępu do środków wspólnotowych polska wieś nie znalazłaby znaczących źródeł rozwojowych. Kapitalne znaczenie będzie miało dla Polski zbliżenie z innymi narodami Europy oraz nieskrępowany dostęp do zachodnioeuropejskiego potencjału naukowego i edukacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-31.50" who="#JózefOleksy">Przez minionych 12 lat byliśmy konsekwentni. Traktat powinien nas w tym utwierdzać. Nie sztuka traktat podpisać, ani może nawet wynegocjować. Choć wielkie uznanie należy się tu negocjatorom pod przewodnictwem pana ministra Truszczyńskiego i wszystkim ministrom spraw zagranicznych i wszystkim rządom całego okresu transformacji polskiej...</u>
          <u xml:id="u-31.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.52" who="#JózefOleksy">...bo ten traktat jest zsumowaniem tego wysiłku wszystkich ekip rządzących w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-31.53" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Trzeba wyobraźni i wizji.)</u>
          <u xml:id="u-31.54" who="#JózefOleksy">Ale sztuką jest ten traktat skonsumować. My wiemy, że wyobraźnia i wizja przynależy wyłącznie Lidze Polskich Rodzin. Sztuką jest ten traktat skonsumować, musimy zrealizować wylicytowany kontrakt. Członkostwo oznacza, że także nam może się udać to, co stało się udziałem Irlandii, Hiszpanii, Portugalii, Grecji i innych krajów. Kontekstem właściwym rozważań o akcesji jest Narodowy Plan Rozwoju, mówił o tym pan minister Cimoszewicz. Bycie w Unii będzie wielką próbą naszej zdolności do skoordynowanego działania rządu i samorządu, organizacji społecznych i wyznaniowych, szybkiego diagnozowania trafności rozwojowej projektów, umiejętnego pozyskiwania, przygotowania i motywowania koniecznych kadr - kadr dla Brukseli i kadr przede wszystkim dla kraju, w administracji państwowej, samorządowej, w instytucjach, które muszą myśleć, uwzględniając horyzont europejski, mieć rozmach i wyobraźnię właśnie. Członkostwo jest formułą wspomaganej przez pomoc zagraniczną modernizacji kraju. Jest to cel nad wyraz słuszny. Konieczne działania muszą kosztować, bowiem zaniedbania i zapóźnienia są poważne, a nasze oczekiwania równie duże jak wymagania prawa wspólnotowego. Stawką, o którą teraz gramy, jest modernizacyjny przełom i stworzenie warunków długotrwałego życiowego powodzenia i materialnej pomyślności dla Polaków i następnych pokoleń Polaków.</u>
          <u xml:id="u-31.55" who="#JózefOleksy">Mówi się, że Unia wymusza cele, na które powinniśmy wydawać nasze własne pieniądze. Jednakże dzięki Unii możemy za nasze pieniądze wybudować cztery razy tyle autostrad, mostów, dworców autobusowych i oczyszczalni. Dla samorządów może nawet istotniejszą rzeczą jest pewność, że pieniądze na te inwestycje rzeczywiście się znajdą. Tak się składa, że codzienne potrzeby obywateli są w Unii dobrze znane. Nie trzeba tutaj niczego odkrywać. Tak jak europejscy inwestorzy znaleźli w Polsce normalnych i przewidywalnych konsumentów, tak i my możemy mieć zaufanie do unijnych recept dotyczących poziomu życia.</u>
          <u xml:id="u-31.56" who="#JózefOleksy">Przystąpienie Polski do Unii jest kwestią wyboru pewnego modelu cywilizacyjnego. Skutki ekonomiczne i społeczne są dalece ważniejsze, jeżeli w ogóle porównywalne, od rozliczeń Polski względem budżetu Unii. Niemniej wsparcie z tego budżetu na działania strukturalne oraz dla rolnictwa będzie stanowić ważny impuls prorozwojowy w zakresie infrastruktury, zwłaszcza komunikacyjnej, każde działanie przybliżające nas do Europy jest bezcenne. Unia jest wyborem dla Polski - wyborem optymalnym, bowiem to co jest dla niej priorytetem, jest dla nas po prostu niezbędne. Istotnym wyzwaniem jest np. osiągnięcie do końca 2007 r. odzysku materiałów z opakowań rzędu 50% i ponownego przetworzenia rzędu 25%. Również wdrożenie dyrektywy 259/93/EWG dotyczącej przesyłania odpadów pozwoli chronić terytorium kraju przed importem trudno degradowalnych opon i plastyku. Z problemem tym powinniśmy uporać się do końca 2007 r. i nie korzystać z możliwości przedłużenia okresu przejściowego o kolejnych 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-31.57" who="#JózefOleksy">Traktat jest wspólny dla wszystkich przystępujących do Unii państw, jego struktura jest wzorowana na traktacie przystąpieniowym Austrii, Finlandii i Szwecji z 1995 r. Mam nadzieję, że obecny projekt nie będzie wymagał korekt, tzn. że żaden z krajów go podpisujących nie pójdzie śladem Norwegii.</u>
          <u xml:id="u-31.58" who="#JózefOleksy">Traktat akcesyjny nie zawiera postanowień dotyczących wypowiedzenia. Nie oznacza to jednak wykluczenia takiej możliwości. Choć wystąpienie byłoby sprzeczne z celami Unii, tzn. „urzeczywistnieniem coraz ściślejszej współpracy narodów Europy”, to jednak z punktu widzenia prawa międzynarodowego byłoby możliwe zgodnie z konwencją wiedeńską z 1969 r., a więc za zgodą wszystkich stron lub po ustaleniu, że strony miały zamiar dopuścić możliwość wypowiedzenia. Do takich właśnie przypadków zalicza się przystąpienie na czas nieokreślony do organizacji międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-31.59" who="#JózefOleksy">Ponadto zgodnie z doktryną prawa międzynarodowego, klauzulą rebus sic stantibus, możliwe jest wycofanie się jednostronne w sytuacji zasadniczej zmiany okoliczności. W przypadku traktatu dziś omawianego i by zarazem pozostać w zgodzie z zapisami konwencji wiedeńskiej owa zmiana musiałaby być rzeczywiście zasadnicza i nieprzewidywana przez układające się strony. Musiałoby to być załamanie systemu międzynarodowego, wydarzenia w jednym z państw członkowskich zagrażające celowi Wspólnoty czy wreszcie pojawienie się nowych interesów narodowych, które byłyby z celem Unii nie do pogodzenia. Takich przełomowych czy, co gorsza, rewolucyjnych zmian nikt sobie oczywiście nie życzy. Wspomniane wyżej wydarzenia z pewnością byłyby bardziej niebezpieczne niż wszystko, co może nas w Unii spotkać przy największym nawet czarnowidztwie.</u>
          <u xml:id="u-31.60" who="#JózefOleksy">Przetłumaczenie traktatu nie zwalnia nas oczywiście od znajomości całości prawa unijnego. Niemniej w pierwszych latach naszego członkostwa wielu nam przyjdzie korzystać z traktatu niemal na co dzień, tak długo, aż zostaną opublikowane teksty jednolite tych zakresów prawa wtórnego, w których uzyskaliśmy okresy przejściowe. Na Traktat akcesyjny nałoży się Traktat konstytucyjny. Wiele osób uważa w związku z tym, że w gruncie rzeczy nie wiemy, do czego przystępujemy, i trudno wyrokować, jak będzie wyglądała Unia, jeśli za rok będziemy jej członkami.</u>
          <u xml:id="u-31.61" who="#JózefOleksy">Chciałbym zwrócić uwagę, że ów nowy kształt Unii już obecnie wspólnie wypracowujemy. Nie będzie to zatem kształt narzucony nam przez obecne państwa członkowskie. Nie będzie to nawet wynik negocjacji z Unią. Reforma Unii jest bowiem negocjowana przez wszystkie państwa: członkowskie i przystępujące, oraz unijne organy jednocześnie.</u>
          <u xml:id="u-31.62" who="#JózefOleksy">Również Traktat akcesyjny upewnia nas, że Unia Europejska nadal jest raczej spółdzielnią niż spółką, decyzje należą bowiem do państw jako do równoprawnych członków Unii. Parytety głosów w Radzie uwzględniają liczebność, a nie zamożność europejskich narodów. Pamiętajmy jednak, że jest to możliwe dzięki przyjęciu, oczywiście na wyrost, hipotezy o istnieniu europejskiego społeczeństwa obywatelskiego, którego wszyscy członkowie są sobie równi. Jeżeli zatem nawet cele Unii sięgają dalej, niż wymagałyby tego nasze dzisiejsze potrzeby, to nadal mamy i mieć będziemy do czynienia z bytem przyjaznym, solidarnym i podległym demokratycznej kontroli państw. Bo też bycie w Unii przypomina umieszczenie pieniędzy w rodzinnym banku, w dobrej oczywiście rodzinie. Przystępując do Unii, możemy korzystać z kredytu wielokrotnie przekraczającego nasz własny udział. Programy strukturalne oferujące podobną proporcję środków własnych i wspólnotowych są zaledwie ilustracją generalnego procesu. Przyjęcie nas do kultury prawa i wzajemnego zaufania czyni z nas rzeczywistych udziałowców naszej wspólnej europejskiej cywilizacji.</u>
          <u xml:id="u-31.63" who="#JózefOleksy">Wejście do Unii oznacza większy obszar realizowania indywidualnej wolności. Bycie w Unii oznacza większą niezależność jednostek, swobodę wyboru, szersze perspektywy. Nie przesadzę, jeżeli powiem, że coraz liczniej i coraz bardziej młode pokolenia będą kochać i szanować Polskę, myślę, właśnie za to, że jest to kraj, który pozwolił im kiedyś być we Wspólnocie Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-31.64" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: We Wspólnocie tak, ale nie w Unii.)</u>
          <u xml:id="u-31.65" who="#JózefOleksy">Właśnie za tę wolność, przyszłość i nadzieję nasze dzieci i nasze wnuki będą nam wdzięczne. Nie mam co do tego wątpliwości. Polska jest wolna i wielka. I żaden małoduszny interes, i żadne małoduszne obawy i lęki nie zamkną Polski w komórce własnych tylko granic i własnych tylko swarów.</u>
          <u xml:id="u-31.66" who="#JózefOleksy">Chcę, by w narodowym referendum polskość ponownie doszła do głosu i kategorycznie upomniała się o wolność, i wierzę, że tak będzie. Tak jak w latach 1979 i 1989 polska wolność znowu zwycięży w czerwcu i nic jej nie zatrzyma.</u>
          <u xml:id="u-31.67" who="#JózefOleksy">Ten traktat nie załatwia wszystkiego. Otwiera drogę do historycznej decyzji Polaków.</u>
          <u xml:id="u-31.68" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: My nie mówimy o zamykaniu, mówimy o mądrym otwarciu.)</u>
          <u xml:id="u-31.69" who="#JózefOleksy">Pokazuje też, ile jeszcze wspólnego wysiłku trzeba, by wyciągnąć wszystkie korzyści z tego traktatu i z naszej akcesji do Unii.</u>
          <u xml:id="u-31.70" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Z pełnym respektem i uznaniem odnosząc się do wszelkich dyskusji, które toczymy i toczyć będziemy nie tylko dziś i nie tylko do 8 czerwca, musimy sobie znaleźć jakiś wspólny azymut, którym jest odpowiedź na pytanie: czy więcej wolności, korzyści i szans uzyskają młode pokolenia Polski na bazie tego traktatu i później Traktatu konstytucyjnego w nowej Unii, czy też więcej uzyskają, jeśli zostaną zamknięte w granicach naszych dotychczasowych w świecie globalnym, w którym żadne granice za jakiś czas pewnie nie będą miały dotychczasowego znaczenia. Ci, którzy się boją, stoją w miejscu.</u>
          <u xml:id="u-31.71" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.72" who="#JózefOleksy"> Ci, którzy stoją w miejscu, przegrywają. </u>
          <u xml:id="u-31.73" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.74" who="#JózefOleksy">Uznając zresztą absolutnie prawo wszystkich do posiadania własnego zdania i wyrażania go - na tym demokratyzm dyskusji polega - myślę jednak, że trzeba apelować, i w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej apeluję do tych, którzy mają inne zdanie i się z nami nie zgadzają, by nie kręcili się w kółko wokół tych samych strachów i tragicznych, katastroficznych wyobrażeń, ale by chcieli się skupić nad treścią traktatu, nad istotą życia międzynarodowego we współczesnym świecie, nad polską historią i nad tym, co Polska może wyciągnąć jako korzyści z tego, co formalnie, prawnie w tym traktacie jest zapisane. Same lamenty i ubolewania, nawet bardzo emocjonalnie i moralnie uprawnione i przeżywane, nie posuwają nas po prostu do przodu.</u>
          <u xml:id="u-31.75" who="#JózefOleksy">A zakończyć chcę w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej cytatem. Kto zna literaturę, ten wie, że Goethe napisał dzieło pt. „Faust”. I kto to dobrze pamięta, ten zna ostatnie zdanie tego dzieła. Otóż ostatnie zdanie tego dzieła brzmi: „I to jest prawdy mej ostatnie słowo: tylko ten sobie zasłuży na wolność i życie, kto je zdobywa wciąż na nowo”. Traktat otwiera dla Polski pole zdobywania nowych obszarów życia lepszego i wolności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.76" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Janusz Lewandowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#JanuszLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do ostatniego słowa i cytatu pana premiera Oleksego, chciałbym powiedzieć, że wolałbym rozpoczynać naszą debatę o Polsce w Unii Europejskiej np. od Asnyka, czyli „Trzeba z żywymi naprzód iść, po życie sięgać nowe, a nie w uwiędłych laurów liść z uporem stroić głowę”.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#JanuszLewandowski">Dzisiejsza debata o Traktacie akcesyjnym stanowi kolejną rundę sporu o polskie członkostwo w Unii Europejskiej, sporu, który toczy się w parlamencie polskim nieprzerwanie, ciągle, w wydaniu może mniej politycznym, bo na wielu polach trudno właściwie znaleźć jakąkolwiek inicjatywę legislacyjną, która by nie miała europejskiego kontekstu - zarówno restrukturyzacja PKP jak i Kodeks pracy, telekomunikacja, projekty ustaw o ustroju ziemskim. Wszystko to dzisiaj tworzymy i wszędzie tam się spieramy, tylko może ma to w mniejszym stopniu polityczny charakter niż przebieg dzisiejszej debaty wokół polskiego członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#JanuszLewandowski">Zachęcamy do tego w imieniu Platformy Obywatelskiej, by wyjść poza czysto polityczną ocenę Traktatu akcesyjnego, traktatu, który już został okrzyknięty jako najbardziej skomplikowana umowa międzynarodowa w dziejach światowych umów międzynarodowych, ale który przy bliższym wejrzeniu jest nie tyle skomplikowany, ile bardzo obszerny. Przy czym twierdzimy, że przy umiejętnej prezentacji można łatwo wykryć, że Polacy powinni szczególnie zauważyć załącznik 12, który mówi o okresach przejściowych, protokół 8, który mówi o hutnictwie żelaza, czy deklaracje własnego rządu. Tak więc można wynaleźć spośród 5,5 tys. stron owe 1000 stron dotyczące Polski, pamiętając, że znakomita większość z tego 1000 stron to są wykazy produktów farmaceutycznych czy zakładów przetwórstwa rolnego.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#JanuszLewandowski">Jednak to właśnie na obecnym rządzie ciąży obowiązek prezentacji szerokiej publiczności traktatu, który jest skomplikowany, ale przede wszystkim obszerny, tak aby Polacy odnaleźli w nim fragmenty dla siebie istotne, a poszczególne środowiska, czytając ten traktat, mogły się przygotować w dojrzały sposób do członkostwa w Unii Europejskiej. Adresuję tę uwagę do rządu, którego specjalnością i siłą nie jest jak dotychczas przejrzysty i atrakcyjny sposób komunikowania o Unii Europejskiej Polkom i Polakom.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#JanuszLewandowski">Istotne jest z naszego punktu widzenia, czym jest Traktat akcesyjny, mianowicie Traktat akcesyjny jest zapisem i zwieńczeniem przeszłości. Traktat akcesyjny sam w sobie nie wnosi niczego nowego. Jest zapisem reguł Unii Europejskiej tylko po to zmodyfikowanych, żeby funkcjonować w Unii 25 krajów, a nie 15, czyli dla potrzeb rozszerzenia. Jest przełożeniem na język traktatowy efektów negocjacji znanych po Kopenhadze. Nie jest niczym nowym. My dzisiaj dokonujemy jego politycznej oceny w imieniu klubów parlamentarnych. Werdykt ostateczny wyda polskie społeczeństwo, głosując w referendum w czerwcu, czyli już bardzo niedługo. Jest zbójeckim, ale właśnie zbójeckim prawem przeciwników Unii Europejskiej, żeby czytać ten traktat i prezentować opinii publicznej jako zbiór zasadzek zastawionych przez Unię Europejską wobec Polaków. Zastawiali je, tworzyli to pole minowe biurokraci z Brukseli. Ich orężem na ogół byli tłumacze, którzy to w niejasny sposób tłumaczyli. I w tym arsenale już słyszalnych, które pewnie dzisiaj wrócą na sali plenarnej, strachów na Lachy, jest na przykład przywoływanie zapisu, który mówi o możliwości modyfikowania zasad polityki rolnej, ale który nie jest pisany w intencji skrzywdzenia Polaków, ale w odwrotnej intencji: możliwości zmodyfikowania przepisów polityki rolnej z korzyścią również dla nowego członka, jakim będzie Rzeczpospolita Polska. Słyszalną zasadzką rzekomo zastawioną na nas jest również zapis, który rzekomo w świetle jednej z ekspertyz sejmowych uniemożliwia regulowanie naszego ustroju ziemskiego po dacie podpisania Traktatu akcesyjnego pod Akropolem. I on się okazuje nieprawdziwą interpretacją, ale jak bardzo nieprawdziwą, to również nas prowadzi do takiego wrażenia, które chciałbym wypowiedzieć w imieniu Platformy Obywatelskiej, jak bardzo kwestia rolna, która oczywiście dotyczy ogromnej ilości Polek i Polaków, bo dotyczy 20% polskiego społeczeństwa, które żyje z roli, utrzymuje się z roli, wykrzywiła nam całą perspektywę integracji europejskiej. Po pierwsze, przyzwyczaiło nas to do przeliczania członkostwa na żywe pieniądze, które rzeczywiście dostaną już w roku 2004 ludzie żyjący z roli, i nie tylko, bo to będą pieniądze idące od hektara. Ale sprawia to, że pozostałe 80% społeczeństwa może również się zastanawiać i patrzeć na Unię Europejską przez pryzmat przeliczalny na żywe pieniądze, a to nie jest naszym zdaniem najlepszy sposób patrzenia na to, co się zdarzy w roku 2004, czy na integrację europejską, czy na członkostwo Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#JanuszLewandowski">Takim zagadnieniem nawiązującym do polskich uczuleń, do polskiej pamięci historycznej jest ziemia wykreowana jako główne zagrożenie w kontekście polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Dlatego mówię, że jest to zagadnienie wykreowane, i adresuję to do prawej strony czy do Samoobrony, że spojrzawszy na sondaże z drugiej połowy lat 90., kiedy już byliśmy na europejskim kursie, zauważa się, że nie więcej niż 10% Polaków uważa, że to jest zagadnienie istotne - problem ziemi w negocjacjach z Unią Europejską. Dziś tak mówi 2/3 Polek i Polaków, czyli w jakiś sposób zostało to wykreowane, a to przez takie wrażenie, zbudowanie takiego fałszywego wrażenia, że dopiero Unia wprowadza tutaj jakąś rewolucję, że mianowicie obrót ziemią czy kupowanie ziemi ornej i nieornej, nieruchomości w Polsce, było dotąd zabronione, bo przecież nie było. I dla nas raczej istotnym drogowskazem jest owe 34 tys. hektarów, zakładając również pokątne, spekulacyjne kontrakty itd., ale raczej drogowskazem jest owe 34 tys. hektarów kupione dotąd legalnie, czyli kropla w morzu ogromnego areału polskiego. I drogowskazem powinno być to, że z tych kupionych nieruchomości od wielu lat nie więcej niż 8–9% to są nieruchomości rolne, a pozostała część zakupu, czyli znakomita większość - 9/10 - to są nieruchomości kupowane przy okazji inwestycji lokowanych w Polsce. Jeżeli tak się patrzy na doświadczenie 13-lecia, to natychmiast maleje ów straszak wykupu polskiej ziemi przez obcych, bo on powstaje również na tle jakiegoś zupełnie zafałszowanego wyobrażenia, że mianowicie Europa, która od pokoleń rezygnuje z uprawy ziemi jako głównego źródła swego utrzymania, bo przecież Europa przez ostatnie 50 lat powoli wyrzeka się życia z rolnictwa, z uprawy jako głównego sposobu na życie i źródło utrzymania, ta sama Europa się niejako przyczaiła i czeka na wejście Polski do Unii Europejskiej. Jak Polska ze swoimi 18 mln hektarów tam wejdzie, to dopiero zmieni zdanie i nagle miliony Europejczyków na nowo zapragną w XXI w. wiązać swój los i swoje źródło utrzymania z uprawą ziemi w Polsce. Tego typu budowanie obrazów, fałszywych obrazów i fałszywych przeświadczeń na przyszłość, służy później do regulowania tak obrotu ziemią, że uniemożliwia on sensowną ewolucję struktur agrarnych w Polsce, że tworzy pewną kastę posiadaczy ziemskich, ale przede wszystkim polskiemu chłopu odejmuje na wartości, to, co jest głównym jego zasobem, czyli wartość polskiej ziemi. Jeżeli spojrzeć na traktat jako na zwieńczenie kursu III Rzeczypospolitej, jako swoiste dzieło zbiorowe, to oczywiście on ma dla nas od dawna rozpoznawalne zalety, słabości dwuznaczne, zalety również. Atutem podstawowym, który znajdujemy czytając ten traktat, jest oczywiście przyznana nam zdolność współdecydowania, czyli siła polityczna, która jest pochodną polskiej demografii, owe 27 głosów w Radzie, 54 miejsca w parlamencie to jest siła o tyle istotna, jeżeli dobrze rozpoznamy mapę europejskich interesów i sojuszy. Nasz głos porównywalny z siłą głosu Hiszpanii sprawia, że Polska jest krajem, który w sposób istotny będzie współdecydował o regułach gry europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#JanuszLewandowski">Po stronie dwuznacznych korzyści z traktatu zapisałbym to wszystko, co rzutem na taśmę wynegocjowano w Kopenhadze, a co polegało na przesuwaniu pieniędzy inwestycyjnych, pieniędzy mających charakter inwestycji skierowanych w przyszłość, na pieniądz konsumowany, na pieniądz, który ma poprawić płynność polskiego budżetu czy też dodać pieniądze do dopłat bezpośrednich. Istotne manewry, potrzebne manewry, manewry dokonywane niejako rzutem na taśmę, ale to są krótkowzroczne korzyści. Ten typ przesunięć, który nas zbliża do wariantu greckiego, a oddala od irlandzkiego, jest to korzyść, która ma krótkie nogi. Ten traktat jest zapisem pewnych słabości znanych również od dawna. Poziom dopłat bezpośrednich jest niezadowalający. Nie podobają nam się klauzule ochronne i one są przedmiotem wspólnego wystąpienia wszystkich krajów członkowskich dołączonego do tego traktatu. Nie podobało nam się, i sygnalizowaliśmy to od dawna, to, że Polska potwierdziła warunki wspólnej polityki nie rolnej, ale rybnej, bo to oznacza mianowicie przedwczesne wpuszczenie kutrów zagranicznych na polskie łowiska.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#JanuszLewandowski">Na pewno nie podobać się musi to, że do roku 2009 odroczona jest możliwość kabotażu, czyli czerpania korzyści z transportu wewnętrznego na rynkach zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#JanuszLewandowski">Na pewno po stronie słabości można wyliczyć całą kwestię budownictwa, bardzo nieszczęśliwie od wielu lat dyskutowaną...</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#JanuszLewandowski">…ponieważ ten krótki okres, który będzie przyzwalał na obniżoną stawkę VAT, i to nie na materiały budowlane, ale na usługi czy nowe mieszkania, czyli do roku 2007, prawdopodobnie nie wystarczy, żeby wyciągnąć budownictwo z obecnego stanu, powiedziałbym, przedzawałowego. To są rozpoznane od dawna słabości. One były rozpoznane już w momencie podpisywania, zwieńczenia negocjacji w Kopenhadze. Traktat nie wnosi do tego nic nowego. Traktat jest zapisem przeszłości, jest zwieńczeniem przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#JanuszLewandowski">Jeżeli można sugerować w imieniu Platformy Obywatelskiej osobom, które są zwolennikami integracji, a szczególnie osobom, które tworzą prawo, które odpowiadają za decyzje gospodarcze, jakiś sensowny sposób podejścia do tego traktatu, to musiałby on polegać na tym, że przyjmujemy ten traktat do wiadomości, nie zachowujemy się jak badacze Pisma Świętego, którzy dokonują kolejnej fazy egzegezy, tylko patrzymy w przyszłość. Traktujemy Traktat akcesyjny jako swoistą mapę drogową, jako swoistą podpowiedź, gdzie są nasze słabości i gdzie są ewentualne zagrożenia, jaka praca domowa jest do wykonania w najbliższym okresie. Sądzę, że to jest najbardziej sensowny sposób patrzenia na Traktat akcesyjny. Ale ten sposób patrzenia kieruje naszą uwagę na to, co trzeba nazwać jakością państwa czy jakością rządzenia we współczesnej Polsce. Dlatego że jakość rządzenia, to we współczesnej Polsce jest również zdolność czerpania korzyści z członkostwa w Unii Europejskiej. I tu można postawić bardzo wiele znaków zapytania i zgłosić wiele wątpliwości. No bo jeżeli wiemy, że sporo zależy od tego, jak dobre będą polskie projekty, jak duża będzie nasza zdolność absorpcyjna, to kieruje to naszą uwagę na jakość służby cywilnej, a na pewno nie podoła temu służba cywilna upartyjniona. Jeżeli potrzebny jest wydolny budżet, budżet, który udźwignie składki i dopłaty bezpośrednie, to potrzebna jest naprawa finansów publicznych. A jaka jest perspektywa naprawy finansów publicznych, kiedy mamy coraz większy rozdźwięk pomiędzy dwoma ministrami, którzy zamiast dochodzić do pewnej zgody, rozjeżdżają się w swoich pomysłach na naprawę gospodarki w Polsce. Pytamy wówczas o zdolność konkurencyjną małej i średniej przedsiębiorczości, czyli o poziom opodatkowania w kraju. Pytamy również o zdolność konkurencyjną wielkich zakładów. Czy np. Polskie Koleje Państwowe w stanie takiego rozkładu, w jakim są obecnie, są podatne na konkurencję międzynarodową, gdy zniknie okres ochronny i gdy pojawi się konkurencja ze strony przewoźników towarowych w roku 2007? Czy mamy zbudowany system aukcji rybnych, do którego przybliża się tylko Ustka, ale dalej chyba można wykryć wyłącznie opóźnienia? Czy upodobanie rządu do budowania holdingów poprzez grupowanie przedsiębiorstw w złej kondycji, co raczej stwarza szpital niż jakąś zdrową całość, typu Kompania Węglowa, potencjalnie chemia ciężka czy Polski Cukier, czy holding stoczniowy...</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Znowu cukier.)</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#JanuszLewandowski">Czy to umożliwi w ramach pomocy publicznej, limitowanej w Unii Europejskiej, sensowny sposób zasilania czy przeżycia owych konglomeratów? To są te właśnie pytania. Czy zahamowanie reformy edukacji stwarza równe szanse młodzieży polskiej w stosunku do rówieśników z Holandii czy Francji? Czy nasza energetyka, wystawiona na konkurencję od roku 2004, podoła, skoro restrukturyzacja została zamrożona? Czy wykorzystamy szansę tranzytową, ze względu na położenie, skoro zahamowany został program budowy połączeń bezkolizyjnych, czyli autostrad?</u>
          <u xml:id="u-33.19" who="#JanuszLewandowski">Proponujemy taki sposób patrzenia na Traktat akcesyjny. Jest on w swoim zapisie zapisem przeszłości; ale problem jest nie w traktacie, problem jest w kraju. Platforma Obywatelska patrzy na traktat z ufnością, bo patrzymy z ufnością na Unię Europejską. Wynika to z fundamentalnego doświadczenia wszystkich krajów uczestniczących we współpracy europejskiej, że mają poczucie wygranej, że nie ma krajów wygrywających i przegrywających. Wszyscy uczestnicy tego przedsięwzięcia, historycznie biorąc, nazywanego Unią Europejską, znaleźli w Unii Europejskiej dla siebie samych jakąś wartość dodaną. Problem jest w kraju. Nasze członkostwo w Unii Europejskiej to nie jest tylko obrazek telewizyjny dygnitarzy podpisujących ważny dokument pod Akropolem, to nie jest tylko symboliczne pojednanie dwóch części Europy, które były oddzielone żelazną kurtyną. To również nasza dojrzałość, nasza zdolność gospodarcza, społeczna, polityczna do czerpania pożytków, do udanego debiutu. Platforma Obywatelska tu właśnie stawia znak zapytania, ostrzegając, że zła jakość rządzenia Polską obecnie nie przybliża nas do tego celu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-33.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jarosław Kaczyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić tutaj pogląd mojej partii, Prawa i Sprawiedliwości, w sprawie Traktatu akcesyjnego i tego wszystkiego, co się z nim wiąże. Wybaczcie państwo, że nie zacznę od cytatów z poezji, choć podziękuję mojemu przedmówcy za to, że w niejednej sprawie, a w szczególności jeśli chodzi o ewidencję wad tego traktatu, wyręczył mnie i nie będę musiał już tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: A jeszcze są inne.)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#JarosławKaczyński">Ale ten traktat jest faktem i my ten fakt przyjmujemy. Przyjmujemy go ze względu na jego podstawową zaletę. Ta zaleta to możliwość wejścia do Unii Europejskiej i, co za tym idzie, możliwość, w jakimś stopniu oczywiście, bo czasu cofnąć się nie da, nadrobienia tych ogromnych, nieprzeliczalnych strat, jakie poniósł nasz naród w latach 1939–1989. Gdyby w 1945 r. Polacy uzyskali prawo do decydowania o własnym losie, samodzielne prawo do decydowania o własnym losie, to z całą pewnością i w Unii Europejskiej czy przedtem w EWG, a także w NATO bylibyśmy już od dziesięcioleci.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#JarosławKaczyński">To jest ta zasadnicza zaleta, która decyduje o naszym stanowisku; mimo tych wszystkich zastrzeżeń, mimo tych wszystkich kłopotów, które mogą z tego traktatu wyniknąć. Mimo tych właśnie zastrzeżeń można mówić, że mamy dzisiaj do czynienia z sukcesem. Mamy do czynienia z dobrym czasem. Może nawet ktoś powiedzieć, że mamy do czynienia ze świętem. Ale właśnie przed tym chciałbym przestrzec. Dzisiaj nie jest czas na świętowanie. Przed nami niezwykle trudne wyzwania. Bieg historii doprowadził do tego, że mamy dzisiaj naraz dwa wyzwania: to zewnętrzne, związane z wejściem do Unii Europejskiej, i to wewnętrzne, związane z bardzo ciężkim kryzysem społecznym, gospodarczym i bardzo ciężkim kryzysem władzy.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#JarosławKaczyński">Najlepiej byłoby oczywiście postąpić tak: najpierw rozwiązać te wszystkie nasze wewnętrzne kryzysy, a później wejść do Unii Europejskiej; tyle tylko, że to jest po prostu niemożliwe. Natomiast możliwe byłoby przynajmniej złagodzenie kryzysu władzy. I tylko złej woli, tylko brakowi postawy patriotycznej, tak ośmielę się to nazwać, zawdzięczamy to, że to podstawowe posunięcie, zmierzające ku przełamaniu kryzysu władzy, nie jest podejmowane. Mówię o zmianie rządu, tego najgorszego rządu od 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#JarosławKaczyński"> To jest z całą pewnością wielka przeszkoda w odniesieniu sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Cha, cha, cha.)</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest szansa, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Dla nas.)</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#JarosławKaczyński">Dla was z całą pewnością, dla was jest to na pewno szansa na uratowanie się przed odpowiedzialnością za różne rzeczy; ale nie o tym w tej chwili mówimy.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Jedyna zresztą.)</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#JarosławKaczyński">Wysoka Izbo! Nasz klub zwrócił się do prezydenta Rzeczypospolitej o to, by ten zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o ocenę zgodności Traktatu akcesyjnego z konstytucją. Nie byłby to żaden czczy gest. Miała być w ten sposób rozstrzygnięta sprawa niesłychanie ważna, niesłychanie ważna dla kształtu tej przynależności. Jeśli nasza konstytucja pozostaje aktem najwyższym, jeśli jest oczywiste, że nikt nie może z zewnątrz jej zmieniać, to wtedy nasza przynależność do Unii Europejskiej jest po prostu zgodnym z konstytucyjnym ładem aktem oddania pewnych naszych uprawnień na zewnątrz. Jeśli jest inaczej, jeśli ta zewnętrzna interwencja może nastąpić, to mamy do czynienia z sytuacją zupełnie inną. Żałujemy, że pan prezydent nie skorzystał z tej szansy. Ale jednocześnie chcemy bardzo wyraźnie oświadczyć, że będziemy się przeciwstawiać i będziemy wzywać wszystkich innych do tego, by przeciwstawiali się temu, co nazwałem kiedyś z tej trybuny konstruktywistyczną furią. Furią ludzi, którzy dzisiaj, bez żadnych podstaw kulturowych, bez żadnych podstaw finansowo-ekonomicznych - przypomnę: budżet Unii to niewiele ponad 1% dochodu narodowego państw Unię tworzących - i jak dzisiaj, po wydarzeniach związanych z kryzysem irackim, wiemy, można powiedzieć, z całą jasnością, bez żadnych podstaw politycznych próbują stworzyć federację europejską. Tę drogę odrzucamy. Tę drogę odrzucamy jako szkodliwą dla Europy i szkodliwą dla Polski. To nie jest, Wysoka Izbo, droga, którą powinniśmy iść, i to nie jest droga, którą możemy iść.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#JarosławKaczyński">Jest kwestia, która z tymi sprawami wiąże się najzupełniej bezpośrednio; kwestia załatwienia wielu wewnętrznych problemów, które może załatwić Wysoka Izba. I tutaj dzisiaj można mówić o tych sprawach z pewnym optymizmem. Podjęliśmy uchwałę w sprawie suwerenności naszego kraju w dziedzinie moralności i kultury. Dziś jeszcze będą głosowane w trybie nadzwyczajnym, przyspieszonym, ustawy rolne. To są akty zabezpieczające polski interes narodowy w ramach Unii Europejskiej. Bardzo dobrze, że tak się właśnie dzieje. To jest w tej chwili bardzo naszemu krajowi potrzebne. To jest potrzebne nie tylko z tego względu, iż niepodjęcie takich decyzji mogłoby mieć niedobre skutki dalekosiężne. To jest potrzebne także w perspektywie referendum europejskiego, w perspektywie konieczności wygrania tego referendum, i to nie tylko poprzez wynik określany przez stosunek głosów za i przeciw, ale także poprzez odpowiednią frekwencję, bo staniemy przed trudnym zadaniem, gdyby ta frekwencja była zbyt niska. Dlatego te sprawy powinny być załatwione i mam nadzieję, że w ciągu dzisiejszego dnia załatwione do końca, przynajmniej w sensie dalekiego zaawansowania, będą.</u>
          <u xml:id="u-35.15" who="#JarosławKaczyński">Ale jest także i kwestia kolejna, kwestia niesłychanie ważna - kwestia przebiegu dyskusji przed referendum europejskim. Wysoka Izbo, dzisiaj ten przebieg składa się, można powiedzieć, z trzech elementów. Element pierwszy to bardzo niefortunna, żeby nie powiedzieć niezdarna kampania rządowa, kampania oparta na zasadach reklamowych, socjotechnicznych. Element drugi to różnego rodzaju wspominane tutaj już nieracjonalne obawy związane z wchodzeniem do Unii Europejskiej. Element trzeci to różnego rodzaju nieracjonalne nadzieje związane z wchodzeniem do Unii. Chaotyczne starcie między tymi obawami i tymi nadziejami tworzy dzisiaj realną społeczną rzeczywistość, rzeczywistość społecznej świadomości, jeśli chodzi o podjęcie tej niesłychanie ważnej dla naszego kraju decyzji. Dlatego powtarzam: potrzebna jest uczciwa, bardzo uczciwa dyskusja. Potrzebne jest dopuszczenie racji zwolenników i dopuszczenie racji przeciwników Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-35.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-35.18" who="#JarosławKaczyński">Potrzebne jest stworzenie takich forów publicznych, dostrzegalnych, widocznych dla opinii publicznej, gdzie tego rodzaju starcie będzie mogło następować. Tylko wtedy będziemy mogli przekonać naszych rodaków, że wejście do Unii Europejskiej to decyzja o wymiarze strategicznym, i to w tym najwyższym, najdalej idącym, historycznym sensie tego słowa. To wyjście z szarej strefy. To umocnienie gwarancji bezpieczeństwa Polski, które mamy dzięki przynależności do NATO.</u>
          <u xml:id="u-35.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.20" who="#JarosławKaczyński">To ostateczne pogrzebanie nadziei tych, którzy przez nie dziesięciolecia, a stulecia traktowali ten obszar, traktowali to miasto, w którym jesteśmy, jako sferę swoich wpływów. To wreszcie, Wysoka Izbo, i o tym Polacy powinni wiedzieć, szansa na szybszy rozwój gospodarczy, szansa na te 2–3% dodatkowych inwestycji, 2–3% dochodu narodowego. To nie jest mało, to jest dużo. To jest możliwość załatwienia wielu spraw, których inaczej byśmy załatwić, przynajmniej w najbliższym dziesięcioleciu, nie potrafili.</u>
          <u xml:id="u-35.21" who="#JarosławKaczyński">Ale trzeba też, aby nasi rodacy, obywatele Rzeczypospolitej wiedzieli, że to nie jest taki... mamy tutaj do czynienia z pewnością, mamy do czynienia z szansą. Mamy do czynienia z szansą, z której musimy potrafić skorzystać. A pośród warunków skorzystania z tej szansy jest ta sprawa, o której też już tu była mowa, mianowicie sprawa reformy finansów publicznych, bez której załatwienia po prostu nie sięgniemy po nic, nie sięgniemy po żadne 62 mld zł w najbliższym trzyleciu, tylko po prostu będziemy mieli zero, będziemy mieli w gruncie rzeczy straty, bo przecież składki będziemy musieli płacić. Niestety nie ma dzisiaj żadnego programu takiej reformy. Mamy co najwyżej, kwestionowany zresztą w ramach dyskusji rządowej, plan zebrania pieniędzy - zebrania pieniędzy na składki i na nasz wkład do funduszy strukturalnych. Przy czym nie ma najmniejszej wątpliwości, że ci, którzy przygotowali ten plan, kierują się filozofią od dawna już znaną, można powiedzieć, zapowiedzianą już niejeden raz, także w tej Izbie - dotrwać do Unii Europejskiej, uzyskać to zewnętrzne zasilenie i w ten sposób podtrzymać układ.</u>
          <u xml:id="u-35.22" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po to, żeby Polska skorzystała ze swojej szansy - szansy, jaką jest wejście do Unii Europejskiej - ten układ musi być rozbity. To jest warunek sine qua non naszego sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-35.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.24" who="#JarosławKaczyński">To jest warunek sine qua non i jeśli nie potrafimy zniszczyć różnego rodzaju niedobrych, a często kryminalnych powiązań zarówno w centrum naszego życia publicznego, jak i w centrach regionalnych i lokalnych, bo i tam to sięga, z tej szansy nie skorzystamy. Nie będziemy mogli być zaliczeni do tych krajów, którym Unia Europejska przyniosła sukces. To jest dzisiaj sprawa niesłychanie ważna. Polska musi być oczyszczona. Bez oczyszczenia nie ma możliwości uzyskania czegokolwiek dobrego dla naszego kraju...</u>
          <u xml:id="u-35.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.26" who="#JarosławKaczyński">…w tym kontekście, o którym mówię, ani w żadnym innym kontekście.</u>
          <u xml:id="u-35.27" who="#JarosławKaczyński">Ale oczyszczone musi być także nasze myślenie. Oczyszczone musi być nasze myślenie, bo już dzisiaj bardzo łatwo dostrzec, iż w niejednym wypadku mamy do czynienia z myśleniem opacznym, myśleniem szkodliwym - szkodliwym dla naszej przyszłości, szkodliwym także dla sposobu funkcjonowania w Unii Europejskiej. Może najbardziej powszechnie występująca odmiana tego myślenia to takie, które zakłada, iż Unia Europejska sama przez się, poprzez przyjęcie nas w swoje szeregi, wszystko załatwi. Otóż nie brak dowodów na to, że tak nie jest. Nie brak dowodów na to, że sama przynależność do Unii Europejskiej może nie dać po prostu nic.</u>
          <u xml:id="u-35.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-35.30" who="#JarosławKaczyński">Może nie przyspieszyć rozwoju, może tylko zwiększyć pulę do grabieży, pulę dla korupcji.</u>
          <u xml:id="u-35.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-35.33" who="#JarosławKaczyński">Tak może być. Nie chcę tutaj obrażać żadnego z członków Unii Europejskiej, ale nawet ambasadorowie niektórych państw na przykłady swoich własnych krajów w rozmowach z politykami polskimi się powołują. Tego musimy za wszelką cenę uniknąć. Powtarzam: musimy uniknąć takiego myślenia. Polskie sprawy muszą być rozstrzygnięte w Polsce i tylko w Polsce mogą być rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-35.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.35" who="#JarosławKaczyński">Jest także drugi sposób myślenia, jeszcze może groźniejszy, chociaż oczywiście mniej demonstrowany ze względu na jego wstydliwy charakter. To jest, można powiedzieć, przenoszenie lojalności na instytucje unijne czy na Unię Europejską jako taką. To zjawisko, które niekiedy łączy się z tym pierwszym. Niejeden z nowych naprawiaczy, z tych, którzy się obudzili teraz, w ciągu ostatnich miesięcy czy tygodni, którzy dopiero teraz dostrzegli, co się w Polsce dzieje, w ten sposób właśnie myśli. On będzie pierwszym rycerzem Europy. On w imieniu Europy, ale już jako Europejczyk przede wszystkim, będzie Polskę naprawiał. Powtarzam, to może być dla kraju niesłychanie groźne, szczególnie wtedy, jeśli będzie dotyczyło ludzi, którzy mają funkcjonować w strukturach europejskich albo mają mieć z nimi bliski związek. Ale to może być niebezpieczne także wtedy, gdy ten sposób myślenia, to przeniesienie lojalności wejdzie do naszego dyskursu publicznego, gdy stanie się to elementem wewnętrznego oddziaływania na różne procesy przebiegające w Polsce. Jest wielkim niebezpieczeństwem, na które mam obowiązek zwrócić uwagę, doprowadzenie do takiej sytuacji, w której monopol na patriotyzm otrzymają przeciwnicy Unii Europejskiej. Powtarzam, to byłoby bardzo, ale to bardzo niedobre zdarzanie. Musimy też pamiętać o tym, że szczególnie w pierwszych latach może to mieć pewną podstawę w faktach. Ci, którzy mają nieracjonalne obawy, będą mogli z łatwością każdą trudność, także niezwiązaną z wchodzeniem do Unii Europejskiej, przedstawiać jako potwierdzenie owych obaw, a ci, którzy mają nieracjonalne nadzieje, będą zawiedzeni. W ten sposób bardzo łatwo będzie można skonstruować potężny układ społeczny, podtrzymywany często autentycznym, uczciwie patriotycznym myśleniem, skierowany przeciwko Unii Europejskiej, przeciwko naszej europejskiej obecności. Bo przecież dzisiaj obecność w Europie to obecność w Unii, nie ma innej Europy. Jeśli chcemy być w Europie...</u>
          <u xml:id="u-35.36" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Oj, za daleko idziesz.)</u>
          <u xml:id="u-35.37" who="#JarosławKaczyński">...to musimy być w Unii.</u>
          <u xml:id="u-35.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.39" who="#JarosławKaczyński"> Taka jest prawda, panie pośle Janowski i drogi kolego, taka jest prawda. Nie jesteśmy w stanie tego zmienić. Dzisiaj nie ma innej Europy niż unijna. </u>
          <u xml:id="u-35.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.41" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Więcej odwagi i patriotyzmu, drogi Jarosławie, wesprzemy!)</u>
          <u xml:id="u-35.42" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Naszą szansą w Unii Europejskiej jest walka o to, by była ona Unią suwerennych narodów, by była Europą ojczyzn. Naszą szansą jest aktywna, ambitna, twarda polityka, twarde zabieganie o polski interes narodowy. To robią wszyscy w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-35.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.44" who="#JarosławKaczyński"> Ja mam obawy, o czym już mówiłem, że w Polsce niejeden będzie traktował tę zwykłą w Unii Europejskiej politykę jako przejaw zaściankowości, nacjonalizmu albo zgoła ciemnogrodu. Przestrzegam przed tym. Powtarzam: tylko z taką polityką możemy odnieść w Unii sukces, możemy doprowadzić do tego, że te tak oczekiwane przez wielu Polaków dobre czasy w końcu nadejdą.</u>
          <u xml:id="u-35.45" who="#JarosławKaczyński">Niedługo przed nami pierwsze próby związane z nominacjami do Unii Europejskiej. Pierwszy komisarz w Unii Europejskiej, nominacje do sądów, do różnego rodzaju rad. Jest niesłychanie ważne, kto się tam znajdzie: czy polscy patrioci, którzy będą chcieli - oczywiście w ramach europejskiego prawa i przyzwoitości - zabiegać o polskie interesy, bo to robią wszyscy, czy też mali karierowicze, zabiegający o stołki albo o czysto partykularne interesy, czy to w wymiarze grupowym, czy lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-35.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.47" who="#JarosławKaczyński">Mamy przed sobą niesłychanie ważny problem ustalenia właściwej ordynacji wyborczej do parlamentu europejskiego, która by pozwoliła z polskiej reprezentacji - licznej, 54-osobowej - uczynić siłę w walce o polskie interesy.</u>
          <u xml:id="u-35.48" who="#JarosławKaczyński">Prawo i Sprawiedliwość ma ciągle nadzieję, że te wszystkie egzaminy, które są przed nami, zdamy dobrze, i uczynimy wszystko, aby nowa droga, na którą wchodzimy, prowadziła do sukcesu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.49" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Andrzej Grzyb, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Był czas negocjacji, był czas konstruowania Traktatu akcesyjnego, jest czas, kiedy politycy wyrażają swoją opinię o zawartości tego aktu, o przebiegu negocjacji, i w jakimś nieodległym momencie nadejdzie czas decyzji. Ale ta decyzja nie będzie akurat należała do Wysokiej Izby, lecz do polskich obywateli. Od momentu rozpoczęcia transformacji ustrojowej jako Polskie Stronnictwo Ludowe zawsze odpowiedzialnie staramy się nadawać zachodzącym procesom taki kształt, aby odpowiadał on oczekiwaniom i potrzebom tych, którzy mają zdecydować o tym, czy Polska stanie się członkiem Unii Europejskiej; kształt, który by odpowiadał potrzebom polskich obywateli. I robimy to nie tylko w sferze werbalnych deklaracji. Zgadzamy się z opinią wyrażoną przez ministra spraw zagranicznych, że oto tutaj, w Wysokiej Izbie, w polskim parlamencie, w Sejmie powinny zostać omówione wszystkie decyzje ważne dla polskiej przyszłości. Traktat akcesyjny, jego treść, zawartość, postanowienia są właśnie takim tematem. W tym dokumencie są zawarte wszystkie postanowienia normatywne dotyczące warunków polskiego członkostwa, postanowienia dotyczące prezentowania polskiej obecności w Unii Europejskiej przez przedstawicieli naszego państwa, zarówno w organach decyzyjnych, jak i opiniodawczo-doradczych - w Trybunale Sprawiedliwości, w sądzie pierwszej instancji, być może także w mniej eksponowanych w tej chwili miejscach, które będą miały ogromne znaczenie z punktu widzenia jakości polskiego członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AndrzejGrzyb">Pojawia się jednak pytanie: Czy sposób prezentacji treści traktatu, czy jej moment został ustalony z należytą dla Wysokiej Izby powagą? Czy zapoznanie parlamentu z treścią traktatu tydzień przed jego podpisaniem spełnia ten warunek odpowiedzialnego traktowania Wysokiej Izby jako miejsca, gdzie powinny zostać rozstrzygnięte najważniejsze sprawy?</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Głos z sali: 4 lata negocjacji.)</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#AndrzejGrzyb">Cóż słyszymy w medialnych przekazach? Z jednej strony informację o wielostronicowej zawartości traktatu, z drugiej - że oto mamy abstrakt, który zawiera ok. 120 stron informacji o traktacie. A przecież każdy z posłów i senatorów w Wysokiej Izbie powinien otrzymać pełną treść dokumentu lub przynajmniej tę jego część, która dotyczy postanowień na temat Polski, a nie tylko omówienie.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#AndrzejGrzyb"> Powinniśmy móc skonfrontować to, co jest treścią traktatu, z tym, co jest abstraktem, co jest omówieniem, nawet jeżeli ono jest najlepsze. Dopiero wtedy moglibyśmy powiedzieć z pełną odpowiedzialnością polskiej opinii publicznej, że Wysoka Izba ma pełen pogląd na to, co jest zawartością i treścią traktatu. Wtedy też nie słyszelibyśmy opinii wyrażanych w polskich mass mediach w formie pytania: Kto zapoznał się z pełną treścią traktatu? Przecież to nie jest dobra sytuacja, że Wysoka Izba nie będzie mogła w dniu dzisiejszym po tej dyskusji wyrazić swojej opinii na temat informacji przedłożonej przez rząd. Mogliśmy zakończyć dzisiejszą rozmowę wyrażeniem takiej opinii przez Wysoką Izbę, nic by się nie stało, gdybyśmy raz później pojechali do swoich zajęć w okręgach wyborczych. </u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#AndrzejGrzyb">W styczniu 2003 r. w trakcie rozmowy - zresztą w trakcie wielu rozmów, niejednokrotnie bardzo ekspresyjnych, trudnych, w fazie różnych sporów w Komisji Europejskiej - minister tego rządu, pan Truszczyński, zapewniał Komisję Europejską, że na początku marca br. otrzymamy treść Traktatu akcesyjnego. A dzisiaj jest 11 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#AndrzejGrzyb">Dlaczego przeprowadzamy tak ważną debatę pod presją czasu? Parlament Europejski uzyskiwał treść kolejnych rozdziałów traktatu sukcesywnie i dopiero przedwczoraj wydał opinię na temat jego treści. Jest to opinia pozytywna. Zauważmy jednak, ile niepewności pozostawiono polskiej opinii publicznej, a to ze względu na naruszenie władztwa budżetowego, które dotyczyło około 150 mln euro. Parlament Europejski podnosił nawet możliwość blokowania terminu podpisania Traktatu akcesyjnego w Atenach.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#AndrzejGrzyb">Powinniśmy szanować swoje wzajemne kompetencje. To jest nam potrzebne. Uznajemy, że prezentacja treści traktatu powinna być dokonywana równolegle z wypełnieniem powinności w zakresie niezbędnych procedur i ustaw, które zabezpieczałyby interesy, usuwałyby wątpliwości, jakie pojawiają się w polskim społeczeństwie i które nie są również obce w tej Izbie, które są tu wyrażane w wielu dyskusjach i debatach.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#AndrzejGrzyb">Zwróciliśmy się wspólnie - klub Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz klub Prawo i Sprawiedliwość - do prezydenta Rzeczypospolitej, aby poddać treść traktatu, na wniosek głowy państwa, ocenie Trybunału Konstytucyjnego. Nie po to, by podważać treść traktatu, ale po to, żeby uzyskać pewność w związku z tym, że podnoszone są pewne wątpliwości. Wątpliwości niekoniecznie zgłaszane są w tej sali, ale skoro się one pojawiają, to należałoby takiej oceny dokonać. Nie ma w tej sprawie reakcji, a szkoda.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#AndrzejGrzyb">Niezmiernie ważną sprawą dla polskiego społeczeństwa jest kwestia autonomii w sprawie moralności, wyznania, kultury. Zapewnienie tej autonomii jest zgodne z oczekiwaniami polskimi. Oczekiwaliśmy, że postanowienia dotyczące tej kwestii będą stanowiły integralną część Traktatu akcesyjnego lub co najmniej znajdą się w dwustronnej deklaracji. Były tu podawane przykłady, również odnosił się do tego pan minister spraw zagranicznych. Malta uzyskała w sprawie ochrony życia zapis rangi traktatowej. Podobnie było w wypadku Irlandii.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#AndrzejGrzyb">Dlaczego w przypadku Polski nie można było pomieścić tego w Traktacie akcesyjnym? Pewnie nie dochowaliśmy tutaj należytej staranności. Czy naprawdę dopiero zabiegi Episkopatu Polski, Kościoła, licznych środowisk polskiego społeczeństwa musiały zmienić pewnego rodzaju niechęć do takiej regulacji, która - odpowiednio wcześnie wniesiona - mogła się znaleźć w traktacie?</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#AndrzejGrzyb">Dla wielu naszych obywateli jest to ogromnie ważna regulacja, dająca pewność, że Unia Europejska i jej organy nie będą ingerowały w te sprawy. Skoro jest to ważne dla społeczeństwa, które jest beneficjentem decyzji o naszym członkostwie, to dlaczego nie mogliśmy zapewnić poczucia pewności temu społeczeństwu, że tak się stanie w przyszłości, nawet jeżeli te obawy byłyby nieuzasadnione? Nie mogę się oprzeć wrażeniu, że dopiero konferencja „Quo vadis Europo?”, która odbyła się w Gnieźnie, zwróciła uwagę wielu osób kontestujących tę sprawę na to, że jest to sprawa fundamentalna.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#AndrzejGrzyb">Kolejna sprawa dotyczy regulacji w zakresie ustroju rolnego w Polsce. Nawet gdybyśmy uznali, że obawy wyrażane i przez posłów w tej Izbie, i przez ekspertów Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu są nieuzasadnione co do tego, czy przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego należy uregulować sprawy obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce, to jednak ze względu na wyrażane obawy powinniśmy tę sprawę uregulować przed podpisaniem traktatu, aby usunąć obawy w trosce o to, aby ci, którzy będą podejmowali decyzję w referendum - a więc polskie społeczeństwo - mieli w tej sprawie jasność.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#AndrzejGrzyb">Dopiero dzisiaj Wysoka Izba zajmie się uchwaleniem ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, która wypełnia normę konstytucyjną dotyczącą rodzinnego gospodarstwa rolnego, stanowiącego podstawę ustroju rolnego. Jej kształt będzie zależał od tego, czy zostaną przyjęte liczne poprawki. Czy w związku z wątpliwościami co do interpretacji tych zapisów nie należało wyznaczyć jeszcze jednego posiedzenia Sejmu, aby do końca ten proces przeprowadzić tak, iżby nie było wątpliwości co do tego, czy możliwe jest wprowadzenie tej ustawy przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego?</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ma pan rację, panie kolego.)</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#AndrzejGrzyb">Kolejna sprawa dotyczy gwarancji wypłacenia z budżetu polskiej części dopłat bezpośrednich. Premier rządu po szczycie w Kopenhadze, przedstawiając jego efekty, zważywszy miedzy innymi na wyniki negocjacji dotyczących obszaru rolnictwa, uznał, że jest to sukces polskiego rządu. Przecież integralną częścią tego sukcesu jest przeznaczenie części dopłat z polskiego budżetu na dopłaty dla polskiego rolnictwa. Później słyszeliśmy kwestionowanie tych zobowiązań z obawy o niewydolność budżetu.</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#AndrzejGrzyb">Czy to może budować poczucie wypełnienia zobowiązań prawnomiędzynarodowych przyjętych przez rząd w tym zakresie u tych, którzy są tym zainteresowani - polskich rolników? Inicjatywa, z którą wystąpił mój klub - klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - poprzez wniesienie uchwały do Sejmu, popartej przez Komisję Europejską, która zobowiązuje rząd do zapewnienia w budżecie do roku 2006 stosownych funduszy, została przyjęta przez komisję, ale jeszcze czeka na decyzję Wysokiej Izby. Właściwą zaś gwarancją w naszym przekonaniu byłaby tu regulacja natury ustawowej.</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#AndrzejGrzyb">Kolejna sprawa to, w naszym przekonaniu, obniżenie standardów demokratycznych, które obowiązują tam, dokąd ma nas prowadzić Traktat akcesyjny. Rząd oczekuje pozytywnej decyzji, parlament również jest przekonany, że będzie pozytywna decyzja polskiego społeczeństwa, która zostanie podjęta w referendum. Najpierw należy jednak spełnić minimum społecznych oczekiwań, które są w możliwości rządu i które są w możliwości tego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#AndrzejGrzyb">Traktat akcesyjny nakłada na polską gospodarkę, na polskie społeczeństwo zobowiązania, a w wielu tych powinnościach uchylamy się od podjęcia decyzji. Taka postawa osłabia siłę argumentów, które są prezentowane jako przemawiające za członkostwem. Osłabia motywację tych środowisk, które pragmatycznie oceniają szanse i również wiedzą, że będą trudności związane z członkostwem. Negocjacje to nie tylko uzyskanie korzystnych zapisów traktatu, to również przekonanie opinii publicznej. Negocjatorzy i rząd mają ważyć interesy, uzyskiwać korzyści i uzyskiwać również poparcie dla efektów swojej pracy.</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#AndrzejGrzyb">Traktat o członkostwie włącza nas - Polskę i Polaków - do zaawansowanego w integracji obszaru Wspólnot Europejskich. Jednak Wspólnoty mają za sobą 40-letnią historię i doświadczenie. Cztery wcześniejsze rozszerzenia Wspólnot odbywały się na korzystniejszych warunkach niż obecne rozszerzenie, nazywane wschodnim rozszerzeniem Unii Europejskiej. W przypadku wcześniejszych rozszerzeń mniej było zaawansowanych etapów integracji.</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#AndrzejGrzyb">Rozszerzenie obecne, z udziałem Polski, jest najtrudniejsze, bo przychodzi w okresie zaawansowanego poziomu integracji, przy włączeniu państw o niskim poziomie rozwoju gospodarczego. Kiedy 22 lata temu Grecja wstępowała do Wspólnot Europejskich, PKB na jednego obywatela w tym kraju wynosił około 63% PKB Wspólnot. Dla Polski ten wskaźnik wynosi w chwili obecnej około 42%. Znamy zakładane w traktacie transfery finansowe dla nowych państw członkowskich, w tym dla Polski. Jednak znamy tylko założenia dotyczące pierwszych trzech lat członkostwa. Nie możemy zatem przeceniać wysokości tych transferów, nie możemy też nie dopełnić wszystkich warunków wewnętrznych polskich, które by pozwoliły na wykorzystanie szansy, która jest związana z transferami. Musimy mieć świadomość odpowiedzialności za uzyskanie przyszłych transferów, co wymaga profesjonalizmu, rzetelności w pracy i rządu, i parlamentu w najbliższych latach. Mamy doświadczenia we wdrażaniu postanowień układu o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami i państwami członkowskimi, gdzie zapisano klauzule ochronne, gdzie zapisano również klauzule restrukturyzacyjne.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#AndrzejGrzyb">Polska nie wykorzystała asymetrii w liberalizacji dostępu do rynków Wspólnot Europejskich w okresie stowarzyszenia. Zamiast równowagi handlowej w okresie stowarzyszenia mieliśmy poważny deficyt, który np. w roku 2001 wyniósł ok. 9 mld. To powinno być wskazówką, jak wewnętrznie powinniśmy przygotować się do tego, żeby nie było kolejnych takich ocen co do przyszłego członkostwa Polski. Jeśli zaś chodzi o prawdziwe korzyści z integracji, to w ocenie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego sprawa ta nie rozegra się w dziedzinie transferów budżetowych, to się rozegra na rynku, a nie w rozliczeniach z budżetem Unii Europejskiej. Na przykład kraje członkowskie tak szacują swoje korzyści z tytułu rozszerzenia: Austria szacuje to na ok. 1% wzrostu produktu krajowego brutto w ciągu pierwszych 3 lat po rozszerzeniu, podobnie Niemcy - wskaźniki są tutaj różne.</u>
          <u xml:id="u-37.25" who="#AndrzejGrzyb">Ale chciałbym też zapytać przy okazji, czy ze względu na wprowadzone, a już omawiane tutaj w tej Izbie klauzule ochronne, zarówno dla krajów kandydujących jak i krajów członkowskich, robimy jako rząd rozpoznanie, w których to obszarach możliwe byłoby ze względu na pewne przewagi stosowanie takich klauzul ochronnych ze strony polskiej. Czy przewidujemy, czy mamy rozpoznanie, w jakich obszarach możliwe jest zastosowanie takich klauzul ze strony obecnych 15 państw członkowskich? Oto otrzymujemy raporty dotyczące np. kwestii weterynaryjnych, sanitarnych, że być może w tym obszarze ze względu na kwestionowanie przygotowania polskiej administracji, jeżeli chodzi o Inspekcję Sanitarną, mogą się pojawić takie trudności. Jakie to może mieć konsekwencje dla polskiego rynku, dla polskiej wymiany towarowej?</u>
          <u xml:id="u-37.26" who="#AndrzejGrzyb">Traktat akcesyjny zmienia istotnie sytuację Polski i jej obywateli, jednak klucz sukcesu dla przyszłości Polski w ocenie klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego jest tutaj, w Polsce. To się rozegra wewnątrz naszego kraju. Mówili tutaj koledzy występujący przede mną, że ta umiejętność, zdolność do wypełnienia wszystkich powinności, które mamy tu w Polsce, będzie mogła dopiero być podstawą do ewentualnego sukcesu, gdyby Polska stała się członkiem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-37.27" who="#AndrzejGrzyb">Parafrazując wypowiedź prezydenta jednego z sąsiednich państw, chciałbym powiedzieć, że rząd i parlament w tym dziele jest przede wszystkim polskim parlamentem, a nie parlamentem całej Europy. Stąd klub parlamentarny z poczuciem odpowiedzialności będzie nakłaniał, namawiał rząd, będzie postulował, aby w ślad za traktatem akcesyjnym szły staranne działania w interesie Polski, w interesie jej obywateli. Gdy 9 lat temu dyskutowaliśmy o wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej, we Wspólnotach Europejskich, oczekiwaliśmy, aby proces dochodzenia do członkostwa był zgodny z interesem polskiego społeczeństwa, z interesem polskiego narodu. Był to bardzo trudny okres tych 9 lat, okres trudnych zmian, który również jest obciążony kosztami poniesionymi przez naszych obywateli. Obywatele Rzeczypospolitej mieli i mają prawo do pytań. Mieli i mają prawo również do uzyskiwania odpowiedzi, mają również prawo do akceptacji tego procesu. Jednak podkreślam: wątpliwości, które powstają i w Wysokiej Izbie, i wśród polskiego społeczeństwa, nie załatwimy okrągłymi wypowiedziami, możemy to rozwiązać tylko sensownymi, dobrymi decyzjami.</u>
          <u xml:id="u-37.28" who="#AndrzejGrzyb">Potrzebna jest systematyczna praca, potrzebne jest usuwanie wątpliwości, potrzebna jest dobra informacja, potrzebna jest przede wszystkim zaś dobra jakość rządzenia, a dobra jakość rządzenia zależy od polskiego rządu.</u>
          <u xml:id="u-37.29" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest świadom tego, że to ważny proces, że świadectwem tego ważnego procesu jest przedstawiany również dzisiaj traktat akcesyjny i w przyszłości ważna decyzja, wielkie zadanie, gdzie trudno jest porównywać koszty, korzyści, zobowiązania z wymiarem historycznym tej decyzji, którą jednak w referendum oddajemy wszystkim polskim obywatelom. I jesteśmy przekonani jako Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, że polscy obywatele skorzystają z tej możliwości wypowiedzenia się w tej sprawie i że nie zrezygnują z tego obywatelskiego prawa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Andrzej Lepper, Samoobrona.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nas to prosimy oszczędzać, panie przewodniczący.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AndrzejLepper">Panie marszałku, już uwagi, jeszcze nie zacząłem mówić.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W miesiącu marcu br. rząd Leszka Millera oceniało pozytywnie według Demoskopu - 13% społeczeństwa polskiego, według OBOP-u - 17%, według CBOS-u - 24%, średnio ok. 15%. Czy taki rząd ma moralne prawo reprezentować polskie społeczeństwo? Posługując się retoryką Leszka Millera stosowaną ongiś w odniesieniu do rządu Jerzego Buzka - na pewno nie ma takiego prawa. Dla dobra Polski, w interesie jej obywateli mówimy: Przestańcie zaprzątać swoimi kłopotami naszą uwagę, przestańcie kompromitować i ośmieszać polskie społeczeństwo. Odnowiony gabinet premiera, rząd słaby, mniejszościowy i przejściowy to nie żaden nowy kształt, najwyżej nowy bezkształt. Na gruzach koalicji nic dobrego już nie wyrośnie. Nie każcie więc społeczeństwu czekać wokół tego rumowiska, wyraźcie zgodę na przyspieszone wybory. Jeśli jesteście tacy świetni, jak o sobie mówicie, to wdzięczni wyborcy przedłużą wam mandat zaufania, jeśli nie, to po prostu odejdźcie i tak jesteście już spóźnieni.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AndrzejLepper">Wysoka Izbo! To nie są słowa Leppera, to są słowa Leszka Millera i SLD skierowane do poprzedniej koalicji - i słusznie, że zostały skierowane do koalicji poprzedniej, bo taka była prawda. Pan Leszek Miller ma zwyczaj mawiać, że praktyka jest królową prawdy, a praktyka ta mówi, panie Miller, że pan Miller jest wieszczem, przepowiedział bowiem swoją przyszłość, czyli dzisiejszą teraźniejszość - wypisz wymaluj, jest ona nawet jeszcze gorsza. Koalicja SLD-Unia Pracy przegrała sama ze sobą, przegrała ze swoimi zobowiązaniami, obietnicami i obowiązkami, przegrała z hasłami, którymi wygrała wybory. Przegrała zaufanie ludzi, którzy uwierzyli, że może być lepiej.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#AndrzejLepper">Samoobrona, patrząc na duże poparcie dla Sojuszu Lewicy, Unii Pracy, zaufała - warunkowo - programowi wyborczemu SLD i exposé wygłoszonemu przez premiera, bo zaufała milionom ludzi, którzy głosowali na Sojusz Lewicy Demokratycznej. Miało to być ograniczenie bezrobocia, a jest dalszy wzrost, jest to już armia 5 mln ludzi bezrobotnych, ponad 90% z tych ludzi nie otrzymuje zasiłków. Dzisiejsze dane z „Trybuny”, gazety Sojuszu Lewicy, mówią, że jest taka gmina w Polsce, nazywa się Łobez, w powiecie łobeskim, gdzie dzisiaj 41% ludzi nie ma pracy - 41% ludzi! Zapomogi, jakie im serwują, są rzędu 20–40 zł miesięcznie. To jest teren, gdzie Sojusz Lewicy wygrał zdecydowanie wybory. Z czego oni żyją, kto ich utrzymuje? Skrajne ubóstwo, nędza dotyka co dziesiątego obywatela Polski. Na granicy minimum socjalnego żyje ok. 57% ludności, tj. ponad 20 mln obywateli.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#AndrzejLepper">Kto za to odpowiada, kto za to poniósł konsekwencje? Wyborcy wyrzucili na śmietnik historii AWS i UW, rząd Buzka i Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#AndrzejLepper"> Podobnie uczynią z wami, panowie z SLD i Unii Pracy, jeśli radykalnie nie zmienicie swojej działalności programowej.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AndrzejLepper">Pan premier Miller nie miał odwagi pociągnąć do odpowiedzialności winnych rozkradania i marnotrawienia majątku narodowego. Będzie odpowiadał on sam i cały Sojusz Lewicy. Rząd koalicji SLD-Unia Pracy obiecywał Polsce przejrzyste rządzenie. W praktyce mamy zawłaszczone i upartyjnione państwo, zamiast pokazu lojalności, moralności jest pokaz zachłanności, zamiast sprawnego, uczciwego rządzenia są bale, rauty, bankiety, igrzyska dla ludzi bogatych.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#AndrzejLepper">Żadna przeszłość nie była tak ponura i tak ponurym sojuszem, braterską więzią bogatych i polityków. Jeden ma Gudzowatego, drugi Kulczyka, jeden gra w tenisa z Niemczyckim, a drugi chroni prezesa PZU. Sitwy są wszędzie. Rywin przyszedł do Michnika jak po swoje dolary. Nie idzie się po takie pieniądze do kogoś, kto ich nie ma. Pytanie, skąd je ma albo mógł je mieć. Krajem rządzą układy i układziki. Jeden głaszcze drugiego, a Polska zaczyna rozpaczliwie tonąć, gotowa coraz bardziej do desperacji i rozpaczliwych tragedii.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#AndrzejLepper">Nasz kraj, Wysoka Izbo, z tygrysa Europy, a nawet świata, bo Polska była w dziesiątce najbardziej rozwiniętych państw świata, przekształcił się w niemałą już arenę plądrowanych śmietników i żebraków. Dokąd zmierzamy? Kiedy przestaniecie obiecywać i kłamać? W Polsce już drugi rok z rzędu maleją nakłady inwestycyjne na środki trwałe, co pogarsza możliwość wzrostu produkcji na poziomie wzrostu produktu krajowego brutto rzędu 6–7%, bo dopiero wtedy widoczny jest wzrost i rozwój kraju.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#AndrzejLepper">W Polsce setki tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw stoją na skraju bankructwa. Jeszcze większa ich liczba utraciła zdolność kredytową. Nastąpił spadek popytu globalnego spowodowany restrykcyjną polityką pieniężną państwa. Szybko rosnące bezrobocie obciąża społeczeństwo i finanse publiczne. Przywykło się mówić, że wysokie koszty pracy są przyczyną złej sytuacji finansowej i bankructw przedsiębiorstw. Nieuprawnione są takie poglądy. Wysoka Izbo, godzina pracy w przemyśle w 2000 r. w Polsce kosztowała 3,9 ecu i była tańsza o 150 do 250% niż w najuboższych państwach Unii Europejskiej. Główna przyczyna tkwiła i tkwi nadal w restrykcyjnej polityce pieniężnej i w polityce schładzania gospodarczego. Ileż to razy Samoobrona - i ja osobiście - z tej trybuny krzyczała, żądała odejście Balcerowicza i Rady Polityki Pieniężnej do lamusa historii. Ich polityka się nie sprawdziła i nadal nie sprawdza. Zdrowo nam się dostało, ile krytyki, za takie poglądy. Byliśmy etykietowani... zaliczani do grona populistów, demagogów, a niektórzy nawet w prasie porównywali mnie do nazistów. A dzisiaj, posłuchaj, Wysoka Izbo, jeśli więc dzisiaj zastanawiamy się, jeśli prof. Hausner mówi, skąd w Polsce taki skok bezrobocia i dlaczego nie można tego powstrzymać, to zanim ktokolwiek wskaże palcem na rząd, najpierw niech mówi o Radzie Polityki Pieniężnej i polityce pieniężnej, o ortodoksji graniczącej z obłędem - dodam, Balcerowicza - trwającej od lat. Słowa piękne - czy ktoś za te słowa odpowie realnie? Odpowie, ale tylko wtedy, jak Samoobrona będzie o tym decydować, będzie rządzić w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#AndrzejLepper">Od lat, Wysoka Izbo, prowadzimy walkę o zmianę polityki pieniężnej państwa pod hasłem: Balcerowicz musi odejść. I gdybyśmy tak wszyscy jednym chórem krzyknęli: Balcerowicz musi odejść!</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.15" who="#AndrzejLepper">Polityka byłaby na pewno inna. Byliśmy w tej walce osamotnieni. Rząd SLD skapitulował przed nakazami prezydenta Kwaśniewskiego. Balcerowicz się ostał i ostała się Rada Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-39.16" who="#AndrzejLepper">Z konstytucji dla ochrony stołków uczyniono świętość nietykalną. I tak powinno być, ale nie dla ochrony stołków. Od 1998 r., od chwili powołania, mówi prof. Hausner, rada prowadzi skrajną, restrykcyjną politykę pieniężną i nigdy jej nie zmieniała. Nigdy też nie przyznała się do jakiegokolwiek błędu. Nigdy nie była skłonna do współpracy z rządem i nigdy takiej współpracy nie podjęła. Dzisiaj zbieramy tego owoce. Teraz nawet skokowe obniżenie stóp procentowych niewiele już pomoże. To, co ta rada mogłaby jeszcze zrobić, to porozumieć się z rządem w sprawie sensownego i bezpiecznego dla gospodarki wykorzystania rezerw dewizowych i rezerwy rewaluacyjnej. Tak, prof. Hausner, mówiąc te słowa przed Wysoką Izbą, miał rację. Jest to szansa dla Polski, szansa dla tych, którzy nie mają pracy, dla żyjących w ubóstwie. Wielką szkodę wyrządził pan Aleksander Kwaśniewski, prezydent, pod szyldem ochrony konstytucji broniąc Balcerowicza i Rady Polityki Pieniężnej. To wszystko prawda, ale czy pan prof. Hausner nie jest naiwny, myśląc, że z SLD - z tym SLD, które ma wpływ na politykę SLD, nie ze wszystkimi posłami - może coś zmienić? Pan prezydent nie pozwoli na to.</u>
          <u xml:id="u-39.17" who="#AndrzejLepper">Wysoka Izbo! Ilekroć porównujemy politykę rządu, krytykujemy rząd, tylekroć wyposażone w bałwochwalczą wiedzę elity władzy natychmiast pytają swych adwersarzy: A cóż wy możecie lepszego, czy macie coś lepszego do zaproponowania, jaka jest wasza oferta programowa? Dla was, panowie, którzy rządzicie, a także dla was, Platformo i PiS, którzy już rządziliście, doprowadziliście kraj do dzisiejszego ubóstwa, my do zaoferowania mamy niewiele, poza teczkami historycznej odpowiedzialności. I kiedy przejmiemy władzę, odpowiecie za to. Nie będzie hipokryzji, panie pośle Lewandowski i Kaczyński - zapomnieliście, że wy już rządziliście, że robiliście prywatyzację w Polsce. Odpowiecie za to - odpowiecie za to.</u>
          <u xml:id="u-39.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.19" who="#AndrzejLepper"> Dla Polski natomiast mamy pakiet programowy. Przede wszystkim polega on, po pierwsze, na dokonaniu gruntownej reformy finansów publicznych i polityki pieniężnej w Polsce. Trzeba też skierować olbrzymi strumień środków na zmniejszenie ubóstwa i walkę z bezrobociem. Reforma finansów ma sprzyjać uruchomieniu środków na rzecz radykalnego wzrostu produkcji. Polsce potrzebny jest wzrost popytu na wyroby pochodzenia krajowego. Trzeba stworzyć warunki, aby przywrócić w tysiącach, setkach tysięcy firm płynność finansową, rentowność i zdolność kredytową. Spróbujmy dzisiaj w warunkach małej i średniej firmy otrzymać kredyt w banku. To jest, Wysoka Izbo, droga przez mękę. Nie łudźmy się, że bez radykalnych zmian w polityce kredytowej i wykorzystania rezerwy Narodowego Banku Polskiego osiągniemy radykalny postęp.</u>
          <u xml:id="u-39.20" who="#AndrzejLepper">Po drugie, ubóstwo, nędza i bezrobocie, a konkretnie ich konsekwentne zmniejszenie jest celem nadrzędnym Samoobrony. Osiągniemy cel przy tanim kredycie, przy rozwoju współpracy przygranicznej w tworzeniu nowych setek, tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw, przy podjęciu ekspansji gospodarczej w polityce wschodniej. Mamy obowiązek w tej sprawie sięgnąć po rezerwy bankowe. I zrobimy to, niezależnie od grymasów Balcerowicza i mocodawców jego.</u>
          <u xml:id="u-39.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-39.22" who="#AndrzejLepper">Rezerwa dewizowa na dzisiaj to, jeżeli ktoś nie wie, kwota 31 mld dolarów. I te pieniądze są lokowane na kontach w bankach zachodnich na 1%, 2% czy 3% w skali roku. A w tym samym czasie każdy rząd po 1989 r. zwiększał rocznie zadłużenie Polski o ok. 3 mld dolarów, biorąc kredyty na 15%, 30%, a nawet 60%, bo po drodze kilku firmom, kilku panom trzeba dać tzw. prowizję, bo „łapówka” to brzydkie słowo.</u>
          <u xml:id="u-39.23" who="#AndrzejLepper">Rezerwa druga, rezerwa rewaluacyjna. Dzisiaj - może nie wszyscy czytali - jest piękny artykuł w „Rzeczpospolitej”. To chyba dziennik poważny. Komisja badająca sprawozdanie finansowe banku centralnego postuluje przekazanie 14 mld zł z rezerwy rewaluacyjnej do budżetu państwa. 14 mld zł. 1 mld zł brakuje na to, żeby funkcjonowała normalnie służba zdrowia. 5 mld zł - zadłużenie służby zdrowia w skali kraju. A Balcerowicz zebrał pieniądze w kwocie powyżej normy, która powinna być w tej rezerwie - z tym się zgadzamy - ale powyżej, w kwocie 14 mld zł. Pytam, co powie na to prof. Kołodko, Hausner, premier Miller. Ano, nie mówią nic.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, czy mogę na sekundkę przerwać? Ale nie poirytowany, tylko w trosce o pański czas. Zostało około 5 minut...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AndrzejLepper">Już przechodzę do omawiania... Zdążymy, zdążymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#DonaldTusk">...i obawiam się, panie pośle, że to może nie ta teczka z przemówieniem, ponieważ tematem tej debaty jest informacja o Traktacie akcesyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AndrzejLepper">Nie będziemy wszystkiego czytać, panie marszałku. Spokojnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#DonaldTusk">I w trosce o to, żeby pan zdążył przejść do tematu, przypominam, że zostało 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AndrzejLepper">Ale ja przypominam - pan mi już zabrał minutę - że to jest czas Samoobrony i ja odpowiadam na ten temat, właśnie Unii. To jest przygotowanie do wejścia do Unii. Jeżeli ktoś tego nie rozumie, jeżeli pan tego nie rozumie, panie marszałku, przykro mi bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AndrzejLepper">Po trzecie, Polska musi rozliczyć się z efektów złodziejskiej prywatyzacji. Tak, panowie. Majątek narodowy Polski w 1989 r. według Banku Światowego to było 400 mld dolarów. 70% sprzedane, gdzie więc jest 280 mld dolarów, brakujących pieniędzy w Polsce praktycznie na wszystko?</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AndrzejLepper">Banki. W restrukturyzację banków włożyliście przez te wszystkie lata 3 mld dolarów, a sprzedaliście banki za 2,5. Oddaliście banki z klientami, z ludźmi. I dzisiaj nie mówcie, nie mówcie, że w Polsce nie ma pieniędzy. Dzisiaj, pomni tego, że zawsze po czasie rozluźnienia, rozkradania, przestępstwa nadchodzi czas rozliczenia... Dzisiaj za wszelką cenę chcecie wejść do Unii.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#AndrzejLepper">Samoobrona nie powie w tej kampanii obywatelom Polski, żeby nie szli głosować. Odwrotnie, powiemy: idźcie głosować. Samoobrona powie, że wzywa wszystkich do głosowania na „nie”. Ale nie dlatego, że nie chcemy być w Unii, tylko dlatego, że warunki wynegocjowane, warunki przyjęte przez polski rząd, który je przyjmie również 16 kwietnia, są nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#AndrzejLepper">Te warunki w dalszym ciągu zmierzają w kierunku takim, aby obniżyć produkcję w Polsce. Za kwotę 3,3 mld euro chcecie jeszcze obniżyć produkcję stali w Polsce o 10%. O tym się oczywiście nie mówi. Mówi się o rynku pracy, ile to będzie miejsc pracy, a prawda jest taka, że Unia dzisiaj sama ma problemy z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#AndrzejLepper">W Niemczech, które jeszcze 4 lata temu miały „bezrobocie higieniczne”, dzisiaj prawie 5 mln ludzi nie ma pracy. Francja - 7. Itd. Gdzie praca dla polskiej młodzieży, którą obłudnicy, którzy byliście tam w Brukseli nieraz, negocjowaliście? Zapewniacie młodzież, że tam znajdzie pracę. Rynek pracy, Niemcy, Austria, 7 lat - okres przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#AndrzejLepper">Banki. Chcecie doprowadzić do tego, żeby padły wszystkie banki spółdzielcze. Tak, bo kapitał ma być 1 mln euro. Żaden bank spółdzielczy w Polsce tego nie ma. Żaden. Wszystkie banki będą wymagać tzw. inwestorów strategicznych; to czytaj: banki zachodnie, które przyjdą z kapitałem i całą sieć banków spółdzielczych przejmą.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#AndrzejLepper">Rolnictwo, już największe oszustwo w dziejach Polski, gdy się mówi, że wszystko rolnicy dostaną. Nie, te dopłaty, które są dla rolników proponowane, to są dopłaty ewentualne. Tak powiedział na koniec rozmów w Kopenhadze premier Miller. Ewentualnie będą, ewentualnie nie będą. A minister Kołodko dodał do tego, że w budżecie tych środków nie będzie, bo budżet przez pierwsze lata w Unii będzie gorszy niż w tym roku. Tak że nie łudźmy się, że będzie cokolwiek lepiej.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#AndrzejLepper">Dzisiaj sprowadzacie problem Unii do problemu rolnictwa. Ja chcę powiedzieć, że my nie wstydzimy się, że jesteśmy rolnikami, pochodzenie rolnicze mamy. Nigdy nie będziemy się wstydzić. Ale Polska to nie tylko rolnictwo. To hutnictwo, górnictwo, gdzie chcecie 40% kopalń zlikwidować. To PKP - chcecie 20% oddać pod zarząd państw Unii.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#AndrzejLepper">Co to znaczy? Czemu tych faktów się nie przedstawia? Dlatego też zmuszeni jesteśmy powiedzieć „nie”, bo społeczeństwo nie zna prawdy.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#AndrzejLepper"> Nie zna prawdy.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#AndrzejLepper">Jeśli chodzi o koszty, jakimi zadowoliła się Unia, to miała wydać na przyjęcie 10 nowych państw 40 mld euro, a wyda 10 mld euro. Ale zarobili na nas znowu!</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#AndrzejLepper">Tu dochodzimy do tego, że naprawdę panowie, którzy negocjowali, panie, strona rządowa naprawdę nie wyzbyła się tej jednej wady, wady służalczości. Czy to jest zakodowane w genach tych, którzy rządzą Polską, że zawsze muszą komuś służyć? A to Wschód, Moskwa miała rację, to Bruksela, Waszyngton, oni mają rację. Kiedy w końcu będzie poszanowana polska racja stanu? To pytanie zadaję do przemyślenia.</u>
          <u xml:id="u-45.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-45.16" who="#AndrzejLepper">Już nie zdążę, już kończę, dlatego że pan marszałek dzisiaj szczegółowo przestrzega czasu, tak że...</u>
          <u xml:id="u-45.17" who="#AndrzejLepper">Plony, które przyjęte są w rolnictwie, referencyjne. Panowie, Finlandia, która wiadomo, jaki ma klimat, ma 3 tony z hektara, ale już Czechy mają 4, Węgry - 5, a Niemcy - 6 ton pszenicy z hektara. Polska - 3 tony z hektara, tak jak mała Finlandia. A nasze rolnictwo na pewno zacofane nie jest.</u>
          <u xml:id="u-45.18" who="#AndrzejLepper">Co do ziemi, zabierałem wczoraj głos. Całkowity zakaz sprzedaży ziemi obcokrajowcom. I za tym będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-45.19" who="#AndrzejLepper">Pani Thatcher, była premier Wielkiej Brytanii, powiedziała bardzo dobitnie i dosadnie: W Unii Europejskiej wygrywa ten, kto daje się najmniej wykiwać. Strona rządowa i kolejne rządy, i negocjatorzy, daliście się wykiwać, a teraz chcecie wykiwać naród polski. Mówicie o przyszłości, że będzie inaczej, będzie lepiej. Jesteśmy my - to pokolenie, moje, trochę starsze, młodszych - pokoleniem tych, którzy mówili w 50., w 60. latach: Jeszcze trochę, będzie lepiej, Moskwa nam pomoże, będzie rozwój kraju, nasze dzieci i wnuki dożyją tego. Jesteśmy wnukami tych i dożyliśmy znowu sytuacji takiej, że z drugiej strony nie mówi się już dzisiaj, że nasze dzieci, ale mówi się, że nasze wnuki będą miały lepiej. Bo nasze dzieci już dzisiaj żyją, już chcą żyć godnie i normalnie; nie chcą dobrobytu. Tak że hipokryzja, fałsz, zakłamanie. Zapłacicie za to również, za to przesłodzenie kampanii prounijnej przez pana ministra Nikolskiego. I tego wam życzę, aby referendum wyszło, frekwencja była, a wynik był na „nie”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.20" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Pożyjemy, zobaczymy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bogdan Pęk, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są takie chwile w życiu narodów, które są ważniejsze niż inne, niż zwykła, codzienna działalność parlamentarna, uchwalanie ustaw, rozwiązywanie problemów. Ta debata, którą dzisiaj obserwujemy, a w której mam zaszczyt zabrać głos w imieniu Ligi Polskich Rodzin, jest właśnie takim momentem. Pozwólcie, że na wstępie wyrażę głęboką dezaprobatę, że nawet przedstawiciela prezydenta Rzeczypospolitej na niej nie ma!</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O, właśnie!)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#BogdanPęk">Jest to, moim zdaniem, najważniejsza debata w tej kadencji, bowiem ma wypracować stanowisko parlamentu polskiego w sprawie Traktatu akcesyjnego, który określi los Rzeczypospolitej na bardzo długi czas.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#BogdanPęk">Panie prezydencie, dziwimy się, że nie docenia pan tego momentu, chyba że uznał pan, że rola parlamentu, zgodnie z wolą jego większości nie wiedzieć czemu dzisiaj wyrażoną, została sprowadzona do parteru, do takiego układu, który i tak zaklepie wszystko, co my w pewnym towarzystwie ustaliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wąska grupa.)</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Tylko nie towarzystwo.)</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Ten parlament został pozbawiony własną decyzją dzisiejszą wyrażenia woli wobec tego traktatu, który jest traktatem decydującym o losach następnych pokoleń. To rzecz bez precedensu, która przejdzie do historii jako czarny dzień polskiego parlamentaryzmu. A odpowiedzialność polityczną ponoszą za to ci, którzy dzisiaj głosowali, aby parlament nie wyraził ostatecznej aprobaty bądź dezaprobaty, aby decyzję tę podjął rząd polski, a parlament przyjął ją jedynie do wiadomości. Coś niebywałego!</u>
          <u xml:id="u-47.9" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Dzisiaj dyskutujemy o wielu problemach, ale kluczem do tej dyskusji są zapisy Traktatu akcesyjnego. Zapisy Traktatu akcesyjnego, które w majestacie polskiej rzeczywistości zostały przez naszą władzę - premiera, prezydenta, ministra spraw zagranicznych, dzielnych naszych negocjatorów - określone jako wielki, historyczny i symboliczny sukces. Oświadczam z pełną odpowiedzialnością, że to nieprawda!</u>
          <u xml:id="u-47.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-47.12" who="#BogdanPęk">To fałsz, który ma na celu nakłonić wielkie rzesze polskiego społeczeństwa do poparcia traktatu, który jest głęboką, historyczną przegraną i który stwarza następnym pokoleniom Polaków szanse drugiej albo i trzeciej kategorii w tej wymarzonej przez was Europie. Dlaczego zatem, pytam, podjęto taką decyzję, mając świadomość treści tego traktatu? Odpowiedź jest prosta - będą tacy, którzy zyskają. Po pierwsze ci, którzy doprowadzili Polskę do obecnego stanu ekonomicznego, społecznego, gospodarczego, a także politycznego, oczekują, że będzie wielka ucieczka do Unii Europejskiej, pod jej skrzydła, a polskiemu społeczeństwu, gdyby jakimś naiwnym trafem zechciało akceptować ten traktat w referendum, będzie można powiedzieć: przepraszamy, to nie my, to polski naród zatwierdził te warunki, my tylko wykonujemy wolę narodu. To jest pomysł polityczny. Są także pomysły ekonomiczne. Importerzy z obszarów Unii Europejskiej, którzy stanowią dzisiaj bardzo poważny krąg wpływów i siłę polityczną, będą mieli zniesione wszystkie bariery ograniczające dotąd swobodny napływ towarów z Unii Europejskiej. Stracą oczywiście importerzy towarów spoza obszaru Unii Europejskiej, bo tutaj Unia już pilnuje, żeby, broń Boże, nie rozwijały się siły wytwórcze bez jej zgody i ogranicza możliwość eksportu czy importu z obszarów spoza Unii Europejskiej. No i wreszcie lukratywne stanowiska w Brukseli. Już wielu zaciera ręce na te dziesiątki tysięcy euro, które będą inkasować, reprezentując tam dzielnie polskie społeczeństwo. To są plusy. To są plusy nie dla polskiego społeczeństwa, ale dla części elit politycznych, tych właśnie, które ponoszą polityczną odpowiedzialność za stan dzisiejszy.</u>
          <u xml:id="u-47.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.14" who="#BogdanPęk"> Rozbudziliście państwo z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Platformy Obywatelskiej, także PiS wielkie nadzieje polskiego społeczeństwa, które żyje coraz biedniej, i wmawiacie mu, że Unia Europejska...</u>
          <u xml:id="u-47.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Poprawi ich los.)</u>
          <u xml:id="u-47.16" who="#BogdanPęk">...jest wielką szansą na przezwyciężenie trudności społecznych, gospodarczych, na podniesienie poziomu życia znacznej części polskiego społeczeństwa. To także wielkie kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-47.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-47.19" who="#BogdanPęk">Dzień po referendum będzie wielkie rozczarowanie, a w jakiś czas potem gniew ludu za wprowadzenie go w błąd! Zatem dzisiaj, w tej kluczowej chwili przedreferendalnej, polskie społeczeństwo musi wiedzieć, kto ponosi polityczną odpowiedzialność za osiągnięte zapisy tego traktatu, które uważam jako haniebne, i kto będzie ponosił polityczną odpowiedzialność, jeżeli nakłoni polskie społeczeństwo do głosowania za jego akceptacją.</u>
          <u xml:id="u-47.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-47.21" who="#BogdanPęk">To Sojusz Lewicy Demokratycznej...</u>
          <u xml:id="u-47.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.23" who="#BogdanPęk">…Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, część Unii Wolności - to jest ta grupa polityczna.</u>
          <u xml:id="u-47.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma takiej grupy politycznej.)</u>
          <u xml:id="u-47.25" who="#BogdanPęk">Do moich politycznych przyjaciół z Polskiego Stronnictwa Ludowego...</u>
          <u xml:id="u-47.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-47.27" who="#BogdanPęk">...wybaczcie, z całym szacunkiem, chcę powiedzieć tak, zwracając się wprost do waszego prezesa, do niedawna ministra rolnictwa, wicepremiera odpowiedzialnego za negocjacje w sprawach rolnych, to kiedy mówił prawdę? Wtedy, gdy głosił 13 grudnia chwałę polskich negocjatorów i własną za wspaniałe warunki dla rolnictwa, czy teraz, gdy płacze po wyrzuceniu go z koalicji, że jak nie będą wprowadzone odpowiednie ustawy regulujące obrót polską ziemią, to Polskie Stronnictwo Ludowe powie „nie” integracji? Kiedy?</u>
          <u xml:id="u-47.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.29" who="#BogdanPęk">To nie jest zabawa, szanowni państwo. I chcę wyrazić nadzieję, że Polskie Stronnictwo Ludowe ocknie się i stanie w obozie propolskim, obozie polskiej racji stanu.</u>
          <u xml:id="u-47.30" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.31" who="#BogdanPęk"> Nie ma dzisiaj innej drogi, bowiem nie da się już dzisiaj wprowadzić ustaw, które uszczelniłyby obrót polską ziemią. Ponad wszelką wątpliwość wyjaśniły to interpretacje prawa unijnego, unijnego traktatu i liczne ekspertyzy. Wszyscy ci, który twierdzą, że można to zrobić, muszą odpowiedzieć na pytanie, czy można to zrobić po 16 kwietnia, a do 16 kwietnia zrobić tego nie można. Nie chcę dodawać, że ta ustawa, nad którą wczoraj dyskutowaliśmy w wielkiej trosce o polską ziemię - przecież żaden naród bez ziemi, bez gniazda istnieć nie może - nie rozwiązuje żadnego problemu, nawet gdyby została jakimś cudem do 16 kwietnia uchwalona. Naszym politycznym przyjaciołom z PiS chcę powiedzieć tak: Jeżeli wasz przywódca w polskim parlamencie i wy także mówicie publicznie i wielokrotnie o ogromnych niedociągnięciach tego traktatu, o bardzo poważnych skutkach negatywnych, jakie nastąpią po jego akceptacji...</u>
          <u xml:id="u-47.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie mówiliśmy tego.)</u>
          <u xml:id="u-47.33" who="#BogdanPęk">...to dlaczego opowiedzieliście się za Unią Europejską na takich warunkach? To nieprzyzwoite politycznie.</u>
          <u xml:id="u-47.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ma tutaj słuszność!)</u>
          <u xml:id="u-47.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Dzierżyński!)</u>
          <u xml:id="u-47.36" who="#BogdanPęk">Możecie się na mnie obrażać, ale muszę postawić wam zarzut...</u>
          <u xml:id="u-47.37" who="#komentarz">(Głos z sali: Chcemy lepsze warunki.)</u>
          <u xml:id="u-47.38" who="#BogdanPęk">... zarzut polityczny, wypływający z pozytywnego podejścia do waszej formacji. Wy handlujecie w świątyni polskiej racji stanu, to się nie godzi.</u>
          <u xml:id="u-47.39" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-47.40" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.41" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Trzeba powiedzieć parę słów o treści tego traktatu, bowiem ma być strumień pieniądza, który rozwiąże polskie problemy. Ponieważ mój głos, człowieka związanego z formacją przeciwną, absolutnie przeciwną wejściu Polski do Unii Europejskiej, zwłaszcza na tak niegodziwych warunkach, nie mógłby być w pełni wiarygodny, posłużę się cytatami takich dżentelmenów, którzy przez wiele lat odpowiadali, prowadząc Polskę do integracji europejskiej, a w tym przypadku mam na myśli znamienitego pana Jacka Saryusza-Wolskiego, który zatytułował pewien artykuł w niemieckiej prasie „Ekonomiczny apartheid”. I cóż my tam czytamy? Ano czytamy: Najpierw była umowa o 53 mld euro na lata 2002–2004–2006 dla 10 krajów. Jeśli odjąć składki członkowskie, pozostaje 25 mld. Jeśli odjąć pieniądze wirtualne, czyli środki, które na początku i tak nie zostaną wykorzystane, będzie to w istocie 8 mld euro dla 10 krajów przez trzy lata, czyli tyle, ile dostała sama Hiszpania w roku 1999. I tak Polska w pierwszych trzech latach otrzyma być może netto maksymalnie 4–5 mld euro. Koszt Polski w tym okresie to będzie co najmniej 6,5 mld euro, co najmniej. Zatem będziemy płatnikiem netto i jest niegodziwością wobec polskiego społeczeństwa wmawianie mu, że w pierwszych latach Polska uzyska strumień pieniędzy, który może rozwiązać polskie problemy. To po prostu perfidne oszustwo.</u>
          <u xml:id="u-47.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo! Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-47.44" who="#BogdanPęk">Mówię o tym w słowach ostrych, bo skończył się już czas tak zwanej politycznej poprawności - że będziemy zasiadać w pewnych konwentyklach i będziemy sobie grzecznie mówić: my się z panami nie zgadzamy, a wy, panowie, się mylicie. To nie jest zabawa - to jest gra o przyszłość polskich pokoleń. To jest gra o przyszłość państwa, które ma już 1000 lat i 40-milionowy naród, dumny z tego, że wygonił bolszewika w latach dwudziestych, dumny z tego, że przeżył czasy okupacji, dramaty, że przeżył czarną noc komunizmu, że był motorem postępu i obalenia muru berlińskiego, i wreszcie nie można go oszukiwać do samego końca i wmawiać mu czegoś, co nie istnieje, a co może mieć decydujący wpływ na jego zachowanie w tym właśnie referendum.</u>
          <u xml:id="u-47.45" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.46" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-47.47" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Oglądamy w tak zwanych publicznych mediach, w radio, telewizji, i w niepublicznych też, że nastąpiło swoiste porozumienie ponad podziałami przerażonych przegraniem tego referendum elit. Oglądamy tam takie urywki. Występuje znana aktorka i powiada: Jestem matką Polką, a chcę być matką Europejką.</u>
          <u xml:id="u-47.48" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.49" who="#BogdanPęk"> Chcę, żeby moje dzieci uczyły się w elitarnych szkołach, podróżowały po świecie i pracowały tam, jeśli zechcą. Proszę państwa, to jest obraza inteligencji polskiego społeczeństwa, bo żeby to robić, to nawet po wejściu do Unii Europejskiej trzeba mieć na to pieniądze, pieniądze wypracowane tu, w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-47.50" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.51" who="#BogdanPęk">A wejście Polski do Unii Europejskiej będzie niosło ze sobą koszty w pierwszych latach wynoszące 31 mld zł po stronie polskiego budżetu, a dodatkowo przypada w tym okresie czas spłaty rat wraz z odsetkami zadłużenia zagranicznego w kwocie 44 mld zł. To jest około 75 mld zł, to problem, jaki ma pan premier Kołodko. I co pan premier Kołodko wymyślił? Otóż głośno mówi, że Unia Europejska jest szansą na rozwiązanie tego problemu, a pomysły ma proste: 10-procentowy zryczałtowany podatek dla polskich rolników, podniesienie składki KRUS, podniesienie VAT, podniesienie akcyzy, czyli poziomu kosztów życia przeciętnego Polaka, i wreszcie użycie pewnych rezerw, które dzisiaj znajdują się w gestii Narodowego Banku Polskiego, ale nie w celach rozwojowych, tylko po to, żeby zatkać tę dziurę, która jest nieuchronna po wejściu Polski na takich właśnie warunkach, jakie są w wynegocjowanym traktacie.</u>
          <u xml:id="u-47.52" who="#BogdanPęk">Dlaczego o tym się polskiemu społeczeństwu nie mówi? To jak mają ludzie podjąć decyzję? Mówmy zatem o tym polskiemu społeczeństwu, aby w tej chwili prawdy dowiedziało się minimum o treści tego traktatu, o którym dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-47.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.54" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-47.55" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Dochodzi do tego bardzo nierówne traktowanie polskiego rolnictwa. Wmawia się biednym polskim rolnikom: przecież dzisiaj nie otrzymujecie żadnej dotacji, a jak wejdziecie do Unii Europejskiej, to owa kasiora napłynie do was szerokim strumieniem.</u>
          <u xml:id="u-47.56" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Z pełną odpowiedzialnością wobec rządu polskiego i parlamentu polskiego mówię: całość strumienia pieniędzy, jaki może napłynąć do polskiego rolnika, to jest 13 złotych polskich na hektar miesięcznie, a dla niektórych wybranych 20 złotych polskich na hektar miesięcznie, nie ma bowiem żadnych szans na to, żeby była dopłata z polskiego budżetu w wysokości dalszych 13 czy 14 zł do tego interesu. A nawet gdyby była, co oznaczałoby, że w pierwszym roku polscy rolnicy cieszyliby się poziomem dopłat bezpośrednich w wysokości 55% tego, co otrzymują rolnicy w Unii Europejskiej, to w żadnym razie nie stwarzałoby to możliwości równego konkurowania na jednolitym rynku europejskim. I pan Saryusz-Wolski pisze, gdzie piekarz kupi mąkę. Co to znaczy? To znaczy, że polskie zboże wyprodukowane tu przez najlepszych rolników będzie droższe niż zboże w Unii Europejskiej z uwagi na różnicę w dotacjach, i polski piekarz ani żaden inny konsument go nie kupi. To jest wyrok na znaczną część polskiego rolnictwa towarowego.</u>
          <u xml:id="u-47.57" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.58" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.59" who="#BogdanPęk">Takie szanse zgotowali polscy negocjatorzy polskim rolnikom. Mówią rolnikom towarowym: wy zyskacie, bo macie dużo hektarów. Proszę was, kochani rolnicy, policzcie sobie, bo potraficie to robić, ile stracicie na jednej tonie zboża, a ile maksymalnie dostaniecie dopłaty unijnej. Pan poseł Jagieliński pomoże wam to wyliczyć, bo on się na tym zna najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-47.60" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.61" who="#BogdanPęk">Mówią nam, że Unia Europejska to nie tylko rolnictwo. I to prawda, choć rolnictwo to połowa polskich i unijnych problemów. 48% budżetu Unii Europejskiej to rolnictwo. Ta sprawa jest przegrana na amen i nie da się tego zmienić, dochodzenie bowiem do równych szans będzie trwało 10 lat. Ale pytam z tej wysokiej trybuny: To w jakim to dziale polskiej gospodarki nasi dzielni negocjatorzy wynegocjowali takie rozwiązania, które korzystnie wpłyną na polski rynek pracy, na polską przedsiębiorczość, na polską wytwórczość, na polski handel?</u>
          <u xml:id="u-47.62" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pytaj, czytaj.)</u>
          <u xml:id="u-47.63" who="#BogdanPęk">Dlaczego nie mówicie, obłudnicy z Sojuszu Lewicy Demokratycznej i zwłaszcza z Platformy Obywatelskiej, która ponoć reprezentuje polski biznes, że certyfikaty unijnej jakości nie będą na czas uzyskane przez co najmniej 1/3 polskich wytwórców, a brak tych certyfikatów to eliminacja ich z rynku, który będzie po wejściu Polski do Unii rynkiem unijnym. Co to znaczy? To znaczy, że minimum 1/3 małych i średnich firm wypadnie z tego rynku i w Polsce dramatycznie wzrośnie bezrobocie. To bezrobocie trudno oszacować, ale będzie pewnie przekraczać 30%. To jest wariant argentyński. Oni potem powiedzą: przepraszamy, to nie my, to polskie społeczeństwo zadecydowało o zatwierdzeniu takich warunków. A ci, którzy do tego doprowadzili, będą już siedzieć na dobrych posadkach...</u>
          <u xml:id="u-47.64" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie?)</u>
          <u xml:id="u-47.65" who="#BogdanPęk">W Brukseli i w instytucjach towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-47.66" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.67" who="#komentarz">(Głos z sali: Kochani, im się nie chce pracować.)</u>
          <u xml:id="u-47.68" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Polskiej młodzieży, której dzisiaj wmawiają w szkołach, niezgodnie ze statutami tych szkół, dopuszczając tylko tak zwanych euroentuzjastów, nie chcę ich nazywać mocniej, z dnia na dzień i z godziny na godzinę na salach gimnastycznych, że Unia Europejska będzie dla niej wielką szansą na pracę. Dlaczego nie mówicie, że przez 7 lat w najważniejszych dla nas krajach: w Niemczech, w Austrii nie będzie można szukać pracy, a w większości państw jest dzisiaj recesja i same ich społeczeństwa będą pilnować, żeby nie było napływu polskich imigrantów ekonomicznych, którzy szukają zatrudnienia. Dlaczego o tym nie mówicie?</u>
          <u xml:id="u-47.69" who="#BogdanPęk">Mówię zatem do polskiej młodzieży: Przeczytajcie w Internecie na stronach Komitetu Integracji Europejskiej podstawowe zapisy. Tam znajdziecie prawdę. Nie wierzcie tym dżentelmenom. Oni nie mówili prawdy onegdaj, nie mówią jej dziś i nie powiedzą wam jej nigdy.</u>
          <u xml:id="u-47.70" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.71" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.72" who="#BogdanPęk">Polska to wielki i dumny naród. Polska tak łatwo w konia zrobić się nie da, szanowni panowie. Dzisiejsze sondaże, które podajecie, są bardzo dalekie od prawdy i od rzeczywistości. Według naszych informacji już dzisiaj większość polskiego społeczeństwa, która deklaruje udział w referendum, powie Unii Europejskiej na tych warunkach „nie”.</u>
          <u xml:id="u-47.73" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.74" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.75" who="#BogdanPęk">A gdyby wam mówili, że to były najlepsze z możliwych warunki, to zacytujcie panią komisarz do spraw Unii Europejskiej - Schreyer, która oświadczyła w dwa dni po ogłoszonym zwycięstwie, w dniu 13 grudnia, słynna data: Spodziewaliśmy się, chwaląc się przed własnym społeczeństwem, 40 mld euro kosztów, osiągnęliśmy wynik - 10,3 mld w ciągu 3 lat. To znaczy, że oni, negocjatorzy polscy, rząd polski, ci i poprzedni, nie wykorzystali dla Polski co najmniej szansy na ściągnięcie 15 mld euro. To nie są moje słowa, to słowa komisarza do spraw budżetu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-47.76" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-47.77" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.78" who="#BogdanPęk">To znaczy że nie negocjowali uczciwie, że szli ścieżką najkrótszą do uzyskania terminu, a nie jakości uzyskanych warunków. To graniczy ze zdradą interesu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-47.79" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.80" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-47.81" who="#BogdanPęk">Kończąc, chcę powiedzieć, że wielcy polscy politycy: Witos, Dmowski, ci, którzy budowali potęgę państwa polskiego i świadomość polityczną mas, narodu tego państwa, mówili, że Polska winna trwać wiecznie, i będzie, i będzie, choć byście nie wiem, co uczynili. Bowiem budzi się duch odnowy w tym narodzie, co spowoduje odsunięcie was od władzy, a najlepszym sposobem na odsunięcie od władzy tej elity, która się skompromitowała, wyprzedając majątek, prowadząc Polskę do ekonomicznej zapaści, wszak to ta sama elita, która dzisiaj nagania do Unii Europejskiej, jest pójście masowo do referendum i głosowanie: nie. Polska winna trwać wiecznie.</u>
          <u xml:id="u-47.82" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-47.83" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Sztwiertnia, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#JanSztwiertnia">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić stanowisko o postanowieniach Traktatu akcesyjnego i zadań z nich wynikających.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#JanSztwiertnia"> 9 kwietnia Parlament Europejski poparł przytłaczającą większością głosów wnioski o przyjęcie do Unii Europejskiej Rzeczpospolitą Polską oraz 9 innych krajów. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Pat Cox między innymi powiedział: godzina poszerzenia Unii wybiła, Europa jednoczy się wokół idei pokoju i demokracji. </u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#JanSztwiertnia">Za 5 dni, to jest 16 kwietnia, w Atenach, przedstawiciele państw członkowskich oraz rządy państw kandydujących, w tym również i rząd Rzeczypospolitej Polskiej, podpiszą Traktat akcesyjny. Są to wielkie historyczne wydarzenia, zmieniające powojenny podział Europy. Teraz przede wszystkim od nas samych będzie zależało, czy skorzystamy z tej szansy, czy społeczeństwo wypowie „tak” dla przystąpienia do Unii Europejskiej w czerwcowym referendum. Dzisiaj w parlamencie prowadzimy debatę na temat Traktatu akcesyjnego, to jest na temat zawartych w nim warunków naszego wstąpienia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#JanSztwiertnia">Proszę państwa, z uwagi na ograniczający mnie czas, nie jestem w stanie polemizować z moimi przedmówcami, z panem posłem Lepperem czy posłem Pękiem, ale państwo przed telewizorami, myślę, że słuchacie wszystkich wystąpień i wyciągnięcie odpowiednie wnioski.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#JanSztwiertnia">Oceniając zapisy Traktatu akcesyjnego, należy z jednej strony brać pod uwagę złożoność materii, z jaką mamy do czynienia, z drugiej zaś uwarunkowania, w jakich prowadzone były negocjacje. Traktat akcesyjny to wynik blisko 5 lat negocjacji. Jest to w istocie końcowy efekt niezwykle złożonego procesu, trwającego od 13 lat, integracji Polski z Unią Europejską. Osiągnięcie tego efektu nie byłoby możliwe bez proeuropejskich aspiracji polskiego społeczeństwa oraz determinacji kolejnych polskich rządów w dążeniu do członkostwa w Unii. Dokonując oceny uzyskanych warunków członkostwa Polski w Unii Europejskiej, należy robić to kompleksowo, biorąc pod uwagę wszystkie dziedziny naszego życia. Przy ocenie warunków, na jakich zamierzamy wstąpić do Unii Europejskiej, winniśmy również uwzględnić naszą aktualną rzeczywistość gospodarczą i sytuację w Europie i na świecie. Rezultat negocjacji, zawarty w Traktacie akcesyjnym, jest trudno wypracowanym kompromisem. Z punktu widzenia politycznego przystępująca do Unii Polska będzie dużym państwem członkowskim, mającym taki sam wpływ na decyzje Unii, jak Hiszpania, biorąc pod uwagę liczbę głosów w Radzie. Polska będzie miała 27 głosów, to jest tyle, co Hiszpania, tylko o 2 głosy mniej od 4 największych państw członkowskich, to jest Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Włoch. Będziemy mogli zatem wspólnie z największymi decydować o przyszłości Unii. Nasze członkostwo w Unii oznacza przyjęcie najbardziej zaawansowanych z cywilizacyjnego punktu widzenia norm i reguł prawnych. Były one wypracowane przez dziesięciolecia i służą usprawnieniu gospodarki, stworzeniu perspektyw rozwoju przez budowanie jednolitego rynku. Dążąc do możliwie najpełniejszego wykorzystania przez Polskę szans, jakie niesie członkostwo, wydaje się słuszne ograniczenie okresów przejściowych do niezbędnego minimum. Polska wystąpiła o okresy przejściowe w przypadkach, gdzie niezbędne było rozłożenie w czasie kosztów przystosowania.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#JanSztwiertnia">Szczególnie istotne są rozwiązania przejściowe przyznane Polsce w zakresie swobód jednolitego rynku Unii. Swoboda przepływu towarów, swoboda przepływu usług, osób i kapitału tworzy fundament jednolitego rynku Unii. Jest on jednym z najważniejszych osiągnięć integracji europejskiej i jedną z sił napędowych gospodarki. W obrocie towarowym wynegocjowano niezbędny okres przejściowy do 2008 r., związany z produkcją leków w Polsce, w zakresie wprowadzenia wspólnej procedury rejestracji. Uzyskanie tego okresu przejściowego ma duże znaczenie dla polskiego przemysłu farmaceutycznego, wyeliminowało bowiem zagrożenie wycofania z obrotu leków produkowanych w Polsce z powodu niespełnienia wymogów rejestracyjnych. Przyjęcie przez Polskę regulacji dotyczącej obszaru: swoboda świadczenia usług, wiąże się z dostosowaniami w takich dziedzinach działalności gospodarczej, jak: bankowość, ubezpieczenia, rynek papierów wartościowych, usługi inwestycyjne, usługi informatyczne. W wyniku negocjacji zapisano w traktacie trzy okresy przejściowe i dwa odstępstwa, m.in. do 31 grudnia 2007 r. - okres przejściowy na wdrożenie wspólnych zasad regulujących minimalny poziom funduszy własnych; dotyczy to przede wszystkim banków spółdzielczych. Takie rozwiązanie pozwoli polskim podmiotom gospodarczym konkurować na jednolitym rynku Unii. Jedną z większych kontrowersji w czasie prowadzenia negocjacji, oprócz rolnictwa i finansów, była sprawa swobodnego przepływu kapitału. Najistotniejsze i największe rozbieżności pomiędzy wyjściowymi stanowiskami istniały właśnie w tej dziedzinie. Zapisy w Traktacie akcesyjnym dowodzą, że wynegocjowaliśmy najlepsze zabezpieczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Uzyskano okres przejściowy 5 lat na zakup tzw. drugiego domu, 12 lat od uzyskania członkostwa w Unii na zakup nieruchomości rolnych i leśnych, z wyjątkiem rolników osiedlonych w Polsce i prowadzących działalność na zasadach samozatrudnienia oraz dzierżawiących nieruchomości przez okres 3 lat na terenach południowo-wschodnich i 7 lat na terenach województw północno-zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#JanSztwiertnia">Uzupełnienie ochrony gruntów rolnych dodatkowo przez ustawę o ustroju rolnym, poprzez wymóg m.in. odpowiednich kwalifikacji, samozatrudnienia, miejsca zamieszkania, wielkości gospodarstw rolnych, właściwie zabezpieczy racjonalny obrót ziemią.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#JanSztwiertnia">W obszarze: polityka konkurencji wprowadzono do traktatu rozwiązania kompromisowe, pozwalające z jednej strony w maksymalnym stopniu uwzględnić prawa nabyte przedsiębiorstw w specjalnych strefach ekonomicznych oraz potrzeby dostosowania do standardów ochrony środowiska, a z drugiej zapewnić niezakłócone funkcjonowanie konkurencji na jednolitym rynku. W odniesieniu do specjalnych stref ekonomicznych uwzględniono okresy przejściowe dotyczące małych i średnich przedsiębiorstw - odpowiednio do 2011 r. i 2010 r. Uzyskano zgodę na odpowiedni pułap, 75% i 50% pomocy publicznej kosztów inwestycji oraz 30% pomocy dla przedsiębiorstw sektora motoryzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#JanSztwiertnia">Jednym z obszarów budzących najwięcej kontrowersji to obszar rolnictwa. Podczas negocjacji Polska dążyła do znalezienia rozwiązań pozwalających na objęcie polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich pełnym instrumentem Wspólnej Polityki Rolnej, tj. wsparciem cenowym, dochodowym i strukturalnym, z możliwością korzystania z płatności bezpośrednich. Oceniając wynegocjowane wielkości dopłat bezpośrednich w wysokości 55% w 2004 r., 60% w 2005 r. i 65% w 2006 r., z możliwością dalszego ich zwiększania o 5%, aż do 100%, należy pamiętać, że pierwotnie agenda berlińska, czyli budżet ustalony w 1999 r. w Berlinie, nie przewidywała w ogóle dopłat bezpośrednich dla rolników nowo wstępujących państw. Można mieć tutaj zarzuty, że podane dopłaty nie są w całości z funduszy Unii Europejskiej, a muszą być uzupełniane z budżetu krajowego. Takie rozwiązanie, mimo że w części obciąża nasz budżet, pozwoli jednak naszym rolnikom na to, by byli konkurencyjni na unijnym rynku. Polska ponadto utrzyma większość dotychczas stosowanych form pomocy państwa dla sektora rolnego, wycofując jedynie te, które będą finansowane w ramach pomocy planu rozwoju wsi i rolnictwa ze środków Wspólnej Polityki Rolnej.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#JanSztwiertnia">Do istotnych zapisów w traktacie należy również zaliczyć limity produkcyjne mleka, cukru, izoglukozy, skrobi ziemniaczanej, suszu paszowego i surowca tytoniowego. Wielkość przyznanych limitów decyduje bowiem o skali wykorzystania istniejącego w Polsce potencjału produkcyjnego, utrzymania miejsc pracy oraz źródeł dochodów w rolnictwie. Przyznane limity nie w pełni nas satysfakcjonują, lecz z drugiej strony należy stwierdzić, że nie ograniczą naszej produkcji, a w wielu kierunkach stwarzają możliwość rozwoju. Najbardziej kontrowersyjny limit skupu mleka, zapisany w traktacie w wysokościach: kwota krajowa - 9380 tys. ton, kwota hurtowa - 8500 tys. ton, kwota sprzedaży bezpośredniej - 464 tys. ton, rezerwa restrukturyzacyjna - 416 tys. ton, pozwolą w pełni na wzrost skupu mleka, który dzisiaj wynosi ok. 7 mln ton i jest obawa, czy przyznany limit w najbliższych latach zostanie wykorzystany. Można mieć zastrzeżenie do niskiego plonu referencyjnego, 3 tony z 1 ha, do limitu suszu, bo jak niektórzy podnoszą, kiedyś produkowaliśmy go kilkakrotnie więcej. Ale, proszę państwa, taki jest dzisiaj stan naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#JanSztwiertnia">Środki, które trafią na wieś w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, poprawią w pierwszej kolejności sytuację polskich rolników, ponadto stworzą realne szanse rozwoju restrukturyzacji polskiej wsi i rolnictwa. Środki, chociaż jak już wspomniałem, w niepełnych wysokościach w płatnościach bezpośrednich, stworzą jednak jedyną od wielu lat możliwość restrukturyzacji i rozwoju wsi. Nie ma dzisiaj żadnej innej alternatywnej możliwości poprawy materialnej czy rozwoju wsi poza Wspólną Polityką Rolną, w tym także finansowaniem tych zmian ze środków unijnych.</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#JanSztwiertnia">Należy sobie zdać sprawę z tego, że pierwsze lata po akcesji będą wymagały dużego wysiłku organizacyjnego w celu pełnego wykorzystania środków finansowych, jakie przeznaczone są na rozwój wsi, szczególnie drugiego filaru.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#JanSztwiertnia">W zakresie finansów i budżetu główny cel negocjacyjny został osiągnięty. Uzyskane warunki udziału Polski w tworzeniu i wykorzystywaniu budżetu Unii Europejskiej oznaczają, że od momentu akcesji Polska będzie otrzymywała więcej pieniędzy, niż będą wynosić jej wpłaty. Tylko w latach 2004–2006 Polska może otrzymać ok. 12 mln euro, tj. dwukrotnie więcej, niż wpłacimy. W następnych latach będą to środki corocznie ok. 8 mld euro. I to od nas zależy, czy środki te potrafimy odpowiednio skonsumować poprzez właściwą organizację i realizację inwestycji. Mimo że uzyskaliśmy kilkakrotnie większe środki, niż przyjdzie nam wpłacać do unijnego budżetu, powstaje problem zabezpieczenia środków finansowych w naszym budżecie nie tylko na płacenie składki do kasy Unii, ale również na dofinansowanie zadań inwestycyjnych realizowanych przy pomocy unijnych środków. Przed takim zadaniem staną również samorządy, którym stworzy się możliwość realizowania inwestycji z zakresu infrastruktury, ochrony środowiska przy pomocy środków unijnych; jednak zgodnie z obowiązującymi zasadami należy mieć 25% wkładu własnego. Stąd przy niezbędnej reformie finansów publicznych należy również brać pod uwagę konieczność zwiększenia dochodów samorządów. Jak widać, czeka nas po wejściu do Unii duży wysiłek finansowy, dający jednak duży wzrost inwestycji, których nie bylibyśmy w stanie zrealizować bez środków Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#JanSztwiertnia">Wysoki Sejmie! Rezultat osiągnięty przez Polskę w rokowaniach o członkostwo w Unii Europejskiej należy ocenić całościowo. Warunki, na jakich wstąpimy do Unii, pozwolą przede wszystkim na rozwój gospodarczy naszego kraju. Nie oznacza to, że nasze problemy znikną, kiedy wstąpimy do Unii Europejskiej. Członkostwo jest szansą, którą winniśmy i możemy wykorzystać. Uzyskane okresy przejściowe pozwolą na znacznie łatwiejsze wprowadzenie niezbędnych dostosowań do standardów Unii Europejskiej. Nakłady dostosowawcze będzie można finansować z unijnych funduszy strukturalnych. Osiągnięte przez Polskę warunki wstąpienia do Unii Europejskiej, mierzone liczbą oraz zakresem otrzymanych okresów przejściowych, są najlepsze spośród warunków wszystkich krajów kandydujących do członkostwa. Przystępując do Unii Europejskiej, Polska zyskuje znaczne wzmocnienie swojej pozycji politycznej i gospodarczej oraz możliwość bezpośredniego wpływu na kształtowanie wspólnotowych polityk. Objęcie całego terytorium Polski pomocą strukturalną przyniesie istotny wzrost możliwości rozbudowy infrastruktury oraz likwidacji wieloletnich zapóźnień rozwojowych na szczeblu regionalnym i lokalnym. Osiągnięte rezultaty negocjacyjne dają Polsce możliwość rozwoju gospodarczego, postępu cywilizacyjnego, nieskrępowanego dostępu do nauki, kultury państw członkowskich Unii Europejskiej. To, czy my tę szansę wykorzystamy i jak, zależeć będzie od nas samych.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#JanSztwiertnia">Wysoki Sejmie! Unia Pracy, mając na uwadze przede wszystkim dobro naszego państwa, jego obywateli, przyszłych pokoleń, jednoznacznie opowiada się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Osiągnięte rezultaty negocjacyjne ujęte w Traktacie akcesyjnym dają Polsce ogromne możliwości. Wykorzystanie perspektyw, jakie otwierają się przed naszym krajem, jest kolejnym zadaniem na drodze integracji europejskiej, ale również zobowiązaniem, z którego będą nas rozliczać przyszłe pokolenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Artura Balazsa występującego w imieniu Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ArturBalazs">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to kolejna odsłona dyskusji o wejściu Polski do Unii Europejskiej, budząca różne namiętności, w której padają argumenty z jednej i z drugiej strony. Chciałbym powiedzieć tak. Zwracam się przede wszystkim do przeciwników wejścia do Unii, bo po tej stronie nie chodzi o warunki, a bardziej o to, że Polska w ogóle w Unii nie powinna się znaleźć: Szkoda, że nie mówicie, gdzie powinna być. Gdzie jest miejsce Polski? Jak nie w Unii, to gdzie?</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nad Wisłą.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ArturBalazs">W jakim miejscu Polska powinna być? Nigdy w żadnym momencie w trakcie tej dyskusji nie została złożona oferta alternatywna.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To nieprawda, była wielokrotnie.)</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#ArturBalazs">Jeśli chodzi o Traktat akcesyjny, dzisiaj dyskutujemy w parlamencie. Przez najbliższe dwa miesiące będzie się nad nim dyskutować w społeczeństwie, w każdym domu, na wsi, w mieście, i będzie się dyskutować o jego i dobrych, i złych stronach, bo takie rzeczywiście są. Bardzo ważna jest rzetelność tej dyskusji w sprawie Traktatu europejskiego. We wszystkich opiniach, jakie tutaj dzisiaj padały, odnoszono się do kwestii obrotu ziemią, do namiętności, jakie budzi ta sprawa. Nie było jednoznacznego stanowiska rządu i interpretacji traktatu w kwestii, do kiedy możemy regulować prawnie po swojej stronie sprawę obrotu ziemią. A przecież ta kwestia w traktacie jest wyraźnie zapisana, zacytuję to zdanie: „W żadnym przypadku obywatele państw członkowskich lub osoby prawne utworzone zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego nie mogą być traktowani w sposób mniej korzystny w zakresie nabywania nieruchomości rolnych i leśnych niż w dniu podpisania traktatu”. To jest odpowiedź na tę wątpliwość, do kiedy. Rzeczywiście sprawy regulacji prawnych muszą zapaść do 16 kwietnia. Jeżeli one w tym czasie nie domkną się, nie zostaną rozstrzygnięte, to wszystko to, co jest niekorzystne w traktacie, a w sprawie obrotu ziemią jest wiele zapisów, które są jednak niekorzystne, i, jak powiedziałem, trzeba otwarcie o tym mówić - dotyczy to zwłaszcza legalizacji umów dzierżawnych i przeniesienia z tych umów prawa pierwokupu nie tylko w przypadku dzierżawienia przez osoby fizyczne, ale również przez osoby prawne - bo może to powodować istotny wykup ziemi przez obcokrajowców na terenach po byłych PGR. Tak trzeba powiedzieć otwarcie, bo taka jest prawda w tej sprawie. To nie są dziesiątki hektarów, to nie są setki hektarów, to mogą być miliony hektarów. Taka jest sytuacja i trzeba o tym pamiętać. Jeżeli w tej chwili nie nastąpią zabezpieczenia w tym zakresie, to rzeczywiście bardzo wielu mieszkańców, nie tylko wsi, będzie miało wątpliwość w tej sprawie i będzie się zastanawiało, jak głosować.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#ArturBalazs">Zapisy traktatu są wyjątkowo niekorzystne i one pozostawiają, nawet w przypadku tych umów dzierżawnych, dowolność interpretacji. Jest użyte w tym zapisie dotyczącym pkt. 2 słowo „retroaktywne”, odnoszące się do umów dzierżawnych - a więc chodzi o działanie wstecz interpretacji tej umowy i potwierdzenie jej tylko przez oświadczenie ustne świadków. Tak jak mówię, to powoduje otwarcie rynku ziemi na bardzo dużą skalę w momencie wejścia do Unii, a oprócz tego zapis końcowy mówi też o tym, że już po 3 latach Unia może zdecydować o skróceniu lub zakończeniu okresu przejściowego wymienionego w akapicie pierwszym, a więc w tym, który mówi o tych 12 latach. Tak że ta kwestia nie może być obojętna i rzeczywiście wokół tej kwestii według mnie debata europejska będzie się toczyła. Ważne jest zabezpieczenie prawne dotyczące umowy o obrocie ziemią. W tej sprawie potrzebny jest kompromis również ze strony SLD, żeby ramy prawne stworzyły pewne ograniczenia. Z tej trybuny wielokrotnie Jarosław Kalinowski mówił o tym, że w sprawie obrotu ziemią Polska odniosła wielki sukces. Jak czytam artykuły traktatu dotyczące obrotu ziemią, to nie mogę się tego doczytać, wręcz przeciwnie - wydaje mi się, że w tej sprawie ponieśliśmy tak naprawdę klęskę.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#ArturBalazs"> To jest bardzo duży problem. Może dojść do sytuacji, w której rolnicy w celu upełnorolnienia i powiększenia swoich gospodarstw będą zabiegali o zakup ziemi od obcokrajowców. Do takich sytuacji może dojść, bo oczywiście obcokrajowcy bardzo szybko po podpisaniu traktatu, po nabyciu prawa pierwokupu będą zabiegali o wykup tych wielkich obszarów, nieraz po kilka tysięcy hektarów, nie dając żadnych szans rolnikom. Zdecyduje o tym, po pierwsze, duży ruch związany z ceną ziemi, która stanie się barierą dla rolników, a po drugie, zmiana podmiotowości i jakby potrzeba zabiegania o zakup u obcokrajowców. Taki scenariusz jest możliwy i trzeba go brać dzisiaj pod uwagę. I to jest rzeczywiście ostatni moment, żeby w parlamencie w tej sprawie znaleźć kompromis. To może ważyć na referendum, to naprawdę może ważyć na referendum - mówię przede wszystkim do tych, którzy dobrze życzą wynikowi referendum, chcą, żeby on był pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Oczywiście, to jest bardzo ważne.)</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#ArturBalazs">Odnosząc się do dyskutowanego w ostatnich dniach art. 23, powiem tak - w tej sprawie nie żywię specjalnych obaw, wręcz przeciwnie, wydaje mi się, że każdy element zmiany Wspólnej Polityki Rolnej to powiększenie szans na konkurencję. Mamy ten 10-letni okres dochodzenia do pełnych dopłat bezpośrednich, każdy element redukcji tych dopłat po stronie Unii i przesunięcie ich w inne obszary to szansa na szybszą konkurencję. Tego bym się nie obawiał, to jest obligatoryjne w każdej sytuacji i według mnie tak naprawdę tylko to będzie wyrównywać nasze prawa i nasze szanse.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#ArturBalazs">Dzisiaj też warto pytać przede wszystkim o to, jaka Polska w Unii Europejskiej, czy Polska mocna, czy mocne członkostwo, czy odwaga w zabieganiu o interesy narodowe, czy odwaga mówienia o tych interesach. Jaka rola Unii w świecie, czy przywództwo Unii w świecie, czy przywrócenie tego przywództwa, które tak poważnie zostało nadwątlone, czy Unia podzielona, rozdarta, bez wspólnej polityki zagranicznej, skłócona z układem transatlantyckim. Nad tym przede wszystkim trzeba się zastanawiać, ale dla Polski nie ma alternatywy, szansą dla Polski jest obecność w Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#TomaszNałęcz">O zabranie głosu poprosił podsekretarz stanu, pełnomocnik rządu do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej pan minister Jan Truszczyński.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanTruszczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmuszony jestem odnieść się do paru stwierdzeń, które padły przed chwilą z tej trybuny, stwierdzeń wypowiedzianych przez pana posła Artura Balazsa i dotyczących warunków nabywania nieruchomości i obrotu ziemią. Otóż chcę stwierdzić, że nie jest prawdą, jakoby rząd RP w tej sprawie nie zajmował stanowiska. Rząd RP w czasie niedawnej sesji plenarnej Sejmu stwierdzał ustami ministra Cimoszewicza - a później ja miałem okazję na ten temat się wypowiedzieć - iż data podpisania traktatu akcesyjnego nie jest datą graniczną ani nie ma żadnego odniesienia do omawianej w Wysokiej Izbie ustawy o ustroju rolnym. Jasne i jednoznaczne stwierdzenia. Rząd zatem zajmował w tej sprawie stanowisko i to stanowisko oczywiście podtrzymuje. Rzeczą ważną jest, aby ustawa o ustroju rolnym została oczywiście uchwalona - dobra i w optymalnym terminie - natomiast data 16 kwietnia nie miała i nie ma z punktu widzenia terminu uchwalania tej ustawy żadnego znaczenia i nie ma żadnego związku.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JanTruszczyński">Co do zapisów traktatowych dotyczących warunków obrotu nieruchomościami, chciałbym stwierdzić, że w zapisach traktatowych, panie pośle, nie ma czegoś takiego jak prawo pierwokupu. Zapisy traktatowe odnoszące się do dzierżawców - i o tym pan z pewnością doskonale wie, ponieważ sprawa ta nie po raz pierwszy i nie po raz dziesiąty jest omawiana również w parlamencie - biorą się z faktu, iż rząd polski w negocjacjach musiał stworzyć dodatkowe warunki ograniczające postulaty 15 krajów członkowskich, aby rolnicy indywidualni, obywatele tych 15 krajów członkowskich, którzy będą chcieli osiedlić się w Polsce i uprawiać osobiście ziemię, mogli robić to od dnia naszego przystąpienia do Unii bez żadnych dodatkowych warunków i by podlegali wyłącznie takim procedurom i takim prawom, jakim podlegają obecnie obywatele polscy. Jak pan poseł doskonale wie i jak Wysoka Izba wie również, to, co zostało wynegocjowane, oznacza konieczność osobistego uprawiania ziemi w charakterze dzierżawcy przez okres minimum 3 lat w wymienionych w traktacie województwach i przez okres 7 lat w wymienionych w traktacie innych województwach, który to okres musi poprzedzać nabycie prawa do zakupu nieruchomości, którą się dzierżawi, bez konieczności ubiegania się o zezwolenie ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz zgodę ministra rolnictwa i rozwoju wsi. I to jest jedyny element, który różni takich dzierżawców, jeśli będą, od innych, którzy chcieliby nabywać grunty rolne w Polsce, ale przecież nie oznacza on ani prawa pierwokupu, ani nie oznacza obowiązku sprzedania temu, kto chce nabyć dzierżawione przez siebie grunty - po prostu i wyłącznie usuwa konieczność uzyskiwania zezwolenia administracyjnego. Jedyna to jest rzecz zatem.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JanTruszczyński">Co do ryzyka, jakie miałoby stanowić uprawnienie do przekształcania stron umowy dzierżawy z osób prawnych na osoby fizyczne, pan poseł - i wszyscy inni, którzy zajmowali się tą kwestią w ubiegłym roku - doskonale wie, że przyczyną tego zapisu traktatowego jest fakt, iż obywatele państw innych niż Polska do końca 2001 r., jeżeli chcieli stać się podmiotem dzierżawiącym ziemię rolną w Polsce, mogli to robić wyłącznie w formie spółek prawa handlowego. Nie było żadnych innych możliwości. Osoba fizyczna, rolnik indywidualny nie mógł jako obywatel niemiecki, holenderski czy hiszpański wejść w umowę dzierżawy, stać się stroną umowy dzierżawy, a ponieważ było konieczne uwzględnienie praw nabytych tych, którzy formalnie będąc osobami prawnymi, de facto mogli stanowić gospodarstwo rodzinne, będąc przykładowo jednoosobową spółką prawa handlowego, musieliśmy uwzględnić fakty i musieliśmy doprowadzić do kompromisowego rozwiązania negocjacyjnego uznającego tę, jak pan poseł doskonale wie, bardzo wąską i niewielką liczbę podmiotów dzierżawiących już ziemię w Polsce. Do tej pory nie jest znany nikomu w tej sali ani, myślę, nikomu w administracji rządowej jeden choćby przypadek, w którym osoba prawna, będąca de facto osobą fizyczną, podjęłaby jakiekolwiek starania o przekształcenie umowy dzierżawy i przekształcenie się z osoby prawnej w osobę fizyczną, wykorzystując zapisy zawarte w traktacie. Ryzyko zatem odmalowane tutaj przez pana posła wydaje mi się być zerowe, a jeśli więcej niż zerowe, to niezwykle małe.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#JanTruszczyński">Trudno zatem mówić, że Polska poniosła w tej sprawie klęskę, wręcz odwrotnie, Polska wynegocjowała racjonalne i optymalne warunki stanowiące wystarczające zabezpieczenie dla rolników polskich w sprawach związanych z obrotem ziemią.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Balazs?</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#TomaszNałęcz">Czy pan minister Truszczyński przekręcił pana wypowiedź?</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Balazs: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#TomaszNałęcz">Bo tryb sprostowania nie dotyczy trybu polemiki, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#ArturBalazs">Panie Marszałku! Ja myślę, że pan minister powinien mówić prawdę przede wszystkim i na tym rzecz polega.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#ArturBalazs">Ja, panie marszałku, zacytowałem z Traktatu europejskiego pkt 2 z tego obszaru dotyczącego swobodnego przepływu kapitału i jeszcze raz go zacytuję. Pan minister mówił, że tu nie ma żadnego problemu. Ale nie wiem, czy pan minister może nie słuchał tego akapitu: „W żadnym przypadku obywatele państw członkowskich lub osoby prawne utworzone zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego nie mogą być traktowane w sposób mniej korzystny w zakresie nabywania nieruchomości rolnych i leśnych niż w dniu podpisywania traktatu o przystąpieniu”. A więc data traktatu - ja, panie ministrze, cytuję traktat. Pan się do tego akapitu nie odniósł. Według mnie ten akapit świadczy o tym, że każde rozwiązanie, które pogarsza warunki nabycia po stronie obywateli Unii, będzie powodowało odstąpienie od traktatu. Taka jest moja interpretacja tego przepisu i wydaje mi się, że trudno jest z tym dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#ArturBalazs">Natomiast co do tych elementów pozostałych, to pan mówił, że nigdzie nie jest zapisane w traktacie prawo pierwokupu, ale ono jest zapisane w polskim prawie i jeżeli to prawo w momencie wejścia do Unii dotyczy wszystkich, to ono przenosi się również na obywateli innych państw lub instytucje i spółki. I w tym zakresie po trzech latach dzierżawienia przysługuje prawo pierwokupu, i taka ziemia nie jest wystawiana na przetarg otwarty, a kupuje się ją z tytułu pierwokupu. Według mojej oceny i mojej wiedzy, która, myślę, jest nieco większa od pana wiedzy w tym akurat zakresie, dotyczy to około miliona hektarów, a może więcej. To takie zagrożenie, o którym mówię.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#TomaszNałęcz">Pan minister Jan Truszczyński, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanTruszczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chciałbym oczywiście, aby to przekształciło się w dialog między panem posłem Balazsem a mną w sprawie jednego tylko z elementów aktu o warunkach przystąpienia i jego załącznika 12, ale, panie pośle, pan pozwolił sobie zacytować jedynie fragment akapitu a nie cały akapit, ponieważ pan zapomniał najwyraźniej o tym, że drugą część tego akapitu poprzedza część pierwsza, która mówi o uprawnieniu Polski do utrzymywania przez okres 12 lat po przystąpieniu aktualnych warunków nabywania nieruchomości rolnych i leśnych wynikających z ustawy z 1920 r. z późniejszymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanTruszczyński">Wielokrotnie już w dialogu z Wysoką Izbą przedstawiciele administracji, przedstawiciele rządu wskazywali, że ów zapis traktatowy musi być interpretowany nie w sposób wyizolowany, a w powiązaniu z tym, co również stanowi integralną część naszego wchodzenia do Unii Europejskiej, czyli z Traktatem o Wspólnotach Europejskich, z innymi aktami prawa pierwotnego wspólnotowego oraz z wolą stron, jaka została wyrażona w trakcie negocjacji akcesyjnych i która znajduje odzwierciedlenie w dokumentach, takich jak stanowiska negocjacyjne stron i takim, jak zapis zamknięcia negocjacji w obszarze negocjacyjnym: Swobodny przepływ kapitału. Nie będę tego przytaczał, ponieważ cytaty ze wszystkich tych dokumentów były już Wysokiej Izbie przytaczane i zabierałbym państwu niepotrzebnie czas. Chcę jednak powiedzieć jeszcze raz, że interpretowanie drugiej części akapitu dotyczącego ograniczeń w nabywaniu nieruchomości rolnych i leśnych przez obywateli innych państw członkowskich w oderwaniu od pierwszej części owego akapitu, w oderwaniu od innych postanowień prawa pierwotnego wspólnot europejskich Unii Europejskiej oraz w oderwaniu od przebiegu i wyniku negocjacji uwiecznionego, że się tak wyrażę, w dokumentach z negocjacji i w dokumencie zamknięcia negocjacji, jest interpretacją koślawą, niepełną, a przez to nieprawdziwą. A w związku z tym data 16 kwietnia nie ma żadnego odniesienia do debatowanej w Wysokiej Izbie ustawy o ustroju rolnym.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Balazs, nie udzielam panu głosu.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, proszę mnie nie zmuszać do tego, żebym stosował regulamin.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Poseł Artur Balazs: Panie marszałku, ta dyskusja jest zbyt ważna.)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#TomaszNałęcz">Nie, nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Poseł Artur Balazs: Przestrzegam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, nie udzieliłem panu głosu. Tryb sprostowania dotyczy mylnie przytoczonej wypowiedzi posła. Bardzo czujnie śledziłem wypowiedź pana ministra, nie przytaczał w ogóle pana wypowiedzi, tylko objaśniał zapis traktatowy, który pan subiektywnie zinterpretował.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Poseł Artur Balazs: Panie marszałku, to jest pana ocena.)</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego występującego w imieniu Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Akurat jest to okres szczególny dla mnie, bo przeżywam odrobinę satysfakcji, gdyż wczoraj podczas drugiego czytania ustawy o nieruchomościach rolnych, o ustroju rolnym w zasadzie, moje koncepcje, które swego czasu przedłożyłem, dotyczące gospodarstwa rodzinnego zostały zaakceptowane przez byłe moje stronnictwo, Polskie Stronnictwo Ludowe. Dzisiaj jeden z przemawiających, też były członek Polskiego Stronnictwa Ludowego, a dzisiaj przedstawiciel Ligi Polskich Rodzin, wypowiedział się, że jest taki tutaj na tej sali, który potrafi dobrze liczyć. Jest to dla mnie satysfakcjonujące, dlatego że te czasy najprawdopodobniej by się nie powtórzyły, jeśli chodzi o poziom dochodowości, gdybyśmy nie podjęli decyzji o przystąpieniu do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#RomanJagieliński">Mówiłem i jeszcze raz przytoczę, że lata 1996–1997 to na pewno inna kondycja polskiego rolnictwa. Ona tylko, niestety, została osłabiona, a wręcz zaniedbana przez ostatnie lata. Jeśli byśmy patrzyli tylko na ten jeden obszar z punktu widzenia naszego Traktatu akcesyjnego, to moje wyliczenia jednak wskazują na korzyści. Nie są one tylko pochodną wyliczeń matematycznych, one są także pochodną wyliczenia politycznego, wyrachowania politycznego. Bo, niestety, ten obszar związany ze wsią, rolnictwem podlega ciągle peregrynacji politycznej. Na czym to polega? Oczywiście każdy chce wygrać, w związku z tym naszym rolnikom ciągle się przedstawia inne obrazy polskiego rolnictwa. Nie te racjonalne, w jaki sposób winniśmy się rozwijać, tylko te irracjonalne, co by było, gdyby to i to ugrupowanie polityczne wygrało. Wspólna Polityka Rolna stworzy takie warunki, że będzie to już poza gestią polityczną. Wtedy będziemy musieli się wykazać uczciwą pracą, pozytywistyczną pracą na rzecz rolników, żeby im pokazać, w jaki sposób te warunki mogą wykorzystać, żeby w ich kieszeniach i na ich kontach było zdecydowanie więcej. Pozostajemy nieraz w takim przekonaniu, że jesteśmy wybrańcami, że jeśli my powiemy „nie”, to Europa będzie klęczeć przy granicy zachodniej, żeby Polska kiedyś wypowiedziała się na „tak”. Znam polskie społeczeństwo, i to, które ma bardzo dużo obaw i wiąże te obawy... Na pewno w wielu ludziach do momentu referendum akcesyjnego nie zostaną one rozstrzygnięte. Znam jednak też społeczeństwo zachodnioeuropejskie. I nie myślmy o tym, że jeśli tak wspaniały wynik uzyskaliśmy podczas głosowania w Radzie Europy, to świadczy o tym, że wszyscy obywatele zachodniej Europy, Unii Europejskiej są za przyjęciem Polski do Unii Europejskiej. Oni też mają obawy. Wiedzą o tym, że uzyskali wysoki status materialny, wyższy od statusu Polski i wyższy od statusu tych 9 krajów, które razem z Polską przystępują do Unii Europejskiej. I wiedzą, że może się zdarzyć coś takiego nadzwyczajnego, że po poszerzeniu oni z tego statusu materialnego będą musieli w części ustąpić. Jeśli więc takie jest przekonanie po tamtej stronie, jeśli ten status materialny tamtych państw, tamtych narodów, obywateli jest zdecydowanie wyższy, to dziwię się ciągłemu przytaczaniu tych słów, że Polska może tylko stracić, a nie zyskać, tym bardziej że wyliczenia, nawet te budżetowe, wskazują na to, że my zyskujemy.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#RomanJagieliński">Jeśli chodzi o kwestię przede mną poruszaną, zabezpieczenia interesu polskich rolników, żeby polską ziemię mogli uprawiać, to przecież nie możemy odnosić się tylko do ostatnich tygodni i do zapisów w traktacie. Przecież o tych niebezpieczeństwach wiedzieliśmy i 5 lat temu, i 3 lata temu, i teraz. Jeśli mówimy, że ustawa, nad którą dzisiaj za kilkanaście minut będziemy głosować, winna być wcześniej uchwalona, to przecież były rządy Jerzego Buzka; przez 4 lata w tym zakresie niewiele zrobiono. Z żalem też stwierdzam, że ponad rok trzeba było czekać na zakończenie prac nad tym projektem ustawy, żeby w dniu dzisiejszym nad nią głosować.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#RomanJagieliński">Myślę, że jest to też wymiar publiczny. Przecież jeśli tę ustawę dzisiaj uchwalimy w Sejmie, nawet jeśli ona pójdzie jeszcze do Senatu i prezydent za jakiś czas dopiero będzie ją podpisywał, to przecież społeczności zachodnioeuropejskie dowiedzą się o tym, że my to dzisiaj uchwaliliśmy i przyjmą to jako wymiar naszego działania na rzecz ochrony interesu polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#RomanJagieliński">Patrzę na to również z punktu widzenia ekonomicznego, żebyśmy do czegoś takiego nie doprowadzili, że z tej miłości do polskich rolników stworzymy im takie warunki egzystencji, że nawet sami tej ziemi nie będą chcieli uprawiać, dlatego że będzie tak niska dochodowość, że tych gospodarstw nie będziemy mogli wycenić, dlatego że nie będzie na nie popytu. Przecież to dzisiaj występuje. Są banki, które wyceniają polską ziemię, dobrze uprawianą, na poziomie 1 tys. za hektar jako zabezpieczenie hipoteczne. Nawet jeśli weźmiemy to maksimum proponowane przez Polskie Stronnictwo Ludowe (300 hektarów na gospodarstwo rodzinne), to byłoby za tę ziemię 300 tys. zł. Jeśli trzeba 2- czy 3-krotnie zabezpieczać w banku kredyt, to maksymalnie taki rolnik może dostać 100–150 tys. kredytu. Przy tym poziomie cen środków technicznych to przecież nie jest to kredyt, który pozwoli ruszyć.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#RomanJagieliński">Jeśli wobec tego popatrzymy na to, że w końcu ten rynek musi istnieć, że czekamy na to, żeby nie tylko brać pieniądze w postaci dopłat wyrównawczych czy innych środków w ramach środków wsparcia socjalnego czy też funduszy strukturalnych, ale czekamy też na zasilanie zewnętrzne w polskim rolnictwie - bo do rozwoju i tworzenia konkurencyjności naszych gospodarstw ten środek jest bardzo potrzebny - to te nasze gospodarstwa muszą wreszcie nabrać określonej wartości, takiej, jak nad Jeziorem Bodeńskim czy w centrum Holandii. Wtedy moglibyśmy na to gospodarstwo wziąć naprawdę kredyt, który w ciągu jednego roku stworzy inne uwarunkowania techniczne dla właściciela i odciąży go w bardzo trudnej, ciężkiej fizycznej pracy, a przestawi go na układ bardzo technicznej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#RomanJagieliński">Oczywiście jest też to zagrożenie związane z przepływem siły roboczej, ale przecież musimy dzisiaj zwrócić uwagę też na fakt, że są w Polsce miejsca pracy już opłacane na takim samym poziomie jak w Unii Europejskiej. Już wysokiej klasy specjaliści nie zawsze szukają pracy za granicą, bo są bardzo dobrze opłacani tutaj w Polsce. Jeśli mamy to zagrożenie, że nie chcą nas tam wpuścić do pracy, do Niemiec, bo jest okres przejściowy 7 lat, czy do Austrii, to z drugiej strony na propozycje, które z tamtej strony uzyskujemy, możliwości podjęcia pracy dla informatyków czy dla polskich pielęgniarek, zapotrzebowania niemieckiego nie jesteśmy w stanie zaspokoić.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#RomanJagieliński">Jeszcze bardzo osobista refleksja odnośnie do tej ziemi poniemieckiej, bo i w dniu wczorajszym ten fakt się przewijał, i dzisiaj był podnoszony. Ja tego tematu nie podnosiłem, ale dzisiaj chcę Wysoką Izbę poinformować, że większość mojego gospodarstwa jest na gruntach poniemieckich, w centralnej Polsce. Sąsiednia wieś Świniokierz Włościański do 1945 r. była tak zasiedlona, że tylko jeden właściciel był polski, reszta pochodzenia niemieckiego. Nie mam obawy, że przyjadą byli właściciele, że wykupią, że mój akt notarialny będzie podważony jako akt własności. Jestem i będę, dlatego że prawo mi to gwarantuje. Nie stwarzajmy więc takiego wrażenia, że na ziemie zachodnie przyjadą Niemcy i odbiorą grunty na zasadzie zapisów własności sprzed 1939 r. Decyzją państwa w 1972 r. zostaliśmy uwłaszczeni i wszyscy mamy wpisane stany posiadania w księgi hipoteczne. I to jest prawda. Jeśli rolnik, który mnie dzisiaj słyszy, ma inne zapisy prawne, zgłosi się przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego, uznam, że to jest nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Poselskie Partii Ludowo-Demokratycznej będzie głosować za przyjęciem informacji rządu w sprawie Traktatu akcesyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Wacława Klukowskiego występującego w imieniu Koła Poselskiego Polski Blok Ludowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WacławKlukowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt i przyjemność w imieniu Koła Parlamentarnego Polskiego Bloku Ludowego przedstawić opinię na temat informacji w sprawie traktatu dotyczącego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. To, o czym mówimy, Traktat akcesyjny, to około 6 tys. stron, 12 kg zadrukowanego papieru, którego treść ma stanowić o przyszłości nas i naszych przyszłych pokoleń. Co myśli przeciętny obywatel, widząc taką stertę zadrukowanego papieru. Większe to i cięższe niż „Trylogia” Sienkiewicza, którą większość z nas przeczytała. Tego dzieła, będącego wykwitem pracy urzędników Unii Europejskiej i 10 państw kandydackich, nie da się czytać tak jak prozy Sienkiewicza. Tego dzieła przeciętny obywatel - jestem o tym przekonany - na pewno nie strawi. Jeżeli założymy, że go nie strawi, to co ma zrobić? Przeciętny obywatel musi więc zaufać nam. A czy zaufa? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie, bo i my, euroentuzjaści, i my, eurosceptycy, używamy dokładnie tych samych argumentów, tylko akcenty rozkładamy tak, że stajemy po przeciwnych stronach barykady. Barykada, którą powinniśmy zdobywać razem lub razem burzyć, dzieli społeczeństwo. Dzielimy społeczeństwo bardzo często dla małych, koniunkturalnych, politycznych interesów. Nasza polityczna odpowiedzialność zobowiązuje nas do mówienia prawdy; trudnej, bolesnej, ale prawdy. Nie oszukujemy, przedstawiając wielkości dopłat ustalonych na szczycie w Kopenhadze, jakie otrzymają polscy rolnicy w latach 2004–2006, ale jeżeli chodzi o dopłaty uzupełniające z naszego budżetu, to należy zadać pytanie: Czy na dzień dzisiejszy ministrowie tego rządu są w tym wypadku zgodni? Nie mówimy też - a jeżeli tak, to na pewno nie wszyscy - że nawet dopłaty ustalone nie stwarzają polskim rolnikom równoprawnych warunków konkurowania z rolnikami z Unii Europejskiej. Aby przedstawić problem rolnictwa, trzeba przeprowadzić głębszą analizę zysków i kosztów. Szkoda, że mówimy o dopłatach w formie zysku, a zapominamy o kosztach w formie utraty linii kredytów preferencyjnych, bonów paliwowych, obniżenia cen zbóż, które w Polsce stanowią obecnie ponad 70% produkcji rolnej, czy zbyt niskich limitach produkcyjnych i - co się z tym wiąże - nie mówimy, ilu rolników utraci swoje miejsca pracy i co w zamian oni uzyskają. Nie łudźmy młodzieży, że będzie mogła studiować na zagranicznych uniwersytetach, bo przecież jeżeli ma pieniądze, to i dziś może tam studiować. Porównajmy lepiej wskaźnik analfabetyzmu w krajach Unii i 10 państwach wstępujących. W Portugalii i Hiszpanii, które stawiamy za niedościgniony wzór i które chcemy doścignąć w przyszłej Unii Europejskiej pod względem gospodarczym, ten wskaźnik waha się w granicach 20%. Śmiem twierdzić, że w krajach wstępujących jest on o wiele niższy. Dziś tej samej młodzieży nie stać na studiowanie w kraju, kiedy może mieszkać kątem u znajomych czy najbliższej rodziny. Polski Blok Ludowy uważa, iż za wszelką cenę powinniśmy polskiej wykształconej młodzieży zapewnić takie warunki, by pracowała w przyszłości dla naszego kraju. Jaki bowiem jest sens w tym, by wyłożyć pieniądze na kształcenie i kształcić kadry dla przyszłej Unii Europejskiej? Mamienie pracą na Zachodzie też jest nieuprawnione przynajmniej w najbliższych latach, kiedy obowiązywać będą, po pierwsze, 7-letnie okresy przejściowe, a po drugie, wzrasta fala bezrobocia, z którą zmagają się kraje „piętnastki”.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WacławKlukowski">W ramach układu z Schengen uzyskamy natomiast pieniądze na uszczelnienie granicy wschodniej. Powiem inaczej: dostaniemy pieniądze, aby wybudować na wschodniej granicy mur. Co powiedzą ci po drugiej stronie muru? Śmiem twierdzić, iż nie powiedzą, że to Unia Europejska odgrodziła się od nas. Śmiem twierdzić, iż powiedzą, że to bracia Słowianie odgrodzili się od braci Słowian. Komu to służy? Jak wpłynie na nasze kontakty gospodarcze? Polski Blok Ludowy wyraża przekonanie, że na pewno nie przyczyni się to do rozwoju Rzeczypospolitej. Rozumiemy, że w gospodarce światowej następuje polaryzacja interesów, że tworzą się układy gospodarcze. Rozumiemy, że po drugiej stronie Atlantyku mamy potężną, wysokoefektywną amerykańską gospodarkę. Rozumiemy też to, że żadne z państw Europy w pojedynkę nie jest w stanie sprostać temu wyzwaniu. Ale jeżeli mamy tworzyć wspólny organizm europejski, to nie na zasadzie ustalenia trwałej nierówności gospodarczej poszczególnych państw wstępujących do Unii Europejskiej. Jesteśmy pełni obaw co do dalszego rozwoju naszego kraju. Widzimy brak tendencji spadkowych w kwestii bezrobocia i niezauważalny wzrost produktu krajowego brutto. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w najbliższych latach do sukcesu będziemy musieli zaliczyć w najlepszym razie stan zwany mianem stagnacji, bo brakuje wyobraźni, aby przewidzieć być może sytuację społeczną, kiedy po wejściu do Unii Europejskiej wskaźnik PKB zamiast rosnąć będzie spadał, a wskaźnik bezrobocia zamiast spadać, będzie rósł. Trudno dziś, tu i teraz, prowadzić merytoryczną dyskusję na temat traktatu, wszak wszystko już wynegocjowane, ustalone i wymaga tylko podpisu. Trudno w 5 minut omówić 6 tys. stron, aby nie mijać się z prawdą. Ograniczyłem się więc tylko do ogólnych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#WacławKlukowski">Dziś jako naród musimy uwierzyć tym, którzy mówią, że wszystko jest dobrze, tak dobrze, jak najlepiej się dało. Tym większa odpowiedzialność spoczywa na panu premierze i na was, panowie ministrowie. Chciałbym się mylić, chciałbym nie mieć racji, wyrażając swój sceptycyzm, bo jeżeli racja jest po stronie sceptyków, bo jeśli będzie źle, to ani ja, ani moje koło nie będziemy ogłaszać się prorokami klęski i triumfować, że to my mieliśmy rację, bo to będzie nasza wspólna przegrana, to będzie nasza wspólna klęska, tak jak wspólna będzie wygrana.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#WacławKlukowski">Za chwilę pełną parą ruszy kampania wyborcza na rzecz referendum. Jestem pełen obaw o jej jakość, a zwłaszcza o szczerość jej autorów, zarówno po stronie zwolenników, jak i sceptyków. Już dzisiaj daje się słyszeć zapewnienia o wyjątkowej rzetelności, o dostarczaniu rzetelnej informacji. I ci, którzy to mówią - proszę zwrócić uwagę - dodają zaraz jednym tchem: normalni ludzie, którzy są na „tak”, powinni wyjść na ulice i głośno powiedzieć „tak” dla Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#WacławKlukowski">Jednocześnie ci, którzy mówią o rzetelności, zaczynają dzielić społeczeństwo na tych normalnych, mówiących „tak”, i tych - w domyśle - nienormalnych, którzy powiedzą „nie”. Są i tacy, którzy na kilka dni przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego chcą wywołać w społeczeństwie wrażenie, że nadal negocjują, nadal walczą o lepszy jakoby układ. Naród wie, że kości już zostały rzucone. Nieprawdą jest też, jak głoszą ci, którzy uważaj, że jedyną prawdą jest ich prawda, bo Unia Europejska nie jest też siedliskiem zła i uosobieniem sodomy i gomory. Prawda jest o wiele bardziej banalna i - o dziwo - wszyscy na tej sali ją znamy. Unia Europejska to jest biznes, a w biznesie nie wolno poddawać się emocjom. Kto prowadzi biznes emocjonalnie, natychmiast bankrutuje. Nie doprowadźmy do bankructwa naszej ojczyzny. Jesteśmy narodem praktycznym, każdy obywatel, idąc do lokalu wyborczego, przemyśli sobie tylko wiadomy katalog zysków i strat i bez niczyjej podpowiedzi będzie potrafił ocenić, co jest dla niego dobre.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#WacławKlukowski">Wiele razy w historii jako naród dawaliśmy dowody racjonalnego myślenia. Dzisiejsza sytuacja nie jest niczym szczególnym, a jej przełomowość i waga nie jest ani większa, ani mniejsza od tych chwil, które w historii Polski miały już miejsce. Bezrobotnemu być może przemówi na „tak” większy rynek pracy, obieżyświatowi - wizja swobodnego podróżowania, rolnikowi - dopłaty, choć okrojone, ale to zawsze coś, eksporterowi i importerowi - swobodny przepływ towarów. Tych samych argumentów można użyć także na „nie”. Dziś eurosceptycy i euroentuzjaści szermują tymi samymi hasłami, tylko w innym kontekście. I jedni, i drudzy głoszą swoje hasła jako jedyną i absolutną prawdę, mając za złe, że naród myśli po swojemu. Naród zaś, zabezpieczając swoją rodzinę, zabezpieczając swój majątek, zawsze myślał, myśli i będzie myślał po swojemu. Myślał po swojemu podczas 123-letniej niewoli, myślał po swojemu w czasie II wojny światowej, myślał po swojemu w czasach PRL, myśli po swojemu dzisiaj i będzie myślał jutro. Naród, czego dowodem są choćby sondaże, jest bardziej wyedukowany niż elity, które nim kierują i które to elity mają za złe narodowi, że nie myśli tak jak one by tego chciały.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#WacławKlukowski">Pan premier za kilka dni złoży historyczny podpis. Zdjęcia tego wiekopomnego wydarzenia znajdą się w podręcznikach historii. Bardzo chcę, aby moje dzieci i przyszłe pokolenia Polaków nie żałowały tego dnia, aby wskutek tych wydarzeń nie chciały zapomnieć o grobach swoich ojców i matek. Polski Blok Ludowy nie przyłoży ręki do dzielenia społeczeństwa, ono musi być monolitem...</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A ilu was jest?)</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#WacławKlukowski">...bo w monolicie przyszłość i siła. Polski Blok Ludowy będzie rzetelnie informował. Przedreferendalne hasło Polskiego Bloku Ludowego to: „Głosuj tak, aby było tobie dobrze”. Informację zaś na temat Traktatu akcesyjnego zdecydowanie odrzucamy.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza występującego w imieniu Koła Poselskiego Ruchu Katolicko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do wypowiedzi na temat treści informacji rządu w związku z Traktatem akcesyjnym, proszę mi pozwolić na krótką uwagę związaną z okolicznościami, w których debatujemy. Otóż chcę powiedzieć, że jest upokarzające dla Sejmu Rzeczypospolitej i charakterystyczne dla układu władzy, w którym debatujemy, i w którym znajduje się dzisiaj nasz naród i nasze państwo, to, że nie ma ani prezydenta, ani premiera rządu na tej sali, gdy rozstrzyga się przyszłość Polski, a także to, że Sejm, jak sejm niemy w przeszłości, nawet nie będzie mógł wyrazić swojej woli w głosowaniu na temat Traktatu europejskiego, na temat Traktatu akcesyjnego. Parlament Europejski to zrobił. My zrobić tego nie będziemy władni. I Wysoka Izba z tym się pogodziła, jak godzili się posłowie sejmu niemego, jak godzili się posłowie sejmów rozbiorowych. A z przedstawicieli rządu na tej sali pozostał tylko pan minister Truszczyński z byłej Służby Bezpieczeństwa, która wprowadzała nas do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">‍(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#AntoniMacierewicz">I to jest charakterystyczne, i to jest symptomatyczne, i to jest symboliczne dla rządu pana premiera Millera.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#AntoniMacierewicz">Ruch Katolicko-Narodowy, Wysoka Izbo, uważa, że należy odrzucić informację rządu na temat Traktatu akcesyjnego. Jest to informacja, która wprowadza w błąd, która dezinformuje Izbę w kluczowych sprawach...</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Coś takiego!)</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#AntoniMacierewicz">...w kluczowych kwestiach związanych z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Ta informacja nie mówi prawdy o uwarunkowaniach, jakie czekają Polskę w związku z traktatem. Ta informacja nie mówi o konsekwencjach, jakie spotkają Polskę, gdybyśmy mieli traktat przyjąć. Ale przede wszystkim nie mówi o zasadniczych błędach, jakie rząd popełnił w trakcie negocjacji traktatu, który wcale nie musiał wyglądać tak fatalnie, jak to ma dzisiaj miejsce. Raport nie pokazuje też alternatywy, jaka przed Polską stała i jaka wciąż przed Polską stoi, alternatywy stwarzającej w istocie Polsce i Polakom nieporównanie lepsze szanse rozwoju niż wejście do Unii Europejskiej. Ale najważniejsze z punktu widzenia Ruchu Katolicko-Narodowego jest to, że informacja ta nie pokazuje podstawowych zagrożeń związanych z błędnie wynegocjowanym traktatem do Unii Europejskiej. Pragnę zdecydowanie podkreślić, że chociaż Ruch Katolicko-Narodowy jest krytycznie nastawiony do Unii Europejskiej, to od początku procesu negocjacyjnego zakładaliśmy, że wiele kluczowych spraw, wiele kluczowych kwestii dla naszych interesów narodowych zależało przede wszystkim od polskiego rządu i od sposobu prowadzenia negocjacji. Otóż rząd pana premiera Millera od początku swojego powstania, od początku nie czynił nic, by sytuację negocjacyjną Polski poprawić, by uzyskać lepsze warunki. Przeciwnie - rząd ten szedł od ustępstwa do kapitulacji i od kapitulacji do kompromitacji. Punktem wyjścia tego rządu była deklaracja premiera Millera na zjeździe niemieckich socjaldemokratów. Pamiętacie państwo, meine lieben Kameraden, tak wszedł pan premier Miller do Unii Europejskiej. Potem przyszła rezygnacja z obrony polskiej ziemi, potem przyszedł opór wobec zagwarantowania Polakom własności ziemi na obszarach zachodnich i północnych, potem odmowa ochrony życia, rodziny i moralności. Na końcu zaś okazało się to, co się zawsze okazuje przy rządach komunistów, że trzeba raz jeszcze sięgnąć do kieszeni podatników, że trzeba raz jeszcze próbować uzyskać z kieszeni Polaków pieniądze na składkę, by wejść do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#AntoniMacierewicz">Oto, co dzisiaj rano powiedział przedstawiciel Rady Polityki Pieniężnej, organizacji państwowej, powołanej w konstytucji przez państwa uchwalonej: „Trzeba przeprowadzić reformę finansów publicznych - mówi przedstawiciel Rady Polityki Pieniężnej - ciąć wydatki w wielu dziedzinach, tak żebyśmy mogli zapłacić składkę do Unii Europejskiej”. To jest opinia instytucji rządowej...</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Państwowej.)</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#AntoniMacierewicz">...państwowej. Nie mówię tego pochopnie. W podstawowych kwestiach, które tu wymieniłem, kluczowych dla szans Polski i Polaków w Unii Europejskiej, we wszystkich tych sprawach Ruch Katolicko-Narodowy zwracał się do premiera, zwracał się do prezydenta i to wielokrotnie w ciągu ubiegłych miesięcy i tygodni. Odpowiedzią było milczenie, odpowiedzią było lekceważenie, odpowiedzią były pokrzykiwania ze strony posłów SLD. Pragniecie państwo podpisać Traktat akcesyjny nie zagwarantowawszy Polakom ochrony obrotu ziemi, zgadzając się na to, że obcy dzierżawcy będą mogli przejąć posiadane dotąd grunty, nawet w oparciu o ustną umowę, co oznacza oddanie kilku milionów hektarów ziemi i zgodę na uprzywilejowanie finansowe cudzoziemców w dostępie do nabywania ziemi, ostatniej własności, jaką Polacy posiadają. Rozkradliście już wszystko, zabraliście ludzi oszczędności, zmarnotrawiliście polski przemysł, a teraz oddajecie cudzoziemcom polską ziemię.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto?)</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy, wy.)</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#AntoniMacierewicz">Co gorzej, traktat podpisany w sytuacji, gdy właściciele nieruchomości na ziemiach zachodnich i północnych, posiadanych jako użytkowanie wieczyste, nie będą mogli dokonać zamiany z mocy prawa na własność notarialną.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#AntoniMacierewicz">A to znaczy, że nie będą mogli znaleźć się w sytuacji równoprawnej z byłymi właścicielami niemieckimi. Taki traktat naraża nas na zagrożenie dla całego obszaru ziem północnych i zachodnich. Tymczasem to SLD, to wasza partia i wasz prezydent pan Kwaśniewski robiliście w ubiegłych latach wszystko, by uniemożliwić ustawowe zagwarantowanie tej własności Polakom. Można by powiedzieć, że o tym nie wiedzieliście, że zapomnieliście, że wam się to tak wymknęło.</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego wy nie zrobiliście?)</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#AntoniMacierewicz">Tymczasem powinniście pamiętać o dwukrotnych próbach uregulowania tego ustawowo, w ustawie o...</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Większość mieliście.)</u>
          <u xml:id="u-64.18" who="#AntoniMacierewicz">Niech pan posłucha, dobrze?</u>
          <u xml:id="u-64.19" who="#AntoniMacierewicz">...w ustawie o uwłaszczeniu powszechnym i w ustawie o reprywatyzacji. Głosowaliście przeciwko tym ustawom...</u>
          <u xml:id="u-64.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeciwko głupocie!)</u>
          <u xml:id="u-64.21" who="#AntoniMacierewicz">...a pan prezydent Kwaśniewski zawetował tę ustawy dlatego, że was polska własność na ziemiach zachodnich nie interesuje.</u>
          <u xml:id="u-64.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale wy ją macie.)</u>
          <u xml:id="u-64.23" who="#AntoniMacierewicz">Tymczasem w archiwum tak zwanych wypędzonych w Bajrut jest 600 tys. wniosków, które podobno posiadają pełną dokumentację dowodową, grożącą tym, że nastąpi gigantyczny proces rewindykacji po tym, gdy Polska wejdzie do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-64.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas minął.)</u>
          <u xml:id="u-64.25" who="#AntoniMacierewicz">Otóż chcę zwrócić uwagę, że rząd pana Millera zrobił wszystko, by Polska przed wejściem do Unii Europejskiej znalazła się w jak najgorszych warunkach. I to dotyczy wszystkich punktów, które podniosłem w tym wystąpieniu. Warto więc, by Polacy mieli pełną świadomość...</u>
          <u xml:id="u-64.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Polaków nie ucz!)</u>
          <u xml:id="u-64.27" who="#AntoniMacierewicz">...że we wszystkich tych sprawach inne państwa, poza Polską, w negocjacjach z Unią Europejską uzyskały lepsze warunki niż Polska i uzyskały gwarancje dla posiadania ziemi...</u>
          <u xml:id="u-64.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-64.29" who="#AntoniMacierewicz">... dla ochrony życia i moralności, dla fundamentalnych spraw narodowych. I to jest najcięższy zarzut, jaki dzisiaj należy postawić rządowi pana Millera i Traktatowi akcesyjnemu. Mówiłem o sprawach fundamentalnych dla bytu narodu, o sprawach, które rozumieją nawet ci, którzy są zwolennikami wejścia do Unii Europejskiej, jak Platforma Obywatelska czy Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-64.30" who="#AntoniMacierewicz">Trzeba to zdecydowanie podkreślić, że jedynie odrzucenie Traktatu akcesyjnego, Wysoka Izbo, pozwoli podjąć negocjacje stwarzające szansę na zagwarantowanie podstawowych polskich interesów narodowych, bo rząd pana premiera Millera zrobił wszystko, by Polska weszła do Unii Europejskiej na kolanach. I jeżeli dzisiaj formacje takie, jak Prawo i Sprawiedliwość, jak Platforma Obywatelska, jak Polskie Stronnictwo Ludowe mimo to, że mają pełną świadomość upokarzających i niedobrych dla Polski warunków wejścia do Unii Europejskiej, poprą rząd pana Millera, to niech mają świadomość, że popierają nie dobro Polski, tylko małe interesy dawnej grupy postkomunistów. Na tym polega dylemat, jaki dzisiaj stoi przed partiami, które twierdzą, że są proreformatorskie, przed partiami, które twierdzą, że są proeuropejskie, a w istocie, podobnie jak niegdyś, przy „okrągłym stole”, skazują Polskę...</u>
          <u xml:id="u-64.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle, do rzeczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle Macierewicz, panie pośle, proszę o konkluzję, bo czas pańskiej wypowiedzi już dawno minął.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#TomaszNałęcz"> Panie pośle, bardzo proszę o konkluzję...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#AntoniMacierewicz">Ale to pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, pan gra na emocjach, to pan je wywołuje. Pan się dziwi?</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Takich nie potrzeba.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AntoniMacierewicz">Ale bardzo proszę, żeby pan umożliwił mi tę konkluzję sformułować.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To coś nowego?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o konkluzję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AntoniMacierewicz">Proszę uciszyć posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, pan gra na emocjach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AntoniMacierewicz">...do pana obowiązków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, pan gra na emocjach i proszę nie oczekiwać, że skoro pan chce wywołać taki efekt, to jest to moja wina. Proszę wygłosić konkluzję i zakończyć wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę powtórzyć fundamentalną przesłankę...</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Głos z sali: O Jezu!)</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#AntoniMacierewicz">Czy może pan, panie marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, proszę wygłosić konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AntoniMacierewicz">...która wynika z dotychczasowych negocjacji w sytuacji, w jakiej Polska została postawiona. Popieranie źle wynegocjowanego i katastrofalnego dla Polski traktatu negocjacyjnego nie będzie miało nic wspólnego z jakkolwiek rozumianymi interesami Polski...</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Koniec wystąpienia.)</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AntoniMacierewicz">...będzie zaś miało wiele wspólnego z interesami SLD. Na koniec chcę przypomnieć formułę, która zawarta jest w traktacie negocjacyjnym w art. 23, mianowicie, Unia Europejska zagwarantowała sobie możliwość dowolnych zmian na przestrzeni najbliższego roku. Polska jest tych możliwości pozbawiona. W takich warunkach właśnie Traktat akcesyjny stawia Polskę, a krzyczący tutaj posłowie SLD mają nadzieję, że zakrzyczą prawdę. Zakrzykują jedynie własne sumienie. Ruch Katolicko-Narodowy domaga się odrzucenia informacji rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, posłowie uderzają w pulpity)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#TomaszNałęcz">Zarządzam minutową przerwę w obradach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 05 do godz. 14 min 08)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskich projektach ustaw: o obrocie ziemią rolną, o obrocie nieruchomościami rolnymi i dzierżawie rolniczej oraz o zmianie niektórych ustaw oraz o rządowym projekcie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekBorowski">Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez pana posła Romualda Ajchlera oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MarekBorowski">W dyskusji zgłoszono poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#MarekBorowski">Sejm ponownie skierował projekt ustawy do komisji w celu przedstawienia sprawozdania o zgłoszonych poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#MarekBorowski">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 1497-A.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#MarekBorowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Romualda Ajchlera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#RomualdAjchler">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt z upoważnienia sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych złożyć dodatkowe sprawozdanie wyżej wymienionych komisji o poselskich projektach ustaw o obrocie ziemią rolną z druku nr 401, o obrocie nieruchomościami rolnymi i dzierżawie rolniczej oraz o zmianie niektórych ustaw z druku nr 697 oraz o rządowym projekcie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz o zmianie niektórych ustaw z druku nr 1128.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#RomualdAjchler">Sejm na 45. posiedzeniu 10 kwietnia 2003 r. skierował ponownie projekt ustawy zawarty w druku nr 1497 do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia wniosku i poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu wczorajszym i dzisiejszym rozpatrzyły złożone podczas drugiego czytania poprawki oraz wnioski i wnoszą, by Sejm raczył je rozpatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#RomualdAjchler">Podczas drugiego czytania zgłoszono 55 wniosków i poprawek, z tego 2 zostały wycofane.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#RomualdAjchler">Komisje rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie 18, a 35 proponują odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#RomualdAjchler">Gdyby były pytania, Wysoka Izbo, jestem do dyspozycji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 1497.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#MarekBorowski">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, poprawki oraz wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#MarekBorowski">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#MarekBorowski">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#MarekBorowski">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#MarekBorowski">Głosowało 374 posłów. Za opowiedziało się 3, przeciw - 368, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#MarekBorowski">Teraz przystąpimy do głosowania nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-81.14" who="#MarekBorowski">Wysoka Izbo! Ponieważ przyjmujemy tę ustawę w dość szczególnym trybie, jak Wysoka Izba zdaje sobie z tego sprawę, w związku z tym musimy dołożyć szczególnej staranności przy podejmowaniu decyzji co do poszczególnych poprawek. Są opinie zarówno Komitetu Integracji Europejskiej, jak i prawników, dotyczące konstytucyjności niektórych poprawek i przy niektórych poprawkach będę uprzedzał Wysoką Izbę, jakie są te opinie.</u>
          <u xml:id="u-81.15" who="#MarekBorowski">W 1. poprawce wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie tytułowi ustawy.</u>
          <u xml:id="u-81.16" who="#MarekBorowski">Z poprawką tą łączy się poprawka 2. do art. 1 polegająca na nadaniu nowego brzmienia zdaniu wstępnemu i pkt. 1.</u>
          <u xml:id="u-81.17" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-81.18" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-81.19" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 3. oraz konieczność dokonania odpowiednich zmian redakcyjnych w tekście projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-81.20" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-81.21" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1. i 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-81.22" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-81.23" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-81.24" who="#MarekBorowski">Głosowało 387 posłów. Za opowiedziało się 141, przeciw - 246, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-81.25" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-81.26" who="#MarekBorowski">W 3. poprawce do art. 1 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 1.</u>
          <u xml:id="u-81.27" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.28" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-81.29" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-81.30" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-81.31" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-81.32" who="#MarekBorowski">Głosowało 391 posłów. Za opowiedziało się 94, przeciw - 296, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-81.33" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-81.34" who="#MarekBorowski">W 4. poprawce do art. 1 wnioskodawca proponuje dodać pkt 4.</u>
          <u xml:id="u-81.35" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.36" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o tę poprawkę, poprawkę nr 4, Komitet Integracji Europejskiej stwierdza, iż jest ona niezgodna z prawem europejskim.</u>
          <u xml:id="u-81.37" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-81.38" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-81.39" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-81.40" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-81.41" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-81.42" who="#MarekBorowski">Teraz nie ma pytań, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-81.43" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Panie marszałku, mam pytanie do pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-81.44" who="#MarekBorowski">Ale teraz nie ma pytań, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-81.45" who="#MarekBorowski">Głosowało 394 posłów. Za opowiedziało się 109, przeciw - 282, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-81.46" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-81.47" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-81.48" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, niech pan zada, jeśli pan musi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do pana marszałka: W jakim trybie pan marszałek wyraża swoje uwagi co do konkretnych poprawek? Panu marszałkowi, tak jak każdemu posłowi, przysługuje prawo wystąpienia w danej sprawie, nawet z pytaniem, natomiast pan marszałek nie ma prawa komentować przy każdej poprawce...</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ma prawo.)</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#RomanGiertych">...czy to jest zgodne z prawem europejskim, czy jest niezgodne, czy jakiś ekspert na ten temat się wypowiedział, czy nie wypowiedział. Bo jeżeli pan marszałek będzie to w ten sposób komentował, to ja bardzo proszę pana marszałka o umożliwienie niejako kontr informacji na ten temat; dlatego że w przeciwnym wypadku będziemy mieli do czynienia ze złamaniem regulaminu Sejmu przez pana marszałka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Kalisz: W trzecim czytaniu nie ma opinii, tylko głosowanie. Panie pośle, proszę zadawać pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekBorowski">A więc informuję pana posła, że będę w dalszym ciągu informował.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MarekBorowski">W 5. poprawce do art. 1 wnioskodawca proponuje dodać ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#MarekBorowski">Chcę poinformować, że Biuro Legislacyjne zwraca uwagę na zastrzeżenia co do konstytucyjności tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 5. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#MarekBorowski">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 142, przeciw - 251, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#MarekBorowski">W 6. poprawce do art. 2 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 2.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 7.</u>
          <u xml:id="u-83.14" who="#MarekBorowski">Również jeśli chodzi o tę poprawkę, Biuro Legislacyjne zgłasza zastrzeżenia co do jej konstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-83.15" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-83.16" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 6. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-83.17" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-83.18" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-83.19" who="#MarekBorowski">Głosowało 397 posłów. Za opowiedziało się 151, przeciw - 245, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-83.20" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-83.21" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-83.22" who="#MarekBorowski">Jaki wniosek formalny, panie pośle? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#RomanGiertych">Składam wniosek formalny, panie marszałku, o przerwę i o zwołanie Konwentu Seniorów...</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#RomanGiertych">...w celu rozpatrzenia złamania regulaminu przez pana marszałka przy prowadzeniu tych obrad. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, odnoszę wrażenie, że komuś na tej sali, a panu Giertychowi z całą pewnością, zależy na tym, żeby ta ustawa nie była podpisana przez prezydenta. Jeżeli więc na tym zależy, to proszę to jasno powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Nie zależy mi na tym, ale wniosek zgłosić mogę.)</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Głosujemy dalej.)</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#MarekBorowski">Panie pośle, stoję na stanowisku, że powinniśmy przegłosować to do końca, bo na tej ustawie zbyt wielu ludziom zależy. Otóż jeżeli pan podtrzymuje wniosek o zwołanie Konwentu, to jest kwestia obyczaju; zapytam Wysoką Izbę, czy mamy zrobić przerwę i zwołać Konwent.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie...)</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak ktoś jest głupi, to nie znaczy, że cały parlament.)</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, głosujemy...)</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#MarekBorowski">Panie pośle, teraz przegłosujemy sprawę Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#MarekBorowski">Ale jakie pytanie pan ma? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#GabrielJanowski">Panie Marszałku! Chcę zapytać, co to za nowy obyczaj tutaj wkroczył. Tak ważna ustawa, nad którą dzisiaj głosujemy, jest ustawą niemą. Pan marszałek nie podaje nam treści poprawek. One mają fundamentalny charakter.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszyscy dostali tekst poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#GabrielJanowski">Zaraz; kto ma, to ma. Ale naród musi wiedzieć, o jakie poprawki chodzi. Dlatego proszę pana marszałka, by był łaskaw wrócić do dobrej tradycji przywoływania pełnego tekstu poprawek, żeby opinia publiczna wiedziała, nad czym głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie pośle. Proszę zająć miejsce. Jest różna praktyka, panie pośle, i jestem gotów panu udowodnić, że w bardzo wielu przypadkach nie jest czytana treść poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#GabrielJanowski">Ale to jest...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, proszę zająć miejsce. Czytanie samych poprawek niewiele wyjaśnia, jeżeli nie ma kontekstu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#GabrielJanowski">Bardzo wiele wnosi, dlatego że pan przy jednych mówi, że są niekonstytucyjne, przy innych, że konstytucyjne. My musimy mieć pełną świadomość, nad czym głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#GabrielJanowski"> Zaraz; za tydzień będzie wyrok, że cała ustawa jest niekonstytucyjna, i powiedzą: No, widzicie, chcieliśmy, a wyszło tak. Nie, trzeba z całą powagą nad tą ustawą tutaj, proszę państwa, procedować. I proszę marszałka, by jednak stosował dobre obyczaje w tej Izbie, a nie pokrętne. Nie kamuflować, tylko mówić jawnie, o co w istocie w tej ustawie chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekBorowski">Dobrze. Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Zastosuje się pan? Mam nadzieję...)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#MarekBorowski">Nie. Proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Nie? To będę miał pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#MarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#MarekBorowski">Słucham, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#LudwikDorn">Przyłączam się do wniosku pana posła Giertycha o zwołanie Konwentu, z inną motywacją. Mianowicie jest tak, że rzeczywiście regularną praktyką w tej Izbie jest odczytywanie treści poprawek. W tej chwili pan marszałek nie odczytuje treści poprawek, o co my wnosimy pretensje, a informuje, o co nie wnosimy specjalnej pretensji, jakie są opinie UKIE czy Biura Legislacyjnego. No, tak już nie można.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, a więc najpierw przegłosujemy sprawę przerwy i zwołania Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, kto z pań i panów posłów jest za tym, żeby ogłosić w tej chwili przerwę i zwołać Konwent Seniorów, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#MarekBorowski">Proszę o wynik. Głosowało 328 posłów. Za opowiedziało się 39, przeciw - 274, wstrzymało się 15.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Wysoka Izba nie widzi potrzeby ogłaszania przerwy i zwoływania Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#MarekBorowski">A teraz, jeżeli chodzi...</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#MarekBorowski">Panie pośle, proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#MarekBorowski">A teraz, jeżeli chodzi o odczytywanie poprawek, proszę bardzo, będę odczytywał poprawki. Przy której poprawce jesteśmy? Czy siódmej.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#MarekBorowski">W 7. poprawce do art. 2 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 2.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#MarekBorowski">Odczytam: w art. 2 pkt. 2 nadać brzmienie: Pkt 2. W gospodarstwie rolnym - należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne, w rozumieniu Kodeksu cywilnego, o obszarze nie mniejszym niż 1 ha i nie większym niż 500 ha użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#MarekBorowski">Biuro Legislacyjne zgłasza do niej również zastrzeżenia konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-93.16" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 7. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-93.17" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-93.18" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-93.19" who="#MarekBorowski">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 137, przeciw - 254, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-93.20" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-93.21" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrywania 8. poprawki do art. 2 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-93.22" who="#MarekBorowski">Treść 8. poprawki.</u>
          <u xml:id="u-93.23" who="#MarekBorowski">Czytam poprawki, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#LudwikDorn">Panie marszałku, wnoszę o zwołanie Konwentu Seniorów z powodu niesłychanego precedensu. Otóż jest prawem pana marszałka na wniosek nie zwołać Konwentu Seniorów i wtedy pan marszałek ponosi za to odpowiedzialność. Natomiast w tej chwili pan marszałek zasłonił się Wysoką Izbą, w której istnieje określony układ sił.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#LudwikDorn">Otóż wnioski o zwołanie Konwentu Seniorów nie podlegały głosowaniu większościowemu, bo wtedy zawsze można by przegłosować, a to jest naprawdę niesłychany precedens i po co to panu marszałkowi, zwłaszcza przy tej ustawie. Tak że wnoszę o zwołanie Konwentu Seniorów, żeby omówić precedens stworzony przez pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Po głosowaniach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MarekBorowski">W takim razie, panie pośle, jeśli chce pan, żebym ja podjął decyzję, to podejmuję decyzję: Konwent Seniorów zwołam po głosowaniach.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#MarekBorowski">Teraz przechodzimy do rozpatrywania 8. poprawki do art. 2 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#MarekBorowski">Słucham, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PawełPiskorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie podzielam argumentów, które przedłożył pan poseł Giertych. Jednak jest świętym prawem respektowanym w tej Izbie, że na wniosek klubu przerwę się ogłasza. W imię dobrego obyczaju bardzo apeluję do pana marszałka o ogłoszenie przerwy i zarządzenie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, panie pośle, proponuję wyciszyć emocje. Głównym powodem, dla którego miał być zwołany Konwent Seniorów, była kwestia odczytywania poprawek. Odczytuję poprawki.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#MarekBorowski">To był główny powód, odczytuję więc poprawki. Proponuję nie przedłużać już operacji głosowania, bo wszystkim nam zależy na tym, żeby tę ustawę uchwalić, i to uchwalić możliwie szybko, przesłać ją tam, gdzie trzeba. Przecież państwo wszyscy wiedzą, że cała ta operacja polega na tym, żeby stworzyć możliwość opublikowania tej ustawy we właściwym czasie i jednocześnie, żeby nie była to ustawa zakwestionowana najpierw przez Senat, a następnie przez prezydenta. Tym się kieruję i jedynie taka jest intencja. Jeżeli więc podtrzymują wolę zwołania Konwentu Seniorów trzy kluby, to oczywiście nie będę się upierał, ale wydawało mi się, że to najlepiej będzie rozstrzygnąć przez Wysoką Izbę. Pytam więc, czy podtrzymują to trzy kluby?</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to nie klub żądał zwołania Konwentu Seniorów, tylko jeden poseł.)</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#MarekBorowski">To proszę bardzo, ogłaszam 10 minut przerwy i proszę tu, do gabinetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 26 do godz. 14 min 42)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę już przybywać z kuluarów i zajmować miejsca.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MarekBorowski">Chciałem poinformować, że w atmosferze wzajemnego zrozumienia ustaliliśmy, iż wszystko będzie czytane zarówno uwagi konstytucyjne, jak i europejskie, a także tekst, treść poprawek.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o zwoływanie Konwentu Seniorów, to ustaliliśmy, że marszałek będzie sam w tej sprawie podejmował decyzje, ale też i posłowie nie będą tej decyzji kwestionować, jakakolwiek by była.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrywania 8. poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#MarekBorowski">Wszyscy są gotowi do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrywania 8. poprawki do art. 2 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#MarekBorowski">W 8. poprawce w pkt. 2 wyrazy „1ha” zastępuje się wyrazami „2 ha”.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 8. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.11" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-99.12" who="#MarekBorowski">Głosowało 369 posłów. Za opowiedziało się 9, przeciw - 359, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-99.13" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-99.14" who="#MarekBorowski">W 9. poprawce do art. 2 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 4, a mianowicie: Agencji - należy przez to rozumieć Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-99.15" who="#MarekBorowski">I są konsekwencje przyjęcia tej poprawki w zmianie 9., 1., 2. w art. 17 i redakcyjne dotyczące nazwy agencji.</u>
          <u xml:id="u-99.16" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.17" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.18" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.19" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.20" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-99.21" who="#MarekBorowski">Głosowało 387 posłów. Za opowiedziało się 49, przeciw - 335, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-99.22" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-99.23" who="#MarekBorowski">W 10. poprawce do art. 3 ust. 1 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie zdaniu wstępnemu, a mianowicie: W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej i użytków rolnych przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż agencja prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy, po pozytywnym zaopiniowaniu przez wojewódzką izbę rolniczą, jej dzierżawcy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki.</u>
          <u xml:id="u-99.24" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.25" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.26" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 10. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.27" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.28" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-99.29" who="#MarekBorowski">Głosowało 389 posłów. Za opowiedziało się 143 posłów, przeciw - 245, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-99.30" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-99.31" who="#MarekBorowski">W 11. poprawce do art. 3 ust. 1 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 2, a mianowicie: nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy lub jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-99.32" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.33" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-99.34" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 11. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-99.35" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-99.36" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-99.37" who="#MarekBorowski">Głosowało 390 posłów. Za opowiedziało się 389, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-99.38" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-99.39" who="#MarekBorowski">W 12. poprawce do art. 3 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 4, 8 i 9.</u>
          <u xml:id="u-99.40" who="#MarekBorowski">Z poprawką tą łączą się poprawki 16., polegająca na skreśleniu art. 4, oraz 46., polegająca na dodaniu zmiany 11. w art. 12.</u>
          <u xml:id="u-99.41" who="#MarekBorowski">Tak, tutaj są skreślenia wyłącznie.</u>
          <u xml:id="u-99.42" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-99.43" who="#MarekBorowski">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-99.44" who="#MarekBorowski">Pan poseł Aleksander Grad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do posła sprawozdawcy. Czy może potwierdzić, że Biuro Studiów i Ekspertyz w przygotowanych przez pana Stanisława Rudnickiego, sędziego Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, ekspertyzach stwierdza, iż ustanowienie prawa pierwokupu przy sprzedaży nieruchomości stanowi z natury rzeczy ograniczenie przysługującego właścicielowi uprawnienia swobodnego rozporządzania nieruchomością, stanowi więc ograniczenie własności? Ograniczenie takie jest dozwolone przez konstytucję tylko wtedy, gdy jest konieczne dla bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego albo ochrony wolności i praw innych osób, a w tym przypadku nie ma to właśnie związku z ograniczeniem wolności i praw innych osób.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#AleksanderGrad">I chciałbym zapytać pana marszałka, dlaczego Biuro Studiów i Ekspertyz w tym przypadku nie przekazało panu marszałkowi tego, że te zapisy właśnie zawarte w art. 2 są niekonstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli mogę powiedzieć i stwierdzić jednym wyrazem, to powiem, że się nie obawiam i przytoczę argumentację.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#RomualdAjchler">Szanowni Państwo! Skreślenie wskazanych ustępów praktycznie pozbawiłoby tę ustawę instrumentów, które mają umożliwić kontrolę państwa i przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji własności. Proszę zapoznać się dokładnie z ust. 4, umożliwia on zastosowanie prawa państwowego pierwokupu. Ust. 8 i 9 służą lepszemu zabezpieczeniu prawa pierwokupu nie tylko w przypadku wykonywania go przez agencję, lecz także przez dzierżawców, co jest bardzo istotne w tym artykule. Bez możliwości weryfikacji ceny, bo również w tym artykule mówi się o możliwości zmiany ceny poprzez wystąpienie do sądu, można byłoby z powodzeniem omijać transakcje i wymuszać niekiedy wyższe środki, pozbawiając tym również prawidłowej interwencji państwa.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#RomualdAjchler">Jeżeli chodzi o obawy niekonstytucyjności, to, proszę państwa, są one niesłuszne, gdyż w ust. 8 i 9 Kodeks cywilny stanowi, że postanowienia umowy z osobą trzecią, mające na celu udaremnienie prawa pierwokupu, są względem uprawnionego bezskuteczne. Kwestionowane przepisy precyzują jedynie tryb postępowania w takiej sytuacji. I tyle, panie marszałku, w tej kwestii mam do powiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MarekBorowski">Jeszcze raz pan poseł Grad, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze jedno pytanie do rządu. Otóż ten zapis, który wynika z art. 3, który daje prawo pierwokupu agencji i to w takich trochę dziwnych okolicznościach, np. ktoś komuś będzie sprzedawał w ramach pierwokupu nieruchomość, ktoś to dzierżawił i będzie miał prawo do takiego pierwokupu nie skorzysta z tego, ale umówi się z agencją, że ona to jemu kupi, dokładnie ten przepis będzie działał odwrotnie. To będzie przepis korupcjogenny. I czy minister rolnictwa może to potwierdzić, że mogą być takie przypadki, iż agencja będzie właśnie zawyżała ceny kupna w ramach pierwokupu po to, żeby ktoś mógł na tym dobrze zarobić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa pan Wojciech Olejniczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Odpowiadam tak, całość ustawy jest tak skonstruowana, że agencja będzie miała prawo pierwokupu i będzie mogła z tego prawa skorzystać, ale oczywiście nie będzie musiała. A więc to, o czym pan mówi, nie może mieć miejsca i nie będzie miało miejsca.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekBorowski">I jeszcze, jeśli wolno, bo pan poseł Grad również skierował do mnie pytanie, dlaczego Biuro Legislacyjne, ściśle rzecz biorąc, nie zgłosiło uwag? Otóż myślę, że nie zgłosiło uwag dlatego, iż interpretacja art. 22 i art. 23 konstytucji dopuszcza tu różne możliwości. Przypomnę, że art. 22 mówi o ograniczeniu wolności działalności gospodarczej, które jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. I teraz kwestia oceny ważnego interesu publicznego, jak pan sam przyzna, jest dyskusyjna. Pan sędzia, którego pan cytował, tak to ujmuje, ale ważnym interesom publicznym jest np. także niedopuszczenie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych oraz do spekulacji nimi. Nie możemy wykluczyć, że akurat tą kwestią może będzie się zajmował Trybunał Konstytucyjny, jeżeli ktoś zaskarży.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#MarekBorowski">Tak, to była ta 12. poprawka skreślająca ust. 4, 8 i 9.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 14., 15. i 17.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 12., 16. i 46., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#MarekBorowski">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 82, przeciw - 311, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#MarekBorowski">W poprawce 13. do art. 3 wnioskodawca proponuje dodać ust. 3a w brzmieniu: „W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, albo w przypadku niewykonania przez niego tego prawa prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy osobie fizycznej będącej właścicielem nieruchomości rolnej i mającej miejsce zamieszkania w miejscowości, w której położona jest sprzedawana nieruchomość, lub w miejscowościach sąsiednich. Jeżeli więcej niż jeden właściciel spełnia te warunki, o wyborze kupującego decyduje sprzedawca”.</u>
          <u xml:id="u-107.12" who="#MarekBorowski">Z tą poprawką łączy się poprawka 14. polegająca na nadaniu nowego brzmienia ust. 4 w art. 3.</u>
          <u xml:id="u-107.13" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-107.14" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-107.15" who="#MarekBorowski">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość 1. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-107.16" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-107.17" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 13. i 14., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-107.18" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-107.19" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-107.20" who="#MarekBorowski">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 142, przeciw - 249, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-107.21" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-107.22" who="#MarekBorowski">W 1. wniosku mniejszości do art. 3 wnioskodawca proponuje dodać ust. 3a w brzmieniu: „W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, albo w przypadku niewykonania przez niego tego prawa prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy osobie fizycznej będącej właścicielem nieruchomości rolnej i mającej miejsce zamieszkania w miejscowości, w której położona jest sprzedawana nieruchomość, lub w miejscowościach sąsiednich. Jeżeli więcej niż jeden właściciel spełnia te warunki, o wyborze kupującego decyduje sprzedawca”.</u>
          <u xml:id="u-107.23" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kalemba, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do rządu. Czy jest prawdą, że w państwach Unii Europejskiej pierwokup jest jedną z 3–4 zasad co do gospodarstw rodzinnych? I czy jest prawdą, że w Polsce 91% rolników, a ok. 80% polskiego społeczeństwa opowiada się za pierwokupem? I czy jest prawdą, że rząd na posiedzeniu podkomisji kierunkowo wsparł tę propozycję, i wobec tego, że nie przedstawił, do czego się zobowiązał, własnej propozycji, to jest to najlepszy projekt? Chodzi o złożoną poprawkę poselską. Proszę o odpowiedź rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan minister Olejniczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd uważa, że ta ustawa przede wszystkim ma służyć polskim rolnikom, nie może utrudniać zakupu i sprzedaży ziemi. To jest podstawowe zadanie tej ustawy. Jeżeli chodzi o tą kwestię, którą poruszył pan poseł Kalemba, to uważamy, że tego typu ograniczenia mogłyby spowodować pewne utrudnienia. Ja chcę powiedzieć, że prawo pierwokupu czy prawo pierwszeństwa w zakupieniu nieruchomości rolnej zawsze będzie przysługiwało gospodarstwom rodzinnym. Te uregulowania są zapisane w innych artykułach. Podstawą funkcjonowania również tej ustawy jest to, żeby w Polsce po jej wejściu w życie gospodarstwa rodzinne rozwijały się na zasadach preferencyjnych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 151, przeciw - 245, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#MarekBorowski">W 15. poprawce do art. 3 wnioskodawca proponuje nadać ust. 7 brzmienie następujące: „Prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje, jeżeli w wyniku nabycia nieruchomości rolnej następuje powiększenie gospodarstwa rodzinnego, jednak do powierzchni nie większej niż określona w art. 5 ust. 1 pkt 2, a nabywana nieruchomość rolna położona jest w gminie, w której ma miejsce zamieszkania nabywca, lub w gminie sąsiedniej”.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 15. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#MarekBorowski">Głosowało 396 posłów. Za było 394, przeciw nie głosował nikt, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-111.15" who="#MarekBorowski">Poprawkę 16. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-111.16" who="#MarekBorowski">W 17. poprawce do art. 4 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie ust. 3, a mianowicie: „Jeżeli równowartość pieniężna, o której mowa w ust. 1, wynikająca z treści umowy rażąco odbiega od wartości rynkowej nieruchomości rolnej, stosuje się odpowiednio art. 3 ust. 8 i 9”.</u>
          <u xml:id="u-111.17" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-111.18" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-111.19" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 17. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-111.20" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-111.21" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-111.22" who="#MarekBorowski">Głosowało 393 posłów. Za opowiedziało się 341, przeciw - 47, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-111.23" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-111.24" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 18. poprawki do art. 5 ust. 1 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-111.25" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-111.26" who="#MarekBorowski">Poprawka 18.: w art. 5 w ust. 1 w pkt. 1 po wyrazach „prowadzone przez rolnika indywidualnego” dodać wyrazy „przy pomocy członków rodziny lub osób bliskich pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i niezatrudniającego stałej siły najemnej”.</u>
          <u xml:id="u-111.27" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-111.28" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-111.29" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 18. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-111.30" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-111.31" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-111.32" who="#MarekBorowski">Głosowało 392 posłów. Za opowiedziało się 110, przeciw - 280, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-111.33" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-111.34" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 19. poprawki do art. 5 ust. 1 pkt 2. 19. poprawka: wyrazy „500 ha” zastąpić wyrazami „150 ha”.</u>
          <u xml:id="u-111.35" who="#MarekBorowski">I z tą poprawką łączy się poprawka 25. do art. 6.</u>
          <u xml:id="u-111.36" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-111.37" who="#MarekBorowski">Pan poseł Janowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#GabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest to jedna z ważniejszych poprawek w tej ustawie o charakterze ustrojowym. W związku z tym mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czym kierowała się komisja, ustawodawca, proponując tak wysoką normę obszarową, to znaczy 500 ha? 500 ha, i jeszcze się mówi, że to ma być gospodarstwo rodzinne. Przypomnę, że średni obszar gospodarstwa w Polsce to jest 8,5 ha, w Unii Europejskiej to jest niecałe 19. Jest tam bardzo dobry obyczaj, że można powiększać gospodarstwa, ale nie ponad miarę, jeżeli chodzi o obszar w danym regionie. To znaczy, jeżeli obszar gospodarstwa w regionie wynosi 25 ha, to można powiększyć maksimum do 30, czyli jeżeli ktoś zbywa gospodarstwo, to gospodarstwo to może być nabyte przynajmniej przez 3–5 rolników z danej wsi, a więc jest równość gospodarowania i podobne dochody.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Wiemy.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#GabrielJanowski">Wiecie? I taki kit wstawiacie? To znaczy, że chcecie sobie rodzinnie Polskę rozebrać, panowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle Janowski...</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Głosy: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#GabrielJanowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#GabrielJanowski">I nie pozwolimy. Niech opinia publiczna wie, co się tu kroi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#GabrielJanowski">Otóż chce się usankcjonować bardzo złą praktykę, jakiej jesteśmy świadkami od 12 lat, to znaczy praktykę tworzenia latyfundiów i ograniczania polskim rolnikom dostępu do polskiej ziemi. Nieprzyjęcie tej poprawki sankcjonuje ten stan rzeczy. A ściślej mówiąc, daje się szansę farmerom zachodnim, by nie gospodarowali na 19 średnio europejskich hektarach, ale przynajmniej na 500 w Polsce. Nie. Taki zapis jest szkodliwy dla Polski i dla europejskiego rolnictwa, bo tak wielkie farmy prowadzą do degradacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, panie pośle Janowski, proszę zakończyć wypowiedź. To są pytania, a pan poseł wygłasza tutaj mowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#GabrielJanowski">Mowa jest ważna, a ważniejszy jeszcze jest problem, który ta mowa poruszyła.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekBorowski">Ale ja rozumiem i ten problem już pan przedstawił na początku. To było pytanie do posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Krótko powiedz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż kwestia wielkości obszarowej gospodarstwa towarzyszy nam od samego początku. I chcę przypomnieć, że rzeczywiście w rządowym projekcie ustawy wielkość tę określono na poziomie 300 ha. Ta powierzchnia również została zaaprobowana przez nadzwyczajną sejmową podkomisję. Ta zmiana zrodziła się w połączonych komisjach administracji i rolnictwa, poseł wnioskodawca uzasadniał tę wielkość właściwie tylko kwestiami ekonomicznymi, to znaczy wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu, twierdząc, że ta wielkość, 500 ha, spowoduje lepszą ekonomikę. I takie padły argumenty, ja tylko odtwarzam to, co było przedmiotem dyskusji w połączonych komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Podkański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#ZdzisławPodkański">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#ZdzisławPodkański">Panie marszałku, pytanie do pana posła sprawozdawcy. Jeżeli podwyższymy normę i ta norma będzie wynosiła 500 ha, to czy przy średniej w Polsce ok. 10 ha i przy wprowadzeniu dopłat z budżetu nie dojdzie do takiej sytuacji, że tam, gdzie mamy średnio ok. 10 ha, a więc w gospodarstwach chłopskich rodzinnych - zakładając, że będą otrzymywały po 300 zł dopłaty do hektara - rolnicy otrzymają 3 tys. rocznie, natomiast te gospodarstwa, gdzie będzie po 500 ha, które będą w posiadaniu obcokrajowców, a także które będą powstawały w wyniku różnego rodzaju spekulacji, będą miały dopłatę 150 tys. zł? I na te dopłaty będziemy musieli się złożyć wszyscy, wszyscy podatnicy - pielęgniarki, wojsko, policja, emeryci i renciści. Czy to nie będzie budowało nadmiernych dysproporcji i kominów ekonomicznych i czy to nie będzie naruszeniem interesu społecznego, a także porządku konstytucyjnego, konkretnie art. 32, który mówi, że nikt nie może być dyskryminowany społecznie, politycznie, ekonomicznie z jakiejkolwiek przyczyny? Natomiast tu będzie dyskryminowany polski chłop, polskie rodzinne gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#ZdzisławPodkański">Przepraszam, panowie, ja wiem, że SLD chciałby, żeby gospodarstwa rodzinne znalazły się na Platformie, bo wam razem tak blisko, ale dajcie powiedzieć. Myślę, że nikt w stosunku do was nie zachowuje się niekulturalnie i myślę, że stać was na powagę w tym Sejmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekBorowski">Pan minister Olejniczak odpowie? Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MarekBorowski">Pan minister Olejniczak...</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: Panie marszałku, ja widzę, że ta ustawa źle idzie.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#MarekBorowski">Tak na marginesie, panie pośle Podkański, pańska troska o dopłaty każe mi sądzić, że pan poseł będzie jednak głosował za wejściem do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie marszałku, widzę, jak pan się troszczy, że ta ustawa źle idzie. Jeśli ją źle dzisiaj uchwalimy, to pan pewno będzie głosował przeciwko integracji z Unią.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarekBorowski">Pan minister Olejniczak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oczywiście tej poprawki nie wolno rozpatrywać tylko i wyłącznie jako pojedynczej, bo pragnę zwrócić uwagę, że są inne poprawki, które zmniejszają wielkość gospodarstwa rodzinnego do 300 ha. Ja chcę powiedzieć, że oczywiście od przegłosowania tej poprawki nie należy uzależniać sprawy dochodowości rolników, bo kwestie choćby profitów płynących z dopłat bezpośrednich będą uregulowane innymi przepisami i tak naprawdę pole do popisu, panie pośle, jeszcze przed nami w tym względzie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawek: 20., 21. i 26.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 19. i 25., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#MarekBorowski">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 143, przeciw - 249, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 20. poprawki do art. 5 ust. 1 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#MarekBorowski">Z tą poprawką łączy się poprawka 26. do art. 6 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#MarekBorowski">Treść poprawki 20.: wyrazy „500 ha” zastępuje się wyrazami „300 ha”.</u>
          <u xml:id="u-129.13" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-129.14" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość poprawek: 21. i 22.</u>
          <u xml:id="u-129.15" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-129.16" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 20. i 26., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-129.17" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-129.18" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-129.19" who="#MarekBorowski">Głosowało 397 posłów. Za było 389, przeciw - 8, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-129.20" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-129.21" who="#MarekBorowski">Poprawka 21. stała się bezprzedmiotowa, poprawka 22. również.</u>
          <u xml:id="u-129.22" who="#MarekBorowski">Poprawka 23. odnosi się do art. 6 ust. 1. Skreśla się tam wyrazy: „zamieszkałą w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa”.</u>
          <u xml:id="u-129.23" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-129.24" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-129.25" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 23. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-129.26" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-129.27" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-129.28" who="#MarekBorowski">Głosowało 391 posłów. Za opowiedziało się...</u>
          <u xml:id="u-129.29" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-129.30" who="#MarekBorowski">Panie pośle Janowski, czy tam jest jakiś problem?</u>
          <u xml:id="u-129.31" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Cały czas z tą ustawą.)</u>
          <u xml:id="u-129.32" who="#MarekBorowski">Nie ma. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-129.33" who="#MarekBorowski">Głosowało 391 posłów. Za opowiedziało się 27, przeciw - 363, wstrzymała się 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-129.34" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-129.35" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do głosowania nad 24. poprawką do art. 6 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-129.36" who="#MarekBorowski">Treść poprawki: na końcu ustępu dodać wyrazy „a dochody z gospodarstwa zapewniałyby średni poziom utrzymania rodziny rolniczej”.</u>
          <u xml:id="u-129.37" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-129.38" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-129.39" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 24. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-129.40" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-129.41" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-129.42" who="#MarekBorowski">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 39, przeciw - 356, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-129.43" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-129.44" who="#MarekBorowski">Poprawki 25. i 26. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-129.45" who="#MarekBorowski">W 27. poprawce do art. 6 ust. 3 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie pkt. 1, a mianowicie: „uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub”.</u>
          <u xml:id="u-129.46" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-129.47" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Grad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja mam pytanie do posła sprawozdawcy i do pana ministra. Na podstawie czego panowie wnosicie, że ktoś, kto ma wykształcenie ekonomiczne czy prawnicze, będzie źle prowadził gospodarstwo rolne? Z czego państwo wysnuwacie taki wniosek, że on będzie gorszy od tego, kto ma zasadnicze rolnicze wykształcenie?</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca Romuald Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten problem był dyskutowany szczegółowo podczas wczorajszej debaty. Przypomnę tylko historię powstawania tego zapisu. Otóż w związku ze zgłoszeniem tegoż wniosku, który by rozszerzał wykształcenie na inne niż rolnicze i dawałby przez to kwalifikacje i uprawnienia do nabywania gruntów osobom posiadającym inne wykształcenie, np. wykształcenie ekonomiczne, nadzwyczajna podkomisja pozostawiła dwa warianty. Jeden wariant, który był wariantem ścisłym, nie dawał żadnych złudzeń, mówił, że tylko rolnicze łącznie z praktyką - ja tutaj trochę skrótowo przedstawiam ten problem - drugi natomiast uwzględniał także inne przydatne zawody. Dyskusja poszła w tym kierunku, iż było szereg wypowiedzi posłów, pytających, czy np. zawód ekonomisty nie może być uprawniający. Ale były też i skrajne przypadki, kiedy pytano, czy np. muzyk nie może prowadzić gospodarstwa i czy w ten sposób nie można by go pod ten zapis podporządkować. Wybór w tej kwestii należy do Wysokiej Izby. Sejmowe Komisje: Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi przegłosowały tak, jak państwo to macie w sprawozdaniu. Ja tylko oddałem wiernie tok dyskusji, jaka tej sprawie towarzyszyła. W związku z powyższym decyzja musi być podjęta w głosowaniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 28.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 27. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#MarekBorowski">Głosowało 391 posłów. Za opowiedziało się 144, przeciw - 243, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 28. poprawki do art. 6 ust. 3 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#MarekBorowski">W 28. poprawce w pkt. 1 skreśla się wyrazy „przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kłopotek?</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#EugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie skierowane do rządu. Kto będzie określał i co oznacza ewentualne przyjęcie zapisu „wykształcenie średnie lub wyższe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Ona miała być odrzucona.)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#EugeniuszKłopotek">Kto to określi i co oznacza takie sformułowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan minister Olejniczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeżeli ta poprawka zostanie przyjęta, będzie określał to notariusz. Ale pragnę podkreślić jeszcze raz, że - ewentualnie, bo nie wiem, czy będzie przyjęta ta poprawka - nawet jeżeli ktoś nie spełni tego wymogu, to oczywiście będzie mógł nabyć w Polsce nieruchomość. Będzie mógł nabyć nieruchomość, zakupić na własność.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Kłopotek: Przepraszam, panie marszałku...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kłopotek, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#EugeniuszKłopotek">Przepraszam bardzo, ale to wzbudziło mój niepokój. Wydawało mi się, że usłyszę odpowiedź, iż to bądź rząd, bądź minister w rozporządzeniu określi, co oznacza „zawód przydatny do prowadzenia działalności rolniczej”. Nie wyobrażam sobie, żeby każdy z około, nie wiem, tysiąca czy iluś notariuszy miał to według własnego uznania określać. Ja przynajmniej myślałem, że tak to będzie zrobione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze, jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie pośle, chcę powiedzieć, że jeżeli ta poprawka będzie przyjęta, to wtedy będę mógł z całą stanowczością odpowiedzieć, w jaki sposób rząd do tej poprawki się ustosunkuje. Ta poprawka to nie jest przedłożenie rządowe, więc trudno, żeby rząd na bieżąco - wczoraj były zgłoszone poprawki - wymyślał, co się stanie, jeżeli dana poprawka zostanie przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Grad, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Grad: Panie marszałku, czy mogę wyjaśnić? Bo jest nieporozumienie.)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym pewną rzecz wyjaśnić. Myśmy już odrzucili poprawkę 27., ale to nie jest ta...</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, niech pan poseł wyjaśni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderGrad">Poprosiłem pana marszałka o zgodę, mówiąc, że mogę to wyjaśnić, i ją uzyskałem.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderGrad">Odrzuciliśmy poprawkę 27., w związku z tym w tym momencie jest zapis taki: „przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”. Ale żeby usunąć ten zapis, trzeba przyjąć poprawkę 28. Kiedy się skreśli wyrazy „przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”, wtedy będzie wszystko dobrze. Trzeba właśnie głosować za przyjęciem poprawki 28. Wtedy będzie tak, że średnie lub wyższe wykształcenie wystarczy, żeby prowadzić działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jakie?)</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#AleksanderGrad">Każde.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MarekBorowski">No, każde.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, zaraz będziemy to kończyć, bo już...</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Kłopotek: Proszę, bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł Kłopotek. Ale to już ostatni raz, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#EugeniuszKłopotek">Mam wrażenie, że po prostu nastąpiło jakieś nieporozumienie. Otóż w druku sejmowym w sprawozdaniu mamy zapis: „albo wykształcenie średnie lub wyższe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”. A ponieważ jest poprawka zmierzająca do skreślenia słów „przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”, moją intencją było tylko to, żeby zapytać - przypuszczając, że ta poprawka nie zostanie przyjęta, że obroni się zapis komisyjny - kto będzie określał przydatność. I oczekiwałem odpowiedzi, tak przypuszczałem, że to rząd bądź minister określi, które zawody nierolnicze są przydatne do prowadzenia działalności rolniczej. O to mi tylko chodziło. Usłyszałem odpowiedź, która mnie niepokoi, że to notariusz ma określać i na wyczucie brać, która działalność jest przydatna, a która nie. Wydaje mi się, że to powinien zrobić rząd bądź minister rolnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł też ma pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#DariuszJacekBachalski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że należy zadać pytanie fundamentalne, komu i czemu służyć ma w ogóle ta poprawka, ewentualnie przeciwko komu autor poprawki i sprawozdawca forsują ten zapis. Prosiłbym o odpowiedź sprawozdawcę albo najlepiej autora poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, może odczytam, jaki jest w tej chwili kształt tego przepisu po poprawce wcześniejszej, powiem, co się stanie, jeżeli zagłosujemy za, a co się stanie, jeżeli zagłosujemy przeciw, i proponuję to przegłosować po prostu. Otóż ust. 3 art. 6 mówi, iż uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała wykształcenie... Zaraz, zaraz, a to wyrzuciliśmy, przepraszam. Co najmniej zasadnicze lub... Tak. A więc uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli...</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#MarekBorowski">Dobrze, otóż tak: „Uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze albo wykształcenie średnie lub wyższe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej...”. Tak - po wcześniejszych głosowaniach - nadal brzmi bez zmian ten tekst. W tej chwili mamy poprawkę 28., w której proponuje się skreślić wyrazy „przydatne do prowadzenia działalności rolniczej”. Zatem jeżeli się będzie głosować za tą poprawką, to się skreśli te wyrazy, a jeżeli się będzie głosować przeciwko tej poprawce, to te wyrazy zostaną. Wtedy pozostaje aktualne pytanie pana posła Kłopotka, kto to będzie określał. Był to wniosek zgłoszony na posiedzeniu komisji. Rządowi w tej chwili, jak widać, trudno się do tego ustosunkować. W związku z tym proponuję to przegłosować według swojego rozumu.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czerwiński: Panie marszałku, bardzo proszę...)</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#MarekBorowski">Panie pośle, ale może już nie komplikujmy tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wszyscy...)</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#MarekBorowski">No ale ja już wszystko powiedziałem w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, niech pan jeszcze pyta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja mam pytanie do posła sprawozdawcy. Czy przegłosowanie tej poprawki będzie oznaczało, że każda osoba z wykształceniem średnim lub wyższym będzie posiadała kwalifikacje rolnicze? Proszę o jednoznaczną odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, toż przecież ja przed chwilą przeczytałem. Osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze albo wykształcenie średnie lub wyższe. Jeżeli skreślimy tamte słowa, to na tym się kończy po prostu.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MarekBorowski">Zgoda, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 28. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#MarekBorowski">Głosowało 387 posłów. Za było 274, przeciw - 110, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do 29. poprawki...</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-151.11" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do 29. poprawki do art. 6 ust. 3, gdzie wnioskodawca proponuje dodać pkt 3...</u>
          <u xml:id="u-151.12" who="#komentarz">(Poseł Jan Byra: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-151.13" who="#MarekBorowski">Zaraz dopuszczę pana posła, tylko odczytam tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-151.14" who="#MarekBorowski">...w art. 6 w ust. 3 dodać pkt 3 w brzmieniu: „legitymuje się poświadczoną znajomością języka polskiego zgodnie z wymogami ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim”.</u>
          <u xml:id="u-151.15" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie pośle. Pan poseł Byra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanByra">Chciałbym skierować pytanie do pana posła sprawozdawcy, ponieważ propozycja przyjęcia poprawki 29. może oznaczać pewną komplikację. Otóż przesądzać się będzie, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli legitymuje się poświadczoną znajomością języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JanByra">Szanowni Państwo! Rzeczywiście zmieniając ustawę o języku polskim, wprowadziliśmy tam Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego - ale przez cudzoziemców, natomiast z tej ustawy będzie wynikało, że takim poświadczeniem będzie się musiał także legitymować obywatel polski, rolnik Jest to absurd. Jest to oczywisty absurd, ponadto jest to niewykonalne. Powiadam: ustawa o języku polskim przewiduje poświadczanie znajomości języka polskiego przez cudzoziemców, a z art. 6 i ust. 3 wynika, że ten obowiązek także będzie nałożony na obywateli polskich, co jest absurdem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MarekBorowski">O, tu mamy dużo chętnych.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie marszałku, jak Izba się uspokoi, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój, proszę państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest poprawka, którą ja wniosłem w imieniu Ruchu Katolicko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AntoniMacierewicz">Jej celem było sprawienie, by w Polsce przy nabywaniu ziemi i przy gospodarowaniu obowiązywały takie same warunki, jakie obowiązują np. w Danii. Chciałem państwu uświadomić, że w Danii nie można nabyć ziemi i gospodarować, jeżeli nie zna się języka duńskiego. Podobnie jest w innych krajach Unii Europejskiej. I może byście państwo wreszcie zdali sobie z tego sprawę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, proszę nie krzyczeć. Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AntoniMacierewicz">...że chodzi o pewne minimum równowagi sytuacji Polaków i innych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle Macierewicz, proszę nie krzyczeć, bo ja się boję o pańskie zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł Podkański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja mam pytanie do pana posła sprawozdawcy, czy czasem nie zaszło pewne nieporozumienie, bo chodzi o poświadczenie znajomości języka polskiego jako obcego. Jeżeli ktoś ma obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej, to przecież nabył z tytułu konstytucji wszelkie prawa i nie może podlegać ograniczeniom, a po drugie, tak się złożyło, że pracowałem nad tą nowelizacją i tam wyraźnie jest zapisane, że...</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#ZdzisławPodkański">...zwalnia się osoby, jeżeli udokumentują wykształcenie świadectwem ukończenia szkoły podstawowej, średniej czy innej, tak że w moim przekonaniu takie niebezpieczeństwo nie zachodzi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#ZdzisławPodkański">Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy jest to niebezpieczeństwo, czy nie? Według mnie nie. A taki obowiązek, jaki proponuje poseł Macierewicz, wprowadzany jest także w innych krajach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca Romuald Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#RomualdAjchler">Szanowni Państwo! Otóż wprowadzenie wymogu, by do kwalifikacji rolniczych liczyła się także znajomość języka polskiego, jest sprzeczne przede wszystkim z zobowiązaniami Polski przyjętymi w toku negocjacji oraz z uwagi na treść traktatu akcesyjnego. Prawo w Polsce nie może dyskryminować cudzoziemców i państwo to doskonale wiecie. Ja nie chcę komentować twórczej myśli pana posła Macierewicza, no przykro mi bardzo, więcej w tej sprawie nie mam nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Można...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Giertych, proszę.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój, proszę państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł sprawozdawca powiedział tutaj nieprawdę, dlatego że tego typu zapis nie jest sprzeczny z żadnym prawem europejskim, tym bardziej że w niektórych krajach Unii Europejskiej takie zapisy funkcjonują. I dlaczego ten zapis wydaje się dziwny, panie pośle? Ano dlatego, że prawo Unii Europejskiej nie pozwala na różnicowanie kategorii obywateli swoich i obcych. I dlatego się ten obowiązek próbuje wstawić wobec wszystkich, również wobec polskich obywateli. Ale nie jest to sprzeczne z prawem Unii Europejskiej, a jeżeli jest, to niech pan poseł raczy wskazać zapis jakiejś dyrektywy unijnej bądź traktatu unijnego, bądź zobowiązań Polski, które przyjęliśmy na obecnym etapie, które wykluczają taką możliwość zapisu. Niech pan to wskaże konkretnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, ja myślę, że więcej już w tej sprawie...</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł jeszcze chciałby raz...</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#komentarz">(Poseł Romuald Ajchler: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, ja myślę, że tu już więcej nic nie wyjaśnimy. Jest negatywna opinia Komitetu Integracji Europejskiej odnośnie do tej poprawki, opinie zostały wymienione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#RomualdAjchler">Panie marszałku, otóż ja przytoczę, przepis brzmiałby, gdybyśmy przyjęli tę poprawkę, następująco: „Uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli: 1) uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie średnie lub wyższe przydatne do prowadzenia działalności rolniczej...</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MarekBorowski">„Przydatne” już nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#RomualdAjchler">...lub osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat”. I teraz pan poseł proponuje, aby dodać: „legitymuje się poświadczoną znajomością języka polskiego zgodnie z wymogami ustawy z dnia 7 października 1999 r.”.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#RomualdAjchler">Ja wiem, że to uległo modyfikacji przez przyjęcie poprawki, ale oddaje to sens tego, jakby to faktycznie brzmiało. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#MarekBorowski">Proponuję przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest...</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze pan poseł Zbrzyzny.)</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#MarekBorowski">Pan poseł jeszcze ma pytanie? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#RyszardZbrzyzny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja rozumiem poprawkę tę w następujący sposób. Skoro ma się legitymować poświadczoną znajomością języka polskiego zgodnie z wymogami ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, to rozumiem: w piśmie i mowie. A więc chciałem zapytać w tym momencie, czy niemowa może być rolnikiem?</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 29. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 384 posłów. Za opowiedziało się 133, przeciw - 245, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#MarekBorowski">W 30. poprawce do art. 6 wnioskodawca proponuje dodać ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą... Jeszcze sprawdzimy, co to jest.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#MarekBorowski">30. poprawka ust. 4: przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 5 ust. 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.12" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 30. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.13" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.14" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.15" who="#MarekBorowski">Głosowało 388 posłów. Za opowiedziało się 385, przeciw - 2, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.16" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-175.17" who="#MarekBorowski">W 31. poprawce do art. 7 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie ust. 2 oraz dodać ust. od 5 do 7.</u>
          <u xml:id="u-175.18" who="#MarekBorowski">a) ust. 2 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-175.19" who="#MarekBorowski">„2. Dowodem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji rolniczych jest:</u>
          <u xml:id="u-175.20" who="#MarekBorowski">1) w przypadku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 pkt 1 - świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,</u>
          <u xml:id="u-175.21" who="#MarekBorowski">2) w przypadku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 pkt 2 - oświadczenie poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub świadectwo pracy.”,</u>
          <u xml:id="u-175.22" who="#MarekBorowski">b) dodać ust. 5–7 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-175.23" who="#MarekBorowski">„5. Dowodem potwierdzającym spełnienie warunku określonego:</u>
          <u xml:id="u-175.24" who="#MarekBorowski">1) w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zakresie dotyczącym powierzchni użytków rolnych jest oświadczenie nabywcy albo uprawnionego do pierwokupu,</u>
          <u xml:id="u-175.25" who="#MarekBorowski">2) w art. 5 ust. 1 pkt 2 jest oświadczenie nabywcy albo uprawnionego do pierwokupu, poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).</u>
          <u xml:id="u-175.26" who="#MarekBorowski">6. Przy zawieraniu umowy, w wyniku której następuje przeniesienie własności nieruchomości rolnej, nabywca jest obowiązany do przedłożenia dowodów, o których mowa w ust. 1–5, albo złożenia oświadczenia, że nie spełnia warunków określonych w art. 5 i 6. W oświadczeniu tym należy podać łączną powierzchnię i miejsce położenia nieruchomości rolnych, których nabywca jest właścicielem lub dzierżawcą.</u>
          <u xml:id="u-175.27" who="#MarekBorowski">7. Dowody, o których mowa w ust. 1–5, oraz oświadczenie, o którym mowa w ust. 6, stanowią załączniki do umowy, w wyniku której następuje przeniesienie własności nieruchomości rolnej.”.</u>
          <u xml:id="u-175.28" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.29" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.30" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 31. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.31" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.32" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.33" who="#MarekBorowski">Głosowało 388 posłów. Za opowiedziało się 387, głosów przeciwnych nie było, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.34" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-175.35" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 32. poprawki do art. 7 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-175.36" who="#MarekBorowski">W art. 7 w ust. 2 po wyrazach „dyplom ukończenia” dodać wyraz „polskiej”, po wyrazie „albo” dodać wyraz „polski”, po wyrazach „zawodowego lub” dodać wyraz „polski”.</u>
          <u xml:id="u-175.37" who="#MarekBorowski">Do tej poprawki Komitet Integracji Europejskiej zgłasza zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-175.38" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.39" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.40" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 32. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.41" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.42" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.43" who="#MarekBorowski">Głosowało 386 posłów. Za opowiedziało się 57, przeciw - 325, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-175.44" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.45" who="#MarekBorowski">W 33. poprawce do art. 7 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-175.46" who="#MarekBorowski">Do tej poprawki zastrzeżenia zgłosił Komitet Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-175.47" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.48" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje konieczność dokonania odpowiednich zmian redakcyjnych w art. 18 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-175.49" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.50" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 33. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.51" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.52" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.53" who="#MarekBorowski">Głosowało 385 posłów. Za opowiedziało się 55, przeciw - 329, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.54" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.55" who="#MarekBorowski">W 34. poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie lit. b w zmianie 2.</u>
          <u xml:id="u-175.56" who="#MarekBorowski">To nowe brzmienie jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-175.57" who="#MarekBorowski">„b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-175.58" who="#MarekBorowski">„2. Nadzór nad agencją sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi.””.</u>
          <u xml:id="u-175.59" who="#MarekBorowski">Z poprawką tą łączą się poprawki 35. oraz 48.</u>
          <u xml:id="u-175.60" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-175.61" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-175.62" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.63" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 34., 35. i 48., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.64" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.65" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.66" who="#MarekBorowski">Głosowało 386 posłów. Za opowiedziało się 15, przeciw - 370, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.67" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.68" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 36. poprawki do art. 12 zmiana 8.</u>
          <u xml:id="u-175.69" who="#MarekBorowski">W ust. 3 na końcu dodaje się wyrazy: „oraz dodatkowo w inny sposób zaakceptowany przez agencję”.</u>
          <u xml:id="u-175.70" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.71" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.72" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 36. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.73" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.74" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.75" who="#MarekBorowski">Głosowało 385 posłów. Za opowiedziało się 307, przeciw - 78, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-175.76" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-175.77" who="#MarekBorowski">W 37. poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje po zmianie 8. dodać nową zmianę.</u>
          <u xml:id="u-175.78" who="#MarekBorowski">Brzmienie ust. 1 i 3 w art. 26a jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-175.79" who="#MarekBorowski">„1. Nie pobiera się podatku od czynności cywilnoprawnych i opłaty skarbowej w sprawach dotyczących zasobu oraz nieruchomości nabywanych przez agencję na własność skarbu państwa.”.</u>
          <u xml:id="u-175.80" who="#MarekBorowski">„3. Agencja nie ma obowiązku uiszczania opłat w sprawach cywilnych dotyczących mienia stanowiącego zasób oraz w sprawach, o których mowa w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.”.</u>
          <u xml:id="u-175.81" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.82" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.83" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 37. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.84" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.85" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.86" who="#MarekBorowski">Głosowało 386 posłów. Za opowiedziało się 303, przeciw - 82, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.87" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-175.88" who="#MarekBorowski">W 38. poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje po zmianie 8. dodać nową zmianę.</u>
          <u xml:id="u-175.89" who="#MarekBorowski">Brzmienie ust. 2a w art. 28 jest następujące:</u>
          <u xml:id="u-175.90" who="#MarekBorowski">„Wykaz, o którym mowa w ust. 1, agencja, przed ogłoszeniem przetargu, przesyła izbie rolniczej właściwej ze względu na położenie nieruchomości, która w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania może wyrazić opinię w sprawie sprzedaży tej nieruchomości.”.</u>
          <u xml:id="u-175.91" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.92" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.93" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 38. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.94" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.95" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.96" who="#MarekBorowski">Głosowało 389 posłów. Za opowiedziało się 153, przeciw - 236, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-175.97" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.98" who="#MarekBorowski">W 39. poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje po zmianie 8. dodać nową zmianę.</u>
          <u xml:id="u-175.99" who="#MarekBorowski">Oto brzmienie art. 28a:</u>
          <u xml:id="u-175.100" who="#MarekBorowski">„28a. 1. Przeniesienie przez agencję własności nieruchomości rolnej albo jej wydzierżawienie na rzecz:</u>
          <u xml:id="u-175.101" who="#MarekBorowski">1) osoby prawnej,</u>
          <u xml:id="u-175.102" who="#MarekBorowski">2) spółki osobowej,</u>
          <u xml:id="u-175.103" who="#MarekBorowski">3) osoby fizycznej, jeżeli nie utworzy gospodarstwa rodzinnego:</u>
          <u xml:id="u-175.104" who="#MarekBorowski">- wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-175.105" who="#MarekBorowski">2. Przepis ust. 1 nie dotyczy skarbu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-175.106" who="#MarekBorowski">3. Zgoda, o której mowa w ust. 1, jest udzielana, jeżeli przeniesienie własności lub wydzierżawienie nieruchomości rolnej nie jest sprzeczne z interesem społeczno-gospodarczym, w szczególności nie utrudnia powstania i poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych na danym terenie, a ponadto:</u>
          <u xml:id="u-175.107" who="#MarekBorowski">1) w przypadku spółdzielni produkcji rolnej nieruchomość rolna lub jej część będzie wykorzystywana do prowadzenia wspólnego gospodarstwa rolnego członków spółdzielni,</u>
          <u xml:id="u-175.108" who="#MarekBorowski">2) w przypadku podmiotów innych niż spółdzielnia produkcji rolnej nieruchomość będzie wykorzystywana do prowadzenia działalności rolniczej, doświadczalnej, naukowej, dydaktycznej, leczniczej, rehabilitacyjnej, agroturystycznej, w rozumieniu odrębnych przepisów, a jej powierzchnia nie wykracza poza potrzeby na powyższe cele,</u>
          <u xml:id="u-175.109" who="#MarekBorowski">3) łączna powierzchnia użytków rolnych będących przedmiotem własności lub dzierżawy nie będzie większa niż 500 ha.</u>
          <u xml:id="u-175.110" who="#MarekBorowski">4. Na żądanie ministra właściwego do spraw wsi agencja dołącza do wystąpienia o zgodę na przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub jej wydzierżawienie odpowiednią dokumentację.</u>
          <u xml:id="u-175.111" who="#MarekBorowski">5. Przed wyrażeniem zgody, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw wsi zasięga opinii izby rolniczej właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości rolnej będącej przedmiotem wystąpienia agencji.</u>
          <u xml:id="u-175.112" who="#MarekBorowski">6. W przypadku niewyrażenia przez izbę rolniczą opinii, o której mowa w ust. 5, w terminie 30 dni, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.”.</u>
          <u xml:id="u-175.113" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.114" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 40., 43., 45. i 2. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-175.115" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-175.116" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 39. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-175.117" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-175.118" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-175.119" who="#MarekBorowski">Głosowało 387 posłów. Za opowiedziało się 145, przeciw - 240, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-175.120" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-175.121" who="#MarekBorowski">W 40. poprawce do art. 12 wnioskodawca proponuje po zmianie 8. dodać nową zmianę. Oto brzmienie tej zmiany:</u>
          <u xml:id="u-175.122" who="#MarekBorowski">„Art.28a 1. Sprzedaż nieruchomości rolnej przez agencję może nastąpić, jeżeli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych będących własnością nabywcy nie przekroczy 500 ha.</u>
          <u xml:id="u-175.123" who="#MarekBorowski">2. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, o której mowa w ust. 1, będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię nieruchomości rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności takich nieruchomości, a w przypadku współwłasności łącznej uwzględnia się łączną powierzchnię nieruchomości rolnych stanowiących przedmiot współwłasności.</u>
          <u xml:id="u-175.124" who="#MarekBorowski">3. Powierzchnię użytków rolnych, o której mowa w ust. 1 i 2, ustala się na podstawie oświadczenia złożonego przez nabywcę nieruchomości rolnej.”.</u>
          <u xml:id="u-175.125" who="#MarekBorowski">Poprawki nr 40., 43. i 45. należy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-175.126" who="#MarekBorowski">Poprawka 43., w art. 29 dodaje się ust. 5 w brzmieniu: „Agencji przysługuje prawo odkupu nieruchomości na rzecz skarbu państwa w okresie 5 lat, licząc od dnia jej nabycia od agencji, z ujawnieniem tego prawa w księdze wieczystej.</u>
          <u xml:id="u-175.127" who="#MarekBorowski">I 45. poprawka, dodaje się dodatkowy ustęp w brzmieniu: „Jeżeli nabywca nieruchomości zbędzie pod jakimkolwiek tytułem prawnym tę nieruchomość lub jej część albo udziały w jej współwłasności przed zapłaceniem stałej należności z tytułu sprzedaży, agencja może zażądać zapłaty całej niespłaconej należności w wyznaczonym przez siebie terminie”.</u>
          <u xml:id="u-175.128" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-175.129" who="#MarekBorowski">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość 2. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-175.130" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-175.131" who="#MarekBorowski">Pytanie? Proszę, pan poseł Aumiller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#AndrzejAumiller">Żeby czasami nie było, panie marszałku, problemu z Senatem, bo przyjęliśmy 300 ha, a teraz mamy 500 ha wpisane.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Trzysta.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#AndrzejAumiller">To do mikrofonu, proszę bardzo. Przyjęliśmy w poprzednich głosowaniach, że gospodarstwo nie będzie przekraczać 300 ha, rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie. Ale rodzinne...)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#AndrzejAumiller">No, przepraszam bardzo, to o jedno i drugie chodziło. I teraz 500 ha ma agencja sprzedać komu?</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie będzie rodzinne.)</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#AndrzejAumiller">To nie będzie rodzinne, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MarekBorowski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 40., 43. i 45., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#MarekBorowski">Głosowało 384 posłów. Za opowiedziało się 330, przeciw - 52, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#MarekBorowski">Drugi wniosek mniejszości stał się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#MarekBorowski">41. poprawka aktualna.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#MarekBorowski">41. poprawka do art. 12 zmiana 9, w tej poprawce dodajemy nowe lit. a i b w brzmieniu: a) w ust. 2 po wyrazach: „z zastrzeżeniem ust.” dodaje się wyrazy „2a i”, a w lit. b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: „2a. W pierwszym przetargu, o którym mowa w ust. 2, mogą brać udział wyłącznie rolnicy indywidualni w rozumieniu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa, pod warunkiem że w wyniku zakupu nieruchomości nie stracą statusu rolnika indywidualnego”.</u>
          <u xml:id="u-177.10" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-177.11" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.12" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 41. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.13" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.14" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.15" who="#MarekBorowski">Głosowało 388 posłów. Za opowiedziało się 177, przeciw - 206, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-177.16" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-177.17" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do rozpatrzenia 42. poprawki do art. 12 zmiana 9. Tutaj dodaje się w ust. 3b pkt 5 w brzmieniu: „5) osoby posiadające obywatelstwo polskie”.</u>
          <u xml:id="u-177.18" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-177.19" who="#MarekBorowski">Również są zastrzeżenia Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-177.20" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.21" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 42. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.22" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.23" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.24" who="#MarekBorowski">Głosowało 389 posłów. Za opowiedziało się 108, przeciw - 278, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-177.25" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-177.26" who="#MarekBorowski">Poprawkę 43. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-177.27" who="#MarekBorowski">W 44. poprawce do art. 12 zmiana 10. wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie lit. a, a mianowicie: „Jeżeli nabywca przed zawarciem umowy sprzedaży wpłaci co najmniej 5% ceny, agencja może rozłożyć spłatę pozostałej należności na roczne lub półroczne raty na okres do 30 lat”.</u>
          <u xml:id="u-177.28" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-177.29" who="#MarekBorowski">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość 3. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-177.30" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.31" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 44. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.32" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.33" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.34" who="#MarekBorowski">Głosowało 388 posłów. Za opowiedziało się 148, przeciw - 238, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-177.35" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-177.36" who="#MarekBorowski">W 3. wniosku mniejszości do art. 12 zmiana 10. wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie lit. a, a mianowicie: „Jeżeli nabywca przed zawarciem umowy sprzedaży wpłaci co najmniej 20% ceny, agencja może rozłożyć spłatę pozostałej należności na roczne lub półroczne raty, na okres nie dłuższy niż 15 lat”.</u>
          <u xml:id="u-177.37" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.38" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.39" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.40" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.41" who="#MarekBorowski">Głosowało 387 posłów. Za opowiedziało się 280, przeciw - 104, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-177.42" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.43" who="#MarekBorowski">Poprawki 45. i 46. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-177.44" who="#MarekBorowski">W 47. poprawce do art. 13 zmiana 2. wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie ust. 2a, a mianowicie: „Agencja realizuje zadanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, w zakresie dotyczącym tworzenia i powiększania gospodarstw rodzinnych, w szczególności poprzez dopłatę do oprocentowania kredytów bankowych za zakup nieruchomości rolnych, które utworzą gospodarstwo rodzinne albo wejdą w skład takiego gospodarstwa, z tym że kwota kredytu nie może przekraczać 90% wartości zakupywanej nieruchomości, a okres spłaty kredytu nie może przekraczać 20 lat”.</u>
          <u xml:id="u-177.45" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-177.46" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-177.47" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 47. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-177.48" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-177.49" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-177.50" who="#MarekBorowski">Głosowało 388 posłów. Za opowiedziało się 204, przeciw - 182, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-177.51" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.52" who="#MarekBorowski">Poprawkę 48. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-177.53" who="#MarekBorowski">W 49. poprawce wnioskodawca proponuje dodać art. 14a.</u>
          <u xml:id="u-177.54" who="#MarekBorowski">Z tą poprawką łączy się poprawka 51. polegająca na dodaniu art. 16a.</u>
          <u xml:id="u-177.55" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-177.56" who="#MarekBorowski">Nowy art. 14a brzmi następująco: W ustawie z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości art. 1 otrzymuje brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-177.57" who="#MarekBorowski">„1. Osoby fizyczne będące w dniu 26 maja 1990 r. oraz w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi lub współużytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub stanowiących nieruchomości rolne nabywają z mocy prawa własności tych nieruchomości z dniem, w którym decyzja, o której mowa w ust. 3, stała się ostateczna.</u>
          <u xml:id="u-177.58" who="#MarekBorowski">2. Prawo własności nieruchomości nabywają także osoby fizyczne będące następcami prawnymi osób, o których mowa w ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-177.59" who="#MarekBorowski">3. Decyzję o nabyciu prawa własności nieruchomości wydaje starosta w odniesieniu do nieruchomości skarbu państwa lub wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta lub marszałek województwa w odniesieniu do nieruchomości będących własnością jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-177.60" who="#MarekBorowski">4. Ostateczna decyzja, o której mowa w ust. 3, stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.</u>
          <u xml:id="u-177.61" who="#MarekBorowski">5. Opłaty sądowe z tytułu założenia i wpisu do księgi wieczystej prawa własności nieruchomości nabytych na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 3, pokrywa skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-177.62" who="#MarekBorowski">6. Koszty pomiarów oraz opracowań geodezyjnych i kartograficznych związanych z postępowaniem w sprawie wydania decyzji, o której mowa w ust. 3, pokrywa skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-177.63" who="#MarekBorowski">7. Minister właściwy do spraw skarbu państwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowy tryb wydawania decyzji, o których mowa w ust. 3.”.</u>
          <u xml:id="u-177.64" who="#MarekBorowski">I zmiana 51, która jest łącznie głosowana, brzmi: „Do postępowań wszczętych na podstawie ustawy, o której mowa w ust. 14a, i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej, ustawy stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-177.65" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-177.66" who="#MarekBorowski">Pan poseł Czerwiński, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dwa pytania. Pierwsze do pana posła sprawozdawcy, aby raczył Wysokiej Izbie przedstawić, jakim stosunkiem głosów ta poprawka została zarekomendowana negatywnie na posiedzeniu komisji?</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#JerzyCzerwiński">Pytanie bardziej zasadnicze do rządu. Otóż jest to ostatni być może moment, aby polski parlament mógł przed podpisaniem Traktatu akcesyjnego 16 kwietnia wprowadzić do polskiego ustawodawstwa z mocy prawa zamianę stosunku z użytkowania wieczystego na stosunek własności, szczególnie na ziemiach zachodnich i północnych. Jak ważna jest to sprawa, świadczy chociażby ten fakt, że w Republice Federalnej Niemiec już w tej chwili tworzy się ruch, który ma na celu odzyskanie nieruchomości na dawnych ziemiach zachodnich i północnych przez Niemców, którzy nazywają się wypędzonymi.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#JerzyCzerwiński">Pytanie jest takie: Jaki jest stosunek rządu do tej poprawki? Czy rząd chce ustabilizować stan polskiego posiadana na ziemiach zachodnich i północnych, czy też rządowi na tym nie zależy?</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Ajchler.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#RomualdAjchler">Odpowiem na pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#RomualdAjchler">Panie pośle, komisje większością głosów zaopiniowały tę pańską poprawkę negatywnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, w imieniu rządu pan minister Olejniczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem powiedzieć, że to jest poprawka, która dla ustroju rolnego jak gdyby i dla przedmiotu, nad jakim dzisiaj dyskutujemy, czyli ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, nie jest poprawką zasadniczą. Rząd jest przeciw wprowadzeniu tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Macierewicz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do rządu. Ta kwestia, panowie ministrowie, była w ciągu ostatnich 10 lat wielokrotnie stawiana w formie inicjatyw ustawodawczych. Za każdym razem przedstawiciele SLD uniemożliwiali uporządkowanie spraw polskiej własności na ziemiach zachodnich. Czy zdajecie sobie państwo sprawę z tego, że przed 16 kwietnia, a więc przed zakazem dokonywania zmian w tej materii, jest to ostatni moment? Jeżeli teraz Wysoka Izba tego nie uczyni, jeżeli większością SLD ten problem upadnie, to znaczy, że przyłożycie ręki do rewindykacji niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak mieliście przewagę w rządzie, dlaczego tego nie zrobiliście?)</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#AntoniMacierewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Pawlak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Miałbym prośbę, żebyśmy tą sprawę rozpatrywali z pełnym spokojem i z dużą rozwagą, bo sprawa rzeczywiście ma charakter fundamentalny i jest to prawdopodobnie jedyna możliwość w obecnej sytuacji, żeby te sprawy uregulować przynajmniej w stosunku do osób fizycznych. Rzeczywiście tego typu zagrożenie na gruncie roszczeń cywilno-prawnych istnieje i może mieć niesamowite konsekwencje dla własności na ziemiach zachodnich i północnych. Jeżeli byłaby nawet potrzeba chwili przerwy, to myślę, że warto nad tą sprawą się poważnie zastanowić, żeby emocje nie brały góry, kto komu naciśnie na odcisk, tylko żebyśmy tę sprawę poważnie i z korzyścią dla tych, którzy mieszkają na ziemiach zachodnich i północnych, rozstrzygnęli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Giertych, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#RomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Korzystając, że jest na sali pan minister spraw zagranicznych, chciałem zapytać się pana ministra, czy prawdą jest, że do traktatu o stosunkach między Polską a Republiką Federalną Niemiec dołączono list, w którym strona niemiecka stwierdza, że uznanie polskiej granicy zachodniej nie oznacza zgody Republiki Federalnej Niemiec na zrzeczenie się praw obywateli niemieckich do ziem północnych i zachodnich Polski.? Czy to oznacza w związku z tym, że w sytuacji jakichś zmian, np.przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, obywatele niemieccy będą mogli przed polskimi bądź unijnymi sądami występować o zwrot ziemi, nieruchomości położonych na ziemiach północnych i zachodnich na podstawie prawa unijnego, które mówi, że własność ma pierwszeństwo przed użytkowaniem wieczystym? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Podkański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanując czas, myślę, że poza sprawami terytorium, własności, jeszcze jest jedna sprawa. Na tych terenach zamieszkują w znacznej części przesiedleńcy ze Wschodu, w trzecim pokoleniu. Nie znalazły się jednak środki na zadośćuczynienie dla Zabużan, dla wielu innych krzywd i w związku z tym stawiam konkretne pytanie, bo tak muszę zakończyć: Wysoka Izbo, czy stać nas na to jako ludzi, ludzi sumienia, żeby tym wysiedlonym w znacznej części ze Wschodu rodzinom, które znalazły swój dom i mają trzypokoleniowy dorobek na Zachodzie, dzisiaj pomóc przywrócić spokojny sens i życie dla następnych pokoleń? I bardzo proszę o rozwagę na zasadzie sumienia. Pytanie, czy stać nas jest? Ja uważam, że stać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, ale już nie apelujmy do siebie w tej sprawie. Ta sprawa była wielokrotnie rozważana, wielokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#KrzysztofZaremba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do rządu. Czy państwo zdajecie sobie sprawę i pamiętacie o tym, iż w traktacie polsko-niemieckim nie ma żadnej regulacji dotyczącej tej kwestii wprost i czy to brane było pod uwagę przy wyrażaniu stanowiska przez SLD?</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, nie było żadnego stanowiska wyrażanego przez SLD.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan minister Cimoszewicz odpowie, tak?</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rząd wielokrotnie zajmował się tą sprawą zarówno w toku własnych prac, jak i też odpowiadając na pytania padające na sali, odpowiadając na bardzo liczne interpelacje. Sam podpisałem około 30 odpowiedzi na interpelacje pań i panów posłów dotyczące tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Chcę stwierdzić, że, po pierwsze, pamiętając poprzednie kadencje Sejmu i pamiętając wieloletnie próby uregulowania tej kwestii, muszę określić wypowiedź pana posła Macierewicza przypisującą Sojuszowi Lewicy Demokratycznej odpowiedzialność za nieuregulowanie tej kwestii za sprzeczną z prawdą. Po drugie, chcę potwierdzić podstawową tezę, jaką wielokrotnie powtarzałem, iż w naszym najgłębszym przekonaniu wszystkie racje i argumenty prawne, na jakie Polska i właściciele ziemi, nieruchomości w Polsce mogą się powoływać, stwarzają stan pełnego bezpieczeństwa tej własności. Po trzecie, ta kwestia nie musiała być regulowana traktatem polsko-niemieckim, ponieważ polska strona nie ma żadnych wątpliwości w tym zakresie. Gotowi jesteśmy przedstawić paniom i panom posłom rozmaite ekspertyzy zarówno wybitnych polskich znawców zagadnienia, jak też najwybitniejszych niemieckich znawców zagadnienia, i to jest szczególne wymowne.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Tak, tak, najwybitniejszych niemieckich znawców zagadnienia, którzy w ekspertyzach przygotowywanych dla parlamentu niemieckiego potwierdzają wszystkie racje strony polskiej w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Natomiast jednocześnie informuję Wysoką Izbę, że aby nie stwarzać pola do jakichkolwiek wątpliwości co do tego zakresu, zwróciłem się do premiera już kilka tygodni temu, podobnie jak do moich koleżanek i kolegów posłów, o to, aby rząd wystąpił z inicjatywą w celu uregulowania tego zagadnienia i doprowadzenia do zamiany prawa użytkowania wieczystego na prawo własności. Nie mam wątpliwości, że rząd wystąpi z taką inicjatywą legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jako prawnik, nie jako minister spraw zagranicznych, stwierdzam po lekturze zaproponowanej poprawki, że w moim przekonaniu ona nie uwzględnia rozmaitych elementów tego niezwykle złożonego zagadnienia, jeśli uwzględnimy fakt, że właścicielem tych nieruchomości, wobec których osoby fizyczne wykonują prawo użytkowania wieczystego, jest nie tylko skarb państwa, ale także organy samorządu terytorialnego, co wymaga przemyślenia wszystkich konsekwencji np. dotyczących rozliczenia z organami samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">I ostatnia uwaga. Moim zdaniem ta ustawa, która jest w tej chwili przez Sejm przyjmowana, nie jest najlepszym miejscem do regulowania sprawy, której dotyczy ta poprawka.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Powtarzam jeszcze raz na zakończenie: Rząd wystąpi z inicjatywą ustawodawczą w tym zakresie, a ponieważ prawo europejskie nie reguluje tych kwestii, podobnie jak w innych sprawach już dyskutowanych w toku debaty nad traktatem europejskim, stwierdzam, że data podpisania traktatu europejskiego z tego punktu widzenia jest bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, tylko pytania jeszcze, bardzo proszę. Już proszę nie dyskutować w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WaldemarPawlak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Premierze! Chciałbym zadać pytanie, czy to prawda, że na początku lat 90. odmawiano osobom prześladowanym przez III Rzeszę prawa do rekompensaty, po czym okazało się, że te osoby na gruncie prawa cywilnego uzyskały rekompensaty wypłacane z fundacji, na którą się składa i rząd niemiecki, i firmy, które wykorzystywały pracę niewolniczą. Pamiętam dokładnie jeszcze opinię prof. Klafkowskiego, który bardzo wyraźnie mówił, że co innego są relacje na gruncie prawa międzynarodowego, między państwami, i że te sprawy są jasne, klarowne, zamknięte, natomiast zupełnie inaczej wyglądają prawa osób fizycznych, które na gruncie prawa cywilnego mogą dochodzić swoich roszczeń i dochodzić swojej własności. Trzeba brać pod uwagę to, że po wejściu do Unii Europejskiej te sprawy mogą być rozstrzygane niekoniecznie przed polskimi sądami, tylko będą rozstrzygane na przykład przed trybunałem w Strasburgu, gdzie będą brane pod uwagę nie tylko prawa polskie, ale prawa, które ustanawiają Wspólnotę Europejską. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MarekBorowski">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#MarekBorowski">Proszę jednak tylko pytania, proszę państwa, bo będę przerywał wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PiotrKrzywicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam definitywne pytanie, dlatego że podczas debaty na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości pan minister sprawiedliwości, jego przedstawiciel, powiedział, że rząd nie będzie przekształcał użytkowania wieczystego w prawo własności. Pan minister spraw zagranicznych powiedział co innego. W związku z tym definitywne pytanie: Jakie jest stanowisko rządu? Jakie są plany rządu w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam pytanie. Czy w Unii Europejskiej, w państwach „piętnastki” jest w ogóle znane pojęcie prawa wieczystego użytkowania? Z tego, co wiem, to nie. Niech pan minister to potwierdzi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#StanisławKalemba">Skoro są takie obawy i niepokoje, zagrożenie dla bezpieczeństwa własności, tego świętego prawa własności, czy pana zdaniem jednak nie byłoby warto, żeby rząd poparł i po prostu zniósł te niepokoje, gdy jesteśmy w tak historycznym dzisiaj momencie? Panie ministrze, nawet przy tej ustawie, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MarekBorowski">Pan poseł Macierewicz jeszcze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam 3 pytania, jeżeli pan pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AntoniMacierewicz">Po pierwsze, czy pan jest świadom tego, że związki wypędzonych legitymują się - czy uważają, że się legitymują - przynajmniej 600 tys. praw własności do nieruchomości na ziemiach zachodnich?</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AntoniMacierewicz">Po drugie, chciałem się dowiedzieć, czy pan minister zdaje sobie sprawę, czy rząd zdaje sobie sprawę z tego, że dzisiaj obowiązuje już prawo i jest ustawa pozwalająca na przeniesienie użytkowania wieczystego na prawo własności, tylko nie dzieje się to z mocy prawa i na skutek obstrukcji administracji rządowej i innych organów administracji ten proces jest bardzo słabo zaawansowany. I tylko decyzja z mocy prawa umożliwia rozstrzygnięcie tej kwestii przed 16 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#AntoniMacierewicz">Wreszcie, najważniejsze pytanie do rządu. Czy rząd Rzeczypospolitej zdaje sobie sprawę, że po 16 kwietnia decyzję interpretacyjną w tej kwestii będzie podejmował już nie rząd Rzeczypospolitej, lecz Trybunał Sprawiedliwości i że rząd Rzeczypospolitej nie będzie miał żadnej mocy interpretacyjnej w tej kwestii? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, nie po 16 kwietnia, tylko po 1 maja przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Stryjewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister rolnictwa raczył był powiedzieć, że uregulowanie statusu własności ziemi na ziemiach odzyskanych, tzw. północnych i zachodnich, nie ma prawa być rozpatrywane...</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MarekBorowski">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">...w ustawie o obrocie ziemią rolną.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Moje pytanie jest następujące: Czy pan minister zdaje sobie sprawę, że niewłaściciel nie może handlować ziemią, której po prostu nie posiada? Ponadto: Człowiek, który dzierżawi ziemię, jeżeli w jakikolwiek sposób wchodzi w porozumienia handlowe odnośnie do tej ziemi z kimś innym, może i powinien wywoływać inną cenę niż wtedy, kiedy ta ziemia jest jego własnością. W związku z tym to jest elementarne uregulowanie dla tej właśnie ustawy regulującej obrót ziemią rolną. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#MarekBorowski">To już wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwsze, w imieniu pana ministra Kurczuka, który mnie o tym powiadomił, kwestionuję przypisanie mu wystąpienia, w którym miał rzekomo powiedzieć, iż rząd nie będzie występował z inicjatywą regulowania tej kwestii. Tak że nie ma tutaj rozbieżności między tym, co ja powiedziałem Wysokiej Izbie, a co wcześniej mówił minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po drugie, gdy chodzi o stanowisko związków ziomkowskich w Niemczech, jest nam oczywiście znane, tylko że ono nie ma żadnych skutków prawnych. Jest pewnym faktem politycznym, znanym, dostrzeganym, nielekceważonym, ale nie ma wymiaru prawnego.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po trzecie, oczywiście wiemy, że jest ustawa, która umożliwia dokonywanie takiej zamiany, ale właśnie ze względu na opieszałe procedury administracyjne uczyniłem to, o czym już Wysoką Izbę poinformowałem, a więc wystąpiłem o to, aby rząd sformułował swoją inicjatywę ustawodawczą w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po trzecie, odpowiadając panu posłowi Macierewiczowi cały czas, który, jak rozumiem, jest bardziej zainteresowany zadaniem pytań niż uzyskaniem na nie odpowiedzi...</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz"> Po 16 kwietnia ani też po 1 maja przyszłego roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie będzie organem interpretującym te zagadnienia. Co więcej, nie będzie kompetentny do rozstrzygania tego typu spraw, jako że nie jest sądem rozstrzygającym w sprawach, w których osoba fizyczna występuje przeciwko osobie fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pragnę również jeszcze raz powiedzieć, że art. 295 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej wyraźnie stwierdza, iż regulacja kwestii własności leży w kompetencji państw narodowych, władz państw narodowych i nie jest przedmiotem regulacji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dodam jeszcze jeden argument. Mianowicie te sprawy, które były regulowane bezpośrednio po II wojnie światowej, nie mogą w żadnych okolicznościach podlegać regulacjom na podstawie prawa europejskiego przyjmowanego później, zgodnie z powszechnie znaną i stosowaną zasadą lex retro non agit.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Tak więc żaden z argumentów prawnych nie daje podstawy do wyrażania tego zaniepokojenia, które by prowadziło mechanicznie do konkluzji, iż trzeba tę rzecz uregulować koniecznie dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jednocześnie oświadczam: Rząd nie ma w sposób oficjalny nic przeciwko przyjęciu tej regulacji, chociaż powinniśmy mieć wszyscy świadomość, posiadając pełne doświadczenie parlamentarne, że tak skomplikowane, delikatne kwestie powinny być regulowane w sposób niezwykle przemyślany i niezwykle precyzyjny. Ponieważ jest to poprawka, która, jak rozumiem, nie była poddana dostatecznie głębokiej obróbce...</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Była, była.)</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">...istnieje duże ryzyko, że będzie ona wywoływała rozmaite komplikacje prawne. Niemniej rząd nie występuje przeciwko przyjęciu tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#MarekBorowski">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 49. i 51., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#MarekBorowski">Głosowało 374 posłów. Za opowiedziało się 367, głosów przeciwnych nie było, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#MarekBorowski">W 50. poprawce wnioskodawca proponuje skreślić art. 15.</u>
          <u xml:id="u-209.11" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-209.12" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.13" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 50. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-209.14" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-209.15" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-209.16" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za opowiedziało się 375, głosów przeciwnych nie było, wstrzymała się 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-209.17" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-209.18" who="#MarekBorowski">W 52. poprawce wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie art. 18, a mianowicie, że ustawa wchodzi w życie z dniem 15 kwietnia 2003 r., z wyjątkiem art. 7 ust. 3, który wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-209.19" who="#MarekBorowski">Do tej propozycji są zastrzeżenia konstytucyjne, brakuje tutaj vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-209.20" who="#MarekBorowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-209.21" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-209.22" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kłopotek? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#EugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W świetle pańskiej wypowiedzi na początku naszych głosowań, z której wynikało, że jest duża wola Wysokiej Izby, aby ta ustawa została uchwalona przed dniem 15 kwietnia, w tej chwili mam pewną wątpliwość, bo - proszę zauważyć - w sprawozdaniu połączonych komisji w art. 18 jest zapis: „Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia”. Natomiast w przypadku poprawki, która ma na celu rozwianie tych wątpliwości, komisje proponują jej odrzucenie. Przyznam się szczerze, iż zastanawiam się, czy rzeczywiście czasami nie grozi nam to - jeśli ostatnie się zapis mówiący o tym, że ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy - iż nasze wątpliwości związane z tą datą 16 kwietnia wcale nie zostaną rozwiane. Pozostaniemy nadal z tymi samymi wątpliwości. Prosiłbym może - czy to przedstawiciela połączonych komisji, czy to przedstawiciela rządu - o wyjaśnienie tych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#MarekBorowski">Oczywiście, że jest tutaj istotny problem, który niestety w ramach prac komisji w drugim czytaniu i w ramach zgłoszonych poprawek nie został zadowalająco rozstrzygnięty; ani bowiem przepis, który pozostał w sprawozdaniu komisji, nie jest przepisem całkowicie satysfakcjonującym, ani poprawka niestety też nie. Znamy praktykę Trybunału Konstytucyjnego i jestem obowiązany po prostu państwa poinformować o tym, że ustawa, zwłaszcza tego rodzaju, która wprowadza tak daleko idące różnego rodzaju ograniczenia i wymogi, jeśli wejdzie w życie faktycznie z dniem ogłoszenia, bez żadnego vacatio legis, zostanie - istnieje bardzo duże ryzyko - zakwestionowana przez Trybunał, i to w całości. Więc o tym trzeba wiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#MarekBorowski">W przypadku wariantu trzymiesięcznego można powiedzieć, że mimo trzymiesięcznego okresu vacatio legis, jeśli w ogóle... bo jeszcze nie znamy dalszego procesu legislacyjnego, ale jeśli udałoby się opublikować ją w Dzienniku Ustaw przed 16., czyli 15., to możemy powiedzieć, że ona do porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej weszła z dniem 15 kwietnia. Natomiast okres vacatio legis jest okresem na przygotowanie się do jej wdrażania. Więc mamy tylko taki wybór.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie obowiązuje.)</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kalemba, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan marszałek wspominał o różnych ekspertyzach. Zadaję pytanie: Czy pan marszałek zna ekspertyzę Biura Studiów i Ekspertyz, w której na pytanie - czy po podpisaniu traktatu będzie możliwe uchwalenie ustawy ograniczającej nabywanie ziemi rolnej? - ekspert odpowiada, że możliwość ustanowienia tych ograniczeń wydaje się być ograniczona i że nie wystarczy tylko, iż dane ograniczenia formalne są niedyskryminujące dla cudzoziemców. To potwierdzałoby jednak tezę, że warto byłoby rozwiać te wątpliwości i przyjąć tę datę 15 kwietnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MarekBorowski">A co to za ekspert, panie pośle? Nazwisko proszę.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Rozumiem zniecierpliwienie, każdy jest przepracowany. Mam krótkie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy mamy obawy co do daty 16 kwietnia i stanu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie mamy.)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mów za siebie.)</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#ZdzisławPodkański">Mam konkretne pytanie: Jeżeli teraz okaże się, że ci co mają wątpliwości, mieli rację, to po co siedzimy, po co w takim tempie robota dla roboty? Jeżeli intencją było uchwalić przed 16., to bądźmy konsekwentni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, chciałbym, żebyśmy się dobrze zrozumieli. Spór nie tego przecież dotyczy. Spór, panie pośle, nie tego dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MarekBorowski">Panie Pośle Podkański! Niech pan zajmie swoje miejsc, bo mnie pan rozprasza; kiedy pan tutaj stoi, nie mogę się skupić.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#MarekBorowski">Otóż, proszę państwa, spór nie tego dotyczy. Rzeczywiście, jeżeli chodzi o tezę, że tego typu ustawy nie można uchwalić po 16. kwietnia, w tej kwestii zaistniał spór prawny. Jeden ekspert - jeden dokładnie, o znanym nazwisku, którego nie będę tu wymieniał, żeby nie robić mu reklamy - stwierdził, że nie będzie można. Pozostali eksperci, w tym najbardziej kompetentni, to znaczy ci, którzy negocjowali, twierdzą, że można.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#MarekBorowski">Chcę jasno powiedzieć... Po co te śmiechy? Jaki to ma sens? Otóż chcę jasno powiedzieć: mnie osobiście te ekspertyzy, które znam - rządowe, Komitetu Integracji Europejskiej i inne - przekonują. Niemniej jednak ze względu na istniejące obawy, jakie miały miejsce, podjąłem działania, żeby przyspieszyć prace nad tą ustawą. Rozmawiałem także z marszałkiem Senatu, rozmawiałem także z prezydentem. Oczywiście w tym przypadku nie ma żadnych gwarancji stuprocentowych. Senat, jeżeli się dopatrzy czegoś, czego nie będzie mógł przepuścić, wniesie poprawkę. Prezydent, jeżeli uzna, że nie może podpisać tej ustawy, to jej nie podpisze. Stąd między innymi moje starania, żeby uniknąć w tym przypadku przepisów, które mogłyby spowodować zablokowanie tej ustawy na dalszym etapie. I teraz dochodzimy do kwestii właściwie już ostatniej, bo to jest ostatnia poprawka, mianowicie do kwestii vacatio legis. Oczywiście można przegłosować tę poprawkę, którą zgłosił pan poseł Kalemba i która stwierdza, że ustawa wchodzi faktycznie w życie, jeśli opublikujemy - podkreślam: jeśli opublikujemy - z dniem 15., że wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#MarekBorowski">Otóż dotychczasowa praktyka Trybunału była jasna w tej sprawie, wszystkie takie przypadki były kwestionowane i Trybunał uznawał je za niezgodne z konstytucją. Bez vacatio legis w przypadku takiej ustawy nie może być ona uznana za zgodną z konstytucją. A więc można to przegłosować i jeśli się potem okaże, że Trybunał ją zakwestionuje i odrzuci w całości, to wszyscy ci, którzy uważają, że po 16. nie można już przyjąć takiej ustawy, będą w ślepej uliczce, bo będziemy już po 16. i żadnej ustawy nie będzie można przyjąć. Natomiast pozostawienie tego przepisu, który jest... Na pytanie: A jak to zinterpretujemy? Interpretujemy to w ten sposób, że do polskiego porządku prawnego weszła ona z dniem 15. kwietnia, a okres vacatio legis był na przygotowanie. Więc taka jest moja interpretacja, bo sam się nad tym zastanawiałem dzisiaj, widząc tę poprawkę i chcąc ją państwu przedstawić. W związku z tym wniosek o odrzucenie tej poprawki kieruje się przekonaniem, że zakwestionowanie jej przez Trybunał jest znacznie większym ryzykiem i jest znacznie groźniejsze.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 52. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-215.10" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-215.11" who="#MarekBorowski">Głosowało 376 posłów. Za opowiedziało się 71, przeciw - 302, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-215.12" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-215.13" who="#MarekBorowski">Przepraszam bardzo, tak na marginesie, wracam jeszcze do tej kwestii dzierżawy wieczystej. Chcę przypomnieć, że uchwalaliśmy już takie ustawy i zdarzyło się, iż Trybunał odrzucił właśnie nasze postanowienie, bodajże w poprzedniej kadencji. Oby nie stało się tak tym razem, mówiąc krótko.</u>
          <u xml:id="u-215.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo tam była nierówność.)</u>
          <u xml:id="u-215.15" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platforma Obywatelska prosimy o 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, 5 minut to naprawdę nie jest dużo. Proponuję zostać na sali i nie rozchodzić się. 5 minut przerwy, do godz. 16.25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 20 do godz. 16 min 26)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, mówiąc: proszę o zajmowanie miejsc, mam na myśli miejsca siedzące.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, już za chwilę przystępujemy do głosowania nad całością ustawy, ale jeszcze w imieniu Platformy Obywatelskiej pan poseł Grad chciałby zadać jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderGrad">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu Platformy Obywatelskiej zapytać rząd, czy może zobowiązać się tutaj, dzisiaj na tej sali, że przejrzy tę ustawę, szczególnie w miejscach przez nas wskazanych, gdzie te zapisy mogą rodzić zjawiska korupcyjne, szczególnie w tym miejscu, gdzie nie jest powiedziane, jakie będą zasady stosowane przez agencję do korzystania z prawa pierwokupu i z prawa wykupu państwowego. Jest za duża dowolność w tych przepisach. Czy może rząd się zobowiązać, że to przejrzy i w ramach zapowiadanego pakietu antykorupcyjnego usunie te błędy w ustawie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#MarekBorowski">Pan minister Olejniczak jest gotów odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WojciechOlejniczak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak, oczywiście, trwają dalsze prace nad tą ustawą. Myślę, że i Senat przyjrzy się wyraźnie tej ustawie, także i pan prezydent. Jestem przekonany, że ta ustawa będzie służyła rolnikom. Przypomnę, że Agencja Nieruchomości Rolnej Skarbu Państwa jest agencją rządową, stale pod kontrolą rządu. W radzie agencji będą zasiadali przedstawiciele również rolników. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MarekBorowski">Częściowa odpowiedź padła, tak bym to określił.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#MarekBorowski">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o obrocie ziemią, o obrocie nieruchomościami rolnymi i dzierżawie rolniczej oraz o zmianie niektórych ustaw oraz o kształtowaniu ustroju rolnego państwa oraz o zmianie niektórych ustaw w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#MarekBorowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#MarekBorowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#MarekBorowski">Głosowało 360 posłów. Za było 359, przeciw - żaden poseł, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#MarekBorowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#MarekBorowski">Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#MarekBorowski">5 minut przerwy i będziemy kontynuować debatę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 30 do godz. 16 min 37)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#JanuszWojciechowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#JanuszWojciechowski">Powracamy do rozpatrywania punktu 33. porządku dziennego: Informacja rządu o postanowieniach Traktatu akcesyjnego i zadaniach z niego wynikających.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#JanuszWojciechowski">Przypominam, że Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza oraz rozpoczął dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#JanuszWojciechowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego, który wystąpi w imieniu koła Porozumienia Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczas podstawą rozpatrywanych przez Sejm Rzeczypospolitej informacji o Unii Europejskiej były przede wszystkim informacje rządu, studium dokumentów Unii, także informacje uzyskiwane od unijnych polityków, też od dziennikarzy.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JanŁopuszański">Dzisiaj mamy możliwość odniesienia się do konkretnego tekstu projektu traktatu o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Stawia to sprawę na zupełnie nowej płaszczyźnie, mianowicie, zgodności projektowanego traktatu z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Na podstawie art. 90 konstytucji istnieje możliwość przekazania organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Przypominam, że jest to przepis, który stwarza możliwość przekazania, ale nie nakłada na Rzeczpospolitą takiego obowiązku. Kwestią woli politycznej jest to, czy Rzeczpospolita, korzystając z tego przepisu konstytucji, zrezygnuje z atrybutów suwerenności. I przypominam, nie pamiętam już, po raz który, że zbycie suwerenności państwa polskiego jest dla narodu polskiego w najwyższym stopniu szkodliwe. Mamy jednak nadzieję, że nawet dla tych, którzy w tej kwestii różnią się ode mnie istotnie i gotowi są do zbywania atrybutów suwerenności państwa polskiego, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że gdyby miało nastąpić owo przekazanie, musi zostać dokonane w sposób zgodny z obowiązującą konstytucją. Z tego wynika konieczność zbadania zgodności treści projektowanego traktatu oraz postanowień i przepisów, których przyjęcie przez Rzeczpospolitą jest związane z przyjęciem traktatu, z treścią Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#JanŁopuszański">Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że po ewentualnym podpisaniu traktatu padnie wniosek o zbadanie jego zgodności z konstytucją. Posłowie Porozumienia Polskiego uważają jednak, że takie badanie powinno poprzedzać sam akt podpisania i to z dwóch powodów. Po pierwsze, i to ważniejsze, stwierdzenie niezgodności po podpisaniu traktatu postawiłoby rząd państwa polskiego w pozycji niewiarygodnego partnera dialogu międzynarodowego toczonego w trakcie przygotowań tekstu projektu traktatu. Po drugie, podpisanie traktatu międzynarodowego sprzecznego z konstytucją rodziłoby natychmiast problem odpowiedzialności konstytucyjnej osób, które łamiąc konstytucję, podpisałyby taki traktat.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JanŁopuszański">Pan minister spraw zagranicznych nazwał dzisiaj swoje wystąpienie promujące ten traktat zaszczytem. Powiedziałbym, że w kontekście sytuacji, o której rozmawiamy, to dość śmiałe stwierdzenie. Czas pokaże, jaka była rzeczywista wartość tego zaszczytu. Osoby, które promują traktat i szykują się do jego podpisania, powinny być w pierwszej kolejności zainteresowane zbadaniem zgodności projektu traktatu z konstytucją przed jego podpisaniem. Chciałbym przypomnieć tym, którzy nie pamiętają, art. 127 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny: Kto, mając na celu pozbawienie niepodległości, podejmuje w porozumieniu z innymi osobami działalność zmierzającą bezpośrednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JanŁopuszański">Art. 90 konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza przekazanie kompetencji organów Rzeczypospolitej w niektórych sprawach. Tymczasem w traktacie o przystąpieniu mamy do czynienia z przekazaniem noszącym cechy przekazania generalnego, a nie tylko w niektórych sprawach. W szczególności takie generalne przekazanie ma miejsce w zakresie relacji pomiędzy prawem Rzeczypospolitej a prawem wspólnotowym i czyni prawo wspólnotowe nadrzędnym nad prawem polskim. Wprawdzie art. 91 konstytucji dopuszcza taką nadrzędność, ale jedynie w stosunku do ratyfikowanej za zgodą ustawową umowy międzynarodowej. Tymczasem prawo wspólnotowe stopniowo i bardzo dynamicznie rozszerza swój zakres, i to nie tylko poprzez kolejne traktaty rozszerzające, ale w szczególności przez orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, które zbyt często noszą znamiona interpretacji rozszerzających. Pozwolę sobie tutaj przytoczyć jedno z tego typu orzeczeń, sięgające jeszcze 1964 r. Państwa członkowskie przekazały część kwestii uprzednio zastrzeżonych dla prawa wewnętrznego na rzecz Wspólnoty i stworzyły podstawy dla ograniczenia praw suwerennych w taki sposób, że nie jest możliwe jednostronne cofnięcie tego przekazania w trybie stanowienia prawa wewnętrznego. Jest to szczególnie istotne w związku z faktem, że traktaty o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej i o Unii Europejskiej nie przewidują trybu wycofania się państwa członkowskiego z Unii.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#JanŁopuszański">Szczegółowych wątpliwości można by mnożyć wiele. Wspomnę choćby te, które zostały zawarte w ekspertyzie pana Waldemara Gontarskiego, w dniu dzisiejszym, podczas ostatniego posiedzenia Sejmu już kilkakrotnie wspomnianej, zamówionej przez sejmowe Biuro Studiów i Ekspertyz, a które dotyczą zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przewidzianych w Traktacie akcesyjnym uprawnień do zmian praw osób prawnych na prawa osób fizycznych w odniesieniu do nieruchomości. Wymagają one jednoznacznych ustaleń, których dokonać powinien Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#JanŁopuszański">Rzecz nie jest błaha również w kontekście politycznym. Pamiętajmy, że mamy do czynienia z wprost wypowiadanym zamiarem rozstrzygnięcia masowych roszczeń do polskich nieruchomości przed trybunałami europejskimi po ewentualnym przystąpieniu Polski do Unii. 3 września 2000 r. kanclerz Niemiec pan Gerhard Schröder powiedział do uczestników zjazdu wypędzonych z Polski i Czechosłowacji w Berlinie: Zawierzcie mojej metodzie. Ja wam dostarczę wschodnie landy w taki sposób, że ich dzisiejsi administratorzy Polacy będą nam jeszcze wdzięczni za to, że zostali wreszcie Europejczykami.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#JanŁopuszański">Wysoka Izbo! Czynienie z polityki państwa polskiego instrumentu realizacji takich planów politycznych jest zaparciem się wierności Polsce i zaparciem obowiązku dbałości o dobro narodu polskiego. Politycy niemieccy takiego obowiązku oczywiście nie mają. Ale politycy, którzy otrzymali swoje urzędy od Rzeczypospolitej Polskiej - tak, mają taki obowiązek.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#JanŁopuszański">Dzisiaj, przed kilkunastoma minutami, w tej Izbie po raz pierwszy od długiego czasu zdarzył się akt, że najwyższy organ władzy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej podjął konkretne działanie zmierzające do porządkowania stanu prawnego, stanu władania, w szczególności na ziemiach północnych i zachodnich, zgodnie z dobrem narodu polskiego, zgodnie z interesem polskiego państwa. Obserwujmy, co będzie się działo na dalszej drodze legislacyjnej, na dalszej drodze dialogu międzynarodowego, z tym posunięciem parlamentu Rzeczypospolitej związanym.</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#JanŁopuszański">Chciałbym jednocześnie zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że nie ma możliwości zrealizowania praw narodu polskiego, rozumianych w bardzo szerokim kontekście, także w perspektywie rozwoju - ale nie tylko narodu polskiego, lecz i innych narodów Europy - do wolności pełnego rozwoju, nie tylko materialnego, ale pełnego, moralnego, duchowego, do stworzenia przestrzeni bezpieczeństwa i gwarancji praw narodów, kiedy, jak to dziś obserwujemy, na gruzach państw narodowych będzie budowane imperium europejskie. Imperium, które będzie dążyło do powołania swoistego imperialnego państwowego narodu. Ten program przecież został bezpośrednio, wprost wypowiedziany w kwietniu 1999 r. przez pana Romana Prodiego w jego exposé, kiedy obejmował stanowisko przewodniczącego Komisji Europejskiej. Są to totalitarne w swojej istocie założenia, które od grudnia 2001 r. są fundamentem prac nad przyszłą konstytucją europejską.</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#JanŁopuszański">To, co powiedziałem, nie jest kwestionowaniem celowości prac nad jednością Europy, nad zbliżeniem państw i narodów kontynentu europejskiego. Jest to zwrócenie się do narodów Europy ze stwierdzeniem: Kochani, dzieło, które budujecie, jest złe. Złe nie dlatego, żebyście wy byli jakoś szczególnie źli, żeby wasza intencja jednoczenia była zła, ale dlatego, że u fundamentów tego dzieła leży idea będąca zaprzeczeniem prawa naturalnego i podstawowych powołań człowieka, rodziny i narodu. Z tego powodu my, Polacy, tam wchodzić nie powinniśmy. Powinniśmy powiedzieć do narodów Europy: Będziemy z wami współpracować w licznych szczegółowych sprawach. Wspólna realizacja dobra jest możliwa nawet bez przystąpienia Polski i innych krajów do Unii Europejskiej. A ilekroć w prawdzie będziemy rozmawiali, my - wy, o zagadnieniach prawa, o zagadnieniach dobra, w tym dobra wspólnego, to na tej drodze odkryjemy i dobro, i ono samo będzie czyniło jedność pomiędzy nami. Bo prawda i dobro prowadzą do budowania jedności.</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-226.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.13" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wzywam po raz kolejny osoby odpowiedzialne dziś za kierowanie działaniami państwa polskiego do niepodpisywania Traktatu o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Czynię to, mimo iż w istocie dawno już straciłem wiarę nie tylko w ich dążenie do dobra Polski, ale także w ich zwyczajną, ludzką uczciwość. Wzywam ich do zaniechania podpisania traktatu o przystąpieniu na szczycie w Atenach, ponieważ z tytułu pełnionych obowiązków odpowiadają za dobro Polski, a nie za jego wyprzedawanie.</u>
          <u xml:id="u-226.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo.)</u>
          <u xml:id="u-226.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.16" who="#JanŁopuszański">I raz jeszcze przypominam, że zaciągają swoimi czynami odpowiedzialność z tytułu działań wbrew dobru Polski i wbrew prawu Polski.</u>
          <u xml:id="u-226.17" who="#JanŁopuszański">Wnoszę w imieniu Porozumienia Polskiego o odrzucenie informacji rządu, przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych, w sprawie projektu Traktatu akcesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-226.18" who="#JanŁopuszański">Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę, że tzw. elity - mówię to z całą świadomością tego słowa; stojąc na tej trybunie, będąc wybrany na posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, ja się do tych elit, które kierują Rzecząpospolitą, dzisiaj nie poczuwam, w sensie moralnym, w sensie towarzyskim - te części lewe, części prawe, które Polską dziś kierują, już dawno przestały rozumować kategoriami wierności Polsce i przestały się kierować zasadą trzymania z narodem polskim. Wiele wskazuje na to, że jedynie sam naród działający przez instytucje referendum jest w stanie zatrzymać wydanie suwerenności polskiego państwa, czyli wydanie naszej wolności politycznej w ręce rodzącego się imperium europejskiego, kierowanego przede wszystkim przez Niemcy. Do tego referendum każdy Polak powinien pójść, jeżeli mamy pozostać wolnym narodem w swoim własnym państwie. W tym referendum każdy wierny swej ojczyźnie Polak powinien oddać głos za wolnością, za suwerennością Polski, czyli przeciwko przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-226.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę teraz o wystąpienie w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski, który przedstawi pan poseł Jan Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Koła Poselskiego Ruchu Odbudowy Polski, muszę równocześnie poczynić pewne dodatkowe zastrzeżenie. To będzie głos nie tylko przekazujący stanowisko naszego koła, lecz także moje osobiste stanowisko. To zastrzeżenie wprowadzam nie dlatego, żeby między mną a moimi kolegami z Koła Poselskiego ROP była jakakolwiek w tych sprawach różnica. Wprowadzam to zastrzeżenie, dlatego że moje doświadczenie i okres mojej pracy w tej Izbie jest dużo dłuższy. Tak się składa, że zasiadam w tej Izbie już trzecią kadencję, to jest prawie 10 lat, i muszę powiedzieć, że w tym okresie różne rzeczy się działy w Sejmie III Rzeczypospolitej. Były takie dni, kiedy, prawdę powiedziawszy, przychodziło mi się wstydzić za to, że jest posłem, członkiem tej Izby. Były takie dni. Ale dzisiaj po raz pierwszy zdarzyło mi się mieć przekonanie, że uczestniczę w czymś, co nie różni się niczym od tego, co działo się na tej sali, kiedy urzędował tu Sejm PRL, Sejm, który był przecież dekoracją, Sejm, który spełniał rolę swego rodzaju gadalni. Otóż dzisiaj w tej dyskusji nad najważniejszym dla Polski problemem na następne 10-lecie rola Sejmu III Rzeczypospolitej została sprowadzona do poziomu takiej właśnie gadalni. Jeżeli dyskutujemy nad informacją i sprawozdaniem rządu dotyczącym Traktatu akcesyjnego, który ma być za kilka dni podpisany przez ten rząd w imieniu Rzeczypospolitej, a Sejmowi uniemożliwia się zajęcie stanowiska w tej sprawie, to znaczy, że rząd Rzeczypospolitej Polskiej publicznie, przed światem demonstruje, że mu taka zgoda do złożenia tego podpisu nie jest potrzebna. Po co to zrobiono? Przecież nie z obawy, że rząd nie uzyska w tej Izbie poparcia dla swego stanowiska. Przecież panowie macie tu niewątpliwą większość. Pytam więc, po co? Nie da się tego inaczej wytłumaczyć, jak potrzebą zademonstrowania aktu świadomej pogardy wobec parlamentu. Ktoś najwidoczniej wpadł na pomysł, że to jest dobra rekomendacja w oczach europejskich partnerów dla rządu Leszka Millera. Nie wiem, kto był autorem tego pomysłu, ale jeżeli to ma być ten rodzaj wkupienia się w łaski demokratycznej Europy, to gratuluję mu oryginalności tego pomysłu.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#JanOlszewski">Jest drugi powód, dla którego wprowadziłem na wstępie przemówienia element mego osobistego stanowiska w sprawie akcesji do Unii Europejskiej. On wynikł stąd, że w sprawach stosunku Polski do Wspólnoty Europejskiej zajmowałem jednoznaczne stanowisko dużo wcześniej, zanim w ogóle powstał Ruch Odbudowy Polski. Tak się złożyło, że byłem w gronie działaczy tzw. opozycji niepodległościowej, którzy przed przeszło ćwierćwieczem, w połowie lat 70., próbowali formułować, konspiracyjnie oczywiście, bo przecież groziło za to więzienie, wizję przyszłej, niepodległej Polski i jej miejsca w Europie. Wtedy bardzo jednoznacznie i bardzo jasno określaliśmy miejsce Polski w Europie: niepodległa Polska musi być i będzie członkiem Europejskiej Wspólnoty i z tej wspólnoty nikt jej, ani ona sama, wyłączyć nie może. Przypominam to, żeby uprzedzić wątpliwości, zarzuty czy pomówienia na tle tego, co teraz powiem.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#JanOlszewski">Otóż kierując się dokładnie tymi samymi zasadami i przesłankami, które przyjęte zostały przez Ruch Odbudowy Polski od momentu jego powstania, uważaliśmy i uważamy, że miejsce Polski we Wspólnocie Europejskiej jest pewnikiem, który wszystkich w Europie, i nas także, obowiązuje. Z tego punktu widzenia nigdy nie budził wątpliwości fakt, że my do tej Wspólnoty powinniśmy dążyć i że my do niej prędzej czy później wejdziemy. Ale przecież to nie oznacza zgody na każde warunki i na każdą sytuację. Ruch Odbudowy Polski jeszcze przed zakończeniem pertraktacji nad układem akcesyjnym sformułował tzw. brzegowe warunki, od których uzależnialiśmy zgodę na akcesję. Te warunki zostały określone w 5 punktach. Z braku czasu - pan marszałek sygnalizuje, że ten czas już się wyczerpuję - nie będę ich powtarzał. Powiem tylko, że żaden z tych warunków, po choćby pobieżnej analizie układów akcesyjnych, nie został spełniony. Te warunki nie są spełnione przede wszystkim dlatego, że status zaproponowany nam i 10 przystępującym dzisiaj do Unii krajom nie jest statusem równego członkostwa. Pan minister dzisiaj w swoim przemówieniu bardzo skrupulatnie wyliczył specyficzne cechy tej ostatniej akcesji. Pan minister pominął tylko jedną cechę, najbardziej specyficzną, która nie występowała nigdy wcześniej przy akcesji do Unii żadnego innego kraju, a mianowicie taką oto, że po raz pierwszy została złamana zasada solidarności i równości interesów i partnerstwa wszystkich krajów członkowskich, niezależnie od ich wielkości, w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#JanOlszewski"> Warunki, które nam się proponuje, są warunkami gorszego członkostwa. Są warunkami członkostwa drugiej kategorii. Problem, który powstaje w momencie, kiedy mamy się zastanawiać nad kwestią zaakceptowania w referendum powszechnym tego układu, jest oparty w istocie rzeczy na jednym dylemacie: czy przyjęcie i akceptowanie tych zasad i wejście na tych warunkach do Unii Europejskiej przyspieszy pościg Polski, rzeczywiście zapóźnionej, rzeczywiście odstającej, powiedziałbym, nawet cywilizacyjnie, od zachodniej Europy wskutek kilkudziesięciu lat wyłączenia nas z tej Wspólnoty, czy przystąpienie to przyspieszy wyrównanie tej różnicy poziomów czy przeciwnie, te różnice utrwali i pogłębi?</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#JanOlszewski">To jest pytanie, na które musimy sobie wszyscy w referendum, i elita polityczna kraju, i zwykli obywatele, odpowiedzieć. To jest pytanie kluczowe, fundamentalne, za 100 punktów. Wysoka Izbo, jestem człowiekiem, który nie potrafi udzielać łatwych, szybkich, czasami nawet przekonujących odpowiedzi na tak bardzo trudne pytania. Ja takiej odpowiedzi w tym momencie nie mam. Zazdroszczę tej zdolności kolegom, którzy, dzisiaj tu występując, takie stanowiska potrafili tak przekonująco przedstawić. Ja tego przesądzić nie potrafię. Ale wiem, że z jednego choćby powodu - tylko tego jednego, jeżeli nie byłoby innych, a są - nasze stanowisko w tej sprawie, mówię o stanowisku Ruchu Odbudowy Polski, musi być temu traktatowi i tym warunkom akcesji przeciwne. A ten powód jest taki, wielokrotnie o nim mówiłem i cieszę się, że dzisiaj on powrócił przy okazji głosowania nad ustawą dotyczącą ustroju rolnego, powrócił w aspekcie zamiany instytucji wieczystego użytkowania na prawo własności i rzeczywiście może po raz pierwszy w tej Izbie był w sposób rzeczowy, poważny poruszony i dyskutowany.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#JanOlszewski">W tym momencie chciałbym, uważam to za swój obowiązek, podziękować pani minister Łybackiej, której postawa, w moim przekonaniu, przyczyniła się do tego, że zrobiliśmy rzeczywiście pierwszy, znaczący krok dla uregulowania problemu, o którym będę za chwilę mówił. To jest ledwie pierwszy krok, ale ważne, że został zrobiony i że mógł być zrobiony nawet w tej Izbie i w takim jej składzie. Uważam, że za to musimy wszyscy, zwłaszcza nasza strona sejmowej sali, podziękować pani minister.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#JanOlszewski"> Ale to nie znaczy, proszę państwa, że problemu już nie ma, problem przecież nadal jest. I muszę w tym momencie jeszcze raz wrócić do tego stanowiska grupy niepodległościowej działaczy sprzed ćwierć wieku, którzy o wizji przyszłej Europy wtedy pisali. Byli to ludzie bardzo różnych przekonań i orientacji. Wśród autorów ówczesnych publikacji Polskiego Porozumienia Niepodległościowego był np. Władysław Bartoszewski. Ale jedna rzecz dla wszystkich była oczywista: jeżeli Europa ma stanowić prawidłowo funkcjonującą wspólnotę niepodległych narodów, to podstawowym tego warunkiem jest ostateczne zamknięcie rachunków II wojny światowej, zamknięcie definitywne i nieodwołalne. A wśród tych rachunków najważniejszy jest rachunek, jaki istnieje między Polakami a Niemcami. Otóż ten rachunek nie został dotąd zamknięty, to trzeba bardzo wyraźnie powiedzieć. On ciągle w Europie straszy i to nie my jesteśmy powodem tego, że rachunek jest otwarty, że jest ciągle zgłaszany do uregulowania. Tutaj była mowa o tym, jakie jest stanowisko, jakie działania są podejmowane przez tzw. ziomkostwa niemieckie. Ale ziomkostwa nie są oczywiście znaczącym czynnikiem w tym sporze. W tym ze stanowiskiem pana ministra Cimoszewicza ja się zgadzam. Ale to nie jest stanowisko, w którym kierowano się takimi czy innymi dziwnymi motywami, takich organizacji na świecie i w Europie jest wiele. To jest przecież problem przynajmniej 600 tys. obywateli Niemieckiej Republiki Federalnej, którzy jutro, w momencie kiedy Polska znalazłaby się w Unii Europejskiej, będą naszymi współobywatelami jako obywatele Unii i z tego tytułu będą mieli określone prawa.</u>
          <u xml:id="u-228.10" who="#JanOlszewski">Otóż wiadomo, że od lat prowadzona jest akcja zbierania, dokumentowania i zgłaszania pretensji do poniemieckiego mienia pozostałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i że ta akcja ma wsparcie rządu niemieckiego. Nie jest prawdą, to tu z tej trybuny powiedział nam dzisiaj pan minister Cimoszewicz, że rząd niemiecki w tej sprawie nie zajął stanowiska albo milcząco przyznaje nam rację. Tak nie jest i pan minister doskonale o tym powinien wiedzieć. Stanowisko, które pan minister oficjalnie w tej sprawie prezentuje, w skrócie można by ująć tak, cytuję pismo ministra Cimoszewicza do marszałka Senatu z 13 marca 2003 r....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie premierze, przepraszam bardzo, sytuacja już w najwyższym stopniu dojrzała do tego, żebym podjął interwencję w sprawie przekroczenia czasu. Bardzo proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JanOlszewski">Już, tylko chciałbym przedstawić, panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JanuszWojciechowski">No więc sygnalizuję, bo może to uszło pańskiej uwagi, to wystąpienie, więc proszę już zmierzać do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanOlszewski">Minister Cimoszewicz w tym piśmie stwierdza: „Rząd RP uważa, że wywłaszczenia Niemców dokonano zgodnie z prawem międzynarodowym i polskim prawem wewnętrznym. Obie strony świadome swych rozbieżnych stanowisk w tej sprawie, lecz wiedzione chęcią dalszego pojednania obu narodów w duchu integracji europejskiej, nie poruszają kwestii wywłaszczeń w kontaktach międzyrządowych. Rządowi RP nie są znane działania rządu zjednoczonych Niemiec popierające żądania dotyczące kwestii własności na polskich ziemiach zachodnich i północnych, wysuwane przez ich byłych mieszkańców”.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#JanOlszewski">To nie jest prawda. Otóż panu ministrowi musi być znane m.in. stanowisko, które w dniu 13 listopada 1995 r. zajął ówczesny minister spraw zagranicznych Niemieckiej Republiki Federalnej Klaus Kinkel, które brzmi dokładnie w ten sposób: „Niemcy nigdy nie uznały wywłaszczenia niemieckiego majątku bez odszkodowania i traktują ten problem jako sprzeczny z prawem narodów i nadal nierozwiązany”. I to jest oficjalne stanowisko strony niemieckiej. To stanowisko zostało przekazane korespondentowi Polskiego Radia, czyli zostało przekazane polskiej stronie, wprawdzie nie w drodze dyplomatycznej, lecz poprzez prasę, ale nie możemy powiedzieć, że tego stanowiska nie znamy. A jeżeli tak jest, to nie można twierdzić, że istnieje wystarczające zabezpieczenie przed tymi roszczeniami po naszej stronie tak długo, jak długo nie mamy pewności, że ta sprawa własności poniemieckiej nigdy nie wyjdzie z suwerennej gestii polskiego wymiaru sprawiedliwości, a takiej pewności z chwilą wstąpienia do Unii Europejskiej nie mamy. Nawet rząd polski do tej pory nie złożył oświadczenia, choćby jednostronnego, że tak tę sprawę traktuje. A dopóki tej pewności nie będziemy mieli, żaden odpowiedzialny polski polityk nie może zalecić ze spokojnym sumieniem polskim obywatelom głosowania na tak w referendum dotyczącym aktu akcesyjnego. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#JanuszWojciechowski">To było ostatnie wystąpienie w ramach wystąpień klubów i kół. A teraz pora na wystąpienia indywidualne.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Jerzego Czepułkowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JerzyCzepułkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Swoim wystąpieniem dostosuję się do pewnego standardu, jaki, rozumiem, został przyjęty po przerwie, kiedy można, jak się okazuje, prezentować różne poglądy: można prezentować pogląd zdecydowanie antyunijny, można formułować wątpliwości, można zdecydowanie popierać rozszerzenie Unii Europejskiej i wstąpienie Polski do Unii Europejskiej bez podnoszenia nadmiernie głosu, bez posługiwania się inwektywami, pomówieniami czy też oskarżeniami. Nie oznacza to, że w takiej atmosferze nie można prowadzić polemiki i taką zechcę w kilku kwestiach podjąć.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#JerzyCzepułkowski">Otóż zarówno w wystąpieniu pana posła Olszewskiego, jak też wcześniej w wystąpieniach innych posłów, deklarujących się jako przeciwnicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, padał zarzut, że oto debata odbywa się za późno, że oto nie kwitujemy tej debaty głosowaniem. Chcę zatem przypomnieć, że dzisiejsza debata nad traktatem prowadzona jest na wniosek Komisji Europejskiej. Wniosek ten komisja sformułowała, wystąpiła do marszałka Sejmu i Prezydium Sejmu z prośbą, aby z chwilą kiedy traktat zostanie przetłumaczony na język polski został upowszechniony i stał się przedmiotem obrad Wysokiej Izby. Tak się stało. Nie jest prawdą, że warunkiem podpisania traktatu przez premiera rządu polskiego jest odbycie tej debaty i zakończenie jej skwitowaniem w postaci głosowania. Oczywiście nic złego by się nie stało, gdyby tak było, ba, z pewnością byłoby to korzystne, ale nie można czynić zarzutu z tego, że oto lekceważy się parlament, lekceważy się polską opinię publiczną.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#JerzyCzepułkowski">Szanowni Państwo! 9 kwietnia w Parlamencie Europejskim odbyło się głosowanie nad traktatem, głosowanie zatwierdzające ten traktat, głosowanie, które de facto upoważnia szefów rządów państw „piętnastki” do jego podpisania. Premier rządu polskiego uprawniony do podpisania tego traktatu takie upoważnienie dostał od rządu, zgodnie z polskim prawem, już we wtorek w tym tygodniu. Dopiero po podpisaniu traktatu nastąpi procedura jego ratyfikacji, procedura, która zostanie przeprowadzona poprzez referendum, a w wyjątkowo niesprzyjających okolicznościach, co wieszczą przeciwnicy członkostwa Polski w Unii Europejskiej, procedurę tę może przejąć parlament, i wtedy decyzja parlamentu będzie wiążąca dla całego procesu i dla całej procedury. A zatem ten zarzut, który został tutaj kilkakrotnie wyeksponowany, jest zarzutem z formalnego punktu widzenia bezpodstawnym.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#JerzyCzepułkowski">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Istnieje wiele stereotypów i wiele obaw. Te stereotypy i obawy dotyczyły społeczeństw innych państw Unii Europejskiej, dotyczą również naszego społeczeństwa. W trakcie debaty nad problematyką rozszerzenia Unii Europejskiej prowadzonej w społeczeństwach dzisiejszych członków Unii Europejskiej często powtarzano, że rozszerzenie spowoduje ogromne koszty budżetowe Unii Europejskiej, które poniosą podatnicy obywatele państw członkowskich, że rozszerzenie Unii Europejskiej uruchomi na wielką skalę migrację z Polski, co oznaczać by miało deregulację rynków pracy w państwach „piętnastki”, że nastąpi wzrost przestępczości i nasilą się inne patologiczne zjawiska w związku z przypisywaniem pewnych cech obywatelom Polski. Wreszcie formułowane były wypowiedzi wyrażające troskę o funkcjonowanie Unii Europejskiej po jej rozszerzeniu, jako że ta organizacja państw będzie organizacją zrzeszającą nie 15, a 25 członków i podejmowanie decyzji, szczególnych wymagających jednomyślności, będzie niezwykle utrudnione i o wiele bardziej złożone niż obecnie.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#JerzyCzepułkowski">Panie i Panowie Posłowie! W głosowaniu w Parlamencie Europejskim 9 kwietnia te stereotypy, te obawy, również fobie, tak jak i w naszym społeczeństwie, zostały odrzucone. Społeczeństwa tych państw otrząsnęły się z tych stereotypów. My, niestety, jeszcze w nich w wielu wypadkach tkwimy.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#JerzyCzepułkowski">Często przeciwnicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej bez względu na warunki zapisane w traktacie, bez względu na to, czy one są takie jakie są, czy byłyby lepsze czy gorsze, byli, są i będą przeciwnikami członkostwa Polski w Unii Europejskiej. I tego typu argumenty, że traktat nie zapewnia polskiemu społeczeństwu, polskiemu państwu, polskim obywatelom partnerskich warunków członkostwa, nie powinny być tutaj wymieniane i ten temat nie powinien być przedmiotem obrad. Powinniśmy o tych warunkach mówić, o tych warunkach dyskutować, by każdy obywatel naszego państwa mający wziąć udział w referendum z pełną świadomością, na podstawie pełnej wiedzy, w oparciu o pełne rozeznanie podjął decyzję, wrzucając do urny kartkę.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#JerzyCzepułkowski">Wśród stereotypów, które funkcjonują w naszym społeczeństwie, ciągle żywy jest ten, który mówi o perspektywie masowego wykupu ziemi przez cudzoziemców. Dziś wiele wątpliwości zostało rozwianych. Przeciwnicy integracji Polski z Unią Europejską nie wierzą, nie wierzyli i wierzyć nie będą, a w każdym razie będą twierdzić, że nie wierzą, że interesy polskiego rolnictwa, interesy polskiego chłopa, że nasze polskie interesy zostały właściwie zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#JerzyCzepułkowski">Koleżanki i koledzy z mojego klubu, którzy będą występować po mnie, będą o tych kwestiach jeszcze mówili właśnie po to, żeby prezentować, tak jak to czynił pan minister Cimoszewicz, jak czynił to pan przewodniczący Komisji Europejskiej Józef Oleksy, traktat polskiemu społeczeństwu, aby nie kierować się własnymi wątpliwościami, często fobiami, aby w ten sposób nie protestować przeciwko członkostwu Polski w Unii Europejskiej. Często pojawiał się dzisiaj zarzut czy sformułowanie, że oto będziemy krajem członkowskim drugiej kategorii. Proszę zwrócić uwagę, że będziemy tam pod względem wielkości, pod względem naszego potencjału państwem, razem z Hiszpanią, na 5,6 miejscu. Ten nasz potencjał będzie się przekładał na liczbę głosów w parlamencie, na liczbę głosów w innych instytucjach unijnych i my tam będziemy decydować o przyszłym funkcjonowaniu Unii i o naszych losach, o losach naszego państwa właśnie w Unii Europejskiej. My o sobie tam będziemy decydować.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#JerzyCzepułkowski">Natomiast prawdą i faktem jest, że z pierwszym dniem członkostwa nie będziemy w stanie podołać wszystkim powinnościom, jakie powinny nas dotyczyć jako członka Unii Europejskiej. Nie będziemy mogli również korzystać z pełni praw i wyciągnąć w pełni korzyści, jakie płyną z członkostwa. Stąd okresy przejściowe, okresy przejściowe, które zostały wynegocjowane w oparciu o twarde stanowisko negocjacyjne partnerów unijnych, ale proszą zwrócić uwagę, ileż okresów przejściowych zabezpieczających nasze interesy, co również miało na celu uspokojenie niepokojów i rozwianie obaw polskiego społeczeństwa, zostało zapisanych. Proces integracji to proces długotrwały, będzie się on dokonywał, i w miarę wyczerpywania się poszczególnych okresów przejściowych będziemy zyskiwać pełnię praw, pełnię obowiązków. Od nas zależy, w jakim stopniu potrafimy już od pierwszego dnia członkostwa w Unii Europejskiej korzystać z pełni szans, jakie ono daje.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#JerzyCzepułkowski">Nieprawdą jest, że obawy, jako że nieuzasadnione, nazywane przeze mnie fobiami, są przedmiotem zainteresowania i dyskusji polskiego społeczeństwa, polskich rodzin, polskich obywateli. Otóż według badań przeprowadzonych nad tą problematyką w polskich rodzinach dyskutuje się o członkostwie w Unii Europejskiej przede wszystkim z punktu widzenia potencjalnych korzyści, które zostały ewidentnie zapewnione naszemu państwu w konkretnych zapisach traktatu, o możliwości podejmowania pracy. O problematyce likwidacji bezrobocia w naszym państwie dyskutuje się w dalszej kolejności, kosztach akcesji, w następnej. Natomiast dyskusje na temat sprzedaży ziemi i obawy co do tego zajmują czwarte miejsce, jeśli chodzi o wielkość wskaźnika głosów i dyskusji, które prowadzone są w polskim społeczeństwie. Jeśli chodzi o problematykę suwerenności, problematykę tożsamości narodowej, kulturalnej, to jest to klasyfikowane dopiero na 6 miejscu pod względem rangi i wagi problemów czy też obaw, którymi polskie społeczeństwo w dniu dzisiejszym żyje. A zatem, panie i panowie posłowie, te obawy i te stereotypy nie są obawami i stereotypami, które powstały i funkcjonują same z siebie. Oczywiście, pewien czynnik historyczny, pewne doświadczenia je determinują, ale przede wszystkim są one pięknie, wspaniale podsycane, zwielokrotniane, rozwijane przez przeciwników integracji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#JerzyCzepułkowski">Jestem przekonany, że członkostwo Polski w Unii Europejskiej stanie się faktem. Pójdziemy jako kraj do przodu. Natomiast sceptycy przekonają się, że pozostali i pozostaną sami ze swoimi frustracjami, ze swoimi fobiami, ze swoimi wątpliwościami, ze swoimi niechęciami w stosunku do innych, do różnorodności, w tym różnorodności religijnej i innych.</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#JerzyCzepułkowski">Panie i Panowie Posłowie! Sojusz Lewicy Demokratycznej od pierwszych chwil swojego istnienia, od zawiązania, zarejestrowania partii, w programie swoim zawarł jednoznacznie, że jego celem jest doprowadzenie do członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Sojusz Lewicy Demokratycznej dążył do tego zawsze od pierwszych dni swojego istnienia i wspierał poprzednie rządy w realizacji tego najważniejszego celu polityki zagranicznej naszego państwa. Dziś, sprawując władzę, z determinacją zmierza do realizacji tego celu. Jestem pewien, że do tego celu dojdziemy wspólnie, a obecnemu rządowi i parlamentowi nie zabraknie determinacji, aby kolejne miesiące, które są przed nami do referendum, a następnie do dnia członkostwa, wypełnione zostały ciężką pracą, by stworzyć warunki do tego, abyśmy mogli wykorzystać w pełni możliwości związane z członkostwem, że będziemy budować zdolność administracyjną, że będziemy pokonywać różnego rodzaju kłopoty, trudności i niedociągnięcia w procesie przygotowań, które były wskazane w raporcie o stanie naszych przygotowań, który ponownie zostanie opublikowany przez Unię Europejską w dniu 5 listopada, w momencie, przypominam, kiedy będzie trwał w pełni proces ratyfikacji traktatu właśnie w państwach unijnych, w państwach dziś członkowskich. Uczyńmy zatem wszystko, aby sukces Polski, jakim będzie członkostwo w Unii Europejskiej, był naszym wspólnym sukcesem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Martę Fogler z klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MartaFogler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i podpisanie traktatu akcesyjnego jest bez wątpienia wydarzeniem historycznym, porównywalnym z najbardziej doniosłymi momentami w dziejach naszego kraju. Oznacza ono zwieńczenie kursu obranego w polskiej polityce zagranicznej od początku lat dziewięćdziesiątych, a mającego na celu integrację ze strukturami europejskimi i transatlantyckimi. Co godne podkreślenia, Unia Europejska pozostawała dla Polski celem niezależnie od barwy ugrupowania sprawującego władzę. Cieszy, że integracja europejska stanowi stały priorytet dla kolejnych rządów.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MartaFogler">Traktat akcesyjny, który podpiszemy w Atenach 16 kwietnia, oddaje wynegocjowane przez nas warunki wcielenia unijnego prawa w 31 dziedzinach. Właściwie należałoby ponownie odnieść się do wynegocjowanych warunków i ostatecznych ustaleń, które zapadły na szczycie w Kopenhadze. W mojej opinii niepotrzebnie uczyniono z Kopenhagi show telewizyjny. Wynegocjowane warunki nie są porażką, ale nie są też szczególnym sukcesem - tym bardziej że okazało się, że tak naprawdę wielu kwestii nie doprecyzowano. Można mieć pretensję, że ustalanie mieszanego systemu dopłat bezpośrednich dla rolników odbywało się już właściwie po zakończeniu szczytu w Kopenhadze w atmosferze dużej nerwowości. Zdaję sobie sprawę, że ustalenia ustne nie zawsze mają przełożenie na zapisy traktatowe i że tego typu niedopatrzenia zdarzały się podczas kolejnych rozszerzeń, ale nie usprawiedliwia to wrażenia pewnego bałaganu.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#MartaFogler">Kolejną nieporadnością wykazał się rząd także, jeśli chodzi o klauzule dotyczące respektowania przez Unię kwestii moralnych i światopoglądowych w Polsce. Wiem, że z prawnego punktu widzenia taka uchwała była jednostronna. Wspólnota nie ma żadnego prawa ingerowania w te obszary, są one wyłączną domeną państw członkowskich. Ale jeśli już rząd polski decyduje się na taką deklarację, to, po pierwsze, powinien był to zrobić zdecydowanie wcześniej, a po drugie, deklaracja w tak ogólnej formie, jaką zaproponował rząd, nie daje postulowanych gwarancji. Wydaje się więc, że było to raczej działanie pod publiczkę niż przemyślana akcja. Jednak pomimo błędów ze strony rządu trzeba bardzo jasno powiedzieć „tak” dla traktatu akcesyjnego i wejścia Polski do Unii Europejskiej Myślę, że najważniejsze są tu 3 argumenty:</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#MartaFogler">Pierwszy: Nikt poza Unią żadnych pieniędzy nam nie zaoferuje. Są one mniejsze, niż zakładaliśmy i chcieliśmy, ale też nie są to kwoty małe. Można się zastanawiać, czy podwojenie budżetu ministerstwa rolnictwa w pierwszym roku członkostwa w Unii Europejskiej to dużo czy mało. Można się kłócić, czy 20 mld dla polskiego rolnictwa na lata 2004–2006 to dużo czy mało. Oczywiście, chciałabym, aby te kwoty były wyższe, ale małe nie są i przede wszystkim, co najważniejsze, są. Reformy w państwie dokonać musimy bez względu na to, czy do Unii wejdziemy czy też nie. Możemy powiedzieć „nie”, ale wtedy warto postawić pytanie: Czy te reformy jesteśmy w stanie przeprowadzić sami i sami za to zapłacić?</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: A Niemcy nam przeprowadzą? Z Francuzami?)</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#MartaFogler">Naszego budżetu na to nie stać. Czy nie lepiej, aby pomogła nam finansowo Unia?</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#MartaFogler">Po drugie, warto podpisać traktat akcesyjny, bo tylko wejście do Unii Europejskiej daje nam prawo głosu i decydowania w najważniejszych dla naszego kontynentu sprawach politycznych i gospodarczych. Będąc poza Unią, w sprawie żadnej decyzji Wspólnoty nas dotyczącej i mającej wpływ na naszą gospodarkę nie będziemy mieli prawa głosu. Pokazała to dobitnie wypowiedź prezydenta Francji Jacques'a Chiraca. Jeśli do Unii nie wejdziemy, to o nas będą decydować za nas. Stracić suwerenność możemy, pozostając poza Unią, a nie w niej.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#MartaFogler">Po trzecie wreszcie, cieszę się, że Polska będzie musiała wypełniać pewne normy unijne i podwyższać swoje standardy. Będziemy żyli w zdrowszym środowisku, nasze dzieci otrzymają lepszą edukację i może wreszcie podróż np. z Krakowa do Zakopanego (100 km), potrwa niewiele ponad godzinę, a nie pół dnia, jak to często bywa. A jak spadnie śnieg, to i kilkanaście godzin.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To trzeba do Unii wstąpić?)</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#MartaFogler">Co więcej, wymuszona przez Unię przejrzystość prawa i wprowadzone jasne reguły przyczynią się do zmniejszenia politykierstwa i rozdawnictwa posad. Chciałabym jedno podkreślić: potraktujmy tę dyskusję poważnie. Trzeba rozdzielić kwestie Unii Europejskiej od tego, za co sami jesteśmy odpowiedzialni. Transformacja i jej koszty nie wynikają z procesu integracji europejskiej, ale z globalnych zasad ekonomii. Nie ulegajmy populizmowi. Chodzi tu o sprawę najwyższej wagi. Nie fałszujmy rzeczywistości. Ugrupowania antyunijne często twierdzą, że porażką zakończyły się negocjacje co do składki do unijnego budżetu, bo np. Wielka Brytania uzyskała tu rabat. Ale pamiętajmy: żadne państwo nie uzyskało obniżenia składki w negocjacjach akcesyjnych. A Wielkiej Brytanii udało się to w 1984 r., czyli po 11 latach członkostwa. Była to zresztą zasługa kobiety, pani premier Margaret Thatcher.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Która do Europy nie chciała...)</u>
          <u xml:id="u-236.11" who="#MartaFogler">Wniosek jest prosty...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie pośle Janowski, proszę umożliwić pani poseł wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To jest dobre tło dla jej wypowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#JanuszWojciechowski">Nie, nie, panie pośle, szanujmy się nawzajem. Pan będzie miał wystąpienie, nie będzie pan pewnie chciał, żeby panu przeszkadzano, więc proszę bardzo...</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Z przyjemnością będę słuchał opinii pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle Gabrielu...)</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MartaFogler">Wniosek jest prosty: Jeśli chcemy uzyskać więcej, to możemy to zrobić, będąc w klubie. Jeśli chcemy mieć wpływ na decyzje Unii, to musimy w niej być. Podobnie nie zauważa się, że art. 23 traktatu akcesyjnego, mówiący o pewnych jednostronnych zmianach w treści traktatu, oznacza, że o tych zmianach będzie decydowała już Unia 25 państw, miejmy nadzieję, w której będziemy mieli 27 głosów w Radzie Unii, czyli tylko o 2 mniej niż np. Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MartaFogler">Nasuwa się jeszcze jedna refleksja: A co będzie jeśli traktat nie zostanie ratyfikowany? Wtedy powody do radości będą miały pozostałe kraje wstępujące do Unii, gdyż dla Polski z budżetu Unii przeznaczone jest więcej pieniędzy niż dla pozostałych 9 kandydatów razem wziętych. Czy mamy alternatywę? ZBiR, czyli Związek Białorusi i Rosji? No bądźmy poważni. A NAFTA? Wydaje się, że osoby przedstawiające taką koncepcję nigdy nie widziały mapy świata. Nie możemy też udawać, że jesteśmy Norwegią lub Szwajcarią. Polska znajduje się na poziomie 40% średniej - podkreślam: średniej - unijnego PKB, A Norwegia jest najbogatszym państwem świata według statystyk ONZ. My nie mamy ani zasobów Norwegii, a Szwajcarzy coraz mocniej zastanawiają się nad tym, czy aby do Unii nie wejść.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#komentarz">(Głos z sali: My mamy...)</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#MartaFogler">Ja bardzo przepraszam, panie marszałku, ale te głosy z sali mi uniemożliwiają jednak wygłaszanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JanuszWojciechowski">W tym momencie nie słyszałem żadnych, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#MartaFogler">Damski głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#JanuszWojciechowski">Bardzo proszę... Proszę państwa, proszę uprzejmie o zachowanie spokoju i umożliwienie wypowiedzi. Rozumiem, że jakieś ciche komentarze są na tej sali przyjęte, ale tak, żeby nie przeszkadzać mówcy.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MartaFogler">Pamiętajmy o jednym - ważne jest, że o ratyfikacji traktatu akcesyjnego i przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zdecyduje polskie społeczeństwo w referendum. Pamiętajmy, że naszym obywatelskim obowiązkiem jest pójście do urn wyborczych i wyrażenie opinii. Nie głosujemy nad rządem Leszka Millera, ale nad miejscem Polski w Europie, nad naszą cywilizacyjną szansą. Taka szansa znalezienia się w europejskiej rodzinie demokratycznych, silnych gospodarczo państw może się nie powtórzyć. Nasza akcesja to szansa dziejowa, nie wolno jej zmarnować.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MartaFogler">I na koniec, szanowni państwo, Wysoki Sejmie, zastanówmy się, co my możemy zrobić dla Europy, jak chcemy ją współtworzyć, jakie wartości i doświadczenia wnieść. I po raz kolejny z tej trybuny przypomnę: Unia Europejska nie jest złotą rybką ani nie jest świętym Mikołajem, a sukces Polski w Europie będzie zależeć od nas wszystkich, bez względu na to, po której stronie sali siedzimy.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#MartaFogler">Szanowni Państwo! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej apeluję: zachowajmy się odpowiedzialnie, weźmy udział w referendum i powiedzmy „tak” - „tak” dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#MartaFogler">I chciałabym jeszcze na koniec odpowiedzieć panu posłowi Łopuszańskiemu - ale widzę, że salę już opuścił - bo w swoim przemówieniu powiedział, że w traktacie nie ma ani słowa na temat możliwości opuszczenia Unii Europejskiej na własne życzenie. Otóż w traktacie nie ma, natomiast w projekcie konstytucji europejskiej, w tytule X w art. 46 dokładnie mówi się o możliwości wystąpienia z Unii na życzenie. Taka jest propozycja, jest taki zapis, że każde państwo członkowskie może wycofać się z Unii Europejskiej zgodnie z wymogami konstytucyjnymi własnego kraju. Taki zapis w konstytucji europejskiej się znajdzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#JanuszWojciechowski">Teraz wystąpi pan poseł Leszek Zieliński z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Żeby dojechać punktualnie do Krakowa, to trzeba do Unii wstąpić, pani poseł? Proszę powiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Do Krakowa i Katowic jeździ się szybko i bez Unii.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie i podpisanie traktatu regulującego zasady integracji Polski z Unią Europejską to ukoronowanie wysiłków całego pokolenia Polaków, wysiłków zainicjowanych przed ponad 20 laty przez wielomilionową rzeszę entuzjastów budujących „Solidarność” w wymiarze nie tylko związkowym, ale i politycznym. Chociaż wówczas prawie nikt nie marzył jeszcze w naszym kraju o wejściu Polski do Unii Europejskiej czy NATO, bez tamtego zbiorowego trudu nie byłoby szansy na obecne ponowne zjednoczenie naszego kontynentu. O tym fakcie trzeba przypominać właśnie teraz, kiedy nasze zabiegi zmierzają ku finałowi. W ostatnich dniach mówi się często o przyjęciu nowych członków do europejskiej Wspólnoty jako faktycznym i ostatecznym zburzeniu muru berlińskiego. Dla nas, polityków wywodzących się z polskiej opozycji lat 80., burzenie muru zaczęło się o dekadę wcześniej i tamte sierpniowe wydarzenia były w istocie kluczem do bram zjednoczonej Europy. Warto teraz, kiedy do ostatniej chwili spieramy się o setki szczegółów, prowadzimy nieustanne polityczne spory, przypomnieć, że wejście Polski do Unii Europejskiej to zasługa całego pokolenia Polaków, którzy brali czynny udział w życiu publicznym, i tych wszystkich, którzy na różne sposoby ich wspierali. Szczególne uznanie chcę z tego miejsca wyrazić pierwszemu prezydentowi III Rzeczypospolitej panu Lechowi Wałęsie. Trudno przecenić jego wkład w budowanie nowej pozycji Polski w świecie, w przywracanie roli naszego państwa w rodzinie europejskich narodów. Jestem przekonany, że właśnie Lech Wałęsa, pierwszy przewodniczący „Solidarności” i pierwszy prezydent III Rzeczypospolitej, powinien uczestniczyć w najważniejszych wydarzeniach związanych ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Byłby to symbol ciągłości naszych starań, a równocześnie jasne przesłanie dla wielu Polaków, a także Europy i świata, że ta decyzja to efekt pracy całego pokolenia, a nie tylko skutek politycznych zabiegów z minionych kilku lat. Być może choćby w niewielkim stopniu poprawiłoby to szanse na dobry wynik w nadchodzącym referendum. Trzeba umieć w sprawach Polski wznieść się ponad wewnętrzne, polityczne podziały.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#LeszekZieliński">Doceniając zarówno pracę wykonaną przez naszych negocjatorów, jak też uzyskane wyniki, zmuszony jestem wyrazić poważne zaniepokojenie sposobem informowania o warunkach wejścia Polski do Unii. W wielu dziedzinach nie chodzi w dodatku tylko o kształt informacji, lecz, co gorsza, o osiągnięte rezultaty. Szkoda, że w niektórych kwestiach kluczowych nie wykazywaliśmy tak dużej determinacji, jak w przypadku kwestii rolnych. Zabrakło być może tak wyrazistej siły politycznej, jaką w tym przypadku było Polskie Stronnictwo Ludowe, aby do końca walczyć o polskie interesy w sferze przemysłu, handlu, rozwoju infrastruktury. I choć Stronnictwo zapłaciło za tę postawę cenę w postaci rozpowszechnionego w mediach stereotypu partii wąskiego rolniczego interesu, ubolewać raczej trzeba, że inne polskie ugrupowanie nie stało się na przykład partią wąskiego polskiego interesu przemysłowego, która potrafiłaby również uzyskać tak dobre jak PSL efekty na tej niwie. Warunki traktatu mogły być lepsze - powinny być lepsze dla Polski. Że taki jest ich kształt, że w wielu punktach są one nierównoprawne? Należy podkreślić, że udział w tym mamy wszyscy - i euroentuzjaści, i eurosceptycy, lewica, prawica, liberałowie i narodowcy, a także chadecy. Zabrakło w sprawie traktatu akcesyjnego dialogu. Dialog musi się odbywać z przedstawieniem rzetelnej, pełnej informacji i wysłuchiwaniem argumentów wszystkich stron. To jest warunek dialogu, warunek podejmowania świadomej decyzji, warunek porozumienia. Nie tylko rządząca klasa polityczna, ale także media, i te publiczne, i te prywatne, ponoszą winę za ten stan rzeczy - często ignorowały poważne argumenty przeciwników integracji, za to nagłaśniały wypowiedzi ogólne, emocjonalne, hasłowe, czyniąc tym szkodę integracji i pozbawiając obywateli odpowiedzi i wyjaśnień wielu trudnych zagadnień. Powoduje to, że historyczny proces jednoczenia kontynentu europejskiego odbywa się w atmosferze niedomówień, oskarżeń i chaosu informacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#LeszekZieliński">Mam wrażenie ciągłego stawiania naszego społeczeństwa przed faktami dokonanymi. Stare przyzwyczajenia, czyli narzucanie stanowiska na siłę, zastępują obywatelski, partnerski dialog. To nie są standardy demokratyczne. To powoduje, że duża część społeczeństwa nie wierzy tej ekipie rządzącej i to także, a może przede wszystkim, może rzutować na wyniki referendum. Niemożność wzniesienia się ponad historyczne i polityczne wewnętrzne podziały szkodzi Polsce. Historyczny proces jednoczenia Europy powinien łączyć nas w kwestii polskiej racji stanu. Współczesna Europa, której fundamentami są kultura grecka, prawo rzymskie i etyka chrześcijańska, musi się rozwijać - jak to określił nasz wielki rodak Jan Paweł II - w kierunku cywilizacji miłości. Współczesna Europa łączy się, by budować dobrobyt i pokój. W procesie tym Polska, naród polski ma prawo i obowiązek uczestniczyć. I na koniec przepraszam, że ośmielam się powiedzieć za wielkim naszym rodakiem: „Nie lękajcie się”. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego, posła niezrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#GabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polska znajduje się w ważnym momencie swoich dziejów, w szczególnym momencie swoich dziejów. Przemiany, które rozpoczęły się na początku lat 90., wyzwoliły u Polaków wielką energię i przedsiębiorczość, rozbudziły wielkie nadzieje. Niestety z każdym rokiem ograniczano wolności gospodarcze, wyprzedawano majątek narodowy, banki, prasę. Dzisiaj to już nie polska prasa, ale zagraniczna kształtuje nasze umysły i nasze poglądy, i z przykrością trzeba powiedzieć, że przez ten okres miniony praktycznie nie było rządu, poza nielicznym wyjątkiem - rządu pana Olszewskiego, który by przyczynił się do wzmocnienia Polski, a wszystko robiono, żeby Polskę osłabić. I dzisiaj tę słabą Polskę oferuje się Europie, ściślej mówiąc, Unii Europejskiej, jako zwierzynę łowną. Jest to dla nas, Polaków, przejmujące. A przejmujące jest to, że dzisiaj wielu Polaków mówi: Proszę pana, mnie wszystko jedno, niech tu rządzi Chińczyk, Niemiec, Żyd, byle bym miał pracę. Do takiego stanu doprowadzono Polaków, ale ja rozumiem Polaków, mają bardzo bolesne doświadczenia i rzeczywiście bardzo złą perspektywę. Przejmujące jednak w tym wszystkim jest to, że kierownicy nawy państwowej, że posłowie miast wzmocnić Polskę, to czynią, żeby jeszcze ją osłabić. Czyż nie jest osłabieniem woli działania mówienie tutaj, tak jak przed chwilą pani poseł Fogler, że pociągi do Krakowa będą jeździły szybciej i punktualnie jak my wejdziemy do Unii!? Proszę państwa, to jest infantylizm polityczny! No, nie można tak mówić! To sami Polacy muszą uczynić wszystko, by wydźwignąć polską gospodarkę, by rzeczywiście Polska coś w Europie znaczyła, a zajmuje przecież centralne miejsce, jest sercem Europy.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#GabrielJanowski">I w odpowiedzi chcę też powiedzieć tu na te wątpliwości, czy jest alternatywa. Oczywiście, jeśli Polacy w referendum powiedzą: nie, to rozpoczną prawdziwą debatę w Europie...</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#GabrielJanowski">‍...o jej przyszłości, o roli Polski w tej Europie. Dzisiaj biurokracja brukselska coraz bardziej krępuje tamte narody i tamte społeczeństwa. To tamte narody oczekiwały, że Polska, negocjując z Unią Europejską, przedstawi prawdziwą wizję Europy, a nie tej zbiurokratyzowanej, nie tej Europy egoizmów narodowych i interesów koncernów. Ale myśmy, panie negocjatorze główny, bez żadnego krytycyzmu, bez żadnego, powiedziałbym, zastanowienia przyjmowali prawo, normy, standardy, które wcale nie są takie dobre, jak się okazuje. I nie mieliście dość odwagi, by właśnie się temu przeciwstawić. I nie wierzę, że panowie, kiedy zajmiecie tam stanowiska w Brukseli, to będziecie prawdziwie o sprawy polskie zabiegać i walczyć o Polskę. Nie, będziecie tak jak do tej pory po prostu odstawiać fuszerkę i partactwo, bo partactwem jest ten traktat, który zawarliście, to jest haniebny traktat, on doprowadzi do zniszczenia polskiego rolnictwa. To na skutek tego traktatu większość polskich firm zostanie wyeliminowana. Polacy po prostu staną się, o czym mówił tutaj pan premier, drugą kategorią społeczeństwa. Do tego żadną miarą nie możemy dopuścić. Dlatego, mam niewiele tylko czasu, kończąc, powiem tak: Polacy są powołani i Polska jest powołana do rzeczy wielkiej. Tak jest, nie bójmy się tego słowa, trzeba mieć tylko odwagę i wyobraźnię. Tak jest, to po raz drugi w dziejach możemy powiedzieć: mamy szansę kształtować oblicze Europy. Tak jest, całej Europy, od Pirenejów, od Lizbony aż po Ural. I takie myślenie jest potrzebne polskim politykom, taka musi być też i wizja Europy. I dlatego kiedy powiemy: nie, to wtedy ten głos będzie słyszalny rzeczywiście na całym świecie. To wtedy bowiem jeszcze raz rozpocznie się debata o przyszłości Europy, o rzeczywistej wspólnocie europejskiej, a nie o zbiurokratyzowanej, tej nieludzkiej, tej faktycznie odczłowieczonej i dlatego tak ważne będzie to referendum, i tak ważne jest, byśmy my o tym referendum mówili pełnym głosem i w sposób, powiedziałbym, niezakłamany, w sposób prawdziwy, bo tylko prawda, a nie oszustwa z jednej czy z drugiej strony trafią do Polaków. Wierzę głęboko, że Polacy podejmą tę wielką decyzję. Tak jest, w przeszłości budowaliśmy pierwszą w świecie unię europejską, choć ograniczoną do trzech narodów i dzisiaj jest wielka szansa, by Polska przystąpiła rzeczywiście do tej gry jako ważny kreator i twórca prawdziwej wspólnoty europejskiej, by kraje Europy połączyły się w prawdziwym duchu solidarności i braterstwa, bo dzisiaj nie ma już tam ani równoprawności, o której mówił tutaj pan premier, ani solidarności. Dopiero właśnie kraje te dzisiaj będące na uboczu, powiedziałbym, historii i Europy, kiedy będą pełnymi jej członkami, tak jest, Ukraina, Białoruś, w przyszłości Turcja i inne państwa, to będzie prawdziwa Europa, prawdziwa wspólnota europejska. I wierzę, że taką Europę my, współczesne pokolenie Polaków, będziemy budować z pożytkiem dla nas, dla Europy i dla świata. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#JanuszWojciechowski">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Bogusław Liberadzki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#BogusławLiberadzki">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Wysoka Izbo! Do roku 1989 w zasadzie marzyliśmy o Europie, żyliśmy ideałami europejskimi, czerpaliśmy z obszarów dzisiejszej Unii Europejskiej inspirację i marzyliśmy, by często tam bywać, chociaż trochę tam pożyć, móc tam kupować, z tamtymi środowiskami móc się spotykać, w tamtych środowiskach móc przebywać. W 1989 roku dość mądrze wybiliśmy się na wolność, na niepodległość, zaczęliśmy tam bywać, zaczęliśmy tam kupować. Te produkty, o których marzyliśmy, stały się dostępne także w naszym kraju. Oglądamy, fascynujemy się i zazdrościmy tamtym państwom, tamtym społeczeństwom dróg, zwłaszcza autostrad, zazdrościmy czystych pociągów, funkcjonalnych lotnisk, rosnących portów morskich, portów rzecznych, innych obiektów infrastruktury, wygody życia. Patrzyliśmy i patrzymy z podziwem na samochody, operacje lotnicze, szybkie pociągi itd. Przez 12 lat szliśmy obok siebie, zbliżając się. I to zbliżanie to przecież był układ stowarzyszeniowy, to zbliżanie się to były pierwsze, osobiście dobrze pamiętam, projekty PHARE, Crossborder. W trakcie tego zbliżania się do roku 1990 miliardy euro idzie - to co z tamtej strony otrzymaliśmy, wzajemnie się zapoznawaliśmy, wyrażaliśmy satysfakcję z inwestycji czynionych w naszym kraju, wreszcie prowadziliśmy negocjacje członkowskie jako ten drugi krok w zbliżaniu się. Mamy programy ISPA, SAPARD, są to znów miliardy euro. Mamy zupełnie inne, wymiernie korzystniejsze nastawienie międzynarodowych instytucji finansowych, zwłaszcza Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Wreszcie zdarzyła się Kopenhaga, Strasburg, wiemy, jaką rolę mamy odgrywać w Parlamencie Europejskim, no i to, co jest zwieńczeniem, czyli Traktat akcesyjny, który staje się zupełnie realny. Zatem ten proces zbliżania zaczyna się kończyć spotkaniem się, tym punktem spotkania się.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#BogusławLiberadzki">Muszę przyznać, że z dużym skupieniem słuchałem wystąpień klubowych. Wysoka Izbo, właściwie w jednym wystąpieniu klubowym, wygłoszonym przez przewodniczącego Komisji Europejskiej pana premiera Oleksego, wysłuchaliśmy prezentacji istoty traktatu, artykułów, postanowień, głównych myśli, kwot przewidzianych, zasad, z których można skorzystać, czyli było to wystąpienie, prezentacja i odniesienie się do traktatu, a nie wystąpienie przy okazji traktatu. Myślę, że to jest dosyć duża różnica.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#BogusławLiberadzki">Chciałoby się powtórzyć argumenty za, o których mówiła pani poseł Fogler, która ma rację - jest rzeczą realną osiągnięcie korzyści finansowych, jest rzeczą prawdziwą nieuchronność poniesienia kosztów naszego awansu cywilizacyjnego, wprowadzenia nowych jakości, nowych standardów do naszego życia.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#BogusławLiberadzki">Wysoka Izbo! Czy my staniemy się członkiem Unii, czy się nie staniemy, mleko musi być czyste, mięso musi być zdrowe, samochody muszą być bezpieczne, życie publiczne, służba i przepływ informacji muszą być skomputeryzowane, ruch na drogach musi być bezpieczny, samoloty muszą być nowej generacji, musimy oczyścić nasze rzeki, czyli to są koszty, które poniesiemy ze względu na czas, w którym to istnieje.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#BogusławLiberadzki">Pragnę się dołączyć do tych, którzy wyrażali pogląd, iż nasze negocjacje zakończyły się pomyślnie. Niech wolno będzie podkreślić, że wśród krajów kandydujących, krajów „dziesiątki”, Polska zajęła godne jej miejsce. Jesteśmy traktowani adekwatnie do naszego geograficznego rozmiaru, do poziomu ludności, ze skorygowaniem, jeśli chodzi o poziom produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca. Jesteśmy zatem w sytuacji - jest to wynik negocjacji - pozwalającej nam korzystać bezpośrednio, a potem korzystać pośrednio z faktu członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#BogusławLiberadzki">Chciałbym się podpisać pod opinią wyrażoną przez pana posła Janusza Lewandowskiego, który podkreślał, iż problem Polski w Unii Europejskiej dzisiaj rozważany nie leży w Brukseli, lecz ten problem leży w naszym kraju. W trochę innych słowach - ale to jest, chciałoby się powiedzieć, reguła - wypowiedział tę samą myśl pan przewodniczący Lepper. Chciałbym zgodzić się też z tym, o czym mówił pan przewodniczący Lepper dość obrazowo: nie dać się wykiwać. Fakt, że uzyskujemy członkostwo w Unii Europejskiej, to jest właśnie to, że nie daliśmy się wykiwać teraz. I tej maksymy trzymajmy się nadal. Chodzi o to, żebyśmy się nie dali kiwać potem, kiedy będziemy członkiem Unii Europejskiej. W tych dwóch cytowanych wypowiedziach widzę tę samą troskę - inaczej wyrażoną, ale tę samą troskę - o bieg spraw wewnątrz naszej ojczyzny, który to bieg spraw może nas przybliżać, może też spodziewane efekty pomniejszać.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#BogusławLiberadzki">Otóż Traktat akcesyjny stanowi, że Polska musi zapłacić składkę do budżetu unijnego, wspólnego. Ta składka będzie prawdopodobnie stanowić ok. 10 mld zł rocznie. Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że to jest swego rodzaju podatek, płacony z określonych tytułów, jest to funkcja czasu. Otrzymywanie z budżetu Unii Europejskiej kwot większych niż 10 mld zł rocznie - jest szansa co roku mieć ok. 50% więcej niż ta kwota, którą wniesiemy - ma jedno istotne uwarunkowanie. Mianowicie tę kwotę z budżetu możemy odzyskiwać na podstawie projektów. Chodzi o projekty inwestycyjne, projekty wydatków, które są skierowane na rozwój gospodarki, projekty, które są wpisane w koncepcję europejskiej przestrzeni gospodarczej, zwłaszcza w infrastrukturze. To są transeuropejskie sieci transportowe, to transeuropejskie sieci telekomunikacyjne. Jest rzeczą szczególnie ważną, że infrastruktura i inwestycje infrastrukturalne mają szansę - o czym też tu była dzisiaj mowa - przekształcić nasze potencjalne przewagi wynikające z geograficznego położenia Polski w korzyści gospodarcze i społeczne. Wyzwaniem jest absorpcja. Zwłaszcza że doświadczenia ostatnich 5 lat nie są dobre i ostrzeżenia, które były - jeszcze raz wracam do tej myśli, że decydujemy w dużej mierze tu, w kraju - wskazują, że musimy radykalnie zwiększyć zdolność absorpcyjną funduszy ISPA, SAPARD, pozostałe kwoty PHARE. W przeciwnym razie jest realne zagrożenie, że wcześniej nam się skończy rok budżetowy, niż będziemy w stanie wykorzystać fundusze spójności czy fundusze strukturalne. Otóż szansa korzystania z tych środków, ich absorpcji, może uczynić - tu pan poseł Janowski tak protestował - realną tę wizję, że pociąg z Krakowa do Zakopanego lub samochód z Krakowa do Zakopanego dojedzie w godzinę, a ze Szczecina do Warszawy też w dużo krótszym czasie niż dziś. To jest ta nowa jakość. To jest ta szansa odrobienia zaniedbań w infrastrukturze. To jest także gwarancja, że Polska będzie rzeczywiście częścią struktury europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#BogusławLiberadzki">Natomiast trudno jest się pogodzić z wypowiedziami, które brzmiały często: Nie, bo nie. Będziemy potwierdzać nasze stanowisko, pomimo że nie odwołujemy się do postanowień traktatu lub - czasami odnosi się takie wrażenie - ich nie znamy.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#BogusławLiberadzki">Co do tej wizji Europy, o którą nam wszystkim chodzi, słyszalność naszego głosu będzie dużo, dużo mniejsza z zaścianka, niewsparta nowoczesnymi urządzeniami wzmacniania tego głosu, niż kiedy będzie to wyrażane ze środka, czyli z Unii Europejskiej. Jest to warunek sine qua non dla zrozumienia czasu, w którym żyjemy. Ta integracja jest to signum temporis i warto, a nawet trzeba to wykorzystać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Grażynę Ciemniak, również z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W trakcie debaty padło wiele słów, było wiele mitów, ale wiele także nieprawdziwych informacji, również i to, że 1 maja 2004 r., jeżeli będziemy członkiem Unii Europejskiej, to nic się nadzwyczajnego nie stanie. Z pewnością nic nadzwyczajnego z jednego dnia na drugi się nie stanie, ale to od nas będzie zależało, jak wykorzystamy szansę bycia w Unii Europejskiej i jak do tego członkostwa jeszcze przez rok potrafimy się przygotować.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#GrażynaCiemniak">W debacie nad Traktatem akcesyjnym chciałabym skupić się nad ważną, merytoryczną dziedziną naszego życia, jaką jest ochrona środowiska. Ochrona środowiska okazała się jednym z najtrudniejszych obszarów negocjacyjnych. Ponieważ zanieczyszczenia środowiska nie znają granic, Unia Europejska domagała się początkowo szybszego wdrażania obowiązujących dyrektyw. To dzięki dużemu zaangażowaniu negocjatorów udało się wynegocjować bardzo korzystne warunki, bo polskiego społeczeństwa nie byłoby stać na tak duży wysiłek finansowy w krótkim czasie. W wyniku negocjacji wynegocjowano w obszarze: Środowisko najwięcej okresów przejściowych spośród wszystkich obszarów negocjacyjnych. Dotyczą one 10 wspólnotowych aktów prawnych i obejmują 23 wyjątki dla Polski, które są zawarte w rozdziale XII traktatu o przystąpieniu do Unii Europejskiej. Spośród wszystkich krajów kandydujących do Unii Europejskiej Polska uzyskała również najkorzystniejsze warunki w obszarze: Środowisko. To jest bardzo ważne. Wynegocjowany został jeden z najdłuższych okresów przejściowych na wdrożenie przepisów dotyczących oczyszczania ścieków: w zależności od wielkości aglomeracji - do 31 października 2010 r. i odpowiednio do 31 grudnia 2015 r. To bardzo istotne, gdyż realizacja tych inwestycji kosztuje najwięcej i obciąża głównie budżety samorządów, natomiast długi okres, jaki uzyskaliśmy na osiągnięcie standardów określonych w dyrektywach Unii Europejskiej, pozwoli na stopniowe realizowanie inwestycji w miarę pozyskiwania środków finansowych i możliwości samorządów oraz firm komunalnych. Budowę wszystkich sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków we wszystkich miejscowościach naszego kraju liczących powyżej 2 tys. mieszkańców będziemy musieli zakończyć do 2015 r. Będziemy musieli, powiadam, i tak jest zapisane w traktacie, ale również w naszym interesie jest to, aby jak najszybciej wszystkie ścieki były doprowadzane do oczyszczalni i następnie oczyszczone były odprowadzane do polskich rzek.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#GrażynaCiemniak">Jeszcze więcej czasu mamy, bo do 2017 r., na ograniczenie emisji niektórych zanieczyszczeń powietrza z zakładów energetycznych, m.in. emisji dwutlenku siarki, dwutlenków azotu oraz pyłów. To również bardzo ważne dla polskich elektrowni, dla polskich elektrociepłowni. Niektóre już przecież poniosły ogromne koszty, ponoszą i będą musiały ponieść wydatki na unowocześnienie technologii oraz instalację urządzeń zmniejszających emisję zanieczyszczeń, aby można było dorównać funkcjonowaniu tych instalacji w krajach Unii Europejskiej. Okresy przejściowe również dają czas na walkę z zanieczyszczeniami wód substancjami niebezpiecznymi, na osiągnięcie poziomu odzysku materiałów opakowaniowych rzędu 50% i recyklingu rzędu 25% do 31 grudnia 2007 r., na stworzenie bezpiecznych składowisk odpadów do 30 czerwca 2012 r. czy też zmniejszenie zawartości siarki w paliwach płynnych do 31 grudnia 2006 r. Eksperci oszacowali koszty inwestycyjne na poziomie co najmniej 120 mld zł w perspektywie 10–15 lat. Jednak chcę wyraźnie podkreślić, że dostosowanie stanu środowiska do wymogów Unii Europejskiej nie jest celem samym w sobie. Celem jest poprawa stanu środowiska i naszego zdrowia. To przyczyni się do tego, że czystsze będą woda, powietrze, gleba, całe nasze otoczenie. Zyska przyroda, różnorodność gatunków i zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#GrażynaCiemniak">Mimo iż wiele zamierzeń na rzecz poprawy stanu środowiska trzeba wykonać, to Polska do Unii Europejskiej wniesie również obszary bogate przyrodniczo, które zostaną włączone do europejskiej sieci obszarów chronionych. Ale również muszę podkreślić, że tylko i wyłącznie z własnych środków byłoby trudno zrealizować konieczne inwestycje. Najwyższe średnioroczne wydatki inwestycyjne na realizację programów dostosowawczych w ochronie środowiska są przewidywane w latach 2003–2007, to jest 3 mld euro, następnie zmniejszają się do 810 mln euro w 2015 r. W ciągu minionych 11 lat z funduszy przedakcesyjnych otrzymaliśmy 2,99 mld euro. To nie jest tak wiele, ale jednak to spora kwota. Natomiast po przystąpieniu do Unii Europejskiej z Funduszu Spójności na te cele otrzymamy w ciągu 3 lat ponad 2 mld euro, z funduszy strukturalnych bezpośrednio na środowisko 450 mln euro, a pośrednio na poprawę jakości środowiska będą oddziaływać inwestycje transportowe, finansowane z tych funduszy. I jest to znaczne wsparcie, które powinniśmy skutecznie i w pełni wykorzystać. Oblicza się, że korzyści wynikające ze stosowania prawa Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska wyniosą minimum 4,2 mld euro rocznie, a mogą nawet wynieść 21,4 mld euro rocznie. Uporządkowanie stanu środowiska to często warunek do realizacji inwestycji przemysłowych, które przyczyniają się do rozwoju gospodarczego, a tym samym powstawania nowych miejsc pracy, a czasem są nawet warunkiem utrzymania dotychczasowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#GrażynaCiemniak">Jakość życia to jakość naszego środowiska. Ta świadomość musi nam towarzyszyć w codziennej działalności, na każdym szczeblu zarządzania na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Prawa i obowiązki dotyczące środowiska zostały określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 5 konstytucji mówi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Natomiast w art. 74 czytamy: Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska. Władze publiczne wspierają obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Zgodnie z tymi zapisami i z obowiązkami w minionym dziesięcioleciu wydatki z budżetu państwa na ochronę środowiska w Polsce sięgały 1,6–1,8 produktu krajowego brutto. To plasuje Polskę w światowej czołówce. Efekty są wymierne. Emisja pyłów zmniejszyła się o 58%, dwutlenku siarki o 46%. Nastąpiła poprawa stanu wód. Jednak są wieloletnie zaniedbania i mimo że tyle już zrobiliśmy, wiele jest jeszcze do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wsparcie finansowe, techniczne i technologiczne Unii Europejskiej pozwoli na osiągnięcie zdecydowanej poprawy stanu środowiska, zgodnie ze standardami europejskimi. Inwestycje w zakresie ochrony środowiska będą miały istotny wpływ na poprawę jakości życia poprzez podniesienie poziomu zdrowotności społeczeństwa, wydłużenie średniej długości życia. Sprzyjać też będą poprawie jakości biologicznej zasobów naturalnych, które są wykorzystywane w rolnictwie, rybołówstwie i leśnictwie. Przyczynią się także do rozwoju takich rynków, jak rynek odzysku i recyklingu odpadów, sprzyjać będą lokalnemu zwiększeniu zatrudnienia związanemu z wykonywaniem nowych zadań przez firmy oraz instytucje związane z ochroną środowiska. Podniosą też poziom bezpieczeństwa ekologicznego naszego kraju i przyczynią się do skutecznej ochrony środowiska, a w efekcie do poprawy jakości życia. I to będą ważne efekty ustaleń zapisanych w Traktacie akcesyjnym, które, mam nadzieję, będziemy realizować jako członek Unii Europejskiej, wykorzystując tę historyczną szansę dla Polski. Najpierw musimy jednak powiedzieć w referendum „tak” za przystąpieniem Polski do Wspólnoty Europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Stanisławę Prządkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#StanisławaPrządka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ogromną satysfakcją zabieram głos w tej debacie, gdyż chcę wskazać na niezwykle istotny dla mieszkańców Europy, w tym szczególnie dla Polaków, którzy cenią sobie wolność i swobodę, jeden z kluczowych zapisów traktatu o przystąpieniu do Unii Europejskiej, dotyczący swobodnego przepływu osób. Swoboda poruszania się po całym obszarze Unii należy do podstawowych korzyści, jakie daje integracja europejska. Unijne prawo pozwala wszystkim na wybór miejsca pracy i zamieszkania na terenie całej Unii. Swobodny przepływ osób, który został określony w załączniku nr 12 traktatu, oznacza zniesienie wszelkiej dyskryminacji wobec pracowników państw członkowskich, stosowanej ze względu na obywatelstwo w dziedzinach zatrudnienia, płac oraz inne warunki pracy. Swobodę przepływu osób traktuje się powszechnie w oderwaniu od innych swobód. Po okresie daleko idącej liberalizacji i prawie pełnej swobody przepływu dóbr, usług i kapitału z Unii do Polski zaproponowano 7-letni okres przejściowy wprowadzenia swobody zatrudniania osób z Polski i innych krajów. Okres ten rozpocznie się po przyjęciu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#StanisławaPrządka">Pan poseł Bogdan Pęk wprowadził Wysoką Izbę w błąd, mówiąc o szkodliwych dla Polski zapisach dotyczących swobodnego przepływu osób, w praktyce bowiem czasowy zakaz pracy będzie obowiązywał tylko w Niemczech i Austrii, natomiast Dania, Holandia, Irlandia i Szwecja oświadczyły, że nie będą stosowały żadnych ograniczeń, a Francja i Hiszpania chcą znieść zakaz zatrudniania Polaków po dwóch latach. Natomiast Wielka Brytania już dziś szuka możliwości prawnego uregulowania legalnego zatrudnienia 370 tys. budowniczych różnych specjalności z państw kandydujących do Unii. Polska także ma możliwość ochrony naszego rynku pracy poprzez zastosowanie klauzuli wzajemności podczas obowiązywania okresu przejściowego, co oznacza stosowanie tych samych środków ograniczających, jakie zastosują państwa członkowskie Unii.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#StanisławaPrządka">Otwarte stanowisko państw Unii stwarza wielu Polakom ogromną szansę udziału w podziale pracy innowacyjno-naukowej, światowym rozwoju informatyzacji i wytwórczości. Ułatwieniem w zdobywaniu pracy na obszarze Unii będzie m.in. uznawanie dyplomów, kwalifikacji zawodowych i naukowych. Już obecnie dyplomy większości polskich uczelni uznawane są w państwach Unii Europejskiej, a Polacy pracujący w wielu krajach Europy cieszą się uznaniem wśród zachodnich społeczności. Ponieważ bezrobocie stanowi problem również w krajach Unii, stąd Rada Europejska przeznacza coraz więcej środków na wspieranie różnych form kształcenia i doskonalenia zawodowego zwłaszcza młodych ludzi, również z Polski, którzy coraz liczniej mogą poznawać język, nowe technologie, wykorzystując zdobytą wiedzę i doświadczenia dla rozwoju naszego kraju. Z licznych spotkań z młodymi wynika, iż postrzegają integrację Polski z Unią jako ogromną szansę dla swojej lepszej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#StanisławaPrządka">Wiele uwagi zapisy traktatu poświęcają problematyce społecznej, chroniącej najsłabszych, którzy z różnych powodów nie dają sobie rady w warunkach wolnej konkurencji. Uchwalona w 1980 r. Karta Praw Socjalnych osłania szczególnie dzieci, młodzież, kobiety i osoby niepełnosprawne, np. gwarantując równe płace za taką samą pracę dla kobiet i mężczyzn. Rozwiązania socjalne promują także politykę prorodzinną. Wspólnota Europejska ma wolę integracji socjalnej i zwalczania groźnych kwestii społecznych, czego dowodem są liczne regulacje prawne, programy i inicjatywy, a przede wszystkim stosowanie Europejskiego Funduszu Społecznego na obszarze całej Unii. Fundusz ten jest ważnym instrumentem, który realizuje cele wynikające z europejskiej integracji socjalnej, koordynując zwalczanie negatywnych zjawisk społecznych na obszarze Wspólnoty i dąży do niwelowania nierówności i niesprawiedliwości w krajach Wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#StanisławaPrządka">Wysoka Izbo! Zapisy traktatu o swobodnym przepływie osób, regulacje prawne dotyczące zatrudnienia i spraw socjalnych realizowane w krajach Unii - z większym powodzeniem niż u nas - pozwalają na ich pełną akceptację, co chcę wyrazić, gdyż jestem przekonana, że będą one dobrze służyć aspiracjom wielu Polaków. Przynajmniej w tym zakresie nie powinny budzić kontrowersji wśród największych przeciwników akcesji. Doświadczenia bowiem 15 krajów członków Unii Europejskiej są dobitnym argumentem za akcesją Polski do Unii Europejskiej i powinny przekonać tych, którzy jeszcze mają wątpliwości co do korzyści płynących z przyłączenia Polski do wspólnej rodziny europejskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#TomaszNałęcz">2,5 minuty, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dokument, który jest przedmiotem dzisiejszej debaty, za 5 dni będzie dokumentem historycznym, podpiszą go 16 kwietnia br. u stóp Akropolu przywódcy 25 państw poszerzonej Wspólnoty Europejskiej, a wśród nich będzie podpis premiera polskiego rządu Leszka Millera. Jest to dla tych Polaków, którzy opowiadają się za członkostwem w Unii Europejskiej, niewątpliwy powód do dumy i satysfakcji, do wiązania swojej przyszłości z przyszłością silniejszej i bezpieczniejszej poszerzonej Europy, do myślenia o tym, jaką rolę my Polacy powinniśmy odegrać we Wspólnocie Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Natomiast do tej części Polaków, która jeszcze dziś boi się członkostwa w Unii, powinniśmy jako parlamentarzyści współodpowiedzialni za przyszłość Polski dotrzeć nie z demagogiczną, jak to czynią panowie posłowie Pęk, Macierewicz i inni, a z rzetelną informacją o wynegocjowanych warunkach naszego członkostwa, które zawarte zostały w tym historycznym dokumencie pod nazwą Traktat akcesyjny. Powinniśmy to uczynić głównie po to, aby każda Polka i każdy Polak uprawnieni do głosowania w referendum, które odbędzie się za niecałe dwa miesiące, mogli podjąć świadomą decyzję o wyborze drogi, którą chcą iść wraz ze swoją rodziną, społecznością lokalną czy organizacją społeczną, w której działają. Nasi rodacy powinni też mieć świadomość faktu, że chociaż w pierwszych latach naszego członkostwa w Unii będzie to droga trudna i może czasami wyboista, przykra, to warto jednak podjąć trud dla lepszej przyszłości swoich dzieci, dania im szansy na lepsze i ciekawsze życie.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Do środowisk, które mają jeszcze największe obawy, czy warto być w Unii, należy środowisko wiejskie. I nie można się temu dziwić, gdyż to właśnie rolnictwo i polska wieś, niestety, poddane zostały w okresie transformacji najostrzejszej terapii szokowej ze wszystkimi negatywnymi skutkami ekonomicznymi, produkcyjnymi i społecznymi. Ale przykro jest, jeśli biedę i uzasadnione rozgoryczenie wsi wykorzystują niektórzy politycy dla zbicia kapitału dla siebie bądź swojej partii. Mogę to powiedzieć, bo jestem człowiekiem wsi i mnie, i innym, którzy całe życie wiernie służą tej wsi, jest szczególnie przykro.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Pamiętać trzeba, że rolnictwo było jednym z trzech najistotniejszych i najtrudniejszych obszarów negocjacji. Nadrzędnym ich celem było stworzenie polskim rolnikom możliwości równego konkurowania na unijnych rynkach. Wiemy, jak trudno było osiągnąć ten cel. Ale twarde, a w Kopenhadze nawet dramatyczne spory naszego rządu o jak najlepsze warunki członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim polskiego rolnictwa, potwierdziły, że warto było poszukiwać nowych argumentów i systemowych rozwiązań, przekonywać skutecznie i konsekwentnie bronić naszych polskich racji. I wierzę, że będzie tak po akcesji. Jednym z nich było uzyskanie zgody strony unijnej na możliwość zwiększenia poziomu płatności bezpośredniej dla polskich rolników do limitów 55, 60 i 65% docelowego poziomu odpowiednio w latach 2004, 2005, 2006.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Skończył się czas, panie marszałku. Czy mogę prosić o 2 minuty, czy oddać do protokołu dalszą część?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#TomaszNałęcz">Pani poseł, jeśli to 2 minuty, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Płatności te będą składały się z następujących elementów: pierwszy - 25, 30, 35% płatności bezpośrednich finansowanych z pierwszego filaru Wspólnej Polityki Rolnej, drugi - przesunięcia części środków drugiego filaru Wspólnej Polityki Rolnej, trzeci - dalszego podwyższenia płatności bezpośrednich do wynegocjowanego poziomu z budżetu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Tak więc po akcesji do rolnictwa i obszarów wiejskich w ramach realizacji polityk wspólnotowych w latach 2004–2006 z budżetu Unii Europejskiej trafi do Polski ok. 7243 mln euro. A to oznacza średniorocznie niemal dwukrotnie większą kwotę, niż wyniosły wydatki budżetowe na rolnictwo (bez KRUS-u) w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Podkreślenia wymaga także fakt, że na poziom bezpośrednich dopłat polskim producentom będzie miało wpływ wynegocjowane i potwierdzone w traktacie zwiększenie powierzchni bazowej do prawie 9,5 mln ha, zwiększenie kwoty mlecznej do 9380 tys. ton, w tym kwoty hurtowej do 8500 tys. ton, co zapewni możliwość rozwoju tak ważnego w Polsce sektora mleczarskiego, a także wynegocjowane klauzule ochronne i okresy przejściowe korzystne dla naszego rolnictwa i sektora rolno-spożywczego, o czym szczegółowo mówił pan minister Cimoszewicz i przewodniczący Komisji Europejskiej pan poseł Oleksy. Nie będą tego powtarzać. Ale czy to, co udało się naszemu rządowi wynegocjować w obszarze rolnictwa i jest potwierdzone w traktacie, spełnia nasze oczekiwania i odpowiada potrzebom polskiego rolnictwa i polskiej wsi? Niestety nie spełnia wszystkich oczekiwań. Są one bowiem bardzo rozległe i narastały przez lata. Wymagają także ogromnych środków z budżetu krajowego. Trzeba jednak z całą mocą podkreślić, że to, co jest zapisane w Traktacie akcesyjnym, a w szczególności w załączniku XII do tego traktatu, stwarza dla polskiego rolnictwa i wsi realną szansę na ich rozwój i unowocześnienie, a tym samym na poprawę warunków życia rodzin wiejskich, na szybsze rozwiązywanie problemów ekonomicznych polskiego rolnictwa i cywilizacyjnych polskiej wsi. To, na ile uda się skorzystać z tej szansy, zależy od nas wszystkich, zarówno od rządu i parlamentu, jak też dobrego przygotowania rolnictwa i jego otoczenia instytucjonalnego do absorpcji tych środków, od aktywności samorządu terytorialnego, rolniczego, spółdzielczego, związków zawodowych i ogółu mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Naszą wspólną mądrością i sukcesem powinno być stworzenie takich warunków prawnoorganizacyjnych i ekonomiczno-finansowych, aby racjonalnie wykorzystać wszystkie środki unijne przed akcesją i po akcesji. Wielka rola w tym przedsięwzięciu przypada organizacjom pozarządowym, w tym także mojej organizacji kół gospodyń...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, pani poseł, proszę może resztę przekazać do protokołu, bo te dwie minuty już trwają 3,5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Kończąc, chciałam wyrazić przekonanie, że 8 czerwca zdecydowana większość mieszkańców wsi zagłosuje na „tak” w Unii Europejskiej i po partnersku będzie korzystała zarówno z praw, jak też będzie wypełniała zobowiązania wynikające z tej historycznej międzynarodowej umowy, jaką jest Traktat akcesyjny. Dziękuję za uwagę. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#TomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Panie posłanki i panowie posłowie wyrazili chęć zadania pytania. Są to panie posłanki i panowie posłowie: Bogdan Pęk, Gabriela Masłowska, Maria Nowak, Halina Szustak, Halina Murias, Stanisław Dulias, Krystyna Skowrońska, Krystyna Szumilas, Tadeusz Szukała, Witold Tomczak, Stanisław Szyszkowski, Ewa Kantor, Urszula Krupa, Gertruda Szumska, Tadeusz Parchański, Grzegorz Dolniak, Małgorzata Stryjska, Waldemar Borczyk, Zenon Tyma, Antoni Stryjewski, Jerzy Czerwiński i Marek Muszyński.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Kasznia: Chciałbym zapytać w kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#TomaszNałęcz">Zapytać w kwestii formalnej? Panie pośle, ale za chwilę, kiedy zamknę tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#TomaszNałęcz">Chciałbym zapytać: Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby jeszcze zapisać się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#TomaszNałęcz">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#TomaszNałęcz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#TomaszNałęcz">Pan poseł Kasznia, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#ArkadiuszKasznia">Panie Marszałku! Przepraszam najmocniej, byłem zapisany do tej części, ale skończył się czas. Czy można to złożyć - chodzi o mnie i pana posła Tuderka - do protokołu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę, oczywiście, że tak. Gwarantuje to panom posłom regulamin Sejmu. Bardzo proszą o teksty.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#TomaszNałęcz">Określam czasu zadania pytania na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#TomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka. Niestety, ale go - chwilowo przynajmniej - nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#TomaszNałęcz">Dlatego bardzo proszę panią poseł Gabrielę Masłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#GabrielaMasłowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Dlaczego rząd polski prowadzący silnie prounijną politykę lekceważy zagrożenia polityczne towarzyszące przystąpieniu Polski do struktur Unii Europejskiej? Do tych zagrożeń należy zmiana koncepcji jedności europejskiej prowadzącą od Europy ojczyzn do federacji, do superpaństwa. Do tych zagrożeń należy regionalizacja państw, co rozluźnia naturalne wewnętrzne więzi. Do tych zagrożeń należy wprowadzenie obywatelstwa europejskiego, zanik granic, nadrzędność prawa Unii nad prawem państw członkowskich, a także niedemokratyczny kształt instytucji Unii Europejskiej. Są to zagrożenia, które oznaczają ograniczenie suwerenności państwa polskiego i demokratycznej formy rządów. Skoro historia kontynentu europejskiego potwierdza, że suwerenność państwa jest najlepszym zabezpieczeniem interesów gospodarczych, społecznych, kulturowych i systemu wartości jego obywateli przed negatywnymi wpływami z zewnątrz, tj. ze strony zarówno innych państw, jak i organizacji ponadnarodowych, a także wielkich korporacji gospodarczych, które swoimi możliwościami finansowymi przerastają nieraz budżety państw, to dlaczego rząd lekceważy tego typu zagrożenia?</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#GabrielaMasłowska">Trzeba zerwać związek państwa z narodem, aby zlikwidować państwo - to jest dewiza Unii Europejskiej. Działania prowadzące do powstania społeczeństwa obywatelskiego oznaczają stwarzanie warunków do ukształtowania masy ludzkiej bezkształtnej, nieprzywiązanej tradycjami i językiem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#TomaszNałęcz">Przepraszam, pani poseł, ale skończył się pani czas, a pani właściwie wygłasza oświadczenie. Gdyby to było pytanie, to przedłużyłbym pani chętnie czas, ale pani o nic nie pyta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#GabrielaMasłowska">Jakie... skąd panowie macie moralne prawo do tego typu decyzji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MariaNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam dwa pytania. Pierwsze bardzo krótkie, ponieważ mówiła już na ten temat pani poseł Masłowska.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MariaNowak">Polityka Unii Europejskiej jest jednak silnie oparta na euroregionach. W jakim stopniu rząd przygotowuje się do zmiany polityki regionalnej, która będzie miała jednak dużo większe znaczenie i będzie prowadzona raczej bezpośrednio między centrum Unii Europejskiej a poszczególnymi województwami? Chciałabym usłyszeć kilka konkretów na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MariaNowak">I pytanie drugie. W dniu wczorajszym w czasie obrad w ramach punktu 19. porządku dziennego, tzn. w czasie debaty nad sprawozdaniem komisji zawartym w druku nr 1422, na pytania zadane przez pana posła Piotra Krutula: Dlaczego deklaracja Polski mówiąca o suwerenności w dziedzinie moralności i kultury nie została przyjęta przez Komisję Europejską? Dlaczego nie została ona wpisana w Traktat akcesyjny? - poseł sprawozdawca, pan poseł Robert Smoleń, odpowiadając na nie, stwierdził... Tu muszę zacytować dokładnie wypowiedź pana posła Smolenia: „Dlaczego jednostronna deklaracja polskiego rządu nie została przyjęta? - pytał pan poseł Krutul. Moim zdaniem, według mojej wiedzy ona została przyjęta. Nie została zakwestionowana, to jest deklaracja, która stała się częścią traktatu jako jednostronna deklaracja polskiego rządu, i ta deklaracja akurat, deklaracja rządu, ma znaczenie prawnomiędzynarodowe”. Dokładnie zacytowałam.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#MariaNowak">I moje pytanie. Jaka jest prawda? Czy deklaracja o suwerenności w dziedzinie moralności i kultury została wpisana do traktatu? Czy ten wpis rzeczywiście ma znaczenie prawa międzynarodowego? Czy pan poseł Smoleń mówił prawdę, przemawiając z tego miejsca, czy wprowadził Wysoką Izbę, a także społeczeństwo w błąd? Bardzo proszę o krótką, ale jednoznaczną odpowiedź w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Halinę Szustak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#HalinaSzustak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W prawodawstwie niemieckim obowiązuje do dziś art. 116 ustawy zasadniczej RFN dotyczący granic Rzeszy z 1937 r., obejmujących swym zasięgiem terytorium RP. Czy możliwe jest, aby rząd polski o tym nie wiedział? Dlaczego nie powiadomił o tym polskiej opinii publicznej? Dlaczego w tej sprawie niczego nie uczynił? Orzeczenie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Niemiec dotyczące zgodności z niemiecką konstytucją polsko-niemieckiego traktatu granicznego z 14 listopada 1991 r. mówi, że nie ma wpływu na kwestię własności na byłych niemieckich terenach wschodnich. Nie podważa też dalszego istnienia roszczeń ani nadziei na rewindykację lub odszkodowanie dla tzw. wypędzonych. Czy powyższe nie powinno być powodem do przyspieszenia uchwalania ustaw o ochronie polskiej ziemi i własności? Czy wspieranie ekspertyz prawnych na wypadek ewentualnej dyskusji, co czyni polski MSZ, wystarczająco zabezpiecza własność Polaków na ziemiach zachodnich i północnych Polski?</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#HalinaSzustak">I jeszcze jedno. W listach intencyjnych ministrów Skubiszewskiego i Genschera załączonych do traktatu polsko-niemieckiego z 1991 r. istnieją sformułowania, jak np. w pkt. 5 listu: obie strony oświadczają zgodnie - niniejszy traktat nie zajmuje się sprawą obywatelstwa i sprawami majątkowymi; i w pkt. 2 listu: rząd RP oświadcza, że wymieniona w art. 8 ust. 3 perspektywa przystąpienia RP do Wspólnoty Europejskiej stwarzać będzie rosnące możliwości ułatwiające również obywatelom niemieckim osiedlanie się w Rzeczypospolitej Polskiej, na które powołują się wzmacniające swoje żądania wobec Polski niemieckie związki wypędzonych. Czy rząd polski, zgodnie z treścią listu ministra Skubiszewskiego, rozpoczął już realizowanie w ramach Traktatu akcesyjnego do Unii Europejskiej procesu stwarzania rosnących możliwości ułatwiających również obywatelom niemieckim osiedlanie się w Rzeczypospolitej Polskiej? To cieszy, że dzisiaj przyjęto projekt zapisu w ustawie dający szansę uregulowania praw własności na terenach zachodnich, a trzeba jednak bacznie obserwować, w jaki sposób będzie ona realizowana. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Halinę Murias.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#HalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pragnę powiedzieć, że słuchając pana wystąpienia i euroentuzjastów dzisiaj na tej sali, mam jednak nadzieję, że społeczeństwo wam nie uwierzy, że zauważy, że jest to propaganda promująca akcesję Polski do Unii Europejskiej. Jest ona zbyt jednostronna. Nie podajecie konkretów. Dlaczego nie mówicie społeczeństwu, co Polska straci po wejściu do Unii Europejskiej? Dlaczego nie mówicie, co Polska już straciła ze współpracy z Unią Europejską na podstawie układu stowarzyszeniowego podpisanego w 1991 r.? Mówicie o funduszach strukturalnych, o dopłatach dla rolników. Czy dopłaty z Unii Europejskiej nie czynią rolników polskich żebrakami? Dlaczego nie mówicie rolnikom, że oni z producentów, którzy mogliby rozwijać swoją produkcję, staną się żebrakami z dopłatami unijnymi? A wszystko po to, żeby czasem polski rolnik nie stał się konkurencyjny dla rolnika unijnego, niemieckiego czy francuskiego.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#HalinaMurias">Dlaczego pan minister nie powie opinii publicznej, że to jest tak, że to, co Polska już straciła z układu stowarzyszeniowego z Unią Europejską, i to, co jeszcze stracimy po ewentualnym wejściu do Unii Europejskiej, to jest tak, jakby Polska oddała Unii Europejskiej chleb, a Unia Europejska będzie nam kroić po kawałku z naszego chleba i dawać nam tyle, na ile zasłużymy i na ile będziemy grzeczni, równocześnie wprowadzając dla Polski takie ograniczenia, abyśmy nie wzięli dużo, wzięli jak najmniej, stawali się powoli państwem kolonialnym? Dlaczego rząd do tej pory nie przedstawił społeczeństwu informacji pokazującej z jednej strony wydatki i straty dla Polski, a z drugiej strony korzyści, ale w wielu aspektach - politycznym, moralnym, ekonomiczno-gospodarczym i innych aspektach?</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#HalinaMurias">Panie Ministrze! Dlaczego nie mówicie społeczeństwu, że Unia Europejska to koncepcja państwa federalnego przekształcającego się w superpaństwo? Dlaczego nie mówicie społeczeństwu wyraźnie, że Unia Europejska to nie Europa ojczyzn, której założeniem było zachowanie państw narodowych? Wręcz wprowadzacie społeczeństwo w błąd, bo często politycy, posłowie powołują się na Europę ojczyzn i mówią o suwerenności. Dlaczego nie mówicie społeczeństwu o pochodzeniu Unii Europejskiej, o jej masońskich korzeniach, o czym mówił nie tak dawno pan prof. Maciej Giertych, poseł Ligi Polskich Rodzin, podczas debaty nad polityką zagraniczną? Dlaczego nie mówicie społeczeństwu o założeniach Unii Europejskiej, że ta koncepcja zakłada (wymienię tylko bardzo króciutko): zniszczenie państw narodowych przez ich rozbicie na konkurujące ze sobą regiony, zwalczanie cywilizacji chrześcijańskiej, zwalczanie tradycji w każdym państwie, przejęcie władzy ekonomicznej od państw narodowych i przekazanie europejskiemu bankowi centralnemu, stworzenie związku politycznego i ekonomicznego, w którym władzę będą miały tylko organy unijne? Czy to ma coś wspólnego z Europą ojczyzn, której założenia były zupełnie przeciwstawne? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Duliasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#StanisławDulias">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#StanisławDulias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Mało czasu jest, 2 minuty. Mam nadzieję, że o kilka sekund pan marszałek przedłuży. Niezależnie od tego, aby w sposób wyczerpujący przedstawić w pełni i intencję, i pytanie, pozwolę sobie podzielić całość pytań na dwie części. Pytania w pierwszej grupie, które zadam skrótowo, dotyczyć będą spraw ogólnych, a odpowiedzi na nie winny uświadomić negocjatorom i rządowi, na jakiej zasadzie Polska wprowadzana jest do Unii Europejskiej. W drugiej grupie zebrałem pytania związane z 4 priorytetami pana premiera, które tak dumnie, u boku i przy wsparciu prezydenta, zostały kilka dni temu wygłoszone. Refleksje z odpowiedzi pozostawiam do przemyśleń.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#StanisławDulias">Pierwsza grupa pytań. Czy kolejne rządy i parlamenty były rozliczane ze swoich decyzji i ich skutków?</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#StanisławDulias">Drugie pytanie. Czy prawdą jest, że zniszczyliśmy polską gospodarkę; burzyliśmy to rękami kolejnych ekip, może niedoskonały, ale własny i jedyny dom, przed rozpoczęciem budowy nowego? Dotyczy to przemysłu, rolnictwa, infrastruktury, kultury i wielu innych dziedzin, niemal wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#StanisławDulias">Trzecie pytanie. Czy prawdą jest, że wszystkie decyzje podejmowane były bez sporządzenia symulacji i że ani jeden program w tym okresie kilkunastu lat nie został zrealizowany do końca? Czy prawdą jest, że przez przebyte lata spowodowaliśmy, że odległość Polski od krajów Unii znacznie się zwiększyła, a okres najbliższych lat musi tę odległość powiększyć? I czy prawdą jest, że odebraliśmy społeczeństwu niezbywalną wartość narodową, pracę ludzką i godność człowieka?</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#StanisławDulias">Druga seria pytań. Bardzo trudna sytuacja niemal we wszystkich działach naszej gospodarki, wzrost bezrobocia, potężne zadłużenia w gospodarce, nieskuteczny system fiskalny i antyrozwojowy, zapaść finansów publicznych, korupcja, niepokoje społeczne - to dla rządu sprawy drugorzędne, a o próbie przedstawienia racjonalnej wizji na przyszłość nie było w ogóle mowy. W tym samym czasie premier i jego rząd zamartwiają się czym innym. Jako cel pierwszy stawiają integrację z Unią Europejską. Czy brak chociaż skrótowego przedstawienia społeczeństwu podstawowych założeń to jest sprzedawanie narodu jak niewolników za polskie pieniądze? Jako cel drugi - konsolidacja proeuropejskich środowisk obywatelskich, pozarządowych sił politycznych. Czy nie jest ważniejsze w tym momencie zainteresować się tym, co mają jeść ok. 4 mln naszych obywateli pozbawionych środków do życia i ich rodziny?</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#StanisławDulias">Trzeci cel to uczynienie wszystkiego, co możliwe...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#StanisławDulias">Już kończę, są cztery, jeszcze dwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#TomaszNałęcz">Ale, panie pośle, przecież pan widzi, że wyświetla się czas. Przecież pan zna odpowiedzi na te pytania, które pan zadaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#StanisławDulias">Nie, to są pytania, bo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#TomaszNałęcz">Tylko retoryczne, panie pośle. Umówmy się, nie oszukujmy się przecież.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#StanisławDulias">W ogóle nasuwa się... Dobrze. Trzeci i czwarty cel też dotyczy Unii Europejskiej w świetle aktualnej sytuacji w Polsce. Nasuwa się pytanie: Czyżby przyjęty schemat stanowił spasowanie w szukaniu rozwiązań dla Polski?</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#StanisławDulias">I teraz istotne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, naprawdę dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#StanisławDulias">Czy to w efekcie tych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#TomaszNałęcz">1,5 minuty panu... Nie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#StanisławDulias">Ostatnie zdanie. Czy to w efekcie tych priorytetów nie zostanie wywołany szokowy wzrost cen i wzrost bezrobocia, i czy to wszystko ma coś wspólnego z hasłem „Przywróćmy normalność”? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Krystynę Skowrońską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na tej sali dzisiaj jest burza i rozłam w kwestiach debaty o traktacie europejskim. Moje pytania są bardziej merytoryczne niż może cała dyskusja w zadawanych pytaniach.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Ministrze! Interesuje mnie to, czy rząd może w jak najkrótszym okresie doprowadzić do tego, aby kampania była bardziej informacyjna. To obywatele polscy powinni sami wybrać. Nie powinni być narażani na to, że posłowie mają własne zdanie na ten temat. Co może rząd zrobić, aby na przykład informacja docierała jak najlepiej i w tych punktach informacyjnych mogła być udzielana od ręki? Bo w tym zakresie mamy wątpliwości, czy jest to najlepszy sposób informowania mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#KrystynaSkowrońska">Po drugie. W jakim okresie rząd przedłoży program naprawy finansów Rzeczypospolitej? Wiemy, że rząd przedkłada... że w rządzie są dwie koncepcje uzdrowienia finansów publicznych. Jest to ważna rzecz i w naszej ocenie taki program powinien pojawić się jak najszybciej. W tym zakresie program prezentowany wczoraj przez pana premiera Kołodkę mówiący o rozbieżnościach, o długu publicznym i o luce, na pewno nie najlepiej służy budowaniu podstaw dobrych finansów, które powinny być przygotowane w okresie przed wejściem do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#KrystynaSkowrońska">Teraz pytania szczegółowe. Chodzi mi o politykę konkurencyjną w zakresie specjalnych stref ekonomicznych. Wiadomo, co wynegocjowano, ale czy rząd posiada... Czy w związku z ograniczeniem pomocy publicznej dla przedsiębiorców, którzy posiadają pozwolenia w specjalnych strefach ekonomicznych, nie będzie z tego tytułu roszczeń? Ostatnia sprawa dotyczy rolnictwa i obszarów wiejskich, wsparcia dla obszarów wiejskich. Jak w tym zakresie przygotowane jest przyjęcie środków z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i czy rząd posiada pełną informację na ten temat? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Krystynę Szumilas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Swobodny przepływ osób, otwarcie unijnego rynku pracy to szansa, na którą liczy przede wszystkim młodzież w Polsce. W związku z tym mam pytania do pana ministra. Czy pan minister nie uważa, że zatrzymanie reformy edukacji, pozostawienie techników, przesunięcie terminu wprowadzenia zewnętrznej matury zmniejszają szanse polskiej młodzieży na europejskim rynku pracy? Międzynarodowe badania umiejętności uczniów pokazały, że w dziedzinie edukacji w Polsce mamy jeszcze wiele do zrobienia. Pokazały również, że w krajach, w których wcześnie rozpoczyna się kształcenie zawodowe, również w takich krajach, jak np. Niemcy, te wyniki także są o wiele niższe niż w tych krajach, w których stawia się na wykształcenie ogólne. Jakie działania podejmie rząd chociażby w dziedzinie edukacji, aby zwiększyć szanse absolwentów szkół polskich na europejskim rynku pracy?</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#KrystynaSzumilas">Drugie pytanie dotyczy działania ośrodków informacji o Unii Europejskiej, tych tworzonych w samorządach w ramach programu rządowego. Czy rząd monitoruje działania gminnych ośrodków informacji, czy rząd ma informacje o jakości świadczonych w tych ośrodkach usług, czy ma informacje o kwalifikacjach osób tam pracujących, czy te ośrodki są dostatecznie wyposażone i czy mają materiały informacyjne? Sygnały są bowiem takie, że petenci, którzy chcą zasięgnąć informacji w tych ośrodkach, nie zawsze je uzyskują.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#KrystynaSzumilas">Mam jeszcze jedno szczegółowe pytanie. Jak będzie wyglądała procedura jednostronnych sankcji w obszarze wspólnego rynku w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, jeśli Polska nie będzie wypełniała narzuconych kryteriów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#TomaszNałęcz">Nie widzę pana posła Szukały, proszę więc o zabranie głosu pana posła Witolda Tomczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WitoldTomczak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WitoldTomczak">Wysoki Sejmie! Panowie Ministrowie! Mam kilka pytań. Czy wejście Polski do tego elitarnego klubu bogatych, jakim jest rzekomo Unia Europejska, będzie wiązało się ze wzrostem uposażeń, rent i zasiłków dla wszystkich Polaków i kiedy to nastąpi? Czy nazajutrz po referendum, czy w maju 2004 r., czy może nieco później?</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wcale, wcale nie nastąpi.)</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WitoldTomczak">Czy profity unijne przewidziane są tylko dla wybrańców, którzy zasiądą w euroinstytucjach? Wielu Polaków doprowadzonych przez kolejne ekipy prounijne do nędzy, bezrobocia i beznadziei w swej desperacji naiwnie liczy na ratunek i dobrodziejstwa z Unii Europejskiej. Te miraże podtrzymują rządowi i pozarządowi eurofanatycy. Dlaczego po raz kolejny okłamujecie naród, dlaczego nie przekazujecie uczciwie prawdy o kosztach, jakie ponosimy i ponosić będziemy po wejściu do Unii Europejskiej? Przecież dobrze tę prawdę znacie, mówicie o tym nieoficjalnie, w kuluarach. Czego się zatem boicie? Czy boicie się mądrości polskiego narodu, który może powiedzieć Unii Europejskiej: nie, bezbłędnie rozpoznając, że wielka unijna szansa to czysta kpina z Polaków? Dlaczego nie przedstawicie narodowi tekstu Traktatu akcesyjnego? Dlaczego ukrywacie argumenty przeciwników akcesji? Dlaczego zamiast rzeczowej dyskusji karmicie naród za budżetowe pieniądze prymitywnymi pokazami różnej maści europapug w telewizji i na billboardach? Po co te wysiłki, skoro wielka historyczna szansa jest tak jasna i bezdyskusyjna. Panowie, więcej szacunku dla narodu!</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#WitoldTomczak">Czy jako odpowiedzialny rząd macie państwo przygotowaną alternatywę w przypadku, gdy społeczeństwo powie integracji: nie? I ostatnie pytanie. Czy w przypadku gospodarczego, ekonomicznego i kulturowego zdegradowania Polski po wejściu do Unii Europejskiej dobrowolnie staniecie przed narodowym trybunałem, który was osądzi? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Szyszkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#StanisławSzyszkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Podpisanie Traktatu akcesyjnego przyczyni się do utraty suwerenności i niepodległości. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne i stanie na straży niepodległości. Czy Unia Europejska jest takim rajem, jak przedstawiają to zwolennicy i informuje się w mediach? Dlaczego w takim razie na przekonanie do tego przeznaczane są tak duże środki finansowe i jaka to kwota? Czy może jest to raj dla nielicznych, którzy znajdą się w Brukseli, a zapłaci za to naród polski? Chodzi o wprowadzenie dodatkowych podatków, takich jak podatek katastralny, podatek od osób fizycznych w rolnictwie, wprowadzenie wyższego VAT na maszyny rolnicze i materiały budowlane.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#StanisławSzyszkowski">W krajach członkowskich Unii Europejskiej mówi się swoim obywatelom, że poprzez poszerzenie Unii Europejskiej o nowych członków zyskują nowe miejsca pracy w Unii Europejskiej kosztem tych nowych członków. Proszę odpowiedzieć, czy Polska dodatkowo straci miejsca pracy przy tak wysokim u nas bezrobociu. Czy otwarcie Polski na wykup ziemi przez cudzoziemców, a także otwarcie naszego rynku pracy na zatrudnienie obcokrajowców, przy jednoczesnym ograniczeniu Polakom dostępu do europejskich rynków pracy jest zgodne z polską racją stanu? Czy wymóg Unii Europejskiej dotyczący zmniejszenia zatrudnienia w rolnictwie polskim z 27% do 5% oznacza redukcję 80% gospodarstw rolnych i pozbawienie środków do życia 8 mln ludzi i jest zgodny z polską racją stanu?</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#StanisławSzyszkowski">Ile zakładów przemysłowych, zakładów z otoczenia rolnictwa i gospodarstw rolnych utrzyma się na polskim rynku po wprowadzeniu wymogu uzyskania przez nie certyfikatów, jeżeli koszt uzyskania takiego certyfikatu ma wynieść powyżej 1 mln zł, a koszt dostosowania wymogów Unii Europejskiej wyniesie 4 mln zł? Czy prawdą jest, że na 3650 zakładów mięsnych i ubojni ok. 2 tys. upadnie, a spośród 391 mleczarni pozostanie kilkadziesiąt? Czy wyrażenie zgody na jednostronną klauzulę ochronną dającą prawo Komisji Europejskiej do nakładania na Polskę miliardowych kar, jeżeli w określonym czasie nie wypełnimy któregoś ze zobowiązań traktatu, jest zgodne z polską racją stanu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Kantor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#EwaKantor">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Uprzejmie proszę o odpowiedź pisemną, również ekspertów, nie tylko polityczną, na zadane przeze mnie pytania. Unia Europejska uznaje samą siebie i jest faktycznie organizacją ponadnarodową powstałą w wyniku decyzji europejskich państw narodowych, które nie posiadały i nie posiadają uprawnień ponadnarodowych. Oczywisty jest fakt, że nikt nie może przekazać więcej niż sam posiada, a więc europejskie państwa narodowe nie mogły przekazać uprawnień ponadnarodowych. Kto jest materialnym źródłem prawa ponadnarodowego i uprawnień ponadnarodowych Unii Europejskiej? Pytanie to nie dotyczy traktatów pierwotnych ani przepisów pochodnych, ale wyłącznie materialnych źródeł prawa ponadnarodowego.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#EwaKantor">Drugie pytanie. Czy Unia Europejska posiada podmiotowość prawnomiędzynarodową? Jeśli tak, to na jakiej podstawie i jaki charakter ma ta podmiotowość. Unia Europejska m.in., nie będąc państwem, wprowadza obywatelstwo, co jest absurdem, ponieważ obywatelstwo jest związane z państwem. Konstytucja RP w ogóle nie przewiduje możliwości członkostwa ani stowarzyszania się Polski z organizacjami lub organami ponadnarodowymi. Czy stowarzyszenie z Unią Europejską i negocjacje dotyczące członkostwa Polski w Unii Europejskiej, jako organizacji ponadnarodowej, były i są w ogóle konstytucyjnie dopuszczalne?</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#EwaKantor">W jakim zakresie wynegocjowany Traktat akcesyjny jest sprzeczny m.in. z następującymi artykułami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: art. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 26, 82, 83 i 85 ust. 1?</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#EwaKantor">I ostatnie pytanie: W jakim zakresie wynegocjowany traktat jest sprzeczny w całości z art. 1 i art. 47 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych Organizacji Narodów Zjednoczonych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Urszulę Krupę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#UrszulaKrupa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałabym zapytać, w jakim zakresie fakt negocjowania ze strony państwa polskiego Traktatu akcesyjnego z Unią Europejską przez pana Jana Kułakowskiego, obywatela belgijskiego, zobowiązanego przecież zarówno przez prawo belgijskie, jak i przepisy Unii Europejskiej do stronniczej lojalności wobec Belgii i Unii Europejskiej, narusza zasady suwerennego przedstawicielstwa narodu i państwa polskiego. Moim zdaniem jest to naruszenie, bo skutkuje nieważnością wynegocjowanego Traktatu akcesyjnego. Bardzo bym prosiła o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#UrszulaKrupa">Chciałabym zapytać jeszcze: Czy nie sądzi pan, że brak zasad religijnych i moralnych, przy wolnym rynku, skutkuje tym wszystkim, co się dzieje nie tylko w Polsce, wieloma aferami, np. paliwową, Rywina itp., ale także w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#UrszulaKrupa">I chciałabym jeszcze prosić o komentarz pana do dwóch wypowiedzi pana Güntera Verheugena, 30 stycznia 2002 r.: I tak polscy rolnicy nie byliby w stanie zagospodarować większych kwot. Ci, którzy dawali polskim rolnikom do myślenia, że otrzymają pełne dopłaty, dopuścili się działalności wręcz kryminalnej. I jeszcze jedno zdanie: Powołanie do życia Unii Europejskiej było największą głupotą naszych czasów - powiedziała pani Margaret Thatcher. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Gertrudę Szumską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#GertrudaSzumska">Panie Marszałku! Panie Premierze! Słyszeliśmy dzisiaj o solidarności i równości w Unii Europejskiej. Na podstawie zarządzenia wykonawczego podpisanego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji pana Janika, które ukazało się w DzU nr 38 z 3 marca 2003 r., wynika, że Polak może być po 7 latach zatrudniony w Niemczech, natomiast Niemiec w Polsce praktycznie pierwszego dnia po wejściu do Unii Europejskiej. W razie utraty pracy otrzymuje od rządu polskiego zasiłek dla bezrobotnych, a rząd zapewnia bezrobotnemu Niemcowi, jak i bezrobotnym z Unii Europejskiej pełen zakres ubezpieczeń i składkę na Fundusz Emerytalno-Rentowy. Czy polski biedny naród ma utrzymywać bezrobotnych z Niemiec i innych krajów unijnych? A co wynegocjował rząd polski dla Polaka? O jakiej tu równości mówimy?</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#GertrudaSzumska">Czy rząd sobie uświadamia, że jeśli chodzi o regiony rolnicze, takie jak lubelskie, Zamojszczyzna, po wstąpieniu do Unii Europejskiej, to z badań Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Zamościu, na podstawie specjalnego programu zleconego przez Centrum Europejskie Natolin w Warszawie, wynika, że 70% małych i średnich przedsiębiorstw oraz 40% gospodarstw rolnych może zbankrutować, a to spowoduje lawinę, zwiększenie bezrobocia? To dotyczy również innych regionów rolniczych, a do badania wybrane zostały najlepsze regiony rolne.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#GertrudaSzumska">Jeżeli taki raj nas czeka po wejściu do Unii Europejskiej, jak to nam starał się przedstawić pan poseł Oleksy, to dlaczego przed wejściem do tego raju na żądanie Unii Europejskiej przygotowano tak wielkie bezrobocie i nędzę w Polsce, wygaszając gałęzie gospodarki, przemysłu, górnictwa, hutnictwa, przemysłu okrętowego, a teraz chce się likwidować nawet gospodarstwa rolne z najzdrowszą żywnością polską? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Parchańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#TadeuszParchański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chcę zapytać o dwie rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#TadeuszParchański">Pierwsza. Samorządy terytorialne będą mogły skorzystać z pomocy ze środków unijnych, ale pod warunkiem, że wniosą udział własny. Otóż wiele samorządów sygnalizuje w tej chwili pewne zagrożenie, tzn. zarówno gminy, jak i pewnie powiaty, być może województwa, ale szczególnie chyba małe gminy będą miały problemy z wygospodarowaniem środków na udział własny, z różnych powodów; albo są biedne i wystarcza im tylko na bieżącą działalność, albo mają już w tej chwili w jakimś stopniu zadłużone budżety i nie będzie ich stać na to, żeby zaciągać kolejne zobowiązania, po to by wnieść tutaj udział własny. Otóż pytanie: Czy rząd zdaje sobie sprawę z tego, że jest taki problem? Czy zamierza to jakoś rozwiązać? Np. poprzez zmianę przepisów dotyczących albo zadłużania gmin, bo tam jest bariera 50% budżetu, albo rocznej spłaty zobowiązań, tam jest bariera 15% dochodów rocznych. Gdyby poluzować trochę ten przepis, to wtedy ta sytuacja się zmieni. To jest oczywiście jedna z możliwych propozycji. Ale pozostaje pytanie: Czy rząd zdaje sobie z tego sprawę, że jest taki problem i że może się okazać, że wiele samorządów, być może globalnie w skali kraju, nie będzie w stanie tych funduszy pomocowych pozyskać?</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#TadeuszParchański">I drugie pytanie. Debata była zdominowana przez rolnictwo. Dzisiaj była tutaj mowa o tym, czy gospodarstwo ma mieć 500 czy 300 ha, natomiast w województwach południowych, szczególnie w Małopolsce, mamy średnią powierzchnię gospodarstwa ok. 3 ha. Mam pytanie: Jak pan minister widzi przyszłość tych małych gospodarstw; czy to jest armia ludzi, która po wejściu do Unii Europejskiej powiększy liczbę bezrobotnych, czy też oni mają jakieś szanse utrzymywać się nadal, tak jak to robią w tej chwili? Zdaję sobie sprawę, że jest to forma gospodarstwa bardziej socjalnego. Ale ci ludzie oczekują na jasną odpowiedź na pytanie, czy będą mieć szanse, czy znajdą się jakieś środki, niekoniecznie na dofinansowanie gospodarstw, ale na przekwalifikowanie, na zmianę zatrudnienia, na tworzenie nowych miejsc pracy. Bo o tym się dużo mówi, natomiast jak na razie niewiele realizuje. A pytam o to w takim kontekście, że zostały opublikowane propozycje podziału środków unijnych na lata 2004–2006 i Małopolska w sposób drastyczny została tam oszukana, powiem po prostu, bo w stosunku do średniej na województwo ilość środków na Małopolskę jest prawie 50% mniejsza. I ostatnie zdanie. Pytanie to zadaję nie jako przeciwnik, lecz jako zwolennik wejścia do Unii Europejskiej, ale chciałbym mieć również jakieś argumenty, bo to są lęki, które ludzie często zgłaszają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Małgorzatę Stryjską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#MałgorzataStryjska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy rząd przygotował działania albo specjalne strategie, zabezpieczające wschodnie regiony przygraniczne przed spodziewanymi negatywnymi skutkami, gdy wschodnia granica Polski stanie się granicą Unii Europejskiej, i to zarówno w aspekcie prawnym, gospodarczym, jak i społecznym?</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#MałgorzataStryjska">W jakim stopniu administracja rządowa jest przygotowana do sprostania zadaniom wynikającym z Traktatu europejskiego, czyli z członkostwa Polski w Unii Europejskiej? Czy przygotowana jest organizacyjnie, strukturalnie i liczbowo zarówno na poziomie kraju, jak i na poziomie poszczególnych województw? Czy przygotowana jest merytorycznie, by nie tylko wprowadzić wspólnotowe polityki do Polski, ale głównie by w naszym kraju współtworzyć tę politykę europejską, czyli realizować nasze polskie interesy w Europie? Czy jest przygotowany cały system koordynacji prac poszczególnych ministerstw i urzędów? Czy rząd jest przygotowany kadrowo i programowo do takich zasadniczych zmian, by chronić unitarny charakter państwa polskiego? Ocena narodowych programów rozwoju i programów operacyjnych oraz obecna praca rządu nasuwają bowiem duże wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#MałgorzataStryjska">Jeszcze jedno pytanie. Swobodny przepływ osób jest jedną podstawowych swobód Unii Europejskiej, ale względem Polski jest on mocno ograniczony i uzależniony od potrzeb poszczególnych krajów Unii Europejskiej. Otwarty jest on dla osób wykształconych i dla niektórych grup zawodowych, wedle potrzeb krajów Unii Europejskiej, dlatego warunki wynegocjowane przez Polskę są niewystarczające. Stąd pytanie. Jakie działania zabezpieczające planuje rząd, aby zapobiec dalszemu wzrostowi bezrobocia i marginalizacji społeczeństwa polskiego w Unii Europejskiej oraz jaka jest polityka rządu, by wspierać rodzimy rynek pracy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Borczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WaldemarBorczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytania do rządu, może również do pana marszałka. Prezydent, premier, euroentuzjaści i nawet, podczas dzisiejszej debaty, Józef Oleksy, szkoda, że go już nie ma o tej porze, bo to pytanie może również do niego by było, mówią społeczeństwu, że wstąpienie do Unii Europejskiej jest decyzją historyczną, na miarę kilku pokoleń. Minister spraw zagranicznych pan Włodzimierz Cimoszewicz na wstępie swojego wystąpienia stwierdził, że jest wielkim zaszczytem przedstawiać w polskim Sejmie informację na temat Traktatu akcesyjnego. Jeśli przyjąć, że wypowiedzi pana prezydenta, pana premiera i innych, którzy są tak mocno zwolennikami Unii Europejskiej, są szczere i prawdziwe, to dzisiejsza debata była najważniejszą ze wszystkich debat sejmowych odbywających się w III Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WaldemarBorczyk">W związku z powyższym mam następujące pytania. Dlaczego tej najważniejszej debaty nie zaszczycili swoją obecnością pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej lub jego przedstawiciele, pani Hübner czy inni, premier i pozostali członkowie rządu? Dlaczego dzisiaj tej tak ważnej debaty nie prowadził marszałek Sejmu Marek Borowski, przekazując prowadzenie wicemarszałkowi? Czy taka sytuacja nie jest potwierdzeniem tego, że najważniejsze osoby w państwie, prezydent, premier, marszałek Sejmu, co innego mówią, a co innego robią, inaczej się zachowują niż deklarują to publicznie? Czy takie zachowanie najważniejszych osób w państwie nie jest pokazaniem społeczeństwu, że w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej wszystko jest już rozstrzygnięte i naród już niewiele będzie miał tutaj do powiedzenia? Jeżeli w dniu dzisiejszej debaty prezydent, premier, rząd i marszałek Sejmu pokazali całemu społeczeństwu, że mają ważniejsze sprawy do załatwienia, być może jest to dla nich dzień wolny od pracy, już dzisiaj się przyjęło mówić: weekend, być może w Brukseli, a może jeszcze gdzie indziej, i nie uczestniczyli w dyskusji na temat Traktatu akcesyjnego, to uczciwe jest ze strony tych osób publiczne głoszenie poglądu, że sprawa przystąpienia Polski do Unii Europejskiej do historyczna szansa? Czy po dzisiejszym zachowaniu najważniejszych przedstawicieli państwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#TomaszNałęcz">Panie pośle, pański czas się kończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WaldemarBorczyk">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WaldemarBorczyk">Czy po dzisiejszym zachowaniu najważniejszych przedstawicieli państwa, jeśli społeczeństwo w dniu referendum wybierze inne, ciekawsze zajęcia niż udział w referendum, być może ten popularny dwudniowy weekend na przykład, ciekawy sposób spędzenia, jak mówiono, wolnego czasu, czy będzie można takie społeczne zachowania ocenić negatywnie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zenona Tymę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#ZenonTyma">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Wszystkie swoje pytania kieruję do strony rządowej. Jak długo jeszcze polski rząd będzie prowadził w mediach informację propagandową dotyczącą integracji europejskiej? Wygląda to tak jak reklama proszku do prania: materiał się ściera, a plama pozostaje. Dobrego towaru nie trzeba reklamować, sam się reklamuje. Co będzie z bezrobotnymi, skoro, przystępując do Unii Europejskiej, ograniczamy produkcję przemysłową i rolno-spożywczą i tym samym zmniejszamy szansę na tworzenie nowych miejsc pracy?</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#ZenonTyma">Dlaczego polski rząd nie wynegocjował opieki socjalnej dla bezrobotnych w naszym kraju? Zapomniał czy wstydził się upomnieć o naszych obywateli? Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej musimy wypowiedzieć umowy międzynarodowe z krajami trzecimi, niezgodne z dyrektywami Unii Europejskiej. Kto zrekompensuje nam straty z tego tytułu? Jeżeli staniemy się pełnoprawnymi członkami Unii Europejskiej, kto będzie decydował o zawarciu umów międzynarodowych z krajami trzecimi: Warszawa, Bruksela czy Tel Awiw?</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#ZenonTyma">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jedno z bardzo ważnych pytań. Walczymy o to, aby ziemia była w polskich rękach, ale nic się nie mówi o tym, kto będzie właścicielem tych minerałów, które znajdują się pod powierzchnią ziemi. Do kogo będą należeć, do skarbu państwa, czy do właścicieli gruntów, czy ta sprawa jest uregulowana?</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#ZenonTyma">Czy Polak pracujący w Niemczech, Francji czy Holandii tworzy dochód narodowy dla tych krajów, w których pracuje, czy dochód narodowy dla Polski? Jednym z projektów Unii Europejskiej jest obłożenie polskiego węgla podatkiem akcyzowym. Od kiedy będzie obowiązywać akcyza na polski węgiel i ile na tym straci polskie społeczeństwo? Mówiąc inaczej, ile jeszcze Unia Europejska... z polskiej kieszeni pod płaszczykiem dobrodziejstwa gospodarczego w postaci różnego rodzaju złudnych funduszy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Debatujemy nad tekstem Traktatu akcesyjnego. Ten dokument nas, Polaków, kosztował, i to nie chodzi o koszt druku. Jakie koszty poniosła Polska na drodze przystosowania się do wymagań Unii Europejskiej w okresie przedakcesyjnym, w okresie negocjowania tegoż traktatu? Jaki jest dotychczasowy bilans zysków i strat naszego przystosowywania się do Unii Europejskiej? Pragnę pana poinformować, że w bilansie prof. Bojarskiego wyszła ogromna strata, ok. 600 mld zł. Ile Polska zapłaciła różnym negocjatorom, ekspertom, aparatowi rządowemu zatrudnionemu w procesie przygotowania traktatu akcesji, ile zapłaciliśmy za funkcjonowanie komitetów europejskich, w tym przy polskim parlamencie? Czy prawdą jest, że potencjał gospodarczy Polski jeszcze w latach 80. plasował nasz kraj w dziesiątce najbardziej rozwiniętych krajów świata, że byliśmy o kilka poziomów gospodarczych wyżej niż większość krajów dzisiejszej Unii Europejskiej? Czy to prawda, że na etapie przygotowywania się do akcesji polska gospodarka podległa procesowi nie tylko zapaści ilościowej, ale przede wszystkim w zakresie uwstecznienia technologicznego? Czy to prawda, że większość naszego eksportu to surowce i prefabrykaty? Takie opinie się powszechnie wygłasza. Czy jest prawdą, że w krajach Unii Europejskiej, pomimo ogólnego rozwoju, proporcje gospodarcze, technologiczne, dochodowe pozostały na tym samym poziomie, czyli czy mówienie, że Unia Europejska pozwoli Polsce na istotny rozwój i dogonienie nie tylko liderów gospodarczych, ale i słabszych krajów Unii Europejskiej, jest zwykłą manipulacją i propagandą środowisk rządowych i prounijnych? Czy jest prawdą, że w Irlandii, dawanej nam za przykład postępu i sukcesu integracyjnego, nie doszło do daleko idącego rozwarstwienia społecznego, a nawet znacznej bezdomności po procesie integracji?</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Ministrze! Czy jest w Unii Europejskiej, ba, nawet w świecie, miejsce na znaczącą emigrację Polaków, do której zachęca się nas tak ochoczo w ramach tzw. transformacji unijnej? Czy koszty pracy w krajach Unii Europejskiej są mniejsze czy większe niż w Polsce? Czy Niemcom, Francuzom, Włochom opłaca się legalnie zatrudniać Polaków? Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Czerwińskego.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#TomaszNałęcz">Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Muszyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#MarekMuszyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Czy i jak rząd widzi w przyszłości wspólną politykę zagraniczną krajów Unii Europejskiej w świetle na przykład ostatnich bardzo ostrych różnic stanowisk poszczególnych krajów Unii wobec sprawy rozbrojenia Iraku? I po drugie, czy nadmiernie ostra, powiedziałbym, wręcz niedopuszczalna krytyka ze strony Francji i Niemiec naszego poparcia i udziału w operacji irackiej, a następnie tworzący się nowy polityczny sojusz Francja-Rosja-Niemcy, czego przejawem jest chociażby dzisiejszy szczyt w Petersburgu, nie jest ostatnim dzwonkiem alarmowym, aby wycofać się z koncepcji udziału w tworzeniu tzw. europejskich sił reagowania, czyli takiego europejskiego NATO, ale bez Stanów Zjednoczonych. Siły takie nigdy nie zapewnią nam bezpieczeństwa, można powiedzieć, że raczej wręcz przeciwnie, gwarancji takich mogą udzielić tylko Stany Zjednoczone. A zatem, po pierwsze, czy w tym kontekście czynione są jakieś zabiegi z naszej strony, a przynajmniej rozpoznanie co do możliwości dyslokacji części baz amerykańskich z Niemiec na terytorium Rzeczypospolitej? I, po drugie, czy rząd nie rozważa konieczności zwiększenia wydatków na obronność, a przynajmniej dalszego nieobcinania tych wydatków, bo takie niestety niepokojące sygnały do mnie dochodzą? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#TomaszNałęcz">Wyczerpaliśmy listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym móc nie odnosić się do dyskusji, zwłaszcza w tej pierwszej części, na którą składały się wystąpienia w imieniu klubów i kół poselskich, bo niewielką satysfakcję sprawia polemizowanie z osobami nieobecnymi, zwłaszcza jeżeli ma się świadomość, że wiele wystąpień dotyczyło nie tyle Traktatu akcesyjnego, a więc przedmiotu tej debaty, ile miało charakter czysto politycznych przemówień niezwiązanych z przedmiotem, którym się dzisiaj tutaj zajmujemy. Dlatego ograniczę się do odpowiedzi na pytania możliwie najbardziej staranne. Ale zanim to uczynię, chcę powiedzieć bez cienia ironii, że naprawdę współczuję wielu osobom, które znajdują motywację w sprzeciwie, w proteście wobec Unii Europejskiej, perspektywy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, w sposobie, w jaki postrzegają świat dookoła nas. Mam wrażenie, że ten świat, w którym panie i panowie żyją, jest inny niż świat, w którym żyje większość z nas. Jest pełen jakichś ponurych zagrożeń, spisków, jest pełen złych, wrogich intencji wszystkich, którzy są dookoła, którzy nas otaczają. To jest po prostu nieprawda. Świat jest bardzo złożony. Jest w nim oczywiście miejsce na wiele konfliktów interesów, ale jest też w nim miejsce na myślenie o wspólnych interesach, o wspólnych problemach, o współdziałaniu, o solidarności. I to jest świat, którego mechanizmy trzeba postrzegać i rozumieć w całej ich złożoności, aby umieć rozpoznawać, kto jest przyjacielem, kto jest przeciwnikiem, z kim nam po drodze, z kim nie, gdzie rzeczywiście leżą ewentualne zagrożenia. I one są z reguły umiejscowione nie tam, gdzie państwo je identyfikują, dochodząc do całkowicie błędnego wniosku, że Unia Europejska i współpraca europejska, współpraca z innymi państwami europejskimi stanowi dla nas jakieś zagrożenie, że podstawowym planem, celem i troską naszych europejskich partnerów jest skuteczne wyrządzenie nam krzywdy. Otóż oni są tak samo zainteresowani naszą dobrą przyszłością, jak my jesteśmy zainteresowani dobrą przyszłością naszych wschodnich sąsiadów, w których życie jest często cięższe niż w Polsce, w których problemów jest jeszcze więcej niż w Polsce, bo, po pierwsze, dobrze im życzymy, a, po drugie, dobrze sobie życzymy, bo dobrze wiemy, że lepszy jest sąsiad, który ma mniej problemów, który jest bardziej zasobny, który w związku z tym nie stanowi potencjalnego źródła presji migracyjnej, przestępczości itd. Spójrzmy na to wedle innej logiki, być może będziemy dochodzili wtedy do innych konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Masłowska pyta, dlaczego lekceważymy zagrożenia polityczne związane z członkostwem w Unii, mówiąc o Unii jako o superpaństwie, nawiązując do akcentu, jaki we Wspólnocie Europejskiej kładzie się na rolę regionów w państwach, mówiąc o obywatelstwie europejskim, zaniku granic, niedemokratycznych instytucjach itd. Kilka osób odnosiło się mniej więcej do tego samego. Pewnie dziełem zupełnego przypadku widziałem pewien schemat nawet w wystąpieniach państwa, bo mniej więcej takie same zagadnienia były w takiej samej kolejności poruszane. Otóż padały też z ust tych innych osób odnoszących się do tej kwestii pytania, dlaczego nie mówimy społeczeństwu o tym, że Unia Europejska to właśnie takie superpaństwo, to jedno wielkie zagrożenie. Nie mówimy, bo to jest nieprawda, a mógłbym dodać, że w takim razie po prostu zostawiamy mówienie o tym innym. Unia nie jest superpaństwem, chociaż jest rzeczywiście szczególną organizacją międzynarodową, a jej szczególność polega na tym, że, po pierwsze, jest dość wszechstronna, zajmuje się wieloma obszarami, po drugie, że istnieje w niej w zasadzie niespotykany gdzie indziej organ, jakim jest Komisja Europejska. Organ złożony nie z oficjalnych reprezentantów państw działających ze ściśle określonym mandatem państw członkowskich, tylko z komisarzy, którzy od momentu powołania są odpowiedzialni wobec Wspólnoty, a więc wszystkich państw członkowskich razem wziętych, a nie każdego z nich z osobna, i mają występować we wspólnym interesie wszystkich państw członkowskich, nie jakiejś mitycznej struktury biurokracji brukselskiej, tylko w interesie wszystkich państw, które należą do tej organizacji, do tej struktury.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otóż to prawda, że komisja jest organem szczególnym i zakres jej kompetencji nadaje inny niż w przypadku reszty organizacji międzynarodowych charakter i wymiar tej strukturze. Ale tak jest, ponieważ państwa, które tworzyły Wspólnoty Europejskie, tak postanowiły, ponieważ doszły do wniosku, że biorąc pod uwagę przedmiot współpracy, podstawowy przedmiot i tradycyjny przedmiot współpracy europejskiej, czyli współpracę gospodarczą, z punktu widzenia efektywności w osiąganiu wyznaczanych celów potrzebne jest właśnie istnienie takiego organu. Pamiętajmy, że wiele dyrektyw wydawanych przez komisję ma charakter techniczny, odnosi się do licznych szczegółów technicznych, i właśnie taki organ o charakterze eksperckim, a nie organ polityczny, jest z założenia bardziej skuteczny w regulowaniu, w osiąganiu pożądanego skutku, jakim jest sprawność regulacji. Oczywiście wszyscy doskonale wiemy, że nigdzie nie ma nieomylnych, świętych i w Komisji Europejskiej, i w historii funkcjonowania Wspólnot zdarzały się rozmaite potknięcia, że czasami rzeczywiście szła ona zbyt daleko i wtedy doprowadzała do pewnych biurokratycznych absurdów, niemniej to są zjawiska marginalne. Natomiast nikt, kto do Unii Europejskiej należy, ma w tym zakresie doświadczenie, nie ma wątpliwości, że ogólny efekt funkcjonowania takiego rozwiązania jest pozytywny.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Rola regionów w poszczególnych państwach. No cóż, cechą charakterystyczną państw demokratycznych, zwłaszcza współczesnych europejskich państw demokratycznych, jest decentralizacja władzy. I to wiąże się po prostu z ideą praw i wolności obywatelskich tak pojmowanych, że ta władza jest i powinna być lokowana w możliwie największym stopniu najbliżej obywatela, tak aby on miał możliwie największy osobisty wpływ na funkcjonowanie władzy publicznej. Stąd też, nie ryzykując naruszenia integralności państw narodowych, we wszystkich w zasadzie państwach demokratycznych postępuje proces przekazywania istotnej części kompetencji władzy publicznej na niższe szczeble, w tym na szczeble regionalne. To jest zjawisko normalne, to jest zjawisko, które jest rzeczywiście bardzo zaawansowane. I trzeba porozmawiać z naszymi działaczami samorządowymi szczebla wojewódzkiego, z tymi, którzy mają dużo doświadczeń we współpracy międzynarodowej, we współpracy z innymi regionami europejskimi, jak oni to oceniają.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska, nawiasem mówiąc, ma szczególną pozycję w tej chwili, jeśli chodzi o zakres współpracy z Komitetem Regionów Unii Europejskiej. Od dłuższego już czasu odgrywamy tam istotną rolę. Posiedzenie tego komitetu po raz pierwszy odbyło się kilka czy kilkanaście miesięcy temu w państwie przystępującym. Miało to miejsce w Warszawie. Wedle mojej najlepszej wiedzy nasi działacze samorządowi, niezależnie od orientacji politycznej, są zadowoleni z intensywności współpracy na poziomie regionalnym. To nie stwarza żadnych zagrożeń z punktu widzenia interesów państwa, ponieważ wszystkie działania struktur lokalnych, niezależnie od ich poziomu, muszą zgodnie z naszym prawem uwzględniać założenia polskiej polityki zagranicznej, co roku przyjmowane przez Sejm na wniosek rządu.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obywatelstwo europejskie oczywiście nie zastępuje obywatelstwa narodowego, jest pewnym symbolem Wspólnoty Europejskiej, i, nawiasem mówiąc, ułatwia ludziom życie, zwłaszcza przy podróżowaniu. Natomiast nie wytwarza ono żadnego porównywalnego do obywatelstwa narodowego związku prawnego, który by mógł prowadzić do konfliktu lojalności - wobec Europy i wobec własnego państwa narodowego. Nic takiego nie zachodzi.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli możemy mówić o zaniku granic, to przecież przede wszystkim w takim zakresie, który wiąże się z istotą wspólnego rynku, a także ze swobodą przemieszczania się ludzi. Czy ktoś jest zmartwiony z tego powodu, że może przekraczać granice bez kontroli, swobodnie? Ludzie są z tego zadowoleni. To służy po prostu ludzkim potrzebom. Te granice więc zachowują swój wymiar ze względu na swoje znaczenie prawne - swój wymiar państwowy, polityczny itd. Nikt przecież tego nie kwestionuje. Natomiast są one kontrolowane, funkcjonują w taki sposób, aby nie utrudniać funkcjonowania gospodarki, nie utrudniać życia ludziom. I to jest całkowicie pozytywny proces.</u>
          <u xml:id="u-313.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Maria Nowak pytała również o euroregiony, zadając przy okazji pytanie o to, jak rząd przygotowuje się do zmiany polityki regionalnej. W moim przekonaniu nie jest niezbędna jakaś radykalna zmiana rządowej polityki regionalnej, ponieważ od dosyć dawna - pamiętam pierwsze koncepcje polskiej polityki regionalnej, które były opracowywane w latach 1996–1997 r., kiedy miałem zaszczyt być szefem polskiego rządu, gdzie kładziono bardzo silny nacisk na tworzenie rozmaitych instrumentów owej polityki, głównie z myślą o tym, aby wesprzeć regiony, województwa słabiej rozwinięte, stające wobec trudniejszych problemów do rozwiązania - koncepcje były i są obecne, przynajmniej od kilku lat. Naszym problemem było i pozostaje przede wszystkim to, że nie dysponujemy wystarczającymi środkami dla prowadzenia skutecznej polityki regionalnej, dlatego że nie dysponujemy możliwościami wystarczającego wsparcia regionów biedniejszych, słabiej rozwiniętych. Ale decyzje w tym zakresie zapadają najczęściej w tej Izbie, wtedy kiedy uchwala się np. ustawy regulujące kwestie przepływów finansowych między regionami. Okazuje się wówczas, w jakim stopniu jesteśmy wszyscy zdolni do tworzenia prawidłowych mechanizmów polityki regionalnej - województwa, w których PKB na głowę mieszkańca jest znacznie wyższe niż w innych, egoistycznie bronią swoich zasobów i nie chcą się dzielić z innymi. A w jaki inny sposób można uzyskać środki na realizowanie najmądrzejszej nawet polityki regionalnej?</u>
          <u xml:id="u-313.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otóż z tego punktu widzenia właśnie wstąpienie do Unii Europejskiej, uzyskanie dostępu do środków strukturalnych i do Funduszu Spójności stwarza nowe, nieosiągalne w innych okolicznościach warunki do prowadzenia aktywnej polityki regionalnej, do wsparcia rozwoju regionów biedniejszych. Oczywiście w tym momencie ujawnia się to, o czym mówił pan poseł Platformy, mianowicie fakt, że szereg struktur samorządu terytorialnego już dzisiaj obawia się kłopotów, jakie mogą wystąpić ze zdobyciem środków na co-finansowanie projektów w ramach polityki regionalnej, tych, które by z funduszów strukturalnych i Funduszu Spójności miały być w ogromnej części finansowane. Ale, jak wiemy, wymaga to na pewnym poziomie także co-finansowania. Problem jest o tyle jeszcze trudniejszy, że, co jest zupełnie zrozumiałe, może dochodzić do sytuacji paradoksalnej w tym znaczeniu, że z większymi kłopotami, większymi trudnościami mogą spotykać się regiony biedniejsze, a więc właśnie te, które powinny w jak największym stopniu korzystać ze środków europejskich, z tej okazji, z tej nowej szansy.</u>
          <u xml:id="u-313.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otóż rząd ma świadomość tego i przygotowuje rozmaite propozycje. One są m.in. zawarte w jeszcze ciągle niezaprezentowanym oficjalnie programie naprawy finansów publicznych, ale przecież one tam tkwią. One są związane m.in. z poważną, niezwykle radykalną, najdalej idącą od czasu stworzenia polskiego samorządu terytorialnego ideą wzmocnienia środków własnych samorządów przez przekazanie wpływów z podatków dochodowych, zarówno PIT-u jak i CIT-u, na ich rzecz, ale także są związane z elementem, o którym mówił premier Kołodko, a który nawiązuje do mądrego, a jednocześnie bezpiecznego wykorzystania pewnych środków, jakimi dysponuje bank centralny, w takim zakresie, w jakim mogłoby to służyć stworzeniu specjalnego funduszu wykorzystywanego dla wsparcia samorządu terytorialnego, jeśli chodzi o współfinansowanie projektów finansowanych ze środków europejskich.</u>
          <u xml:id="u-313.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy nasza deklaracja dotycząca kwestii o znaczeniu moralnym i kwestii kultury została przyjęta przez Unię Europejską, czy jest wpisana do traktatu i jakie ma to znaczenie prawnomiędzynarodowe? Ta deklaracja została złożona bez intencji uzyskania czy nieuzyskania zgody drugiej strony. To była jednostronna deklaracja polskiego rządu. To jest deklaracja, która wyraża nasz punkt widzenia, naszą interpretację przepisów europejskich, już wielokrotnie mówiłem, że w najgłębszym moim przekonaniu interpretację zupełnie oczywistą, zupełnie oczywistą. Bo jeśli się przeczyta traktaty europejskie o Wspólnotach Europejskich itd., to nie ma żadnych wątpliwości, że one nie próbują regulować kwestii będących przedmiotem wyrażanych w tej sali obaw i tych deklaracji i nie wnikają w te kwestie. Ta, deklaracja, jak dzisiaj mówiłem w swoim wystąpieniu, jest jedną z 44 deklaracji jednostronnych złożonych przez wszystkie państwa przystępujące do Unii Europejskiej, wymienionych w odpowiednich załącznikach do traktatu. Ona stanowi wraz z innymi tzw. kontekst dla zawieranej umowy międzynarodowej, a wedle teorii prawa międzynarodowego publicznego, jest to z kolei zasób informacji, które są wykorzystywane wtedy, gdy dochodzi do jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zakresu zobowiązań wzajemnie zaciągniętych przez strony umowy. Tak więc to jest deklaracja jednostronna, to jest deklaracja, którą będziemy się posługiwali, gdyby - głęboko jestem przekonany o tym, że nigdy taka konieczność nie zaistnieje - zaistniała potrzeba interpretacji ewentualnych kwestii spornych, dlatego też uważam, że posługiwanie się, nawet w formie pytania, sformułowaniami takimi, czy poseł, który się na ten temat wypowiadał, kłamał czy nie, jest bardzo niestosowne. Podobnie jest w wypadku wielu osób, wielu posłanek i posłów, które bądź to stwierdzają, bądź to pytają, ale oczywiście z ewidentną, jasną sugestią, czy rząd kłamie, czy ktoś kłamał itd. Możemy się różnić opiniami, natomiast elementarny szacunek dla prawa innej osoby, innej strony do posiadania własnych opinii winien przestrzegać nas przed takim wartościowaniem i przed takimi określeniami. W przeciwnym razie nie mamy do czynienia z dyskusją godną tego miejsca.</u>
          <u xml:id="u-313.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Szustak pytała o elementy prawa niemieckiego, przypominała konstytucję, pytała, dlaczego rząd nie informuje o tym opinii publicznej, przypomina orzeczenie niemieckiego trybunału konstytucyjnego w sprawie ewentualnych roszczeń itd. Pani posłanko, jeżeli pani pyta, dlaczego rząd nie informuje o tym, to znowu jakby chciała pani zasugerować, że to jest jakaś tajemnica, w której utrzymywaniu uczestniczy rząd polski. No, przecież to jest nieporozumienie. Po pierwsze, kto się tym interesuje, ten wie. Po drugie, nie lekceważąc tego, co się dzieje w jakimkolwiek państwie, w jego systemie prawnym, nie powinniśmy z powodu jakichś kompleksów, niepewności itd. przeceniać tych faktów. Każde państwo może mieć jakieś elementy swojego prawa i z tego nic nie wynika dla pozostałych państw, jeżeli nie są to elementy związane z porozumieniami międzynarodowymi itd. To jest rodzaj fikcji prawnej, która z powodów politycznych w tamtym państwie funkcjonuje, tylko że z tego nic, z naszego punktu widzenia, nie wynika. Miejmy więcej poczucia pewności, a jednocześnie znajmy swoje argumenty, które pozwalają nam właśnie tak odnosić się do tych kwestii. Otóż orzeczenia niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego nie obowiązują i nigdy nie będą obowiązywały w naszym kraju. W związku z tym bez względu na to, jakie one są, czy one mogą się u nas komuś podobać, czy nie, nie wkraczają w nasz porządek prawny i nigdy nie wkroczą. I nie ma to także żadnego związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. To są po prostu obawy niemające nic wspólnego z tym, o czym mówimy, z przyszłym członkostwem naszego kraju w Unii.</u>
          <u xml:id="u-313.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy nie należy uchwalić ustawy regulującej te kwestie. No, właśnie dzisiaj Wysoka Izba to zrobiła, a, jak informowałem Sejm, rząd zamierza wystąpić z odpowiednimi propozycjami w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-313.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy rząd zgodnie z listem ministra Skubiszewskiego zaczął już ułatwiać obywatelom RFN osiedlanie się w Polsce. Znowu to jest pytanie z oczywistą sugestią, i to bardzo pejoratywną. Oczywiście musimy mieć świadomość, że po przystąpieniu do Unii Europejskiej, w miarę jak będziemy przechodzili kolejne okresy przejściowe itd., rozmaite zastrzeżenia dotyczące nie tylko osiedlania się, także nabywania własności, będą ustępowały. Na tym polega ten proces integracji. Tak samo jak Polacy będą mogli się osiedlać w dowolnym kraju europejskim, obywatele dowolnego kraju unijnego będą mogli się osiedlać w Polsce, oczywiście z respektowaniem i zastrzeżeniem wszystkich tych warunków, jakie wynegocjowaliśmy z „piętnastką” europejską.</u>
          <u xml:id="u-313.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Były też liczne pytania ściśle związane z tym zagadnieniem, kiedy mówiono o tym, że oto w państwach Unii Europejskiej zastosowano ograniczenia w zakresie swobody przepływu osób - czytaj w tym przypadku: podejmowania pracy w tych krajach przez polskich obywateli, notabene także obywateli innych państw przystępujących - natomiast obywatele tamtych państw będą mogli bez żadnych ograniczeń, i to z zachowaniem rozmaitych uprawnień w zakresie opieki socjalnej itd., podejmować pracę w Polsce. To jest nieprawda. Przede wszystkim nie jest prawdą, i doskonale to wiemy, że owe ograniczenia swobody zatrudniania się przez polskich obywateli będą miały charakter powszechny. To prawda, że dotyczą istotnych dla nas, z naszego punktu widzenia, rynków pracy, zwłaszcza jednego, czyli rynku niemieckiego, natomiast jednocześnie prawdą jest, że w wielu państwach zrezygnowano z tego mechanizmu ochronnego, w wielu państwach zapewniono oficjalnie, publicznie, że na pewno te środki ochronne nie będą stosowane dłużej niż przez wstępny okres 2 lat. A jednocześnie pamiętajmy i miejmy świadomość, że my będziemy traktowali obywateli tych krajów dokładnie tak samo, jak te kraje będą traktowały naszych obywateli. Będzie zachowana tutaj pełna symetryczność, czyli nie będzie tak, że polski obywatel nie będzie mógł podjąć pracy w Niemczech, a obywatel niemiecki będzie miał pełną swobodę podejmowania pracy w Polsce. Rozwiązania będą w pełni symetryczne. I dzisiaj już wielu polskich obywateli ma prawo podejmowania pracy w wielu krajach europejskich, w tym także w Niemczech, na podstawie rozmaitych regulacji, jakie były zawierane dawniej czy w ostatnim czasie. Nie ma też wątpliwości co do tego - jeżeli ktoś zna sytuację na rynku pracy nawet w takim kraju jak Niemcy, gdzie jest 4 czy ponad 4 mln bezrobotnych - że na tych rynkach pracy jest wiele nisz niewypełnionych. I nie chodzi wyłącznie o prace najtrudniejsze, najgorsze, najmniej płatne, wprost przeciwnie - często chodzi o prace wymagające wysokich kwalifikacji, tyle że na danym rynku pracy nie ma osób o tych kwalifikacjach. I tu otwiera się także pole możliwości odnośnie do pracy naszych obywateli, jeżeli sobie tego oczywiście życzą, jeżeli tego chcą - nikt ich do tego przecież nie będzie zmuszał.</u>
          <u xml:id="u-313.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Murias pyta, dlaczego nie mówimy, co Polska straci w Unii Europejskiej, ile już straciła. Parę osób na ten temat się wypowiadało. Mam wrażenie, że pan poseł Stryjewski również pytał o ten bilans dotychczasowych zysków i strat, powołując się na opinię pana prof. Bojarskiego o rzekomo 600-miliardowych stratach, gdy chodzi o dotychczasowy bilans. Ja znam i szanuję pana prof. Bojarskiego, o ile pamiętam, jest wybitnym matematykiem, więc na pewno dobrze rachuje, tylko że nawet najwybitniejszy matematyk porachuje tylko to, co wie. Natomiast mam wrażenie, że pan prof. Bojarski nie jest ekonomistą, nie zna się na tych zagadnieniach, więc może liczyć tylko te dane, które ktoś mu przekaże.</u>
          <u xml:id="u-313.16" who="#komentarz">(Poseł Antoni Stanisław Stryjewski: Pytam pana ministra...)</u>
          <u xml:id="u-313.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">A więc w tym sensie, przy pełnym respekcie dla kwalifikacji matematycznych pana prof. Bojarskiego, wiarygodność jego ekspertyz ekonomicznych daje się podważać.</u>
          <u xml:id="u-313.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę państwa, ja mam wrażenie, że kiedy, często także w tej sali, mówi się o tym, co Polska straciła np. na podstawie układu stowarzyszeniowego - i właśnie kontynuuje się wątek wedle tej logiki, co straci po wstąpieniu do Unii Europejskiej - towarzyszy temu po prostu zupełnie elementarna niestety niewiedza na temat tego, co się działo w polskiej gospodarce i z polską gospodarką zwłaszcza po 1990 r., nie po 1989, a po 1990 r., kiedy to rozpadły się wszystkie struktury kooperacji, jakie funkcjonowały przez kilkadziesiąt lat. W 1990 r., po przejściu na rozliczenia wolnodewizowe z jeszcze wtedy istniejącym Związkiem Radzieckim, musieliśmy natychmiast przeorientować geograficznie naszą gospodarkę, bo nie mieliśmy innego wyboru, musieliśmy to zrobić. I należy uznać za wielki sukces to, że w ciągu 3–4 lat potrafiliśmy zmienić całkowicie proporcje naszych związków ekonomicznych z różnymi regionami geograficznymi, że potrafiliśmy doprowadzić do tego, że 2/3 naszego handlu zagranicznego zaczęło nas wiązać z Europą Zachodnią, a nie z Europą Wschodnią, gdzie już po prostu nie mogliśmy kontynuować na skutek zmian zasad tego, co do tej pory istniało.</u>
          <u xml:id="u-313.19" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Czy z rzeczywistym pożytkiem ta reorientacja nastąpiła?)</u>
          <u xml:id="u-313.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę pana, przede wszystkim była ona konieczna i nieuchronna, to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-313.21" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Nieuchronna?)</u>
          <u xml:id="u-313.22" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Była nieuchronna. No, wie pan, gdyby pan, znany - i tutaj, wobec tego fragmentu pańskiej biografii kłaniam się z respektem - działacz opozycji przed 1989 r. nie obalił tamtego systemu, to wtedy ta zmiana nie byłaby nieuchronna, bo nadal istniałaby RWPG, nadal być może istniałby Związek Radziecki, nadal byłby rubel transferowy i nadal by to wszystko tak funkcjonowało.</u>
          <u xml:id="u-313.23" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Nie, zdrowe zasady współpracy.)</u>
          <u xml:id="u-313.24" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nadal byśmy sprzedawali za bezcen nasze statki, nadal nasi robotnicy by spawali pociągi do szyn, żeby nie wywozić naszego mięsa itd. I tak by to funkcjonowało.</u>
          <u xml:id="u-313.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W 1990 r., kiedy przeszliśmy na rozliczenia wolnodewizowe, także tam, na Wschodzie, ludzie nie byli głupi i pytali, jaki produkt mają z Polski, a jaki mają z dowolnego innego kraju świata za te same pieniądze. I okazało się, że cały ten system powiązań ekonomicznych, jaki wcześniej funkcjonował, był ekonomicznie nieefektywny, okazało się, że niestety nie jesteśmy w stanie utrzymać swojej pozycji na rynkach wschodnich. I to nie wynikało z lekceważenia tych rynków wschodnich, proszę pana, panie pośle. W latach 1996–1997, kiedy odpowiadałem za polski rząd, nasz eksport do Rosji rósł po 35% rocznie, co jest najlepszym dowodem tego, jakie znaczenie przywiązywaliśmy do rynku wschodniego. I tak jest też w ostatnich kilkunastu miesiącach. W ubiegłym roku nasz eksport do Rosji wzrósł o 27%, w ciągu jednego roku. A więc nie lekceważyliśmy i nie lekceważymy, natomiast trzeba rozumieć, że pewne zjawiska zachodziły niezależnie od nas i trzeba się było dostosować do zupełnie nowego środowiska międzynarodowego, także w wymiarze ekonomicznym. I oczywiście wtedy, kiedy podjęliśmy...</u>
          <u xml:id="u-313.26" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Za bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-313.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Proszę mi nie przeszkadzać. Słuchałem 11 godzin, więc teraz niech pan posłucha mnie przez 20 czy 30 minut.</u>
          <u xml:id="u-313.28" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ja słucham z uwagą, tylko trzeba korekty wprowadzać do tych wywodów.)</u>
          <u xml:id="u-313.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Taka jest reguła tych debat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie Pośle Janowski! Bardzo proszę, jest już późna pora, niewiele osób na sali, ale pozwólmy panu ministrowi spokojnie odpowiedzieć na pytania w ważnych sprawach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kiedy podjęliśmy wielkie zadanie transformacji ekonomicznej naszego kraju, kiedy podjęliśmy próbę rozwijania naszej gospodarki, modernizacji naszej gospodarki, kiedy w związku z tym musieliśmy inwestować i przyjmować - to odpowiadało naszym interesom - inwestycje zagraniczne, musieliśmy liczyć się z taką sytuacją, że wzrost inwestycji zagranicznych przekłada się w bardzo dużym stopniu na wzrost importu zaopatrzeniowego i inwestycyjnego. Bo taka jest logika tego procesu. Nie ma modernizacji gospodarki z dużym udziałem zagranicznego kapitału bez wzrostu importu. I w ten sposób, ponieważ największe inwestycje zagraniczne docierały do Polski, i nadal docierają zresztą, z krajów Unii Europejskiej, musiało dojść do deficytu handlowego. Nie na skutek spisku, tylko na skutek takich właśnie reguł gry. A jednocześnie jeśli uwzględniać saldo obrotów bieżących, a więc uwzględniać także zakres inwestycji, to dawało to zupełnie inną perspektywę. Bez wielu inwestycji, których w Polsce dokonano, nie osiągnęlibyśmy także rozmaitych pozytywnych rezultatów, jakie są faktem. Bez inwestycji Opla i General Motors, bez inwestycji Suzuki w gliwickiej strefy ekonomicznej nie mielibyśmy dzisiejszego eksportu do Portugalii silników samochodowych i części samochodowych za 1200 mln dolarów, bo przed tymi inwestycjami nie mieliśmy w ogóle tego eksportu, itd. Nie mielibyśmy zrównania bilansu handlowego w roku 2001 z Niemcami, naszym najważniejszym partnerem handlowym, bez tych inwestycji zagranicznych. Tak to jest w tego typu wielkich projektach i wielkich programach. Inwestuje się przez kilka, kilkanaście, czasami nawet kilkadziesiąt lat i dopiero po inwestycjach, po każdorazowym zrealizowaniu tych inwestycji można myśleć o uzyskiwaniu korzyści.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Oczywiście czym innym jest dyskusja na temat tego, czy mamy pełne podstawy do całkowitej satysfakcji, gdy chodzi o sposób zlokalizowania tych inwestycji, gdy chodzi o to, gdzie one się w pierwszej kolejności umiejscowiły, dlatego że rzeczywiście wiele z tych inwestycji nie tworzyło czegoś nowego, nie było budową fabryk od zera - ale takie jest prawo gospodarki wolnorynkowej. Ten, kto jest właścicielem pieniędzy, decyduje o tym, gdzie chce je lokować i jak chce zarabiać pieniądze. Na tym polega kapitalizm, który stworzyliśmy i który tworzymy.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ale tu nie było planu gospodarczego...)</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Państwo nie może przecież narzucić inwestorowi zagranicznemu, gdzie ma lokować swoje pieniądze...</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Dzisiaj Irlandia narzuca.)</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">...bo jak będzie radziło mu coś niekorzystnego, to on po prostu stąd pójdzie.</u>
          <u xml:id="u-316.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">I proszę się zastanowić też nad takimi oto zjawiskami jak to, co się dzieje w ostatnich kilkunastu miesiącach, kiedy niestety także na skutek sytuacji politycznej w Polsce, na skutek tego, jak przebiegają debaty w tej Izbie, wiarygodność Polski i respekt dla niej ulegają osłabieniu i kiedy okazuje się, że zakres napływu inwestycji zagranicznych do naszego kraju zmniejsza się, podczas kiedy u naszych sąsiadów rośnie. Zobaczcie państwo, co się dzieje z inwestycjami zagranicznymi w Czechach. One mają bardzo wysoką dynamikę w ostatnich kilkunastu miesiącach. Czy to jest powód do zadowolenia, że obcy kapitał decyduje się inwestować w Czechach, na Słowacji, a nie w Polsce? I w ten sposób my rzeczywiście poprawiamy swoje perspektywy i swoje szanse na przyszłość?</u>
          <u xml:id="u-316.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Tak więc mówienie i przedstawianie tego w kategoriach tak skrajnie uproszczonych, jak: co straciliśmy, a co zyskaliśmy, zwłaszcza co straciliśmy, jest zupełnym nieporozumieniem. Jest zupełnym nieporozumieniem. Oczywiście nikt nie ma powodu do wielkiej satysfakcji i zadowolenia, że mieliśmy i mamy wysoki deficyt handlowy. Próbowano i próbuje się robić możliwie wiele, żeby to zmieniać, tylko że tego się tak nie zrobi. Tego się nie zrobi na zasadzie przymusu administracyjnego. Musimy mieć nowocześniejszą gospodarkę. Musimy mieć gospodarkę bardziej zorientowaną właśnie na współpracę zagraniczną, bo inaczej nikt dzisiaj w ramach własnej tylko gospodarki, nawet największej, nie jest w stanie autarkicznie jej rozwijać. To jest niemożliwe. W związku z tym ten handel zagraniczny musi rosnąć i musimy oczywiście też umieć go prowadzić. Przy czym w tym przypadku w coraz większym stopniu jest to uwaga dotycząca przedsiębiorców, ich firm, dlatego że to na ich poziomie podejmuje się decyzje dotyczące wyboru itd. Jest oczywistą prawdą, że polscy przedsiębiorcy czasami z powodów nie do końca zrozumiałych, zdumiewających nie są aktywni, nie są zainteresowani ważnymi rynkami zagranicznymi. Nie potrafią robić tam takich interesów, jakie robią nawet państwa z naszego bezpośredniego sąsiedztwa. No ale nikt ich tu nie zastąpi. Rząd może im coś sugerować, rząd może próbować ułatwiać - i tyle. Za nich decyzji się nie podejmie.</u>
          <u xml:id="u-316.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Muszę też powiedzieć, że takie informacje czy takie stwierdzenia, jak: dopłaty uczynią rolników żebraków itd. - przykro mi, ale tak naprawdę są poniżej takiego poziomu intelektualnego, na którym można prowadzić poważną rozmowę. Ja jestem bezradny wobec tego typu wypowiedzi, bo one mają zerowy styk z rzeczywistością, i nie potrafię racjonalnie z tym nawet polemizować. To jest po prostu nieprawda. Chciałbym wierzyć, że nie jest to zupełnie świadomie i cynicznie wygłaszana nieprawda, tylko wynik niezrozumienia tego, czym jest integracja europejska i czego może oczekiwać polskie rolnictwo. Nam rzeczywiście zaczyna grozić wyjątkowy paradoks: że dzięki takiej, a nie innej propagandzie antyunijnej w tej grupie zawodowej, która może najwięcej skorzystać na integracji europejskiej, umacnia się przekonanie, że może na tym stracić. Państwo uprawiający tego typu działalność polegającą na takim przekonywaniu poniesiecie wielką odpowiedzialność, jeżeli polscy rolnicy popełnią ten kardynalny błąd, że nie zrozumieją swojej szansy w integracji europejskiej. I kiedyś wam to przypomną ci, którzy będą to jeszcze pamiętali.</u>
          <u xml:id="u-316.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Skowrońska, która przeprosiła mnie, że musiała już wyjechać z Warszawy, zadała kilka pytań i w związku z tym, że ewidentnie były to pytania tylko po to, żeby padły, odpowiem na nie.</u>
          <u xml:id="u-316.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy rząd może doprowadzić do poprawy kampanii informacyjnej? Co tydzień na posiedzeniach Rady Ministrów odbywamy bardzo poważną dyskusję, dokonując oceny tej kampanii. Często padają oceny krytyczne. Jestem przekonany, mam głęboką nadzieję, że lada dzień obywatele przekonają się o tym, iż ta kampania - i to właśnie w wymiarze informacyjnym - jest znacznie sprawniejsza, dlatego że właśnie teraz w tych dniach docierają do różnych struktur - do owych ośrodków informacji europejskiej, do organizacji pozarządowych, do samorządu terytorialnego, a często także będą docierały bezpośrednio do obywateli rozmaite wydawnictwa, broszury itd. i będą miały znacznie więcej wspólnego z prawdą niż ulotki, jakich zwłaszcza państwa partia ludziom dostarcza - te ulotki, w których tak lekkomyślnie, także z punktu widzenia takiej wartości, jaką jest prawda, posługujecie się takimi - przepraszam, że to już tak rzeczywiście określę - kłamstwami jak te zapowiedzi dramatycznych podwyżek cen itd. Skąd wy to bierzecie? Czy wy po prostu niczego nie wiecie i niczego nie rozumiecie i przyjmujecie za dobrą monetę tego typu bzdury, które wam ktoś opowiada? Czy z całą świadomością w ten sposób ludzi w Polsce straszycie? Wy zarzucacie rządowi kampanię propagandową. Czym to jest? W tym jest zero informacji, zero prawdy, jedna wielka nieprawda, jedna wielka nieprawda. Pytanie tylko brzmi: Czy robicie to z niewiedzy, czy robicie to z całkowitą świadomością, że nie mówicie prawdy.</u>
          <u xml:id="u-316.11" who="#komentarz">(Poseł Halina Murias: My też mamy doradców ekonomistów.)</u>
          <u xml:id="u-316.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pożal się Boże, gdy chodzi o kwalifikacje tych waszych doradców ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-316.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kiedy rząd przedłoży program finansów publicznych? No więc trwa jeszcze dyskusja i proszę się nie dziwić temu, że różni ministrowie wypowiadają poglądy nieco rozbieżne, bo świadomie założyliśmy, że jest to czas konsultacji, różnych pomysłów, różnych przedłożeń i intencją naszą jest to, żeby do końca kwietnia rząd zsumował wyniki tych wszystkich rozmów, tych konsultacji z rozmaitymi środowiskami - biznesu, związkami zawodowymi, samorządem terytorialnym itd., i wtedy będziemy już rozstrzygali o tym, jaka będzie rzeczywiście konkretna zawartość propozycji dotyczących naprawy finansów publicznych. Mamy pełną świadomość, że ta reforma jest potrzebna. Ale tu uczynię pewien wyjątek od reguły nieodnoszenia się do dyskusji - mam wrażenie, że chyba pan poseł Kaczyński tak bardzo ganił rząd za to, że do tej pory nie przeprowadzono reformy finansów publicznych. Otóż muszę powiedzieć, że właśnie tego typu argumenty są wyjątkowo porażające, bo ten rząd zastał finanse publiczne w stanie katastrofy. To ten rząd musiał, nie patrząc na konsekwencje, także polityczne, podjąć natychmiast w pierwszych tygodniach drastyczne decyzje ratujące budżet państwa, ratujące finanse publiczne tego państwa, inaczej mielibyśmy bowiem do czynienia z katastrofą. Nie byłoby pieniędzy na nic. Wszystko by stanęło. I to była reforma, jaką my zastaliśmy i której skutki w interesie wszystkich Polaków musieliśmy natychmiast odwracać. Oczywiście wszyscy mają świadomość, że to jest niezbędne, i wszyscy jednocześnie, mam nadzieję, mają świadomość, że to jest bardzo trudne, bardzo złożone, dlatego że taka reforma musi służyć osiągnięciu wielu celów równocześnie, związanych z bardziej racjonalnymi wydatkami, związanych z pobudzaniem gospodarki, związanych z przygotowaniem się do warunków członkostwa. Ale jesteśmy bardzo bliscy publicznemu przedstawieniu, także tu w Sejmie, konkretnych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-316.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Szumilas pyta, czy nie sądzę, że... pani posłanka Szumilas, przepraszam, czy nie sądzę, że zatrzymanie reformy edukacji zmniejsza szanse młodzieży na europejskim rynku pracy. No więc znowu sugestia zawarta w tym pytaniu jest nieuprawniona, jakby idzie zdecydowanie za daleko. Reforma edukacji była i jest realizowana, tyle że niektóre jej elementy zostały zmienione, ale czy to upoważnia do powiedzenia o zatrzymaniu reformy? To jest język polityczny, a nie język opisu rzeczywistości. Otóż my zwrócimy uwagę przede wszystkim na to, że w polskiej edukacji dokonała się, czasami zupełnie samoistna, wielka rewolucja. Mam nadzieję, że wszyscy wiemy, że dzisiaj w Polsce studiuje w uczelniach wyższych o różnym statusie - licencjackich, magisterskich itd. - sześć razy więcej młodych Polek i Polaków niż 10 lat temu. I to jest wielka zmiana, jaka nastąpiła. To jest zjawisko niezwykle pozytywne i ono sygnalizuje, że rzeczywiście młodzi Polacy są i będą znacznie lepiej przygotowani, niż jeszcze kilka lat temu, także do funkcjonowania, do życia, pracy, poszukiwania pracy czy kontynuowania swojej edukacji w innych krajach, są znacznie lepiej do tego przygotowani. Jeśli się spojrzy na strukturę wykształcenia z punktu widzenia uzyskiwanych zawodów, to przy rozmaitych elementach krytyki, jaką oczywiście można wyrażać, jest charakterystyczne, że są to zawody o wielostronnym zastosowaniu, takie, które można wykonywać nie tylko w Polsce, bo nie są związane z jakąś szczególną specyfiką struktury naszej gospodarki, więc ta wielka pozytywna zmiana już się dokonała.</u>
          <u xml:id="u-316.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Moja ocena działalności ośrodków informacji europejskiej w gminach - czy monitorujemy, oceniamy ich pracę? Ja nie znam szczegółów, nie zajmuję się tym, ale minister Nikolski informuje Radę Ministrów, przynajmniej ogólnie, o funkcjonowaniu tych ośrodków informacji - na tyle, na ile uzyskuje sam informacje z samorządu terytorialnego. Proszę państwa, czasami rozczarowania mogą wynikać z dwóch przyczyn. Przy czym w jednym przypadku te rozczarowania można uznać za uzasadnione, a w drugim przypadku uznać za wynikające z jakby innego postrzegania tych ośrodków, funkcji tych ośrodków. Jeżeli w ponad 2,5 tys. gmin uruchomiono tego typu ośrodki, to jest rzeczą oczywistą, że nie funkcjonują tam profesorowie uniwersytetów - znawcy problematyki integracji europejskiej, tylko tam z reguły funkcjonują młodzi ludzie. Zatrudniano przede wszystkim bezrobotnych absolwentów, traktując to także jako okazję do dopomożenia tej grupie młodych ludzi, którzy przeszli krótkie przeszkolenie mające na celu nie - bo przecież to jest po prostu niemożliwe - przygotowanie ich do udzielenia odpowiedzi na każde pytanie, z jakim przyjdzie zatroskany zainteresowany obywatel, tylko przygotowujące ich do tego, żeby byli w stanie chociażby odpowiedzieć na pytanie, gdzie szukać informacji, byli w stanie tego typu wiedzę przekazywać plus pełnili funkcje organizacyjne związane także z dystrybucją materiałów. I w tym drugim przypadku ja potwierdzam, że fakt, iż te materiały trafiają dopiero teraz, czy trafiły w ostatnich dniach do ośrodków informacji, mógł sprawić, że przez kilka tygodni po ich powstaniu ludzie, którzy tam szli i mieli prawo oczekiwać, że dostaną informator, broszurę, opracowanie itd., mieli prawo być rozczarowani, że tego tam wtedy jeszcze nie było. No, ale jest to gigantyczne przedsięwzięcie i zdarzają się takie elementy niepełnej synchronizacji.</u>
          <u xml:id="u-316.16" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Tomczak pytał, czy wzrosną uposażenia i renty, kiedy. Oczywiście z taką bardzo wymowną demonstracją w swoich intencjach pytał, czy profity będą tylko dla wybrańców w euroinstytucjach itd. Nawiasem mówiąc, inny z posłów pytał, dlaczego nie wynegocjowano świadczeń socjalnych dla biednych. No więc to są rzeczy ze sobą powiązane tak sugestywnie, że to wygląda, iż znowu właśnie posłowie z tego samego klubu zadają pytania wedle podobnego schematu. Otóż oczywiście, że z tytułu członkostwa w Unii Europejskiej nie zmienią się ani uposażenia, ani renty na zasadzie automatyzmu, bo to nie ma jedno z drugim nic wspólnego. Przecież członkostwo nie polega na tym, że Unia Europejska będzie wypłacała ludziom wynagrodzenia czy renty. Natomiast jestem głęboko przekonany i o tym są przekonani, jak sądzę, liczni zwolennicy naszego członkostwa w Unii Europejskiej, że to członkostwo przyczyni się do przyspieszenia wzrostu gospodarczego w naszym kraju, a tym samym będzie się przekładało na zdolność naszych finansów publicznych, systemu finansów publicznych i w ten sposób będzie stwarzało okazję do tego, aby rosły uposażenia i rosły rozmaite świadczenia społeczne. A nawiasem mówiąc, sam fakt, że wielu ludzi będzie mogło podejmować pracę za granicą legalnie, nie na zasadzie właśnie tych, którzy są dzisiaj wykorzystywani, bo są w sytuacji przymusowej, bo są w sytuacji słabszego, bo można tych ludzi z całym cynizmem i całą świadomością wykorzystywać, właśnie ten fakt, że będzie można podejmować pracę legalnie, będzie im dawał prawo do rzeczywiście wyższych wynagrodzeń, będzie im dawał prawo do bezpieczeństwa socjalnego. Pamiętajmy i o tym, że dzisiaj w Europie Zachodniej pracuje nielegalnie - nie chcę już ze względu na rządy tych państw wymieniać liczby - bardzo wielu Polaków i oni są dzisiaj przez przedsiębiorców rzeczywiście wykorzystywani i wyzyskiwani, bo nie mają żadnej ochrony prawnej swojej pozycji. Dopiero członkostwo Polski w Unii Europejskiej pozwoli tym ludziom żyć i pracować normalnie, godnie i domagać się przysługujących im praw, i spójrzmy na to także z tego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-316.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Szyszkowski też mówił o utracie suwerenności, niepodległości, a ile stracimy miejsc pracy itd., ruina rolnictwa. Proszę mi pokazać jedno państwo należące do Unii Europejskiej, które utraciło niepodległość w wyniku swojego przystąpienia do tej struktury. Jak państwo dadzą jeden przykład, to ja wtedy zacznę poważnie rozmawiać o groźbie utraty niepodległości przez nasz kraj, ale tego typu supozycje są po prostu niepoważne.</u>
          <u xml:id="u-316.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Na pytania posłanki Kantor zgodnie z jej prośbą odpowiem pisemnie.</u>
          <u xml:id="u-316.19" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Krupa twierdzi, że pan Jan Kułakowski jako obywatel Belgii, a więc zobowiązany do lojalności wobec Belgii, negocjował w imieniu Polski. To jest nieprawda i mam nadzieję, że to wynika tylko i wyłącznie z pani niewiedzy, a nie chęci wprowadzania ludzi w błąd. Pan Jan Kułakowski zrzekł się obywatelstwa belgijskiego w 1990 r. i można to przeczytać w każdej jego biografii. Mam nadzieję, że nikt nie będzie miał pretensji do niego za to, że miał obywatelstwo belgijskie, będąc jednym z emigrantów politycznych i działaczem opozycji za granicą. Jakie on miał wtedy inne wyjście? Przyjechał do Polski, chcąc służyć Polsce w Polsce, bo stało się to wreszcie możliwe i zrzekł się obywatelstwa belgijskiego, w związku z tym temu zasłużonemu dla Polski, także w obszarze integracji europejskiej, człowiekowi należy się szacunek, a nie inwektywy.</u>
          <u xml:id="u-316.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wypowiadałem się już na temat tych kwestii - praca Polaków w Niemczech, Niemców w Polsce. Mam nadzieję, że jest to już teraz jasne.</u>
          <u xml:id="u-316.21" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Parchański - na jedno pytanie już odpowiedziałem, mam nadzieję, że odpowiedziałem, gdy chodzi o rozwiązanie tych problemów związanych z kofinansowaniem. Moja opinia na temat przyszłości małych gospodarstw rolnych - to nie wchodzi oczywiście bezpośrednio w zakres tej debaty, ale ja uważam, że los małych gospodarstw rolnych, jeśli ważne jest nie to, że są małe, tylko ważne jest to, że są nierynkowe, nie zmieni się istotnie z samego powodu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wiele z nich uzyska pewną szansę, bo po pierwsze, będą jakieś pieniądze w postaci dopłat, skoro one są związane nie z produkcją, a z obszarem, po drugie, zwłaszcza te z nich, które chciałyby, których właściciele chcieliby doprowadzić do ich urynkowienia, będą mogły korzystać z tego instrumentu wsparcia 1250 euro rocznie przez 3 do 5 lat, a w przypadku takich gospodarstw, zwłaszcza 3–4 ha, 5 tys. zł rocznie to jest, zdaje się, więcej niż ci ludzie widzą przez cały rok dzisiaj w gotówce.</u>
          <u xml:id="u-316.22" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To jest verheugeniówka a nie kuroniówka, żeby demoralizować ludzi.)</u>
          <u xml:id="u-316.23" who="#WłodzimierzCimoszewicz">No dobra, pański pogląd...</u>
          <u xml:id="u-316.24" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To jest prawdziwy pogląd.)</u>
          <u xml:id="u-316.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W moim przekonaniu nie bardzo mądry, ale respektuję pańskie prawo do posiadania także takich poglądów, więc wie pan, jeżeli pomaga się gospodarstwu, któremu w żaden inny sposób nie można pomóc i nikt odpowiedzialny nie może takiej pomocy obiecać, to uznawać to za coś niewłaściwego - to jest zdumiewająca logika.</u>
          <u xml:id="u-316.26" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: To jest forma przekupstwa, żeby ludzie przegłosowali.)</u>
          <u xml:id="u-316.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Natomiast oczywiście w konkretnych przypadkach ich los będzie zależał od bardzo wielu czynników, w tym także m.in. od położenia, od lokalizacji. Małe gospodarstwa mogą być wystarczająco wielkie do prowadzenia dochodowej działalności, ale działalności produkcyjnej o charakterze wybitnie specjalistycznym. To się czasami wiąże z położeniem, to się czasami wiąże także z pomysłem, z inwencją właściciela. Ja osobiście nie mam wątpliwości, że polskie rolnictwo będzie przechodziło przez ten sam proces transformacji jak rolnictwo w innych krajach europejskich, bo ja nie widzę żadnych powodów, dla których Polska miałaby w tym przypadku nie podlegać tym samym prawidłom ekonomicznym, czyli stopniowo będzie postępowała koncentracja posiadania czy własności ziemi, a stopniowo - i to się oczywiście w największym stopniu wiąże z rozwojem gospodarczym naszego kraju - ludzie związani z rolnictwem, do tej pory niemający alternatywy, będą znajdowali sobie inne źródło zatrudnienia, dochodu i podstawy finansowej życia.</u>
          <u xml:id="u-316.28" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Stryjska pyta, czy mamy specjalny program dla wschodnich regionów Polski. Nawiasem mówiąc, pan poseł Parchański wypowiadał się krytycznie, przynajmniej z perspektywy Małopolski, na temat systemu podziału między województwa środków pomocowych, jak to ma być dzielone. Oczywiście każdą koncepcję, w tym przypadku ten specyficzny algorytm, jaki został przyjęty, można opukać z każdej strony i być także niezadowolonym, ale prawdą jest, że tego typu opinie krytyczne są wypowiadane także w innych województwach. W moim województwie, w woj. podlaskim, jest bardzo krytyczna opinia, w woj. warmińsko-mazurskim jest bardzo krytyczna opinia. Ja, nawiasem mówiąc, nie ukrywam, że na jednym z posiedzeń rządu przedstawiałem takie krytyczne opinie, jakie są mi znane w tych najsłabiej rozwiniętych częściach Polski. Bardzo możliwe, że trzeba się tym ponownie zająć, chociaż pamiętajmy oczywiście, że mamy do czynienia z ewidentnym konfliktem interesów różnych regionów i różnych części Polski. Trzeba mieć odwagę i determinację powiedzenia tym, którzy z powodu większej liczby ludności, większej reprezentacji politycznej mają po prostu większy wpływ na to, co się dzieje, niezależnie od kadencji rządu, Sejmu itd., itd., że muszą być gotowi do większej solidarności. Ale jednocześnie pamiętajmy, że jest jednak, zwłaszcza w pierwszym okresie, w pierwszych latach po uzyskaniu członkostwa, możliwy ten paradoksalny efekt, że im więcej środków europejskich napływać będzie, tym więcej trzeba mieć środków własnych na co-finansowanie, a w przypadku regionów biedniejszych będzie to tym bardziej trudne. Ponadto pamiętajmy, że żeby te środki zabsorbować, żeby je skonsumować, to trzeba mieć gotowe projekty, w związku z tym trzeba mieć ludzi, trzeba mieć odpowiedni zespół itd., itd. To niewątpliwie nie będzie łatwy proces, chociaż jest to proces, który otwiera naprawdę największą realistycznie możliwą szansę dla regionów biedniejszych na przyspieszenie ich wzrostu. To samo dotyczy kwestii wszystkich tych wschodnich województw, bo, jak wiemy, wschodni pas Polski jest w całości pokrzywdzony przez historię, gdy chodzi o poziom jego rozwoju i zaawansowania.</u>
          <u xml:id="u-316.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy administracja rządowa jest odpowiednio gotowa? Nigdy nie będzie można powiedzieć, że zrobiono idealnie wszystko, ale ta praca trwa od lat, jest niezwykle intensywna, wiąże się ze szkoleniami, przygotowaniem itd., itd. Nasz problem może pojawić się w większym stopniu wtedy, gdy trzeba będzie też skorzystać z naszego prawa wysłania naszych obywateli do pracy w strukturach Komisji Europejskiej. Jak wiemy, w pierwszych latach będzie to około 1400 osób. To powinni być ludzie o odpowiednio wysokich kwalifikacjach. I wtedy dojdzie do pewnej konkurencji, gdy chodzi o potrzebę utrzymania i zatrudniania tych ludzi w strukturach administracji publicznej w kraju i potrzebę, a często ich własną chęć pracy w strukturach europejskich za granicą. Niemniej musimy sobie tu radzić. Czy jesteśmy przygotowani do aktywnego funkcjonowania w warunkach Unii Europejskiej? W dużym stopniu tak, chociaż mamy jeszcze czas i mamy perspektywę pewnego szczególnego doszkolenia się czy treningu. Stajemy się za niespełna cztery tygodnie, za mniej niż... za 3,5 tygodnia, aktywnym obserwatorem w strukturach Unii Europejskiej i przez rok funkcjonujemy tak jak członek. W związku z tym wszystkie nasze struktury administracyjne będą testowały same siebie w tych warunkach prawie członkostwa, jeszcze bez negatywnych konsekwencji w wypadku, gdyby okazało się, że nie są do końca przygotowane. Dotyczy to również systemu koordynacji w warunkach członkostwa. Ten system jest w końcowej fazie opracowania. Ważne jest, żeby on zaczął funkcjonować, powiedzmy, w ciągu najbliższych 2–3 miesięcy, a więc żebyśmy ten czas swoistego treningu maksymalnie wykorzystali.</u>
          <u xml:id="u-316.30" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Mam wrażenie, że na większość pozostałych pytań już odpowiedziałem, łącząc je z pytaniami wcześniej zadających je posłów.</u>
          <u xml:id="u-316.31" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeszcze panu posłowi Stryjewskiemu, który należy do tych z nostalgią wspominających czasy, kiedy Polska należała do 10 najwyżej rozwiniętych państw świata, przypominając lata 70., chcę powiedzieć, że jak ja pamiętam lata 70., to mało kto w Polsce był wtedy zadowolony i poważnie traktował informacje o tym, że jesteśmy jednym z 10 najwyżej rozwiniętych państw świata. To dzisiaj to traktuje się poważnie. Być może pod względem ilości kilometrów szyn produkowanych w Polsce i tonażu statków, do których sprzedaży dopłacano, byliśmy. Ale jak ja pamiętam lata 70., to mieliśmy wtedy także trochę codziennych kłopotów. Mam wrażenie, że to nie w wyniku wielkiej satysfakcji z bycia obywatelem dziesiątej potęgi gospodarczej świata ludzie w 1980 r. powszechnie zastrajkowali i że rozpoczął się przyspieszony proces zmiany tego systemu i ustroju. Tak więc miejmy też odwagę i chęć bardzo rzetelnego odnoszenia się do naszej przeszłości, bez przeczerniania tam, gdzie nie ma do tego podstawy i powodu, ale też bez opowiadania trochę już czegoś, co brzmi jak bajka. Jak w latach 70. ludzie słyszeli w telewizji o tym, że jesteśmy dziesiątą potęgą świata, to się śmiali, a dzisiaj tego typu tezy z powagą się wypowiada w tej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-316.32" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie pytania pana posła Muszyńskiego o wspólną politykę zagraniczną Unii Europejskiej, zwłaszcza w świetle tych różnic, jakie ujawniły się w kwestii Iraku. Czy ostra krytyka ze strony Francji i Niemiec plus rysujący się rodzaj aliansu między Francją a Niemcami i Rosją nie powinny przestrzec nas przed uczestniczeniem w tworzeniu europejskich sił reagowania itd.? Otóż, panie pośle, niewątpliwie problem Iraku uwidocznił, że do wspólnej koncepcji polityki zagranicznej Unii Europejskiej jest dalej, niż można było sądzić, i że próba tworzenia tej polityki przy dotychczasowych procedurach i mechanizmach musi ulec zmianie. Miałem okazję wypowiadać się w imieniu naszego kraju na ten temat w ostatnich kilku tygodniach na różnych forach europejskich, europejsko-natowskich, mówiąc, że bez poważnego podejścia do zasady partnerstwa, bez poważnego podejścia do zasady dialogu, wypracowywania wszystkich koncepcji wspólnie, w ramach aktywnych konsultacji, rozmowy, a więc także słuchania, nie tylko mówienia, perspektywa tworzenia wspólnej polityki zagranicznej będzie się oddalała. A więc to wszystko trzeba robić w drodze uzgodnienia. I w tym znaczeniu wszyscy, także ci, którzy do tej pory inaczej widzieli swoją rolę w Europie, muszą zrozumieć, że to nie jest układ, w którym są tacy, którzy mówią, jak ma być, i są tacy, którzy mają to przyjąć. To wszystko musi być rzeczywiście wspólne i wspólnie wypracowywane. Natomiast oczywiście idea wspólnej polityki zagranicznej Unii Europejskiej ma sens, dlatego że dzisiaj, jeśli chodzi o politykę globalną, żeby Europa mogła odgrywać partnerską rolę w stosunku np. do Stanów Zjednoczonych czy innych światowych partnerów, może to zrobić skuteczniej wtedy, kiedy częściej mówi jednym głosem, ma wyrobiony jednakowy pogląd. Ale, powtarzam, to nie może wynikać z narzucania jednym krajom europejskim zdania i stanowiska przez inne kraje europejskie. Sprawa Iraku była takim przykładem, przy czym w tym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, która jest dobrą lekcją, po pierwsze, dla wszystkich, ale zwłaszcza dla tych, którzy chcieli być równiejsi wśród równych, ponieważ rozwój wydarzeń, rozwój sytuacji w Iraku - co, nawiasem mówiąc, po debacie na ten temat w tej Izbie warto byłoby również przemyśleć ponownie - jednoznacznie potwierdza, że takie państwa jak Polska, Wielka Brytania miały rację, że Polska bez swojego doświadczenia europejskiego okazała się państwem znacznie lepiej przewidującym niż kraje, które dysponują często szerszą dyplomacją, większym potencjałem w tym zakresie, i którym wydawało się, że to one wiedzą lepiej. Są oczywiście problemy, tego nikt nie ukrywa. Ale to, co jest istotne w chwili obecnej, to fakt, że wszyscy są na równi zatroskani i to jest nadzieja na to, że ta współpraca, że ten dialog rzeczywiście będą bardziej partnerskie i poważne. Osobiście nie sądzę, aby ten rodzaj, jak tu określono, sojuszu - ja bym nawet nie użył takiego sformułowania, jest ono za daleko idące - Francji, Niemiec i Rosji był faktem rzeczywistym, choć w jednej z wypowiedzi publicznych z pełną świadomością powiedziałem, że w pełni rozumiem tych moich rodaków, dla których perspektywa takiego ewentualnego sojuszu jest jak z koszmarnego snu.</u>
          <u xml:id="u-316.33" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jestem głęboko przekonany, że zbliżenie tych państw miało charakter doraźny, związany ze sprawą Iraku, i że już w najbliższym czasie zapewne będziemy mogli obserwować fakty potwierdzające tę doraźność owego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-316.34" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy nie powinniśmy zwiększyć wydatków na obronę, a zwłaszcza nie redukować ich? To zależy w dużym stopniu od Wysokiej Izby. W moim osobistym przekonaniu to, co my ustaliliśmy, że utrzymujemy wydatki obronne na stałym poziomie rzędu 2% produktu krajowego brutto, jest rozwiązaniem prawidłowym i mnie nie są znane żadne zamiary zmniejszania tego odsetka PKB na obronę, tak więc takich zagrożeń nie ma.</u>
          <u xml:id="u-316.35" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie marszałku, mam wrażenie, że to jest pełna odpowiedź na pytania, jakie padły w tej dyskusji. Przepraszam, że trwało to długo, ale tradycyjnie nie chcę zbywać pytań, nawet jeżeli uważam, że podstawy do ich sformułowania nie są pełne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.36" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Siedmiu posłów wytrwało.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi za odpowiedzi na pytania i głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana ministra Jana Truszczyńskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i pełnomocnika rządu do spraw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#JanTruszczyński">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Ponieważ pan minister Cimoszewicz odpowiedział na olbrzymią większość pytań, mnie praca do wykonania pozostała zaiste bardzo niewielka. Odnotowałem sobie kilka pytań, na które chciałbym odpowiedzieć, m.in. na pytanie pana posła Duliasa, który zapytał, czy w ciągu 13 lat, jeśli dobrze zrozumiałem, procesu transformacyjnego oddaliliśmy się od Unii Europejskiej, czy dystans nasz wzrósł i czy dalej będzie wzrastać.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#JanTruszczyński">Panie pośle, dystans ten zmalał bardzo wyraźnie. Jeśli zechciałby pan udać się do czytelni sejmowej i sprawdzić w roczniku statystycznym w którymś z ostatnich lat, stwierdziłby pan łatwo, że w roku 2001 Polska miała produkt krajowy brutto na głowę mieszkańca równy 40% średniej 15 krajów członkowskich, podczas gdy w roku 1989 r. i w roku 1990 ten wskaźnik kształtował się poniżej 30%. W roku 2002 przekroczyliśmy według wstępnych danych poziom 40% w stosunku do średniej Unii składającej się z 15 krajów członkowskich. Należy mniemać, że w latach nadchodzących po wejściu Polski do Unii dystans będzie nadal malał, podobnie jak zmalał bardzo wyraźnie w stosunku do Portugalii, Hiszpanii i Grecji w ciągu dekady lat 90., podobnie jak zmalał na tyle istotnie w przypadku Irlandii, że począwszy od późnych lat 90. kraj ten przekroczył średnią wspólnotową, a w roku 2001 znalazł się na pułapie blisko 118% średniej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ale wtedy jeszcze obowiązywała zasada solidarności i równoprawności, a teraz...)</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#JanTruszczyński">Panie pośle, ona nadal obowiązuje i wynik Traktatu akcesyjnego o tym świadczy, jeśli chodzi o fundusze strukturalne. Inaczej dokładalibyśmy do bogatszych, na to, żeby oni swoje struktury poprawiali.</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#JanTruszczyński">Pani posłanka Skowrońska pytała, czy w związku z rozwiązaniami przejściowymi, wynegocjowanymi dla przedsiębiorców działających w naszych specjalnych strefach ekonomicznych rząd się nie obawia roszczeń przedsiębiorców. Oczywiście ewentualność taka mogła zaistnieć i nie można jej w jednostkowych przypadkach wykluczyć nadal, ponieważ doszło do zmiany warunków, na których duzi przedsiębiorcy będą otrzymywać ulgi, działając nadal w strefach. Nie można wykluczyć, że ten czy ów zdecyduje się na wystąpienie do sądu arbitrażowego bądź też na wszczęcie procedury przed sądem polskim. Tyle mogę powiedzieć o tej sprawie. Do dnia dzisiejszego według mojej najlepszej wiedzy nie skonstatowaliśmy ani jednego przypadku z materializacji tego rodzaju zamierzeń, gdyby one istniały.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#JanTruszczyński">Jak Polska jest przygotowana do wykorzystywania środków, jak zrozumiałem, na rozwój obszarów wiejskich - to też jest pytanie pani posłanki Skowrońskiej. Pani poseł, trwa praca nad programem rozwoju obszarów wiejskich. Ten program, składający się z następujących instrumentów: rent strukturalnych, programów rolno-środowiskowych, programów zalesieniowych oraz dopłat hektarowych dla gospodarstw położonych na terenach o trudnych warunkach gospodarowania plus dotacji inwestycyjnych dla gospodarstw niskotowarowych, zamierzających wzmocnić i utrwalić swoją pozycję na rynku, jest w ostatniej fazie opracowania. Nie dalej niż dwa tygodnie temu był przedmiotem dyskusji w ramach zespołu przygotowawczego Komitetu Integracji Europejskiej. Należy się spodziewać, że w wyniku uwag, jakie zostały sformułowane przez pozostałe ministerstwa, pozostałe resorty, biorące udział w pracach tego zespołu, w najbliższym czasie ministerstwo rolnictwa przedstawi zaadaptowaną wersję, która, miejmy nadzieję, okaże się wersją finalną, akceptowaną na poziomie międzyresortowym, będzie mogła zostać zatwierdzona przez rząd. Będzie to wersja, w której znajdą się finalne wielkości dotyczące np. płatności hektarowych dla gospodarstw, w zależności od tego, jakie są warunki gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#JanTruszczyński">Pan poseł Tomczak zapytał m.in., dlaczego rząd nie ujawnia Traktatu akcesyjnego. Ależ, panie pośle, rząd od dawna ujawnił Traktat akcesyjny, w każdej wersji roboczej, angielskiej i polskiej, tak jak one powstawały, i od momentu, w którym wpływały do naszego kraju. Traktat ów jeszcze w wersji roboczej był publikowany i jest dostępny na stronach internetowych i Ministerstwa Spraw Zagranicznych, i Komitetu Integracji Europejskiej, i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz na stronach internetowych największych ogólnopolskich dzienników, takich jak „Gazeta Wyborcza” i „Rzeczpospolita”. Myślę, że jest znacznie więcej miejsc, gdzie Traktat akcesyjny w wersji angielskiej i polskiej jest dostępny dla każdego, kto zechce się nim zainteresować.</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#JanTruszczyński">Pytanie pani posłanki Szumilas dotyczące procedury sankcji uruchamianych w ramach art. 37 bądź art. 38 aktu o warunkach przystąpienia, czyli klauzul podobnie związanych z jednolitym rynkiem bądź z obszarem wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Otóż nie można oczywiście wykluczyć sytuacji, w której w wyniku przeglądów, jakie będą dokonywane w tym roku w odniesieniu do jakości funkcjonowania rozmaitych ogniw naszej administracji, stopnia przygotowania Polski do sprawnego funkcjonowania jako uczestnika obrotu na jednolitym rynku, zostaną sformułowane zastrzeżenia dotyczące stopnia dostosowania, o ile nie dostosujemy się na czas. I nie można wykluczyć, że w przypadku poważnych zastrzeżeń - oby takie nie zostały nigdy sformułowane - padnie wniosek ze strony tego bądź innego państwa członkowskiego, bądź też ze strony samej Komisji Europejskiej, aby w odniesieniu do jakiegoś fragmentu naszego funkcjonowania na jednolitym rynku nie wdrażać go jeszcze, nie uruchamiać go jeszcze w pełni, w 100%, od 1 maja roku 2004, tylko poczekać na wystarczające dostosowanie, wystarczającą poprawę sytuacji. Co to może być, spekulować nie chcę, ale wiadomo, że są obszary, na których dostosowania muszą całą parą postępować nadal nie po to, żebyśmy zdali egzamin, nie po to, żeby uchronić się od kroków ochronnych ze strony obecnych państw członkowskich, tylko po to, żeby z dniem naszej akcesji móc zacząć w pełni korzystać z pożytków jednolitego rynku, bo jednolity rynek to pożytki, to przede wszystkim pożytki.</u>
          <u xml:id="u-318.8" who="#JanTruszczyński">W tej chwili jeszcze nie możemy zatem powiedzieć precyzyjnie, w jaki sposób mogłaby wyglądać owa procedura, gdyby została wszczęta przez którekolwiek z państw członkowskich bądź też przez samą Komisję. Ogólne zasady uruchamiania i eliminowania funkcjonowania tych klauzul są opisane w artykułach aktu akcesyjnego, których numery przytoczyłem. Natomiast jeśli chodzi o samą procedurę - obyśmy się nigdy tego nie doczekali - to śmiem wyrazić taki pogląd, że decyzja o wszczęciu procedury byłaby decyzją nie techniczną, a de facto polityczną, oznaczałaby bowiem wyraz braku przekonania i braku zaufania do nowego członka rodziny. Nie jest ważne to, że w jakimś wąskim obszarze. Jednak sam fakt dania takiego wyrazu braku zaufania mógłby negatywnie rzutować na inne dziedziny stosunków między nowym krajem członkowskim a jego kolegami w Unii Europejskiej. A zatem decyzji takiej nigdy nie podejmuje się łatwo i musiałyby być rzeczywiście poważne, widoczne gołym okiem, zasadnicze braki w dostosowaniu, aby tego rodzaju procedurę prowadzącą do uruchomienia klauzul ochronnych wszcząć.</u>
          <u xml:id="u-318.9" who="#JanTruszczyński">Czy owe jednostronne klauzule ochronne są zgodne z polską racją stanu? Pytanie to zadał pan poseł Szyszkowski. Otóż, panie pośle, te klauzule są pochodną kompromisu, jaki został osiągnięty między krajami członkowskimi a krajami przystępującymi do Unii. Klauzule te, jak pan poseł zapewne miał okazję skonstatować, są czymś, co znalazło odzwierciedlenie również w jednej z deklaracji towarzyszących aktowi końcowemu, deklaracji wspólnej, do której przyłączyły się poza Polską Słowenia, Republika Czeska, Estonia i parę innych państw przystępujących do Unii Europejskiej, deklaracji, w której dajemy de facto wyraz niezadowoleniu z wprowadzenia w ogóle takich instrumentów do aktu akcesyjnego. Jednak musimy uznawać jednocześnie realia polityczne procesu negocjacyjnego i fakt, że nie wszystkie kraje członkowskie są w pełni przekonane, że wejście nowych państw członkowskich do Unii Europejskiej da im pożytki i nie wystawi ich na ryzyko zagrożenia i niebezpieczeństwa płynące w ich mniemaniu z niepełnego, niewystarczającego dostosowania nowych krajów członkowskich do wspólnych reguł gry.</u>
          <u xml:id="u-318.10" who="#JanTruszczyński">Pani posłanka Kantor pyta, czy Unia Europejska posiada podmiotowość prawnomiędzynarodową. Unia Europejska, pani poseł, jako taka nie posiada osobowości prawnomiędzynarodowej, aczkolwiek jest samoistnym bytem prawa międzynarodowego. Osobowość prawnomiędzynarodową zapewne - a nawet prawie na pewno - uzyska w wyniku prac, jakie toczą się obecnie w Konwencie, które mają być usankcjonowane w trakcie zbliżającej się konferencji międzyrządowej i powstałego w jej wyniku, jak mniemamy wszyscy, traktatu konstytucyjnego. Wtedy Unia Europejska będzie miała osobowość prawnomiędzynarodową.</u>
          <u xml:id="u-318.11" who="#JanTruszczyński">Pan poseł Tyma zapytał, kto będzie właścicielem kopalin po wejściu Polski do Unii. Otóż, panie pośle, przypominam jeszcze raz art. 295, bo on się i do tego odnosi. Prawo europejskie nie reguluje spraw związanych z własnością. Zasady dotyczące regulowania spraw własności pozostają w gestii państw członkowskich. Z punktu widzenia własności kopalin nic się nie zmienia po wejściu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-318.12" who="#JanTruszczyński">Kto będzie decydował o umowach międzynarodowych - zapytał pan poseł Tyma - Warszawa czy Bruksela, czy Tel Awiw? Zdaje się, wymienił pan Tel Awiw. Zapisałem sobie tutaj i nie jestem pewien, czy dokładnie to miasto pan poseł wymienił. Zaskakująca, muszę powiedzieć, konkluzja tego pytania. Otóż, panie pośle, decydują o umowach międzynarodowych państwa członkowskie, w tym Polska. Państwa członkowskie albo negocjują same z krajami trzecimi - tak jak to się działo w ramach negocjacji akcesyjnych, bo to państwa członkowskie wtedy negocjują z kandydatami - albo decydują o tzw. mandacie, czyli upoważnieniu dla Komisji Europejskiej, która negocjuje z ich zlecenia, w ich imieniu oraz w ramach takiego upoważnienia. Państwa członkowskie decydują również o akceptacji efektu takich negocjacji, przedstawianego przez Komisję Europejską. Reasumując, kto decyduje o umowach międzynarodowych? Państwa członkowskie, czyli uczestnicy tej organizacji międzynarodowej, jaką jest Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-318.13" who="#JanTruszczyński">Myślę, że wyczerpałem listę pytań i kwestii, których nie podniósł w swoich wypowiedziach pan minister Cimoszewicz.</u>
          <u xml:id="u-318.14" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: I wierzy pan we wszystko, co pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-318.15" who="#JanTruszczyński">Generalnie tak.</u>
          <u xml:id="u-318.16" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Generalnie tak?)</u>
          <u xml:id="u-318.17" who="#komentarz">(Głosy z sali: Generalnie tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi za udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#JanuszWojciechowski">To było ostatnie wystąpienie w dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#ArkadiuszKasznia">Członkostwo w UE to historyczna szansa dla Polski. Nasz kraj może wejść do najbogatszego i najbardziej wpływowe związku państw świata. Nie tracąc suwerenności ani kulturowej tożsamości, Polska zyskuje możliwość aktywnego wpływania na losy Europy. Wejście do UE przyniesie jednak nie tylko korzyści polityczne. Integracja z UE to także ogromne korzyści gospodarcze i społeczne, które będzie mógł odczuć każdy obywatel, zwłaszcza młody. Polska młodzież stanowi grupę społeczną, która skorzysta najbardziej z procesu integracji. Przystąpienie Polski do Unii jest szczególną szansą dla młodego pokolenia, ponieważ wiąże się z jedną ze swobód - swobodą przepływu osób, gwarantującą prawo do nauki, pracy, osiedlania się oraz korzystania z wszelkich zabezpieczeń socjalnych na terytorium państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#ArkadiuszKasznia">Wzajemne uznawanie w krajach członkowskich dyplomów i kwalifikacji zawodowych umożliwia każdemu obywatelowi państwa członkowskiego podejmowanie i wykonywania zawodu w innym państwie członkowskim. Osoby młode będą szczególnie poszukiwanymi pracownikami ze względu na swoje wykształcenie, pracowitość, znajomość języków obcych i dynamikę. Spośród młodzieży dziś kończącej studia pochodzić będą polscy pracownicy unijnych instytucji. Na zdolnych i przygotowanych zawodowo młodych Polaków oczekują interesujące możliwości zatrudnienia w instytucjach unijnych w ramach kwot przysługujących Polsce jako krajowi członkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#ArkadiuszKasznia">Po raz pierwszy w historii bariery administracyjne nie będą już tak wielkie jak dawniej. Wejście do Unii oznacza, że młode pokolenie, dziś wchodzące na rynek pracy lub kończące edukację, w pełni skorzysta z przyspieszonego wzrostu gospodarczego kraju, a co za tym idzie - podwyższonego poziomu życia.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#ArkadiuszKasznia">Traktat europejski nie narzuca jednolitej polityki oświatowej. Systemy szkolnictwa w państwach Unii różnią się od siebie, zależą od tradycji poszczególnych państw. Krajowe programy edukacyjne pielęgnują jednak wspólne, europejskie i demokratyczne wartości: poszanowanie praw człowieka, pielęgnowanie tożsamości narodowej i kształtowanie postaw obywatelskich. Podniesienie jakości kształcenia jest jednym z najważniejszych celów Unii. Będziemy więc uczestnikami specjalnie stworzonych programów edukacyjnych, przeznaczonych dla uczniów szkół średnich, studentów i młodych naukowców. Każdego roku Unia wydaje setki milionów euro na finansowanie zagranicznych wyjazdów studentów, wymiany między szkołami, zagraniczne staże zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#ArkadiuszKasznia">Na projekty edukacyjne oraz badania naukowe Unia przeznacza ok. 5% swojego budżetu. Część tych środków przypadać będzie Polsce, proporcjonalnie do wielkości naszego kraju, i wyniesie nie mniej niż 100 mln euro. Na lata 2000–2006 Unia Europejska chce przeznaczyć na programy: Sokrates, ERASMUS, Comenius, Leonardo da Vinci aż 950 mln euro, z czego aż 750 mln euro na granty dla studentów, umożliwiające im naukę w wybranej europejskiej uczelni. Wspierając finansowo wiele projektów edukacyjnych, Unia stara się nie tylko podwyższyć poziom kształcenia, ale również stworzyć Europę bliższą swoim obywatelom, bez granic i przeszkód.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#ArkadiuszKasznia">Traktat europejski nie narzuca sposobu ani kierunków kształcenia nauczycieli. Każde państwo członkowskie samo decyduje o tym, jak przygotować kadrę pedagogiczną. Państwa Unii dążą jednak do tego, by nauczyciele spełniali kilka warunków: mieli wykształcenie akademickie, byli kreatywni i otwarci na wiedzę oraz byli zamiłowani w swojej pracy. Od nich przecież zależy przyszłość polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#ArkadiuszKasznia">Polscy nauczyciele będą mogli liczyć na wsparcie ze strony specjalnych programów unijnych podnoszących ich pedagogiczne kwalifikacje: Lingua, Grundtvig, Arion.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#ArkadiuszKasznia">Jestem głęboko przekonany, że podpisywany w przyszłym tygodniu w Atenach dokument służyć będzie dobru Polski, ponieważ:</u>
          <u xml:id="u-320.8" who="#ArkadiuszKasznia">- udział Polski w UE to niepowtarzalna szansa historyczna i gospodarcza dla całego polskiego społeczeństwa;</u>
          <u xml:id="u-320.9" who="#ArkadiuszKasznia">- członkostwo w Unii znacznie przyśpieszy wzrost gospodarczy naszego kraju, na czym najbardziej skorzysta młode pokolenie;</u>
          <u xml:id="u-320.10" who="#ArkadiuszKasznia">- wejście do Unii otworzy przed młodzieżą możliwość swobodnego wyboru miejsca praca i zamieszkania w całej Europie,</u>
          <u xml:id="u-320.11" who="#ArkadiuszKasznia">- integracja europejska pomoże w doskonaleniu polskich nauczycieli;</u>
          <u xml:id="u-320.12" who="#ArkadiuszKasznia">- integracja ze Wspólnotami Europejskimi oznacza lepszą edukację, a tym samym większe szanse na indywidualny sukces zawodowy.</u>
          <u xml:id="u-320.13" who="#ArkadiuszKasznia">I na koniec bardzo osobista refleksja. Ja, któremu przyszło studiować w połowie lat 90., szczerze zazdroszczę dzisiejszym dwudziesto- i nastolatkom. UE otwiera się na polską młodzież. Młodzi Polacy w Europie to szansa przede wszystkim dla naszego kraju. To poznawanie innych kultur, to niezwykłe doświadczenie i lekcja tolerancji pokazująca, że ludzie są różni, ale mają wspólne marzenia i życiowe cele. Traktatem akcesyjnym dajemy młodemu pokoleniu Polaków szansę na ich realizację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#GrzegorzTuderek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dziś o bliskiej akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej. To wielka szansa dla małych i średnich przedsiębiorstw. Możemy żywić nadzieję, że przed krajowymi przedsiębiorcami akcesja otworzy nowe możliwości.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#GrzegorzTuderek">Wiem, że warunki konkurencji na wspólnym rynku nie należą do łatwych, mimo to jestem przekonany, że będziemy umieli wykorzystać szansę, jaką da nam dostęp do unijnego rynku. Małym firmom będzie łatwiej, ponieważ w krajach Unii to one należą do większości - aż 92,4% przedsiębiorstw zatrudnia tam mniej niż 10 osób, 7,5% to firmy zatrudniające od 10 do 499, a tylko 0,1% firm to przedsiębiorstwa dające pracę więcej niż 500 osobom. Przedsiębiorstwa bardzo małe (0–9 osób) tworzą najwięcej miejsc pracy (33,3%), przedsiębiorstwa duże - 24,7%. Wiadomo też, że dzisiaj małe i średnie firmy znacznie łatwiej adaptują się do zmieniających się warunków rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#GrzegorzTuderek">Unijne regulacje stawiają na zasadę „niech wygra lepszy”. Aby zwycięsko wyjść z konkurencyjnego wyścigu, polscy przedsiębiorcy będą musieli pozyskać zaufanie zagranicznych klientów. Dla części krajowych producentów integracja Polski z Unią to szansa na zdobycie nowych rynków. Jestem przekonany, że przedsiębiorcy mogą nie tylko dotrzymać kroku zachodnim konkurentom, ale wygrać w konkurencji z nimi. Doświadczenie i odpowiednie zaplecze techniczne pozwalają wprowadzać własne, nowoczesne rozwiązania, atrakcyjne dla odbiorców w całej Europie. „Przełamywanie strachu” przed unijną konkurencją nie jest potrzebne w przypadku firm, które od kilku lat działają z myślą o zdobyciu stabilnej pozycji na wspólnym rynku. Wiele z nich już teraz gotowych jest do konkurowania z firmami unijnymi.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#GrzegorzTuderek">Unia uznaje małe i średnie przedsiębiorstwa za podstawowe źródła zatrudnienia i rozwoju. Unijny Zintegrowany Program na rzecz Małych i Średnich Przedsiębiorstw zakłada wspieranie różnorodnych inicjatyw gospodarczych w tym sektorze i ułatwianie tymże przedsiębiorstwom dostępu do informacji o funkcjonowaniu mechanizmów Unii Europejskiej. Już dziś ośrodki informacyjne (centra euro info) funkcjonują w kilku polskich miastach (m.in. w Warszawie, Gdańsku, Krakowie i Katowicach). Ułatwiają krajowym przedsiębiorcom współpracę z firmami i instytucjami w państwach Unii. Z chwilą, gdy nasz kraj znajdzie się w Unii, tysiące właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw będą mogły skorzystać z ich pomocy.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#GrzegorzTuderek">Jednak największa korzyść, jaka stanie się udziałem polskich firm po akcesji, nie jest związana ani z bezpośrednim dostępem do rynków krajów zachodnich, ani z programami pomocowymi, ani z możliwością skorzystania z doradztwa unijnych specjalistów. Myślę o tym, co często w prasie nazywane jest „standardami unijnymi” lub „standardem europejskim”. To, co dziś ogranicza rozwój polskich przedsiębiorstw, to wysoki koszt kredytu inwestycyjnego oferowanego przez banki komercyjne. Gdy inflacja wynosi 0,5%, a kredyt oprocentowany jest w wysokości 15–20%, to na skorzystanie z niego zdecyduje się albo oszust, albo samobójca. W krajach Unii przy inflacji średnio powyżej 2% oprocentowanie kredytów inwestycyjnych oscyluje na poziomie 3,5–5% w skali rocznej.</u>
          <u xml:id="u-321.5" who="#GrzegorzTuderek">Już w styczniu ubiegłego roku zwracała na to uwagę Komisja Europejska, wskazując, że najpoważniejszą przeszkodą w rozwoju małych firm jest trudny dostęp do źródeł finansowania. Wynika to z wysokich stóp procentowych, dużych opłat bankowych i trudnych do spełnienia warunków uzyskania kredytu - dowodzili unijni eksperci. Aby uzyskać pożyczkę, firmy muszą wykazać 2-, 3-letni zysk z działalności operacyjnej. Ci, którzy nie mogą spełnić tego warunku, zwykle nie otrzymują kredytu, a jeśli już, to jest oprocentowany według stawek o 5–7 punktów procentowych wyższych niż normalne.</u>
          <u xml:id="u-321.6" who="#GrzegorzTuderek">Gdy Polska wejdzie do strefy euro - a będzie to możliwe dopiero po akcesji - oznacza to, że działające w Polsce banki będą musiały obniżyć mordercze dziś oprocentowanie kredytów. To wielka szansa na trwałe ożywienie gospodarcze i wzrost. Pamiętajmy, że mimo postępów Polska nadal znajduje się kilkanaście lat wstecz za bogatymi społeczeństwami zachodnimi. Zmniejszenie tego dystansu to zadanie dla pokoleń Polaków. To także zadanie dla Narodowego Banku Polskiego. W krajach Unii współdziałanie rządów i banków centralnych, którego celem jest stymulowanie rozwoju, jest czymś normalnym. Możemy mieć nadzieję, że stanie się tak, gdy nasz kraj znajdzie się w strefie euro. Korzystne zmiany w pierwszej kolejności odczują właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa. Im dziś jest najtrudniej.</u>
          <u xml:id="u-321.7" who="#GrzegorzTuderek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia stworzyła cały system wspierania drobnej przedsiębiorczości. W czerwcu 2003 r. przyjęto Europejską Kartę Małych Przedsiębiorstw, która jest podstawowym dokumentem wytyczającym politykę wobec takich firm. W 2002 r. opublikowano pierwszy raport z realizacji postanowień tej karty. Zawierał on konkluzje dotyczące:</u>
          <u xml:id="u-321.8" who="#GrzegorzTuderek">1) dostępu do środków finansowych,</u>
          <u xml:id="u-321.9" who="#GrzegorzTuderek">2) edukacji pobudzającej przedsiębiorczość,</u>
          <u xml:id="u-321.10" who="#GrzegorzTuderek">3) zwiększania widzialności firm wspierających przedsiębiorców,</u>
          <u xml:id="u-321.11" who="#GrzegorzTuderek">4) usprawnienia administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-321.12" who="#GrzegorzTuderek">W kwietniu tego roku państwa kandydujące do Unii podpisały w Mariborze deklarację zobowiązującą do wprowadzenia postanowień Europejskiej Karty Małych Przedsiębiorstw. Unia kładzie też nacisk na innowacyjność. Na terenie całej Europy, włączając kraje kandydujące, zostało utworzonych ok. 70 centrów badawczo-rozwojowych, których misją jest kreowanie innowacyjności i międzynarodowej kooperacji technologicznej, wzmacniających konkurencyjność firm unijnych. Wsparcie finansowe zapewniają programy strukturalne, które zastąpią dzisiejsze programy przedakcesyjne. Przykładem programu ułatwiającego finansowanie projektów w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw może być wspólna inicjatywa programu Phare, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Komitetu Europejskiego Banku Rozwoju we współpracy z niemieckim Kreditanstalt - Wiederaufbau i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. A jest jeszcze Europejski Fundusz Inwestycyjny, który finansuje programy Komisji Europejskiej. Środki są przyznawane na drodze przetargów lub dostaje ten, kto zgłosi się pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-321.13" who="#GrzegorzTuderek">Czas nie pozwala wymienić wszystkich działających inicjatyw, które sprzyjają rozwojowi sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Jeśli dziś ze smutkiem konstatujemy, że przemysł ciężki, stoczniowy, koleje, rolnictwo, zbrojeniówka przeżywają trudne chwile, to pamiętajmy, że małe firmy borykają się z nie mniejszymi problemami, tylko nikt o tym nie mówi głośno. Jestem przekonany, że z chwilą, gdy nasz kraj znajdzie się wśród krajów członkowskich Unii Europejskiej, przed sektorem małych i średnich przedsiębiorstw otworzą się nowe szanse. Czy zostaną wykorzystane, to inna sprawa. Unia niczego nie daje, stwarza jedynie możliwości. Od nas będzie zależało, czy je wykorzystamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#JanuszWojciechowski">Zgłoszono w toku tej dyskusji wniosek o odrzucenie informacji. Wobec tego głosowanie w tej kwestii będzie przeprowadzone w terminie późniejszym.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 45. posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#JanuszWojciechowski">Nikt nie zgłosił się do wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#JanuszWojciechowski">Chcę poinformować jeszcze Wysoką Izbę, że informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 1435.</u>
          <u xml:id="u-322.5" who="#JanuszWojciechowski">Na tym kończymy 45. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-322.6" who="#JanuszWojciechowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-322.7" who="#JanuszWojciechowski">Porządek dzienny 46. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dzień 17 kwietnia 2003 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-322.8" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-322.9" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Wypadałoby jeszcze zaśpiewać: „Jeszcze Polska nie zginęła”.)</u>
          <u xml:id="u-322.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-322.11" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 20 min 30)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>